-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-


H^P^-.I «ATaffe'






-ocr page 8-

-ocr page 9-

-ocr page 10-

-ocr page 11-

SICVLARVM:

SCRIPTORES EX RECEN-tioribus præcipui, in vnuin corpus nunc primum congeftidiligeotiq^ reoo- * gnitioneplurimisinfocis * * i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cmendalt;i. • .

-ocr page 12-

Legion S.

^^ manusadmoueremushuicopcn,folasT^tf«»(CF4^^? Decadas cde-re4pcreueranius^nS5lt;debaturisaucor,vthocargumentumpofl:remuseft ^g*^^^’^s,ita cïeii#ris plcniiis arque exadiustraftauiflezquippc cuius prior f)ecas,cum veterem turn hodiema infulç vcluti feena rtprxfcntit ; pofte-tier vero,huius feenæ dramataa primis feculis gt;fque ad noftram xtatem nobis ob o-culosponit. Poftft)iconftderauin»us,ineademfabulafa:penumeroetia«ignobi-Iioribu5poetisamp; hiftrionib. aliquidineftegratis,certiufque fpedacoren vtrifque infpedisamp;confideratisiwdicarc pofte: exteros quoque rerumpSicuiarun fcripto-

res cunj^;^//ö qpniugendos iudicauimus: prr|fertim quia, licet in multisab cisdif-fentiat,in non paucioribus tarnen,c*am verbis iUorum non eft vti dedigratus, Da-miftigitur cum Thoma Fa^cllo Ciautiium Murium ^rei^mjDowinicum jfari»mNt~ ^rum,Mtchaekm Ritittm,^^ Hugo/iemFaic^ndunf. 'Quorum priores duo cumpriôrè Fa-zelli Decade coniugi inter legendum poftxint, pofftriores cum poftcrio’e. Illi enim SiciIiæchorographiam,a^t{irimaFa2ellgt;Decas,inftituerunt: hiveroresn eade ge-ftas exponunt. AcÄ/zz»jquidem Neapblis amp;nbsp;Sicilix regcs,refquc fub eigeftas, bre-uiter a Nortmannis vfquead fuaPempora deduciV.Falcandtts vero calamtates narrat quæSiciliam fub Guilnelmo Iamp;IIper annos ferme 13 exercuerunt. juas etfi Fa-zellusquoquerecenfet,Falcandus tamAi4uftusatqueaccuratiusperfejuitUr,a’tque ita vt polilicis eius ledio amp;nbsp;fruduofa amp;nbsp;iucunda fit futura. Fa^UusverOt vt dixi, non , modo complexus eft ea qux fingularibus illi libellis perftrinxerant,fed iddidit ctiam ‘*, ^lÄi^nisp'ffirftiÆuerant: turn erroribus eorundem diligenti examire difeuflis, hi-ftorixveritatem cum ex prifeis turn ex re«entibtis autoribus fquipof^rxfationem nominantur) emit, ita vt non^iuugt;irreparabilcmil!arn prifeorum vtsufquelingux autorum,quiceleberrinræhuius infulx res confcripierunt,iaduratiJaliquofaltem modorefarciat,exfcriptorum infulxque ipfius mohumentisquçfuprfunt,hiftoria quamfieripotuii^nticleatftfimecentextaifedeorüdemetiäreliquiisihiftoricotum prxcipueamp;poetarum,multis inlocismultum alFerJt luminis,dumionmodofua illorumteftim^iS comprobat,fedet)aquaïobfcuriusabillisdi(ftafuit,luculenter illuftrat. Porro quam fit ifxceditiofuperioribus emendatior ,ipfe ieprehendes * lelt;ftor,prxiertimfi vtrafque tonferrelibeat. hoc vereprædicarepoftûhus, aliquot hicfœdorummendorumhecatoncadas'eft'efublàtas,font^usipfis.vndefua deriua* tlmt autores, diligenter indagatis. nbsp;nbsp;V ale ledor amp;nbsp;vtere.

-ocr page 13-

SI’AMAE, ANÔLIAE, SL

CILIAE, amp;c. REGI POTEN-T I S S I M O,

FRATER THOM-AS fÄZELLVS, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Siculus, ordinis Prædicatorunij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

fœh^tatem.

5 J^m annof^erionij inuiéfiifinte»^^Xy Si^ calarumreru decades di^oSf a mep^ran-nos^igmû ex incorruplif at/fborunt nto--J/ttmenfifexcerpfos, Caroloqumfo Cafi-r^H^fj^ania Ç^ SJt/lùRegi, paren/ifao, f tare opt/ma ded^ea^em, Ç^easpriulo tam e-dendas e/^atij^ici^ tradtdtßt::^:noua cum mi hi ^mctuter^ omnih^ quidam l£titia repente a^tiljftt 3 nempefibs a^ni prisdentia, humanitates miinificentia,ßadsodsfiiplin£j aehelloetiai9^ dariß^ ßmo Principi, Ç^ Repna ^ (flateraßa gmnia 'vltro pat rem ipfim detubße^^^afane cogitatione tantam cepianimo 'uoluptatet 'vt nullaexaliaremaioremcaperepotuiffem. J'ßamquitte'vnome-liorPrinceps Chrid'iunithis réunis f ontingerepo^ißet ^ non ‘vi-deo. Ego ^ero te duceatpu^moderatore omnia ‘veiad ^ei^hria, 'veladpraßntisßeulißaelicitatem no^is e^ßntentiaßicceßum co-ßdo. (um etemm Princeps optimumpiS:gt;atp ideßapiens, tua ^irtu-^ tedehofishut Ch^iÜiani nominispruidara aceelerss ed ‘Vidoria e^pedanda. Sedne inmeridie luce puarere 'uidear ^ cumpenitius bac tui adRe^na Hiff^ania Ç^ SsesH^sedione conßderaßm j hat pito^decades eu h^s ipßs^egnis tibi ceßiße cognoui. ^^ui eni^n tibi Sicilians tradiditjeumproculdubso ^ hancdegt;^iciliaßbi dscatam hißoriamy tibi dediße sure omni ex’ißimandum en. nbsp;nbsp;Quocirca ‘nefurtumfacere ^tdear^atp^ 'Vta tui étiam nominis autnoritate àcßlendorepatrocinium hs mes laboresaccipiant,ßmulp^ ‘vt mei in te animi atpue obßpuii ‘veluftpi^ddam apu^tepignusfint^ho die mihi e prdo reddstos, ^t tuos, ad te mit to. nbsp;nbsp;ß^UiZ igitur hu-manstatitfuerst, 'vti berngne eosaccipias^ atpueßieeißuis horis, puibut antmum Isberalibusfludits r eße ere ßlesjpercurras. Ziale.

-ocr page 14-

F.THOMAE FAZEL-

LI SICvLl. ÄRTIVM. ET SACRAE THEOL£gt;GIAÊ PROFES-foris, cvdinis Prædicacorum,

0^0 ©. C^ROL^M *0^ C^ES^-rem, Ht^ania Ç^ Sicilia Regem,^c. I/fdtMj Decades de rebus SiAtUf

P R AE F A T 1 o.

Avivs louii^ , Nucermus Epi/copju , rerum Sicularumßadtoßts, uigeßmum ab h inc annum,ci Romaeßem^muhii a me ^recibus eßlagitauit, vt piß am Sicilia (^uaßformam illufirarem.Q^d et-fi f^^^^'^i^^^ eße copioßerem, mihi pajertim,ab ‘ineunte a täte aliisfindig aßueßaSlo'. non potuit tarnen id tandem non prßadere tanti amici eSr iu-didufft amp;nbsp;authoritas, ejuod collabentisahoqui p^ tria commiferatio ejuafißoiurepflulabat. Cum etemai nullus adhuc inter Lj(m(K extiterit, ejui Siciliamfibi in argumenté iu-fiiacpculiaris opris defumpjerit: fiadum e/l vt tltm pradara inßla 'urbes, c^uaruveteresmeminerunt,complures plane interciderint^ plera-cjue 'verofialfis nominibus, non ab imperitafilumplebe ßed a dodrina t^uoc^ue cultioribus,lt;^uos nodrapaulot^uejuperior tulitatas,obliterata,nonparuam antic^uo totiuspr»-uinciaßdcndorlnubemjndignamfjue tanto literator urn hominum prouentu là-dur an^induxer int, dignamporro t^ua t^uot^uo mifdo •velpermediocriter erudites'vondicetur, Qt^drcanon adeo mirum vidcridebet,fi ego e Philoßphia èSr Theologiacafiristransfuga,parergoat^ueoperojo huicnegotie, t^uoadht-tits e tante naufiagiofupeirnatantes aut par urn appardes ciuitates perducerem, incumbere, ac ^uamlibet etiamexifiimationis aleam/ubire decreuerim. /\bam fi dues ipfos (jui patria ornament ogerant,pati occidere, immanis efl hominis, dubio pro culpatria ipßus,(^ua ^ nos eST duesomnes in lucemedidit, excidium ßßerre immanißimied. dt/^ueadeoid mihi ad fubleuandam infirmitatis con-fdentidfilatiumßßecerit, t^ued, vt aliud nihil hoc meo labore aßetjuar, patria faltem,cuinihilnon deberiipfa nos natura docuit,fimul eS^ maioresmeos mluce * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• pro

-ocr page 15-

J

pro viril^tii excitautrim. NetVue entmuero cum hù calcaneus ad/cribendum me contuUy de Siculorum rebusgefiis quicquam 'velamn^ere conßlium erat.Æ cum inter agendumpleraque occurrerenty quibtfspratermißu^nudam odofam-• 'que omnem dejeriptionemfuturampranofierem, dumfußepto officio fitisface-re accuratiusfludeojneautus pene atque inuitut in hifioriamfum proltpfui. Ex c:uius inopinatoßcceßu, ingens demum cupido mihi ineeßit j quacunque de Sicilia , eiufque rebus^iam inde ab exordio in hu^^c uf^ue diem memorießntpro-ditaiinfafeemcodigercj^^hifioriamnon inutilem^ontexere: cuinonpiguit et-iamocium, quodcunqieeavigintiannisexmagnis innumerifque occupationib. hadenus penefitßuratumetntigitdmpendere.Et neßqu^ locorum aut tempo-rum pint, temere ajfeuerare 'uidererjcflm ab antiquit ate pfndeantj èaperagra-ta a me quaterautßeptus,amp;curioßfiime indaga^ tot a Siciliajtam diu cum au-thorumßntentiis contuli, ^uoufque re comporta abunde mihi ipfe fatisßeci. OjM diligentia non immerito mthi ^loriari licet,compluraoppida'acciuitates maximasßb ruinis, ruder ibus, 'virgultiSj aratroque ßpultaSj qua e noHrorum tempor um oculis animißque»penitusexciderant, 'velutab inßeris vendicatas in njitam rediße. Knde exemple fabuloßtllius ^Eß^lapU , tot inßußa dißer-ptos Hippolytos compaldis membris refit ui fie mihi'uideor,quotadlucem re-centemque antiquit at is cognitionem vrbes amp;nbsp;loca reuocaui. Ea ver o omnia in ordinem temporibusßmulamp;rebus ^onuenientißimum redada^duabus demum iibrorum decadibus abßlui. Q^arum prior defiriptionemßlam fponerior ve-ro hifioriam compleSlitur. Porrofipurioremfermonem, aefeeheiorem dicendi cultumdefideraricontingetfiac vna mihi authoritasfubueniet,quoShifioria, cum tefiis fit temporum jux veritatis ^ vita t^etgoria, magifira vita (^ nuncia vetufiatis,dummodo vellatum (quodaiunt) vnguem a vero nonrecedat^quo-uis modo^etiam vernaculefiripta,obledarefilet. Si vero erunt qui conßlium i-pfium,genußue argumenti ,theologica dignitatis eße negens hos maximorum virorumyorthodoxorumquepatrum, Eufibii, Hieronymijffidori,Bedaj Oro-fil .Antonini Florentini^aliorumque eius cbßis c^mplurium meminifie oporte-bit^qui cum hifioriam net^eligioni Chrifiiana nee Theologica proßeßioni iniu-riamfacerefuss exemplis comprobauerint, quare me eorüvefiigiis inhar ere pu-deat,quorumfaélaetiam pro legibus haberivideamus? Hec deerunt quihanc quafi exalienis racemis faélam vindemiam,aut ex ahorurn trop happart urn triumphum calumniabuntur.Hosegoficumfauloßbmißius expendere velimt tot clara vetufiatis mopumentajhominumqueprifcorumfaéla ^ quaconieélura diuinari nequ€unt,non aliunde quam ex veterum feripti^eUgi po tui fie, Jy qui-busßvidebor aut hor um verbis nimium inhafiffiejd €ofeci,ne afide legentes ab-ducantur,quando non nomina modoßdveterum quoque verba paßim inferta agnouerint, Cum denique non ad mei nominis gloriamifedadpublicosvfusja-borum meorum rationes defiinauerimivteunque eritjuu^fbitfiltern ^ eorum fiudiis confiduiffiiquii quamcentumferefaiptoribus confußfiarfamf cum extreme quarendifafiidioßrufiatim quodammodo cogebantur excerpere, Sicilia hifioriam ordine iamfuntcogniturt. Idveropotius veniam requirit, quod^cum nonfolum auicurfufeddiutino quoque immanique Saracenorum in Sicilia im-

-ocr page 16-

pe^ió yinufta ^ in decUutum abierint *amp;prorfus obierintvrbeij ^uarum tot paßim cadauera anteocttlosJemHacer^, ac coUißiacent jpluriumt^ue locorum ÿrijcà aut corrupt a aut mutataßnt nominale omnibus,pro vt 'velßo extiterut tempore, 'velab authoribusßnt deßript^e (cum ne veterum quidem omnium • ßripta adnosperuenerint) exaéîam rationem reddere in me non fuerit. Proin-de boni confulet t^ualeßunijue hos conatus meospo/îeritas,lt;^ui(cum ne meo c^ut-dem erga earn animo ßtisfecerini) praßruent eer te uiam^cjuai^ ipß alic^uan-dopleniorißriptorumßacuSate adiuta,eaJupp/eat cjua non 'voluntatis ,ßd 'vi-rium aut temporis imbectUitas a meimperfeéla reliquit. Tibi 'vero Carole quinte Clt;eßr, Hiß^i^e c^ SiciliiC rex, cui Sicul^rum hac rerum farrago 'vel ob id debetur, (^uoebnuper Siciliam ipfa1^,expugnato Tuneto, deuiéîaejue ^-ßiea, a dira Tur car um me tuf^^leratißue enfibus ßrenue vindicafli, eamq;ßn -Üißtmis legibus feßitutam iußißimo dominatu moderar is: tibi inquam, penes quem totius or bis imperium Deus eße voluit, hune rudern inßormemque ingénu mei feet um 3 vtpro meatquevniuerja Sicilia gr at i erga te animi obßdemj dedicandumputaui. Q^m etfmuicD maießati iua imparem cognoßam, benigne tarnen ac l^eta fronte f^oßlita tua in omneshumanitate, exeeptum iri non dfßdo. ^tque ita inuocato Dei Qpt. APax. duclu atq; auxilio,afitu Siciliant i’^SP^U^ ’ ß^S,^^‘^ ^^^^ oppida duitateßue ac res memoratu dignas, or ding Kale.

AVTHO.


-ocr page 17-

^TTOl^JES ^OS /y\Ç^ HOC Faz^eUusfidelißime/mifatur.

op ERE

AËlianus.

LaurentiusValla.

ÀEfchylus.

Liuius.

Ammianus.

Lucianus.

Annales Siculorum.

Macro bius.

Annales Saracenoruni.

Martianus.

Antiochus Syracufanus.

Megafthei^s.

Antoninus Pius.

Mofes. •

Appianus Alexandrinus*

Nicandef.

Apollodorus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Oratius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Apollonius.

•'Oro Bus.

Ariftoteles.

Ouidius.

Athenxus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Paufawias.

Beda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Petrarcha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Betorus.

Philiftus Syracufanus.

Blondus.

Pindarus. •

Boccatius.

Plato.

Gallias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

, Plinius.

Cato.

Plutarchus»

Chronica Neapolitanorurt).

Polybius.

daudianus.

Polycrates. ,

Cicero.

Polycletus,

Cornelius Nepos.

• Pollio.

Diodorus Siculus.

PomponiusMela.

Dionyfius Alicarnafeus.

Pofidonius.

Diplomata ReguSiculoru,amp;Ro. Pont Probus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Dofitheus.

, Procopius.

DurisSamius.

Ptote^taeus.

Ellanicus.

RanzanUs Siculus.

Ephotus.

Scobranius.

EufebiuS.

Sen^a.

Euftathius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Syllius Italiens.

Fabius Pidor.

Solinus.

Falcandus.

StepRanifc Byzantins.

Fauorinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Strabo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Flauius V opifcus Syracufanus.

Suetonius.

Florus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Suidas.

Guifcarda.

Tabule publicç.

Heraclides.

Theocritus Syracufanus,

Herodotus.

Theophraftus.

Hefiodus. '•

TimæusTauromeuites.

Homerus.

TrogusPompeius.

lanus.

Thucydides. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• '

Joannes Curopalatei.

Valerius Maximus.

Joannes Leonis.

Varro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ifatius.

Vergilius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

luftinus.

VibiusSequefter. «

Ladantius.

* à^anthus.

Laertius.

, Xenophon.

-ocr page 18-

INDKX PRIORIS DECADJS, PER ORDINEM

. L I B R O R V M È T. C AP I T V M.

PRIMI LIBRI. .

SEXTI LIBRI.

Ï)e /ttu Sid/iii, ^ ifffularum adiacentiafn de-

firiptione, c. i

De domine Siedî^y c. 2

De diufiljdne Sialic ab lidday t. j

DevherfaieSidü^ej • c.^

DemirabidbusSiediaf • c.i

De babdaiaribtts Siedia ^^Kacephal^o-dsf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.tf

DemeribusS/cfdoram'^

DeldtoraU Sddia i/fmodum ivddd deferd

pdoae, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

De meddet^'anea jxi^ar ifidicd de/cripdo-

»f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

SECVNDI LIBRI.

Delt;^grigentovrbe,

De Mï»oa amp;nbsp;Heraclea 'urblbtif^ c. ^

De Tberm is, dr Sacca -vrbe,

De Selinunfe vrbe^ Terra pulicorum ^odie

diffa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.

De C^ta^ra quot;vrbe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.

SEPTIMl LIBRI.

De Ldfl^o promonforio c^ vrbe,

De Drepano vrbe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.

De Erjee montée^ 'vrbe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.

De Segefia lt;vrbe, c^ 'viciais oppidis,

DeEfyz^ vrbe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.

De Hyccara ^ ^fotva vrbibus,

De Pelor opromonforio.


C.I


OCT A VI LIBRI.


De 2afjcla (^ Mejjana vrbibus,amp;vkiftis op-


pidis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

De Tauromemo, Naxo, ç^r propin^ud 1 dd,

De i^Etfia mogt;ife,c^ eins ignibtes,

TERTII LIBRI.

DeCatanavrbe, De Teria^ Sj/m^etboßnnds,

DeLeofitiffo vrbe,

De dugußa, ^fegara, ç^HjblavrbijinSf

QVARTI LIBRI. *

De urbe Syracn/arnm,

DeNeeto,Eloro,c^^achara oppidd, *

QVINTI LIBRI.

De Pachynopromo^torio, c^ Moej^^a vrj^e, De Camerina vrbe, (^ Terra/ioua oppido, De Gela ß. Aldata ç^ Gelavrbibus,


DePanormovrbe,

NONI LIBRI.


c.vnicum.


C.Z

C-J

DeThermis Himererdibusvrbegt;,

c. r

De Himer a vrbe,

e. 2

^e Cephaleedi vrbe.

c-i

c.r

De i^leta,^^^^, Jluntio, amp;nbsp;Calata, vrbi-

bus.

lt;■4

e. 2

De Agathyrio vrbe,

ci ƒ

^S

i:^ PaHdvrbe,

c. If

De Tpndaride vrbe.

DeMjld oppido.

C.S^

C.I

DECIMI LIBRI.

e. 2

De Pegione vallis Demi»i,amp; eins oppidd, c.r De Pegione Neeti, amp;nbsp;dus vrbibus c^ oppd

C. I

dd.

C.2

C.2

De Pegio»^vallis Mazara , amp;nbsp;eins oppi-

C’3

dis,

C-J

I

N i Ç •

1



FR. THO-


-ocr page 19-

F. THOMAE FAZELLI ORDL

NIS PRÆDICATORVM*DE REBVS

. SICVLIS, PRIORIS •DECADIS

L 1 B E li PRIMES.

DE SITV SI*CILIÆ*ET INS VL AR VM

ADIACENTIVM DESGRIPTIONE.

IciLiA, medirerranei mansinfula, inter Italiam Sâ AFricamiacct,fed ab italic ad meridiem amp;nbsp;occafumj anguili amp;nbsp;xftuofi admodum æquoris mreriedu ab-riimpiwr.CuiiiscxLimalkcrxgfxccA.qLixdciradici-turjfpcciemeffingiint.Tres eins anguli tonde promon toria producnntjPelorum, Pachynum, amp;nbsp;Lilybæum; quxcumfubmiflæfintinfulæ partes,roftPoruminftar longi*is in mare protenduntur. Pelorus Cæny m ItaJix verticé,PachytfUilt;Peloponnefum, Lilybæus Mercu-rium Africæpromontorium fpedat. Qui à climatum , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;^^ __, afpcâuSiciliamdefiniunt,Pclorumadßorcä,Pachy-

• numadortumamp; Auftrumgt;Lilybæumadrq^ridiemamp;occa^mlocant.SiciliaàSc ptentrionc mari Tyrflieno fnieinfero, ab ortu Adriaticoamp;lonio, finefupero, à • meridie Africo (quod eil contra fyrtis minons oram) ab occafu verô,Sardoo allui-j tur. Diftat ab Italia,vbi minimum, id eft in fiftto,^aflibus mille amp;nbsp;quingentis : vbi ' plurimum, à DrepanoNtapolim. p.m. 300. A Sardinia infula.p.m.x3o. Ab Africa, { vbiminus,hoceftàLiIybæoadMcrcuriumpromontorium.p.m.ICO.(licetStrabo 1 lib.6.amp; 17.Ptolc.A:Tlin.Sicilian! plus æquo,vtpotc.p.m. 180. ab Africa rcmotam Kcripferint)vbimagis,aPachynoadTripolim.p.m.4oo. Sicilia,cu naturatrique-30 tra fit,tria,fed inxqualia habet latera, Septentrionale aliquatenus curuum. Meridionale,^ Oriental e,paulifpercócaüa,Orientale latus (cuius alter angulus Pelorus cft,alter Pachynus) bafim eins habet. Rcliqua duo, hinc mareTy rrhenlim, illinc Punicum lenfim exténuant,quoulqs ad Lilybxum confluunt, amp;nbsp;trigona: eufpide

giora. Nam Septentrionale. x8i. Meridionale. 193. Orientale.160.p.m.metiuntur.

* ItaSiciliælittoralis ora. 6x4. p. m. incircuitucontinc*,hoc ordinc: APcloro,ad _Mc{ranam.p.m.ix.AMeirana,adTauromenium.3c.ATauromeni(»,adCatanam.

30. A Catan3,ad Auguftam, finum Megaricum. 30. Ab Au^jfta, ad Syracufas. 18. A Syraeufis ad Elorum. 14. ab Eloro,ad Pach^um.i6. A Pachyno,ad Puzzallum.xo. 40’ A Puzallo, ad Camerinam (quæ iaca) totidem. A Camerina, ad Terranouam. îS.

A Terranoua,adGclam,nunc Alicata.18. Ab Alicata,ad Agrigentinumfrumenti ! emporium .ly. Ab Agrigentino emporio, ad Heracleâ,quæ ad Caput album iacct. xo.Ab Hcraclea,adThermas,nûcSaccâm. xo. A Sacca,ad Sclinuntc, Terramho-die pulicorum,qu^iacct. 18. ASelinunte,adMazarara. rx. A Mazara ad Lilybaeii A

-ocr page 20-

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

promontorium,amp;vrbem,nucMarfalam.ii‘.AMarfala,ad Drcpanum.i8.ADre-pano ad Ægitharfum promótorium, Caput.S. V iti hodic diélü. 18. A capitc.S. Viti fld Caltrumadmare,Segeftanumolim eihporium.iy.ACaftro mans,adarcem.S. Cathaldi:quæElymçfubeft. la.aamp;Elymaad Hyccaram,nunc Carini murum.it. A Carini, ad Motyam,portum hodie Galli.ÿ.A portu Ga]li,ad Panormum,totidcm. • À Panormo,adSoloentum. n. à Soloento, ad Thermas Himerenfes. ix. ATher-nhs,ad Himcram vrbem, quædefecit.6. AbHimera,adCcphalcdin.i8. ACepha,-Icdi.ad Thufam arcem. 18. .4 Thufa, ad Alefam,nunc Caroniam.ix. à Caronia,ad Aquas dulccs,qua: Aluntioful^uni#ii.Ab Aquisdulcibus,ad Agathyifum,quxad caputOrlandi iacet.18. Ab Aglithyrfo,ad Brolum arccm.6. ABroIo,adPaä:as.ix. A i q Padis,adTyndaridem,quariacet.6.ATyndari,de,ad Mylas.i8.AMjflis,adDiuetü arcem.f8. A Diucto, ad Falacrium promontorium hoodieRaficulmum. 6. ARad-culmo,adPelorum,vn3eaufpicatifumus.j^. Sicilia:itaqs littoralismenfuracaeft, quam diximus. Porto Sicilialongior eft,qua Jatior. Eiuslongitudo ab ortuadoc-cafum,àPeloroad Lilybxumexenditur,ad p.m. circiter.ip.latitq^doeiusnon fa-ne xqualis. /^ ftimmu vcro,ad latusyt gote Oriental^ p. m. ferrnc. 170. procurrit, cumqj inde procedit ad occafum,ex fpacio fit paulatim anguftior .• vbi auté finitur, hoe eftad Lilybxum,ibifit'an^jftiftïma.VmbiIicü habetagrumEnnenfem. Qui-bus fuit curæ cœlo terras me tir),Siciliam in quarto climate,interq; nonumamp;: vndc-cimumparallelumhtamcirelcriplerunt.Siciliæprindpiûlongitudiniscfl'eingra- xo • dl bus. j6.Medium.58. ly.Finery.40. Latitudinisprincipium. 3^. Medium. 56. Fine. 54.Pciorum promontorium,Longitudinis. 39. xc. Latitudinis. 36. xo. Pachynum, Longitudinis.4O.Latitudipis.36.xlt;.. Lilybaeü,longitudinis.37. Latitudinis. 3(3. Sicilia cum tribus lateribus concludatur: in curfulatcris Scptcntrionalis dccem adia centes habet infulas,tametfi veteresfeptcrataatummodonumcrauerint ,comuni nomine Lipareas,Vulcaniasamp; Aeoliasljtinis,Ephçftiades Vuleani epithetogra:-cis appellatas.Quarum hxcfunt nomina:Lipara,Vulcania fine Hiera,Vulcancllus, Lifcablaca^ahluzus,Thermi(ïa,Strongylc,Didyma,Phccnicufa,amp;Ericufa. Lipa-

raquæàSicilia.p.m.ic.recedit,oniniömaximajncircuitu.p.m.i8. habet, Mclin-giinisaCaîlimachc^Strabonc amp;Pl»^liêla.Solinaturafcrax,amp;mjgnoaluminis pro-uentu,acfruôluutndomefticorLirnfuauitatc eft Celebris. Balneæfuntin ea tûhu-inid.£,tunUudatoriæad valetudincm (imu]amp;vohiptatêaccommod.atinimæ,qua: prifeo tcnîporeaSiculismorboatfcôhSjincolumitatisgratiaadmodum fréquenta bantur. Eius mare pièces omnis generis,amp; mçnas prxfertimçlaudatiflîmos abunde præbet. Hxc infula ignem ex plunbns craterib. olim euomebat. Diodoro, amp;nbsp;Stra-boni.Cuius ora amp;nbsp;veftigiaadhu»vifi#itur.Ilt;cfcrt Ariftotclcslib.de admirandisau-dicionibus, tumulum inhacolimfuifte,adquemnoóli»tutoacccderenéminili-cebat.Cymbalanâqj,crotaliquoqi,immancsprætcrcafonitus,tumultusqicûinco-ditis cachinnis ibi exaudiebantur.QuibusterritiLiparcnfes,^equid hbimaliac-ciderct, illuc progredi perhorrebant. Atcum mero quidam correptus co temere peruafillcthiixta tumuli fpccumobdormiuit,perquifitusq;a domefticis poft triduu exanimis eftrepcrtus. Pro mortuo autem in’dcclarus, cum fcpulturxparatis exc-quijsacfunebripompa tradendusefterretur, repente omnibus admicantibusex-pcrrcdus,qua’amp; vidcrat,amp; palTusfueratenarrauit.Q^od SJb Ariftotelcs fabulo-fum idêirearbitreturjamp;^etusfuperftitiocœlitusfadumfalforcferat: dçmonum

30

tamenillufionisgenusfuifte apudCHRisTi cultumconftantiffimumeft.Aetatc mea,amp; pluribus anteannis tiparaccfumptaiam materiaardere defijr. Hancinfu-lamLiparus Aufonisltaliærcgisfilius,à fratribusdiffidens,magnafecum adueóla militum copia,mortali^mprimus incoluit,oppidumqjàfuonomineLiparam vo-*catumin rupevndiqueprærupta,quaBfcma*realluit,condidit,amp;fubindevicinarum infularum agros excoluit.Diodoro. Senefcegté Liparo Aeolus Hippotæ Heracli-darumgeneris,filius,îliacistemporibusfteftcPlinio)clafleininfulàm appulfusTe-leporam régis filiam vxorem duxit, ac Liparam vrbem cü vicinis infulis, dotis nomine,à patreaccepit,quas mutatonominS Aeoliasà fcnuncupauit.Quo régnante quodprudentia atquehumanicate plurimum vigcrct,LipavarQaxima fufeepitin-

ÎO

Vrementa, i

-ocr page 21-

DECADIS LIBERPRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

crementa.Defunfto Aeolo,cxtindaq; eius fobolc: Gnidij quidam (quorum vrbs in Lycia minoris Afix regione eft) amp;nbsp;Rhodij nonnulli, Afiæ regum iniurijs oppref-fi, duce Penthalo, qui genus fuum ad Hippotam rcferebat, quinquagefima (quæ tune agebatur) Olympiade,in Siciliamvcnêre,atqueibi à Segeftanisiupcrati,du-cibus Gorgon e, Theftore,amp; Epitherfide Liparam peruenêre: vbi ab incolis huma niter except!,habitauerunt,vt Diod.amp; Paufanias referont. Poft bare àTufcis,diuer fiseladibus affeâi nauesfibiadpropulfandashoftium iniurias extruxêre, quibus tandem dcuiâ:is,fpoliorum decimasDelphos miferc. Peloponnefiaci belli mox te pore LiparenfescumSyracufanisconfederaniîir.Eéfubinde à Romanis imperan-10 tibusin focietatéafeifeuntur. Sedprimo Punico befload Pcenos defciuere,amp; bel-lo deinde fra£^’, ad Romanos redicrunt. Eoqs tempore amp;nbsp;Lipara maxime coaluit, amp;nbsp;Romani magnum ex aluqpiniseffoflioneveâïigalperceperunt.Diuifopbftmo-dum orbis imperio,ea vrbs Conftantiné»politano ceffit. Qu|paulo pôft Michaële Balbo Byzantij return potiéte,vnàcumSicilia Sarracenioccuparunt.Quibus tri-ginta fupra du«cntos poft annos, fuperatis, Robenus amp;nbsp;Rogerius Normanni cam Chriftianisreftituerunt.Vbi^atim àRogyiotcmplum.D. B3rthol»mæo credû cft:quod pofteà à Bonifacio Romano Præfulc ad Epifeopatü eft translatum. Dein-cepsLipara in Caroli Franci ditionem venit.Sed Gallis in Sicilia inreremptis,ad A-ragonenfes fimulcum Siciliadefecit : quorum hodieImpcrio fubeft. Noftra verö 10 ætateanno falutis 1 y 4 4. menfe lulio, ab Ariadeno BarbaroftaTurcicte claflis præ-fcdo ferro amp;: igni prorfus abfumpta eft.Qua confefliim inde Carolus Quintus Caj-far,eôHifpanorummiftacolonia, priftinocultuireftitutam,munitiorem etia reddidit. Lipara InfulaMelingunis (vtdiximus)aprifcis,obeiusnigredinemappella-taeft.SubindeThermifia,a balncisquashabet, vtteftaturStrabo. Poftremo veto Liparaeftdi(fta,quodnoméhucufqftctinet.EtdeLiparaplusfatis. Proximahuic AeoliarüinfulaHieragra:cis,Sacralatinis, (quiafacraapud veteres Vulcano erat) Therafia Plinio,Incolis verö V ulcania hodie diéfa, à Lipara. p.m.4.ad Orienté dif-hdet.Hanc non ab initio cumorbeenatam,fed CoffdemumSp.Pofthflmio Albi-nio,amp;Qft^abioLabconc, annoaUVrbecondita. yyo, repente è pelago emerfifte 30 Plin.lib.i.c.5)o.IfidorusIib.i4.P.Orofius,lib.*4^p.i5).amp;Eutropius,lib.4.referunr-FIxc in medio mari,aquiscircumfufaperpetuóardet.Enirnuero ex voragine,qux in medio patet,iugiter ingentem fumi nebulam hodie eruÜ;at,amp; pro modo efflan-tium ventorum EurijVcl Africi,futnum intei^um, quandoqi^auillas,nonnunqua etiam ignem, ac pumices euomit. Intus verö per iunduras lapidum, amp;nbsp;cancellos, anguftosqj meatus,exurens firaul, amp;nbsp;pallens ignis,inter ipfam fumofam caliginem cmittitur.Scribit Ariftoteles 1. meteororum IrD.in^acinfuIadiu ante fua tempora, ecnephia, hoc eft procclWfo vento è nube erumpentc,pr;emiiroque fonitu,telluré montisinftar intumuiftc,acdehifcentepaulatim terra, ignem ptimu,mox cinerem exiluifle:quilatèeicîtusLiparam,atquevicinasItaliævrbes fœdauit, fufeaqs ni-40 gredineobduxit. Quinamp; Galliaslib. Degeftis Agathoclis. lo.tradit eamfuaxta-tc,continuis arfilfe no(ftibus,interdiu yero globos,amp;:ingentes pumicum moles ef-fudifle.fonitumq; eius feptemcircumpaffuummilibusauditum,fubieâ:umq; mare,non alitcc,quam fubmiffis ignibus ollam efferbuifle. Recenti quoque q;iemoriç proditum eft,eanderalionisFebruarij anno falutis i444.antelucano tempore,flarn inarum,atqueardentiumfaxorLimglobosincoelum,tant^i,ac diftento quodam-modo hiatu emififle,vt quatuor ex ijs admirandx magnitudinis,vitra fex ab infula. p.m.in mare,non fine immanifragote collapfa fint : amp;:«\coliæ omnes infulx,amp;: Sicilia ipfa tora contremuerit. Atque adeo ob ignis,quæ in ca perpctuc^ifuntur,mi-racula, antiquitas Vulcanite ei nomen indidit,vel ob id, qued vefano etrore duda, jo factam Vulcanoofficinameflecrederer. Tlt;tiainfulaVulcancllus tenuiflimocu-ripo à Vulcaniarecedit: qux amp;nbsp;ignerrwpfa aliquando euomuit. Euripus ad astatem vfquenieaipperuius,acfidanauigijsftatio. Nuncinterieda ex Vulcanite caminis cinerum,aciapidümoleprteclufusGft.QtiartainfulaDidymaeftPtolcm£eo,afor-ma (quia nimirum Gcmellacftj nomen adepta. Salinis mca tempeftate dida. p.m. ii.habetin^mbitu.ElammaruminccndiaantiquituSjamp;hsecquoquceiaculata eft.

A i

-ocr page 22-

Quorum voragincs faucefque adhuc cernuntur.Hsc«viniamp;domcfticarumcu« iuicunquc generis arborum,ac frudluum eft feraciffima.Diftat à Lipara ad Aqui* lonem.p.m.4. QmntaThermifiaframetfi falfo)plcrisquc,HicefiaPtolcma:o.Scd quicquid de vetuftis fit nominibus,Panariahodievocatur,in ambitu.p.m.^.com-pleditur, Lipara: in Orientem ad p.m. 8. procliuior,adiacct. Stationcm habet non ’incommodam. Vbi amp;proftrata arcis veftigia apparent. Sexta Lifea blanca mille pafliishabet incircuitu,vergitquein OricntemàLiparaad.p.m.8. cernunturin ea,ciftcrna vêtus ad imbres fufcipicndos,amp;: antiquæ habitationis monumenta. Se-ptimaBafiluzus,circuitus.p.n#2..àLiparain orientem.p.m.10. diftinguitur,cultu-ræin primisidonca. Oâ:auaStrongylc,Straboni,Ptolcmzo,amp;ca:teris,àfdrmaor- 10 biculan nomen forcira, hueufque retinet. ambitur p. m. 10. Et totidf m ad reftiuos ortus diuiditurà Lipara. Hxc quoque liquidiflïmas igniû flammas, lapidesq; pu-miccos przmiflb fren^tu, ex vcrticc, vbi £»ater cft,nodu amp;nbsp;intcrdiu cmittit. Perpetuus ciusigniseminusnauigantibus noétu tantû (cum intcrdiuà fuperiori folis fplendore obfufeetur) confpicitur. Huius infulxpars altéra, ob perenne incendiû, fterilis,ac araTri impatiens,altéra xylinci^ frugiferis^ yboribus fxcunda cft. Hanc AcolifuificdomiciliumcxprifcisStraborcfert.NonaPhœnicodcs,fîucPhcenicu-fa,quafi palmularia,à palmis,quibus-olim affatim featebat,nomen habet: prout A-riftoteles libro de admirandis auditionibus eftauthor. Coficit in fuo ambitu. p. m.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opertoa

-ocr page 23-

DECADIS, LIBER P RI MV S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î*

opertos fpccus in fc récurrentes,accommeatus effe fubterraneos, amp;mutuo ineen diafibifubminiftrare,Diodorusamp;Solvius exvetcribus memorant. Aeoliarum amp;nbsp;Aetna: ignium,ha: fermé rationes ab Ariftotcle amp;nbsp;exteris, qui return caufas func . pcrfcrutati,tradunt,quód eu Aeoliæ,ab ca partc,qua Eurus,amp; Africus perfl ant,ca uernofx vfquc ad mare,amp; plenx fint fulfure,pelagi fludibus percutiuntur,percufi fe cxhalationcm gignunt,qux fuo motu agitata rafefitjfulfuriqs mifcetur,amp; accen ditur,ac flamas deniqs emittit. V erum cu ivicinam terra comburit, combuftam in-terdum eruótar,velaliquando in cinerem conyertit,quem acrior cum Hauent ven tus,paffimcgerit. Hxcautemomniaquamfintrei^erx confcntanca,fidemq5me 10 reantur,apertiffimèdcclarant thcorix,quibusfuasnatura rationes fuppeditauit.

Alijs nanque mentis perflantibus,nihilhx infulx ex fc ignis prouomunt. Prxterca collaterales,ac mari viciniÄmi quiquc tantü montes flagrare videntur. Ad extremum, cüignisifteinrfiediopelagiperjffetuoxftuet, ne moatiü molcm confumer, pabulum arque humorem affatim fuppetcre necefle efl. At de Acolijs quidem ha-ótenus.IntcrVfl:icam,amp;Siciliamexiguaadmodümiacctinfula,aFimi nomen Habens, millepafTuumfpacioa^B ora Sicilixdifiunda,Foeminaruminllilahodieap-pellata. In eodem curfu inter Siciliam amp;nbsp;Neapolim^plerxqj alix funt infulx,fed Jit-tori Neapolitano obiacentes.Quarum prima Caprea,fiuc Caprex (vt alij efferunt) occurrit,àNcapoli ad meridiem.p.m. 3o.difFugiens,fcdaPromontorio Athenxo.

10 Campanellarumvulgohodie didof aquoterrxmotuconuulfam fcripfitStrabo) vndabreuiflïm3,adpaflruscircitcr mille. NobiliseJÏ,cum coturnicum multitudi-nc,tü prxcipuc Cxfaris Augufti,amp; Tyberij frequenti fecefTu. Eam nanque Apro-xopolim grxcc,hoc efl: apricam ciuitatem,ob amœnitatis receflum, A uguflus appellate cófueuerat.Tybcrius veró ad feneftutis folatium, amp;nbsp;delitiarum fuarum 1a-tebras,acfcuitixofficinam,arcemineainfignGm condidinquaingraucfcentexta-tc,indignis voluptatibus, amp;nbsp;dira fxuitia, infamem reddidit, vt Suetonius amp;nbsp;Plinius memorant.Hiporróduo Cxfares plurimumcafuntdeled:ati,quodvnico,coque paruolittore adirctur,cfretqucprxruptisvndiqucimmenfxaltitudinis,acafperri-mis rupibus,amp; profundo mari,Neftioribus, Antris, locis abditiflïmis,acapricis do-jo mefticarumarborumfrudibusvndiquecircurSfepta:aquarumexuberantia,aéris amœnitatcamp;pifcatudeniqucinfignis.In hacduo erantanteStrabonis tempora,amp; hodicfuntoppida,quorum maius Caprim,minusDonna caprim appellant. Extat in ca Carthufienfium qpenobium,aIacoboC«prenfi milite,Rlt;»berti regis xtatc ex-trudum.Non proeul à Capreis, Prochy ta infula,ante Mifenum promontorium ia-cet,tcrrxmotu à Mifeno diuulfa,vt libro pritqp Strabo refertdicet idem author,lib.

5. amp;nbsp;Plin.libro 3:cap.6.ab Aenariadificétam fcribant. Quod amp;nbsp;cius nomen oftcn-dit.Prochytam nanque profufaminterprctamur. Habet eiufdé nominis oppidu, ac terrx frugibus, pc^dicumque aucupio nobilitatur.Tulit hoe oppidum (vt in fuo itincrariorecenfctFrancifcusPctrarcha)Ioannem Prochy tam,virumprxclarum,

40 quiCarolumFrancumRegem non veritus,amp;grauis memoriniurix,maioraetia fi licuiiret,aufurus,vltionisloco huicregiSiciliamabftulit. Nonlongofpacioab hac, amp;nbsp;Puteolorum continent!, diftantes infulx tres cxigux,faxofx amp;: defcrtx,ac paruis ab inliicem intorftitijs diftindx occurrunt: quas Syrenes veteres »uncupa-bant,quod tres forma prxftantes,fed vulgati corporis müderes. Parthenogen, Li-giam amp;nbsp;Leucofiam cas incoluifTc memorix proditum eft. Hxpulchritudinisim-menfxillecebris,acinauditacantusdulcedinc,prxternauigaturosadfui corporis copiam inuitarc,alleä:ofquead inopiam cogere foleb^ht. Hinc prouerbio locus da tus,ac Syrenum fcopuli hx infulç appellat^ funt,in quos dolis mcret^cijs nudati ridicule impegiJTe dicebantur.Vndc hac prxteruehendus Vlyfles fociorum aures ob jo turafTe, ac fc malo nautico alligafTe., ne provins pertraheretur, à poetis fingi tu r, vt Palephatuslib.deincredibilibusfcribit.Ifclainfulabrcuiadmodumabeismaridif fecatur, ArimeHomero,AcnariaPlinio. InarimeVirgilio,(licet aplxrifque note-tur) PythecufaStraboni,amp;; Grxcis diäa,^ Mifeno promontorio tcrrxmotu,amp; ipfa difcreta,vtlibro primo author cflStrabo.Cuiufuis generis frugum,amp;auriquoquc fcraciJTimaeft.Balneas habet plûtes,amp; ad dilicias, amp;nbsp;ad valetudincm xque accom-

A j

-ocr page 24-

• ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS modas.HacErctriefes amp;:Chalcidcfcs primi incolucrut,quos ob feracitatc foli força natosTimxusvocar. At HierofeniorSyrax:ufarütyrannus,qnipoftcaamp; ei, amp;nbsp;Cam-panix dominatuscft, illisob feditioncnipulfis,colonoscSiciliacótranfmifit:qui Oppidum Gerundam cognominatum,ædificaucrunt. Horum tempore, amp;pauló , ante Timxi xtatem, collis in medio infulæ fitus, cui Epomcus crat nomen, tcrrx-motibus primum frequenter concuirus,mox incendia maxima apcrto hiatu euo-muit.QinbusconterritiSiculiamp;oppidü,amp;infulamdefcruerunt.Scdamp;LucioMar tio,amp; Sexto lulioCofl.amp;dcindeCqfare Augufto,Tito, Antonino quarto,atq;Dio-cletiano imperancibus,pluriqjti arlit. Alberti prxtercaprimi anno tertio, adcó ve-hemens ibidem profluuium ad menfesduos prorupit,vt in fuum quodamodo exi- ia tiumconfpirafl'ecrcderctur,cijmplurimabruta,ac multos homines eófumpferit, amp;nbsp;exteri fuga dilapfi in proximam Pandatariam,vei G^preas, vel Baias fc contulc-rint.Remanentciusiftccndijadhucverti^aclocusqjilleafperrimislapidibuscom buftisteduSjfimulamp;cincultuSjlogitudinis.p.m.circitcr.j.xtatcmeaCrematusno-niinatur.Oppidü in hacinfula olim condicu,Ifcla hodic dicitur,qua?amp; infulx,abo-litis vetuftis appellationibus,nomende^it. Eft naturaftnunitum,edito atqs exefo in

. monte lkum,quod mari olim 5^idiq} cingebatur. A t curfu têporis,vallo, quo ab in-fuladifcrepabat,iniclt;ftisfaxorum,ruderumqjmachinisoppleto,infulæconncxuni eft. Ad ipfum acceflus eft peraccliuis,magnaquc ex parte faxo exfo, atqj excauata rupc,manufaótus,quem velduomilitestutôtueripoftînt. Ifcla, Sirenesprxterea, lo amp;Prochy eaquoqj ftridiflimogurgitea Cumarülittore diffident, actanquamolcs puIcherrimx,marepingehtes,profpe(ftüeregioneagriCumani,Mifeniq;,iucüdiß ftmü prxbét.Scribit Pindarus in Pythijs fq, amp;: lib.y. Strabo vcrifimilcarbitratur)tra Üumoém çquoris,quiàCumis,amp;Puteolano^gro ad Sicilia vfq;protenditur,igni-tumeire,profundasqj,invnumcoeuntes,haberc cauernas, cóqjinfulasintcriacen tes igniuomas efle. In ciufdem lateris curfu inter Siciliam,amp; Terracinenfem oram, quatuoriagentinfulx,Pandataria,Pontia, Pandana,amp;PlanaüaaStrabone,Ptole-mxo,Plinio amp;nbsp;Martiano:nuncPalmarola,Pontia,Vcntü tencns,amp; Sandunis vulgó dióIx.InPadatariaTyberiusCxfajnnru Agrip^ina,poft viriobitu, cxiliomulda-uit.Quxibi poftflagra,amp;:graueociflorum difcrime, feptëdieruinediadcceffit.Na ^ ante diem feptimü letalis non eft inedia,licet vitra vndecimu plçriqj vixerint,vt lib. li.cap.y5.Pliniusdocet.Pontiainfula,vetuftuadhucrctincns nomen, paruisàPal-maroIafpatijs,vtraq^eróaboraItalftE.4o.ferè.p.m.difcerpitur.Easolim Volfcos incoluifl'e,amp;Romanas quoq5habuifficcolonias,lib.‘j.fcribitLiuius.Quxquamuis hac tepeftate defolatx fint:veftjgia rgme antiquæ habitationis adhuc retincnt. Po-tia olim career fuit illuftriu,quo à Ncronc ex Gcrmanici^epotem relegatû, amp;nbsp;ad voluntariam morte aiftfi Suetonius memorat: hodic verb ad fauces portus arcem liabet.Hxduxinfulæ,poftStrabonistempora,compluriûma*tyrum,amp;Chriftico-fciforumexiliisfueruntinfigncs. Inter Siciliam,amp; Sardiniam duxiacent infulx, qux fcopuli verius funt,quâinfulç.Hç Arx quondam abItalis vocabantur,amp; faxa, ^^j quod ibi Afri,amp; Romani fcedusaliquando inicrunt.De quibus Vcrgi]ius,Saxa vo-cat Itali,mediisq5 in fludibus aras. Plçnqj (referente Plinio) cas olim habitatas fub-fediffe afSrmarüt.In hoc mari Sardoo,littori Drepanitano vipinx, amp;nbsp;Dfcpani pro-fpedui^eluti obiedx n^les patctes,trcs funt infulx: Probatia,Egu(a amp;nbsp;Sacra,Pto Iemxoamp;Plinio.Leuanfus,Fauognana,amp;Maretimus,hodie,mutatisnomcnclatU' risappellatç.Sacra,quçMarctimuseft.p.m.3O.abeftàDrepano,thymoq}abundat. Quo fit,vt melle apiario exuberet. Fauognana,fiue Egufa,foli fertilitatc, amp;nbsp;aquis prçftat,ac incolatui peridonea eft.Cernuntur in ca dirutx arcis veftigia.Hxc tutif-fimos habet finus,eos^s numcrofiffin^ claffis capaces, amp;nbsp;Euripo à Lilybxo amp;: ora Drepanitanadirimitur.InquoFormicarû,amp;aliquot aliçfuntinfulx,fcopulis fimi- y® liores.Et in Drcpani portu,fcopulus eft paru* vbi arx eft vctuftiflima,ctate meare-ftaurata,cui Colübara nome eft.Lcuafus infula,qux Probatia cft,Drepc'?no à fronte opponitur.p.m.ii. ab co diftiigiês.In curfulateris meridionalis,primu littoralis A-frieç ora (De qua pluries in hiftorijs) ab ori^te hoc ordine refpódct,T ricroru jpmo toriumPtoIe.capucMcfurat^nücdiiftu.Tripolis.Tripolisvetfls.Cabiï.Sfax. Afri

ca. Mo-

-ocr page 25-

DECADIS LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ •

ca.MonaftcnG.SufajSiagulPcole.portusoliinvrbisCaroeni.j^.p.m.aboratccede tis.Mahometta.Calibia.Mcrcuriûpromô.Pli.HermçaPtoIc.Caput bonu hodic4 NifiaPcolc.Nubiahodic.CaputZafaranç.Sragnû,ad cuiusfauccsGuledaeftarx* .Scd ad verciccTunes vrbs.Carthago iaces CaputCarthaginis hodic. Vtica nue pot tus faring, Biferta.Hippona, Bona hodie.TabacraPcole. nucBugia.SaldaPtolem. Cirthaaliis.AIgcrishodie.VuizaPtoIe.nûcOran’.Extrafretû herculeu Fefla,Ma-roccus, amp;:c. Et inter Africa, amp;nbsp;Sicilia plures funt infulx. Quaru vna Lotophagites eft,Ptolc.amp;PoIybio,aquoetiaMirmixdicitur,MenixPli.Gerboruminfulahodic dida.4.p.m. exaduerfo AfricaeinterCabimamp;s'Iripc^im veterepatet. HçcàSicu-

10 lis olim cû ca potirctur euripo,longo vaftoqj lapidü ordinc oppleto,c5tinenti Syrtis parux coniu»óf a eft.In ea dux olim erat vrbcs,Gcrapolis, amp;nbsp;Minix Ptole.hodic veró freqiicntibusPœnorum^agishabitatur.Suntamp; tres infulæ,parum ab Africa, contraSiciliam,diffitæ,quas(cumneque4^tolc. neqj alij Geographi meminerint) cxnautarumtabulisFafolaruminfulasdiól:as,aecepimus. Adiacet littori Africa-no,interSfacenf, amp;nbsp;AfricaminfulaCercina,vctus’adhuchabcns nomen,vbi amp;nbsp;eiiifdemdenominationiscft oftpidum,cuiu»incolæSarraccnifunt,«S(:Cercinates vocantur.Habctincircuitii.p.m.6o.Diftatqjab Africo continentie p.mlt; i8. bipar-tira eft,iolumqiie habet afpcrrimum,acmaximiscircumfcptumfcopulis.In medio mari in ter Cercinam,amp;Sicilian!,funtPelagiæinfulzdcfertæ trcs,Lampeduf3, Lato lcnufaamp;:Scola,non multum ab inuicemrefugientes.Lampedufaearum eftmaxi-ma.p.m.ii.ambitus,quæ vetun:ûnomcàcoruicationiBus,quascrebro cmittic,ad-cptum,adhucferuat: vbi olim eiufdeappcllationiserat arx,amp;: oppidulü,cuiusmo-numentaextat.Specuseftm ea,Sacellum.D. Maria: facru.Quaoccidentérefpicir, rupibusaltis,amp;immenfisfcatet.QuavcröOrienté,Gcrborumqj infulam fpedar, fupinainftarfluduumprocumbit.Hxc,turpiclail!s Caroli Qvinti Cæsa-R t s clade,cui Antonius Aurea Genuenfis præcrat, xtate mca infignis eft reddita* Anno etenim falutis i y y i. circa quartum nonas lulij, fimul arq; Meflana cü quin-dccimtriremibusfoluilTet Antonius,quibus Africx vrbi,quâàTurcis Ca rol vs Cæs AR nuperrcceperat,commeartim conuehebat:fubortarepenteventorum, jo imbriumqj,ac maris infolita tempeftate Lampeemfam, qua parteafperior, acacu-tioribus inacceifa eft rupibus,de noftc nigroqj cœlo impegit. Vbi triremes odo mi-fcrèfcopulisillifx,cum virisfupra mille,cuiu(cunqueordinis, horrendum fecere naufragiu. Acnih inter pipuias,fulminiscorufi»ntis fplendore^dmoniti, afocio-rum cladereliquiroftradiuertifl'ent,de vniuerfaclaffeconclamatumfuiffet. Adjacent Mercurio Africæpromontorio Cymba|umamp;:Cymbalotturn infulæ diétar* Nec ab his procul Laruneij^ duæ:quarû altéra une nomine eft hodie, altéra Mol-lium à nantis appellatur.Ex oppofito monafterij oppidi ad.p.m.ii.cemere eftamp;in-fulasduasparuas,quaiCuniglieras hodic vulgus nominat. Inter Lilybxum,^ MercuriumpromontoriûCofyrainfalaPtole.CorfuraStraboniPantalariavernâ-

40 culehactépeftatedi(fta,iacet,ambitu.p.m.3o.Diftatabvtroq5Promotorio.p.m.cir citer.6o.Hçc tota ferme motofa cft:nigroq; lapide afperrima. Voraginem aperit ia medio,cui à fofla nome cft,collcqj habet (in cuius vertice crater eft) Cudia brugia-ta vulgo appèllatû.C5pl|urcspra:tcreahiatus,lapidcfqjCombuftos,acnigraiarenas paffim in ea viderc eft. Æd radice mods magni fpecus eft aPauara denominat’: vndc perpetuus effertur fonitus. Plures ite tclluris fciiïurç,c quib. tumus cxhalat.Solu prç terea(qj rubru eft)adcô calet,vt admotx ei raanus,nifi mox retrahatur,calore often dâtur.Aquarû,amp;frumentihçcinfulacftindiga,fedleuctnijferaciflîma. Arccha-bet,eiufdeqj nominis ad Aquilone verges oppidu,q, mare alluit, cuiusliabitatores Chriftianifunr,Hifpanorii regu parères iqipcrioddiomatetnjamp;rhabituSaraccnoru yo vtutur.Hocoppidiiannofal.iyyj.ij.Cal.Aug.DrahutusOthomanicacclaflispratfe-lt;ftus,centucirciter.cutriremib, vicepif, diripuitqj,ac mille fere oppidanos captos, inde in feruittitc abduxit.In code curfu,inter veriufq; lyrtis orâamp;Siciliâ,aliç duç sût infulæ,Mclitaamp;GaulosDiodoro,Straboni,Ptole.amp;P.Melç,hodie Malta,amp;:Gozus vulgo appellatç:à fc mutuo.p.m.y. fed à Pachyno Siciliç promontorio (cui refpon-dcnt)p.m.ioo.difcrci!^.Mareq»interPachynü,amp;hasinfulas exfretoMeflanêfipro-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 4

/

-ocr page 26-

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

currit (Cicerone in verrem, amp;nbsp;Plinius lib. 5.teftibus,ac vfu probante) pênculofum eft.Mclita infula.p.m.6o.ambicur,totafermè plana eft,fcdfaxofaamp;vends expofi-ta. Plures eofque tutirtimos habet portus.Qua aquilonem fpedat, omnino aquaru eft i ndiga : qua verb occidentem, aquis irrigua, amp;: domefticarum arborum fcrax., Sed totaipfa infula frumêti,lini,leuconij,amp; cimini fœcûditate Celebris eft. Paruu-los canes fubalbos,amp; pilis longionb. ad hominü dclitiasgignit, vt Arift. in proble. amp;nbsp;Strabo referont,licet Plinius, Alteri Melitx contra Epyrum fita: infula: eos attri-buar.In hac infuladuo veteris fugerftitionis crant templa,Iunoni amp;Hcrculi dicata. Ciceroni, Scraboni amp;nbsp;Piole.tünonis templum ad promontoriumad Orientera,no longèab vrbe fitum erat. In eo trophxaplurima,dentelquc eburnci miræ raagnitu lo dinis étant: quos eo Maflinifta, ex Numidiaclaflïs illius præfedo «ntcàindcfubla-tos,religionedu(ftusquinqueremireportandos curtmit. Huius rempli inter arcera amp;Iubürbiumexqu8dratislapidibus.eifcfueingcntibus,inhxcvfquetemporanon afpernandx permanent reliquiar. Numifmataænea affabre quidem fada paffim ibi repenuntur: Ex vna parte,Kis gr^cis literis M e l i t e o n circuiftformatam remi latitudineA,ex Altera lunonis effigie« exprimenti«. Altcrum Melitç tcmplû Her-culi facrum,ad meridiê erat,in ca infulx parte metatum, quam nunc patrialingua portum Euri Militenfes voca*nt : cuius adhuc monumenta admirationc digniffima fuperfunt.Melitaprincipioreturn, Bado rcgiopibusamp; hofpicijfœderc curaDi-donc,cclebri, atque exinde Carthâginenlibus,paruit. Cuius teftes funtlapidea: co lo lumnæ plurcs paffira in ea olîuiæ, vc tuftis Carthaginenfium charaderibus ,ab hc-bræis nondiffimilibus infculptæ. Poft codera, quo Sicilia, terapore, ad Roraanos dcfecit,vthbro i.i. belli puniciferibit Liuius: Quo ij(dcm etiam, quibusSicilia iure acprætoribusfemper vfa,atqucdeinde,cura eadem,inSarracenorurapotcfta-tem redada, turfumqs, vnà cura Gaulo,à Rogerio Normanno Sicilix Comité an-no fallttis 1090. receptafuit,paruitq}deincepsChriftianis principibus. Habetadhuc in raedio fere,Ioco nimirum ediciori amp;nbsp;confpicuo,vrbem eiufdem nominis vc tuftiffimamprxfulatuclaram. Habitaturinmcditcrraneislocis, pagisvt plurimu, nullo mœnium ambitu obfeptis,quoruminclt;Jlç tametfi Chriftiani fint,Sarraccni-co tarnen fermonc, qui aut nihil ,:aut quam minimum à punico vetcri differ^pro- ^ mifcuevtuntur.Quippècumillihodieamp;HannoniscuiufdamPœniapudPlautu'm, amp;nbsp;Auicennæ,amp; eius elaffis complurium verba punica, cura intelligant, tû interpre tcntur,non temer^inccoIligimus|Sarracenumidioma,guod vel planeidcm,vel quam minime diuerfum eft à Mclitcnfi, punicumamp; veterum effie Carthaginenfîû. Melita hodiePaulo Apoftolo^ucgi ex Creta,fæuicnte Euro (quem typhonicum, amp;nbsp;naurarum peftem Plinius vocat) co protradum Lucas refert, facra eft : quanqua fint,qui Pauli Melitam non hanc Siciliæ vicinam, fed Êpyro adiacentem arbitren-tur.Quos non Lucætantûauthoritate,fed amp;:argumcntisap^rtiffimis velim ab cr-rore auocari.Primùm enim,qui naualis artis peritia pollent. Euro fpirantc, c Creta: porru (quera elaudum Ptolema:us vocat) inter occidentem, amp;nbsp;meridiem fito, neqs ^^ Lesbon,neqj Ioniam,neqj Italiam fpcrari,fcd ncccirariô tempeftatis impcrio,Mcli tara hancficulara,à Paulo petidcbuifleconftantiffimc ratiocinantur, docentque. Deindacum Melita foluens Syracufas,quîc ad Siciliæ oraraeft,pcrucncrit, quà redo cuj^fu Meflânam, quam pctebar,nauigatur:quis non viâct, has Epyri ambages, àtanti viri inftituto fume alicniffimas?Hucaccedit, quôd cura Lucas,natiohegra:-cus,ac Paulus neque eruditionis,ncque linguarum ignarus, hos Melitenfes Barbares appellent, verifîmile nbn fit, quôd fi Epyri fuifler Melita (q uæ gra:ca eft) ad qua Paulus dclaths eft,Barbarici eos notaturos fuiirc,cum quibus amp;nbsp;ferner efient conta ininaturi. Ad extrem Om: In Meli ta,quç Epyro vicina cft,Paulô Phanum nullum di catum, nullumque Pauli prorfusvcmgium,ac ne memoria quidem vlla vnquam y^ fuit. Sed in ficulahac noftra MeIita,Paulunfquid eft,quôd non loquatur,fonet,ce-lcbrer,adoret? Cathédrale vrbis templum, amp;nbsp;quidem antiquiffimu, Paulo factura eft.Portus ad quera appulir, Pauli adhuc titulo immortalis,vbi amp;nbsp;çdicula ei nuncu-pata eft. Adha:c, pro mœnibus vrbis fpecu^ eft,Paulo facer, eo nomine,quôd cum trimeftri (quo in infula diuertit) duda à raaioribus per raanusfaraa,habitairc Meli-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenfes

-ocr page 27-

DECADIS LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$

tenfes predicant. Vbi non infulani modo, fed amp;nbsp;aduenæ quoq; lapillos cçduflù, ad feorpionum amp;nbsp;anguium exitialc virus ab humanis corporibus profligandû. Pfylli nanqj bis lapillis,in coca ferme Europa, morfusfeorpionum amp;ferpentummeden-cur.Quin amp;nbsp;in Melica hac infula,fcorpioncs,qui alibi perniciofifuntjac letali vene-no cxecrabilcs,manfucfcunt,lardendiq5 naturam penitus deponunt, Pauli (vt crc-dimus)munere,quiapudhancinfulam,àvipcramorfibusacerrimispetitus, nihil damnipaflus eft, vt Lucas feribit.Vndeamp;Chriftiani, quibufeunque Pauli facris, (quç.8. Calend. Februarij cclebrantur} quauis orbis terrarum parte nafci contin-git,nec^horrentangues,amp;abalijsvimgrafrantisvcn(»i,omnemqî inflaticorpo-*° ris tumorem, folo fputo, quafi à natura edodi, protintis abfumunt. Scd de Paulo

hueufque. AdM^litam ipfam redco,cuiætatemeafatisincrementiacfplendoris acceffit.Equites nanque Ioan»itç Rhodo àTurcarum rege pulfi,eô fedes tranftu-îcrunt.Enim uero anno falutis i y 2.5. Solintannus decimus Turçarum Rex anno fui principatus quarto, tercentum, amp;nbsp;co amplius ar matorum conueétis milibus fum-mavi,acgrauiflînBafcxmcnfiumobfidione,infeftiflîmisqjinfultibus Rhodumin-üafit.-Ioannicis incredibili fortitjjdinejanimi r^bore,labore,amp;: patientia ,’ftrêue (vti pro aris ac focis dimicantibus æquum crat, amp;nbsp;corum natalesnominisq; celebritas poftuIabanr)rcfîftentibus.Qin tandem (prôhpudor)rftjllo PrincipumChriftiano-rum in fummo return diferiminefuppetias mittente commeatu deftituti, mœni-bus eucrfis,amp; partem vrbis hoftibus ingreflis, ac tenentibus, centum ferme mi H ft Turcarum ftrage antè édita,ad 8, Calend. lanuarij dedicionem facere funt coadti. VndePhilippusLiladamus Gallus,militiæ magifter,Ioannitarum ordo totusac plebs vniuerfa cum omni gaza,ac rc familiari libéré abire pcrmiflj,in infulam hanc Melitam (quam Caroli Quinti Casiaris liberalitate pro habitationis loco acceperär)-impari forte penatestraniporrarunt. Hicitaqj principio fuburbium maritimuni (vbiarx erat vêtus,amp; portus prxcellens) rentière : ac mox arcem inexpugnabilcm amp;nbsp;oppidum illi coniundum muro ampliflîmo,amp;: propugnaculis munitiflimum, ôc nobiliincolatufrequentiflimum reddidere. Vbiamp;rcmiflb prifeæ virtutifvigore, inertiampropcfcâ:antur:propedien»(nifalfoauguror)defe3:uri.Enimueto,ficuc P ohm pij homines facrum onus pro Christi fîdexhibant: ficiam taquam ad pa

ratos thefauros,impatientes inopiæ ad hanc militiam concurrunt.Sedhæc de Melita fufFeccrint. Gaulosinfula.p.m.y.inoccidentê,àMelitaprotcndensinpropin-' quocft.Abindigenis,patrialingua,Gaudici,vt4goGozusnunc^patur.5s.p.m.ha-bensincircuitu.AquiselTirrigua,culturanobilis,amp;frumentiferaciflîma.PIeriquc Verbis Ouidij, 3.Faftorum innixi (Fcrtilis eft Melitc, fterili vicina Cofyræ) hac Co-fyram efle cenfent,minus aduertentes Gozum îrugiftn feraciffimam (vt diximusl amp;nbsp;minime fterilem (vti Colora deferibitür ab Ouidio) efle.Cofyra præterca Lily-bço amp;nbsp;Sclinunti ad pafliium miliafere.70.vicina eft,vt Strabo teftatur,Gaulos ve-rôàLilybço, p.m.iyo. recedit. AdhæcCofyraaMelitadiftat. p.m.7o.Straboni lib-40 17. Gozus autem fine Gaulus.p.m.y. tâtùm. Procopius quoque de bcllo Vandali-

co,lib.5. hanc infulam Gozum, Gaulum appellat. Poftremô amp;inGozo hac infula ineditoloco eiufdem nominiseftoppidum: cuius portæmuro,lapis marmofeus vetuftiflîmuscumhac inferiptione inhærct. M. Gallico. C. F. Q^iN.Eqpopublico exornato A diuo Antonino Pio. Plcbs Gaulitana Ex xrc conflato,ob mérita, amp;nbsp;in folatium Galli Pofthumi patroni municipalis patriseiûJÏT.Toto itaqj cœlo er--rant,qui Gozum Cofyram efle arbitrantur. Gaulos igitur infula (qu.x Gozus pro-culdubioeft) equitum loannitarum ditioni amp;ipfaCaro4iQuintiCæfarismunere fubeft: cuius indigente Chriftiani etiam funt,licet Saracenicè loquantnr. De Gau-lo infula hæc memoratu digna Plin.lib.y.cap.7. amp;nbsp;Solinus feripta reliquerunt ffer-» Ω pentes in ea neque nafci, nequc viuerc inueftes. Præterca iadum ex ca quocunqj

gentium pulueremarcerc angues,fcor|)iônesq;àfupcria»ftuillicoperimi.Quibus a^tate mca vfijs fufffagatur. Neque id Gaulo foli proprium munus cft.Nam in Ga-Iathaquoq5, contra Rubricatifluuij oftiumamp;Sardiniam infulam à terra Scorpio-nem dirum Africae animal necari fcribit Pfinius. Et Sardiniam ipfam infulam, neC Arpentes veneno letales ac ne noxios quidcmalcrevctcrcs memorizprodidere, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ebufu

-ocr page 28-

DE R E B V S SIC V L IS; lt;nbsp;P RI ORIS

Ebufus ctiam infula nonlongea Balearibus animalium omnium, quçinficiunt,ex-pers eft. Quinimoamp;: in Colubrariamilli vicinam infuiam,qux ferpentes parit, tcrraEbufitanailIataeosarcetjillorumqjimpetum prohiber, vti P. Mela,Plin.Iib. 3.C. y.amp; Solinus tradunt. Hybernia quoq; infula, quae in Septentrionali iacct Ocea-no,quamq5lrlandam vulgus hodie vocant,noxium nullum gignitanimal, ferpens’ ibi nullus, nullus anguis: ncc alit aliunde adueótum.Sed noxia quæcunq5 animan-tia eo, fiue ex Britannia (quæ Anglia eft hodie) à qua paruo amp;nbsp;atftuofo freto diftun-gitur,fiue alio aduelt;ftafolo,infuli^proximantia,odorcillius aëris attradojVel puluc-risinieólujconfeftimfuffbctntur: quodidemSolinusamp;Beda,lib. 1. cap.i.fcribut. Sed hxc ab alijs copiofius eRarrata prxteriens, ad Gaulum regrcdior. Haneanno 10 falutis i y y i. Calend. Augufti Senen claffis Turcicæ centum quadjaginta triremib. inftru(ftæpræfelt;ftus,triduana oppugnationc adonusarceprius tormentorü ifti-busdifiedain dediyonemaccepit.Qua» deindeingenti captapra:da,amp; quatuor fermé Chriftianorum milibus in captiuitatem afportatis, impio fœdauit incendio. Inter Meli tam amp;nbsp;Gaulum paruula quxdam interiacet infula,à Camino nomen ha-bens.In cifrfu lateris Orientalis nulla^ft infignis infula, Sicilia: refpondens.Pdopo nefus enim Græciæ peninfula (quam hodie Moream vocant) lato mari, p.m.430. ab eareccdit.Mare etenim ^hculo incidens freto, hinc quidem ad Corinthiacum £inum,i!lincautemmagnamefficit cherfonefum ideftpcninfulam ipfamPelopo-nefum,quzanguftoinclLiditur Ifthmo:Fuifteautemipfam totius Gra:cia: olim 10 arcemfatis conftat.Præter eïiim habitantium earn gentium nobilitatë, atqj poten-tiam,ipfelocorumlïtusprincipatumimperiumq5defignabat. Nomen autemaPe-lopide,qui primus cam incoluit, adepta eft. Eft Peloponnefi effigies platani formte fimillima,ac proptcrea multos habet finus, quos efficit multitudo promontorioru, longitüdincaclatitudine pene par. Odingffntorum veró pafluum. m. ambitu cir-cundata* Sex tantum, p.m.fpacio terra: contigua, (quod Ifthmum græcé appellat) vbi amp;nbsp;Corinthusolimeratvrbs. Erantautem totiusPeloponnefiodoinfigniores regione^:Sicyonia, Achaia, Elis, Mefiënia,Laconica,Argia,Corinthia, Arcadia. Earumfingulxolimhabuerunt velfuosrcge»,vclciuitatcspotentiffimas;èquibus multimortalcs inSiciliam adiiftoFendum vcnerunt. Adiacet Achaix,amp;:Bœotiæ 3® Peloponnefi rcgionibusEubœainfulain Aega:omari,intcrflucntccuripoa:ftuo-fo,a qua earn terrxmotudiuifamvcrcres tradunt. Et iuxta curipum Chalcisvrbs, Eubœæ metropol^ olim erat.Hxc^ca ætate graeco verbo Nccropotus, quafi mor tuum mare, perantiphrafimvocatur,Cumcurfufuoamp;recurfii frctumintcrflucns viuaciffimumfit,amp;:a:ftuofiffimum.Chalcisha:cvrbs ab Athenienfibus, Troianis tcmporibu$,fuit condita. Qul poffea eximijs amplificata fortunis, nobiliffimas in Maccdoniam,Italiam,amp; Siciliam,colonias mifit.De qUibus fuis locis,quantvim fa-tiserit,memorabo.Sed pluribusdeihfulisSicilië adiacentibusexcurri quamfue-rat confilij : ad Siciliam ipfam vndc plus æquo fortaffis egr^us fum,rcuertar.Sici-lia non immenfam patentium agrorum latitudincm, acplaniciem (vtLombardia, 40 aut Apulia) habet: fed pro maiori parte montofa eft, cuius valles, colliumqj decli-uiafcraciafunttritici. Hincvarijfunt ineavrbiumfitus. Aliîeincrcdisadcœlum montiljus,amp;:niualibus conditæiugis,pla:ra:qj fluuijs,comDlures maris fluélibus al-Juuntur.Qu^çdametiamvelinfufafuntplanicie, vclprofilndis vallibus deprefla:: quibus non nifi in m^die fol oritur, amp;nbsp;ante occafum occidit. Habet hodie Sicilia’ oppida, amp;nbsp;ciuitates numéro centum feptuaginta tres,quas paulo inferius rccenfc-bimus.Infignes Archiepifcopali dignitate très: Panormum,Mefl'anam, amp;nbsp;Motem Regalem. Cathedrali verb fex:Catanam,Syracufas,Agrigentum,Mazaram,Ce-phaledin,amp;Pa(ftas.Pnnormitanofuft'rag^nturMazarienfis,Agrigentinus,amp;Meli“ tenfis.MefTanenfiPa£l;enfis,amp;CepMIedenfis.MontiRegaliCatancnfisamp;Syracu ya fanus; Oppida qbamplurima funt in Sicilian qua: (amp; fi ampliffima fint, amp;nbsp;populofif-fima,pulchraq5,accîuiumnobilitatepræftantia,amp;:mcenibuscin(fta)çiuitatesnon. dicun tur eo modó, quo dici ciuitates pro Romanx Ecclefia: ritu confueucrunt: ilia: nimirum , quæ Epifcopalibus ornantur cathedris. Vrbibus Sicilia: prxemi-nenthodie Panorraus, MefTana amp;nbsp;Catana. Montibus Aetna, Nebrodides, amp;

-ocr page 29-

DECADIS LIBER P RI MVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Eryx. FlutninibusHimeras, Therias,amp;Lycus. Scd de nomine Sicilia: nunc dif-ferendum.

DE NOMINE SICILIÆ.

C A ? V T II.

to

Omen protemporum diuerfitate Sicilianada eft variu. Trinacria, a tribus promontorijs, earn appellaten Idincydidcs amp;nbsp;cæteri feripto-res Græci tradunt. Acron nanquc Gra:c^promontorium eft Latinis. Euftathius Homeri interprcs gt;amp;nbsp;plxrique veterum,Trinaciam dici, a T riliaco,fiue (vt alij cffcrunt) Tinaco regc,Ncptunni filio, authorita-te Sibylla:,voluerunt. Verba ents fStepbano interprctc)hçc funt: Siciliam condidit Trinaciis heros,filius pontu curantis Neptuni.Noftrates,Rom*ani quaGrxei idio-niatisftudiofiores,Triquctraatribuslateribusamp;triagulaipecieSiciIiam dixeriir, vtlib.j.author elîPlinius.Sicani poftea,fiue ex Hifpania aduedi (vt PhiJiftus, Antiochus,amp;: Thucydides) hueinf!igcna:(vtTiBia;usamp; Diodorus referunt) Sicilian! cxfeSicaniamappellarunt. PoftquosSiculi, Liguru«!genus,quiintraTyberim amp;nbsp;Circæum montcin vicatim degcbant,ab Aboriginibus pulfi,freto traieào Sici-10 liaminhabitauere,Sicanifqucfubadisinfula,abolito priorinomine,Sicilianun-cupauefe,ytThucydidi amp;nbsp;Dionyfio Alicarnafleo placet. Quo deinceps cognome-to,ad noftra hæc vfque rempora,no peritioribus modô,fcd idiotis quoque ac vulgo eft appeUata. Cogor autem hoc loco eorum errorem rcfcllere,qui vtranq; terra freto Siculo difterminatam, Sicilias duas, alteram citra,vItraPharum alteram voran t,vt qui parum in hiftoriarum, cofijiographiarumq; ftudio iudicij ponant, A-pud hiftoricosnanqj amp;: cofmographoshxcfola,in qua ortifumus,nominatur Sicilia. Regnu veto Neapolitanu feu partem iIlamItaliæ,quæolimGrçciamaiordi-ccbatur,aut aliquam eius regionem nullus grains author,ex tot Grxeis Latinisque fcriptoribus,quorum prazdara extan^opera,Siciliam appellauit.Platonempc in E-30 piftohs ad Dioncm,Ariftoteles inMeteororûamp;P^diticorulibris,Herodotus, Tigt; mxus,Philiftns, Antiochus,Diodorus,Polybius,Trogus,Athena:us,Ælianus,Pau fanias,Plutarchus amp;nbsp;ca:teri Grxeorum vetercs.-Cicero prÂ:tcrcalinguçLatinç pa-rens,Saluftius,Liuius,amp;: reliqui Latini fcriptores: quibus (vclint, nolint) addoHo-merum,Theocritum,HWiodum,Pindarum,V?rgilium,Lucan* m, Ouidiu,Ho-ratium,Martialem,Syllium, Claudianum, amp;nbsp;alios pene innumcros Grxeos, Lati-nofque poctas,qui Sicilia: mcmoriam multisfu«:un»opcrumlocis non obiter ex-ornarunt,noftramduntax3itfo nomine intcllcxcrut.DcniqueStraboncm, Ptolc-mæum,Mclam,Plinium,Solinum,amp;: quotquot funt Geographi, a quibus fitus or-bis defcriptus amp;nbsp;regionibusdiftinótusreperitur,cumSiciliamautdefcribunt, auc 40 nominant,hancinfulamfolam,ncqucaliamorbis partem attigifle compertiffimu eft.Cumque terram citrafretura,quæregno Neapolitanohodie adfcribitur,in fc-ptemregiones,CxfarAuguftusprimusdiftinxerit(vt j.lib.cap. p Plinius teftatur) nullaquccarum Sicilia nominetur: référant fe tandem hi ad communem reguin vfum,atque Romanos r«fpiciant,qui longe lateq; Italia, amp;: poftea (Syracufis fub-aétis) Sicilia potiti,nomcri infulæ a vetuftioribus Barbaris ac^xcis acccpturfi,re-liqucrunt. Fradis poftmodum Romani Imperij viribus, Alaricus Gothorum Rex Neapolimadcptus,amp;eiusfuceeftbres,nonSiciliæ fcdlta|ixfe reges appeUabanc, nifipoftquamhacinfulafunt potiti, Gothis aluftinianoCxfare (Bellifario ducc) debcllatis,receptaque primum Ncapoli ac deinde Sicilia,titulis fuis inuiolato no-jo mineipfeexteriqjquipoftcuminimperidfurjjjfuifedieam adiunxerut. Saracc-nis poftea Siciliam occupantibus,amp; regnum Neapolitanum (quod Conftantino-politano Cxfari adhuc fuberat) vaftantibus, Sicilix nomen hxc tantum retinuerar. Pulfis mox à Normannis (qui regnum Neapolitanum occupaucrant)e Sicilia Sara-cenis,neque RobertusGuifcardus,nequeRogeriusBoft'us eius germanus frater, regionem vllam prxtec hanc infulam Sicilix no mine cognofeebant, cum alter A-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulix

-ocr page 30-

. n DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

pulix dux,Sicilia: cornes effet alter.FatopoftmodumRobcrtoamp;Rogcriofunflis, RogcriusRogerijcomitisfiliusSiciliam, ôdiotumpropèNcapoIitanum regnum coniecutusjtalix amp;nbsp;Siciliæ,aduerfantc Romano Pontifice, fe regem agnominauit. Demortuo póft Innocentio,qui diris Rogerium,cxutum rebus omnibus,dcuouc-rat:quiinRomanâmfedemfticceffit,omniaRogerioreftituic; foloqucitalixrcgiÿ tituloncgato,SiciIi2c,ducatUsApuliæamp;principatusCapux regem falutari eu paf-fus cft. Atque identidem Rogerio e viuis crcpto,Gulielmus primus,mox amp;nbsp;fecun-dus,Tancrcdus,Henricusfextus,FrcdericusfecundusCxfar,Conradus,Conradi-nus, Manfrcdus,amp; Carolurfrancus ordinc in Neapolitanum amp;nbsp;Siculum regnum fuccedentes,nonvtriufqut,fedSiciliætantùm,ducatus Apulixamp; principatusCa- lo puæ reges funt appcllati,prout ex corum diplomatibus (qua: in Ijunc vfqj diem vi-dcrecft)conftat.FrancispoftcainSiciliacxfîsPetriisAragonius,Iacobus,Frederi-cus{ccundus,Pcctysfecundus,Ludoui«us, Fredericus tertius, Martinus primus, Martinusfecundusjamp;FerdinandusprimusfquifoIihuicinfulXjamp;nôregnoNca-politano funt dominari)Sicilia: reges nominabantur. At vcrôdeBicnshuius norni-nis quartss Romanus Pontifex,qui ^im CaroloF(ÿinco conuenit,primus omnium fuit qui cxplofisvetcrum nomimbus,Neapolitanû,amp;: hancinfulam,communivo-cabulo/ineodiplomateqifovtrunqueregnum ei concefft) Siciliam appclJauit. Qiiem Gregorius decimus,Innocentius y, Adrianusy,Ioannesix, Nicolaus 3, Martinus 4,Honorius 4gt;Nicolaus 4,Cceleftinusy,Bonifacius8, Benedidus 11, Clemés x» y, loannes 13, Benedidus i»,Clemens 6,Innocentius 6, amp;: Vrbanus y, qui fucceffe-runtRomaniPontifices, funtimitati. Gregorio deinde vndccimoRomanoetia Pontifici,qui poft plurabello ob Siciliam agitata,pacem inter loannam Reginam, amp;:Fredericumtertiumfirmauir, Ncapolitanum regnum Siciliam, hancinfulavcro Trinacriam in diplomate fuper pacis tödiflonibusemifló,quodadhuceft videre, nefcio qua ratione appellate libuit.Cuius exemplo Martinus Siciüx’Rcx in fuis di-plomatibus Neapolitanum Regnum,quod fiii iuris non erat, Siciliam ci tra, infulâ vero qtîam regebat,vitra Pharum vocauit. Alphonfus poft modum rex Neapolim magna vi adeptus,cum vtrique regno domiaarctur, abfurdo amp;nbsp;nouitio titulo vtri-ufque Siciliæ fe regem vocare Ärp'it, vt amp;nbsp;hinc Pontificum Romanorum authori- 3® tatemnonimprobare,amp;vetuftamobferuationem non ncgligere videretur,non ignarus,cum eruditiffimus effet,illius vfurpatam effe amp;nbsp;noiütiam vocem. Eoqs co-gnomento eius ejinde pofteri R^ges omnes, qui vtrique regno præfuerunt, adæ-tatem vfquemeam vfifunt. AbufusitaqueàRomanisP5ntificibus exortus effecit vt Ncapolitanum regnumSicilia a regibus hodie vocitetur.Sed nos rei obfcquen-tes,amp;:GrxcorumLatinorutflquc*authorum fidem fccuti:hanc infulam duntaxat Sicilixnomineappcllabimus. Et iam fatisde nomirft: vtde Sicilixdiremptionc loquamur.

DEDIVVLSIONESICILIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

AB ITALIA.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CapvtIII. 1

BI c r L i A M Italix quodam annexam,partcmque fuiffe cherfonefumgt; quam Latini peninfulam vocant,cuiusifthmo abrupto, marique ab-lorpto,Tyfrheno hincpelago,indelonioadmiffis,infulam reman-fiffeÆfchylus, Antiochus,amp;exteri vetuftiores memorixrelique-runt.Tradunt (lib.y.inqujrDiodorus)prifci rcrumfcriptores Sicilia fuiffe olim Italix coniundam,fed j^ftea ex huiufmodi caufainfulam euafiffe: qua P parte anguftu^continens ab vtroque maws latere xftu collidebatur, dirupta maris fludibus tcrra,aquam peruiam feciffe: a qua terrx fciffura,rhegius 15 locus appella-tuseft,acmultispoftanniscondita ibi ciuitas idem fuir nomen fortita. hucufque Diodorus.Tametfi vehemetiores terrx motus caufam huiufmodi diuifionis fuifte plcriqueafferuerint:quemadmodumediuerfoAntiffamoiiminfulamLesbo,Ze-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phyrium

-ocr page 31-

DECADIS LIBER PRIMVS.

phyriumAlicarnaflb,Æthufam MyndojDromifconamp; PyrcnohMilctOjtcrræmo-tus violentiamari ablatas iundafquc terris accepimus.In cadem nanquc ferme fentcntiaStrabo,Trogus,Saluftius,Plinius,Mcla,amp;:pocta:omnestum Graeci turn Latini conueniunt. Cuius hæcadhuc oculis decemi poflunt argumenta. Huius • quippeloei eaprocul infpicientibuseft natura, vtfinusmaris,non tranfitus appa-rcat:quo cum nauigatur,difcedercacfeiungi Sicilia: amp;nbsp;Italic promontória vidcn-tur,quxinndaapparebant, amp;nbsp;olimfuerant.Fretipr2Eterea,qüod interPcIotum Sicilia: promontorium,acScyllxum Italia: vicinum oppidum intcriacet, in mediis præfertimlocis,nufquâ oftoginta pailusprofunflita^pfacxcedi^pro vtplumbco trigintalibrarumperpendiculoprobatum,amp;eiusfunlt;liima4irea lapidofa tota co-perta cft. Hxc autem modicamaris tam (aui amp;nbsp;aiftuoii altitudo, ifthmo ibi aliqua-dofuiffelocum,manifeftoey:indicio. Scopulos infuper nonpaucosin hocimö

, freti profundo,McflancnfcsacBrutijquyiauticamexercent,fubaquaneosfedatö mari fc vidifle pluries amp;nbsp;affirmant amp;nbsp;predicant.Ex ipfius etiam Sicilië parte,prima terræ humilitas^deindearenx per loca Peloro vicinapaffim iacentes facilem eins rei coniedturam præbent.Contra quoque ex ipfius continentis parte Ffiiblime eft faxum,vbi Scyllaeum oppidu ffeum eft, locus turn poetis celcber, tum nantis maxime formidatus.Q^dfaxum,humilem a tergoallueiitibusvndis in formam cher-foncfi,tcllurem habet,quam AnaxilasRheginorum tyrannus credo muro muni-uit:quoamp;fibinaualeftrucret,amp;piratisnauigandipcr curipum facultatcmintcr-Gipcrct,vt libro 6.Strabo refer t.Praealta: quoque illæiwque praecipites Scylla:o,ma-riq ne proximo imminentes rupes fignificarc videntur, Siciliam fuiffe ab Italia fine magno aliquoterræmotu, fine vicurrentis rccurrentifquc maris diremptam.Qim circaarbitrandumeft,velfluduum vel terrxmotusvi clauftra montium intetru-pca,ac deinde vtriufque littora paulaoim exefa perpétuafluduum collifione fuiffie, donee in hancfauciumlatitudinemdenenic,quxnunceft: metuendumque fuif-fet,ne indies ficrctlatiorlargiorquc hiatus: nifi naturafimul vtriuqs ac fubterim-pofitx prxcelfxduraeque rupesfauciumclaullracocreerenr. AScyllxbdenique ad quindecimpaffiiummilia abeftjtalix vertex , extremumque promontorium

5° leucopetraGræconominea vetcribusfquodlapidcmalbumLatinis fonatjSpar-tinencum a nantis hodie didum. Ad culus oram contra Meflanam fitum adhuc cft Rbegium oppidum,ab Æolo confenfu Herculis conditum.Huicctenimnomen inditumfuillc authores omnes affirmanta pej^Ja^,verbo Grxco,quoddifrumpc-rc fignificat,eo nimiruÆ quod ab ijs locis dirupta Sicilia quondam fuerit. Neqj veto quod Grxcorum authorirate fimul amp;nbsp;Latinorum omnium definitum eft, vana eiusrciperfuafionemracrctur.InfuIasnanqu?,quÄanteprornontoriaiacent,pcr-angufto frcto diremptas ó»AriftoteIes amp;nbsp;cxteri,qui de natura fcripferunt, non réméré arbitrantur.Enimuero Prochytainfula contra Campaniam fita,auulfa a con-tinenti pars eft,vt ex ^rabone meminimus. Cyprum prxterea a Syria, Atalantenj Macrinamp;BesbicumaBithynia,EubœamaBœotia,LeucofiamaSirenumpromo-torio,amp; Capreas ab Athenæo terra:motu difiedas amp;: infulas fadas, cü partes prins eflentcontinentis,PIiniuslibro x.cap. po. amp;nbsp;pla:rique alij authores tradunt. Infulas vcro,qux in medio iacent pelago,per tcrrçmotum,ex ipfo excreuilfemari ^ amp;nbsp;Stra-bohbroó.amp;ex vetcr^us plures referunt. quemadmodum amp;deVulcaniadixi-mus.Theram quoque amp;nbsp;Therafiam inter CycladasOlyfl?|)iadis. i}y.ann*o4. amp;nbsp;poft annos. 150. Automaten,amp; ab hac duobus ftadijs diftantem Chiam, M. lunio Syllano,ac L. Balbo ColT.Plinij xtate viij.idns Inlij,inteBLemnum etiam amp;Hellef-^^ pontum Neam,amp;interLebedumamp;Tcon,Alonen,cx xquorcenatasinfulas lib.

1. cap.89. Plinius feribit.Quân amp;: Theren Thercamque, maiiis Ægçi infulas in con-fpedu fuo,mari repente emerfasjpfe mSgn»6 Albertus lib.Metcororum.j.fcriptu reliquit. Dclon quoque amp;nbsp;Rhodum jnfulas toto orbe clariffimas, e profundo pc-lagoexiluiflc,Pindarus in Olympijs Plinio aftipulatur. Quid.^quodmeadenique a:tatein Cycladibus, nonIongeaCenturino,ex improuilo parua quidam iniüla nauis inftare mari enata eft,faciemterrçaduftæhabens.Quodquemiraculofimi-lius vidctur,anno falptis 1 y} 8. apud Pufeolos Campanix vrbem.iij.Calend.Odo-

B

-ocr page 32-

. 14 DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

bris in agro qui Barbarum montera araariiuxta Aucrnuradirimit,fubitoapertó hiacu,amp;igneexeocfflante,tantus exiluitcinislapidibuspuraiceismixtus,vt monté altitudinisfuprapaflusmille late maris Auernilittora occupantem coaceruaue-rit: ad cuius verticem hiatus adhuc pater,vnde tanta cineru lapidumq} moles ege-fta eft. Non eft igitur, quod quis ea qux de Sicilian ab Italia diuulfione a Grxcis fi- • mulacLatinis vna voccmcmoriæproditafunt,pertinacidifficultatis opinione fa-bulofa efie exifl:iract,fed reuera Siciliam Italiæaliquando partem eiufquc iam pc-infulam fuifie cum veteribus certo credat,non aliter quam Peloponnefus Grxciæ peninfula cfi. In terim tame^ qut) tempore acciderit hæc Sicilian ab Italia difciflio, nullaeorum omniurn,perq«osmemorabilehocnaturaemiraculumilluftratûeft, ro authoritate conftat.Q^ circa nihil a rationealienumvidetur,vtdiluuijvniuerfa-lis tempore,cuius non folum Mofcs,fed Berofus quqque Chaldæus, Mnafeas Da-mafcenus, HieronymusÆgyptius,Plato jpfuper,Strabo,Plinius, amp;nbsp;pleriqs alij vc-tuftiftimarum reru Icriptorcs meminerunt, earn contigifte colligamus.Cu etenim vniuerfam fere orbis faciem per diluuij aquas inuerfam atque imqjutatam,multos ccepifle tun^ primum montes furgeremlura loca celfiflima in decliuû abiifte, quæ-dam inconuallesdeprefla,autaquis abundafle qua: nuquamanteaftagnaucranr, aut exaruifle penitus per quae^opiofae aquae defluxerant, emerfifle nouos amp;nbsp;fontes amp;nbsp;fluuios,infulas plurimas vcl repente e mari,vel a continen ti editas,omnino fit vc-rifimile: quid vetat quo minus amp;nbsp;eo tempore ab Italia Siciliam fuifle abruptam co- zó iefturaconfequamur? HJuctcerteinfumma apudGeographos amp;Hiftoricospro comperto habetur, appellationc Italiae ncutiquam continerifeodic Siciliam, licet olim antequamirrumpente freto dirimeretur,fecus effet. At lureconfultusinter continentes Romani Imperij prouincias earn c5numerat,ob id fortaffe,quod mo-dico freto ab Italia fit diuifa.Nam cu effet amp;nbsp;gt;iris amp;nbsp;vrbibus ampliffima, maior exi-ftimataeftquamvtinfulaappellaretur.HincfcribitDion edido Auguftum cauif-fe,ncScnatoresiniuffuprincipisextra terramItaliamperegrinarentur,prxterqua in Sicilians,amp; prouinciam Narbonenfcm: illam,quia Italie continens,fertilis,fida Romanis,propinquaqueeffetprouincia : h£yic,quiaimbellisamp;nouandis rebus minimeaptaputaretur. Sedian^ocuspoftulatvtde vbertate infulænonnihildi- ^^ camus.

DE VBERTATE SI G IL I Æ.

CapvtIIII. *

I c i LIA falubntatecoclfjfoli fertilitate,frugum omnium copia, rebuf-^ que alijs,quibusindigetmortaliii vfus,ma«mepriEftat. Eins reieau-fam tradunt Aftrologi,amp; qui eos fequutur Geographi : qui praeterqua quodtotamterram,eiufquefingulaspartesdimffifunt,docueruntet-

^iam,cuiparti cœlivnaquæque fubiaceat.SubiacctautemSiciliafqué- ^^ admodum antediximus}quartoclimati: quodcœlidementia fcx aliis antecellir. Quofit,vtquicquidSiciliagignir,fiuefolinatura,fiuehominfi ingenio (vt Solinus rcripfit)proximum fit ijs qute optima iudicantur. Frumetum in Sicilia primo ortu fuiffe ex'genuina terra: feracitate,vetuftorum omnium corjlans eft authoritas. E-nimueto frumentum Sgrefte in agro Leontino fua fponte natum,non folu Diodorus in 6.refert,fed çtate etiam mea turn in codera,turn in pluribus Siciliæagris nul-Iamortaliumcuraexcultis,^teque terra: commendatum,ncque aratri raftrorumuc exercitio prQuocatum,fed foli mira ac naturali liberalitate proueniffe atque in ari-ftasfeliciffime excreuiffeipfi vidimus. Id veto fementefada cxpedatum, in Leo-tino,vtPlin.lib.xy.cap.ij.fcribit,amp;Ei^cnfi acAfforinoagns earn dominis fuiscul- jq tura:gratiam retuliffe etiam fumus experti, ^ta centuplo acportetofo ferefrudufi foenore,centum falmarum (quo Aienfura adhuchodie Sicula eft) aruis ipfis nome inditum a multis antcfeculis ad nos quoquc peruencrir. Cumque propria fere fit vniuerfa: Sicilia:ha:c tetrxfcecunditas,frumentivfum Cererem primamincolas (quiglandesantea,velutiamp;cxterimortalmra, comcdcbant)*docuiffc, Ciceroa Græcis

1

-ocr page 33-

DECADIS LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

Grxcis mutuatus refcrt.Indc merito apud antiquós in adagiu,Satis quercus,abiit, quod prifciillimortalcsrudesatqueinculti,vtCeresfrumentivfum oftendit,gla-dibus (quasquercus gignit) viditaredefierunt. Vite in Siciliafuafpotenafei nemo eft qui nefeiat- Et quantumuis non rede apud Ætnam Siciliæ montem ab Ari-Jlæo cam primo inuentam faifo id Athcna:o adfcribens,Polydorus Virgiliusfcri-pferir,quam non apud Ætnam,fedÆtoliam repertam libro primo Athenxus ipfe authori täte Hecatæi refer t: vina nihilominus in Sicilia laudatiffima p remi, PJinius (quiincenfendis vinisquibufque optimis diligentifsimus ac prope curiofus fuit) peculiariter prædicat.Balintium enim vinum (qu^d muifi faporem habet) in Sicilia lo Plin.lib.14.cap.9.ponit. Vocantautcmulfumvinum^clleafteiftum. Vndeconij-ciobalintiumvinumilludefte,quodmufcatellumcxadædulcedinis Siculi hodie vocant. Vuxnanquequarum apesfuntauidx,aquibusamp; Apianædicebantur,eas amp;mufcæ quoquefedantur, ƒquibusmufcatellasdici Columella docct. exquibus vinum fubdulceamp;eximiæfuauitatisexpPimitur. quodmufcatcllumdicitui : licec plxriquehnt, qui amufciodorc,quo piurimum rcdolcc, id ei nomen impofitum cxiftimenf.LaudatiflimumeratSyracufisPoliumvinum,a Polio Argiuo didum, qui Sy racufis regnauit,amp; primes ex Italia hoe vinumeo detulit (quod lîyblinû vinum eflc arbitratur libro 1. Athenæus) tefte Æliano de varia hiftoria libro 11. Ma-mertinum vinum,in agris Meflanenfibus habetur probatiftïmum,quod cum Italis 10 omnibus xmulatione prxftantiflima certabat, cuiquc Cxfar didator, primus au-

thoritatemdedit,vtinpublicis cpulisquartuscedereturlocus.Namtriumphalibus. cœnis,quatuorvinigener3,maioruniinftitutaCæfar*mitatus,appofuit:Falernu, Chium,Lesbium,amp;:Mamerrinum(vt Strabo Iib.6.amp;Pliniuslib.i4.ca.6.memorat) quod olimlotalinum führe diétumacfuaucamp;robuftum libroi.fcribit Athenæus. Tauromenitanura vinum eadem æcate celebreadeo erat, vt pro Mamertino plæ-runque in menfisfubijceretur.Plinio. VinaEntelIanaamp;InydinaaStrabonc libro 6.amp;: Paufanialibro7. laudibus efteruneur;quænunedefiderantur. Entella fiquidê amp;nbsp;Inydum oppida defeccrunt,quorum agri iam frumentarij funt. Vua Murgenti-na ex oppido Murgentio non proeul aLeourino,SurrentumCampania:vrbeni 30 translata fquæamp;:Pompeianaeftdida)nobiliflîmacrat.authoreftPiinius 11.14.0.1.

Quamhactempeftateearn quæNcapollGræcaîîodiedicitur, vinûq; GræcûPo-peianumamp;MurgcntinumeÏrecenfcnt. Mea ætatevinis Siculis iureoptimopræ-ftantia debetur,qua cum Italis non impari certamine contendunt,tum quod pala-to æque arrideant,tum (^uod annorum etiam eetuftatem inte^rrimeferat. Pan-normi amp;nbsp;fubiedis agris,vua quaCorniolam appellanr,fubnigra, fimul amp;(quç Græ-cadicitur) alba,ad menfern vlque Januarium (ÿcei^ in arbuftis nam ra feruatur. Ad quamCiminnenfisamp;Na^nfisproximeaccedunt. Oleum Sicilia plurimum etiä proferr. Miranda quoque eft ineaexebofiacanna(quamcannammellishodie appellant) ex qua factotum conficitur,arûdinumfeges.CannænanqjmeIlitæc3U-40 dex,nodofus cft,fpongiofus,plenus meduIla.Cortice tenui,dulci fucco,quï hacarte exprimitur: Caudex totusfruftatim conciditur,deinde torquilari compreflus, fuccumrcddiqquiincacabumdimhTusignifuppofitocócoquitur amp;nbsp;expurgatur. fed moderate decodus, in fpeciem mellis traducitur. perfedius deinde in vafis fi-gulinis recoditur,in q»ibus cum refrixcrit,in faccarum, perfedhfime vero ac tzt-tiorecodusrepurgattffquc,inlaudatiffimumcoalefcit:cqj^js vfumamp;vetejeslatu-ifle,amp; non efte Plinianum faccarum,eruditi complûtes multis rationibus, amp;nbsp;vete-rum authoritatib. oftêdunt. Mellis apiarij nobiliflimi inSiciliacerthfima eft mef-fis.Plinius lib.ii.cap.eft author.cuius fecundæ partes ffyblæ Siciliæ oppido a vetc-ribus funt attributæ.Satorum nanque thy mi amp;nbsp;aliorum flotum, quos apes pro co-jo fingendaceralibentcrfcdantur,Hybl^'œcundhîïmacft. fluribus etiam alijslo-

cis Sicilia apibusfcatet:quænonfoluminm‘înufadisalucaribus,fcdinipfîsquoqi eollium arborumque cauis probatifliTna mella coficiunt: vbinobilium apum exa-mina,amp;fauorum ingentesmalTæftipatæreperiuntur. Fruduumomni ferme généré Sicilia exuberat.Naminfulævirtus,aerifquetcmpericsterramfrugifcram vitra quam fatis eft reddit. Ficus (bulborum genus cft) fi in Sicilia feritur (vt Plinius

B i

-ocr page 34-

itf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS'

rcfert)ocyffimcpomum fert5neque vcrmiculationiobnoxium :quovitio noca-rentreliqua ponia fimiliter fata. Abrotonum herbs genus (codem Plinio lib.ar. cap.ii. rcfcrente) in Sicilia duplicis ‘eftgeneris:campeftre amp;nbsp;montanum.Hoc foe-inineum,quod arborefcit, albicantibus foliis,incifuris minimis, feriphij abfintiiij modo,circa ramulos,diuifisfloribus plenum,comantibus in fummofulgore.Illud. mafculum farmentofum,fruticofum. Vtrunque laudaciflimum. Platanus fola vmbrsgratia arbor nobiliflima, ex alieno orbe, per Diomede in infulam cft traf-gt; ueda,vtlibroii.cap.primo Pliniusfcribit.Eiusfolia,inftarvitis latiffima amp;diui-fa.Cuius vmbraiucunda,sftatefclem arcet;hyemcadmittit, amp;nbsp;fola vmbrs gratia, cuminfruduofafit,indeli^is habita,commêdatur. Amplinïmcamp;citogerminat, ^° vinoqucnutritur.HancDionyfius feniortyrannusin domus fus miraculum Sy-racufas tranftulit.IndequeRomam adduda ad deliciasRomanis’extitit.Platanuin itaque (quam dulbum Siculi hodie appellant) SiciliS state mea pluribus locis prç-bct,3d Caltabianum prsfertim, ad Cadfrum oppidulum,amp; ad Mazarrunifi amnc non longe a Claromontc oppido. Eft etiam Sicilia herbarum ferme omnium acfruticummedicarum,croci quoque prsftantiflimi,amp; ItaloTuperioris fcrax. Strab.lib.^.amp;Plin. Plantam fpinofaftiedilcm , qiftim cadum Phxniasamp;Theo-phraftus appellant,folum na^eiin Sicilia,«Sócarduiim dTcjlibro i. cenfetAthençus. Palmarum fylueftrium radices,efuifatisaccommodas Siciliamproduccrc nó cft quemlateat. MontcsfuntinSicilia,quosAeriosvocabatantiquitas,vtlibroy. ^® teftaturDiodorus,quosfolinatura,tanquam côtinuasftateamœnos atque vbc-res,reddit. Fontes (un t in eis,aquas prættr esteras dulces habentes. Denfæ vndi-que arbores, ac frequentes quercus qua: grofliorcm quam quxapud alios nafeu-tur,frudum gignunt.Domefticæ etiam arbores amp;nbsp;vincæ pcrmultx, copiaqs ingêti mala nafcuntur,arque laurorummultitudojneis eft frequens.Adeoinquamfru-diferiij montesexiftunt,vtaliquando Carthagincnfiüexercitîi permagnum fame fupcruenientcabundenutriuerint. Quorum fertilitas à Diodoro cclebratain meamvfqucçtatemnihilo rariorifruâ:uum,laurorum,fontiumqueperennium, quibus ab aquarum dulcedinc nomen acceffit,prouentu pcrdurauit. ld vero tantum amiferunt,quodqui Aluntig olim, nunctandoPhiladclfooppido prominêt. 30 Suntamp;aJijin Siciliamontesfalisgcniturafcecundi:apudEnnam,Nicofiamamp; Ca-meratam,amp; Platanim,in quibuslapicidinarum morefal renafcens cxditur: vbiamp; fodinx falis funt complures. Sal quoque ex marinis aquis fponte progignitur, fpu-main extremislitto»ibusacfcopulifrelida.AtapudLilyUxü,Drepanum,Cama-rinam,Macharim,amp;pluraalialoca,falmarinisaquis in fcrobem receptis colligi-tur. Lacuftrisetiamin Siciliai^f pl(èribusinlocisprxftantiflïmus habetur. Apud Pachynum etenim fquod miratu cftdignius) e duleibqjaquis vel e cœlo, vel fon-tibus in lacu congcftis,amp; adfolc diti ficcatis,maxima falis copia in vberrimos qua:-ftusconcrefcit. Lanafericaexbombyee inagris præfertinèMeflanenfibus habc-turprobatiftima,qua:hacmirabilinatur£Einduftnaconficitur. Ex exiguis mini- 40 mifquebombycisfcminibuscircacalendasMaias fubtililinteoinuolutis,velmu-licbrium raammarumcaloreconfotis,vcrmiculi (qui,tcftibus Ariftotelcamp;Plinio, veræ erucæ tunc funt) generatur: qui neintereant,ab his quibus curx funt, alimo-niaexmorifoliisimbuuntur.Atqueitafrondevelatieduc.lt;ique,nono quoqsdic fummjmcorpufculonitnpclliculam mutant,acméfepoftAlunioadultiores,ara-nearum in morem, ex ore fpumaeieda,tenuilljma fila ducunt.Etin orbem nucu-quemodum,cinfefcirretiunt,glomerant,reconditique fpolianruratque in fub-candidos ad extremum pa|)ilionesexeunt,demumqueexmutuocongrefrufemi-naparitint: ex quibus propagata noua vcrmiculorum fobolc,ipfï depereüt.Exeo-rum deinde fpoliisfqdxnucumfereformemhabcnt) in ahenumaquaplenum fo- jq coque adhibituminiedis,artifices fila glomeratorio extrahunt, torquenrque di-gitis;qux tandem’lanificio aptata in pannos cótexunr,quos fcricos vocamus. Scri-bunt plçriquc hoc lanificij genus Conrado Carfare impcrante in Siciliam à Rogc-rio Siciliæ rege primo aduedum. Nam cum ille, Grçcia populata, quofdam ferici anificij magiftros Panormum captittos adduxiffet, breui tempore totam Siciliam

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cala-

-ocr page 35-

DECADIS LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

Calabriamqu e noua arte per manus tradita repleuit.Procopius tarnen,aliique non afpernandi authorcs tradunt, luftiniani Cæfaris ætate fericum hoc comrnentû fo-Icrtiingcnioquæfitum,ex Sera India: vrbe, per duos monachos, Conftantinopo-limpriniumimportatuin,inreliquam deinde Europam,acSicilians potiflimum, • difperfum fuifle. Eft praeter hæc Sicilia metallis etiam diues. Aurum nanque habet,argentum acferrumamp; aluminis^cdbifionem: quorum fifodinx défunt,non ob cam ipfamcaufam, nullam Sicilixvenamargentumaurumucgignere affirmä-dum cft,cum his metallis earn abundare,amp;: ex ramentis quxinfluuiis colliguntur, amp;nbsp;ex fpecubus non longe a Sauoca olim ad id Atru^is, qux in hunc vfque cernu-10 turdiem,fatis perfpicuum fif.fedfoUorum inopia,amp;^rincipum inertia,easextin-xerunt. Lapides quoquepretiofosgigïiit: vtpote fmaragdum,Plinio lib. 57.ca. lo. amp;Solino.Achatem etiam, q^em agàthûmediacorreptavernaculehodic appellant,quem in Achatisfluuij,nobis hodi%incomperti,ripisinuentumprimaomniü Siciliaprodidit,Plin.eftautcmlapisnigeraut fufcus,autcinereus,mixtifqi in medio nigris albifqnc circulis pellucidus: amp;nbsp;ficut varius eft coloribus, ita etiam rcrum imaginibus,quasreprxfentat. Itaenim difcurruntineovenxamp;macuix, vtmodo palumbum,modo cornu,mo3o arborem vnam,duas,plures vc fvt interdû nemus appareat) quandoquc flumina,efleda,ftaticula,equ«tum ornamenta, nee folu vo-lucrum fpecies reddat,fediumentorum quoqueamp;hominum. 1-Iunclapidem,qui 10 inSiciliagignitur,quodpereoscoloresinterdumalbxvenx tranfeut, Grxcilcu-cachaten appellant, a quo plxrique Alicatx vrbiïnditum fuifle id nome, amp;nbsp;Achaten flu.amnem effe falfum coniieiût.Contraaraneorum amp;fcorpionumiiftus pollet hiclapis,amp;(fiSolino credimus) flumina etiamfifterefacit. Pluius generis vnö habuilTe Py rrhum fcribit Solinus annulo inclufum,qucm,quod ei natura Apolline citharam habcntem,noucmque muiferum chorum luis infignibus torquibufq;or-natuminfculpfiiret,propra:cipuoornamêto habebat. Beryllu in Sicilia adGrat-teriumreccnsoppidum,in magna copia cçditur. Porphyrites lapis rubeus, can-didis interfedus notis,ac viridis,duplicisgeneris in hacinfulaquoquclapicidinam habet. lafpis lapis ctiamrubeus,fplefididis,viridibus,albifqucvaricgatusniaculis, 30 porphyrite nobilior in Sicilia quoquecxditur.Gorallum plantxmarinx genus in

Drepanitanoamp;MefTanenfigignitur marilaudatiffimum.Pliniuslib.3i.cap. i.Sub aquis herbafei^extradum de inde ad aerem,durefcit in lapidem purpurci coloris, oculisgratiflimum. Sicilia damarum aproru^iquequadrupedumvenatu,acper-dicumamp;attaginum (qrfasfrancolinas vulgo appellant}aucup*oinfignis.Falconcs facri amp;nbsp;peregrini volatilium hoftes,aliunde aduolantcs hie etiam capiuntur.Sedöi gentiles amp;nbsp;villani, amp;nbsp;afterix ad Ætnam amp;nbsp;vicÄa eiieum loea, amp;nbsp;accipitres tota in-fula propagantur. ScribüftVriftotelcs rhctoricorum.3. amp;nbsp;y.de return vocabulis Iulius Pollux,lepores inSiciliaprifcis temporibus nonextitiflc:fed Anaxilam Mef\ fanenflum amp;nbsp;RheginSrum tyrannum aliunde acceptes eo inuexifle.Quo circa cü 40 in olympiads vidor euafifler,Rheginorum amp;nbsp;Meflanenflum numifmanbus curru

amp; leporem incudi curauit.Qnæ in xre atque argento alfabre cxprelTain hunc vfque diem paflim repcrire ac cerncre eft. Boum,pccorum, exterorumque animan-tium armentis dcnfiflimis,ac pifcatu Sicilia etiam prxftat. Enimuero thynnoru no modo ad Pachynum (^t veteres fcripferunt) fed ad Panormum etiam amp;nbsp;Drepanu ac omnem cam fquam mare Tyrrhenum alluit) oram,larglPcaptura.Non ftngula-tim, fed gregatim incedunt,amp;: menfibus Maio ac lunio in mareTyrrhenutn, flue a xiphiis (quos galeotas etiam lib.p.Strabo,vulgus vero (pathos pifces appellant)im-petiti (vt Ariftotcles tradit) flue ab afilo (quem habent lub pinna) fub canis exortu vexati (vt Athenxus libro 7.docct) ab Occano,ad ea loca mi^ximo impetu irrum-50 punt.HincabirruendothynnumappellatuoidcmAthenxusarbitratur.Etquoniä imprudentiffimi{unt[ïifcium,terroriljusalt;ftifacile vadisacredis inftar vtroru pa-ratisintruduntur. Quo fit, vtSiculiimmenfamcorummultitudinem,folenni ac pene regio fpedaculo capiant, quos interimunt,ac cadis fruftatim cxfos falc con-diunt,amp;magnoquxftuvendunr.Capiunturamp;infretoMcflancnfixiphijipfi,duni

B 3

-ocr page 36-

. i8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

quid in cis ingenijfquod amp;nbsp;in aliis quibufdam animantibus animaduertit AriftotC-Jes) fum admiratus.In eorum nanque captura malo nauigij homo fupcr impofitus Grxco fermone ac édita voce pifcatores (qui in frequentibus fcaphis manét in fta-tione)nauiculasvt adlocapifciumclauodirigant, appellat. Ea Gr.xca vocexiphij iilcóti,acfereoonfirmatiorcsfaól:i,nauigioacvadisappropinquant, ftatimquetclo • a venatore iäi capjuntur. Quod fi fpeculator, aut quiuis alius fermonem Italicum tcmereeffudcrit,limulatqueillumxiphijaudierint,acfilethimalum cisportcnde-rct,repentediffugiunt.IraGrxcumidiomaabItalicodiftingueicvidentur. decorum capturaiib.p. fufcStraly fci5lbit.Huncpifcem gladium amp;nbsp;enfcm,obroftrum quod in fronte habet, Ariftateles amp;nbsp;Strabo appellant: eumque hunc qui ad Pelorü 10 ó;: adfretum hoc Mcllancnfc capitur,fapidiflimum elfe Archeftratus fcripht, refe-rentc lib. 7. Athenæo. Pifces (quos plotas antiquitas,f tate mea anguillas Phari vulgus appellat) in eodem freto Meflanenfi lt;ÿptas,Italis omnibus,atqs in Siciliç etiam alio quouis xquore captis, lapidiores effe M. Varro in Gallo, Athenæus libre pri. PJiniuslibro5i.c3p.y4-acMacrobiusSaturnaliumlibro5.cap.iy.fc'ybüt,amp;nosquo-tidiano vfu4:ognofcimus.Siculummareomnidenique pifcium genere benignif-hmum eft,amp; mullorum copia, quos C*ræci trichias, barbatos Sophron amp;nbsp;Cicero vocant,amp;murænarum,ach(ircynorum(quitcfteAthenæolibro7.fecundumob-tinentlocum)inligne.Influminibusveroamp;lacubusmugilun^,alofiarum,anguilla-rum,tincarumamp;:trottarumnôfpernenda captura. Sed amp;Siculas patellasEubu- iQ lus apud Athenaeum maximalaudat. Sicilia tota cauernofa fub terra cft,fluuiis amp;nbsp;igncpleni/Iïma,Straboniamp;Trogo. SedSalihi aquæ calidæfunr,tepidæalibi,alia: {Lilphuris,aliæferri,aIi£caluminis,plær3cquefalis,bituminismulta:mixturaalFedar, amp;:quçdamacidç,falfç demum aliç.Calidiflîmarum aquarum fcaturigines Sicilia in multishabetlocis,adçgritudincsquafdama«commodatifl)mas. Enimucro hæa-quçfalubresfunt, vtquæ natura feruent, arque cfulphurea materia, arcanifque na-turæadyris(vndefcaturiût)efficacemaduerfus varies morbos vimfccumafferût. Sunteteniminvifccribus terræ quædam venæ fulphurc oppletæ,perquas,veluti perfiftulasautcanales,aquæemontibus proj^pfætranfmcant, quæ caliditatei-gnequefubterraneoafficiuntur.«reftiseftingratusearum vclodor velfapor. Te- 3® Ris eft ignis in Sicilia pcrenniter flagrans. Scd aquæ calidæ quæ funt in oraSelinû-tinaiuxtaSaccamhodievrbem,amp;Himeram,falfæfunt, amp;potioni non idoneæ. Quæ vero in agro Segeftano,iuxta Calamethum Saraccnorum dirutum oppidu-Jum,neclongiusab Alcamo oppido quam.p.m. y.promaAnt: fi refrixerint, pota-biles elfe amp;nbsp;probauimus,amp; a Strabone libro 6. ftriptum inucnimus. Sunt etiam in 5iciliapaffimaquarumfontes,€lt;:cc^iamagni,amp;fuauitateac falubritatecgrcgij, fluminaqueplurima,amp;hominûviciui,amp; terræ fœtibu#gratiftîmairrigatione vti-Ics. Et vt vno verbo infulæfcrtili tatem perftringam, no modo nihilo inferior Ira-lica eft Siciliæ vbertas,fed amp;nbsp;aliquanto etiam frumenti,cro(fl, mellis, pecoris, pel-lium,aliorumque vitæ fubfidiorum praeftantia,fupcrior habcri debet: vt ob id no 40 abs re Cicero cam penum atque horreum Romanorum appcllet,atque Homerus OdylTcx lib.^.fpote in ea omnia exoriri aftirmauerit, ncc finegrauilfima Philofo-phixauthoritatelib.ia.Solisinfulamcamappellauerit.Perinatcticinanqucgemi-nam naturæ caufam,vniuocam priorem, amp;nbsp;alteram xquii^cam fun t perfcrutati. SedaMiaceftcd:umfiftdiflïmilem,fimilcmveroab illagignidocuerunt.Rurftif-quevniuoc«am abfque alteraeftedum nonproducerc,£Equiuocam vero folafuf-ficere, rationibus amp;nbsp;reruqj euentibus inftrudi pro axiomate pofucrunr. Vocanc autemSolemçquiuocamcaufam,cumAriftoteIe,quotquot de return naturadif-fcruerunt. In Sicilia iCTiturfrumentum,amp;cætera ad mortaliumalimoniam c5du-centia,cumabfquefcmine{ólavifoli^amp;ttrra:foecüditatcexoriri,amp; veterum au- jo thoritate;amp; return vfu didicerimus^iure optimo ab Homero foils infulaappellata eft.Sed fertilitate Siciliæ oftenfa dus mirabilia fubiiciamus.

DE

-ocr page 37-

19

DECADIS LIBER PRIMVS. DEMIRABILIBVS SICILIÆ.

C A P V T V.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IciLiA,rerumvcripenefidem excedentiumamp;infolitorum euefl-« '^ui.im nomine memorabilis eft. Illic eft mens Ætna, qui cum ineen» diafempitemaiugiflammarum eruvtanone continuer, vertice ta-men, caque fui parte qua ignis graflatur maxime, perpétuas (etiani æftate) nines fuftinct.Ira inui£tarn flwpegdamquein vtroque elemê-10 topotentiampræbet:vtnecniuc ignémextingui,nelt;y.ieigniniuesdiftc»lui patia-tur. Non longe ab Agrigento ager eft a Mayharuca Saraccnico ad hue nomine clarus,quiaflîduareieâ:ationeediucrfisaquævenis terram euomit cineruletam. Vbi certis annis incrcdibilis prope limofx fcaturiginis moles,exfoli vifceribus,re-mugientibusfimulagris,adfuperna efFun^itur. EftinMenenino agro omniufer-monccclebratus Palicorum lacus, quern lib. 31. Ephintiam Plinius appellat, Na-phthia hodie di(^us,triplici cratereferuente ac murmuratem perpetuo^tetri odo-ris aqua,igneos quandoque gidbos ciaculan^? Ad hunc iuraturi veteri olim fuper-ftitioneaccedebant:quifinelabeiurabat,illxfusabib^t;quipeierabat,inlacude-merfuspoenasdabat.Ariftoteles,Diodorusamp;Macrobiusfcriptumreliquerunt.In 10 co aues fuperuolantes quandoque interire fcripfit Appion,referente Plinio,amp; nos reipfadidicimus. Maymonisadradicemmontis Ætgænon proculaPaternione occidentem verfus quingentos circiter paifus fons eft aquæ frigidæ, fed æftuantis amp;acidula2,vbi pannuspriustritagallatindtusimmerfuscontinuo nigrefcit. Erin eodem agro fons alter eft acidulus,cuius amp;nbsp;Ariftotcles meminit. Et ab eodêfon-te.p. m.2,. Aquilonem verfus diftans foils alius eft, qui rubrisaquis., euciftimi fapo-ris ad laxandum aluum præfcntiihmum remedium præftat. In agro Saccenfi fons eft,cuius aqux Iapidefcunt,vndc amp;nbsp;a petra nomen habet. In Agrigentino,Petren-fi,amp;Biboncnfiagris,fontes funt in quibusoleumfquodbituminis eft gcnus)fuper-natat. Agrigenti quoqs fons alius eft i n eodem agro,cuius aqua in marmoren fere 50 durefeit lapidcm. Et in codem Agrigentino agro gollis eft Vulcanius olim didus, vbi cu prifea a:tate fuperftitiofo ritu facrificabatur,ligna,licet viridia, fponte amp;nbsp;nulle flammam fubminiftrante,conflagrabant. Quod dxmonum fuifle opus indubi-tarumeft. Inagro veto Heraclecnfi non procul aSicuIianaoppiduIo fonseft,e quopifciculi magna copif featuriunt. Dianî^adYhomifumOppidum fons eft, quiCamarinam influit, cnius fiquis olim aqua, manibus noncaftis, vinum diluif-fet,nullacofequebatur mixtio. In Alçfinoagrolt;Zar»ni.-Ehodiedidofons aliqua-do fuit, qui aîtate mea nufquwm apparet,natura tranquillus, verum infonantib. ti-biisexultabûdus adharmoniæmodoselcuabatur,amp;: vitra marginesintumefeebar. Stagnum crat Gelæ, qu«d tetro odore proximantes abigebat. Vbi amp;nbsp;fontes eranc 40 duo, quorum exaltero, fifterilisbibcbat,fœcunda: fi ex altero fœcunda,fterilis fiebat, Solino. Sragnum quoque non longe a Petra oppido olim erat, ferpenti no-xium,hominifaIutare,vtidemSolinusmemoriærcIiqnit.cuinsvfumnoftranôvi-dit çtas. Acis fluuius, etfi ab Ætna,perpetuo flagrante,demittatur, a nullo tarnen amnefrigore fuperatur.*Et in agro Leontino, a veteribus, literis mandatum eft, fontem adeo peftilcnter?i fuifle,vr eo quis guftato, perinde alt;»veneno proftewne-retur, In Panormitano, Saccenfi,Elorino,amp;: aliis pluribus agris fontes funt hodie, quibusaBuyliuto Saracenicum nomen remanfit: quorum aquæ molhendi ventris purgandique vim habent. Agrigentinum fal ad Borangiumagrumigne folui-tur,aqua crépitât. Pelorus ad curuum littus,violacei coloris fal gignit,purpureuni £0 adCentoripcnÆtna,fed translucidum Padu^nus. lam vero qui Siciliam tot re-rum ftupendarum genitrieem ab initio hue vl^ incoluerint,vidcqdum eft.

DE H ABITATORIBVS SICILIÆ ANACEPH ALÆOSIS.

, C A p v - T VI.

B 4

-ocr page 38-

• lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRÎORIS

S YCLOPEs ab initio Siciliam tenuiffc (qui non folum immancs,fcd inonftraetiamhominûcxtitcrc,vtpotc humanac magnitudinis mo-dum inufitata corporum proceritatc cxcedcntcs,quos gigantes anti-quitas nominabat) turn Bcrofus amp;nbsp;Homerus,ac plzriqj alij vetuftiffi-mirerum antiquarumfcriptorestradunt,tum fpecus quoquemon-’ Arolî,ac portentofa corum cadauera,quzin hune vfque diem pro oftentis vifun-tur,fatisdcclarant.Czterumcumpcrpaucifint ethnici,quibusgigantum magni-tudopcrfuadcri,autantiquitatis*(quamfabulofamcxiftimant) memoria probari poreft,ridicu!aeaomniaceiffcntes,vta pertinacicrrorcauocentur,amp;tantzreifi-dem confirmem,non nullaprofundiflimæantiquitatis exempla,cum ijsquzipfe 10 Coram oculis perluftraui,examinandahocloconeceflario duxi, vbi primum cum facris ljteris,grauilîimorum quoque authorum de ijs cenfuram conculcro. Mo-fcsicaque,cuiusapud me maiorquameïiinicorum omnium eftauthoritas,Genc. Cap.6. Gigantes (inquic)crancfuper terramin dicbusillis:ifti funt potentes a fccu-lo,viri famofi.Et Berofus (qui quicquid cft eiufmodi,cx Chaldxerum adytis, Æ-gypeiorurflqueae Phœnicum prom^jtuarijs dcfutjiptum in fuam hiftoriamcongest,amp;:pcnesqucm communi authorum omniûcalculo purahiftorixfidescon-fiftit) Antcaquarum(inquit7 eladem famofam,qua vniuerfuspcrijtorbis,multa pra:tericruntfecula,quxanoftrisChaldæis fidelitcrfueruntfcruata.fcribuntillis tcmporibuscircaLibanumfuifleEnonvrbcmmaX)mamgigantum,quivniuerfo xo orbidominabanturaboccîfuiolisadortum.Hi vaftitate corporis acroborecon-fiöinucncisarmisomnesopprimebant,libidiniquc inferuientes inuencrunt papi-lioncs amp;inftrumenta mufica amp;nbsp;omnes dclicias.Manducabant homines amp;procu-rabant aborfus,in eduliumque præparabant,amp; conmifeebâtur matribus, filiabus, fororibus,mafculis,brutis.EtnihileratfcelÂisquodnoadmitterent,contempto-resrf-Hjionisamp;dcorum. hue vfqueBerofus. Gigantes (ait Timæus) ob corporis magnitudinem cœloamp;terraprognati creditifunt.Gigantcs(libroy.inquitDiodorus) pollentes viribus,feruntur terra geniti propter corporum ingentem molcm. Etlibro 6. idem: Gigantes magnitudineaersbore corporis con fill, aduerfiq; legibus, multaegcruntin homine£ffniufta,amp;propinquasgenres in feruitute redege- 30 runt. Sed(neplurib. moremurftudiofos)gigantesimmefisführe corporibus,eo-rum cadaucra in non nullis repertalocis, vt a vetcribus accepimus, liquido often-düt.PIutarchusinicrtorip,Gabiigt;imhiftoricumfccun|s,traditAntxifepulchro in Mauritania a Sertorio ex induftria diruto,cadaucrin co feptuaginta cubitorum magnitudinis repertü führe.Philq^ratus in Hcroicis, Hylli Herculis filij cadauer, nouem iugerum proceritatisin Phrygiaiaccre, amp;nbsp;Oreftis corpus in Ncmca,icptê, amp;nbsp;Aiacisvndccim cubitoruminuentumjrefert.AdhUcin Aflyriorum agro Or5-tis fluuij prxruptamripam Ariadnis viriÆthiopis,liucindi (vtquidam dixcrunt) cadauertrigintacubitorum magnitudine in lueem cdidjflc:amp;in fpclunca Sigei montis deprxhenfumgigantiscadauerduorumamp; viginti cubitorum,quempro 40 Troianis pugnantcm A polio interfecerat. In C00 quoque infula c terrx gremio crutam führe arcam, amp;nbsp;in ca duodccim cubitorum gi^antem inuentum. In Lern no etiâ gigantis cadauer, cum caluaria plufquam duartyn amphorarumCreten-Iiun:^capacc, a Mep^rate Stirienfi repertum. Et deniqu# Protcfilaum viginti an-nos natumdccemführecubitorumproccritatis, idem Philoftratus in cifdemHcroicis commemorat.In Creta infula,monte conuulfo, cadauer fcx amp;nbsp;quadraginta cubitorumapparuifle,Ifbri7. cap. 16. fcribitPlinius. Etbello Crcticohumanum corpusvi traötusfluuialis dcfolTum,cubitorumtriumamp;trigintafuifle, quodLucius Flaccuslcgatusamp;Metellusvidcrinf, Solinus tradit. EtSalamincEuthymenis filium tres natum annos,inftaturaffl molcmqj trium cubitorum ercuhre apud cu- ƒ• demauthoremnegimus. Sedexterisalienifquetandem cxemplis fuperfedentes, ad domeftica veniendum eft,eaq} qux amp;nbsp;a maioribus accepta funt,amp; iph nos pcr-Juftrauimus,vt vel ficcuiuis,nifi mente fimulatqj oculis capto, führe in return na-turagigantes,amp;Siciliamincoluhre,conftet. Eryx monseftinSicilia notiffimus, mons Drepani hodic vulgo nominatus.Ad huius radices,qua orientem rcfpicit,cu ruftici

-ocr page 39-

DECADIS LIBER PRIM VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

tudici quidam anno falutis.i34i. paftorali cafæ fundandæ altiusfodcrent, in antrü immenfum inciderunt. In quo ingrefli,virum portentofx magnitudinis fedentem deprxhenderunt. Cuius rei nouitate confternati,ex antro ocyus fugam in oppidu, quod ad vercicem eft,capefliint,ciuibufqiie quod monftri viderint, referunr. Ery-• cini cxciti, armati antrum petunt.Ex quibus complures facibus incêfis fpecum in-trogrc(ï],monftroque fquod,vtretulerant villici,inconfpedu habebant) tandem proximioresfadi, hominem non viiium , led cadauer humanum procerxftaturas infedepofïtum,finiftramanubaculo rnalinauticiinftarinnixum,nullaqucexpar-tecorrofum,cognofcunc.Tadusfeipioniscortex comfeftim in cinerem foluitiir, ïo quo claua pkim bea, qux c terra ad manum vfque fcAntis afcendebat, cclabatur.

Tadu amp;nbsp;cadauer çque ftatim corruit,amp; in puluerem verfum eft, tribus folum den* tibus molaribus ad mi radar magnitudinis, amp;anteriori cranii parte, aliquot modio-rum Sicilienfium capace,incorruptis ac ^miflimis rclidis. Èrycini in rei fidem ac miracuJum,denrcs filo ferreo ad crucifixi pedes, qui in medio rempli Annuntiata: ciufdemoppidi pendebat,fiifpenderunr. Opinio erudiciorum fuit, cadauer Eryci» id fuifle: quem loei regionifqsillius olim re^m ab Hercule occifum prifei rerum feriptores tradunt. Specus in rei nouæ memonam, a gigante adhuc nomen habet. Molares dentes ad meam vfque artatem in eo templcRufpenfi vilcbantur,quos de-mumimprudentiflïmiciuesFrancifcanococionatori ad Romanum pontificem, vrillefugge/rerat,dcferendosdederunt. Hxemihiomniafenatores Erycinioppi» di,quos luratos vocant,retulcrunr:meminit amp;exade4iuius exempli loannesBoc-cariuslib.4 cap.68.degencalogia deorum. MazarenuminSicilia mediterraneu ac recens eft oppidum:in cuius agro,cuigibilo eft nomc,paflus ferme mille ad meridiem reccdentc,Ioannesa brachiisfortibus,oppidicomcs,cüanno falutisifi^. ad vinca;,qnamibifibiplantauerat,tiÄelam,domumfabricariiufllfret,fundamc-tifqiic exmentarij foftam parafent,in cadauer hominis ftatura:cubitorum circiter viginti,Iigonibus inpingunt. Fama tantx rei ad oppidum delata, loannes vxorque ciusÆmilia qux turn vreru gcftabat,ac oppidani fere omnes, ad gibilum procur-runt, ibique cadauer procerum, ac «aput eius, dqlij inftar, confpexerunt ftupidi. 50 Æmiliavcromiraculi horrorepcrculfacxanimat*que,aborfum patitur. Impcriti deinde homines cü rudiuscada.uerattredaflent: illico in puluerem abiit,molibus duntaxat integrisrepertis. Quarumquæhbet vnciarum quinque pódus xquabat. Rem hanc Antonius Moncata Adrani comes, ^ufque fororgermana Æmiliaipfa, non vuigari fide amp;nobilifate commendati,anno falut.iy46.menfcfeptemb. ad oppidum Caltanixettx,proutipfividerant,mihienarrarunt,teftefquemolares détes oftendcrunt. Teftatur id demum piétura reperd gig^htis in xdibus, quas fibi decc-denteloannemarito in co SaltanixctræoppidoÆmilia magnifiée ftruxit, in mu-rum relata. MelillisinterLcontinumamp;Syracufas oppidulumin HybIxismonti-busmari prominet. Aquononmulto infra ad montium radiccs(vbi perenniseft 40 fans,SanâiCofmanihodie nomine noms)frequentiavixeredenda: proportionis gigantumfuntfcpulchra. Equibus abantiquiratisftudiofisamp; molares eorum dotes , ac ingentia oflaquotidieefFodiuntur.Illorurndentium plures Petrus Paulus, principatus vir honcftus,amp;harum return ftudiofilfimus,dono mihi dcdit,quosad rei indicium curiofiflim^afleruo. eftautemeorumquiliber ponderis vnciarü cir-citerquaruor. HyccaraSicanorum peruetuftum oppidü,Cürinishodie di(^urn. ir.p.m. Panormoadoccidentemabeft. Ineius agromonseftinoccidentem ver-gens (mons longus appeUacus) ad cuius radices, antrum eft immenfijm, a Piraino nomenadeptum,aboppido.3.p.m.diucrfum:in quoplura funt gigantum monu-menta,vnde amp;maximaeorumofla,acdentcseximiæadmiracionis frequenter c-jo ruuntur.Huiusrei teftes funt,Hyccarcnfe?iplWïmulamp;Panormitani: teftisamp;locu-plctiflïmus fum ego,qui os humeri latiflftnum,amp; pene monftruofam exinde apud mehabeo. In agro Panormitanofonseft infignis,maris dulcis cognomento no-tilhmus, raeridiciobuerfus.3.ferme.p.m.ab vrberéfugions.fupra quê,inipia maris rupe,lpecus eft longitudinis cubitorum plus minus foxaginta,latitudinis vigin rh in qua Paulus Leon^nus nitrum confcéiurus,dum terram pecuinam in nitrariis: deco-!*

-ocr page 40-

li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

decoqucndam anno falut. 1547. cfFodit,in cadauer hominis vaftitate molcquc gi-gantei corporis immane, cubitorumfere deccm amp;nbsp;odo mcmbris omnibus incó-padumdiiTolutumquefortuitoillapfuseft. Ad cuius famam Panormitani vifen-diftudioexciti,capicismembrorumqueomnium admiratione obftupucrunt. Ea rubindedumPaulusfatisimprudcnterattrcótaCjinpulucremfprztermandibulam) * veria funt omnia. Præcrat co anno Panormo Symeon Valguarncra,quem Capita-ncum vulgus appellabat, ad eummandibulam in rei fidemdcferunt. Ex qua dum dentes cxcutere tentant,in cincremamp; ea trafabiit,molaribus folum ob duritiem in-motis.Horum firrguli vnciarWm propc quatuor pondus confîciebant,noftris fîmi-Jcs,fubalbi,effigiati,amp;carieprorluscarentes.Qtmrû'duo mihia Symeone Piglio- 10 no donatiinreitumfidem,tûmemoriam,Chrlltianis acEthnicis hominibus,qui taîegcnushominumvixfuiirecredtint,exhjbcndi,i»arca magno ftudio habêtur. Syraeufæ vrbsefthodie in Sicilia. In ca »no falur. 1548. cum Georgius Adornus Geniienlîs,equcsloannita,clalfis turn ordinis fui præfedus hyemaret,venatum a-liquando in agrum Syraeufanum Gerçâtes olim didum,cgrcirus «ft. Qui dum vc-^ nationiftùtlcr,canisinvcnatufolers^fagax os fpejuncæ fubterranex amp;nbsp;latebro-fx, naribus amp;nbsp;vnguibus feru^tus, cauda amp;:latratu venatorcs aduocabat. Equités, qui cum Georgio aderanr,prædam rati,equis citatis,accurrunt. Sed vbi oftium in-gentis fpccuslolum vident,eordidovenationem retro profequuntur. Poftridie vero Georgius rcmigum manu alTumptaad fpecum candem , aurea veterum nu- 2,0 nufmata, quorumibithecaft crebro reperiri contigerat, quæfiturus regreditur. Spcluncæ orevipatefado, fcalis,quasibiinviuoiplolapidecxcifasaditummon-ftrantesofFenderat,in antrum profundLimdcfccndit,ingreditur,cunda explorât, tandemqj pro fperatisnummis cadauer hominis, cubitorûviginti,repcrit.Quod vbi mem bratim mirabundus ftupenfque efaminat,pars capitis,coftæ amp;nbsp;crurafcç-teris partibus ih putrem cincrem ventumque foluris) ex attredâtium manibus,fo-laintegradecidere. Quaepro miraculo Georgius, quam primurnomniafprêter diras molas)adloannemHomcdeummilitiæmagiftrum Melitam trafmifir. Ca-latrafis,non longe ab Entella,aiÿceft. Cuiuspræfedoanno falutis i^^o, defundo, dumcoloniintemplotumulunf perfodiunt,ina:diculam teftudinatam incidunr, 30 amp;nbsp;in ca cadauer hominis cubitorum circiter viginti duorum reperiunt. Cuius fta-tura primum ftupefadi,mox (vt ferc fit) in rifum iocofque foluci,cius caput (quod deeem ferme pedum circuitum m^cicbatur)profcopo aut fignocrcdum,fiixorum iadibusinceflunt: quo coraminuto, dentibus folumfamatis,quicquidfiipcrfuic, terrxi eddiderunt. Petralia inferior recens eftmediterraneum oppidum. In dus agro Bilicino dum Bartolus ]?etrafenfis,Artalis Curtius,amp; Nicolaus Cameratéfis, plurcfqucalijcçmentarij annofalutis. ijyi. Sufannæ ôonZagæ, oppidi dominât, PetriCardonæGolifani comitis vxori,horrca cxtruût,in plura gigantum fepulchra lapidibusquadratisinclufa,cafuperuafcrût,inquibuspIxÂquecadaucra odocu-bitos proceritate fuperantiainuenerunt.E quibusSufanna,vtnobilitatc infignis, 40 ita libcralitatc confpicua,mandibulam vnam cUm duobus molaribus,duarum ferme quolibet vnciarum,Panormûdono mihi mißt : quorum omnium nihil adhuc apudmeperiit. Sednonefthicvlteriusimmorandum Namfi fingula gigantum cad.tuera, paffirn in^icilia cafu hadenus eruta reccnfeaqn, amp;nbsp;dies amp;nbsp;inftituti ratio me deficiat,cum exhis abunde,amp; fuilTe in return natura gigantcs,amp; Siciliam habi-taire,iam probatu fit.Quod fi funt qui generationis in ipfis caufas curiofius réqui-ran t,eos ego ad fyderun» vim,planetarum coniundionem, elcmentorum mixtu-rampaulorobuftiorcm,naturamque adgignendum pronam,acDEi Opr.Max. denique voluntatcm rciicio: qui ficut in numerofafobole,itaamp;: in corporum pro-ceritate,amp;:vitæIongæuitatcpotcnWamfuamexiftimauitmanifeftandam.Curautc p in Sicilia magiS, quam alibi gigantum mwltitudo fit cxorta,fiderum id afpedus, amp;nbsp;cæteraquænecdl'ario adgeniturameisadiungifoIent,efFeccrunt.Quipoftremo, cu r noftra xtate gigantum nullus fit proucntus,pcrquirct,is no eandem(qux olim) fiderum vim,planetarum coniundionem,elcmentorum virtutem,genitalis femi-nisadtantos fœtusfacultatem,needertiqueprincipi DECwaliterplaccrc anirnad-

uertat.

-ocr page 41-

''DECADIS LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij uertat. Scd fit tandem egreflioni modus. nbsp;nbsp;nbsp;Port Cyclopas (qui gigantes fuerunt) Sicani, Hifpanum genus hominum vel indigenum, (vtdiuerfa eft opinio) ac fub-indcSiculi,exItaliatraiicientes,amp;ipfiSiciliamincoluerunt. Troiani poftea capto Ilioprofugicomplureseodcmdclati, ab infignioricoruducc Elymi funtap-•pellati,Scgeftamqueamp;Elimam vrbesædificarunt. Sub quod ferme tempus,amp; Crerenfes cum Minoe Rege contra Dxdalum in Siciliam venerat, eoque defun-do,Minoamamp;Engiumincoluerunr. Phœnicesquoque,perea tempora,paflim ininfulanegotiandi gratiahofpitati,PanormumjMotyam,amp; Soloétum poftmo-dum habitaucrunt. Græcorum deindeprimi Cbal(^cfes,exEubœainfula fuc-xo runt,quieodemaduecl:i, Naxum vrbem extruxerunt. Poftquosfequentianno Archias amp;Corinthij complures, Syracufas(expulfis indeSiculis) tenuerunt. Sed feptimo deinde anno Theocl«s,amp;Chalcidenfes multi,NaxoobpcIementiacœH deferta,Lcontinos agros,Siculis etiam illénceieüis, acCatanammox occupant. Per idem tempus Lampis quoq5 e Megaris Græciæ, cum Pämilo, amp;nbsp;magna Gra:-corum manuSiciliam veniês fuperPantagiumamnemloco (cuiTrotilo eratnomen) incolas collocauit. Vnde ppftea digrefri^,apud Leontinos, vna eufn Chalci-denfibusNaxiis,Reipub.pra;fuit. Aquibusdeinde pulfus,Thapfum peninfulam incoluit.Lampi defunólo cæterieThapfo Megaram (quæ amp;nbsp;Hy bla an tea diceba-tur)fubHybloncregeSiculotranfmigrauerunt, amp;nbsp;Hyblæifunt appcllati.Quiamp;: 10 centefimo pofteaanno,Selinuntem vrbem , mifib illuc Pammilocolonixduce, profligatifqucPhœnicibus,condiderunr. At poft Sclintmtis initia i4y.anno,e Megara a Gelone Syracufarum rege funtexterminati. Antiphemusitidem cRhode in{ula,amp;: Entimus ex Creta,fuam vterque in Siciliam ducens coloniam. 4y. poft Syracufas conditasanno,Gelam vrbem sedificauerunt. Geloideinde 108. anno poftGclæ primordia, Agrigentum fuistegibus habitarunt,authorib.Ariftonooamp; Piftylo,qui vrbeapræterfiuenteamne nominauerunt. ZancIa verointerfuainitia,a latronibus qui a Cumis,quæ eft in OpicaChalcidica vrbe,venerant,cft habi-tata. Et fubindc duól:oribusPericrcamp;: Cratçmene a multitudinc,e Chalcide cætc-raqueEubœainpraEfidiumaccerfita,incrementa^fccpit.VndeaSamiisatq;aliis }o plerifquelonibus, quiaMedisexIoniacieftiin Srciliam appulcrant,poftea funt pulfi.Necmultopoft AnaxilasRheginorumtyrannus,fuperatisSamiis,Zanclam vrbem funditus euertit,nouamque mille paffus a Zancladiftantem condidit : qua promifcuishominibusfrlt;ÿjucntcmreddidit,amp;gt;fuapatria Meflanam appellauic. Himcra quoque a Zanclæis/dcdudis ab Euclide, Simo amp;nbsp;Sacone habitata eft. In quam coloniam veneruntplurimiChalcidenfe^quibusfefeimmifcucrunc Syra-cufani exules a contraria fiiólione fu perati,qui Melitaclç nominabatur. Apud quos fermofuitinterChalcidicuftïamp; Doricü medius,leges tarnen Chaleidenfes in vrbe præualuerût. Acræautem amp;nbsp;Cafmenæ a Syracufanis funt habitats: Acræ qui-dem in niuofis montibusjfeptuagintaannis poft Syracufas, Cafmenæ vero in pla-40 nitieanniscircitervigintipoftAcras. ASyracufanisquoquepoft centumferme amp;:triginta quinqucannosaconditisSyracufisCamarinafuitcondita,atqueabcif-dem,authoribusDafconeamp;Menecolo,habitata. AtCamarinæi, cum aliquanto poft aSyracuianorumfidedefeciirent,inexiliumcoalt;ftifunt: quos Hippocrates Gelç ty rannus,cum quomam Syracufanos captiuos haberet,f^a commutati^ne, recepit,atquein fuamditionem reftituit. Q^a cumpofteaaGeloneiterumfuif-fentexuti,ab eodem tertio reftitutionis anno fubfidium obcinuerunt. Gnidij ct-iam (quorum regio in Afia eft) olim in Siciliam nauigante», vrbem ad Pachynum pofitam,Motyon appellatam,amp; ab Hercule anteaconditam,incoluerunr. Sed S£ Morgetes Afixquoqj populi, Morgentium vrbem ad oramLeontinam,Siciliam jo traiicientesconftruxerunt. Initio de inde prirffi belli Punici Panormum Roma-norum colonia Senatus iuflu eft deduâa.Captis poftea a Marcello Syracufis,amp; rc-daftainprouinciam Sicilia,Syracufas amp;nbsp;Meflanam Romanseetiam eoloniat per-uenerunt.EtCæfarc Auguftoimperante Tauromenium Romana quoque colonia eft mifta. Anno deinde falut.6x4.diuifoorbc,Sicilia,quxConftantinopolita-nolmpetiocefierat, aijnis circiter ducencis ei paruit. Quo tempore Gratcorura plures

-ocr page 42-

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

plurcs Siciliam incolucrunt.Gothi poftcajuftiniano impcrantc Siciliam occupa-runt.Sedßcllifarioducc,annopofteadccimofcptiino,illiscxpugnans,rcccptacft. Sarraccni poft modum MichaclcBalbo rerü poticntc Siciliam inuadcntcs annos. xjy. fi noftris annalibus,fi vcro Clcmcnti quarto Romano Pont, crcdimus.400.tc-Ducrunt. Quorum temporc oppidacomplura funtab cis diruta,amp; noua condi ta/ Panhormufquc ab cis rcgiaconftituta,amp;: loca fere omnia Sarraccnicis nominibus (quæadhucdurant) vctcribus ncgleólisappellata. Normanni deinde ducib.Roberto G ui (cardo amp;: Rogcrio Boflo germanis fratribus, Sarraccnos fclici amp;nbsp;admi-rabili vidorix curfu fuper^tes, tota Sicilia funt potiti. Qua tempeftate Lombardorum magna multitudo Siciliam mcoluit. Vibes eorum Nicofia,P]atia,Aydonis, 10 amp;. S. Philadelfus. Sueui deinde amp;nbsp;Germani cum Henrico fexto aducéti, Siciliam promifcue habitarunt.Frederico fecundo Cæfare Wenrici filio in Sicilia regnante, Lombardi complûtes ex Placentia amp;:Io«is aliis Oddonc ducc Corilioneminco-luerunt. Germanis poftea a Clemente quartoPontificc Romano,Siciliximperio abdicatis,GalliCaroJo a ClementefufFeéloSicilia funt potiti. Qiiibus omnibus, poft deceit amp;feptem annos,vnahogt;i,anno fal. iz§i,aSiculis,intcrcmptis,Arago-nenfesadxtatcmvfquemcamfucccflcrunt.HisregnantibuSjHifpanipIurimijCa-thalani prxtcrea,Gcnuenfes,amp;fub inde Pilis a Florcntinisfubaól:is,Pifani,Luccn-fcs,Bononicnfcs,amp;:Florentin!in Sicilia traiecerunt. Quorumincolatucummul-txSicilixvrbes,tumPanormusprxfertim coaluit. Sedamp;:anno falutis. 14^5. 4. Ca- 10 Icnd.Iunias a Mahometho ftcundo hui us nominisTurcarum rege capta Conftan-tinopoli,amp;mox Dyrrhachio vrbc,acPcloponncfo,plurcs Grxcorumcolonix in Siciliam lunt dedudx. A quibus pagi permultiquiGrxcorum cafalia adhucap-pellantur,funtconditi. Carolo etiamQuinto Cxlarc mea xtatc,Coronen vrbem cxpugnante, amp;paulo poft Turcis earn dcTerentc, Grxciomnes, qui earn incole-bant,fcdes tranfucxcrür. Tot igitur genres,partim barbarx partim Grxcx, ab initio ad banc vfquextatem, Siciliam ordineincolucrunt. Atquedc habitatoribus bxcfummatim:cxigit locus vtiam demoribusSicuIorum,provtprifcitradidc-runt, amp;nbsp;nos vfu didicimus, alii^uid dicamus,

DE MORIBVS SICVLORVM.

- C A P V T VII.

V A SD AM eflc regiones,quxacutaingcniaamp;foIcrtiagignunt,Tt quibus eft aer puru^amp; tiyiuis: plxrafquc vcro qux rctufa amp;nbsp;hebetiora, vc quibuscraflus amp;concretus: cruditus quilibct fatisprocxploratoha-bct.Itaquoqucquilyderu motus poteftatefque petueftigatas habuc-re, homines ex coclirigore vel dementia, adhancautillamvirturcm

propen fiores innafci prodidcre.Ptolemxo etenim authorc,cü cedeftis vis pcriodi adgeniturxlocumvdccntrumfimulconfluat,inomnes quieolocigignuntur,ita 4® diftunditur : vt plerunqueibidem genitiad eundem vnummorcm,cundcmquc eolorem proximiores accédant,tametfi interim animo facultas non deßtin oppo-hta: quod quidem de Siculis peritiacognouimus.Sunt ct^m ingenioacuto amp;nbsp;fubi-to.Çiccroniin Ver^j^m,amp;IulioFirm.Mater.Hincinuenïionein^^gncs,naturaora• torcs, trilingues : Apuleio lib. n. linguxpromptx, Silio. 14. multi leporis, facetix multx,fcommatisprxtcrcafimul,amp;acroamatis plurimi,dicaccs,Ciceroni.Indo gerrxSicuIxnotxfunt^ctcrüliteris,amp;inprouerbiumabierunt,Aufonioamp;PJau-to.Oratorixartis,Bucolici carminis (Ariftoteliamp;Diodoro lib. v.) horologii(Plin. lib.y.cap.óo.) catapultx(Plutarcho)iHpftratxpiól:urx (Pliniolibri }y.cap.4.)ton-furx(Pliniolib.7.cap,y9.) pclliuiflferinarumvfus(Eulebio)amp;rythmic!carminis ^* (Dantiamp;:Petrarchx)inuentoresperhiblt;situr.Sufpiciofi(Cic.inVcrrcm)amp;(vtpa-trix pace loquar)inuidi funt S!culi,Afconioamp;Senecx.Hincprofperis córerranco-rumfucceflïbuscontabcfcunt.Tetric!funt,Epicharmo Siculo,fedin mediterra-neis prxcipuc. Ad contumeliaamp; vltioné faciles, principum aftentatores amp;nbsp;adula-toresinduftr!i,Q_Curt!olib.7.Plutardïolib. dedifcretione adulatoris amp;nbsp;amid.

-ocr page 43-

DECADIS LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

Tyrannidisftudiofi,P.Orofio: quod tarnen hodie in vniuerfum non experimur. Suicommodiquampubliciamantiores:Thucydidilib.6.0bferacitatemfoli mi-nusindu(l;rii,acdefides. Siculorummenfæ oÜmadeolautæ fuerant amp;nbsp;opiparr, vtapudGræcosin adagium,Siculorû dapes,ccflerint:Athcnxo,amp;Luciano.Hinc . voracitatis tcmpla turn plurimain Sicilia condita : Athenæo lib. lo.Hinc coqui Si-culiplurimum laudati,amp;Siculorumartibuscondita:in conuiuiis diatrimmatides. Athenafo lib. 14. Hodie veto frugalitatem imitantur Icalicam. Militia præterea funtinfigncs, vt amp;nbsp;latiflimo hiftoriarum teftimonio, amp;nbsp;quotidiano vfu cognofci-mus: tametfi Alcibiades apud Thucydidem libro 6. ^ Valer.lib.7. cap.j. imbclles 10 amp;timidoseosappellét: quorum verba ad expcrtcs,lo»gaque pace ener uatos func referenda:vtip{iautboresindicat. Quodctianouitatiscupidi,feditiofi,acdifcor-dcsThucydidi lib.6. amp;nbsp;Plutar.in vita Pyrrhi, vocantur,atque hincSicilia captufa-ciliseorundemiudiciocenfetur,idadGra:coseorum£ctateinfulamincolcntes,amp;: ob diuerfasfadiones inter fecontroucrlos pertinet. Sub vnius enim imperio con-ftituti,Panormitani,Meflanenfes,Agrigentini,Syracufani,Catanenfes,Lcontini, Selinuntii,Camurinenlès,Himercnfcs,Lilybitani,Ægefl:ani,amp;cxteri/ereomnes cxpugnatufuntdifficiles,vtpofteriori Decafleper exempla demoftrabimus. Er-ga Reges Siculi fide funt incorrupta. Hinc a Scuero ^æfiire ob infignem corum in RomanamRemp.conftantiam,iusLatiumdemeruere:Vlpiano. VltraGrsccorü *0 morcm patientesfunt,Ciceroni in Verrem : irritati autem, in furorcm abeunr.

Scrmo eorum non eft idem qui olim. Ab initio nanqi^ barbarus,fubinde Graecus, poftea Italiens fuit, licet minus comptusamp;gratus. Veftitum amp;nbsp;caetera cumaliis italicifanguinismdifcretahabcntomnia. Quosautemfummosindevirosvirtu-te,fcientiaac militia illu(lrcstulerir,inlocisvndefueruntorti,obitcrdefcribemus. Porro haótenus Siciliae fitu,aliifque id genus cognitu neceflariis præmiffis, operae-prcciumduxi,littoralisacmediterraneçorçindicemfubiungcre,quoftrata via,ac lotis(quodaiuntjmanibusaddcfcriptioncmfingularemprocedam.

LITTORALIS, TRIVM SICILIË J® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latcrum vetus amp;: nouain modum inc^cis Defcriptio.

Capvt VUL

IN ORIENT^LIS LATERIS C^RDINE SEQJVNTVR.

Pelorus promontorium : S traboni,Ptolcmaeo amp;nbsp;exteris.

Scylla,Calabrix fcopulus,Scyllus bod ie vulgcWippoilatus.

Charybdis in euripo,marelt;orticofum.Calopharumhacxtatcdiä:um.

Meflanavrbs,Straboni,PtoIemxoamp;cxteris.ZanclapriusThucydidiamp;portus.' Enifis.fl.oftiumTliuc^idi,nuncNifi.

40 Argennum promontorium,Ptolcmxo,nunc Caputfanéli Alexii. TauromeniumvrbsStraboni,Ptolemxo,Melxamp;:Solino.nuncnomcnrctinct. Naxos vrbs Diodoro, Plinio, Paufanix, Thucydidi amp;cxteris.defecit, hodie arx Schixon.

Quod Strabo Naxuft inter Catanam amp;nbsp;Syracufas ponit,non procedir.

Acefinæ.fl.oftium,Thucydidi lib.4. Afincs Plin.lib.}. Onalfamp;la Appiano A^exan-drino lib.y. Cantara Saracenicc hodievocati.

Acis.fl.oftium,Theocrito, Homero, Euftathio,Ouidiqamp;Solino,nunc.fl.frigidi. Xiphonium promontorium,Straboni,Caputmolendinorum hodie appellatum.

QuodPtoIemxus inter Tauromcniûamp;:Catanâ,Symçthi.fl.oftiumponic, errat, jo Cyclopumtrès fcopuliPlinio,hodieFarJglugi.

InfulaAcis.

Acis arx,in fcopulo vndique prxrupto.

Ongia fine Ongina olim,nunc Lognina ftatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Porrus Vlyflis, Homero, Vergiho amp;Plinio:nunc Ætnxis lapidibusopplctus:

Diuoloanniadccatriaxdisdicata. •

-ocr page 44-

ié nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLTS, PRIORIS

Ætna mons,MongibelIus vcrnacule didus.

Caranavrbs, Thucydidi, Straboniamp;Pcolemæo, Catina Ciccroni,Catania Plu* tarcho,amp; hodie nominata.

A menanus fluuius S traboni amp;nbsp;O uidio, Amènes Pindaro in PythiisJudieeUus ho-die diófcuSjCatanam interfluens.

Tehæ.fl.oftium,Thucydidilib.6.Plin.amp;c. Hodie Catanx.fl.amp;Iarrctta!.

Simxchi.fl. oftium Vergilio, Thucydidi lib.6.Ptolemaeo,Athenïeo,Plinioamp;Ma-crobio.Hodiefandi Pauli.

Murgentium vrbs Ciceroni^MurgantiaLiuio li. 4. de bello Pun-MorgantionStra-boni,Morgentionamp;;Mo#gcntiaStcphano.defecit,turrifqueefthodieaMurgo 10 nuncupata.EtLeoncinumfrumenti emporium,'Agnuni hodie vcrnacule.

Leontinum vrbs.Leontium Ptolemxo.nonlonge amari recedens.

Pantagii. fl. oftium, Vergilio, Ouidio amp;nbsp;CIaudiano,Pantachi Ptolemxo.Hipparis plerifque.Hodic.fl.porcari,amp;frumenti emporium BrucaappeUatum.

Tauruspromontohum PtolemæOjhodiecaputfaniftæCrucis. ^

CherfonefusPtolemæo,Augufta hodie vrbs, amp;: porrus.

Yhadedx.ïl. Saracenici nominis oftifim,intus Sanfti luliani.

Miliæ.fl. oftium Thucydidi fLiuio, amp;Plutarcho in Marcello, hodie Marccllini, fed intus paflusSyracufarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Alabi.fl.oftium,Diodorolib.y.amp;Ptolema:o,nuncCantari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^o

LimpccraDiodoro,defecit.,

Megara vrbs, qua: amp;nbsp;Hy bla,iacet,ciufque ad littus vifuntur ruinç.

BacenavrbsDiodorolib.io. Bigenisagernuncappellatus.

Cherfonefus. Thapfus Vergilio, Ouidio amp;nbsp;Thucydidi lib. 6. hodie peninfula

Manghifi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Trogilorum portus,Liuio.

Syraeufæ vrbs V ergilio,Pindaro,Thcocrito, Ouidio, Thucydidi, Straboni,PtoIc-mæo,Mclæ,Plinio,amp;c.EtPortus.

Arethufafons.

Anapi.fl.amp; Cyanes oftium,Ouidio amp;nbsp;Plutarclo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;^

Plcmmyria paruulainfula,nunc fandi Martiani. nbsp;nbsp;\

Cherfonefus,Ptolema:o:Plemmyriüpromontorium, Thucydidi amp;Vcrgilio:nüc Mafia Oliueria.

Longumpromontorhim,PtolcmJo: hodie Lognina ftiltio,amp;ciufdcm nominis fcopulus.

Cacyparis.fl.oftiumThucydidi,nuficCafibli.

Orini.fl. oftium Ptolema:o,Erinei Thucydidi.hodie Mirandç,fed interius Noti.

Afinari.fl. oftium,Plurarcho in Nicia,amp;:Thucydidi,nuncFalconarç.

Eiorus vrbs,Caftrum Plinio,hodic turris recens,vcrnacule fta in pace.

Elori.fl.ftagnantis oftium, Vergilio amp;nbsp;Ouidio,nunc Abyflhs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4°

Nauftathmus portus,Plinio,qui tarne errat in ordine,Phcenicûs Ptolemço ; hodic Vindicaris, frumenti emporium,arx,amp; parua eiufdem nominis infula.

Maehara vrbs,Ciccroni lib. y, in Vcrrem,amp; Plin.li.3.amp; Ptolemço, Citatella vulgo,' fed ciuitas Machari afenioribus accolis appellata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Elorina ftagna,vnum*cauda lupi,alterum a Ruueâo hodic nominatum.

Marzamenus ftatio,amp;: duç eiufdem nominis infulç.

Moriella falina,ad radices Pachyni.

MERIDIONALIS LATERIS ORD O.

PachynuspromontoriumPtolemç^amp;d^teris.CaputpalTarum vulgohodie. J® Pachyni porrus, ÇiceroniinVerrem,hodieJLongobardus.

Motyon oppidum Paufaniç lib. j,amp; 10.hodie iacct.

Porrus Palorum.

Scopulus,Infula currës appellatus.

Stagnaplurainquibusfalgignitur.

Ediffa

-ocr page 45-

DECADIS LIBER PRIMVs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27

Ediflaportus,Ciceroni in Verrem lib.7, Marzahodie,finusamp;ftatio.

Odyffiapromontoriu, Pcolemxo,CaputMarzæhodieS^ Cafïelhzu vrbsdiruta.

Stagna plurafalgignentia.

Infula,hodie a porris ditla,paruula ac gemina.

•Bufaitunusamp;: Bufaitunclluslaeuspifculenti.

Ficalli,nouinominisoppidiiaccntis veftigia.EtçdicuIaDiuæMarixciufdcm no-minis,amp; fontes ad littus vberrimi.

Puzallus arx recens, amp;nbsp;frumenti emporium, vndead Melitam ex Sicilia propin-j^ quiflimusefttraiedus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Motychani.fl. oftium Ptolcmxo,hodie Siclis.

Donna lucata fons ingens,amp; ftatio.

Hyrminii.fl.oftium.PIin.MaiJi hodic amp;nbsp;Ragufæ.

Inydosvrbs,Herodoto:lnyótumStrabo*ii amp;Stcphano:InycumPaufaniælib,7.

Longobardum hodie dida,amp; iacct.

Caucanx portusj’tolcmæo: Caucones Procopio lib. 3. de bello Vandalico.Scala-bris ftatio hodic,amp; Sanclx crucis.fl. oftiu^.

SpecusColumbara.

Oani.fl.oftium Pindaro,hodie Frafcolari.

Camarinavrbs Vergilioamp; Straboni,hodie iacct,Camarana vulgodida.

^0 Ipori.fl.oftium,Ptolemço,Hipparis Pindaro in Olympus,HippanisVibio Scquc-ftri,CamaTinæi hodie: amp;nbsp;palus.

Salina Camarinenfis.

Dinlli.fl. infignis oftium.

Manumuzxfl.oftium.

Terranouxd.oftium.

Terranoua oppidum,amp; vetufta vrbs diruta.

Nanphrixfl. oftium.

Yharrubasfl.oftium.

Falconera arx recens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

30 Scopulus Sandi Nicolai.

Gelæ fl. oftium, V ergilio,CIaudiano,O uidio,amp; Plinio: Himerç Ptolemæo: hodic Salfî.

Alicata oppidum.

Gela vrbs,Thucydidi, VÎrgilio amp;nbsp;Ouidio.Iacet nuncin monte obruta.

Ecnomusamp;PhaIarium,propugnaculaparumalittorerecedentia, Diodoroli. 19.

amp;Plutarchoin Dionc.

FlumiccUi fl. oftium, •

Infula paruula Sando Nicolao appellata,amp;: veteris ædificii ruinç.

Millayaturris. *

40 Yafis turn's.

Caftellaziusmons,amp; invertice ingénus arcisveftigia.

Balatella,piratarum ftatio,

Monsclarus,arx recens.

Comicus vrbs Diodoro^ib. J.defecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Punta alba.

' Acragæfl.oftium,Polybio: hodic Dragus.

' Acragantinumemporium Straboni amp;cPtolemço,hodieVeftigiatantum.

Acragas Grçcis, A grigentum Latinis,vrbs paru alittore diftans, Thucydidi, Stra-boni,Melç, Plinio amp;nbsp;Vergilio: hodie ingens tantû cadauer, cui incubât Agri-$0 gentum noua vrbs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Agrigentinum frumenti recens empori«m.

Huicquodproximum inordine Hypfam fluuium Ptolcmçus pofucrit, non fuccedit.

Monsrubcus,arx.

Siculiana,frumêti cmporiû,amp;: eiufdê norainis oppidulum,parum alittore diftans,

C a

-ocr page 46-

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS*

Cannarum fl.oftiiim.

Heraclea vrbs,quæ amp;nbsp;Minoa prius, Straboni, Ptolemæo, Melæ, Diodoro, Poly-bio,Liuioamp;Plutarcho in Dioné.Hodie iacetadCapucalbum.

Lycifl. oftium,Diodoro in Philippo,amp;sPlutarcho in Timoleonte. Hodie Platani.^

Isburi fl. oftium Ptolemaeo,nunc Mayhafoli.

Soflïi fl. oftium Pcolcmæo,nunc Caltabellotra:.

Thermo colonia,Diodoro,Mclaeamp; Plinio, hodie Saccavrbs.

Pintia Ptolemæo,defecic.

Atysfl. oftium Plinio,nun(fCarabi.

Hypfæfl. oftium Plinio,nvScBilici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Yhalicium ftagnum.

Selinus vrbs, Diodoro, Straboni, Plutarchó: Selini»Vergilio:hodie Terra Pulico-rumdiâa.

Selinis fl. oftium, Plinio, fiuc Selinuntis Vergilio amp;nbsp;Ptolcmço, qui ordincm non feruac:Madiunis hodie norainati.

Triumfontiumpromontorium. ••

Arenxfl. oftium.

Mazara emporium Diodoro lib. 14.fed hodie vrbs.

Mazari fl. oftium,amp; ftagnum, Diodoro amp;nbsp;Pcolcmaeo, qui interim non reifte ante Selinuntem fl. ad onentem illud pofuit.

Caputfeederis.

Siby Iliana turris.

Marfalxfl. oftium.

OCCIDENT J E IS (^ S^teKtrio^aHi bteris oriZo.

Lilyba:um promontorium amp;nbsp;vrbs,Diodoro,Scraboni,Ptolemæo,McIaî, Plinio iâ Solino.Et puteus Diodoroamp;Macfobio. Hodie Marfalavrbs, amp;nbsp;Caput Boei, amp;nbsp;Scopuli fubaquanci,amp; Porrus.

Stagnum,ftagnonum vulgo di(ftü,amp;quinqi in eo paruulæ infulæ,amp;: falinx plures.

SamftiTbeodori caput,flue Buïuni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30

Acithiifl.oftiumPtoIemæo,nuncBirgi. ,

Qiiod Ægitharfum promontoriumamp;Scgcftanum emporiumhuicfl. fubiu-xitPtolemæus,errauitin ordm^

Salinxcomplures.

ÆgufaPolybiolib.i. ÆgateLiuioamp;,Floro,Probantia5z Sacra,qux Hieroncfus aPolybiolib.i. dicitur,inftfïætr^sPtoIcmæoamp;PIinio : hodie Fauognana, Lc-uanfusamp;Marctimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Drepanum Pcolemxo amp;nbsp;Plinio,vrbs amp;nbsp;porrus,Polybio amp;nbsp;Vergilio.

Turris Samfti luliani.

Eryxmonsamp;S vrbs,PoIybio,Straboni,Ptolemæoamp;PIinio, Mons Sandi luliani in 40 Archiuo Regio,vulgo mons Drepani.

Bonagiæftatio.

CaputCophani.

Ægitharfus promontorium; nuncCaputSamfti Viti.

CctaPiaPtolemæo:STupellushodie,ftatioamp; turris.

Segeftanum emporium,Segcftanaora Polybio lib.i. Caftrumadmarehodic/ru-menti emporium. •

Crinifiifl.oftiumThucydidi amp;;Plurarcho: hodie Samfti Bartholomæi.

Bathys fl. oftium Ptolemrep: nunc Jati.

Parthenicus ager, Antonino Pio: h^die nomen retinct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo

Macella vrbs poft oramSegeftanam pQniuiraPülybiolib.i.dcfecit.

Samfti Catbaldi fl. oftium amp;nbsp;ciuiefem nominisarx.

Elyma vrbs vetufta,Tbucydidi amp;nbsp;Dionyflo AlicarnalTeo,: hodie Palymita,in cdi-tomoncefita.

Caput Rami,amp;:iacentisoppidi ruina:. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hycca-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

-ocr page 47-

DECADIS LIBER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Hyccaris oppidu AntoninoFio : Hyccarum Fhilifto, Hyccara Thucydidi, Dio-doro, PauGniç ,amp; Apollodoro, iacct,vbi nuc mums Cavini,amp; turn's Garbolagi.

Eimi infula,Guiliclmo Sicilix regi fecundo in fuisdiplomatis: Foeminariim hodie ditla.

’MotyaThucydidilib.6. Motyonvrbsamp;finus Diodoro lib. 13.amp; 14. defecit, vbi nunc portus amp;nbsp;foffa Galli,amp; turns Sferracaballis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Arx recens, cui a Mundello nomen eft.

Feregrinus mons,foli fibi conftans.

Fanormus vrbs, Thticydidi,Folybio,Ciceroni,Fto!eigt;æo, F. Mclæ, etiäamp; plerifq;

10 nbsp;nbsp;nbsp;aliis: amp;nbsp;olim ftagnum,amp;: Fapyritus fluuiolus hodie^rbem interfluens.

Orethi.fl. oftium,VibioSequeftri,innominatiFolybiolib.i.ElcutheriiFtolemço, Habes Saracenis amp;nbsp;Norma*inis,ab Admirato hodie cognominati.

AquæCurfalium,ideftpiratarum. •

Bayhariæ Sarraceni nominis.fl.oftium.

Mons Gerbinus#amp; turris fpecula.

Soloentum vrbs,SolusThucydidi amp;nbsp;Diodoj^o amp;nbsp;Flinio, iacet in monte Alfano, Arx,portus,amp; frumenti emporium eiufdcm nomini^

Sandi Michaelis.fl.oftium,aliasFontisrupti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Olulis oppidum Ftolemæo,defecit.

io Trabiaarx,amp;aquæ.

Thermarum.fl.oftium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Thermæ vrbs,amp; Balnea: Himerenfes, Ciceroni.

Brucatum oppidum iacet, vbi arx eft hodie cius nominis.

Torti.fl.oftium.

Himeravrbs,Diodoro,Ciceroni,Striboni,amp;Thucydidi.defccit,vbihodietur-risBonfurnelIi,amp;agerSandi Nicolai.

Himerç.fl. oftium,Ftolemxo,Flinio,amp; exteris: hodie.fl.magni.

Rocellx.fl.oftium.

Auricellaarx,vulgoRocella. .

30 Cephalcedis vrbs Ciceroni,Straboni,Ftolemxö,K aliis.

Carbonis.fl.oftium.

Malpertiifi.fl.oftium.

Caput Rafichelbi,piratarum ftatio,amp; turris,ci^Follina in excelfo monte oppidu, non procul inde,prominer.

Monali.fl.oftium,Ftolemxo:nuncFollinx.

Thufa arx,amp;: frumenti emporium,cuiThufa^pi(ftim in eolleimminet.

Thufx.fl.oftium. *

AIetevrbs,Ftolemxo:nunc ingentcstantumcircum S. Mariamapalatioruinar, Fittinei.fl. oftium. *

40 CaputMariazi,amp; turris fpecula.

Serrauallis.fl. oftium.

Serrauallisarx,amp;: dirutum oppidulum.

Alxfa vrbs,Gicer0ni,St^aboni amp;nbsp;Ftolemxo, nunc obruta tantum, adlittus Caronix monumenta.

Furiani.fl.oftium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Aqux dulces,Diodoro lib.y.

Q£odFtolemxushicChydamfluuium,amp;:CalaéIamvrbemponit,nonproccdit, cum nullum ibi neque.fl.neqj vrbis flt veftigium.

Montes Aerii,Diodoro lib.y.

Jü Aluntiumvrbs,CiceroniinVcrr.Alontîumlt;’tolemæo,quamhicIocat,Aleuntiû Flin.amp;Dion.Alicar.Hodie vrbis misanda tantum,iuxta.S.Fhdadelphum,monumenta.

S.Fhiladelphi.fl. oftium.

Turris.S.Agathx.

Chydx.fl.oftium,hodie Rofmarini.

C 3

-ocr page 48-

Calatinavrbs Diodor. lib. ix. Calata Ciceroni Epiftolarumlib. 15. CaladaPtoIc-mæo: Sandus Marcus,oppidum hodie.

ArxPetræRomæ.

Agachyriumvrbs Pcolemxo amp;nbsp;Plin. Agatbyrnos Diodoro, Agathyrfos Straboni, Agathyrfa S tephano: defecit, vbi nunc ad Caput Orlandi diruta eft xdicula.S. ’ Martini.

Promontorium Orlandi.

Nafi.fl.oftium.

Brolusarx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

PadXjUoui nominis vrbs.

Timethi.fl.oftium Ptolemxo,Symçthi,Straboni amp;nbsp;Plin. nunc Paiftcnfis.

TyndariumvrbsPtolemço,TyndaysStraboni,Ciceron.PJin.amp;cçteris:iaccr.

Keliconis.fl.oftium Ptoler^omunc Oliuerii,ab arcc quam alluit.

Furnaris oppidüiûad.p. m.lt;. EtTripis oppidum in cdito amp;nbsp;prærupto colic ad. p. m.y.Etvetuftçmagnçqjvrbisruinæ.

Caftri Regalis.fi. oftiuin,amp; ad eins orç verticem ciufdem nominis oppidum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.0

S.Bafiiii.fl.oftium,amp;çdiculBciufdem nominis.

Cherfonefus Apolloniiintcrpretilib,4. nunc caputMilacii.

Myle oppidum Straboni,Ptolemço,amp; Ouidio: hodie Milacium,amp;: Porrus.

Oliucti.fl.oftium.

Frundonis.fl.oftium.

Nucithi.fl.oftium.

Malpurtiti.fl.oftiü,amp; fubaquaneus ciufdem nominis fcopulus nantis formidatus* Diuetum oppidulum.

Falacrium promontoriu,Ptolemço,Raficulmum hodie didum, amp;nbsp;turris fpecula. Myrtorumftatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Pelorus promontorium,amp; Turris Phari,vnde incepimus.

MEDITERRANEA IN MODVM

4' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicisdefcriptio.

C» A » V T IX.

Peloruspromontorium,cuieodem innere,quo JittorSia,hsEcfuccedunc.

Mefiana.

Camaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Bordunarus,amp; Abbatia.S. Mariae ciufdem nominis,ab Vla Ioannis Graffei filia,amp; 40 Rogerii Beati vxore,confcnfu Guilelmi fccundi Sicilia: Regis ereda amp;: dotata, vt eius priuilegio conftat.

Sandus Philippusamp;. S. Philippi abbatia.

Cumia.

Ardatia.

Milis,amp; Abbatia.S .Mariæ de Mili.

Galatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ \

Sandus Stephanus.

Pozulus.

Brica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;*

Zampilcrius. .

Annunciata.

Scala.

Zaera.

Gazis.

Con-

-ocr page 49-

DECADIS LIBER PRIMVS. 31

ContifTa.

Califpcra.

Piftumma.

Roccamaturis, amp;nbsp;Abbatia eiufdc nominis.

Monafterium S.Placiti.

Itala, amp;nbsp;Abbatiafandorum Petri amp;nbsp;Pauli.

Cafale vécus.

Aly-

lundimandrius.

Paglara.

Enifes flumen.

Sauoca. •

Limina.

Portia,amp; Abbatia fandorum Petri amp;nbsp;Pauli.

Muniuflus.

Calidorus.

Gaggus.

Motta camaftri.

Caltabianum.

Mafcalis.

Caftrumleonis.

Francauilla.

Linguagrofla.

Rucella.

Randatiumnouum.

Randatiumvetus dirutum.

Maniacium oppidu,iacet.

Cifarum.

Abbatia S.Heli.ie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Trayna.

Abbatia S.Michaelis.

Ciramis.

Capytium,Pcolem£EO amp;: CTceroni.

Nicofia.

Calianum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Rayhalbutum Saracenici nominis oppidum.

Brontes.

Adranum,Plutarcho inVimoleonte,vulgo hodicAdemo.

Paternio.

MottaS.Anaftafiae.

ÆtnaStraboni,defecit.

Ætna mous cum pagis.

AlicyaThucydidi lib.7. AletaPtolemxo^HalicisCicer.inVcrr.lib.y.defecit.

P Centoripe,iaGet.

Engium,EngyonPcolemaeo,defccit. •

InefTaThucydidijdefecit.

Hybla minor Thucydidiamp;Paufanix,defcciti

ludicanoui nominis oppidum,iacet.

Apollonia,Diodoro lib.i^.defecin

C 4

-ocr page 50-

JL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRlORIS

Aflerum, Ptolemæo amp;nbsp;Ciceroni,hodic vt olim.

Calafibethum Saraceni nominis oppidum.

Enna,Ciccr.Diodor.Straboni, Ptolemxo : hodie corrupte Caftrum anna.

Aydonus.

Citatella vrbsdiruta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Placianoua. r

Platia vêtus diruta.

MadoriûjHcrod.Ii.y.dcfccit.

NauniSjiacet.

CacyrumPcolcmæo,defccit.

Calacanixecta.

Calatagironus.

' Mcnæ,Cicer.Diodoro,amp;: PtoIemxo:A4eneumbodie.

OchuIa,AquiIain publicis tabulis,vbi miraantiquitatis vertigia.

Palica vrbs,Diodor.Iib.n.amp;Macrobio,iacet. Etlacus Naphthi^liodie diôtus.

Calcafarus mons,amp;; dirutx vrbis vcil^gia.

Paliconia.

Militellus.

Licodia.

Vizinis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Leontinum,amp; Abbatia S. Mariæ Rocadix.

Curcuracium,iacet.

Mclillis.

Francusfons.

Bûcher,Saracenicum oppidum: Buchcriufli hodic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ferula.

Sortinum.

ErbefruSjDiodorojPtoIem.amp;aliîscPantalicahodie.PliniusHcrbcflcnfesvocat.

Buxema.

Ceratanum Ciceroni, vt hodic? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3®

Acix Thucydidi lib.6.iacet : Palazolushodic.

Mendulaoppidulum,iacet,vbi amp;nbsp;tcmplumeftDiuæ Lueix,amp; pauloinfra pyra-mis,amp; vrbis antiquæ proftratæ^uinx.

Abbatia S.Mariæde arco.

Neavrbs,Diodoro lib.ii.Neetum^tolemæOjSyllioamp;Ciccroni.Notumhodic.

Auula.

Ragufa.

MotycaPtolemæo.

Vrbs proftrata,amp;camagna,interNeamamp;:Motycam. *

Ifpia,SyIlio,iacet: Ifpavulgodiôfa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4°

Spaccafurnus vulgo, fed eruditioribus Ifpicæ fundus.

Sielum.

Claromons.

Bifcarus,amp; Abbatia S. Manæ aTerrana.

Hybla minima, Thucydidiamp;Paufaniæ,defecit.

CafmenæThucydidilib.6.defecit.

Buterium.

Mazarenum.

Barrafranca.

Petrapretia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Narus. *

RayhalmutuS.

HerbefusPolvb.lib.r.Gruttæ hodic.

Motya Phihfto,iacec.

Raphadalis.

Agri-

-ocr page 51-

DECADIS LIBER PRIMVS.


35


Agrigentum.

AccillaLiuio,amp;Polybio,defecit.

Sutera oppidum,amp; mons.

Mons mcllis,oppidum quod Manfreda olim aManfredo Claromontano condi-

’ torceftappellatum, vceiusdiplomateac Regioconftat.

Camarata oppidum,amp; mons.

Caftrumnouum.

S.Stephanus.

Biuona.

lo Prizis.

Palatium Hadrianum.

Clufa.

. Bufachinum.

Monafterium.S.Maria: aBofco.

luliana. •

Burgium.

Villa franca.

Triocala,vrbs Ciceroni,Silio,amp; plcrifquc aliis,Pto]emçoTriocla,defecit,nomine amp;nbsp;ruinis folum hodie cognita.

xo -Calatabellotta.

ZabuthSaraccnicum oppidum,Sambuca hodic. *

Adragnis,iacet.

Sinurium,iacct.

Entclla Ciceroni amp;: Silio Iib.i4.iacet,amp; nomen retinet.

Sala. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Gibillina.

Burgcttum.

Partanna.

' Caftellumvetcranu.

50 Salcmis.

S egefta Diodoro,Scraboni amp;nbsp;ca:tcris, iacet, Barbarahodie diifla, amp;nbsp;extra moenia templum Cereris adhucintegrum.

Calamcth Sarraceni norjinis dirutum oppidul»m,amp; Balnea:,amp; A qua: Segeftanac. Bonifaciusmons,amp;:ad verticem Alcamus Sarraceniüvetus oppidum, fed dirutu. Alcamus ad radices montis,recens oppidum. ^ nbsp;nbsp;,

MacjsllaPolyb. lib.i.defccit.

letum Plinio,Ietas cxcelfus’^ilio lib. 14. iacet, latum vulgo hodic didum.

Corilio.

Cafale Grxcorum,fanda Agatha appellatum.

40 MonsRcgalis.

Mifilimeris.

Ciminna.

Marineus.

Bycarum.

Hippana,PoIyb. li.i. defecit.

Caccabus.

Sclafanus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Caltauulturus.

Politium,amp;monsNebrodides. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

50 Golifanus. r

Gratterium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Pollina.

IfneUus.

Petralia inferior.

PetraPcolemxoamp;SoIino.Petraliafupcrior,hodie dida.

/ Gan-

-ocr page 52-

34 DE REB. SIC. PRIO. DECAD. LIB. I.

Gangius.

Tilfa Ptolemço amp;nbsp;rlinio:dcfccit.

Thufa.

Sandus Maurus.

Caftellûbonum,amp;:Abbatia.S.Anaftafîç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Gcracis.

Mottafermi.

Sandus Stephanus.

Pitcia Plinio. Pittineushodéc.

Ameftrata Ciceroniamp;Pli!lTo; MififtratumPolyb.lib.i.Miftrctta hodic.

S.Philadelphus.

S. Marcus.

Miliccllus.

Longi.

Craftus, Antho.lib.de viris illuftribus.iaect.

Myrtus,amp; Abbatia.S. Philippi.

Crapis.

Turturicium.

Saluator.

Galatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Caftania. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Martinis.

Veria.

Nafus.

Sand. Angelus,amp;: Abbatia ciufdê nominisf

Ficarra.

Raccodia,amp; Abbatia.S.Nicolaiaficu.

Sampcris.

Mons Albanus.

Noara,amp; Abbatia. S. Mariae. •

Tripis.

Caftrufn Regale.

Sanda Lucia,amp; Abbatia.S.Philiÿ)i.

Veneticus.

Condro.

Samperis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Monfortis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Mauroiannus.

Rocca.

Rametta.

Saponara.

Caluarufus.

Bonufus,amp; Abbatia.S.Gregoriieiufdemnominis. *

Salix..

Maffe.

Caftania.

Curcuracius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^

Pharus amp;nbsp;Pelorus vndeinitium fumpfimus.

Hadenus indiccm ordinc recenfuimus : nunc defcriptionem, vt polliciti fumps, exadiusaggrediamur. Sct^tS^^içcordincincedat,aPeloroiure nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

.optimoaufpicandumeft*quodamp; Italiç propior, amp;: ab ca olim dmulfus fit.

F. TH.

-ocr page 53-

F. TH. FAZELLI SICVLLOR-

DINIS PRÆDICATOR v’%1, DE RE-bus Sy:ulis, prions Decadis

L I B E K S E*C K N D K S.

DE PELORO PROMON TOKIO

io

E LOR VS Siciliæpromontorium, illud eftquoJitaliampro» fpicit,amp; in æftiuosvergitortus,noif aliter quam Cænys Italiæ promontorium, Cauda vulpis mea a:tate appellatum, Peloro oppofitum,in occafum. Nam fretum,coeuntibus paulatim Si-ciliæamp;CaIabriælittoribus,itacoarôtatur,vteapromotoriavi-cinam inter fe infleJÂoné faciant, diftentque a fe inuicem parui anguftiquefluxusinrcrcapcdine,quamEuriponGrçcivocanr.

Cænysenim littus,inter Cantarellumamp;fcopulum(cui ab equiforma naturaliter ibicxprcfla, Caputcaballi vulgo nomen eft hodie) a Peloro mille amp;nbsp;quingentis paffibus diftinguitur, vt Diodorus amp;nbsp;Plinius fcripf(^ût, amp;nbsp;nos metimur. Anguftias 30 itaque freti,ex parte Sicilia: Pelorus in mari excurrwiSjamp;Cxnys ex Calabria,con-ficiut. Didus eft autem Pelorus a Peloro nauis gubernatore, ibi ab Annibale in-terempto atquefepulto. Cumetenim Annibal,ex Petilia Lucanix regionisolim Italixoppido,vi£lores Romanos fugiens,Afric^mrepeteret,amp;littora procul in-tuenti nequc feiundla neq’tic peruia,fed abfque interuallo ei viderentur, proditu a Peloro fe arbitratus,illic eum occidit codiditquc. Verum infpeda poftcafreti an-guftia,amp;Ioci natura,errorisfuipcenitens,cum in vitafnreuocare occifum nequi-ret,ftatuaillieolocoeredaj^romontorio Pelorinomenindidit, quod probata: illius fidci, fuique erroris perpetuum monumentum foret: licet Seruius ante id fa-lt;ftum,Pelori nomen huit promontorio a loci fitu inditum, apud veteres felcgiffe 40 fcribat.Nam PelorusGrxce,propemontemLatinis, fine caput montuofum fo-nat,amp; fvt a Græcis accepi) vernacule etiam hodie peloros caput fignificat. Huie arx noftra hac tempeftate imminet,amp; ad fauces tuendas,amp;ad prçlucendi minifte-rium ob falutem nauigantium ercflafquam ftylarion Grxci,id eft columnam,vo-cabant^ vt ex ea faces incenfx,nauigantibus noäu viam eminus dirigercnt,ne vel in Scyllam fcopulum,vel in Charybdin marc vorticofum, loca omnino pcriculo-fa,dcferrentur: vnde nimiru illapfis nulla fit aut remeandi aut effugiendi po teftas. Turri primum Phaos Grxce (quod Latine lux fiuelumencft) vulgo poftea,vnius Jitera: corrupta acceffione, Pharos nome remanfit.Plcrique earn id a Pharo,turri quam in infula Ægypti portum Alexandrix efficiente,contra Nili fluuii oftium,ad jo nauigantibus prxlucendum,Ptolemxus iffiiladclphus rex extruxit,mutuafle tra-dunt. Enimucro cum eaÆgypti turris fiiper quatuorvitreis canccllis a Softrato Gnidio architeófco lócata, inter orbis fpelt;ftacula, maximum atque pulchcrrimu operum omnium cenferetur: poftmodum alix multx,amp; quide illuftres vrbes cius xmulatione turres littoralesamp;: ipfx erexerunt,ex quibusnodurno nautarum cur-fui confulentes, lumenad prxuidendavada, portufque fauces exhibebant. Et vt propius

-ocr page 54-

36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

propiusad Alexandrinas illius vfum magnificcntiamqiieaccederent, nc a nomine quidemfibirecedendumputarunt, adeovtamp;locosipfos,quibus turres loca-banturjPharosappellauerint.Q^d in hçcvfque tempora vfurpatü apud omnes maritimos obferuatur.Hincamp; apud Ligurumctropolim Genuam, turris eftquä caput Pharivocant.Indc ad LiburniumPifani portas munitilfimamarcem,in (co-’ pulojcircapaflusmilleacontinentidiflito, fundata turris nodurnum Tyrrheno man nauigantibus lumen quamremotiffimcpraebens,Pifanumquecminus porta oftendens,Pharea appellatur.Apud Candianu non procul a Rauenna, vbi Sapis. flu. illapfusportum efficiebatinprimis celeberrimum,turnm fuifle Phaream, o-mniü maximam,quasRoManumvbiquehabuitimperiL'm,Plinius teftatur.Hinc 10 igitur ab initio amp;nbsp;huic Peloritanx fpeculx Pharos nomen impofitum fuifle volüt. Quoditaincrebuit, vtamp;ipfumfretum turri infeftnm Phari quoquefibiinfolens nomen in abufum pertraxerit : licet «x Grascis non defint, qui Pharos aqua-rum concurfum fignificare doceant.Q^od flita cftjaptiflïmeamp; plufquam proprie Meflanenfehocfretumæfl;uofumobvndarumeiuscocurfum,Ûharusappellatur. In Cæny vero promontorio oppolÿo Rhegini (vtlib. 5. teftaturStrabo) turricula amp;ipfierexcrunt,quam Cqkmcllamvocauerunt:cuius hodienulla extant vefti-gia: ita iis freti faucibus mimitiflima: arces dux olim, hinc amp;nbsp;inde, praefidio amp;nbsp;mi-nifterio erat appofitæ. In hoc angufto freto,cx parte Calabrias, a Cæny ad Aqui-lonem.4. pafluummilibus diftansScyllaefl:fcopulus,amp; exSiciliaCharybdis,ma- ^® re vorticolum:fæuitiavtruftqueclarum. Scylla ex Italiæ parte,quæPelorumrefpi-cit ( a quo. p. m. 6. interfluxu maris difeinditur) faxum eft fublimc, oræ Calabrias iundum,marique prominens , quodprocul intuentibus, humanaminfuperiori parte formam oftendin vbi amp;nbsp;oppidum eft Scyllum appellatum,quod Scyllæû ve-teresdixerunt. Saxumhocappulfisamp;nauf^antibus admodumeftnoxium.Editas nanqueamp;præcipitesrupesScyllæooppido,mariqueproximoimminentes,plu-reshabentfcopulos,eofquefubradicibuscauernofos: inquos dum ingredituræ-ftuofum marc,amp; ab cis refringitur,tumultuando efficit vtlatrantes canes atq; vlu-lanteslupiaudirivideantur. Charybdisex parteSiciIiæ,paulofupraMeflanam, amp;aScylla.p.m. ly.ad meridietwdifereta,mareferuentiflimum, profundum, irn- 3° menfum aefæuum eft. Cum nanquefretum hoefluobus promontoriisgeminoqj lictore coardetur (vt diximus) paruo primum,mox fenfim paulatimque, ad meridiem aperientibusfcfeanguftiis,^tioris mans interuallo dilatatur: cumquenon procul abfit a curuato littore,quod Meffanæ portum coTnpIeditur, mans aquç in profundum femper,per circumdudiones amp;nbsp;vortices,déclinantes,amp; modo in ab-ruptum barathrumabeunteïreto, modo cûimpetu, amp;fluâuum eolliforum fra-gore,fupinafacierefilicntemari,vaftumhiatumamp;iiT)menfamvoraginemconfi-cientes occurrunt.Quç inundationes,miruminmodam per hosgyrosamp; contraries curfus,nauigiaamp; obuia quçque abforbent, vt ne naifrragium quidem vllu ibi natansappareat.Simuletenimfubfîdentibusaquis,inmarenauigia rapiuntur, amp;nbsp;40 ; adintema vi fpiritus pertrahuntur. Cumque pari impulfu circumvndiqueagi-tentur,adimaferrinecefl!ecft. Abforptarûautcmdiflblutarumquenauiû fragmê-ta per milita palTuum milia, ad Tauromenitanum amp;nbsp;vicinum vfque littus, duiftu fubaquanco appelliintur: vbi tandem Charybdis ipfa, quç abforbuerat, reuomir, proûtvfuferequotidianoexperimur,amp;Saluftiusamp;Strabomemoriçprodiderût. Hunclocum omninopericulofîflîmum,amp;naufragiisinfamem,Chary bdimGrç-ci appellarunt: quod rabide cadcrelib.4. interpretaturThucydides. À noftris vero Calophatum (quod Latine bonum fine pulchrum lumen eft)hodie etiam voca-tur: ob id quodad proximumBrachium S.Raynerii curuum littus,altera fit fpccii-Ia,quçcautumprçternauigaturiscentra vicinç Charybdis minas lumen prçrigit. ή Porto frètumipfum,latitudinis, vbi anguftius,p.m.amp;quingentorum(vtdixim us) vbi vero latius,p.m. ix.çftuaria quotidie,alternofque curfus, ftatutis horis, tara ve-Iocitatefimulamp;atrocitatepatitur,vtinternaturçnyraculaab Ariftotelerecenfitü fit. Nam modo in Tyrrhenum, modo in Ionium mare, fludibus inuicem verfis adeo furiofe fluit, vt ventos etiam ac nauigia fuo curfu frulVetur,amp;: fiftat, vel feeu porter.

-ocr page 55-

DECADIS LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

porter.Adco prætercaperniciofo feruct jeftu,vt quafî abimismarefubuertivi-dcacur,amp; ita vaftis inuoluitur vorticibus,vt no modo nauigantibus, fed eüam vi-dentibus fæuum fit ac horrendum. V ndarum nanquc in fe concurrentium tanta cft pugna, vt alias veluti tcrga dantes ad imum defilire, alias quafi vidriecs in fub-•limcfcrri videas: atque nunciiinc fremitum feruentis æftus, nuncillinc gemitu in voraginemdccidentis maris exaudias. Hine in prouerbium Scylla amp;nbsp;Charybdis abiere: hinc Poctis amplafabulandi materia.hinclatratus auditi,hinc moftra créditaamp;fimulachra,vtapud Homcrum OdylTeaslib.ix.amp;apud Vergilium Æ-jQ neidos lib.3.vidcrc eft. Qux cum ab hiftorixfeueriorjsrauitate femora fine, non funthoclocoamercccnfenda. AtquoniamijeuentusTcucramirifunt,noncxtra inftitutum fadurum me exiftimaui, fi corum caufas plcrifque,quibus per ignora-tiam fabulofaetiamnum cred»ntur, paucis cxplicauero. Aftrologorum conftans eft fententia, Lunam humidis,qucmadmlt;)dum fol calidis,dominari:quo fit vt fu-pcr quacunque r cgione ilia eleue tur,in ea mans aqua naturali caufæ obfeques di-rede furfum extgllatur. Hinc mediterranei maris,quouis menfe femel,acceflum luna crefcente,decrefcente vero e diuerfo re^eflum fieri videmus.Hinc quoquc bis quouis die (quern naturalem vocant) diucrfitate a^ulorum,quos Lunje,dum in epicyclis mouetur,radii fuper mare conftituuntjfltRii amp;nbsp;refluxum habet omne ^^ mare,licctnonvbiquefenfilem.Lunaenim,cumoriturnoftrumque accedithe-mifphærium,curfumfacit,recurfumautemcumquafîanobisreccdensameridic occafum petit.Rurfum fubindc fluxumgignit, cum ab occafu fubter ima cœli ad nodisangulummeridianooppofitum protendit: refluxurn dcnique,cum indc quafi dilapfa ad ortum mouetur. Ita marc bisdiclunæacccfliiamp;rcccirualternum patiturcurfum, noninftarmagnetisferrum attrahentis(vt pleriquc minus jcquo aduertentes fcripferunt) fedollæ igni aPpofitæ.Nam dum ignis radii ollam diredc tangunt, xftuat aqua : fi oblique, quiefcit. Hinc refertur bisfingulis diebus curfu altcrno,amp; mira æftuaria patitur O ceanus, quod fit latiflîmus, humidarumque return omniûpræcipuus, Lunaquoqueeiplurimumdominetur.cjeteræveroaqua: plus minufue, prout vel ab Oceano diftant, vel Wi difpofitione afficiuntur.Pro-^° pinqux enim Oceano, quæ Normanniam amp;Scoflam interluunt,manifefte furfum efFeruntur,amp; rn diuerfum effluunt.Mediterrancum quoque,adGades,aper-tifllmc jcftuans intumefcit: fluenfque tandem proximaquxqucverberat.Sedcu Sardoum,Tyrrhcnumamp;Siculumprofundiffiii^fint{vtlib.mcteor.z. teftaturA-riftot.)æftum refluum quTdem, fed occultum habent. Adriaticum vero, cum nee nimislatum,necadeoprofundum fir,aliquatenusfenfilem patitur. In hoc autem freto MeiTanenfijCumprofunditas oduaginta vix pafluscxccdat,anguftaquefit cius latrtudo,palam tamenfex lioris fluit,totidemqs etiam in oppofita refluit,pati-turque æftus (vt diximus) vifu horrendos. Proinde motus lunx in epicyclis naturalem eis caufamfuppe8itat:cuiacceditamp; loei difpofitio. Cum nanque ex lonio “^^ latiflimo proueniat pelago,amp; intra anguftifllmidvt meminimus) coardetur euri-pum, nee poflit latius difl:undi,protudendo fuo imperu, amp;nbsp;ad fubaquaneoscaucr-nofofqucfcopulosirrumpendo,nonmodo refluum æftum, fedeodem etiam tê-pore (quod rairatu dignius eft) inoppofita curfus continuât. Quam inconfyderate autem Timxus,Liuius,ac veterum pleriquealii,vel in ventos, vel in folen^ vel in fydera horü xftuum caufas reiecerint,ncmo eft, vel primas modo Philofophia: régulas ingrefrus,cui non fit perfpicuum. Sed amp;nbsp;alia in hoc freto res mira frequc-terapparet. Nammitigatoturbine,quietoqucaere,Gircadieicxortumillucefccn-te aurora,varix animantium hominumque formx in aere crebro cernutur. Qj^-rumalixpenitusimmotx funt,plerxquevclinaeredifcurrunt, vel interfedimi-^° cant,quoufqueSoleincalefcente,e confpediWeripiantur.Harum Polycleruslib.

de Reb. Sicul,amp;: AriftotcIcs lib.de mirala.aud.mcminerunt, quarfim etiam hxc a Philofophis rcdditiir ratio: quod cum in iis rcgionibus,co prçfertim tempore quo bçccernuntur,ventosaut omnino non fpirarc, aut exiles admodû,amp;:acre quietu cflcconfter,inipfo aere denfo atque obtufodiuerfx animantium effigiantur fpc-cics, quibus formam q^r,qucm tenues amp;nbsp;Icucs quandoque mouent aurx, variam D

-ocr page 56-

5« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORI S

præbct(qucmadmodumxftatc in nubibus fieri vidcmus)qua tandem fol inca-Zefccns in ventos refoluit. In hocfreto praetcrea verno tempore,anguilix non fo-lu Sicilia,fed tota ctia Italia probatiffimx capiuntunmurxna: infuper adeo obefx, vt prx pinguedine fuper mans aquam fluitantes ferner captantium manibus vitro oft'erant.EasMefianenfcsallampatashodievernaculcvocan^Latiniflutas.Gra:-* ci plotas.Accerfcbantur (inquit Macrobius^ murænæ ad pifcinas noftrx vrbis, ab vfquefreto Siculo,quodRhegiumaMeflanadcfpicit: illiccnim optimqaprodi-gis efle creduntur, tarn hercule quam anguillæ:amp; vtrxque ex illo loco Grxee plo-«æ vocabantur, Latine flut«,quod in funimo fupernatantes, folc torrefadx, cur-uarefepofle,amp;inaquami^rgeredefinunt, arque ira faciles captu fiunt.huc vfqj 10 Macrobius. In Siculo mari (inquit Columella) murænæ longe maximæ arq; opti-mæ,flutæappellatæ,quodfummis in aquisfluitent: vndeaccidit vtinnimiisfolis ardoribusexuftacute,fcfemergere nc^ueant. Sed ad rem. Pelorus inter Sici-Jiæ promontoria,folis tempcrie cæteris præftat: quïppe qui neque hyeme imbrib. inluturadiluitur,nequcxftacecaloribus foluiturin pulucrcm.4Znimucro cüin-trorfumavcrticcrecedit,fcnfiminj^titudinempanditur,ibiquctreshabet lacus, quiperfubterraneosmeat^,e proximo mari (vt exiftimo) falfas aquasrecipiut. Horumquiminor ,amp; Pcloro propior eft,acbalcaris tantummodo fundæiaôlu ab co refugit,pifcibus abundat,acque inter virgultorum opaca amp;nbsp;condcnfa ei pro-xima arbufi;a,leporcs,pcrdicesamp;:attagincs nutrit, præberqueabunde. quo fit vt xo duplicemhominibus volifpratera, pifcandi vtpote amp;nbsp;venandi,exeo conferrijSr Solinus fcribat,amp;: nos experiamun Lacus proximus non peremnis eft hodie,fed brumahduntaxattemporeftagnat. Tertius apud fuperfiitiofos vetcres ab aragt; quæ in medio Diis corum ftabat, facer crat. Solino. Aquæ qui bus ad aram perge-batur,vixcrurahominis ablucbant:cætefte maliimmincntispcriculonccxplo-rabilesquidem.Nam pars corporis,quæ cas tangebat,repente arcfaóladeperibat: idque in quodam ira vfu compertum eft,vt cum in cas longilfimam iecifictli-neam,quaimaindagaret,totobrachio,quoeaftudebat fuftincre,temcre aquis immerfo,confeftim elanguerin Quod fi cuetus ftupendi caufarn requiris gt;nbsp;dæmo-num opusproculdubioccnfcmlum eft.Islacushodie criamnum retro fuoodore 30 vicinos abigit. In codera promótorioOrion OEnopionis Sioliçregis filiutfiru-Ôaolimmœnia vallofoflaque muniuit: vbiamp; tempiura Nepruno confccrauit: Diodorolib.y. QuodlittorafcoguIiquehiaSircnibus,quxvocuracantufqj fua-uitatcprxtereuntesnautasinfaxailIiciebant,aliquandohabitatafint,quodqjHer-culesaRheginorumLocrcnfium^ue finibus cornu bouis innixusnandoPclorü appulerit(vtlib.y.Diodor.incmorat)fabulofafunr. PoftPelorum,Mcflana vcr-fus,Phæthicini.fl. oftiumoccurritVibioSequeftri. iSiDianædelubrû olimcrar, cuius hodie ne lapis quide extat: fed paulo infra ædicula cft,Mariæ virgini,cogno-mentoaGrutta,facra. Totahæcoramaritima,aPeIoroMcflanam vique curipo vicina,terræmotibus(quodfubtcrraneisventorumagitationibusobnûxiafit)fre- 4^ quenterpcrcutitur.

DE ZANCLA ET MESSANA VRBIBVS.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T II.

if-iB-jAxi^^j* P®^°^° meridiem verfus,fiucrcrrcftri fine maritimo irinerc pro-ficifcenti,éidp.m. ix. curuumlittus inftar falcisoccurtit,BrachiüS.

lt;1 Rainerii, amp;nbsp;LinguaPhgri vulgo hodie appellatû. Ad huius Ifihmö, Siculi vrbem condiderunr,amp; a tortaloci natura (quam Zancliam co temporeappcllabani^Zanclamdixerunt.Thucyd.li.(S.Sylliusamp;pIç- ή riq}aln,afalGe quamSaturnumibidepoiuiflcautumapt,fortuitum nomenacce-piffecontendunt.SedMacrobiusidomncfabulofum docens,commcntitamcn ingeniumnonitnprobat;quodjcum terraSiculafrumcntifitferaciflîma, non ab-furdc Saturni faix ibi decidifle confina fit. Hecatæus autem in fuaEuropa ,amp;: Stephanus Byzantins lib.de vrbibus, Zanclam a ZancIo g’gayte terrigena tbi fiippo-fito

-ocr page 57-

DECADIS LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^

fito denomrnatam (cribit.Diodorus autemlib.y. vetcres fedatus, earn ab Orionc immanis magnitudinis gigantc,ac fumma: induftna: architeólo, regnante in Sicilia ZancIo condicam, atque ab eo cognominata fenbit : a quo poftca portusjada molcftruéloqueaggere(quem Aden,hoe eftlittus, appcllaui^in curuoipfoac falcacolittoreabfolutuscft:cuiusopcrisfni fallimur)interxdem S. Saluatoris, amp;nbsp;turrim qux nauigantibus lumen probet,ex craflis latcribus,quadratifqucamp; iis in-gentibus Iapidibus,veftigia adhuc cernutur.Ea vero cum Charybdi,nc lictora im-manitate fua corroderct, ab Orioneiada eflent,pcrfcdo opcreipfein Euboea in-fulam profedus ibi deceffit, atque ab incolis fuperft^iofa religione imbutis inter *® aftrarclatuseft:vtexHefiodoamp;HomcroDiodorus refert. Fuitautem condita Zanda Anno MVND13435;. vtfupputatEufebius. At(vtThucydidcm fequa-mur) paulo poft eius initia,cum pi ra tæ quidam, ex Cumis infula: Euboeæ vrbe, in Siciliam,prædatoriisnauibusmariainfâdantestraiecifrcnt,vifaZancla:opportu-nitate,portufquceiuscommoditate,quo fc tuto recipcre,amp;:vndc præteruedos quam facillimc#doriri pofrent,vrbem,pulfisex eaSiculis,occupauerunt, ac paruis, circaportusangufi;ias,munimcntis coi^rudis, earn fibi fedem delegerunt. Zanden (lib.4.inquitPaufanias)ab initio prædonesxenuerunt. Caftdlû enim dc-lcrrolocojcircaportum,amp;:excurfionummaritimarnm reccptum,quocxaltoap-pdlerènt,munierunt.Scdcumnonfatisinea prxfidii haberent Cumani,exCu-mis corum patria,-5«: Chaicide Euboeæ metropoli, incolas accerfiuerunt.Igitur Perieres Cumanusamp;CratxmenesChalcidcniisadiôddeôlæmagnam fuæ genus vterque coloniam ducentes, co traiecerunt. Quorum incolatu, acccdentibus quoque non paucis eo loei accolis,brcui,moenibus amp;nbsp;propugnaculis circum exci-tatis,inlegitimç vrbis formacoaluit.Thucyd.amp;Paufan.PofthçcZandei in magna fpemgerendarum return eredi,vtcd^natorumaufpiciis, corum potentiaincrc-f menta fufciperct,ChaIcidenfes ex Euboea nonnullos in Siciliam ftruendæ aJterius ciuufquameoloniægratia, pellexcrunt,vt ex Antiocho Strabo refert. Antimnc-flonaqueduccChalcidenfcscum compluribus MdTeniis, a gentilibus inuitati, Zanclam traiecerunt,acfubinde Zanclæorum ^ixilio Rhegium Brutiorum op-5° pidum, a Siculis antiquitus habitatum,adoriuntm;,oppugnant, ac demum capiur, ciedifqueindeciuibusincolunt,ftatuütquc vtRheginorum deinceps principes, eMdreniorumPeIoponnefiacorumftirpe,vndcipii vénérant, eligerentur. Pro-indc Zanclæorum res,ficutifortunaacpopullt;^itaamp;impcrio per ea tempora non medioeriter adaudæ funt.Nam primum Mylas,mox Himeram in ora quam ma-reTyrrhenüalluit,vrbescondiderunt.Thuc^d.amp;Straboni. Quo tempore Eua-goras Zandæus Herculis fignum a CrotoniatcAriftodefadum,in AltisfquæO-Iympiævrbserat)muro inTlufum,propcAchæorumdûnum pofuit,intcr maxima prifeorum operanumerandum. Scribit idem Paufanias fub idem tempus Zan-4° c]çorûpucrostriginta*quinque,chorimagiftrum,tibicincsqjad fdtos ludorum diesfquosRheginieorum cognatifolcnniritude morcagebant) miffos, in Cha-rybdifradanaucabforptos,advnumomnesperiifl'e. Quorum infeliccs interims maximo fuorum,ac publico eriam ludu excepti,amp;: plærique illis honores exhibiti funt.Denique ftatuæ n^agna arte a Calone ex ærc daboratæ (q uas paulo poft Hippias,ex Græciæ fapientibus vnus,clogiis decorauit) vnicuique eorum Alti^quo-quepofitæfuerunt,cuminfcriptione,donumidfuiftcZanclæorum. Olympiade deinde feptuagefima prima Zanclçi fub OEnycino Scythe eorum monarch a, qui a Dario omnium çquiffimus exiftimatus eft(vt Æliaftus Iib.8.teftatur) ab loni-y® bus (quos per lcgatos,ad nouç in pulchro littore vrbis codendç confilium,cuoca-uerant) Samiifque Phœnicum Medorumque bcllo fradis (quos vicinorum ac-crefcentiuminuidia AnaxilasRhcginorum^rannusad proditionem cxtimula-nerat) dum externo bello occuparentigt;r,violati cxclufique, ab Hippocratis etiam perfidafocietateproditi,amp;Regem amp;: vrbcm,magnamqucfuçgenusmultitudinc amifere. Dequibusamp;lib.y.Politicorum Ariftot. Zanclçi(inquit)cumSamiosre-ccpifrenr,mox funt ab cis propria ciuitate eiedi. Scd nihilo fideliorc in fe AnaxiJç amicitiarn, annoferspoft ocoupatiojnern decimo fœdifragi Samiifunt experti.

D z

-ocr page 58-

4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Illc nanquc nefcio quo aut fiinulato odio,aut fucceflu hofpitü irritatus, per Gor-gum amp;nbsp;Manticlum Mcflcnios Peloponnefiacospopulares (quos ad id negociuni c Gracia accerfiuerat) nouitiis fcrc adhuc colonis vi edomitis, amp;nbsp;vrbem, amp;nbsp;libertärem,amp; vitam etiâpIurimisfinevnareligionisvcrecundiafœdeeripuit.Eoq; in.-do,2anclamfunditusdelcri,vtnenominisquidéveftigium fupereflet, mira cc-leritate curauit,arque mille ab ca paflus diftantem nouam vrbem condidit, quara afuafociorumquepatriaMeflenamappcnauit,Tbucyd.lib.6.Strabon.amp;Paufan. Iib.4.Hacautemgeft:a funt( eodem Paufania coJligentc) vndetricefima Olym-piade,qua iteru vicit Chionfc Lacon,principatu apud Athenienfes fungente Mil-tiade. ConditanouavrbeManticlus,altercxMelTeni2Ecoloniæ ducibus, Her- ^° culis rempïum magnifiée fua ipfius expenfa conftruxir, in quo eredus Hercules vifebatur, HerculesMantielusabauthorecognoifcinatus, vt Paufanias fcribit: cuius xtateidibi intramurosadhucfanam ftabat.fedhodiefupereius minis, no longeapræfulisa2dibus,templiimDiuoMichaeli dicatum colitur. AnaxiJas ve-ro Rhegii gubernacuiisMicytho, Chceri filio fpedatiflimasfideéferuo, comiffis adnouam vrbemampliandam totum fe contulir,Herodot.lib. 7. Quxquidêpor-tuscommoditate,Italixviciuia,Meneniorumincolatu, amp;nbsp;Anaxilæ folicitudine, breuiinpulcherrimæ vrbis rormam euafir.Cumque co tcmporC)fingu!æSicilia: vrbcsintyrannorumimperiumconceflïfl’ent(vtlib.4.Trogus.P.amp;Dion.Alicar-nafl. tradunt)folus Anaxilasfummaiuftitia ac prudentia Mellana modcrabatur, 2.0 amp;: cum cæteris tyrannis herSica virtutecertabat.Quafama effedum eft, vt vndi-que cx proxima Italixregione,rcliquaquc Sicilia ad nouam vrbem incolenda frc-quêtiflimeconflucretur. Anaxila autcmpoftacccptaminfigncm a TheroneA-grigentinorum tum tyranno vidorc,belli cladem,impetratasq5 iniquas pacis co-ditiones,domi mortuo,Micythus qui in vniticrfam adminiftrationem tutclarem, pupillorum nomine,ex teftamento fucceflerat,prudentiflimo âdiflimoqj impe-rio eftecit,vt neminemdeincepsferuilis magis quam tyrannic! nominis puderet. Hoc veto a pupillis,perHieronis Syracufani tumRegis fuggcftionem,etiam abro-gato,licentiusviuentes adolcfcentesprincipes adco infepopuli odium concita-runt,vtcxadis tandem per vim crominis,inlibcrtatcm popularcmqucReipub.fta- jo tumfcMeflanavendicauerir. In eoporrotantifperftctit,dumHippo,nouaarrc-pta occafione,reccntem ci tyrannidem ipfe induxit : quo crudcliter ac din dominante, aTimoleontcquoque tantum expulfo,democratiæ Meflanenfes reftituti Punt. Ca’terumannopoftaZancladelerajamp;Meflana condita, 140. Olympiade. 114. amp;ab Vrbecondita.48o.annofvtfupputatEufebius) Mamertini barbarij genus hominumfvt in Pyrrho Plutardius,amp; in primo Poly bins fet ibunt)fiuc a Marte,lingua Ofcoru (qui Campani funt) Mamerte dido,lmc a Mamertio nobili Lo-crorum olim oppido,ita appellati, fine a Sarno oppido, Apollinis oraculo cxpul-£,amp;inSiciliamprofugi,acperamicitiamintraMelfanamrecepti, temcrato ho-/pitii iure,cxfifque ciuibus,vrbem fibi occupauerunt: vti latius tum de his, tum de 40 fuperioribus return fucceflibus in biftonis,fuo loco commemorabimus. In ca veto intantum(Strabonercferente) primo ingrefruinualuerunt,vtciuitasMamer-tina,amp; ciues non Meflenii (v t prius) fed Mamertini,amp; eorj^m quoque vinum Ma-mertinum quamprimumnuncuparentur. Ex hac Meffanx vrbis occupatione, primumftatimbcllum Punicunl interRomanosamp;:Carthagincnfcs exortumeft. De quo Romani confecuta ad extremu m vidoria, vrbem banc Meflanam, qux conftantiffime eorum pa»tibus adhxferat, perpétua fibi confœderatione fociarut, vt decreto,cuius in archiuofuo ipfifoliMeiTanenfes(penes quosfiteius rei fides) monumenturndcmonftrant,inhxcverbaabunde oftenditur. S.P.Q^R, Appio Claudio S^QTabio Cofl'. altcroMtflanam Sicilix ciuitatem elafl'e prxfedto re- p ferante percepit'.HieroncmSyracufarumJlt;cgem,Pcenorumque copias Hicroni coniundas,tamccleriterfuperauit,vt AppiumCIaudiumConfulcmadhancrem gcrendam potius ciuitas fux virtutis admiratorem,quam belli fufeiperet adiutore. Nam rex Pœnique vrbis non ram multitudine,quam animofa nobilitare propulfi, yidosprius quam fefedidicere congrefTos. Qui ante Concis aduentum vitra

Leonti-

-ocr page 59-

DE CADIS LIBER ÎI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

Leontinum profugi,pacem expofccntes, Romanorum gloria,Meflanenfium vir-tuce,propriaquemulda, centum talenta ærario foluenda fupplices impetrarunt. Ob quod ftatuir,vrbem ipfam titulis nobilitatis cxcolli jaliifque prouinciæ ciuita-tibus Sacerdoces,eiufque ciues, Romanorum honore,Sicilia: caput illic fungi po-‘reftate Romana.Lapides eins a L contino vfque ad Fcedas extcndi(Nam id fpaciu, exteris deficientibus, Romanæditioniferuauit) chirographum hoc Partis Romanis adiunólum, laudemciuicatis oftentans adferibi,Romanattique gratitudi-nem refpondcre. Approbatum ert præfens decretum Patrum a Cn.Calatino trib. pl.poft vrbem conditam anno quadringentebmo oót#agefimo tertio,Remp.pri-lo mobelloPunico turbantc. AnnodeindcabvrbccdWdita.yio.cumbellumfer-uilc in Sicilia conflatumertet, quod crudeliusSiciJiam quam bclla Punica attri-uit,fola ciuitas Meflana (vt autJior ert Liuius^ feruos coercuit. Quo faólo per.S.Pà Q^R. a veâigalibus foluendis libertatem^idepta eft,vti patrum huiufeemodi de-creto,quodineodemarchiuoMcrt3ncnfesoftendunt,meritofanGitum ert. S. P. QJlt;.ScruioFul*iioFlaco,amp;P.CalphurnioPifone CofT. vrbemMertana a Prouinciæ colonix tributis,cuiuflibet veótigalis fixi mobilisqj pondéré per omnia fe-cula libcrauit.QuiadumSicilixgraueformiSabilequcferuilebellummultitudi-neconfpirantiûinrtruirta,copiarumpotentiçquemaHntudinefubiugafl'et,quod priusRomanosdifperfcrat,confulefque terruerat,feruos Mertanx iagaciterha-Xo bitos, pace mature frenatos,didicit. Quin vno.P.Calphurnio Confule defignan-

do,luem Siculis,Pop.Rom.rtimulos, amp;nbsp;a fe obfuturura compar abrtulit nocumc-tü,atquefciugi feruicute cripuit,vt preciofalibertategauderct. Ex hoc enim præ-fcnschirographumFaftisRomanisadiundum,laudemciuitatisexcenramdecrc-uit adferibi,vegratiam meritis Romana circumfenptio coxquarct. Approbatum erthocpatrum decretum abOétauioTrib. pic. poft vrbem conditamanno 7x0. Rempub. bcllo fcruili turbante. Decretorum iftorum clarifliima monumenra, cumvetuftarepropemodumeflentcorrofa,Guilelmus huius nominis fccundus Sicilia:Rex,Panormiinvrbercgiarcfidcns,neMeflanenfiumrerumpulchcrrimc geftarum memoria deperiret, aGualcerio Panormitano Archiepifcopo , Ray-30 naldoSyraculio,amp;IoanneCaictanoPraefulibus,tMnfcribi ad verbum mandauit, prout eius diplomate dato Panormi anno. 118 x. 4. die Maii, Regni cius anno. 17* Meflanenfes probant. At cum poftmodum hçc vrbs contra Senatum populum-que Romanum rcbcllairet,Valerius Coruinus ^ontra earn mirths, clarté inrtruda obfertam parue negocio*fubcgit.In cuius vi(rtorixgloriâ,vrbiscaptæ in fenomê tranrtulic, ValeriumqueMcrtanamfeappcllauit: vndepoftea vnius litterx anti-thefiMertala vulgo eft cognominatus,vt teftatffrMacrobius. Rccuperauit tamé afcnatupopuloqueRomafto iurisdicendi (vt Plucarchus in Pompcio tccenfet) maximamexantiquoinfticutopoteftatem.Nam cumPerpenna, qui Marianas fouebatpartes,SiciliaiAinuafiffct,eiufquemotibuscomprimendis,maximo ap-40 paratuGn.PompciusaS.P.Q.R.legatus,rumore famaqueaduentus fui pauidii

hoftem relida Sicilia in fugam egirtec,ciuitatcfque tam afilictas,quam quçafena-tudefciuerant,clementiflimeingratiamrccepilfet,inMertanamfülam,eo quod omnium pcrtinaciflimeaduerfas partesdcfendiflct, animaduertere dccrcuerat, animaduertiffetque proculdubio , nifi allegataiurisdicendi,exantiquis inftitu tis,a Senatu Populoquc Romano fibi concerta poteftate, iuftitix confeïtntia abincepto vindicemauertirtent. Cuicumarmatietiamillüdopponercnt,ac veile feaudiridefperatius poftulartent,hoctantum refpondidf fertur Pompcius : Nori definitis inftituta recitare gladiis fucci ndf? Scribit Cicero in Verrem, ab codera Pompeio,Mcrtana ad Pclorum vfque fabricatam erte viam, qux Pompeia ab au-jo thore appellata fit. Sedamp; alia hinc LilyCgt;acu®r vfque inStrabone via a Valcriö

Valerianuncupatarecenfetur. Sacrariymquoqjfuirteindomoldcii primarii cruis Mertanx a Cicerone in Verrem celeberrimü refertut.InhoC quatuor figna pulchcrrimavifebantur,vnUraCupidinismarmoreum, Praxitclis opus: proxi-mum Herculis xneum,egregie perpolitum a Myrone. Ante hec tabulx erant,qüç totius facrarii religioijem,ftatuarumquc numerum ac nomina, cura fuis aütliori-

D 5

-ocr page 60-

41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIOKIS

busfignificabant.Reliquaveroduofignanon quidem maxima,fedeximiæeras amp;nbsp;artis amp;nbsp;venuftatis,quxvirginali habitu ac veftitu, manibus fu blatis,facra quidam more virginum At;henienfium,in capitibus repofita fuftinebant, amp;nbsp;Cane-phorçvocabancur ,Polycleci opera,qux fane omnibus quotidie ad vifendumpa-tcbanc.Enimucro non huic modo aedificio,fed amp;nbsp;roti ciuitaci,ficut amp;nbsp;ipfa Heii do- ' musmagnificenciflîma,præcipuoerantornamento. Heiiautemdomusea eft(vc ipfiMeflanenfespredicant) qux vetuftacccofeda a fronte Prxfulisxdcs fpedar, cuiusipfum facrarium,de quoloquimur.D. Michaeli hodie dicatum cofpicitur. Numifmavetus inargentcÄaffabre excufum habeo,incuiusalterapartequadri-gx,cumtriumphaliiugo,acmarginal! infcriptione , Messenion, Grxcis ex- i® preflaliteris,fpeólantur:altcraveroleporcm cxhibct.Id ab Anaxila fadumnon temere coniicio,quod amp;: Meflanam condideriqamp;^n Olympiis vicerit,amp;Icporcm ex ItaliainSiciliam primus importauerk , vtex Ariftotelc amp;nbsp;Polluce retulimus. Hodie prxtereaduxcffigicslapidexantiquitate mir urn in modumcorrofx,qui-bus Scipionis amp;nbsp;Annibalis imagines viuas contineri cenfent, M^ffanx ad tcmplu maximum oftenduntur. Hoc qucj^neinfignivirtutismcrito anno fakir. 407. amp;nbsp;ab vrbecondica.1149. ciuit^ MelTana turn pridemnobilis,inclaruit.Theodofius Imperator Arcadiumamp;Htmorium filios, quosxtate iarningrauefcente , exFla-cillafufceperat,antequamc viuismigrarct,quo Imperium eisfemortuo firmum cflct,infceptri focietatemadfciuerat,morienfqueArcadioquidéOrientalCjHo- ^® norio vero occidentale Imperiumreliqucrat:ipfisq;,quod per xtatem tanto oneri ncutiquamfuffeóhirosprxuideret,trcstutorestcftamcntodcdit:ArcadioRuffi-num,HonorioStilcontemVandalum,Africam vero a Gildonetutelç nomine ad-miniftrari fecit.AtcumRuffinuspoftmodumimprobaregnandi libidineaccéfus (vtpermetum/ibiadpupilliimperium viatnfaceret) Alaricum GothorumRege ad arma contra puerumfollicitafret,ArcadiusaGothisamp;:Bulgaris,qui fupraDa-nubiumfunt,inThcflalonica terra manque duriffime obfidebatur.Huie cö ali-cunde,extreme pcriclitanti,nulIaauxiliaconuenirenr,folaMeflana,re cognita,ta fraudisodio,quamadolefccntisprincipismifericordiaexcita,plurium roftrata-rum nauium daflem ex Sicilixlippidiscolledaminfubfidium mifit.Quç exino- 30 pinato tergahoftiumpremensmaritimamprimum obfidionem,moxamp;terrcflTc fuditfugauitque,Arcadiumquefolutumcumtriumpho acfafcibus Imperialibus Byzantium perduxit : vbiilleexpggnatoMegapalatio («luo fcconfpiratoresrecc-perant) Ruffinumipfum, Conftantium, Caianum,cxterofque fceleris authores captos Conftantinopolim pertrajyt, dignafqueante fepœnas dare eoegit. Quo fadoinhuiustaegrcgiiacmemorabilismeriti prçmium i Meflanaab coproin-Iignibuscrucemaureaminrubro campoaccepit, aliirquemuneribns,beneficiis acpriuilcgiis(qux inhunc vfqucdiem integerrimis Arcadiiroborata diplomatis feruat,o[lenditquc) liberaliter acmeritodonataeft.quxego quidem tumcum hxc ipfa ederem , fxpius rogando mihi vtlicerctad vrbis Meflanç gloriam his 40 meis fcriptis inferere,idque etiamMeffanefes promifilfentjUefcio herclcquam ob caufam nihil omnino perfecerim. Neque enimuero minus ei glorix ex Sarrace-norum èxpuliïone prouenir,cuius initium huic potiflïmi|m vrbi Sicilia, tot annis fœdogentilium impcriovexata,amp;fertamp;feret acceptum femper. Cuius infignc teftimonium prxftitit in diplomatefuo RogeriusipfeSicilixRex, datoPanormi ipfo fuxcoronationisdie.iy.Maii,anno falut.iiilt;?. in hxc verba : Nouimus itaque narrationefcripturaque*etuftapariter amp;moderna,quot labores amp;nbsp;damnafiifti-nuerunfnobilis amp;nbsp;laudanda ciuiras Meflana,eiufque ciues,vt Chriftianum dominium,expukisAgarenis,in Sicilia prxfulgerer. Nam magnificum quondam pattern noftrum ad illam capeflendaft introduxerunt, ipfum ope arque opère pro- P moueruntcummaximafnbdantix ac fanguiniseffufione,donee in iphusmagni-fici partisnoftri dominio ieclulis inhdelibus fuit tranquilla ferenitaspacata,amp;rc. Hanc vrbemantiquitusopulcntiaac ornatu,Romanis eriam imperantibus,fitu, mœnibusamp;portuclaruifle,exPolybiiamp;Ciceronisauthoritate certumeft. Mea veto «tare {prxter ilia) non parua quoque ab ingentibus piopugnaculis, populi frequentia.

-ocr page 61-

DECADIS LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

frcqucntia,vrbis ad meridiem ampliatione,colliumquc,qui vrbi ad cladis pericu-lum imminebant,deieótione,commendauo fibi accreuit. Proinde fita eft Mef-fana pro maioriparceinplanitie,adlitcus maris,ortumprofpecï;ans,longiorqua latior. Habet in confpeftu (freto vorticofo, paruoque euripo interfluenre) extre-’mosltalixmóntcs:ad quorum radices oramque maritimam, Rhegium amp;:Flu-marademuro Calabriæ vifuntur oppida.Habetcitra ipfius maris anguftias cur-uum tclluris tradumfalcis (vtdiximus) infl:ar,longumactcnucm,longitudinis vtpote paiTuum circiter oól:ingcntorum,laricudinis vero ferme centum, ac maris jQ intcrfluxu fqui portus eft) ab vrbc mille amp;nbsp;paulo plura^. m. diftantem, amp;nbsp;ab eius dextera propagatum Brachiu. S. Rainerii hodie, fed ætatefuperiori,amp;: a.D.Hya-cinthoamp;aLinguaPbariacMcfl'anxappellatum.Ea tellus cuminftariaôlænatura molis propendcat,quoufqueiiffinuofum arcum curuata protenditur, quictum, tutu, fpatiolum, ac profundum etiam ad fetus ipfum efficit portum.Nam amp;nbsp;one-rariæ,inufitarçetiammagnitudinisnaues,tutolittori itaadhærent,vtnautæaltero pede littus,altcrc«iauim propc attingant.Ingreflus tarnen ad eum difficilis amp;peri-1 culofuseft,necnifiperitoducepra:uio tcmei^ obtinendus.Freti naquc vertigi-neSjtum curfus ac recurfus,Charybdis præterca ipfa, qiiæ ad conuexum curui lit-torisfitaeft,itaaduerfantur,vtfecundoetiam ventoflïmtc, nauigia portumingre-^Q difjepenumcroimpediantur. Adverticemhuiustelluris curuæ tcmplumeft,amp;: Ccenobium ordinis.D. Balilii illi coniunäum, Seruatóri omnium dicatum a Rogerio NormanoSicilixolim Comité Meflanacaptacrïéfum,vr eius diplomate dato Meftanaeannomundi.66oo.fal. vero. topo. conftat.QuodfubindeRogerius Rex,eius filius,nobilioriacamplioriftru(ftura formaque a fundamentis inftaura-uit,pluribulqucopibus,prxdiis,ac templis amp;abbatiisditauit,Archimandritatufqj tirulo Græcorum more infigniuit,vt eius diplomate dato anno mundi.664i.amp; al-tero dato Meflanaemenie Februa. anno mundi.6641.liquet. Atxtatemca a Ca-rolo Quinto Cæfarc,ad vrbisamp; Regni tuitionem,arxibi munitiflima,amp; ingenti-buspropugnaculis circumfepta,monachis intravrbismœnia ad templü. D.Ma-jQ rixamifericordiaremiflls,infigniopereconditaeft. Abipfoverticeadhuius vf-queBrachiiconuexum (vbiturrisad nodurnum nauigantibus lumen exhiben-J dumannofalut.ijy6.exquadratislapidibus,affabrcreftaurataeft) palfim ad littoralmoles ex ingentibus lapidibus amp;; craffis lateribus compada, vetuftiflima quido hucufque vifitur,quam O^ionis opus efte (cuiusjib.y. meminit Diodorus) verifi-milc eft. In hoe curuo littore,fal ex aquis marinis fole deficcatis, in fcrobibusgi-gnitur,odorem violaceum habens. Adifthmi^n eiufdemcurui littoris,arenxamp;: glareæ (quae natura diuifæ funt)freti vnduofo humore conglutinantc,paulatim fibi cohærent,aclapidefcunt. ASeptentrioneMeftanaad p.m. 11. Pclorumhabet promontorium,amp;euripi fauces: ab occafu vero continuis collibus amp;nbsp;montiu iu-gisclauditur,amp;Mamertinis vinetis nobilitatur. Tritico caret,frumentiquc ra-rilfimam habet meftem,eoquodmótibusamp;:pclagocingitur. Verum quiancmo-ribusamp;mororumfoliis,quibusenutritivcrmiculifericumfaciunt,fatisabundar»' tota eius amp;nbsp;circumiacentis regionis feges lanæ fericae eft. Hæc vrbs tranfeuntib. ex Italia in Sicilia nauigiijprima poft traietbumoccurrit. Qiiocirca cu ad Sicilia inuadendam aptilfima fit, Carolus Quintus Cxfar Siciliæ Rex, cum anno falytis inr menfe Nouemb.poft expugnatum T unetum,cam inuiferet,rcftitutis aggcri-bus,mcenibuspropugnaculifque, acnouis compluribus, ad iuftam altitudinem, firmillïmecircunquaque excitatis, munitilfimam reddicht. Meflanenfesquoqj ipfigt;quiante,aquarum vfu,quas ex puteis aut fontibus exiguis hauriebant, fuftcn-^^ tabantur,xtate hac mea, aquam a Cammarj pago,qui duobus ferme.p. m. ad me

ridiem ab vrbe diftat,perfoflis duobus montibLft,per fub terraneos, amp;nbsp;cos amplif-fimos cuniculos,in vrbem affliiêtiflime adducunt.Sed amp;nbsp;marmoreùm pilam, qua ipfaaquainvrbcmcmittitur,cgregiofanefpedaculoimaginü Orionisamp;quatuor Buuiorum,qui humanam formam exprimur,Nili Sphingi cubito innixi, Tyberis Jupamcuminfantibusfuftentantis,Ibcri,amp;ipfius Cammariscumfuisinfignibus iiobiIitata,afFabre quid6m,Ioannis Angeli Florcntini opus,in area çdis maxima,

D 4

-ocr page 62-

44 DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

anno falnc.iyy4.pofucrunt. Fontcmquoqucalium ZancIo regi portentofzfta-tura;,Scyllacamp;Charybdiscomplexibus ad cruraimplicito,marmoteisctiafimu-]acris,inforomaritimo,annofalutis.iyj6.cxcitarunt. ÆdcsquoqueMclTanaco-plures habet, turn facras,tum profanas,eafque magni ficas. Scd inter facras,ca quç a Meflanenfibus códita Diux Maria: colitur,pulGherritna eft, amp;nbsp;quo ad intcriore ’ cukumcuiCLique Italics non temerc coparanda. Eft amp;nbsp;alia ibixdis Diuo Nicolae facia, intra ArchiepifeopixdesaRogerio Normanno Sicilias Comité extru-(fta,acEpifcopatuaTroynacotranslatoabeodeminfignita:vtciusdiplomatc dato. 1080.menfclulio , cottar.Cuiushxefuntverba: Cum ego Rogerius comes Calabria amp;:SiciIix,eflem in ciuitateMeflana,vcnitad me Robertus Meffanenfiu 10 Epifcopus,obfccransamp; petensa mc,vcdarem illi terras ad operandum circa ciui-tacem Troyna^quarum auxilio tarn ipfe quam cleÄcifui feruientes ccclefix,fuftc-taripoflent. Ego vero,quoniam fempfrin animo meopropofueram ccclcftam Meflanx magnis pofteffionibus ampliate,multifque donis ac oblationibus ditare, eoquodeum poftacquifitionem Sicilix, translata fedc EpifeopatusaTroynain Meiranam,primum Epifeopum erc^cram,prxdilt;ftiEpifcopi Roberti prccib.au-resinclinaui.Etquxfequuntur.Hincnonnulli MeffanenfesEpifcopi, nonfuo fo-lumtitulo vtcbantur,fcd Troynenfesquoquefefe Antiftitesnominabant,qucni-admodû in plerifquc diplomatis legimus : quos lub Rogerio deinde Rege in cre-dione Ceph4lœdenfisEpifcopatus,amp; ArchimandritatusDiuiSaluatorispriuilc- xo giis, Archiepifeopos fuide conftat. Numifmatainxs,argentumatqucaurunul-libi hodie in Sicilia,nifiMeffanx,regioconcefl'ucuduntur. Tulitamp; Mcflanaco-plurcsviros in omnigenerefeientiarum illuftres.

Dicxarchusauditor Ariftotclis,celeberrimus Peripateticus, Geometra,amp; oratoreloquentiflimus,Melfanxnatuseftfvttcftatur Laertius.Hie leges amp;: décréta Meifanenfibuscdidit.Lacedxmoniisquoquc Politiam fcripfic:quam fingulis annis,ftatuto perpetuo,repetendam,fub mulda, illisedixit. In Philofophia quoqs compofuitvolumina. Grxeix mores,amp;Pcloponnefifitum tribus voluminib. ex* prédît. Huius clariffimiPhilofophi inlibris Dipnofophiftarum pluries meminic Athenxus. Ariftocles eciam’Pcripateticus, qui in natural! Philofophia decern, 30 amp;nbsp;in moralitotidcm volumina fcripfit,acvtcr,Homerufne an Plato,dodrinaprç-ftarct,dodi(Timediireruit,Mcftancnfisfuic.Suidxamp;:Laertio. Lycusquoque qui pluresdc Libyaamp;Sicilialibrose^iditfccfte Laertio^ Meflanx ortus eft. Lupus Pocta ille infignis, cuius inlibris de Ponto meminit Ouidius, qui de Perfeo amp;nbsp;ra-ptu Helcnç carminibus hiftoriartv^ontexuit,Meftanx ortus fui principium debet.

lbycusHiftoricus,amp;lyricus Poeta,vnus ex vniuerfxGrxcixlyriciSjMcftanx (tefte Laertio) natuseft. Hie plura lingua Dorica cd?ditvolumina,amp;fambucam inftiuracntummuficum,quodduabus iniongum extendschordisprofundum amp;: amp;:trcrncbundum redditfonum, primusinuenit. Huius poema maxime lafciuû fühleTufcuI. lib. 4. teftatur Cicero. Hiefauthore Plutarchoinlibrode facili lo* 4*^ quacitatc,amp;: Aufoniolib. demonofyllabis) cum in latrones incidiflet, iamiarniu-gulu ficis prçbiturus, grues forte fupcruolantes confpicatus, Saltern vos (inquit) meç mortis teftes amp;: vltrices eftote. Quo interfedo, aliqpanto poft temporc,cuni iidq/nlatrones in theatrofederent fpcdaculointenti,grues forte rurfuminaerc prçteruolan tes confpexere,ac per iocum inter fc in aurem fufurrarunt, En grues Ibyci.Qux verba cum plærique ex adîdentibus audiflent (quiaiampridem Vulgata Ibyci morte,interfedorignorabatur) fcelus fufpicati, vrbis pr^fedo auricu-larem illorum fermonem mox apcruerüt. A quo amp;nbsp;illi vocati, interrogatiqj quid-nam ca fibi voluidet oratio,cum hçfit^nter atquc cundater refpondiflènt, tormens coadi,crimcnfuntconfeffi.Itatatroncsgruuindicio peenas Ibyco pependerut, p perieruntque.’ Fuitamp;EuIiemerusantiquusHiftoricusMeflanenfis.DequoFir-miusLadantiusdcfalfarelig.cap.n.Iib.i.Resgeftas (inquit}Iouis,amp;cçtcrorûqui Dii putantu r,EuhcmerusMed'anenfis,qui in Sicilia natuseft, collcgit,hiftoriam-que contexuit,extitulisamp;infcriptionibusfacris,quçinantiquiflîmistcmplisha-bebantur,maximequcinfanoTriphyIiiIöuis,vbiaurcanicolumnam pofita efta

-ocr page 63-

DECADISLIBERII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4y

ab ipfo loue titulus indicabat.In qua columna gefta fua perfcnpfit,vt monumcn-taefTenc pofteris return fuarum.HanchiftoriamEuhemcri interpretatus eft Ennius, amp;fccutus.

F viT prxtereaMeftana:patrumnoftrorummemoria ColaPifeis,fed Ca-Tanx ortus,vir cundis feculis admirandus,qui omnem fere vitam relida humana focietace,foJitariam infreto Meflanenfi,inter pifces peregit,adeo vt, quod diu ex-tramarisaquaseftenonpateretur,Pifeiscognomentumadeptusfir. Is plura bo-minibus nature abdita atqueignota, de ipfo illo freto aperuic : cum veluti marinu animal, maximaciusprofundafpaciaque immcnfa,etl^mfoeda tempeftatcrelu-lo d:antibusaquis,natatu peragraret:quæame licet diligenter perquifitaMeflànen-fiumnullus vnquam perdocuit.Cum itaquchuncmultosannos tanquam prodi-gium quoddam Meflanenfes mftarentur, prçcipuo quodam folennique fefto die in fretum,fpedante populo,patera aurea a Frederico Sicilix turn rege,eoprasfen-te in mare dciieitur,quam Cola: inquirendam CQmmendat.Illecum tertio (poft-quam femel atqu^iterum eam e profundiffimo vado cruiflèt) a Rege proiedam • in mare merfus per imam fundi aream indagat^iu arege exteraque multitudinc cxpeélatus ad viuosnunquam cmcrfit.Sufpicatum eft,iii concauas freti cauernas prolapfum,arque inundantibusvndiqueaquisoppreftmninterifle.Itanimirüdu-daper manusfamaMeftanenfespredicant,amp;plurcs primi nominisauthoresde 10 illo fcribunt. At fi quis quxrat, quanam vi naturx Cola tandiu lub aquis,abfq5 rc-fpiracionecontincripotuerit,eenfendumeft,fungofos5naxime concauofqueci fuifie pulmoncs. Animantia nanqueilla quæ huiufeemodi funt pulmonis,frequc-tiorianhelitusremiftionenonc^ent,quodfemclattradus aer diu conferuetur, diuciufque ob id fub aquis efie poflïnt,vt author eft in libro de Refpirar. Ariftote-les. loannes Garnis quoqueordinisPr^dicatorum,annofaIutis. 1440. Meflana: oritur.FuitisDia]edicus,Philofophusamp;Theologusnemini impar, mathematicus etiam non obfcurus.Docuit aere publico Florentin, Bononix, amp;nbsp;diu tins Fer-rarix.IsliterarumGrxearum auiditate in Graciam profedus, cum breuiflimo répons fpacio eam pcrcalluiflet,Romam reuerfus cft:vbi Beflarionis Cardinalis Ni-30 ceniaufpicioprimum Alyenfis Abbas, mox CcphllœdenfisEpifcopus,acdcmu Catanenfis Prxful fufficitur.Tanta fuit in hoc homine amp;nbsp;difcendi amp;retinendi vis, vtadmirationiomnibusfemperfuerit.Namquicquidperlcgebatfemelatqueite-rum,idfclicifl]mefideliffimeque animo ipnprim«^at,profercbarque. Venirin pa-triam tandem Epifeopatus Catanenfis repulfam paflus: vbi in morbum prolapfus, delatufque in xdem Diui Dominici,in qua facri j^religionis fimul amp;nbsp;dodrinx fuc-rat initiatus,febris atrocitate confedus,fummu vita: diem claufir, publicoqs ludu aefunerein xde Pontificali ôiuçMariæ humatus eft.Extateius orationes aliquot coraraRomanisPontificibushabitæ , varia eruditionc referte, ac mira arte cla-boratæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nobilitatur hodie Meflanaloanne Andrea Mercurio, ciuc amp;nbsp;Archiepifeo*

po,ac Sandx Romanx Ecclefix Cardinal! digniffimo. Sed ad defcriptionemre-dcamus. Meflana meridiem verfus egredienti ftatim via regia redo quinqs paf-fuum milium cradu oceuj rit,ita continuis xdificiis amp;nbsp;colonis frequens, vt nó fub-urbium, fed vrbsipfa intra pomœria ad quinque paffuummillia protendi videa-tur.pagiscadifcriminatur,quosvulgoFurias media produda Meftanenfes hodie appellant. Forum autemhçediftinda funt nomina: Cammaris,Burdunarus,(vbi A bbatiaDiuxMarixeiufdemcognominisdicataeft)Sandus Philippus a magno cognominatus,vbiamp; fui nominis cftAbbatia:(Imminethuicpago monsDimma-ris nomine ad p.m,x.cuius vertex in mareTyrrhenumamp;Adriaticumeft fpecula) jo Cumia,Ardaria,Milis,(vbiciufdemappellationReft AbbatiaOrdinisSandiBafi-lii,a Rogerio Sicilix comité olim eredame dotata,vteiuspriuilcgio*conftat) Galatis,Sandus Stephanus, Pozulus, Brica, Zampilerius, Annunciata, Scala, Zaera, Gazis, Contifta, Califpcra, Piftumna amp;nbsp;Roccamatoris, vbi aha eft Abbatia pagi nomen communicans, anno. 1197. ex confenfu Henrici fexti Cxfaris, Sicilix turn Régis, amp;; Conftantix Reginx cius vxQris,a Bartholomxo de luce3Paternionis eo

tempore

-ocr page 64-

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVSSICVLI S, PRIORIS

tempore Comite,a fiindamentiscxcitata. Poftpagos aMeflana. ix. p. m. fcqui-tur Scalettaoppidulum mariimminens,cui vicinum eft monaftcrium ,Diuo Pla« cito ordinis DiuiBencdiâ:i,Canonicorum aliquot MelTanenlium benefieentia, collatis in fabricam cxpenfis,dcdicatum. Huie proxima Itäla,quam media quo-que produda proferunt: vbi Sandorum Petri amp;nbsp;Pauli extat Abbatia,Diui Bafiliî ordinis,aRogerio Sieiliæ Comite anno ab orbe condito. 6601. Decembri menfe xdificata,vt in eins diplomatelegitur. Succeditinde Aly oppidulum, vino eiuf-demnominis celebre. Totahæcoraala:uafretoalluitur,adextcraverocotinuis collibusamp;montibuscinj^ur, amp;:vinetis Mamertinis decoratur. Surgir. amp;:inter collesNeptunius mons,öolino,Spreueriushodienominatus,celfiflimus,quinon ^® modo ad vtrunque marc,nimirum Adriaticum SiTyrrhenum,eftfpccula,fcdad verticem,hiatiim etiam profundiffimum h«bet,\tidc maxima ventorum vis con-tmueefflat, Dionyfiifl.oftium poft Aly occurrit,Nifi vulgo didi,euiquod inter rapidi correntis arenas ramenta auri perpetuo fluunt, Chryforhoas apud Gra:-cos dicitur. Oritur bic ex pluribus fontibus,qui e collibus viciais fcaturiunt. Ad eius verticem Nila cft óppidulum,^uod ab Athenienfibus expugnari non potuil* felib.j.refcrtThucydides. Dcquoamp;Ouidiusvideturlocutus co vcrfu:Nifiadcs matrcs,Sicilidefque nuruT. Id tarnen (cumcerti nihil habeam) nee rcfcllcrc au-deo,nec affirmare. In collibus huic oræ iraminentibus,non longe a Nifa,minera eftauroamp;:argentonobilis:vbi fpccus,amp;: caueaeinrupibusexcifæadhuevifuntur, ^° inquibus veteresauriamp;aFgentifodinas exercebant. Eftoditurquoqucineifdem collibus alumen , ferrum amp;Porphy retiens lapis, alumen tarnen in maiori copia. FluuiiSauocæoftium.3.poft.p.m.ftatim Nififlumini fuccedit,atquccproximis montibusdilabitur,habetquccapitiluoex edito colle impendentem Sauocam, rccens oppidum , vndenomcnmutnat*quodabora.p.m.3.rcfugit, quingentis, plufminus,abhincannis , expluribus Sarracenorum pagis,cum arcePentefura Rogcrio Sieiliæ Comiteconditum,accœnobioSaluatorisMcflanenfis,eiufquc Archimandritæaddidum.VinumSauocenfetotahac ora habetur nobiliffimum. Sanoeæcontermina funt, Limina,Cafale vêtus, Mandanichius(vbiSandæMaria: eiuldcmcognominis eft .^bbatia, a Rogerio Sicilia: comité anno a condito 5° mundo.6608. extruda) Locades,Guidimandrus,amp; Paglarus, parua fane amp;nbsp;fupra fretumfitaoppidula,fimulamp;Fortia: vbi fandorumPctriamp;Pauli de agro ordinis Dini Bafilii eft Abbatia,ab codt^Rogerio Sicilia: Comité ereda, vt eius priuilc-gioliquet. Afl.Sauoeæmilleamp;: quingentispaflibus,a\leftanavero.x4.p.m.Ar-gcnumpromontoriumfequiturj^tolemxo,CaputS.Alexiihodicappellarum:vbi arx fpecula,cui in collibus incubât eiufdem nominis oppidulum. Argenno pro-montorio,ad tria. p.m. Muniuffi fl. oftium patet : vbi pelagius cft Anus, a S.Nico-lao nomenhabens: in cuiusrupibuslapidis variegati eft fodina, apud veteres no-biliflimi,quêTauromcnitem appellat Athenxus.Oritur Muniuffus amnis a mó-tibus illi prominentibus.-ad cuiusfontem,ab ora.p.m. 3. diflitum eiufdem nomi- ^^ nis eftoppidulum.Totavallis,quamhicfluuiusamp;irrigatamp;:alluit,platanisabun-dat. Supra deinde funt Calidorusamp;GagguspagiTauromenitani.Frctumitaquca Pelorifaucibusincipiens hue vfquecxtendituramp;: term jpatur. Nam paruoprimu, mqx diftufiori maris fpacio apenentibus fefc maris anguftiis,ad Ixuam Brutios amp;J Rheginosagros,CaIabroshodiedidos,amp;dcmum Zephyrium promontorium, Spartiuentum hac xtate appellatum,habet:ad dextram Pclorum,Mefrana, einfqi pagosamp;imminentes Colles oppidulis fvt oftcndi)frequentibus amp;nbsp;vinonobiles. His fuccedunt deinde ea loca in qua: a Charybdi abforpta amp;nbsp;a mari difFoluta,vcluc interminumreuomuntur:eaqucratipnehoclittus Tauromenitanum Copriam Græcidixerunt,quodfimusfiuePurgamentum eftLatinis.Sed fretum deinceps ’ lato atque imnienfo Adriatici atqueloiïii maris curfu diffunditur.

DE TAVROMENIO ET NAXO

vrbibus.

C A P V T I1I. •

TAV-

-ocr page 65-

DECADIS LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

A VROMEN ivM vrbspoftArgennumpromotoriump.m. 6.fcdpoft Enum.S. Nicolai.3.poftMelTanamvero. jo.arduoinmontCjamp;diffi-ciliafcenfufcuiTaurooIimnomcncrat)fitafubfequitur. Author eft ^*^•1'5*Diodorus.Eftautemmonsipfe(Appiano Alex.lib.y.tradente, amp;nbsp;rci vfu}afperrimus,acutiffitnofquc habeas lapides. Vrbs vero mc-diis in rupibus,partim ad marc vergentibus,partim cœlum ipfum cotingentibus, ki montium angulo eft condita. Afpedu liquidem,quo in Eoum tendit, inferius intercifasamp;præruptas habetrupes, inmarcinperum loge latequc profpiciétes: fuperiusveroaltillimasalpes,ad quarumangulum fitteft. Ad verneem Alpium 10 extatarx,amp;: oppidulum Mola nomine, tota Sicilia notilfiimum, quodfcelcftorum hominum damnatorumque eo frequcns fit rclegatio, vetuftü fane amp;nbsp;expugnatu difficillimum amp;mœnibuscirc#infeptum,cuiusfitusper fe nullis etiammeenibus roboratusmunitilfimxarcis vice tucatur.4Circumquaquelatera habet tutiftima, vclcxeoquodvicinaeilocainpra:cepslabentia,nulli funtfubieda. Subeft autê ei arxTauromenü inferior co modo,vtlapidibus ex Moladeuolutis facillimeob-ruiqueat.Inter hasduas arces turrisMaluicinum appellata, aLudouico Rege ad arcisinfcriorisfrenandostemerariosaufusafundamétis fuit erefta. Taurome-niam vero condicü fuit ab Andromacho Timtei hift3lici patre,exreliquiis Naxi, Græcorumin Sicilia vrbis vetuftilfimæ,a DionyfioiunioriSyraeufarum tyranno 20 delecæ,vndeconditor ipfeeratoriûdus, vtIib.i6.fcribitDiodorus:cuius ha.’cfunc verba:Eodemfermetempore (Dionyfii vtfjote iunioTis^ AndromachusTauro-menienfis Timxi hiftorici pater,opibus animoque plurimum excellens,in vnum congregatishisquifuerant reliquixab excidioNaxidirutæa Dionyfio , collem vrbi vicinum,qui Taurus nuncupabatur, a tauri nimirum forma,ad mul turn temporis inhabitauit,Scadiutinafuamanfitgt;ne inTauro, Tauromenium locum ap-pellauit: breuique audis oppidi rebus fadum eft, vt incolæ opulenti amp;nbsp;locus ho-noratusredderctur.Noftra rädern xtate (Cxfare vtpotelulioadiicientcanimum adTauromcnicnfiumincrcmcnta) Romanorum colonia illuc deduda eft. hue vfqueDiodorus.Dida eft igiturTauromenium cniafi Tauri fortitudo.Nam roe-30 nosGræcefortitudofiuerobur eft Latine : vnde 31 vrbium murimœnia funtap-pcllati.QuoddeTauro viroamp; MenavxoreTauromenitaniex vitaDiuiPacratii referunt,fabulofumeft. EratprimistemporibusTauromenium paruum oppidum; (vtPlutarchus in Timolconte refert) fed jjpftquam cum Rep. Romana co-fcederata,Romanorumque co colonia deduda eft, (vt in Verrem fcribit Cicero) maximafufcepitincrementa. Ineaenim vrbis ^cteris parte quæadhuccxtat,pri-fcorum monumentorum reliquiæ plures vifuntur.In prima liquidem anguli rupe orientera verfus,vbi collis cBnipicuus furgit,antcquam ex Meftana vrbem ingre-diaris,lateritium ac codileTheatrum,magna fui parte integrum occurrit,quod ab eo quod RomæColifæiîm vulgus vocat, operis magnificentia facile fecundû iu-40 dicaueris.Extantquoqueiubterraneæcifternte duæ teftudinatx: quarum altera odo quadratis,fedcæmentitiisfubnixa columnis, altera vero proftrata cernitur, vtraquemirabiliftruduracompadx. Aquxdudiis etiam vetcresibidemconfpi-ciütur.Prxterea nonnihil infra vrbem veftigia rempli ApollinisArchegctæ(vt ex verbis Appiani Alexaneïrinilieercolligere)amp;fcpulchracomplura,ac plcraqs^alia funtvetuftatisindicia.Sedeucnitinhacvrbe,quodamp;in exteris vrbibus antiquis cuenirefolet,vtquidem reliquiæaemonumentaquædam prifeorû opcrum afpi-cian tur,fed ita veruftate confumpta, vt vel cuius figuræ,ve4ad quem vfum fabrica* ta fucrint,nemo quamuisperfpicaciftimusindagatorqucatagnofccre.Inhacvr-bc,fubiedifquceiagris,fæpenumifraata,noninære tantum,fedinargento quoq; yo atqueauroaft'abrecxcufa,Gra:cis Latinilquemominibus infcripta, paffimeffo-diuntur. TauromeniumxtateDiuiGrggorii PontificisEpifcopalidignitatecraC ornata,vt in eins Regiftro, vt vocant, legimus. hodie vero Archiepifcopo Mefla-nenfifubeft. Extra vrbem,adoccidentem,pro mœnibus fonseft,cuimeaætato Xiphonio nomen inhxret,qui vrbem ipfam valle ingeti præterlabitur, amp;nbsp;mare infinit. Ager Tauromepitanus cannæmellitæj,amp; vim apudveteres(tcftePlinio)cc-

Icbratilhmi,

-ocr page 66-

4« DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

lebratiffimi,quolt;lincpulisproMamcrtino ctiäfupponifolcbat,fcraciflimus eft. Colles vitcm amp;nbsp;vuam Eugenia miræ generofitatis (vt lib.i 4. cap. x. Plinius refert) prifcaa:tategigncbant;qux,quoniampropnofolodele(ftatur ,ferucnti vtpotc ac calido, Romanis florentibus Albano tantum agro miffa fuccreuit,in exteris vero velacefecbat,velfuauitatemamittebat. MareTauromcnitanumopulentapifciu* captura infigneeft, mulJorumpra:fertimcopia,quosGrçcistrichias,barbatosPli-nio,amp;: Ciceroni barbatulosappeilari, idque quaratione, fupracommemoraui-mus. Tauromcniodefccndentibuslittusprimumjdeinde adduofcre.p.m.ca-peftrisoccurrit agcr,Taur#menitanushodieappellatus,addcxter^ Habens Æ-tnxmontis radices valleiSgcnti amp;perpeiuoflumine ab Alpibus Tauromenita- 10 nisdiremptas:adfiniftrâverolittoralemorâ,inquaCherfoncfusfluctcrræeftan-gulusinmarepromiftus.i.p.m.abvrberecedensfvbi arxeft hodie Schixon no-minata,quo loco vetuftiffima olim Naicüs erat, aCHalcidenfibusEubcea: infula: prima omnium inter Græcascondit3,prout in hæc verbalib.6.THucydides:Grç-corum (inquit) prirai Chaleidenfes ex Eubcea Siciliam tranfeuniesjeum TheoeJe illius dedudore colonix Naxum in^oluerunt, amp;nbsp;aram Apollinis ArcHcgeta:,qua; nuncextra vrbcmvifitur,conftruxcrunr.h£ECThucydides,Strabo vero,licetno rede inter CatanamSdSytlt;culaseampofuerit,aChalcidenfibustamcn conditä, amp;primam in Sicilia Gixcarumvrbiumfuiflejauthoritate Ephori, lib,6.conten-dit.Eiushæcfuntverba:Theoclcin AthenienfemEphorus dicit ventisagiratum ^° Siciliamcontemplatum fifÜTejintencdaq; mortalium folitudinc, ac terrât virtute, remeafle. Iscum Athenienfcsinducerenequirct,acceptisChalcidcfibusEubœa: magno numero,lonibufque nonnullis amp;nbsp;Dorienfibus, magnaex parte Megarc-fibus,eonauigauit. Ex hisigiturChaleidenfes Naxumcondidcrunt. Hue vfque Strabo.Naxus(lib.lt;3.inquit Paufan.jciuiAsinSicilia conditaeft. Eoporrotem-porc idcontigit, quo (tefte Ariftotele) Hippobotxfid eft equorum domirores, flue équités) Remp. Chaleidenfemadminiftrabant. Qui enim præerant, vin principes erant,amp;:exmagniscenfibusoptimaleshabiti. Atqueadeoeumannü abor-beconditoquatermilleflmu,quadringentcflmum quinquagefimfi tertium Eu-febius fupputat.In araantem Apollinis ArchagctïCjquam amp;nbsp;codera ibi annoextra 3® mceniaTHeocleserexit,Gixci,antequameSiciliaioluercnt,facrafacere,amp;cuê-tuumfuturorum oraculaexpofcercconfueuerant.Thucydidilib.6, Archageres (lib.y.inquitAppianus) ex Apollinis ccnfeturflmulacris,quodprimumGra’ci factura ftatuere in Siciliam transfretantes. Gratcis vero regem fonat feu principe, qui titulus a fuperftitioià gentilitajp Apollini pluribus nominibus indebatur, qux poetisquamhiftoricisfuntnotiora. ExtraNaxumVenerisquoque tempi«fuiflc rcligiofiiflmumidem Appianiisfcribit.Enimuero bfeuiintantumhxc vrbseoa-luit*vt paulo poft initia nouitii fere adhuc eoloni Catanam,Lcontinum, amp;nbsp;Calli-polim vrbes in Sicilia ccleberrimas condidcrint, vtTHut^didi amp;nbsp;S traboni credi-mus. CxterumcumpoftmodumHierofeniorSyracufarüRcXjquiGcIoni fuc- ^° ceflit,minusinNaxiis,quibusdominabatur,confideret,amp;:vt ad ncceflkatcs imminentes fubfidiaparatiflimahabcret,vrbcmChalcidenfibusomnibusnudatam(vt lib.ri.tradit Diodorus) Græcis quos ex Peloponnefo acciuerat, amp;nbsp;Syracufanis re-plcuit.Naxios vero patria credos in Leontinos transferipfit, vt cum illis Leontinu vrbem incolerent. Aliquot deinde poft annos aDionyfio iuniori,quod abeo ob tyrannidis oiTenflonem merito defciuifl.'et,funditus tota vrbs vna cum Andro-macho viro principe extinda acdeleta eft,vt Diodorus, Plutarchus, amp;nbsp;Paufanias memorant: cuius quidem idem Paufanias lib. 6. fcribit ne ruinarum vel fragmeta fuaxtate fuperfiiiflê.Hodie vero eins fundametaacquçdam, loco cuiadhucStra-gescftnomen,obrutaamp;eaftupcn^aveTligiaacfcpu!chra, pleraqueex quadratis ^^ lapidibus,cernUntur.Hincamp;:accolx,cüineoagroaddomuspaftoraIes conftruc-das fundamenta effodiunt,frequenter in monumentaiacentis vrbis ac velut fe-pultiquædam admirandacadauerisoiTa,lapidefquequadratosincidunt. Euer-fæ(vtdixi)Tauromeniumnonnulla translatione ab Andromacho in montefuf-fedaeft : quodÖ^lib.5. Plinius teftatur ; Colonia(inquien^ Tauromenium,qua:

ante

-ocr page 67-

DECADIS LIBER H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,

ante fuitNaxos.Peloritanaora(aicSolinus)habitaturcoloniaTauromcnitani, qua prifeiNaxum vocabant. Ager Naxius (qui amp;nbsp;planitiesTauromenitanahodie di-cicur;cuiusamp;:feracitas nota eft) cum magna ex parte campeftris fit amp;: latiffimus, frequentibusfluuiis,amp;niuibushybernis, multo folisardore colliquatis, ex Ætna dilapßsjcontumefcit,amp; paflîm in paludesabit: accontinentibusaquis, cccnoiail-luuic amp;nbsp;vapore humido,campi non modo ofFenduntur, fed amp;nbsp;aerem infalubrcm reddunt. Cuius intolerabili inclementia Naxii primi conditores tranfmigrare, amp;nbsp;Catanam vrbem condcrefuntcompulfi. Habuitamp;hæevrbsfuos viros illuftres. Interquoslib.ó.Paufan.TifandrüClcocritifiliumrecftnfetiquiin Olympia qua-10 ter,toticfqucinPythiciscertaminibus viftoreuafir. fateturque Paufaniaseiusfa-maaccclebritate Naxivrbisnomcnadfeperuenifte,cum fuatempeftate neipfa quidemeiusrudcradccernerefitur. Timxus quoquehiftoricus, Andromachi filius,Tauroracnitanusfuit,quiamp;Epitiniriagnomen promeruit,obid quodla-ceftendo infultandoque non P]atoni,non Ariftoteli,non Thucydidijncquealteri çuiquamvelhift«rico velphilofophoparccrct: vtPlutarebus in Nicia refert. De co,inlibro de Oratore,in liunc modum fent(^Cicero: Poft Callifthcnem (inquit) Tinixus longe eruditiftïmus,amp;: return copia amp;nbsp;fententiarum varietate abundan-tiffimus,amp; ipfacompofitione verborum non impolitïFfe,m3gnam cloquentiam ad fenbendum atculit,fed nullum vfum forenfem.HxcCicero.Hic(tcfte SuidaJRbC’ *0 toricxfacultatisargumenta quamplurimum neceflaria, literis commendauit.

Scripficlibros vigintideRebusin Siciliaamp;:ltalia gcftil:quodopushodieGræcû tantummodohabetur,licetnondumadmanusmeasperuenerit. Setipfit amp;bcllu Thebanü,vt in epiftolaquadam ad Luceiumteftatur Cicero :vix!tqüeannos.cgt;6» Poft Naxum,fine arccmSchixon,Accfinisamnisoftiû(Thucyd.lib.4.) tertio mi-liario fcquitur:qucm Aßncmlib.^.Pliß. Onabalamlib.y.Appian.appellar,Alcan-tara Saraceniccliodie,a ponte ad illius traieólum olim conftruâ:o,apud nos voca-tum. Ad ortum radices Ætnælambit.OriturautemfupraRandatium,afonte cui Salaciazo hodie nomen cft,in collium iugis,in ter Caftaniam amp;Randatium etum-pcnte.IndeigiturdilapfusRandatiimuros aIluit,ftatimqjfluuioRoGclIat amp;nbsp;fon-5° tibusMoiisau(3:us,Francauilla:mifcetutamnl,acSeinde vallem ingetemfcindir, ad dexteram Ætnæradiccs,Caftrumleonis, Francauillam, amp;nbsp;Caltabianum oppi* da,adfiniftram veroMottam Camaftri (cuius fl.augetur)amp; Tauromenitanos Habens colles: numerofaqneplatanorum fylua vy;anque cius ripam adumbrante, amp;nbsp;maximam vallis pattern occupante,Naxium agrum fiue Tauromenitanum to-tum irrigat,fcraciftimumque reddit, atqueAl^antarx’nomen recipiesmare dc-mura influit. Poft Alcantaram ad mille palTus Acidis fl. oftiü occurrit, apud vc» terescelebratiifimi,quodFTumcnfrigiduraa mitabiliciusaquxfrigiditatcHodie dicitur.Ottum Habetad radices montisÆtnæ,vnico miliari a mari recedentem* Rapidiffimocurfuince3it,vt Theocritus G2Eteriqucvctuftioresfcribijr,amp; rei vfus 40 oftedic.Acis (inquit Euftathius) Sicilia: amniseft, qui ex Ætnateliimpetu dccur-rit.Acisetenim Grxciseftf3gitta.Itaqueacelcritate,quadcfluit,nominatur,Her-bifcrum eum lib.faft. 4.Ouid. Vocat,amp; nos i ta eiTe experimur.Quod autem ab Aci puero(quemamatumapalateazelotypusPolyphemus occidit,quemquepoftea Neptunusmiferationemotus infontemaeflumenfui nominis conuertit) af^el-lationem acccperit,amp; ex eius ripis Cyclops Polyphemus faxa inVlyflem coniecc-rit(vtHomcr.Odyfl'lib.9.amp;5.Æncid.Vcrg.accæteripoetæ feribunt) poetieü ac fabulofum eft. Id porro amp;; Solinus amp;nbsp;vfus teftatur,quod tametfi Ætna incendiis ac calore celeberrimo monte demittatur,frigidiflïmam tarnen aquam egcrit,nec eo nomine a quoquamalio vfquamflumincantcuertitur. Oraquxeiproxima cft, Jo agrum habet Mafcalim,ab oppidulo eiufde no«iinis,ad radices Ætnse fito, (quod a:tate fuperiori regium amp;nbsp;ad delicias fadhurn vicü in noftris Annaltbüs, fed prifco tempore Ætnam vrbem fuifte legimus) nuncupatum* A quo no ita proeul finus abeft, a S. Thecla,cui ædicula ibi facra cft, cógnominatus, amp;nbsp;deinde Xiphonium promontorium,Straboni, Caput molcndinorum hodie nominatum,Ca:fafis,bcl* lor urn ciuilium temporcjfrequenti accclFu nobile, Appiano. Paruula quædâ in-i

-ocr page 68-

jö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Tula fequîtür,ambitus p.circiter xoo.fundx iadu a Sicilia rccedchs, ab Aci hodie nuncupata. Dcinceps tres fcopuli alittorecentum fermepaflibusfciundi funt: qLiosCyclopumfcopulosPlin.hb.3.Fariglunos vero noshodie vocitamus. Eos atx fequiturcui Acis quidem nomen eft,in fcopulo vndique prxcifo,quem mare alluitjira: amp;eiufdcmnominis pagi complurcs,parumamarircccdentcs,vine-* tis,hortisamp;aquisamœnilhmi. Quinque deindead palfunm milia paruorumna-uigiotum eft (inus,qui state fuperiori Ongia,fed hodie Logninaappellatur: vbiamp; templumeiufdcm nominis fpedatur Dius Maris facrum. A quo paflibus fer-rncquingentisabedsdici^a Diuo loanni acuti (vtvocant) dicata, amp;nbsp;ora vulgo quidemLicatia,fed eruditisDccatrianominata.Is locus ille ipfus eftquempor- lo tuofumÆncid.3.Vcrg.poftHomerum,in carminc,Portusabacce(ru ventorüim-inotus amp;nbsp;ingens Ipfe,amp;:c. dcfcripfit,quem etiam Partum Vlyflis Plin. lib.j. appellat, CsterumeruófationefulphureajfSxifqucliqucfadis ab Ætnscrateribusil-liic v(q5 deuolutis,porrus ipfe amp;statc mca,amp; plurimis abhinc retro annis,obrutus nufquam apparct.Quem prsclufum profluun Ætnjei veftigi3«odhuc hodicoc-Cupant; Proinde cuminÆtnam,(j^iihuicorsimminet,inciderimus,amp;rcsamp;:or-dopoflulantvcamp;decoeiu^ucdiucrlisac variisignibus plcraquefcituamp;memo-lu non indignafubiiciamus.

DEÆTNA MONTE ET EIVS

*1 G N 1 B V S.

C A P V T lîll.

Etna mansefl,qtiertivernaculeMongibellumSiculihodicVocaf* notiorfuorumincendiorum fama,poetarumfabulis,nobiliumqjhi-fl:oricorumamp;philofophorummonumentis,quamvtpro]ixiordeeo oratio debcathaberi.Celfior eft esteris,qui funt in Sicilia, motibus, accœloproximusntavt procul a remotiflimis non folumSicilis, fed Calabris quoqueregionibus (?reno die facile femper in oculis vidcatur.Eft cnim jo altitudinis.p.m.fupra.3c.atquevtcftarduus,itaamp; in radicibus ambitu eftmaxi-mus.Habetetenim in circuitu adradiccs.p.m. non minuscentum.Deducit ante radices in orbe,amp; fubindefeferoiundoacteretimagnocorporefenfim extenuar, quoufqueinfupremumde(inatcacumen. Conftat (ibi foli, montis alterius nullü liabensconiugium,ni(ieorum qi^js fuis vifceribus ipfeedidit. Eminus intuenti multo minor videturquam (it:adeo vtquiquantusfitÆtnacoramnon vidit, re-dedeeius menfuraindicatenequeat.Fundum habetex topholapidc,fubnigro, afperoamp; rercfo,bitnmineacfulphuremixto.Afcêditurtjuabreuior eft, per Lin-gus groflsamp; Randatiioppida.p. m.io.qualongioramp;facilior,pcrCatanam.p.m.

3o.quaamp;nosannofalutis.iy4i.(èxtoCalend.Aug.infccndimus. Porto afcenfus 40 in tres ab accolis regiones diuiditur :pedcmontanam,nemorofam,amp;:apcrta, qua vulgodifcopertam vocanr.Pcdemontanaregio,a Catanaamp;littorali ora p. m. iz. ad Ccenobium Diui NiColai deRenisnuncupatum, or^jnis S.Benedidi,attolli-tur. •Adradicescircunquaqueoppidisamp;vrbibus:Catana,Tauromenio,CaIta-biano,Lingua gro(ra,Caftroleone,Francauilla,Rocella,Randatio, Bronte, Adra-no,Paternione amp;nbsp;Motta nóbilitatur. Incolitur prstcrea, qua meridiem amp;nbsp;occa-fum fpeólat,plurimisamp;Tnagnispagis,qui communi vocabuIoCatanenflu vines appellantur.diftinóla verohse habent nomina: Culia, Cafalottus, Monfpclerus, Tricaftagnus, Viagrandis,amp;aliaidgenys. Eorum incols, amp;quicampe(Ïriahsc 'Vicatimhabitant,feroxfunthomiAimgenus,amp;ad arma promptum. Solicam- jo porumque facie totaferme lise regio tophacea eft, afperrimifque ac combuftis iapidibus horrida, quos ab initioamp; sui quoque fucceflu Ætnsus ignis, récentes fuper vete ribus adncicns,euomi.iit. Vcrumexconcoäis iislapidibus,quosCata-nenfes barbara voce Xaras appellant(cum naturapinguealiquld habeantj répons vi confradis, amp;nbsp;in fr ufta dectfls,vclut ex crematis lignis ,.arenofl flunt cineres, amp;prç-

-ocr page 69-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DECADIS LIBERII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji

amp; præpingucs,qui feraciflîmam rcddunt telkirem.Hinc tota amœnaeft, amp;nbsp;vine-torumdomefticarumqueomnisgenerisarborummulcitudineacfinguJari virtute fœcunda. Spatiofi quoquc trapus, qui funt in ea, lætiiTimas fcrût fcgetes. Adeo • præcereapabulofa apparet, vtpecuariis,nidexauribusfrequenter fanguis extra-hatur,ipfafatietas fit periculo. Fontes habet circunquaque perennes, amp;nbsp;perpétua fl umina,licet ignis,egeftarumque molium fluenta multos fontes amp;nbsp;inuoluerintamp;: obrucrint penitus. V iæ qu« funt in ea ac femitæ,xaris omnia occupantibus, cqui-tatu funt difficiles,amp; ad latrocinandum accommodæ. Terminatur hxc demû re-gio (vtdîximus)ad Diui Nicolaidc Renis monafterîj^m, a Simone Policaftrico-10 mite,Henrici Lombardi Comitis amp;nbsp;Marchionis fîlio,pro anima Rogerii Sicilix comitis aui fui,amp; Rogerii Regis cius filii,amp; vita Guilelmi regis anno (alutis, 11 y ^. menfe Aprili ereótum,amp;coniundum templo.D.Leonis,quod Henricusipfecomes extruxerat. Hue nos primo die petvfenimus,vnumque ibi diem cotriuimus. Proxima Ætnæ regio,quæ media eft fylucfcens, 10. circiter. p. m. fcanditur. In ca cœnobio egrc(ïR xarx amp;: lapides molares nigri amp;nbsp;horridi ad heuam ftatim occur-runt,quosanno falutis. lyjy. exundans inceedium perpropinqua loca profudit. Subinde nemus fcquiturabietibus, fagis,pinetifque^rcquens, vaftum, arduum, arque inuium propc viatori iter probens : quippc in quo nulla humano pede trita femitaappareat.Pcrhocnemuscoclum ipfum tagens,perque inuialocaitcrintc-^0 dimus.Vbiomniavafta,muta,amp;adeodefertaerant,vt vclipfa folitudo infuctos terruerit animos. Hic fagorum corticibus Próeerum aliquot, qui olim montera afcendcrant,inafcenfusfuimemoriam, incifa nominadeprxhendimus,quib. amp;nbsp;noftranosquoqueadiecimus.Tota hxc regio extrema aquarum penuria labo-rat.In ea aliquot vidimus ora in forna^is maxima: rotûditatem, ex quibus aliqua-do fluenta eruperuntignca,cinerumlapillorumquefqualentiumcógcriecinól:a. Plures præterea nemorofos amp;nbsp;editos oflendimus colles, quorum cacumina vo-ragines,licctfylucfccntes,cxhibebant.Eos veterem effe materiam ex vifceribus montisolimproditam,poftrcmiprofluuiihiatus,qui fimilemfereformam,cna-tafque recens habebat arborGs,arguebat. Medj^m hanc regionem eméfi ad ru-

30 pemquandamdeuenimus,vbiafcendentibusmoscftpcrno(ftare. VIteriusnanqj obinopiam teélorum,frigorifqucrigorcm,fubdiuoquiefcerelethaleprope cen-fetur.Sedcumtresadhucdieirupcrefl'enthoræ,quidâcx foeiis ingcnio pratceps, morsequcimpatiensadtiperiorafolus procurtens,nobis fruftra reclamantibus, iter obibat.Quem tandemamp;nos,quanquam inuiti,ægre fubfecuti,regionem mo-tis tertiam fumus ingrcffi,quâaccolæ (vt dixiiwus) difcopertam ideo vocant,quod non folum fylua ibi nulla,^plla protfus fit arbor,fed herbis virefcentib. nuda,pun-gentique paucis paffibus, ac fquallido gramine lurida, acdeindc arenofaad fum-mum vfquevertieem tota illiuseft facies. Afcenditea regio, p.m.fcre.u. qua: per hyemem tota niuibus obfita,extremifque frigoribus riget.Per çftatem quoq5 nul-4° la fui parte,nec canitie nee gclu caret.- quod equidem admiratione dignum eft, eu vertexinccndiapropefempitcrna,iugiflammarumeru(3:atione inter nines ipfas pariat,enutriat ac continuer. Hanc regionem per aliquot pafluum miliaingrcffis monsingcns,Ætnæveiuti progenies, afronte nobis occurrit,quemDorfum afini patrialingua móticolx appellant.Qijo ad dexteram relilt;fto,falcato itinere p»r duo ferme miliaria progreffis mons alter,cui a frumento nomen eft,ad læuam impen-dens apparuit.Inter hos montes vallem fubiuimus, qua: cum aquarum elTet indi-ga,cquos pra: fiti languentcs niuibus,qua: fub arenis vncfique latebant, eftbffis re-fecimus. Vnde cum cliuus,amp;ad eins verneem asdificii effigies eminus nobis oc-currerent,leni eo afeenfu pfouefti veftigium vetuftifsimi fornicislatcritium totü P deprehendimus,quodaCatancnfibusÆtnicolifqueTurris philofophi nominä-tur. Prædicant fiquidem,dult;9:a a maioPibusfama,hanc fibi Empedoclem olim ad cxplorandasÆtnæi ignis caufas ex teftudineo opere conftituiire ædiculam. Hic itaque tametfi audax,amp; temcrarium,ac rarifsimo vix ante exemple cognitum fa-cinus non ignoraremus,præcipitante vefpera, fub dio, nodem follicitam ducerc coaä:i,ingentcm lignorum,qua:ineum vfumcautie fylua conuexeramus,ftruo

-ocr page 70-

fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

I'

incenßpyramextruximus: deinde raptim cœnati inter nodis tenebras æternoS illos,ac terribiles fummi verticis ignés,qui ad paf. prope.xoo.fupra nos emicabär, Îiquido intuiti,acdiftindecontemplati,irrepentepaulatim fomno opprimimur. Eaincedia dum ego intuerer,mirarerque,horror quidaamp;ingens religio adeomc , cepit,vtnuncquoquefinehorrorememinifl'enequeam. Illucefcente vero duos Viæ comités, quifrigoreinterfoporempencobriguerant,femimortuosofFendi-nius,equofquedifriiptisnodu vinculisper montis decliuia ad loca temperatiora falutem libi quasfimfle: ami^s equis rcliquum iter,ad faftigium vfq), pedib, confie! oportuit. Duce igitur p^æuio in paruam vallem defcendimus, quam, quod ex liquefadisinaltoniuibusdecurrensibiftagnetaqua,fummoqj totius mötisfub- ^® fittumulo,lacumappcllant.Indeadlcuamdcflexiiugumipfuminuadimus,cuius afcenfumaximearduo,amp;hincfalebrisimpedientiDus,illinc profundis arenis rc-tardantibus,pcdcfquc noftros retro quadoque rcfcrentibus,perdifficili, cö quin-gcntorumpafTuumvixfitaltitudinisjdua: fermehorae nobis confumptæfunt,tâ-dem fuperato vcrticc,anhelantcs aliquantifpcr in fponda conTedimus. Hic fol fubter nos mundo oriri vifus eft. Hiiic Siciliam omnem contcmplati fumus : frctfi amp;vniucrfaCalabri.xoraad^Fuboculisiacebant,vtmanupofl'etangi videretur, Calabria:montesnon4ittoralcsfolum,fedmediterraneictiam,quinimo amp;nbsp;Nea-politani,vicina:queinfula:,non temere ferenotum cceloasftimatifunr.Hocitaq; iucundoafpeélualiquand^i refocillati viterius ad ca quorum ftudioinfanfihunc ^® laborcfubicramus,perluftrandaperreximus.lbiquein primisplaniticsarenis paf-fim ftrata,crebrifqucintcrfedarimis,cquibuscxilisfumus exibat,oblata eft.In cuius medio hiatus maximus,amp;vorago ingens,crater a veteribus appellatus,am-bitu.p.m. fermequ atuor patet: qui fupericyi ore latiflimus paulatim ad profundu vfque fe coardat.Ex co nebulofainccndia tanta cxhalabant,vtabintcrioriinfpc-du impediremur.Carterum cum ca non continue,fed per interualla quçda erum-pcrent,captataintcrftitiorum occafione, reptantium more,ad craterislabiü pro-ïapfisprofundiusintuendi copia fuit. Nihil autem ne turn quidem, prêter horrê-damvor3ginisformam,amp;latergciusexefa,acdiuerfisridibusigniuomisdepid3, amp;nbsp;fulphurea incruftatione dclibuta,cerncre potuimus. Cum vero renouatum in- ^® cendium vires rcfumpfiflcc,in ter fumumipfum flam mas modo craflas, modo pu-ras expirari animaduertimus. Scd remilTa poft materia,caliginequc ccfTante,ite-rumintentiusamp;oculisamp;auribustnhiatumdimifti, fim*ilatque inftar immenfx olla:,igni maximo appofitx,fubtcrrancum in co fonitum,bullicntcsq; feruorcs,ac gementes intus cauernaspcrcepin»us,timorfimul nos horrorquc adeo vehemes inuafit,vtvelutiiamiamdifsipandircpentcoraretuletjrnus,execratiqucvefanum itineris confiliumeófeftim quaafcenderamus,fimusregrefsi.In ea altifsimamo-tis fuperficie,totaquccius plaga, nullas vidimus xaras,lapülefue molares : quippc qui tam alte infcendcre, vel vi extolli ob materia* grauitatc nequeät : quarintcrim 4^ inferius vel nouoshiatus fibiapcrit, vel c veteribuscrumpit. Ex vnicovcro,amp;co immenfo verticis cratere vel ignis ipfe,vel fumofacaligo,vcl cinis,vel aliud huiuf-ccmodileuegenuscfflatur.Exquoetia anno falutis. ïyy4.('quo hoc opus in ma-nibus verfatur) confumpta iam materia nihil emergir. Ntque quifpiâ hæc noftra lcgc»s reprehendat,fi aliqua ex parte a Strabone,Plin. amp;nbsp;aliis authoribus, qui de Ætna feripferuntjdiflentiant: cum amp;nbsp;ipfo Strabone tefte,amp; rei vfu approbante,facies ha:cmontisfuperior mutationemab ignefrequenterrecipiat. Namaliquan-do illius vertex flammarum globos euomit,igniti interdum fluunt riui, quandoqj flamma,fumocaliginequeobduda,ardenteserudatlapides,nuncdemittitur,nüc vero incremencafufcipit.Iccirco pj^ifca quidam in hunc vfque permançt diem, plurafuntimmytata^pleraque recens edita.nam amp;nbsp;anno falutis.ry37.cacumc mó-tis fupremum,quod fupernus ei erat vertelt,in voraginem ipfam decidir, amp;nbsp;ambitus fadus eft amplior,amp; Ætna demifsior. Perluftratoita montis vertice, amp;nbsp;eins ignibus exploratis,lapiilos fubnigros fulphuris incruftacionem babétes, quos cra-teremifcrat,nobifcumdeferentes,Catanamfumusregrcfsi. Ab hoc loco nihil alien urn fcccro, fi ignea flucta, qux a primordio ad noftra vfque ætaté defluxerut, vel

-ocr page 71-

DECADISLIBERII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj

vdproutabaliisaccepimusjvelnosipfi vidimus,ordine recenfucriraus. Ætna mons,qui ab initio fere cum multarum excidiovrbium atque agrorum, crebris cruptionibus xftuare confueuit,quando primum omnium, vel quoties exarferit, ncquememorixproditum,nequcha0tenuscompcrtum eft. Quævero fcruntur paffim amp;leguntur, func eiufmodi ; Sicanorum state, qui poft Cyclopas vniuer-fam Siciliam tenuerunt/spenumero cotinuis incendiis efferbuit: quorum metu omiflïsoricntalibuslocis.quibus AEtna fitaeft,quxad Occidentem vergunt, pe-tcrecompulfifunt. SiculispoftcaSiciliamoccupantibus, quotics AEtna igneos' cmiferitglobos,aveteribus,quorumquidemopcra^meas perueneruntmanus, non efttraditum. Verum cumadGrscosSiciliaperueniflet,adfextumvfqj belli Peloponnefiaci annum ter duntaxat ignem euomuiflelibro j. refert Thucydides. GrscorumveroprimiSiciliam traiecerunt anno müdi.44yï.vtteftaturEufcbius. EcPeloponnefiacum bellumcœpitannefmundi. 4777- Romanis deinde impe-rantibus,anno ab vrbe condita.jyo. ingentes ignes fauillafque,cum ftrage plurium agrorumamp;villJtumemififle AEtnam,fcribit Orofius libro z. Et abcadem vrbe condita circiter.600. paucis diebus ante ferwle bellum, Ser. Fuluio Flacco amp;nbsp;Q^ Calphurnio Pifone Coff. fimilifcruore AEtna exarfj^Orofio lib.y.M.deinde AE-milio amp;.L.Orefte Cofl'. vafto tremore conculTus igncis globis exundauit. L. poft Cœcilio Metello,amp; Qu- Flaminio Coft. anno ab Vrbe condita. lt;^57. vitra folitum ^° cbullicns,profluuium etiam cinereum emifit,amp;: Catanam vrbem eiufque finesita oppreflit, vt teda domorum cineribus prçgrauatacorruerent.Cuius cladis miti-ganda: gratia, S.P.Q^. dccem annorum vedigaha Catanenfibus remifit. Tempöre quoque bellorum ciuilium (tefte lib.y. Appiano)amp;:CaEfare Caligula imperate (vtauthor eft Suetonius) AEtna mons^eodemceftropercitus ignem efflauit.Scri-biclibro z.c.ic6.PIinius,flagrantem AEtnamadiyo. pafluum miliaarenaru moles eftudifte. Sed amp;nbsp;anno falutis. 1^4. Calen.Februarii,amp;: fecundo anno poft obi-tumDiuæ Agatha,cum AEtnaignitos globos erudaffet, Catanenfcs,qui fuper-' ftitiofogentilitatiscultueo temporedetinebantur, Dius AgathxobChriftifidc a Quintiano martyrio affedæ, fepulchro faxum c^uoddam impofitum hacdiuina 5° infcriptionc(Mentemfandam,fpontaneam,honorem Deo,amp;patrio:liberatio-nem) infignedeprehendentes,miraculoperculfitumulumapcriunt:velum,quo eius corpus tcgebatur,contra ignem obiiciunt.Q^o fado (mirumvifu)incendiu ftatim,veluti illius veli a^pedum reformidansfrelida vrbe alio curfum fuu teten-dit.Catanenfes pofteaChrifti fide imbuti,co cxcmploaddudi, quoties AEtna ignes emittit,id velum incendiisobiiciunt:qv»Diux Agatha: beneficio Catana vrbs fspe aflèrta eft. Inteynemorabilia AEtnæ profluuialogeillud eft præcipuû, quod ætatepatrumnoftrorumdecurrensper.z8. ferme pafluum milia, vfque ad mare Lognina: peruafi|, atque ingentem portum, cuius Homerus, Vergilius Plinius meminerunt,ita impleuit, vt hallucinatos poetas plenque fint arbitrati,cu 40 nullaprorfus velftatioibihodieappareat.Quod itafubnigrum ac firmumadhuc vifitur,vtnontammaiorumnoftrorum tempeftate,quam etiam noftra fluxilFe vidcatur. Annoprstereafalutis. nó^.pridieno.Feb. regnante Guilelmo fecundo, AEtnaplus folito Gmiit.Rupibus nanque ingentibus,agroque Catanenfi co-buftis,terra:motu fuo Catanenfium fines atque vrbem adeo labefadauit, vt £afi-licacorrucnsEpifcopum vna cum cleroamp;populo opprclTerit. Quin amp;nbsp;deinde anno falutis. 15x9.4. Calend.Iulii,Fridcrico huius nominis fecundo Sicilia: Rege return potiente,cum per plures annos abfque igne amp;nbsp;fui^ o fuiflct,hora diei.xj.rc-pente contrcmuit,ac tonare eoepit. Mox e montis latere quod Orientem refpicit, in rupe qua: Mufartadiccbatur,niuibus ep tépore obfita,apcrto nouo hiatu ignis P erupit:quem,accrefcentcvefpera,infecuticanamp;cntesglobi,acauulfa motis vifcc-ra,liquefadique faxorum orbes ,veluti flirrens, per dccliuia amp;nbsp;fubieda locagraC-fautes,obuiaqua:queabfumebant,quorum impetu fimul actcrra:motu plures in ipfo monte,tam ad Orientem quam ad Occidentem,facræ amp;nbsp;profana: aedes vel di-rutç vel profciffa: funt. Plerofquc etia aquarum percnnium fontes terra dehifces abforpfit. In littorali quoque ora, qua: Mafcali oppidulo fubeft,nonnulla nauigi*

E 5

-ocr page 72-

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

inlictus paulo ante fubduda,crebris terra: concuflionibusinmarefunt reuulfa.’ Dumha:cadMafcalimfiunt,eiufdcmIulii idibus circa folisoccafum,iuxtaMu-farram rupem, ac templum Diui Ioannis Paparumettacognominatumj ex infe-rioris montis parte ex inopinato hiatus alterjac paulo poft in eodem agro duo alii . funtaperti,eaviacviolentia,vt ex quatuor craterib. parue inter fe interuallo dif-fitis ingentiumlapidum congeries vnaegeftæprofundasvalles amp;nbsp;nemorum lal-tusinmontesarduosextulcrint.FluebatetenimexquadrupIici ilia voragineri-uusigneus,inftarmetallormncxfornaceliquctium,occurrentem tellurem,amp;in-gentiafaxâ,acarborcs quafcunque nonfolum comburens,fedabfumens: terraq; ipfa,quæ paulo ante calcabatur,incanduit,ac veluti fpumis aquarum ad fcopulos e 10 fluiftibuselifarum latcinftarexcrefcentis fluminis^rofluuio igneo inundata, ac • difperfa cft. Poftquam vero igneus torrens diu multumque per plura montis fpa-tiaeuagatus eft,tribus tandem alucisfeîediuifit. Quorum duo Orientemverfus ad Acisvfquelocalittoripropinquaplures dies decurrerunt:tertius verocontra Catanenfium fines fe dircxit: q uem,priufquam fines ipfos inuaiifiet, vélum Diu ç Agatliæafaccrdotibus emœnibus frbis obicôtum extinxit. Dum hæcininfe-riori montis regionegerun^ir,in fummo vertice non minori quoque ad extremu tonitruum faxorumqueardcntiumrabieconflilt;ftum eft. Vndc tantuspra:fcrtim cinerum imber per vniuerfam Catanenfium regionem dcfluxir,vtmontesagriqj fubeo occultarcntur,acfla4Jtetumboreaadinfiilamvfque Melitam qua:.i6o.paf- ^® fuum milibus a cracere di(fidet,corum copia,ac fulphureus odor fit abdudus.Vn-deamp;plures vtriufquefexushomines,plurimaqueanimantia,amp;: terraamp;marihdr-rorc perculfa (vt in vita Friderici R egis Icgitur) pericrunt. Anno deinceps falut. i444.iterumAEtnaterribiliigniumeiacubitioneCatanam verfus cum itcr arri-puiflet,PetrusHieremiasPanormitanusordinisPrasdicatorum,magna vir picrate,cum cleri populique pompa vélum. D. Agathæ in occurfum contra incendia detulitrquæ, quafi illud rcuerita,alio iter fuum conuerterunt,ac vigefimo poft die extindafunt.Èotemporeamp;:monsipfecontrcmuit,coque morue fummo cacu-mine vaftæ quædam rupes diihjluræ collapfxquc vafta ruina in ipfam voragincm conciderunt.Vndehiatusillcperpctuusmultoampliorcftfafius. Hadenusita- 3® que ab aliis accepta: iam quæ ipfi vifu fumus aflecuti commemoremus. AEtna en deficienteiam materia fulphureaamp;bituminofa,velobftruâ:ismcatibus,ncc igné neefumumper pluresannosemftteret,accola: eius caaumen afeendentes illxfî ' crateremetiam ipfum penetrabant. Scdinconftanshæcmanfuetudo fuit. Anno fiquidem falutis.1j36.nono Calen.*Aprilis,flante auftro,amp; foie ad occafum vergé-te,nubes atra montis apicem operuit,amp;interearn rub®r cmicuit.Tum repente ex ipfocratere ignei torrentis vafta vis erupit, paulatimque in modum fluminis magno montis murmure actÉrrxmotudefluens orientemverfus defccndit,lacumqj (cuius fupra in deferiptione meminimus) illapfus, magnam ibi repertam lapidom congeriem liquefecit.Q^x fupra Randatium oppidum præcipiti, fed faleato vo- 40 lumine decurrens,ouium greges amp;nbsp;animalia plcraque obuiantia ftatim demerfit. Exeodem quoque fummo móntiscrarere mirum ac horrendum vifuprofluuiu igneum,occidentem verfus fupra Brontem amp;nbsp;Adranumtippida, eodem tempore cffliferecoepit. Liquefcentes enim lapides fulphureiac bituminofi,viventorum depulfi,lento fluxu amp;nbsp;intermilFo,Veluti ferrum candens,decurrebanr : amp;nbsp;qui pri-mum defluxerunt,fenfim amifTo calore in priorem naturam, ac materiam fubni-gram indurcfcebant.Poft riuus alter igneus defcendens no fupra priorem fluebar, lt;cdinteripfiusarenofamcutemamp;prioremignemiam concretumimmifcensfe-fc,curfum medium fibi fua vi facie^at: «a vt amp;nbsp;curis fuperior, amp;nbsp;fupcrficies prioris xque elTer dura.Qui vero ignis reces erat,fub ter fluebat inftar teftudinis, qua: lub P terta dura viuens lente tamé graditur.Ica^uenta, quxprius indurucrant, nouiscc-debant,aquibusinpar[es difiiciebantur.Nouiflïmis itaquc fempervincentibus multiplicabaturinccdiumadlatitudinemftadiivnius,profunditatcmque cubito-rum circiter duodecim.Cumque totum rcfrixilFet profluuium,lapidum molariu congeriem ab ore cratcris ad terrninum vfque fluxusfubnigram recens erudata perpc-

-ocr page 73-

DECADIS LIBERI I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yy

perpetuo reliquit.Ita lapides ipfi in eodem colore perfeuerant, quo dcfluxcrant. Sed quo recentiorcs,eo amp;nbsp;nigriores amp;nbsp;firmiöres : proccffu enim æui amp;nbsp;pallefcunr, amp;nbsp;in arenas rcfoluuntur.Eratautehi profluuii materia fulphurea,amp; bituminemi-;xta.Eo die D. Leonis templum in nemoreficum,ab Henrico Lombardo AdeJafiç Reginçgcrmano,ComiteatqpMarcliione,proanimaRogcriicomitis,ciufdemqî Adelafiæ vxoris eius,ereâ:û,fracrique loanni Amalphicano monacho,aCreliquis ibi monachis futuris,cœnobio datum, terræmotu primum corruic, moxignibus obrutum eft totum. nihilquenuncibidem nid afperrimorumlapidumc cratère proiedorum aceruus confpicitur. Circa eadem quoqu^oca,ad montis latera,ter-10 radchifcente,plcrique hiatusfuntperrupti.Exquibusamp;flucntaignea,amp;:innumc-riignitilapides veluti tormentoexcuHî,præmifl'oprius fremituincœlumemitte-bantur. Ad bæcnaturæ miraculavifenda,tanti incendii modum caufasqs fcruta-turusFrancifeus Niger patriaPlaticfis,fedLeontinus incola,medicaarteindgnis, dum nimium diligcnter,fed parum confultepropius ad fornaces acceffiflet, vno ex lapidibus qui in cœlum ex hiatibuseuomcbantur,in caput eius dilapfo cofum-ptusoccubuit. Hæequidemmira.Sed quxproximo anno obtigerunr,mirabi-liora.Annonanquefalur.iyjy. Calend.Maii Sicilia toj^ diebus ferme duodecim tonarecœpit: crebriquefonitus ac ingentes,qualesextormcntorum bellicorum idibus edi folent,amp; grauiores quoque,non folum Catanæ amp;nbsp;vicinis agris, fed Pâ-ormi quoque, Drepani,Lilybæi,Saccæ,Agrigenti,amp;tota propeinfulafuntaudi-ti. E quibusparue terræmotufado , domorum coneufla tedafimulamp;parictes nutabant. Sonituû huiufmodi, quos in Sicilia amp;Æoliis vicinis infulis familiäres efle,2. Meteororum lib. fcribit Aridoteles, caufam,cxhalationi, qux fub terris in-clufa,dueab AuftroinSiciliam venit,finpinSiciliægremiogignitur,amp;ipfcArifto-teles,amp; cæteri qui de natura différant, attribuere.Ea namque cum naturafit exilis ' amp;velox,nequcterram mouere, ncque indeerumpere, fedfonitusduntaxatfub-

terrancosprocreate poteft. Hiigiturfonitus mugitusqscum increbefccrét,tertio id.Maii in AEtna fub colle,quem incolæ Sparuerium vocant, hiatus quidam infoliti funtaperti,e quibus tara eiufdem materiæ^neæ moles eft egefta, vt qua-3® triduo.ly.p.m.itcrconficiensobuiaquæquefternendoexufferitjacadcœnobium vfque D. Nicolai de Arenis defluxerit : vbiconglobatus, monafterio intado, Ni-coîofumamp;Môpelerium pagesadortus,plures eorum domes cxuffit obruitque. Terræmotu quoq uc frcq»cnti Catana amp;nbsp;vicinaJUrrbes adeo funt couulfa;, vt eines rclidis vrbibus ad campeftria falutem hbi quæfierint. A t clerus amp;nbsp;populus Cata-nenfis cum incendia p.m. fere. n. vicina, ac oc)«us ad fcfc deferri profpice rent,ad aras D.Agathæprofugicntlt;^,velumprotulcrunt.quoeminusproiedo ignis con-ftitit,acmoxfedatuseft,amp; AEtna tonare defiit.Verum cratermontisfupernus no multo poft,tantam fubipgri cineris per triduu molem cfflauit, vt non modo mes ipfeacfînitima,fedadPelorumacPachynum,quinimo amp;Calabriæ Cofentiu vf-4° que,interiacentiaoppidacincribusoperta, mariaquoque adeofintcircumfufa, vttrecentis.p.m.aSiciliadiftantes naues,qux Venetiis Meffanamnauigabant, a vcntis ferentibus late cinere eiedo fœdatae fint : prout ipfi nautæ poftmodum rc-tulcrunt. AEtnadeindacumeineres euomere defiit,magnofragorcaefremitu mugireccepir:amp;:intermugitusipfosfummusmontis apex abruptus a craterçfu-perno abforptus eft.Naçtate mea cliuulus a cratcris orificio per pafius ferme centum infurgebat,vndiqucpræcifus,quitotiusmontisfuprcmuserat vertex, quo tu intra voraginem palam abfumpto, AEtna fadus eft demiffior.SedcüpofteaBróti agerem,oppidani féniores fide digni vin (quippe qui rem ipfam vidcrant) retulc-rüc,hunc ipfum cliuum non olim AEtna: kniffe vertieem, fed ab eo anno fal.1444.

5° poftremo profluuioeiedum craterisoriinhaeÄTc. Seddeigne AEtnço,quéno-ftra vidimusætate,iamfatis.Reftatvteiflscaufas paucis aperiamus. Quxnatura rarofiunt,nonvnanitunturratione: cüpleraquecertiscareant caufis, vt quxea-fi!i fiunt:vt. i. phyficorumlib.docet Ariftotcles. Pluravero rationes définiras ha-bent,vtfyderum defedus,exha!ationesigncae,tetT£Emotus,montiumincendia,amp;: exteraidgenus.Solctenim interraniadushumidumfumumcducit,qui fi eraf-

E 4

-ocr page 74-

Jé DE REB. SICVL. PRIO. DEC. LIB. II. fiorerit,vaporappcllatur,humidaquegignit,v£ nubes,pluuias,perennes fontes: fi ficcior,exhalatio erit,amp; arida producer, vt ventos.Exhalatio base in terrx cauernis generaca,fitotaeffluic,Vifuaaerem propellit,vcntosq;gignit.Sitotacoercetur,cû ignea fit,egrelTumqi motu velociflîmofruftraquçrat,terrçmotuscfficitmaximos: ßnontota,leues. Atverofiifthascexlialatio in terram fulphuream ac bitumino-farn incident,mok excitatinCcndia,eaqj magna vi propcllens,hiatii apcrir,cxtraqj eruól;at.Cümq;aquamaris,teIluris foraminamcatusq; amp;nbsp;fuo frigore,amp;fludib. ^ obftruatoccludacquc,eucnithacratione, vthxc exbalatio quam facillime iuxta * mare accendatur.Iam velb,vt propius ad rem acccdamus,cum tellus omnis fora-minibus quibufdam (quetnadmodum Philofophi tradideruntjdiftinda fir,ca cer-tequæmarivicinaeft,marisq5 flu(aibusalluitur,maiores habet fiftulas,meatufquc ampliores,ob id quod marc fuo fluxu cam exediftonfumirqs-Quod fi telluris partem debiliorem mare nancifeitur, malto facillimeearnerodic,pergcnsq5in eius vifeera exhalationes créât: quæ fi (vt diximus) in fulphuris venas incidunt,amp; bitu-minis,non difficulter incendia excitant, nam amp;nbsp;in fulphure amp;l)icuminc ignis co-cipicndivisineft,amp;ventifurentesruavi alienaquoquefuccendunt.Igitur AEtna cauernofa cum mari vicina fit,eiulque radices maris fludbibus pulfentur, non folu exhalationes intra vifcera^ignir,vt.x. Meteororum fcribit Ariftotclcs:fcd amp;nbsp;vcn-tosextraneos£EftUantcsadmittit,intufquerecipit,vt.4.1ib.Trogustradit; quota vi ac potentia eius matcriaflamrois incenditur. Qmc cum copiola fit, femperquc fuo ealote humedtantibuftcllurem vndis receti fulph ure ac bitumine rcnato no* uetur,pcrpctuas flammas fieri non eft mitandum. Quarum deinde in ca inclufa-rum,ventorumquc fimul agitantium vis incredibilis,no tantum fulphur amp;nbsp;vifee-ramontisimbecilla,fed molares ctiamlapides, fortiorefque nemos comburitamp;: liquefacit. Cætçrum cum principio craftrum ora vel angufta vel claufa fint,mo-lefqueingentesamontisvifceribuseuulfæaccombufta:cautibusillidâtur,remu-gicntibusfcöpulisAEtnahonanteflammarumglobosemittit,quamintcrniftrc-pitus äntecedant. Poftmodum vero patefadis hiatibus,fluenta ignca etiam abf-que prxmiflb ftrepitu prodeünt,amp;pro qualitatc ventoru modo pura,modo eraf-fa,quandoque pinguiavelcxiSa,proutintramótis vifcerafunt,cxcremcta emit- ^^ tuntur. Cinercsdcnique,quiinimofunt, acrior indeconflatusventus expeUit. Scd de caufa AEtnæi ignis hueufque.Mouet me autem amp;nbsp;ridicula veter um fuper-ftitio,qui,quoties AEtnaignem^uomebat,magnum qiiiddam ei regioni in qua globiproievtarentur,portendicredcbant,vtbella,peftes, clades, amp;id genus alia* Orofio tefte.Scribit quoque.3.Iib*Paufani as, AEtna: crateres,apud prifcos,portc-dendivimhancolim habuifre,vtfiquisargcnteaaurcaque numifmata,tum vafa, tum cuiufuis generis vidimas in cos abieciflet, ca fi placide ignis inferne fufeepif fet,optimum proiicienti fuifle omen:fi contra ab ignc proiefta extra pellcrcntur, peflïmum.Nos autem, Peripateticorum dodrinis amp;nbsp;Cliriftiana veritate imbuti, nullam horumignium,prêter natüralem,cflecaufamaffirmamus. Templumin 4® AEtna olim fuifle Vulcano dicatum, veluti amp;nbsp;ipfum montem, lucoqj amp;nbsp;facris ar-boribus,ac perpetuo igne feptü,tradunt vetcres; quod canes afleruabant, qui miro ingenio cafte ac pie ad templum accedentes permult^bant: manibus vero im-puris,aut fcclerealiquo ponutos,latratibus ac morfibus impetebanr. Quod cœli-tus Seri cis videbatur. nos vero dæmonumimpofturas has fuiffe verius exiftima-mus. Huius rempli veftigium nullum hodic cernitur: neque in qua montis parte fuerit,compcrtumefl::nifimonumcntumilludTurris philofophi nominatum, cuius fupra mcminimus,ab eo forfan fit reliquum. Scd plura quam fta-

tueïam, de AEtna. Hortatur ordo fimul amp;nbsp;poftulat, vc Catanamvlbem’quxfubfequitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defcribamus.

F. JH,

-ocr page 75-

F. TH. FAZELLI SICVLLOR-

DINIS PRÆDICATORVM, DE RE-bus Siculis, prijiris Decadis

,L I B E K TEKTITS.

DeCatanavrbe.

10

j^ A TAN A vrbsvnafui parte man anuitür,cïEteris ad radices Æ* cnæjCui fnbeft, extenditur. Hæc a Chalcidenfibus, qui Naxû in Siciliaædificauerantanno mundi. 4461. vtin fupputationibus Eufebiusrcfert,amp;fcjjtimopoftSyraciifasabArchiaoccupatas, conditaeftjlib.^.tefte Thucydide. Anno etenimnono poft Na-xum extruótam,cum loca Naxi vrbis Chalcidenfib.habitationi minusaptaviderenturjquodpaludum ac fluminumex AEtna orientium eruptionibus, quibus cœli inclcmentia excitabatur,effent obnoxia, (proutetiahodie funt) Theocles amp;nbsp;Chalcideniiunynaxima pars c Naxo tranfmi-

10 grantes, hoe loco delcdo,fcdes pofuerunt, vrbemque a Catano duce(vt a G rçcis accepimus) Catanam appellauerunt: licet Thucydides Euarchum Naxiorum co-lonixadeamexcruendam authorem fuiffe fcribat. Sunt quiafitupotius,quod nimirumfub alto monte iaccar, earn denominatlm vclint. Nam Catana Græcc, fub alto eft Latine. Proceffu vero temporis,cum Hieron fenior Syracufanorum Tyrannusvrbem Catanamfuperaffct,expulfislt;2atanenfibus, decem Megarcn-ftum,Geloüm,SyraculIoruqiquemilibus,magnaquoque finitimorum agrorum parte in capita diftributa,eam habitandam dedit. Quant cum Doricis Laconicif-quelcgibus exornaffet „vt lib.5gt;. Diodorus,amp; lib. 6. Strabo memorant,quo noux quah vrbis conditorvidcretur, abrogato Catanx nomine , AEtnamappcllauin jo Cuius etiam non tyrannum, non Regem,fed habitatorem ciuemque fefe falutari voluit.Vnde amp;nbsp;in certaminibus quibus fuperaucrat,vi(ftor,non Catanxum fe aut Syracufium,fcd-AEtnxum,nouaambitione,proclamariiubcbat,vt Pindarus in Olympiisamp; Pythiis trad». HuicvrbiHicro Chromium,quem ob fingularemo-deftiam, probitatcm,ac fortitudinem plurimum diligebat,gubernatorem priPfe-cit: qui amp;nbsp;ipfc in Pythiis viä:or AEtnxuSjCodem Pindaro tefte,promulgatus eft. Catanenfes veropatriaexutosin Leontinostranfcripfit,eamque illisfedcmcon-ftituit,iuffitque vt cum incolis amp;nbsp;ciuibus earn vrbem incolerent. Id auté ab Hie-rone proptereafadum eft,vt idonca ac fida hbi ad emergentes neceffitates fubfi-diaquam paratiffima haberet,amp; vt ex hac wbe ^ecem milium colonorum quafi a ^Q fecondita prxmia,laudefqueheroicasaffequcretur. Moriensdeindeapudhanc vrbem,amp;: fato fundus, non minores funerishonoresnadus eft,quam fi vrbis conditorfuiffet. Verum prifciilli Catanenfes, quosinLcontinos tranferipferat, vt cummortuumaudierunt,parriæ amiffxdefiderio, Catanam rcuerfi, profliga» tisnouiscolonis, tumuloquctyranni terrx exxquato,vrbifux priftinumCata-nxü nomen, AEcnxoabolito,reftituerunt. Illi vero Catana expuIG,vrbifqueamp; confilii

-ocr page 76-

j8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

confilii indigentia in montanam AEtnæ montis oram profugientes, vrbé, cui an-tca AEtnofiaDiodoro lib. ii. Inefla Thiicydidi, amp;nbsp;Innefa Straboni nomen erar, a Catanaii.fere.p.m.adonentcmdiflïtamJncokierunt.Quam AEtnam appel-lanceSjHicronemeiusconditorem diuulgarunt.HancannoabVr.con.820. belieg feruiliflagrante,exfisin ea. zo. fermeferuorum milibus, a Rutilio Coi. bello rc-ceptam,acDiodorietiamnüxtatcextitiirelcgimus. Hodie vero neque velligiis agnofcitur , neque quo loco fteterit, niflquodadMafcalim ,vbi vrbis veteris ia-centispluracircum arcen^cernuntur hodie monumenta, plerique fola opinione accóiecturaduólifuiflceamreferunt. Sedad Catanamredeo. Ea antiquitus ad cam oram quaNaxus petitur, infignemportum habebat:qui AEtnx profluuio ^® poftmodumobrutuSjVaftiflimislapidibusplenu^ hodie confpicitur. Tria pra:-tereaTheatramcmoratudignaerantinea,quorumruinxadhucvifuntur, C^ip-pc muri pars qux Lcontinos fpcvlat, maximi theatri ex nigro quadratoque lapide Ihudi, cui contiguacft,præclaræadhuc magniheentiæmonumentaexhiber. Altcrum iuxtaStefichorcam,quam nunc Acidis portam appellant, in hunc vfqj drê admiratione non indigna fui vefti^a reliquit.Tcrtium Catanx intra vrbem pro-pexdemDiui Auguftini,4pcól:andas hucufquereliquias monftrat. AEdes quo-quecomplûtesdiis veteris fupeiftitionisfacrx hac invrbeolim crant. Sed pratter exterasCereri rcligiofiflïma.Sacrarium fin Verrem inquit Cicero) apud Catine-fes eratCercris,eademreiigicgt;*^cqua Romx,quain exteris locis, quapropein to- ^® to orbe terrarum. In co facrario,inintimo fignum erat Cereris perâtiquum:quod virinon modoquidcfret,fedneeflequidemfciebant.aditusnanqueinidfacrariu non erat viris:quoniamfacraper muliercsacvirgincsconfici folebât. hucufque Cicero.Sacrarium id extra portam vrbis«qua Regiam vocant, fitum erar,vbi tur-ris eft hodie Epifcopoinfcripta: cuius mira adhuc vifunturmonuméta fuperftru-étæiamSpirituifanäoxdiculxinclufa. GymnafiumhabebatCatanahoneftarû difciplinarumftudiocelebcrrimum,quodM. Marcellus captis Syracufis erexir, Plutarcho in Marcello: cuius pro mœnibus nonlongealittorecernuntur ruinx. Thcrmxquoqueerantinhac#'rbccum columnis amp;nbsp;epiftyliis marmoreis orna-tiflimx:quas,vbinuncD. Ag3thxvetuseftfmum,fuifl'e,Catanenfcsamaioribus }® per manusinftruóliaflirmant. Exhacprxtereavrbea M. Valcrio Meftala Cof. primo bello PunicoSiciliam turbantc,horologii vfus Romam eft addudus,Plinio lib.y.cap.óo. Aquxduólusexqfladrato amp;nbsp;nigro Iapi4e, avigintiferme.p. m.ex fonte cui vernacule Butta hodie nomen eft , qui non longe a Paternione oppido, iuxtamonafteriumDiuxMarixTicodiç emergit,invrbem affluentiffimeprifea xtatc per pilas arcufque,aquas deducebant.Quoru ta magna amp;nbsp;integra moles,nc-queinferioreaquxRomxcft,adhuccernitur: licctdumpararemhxccderc,ad nouavrbispropugnaculaftruenda,non parumdiminutaac diruta fucrit. Cata-nam vrbem prifeo temporeequeftri militia,aceruditionc,opibufque fuiflèinfi-gnem, Pindarus, cum ab equi tatu,diuitiis amp;nbsp;fapientia Catanenfes extollit, in Ne- 4^ meis ode nona fcribit.Quâamp; Iocuplctem,honcftamamp; copiofam, in Verrem Cic. commémorât. In hacvrbefeodemauthorc)amp;:fummusProardiorum magiftra-tusfuit. Claruitolimamp;ilhiftriumvirorum(cpulchris*vtpotc Stefichori poetx Hitnerenfis,cui hue profugo,dcfun(ftoque,primo extra vrbem lapide, orientem verfus,adportamquxadAcimoppidumducit,quxqucab eiu.s tum nomine fuie infignita,fepulchrumq(ftogradibus,o(ftocingulis,totidcmque columnis cleuatû aterra Catanenfes vouerunt:vtl. Pollux,Suidas,amp;’Pau(aniasfcriptum rclique-runt.Cuius fepulchri non longe a porta Acidis in xde Bcthlecm,in hortis Nicolai Leontini, (qui apud veteres fcpu|^hrotum crat locus) adhuc extat memoria. Clara quoquefuittumulo XenophanisPhilofophi,qui poftquam in Hefiodûamp; Ho- ^0 nierumelegiis inuedus eft,Carançmortéoppctiit:vtteftatur A pollodorus. Duo-rum etiam fratrum fepultura amp;nbsp;picrate Carana cclebrata eft,quosCatanenfes qui-dem Anapiamamp; Amphinomû,Syracufanivero, quideeofum patriacontendûr, Emanthiamamp;Critonem vocant.Hi AEtnaquondam late incendiisgralTante,patentes fcnio confedos,amp; ad fui ab igné fluentc liberationem impotentes,vt corû

vit»

-ocr page 77-

DEGADIS LIBER IIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y,

I ^kxconfulcrcnt,pattern vnus,matrem alter humcris fufFerentes ab incendiilö» co quam celerrime afportarunt.Cumque parentum preffi pondéré tardiusfvt par crat) iter conficerent, a vicinis amp;nbsp;infequentibus ignibus vifi funt opprimi : qui ta* men cum ab incepto pio opcre ob periculi metum non deftitiffent gt;nbsp;ardentium i-^nium fluenta,cum ad cos perueniffent (mirum vifu) iuxta illorum pedes in duas partesfunt difieda,acipfos cum parentibus adolefccntcs, nullo eis illato xftu neqj incommodo,prasterierunt. Sed poft eos^vt resmira dilucidius apparcrct,rurfus flammx invnum corpus coierunt.Quavirtuteacmiraculo commcndatisadolc-fcentibus,poftobitumeorumCatanenfesmonumcnt#mrcgia magnificétia ere-10 xerunt,regium perpetuum nomen indicentes.Piorum nanquecampum eumlo* cuappellarunt,acftatosfolenncfque honores perpetuo illis impendendos dedi-carunt.Quos anno quolibet æt^te etiam fua Paufanias libro nono, magna pompa pcrfolutos docet. Caiana,poftquam Sicil»a,captis Syracufis,faóta eftRomanorü prouincia,aSexto Pompciocum reliquisSicilixciuitatibus vaftataeft:quam de* indc Cxfar AugulJus (vt lib.6. Strabo memorat) reftituit. Iterum tarnen earn Fre-dericus fecundus Rom.Imperator,Sicilix huigs nominis primus Rex, quod ab co defciuiflet,foloferc xquauit: arcemqueinea,quxadhuccxtat,inrcbellionisfor-midinem pofuit.Qui pœnitentibus pofteaac fuppliciÖfcs ciuibus indulfit, vt vrbe ftruifturahumiliaclutearcftituerent. Cuiusdeinceps mœnibus Fredericus Ara-1,0 gonius,fecundus huius nominis Sicilix Rex, quem tertium falfo appellant, turres addidit. Martinus mox,vt domos qua vellentaltitudinê,ornatuacmagnificcntiaj calcequefirmarent, conceffit. Ætatevero mca Carolus QmntusCæfar, fecundus huius nominis Sicilix Rex, Catanam mœnibus amp;propugnaculis munitiffi-mis magnificentiftimam reddidit. Nuper Anno Salut. 1554, MenfeMaio,apud Catanam,in fodiendo littorcapudpoifum cognomento Saraccnum,in tabula marmorea quadripedali, Fidius,apud Grxcos Trinomius,veteris fuperftitionis Deus,tribushisnominibusappellatus,Semipater,Fidius, amp;nbsp;Sandus,amp;hisalii9, Honor, Veritas,amp;: Amor,fub tribus imaginibus fculptus fuit repertus : Honor fci-licetamp;: VeritasmanusdexterasiiingcntcSjillc apcrtocapite,hxcpallio vitrata,amp; 30 Amormedius adolefccns vtrunquecópledcïis.Hftiusfeftum nonisluniiRomani celebrabant,per hunciurabant,fcquc C/bligabant,dicentes,MediusFidius.De quo in.6.Faftorum lib.fufe fcribitOu’,dius,amp; Plautus in AGnaria. Catanx anno falut.ijyy.prid.Calcnd.Auguft.Friderico huiusr^ministertioSicilixRegc rerum poticnte,quem Auritumappeilabant,vaccaad macellumduda,vitulum effigie humanamaevnuinfronte oculumhabcntcmlt;ÿlidit. Nobilitaturamp; hodie vrbs hxcdifciplinarum omnium,iuris prxfertim Cxiarci ac Pontißeii gymnaßoinff-gni. TulitCatanaolim virosilluftres complures,quibusplurimum eftnobilita-ta. A ndron in primis Catanenfis fuit, qui inuenit ad tibiam morem amp;nbsp;modum fal-tandi gefticulandique, Sc rhythmos cancndi, vt Athenxus libro primo refera 40 Charondas philofophus amp;nbsp;legislator Catanx oritur. Hic (tefte Pol. lib.x.amp; 4. Ari-ftotelc) Catanenfibus,amp;cxtens ChaleidenGbus ciuitatibus,q ux erant circa S ici* ham amp;nbsp;Italiam,leges condidit,vt etiam AElianus lib.3. fcribit.Eius fcpulchtü mar-moriinclufumcumarca^annea,inquaoflaeius rcconditaerant,xtate mca iu-xtaxdemD. Agachx,quam veterêappellant, inuentum eft. Diodorusquocyic, quemvulgusLiodorumvoeat,virmagicaartcimbutus,mirandaprxftigiorüma-chinatione Catanx floruit.Is nanque potcnticarminüfuorumvi homines in bru-ta animantiaconuertere,omniumque ferme rerum formas in nouas metamor-phofes transfunderc,longiffïmifque afefpatiis diihtos repente adfe attrahere polie videbatur. Catancnfes prxterca adeocrebrislaccflcbat iniuriis,amp;:contumcliiS P dehoncftabat,vtvaniffïmxcredulitatislaqueisêircumucnti ad cultus ei penden* diftudiumconcitarentur.Quicum capitis reus cruci tradendus effet, cliciorum carminum prxfentiffimaartc e Catana Byzantium,cuius imperio co tempore Sicilia fuberat,amp; rurfus e Byzantio Catanam,lidorum manibus dilapfus, paruo tc-poruminterftitioperaerafedeuehiiuflit. Quibus vencGciis adeo populofadus eft admirabilis,amp;; co tandcm pcruaGt,vt in Ipfo quandam numinis potentiam eda

-ocr page 78-

^O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

rati,crrorc facrilego cultum facris debitum ci exhibèrent. Sed tandé a Leone Ca-tanenfiEpifcopodiuinavirtuteeximprouifo captusfrequentiin mediavrbe populo infomacemigncaminieclusincendioconfumptus eft. Sed quoniain ma-giam incidimus,quam fpudulentiflimani artem) Romanis legibus olim grauitcr punitam,ac vel ipfo nomine perofam execrandamque ede nemo ignoratjoonab’ refucritamp;illudadiiccre:Nonomniaquæper magicam artem autoculis aut ani-mis obiiciuntur,ea re ipfa fieri: vt quod a Liodoro homines in bedias transforma-tos creditum eft,Sequod inafinum fefcabiifteipfe teftatur Apuleius,quodquede Medea: venefieüs paflim^ poeta: amp;nbsp;hiftorici loquuntur.T alia nanque perhuma-horum fenfuum delufionem,quibusipfi demones plurimum pra:funr,amp;non re- 10 uerainducuntur.Cumetenimdæmones return cognitione ex ingeniiacrimonia, longàqucexpcrientia,atqucnatura: agilitate,prïÂlenr,eaquæfunt(vtvuIgato lo-quendi apud noftri temporis philofo{#ios more vtar)alterabilia facile coniungc- , rcpoffunt,amp;:canonnunquaminducuntqux miracula efte videnturhominibus. Neque proptcrea ChristiDei noftri miracula,magica artt ac datmonum in-cantamentis fafta fuilfe cenfendqjn cft,vt SuetoniusTranquilIus, Cor. Tacitus, Plinius,amp;Trogus P. falfo nobisimponunt. Christi namqjopera, vtpote mor-tuorum ad vitam excitatie,cœcotum illuminatio, amp;: id genus ca:ter3,cum vim 0-mnem excédant naturx,pra;ftigiis magicis fieri nequeunt,fed fola illiuspotentia, qui conditör eft nature.Sed iam ad inftitutum reuertor. Catanæ quoque vrbi fc- 10 pulchroD. Agathæ virginis,qua:pro Chriftianareligioncfub Qujntiano Sicilië quondam pra:fide,annofaluc. 2. $2. occubuit, plurimum ornamentiacceffit. El nanque cum ob id folum quod Chriftiana eflet, tanquam maleficadelatafuiftct, plagas fidiculasqs primum,mox a peäorc vbera fibi ferroacigne diuelli pafta, dc-mümexpedumplantis derafa cute fuper ardenti foco placido vultu incedens, intrepidainuiclam mortem in carccreobiit.Cuius numen tanquam Catana: vf-bistutelâre,maxiraototiusSicilia: virorum ac mulierum conuentu, nonis Feb. quamrcligiofi(Ïïmecolitur:tamctfiPanormitanideeiuspatriacontcndant.Tem-plum ei totaSicilia maximum,Sdcccnobiumilliconiumftum,ab AngerioCatanX vrbisEpifcopo couditum eft.^rout marmorca tabula ad feptentrionalc ædis por- jo taminfixa,hasmaiufculasinlcriprademonftrat : Anno ab incarnationedomini. iolt;)4.ind.prima,VrbanofecundoPapaRoma’,Philippo Rcgc Francia’, Rogerio Guifeardi Duels filio Duce Italie, Rogerio quoq5 fray^cipfius Guifeardi Comité totiusSicilia:,amp;CaiabriæDomino,AngeriusCatana:a: AbbatiæEpifcopus,cccpi lioca:dificaremonafterium,amp; ad finem vfquecompleui adiuuante Domino no-ftrolEsv Christ o. hucufque inferiptio. Rogeri^is etenim NormanusSicilia: Comes poft exados Sicilia Sarracenos,Catana cpifcopali fcdeornata,amp;r ceenobio ordinis D. Benedidbin cademxdeconftituto, Angerium ccenobii Abbate fimul amp;nbsp;vrbisEpifcopum inftituir,cuiCatanam vrbem,AEtnammontem,atque Acini oppidüdonoperpetuoobtincndadcdit,rcft’ruatofibiprocenfuannuo vinicya- 4’ tho amp;nbsp;pane: vt in eins diplomate dato Catana: anno falut.ic«)!. videre eft, V rbanO fecundo Romano Pontificc id coufirmanrc:vt ineius ptiuilegio dato Anagni^. 7. id.mar.annofalut.ropz.conftar. Nicolaus cognomctcdTodifcusCatanenfisfuir. Is^irispontificiifcientiafuaçtate nemini fecundus, Abbas vulgo dióluscft:quod AbbaseratmonafteriifiincfæMariæ cognomento Maniacis, ad radicesmontis AEtna:fiti.8.p.m.aRandatioad occidcntemdiftantis.Nccmulto poftad Panor-mitanum Archiepifcopatum ab Eugenio quarto Romanx fedis Pontifice per Al-fonfi Arragonumamp;:SicilixRegisintcrceifionemfufte(ftus,poftremo fedisApo-ftolicxSenatuiCardinalisadfcituscf^Bononixamp;Senisinftituendxiuuentutio-* peramdedit.Intotum peneiusp^ntificium eruditiflimaediditcommentaria,que aperitismaximoin preciohabetur.HiCinconcilioBafileenfiannofalut. 1440.00-filio,do(ftrinaatqucauthoritateexterisomnibusprxftitit. GaleatiusfiueGaleo-tus Bardafinus state fuperiori Catans oritur. Is fingularibus naturs incrementis cue(ftus,admirabili corporis magnitudine co proceritatisexccirerat,vt commune hotninum ftaturam verticefque humeris fuperaret: cuius robuftis ac teretibus membris,

-ocr page 79-

DECADIS LIBER III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61

niembriSjVniiierfxque corporis magnitudini parviriumrobur,habicufquea(ic0 refpondebant,vt tota eius compago exadiflimo natura: ingcnio exculta clabora-taquecfle viderctur. Igitur baft^ lapidifque iadu, lancea j laltuquc omne homi-.nemfacilevincebat.Mcmbrorumquoqueroboriingensanimidecus affuit. E-quo ac pede bellatoraccrrimus* Neque illi fftus,quominus fortitudinis fuæexpe-ricntiamederet,officcrcpotuit, Armaturaenimgraui armatus,galeatufq^ humi ftans,finiftraephippium,dextrahaffammilitarem tenens, ftrenuo faitu equuin-filiebat.Grandi etiam datura equum abfque freno vel weiter curren tcm,inlidcns, cruribuscoxifqucfiftebac.Afinuin pr.xterea magna ligaorutn congerie,fine quo-gt;o cunquealio oneregraucm,manibusc terraextollebar. Duos præterca ex robu-ftiflimisffmulaggrediebatur,dumquca!tcrumattredarct,altcrumgcnibuscom-preffum vrgebat:nec ante deuftebar,quampriushunc j deinde ilium pedibus fubiiciendo,amborum manus poll tergavmciret.Iscum Plumbinum Florctino-tum co tempore oppidum,abAlfonfo Aragoniæamp;SiciliæRcgeobfîdcrctur,a tribus hoftium equitibus petitus,vnum ex eisgladiicapulo feminecem equo excuf-fit,alterum citato equo medium amplexus,e l^lla extradum humiproftrauit,tcr-tiumcubitograuitcrpercuflum in fuga vertit. Singula4ij?ertaminequaterprælia-tus,bisin Italia,bis in GalliaTrafalpina, tones vidorcuafit. Sedadordinéredeo. Amenas fluuius Pindaro in Pythiis ode prima, Amenanus Straboni lib. y. amp;nbsp;Oui-^0 dioMctam.lib.iy. ludiccllusætatemeaappcllatus,vrbçmCatanamfubtcrlabens , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interfluit.Oriturautcmexradicibus AEtnæmôris,cuiU8cumfons nondumpcr-

ueftigaripotuerit,in media tarnen vrbe longo tradu pleno fluit alueo* Aliquan-do vero obturatis fontium venis,totus per aliquot annos cuanefcit : rurfufq; poft-modumfubitoerumpensexcurrit. ItasJtcrnisvicibus pcrpetuo,ignotis naturai caufis,itquereditque,t3ntamquandoqucCat.mæ vrbi calamitatem afl'erens,vc inundationem autdadem inferat.Nam cum excurritjCtalTior vrbis aer redditUfj acinfalubnsamp;peftilensCatanenflbusefficitur. Ager Catanenfis ampliffïmatn habetplanicicm,ac vberrimus amp;frumcnti feraciffimuseft.Quicum obfituseff, annonç CatitaS pfoculdubio tota Sicilia fequitur. Çatanenfes colles,poftigneuin 3° profluuium,amp;reiedumcincrem,quo exundat,vitra morem luntfertililTimi. Ci-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis nanqueAEtnxusIxtiflunaredditvincta,amp;aruafruduofa. ExtramoeniaCa-

tanx vrbisp.m. j.adoccidcntem,cccnobiumeft ordinis Catthuficnfium,Diuai Marixanoualucedicatutw,ab Artali Alagonaï^iftretta: olim Comité, amp;nbsp;Sicilia: proiuft!tiario,a fundamentis eredum amp;nbsp;dote infignitum: vt eius diplomate dato Catanx menfe Martio,anno falut. 1378. patet: fÄ ad ordinem D.Benedidiab Vrbano Romano Pont.poftea wanslatû;vt in eius priuilegio dato Romx. 8. cal.Feb* Pontifîcatus fui anno odauo legitur.Sed rurfus ordinë inftituti noftri fequamuf. '

DÊ TERIA, ET SYMÆTHO FLVVIIS.

C A P V t i Î.

■ o s T Catansm vrbem p.m.8. Terias fluuius Thucydidi li. 6. ^ Plirii 3.in mare fe exonerat,amp; fauces habct:fluuius Catanx,amp;: larrettaho-die, a fcapha qua Leontinum homines eius alueotraiiciüntür,appel-latus. Nam fcapham Siculi lartettam vcrnaculalingua,mea quidem xtate vocant: cuius ibi toto anno ad viatorcs traiiciendos vfuscft.

Hic prxter anguillas amp;: mugiles,alofas prxbet laüdatiffïmas: fed amp;nbsp;eius mugiles ab Athenxo fapidiffimi cenfentur. Alofx autem a rgati ad prima veris flgna, agmina-ή tim hue,amp; aliquot Sicilixfluminaqux in mare Libycumfluunt,fübcunt,vtaqua-* rumfuauitatefalubriusfoetum cducant: ibiquepaucorum dierum mora in vndis fluuialibusamifla,marinx falfuginisariditatemitificepinguefcunt,acouis ad ri-pam fluuü edi tis,ex quibus poftea gignuntut,incipicnte ftatim xftatc,in maria rc-uertuntur. Caput habet ipfeamnis in media ferme Sicilia triplex,quoru quod-libctingentemfacitfluuiuimvnumquidcm ad montera Nicofix oppidi ötituf,

-ocr page 80-

il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de RËBVS SICVLIS, PRIORIS

quod flucsTrachinam,cuius vfurpat nomen, dextrorfum in excelfarupcptimu, moxCifarum oppidulum finiftrorfum relinquit,Maniacifque agros decurrens al-luit. vbi Broli amp;nbsp;vicinorum coUium receptis fluuiis augetur ; amp;nbsp;fubindc non procul,faleato fl uxu dilapfo,amp; AEtnae radices alluenti,Rayhalbun,quod Sarracenici, nominis oppidum cft,fliiuiusad dexteram,amp;moxad finiftram Adriani aquæ,c fontibus quidem magnisamp;numéro pluribusortæjillabuntur: acdenique Pater-nionis oppidi,quod ad finifl:rum dimittit, aquis exceptis,audus, eius quoque nomen prioribusamilTisfufoipic: vbianguillisamp;tineisabundar,fcaphæqucciufdem 10 nominis vfurahabens,ag?ûCatanen(emexcurrit.Jn quo alteram habetfeapha, quæ a fanda Agatha dicitur: vbi amp;nbsp;T er ix apud veteres,hac vero xtate Catanx no-menhabet. AlterumTeriæflu.caputfupra Aflorumoppidum,admontem Ar-tifinum,quaoricntemreipieit,cxoritnir. Vnde dilapfuspaulo inferiusfontis ma-ximi,qui ex Taui monte amp;nbsp;ortum amp;nbsp;denominationem habet, infl uxu augetur, amp;nbsp;nomenadipifcitur. Memorise proditum efl:,Tauifontcm,iujtaquemSarrace-norum olim erat oppidulum, cuius adhuc cernuntur ruinx, anno falut. ii6p.pri. no.Febr.Gulielmo huius nominis Sicilix Rege fecundo return potiente, duarum ferme horarüfpacioa dk^exorcujruppreflum omninofubfedifle, acmagna mox fcaturigine fanguinei coloris latices,per horx in teruallum,ftupentibus accolis cf-fudiiTe. ProIapiiisdeinTauiflu.Calafibetham arqueEnnamoppida addexterä, ad finiftram vero Afforum inmontibuseditis relinquens,fluuiolum fubEnnao- ^® riundum excipit: vbi priori amiflb nomine Chryfas a veteribus, Didainus hodie vocatur. Dehinclongo tradu fluens Gurgalongam fluuium recipit,amp; poftea Agyra,Rayhalbuto, Centunpis, Apollonia, amp;nbsp;Alicya oppidis finiftrorfum amp;nbsp;pro-culrelidis,in agrum Catanenfem fluit fatqueinterfcapham fandx Agathx,amp; fcaphamlarrettx,Terix fluuio mftcetur. Tertiura verocaput, admontem Ay-donis,noui nominis oppidi, initium capit. Vnde dilapfus hofpitium Cannx,cuiu5 ibi nomen induit,prxterlabitur.Subindelongo,fed obliquofluxu excurrens,Ga-bellamque hofpitium aliud, eius mutuato nomine, ludicam, Hyblam,amp; Ineftam oppidaproftrataprxterlapfus^Catanenfem agrumirrigat. Vbi inter fandx Aga-thxfeapham , amp;:Iarrettam,Terjx poft Didainum illabitur. Ita Terias tribus 5® fl uminibus maximus efFedus,Leontinorumque fcapham habens,inter Catanam amp;nbsp;Sy mxthum fluuium prorumgit in mare: vt Iib.6.Thucydides fcripfit,amp; nos vi-fudocemur. CumTcriam traieceris,ad. 4.p.m.Syifixthi flu. oftium occurric Thucydidi, amp;nbsp;Straboni lib.6. amp;nbsp;Plin.hb.j.licet Ptolemxus non rede interTauro-menium amp;nbsp;Catanam ipfumpoluerit. Symxthus flu. (inquit Strabo) agrum Ca-tanxuminfluit.amp;Thucydides:Profedi Catanam vtrfus,caftrapofuerunt adSy-mxthum fluuium,in agro Leontino. Appcllatur hodie is fluuius a fando Paulo, a ponte eiufdcm nominis, ad eius alueum traiiciendum ibidem extrudo. Scdamp;a-ger eius ripisadiacens,Symxthusadhuc dicitur. Itavctufti eius nominis ncqua-quamfadavidetur obliuio. Quÿnqucfontibus,nonlongeaMencvrbGexurgir. 4® Eorum hxc funt nomina: Macubus,Pipinus,Ochula,Canalis Calcagnus, amp;nbsp;Fons ferratus.Et dilapfo iuxta hofpitatoriam tabernam a Gutterra nominatam,fl u. Buf-faritus,non longe aPlatiavrbeexortus, ei ad finiftram illabitur. Et paulo poftflu. Paliconix,aboppiduloeiufdem nominis, amp;nbsp;nomen amp;nbsp;ortum adeptus,addexte-ram in eum infl uit. Ita Symxthus audus Leontinos primum (vtThucydides libre 6.) mox Catanenfes agros, qui conterminifunt, alluit: vt amp;nbsp;lib. 6, Strabo feri-bit. Hic idem ille eft fluuius apud authores celcberrimus:quod ad cius verticé, qui a faucibus p.m. ferme.jo.intus recedit,Thaliam Nympham,a louc compref-fam,duospeperifle gemellos poetariÏfabulistraditum eft. Quoscumilla,metu Iunonisoptaretaterraabforberi,paruijquidemterra nymphx optatis:attamen ^° cos paulo poft in lueem edidit. Vnde Palici didi,quafi ex terra renati,amp; pro diis a veteribus Siculis funt habiti.Qmbus amp;nbsp;lacum amp;nbsp;templum, ad verticem huius flu-uiiextantia,amp; mirandapluraconfecrauit antiquitas. Cuius memorabilisfuper-ftitiocogitvtfufiusdeiisloquamur.Lacus itaque inter Mençum oppidum pcr-uctuftum,amp; hofpitium Gutterrx,non magni ambitus,ad radices cuiufdam eollis, paulo

-ocr page 81-

DECADIS LIBER III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

pauloinfra Symxthicapita,adhucextat,Naphthiaætate mcavulgo appellatus. Qui afliduam fcaturiginem turbulcntarum ac pene fulphurearum aquarum, trib. in medio crateribus, quos amp;nbsp;delos vetercs vocabant, ad tres circiter cubitos in al-tum eieólans,non aliter quam fubiedis ignibus feruens ebullit olla. Cuius aquç ad ’ perpendiculumcadentesnunquam effluunt,fed rurfumin eudemfinum, qui eo tarnen non fit amplior,recipiuntur ac refident. Cui,quod Palicos fratres,quos ve-fano errore Deos exiftimabant, perpetuo adefTe arbitrarentur, diuinos honores deferebant,cratcrefq; ipfos fumma religione vetuftiores Siculi venerabantur: iu-xtaquosamp; templum (vt lib.ii.Diodorus,amp;: y. Saturnafcorum Macrobius feribût) ^0 porticibus amp;nbsp;architcéturx fumptibus c5fpicuurn,ac teffa Sicilia cultu amp;: religione per ftupendaquidam miraculacrefcentilongeclariflimum, acfinitimis enaItalia: populisfrequentatum,in pfcniticDiis Palicisædificarunt. Quo,cum furti vel cuiufuis alterius caufe fides feu iuramenti*m poftularetur,reus cum aótore dedu-cebatur,ibique,accepto fideiuflbreabcoquiiuraturuserat,defoluêdo quodpe-tebatur,inuocati»loci numinibus, fufpedus iurabat. fi fideliter, difcedebat illx-fus.-fi peierabat,mox in lacum crarerefque vel lapfus expirabat, vel luminibus fal-temcaptuscondemnabaturin]item,vtDioaorusrefert. Anftoteles vero in lib. demirandisauditionibus, muko aliter tabellis id fiefhfolitum fcribit:quasiura-turus ante confcriptas amp;nbsp;obfignatas in fontem emittebat:quæ fi rcde,fuper aquas ^® fluitabant:fi dolo,ftatim mergebantur,periurufq5repentiniscorreptusignibus in einerem palam vertebatur. Quamobrem facerdotes, quibus facrifontis amp;nbsp;templi curaerat,nonpriusadiufiurandum quenquam admittebant,quam fponforeprç-ftitiflet,quiamp;quodpctebatur, amp;expurgationis impenfas,fidiuiniiudicii fuppli-ciumrepentinum luiflet,pro eoftatiroiolueret. Templum vero ipfum afylum prætereatutiflîmumerat,fupplicibusquacunq} calamitate oppredïs. Nam cum Siciliamfoliariditas,pluuiæqueinopia aliquandoexhaufiflet,annona:cantate af-flidi Siculi omnegenus frugum in Palicoru aram congcreban t; quç ob id pinguis avctcribuseftappellata.VndeÆn. 9. Verg.Eduäum (inquit) matrisluco Symæ-thia circûFlumina,pinguis vbi amp;nbsp;placabilis ara Palici. Cuius beneficii religione, 30 ac numinu reuerentia,perpetualegefancitumfi#tvtferuifa:uitiamdominorum fugientes,tuti ac inuiolati in id templum reciperentur,donee iurciurando eis do-mini inpunitatem ibidem eflent polliciti. Quod adeo religiofe obferuatum fuit,vc nunqua datam ibi fcruis fidem a dominis viola^m fuifle Diodorus memoriç pro-diderit.CûigiturreinouTtateacmiraculisalledapopuli cofrequentia coflueret, Ducetius Siculorumprinceps,C. Nautio Rutyio,amp; L.MinucioCarutiano Cofs. iuxta hocPalicorum templum in colle, qui lacui prominet,vrbem in quam fe ad-uenx reciperent,condidit,*Palicamquea Diis vicinis appellauit. Quamurofatis firme c5munita,finitimos colonis agrosdiuifit. Eavrbs,licet vbertatefoli,amp;ha-bitatorum multitudin^,paruo tepore in iufta: ciuitatis formam coalucrit, poft ah 40 hoftibuseuerfa,breuidefccit,Diodorolib.n. tcfte. Extanthodieineodemcolle huiusvrbisveftigia, nonmagno tarnen interim ambitu compræhenfa: templi quoqueipfiusmagnacircalacum,amp;eapromaiori parte obruta monumenta:la-cus autem ipfe ad angulum planiciei,circacollisradices turbidus,amp;:maliodoris, ambitus paffuum non minus centum:in cuius quoque medio tres funt, veluti ol-læ fub igne feruentis,aquarum fcaturigines. Qua: continua etiamnum eruófatio-ne ad tres circiter cubitus in altum,comitantc perpetuo æftus mutmure,aquas ef-fetunt,rurfumque cadentes in finum recipiuntur. Aquas huius ftagni fi mane ante folisexortumbrutapotauerint,rcpentino prope interitu occidunt. Nam licet frigidæ fint, turbida: tarnen, amp;nbsp;dirum exhalantes odorem, qui ex fulphuris bitu-jo minisqjmateria,qua ftagnifundusplenuseft,lt;tbulla:ex eoaliquando efflatæ in-dicant,generatur.Hincadeoperniciofx/untcius aquae,vtnófolumpotantiabru-ta,fed fuperuolantes plcrunqs aues in periculum agant.Nam ex aquarum huiufee-modi vaporibus aer inficitur : amp;nbsp;quo deterior eft materia,eo concretior redditur: quo infpirato,perinde vt guftato veneno aues pereunt. AEtate mea, cum aliqua-doSiciliaficcitatelaboraret, ftagnum hoc prorfus exaruit; ecuius tucrateribus,

F 1

-ocr page 82-

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

vcntisfolumfurentibus,puluis tantum efflabatur. Sedde Palicis hucufquefatis,quot; fiilkidaddidero quod,cum eius quæ a fcriptoribusrecenfenturmiraculaveteri florentefuperftitionefintedita,dæmonum operafuide proculdubio exiftiman-dumeft. AdSymsethumfluïdumreuertor.Cuiuslittoralis ora,quarab eiusfau- , cibusadLeontinosvfquevergir,Xu£hiaprifcotempore vocabatur,aXutho principe,ex filiis AEoli vno,quihuicolim regioni dominabatur, vt lib. 6. Diodorus tradit. PoftSymethumfluuiump. m. fere quinque,fluuii quifando Leonardo bodieinfcribitur,oftium fequicur.Cuius nullus veterummeminit. Oritur is duo-bus capitibus.Qiyorumde^terum,ex duobusfontibusoriginembabet:altcro,cui nonlongea Bucherio oppido emergenti,Gileppo eft nomen: altero,quiiuxca ^® Francofontemoppidum,vbiamp;priorimifcetur,aPafl'anitodiduseft. Et excurres cumaddexteramLeontinum vrbem millepafTuïreliquit,Regina:nomen fufei-pit. Siniftru vero nonlongeaLycoditoppido,cxfonteNuciforo oritunamp;flués paulo poft ordineaugetur ex fontibus Callari, Ciramiro,amp;Minachi:aucIumquc Scuma:nomineappellatur:acdeindeinagroMiIitcllioppidi,e3?aliisfontibusam-plioraincremcnta fufeipit.Vndepiÿ)grcflus,inter MiliteJlum amp;nbsp;Francofontcop-pida,Iococui Barrifaudonomen eft, vbiamp; pluresfrumentarias moJas habet, ho-minum ingenio atque iJjÏera in duos ramosdiuiditur.quorum finifter in lacum Lcontinum,qucmBeueriumvulgoappcnant,influit:(qucmamp;pilcoiumfacit)dc-xter veromillepropepaflusa Leontinorefugiens,cumfluuioRcginæmifcctur: ^® pergenIquevltcrius,ab2E5iculafanlt;ftiLconardi,quampra:cer]abitur,nouumno- , men acquiric.Vndeprorepens,lacum alterum piIcorum,Pantanum appellatum, facit.Naclaufo maris oftio,fluuii curfus detinctur,amp;amnis ftagnat: qui ad dexte-ram agris vicinis fuper funditur,eofque vel ob id inarabiJesamp;eukuræ minime ido-neos reddit. Ad la:uam vero per aquæduS:usfluens,Pantanumipfumprogignit. Hinctotafere hæcregiopaluftriseft. Leontinum frumenti emporium deinde fequitur:vbifinusparuuseft.qui,quodadangulumquendamfituseft,quocollis, qui ei imminet,in orientem fe porrigereincipit,faciensTaurum promontorium, Inglunivernaculalingua,quæliterisIcribiminime poteft,licet diftimfte profera-tur,hodie Siculis nominatur, ^uxta emporium amp;nbsp;eius horrea, templum quadra- 3° toamp;ingenti lapidea Fridericofecundo Cæfare,Sicilian Rcge,conditumimper-fedumquidem,fed mirum extat. In eodemloco arxeft,amp;agerilliadiacens, qüi Murgus appellantur.FuilTcibi olim Murgentium vetu^am vrbem,eruditi omnes aflïrmant.Cuiusdcletaï plaeraque,licetobruta,in eodemagrocernunturveftigia, quodnominis,cuiusaliquodad luicferuat monumentum,affinitas affirmât. Cicero inVcrrem earn Murgentium,Strabo, lib.(î.Mojgantium,Liuius vero li.4.de fecundo bello Punico,Murgantiam appellant. Qiiam quidem maritimam fuifte, nee longe a Syracufis,his verbis teftatur Liuius: Ad Murgantiam tum clafFem na-uium centum Romanus habebat, quo euaderent motus ex cædibus ty rannorum ortiSyracufis,quoueeosageretnouaatqueinfolitaIibertas,opperiés.hæcLiuius. 4® HæcaMorgetibus Afia: populis conditafuit,vtlib.6.Straboex Antiochorefert: Morgetes (inquiens^Rheginos Brutiorum agros cum Siculis primum incolucrut. Vnde ab OEnotriis eiedi,in Siciliam traiecerunt,amp;:Muiigentium hanc vrbem æ-difiçarunt.quæpofteaaCarthaginenfibusfuit deleta,amp;Strabonis tempore pro- » ftratavifebatur. Sunt qui Engium vrbem ex verbis Plutarchi in Marcello maritimam opinantur boe loei ftetifTcjquod ex affinitate recen tis amp;nbsp;vetufti nominis,amp; ex aliis quoque conieduris fufpicantur. Et quoniam emporium hoe Leontino-rumeft,quorumvrbsquinquep.m.abeo intus recedit, Leontinum vrbem,ctfi ïneditcrraneam,hic defcribere non aliçnum a meo inftituto fore cenfeo.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ,

‘ .DE LEONTINO V R B E.

C A P V T III.

Leon-

-ocr page 83-

DECADIS LIBER III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfy

EoNTiNVM, CueLeontiumPtolcmxo,peructuftavrbsp.m.quinque afuomaritimoemporiodiftat. Haecvrbsfialtius cius originem repctamus,omnium Sicilixvrbium antiquillima eft.in canamque quiprimifquosquidemauthorum memoria confequimurj verfati habitaueruntjLxftrygones fuerunt.GentemCyclopum (inquitSo-

linus)fuifl'einSicilia,vaftiteftanturfpecus.La:ftrygonum verofedesin Leonrinis adhucficvocantur.EtPlin.lib.j.FluminaSymxrhusamp;Terias. Incus Lxftrygonii campi,oppidaLeontini, amp;c.Quod ft eciam authoresdefine, vaftieius fpecus,qui inhuncvfquccernuntur diem,lacis id demonfträc. ^uicvrbi veJafubicafinift *o propagacione,vel apopuliconcurfu,conucnienciirimum nomenprimi eius ha-bicacoresimpofuerunc.Lcos cnim Grxee, populus eft Lacine:amp;: cincinGrreis, excendere vel mulciplicare LaSnis fonac. Lacos fiquidem fines, amp;nbsp;incolarum fre-quencia fimul ac variccace eelebres femprf habuir. PoftLxftrygonas hçc vrbs a Siculisfuic habicaca, amp;nbsp;fubinde Naxiorum indigenarum coIonia lib. 6. Thucydi-di.Tbeocles (inqfiic) acque Chalcidenfesc Naxoprofedi,fepcimo poft habicataS Syracufasanno,LeoncinoseiedisSiculis inc«lunr.hadenusThucydides. Quo temporeSiculi earn habicabanc, Hercules Siciliam craiiciens Lcontinumvemc. Cuius agri pulchricudincmadmiratus,amp;quoniamfunrRio honore ab incolis fuit ' cxcepcus,£crcrnaipfecis fuireliquitmonumenca,quænobisa fcripcoribuscradi-10 tanonfuerunr. Deindeveroamp; Naxiorum fedesfuic.Nam Chalcidenfes,quiNa-xumincolcbanc, obacris'jnclemenciam inde difcedences,pcnacibufquetranslacis, inLeoncinos vcnerunc. vbiSiculisbcllofuperaciseiedisqj.fuægenciscolo-niamduceThcocIepofucrunc.Lconcinos(iib,6.inquicScrabojNaxii,amp;quidem indigena:,condiderunc:camque vrbisj^artem quam Tironem hodie appellant, quojd nacuramunicacfl'ec.priirsum incolucrunt:cui deinde circûdudomuro arn-pliffimo,arccm quoque criangularem, qua: adhuc cxcac,cria Sicilix promontoria fuisangulisfpeétanccm*acquccxindealiam vrbisparcem,quam Ciuicacemno-uamdixcrunc,(j:refcence populo addiderunc:vclib. 16. refertDiodorus.Quamea fuiireLeoncinierudicioresopinancur,quxCaftcllumnouum hodiedicicur.Cele-30 briorvrbisporcaapud Leoncinoseoccmporcfuic,quat Iracea vocabacur: veme-morixprodicumeft. Hæevrbs co tempore prudentilTima Reip. politia (vc lib. Policicorum.y.fcribic Ariftot.)quam,quodapaucisadminiftrarctur,oligarchiana nominabanc,rcgebacur:ii^terquosamp;LamimMegarcnfemaIiquandiu pratfuiflc, atquepoftmodumabaótumrefercThucydides.Eo tempore,breuiadeohxevrbs coaluit,vtconfluenci multi tudiniEubœam ad »leridionale Sicilia: latus nouavr-bemLeoncinicondiderint,^trabonilib.6. Cum namque omnium return quxad humanam vitamfuftcntandam,colcndamqucdefiderariqueanr,agerLcontinus vberrimam meflem prx^cat,non modo populos, veluti ad rei familiaris commune horreum, fedamp;tyrannosad prxdamfui inuitauit:fcdicionibufqucetiam inte-40 ftinisnationummorumque varieras acdiflimilitudooccafionesfxpcprxftitcrit. Namamp;xuiproccfliiinPanxtiityrannidemperuenit. Tempore belli Achenien-fis cum plebs a primoribus vrbis defciuiftet,habitaculis propc omnibus folo çqua-tis, vrbs deferta remanlic, Thucydidi lib. y. Vcrumpaulopoft folitudinistedio regrefti Leoncini locum vrbis Phoces nomine, arque areë Bricinnias,qux in ^ro crant,occupaucrunt. Phalaris quoque Agrigentinorü tyrannus cum bello Leó-tinosfupcrairet,cosarmiscxuit. Acnedcinceps rcsnouas moliripoflent, conui-uiisacvinoIétia:eosreiccit.ItaLcontinimaximacum fceditatc interpocula ob-uerfabantur.Indc apud Grçcos in adagium receptum eft:Lcontini femper ad po-cula. Hxc vrbs a Syracufanis olim dcleta^ft:t^ç tarnen poftea reftituta cft,Pau-yo fanixlib.6. MortedemumHieronymiSyracuiSnorumvItimiRegisinfignisfada eft.Sed de his,bcllifquc omnibus latius irfhiftoriis. Hippagoras, Phrynon amp;: AE-nefidemusLeontinipriuata pecunia ad EliamGrxciçregionem proreligionclo-uem feptem cubitorum magnitudine,cui us Ixua aquilam,iaculum dextera prxfc-fcrcbat,ercxcrunt pofucruntque. Vrbs Lcontinum fica eft hodie in tribus valli-bus,totidcmquc collibus prominentibus.Quxres ad vefperam vifis luminaribus, F 5

-ocr page 84-

/

ié nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

quæexdomoruiti fencftrisagminatim quodammodo lucent, eminus confjjide“ ti,fpedaculum tanquamftellati cuiufdam cœli effigiem præbet.adeo vtintentius ipfealiquandofpeculatusfeptentriones,liyadas,pleiadas,Gnoiïamqueardêteni coronam,atquealiarummultarumftcllarumfpcciesmihiexhoc afpedu viderc , vifus fim. Ac vero tres illæ valles,quibus vrbs circumfunditur, turn profundita-tcipfa,tumetiam paludumpropinquitate,lacusprxfertim,quem Beucriumappellant, terreftrem infedumque aerem habitatoribusgignit. Is namque lacus, vt pluribusab hincannis,itaamp;hodieLcontino ad mille paflusin feptencrionead-iacet.qui.p.m.fere.io.an^icunouamaiorum noftroruminduftria cfontibusin-digenis,imbribus,ac flumine cuiuspaulofuprameminimus,coa6l:us,pifcium qui 10 c inari eo alendi gratia deferuntur,toto anno ingentem capturam præftat.Ex qua magnum vedigal,quod per multas Siciliævrbes venum portentur diftrahantur-que, Leontinisprouenit.QuocircaCÏrolus Ca:far SiciliëRex, vtamp;incolarfi fa-lubritatimederctur,amp;:vrbisinfulæqucmunitioni profpiceret,deleólo lococdi-ï!ori,qui vrbi vetcri imminet,amp; a meta denominatur,nouam Erbern fitu,mœni-busamp;viarumamplitudincclaram#quam Carleontinum vocant,crexir. Inhac vrbe.y.Calend.Maias annuæfôlennefquenundinætotius pene Sicilië,imoamp;Ita-Üæ vicinioris frequentilt;'bomnique mercaturæ genere inflgnes,publico foro perpétua inftitutione eclebrantur. InagroLeontino primum frugesiuucntas,amp;fru-mentumfuafponte naici folitum,ac fernen te centuplum fruólumreddi,longa memorial vfucompertiüimum cfle,Cic. Diodorus,amp; Pliniusferibunt.Refert Ariftot.lib.de naturaanimalium. 3. c. 17. agrum Leontinum adeo pinguis pabuli feracemeffe, vt oues ob pinguedinem fape intereant. Idcirco paftores aduenié-te vcfpera fcroque dlei,pccudum greges ad caulas reducere {olenr,quo minus ca-piant pafeux.adeo vbertatc ager illcluxuriat. Fon tem efle in agro Lcontino Ly-cum nomine nobis hodie incompertum,lib.3J.cap.2.Plinius tradit. qui adeo pc-fi:ilenseft,vtfiquisexco potauerit,tertio die emoriatur.imoamp;vnicobauftubi-bentesquamprimuminterimiRufusEpbeflusprodit. Ciuesbabuithxcvrbscó-plures,a quorum virtuterebufquegeftisilluftrior eftfada. Scd inter cos Gorgias Phi]ofopliusamp; Orator præcipuus fuit.Ispatria Leontinus Charamantida: filius 5® fuit,fi Philoftraroamp;: Paufania^aut Pbilolai,fi Æliano credimus,Empcdoc!is difci-pulus,vtrefert Quintilianus. Praceptorfuit Poli Agrigentini,Pcriclis, Ifocratis Alcidamantis,amp; complurium pèiloiopborum atque tyatorum.Gorgias tanquam patri quiequid habet ars fophiftica ingenii,iure debet,vtauthor eft Philoftrat’qui vitamciuscxaóleferipfit.Quieqwid ornamentiÆfehylus Siculus,poeta tragicus, addidictragœdia:,veftemnimirum,pulpitum,pcrfo|^as,heroum nuntios,quibus fcenaamp;profceniumornatur,aGorgiamutuatus eft. A gatho poeta tragicus,quem vnumfapientem pulchrequeloquentcmlcenamiratur^fcepe iniambis fuisgor-gizat. Vehementiaprætereain dicendo,paradoxorum ïpiritus,magniloqucntia, elocutio,tranfgrcffio,adielt;ftioncs,verbactiampoëtica,ornatus,gtatia,ex quibus 4® oratio turn dulcis turn potens emanaret, Gorgiæ inuen tionis eft opus. In Panegy-ricisquoqueeminentiflimuseft vifus.In oratoriaacfophifticaarte vfqj adeofuit cminens,vtfinguloanno a difcipuliscentum minas afl«queretur,amp;alios ex pa-trc|^:iniisdiccndiqua:ftusfacerct.Hic,vt Plato amp;nbsp;Cicero tradunt,dequacunquc rcindifccptationemquæftioriemque vocatus,copiol)lhmc fedidurum profite-batur, aulusqjeftinconuentu omniumexfingulispofcere quaderequifq;vellet audire. Hichominum primus amp;nbsp;aureamftatuam,amp;folidam,quæ fuam effigiem adviuum prope cxprimebar,feptuagefjma circiter olympiade,cum orationcin Pyihicam exarahabuiffetjDêlphisinjemplo ApoUinisfibi pofuit, vt. ic.lib.fcri-birPaufanias : cumexterisnonaffrea, feddeauratafurrigcrcturitatusfuitciusdo- 1® cendx artisoratorixquxftus , vt Philoftratus,Cicero, Diodorus amp;nbsp;Pliniusmc-morarit.Hicobeloquentiam,famamamp; commendationem, a Leontinis inter legatos primus pro auxiliis contraSyraeufanos impecrandis Athenas miffus eft. In-grefrusvrbem,cuminSenatumacpopuIiconucntumaddudus cflet,orationcm habuit maxima acrimonia, arte dicédi,exercitatioms inuencione,acdeclamandi modo,

-ocr page 85-

DECADIS LIBER III.

^7

modo,arque peritiaadeo infigncm,vtlicet Athenienfes ingenio fummojfumma* queeloquennapollerent,amp;nouitatemeius fermonis,amp;colorumrhetoricorum pinguedinem a communi arte differentem admirati,prçfidium,quod poftulabat, libenterconcelTerint.HinCjVtSuidasfcribit,vt Athenispublice artemoratoriam profiteretur,verbis fimulamp;fummiscum præmiis induxerunt.Vbi dm cumincre-dibiliomniumadmirationeattentioncque,auidiflïmeaudiretur,Critiamamp;:Alci-biadem,ambos state ff orcntes,Pcriclem quoqueacThucydidem fenc/centesfi-bideuinxic.Tädem vifendspatris defiderio impetrataab fenatu venia, in Sicilia profc(ffusLeontinumvenit.Patriareuifa,acfalutatisl.1J^ibus,inquib. fucratedu-lo, catus,quorum adhucin regione Caftellinoui diruta Leontini oliendunt veftigia, quaff fitimextinxifTet, Athenas reuerfuseft. Vbi tandeminedia aefeniofummo confedusoccubuit. Cuiusfumis canto honorefuntproiecuti, vtcucsteri Areo* pagitssneatantum ftatua pro iuftisdonft-enrur,Gorgiamfolum aurea infculpi fanxcrint.Vixitaucemannos centum amp;oólo,ffue centum amp;nbsp;nouem,vtApolIo-dorus tradit: ita corporis robore,fcnfuum integritate,ingenio vcgeto,amp; memoria firma,vt incerrogatus cur tandiu viuerc vcilet, refpondilPe dicatur a Cic.Nihil fehaberequodfenedutemineufaret. Incerrogatus iterum caufamtamlong.Tfc-nedutis,amp; valetudinisin omnibusfcnfibusvigcntis,rc1fj?ondffrc a LucianoinMa-crobiis traditur,quodaliorum conuiuianóffc fedatus. Quofadum eff vtin ada-gium Gorgisfenedus peruenerit. Cumiraque Gorgias ad luprcmum fenedutis deucnilTetjinfirmitate deccntus,ac morti vicinus in fomnum dilapfus eft.Tune ad cum quidam accedens qusff uit quid agercc.cui illerefpondit,lam mefomnusin-cipitfratritradere: mortem fomnifratremappellans,vtÆlianuslib.i.refcrt.Huius viri tres hodieorationes extantFlorcnnæin bibliotheca D.Marei ordinisPrædi-catorum. Nobilicaturamp;hxcvrbsmulcoilluftriusreliquiis Alfii, Philadelphi, amp;nbsp;Cyrinigermanorumfratrum,qui a TcrtylloSiciliæpræffde pro Chriftiana picrate fortiter occubuerunc,amp;:pro numinibus tutelaribus iaibicoluntur. Lcontino itadefcripto poft eius emporium maricimum ad p.m. fexPantagisflu. oftiom fe-quitur,quod Brucahodieappcllacur. vbiamp;eiufdem nominisemporiumproftac. flu.veroipfePorcaria,ciufqueoftiumhacstateCanaIedicitur. EflehunePanra-giamfluuium Ptolemsusoftendit,qui inter Catanamamp; Taurum promontorium Pantagiam ponit. Situs quoqueloci identidem indicac.Verg. etenim Æn.5. Pan-tagiam hoe verfu defcrib^t: viuoprstcruehor «ftia faxo Pantagiae Megarofquo ffnus,Thapfumqueiacentem.PorcarisnamqueffucBrucs flu. oftium in veraq^ riparupeshabet viuasad vigintiferecubicosalWtudinis éditas,ingrcditurq5 mare ipfumfluuium palTus circitejjmille: vbiamp;:ftagnat,amp;paruorum nauigiorum ftatio cft. Exvtraque igitur ripa ad fauces hie flu. viua habet faxa, prscifafque rupes, cuiufmodi nullum non modo Sicilia, fed Italia quoquefluminis oftium vidifle . memini. Æneæ præterca nauigatio abeodempoetaeocarminedeferipta hune ^® Pantagiamefle fluuium proculdubiooftendit.Æneas namque frecumprius,Sy-

mæthum poftea,deinde PantagiamacMegaram,amp;Thapfum denique præcerna-uigauit.C^odamp;Ouidiusquoque(licetvcrlo ordine) a Syraeuffs aulpicatus hoc carminédemonftrat: Lûjuerat Ortygiam,Megareaque, Pantagiamqj. Ad extremum occaffoquaPantagiænomen huicflumini a veteribus fuitinditum,amp;:vfidô fabulafumpta eft, idemliquido déclarât. Sæuiente nanque hyeme exLcontino« rumcolIiumtorrentibusimbribufqucPorcariæhicflu. audustanta viac violen-tia delabitur, vt faxa quamplurima fecum trahat, luoque fluxu dclapfuque ingen-temreddatfonitum.VndePantagias Græcumilli nomeneftimpofftum,quod to-tum fonanscft Latinis. Vnde amp;nbsp;fabulam,vetereshuiufeemodi commenti funt. ^° Ceres cum filiamProfcrpinampaflimqua:rer?t, cymbalis amp;nbsp;lympanis circum-curfftansfonitumamp;;tinnitumcicbat,vt(fUihbctrefcire polTctquid namipfainuc-ftigaret.Cumquead hunePantagiam fluuium latins lonantem amp;fuis tinnitibus obftantem perueniflet, filentiunieümpolùit. Claudianusctiam lib. 2. a faxoruen tradu hune flu. deferipfft his verbis,amp; faxa roranté Pantagiam.Minus igitur aquo aduer£erunt,quiPantagiam Marccllinum efleflu, qui in Megarenfifinu profluir^

F 4

-ocr page 86-

DE REBVS SICVLIS, PRIORIJ

(Hl

feripferunt; cum neque ficus, nequeordo, neque rcs,ncquc vUus cis deniqueau* thorum faueat,fed etiamnum aduerfentur. Oftreas'fert Pantagias ad fauces tota Sicilialaudatiflimas.Oftrcx namque filiccofunt tcgumcntoniunitafjamp;nonnifi malico a rupibus fubaquancis, quibus funt affixx, diueUi pofiunt: gufiu tarnen fa-^ pidiflîmçfunt. Emporium hoe in mari non procul a li ttorefoiram habet,quæna-uium eft capax,5(: tuta ftatio’. Oritur Pantagias in agro Lconcino inter Lcontinu amp;nbsp;Auguftam, ex fonte cui Aluiri nomen eft hodie, p. m. ferme fex ab oftio recc-dcntizamp;plerunquc ad locum cui Gifira nomen eft, marginesegrellusagris lupcc funditur. Supra Pantagi^ flu.Lamis c Megara Grxcix vrbe lecum ducensco-loniam,quo tempore Catanaamp; Lcontinu a Naxiisconditac funt in loco cui pnlca ïetatcTrotilocratnomcn,oppidumcondidir.Quodbreuipoftca,vthb.6.Thucy-didesrefcrt,defcruit,amp;:Lcontinumcum Naxiisincoluit.

DE AVGVSTA, MEGARA, ET HY-

blavrbibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

10

Capvt IIII.

^NTAGiÆ flu. amp;BrucarcmporioTaurus promontonum Ptolcmxo, r quodSanaamcruccmabacdiculaciufderanominisibidcm olim crcda *® hodie vocant,prominet, atque inmarcexcurrit. Vbi óéfalinxplures,in quibusmarisaquainfula fai gignitur. A Bruca maritimo quidcodo, terreftrivero itinere tribus paf. m. ChcrlónefusPtolemsfOjpcninlulaLatinisab-eft: qua: cenuiadmodumfpacio Sicilia: coniunda eft,dulciumquc aquarum pror-fusindiga.gemino portudextra Içuaque infignis:quanquamquiadoccidcntcni vergitfolcm,latiortutiorqueportuseft,Mcgaricusolimdidus,quodintcr Augu-ftamamp;:Megaramincerfluac:quem Megarenfem finum fuificconftantiffimu eft. Inhac pcninfula Auguftanoui nominis vrbs extata FridcricoCa:fare huius no-minis fecûdojSiciliæ Regc, poft dclctasCcnturipas,quod oppidum infolenrerab codefciuit,anno falut.i2X9.condit3,quamAuguftamafeappcllarivoluit.Oftcn- ’ dit id lapis marmorcus fupra portam arci'’ nhxrens, his verfib. folcnni charadcre exprefl^sinfignis.

Auguftam Diu»s Auguftuscondiditybem, Éttulit vt titulo fit veneranda fuo.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teutonica Fredwicuseam de proie fccundus

Dotauit populo,finibus,arce,lij,co.

Et inalrera arcisporta,quxmcridiemrefpicit,lapis aleer infixushanc habetin-feriptionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Huius apex operis ex maieftate dccoris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ Denotat audorem te Fredcrice fuum. Tune triadena,deccm duo,milleducentatrahcbant Tempora,poftgcnitum per noua iuraDcum.

Hare vrbs ab cxordio plures vaftationcs eft pafla.anno vero falut.1560.cum a Fri^prico tertio huius nominisSicilia: Rege ad Neapolitanum Regem Aloyfium dcfccifl'et,aCatancnfib.acSyracufanisincendiofcedata,amp;foloæquataeft.Cuius ruinas Auguftaniterram veterem vocant.SubindetamenabeodemFriderico rc-ftitutaeft. Æcatevero mcaannofalut.ijji.ió.Calend. Auguft.aSyna Soliman-niTurcarum Regisclaffiscentum circiter triremiumduce,captapriusarce,ignc totaeftabfumpta. Inintimoeius portais receffuparuaeft infula, PoftAugufta, ciufqucifthmum,IittuscircumeuntiYhaded.xSarraceninominisflu.queminrus p aSandoIulianoappellanr,oft]umoccuiïir,Ortumhabctisflu.4.p.m.fupra Leó-tinum ad meridiem e duobus fontibus mille padus afcinuicemdiftantibus.Quo-rum alterSalicis,aIterChuppi nomen habet. Hune fluuiu deinde ad p.m.a.Mar-celliniamnisinipfo Auguftanoportufaucesfequuntur.Intus vero,cum proprio hodienominecareat,Pafrus Syraedfarum atraiedu eiusvrbisappellatur.Hunc

Hu.cum

-ocr page 87-

DECADIS LIBER III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O

fiu.eum non ab recfle cxiftimo, quem.4. lib. debelloPunicoMilliam vocat Li-uius,cumqueintcrSyracufasacLcontinumponit.Marcellinum veronomé vn-de illifuerit impofitumji non aMarcello Syracufarum expugnatorcjncompertü ,miliicft.OriturfupraSortinumoppidumadoccidcntemp. m. 3. efonte inligni, cuiFauaraeft nomen: amp;:decurrens antequam PafTus Syracufarum nomen acci-piac, Curcuracium a Friderico Rege tertio, quod ad daromontenfes defeciflet, deletum oppidum,prætcrlabitur. PoftMarcellinum p. m. Alabiflu. oftiumpater Diodoro amp;nbsp;Ptolemæo,quem Cantarum hodie nuncupant. Ortum habet non proculaboftionihpaftibusquingentis a fonte eiufde^nominis,vbiamp; Lymbe-' 10 traolim arxerataDxdalo extruâahb. y. tefteDiodoro.cuius hxcfuntvcrba:Dç-dalusapudCocalumamp;SicanosdiutiuscommoratuSjpræclarusarchitcéluræprç-ftantia,extruxitininfuIaquadamquæadhucpcrmanent,opera.NampropcMc-garamcxtruxiteamquædiciturLymbetr Ex qua ingens fluuius,Alabos nominejin marepropinquumeffluit.HæcDiodorus. Lymbetraarx,quæDiodoriex-tabaræcate,hodi^dirutapauca fuioftendit veftigia. PoftAIabumperfundæia-dumadlatusvrbisdirutæfonsabeftfaluberriénus,perpétuas eftundêsaquas:cui Cantaro etiam nomen eft.ex quo Auguftani aquas in v^bcm ad potum paruis na-uigiis comportant. Imminethuicfonti,amp;: Alabifauc^ad iaófum lapidisfcqui-turproftrataquædamvrbs,quâmareabvna ciuspartealluit. Cuius mœnia, quae 2'0 millepalTusambituhabuifle palam eft, ex quadratisin^entibusque lapidibusló-gelateque iacentia, praefertim qua mari alluitur, domorumque in ca veftigia mira confpiciuntur:quamMegaram fuifte vrbem nemoinficiari poteft,cum ex re-latis Diodori verbis id plane coftantiffimum fit.Nam cum propeMegaram, Lym-betram Daedalusarcem conftruxerit,cxquaflu. ingens Alabos nomine in mare propinquum effluit, qui proculdubio Cantarus eft, paucis paffibus diftans a mari caput Habens,amp; authorcs hoc in loco Megaram amp;nbsp;eins portum ponunt: quis non videt dirutam hanc vrbem Megaram efle? Et rurfus quis Auguftam Megara fuifte fomniare poteft.?cum 6.p.m. ft terreftriitinere-.ft maritimo proficifearis, quinque, amp;nbsp;mari interfluente, Augufta amp;nbsp;eius cherfonefus ab Alabo diftet fluuio, que pro-3^ pe Megaram Diodorus conftituat? Maritimam veto fuifte Megaram,amp; non me-diterraneam, vtnon rcâePtolem.tradit, Thucydides in. 6. his verbis oftendit: Athenienfes,qui in Sicilia erant,mouentes e Catana nauigaucruntMegaram ver-fus,quæ eft in Sicilia. amp;:lib.ÿ.Àthcnicnfes (inqui«^ viginti cumnauibus ante Megaram obferuantes Syracufanorum naues.Et in Verrem Cic.hæc habet verba: Hæc vna nauis ex clalïe noftra non capta eft,fedénucnta adMegaridcm,qui locus eftnonlongeaSyracufis.Et ]^ Mela, A Peloro (inquit)ad Pachynum ora quxex-tenditur,Ionium attingens mare, hxc fert illuftria : Meflan am, T auromeniü,Ca-tinam,Megarida,Syracufas.Quibusfi Vergiliiamp; Ouidiipaulo fupraanobis relata addideris verba, non fupererit cauillandi locus. Megara igitur, qux hæc iacés 40 adCantarumeftvrbs,lib.6i tefte Thucydide,aMegarcnfibus exMegara Atticx regionisvrbeoriundis,duccLamo,conditacft;cuipatrium nomen impofuerunt. Strabo veroMegarenfes qui Doridemincolebant, inSiciliam venifte fcribit,amp;: proptereaaDoricnfibusjfThcocle Naxi conditore follicitantCjConditamfuifTc refert. Hanc vrbem Plutar.inMarcelloSicularumvrbium longe vetuftiflïm»im ob id (vt exiftimo)appellat,quod priufquam aDorienfibus fine Megarenfibus in-colcretur,Hyblavocabatur,vtlib.6.StraboIcribit.quod amp;;Thucydides his verbis affirmat:MegarenfesHyblone Rege Siculo duce Megaras incoluctunt:qui Hybiæifuntdiâi.hæenanque vrbs Hyblonis eratregia. Et licet Strabonis state Megara non extaret,Hy hls tarnen nomen^^ropterHyblsi nominis prsftantiam 5° ex hoc loco memoria non exciderat. Hxc itaïiue vrbs initio a Siculiscondita, Hybla: poftmodum a Megarenfibus habftata,Megara eft dida. Et quoniam'in Hyblam incidimus, poftulatlocusvtleftoresadmoneam tresinSiciliafuilTeHy*-blas,vt Stephanus Byzantins ex Græcorum fontibus in fuo de vtbibus libcllo ferb bit,maiorem, minorem , amp;nbsp;minimam. Stephanihsefunt verba: Hybla: tres font Sicilix ciuitates.eft maior,cuius ciucs Hyblxi. Parua, cuius dues Hyblxi, Galeo-tx,52

1

-ocr page 88-

70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SI CV LIS, P RIO RI S

tæ, amp;nbsp;Megarcnfes:minor vero, qux Heranominatur. hxc Stephanus. PaufaniaS veto lib.y. duas fuifle in Sicilia Hyblas fcribit : Fuerunt (inquit) Hy blæ Siciliæ ci-uitates duæ,cognomine Gereatisvna,altéra maior.Retinenthacetiâæcateprifca nomina.Earum altéra in agro Catanenfi plane defertaeft, altéra in eifdem finibus ad viciformam redada. Inhacfanum cft Siculorumcelebritate religiofum,Dea: quarn Hyblæamvocantdicatum. Ab hoc populo louis Iîgnum,prifciadmoduni operisfceptrurntenentis,arbitrorin Olympiam deportatum.Nam oftentorum amp;nbsp;fomniorum in terpretes eire,amp; cæteros qui in Sicilia funt, Barbaros, Deorû cç-remoniis colendis anteir^hiliftus prodidit.hucufque Paufanias.Thucydides au-temomnium trium Hyblarûmcminit.Quarum poftremaminagro Gelenfi fuifle lO fcribic,vtpauloinfenusmemorabimus:alteraminagro Catanenfijertiaminhoc loco conflituit. Maior Hyblain agro Catanenfi^taerat,tefte Paufania.Hanc no longe ab Inefla amp;nbsp;Centoripe fuifle lib.lj. Thucydides tradit,cum AthenienfeSjCa-pta Centoripe, amp;nbsp;incenfis Ineflxorum amp;nbsp;Hyblçorum fegetibus,Catanam regref-fos memorat.Huius tantum Ptolemæusmeminitj cum Hyblafri mediterrancam facit,quæamp;ipfaPaufaniæætatedeéertaerat,liceteiusnomen duraret, cuiufqjci-uesHyblçifolummodoicebantur. Hæcfortaffisea eftquamIib.Sicularumreturn. 4.TicllamPhiliftusfuiirerefert,cumextribusHybIisTieIlam vnamnomi-nat: quæcumnoftra ætatenomen etiamamiferit,lîthe ealudica vrbsdcfertaamp;: proftrata,incompertum^fl:. Altéra Hybla,quxinfinibusCatanéfibus fitaaPau-10 fania,cuiLis ætate in vici formam redada vifebatur,Gercatis appellatLir,ea eft pro-culdubio quarn defcribimus: quæ amp;nbsp;a Catanx finibus non longe abeft, amp;nbsp;Megara quoque a Stéphane vocitatur. De ealib. 6. locutuseftThucydides, cum Me-garenfes Hyblæos cognominatos memorat.Huius itaqueciuesHyblæi, Megarc-fes,amp;GaIeotædicebantur.Hyblxiquidcm,aprimavrbis appellatione,fiue a Rege Hyblone: Megarenfes autem,ab altéra vrbis huius ædificatione, amp;nbsp;ab eorü pa-tria: Galeotx veto, a Galeote Apollinis filio,quem futurorum prçfcium,velu ti tu-telarem Deum,amp; profeflîonis fuæducem fedati, portentorum,fomniorijamp; ofte-torûauguraliamp;arufpicinaarÿ:interpretationequcpræftabant. Magicaspræterea artes callebant,amp; futuros euentus adco certo præuidere videbantur,vt non ab ho- 50 minibus, fed a Deocorum darirefponfaabignara plebecula cenferentur. Gens in vniuerfum fuperftitiofa,quæque in exprimendis Deorum cæremoniis cæteros in Sicilia Barbaroslonge antcctlleban Horum primo de Diuinatione meminic Cic.fomniorumque interpretes fagaciflimos vocat.Hos amp;aDionyfioTyranno confuli folitos fcribit Ælianus.Fîni quod Deæ Hyblæîe religiofiflimum fua ætate inhaevrbe extitifle fcribit Paufanias,hodienullamemoria,fediacentisalioqui vrbis miræ apparent ruinæ. Tertia in Sicilia erat Hyola,quarn minimam appella-bant: cuius non meminit Paufanias. Thucydides tamé lib.4. iri Gelatino fine Ge-Icnfi fuifle agro,amp;CleandrumGeloorum principem ibiinterfedu tradit, amp;nbsp;Hc-ram quoque vocatam Stephanus aflerit.Sedquæ ilia fueritexiis oppidisquæin ^^ eoagro vetuftatis monumentaadhuc feruant,incertum eft. Habet Buterium no-nihil antiquitatis,amp;: vifuntur quoque plures in Geloo agro prifeorum temporum ruinæ.Dequibusquidconiedari poflit,nihilhabeo.Piÿ)indeadMegaramipfam, qoæamp;alterafuitHyblafvtdiximus)redeo. Hæccircumquaquefluuiis,amp;fbnti-bus irriguis,ac portu nauium capaciflîmo, qui nunc Auguftæ infcribitur,erat infî-gnis. At poftquam fuit a Megaréfibus habitata,adeo creui t potentia, vt centefimo poft anno,fuperante multi tudinc,incolæ(vtlib. 6. Thucydides fcribit) Selinuntem inSiciliavrbemadlittusmeridionale fitam,Pammilo ducente eoloniam, pulfis indePhœnicibus,habitauerint. Cæ;erum ducentefimo quadragefimo quinto pofteiusædi$cationem anno,a^elone SyraeufanorumRege dirutafvtineodê ^° lib. Thucydides,amp; Herodotus in fept/înorefcrunt)amp; paulo poft obfitus amp;nbsp;por-tus pulchritudinem a Syracufanis reftituta, poftremo aM.Marccllo, qui eius horrendo exemploSyracufanoscæterofqueSiculos ad deditionem per metum cogéré voluit,capta,direpta,funditufque euerfa eft, vt lib.4. de bello Punico fcribit Li-uius. Hancmellispræftantia, cuiusfecundasapudveteresobtinebat,nobilitauit

Plinius.

-ocr page 89-

DECADIS LIBER III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7*

Plinius. Eius näqueager, amp;nbsp;imminentes colles, vbiMelillis noui nominis oppidû \ eft,thymiarquefaliétifloribus,quibus apes auidiflimevefcuntur,plurimûabundant. Quo circa eosHyblæoscfle montes apud prifeos mellis fuauitate celebra-jtos,nullidebetefleambiguum: capiæfcrtimratione,quodmclin eisamp;circumui-cina plaganatum,cuiuis alten in Sicilia ftipato hodie etiam præfertur. Viros etia cruditione claros peperit. Theognis nanque Poeta, qui Olympiade quinquagc-ßma nona floruit, in eaftefte Suida) natus eft. Hicfecit elcgiamde feruatis in ex-pugnatione Syracufarum.Sententiasquoqueac vitæprascepta elegis complexus eft. Ad Cyrum prasterea Regem,quem vnice obferuabÿ, Gnomologiam fcripfit, ïo amp;pleraquealiaeruditionismonumentacarminibusexpreifit, Epicharmu quoque poetamcomicum,comced^inuentorcm,Megarcnfemfuifl'c,infua Poëtica Ariftotcles,Cicero,Horatius teftantur:etfi non defint qui Syracufas ei patriam attribuant. Hicmultoante Chionidemamp;Magnete antiquiflitnos comicos floruit, triumqueGræcarum literarum, zeta, xi,pfi,inuentor fuit. Cuius amp;nbsp;banc fententiä inTufcul.Cic.celebrat:Nollcmmori: fed mortem nihil .rftimo. Eu Plautus, Horatio in epiftolis refercnte,imitatus eft. V ixit aatem annos nonaginta fepte,vt Lucianus refert. Poft Megaram dirutam vrbem ad paffu^eremille, fluuii,quem a faniftoCofmano,abædiculapaulofuprahuic diuo dicata, hodie vocant,oftium iequitur,vbi lacus eft quadraro lapide ad pifeium capturam a Friderico fecundo *° effare extrult;ftus. Oritur non longe ab oftio, a fonte inflgni ad radices colli h Hy* blæorum emergent!. Cuius agcr cannæmellitæferaciflimuseft. incubât ei fupra fuumfonteminter colles Hyblæos Mclillis,iucundotcrra amp;mariprofpc(fture-censactenucoppidulum.4.p.m. aMcgaraamp;cius ora refugiens. Quod anno fa-lut.iyqz.quarto id. Decemb. hora.ij. teijræmotu totum fere collapfum, ab oppi-danis ftatim reftitutum eft. Ad radices horum eollium, vbi caput fluuii eft, locus cxtatquiScalaliliorüpatrialinguanominaturzvbifrcquentia gigantü fcpulchra funt: quorum monftruofapaflim ibidem oflaelFodiuntur. Etpaulopoft S. Co-fmani oftium, p. m. 4. Thapfus peninfula Thucydidi lib.6.amp;: Verg.Æn. 3. infula, Manghifi Sarracenorum lingua hodie dicta, occu^rit, qua: anguftiflimo terra: li-5® mitc in mari prominens peninfula eft. Portum habet ad ifthmum qua Syracufas vergit: qua in mare protenditur,fluólibus par amp;nbsp;arabilis tota eft : qua: ratio Verg. cft,quamobrcm earn iacétemappellarir. In hac Lamis Megarenfis, (cuius fupra meminimus) aLcontinis pulfus oppidum (refeftnte Thucydide) eSdidir. Quod decedente conditoreMegarenfes deferuerunt,cuiufque nulla iam extant monu-menta. PoftThapfum,iuxtaSyracufana viam^pyramis ex quadratis lapidibus, amp;nbsp;eis ingentibus in excelfuga furgens, peruetufta quidem, fed Integra xtate mca cernebatur : verum eius quoque anno lalut. 1341. conculTus apex terrxmotu cor-ruit. Plura in hisagris [vi^æ habitationis cadaucraadhuciacétiavifuntur, qua: lingua patriaSyracufani antiquitatesappellat. Scribit quoq5 Thucydides Bidira ^° fuiireoppidulumnonlongeaSyracufis.Bidis(inquit Cic. in Verrem. 4.) oppidu eft tenue fane,non longea Syracufis.Etrurfuseodcmlib. Bidcnos populos parum aSyracufisdiftantesnominat.Illudvcro,quonam fitumfueritloco,incompertut mihi eft,nifi dirutum oppidulum. 13. p. m. a Syracufis ad occidentem diftans illud fit,vbihodic ædesD.loanniAbidinidicatavifitur. Sedamp;DiodorusIib.io.Abi-cenumoppidum in his agris conftituit: cuius qux fint veftigia,nonvidco:licetno ab re Bigenis agri nomen illiuselTemonumcntumvideri polfit. In hoc agro Sy-racufano,SarracenisSicilia poticntibus,oppidulûeratPenthargia:nomine,quod Rogerius Normannus Siciliæ comes,recepta iam Sicilia,quia ab eo prêter fidem dclciuerat,funditusdeleuit,vtcxadiusiniiiftoriis. Perfeuerat tarneneiusnomi-nis aliquid adhuc veftigü.Turris etenim in eo agro nuper ereéla, amp;nbsp;ager illi adia-ï° censTargianominantur. Trogilorum portum ad hoc litrus fuilTelib. y.fecundi belli Punici Liuius fcribit. Qué parua ftationé, paruorumq; nauigioru capaccm, qux hodie Stintinus vocatur,Syracufani fuifte arbitrantur. Verü id,cu is locus incommoda nauigiis prxbeat ftationc,lcéloris arbitrio iudicadürelinquitur. Sedia vrbe ipsaSyracufas fequêti libro dcfcribam’.In qua fi prolixiorcs crimus, loei nos dignitasexcufabit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F. TH.

-ocr page 90-

7^

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

F. TH. FAZELLI SICVLLOR-DINIS PRÆDICATORVM, DE RE-bus Siculis, prions Decadis

L I B Ë K I I I L

DE VR^E SYRACVSARVM.

C A P V T I.

Rbs SyRACvsÆ^Siciîixoïimitictropolisïib.i.tcftcValcrioj ^^ vrbiumquc Siciliç princcps Solino,amp; omnino notiorguam vt pluriumtitulorum commendatione indigftt,a Thapfo. 4.p. m.littorali ora c^fcquitur. Qüz cum tetrapolis olim fucrit Ci-S ccroniJ)iodoro,Strabonigt;amp;PJutarebo:primaciuspars,qua: hödiWblitur, prifco tempore,tcfteNicandro,Omotcrmödi-cebâtûr.Hanc,cum nondum mari efletcircumfluaamp;infuJafa-£ta, aggerque clTet logæo ex lapide, quem elcftum vocant (vt ex Ibyco lib. primo refeftStràbo)pauIopoftdiIuuiumÆtoIi ex Ætoliarcgionc,oppidoqueOrtygia profeiSi,öramuiïiprimiincolucrunt. Q^mfimüljamp;DelonvnameCycIadibus infulameodemtempore tcncntes,abGorumpatria Ortygiam appcllaucrunt,vt *® idemNicàndermemoriæprodidit:licetfîntquiaDiana,cuicamfacrificauitanti-quitas, Ortygiamvocatamfuifleferibant. Verumpoftca3nnomudi.4ioo.amp;an-tc vrbem Romam.7oo.(vtfupputat Eufebius) Siculi pulfis Ætolis eam habitaue-runt.Hinaßque cum inSieiJiam tfaieciflcnt,vrbiconftruendaelocumidoncum quærentes,inter alia qua: incolüerunt oppida,in hac optima pulcherrimaque Sici-hæ adiaccti pcninfula,inter d uos inxquales portus,amp; cui folo angufto fpatio duo-busportubusintericdoinfulr?nom£natura inuidit,primis habitatoribus ciedis, mocnialoco tutiflimo,amp; quern pauci cuftodirepoflcnr,pofuerunt. Porro bisfe-dentibusquidinca mcmoratudignugeftum fit) nihil ad nosautboruautinopiaj autincutiaperuenit. NomcauiemvrbiSyracofionÇræcccarationcfuitpoftca 3® inditum^quod traho adquietem Latinefonat. AtpofttreccUtoscirciter annos (vtThucydidcs fupputat) Olympiade xi. (vtDionysus AlicamalTcus lib.primo colligit)annoquemundi. 4461.amp; abvrbe condita. 4ix. Archias Corinthius,ex corum numero quiab Alcxo Herculis filio defcendcrant,Lydia:quc imperium fupra quingentos tenucrantannos, vtlib. primo refert Herodotus, cum magna fuorum manucOorinthoinSjeiham profugis nauibus aduedus, Ortygiam lu-peratis bcllo profligatifqj Siculis,ereptam occupauit,fcdemquc fibi oraculo forti-tam delegit. Cuius aduentuscaufamhuiufmodi in.l. Amatoria pcrhibctPlutar-chus. AbronArgiuusquidam Dexandri Phidonifqj inuidiam, quorum clandc-ftinas in Corinthios detexcrat infidias, in Mcliffum, agri^Zorintbiaci vicum,cum vxoreprofugiens filium ibidem fufeepir,cui amp;alocoMeli/rum nomen impofuit. Quiamp;ipfepoftquamadoleuit, cconiuge Adæonem genuit. Huncadolefccnte, quod forma eflet venufta, moribufque pro aerate delicatiffimi.’, Archias inter Co-rinthiosamp;opumamp;dignitatisauthoritatcprinceps ardentcr amare deperireque ccepit.Atcum necprecenecpretio cxplendx fuæ libidini aditum patereperfpi-ccret,vim ftatuit expenri : alTumptoquf audaci feruorum ac domefticorum fatcl-litio,Melifli domum inuadit,pucftimquc vi aggreditur.Qm dum hinc Archia:,fa-dionifque eius impiis manibus trahitu?,indepatris,iniuriamfruftraexecrantis, Deofquc intamnefariifcelerisatrocitateobtcftantis,fuorumque conatibusrc- ^ tinetur,inter diftrahentium manus miferabiliter difeerptus interiit.Quo fado or-bus pater,qui vifaanteoculos crudeliffima filiinccccxanimatusiam vitae bbi ipfi fincmdecreuerat,arrepto cadauerc recenti adhuc cruore madido,Corinthum bacchanti

-ocr page 91-

D E C A DI s L I B E R 1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

bacchant!fimilisingrcditur.ibique in fonconfpeäu miferandam gnatilaniena oftcntans,lugcnfque perquam miferabiliter, fenatus populique fidem acque auxi-Hum implorât: patrifquetecentia in ciuitatem mérita cômemoransrogat,vc'hinc feruatxnuperreip.beneficio, inde tam horrendifacinoris infamianefanum ho-micidium vlcifcantnr.Quæ oratio,lachrymç ac lamenta,etfi populi iam animos in commifcrationem pertraxiflent, Patrefquemanifeftifcelerisfœditatem detefta-ti,tacitamapudfelcgum vindiólamdepofccre viderentiir: tanta tarnen erat Ar-chiætotavrbe potentia,vt nequequire(iftcre,ncque qui ius dicere in cumanderer,quifquam reperiretur. Hacitaque ArchiæimpunMatedefperans pater, obfer-10 uato ludorum Ifthmicorum tempore,quos in honored Neptuni celebrabant,co-fcenfaipfiusædis fummitate, Bacchiadis prius acdiisomnibus ad vindidam tan-tæiniuriæinuocatis,præcipitlt;Ânfefede temploin caputdeiccit. Necmultopoft (mirum didu) fubito hominum fimul ac brutorum animantium contagione,frc-quentiqueftragepervrbemgraiTari peftis,agrofqueinauditaariditatedecoquere morbidus ardor fcotamque regionem infeftarc annona: caritas cœpit. lamque de totaConnthiorum progenie conclamatum^ucrat, nifi confulto ad extremum Apollinisoraculo,acceptoque refponfo nonprius gentis mitigandamfore cala-mitatcm,quamexpiatalæiînuminisiniuria,crudelifq4epuerimorsvindicatafo-rct: Archias ipfe,qui oraculo turn forteintcrcrat,partim patrix fua culpa in difcri-10 menaddudxcommiferatione, partimNeptunimctu,fpontaneum fibi exilium indiccret. Magnam itaque Corinthiorum fecum du^cnscoloniana,nouamque aliquamfibivrbcmcondituruSjCorinthoceflit. Sedne inaugurato vrbi condê-dxfedem deligeret, Delphis A poUinem confuli placuit. Cumque fub idem fere tempus forteamp;Myfccllus quidam genere Achiuusadoraculumde vrbefibi co-dendafcifcitaturusconueniHet, (vt AdTiochuSjPlutarcho amp;nbsp;Strabone refcrenti-bus,fcribic)atqucvterqueantererponfum,opefneanfalubritatc appeterent, ro-gatus eflet, Archia diuitias,Myfcello incolumitatem pofcente, vterque voto poti-tuSjMyfcellus quidem in Calabriam ad Crotonem xdificandam, Archias vero in Siciliam ad Syracufas condendas Apollinis decreto relegati funt. Hinc Crotonia-3® tçaeristcmperatilîimifaluberriraiquefortitifuntl8cum:Syracufaniveroadfum-mamrerumopulétiam,immenfamquediuitiarumabundantiadeuenerc. Prior itaque Myfcellus auxilio Archiv, qui vna cum eo, licet diuerfa clade, poft oracu-lum nauigabat,Crotonem vrbem condidit, vt c^Ephoro refert Strabo. Inde vero Archias cum Corinthiori?mDorienfiumque,ac maximo exTenea plagx Corin-thixvicocolonorumnumero(lib.8.Strabone^uthorc) in Siciliam traiccic. Æ-thiops quoque Corinthiuscenere nobilis ad deducédum Syracufas coloniam eii eoprofeduscft.Quictii generis claritateinfignis eflet: tantæ ramen fuit vinolcn-tix,vtinter nauigandiim portionem Syracufaniagri forte fibi obuenturam Mcli-tuto focio accontubcrn*alifuo vendiderit: vt haberet quodintereabibendo pro-40 digendoqueturpiter helluaretur. ScribitineidylliaTheocritiinterpres Belle-rophontem etiamcum Archia,acexteraHeraclidarumfamilia ex CorinthoSyracufas vcnflre,eafque fimul cum illisincoluilfe.Hinc author idem optimosfuiflc Syracufanos.amp;Grxcortim omniumfortiflïmosfubdit. Syracufas (inquitThu-cydideslib.^.Jqui incolueruntGrxci,nonIoncs,nequeHcllcfpontii,nequein-fulani,quialiisferuiebant,fed DoresliberieliberaPcloponnefo fuerunt.Syracu-fani (inquitTheocritus in Eidylliis, amp;nbsp;eins interpres) genus ducunta.Corinthiis,amp; Doresfunt.DoresenimPeloponnefum eo tempore coluerunt: quamobrem amp;nbsp;Donceamp; PeloponnefiaceSyracufaniloquebantur.hxcinterpres. Archiasitaqj tot infignes fecum duccns colonos, Ortylt;^am aduedus, amp;nbsp;Siculis prælio vi(ftis,ac yo fœdeadSiciliæmediterranea ftigatis,inconde»dam,muniendam prorogandam-qucvrbemtotusincubuit. Quacumparaliquotannosfeliciflimrt progreflibus, inftitutifque optimisquiete adminiftraffet, duabus ibiex vxore filiabus fufeeptis, OrtygiaSeSyracufa appellatis (vtPlutarchus prodit) pofimoduma Telepho,cui adolefcenti forma confpieuoxtatis florem deccrpferat,amp;fuxdaffis prxfedojdo-lo intcremptus eft:atquc ita tandem antiqui fceleris, Meliflb Aâçoiiiquc crude-

-ocr page 92-

74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de REBVS SÏCVLIS, PRIORIS

liter opprcffis,Iicct feras,méritas tarnen pœnaspcrfoluit. Mortuo Archia nihilo-minus vrbs ipfa amp;nbsp;agri felicitate, amp;nbsp;natural! portuum cómoditatc maxima fufee* pit incrementa, vt lib.ó.amp;8. Strabo fcribit : complurefquc in rep. dignitate con-fpieuoS acflorentes habuit viros: quoru aufpieüs populos vicinos fua: ditioni fub-iecit,amp; plûtes Barbarorum feruituteoppreifos in libertatcmvindicauit.Cumque OrtygiafolaSyracufanorumpars eo tempore incoleretur,crcfcentc in dies mul-titudine,alia: fubindc partes,quæ extra ea funt, fucceffu temporum addita: ac mu-rocinóta:fünt.Thucyd.lib.6. Adco prxtereafub eius propcinitialisevrbspo-tentia creuit,vt quatuor fu^ïnde in Sicilia vrbes Syracufani códidcrint : nimirum Acras,Cafmenas, Camerinam, amp;nbsp;Ennam. E quibus Aers quidem niuofis in mó- i®

tibus,fcptuagefimo:Cafmensveroin planitie,nonagefimo:Camerina adlittus nieridionale.centefimodccimopofteieótosab ArÏhiaSicuIosfli.é.autlioreThu-cydide)sdificatsfunt. Ac deinde DÄnyfio iunioriSyracufas tenente,quidam Syracufani eius tyrannidem fugientes,in Piceno vrbem Ancona Grsco nomine ad Chimenum promontorium condiderunt, Straboni lib. j. Q^m vel ca ratione Siculorum fuifle coloniam Plin. fcribit. Quis ignorât (inquit Solinus) Anconam a Siculis conditam? Nee nwucat quempiam dixifle luuenalcm: Ante domum veneris quamDoricafuftinÏt Ancon. Syracufanos namque DoresfuiiTc iamdixi-inus. Proindc vrbem SyracufasmaximamGrscarum vrbium euafifle pulcher-^ rimamque poftmodummultisinlocis in Verrem fcribit Cic.amp;: Diodorus lib.6.1-mononminorem Athenis fuiire,iis verbisIib.7. traditThucydides: Athenienfes obfederunt Syracufas, vrbem nihilo pcr fc quâm ipfa: Athena: inferiorem, dantcs fpecimen fua: turn potentia: tum audaeia:.Et Plutarchusin Nicia : eft (inquit) Sy-racufatum vrbs Athenis non fereminor: ad claudcndumvcrolongedimcilior, cumproptercamporumina:quabilitatcm,tum propter adiacentium paludü frc-qucntiam,amp;maripropinquitatcm. Sicilia(inquitFlorus lib.x.EpitomatüJman-dataMarcello,ncc diu reftitit. tota enim infula in vna vrbe fuperata eft.Grande il-ludamp;anteidtempusinuidumcaputSyracufæ,quamuisArchimedisingeniodc-fenderentur,aliquandoceflerunt.longeilli triplex murus,totidemquearccs,porrus ille marmoreus,fons eeleftatus Arethufx.Quæ haélenus ei profucrunt, vt pulchritudini vidx vrbis parceretur. Hucufque Florus. Vrbis nanquc tonus arn-bitum centum oduaginta ftadiorum lib. 6. Strabo fcribit : quod amp;nbsp;mœnia eius ia-lt;:enna,amp;:murorum veftigia, licjuidoadhuc oftendunt. VrbemSyracufas non modo maximam amp;nbsp;pulcherrimam fuilfe, fed etiam ex quatuor maximis vrbibus conftitifle, Cic. cum egregia vrbiécommendationc in Vcrrcm.6. declarat.cuius Verbafubieci.Vrbê (inquit) Syracufas maximam ede Graecarum vrbiû,pulchcr-rimamqueomnium,fæpcaudiftis. eft,Indices,iravtcfîcicur.nam amp;nbsp;fitu efteûmu* nito, tum ex omni aditu vel terravcl mari præclaro adafçedum. Et portus habet propeinædificationeafpeduque vrbis inclufos.Qmcumdiuerfosinterfeaditus 40 habeant, in exitu coniunguntur amp;nbsp;confluunt.Eorû coniundionc pars oppidi,qua6 appellatür Infula,mari difiundaangufto,ponte rurfumadiungitur,amp; continctur. Ea tanta eft vrbs,vt ex quatuor vrbibus maximis conftare dicatur, amp;nbsp;quæ fequun-tur.Quatuor hæ vrbis partes (eodem etiam referente) In(pla, Acradina, Tycha, amp;2 Neapolis appellabantur.QjJodamp;Diôdorus lib. 16. iis verbis confirmât'.Eratquo mirificus tumultus intra Syracufas, cum Dionyfins Infulam, Icetas Acradinam amp;nbsp;Nouam vrbem, reliquum omne vrbis teneret Timoleon. Liuius præterca. Plu* tarchus, amp;cæteriprimi nominisauthores,quihuius vrbis hiftorias feripferunr, idem referunt.Quinimo amp;nbsp;Strabo ex quinque cam conftare vrbibus fcribit,ob id (vt exiftimo) quod Acradina fuo fitu iryequali,amp; magnitudinc ingenti geminacc-febatur. Omagnis(inquitPinda?FlsinPythiis.i.Ode)conftitutæ vrbibusSyracu- I® fx. Sedlibeteas vrbis partes latius defAibcrc,proutavcteribusaccepimus.

10

5®

Prima igiturparsCherfoncfus eft',quæ ab initio Omotermon,(quodfî-milebalneoeft Latinis) moxOrtygia,deniqueNafos Græce, Latine veto Infula dicitur. Hæc cum ab Ætolis primû,deinde a Siculis, amp;nbsp;demum a Græcis fuit oc* cupata, peninfula crat,amp; nondum tota mari circumflua,vt ex Thucydide amp;nbsp;Stra-bonc

-ocr page 93-

DECADIS LIBER IIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7;

bone meminimus.Poftea vero exuperantc mari abrupto ifthmo, infula cft fada, amp;nbsp;reliquis partibus angufto ponte adiuhda, vt Cic. memorat. Appofita Syracufis infula (libro primo inquit Strabo) qux hoe tempore ponte continuatur ad terra, priusquidemaggercratlogæocxlapide,qucm eledum vocatlbycus. Verumno manu fadaeft,fedexaggeratione.hare Strabo. Mea vero a:tate,amp;pluribus ante anniSjCX cogeftis delete vrbis ac proxima: arcis minis, iteru in peninfula redada, tenuiifthmoSicilix eratadiunda. Deinde Carolus Qujntus Cæfardum hæc ipfa in lucem prodere pararem,ifthmum perfringere, periyifque meatibus in antiqua infulxformamreducere longo labore, coque non palt;um per maximamaquaru 10 dnlcium vim ex ifthmi vifceribus affluentiflime promanantcm impcdito , cona-lus eft. ld ctenim cum anno falgt.iyyi-menfe Martio,me Syracufis ad Senatum amp;nbsp;populum concionante agerctur: operarii,^ui in abrumpendo defatigabantur,in quadratos,amp;eos ingentes primum lapide^mox in baincas e codili latcrculo cx-trudasincidunt.Vndclapidibus euulfis tanta aquæpotabilis vbertaserupit,vt in iuftum fluuium qliamprimum cxcrcfccrct. Vbi amp;nbsp;canalis orbicularis plumbei fruftum duorum cubitorum Iongitudinis,ab wtraque parte has maiufculas litcras Latinas habensinfcriptas,inuentum eft: Ti. Cl. C j^AvG. Ge km. Qui fane titulusTibcriumClaudiumCæfaremopcrisauthorcm indicat. Ac deinde ab cif-dern operariisaquædudusillcplumbeus ad ædem vfqucfanda: Maria: amiferi-*0 cordia vulgo appellatam (vbicœnobiumætatc meaK|inoritarü, qui Capuzzini nuncupantur, extrudum eft) protenfus continuatufque inuentus eft.quo aquas, qua: hodie a Paradifo nominantur,olim adareem Hieronis amp;nbsp;ad Infula dcdudas compertum eft. Ha:c parsvrbis duobus portubus,maiori ad occidentem, mino-ri ad orientemcingitur, atquc in vtriuf^jue portus oftium aditumqueproiicitur. Maior portus ex lonio fluit mari,faucibufquc eft ardiflimus: vix enim ad quingé-tos patet paifus. Coardantur eius fauces : ex vna, Plemmyrio promontorio, c rc-gioncvrbisfitOjVtlib.y.etiam Thucydidesfcribit:ex altera,oppidiverticc. vbi hodie arx cft Maniacis nomine dura. In faucibus ipfis, Plemmyrio tarnen magis adiacens,parua quidam eft infula ambitus centun^cre paflruum,quamThucydi-50 des Plemmyriam vocat,Syracufani vero fandoMartiano infcribunt. Portus maior,vbi afaucibus in mediterraneam pattern diffunditur,latitudincm habetduorum ferepaf. milium: ambicum veroquinque. Addexterammœniavrbis amp;fon-tem Arcthufam alluit: ad Ajiiftram vinetis amp;nbsp;oliift tis dccoratur: ad extremum A-napo fluuio ingenti,ac perpetuo alueo,amp;fcaphis nauigabili,accómodatur. Portus maior non modo infula:latus,fed Ncapolim*ac reliquas partes,cum habitarc-tur,qua ei immincbant,attergbat. ita vt ipfe vrbc cingcretur, amp;nbsp;in vrbis finum in-flueretjVtlib.y.inVerremfcribit Cic. Portus minormarmoreum circumquatÿ finum. L.Floro authore (,vndc amp;nbsp;marmoreus eft appellatus)fundumqucquadra-tis ac miris lapidibus magna arte fubftratum habebat:quod eius adhuc clara tefta-40 turmonumenta.Namamp;:(quodadmiratione digniflïmum,*imofupra verifidevi-deri poflït,nifi res ipfaex aliqua parte fuppeteret) aqua:dudus lapidcus, non mc-diocrisamplitudinisibi fub fludibus maris fabricatus adhuc magna fui parte integer vifitur. Quo aquæ OK perenni illo, licetabdito fonte,qui reliquas vrbis par-tesirrigabat,aproximaAcradina fubter mare labentes huepermanabant. Minor hic portus finiftra fui parte orientaleinfula:latus,dextera vero Acradinx moe-niapcrcutiebat. Exvtroqueeiuslatereturresfurgebantexpugnatuper qua difficiles, e lapidibus exoticis ab Agathoclc Syracufanorü Tyranno extruda:: in qui-businfcriptionescumauthoristitulolegebantur,vtlib.i6.Diodorusrefert,quorü hodie nelapisquidemremanfit. Hacregienc^dcsfacrxerantcomplurcs, vtin p Verrem.6.fcribit Cicero: fedduxprïccipua:, amp;qua: exterisomnibus multis no-minibus antecellercnt.quarum vnaDiana:dicataerat, quam Lyena Syracufani, hoc eft morborum folutricem,appellabant, quod Siciliam graui morbo afflidam aliquando Iiberafl'ct,vt falfofibivetus perfuaferat fuperftitio. A quanon minus infula: nomen Ortygia:inditumferebanr,quod a diiscamdono accepiflcamp;putarc-tur,amp;: oraculorum refponfis eflet confirmatum.Sed amp;nbsp;alia plcraque fabulatur an-

-ocr page 94-

^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRTORIS

tiquitas:vtlib.6.Dio(loruscommémorât. Etquemadmodum Delos infula eCy-cladibus vna,ob id quod in eaDianam genitam ferunt,pra2ter alia fua nomina Or-tygiaetiam nominatur: ita amp;nbsp;hac Syracufarum partem id fibi nomen aflumpfiflc» Gra:ci,quiinconfingendisfabulis faciles Temperfuerunt,memoria:prodiderunt. HincPindarusode.i. totamSyracufarum vrbemDianxfacram,fedemque cius vocat. Templum igitureifacrumreligiofillimum erat,amp;: confluxu hominucc-Icberrimum.VbiSyracufanifcftum diemmagnovirorumacmulierumconuen-ju quot annis per triduüm magnis epulis,vino etiam largius per tribus diuifo,con-edebrabant : vt Liuius.3. ^cadislib. y. refert. Inquibusfacris, paftorum quoque conuentus fuahabebatofficia, vcTheocriciinterpres prodidit. Hi nanque folenni jq pompa omnes fertis redimiti, ac fcipiones manibusgeftantes, ceruos Dex facros circum cornua coronatos agebant,panemqueinfrufta variisferarumgeneribus incifum,perasfemine, veres caprinos^inoreplctos.quodpaulatiminterraclFun-debant,gerentes,carmine inter fe,acDianælaudibusidofœderecontendcbant. quo qui pr^ftitilfct, quad viâor vrbem ingrediebatur,ciuicate^onabatur,ac no-bilis decemebatur: vidi vero exte» vicinos agros accolebant,vidorique vitç nc-cclTaria parabanr,ac ftat^uotannis muneraportaban t:qua: cóceptis ei hifce verbis offerebant: Accipe hæc Paftor,qui bona forte vrbem incolis.accipeincolumi-tatem,quamtibiaDianaferimus. Atque itapoftea hymnisamp;vióforem amp;:Dcani profecutiin templum reuçrtebantur,facramque remfuoritu peragebant. Idvc- ^^ ro templum in qua vrbis parce fuerit,incompercumeft. Vifuntur tarnen pauca am tiquitatis veftigia,amp; ea femiobruta, in ca Inlula: regione quam Rcfalibram appellant: quæ ædis Dianæ monumenta efle pleriquc exiftimant. Altera ibidem ardes Mineruæ fuic,amp; ea ornatiflïma: ad cuius^ertieem (lib. p. ex Pala:monc Athenæo reference)eminebat ex ærefufoMineruæfeucum, auro i]licum,ingcnsadeo,vt eminus a nauigantibus,atque alto maricerneretur. Quod cSyracufano qui folue-rant porcu,cum primum videre defierant, fcyphum fïólilem,quem a Deoruiu ara iuxtaOlympiifanum extra murosfitaconfulro acceperant,mclle,thure,aromati-bus,floribulqu^replenim,inNcptuniamp;Minerua: honorem inmareproiiciebat: peratfloquc ita veteris fuperftitionis voto Ixti curfum fequebantur. In hac xde ^q cqueftris Agathoclis Regis pugna exccllcntiffimo piólorum areiheio in tabulis quibusinterioris remplipariecesveftiebantur(vtCic.recenfet) eratexprefla.Vi-gintifeprem quoque pulcherriAa: tabuler fpedabanr^r, in quibus omnium Sici-lix Regum ac tyrannorum imagines ad viuum depidx, colorum varietate,homi-numcómemoratione,formaruftiquccognitione plurimumdclcdabant.Valux infuperrempliaureis bullis atque cborcilluftres,qyibus nullasmagnificentiores vllo vnquam tempore fuifle refert Cic. In quibus amp;: Gorgonis os, amp;nbsp;Medufe caput anguibusredimitum,artificioamp;impenia prscftantiiymum inhxrcbat.Haruni denique valuarum tanta erat artifieü cxcellentia,vtclarilt;hmis quibufuis authori-bus Greecismagnamferibendimateriam fuppcditaucrit:qui amp;pluradchislite- 4® rarummonumentapofteritatireliquerunt. Porrotemplumhoc,illud elTeSyra-eufani predicant,quodmaximum Syraeufisefthodie,amp;Præfultsfcdcs.Exnanque ex vtroquelatere tredecimlapideiscolumnisjcanaiiculisvndiqjcircumcaua-tis,lt;Qbacifque amp;nbsp;epiftyliis ornacisfuffuItum.Cuiufmodi plura Agrigenti, Selinun-teamp;SegeftxolimaGreecis condicavifuntur. Stabatinhaclnfulaetiamadangu-fliasvtriufqueportusarx DionyfiicæterorumqueTyrannorum,Iocipulchrirudi-nc,ftrudurxqueopulentia,amp;magnificentiaincomparabili longe præftantiffima. Quam Dionyfiiiunioris tempore adeoamplamamp;munitam in ucnitTimoIeon,vC magnus equorum numerus,grauifqiie telorum multitudo, ac vniuerfa machina-rum forma,^armorum affluens thefaurus, quxibirepoßta erant,ad feptuaginta J® bominum milia ad bellum inih uenda omni momento fufficerenc. Quant turn, vt abominandidominacusmemoriaexciderec,immiflamilitümanu fundicuscuer-tendadedit,vcinTimolcontePlutarchus fcribit. Quodautem hxcDionyhiarx in anguftiis huiusInfulæ fuerit, in ciufdem vita aperte teftaturPlutarchus,dum ei coniundam Acradinam,amp;:Euclidem Tclemachumque Timoleontislcgatos a Diony-

-ocr page 95-

DECADIS LIBER IIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

Dionyfio accicos,occupato ab hoftibusportu, cum quadringentis militibus in ar-cc m fimul amp;: palam afccndere non potuiflc, fed clam amp;L paulatim ad Dionyfium, qui erat in arccjconucniflefcribit.ldemque in Marcello refert,quod captisTycha amp;nbsp;Neapoli, ac poftmodum Acradina, cum reliquum vrbis, quod Infula crat,pcr • proditionem recepiflet,earn diripiedam militibus atquc in prædam dederit, prêter gazam regiam,qu3e in ærarium eft translata. Officinamvero monctæ inarcc fuifle fatis conftat: gazaque ipfa no in priuata domo, fed in arce Hieronis ac Hie-ronymi,fuper minis huiufee Dionyfianx poftea credaferuabatur. Huiusarcis porta marmorca,qux feptentrionem rcfpiciebat, ac feptem ex marmore ftatuæ, 10 amp;: caput hominis marmoreum cum hac Græca Latind^uc inferiptione: E x t 1 n-CTORi Tyrannicæ: dum ad propugnaculavrbisibidé excitanda fundamc-tafodcrcnt,anno falut. lyjo.fufitreperta. Annoquoqucfal. iyj3. cxeius loei profunda tellure cruta funtadpromouendart^vrbis munitionem quadrata quidam faxaingcntia,mira,acpleraque fubnigra, numero fupra quatuormilia,qua:di-ftindaquinquco*dinibus,accertisfpatiis crantinterieda. Super hac lapidu ma-ximi ambitus molcjarcis huiufccmodiædificium bitumine Scpiceordinercticu-latofubftrudum,vtex eius veftigiis dcpreh?nfum eft,erigebarur. Superhuius ruinispoftmodum(vtdixi)HicroiuniordomumfuaiJUcgiaftrudura ædificaniti qua poft SyracufarumaM. Marcello expugnationc, amp;: Romani Protores vh funt: *® vtin Verrem. 6. fcribit Gic. Super cademum abincertonobisauthoreeuerfa, caftrum,cui Maryhedo cft nomen, a Sarracenis,vt ex^orma amp;nbsp;nomine eolligerö licet,eredum eft:quodamp;hadenusdurar. Hxc porto vrbis pars quxfolahodiö habitatur,tres hac xtate habet arces.Q^rum vna ea cft quam Caftrum Maryhec-tumappcllari modo diximus. Secunda oftio minoris porrus prominct,Cafanoua a Syracufanis appellata,qua laymus ALI^onaxdificauit, vtin eius porta lapis mar-morcus infixus his li teris indicat:

Hanc Alagona tuus feliccm condidit arcem Magnanimus Iaymus:fit noua dida domus.

Te R T i A arx quadrangulatis formx,adcuius angulos quatuor funt orbicu-3® larcs turres quatuor ventos refpicientes ad vcrticêk)ppidi,amp; ad fauces magni porrus tuendas eft appofita. Hanc Georgius Maniacius Byzantinus, Conftatini Mo-nomachi Cóftancinopolitani Cæfans amp;nbsp;Sicilix Regis olim Prxfedus,lapide quadrate erexit.Cuiusadhuc nomen retinet.Cafte|jumnanqueperitioribus,fed vulgo Turris Maniacis appelf!itur.HuiusportasGeorgiusin perpetuum tantæfabri-exmonumentum,duobusarietibus inhgniG^æcotû induftria arquearte exxrc Byzantii(nifallor)fufisexornauir. Qm Panormum poftmodum hachiftoriafunt translari. Cumanno falut.ftt48.fub Alphonfo Aragonumamp;SicilixRege,Syra-eufis vrbc pro curia, quam Cameram vocantj Marix vxori fux concéda, a mulic-briimperio per nouaruih return ftudiofosnefcio quosdefcitumcflet,Rcx,qui tu Neapoliagebat,LupoXimenioDurrexprouincixProtcge,vnacumloane Vin-timilio Giracii Marchione,quem plurimum per id tempus apud Siculos authori-tate valere perfpexerat, per veredarios compefcendx feditionis, vrbifquefub Rcginx fidem rcuocandç negotium dclegauit.Ille,vti in mandatis habebat,Syta-cufas cum Marchione profedus, fc in Maniaciam, loanni collcgx Cafanoua arco dcfignata,recepit.Ioannesibicumimperio nihil promoueri animaducrterel,ad folcrtiam ftudium conuertit ; illcdofquc ad fe aftufub veteris neceffitudinis prx-* textu,c0ficicridarumquc cum Rege ac Regina return omnium, callidis pollicita-tionibusveluti ad cpulasvigintifercepattitiisconiurationis principes,dam inarcc capitetrunGauit.Qmbus e medio fublatis,confcftimtota vrbc feditioomni# ^° profligata eft.Q^o faólo Lupumjinfcdi (vti cxiiftimabat) negotii difficultatc ad-huctrepidantem, cuminfperatonunti» aggreffusjduos hos arietcsintamvtilis officii prxmium ab eo acceptos in Caftellum bonum oppidum fuum,in quoamp; fa-miliam habebat, tranfucxit.Quibus deinde partis defundi tumulu Antonius fuc-ceflor eius decorauit.Sedeûpoftremo Henricus Antoniifilius amp;nbsp;ipfe Marchio, pcrduellionis teus,vniuerfamhxrcditatem profcriptionisfententia in Regis xra-

G 5

-ocr page 96-

7« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

num cotuliflet, a GafparoSpeSjSicilix co tempore Prorege,cxCaftellobono Pa-ormum in Regiam,cui tuneHofterio nomen,nunc vedigaliumquxfturac locus cft,tranfmigrarunt. V ndc poft aliquot annos, cum per Ferdinand! Catholici Régis obitum Sicilia,amp; Panormus præfe rtim,nouis tumultibus laboraret,ab Hedo-rc Pignatello eius tempeftatis Prorege, quod eo loco Rcgi fedes minus tutavide- ' retur,vna cum Regiaarictes q uoque in Caftrum ad mare, vbi amp;nbsp;hodie fpedatur, translati funt. Sedad rem. Hæclnfulalicetparua fit,faxofa,nihilqueinfehumons rctinens,amp; fexcentos in ambitu vix paflus compledatur,pelagoquc circumfu-fa (ic,multorum tarnen for»ium,inftarfluuiorum,dulces perpetuo aquas,afFatim-que emittentium affluenstft.Mirum profcólo ac rarum naturae opus,amp; fpcdacu- ï* lodignum.Inter alios, Fons in ea eft ingens ad latus eius occidentale,quod porrus magnifludibusalluitur,mediisefaxisacfpecuex»ndans,ftatimquc in mareflu-liiumemittens,cui nomen Arechufa^,notiorapud Poetasamp; Hiftoricos,quam literis cxplicari queat: quod ca aqua inSyracufanis finibus nÓ fcaturiat, fed externa exPeloponnefoillucfub mari naturæcuniculis dedudapca.ieniat. Siquidem Alpheum Achaiæregionis fluuiumterra abforptum,amp;fubtcr marc inSiciliam per p.m.F«rc.yoo.flucre,atqueex h^cFonterurfum emergere,expoctis Pindarus omnium primus,amp;exhilfcricisquiadnos pcrucnerunt,Timarus,quos Græciamp;: Latinifuntfecuti,tradiderunt.EtPindarusquideminNcmcis ode prima: Ovc-neranda (inquir) Alphei refpiratio,celebrium Syraeufarumgermcn,DianaEcubi- ** lc,DeliForor Ortygia.Q»em(vtarbitrer)imitatus VergiliusBucolicorumcclo-ga.4.ait5

SictibicumfludusfubterlabercSicanos, Dorisamarafuamnonintermifccatvndam. EtÆn.j.

Sicanioprætentafinuiacecinfula,contra • Plemmyrium vndofum:nomen dixerc priores

Orrygiam. Alpheumfamaeft hucElidisamnem Occultas égide viasfubter marc,qui nunc

Ore Arcthufa tuo Siculis confunditur vndis. Ouid.ctiam Metam. y.

Pifamihi patriaeft,amp;abElide^ucimusortus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5®

Sicaniam peregrinacolo:fedgratioromni

Hæc mihi terra folo eft.hos nunc Arethufa pénates, Hanc habeo fedcm,quam tu mi tipîma ferua.

Mota loco curfim,tantiq5perarquoris vnda$ *

Aduehar Ortygiam, veniet narraÿbus hora Tempeftiuameis,cum tucuraqueleuata, Etvultusmelioriseris.mihipatriatellus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Præbet iter,fubterque imas ablata cauemas Hiccaputattollojdefuetaquefyderacerno. EtClaud.i»quot;

Quas Arethufa:ilatices,quasaduenanutrit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4®

Alpheus. EtSiliuslib.14.

Hic Arethufafuum pifeofofontereceptat Alpheum,facr£Eportantem ligna corona:.

Tim æus in fuo de Italia amp;nbsp;Sicilia opère freferente Stephano) Alpheus (inquit) Caputin Arcadiatollit: vnde euniculodepreftus inSyracufis Sicilia: fonte Arethufa fluenta perducit. Tima:um,amp; qui eo priores forlitan id memoria: prodidc-runt,coargumentoaddudosarbitrer,quodfama per manus duélaferebatur po-culum in Olympia in Alpheum Achaia: fluuiumdeiedum in hoc Arcthufæ fonte repertumfuiiTe.ObferuatiimprMereaOlympiacisfacris,qua:quintoquoqjanno P non proeulatf Alpheofluuiocelebrant*ir,animalium,qua: pro vidimis oiFerebä-tur,ftercoraamp;fanguinemin Alpheum amnem deieda,ab Arethufa fonte code plane tempore turbidoemittifolere. Delphicus demutn Apollo Archiæad con-dendas Syracufas oraculum reddens, hac (vtPaufanias lib. y. refert) defcriptiono vfuseft:

Trina*

-ocr page 97-

DECADIS LIBER IIH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

Trinacriam fupra medio iacet infula ponto: Ortygiam dixcrc:vbi canafluenca refundit

Alphcus,pulchrçfefcimmifccns Arethufæ. HincPlin.lib.i.ca.ioô.Quædamflu-mina,inquit,odio mans ipfafubeunt vada:ficutAretliufa tons Sy racuf anus,in quo

• reddunturiaótain Alphcum,qui per Olympiam fluensPeloponneGaco littoriin-funditur.Et lib.5i.cap.y.eft,ait,amp; illud miraculo plenum, Arcthufam Syracuüs fi-mumredolereperOlympia,veriqucfimile :quoniam Alpheus in ea infula fubi-mamaria permeat. De Arethufa amp;nbsp;Alpheo Solinus,Vcrumeft,inquit,haä:enus, quodcoucniatfonsamp; amnis. Syracufis,aitPomponiiij Mela,fonsmirabilisAre-10 thufaeft,inquovifunturialt;Stain AlpheüamnemPelopimncfiaco littori infulum.

Vnde ille creditur non fe confociare pelago: fed fubter maria terrafque depreiTus hue agere alueurn,atque bic fe aurfus extollere. Et Paufanias li. 8. Alpheus fl uiiius (inquit) pratter extera flumina peculiareqj quandam praefefert naturam. Nam fubtereuancfcit fa:pe,amp;S rurfus erumpit.Eius fiquidemorigoinPhylace Achaias eft.Quo non prociil aqua alia ex pluribus amp;magnis fontibus conflata in ipfum dc-labitur,cuilocoSymbolanomencft.ExPhylacc amp;nbsp;aSymboIis progreffusinTe-gcaticum immergitur campurn : mox in Afijftrurfuserumpit, amp;nbsp;cumEurotæflu* uii aquas rccipit, fccundo in terram abforbetur.Tertio#einde,vbi fontes funt Arcades,cmcrgit,amp; agrum Piixum vrbemque Olympiam prxterlapfus,fupra Cylle-10 nenEleorum naualein mare irrumpit:Adriaticumque marefubtermeans,in Or-tyg’^j9^æP'^° Syracufis e{l,fe oftêtat, Arethufçque mifçctur.hatc Paufanias. Qu:e ipïapluribus argumentislib.j. affirmât: Meantem (inquiens^ fubtermare Alpheut amnem, fontiapud Syracufas immifceri, quid caufæ fit quarc non eredam, non plane video: cum Delphici Apollinis voce reifidem faól:ammeminerim,qui Ar-chixSyracufascoloniam dudurohoc »efpondit. Grxeorum prxterea,ac Ægy-ptiorum tjui in Æthiopiam fupra Sycnen amp;; Meroen vrbes vcncrunr,narrant Nil 1 fluuium quendam ingredilacum, arque inde tanquame terra conrinêtielapfum perÆthiopiam inferiorem in Ægyptum decurrere, arque in mare pofteaquod ad Pharum cft,crumpere. In Hebrxorum finibus amnem lordanem ego vidi,qui

30 Tiberiademingreffiislacura,purisaquarum vndiéillum tranfuehitur,amp;inaitc-rumlacum,cui Mare mortuumeft nomen,integer acincorruptusingrelfus,in ea ipfa paludecófumptus euancfcit. Alpheo perfimilisfluuius eftinlonia,cuius fontes iuxt.a Mycalcs montis radices funt,aquç vero interpolitum tranfmirrentes pe-hgus propc Branchidas it^ortu quodam,qui P^ormus appcllatur, rurfus emer-gunt.Ha3:enus Paufanias.Idem quoque Athenatus,Lucianus, amp;nbsp;alii pleriquc pro conftanti afferunt. At Strabo lib.6.fabulofum iâ totumac monftruofum arbitra-tur, hacmaxime rationeduftus,quodcircamarc,vbi Alpheus inter Pheanamp;:Pi-tanen promontoria oftiü facit, nullus reperiatur hiatus, quo abforptusamnis fub-tcrmeareSyracuf3svfqrgt;epoffit,fed maris fludibus ftatimimmifccatur.Adhxc

40 (inquitStrabo)cum mariimmifcetur,falfasneceflcefthabere aquas:nequceoim-petu pclagus ingreditur, vt potabiles, velut Arethufa habet, per tantam mans va-ftitatem,aquas fecum ferre poffit. At eni muero,tametfi Strabo author eft grauif-fimus,contra eosfolum eins vrgent rationes, qui Alpheumfludibus immixtû Syracufas integrum per totpaffuummilia excurrerctcribunt,quodfuprafidemac fenfum eft pene communem. Nam amp;nbsp;veteres omncs,qui hoc naturx miruminli-tcrasretulerunt,Alpheumnon adoftium,ncque mariimmixtum,fed ad medi-terranea abforptum,demifrumqueveltotum,velaliquamfuipartem,ad Arethu-fam vfque fubtermeare fcripferunt:cum amp;nbsp;quidam alia fluminafubire terras,rur-fumque emergi ex Plinii lib.i.iam didicerimus,vtLycus in Afia,Erafinus inArgo-ï° lica,Tigtisin Mcfopotamia,amp;:pleraqueaWa. T^merariiigitureft hominis j Arc-thufæ fontem ex Elide non proflucre fi|mitcr aflerere,cum inca tocilluftrium Grxcorum ingenia fubtili ftudiorum focietate nó fine caufarum expreflb iudicio confenferint,amp;: nos ipfi ingentiafluminaextamparuo Syracufarumfcopulo,ó£ iuxtalittus occiduum mire exoriri videamus. Quis enimDeivelnaturx arcana

4

-ocr page 98-

So DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

cauemas oculis introfpexit ï qux, maria omnia per tot temporum fpatia, tantoru fluxibusfluminumnunquam excrefcentia,perpetuo hauriuntamp;exorbent?qua: tarnen ncgarcdcmcntiflïmumfuctit.Qmsdenique(vt ad noftra veniamus) fub-tcrrancos anfraélus, quibus repletis vniucrfa exuberantis aqux moles in apertum cœlum per cacumina montium euomitur, non admiferit? Proindeimbccillitatis ' Humana: eft non omnia fcire, non omnia perfcrurari ocülis poflc,cui fola fere an-tiqu itatis memoria fubuenire debet : tantum abeft vt prifcis fidem abroger,quib. amp;nbsp;liacinrclib. dcmirabilium auditionibus nequc Ariftotclcmpuduit aflentiri. Enimuero Arcthufa (vtCic. amp;nbsp;Diodorus referont) incredibili olim erat magnitu-dine, vel ea ratione quod^leriquefontcs,qui circumquaque emergunt,amp;: ad of- *® ficinascoriariorumdiucrfalocainftarfluminumhodiecxcurruntjiimulconfluc-tes,lacum efficiebant:qui vno ambitus ftadio a fptcu,vnde nunc cxundat,ad foneem vfque,quiætatemcaa canalibus«omenhabcbat,protendebatur, vt fcrupo-rumaquarumqueveftigiisadhuccernitur: vbivetufta erat vrbis porta Arcthufx olim,Liuio,fed mea tempeftate faccariorum appcllata,qualnf»la capta a Marcello eft,vt amp;nbsp;Liuius rcfert,amp;: nos vberius in hiftoriis. Hæc cum ante Integra, amp;: miris VctuftifqjJapidibusilruétaadaream cathedralis ccclefixpaterct, amp;nbsp;fola ex anti-quis por cis lupereflct,vigAi mo circicer ab hinc an no, ad tui tionem vrbis claufa, prorfufque extinéla, vfu m, formam, amp;nbsp;nomen amifit. Ea vcro quæ hodie ad Arc-thulam ducit,fanda:Maria:aportudicata, xtatepaulofupcriorifuitaperta,cum ^^ entenuila efTet.Nam eiusmœniaquodam tempore Arcthufa extraalluebat,intus vcro gradibus ingentibus in lapide excifis, quos terra hodie operuir, pratmu-tiicbantur:quibusSyracufaniadaquas,quæintramuros quoque tumfcatcbant,c fonte hauriendas dcfcendebant.Sed diuifus inplures alucos Arcthufa proceflu Kui huic muro portxaperienda: locum fledit. nbsp;nbsp;Plcniflimus quoque olim crat

pifcium:quos,quodfteftclib.6.Diodoro)facriDianæafupcrftitiofis haberentur, nefaserat tangerc:adeo,vtquibcllorum tempore cos edere funtaufi,magnas (ubiifTe calamitates exemplis probatum veteres fcribant. Craffas falfiorcfqj, amp;nbsp;ad potuminiucundashabetaquas.quarum vfum,cumdura:amp;incodilcs fint, inco-

y lumitatihumanatminusconftrrehb.i.docetAthenarus. NóproculabArcthu- J® faemediismarisfludibus fonsaquxdulcismircexundae, caputque inter aquas falfasextollir,Ocvilus Cilicxvulgoappcllatus. cuius nullum veterumferiptorum meminiffe vel ex co cenfcnduiyeft,quod cvicinis Arethufic fontibusvnuseft. Qui cum olim,vclut amp;nbsp;ca:teri, ex Infula, none mari crumpcre t, corrodentib. pro-cclfu æuifludibuseaJittora,occÿpantibusq;,(proutmurori4 vrbis ac domorum pendentes adhucruinæ,quos in ficcopriusiaccntcs,iam mare alluit,fatisindicat) c medio falo nuncemergit.Nam cum aquagrauis fi^e mati furfum natura fua no polfct attolli, nifi ex cdito prodirct loco : vt amp;nbsp;fuadet ratio,amp; primo Mctcororum Ariftot.amp;Trogus Iib.4. docét. Quod fi ex Arcthufa: fonTibus hic non eft vnus, ex aliquo certevicinomontceademratione,eodemqueAriftoteleauthQrcgigni,amp;: 4° cx pelagi vadis expeJlentc cum intcriori vento furfum emergerenccefle eft. Erat igitur Arethufafons ingens amp;nbsp;pifcofus,molibufque iadisin marijamp;r rcticulato or-dine pofitiscircumfeptus: quibus multa bituminis ac pi jis mixtura inieda.fludus maris ab co arcebat,cuius vifuntur adhuc clara veftigia. Nam amp;nbsp;coriariorum vlci-na: fuper iis molibus amp;nbsp;materia hac bit uminofaofficinæ eóftrudte xtate mea cer-nebantur.QuibusdcIctispropugnaculum ingens adrobur vrbisamp;portusmuni-ti/Iïmü,quodafandaMariadeportudicitur,fuperfl:rudum eft. Mea præterca a:tatcfalut.iyoé.ipfe ad. 4.id.Ianua.prorfusexaruit.Sed interim ad ifthmumamp;lic-tus marmorei portus complures aquarum fontes emerferunt : qui, cum Arethufi refluxit,fcaturircmox deficrunt.» Ha:citaque in hacprima,Syracufarumambitu * cotcnta,vrbc,qua:hodiefol3Colitur,furKmcmoratudigna. Quacetfi natura munira amp;nbsp;fitu fuo,vcl a pauciflimis (refte in Vcrrcm.7.Cice.) cuftodiri poftet: a Caro-lo tarnen Cxfare infignib. propugnaculis,amp; omni opere hac noftra xtateadauda amp;roboracaeft.

A LT amp;nbsp;K A crat vrbs Syracufis,cui nomen Grzeum Acradina Ciccroni,Dio-doro,

-ocr page 99-

DECADIS LIBER HI I. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81

doro,Plutarcho amp;Liuio, quod iufta compofidone fummum verticem interprc-tamur; quod maxima eius pars in mole nonnihileditainlnfulam prominend fte-terit. Hancamp;cajterismunitioremamplioremque,amp;quodammodo ex plurib. vrbibuscompoficamfuifle, inTimolconceamp;:Marcello Plutarchus,amp;: ipfclocifi-quot;tusindicat, Proximam quoque Ortygiæ,amp;: foloponteabeafeiundam ftedlTe, nonconiedura, fed certoiudicioconfequor. Cum enim AcradinapoftCorin-thiorum aduentum,ob populifrequendam,quæ inlulæ anguftiis contineri non poteratjOrtygiæacceflîlTe exStrabone acceperimus : non longe ab ea certe con-di debuiflequis dubitauerit?Quod amp;nbsp;ex Liuii verbis faws manifeftum eft,dum (4. ^° lib.z.belliPunici) Andronodorus (inquit) qui Infulxaftem,amp; castéraquæpote-rat,pra:fidiis firmarat,poftero die lucc prima patefadis Infulx portis, in forum A-cradinse,ac in aram ConcordiæSfeendit.Et ibidem lib.y. Priufquam (inquit^Mar-cellus Syracufis potiretur, Tycha amp;nbsp;Neapolis,qua: relique funt vrbis partes,ei fc dediderunt.Quibus receptis,Marcellus omnibus copiis Acradinæmœnia aggre-ditur. Ad quem areendum non folum qui Acradinam tenebant, fed a Naxo edam armatoruagminareliédsftadonibusfuisconcurrerunt.EtinTimoIconte Plutar-chusarcem Acradinçconiiindam facit.Eaverocum ad lfthmumfteterit,(vtprç-meminimus) quæ etiam fola cum Infula a Dionyfio imiori in extremis dieb. im'-perii fui tenebatur,quis non videt Acradinam Infulx proximam fuilfe’In hanc au-temmeprolixioremdemonftrationcm(vtifaepealias)ncotericorumquorundatn circa vcriinue{tigationemincuriacoegit:vtcontcrraneosfimulamp;:exteros moncrem, ne ab hiftoriæ amp;nbsp;rei ipfius fide,Sc in hac Sc in multis aliis defcripdonibusillo-rumerroribusabducifeiepatiantur. AcradmaigituraparuohocOrtygixinternal lo adeum vfque Iocum,qui Scala Græcahodiedicitur,protendcbatur,omnc-que inferiorem agrum contineba t vfqvfb ad mare, cuius fluStibus, qua Orientem Sc Meridiem refpicit,alluebatur,vt.4.Iib.dc.i.bclloPunicoLiuiustradit,Sc cireü-iacétiaeiusmœniaadhucoftendunt. Inhacinprimis.quaOrtygiæproximacft, domus erat ingens Sc infignis, quam leiäorum fexaginta cognomento vocabanc (vtlib.i6.fcribit Diodorus) opus AgathoclisSyracuianorum Regis. Ha:c cum 0-50 mniaSicilia:a:dificia,etiafacrasædesquafcunque,«mplitudinc,eminentia,acno-bili ftrudurx clegantia fupcraret,cœlefti fulmine poftmodum. ida concidit:ac no veftigium quidem vllum fui reliquit. Hac vrbis parte forum erat maximu, pul-cherrima-porticus,acxyftiampliffimi,in quibus athieta: per hyberna têpora fefe exercebant. OrnatiirimTimquoqjPrytaneumlenatus,fiue magiftratus (id enim Prytanis Grxcis fonat) ad ius dicendum locus. j^rter reliqua eius ornamenta fignü SapphusMarei Syllanionis opus perfectum,elegans,atque affabre elaboratum crat,quod in bafi incifum Infbebat epigramma Gr^cum pernobile.Cuius memo-nam quidem Cic.inVcrrem.6.numcrosveronon rccenfuit. EratAcradinae etia ampliffima curia,quamTSyracufani Buleuterium Graece, quod Latinis curiam lo-40 quitur,appellabant. Inter templaYero,quae plurima hac vrbis parte cernebatur, louis Olympii egregium in primis,ac diuina prope magnificentia ftupendum,ab Hierone iuniori,non proeul a foro,iuxta theatrum, vnius ftadii fpatio in longum extenfum,latitudineat^uealtitudine refpondente,extruâumfuit: pyramidibus Sc metis plurimis,eifqueingcntibusardficiofifqucinfigne:vtlib. 16.Diodorus re-fert.In hoc plurima Gallorum Illyricorumque fpolia,quae Senatus Populufqs Romanus Hicroni Regi aliquando dono dederar,affixaappcnfaque videbantur.Erac in eodem Sclouis Imperatoris fimulacrum religiofilhmum, exquifidflima ac cœ-lefti propemodum induftria cxpolitum;quod vrion Gra:ci,hoc eft fignum,voca-bantgt;FuitnimirumilludextrihusIouis fimulacris,quæ eotempore inorbeferc-P banturvniusgeneris pulcherrima. Duorumt»mque reliquorum alterum, Ma-cedoniæereptum,inCapitoliopofuera*Flaminius: altcrumin Ponto facerrimu erat,vt in Verrem.ó.Cic. tradit.Porro hoctertium praecipua Syracufis eolebatur veneratione;quod non modo eines Sc incola:,fed aduenæ quoque, Sc vifercamp;cu-riofiffimo profequi cultu confueuerant. Templum prçterea lunonis iuxtalittus, Concordiç quoque ara prçcipuæ rcligionis,Sc Æfculapii çdis, in quaSc fignum

Panos

-ocr page 100-

«1

DE RBBVS SICVLIS, PRIORIS

Panos afFabrc€adum,ftatiscjcremoniisfoIcnnitervna cum Æfculapio celcbra-tum,Acradinçfuerunt. Fuitetiamineatemplum Baccho,quc Liberumappel-labant,facrum:in quo amp;nbsp;fua Ariftzo, qui Liberi filins, amp;nbsp;olei inuentor Græcis eft creditus,cumpa«eiacrificia fiebant. cuius fimulacrum pulcherrimumgt;amp; pariu ibi caput religiofiffimum feruabatur, vc Cic. in Verrem, amp;nbsp;Diodorus li b.io.fcri- * bunt. Neque prztereunda cft Sphæra folaris ænea, quam in hac vrbis parte com-mendat Athenzuszin qua motus omnium fignorum cœleftium, fegmentorum-quc figurationem,amp; quafi typum quendam ortus fyderum atque occafus,cœli co» uerfionescumfingulormllventorum ratione,totumque denique naturæ opifi-eium ad oculum cöntem^ariliccbat. In extrema autem Acradinx regionc, qua ^‘^ feptentrionemfpedat,aixcratGaleagraa Grxcisdida (quod career noxiorueft Latinis) Trogiloriim portui imminens Thucydifli : cuius «täte mea clariflïma,ói ca maxima, in vinca Petri Auguftani ,lt;ion proeul a Scala Grxca, vifuntur monu-menta.iuxta quam amp;: Trogilorum crat portaThucydidi amp;Liuio.Qua Leontinos refpicit,regio erat nomine Hecatompedon, vt Plutarchus in öioncrcfert.Lato-mix quoquc,fiuelatumix,quas ta^iatas vulgo hodie vocant,in hac,(vt amp;nbsp;Neapo-li) ex quibus ad vrbem extruedam upides petcbant, excauatx funt: quibus Dio-nyfiusamp;exteripoft eum^rannipro carcercvtcbantur.Opus (inquit in Verrem Cic.) crat Syracufis ingens, amp;nbsp;adhuc extat, totum ex faxo folido in altitudine mi-randam depreflum, amp;nbsp;multorum operu, penitus excifum, amp;nbsp;omni aditu obfepto ^® munitiffimumzopus quidem multorumRegum ac tyrannorum. Latumix,(inquit AfconiusPedianus)quiSyracufisfuntcarcercs,ficdicuntur,quoniam loca funt ex quibus lapides excauabantur: fic didi lingua Siculorum.Sub terra hi crant car-ceres maximi, viuo ex lapide abfque teftudinc excifi. In eos qui publice euftodiê-lt;Jierant,ctiam ex cxtcris oppidis,detru9ividebantur. In Acradina alixfpccus funtplurcs viuo ex lapide manu excifx,vifumirabilcs.Quarum prxcipuxlunt: vna ,qux antrum fanfti Nicolai dicitur. alia ingens amp;nbsp;miro artificio ad harmonia, vocumquerefponfaclaborata:rariffïmum profedo opus, in qua Echo non modo Vocis cditx,fed fummifl'x quoque,neque natura, vt alibi, fed arte certa refpofa re-fert. Tertia in hortis cœnobiiÇrancifcanorum,cuiaIandaMariadcIcfucogno- P men inhxret. qux licet ore angufta, vbi tarnen pcnctraueris,lata cft,amp; potabilera demum habet lacum.EtfubtcrD. Ioannis tcmplum fpecus quxdam latis viisac tranfuerfis diftindx, atque inftatévrbis excauatx : cœn^eterii fuo tempore locus, adlaterananqucearum fepulchrorum frequentia inJapidc ipfo exciforum vifi-tur.Deniqueamp;ca quxad D.Luciaixdem magna arte effoflacernitur. Invniuer-fum autem ampliflïmaacfortilïimaAcradina(vtCic.fcribit)vnalata via perpétua, multifquc tranfuerfis di uifa,priuatis xdificiis continêlgt;atur. Qu^x omnia hxc xta-te temporum ac bellorum iniuria defeccrunt. Portaeius vna Integra, qua in mare ad Orientem patebat,non longe a duobus fcopulis qui Duo fratres appellantur,amp; via quadratis,amp; eis vfque ad littus ingentibus lapidibus ftrata,qux ruderibus ante ^® opprefia Iatebat,anno demum falut.ijyj.cx improuifo reperta eft.

T E R T r A vero Syracufarum vrbs, quod in ea Fortunx fanum antiquu fuc-rac,Tychc,quod fortunaLatinis fignificat,nominata eft Qceroni. Ea muroAcra-dinx ad occidentem hçrebat;quçcumante non fans ingenioeflet munira, poll Thrafybuli eiedionem a Syracufanis muris(vt apud Diodorum lib.ii.cft) ex q ua-dratis,iilquc magnis,quemadmodum Acradina,lapidibus circunfepta eft: quoru non obfcurx adhuc ibi cernuntur ruinç. Hi porro non folfis manu fa(ftis,fed dccli-ui tantum fololapideo prçmuniebantur. Situsenim cius(vtamp; maxima Acradinç partis) moles quidam eft paulifpercdit^vndiquc natura prçcifa,totalapidofaat- „ queafpera,velutamp;totacircumaditcêsplaga. Gymnafiumhabebatamplilfimû, ’ amp;nbsp;complures çdes facras.colebaturque amp;?habitabatur frequentilfime, Ciceroni. In cius verncelocus emines, amp;vndiqueprçruptus,Epipole Grçce (quod alii loco immincre Thucydides, plehquc fupra vrbem,interpretantur)cognominatus eft. Huie enim rota Syraeufç vrbs, ac porrus, quin amp;nbsp;Pachyni promontorium ad de-xtcram,amp;adfiniftramPelorus,Calabriçmontes,Tauromeniialpcs,^ môsÆtna prÇ-

-ocr page 101-

DECADIS LIBER Till. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jj

pta:claroquidemprofpeâ:ufubfunt.Epipole(inquitlib.6.Thucydides)locüsprç-» ruptus,amp;: vrbi imminens eft.cuius adieus vnus duntaxat eft.Nam cetera: partes,eu arduæfint,confccnfum minime præbent. Hicvrbetenus aliquantulümdecliuiSj amp;incrorsij omnino patens locus, ideo EpipoleaSyraeufanis vocatus,quia eminec piurimûaliiloco. hæc Thucydides. InfummaEpipolescrepidineacvertice arx €rat,LabdalusGra:ce appellataThucydidi : quam Hexapylon lib. 6. fecundi belli Punici vocatLiuius. Hæc ex quadratis lapidibus, amp;nbsp;eis admirandis,miro artificio crat extrufta. cuius magnificentiam proftrataadhuc ædidcii cadauera teftanturi quibusSyracufanæiamdeletævrbisnullahodiecxtant waioravetuftatis monu-^ 10 menta.Apparent,interalia,fubterrane2e ibi ad plura vrbifloca tendentes viæ,e la-pidequadratoftratæ,quibus autRexautmilites,fiquando autfeditioexoriretur, authoftiumingrueret impetus,Âcilead esteras inde vrbis partes penetrarent. Hunclocum hodie Syraeufani Mongibellifi*im vcrnacula lingua appellant. Supra Epipolen acLabdalum ftadiis circiter duobus,ad occidenté tumulus eft vndi-quepræruptus,qui Kuryelus aThucydide lib.6. quafi magna latitude, a Diodoro vcrolib. io.Euryclos,ideftampluscirculus,ap^ellatur. In eius édita iugo arx eft ineleganti opereaveteribusereôta,fpeculææqueatque arcis fpeciem referens: qus hodie iemiruta cifternam in ipfo viuo faxo excifarriexhibet ; amp;: a iucundiiïi-ino,queminvicinas amp;diftantcs etiam Pachyniamp; Pelori regionesprsbet,pro-fpcélu,vernaculalinguaBeluederchodieaSyracufanis vocatur. Supra Euryclu p.m.fere. 4. arduus eft mans vtrinque rupibus præceps. eius vertex a Thucydide Iib.7.Lepas(quod promontorium Latinis eft) fed hodie Mons Crimitis media correptavulgoappellatur. AbEpipolismillepropepaflùsLeontinum verfusre-cedenslocus eratLeonaThucydidelib.6. dielus•. cuiushacstate nulls vifuntur ruins. IuxraEpipolas,amp;fubarcem Labtialum,PentapyIuetiâhorologiumillu-ftre ac excelfum erat:opus quide fenioris Diony fii (vt in Dione fcribit Plutarchus) amp;nbsp;domus eiufdem regia: in qua platanos,quod nous eftent arbores,ad ornamen- ' turn cxinfula Diomedis tranftulit, Plin.lib.12.cap.primo: poftea in gymnafiu am-pliffimum (de quo diximus) conuerfa. Complures in hac regionc iaers sdes:fcd

5® Fortunsinprimis vetuftiflima ac celeberrima coltbatur: aqua nomenhabuic, Scribit quidem Plutarchus in fuis Politicis, Timoleontem poft Tyrannos eSicilia fublatos,Fortuns tcmplum Syracufis quam magnificentiftimc condidifle.Nam a plcrifqueprsftantiflimisfaiftitatum veteris fupej^itionis viris legimus,vtrebus prsclare ab fc geftis,eo moTlo Fortunam laudandam adorandamque cenfuerint: antamcninTychaid templumTimoleon erexerit, a fcriptoribus,quorum opera ad manus meas peruenerunt, non eft proditum. Moles, in qua duas vrbis partes Acradinam amp;nbsp;Tychain condTtas diximus, Terracatis vulgo hoc tempore cogno-minatur.Qus cum aquarum natura eflet indiga,Syracufanorum amp;potentiaamp; in-genio cuniculis fubterrarteis, quibus per tota vrbem ad latera (vt amp;nbsp;hodie fit)aquç ^® aeducebantur,ad hominis ftaturam in imo perforatis faâa eft vberrima. Et ne co-clufus aer, autimpedimentum aliud, curfum aqus moraretur : turn ne per vrbis vias cuiquam huius commoditatis eftet difficultas: in fummitate fpiracula (puteo-ruminftar) complurafunt adhibita. Aquarum porro ad egrclTus hsc funt nomina. Qua moles meridië reTpicit,Trimilia,Garelmus,amp;: Paradifus:qua vero fepten-^ trionem,Targiunis,Targia,Bofcus,amp;Targetta. Cxterumvbicaputhabeant, licet ad montcmCrimitimconieä:uraducamur,incertum tarnen tenemus.Subtilï namq; induftria fontibus prorfus occlufis fubterlabendo co pertrafts funt. Vc-rum alis aqus, qus prstcr has per aqusdudus esmentitios Syracufas fluebanr^ tametfi vetufta locorum finiumque nomina prorfus interierint: quales tarne fuc-rint,vndc amp;nbsp;quomodo fint dcdu*3:s,non eTl diiÏcilc cognofcere : quod ipfs earn

5® forms magna ex parte adhuc extent.Siquidem» lo.ferep.m. a Syracufis ad Occi-dentem vallis eft ingens,qus in faxofçatque afperç rupis angulo fitum habetSor-tinum,nouinominisamp;: recens oppidum. Adillius verticcm fons magnuscrum^ pitjcuiGuciuno hodie eft nomen, ftatim fluuium emittens: qui paflibusinde vik centum,duobus fontibus,altero ad finiftcamobargcntcas,qua$ voluit arenas, Ar-gcntcogt;

-ocr page 102-

«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

genteo,altero ad dexteram Rugio,nominatis; atque vlterius fub ipfo oppido, ex alio item fonte,cui Primus eft nomen,augetur. Sortino prxterea qua meridiem rcfpicit,collis Serramenzanus hodiedidusvndiqueprçcifus incubât: ad cuius ra-diccsinmeridiem obuerfas,amp;adverticem vallis alterius,qua:inter Pantalicam molem,vrbemque hodiedirutam Herbefumolimappellatam,amp;Serramenzanö collé interiacet,vberrimi fontes duo magnoimpetu exoriuntur,Buttigliariævcr-naculehodie vocati:qui amp;nbsp;ipfiftatimfluuiuconficiunt. Syracufaiii igituraqua- ^^ rum inopia ad operofacofiliaadadi,hoe colle filiccamhabentenaturam, ad latus meridionale magno lab«re,maximoque prope fumptu per longos tradus perfof-fo,cuniculumingenterflegcrunt:quiConduduspulchrtE fœminæappcllatur.ac deinde arcu (inftar pontis,qui adhucextat,fiuuii pos vocatus) extrudo,Buttiglia-riæ aquas amplis iis fiftulis a venis dedudas GuÄuni fl uuio, fub Sortino, ad ædem Annunciatæpermifeuerunt. Pofl;i^mononnullisduôl:ibuscæmétitiis,plcrifquc etia fubterraneis, quorum veftigia pluribuslocis apparent, per, xo. ferep. m. ma-gnifice fubftructis,aquas affluentiflime in vrbem dcduxcru»c,Quarum poftmo-dumfifl:ulas,qiiopotusinopiaSyracufani in deditioncm compellerentur,Athe* nienfesSyracufanxobfldioniste^nporedifcideruntjVtlib.ó.fcribit Thucydides. Hodieverohæaquædiiatisiamcanalibus, Anapum fluuium,cuimifccntur,au-gent.SedadTychamredeo. Indecliuioriparte meridiem vcrfus,domuscratTi- ^^ moJeontisCorinthii,tyrannidis apud Syracufasextincloris,quç ei oculis orbato afenatupopuIoqueSyracufanoperhibeturcflécóftruóta.eam, vbi hodie çdiseft D.PetroaTrimiliafontecognominatofacra,führeSyracufaniexiftimant. Non proculindcaberantportæ Agregaria’,quasSegragianas in TufculanisCic.appel” latzcxtraquasmagnafepulchrorumcratfrcquentia.quibusimmixtumArchime-dis tumulumfereperifltgloriaturCiccftï.HisquoquevicinumfuiflèSicam oppi-dulumfuburbanü, author eft lib.6.Thucydides. Super h^cvero quod ad Tycha addam,nihil eft. Nam totus tam huius quam Acradinx fitus, adeo campeftris eftamp;ineukus, vt cumnonliceatibialiasSyracufanx magnitudinisruinas,prêter paucascasquasrccenfuimus, oculiscerncre,fola fcre fcriptorum celeberri-ma mentio amp;aurhoritaseffi»iat,vtextiriffe his partib.vrbem fuo tempore,amp;çgrc ’ adhuccredamus.Euenitautem tantahifeeregionibusvaftatio cumRomanorum (Sex.prçfercim Porapeii}induftria,qui nulla aut pauca in eis reliquerunr prifeorû opcrum monumenta, turn foli natura, quod cumlapidofum fit totum, proftratis abhoftibusxdificiis,quæaltioriDusfundamentiscaret)ant,ruinxetiamipfçquam facillimeindediraoucriS^afportaripotuerunt.

QvARTA Et vltimaSyracufarum vrbs,qu.Tî,quod poftremo çdificata fit, Neapolis Grçce,hoc eft noua ciuitas,eft appellata,Äl feptentrionem Tychç, ad o-rientemvero Acradinçhçrebat,eolocofita quiMuragli vernacula linguanunc dicitur, atque adeo reipfaconuincunturii qui earn intAlnfuIamamp;Acradinapo-fuerunt. Ad eins fummum,Theatrumerat maximum Ciccroni,omniumq} quç in Siciliafueruntpulchcrrimum,Diodorolib. i6. cuiusadhucvino faxoincifaex parte videturforma.Rupibusnaque partim incifis,partim muri gyris ampliflîmis conftabat:ad cuius vertieem ex Tycliç latere,antroque manufado, ac latis fiftu-lis,aquarumqueduólibusfubipfaviuarupeincifis,longiflimoquetra(ftu excaua-tis,fonsemanat,quiobliteratoprorfus antiquo Grçcorumnomine, Sarracenice Garclme,quod foramen aquçLatinisfonat,corrupteGalermushodic dicitur. Non longe aTheatro Amphitheatrum era t orbicularc, fingulari architedurç ma-gnificentiainfigne:cuius magnasilluftrcfque rcliquias cernimus,Colifeum amp;nbsp;fof-fagranatorum vulgoappellatas. Duoquoquehacregioneinter cçtera crant té-plaegregia,alterum Cereri,älterem Prolérpinç, quam Llbcram vocabant,facru, ’ Ciccroni:HiGronisfuperiorisopusDio*loro.Signum prçrereaApollinis,quiThc-mitesCiceroni,ThemenitesSucronio,aiuftitiç(nifalloi)vatic!niorumquc opi-nioneitainditoaprifcisnomine,dicitur:quodTyberius Cçfirfupremavolunra-te,SyracufisRomaminnouum tcmplum,quod in memoriam Auguftifimulcu bibliotheca excitauerat, aduehi decrcuerat: fed morte prçuentus decreti fui eué-

tumnon

-ocr page 103-

DECADIS LIBER IIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8y

turn non obtinuit,vt Suetonius in eins vita.c.74.commctnorat. InNeapoli pot- , tæ erant duabus aliis, quæ Syracufis celebratæ funt, nihilo inferiores,Menetides a fabricæfortirudine 00 roboreitaGræce denominatæ, quæ Anapum fluuium pro-fpiciebant,Plutarcho in Dione. Extraeas palus erat, quam Lyfimeliam Thucy-’dides,Pantanellamvulgushodievocat. Cuius(vtamp;aliarumquoque iHiadiacen-tium) vaporibus tota Syracufarum vrbe,ac præfertim hac parte,ccelum inficieba-tur,vtin lib.de confolatione adMartiam fcribit Seneca, amp;nbsp;nos experimur.Hine adfluuium AnapumSóOlympicumvfqueviaerat magnis amp;nbsp;quadratis ftratala-1® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pidibiis,mca xtatereperta.Qiubuserutis ingens vrbispropugnaculü,quod vnieç

ïo portævrbis hodicimminer,eftexcitatum. Paludem aftam fuifleSyracufis fcribit VibiusScquefter,quamTyracam appeUabant.vndeTyracatinomen Acradina: amp;Tychçagro recens forfanobiftnit. Hortuspromœnibusvrbis,quiMythosdi-cebatur,olimabHieroncRcgefumptuofiiSme ædiheatus amp;nbsp;confituscrat,lib.tx. tefteAthenæo. Très fonces extra vrbem infignes fuiffeTemenitim,Archidemif-fam,amp;:Margcam,feb.3. refert Plinius. Hodic veto in agro Syracufano Caua: donna:. 7.p.m. Sortinum verfus, amp;Ricalcaci p. m. 6. ab vrbe diftantes fontes funt célébrés. Cacyparisfluuiiaquæadagrum quoque Syraeufanum, qui Gerçâtes di-cebatur,olira deducebantur,vt mirandisaquæduftibulin rupibus excifis fimulamp;: caemétitiis hueufque pro magna parte integris paflim ante oculos cernimus. Sed

^° amp;fluuiiCardinalishodieappcllaci.i8.p.ra.abvrbediftantis, quiin valle Yhanni- , * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catiniSarracenicedifta tocusmire abforbetur, aquæ in agros Syracufanos pet quofdam dudus.ii.p.m.in rupc excifos,ôô ponte etiam ad id extrudo,quorû ad-huedarifiima vifunturmonumcnta,antiquicusprocurrebanc. Tybrim fluuium ab hoftiumiaboredenominatum,Syracufis fuifrc,Theocritiinterpresamp;nonnullî perhibent,quem Fofiam vocat Seruius.Tlanc Athenienfes amp;: Pœni Syraeufanorfi captiui,belli iureadligoniscxercitiumexpofiti,£equatisiuxtamœniacollibus,pro Vrbis munitione tanquam vallum confecerunt : in qua admiflo alueo non medio-criterciuitatemmunicrunt. Ab hoc nomine nonnullo poft intericâo tempere Syracufaniplerique,quicumingenticolonorum multitudine in Italiam tyranni-j 5*5 disodioprofugerant,iuxta Albula:fluuiiripas,vbi{*oftmodumRomafuir condi-ta,fcdibuspofitis,vetufti(rimo Albulænomineobliterato,fluuium Tybrim in patrie memoriam, amp;quodeiufmodi foiTæimagincmpræfeferre videretur,deno-ininauerunt.Cui opinioniacccdercvideturPiiiÿUs:quilib. 3. cap. y. Tybcris (in-qnit)antcaTybrisappellattisjedprius Albula.vt Albulaprimfi,mox Tybris aSy-racufanis,atqueTyberisdcmumaducisAlbarÿfubmerfionetranfnominarusfit. Nam amp;:SoIinus fcribit Italum Regem ab infulaSiciliacum Syraculanis ad lanum peruenifle,atque ciuscôfilicîauxilioqueciuitatemiuxta Albulam condidifie, Ca-pcnamnomine:aqua deinde porta: RomanxCapenæ nomen fuit impofiiu.quod quidem ad hanc noftrafti fententiam non parum affert authoritatis. quanquam a

^° Verg.adTybrimRegem quendamimmanisftaturæRomanum,Tybridisetymo-logiamreferrinonignoré. SedhaiftcnusquçinquatuorillisSyracufarumambi-tu conclufis vrbibus aut funt aut fuerunt olim memoratu digna, figillatim recen-fuimus.Supereft vtfiquæpublicafunt,ncq;his partibuspeculiariter propria, c5-muni vrbis enarratione perftringamus. Hyberna Syracufis cfle limpidiflima, co-tinufiqueac perpetuum folem, qui nullo die quantumuisnubiloitaârcetur,quin aliqua vrbis parte appareat,tcftatur amp;nbsp;res ipfa, amp;nbsp;Ciceronis in Verrem,amp; Plinii amp;nbsp;Soliniautlioritas.aEftas veto propter paludum viciniam grauis olim erat,amp; intem-pericpropeinfamiSjVtexSenecaretulimus. Legesplurimasintam beneconfti-tutarep.ad prauosmores reprimendos, apud AthenäumPhilaretusfuiflec5me-,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5® morat:quarum etiam origo variafuit.Interaliaeitaque (quiaordo adtemporfi ra

tiones accommodari non poteft)vna fuiaca quæ ad amiétus communis faftum in-folentiamque, quæ ad extremam luxuriam impudicitiamque procedebat, com-pefeendam, falutari, eaque ftridiflima cautio ne lata eft: Ne mulier vlla auro, Vel purpura,velfloribus,autprcciofiusornata, amp;nbsp;noÔtu nullaratione,interdiuveto nonnifi vnica ancilla comité domo exiret.Quod fi quæ fecus comitteret, adultcræ H

-ocr page 104-

25

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

autmeretricis publicam ignominiam fubiret. Viris etiam fumptuofiori vefte vtl inrerdidum erat,ni fe adulteros cinædofque publice profeffi ab omni adminiftra-tione honeftoque commercio prohiber! vcllent. Doli quoque mali lex apud Sy-racufanosprincipiumhabuitciufmodijVtlib.Officiorum.j.Cic.refert.C.Canius Romanus equcs,Syracufas cu veniflet,hortos fe veile emere edixit. Quod refciés PythiusSyracufanus auri faber,homo vafer,captata emptoris familiaritate cui do-lumiamprxcogitauerat,habere fequidem hortos fuburbanos amceniffimos ac mansfludibusirriguos,non venales,fed fuos (vtamicorumomnia) vtrique com

munes dixit. Ad quos Carffnium in pofteru diem ad cœnam inuitat : quo amp;: pifca-tores complures ad fraudem condudos pifeatum conuocat. Ad hortos venit Ca-mnius: conuiu'iumlautiffime paratum habuir:moxamp; cymbarum mulcitudoibi aftuit.Pifeesquotquot ceperant, ante pedesPyftiiiabiiciunt.MiraturCamnius, feifei tatur,interrogat,remq-,inquirit.®uiPythius,Quicquid,inquit, Syracufis eft pifcium,hiccapitur,Hoclittorecarcrepifcatores nonpofthnt. His verbis incen-fus Camnius cotenditcum Pythio,vthortos omnino fibi vendit.Grauari illeprimo,fubinde çgre fledi fimulat,ac tgndem Camnio hortos vendidit quanti voluit. Camnius pifculentis horm bcatus,vt putabat,poftridie amp;nbsp;ipfe amicos ad rus inui-tat.tempeftiue venit: nullos pifcatorcs, nullafque cymbasvidct.miratur,qu£eric e vicinis quo pifeatoresabiifl'ent. refponfum eft, nullos ibi folcre pifeari .dclufum feclareftatimanimaduertit Camnius : ftomachatur, conclamat,furore accenfus perftrepit,Deoshominefqueinuocat,obteftatur. Pythium adiudicium, fedfru-ftra,ducit:nondum enim lexdedolomalocratédita. Eftautemdolusmalus,cura aliud diffimulatur,aliud dicitur.HincigiturSyracufisedióIiim eft, fancitumqj le-geperpetua, vt dolofus, veluci perfidus, improbus amp;nbsp;malitiofus,mortis peena ple-lt;fteretur.qua:amp;Romxpoftmodumab Aquilio promulgata eft. Turn amp;fandif-ftmamiurandiformamapudSyracufanosintrodudam , tefte Plutarcho, ne qua fraudi locus eftet,2ccepimus.Iuraturus nanque inThefmophorum defcendebat templum,vbiProferpina:refacraritepera'ftainfulam induebatur,ardentemque manu tenens faculamad concepta verba adftringebatur.Proferpina vero id tefte jo ficbar,tum quodSiciliam quaifdotem a loue in clientelam recepifte,tumquodin-ferorum Regina a vetuftatecredebatur,vtamp;:numinisreuerencia, amp;nbsp;inferorume-tu a periurio abftinerctur. Etat amp;nbsp;lex alia,qua ciuium plus æquo feie cöerentium audaciaactemeritascomprimcbatur: cuiquevelminij^iaconiurationis nouarû-iie rerum fufpicio,adexiliimuldafatis eflct,vtiamp;olimab Athenienfibus,acfubin-de a Romanisobferuatu legimus»inter quosnihil intcrerat,nifi quod in olex fro-dibus Syracufani, non in tcftul3,vtAthcnienfesamp; Romani,qui ab cabane legem Oftraciftnon/ed Pctalifmon Syracufani appellabant, fufpeóli ciuis nomen infcri-bebant.Et cuius folia plutain comitiis in vrnam conieólaj)roueniebat, eonfpieuä magnitudinem deconftliidecretoquinquennaliexiliomulélabant,vtlib. ii. fcri- 40 bit Diodorus. Cæterum cum vrbis primores complures petalifmi baclege in exilium miffieftent,qui patritiiinvrbercmanferant,ne idem mali fibieuenirct,vrbe vitro deferuerunt.Quo effedum eft vt,cum ignauiflimi quique ad reip. guberna-cula acciti,maiorib. nouitatibus ac feditionibus adminiiirationis impcricia populo caufas præberent,quo vrbi collabenti fuccurreretur,petalifmi lex prorfus abro-gatafit. Legeetiam ibi (refcrente Zenodoto) ratum erat,vt militum,quiordine mbellodeferuiftent,nominaabhipparchis,hoceftequitumpræfeâ:is,intabellis defcriberentume cuiquam cornmifti facinoris impunitas, ac ne impunitatisqui-dem fpes adliccntiam occafioncm daret.vndc apud eos natum vulgatiflimu pro-uerbium,Hipparchorum tabulx. Le^qiioquedefcpeliendisdefundorum cor-poribusanteGclonisimperium Agata eft. Qu a funerum fumptibus modus pro P eenfu cuiufqueimponebatur. Sedamp;pftftmodum aTimolconte magiftratus in-trodudus eft,quern louis Olympii famulatu appcllabat:cuius religion« in officio populus contineretur,cuiufque edida tanquam ccelitus a loue emifla obferuarc-tur.Pri mus omnium ad id munus Callimencs fuit eledus,ac deinceps is honos per manum traditus cotinuatufque poft annos demum trecetos abolitus eft. Fuifle

lO

zo

amp;: Syra-

-ocr page 105-

DEC ADIS LIBER nil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7

amp;: Syracufis digniflimum louis Olympii facerdotiuni,in V errem fcribit Cic. Cuius fere huiufmodi erat clcdio.Coftitutis ex tribus hominum generibus viris tribuSj qui eJedionis principes effentjrcs hoc modo dccernebatur. Quot erSt renunciati, . tot in hydriam fortes coniicicbatur.cuius deinde nomen exibat primum, is facer-donum adipifeebatur. Mos quoque genti fuit, vtvidores equis lauro coronatis* captiuiverotonfis crinibus in triumpho vterentur. Eratamp; Syracufislex,quand diferimen ingenue amp;nbsp;feruilis perfonx notandum,ferui cqui ftigmate inurebatur* Erat enim ibi ingens ac fordida feruorum turba ex omnifariam populis exulibufqj conflata, quos Callicyrios appcllabant,vt in Politicis fd|^ibit AriftoteleS.Qui code to loco apud Syracufanos habebatur,quo apud Lacedxmonios captiui,apud Thef-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falos Peneftx, amp;nbsp;apud Cretefes Clarotx.Opere naque rullico amp;nbsp;agricultura fnm-ptumaevidumfibiquxritabat. Quos, quod numéro dominos fupctarent, ne fe* ditionem aliquando multitudinis perfuafiefte molirentur, vrbe poftmodum eie* _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dosrefertSuidas. SuntquiSyracufisfaltatipnë geftieulationemq; primo exor-tam fcribannidqu? ab Hieronis fenioris immani tyrannide ac fxuitia.Qui cum in* ter alia didu immitia Syracufanos mutuis coll^jquiis vti vetuiflet,iufliflètque vt lÏ quxcommunicadaeflent,eapedum,manuumoculouamque nutibusacindieüs fignificarcntur,moxfaltatoresneccflïtaspeperit. Quoa amp;: Ariftoteles lib*Politi-coru.j. his verbis affirmare videtur : Syracufis (inquit) dedudores nuncupabatuf , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0 amp;auricularii,quos fubmittebat Hieron vbicunque congregatio fuiflet aliqua.

Cuius fiientii plufquam feruilis impatientes Syracufani, loui Olympic, vta ta ix-ua tyrannide fe Iiberaret,fupplicarunt.Quod cum morte tyranni eueniffet, numi-nisgratiaaccommiferationeimpetratumrati,louiLiberatoriauream ftatuaere-xerunt. At tyrannis expulfis,cum hofpiij^s amp;nbsp;condudos milites in ciuium numerö adfcripfiirent,confufo ciuitatisiurereceptiinfeditionem venere, commilToque cum Syracufanis prxlio, libertatis vix bene guftatx datum fvt codem libro tefta-tur Ariftoteles) breui immutarunt. Celebrabatur Syracufisin expiationemde-fundorumgladiatoriusludus, vt libro primo, capite de fomniis fcribit Valerius* Duo nanque,quibu$ id aut commedatum aut fuiceptum crat, fingulari certami* ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50 ne in fe m utuo inuehebantur,donec alter aut occi5eretur,aut herbam porrigeret*

Erat id ad inferias quafi mortuorum.Exiftimabant equidem fi fanguinem enudif-fent,mortuis piaculum fieri.In eo ludo Acenes Rufus Romanus cques, vt fomnio nodu videratj eft occifu% Celebrabantur amp;nbsp;Ifthmia annis fingulis,quonia Co-tinthiorum erant coloni, vt Athenxus refert. Equidem Syracufanos opibüs flo-rentiffimos adeo führe,vno oreauthores omn« fcribunt, vt aliarum gentium di-uitixquatumuisampla: nil^ladSyracufanaseflent.Vndenatum adagium quod fupraretulimus: VobistiedccimaquidemSyracufarumadeft. Necminusvolu* ptatum ac deliciarum nfimine celebrati olim funt. vnde amp;nbsp;aliud proucrbium,Sy* racufana menfa, abiit pro lautaamp;opipara. Cuius Plato.3. de rep. amp;nbsp;Ariftoteles y* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 Politicorumlib.meminerunt.Hincetiamillos .3. libro Athenxus ranarummorö

aquaticarumfemperin compotationibuseffe,amp;:luxuideditosin epiftolis fcribit Plato.Lcgimusautemamp;eolibidinisperuafifl'eadolefcentesduos j vtcum neque vtrique fexui,neque affiaitäti, neque legibus Parèrent, excitata inter primores fe-» ditionc libertatis ftatum bis inuerterint. Cuius incoutinentix altcrum exemplu eftapud Ariftotelem.j.Politicorumlibro:altcrumapüd Plutarchum in fuaPoli* tica.Celebratur amp;nbsp;apud Anftotelem de hiftotia animalium Iibi6.amp; apud Plin.lib* io.cap.y4.Syracufanusvinipotor,quiouis fubftoriapofitis,tandiupotaueritdüm fœtum edercnt.Nec id fupra fidem vidcri debct:cüm nó folum auium incubitu^ fed amp;nbsp;fimo etiam obrüta,aut calori igneo fiuppofita fœtum gignere Si Ariftot.fcri-jo bat,amp;noscxperimentodifcamus. Pi(fturae?atSyracufis(cuinecdümccrtuslo-cusafcriptotibuseftattributus)eximia artedaboratum faüciotümidoque pedc leonem reprxfcntans.Hic Mentori Sy racüfano obuiam aliquando fadusjCUto illc meturcfugeret,anteeumaffeól:atis ad mouendam commiferationem geftibus, pcdisiniuriamoftentabat,plagamlambebatjatqueopem,cum Vóce non poftet, nutibus implorabat* Quibus illc commotus confirmatufque, exempto ferçquo

-ocr page 106-

$8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

cruciabaturfurcula, perpétua fibi cum humanitäre deuinxerat.Cuius pidurx fi-mulamp; hiftorix meminit etiam Plin. lib. 8. cap.ió. Signum quoque Syracufanum Lcontii opus lib.34. cap. 8. idem célébrât, quo puer claudicans tanto artificio cx-primebatur.vteiusvlcerisdoloremetiamfpedantesfentircviderentur. Memo- , ratur etiam apud eundem lib. 8. cap. y. Menander quidam Syraeufanus adolefcês, qui in excrcitu Ptolemçi Regis ftipendia merebatgt;adeoabelcphantoamatus,vc defiderium, quoties eum nonvidebat,inedia teftaretur. Arvero interSyracufa-naopcramultoomniümaximc memorabilis fuitnauisillaHieronisiunioris,qua nequemagnitudinefuperfbrcm,nequearchited:urxinduftria,ornatufquecxccl-lenciainfigniorem vlla vnquam videront maria. Cuius amp;nbsp;Athenxus ex Mofchio- ^‘^ neauthorelib. y. meminit. Ad cam igitur Hiero fabricandamlignorumexÆtna monte ftruc,qua: fexagintatriremibus abundeconficiendis fatis faftura putarc-tur,cxdicurauit.Æsquoque,ferrum,eânabim,rcliquaquctantæfabricxncccfla-ria,cxItaIia,lbcria,amp;Rodano fluminecomparauit.Architedum vero fummoo-peri præftantiflîmum ArchiamCorinthium prxfccit. TrecenTosoperi facienda matcriæquedolandæfabrosartific^fquc adiunxit, prêter miniftros artificio fub-feruientes,qui nunquam (vt plcrique fcribunt) quingentis pauciorcs affiduo fem-perin opcre vcrfabatur.C^ibus ipfe etiam Archias dies totos fe curatore exado-remqueofficiofiffimumprxbuit. Hisitaquefinevllatcporis laborifquc remiflio-necoxdificantibos,intrafexmenfium fpatiumdimidium tantxnauisabfolutum ^^ cd.Quod cum in mare deduceudum mandaflct,vt ibi comodius altera inchoata: fabrics pars compleretur,nullus neqj ab Archia, neqj ab vniuerfo archiredorum Siculorum collcgioexcogitaripotoit modus,quo tanti ponderismolcs vel loco dimoueretur, donee ad extremum Arclumedesille xteminominis mathematicus , qui cum Rcgi necelTitudo ac fam iliaritas non vulgaris intercefl'crat,adhibitis paucishominibus, compadaque clauicula machinah,confeftimcumnouofpc-dantispopuIiRcgifqueftupore earn iolus propelittorc folutaminmarepcrtra-xit.Quam deinde fexaliis menfibus altera parte abfoluit.Erantclauixreiquibus tabulx trabefqueamp;coftx colligabatur, decern (etfiquindecim nonnulli penfent) librarumponderis.QuiquodlpiirioresdenfiorefqueeiTent, non alias quamlignis ^^ prius terebratisinfigi potcrant. Qmbus demumcoftx eleuatxcumcoafTationib. tranfucrfis vinclx,tegulis infuper plubeis adaófis,validius afl:ringebantur,fub quitus linteola concerptacüpice infcrdafubierant. HaUebatvigintiordinesremi-gum,xdificiorum vero triplicem contignatione. Quorum infima oneri ac mercibus defignata multiplicibusleaks defcendebatur. Media,adquam artimecha-nicx erattranfitus, coenationes trigintaiuxtavtrunlt;jiic nauis latus,orancspaui-mento,in quo belli Troiani fabula vifendo artificio concinnata legebatur, ftratas teflcllis vermiculatilapidis omnisgeneriscontinebat: in^uibus lediquatcrni vi-ris feruiebant.intcrquosamp;nautarumconclauequinquelcdorü capaxerat.Tha-

/ lami prxterea tres,amp;culina,qux ctenationibuslubfcruirer,ad puppim promine- ^® bant.omnia vero xdificia tedis laqueatis amp;nbsp;poftibus exornata infigni erant opcre. Summanauisparsgymnafium habebat,amp;laxasambulationcs pro fuxmagnitu-dinis proportione. Eas omnes dcambulationcs horti onwis generis ftirpibus fa-cundiflimi ambibant.Eranthx arbores fidilibus in vafisamp;plumbcis confitx.Hc-derç prxtereaacvites pampinisamp;corymbis omnia inumbrabant. Alcbantur vîtes in doliis terraplenis.quxfimul cumhortispari aquarum machinamentoirri-gabantur. Inde Aphrodifium adibatur, hoc cftconclauc Vencri dicatum.quod triclinarietiam ledifternio, pauimentoque (quod Achate lapide, aliisqj id ge-nusnitentibus lapidibus,quorumeftrrwgnain Siciliadiucrfitas, fplcndebat) erac conftratum.Parietes habebat cu^elhnis tabuIisalTcnbufque contextos,laquea-tumque ex eadem materia tedum.Forcs*ctiam ebore amp;nbsp;odorata materiacompa-das,piduraqueinfignioriacfigillisexornatas aperiebat. Deinceps exhedraerac quinque ledorumcapax,quorum parietespoftefq} buxo didindi mire delcda-bant. vbi bibliotheca amp;nbsp;in lacunari fphxra inftar folarii Acradinxi vifebatur. Balneum huic loco iondum adibatur,in quo treslcdi cum folio ex vario lapidc,amp;: tribus

-ocr page 107-

DECADIS LIBER nil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«9

tribus æneis caldariis exculpto ftabant. Erat in eadem naui iuxta proram aquarum dulciumreceptaculumconclufum duarum mille metretarum capax,aflamentis, pice adinteorum fardura compadum.Iuxta quodrurfuspifcina coafTationeÓ^ • implumbaturaconftans,aquis raarinis referra,maximam pifciumcopiam alebat.

Habitationespr^tereaplurimaemilitibus diftributx,amp;hisquoquequifuperfen-tinam erant.Equorum praefepia ab vtroque nauis latere numero decern cum fre-nis,ftratis,pabulo,5ó omni equitatus fupelledile fuo loco ord inabantur:lignarium quoqueamp;cl!bani,foci,piftrina,atque alia item minift^ria in nauis receflibus ex-pedita. Ad hoe atlantes ibi nouem pedum altitudinis cartis interftitiis firmati feuk 10 pturas prominentes a fumma contignatione paloru^vice fuleiebant. Turres erac ineanauiodo,bina:in prora,iiipuppi,amp;in vtroqueeredælatere. In muris etiam propugnacula erant muni tiflima. Præterea machina in medio cataftromate fuper tripodes erigebatur ('Archimedis inuentum) qux faxa tri talentaria, telaquc mifli-lia duodeuiginti p^dum facile ad vnius ftadii fpatium ciaculabatur.Hæc amp;nbsp;aliapJe-raqucmachinamenta propugnatoria,vtcorui,lupi,amp;in fummomalocarchefia, æncalapidumconceptaculaadlapidationenfinhoftiumnauigiafaciendamabû-de luppetebant.Stabant namque in vna terni,in aliis bijji autfinguli homines,lapi-deseiaculantes,quosferuiinforis ftantcs,vitilibus,quallis,temporepugnæfugge-rebant,trochleisfubuehentes.ldem Archimedes cochleameftcommentus;qua io tantx nauis fentina ab vno homine exhauriretur. Frumentum autem negotiato-hum ea nauis capiebat,exportabatque mcdimniim ad milia fexaginta: faliamenta Siculaadcadumdecem milia :Ianarum talenta vigintimilia: prxtercaviatorum nautarumque medimnüm fexaginta milia. Hanc itaque monftruofam nauem poftea Hiero Rex cum Ægyptus anno«x caritate vexarctur, frumento onuftam in Alexandriam mifit,eamque Ptolemæo Régi liberaliter dono dedit.Quæ vt ex-teris tune temporis Syracufanx potentiæ inimicis metum incutere,ita amp;nunc nobisfatisindicio eße poteft quanta olimfuerit Syracufani Imperii maieftasac magnificentia. Quare non temereSyracufasita varie laudant rcrumferiptores, Grazearumqsomnium vrbiummaximam appellq^t:quam centum amp;nbsp;odoginta 5° ftadia (prêter füburbana oppida) habere in ambitu,amp; Strabo fcribit,amp;eiusiacê-

ria moenianobisindicant.quampulcherrimamvrbem dixit Cicero,Diishomini-bufquecommunem,omnia complexara,certis legibus asternifque deuindam, cuiusdeniquefpoliismulw)tempore refp.Ronftnafuitornata.Eanamquecapta, Marcellus vt non folumfuam ibi gloriam, fed amp;maieftatem populi Romani au-geret,ornamenta, figna,tabulafquc,quibus Ifæcvrbs abundabat,Romamcon-uexit.Vndeprimuminitiu«mirandi Græcarum atrium opera Romanis cœpif-fe.î.dccad.lib.y.Liuiusfcribit.VifebanturRomæ ad portam Capenamdedicata aM.MarcellotcmpIa,ii«fpoliis propter excellentiam cius generis ornamentoru decorara.His vrbis Romans maieftas auda,Deorü ftatuæ infigncs, templa, por-40 ta,viaeatquealtariaexculta,DeæVcftæædes,SyracufanafupcrficieaGn.Odauio

fucrunt contedæ.Capita quoque columnarum ex Syracufis afportata, amp;nbsp;in Pan-theo a M. Agrippa Odauii Aug.genero fuifte pofita.li.54. cap.3. meminit Plinius. Nee fine infigni felicitafls magnificentixque progreftu, adeo ei amp;nbsp;Athenienfes amp;nbsp;Pœni inuidcrunt. Quantas vero iam inde ab initio amp;nbsp;ftatus, amp;nbsp;imperii,amp;: ptinci-pum mutationes fenierit, qui temporum ordinem obferuaucrit,non fine fumma admiratione contemplabitur. Primum enim vt diuitiis amp;nbsp;felicitate, ita amp;nbsp;imperio rerumquegeftarumgloria eamexterisfere,quxtuneflorcbant,gentibusprçfti-rifle eft compertiffimum.Enimueroprimiilli qui poft Ætolos amp;nbsp;Siculos cum Ar-chiaadcondendam vrbemvenerunt,nortlongs, nequeHellefpontii,ncqueInfu-jo lani,qui aliis feruiebat: fed Dores liberi gx libéra Peloponnefo fucrunt. Quos 0-mnes fortitudinis ac rei militaris peritia toto orbe commendatilfimos femper ex-titiiTeaccepimus.Depulfis itaque primo ftatimimpetu in infulç mediterraneaSi-culis,principatum hi littoralis orx obtinuerunt: nee non amp;nbsp;illis poftmodum cxfo Ducetiooppreflïs,regnoqucomniatqueyrbcRegiaTrinacia funditusextindis, Syracufanum imperium non in Sicilia: modofinibus firmumcontinuere,fcdóC

H 3

-ocr page 108-

90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

per vniuerfam pene Italiam longe lateque propagarunt-.ita vt non folum finitima: genres,fed Orientis ac G ræciæ etiam Reges afflidi bellorum tempore eorum au-xilia pofccrent.Quare rede eis obuenifle Strabo indicat, vt fub dominatu confti-tutireliquosfuxditioni fubiugarent,ac libertäremadeptialios barbarorumfer- ' uitute oppreffos in libertatem vindicarent.Cum Athenienfibus , amp;nbsp;fubinde cum Carthaginenfibus non folum acquis viribus,fed vidricibus etiam armis de Siciliae imperio pluribusannisdecertarunt. Qmbus fuperatis,cum Romanis tandeçquo etiam marte primo bello IJunico contenderunt. Ar deinde magnirudine potius ^° fua,quam hoftium viribuaaut fortunç iniuria,fub iugum vencrunt,fadaq; eft tam f orentisvrbis refp. tyrannorum multo tempore domicilium, Gelonisinprimis, mox Hieronis,indeThrafybuli,amp; vtriufquc Dio»yfii, Dionis poftca, Agathoclis, Pyrrhi, Hieronis alterius, ac poftreryo Hicronymi:cuiuscxde apudLeontinos perpetrata,a Romanis tandem Marcello ducefubada eft. Quorum Imperio per ciuilium bellorum tempora déclinante, a Sex. Pompeio Magt^ Pomp, filio , vna cum pluribus Siciliæ vrbibus vaftata demum ac proftrataeft,Straboni.Ex qua deinde exteris partibus defertis,ac diftitis (v t erant) relidis,folam Infula Cxfar Aug. reftituic. Diuifo poftcaIn^erio fimul cum reliqua Sicilia.Conftantinopolitano ceflit.Quo regente anno falut.yiy.a Gothis cü vniuerfa Sicilia occupata,ac deinde Belifario duce a luftiniano Cæf. recepta eft.Quam cum anno.6p.CóftantiusIm-perator inuiferer, a Mezentio in balneis,quçDaplmæ£E dicebantur,fufiôcatus eft. ^® Annopoftea.8i6. MichaeleBalboimperantc,cum totaSiciliain Sarracenorü po-teftatem venit:eifqueperducentosamp;trigintacirciterannos paruit.Quib. domi-nantibusanno falur. 1017, odauo Calend. Augufti Gaytus Maymonus Hifpanus genere,fedSarracenus religione,cum i^genti clafle inSiciliamaduedus,infra dies feptem cotam vaftauit,ac incendio abfumpfit,Syracufanis omnib.partim gla-dio caefis,partim fecum in capriuitatem abdudis.Deinde paulo poft per Norman-nos Chriftianis reftituta,amp; fubinde a Gallis gubernata eft.Qmbus cçfis tandem A-ragonenfibusRegibüsadhanc vfque xraremparuit. Qmbusregnantibus fub Al-phonfo primum Rcgein regir^lcm aulam cum Leontino, Argyra,Menço,Vizi-nio,amp; Francauillaoppidis translataeft: amp;nbsp;exindeadfalutis vfque annumiji6.per 5” gubernatoresReginariim adminiftrataeftiDemum morte Ferdinand! Catholi-ciRegis tumultuantibusSiculis,amp;ipfaquoquefub Almerico Centello Hifpano, cui Reginæ nomine concredita ?rat,in feditiqnis parten venir: fedatifque Siciliç rebus ad Rcgumrurfusdominatumrediit,idque annofalut.iyjy. Nunc vero eo loco conftituta cft,vt diximus,quó antiquitus prima pars Ortygia erat.Cumqj rota vrbs in Infula fit tradu(fta,amp; circumfluo mari cinfta,vnicaportaadifthmum, vbi amp;nbsp;pons eft,a feptentrioneaditum habet. In his anguftiis duo egregii ac recen-tis opens ætatemea extrudafunt propugnacula,quædftficilemhabentoppugna-tionê.Qua vero ab vtroqueportu maricircualluitur,propugnaculafunt idoneis locis,amp;eamaxima,muniti(rimaere(fta.Cherfonefusipfa,quçinmareporreâ:ain- 4*^ fulæformam effingit, adverticcm arcem habet Maniacis, ab aperto autemmari lonio pelago pulfatur,amp;: perpetuisfcopulisiacentibus natura munitur : vbi xtate mea iuxta çdem Spiritus fandti collapfis vetuftate mœniff. numifmatum in xs atqj argentum affabrefadorum maxima in fundamentispaffim multitudo eftreper-ta,exvnaHicronymi Regis caput, ex altera parteGrxcasinferiptiones habentiu: quibusHicronymumSyracufanorumRegem poftremum operis fuifte authore conftabat.Et lieer hacctiamtempeftatehabeatamp;:pulchritudine,amp; porrus como-ditate, amp;nbsp;mcenium robore, propugnaculorumque muni mentis, quo cû aliaqua-nis bene conftituta ciuitateconfe^ri pdffit, amp;nbsp;Sicilië arx fit municiffima:inopia tarnen ciuium,c£)lonorumque raritatequjm maxime deploranda eft. In memoria ^’^ tarnen antiquitatis non ab re cóquiefcit,mutifque monumentis, viuorum homi-num fortifquepræfentis inopiam folatur. Fuitenim vtopibus,militia,amp;imperio olim clariffima, ita etiam (refte ir:.4.Tufc. qu.Cicerone)dolt;ftiffima,amp;compIuri-husin quouis dovirinarum genere virisornatiffima.

THEOCRITVS inprimisSyracufisnatuseft,patrcPraxagoracognomê-toSim-

-ocr page 109-

DEC A DIS LIBER HIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«,i

toSimmichide,matrePhilinna,quernMofchum appellatumfuifleTerencianus refert.Claruit fub Ptolemæo Lagi.Poeta fuit Bucolicus: fcripfit poema lingua Do-rica,diftinxitq5 inEidyllia : quorum proprietas moribus amp;nbsp;verbis paftoralibus ma-•xime conuenit.cuius.x4.Eclogç hodie amp;nbsp;Græce amp;nbsp;Latine leguntur,Suidæ.Quc, quod Regi oblocutus effet, fufpendio condemnatum vitara finiiffe in Ibin author cftOuidius.

F VIT amp;nbsp;Philolaus Crotoniata: hlius, Py thagoricæ difciplinæ fedator,Syra-cufanus.ClaruitPlatonis teraporibus.Scripfitenimhic#id Dionera, vtabillo fibi Pythagoricoslibroscocraicurarct.EtcumPIatoin Siciliamveniirct,librumquc-^° damaPliilolaoconfcripturaquadragintarainisargenti Alexandrinia propinquis eiuscoerait,vc ex Herraippo Icribit Laertius.

PHILEMON Syraeufanus Alexarj^riMagniætatefloruit.Poetafuitco-micus,comœdiaruraque nuraerura fuæætatisannisçquauir. Nonagintafiquidê annos vixit,totidei»que comœdias fcripfit. Deceffit autera prx veheraeti niraio-querifu.

PHILEMON alterPoetaetiamcomi?ùs Syraeufanus fuit,quemadrao-dum Suidas teftatur.Hiefupra centefîmum vixit annun»nullius fenfùs integritate amiffa. Huicin foranis nofte profunda nouera puell.x e domo fua raigrances func vifæ: interrogantique cur egrederentur, refpondiflé feruntur: Apud bancdomû *® amplius nos imraorari non licet. Expergefadus poftquara hlio fomniuraexpo-fuifî'et,propediem mortem obiit. cuius filius amp;ipfe Philemon nomine,SéPocta comicus,quatuoreditiscomœdiis deceffit.

SOPHRON Euripidis temporibuspoctaamp;ipfe comicusSyraeufisna-tuseft.Ismimos,hiftrionefque viriles aemuliebres compofuit.Scripfitautepoc-mata fua Doricalingua.QiJorum legendorum fuauitate Platonem pcllcâum ob-dormiuiffe memoriæ proditum efl.

CORAX vnusexprimisoratorixartis inucntoribus,vt Ariftot. teftatur,’ Syraeufanus etiam fuit.Hic ciuibus exada tyrannide libere viuentibus perfuade-re cœpit,vt deinceps libertatem vrbis confcruarenuCuius cognito ingenio,Syra-50 cufanifuoscifilioserudiendostradiderunt. Hic primam orationis partem Exordium,alteram Agona,tertiam vero Epilogum nominauit. atque oratonam artem poft Hieronis fenioris mortem publice profiter! cœpit.

CTESIA S,licetTifi5splerifqueappelletur,orator eminentiffimus,Coracis difcipulus Syraeufanusamp;ipfefuit. Artem amp;nbsp;prxeeptaRhetoriexaddidit, vt in RhetoricisCic.fcribit.Hicadolcfcensduplicernmercedem prxceptorihaclego pollicitus eft, vt turn demunfci perfolueret,vbi artem perfede didiciffer.Verum cumiamartem edoéfus mereedem foluere cundaretur, a Corace iniuspertra-dus eft. Vbicoram iudi^busCoracem prçceptorem percontatus eft,quisefret Rhetorice artis finis.cuiilleperfuadererefpodit. Age,inquitTifias,Siiudicib.per-40 fuadeo nihil me tibi debere, non reddam,quia exade artem non didici. At Corax Tifiæ dilemma, tanquamvitiofum,indifcipulum hoc padorctorfit:Imo(inquit) ft perfuades,dabis, quia tenes artem ,amp;: dabis ex pado.fin minus,dabis,quia fen-tentiisIudicumdamnatu*.Quocommentotamvafro,tamquecallidoauditb,Iu-dices admirati adolefcentis verfutiam fubclamarunt,Grauiprxceptoregrauiot difcipulus. Quod ipfumfuntquinon aludicibus,fedacircunftantibusprolatum prodant. Porro Mali corui malum ouum fubiûdum a ludicibus in iudicio, ad nomen Coracisfadaallufionc,tradunt. Similisiocuselegansaclepidus in nodibuS Atticislibro6.c.io.rcferturaGellio.

DION Syraeufanus artem Rhetoridam ^ipfeconferipfit, tefte Laertio. 1^ SOPHANES SyraeufanuspoetairagicusPhilippiMaecdoHisamp;Alcxah-dritemporibus claruic,vti Suidas eftauthor. Hie vnusexfeptemGrxeiaepoetis tragœdiographis fuit. Tres amp;nbsp;feptuaginta tragœdias fcripfit, amp;poftca Syraeufis deceffit.

EPICH ARMV S,aIteraMegarenfiEIothalisfiIius,hcctCousfucrit,ma-gnam tarnen vitx partem Syraeufis egit. Cui mortuo ftama apud earn vrbem fuit 4

-ocr page 110-

ÿx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SÎCVLIS, PRIORIS

créera cum infcriptionc : Epicharmus tanto viris doftis anteccllit,quanto cacteris Solfyderibus.

PHOTINVS Syracufanuspoctacomicusfuit,amp;comœdiaruminuentor. HicGelonisfilioSjCui familiaris erat,erudiendos fufccpit,primufque talari verte ' in publico vfus eft,qua veteres in feena tantum proferebant.Contexuit prætcrca amp;ornauittotamfccnampellibuspuniceis,vtSuidas fcribit.DehocI1b.14. plura habet Athenxus.

C H A R M V S quoique pocta Syracufanus fuit.Hic (vt lib.primo Athençus iradit)adquemlibet cibifm in conuiuiisappofitum,didcrium ex tempore edere caUebat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

MENEC RATES quoque SyracufanusMuedicus fuit, amp;Philofophus. Hicquodabepilepfiagrauiffimomoi^ohominesmiraartcliberabatjVtauthorcft Suidas, noua ambitione lupitcr vocari voluit.Quarc cum aliquando ad Agefilau Regem feribens, Menecrates Ïupiter Régi Agefilao fal. dicit ^ in cpirtolx fronte propofuiflet:Rcx,vrprimum legit,reliquisnequaquâpcrfpcirtis,e vertigio hominis infaniamfacetorefponforetic91auit,diccns:RcxAgcfilausMcnccrati fanita-tem dicrt,vt Plutarchus commémorât.

M A R A C V S SyracufanusinProblcmatis ab Ariftotcle clariflîmus citatur. qui cum in maniam morbum non italeuem incidiflet,pocta(quodante non erat) adeo infignis effedus ert,vt longe exteris fua xtate prxftiterit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo

PHlLOXENVSpoeta Lyricus, Syracufanus fuit. Is (tefte Suida) eu qua-dam tragœdiam a Dionyfio tyranno editam non laudaret,fed cenforia (quod aiût) virgulatotamdamnalfetjin LatomiasconiedusTarentumindeaufugit. Atcura a Dionyrto per literas reuocaretur,nihil ahud quam monofyllabum ou fxpç itera-tum pro refponfo reddidit.

CALLIM ACHVS Euphratis Syracufani ex filia neposdeinfulisverfus fcripfit,amp;poëmataomnisgeneris edidit. Cuius libriplufquam odingcntiPtolc-mæi Philadclphi tempore extabant.

MOSCH VSgramm#icus amp;nbsp;ipfe Syracufanus Arirtarchidifcipuluspoft Theocritumferipfit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo

IC ET AS Philofophus Syracufanus fuit.Hic omnia ex harmoniaamp;necef-firate fieri, terramque fecundum primum circulum moueriaircruit,vt Laertius refert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ANTIOCHVS HirtoricusSyracufanusfuit,vtDiodorus,Cicero,Strabo,Dionyfius,amp; exteri aflerunt, Xenophanis filius, li b. lo.teftc Paufania,hirtoria a Cocalo Sicanorum Regeexorfus ad obitum vfquc*Xcrxis Perfarum Regis (terte Iib.ix.Diodoro)perfcpringentos annosnouemvoluminibuscomplexusert. qux quidemadmanusmeas non peruenit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

PHILISTVS quoquehirtoricusSyracufanusfuit,amp;propinquusDiony-fii tyranni, vt Cic. Diodorus amp;nbsp;Plutarchus fcribunt.Difcipulus fuit Euenielcgio- 4® graphipoetx.Hiciibros.ix.deSicilixrebüsamedefidcratosfauthorc Suida)fcri-pfît.DeÆgyptiorum stiamgeftis, acLibyxSyriaque,plurimaedidit volumina. Diotlyfii quoque fcpulturam,quafi quendam thcatralem fumptutyrannicxtra-gœdix,acebore,auroamp; porphyretico radiantem laudauit amp;admiratuseft,vtin Pelopide inter alia de cius rebus Plutarchus commemorat.HicDionyfium fcnio-rem,cumfinem tyrannidiex Platonisperfuafu imponere pararer,abinrtitutorc-uocauit,vt Probus fcribit.Illo fiquidem regente (vt in Dione Plutarchus)areis cu-ftodixprxfuit. Sed cum rumor effet cum tyranni eum matre rem habuiffe, adus ab eo in exiJium,in Adriam fc rec^pit. Vbi nadus otium maiorem hirtorix fuç pattern abfoluit,aecRegefuperrtiteSyracufas reuertieftaufus.Sub iuniori demum f® (illo defundo) rediit, a quo acceptus etiam in Regni adminiftrationem fuit. Ad-uerfabaturmaximePlatonitumSyracufis agenti,quod illctyrannidi effetinfen-, fus,hicfauerct.Cxterumcum obleffoaDioneDionyfioiuniori fubfidium exla-pygia allatum propcrarer,a claffe interceptus,propria (vt eft apud Ephorum) manu fibi mortem confciuit, licet ad Speufippum Philofophum Timonides Dionis focius

-ocr page 111-

DECADIS LIBER IIIt”

5’3

foCiusfquctnPIutarchusfcquitur)fcribcns viuum cumin hoftiumpoteftateve-nifle,ac ignominiofe necatum, corpufque cius per Acradinam diftradumjac dc-mumin Latotnias coniedum fuiirctradat.Ephorusmagnis cum laudibuscffcrr. . Qiuntilianus vcro ira ccnfuit : PhiJiftus (inquiens) in hiftoria vcThucydidemuI-toinfenor,itaaliquancocft iucundior.

C A L LIA S hiftoricus criam Syraculas patriam habuit.Hic Agathoclis Sy-racufaniRegis res geftas pluribus voluminibusfcriptas reliquit. Cuius opus non leg’- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

FL AVIVS VopifeusSyracufanusfuit. Hie fcrip£t deAurelianisthermis, quas hycro ales in tranfty berina regionc ille ædificauit, quod aquæfrigidi aeris ibi Io deeßent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

LYSIAS orator præftantiflîmus, amp;nbsp;domi nobilis, Syracufanus fuit. Cuius lib.^.meminitTrogus,amp;Iuftinus.

THEODO RV S philofophus Syracufis eft natus. Hie de re militari ftefto Laertio^ Iibrosedidit.

ARCHETIMVS quoquephilofophift amp;hiftoricus,Syracufis ortus(vc Laertius fcribit)feptem fapientum cum Cypfelo Corini^iiorum tyranno congref-fumluculentiffimedcfcripfit.

A T V E L in vno poft bos omncs,amp;: omnium tempore poftremo Archime-' de Syracufani ingenii atqj induftriæ cxcellctia cmiciiit, in que vnu cotius philofo-10 phix perfedio ita conuenit,vt plures cum mirariquam imitari pofl'ent.Fuit is Hie-ronis porterions Regis affinisfvt in Marcello Plutarchus) amp;nbsp;Cononis Samii præ-ftantiffimi mathematici difcipuius,vt Probus amp;nbsp;plures feriptores teftantur Q^em adco fuperauit, vt vnicuscocli ac fyderun fpedatora Liuio,amp; Deus terrenus,ac diuini ingenii homo appelletur aCicerone.a quo Lunæamp;Solis,amp;: quinque erra-tium rtellarum motus in fphxra alligatos,amp; vitream fphxram,in qua miracoucr-fionc diflimili motus circulorumvidebantur,acmcchanicoartificiofadamfa-bricatamque fuifle,contra Laertii authoritatem idem ipfe Cic.affirmat. quern amp;: bcllicorumtormentorummachinatoreminuentor^mqueagnofcitporteritas.E-nimuero qux hortes ingenti molc,amp;sacuta arte cum longirtimi temporis difpedio jo inftituebant,ealcuiiftemomcnto (vt Athenaeusamp;Liuiusmemorant) ludificaba-tur. Inter piurima veto eiusfada,hxchabcncur maxime memorabilia. Cu Ni-lusfluuius fuo incremento vim maximamlimiacluti inagros attraheret,eofqj cu maxirao incolarum damno obrucrct,Ægyprii Archimedem(vt li. i.Diodorus re-fcrt)proremedio confulucrunt. Quibus die machinamquandam fecit a figura cochlcamappellatam,qualiri»imomnem,quoties fluuiusexcrefeebat,quam fa-cillimecxhauriebant.A quibus deinde id genus inrtrumentorum Hifpani,quie-ruendismetallisincumbult;iC,mu.t:uati,locavbimetallaelïbdiuntur,decurrentibus fubter terrain fluminibus, eiedafuperiusaqua, fummaarte diligentiaque ficca-bant.Scripfithie aliquand.oadHieronemfequoduis onus, velmaximum,ctiara 4° fi alter efletterrxglobus,paucis viribus pofTe non folummoucre,fed in locum et-iamalium ex alio traducere,vt in Marcello Plutarchus refert. Cuius cum Hiero periculumfibi fieri velletjnauemingetemexregiisoncrariam Archimedesmer-catus ert,eique folitum addidit onus. Quam maximo ante hominum numéro no fineinfolita fudorisprofufione vixloco motam,illeprocul aflidens nullo corporis nifu , fed folo manus contaólu adco tranquille duxit,vt mari ventoque per-lapfaputaretur ; adeoque facile ac plane, vt capturus eodem modo terrarum or-bem vnicuique putaretur.Eo rtupore perculfus Hiero,artifque eius intclleda poten tiaexorauit,vt turn ad propugnandum,tiftn at^aceflendum omnebellicoruni tormentorum genus fibi inrtrueret.Qmbi^s mira amp;: magnitudinis amp;nbsp;indurtrix de-P monrtratione paucis diebus perfedis,non ante vfus ert Hiero, quam cum pacifi-camtranquillamquceius ecufqueartem,SyracufarumobfidionepcrturbaretM* Marcellus,Archimedem ipfum,qui turn adhuc fupererat, acerrimu vrbis defen-forem , fuæqueartis tertemagnofcerecoaólusert. ScribjtL. Pollio (quodlib. «gt;. Vitruuius etiam probat)illius amp;nbsp;hoe fuifleinuentutn.Hiero iunior Syracufis regia potertats

-ocr page 112-

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

potcftatc aud:us,auream coronam in quodam fano reponcndam vouerat: auru-que ad earn fabricandam dedit artifici. 111e auri loco argentu tanta fubtilitatc fup-pofuit, vc aurca pfopc corona credcretur» Porro Rcx, q ucm doli fufpicio perdc-Ïacofemfuggefta oftendcrat,cumfurtum dcprchendercper fenequirct, Archi- » medem rogauit,vtfraudulcntum atqucimprobum artificem conuinccret. Cuius rei fufcepto illc oncre,cafu venit in balneum : ibique cumin folium defcendifler, animaduertit quantum fui corporis in balneo infedcrat, tantum aqux extra efflu-JtilTeiQUod fa:pius experti^,exclamauit tandem, iam fibi fabri improbitatem co-gnitam effe.Turn vero dutsfecit maflas,alteram ex auro,cx argento alteram,eiuf-dem ponderis cuius crat corona : licet inxquali magnitudine, vt ratio poftulabat, ^® cum auru natura grauius fit argento:quippe quo^cx pluribus partibus terreftrib. quam argentum confier, vt.4.1ib. de ^œlodocct Ariftot.Quo fado vas amplura ad furamum vfquelabiumaquaimpleuit.In quoddeindeargentea demifitmaf-fara: cuius quanta magnitudo in vafedeprefracfi,tantumaqug extra vas effluxir. Ea deinde extrada,quantum aquæ emerferat ex vafe,tantunaem eidem ad labra vfque refudi t,ac fextario dimenfufefi: vt eodem pado,quo prius fucrat,vas aqua æquaretur.Porroidexpeiitusaureammaflam fimilitcr pleno vafiimmifit:cx quo eo minor efiegrefTa, quam antea eximmifiaargentea effufa cfi,quoauri mafia ob fui grauitatem minor erat argentea. Subindc vafc aqua repleto coronam a fa-bro corruptamin illuddimifitunuenitqueplusmultoaqua: effluxifTe ex vafc,qua *® exaureamafia. atque ita argëtum in corona ab eo immixtum,furtumque clarifli-moindiciodeprehendir. Longum effetfingulaciusoperadefcriptionccomplc-di,amp;fortafi'e fuperfluum:cum paffim in hifioriæ contextu fuos alia fint locos ha-bitura.Porrocummultamirabiliingenit pulchcrrimaexcogitafl'et,amicosoraf-fe fertur,vt pofi eius mortem ambitam cylindro fphxram fuo fcpulchro imponc-rent,aCinfcribercnt:Ex continentifirmamentoadcontentum quaenam effet cx-ceffusproportio. De eius morte varia fcriptorum extat opinio.Tradutenimali-qui captisSyracufis, cum repente miles Romanus ei afiitilfet,fequcvt ad Marcel-lum fequeretur, imperaffcr,|^rerc noluifie,donec liniamcntis quibufdam, quib. toto amp;nbsp;animo amp;nbsp;corpore crat intentus,applicatademonfirationefinem inpofuif- 5‘’ fet:qua repulfa percituS temcrarius miles, rideri imperium ratus,firido cum mu-crone confodit. VndePlinius lib.7.cap.57.Grandc(inquit)amp; Archimedigcomc-trica: amp;machinalisfcicntiæteffimonium M. MarcclKcontigitinterdido,cüSy-racufaicaperentur, ne violaretur vnus,nififcfelliffetimperiummilitarisimpru-dentia* AIiifcribunteumvifomilitcRomano,quiinfuamnccemgladiofufpcn-foparatuseffet,rogafrc,paululumvtexpedarct,qu«ufque rem inuefiigatam im-perfedamqueabfoluiflèt : atque itanonimpctratamora,üatimtrucidatumcor-ruiffe. Sunt amp;nbsp;qui référant eum cum ad Marcellum vidorem fphæras,angulos,amp;: quædam alia mathematica infirumenta,quibus folis magnitudinem ad a^Jcduni accommodarefolebat,inregiam deferret,in milites incidiffe: a quibusauru pro 4® aïre portari fpcrantibus interemptus fit. Cic.autem amp;nbsp;Liuius tradunt,quodinter vrbis expugnationem tanto fiudio, tantaque cura quibufdam figuris, quas in pul-uere defcripferat,intcntus fuerit,vt captam a Marcello patriam, ac demum irruë-tem in fc Romanum militem ac interficientem vix fenferit. Ægre tuliffe etiam Marcellum cum Archimedem interfedum fuiffe cognouit,fcribitLiuius: fepul-turæque eius cura habuifiTe, ac eius propinquis perueftigatis honori præfidioque nomen eius ac memoriam fuiffe. Extra vrbem tarnen humatum effe confiât. Cuius fepulchrü aliquot annis pofi ad Agragarias portas cylindro amp;: fphxra, ncc-non epigrammate cum eius norgine ftifcripto manifefiumCic.inTufc.fe repcril-fegloriatur.ouius verbalibcnter fubieçitEx eadem (inquit)vrbe humilem homu- 1” culum a puluere amp;nbsp;radio excitabo, qui multis annis pofi Dionyfium fuit, Archimedem. Cuius ego quæfiorignoratum a Syracufanis,quod tum effe omnino nc-garcnt,feptumvndiqucac vefiitum vcpribusac dumetis indagaui fèpulchrum. Habebam enim quofdam fcnariolos,quos in eius monumento effeinferiptos ac-ccpcram,qui declarabant in fummo fcpulchro fphxram effe pofitacum cylindro.

Eg»

-ocr page 113-

DEC A DIS LIBER IIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;py

Egoâutemcûomniacolluftraflemoculis (eft enim apportas Segragianasmagna frequentia fepulchrorum) animaduerti columellam non multum edumis eminentem: in qua inerat fphsera: figura amp;nbsp;cylindri. Atqj ego ftatim Syracufanis (erat

• autem principesmccum) dixime ilkidipfum arbitrari efle quod quærercm. Im-mifli cum falcibus multi purgarunt,amp; aperuerunt locum.quo,cum patefadus effet aditus, ad aduerfam bafimaccelfimus.Apparebatepigrammaexefispoftcrio-ribuspartibus vcrficulorum dimidiatisfere.ltanobiliffimaGræciæciuitas,quondam veto etiam dod:i(rima,fui ciuis vnius acutiflimi monumctumignoraffet, niE abliomineArpinatedidiciifet.hucufque Cic.Hacvero^tatenon modo huiusfe-10 pulchri vcftigianullaextant, fedneque in quoquidemlocofuerit,compertum habcmus. Scripfit Archimedeyilura:fed quæ habetur,hxcfunt opera. Opus de circuli dimenfionc. Item de fphæra amp;nbsp;cylindro: quod olim Nicolaus QmntusRo-manusPont.Latinitate donarifecit. ItemcÂIfoperimetris figuris tamplanisqua folidis.ltem de fpeculis comburentibus.Itcm de quadratura.Parabole,opus acu-tiffimu. Item de m^^mentis æqualibus,fiue de çqui ponderationibus. De co in généré luIiusFirmicus,qui eiusnatiuitatcmperqjiilîuit, fie habet: Hæegenituradi-uinum facitartismechanicærepertorem. Hiceftillenofter,cuiusingeniofabri* catafphæracœlilapfum,amp;omnium fyderumcurfuscxemplodiuinæimitationis oftendit.Hicefi:SyracufanusArchimedes,qui Romanos cxercitusmechanicisar-*° tibus fæpe proftrauit.HuncMarcellus in triumphovidoriæconftitutus,atqjinter ouantes militumftrepitus5c triumphaleslaureas collocatus,lugubrimœrore de-fleuit.hçcFirmicus.

Pugilcs quoque complûtes vrbs Syraeufarum habuit,intcr quos 5^ Hiero iu-niorcenfus eft:cui vidoriodas duas dica^fitPindarus. Lygdamus eriam ille inui-fta neruorum firmitudine elarus, Syraeufanus fuit : qui tertia amp;nbsp;trigefima olympiade primus ex Olympico pâcratii cerramine coronam reportauit.cuius offa Co-Cretan fine medullis funt rcperta,quem neque fudafle neque vnquana fitiiTe Soli-nusaflerit.Cuiusdenique corpus monumentis circa Latomias rcpcrtisiudicatû fuaætatePaufanias ingentisaemonftruofç ftaturæ cumThebaniillius Herculis 3® proceritateæquarenoncfl: veritus.

EGESIAS filiusSoftrati Syracufani,exmatrea Stymphalo Arcadiæ vr-bc,Iamique (quem infantem Pindarus,ôd eum imitati Græci, a draconib.melle, quodapibusfubduxcrant,fuiiïceducatumfcrib#nt)nepos,Syracufis,vbiortîi ha-buit,rcmp.geirit: atqj indcpofteaadfatidicamPifæaram vatcs Olympiens effe-ftuseft.fubinde Olympiadecirciter.84.Olympiaca viôl:oria,curru mulab.dudo, confpicuusextitit,vt.6.ode i^OIymp.teftatur Pindarus.

E VD O X V S, fecundus ex tribus Agathoelis filius,præterquam quod poe-tafuitcomicus,ter quoq|revrbanacertaminavicit,quinquiefque Lenaica,vt A-pollodorus refert in Chronicis.

4° PLVRES funtpaffim Syracufani illuftres aliiveris nominibusviri,quos cogor præterire,vt expeditior ad inftitutum progrediar. non polFum tarnen earn commendationem prætermittere,quam ex religionis pietatifque hæc vrbs accef-fionepromeruit.Ortunanque5^martyrioD.Lucia:virginis,quæpro Christi fide fortiter mortem fubiit, quid non ornamenti accepit.^Quid non ei fplcndoris addiditStephanusillepatreOlybio Syracufis natus,qui virtute fua tertiushuius nominis Pont.Romanus,5lt;:vitæpuritatepiiviridignitatem eftaflecutus?

SED amp;:huicvrbinonnihilclaritatis acceffit a D.Petro Apoftolorumprincipe. Inftituto namquein ea præfulatu,D.Martianum Antiochenum primûEpi-fcopum Syracufas mifit.Præfulatû vero poftea Sarracenorum occupatione aboli-turn RogeriusSiciliæ comes huievrbi reftitui^ SediamfatisdeSyracufarude’ 1° fcriptione.Nunc ordinem fequamur. *

POST Syracufas p. ferequingentis Anapusfluuius, eiufque oftium ininti-mumportusmagnifinuminfluesproximeoccurrit. Caput habet Anapusamnis fupra Buxemam recens oppidum paf. circiter mille a fonte hodie Bufaro cogno-minato:egrefl'usque Buxemam a leua, Palazolum vero a dextra præterfl uit. vndc pro-

-ocr page 114-

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS proevtrrens Ferulam noui nominisoppidum, amp;nbsp;CafTarum vicum ad finiftram rc-linquit,quorum amp;nbsp;fontibus augetur,amp; Magni (imul ac Ferula: nomen fufcipit,vbi ingentibus platanis longo tradu per.4.ferc p.m* luxuriat. Cui deinde fub Herbe-fo,nücPantalicadicIo,defcrto oppido,Buttigliaria:fluuiusillabitur.Etpaulopoft fub Sortino oppido ad adem Annûciatæ mifcetur Sortini fluuius,a Guciuno fonte ortus,vbi amp;nbsp;Sorti ni nomen priori rclidofufcipit,aedeineepsagrum Syracufa-num alluens antequamin portu eius magno fe exoneret,p.m.fere. t.dexteraCya-

nes ccîcbeirimi nominis fontes,eofque magnos, Pifma amp;nbsp;Pifmoda hodie didos, recipit,vt amp;nbsp;res ipfa indic ƒ ,amp; in libro de Ponto hoc verfu fcribit Ouidius : Quaqï fuis Cyanen mifcet Anapusaquis. Enimuero ad Anapidexteram in eo loco duo ingentes erumpuntfontes,i'naioramp; minor,paruo inter fe (patio diftantes, Maiori hodie Pifma, minoriPifmofta, hue PifmaCirini,?^ nomen. Maior fluenid extern

10

fui parte minoremrecipit,amp;:ficaudiftnonlongepo(lAnapo illabitur. Cyanes i-taque fonsapudveteresinfignis,Pifma Giriniamp; Pifmoda hodie vocatun adeoq; immenfa: profunditatis eft,vthominum perpendiculo amp;nbsp;furftbus cam perferutä-tiumfpemfempereludat.Cyane(giquit PJinius)Syracufarum fonscrefcente Luna crefcit,amp;eadeficieptedecrefcic: quod nos vfueuenirc vidimus.Nomen huic fonti vetuftum a Cyane d^mphajCyanippi filia,fuit ab authoribus inditurn,cuius in Parallelisex DoßtheoPlutarchushanc referthiftoriam. CyanippusSyracufa- ^^ nus cum Baccho facta facere neglexi(rct,fpreti numinis vindidain tantam ebric-tatemincidit,vtoccurrentem in tenebrisCyanenfiliam,licet reluótantem,viola-uerit. Illa ftupratoris anulum e digito dam furreptum nutrici commendauit,vt a-liquando violent! ftupri effet indicium fimul amp;nbsp;vindex. Cumque deinde Syracu-fas pedis ob id facinus inuahffetjConfuItum Apollinis oraculum refpondit:Si cri-minis author Diisliberatoribus immolaretur,malum illico ceffaturum.Ignoran-tibus itaque Syracufanis quid portenderct oraculum, confcia reru Cyanc captum capillis pattern interemit,feque fuper cum necandam coniecit, quod patri vel in-uita ceffiffct.Cyanæ deinde extin£tæ,quodfuaamp;:patrismortcpattiam a pede af-feruiffer,Syracufaninonmododiuinos honoresdecreucrunt, fedamp;percnnihuic .^ fonti,vbiduprumpatratumfflerat,eius nomenindiderunt.Scribitlib. 6. Diodorus huncetiamProferpina: olim facrum velobidfuiffe, quodPlutovnacum ra-ptaexEnnaProferpina fub terras in fpeluncam ad aquilonemfitamingreffus,huC tandem pcnetrauerit, ac per foetis, quem ibi fibi ipfe^eruerat, hiatum, ad inferos defcendetit.Cuius rcceptæ a veteribus fibula: religione ab initio vfquead Cic.ç-tatemfcdos Proferpina:diesiuxta eundem celeberrimo virorü acmulierum co-uentu Syracufani etiam eelebrabant. Hercules quo^ue circumuedigata Sicilia cd adhxc locaperuenid'ct,aud)tisquædcraptuProfcrpinæ incolæ huius lociferc-bant,ei aliifque veterum Düs ibidem data cclcbtauir, ac paruas vidimas taurofep in fontemimmerfit.Quas deinde ab eoca:remonias mutuati Syracufani infuoru 40 facrorumvfum(vtin.6.Diodoruscommemorat)pcrtraxerunt.atqueAnapüqui-dem virilifpecie, Cyanen vero fontem mulieris formaamp;pingercamp;:vcnerari fo-lebant,vt lib.de varia hidoria.z.referrÆlianus. Anapusfl. ab odio per aliquot p. miliaincredibiliscd amœnitatis. Tedus nanque fronte falignaacpopulea,cry-dallino alueo,viridibus ri pis mira placiditate fluit. Pifculentus cd, ac fcapha toto anno nauigabilis. Pod Anapum fl.ad occidentem p. m. tumulus parum eminens fequitur.quemPolichnam,quaficiuitatulam,li.i3.Diodorusappellat.Inquovel-ut loco amp;: natura munito,amp;idoneo, Athenienfes olim, amp;nbsp;Romani deinde ad ob-(idioniscommoditatem cadra ponere confueuerant. Ineotemplumeratlouis Olympiiceleberrimum,amp;oppidum,OlympicumThucydidi,Diodoroamp;Liuio. inquo,prxte^ca:teraornament5,Iouisfimulacrum eratreligiofiflîmû:quodHie- f ro Syracufarum Rex amidu magni poftderis aureo decorauerat,quem a Scipione Carthaginenfibus ablatum dono acceperar,quemque podea feniorDionyfiusin-iedo loui lanco pallio detraxit,dices: Ædategrauem elle aureum amiculum,hye-mefrigidum:laneumvero ad vtrunquetempus aptiflïmum,Valeriodenegleda religione.Templum hoc prodratum cd hodie. Cuius iacentesplures,amp;:ereda!

quje-

-ocr page 115-

DECADIS LIBER nil.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«?7

quidam cernuntur columns,fed prxccrea nihil. Oppidum vcro vlquc ad paruas quafdam ruinas,qux adhuc etiam obrutx dignofci poflunt,defecit. Non procul ab Olympico templo, amp;nbsp;iuxta Cyancn fontem,Acarnania erat oppidulum Ciceroni in Verrem. Cuiushodie(vt exiftimamus) loco,qucmCarranum vocanc,n5-nullxcernuntur ruinx. Porrus magnilittoracircundanti Plemmyriumpromó-torium Vergilio, Cherfoncfus Ptolemxo, poft Anapum fl. m.p.ferc.x. occurnr. Quod orientem verfus procurrensvbi ad fcptentrionemfefle(ftit,magni poreus faucescoardat. Etquia vndofum eftfrequentiflime, iureaveteribusPlemmyriü Grxcum nomen accepitjicet Malfa Oliueria hodie v^cetur.In eo prifco tempo-, nbsp;10 re eiufdem nominis oppidum erat Thucydidi : quod Gylippus Corinthius ab A-

thenienfibusiam captumcgrcgioftratagematedepopulatuseft,PlutarchoinNi-cia.Cuiusnul!a hodie fuperfuntveftigia. SuccedithuicexordineLongumpro-monrorium Ptolemxo,Lognina hodie ap^ellatum.vbi amp;: paruorum nauigiorum ftatioeft:quam eiufdem nominis fcopulusalittorepaffibusfere.m. refugienseffi-cit. Vkeriusad j1?m.6. Cacyparis fluuii oftium fcquitur Thucydidi lib.7.quem Yhafiblim Sarracenice hac tempeftate voc;^K. Et aboftiop. m.intusrecedens, fluuioquehxrens eiufdem nominis arxinteripfasrupes extruda.Vbiamp;aquxdu-dus ingenres adhuc vifuntur,quibus huius fluuii aquç m agrum Gercatem,qui iis collibusfubeft,dcducebantur. OriturCacyparisfl. non longea Palazolo oppi-*0 do,cxfontecuihodieBaulieft nomcn.VndedilapfusaugcturexfontibusAnillû, Arcus,Baiduni, amp;nbsp;BeUx, audufqueManghifi nomen fuleipit: vallemque deinde ingentem fquam hodie Cauam grandem vernacule vocant) profcindens, ex plu-ribus etiam fontibus,q«iin eaiucundoafpedufcatcnt,quorumcomplures hodie terra abforbcn tur,fed olim per aquçdu^us,quorum veftigia clara vifuntur,in eü-demSyracufanumdeducebanturagrum,incrementa fufeipit: arqueprocurrens , Yhafiblisarcem inter anguftias rupium dextera fui parte alluit. Cuius vfurpato fi-1 / binominead mille tandemp. in mare illabitur. Sequitur inde Erineifl. oftium Thucydidilib.y.OriniPtolemxOjMirandahodie didi.caput habet in collib.vici-1 nis,amp;amarip.m.circiter.4.recedentibus. Eiusfi^ntibusafpero in editisrupibus . }o fltufupercminetAuularecensamp;moui nominis oppidum. Proximum deinceps Alinarifl.oftiumeftThucydidilib.y.amp;Plutarchoin Nicia,Falconarahodie,fed intusNoti appclIati,Syracufanorum mira contra Athenienfes vidoria infignis Thucydidi,Diodoro,amp;Pl^itarcho. Ortum habttadlatusoccidentalevrbis Noti in valle,qux vrbem munit,ex fonte magno,cui vernacule Fontana grandis hodie eft nomen. Vnde adeo affluenter crumpit,vt continuo fluuium gignat,qui ad vol-uendas molarumrotasiatt^impetusferat. Ad mille deinde circiterp. incrementa fufeipit e fonte Guadarrumo: vbiamp;Notenlïumcoriariorumfuntofficinx. Et ad quingentos poftea paflus augetur ex Ginuardo fonte.Nce adeo inde procul a-quasfontis Nuciforirecipit. Totitaquefonribusabundansplurimas habetfru-p 40 mentarias molas,trottafqueetiam prxbct,amp;: anguillas fapidiflimas,arque ad vtra-queripamhortis amp;nbsp;domefticarum omnisgeneris atborumfrudibuslongiflimo tradu abundat:ex quibus Neetini non mediocresfaciunt quxftus. Citerum cü Afinari fluuii capiti Notum hodieïmmineat,amp; totus inde ager,qui ad Pachynum * vfqueexcurrit,Neetinus appelletur:non alienum abinftituto erit,fi Notum amp;nbsp;eius fubiacentem oram hoc loco defcripfero.

DE NEETO, ELORO, ET Maehara oppidis.

C A P V T iT

A G N o fluuii Afinari fonti moles quxdam edita,faxofa amp;nbsp;afpera, licet plana (velutiamp; totaadiacens regio)incubatinftarpeninfulx,cu-ius ifthmusaquilonem refpicit,fatisvndiquefoffisnaturaprxcinda ac munira, alperrimifquerupib. mille quingentorumfermep.am-I

-ocr page 116-

ÿS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORI S

bitu circunfepta. Inea fitaeftvrbsvetufta amp;nbsp;ingens, NeæDiodorolib.n.Nec-tumPcolemxo:fcdhodie vnius tantum vocalis antithefiNotum vulgo diâa. Habet duas duntaxat portas, ad iühmum vnam, cui amp;nbsp;arx inhæret, alteram qua Humen amp;nbsp;mare (aquop.m. 8. recedit) petitur. Eft ea parte acceffu difficilis : quip pc cuius afcenfus p. Ht mille, obliquus, peraccliuis amp;nbsp;arduus, maximaqs ex parre cx-cauatis rupibus manu fadusjquem velpauciflirnivirifacile tueri poflinn Con-dita fuit a Siculis, quantum ex lib.ii.Diodoricolligimus.vbi Neas Ducetii Sicil-lorum Regis patriam fuifte fcribit. Duo nanque ca têpeftate regna in Siciliacranr, Siculorum amp;Syracuianorym. Siculinempe,curnSyracufas amp;nbsp;vicinaincoluiflent Iitroralia,trecentosfercpoftannosaduentan{ibus Graeciscederecoadijinmedi- 10 terraneam infulae regionem profugerunt. Vbi Trinaciam,Neas,amp; complura alia oppidainhabitaruntjVtineodcmlib. n.refertDiodorus. Fuifle autemNotum Neam vrbem,cum ex Cic. in Verrem^erbis quibus gentiles eins Neetinos appellat,hoc eft Neam tenentes,tum ex Plinii lib.3. authoritatc,vbi Neenos eius populos a Nea proculdubio didos vocat, fatisconftat. Hucaccedic^^tolcmæus,quii-pfumNectum,etHcorruptafuo tewpore,avera tarnen deriuata voce denomina-nit. Atnonparumetiam Hdei addunt eiufdempopuliinhanc vfque tempeftatem bæreditaria, amp;nbsp;a tot fcculis per manus quodammodo duda in Syraeufanos odia, iam indeab Ortygi.'ecolonisobexpulfionisiniuriaminchoata.Scribiclib.ri.Diodorus,aDucetioSiculorum RegeNcamin æquum campum translatam fuifte. xó Cuiusverbiscuminmolis vertice .6.circitcr miliariumleni afcenfuabhodierno -Notilitupyramisadhuc,amp; vcteriscircûquaqueædificiimonumenta diftenr, eius ’quarante Ducetium ftabat,vcftigiaeftè,amp; hancquæmodocolitur,abeoipfoc5-ditam,non abfurde colligo.ciimnominisj^erpetuitas,amp;authorum confenfus affirmer. Huius vrbismœnia^amp;rpleraqueex quadratis,amp;:eisadmirandislapidibus extruâ:aædificia,amp;ruiiioficuiufdam templialiqua ex parte adhucftantis,amp;co-lumnis etiamnumfubnixi ,quod fando Helix nuncin(cribitur,machina,amp;:integrum aliud templum, in via quam planam dicunt,quod vetuftate nihil nifi nomen immutauitjD.Ioannidicatum^amp;quçdamalia antiquitatis veftigiavrbis hodie in-dicantvctuftatem.IneaquoqueGrxcxinfcriptionis fupraportam antiquiflïmx p domus in regione vix plans iniculptum huiuicemodi fragmentum excerpfi: Auditores Atirtionis,auditorisAgathini,auditorisPhiliftióis,auditoris Epicratini fi-lüHieronis. Suntqui parumadtertentesNeam Metrum efTefcripferuntzeum in eodemlib.il.Neam diuerfam a Mensofaciat Diodorus: dumillam Ducetii pa-triam,amp;:hancabeoconditam fcribit. Extra meenia aquilonem verfusadp.m.y* infignis extat fands Maris ab areu cognominat.a ab^atiaCiftercienfis ordinis, anno falut.1112. menfeNouembrifubFriderico fecundoCsfare Sicilis turn Rege, abIHmbardo Morcngia,amp; Caraeius coniuge ereda^ vrex eius conftat diplomate. VirosediditNea cópluresamp;bellica dftciplina,amp;dodrinsprxftantiac6-mendatifttmos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4°

D VCETIVS Siculorum Rex patria Neetinus fuit, vtdiximus exlib. n. Diodon: virquidem vtacriamp;: vehementiingenio,itaad facinora obeunda,acres magnasaggrediendas animo Hmulamp;manupromptiirujius.HiccontraSyraeufanos amp;nbsp;Agrigentinos per plures annos arma exercuit, vt Diodorus fcribit,amp; in po-fteriori decade fuo loco commemorabimus. Menaeum, Palicam, Neam nouam, amp;nbsp;Collatiam,üue Collatinam, vrbes in SiciliafeodemDiodoro teftc)condidit.

FLORVIT inpolitiori vtriufque linguslitcraturafuperioristatelo«anes AurifpaNeetinus.Excelluitnamqueingenio non ad folutam folum orationé,fed ad verfus quoquecomponendos elegantiflïmo. Quo in genere nonnulla eius epi-grammata,injltero veto epiftolafum opus egrcgium,amp; Hieroclis liberinPytha- P gorsaurea carminaLatinitatedonatu^, extant.

A NTONIVS CafTarinus orator egregius Nex natuseft: quemobfamS dignitatem Panormitani accitum publico ftipendio tres annos,vt adolefcentcs in-ftitueret,fouerunt.Cçterum ad maiora afpirans Conftantinopolim profedus,de-cemque annos in tanta vrbe degens,in ft udiis oratorix facultatis amp;nbsp;Grxcarum li-tcrarum

-ocr page 117-

DECADIS LIBER IUI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;./gt;

terarum cognitione tanta diligct:avcrfatuscft,vtintcrprxclarosviros,guosGrç-ciaamp;Italiafuotemporevidit,vnusexccllentiffirnus haberetur. Conftantinopoli enim,quæChriftiano turnimperio fuberat,quinqueannosrhetoricamGræccamp; Latine,miro cum ciuium turn Imperatoris applaufu,in auditorum magna frequê-’ tiadocuit. Venit poftcainItaliani,amp;Papixprimum,poftea Mediolani,poftremo Genuæ publice Jegenspcrmultos erudiuit. Sed dum anno falut. 1444. Genua: ob ciuium magna diffidia ftriólo ferro excurfionem multi facerêt per vrbem, ac no-nullitentarent indomum, vbi Antonius erat,perfravtisportisirrumpere,dû ipfe perfeneftram alteriusdomus,quæ erate regione,tra^ilirenititur,interramin-10 gentilapfuconcidit,continuoqueexpirauit. Verrit bic m Romanum fermonem Platonis librosdeRep. quod opus AlfonfoSicilix Regi dicauit,pluraquealiacx Plutarcho amp;nbsp;ex Platonc Latina fecit. Scripfjt epiftolarü libros quatuor, amp;nbsp;oratio-nes duas,quarum alteram habuitad Pbilip^im Manam, alteram ad Genuenfem fenatum.

lO ANNE ^TMarrafius Neetinus poetaanno falut. 1446. clarus in Italia eft habitus.Senisbic Angelinetu poemaamatohiyn elegiaco verfu copofuit.Qtiod Leonardus Aretinus in epiftola quam ad ipfum authorera fcripfit,maxime proba-uit.Multaitemaliaingeniofipoetaetcftimonia edidit.Iffqua artedodorüomniu iudiciofummuseüafilfetjnifi medicina:deditus Mufis vltroceflilfer.

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆCIPVE veto hæc vrbs hodie D.Conradi Piacentini miraculis, cir

ca eos præfertim qui herniam patiuntur,quotidieclari fcpulchro nobilitatur.Scd adoramreuertamur. Poft Afinarifl.oftiumadElorum vfquedirütum caftellu iotafermelittoralisora,quæadp.m.4.extenditur,Laupbisbodievulgodi(fta,cla-morofa eft,ob id quod exefas habet fpel^ncas, amp;: afperas concauitates: in quas date Euro atque Africo,frequentibus procellisdelata maris tempeftas refringitur, acrefraifta maximum edit fragorem,amp;quandoque tonitrui fimilem. HincEloru ainnem,amp; non alia rationc,clamorofum lib.i4.appellatSilius. VbiLauphicla-morofx fpecusdefinunt, locus eft m. vix. p. a mari recedens, Muri Vcci Rocati a dominolocivulgovocatus:vbiingens,fediamproftratavrbs,qu?.raatheatris,quç 3° ibixtarepaülofuperioriextabant,quorumq;adbu^fundamentacernuntur,Co-lifxum,amp;SanótumPhilippumvuIgoappcllant,vallenonnihil dcprefla cinda,amp;i nuilepaftushabensincircuituvilitur.Cuiustametfimoenia iacentia ex quadra-tisolim, amp;:maximislapidi|j)usftruóta, amp;nbsp;arciunexdificiorumque memorabiles ruinx conipiciantur:quo tarnen nomine apud vetcres florucrit (fiquidem Elorus vrbs vetuftain hoc agro ab authoribus pofita non fuit, qua vel ob id fortafte Pto-lemxusmeditcrraneampofiyt,quamqucStephanus Byzantius ciuitatem appel-lat,amp;: quam ftatim ad pifcinam Icquitur eiufdem nommis caftcllum Plinio) incertum mihi eft. Nam fifcrip tores infignem hancvrbem,amp; non longe a mari olim ftantemprxreriiflent,iureomnesreprehendendi forent.HincSyracufas vfq5 via

40 cratantiquicus plano lapide ftrat3,quamElorinamappellabanr,Straboni. luxta marelacus eft, Gurgus Lauphi vulgodidus. A quo nonlonge abeft pyramis orbicularis , amp;nbsp;in acutum furgens,quadratis, amp;: eis ingentib. lapidibus ftruâ:a,cui nûc Turri pizzutx nomen acq^lïit. LapicidinxElorinç ad iadum lapidis a mari rece-dentes ftatim fequu ntur.amp;mox Elorus Caftellum Plin.prorfus laccns ad littus oc-currit,trecentos in ambitu ferme paiTus olim babens. cuius ruinx, ctft pro magna parte fub terris, toto circuitu hodie vifuntur. Vbi turns eft, cui Sta in paceverna-culumnomenobuenit,aBlafco Alagona Miftrettx olim Comité fuis ad apicera circumquaqueinfignibusmemorabilis,anno falut. 15y j. cxcitata. Adocciden-tcmveroamp;meridiemC.xfarispifcinaadhajret,multisadbucveftigiis clara.Gra-1° dusnamque inviuaipfavrbisrupecxcifi,quibuÄ^loriniadfcaphasfimulamp; pifcinam defcendcbant.aqu£cdudusprxtcrea*foloexcauati,quibus ex Eloro fluuioin pifcinam aquxdeducebantur, integriadeo adhucfunt,vtquamfacillimeetiam nuncin earn reduci poflint.Hanc pifcinam a Cxfarefadam lib.51. cap. 1. his verbis Plinius teftatur:Et manu vefcutur pifces in pluribus quidem Cxfaris villis. Sed qux veteres prodiderunt in ftagnis,nos in pifcinis admirati in Eloro Sicilix caftel-

-ocr page 118-

to® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS» PRIORIS

Io,nonproculaSyracüfis.hxcPlinius. Hinc Elorum arcemad iadufagittxpla* no atquc arenofo innere Elorus fl. amp;nbsp;eius oftium Vergilio, Ouidio, Plinio, amp;nbsp;Stc-phano fequitur, Abifus hodie vulgo didus.Qui per p.m. ad oftium vfqüe adeo 1e-niacplacidotramiteincedit,vtftagniinftarvixlocomouerividcatur.Hyemalib. quoqueimbribusclaufooftio maris fludibus adeo frequenter excrefcit,'vcagris inoreNilifuperfiindacur,ftagnetquc: vnde pinguefcunt plurimum. Qua ratio-ne.î.Æn.Vergilius:Exupcro(inquit) præpingue lolum ftagnantis Elori. Hinc ad vtranqueripam,tritici,linigt;cannabis,acdomefticarum arborumferaciflimuseft» Scribitlib.8. cxApollodcffo AthenjEus,amp; exfupra citatis Plinii verbiscomprc-henditur,quibusamp;:vfusÄfffagatur,inhocElori fluuiocicurum, hoceftmanfue- ’® turn,genus pifcium,qui mugiles funt,reperiri: qui inclamati accedere,amp; ex porri-gentis manu,capite extraaquas pauliïper credo,placidiffimc cibum capere con-fueuerunt. Suntqui huncamnem,01orum appellent, quod in eiusoftio cygno-rum multitudo frequétare foleat. Enimuero ager hic Elorinus, vel bac etiam æta-te,profpeduamp; tcrræamp;marisiucundiffirnus, acvcnatu,auciÏf)io,pifcatuqueflu-uialiamp; marinogratiflimus eft. Qqpm quoque ob varietatem florum, auiumcon-centum,lociamœnicatc, amp;planicicm lempervirentem,Eloriatcmpe,quodquaft perpetuum ibifitver,libTFaftorum.4.appellat Ouidius. Infignis fuithic amnis Cbromii generi Gelonis,quifocerumadiuuans bic Cartbaginenfesfudit, (vt in Nemeis Pindarus, amp;: eius fchoUacx Timæoreferunt)amp; H)ppocratis,quiiuxta ** cuSyracufanosfuperauitamp;cepit,memorabiliviüt)ria. Oriturnon ex Pachyno promontorio fvt Strabo amp;plurcs veterum fcribunt) fed inter Cerratanumamp;Pa-lazolum oppida, ad latus orientale Cerrarani montis, exGallofonte,amp;augetura fonteChiappi,amp;a fonte llicis.Dilapfus deinde Atellari nomen vfqueadBayha-chemum pontem fufcipit,retinctque,ac ad p.m.S.fub arce Rcndæ ex fl uuio Dile* mifi,exagroGranpoloin Vallelcruorum oriundo,incrcmentarecipit.Etexcur’ rens,inloco cuiSaccolino eft nomen,ad dexteram ad iadum lapidis pyramidem relinquitorbicularcmvetuftiftïmam,vifuqne nobilem,exquadratislapidib.erequot; dam. Sed paulopoftad dexteram dirutuniYhadedi Sarraceni nominis oppidum amp;nbsp;fuper colle eiufdero nomit^s fepulchrafrcquentia: ad finiftravero in loco pau- 5” lifper edito,cui loyc eft nomen,plures relinquit veteris habitationis ruinas: amp;nbsp;de-fluens pontem iplum Baybacbcmum,qui eius ripas verinque colligat,alluit.amp;: inde,neglcdo priori nomine A büis appellatus,ad p.fercynillelcniflimo amp;nbsp;fubaqua** neocurfuinmare illabitur. Poft fauces Elori fluuii.p. fere. m*piratanim eft fta*-tio,Fundus mufearum cognominata:atque vlterius ad p.ivco.altera eft ftatio,qua Porticellüvocant. Cuiuslittorifonsproximiis Buy^iutus Sarracenicediótusaqua laxandæ aluo vtilcm erudat. A quo deinde ad p.quingentos lapicidine (Perrerix hodie didæ)funt.quasMacbarenfesfuiire,amp; faxaconrtrucndæconferuandxque Machars, vrbi non procul inde difllts, vetufto tempore luppeditaffcjncutiquam eftambigendum. Et totidem pafluum interuallofalina.i. p. m. ambitu,Cauda 4® lupi cognominatadiftat: in qua efliifo man fal gignitur. Et paulo inde longiusaltera falina,amplaquidem,Ruueól:usappeIlata,inftat: quspeninfulamquandarn efheit. Ad cuius oftium Pbœnicûs porrus eft Ptolemqgo , Nauftatbmus Plinio, Vindicaris bodie didus,Macbarenfis proculdubio olim finus.quem eiufdem nominis infula quingentorum pafluum circuitus progignit,quam illi ab AuftroAfri-coquead tutelam natura obiccit.Vbi amp;nbsp;frumenti emporiujiect ignobile,amp; turris recentis,ad eiuseuftodiam aPetro Aragonio, Alfonfi Hifpanisamp;:Sicilia:Regis gcrmanofratre,amp;:Neetiolim Duce,ftruólura eleganti eredsimperfedurnextat ; opus. Vindicariportuiadoccidentcïn,amp;incaquam Ruuedifalinafacirpenin-fula,Maehara vrbs CiCer.in Vetfem, Ptolem. amp;nbsp;lib. 3. Plinio, miris laceratacada- nbsp;nbsp;i

ueribus,ad ia’dum funds imminet, a Neetinis »Se villicis eius agri accolis amp;; fpnio-ribus Giuitas Macharis incorrupto adhuc eius nomine,fed vulgo Citatellaappel-lata. Vnde etfi neque a quo diruta fit, ex Grscis Latiniiq5,quos badenus vidimus, authoribus, compertumbabeamus,foloquenomineaPlinio,Cic.PtoIemsoat-tada fit : hanc ipfam tarnen femirutam Macharam efle, nomen ipfum amp;nbsp;vrbis amp;: fcpulcbro*

-ocr page 119-

DECADIS LIBER IIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id

fepulchrorum,quod hucufque perfeuerat incorruptum,liquiclo demonftrat. E-rac autem eius ambitus (prout dare ex eius veftigiis confiât) p.m.amp;quingentoru-Habitabaturqueno modoeapeninfula,fed amp;dcprefrus illeamp;fubiaccslocus,qui iadu lapidis a portu diftat, vt antiquitatis monumenta confirmant. Vifuntur to-• ta vrbe plurima ædificiorum,tum priuatorum turn etiam publicorum,ve{ligia fe-midiruta pafTim obuia, vixque vt latx, ita amp;nbsp;proportione longæ.Templum eft in eaorbiculareamp;:teftudinatum,prifcoartificioexquadratislapidibuselaboratum, adeo adhuc integrum, vt non vctuftis,fed Chriftianorum temporibus, Seruato-ri,cuinuncinferuit,extruclumefl'evideatur.Fanumitem eftalterumeiufdem pe-i ï° ne formte,fed vetuftate coUapfum. Balncxquoquc aiftiqux architedurx funt in j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea,quæabimperitistemplumfuifl’ecenfentur.In medio etiamvrbis fpecuslon-

gt;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giffimæ , amp;:protradusration(rtatasviis, amp;;frequentibus vtrinque fcpulchris di-

iftindte, non fine voluptateinfpiciuntur, |[uodfubterranetequaficiuitatis fpccie præfeferunt. Extramœniavero adp.fere.m.occidentem verfus,fpecusfunta-* - liæ ingentes , amp;^odem pene modo in rupc excauatx ,qux ab accolis hodie GruttxMacharisappenantur,tumulorum frequentiainfignesr AgerMacharê-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fis,qui Ciceronis tempore torus erat frumenfarius,vt in Verrem ipfe tcftatur,ho

die ob id maxime quod colonis earegio tota dcfertafii,vepribus plcnus,amp; incul-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus,pluribufquefupravrbcmaddexteramveterum vicorumruinis horridusco*

j ^® fpicitur. Macharam vrbem amp;nbsp;eius portum ad. 4.p.m.ftatio Sarracenicinomi-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nisfequiturMarzamenus,vbiamp;;duçeiufdemappellationisfuntinfulæ.Supraquâ

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paruointerftitio occidentem verfus,iacentisoppiduli,amp;interiusinagro cui Bu-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rioeft nomen,loco prxfertim quem MifiteUum denominant, a littore p. m. 2. fe-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moto,compluraprifcæhabitationisccrnunturcadauera.Aquibusadlapidispro-

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iedumaedesabeft magnis excita lapicftim molibus, columnifque amp;nbsp;fornicibus

fubnixa,D. Andrex hodie dicata.Nec ab ea procul confufa proftrati oppidi vifce-racalcantur.VbixdiculaD. Bafilio facra, amp;nbsp;deincepstumuluseftD. Hippolyco , - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognominatus: circa quem nihil integrum,fed iacens folum oppidum.cui vicinu

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftfanumvetuftate celeberrimum:Cuiustedumdumtaxatdefideratur,D.hodie

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3° Laurentioconfecratum. Sub quo xdeslater fubratranea teftudineiopens colu-

j ; mnisfufFulta. Huic fano vaftæ,fed vfquead fundamenta dirutævrbis,quç tota inuncaratur,prxclarahærent veftigia. A qua quadringentos ferme paflüsalte-rius magni proftrati oppjdi admirandx abfuntrqinx: vbi amp;nbsp;D.Petro nuncupatum extat templum. Ita totifs hic ager,qui quatuor vix producitur miliaribus latitu-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dine,vcterumoperummonumentispartimintegris pattimfemirutis,partimve-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roinruderacontritis,promaximaparteoccupatur. Quorum qux digniora funt,

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.Laurentioamp;D.Petro,vtterumnominibus prorfus obliterans,infcribuntur.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Sedadlittusredeo. PoftMar2amenumFarinepiratarumftatiooccurrit:amp;fpe-

cusapud inanes opumc^ixftoresfoflbrefquepercelebris. Aedemum ad radices

4° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pachyni Moriella eft falina, in qua eximbribus congregatæaquç çftu-0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ante fole in fal concrefcunt. Atque ita orientali

claufo Sicilixlatere,meridionale nuncaggrediamur.

-ocr page 120-

101

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

F. TH. FAZELLI SICVLEOR-DINIS PRÆDICATORVM, DE RE-bus Siculis, prions Decadis

LIBER K

DE PACWYNO PROMONTORIO, 10

ETMOTYAVRBE,

C A P V T

ACHYNV S cx tribusSicilix promotoriis fçfundum p.m. poft Mariellam in fublime furgit. vbi ftatim turrim habctfpeculani man prominentem. Vnde deinde longe lateque duorum fere miliari^m fpatio ad auftrum inmarediffunditur,acibidemü paulifper deprellum ad finiftram curuaro littore fefleébr,ód pcniniulam efficiésad orientéprocurrit. Cuiusquidempenin- ^^ (ulafcxccntorum duntaxatpalTuum circuitum amplexa, tota,

pecro(a,afpera,akifqueprxruptaeftcautibus,in:bmumqueanguftiflimum vigin-ti vix paftuum habet.Quofit vc brumali tempore tumefcentemari,amp;fluól:ibusv-Cnpqucfclcobuiantibus,ininfulamplcrunqueabeat. PeloponnefumGrxciam-queprofpedat:aqua p.m.pauJoplus.4o«.diftat. Nomen habuitab aeriscraffi-tudinc,(paehyscnimcrafliimfignifïcat)quanoftraquoquc2Etateeius frequenter agertegitun Cuiushodie nominisvix vnaaut altera retenta litera, mutato veteri prorfusnomine,CaputPaflalum vcrnaculedicitur:eafortaffisratione,quodmare quodhincadMclitamvfqj infulam centumfere miliarium interuallointerfluit, (Cicerone,6.inVerrem tefte)f)ericulofumeft.Namcum cxMeflanenfifretoma- ^^ re peramp;pe ad Pachynum cocitatiori curfu quam ad alia regionis buius littora per-noluatur.difcrimini prçtcrnauigant)busfoleteflé.amp; formidabilc. Ad orientera nullus ei fidus eftiinus.Sed qua meridiem refpicit, ad ifthmi littus ftationem habet, quam Cic.7,in Verrem PacFyniportum, vulgus iKidie Longobardum nun-cupat,trircmium tantum paruorumquenauigiorum capacem: qui fauces multis reflexibus torcuofas5amp; ob id obliquum difncilemque ingreflum habet. Mare ibi tinnis,echinis,amp; omnibus mari nantibus natura pifanlentiflïmum cft,Solino.Sed hodie,cumdeferta fintlittora,amp;coloniscareanr,nobisinfœcundûapparet. Portui Longobardo proftrata hxret vrbs p. fere m.habens !■ circuitu: in qua nihil x-dificiicerniturveipulchrumvelintegrum,fcdiacentia folumantiquitatis vefti- 4” giarudia,inclcgantia,amp;: coaceruata paflim proteruntur. Ædiculaduntaxatnon longe ab ifihmo femiruta extat D. loanni hodic appcllata, amp;nbsp;extra vrbem ad oc-cidcntemprifcorum more in rupibusincifafcpulchraremanferüt. Sitaerathxc vrbs in plano,ciufquelongitudoabifthmoadrupévfqiftacutam,vernaculcPiz-zutamhodiediftam,marisfiudibus ablutam, quæiucundilFimumin Pachynum, quem inde quafi picluramdifcernereeft, profpeótumpratbet. HancMotycno-limfuiftc, Paufaniaslib.y. his verbisfcribit:Eft(inquiens) ad Pachynum Sicilix promontorium, quodin Africam amp;ad auftros conucrfumeft,Motye vrbs:cam Afri Pœnispermixti tenent. Fa ciuitate bello fubada Agrigentini de manubiis puerorumxneaspofuereftatua^exfcras tendentium,amp;:votafclouinuncupate F fignificantiuai.adhærentftatuas:illæ Aljismuris. Calamidisopuseffeamp;ipfefufpi-cor,amp;hominumfcrmone vulsatumeft.hadenus Paufanias. Hancvrbem An-tiochusSyracufanus(eodernPaufanialib.io.referente)Gnidios,quiex Lycia re-gioneadueneruntjCondidiife tradit. A quapofteaab Elymis amp;nbsp;Phœnicibus prx-Jio viôl:iexpulfi,inÆoliasinfulasprofugerunt.HecatsEusvero,Stephanofcribéte, Motyert

-ocr page 121-

DECADIS LIBER V. r-• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

Motyen banc vrbem ab Hercule conditam,amp; aMotya muliere,ob intjicatos ei ab ' illaboumfures, denominatamfuifleinfuaEuropa refert. In hac vrbeMacro-biuslib. Sat. primo, Apollinis Libyftini olim fuiffe templumfrequencia hominu ac religione celeberrimum commémorât. Nam cum Motycnfes graui aliquando

. Libycorum obfidionepremerérur,Apollineminuocauerunt. nee multo poft im-mifla hoftibus pefte,cunélifque ea contagione peremptis, Motyenfes periculo e-repti ApollinemLibyftinumappclIauerunt, temploque illi magnihcecxtruâ.0, fummum ei eultumdeincepsimpenderunt. Cuius hodienullx cognofeuntur re-liquix.Extitifteautembauevrbem amp;nbsp;Chriftianis temijonbuSjinvitaHilarionis

10 D,Hieronymus bis verbis teftatur:Hilarion babensG#zanumfecum,afcendit claftem quæ ad Siciliam nauigabat. Ingreflus autem Paebynum promontoriu Si-cilixjobtulitnauclero euangeli#m profubuedione fuaamp;Gazani.Qiionolente accipere,ineomagis Ixtabatur quod ab ac^olis illius loci mendicus putaretur. Porrorecogitansnenegotiatoresdeoriente veniétesfenotum facerent,ad me-diterranca aufugit jpca, ideft vigefimo a mari miliario,ibiqucin quodam deferto agcllo babitauit. Et pauloinfra : Hefychius (inquit) difcipulus eius,cumaudifl'et Hilarionem in Sicilia effe,cumMetbona:eflec^-ngrcßus Adriam profpero curlu yenitPacbynum:amp; in quadam curui lictoris villula fam^n fenis fcifcitatus,cöfo-navoceomniumcognouitvbieflet.bueufque Hieronymus. AMotye vrbcdi-

^0 rutaadp.m.z.ftatioquædam occurrit,Algæ fuperiori xtate,fedbodie Palorü poreus appenatus,paruorum nauigiorum capax. Cui ad totidemp.m.proximaeft paruulaquædam infula alittore p.decem recedens, Currentum infuladida. vbi mirum quoddam aliquando cernitur,quodamp;aliisSicilixlocisnotaflemememi-ni.AnteSoIisnanque exortumdimicatium bominumamp;claflïum imagines in acre confpiciuntur,quas paulo poft illucefaensfolconfumic. Intusnonnibil abora femotum ftagnumeft a Comité Henrici cognominarum, ex pluuiisaggregatum, ' quod æftate m fal inarefcit. cui amp;; lalina alia Dauila nuncupata ad mille paifus fuc-cedit:quam poft duo circiter piiliaria falina, quam Mucaxarum vocant, fubfequi-tur.. Interiusab orap. m.z. vetuftæ vrbisp- m.ambitus reliquiæmagna:extant:

3° quam,quodre{l:udinatamadbucædiculamhabet, ^ubam appellant. Adoram reuertenti,ad quingentospaffusaliaquoque falinaoccurrit, Longarina nomine, rurfiimqueintrogreifo ad palTuum milia x. locus cognomento Ramundinusap-paret,vbi diruti oppidi reliquix non indigna: fpeiftantur. Ad littus poft Longari-nam p.yoo.finus eft ingens,(ÄiiMarzaSarracenice^quod portum fonat Latinis)eft nomen,Odyffia Ptolcmæo,Ediflæporrus Ciceroni in Vcrrem.y.diâus, nayiû capax. a cuius orapaulum recedit eiufdem nominis falina. Ad occidentale huius fmus promontorium,quod aimare meridié verfus excurrit,infignis vrbis difieôtç ambitus mille amp;quingentorum pafruutn,in prxclariifimoiucundiftïmoquefitii extant monumenta, arcifque ad extremitatem a mari percufræ,ædiûqj veteris ar-

4c chiteduræinfubterrancis fimul extantibufquelocis veftigia.Qmbusetficélébré olim fuifle ciuicatem fatis argumenti proferatur,quo tarnen nomme apud veteres fteterit,affirmarequidemnihilaudeo:fufpicari veto Eubœam,aLeontinis ad méridionale latus condicam Straboni,velCallipolim fuifte, nibil vetat. hodieautem abarcedirutaCaftellatiuiîiappellatur. Haneftagnumftatim fequitur,cuiMurranomen eft,quod in falem æftate torum conuertitur: aedeindeftagnum aliud Gurgusfalitus nuncupatum.Qiiod vnacumpluribusaliisaPachynobucufque, exaquispluuialibus,iifquedulcibus,quxnequemareinfluunt, neque mari tur-batur,falgignitnobiliffimum. Gurgofalito,eiufquelittoritresfcopuliparuoqui-dêafeinuicemfpatio,aboravero p. m.x. (êiundi,adïacent,infuI«Porrorumno-

P minati. Deincepsp.m.6.poftCaftellatiunfamp;: Marzam(inum,iuxtalittusmaris lacus funt duo pifcofi, Bufaitumus amp;nbsp;Buf^itumellus, qui ftatim in mare infl uunt. Oriuntur autem afontib.indigenis, amp;nbsp;non longe a Spaccafurno oppidulo ex fonte cuiFauaranomen eft. Proximæeisfunt ingentesreliquixparuxvrbisdirutx, quam Ficallum hodie appellant. vbiamp; templum ingens (ane,fed proftratis molib. iacenscernitur. fuper cuius ruinishacxcatexdiculaeft eiufdem nominisD,Ma-

Ï 4

-ocr page 122-

104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

rixfacra.Vrbis autemmœnia iacentia,2Edificiorumquefragmentaadhucplun-ma fiiperfunt» Collis extat iuxta vrbem in mare promotorii inftar paulifpcr pro-currens,vcrnaculc CozzusfandæMariç a Ficallo cognominatus. In cuius verti-cc arcis iacentis,xdificiorumque veterum ingentes ruinas vifunrur.Ad radices ve* rô,quas mari iunguntur,fontibus pluribus viuo e faxo featurientibus, dulciflimas* amp;: afiluentiflîmas exhiber aquas, Sedamp;ipfam vrbem fons maximus influit.vnde rota hæcliuoralis ora, regioque Ficallus hodie nominata,fluuiis, correntibusja-cubus,fontibufque perquairriguis, pifeatione prascerea,aucupio, amp;nbsp;venatu mul-tiiugashominibusvoluptatesprasbet.Sedamp;iifdemin aereimaginibus,qualiuni jnCurrentuminfulamÀiinimus,frequentereftobnoxia.Quas veroeavrbsapud ’‘’ prifeosFuerit,ex authoribuSjin quorum operahueufqueincidi,nihil colligerc potui. A Ficallo adp.m.z.locoqui Puteus vécus (Weitur.oppidifvtapparerJvetufhf-fimi fundaraentaob oculosiacent. ^uibus palTusferme quingentos turrisabeft

ingens amp;nbsp;magnifica,a Bernardo Incrapera Motyc.x olim Comité ereda, Puzzal-lus appcllata, quam mare lambic, frumenti emporium. Vnie ad Melitam infula ex Sicilia ptopinquior eft traiedus,vcpoce p. milib. non amplius fexaginta. Puz-zallumadp.m.i. MayanucuspaÆa fequicur ftatio,amp; deinde ad m.paiFusRayan-cinus.cuipari fpatioCorciurusfucccdic.amp;pofteanon longioriinceruallo Pixo-tusamp; Samuel excant: moxqueeciam ftâciolàndiPecricognominc,a:quoicincris difcrimineoccurrit:vbiamp; vecuftiædificiicernuncurruinas. Speluncæadmil'camp;J quingencospaiîusfequuncur.Sbruifalorasvernaculeobiddidæ,quod in casre-grcflîHudusmaris,acfcopulisillih,admirandaperaliquot ora,adiadumlapidis ahetore dillancia,fpuma edica ingentem redduntfonitum. Ecpaulo poft vécus aliud frumenciemporium fequitur,quamp;d Veteraappellanchorrea.vndeamp; fluuii MotycanijSicIisnuncdidi, oftiûnonlftngcabeft Ptolcmaso. oritur is fupraMo-tycam oppidum ad iadum fondas, quod primo ftatim defluxu interlabitur, cuius quoque denominationemapudveteres fufeipit.Et decurrens deinde ad 4.p.m«

j«

Siclim noui ftominis, fed infigne amp;nbsp;pulchrum oppidum, interluit: a quo nomen, quod adhuc tenet,prioriamiflbaccipit,amp;maread3.p.m. ingreditur. Acuius oftïópalTibüs.m.fünsabeftilbfignis ad littus inter ipfas frequenter maris aquas af- ^^ fluentiflimeemergens,AynlucataSarraceniceadhucnominatus. AdpalT.mox. m.i.Hirminii omnium in hac ora eelebratiffimi du. Plinio,hodie Mauli,amp;: Ragu-fasoftiumfequitur.Caputhabe|adverticem Ccrratanipiontis,ex fonte Ficus nomine, in medio itineris a Viziniad Palazolumfcatefftiiilatimquc augeturaquis alterius fontisFauara appellati,ad verticem ciufdem moncis,amp; m. vix. p. ad occi-dentem a Ficudiftantis oriundi.Qui vbi conOuunt, fluuium conuolucndis molê-dinisnonimpigrumfaciunt. Vnde dilapfusCerratfnum vetuftipræfentifqueno-minis oppidum prçterlabitur,cuius nomen vfurpatrprogrelTufque paululum,plu-tibusfontibusaccrefcit,Ragufamquedeindc nouinofliinisoppidum (cuiusno-mcnpriorincgledo fufcipit)ad dexteramrelinquit:decurrcfque fine nominis * iaólura,inmarehicfeexonerat. HuncMazzarellisad p. m.parua fcquitur da-tio.amp;ad rn.S«; quingentos paffimoles quasdam amp;: rupes extant rubræ.Qui locus an is fit quern Brucam extremum vocatPtolema.’uS,incompertum eft. hefubinde adp. m. Anigigeffi parua ftatio fuccedit.Quam ad quingentos palT. fcquuntuc prifcaeacmagnxvrbisruinæ,quasmareailuit,amp;accolæ Longobardu, Mulinaz-zum,amp; Chummum hodie vocant.Hxcasdificiorum vcftigia,qux’partim omnino proftrata,partim vepribusac palmisfylueftribus obruta funt,tam multa ad .1. fere p.miliaprotenduntur,vtcontinuatam vfque ad eum locum qui Sandus Nicolaus nuncdicicur,(vbihodievetus eft molendinum Mulinazzum vulgo appcllatum, j quod fluuii e collibus Ragufanigt;, vbroritur, aquæ per conuallem deflu entes rota-bant)vrbenrfuiflemanifeftofintindicio. Huie vrbioccidentem verfusadpaft, cireiterquingentosimminetagerin finu deprelTo,millepafluum ambitumcon-ficiens, collibus circundatus,prasfatifluuioliirrigatione ad culruramaptiftimus.amp;J amœnitate,quam hortorum pomariorumque vetuftiftmorum monumentatc-fl:antur,fplendidiflimus. Huie, quod tria ibi funt diftinda magnificentiftimx ele-

-ocr page 123-

DECADIS LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roy

gântiflîmæque ftrudurx balnea, a balneis nomen obuenit.Quomm duo femiru-ta,ternumprorfusintegrumadhuccernitur,opus fane regium, amp;cuicunqjR.o-‘ manononimpar. Ei ad dexteram pcriadum lapidis tumulus infurgit. in cuius cacumine,quod planum eft,theatrum olimftetifleinfigne ac plane bngulare, ex * forma amp;nbsp;maximis admirandifque prifeorum operum fragmentis liquet. Vnde et-iam in fubiedos hortos, colles, planiticm,vrbemipfam,acpelagusiucundiffirnus porrigiturprofpedus.quemfecefluiolim, curarumquelaxamento,amp;lafciuixdi* uerforio huiufee vrbis Regibus habitum non dubito. Et vt progrediar vlterius, rationes mihi hæ non ineptæ videntur,præfertim cum aifthoritate nitantunquibus quodam temporehic Inydum,Cocali Sicanorum olinTRegisciuitatemregiam, lo fuifleadducorvtcredam. Hanc nanque AriftotelesPoliti.lib.y.Herodotuslib.ö. Diodorus.y. Paufanias,amp;Strabô^ib.6.adlatusSiciliæmeridionaleconftituunt,amp;: Camerinæ proximam detcrminant,nulla alfa inter fe ratione diflïdétes, nifi quod Inyduro Herodotus, Strabo amp;nbsp;Stephanus, Inycum vero cam Paufanias appellet. Fuilfe porto InydiAi SicanorumRegum fedem,de quibus latelib.ix. tefteDio-doro fcripfit Antiochus,conftantiflïmum eft. Sed quo tempore, amp;nbsp;quibuscondi-toribusinceperit,incertum:tametfiaSicanis conditamverifimilitudolatispcr-fuadeat. Hæc vrbs amp;: balneorum,in quibus Minos Rex € re tends fuftbcatus fuiftc traditur,excellentia, amp;nbsp;Scythis Zanclæorû Regis cxilio infignis cft. Vinu Inydi-num,quod olim lib.ó.tefte Strabone,nobiliflïmum erat, hodie defideratur. Poft 10 Inydum Cauconæportus Ptolemæo, CauconesProcopiode bello Vandalicoli. j. Rafacaramis state fupcriori,fed Scaramis caput amp;nbsp;ftatio hodie fuccedit, amp;flu-uii eiufdem nominis oftium, quern a fanda Cr uce plerique nunc appcllant,qui^ afonte Fauara.p.m.fcre.4.aboraexontur. Exefadeincepsadpaflus aliquotfpe-luncaeft,fuperneapertaamp;afpera,acolumbisibi nidificantibus Columbaria ho-diedenominata. In quam fludus maris illifi,cum fpuma mirabili furfum feruntur, ac fonitum nuper faciebat tonitrui fimilcm,qui vigefimo inde miliario exaudie-batur. Sedanno falut. lyyi. ex vi irrumpentis maris impetuofius concufla,in fua vifceracorruit. Huic intus ad p*.m. in collesdiseftquadratoftrudalapidecolu-mnisfubnixa,quamSteriumpidumaccolx appellaat, templum prifcisprscellés. jo A Columbaria quoquc ad p.m.x.in orafluuü Oani nomine apud Pindarum in O-lympiisode .y. celeberrimi, Fralcularis hodie didi,oftium fequitur: vbiamp;ftatio efteiufdem nominis. Oritur in montibus Raguignis e fonte cui ab oftio, 7. p. m. Pafluslatushac tempeftate nomeneft.06dilapfusperlocuniquiPaflus Siclishodie dicitur, hic in mare illabitur.

DE CAMERINA VRBE ET TERRA noua oppido,

C A P V T I I.

40

Amerin a vrbsad paflus ferme quihgentos Oano flue Frafcularo fluuio proxi^na eft.In mole quadam paulifper edita,in ter duos amnes Oanumamp;Hipparim,aclacum,iuxtaimportuofumlittus,quodpoft-modum RomansclalTisnaulragio miferefoedatumeft,aSyracufanis impcrio amp;potentia audis,duce Dafconeamp;Menecolo,anno}5', fu-pra centefimum poft Syracufas, amp;nbsp;(Eufebio fupputante) ab orbe codito 4600.0-Iympiade.45. ædiflcata,vt libro.6. alTerit Thucydides.Camerina (inquitStrabo libro.6.)Svracufanorumcoloniafuit. De^udaGrsci nominis etymologia a camera , quodlaborem , amp;:nço^ quodhabitarefl^nificat: quaflpoftlongoslabores P habitata.quanquamnondcflntquia-laciïeamalluentevocatam malint.naamp;Ca-merinum neutro genereDurisSamius,referenteStephano,ea appcllauit. Hsc vtiprscocia, itaamp;:immatures fortita eft euentus. Namcum incolsfecundarutn returninfolentiaelati, in códitoresac principes fuos Syracufanos infurrexiflent, ipfis prslio fuperatis fubadifque funditus deleta,inconftantes ab co tempore fem-

pcr fuc-

-ocr page 124-

ït6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

perfucccflus habuit,vtpote quxfuisipfa bonisabufa fit. Hippocratesenim Gclac Tyrannus jQui poftca pro complurium Syracufanorum, quos ad flumen Elorum debellaucrat,captiuorumredcmptione inftantibus Corinthiisamp; Corcyrxisca acceperat, (vtlibro.7. Herodotusrefert) conueda moxcolonia.82. olympiade, ^ qua Pfaumis ex Olympia vidoriamrctulit, mœnibus amp;habitatoribus iacentetn rcftituit, vt Thucydides amp;nbsp;Pindari interpres commémorant. Verum iterum a GeloneHippocratisin imperiu fuccefiore,quod ab co perfidedcfciuiiret,eucrfa eft.Necmultopoftabeodemrefeda,iiouifquecolonis indudisin priftinumfta-tumcoada, flagrante pt^o belloPunico,quod Carthaginenfibus adhæfiflec,a Romanismachinisamp; tormentis expugnata,acRomanorura deinde coloniafau- **’ thorePoJybio) habitata eft. Nee iniuriaeami^iOlympiisodequintapopulial-tricem vocat Pindarus.quippe qua: inter tam frequ êtes mutationes populo fem-perabundaueric,atquealiosquodaftiodo cxaliis pepcriflevidcatur. Eiusmee-nia Hipparis flu. Pindaro, Iporus Ptolemxo, Hidaris Vibio Sequeftro,Cameri-nenfishodie appellatus, oftiofuofluxuque cxpedito adocc^dentemaIluit.Oritur. p.m.ia.fupta oftium,exfont^vberrimo olim Diana nuncupato,Solino. Cui oppidulumaSarraccnis.Yhomifum nomine,ea rationefuperædificatumeft,vt fons ipfe medio in foro lcatcns,eam euotnat vim aquarum, quæ ftatim intra lapi-disiad:ummolisfufficiatCouolucndis,anmcniqucfaciat quiCamerinam per.ii. p.m.continuatocurfu influât. Ad ripas cius frugum acdomefticarum omnium ^° arborum,cedripræfcrtim,arantii,accæterorum malorum,etiamPunicorum,cft fcraciftimus. Mirum porto amp;illud,quod de fonte hoc DianæfcripfitSolinus. fi quæmulierimpudica aquam eius vinoimmifcuifl'ct,fontisindicio,quiin vnum corpus laticemcum mero coire nopate^etur, vitam illico fcclufquedetedum iri: morifque huic fuifTe, vt quitus fufpedtam adulterii vxotem in hoc fon te probater. Hipparis flu.adpalTus ferme quingêtos,antequam in mare irrumpat,ftagnum in-terfluit,i.p.m. ambitus,qiiod fontes indigeni fupra viginti efficiunt, vrbique fub-eft,prifca£EtateHefperia,Camerinæ poftcapalusfvteftapud Vibium Sequeftré) aveteribusappellatum.Deœfimul,amp;:Oano, Hippariquefluuiisode.y.inOlym-piis in hancfententiamPindarus:0 Pallas (inquiry vrbistutelarisDea,caftumcon- ^° cinit delubrum tunm,fluuiumque Oanum,indigenumque ftagnum, amp;nbsp;facros canales, quibusHipparis irrigatexercitum, affingitque amp;nbsp;glutinat celeritcraltum firmarum ædium nemus,ex defiormitate ad 1 ucem Cjyirerinços proferes.vbi eius interpres : Hipparis (inquit) Siciliæ fluuius eft, proximus Camerinæ,tantus aluco fuovtamp;nauesrecipiat,quibus ex moniium vicinorumiugisarboresacimmen-fa:magnitudinis trabes,Camerinam inxdium bafiljparumquc ftruduram porra-riprifeotempore confueuerant. Hinc aveteribus ratibus cum elfe nauigabilem accepimus. quod amp;nbsp;vaftarum faucium fitus amp;nbsp;lacus ipf^adbuc manifeftant. At veto palus h5EC licet olim plura vrbi commoda afterret, infalubrem tarnen infe-dumque aerem frequentergignebat.Quare Camerinenfes aliquando Apolli-nis oraculum confulentes,an conducerer paludem quæ vrbi grauis erar,cxiccarc; refponfum acceperc,Camerinam nemoueas. Sed illi,cum frequenti pefte vexati, diutiusmalicaufam,quam leuarepoterant, nonfubftiaerent infuapoteftatcdû-rare, fpedata folum vtilitatepræfenti,oraculoque contempto,paludem exhau-rientes incolumitatem quidem optatam funtnadi:fed nonmulto poft in peins dilcrimen inciderunt.Ea namque vrbis parte quam ftagnum ante in uiam fecerar, ingrcirispatefadoadituhoftibus,CamerinapopuIata,negledæ,licetfuperftitio-fæ,religionisinfcftaspœnasdedir. VndeVerg.Æn.5.amp;: fans nunquam concefia moucri ApparetCamerinaprocul.Rtli. i4.Silius:Etcuinonlicitum fatisCame-rinamoueri.Indeamp;antiquumt^ud Græcos adagium ptouenit:Cametinam ne ’ moueas,lippis propeiam amp;nbsp;tonforibds notum. Lacus ipfe hodieextat,folaquc pifciumcapturainfignis,tincasamp;anguillasprofert laudatiffimas. Vrbs vero Ca-merina,opibus olim amp;nbsp;xdificiorum magnificentia clara, hodieiacct,nihilque prifcorumoperum, prater fundamenta, integrum feruat.Nomen tarnen, i folum in a mutato, Camerana vulgo retinens,ingentcs ac late diffufas, eafque intra totu cius

-ocr page 125-

DECADIS LIBER V» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

ciusambitumfqui mille fere amp;nbsp;quingentorumeratpaflimm) pro maxima parte obrucasoftentatruinas. Littoraeifubieda, ætatemeainfanarum rnoliumopere in profundumetiam mare iadtarum, omnium, q use alibi viderim, maximarum, in modum porrus manufadi decorabantur: quæ anno falutis.iyy4. cum iterum Ca-merinaminueftigarem, omnibus vetuftatis monumentis inde ad Terranouam ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppidumafporratis,nudaacfuisornamentisviduatarepperi. Adverticemiace-

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis vrbis «des eft hodieD.Mariaedicata)idibusAuggt;folennibusnundinis,conflue*

tifquepopulifrequentiacelebrata. Ad eins mœnia turns quoq; recens a Bernardo IncraperaMocycas olim Cornice ex vrbis ruinis in fpe^ulamcrcdaeft. Extra lo vrbem ad feptentrionem locus eft ccemeteriotumulorunl^ue copia infignis,arcis 1 inftar,quadratislapidibusinfublimc excitatus. Pfaumis, Acronisfilius,quiO-lympiade.8i.quadrigavidor cualft,Camerinxusfuic, cui in vidoriæ encomium ■ Pindarus odenOlyrapiorum cerciamdicauic# Nobilitataquoquefuit Orplieo pocta,quidefcenfum adinferosfvtSuidasfcribit^verfibuscopofuic. PoftHip-parisoftiumquingerÆis fere paftibuslacuseftaliusiadulapidisamari refugiens, fedimbribus audus. cuius aquaelapiUoruminftar infalinarefcunt. Adpafluum deinde.m. 10.Dirillushodie vocatus flu.amp; eins oTtium fequitur,notiflimusinhac ora,amp;celebrati nominis:qui cura veteribushtpræteritfts,equidemfatismiron Hicad veranqueeius ripam per multapair, milia condenfisobtegicurfyluis, quai ’•v larrocinantibusfcrifquetutiflimaslatebras ac propugnacula prabent. Oritur ad Vizinim noui nominis oppidum duobus capicibus.Qtiqrumvnump. m.i. ado-rienrem illi imminer, amp;nbsp;a fonte Paradifo ad agrum Mogi featet: qui ftatim alterius foncisFauaroctanominati'aquasfufcipit,amp;:decurrcnsoppidutn ad dexteramre-linquir.Altcrum eins caput oppido,qua fpcéf at aquilonem, bærct, quod ex tribus fontibus paruin aVizini femocis conflatur.quorum vn i,ab co adiadum lapidis dn ftanti,Coruonomen cft:altcri,quipauloinfracrûpit,S. Angeli,ab ædicula eiuf* dem nominis,denominatioobuenintertius,qui fuboppidijneenib. cxoritur,Sar-gt;' raceniceMaflarnominatur.Hifontesfiinuliun(fti,radicesrupis,cui fuperftruda eft oppidum,alluunt,molafqueconuoluunt. ka Vizinis oppidum inter duos a-50 mnesinrupe parumeditafitumeft. Hi duofluuiiir^raoppidum,lococuihodiö Molendino Baronis nomeneft,coeunt,amp;:vnum fluuium faciunt:quiibi ftatim nomen a Vizinifibimutuat,dilapfufque per valles Lycodiam, noui Sarraceniqué 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nominisincollceditopræcuptoque litum oppidri^i,addexteramrclinquit: atqj

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde profluens,loco qui Rayhuletinuncdicitur,fluuium Montis rubri,non longe

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aboppido eiuldcmnominisoriundum,recipit:dimilloque adfiniftram Montc-

rubrooppido,fluuio Mazzaruni iüngitur,amp;abco cognominatur. Vndeadlxua inniuolismontibus,ClaromoÏiteoppido prxterito,defluens,Vifcarim oppidu-lumfiniftrafua allambit,acdemumDirillumSarracenicinominisiaccnsoppidugt; cuiüsvfurpat nomen, præfcrlapfus, non procul inde mari iliabicur. Non longé 40 ab oftio ftagnum eft Cocanicum: in quo per æftatem non toto quidem, fed extré-mitatibus marginibufque tantum,aqux in fal exarefcunt. Cuius amp;nbsp;Plin.lib.? ncap. y.inhunemodummeminit: InlacuSiçiliæ(inquiens)quiCocanicus vocatur,amp;S alio iuxta Gelam, fal in oris duntaxat ficcatur, amp;nbsp;non totum in falcm abir. Paruo inde fpatio abeft fl unii,qui Manumuza hodie vocitatur,oftium, in agro Calatagi-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ronenfioriundi. Etnonlongodehincitinere,fluLÜiTcrranoua,’ oftiumoccur-

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit,aboppidociufdemnominis appellati. CuiuscaputnonlongcaPlatia oppido

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fefeinfeaturiginemegerit. Indeadpafluscirciterquingentos Terra noua oppi-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum recens imminet,frumenti emporium, exiguo fpatio diftans a mari,fuperrui-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis delctx atque obrutæ vrbis conditum. Opj)idani earn Hcracleam fuilTe amp;nbsp;præ-

dicant,amp; fuper porraCalatagironis folcnni cliaraâfcrc ad illuftrandam patriam in-? P fcripfere.Quorumerroremamp;recentioresSicilixctiam Reges fecuti,’in diplom a* libus fuis augufto Heraclcæ nomine earn quoque , fed perpcram decorarunti QjmsomnesStrabo,Ptolemæus,amp;P.Melaintergeograpbosceleberrimi,Diodo-rus prçtcrcaiplcSiculus hiftoricusli.i6.amp;ic).acPolybiusIib.primo,manifcftxfal-fitatisredarguunt,quiHeracleaminter Agrigentum amp;: Selinunccmlocann Ve-

runtamen

-ocr page 126-

ic8 DE REBVS SICVLIS, PRIORIS tuntamencum extra mœnia huiusoppidiorientem verfusadpafluspropc. 500. templum ingens veteris forma: exquadratis,amp;eis admirandislapidibusjacens, columna vna (defideratis ca:teris) cum epiftylio adhuc ereóta,ingentiaqucfiibtef fundamenta cernantur : amp;nbsp;ad aream ecclefia: maioris eiufdem form« fragmenW alterius columns extet, amp;nbsp;inter mare amp;nbsp;oppidi mœnia prifcorum operum vcfti' gia, amp;nbsp;phials figulinç vetuftiflimi artificiiamp;pulcherrimç paffim,licet obrutx,nU' mifmata quoqueHieroniscuminfcriptione,amp;plurima Minotaurum ex vnapa^ te exprimentia,in ss amp;argcntum pulchre faóla, paffim reperiantur: vetuftamhic olim fuilfe vrbem prociffdubio cenfendum eft.Sed qus nam fuerit,Gallipolis ne, ^^ an Eubœa,quas in hac ora olim fuifle liras lib.6. S trabo teftatur,nihil affirmo.Verba Strabonishsc funt: OraqusaPachynoad Lilybsum extenditur,tota relida cft,prifcarum tantum habitationum veftigialÏruans. Agrigentum amp;nbsp;Lilybïum permanent.Nam cumhs partes ag^olubiaceant Carthaginenfi, longa amp;diutius perdurantia bella maxima ex parte plagam hanc extinxerunt. Et paulo infra:Non enim(inquit)Himeram habirari amplius nouimus,nonGêlam, nonCaHipolini) nonSelinuntem,nonEubœam^nequealiasplures. Et paulopoft: Cocaliregia, atque barbaricarü quoque permultsfuntdelers,licutcomici memorant.hucul^ que S trabo. De Cocahfegiaiamdiximus.Himeravero,amp;Selinis,acGelaquona fteterint loco,nihil addubitatur.Qriocirca reliquarum duarum alteri, nempeCal' lipoli,velutiGelspropinqus,liquid coniedura amp;Strabonisauthoritaspatiiin- | tur,his prifcis prope Terrsnous monumentis fedes aflignari poteft. Sedidpofte-ris,quibusmaiorlcnptorum veterum copia fuppedirabit,cenfendum relinqui-mus. Terranouagemina eft hodie,vetus vt pote amp;nbsp;noua,mœnibus cindae.Sed qus vetus eft,amp; ad occidentem vcrgit, deferta ferme iacet. Recens vero,cumla-ta fit, pro menfurs modo lublimes haoetmuros, amp;nbsp;frequenterhabirarur.Vtralt;^ tarnen,quanquam altera eft recentior,n5adeo prifes eft ftrudurs. Siquideman-nis ab hinc prope ducentis,a Sarracenis captum ac dirutum id oppidumlegimus^ Quo nomine etiam exinde aSicilis Regibus ad meam vfquestatem, vacatione milirisamp; publicorum munerum habuit.HodieveroMarchionatus timlonobiÜ- jj tatur. Terranous amp;nbsp;eiu^agroadp.m. 8. Buterium ineditomonrefitumnoui nominis oppidum imminct,ruinis,amp; eis ingentibus,antiqushabitationisfuper-ftrudum.Quod au Hy bla minor ohm fuerit,etfi ad Thucydidem,qrii cam inagro j Gclcnfi conftituir,accedere v^eatur: quia tarnen in eodem agro Ma cto riû faille j fcribitlib.7.Herodotus,nihilaftero. InlirtoreaTerranouafexmillepalTusNan- j fris,noui nominisfluuii,oftiumabeft,qui infra Butcriû,cuiusibi nomen aflumir, emanat. A quo ad centum prope paffus fluuii Ybarrubs oftium occurrit. qui caput habet exfonte fandi Pétri ab oftio.p. m.4. diftanti. Huic ad.i-p.m. proxima eft Falconera,regii,etfi recentis,opens arx ad mare fita.

DE GELA FLVVIO, ALICATA amp;:GcJavrbibus.

Capvt III. ,

VccEDiT Falconers arci ad.io.Terranousveroadi8.p.m.GeIa fluuiuscum luooftio, Verg.Æn.3.Ouidiolib.Faftorum.4.amp;Plinio, ^ HimeraProlemso:Salfushodiedidus,veterumfcriptiscclebratilfi-

mus,amp;alofiarumanguillarumquepifcationeprçftantilfimus. No- ' minisautemproprii rationem aprifcis (vt Stephanus Byzantins re-fert) inde eft mutuatus,quod a# oftium frequenter atram nimiamq ne exhaler ca- P Iigincm,quâm ohm Sieuh Barbara vote Gelam vocabant. Immanem autchunc fluuium .j.Æn.nominat Vcrg.Immanifque Gela fluuii cognominedida:quod obvorticofas,quas fecumdcfert,aquax, periculofum habet traicdum.'Vndeamp;: hb.Faftorum.4.Ouidius:Etrevorticibusnonadeunde Gela. Porto state mca, amp;inmeditcrraneis,amp;; ad oftiumflu. Salfusnominatur:quodmineras amp;lapici-dinas

-ocr page 127-

DECADIS LIBER V.


105


dinasalluatfalis,coq;infeótas ad oftium vfquedeferat aquas. Eum Solinusme-diam diuidcre Siciliam,amp; ex eodê riafci fonte quo alter eiufdem nominis fluuius, quimare Tyrrhenum influit,ólt;: hunc dulcem,illum vero falfum, fed prêter fidem ^ refert:cum res e diuerfo fe habcat, vt fuo loco explicabimus. Caput habet Gela llu.triplex.vnumadNebrodemmontem,Madoniamhodicdi(ftum,quameridic tefpicic,exfontecui Donnaalta eft nomen,abzdiculaD. Maria:ibidicata.cuius squa: deinde plurimumincrementiaccipiunt ex nonnullisfontibus,quifupra Pc-traliam oppidum in colliumiugis Madoniz continuatis émanant,amp; afanéto Ar-changeloabzdeeiufdem nominiscognominantur,sAuuium gignunt quiPc-traliaminferiorem lambit,eiufque nomen ad fe trahit, Dilapfus inde fluuiolü cx-dpitnominePillizarum,inter Gangium amp;nbsp;Petralia oppidaoriundum.amp;paulo poftRayhalfuttani, Sarraceni difuti oppiduli, quod przterlabitur,aquis augetur. Caput alterum habet Gela ad Gangium, ndlii nominis oppidum, ex propinquis defluenscollibus.Qui paulo inferiusfluentaprouehensad finiftramfleditur , amp;nbsp;Rayballoanne SarAcenico etiamiacenteoppidorelido,paruorum fontiumfal-fasaflbrbetaquas,aquibus Salfi turn primü nogien induit. In quodexindcGangi

10

cognomento veteris(Sarraceni,amp;aFriderico fccundo Sicilia: Regefolo arquati oppidijfuper cuius ruinismonailerium cftftruduniorfîinis D. BenediâiJ fontes duo,quorum alter,qui olim oppidi erat fons,intra cœnobium,alter ad e4us hortos oritur,finiftrorfumillabuntur.Vnde redo deinceps fluxupergens, mineras falis amp;lapicidinascomplûtesintcrfluit,quarumaquis amp;: augmentatur amp;falfior red-ditur.Duo exindc ii Buuii,Salins amp;nbsp;Petraliæjpropriis quifque alucis decurrentes, ödlocum qui Mandra Plani hodie dicitur/ub arce Raiïcudix,quam ad m,p. amp;in cditarupeiïtamdextrorfumrelinquuntjfimuliundiconfiuuntjamp;alteriusnomi-noprorfus amiffo, fluuius ingens, qui ex duobus fadus eft vuus, Salfi tantum co-gnoincntumrctinct. TertiumGelxcaputadmonrem Artifinam ex fonte duf-demnoniinis oritur,qui paululum excurrens A murellus appel!atur,amp;inter Cala-tanifettatu amp;nbsp;Petraprstiam noua oppida, in loco angufto,qui Caput arfum hodie dicitur,fïuuiQ falfo mifcetur.Dilapfus deinde fluuiusfalfus, dû ex mediterraneis 50 in Geloumagrura per anguftum inter colles iter infffiit,cditam dextrorfumrelin-quitrupem, vernaculcRocca ftrióli appellatam. Adcuius cacumeninviuaipfa rupeingentis ftaturæIco vetufto amp;nbsp;eleganti artificio excifus eft,qui ab excelfo eo loco viatoribus amp;nbsp;agroGqJoo fefe oftentat,in pfifcorum aut viéforix, aut Im-periifignum ibi (vt exiftimo) Iculptus. Ita Gela tot ramis auélus, Geloisagris ablutis,in mareiuxta Alicatam vrbem aquarum farcinas deponit, oftiüque paruis tantum nauigiis portuofum ^erit. Hyberno temporefrequentcrGeloiscampis inundat,amp; in rtagna Ie ingcrit,atque infulain facit ; ramufque ab eo vuusad occi-dentemdiuellitur, cuius oftium Flumiccllum appellat. In ca infula,quam ftagnas flu, efficit, mons Gcla,amp;; Alicata vrbs extant. G ela: oftio ad dexteram Alicata hz-40 retvrbs,ab ipfo Salfo fluuio Graccum proculdubio nomen adepta, vt ex.io.Dio-dori lib.colligimus. Alieos enim Græce,falfum Latinis fignificat. Habet paflus fcr-mcodingentos in ambitu,amp;: peninfula: inftar in mare procurrit, tribufque partib. afludibus impetitur : fedjjua occidentê fpedat, Gelæ monti,cuius radices occu-pat,fubeft.ConditaquidemexruinisGelxvrbis:fedaquibus,amp;quo tépore,non-dumlegimus.Frumcntihodieeft emporium, adann.falutis. ijjj.t.idusIul.aTur-cicacentum ferme triremiumclafle,cuifeFrancicafœdere iunxerat,ignevaftata horrendam ad hue acerbiffimi cafus faciem retinct.Nobilitatur autem fepulchro Angeli CarmelitæHierofolymitani,pii viri,quideTurcarumexortu,incremëtis, ac demum cxcidio multa vaticinatus eft. y rbi mons editus amp;nbsp;in mare aliquatc-nus profufus iuxra ad occidentem incubat : in q®o Gela magna olim Sicilix vrbs P fitaerat,vtDiodoruslib.xo.amp;PlutarchusTnTimoleontetradunt,ab Antiphemo amp;Entimo anno mundi.4yo t). poft Syracufas vero.4y. códita. Quod amp;nbsp;in hze verba teftatur lib,6. Thucydides ; Gelam Antiphemus e Rhodo, amp;Entimus ex Cre-ta,condideruntanno.4y.poftSyracufashabitari cœptas, impofitoaflu.Gcla vrbi nomine,cum locus,vbi nunc fita eft vrbs,quique munitus antea muro crat,Lindü

K

-ocr page 128-

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REB VS SIC VL IS, PRIOR IS

vocarentur.Et idem lib.7. Cretes (inquit) vna cum Rhodiis Gelam condiderunt. Nomen autem vrbi a GelaprætcrIabente flumineindiderunt,vtThucydidesamp; Vergilius quoque (proutoftendimus)fcribunt.Q£odamp; Silinslib. 14. confirmât: Venit ab amne trabens nomen Gela: venit amp;nbsp;Hxfa.Et lib.z. Claudianus:Nomen-queGelam qui præbuit vrbi. ScribitDurisSamius,cunôtasfereSiciliæciuitatc? a præterlabentibus fluuiis nomen traxifl'e, vt Himeram, Selinuntem,Camenna, Agrigentum, Camicum,amp; Gelam.Sunt tarnen qui authoritate Ariftæneti diuer-fam huiusnominiscaufamproducant. Tradunt enim Latium amp;nbsp;Antiphemufra-tres adDelphos de habit^do loco ad Apollinem acceflille.Quorum ibi alteri,La-tionempe,vtorientemnauigaret,refponfum eft.Sedcum Antipbemus eftufori-1® fu oräculum fufcepilTetjftatim amp;nbsp;ipferefponfumaccepit, vt occidentem peteret. Indeitaque in Siciliam aduedibanc vrbem condiderunt,eique arifu (idenim Grxcis gelos fonat) quo oraculum ac^epcrant, nomen impofiierunr. Qui veto mortalesfuerint Lindii,a quibus ante occupatam muroque cindam Gelam infu-perioricontextuThucydidesrefcrt,abeo non eft proditum.’Cartcrum Herodotus lib./.aperte a Lindiis qui funt Rhodo, amp;nbsp;An tipbemo,Gelam fuifle condita fcribit.Quoditaplaneaccipiendumcenfeo , vt diuerfistemporibus Entimusamp;J Antipbem us conuenerilTt: priorq; Antipbemus cum Lindiorum eolonia exLindo vrbeR4iodicnhmurovrbistcrminosdefinierir,pofteaveroEntimus adabfol-uendumopusinchoatum,populumqueaugendum,cumCretenfibus fuisexfa- *® derefuperucncrit,atquepromifcuevrbemmbabitauerint,communiqueconfcnquot; fu ei Gcla nomen impofuerint. VtcLimq;autcmfefereshabeat,Doriciscamle-gibus conditores inftituifleThucydides lib. 6. eftauthor.quibus ita brcui coalue-re,vtannocentelimo oólauopoft eius xdificationem Agrigentum vrbem ab cis conditam referat. Et, vt Plutarcbus inTimoleonte tradit,inter magnas Sicilië ci-uitates olim fuit. Et Paufanias lib. 16. a Geloisin Altispoftrcmum omniumthe-faurorum, donumque prtEceilens,ftadio proximum pofitum teftatur.Erant enim fuo tempore in hac vrbe plura, eaqj egregia Dædali opera, quæ in lunonishono-rem apud Boeotos Argiui dedicauerant,hucab Omphace deportata,prxcipuura ciuitatis ornamentum,vt lib.p. idem Paufanias memorat. Signum quoque Apol-1® linis maximum, amp;pulchritudinepræftantiflîmum, ante eius meenia olim magna religione ab incolis eukum Diodorus célébrât. Cæterum cum oligarcbia con-flarer,quam rebus nouisvtplu]imumobnoxiamccn^uitPlato,vtpotcpaucisrep. gerentibus, amp;:idcirco imbecillioribus,vtlib.y.Politicorum AtiHotclcSjamp;lib.y. Herodotus fcribunt:aClcandro Patarcofeptem annis tyrannideoecupatur.eo-que poll feptennium per Sabyllum prompti atqueaudacis animivirumGeloum interfedo,Hippocrates eius frater imperium quafiÈçrcditatisiureinuafit.Quicû toridemannisnon minoridominandianimo præfuiflec, illato Siculisbello,ante HyblamminimaGelx conterminam,relidisEuclideamp;Cleandroliberis fubcu-raGelonis,interiicThucydidilib.4.AtGelonTelinisvatisfilius,fufccptapupino- * rumcura,fubadminiftrationis tutclaris prastextu,liberis Hippocratis dominatu fraudatis,ipfc hbiGelæ Imperiumoccupauit.Quod,cum paulo port Syracufas quoque vrbemeffetadeptus,Hieronifratri Gelon pof^dendum reliquir, vtlib.7. Herodotus refert. Fuit etiam Gela aliquando Lampichi,viri(vtindh3ronteamp;^ KlercurioteftaturLucianLis)fupetbia:,faftus,crudelitatis,amp;violetiacmaximxty-rannidediuopprefra:poftA tticumvero bellum a Carthaginenfibusmiferefœde-que populata : a quibus fignum illud Apollinis fublatum,Sc Carthaginemin vido-riaz tropbçum afportatum fuit,vt Diodorus, amp;nbsp;Plutarcbus inTimoleonte referût. Ac cum poftcaTimoleon Corinthiqs plures Sicilix vrbcs tyrannidc amp;nbsp;beHisdif-iedlas reftauraffet,inter alias col#nias,quas exChio infula duceGorgo inSiciliaad-duxcratjliucetiamdemandatisbabitaforibus vrbem turn pene defertam libera-liter refti tuit. ScribitSoIinus, in agro Gelooftagnumcffe,quod tetroodorepro-ximantes abigit:amp;fontcs ibidem duos,ex quorum altero fi ftcrilis biberit,fœcun-dam:exalteroverofifœcunda,fterilem rcddi.Sedvbibac.xtateiifint,incompcr-tum habemus, Sal Gelous tanti fplendoris eft tefte Plin.lib.3i.ca.7.vt imagines, veluti

-ocr page 129-

DECA DIS LIBER V.

III

Vcluti fpcculû rccipiat.Et quod in lacuGeloo idê fcripfit,ad margines æftatc,amp;no totoftagno fal gigni, nos in ipfo Gelæ fluuio vfu euenirc didicimus. Habet Gela, qua feptentrionemacmediterraneafpedat, campos Iatiflîmos,amp;eos frumenta-tios,montibusca partecircumfeptos. Vrbsveroipfa,quaeamp;Strabonis tempore defertaerat,(vtipfelib.6. commémorât)hodie prorfusiacet. cuiusruinæ,vt dixi-tuus, vrbi Alicata: condendæ in fabricam furrexerunt. Eo fit vtnihil integrum ibi credumque vetuftatis fuperfit, fed lapides tantum quadrati ex ipfo monte, amp;nbsp;id genusobrutaantiquioperis monumcntaaliquando efFodiantur,fepulchraquoq^ accifternæ veteris asdificii complûtes appareant. VbÜEtate mealapis marmoreus to bismaiufculisinfcriptuslitter.iseftrepertus: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

L. CÆLIVÉ M. F. QVADRATVS.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. S. P.

Nutnifmatapraitercaærca arque argentea intcrdumrcpcriunturcubacGrç-ca inferiptione: Getoo it v m. Nobilitata fuitortu Apollodorivetuftiflimi poc-ta:comici,amp;:TimagoræPbiIofophiauditorisTheopl^afti,vt Suidas fcribit,aiqi ÆfchylipoetæfepulchrOjamp;GelonisSyracufanorumRégis cunabulis. In hoca-^0 gro(vtdiximus)HybIam minorem collocat Thucydides: amp;nbsp;fupra Gelam,Ma-doriumoppidumponitHerodotuslib.7.quodquidâGeloi ob feditionem eiedi olimincoluerunt.EtCacyrum aliud oppidum ibidem ftetifleferibit Ptolemaeus. Duoquoqueineodem agroprifeo temporefuiflcpropugnacula,amp;canatura amp;nbsp;operemunitidîma,quorum vni Phalario,alteriEenomo eratnomen.• fed Phala-riuinaGelaflu.ftadiis.ix.diftabat,EcSomus vero fluuio tantum interfluente a Phalariorecedebat,vt Diodorus liba^.fcribir. cuius hæefunt verba : Occupaue-nintautemCarthaginenfcsqucndam vertieem in Gcla,Ecnomum cognemento, quemfamacratPhalaridisfuiflrcpropugnacuIiim:vbi amp;taurum£Eneum,quofla-gitiofos, igne fuppofito, vltimo mulâabat fupplicio, eo loei fabricatum a Perillo 3® conftabat.Quo fado is locus cognomentumaccfperat.EcnomusnanqueGra;-ce, feuitiam Latinis fonat. Ex altera parte Agathocles propugnaculum aliud, cui Phalariurn erat nomen,amp;:ipfeoccupauerat.In quorum mediofluuius interflue-bat,quem veraqj hoftiumacics vcljuti munimet^habebat. Et paulo infcrius, Pha-latiumautem propugnaculum diftabat ab Himera fluuio (qui Gela eft) ftadiis.ii. fcdamp;: via, quæ adid tendebat, rota plana eft.Et deinde, Agathoclis (inquit) milites terga vertentes,amp; Geloam vrbem profugientes cum fiti detincrentur,ex co quod fubCaneerattempus,achôî'ameridiei,aquamfluuiiHimcræ,quæfalfaerat,cum aliam non haberenc,inuiti biberunt. Quamobrem plurimi eorum, falfedine aq ux deficcatis introrfum viPalibus,moxiuxtaflumcninterierunt.hæcDiodorus.De 4® EcnomoquoqucfichabetPlutarchusinDione:Proficifccnte ab Heraclea Syra-eufas verfusDione, ducenti Agrigentinorum équités, qui Eenomum incolebant, ad cum fe conferunt, amp;nbsp;poft eos Geloi, amp;:c. Romani (inquit Polybius libro primo) Meflana moiientes,amp; fuperato Pachyno promontorio,Eenomum nauigant:quo inlocopedeftrescopixclafleiu prxftolabantur. Exiis itaquequæDiodorusre-fcrt,Gelamiuxta Alicatam olim ftetifle,EcnomumqueinagroGeloofuiiretu-inulum,quaGelaoccidenté refpicit,amp;PhalariumadorientempaululumabEcno-moamp;Gelafluuiointerfluente femorum: aceos toto cœlo errafte,quiGelam vrbé abhodoco diftantem pofuerunt,iamfatisconftat. At cum Peeni (vteodemlib. Diodorus fcribit)cx Agrigento ad Gelam expügnandam,Agathocles vcro,vt cam defcnderet,eSyracufisacceftiflret:exiftimându»n eftEenomum propugnaculum, cum olimfuiftetumulum,quem hodie F^ggium Muciaccum Alifcatenfesappel-lant.i.p.m.habentem in ambitmin quo lapides ingentes quadrati,amp; ftruduræ veteris monumenta cernuntur. Quæ inde adpropugtuculaciuitatis Alicatæcon-ftcuendaxtate mea funt afportata.In cuius vcrticis medio fons eft,qui riuo in Ge-jam fl.illabitur. Adiacet autem Gelæ flu. ad occidentem paflus circiter quingetos, K x

-ocr page 130-

Ill, DE RE3VS SICVLI S, 'PRIORIS AliCatxverovixp.tn.i.Ineo tumulo anno fal.iyyj.militaris Sicilia: cquitatusvelun in loco natura munitiffimocaftrapofuit. Ex altera fluuiip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^''“‘

Gelaflu.p.m. fere.i. fed vbi veteris etiam atdifi-

Äat,tumulus eft^Iter^Poggius longus hodie nominatus,a ab vrbc. p. m. 3. a mari veto mille tantum pafTus rcccdens: ciimiravifunturveftigia,quxAlicatenfesantiquitatesappellant.Hucigituripfuin Phalarium fuiÏÏe cenfendum eft. Poft montem Gelam, qui vinetis hodie abun-datjFlumicelliflu.oftiumfequitur. Hictorrensex ftagnanteflu. Gelaaugetur,vt diximus, xftate vero in fal ficcatur. Deinde ad p.m» infula paruaeft aS.Nicolao cognominacajadufundaftilittorc reccdens.vbinonnullaprifcxhabitationisin-dicia,amp;nauigiorum eftffatio.quaminlittore turris fequiturMillayha.Hxcora 1® aucupio amp;nbsp;venatione nobilitatur. alit enim perdiccs amp;: attagenes prxftanciffimas. Yhafis turris dcinceps eft.cui Caftellatius mos fu?cedit:vbi magna:, fed dirutx ar-cisfuntreliquia:.EtBalatellapofteacÄpiratarum diuerticulum. MonsindeCla-rus,arxinfignisamp;:mariprominens,fequitur,a Claromontanis duccntis ab hinc plusminus annis cxcitata. vbi nonlongc alittorefplendidifiriphuriscft minera. Deinceps ad p.m.Puntaalba,amp;fcopulus illiadiacens,Petra patellç vcrnaculeap-pellatus,occurrunt. Inhaclittorali oraCamicum olim vrbemftetifle,quaDa:-dalus Cocalo Sicanorum4^egi a:dificauit,munitiflimam, lib. 4. Diodorus refert. cuius h æc funt verba : Dædalus iuxta eam qua: nunc Acragantina eft, in loco qui dicitur Gamicus,vrbem fupra petram eftecit munitiflimam,quç expugnarinequi* *° rctjobardiffimumdifficillimüqueadillamafcenftimu’tavtaditustrib.autquatuor viris facile euftodiretur.In eaCocalus regia eóftruólathefauros omnes condidit.

' In Camico Herodotus Minoéa Cocalo interfedum fuiftediuerle ab aliisautho-. ribus 11 b. 7. fcribit his verbis ; Fertur (inquit) Minoem, cum Dædalum veftigans in Sicaniam,qua:nunc Sicilia dicitur,per*enilïet,vi eiusvitçinCamicoaIIata,oc-cubuifle.Interiedo deinde tepore omnes Cretes,prêter Policlinitanosamp;Prxfiosgt; diuinitus inftrudoscum magna clafle in Sicaniam traieciflc, amp;nbsp;quinquennio ob-fedifteCamicum,quam (vtmeafertopinio) Acragantini incolebant. Ad extremum cum ncqueiilamexpumarcpoirent,ncq5ibipermanere,fameeiedi,carc-lidaabierunt.ha:cHerodoru«QuçverofinthodieCamici veftigia,etfiinhaclit- 5® torali ora miranda: extent ruinx, neque hominum memoria neqj au-thorum monumentishadenusconfecuti fumus. Sed A-grigentugifuo ordinedefcriba^us.

F. TH. FAZELLI SICVLLOR-

DINIS PRÆDICATORVM, DE RE-bus Siculis, prions Decadis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4®

L I B E K KL

DE AGRIGENTO quot;^RBE.

C A P V T L ■ EciMO poftPuntamalbammiliario, Agraga:fluuiioftiumfequitur Polybio,Dr^ivulgohodiedidi. Sedantequaadoftii traiedum perifcnias,ad finiftram a:dicula eft Diuo Leoni facra. ’ , Oritur ex collibusRsphadalis oppiduli. vndedelapfusveteris Agrigcntina:vrbismœnialambit,Dragiqueibi nomen fufeipit, amp;fubipfa deinde vrbe, in loco qui Rucellus dicitur, flu.fanfti Blafii (qui amp;nbsp;ipfe vrbem, qua orientem fpedat,ex collibus vici-nisdefluenspræterlabiturjaquisreceptisaudusmareingreditur. Hunefluuium Agrigen-

-ocr page 131-

DECADIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj

Agrigcntini(vtÆIianus lib. i.reccnfiet) puerifiormadcpingerc,diuinifiquehono-ribusafficerefiolebantxuiusfimulacrumapud Delphos ex ebore aliquando de-dicarunt. Ad eius oftium iis qui maritimum hoclittus incolebant,forum olim amp;nbsp;emporium,cognomento Agrigentinum,conftitutumfiuiire,Strabo lib.6.amp;Ptolc-

lO

10

tus autemad.p.quingentosfupra mille imminet Acragas Græcis, Agrigentum La-tinis, Plinio lib. 5. vafta quondam vrbs: quam Geloi,ajmo prope centefimo oda-uo poft Gelævrbis initia, dcleótis fibi colonie authorib*s Ariftoneamp;Pyftilocon-diderunt:camab amneproximo(vt Thucydides Iibr5*6. Duris Samius,amp;Stephanus Byzantius tradunt) appellantes. Polybiusautem amp;. fl.amp;vrbemaregionc Acraga nominari fcripfit: quod ftrtile ibi fit folü, amp;nbsp;fœcundus agcr, vt Græci no-minis ctymologia oftendcre videtur. Nam fcrosGræcis fummum, gæa terram fi-ueagrum fonat,quafi folum ferax, fine aruis prxgnas. Doricis earn legibus fuilTc aconditoribusimbutam idem Thucydidesteftatur. Quare Lucianus inPhalari Agrigentinos Græcos DorefquefuifTe perhibct,tamctfi Strabo lib.6.IonicûAgri-gentumcognominet. Ea porto,vclutiamp;Syra^ufx,ex paruis initiisfoli feracitate, amp;nbsp;Carthaginis vicinitate,a qua p.m.fiere. 1 y o. diftabat,»inta breui tempore fiufice-pitincremcnta,tcftc Diodoro, vt nulli tandem aut Siciliæ, aut totius etiam Italix optime conftitutarumvrbium, turn belli turn pacis laudibus facile cederet. Eius

nanqueagriin primiscumvini,olei,firud:uumquedomefticorum prouentu præ-ftarent,quorum inopia totaAfirica ca tempeftate extreme laborabat,vt idemDio-dorustradit,conucólo Carthaginemeiuldem annonxcommeatu,tamingentes qua:ftusfecit,vt ad tantas opes,magnificentiamamp; authoritatem,quæ deinde con-fecuta cft,nonimbelle initium dederii?Siquidemcavi£l:usabundantiaamp;fiacili-tateallelt;ftamultitudo,mutatisnon temerefedibus,eo velut ad commune horreü conüuxit, populumque fimul atque vrbem co magnitudinis (Laertio authore) perduxit,vtdecem.m.p.ambitu,quo vrbs continebatur, odingenta hominu mi-Hacenfaperhibeatunextramœniaquoque,circa littusprïcfertim,quodaccrcficêti 5® indiesaduenarum numero vrbs anguftior fieret,fu#urbia,quorum incolxa ciui-tatcnullo aut iure,aut legibus,aut dignitatc diftcrebant,paftim accrcucrint.Qua-re non iniuriaAgrigétinosfalutaturus Empedocles,vercnaturalieos huiuficemo-di titulo ac conuenientifijmo aggrelTus eft:

Vrbein qui flauiad ripas Acragantis amici Incolitis magnam,rcs amp;nbsp;curatis honeftas, Saluete.

Quam falutationem inferpretatus Laertius, Amplum (inquit) Agrigentum Empedoclemdixilïefierunt,quodin illoodingenta hominummiliainhabitarét. Neque vcrohacamplitiPdine autluxus autm.agnificentiaibi inferior finit. Vnde 40 Empedoclisvulgatumilludinciues fuoscclebraturaxioma,quodamp; PlatoniÆ-lianus adfcribit:Agrigentinos ita ædificare,ac fi perpetuo vióluri, ita conuiuari,ac fi poftridic moriiuri forent. Vnde amp;nbsp;ædes Agrigenti fuifle conuiuiis tantum amp;nbsp;co-meflationibus publice extrudas,in Dipnofophiftis Athenæus memorat: quas ob frequcntiamcófluxumcpecompotorum , Trirememappellabant.Decuiusde-nominatione,huiufcemodilib.i. récitât hiftoriam.Iuuenes aliquot patritiiordi-nis cum in earn aliquando conuenifrent,pauloque inter feliberius poculorümen-fura contendiirent,vino adco incaluerunt,vt cerebri vertigine oppreffis domus 0-mms agitari,circüagi,ac fiubuerti quoq; videretur:eoqueilli in naui eTe ac pericli-tari fiefe arbitrât!,inftrumenta mox amp;nbsp;vafia omnia, amp;nbsp;quicquid illo capitis turbine yo occurrebatjtanquamnauem exoneraturimvilt;ii, velutiinmare,fieftinantiffimc abiecerunt profiuderuntque:nccnon acewrrentibus hinc inde qui proieda diripc-rent,opem ac pleraque alia editis vocibus inclamarunt. Qmbus exciti accurrerut populates,ciues:amp;:fiequenti die fienatus aftuit,qui ciuiliscos modeftixadmonuit. Quibusprxtemulentia negledis,eorum vnus,OviriTritones (inquit) ego nau-firagii mem pcrculfius infirathalamos me c5icci,atque in imo iacui: ^ id genus alia

K 5

-ocr page 132-

114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

deliria femifopitus adhucerudauir. Sediterum fubmuldarepræhenfus cûfociis gracias fenatui titubanter cgit.Subinde omncs, cum conferuati (inquiunt^ ex pro- ' cella portum ingrediemur, inter marinos Deosvobis, vt feruacoribus Diis,inhac communi patria ftatuas æneas in foro fubrigemus. Hi poft biduum cum euapora-' tomero vixadmentemrcdiift'ent,exrei nouæmemoria,turpiquebocebriecacis ' exemple,ædibus triremis nomen ab Agrigentinis eft impofitum. De magnificé-liaporro AgrigentinorûfcribitTimæus,rcfcrenteDiodoro,adeoeosfuiflefplen-didos, vtlccythis amp;xyftris argenteis,acle(fticisexebore totis vfifinc.Scdmulto clariora magnifîcêtiæarslt;mentaineorumtemplis,theatris,aquædLilt;ftibus,pilci-nifqucfueriinc,quætanîn numero,actamfplendida: ftruifturæ Óóapud au chores w cclebrantur,amp;vcftigiisadhucpaflïmoboculosiacentibuscognofcuncur,vcnon immcrito Romanas exccdere ruinas cenferi deBeant : quibus ramen occafio non inediocrifubfidiofuit.Namcummajnam Carchaginendum captiuorum muki-tudincm haberent,quos Thero Agrigentinorum Tyrannus apud Himeram vrbe cum Gelone Syracufarum Rege debellauerat, (vt pofteriori Decade memorabi-mus}ne otio illi tabcfccrent, amp;nbsp;vrbs ipfa publicis decoraretur xdiheiis: ad endendes lapides, amp;nbsp;ad maximaDeorum templa conftruendacos propofuerunt, vtlib. n. Diodorus fcribic. HaI?ebant autem eaDoricamformam, vtpocetredccimex vtroque latere columnis ftriatis, amp;nbsp;canaliculis vndique excauatis fubnixa. Quoru moles adeo erantinfanæ,tantæquemagnitudinis,vtnonabhominibt«commu- *® nis ftaturæ, fed Cyclopibus amp;gigantibus eredta:, amp;nbsp;abfque luto amp;nbsp;caiceinterlitn nbsp;nbsp;,

adeo firmx,vtimmenfaa:dificia,asternaque opera pofte fuftinerc viderentur.Ve-rumexillis adnoftramætatem nullum integrum, fed proftrata omnia cernuntur, non tamannoruminiuria, quam fummo maiorumdedecore,quiquæparuisful-cimentisconferuarcpoteranc,velimpenTarumvellaborista:dioturpitercorruere atqueinterire cum maxima pofteritatis iadurapermiferunt. Porroquxadhuc exruinisdifemi pc\fl'unt,eiufmodifere funt. Æfculapii infigne erat templum,qua vrbsoccidentemHeracleamquefpedat, vtlib.i.tradit Polybius.In quodgnum Apollinispulcherrimum vifebatur, Myronis authoris nomine femori argenteis charaderibusminutiflïmisiWipreftb,infcriptum,vt in Verrem.6.fcribitCic.Hoc 1® ftmulacrum cum a Carthaginenfibusexpugnato Agrigento eiTetablatumjdeleta pofteaCaxthagine Scipio Africanus iuniormagniillius African! nepos,Agrigentinis reftituit.Huius rempli dux a tare mea tantum ereóla: columns, amp;nbsp;nonnulln etiam ibi ftratæ,in vinea Aloyfii Portuleux iuxta paftorale eius tuguriolum fiiper-funt. Alterum templum ftabat trecentis circiter paflibus ab Æfculapio ad orien-temdiflïtum, loui Olympio facrum,amp; omnium qua in totavnqua Sicilia fucrut, maximum, vt refert Diodorus,amp;ipfa etiamnum d*cfignatione amp;ambitu liquet: eius fiquidem longitudo trecentos amp;nbsp;quadraginta pedcs, latitude fexaginta,altitude vero abfque fundamentis centum amp;nbsp;viginti cóTitincbat. Muri cum ip^s colunis fimul erigcbantur.Colûnæ exteriori facie oualem,interiori vero quadra- 4® tam habebant formam. Porticus templi altitudinis magnitudinifque immenfz erant.In ea porticu,quae orientem Solem refpiciebat,fabulofam gigantum contra louem coniuracioucm,qua cum cœlo pellere moliti funt,pulchritudine amp;nbsp;ampli-tudine ftatuarum iucundam vifu, elegantiflïmo opere Iculptam admirari licebat. In altera porticu,quaeoccidcnrem fpeólabat,excidium Troianum itaexccllenti induftria expolitum erat, vt ipfa hereum corpora non tam fculptaquam viuacre-derentur.Huius templi tedum,Carthaginenfium bellum, quodfecutum eft, ne perficeretur fuit impedimento.Id templum licet proceftu æui olim corruerit,pars tamé eius tribusgigantibusjcolumnifqjfuffultadiupoft fuperftitit:quamAgrige-tina vrbsinfignibus fuisadditarmdhuc pro monumento habet. Inde Agrigentinis vulgatunf carmen: Signât Agrigent»m mirabilis aula gigantum. At tandem A-grigentinorum incuria,anno falut.1401. y. id.Decemb.rc.Ind. in extremas ruinas abiit.nihilquealiud hodie eocerniturloco,quam infanarum molium cumulus, Palatium gigantum vulgo adhuc appellatus,vt hoc epigrammate imperitiam bar-bariemque puram fonante , a poeta quodam eius fcculi, amp;: cafum amp;nbsp;tempus

-ocr page 133-

DECADIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj

pus memorix (dum proftemebatur) proditum , in Archiuo Agrigentino in-ueni.

Ardua bellorum fuit gens Agrigentiporum.

Pro cuius Fadis magna virtutc pcraftis Tu foladignaSiculorum tollere figna Gis^antum trina cundorum forma fublima

Paries alta ruit,ciuibus incognita fuit. Magna gigantea cundis videbatur vt dea. Quadricenteno primo fubann®milleno, ^® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NonaDecembrisdefccitvndiq^embris.

Talis ruina fuit Indidione bifquina.

Tcrtium erat templum A^rigenti Herculi dicatum nonlongc aforo,vt. 6.in Verrem Cice. tradit, amp;nbsp;fola via a louis xdc feiundum, fandiffime veteris fuperfti-tionis tempore cultum.In quo ipfius Herculis ex xre fufo fimulacrum tanti orna-tushabebatur,vtpiilchriusfibi nullum vnquamfuiflc vifum idemCic.fateatur. Decuius compilatione a Verre fuisque militibus commifla, fortique ciuium de-fenfióne, inhæcverba refert : Hoc templum finquit) ad dilapidandum cum fuos armatosamp;feruosduceTimarchidenodii Verres miflffer, amp;nbsp;rempli cuftodesar-matorum concurfum perfenfilfentjeditis vocibusconclamauerunt,acobfiftero conabantur: verum ab armatis fuftibusamp;clauis muldati funt repulfi.Ira cuftodi-busrepullïsferuiciFradistemplivaluis,acconuulfis repagulis, templum ingrcfli Herculis fignum demoliri pergebant. Sed cum huius facrilegi facinoris fama tota vrbepercrebuiflet, eines omnes non modo robufta, fed afteda quoque xtate,amp; viribusinfirmis, eoaccepte nuntio node illa excirati furrexerunt,telumq;quod cuilibet fors obtulit,arripuerunt.Igitur ex tota vrbe ad defendendum Herculis fa-num concurritur.Situm nanqueerat id templum ad vrbis mcenia mare refpicien-tia. AgtigentiniinVerris feruos magnairruuntvi. ceduntilli,amp;infugamfever-tuntJta Agrigentini Herculem,quem falfo errore du^li Deum arbitrabanrur,dc-fenderunt.ExhachiftoriaAgrigentüvcterêvrbéCiceronisxtatefuperfuiirecon-5° flat. In hoc etiam templo vifebatur amp;: alia tabula, A qua Herculerh infantem coram AJemena matre,amp; patre Amphitryone panentibus dracones ftrangulantem Zeufis pidor expreflerat. Qua cum nullo fatis precio permntari pofle author cen-feret,dono Agrigentinisdedir,vtlib.5V.cap.9. ref^rt Plin. Huius remplivix hodie vnaereda permanet columna : quxilla cft, qux iuxta louis têplum inter faxorum ingentium tumulum fquem adhuc templum Herculis appellant) exurgir. extern iam in aceruum abierunt. Quartum Concordix dicatum erat templum,ab Hercule quingentos fere paflusadorientem rccedens:quod Agrigentini a Lilybxta-nispoft adeptam contra eosvidonam conftrudum illorum impenfa affirmant: quodidipfum tabula maTmorea,qux nuc in foro noux vrbis pendet,bis maiufeu-4° lisJiterisinfcripradcmôftranCoNcoRDiÆ Agrigentinorvm Sacrvm, Respvblica Lilybitanorvm, Dedicantibvs M. AtterioCan-didoProcos. Et L. Cornelio Marcello Q^ Pr. Pr. Idilludi-pfum templum eft,quod inDiuiGregorii aRapis, Agrigentini olim Epifcopi,cultus conuerfum,maximaTui parte integrum adhuc vifitur. Qmntum erat templfi lunoniLacinix facrum. Cuius meminit Diodorus. In quo tabula erat exirhio lu-nonis fimulacro infignis.Qiiam fadurus Zeufis,omnesAgrigentinorum virgincs nudas fibi exhiberi voluit, e quarum numero deledis quinque forma prxflantif-fimis,rcdudi(quein indicium fingulis fingularummembris,qnod invnaquaque laudatiffimum erat,in effingenda lunone expreffit reddiditque, vt lib. jy. c.5).PIin, p memorat.Zcufisnanque,etfi(vtinPoetica trahit Ariftotcles) pulchriora orrinia in pingendo exprimeret, pulcherrimam tarnen lunonem effingcre Voluit, nc qua mulier effiet qux tota lunoni fefe conferre auderct.Id templum Gellias poftea, capto a Carthaginenfibus Agrigento hoftium impetum euafurus, cumeoconfu-giffet, irrumpentibus in illud hoftibus, ne in captiuitaté vehiret, combuffit, ac fc ipfumcumiisomnibusquifecum ibiaderant,igni dedit,vtDiodorusmemorix

-ocr page 134-

iiÊ DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

tradidit. Sextum crat templum Pudicitix facrum, omnium, cxcepto louis fano, maximum celebcrrimuq;,quod hodie fcxccntos ferme paflus a Concordia: tem-plodiftans,amp;:advrbisangulumorientem fpedantem fitumcernitur,TurrisPii-cellaru vulgo appcllatum;cuius aliquot columnar difcifla:,ni fuccurratur,vniuerfo temploruinamminantur. Septimum crat Agrigenti templum Proferpinxdi-catum,rcligiofiflïmumquidem,amp;abAgrigentinis maxima cultumvcneratione: ob quodPindarusinOlympiis Agrigentum Proferpinæfedem appellat.vbiAna-calypteria fefta,amp;: Theogamiacelcbrari folebant: illa quidem, quod tertib dieex xdibus matris duâa reuel:fta fit : lixc vero,quod a Cercre poft longa quxrendifa-ftidia tandem repertam (^author eft Hefyehius) in cœlumad loucm rcduftain ’® credebant. Oftauum fuit Agrigenti templum Caftoris amp;Pollucis appellatum, vtibidem Pindarus refert,magnificentiiriraafab?icacxtrudu. Agrigcntitiicniin Caftorem amp;nbsp;Pollucem præ ca:teris mAtalibus in Olympiis venerabantur, quibus amp;:Theogcnia etiam feftainftiruerant. Sed quo loco poftcriora duo bæc templa fteterint,nullis vcftigiis adhuc comperi. At veroomnium admiratione dignifli-mum eft quod fubiicimus. Templum erat Agrigenti extra mcenia Vulcano lacru, in colic ob id Vulcanio didlo, (vbi nodie ædes eft Diua: Mariæ a Monte ferrato di-cata) teftc Solino,qui illuA non longe alacuin quo fupcrnatat oleum, cui iscollis imminet,fuiflefcribit. Inhocenimtemploprifca: fuperftitionis ritu facrificantes ligna vitcanullo admixtaigne fuperaram ftruebant. Vbifi facrum probabatur, farmentorum fafees,licet virides,ignem concipiebant,qui facra celebrantibus fua flamma alludebat. At fi forte fuo flexu illorum quempiam contingebat,quos non vrebat,illis id voti rice perfedi praefagium crat. Qpæ omnia friuola,cthnica,acdç-monumfuifleludibria,nos quidemperfuafum habemus. Fuifle amp;nbsp;aliapluraA-grigenti,prêter hæc,templa memoria nonindigna, ex multis,quæ decorum ftru-d:uraauthoresprodidcrunt,abunde colligimus. Porro lapicidina, cxquaingc-tcsiUæ lapidum moles bis templorum xdificiorumque publicoi um fabricisex-cindebantur, Caueda hodje dicitur : qua: proxima eft a’di D. Blafio facrx. Vbiamp; dux funt adniirandæmagnitudinis lacuna:, ad aquas ex pluuiis congregandasex-cauatx, column is fubnixa:. ^Eranc amp;nbsp;Agrigenti aquxdudus etiam fumptuofx ftrudlurxftcfte Diodoro)quibus ex collium,ad quorum radices amp;nbsp;latera vrbscrat condita,vicinisfontibus aquacin vrbem dcduccbantur. Quibusquiaconftruedis i Phxax Agrigentinus,virnobiliiÿteprxftans,aSenaCL^uitpræpofttus,amp;:fLiolabo- i re amp;nbsp;operum excellen tia meruit, vt a fe aquasdudus Pnxacii in pofterum vocare- nbsp;nbsp;|

tun quorum pleraquc adhuc fuperfuntvifendaveftigia. Theatru prastcrea ibi- i dem erat eminentiflimum : quodlibroStratagematum tertio maxime eelebrauit lulius Frontinus.Quod hodie ex obrutis fundamentis, quæ a templo S. Nicolai nó nbsp;nbsp;[

proculabfunt,vixetiam cognofcitur. Pifcinaetiam promœnibusadoccidentc fumptuofiflïma,quam Diodorusportum appellat, manuquoqueCarthaginenfiu 40 captiuorum fabricata,amp; Geloni Regi, vt amico amp;nbsp;bcncmcrenti,ad dclicias volu-ptatemque a populo confecrata.cuius ambitus fèptem ftadiorum,profunditas vero viginti cubitorum cernebatur: ad quam tam fluuü quam vicinorum fontium a-quæ cond uebant : pifcibus varii generis turn pabulo loc^, tum aquarum etiam té-peramento,amp; ad vfum,amp;ad dclicias nutritis referta:quam amp;nbsp;olorü quoque multi-tudo in eam volitantium ac fupematantium, amp;nbsp;afpeóFu pulcherrimam, amp;nbsp;iucun-ditatc amœniflîma rcddebar,vt idem Diodorus,amp; Athenæus lib. ij.fcribunt, Hxc æuicurfu,amp;ciuium inertia Diodori etiam xtatetotacollapfavidebatur.Sitaautc fuitcolocovbi hodiehortifunt Abbatiæ amp;nbsp;Angeli Strazanti medici non fpernc-di,quosadhucfluuiusamp;fontesinterluunt. Agrigentinos proceres maximxfuif-feliberalitatis,atquehofpicalitailK nomine non mediocrem vrbifplcndoremattu- P liffe Diodorus eft author. De quibus Empedocles dicereconfueuerat: Portxfunt honorabilescxterorum,finefraudealiqua. Interquo$primas tenuit Gelliasfquc lib.i.Telliam appellat Athenæus) omnium fua ætate ditiftimus: qui (vt lib.4. c. de liberalitate memorat Valerius) vir fuit opibus excellens, fed animo quam diuitiis multo locuplccior,in pecuniis erogandis potius quam contrahendis proclitius.

Hie

-ocr page 135-

DECADIS LIBER VL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^

Hicædesfuaspublicæliberalitatisofficinaeflevoluit.Hic publicis vfibus idonea excruebat monumenta,grata oculis Agrigentinorum fpcótacula edebat, ac epularum magnificiapparatus fubfidiatnbuebar. Vniuerfisprætereainopibuspnua-tim alimenta,dotes virginibus,pauperibus fubfidia, malo fortunæ euentu quafla-quot; lisfolatiaerogabar. Cuius ædibushofpitespoftretno,tum vrbani turn etiam ruIlH ci,benigniffimeexccptivariisniuneribus ornatipofteadiraittehantur. Cuius de-nique polTeffio omnis omnium quair commune patrimonium erar. Hune ferunc authoresin vrbis portis quotidie leruos conftituilTe, qui exteros aduenafquc præ-jQ ftolatiinfuamdomurndeducercnt.Scribitquoquelib.^.Timæus centum milites e Gela vrbe aliquando tempeftate ingruente Agrigentum deuenilTe, omn.êfqîgt; in domoGelliæ hofpitatos,refeâ:is,vniufcuiufqueveftibus5quas.vistemp.eftatis abfumpferat. Refert etiam ex AÎitiphane lib. i. Athenæusineandem fentenria^ quingenns equitibus ex Gela eadem,qui hicAiis tempore frigoribus aâi, Agrigé-tumlecclî'erant,inGelIiædomohofpitatis,lingulis veftemamp; interulam,ac lau« tiffimam ilium præbuilîecœnam.Sed amp;nbsp;Polycletus frefercate Diodoro) mémo-næ reliquit, cum apud Agrigentum militaret, Igcum fe vidiire,in quo Gclliæ valà deûgnabantur,ex q uibus trecenta eodem artificio incifa crant, mêfuram amphorarum centum quodlibet continens.Iuxtaquç vas aliudîhirasmagnitudinis exra-jQ bat,lupra mille amphorarum capacitatem habens, ex quo, tanquam ex fonte , in vafaqua:diximus,aquxinfiuebant. Hunctamenprototvirtutibusftaturaptifiliu fuifleproditumeft.VndecnmaliquandoadCenturipinos ab Agrigetinis ofotor miffus,cadetaulaab eisicri.deretur,faceteamp;commode(vtfamiliare tumSifcuIii erat^ refpondit: Propriû.eftr^inquiens)Agrigentinis,ad datas vrbesclaros amp;pro-ceros,ad obturasautem obfcuros amp;; ftaturajpulîllos mittcrc oratoics. Magnifi-renhæquoquedarum in Antifthene Agrigentinó, quem Rhodü vocabant,exë-plumeamp;lfit. Isnanquecum liliam nuptui tradjdilTetjCiuihiiSXMnnibusfquod mi-rabilediclueft)pervicoslautillimamcelcbiawhci0enam. Gaegitquoqueper rota vrbem lignorum ftmes euftodibusadhibitis: quibus fignum datum eft,vt cuprii 'jQ mumabarcelumenafpiccrentjigncmlignisadhïbe^ntJgiturcumfponfapervrbis viasequitanscircunduccretur,ab arcelum'entemicuit. turn ftatimlignis(vtitt mandatis habebant) inccnlïs non per vias-tancum, fed e feneftris quoque ac fum* misxdiumculminibusignium globis efFulgcntfb. creberrimis,totaciuitasarde-revifaeft.AdquodfpedaGu^umexciti vicinofumlt;)ppidorüpagorumqueincol^i ciuefque omnesiphus vrbisgt;huiusvin excelléntiam fpedatum venerunt. Quoru mukicudocantafuit, vt vrbis vitetamctlilatilïïmit,eostarnen capere vix poffenti Connumcratis nanque folum bis qui e viciais oppidis aduenerant, duceta homi-nummilia Antifthenisfiliam■, pompamque eiusnuptialem profequi nonlinecx-ceUenti omnium ftuporememoratumeft. Exxnetusetiam Agrigentinusmóeft 40 prxtereundus,fedhismer*toannumerandüs^HuncctenimcumexOlympi3,no-nagd5mafecundaolympiadei,inopinato vidorin vrbem reuerteretur,currufplê-didiflimojtreccntiscomitantibus quadrigis., quibus omnibus equos albosiun-xerat,inuedum, maximo applaufu ab AgrigentinisreceptumDiodorus memoi riæprodidir. Enimuero Agrigentumquoquefuifleolim cquis,quosad Olympi-cacertaminaalebant,celebcrrimum,hoc verfuindicatVer.lib. Æn.3. Arduusin-^e ^gf^gas oftentat maximalonge Mœnia: magnanimfim quondam generator cquorum.QmbuscûfrequentesvidoriascGrxciæagonibusretuhireht (vt Pin-darusamp;Strabo fcribunt)tantamcelebritatempromeruere,vt in Cappadocia,cö aliquando equina proles pene defecilTetjiubente oraculo, ex equorum Agrigen-Jo tinorumgregc admiflariis ab indigenis empps,reparatafit. Vnde equinaarmen-talonge præltantioraCappadocibusfuccrcuerutÂ.Quonominefcribitetiam Pli. lib.8.cap.4X,Agrigentinosequis fuis ilIuftfSbusnon folum tumulos, fed pyrami-desquoqueextruxilFe.Timæusquoqueadfuam vfquextatê equorum,quiocyus cucurriflentjcomplurapyramidaliafepulchra Agrigenti duraflé memorat. A-grigentum vrbs cum fatis fplcndoris fufeepifler, pfocclTu æui in tyrannidem Pha-laridisincidit. Guius nomenobeius fæuitiamnotius eft^ quam vtlongiorde eo (nires

-ocr page 136-

118

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

(ni res moncat)fermo fufeipiatur.Fuit ergo Phalaris exCreta infula,vrbe Aftyphä-lide,pâtre Leodamate ortus.Huius mater ( vt ex Pótico Heraclide Platonis difci-pulo lib.i. de Diuinatione refert Cicero) antequam Phalarim ederet,vifa eft in id' mnis videre Deorum fimulacra,qux ipfa domi confecrauerat.Ex quibus Meren-rium vidit ex patera, quam dextera manu tenebat, fanguinem fundere. qui cum terram attigerat,vifus eft referuefcere adeo,vt tota eius domus fanguine rcplerc-tur.Quod fomnium crudclitatem tyrannidemque filii prxfagiuit.His itaque pare-tibus primaipfius xtate orbatus,cum adoleuiflct, Aftyphalide ob tyrannidisfufpi-cionemexuJans,Eritbia^ore,amp;;Paurolafiliodomirelidis,Agngentumconccn- ^^^ dit.VbicumopibuSjamp;literiSjpotentiaquehonoratioreuafifretjVt.v.Poli.lib-fcribiJ Ariftoteles,tyrannidcm primus omnium inuafit,vtlib.7.cap.j6.Pliniustradit.Na cum in vniucrfo terrarum orbe tyrannidis author atque inuentor primusThcfcu$ cenfeatur,in Agrigento certe (code A Plin. tefte)libertatemhic primus mancipa* uit:quam fccdareaggrellus eft eo tempore quo Pythagoras Samius, Tarquiniufç Superbus Romaeregnabat, vtLiuiusamp;GcJliusamp;Eufebiusfcribunt, anno mundi fere.4yjc.ftreélecolligitEufcbiu^amp;antevrbcroconditam.64. FuitPhalarisfo-Icrti vir ingenio, maximo animo,apertafrontc,amp; ftudiorumliberalium amantif-ftmus. HincStefichoro flimerenli poetxJyrico,fuonominiinfenfo,afcdenniin obeam ipfam remintercepto,mufarum reucrentiapepercit. Cuius quoquede- ^^ mortui vxorcmacfilios fauoreamp;benefieüs eft profecutus. CaHæfchrum itéma-nifefte illi inüdiantem, captum coniurationifque crimen confitentem, Polycleti Meflenü philofophi ac medici infignis gratia feruauit.Charitona amp;nbsp;Melanippum inddiasfibiftruentes, captofque ac fedus fatenres,quambenigniflïmefufccpit' Chariton enim Agrigentinus,adoleljcentum formx mirifice ftudiofus (vt lib.i-dc varia hiftoriatcftaturÆlianus)MelanippumAgrigentinum,animo prxftantemamp; forma egfegium adolefccntem,ardentifljme amauit.Cum autem Mdanippusen quodamPhalaridisncceflarioranidicioobquand5caufamdecertarer,iufliiPba-larisMdanippo vcamittexetcaufam. Atillecumno paruiiret,Phalarisaccufatio-nemomnem atque iudiciurnfuftulit: quinamp; morte ei eft minitatus.GrauiterhaC iniuriamamp;iniquoanimofercnsMelahippus Phalarim ftatim opprimcreftatuit. Rem itaque Charitoni credit. Socios fibi vt ad ram arduü facinus deligat afcifcat-que, impenfe rogat.Chariton feipfum ad vindidæ focietatem exhibet: fed occa-ftonem benegerenda:reiexpeftandam dicit. Vermiji bicremdiutius fecumme-ditatus,vcritus ne amores fuosindifcriraen iniieeret, folus ipfe Mclanippoin-fcio rem tatam aggrcdi cogitat. Occafione igitur fefe offerente,fumpto muerone ad Phalarim contendit interimendum.Sed cum Phalaris continue /atellicum comitatuftipatus,amp;quamdiligcntiflimcmunitus effet,euftodefquein portisex-ploratores haberer, Chariton dum incaute tyranni ædes ingreditur,comprehen-di tu r,in carcerem coniicitur,amp; vt confcios prodat,torquc tur.S uftinet ille crucia-tusfortiter,præclareque tormentis rcliftit. Cum vero caufain longum protrahc- 4® rctur,vltroMelanippusad Phalarim Ingrediens palam fe Charitonisconfiliinon modo focium,fed infidiarum quoquefuiffe authorem confitetunindignum iccir-coafferensdiutius illum tormentisaffici,cumiainfo^ius amp;nbsp;author criminisha-beatur:caufamquedeniquetentatçnecis ingenue apertcquecnarrat.Phalarisvbi hæc audiuit,vtriufque fortitudinem animi amoremque admiratus, illico vtrique pepercir, amp;nbsp;vt non folum Agrigento, fed a Sicilia quoque abircnt, iuflit. Hos pofteaPythia his verbis commendauit:Mortaliauthoresgeneri cxlcftis amoris EtChariron felixamp;Melanippus erat. Scribit lib. 13. Athenæus, Apollinemhoc pietatisoperemotum vitam Phalarydisduosannosprolongafle.quodridiculum eff'e,apud Chriftianos conftaiftiflimum eft. Cxierum licet hxc a veteribusde P Phalaridetradantur,eiufdemqueeleg3ntiflîmæepiftolæ,quas Angelus Politianus Lucianoadfcribit,(adquod credendum, nifialicuius veterumauthoritatefirme’ tur,minimcadduci polfum) virum eum oftendunt infigni eruditione prudentiaqj prxditum : ipfum ramen crudelem, tyrannum,immanemquelib.Offïciotum.3.amp; omnium crudeliffimum.ó.in Verrem Cic.appellat. Plcriqueetiam grauiflimiau-thores

-ocr page 137-

DECADIS LIBER VL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n,

thores ilium mentis efferatç,agreftifqiie nature,fuifle fcribut : vt voluptati ei fem-perfueritflagellis hominescæ(lerc,criiciatorumexaudiregemitus,cædelqueamp; carnificinas{ped:are,amp;:adfc aduentantes hofpites fupplicio afficere atque tor-quere, vtPlutarchusin Parallelis rcfcrt.Qmnimoamp; latentes infantes ilium fre-* quenfer codoscomedifle,libro primo referente Athenæo,CIearchus eft author.

Acquoddeipfomaxime vulgatumeft,quodque iuftae fæuitiæ laudabile fuit ex-cmplum,non eft ame hoc locoprxtereundum.Perillus, hue Pcril3us,vt alii profc’ runt,faber irarius Agrigentinus,auc Athenienfis,vt alii fcribunt,Phalaridisfçui-tiçgratificaturus,nouum quoddam fupplicii genus excd^tauit.Bouemçreumna-10 turaliftaturamaioremapiidEcnomumar.cem,cui abems fxuitianomenproue-niCjVtlib.i^.Diodorusrefcrtjafpedu pulcherrimum,atque accuratifsimead veri bouis imaginem,amp;: cui folum motus amp;nbsp;mugitus, vt viuus putaretur, deerant, ex-prefsit, Hunc prxterea bouem author ad vÄim fupplicii huiufeemodi miroin-genioelaborauit,vt rei fuppofito igne boui incluficrcmarentur.Interficiendus naqueapertomachina dorfo in earn coniiciebatur. Quo elaufo, ac igne fubiedo, intrufushomo vehementer plorabar, vociferabatqueinufitatis derentusdolori-bus. Ac demum mugitus veluti bos pro eiulatunumano ciebat triftifsimos. Hoc igiturnouumamp;inauditum fupplicii genus PhalaridiPerTllus obtulit,munus ab co fperansregium.Phalarisvifoboue,amp;aliquandiu confiderato,artificis ingenium maxiraeexculit.PofteacenfenSjnunquamnifiafæuacarnificiqjmente ira horré-dam machinam excogitari potuiire, authorem ipfum ante alios ad periculum ar-tisfuæfaciendum merico condemnauk, bouiqucinclufum fubmifló ftatimigne comburi iuflit.Scribit in PhalaridcLucianuS)hunc bouem Delphos mifl'um,vt in Apollinistcmplo,cuieumdicauerat,reponererur:Dclphofquemunus repudiaf-lê.Diudeinde Phalaris invexandis hommibuseoinftrumento vfuslcgitur. aca , Carthaginenfibus expugnato poftmodum Agrigento, Carthaginem bos in fignu vidotixabduftus,ac demum deletaCarthagine aP. Scipione Africano iuniori Agrigentinisreftitutuseft,vt.6.in Verrem refert Cicei^. MultaPhalaris amp;nbsp;fecic amp;:dixitingeniofc.Namtcfte Ammianoincendiariuminucnit,qiiodabco nomé ï° accipiensPhalaricadicitur.Hæcad modumhaftæ v^idoferro trium pedumlon-gitudinispræfigitur:intercuiustumbâamp;haftile,fulphur,refina,bitumen ,ftuppa, cóuoluuntur oleo infufo:amp;:fubindc baliftae impetu direda,pra:rupto munimino ardcns,lignofigitur,turriwmque machinam incegdic. Cum quidam aliquando Sicilixlocanaturamuniciflimafruftra oppugnaret,fimulatocumeisfœdcre,fru-menta, qux rcfidua fe habere dicebat, apud eas vrbes depofuit. Verum fubinde o-peramdcdit,vcædium culmina, in quibus eafrumenta conferebantur, refcindc-rentur.Quibus difciflis,pluuiae in horreis receptie frumentaomniaputrefeceruc. Huius rei oppidani ignari,fïducia com meatus in horreis a Phalaride cógefti, proprio tritico prodige funt a*bufi.Quod ille refciens primo aftatis initio bello cos in-uafosreifrumentariæ inopia ad deditionem tandem compulit,vt Iib. Stratagc-matum. j. c.4.lul. Frontinus cftauthor. Dum Agrigentum acplerafque Sicilix ciuitates tyrannide affligeret,multi cum ad deponendum imperium hortati funt» Qu^orumvniDemoteliphilofophorefpondilïefertur: tyrannidem humanxvitx comparari.Sicutenimhomofipriufquam nafceretur,qux malaefl'et in vita per-pefl'urus,prxfcire poftet,nafci nunquam vellet: poftquam vero iam natus,vitamqi ipfam,licetærumniscircûdatam,expertuseft,inuitusabeadifccdit :ftc tyrannus, fieius ftatus calamitates prçnofceret,priuatam proculdubio vitam anteferret:fed tyrannidem aggrefTus, fruftra ad earn deponendam folicitatur. Pythagoras etiam Samio, amp;Epicharmo Megarenfi Siculo, identidem ad earn rem hortantibus rc-fpondit: Aggredi tyrannidemappetentis éne:d«poncre, minime:comparansca ^° aftionem fagittario,qui fimulatquc fagittam emiferit, non habet earn amplius re-uocandi poteftaté.Denique Zeno Eleates philofophus Agrigentum venir, fuafu-ruseidcm,tyrannidemvtidcponeret,vt.2.,deOffïciisCicero,amp;lib.j.c.depaticn-tia Valerius commemorant.Sed cum fruftra pluribusdiebus apud etim führet, A-grigentinos tandem quofdam nobilitate inftgnes ad cum Cïcdendum pertraxit.

Porro

t

-ocr page 138-

no DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Porro coniuratione patefada, cum captus a Phalaride Zeno, fpedante populo in toro ad prodendos coniurationis foeios cruciaretur, nequc illorum quempia no-minans,domefticos tantumeius infufpicionem adduccret, execuleo tandemo-mnes eines ignania:ac timiditatis tantairacundiaminifque arguerecœpit, vt re-penteeavoce concitati Agrigentini,duceTe!emacho Agrigentino,fedTheba-norum fanguine prognato,faél:o impetu lapidibusTyrannum obruerint,vt Cic.amp; nbsp;nbsp;j Valerius,quosfequimurgt;tradunt. ExercuititaquetyranidemPhalaris (iuxtaEu-febii fupputationcm)annostrigintavnum,vtaliiverocolligunt,fexdecim. £0 J porro de medio fublato^utataque totius vrbis Fortuna, Agrigentini fanciuerut, nbsp;nbsp;* nc cuicærulci coloris vcfnmcntuingeftarc fub mu!daliccrct:quodTyrannifarci- jg ' lires corporifque euftodes eo eolore ad fubligacula vE Fuiflent : ne vel geftamen, quod oculos otFendcretjCX tyrannide vidcretur viquam fuperefle, vt in fuaPoliti-ca reFcrt Plutarchus. Atque inde Agflgentini libertatem adepti,per pluresannos, centum ferme amp;quinquaginta,Fortitertutatifunt. Cxterum anno mundi.470. quo tempore Sicilië vrbes in tyranidcmccffille author eftEufebius, TheroÆnc-fidemi hlius Agrigentum occup^o imperiorcFregit,vtlib.7.Herodotus,amp;.n. Diodorusprodunr.Cuius ftirpem Pindarus, qui ei duas Olympicas odas dicauit, ad Cadmum vlqueThebarumconditorem,atqueOEdipodemreFcrt.ExCadmo hc.Cadmi filius (telle Menecrate) Polydorus Fuit ; Polydori Harmon, qui contri-bulem fuum occidens Athenas proFugit, amp;nbsp;inde Rhodum, ac demum Agrigentu ^^ incoluin AbHa.’monevFque adTheroni^matremgenerationes viginti lepténu-merantur.Ex OEdipodeverofic.OEdipus LaiiThebanorumRegisfiliusfuinqui Laium pattern ex inopinato occidit. OEdipodis filii fuerunt Eteocles amp;nbsp;Polyni-ces: Polynicis,Therfander.Scd Eteocle ^ Polynicea fe mutuo occifis,Therfandri Fuperllitis filius Fuit TdanicnuSjCuius Au tefion, cuius Th eras, cuius Samus, hums Telemachusamp;Cly tins.Quorum Clytius in Thera infuIapermanfit:FedTclema-chusindecolleda multitudine Siciliamvenit,amp;agros plures in Agrigento obti-nens,ex proceribus fadus «ft vnus; qui tande(vt prçmcminimus}PhalarirnZeno-nefuadéte occidit. ExTclemacho natuseflChalciopeus:cuiusEmmenides,cui Ænefidcmus.Huius,Theronamp;Xcnocrates:TheronisfiliusThrafydæus:Xeno- jo cratis veto,Thrafybulus.Theron igiturÆnefidemi filius,regio genercThebano-rum,Fed Agrigento vrbe exortus, tyrannide patriam occupauit. Qui ramen fum- nbsp;nbsp;j mamodcftia,militia, clcmcnti^ue^Rcipub. admin^j^rationcpcrlcxdccimfuii- nbsp;[

dusannos,nomedjocremgloriam,dumvixit,diuinaFquepoll vitam laudes pro-meruit,vt Diodorus in.ir. amp;nbsp;nos in pofteriori Decade latius commemorabinuis* TheronedcFundo,Tlirafydxuseiusfilius,quafihaercditatisiure Agrigentinoruni dominationeminuafit. Hie cumfuperftiteadhucpatre,iniulliiamindcacficaril nomine eflet inFamis,multo crudelius illud in opprimenda vrbe alTumptis fafcib. cftprofecutus:Syracufanoque poftpræliofuperatus,eied,ufque Agrigento,amp;a Fuis amp;: ab Hierone apud Mcgarenfes,ad quos proFugerar,capitis reus,non indignö 4® vitaefinemobtinuit. Agrigentini vero impetrataaSyracufanispacc,quamantc nonipfi,fedTyrannusoffenderat, ciuiü decreto deincepsRemp. rexerunt. Sed nequchæcquics illis diuturnaFuit. Anno nanqiieante£alutem.581. mundi vero. 477fgt;-(vt Eufebius fupputat) Athenienfium (duce Alcibiade) repentino infultu,iSi libertatemamp;vrbcmamiferunt. Poft Atticumquoque bellum vrbs a Carthagi-nenfibusexpugnata depopulataque adeo Fuit, vtvix Vrbis Faciem prarfeferret,amp;: defertaexindeFuerit remanfura, nifiTimoleonmagnam colonorummulritudi-nem ducibus Mcgelloamp; Pherifto ex Helice Achaiæ vrbe, quam mare pofteaab-Forpfit,co adducens,ciuibusctiam pri£cis, qui difperfi eranr, ad penatesfuosreuo-catis,ciuitatem (vteftapudPliiÄrchum)deintegroreftauraftet. Acmulrodein- P dcinhumaniusrurfusaCarthaginenfiUuscummaioriSicilixpartc ante primuin bellum Punicum capta, ac eoHagrante pro quadam arce belli contra Romanos poirefla,aRomanis.L.Pofthumio amp;.P. ÆmilioColT.pervim occupata,profliga-tifqueCarthaginenfibusdirepta,acferuorum maxima inde multitudine,opibufq; variisabdudis,cüfummacalamitatcRomano Fubieóta eftimperio. Sedrurfura poftca

-ocr page 139-

DECADIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr

pofteaaGallisCarthaginenfiurnftipendiariis vaftata (vtlibro.i. Polybius rcfert) inconftantem,atque eamfemper acerbam fortunam tolcrauic. Qu am fubinde fccundi belli Piinici tempore poft captas a M. Marcello Syracufas, Leuinns Ro* Confulpulfis Carthaginenfibus receptam,militibus inprædamexpofuit. Vbiamp;: defeftionis authotesvirgis exfos fccuripercuffit,vtLiuius5.Decad.lib.lt;j.com-mcmorat. Atque ita iterato poft tot clades Romanis fubieda, cum habitatorib* pencvacuainueniretur,aTitoManiio Sicilia: PrxtorcperSenatusconfuItum ex pluribus Sicilixoppidis coIonia colle(fta,vcteribufqueciuibusdomum redire CO-10 pU'lfis,populo repleta eft. Quocirca cum duo eflen^ vrbe Agrigentinorum genera, alterum ciuium,colonorum altcrum ; Scipio veritus necolonorum multi tudinc ciucs vidi aliquando pelleren tur, lege cauit ne plures eflent coloni quani Vetercs,vt.4.in Verrem Cic.fcri bit. At veto a quo poftremo vrbs tanta fuerit de-leta,quibufue authoribus in collem vcteri ’^rbi imminente,vbi nunc eft,tranfmi-grauerit,incertum eft.Id folum hodie conftat,quod vctus vrbs, qux vulgo adhuC Ciuitasdicitur,prorfusiacet, nulla xdificiorum antiquorum (vt dixi) maieftate integrated eorumquxdamfemidiruta,ca:tera^mniajacentia, herbis, rubis, vir-gultifque obfita,acalluuionibus ftmul amp;nbsp;aratro fepulta,^aflimintra amp;nbsp;extra mce-nia,quorum pars adhuc extat,confpiciuntur: qux tarnen eiufmodi funt, vt facile ^Q pracbeanteiuspotently admirationem.Lapidesetiam tante apparent molis,vt qui obelifeos ignorer Ægyptoaducôlos,non facile fibiperfuadeatingentes cas moles potuiftehominum viribus eo coportari, hue in altum poftca attolli. Sxpc ipfe adii locaillaampliffim;.: fçpe tanto fpcdaculo intentus penc obftupui, non modo ob tantæamplitudinis magnificentixque miraculum, fed ob tam efficacem temporis edacitatem,fortunxqj inuidiam, qua^mnia tam mirifice comminucrunt.Nec fieri potuitvtpoftquam fingulaoculisanimoqueluftraui,mccniaque olim magnifiée ftruaa,amp; fplendidiftirae cxornata,nunc vero longe iateque difperfa, ac tem-plorura prxfertim deploranda, amp;: ca monftruofa cadaueraj aliorumque ingentes prifcorum opemm ruinas mirabudus reuifi,abfque rapetitis geminatifque fufpi-riisindevnquamdifcederem.Vcnit enim mihi tumnontemerein mentemtan-’ forumheroum,primatum,virorumq5illuftrium,quorum commemorationenon vrbem vnam, fed totum terrarum orbem dicas refplenduifle, prudentia, humani-tas, eruditio, militia, fplcndor.

Enimueroineaamp;naiuscftamp; floruitEmplt;»doclcsexMctonc,(vtHippobo‘ tus)riueArchinomo (vtTclaugesPythagorxdifcipulusfcribit)patre,cIariflïmuS philofophus,Parmcnidis primü vnacum ZenoneEleate difcipulus. A quo poftea difcedens Anaxagoram amp;: Pythagoram audiuit. quorum alterius conftantiam vita:,grauitatero,habitumquc: alterius de natura rationes feâatus eft,vt fcribit AI-cidamas,refcrentc Laert^o.Quod mihi fatis verifimile videtur: cu magna ex parte in iisquç de return principiisdocuit, cum Anaxagora fenferit.Vtetq; enim chaos» 4® in quo omnia mixta confiifaquefuerant,initiofuifle eft opinatus:licetalter infini-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta,finita alter return principiaconftituerit;qucmadmodum in opère de PhyficiS

aufcultationibustradit Ariftoteles.Quiamp;in fuoSophifta(quod opus apud Latinos non extat)fcribi t eun^emEmpedoclcm fuifle pri mum artis otatorix inuento-rem,ficuti DialcfticxZenoncm.Cuiamp;in Vifisaftipulatur Satyrus, qui amp;nbsp;modicum ilium fuifle,amp; oratorem optimum:Gorgiamque Leontinum,qui oratotiam artem primus literis illuftrauit,ipfius difcipulum extitifte, eique perlxpe cum ma-■ .giamexctccret,afFuiflerefett. Fuit Hometiinprimis ftudiofus.Vnde Ariftoteles in lib. quern de Poetis inferipfit ,Hometicuha eum appellat, amp;nbsp;in dicendo fummo acumine, in fcriptis qUoque fuis, translatiopibus exterifque figuris poctieis vfum Jo aflerit. Multaopcracompofuinquorumtriaamp;i^uadragintafepcrlegiftefatetut ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hieronymus philofoplius, vt teftatur Laertius. Setipfit verfu heroico de philofo-

phia natural! opus infigne. cuius fragmentum in bibliotheca Medica Floren fix hodie vifitut. (^od opus Ariftotclem vidiiTe liquido conftat,tum quod eiüfdé eft farinxcumeiusphilofophia,quam habemus,tum quod multis in lociseiusipfc Verfuscitat.Vndeamp;in fuaPoeticacUm itaHomero compatat,vtillisfolumcom-

-ocr page 140-

Il» DE REBVS SICVLIS, PRIORIS munemverfum tribuat. Idcirco Homerus pocta,Empedocles veto philofophuî natu ralis eft appeUatus. Timaeus vero amp;nbsp;illis amp;nbsp;aliis multis eum modis virû ad-miratiom babitum fuiffe prædicar.No folum enim nuntiabat futuras tempeftates, fed cxcogitabat quoque remedia,quibus fierce ne ab illis fruges corrumperentur. Vndeamp;ab AgrigcntinisColyfanemas,hoceftvenrorum inhibitor,eftnuncupa* tus quodeum Agrigentumvrbs,amp;eiusageraliquando ventoinfeftareturvehe-mênori,pericu!um ille omne,expâfis circa vrbé collcique in vtrium inftar, afino-iiimpe'libus,auerterit,vt.iS.li.Timæus, refcrenteLacrtio,memoriæprodidit. Pcrtilentiamquoquemt^is inlocis igniumfuffitu abeofedatamlib.57.cap.17. ^^ authoreftPbnius. Retiintamp;Heraclitus,ipfius arrecorpushumanum exanime, trigm ta dies fuifle integrum incorruptumque feruatum. Fuit amp;nbsp;vates futuri prx-fcius,vt patuifle Heraclitus apud Laertium dicit verfibus ab co compofitis, quib. Agrjgcntmosincolasfàluerciuflîna^uibusamp;Dcumfccrcdijamp;diuinosfibiho-nores defern voluit. Cçterum Ariftoteles ipfum fuifle in primislibcrum,arque ab omm ambitu alieniflimum affirmât,quad regnum Agrigenti vltroa ciuibusfi-bi delarum forci conftantiqj animg renuerit,fimplicitatcm vitæRegum deliciis prxterens.quod amp;: Xanthus quoque feriptumreliquit. Agrigenti etiam trienna-Jern magiftratumconftit5it,quimillehominumcoetuserat. Adquemnoniifolu qui diuinis autnataliumfplendoreexccllerent, fedmediocris quoquefortunx ^^ viri, arque epopulinuméro honeftiflimusquifqueadmittcbatur.QuemTimx-us,refcrcnteLacrtio,non approbat. CumahquandoinOIympiaequeftriccr-tamine victor fuiffet,arque ex praeferipto ammatis abftincrct,cx myrrha,thurc,amp; aromatibusaliisboucmconfecit:qutmdiftnbuit ad panagyrin conuenientibus, vcexPythagoræinftitiito propagatum |pgimus. Pertinaciflimevcrofimukates acinimicitiasamp;sfufcipiebaiamp;exerccbat, vt Suida‘amp;.tx Vctenbusplures feribût. Cum Deorum numerum exquifiturustflet,vtftt purpurt a vtcbcrur,vtlib.ii.Æ“ Iianustefert.fertumquoqueaureûinc3pitc,a r* a m pcóibuslandalia,aclaureos r.imosin mambus fercbarlt; Claruita tatcfeie qua Xerxes ab Athenienfibusna-uali pralio,Themiftotleduœ,Salaminafugaciiscft:quaquc Fabii ad Cremerani j3 occubuere,amp;. M. Coriolanus Romam debellaturusex VoHcisadiienit,vtlib.i7. cap.vltimo Gclliusfcribit. TraditdcniqueLatrcius,EmpcdocletotaniSiciha dccorari:eumque turnbello tum ingenio toto terrarum orbe fua ætate nonha-buiffe parem. De obituveroei#s variaferuntur.Hcr^olidesfiquidetradit,quod, cum (acrificio ad Pifianadisagrum vna cum aliis intereflet,pera(ftisritibuspleriq} diuerlis agn locis fparfim fub arboribus fufi vmbram quæfierunt:folus autem ipfc cum m loco vbiad rem diuinam conficiendam accubuerat,remanfifret,manc fa-éto,aca tcrisfurgentibus quïefitusnócomparuit. Cuius deinde foeiis quid illifa-âumefletignorantibus, vnuseferuisretulit,medianoflefe voeemmagnamau* dimflequxEmpedoclem euocabat:cumquefurrexiflet,nihilfcprêterlueemac 40 tadarum fplcndorcm vidifle. Plcriquevero,quosPh3uonnusfequitur,afrerut eum Meflanam venientemcafucrusperfregiflè, actandem apud Megaram dolore inmilefcente peremptum,ibique fepulturxtraditum,cumannos vixidetfe-ptuagmtafeptem: tametflaliqui centumamp;nouemvitæ^iusfuifle annos fcripfe-rint» Suntamp; qui euulgaucrunt Agrigcntinis ipfum infenfum Sicilia deceflifTe, nauigafTeque in Peloponnefum,arqueibidéobiifTe.Qiyibus adftipulaturamp; Nea-thes Cyzicenus apud Laertium, qui eum Methone vira defundum fcripfit : quo ob prilJulantisquædamdomi tyrannidis exordia profugerat. Quidam vero narrant quod,poftquamPanthiam mulierem Agrigentinam genere nobilemame-dicisdefperatamcuraflret,immortali^ ab Agrigcntinis amp;:caeteris Siculispropefit habitus;eoque,vcfuæimmortaU?atisfidemconftantioremfaceret,inmotisÆtn2 P crareres viuum fe coniecerit. cuiUs deiflde proiedta ab Æmx erudationc fandalia iuxra voraginem intercineresfintreperrajVtSuidas refert QuosfecutusLaiftan-tius hb.Diuinarum Inftitur.5.amp;caufamamp;modum quo fein inccndiumdeiecerif, cxplicat.(Riorum aflertionihis verfibus accedicHoratius:Dcusimmortalis habe-nDumcupit Empedocles,ardentem frigidus Ætnamlnfiluic. Hocquoq^non

Jonge

-1^

-ocr page 141-

DECA DIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U3

longe inferior amp;nbsp;alter Empedocles fuperioris auus,non folum rei miliraris peritia infignis,(cuius fpccimen Olympiade.yi. vidornon afpernandum edidit;qLiareamp;: belligerorum equorum alumnum eum vocat LaerciusJfcd amp;philofophia: etia co-gnitione clariflimus,quatuor amp;nbsp;viginti tragcediis editis mortuus eft*

* C R E O N philofophus amp;nbsp;medicus Agrigentinus etiam fuit, ab Empcdocle ûtiscomendatus.AbhocPIin.lib.iÿ.cap.i.medicorumfadioncm ,a qua feEm-piricos nominant,cœpilferefert. Enimuero triafuerûtmedicæprofeflionisapud veteres,amp;hodiequoquefuntgenera:Empirice,quænullisrationibus,fedfoIisex-perimentisconfiât:Iatraliptice,qu£evnguentisamp; fridbtionibuscurât : Pharma-10 ceutice,quæmedicamentismedetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

A C RO N, Zenonis filius,amp; domi nobilis, Agrigêtinus fuit,vt tdiatur Sui-das, philofophus amp;nbsp;medicus prftftantinîmus,antiquior Hippocrate: publice cum Empedocle Àthcnis legit, amp;pleraque Dotica lingua in medicinaamp;philofophia foripfitvolumina.

POLVS, oratorcelebcrrimus, Gorgiæ Leontinidifcipulus, Agrigcnti nafcitur.Hic poftquam Græcorum Barbarorumque genealogiam, amp;nbsp;quot viri il-luftresadTroixexcidiumfuntprofedi,po(lcficatiinfcriptisrcliquiflcr,evitade-ceffit.DeeoLucianusin Herodotofcribit, quod canide,vbicunqueludospubli-cos fieri fciebat,ibi fern per orationcs habere confucuerit. Vnde breui notitiam amp;nbsp;10 laudemapudc.xtcrosadeptuseft. Fuit hicquoque philofophus eminentiffirnus; cuiusmeminit Arifto.inproœmioMetaphyficæ.

DINOLOCHVS EpicharmicomicidifcipulusAgrigentinusfuit,pocta fomnius,quicomœdias quatuordecim Doricefcripfit.

ARCHIN VS Agrigentinus,tragicus poeta,fexagintatragcediascopofuit, quibus perpetuum apud mortales nomen confecutus eft.

SOPHOCLES, virclariffimusatque difertiflimus,qui Romanorutem-poreclaruit,vtin Verrem fcribit Cic. Agrigentiquoque nafcicur.

XE NO CR A TES item,Thcronis germanus, cui Pindarus duas dicauiC odas, Agrigentinus fuit. Hic Pythiade .14. curru aui^andique arte vidor euafit. 3° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atque hæc quidem de vetere Agrigento. Ndlia autem vrbs in colle fita eft:

quæ antique vix ad p. mille incubât.amp;licet longe illa fit inferior magnitudineamp; claritate,ornatur tarnen Epifoopatus titulo,q ui fub dicecefi fua.iy. maxima continet oppida,quibus a Rogerio Normanno Siciliæ^omite fuit infignita, vt eius di-plomatecôftathuiufmodnEgoRogerius,Calabriæamp;Siciliæ Comes, diuinomu-nitus prxfidio,gladio fupernægratiæ cindus,galea amp;nbsp;fcuto bonx amp;: laudandaein-tentionis adornatus,SiciIiampetii contra ncfandamSarracenorumferitatem pu-gnafirus-Quos fepciformi Dei gratia, ac coopérante, imo omnia efficiente diui-namifericordia,cxpugnaui:illorumque fuperbiamac inftantem corumcontra fidem noftram audaciaffi minoraui, amp;nbsp;(vt verius loquar^pcnitus ad nihilum rede-4® gi.Quisetenimvifacaftellorumamp;:ciuitatumeorumvaftaamp;amplaruina,acpala-tiorumfuorumftudiomirabilicompofitorumingentidcftrudioneSarracenoru, quorum vfibusfuperfluisha:cdeforuiebant,non confidcret magnas deiediones per me fadas,immenfafque eorum clades?Horum igitur potentia ac contraChri-ftianos infania prorfus annihilata,amp; tota Sicilia mihi amp;nbsp;meis obedientiam pra:fta-te,egoRogeriusprædidusComes,annofaIut.ioc)3.Vrbanoapoftolicæfedipræfî-dente,Rogerio DuceCalabriæ amp;AppuIiæ,inconquæftuSicilia:fimul ecclefias cpifcopales ordinarii. Quarum vna eft Agrigenti ecclefia, cuius Epifcopus voca-tur Gcrlandus. Cui in Parochia affignoquiequid intra fines fubferiptos conti-netur.videlicetaloco vbi oritur flumen fubtus Corilionemvfque fuper petram de I® Zineth,feinde tenditurper diuihoncslannæâ#Cephala:,amp;indcaddiuifionem Bichari,inde vero vfque ad flu men Salfun«,qua: eft diuifio Panormi1feTherma;,fe ab orehuiusfluuiivbicaditin mare.EtprotenditurhxcParochiaiuxta mare vfqj adflumcnrortum.amp;abhoc,amp;abinde vnde oritur, tenditurad Pyrafubtus Petra Heliæ;atqueindeadalium montcm,quieft fupra Pyra. inde autem vfqj ad flumen falfum,vbiiungiturcum fluminePetra:Hclix.feexhoc flumine ficut defcendit

-ocr page 142-

X14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

ad Imprandütn, qui locus diuidit Agrigentum amp;nbsp;Butheram. atqueinde perma-ritimam vique ad Humen de Bilichi,quod eftdiuifioMazarise vfqucad fubtus Co-hlioncm, vbiincipicdiuifio. Horum vero omnium fialiquisaliquid pradidxcc-clcfiasamp;s Epifcopo fuo abfl;uleric,vel iniuftè detinucritjquaii feunque perfona fuc-rit,anatbemate damnetur. In proprio autem tam tui quam lucceflbrum tuorü iure ,cafale Cada cum centum viilanis in perpetuum trado arque concedo. In quo frümento concedo tibifingulisfeptimanis. Præterea quæcunque in poftcrum li-beraIitatePrincipum,veloblationefideliumeademEcclefiaAgrigentiiufteacca-nonicepoterit adipifci, fifrnatibituifque fuceeHonbus,amp; illibatapermaneann Hæc Rogerius.Quç omnia Vrbanus Papa ditto Epifcopo Gerlando confirmauit, i® vt dus priuilcgio dato Bari anno falut.io^9.6.id.Oólobris pater. Nobilitatur igi-turhodie Agrigentum arde Cathedrali quadrat(?lapideftruóla,acfepuIchro.D‘ Getlandi primi poft exaótos Sarrac^ios Agrigentinorum Epifcopi, miraculis confpicui.

AD vertieem iuxtatemplummaximumaîdcsliabethæcvrbsmagnificeo-lim a Manfredojloane,amp; Friderico Claromon tanis conditas, hodie dirutas.qua* rumruinaefpccimen habent cuiulcunque prifex habitationis. PJura funtin ea vrbc publica, fed magnififfe ab eifdem excitata opera, vtpote tcmplum maximu: cœnobia,D. Dominici, D. Francifci, Carmelitaru; monaftcriu Monialiu.DiBc-ncdi(fti:xcnodochium,vrbis,qua marefpeâ:at,mœnia,amp; pons. Quorum poften *® quia a Martino Sicilië Rege delciuerunt,perduel]ionis fententiacapicis funt mul-dati.De quibus latiusin hiftoriis. Ioanna PancicaAgrigentina mulier,çtatcmea Bernardo Belluardo Agrigentino nupta,tantæfuitfœcunditatis,vttriciescircitct enixa très fuprafeptuagintaedideritliberos.Quod prêter fidemnullivideri debet. Siquidcm.7.de natura animalium. cap.4.fcribit Ariftoteles, mulicremquandara quatuor partub.vigintiedidifl'eliberos.Singuloenimpartuquinque emiftt-Ma-gnus quoque Albertus mulierem quadam in Germania, conSguratisconforma-tifque in vtero duorum amp;nbsp;v^inti infantium corpufculis, aborfum fecifte : aliavero etiam feptuaginta.fedamp;aliam eiecifle in peluim corpufcula auricularisdigin magnitudine centum amp;nbsp;quinquaginta refert. Et (vt amplius increfcat admiratio) 1® MargaritamHenneburgenfem Comitiflam,annofalut.ii76.xtatisvcrofu2'4^' in dieParafceucs,nonahora,ante meridiem, infantes viuos promifcui fexustre-cêtos fexaginta quatuor pepcril5e,fama per dues d uéta^^ublicis inferipnonibuSj amp;nbsp;ipforum cadauerum numero,quæadliuc in eadem vifuntur vrbe, conftantifli-mum eft. Quorum mafculis Ioannis,fœminis vcroEIifabeth Guido EpifeopuJ fuffraganeusTraieótenfis,quibaptifmo cos initiauit,nomenimpofuir. Hiporto ftatim vna cum matre dccedentes in maximo tcmplo,atque in cadem vrna tumu* Iati,cpitaphiumbabent in tantx rei indicium. Et(vt noftra etiam demum adiicia-mus)ânnofalut.i45o.Mefranæmulierquaedamannos.ixf.nata,noueminfantuIos vno fimul partu edidit. Qua: pofteaquam peperit, vna cum filiis extindacft.Edi- 40 eet fint quibus feptemin vtero ccllula:placcant,amp;propterca totidemduntaxat fœtus concipi pofte,ex Galeni quoque de fpcrmatelibro tradiderint,(vndeamp;iii-reconfultoslapfoserroreccnfcndum eft) ca tarnen omniaamp;temereprodita,amp; 0-pus illud Galeni non effe eruditis perfpicuum eft. Sed iam de iis quæ intra mania funt,fatis. Lacus eft in agro Agrigentino, in quo oleum fupernatat. De quo lib. lib.3y. cap.iy. in hxc verba fcripfit Plinius : In lacu Agrigentino bitumen liquidû^ pingue,liquorifquc oleaceiinficiens riuum gignitur. Idarundinumfoliisincolae colligunt citiflime fie adhxrefeens: vtunturque eo ad lucernarum lumina old vi-ce,itemqueadfcabiemiumcntorum.hacPlinius.Inlacu Agrigentino(inquitSo-linus)oleumfupernatat. Hocpi#lgue1ixretarundinum comisde affiduovoluta-1® bro: e quarum capillamentisIcgitur tnguentummedicumcontra armentarios morbos.FonsiftextatemeainfupradidisAngeliStrazantihorrisextat.Inquoo-leum,quodgenus eft bituminis,fupcrnatat: quo colledo ad diuerfamorboruge-nera curandaAgrigentini hodie vtuntur. At quoniam influebat olim hie fons cum c«tcris vicinis pifeinam cuius mcminimus, Plinius amp;nbsp;Solinus Jacum ipfum appel-larunt.

-ocr page 143-

DECADES LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny larunt. Fons alius eft perennis in eifdemhortis,dulcisamp;potabilis, ex fpecuexun-dans.cuius aqua téporis decurfu fubalbi inftar marmoris lapidefcit. Vidimus nos anno faluc.ijiS.menfe Aprili, lapidem ex aqua ibi genitum,tegulæ,quæ din aquis in fonte fubiacuerat,ita haetentem,vt vnum eflet^fed diftinchiin,artis amp;nbsp;naruræ o-‘ pus.Quodprofeóto nobilioris ingenii viris fpeftaculo fuit. Et non minus nobis admirationi fuit Vas Japideum, quod multo tempore ineiusfontisimofteterat, cruftamarmoriscxaquaprognaticircuntedum. Lacus alios effe Agrigentilib. 6. fcribit Strabo , guftumquidem maris haben tes, naturam vero difcrepantem. Namgrauia,quç natabilia nullo pado funt,lignorum ipftar fupernefluicant,amp;ne* quot;ïo quaquam demerguntur.Quod ex crafliori aquarum natura euenirccenfetA rifto-teles.Sed vbi nam fint hodie hi lacus,incompertum habeo. Ager abeftab Agrigé-to ad aquilonem quatuor pafTuitn milibus, cui Mayharuca Sarracenice hodie eft nomen,culturæ minime idoneus. Eius etergm facies,quæ vix quingentos ambitu paftus habet, totapropecinerulenta eft. Hic enim limofasfcaturigines,vtpotea-quamcineri permixtam,expluribusfaucibusperpetuaeuomitreiedatione,folo nunquam déficiente,vtSolinus etiam prodidit. ld autem admiratione digniflimu eft,quodSolinumlatuit,amp;nos vfueuenire dWicimus.Singulis fere luftris locus iftefuritjamp;cœli tempeftate fuborta,præmiiroque frageye maximo,ac denfo nim-bo,tantahuiufcemodiluticinerumquemoles exindeeffluit,vt telIuris'folüadfeJt *0 fermecubitorum altitudinem cxcrefcat. Orificio fi lincam etiam m.agni ponderis infigas fquod non nifi magna vi ob oris anguftiam fieri poteft) a vento fubterraneo excuflaextraftatimprofilit. Ager alius eft Agrigentip.m.8.abvrbeadaquilonê etiamfecedens,Aborangiusappellatusnnquofaliseft minera,naturam acaeteris difcrepantem habens.Si enim igni iungitur, calore foluitur: fi aquæ, duréfeit cre-pitatque.cuiusPiin.Iib.ji.cap.y.amp;SoIiiMsmemineruntjamp;nosfidemprobauim^ Metallaquoque falinarum Agrigenti eireauthorestradunt:qüæminifteriocau‘ tiumlapidumquefunguntur.namillincfculptoresadfigna hominumDiuorum-uefaciendaexcudere folent. Non longe ab hoc agro inter Agrigentum amp;:Bi-bonamnoui nominis oppidum,lacus eft fiilphureus fTifTana vulgo didus,centum 3° fermepafiushabensinambitu,immefus.Inquo cr^eres funtduo,viciifim adtriu ' cubitorum altitudinemaquas pcrpetuo emittentes. Scdhadenusquidemde A-grigento.nucdefcriptionem fequamur. Ad otam reuertcnti,traiedo Acragç fl. oftio,adp.m.fere.j.Agrigentinufrumentirecens emporiuoccurrit.amp; deinceps. p.m.f). arx eft fpeculaaM^ite rubro nomen haffens.poftquam ad m.paftusSicu-liana,noui nominis tenue frumenti emporium,fequitur.Et in tus paflus mille a lit-tore recedens eiufdem nominis eft oppidulumjannofalut.ijjo.aFriderico Cla-roraontano conditum: cuius infigniaad arcis apicem adhuc cernuntur. Poft Si-culianam emporium,flu. Cannarum oftium fequitur, expropinquismontibus oriundi. In ora littoral«, quse deinceps vfque ad Heracleamextenditur,fcopuli 40 funtfrequentes,acrupcsingentesc0tinuatae,clairisRomanxnaufragio infignes. Flagrantenanque primobelloPunico,odogintafupraducentas Romanoru na-uesiniislittoribusillifæ naufragium horrendum fecerunt,vtlib.i.teftaturPolybius,amp; nos exadius in hiftoriis.

DE MINOA ET HERACLEA vrbibus,

C A P V T Ï Î.

^° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rupibusCaput album fubftquij^ir. vbi vrbsvetufta,Minoa prius,

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ^ fubinde Heraclca dida,v£ author eft Liuius,interiiK anno mundi. d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4oco.f vt fupputat Eufebius}a Cretenfibus poft mortem Mipois eorû t Regis condita,vt lib. 5. his verbis refert Diodorus: Cretenfibus, qui defundo in Sicilia Minoe abfque imperio remanferant,inuicem dif-fidentibus,quidam,quiSicanisairueuerant,contemptapatriainSiciliamanfere.

L 3

-ocr page 144-

ntf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Horum pars ciüitatem condidit, quam ab eorum Rege Minoam dixerunt. Ecli.^i Dion(inquit)Zacynthoduabusnauibusaccepus cuirf difceffiflet,prxternauigaï Agrigentinos,Minoam vrbem tenuit.Ea vrbs fbperioribus annis a Cretenfiiimre* geMinoefucratextruâ:a,quotéporeperfecutusDçdaIumjVfuseftCocaliSicaniç Regis hofpitio.hucufquc Diodorus.Qmbus verbis non folum earn a Cretenfibus ' conditam:fod poft Agrigentum eiiam ad occidentem fitam fuiflc Diodorus tra-dit.Dionetenim cumeZacynthoGrxcixinfula(Zantes vulgohodiedida^quç i ab oriente Siciliam refpicit,nauibus foluiflet, non aliter prxternauigans Agrigen- nbsp;nbsp;|

turn Minoam tenuiiret,niliMinoaAgrigentum ad occidentem fequeretur.EcPlu-tarchus in Dione in hancÄ:ntcntiam habet; Dionfupcruacuisarmis amp;farcinisin ^^ f Minoa relilt;ftis,vt ca Synalus, qui perfe(ftuseratvrbis,adfevbitépuseflet,trafmi^ nbsp;nbsp;nbsp;•

tcret,Syracufàs verfus redo itinere proficifcitur.f^grigentum igitur pra:tergredb nbsp;nbsp;nbsp;.

tur:atqueducenti Arigentinorum équités,quiEcnomum incolebant, adDionc fefeconferunr.EtpoftcosGcloi,acdeindeillicommeanti Camarinxiquoqjfefe t focios adiungunt.hxc Plutarchus» Ex quo Dionis c Minoa ad Syracufas itinerario cam poft Agrigentum ad occidentê ftecifte conftantiflimu eft. Qiiod vcro Minoa Heraclea poftca fuerit appellafti,dc .1. bcllo Punico lib. 4. Liuius fcribitcuius hxc funt verba: Per idenWere tempus amp;nbsp;Himilco,qui ad Pacliyni promontoriura clafl'emdiutcnuerat,adHeracleam,quavocantMinoam,quinque amp;nbsp;vigintimi- nbsp;nbsp;;

ha peditum,triaequitum,amp;duodecimelephantoscxpofuit.hxcLiuius. Atquod *® r Heraclea interAgrigentum,amp;:Therinascoloniam,quxn«ncSaccaeft,fitafuerir, confentiunt cofmographi fere omnes, Strabo, Ptolcmxus,amp; P.Mela,Et Strabo quideminhuncmodum:Hinc(hoccftaLilybxo}cumadcontiguumlatusdeflc* xeriSjad Heracleam quidem funt fcxaginta quinque p.m.ad Agrigentum veroinde emporium viginti. Ptolemxus auteifl poft Agrigentum occidentem verfuS Heracleam ponit in tabulis.amp;funt hxc cius verba : Lilybxum, Ma2arx,Selinun-tis,Pintia, Heraclea, Agrigentinumemporium. P. quoque Melain hunemodn habec:IntcrPachynumÖdLilybxum Agragaseft,amp;Heraclea,amp;;Thermx.Exh!-ftoricis vcro Diodoruslib.?b.fichabet:Agathoclesparta vidoria Agrigentinoru agrismouensSclinuntempelit.SedintereundumHeracleenfesaXenodocholi- 5^ bertateanteadonatosrurfus fibifubiecit.hxcDiodorus.LongeigiturTerranoué- . fes cum Regibus,qui in eorum errorem publicorum diplomatum teftimoniis cS-fentiunt,aberrant,dumTerranouam oppidum Heracleam fuiflc fibiblandiutur. Heraclea non eadem cu Minoa*neque eodem tempête condita eft,neque fimul cum eafloruit:feddcletxabincertisnobisauthoribusMinoxruinis,aDorieoLa-cedxmonc Heraclidarum vno fuperftruda eft,vtHerodotus lib.8. amp;nbsp;PaufaniasE 3.teftantur.Cum enimHcrcules occifoEryce,eaferuitutis lege regionemilhm obftrinxifler,vtfuis inpofterum,quiin Siciliamaliquandodeferrentur,pareret: anno mundi(vtin fupputationibus teftatur Eufebius) 4/80. Dorieus Anaxandri-dx filius,genere Heraclidarum fatus,cum fuorum colonia in Siciliam venicns,fu- 4® per Minoxproftratxvrbismonumentis ciuitatem condidit. cuiafuo generc,fuo-queRegeHercule,Heraclex nomenindidit,vt abundenosinhiftoriis.Hcraclidç (inquit AriftophanesreferentePaufania) cum propter paupertatem Athenishallis Grxcix partibus habitare commode nopofrent,amp;ifobiliflïmaefl'ent familia, Siciliam venerunt, amp;nbsp;HCracléam vrbem condiderunr. hare Ariftophanes. Eata-men,quodinconftans fub conditore haberet dominium,mulcafque perpeflafit mutationes,confufo poftea nouocum veten nomine, promifcucab authoribus nbsp;nbsp;?

dcnominataeft.quippequx,cum non magna a paruis principiis fufeepiflet incre-menta,aCarthaginenfibustuminuidia,tum metu,nequando viribus audaPhœ-nicum imperium ob vicinitatcrr^elefet,fimul amp;nbsp;a Segeftanis expugnata, atqj oc- 1 cifoDorieo enerfa fir. A t non multo poU^cum Selinuntii,qui ad.5o.fcrme-p.m.vi-Cini eranr,fuorum eo colonia adduda earn incolercnt: Eu ryleon,qui cum Sparta-nisquibufdamexinfeliciillacumPhccnicib.Scgeftanifquepugnafupererat,pul-fisindeSelinuntiis,eamreccpit,vtlib.5’.Herodotusmemorat. Vendicauitamp;eius flbiimperium DionylïusSyracufanorum Tyrannusj vtlib. 12. refert Athenæuî.

Aga-

-ocr page 145-

DECADIS LIBER VÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n;

Agathoclesfubindecuabimperiodefciuiflet, magnavi earn aggreftus, difipuic fubiecitque,Diodorolib. 20. Porro RomanisSicilix imperantibus,cum habi“ tatoribus fercobdiuquæperdurauerant bclla,viduataeflet: P.Rucilius. Cofper Senatusconfultumdecretam illuc dcduxitcoloniam, legefqueillisdedit decoo-‘ ptando fenatu:amp;,ad feditionem euitandam,ftatuitquoque ne nouorum colono-rum numerus vctercs excederet, vt .4. in Verrem fcribit Cicero. Cuius earn æra-teextitiffevelexeamentionefatiscompertum cft,hodieveroprorfusiacet. Erac autem duorum fere.p.m. ambitus,vceiusproftrata oftendûcmœnia,quorum cir-cumquaque cernuntur fundamenra: fita in rupe paulifptr édita,amp;vndique,fed ea præfertim parte qua fludibus pulfatur, cellis rupibus prtSCila, amp;nbsp;natura munitiffi-ma. Porro ineahodie nihil integrum veteris çdificii vifitunfed tota aratur,late-rüqueac fiâilium vaforum fragrnenta fingulis fere annis aratro paflim eruta obii-cit. Ad vrbis medium fubtcrranex fpecus manufaélæadhucfuntduæ: qua: vtrû ciftemæfuerintanfcpulchra,incertumhabemus. Quavrbsaquilonemfpeélar* tumulum habet, ad cuius verticem arx erat, Caftellatium hodie didajquæ diruta cernicur. Vrbemipfam,quaoccidentem refpicit,per centum circiter paflusLy-cus fluuius Diodorolib. 16. amp;Plutarcho in Tilïioleontc, Platanis hac a:tateap-pellatus,præterlabitur. Amœnibus vrbisad Lycum vfquc aquædudusinteger adhucextat,quadratofedgypfeolapide,quoea regio plurimum abundat,extru-^0 ftus. Monumenta vrbis teliquacum forma careant,ignoraturadquemvfutn fuerintconfeda. Pro mœnibus complurain viuaipfarupe excifa adhucgrana-riamariimminent:inquibus Hcracleenfes frumenta etiam in annos feruabanu Fuitetenim olim Heraclea frumenti emporium nobiliffimum,vt primo lib.tradic Polybius,cumannonam inde ad Lilyba:um primi bclIiPunici temporeaffatim delatam refert. Vifunturprxtereainfr^vrbem in ipfa quoque rupeeffoflainte-graadhuchorrealittorihxrentia. Sed amp;adipfum littus infubaquaneis fcopulis ftationemHeracIeenfcsferris excidcrunt,quotutoad frumentadeuehenda,na-uigialittoriadhævere poflent. Ad vrbis extremum , quod man fupereminer, turns eft hodie,fpecula Capitis albi appeUata,tum quon tota ea moles lapidca, cui 30 vrbsfuperftruda crat,albieft: coloris,quieminuspAquinquagintaferemiliaria difcemitur, turn quod aliquatenus veluti promontorium in mare procurrit,quod CaputSiculihodie appellant. Situs vrbis adeoeft oculisgratus,amp; vitx humante accommodatus,vt Sicilix Reges mirari fatis nó de^nam, cur earn tam fœde in in-teritum prolabi permiferinT. Lycus amnis pro mœnib.oftium aperit,marequö ingreditur:prifcorumfcriptis celebratuseapotiflîmum caufa,quodSyracufanis amp;CarthaginenGbus pro imperii termino aTimoleonte fueritdchnitus.Acuius finiftra prominet adiadum lapidisvrbsipfa iacens,Biftentia hodie ab accolisdi-fta: fedadextrafubiacet ei planicies ingês, S .Pétri ab ædicula cis nominis cogno» niinata,culturæ pcridone9,amp; fluuialibus aquis irrigua. Quam ftanteadhuc Hera-40 clea,vinecisamp;hortis confitamfuifle noneftambigendum.Ager enimhiclatifli-mus tritici etiam feracitate prxftat. Sed amp;nbsp;Lycus ipfe,qui plurimas ohm vrbi co-moditates fuppetebat,pifcofus etiamnum eft hodie, anguillarumque, cephaloru* acalofiarum largam habens capturam.Oritur inter Caftrum nouum amp;nbsp;Camara* tam,noui nominis oppida*ex paruis quidem fontibus. Quibus fe primum aliqua* tenus exilis ac mater colligit : fed paulo poft amne fanâiPetri, qui ab xde illi facra fibinomen mutuauit, maxime augetur. Subinde vallem ingentem longotraftii fcindit,amp;molas frumentarias conuoluens, Camaratam ad dexteram,amp; montem eiufdemnominiseditiffimfgadfiniftram vero in montibus Mifilmerim,(quc op* pidani Montem mellis nefcio qua ratione appellant) Sutcram, Rayhalmutumj Gtuttas,amp;Raphadalimalogerelinquitopplÿa. I^ilapfus pofteafluuiolfi cogno* P mento Salfum ex radicibus Montis mellis i*ixta fallsfodinas oriundufn rccipit, amp;J priori deincepsamiftb nomine Platanis appellatur.Decurrcs deinde MuxaroSar-raceni nominis arce,ad finiftram reIi(fta,Turbulo ftuuio ad radices monns Cama-ratx méridionales prodeunterepletur.Deniq5multisambagibusdefluenshyeme adeointumefcit,vt interimmama Sicilixfluminaconnumcreturamp;radHeraclca

L 4

-ocr page 146-

nS DE REBVS SICVLIS, PRIORIS ' tandem in mare mutato faepe oftio fc exonerat. Isburi flu. Ptolemxo, quem Sar* racenicoidiomateMayhafolumliodie vulgus nominat, poftLycura.4.p.ni.in-teruallo oftium fequitur.Oritur hic iuxtaSanótum Stephanum recens oppidum, quodextrorfum rcliól;o,ad.p;m.4.aquisqux ad Bibonâm oppidum vbertitnêi expluribusfcaturiunt fontibus,augetur. Q^m Rifehusdeindeflu. admontem ' ciufdem nominis emanans influinvbi Mayhafoli nomine fufccpto,in marepoftea hoe loco fefeeflundit. Ad.p.m.y.ordinefucceditSoflîiflu.oftiumPtolcmæo,Ca* , latabellottx ab eiufdem Sarracenici nominis in editiflimo monte fito oppido ap- nbsp;nbsp;• pellati. Caput habet adPrtzim oppidum,ex fonte cuiLabroeft nomen.amp;deflués nbsp;nbsp;1 Palatium Adrianu m GiScorum oppidulum alluit,vbi ex fonte eiufdem nominis jg incrementa fufcipit.Qin dilapfus inter anguftiflimas montium rupes ad finiftram Achfl:iam,defertum hodie oppidum,amp; Bürgin A Millufium, ac ViHafrancam: ad dexteram veroBufachinum,Clufiu»i,Iulianamrelinqucnsoppida,fluuiu exfonte maxima,Fauara Calatabellottç ob id appellato,quod adorientales eiufdêmon-tisradicesaffluentiflimeac periucunde emergit,intra finum recipit. Indeper aliquotambages delatus Ttiocalam vetuffi nominis, amp;nbsp;belli feruilis initio infame, fèd hodie deletum oppidum, act3altabellottam,amp;:Mifilicafimumpofl:caarcem ad dexteram deferit,amp; ntare ibi ingredicur.

DETHERMIS, ETSACCA w VREE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Capvt lit

SVCCEDIT poft Sofljum 5mnem.p.m.8.ThcrmxciuitasDiodoro lib.i^.P. Melx,amp;Plinio: Sacca hodie dida: vndcamp;mihi F. Th.Fa-zello origo eft. HancThermas fine adiedione P.MeIa,Thermas veto coloniamPliniusnominat. Sed quorum hominum,quoue tem-pore,quibu(^uedücibushuc fueritdedudacolonia, nequebomi-nummemoria,nequeauth®rumopcribus,quxquidemadmanusmeasperuene- p runt,compertü mihi eft.Tbermx vero a prifcis vocata eft a geminis thermis,quas natura in mon te,cui fubeft,aqueam vnam,fudatoriam alteram progenuit. Vr-besporroduasThermasnomi^cinSiciliafuifTeavetepbus proditumeft: adTyr-rheni maris littus vnam, ex reliquiis deletæ vrbis Hiiflerx, ex qua nomen fufeepit: alteram,ad Libyci mansoram,quam modo defcribimus,excitatam. Hxcadmo-tis(vtdixi) radices fita eft :quibusille non modo mari vicinus,fedad mareetiam procurrcnsplures habet cauernas,vndelutofofuÏphure,fale,ignibus,amp;calcntib. aquis abundat.lnde per totum montis tradum aquarum fcctor maximus,fulphur amp;nbsp;ignis, amp;:aquar urn calidarum fcatürigines efiluunt:quxfimul natura colledx apparatiffimas conficiunt balneas, neque vlla ex parte Baianis inferiores. Proinde 4^ cum ea qux funt in hoe monte,inter natura: miracula connumerentur, nullo modo prxtereunda,fed plane ordinerecenfendaputaui. A mari cum montem afee-dis,adiadum ftindxquatuor aquarum meatusparuo interfefpatiofeiundi,fed diuerfas propriafque vires habentcs,per occultos natiilx cuniculos emifli occur-rut. Q^rumfulphureus latex eft vnus,qui balneas natura feruentes, amp;farcanisna-tutxmyfteriisfaluberrimasfacit: quas thermas vocamus. vndenomen,vfus,ac ornamentum ciuitatiacceflït.Ha: funt qux ante huiusoppidi initia,cum ad Selinis oram emergerent, Selinuntinx aqux vocabantur, quarü lib. 6. Strabo meminit, eafquefalfasappellat. Alteraeft fcaturigobalncisproxima, quam Sandam nuncupant,ob id quod femel pota,^uafiTanda naturç vehementia corporalaXet.Nec p proculabefttertiapotabilis,quam idiomateSarraccnicoRabuyhanam nunedi-cunt.QuartaadiadumfundæabiisHeracleâm verfusrefugiês,falfâsfereamp;tepi-dashabetaquas,advlcera deficcandâ præfèntiflimumpra.’ftantesremediû. H« cumfuocurfuinfubiedumagrumfluunt,pedetëtimperfein numerofara,fubni-gram,afperam,acporofamlapidum congeriem rigefcunt,quibus adforniceste-ftudinesq;

-ocr page 147-

DECADIS LIBER VÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n,^

ftudinefqj operumSaccenfes vtuntur. ld quoque miraculo dignum eft,quod ex-hauftuslapidum effoflionibusager,temporis fuccefTuperdilapfos continuelaci-cesnouisiubindelapidibus,acqiialïrepuHulafccntibus,nouamfoflbribus fabri-c’fque materiam progignic. Porro diuerfitatis in hacaquarumvicinitatchæc â • phyficis perhibetur ratio : quod licet cratères, e quibus efïluunt, quam minimo à leinuicemfpatio diffideant : interiorestarnen,qui thcfaunfuntaquarum,inter-uallisnonitaviciniscohæreant. Cumquepcrdiuerfasvenasdiuerljsetiamminc-risimbuantur, diffimilem inter fe vel faporem imbibunt, vel contrahunt colore^ Galoris autem in omnibus caufa naturalis eadem eft, vajtor fub terris genitus:qui ^° cum fulphureus fit, accenditur, aquafque afficit matcri£Àcneficio,per quafluut:

vc.i.Meteororumlib.amp;deproprietatibuselementorum docet Ariftotcles,amp;a-quarum ipfarum odor guftufque ftftahtur, amp;nbsp;viuæ caleis exemplum,cui fi aquam infuderis,ftatim feruebi t, fatis i ndicat. At enémuero cur fons ilJe poftremus lapi-defeat,idco fit,quod calidus fit amp;nbsp;vnâuofus,vt Pr0bI.parte.i4.ca.il. tradit Arifto-teles.Lapisenim cum humons defeótu confletur, qui calore potius quam frigorc deficit,amp; hæc aqua ealida fit,ac limofa amp;nbsp;impura,fit vt,cü terram aut folidü quod-ciinquetangit,hærcatatque affigatur.Vndc quoique cuenitvtdum lapidefcit,panos,truncos,amp;cætera id genus folida,qua: in eo agro rcpe»it,fecum agglutiner,in-duretque. circumfunditur nanque ab eis rebus limus. Quare amp;nbsp;lapidem non fieri “•o expuraneque terra neque aqu3,fed ex vtraque fic inter fe mixta, vc alterum molc

vincat,amp;: Auiccnna amp;: Magnus Albertus afièruere. Ab iis aquis montera fubeöti medio fermeitinerefpecusrupiinnata,aTayhanoSarraçeniccdiâ;a,dextrorfuni obuiaeft:vndevoci ctiam erainus eraifhe Echo refponfaexprefTa refert. Sed non proculindeadmontislatusraarefpeótansputeus eftobliquusamp;immenfus, vnde magnusefFerturfonus,vcntinefubterran?i,anlaticisadima delabétis,inccrtumi Ad verticisfpondara foramen quoque eft montis vifcera penetrans,ex quo etiara perpetuuseffunditurfonitus,aquxne etiara,anventi,adhucignotum:taraetfiil-husperpetuitasamp;vniforraicasaquasefl'edilabentesindicate videantur. Adver-ticisveroangulutn ad racridiera obuerfum,amp;infraa:d^mipfara facraratriafunt 5® antra in viuarupecxciD.Qiiorum vnû, quod prim un:Än occurfueft,D. Caloge-ro colitur, ob id quod eius corpus ibi tumulatum creditur. proxiraum nullius rei memoria cclebratur. poftreraura autem balneum eft fudatorium,vctuftiffimum quidem,amp;: non modo Siciha,fed to ta Italia celeberhmum. in quo abfque calends aquæ vfii,folo vapore perpeÆo ibi ingenito, calGn?ique,amp; ad varios morbos pellendos efficaci,fudores ftatim cum ingredcris,natura prouocat copiofiffimos,eof-quefvtferunt medici,amp;rei vfusoftcndit)faluberrimos. Habet antrum fediliacir-cumquaque manu faâacomplura,inquibus fudaturi ægrifcdentjliterisquibuf-dam, quibus cuique fedi fuus morbus, quem fanabat) fignificabatur, Phcenicibus neanDamafcenis,cumn(Ajue aGræcisneque Hebræis Chaldæifquelegi vnquä 40 potucrint,nobis inccrtum,infcripta:quarum plerçque vetuftate corrofæ cernun-

tur.Eas amp;nbsp;Michael Sauonarola in fuo de balneis opère, amp;fama per manus duda a prifcis medicis deletas Saccenfes affirmant. Antrum hoc cum anguftius effet, quarnvt ægrorumhominum multitudini fatisfaceret,cuneisaliifque ferreisin-ftrumentis dilatarum eft, 5^ adhuc ex multis fignis conftat. In eo ad dextera fpelu-caeftnaturaquoquelatiffima:adcuiusaditusleuam naturalis eft puteus profun-diffimus:quem plures,quod defcenfus eius non prxceps adeo, fed propc placidus Ct,accenfis facibusamp; funibus dirediaufi funtperfcrutari. Cxterum cum ad aliquot paiTus defcëdiffent,ftillicidiaque calentis aquæ complura ex viuarupe vber-rime defluentia offendifTent, amp;nbsp;in viarum ambages primum,ac deinde in angu-^° ftias incidiflent,horrore metuquea progredftnd(^abdudi,ne fuffbeati interirentj

ad fupernareuerfi funr. Hoc antrum a D^dalo architevto praeftanriffîmo, cum adCocalum Sicanorum Regem profugiflet, extrudfum his verbis libro.j. Diodorus teftari vidctur:Dxdalus(inquit) tertio ædificauit inoraSelinuntinaantrum^ ex quo itaeuaporabatab igne fumus,vt aftantibus paulatim fudor ex calore dice? retur,curarenturque cum voluptate adeuntium corpora, uuHacaJoris percepta molcftia.

-ocr page 148-

130 DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

molcftia.Quod quidem id ipfum fuifle eo argumento colligitur,quod in torabac oraSelinuntinaiudatorium nullum,nulliufqueakeriusantri vcftigiumcemitur: non qnodante Dxdalum nullum extiterit,fedquod ab eo patuum pnusanguftu-quejcognitaciuscfficacivirtutejamp;latiusrcdditumjamp;hunianisvlibuslitattribu-tum.Mons etenimipfe plerifquealiis inlocis,inpatua præfertim fpecu,Pucellaru ' bodie appellata,qux ab hoc antro adiadum lapidis orienteni verfus diftat/udat fulphura,amp;vaporcsemittit. Qnxfi fcalptis excauetur,facile ad balnci vfum,liui indar antri,perduci polTec. Monsipfe.D. Calogero,quem eo Petrus Apoftolo-rum prinCeps ad dxmonf s expellendos, quo tempore Mons gimmariarum(qux p palmtC funt agreftes) amp;^ oppidum ipfum Sacca appellabatur,legauerat, amp;nbsp;reamp;no-mine facer elt. Vbi amp;nbsp;vltæ curfu fandiflime perado mortem obiit. Cui ad vertice iuxtaantrumipfum templumfuper eredum,p%puloamp;miraculisceleberrimum eft.quo , lunio prxfertim menfe,lt;fttomni ferme Sicilia morbo aliquoafflidiad balnea Diuo nuncupataconHuunt: vbi prxfentaneum expcriuntur remedium. Quo fadum efl: vtamp;xenodochium ibi adxgroscxcipiendos ftrudum fit.Sedad Thermas ciuitatemrcdeo,quxmötiad occidcntem paf.propc.m. fubeft. Hac prifco tempore locus crat humilis, amp;nbsp;figulorum vicus, vt hbro. i *?. teftatur Diodorus,amp; Trogus adftipulaPlir:poftca colonia neicio qua nobilitata,vt exPlinio ofté-dimus.Sed proceffu temporis pullis per Normannos e Sicilia Sarraccnis,a Roge- io rioSicilixComité muris,propugnaculoorbiculari,amp;arcevctcri munita,nonpa-rumdecorisaccelfionishabuit*Quxab codem poftea luliettx filix(quam vulgo Gilettam appellabant}cum adiacéti regioncconcella eft, prout ex eins diplomate a Rogerio filio amp;nbsp;Siciliæ Rege portmodum anno falut.iico.confirmato, pater. FuitGilettaRogeriiSicilix Comitisex Adelaliafecundaeiüs vxorefiliajamp;Roge-rii Regisgermana,qux Roberti Zamparroni Comitisamoresexperta,cuni eoa patre aufugit. Atnondiu poft fluprum Zamparrono ipfi connubioiunda,a parte benigne reccpta,amp;: bocoppidodonataeft.Quo potita, ftatimadfuifacinoris expurgationemxdemfa^a. D. MarixMagdalenx tituloinfignitama fundanié-tis ibidemerexit,atquco^idi tutelatemamp;maximum tcmplum conftituit. Prat jo Sacca eo tempore licet parua,amp; qux vix mille laribus habitari poffer,moenibus ramen cinda : qux magna ex parte adhuc Integra confpiciuntur, ca regione cui ho-dieTerra vetus nomen eft. Ampliata poftea fuitaFriderico fecundo Sicilix Re-ge,amp; in earn ciuitatis formam^ua eft hodie,redada, gnœnibufque latioribus cir-cunfeptaanno faluc.ferc. 1330.Qux poftremo cum iaclu tantum lapidis mari pro-mineat,nouismuris,amp;: propugnaculisingentibusa CaroloQuintoSicilix Rege munitior eft reddita. Habet frumenti emporium inlïgne,quo transJatum Hera-clecnfe velobidcenfetur,quodfrumentaomniaquxHeracleenfibusproueniüt agris,hücdeferuntur.Arccm hodieliabct,quamGuilhelmusPeraltaCalatabel-lottxComescrexit,vteins fuperportam infcriptio amp;nbsp;ibfigniaindicant. Sacrasx- 4” des continet celebrescomplurcs.Et intra mœnia quidem propcarcéad occiden-tem pcriftylium extat monialium ordinis. S. Benedidi, abcodem Guilhelmoamp;: NicoIaöeiusfilioextrudüjD.Marixde Itriadicatum.Parochialis quoque eccle-ftaeftinmedioveterisoppidialulietta ipfaolim ereda. Et Seruaroris xdesaRo-gerio Comitécondita,qux Carmelitarum pofteacœnobioadiundaeft.Mona-ftcriumprxtereamonialiumaliud.D.MarixdeSpalmo,ordinisS. Dominici,a Francifco Fazellopatrtio meoanno falut. 1531. excitatum, additis redditibusan-nuis,quibus Deo dicatx virgines alerentur. Alia xdes D.Margaritx facra, ab Antonio Pardo diuitiisdotata. amp;nbsp;D.Michaelis fanumaliud inligne.Templumquo-queeftcumilliadiundocœnobioD.Dominiconuncupatum,mcolaboreahin- f damentisquadratolapide ereÂum.ïxtra mœnia fubarceipfatemplü cftD.Ma-rixde Iummariis,abcademlulietta Rogerii Comitis filiaannofalut.iic3.extrLi-dum,amp;ordinisCluniacenlisreligiofisattributum,vt dus diplomate cóftat:quod anno falut. 1381.10 monafterium monialium ordinisD.Benedidi authoritatc Romani Pontificis tranfabiir,ac tandem vetuftate collapfum mea xtatclapidibiis quadratisamp;: marmore Ethrufco in pulchriorcm formam inftauratum eft.Subeft amp;:ei

-ocr page 149-

DECADIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji

amp;eicœnobiumFrancifcanoruma Matthxo Agrigentinopio viroannoab hinó centefimo reformatum. Cui xdes baret D. Marias a mifericordia facra, amp;nbsp;xeno-dochiumilli cÓiundum, aFerrerio Ferrerio extrudum fimul amp;nbsp;dicatum. Et huiG ædesD.BarnabæApoftoli cohasret^

NOBILIT AT A fuit haseciuitasprimis illistcmporibusortu Agathoclis Syracufanorum Regis, Carcino figulo patregeniti, vtlib.ip. Diodorus refert. Er ne plus æquo videar patriæ bIandiri,Diodori verba fubieci.Carcinus(inquit)figu-luspatriaRheginus obfeditioneminde pulfus,Thermas Sicilië oppidum, quod Carthaginenfibus parebat, incoluit.Vbi dum figulinanfexerceretartem, ex vxo-10 reAgathoclemfiliumfufccpit.Quemquod oraculü Carthaginenfes proHigatu-rum palam cecinerat,more gentisexpofuit. Puer a matre dam feruatus vbi infan-tiameft egrefl'us,a patre recipitur. V erum ne Carcinus aPœnis defciuifle vel ob id iudicarctur,ThermisdifcedcnsSyracufascuftifilio,eo temporeibihabitauit quo Timolconprouinciam Carthaginenfibus Lyco flumipediuifam ealegeconcef-fcrat,vtquifque eCarthaginenfium oppidis Syracufas libere pofletaccedere.In hanefententiamDiodorus.Cuius verbisThcryiasoppidum,quodSaccahodie dicitur,Agathoclis patriam fuiffe fatis confiât, turn quod vitra Lycum fluuium, amp;nbsp;inCarthaginenfium prouincia fitum erar,tumquod Tffermç Himera cumreli-quis Graiis Siciliæ vibibus aTimoleonte rclifta, amp;nbsp;citra Lycum fuerat, amp;nbsp;Hime-^ raappellabatur. Hoc quoque a re non abhorrer quodvti olim,itaamp;nunc figu-loruminhac vrbe fit domiciiium.Hic ætate mea, anno falut.1536. tertio id. Augu-fti,infans tria habens capita,tria pedora, fex brachia,totidemque pedes,natus efts qui ex triplicis capitis orc amp;C lac fugebat,amp;: vagicbat,v t vidimus.Trcs habuifle animas id monftrum,cx triplici pedore, ex q^ro triplex cor infertur, amp;nbsp;philofophi amp;nbsp;theologi optimis rationibus argumentantur: quod amp;nbsp;diuerfus interitus probauiti nam idibuseiufdemmenfis infans extinéluscftntavtfpiritusvnumquidemcapuc mane,alterummox, tertium vetopaulo poft reliquerit. PoftSaccamad p.m.y* AtysPlinio,fedhodieCarabi Sarracenicæappellations fluuiioftiumextat.Fon tem habet ad montem Calatabellottæ occidentenj^efpicientem: amp;:dilapfus, 3° fontem S. Ioannis, nomine Fauaram, iuxta Sambucam Sarracenicæ denomina-bonis oppidum, amp;nbsp;ab oftio p.m.6. recedentem fu feipit. Augetur vero paulo poft ex fonte Canatelli,intra Mifilibefumamp;Mifilindinumdiruta Sarracenorum cafa-liaemergente:amp;flüens exfiJiisfontibusincrefccnahoclocomareingreditur. Iil hacoraPintiam oppidum ponitPtolemæus. quod adeointcriit,vt plane vbinam fteterit ignoretur. Poft Carabum fl. Hypfæ amnis fauces occurrunt Plinio, Belieb Sarracenice^fed Belicis vulgo hodicnominati. Caput habet triplex. Vnum interPanormum5lt;:Corilionê,ad montemSantagani,ex fonteSarracenice San-ftayhano olim,Caput aquæ hodie appellato. vnde dilapfus fluuiolum, Bichinellû nomine,exBufamaraaltil^ mo totius regionis monte oriundum, recipit. vlteriuC* queillabiturei Corilionisfluuius,quiad vertieemeiufdem nominis oppidi,vbi æ-dcscftD.Mariæ,exoritur.habetque deinde ad finiftraminfluxûtorrentis expro-pinquis montibuscolleéli, vbiFradlinæ nomen vfurpat.augeturpofteafubTur-raz2iadiuerforio,Batticaqofluuio,interCorilionemamp;BufachinumefonteScor-ciauaccaoriundo. defluenfqueBruca amne ad forum venale Bufachini egreffo, maximeincrefeit. nbsp;nbsp;Akerum Belicis caput adGræcorumcafale,quodinplanitie

Archiepifeopi fitum eft,fe egerit,breuique Curfu pet eandem arcam fluens a fini-ftrafontemScalæfœminæ diétum, exviuaipfiirupc vbertim periucundequeca-naliculo naturaexcito fcaturientem,excipit. Vbi montes eiufdem nominis editif-fimos,vallemquc profundam feindens,in pjæceps magnofonitulabitur; decut-» renfqueper aliquot miliaria letum Plinio, vulgo ftitum,amp;: in excelfo eiufdem no-I® minism.ontciacens oppidum addexteranT,adfiniftram vcropoftea’Petramlon-gamrclinquens,rciftotramite Calatrafim Sarraccnicam inrupeéditafitamareci amp;nbsp;moxEntellam prifei præfentilque nominis montem,amp; dirutam ad eius verticë ciuitatem,cuius fufeipit nomen,præterlabitur. Tertium Belicis caput ad Calà-tamauri cclfifllmi montis,amp; arcis defertæ radices, quæ p.m.}k ab Entella diftant, e-mergit.

-ocr page 150-

131 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

mcrgit.EtdilapfumSinurimSarraccnorumolimcafalc,nüc ciufdcttihominista-bernaduntaxathofpitatoriafuperftitc,prorfuscxtindum,alluit.Deindcexfonti’ bus pluribus inter Pandolfinum amp;nbsp;Mifilindinum fcatentibus,incrcn3cnta fufd* pit. Proindctria hçc capita tot fluuiisfontibus(^auda,fubSalaamp;Gibc]linaoppi-, dulis, ad molendinumcui Donna eftnomcnjconfluuntjingentcmqucamncm conficiunt,Belich olim aSarracenis ab eiufdem nominis proftrato nunccafali, fed bodic Bclicim (vt diximus) appellatum.Qui dilapfuSjamp; ateem Petræ prztergref-fus,anguillarumquc amp;nbsp;alofiarum captura, amp;nbsp;fcapha ad viatores traiiciendos infi-gnis faâ:us,mare illabiti^ Tota hxc ora prifco tempore a Selinuntis ccleberrimç vrbis vicinia,vti Strabo 11.6. amp;Diodorusli.3.tradiderc,Selinuntinanominabatur.

DE SELINVNTE VR^E, TERRA

PulicoTum bodic dida.

Capvt IIII.

ELIciM amnemadp.m.circitcr.3.MagnumfcquiturYhalicïsSarra-cenicediólum,cxpclagiflud:ibus refufum, xftatcaccolis pemicio-fum,quodexeiusaquisaercraflîoramp;concretiorrcddâtur. Moxad ^^ verticcmpaulifpereditumtriafumptuofi magnificiqi ac phfei opc-ris,Doricaforma,amp;miraIapidumlongitudincgt;cr31ïitudincqueftu-pendatemplafufitiaccntia,quibufuis tota propc Europa honmodocoraparanda, fedetiam fuperiora.quorum duo columnisftriatis,tcrtiümplanisfubnixa hasre-bant.Eorum maximum louis Forenfis ^lilTelib. y. Herodotus, amp;.i4.Diodorus tc-ftantur. HisraoxSelinisvctuftiflima,fedhodicproftrara vrbs, Terra pulico-rum minediéta, adhérer. Cuius ingentes ruina?,admirandaque ante oculos funt veftigia. nbsp;nbsp;Sitafuitea in paulifper prominenti in mare ac prxcifo tumulo, quem,

nevoracitate vndarum qwibus a meridie alluitur, circa fundamenta corrodete-tur,ab imo circa vrbë quam^to la pide in fummam ciuitatem murus magno fum- ^j ptuexcitatusfuftentat: quo fummoto,vrbislateracorruercfit necefle. Vrbi,flu-uioque etiam illam ad occidentem prxtetlabenti, Selinuntis vetcres nomenindi-deruntabapio,quo circumpofitusagerattatc etiam mcaplurimumabundat.Se-linonetenim Grxcc, apium cf^Latine. Verg.autem^n. lib.y.Selinim palmofam dixit,a palmis aut domefticis,quibüs fortaffis fua xrate abudabat, aut fylueftribus, quasetiammincprofcrtnobililfimas. Intramœniaduovifunturtemplanonad* co magna: quorum vnumftriatas habet columnas,altcrumvero planas,quodfa-num ne fucrit,an pretoria domus,incertum eft.Sed amp;nbsp;arx in ca mari immincs ad* hucvifitur:quxetfiproftratafit,cadaucra tarnen habet ingcntia,amp;arcumvnuni bueufque perftantera. Ruina tota vrbe fparfa per multaiugera ccrnitur,calcatur- ^ que,fundamcntis,fubftruólionibus,amp;domorum monumentis omnemfcrecius partem occupantibus. Hxc non folum prifca xtatc inter magnas, fed etiam inter magnificas numcrabatur,vt ex iis qux mul ta eius durant, apparet, amp;nbsp;hiftorix docent. Hancvrbcmamp;ciusoramprimos omnium Phogaices tenuiiïerefert Diodorus, quibus poftmodum pulfis anno mundi. 4334. (vt fupputatEufcbius)amp;cé-tcfimopoftMegaram(vt lib.6.Thucydidiplacet) Megarenfes Sicilixindigenx .ducePamilo incoluerunt. Megarenfes (inquit)antcquamaGclonc expclleren-tur,centum poft qua illic habitarc cœperuntannis,SelinuntcmmiiroiIlucPâmiIo condiderunt. Inhaccum aliquandoex adiacentisftagni Yhalicisfœtorepeftis vehementius graflàretur,Empedoçies PhilofophusAgrigentinusaquasduob.c jo propinquo amnibus proprio fiÄiptu per ardtam amp;nbsp;manu fadlam foflam,in ftagnu immifit.quo excongrelTuaquarumdfllciumpurgato,luesccflauit.Quocircacia Selinuntiis tanquam ciuiratis liberatori, diuini honores prouenerc, vt lib.8.tradic Laertius. Porto vrbs ipfa fub initia adeocoaluit,vtHeraclcam,quæamp;Minoa erat,occifo a Phœnicibus amp;nbsp;Segeftanis Dorico,amp; aliis (prêter vnumEurylcontc) ducibus,qui cum co in Siciliam vencrant,per vim propriamoccupauerit. Sed Euryleon

-ocr page 151-

DE CA DIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;135

Euryleon collédis Spartiatis,qui reliquiæ poft infandarn Donei cçdem fupererât, magna viperditam vrbem aggreffusexpugnauir, caque pulfis inde Sclinuntiis,po-tituseft. Quarc non multo poft cum Pythagoræ monarchia vexaretur, inito cum Selinuntiisfœdere,vrbeniPythagorætyrannideliberauit:eoqueeXpulfoSeIinû- '' tisdominiumipfeinuafit. ÂtSelinuntii paucointerpofitotemporeimpetu fado cum in louis Forenfis templo,quo confLiger.at,miferc confoderunr,vtlib.j.Hero-dotus memorat. louem Olympium Sclinuntii maxime vencrabantur, nec do-mi folum templo forenfi extra mœniailli extrudo,feftifquefolennibüs religionê eipeculiarem,honoremque fingularcm deferebat : fecPAltis quoque antequam a. m Carthaginenfibus duce Annibale fuilFent fubadi amp;pa^iapulfi,thefauroinfigni dotauerunt. In quo amp;nbsp;Liberum pattern ore,pedibus,amp; manibus ebumeis fuilfe, lib.6. author eft Paufanias. Plura hanc vrbem cum Segeftanis ob finium contro-uerfiam,amp;:fponfalia qu3edam,bellageffiirlt;^lib.6.Thucydidesfcribit. Sed paulo poft,anno ducentefimo quadragefimo fecundopofteaquam fuitcondita, a Carthaginenfibus duce Annibale Gifconis filioexpugnatam,atq5 fexdecim Selinü-tiorummilibuscæfis,amp;cæterisincaptiuiÿitem abdudis igneabfumptam,Iib.i4* Diodorus,amp;lib.6.Paufaniasprodunt.PaucisveropoftannisabHermocrateSyra-cufano colledis qui ex tanta ftragefuga euaferant, mocRibufquerefedisjeftituta eft.Succedentc deinde primo bello Punico Romanis adhærens, M. Marcello au-2'0 xiliares milites contra Syracufiinos mifit,vt Polybius amp;:Siliusfcribunt. Strabonis veroætate , amp;nbsp;hçc amp;nbsp;pleræquealiæin hac meridionali ora fit.Tvrbcs,ob perdu-rantiainter Romanos amp;: Carthaginenfes bclla,deferta: vifebantur.Poftea tarnen inftauratamiusItalicumaS.P.Q/R.habuifte, hoc eft tribun vacationemamp;immu-nicatem,apud Vlpianum titulode cenfibus, in hunc modum legimus:Eft amp;nbsp;inSi-ciliaSelinis,amp;:Traianopolis,quxfunt coTonix,amp;habentius Italicum. Vrbshçcgt; quæ mirandis cadaueribus proftrata,PuIicorum terraaSiculis hodie dicitur,quç-que proculdubio Selinis eft,quxnam apudveteresfuerit, non folum mea,fed amp;nbsp;maiorummeorumtempeftate,Siculoslatuit,prorfufqiieab omnib. ignorabatur, vel ob id quod Mazara,quæ fedes eft hodie AnciftitiJPequiturqj deinceps ad p.m.

30 ii.MazarenfesSelinuntemfuilTegloriabantur. quos Volatcrranus, amp;cæteri viri baud indodi fecuti, in errorem ipfi quoque prolapfi funt.Nam cumStrabo,Ptole-mæus,P.Mela,amp; Plinius nullam aliam præter Selinimin hacorapofuiflentvrbê:

' eruditi,quiMazarenfium,^erfuafionibus induclt;y^antur,etfi mirahuiusvrbiscer-nerent monumenta,ne tarnen falfafiüeincerta pro veris certifuecfFerrent,quçnâ apud prifcos hçc fuiffet vrbs ignorare fe ingenue fatebantur.Imperita plebs nouo noraini alludës ob ea quæ extra vrbem diruta, amp;nbsp;eaftupenda viluntur adhuc tem- , pla, Pollucis vrbé, cuius nulla meminit hiftoria,infcite,ne dicam ftulte,afl'erebat. Ego vero cum ad veram eins denominationem perueftigandam complures,eofqj vetuftiflimos fcriptores fruftra peruoluiftem,neque mihi ipfi vnquam in commu-4® ni opinione fatisfacerem:diftuli tantifper laborum meorurn editionem,dum cer-tiorialiqua cognitione plenior huius dubitationis fieret fides; indignumratusft aut in ea ignorationc tam profunda conterraneos meos diutius verlari, in qua tot antemeleculis confenucrant,aut tantam vrbemprorfusinterirepaterer. Hac cogitatione turbatus,cum anno falu.iy49.ordinis tune ipei Prouincialatus officio fimul,amp;:quadragefimaliconcione perfundurusMazarxagerem: Selinuntis vc-ftigia,quaamp; ego vnacum vulgo Mazaram elle exiftimabam,nimio vifendi ftudio accenlus, mœnia, ædes cum façras tu prophanas, agros præterea,ac cætera omnia quæ adMazaram vrbem pertinent,femel)irefum,ac tertio perluftraui,vrbem cir-cuiui, ac fingula quam accuratiffime animo fimul amp;nbsp;oculis infpexi.Cumque nullû Jo antiquitatisveftigium,nihilquequod vetuTlatc» præ fe ferret,reperiflem; ab Vrbis luratis, cæterifque primoribusquæfiaijvbinam veteris eorûSélinuntinæ vrbis eflent ruine. Ar illi eu nullas, vel minimas prifeæ habitatiois reliquias,quas mihi oftendere poflent,haberent :percontatus fum quo authore, quoue argumento dudi,Mazaram Selinuntem elfe didiciflent.Cumqueiinonnifimaiorumfuorum opinionem vocemqueiq mediumafferrent: hæfitare tuneprimum cœpi,fufpica-

-ocr page 152-

154 BE REßVS SICVLIS, PRIORIS

tique eosambitionepotius quam authoritatejfalfoin Mazaram Selinunrcmfc* tulifle. Ineaitaque fufpicionepertresannos verfatus,tandem anno faluc.i yp-lo.Calend.Odobrisihi4.Diodonlibrum,quinuperrimeadmanus measpcrue-nerat,incidi,vbiPulicorumbancvrbemSelinuntemfuiffe, amp;Mazarenfiumerro-rem manifefte dcprehendi.Diodorus enim ibi Mazaram aliam ede aSelinunte,amp; viterius fequcntem,exprefle refert. cuius verba hxc funt : Annibal acceptisSege-ftanorûaIiorumquefociorumcondudismilitibus,foluensaLiIybæoSelinuntem vcrfus proficifcitur.Cumque adMazaram fluuium peruenider, oppidulum,quod adflumenerat,ccEpit.Ad frbem autem Selinunté cum podca appropinquader, induaspartescxercitum omnemdiuidt, appofitaqueobfidione, colJocatifqjma- ló chiniSjfummavivrbismurospuHabat.fexenim^rrcsingêcesedecerat.hxcDio-dorus.Qtaæ verba circa horam nodis quarram vt primum Icgi, fenfumque perce-pi,prægaudio vix me continui,quod%b interitu tanram vrbem excitadcmihi fum vifus.Ex eo namque Diodori contextu Mazaram Selinim non ede, fed occidente vcrfusfequi,condantidïmum ed. AtcumPulicorumterra, p.m.ii.adorientem Mazaræ in littore fuccedat, babeatqu^admiranda vetudæac Doricxdruóhiraï, ved:igia,quisnon videtPulicorumterramSelinunccmede ’Nequeigicurcofmo-graphi amp;s hidorici tantanflianc Pulicorum vrbem,qua nulla,pratter Agrigentum, in meridionali latere cclebriorfuit, præterierunt,vt Siculi perperam arbitraban-tur:quocafuiurealioquioptimoincufandi forent: verumexade non folum me- jo minerunt,fedeiusetiamprimordia, acresgedas,quaspoderiori decadememo-rabimus,copioddimede(cripferunt. Neque veronegandaed: Mazarenfibus venia,qui opinioniserrore,nonrapina,tandiu falfumfibiSclinuntis nomen vfurpa-ucrunt.Sedisdemumpodericatisodiod^nidimuscdjqui omniü primus rotante nos hominibus improba patrix fuæ extollendx cupidine,tanti tamque diuturni erroris,velutiamp;ille alter in Terranoua,caufamdcdit.lnvrbequoqjagrifqueeius padim xrcaamp;argêtca reperiunturnumifmata, quibus ex vna parte anguismulie-ris vbera fugens, cum Gj^ca infcriptione , Selinontion : ex altera vcro canis fvt mihi videtur) ima^ expreda cd. Quod etiam folum ad veritatis ddem a-drucndamedicacidimum en argumentum. PorroaSarracenis Siciliam inua- jo dentibus omnium prima occupata, amp;; illis perNormannospodmodum expulfis, foloxquata ed.Templa veroipfa,quxextra moenia funt, ab Annibale Gifconis £lio cum ipfa tune vrbe prodratg fuide lib. r 4. Diodorus fcribit, amp;nbsp;nos latius in hi-doriis. Hancad iadumlapidisSelinisHuuiiPlinio,ßePtolemxo,(quiordinéno feruat)Madiunis hodie diidi,fequitur odium: a quo nomen vrbi inditum fuide Duris Samius maluit.Oritur bic inter Partannam amp;nbsp;Cadrum veteranum oppida, quxabodio.p.m.ferc.y. recedunt,ex Fauarafonte,aBiginiarcequingentistantu padibusdidante:adcoquc adlucnteremergit,vtdatimrotandisfrumentariismo-lisfufficiat.CuiBiginis deinde fo.nsillabitur,quiprifco tempore per aquxdudus, quorum pluraadhucvifuntur vedigia, Selinunté, a qua.p.m.circiter.3.abeft,de- 4® ducebatur: arque dcaudus mareingreditur. Ab hocodio millepairibus,vrbis Selinuntinxfepulchrafequuntur,mari.yoo.padus imminentia:quxfeparatafunt, amp;nbsp;longo tradu terrx condita,quadratoque lapide circunfepta. Tres lapicidinas habet hxcvrbsvetudidimasquidem,amp;infignes: ex quiSus lapides pro condrué-daconferuandaquetanta vrbeantiquitus funtexcid. Vnaduuiohærer,abvrbe.p. m.z. didans: altera ad aquilonem dra, in loco qui Bugilifer dicitur, 4. miliarib. ab vrbedidat:tertiaadoccidentemillifex.p.m.imminet,inlocoRamuxaraSarrace-nice cognominato: ex qua admirandæ amp;nbsp;infanx illx moles, columnxque ingen-tes ad vrbis templa erigenda ornanda^ue excifx funt. Vifuntur adhuc in ea plures columnarum mojes circuncifæ,licet non euulfx,non minori cum iucûditate,quâ p vrbsipfa amp;:prbdrata templa.Sedamp;via,quxabhac lapicidina in vrbem ducit,quç-que tota hodie nemorofa ed,magnis paffim columnarum mobbus,qux a portan-tibusolim exciderant, maximam prxbet confpicientibus deledationem. Tres , bx lapicidinx non modo ab eruditis, fed amp;nbsp;a rudi quoque vulgo dmul amp;nbsp;ab acco-

Ji5,Latumixadbancvfquc xtatem appellancur.Nec adnurauone caret, quod ea

vox

-ocr page 153-

DE CA DIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijy

voxcumGrxea fit,totannos amp;inter BarbarasquæSicilia:poftmodum impera-riinttotnationcs,villicofqueipfos,incorrLiptaperfeuerauerit. PoftSelinuntioru fepulchra promontorium Granitulis, ac triuiti fontiuni,qui ibi èmergunt,amp; ma-, reftatiminfluunt,fuccedit: vbiamp;pifcium largacaptura.cui tumuluspaulifperedi-tus,interiusad p.m.5.imminet,Cozusappellatus. ad cuius verticemdirutæarcis, quæ Caftellatium hodie dicitur,extan t ruinae. Ad radices autcm,qua fpeftat aqui-loncm,caftrumeftPerribayda:aquoadoccidentcm.p.m.interualloRamuxara abeftlocus,vbi infignis lapidum minera cft, cuius meminimus. Poft très fontes, p. m. j. fluuii Arena: oftium occurrit, id nomen habenft^ quod ad fauces circum-ïo iacentes albas teneat arenas : fed paulo intus Deliæ nomme vocatur. cui finiftror-fumS. Trinitatis templum incubât. Ortum habet is amnis ex,3. fontibus non loge a Salerai oppido emergentibus.Chorum qui.3.p,m. ab eo recedit, Rabicis nomi-natur.- alter, qui palE m. ab oppido diftat,Gfbelis: tertius, qui pari fpatio ab co ab-eft,Gurgus donnæ appellatur. Hi confluentes Salcmis oppidi molendina voluut, dein raagno Salemis fluuio ex propinquis collibus hyemalibus imbribus colledo mifcentur.Dilapfus Salemis amnis,Magninqpine ami/To,Deliaprimum,moX Biligcrus, aedemum ad oftium Arena: nomen accipir.

DE MAZARA VRBE.

C A P V T V.

Azara (mediaprodufta)poft Arenaefluuiuad.p.m.x.extat vrbs, quam mare alluit. Hæc prifco tempore, cum Selinis ftaret, oppidu-lumerat,amp;: emporium adfluuium ftagnumque ciufdemnominis fitum: quod ab Annibale Gifconisfilio,nullonegotiocaptum, ex li.i4.Diodorigt;qui primus inter vctcres ciusnominismeminit,paulo fuperiusretulimus.Procefluindexuicirciter annum falut.826. a Sarracenisvna cum reliquaSicilia occupata, in eam vrbis formaqp qua nunc cernitur, adauda 5° cft,regioniquenomendedic.Eam deinde anno falut.io8o.Rogerius Normannus Sicilia: Cornes fuperatis, ac pulfis e Sicilia Sarracenis, mœnibus cindam, amp;nbsp;arce raunitam,curaPanormoRobertusGuifcardus frater eius germanus potirctur, Regiam fibi conftituit,de5ietoque in ca Stepha^o Rhotomagenfi primo Epifco-po,acædecathedraliteftudinataSeruatoricxtru(fta,fcdemantiftitis (vtamp; cft hodie} petpetuo eam fanciuit: vt eius diplomate dato Mazara: anno falut.iolt;)3.menfô Oftobri,conftat. Vnde adhuc vicina:,neqUc adeo ab carecedentes vrbes, etiam-quc Panormus ipfa portam vrbis a Mazara appellatam habent, qua ca turn temporis frequentiffime adibatur.Quicquidenim habet dignitatis non adeoantiqua:, Sarracenis id Normanmfque acceptum merito feret. Nam quod tota ea regio ab 4° Himera amne âd Drepanum vfque, Vallis Mazara: appelletur, id per diuturnam Sarracenorum Regis» amp;nbsp;fubindc Rogerii in ea habitationem obuenit. Hodie ve-rofrumenti,vini,olei,amp;pecorisexuberanseft. Stagnumilludmaritimum,quod eius mœnia occidentali jalluit, cum per mille ferme palTus in mediterran ea pro-tcndatur,portuofum eft, amp;nbsp;paruorum nauigiorum capax. quod ideo (ni fallor) a Diodoroamp;Ptolemseofluuius appellatur,quiafluuiolus e meditertaneis duobus fontibusa Salemi oppido.3.p.m. diftantibus,(quorum vni Sanagia,alten Rapica-lidus cft nomen) exortus dilapfufque in illud influit; a quo amp;nbsp;oppido nomen fuif-fe irapofitum authores fcribunt. Mazaram vrbem amp;i ftagnum ad mille pafluS promontorium Caput fœtus vulgo,Caput fœderiseruditis nominatum fequitur.

5 quod Afncælittoribus reliquaSiciliapropinqult;is cITe nauta: predicant. A quo deindep.milleTurris eftSibylliana, aSroyllaCuma:a,qua Lilybaïumnobilitatü pethibetur,appellata. Et vlterius fluuiiMarfalx eftoftium, qui p. m. quinquea marirccedcnscaputhabetexpluribus fontibus,quibus ab ipß re Caput fluuii nomen inhxret;augeturque moxafontemaximo Fauara nominato. A capite isa-mnis vfque ad fauces domefticis quorumuis fruduum ai boribus cft refertiflimus.

M i

-ocr page 154-

15lt; DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Ad cuius etiarn capita, traftumquc qui inde advrbemvfqueprotenditur, aqux-duótus lapidei magna parte diruti adhuc vifuntur : quibus hæ aquæ olimadLily-ba£:umvrbcm,quænonproçul inde abeft, deducebantur. Sed haclenus de meridionali latere.nunc fcpten-trionaledefcribamus. i

F. TH. FAZELLI SICVLLOR-DINIS PRÆDICATORVM, DE RE-bus Siculis, prions ifecadis

L I B E K KIL

DE LILYBÆQ, TERTIO SICILIË prQmontorio, vrbe ^ amp;nbsp;puteo:

C A P V T I.

Ilybævm, tertium Sicilië promontonum,fequitur,Zephy* rium amp;: Libyam (a qua p. m. 1x7. diffidet) refpicicns, tribufq; p* m. fub aquis protenfi|m. cuius faxa, quod tribus fere cubitis maritcgantur,cxca vocatVergiliusÆn.j. SaxisLilybxiacæcis. Flexolittorebrachiadextrorfumrcpr^fentatjamp;porcumibiiacii natura tutiflimum atqueampliflimum. Ad quem quiaperfta-gna (quçhacetiamnum çcate ante vrbem, qua marialiuitur,oc-cidenternquefpcdat,appafbnt) nauigantibus erat itcr,difficilisadmodumolim ingreirus,nec nifi peritis expe?tifque obtinendus patehat,vt lib.i. Polybius fcribit. Fauces autem eiushodie iadis inprofundummolibus,quarum adhucmagnaibi congeries fpedatur, nullis nauigiis fubiri poiTunt. Cuius obturationis Roraani pullis aliquando Carthaginenfi^us, Gaptaquevrbe,f^untur authores. in hoe promontorio vrbs eiufdem nominis olim erat, mœnibus, foflis, ac ipfo portu mu-nira,vtidemPoIybiusrefert:conditaaPhoenicibus longo tempore poft Sclinini. Dequainhuncmodumlib.i4.Diodorus: Annibal(inquit) Gifconisfiliusingenti claflé Africo man permenfo, contra Selinim vrbem veniens, ad proraontoriuni Lilybxum,quo in loco longo poft tempore eiufdem nominis a Phcenicibus xdi-ficataeft ciuitas,exercitum omnem expofuit.Vnde Cic. m Verrem Lilybxos qui' 4® dem barbaros, vrbem veroipfam, 7. fplendidiftimam vocat. Eius quippefitusamp; terra amp;nbsp;mari incundiftimus eft. Nobilitata vcro fuit Sibyllæ Cumana: incolatu arque fepulchro,illius nimirum quæ duo volumina, parcius Tarquinio Prifco pretium ofterente, exuftit. Vnde Solinus : Lilybitano (inqui^ promontorioLilybxu oppidum decus eft Sibyllæ Cumana: fepulchro. Diodorus autem lib. 5. Sc Ma-crobius libro Saturnaliorum, non modo vrbem, fed puteum etiatn Lilybxumcelebrant. De quo plurafabulatur antiquitas. facernanqueapud fuperftitiofos erat veteres: e quo bibentes ftatim vaticinari videbantur. Quod opus dæmonum fuif fe,quiconiediiris futura prxdicerealiquandocenfentur, Chriftianusnemodu-bitat. Putcusis plane eft hodie quiin templo. D. loanis Baptiftæad verticempro- f® montorii magnifiée extrudovifièur. *Vrbs vcro etfi defeccrit (quod per quem contigerit,h^denus ignoratur) moeniatamen amp;aquæduduumædificiorumque nobilium,amp;pleraque alia fui non obfeurareliquitmonumenta. Sedamp;promon-toriumipfum in parte nomen adhuc retinet.Caputetenim Boei,amp; ædes in illo facta aS. loanne de Boeo habet nomen. Qi^ tandem anno falut. 1 y yy. fub maioris tuitionis vrbis prxtextu, a Caroli Cæsaris miniftris minus accurate fob

icquaca

-ocr page 155-

DECADIS LIBER VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137

zquataeft. Anno quoep falut.1j36.cum ad nouavrbis propugnacula excitanda, inter eandem zdem amp;nbsp;mcenia nouæ vrbis fundamenta foderent, in folum marmo-reis tabulis ftratum,longum amp;nbsp;pró ratione latum, atque marmoreas aquarum pilas, amp;aqua:du£tus ingentes incidcrunt: qui bus aqua: Rayhalia,Yhadidis,amp; Sul ranis Sarraccnice hodie didx, quæ ad aquilonem.p.m. j. ab vrbe abfunt,in Lily bçu deducebantur. exiftimaturnqs eftfpatiumilludmarmoribusftratum Lilybæivr-bisolimfuifle forum. Lapicidinae complures funt extra vrbemfubrerraneæ,amp; inftarHumana: habitationis latiffime excauata:. Scribit Strabo lib.6.virum quondam, cui Strabus era t no men, ad eo perfpicaces habuiffe oculos, vt e Lily bæo hoc promontorio, elaflem e portu Carthaginenfi foluentem confpicatus,nauium nu-merum,velorumque fenem d^mmcraret. Quod Valerius, Plinius,amp;Solinus a Varrone mutuati etiam tradiderut. Sed amp;nbsp;hodie fereno cœlo gYhadidi loco pau-lifpcr extravrbem edito,Caput Africæ qudU Bonum hodie, fed Mercurii promo-toriu Veteres appellarunt,cernitur. Hæc vrbs cu Romanis primo bcllo Punico, cum Carthaginenfis effet imperii, plura bella geflit : a quibus tandem capta eft,vt ini.lib.Polybius:amp;nosin hiftoriis. Super niinis Lilybaei vrbis Marfalaciuitas procelTu temporis fuit ereda. Sed a quibus,amp;quo tcmporefueritcondita,etfï nobisfitincertum: a Sarracenis tarnen non défunt quÜlfferant eamamp;exciratam, amp;nomenadeptam, vel obidquodMarzalaSarracenice,Portus DeieftLatine. ^® Indomoquadam huius nouævrbisruinis affeda lapidis marmorei fragmentum

Latinis his litcris inferip turn hodie legitur:

L. Cæsar/ F. L.

V ALENTINI.

Pao F0ELIC1 Semi’^r Avgvsto M. VaLERIVS QviNTlANVS.

V. C. CoN. P. S. Clementiæ PlENTlQ^Æ

E;vs Semper Dicatissimvs^

Hic galli amp;gallinxca:teris totaEuropa amp;nbsp;Afrj^ magnitudine prxftanr. qua 30 cos velafoli natura, vel a paftu, vel ab ipfo denique cœlo adipifei cenfendum efh Quodfanemihifitverifimile velhoc experimento.Cum enim annofalut. 1J17. amilitibusHifpanis,quiadfedandos Sicilië motus, ob Ferdinand! CatholiciHi-fpaniæ amp;nbsp;Siciliæ Régis obiyjni exortos, menfes (ÿuinque oppidanis expulfis Mar-falam incoluerant,quicquid ibi vfquagallinalum erat, dcuoratum effet,regreffif-que ciuib. reftituedo ibi earü fœtui aliquot cóiugum paria e vicinis oppidis tranf-portataelfent,natosexillis ullos vidimus paulatim agente cœlo,adpriotemex-creuiffe corpurum magnitudine. Marfalç deinde ad flexuofum littus ftagnum adiacet Stagnonum vernaculehodie didum: vbi quinque paruulæ funt infulæ, amp;nbsp;falinç complures. Qmßus deinceps Caput S.Theodori,Burruni vulgo nomina-40 turnfytroqueenim nominevocatur) ftatim praefto eft.Vbi thynnorum pra:cipua perfingulosannos exercetur captura. Huic vltctius Acithii amnis Ptolcmxo, Birgis hodie appellati, oftiu fuccedit. Emanat is flu.cx duobus fontibus fex p. m. a Salemi oppidoemergemibus, altero S. Georgii, altero Maniadaino. In con-fpeduhuiusorx,qu£einterLilybxum amp;nbsp;Drepanump.m.i8.interiacet,inpelago tresinfulx funt propofit3evelutobiedæmoles:Ægufa,Sacra,amp; ProbantiaPtole-mæo amp;Plinio:Fauognana,Maretimus, amp;nbsp;Leuanfus hodie vocatæ. De quibus difFufefupralib.i.cap.i.diximus.EtineuripoparuulainfulaFormicaruminteria-cet. Intotahac orafalinæ funtplurimæ:inquibus effufo mari fal æftu concodum gignitur:exquoDrepanitæimmenfumfaciuntquæftum. Cxterum Ptolcmxus hicÆgitharfiim promontorium,amp;Segeiï:anufn emporiumnon redepofuit in ï° tabulis: cumDrepanum non praecedant,fed fequantur.

DE DREPANO VRBE.

C A P v T I I.

M 3

-ocr page 156-

138 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REB VS SICVLIS, PRIORIS

Rep anvm p.m.i8.poftLilybxiimfequitur,vrbsinfignishodieipD-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puloamp;nauibusftcquens.Aquibusvcro,amp;quoprimumtcporcfuc-

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■’^ condita,ab authoribus, quorum opera habemus, non eft proditUi Sitaeftincherfonefo,amp;:ad eiuscuruumlictus. vndeDrcpanu,quod curuum fine falcem G rçcis fonat,eft denominata.quanquamGræci cry mologiam nonnihil conuertant:qui fic appelJatam earn volunr,quod Saturnus Cœlio patri virilia cum amputaflet, cruentam falcem, quam drcpanon vocant,in hunclocumproieccrit,quopoftea vrbsconditaDrepanafueric vocata. Porto Græcorumfuifleædificiuifi,velutiamp;ErycemTroianorum,dudaper manus Fama docet. Quod ipfum c^as inter Erycinos amp;nbsp;Drepanitas inueterata eftfimultas, ï” quorumilli Drepanitas cótumeliofe Græcosappellant,probarevidetur. Habet portuininfignem,amp; Æneae acceflufVerg.j.Æi^referente) nobilitatum.Inquo fcopulusnonadeo^xiguusarci vetufltffimajjfed state meareftauratat, qua Colu-baram vocant,qusque apud eos vetuftatisftgnificatione in prouerbium abiir, locum dédit. Primo bello Punico fuifte vrbem honeftam, amp;nbsp;illi bello fatis accom-modam,Iib.i.Polybiusindicat.Dequaamp;: Cornelius Nepos infuo de virisilluftrib* Iibello,quem Plinius fecundus imifatur: Attilius (inquit)Calatinus dux Romano-rum aduerfus Carthaginenfes miflus, a maximis munitiflimifque ciuitatibus En-na,Drepano,amp; Lilybso hoftilia prsfidia dciecit. nbsp;nbsp;Eo tarnen tempore non illius fuifte magnitudinisquahodicconrpicitur,mœnia vetuftshabitationisfatisoften- ^° dunt. Mea nanque state quatuor fere larium milibus incolitur, amp;nbsp;maximis mœ-nibus propugnaculifque aCAROLoCÆSARE Sicilis Rege munitiffima eft red-dira.Cherfonefus prsterea,adquamfitaeft,dumEscfcribercm,ininfu]amarcé-que Sicilis tutiflimamredada eft. Inter Drepanumamp;Heliaminfulamvti olim, itaamp; hodiecoralliumgigniturlaudatifliftium,vtlib.32.cap. x.Plin.fcribitjamp;vfus reiteftatur. Drepanenfemarcomni genere pifeiumrefertiffimum eft, loeuftis prsfertim,quoscarabos appellat Ariftoteles.Suntaütcruftacei, rubenticorpo-re,aculeatoamp;afpero,collo extenfo,amp;plurib.pedibus,quib.forcipes défunt. Abu-dat quoquegammaris, qui l^b eftapud Plin. amp;nbsp;parum a locuftadifferens. Inagro Drepanitano ad radices EryÄs montis argenti eft minera,quam vulgo Argenta 5® liodie appellant:licetciusvfumminime exerceant. PortuDrepanitanoemen-fo,duo occurrunt fcopuli:quorum vni Bonum cofilium, Porcorum alteri eftno-men. Et mille prope fequenti ordinem paftlis turris S. luJiani occurritad littus.Et paulo poft non longe alittore paruula eft infula ab Afiiftllo dida.

DE ERYCE MONTE ET

VREE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

C A P V T III. •

4«

^^RepANo ad mille ferme paftus intcriacente planitiejqusChcrfonefi Drepanitani ifthmuseft,qucm Aufter vehemensfrequenterinfeftat, Eryx mons apudpoetas amp;nbsp;hiftoricoscelebratiffimus imminet. Qjaera fubeuntibus templumD. MarisAnnuntiats *amp; Carmelitarum adiun-dumillicoenobiumtotaSiciliaceleberrimum occurrit. Monshicfolusfineal-teriuscuiufquammontisconfortio perftans maris fludibus, qualtaliamfpedat, alliiitur:atqucaltitudine,exceptoÆtnaamp;:Nebrode,omnes Sicilis motes fuperat. Potiflimo anni tempore nube cooperitur, ideoque tum neque fole neque fereno cœlo fruitur: aeris nihilominus tantam habet clementiam, vt ad centum amp;nbsp;vigin-ti ferme annorum statem ibi plmimi iiïcols peruenerint. vnde aui proauique ve-teres fabulas ftrmonefque maiorum iuJenibus enarranr. nbsp;nbsp;In eius vertice plani-

ticseft,vbiolim Veneristcmplumeratomnium ornatiffimum atqueopulenti/ÏÏ-mum. Etpauloinfra,vrbseiufdemnominis adhuceft,difiïcillimam Habens ex-pugnationem, vtlib. r.fcribitPoIybius.Qus licet ab editiffimo monte pendeat, putcos tarnen perennes habetpIurimos.Sed amp;nbsp;vnaqusque domus pro ratione cifternam

-ocr page 157-

DECADIS LIBER Vit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;139

ciftcrnamoftentat. HancEryx,BLitis,qui Bebryciaob tyrannidem pülfusIiucco-fugerat,amp;Lycaftxfilins,afundamentiserexit,amp;:vna cum montefuo nomine in-figniuit.qui,quodLycafta macerob infoliram pulchritudincm ab accolis Venus appcllarctur, Veneris filius ipfe quoque eft diólus.Cumque decedcnte matre opi-* busamp;impcrio cxteros regionis heroas antecelleret, templum ingens in arce marri Veneii,quxindeErycinæcognomentumaccepit,condiditdicauitque,acvafis facris amp;nbsp;donis quam plurimis exornauit.Quod,mortuo Eryce, æuique curfu non folum cultu amp;nbsp;donariis non cft imminutum, fed mira etiam incrementa fufeepir. Nam prêter honores a conditoreinftitutos, Dædalusc^ioque genere Arheniefis ^*^ architeólura pr^ftanti/Emus, Minoem Cretenfium Regem fugiens, aCocalo Si-canorumRegeexceptus,cum p^abruptaprxcipitisamp;r vitramodum editxrupis iterad templum eilet anguRum atque difficile : in eo faxo mira arte murum duxic amplilTimum: quo vix atque aditus adfacraftixdemfacilesfuntredditi, Arietern quoqueaureum Vcneri amp;: Eryci in templo tam eleganti artificio fculpfit, vt viuus propeab omnibus putaretur,qucmadmodum Diodoruslib.y.refert. Æneaspoft-eainltaliam cumpluribus Troianis veniens,plurimumilludexcoluit,donifque variisdecorauit,vt Thucydides lib. 6. amp;nbsp;Diodorus lib. y. commémorant, Siculi præterea multis poft feculis maxima rcligione)amp;: fubindî Carthaginenfes hac re-gionepotiti,picntiffimecoluerunt. Sed omnium celeberrimc Romani totam Si-ciliamadepti,fignisargenteis3ureifque,acanathematis etiam plurimisexoma-runt.Quinimoamp;puerorum Iudis,mulierumque confuetudine,abieâatriftitiai folutiffimahilaritatefacra ibidem Vcneri peragebant.cui captas quoque in perpetuum minifteriumfœminaseSiciliabarbarifque gentibus, locatafque etiam, confecrarunt.Quarumdeincepsmultitu^inctemplûrcfertiffimum fern per fuir, vtlib.6.tradiditStrabo.cuique(quodmemoratunoneftindignumX’^3(ftaadece amp;feptemSiciliævrbibusnumcrofîauritributain fingulosannosdecreucrût:mi-litefqueducentos ad rempli euftodiam perpetuo deftinarunt.Denique amp;Romæi ne e Siciliadeccdcntcs,tantx huiusDeæ memoriam oHiterarent, duo ei tepla æ-dificarunt, vnum, ante portam Collinam : in quo ciu«mulacrum quod M.Mar-30 celluscaptahac vrberefponfoSibyllç Cumana: Roma tranfuehiiuircrat,rcpofue-

runt. altcrum, in Capitolio: ad quod dedicandu Fabius defignatus fuit, vt author cftLiiiiiis.Scribiintlib, r).Athcnxus,amp;; Ælianus lib.i.in hoc tcmploprifco tempo-reftatutis quibufdam anni dieb. mille columbas a^parere folitas,amp; ob id eos dies anagogas ab Erycinis appeflatos, quod peregrinationis dies Latine fonat.Credc-bat enim vefano errore duda antiquitas, quolibet anno eifdem diebus Venerem ex hoc Erycino templo in Libyamproficifci,eamque abeunrem columbas comi-tari, amp;nbsp;cum ea Libyam petcre. Poft nonum veto profedionis diem, columba vna. exiisquæVeneremvfqueinLibyamfccutæ fuerant, ex alto veniens mari templfi hocvolatuingrcdiebatur,*atquc feftiuajVtaduentantis Veneris praenuntia,tem-40 plumcircumuolitabat:max cæteræcolumbæ vnoagmineaderant,amp;templuin-greflæ maximo plaufu rempli parietes,tedum,amp; aras ipfas volatu fuo circumibat. QinbusvifisEryciniprofundiffimogaudio,cantibus,conuiuiis,amp;:omnihiIaritate fimul,amp;vniuerfis ex vicinis oppidis populus inVcneris honorem diem feftum co-celebrabat: quod columbaeaduentantis Deæ vel certiffimum client indicium. Templum hoc cum vetuftate poftea collaberetur,aufpiciisTy berii Cæf,ex çrariô pop.Romani reftitutumfuit,poftulantibusidScgeftanis:quicu illudaTroianis, ad quos amp;nbsp;ipfi originem fuam referebant,fundatum inccptumquamp;propofuiircnr, libentiusillereftaurationis curamfufccpit,vt Suetonius inTyberio,amp;lib.4.Cor-^ neliusTacitusmemoriæprodiderunt.Id tarnen templum refert Strabo,fuo tem« jô porevnacumeinscoloniadefcrtumfuilTe. ^ Steftratautemolimihipfo montez'

vbi arx cft hodie vafta dingens,amp; in rupe nAte excelfa amp;nbsp;præcipiti,ac amplo vetu-fti operis ambitu, amp;nbsp;magna fui parte quadratis ex lapidibus ftruda: in qua nullum quidem facræ ædis veftigium in fuperficie apparet : folum duntaxat arcis excaua-tum plures,amp;: eos maximos fubter prodit lapides.quin amp;nbsp;folTorcs in diuerfi coloris lapillulis telTellatumincidunt pauimentum.quodErycini templi monumentum

1

1

-ocr page 158-

140

DE REBVST SICVLIS, PRIORIS

eße non ambigimus. Lapis quoquemarmoreus «täte mea Latinis bis litcris in-fcriptusibirepertuseft : Deæ Veneri Erycinæ dicatum. Vrbsipfamutato priori nomine adhuc extat,Mons Drepani vulgo appellata,ob id quod Drepano mönsi-pfeprominet.Inarchiuoautem regio Mons Sandi lulianihodiedicitur, quod fvt, fama per maiius dudaErycini prædicant) cum aliquando ea vrbs dure ab hoftib-eflet obfefla, repente Diuus Iulianüs,quem Baronem amp;nbsp;militem appellant,armis indrudus fuper mcenibus eft vifus.cuius numine territi hoftes, partim fugati,partim vero non longe ab arce in loco cuihucufquc Fofla Bufcainorum nomen eH, mortui funt reperti.quomiraculo vrbs afl'erta,abinde cognomentum amp;nbsp;infignea ^^^ Diuo fufcepit. apud eruditos tarnen amp;nbsp;vetuftatis decus, amp;nbsp;prifcum nomen incor-ruptum perfeuerat. Antiquitatis figna, quae j^ ea adhuc vifuntur, huiufeemodi funt.In fingulis ædibus vetufta amp;pro familiarum proportione cifterna eft. Domus eft collapfa, quam corrupte Pifcinaïkpollinis Erycini appellant.Portx vrbisdux: qua Drepanum petitur,vna, amp;nbsp;altera a Spatlia dida.Retinet amp;nbsp;pleraque alia veteris ædificii ex quadrato lapide veftigia. Sed cum forma careant, quid olim fuerinf» ignoratur.Nobilitatur autem vi^shodie Alberti Carmelitæortu,piiviriamp;mira-culis præclari.Sed nosE^ce omiflb itineraiium perfequamur. A d radices Erycini montis,quae marialfuuntur,poftDrepanum vrbem ora eft Bonagia vulgo ap-pellata.Hæc eft ora illa Æneæ illætabilis Anchifxgenitorisinteritu.cuiusièpul- jj chro amp;: ludis funebribusfuitilluftrata. de quib. lib.Æn.x.amp;.y.abunde tradatVer-gilius. Ad quam oraamp; Dionylius Alicarnalfeus templum ab Ænea Anchifa^eon-ditumhacinferiptione refert:Diuiterreftris,quifluuii Numicivndasgubernat. Statio eft in hac ora eiufdem nominis,paruarum cymbarum capax,amp; thynnoruni captura. Quam non longe fcquiturfoijp ingens, ftatimque in marc procurrens,a Buyhuto Sarracenice nominatus,adlaxadamaluumpotus femel efficaciffimus. cui vlteriusadp.m.fere.j.Caputcophanifucccdit.Etdeincepsadp.m.y.Ægitbar* fuspromStorium Ptolcmxo,(licetordinem nonferuaucrit) Caput.S.Virihodie, atcmplohuius Diui (qui^b Christi fidem vixannoætatisfuædecimotertio mortem fortiter oppetiitji^ fcopulos fito, appellatum occurrit.Id templum mi' ^^ raculorumfamaceleberrimum,amp;confluxu hominum toti Siciliænotiffimueft. quod quifquis a cane rabido morfus inuiferit, prxfentaneum amp;nbsp;nunquam nó verum habet remedium.Promontoriura eth nullam hodie teneatcoloniam,puteos tarnen exhibet perennes,amp;inier duos angulos in m^ee procurrentes,ftationcha-betnauiumcapaciflimam. Cuialittore.yoo.pafl'usrecedensincubartupesquç-damareliquomontediuulfa,Conterrana appellata. quam vrbem olim fuiffe,K terrxmotu difiedam nulla authoritatc, nulloque figno vulgus prédicat. nbsp;Hoc promontorium vbi fe curuatolittore ad meridiem deftedit,finum tota Sicilia maximum, fed importuofum, Gulfus caftelli ad mare hodie vocatum, habet:queni duo efficiunt brachia. Quorum vnum ipfum eft Ægitharfus promontoriu,amp; Ca- ^o putRamieftalterum. SedabÆgitharfo littoraliapercurrentiadp.m.u-Ceta-ria fuccedit Ptolemæo, (ita dida quod thynni,quos ceteGræci vocant,ibi freque-ter amp;nbsp;capiuntur,amp; fale condiuntur) Scupellus hodie nominata, piratarum ftatio. vbi Piacentini Friderici fecundi Cxiaris aerate oppidup duce Obdone erexerur. quooblocianguftiam, amp;nbsp;hoftium maricimorum incurfioncs relido,Corilione in mediterraneis coluerunt,vteius diplomate conftat. Cuius oppidiruinacadhuc fparfa:cernuntur,folaturri eiufdem nominisfpeculaperftante. Emporium Sc-geftanum ad p.m.y.fequitur:quod p.m.ji.a Panormo diftare lib. 6.fcribitScrabo. cuius minima apparent veftigia. nbsp;nbsp;Non proculinde Caftrum ad mare(oppidu-

lum,frumentique emporium,quqd aFridericofecundoSicilia:Rcge funditus euerfum, hodie fola arce amp;nbsp;vic^ colimr)diftat: a quo finusifte ingens hoc tempore nomëfufeipit. CrinifiusdeindeflnuiuseftThucydidi,Diodoroamp;Plut^cho, quiaSandoBartholomæoabædicula eiufdem nominisnuncappellatur.Oritiit aduobuscapitibus,quorumvnum fupra Calatafimum furgit : alterum aftrido Soricis amp;a planitie Habiræ. Ex quibus dilapfus Segcft3m,quam adleua relinquit, præterlabitur: vbi Frigidus vocatur. quo loco Timöleontis contra Carthaginen-fesvi- i

-ocr page 159-

DECADIS LIBER VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

fcsvidoriatefte Plutarcho inTimoleonte (cuius verbisamp;contextuhuncipfum fl'Crinifium drecuriofo ledori apertiflime conftabitjfaftuseft infignis.Augetur deindeprimum ex balneorum Segeftanorum aquis, amp;nbsp;mox Herbefîæftuands , fontis^quiGurgushodienominatusfluuiolum Calidumappellatumftatim facir, amp;molasconuoJuitJcongreflumadmittit:amp;fic audusin mare erumpit. Nomen habuiffe aCrinifio Aceftis Regis patre pleriquc cenfent : etfi quod akashabeat ri-pas Crinilium Græce didum fuiffe quidam contendant.

10


. DE SEGESTA VRBE


Capvt IIII.

Mminet Crinifiioftioamp;: buic ora«admeridietnp.m.f.Scgeftavrb3 ^^ fé^â vetufta,in colle vndiqj prçrupto iacens,Barbya vuigo hodic dida. id quodJiquidooftendûtfuIphureæaqua:vicinæ,SegeftanzaStrab. ap-pellatæ:Hcrbefus fons propinquus, Segeftanis orcus agris Solino: Crinifius fluuius Plutarcho,qui Fluuiusfrigidus eft hodie,vtdiximus: emporium ad oram ficum,Segeftanorum a Strabonc nuncupatum, amp;nbsp;tota hatclit-toralisoranominataaThucydide libro.y. amp;nbsp;Polybio lib.1. Segeftana.Stupendx prætcrea vetuftiflimi operis ruinx,quas ibi elfe in contextu rccenfebo,apcrti(fimc luencidem loquuncur. Hue acccdit.quodi’tolemxusmediterraneam Segeftam hoclociponitiutabulis. Fuit ante condita ab Ægefto Troiano,fuadcntcÆnea, vtDionyûns Alicar. tradit. Laomedonte enim return in Ilio poticnte, cum quida nobilitateclarus,cuius nomen feriptores non cxplicant,ab eo defeiuiflet, reus capitis cura omni vinli ftirpe condemnatur.Filias vero eÿs,quæ plurcs eran t, cum hincindccorumcasnecare,indeTroianis nuptuidarc^unimetutumRégi vide-retiir,inSiciliamper mercatores peregrinosdeportari iufsit. Delatus forte fortult; nafueratineademnauiadolefcensquidam,claro Phrygioque etiam ipfe generc orras : qui vnius ex virginibus amorc correptus,matrimonio illi iungitur: hmulqî nigneabinfulanisexcipiuncur.vbicumaliquandiuabfqjfedibushabitairent:mu-lier ilia infantem peperic. qui quod in fyluis atqj inter captas fuiflet editus,Ægcftus eftappe!Iatus.cumautemadoleuiflet,Troiammortuis Laomedonte Phrygio,pa-treinfœlicique rnatre,perrexit.vnde non diu poft mifero illi us vrbis excidio füge« recoadus.cumElymo regiifanguinis focio Siciliam ad hxc locareuctfus eft.(^o cumprufugus eodem ferme anno amp;nbsp;Æncas fortune ventorumqueimperioad 4° cosdelatus, refticuendo Troiano nomini fuafiffetvtvrbem fibiillic circa Crinihu flnuium vrerque vnam conderent:perfuafi continuo AEgeftus AEgeftam, Elyma veto Elymus non longe ab ca fibi vrbcs ædificarun t, fuum quifque fuas nomen in-dicentcs.Qiiæ vtcitiuscoaJefcerent,adiiciendæ multitudiniscaufa,exea genre quam fecum nauibus aduexerat,in vtrâque vrbem eolonos adferipfit. Sed in AEgeftam imbccillestantumelFœtofque fencs aca:grotos,obaquasfi.ilphureas quaî circum ealoca fiant,congeffit. quam quafi fub Elymi ditione elle voluit, turn quod ob regalem generis feriem Ely mo hic honos deferendus, turn quod auguftior hic vniendæ ciuitati,conciliandoque populo titulus videretur. Quocirca vtriufque vrbis incolas Ely mos vocari placuit. Quod iui breui tam aulpicato principio in-5 ualuit, vtamp;finitimi, vniuerfiqueilliusregions habîtatoresElymifibi cognomen vitro vfurpauerin t. Nee ab his,quæ fufius Dionyfius Alicarnalleus fenbit, Strabo diucrfiuntradidit, cumTroianos a Philodetc ad Erycem vnacumPhrygio AE« geftamiftbs AEgeftæ mœniafccilFc memorat. Nee Cicero ab eis dilTentit, qui in Verrem.6. Segefta (inquit) oppidum peruetus in Sicilia eft: quodab AEncafu-giente al roia, atque in h.xc loca veniente, conditum demonftrant.Cum quibus

con-

-ocr page 160-

14» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

cöhuenitamp; Thucydides libro.ékCum Troianos vrbeincenfaprofugos,amp; in hane Sicilian partem delates, duas has vrbes condidilTe referr. AÈgeftani aliquot poft annos AEne2E templuminhacvtbc,honorefquediuinos vouerunt,vtidcmDio-nyfiusrefett.PhilippoquoqueButacidiCrotoniatx,Doriei,quiHeracleaminSi- , cilia cöndidit,focio,ob fpeciofiflimam corporis formamheroico monumcnto cxtruólofolenncs fepukura: cius hoftias obtulerunt.Quöd nulli ahimortalium antcaconccfrtimfuiflclibro.y.fcribit Herodotus. Sedlicet vrbspriusa condi-torc AEgefta fit appellataèa Latinis poftca,qui AEgeftanos fefe appellari ignomi-niofumdliccbant,quod^humile amp;:fordidumefl'et nomen,prarpofita litcra.S.Se-geftaeftdida. Verum cum hæc vrbs xuiprocelTu, virium fuarumdiuitiarum- ’’ qucfidüciajabÀgathoclc SicilixRegedefciuiÄetcoppidanisomnibusapudflu-uium Scamandrum interfediSjCxul^us, transfugis, omniqueid genus turba a vi« Óbore repletacft.quamdcinceps non Segeftam,fcdDicæopolim,hoccftiuftani ciuitatem,quodiuftoinciues eiusfupplicio animaduertifict, appellariiuftït,vt lib.io.fcribitDiodorus.Siquidemanteidtcmpus validamfuiirc,amp;cumfinitinii5 non infoeliciteraliquandopugnafl'e,apudfcriptorcs confiât. Quo nomincamp;apud Thucydidem hb.y. potcfis vocatur,cum ab ea Selinuntios fuperatos, viifiorixquc nonindignis trophxis claruifle commémorât. Refertex ArifiidePlut.irchus in Parallclis,in ca AEmilium Cenforinum fæuilfimû fuifle Tyrannu m, qui, fi quis nouum cruciatusauttormentigénus excogitairet,eumdonare muneribusfolitus ^® fit.Qiia fama cu Aruntius Paterculus cquü ex acre fabricatii crudeliffimi inuctiin-uenturri fub niagni præmii fpeci,qüafityrannocrudeliqueingeniodigniinini'J' nuSjobtulilTct: illé fiupeFaólo,alienatoque a tanta fæuicia animo, ipfum artificcro, vt quam pœnam ille exteris cXcogitafiër, omnium primus ipfe fubircr,ineocon’ fi:rictummoxcTarpcio monteprxcipitédedit. EratSegefix interreliquaDef rumfuperftitionis figna Dianxfimulacrum exxrefingulariopere confeüumjn fummaapud Segeftartos vencratione fvt in Verrem Cicero traditjamplumamp;cx-celfum valdcjcum ftola æ«teamp; habicu virginali,quem eius magnitudoingensno adumbrabac,fed cu procc^atc virginalis forma rcfplendebat. Pendebantab eius humerofagittx. finiftra arcum,dtxtravcrofaccm ferebat ardcntem.Hocfignü 1’ aPccnis,Scgefia,cumfi.ionom!nenulIoque hortante bellum mouifier,fuperata, i capta,difieftaque,cum rcliquis omnibus fignis ornamentifque CarthaginenijCui magnoiddecorifuturum fidc^ant, dcportatumefi«Quodpofialiquotannos.E Scipio iunior,tertio bello Punico expugnatadirutaque Carthagine,inde3blatutn * Segeftanis reddidit. Qui eo beneficio affedi, fuis illud fedibus fumma cum duiu f gratulatione ac lxtitia,amp;: in bafi excclfa repofuerunt:eique in capite rypisregiis.P- : Scipionis Africani nomcn,totiufqucliberalitatishifioriam,in perpetuum gratia- ! nimiargumentum incifam adiunxerunt. ld deincep%cum VerreseSegefiaftbi auferrcdecreuilTet, ob maximam, qua ab omnibus colebatur,rcligionem,nemo neque ciuis, neque feruus, nequeperegrinus proprio loco aufus eftdimouerc. 4* quodcumaquibufdam Lilybitis,cifquectiamrei ignaris,amp;:mercedecondudis, conclamantc fenatu fublatum efict,matronxac virgincs Segefianx omnes coue-nerevnguentis perfufæ,thureodoribufqueincenfis,amp;irtumquafitotiusvrbisfu-nus vfqueadagriSegeftanifinesmuItiscülachrymis,gcmitu,amp;:eiulacufuntpro-fecutx. nbsp;nbsp;Hxc vrbs Romanis Sicilix dominantibus libéra erat: quam amp;nbsp;cum po*

puloRomano non foJumamicitiaamp;focietate, fed cognationeqiioqueconiunda fuilTc in Verrem.6. fcribitCicero. Earn veroquispofi Carrhaginenfespenitus delcuerit, incompcrtum habco. Huius cadaueris cu ante me nulla apud noftra-tesfuilfetmemoria,(quippe qtii SejelhammagnavctufiatisimperitiaConterra-namfuiircTeredideranQcxaumorui^collationc amp;: argumentis apertiffimisprO') prium nomen abinteritu à nobis vindicatumefi. Habet adhucantiquiMtisnio-numentavifu dignifi)ma.vrbcmenim,qux afccnlum habet nondifficilcm,licet anguftumamp;arteelaboratum, ingfcdicntibusfiatim theatrumoccurritfemiditu-turn.fanumquoque intra mœnia,plifci opens monumentum,quadratis ex lapidi' bus,tefiudinatûac integrum prope fupeicft;quod inDiux Manx cultu tranlamit.

Cxtcraç

-ocr page 161-

DECADIS LIBER VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143

Gætcraque vrbis omnia magnis lapidibus proftrat3,ac cifternç plurimæ adbüc in dirutis domibus aftedæ confpiciuncur. Sub vrbis vero mœnibiis dextrorlum ^ntequam vrbem afcendas, rcmplum Cereris cft maximum, nulla pene ex parte , violatum,trcdecim vrriuiquefublimibus coIumnisfufFulcum, in quo nihil pratter t^dumdefideratur,Cererismedia produda abimperitis vulgo hodie nominatö, Segeftanæ vrbis proftratæ nobiliflimum vetuftatis monumentum.Extra mœnia idfiüt conditu,quod Cereris templa femper in angulis ac feceflibus,quo frequen-terhominesnonconfluebant, ex antiqua fuperftitiofa:^eligionis confuetudine (vtVicruuiusdocet^conftruifolcrent. Numifmataetian^n vrbe paffimafoflori-^° busfabrifqjcæmentariisfæpenumero ex acreamp;argentoreperiuntur,exvnaparte bumanicapitis, Græca cum infc|iptione Segestanon, exalteraverogaJlinte (fi refte ex oculari animadu erfione cognoui)(^no incufa. nbsp;nbsp;Scaturigines aquarü

bintinhis agrisfulphurcx contra varios morbos vim fecum afferentes. Abfunt ab vrbcadaquilonem mare verfus. p. circiter mille balncæ, Yammeth Sarracenicei (quodbalneas fonat Latinis) licet corrupte, vulgoCalameth hodie appellatæ, a dirucoSarracenorumoppidoibi olim condito,q^iod Normannis in Sicilia regna-tibusextabar,vtRogerii Comitis diplomate oftenditur:hac vero astate ruinas ta^ turn denionftrat.De bis aquis lib.6. in hunc modum Strabo: Calidarum aquarum leaturigines habet Sicilia multisin locis. Equibus Selinuntiæ,amp; ad Himeram,fal-” læfunt : Segeftanæ vero potabiles : quod viu etiam euenire himus experti. Aqu:C eteniinhæ,licctcalidilîîmæ fint amp;nbsp;fuphureæ,quiataméfalis minera non tranfeur, VelutiSelinuntiæ, qua: Saccenfes:amp;Himerenfcs,quæThcrmitanæfunt hodie,fi refrixerint,potabiles funt.quod Segeftanas has effe aquas a S trabone appellatas,amp;: vrbemhanc proftratam Segeftam fuifie, #cllolumargumentum apertiflimede’ clarat. Subhisad iadumfund« ingens kiens calidus eftfulphureus,quifubit» eruéIationeafl:uasacferuensHcrbcfusSolino,anobis Gurgus hodie appeUatur. Cuius aqua cum omnibus circumuicinis vno nomine SegeftanæaStraboneamp;i cæterisveteribusvocabantur. nbsp;nbsp;Scribit AElianuslib.^ a SegeftanisCrinifium,

Porpacem,acTelmiffum fluuios virili forma pingi foli^s:quorum duos poficrio-ï*^ resproHcrbefoamp;Balneonominariarbitror.Etdc Segeftxquidé fitu hucufque» nam de rebus geftis eius in hiftoriis. TraiecloCrinifio fluuiodextrorfumad.jb p.m.amp;amari.4. milia femotus monsexcelfus, amp;nbsp;vndiquepra:ruptus, acinacutu lurgensprominet. Adcuiu^^rtieem Alcamusali^uando fuit,ab Halcamah Sar-racenoruraquiSiciliam occuparunr,duce(vt in Africa recenfet loanncs Leonis) infuamibiconditum tutelam, fuoque nomine infignitum oppidum, licct pulfis SarracenisaFredericofecundo SiciliæRcge(vteiuspriuilcgiodato Iulianæanno falut.ijji.conllat) ad monris Bonifati radices, qua mare fpedat, concefia muncrii amp;nbsp;militiæ incolis vacatione^translatLi fit:quod locuplcs amp;nbsp;nobile ell,amp; Alcami nomen retinet.Etquamuis oppidum aSarracenis ad montisverticemconditumdiu Chriftianorum tempore perfeuerauerit: Martini tarnen Siciliæ Regis imperiofvc in noftris annalibus legimus)deletum eft.Cuius amp;: veftigia femidiruta adhuc cer-nuntur,amp;nomen perdurat. Pro meenibusAlcami rccentisoppidi,vbicœnobiû efthodie fratrum prædicatQrum,ædis eft illi coniunâ:a,Diuæ Mariæ de Stella in-fcripta:quæ translationis tempore parochialis eius oppidi crat ædis: poftea coeur-rente populi multitudine ,paulo altius ampliatum, amp;nbsp;muro cindum, ac frequen-tiftime habitatum eft. Calatubus Sarracenorum olim oppidulum, nunc fola ar-ce amp;vcftigiiscognitum, Alcamo adpaflus milleverfusmarefubiaccr. Adoram poftCrinifiifluiiii oftium Bathys amnis oftiû occurrit Ptolemæo ,l3ti hodiedidi. Oritur is inter letum iacens oppidum, amp;nbsp;Scabm curiæ, a fonte cui Cannauera eft appellatio:amp; augetur mox ex Bizolo fontc,y deinfle exClufæ fonte,qjai in fpecu-1° busfcatensin diuerfasformaslapidefcit,cumquibus Gineftrafons iungitur.Hi fontes lub lato monte pofteaconfluentes, flunium faciunt, qui molas conuoluit, amp;:Iati nomen fufeipit.quem ad finiftram,Mirabellam vero arcem ad dexteram re-linqLiit.Dil3pfusdeindead.4.m.paffuumfiniftrorfum flunium Balledi in eodem. agro oriundum recipit : amp;: decurrensGifiam incolhsradicefitum,fcddirututn oppidum

-ocr page 162-

144 DE REBVS SICVLIS, PRIORIS oppidum primum,dcindcTayhurum Sarracenici nominisdirutumetiamoppi‘ dum,eius fibi arrogato nomine,præterlabitur:amp; defluens priftino lati nomine re-fumpto in mare fefeimmergit. lati^ flu. oftio tranfmiffis Patthenicusager, Julius ora,AntoninoPio, Sarracenorum oppidulum Rogerio Normano Sicilië Co-, miteimperanté, quod defecit,obuiam fit. Hodieagernomenretinet,amp;nemori cognomentum dedit toti Sicilië adlatrocinandum olim accommodate,notift' mum.Quo meaætate conuulfo,ager vinctis eftconfitus,amp;oppidulo Salanobili-tatus: vbiaquiscftirrigui^jamp;cannaemeUitaeferaciflimus.

DEELYMAVRBE.

C A^P V T V.

fpeculaabædiculaciufdc uxta cam fluuii Diui ciuf-

B latifaucibus.p.m.j.Sandi Cataldi turris nominis appellationem habés occurrit, amp;nbsp;i

dem tituloinfcripti^ftium.Ortum habet in vicinis montibus excel-fis ex fonte Renda,augeturque deinde pluribus fontibus,quoru ini' petuadconuoluendas molas frumentarias fufficit. Vnde dilapius Nucillaï nomen a taberna hófpitatöria, per quam Panormo Alcamü eft itcr,fufci- ^^ pit:cumquoexcurrensad.p.m.3.inpelagusléfcexoncrat. Vbifinummarispifcu-lentiflïmi capaciflimum, atque in eius interion receflu loco prominentiori arcis vetuftifïim£e,quondamad maris littorifque euftodiam extrudæ,magnaexqua-dratislapidibushabet veftigia. luxta qua: multi fpecus habitationi peridonei/c' neftrcllisquibufda in mare dèfpiciunt^quibusverifimile eft fpeculatoresolim» obferuatorefque naUium hoftilium,quas amp;nbsp;ex his locis (fi neceflitas poftularetjfa- f cillime offendere poterant, habitafle.Et non procul inde nifi. p. yooi ad meridiem '■ fonseftingens agrumadiacentern irrigans,amp;in mare flue ns, que mAquam Regis vocant.cuiamp;:turrisfu[mrimpofita,amp;:vetuftatcamp;induftria, nominisquoque perpetuitate Regem condV)rcm præ fe fert. Agri prætereavicini frumenu,vini,. p oleiquefuntferaciflimi,amp;plurib.pcrmaghisfontibüsibi fcaturientibus irrigui. Immincthuicfinui.i.a. mari.p.m.monsardüus,excelfus,præruptus,atqucvnico ad orientemacmediterraneaafeehfu tutiflimoquidem,amp; pauciflimiprafidiiindigo difficillimus.in cuius vcr*icc planities eftmille4i?rme, p. cuius totum ambi-tumingentesmagnx vrbis,amp;proftratarum ædiumruinæ,lapidesimmenfijegu-læ lateritiæ inauditæ craflitudinis, vafafidiliaantiquiftîmæ,inufitatxqj tanobis quam Sarracenis formæ, ac pro fingulis liminibus fingulæ fere cifterna:,qualesamp; in Eryceamp;:inSegeftavrbibus notauimus,fparfim amp;confufe occupant. Adan-gulum vtbis,qui mari amp;nbsp;Zephyri flatibus prominet,magnæ arcis dirutç,cifterna-rum,ædiümque,ac murorum ingentiumvafta cernuntur monumenta.Ingref- 4» fum quoque eius,mœnium ampliffima quondam murorum compaginejapiduqi quadratorumfabricainfurgentium magnafragmenta impediünt.Pro mœnibus quoqueiacentiumdomorum,murique,quofepiebantur,reliquia:,fuburbiümaur pomarium bene conftitutæ ac populofæ ciuitatis extitj/Te déclarant: quam Alymi-tcn,fiuePalymitenvulgohödievocant. Hanevrbem nominis pene foliusvici-niaElymamTroianorum vrbé,cuius fuprameminimus,fuiflegt; licet fatis ex fepro-betur,alix tarnen non défunt rationes plures efîîcaciotefque,quibus id hueufque Siculisignoratum confirmem. Primum enim Elymam hisagrisftctifre,Dionyfii AlicarnafTeiacThucydidis authoritas docct:Thucydidis,quilib.6.Soloenmæ) Panormum,amp;MotyamfînitimaElymisponit:Di0nyfiivero,cumSegeftamamp;E-lymam in Ix^cregione agrifquffeon^asfcribit. Quod vtrunquecum deferiptoa P nobis fitu munitiflimo refpondet.Quis vero dubitatin tantaduorum profugorum TroianorumEgefti arqueElymifocietate,vicinos maximeamp;munitiilimosincodendarum vrbium inftituto agros placuiire?Segeftâni nanqueagri qualesfuefint, oftendimus. Hi vero vbertate frumenti, rerumque omnium ad viram conducibi-hum abundantia,acrisamœnitate,irriguifque fontiumfuauiflimorumfcatebns no»

-ocr page 163-

DE CA DIS LIBER VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14; nonmodoSegcftanisnullaexparteinferioreSjfedetiam longe (vtiamp;maiorumil-lultriac regia profapiadigniOr erat Egefto Elymus) fuperiores funt. Inter quæamp; afgumentum non infirmum præbet ex plurimis,fons ingens,aliifque amp;nbsp;nature amp;nbsp;artispra:ftantiameritoprxlatus,quingentispaf.a. S.Cataldiarceremotus, vfqiie ad mare agros perenniter irrigans,acfœtisfaccaroarundinibusvtiliflîmoshumo-^esinferens:quem(vtdiximus)aquasadhucRegis vocant.ctiiamp;: turns vetuftiffi-nia,quadratis ex lapidibus inufîtata Grxcis amp;: Latinis arte elaborata, fupcrftruéla, nomenque Régis perpetuum Regem conditôremantiquiflïmum,quemEIymû fuifle coniicimus,fignificat.His accedit quod,cum in iffms finus ingentis fuperiori ° brachio Segeftam conftitutam iam conftet,in inferiori Elymæ fedem determina-tamfuifle, vt pote inloco vicin^vt, fineceffitas poftularet, auxilio fibiinuicc co-gnatæciuitates ftatimadelTcntjplufquamverifimilehaberidebeat.Poftremoar-chiteôturacumSegeftana,arque Erycina,ôAquæ funt aliæTroianorumoperum, conueniens, omni pofthac dubitationi finem imponit. Neque eft quodquen-quammoueatautiftius ambitus anguftia,autnominis (quodininitiisnonEgefta modoipf2m,fed finitimos omnes fub fe agros côtinuiffe diximus) tanta apud fcri-ptoresobliuio,Nam(vtfuntrcs humanx^muftis idrationibus,autEIymi imma-turamorte return omnium fummaadEgefl:ûdeIata,aift præpropera defedione^ ^^ aut fauoris popularis adEgefti res maiori propenfione facile oblitcrari potuit. Neque tarnen ex eo inferri poteft earn aliquando Elymamnon fuilTe'j cum adhuc bodicrnavrbisappellatiocumeafatisconfentiat. Erat ea (quantum exambitu çolligiturjbis fere mille laribus habitata.in qua ad eius verticem ÆneasVeneri ara erexit,vtDionyfiusrefert. At quæex tôt ruinis, quæmiratudignæibi hodie cerna-mr, huius aræ fint monumenta, incertuij eft nobis. Sed de Ely ma b avenus fufius quant decreueram : fed eo fortafTe non inutilius, quodiacentem vrbem tam anti-q'aam,amp; ab eruditis diu defideratam,anno falu. i556.Iunio menfe tam parua cliar-tulainvitatnquafireuocarim. Caput Ramideincepseft alterumhuius finusingentis brachium, amp;nbsp;nauigiorumftatio,Calaporrus nominata: amp;nbsp;intus ad mille palTus ex quadratis lapidibus prifea: habitationis r|lnæ: quæ cuius antiquitatis 30 veftigia ûnt,incompertum ego habeo.

DE HYCCARA ET MOTYAi

.^vetuftiflimis oppidis^

c A p v T V i.

LTERivspoftElyinam^CaputRami,Hyccaris,vctusinariciniunà-» que in hac ora oppidum (vt Thucydides li.6.amp; Antoninus Pius in fuo Itineratio teftantur) ad p.m.ii.fitum,defecit. Cuius ruinæ prorfus ia-^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;centes adhuc extantloco Garbolangi vocitato. vbi turris fuperftru-

(fta hodie eft, thynnorumque captura. Perfeuerat autem prifci nomi-nisid tantummodo veftigium, quod locus illcMurus Carinis appellatur, ab anti-quo proculdubio dcriuai^m.vbi amp;Hyccarim vetus oppidumfuilTc authores prç-diftiindicatjamp;Hyccarinenfesipfifama per manusduda predicant. Intusquo-queabeifdemruinis adp.m.j.inrupe Carinis efthodierecensoppidulum. inter quod oramqueingens planities,aquis ex collibus oppidulo prominentibus deflu-xisirrigua,cannæmellitæferax,interiacet.ld oppidum D.GregoriiRortianiPon-tifleisstate cxtabatEpifcopali dignitatenobile,vt infuoregiftro ipfeGregoriuß fcribit,qui ad Barbarum Epilcopum Carinenfem, vt eleótioni Panormitani Anti-ftitisprsfit,literasdat. FuilTcautem KyJcarinftiSicanisantiquilTiipisSicilia: po-1° pulis conditum,lib.6. in hæc verba teftatur Thucydides. Poft hæc (inquit) reliqui duces Athenienfium inSiciliam diuifo bifariam eXercitUjacfortitoimperantes, cum omnibus copiis in Selinuntcm nauigant,atque ad Egeftam,ad cognofcendu quidemdaturineforentpecuniamEgeftanigt;annon. Sedadexplorandas quoque res Selinuntinorum,difccndamque controuerfiam qua: inter illos effet amp;nbsp;Egefta-

N

-ocr page 164-

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS (

nos, profcifti, ac Siciliam a finiftra habcntes,qua parte vcrgit ad Tyrrlicnum finu, Hirneram tenucrunt : qux vna eft Grxca vrbs ex omni illa Sicilia: ora. vbi non rC‘ cepri redierunt. amp;nbsp;cum priEteruehcrentürgt;cepcrunt Hyccara, vicum Sicanicum quidemjedhoftiiem Egeftanisieracautemmaritimus. Quem quidem vbidiri- , pueriintjEgcftanis tradiderunt.hucufque Thucydides.Et Diodorus lib.ij. Duces (inquit) Acheniefiumjqui rem in Siciliagercbant, appulfa ad Egeftam claiTe, Hyccara Sicanorum cafteUum capiunt. Cuius ex praeda amp;:fpo]iis ad centum talen ra venundatisomnibuseoejere.Exadis prætereaabEgefta triginta taJentisCata-nam rcpetunt.haecDioiorus. Hyccara ob Laidis merctricispraeftantiflïniani ^ formait apud veter es autliores maxime celcbratur.In cius namque ab Athenien-fibusdireptione fuit capta, vtlib.z.his verbis trahit Paufanias. Ante Corinthufin-quit} Laidis etiamfepulchrumcft,ci|ileænainfcalptacft,prioribuspcdibusarietc tenens.Citenditur ctiam in Theflalia Laidis monimentü.venifleeniminTbe^ra' ham di'citur,Hippofl:ratum amatorem fuum fecuta.Primum quidem abHyecaris, (Sicilia: id oppidum eft) a Ni ciæ militibus cum adhuc puella effet, captam:Corin-ihum deinde ab co cuivcnditaeft^adduiffam.merctricesaiuntlonge omnesfu« «taris corporis forma an^iffe. Tant« autem fuit Corinthiis admirationi, vt nunc etiam de Laide certent.Plutarchüs quoque in Nicia: Poft hzefinquit) cxcrcituin Catinamducens,cum illifc fpontededidiffent,nihil mcmoratudignurngelfi^n’^ rfl quod Hyccarenfem agrum a barbaris tune pofleffum populatus eft. Vndeamp;: Lai-jfem poftea formofiffimam merctricem,tunc vero paruulam admodum puellain» interalios captiuosabdu(ftam,amp;inPeloponnclumdeueólamfuiffctradunt.hac-tenus Plutarchus. Nymphodorus Syracufanus etiaminlib. deadmirabilibusSi* ci'iæ,referentelib.i3.Athenço;Lais(in(juit)exHyccaro loco Siciliæmunitifsimo fuit.Timæusquoqjli. i}.(vt idem AthenæusrcfcrtJcxHyccaris Sicilia: cam fniilc memorat. Fuit itaqj illa ex Hyccarahoc Sicilië turn ad mare fito oppido,genira Epimandraamp;ipfaHyccarcnfi,infignifq5impudicitia:matre.QiumcumPhiloxc-nuspocta a Dionyfio Typmnoacccpill'ct, Corinthum duxit. vbiamp; ab omnibus dileéta Celebris adeo fafta^ mcretricula,vt Alexandrum adPerfaseCorinthe ,3 fuehtcomitata, Sed Lais longe piilchriormatre,cum effet paruuIa,Corinthuma viiftoribusduda belli iure cum reliquis vendita eft mancipiis. Qua: longe nobi-liusmatrefcorcum cuafir,acformaomnes fui tempon'smeretricesTupcrauit.Hac adeoformofamfuiffclib. ij.ca^tezo.tradit Athenxi*S^ vtpidores nonaliaratio-ne magnis itineribus,magnoque pretio cam adirent,nifi vt eins mammas pedufqj in fuaarteimitarentur.(^am cum aliquando Apelles pidorinfignis a PireneCo-rinthiaco fonte aquamferentem vidiffet,forma:eiusadmirationcfcrtur ob/tu-puiffe.De ca quoque amp;nbsp;in hæc verba lib.i.cap.8. Aulus GeIlius:Lais (inquitjobc-legantiam venuftatemque forma: grandem pecunianvlemerebat: conuencufq; ad earn ditiorum hominum ex omni Græciacélébrés erat. Nee admittebatumiâ ^0 qui dabat quod ca popofccrat: pofcebat autem illa nimiam quantitatem. Hanca-mauitfvt Athenxus lib. 13. refert) Ariftippus,Demofthenefque orator, 3c Diogenes. Sed Demofthenes cum ad earn aliquando clanculumadiiffet,amp;illa decem drachmarum miliapopofciffet:talipetulantia,amp;eamag«iitudinepecunixtcrritusgt; ab eaque auerfus: Non emo ego (inquit) tanti pœnitere.Hinc vulgatiflïmum illud apudGrxcosprouerbium exortum:Non cuiuis homini contingit adire Corin-thü.fignificantes fruftra Corinthum ad Laidem peterc, qui dare non poffer quod nbsp;1

illaexigebat. Pluraaliadeeacommemorat Athenxus,quxconfulto nosomitti- j mus. Erat au tem licet formofa, feriffimis tarnen moribus, ob quos axine, hoc eft feCuris,appcllabatur,vtlib.i2.cx AriftophanenarratÆlianus.Deeius mortehac jj fententiam c« Polemone traditïlthe^us:quod aThcffalorum complurium,qui nimio amore illam dilcxeranr, vxoribusinuidiaamp;: zelotypiamacefccntibus, inter facra, ad qux viris conuenirc non licebat, ligneis fudibus intcrempta fit. cuius ob id in Theffalia tumulus oftendebatur. Corinthii vero,qui natalesquoqueeiusfibi vendicabat, Corinthi defundameameffecontendebant,atqueextravrbismoc-niaiuxtaBellerophontisfanum,atqueVencriscognomcnto Melanidis faceUum, monh

-ocr page 165-

DECADÎS LIBER VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147

monimentum eius infculptalexna prioribus pedibus arietem demulccnté,oftcn-debanr. V nde apud plerofquc feriptores adhuc pro Corinthia memoratur. Sed ad Hyccaram veterem redeo. ciüus fparfa quidam gt;nbsp;amp;nbsp;ea minima fragmenta ibi-deni,fedamp;:lapicidina: non procul inde Hyecarenfes, Pierrerazæfquod Sieurs idé fonat) didæ, extant. Recens veto oppidulum amp;nbsp;a mari. 3. p. m. recedcns,a quo fuerit conditum,incompcrtum cft.arcis tarnen magnifiée in eo extrudie Manfre-dumClaromontanumauthorem fuifle,etiaminfignia eius familiæibifculptate-ftantur. In agro Hyccarenfi fpecuseft,cuiaLongoeft nomen .‘vbi gigantum ofla reperiuntur. In bac ora maritima,albefcente dit^ilitaris exercitus ac claf-10 fisingentisaereæimagines{quodaliisquoquelocisnotaRemefupramcmini}fre-quenter cernuntur,Ruffini exer^tus ab HyccarcnfîbusappeI!atæ,quæcxorro foie in aerem abeunt. nbsp;nbsp;Poft Hyccaramdeletumoppidumad.t.p.m. paruuIaiHa

Fœminarum infula hodic,feda Guilelmo R%ge fecundo Fimi appellata,amp;: a litto-reyoo.paftusreccdens fuccedit. Quam Motyavrbs vetuftaThucydidilib. 6. amp;: Diodoro.Iib.14.adp.circiter mille fequitur,infinuquemPortum Gallihodieno-minatjfita.vbi amp;nbsp;turris eft fpecula a Sferracaballo vernaculc dida, ob lapides acu-tos,quibusanaturafcmitsefuntftratæ.Cuiusvrbispaucaadmodûibi veftigia, amp;: obtura, folo operta,fed maxima,apparent, lapidumquc*juadratorum,eorumquc ingentiummiramonumenta. nbsp;HancveroMotyam vrbemipfam effie,authori-

io tateThucydidislib. 6. primum probatur:quiMotyam,Panormum,amp;Soloentum

non multum inter fe diffitas, Elymitis finitimas, amp;nbsp;eodem tempore a Phœnicibus habitatasvrbestradit:Diodoripræterealib.i4.argumcnto,quivicinamagrisPâ-ormitanis, amp;finum in hac ora maritimum ei adferibit. Annibal Gifeonis filiusCin-quitJcumadSclinuntemexpugnandamCarthagine Lilyba:um veniflct,ingcntc claflem,quamfecumadduxcrat,ad Motya:finummifit,fecum retentismilitibus.* quo fado Syraeufanis perfuaderet, fc nequead bellum eismouendum, qeque Syracufasnauigaturum,vcniire. Et pauloinferius: Selinuntc (inquiry Hermocra-tes Syraeufanus exercitum fcx milium armatorura inftruxit, amp;: inde egreffiis Motyanorum agros populatus eft.Ex populo prætcyp,qui fibi ante vrbem obuia 3° exierant,quingentos occidit,reliquos vero intra muros inclufit.Superatis igirnriis quiab vrbe progreffi fuerant,agros Panormitanorum fincfque vaftauif,amp; ingen-tem prædam cofecutus eft. hueufque Diodorus. Ex cuius verbis haï mihi rationes eolliguntur,quod, cum tetfa hac oraPanormo vicina,finus,prêter Soloentum amp;: huncquem Galli portum vocant, nullus fit, amp;: nullibi deletæ prifc.x vrbis veftigia Panormo propinqua, amp;nbsp;ad mare fita, prêter hæc,quæ licet obruta,admir.anda ra-menfunt, appareant:iure optimohanevrbem fuiffie Motyam iudicandum fir. Motyas inSicilia tres fuifte Græci tradiderunt.Quarum eam qua: ad Pachynu eft, fuo locofatis defcripfimus:altera in Agrigentinis agris fita eorum erat præfidium: quamamp;nosinmediterrSneis explicabimus.Tertia efthæc,quam Phœniccs in-4° coluificlib.^. Thucydidesrefert.Sedquisearndcleuerit,adhucmclatet. Caput

Galli Motyx fuccedit, ac deinde turris fpecula in fcopulis ftruda a Mondello nomen habens. Etvlterius monsPanormo vrbi.m.p.prominensfequitur,Pcregri-nushodic appellatus,fibi foli conftans,amp; vndique prxcifus. In fummitate planitié habet culturxamp;pafcuis peridoneam. a mari amp;nbsp;a mediterranea regione rupes habet inacceflas. adituvnicum exhiber,quaPanormum mcridiemqucrefpicit:que duo vel tres cuftodirepoflunt.In montis medio tumulus exurgit, qui fpeculxfi-mulamp;arcislocumobtinës,turrimhabetfuper impofitam,vnde piratarumamp;ho-ftium maritimorum aducntum igne emiffo Panormitanis fignificare moris eft.

Peregrino monte peragrato, Panormus vrbs, qux ad mille fere palTus flexo fequiturgt;ttorlt;è, fequenti libre delcribcmda eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

N x

-ocr page 166-

de REBVS SICVLIS, PRIORIS


F. TH. F^tZELLT ORDINIS..

PRÆDICATORAiM, DE RE-BVS SIC |V LI S, PRIO

RIS DECA DIS

LIBER KIIL

DE PANORMO VRBE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Capvt Vnicvm.

A NORM V« VrbiümSiciliæmaxîraa amp;princcpscn: hodiejacfedesregia.Sita eftincampeftri folo,amp;in ora,quam flib.y.tefte Herodoto^Pulcbrumlittusvo-cabatantiquitas. Vnam eius partem mare Tyrrhenu alluit: exterx très lato patent campo,qui montibus ^fpcrisamp;excclfis, arborumque prorfus expertibus, 5® omniex parte cingitur.Agros pianos dilFiiibsq; co-plc(3:itur,incircuitu pafluummilibus plus minus vi-ginti quinque, qui immenfi cuiufdam ampbitheatri inftBr,amp;qualem folarer»fri natura effingere polfir, __maximam Voluptate e proximis cliuorum iugis pro-Ipicientigignit.Nequeenimterras,fedformamaliquam adeximiam pulchritudi-nempiól;areprrefentat,eavarietate, caque defcriptione,vtquocunque inciderint oculi,reficiantur;adeo latus,amoenus,apricus,atque vber eft.Enimuero maliMe-dici, citrii, Punici, ac exterorum omnium cuiufuisgenesis fruduum fcracÜïïnuis eft.Frumenti prxrerea,vini,oleique,acfegetis mellitarum arüdinum,adeocftfe- 4® cundus,vt Liberum amp;nbsp;Cererem,omnefque humanx focictatis conferuatores planeras,in eo honeftandoliberaliterintcrfecontendifleexiftimetur.Agerinquam nonSicilixmodo,fedItalixquoquepulcherrimus:quempluribus,iifquepIacidir-Iïmisfontibusibinatis,fplendidiffimxacfalubcrrimxaquxomnibuslocisinter-fluuntirrigantque.Quarumperpetuafcaturigine,rerumqueomniumabundantia Ijmul,amp;hortorumviriditare,animisveltriftibusfemperarridet.HincCalliaslib. biftoriarum.8. (referenteAthenxolib.il.) Panormum nonabfurdc totumhor-tuminterpretatur,quoddomefticisarboribus fpecioliflimis vndequaque confi-tusfit,amp;:vnicumtotiusSicï!ixdelicium. Scribunt ex veteribus plxrique,quod Panormi admoenia eiusfeptentrionaha ftagnum olim fuerit maritimum,quod P paifuspropei^ille vfquead eumtocur^ui Papyritusdicitur,ingreffum, portuin efficiebatcapaciflimum,ac tutosnauibusprxftabatrcceptus, vt Procopius lib.y debelloGothicofignificare videtur,amp; Panormitanidudapermanusfamaprx-dicant. vnde etiam vrbi nomen inditum fuifle nonnulli affirmant. Panormus enim Grxcc nonmodo totumhortum,vt Gallias amp;nbsp;Athenxus referunt, fedto-tum

-ocr page 167-

DÉCADIS LIB. VIÏL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï4^

tufti quo^j portuin Latinis fonat.pan fiquidem torus vel rota, Græcc, hormus ve-ro hortus vel ftatio eft Latihe. Eius porro origincm in i^hœnices, quo tempore Grxci Siciliam traiicere Cœperunt, Thucydides lib to 6.referre videtur.cuius hæc funt vcrbà:Phœnices prçterca per earn infulam pafîîm habi tauerunt, occupatis ad

’ mareproihontoriis,amp;paruiscircainfulis,negotiandicumSiculisgratiaiamp; poft-quam permulti Græcoru iilucfcum nauihus traieccrunt, omida naüigaciône Mo-tyam,Soloentum, amp;nbsp;PanormUm finitimaElymis oppida fedibus ibi pofitis colue-runt,freti cum Ely morii {bciciate,tum quia exiguo illinjin Cartbaginem traiedu Siciliadiftat.Petrus quoque Ranzanus,ordinis PriedïcatQrum,Lucerinus EpifeO-puS)in fuo quem de Panormo ediditlibello, a Chaldæis,Damafcenis,amp; Phœnici-buseam multoantetemporequ^ definiuitThucÿdides, duabus Chaldæisin-ferijîtionibus, quai Panormi in lapidihus ii^ifæ palam ab omnibus fpe^mur, fundatam oftendit. Quarum vna marmoreofaxoinfculpta, Guilelmo Zeettndo reruinpotiente,ab Abratho gencre Damafeeno,viro rei mediexpeririflimo, in hanc fententiam Latine verfa eft : Viuente Ifaac filio Abrabx,amp; régnante in Idu-mæaatqueinvalleDamafcenaEfaufilioIfaac,^gensHebrxorum manuÿ.,qui-busadiunfti funt multi Damafeeni àtque Phœnices, profeéli in hanc trhrftgu-larem infulam,fedes perpétuas locaucruntinhoc amœTiiffimoIoco,quemPan-ormum nominauerunt. nbsp;nbsp;Cæterum quOiam lapis illeinfignisperuaferit, igno-

ratur: licetplura ciufeemodi marmorum monumeUtafint Panormi,in quibus in-feriptos literarum charaderes admiramur: quos qüianecGræci,nec Chaldæh ncqüc Arabes noftritemporisic^ercpotuerunt,vulgropinioroseTroiaj excidio Panormum adutéfos tenet: cum nonTroiæ, fed Panormi vetuftarem contineau Hos, cumciuium iheuriainettiaque pal^m meaætateproiedi conculearenfüri ne tara certa antiquftatis Pariormitana:monuiri'cntainterirent,Senatus(ijjfau-thore) i55z.ad prittoriamvrbis curiam afportari curauit, prêter eumqui in æ-dium Gerardi Agliati,Sicilix olim Pro'fonotarii.angulo fundamentisobrutus eft; quem eum ipfum effe qui defideratur,Ranzanusarbitratur. Akeràautemin-feripno in vetuftis illis quadratifque faxis,quibus vetej^s vrbis porta quam PatiteUi P appellant,eftexcîtau,ümiIibusChaldæorumtypisincifaruperemihet,amp;cuiuisin propatuloeft.QuamPetrus fpecialisannofalutis 1470. fcumPrætura Banormi fungeretur,abhomineSyroin hune modumvertifecit: Non cil aliusDeus prêter vnumDeumi Non eftaliu^otens prêter eundéh^Deum. Nequeeft alius.vîdor prætereundem quem coHmus Öfeum. Huius turris prxfeiftùs eft JSaphü,fîlius Eliphar,fiIiiEfau,fratris Iacob,filiilfaac, filii Abraham. Et turriquideraipfinomen eft Baych: fed turri huic proximx nomeh eft Pharath. Q^æ vert»a fupe-riorum non folum fidem augent, fed vel fola Panormum Chaldxorum fuifle ædiheium, ex fefe confirmant. Nam cüm exiislitetis Saphüm non condidifle earn turrim, fedpræfedum illius fuifte conftet : Panormum Ayante Saphitem-poraextitiflè,Tillius primordia inbuius maiorc^s (qui ChaldæiTueruntjVtGe-nefeoscap. trigefimofextofcribitMofes)referri,nihil vitradubîtandum eft. Nc-queenimueroeftquodinSiciliamChaldæôsaliquando venifte,’vrbemquetön-didilTe, quifquam fabulofum exiftimet : cüm authoïibus Berofo amp;nbsp;Diodoro; Charnus Nox filius, (quem Chamefenem amp;nbsp;Saturnum Betofus amp;nbsp;Diodorus appellant)magna fecum arjdufta eolortiâ, Sicilia (vtih hiftoriis memoràblifius) fuerit potitus. Turris Baych , in cuius fupcrciliocircumquaque inferiptio eft infculpta,integraadhuceft, habitationique nonincommoda. Verum quieanl anno falutis.iyjq. inhabitabat, rhurum eius occiduUm (vnde celebtior veteris Vrbis via äufpicatur)inftauraturuS,incifas ad eius vertieem litcras tranfpofuit,ple-

Jo rafq;comminuit.Quodcurafieret,angebaitgoai»iihi,homincmqueJpfUmftoIi-dumjacexmentariosacerrime obiurgabAn. Sed amp;nbsp;grauifubindeetiamfublatis Voclbusincrcpatione Senatum incufare ccepi,qui tantam vrbis iaduranijCladem-queirreparabilem tam turpi filentio præteriret. Demum ne prorfus literarum monumenta,qua:ibicolligi potuerutjauttemporisautfimilis ineptixiniuria in-tetirent,fragmentum inde exeetptu hie adfcriberelibuit. quod huiufeemodi eft:

N 3

-ocr page 168-

• JH JJt

.cÈU3j3 22

-ocr page 169-

U 2öJ^2 Llt;) J

-ocr page 170-

ip DE REBVS SICVLÏS ERIORliS

Altera turns,cui nomen cratPharac,portx Patirelli adfiniftramhorens,a^ Diui Antoniia:disvfque angulü Yharraffi Sarracenicinominisfontis capitipro' ininentemexquadratis,amp; cis ifigentibus conftruda laprdibus,protendebatur-Qiis tandem amp;ipfaproftratis ab imperitis eius molibus, in mercium artificuintp , odicinas profanata eft, mifertimo fanc, at flebili bonorum omnium fpedaculo, qui ante oculós noftros cernebamus admiranda: maieftatis Panormitanxnon cadauera,fed integra,amp; viuaipfapropugnacula,omniumquæ habet Italia,vetu-fttïlïfna,nóniniuria temporum collabi, neque ab hoftibus fubriii, fed abipfis im-probis ciuibusdeteftand®etiamSenatufconfultidecreto profterni. Fuitautem Panormus conditafquÄitum ex earum inferiptionum calculocolligimus)annö lö mundiferme. 3560.Nequeabhac fupputatione Thucydides diflentire videturi cum non condidiffe Panormü Phœnices, quo t^nporein Siciliam Grxci traiece-rut/qd incoluiflefcribit. Quid tnimft)bftac,quominusPanormüm,q muite antea Chaldæi,Damafceni,amp;Phœnices condiderût.jpcefTuæui ahaPhœnicô multitu-diné in Sicilia negotiadi graria aduedäinhabitaße credehdû fit? Neq; veto qnif-piM^prifcosantiquitatishuiusvrbismonumentûlapidib.infcripfinc miretur:cuni Noä etiä poft diluuiûcgrcflum fiîQ a môtcGordrco,Sc defcêfuîhîn fubicftöscada ueri bufqj refcrtos agros^pidib. (tefte Berofo) inciderir. Sed iis omiflis ad eius in-cremetavenio. PnmüitaqjPanormus(vthb.i4.Diodorus,amp;Iib.i.Polybius)anré ; primûbellûPunicûCarthaginenfiû Ïmperio fubibat.Sedquopafto,quotepore, quoueduce illiscaptacefTeritjhucüfqjfcriptünó repcri. HermocratesnanqiSy* racufanus,ctfi ex Selini vrbe, q. reftituerat-, cü exercitu m'oucns,phitanön longea PanofmooppidajquæCarthaginenfîb.fubierantjfcliciviôtorixcurfu recepidof» Panormü thvaftatistantüeiusfinibus agrifqj,ac magna inde prxdaauefta.reuo-eeßens no attigit, vt reftatur codéiib. DïodoruSiQuinimo erat co téporeampliof fa1fta,cü vitra vetérê vrbe a primisconditoribus ftriufta,altera pars,qua: Neapolis Græce dicebatur,ad mendié veten adieda eflètjV t ex primo Polybii coHigereeft* Flagrate vero primo bello Punico,cü Carthaginenfiü valida eflet ciuitas,aRonia-nis ducc A.AquilioeftexMgnatajjputinhxcverbatcftaturlib.i.idcmPolybius! Cüeaclafle A. Aquiliusamp;ÄCorneIiusCoft. petereSicilia, bellüq5 Pcenis infcrrC r lufli,repente freto traieifto Meftanaperuenerut.ïbi acceptis qux ex naufragio fu-pfuerant,nauibus,totafimulclaflem trecentaré nauiü fccerurt't.HincPänormuin jpfedi,quxprxcipua Carthaginenfiü ciuitas crat,atq; foeiis populi Romani perea tepora maxime erat irtfefta, èafhagna vi aggrediuntift,’ duobufqj e la te rib. caftra-metati» paucoru. dieru interuallo machinis gt;nbsp;ac vi tormentorum depofitaarce, in-greffifqj cum impetumilitibus, ca parte vrbis ceperunt qux Neapolis appcHatur» Quo fado reliqua pars vrbis, quam vrbe veterS vocant, metu exanimatisciuibusgt; Confulibus deditur.CaptoPanormoCoft. relidoprxfidioRomamreuertuntun SubRomanisquoqjvidoria, qua contraAldrubalePcCnoru duce MetellusRo. Cof.memprabiliimmaniu elcphantorunxeluforü,fimulatqjmetusacfugxftrata- 4® gemate potitus eft, non vulgaré fibi fama conciliauit, vt lib. i. lulius Frontinus,amp; hb. i. Polybius(cribût.Dequanoslatiffimeinhiftoriis» Scribitetialib.ó.Strabo, Panormü Romanah^uiflecolonia. fed quo tempore feoperuêherit,neq; abipfo, neq$abhiftoucorüviro expreffumhadenusltgt. Suadét nihilominus ratio, poU , hanc in fignem vidoriam eo deduda führe. Memörix a veteri bus proditum eft, Panormi no virilis modo fexus inuidam führe virtutem,fidem atque induftham, fed fœminaru etiam viriles animos clarhfime emicuifte, ita vt aliquado pro patrio fux defenfione, déficiente cannabi,crines fuos contexendis funib.dhrccüÜTc fch-bant: licet quo bello egregiû illud ac dignu memoratu facinus geflerunt, apud au-thores non cóperiam. Ad hxc cy Syracufx vrbs a Romanis duce M.Marcello obfi- 5® deretur,Paormus tria ei armatorü mil^ in auxiliu mifit:cü cçterx Romanis cofœ-deratçSiciliçvrbes mille duntaxatprçftithrent.vndeli.i4.Silius:Tcrgemino venir numéro fœcunda Panormus.Cic.quoqs in Verrem pPanormum inter libéras fua xtate ciuitates recenfet : Quinque (inquiés) prxterea fine fœdere immunes adi-berx ciuitates, Centuripina, Halxfina,Scgeftanagt; Halicyenfis, Panormitana.

Huius

-ocr page 171-

.DECADIS LIBER VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij^

Huius rei extat adhuc Panormi palam marmoreis tabulis vetuftiflïmis Seuero im-pcrantcLatine infcripta monumenta. In quadrato nanquc atquc amplo fpario, lt;juod antexdem maximam, ad aditum qui feneftræ maiori ædium Antiftitis cor-refpondet,lapis marmoreus lateri eius infixus hxc habet:

Imp.Cçf.L.Septimio Seuero.Pio.Perti.Aug.Par.Adiaben.Arabico.P.M.Tn. P. V11. Imp. XI. Cof. 11. P. P. Prqcof. V. Impe. Ca:f. Diui Antonini Pii. Gcr-

nianici.Sarmatici.DiuiCommodifratri. D. Antonini Pii nepoti, Diui Adria* nipronep.DiuiTraianiParthici.ab.DiiüNeruçadnepoti.indulgenti/fimo.ac clemcntiffimo Principi noftro.Refp.Panormitanon?m.P.SatyriDonati amp;:M.

Marei Rufini.D.D. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Inalioeii]fdcmareæingreflu,quq^veterivrbc ada:demviapatet,marmoretiani iacebat,mea pridem opera ad domum Pretoria delatum,hac inferiptione infigne:

1 Imp. Cxf. M. Aurelio Antonino Aug.Ditfi Antonini Adriani.E.P.Diui Traia-ni Parth.adnepoti. Diui Nerux nepoti. Pont.Max.Trib.P. XVII. CofIII. R.Pi Panormit.

Ad fores qiioqtie priuati cuiufdam xdidcii, qu^din ceÏebriori vico vrbis veteris elijlapis alius muro illigatus eratin Prxtonam etiam afportatus, hoe titulo elarus: Imp. Cæf L. Septimii Seueri Pii Pertinaeis Aug. ArabUi. Adiabenici. Parthici. M.Tribunitia poteftate VIL Imp. XI. Cof. 11. P. P. amp;nbsp;Imp.CxfM. Aurelii Antonini Aug. Trib. Pot. Domino indulgentiflimo Refpublica Panormitanali. Vir.P.Satyri.Donati.amp;M.Marci Rufini.D.D.

Ad xdeni præterea D. Marix Magdalenx, qux porta: Noux hxret, lapis marmoreus vetuftus nuper bafi cuiufda colünx infixus, id etia confirmât in hu nc modü: lulix Aug.Imp.Cxf.L. Septimii Seucri.J’ertinacis. Aug.Pii.Parthici Arabici.amp; Parthici Adiabenici. P.M.Tr.Pot. III. Imp. V.Cof.II.P.P.Refp.Panormitanoru. In lapide poftremoaIio,qniPanormitanorum negligentia adhuciacet, Adriano Cxf. inferipto dicatoque, hxc duo verba ad calccm leguntur , Respvblica Panormh. Quibusconfiâthanevrbem apud veteres Panormium,amp;:gentiles Panormienfesappcllatosfuiflb.

5° nbsp;nbsp;nbsp;Panormus itaque vrbs,poftquam refp.Romana in monarchiam redaóla efi,

Imperatoribus paruit; donee déclinante acdiuifoimperio,Confiantinopolitanis ceilir. At veto anno falur. yi^. luftiniano imperante, a Gothis,veluti amp;nbsp;omnis Sicilia,occupaca, eorumfada eil^jrxfidium validiffimiifn. Qu[bus pofi annos deinde circiterquatuordecim aBcllifarioIufiiniani Cxf.Prxfedo magna vicrcpta,im-perioreftituta eft,vt Procopius tradit. Salutis pofimodumanno. 826. Michaelè Balbo imperante, a Sarracenis qui Africam incolunt, cu m omni Sicilia capta,eis inregiani ciiiitatemadoptataefi. Cumnanque quiequid prxtereavrbium,oppi-dorum,locorumque repererant,incendiis minis ve turpiter fœdarent,folaPanor-mofquod deliciis vidufquccommoditateiadquxeagensnaturaprocliuior eft, 4® abundaret)non abfiinuerütmodo,fedpro fedeetiamregiaprxfidioquedeleda (vtloannesCuropalates in ConftantinopolitanorumCxfarum vitisferibit) prx-clarisxdificiis, quorum pleraquc intra amp;nbsp;extrapomœria integra fuperfunt,auxe-funtexornaruntque.Fuitqi|edcincepsnonfolum Sarracenis, fed Chrifiianis etiam poftea dominantibus, rota Sicilia,populi frequentia amp;nbsp;Regum prxfentia non folumciuitatum omniü maxima, fed princeps ac regia. Normanninanque,Gal-lixhodiepopuli,amp;: qui poft ducentos amp;nbsp;trigintafermeannosducibus Roberto Guifcardo,amp;Rogerio Comité eius germanoVratre, Sarracenis aufpicatiffimo Martcfuperaris,Siciliamfubcgerunt;Panormumnonnifimaximolabore,acplu-riumannorum obfidione,tandempotitifunt.Quamtum Robertusad DucatuS I® Appu!ix,amp; Principatus Capuxtitulos adieci^pauc^fque poft diebus m^iro cinxit, amp;duplici arcc muniuit,vt in eius vitatraditur. Cuiusfubindclmpcrium, Roberto amp;altero Rogerio Roberti filiodecedentibus,RogeriusComcsadeptus,plurimü quoquedecorauit.QuadcindeRogerioComitedefundo,tertius Rogerius Ro-geriiComitis filius,qui primus omnium Sicilix Rex eft falutatus,maioremin mo-dunimunitionibus amp;nbsp;opulentia locupletauit. Vterque pofimodum Guilelmus, Tan-

-ocr page 172-

IB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Tancredusquoque Âr Henricusfcxtus,Sicihæidcntidem Reges, earn amp;fuapr«“* fentià,amp;ftruâuratum magnificentiahoneftatunt-Fridericus poft hos fecunduS Romanorum Cçfar amp;nbsp;Sicilië Rex,prçter complura aïdificiorum ornamcnra,per' petuo earn foelicitaris titulo infigniuit. Fridericus deinde alter Sicilia: Rex,PetriRe' , gisfilius, quireftauratomuroatqueadditofpatiovrbetnadauxit,conftituitetiam vtifummus eius niagiftratus,cuiBaiulafus nomen eratj inpofterum auguR^m Præturædenominationemaccipcret.Cuiusmunere omnium primus fenatorco' gnomento Mayda,patrlt^is Panormitanus,fundus eft.Ranfanus autem nuUaau-thoritatefufFultus,vrbiséitulum,Prçtoris nomen, amp;infigne,quodeftaquilaaureo ^^ colore fulgenSjpoftMetdli contra Afdrubalem vidoriam,huicvrbiaSenatupo* puIoqueRomano,fimulamp;patritia coloniamQiRueniftefcribit.Inde Ioannis Naß CorilionenfisSiculiapudPanormi|^nosvulgatumilluddiftichon:

Tada fides fociam ftatuit fibi Roma Panormum.

Hinc aquila,amp; Pra:tor,amp;:decus vrbis adeft.

Sedharum return fides penes cos fit,qui aufifunthaccproderc. PanotmuS itaque vrbs turn propter agri piÿcftantiam, turn propter Regum pra?fenti3m,at^ Imperatorum,quivelineafuntorti,velpercompluriumannorumcurriculafedcs habuerc, maxima fufcepit incrementa: itavtcuicunqueltaliævrbinonindign® Comparanda fit.Hodie quatuor partibus,quarum fingulæ v ti vrbium formam ab' ^^ foluunt, ita amp;nbsp;ordinc nomenreceperunt j dilatatis fucceflu temporum pomœr**5 ’àe fuburbiis,conftat.

HARVMVNA eft ea quam Chaldxosamp;Phcenicescondidiflediximu^» quaquevrbê veterem prifcinominabant,vclib.i. teftatur Polybius. Eaadhucani' bitiofàmœniumftruduFa,quibuslatc«tqLiepræaltecircumdudis cingitu^ifl^Ç’ terarum partium meditullio integra prope cernitur,etfi non adeo magna.Mc^^'^ eius mira arte, quadratoingentique lapide, abfquecalcisglutino,lutofoluin*”' terlito funtextfuda.Dequibuslib.3.belliGöthiciProcopius:Panormi(inlt;]“*^ niœniumfiduciaGothifetuebantur:crat nimirum munitiflimuslocus.Atm3gn^ eorum pars non folum temporis iniuria,fed Panormitanorum quoque improbita* te difpcrfaeft:qui lapides illosadmirandos,acfola ferelegummaieftate fando?») ad priuata fibi xdificia erigenda fuftulerunt, ac non paruo vrbem munimincO’®' liarünt. Eftprxtereacapars non opere folum, amp;nbsp;viarum anguftiis, fed nature quoqjtutiftima,quodinmole^uadäpaulifpcredita,rfrtq5hincamp;hincvallataiacM^' Inearnamp;:primi belli Punici,Gothicietiam,amp;Normannici temporibusPanormi' tanifcatcristrbis partibus iamcaptis)fefeveluti inarceminexpugnabilemred' pientes, nunquamcapiab hoftibus potuerunt,fedfoladeditioRefubadifuof)''^ fufius in hiftoriis. Iccirco Sarraceni, qui maxime propria locis acrebus nomina plxrunque indidere, Panormo olim potiti, eam vrbis partem AlcaflarPunicaVO' ce nominauerunt:amp;: adhuc AlcaftarPalatium appellant.quodCafteHumfort^’ ^, locumquemunitum fonatLatinis.Qua nomenclatura,etfinonnihilcorrupfn)^ nos hodie vtimur, Caflarum eam vocantes. Longior hæc porto quam latiorem eamque tres via: diuidunt,fed tranfuerixpluresinterfccant.Quarumquxmedia» amp;caeteriscelebriorinredamlincam ad verticem vfq^ic vrbisprotenfa aeperpj' tuaeft,marmoreaiuRogeriiccterorumq} Sicilix Rcgumdiplomatibusactabei' lionumtabulis velobidappellatur,quodmarmore olimftratafuerir. Erantvr-bis veteris porta:pluresampliflîmisturribusmunitç.Quarum quidem amp;nbsp;nomin3 prifcainterierunt omnia:amp;:audaciuitate,cum hæc pars in medio remanfent,311' quotformam fimul,amp;nomenamiferunc. Fatum autem quæ hodie extant,! a-titellorum nouinominisporta(cuiq5fupramcminimus}vnaeft,quaad mare olim adituspatftbat:amp;IntegraadhiTceft nbsp;nbsp;nbsp;folxin eaforesdcfiderantur,formamqnef

veterem, ac vfum habet frequentifiimum. Altera obfcura ætate meaappelé feptentrionemfpedat. Quæannofalut.iy4i.cumincolumiseoufquefuperriif gt;nbsp;abimperitis,qui tumfenatum agebanr,fœdatafacic antiqua,in attificumofnc naseftmutata. Tertia Sclauorum porta centum fereab hinc annis didajioW*^ domos Rainaldi Crifpi ab oriente,amp; Ioannis Thomæ Gualbcs ab occidéte,»«^®’' forum

-ocr page 173-

DEC A DIS LIBER VIIÎ.


'H

forumCancellarii ftabat. vbi amp;: proftrataeius forma viculüseftreli^:us,quo ad maceUum nouum,amp;ad locum Aynromæ Sarraccnicc appellatum,(vbiamp; anno ûlut.iyyo.lanificiiampIiHirnæ ædcsfuntconftruélæ) iter pater. Quarta in code vrbisafpedu,Rogeriiamp;:Guilelmorum SicilixRegumxtate,vcineorum priuile-giislegimus, fanftæ Agathæ de villa, ab aede eiufdem propinqua nomen habebat, S'^od pluribus ab bine annis vna cum ftatu amifir. QuintaPaladi portaxtate fuperioridicebatur,quod arcis lateri meridionali hærebat, quaMons regalis ciui-tasoliinadibatur.Hæc,cum centum circiter ante annos,alia in eins vicemfepten-trionali incubans Palatii lateri,quæ inredumvicum vrTdsmarmorcumreipicir^ ^® porta Noua nuncupata, quod ciuibus commodiorefle* aperiretur,claufaeRi Sexta, quæmcridiemrefpicit,int^raquoqueefl:bodie, amp;infanis molibus fpc-ûabilis,quæ Sarracenice adhud^fuemis appellatur. Septimaiuxtaardem.S* Helix,folo iadulapidis a Pretoria curia diftans,a Iuda:is,qui in vicis proximis ba-fcitabant,dicebatur, vt in publicis tabulis legimus. Cuius amp;nbsp;femiarcus xtate mea vifebatur,amp; turns ingens vetuftiffîma ex quadratis lapidibus admirandis, quæilli propugnaculo bærebat,Integra adbuc çdibus Nicolai Ciafalioni inclufa cemi tur. Ineifdemquoquc tabulis legitur ad banc vcteris*vrbis pattern anno falut.1351.re-gnante Petro fecundo,portam fuifle aTrabuebetto didaïn.fed quçnam ea fuerir, ^^ incompertummihieflefateor. Odaua olim propeædem.S,Stepbani dcAd-ßnraco fita,acSarraceniceBcbilbacalappelIata,qua Ybuzetfuburbiumobliquô petebatur, vt in eifdem tabulis legitur, a multis quoque luftris forma fimul amp;no-^enperdidit.Namineolococoenobium monialiumD.Catbarinæ fubinde cre-üom,amp;xdeinD.StepbanicumGeorgii Admiratiædibus,amp;:bancvrbisporcamj iatioriadYlmzetapertavia, fibioccupaui^. Inbacveteri vrbe ædes funtcomplûtes publicx amp;: priuatæ facrç amp;: prophanæ, fuperbia amp;nbsp;pulcbritudine cæteris I-talixxdificiis nihiloinferiores. In primisnamque advrbisverticemoccidentem venus arx eftprxGlarajquam Palatium regale appellantjmagnificc quadratis ex lapidibus compaiäa, amp;: in multis fui partibus pario marmore, ac auro gemmifqj exi-30 Î?æ fp^endideque ornata,multorum bueufque Regum Sc Imperator urn domici-hum.Hanc a Sarracenis primum Panormum adeptis luper veteris arcis ruinis ex-citatamliterx ineaincifæ indicant. Hispofteafubadis,Robertus Guifcardus Sc: Rogerius Comes Panormo potiti, prxaltis muris, exterifque turribus ac propu-gnaculis fuo moremunitioji^reddiderunt. Rog^rius Comes rubram fubinde turrimlateritiamaddidit:quam annofalut.iyyj.IoannesVcgaHifpanusgenereSi-cilixProrex,Palatii ædesinftauraturusjquoin vrbemexpeditior eieflètprofpe-«us, diruir.Rogcrius poftmodumRcx turrimGræcam ex meridionaliplaga,06 «xaquilonealiam, ad thefaurorummunimenrum,mediamque arcis pattern,quæ Ioana caprçcipue ratione eft appellata,quod multo gemmarum aurique fplendo-40 ’^e^^onfpicuafit.xdificauit.^snanqueplurium gentiummanubiis Iocupletatus,vc tutumfibiregnoque domicilium compararet,arcis buiufeeinfimavallo,media difcubitoriis, fummapropugnaculis munitioribus firmauit. in cuius poftea pene-tralibusomnemopumpecuniarumque fummam congeffit.Guilhelmus primus burns nominis Rex, partei]^ earn quæ Tyrimbris eft dida,cæteris a Rogerio pâtre cditis,Sc artificioSc pulcbritudine præcellcntemerexit. Cuius opus morte eius præmatura interruptum imperfeótumque Guilbelmusfecundus filius abfoluin Aulxfuntineaarce complures in receffu circumquaque,vermiculato opere ac gemmisvaldeinfignes,cultumagnificentiaque regia inftru(ftæ,aulæis oftro tindis vndiquefecus obdudæ, in quibus mirifici luxus opera annotabantur. Pauimenta marmoreis porpbyreticifque teftellis erant eóftrata, quç pedibus premere religio J® videbatur. Arcem ipfamingredientibus fad^llun#mufiuo aRobertoGuifcardö ftruftumjHierufalemnuncupatum,a fronte occurrebat.Quoddeformatum mea ætate ad profanos mutatum eft vfus. Sed Sc ad dexteram bodie in veftibulo tern-plum eftD.Petto Apoftolorumprincipifacrum, aRogerio SiciliæRcgeafunda-mentis eredumiprout Petrus Arebiepifcopus Panormitanus,óc Canonici,eorum diplomate dato Panormi anno falut.nji. eiufdem Rogcrii regniannofecundo te-ftantur.

-ocr page 174-

ïjé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE BV S SICVLIS, PR IORIS

Ïlantur,amp; ipfius Rogerii Regis priuilcgio dato Panormi inenfe Mattio anno falun 1141. amp;fuircgni.i2,. conftat. Cuiusverbalibenterfubieci: In nominefandarTri-nitatiSjRogcrinsdiuinafauente dementia RexSicilix,DucatusApulis,amp;Prin-cipatnsCapux. Noucriintgentesamp;populipermundidimata conftitutbperquot^ amp;: quantos fudores bellicofos,quantoque difcrimine præceUores amp;nbsp;progenitores pia,'recordationis,amp; beata: memori£e,RobertusGuifcardus patruusnofter,Ro-gerius Comes pater nofter, amp;nbsp;cxteri patrui noftri amp;nbsp;cónfanguinci,abinimicis fi-dci Chriftianx Sarracemsmiferabiliter occupatos vniuerfos fines Sicilië, Cala-brix,Appulia: amp;nbsp;LongjmardiXjfuodominatui fubiugauerunt. Qdbusomnipo-tentisDeiinxftimabilis benignitasmifericorditer coopéra ta,nobis mifcricordius longcquc copiofiusgratiam fuam ampliauit, lyn folum cam qua: patri noftro co-tigit,acqüifitioncm,verum etiam omnium eorum Jabores amp;nbsp;partes noftrxditioni £nbiecic,ac poteftatem facrofandi regni,matris noftræ ecclcfiæ Rom.autlioritate, amp;nbsp;Archiepifcoporum,Epifcoporum, Abbatum,Principum, Comitiiin,Procerü, deri, noftri regni, amp;nbsp;totius populi communi cofilio,Regnum igitur,quodmultis iam euolutis teraporibus diflolu^um erat,benignitateRedemptoris diebus noftris rediit in ftatumamp; formam Regni integram amp;nbsp;perfedam,honorificentius decora-tam,amp;: magnificentius Æblimatam.Afpirante itaquc nobis feptiformi Saluatoris gratia,cuius mifericordianoftraprofperantur in melius,in honorem beatævirgi-nis Mariç,omniumque fandorum,amp;: titulo Beati Petri Apoftolorumprincipisin-tr3noftrumregalepalatium,quodeftinvrbePanormi,ecdefiamfumniactimdc-uotionefabricarifecimus.Itaquidem,amp;quæfequuntur.Idfacdlumfuapulchri-cudine,amp;rerumpreciofiflïmarumapparatucçterisquæinltalianuncvfquamex-tant,feLiveteribusfeünouis,meritopiÿfc’ferri cönftat.quonomineabomnibusqui Panormumautinhabitantjautinuifunt viris, non imperitis modo, fedingenio et* iamdodrinaquepraeftantibus,fummacumadmirationc aciucunditatefrequen-tatur.Marmorum cnim diuerfitate, incruftatione, mufiuo,ac intcrioripiduw . fumptuofiftïmumeft.Pauimentumilliusmarmoreumacporphyreticum,diiier-fique coloris teflellis con^adumeftrinferiorparietumparsmarmorcisetiarnac porphyreticis incruftata tabulis:fuperior lapiliulisquadratisamp;: eis inauratis inö- ’ gni ta,amp; variantium colorum lapillis dontextam veteris teftamenti continethiftc-riam.-quæamp;piduræartificiojamp;rrerumcognitioneplurimum deledat. Suprema faftigii tedum bino ex mamtore columnarum orc^c, arcubufque vermicular : operefplendentibus aevariegatis fubnixum,admirabilirerum cxlaturaarcequc infignitum, laqueatumque ac auro illitum, fpecum quoque habet fubterraneum rdigiofiflimum. Valuæfuntadciusfacrariagcminæexærefufo,pariamp;infignifor- 1 maconfpicux.Inrempli frontifpiciopcnfilis,amp;pluribus ex marmorecokimnis , fuffultacft porticus. cuius parietum inferiorem pattern licet Rogeriusmarmoreis incruftaucrit tabülis,fLiperiorem ramen rudern reliquit.Quam loannes Sancesfa-celliProphonifta, amp;fubinde CephalcedenfisEpifcopus annofalut.iyo^.mufiuo ^ opere,acDiuorumnouiTeftamenti,amp;:animaIiumpiduradecorauit,vtineoin-fcriptumexmufiuo huiufcemodidiftichonoftendit:

Hic rudis interno paries inuideratan^pm: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Diuitiis cantor fedtamp;arteparem.

Marmoreisgradibustcmpluminfcenditur.ad quorumdexteram marnior eft muro infixum: in quo triplex Latina, Grxca amp;nbsp;Sarracenica,huiufraodilegitut inferiptio: Hoc opus horologii pr^cepit fieri Dominus amp;nbsp;magnificus Rex Roge-rius, anno incarnationis dominicç M. C. XLII.M.Martio Ind.y.anno Regni eins XHI.fœliciter. Grçcaamp;SarracenicahocLatinis fonant:Ofpedaculuranouu. FordsDoiiiinus RogeriusRAi:,cx^eo fceptrum tenens,fluxumfrenatfluentis 1° fubftantiç,cogni tionem diftri buens a peccato immunem horarum temporis: méfie Martio, ind. y. fiakitis 3000.1141. regni eius.13. Hoc templum,RogcrioRegc efflagitante,Petrus huius nominis primus Panormitanus Archiepifcopus paro-chiali dignitate infigniuit,vteiuspriuilcgiodato Panormiannofalut.iqi.liquct. Aditus in arcé interiornonredusamp;fipatiofius eft,fiedobliquusamp;anguftus. Ante arcera

-ocr page 175-

DECADIS quot;L I B E R'vut'’ nbsp;nbsp;*

iJ7

arcem ipfara atrium erat vcrnacule Sala olim,fed xtate mea Salaviridi^ did Ujanl-pluni,fpatiofum, quod ad ludos fpedaculaque edenda, ac Regis concioriés ad pó-pulum habendas theatri vfum prxbebat. Loens amp;: Pario lapide confl;ratns,amp;’mu-ro circunfeptus : qnem a meridionali latere per to t annorum fpacium quadratorn ingentiumque faxorum corapagine abimoadfummum vfqné procedenteper-ftantem,necvetuftâtecollabentcm,nequeruiriàin vllam miriantem,fed integrn plane,amp; vetuftatisPanormitanx iniigne totavrbe admirandumque veftigium,ad nouavrbis propugnacula extruenda imprudentes Régis amp;nbsp;vrbis miniftri anno j^ fï4S’'funditus funt demoliti: quafi Panormns tam intra quam amp;nbsp;extra rriamp;nia lapi-cidihas paffini aut non fatis ingcntes,aut minus commodas,amp; ad cædendnm difficiles haberct,quo inopia id exeuf^i poffin Ipfa vero atrii area pafcuis aratroqué meaeriamnummemoriarelida:incuiusriidetatabulafquemarmoreas agricolx raftris frequenter illidcbat:tandem anno faluTij^. in nonam planiticm cylindrö fabuloque æquatam redada. Inter hoc atriüm » amp;nbsp;pnuatas vrbis dorrios,fpatium crat alterum ingens fane,lato muro cihdum,aSarracenis Yhalca Punice vocatüj lt;]uod circunfeptum locum Latinis fignificät,amp; portam habens in redum vrbis vi-cum tefpicientem. vbi Regum amp;: arcis cuftodia, cui Vicecomes præcrat,vt ad repentiras neceffitates præfto effet, habirabat : vein'puMftis illius memoria’ fabcl-lionum tabulis adhuc reperirc e ft:.Yhalcagt;quicquid hodie eft intetUaUiintet vrbis ^° mœniafiniftrorfum palatio ad Papyritum vfquc flu. hærcntia,amp; ædes ficra's.Sdó-annis Bapciftx, fandæ Barbara’, Diuæ Magdalena*, amp;nbsp;fartdi Conftantini à Yhalca adlmccumtotailJaregionecognominatâSj include bar. Id fpacium,quod Yhalca: formavfufquecum tempore collapfus fit, vrbiadditum cft,amp;admuros palatii a-quilonarcsnoüæ vrbis pottar,qua in mam^oreamviam tedus eftingreffus,locum ceffit. Abipfaarceadvrbem vfquefiniftrorfummœnibus annexa, via état Coo-' pettanominata,ob id quod tota teftudinata abipfa arce ad ædem vfque.S. Agathç de Villa,Papyrito fluuioincubans,ingreffum egreffumque opertum præbebar, proutin publicis tabulis legimus,amp;: in horto.S.IaCobi la Maffara adhuc elara tefta-tur veftigia. Palatio pomarium extravrbismania^uaoccideritcmfpedat,ad-j 3° hærebat, ambitus pafi milium ferme duorum, Parcum, hoc eft circus regius,ap-pcllatum.ln quo horti amccnilfimi omnis generis arborum confitionibus, aquifqj perenniterirrigantibusluxuriabant.Habebantquoquehincatqueinde viridaria lauro amp;nbsp;myrto redolentia.Medium locum ab ing^ffu ad extremum vfque porti-cus tendebat vna,fed longiflima,facellisteftudinatis ex omni parte patentibus ad deliciasRegum orbicular! oper.e extrudis frequens: quorum vnum adhucintegrum reftat. Pifeinacrat ingens inroedio, inquaviuipifees coercebanturanti-quo,quadrato,ingentiquclapidemiracraflitudineinftruda.Qjjehodieincorru-pta eft,aquafque folum amp;nbsp;pifees requirit. Imminebant,veluti amp;nbsp;hucufque ei incubant,ædes ad folatia Regum magnifico opere Gonditæ,cum incifis ad vertieem li-^^ terisSarracenicis,quarum interprété hadenusreperire non potui- Exvnahuius pomariiparte,nequidregiiluxusdeeffet,animaliaomnis fere turn ad voluptatê# tuin ad Palatii delicias ferini generis, abundc nutriebantur. nbsp;nbsp;At ea omnia colla«

pfa funt hodic,ac priuatis s^netis amp;nbsp;hortis occupata. Pomarii tantum ambitus, ob id quodmaximamurorû pars inuioläta pene permanfit 5 dilucidedifccrnipoteft. Cubam eumlocum,vtolim,itaamp;nuncSarraceniGePanormitani vocant. Po-mario huic in feptentrionem ad quingentos circiter pafibs,hortus alter regiüs erac proxinius,cuiSarraceniceZifa nomenadhuceft, domefticatum arbörum fru-ftibus,amp; aquarü etiam perpetuis fcaturiginibus irriguus. Quo löco ædes etiamnu rcgiælapide quadrato, candidoque marmore, ac porphyreté, vermiculatoquc amp;nbsp;’ mufiuo fuperbo nimis opere tument : Sarr^enöMim opus, quantum exSarracé-nicafuperiusinfcriptione,amp;ipfaquoquenruduramdicaripotcft,a3Regum fe-ceffuslatebrafque voluptuarias extrudum : omnibus quæ in Italia hodie funt, re-giisftrudurisfaciIecomparandurn.MemorantSarracenirerumVeterumperitio-res,Cubamamp; Azifem Sarracenicuiufdam SiciliæRegisfiliarum olim fuiffe nomina,aquibus duobus his Regum pomariis coghonienta defumpta fint: penes quos

O

-ocr page 176-

tj« DÉ REBVS SICVLIS, PRIORIS

fit eins rei fides. Plures-ætatisillius authores Palatii huius magnificentiatnac pulchntudinem fcriptisilluftrarut. Quorum vnum ,amp; quidem vetuftiflimumjCui tituIusGuifcarda erat, annofalut. typ. pfimumlcgi. Seddearcefatis» APalatio in vrbempergentiinfignescxantiquislapidib. acmagnx, velutimoles quidam, Ratim occurrunt ædes, a Matthæo Sclafano Adrani olim Comité anno falutuJP conditae-opus quidem ingens,amp;: priuatorum omnium maximum,quadrangular! forma, vndique peruium,amp; vnius vix anni fpacio abfolutum:quod prx fua incre-dibili magnitudine fidem omnem excedcret, nifi fuper eius porta, qux mare fpe* dat,fixa ih tabula marmoffea literis maiufeulis titulus,licet meram illius xtatis bat- W bariem fonans, confimftret.

ANNO D. M. CCTCXXX.

Foelix Matthaeus Sdafanis memoria dignus Fabricam hancfecit nobilem pius benignus. Vt ne mirerismodico tam temporefadam: Vix annus fluxerat,quam cernisitaperadam.

PRÆDICAN T’Paiformitani,idque accepta ex maiorum relatu opinionCji-tnulationem aut inuidiam huic scdificio originem dedifle. Matthæum fiquidero 1*® Sclafanum Manfredi Clarohiontani Motycae Comitis,qui ad mare pradarasfibi xonftTüxeratxdeS,fucceflïbusinuidentem,illi palam dixifle,fc infra annum «des conditurum, qua; fuas ambire poflènt: quod amp;nbsp;perfecit. Hasardes poftmodum anno falutis. 1440. aSancio Roderico Liori Galiani Vicecomire,earumdominO) S. P. Q^anormitanus vnciis centum ï^uinquaginta redemptas, (vt tabulis publi-cisconltat)Alfonfo Hifpaniaeamp;Sicilia: return potiente, pio xgrotantium opcri,' amp;nbsp;pauperum vfuideftinantes,magnum amp;nbsp;nouum Hofpitale Vocaucrunt. quod 52 Rruduræmagnitudineamp;pulchritudineloci exteris Italia: xenodochiis nihil i*’' vider. Paulo infra eas a;dcs,amp; iuxtavrbis portam Buluemi appellatam, faccllütft eft. D. Clara: dicatum, amp;nbsp;C(j^nobium monialium illi adiundum: quodab eodetn 50 Matthço Sclafano xdificatum index marmoreus in frontifpicio hac profopop«Ci3 oRendit:

Annus état quartus Domini poft mille trecentos Trigintafepte||p,Ludouicus régna tÿicbat. Et infra: Hçc facra Clara Comes tibi templa Mathçus DeSclafano propriislargus quç fumptibus egit. Hic condam damnare reos Thermi ta Mathçus Afpercrat:feruabatcnimpiaiuraMagiftri Ïuftitiç,amp;:c.

E regions rtouihofpitalis ,qua in feprentriohem vergit, templum eftinvrbe 40 maximum, Maior ccclefia vulgo appellatum, D. Mariç virgini facrum, reticulata ftrudura,quadrato,ac diüctfis in exteriorifacieimaginibus figürifqueincifo,aG perpolito lapide, a Gualtcriohuius hominis fecundo Panormitano Archiepifeo-poanno falutis. Ii8p füper veteri maximaçde,quamfi|lo propter hocinfticütum çquauerat,afundamentis excitatum.Quodnonfolum Guilelmifecundi,cuiuS ætate fuffragiifque infurrexitgt; dipiomatajfed etiam carminain abfide tempi! incP fil huiufeemodi teftantur:

Siterquinqjminusnumerentdeinillcduccntiî, InuenientannosRexpieChriftetuos: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^v,

“ nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Durntibicot^rudam prçfulQualterius aulani

* ' ObtulitomciipoXtrialuftrafui.

Aurcaflorebaht Vilelmi tegna fecundi. Quo tantum tanto fub duce fulfit opiis.

Sit tibi laus perpcs,fit gloria Chrifte pcrenniiî

Sit dccus,amp; rempli fit tibi cura tui.

Tu

-ocr page 177-

DECADIS LIBER VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij^

Tu quoque florigerç mater pukherrima turbç,

Perpetuus facrç virginitatis apex, Rcfpice proftrati lachrymas amp;nbsp;votaclicntis:

Æternispenfeshçcfuadonabonis.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pridicant quoque Panormitani duda per maiores fama, quibusamp; SicuÏo-

rum annales conucniunt,Gualterium ex thefauro apud ædem fandiSpiritus extra nicEnia,annofalut. 1184. menfc Aprili,amp;Guilelmi Regisfecundi.iS.afereperto, ceiebernrnumacfumptuofiflimumhoctotaltaliatemplumeodemannoamp;men-feinchoafle. Templum hoe maximum peruio vndiq«ecircuitu extrudum eft.

*0 Panimentum ex marmore amp;nbsp;diuerfis lapidibus teflcllatult;i habet fatis confpicuü. Cuiusabfides, columns ampliffimæ ingentefque duplici ordinc,grandi mole, amp;nbsp;prcfiifidîmo fumptu fuftinent,qifK amp;nbsp;capita extcndunt inaurata. In fuprem a par* te tcftudinata, quam Tribunam vulgo appellant, figna funt numero quadraginta duo, Hetrufco marmore, Seruatoris,D.Mariæ, Apoftolorum duodecim, Marty-rum Diuorumque plurium, triplici ordine miro artificio xtate mea exculpta.Sub quibusfingulorûvita:,acresreligiofegeftæ,marmori etiam incifx minori forma quam Diuorum imagines,fumma cum deIeda»onefpedantur:opusAntoniiGa-ziniPanormitani,mirabiliumreturnartificis amp;fculptqfisinfignis. Opere porto hoclrahamillumhodiehabeteximius.Enimuero fignahæc adhumanamftatu* ram,acmiraadviuumpropearteelaborata,cumvcftium,turnfenfuumamp;animo-rumvarictatemita exprimunt, vtfpedantiumoculosfixosdetineanr,acnunqua fatient. In finiftra maioris facellipartecontiguacftilli a:dicuIaD.Mariæ,cum ciusmarmorco quoque figno : cuius angulus marmoreis Panormitanorum Præ-fulumfepulchriseftfrequës amp;infignis.Extatineodemetiamtemplilatere,quod findram alam vulgus appellat, Diuæ Clftiftinævirginisamp;martyris, exTyroIta-lgt;æoppidooriundæ,faccllummarmore,gemmisamp; aurointextum,nullifecundö. Vbiamp;atcaargentea reconditum eius corpus fub Hugone Archiepifcopo, anno falutis.n6o.GuilelmoprimoSicilixRegererumpotiente,huctranslatum,maxi-mareligionecolitur : quo no folum templum eft inclitum,fed vrbs etiam ipfa ma-1° xime nobilitatur. In dextera rempli parte Euchai^ftiæ facellum maiori hattet: ad cuius angulum adytum eft.Iux ta quod paulo infetius quatuor fun t ingentia ex porphyrire Maufolca, miro artificio fabrefada, omnium nofLrææratis pulchetri-ma,QuorumduoaRogerioRegedicata,in ædecathedraliCcphaIœdenfi,quam ipfe atundamentis crexir;quot;^! fuum funus, amp;nbsp;rempli ipfius ornamentum repofita, (vt eius diplomate datoPanormi menfeApriliannofalutis. 114^. amp;nbsp;Regnifui.iy. conftat)Friderici fecundipoftea CaefarisiulTu priuilegioque, Panormumadfuü amp;nbsp;Henrici partis monumentum,in hune locum tranfmigrarunt.Inaliis autem fe-puIchris,Rogerii Regis,amp; aliotum Regum Reginarumque Sicilian, ac Ducu quoque cadauera lunt recondita,vt qui eorum vitas feripferunt, tradidere, amp;: Gualte-riusPanormitanus Archiepifeopusinfuoamp;Canonicotumdiplomate,datoPanormi menfe Martio annofalutis miUefimocentehmooduagefimo feptimo : amp;nbsp;Henricus fcxtus in fuo priuilegio dato Panormi die y.Ianua.anno falut.iilt;)y.amp; Fri-dericus fecundus Cxfarinfuo etiampriuilegio,amp;teftamentodato annofalutis. 1138.die.17. Decembris,ftonteftatum reliquerunt. Henricus nanque quotannis Rogerio amp;nbsp;aliis Sicilië Regibus folennes exequias celebrabat : amp;nbsp;Fridericus filius, eius veftigiafedatus, eifdem tria per fingulos annos anniuerfaria perpetuo cek-branda,amp;decretodum viueret,amp;teftamentomoriturus fanciuit. In hoc tem-ploprætcr Archiepifcoporumamp; Regum farcophagos,nulli funt alii.Siquidemia inde ab initio eo, pratter iftiufmodi dignitatis cadauera, neminem inferri cautum fuit. Sacellum eft paulo inferius in hac dextra ala Crucifixo omnium feruatori facrum:cuius imago gloriofiffima, a MaiVrcdo ClatomoutanoMotycreolim Comité ibi dicata,maxima veneratione colitur. Ante portam quoque ei us meridio-naléprothyrioneft,feuporticus,opereteftudineo,amp;marmoreis fuffiilta colunis: quamrempliveftibulumetuditiappellant. Cuiftatim éliminé obieda cohx-retarealatiflima inlongitudinem,quadrata forma,lateribusftrata,deambulationi 0 x

-ocr page 178-

lÄo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLISj PRIORIS

pcridonea,amp; vndcquaque cancellato muro circumfepta. In cuius medio fons e marmorea pila nimis placidus erumpit. Ante occiduam eins portam xdesfunt Archiepifcoporum hodie habitationi feruientes, a Simone cognomento Bono-nio,Panormitano Antiftitejannofal.i46o.excitata:opusadhuc affedum, Ante feptentrionalem vero portamxdcs crant Archiepifcoporum veteres,quææt3te • meaccenobio monialium ordinis minorum addida: funt. Adquarum angulu occiduum ædicula eft vêtus D. Manx incoronatæ facra, vereri Panormitano tê-plo, quod GuaIrcriusdiruit, cohxrens. In ea prifcos Sicilian Reges vngi,ac Regia infigniri corona mos era^Quod quidem a Rogcrio,Rogerii Sicilix Comitis filio, initium cœpit.qui annofalut. nif). cum Siciliam, Appuliam,Calabriam,amp;r magna jo Libyxorx pattern poflïderct,fe indignum ratus tantum imperii fub anguftoDu-catusamp;Comitatustitulocontinere,primus omTliumSicilix,DucatusAppuIix,amp; PrincipatusCapux, Rcx appellari,A Regia corona Panormi hoe loei iniignii i fo voluit:fuamque in ea vrbejatque futurorum Sicilias Regum fedem conHituicedi-xitquevt Sicilix Reges, ciufqueItalias partis quæ eo tempore Ducatus Appuliïgt; amp;PrincipatusCapuæ,amp;nondumRcgnititulumhabebat, Principes Panormi, amp;nbsp;non alibi, moreChriftianorum to ]ocircgiodiadematcinucftircntur,vtciusdi-plomatedato Panormi aainofalutis. 1119. die.ij.Maiiconftat.Cuiobfecutieius in RegnumfucceflbresGuilelmusprimus,Guilelmusfecundus,Tancredus,Henri’ cusfextus ,Fridericusfecundus Casfar,Manfredus,Petrus Aragonius, lacobus, 10 Fridericus alter,Pctrus fccundus,Ludouicus,Fridericus tertius, amp;: Martinus, oes denique Panormilocoprxfinito Reges coronatifunt. Vnde Panormus deinceps abillisipfisprima RegniSiciliæfedeseft appellata. Q^æ nepræter fidemactefti-monium a me aflerta temere videantur,diplomatum rcgiorum,vnde illa exeerpü» verba fubiicereplacuit. Guilclmus i^iturhuius nominisprimus,quifupciih'C adhuc Rogcrio patre,regalia infignia Panormi adeptus cfl:,(vt in eius vitakgin/J in priuilegio clericis Panormitanis conceIîo,datoMeiranç anno falutis.nngt;in hne modum habet : Sandam itaquc Panormitanam ecclefiam,quam ex hoegeneraÜ Votodiuinxreligionisintuitu amplcdimur,tüquiaamp;rcgii diadematis noftripri-mitias in ipfa,amp;abipfa fulÄpimus,amp;quaefequuntur. Alio item diplomate,dato jo Panormidic. ly. Aprilis.y. Ind. Guilclmus {.nquit)DeigratiaRexSicilia’,amp;.’c.Etlï vnicuique noftri regni eedefiç in educandis clericis, amp;nbsp;adulteriis eoercendispti-uilegiopendeatprincipali:vcnerabili tamé Panormitanæecclefiæillud tanroclc-menus duximusindulgendum*quantoamp; in vrberegl9ftindatadignofcitur:in qua thronus amp;nbsp;folium noftra:refidctmaieftatis,amp;c. Guilclmus poft huncfccundus, nondum tumulato genitore, vndionem ac regium capitiindumentum ibidem ïniecifle,ingeftisfuislegitur. TancredusquoqueGuileImifucccfror,Panornü regium diadcniafufcepit,vtSicuIorum annales teftantur. Henricus fcxtus,idc Imperator amp;SiciIixRex, anno regni fuiquinto,lmperipvero quarto,mortuoTâ' credo, Guilelmoquc eius filio capto,Panormi corona regia donatus,in priuilegio 4® ibidem dato annofalutis.ncjy.menfelunio: Nosattendentes(inquit)deuotionem diledi fidelis noftri Bartholomasi,vcnerabilis Panormitani Archiepifcopbamp;o-mnium Canonicorum Panorraitanæ ecclefix: confiderantes etiam dignitatem^ prasrogatiuam ipfius ecclefix Panormitanx,qux fedes êft amp;nbsp;caput regni noftri Sicilias, amp;nbsp;in qua ipfius regni coronam primo portauimus,amp;c. nbsp;nbsp;Fridericus etiatn

fecundusImperator,Henricifilius,amp;:SicilixRex,in priuilegio dato Panormian-nofalut.ixoo.fichabetiHabentesquoqucprxoculisquodinipfa eedefiaPauor-mitana facram vndioncmamp;: regium fufeepimus diadcma;qnia etiam ficut ipfa ec-clefiaprimaeftinteromnesecclefiasregni noftri,amp; exccllcntiadignitarisfiiascç-tcris ecclefiis prçeft,fic diuitiis dpbet excedcre vniuerfas,amp;;c.Idemque in alio pri- P uilegiodatoï’anormidie.ti.Odobris.'Unnofalut.ixii.Iiid.iy.Attcndentes(inquir) quod vencrabilis amp;nbsp;veneranda facrofanda Panormitana ecclefia,qua: caput eft Si fedes regni noftri,amp;antiquitate fit nobilis,amp; dignitatcac fpeciali prxrogatiuain-ter alias regni noftri ecclefias prima amp;nbsp;merito principalis fit : quia tarnen perfecu-tioneraulta vallata nonmodicam fuiiurisiniuriampatitur,nenoftrofcclici tempore

-ocr page 179-

DECADIS LIBER VII t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6t

porequæhaâenus pafla eft,iterufn patiatur:confiderantes quod in ea facram vn-dioneinjamp;regiumfufcepimus diadema; confideratione quoque fidei,amp;: grad leruiciijquodBerardus diétæ Panormitanx ccclefiæArchiepifcopuSjamp;cÆt in alio diplomatedatoAugufl.xannofaIudsaiiy.idemFridcricuseccIefiamPanormita-nam caput,amp; federn regninuncupatgt;amp;: in eafufeepiiTefacra regalia fatctur.Qj^d amp;nbsp;in alio indulto dato Norembergx anno falutis. 12.161 affirmât. Ixcmqucin alio dato Panormi die.12. Odobris. ii}3. Ind. yJiæc habet verba : Cumfœhxciuitas noftraPanormitana, in quaeducatifumus,amp;regiumfufcepimusdiadema,prima regninoftrifedescxifl:at,amp;aprogcnitoribusnoftrispriftis Regibus multis appro-*0 bâtisconfiietudinibusfueritapprobataj amp;;quxfequuntffr. Ex quibus verbis Fri-dericum Panormi non fui fie ortu^a conftac, vt multi fenbunt.Nam fi Panormita-nusfuiiTctjficuteducationemamp;coronationemjitaquoqueamp;maximeinhocpri-uilegio,fuiprimordia in Panormitanamqu8quc vrbemproculdubio retuliffen Manfredus etiam Siciliæ Rex in diplomate datoPanormi die.17. Aug.primx Ind. anno falutis. 113 6. in hune modum : Dum (inqui t) Reges Sicilian, amp;nbsp;Imperatores progenitores noftri,inPanormitana ecclefiahonoris excellcntis infignia invita conlucueruntrecipcrc,amp;:poftfataquiefcerein8ominodormientes:vbietiacce-Icfti præfidio darum fœliciter fufeepimus diadema, amp;e. Carolus Siciliæ Rex* Comes Andegauenfis (qui Manfredo occifo Siciliæ Regnum Clementis quarti RomaniPontificismuncre eft adcptus) in diplomate dato Neapoli die 1$. Off ob» i4.Indift,anno falutis.i277iita habet:Pro parte Canonicorum amp;nbsp;clericorum Ar-chiepifeopatus amp;nbsp;capellæ facri palatii Panormitani, amp;aliorum clericorum tam Latinorum quam Græcorum ciuitatis eiufdcm.amp;: infra :Nosautem,qui ciuitatc eandemfpeciali prærogatiuadiligimus amp;nbsp;fouemus,eoquodcaputamp;ledesregni cxiftitdpforuni iuftas petitioncs gratis p?ofequentesaftcâibus,fidclitati veftrx firmiterpræcipiendo mandamus jamp;:c. Petrus quoque Aragonius Siciliæ Rex* poll GaUorum caedem, Panormi regiam coronam fufeepitanno falutis.ixSx. die* n.Auguft. Iacobuseiusfilius,quipofteumSicilix Rexfalutatuseft,in eadem Panormitanaecclefiaregiiseueduseft infignibusannofalut. I286'.die.x.Fcbrua-î° niinfeftiuitatePurificationis, vtconftatper eiusc^plomadatum Panormieo die. amp;C. Fridericus fecundus huius nominis Siciliæ Rex, (quern falfo tertium appellant) Panormi quoqueregiis fafeibus amiduque primum indutus, in phui-legio dato Panormidie.7.Ianua.anno falutis. ijxy.ConfiderantesfinquitJfcelicem Panormitanam vrberfïpqTïaÏB progenitores noftriîiuæmemoriæ tanquam amœ-nitatenatural! confpicuam,amp; deuotafœlicitate,acfidelideuotionepollentcm, regni caput,amp;merito digère decreuerunr.amp;.'c. Petrus fecundus Siciliæ Rcx in priuilegio dato Panormi die.19.Maii anno falutis. 134c.Si Panormitanam (inquit)r vtbem fcdicitatis titulofuæfidclitatis merito infignitam, inquaprædeceflbrum noftrorum fedes amp;nbsp;gloriofe cunabula clarucrunt, ipfi prædeceflores noftri Reges 4'3 ^Principes priuilegiis,immunitatibus,amp;:gratiisplurimisdecorarunt:nosetiam, qui Dei nutu ab illis Regibus atque principibus originem trahimus, atque in eadc vrbe ortum habuimus,amp; fceptrum regni fufeepimus,amp;c.amp; infra:Præfcntis itaquo priuilegii ferie notum fieri volumus vniuerfis,tam prçfentibus quam f uturis,quod nosattendentesgrata fatis*notabilia,amp;plurimafidelitatis obfequia,quæPanor-mitani dues ab co tempore quo Gallorum communium hoftium importabili iugofublatoprædeceftbribusnoftrispræftitcrunt,aquibus redeundiadnaturalis matris gremium a cundisSiculisexempIumlaudabilefumptumeft.amp;c. Lodo-uicuspræterea, quiPctro genitori in regiam dignitatem fucceffit, anno falut. 1343. die.7. Decembris, Panormi primum vnótus, ac Rex falutatus eft, vt in geftis eius ^° legimus. Fridericus tertius Siciliæ Rex regios f^ces non eft adeptus,quod per

Claromontanorum, qui ab co defeiuerant, feditiofa perpetuaque obrtacula Pan-ormo prohibcretur, vt in eius vita legitur. Martinus Rex Aragonum,amp;Marti-nus eius filius, amp;nbsp;Maria, Siciliæ quoque Rcges,fuo diplomate dato Cataniæ cofir-mauerunt,vtSiciliæRcges Panormi loco confueto per manusArchiepifeopi Panormitani vngerentur coronarenturque , prout eoufque obferuatum fucrat.Ec 0 3

-ocr page 180-

lil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

MattinusiuniorfedatisClaromontanorum turbinibüs,quibus diudednebaturj Paormopotitus,folitoibirituregniprimitiasfufcepit:vtinciusvitalegimus. Al-fonfus demum , Aragonum amp;nbsp;SicilixRexJnpriuilegiodatoinarcenouaciui-tatis Neapolis,die ly.lunihartno falutU44y.Ind.8*quo concedit Panormitanis mo-lern porrus xdificandipoteftatem,Cogitantibus(inquit}diu nobis in noftrafœlici vrbePanormö^quam vnàrta in diólo Sicilia: vitraFarum regnohabemusprima-nam,qu#rtièapüdtötiimfere orbem vulgatumamp;fingularc cognomcntumrece-pit.ócc. QuinetiàmRomaniPontifices candem Panormitanamccclcfiäplu-ribus prxrogatiuis decö^arunt. Et in primis Gregorius huius nominis feptiffiüs, fcribens Atcherio,Nicodemi Sarracenorum a Normanniscxpulfionistempore *® Arebiepifcopi Panormitani,in Archiepifcopatiun fucccflbri,in nunc modum ba-bet:Gregorius feruus feruorum Deijdilcdo in Christo fratri Archerio Panor-initanoArchiepifcopofalutemamp;apoftolicambcncdiâ;ioncm,amp;c.amp;infra,Qua-obrem chariflime frater Archeri, Panormitânam ccclefiam,qua: quondam nobi-lis amp;nbsp;famofi,poftmodum peccatis exigentibus in Sarracenorum poteftatera per-fidiamque reduda,nunc reuera ad Chriftianam fidem labore amp;nbsp;inftantia filii no-ftrigloriofi Ducis Roberti,Domino opitulantc, conuerfa eftj poftulantis priuilc-gioapoftohex libertatisTulciri: nos tamiuftæpetitionisintuitu,qua etiamprx-fatiDucis amore,qUem id fcimus optare ac cupere,gratanter conccdimus,tribui-mus,atque elargimur,aC apoftolica authoritate eófirmamus eidem ecclefiç,amp;per earn tibi, quiequid dignitatis amp;antiquitatis tenuifleprobatur.Item omnes cius fuiffagancos Epifcopatus,vel fi quideltrudis illis in corum locoftatutifunr,velo-pitulante Domino ftatuentur,vtin prxfata:tua:ecelefia:priftinamredcantpotc-ftatem,amp;c.Etinfra,Prxtereafratcrnit;^i tuxpallii vfum (ecundum antiquumec-clefix tux moremconccdimusgt; vteointer milfarumfolenniabisdurntaxatfefti-uitatibus vtaris. amp;c. Datum Romx. i6. Galen. Maii,anno domini.io85.Pontifica-tusnoftrianno.io. Calixtus RomanusPontifexhuiusnominisfecundus,eao-tnniapcrfuumpriuilcgiumdatumLateraniannodomini.iiiz.nonis Aprilis con-firmauit. in quo commémorât, quo tempore Robertus Guifeardusamp;Rogerius ComesPanormumfuperatis Sarracenisadeptifunt,Nicodemumgenere Grxeu 3° Archiepifeopum folo titulo fuifle Panormitanum , qui dominantibus Sarra-cenisvicampäupenimamapud fandam Kyriacam,hoc eft dominicam,fubMote regali fitam,dcgebat. Adrignus quoque huius nojpinis quartus Romanus Potifex , eeelefiam Panormitanam metropolitanam, quo tempore Hugo Panormi-tanx prxfidebat ccclefix, in omni Sicilia bis verbis inftituit: Adrianus Epifcopus, nbsp;nbsp;.

feruus feruorumDei,diledis filiis Agrigentino, Mazarienfi,amp;Mclitenfifakitêamp; nbsp;nbsp;j

apoftoIicambcnedidionem.Neinaliquaprouincia fidebbus Cbriftianis fando-rumminifteriorum plenitudo deeffet, fandorumpatrumfanxitauthoritas,vt!n j fingulisprouinciis aliqiia metropolis habcretur,quxaliiscx diipenfationeregi-minis, amp;nbsp;authoritate officii prxfideret. Siquidem nos prouincixSicilixiddeeiTc videnrcs,Panormitanam ciuitatem,quç folo nomine vfque modo metropolisha-bebatur,in plenitudine dignitaris mctropolim decreuimus ftatuendam.amp;c.Da-tum Beneuenti .7. idus lulii. iiy4. Alexander etiam tertius Romanus Pontifex, Adriani ptiuilegium fuo diplomate confirmauit, dato Reate.4. nonas Martii, Pó-tificatus fui anno quinto. Fuifle Panormum vrbem vetuflo tempore,ante Sici-liam a Sarracenis occupatam, Prxfulatus titulo infignem,Diuus Gregorius in te-giflroIib.ii.cap.ió.iy.yy.ac.yp.oftendir.Seddemaximotemplojeiufqueprxroga-tiuisbueufque. nunereliqua veteris vrbis,qux vel vetuftatis vel dignitaris aliquid prçfeferunt,profcquamur. Ædeseflin cadem veteri vrbepaulo infra maxiniu templum opinium Seruatori fi(Cra,amp; D. Bafilii ordinis monialium cœnobiumiHi adiundumexfandi Matthxi,fandiTbeodoriintramoeni3,amp;S.MariæaLoreto ciufdem ordinis extra mœnia,amp; fluuio Orerbo imminentis fitis olim, amp;nbsp;obid nüc defertis monafteriis,a Normannis Principibus conditum. Prxdicantin eoanti-quiores virgines f3cræ,duda per manus fama, Conftantiam Rogcrii Regis filiam, cum Deohicdicataefl'et,aGualterio Arebiepifcoporaptam,HenricofextoCx-leftini

-ocr page 181-

DEC AIMS LIBER VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^j

leftini tcrtii Romani Pontificis indulto nupfifle. Oftendunt amp;ipfiusbreuiarium Grxcoidiomate,quo ab initio ad meam vfque aetatem moniales vtebantur,man u fcriptum fimul,amp;infignispuellæipfiuspediflequæmarmoreumfepulcbrû,quic-quidferiptores minus aduertenter tradiderint. Enimuero fuifle earn Rogerii Re-* gis nonnepcem, (vt plenque falfo aflerucre) fed fiiiam,nemo certior teftis eft,qua ipfamet Conftantia, quas plurimis id dipiomatis fuis,tabellifque publicis,explica-tumconteftatumque reliquit. Inter alia nanquceiuspriui]egiâvnumeft,quotê-ploPanormitanocafalelacusNicotri (vt vacant) anno.ii96.die.ij.Aprilis.i4.Ind. -ab ea conceffum legitur.incopoft multa: Vndefinqui^ oftenfis in curia noftra ’0 priuilegiis ab illuftriilimoComite Rogerio bona:memorixauonoftro,amp;clarif-fimoRege Rogerio inclitserccor^ationis patre noftro,ecclefia?/’anormitana: de prædido cafali dudum indultis. amp;c. Et in eius refcripto,quod Abbatix S.Maria: la Grufta de Panormofvt appellant) AbbatiamS.Maria: dcMarfalaconiungit,dato i’anormidie.i^. Aprilis,anno falut.ii56.bisRogeriumRegempatrcm appellat,in-quiens:Magnifiaipatris noftri Regis Rogerii bona: memoriæ fequentesexemplum, qui multas Abbatias feredefertas monafterioSaluatoris de Mcflanacon-ceffit. amp;:c.Et infra: A tempore Regis Rogerii patris noftri,vfquc ad tépora Guild-mi Regis fecundi,ncpotis noftri,amp;c.Et in alio item poft fhortem Henrici Impera-torisfuimariti,datoPanormidie.^.Noiiembris.x.Ind.iipp.hæchabet:Dum tu ^0 Barlaam,monaftcrii Sandæ MariædeGruda Abbas fidelisnofter, oftederesMa-ieftatinoftrç priuilegium gloriofiflîmiRégis Rogeriipatrisnoftri.amp;c.Reliqua multa breuitatis caufa prçterco. Ædes aliâ extat in ea Vr bis parte quodam tepore i’atochia D.Mariç de Cancellario nuncupate,amp; monialium ordinis D.Benedidi monafterium illi adiundum,quod ex Steghani illius,quem a Cancellariatu Guil-elmi primi, in Panormitanum Epifeopum accerfitum, amp;nbsp;fubinde a plebe in Regê MaionemqueeiusAdmiratum tumultuantc, Sicilia pulfum, in hiftoriis Jate com-memorabitnus,çdibus a MatthçoCancellarioinfacros vfusconuetfumeft.Qua de re extatetiam Panormi Guilclmi fecundi diploma. Non procul hinc portç obfeurçimminésvetuftaeftqdesD.Theodori teftu^nata,amp;columnis fubnixa, 30 Normannorumfabrica,monïàlibus D. Bafilii primum adferipta. In huiusvrbis regione quç meridiem fpedat, inter portas extindas ludæam amp;nbsp;Bcbilbacal,fanû dt. D. Cataldi, mufiuo pauimcnto,amp; porhyrctelapide,columnifque teftudinem Hiftinentibus infigne, a Sylueftro Comité Marfict^ Rogerii Siciliç Comitis nepo-te,conditum. cuiamp;èiushi^nççdeserant coniundç, quç hodie nullçapparent* Supereft in eo fano marmorea theca paruula muro infixa, in qua huiuimodi legi* turepitaphium:

Egtegii Comitis Sylueftri nata Matildis, Nata die martis,martis adempta die.

Viuens ter remos h*buit mcnfes,obiitque 4® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dans animam ccclis,corpus inane folo.

Hec annis Domini centum vndecics fimul vno Etdeciesfenis,hacrequiefcithumo.hoceftannofalu.ii6i. Inpropiri-quo templum eft diua: M^ria: ab Admirato, porphyrete etiam,ac mufiuo operc, multifquealiis ornamentisilluftre,aGeorgio AntiochenoRogerii Comitispri-mum, amp;nbsp;deinde Rogerii etia Regis Admirato, (vt fublimes intus amp;nbsp;Græcæ amp;nbsp;Sar-racenicæ maiores tam feriptæ quam etiam in lapidibüs incifx demonftrantliterç, amp;nbsp;pluraRogerii Regis, Guilelmorum, amp;nbsp;aliorum Sicilix Regum teftantut diplo-mata)extrudum,multis quoque donariis vafifque ad rem facram aurcis dotatum, ac odo infuper Canonicorum facerdotum frequenti cultu celcbratum. Quos P poftmodumRogcriusRex, quatuor aliis fuperaiditis,adDiui Petri Apoftoli in Palatiofacraferuitiatranfumpfit, vt publico ipferefcripto teftatuseft. Vafavero facraomniaFridericusfecundusCxiar ad fumptus belli fuftentandosabftülit:pro quorumreftitutionecafaleScupellum templo dedit j vtamp; illius tabellisdatisPan-ormidie. ly. Auguftiannofalutis. ixxo.liquet. Huic templo plurespoft annos cummonafterium monialiumordinisSandiBenedidi Goffredus Marturanaamp;: 0 4

-ocr page 182-

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Aloyfia cius vxor côniunxiflent,efFediitn eft vt ætate mea Admirati nomineapuil rudes prorlus oblitéra to, tcmplum ctiamipfum infigne abfurde a Marturana ap-pelletur. Hic, vbihodie career noxiorumeftpublicus,amp;initium vizquaYhu-xerha petitur, ac quadrato e lapide monafterii fanftæ Catharine officinx cernun« turjædesolimftabantGeorgiiipfiusAdmirati, magnifiée fplendidcquccxtrudç. Qjjarum ca quæ toto illo ara bitu mira vetuftatis fragmenta, amp;nbsp;teflellata paflim vi-funtur pauim en ta,fiint reliquiæ. In hoc fpatio, amp;nbsp;fola via ab ædc Sancti Cathal-xli,amp;c SaniftxMaria: de Admirato feiun(fta,Pr£ctoria vrbis eft domus:opusquidcm recens, fed anno falutis. i ^^ 3. enm primum nummulariam tabulam Panormitani inftftuerentjineamqu^nunceftmagnitudinem ad pecunia: euftodiamamplia- ’® ta,Pra:toris eft fedes. Ad cuius portam qua: meridiem rcfpicit,duo hincindeextat pari forma ex marmore nudahominum nobis mcognitorum fimulacra, infigai iculpturzinduftriaelaborata. Sußeft eidextrorfumS. Catharina: monialiuin i ordinis Pra:dicatorum cœnobium,aPaImadeMagiftro Angelo amp;nbsp;Bencuenuta eiusfilia anno falutis, 1300. facratum ditatumque : vbiBebilbacal porta olim crat vrbiSjamp;xdesS. Stephani de Admirato.eiqucinfcriushzrctDiuiMatthxifanufn, virginumoIimDiuiBafiliicücno[^ium,aNormannisconditum. Necmulto infra marmorca Via intercifrrentejad angulum vrbis,fuper mœnibus turns Pharath aeportx Patitcllorum incubans templumefthodicDiui Antonii.quolocoforu : olim Sarracenorum fuiffe,inRegum diplomatibus amp;nbsp;publicis tabulis comperim’- ^® | Vctushxcvrbs,qua feptentrionem refpicit,prifcotempore (vtdixi) ftagnoma-ritimo, vfque ad cumlocü qui Papy ritus hodiedicitur,alluebatur.Quodobieftii protenfie lingua: ad vrbis vfque vertieem mare incurrens portum tutiffimura fa-ciebat. At xui curfu amnis, qui hac etiamnum xtate Papyritus dicitur, quiqjolim vrbis mœnia cum ftagno lambebat, amp;nbsp;audam iam vrbem interfiuit,liniofusalio-qui,amp; materia: fecumaliquidfemperaftèrês,obturatisluto porrus faucibus, pau-latim illud ad maris vfque littus prorfus oppleuit,oppletque etiam in fingulosad-huc annos Panormitanum maris finum,qui ea caufa imporiuofus properelinqui-tur.Enimueroquinquaginta plus minus ab hmeannis hybernis nonnunquatem-poribus faeuiente AquIloneTnon folum maritima Vrhis porta, fed amp;nbsp;campus quo- 5° que qui intra vrbis mœnia efthodie,ad tabernas vfque meritorias vndis attereba-tLir:quodhacætaterepleto iam limofa materiafinu minime contingic.Namflu-dusipfi etiam vehementiflim^ne ad portam quidem fuo impetu peruadunt.Et quod de ftagni ingreHu fcripfimus,Procopiuslibro.^3?lTütto Gothicoaffirmarc videtur.Cuius verba adferipfi, Panormus(inquit) vrbs fola, quoniam in ea validu eratGothorum prxfidium,acmunitiffimuserat locus, obfidionemexpcßauitac pertulit.Quxcumatcrra munitiffïmaeflet,hoftcfque contemneret,quinimoamp; J vt3birent,imperabat.Claft'c in portum delata,man tandem expugnataeft.portus enim vfque ad mœniapatcbat.AnimaduerfumqueaBfliftariofuerat,quibufdam inlocismalorum nauiumqs altitudincm celfiusattolli quammœnia.Quareclaf-fern intra portum fuisftatim vtagerent,iuffit,acmurumad marefitumfubirent, qui forte tunc erat defenforibus vacuus. ladis itaque in portu mox ancoris, amp;nbsp;na-uibus in tuto,firmatis,quarum mali vrbis propugnacula fuperabant, extemplolê-bosfagittariiscomplent,fublatofqueadmalifufpendufttfaftigium.Vndeexenii-nenti Gothi fagittis vndique idi,amp;inftanti periculo addudi ,in imbellem formi-dinem adi,fine mora moxPanormum Bclliflario dedunt. amp;c. hucufqueProcopius. Hxccommuni Panormitanorumopinion!plurimumaftipulantur.NamcU eaannofalutis.5'38.Panormiobtigerint,qui decimusfeptimusabhincfupramiHe-fimumfuit,quotemporenequepartes vrbishodierno jortui cohxrentcs,neque qux portum hodie ambiunt i#œniacondita,vtpaulopoftoftendam, fed longo poft tempore extrudafuerint:vbi portum vfque ad mœniaProcopiuspaterefcri-bit, non de hoc portu, neque de his mœnibus,quæ eo tempore non extabant,fed de veteris vrbis mœnibus,amp; portu qui ea tune ftagni inftar alluebat, proculdiibio locutus eft.Quod amp;nbsp;annales vrbis affirmant,cum regnantibus Petro, lacobo, Fri-dcrico,Pctrofecundo,amp;:LudouiCo, Logiam ac Conciariampaludofasinhabita-tafque,

-ocr page 183-

DECADIS LIBER VIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6^

tafque,acliiratum,qui his partibus exindc cultis hodieadfcribirurjporteEaticcl-Jorumappellatum fuifle rcferunc,vcin archiuoPrætoriseftvidere.Cæmentarii prætereajquiædiuminea regionealiquando fundamenta fodiunt,non in rnolem hpideam, neque in folidum Hrmumque aliquod,fed in arenas marinas incidunt* • quod euidentiffimum,ac omni prorfustergiuerfationiconcrarium eft argumentum. Sed deveterivrbehadenusfatis.

Altera Panormi pars eft,quam longopoft veteretnvrbemtempore conditam, Neapolim Grxee (ideftnouamciuitatem} appellatam fuifte Polybii authoritatefuprademonftrauimus. Hæccaeftquæ vrbi veteri admeridiéhæret» *® Fuiße autem conditam logeante primum bellum Punicum, muroque qui adhuc vetuftiffimuspromaiori partelujdic veteri vrbediftinguiturjatquearcemunira, Polybius eodem loco teftatur.Q^m eo tenwore foftis etiam ac mœhibus circu-uallatam fuifle,quo Metelius Afdrubalem (Jarthaginenfium ducem, eiufque ex-ercicum, ac eorum clephantos primo bcllo Punico flagrante fregit, ex code aper-tiffimumeft. Hxc apalatioincipiens,acinformamdeincepshemicycli produ-ftaclaudebatur. Q^s autem iamindeaprimordio regiones habuerit,incertu eft.Normanorumveto xrate Kemonia,Albergaria,Deifln,amp; YbaJcia (qua: a Sar-racenisproculdubio deriuantur) diftindam fuiiTe, ex Regum diplomatibus,amp;: publicis tabulis compertilftmum eft. Kemonia,quç hodie nomen amiflt,ftatim ab arceincipiens,regionëportæMazarienfiscompledebatur.inqua propearceho-dieædeseftDiuæ Maria: ab Itria.ciii iunófa eft ædes alia vetuftiftima,diuo Andreae olim dicata amp;nbsp;facello Regio a Petro Archiepifcopo attributa, fed nunc minis aflè-fta.EtabfqueinteruaUofupermœnibusvrbistemplum eft Diui Ioannis cogno-nientoabÈrcmitis,amp;cœnobiumordinislân(ftiBenedidiilliannexum,aRogcrio Siciliæ Rege extru(ftum,vt eius priuilegio dato Panormi anno falutis. 1148. menfo Iuliocoftat.quodxtatemeaquatuor PanormitanisCanonicis aC a rol0 Q_v iN To Cas ARE Sicilia: Rege, amp;nbsp;Clemente feptimo Romano Pontificeconceffum eft. Huicadmeridiem hæret ædes Diui Georgii,amp; cœnobium ordinis Diui Ba-filii, a Roberto Guifcardoilliconiundum.-fcdproce^u a:uiaFriderico fecundo 5® Regc,monafterio Sandra:Matigde Alto fonte amp;deParco,inhofpitiumelargitu, vtpacet eius diplomate dato Meflàna:die.2.8Junii.i3O7. Altera huius partis regio Albcrgaria, hodie appellationem retinenlnquavenale forum Segcballarath Sarraccnicc dicebatur, vt inRegum eorundem diglomatibus, amp;nbsp;tabulis publicis legimus: fed corruptö paülacfm nomine, a cxde Gallorum ad meam vfque ætaté, per aphærefim ac fyncopatavoceBallarónuncupatur. Huicforoadocciden-tem templum imminet Parochiale Diui Nicolai ab Albcrgaria vetufto cognomë-to,a Regina Bianca anno falutis. 1400.conditum,vtinfcriptio in vetufta tabula pri-mario eius rempli facello affixa xtate mea teftabatur. incubât quoqueeidem foro admeridiemCarraelifarumcoenobium.Scdfubeft ei ad Boream cœnobium D.MariæaGruda ordinis fandi Bafilii,a Roberto Guifcardo credum.cui abHé* ricoquinto Cæfarcamp; SiciliæRegc,amp;ConftantiaImperatricc,fuitadiundraAb* batiafanâæMariae deMarfala cum iuribusfuis,vtcorumrefcriptisdatisPanor-mi.S.Calend.Maias.ii^y.apertum eft.quodanno.ijyi.facerdotibusde Iesv cef-flt. In hac ædc tabula marmorca xtate mea eft reperta Graeco epitaphio inferiptas quod ad verbum ex iambico carmine (huiufmodinanquccratGræcum) Latine redditumeftinhunemodum:

Quæfœlicitcr peperitvirum illuftrem

Georgium primum Principum vniuerforumj Caftam,folitariam,piam Dei miniftram Lapishiccooperittumulo, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Defundam in fenedute profundiffima.

lanuariushabebatdiem VItimam amp;nbsp;finalem folam, Inditioque agebatur tertia tune Anniprxtercuntisfubtiliflimc

Tranfado

-ocr page 184-

léi

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

T ranfado milium fenario

Annis cum ipfis fexcentis totis Quadragefima cum odonario rurfus.

Et puluerem quidem ipfius intus occultât tumulus: Animam veto geftant angelorum manus, Nympham immâculatam,dignam Domino Nympharum ducc,amp; innoxio thalamo.

E t nunc ej^ltat nymphice ttadata, Viftutun^lmteoinduta, Et bonis omnibus circumomata, Etdiuinisradiisimpleta, •

Vt qux comis legata nro filiis PrecescommendatDeoalloquiifiducia- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r '

Thecam liane Georgii Admirati fuifle genitricis, amp;: tempus amp;nbsp;locos wtism* dicat.Vttaqueha:cregioamplaeft,amp;populo frequentiffima. Tertiahinuspartis regio, DeifinSarracenice, ca eftquïC nonnihil immutata Diuifihodielt;«c*tu. cuius Parochialis eedefia Diuo loanni Baptiftx cognomento a Tartans eit oic3-ta. Quarta regio YhaTcia Sarracenicedida j nomen adliucretinet,amp;lt;legt;r^c^P’ vfque ad mare, qiiod portæ Græcorummœniaatterit,fequitur.Huius retainvc* ^^ | nalium forum Fera vêtus dicitür:vbi olim Panormitanx cclebrabantur nundinç, quarumvemaculum adhucid nomenferuatveftigium. Ædesfacracinbacrc-'gionecomplures.Quarum vnaeftDiuxTrïnitatisiuxtaThermaruni portam,ƒ MatthxoGuilelmiRegis fecundi Cancellario intra vrbiseo tempore mœmacu monafterio illi coniundo a fundamqptis ereda.quametiampofteaaGuilelnio Rege fuifle dotaram,ex eiuspriuilegio datoPanormi anno falutis.nyo. confeqo** mur.Hanc fubinde Henricus fextus Sicilix Rex, Teutona gente ottus,vtpotcrrj’ derici primi Cxfaris a ruffa barba appellati filius, ecclefix fandx Marix, amp;nbsp;oo‘P*' taliTeutonicorumconceflit,vtex Friderici fecundi Cçfaris refcripto coHigio’“^’ quodinliuncmodumreflt;y;t: Notumfinquit) facimustamprxfentibusqU2m‘U- ^ turis, quodnos adimitationemDomini Imperatoris, amp;nbsp;Dominç Impcramci^ fœlicium parentum noftrorum diuç memoriç , monafterium fandç Trinitatis de Panormo,aMatthço quondam dido Cancellario confl:rudum,quodipfi Dæ minus Imperator,amp;Domin^mpcratrix, ecclefiçImndeMariXjamp;hofpitaliTni' tonicorummiicricorditerconceiTerunt. hçcille. TeutonuTn igiturhoepadofa-élumeft exeaxenodocliium,Manfioliodievulgoappellatum. Nonlongeab eotemplum eft D. Mariçab Angelis,amp;minorum Fratrum,quosObferuannalrs vocant,cœnobiumçtatemea illia fundam cntisadiedum.Eiquevicinumaliuûdt monafteriummonialiumordinis Prçdicatorum Diuç Marix a Picrate,aFräcifw Patella SiciliçMagiftro Portulano fuper eins egregiis ex quadrato amp;nbsp;o ma to lapida conftrudis çdibus çtateetiammeafundatum. EtpropeextatçdesD.MariçaVi-doriapiisvirisdida,qui veftealbaamidi, amp;facievclata in furcam, fecurim, aut aliam id genus capitis pœnam damnatis pieaflîftunt.Cui Iiçrct templumaliudin-figneD.MariçdeSpafmoappcIlatum,amp;cœnobium^ontis01iuetiillicontiguu, aIacoboBafilicoIureconfultoannofalutis.iyo6.extravrbismœniatunc,licetam-pliataeaparte,xtatemeaintramœniaconditum. Vlteriusmoliportasimmincs çdes efl:prçclara,duplicicolumnarum ordinefufFulta,amp;lapidibusquadratisin-gentibus infurgens Diuo Nicolaocognomento a Yhalcia,totiusregionisParO'

« cbialis. Etiuxtaeam,fed portuimagisprominens,tcmplumefl:quadratoetiain lapidetefludinatum, columnifquc ex fpeculari lapide confpicuis fiibnixum,D' Mariç a Qathena vel ob id nuncupatum, quod porrus littori incubât.Vbi olim,eu ) profufior erat,nealiquandohoft:iles roftratç naues inportumirruercnt,cathena ferreafaucibusinfertavtrinque erat colligata. Hinc ad iadumlapidis ad meridiem difl:antareçmaximç,quam planitiem maritimamappellant,prominentes, ManfrediClaromontani MotycçolimComitisinfigncs veteris architedurç çdes, anno falutis. 132,0. ftrudç, Hofterium çtate mea didç. Quas, cum Andreas Manfredi

-ocr page 185-

DECADIS LIBER vilt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7

Fredifiliusdefundo patte,quodaMartinoSiciliæRege defciuiflec,tapiteplexus efler, Rexipfe fibiin regiam adfcriplit : curiamque circum easampliflimam, vbi ludices tonus regni ad eaufas decernendas (qua: ante, vtFriderici Regis fecundi priuilegio cóftac,in Caftro ad mare agitabantur) conuenirent, inftituir: qua poft-

TertiaPanormi parseacft,qüæveterivrbiadfeptentrioneminterfluen-teamne hodie hæret,SeralcadisNormannorum Regumætateamp;:hodieappella-ta,Tranfpapyretum ciuitas Rogcriorégnante i^priuilegiisamp;publicistabuliset-iam dida.Hxca Palatii confinio,amp; a fluuiolo Papyitto initium Habens,mcenibus curuato curfu cim^a, veteri vrbi adturrimPharathiiin^ebatur,vtexmurorunl

. fundamentis in quæfoflbrespaffimincidunt, liquet. Forum eius venale a Ban-*° dera nomen habet. Eius xdcs facts funt:templum fanébæCrucisParochiale,amp; alterumDiuiHippolyti.Eftamp;D. Auguftini cum Eremitarum fratrumcœnobio non ignobile fanum. Hane vrbis partem Papyretusamnishodieftariminter-fluinqui plures habens triticeas molas ad Panormitanum portum fe exonérât. O-tituraurem extra mœnia ad paf.ferme quiqgentos c fonte fub fpecu effluente, cui Sarraeenice Aynfeitime,fed Aynfmdis corrupte hodie nomen eft.SiquidemAyn Sarracenicefontem fonat: Seytim viri proprium eftnomen.Is fluuiüsamp; extra,amp; vrbis etiam mœnia ingreirus,ftatim in ftagnum paludefque diffundicur. vbi papyri roagoa gignitut copia.Eft autem hóegenusfeirpi frutex nudamhabens virgam trianguhslateribus in gracilitatem faft;igiatum,longin^dinis circiter canna: vnius, amp;inlummo lanuginem habens capillarem. a quo amp;: locus amp;:amnis Papyritus eft; appellatus. Etat eo Ioci,ad flu.dexteram, Sarracenorum tempore ttapetum. vbi amp;: cannæ mellitx fruftatim coniedæ, amp;nbsp;olea:,fluuii curfu molebatunMahalTar Sar-raccnicediâum,vtin Nonn^orumRegum priuilggiislegitur. Supet cuius poft-modum rupem a Nörmannls Regibus ædesD.Iacobo Apoftolo dicata eft,amp;a Mahaflarquoq5 appellata: qua: corrupte hodie a Mazara, cortepta media,a Paor-mitanis ciuibus nominatur. Stagnum illud maritiraü cuius fupra memini ,huc-ufque olim perueniftè,ficus quoque loei maxime vallatusindicat. Porta erarad h«cvrbis mœnia a Rota olim vocata, vt publicis tabulisamp; Regum priüilegiis con~ ftar:quæhodieclaufa,licecnomen amiferit,mœnibus tarnen hörnendedit,qu± 40 Rotç appcllationem adhuc habent. In hac Vrbis parte,amp; à'd hüius flu.fihiftram, lococuiSarraceniceadhuc AynRome (quodfc’^temChriftianorum Latine in-terpretamur) nomen eft, annofalutis. i yyo. inïîgt.us condiræ funt çdes. in quitus textrina efficinaingens, in qua textiles lanç fiunc veftes, primum conftitu-taeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Qvarta amp;nbsp;vltimaPahormi pars,id totumfpatiurhquodintervctcrengt; vrbem,cluafque vrbis prçdiébas partesamp;porcus lictora interi,acet,complecl:itur:irt-gens fane, amp;nbsp;pluribus t egionibus, facrifque aC ptofanis çdibus prçclaris ornatiffl-ma.Nam cum o!im ftagnante fluuio,amp; ftagno quoque earn perfundente, tota cP Fctpaludofa,habitatiôicratincpta.Proccfluveroçuipaludcrfeficcatafuburbiisld* ή cum dédit. Quorum prçcipuum AmalphitanorUtnfuit,amp;:eorumPaj'ochialiSç-desD. Andreçfacra, quç adhuc extat:amp; D.NicoIai fanum propeèaih,qüoda Burgo adhuc cognorhinatur.amp;fubindecçterç regiones illis adiedç funt, vtCoH-Giaha,Logia,amp;Terracina, Cuius rci argumentum non infirmum eft,quod téporc Guilelmorum Regû neque Conciaria,neque Logia regiones habitarç née cogni-tçfuetunc:fed Amalphitanorutn duntaxat fuburbium,vtindiplomatibus amp;nbsp;ta-bellionum

-ocr page 186-

168

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

bellionumtabulis comperimuSk luratusprætereavrbis, qui omnium poftrernuï eft, non Conciariae aut Logiæ, prout hue setate/ed porta: Patitcllorum etiam anno (alutis.ijoo.Petro primo^Friderico, Petro fecundo, amp;nbsp;Lodouico Regib. afcri-bebatur,proutin Archiüo Pra:toris videre cft. Hxcitaqueparscumproximo coalüiflet,templum Satracenorum,quod amp;nbsp;in ca amp;nbsp;extra mœnia erat, Chriftiano ' ' purgatum more, D.ïacobo iam antea dicatum) relida S. Andrea: xde,in vniuer-falem totius hüiufee partis Parochiam ciues cóftituere, Vt ex pübl. tabuliscogno-uimuSk Ædibüs pra:tcreaJ). Francifci cum fratrum minorum (quos Conuentua-les appellant) cœnobio^nfigni ha:c regio eft cclcberrima. D.quoqj Dominici té-plum in eadem, amp;nbsp;monafterium illi ännexum religiofiffimum ordinis Pradicato- ’® rum. A quo non procul cœnobium cft S. Cita:^rdinis eiufdem,Lucenfium olim xenodochium,Eregionequoquet^mplumDkAnnunciatæornacifl)müm,cuivi-cinaeftD. Lucæ a:des. fubeftquchuicD. Petri Apoftolitemplum cognomento [ Balnearii,annomundi.6j89.RobertoGuifcatdo rerum Panormipotienteextru-äum, quemadmodumhuiufmodifupereiusportainfaxomarmoreoGrzea/td in Latinum veria indicatinfcriptio:Expletum fuit adorabiletemplumfanftorum Apoftolorum Petri amp;nbsp;Pauli inftiebus illuftriflîmi Ducis Roberti,amp; Siciliettxdus

vxoris,impéfa Nicolai flîüLeonisParathalalîiti Panormitanijamp;follicitudinccura-que Nicolai Simplicis presbyter! amp;nbsp;tabellarii^annomundi.éjS^.inditionequar-ta.orateproeo.huculqueinlcriptio.Etadlimen rempli eiufdemmarmorcalcatur, in quo hoc fragmentum Latine legitur: Aurelio Imperatori. Hxret huic arx

i«

quot;vetusjquam Caftellum ad mare ideo Vocant, quod tres cius partes mari impetun-tur,amp;:adtuendum porrus oftium aprilcis condita,fedaSarracenistemploM3-humetanx fuperftitionis excitato om jta,amp; a Roberto Guifcardo ac Rogcriofra-treillisfupcratispoftmoduminftaurata,vtinAnnalibusSiculorumamp;VitaRoge-rii legimus. Quam poftremo Carolus Quintus Cæfar propugnaculis ingentibus meaxtate muniuit. Adha:rebatarci,quaportusfludibusalluitur,templumve-tuftumD. Ioannis Baptiftæ,a NormannisquidemPrincipibus ditatum,fedaGu-lielmo fecundo Sicilia: Rege pofteaeœnobio fandi Spiritus extra mœniaciuste-pore ab Archiepifeopo Panormitano condito cum fuis pagis conccfl'uni:Vteius 1’ diplomate dato Panormi anno falutis.1178.menfeNouemb. fquod legimus) confiât. quodtempeftate etiam meaadmuniendamarcern funditus dektumjuxta a:dcmD.Maria:aCathenar^itutum eft. Suntamp;aliæj^a:D.Maria:ædesme viuente in ea conditie.quarum vna a Portufaluoj'^lceraamiraculis appclIatuR vtràquemiraculis ad arcam marihmamconfpicua. Ha:cquartaPanormip2f’ cum apertoprofpedu ad maris portumolim exirec,annofaIutis.i38o.Manftc‘i* Claromontani opera,foro amp;nbsp;campo matitimo fornicibus inftarmuri editisinclu-fo muro amplillimo cinda,amp;: cçteris tribus ædium nobilitatc ac populi frequentiï reddita eft celebrior. Quatuor hasPanormiparteseo temporis ordine quo3 ^^ me funt defcriptaCjfuifle conditas, Conferuatorum vrbis fquos luratos Siculiap' * pellant)ordo indicat. Nam cumfex lïnteiusdignitatisnominifqueinvrbeSena-tores,diftributis oneribus,duo eorum veteris vrbis,tertius Neapolis(quamAb bergariam hodieappellant) quartusSeralcadis,quii^us Yhalcix: fextusannoab hinequinquagefimo fupra centefimum portæ Patitellorum,acfubinde3udaeâ regione Conciariæ amp;Logixnomenfufcepit,vtdiximus. ItaPanormusquatuor pra:cipuis partibus complexa,habet in circuitup.m.ferequatuor. Annonanque falutis.1493.filo extra ad mœnia duólojfcnatusciusambitum.jijj.incircuitu cannas demenfus eft.cuiamp;meaætate aliquid etiam fpatii ad Gra:corum portam paulopoftdicemus)accelfit. Mœnia vrbis,qua feptentrionemfpedat,cume' fentvctul|atecollapfa,Fridcticusfecundushuiusnominis Sicilia:Rcx,amp;Pc^f^ filiusreftaurarunt. Manfredus pofteaClaromons(penesquemmultosannosnon modo in hac vr be,fed amp;nbsp;in ea Sicilia: parte quam Vallem Mazarx vocant,fumm^ rerum fuit) totius pene vrbis muros multislocis dilTolutos in cultum longe fpllt;® didiorem reftituit.Sed amp;mea xtateSenatusipfe Panormitanus propugnacub cifque miris aefrequenubus,ad recentiorem difciplina: militaris munition««”^

-ocr page 187-

DECADIS LIBER VII t formam innouatis munitiffimareddidit. Eft vero Panormushodie noh tantum fedes regia, amp;nbsp;ciuitatum Sicilië maxima: fed amp;nbsp;emporium, rerumque omnium venaliumforum non modo Sicilia tota, fed amp;: Italia celcbratiftîmum.Quo côfluc-refedefque transferrepropterea confuefcuntnon folum ItalicigenerisGenucn-' fesamp;Ethrufci,fcdHifpaniquoquecompIures: quorumconfuetiCineresPanor-jrnitanxmaioreminmodumfuccrcuerunti nbsp;Habet hodieportasdecem:Maris, DoansE,Molis,Grxcorum,Thermarum,San»ftx Agathae,Mazarae, Nouam, Carinis, amp;nbsp;Sandi Georgii. Quarum tres prima: maritima: funt, ac vehementiflantea-io quilone vndis nonnunquam verberantur.Prima aMari nomen habet,qua porrus petitur. Altera Doanx anno falutis. i jxo. eft dicata,quod per earn merces,quæ na-uibusaduchuntur,inregiumhori^umvedigalipendendo tranfeunt. TertiaMo-lisdicitur, ob id quod vafta ibi eft moles, quaPanormitani fludibus marinis,qüo tutior eflet nauib. ftatio,regnante Alfonfo Hifpania: amp;nbsp;Sicilia: Rege,anno ab hinc . odatio fupra centefimum obiecerunt.Reliquæ mediterrane« funt.quarum vnagt; amp;molivicinior,aGr«cis,quorumolimibieratfuburbium,appellatur.qu«anno falutis.iqq.cum mœnibus coniundis diruta, ac vrbi fpatio adiedo no ad oriente, vtiara pridem, fed aquilonem fpeól:ans,nouam ex lapidibus quadratis,amp; maximis propugnaculis,amp; Africa: Sarracenorumvrbisforibus,6rnatiflimæftru(ftnræ faxe eiern fufeepit. Qua: amp;:ipfa fa:uiente aquilone fludibus alluitur. Succediteiad paucos paflus porta qu«dam hodie claufa, a Victoria nomen habens : qua Roge-rius Sicilia: Comes vrbem ingreflLis,amp;fuperatis Sarraccnis,olim Panormo potitus eft. Extra duas has portas pro mœnibus Sarracenorum olim fcpulchrorum erac locus,quorum ætate mea plurima funt reperta. Subinde traiedo fluuio Oretho ad.p.m. ferme quinquefeges eftdulcium|rundinum,ex quibus faccarumftt.Vbi «desingentesfuntarcisinftar aPetrofpecialiannofupracentefimum ad faccaru conficiendum extrada:. Sed amp;paulofuperius aquaedudus funtinfignes,qui cxcclfis arcubus fluuii aquas ad cannas mellitas irrigandas ducunt, a Petro Campo eodem ferme tempore extrudi. Secunda porta Thermarum nominatur ab 30 oppidoeiufdemnominis,quodp.m.24.Panormoaljeft.Hancamp;mœniaconiun-da,vetuftate collapfaFridericus Siciliæ Rex fecundus afundamentis inftaurauir, vtexeiuspriuilegio dato Panormi anno falutis. 1328. eolligimus.Ætate Vero mea amp;propugnaculis admirandis,amp;recentiforma innouatamvidemus. Extra quam ad quingentos fermepaftu^rethus flu. vrbem piÿ:terlabitur, Metelli contra Af-drubalemCarthaginenfidmaucem vidoriainfignis. vbiponteeximio quadratic exlapidib.a GeorgioAntiochenoRogcrii RegisAdmirato,cuius adhuccogno-mentumretiner, liberaliter extrudo traiicitur. nbsp;nbsp;Traiedo amnead iadumfunds «dis facia teftudinata occurrit D .loanni ab infirmis Icprofis dicata,a Roberto Guifcardo,amp;RogerioSiciliæ Comité,cumPanormum obfidercnt,excitata: vc 40 amp;nbsp;in eius geftis legimus, ^ Fridericus fecund us Cxfar in fuo diplomate dato Ha-

genous annofalutis. 1209. menfePebruario teftatur. Et vltcriusad.p.circiter niilIefonsingenseft,aFauarafandi Philippi nominatus:vbiRogerius Siciliæ Rcx a:desinfignes,locumque fecitamœnilTimum,SolatiumRegium vna cumfonte appellatum,vtincius vita^raditur,amp;expriuilegioRegis Friderici fecundi dato Mcirana:die28.Iunii.i307.habemus. - Etad.p.deindeplüs minüs.4oo.adradicë excelfiinontisfonsaliusinfignisfcaturit,Mare dulcenücupatus.vbiamp;pifcina regia olim erat,cuius adhuc Veftigia cernuntur. incubât huic fonti ad angulu mon-tisfpecusingens,in quoGadauerilludimmenfæproccritatis,cuiuslib.i.memini-mus,inuentum eft. HasaquasFredericusfecundusSiciliqRexpro commuta-tione viridani cuiufdam Panormitahi,quodidem Rex eX domo MahfionisTtini-tatispro extrucndismœnibusamp;portaThermarufti fibioccupauit,ei^em Teuto-» num xenodochio dedit,vtdato eius priuilegio Panormioftenditur. Ad.p.de-* indecirciter.yoo.dextrorfum admontiumlatus cœnobium eft ornatiflîmumac religiofilfimum,fratrum nlinorum obferuantiam regulärem fedantium, a SaUda Mariade Ie s v appellatum,Matthäi Agrigentini concionatoris fua tem.peftate il-Iuftrisopera,annoab hincfermecentefimoexcitatiim* Tertia portaa.S. Agatha,

P

-ocr page 188-

I/o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

cuius ædicula ad pafTuscircirer.ioo. ab eadiflidet, nomen fu feepit. Quahi deinde fequitur tempkiin S. Spiritui factum,amp;:cœnobiutn CiftercienfisordinisilHan' nexum,præclarumquidem,amp;aGualtherio Fanorinitano Archiepifcopoadrip« fluminis,quod Sarraceniseo tempore Habes nominabatur,gratia amp;nbsp;fauoreGui-, lelmi fecundi ftcilix Regis conditum,vtinfuo priuilegio dato Panormi mcn^e Nouembri anno faIutisii78.Gulielmusipfe teftatur,cuius primo inchoationis die,Solemccliplitn paffum fuifleSiculorum annales referunt.Vbietiam acondi-tore thefaurum, quo poftea templum maximum excitauit, repertum metnorant. Idtempliimmaximun^excitauit,rcpertummcmorant. Idtemplum iUudeftvbi 15 temporis fucceffu annofalut. 1x81. tertio dePafchefefto Galli quotquottuniPan-ormiaderant, quodpetulantiusmulieres,qu^adremfacramfolenni more con* fluxerant,oculisgeftibufqucprocaj[entur,vna vcfperarumhora aPanormitanifi partim religionis,paTtimpudiciîiævindicibus,trucidati funt. Vndc Siculorû vc-fperacinprouerbiumabiere. Quarta porta ad latus vrbisoccidentaleütajaMa* zaravrbc,quæPanormo.p.m.7o. diftat, nomen habet. Extra quam per ponten* fuperato Oretho amne templutji D. Marix a Gratiis. p. m.3.abvrbcaditur.Qno præterito,(îniftrorfum ad mótium radices emergens fons eft pérennisé: magnum» AmblerSarracenice nifncupatus.Vlteriusquead.p.m.x.ad montiumlatusfons ■ alius affluentiffime emergit : qui quod celfo oritur loco, totumque Panomiitanu » । agrum irrigat, Akus fonsappcllatur. vbivetuftum eiufdem nominis cfttcmplù D. Manx, eiquecœnobium facerdotum ordinis Ciftercienfis coniundum. eut hxrebantfaltus Guilclmifecundi,quos/’arcum,aut Circum regium nonnnaban vbi frequenter venationiindulgcbat:hodiepriuatis vineis fuffedi, a quibusamp;a* ger A: monafterium a Parco adhucc8gnominant«r,aFridcticofccundoSicil!a; Rege conditum:cui pro dote vtrumque Parcum, amp;nouumvbi cftcredum,amp;ï vetusPanormi,agrumqueParthenicicÓtulit)acetiamvt in Sala eiufdem agri poffer pagus conftruiamp;: habitari: addiditqjdoti ecclefiam. S.Georgii aKemonia,qnç monafterium tune erat monachorum Grxcorut vtexeiuspriuilegio datoMef-fanx. x8.luniiannofalut.ij^^.conftat. Quinta porta,Palatii lateri feptentrio- ;« nalihxrenSjNouaeftdida. dequafatisfuperquehoceodem capite,Extra liane Aynlïndisfonsad.p.ycc.occurrit. luxtaqucmZifapomarium regium tamp;deindc ad.p.yoo. ArchiepifcoporumPanormitanorum font horti.£tfupra ad.p.ni.füns eft ingens a Nixo didus: queqg ad fagitra: proiedurq^xssläips fequitur fons, Cri- j bel Sarracenice in quodam Conradi Sicilise Regis diplomate,fed Gabriel hodie didus.Duo hifontes cum maximin celeberrimi fint, agrum irrigant Panormi«- ! nuin,amp;piuresquoquemolasconuoluüt. Gabrielifontiad dexteramquiderd j in elatononnihiltumulo,qui Acutomontialtiffimofubeft,tcmplumad.p.niillß airurgit,amp;: ordinis D. Bernardi adiedum illi cocnobiunjinftgne. D. Marix de Angelis cognomento, a Manfredo Claromonte Motyce olim Comité,confenfuVr- 4^ bani fexti Romani Pontificis,in agro Baydz (qui iuris eratccclefix Panormitanç) ex caula permutationis adepto çdificatüm,locupletiflîmeque ditatum,vt in pübh* cis tabulis notariiNicolai Caftroni.i388.menfe Auguft.amp;inarchiuomagnxre-gix curie legimus.Qrod xtate meavetuftate collapfiyp a loannePaternioneCa-tanenfi, Panormitano Archiepifcopo, cui ceffit, inftauratum,magnifque ædibus ampliatum,ab xdicula in area rempli ab co fabricata,amp;.D. loanni Baptiftx dicata, appellationcm a. S. loanne Baydx vulgoadeptumeft. Profpedum habet in totu agrum acmarcPanormitanumiucundiflïmum,acvere regium. Fonti Gabrielis ad finiftramad.p.m.x.amp;Panormo.p.m. 4. incubans mons excelfuspromineU ad cuius radices in angulopaulifper edito vrbs ft ta eft Monsregalisappellata.vbi p amp;templun} eft ingens, miifiu#opere,xdiumquefuperbiffimarumftrudura toto orbeceleberrimummagnifïcentiflimumque,Diuç Maria: facrum,amp;:cœnobiuni facerdotibus. D. Benedidi adferiptum ,quod Guilelmus fecundus Sicilix ReX magnisimpenfisIocoiuxtaBulcharSarraccnorum pagum paulo fupra.S.Kyria-camafundamentiserexit,omnibusfanisn0folumltalia,fcdtöto etiam terrariin» or be excitatis eo genere ftruduta: prxfcred urn. v bi ftatim tanta, tamque infignis fabrics

-ocr page 189-

DECADIS LIBER VIII. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

fibricæmaieftatisq; rempliadmiratione, Regis prxterea frequenti acceflu ac in-colaru,accita return nouarum auida multitudoj oppidum pro iniciis fuis, Panor-roitÿcamüluftrisciuitatis vicinianoncontcænendumefFccit.quodeiufdem Re-, gis liberalicas paulopolî: inciuitacemmetropolimj concedente Lucio tertio Romano Pontiftce, eucxit.Hic locus hortorum amœnitate,liquidis fontium plane manätiumaquis,amp;fuauifsimointotam Panormitanam fibifubieólamplailitiemgt; omnemquevrbem ipfam,acmarc Tyrrhenu profpeduj aerifque dementiapul-cherrimus cum effet,amp; ob frequentes Regum feceffus^ui fe animi relaxandi gra-jQ tiaeoconferrefolebant,Mons regalis iiifeoptimoappcj^atuscft. Vrbiamp;templo monsipfcincubatéditas,nudusamp;liofridus. Adcuius vetticemarxeft vetuftiffi-ma,naturaquoqueacftruôl:uran»uniciffima.quxarcisfimulamp;fpeculæ,cœnobii-quefpeciem habet. Ædem näque facram amp;nbsp;lt;y lumnis fuffultam, ac exécras facet-dotum officinas licet antiquitate iam deformatas intus exhiber. Cui deprcffa amp;nbsp;montibus circunfeptafuccedit vallis. vbitemplumD.Martini colitur,a Petroln-dulfoolim extru6:um,vtGuilelrausfecundus Sicilia: Rex in eo priuilegio,quoiri ecclefiam Montis regalis dono illud transferebgr, dato Panormimenfelunioanno üluc.riSi. conteftacur. Quod deinde Emanuel Montis regalis Archiepifcopus facerdotib.ordinisD. Benedidieoedfit: vtmonafteriï^aclegeibi conftruerér^ io ''^4^ot^nisfexcoidusSeptembris, folcnni pompa, amp;facibusaccents,prædidum Montis regalis templum, cui feff us fingulis annis hic dies eff quodque.i.p.m. irt-de recedic,inuifercnt.Q^ conditione ad Sandi Martini xdem ccenobium accef-hr,totaSic)liahodienobiliffimumditiffimumque. SextaPanotmiportainlatc-revrbisfeptentrionalifita,Carinis,aboppido eiufdem nominisp.m.ii.terreftri innere a Panormo diuifo, cognominatur.^xcrahancad iadum fagitta: D. Oliuaï 'vgt;’'ginisamp;tnartyrisPanormitanx templum eft,rneaa?tate diruto vetcriafunda-rnentisinnobili/fimamteftudinum facieminftauratü,illiqueminimorumfrarru canobiumteligioGffimum ädiundum. Er deinceps poft.a.p. m. ad montium ra-dicestuninlißfQfgi[vndiqueprxcifus,noningratumquoqueautinaneminPan-j^ ormuni,amp;einsagrosacmareprofpedumprxbcs:vl4ædiculacft vetufta D.Helix. Et ad p.deinde.m. y. ab vrbe autem. Î5. diffitus, Galli porrus prominet:vbi amp;nbsp;0-limMotyaftabatvrbs,vtprxfcripfimus. Septimaporta omniü poftrema Caftro admarehçrcns,SandiGcorgii,abædeperuetuftaadmarislittusfita,amp;feXcéntos ferme paffusabvrbedift.w^nomen fortita. Vbi njolem nouam exingentibusla-pidibusad portum tutiffimum conftruendum mea state magno çre inceptam,vis fluduum Panormitanorum inertia abforpfit. Mons Peregrinusfeuius fupra me-mini^ad totidem paffus imminet,ad cuius meridionalem angulum lapis ingés tori Panormitanx planiciei patens, Imperatori nuncupatus, a Friderico lecundo Cç-fareSiciliç Rege ibi ea legp, quç in hue vfque diem fandiffime obferuatur,affixus ^^ eft,vtciimprimumfolisvmbramexrupeimminenti cadentem recipit,(quodvi-gefimapropedici hora xftateeuenitjcoloni, qui mcrcedePanormitanumcolunC agrum,!aborem peregiffe cenfeantur, nee ferius in opus cogi poffinn Mare, ad enius littus perftat Panormus, fœcundum, amp;nbsp;omnis pifcium generis pifculen ti/fi-mum, thynnorum etiam j^Vcrgiliarum exortu ad Arduri öccafum copiofa indu-ftria,vifuque deledabili captura, eelebre eft. ld quoque habet Panormus pecu-Iiare,vt vbicunque tam intraquam extra mœnia,terra non nimis effoditür,natinl ingens vis aquaria fcaturiat,potuneC ingrata,nccinfalubris.Hinc priuatççdcsfin* gulçfuoshabentputcos.Manantprçtercaaclargiflîme effluunt intra vrbem aquç complures publicç.Quarum habetur faluberrima quç Sarracenice adhuc Yha-raffi nomen habet. Sedhçcaquarumabundatiâinterdüm exitiofa eft, qua eraf* J® hor concrctiorquc fadus acr inclcmcntiam pant^tque in morbos rcfoluitur.qui-busnon parum etiam Caiifç ex eo prouenit,quod çftate réfrigérantes falutarcfquo flatus,montium,quibus circumfepta vrbs eft,obicdu arceantur. Offenfiohem etiam interdum non mediocrem accipit a torrente,qui ex aqUis pluuialibus â collibus Montis regalis coUabentibus cölledus,meridionaiia olim veteris vrbis mœnia alluebat : fedaudam iam ea parte vrbem interfluit, hodieFluuius mali téporic 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P a

-ocr page 190-

jyi DE REBVS SICVLIS, PRIORIS appelîatus. Qui cum alias Panormo mctumtantummodo incuffcnt,annödc« mum falutisu jj7.5.Calend.Odobris,hora nodis prima, aquædudus ciufdem no-minis orificiisa ciuibus imprudcnter obturatis, adco turn ex quatriduanaingenti pluuiaaudusiuxtamœniaftagnauitjVCperruptisfuavimœnibuspalatio regio ad , meridiem barrentibus,itavehemens ac fxuus maximo fuo alueo abinde vfquead mareproruperit,vtinexitiumPanormi confpiraflevideretur. Namquicquidm co tradu viis depreflis, quibus fluebat,rum facrarum turn profanarum etiam nobilium erat ædium,qua: luj^ra bis mille fuifle cenfentur,cum triumfcrchominni^’ mihum miferabili fuflb^tione,ac maxima return omnium iaól:ura,vcl fccü traxit amp;:ablumpfit,vel proftrauit : nobis videntibus, amp;nbsp;totSicilix Regum ac Paormita- » norum fegnitiem arguentibus, qui tanto hofti,«um facile poflentjado pro mœ-nibus vallo,quo torrens intada vrb^Oretho fluuio mifcerctur, modum nunqua impofuerint. Panormusalioquifingulare id nomen promeruitamp;fcruat,vtin exteris excipiendis, amandis ac fouendis,quorum incolatu maxime coalui^nulK fit fecunda.Quo fadurn eft vt earn virili formaPanormitani pingcre folcant.cuius facies prolixa, atq; acuminata baj^ba , caput regio diademate fit redimitü : pedus flexuofo volumine fugat anguis: ante pedes ealatbum babcat auro amp;florib. plc-num,cumbocfymbolo:Panormus vas auri,fuosdcuorat,alicnos nutri t.Cuiusin-dicium numilma vetus ex arre apud me eft, quod dextera barbati bominis Grx-canicoamiduinfigniscaputbacGracainfcriptióe,Panormitanon: finiftrt ^^ veropbcenicempedibusfulmentenentcmexbibetcxprimitque. Nobiliwtafuit bare vrbs prifco tempore Andrea veturtilfimo,amp;inprimispbilofopho inügm» Panormi orto,vt.i4.1ib.tcftaiur Athena:us. Scripfit de iis quarfalfocredunturUi’ brumquecdiditdebiftoriaciuib Siculcyum.Sedmaximeinfigniseffcdaeflortu Oliux amp;nbsp;Nympba: virginun» amp;niartyrum:quarumgeftaclarababcntür.Antonius quoque cognomento de Bononia,equcftriBcccatellafamiliaPanormi M' rus fuit.qua ratione a prima çtare fe Panormitam cognominari voluit.Is adolefcc-tulusBononiam,vndefuum genusrepetitur,ftudiorumgratiamiflrus,iuriprim“ ciuili opcram dedit : arque aliquot in co ftudio annos vcrlatUs,iurcconfulrus tandem nómediocritcrdodus cuafit operamdeindedcditPocticæatqucOratoriç, ‘ ad quas facultates velu ti a natura rapiebatur.In quibus adeo clarus breui cuafit,vt per ca tempora in omni Italia Poetaamp;babereturamp;eflet.Quem eo nomine SigÜ* mundus Imperator in Italiam ÿeniens vno omniunwlQ^tüQim virorumPrind’ pumque confenfu laurea corona donauit. Ob facundiam quoque acprudcntiain omnes pene Italias Principes maximo ipfum bonore profccutifunt:pra:fertim ve-roPbilippoMariæMcdiolanenfium Principiadcocbarusfuit,vtodingcntis3n-nuis aurcis ab eodonarctur.Sedeograuiflimis poftmodum bellisoccupato,Al-fonfo Hifpanix,SiciIias amp;nbsp;Neapolis Regi, poftremo amp;nbsp;7^fonfi filio Ferdinado ad-hæfit. Quibus longe iucundilfimus atque cbariflimusfuit. Lufit admodumado-lefccnsin Hermapbrodito. Extant multas eius orationcs: extant amp;nbsp;epiftolarum at- * que epigrammatum multa volumina, quas quidem in magno vfu babentur.Extat amp;nbsp;eius opus elegiaco verlu in Antonium Raudcnfcm:quod ab eo laceflïtus,Rho“ dum infcripfit.Scripfit de didis amp;nbsp;fadis Alfonfi Regis,qpi eo dodore perdiu vlus eft)hbros quatuor. Complexus eft etiam res geftas Ferdinand! Regis. At cum ad feptuagefimum ferme ætatis annum perueniflet, epitapbium huiufeemodi fibi jpfecompofuin

Quaerite Pierides alium qui plorctamores: Quasritequi Regum fortia fadacanat.

Mc pater ille ingens bominum fator,atque redemptor

. Euocat,amp;fl?desdonatadirepias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Ïd voIuitTufculo ih marmore fepulcbroincidi, quod viuensadbuchumifine vlla ftrudura magnifica Neapoli in asde Diui Dominici fibi fieri curauit. Vbi paU' lo poft relidaboneftafobolefatofundus amp;nbsp;tumulatus eft. Floruitfubidem tc-pus Petrus Ranzanus Panormitanus ordinis Prædicatorum. Is theologie prorct* for clarus, oratoriasfacultati acpoetitxitainfudauit,vtinoratorcmamp;poetamcc-

-ocr page 191-

DECADIS LIBER VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175

1-brem euafent. Cuius eloquentie fama impulfus Ferdinandus Neapolitanus Rex loanni fiho, qui poftea Cardinalis effedus eft, precep torem eum adhibuit, aefubindead Lucennu epifeopatum euexit.Scripfit annales omnium temporu, • quod opus mortepreuentusnoncompleuit : quod his eius verbis in lib.40.con-Rat: Gerborum finquit) infulam pons quidam lapide ftrudus, curribus altis mu-nitus continenti coniûgebat.Fuifle vero ftrudum eum pontem a Siculis conftat, quo tempore eorum illi incly ti Reges a Normannorum fanguine dudi (de quib. fuo loco mentionem aliquando faciam) TuniftenfesjReges variiscladibusaffi-ciebant, Africeque partem poflïdebant.Et paulo infra:1# Aragonia (inquit) amp;nbsp;in lo Sicilia,atquein ceteris rcgnis,quorum fum mentionemfadurus. hecille.Etcü in decem aliis,quos poftea tantufti fcripfit,libris,neque Hifpanorum neque Sicu-lorum Regum,necearumprouinciarum »eminerit,opus eum nonperfecifte conftantiflitnumeft.Scripfit etiam de edificatione Panormi opufculum, quod extat. Tulit quoque hec vrbs etate mea Hieronymum Fuxa arcis ad mare prç-fedum.Is (mirum didu) decem dies eftiuo temporelongiffimis epam itineribus feflusabfquepotu agebat. OrnaturhodiePeroTagliauiaamp;AragonioArchie-pifcopoPanormitano,amp;S.R.E. Cardinal! rcligiofiflim^.Sed Panormovrbefatis deferiptaordinemperfequamur.

' Post Grecorum portamamp;vrbismœniaadp.fere.joo. oftiumfluuiiOrC’ lo thi(quodnatumexmonteLatinisfonat)fuccedit,VibioSequeftri,abfqucnomi-

ne aüt Polybio lib. i. Habcs Sarracenis, amp;: Normannis Regibus in diplomatibus: Admirati hodie Panormitanis,ob pontem ad eius traiedum a Georgio Admira-toolim extrudum,appellati. Ptolemeus vero iuxta Panormum in cifdcmlongi-tudinc,gradibusamp;minutisfluuiumEIeuïherum ponitintabulis amp;figuraSicilie. CuiusauthoritateOrethumhunceflefluuium proculdubio céfendum eft. Eleu-theros præterea Grecis cü amcenum fonet, amp;nbsp;in Phœnicia (vnde Panormus eft) Eleutherusalterfluuius Pcolcmeo in tabulis,amp; Plin.lib.jj.cap. 10. teftibusextet: huic noftro a primis conditoribus vrbis,qui Phœnices fuerunt,(vt diximus) vel ab ino,vel ab amœnitate loci nomen hoc inditurn fuifla^tfi nullus author,qui quidé 5° admanus meas peruenerit, memorie hocprodidcrit,vcrifimiletarnen eft.Pre-betisll.etfiraro,Ghiros,fedcosparuos,quosrecentioresSturioncs appellant,pro vt anno falut. lyqy.ipft nos vifu didicimus.Caput habet in montibus fupra Monté regalem vrbem aiprfn. fó'e.4. ex duobus fontifeus : quorum vni Mihliandunis Sarracenice,alteri vero FrauadanomeeftNqut excurrentes paulo infra confluut, amp;:moxaugentur exfonte infigni,cuiCannizzarohodieeftappcllatio,quiftatim a fuo fere ortu molas conuoluit. non longe vero ab eius dextera Rayhalcefis, Py-rus, Pareus, amp;nbsp;alii fontes exoriuntur, qui omnes ad monafterium S. Marie a gra-tiisconcurrunt,amp; rnox ik Orethü illabuntur. qui itaaudus ingenti alueo in vtra-quefui ripa domefticarum arborum viriditate,amp; plurium fontiumfeaturigine 4® amceniffimus,dilapfushic tandem in mareeffunditur. Vlteriusadp.m.x.adlit-

tus maris duo funt fontes fibi fuccedétcs,quos aquas Curfalium (qui pirate funt) hodie appellant.Ec deinceps ad totidem palTus Ficaraziarum ager amp;nbsp;edcs funt,amp;: moxBayhariç Sarracen«i nominis(quod terram arenofam mobilemque'figni-ficat)fluuiioftium. vbiamp;paruarum cymbarumeftftatio: cuiSarraccniccMihli-miradhuc nomen remanlit.Oritur is fluuius ad arcem cui Refalaymis Sarraceni-Cum hodie eft nomen,decemcirciter.p.m.alittore diftans,efonteeiufdemno« minis ex fpecu exundante,ftatimque fluuium faciente, vbi pagus olim erat Mife-rellanominatus,quem Teutonumxenodochio Sande Trinitatis Fridericusfe-cundus Cefarconceflit, vtphuilegio datoPanormi. iic6. ipfeteftatur. Dilapfus deinde augetur expluribusfontibus.Sedcumtahernamhofpitatowam a Myrtis appcIlatama!luit,Rifalaymicognomento relido,Myrtorum nomen fufcipit,amp; deeurrens ad.3. p. m. augetur ex fonte alio, cui Sarracenice Mihlimer eft appella-tio.vbi arx eft eiufdem nominis in rupe édita a Manfredo Claromonte olim exci-tata,amp;meaetateannofalutis. 1^40. oppidulum aFrancifco BofcoSicilieLocu-tencntcconditum.Deinceps fontein patuumexcipit a Buyhuto Sarracenice nu

P 5

-ocr page 192-

174 DE REB. SIG VL; P RI O. DEG. LIB. VIII. cupatum/alfas tcpidafque habentem aquas : quas epotas ftatim ventre]axare,amp;^ plcrofque languorcs curarePanormitani experiuntur. Dilapfuspoftmoduma-grum Bay harix viho nobilem interluit, cuius ad oftium (priori amiflb} nomen v-furpat.Infignis fuit amp;nbsp;miraRogerii SicilixComitis contra Sarracenos viftoria, ’ qua mox animoelatus Panormo potitus cft,vt in hiftoriis mcmorabimus. Mons Gerbinus vlterius ad p.m.4. amp;nbsp;a Panormo p.m.ix. diftans fequitur,quern marcal-lambit : amp;nbsp;mons alius vndique prxeifus ei contiguus, Yhalfanus Sarraceniccad-hue vulgo nominatiis.AdfcuiusverticemSolocntuvrbsvctuftiflima hodiepror-fusiacensccrnitur.Gui#smœnia circumquaque iacentiajactemplofumadium-que priuatarum veftigia,columna: pr^terea proftratæ,ac cifternæ,qux huciifquc vifuntut,eiuspracteritamoftenduntclaritatem*Erat autemambituspairuumfu-pra mille,amp; naturali fitu community, vnicu m Habens aditum,amp;: afeenfu perdifr nbsp;nbsp;'

cilem. Hane Phœniecs co tempore,quo amp;nbsp;Panormum amp;: Motyam,(vt lib.6.tefta-turThucydides) incolucrunt. Subeft eiordine eiufdemnominis(nimirumSo-loenti)hodiearx,frumenticmporium,portumHabensnauiumcapaciflimum:vbi amp;nbsp;thynnorumprxclarus eft pifeftus. Sequitur deindead. p.m. 2. fluuiioflium, quern S.Michaelis de Gampogroflb,in fuo priuilegio dato Panormi annofalutis. i24o.Fridericus fccundus Gxfar amp;nbsp;Sicilia: Rex, ab ædc facraeiufdemnominis, quæ proxima fequitur,appellat.Ætatc veto mea fl uuius Pontis rupti vocaturxui, turn Petrus fpccialis,cuiuspaulofupra memini,anno abhineferecentefimoad traiedumeiuspontemfuaipfiusimpenfaadfalutem itinetantium magnifiée ex- ‘ truxifl!et,torrentifqueimpctucorruiftct,ab eüentu nomen obuenit.qui tandéan-nofalutis.iyy^.xrepublicoreftiiutuscft.Caputhabctis fluuiuscxbalneis Cepba-Ix.vbi paruo inter fe fpatio diftantcs tre?difcrepantis nature fontes emergunr,ca-lidus, frigidus,tcpidus: qui ftatim in æde teftudinatarecepti mifcentur,amp;: balneas faciunt aluminofas.quxinde dilapfxcapüt funt huius fl uuii,qui exilis primiim SJ maccr,augeturdeinde pluribus fontibus ex monte edito, quem Canem vulgo hodie cognominant,oriundis,amp;excurrenshic mareingreditur. Diuipoftca Michaelis a Gampogroflroi1hncupatitemplumingésamp; pulcherrimum fequitur, in rupe édita,amp; mari prominenti,ex lapidibus quadratis, ac ftrudura infigniamp;te- ’ ftudirrata aPrincipibus Normannis(vt artificium elaboratum indicar) conditum-Sunteiannexæofficinæ aliquæ,acciftcrna,quæcœnobiumfaccrdotum illifuiflc coniundum aliquando,dem8nftrant. 01ulisopf5dumquot;in*hacoraaPtolema:o ponifur:cuiusneq5veterumquifquammcminit,nequevcftigiaapparent. Turns fpeculafucccdit, xtatemeaaThermitanis Himercnfibusexcitata,piratarülla- 1 tionibus prominens. Et deinde arx eft S.Nicolaoadfcripta,centum circiterab-hincannisaThomafio Grifpo Panormitanoafundamêtisadmarislittuscrcda. Et vltcrius ad p. m. 3. Trabia eft arx, amp;nbsp;fontes plures exf iua ipfa rupe periucunde ac affluenterémanantes,quibus totusinter vtranque arceminteriacensagcrad fegetemarundinum mcllitarum irrigatur. Marehuiusorxthynnorumcaptura ’ fcecundiflimumeft. Etadp. m.x.Thermitani fl. oftium occurritornati/fimoex quadratolapideftruftopontemeaxtatenobilitatum.Oriturisnon longeaPrizi oppido,amp;: dilapfus ad Margana arcé, cuius nomen fufc1|gt;it, ex trib.fluuiolis auge-tur.vnde decurrens Biccarum primum,a quo nomen induir,amp; paulo poft Cacca-bumaddexteram,acfubindefluensCiminnam adfiniftramrelinquens oppida,hicnonlongeaThermis Himcrenfibus op-pido,cuiuscognomentumvfurpat, mare influit.

F. TH.

-ocr page 193-

^7^

F. TH. FAZELLI, ÓïlDINIS

PRÆDICAYo R^V M, DE R E-

BVs SIC V( LIS, PRIO

RIS DECADIS

£ I B E K .1 X.

DE THEEMIS HIMEREN-

lo


SIBVS VRBE,

C A P V T L


R AIECTO fl.ÏjftiOjperpaftus fermequingentosad radices Erauci motis (in Verrem.3.) ex Himeræ vrbis excidio,ac rcliquiis Himerenfibus condicumextac oppidum:cuiacalendo (id enimthermænoGræcis fonat}Thermae nomen iropofuerunt. Sût enim eo lie-core calentesexfulphuri^contagione aquæjauandi fudadique vfibus deputatx:quibus Herculem aliqua-doadfoluendam itinensdefatigationé lorum fuifle, li.y.authorcftDiodorus. Cupiens(inquic)Hercules 5ïrcuire Siciliam, aPefbro ad Eryccm perambulanci li ttus,ferunt Nym plias ei calidas aquas in req nié cor-puris paraife.qua: cû duplices eflent,hae Imcrtæ, Geptæ alters a loeis func deno-minatæ. Haruniitaque aquarum commoditas addefiniendam nouxvrbifedern mifereeieâos attraxit.QuasabHimera non adeo magno interuallo abfuilfc in Verreni.4.facis indicat Ci^ro : Himera (inquit) deleta,quos eines belli ealamitas reliquos fecerat,hi fefcThermis collocarant in iifdem agri finibus,neque longe ab 4° oppidoantiquo.Proinde(ex tantummodoabHimera p.m. feptentrionem verfus abfunc.His autem præcer magnam balneorum fpem,Scipionis etiam Africani iu-nioris auxilium non mediocriter affuit, qui Romanorum eis ad fiipplcndum muh titudinis defedum colonial duxit. Signa quoque ex tere fufo plurima,quaï Car-thaginenfesabHimeraantea abftulerant,deletapoftmodum Carthaginc refti-tuit,quznonparuo eisornamento acdelcdlationifuerc. Interquxmiratudigna eracHimeraipfa oppidi nomine amp;nbsp;fluminis, in muliebrem figuram habitumque formata,quæ fuis lineamentis amp;nbsp;figura ipfa fummopere in tuentes afficiebac.Sta-tua quoque S tefichori poetx Himerenfis clariflimi, fenilis curuaque,cum li bro in manu,fummaarteclaborata, vt Cic. refert. Quibi^ reccptis,aliifquecomplurib. 1° Romanorum benefieüs nonnihil fe reteXit veteris cladis memoria, innafitq; animos refarciendarum fortunarum,dignitatifque priftinx Thermis crefcentibus fpesampliifima.Sed non expedarunt cius euentum bcllorum procellx, quib.vn-diq;acfæpenumeroiacl:ata,acpluriespopulata(vtinhiftoriiscommemorabimusj prifex taméThermitanx vrbis cöplura,amp; ea prxclara cernutur monumeta.Thea' trum fcmidiruium,aquxdudus prxterca cxmentitii,quibus aqux,quxa Brucato

P 4

-ocr page 194-

hodic nominantur, per.4.p.m. in vtbcm deduccbantur.Plumbex item fiftulx,amp; aedes priuatx iacentes plurimç,in quibus complures vctuftæ inferiptiones in raar« morcis tabulis repenuntur. Inter quas in priuata quadam domo fragment GrX' cum Latine tantum inuerfis literis buiufeemodi legitur:

O. Le. Pap ie

AgaVarche

Chaere

In parochiali xde literis Aaiufeulis Latinis:

FabioTitianoC.V.Cof.

optimo ciu^aepatrono beneme-

renti,ordo amp;nbsp;populus fplcndi-

diffimecol.Aug.Himerxorum

Thermit.pecuniafuapofuit.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

InxdeD.Pecri:

TitianoC.F.C.Mxfi ‘ *

Titianiamp;Fonteia: •

Frontinxeonfu- quot;

lariumfilio

patritioobhono- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

remtogxvirilis

ClodiusRufuseques Romanus amico fuo incomparabili.

In xdeD.Ioannis:

P.CeftioCatulo.

Anno.XXVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^^^^

EtP.CcftioCatuIio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i LrïPi'

Patri.

In clauftro D. Vincentii:

PacilixGne:

veteranus amp;:

ApoI. AuftetPar.

JnDomoGarofali:

aduento.

Hclias.6,Pio

Coniugi

7.L.Primioni.

annorum. XIIII.

luxtaxdem S. lacobi:

Secundo. XX. her: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

banx,matri

Climene.cog.

primigenius. XX.

In porta falfa:

Publicia,Agathia, •

Publicius,Brutanus.

D. S. P.

In domo priuata Nicolai Antonii Marturanx raxtaparoehialcm cccJcfiam,qux Srheniialiquandoxdesfuere,inlapidemarmoreo:

S THENii Ædes.

F VIT StheniusThermitanus virprimarius,cuiinTherinitana curia çnca tabula

-ocr page 195-

ÖECADIS LIBER t X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177 tabiiUprétiofi/fima ob plunma in Remp, beneficia, qua: publicis litehs ih eainci-«soeclarabantur, affixa erat,vt in Verrem. 4.fcribit Cic. Qua: Roma deinde a Cicerone delata,amp;in fenatum contra Verris falfam in Sthenium aceufationem pro-,«u«aeft. Signum bic Cupidinis argenteum egregiiopcris habebat: quodpoft-wodumcümlampadeabhocoppidoad VencrisErycina:teroplum translatü fuin Hiceft üleSchenius Thermitanus , qui, vt Cic. in Verrem.4.amp; Plutarchus in Po-peio ref(Jrunt,raagno animo Pompeium, qui a L.Sylla Romana: vrbisDidatoré in Siciliam contra Marii partes miflus,Thermi tanos Hinj^eræos,quod hoftiu par-j^ tibusadha:ferant,vniuerfosinterficcre,acoppidumdelere^atuerat,reprelfit:No æquum finquiens)facis Pompei,quod vnius ob noX3m,innoxios innumeros oc-cidcre paras. Nam ego ipfe fùmill^jqui ciuibus amicifqueperfuafi,amp;:inimicos coegi Marianas fequi partes. Dc me igitur folo ^upplicium fumito.Cuius refponfi animique,qui fnæ ipfius vitx patriam Thermitanofque omnes pra:tulerar,admi“ ratioe,pacriæipfius fimul amp;: ipfi Sthenio Pompeius pepercinae in eo ipfo iudicioj 9110 abfolutuseft, Sthenium hofpitio fuo dignum cenfuit: atque obhuius libera-tioncmnon folum cum hoe oppido, fed cum tot^etiam prouincia gratiam iniiu Hicelt ille Sthenius,qui folus in Sicilia (quod Siculus nemo, fed ne quidem Sicilia totapotuit)Vcrri Romanorum Prætori tantoanimiroboreobftititjVe ex hoc ^^ oppido nullum fignum, nullum ornamentum, nihil ex facro,nihil ex publico,vbi complura erat præclara, amp;nbsp;ab illo concupita, vnquam attigerit. Hunc propterea verres ipfe iniufto acfalfocaptum titulo condemnauit,ac in varias cocgitcala-tmtates.Quem tarnen apudS.P.QJlt;. ciuitatesSiciliæprope omnes teftimonio fuo,leganonibufque publice laudarunt jdefenderunt,ac veluti virorum omnium iortilnmum prædicarunt. Sed ad Them^isoppidumredeo : quodætate mea fatisaniplum eft redditum.Nam cum fruméti rota Sicilia nobiliffimum fit empo-rium,amp;Panornao terra mariquevicinïim,habitaturfrequcntiffimei, PoftTher-mas ad p.m. 4, Brucatum fubfequitur arx,amp; raberna ciufdem nominis hofpitato-ria:vbioppidunaeiufdemeratnominis,quod cum ad Gallos defeciffet, aPetrofe-cundo Sicilia: Rege funditus eft dcletum.cuius reliquiq^fuperfunt eo loco qui ad-50 hucCuria vetusdicitur. vbiamp;domus diruta: ac iacentes vifuntur,vbiamp;arxeft deletaCaftella2umappellata,cuiusamp;:veftigiaclaracernuntur. Huicordinefli Tortushodie diäus ad p. m. x. fuccedit. Ortum habet a monte, cui h odie Xarria nomen eft,ex aquis eius pl uui^libus,qua: occidente^i verfus defluunt: amp;nbsp;augetuc deinde ad tabemam hofpita tdriam a Yhaccatis hodie diftam, ex fl uuio eiufdem nominis,qui ex collibus imminentibus eolligitur.

DE HIMERA VRBE.

C A P V T I L

40

8Imer A vrbspoft fluuium Tortum adp.m.ï.inagroS.Nicolaiho-die appellato,vtcunque cdito, qui turri Bonfornelli a littore quingc-tos paftus fito fttominet,ad finiftram ripam Himerm fl. a quo nomen accepit, fita eft, vt Duris Samius,Liuius amp;nbsp;Strabo referunr. Hmc a Zâclæis(quoseosfuifleStraboarbitratur,quiMylasantc incoluerat) fint condita,ducibus Èuclide,Simo,amp;: Sacone. Quorum eoloniæ plurimi Chalci-denfesincerfuerunt,cumquibus habitaucrunt amp;nbsp;Syracufani compluresexulcs aconrrariafaclioncfupcrati,quiMylctada:nominabatur.Quofaiftum cft,vtapud bos pro populi confufione permixta etiamfuerit lingua, obtinuerirque idioma Græcum quoddam medium inter Chalcidicum amp;f)oricum.Leges tam en Chal-cidenfium omnes complex! funtiVtlib.6.Thucydides tradie, quiamp;eamintota hacSiciliæorajquæmareTyrrhenumfpeftatjfolamfuilreGræcam aflerit: Achc-nicnfes(inquiens)profe(fti adfinum Tyrrhenum Himeramtenucrunt:qux vhà eftGræcavrbsex omni ilia SiciliæoraquævergitadfmumTyrrhenum.amp;lib.y. Ex ca (inquit) ora qua: in mare Tyrrhenum vergit^Himeraii) qui foli omnium c

Grzeis

-ocr page 196-

*78 DK REBVS SICVLIS, PRIORIS

Grzcisillic habirabant. ScribitPindarus in Pythiis odc.ii. (quod amp;nbsp;lib.^.Diodo' rus refert) Mincruam Himeræ regiones clegifl'e,in quibus Nymphæ aquz caÜ^iç fontemfeaturire Hercule aduentante fecere.Qux loca fimul amp;: vrb(:m,qu3! nuncvlquc MinerüxnoraentenentJncolxeifacrarunr.hxc Diodorus.InHi*, meram (inquit Stephanus Byzantins lib^de vrbibus)diucrtit Hercules cû Geryo-nis armentis,vbiaquascalidasproueniflePalladisiuirufcrunt.inquibusHcrcu-icsinembralabore fordida abluit, tnollioraqucreddidit,ex quo Himcraappd' lataeft. Hze vrbsórgfeentibus fubindc viribuseo potcntiæpcruafit,vtcuni Rhegini difcordiaIaL^rarcnc,a parte in auxiliû folicitati Himerenfes, pulfaparte contraria, contra vocantes arma vertcrint : illifque patria ciedis, Rhegium fibi 10 ipfis öceuparinr. Hi funt Hi merenfes iidem quos, cum auda Rep. Phalarim im-peratorêcxercitus conftituiflent ,^ euftodes corporis ab co poftulatos daturief fent,S«efichorus,cum plurafupereo difteruiflet,lepidiflimo cos apologo tanJe | in hacc verba admonuit:Equns prata folus obtinebat: cumqi ccruus fupetueniens pafcuadeuaftaflet,hominê contra ceruüconfuluit. At illc:Sifrcnü(inquit}patic-ris,amp; ego in te cum hafta afcen^ero, quam facillime hoftem vlcifceris.accepitc-quus conditionem: argue ita pro vltione homini dcinccps perpetuo fcruiuit.A- 1 pologo excepta probatoque, Himerenfes Phalarim imperioabdicarunt,atq)diü 1 fortitervrbislibertatcm tucati funt. Quam fuapoftmoduminfolcntia,amp;:tDagni' tudinisimpatientia,tandem Cydippi tyrannidc(vtlib.7.fcribitHcrodotus)turpi- j» 'terpermutarunt.cui deindeTerillus fucceflit.Q^o eiedo, Thero Agrigendno-rumPrincepsHimerx imperium obtinuitï quodcontraTerillum,amp; Anaxilam Zancla: dominum ciusgenerum,necnonHimilconemPoenorum duccmcuni trecentis armatorum milibus bellurrynferentcs,Geloni SyracufarumRegicon-foedcratus.ccntumquinquagintaCarthaginenfiummilibuscumHimilconeeo* rum düce cxfis, amp;nbsp;exteris omnibus in captiuitatem abadis, fortiter fibi rednuit, vt exadiusin pofteriori decade:qua vidoria elatus,Thrafydæûfilium vrbiprat' fecit.Sedcumilleinfolentiusvrbisimperiofungercrur,Himeréfesabeoamp;Tlie-Tonepatre animo aliénât^adHieronem Syracufarum Regem,qui Geloni fuc-cefterat,defecerunt.QimsabHieronepofteafibiproditosThero comprehenfos p interfecit.Qm clade Himera cultoribus cum exhaufta fere remanfifict, Dorien-fiumcoloniaaTherone dedudareftituta cft.Quocumamp;aliisgentibusconuc-nire liberum eflet,omnefqu^ro ciuibus adferipti giuitate donarentur: Refp.Hi-merefis quinquaginta amp;nbsp;odo annos optimo ftatu pVaeclareadminiftrata eft.Q3^ ' obid Pindarus vrbem late potentem appellauit. Sed ducentefimo ac vigefinio | pofteaquam condita eft,anno, AnnibalPœnorumdux,veterisiniurixmemor, quod eius eau fa amp;nbsp;pater eins Carthagine eiedus, amp;nbsp;Himilco anus a Gclonc occi-fus fuerat,magno earn cum exercitu aggreflus in vind j^am depopofcinexpugna-tamquepopulatus,fpoliis eius omnibus Carthaginem tranfmiflïs,incendiopror' fusabfumpfit,vtlib. 11. Diodorus refert,amp;nosinhiftbriis.Atquecxeodcinccps 4* viqiieada:tatem non folum Diodori,(vtipfe teftatur) fed meam quoque,cultori‘ bus deferta rcmanfit.Qnod amp;nbsp;Strabo his paucis lib.ó.affirmatiNon enim Himera habirariamplius nouimus,nonGelam,nonCallipQ|jm,nonSelinuntem,n5Eii' bœam, neque alias plures. Quocirca nulli mirandum eft, ft a tot annis exuftadc-folataque raras,cafque exignas fux antiquitatis tcliquias conferuet. At cum hodis tota prorfus aretur, rudera eius folicitantes, fepulchra refodiüt,fidiliainueniunfgt; oftreaceaque toreumata,permultaetiam xnea reperiunt. Inhacvrbecomœ-diam primum repertam fuiffe, Solinus, amp;nbsp;lib. 14. Silius teftantur. Nobilitata vero fuitStefichoro poeta,vnoexnouem Graccia:Lyricis,vtSuidasfenbit.Qj^cum an te Tifias,vocaretur,propteFchorearum inuêtüm, quas ille primus inftituit,Stc- ) fichorus eft appellatus. ex cuiüs infahtis ore Plin.Iib.io.lufciniam cecinine prodm cuiufquecamoenasHoratius Carminum lib.4.graues appellat.De quo amp;Qtim^''

, Inftitutionumorat.Iib.ro.amp;ir.Stefichorus (inquit)quamfitingeniovalidus,ma-terix quoque oftendunt: maxima bella,amp; clariffimos canens duccs,lyrici carnu-nis dignitatem curuafuftincs lyra. Reddit enim perfonis in agendo fimulloqucn« doque

-ocr page 197-

DECADIS LIBER IX.


lt;7^

doquedebitam dignitatem.Etfitcnuifretmcdium,videretur xmulari proximus Hometumpotuiflc: fed redundat amp;efFunditur:quod vtreprxhendirur, itaco-pix vitiuin eft. VixitPhalaridis temporibus , aquoalioquicrudeliflïmo imma-niftimoque homine, ob mufas plurimum eft dilcólus. Cuius iulTu inter alia pluri-ma,quxDorice abeofunt compofita, proNicodi Syracufani viri patritiivxore fororifquefiliaepigramma celeberrimumcompofuit: pro quomagnasaTyran-nogratiasretulit. Opus prætercacontra Helcnam edidit: quodpriufquam con-fumaflet,in ægritudinem oculorum incidit. At cum carq^en feciflet quod palino-diam vocant, eandemque laudaflet, valetudinem vifumqgc recup erauit, v t lib. j. ïo Paufanias memorat.Edidit amp;poema Epodicum,quod ex tribus confiât,nimirum Strophe, Antiftrophc,amp;:Epodolt;nde adagium cxortum:NctriaquidemStefi-chori nofti.Filias habuit longe dodiffimas:q^arum carmina Phalans admiratur. Germanos fratres habuit duos, Mamertinum geometram, amp;nbsp;Helionadem legü latorem. Agens autem annos quinque fupra odoginta, olympiade,38. Catanx, quoprofugerat, extremum diem obiit,vt Lucianus in Macrobiisrefert. CuiCa-tanenfes monumentum (cuius in Catana memim) magnificentiffimumextruxe-runt,amp;:portamciuitatisqua illud petebatur,Steuchoream appellarunc. Eiusau-ditamortePhalarisHimerenfibus amp;flliabus confolatormsdc eiusobituferipfie

^0 immorcale monumétum conderent, ciufque carmina amp;nbsp;publice in omnib. templis, amp;domi quoque priuatim quifque baberet. Crifon Himerarusprodigiofa currendi eeleritate Celebris apud veteres, ac infignis eft habitus, cuius amp;nbsp;Plato in

1 rotagora meminit. HhnerenfisquoqucfuitErgotelesolympicus.cuiusfimuI amp;Himeræ vrbislaudes inPythiis profequjturPindarus. Sedadordinem. Hi-meræ amnis oftium, amp;. flu. ipfevrbis mœniaallnens flatim fequitur, Fluuius wagnushodieappellatus,prifcorum fcriptiscelebratus velobidquod rnediam Sicihatn diaidere, amp;nbsp;duos ex vno eodemque fonte difparcs gignere alueos (quorum qiHniareTyrrhenum,duIces;fed qui Libycum influit,falfashabeataquas)ael miraculum creditus flt.Quorum tarnen crrorem res ip^ arguit. Is nanque cius al-3° neus qui in mare Tyrrhenum, excurrit: ad radices occiduas Nebrodis montis ex fonte ad dexteram Politii oppidi cxoriente,amp;.p.m.fere.io. ab oftio recedenti,ca-puthabet.Qui vtemergit,non folummolas habet triticeas, fed in fluuifi diflun-ditur,atqueitaadoftiumvfqHedelabitur. Augeturlt;lcindcad.p.m.6. XilIatiSar-racenicinominis,domcfticifque arboribusamp;aquispaflïm vberrimefcatentibus nobilis pagi,fonte adcxtra ei illabentc.Et fubindc fl uuiolus qui ex Xarria monte, quaorientem vergit,oritur,amp;decurrens inter Calatauulturum amp;: Sclafanum op-pida,exquibufdamfontibusfalfasparumperrecipitaquas,adfiniftram ei mifce-tur.Etita Himeramaximi^auélus mcenia vrbis eiufdcm nominis iacentis prius allucnsad p.poftea ferme, yoo. hic tandem in mare fe exoncrat. nbsp;nbsp;Alter vcro eins

40

alueus Gelaa Vergilio diótus,qui in Libycum fluit mare,cx altera Nebrodis parte, quameridiem refpicit,cx fon tibus fupra Petraliam oppidum oritur,vt in eiusde-fcriptionelatediximus. QuidccurrenspauIopoftIapicidinasfahsintcrflucns,S2 falfi nome,amp; falfas vfque aj^ftium aquas mutuat.Q^d amp;nbsp;maiorem etiam Soli* ni errorem arguit,qui Himeram, dum ad meridiem fluit, duiccs, in Aquilonc ve* ro amaras habere aquasfalfo memoriae prodidit. Poft Himeram fluuium Auri-celIsLatinis,fed vulgoRocellænoui nominis oftium ad.p.m.4.occurrit:vbiciuf-demnominiseftarx. Ortum habet is iuxtaGolifanum oppidum ex Fauara fonte ^•p. m. ab oftio recedçnti.

DE CEPHALÓEDf V R B E. ^

C A P V T III-

PH ALOE D i S vrbs vctuflaCiccroni,Straboni,Ptolcma?o,P.MelxAPlÎHia, poft Rocellæ aranis oftium ad. p. m. ix. fuccedit: nomen a ccphale (quod ca-

-ocr page 198-

i8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

fut cftLatinis)nadavelob id,quod ad verticem præruptærupis,acproniontorn fpecicmhabencis,conditafuit. vbi adbucarxeft naturainuniciflini3,amp;vrbsipfa iaccns ambitus, m. ferme, p. vbiquoque amp;nbsp;rempli ingentis diruti, Doricaforma olim conditi,tiara vifuntur monumenta. Quis vero earn, amp;nbsp;quo tempore con-lt;liderit,cxauthoribus,quorû operaegoquidernlegi,incompertum habeo.No-bilis certe fuit vrbs Cic.ætate facCrdotii maximi dignitate,vt in V erre. y. Icgimus. Sedeurndemum exile fane efletoppidulum,ruinifqüe affedumjamp; afcenkiper-difficile,a Rogerio Reg^d àngulum rupis translatum, Epifcopi dignitate ac temple infignîhac occafic^c nobilitatum eft.Nam turn Rogerius Neapoli,cuiqiioq; imperabat,cum tribusmuibus Siciliamverfusfoluiffet, cafucircaSalernitanû -pelaguS fæua oborta tempcftare,duôsdicsintertan3uigatione periclitans,fcrio vouitvt,adquod primum littus ijjcolumis applicuiflet, ibitemplum Seruato-ri omnium arque Apoftolis conderet. Ad Cephalœdim itaque euitato vix naufra-gioappulfus,confertimadipfius rupisradices,quæmarisfluclibusalluiintiir.D. Georgio æde exttuxit:quam poftearuinx proximam ciues reftaurarunt.acpaulo poft vrbe eo translata, mœnibu^que circunfepta, templum in ea maximum muii-iioacvermiculato opéré hominum Scruatori dicatum,acEpifcopali dignitate exornatum condidit,columnis e tcmplo veteri eo comportatis,ac oppido ve-iuftodeferto,vtinhærens rempli abfidiinfcriptio,ipln!fquefuper hoc Rogenidi- ^j ploma teftantur.cuius verba haïe funt : In nomine Dci a’terni,amp;SaIuatorisnoftn I ES v Chrifti:Rogerius dithnadementiaSiciliæamp;ItahæRex.Dignumamp;:ratio-nahileforeduximus,ad Saluatoris noftri honorem domumconllruere^acadib jiusglonam aulam fundare,quinobisamp; honoremcontulit,amp;:noftrumnomen laudedecorauit: cuidareeftmunus gentuplum accipcrc,amp;poftmortémvirant mereri.Hac itaque rationedudiexlongoiam tempore ad honorent.S.Saluatoris propofuimuseeelefiam conftruere in ciuitate Cephalœdi , in qua canonice ob-feruantia eoleretur. Quam volcnte Deo, amp;nbsp;Saluarorc noftro coopérante, funda-uimus arque conftruximus, concedente tarnen amp;nbsp;confirmante Hugone tune Archiepifeopo Meflanen^, amp;nbsp;eiusloci metropolitano, aftenfu quoque ram Mef-fanenfiuquamTraynenfiumCanonicorum,ineodemIoco Epifeopatum fieri,!' ’ pfumqjpcrpetuoamp;inuiolabilitcr permancre.Ea propter pro anima partis meipi^ memoriæRogeriiprimi Siciliæ Comitis,matrifqucmeæ Adelafiæ Reginx, mea deniquercdcmptione,aco®niumpeccatorum nyorumhberationc,hxrcduni quoque meorum profperitatcamp;falutc,conccdim fis prçfatæccclefiæ rotant ciui-tatem amp;nbsp;mare cum corum pertinentiis quicte amp;nbsp;libere poflideda, eiquevt in perpetuum ram in temporalibus quam inÎpiritualibus obediant. Redditusquoque aciuraipfiusciuitatisamp;:maris,quaecunqueadnoftrarn dominationem pertinent, largitioncperpetuaeidemdonamus:faluis tamércgajibusnoftræmaieftatiSjfel-lonia videlicet,traditionc,amp;homicidio. Sarcophagos veto duosporphyrcricos ^j addecclTus mei fignum perpetuum confpicuosin prxfata ecclefiaftabiliuimus fore permanfuros.In quorum alreroiuxtaCanonicoriim piallentiumcliorûpoft dieimeiobitum conditusrequicfcam. Alrerum vero tant adinfignem memoria mei nominis,quam adipfiuseeelefix gloriam ftabily^imus. Ad augnientûquoqj ceelefiæ prxdi(ftæ,fuorumque bonorumaugmcntationemconcedimus ciuibus CephalœditanisibidempcrpctuoDeoannuétepermanfuris,finlque bæredibus, vcabfqueomniinquietudineamp;folicitudinccuriænoftrx viuant,ncqucmarine-quetertain exetcitueanttamp;vtnihilinintroiru veiexitu Cepltaîœdi mari vel terra tribuar. Ligna quoque ad conftfuendas domos eorum,amp;ad alianeccftariadomU' um fuarum,amp;: vidualiaprocorum vfufinedationealiquaafteranr.ConccdimuS quoque ei«,vt domos,amp; vineis amp;: terras fuas,cultas amp;incultas, amp;nbsp;fyluas, quas pof l Edent,qui bus voluerinr, vendant, in ciuitate tarnen permanfuras,amp;'ccclefiæper-enniterrefponfuras. Nullum hominem in ciuitate Cephalœdi captumteneatec-clefiaprædnfta.fifuftîcientes fideiufiofes dareporcrir, eXceptisfvt iamdiximus) tradirione amp;nbsp;homicidio. Prarcipimus quoque,vtnulli omninohominuniliceat nræfatamecclefiamtemcreperturbare,autpofteflionesetusminuere,feuquibuf-

-ocr page 199-

Decadis liber ix.


181


libet vexationibus fatigare : fed integra amp;nbsp;illibata feruetur citca ca qua; pro illius gubernationcacfuftentatione conceffa funt,acfuisvfibusprofucura. Verum vt prædiâaomniavalidiora femper amp;inexpugnabiliter munitaexiftant,amp;inper-^petimm rata ac firma permancant, præfens feriptum per manus Petri Notarii i^öftri,amp; bullaplumbca regio typario imprefla munirifecimus.Datum invrbe Panormiper manusRoberti CanceUarii noftri,anno incarnationis dominicç mil-Icfimo centefimo quadragefimo quintOj menfe A prili,inditionc nonaj Regni ve-ronoftnSicilixamp;Italixanno.iy.Nonrapiant natidata pergcnitores. hæc Roge-' tiusRex. Verum quod in fupcriori diplomate de feputchris porphyreticis co-*0 ftituitjidperobitumeius,quiPanormiobtigit,noneft obf^uatum.NamFrideri-cusfecundus Cæfareaquamprimiÿn Panormum tranftulit,Ioanne de Neapoli EpifcopoCephalcedenü callide Barcinonamgrius abfemiflo, vtliberius,quod conceperat,perficcre pofletjConceflo ecclefiæ Cepbalœdenfi in eorum pretium fcudojquodCultura peritis,vulgo vero Cuólura appellatur,vt eius diplomate dato Panormi confiât. Campi Cephalœditanimarinisfludibusfuperfunduntur, ' quorum agros cete pifces pafcunt. vnde li.i4.Silius : Quarque procellofo Cepha-Jœdiasoraprofundo Cæruleis horrent campisp*afcentiacete.Delphininanque pifcesenam haeætate tempeftatibus amp;nbsp;fludibus eiedi nfarinis,fxpenumeroad littusinfalorelinquûtur.Cephalœditanaquoqüeorathynnorum captura eftee-*0 lebris. Cephalœdiftatim Carbonisnoui nominis,amp;:mox Malpertufifluuioru oftiafuccedunt.Nafeitur vterqueinmontibusimminentibus. Scd vbi vlterius procefferiSjCaput Rafichclbi a Sarraceno olim archlpirata, qui ibi frequeter fia-donem habebat,hodie didum,occurrit,amp; turris fpecula eiuldem nominis:vbi amp;nbsp;piratarum adhuc eft ftatio. Cui interius ad.5. p. m. arduo amp;nbsp;excelfo in monte vndiqueprærupto Pollina noui nominis prominet oppidum;fed ad oram Monali fluuii oftium PtoIemæo,Pollina: hodie nominati fequitur.Oritur is amnis exMa' doniamontcquaorientcmrefpicir.-fedantequamPollinenfemirriget agrum,au-gctur exfluuio Geracis amp;nbsp;Caftelli Boni,amp; dilapfuslfnellum oppidum præterlabi-tur,amp;mare hic tandem influit, itinerantibus hyberno tempore fua immanita-P teformidabilis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

DEaLETA, ALES A, ALVN* tio,amp;Çalata,prifcis vrbibus.

C A P V T UIL

OnAlo fluuioad.m.p.amp;poftCephaiœdim ad.i8. p. m.Thufaart ? ^^J^ recensadlitti^sfucccdit.Cuiintusincolleimminentiad.p.m.j.eiuf-t dem nominis oppidum incubât. Sed adorampoft arcemThufam 3 ft adiaébum fundæ torrens eiufdem appellationisfequitur.Quotra-

ieä;o,ad. p.500. inlittoremiradiruti cuiufdamxdificii veftigiaoc-currunt,quæ ab accolis Balnea; vocah tur.ibique vfque ad collis prominentis ver-ticem,vbiarxproftrata cc^itur,continuata; perpalTusftipra mille iacentisvrbiS extant monumenta,ædiumqncpermagnæ ruinx, ac difieótaringentium lapidum moles,amp; marmora quidam Caef.Auguftititulo, plxraquc Grxcis charafteribus infcripta,paflïm reperiuntu r.In vrbis medio xdes facra. D. Maria: cognomento a palatiisdicata,amp;Monafterium ordinis. S.Benediätiilliconiundum extat.Supra vrbem ad.p.m.5. meridiem verfus in collibus fons eft ingens,aqua ciuitatis adhuc vulgoappeUdta. Vndeaquædudibuscæmentitiis miris (quorumquidamintegri funt,plcrique dified:i,fed amp;nbsp;multi obruti)ac fiftulisiateritiis aqux ad ^rcem ipfam primum,deinde ad vrbem fubiacentem,amp; illius regiones, ac demum ad ipfas bal* neas in littore deducebantut.Eratque ea vrbs ambitus vt apparet duorü amp;nbsp;co ara-plius.p.m. Ha;cvrbs,nifi Ptolemäus erret,qui in hac ora inter Cephalœdimamp;£ Alefam, Aletcn vrbem ponit in tabulis,earnipfam Aleten fuilTecenfendum cft. ScdeumnüllusfcriptorprxterPtolemjeum Aletes memincrit,fi Alecia noneft.

-ocr page 200-

in DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

quam i mmuncm ac liberam fuifle Cicero in Verrem fcribit,amp;: Diodorus,quï^a vrbs Aletefit,meignorarefatcor*Atdumhxcmeafcriptafub prxlo effent,tabula quxdammarmoteavetüftifljmalatitudinis palmorum circitertriumjonguu-dinis vero fcx,multis literis Gfxce infcripta, amp;nbsp;inter cadaucra huius vrbis reperta, Cafaris Mani mercatoris Pifani ftudio ad manus meas peruenit.In qualegcsplU' resdeagrorum,vinetorum,acoliuetorum terminisfuntperfenptx. vbifxpu“® nbsp;1

fi uuio Aïefo,amp;: nulla tarnen de Alcfa vrbe fit mentio. qua: fi fieret, hanc ip^âm A-leIamfuiffe,amp;:Strabonemin miliariorumfupputatione,fimulamp;:Prolema:unie*^' raffe,conftantiflïmum eftct.Hanc etenim tabulam marmoream in fotohuius vrbis aflixamolimfuiffe^erifimileeft. Verumetfi Alefa vrbs inca non nominetur, 10 quiatarnen de Alefofluuio pluries memoriar^petitur, nonomninoearn AlciaW non fuiffe affirmo,fed anceps adhuc mihi eft animus, dum ex veterum fetiptotu, qui nodum forte funtediti,monurnentis veritas haben poffit. QuiveroTifla® cam fuiffe, ( a qua amp;: Tufam deriuatam aiunt) cum Tiffa a Cicerone exile opp»** :nemorctur,amp;:aPtoIcma:o Plinioque inter mediccrraneaconocetur,hancauteni amp;littoralem prope,acmagnamamp;infigncm fuiffe ex veftigiiscompertiflÏmuin lu, minus xquo aduertunt. Poifhancvrbemproftratamadiadumlapidisoftiuni fiuuü Pittinei fequitur j^qui Alcfus in tabula marmorea vocatur. a quo,fi hare vrbs Alefa eft, nomen, veluti amp;nbsp;plures alias a proximis flüuiis, adeptam fuiffe arbitran-dumefti Orituris fluuiusex montibus propinquis,inquibusPittincumuturnd-p oppidum. CuideindeMottafermifuccedit. atque ei dextrorfiimin méditer-raneisad.p.m.t). Ameftratahxretvrbs.Meftrcttahodie dida. Poft quam oriente verfus Rigitanus ptiraum,amp;poftea.S.Stephanusoppidulafequuntur. Sedau litius,poftfluuiumPittineicaputMari32i,apalude limofa nomen habens,cxtat, vbiturriseftfpecula.SubindcSerrauallis.fl.cftoftium,cxpropinquisdiIapficolli' 1 bus.cuiciufdemnominismoxfucceditarx,iaccnfqucoppidulum : quodcumre-gnäteFriderico tertio huius nominis Sicilia: Rege,adhuc ftarct,per defedioue*^ Francifci Vintimilii, cuius cratditionis,aRegefolofuitxquarum. VIteriuspoIt amnemSerrauallis,Caroniae fluuiioftiumextorrentibuscolliumSandorumPe-tri,amp;: Conftantini,amp;: Molffs conflati fequitur, amp;nominis eiufdem recensoppidu- jo . lum. vbiadlittus Alefapeructufta olim erat vrbs,fiStrabonicredim’,qui Alefa® poftCephalœdimad.jo. p. m,ponit.Ptol.quoque(vtdiximus)eampoftAlete®) feu Aliciam collocat. Vbi fragmenta acveteres ruina: pro maxima parte obrutie adatdem Annunciata: circa Caroni ar littoraadhuC‘iacenr,atquc in hibiedisagris amp;; vineis,ad.p.fcre.2.m. vbicunqueeffoditur,paffimoccurrunt.De eainfignete-ftimonium.y.in Verrem Cic. edidit:Sicilix(inquiens) ciuitatesmultxfuntorna-txatquehoncftx:cxquibusinprimisnumeranda cftciuitas Alcfina.NuUacni® ; reperietis aut offieüs fideliorcm,autcopiislocupletiorc,aut authoritacegrauio- [ rcm.Qiiam etiam i mmunem amp;nbsp;liberam cum quatuof aliis,quarum iam mefflinu muSjConnumcrat.Epiftolarumetiamlib. ij.lautam amp;nobilemappcllat.Lexfuit 4» in ea vrbe de fenatu cooptando:ne quis minor triginta annis legerctur,vt inVc^ rem. 4. idem memorat. In Alefino agro (lulio Solino, amp;nbsp;Afro Dionyfio authoti-bus)fonseft,quicumfiletur,quietusactraquilluscft:finautcmtibixfonant,ex-ultabundusadcantumeleuatur,amp;quafimiretur vo?isdulcedinem,vkramargi-nesintumefcir.Qm vbifit hodie, nobisquidemincompertum eft. nbsp;Furianino-

ui nominis fl.oftium eft poft Alefam. oritur autemexfontibus Solatii,Marcfcot-tiamp;Miragli inmontibus inter Troynam amp;fan(ftumPhiIadclphumincxcelfum furgentibus,atque huicoræprominentibus.Hi funt montes celeberrimiquosae-riosappellatlib.y.Diodorus.Dequibusabüdelib.primo. Aqua:deindecogno-mcntodulccscumtaberna l^jfpitatoria ad radices horum montium, non longer a mari,ftatim fubfequuntur. De his montibus,amp; aquis lib.y. hxc habet Diodorus: Sunt montes in Sicilia quos actios vocant.Hos loci natura,tanquä continuaxUa-te.amœnos atque vberes reddit.Fotes funt in eis denfis vndique arboribus,aqua! prêter exteras dulces.Frequentes quoque ineisquercusgroflîoreæ,quamq® apud alios nafeunturjfrudû reddunt. Domeftica: etiam arbores,ac vitespermuF ta:,co- j

-ocr page 201-

DECADIS LIBER ÎX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185

t‘t,copiaqueingentimala nafcuntur. Adeoautem frudifcrimontesexiftunt, v£ aliquandoCarthagincnfium pcrmagnumexercitum fame fuperueniencc abun-de nutrierint. In huiiis rcgionis fylua admodumamœna, in quam diuertcbanrur nymphxjCxMercurioamp; Nympha Daphnidem natum ferunr,qui alauroru mul-titudine,quæineafrequences func, appellatuseft Daphnis. Educatus aNymphis boumpcrniulcapoflcditarmenta, a quorum cura Bucolosdiduscft.Cumaucem cffetingenio acri, ftudiumquc plurimumgubernandis bobus impenderet,carme bucolicum,quod etiam nunc vfque a Siculis in pretio l^betur, adinucnit:amp; qua: J fequutur. Montes ii xtace mea aliquid habet prifci nomi^is, Montiforicorrupte» quad Montes aerii,vocitati. Ad coruin radices in colle edito amp;: man prominé-d,quern montem incolæ vocant,|jonnihil infra S. Philadelphi oppidum, Aluntiu vetuftaiacet vrbs Cic.amp;Dionylio AIicarnaf]^o,AlontiumPtolemxo,A!euntiiini Plinio,did:a:quam Ptolemæi infuistabulisordo,amp;Cic. defcriptio earn ipfam fuincfatisliquido declarant. AIuntium(in Verrem.y, inquit Cic.)fiipra marefitii eft oppidum difficili afeenfu atquc arduo:infra oppidum eft mare.PtoIemçus au-tem poft Alefam in tabulis cam collocat. Hanc lib .1. Dionyfius AlicarnafleusPa* tronemgenereThurium,capto Ilio Æneæfocium,cumThuriorumnoncon-tcmnendamanu,rcliiftoÆneanouandarum return eujfidinedudum, in bac ora, quæÆoliasrcfpicitinfulas,in colle edito amp;nbsp;mari imminéti incoluiflefcribit. Ho* dieveroiacet. Cuius adhuc mira,amp; ca ingentia,ex lapidibus quadratis,amp;proma-iori parte difieâa cernuntur monumenta. Ædes eft in ea D.Mariæ, Integra quidé, fed (vc arbitrer, amp;ftru(fturadocet) recens,amp;Chriftianorumopus.Lapidemmar-nioreumvetuftiftimurn ad eius ianuam iacétem magnumquidemoffendiGrains inferiptum literis,quas in Latinum ad verbumita vertendas curaui:Populus hxc virorum fedilia pulchra conftituit in honorem Deorum propter beneficia ab cis accepta. Pervrbem quoque ipfam magnx ingentefquevetuftorum operu ruinx iacent. Huic ad paf. ferme .yoo. fuperius prominct S. Philadelphi no-ni nominis, amp;nbsp;Longobardorum, vtex incolarum idiomate eolligieur,oppidum-. Qui an cumRogerio Siciliæ Comité in Siciliam venerint,3n veto alio poft tempo* 3° re,incompertum habco.Nobilitatur autem ortu Philadelphi, Alphii,amp;Cyrini germanorum fratrum, qui ob Christi fidemimperante Valeriano Carfare, ex TertylliSiciliæPrxftdisfententia apudLeontinosfortiffimemortemoppeticrur. Ad oram reuertentifluuii c^ufdem nominis oftiuijifubfequitur,cx vicinismonti-busoriundi,amp; vlterius Chydæ fl.oftium Ptolcmxo:cui nunc a Rofmarino vulga-tiflimaeftarofmarinorum copiaappellatio. oritur cxMontisorismontibus. A* gcrdeindefequiturPlaniticsS.Marcihodieappcllatusamceniffimus,domeftica-rumqueomnisgencrisarborumferax, amp;;aquarum vberrimus.cui in fublimi colle, agro amp;nbsp;mari ad.p.m.3. prominenti,S. Marciincubat oppidum,ab ardevetuftif* fima-D.Marcopauloinfta facra,nomen adcptum,Comitatustituloinfignitum. 4® vbi amp;nbsp;veftigia antiquitatis nonnulla fpedtantur. Ad eius arcem m mpe fitam infacellotabula eft marmorea Latinis hisliteris inferipta: Liuiæ Auguftidx mu* nicipium.Aquxdudus etiam lateritiiruinæ,quo,quod natura oppidum aquarum effet indigum,ex fonte Fa^arotta p.m.inde. 2,. auftrum verfusaquæin vrbem de-ducebantur,adhuc fupermanferunt. nbsp;nbsp;Id vero vrbem Calatam ohm fuiffe Cice

roni,non temere, vt eredam adducor.Nam cum Ptolemæus Caladam in hac ora collocet,amp;Diodoruslib.il. cam ad pulchrumSiciliq hoc littus(quodipfumCa* lata,amp; eius nomenGrxcis fonat) fuiffe conditam fcribat,etfi ille earn paulo fupe* ritis inter Aluntium amp;nbsp;Alefam pofuerit,cum tarnen nullum fit aliudpreter hoe to * tahacora pulchrumlittus,huiufque aliquaextent vetuftatismonumenta,fruftra J® mihivideordiutius apud Ptolemqum de co aml»igere,quodocuh^decifumha* berearbitror.Neque enim eft quodinnomine,vniusliterxadditiomemouear» quamtypographorum incuriaadiedameflefatis verifimilefit. NamCiccroCa* latam,amp;nonCalaä:3m,gentiIefquceiusCalatinosepift.lib.i5.amp;inVerrem4.ap‘ pellauit. Quem Diodoruslibi ii. fectatuseft. Plinius auremquod Galatamcam nominaucrir,idauthoritatifuaeacceptüfcrat,fitypographorum hie quoq; error

à

-ocr page 202-

î84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

non fuit. Fuitautem condita CalatavrbsaDucetioSiculorûRege,amp; Archo-nide Herbitorum Principe, vtlib.ix.fcribit Diodorus, L.Iulioamp; M. Geganio Roma: ColT. Olympiade. 8y. A quo veto tandem deleta fit, prxfertim cum Cicer, x-rate vna cum Alecia amp;nbsp;Alefafioreret,me quidem prêtent. nbsp;nbsp;Extra mœnia huius

oppidi ad iaäum fundic orientem verfus cœnobium eft monialium ordinisD.Be-nedi(fti,Seruatorihominum dicatum,aMargaritaSiciJixRegina olim conditum, amp;nbsp;hodiereligiofilfimum. Ornatur mea artate Scipione Ribiba,S. R.E.Cardinal! infigni. Adorameiufdem agriVetuftaeftarx Petra Romaeappellata,amp; fubin-dePhitalixnouinominiÆuuiioftium.qui geminum habetfontem: vnurainar-duo monte fupraTurtiÄicium oppidum ad p.m. 4. qui exilis ac frigidiffimuspri- 1® mumdecidés,expluribusfimulaugeturfontibus,au(ftufque Turturicium intcr-fluit,acdiuidit pene medium, cuiusfibi nomen induit, dilapfufqucpaulo poft ad montium latus Caftaniam addext?ram,ad finiftramSaluatoremin colleedito, amp;propinquum oftêtatoppidum.AlterumfontemintetGalatim amp;nbsp;Longumha-bet oppida.qui defluens Galati nomine fufccpto,ad finiftram Longum oppidum, S. Philippi AbbatiamaFfagalinomen habentem, Mirtiro,Frazano prxtcrca,amp;; Belrnohtem vicos relinqliit. Dilfbentcfque inde hi duo fluuii apud Phitaliamdi-ry turn hodie oppidum,lt;|üodinteramnedeferunt,coeunt:vbi ad finiftram mine-ram habet chaicanthi.Dehinc vnus ex duobus fadus amnis Phitalix nomen vfq; ad oftium vfurpans, finiftrorfum Myrtü amp;nbsp;Crapim habens oppidula, in marehoc ^° Jöci fe eXonerat. Montes quihüieflu.intusprominent,omniumquitotapene finit Sicilia amöeniifimifunt.Nam licet excelfi fint, fontium tarnen vberrimifunt: quibuslocaipfareddunturhabitationi cültuique idonea,vinctisquoque,rofetis, • oliuetis,ac domefticis omnium generum arboribus refertiflïmi,qux toto annité-pore virent. amp;quod in primis locorunfpulchritudinem perficit amp;nbsp;amcenicatem, adcolliumvicinorum vertices oppidafiint frequentiaamp;:confpicua,qux interpra-ta ipfa ac hortos depida efte videntur. Rarum profedo tota Sicilia naturx opus, cumexteri ferme omnes Sicilix montes aut nudi fint amp;horridi, autfylueftribuS arboribus amp;: fyluis folum amidi.

DE AGATHYRIO VE-

tuftavrbe.

t A P V T V*

SG ATHYRi VM vetuftilfimavrbsdeincepsadp. m. lo.occurritPto-lemxo,quam Strabo amp;nbsp;Plinius Agathyrfumappellant.Sitaeratadla-tus promontorii quod xtate mea Orlandi caputnominatur, tota Sicilia notilfimum, vt S trabo lib.6.fcribit, qui eo loco earn conftituifte ^^ videtur, cum ab Alefa. ^0. p. m. totidémqueaTyndaride diftantem fuifte tradit. Hanc Agathyrfus Æoli filius afeagnominatam condidit, vtli.^.his । verbis Diodorus memorat: Agathyrfus (inquiens) Æoli filius cum dominaretut eiquxnuhC Agathyrfisoraappellatur,vrbemcondiditabfe Agathyrfidemvoca* tam. Extitiflè porto earn tempotequo Marcellusamp;LeuinusSiciliamRomano imperiofubegerunt,authoreftLiuius. Hodie veroprorfus extindâeft,amp;:vixmi-nimainagfo S. Martini,qui totusafatur,Iapidumlatcrumque iacentium,aquç-duduum prxterea vetufti operis,antiquitatis fux relinquit monumenta.Eratad Iittus,finumqueparuorumnauigiorumcapaccmhabens,faluberrimiqüoq5aeris, ac humanx habitationi loco fita commodiflimo. Promontorium ingens, Caput ^^ Orlandihac^tatenoniinatumiAgathyrfxvrbi adorientem hxrebat.Cuiusqui-demoraabeodem conditoreAgathyrfis etiam vocabatur, vtex verbisDiodon conftat. Eftid promontorium adeolate in mare difFufum,vtcminusetiamc Panormo vrbe,quxfupra centum p.m.reccdit,fereno cœlo liquido videatur.Ste-rilceft pro maioreparte,atquepctrofum,vnicaturri,quxfpeculacft,hodie habi-tatum. Noftrorum vero maiorum xtate oppidulum habuit Caput Orlandi nefcio qui

-ocr page 203-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8y

quarationeipfuniquoquevocatutn,vt ingeftis Friderici fecundi Sicilia: Regis iegimus: quodhodiefubrudetibusiacet. Ad*4i pofteap.m. Nafi noui nominis flu.extat oftium. Ortum habet fupra Vcriam oppidulum : quo ad finiftram re-lido decurrens dextrorfum Raccildiam oppidum exhiber, cadenfque Sinagram • interfluit oppidum: amp;nbsp;deinde Martini ad dextera, amp;nbsp;mox Ficarram in edito collé reÜaquitoppidulaï arque vlterius Nahdam (media producta) oppidum vetufti o-peris dirutum ad finiftram in valle. Sed in eXcelfo colle Nafum hodie diótiim recens oppidum,exNafida: pagorumque aliquot reliquiis conditum,amp;: Conipii viri,qui tempore Rogerii Regis clarui t,offibus nobilitÄum habet. fluenfqUe tan-demiiocloci in mare fefe ingerit. nbsp;nbsp;Arxdeiuderecehti^jpetis Brolus appellata

fcquitur,continuis mans fl udibusattrita. CuioftiUm poftea fluuii a fan do Angelo didivicinumeft. Caput habet js in montibus fupra eiufdem hominis oppidum addexteram eidem hörens) ad finiftram ver? vtcUnqUe remote Ficarramamp;Mar-tinumrelinqüehs,dilapfusinmarehic ülabitur. Caput Calauæ vulgo appella-tuni,inmarefatis nimisexcurrens,deinde fequitur.CuiPilainus oppidulumih rupe édita incubat.Dein Turris fandi G eorgii, amp;: lufæ torrentis oftium*

DE PÀCTIS VRBE.

10

C A P V T V L

Rbs Pada:, inflexuofolînu,amàrî quingetoscirciterpaiTusrecè-dens, poft Calaua: promórorium fuccedit.Cuius cum nullus veteru nncminerirjneq5nominis ratio traditafiti prima eius memoria ad annum lalut. 1094. nobisocdtirrit: cum Rogerii Siciliæ Comitis diplomate,aüorumque principum adis publicis coftet, hoc loei çdem diuo Bartholomæo, amp;: ei coniundum ordinis Diui Benedidi cœnobium infigne a Rogerio fuifte conditum, Sralterinorninis eiufdcmreIigionifque,quodLipar£e efi,ab eodem extrudo, iure amp;nbsp;réditibus confociatum, ac centum villicis Paden-fibns,amp;: Thermitanisodó don.atum,vteiufdemRogtrii priuilegiodatoPanormi annofalutis. 1094.liquet. Arproceflû temporisa Bonifaciohuiusnominis.8.Romano Pontificc,duo hxe'eoenobia diuifa funt,^ in Epifcopalem qUoque dignitatem eueda.EoquemodoPada: vrbs fUaminchoaUitnobilitatem.Sedesnanquc antiftitis fada,populis fre^entari,ac murocingteoepit. Celebris quoque eft A-delafis Rogerii Siciliæ Comitis vxoris amp;: Rogerii Regis matris fepulchro,quod in ecclcfiaGathedrali ab omnibusfpedatur. Imminent huievrbi Brizis,Montagna-na,Serrinrinus amp;IufaeifubiedaoppidulaiTimethifluUiioftium Ptolemæo, Si-methi Straboni amp;nbsp;Pliniofequitur, a Padishodieappellati: quiaSahdoPetroj Fadis amp;CafalinouooppiMulis oritur.

DETYNÖARIDE VRBE.

Capvt VIL

i5,YNDARis Ciceroni,Straboniamp;Plinîo,TyndariûPtoIemæôdidà,' ^ vrbs vetuftifltma,poft Padas ad p.m.6.in edito colie fita,amp;: a mari ru-pes habens præruptas amp;nbsp;ihacceflas, iacens fubfequitur. Condita fuita Laconibus,inditôciaTyndatôpatreLedæ,matrisCaftorisamp;: p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pollucis,homihe.DequoSyliUsiib.i4.GeminoqucLaconeTyhda-

ris attollens fefe* Huius vrbis partem dimidian^are quSdam abforpfit,vt liii. cap.94. Plinius memoriæ tradidit. Nam cum radiceis eiUs maris fludîbus impëte-rcntur,fæuientc hy eme,vndifque fupra folitum irruentibus, a castéra vrbe ea pits diuulfa difiedaque, cum habi tatoribus iri pelagus repente prolapfa eft.CüiUs vo-rago ingens ac horrenda adhuc cernitur; Èatn vrbem in V errem. j. nobiliflîmâm appellat Cicero •. amp;nbsp;commeatu foccundarn ac refertam, amp;nbsp;bello maritimo fatis ac-

-ocr page 204-

îS4 DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

commodam fuifle lib. j.teftatur Alcxandrinus AppianuSjqui cxtitifle cam tcporc Siculi belli, quod inter Odauium,Sextum Pompcium, amp;:Lepidum fuit, author quoque eft.Fanum habebat olim Mercurio dicatum annuls facris religiofiflimu. Vbi amp;nbsp;fimulacrum eratMercurii memorabilis pretii ac artificii amp;nbsp;pidurç illuftris» vt in Verrem.6.Cicero rcfcrt.Quod capta a Carthaginenfibus vrbcCarthagincm , delatüm,deletaque poftea Carthagine per Scipionem iuniorem Tyndaritanis reftitutum,acfummaciuium gratulationcfuisfcdibusepigrammatein bafiinci-i'orepoßrumeft.Tyndaritanieo Africanibeneficiomoti, Romanorumfœdusdc- ^^ inceps inuiolatum cultuiÿque feruarunt. Inmediohuiusvrbisforo,M.MarcelIi Romani equeftres eraur ftatuac, magno artificio claboratæ. Afflidli maxime fueruntTyndaritaniC. Verris improbainMercurii fimulachrumauiditate.lnter quos Proagoras non obfeurusgencre præciputm iniuriam tulit:qui cum Mc/Ta* nam a Verre illud deferre iufliis, inièidn Senatus fub muléta capitis 6bi non licere refpondiflet, Virgiscxfus, capitis etiam minasaccepit,ni illudquam primurndc-moliretur. Atcum fletibusiditerumaScnatupoftu!andonecimpetraflct,nccfua ad facinus autlioritatc vti aufuseflet,alivhoribusVcrrisrurfuscapitur,virgisca:-ditur, arque vrgentebruma ad ftyuasMarcellorumIigatus,toto die totifqjnoâi-bus,in aere, in imbrc,in frigore rclinquitur,doncc populi tandem commiferatio- ^^ ne fimulacro promiflb,vmdidaquc in Dcum reieda, vix viuus inde abduduseft. Ob quam fæuitiam a Zofippo A: HifmeniaTyndaritanis patritiis aceufatusVerres, afenatu populoquc Romano Ciceronis patrocinioprxtura abdicatused. Tyn-daris Frederico iecundo SiciJix rege return potientc extabat quidem, kd nonflo-rens vt olim : xlate autem mea vlque ad fundamenta proftratacernitur. Cuius vertigia ampliffima,moenia longelateque iacentia,lapidcsquadrati,dilïcólxco-lumnx,domusdifperfa:pafljmeolocogt;biftetit,vifuntur.In editiori vrbis loco vbi arxprifcoerattemporejVnicaædesfacraefthodiediüaeMariæcognorainea’ryn' dâro(media produCta)quodamp; vrbiiaccnticognomcntum adhuc remanfit:quX religiofiflime colitur,vbiamp; quotannis^. idusSeptembris magnaSiculorumtre-quencia nundina: ceiebrantur.Et prarter cam,tota vrbe nihil nifi fcges eft-Exttavr- ’ bemoccidentem verfus,iï^colle vicino amp;nbsp;vndiquc præcifo, qui ab accolisad-buchodiemons louisappellatur,rempli louis mirabilcs cernuntur ruinas. nbsp;Or-

dinemfequentibus infra deinde in TyndaridisdcfccnfuHcliconisiluuiioftium Ptolemxooccurrit.-qui nuncOlnierius appellatunadcuius ripamfiniftrampene littoralcmeiufdcm nominiéeftarx. Oritur ad.y.p^.fupra monrero Albanum oppidum,ex fonte cuiPuluirello nomen efticui alteriusfontis Latgimufeo appel-latifquiad.j.p.m. fupraMontem Albahum effluitj aquae mifcentur.vbiamp;xdes funt regiae a Fridcrico fccundo ad fedandam olim podagram, qua vexabaturjex-trudae. Vndcdilapfus ad dexteramillud.p.circiter millerelinquit,amp;fubMonte Albano molas voluit frumentarias:acfubindeplurcs r^ipiens fluuiolos,cxvici-norum montiü iugis decurrentes,Oliuerium arcem alluit: cuius nomincfufeepto in mari ftatim exoneratur. Furnarisinde oppidulum ad. p.m.2..amp;:pauliiper a lit-tore recedens eXtat: cuiinteriusad.p.m. j. incubatineditoamp;vndiquaqueprx-rupto monte Tripis oppidum. Infr3huiusautemmccnia,magnævrbisamp;(vtap-paret^ vetuftiifimæ, magnique ambitus, fed vfque ad fujidamenta dirutæ veßigia, lapides quadrati,columna:iacentes,amp;arccsproft:rata:ccrnuntur.Qux nam tarne apudmaioresfuerit,hadenusnoncomperi. Adoram vlteriusCaftriregalisfl« eft oftiû,qui caput habet e duob.fontibus,altcro non Jonge a Caftro Regali oppi-do,(quodJFredericus fecundus Rex ex plurium pagorum rchquiis anno falu.i^jo. códiditjalteroapudAbbatiamSandæMariædcGalaordinisDiuiBafilii. Sandi

Bafilii flu. ab xdicula dufdem nominis appellat! o ilium pofteafequi- nbsp;nbsp;nbsp;J

t nbsp;nbsp;tur:quod ex latere occidentalicollis, vbi Sanda

Lucia oppidum conditum cd, emanat

DB

-ocr page 205-

DECADIS LIBER iX,

187

DE MY LIS OPPIDO

peruetufto.

C A P v T V I I L'|

Ylarvm promontonum fiuc caput hodiediduhl dcinceps eftj cherfonefus ab Apollonii interprété lib. 4.amp;nonnullisaliis(quod.}i p.m. peninfulæinftar in mare procurrat)appellatum: quern quidem cherfonefum, Fredcricum Regem in infmam reducere tentafre,ex-cauatx, profundæ,amp; latæ etiam fofla?,necn A m urus ingentis craffi-

tudinis longitudinifque cannarum plurium in refeindendæ co tempore infulas munimenturaprotraduSjIicctim^crfeólum opus,apertiflïmo indicio,cum Frc-derici Regis huius incepti authoris nomin^adhuc ibidem expreflo,declarant* In eo tres funt xdesfacra:, Diuö Nicolao vna,Trinitatialtera,poftremaDjuö Theodore inferiptæ. Ad eins flexuofum littus dextrorfum Porrus, amp;nbsp;Mylx oppidum eftStraboni,Ptolem.Polyb»amp;Ouidio,Milazium hodienominatum,a Zanclteis(vtlib.6. refert Strabo)nomine a MylS fluuio, qui portum influit, mu-tuato extrudum : quod Siculi belli tempore prxcipuain Sexti Pompeii federn fuiffe accepimus. Enimuero vetus quidam antiquæ vrbis porta, quam a Rege lacobo Aragonio adhuc vocant, cum veteris muri fundamentis obrutis,necnon alterummuri vrbis fragmentum, quodcum ad portum vergat,maris nunc porta nominant,longe ampliorem quodam tempore banc vrbem fuilTe quam nunc eft, liquidooftendunt. Poftca vero inanguftiorem formam reda£l:a, ætate triea, vna eftex maritimis Sicilia: arcibus fituamp;artemunitiflima. NonnihilinfraRegis lacobiportam diftans a mari viginti circfterpalTus, puteuseft perennis,amp; adeo fempet exundans,vt vel numerolîflïmæ cuiuis clafli regiae aquasprxbeatafilucn-tiirime.Portumprçtcrea habet amp;infignem,amp;nauiumcapaciflîmum. Nobilita-tum fuit hoc oppidum ortu Phocylidis Philofophi illuftris. Ager My lenfis planus, fi'umentijVini^oleiamp;pabuliferaciflimuseftivbiSolis boues, Vlyffisfomnium^ 5° amp;facri]egiumfociorum eius contigilTe Odyfleaslibfta. latilTime fabulatur Homerus,amp;:Iib.y. refert Appianus.Ethb.i.cap.ici.Plin.circaMeflanamfinquit) amp;S Mylas fimo fimilia expuuntuc in littus purgamenta: vndefabula,Solis bouesibi ftabulari.Mylxfinquit Apollonii interpres) Sicilix Cherlonefus,in qua Solis bo-, uespafcebâtur.Etlib.faft.4. ©uid.SacrarumqueMylæpafcualætaboum.Quod etiam vna cum fabula in Qi^ft.naturalib. commémorât Seneca. Quid vero per Solis boues intelligat, Ody flex lib. 1. exponere videtur Homerus,cum fcraeitatS huius regionis c6mendat.Et quod de fimo fimilibus purgamentis fcribit Plinius^ noftratempeftate etiamnum experti fumus.Enimuero quibuldam temporibus hocmarefordes quafdam*fimiinftarincontinentemeiicit. Scribitidcm Plin. - 4« lib.ji.cap.4.circaMylas hyemefontesprorfusarcfcere,a;ft:atevcroitaexundarei vtamnemconficiant:quodamp;:nos vfuveniredidicimus.Iuxtalacumcnim quem Pantanum appellant, a Mylis.p. m.x.MefTanam vcrfusrecedentem,puteus eft çdi Dmæ Marisa Plana amp;nbsp;a Bufehetto appellatæ propinquus,qui per hyemem torus exicc3tur,perxfl:atemveri^quisabundat. InagrohocMylenfiexiguumolim fuit oppidum Artemifium nomine^quod flagrante Siculo bello extitilfe lib.pau-thor eftAppianus:cuius hodie nulla vifuntur monumenra. Hinc poft Mylas O-liuetiprimum, amp;nbsp;mox Frundonis noui nominis fluuiorum funt oftia. Et vlterius ipfius Mylx flu.Ouidio amp;Plinio,Nucitihodic nominati,oftiumpatet:quiaba“ quarum nigredinc,(id enim melas Gr^cis fignificat)quam adhuc habet,id fibi nomen contraxit,cui nigra: etiam hodie arenx conuc^iunt.Qua occafione amp;nbsp;aliurti 1° BœotiçfluuiumMylas appellatum, ex cuius aquis bibentes oues,pullum in velle-racolorcm trahere,lib.i.cap.io6. recenfetPlinius. Emanatautem hicnofter My-lasexlatercorientalicollis Sanftæ Luciæ. Malpurtiti deincepsrecentisappel-lationisamnis oftium aperitutivbi amp;nbsp;eiufdem nominis fcopulus fubaquancus later, namisformidabilis* nbsp;nbsp;EtpaulopoftDiuetum taberna hofpitatoriaamp;turris,

/

-ocr page 206-

188 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

amp;fubindeFalacriûfcquitur protnontoriumPtolcftîîEOjRaficulmüshodicdiâU'' vbi amp;nbsp;turns eft fpecula. Hine moxMyrtorum fuccedit caput amp;ftatio. Et demum Pelorus promontorium amp;nbsp;turns PharijVndeatifpicatifumus. Proinde ora littorali noué libris abfoluta,ad medi terranea,ob fluminurn fontiumque pro-pinquitatem duntaxat hadenus memorata, deinceps defcribenda accedamus: • adieiftaquoquenouaSiciliaediùifionejadditifqueinOdoeporicimoduro milia-» riumfpatiisvelutifilodefignatis,etiam cum maritimitradus oppidis ciuitatibufq5, prout fefe inuicem in fua regione fubfequun-tunvttÀdemdeferiptionis opus decimo hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ • labore terminetun

E TH. FAZE*LLT ORDI1$IS

PRÆDICATORVM, DE RE-B V s S I*C V L i S, P R i O’

RIS D E C A D I S io Liber decimus amp;nbsp;vltimus.

DE REGIONE VALLIS DEMINL

ÉT EIVS«OPPIDlSi

C A P V T L

Id LI A tribus hodie regionibuSiquas valles VocantjàFlifco dirimitift:quarum Demini vnam, Noti altera, amp;nbsp;Mazarx ter-1® riamappellant.Hac partitioncSarracenosprimum, dein Normannos aeexteroS Sitilix Reges hue vfqucvfos,amp;ihhiftorii5 amp;nbsp;in publicistabülislegimus.Adeoque recens eft,Vtneq;Grç- nbsp;nbsp;I

corum vetftum,neque Latinorum quifquam eins meminerit-Demini regio a Peloro promontorio incipit j amp;nbsp;Tuperum infe-

rumque amplexalittus,hinc Teria flumine, illincveroHimerâamne,quimarc Tyrrhenum influit,clauditur.Notiregio a Teria fumcnsiftitium,cumeointus cxtcnditur,Ennamqueindeinterfccans,cumGclafluuiodefccndit,atqueâdA-licatamvrbcmterminatur. Mazara: veto rcgio,quodAiiquum eft Sicilian,adU-lybæumvfque continet. Porto a regione Demini earationeduximusinchoa-dum, quod Italia: fit propinquior: aqua folo fretO difiunda Pelorum promonto-rium,defcriptionisnoftra:amp;initiumamp;finem,ampleditur.Ha:cdifiiciliummon-tium amp;nbsp;faltuum,aliis alios continue excipientibus, denfiflimorumquencmoruni horridam habetfaciem, fituquefuoeminentireliquiJtiuabus efteleuatior.Quo fit vt frumenti,frugumque omnium in eis locis fit indigaiolci tarnen aclanç ferieç fœcundiflima.Nominisetymologiammultiadnemora,quibusabundat:pleriq;, fedhiineptiores, ad Demones, (quibusinÆtnà mote, quem continet, a vulgo fe-desconftituicurj nonnulli quoqueademinentiam,quodmontes totaSiciliacel-fiflimoshabeat,nonadeoabfurde,retulerunc.Mihiveroidnon difplicet,quod,cii aSarracenis diuifiohæcadinq^tafitjSàrraceniciidiomatisnomencIatura incer- P txnobis origin is exiftimari debeat. Primumigitura PcloroMcflanattivici fefe co mplures öfter unt : quos ctfi, propterea quod nihil aut vetuftatis aut dignitaris habeant, iure omittendi videantur, nominum tarnen cogfiitiohem noningra-tam fore fiim arbitratus. Sunt itaque hi: Pharus, Caftani3,Mafla,M5tana,S.Geor-gius,Flomara, Gattainus, S.Ioanncs,Lacus, Curcuracius,S. Agatha, A nnunciata, S.Michael»

-ocr page 207-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«^

S. Michael, amp;nbsp;S. Maria laScala. Hiquam minimisa feinuicemfpatiisdiftinôli.ix» tantuin.p.m.vnaomnesMen'anam vfqueconficiunt. Quamdeindefubfequü-turpagiquosFurias appellant: Cicra, S. Philippus cognomento Paruulus, Cata-radis, Cammaris, Burdunarus, Cumia, Gazis,Contifla,Trimofteris, Piftomna, • Camarda, Califpera, Roccamaduris, S. Lucia, CafalottuS, Zafatia, S* Philippus magnus, Ardaria,Milis, S. Marcus, S. Petrus de Mili,Galatis,S.Margarita, S.Ste-phanus,Pezul3,Labrica,Iampilcris,Artifia,Scaletta,Iundimandrus,Itâla, Aly,flu-menDionyfii.Beluedere arx,Mandanicius,Pagliara,Locadius,Cafalevetus,Sa-uoca,S. Alexis arx ad Argennum promontorium fira, Fd^za, Limina, MuniurfuSj amp;Calidorus. Multitude hæcvicorum, villarum amp;caft€llorumfpacium. 3o.pi m. aMeflanaadTauromenium continens,freto imminentj päruifque admodum interfeinteruallisdiffiti,feracibus vallibus,amœnifqueac magnamultarüm rerû varietateexcultisagellis,nec aquarumindigis*collibuspræterea,tüm vinetisMa-inertinis,turnoliuetis ac moretis,necnonargenti,Ferri,aluminis,amp;lapidispor-phyrctici,amp;iafpidismineris,accolarumquefreqüêtiafuntinfignes.Quibus a ter-go montesfunt Aerii,amp;intereos præcipuusNeptunius,SpreueriushodiediduSi Dequibusfingulislatiflîme infuperioribus tradAumeft. Tauromeniupoftea celfo incolle, trigefimo aMeflana miliario diftans fequituccuifupereminet in ab ^^ pibus ad, p. m. oppidulumMola appellatum, relegatorum locus» Aqiio.p.m.f.

Gaggus,amp;ad millepaflusdeinde Ganitis Tauromenitani funt pagi. Tauromc-nio demiflis ad littus.p. m.i. Schixon hodie fefe arx oftentat, vbi olim NaXus per-yetufta ftabat vrbs. nbsp;nbsp;Sed littore paulatim relido, amp;c vallem ingreflis, ad dextera

in editiscollibusMottaCamaftriad.é.p.m. oppidulum abeft. Ad finiftra,traiedo Tauromenitano fluuio, ad rupis angulum, amp;nbsp;radices Ætnæ montis in coelum fefe eiFerentis,fitum.4.p.m.a Motta Camaftri CMtabianum recedit, Sarraceni nomi-nisoppidum,amari,p.m.5.refugiens. Hincad.p.m.i.fubradicib» ÆtnçLingua grofla eft oppidulum,fiedidum ob duram illic rufticamque vetnaculi fermonis pronunciationem : quod, quia inter Ætnqas fyluas iacet,picearum arborum luco nobilicatur. Vnde ad.j.circiter.p.m.in collibus Caftrumlconiscftoppidutcuius ■ arx vetufta eX quadratis lapidibus ftrudura vtcunqu Axornatur/Hanc vallerngt; quam alxua Ætnæ radices,amp; a dextera mótes Tauromenitanis alpibus continua-tiefficiunt,Tauromenitanus fl.fcindit amp;nbsp;irrigat. Ad cüius vtranqüe ripam plata-rii,totoorbedeliciofifiïmxarboris,humerofaluxuriatfylua) Indead.p.m.j.FrS-cauinafequitur,Vicecomitatus tituloxtatcmca illiÏftratumoppidum:quodGu-lielmiprimiSiciliæRegis temporibusextitiflc,ineiusgefl:is legimus. Aquoab-eft.p.m.8.AuriceliaLatine, Rocella vulgonominatum oppidulum.Etabeo, pp» m. Randatium noui nominis fub Ætna, qua feptentrionem fpedat,ingens,nobi-le,Iocuplesamp;: muro cindum oppidum. Et deinde.p. m.8. D. Maria: cognomento 40 Maniacis, ordinis.D. Ben Aîidi,aMargaritaSiciIiæ Regina prions Gulielmivxo-reamp;pofterioris matre, ex Clementis Papas conceflu (vtpontiheio diplomate pa-* tet)eoloco qui tune temporis Maniacis dicebatur,inftitutum ædificatumque anno falut.nSa.monafterium. HuicinoCcidentemadpaiTus circitermille immb netManiacium,aGcorgioManiacio,SiciliæpræFedo,annofalut.5J5i.obinfignC| quameolococontraSarra^nos adeptus eft,vidoriamamp;; conditumamp;denomi-natum oppidum.quodcum nunedirütumvideamus,tempore GuilielmiBoni fteti{re,ex eius vita confequimur: fed nee a quö deinccpS,nec quo tempore deletü fit,certoconftat. Vifuntur tarnen eiusruinæ,quæipfæ hodie Cafalinusnominari-tur. Adfiniftramveropra:didiperiftylii,Ætnæradicescircumambulantiad.p. m.S.Brontesrecensoppidulum occurrit.Cuiadcafdcm montis radices totidem* 1® p.m.Adranum peruetuftum oppidumj AdernO ho(^e didum,fuccedit.De quo in

TimoleontePlutarchus,Adranit£e(inquit)paruamvrbemhabentes D^umAdra-num,qui maximo in honore per vniuerfam SiciliamhabebaturjColehant.FuilFc veroAdernionemidquodolim Adrahum VocabantJdem Plutarchüsih eodem oftédit:quiquadragintafupratrecentosftadiisTaüromcniumab Adrano difta-tc fcribit: quo fpatiiinteruallo etiam hac artate diflidet» Nominis quóque antiqui

Veftigiura,

-ocr page 208-

T^O

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS veftigiuftiamp;vetüftx vrbis ftruduræ ruinxque ampliflîmæ conteftantur. P^* ternio.4.ad. p. m. edam fub Ætna monte recens oppidum fubfequitiir,aRogerio Siciliæ Comité ad obfidendam olim Catanam vrbem(vt in cius hiftoria compet*' mus) extrudum» Valcorrentis vicus fub Ætnaquoque,abhoc.p.ni.4.diftans,, poftea reperitur. A^quo Motta (arx olim) S. Anaftaliæ.p.m.y.abeftjex rupeprarci* fa in Catanenfium amp;: Leontinorum fubiedos fibiagrosiucundiflîmum profpedu habensoppidulum. Monafterium album pagusad.p.m.4.fequitur.Ettotilt;lein pafTibus Catana vrbs ad radices quoque Æmæ lira (vt diximus) quam eodem pene montisfituvicacime?cipiuntÆtnamambientes pagijVincæCatancnfiuniho-dieappelIati:Sandus/oannes,Galermus,Mafcaufia,Pracis,SandusPetrus,Cam- ’ pus rotundus,Rapifardis,Malpaffus,MompiJprius,Nicolofus,Lapidara,Trica-ftagnis,Via grandis, S. loannes lapunta, Sandus Gregorius,Sanda MariaBeluiri* dis,Bonaccurfius,Cätarellis,Xaccis,Terracitis,Cafalottus,DiuusAntonius,Cu* bifia,Pantacis,Scarpis,Acisarxinfcopulomariimminens,Molendina,Regitana, Supramianus,Mufumegis,Culia,amp;Mafcans: vbiÆtnamolim(vt pleriquc feti-buut)vrbempoftmortemHieronisafuisCatanaexpulfisconditam,amp;oduagin-taa Catana ftadiis ad montanarSÆtnæ oramfitam fuifle,Iib.6.teftaturStrabo.In-£gnis porro fuit hæc ingenti feruorum ftragc, belli feruilis tempore,vtOrofiusrc-fcrt.Vifunturautem vrbisdelctæadMafcarimamp;manifeftaamp;obrutaveftigia-E“* non defint qui Ætnamvrbem, quam Innefametiamaliqui appellant, nonlongea Centoripe fuifleprodidcrint. Ætna monteinambituemenfoadBronteme^ redeundû:vr,qux funt hac regionereliqua,idoneo ordinepercurrantur. 1 o‘‘ Brontem igituroccidentemvcrfusad.p.m. 8. Carbuniseftpagus,amp;:poftcuæ'P’ m.ferc. j.Cifaro oppidulum.

DE TROYNA VRBE, ET

vieillis oppidulis.

RoYNA vrb^ad.p.m.S. deincepsadoccidetemincolleedifofuccc' ^it’Hâc vrbeni Troynam appellatam, in priuilegioRogerii Comi' tis,quocóftatxdcm D.Nicolai denobilibus MeiTanxipfuni codi-«4^^ difle,iis verbis lego: Sacrauimus ca fubdioscefiTroyncfi.Ininfign^ ’' quoque xneo hui us vrbis vetuftiflimg, ad Fracauillieflu. ripas anno abhincfcrmc.7o.cafurepcrto,quodarxert:tribustùrribusornata,amp;leoneianua cuftodientc,hseliteræ circumleguntur:Vetuftin)maciuitasTroyna:.quod fig«* Ium inarchiuociuitatisTroynenfeshodieferuant. In priuilcgio quoque Roge* riiComitis ^ quo Abbatiam S. Michaelis ipfumcondidiirefcribir,Troynainhiï verbis ipfam appellat:Conftruxi inciuitatc Troynæmonafterium.EtRogenus Rex in diplomate credionis ecclefiae Ccphaloedenhs:^cccdcntc (inquit) confen-fu canonicorü Troynenfiu.Quibusomnibusimpulfus hanc vrbem cam efiequa lt;nbsp;Traianopolim, immunem acliberam, in Sicilia, lege prima de cenfibus VIpianus refert,facile adducorvt eredam. AtcurTroynalitappellata,amp;aquo,amp;qu3n-do condita,nondum compcri. Cuius cum veterum nullus, qüi quidem ad manus meas peruencrit,meminerit,primaeiusmemoria Ï^ogeriiSiciliæ Comitistempore fe prodidit : in cuius geftis fub Sarracenorum imperio Græcam earn vrbem» mox illis pulfisepifcopalidignitateinfignem , acluæctiam curiæ longo tempor® federn fuilfe confequimur.Habetadhucpro Epifcopo Archidiaconum hodie,fii Canonicorum collegium: quorü confeniu a Rogcrio rege Cephalœditanâcccle-ftam epifcopalidecoreftufteinfignitafupra diximus. Veteris porro vrbisarx,no-uæ huius vrbis ftnibus hodie aonclufa eft:vrbs vcro inferius ad mille paiTusinme-ridiem,locoSandi Sylueftricernitur,vbîædium,murorumacpyramidû exqua-dratislapidibus clariftimafpedanturcadaucra. Prædicant enimTroynenfes,fo' ma per nianus duda, xdem facram, quæ maior ibi eedefia appellatur,fuifleolii« veteris vrbisareem,quam Rogerius Cornesdiruit,eiufquelocotemplummaxi-nium.fuiFecit,quodnon line manifefto rei verat argumento Baglium CafteHibo' die vul-

-ocr page 209-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xpi

dicvulgus vocal. luxta maius huius templi fanym, quod Tribonam maiorem fuavocc nominant, facellum eft paruum,idquc fubtcrraneum,vbi Vrbanuquar-tumhuius nominis Pontificem,cum ad Rogerium Comitem Sarracenis profliga • disoccupatum,curiofius vifendum conueniflet,(vtineiusgeftismemorabitur) iacracelebrafle Troynenfes etiam affirmant:quo muliercs ingredi exinftituto flonlicct. Paulo infravrbcmad.p.m.x.meridiem verfus,a:des D.Michaelisfu« percollemcretfta,amp;ccenobiumD. Bafiliiilli adiunftumextat,a Rogerio Comité parta contra Sarracenosvidoria,pro triumpho dcdicaj^im : vt eius priuilegio da-j^ toTroyna:anno.1075. declaratur:quodefteiufmodi:lnrymine fandxamp;indiui-dtia:Trinitatis. Amen. Notum fit cundis Ecclcfix filiis, quod ego Rogerius Cala-briæamp;Siciliæ Comes, diuinainfpiratus dignatione, pro falutc animæ meæ amp;nbsp;co-iugis meæ, necnon amp;pafentum meorum,^fidcliummeorum,amp; Domini mei Ducis,fratris videlicet mei,(cuius beneficio totius honoris mei furhmam retineo) conftruxi in ciuitate Troynx monaftcrium ad honoré San(ftæTrinitatis,fan(ftçqî perpetuæ Virginis Maria?, arque Sandi Michaelis Archangeli,amp;:aliorum Sando-rum quorum ibidem nominaamp;reliquiæ continentur.Et terras amp;nbsp;prædiaibidëDcô feruientibus monachisdcdi,amp; Abbati Roberto noftro confanguineo.Etnouiter tam libéraautoritate, quam priuilegio Domini mei Duds ac meo, illi dono amp;nbsp;co-tö ^®^o''thabeantmonachipoteftatemfecundumrcgulamSandiBafilii ipfimetfi-bidigendi amp;conftituendi Abbatem: amp;nbsp;quodin omnibus qux fupradida ecclefia Habet conceffione mea,velhabere potent, libcrampöteftatem,omniumqucprar-diorum amp;ecclefiarum pertinentias amp;iura omnia habeant.Si q uis vero fidelium, amore Dei, amp;: faluteeius animæcompûdus,eidem ecclefiæ ex fuo iure dare all-quid voluerit,vel ceclefias,poirefÏÏones,v|jicas,terras,domos,villicos,ftct in illoru libcrtateconceffa cum gaudio fpirituali remota omnioccafioncpra;bcant.Qua authoritatein dcdicationc ccclefixfquæ fada eft a bona memoria Donni Arnul-phi, quartodecimo lanuarii, anno ab incarnatione Dominimillcfimo odua-gefirao primo , inditione quarta , dominante Domino meo Duce Rober-j^ toGuifcardo, Amen) a fidelibusmeisdotisnomin^cidemecclefixdataamp;con-ceflafuntiamp;quxfequuntur, Robertü huius monafterii Abbatem Rogerius poft-ea Epifcopum Troy næ,amp; demum aTroyna translata MefTanam Epifcopali digni-tate,Mefranenfempræfulem inftituit, vtin eiusrefcripto,cuiusinMefianamc-ininimus,datoPanormidilt;lt;7.Iulii.ic.Indi.annoJalutis.ic87.ipfe tcftatür:quod inhocloco repetere operx pretium duxi: Ego vero (inquiens^ quoniam femper irt animo meo propofueram Ecclefiam Mefianx magnis pofTeffionibus ampliaregt; mulcifque donis amp;nbsp;oblationibusditare, eo quod eum poftaequifitioncm Sicilia: translata fedeEpifcopatus aTroyna in MefTanam,primum epifcopum crexcranij prxdidi Epifcopi Robe^ti precibus aurcs inclinaui,amp;c. Huic periftylio ad ^^ fcptcntrioncm.p. m. y.Sandi HeliaeEubuliordinis etiam Diui Bafilii cœnobium

hxret,a Rogerio quoqueSiciliæ Comireextrudum, vbiantea Chriftianorume-rantp3gi,vtexGræco quodameius priuilegioaccepimus. CumquibusRogeriuS Comes,Troynam,quæ Sarracenorum erat præfidium,expugnaturus, conliliü dc woppugnandahabuit.qi^pofteacxpugnata,DiuiHelixxdem amp;cœnobium in hoclococondidit:cuiaregefta,Eubuli (quod bonum confilium Latinisfonat) nomenindidit,quod hucufquc,etfi parum corruptc,retinet. Sed ad meridiem, p.m.d. Gaglianum oppidum, Vicecomitatus titulonobile,rupifqueexcelfxfitU .munitiffimum,fequitur. A quo deinde ad.}, circitcf.p. m. fed quinque a Nico-fiadiftansRoccaSerlonis,Sarno hodiedida,occurrit, aScrloneRogeriincpotc^ Sarracenorum ibimanu (vtfufius in hiftoriis memorabimus)interfedo,cogno-minata. Ciramis ad.p.m.7.Capitii quodam fcmporepagus,nupcoppidum fubfequitur. A quo.p.m. 4.Capitium ad Aeriorum montium, qua meridiem fpedant,angulum fitum,vetuftum abeft oppidum Ptolema:o,Capitina a Cicerone nuncupatum. Cui a finiftraNicofia,populöfumamp; ingens eft,Nicofinü oppidum aFrederico Secundo C^fare in diplomate quodam appellatum:quod Ló-bardi amp;nbsp;Galli cum Rogerio Sicilix Comité in Siciliam aduedi proraifcue inhabi-

tarunt,

-ocr page 210-

i^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RÊBVS SICVLÎS, PRIORIS

taruntjVtSiculorum Annales referunt:cuiusetiamnum incolæfcrmôneLobaf-doamp;: Gallico,etücorrupce,vcuntur. A quo ad occidentcm non longe diflidet eiufdemnominis Celebrisfalisfodina. Spirlinga deinde muniri(Iîma,amp;inru-pe édita, ad .3. p^ m. extat arx : quæ, quod Gallicæ ftragis fola inter Sicula oppidâ , fuerit expers, liocprouerbialiadhuc verficulocelebratur:Qwd Siculisplaciiit, fola Spirlinga negauit. A qua.p.m.circiter.p.arxallaabeft,Rcioanniscorrupte hodie,fedolimfubSarraccnisRaylialioannis oppidum nominatum: quodaFre-dericofecundo,ob Franchi Vintimilii,cuifuberat,perduellionem in ruinas abiit. Huic ad.6.p,m. vicinujçeftGangis oppidum nouum, ad latuscoUis qui ex torre- ^^ ribusGelaîflu.caputvnumhabetjfitum.Eique ad meridiem, p. m.a.in vallcmo-nafteriumordinisDiüi Benedidi, areligioiîsriris, fuper ruinis Gangisveteris (quodeum a Frederico fecundo,an^o falutis.iilt;)5àCum Francifco Vinrimilioeius domino infolenterdefciuiirer,funditusdeletumcft;quodquefaJfoquidainEngiU [ vetuftiffimam vrbem fuilTeaflerunt^liberaliterfupcrftrudum. GiracisaGan-gi feptentrionem ver(ùs. p. m. 6. Sarracenicum oppidum abeft, Marchionatusti-tulo infigne. A quo totidem.p. J*etralia fuperior, in edito colle fituin,amp;: vetuftu quidem oppidum,Petra a Ptolemæo appellatum, diftat. Et fu b eo mille paûibus fciundum in valle Petraffa inferior recens oppidum extat,fupra quod caputaliud cftGelæ flu.Salfihodie didi. Et ab eo.p. m.é. Politiumnoüinominis,fedni- ^^ hilominus ingens amp;locuples,amp; inter duo Himeræ fl. capita Etumabeft oppidum: reliquiisGandolfipii viri amp;nbsp;miraculisilluftratum. Originem ad Rogerium Sicilië! Comitem refcrt:qui Sarracenosinfequens, cum ad verticem Nebrodisfuga/Tet, eos obfelTurusJnmole quadam editaad montisradices, arcem,vbicommodius datiuateneret,excitauit,quæadhucfu^ereft.Vndehoftesfacpeadortus,in montis planitie,quçadhucPlanities belli patrialingua nominatur,cos fuperauit. Cra-tas hic mÔs Ptolemæo,fed exteris feriptoribus Nebrodes,vulgo autem hodie Ma-doniadicitur.QuitotàSicilia prêter tnum Ærnam,omniumlatiflimus celfiffi-mufque,maxima anni parte nine tegitur, amp;nbsp;mari Tyrrheno prominet. Complures circunq uaque percnne^ac ingentes habet fontes:qui e veftigio non folû mo-Iasvoluunttriticeas,fedinfluminaqüoquedifFundûtur.Herbis iùis etiam radici- 5® bufq}omnisgenerîsnobilitatur,quasautbrutisanimantibus,authominib.inpo-tionesfalutarcsherbilcgiatqucaromatariivndiqueconfluentcsindcdi/cerpunti Damispraîtereaachinnulisc^uifque abundare folctf: a quorum copia nomen 0-limNebrodis (quod damam Latinisfonat)aptifl)mum mutuauit. Vndeamp; locus J ad eius quoquc verticem, rupibus vndiqifoflæinftarcircuncifus, Mandra cet- 1 uorum vernacule,Ceruile Latine didus eft. Hodie autem ob nimis inconfideratâ promifcuamquevenationem,omnifermeferarijgenere,quæeius loca quietio- : ta fecedere confueuerant, videtur exhauftus. Porto oyes quæ ibi ex pafeuis fagi- ( nantur,amp; dum viuûr,amp; poft interitum etiam,perpetuo denteshabent inauratos. Piura quoquc alla, præterPolitium,ad huius montis latera ac radices funtoppida. Ifnellusoppidum, quod Afinellum vernaeuknominant,tertio miliarioaPolitiô Nebrode emenfo refugir. Etmilleexinde .p. Bonuicinus arx : fed.4. circiter.p. m.YholifanusSarracenis,ledColIifanus peririoribus^^idum oppidum,Comita-tüs hodie titulo illuftre,necnon iafpidis amp;nbsp;porphyritis lapicidina nobile:cuius vêtus regio Bayharina adhuc vocatur. In cuius antiquaarce,quæhôdietempliPa-rochialis turriseftcampanâriâ,adfcneftramhocfragmétumlegitur:ME Fficit Anno Domini 1060. HuicadoccidentemcollisincubâtMonsnominatus. vbidirütioppidulicadauernefcioquod difperfum vifitur:e cuius reliquiis Ybo- nbsp;nbsp;1

lifanumeonditum oppidani predicant. EtadmarisTyrrhenioram ad.p.m.0. Roccellafubeftarx,cuiusfuollt;Jfcomeminimus. Etabeoadmôces.p.m.y.Gtatte- p riumoppidum beryllo lapide nobile. Odauodeindemiliario adoram Cepba-lœdis eft vf bs.Et ab ea dextrorfum. p. m. 9. Pollina in celfo colle amp;nbsp;in acutum fur-gentceft oppidum. A quo Caftellum Bonumad.4.p.tn. abeft oppidum nobile. A quo p. rh^ 3. cœnobium Sandæ Anaftafiæa Rogerio Rege fundatumrecedit. Ac deinceps fupra verticem montiSad.p.m. 8. oppidum Sandus Maurus eminet- nbsp;nbsp;1

-ocr page 211-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^3

£t totidemabeo paffibus Caftellticium abeft. A quo.j. p. m. MigaiduS diftatpa-gus. Éftdeinde ad.p.m.6.Tufa oppidum : cui ad maris lictus ad.p.m.i. Tufa arx, amp;frunienci emporium fubeft* A quo.p. m. 6. Pittineum abeft oppidum, Pittia Phniodidum : Vnde Pitcienfes. nbsp;nbsp;Motta fermi deincepsad.i.ferc.p.m. amp;nbsp;Rigi-tanummoxad.j.p.m.fcquuntunSedfuperiusâd.p.mi 4.MififtratumPolybion-bro priino,eftpcructuftum oppidum, Ameftrata Ciceroni amp;nbsp;Plinio didûi cuius nomenadhuc ædis ibi Diux Catharina; rctinct.Hödie vero Miftretta appellatuf. Vetuftioppidi circa moncem plurafpedanturmonum^nta,amp;arxvetuftiffima.A quo. p. m. jiSandus Stephanus oppidulum recedit. Et tq^dem paffibus Caronia ^^ ab co remotum eft oppidum: ad cuius littora Alefa: vrbis (vt memoratum eftjpro-fttatxiacent ruina;. Sandus Philadelphus,deinde Lombardorum ad.p.m. n. eft oppidum.Cui Aluntrumfvtdiximus)iaccns^ntiqua vrbs ad paftus quingentos fubeft.Etin collibus fupra,MilitelluS ad.p. m. j.recens fc Oppidum oftendit. Aquo pm.4.Sandus Marcus oppidum: amp;nbsp;totidem ab hoc p. Arcara abeft. Et non longé ab eo Craftus iaeens eft vetuS VrbS,or tu Epicharmi poeta; no bilis,cuius in viris fuis ilIuftribusNeâtbesmeminit.Etfupra Arcaram ad.p.m. 4.Longioppidulum.Et.p. deinde mille Galatisdiftät. Eft pofteaad.p. m.4, in valle profunda Turturicium oppidû,opifîcibusvarii5,fedinprimisfabrisferrariisamp;cîmpanariis darum,quorum operatotaSiciliadiffunduntur.Etæquali indefpatioSaluatorîs in editocoh ^° lefitumoppidum abeft. Aquo Frazano.j.p.m.diftatpagus:cUiad.p.m.Abbatia Sandi Philippi Fragali a Rogerio Sicilia; olim Comi te extrada,amp; ordini Di ui Ba-filiiinfcriptafupereminet:quam idempoftfabricammagnifïceditauit,vtfingula-tiipfmsrcfcripto,annoacondito mundo.óypS.ipfisCalendisIuniielargitofquoJ armopofteaeiufdcmfupputationis.66oo.^imon Rogeriifilius SicilixComes,,52 alioiterum fecundo poft anno diplomatis, neenon Rogeriüs inde rex anno mun-^‘•66ï5.publicistabulis,ratumhabüere}apertiffimóconftat. Sedduobusinde* p.m.Crapiseft oppidulum. A quo. p.m.j. ad oram Petra Roma; arx: amp;intus ad.p. m.4.Myrtusiamp;;in edito deinde colle ad.p.m.$. Nafuseft oppidu.Hinc tertio mi-liario.S.Matinapagushabitaturi cuiirt collepoft.p.rg.i. Caftania ducentis plus ï® minusabhincannis ex pluribus pagis congregatum oppidum füpereminet.Etdc-incepsad.4.p.m, oppidum Veriafequitur. EttotidempaffibüsinValleeftRaccü’ dia,Raccuyavernaculedidumoppidüm.aquö.m.p.Salt;ftiNiCoIaiaFicü cogno-mentoAbbatiaabeft,aRoggrioSiciliæ Comité dilata, vtipGusGrxco,amp; Roge-rURegisLatino (quodanno'falutis. iiyj. Meflanacdatumeft) diplomatisdedara-tur. Et.p. m. ab oppido.j. diftat Sinagra nOui nominis oppidum. A quo Marti-nis,z.p.m.vicusdiflidet :amp;: nönlongiori interuallo Ficarra oppidum cernituf. Sandus Angelus deinde oppidum ad. 4. p. m. fequitur, eX duobus pagis Sarrace-nicis Anfaamp;Lifico, ad coÿiobium ordinis Sandi BaClii, a Rogcrio Sicilix Comité, obinfignem quam eo loco contraSarracenosadeptus eft vid:oriam,Diüo Mi-40 chaeli dicatum, conditum amp;nbsp;dotatum, fefe tecipientibus coadu*. Vt ipfius Comi-tisanno.io(gt;i.amp; Regis item Rogetii dato Panormi anno mündi.6yoi. tefcriptiS proditum eft. Et pari fpatio ad otam Brolus eft arx. PilainuS.i.p. m.ab eo poft-carefugit oppidum; aqUo^iufaoppidulum.4.p.m.abeft.Surrentinumfequituf ad.p.m.i.vicus.Et Montagna pofteaadpafllis mille. Et pari interuallo Padx vrbS occurrit:quamBrizisad.p.m.4. excipitvicus.Etnon abfimili fpacio. S. Petrus virus alter, a Padis appellatus. Et totidem. p. m. in edito monte Mons Albanus eft oppidum a Frederico fecundo Sicilix rege Conditum amp;nbsp;muto cindum : vbi amp;nbsp;re-gias xdes lapidequadrato confpicuasafundamentiscrexit.NobilitaturRaynal-diVillanoux medici amp;nbsp;mathematici clariffimifepulchro;quodinfacclloarcisab omnibusvifitur. Infignequoque eft magna prac ctftetis canum ftatur^ ac ferocia. Aquo.j.p.m.Cafalenouüdiftat.cuiadora.p.m.6.Tyndarisproftratafubeftvrbs. amp;mille fubinde.p.arxOliueris;quam.p.m.^. fequitur Furnaris,amp; ad totidem in-de.p.m.Noaraoppidumrefugit. Huieviema eft AbbatiaSandxMarixeiufdc cognominis,ordinïs CiftercicniÏs:cui mortaftcrium eiufdem ordinis, Sandx Manx a ftella amp;nbsp;fpano, NicolaiTraynenhs xre ante zdificatum,plurimumque dita-

R

-ocr page 212-

f94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE B VS S I C VLI S,^ PRI O RlS tum,ha;rclt;3um cius liberalitatc poftmodum acceffic. Diftatabeodecertipaf' (inimmilibus CaftrumRegale,ingens quidcm amp;inrupeprxrupta (vefopraroe* «lorauimus) a Frederico fecundo Sicilix Rege ex ruinisCuratii,Nafari,Proto* notarii,Milichis,Rudisamp;plurium aliorumpagorum excitatum oppiduni.amp;«4* , inde.p.m.Galafuccedit.Aquononnihilrefugit Abbatia Sandae Maria a Gala,or-dinis Diui Bafilii,a Rogerio Sicilia Comité extriidum,vt eins diplomatecompro-batur.Deinceps tertio miliario Sanda Lucia eft oppidum. A quo ad oram poit.p» m.6. Mylxeft vetuftum ^pidum,Milatiumhodiedidum.Ettotidem.p. Giw • taris ab eo recedens dj^: cui ad.m.p. Condrofuccedit. Et.i. p.m. SandusPetfus ^^ cognomenco Monfortis,eft oppidulü.amp;: pari fpatio Rocca ab eo diftat.cui ad.m.p Mauroiannis fubcft,amp;pariter inde Vineticus.^5fortispofteaad.}.p.m.incolic ft turn oppidum, amp;nbsp;a Frederico feciyido Sicilia Rege conditum extat. Ec.i.p'ni' Ramerta oppidum édita rupis natural! fitu munitiflimum fequitur.a quopanin' teruallo Saponara abeft. S. Martinus deinde ad.j.p.m. amp;nbsp;pariter Calbarufusamp; i« p.m.Babufus,necnonpari interuallo SandiGregorii monafterium.Et.m.p.Gi-bifus,amp; Salixdemumad.i.p.m. fequunturvicatimhabitantes.poftqiiosPclonis tftpromontorium,vndeinccpimus. NuncaMpropinquam contcrminaniquc ï^ou regionemtranfeaiflus.

DE REGIONE NOTI, EIVS-que vrbibusamp;oppidis.

C A P v T II.

^^'^^^ ^ ’’^^^’’ Sicilia regiones Noti eftregio:quaa Neetooppi^oirt editis collibus Pachyno prominentibus conlpicuo nomen accepit. HxC pro maioriparte falebrofa cft,montcfque caterisSiciliahumilior«,ac

- campos late lapidibus refertos habet : fub quibus tarnen amp;nbsp;fegetes exu* bcrant,amp;gramen quoquegxoritur: a quo pecoribus vbertim pabulum fuppedi' tatur. Abundat auremfrumento,vino,mclle,amp;pecore;multifqueftcutoliin,it* ’ amp;nbsp;nunc antiquis vrbibus eft infignis.

DE EIStGYO VE’DVSTA

vrbe*

G iT vRjVtcumfupcrioribushancquoqucregïonéconncdaWUï»* Teriaflu. vndeincipit, non longe aberat EngyonautEugyon(vcaliis placet) vrbs vetuftiftima. Qua ft uc maritiyia, vel in co loco qui pf*“5 Ongia,nuncLognina,amp;aveteribusPortus Vlyflisdicitur,vclcoqui Ingiuni nominacur,Lcontinohodiefrumentiemporio,(vtexauthO' litatePlurarchi coniiciunt plerique) fiuemediterranca,ccnrum ab Agyreftadiis

diftans,(vtlib. J. Diodorus referre videtur) fuerit:aCretenfibus,quiclefundu Minoe in Sicilia remanferant,fuit condita:quantum ^Diodori verbis confequh rnur:Cretenftbus(inqiiit) qui defundo Minoe in Sicilia abfque imperio rcmanle-rantjinuieem diftidentibus, eorumparsciuitatemcondidit, quamabeorumregC dixeruntMinoam : pars perlittuserrans locum munitum condendavrbielegie» quamafonteinvrbemfluenteEngyumappellarunt. poftcaptam veroTroiamj MerionemCretem, amp;:cumeoCretcnfesnauibus dclatos, veluti cognarosinci-uitatem fufeepere.Hipoftcaab Ochyrarcccdentes,expugnatisnonnullisf5niti-mis,eorun^regiones poftèdcflint. bacille. Quibusverbisautmaritimamfuine' Engyon,aut nonlongefaltem ab ora recedentem,mihi(rciveraadhucincom-pertavenia) videorcölligere.Quodipfum Vlyftisquoque cocUmclaircacceffus (dequopauloinfraex Plutarchiin Marcelloautboritate nonnibilfubiungemus) affirmareputatur.Quinctiam a Leontino,mariquenonadeoremotediflitatnex Diodori Iib.i6;non temere agnofcimus.Eius ibi verba hac funnln Sicilia veto Tb moleon

-ocr page 213-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19^

Joleon contra Leontinos quo Icetas cum iufto exefeitu fe retraxerat,moüit camera: ftatirnqueinuadens in earn quam Nouam vrbem appellant, cum magnuiri P^fidium,amp;quodbenead mœniumpropugnationeni fufficeretjintuspöfitum , eilet,exptam rem omittere eil coadus: tranfiuitqüeadEngyum, (quxvrbs Ty-rannoLeptinx feruiebat) omniquc BudiOiVtciuitatcmpulfotyrahnoadliberta-tem reduceret,nitebatur. Leptines a Timoleohte gtauiter preffus, deditionem fc-cit,amp; per conditiones dictas iuflus eft migrate irt Peloponnefunl.Cumque eidem LeptinçApoIloniatx parèrent, rcccptxhuicciüicati,amp;£ngyinislibertatcraiVtfuis ^^ Legibus viucrent,conceiIitTimoleon.Hxcibi:qux fane ^eEngyi cum Apollonia ° amp;nbsp;Leontino vicinia non minimo funt argumentoi cumlib.ioddcmCentoripen amp;nbsp;Apolloniam vicinas fuifle vrbft fignificer. Sed vtcunque fc feS habcat, cünl delocovbi fteterit nihil certi (nilïquodinii«agris) afferre poffimideeiUSrebus hæc faltem habeo eertiflima: vrbem fuifle, Dearum,quæ a fuperftitiofis Matres nicrunt appellat«, prxcipua religione infignem. De quibus hæc habet in .y. Diodorus; Engionates audi poftmodum opibus templum matribus ædificarunt,prx* cipuo cas cultu Deas,multifque templum doni»li onoranteSiNam amp;nbsp;eas non folü hums vrbisaccolæ, fed etiam ex finitimis quidam facris ijplennib. amp;nbsp;aliis hoftoribi celebrant.Q^dam vrbes etiam preciofa vafa earum cultui deputarunt. Vfquc ^^ adeoautem iftarum Dearumcreuitreligio,vt accolæ permultis aureisatqucar-genteisvfqucadhorumferiptorum temporadonis exornarint.TempIumquippè ipfis«dificatum eft ingens ac fumptuofum ; ad cuius ftruâuram cum loci natura non fuppeteret, ab Aftygione Agyrinæorum,quç centum ab eis diftat ftadiis,faxa aduehi magna impenfa curarunt. Cum vcro iter quo necefle erat lapides ferri* afperum eiret,ac difficile tranfitu, quatuowotarum curribus ad id præparatis,cen-tumiugis boumlapidcs delati funt. Sacrarum enim pecuniarum copiæ impen-famtanti opens contempfcre.Paulo ante hæc tempora étant eis deabus facri boues ad tria milia,agriadeopermulti vt magnum vcóligal præberennHuevfquc Diodorus. De eaquoque, ciufque templo hæc Plutarchus in Marcello i Vtbs eft jQ (mquit^Sicilix Engyon non magna, verum antiquifl«na,amp; dearum tcligionccc-leberrima, quas Materas appellant. In ea templum eft quod aCretenfibus ædifica-tum traditut.Haftæ quædam,ex ærcque caffides oftcnduntut,quæ turn Merionis, turn Vlyffis, qui cas Deorum fimulacris affixerant, inferiptahabeht nomina. Hæc vtbs cum ad res Carthagineïjfium inclinaretut, Ni«ias in ciuitate vit primarius, vt ad Romanos animumapplicarent, palam acintrepide pro Conciohè confultabat, nonnûquamaduetfariorumfententiam arguens. Qui,hominis authontatemac potentiamveriti,illumcaptumPœnistradercdeliberabant.Q^dcumNiciasin» telligeret, clandeftinam circa fe difponês cuftodiam,manifcfte in Materas Deas cœpitintempeftiuus ac ingptus obloqui, multaqj aduerfus earum diuinitatem aè 40 gloriam, vtincredulus ac contemptor perpetrate,eXultantibus mitum in modü i-nimicis,quodfuorumcaufasmalotum præbuiftevideretut.Indc cum adeu cor-ripiendumfepararentaducrfatii,tantifperNiciasin concioneciuium,cumorare ac publice confultare cœpilTet, corpus repente dimifitin terram.VbipauIüliim commorante, magno cun^upore filentium (vt pat erat) eXortum cft.Hinc capuc attollcns, amp;nbsp;voce fubtremula grauique citcumagitahs, acutum paulatim proten-ditfonitum. Q^are cum theatrum filcntiofimul amp;hortorcimplicitumvidinetj abiefto amidu,amp;: intima abfeifla interulâjfeminudus cmicansadtheatri foreS curfufeftinat, feaMatéron numine agitatumclamitans.QuemcumreligioniS caufa attingere vel refragari nullus änderet, amp;: proindevniuerfi cedcreht, extra portas curfu defertur,nullo interim lymphantis clamorc, aut infanientis vfus im-P petu.Huiusenimadus confcia coniunx,priusfulceptis filiisinDcagt;umtemplo fupplex aduoluitur:indevirum errantem fc quæfitum irefimulans,prohibcnte nemine,tutaexvrbedeceffit.Eopaól:olibetati Syracufas adMafcelIum conten-dunt. Poftca cum Engiates,obeorum petulantiam amp;commiirafacinora,Marcellus vniuerfos ligari, vt eos fupplicio afficerct, iuffiftet: Nicias aftabat illachry-mans, eiusmanus ac genua compledcns ^fuos eines, amp;nbsp;in primis aduerfarios dc-

-ocr page 214-

î$S DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

pofcebat. Q^ia fc placatus Marcel’us,miflbs fccit vniucrfos, amp;nbsp;ciuiratem nulhâf* feçitiniuiia. Niciae quoque magnis honorato muneribus,agri plurimum vindi-Cauit.Hæc exPofidonio Plutarchus. Engyum lapidofos habere artus, quodin rupefucrit fira,fcribitlib. i4.Sylius. At hi quiEugyon cam vocant,pingue(cx Græcinominisnotatione)folumhabuifle eamreferunt. Sedeûhæevrbspror-fUjSdefcccrit,indeegreffi,Centoripenvicinamaggrediamur.

DE ÇtNTORIPE VRBE.

E M T o R i p E vetufta, amp;nbsp;maxima olim (fed nunc iacens, amp;nbsp;raris habh fö tatacoIonis,CentoruisvuIgoappcfiata)vrbsoccurrit:aSicuIiscon‘ '^ dita,vtcxThucydidc]iß.6.vbieam Siculumoppidum nominat,in-fertur.Dehaclib,6.Strabo:Supra Catanam (inquit) Centoripe lacet, Ætnxis propinqua montibus, fluminique Symxtho agruni Ca-tanarum influcnti.Quain Ó^ in Verrem. 6.ciuitatem totius Sicilië multo maximam vocat Cicero.Etadione.y.CentefVipinos prxcipuam agriEnncnfis pattern poffi-dere,ümulquehoneftillJtnos ac locupletiffimos efle,populumquc in Sicilia maximum fcribit. Earn quoque Romanis imperantibus liberam cùm quatuoraliis fupra fxpilTimc repétitis vrbibus fuilfeJdemCiccroin VerremcftauthorlnSi* cilia nanquc,quiaprimaomniumprouincia RomanorumfuitjMeflanaamp;sTau- *® romenium fœdcrat.c; liberx veto amp;nbsp;immunes Centoripe, A!cfa,Scgcfta, Hïli-cya,amp;:Panormus fadiefunt. InterquasCentoripini amp;Segeftani Latinitatisiurâ öbtincbant.Eaautemerant,vtaliosfumere magiftratus autpratfidesnon tenete-lur,niliciuesRomanos. Eins porroTitus inæquatis collibus conftabat,magna murorum amp;; lantudine amp;nbsp;cranitudine,necnon ambitu plurimo definitus,cuiin fabricamlapidesquadratifubierCjVtcIaraciusadhucoItenduntveftigia. Reru c)puletia,ac vlris turn opibus,tumlirerarum ftudiisacmilitiapratftantiflïmisprx-pollebat.Cuiusageretiamfrumenti,vini,olei,falis,cuius color (authorc Plinio,vt Ïgt;rxmcminimus}purpureu?eft,atquc omnium return humanovidui conducibi-iumferacilEmushabetur. VndeSolinus:Licet(inquit)quicquidSiciliagignit,fi- 3” uefolibonitate,fiuehominis ingcnio,proximum htiis quæoptimaiudicantur, foetus tarnen terræ Centoripinoctoco vincitur. Apud hanc vrbem refertPo-Iybius,HietonemSyracufarumducem,lMamertinis’obuiamfadum,vetcranorü militummultitudinem acconduditiumexercitum, qui Syracufas vrbem feditio-nibus agitabant, ne nouas resamplius molirentur,ad cadem vfquc aerniferam ftragem deftituilPe. Huius etiam vrbis.y. in Verrem Cicero rrirememquandam vclocilltmam celebrat.Hanc pratcrea Verris fccleribusmiIcrcfccdatam,atqi!C omnifereargento,auro,ebore,embIematisacgemmis,*phalerisquoqueHieronis Sicilia Regis fupramodumpulchcrrimis,3Philarchoviro Ccntoripinonobilifli-mo conquifitis,atque ad illum comportatis,eneruatam,idem in ter alias Sicilix ^^ vrbcsabimprobiffimoPratorefpoliatasreccnfet.Quam deinde a Sexto Pópeio t dirutam Odauianus poftmodumCafarrcfl:ituit,vtStrabomemorat. Ex quo temporecumlubRomanis amp;nbsp;Conftantinopolitanis|Roftea, Sarracenis acNor-mannisdenique floruilTct, anno tandem falut. 1155. a Frederico fecundoCafare, pcrduellionisnomincinfolumabiit. ex cuius inde reliquiis Augufta vrbs (vtfuo Ïocomemorauimus)infabricamfurrcxit. Ingcntes tarnen eiusproftrataruinç, arx,amp;müenia difieda miratudigniflimaadhucdifcernuntur:inquibus amp;numi-fmatafapenumeroarcaamp; argenteapaflim reperiûtur,haccûinfcriptione:CEN-TORIPYON. Tulit ea olim#Apuleium Celiüm medica artisperitiflimum:qui (tefte Scribonio Largo in lib.de comp.mcdicamen.c. 171.} antidotum quotannis componebat contra canes rabiofoS,quodCcntoripas, (vndeortuserat)quodin ^’ cacanesfrequenterrabiemcontrahetent,mittere folebat. Non longeaCen- i toripe his agris Hy bla fecunda aberat,vt ex Thucydide habemus:quilib.6.Athe-nienfes(inquit}reuerG Catanam,amp;illicfrumentati,cumomnibusxcopiisprofedi funt in Centoripam oppidum Siculum. Qim cura ex conuentione intra^nf, , incenfis |

-ocr page 215-

DEC A DIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7 incenfis fegetibus Inefiæorum fimul amp;Hybla:ofum,difccflerc,amp;Catanamfunc reuetfi. Huius meminit amp;Paufaniaslib. 4. cum tam fua actateprorfus iactneem fuiflerefert.Meminitamp;PtoIemçus, qui meditcrraneaeaintabulis ponitDequä , latiusin Megara: defchptionefupra diximus. Q^overo loco ftetcrit,amp; qua: ßne eins hodie veftigia^nifi forte ludica vrbs noir proculindein monte fita, amp;:aRogc-rio æui proceflu funditus deleta, haberi queat, plane incompertum habco. Ab eanon procul etiam difeedebat Inefla vetuftum oppidum, vt ex fuperioribkThu-cydidis verbis inferimus.Quibus aftipulatur amp;nbsp;Strabo,^ui earn Innefam appellat: amp;nbsp;Diodorus,qui AEtnofiam cognominat. quifimulomiiesiniisagrisfitameam ^° fuifle conueniunt.Quorum cquidem au thoritas, côrum opinionc, qui ad Mafea-limeam ftetifle arbitrantur,ceriSor baberideber. AlicyamCêtoripa:propin-quam etiam fuiirelib,7.tradicThucydidcs:Dabacre (inquiens) Certiorfadus Ni-cias,mittit ad eosSiculos, qua tranfiturus erat hollis,amp; ad focios,cum alios tum Centoripinosamp; Alicyæos, ne ilium tranfire permittant,fed congregati prohi-beant non alia via tranfire conaturum.Nam Agrigentini per fuum agrum iter dt* negabant.Ea tarnen vbi veftigia habcat haélenys ignoratur.

DE RAYHALBVTÔ OP-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P t D 0.

^VpRA Centoripen.p.mj. RayhalbutuSarracenicinominisclloppidu.Cuiüi ^ctymologiaexappellatiuo nominecompofitacafalefiue pagumButahfignifi-cat: a Rogerio Siciliæ Comité EpifcopatuiMciranenficonccflum,vt publico ipfe referipto confignatum conteftatumque dfpofuit.Eius autem verba eo hic liben-terfubieci, vtrei fidem hac etiam hiftorica repetitione promoucam,amp; funt hæci Innomme fanci;æamp;indiuiduxTrinitatis. Amen. Notumfit omnibus fuccefibri-busmeis,amp;vniuerns,quibusquandoqucpra;fens priuilegium meumoftenfurti fuerir, quod ego Rogerius Cornes Calabria: amp;nbsp;Sitiliæ, poft multas tribulatiönes amp;anguftias arque pericula, qux pro eripienda infula5;icili3caTyrannica potefta-P te Sarracenica: gentis,Vna cum Chriftianis fidelibus meis perpefiüs fucram,cum ciTemin ciuitate Meftana cum coniuge mea Adclafia,amp;filiismeisGödfredoamp; Iordano,amp; cum multis Baronibus amp;nbsp;fidelibus meis,venit ad me Robertus Meffa-nenfium Epifcopus/obfecrans amp;nbsp;petens a me, vt lt;fcrem illi terras ad opcrandum c.rca ciuitatem Troynæ, quarum auxilio tam ipfe quam clerici fui feruientes Ec-clcfiæfnftentaripofl’ent.Ego vero,quoniamfemper in animo mcopropofueram, Ecciefiam Mefianx magnis pofielfionibus ampliare, multifquc donis amp;nbsp;oblatio-fiibus ditare, eo quod eum poft acquifitionem Sicilix,translata fedcEpifcópali a Troy na in Meffan am, prynum Epifcopum erexcram, prxdidi Epifcopi Roberti precibus aures inclinaui. Vndc audita cius petitione, pro falutc animx mex,amp; fra« tris mei nobiliifimi DucisRoberti Güifcardi,aquoomnis honor amp;gloriamea proceffit,amp;: pro falute animx coniugismexAdelafiç, amp;filiorum meorum God-fredi amp;nbsp;Iordani,5^ omnium meorum fidelium,dcdi,amp;: imperpetuum cócclfi £c* ciefix.S.Nicolai Epifcopqj:jLis Meflanx,cafale Sarracenorum quod dicitur Butab, cumomnitenimentofuoamp; pertinentiisfuis,fecundumantiquas diuifiones Sarracenorum: vt fit prxdidum cafale in poteftate amp;: fubiedione.S.matris Êcclefiai BeatiNicolaiEpifeopatusMeffanx imperpetuum. Sic autem prxdido Epifco-patui Meftanx cafale ipfum Butab liberum dedi amp;nbsp;abfólutum,Vt non liceatalicul ecclefiafticx velfeculariperfonxfuturistemporib. aliquid iuris vel feruitii in cö requirere:fed fit proprium.S.matrisEcclefix Beati Nicolai EpifeopatusMeffanx. Etli contigerit inpoftcrum cafale ipfumaChrilflanishabitari,amp;Eçclefiasineo ' vclinpertinentiisfuis conftrui, Ecclefix ipfxfoliEpifcopoMeffahxfubiaceant, atqueab eodem Epifcopo de chrilmate amp;nbsp;aliis ccclefiafticis minifteriis eildé Ec-clefiis prouideatur. Tempus autem quo prxfens priuilegium fadum fuit,fi quis fcirevoluerit,nofcat annoincamatiohis dominicx millcfimo oduagefimo,dic feptimo menfis Iulii,inditione dccima fcriptum amp;nbsp;fadum fuifle. nbsp;nbsp;Contra quod

K 5

-ocr page 216-

ip8. DE REBVS SICVLIS, PRIORIS quicunq; fiuc déconfanguineis meis,fiuc alienis venire,amp; hanc donationemmea infringeretentauerit,cxcommuniceturaPatre,amp;Filio,amp; SpirituSando:amp;facic ömnipotentisDeiiiunquamvideat,necin regno eins portionemhabeat,fedcu ludaproditore Domini æternis incendiisconcremetur. Quæ a Rogerio fada , donatio,anno pofteafalutis.i}46.Lodouici Regis diplomate dato Meflanæ.6.cagt; lend. Ovlob. referuatis omnibus regiis iuribus confirmata eft. Oppidum veto ipfum, cumbreuifubChriftianorumpoteftate coaluifl'et,annodemiini. 1161. a Genturipinis, qui a Frederico (vt dixi) amp;nbsp;Manfredo Regibus pratter fidemdefci- ^^ uerant,incendio fundkus eftabfumptum,atque a Manfredo,proximo indeanno reftauratum : vt eius diplomate dato Meflanx.xi. Septemb. 6.1nd. anno falutis. ii6z. fatis liquet.Hodie autem oppidum eft ho»eftum,amp; frumenti mediterraneu emporium. nbsp;nbsp;Hinc porto eorum eiïor,qui Alicyam hoefuifte amp;nbsp;a regali voto de-

nominatum tradiderunt,manifefto conuincitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' DE ARGYRË PERVETVSTA J R B E.

SR GY R E vetuftiffima vrbs, in editiflimo amp;nbsp;aóuto mohtc fita, ad.p.ro* ^^ 6.Rayhalbutumfequitur;Ciccroni,Diodoroamp;PKolem20.Huicno-miniscaufamfcriptoresaffcrunr,quod argenteumfargyrionnaque • argentum Græcis fonat) habeat folum, argentique apud cam fitmi-nera:quod ipfum vfuhacctiamxtatedidicimus.Siquidemaquaruni torrcntcs,quifa:uientchycme adimadilabuntur,auriargentique plurimalecum deïetunt ramenta. Abargento itaque«Argyre denominatur. Sedaquibusfuerit | condita me later. Hæc vrbs prifco tempore Herculi adbuc viuofacra obtulir» templumqueei,atquelolao nepotimagnificum extruxit; vbiquotannisdié feftu totaSiciliaceleberrimum Agyrenati agebant.Fuit auté lolaus Herculi ex Iphide germanofratre nepos,(vtSolinus)eidemquelaborumfociusamp;particeps,vtPau-fanias fetibit : qui patrui vir^utes æmulatus, malis plurimis Sardiniam liberauit;amp; 5® palantes incolarum animos ad cocordiam blanditiis pellexit.Olbiam,amp;aliaGra:-ca oppida condidit.vnde Sardi fcpulchro eius templum addiderunt, eiufqucin fe nometirecipientcslolenfestranfnominatifunt. Dcquo Paufanias,Iolaus(inquit) Thebanus,Herculis nepos, 2\.èheniéfibusamp;:Thcfpie«fibus in Sardiniam duxluit. Suidas quoque, lolaus(inquit) heros fuit amp;nbsp;Herculis nepos,qui apud Atheniefes amp;Siculos. Agyrenxosdiuinis honoribus cultus eft.De hisvero facrisftatislib.p Diodorus hatchabet: Agyrenxiveluti OlympiosDeosfcftisdiebusfacrifqjHer-culemcoluere.EtlicetanteaidHerculesprohibuiflet,tunctaméprimum,lbade-tedatmoniojtanquamimmortalitatispratfagium fieri gallus eft. Gum non proeul ab vrbe iter laxofum eflet,boues faxis tanquam cerx veftigia impreflere.Quodfi-milcamp;ipfi Herculi cum accidiflet, exiftimansdecimoiamconfummatolaborc aliquidfibiimmortalitatisdeberi,impenfafibiannua ab incolis facralibensacce-pit» Vt igitur gratiam bene de fc meritis referret, lacum ante vrbé elfodit, quatuor ambitü ftadiorum: quem a fuo nomine vocari luffi t. Idçm amp;nbsp;loco vbi boum vefti-giaimprelTafunt, nomenindidit.TemploGcryoniconftru(fto,quodadhucho-l notantincolx,lolaoquoquenepoti templum ædificauit,oftenditquequomodo honores ei,ac annua facra fierent,vfque ad hoe tempus feruata. Omnes enim earn incolentesvrbem,abipfo lolao facrasnutriunt comas, quoad amplilTimisvidirais eum fibiDeum propitium teddant. Tanta vero eius rempli maieftas habetur,re-ucrentiaque,vtquiairuetisdeficiantfacrispueri,mutieuadant,amp;mortuisfimiles. iidem,fi Vo/ierintfolita facrilft:ia,fufccptovotoftatim fiuntamorbolibcri.Eius ï® rcgionisincolaeportam quahæc celebritasfacraqueprodibant,Heraclcamvoci-tatuntu Pa!aeftrasinfuper,equorumqüecertamina quotannis,ad qua:publice oés feruihberiqueconueniunt,inftituere. Docuere amp;nbsp;feruos priuatimDeumeolen-tes,choreas ducere, epulafque fimul ac facra celebrate Deo.huc vfque Diodorus. Cuius verbis quod fabulofiusintextum eft, id inhiftoriisverius cxplicabimus.

- nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hanc I

-ocr page 217-

DEGADIS LIBER X.


199

Hânevtbem,cum per tyrannidemApoIIoniades longo poft tempöreocCUpaßeG Timolcon Corinthius tyrannide fubada libertatireftituit. Cpmquc Jongis bcl-Jorummotibus depopulata, ac pene deferta eftet j ne tantæ ciuitati, cuius agcr la-» tiffimus,magna loei amoenitas,amp; foli fœcunditas erat immenfa, quiequa inuidere vidcreturxollefta decc e Grçcia milium colonia, populo ide reftaurauit: vt Ü.iö. tradit Diodorus. Quo efteótum eft, vt breui magna rerum incrementa fufeeperit, coqueibi tempore theatrum,Syracufano excepto,omnium quæin Sicilia turn e-rantjpulcherrimumfitercdumjVtidemDiodorusfcriptumreliquit.’amp;honeftam lo ca vrbc,eiufq; populu fidele, forcifiïmu,locuplctê, acillufti? poftea in Verre.y.ap-pellauerit Cicero. Vetufta:vrbisadhuceaoppidiregionc,quæLombardialio-diedicitur,exquadratis,eifquein^cntibuslapidibus monumcntacernuntur: vbi numifmaca quoque in xs, argentum atque autumaftabre cxcufa interdum repc-nunturExtat hæcvrbsmagnoambitu,amp; antiquum nomen retinct:cclcbraturq^ nonmedioenter Diodori cognomento Siculi hiftorici clariflimoortu,quamamp; ipfeinhiftoriæfuæpræfationcpatriamagnofeit. Floruit is fub AuguftoCæfarc,ôô pauloetiamante,proutSuidas afterit,amp;ipfc defolib.ó.teftatur: Iulius Cæfarfin-quiens)diebusnoftris Rhenum pontibus miro modo iunlt;it.Latina:æque acCrç-cælinguæperitia præftitit: Gra:cæ,quippe quæ Siculis ea xtate genuina crat:Latî-10 fiæ,quam a Romanis,qui Agyram concurrebant,fua folicitudineaddidicit. Per-ledis pofteavetcribus(vtipJerefert) annalibus, breui rerum omnium Romana-rum exaftilfimam cognitioncm aflequutus eft. At paru eacontentus, mira qua-dam ingenii animique magnitudine ad omnium quoque aliarum gentium hifto-* nascognofcendas afpirauit:co confilio,vt nadus poftea ocium cas in vnum opus eainduftriadigereretjVtvniusquodammo^ociuitatiscuiufdam reseftègeftxvi-dcrentur,QMSvtmaiori aliquando fide tradarctjmaiorêAfiæ, Europæ, arque Africæpattémultisdifficultatibusatquepericulisperagrauit.Nauigauitin Ægy-* . nbsp;nbsp;ptum cetefimaoftuagefima Olympiade, regnate ibi Ptolem.quem nouü Diony-

fum appellabant.Erant naq; ea tempeftate in Ægypto complûtes vin ingenio ex-30 ccllenti:qui,obidquodfapientiæ ftudiopublica imp«nfavacabant,atq} abho-minumfrequentia Iciunâi rerum tantummodo naturaliumamp;diuinarumind.i-gatiomincumbebant,Sacerdocesnuncupabantur.Horum fapicntiapelleäiple-» tiquecx Græcia infigni ingenioprxditi vin , inÆgyptumadeorradendam fibi rerum abditarum feientiam «pneurrebant. Exhis vttuftioresfuerunt: Orpheus, Miifæus,Homerus,poftcaPychagoras,Solon,Dæda!us,Mclampus,Lycurgus,Eu-doxus,Plato, Democritus,Mopides,amp;; omnium poftremus Diodorus Siculus hid nofter.Ab bis itaqucÆgyptiisfacerdotibus milita de prima rerum origine,amp;prH miscemporibusconfecutuseft.Conftituto deinde co fibiferibendigenere,quod præcæterisprobatû iriiudicauit,otiofisnarrationibus,amp;fuperuacuisdefcriptio-' ^Q nibus,ac fidis meditatifque orationibus prorfus pofthabitis,folam rei geftæ venta-» temattendcns,multo labore aclongo temporeftrigintaenim in fcribendo annos confumpfit) omnium ferme gentium ac populorum hiftoriam quadraginta volu-minibusabfoluit,quambibliothecam nuncupauit,quaquenimirum ab humani generis exordio ad fuam vfque çtatem fafta omnia ordine continentur.Primi na-quefexlibri,antiquorumgefta,quxfabulofaappellat,antebellumTroianum,c5-» plcftuntur : amp;nbsp;eorum quidem prioribus tribus barbarorum,rcliquis vero antiquas Grxcorum res enarrantur. In quatuordccim deinde fequentibus conferuntur ca qua a bello Troianononfolum vfquead Philippi amp;Alexandrijacfucceflbruni Macedoniæ Rcgum,gefta funt, fed amp;. 19.amp; lodibris Agathoclis Sicilix ty ranni,ac jo Carthaginenfium mutua bella latiffime enucleantu^. Reliquis autem viginti con-tineneur quxdeinceps obtigerunt, vfque ad bellum GaIIicum,quod Romani duce lulio Cçfare gelTcrunt.Huius vaftx hiftorix fex libri primi,vndecimus,duode-Gimus,decimustertius,decimusquartüs,decimusfextus,decimusfeptimus, deci-musocl:aiius,decimusnonus,amp; vigefimus ad manus meas duntaxat peruencrunti c^teri adhuc defidcrantur.Diodorus itaque abfoluto tam immenfo hiftorix ope-re,annumararis agens feptuagefimum Iccundum,Syracufis,fiue(vtaliitradunt)

R 4

-ocr page 218-

lOO

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

Romx Olympiadis centefimx feptuagefimx quintx anno tertio moritur. Eft Agyrx xtate mcaamp;pluribus retro fcculis Dini Philippi tem plum, miraculorum frequentia celeberrimum, amp;nbsp;confl uxu hominum adeo notum,vt vel ipüvrbi ex eoDiui Philippi nomen vulgoinoleuerit. Is genere Conftantinopolitanus,Chri-ftifidcmprofeirusgt;obdod:rinxmorumquc integritatem aDiuo Petto Apollo-Jorû principe (c ui crat difcipulus) ad Chrifti euangelium Siculis concionandum milTus, magna Sicilix parte Chrifti facris initiata,apud Agyrenxos tandem obiit! a quibusei ad quartum IAisMaii,quö decelTeratjfeftus dies anniucrfaritisinftitU’ tus cft.Hoc recurrent?,plura,fed in arreptitios præcipue eins numinc,Aunt mira-cula:qux quod no miratu tantum digna, fed fideetiammaioraabethnicisexifti-man tur, paulo altius enodanda efle hoc loco duxi. Dxmoncs, Christi cultus abhorrer (etfî diuerfum PeripatctictPlatoniciquc tucri ftudeant) cofqueincorpo-reos efte, amp;nbsp;non natura facinorofos, fed a condi to propc xuo, cœlo dilapfos,non alia de caufa quam quod in principis fui antcfignani,a diuinx mentis placico arroganter deficientis,noxamtcmeraria xmulationc confenferint, palam prédicat. Abhisigiturquorundamhomi»umcorpora obfideriidem cultusaflerinquxar-reptitia a Theologis appellantur. In quibus illud maxime eft admirandum,quod inulieres,rufticofquc acidiotas aIiqüandoLatine,plerunqucGrxcc,amp;nonnun-quam de naturxrebus,acfupcrcxleftibusetiam,tam dode quam clegatcr loqui, animorumquefuoscuiqueconccptus(quosfccrctacordisvocant) quodlógecft ’ mirabilius,enarrarc, non femel a me expertum vifumquc eft: quos tarnen nonnifi ex prodentibus fe prius qüibufdam in corpore notis,quasnoftratesconiefturas appellanc,dxmonesdcprehendere,corumqucilli fuggeftupronuntiarepoflunt. Eorum igitur multitudo, qux in Sicili« eft maxima, ad.D.Philippi tcmplü aranuß quotannis incolümitatis impetrandx gratia deferuntur: vndeautnunquam,aut quamrarilïïme,nifiprxfentiflïmonuminisrcmedioliberatidifccdunnÖuo fitvt omnis propc Siciliaeo,turn fpcdandi,tumconciliadifibinuminisftudio,velucad theatrum cateruatim eodem lolenni tempore concurrat. Sed non poflum hoclo-cononadmirariquorund«m imprudentiam,qui non in dxmoncs, fedinmorbu quem mclancholiamnominant, fiuein naturalem atrxbills occupationemhac ’ arreptitiam referunt.Quos vtrcfellam,collationcidmcquam redidïmcconfe-cuturumputaui. Atrum igitur humorcm,tumnatura,infitouetemperamcnto, turn etiam quotidiani vidus fetione, Hippocrates ^ Galcnus humanis corporib. ingenerari tradiderunt. Vtroqiïc autem modo genitus, vel a frigidiori ficcaq;natural! temperatu ra,tcrrcftrique ac frigido amp;nbsp;ficco vidu,qucm proprie huraorem melancholicum, atrabilariumue,ac fuccum hue fanguinem melancholicum ap-pellarunt:velab impenfe calido igncoque naturali tcinpcramento,paritcrqucad cxuftionem prompte Vidu exoritur:qucmatrambiUm,amp;nigram cholera vacant. Proinde vtrinque,fimcntisfedesoffèndatur,melancholiam;finvcrocorporis meatus obftruantur,comitialem morbu gigni cenfucrunt.Igitur fifrigefcat» 4' attonitos,obtorpentcs,anxios,mœrorisplcnos,taciturnos,formidolofos,amp;qua-• doqueabfquefcbrcdcliros,plura imaginantcs,acfolitarios:fiincalefcat,pcrcito$, ingeniofos, amp;nbsp;ad omnem excandefcentiam amp;nbsp;cupidiiptê propentiores, amp;loqua-ciores facit.Si morbofa difpoGtio mentem afficit,non deliroS modo, maniacosac furcntcs,fcdamp;diuinoquaGnumineafflatos,vatcs,atqucfuturaprxdiccntcsqua-doquegignit.Ex quo Sibyllæcfficiunturamp;Bacchides. Hine fœminasaliquottu-des,amp; omnium feientiarum expertes, dum ab eoatrx bills genere corripluntur, fenGbus corporis tuncquiefccntibus,dePhiIofophia,amp;fcienciarumquarumlibet arcanis,tum Latino ferm one diftcrere, turn prxfagire funt arbitrati. Alfirmantqj idMaraciSyraCufani exemplo,quod Ariftotcles producit,quiquoties amente P alienabatur, poetam inGgniter prxftabat. Illitcratx etiam cuiufda mullens, cuius Petrus Aponus Ariftotcliscommentator mcminit,fado,quxdum atra biliagi-tabatur,Latine,ceflante vero ea, non niG vemaculecallebat,idcntidcm aftruunt. Atquehisdemumrationibusinferunt,exefteduum Gmilitudine,hanc quoquO arreptitiam, xgritudini pocius quamdxmonuminftindibus innitidebere. Hzc funt

-ocr page 219-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lor

fünt Üiàquae Philofophi amp;nbsp;medici de atra bili amp;nbsp;eins vi iniqua compafatióftc cra-diderunt.Atlongcvehcmentiorcsinhumaniorefque funthiefTeéluSjgeftusdia-bicufque, quos in arreptis non morbus aut natura, (omnem liquidem eoru m vim « excedunt) fed daemonû infulcus producunt.Quos,vtipfe vidi, cogorhicéxpro-fèffionis inftituto adiicere. Enimuero anno falut.iy4i. folenni Diui Philippi fcfto, dumAgyrx,vnacumaliis,relfgionis inftinduintcreflem,ducentas pene ibiar-reptiriasteminasoffcndi. Mirum Gratae horrendum fpcdaculum,vidcrc cas nó

lo

cxfefe,fedexdæmonis,qui inearum corporaimperiu»ioccupauerat,Iudibriiii agitatas, voces in fublime cfFerrc, omni amidu ac verecudéia abiedis rotare cri-nes,ftridere dcntibus,osoculofquediftorquere,fpumaemittcre,brachiaactotu penccorpus in altum magnavifuftollere, volubilemlinguamturgerc,guttur amp;i illinsvenasintumefcere,amp;:deniquefurorem i«auditum totismembris contipc-re;Grxce quafdam, plerafque Latine,Sarracenice alias loq ui,ita pcrfcde,vtnihil

■ purius abcxpcrciffimoquóquein fuogenereproferripoffit.Cordium poftremo conceptus,amp;quæ dam quifque,amp;fibi vnicognitaperpetrauerat, facinora(quod mirabiliusfuit^raulierem quandam Leontinam (^equa etiam paulo poft)igno* miniofe cinque exprobrare. Et ha:cquidempriuata.Atpyblica,amp; quaeprocedê-tefimulacri diiiini pompa contigerunt,illislongefue'fc maiora.Nodeenim illa jQ quae facra praecelCt, arreptitiæ hr ad praecipuüm templi altare cum euftodib. fuis abfque vllo morbiligno,quafi prorfus incolumes quiefcebant,DiuiPhilippifi* mulacrumexadytis,quæiuxtafunt,exportandumpra:ftolantes:vbiamp;frequentif-limuspopuli conucntus,amp; nosquoque mira cumexpedationeaderamus.Mane veto, aperta adyti ianua,Diuiquehgnooftenfo, vtilludarreptæconfpexerunr# mox aefi hoftis capitalis adeflee,illius afpc^umformid3ntes,voce fublatavcfli-menta feindete, crines vellere,vinculi{que,quibusftridiffimcimpedicbatur,dif-fradis,quxdam etiameeuftodum manibus elabicœpere:quarumdcininufitati clamores,omnique gemitu maiores, vcluti rugitusimmancs,itatoto templo vi-cinifque3grisperfonuere,vtcpropinquo bellum ingens acfxuum,cruentiHïmü-^Q queprælium committi vidferetur. Ibiqne turn Ragufans quidam mulicr, cundis ipedantibus,moxcurata cft,(ïgno perfpedilhmö relido. Pendebat nanqueafu-' ncfupraa!carefiniftrumcandelabtumæneum,lampadibusaclychnisplurib.pel--lucidum,a terra odocircitercubitoscleuatû:quodipfoillo quo liberabatur mo-raento,nul!o,quiquidem vidSretur, mouente,lamp»dibus omnibus diffipatis(mi-

40

rum vifu) crebris motibus,molaris rotae inftar,quam vdociffime totum inuerfum' eft.Accedahthuevelim nunc quiPhilofophi ccnfentur,amp;inatram bilem bos cf-feâus referât.Ecce mobile: ecce motum cuidentiflimum : vbi quæfo iam eft mo-' tor.’Numatra bilis tanti erat vigoris,vt non modo corpus quod afficit,fed amp;nbsp;diftäs» amp;:inanimatummouere pQflît?SemotafuntaPhilofophia:placitis,quinimoamp;ri-dicuiafunthæcomnia.(^ocircaamp;afepafata natura (cuiufmodidæmonemefle^ amp;apud catholicos,amp;apudPhilofophosconftantifl)mum cft)quæa puella recef-ferat,candelabrum fuiftemotum proculdübio cenfendumeft.Sedad pompam ipfanavenio.Viriigiturqui velfacerdotio,vcldignitateprçftabant,cclebctrimani longoordinepompamdecUicentes,DiuiPhilippiimaginemfubnigram quidem illam ,ac vifu horribilem præccdebant:quam fubindc conditionis cuiufuis viri amp;nbsp;mulieres innumeræ fere cum ccrcis thure etiam ardentibus permixtim fequebâ-tur. Cumque ad templi medium, vbi ara erat, peruentum eftet : Leontina mulicr quædaiT),quæaquodam facerdote finu portabatur,plures iamannosdæmoniô detenta, édita vocead esteras verfa hgno manu fado: Forti (exelamauit) animo cftote,nullus abfcedat,dies hic iâ occidct.Hæc cum ego a'jdiftem,obftupui,quod eû,quoillaobfidebatur,efle inter dæmonesprinci^em,ex verbis, vul tu præterea^ audaciaac imperio, quibus catteris præftare videbatur, nota abfurdc cognofeeré: quodamp;patritiisCatanenfibus,quipropemcerant, Vtaduertcrcnt,ind!caui,amp;rc ipfapoftmodum deelaratum eft. Nam cum paulatim eodem ordincprocedendo feretrumiam ad valuaS templiprimatias peruafiiret,eademillàràulier ex editiori locoin gradu templi vlcimo confpieicns omnem arreptitiorum turbam fibîfub-iedam.

-ocr page 220-

lOX

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS iedattt,fubftitit,appcllatifqueomnibus,acmanudemonftratis,rurfumvernacu-le,Abfit(inquit)mccus,proculhincterrorabeat.Iamaducfperafcit,iamadocca-fumVergit hic dies nobisinfenfus,atque hoftisaceirimus. abiieitetimorem:nul-lus vtftrum recedat : abfiftant curse, fuffertc parumper:iam ocCafüs inftatCuiex , illis vnâ: Vim patior,refpondin compcllor hinc exire. At princeps Contra:Vbi vi-resîrefumas animumJam dici adeft interitus. A t illa iterum: Exire cogor.O cruces. o tormenta,quaî patior. Q^bus vix expreflîs,præmiflb fremitu a numine Di-ui Philippi exadus ab e%receffit dxmon: amp;nbsp;mulier modo ferociflîma,inauditain continuo mahfuctudmem induit. Sed amp;nbsp;da:mon ab ipfa mox in feruum quéfidani hæccuriofius infpicientem,videntibus nobis acmirantibus tranfniigraüit.Qui lo vlulâtc,ingemifcere, dentibus frenderc,ac farguincis oculis occupatusfurerce-ueftigio cœpit:quod dominus eiu%qui AlicatenEs crat,vt viditjiraeimpetu inco-tumclias prorupit, ac Sandum Diabolum (quæ familiaris hodie Siculisblafphe-iniaefl:)inclamauit: quod feruum aureorum centum pretiiita repente atque ex-inopinato amififlet. Hoc hgnum j veritatis, quam prxdicamus,indeXfuitad pet-fualionem cuidentiffimus.Nif^nim ille mentis eodem momen to compos,itare-pente in furorem dæmoniacum abiiflet, ægre multitudihi,quae ibi adcrat,pcrfua^ fum foret,a muliere exflfte dxmonem. Verum paülo poft amp;nbsp;illc ad aram perdud, tiuUo lâbore priftinam mentem libetamque recepit. Accédant hue rurfusvclim» qui dæmoncs negant,amp;doceant an bilisatra de corpore in corpus tran/itepof-jo fît. Pcrridicula nempe funthîEC,amp; arâtione,cui Philofophia innititur,alieniin-ma. Porto tempus me deficiet,amp;inftituti ratio, fi fingulaquæeodieapertifliroâ Diui Philippi cluxeremiracula,vclimrecehfere. Aderant enim ibidem fexaginta (intercaîteras)pueIlæCiramenfes,qi^vnanodishora,dumfimul incodcmvico iuderent,ada£monibus fuerant occupatac:quæomnes,amp;quorquot aliaeadh^c factaconucnerant,fpedantibusnobis,mirabiliter liberatx amp;nbsp;incolumitatirefti-tutae funt. S ola tamen LeontinaiHa tanti beneficii fuit expers : qux eo nomine,rt facrâperada,quafi,devidoriatriumphansfcfe omnibus infolcnteroftentabat. At cumpaulo poft adfacrarj^m elTetperduda, ob mira eius turn dida,tumfadM i plerifqueproceribuscircundata, mirum quiddam atqueinauditumpcrpetrauit. jo j Etant nanqucibinobifcumplcriquefacerdotes, qui dxmonem ab ca conceptie obfecrationibusexpclIercconabantur.Sedcumfruftraidfçpctcntatum cflct,vit quidam patritius Catanenfi%Ieucûnii mafram,quKDiuç AgathxCatanenfi«® tutelaris reliquias tetigerat, chattula inuolutam clam facerdoti cameuftodieno obtulit:quamisftatim intereius vbera fine vlloaltcriusverbiadditamentoinie-cit,ratus illius numine aliquid effedum iri. At illa quater amp;nbsp;piuries ante fubodo' rato IcuconiOjinhxc ad extremum fublimi voce nos irridens verba prorupit; nbsp;nbsp;nbsp;j

potis fuit (inquit)feruus ille niger(DiuumPhilippumjntelligens)hincmeexpei* lcrc,amp;mulier hxc Catanenfis (DiuamAgathaminnuens) deturbabit?Mini®6 herde. His igitut amp;nbsp;nonnullis id genusaliismodis,da:monisimpctu,amp;no atrâi bili agitarife mulier Leontina liquide nobisdeclarauit. Scdamp; prxdidisilludad-dendû duxi admiratione fortalTe ac ftupore non indignius:Ioânes Paulus,cogno-mine a monte,Panormitanus tabcllio,vxorcmhab^bat pluribus annis arrepta-quam cum eo anno ad Diui Philippi hxc ftata adduccret, a dxmone crebrius in innere his verbis eft admonitus:Neme Agyramadducas:mortuamnanqu® tibi vxorem in innere fiftam.Rem loquor,vt inauditam, ita verilTimam. CumviX mille paftus ab Agyra abeffet, egrelTus ab ea dxmon miris cum vlulatibus corpus mulieris exanime ac foetidum reliquit:quod cumprx fœtorc ferrilongiusnon poftet,paulo poft fcpulturx traditum eft. Accédant hue poftremo qui eneduso-mnesinn^furam referunt,sAiosquoqueeucntuscumatra bili conférant, fipo‘' funt. Enimuero infeite eos ac temere amp;nbsp;fen tire,amp;: loqui,amp; fcribere, cuiuis penua

DE ASSORO OPPIDO.

Asîæ

-ocr page 221-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20)

A SsoRvM oppidum antiquum, cuius in Verrem Cicero, amp;nbsp;in tabuIisEtoIe-‘■mæus mcminerfit, in edito monte fitum ad.p.m. fex in occidentem fequitur. Hodie extat, amp;nbsp;nomen feruat, titulo Comitatus etiamnum nobile: cuius tarnen -. conditorcsquifuerint,adhuGincompertumrelinquimus. Amnis,quiper AfFo-rinorum agros fluit, Chryfas olim (quod aurum Græcis fonat) vt teftatur in V erré Cicero,fed xtatemeaAfTorifluuius appellatur.Isprifco tempore apud iUospro Deo habitus in praecipua religione era t: cui amp;nbsp;fanum prope ipfam viam,q ua inde Ennam iter eft, ornaciflimum ftetit : in quo fimulacrum ÿus e marmore inter alia pleraquefignapræcîariflîmeexculptumcolebatur.IdprooqiruçuiVerresjqui cç-’^ tera Sicilienfium paflîmfignacompilauerat,cum propter Angularem fani religio-nern auferre non änderet, Theopolemo amp;nbsp;Hieronifurandum commifit.qui inté-pefta node manu armata templum aggreflï,foy bus effradis, a euftodibus cogni-ti,ab excitis buccinx Agno vicinisfamiliari eiech fugatiquefunt,necquicquaex . templo,nifi perexiguum exærefignum vnum abftulerunt. Templi huius,ad radicemmontis A{rori,exquadratislapidibus tres ingentesarcus jaenouem eins portæ hodieduntaxat in vetuftatis monumentum^up erfunt. Oppidi quoque an-tiquimœnia cum porta adhuc Integra exmirisfaxis fabricatacernuntur.Inagro eius numifmatapaffim xrea ex vna nudum Chryfam,ex aftcra parte capqt hominis cumGrxcis litteris Assoron exprimentia,reperiuntur. Èftineo Alabaftri ^0 etiamhodie lapicidina. Diftat ab Aflbro ad occidentem.p.m* 4. Tauis mós ex-celfus,ad cuius radices eiufdem nominis eft arx:vbi olim Sarracenorum cratop-pidulum, cuius veftigia palTim ob oculos iacét. Vnde eiufdem etiam appellationis fonsingensemanat,Chryfæamp;:Teriæ fluminumcaput.IsSarracenis Siciliæ po-tientibusfanguineos latices (vt in Siculoru^l annalibus legimus) iugiteremifir* Calatafibetha,Sarracenicinominismonsamp;oppidü, ad.p.m. n. poftea fticcedit: vndearce ereda, quæ hodie xdis eft Diuo Petro dicata, Rogerius Siciliæ Comes, Ennam vrbemadexpugnationem vfque obfedit,pront in geftis eius eft legere^

DE E N N A V R BE, A ^ D O N E, Herbita,Calatagirone,Ochulaamp;:MegeIlino.

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^ vrbs peruetufta,diftat a Calatafibetha, vallc interiacente,vïx.pè

2. in montepniecelfo ac vndiqueprqjrupto,qui vmbilicusSicilias ^^^dicitur. Ennafinquit Cicero in Verrem. 6.) loco præcclfo arque edito ^^^eft fita .• qui locus, quod in mcdi.a eft infula finis, vmbilicus Siciliæ no-minatur.Quo infummo eft æquataagriplanities, amp;aquæperennes. Totavero omni ambitu circuncifa atque direda eft:quamcirca,lacusluciquö funt plurimi, amp;lediflimi flores,omni tempore anni. Enna (.3. decad. lib.4. ait Li-uiusj in excelfo loco amp;nbsp;prærupto vndique fita inexpugnabilis eft. Nam monsipfè 40 vndiqueita circnncifusamp; diréptus eft,vtadirivno autalteroex locofingulislab hominibus poftit:aliundc vero,aut apluribus non poflitJtaquefiparuarnanu de-fendatur, omnes omnium imperatorum amp;nbsp;ducum exercitus, tormenta, artes,amp; impetusacquammaximedjuturnasobfidiones facile fruftretur atq; illudat. Vbi amp;in quacunque parte eft'odiatnr,aqua,non fecus quam in Ætna ignis,featurit: vn-deperennisei aquæfluxuscumaCicerone, turn a vetuftioribus omnibusattri-butus eft. Conditafuit ineohæcvrbsaSyracufanis,duceEnno,aquoamp;nomé fortita, vtplerique tradunt. Enna (inquit S tephanus Byzantins) vrbs Siciliæ,Syra-eufanoruduceEnno ædificinmeft.QLiâquam resipfa, natura loei, amp;culturæfre-quentia,nominis etymologiam e Græco producerevideantut. Ennxinnanque Grxcisinhabitare,fineintushabitare fignificat.Hfdieverocorrnptapervulgus vocead veterem accedente Caftrumiannidicitur. Cererisortuamp;Proferpina: raptu,apudfcriptoresamp;poctasprxfertim Celebris eft. De qua Strabo : Enna(inquit) modicisquidempofreflainquilinis,füper collem iacens,inquafacra CereriS ædis.Eamontanas ampledirur planities,totasarabiles.amp;c.EtP.MeIa,Ennâ(in-quit)famamhabetobGereristempIura,vbiamp;:raptusProferpinæ eelebratus fuir.

Ec

-ocr page 222-

ic4 DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

EtOuidi.deFaftis,GratadomusCercri,multascapoffidetvrbes,Ïnquibuseftcul-to fertilis Enna' folo. In eiüs nanque vertice campus eft occidentetft vcrfus,qucni oppidafti Montern appellant : de qüo S olinuü Cam pus (inquit) Ennenlis in flori-bus fcmpcr,amp; omni vernus dieiiuxta qüem demerfum eft foramen,quo Dite pa* • tremadraptumLiberaceXeuntem famaeft lucem haufifle.Quo prior Ariftotdes lib.de mirab.audic. intet natutx eum miracula connumerat: quippe in quo tanta copia,tâtoq; odore flores prouenire fcribit,vt neq; canes ibi iagire,neq5 alias quap vim inde abigi poffint. Scd fufius exteris omnibus, de eius fitu, fertilitatc,Ccrcris tcmplo,atquereligiOjpc.6.inVerrcmCiccro: VetuS (inquit) eft hze opinio, qua: conftat ex antiquilfimis Grzcorumliteris atque monumentis,infulam Sicilian! totam effe Ccreri ac Liberae confecratam.Hog cum exterç genres ficarbitfantur, tumipfisSiculis tam eftperfuafum,vtanimiseorum infitumatqueinnatumelle Vidéatur. Nam amp;nbsp;natas eirchasinnisl0cisDeas,amp;frugcs ihea terra primumre-pertas atbitranturjamp;raptameireLiberam (quamcandcmProfcrpinanivocant) ex Ennenflumnemore; quiIocüs,qUodin media eftinfulafitus,vmbilicusSicitó nominatur.Quam cum inueft^ate amp;nbsp;coquirere Ceres vellet, diciturinflammai-fe txdas eX bis ignibus qui eX Ætnx vcrtice crumpunt:quas fibi cum ipfa prarfet' tet, orbem omnium ptragraiTe terrarum. Enna autem,vbieaqua dicOjgcftacHe memoratur,eft loco prxcelfo atque edito;quo in fummó eft acquataagriplanidcs,^^ amp;nbsp;aqux perennes. Tota vero omni aditu cireüncifa atque dirempta eft.qua circa, lacus lucique funt plurimi, amp;nbsp;lecbillmi flores omni tépore anni: locusvtipferaptu ilium Virginis, quëiamapueris accepimus,deClarare videatur. Etenim propeelt fpelunca qua:dam conuerfaad Aquilonem, infinitaaltitudine, qua Ditempatre ferunt repente cum cürruextitiire,abreptamque ex eo loco virginemfecuafpor-taiTejamp;fubitononlongeaSyracufispenetralTcfubterraSjlacumquein eb löcö repente extitifle:vbi vfquc ad lioc tempus Syracufani feftos dies anniucrfariosagut celeberrimo virorum mulierumque conuentu. propterhuius opinionisvetufta-tem, quod eorum in bis locis veftigia, acpropeincunabularepenuntur Deoruff, mitaquxdam tota Sicilia priuatimac publice religio eft CèrerisEnnenfls.Necfo' lumSiculi,verumetiamca:terae genres nationefqueEnnetifem Cerctém maxime 1 colunt.EtenimflAthenicnfiumfacrafummacupiditatecxpetuntut,adquGsCe-resinillocrrorevenifTe dicitur,frugefqueattulifle,qüantamcfleteligiöncmcon' ueniteorum,apud qiios cam natam eflc, amp;fruges ymenilTcconftat?Itaqueaputi patres noftros atroci ac diÆcili Reip*tcmporc dum Tiberio Graccho occifo, magnorü periculorum metus ex oftentis portendéretur, P. Mutio amp;.L.Calpliur-nioCoff.aditum eft ad librosSibyllines:in quibus inuentumeft,Cereremanti' quiflimam placari oportcrc. Tum ex ampliflimo collegio deccmuirali facetdo-tes populi Romani ,cum ciTet in vrbe noftra Ceteris pulcherrimum amp;nbsp;magnifice* tiflimum tcmplum,ramen vfqueEnnam profedi funt Tanta enim crat authon- ^, tasamp;vetuftasilliusreligionis,VtcumilIücitent,noad ædem Cercris,fedadipüm Cereremproficifcividerentut.Huc vfquc Cicero. Cuiusauthoritateillorum er- 1 ror conuincitur, qui non in Enna,fed Ætna,amp; fruges inuentas,amp; raptafuiflePro* i ferpinam, amp;nbsp;Cereris tempIumfuilTefalfo alTcruerunt. Porto cempluidmagni- 1 ficentiflîmum a GeloneSyracufanorumTyrannocxtruôlumfuiflelib.ir. Diodorus eft author.Erat in eo Cereris fimulacrum ex marmore pra:clarum,atqueper-amplum.Erât amp;alterumeiufdem fignumcxxre,finguIariartefufum,acomniU quxineofanoerant,antiquiflimum.Inxdisveftibuloduo quoquealiafignaeran vnumCereris,cuiusmanudextra pulcherrimaviôtoriximagotenebatur,altéra Triptolemi: ornatiflîma amp;nbsp;ampliffima. Nec mirum tôt in vniustemplo Cereris ligna fui{re,cum tanta eius ibteflec religio, tamque afliduus in communi cultus,vt ) Enna no v’rbs,fed tota Cereris fanum videretur.In qua Ennenfes, amp;nbsp;Siculi omnes, । atque extern nationes, amp;nbsp;Romani demum ipfi Cererem habitarc arbitrabantur. ciuefquc ipfi omnes,no dues,fed Cereris faccrdotcs,amp; rempli antiftiteselTe cre* debantur.Quin etiam exteri ac barbari tancamhuic templo dignitatemacreue-rentiam tribuerut,vt,cum.P.PupiIio amp;.P.RupiIioCofl.vrbem ipfam fugitiui ferui atque

-ocr page 223-

DECADIS LIBER


»cj

3 9”cFoftesbatbari tenuiflent,ciuiumqueportunasboftilitértraóIaflent:Cereris 3’nentemplumaurogemmifqüeornatiffimumditiffimUmquenonfoIumattin-S2re,verumeti3mmctunüminisnec aggredifintaüfi.Èiusporro minima atqjin-gnahodiefpeâ:anturveftigia*Namcumptæcipitiin loco ftaret,temporispro-® }*cumtnontisvifccribus inprxcepsquoque collapfumeft. Eratamp;anteCe-•^Wistcroplum inapertoacpropatulo loco ædcs Proierpinx prxclari/fimaatquc pu cherrima. Bellonx quoque fanum maximo apparatu in hac vrbe Gelo co-ruimflit: cuius opus immatura conditoris morte inte^ruptu permanfit, vt Dio-j^ aorus tradit. Specus vero vnde Plutonemraptorem^iflefabulaturantiqui-^aS)(quiad Aquilonemnon authoritatis modo Ciccroniana: teftimoniogt; fed etiä nuncobuerfuseft)oppletushod«itotus confpicitur. Pergufa quoque Jacuso-■mnemoribuscircunfeptus, cuius fupramqminimus,quinquc.p.m.ab vrbe ad uiendiem refugiqpifeibus prorfus carens, amp;nbsp;lino molliendo accommodus,ac vi-J^etisbodiecircumquaque ambitus,amp;irtcircuitu.4.p. m. complelt;3:ens. De quo ’0.4. daudianus hare habeti

Nee procul inde lacus (Pergum dixere Sicani) Panditur,amp; nemorum frondofomarginecindus Vicinis pallefcitaquis,admittic in altum nbsp;nbsp;nbsp;*

1Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cernentes oculos, amp;nbsp;late peruius humor

Ducit inoffenfos liquido fub gurgite vifus, Imaque perfpicui prodit fccretaprofundi*

HatedeProferpinx raptu tametfifabulofa,cxhillöria tarnen promanarunti cuiusapudEufebiumidfolumfupereft: quod Proferpina Cereris filia,ab Orco Moloflorum (quxregio ad Epirum eftjre^e rapta,eidem in matrimonium celTc-^^■^^^^^^^°uiniaPoetaruracommentafunt,vtilatiusinhiftoriis dedatabimus. ruitautem Ceres quæprima fuo tempore frùmenti inuentrix,éadem quoqs mo-iere,Scpancniconficere in Sicilia,Italia,amp; Attica docendoidiuinumfibi nomen continuo apud gentes conciliauit:qux amp;nbsp;ipfa primaleges condidit,vt Herodot.ln é.amp;Plin.libi^.fcribunt. De qua Ouid.Metamorph.lib.y.

^° PrimaCcres vnco glcbam dimouitaratro,

Prima dedit fruges alimentaque mitia terris, Prima dédit leges,Cereris funtomniamunus#

(^fereeademdcillaiib.GeorgicörumprirgobabétVergilius.Numifmati gt;pa(limamp;inhacvrbe,amp;totafiafsimSicilia,inxs,argentum,amp;:aurumaflLabrefada repenuntur: in quibus ex vna parte Ceres ipfa, ex altera vero tritici fpicaexpref-fa confpicitur. In hac vrbe Agathoclis Syracufanorum Regis prima armorum expérimenta, amp;nbsp;vidriciâ fignaapparuifle ljb.i$. Diodorus, amp;: luftinus tradidcre* Bellum quoque feruile infenfifsimum führe notifsimum eft^ Infignis redditi efthæcipfavrbs ortu Ph*lonidis medici prxftantifsimi i cuiusincap.deveratro 4® alboDiofcoridesmcminit. Nobilitata etiamfuitdiutina Fredcnci.i.SicilixRe-^ gisfede,cuiusarx adhuc extab Incrementa verohxevrbs non minima fufce-pic «tate Martini Sicili æ Regis,ex V berti S qualoris Afari amp;: Fûdirô Comitis, Gat-tsque amp;Rufumanni Baronis dcfedionei cuius ædes eö loei fueruntquem hodie Francifcanicœnobitæincolunt.eonanquecxfo,proftratifque eiusoppidis,eorû incolæ in Ennam vrbem Régis iulTu fedes fuas contulerunt, vrbifque regiones ab oppidis nominarunt, quorum nomina adhüc tetinent.Ætate vero mea ingês eft, amp;.4.fere.m.lariumincolatufrequensvrbs. nbsp;nbsp;Inagto ad Aquilonem.ic.p.m.ab

eaobuerfo,collesfuntnatiuifalis, qui ab Enna nomen habent: in quibus lapici-dinarum in modum fal renafcens cxditur j amp;nbsp;pet magnam Sicilix pattern venüni diifunditun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Jô

PoftEnnam meridiem verfus ad.p.m. j.monafteriumeftDiuiBenedidia Fundir0nominatum:aquononlonge Petra tagliata arxabeft. Etindead.j.pi m. Aydonumoccurrit,' Lombardorum oppidum Normannorum tempore,fu-


peratisSarraccnis, a Lombardis qui cutnRogeno Comité in Siciliam traiecerut, in edico monte, cuitotaCatanenfis plankies fubeft,conditum:quibus adhuc pa-

-ocr page 224-

loi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

triifcrmomscftvfus. Huic ad onentcm.p, m.x.vrbs qu£cdamiacensfubcft,în collefundara,quam CitateUam accolæappellant.vbi præter templadiruta,ædiu ac murorum ingéniés ruinas, theatrum adhuc quadratum,eiufque gradus femi-ruti, curruum quoque vise, qui ex Aydone hue olim decurrebant,magna cum iu- ^ cunditate fpedantur. Dorfusquoque inea,quemaccolæSellamOrlandiagno-minant,lateres prasterea magnæ crallitudinis, colorifque rubei, neenon mirifica domoriimfnndamentahucvfqjfuperfünt.Qua: omnia nonindignam ibiprifeo tem pore vrbe fuiffe fatis ^ræ fc feront. Qtia: an Herbita vetufta fuerit vrbs(quâ.^' in Verrem Cicero noirtonge ab Enna in iis agris conftitucre videtur:Audiftis,in-quiês,Centuripinos,Agyrinenfes,Catanenfes,Herbitcnfesamp;Ennenfes.amp;c.Qiw ^® amp;librodecimonono Diodorus Lcontinovici»am,amp; in tabulisPtolematus inter Centoripen amp;nbsp;Leontinum collocafunt^incertum mihi eft. Rofmanus quoque locus eft.ó.palTuummilibus ab Ennadiflitus;vbidirutçvrbisarcifquectiamigno-rataadhucfuntmonumenta. ACitatclIa.p. m. 6. ad meridiemabcftPlatia,po- , puli frequentia, fcatentibus circunquaque fontibus, ac omni amcenitate,nucibuï quoque auellanisnobiliirimum^oppidum, a Guliclmo primo huiusnomiuisSid-' hæRege,ex alteriuseii|ldcm nominisoppidi(quod.3.indead occidentem.p.ni.a Longobardis in Normannorum comitatu olim in Siciliam appulfis condituin,at-queabilloinperduellionis fupplicium funditusdeletum,diftat,cinufquc arxdi-ruta,domufqueibiiacentes adhucvifuntur,amp;Platiavctus appellantur}afporta- ** tishucreliquiisextrudum. NaunisaPlatiaveteriad.p.m.x.fequitur,collisiïbi foli conftans. ad cuius vertice oppidi proftrati quidê, fed adhucignoti magnü ca-daucr teritur.cui ad Orientem.p.m.8. Yhanceria,ad montis eiufdem radices, Sar-racenicinominis fucceditoppidulö. .Etfubindead.p.m.7.CalataYheronis,Sar-racenicum amp;: ipfum fua origine,Caltagio rcgnan tibus lacobo amp;nbsp;Frederico in Regu m priuilegiis appcllatum:fcd hodie amplum,ac Rogerii Normanni,ex Zotica; nbsp;nbsp;। oppidi ab ipfo dilsipati fpoliis, liberalitäte ditifsimum oppidum: infeitea quibuf-dam Calatavrbs vetufta ex nominis affinitate exiftimatum : cum illamaritima,amp; ad pulchrum littus fita fließt, v t oftendimus. Hoc oppidu, vt Caltagironai prat-dicant,amp; diplomate atteftantur, Sarracenis Sicilia potientibus,a Genuenfibuscü 5’ clafteCamerinam appulfis,atque indein mediterraneaprogrefsis,magna virecc-ptum eft:vbi amp;nbsp;sedem facram DiuoGeorgio eorum tutelar! extruxeruntiquaad-hucoppidiParochiaextat.In^gnequoqjGenusEvrUis,quodcruxeft,oppido,vel-utiGenuenfiumprxfidio,concefterunt:quo hue vfqucipfi Caltagironxiprofua vtuntur. Hoc oppidum, ob debilem foli infirmioris fitum, pluries etiain xtate mea,qua meridiem refpicit,telluredehifcenteruinam paiTum eft: cuiusreiamp;eJa-ra ibi hodie veftigia videre eft. Ochula oppidum (Aquila in plerifque tafaulis publicis,amp;inpriuilegioCaltagironis,quovtriufqueagritcrminantur,ferioappel-latü}poft.6.p,m.fequitur:vbiamp;antiquitatismiraconfpiciunturmonumenta.Mu' gelinum deinde ad^p.m. extat arx, Magellinum a Plinio lib.j.vocatum oppidum: 4^ [ quod amp;nbsp;ruinq ibidem indicant.Et ad.4.p.m.ad finiftram Scrrauallis eftCaftrum,

DE MENÆO, PALIÇA, TRI-nacia, amp;nbsp;aliis recentibus fimul amp;nbsp;vc-' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuftisoppidis.

Enæ dcïndead.p.m.^.vetuftifsimafequïturvrbs,PtoIéma:o,ardflO colli fuperimpofita, Mensenon Diodoro : cuius populos Menatni-? nos Cicero in Verremamp;Plini appellant.Hanevrbem Ducetmeo-j.J didiflelib.n.Diodorusrefert: Ducetius(inquiens)inSicilia rexSi- P culorum,genere admodum clarus, atque ea tempeftate opibus plu-rimum pollens,vrbem Mençnon condidit, finitimumque eiagrum eolonisillue dedudis diftribuit : tempore (vt idem fupputat) quo AtheniS prsefeduram Philo-cles,Roma:A.PofthumiusReguluSjamp;Sp. FuriusMediolanus confulatumgete- ; bant. ArcerahabeC,amp;m(£nia adhuc antiquifsiraa. Nobilitatur reliquiis Diux

Agrip:

-ocr page 225-

DECADÎS LIBËR X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

AgnppinXjRomanx Virginis amp;: martyris,quas eo Paula, Bafla, amp;nbsp;Agathonita Ro-manxvirginesdetulerunt. In ea quoqueeiufque circum agtis numifmacainære atquc argento infigniter quidem exprefla cum hac infcriptione,M e n EN o n , paG firn effodiuncur , vifuncurquc vecerum operum plerifquc in locis nön ob-fcura monumenta. Ad oricntcm huic.p.m.x. locus eft,cui hodic adhuc Lamia nomcncft:vbifpecus ingenspatetDaphron vulgo nominatus: in qua Lamia mu-lierem veneficam,qua: præftigiorum olim infamia peigne amp;nbsp;audiebar, amp;nbsp;de bo-minibus mcrebatur,amp; natä,amp; habitafle Menxnini fabulas^r. Menæno q uo-que ad.x.p.m. Palicorum lacus fubeft, Naphthia hodie didus: vbi amp;nbsp;templum 0-’® lim ciufdem nominis erat. Cui int^ibat ad iadum fundæ in colle prominenti Palica, iacensvrbs,aDucetio etiamextruda:dlt;^quolib.ii.Diodorus:Ducetius(in-quit)iuxta templum carum qua: Palicæ appellabantur, vrbem non ignobilem co-didit:quam adida appellatione fumpto Dearum nomincPalicen appdiari infti-tuic.EtpauIoinfra: Duccrius itaque cum Palicam vrbem condidiflet,muroque cam circummuniflet fatis firmo,finitimum colonis eius agrum diuifit.Qux quidé cumvbertate agri,turn multitudincincolarum breui miruminmodum coaluit creuitque.Ncediuquidem eafœlicitate perfrui valuit. A^crum paulopofterutae-ucrfaq5eft,amp;vfq; ad noftra tempora fine cultoribusamp;mcolis vafto foloamp;inba-j^ bitatopermanfit.Dcquibusrebusfuodeinceps loco amp;nbsp;temporefumus fcripturi.

liæcDiodor.Dc hac vrbe a nobis etiam libro.3.vbide Symxtho amne egimus,fa-tisfufc,quemadmodü amp;: de lacu temploque Palicorum,tradatum eft. Imminet ci ad meridiem.p. m.3.Catalfanus Sarracenici nominis mons: vbi ingentisvrbis vetuftædirutæ,acraagnæ quoque arcismijæfpedanturex quadratislapidib. rui-næ. Trinaciam hancfuifle,SiGulorum olim Regiam,coniedura folummodo ex Diodorilib.u, vbi earn non longe ab bis locis abfuifle aflerit,dudi aliqui fufpica-tur.Egovero tamctfiSiculorum id xdificium fuifle exiftimem,quænamtarnen vrbs fuo tempore fuerit,ignorare me fateonquin nee quo aliquando loco fteteriE Trinacia, tametfidiu mukumquea me perueftigata, ^oflum aftruere.ld tantu ex jQ Diodoro confequor,fuinc earn interSiculas vrbes principatu arque imperio fem-perpræcipuam,opum diti(rimam,virorummultitudine,robore acfplendoreprç-ftantiffimam, optimatum quoque foecundiffimam ciuium, naturali deniquc fitn miinitiffimam.quætandem ^Syracufanis a:mulati(jnis inuidia fundituseft delc-ta,vtiexadiusinhiftoriis. Hilft populosTrinacienfes fiue TrinacinosDiodoruSj beetTriracienfes appcllet Plinius. AdinferioraCatalfaninonnihilaSymxtho fluuio remota Paliconia eft recens oppidulum, quod an aPalica originem habue-rit,tametfiid nomcnclaturapræfe ferre videatur, incertum tarnen relinquitun Inde dextrorfumad.p.m.j.arduisacfaxofis collibusinteriedis,afcenfuquediffi-cilibus.MilitellumeftrecAs oppidum.amp;:.p.inde.mi3.Oxini arx. parique fpatio 40 fmneofons,recensetiam,acfontibus vberrimis circumfeatentibus infigne op

pidum, abeft: quo loco Hydram ponit Ptolematus. In procelTu ad.p.m.6.in ru-feeditaacprærupta,LycodiaSarracenicinominisoppidumrecedir, ætate meaä erdinando Catholico Hifpania:amp; Sicilix Rege Marchionatus titulo nobilitatu: vbi min quoque vetuftari?, licet proftrata: ac fepultx magna ex parte fun t ruinar, Veftigia proculdubio iacentis prifca:vrbis,quamamp;ego incognitampertranfeo* Specuseftineofubterranea,quæinimmenfumprotenditur. Subinde ad.p.m* vix.i.Bizinis noui nominis, fedingens eftoppidum, vbiamp;Dirillusamniscapuc cgerit, vtdiximus. Mons Rubcus.p.m. j.recens amp;nbsp;ipfum oppidum, diftat. A quo dextrorfum in monte excelfo (vbi amp;nbsp;Hirmiqii flu.originem locauimus} p.m.3.recedit Cerratanavetuftum oppidum Ciceroni in Vlbrem.cuifiniftrotfum ad.4.pi 1° m. Buker Sarracenicum oppidum, Bucherium hodie didum,in colle paru edito

hærct.Et exinde.p.m,y. Buxemarecentis nominis oppidum anno falutis.iyy6.Co-mitatus titulo illuftratum diuiditur:in cuius agrisAnapi flu.Syracufani ortu pofui-mus.cuiad.p.m.i.PalazoIus oppidum prope eft, Acrar olim appellatum a Syracu-fanis,florentiipforumtemporeconditum,vtauthoreftlib.6.Thucydides: cuius populos Acrenfes nominat Plinius. Eius egregium adhuc ad cœnobium minorü S x

-ocr page 226-

4cS

DE REBVS SIGVLISgt; PRIORIS

Sanela: Manx de Ies v cognominatum facetcadaucr:quod ipfumillius efléfiC nominis apud feniores veltigium, quod Acremonsadhuc eftjamp; cum authoritatc rcfpondens. X4. m. p.aSyracufis vrbc interuallumliquido confirmant.InhuiuS ^ rupibus propinquis magna ipecuum muhitudo fe fe offert, qux Lxftrygonum ne fucric amp;nbsp;Cyclopum habitatio,etfiratio fuadeat,incompcrtum mihieffe fatcor. Templumindead.p. m.DiuxLucix occurrit,aRogerioComitc xdificacuin:vt eius diplomate datoSyr^eufis anno. iiic. odenditur.Iuxta quod Mendulaerat oppidulumhodieiac^s. nbsp;nbsp;Ragufa poftea ad dexterampoft.p.m.n.etfi recens, ingens tarnen amp;nbsp;agrorum Camerinenfium dines oppidum fequitur. Neclon-giusabeoqua.p. m. S.CIaromons abeff,inard^isamp;petrofis collibus aManfredo 10 Claromontano conditum oppidum,Gulfis olim,fed fitu paulo inferioridenon^i-natum:cuiusetiamveffigia,acxdesquoquefacrxdirutx,ibioboculosiacent:vbi amp;: templumhodieDiux Marix veteri cognomento celebre,neenonpopuli mi- | raculorumquefrequentia infigne:cuiamp;: anno falutis. iyyo.Francifcanorum,lt;]ui Capucini vocantur,cœnobiumeft adiunélum.Nobilitatum fuit daromonsan-no abhinc quinquagelimo fuprïcentefimum, Martini Sicilix Regis tempeftate, Thoma Chaula poetalatireato:quiTragcediarum opus,ac bellum Macedonicuin verfu heroico.2.4. libris foeliciterabfoluit: quod inmea bibliotheca ipfiuspoct« manu fenptum referuatur. Huie finiftrorlùm YhomifumSarraccnici nominis oppidulum ad .p.m. 8. iubeft , Dianxfonte apud veterescelebratoinfignc.Qui jo Cafmenas hoc oppidum fuiffe arbitrantur,toto (quodaiunt)amp;quidemfereno cœlo errant* Et non minorihincintcruallo adripamDirilliamnis,Bifcariscft oppidulO. AquoGraffuliatum oppidulumamp;arx.p.m.i8.refugit.Etabeo.p.m.^. Mazarenum xtateraeaComitatustit^loornatum recens diftat oppidum: quod qui Matlorium fuiffe affcrunt,in foie plane ealigant. Éc.4.inde.p.m. Barrafran-ta,oppidulum xtatemeaaMatthxoBarrelio conditum,fe offert.cuipoff j-fere. p.m.Petra Pretiafuccedit,oppidum tempeffate meaMarchionatus tituloilluftra-turn. A quo ad meridiem finiftrorfum.p. m. li. Buterium refugit oppidum,an-tiquitatisplcraqueoftentlhsmonumenta: quod an Hybla minima fuerit,nonaf fero. HuicTerranouapoffp.m.8.ad oramfubeft:quamCamerinaiacensad.iS.jó p.m. cxcipit.Cuiad.i2.p.m.Iny6lum,vetufta ohm amp;nbsp;regia vrbs,prorfus hodicia-ccns,amp;:Longobardumappellatagt;adoram hxret. Siclis pofteaintusad.ro.p.ni. fecensjied nobile tarnen oppidum extat. Et. p.m.j.Motyca ampliffmum amp;: Co- 1 miratustitulo,populiquefrequentia egregium, in profunda valle oppidum fiium effCui dextrorfum ad. p.m.6. Spacafurnusvulgo,fed YlpaSylliodidum oppidulum fubed: cuius in valle paulo fupramagnxfpcólanturruinx. Agertotius Moty-cenlisregionislapidofuscftjVallibusfrcquentibuSjfalcbrofisjdcprcfffquedifcri-minatus. Et ad oram poll.6. p. m. Ficallus eft iacenf oppidum. Hine Matzaad totidem.p.m.fequitur,vbidirutaetiamvrbs in oculis eft: quaad. 10. p.m. Pachy- ( nuspromontorium,amp;Motyaproftratavrbsexcipiunt.Etad.2.p.m.YhibinisSar'4’ racenici nominisarx. Et deinde ad.p. m. 14. Maehara eft vrbs, Citatcnahodie,5i Vindicarisportus. Renda arx finiftrorfum ad.8. paffuum milia incubât.Et pari miliarium fpatio in rupibus prominentibus antiqua Nex Diodoro, Neetum Pto-lemxo,Notum hodie diffa vrbs extat.amp; ab ea.p.m. 6. Abola Sarraccnici nominis oppidum, cui finiftrorfum in collibus Yhafiblis Sarracenicx appellationisarxim-minet.amp;abea,aliainrusarxCaftellutium nuncupata, ad.6. p. m. Nee multopoft dirutumeftoppidum,vbixdisDiuoIoaniaBidinifacra cft.QuodBidis ne fit oppidum , quod tenue, amp;nbsp;non longea Syracufis diflitum facit Cicero,ineertumha' beo. Pari inde fpatio Caftirus fequitur oppidulum, in valleprofunda,amp;plata-nis ad.5.prm,luxuriante,fitum. Et mille poft modumpaffibus Ferula recens oppi P dumabeft.Inhis agrisLcghum,fiueLegha,Siculorum oppidum ponitThucydides, quod defecir. A Ferula autem ad.p. p.m. Pantalica fefe offert, vrbs defer ta, in rupevndiqueprxcifa,fpeluncisinfinitisrcferta,fluminibuscircumfepta,amp;n3tu-ramunitiffima.Fuiffehancvrbem olim Erbeffumfquam Polybius amp;nbsp;Liuiusinter Syracufas amp;nbsp;Leontinum collocanc,amp;interNeetum amp;nbsp;Leontinura Ptolcro««

ponit ,

-ocr page 227-

DECADIS LIBER X.


20^


poüitin tabulis) amp;nbsp;locus,amp;nominis ctymologia liquidó öftehdunt.Erbeflus nan-queCtaice,locum fpcluncis plenum fonat Latine. Erat autem ea vrbs magna,amp; pocubus manu excauatis, iifquc admirandishabitata ; quarum numérofa multi-tudine hucufque miratu eft digniflima.Interiefat ab ölim hze vrbs non folum in-€oiatuvelutiamp;nunc,fedetiamamp;nomine,ob appellationis mutationerniPanta-*caetenim,obliterata prorfus veteridenominatione, hodie nominatur,extabatqj ootituloannQfjyj j^Pj ,yjjj^ggj^jj Sophiz Virginis amp;nbsp;martyris legitur. Cuius no-®inis cum nullus veterum meminerit,quz nam apud pi^fcos hze fuiflet vrbs,im-w penfedefiderabatur. Tandem anno falut.iyyy.menfe Au^x nominis vetuftiin-tcrpretatione,cum fitu collatione deprehenfo,ab interitu a nobis vindicata eft. Iri eius ambitu,vrbisportam quzFtrulamverfuspater,arcemdifteótam,ac zdem acram rcccntis ftruéturx proftratam, amp;nbsp;przfcr hzc nihil aliud nifi oliucta, amp;nbsp;in viua rupe innumeram fpecuum multitudinem hodic fpedare atque admirarili-cet.Hxcvrbs cumin Leontinisfere agrisfitafit,Lçftrygonumneolim,anaIoJaô coloniçeGræciainSiciliamdeduâ:æ,(quzinfpeluncis rupeeffoffisvfquead Car-maginenfiumamp;Rottianorumimperium bello »uida floruit,vtDiodoruslib.y. amp;nosinhiftoriis)anytj.iQfqyegentisfycrittjQn^icjlinm-^tfieorumfaltemaltcru proculdubio cenfendumfit,authorestarnen nonhabcö. Hincad tnillcpaflus io intenacentevalIeSortinumnoui nominis oppidum fcquitur,amnibüs cireüqua-queirriguum,qmrumaquz (vtdocuimus) SyracufaS olim mira induftriadedu-cebantur. Sub Sortino ad.p.m, circitcr odo Climitis eft arx: cui pari intcrualJo ^racufevrbs adoramfubeft.Targiamox, amp;nbsp;Fontana ficus arccs,amp;in collibus nybJçisMilillis recens oppidulum. A quo Septentnonem verfus parue in terftitio dntat Curcuratium dirutum in vallis tUn»ulo,quemMarceninusfluuiusfquiad lapidofas fui ripas multas habet fpecus)alluit,fitum: quod tempore Fredericiter-tü Regisin ruinas abiit. Et ad littus Megara proftrata ,amp; Augufta pofl ea,amp; Panta-^Îæ ^y;°^oin,necnon Morgentia extindaextant, cum Bruca amp;nbsp;Ingiuni empo-ms tnticcis:de quibus fingulis plus fatis in fuperionbuSi Leontinu inde ab ora.p. 30 m.y. diltans eft vetus vrbs, amp;nbsp;ad eius verticem nouuen oppidum Carleontinum appellatu. In cuius agris Bonuicinus eft arx.Et ad oram Symçthi fl.fauccs.Et paulo poftTerizamnis oftium,vndc eoepimus. Et hze quidem funt quz Noti regio-ne continentur. Reliquum eftvtad tertiam atque vltimSSiciliæregionem,qua! Mazarç eft,tranfeundo,dcftribcndi tandem finen»faciamus.

DE REGIONE VALLIS Mazaræ, amp;r eius oppidis.

• C A p v T III.

40

BA z A R Æ regio,qux tertia eft,quod reliquum eft Sicilia:, amplcâitur, amp;: ad Lilybxumterininatur. Eafrumentialiarumquefrugum fegctcsferc ^/QÖ vberrimaszvinum præterea,oleum,amp;:melprobatilîîmum.Boum quoqj cætcrorîiquear«nentOrumacgregumpecuariaeftà Montes habet lubli-^es,præcipites, horridos,ftcriles, atque arborum prorfus expertes. A Liiybæo itaque promontorio,amp;: eiufdem nominis vrbe,quam Marfalam hodie VQcant,ad dexteram poft palTuum milia. i8.Drepanum vrbs abeft.Cui Eryx,mons,amp; vetufta aa.4.pa(ruum milia vrbs prominct. A qui Calatafimis dextrorfum ( Sarraccnicz appcllationis oppidum) pafluum milia.18. diffidet.Et ab eo pafTuüm duptaxat mi-jo “M*Segeftaiacetvrbs,Barbarahodiedifta. aqu^otidem paflibus Baydaarx,ac deinde adoram.p. m. 4. oppidulum abeft Caftrum ad mare de Gulfofrumcnti emporium. Supra veto amp;nbsp;in mediterraneisad.p.m.j. Alcamus eft oppidum,ab Alcamah Sarracenorum quiSiciliam occupauerurtt præfeôl:o,ad verticem Boni-fan moncisfeefte in fua Africa loanne Leonis, Sarraceno)conditum.Q(Jodpoftca FridericusfecundusSicilia:Rex, admontis radicem tranftülit,vt eius priuilegio dato Juliana: anno falut.i3j2.mcnfe Augufto, conftat.Sed amp;nbsp;Martinus Rex af cem

s 3

-ocr page 228-

wo DE REBVS SICVLIS, PRIORIS vetufti oppidi qux fuo tempore extabat,difiecit,vtinArchiuoregiolegituf.Eft hodie Alcamus infignc ac ditiffimum oppidum. Cuiadmillepropepaflusfubeft Calatubus Sarracenicum olim oppidum, fola arce hodie fuperftes. Et ab eo.p.m-S.SalaParthenici nemoris recens, amp;nbsp;Fredcricifecundi Sicilië Regis conceffu in planitie conditum oppidulum,aquis irriguum,amp;: vinetis,ac fcgetis cannx mellitç prxftanna nobile.Cuiad aquilonempoft.p.m. j.Elymavctuftiflimajamp;inedito monte iacens,Palymita hodie vulgo nominata,imminet.Q^m Carinis nûc,Hyc-carisoIimdi(äumoppiduln,ad.6.p.m.fubfequitur.Aquo,ii.p.m.inlittorePano^j^ mus recedie vrbs, Sirtîîæ regia. Cui ad.p. m. 4. ad montium radices Mons regalis vrbsamp;templummufiuooperccelcbcrrimum incubât. Ad quorum verticemarx eft vetufta, fed defertahodic.Cui ad meridiem*ad.p.m.a. Abbatia. S. Maria: ab alto fonte amp;nbsp;Parco di óta, ordi ni Seilereien fis, fubeft,a Frederico fecundo Sicilië Rege anno falut. 1507. condita amp;nbsp;ditata. quam ad meridiem quoque poft.p.æ^ Græcorumoppidum in planitie ArchicpifcopiMontisregalis fequitur,aGrxcis, ob Turcarum Régis metum patria profugis,anno falut. 1488. ædificatum. Mifi-Jimeris oppidulum adfiniftram^.m.io.inde reccdit,a Francifco Bofco annofalu* tis. 15-40. conditum: vbi ^ arx eft a Manfredo Claromontano olim ereda.Ryfalai-mis ad.y.p.m.arx etiam Sarracenicinominis fuccedi t : vbi amp;nbsp;fons eft ingcns,Myr- ^^ torum,amp; Bayharia:,amnis origo,vtdiximus.Marineus ad.p.m.i.deindefequitur, aFrancifcoBononiaPanormitanoxtaternea conditum oppidn|um:cuifiniftror-fumad.y.p.m. CefalaSarraccnicaarxinrupeeditahæret.Âdcuiusradicesinvallo profunda eiufdem nominis funt balncx aluminofx. Muniuffus poft.4' indc.plt;tB. Grxcorum eft oppidulum. A quo feptimopoftmiliarioabeftCiminna noui no-mimsoppidum, amp;nbsp;vino nobile. CuiCaccabus finiftrorfumad.p.m.5. oppidum incubat.Et.4.p.m.ad oram Thermo: Himerenfes ab eo diftant, amp;nbsp;vrbs. A qua. ip p.m.dextrorfumreceditSclafanis,Comitatus titulo nobilis.Et.j.inde.p.ni.Cal-tabuturusSarracenicasappellationisoppidumextat.AquoBiccarumoppidum.*^' p.m. abeft, anno falut. 1557. Comitatus titulo infignitum: vbi arx eft ingens aMan-fredo Claromontano fabsicata. EtpariinterualloaBiccaro abeftMargana2rx,ai Teutonicismilitibus, quimonafterium ManfionisS.Trinitatis Panormüncole-bant,inconfu!toRegeereda,amp;aLudouicopoftcaRGge,receptaab eisfidcado-lenni aud:oramcnto,confirmata eft. nbsp;nbsp;Caftrum nouuminterrupes fitumincifi

ad.p.m.^.lioneftumoppidumrecedit. Aquo.p.m.4.Camarataabeftingens oppidum,Comitatus titulo illuftrc,ad radices montis eiufdem nominis altiflimifitm incuiusagris faliseft fodina.Etabeo Mufumellis oppidum.8. p,m.diftat,aMa-fredo Claromontano conditum: vtvetusinferiptio fuper portamindicat, a quo Manfreda appellatur: etfi Mons mellis hodie, a monte cui hxret,nuncupetur.Ab hoc mille ad orientem.p. arx eft eiufdem nominis,ab oedem eredla. Sutera dein-cepseft poft.p.m.5. ad angulum montis eiufdem nominis excelfijfitum oppidum! Paulini pii viri amp;reliquiis amp;miraculis celcbre.Cuidextrorfumad vollempro-fundiflimam Fontanafrigida arx fubieda eft. Aquafeptimoin orientemmiliano Gruttis oppidulum refugit:Herbefus a Polyb.lib.x. nominatu,quodprimobcllo Punico Agrigentinis amp;nbsp;Romanis frumenti horreumfuifte fatisex authoribusco-ftat.Nominis vetuftirationemGra:caetymologia adfpclücas,quasSiculi Grut* tas vernacule hodie vocant,nonabfurderefert:cuiusamp;appellationisamp;notatiomJ duo in Siciliafuiireoppidaveteresfcribunt, quorum alterumfupraanobisinPa' talicadeprehenfum eft. Ad duo hinc .p. m. Rayhalmutum Sarracenicum oppi' dum occurit:vbiarxeft aFrederico olim Claromontano ereéla.quaGiblinaa« ad.4.p.m.excipit.Etdeinde.^.p.m.Cannicatinispagus.Etquintomox miliano^^ Narusnotylehodieeftoppidu, tametfi origine ac nomine Sarracenicü.Aquo.p. ' m.i8.Calatanixetta oppidum Sarracenica: etiam vocis diftat: cui ad oram poft.p* jm.30. Alicata amp;:Gela vrbes occurrunt : quas ad. t4.inde .p.m. Mons clarus arx ad littus fequitur.Huicverointerius.p.m.lt;?.Fauara oppidulum inftar,amp;Arxmagna Frederici Claromontani opus infurgit. Agrigentum vrbs quarto poft miliano fuccedit.amp; quinto deinde ad dexteram Raphadalis eft oppidulum, a Petto Motc

-ocr page 229-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Äti aperto setate mca conditum:cum cafale olim effet Sarracenorum.Hine Siculiana Sarracenici etiam nominis oppidulum, amp;arx ab eodem Frederico Claromonta-noexcitataad.io. p. m. recedunt. Cüiordine Heracleaiacensin littorc vrbsnon - minori dimenfione fuccedit. Intuspofteaad.p.m.y.in monteedito,interPe-curarumamp; Platanellam,magna vrbs proftrata concernitur.Etpaulofiiperiusin colle vndique præcifo, quem Lycus amnis fua dcxtera alluit, cuiquc mons Plata-ndlæ eft nomen, alterius vrbis dirutæ ambitus .p. m. amp;nbsp;vnico acceffu adeunda:, mirævifunturruinæ.Etnon longe Guaftanclla, Motta, Îlt;^uxar, Sarracenici no-minis vicinx arces, a Rogerio Sicilix Comité eodem vidorix curfu cum Naro amp;nbsp;*0 aliis capex abfunt, Petra arx ad.p^m. lo. fubfequitur. Biuonapoftmodum fub aids rupibus ad. j.p.m.noui nominis eft oppidum, aquisirriguumamp;amœniflîmû. Arcern habetdifieólam.zoo. ferme abhinc aïinos aIoannedeaurca,SicilixAd-miratOjOppidi tumdomino ,afundamentiseredam.Scdamp; xta/^meaannofal. ïn4.aCaroloQjvinto C^sareDucatustituloilluftratumeftiCuipaulo fuperius.S.Stephanusoppidumad.j.quoque.p.m.incubar. Inhisagris,adm5-tem cui Contubernio nomen eft:,5.p. m. a Biuon^iffitum, auri fodina inuenitur. amp;Cpropinquo fons eft meridiem obuerfus, cuius aqux itatura falfx, xftate in co-, cretumfalabcunt. Et non procul a Biuona alius eft fons oleo fcatens, a quo nomc habet. Mons cxcclfus Biuonx fupereminet, a rofis appellatus, herbis fuis præ-cipuam,camqueingenitam virrutem prxftans : qüasherbilegi vndique confluen- , tesaffatimvclbrutorum faluti, vel hominumvaletudini accommodas dccerpuc flccolligunt. Septimo indcmiliario PalatiumHadriani,Grxcorum oppidum, occidentem vcrfusfcquitur.cuiadaquiIonem.p.m.4.PrizisSarracenicumoppi-dumimminctin editocolle fitum. CoriTionispofteaad.p.m,8.honeftumho-die Udines oppidum fuccedit. Quod eiufdem nominis Sarracenorum tempore amp;Nortnannorumprxfuifre, duobus priuilegiis Rogerii Sicilix Comitis,quibus Agdgentumamp;Mazaram vrbes adEpifcopalem dignitatem euexit,conftat.Sed tempore Fridcrici fecundi Cxfaris amp;nbsp;Sicilix Regis, Longobardor urn (quorum ad hucidiomateoppidani vtuntur)habuitcoIoniam:quAnOddoCamaranaaScagt; 3® pello transférés, co deduxit,vt eiufdem Frederici Cçfaris diplomate liquet.Qiiod ctfi prolixum fit,libcntcr tarnen ad verbum idco fubicci, quod non ingratum futurum cenfui. Et efthuiufmodi: Fredericus Dei gratiaRomanorum Imperator fcmpetAuguftus,Hicrufalem amp;nbsp;Sicilix Rex. amp;cT Tories imperialis extollituc tnaieftas,quotiesinfubditos fuam exercermunificentiam liberalitcrimperatoria celfitudo.amp;exinde ipfiad omne finceriffimx fidclitatis obfequium feruentius mcalefcunt.Pcr prxfens itaque priuilegium notum facimus vniuerfis fidelibus noftris,tamprxfentibus quam futuris,quodnobilis virOddode Camaranami-lesjdileftus fidclis nofter,apud Brixiam nobis fceliciter exi ftcntibus,coram noftra eelfitudineconftitutus, fua nobis petitione monftrauit, quod nonnulli homines departibusLombardix requihuerunt cum vt,quia propter bellorum difcrimina, amp;oppreffionum importunitates quibus ibidem multiplicitergrauabantur, abin-dc totalitcrdifccdere, amp;nbsp;apud infulam Sicilix fuum transferre defiderant incolatum, fide imperialis eelfitadinis procederet bencplacito amp;:mandato,amp;conce-‘ deretur cis locus certus ineademinfula,vbidiä:ihominesdeprxdi(ftis partibus Lombardix,ad didarn infulam fuum transferentes domicilium, cumcorumfa-®iliis, animalibus amp;nbsp;maffariis, commode valeant comraorari, fub fœlicis noftri nominis regimine, ad imperialis noftrx eelfitudinis exaltationem,gloriam amp;nbsp;honorem.Cuius fupplicationibus inclinati, locum quidiciturScuppcllus,litum in p ^^deminfulaSicilix,in ValleMazarixvItra flumer^alfum,cumtototerritorioamp;

diftridofuo,amp;iuribus fuis, prxdidishominibus Lombardix amp;nbsp;omnibus aliis qui de prxdidis partibus ad didum Scuppelli locum procelfu temporis fe coferent ad. habitandum ibidem, exindefaciendum per eundem Oddonem,amp; hxredes eius, prout eis melius vifumfucrit expedite,de imperialis noftrx manfuetudinis gratia fpecialiin perpetuum duximus c5ccdcndum.Verumquiadidus locus Scuppelli non cratlocus fufficiens,nec aptus eifdem hominibus ad habitandum, didus Od-»

-ocr page 230-

Ill

DE REBVS SICVLIS, PRIORIS

do fupp1icauît noftrx Maieftati humiliter amp;nbsp;deuote, vt terrain Corilionis fitam ifl prædiâa infulanoftraSicilixJn Valle Mazarixvltraflu.Salfum,qua:eftdcDe-manionoftra:Curia: cum toto tcrritorio ^ fitu amp;nbsp;diftridofuo,curoncmonbus, pafcliis,aqüis,tctt’S fubaquis amp;nbsp;fine aquis,terris aratoriiSjamp; aliisquibufcunqucca-Ïalinis,pracdiis vrbanis amp;: rüfticàhis eiufdein terra:, amp;nbsp;cum omnibusiuribus,rario-nibusjiuftitiis amp;nbsp;pertinentiis fuis, qua: difla terra habet amp;nbsp;habere potcft,praediäis hominibüs Lombardia:, ÿ aliis qui de pradidis partibusilluc fc transferrevoluc-rint,amp; fucceflotibus q^im, ad habitandum ibidem,amp;exinde faciendum petcu-

dem Oddonem amp;nbsp;ha:redes eius,prout eis in perpetuum melius vifum fueritexpedite.Et quod omnes habitatores Corilionis in lÿsmoribus Demanii noftratCuriç pra:dióta: terra: Corilionis amp;nbsp;territyio eius circumadiacentibus, ligtjaviuapro domibusamp;ruribusetiam,acmortuapro igne,amp;aliisneceflïtatibuseorum,libc-reamp;abfqucaiiquoiurenoftra: Curia proptereaperfoluendo,incidercpo/fint,de imperialis noftrasmanfüetudinisgratia pro cambio didi lociScuppelli conccdcrc dignaremur. Nosigitur,attendentes fidem puramamp; finceram deuotionem, q uam didus Oddo erga Maieft^em noftram geflit, amp;nbsp;gerere poteri tin futurum» maximequia innoftris 8«:gratia noftra feruitiis iugitcr expendit diesfuos,fup-pheationibifuis benigne admifljs,incxcambiumpradidilociScuppclli,pradid« terramCórilionis,quaeftdemerodemanio impetialisnoftracuria,fitaindida in (ula noftraSicilia in Valle Mazaria, vitra fl. Salfum, cum toto territorio,fituamp; diftridofuo,cumnemoribus,pafcuis,aquis,terris fubaquisamp;fineaquis,aratonis amp;aliisquibufcunquecafalinis,pradiisVrbanis amp;nbsp;rufticanis eiufdemterra,óccu Omnibus iuribus,rationibus,iuftitiisamp; pertinentiis fuis, qua dida terra habet, amp;nbsp;habere fperat, amp;nbsp;poteft, pradidis homini bus Lombardia,amp; omnibus aliis qui de pradidis partibus Lombardia addidam terramCorilionisprocefih temporisfc confèrent ad habitandum ibidem, exinde faciendum per eundem Oddonem,amp; harcdesciusproUtmeliuseisvifumfucritexpedire,deimperialisnoftramanfuc-tudinisgratiafpeciahin perpetuumduximus concedendum. Infupcrvolumus amp;nbsp;mandamus,tam pethesquamper haredesamp;fncceflbresnoftros,quoddiftri-butio amp;nbsp;edneeflio fada per didum Oddonem, vel eius haredes eifdemLombar- 5® dis,amp; omnibusaliis qui de pradidispartibus Lombardia ad didam terram Corilionis fe confèrent ad habj^andum ibidem, tam inferiptis quam fineferiptis, prafentis priuilegii noftri authoritate perpetuo robore fint duratura. Deabun-dantioriquoque , gratianoftravolumusamp; conccdimus,quod omneshabitatores eiufdem terra Corilionis,de territorio eius amp;nbsp;circumiacentibus ligna viua pro domibus amp;nbsp;ruribus eorum, amp;nbsp;mortua pro igne amp;nbsp;aliis ncceffitatibus eorum,pof-fint incidcre:amp;quod fumantpafcuaproeorum animalibusin eodem territorio, libère,amp;abfque aliquo iurepcr cos vel haredes eoriftn perpetuo perfoluendo: faluo tarnen per omnia mandato amp;nbsp;ordinatione noftra. Ad huiusautem noftra: conceffionis mcmoriam,amp;tam imperialis noftra curia Celfitudinem,quamdidi Oddonis,amp;haredum fuorum,amp;pradidorum hominumLombardorum,quido 1 pradidis partibus Lombardia ad didam terram Corilionis fe confèrent ad habi- 1 tandum ibidem, amp;nbsp;fucceftbrum eorum eautclam amp;nbsp;ptrpetuam firmitatem,prüfens priuilegium per manus Nicolai deTarento,fidelis noftri fcriba,amp; figiUo Ma-ieftatis noftra iulfimuscommuniri. Datum incaftrisanteßrixiam, anno Dominica incarnationismillefimo,duccntefimo, trigcfimofeptimo,menfcNouem-bri.ii.Ind. Hadenus refcripti verba. Ætateveromeaanno falur. i536.oppidi huius pars folo dehifcente funditus corruit. nbsp;nbsp;Deinde ad aquilonem.p.m.6.mos

(0

10

eft rota hacregionenötiflimUtamp;ingens,BufamarSarraceniceappellatus:ad cuius verticem5arracenorum olimeratoppidum Calatabufamar nominatiim,hod^F | iacens:cuiusetiam nunccernunturveftigia. letumPlinio,fcuiuspopulosle(c-fes vocat}IetascelfusSylio,Iatumhodiedidumoppidum,adoccidentempoft.m p.m. in editilfimo amp;nbsp;vndique prarupto monte fitum,abeft,in magna quide aqua-rum indigentia munitiffimum amp;nbsp;ingens, cuiufque vixvnus, amp;nbsp;is arduusacperac-cliuis,eftaditus. Cuiusfiduciaeofeolim SarracenoruminSicilia reliquia.qu«*

-ocr page 231-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it)

Frederico fecundo Cxfare defeiuerant, ad fc tuendes receperant. Quos Freden -eus, duce Roberto Caferte Comité,dura ac longa obfidione (quam propugnaculi inidtumibiextrudiveftigia teftantur) tandem expugnauit. Captaqj amp;nbsp;funditus deletavrbe.quofcunque viuos cepit, ad Nuceriam non longe a Neapoli habitan-dam tranfmilînvnde a paganis illi oppido dein ceps ad banc vfque ætatem faôlum efteognomentum. Proinde lati admirandæ extant, amp;nbsp;tota vrbe aceruatim calcâ-turruinæ. Ad angulum montis meridionalcm ædiculaeftin rupe cxcauata, D* Cofmano dicata, quæ maxima religione ab accolis,amp; a Sanormitanis præfertim, j^ 9'^i-p.m.iy.indeabfunt,quotanniscolitur. lato Calatraü^kl meridiéarxhodie,

FedSarraccnicum olim oppidum ex veftigiis adhuc cognitum, in rupe in acutu IurgeiKe,vndiquepræcifa,adpafl?lummilia.io.fuccedit.Inquacadauerhominis gigantisannofalut.iyyo.fuinereperturnjlib.i.rfteminimus. Duorum hinc.p.m. ipatiodiftat Entclla vrbs vetuftiflima, in monte eiufdem nominis,quem præcifæ ' vndique amp;inacceflæ rupcs,amp;vnicus tantum aditus parui praefidii indigus, natura munitiifimum reddunt:qui in fummitate planitié habet ambitus.p.m.ferc.4.pcr-uiam amp;nbsp;culturxaptiflimam.In ea hæc vrbs ab EnttHoTroiano AEneæ focio,(qué caftibuscum Daretecontendentcmlib.AEn.y.introducif VirgiliusJinduftrioar^ tificio(vc lib.i4.teftaturSylius)conditaeft.DequaDiodoruslib.i6.Timolcó(in-iQ î^’Opotitus eftetiam vrbeEntella: vbi dues quindccim,qui Carthaginenhum

partes fcquebancutjinterfecitjCætcroslibertatedonauit.Probatiirimivininomi-neaStrabone commendatur : de quo etiamlib.i4.Sylius, largoque virens Entella Iyæo,Entella Heftoreo diJecbum nomen Aceftae.Hodie veto agris eins in frumeti fegetem conucrßs,vinicommendationem prorius amilît.Vrbs quoque ipfa a Frederico fecundo Cæfare,Sarracenis qui eaiwvnacumlatOjnouarum return ftudio quafiprofeditionismunimineoccupauerant,inNuceriam vnacumletenfib.re-Icgatis,funditus deleta, penitus iacet. Cuius, arcifque etiam,quac fpcculæ fpecieni refercbatjfeniidirutæveftigia tantum fparfimproiedaconfpiciuntur,reliqua in-colatusparteequis bobufque relida. Mons tarnen ipfe, ac proftrata vrbs Entclla: ^^ adhucnomineveterigaudent. AdradicemmontiSiquaCaUtrafimrcfpicit,la-pidisalabaftri minera dl probati(ïïma:vbi amp;nbsp;balnex funt ad diuerfas ægritudines aecommodatiffimæ. Qui autemCaftrumueteranum Entellam ohm fuilTe feri-bunt,in fole hi proculdubio caligant. Calatamar Sarracenica arx deierta in rupe editiiÏImaad.j.p.m.EnteltiB incubât: vbi amp;Sarr»cenorum olim eratoppidulü: cuiusquoqueindicia fuperfunt. Hincad.i.p.m. Contiflafubdloppidulum.ae-tatepauloluperioriaGraccis,qui Bifirim Mazarienfe cafaleolimincolebant,ha-bitatum. Cui ad meridiem in angulo montis cxcelfi ad x. p. m. Monaftcrium D. MatiæaBofeo ord.D.Benedidi prominet: vnde inferius pari intcruallo Bufachi-num cftoppidum.AquoCIufatotidem.p.abdl,aMattha:oScIafani Adrani turn. Coiniteannofalutis.i3xo. conditum:cumpriusadequotum pafcuaclaufuseflcE ager: vnde amp;nbsp;nomen oppido eft inditum.In agro Cluhtano, locis quibus lardinel-loamp;Canalotto cd nomen,aqua lapidefcit. Clufx adoccidentem in fublimi rupe,amp; ex omni parte prærupta,Iuliana oppidum,vti natura,ita amp;colonis,arce quo-queamp;:muro,aFridcrico((icundoSicilixRegeampliatumamp;’munitum,imminen Quod Sarracenorum cafale vna cum Zabuth, Comichio, Adragno amp;Sinurio, Guilelmus fecundusSiciliacRex in fuo priuilegio dato anno falutisaiSy.olim fuiffe ïndiGat,eaqueCafaiia appellat. Cxteruminagro Iulianxauri,argentiamp;ferri miners, adamantisprxterealapidis,amp;:porphyretis optima: funt fodinae. Comichiö ad.j.p.m.paulo infra ad meridiem proftratum iacet. cuius nomen xdi Diuolaco-boibidem fabricaexfuperftat. Acriftiafuperiori^tatcdclctum,ad feptentrionS in rupibusedirisdefertum oppidum, ad tria pafTuum milia Comichio ^^rominens occurrit.cuius reliquiisauólum ad meridiem p.m.x.Burgius Millufius Sarraceni-csvocisoppidumrecedit. Aquomille paiTus Villafrancadiftatoppidulü,abAn-tonioAgliaraannofalut.i499.conditum,vinonobile.Cuiadoccidentcm montes cxcelfi acarduiad.j.p.m.infurgunt. Ad quorum vertieem maris profpeduiueü-diffimüm Caltabellotta Sarraceni nominis amp;nbsp;œdificii fupereminct oppidum!

Comi-

-ocr page 232-

114 DE REB* SICVL. PRIO. DEC. LIB. X.

Comitatus titulo ornatum. amp;: paulo inferius ad pafliis mille,ad angulum eiufdcni montis metidionalem, in loco vbi hodie «dis eft Diuæ Maria: a Monte Virginco, Triocalavetufta olimvrbsPtolcmxofitacrat,initio bellifcruilisclara,quodRo- ^ j manos magis afflixit quam bclla Punica. In Triocalino agro (in Verrem.7.inquit Cicero)quem locumfugitiui ante tenuerunt. Vndehb.14.Sylius:Etmoxferuili vaftata Triocala hello.Haecvrbsextindobello feruili a Romanis funditus eft de-lcta,fed rurlns poftea habitata.Inftgnis eft rcddita vidoria qua Rogerius Normä-nus Sicilia: Comes contrf Safracenos in eoloco adeptus eft. In cuius memoriam ibidemDiuö GeorgiJluotutelariduplici columnarûordineçdemfacramaTrio-calacognominatam,quacadhucextat,magnifî(ÿftruxit.Vrbsveroipfaprorfusia- ’'’ cet,veftigiis tantum ingentibus obrutis,amp; nomine cognita. Miftlicaffimus Sat-racenicç appellationis arx ad.p.m.Ornate verfus deinde fubeft.quam ad occiden-tëamp;in marislittorcSaccafcquicurvrbs,ThermxDiodoro,P.Mcla’,amp; Pliniodi-éla.Cuidextrorfuminteriusad pafluummilia.io.Sambucahodie oppidum,Sar-racenorum olim cafale Zabuth appellatum,vtGuilelmi fecund i Siciliæ Régis diplomate dato Panormi menfcÄmioannofalut.nSy.patet. Adragnum amp;ipfuni Sarracenicum cafale olim,fed Chriftianorum poftea oppidum, ad. m.p.fuperemi' net hodie defertum,ruinis tantum amp;nbsp;nomine fuperftcs. A quo pafluum niilia.4.ad occidentemScnurium,Sarracenorum amp;nbsp;ipfum olim cafale, fed haeætateprorfus cxtindum,folis difperfis lapidibus, amp;nbsp;eiuidê taberna hofpitatoria nominis cogni-tum. Mifilindinis amp;ripfumquoqueSarracenorum olimoppidulum,nuncvcro arceexili,amp;pauciscolonishabitatum, ad meridiem pafluum milia.6.Senuriohæ-ret. A quo occidentem verfus paiTuum milia.3. Sala donna::amp; mille poftea paftuu

' Gibellina,(vbi arx a Manfrede Clarotfiontc ereda adhuc extat) oppida recedunt. Aquibus.x. pafTuummiliaad aquilonem Abbatia Diuæ Mariæde habitaordinis Diui Benedidi diftat.a qua paflTuum milia.8. Partanna abeft,oppidum vino nobi-le.Etpoft eaadpalTuummilia.x. Biginiseftarx. Cui adoramtertiomiliarioSc- I linisvrbs vetuftaiacens(Pulicorum terra hodie dida)fubeft. Interiusadpaftuu-fnilia.y.CaftrumveteranuA imminet, oppiduætatemeaComitatustitulonobili-tatu.a quo non longe difeeditPerribaydæarx.Moyharta poftea finiftrorfumad.p. ' m.8.Sarracenicinominis cxtatarx,vbiingcntesconfpiciuntur ruinæ. Salerais ad.y.p.m.deinde in collibus eft oppidum honeftum,aquis irriguum,amp;domeftica-rum arborum ferax.SemellitAnos (quorumlib.3.ngt;eminit Plinius) huius oppid* eife populos, amp;nbsp;vocis affinitas amp;: locus id præ fe ferunt. A Sarraccnis autem appel-lationem hoe oppidum, pro vt in præfentiarum nominatur, habuifle,etymology

Huie ad oram amp;pafluum milia.iS. vrbsMazara fucceditjquç regioni quamdefen-bimus, nomen deditjEpifcopalihodiedignirate, fed oliiftSarraeenorumA^^!’*^* de Rogerii Siciliæ Comins fede infignis. Lily bæum tandem promontoriuni,amp; vrbs,Marfala hodie nominata,totiusinfu]aecufpis,amp;vnde initium fump^nius, ad.ii.pafTuummiliahancregionemclaudit. Sediam deSicilixde-fcriptione fatis. Quicquid eft reliquum,altera

4«

Decade compledemur. •

F. TH. FAZELLI, ORDINIS PRÆDICAT0RVM

DE REBVS SICVLIS, ^PRIORIS DE-CADISLIBRIVLTIMI

-ocr page 233-

INDEX POSTERIORIS Decadis^per ordinem librorum amp;capitum.

«J

p R I M I L I B R I.

LIBI¥I SEPTIME

•Eprimis Sicilië hahitatoribas. c. i De Grads ^ui Süiliam if^olue-ftf^t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c. a

De Tj/ranms Sicilia , Cleafjeirüf ^^ppoerate,GekKe,Terillo. c. ^l^^^gt;'ogt;^e[è/jiori,ç^Thra/ii'/ila. c. ^ SECVNDI LIBRI.

^Ducedo sicttlcram rege. c. r ‘^^^^ ^^^^^^'^^^ amp;nbsp;Sjracufifjos. c. z ^ elo wem or a 1/^ jntgrrithenienßs (^ Sy-roeufoftos. ello inter Eegeßanos c^ Selinuntit/os, ac Se inis^ Htmera erbium ab Hanaiba-leexpugnadone. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.

^Tll LIBRL DeDtoifyßoß„i^^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c ^‘^^^gt;^yßoiuniori,^j)i,„g, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ê. ^‘^^o»yßiaelPrwdpatum reßitutia»e: (^ if»o ^e^teTjirannielisextin^ore. c. y n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QV ARTI.

f ^at ode Sgracufirum Rege. c. 1 ^M4t»frtm^aejßMm »ectePafftibus: amp;nbsp;Pyrrho Sicilië Rg^^^

De Hierone iKnieri, ç^ belle inteP. Romanos amp;nbsp;^^riha^inenfes in Sicilia ^ propter Stet dm ^eßo, ^uod Primum bellum Pu-fiieum appellant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

. LIBRI QVINTL DeffdronymoSjracufarum 'vliimo Rege: ^ dufdem wbna M, ^Marcello expugna-twne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r

De BeHoßruiU, ç^r ca tér is motibus /pui in Si-eiliaimperante Populo Ro.fint exorti. c,2 DeCothisSiciliam occupantibuf dcposlmo-dumexfußs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c. ^ .. LIB RI SEXTL DeSiciliaaSarracenis inuaßone ç^occupa-iione.

De Georgia Maniace, (Ir dut in Sicilia contra

Sarracenes rebusßrenuegefiis. nbsp;nbsp;nbsp;c. a

De Rogerio Normanno Sicilia Comité , c^

Sarracenorum expulßone. c. r De Simone Sicilia Comité. c. 2 De Rogerio Sicilia Rege. c. j

De Gutlelmo primo huius nominis Sicilia

P^^^r. c. ^

De Guil^moficunelo Sicilia Rege. c. 5 De Tancredo Sici^a rege. c. S

De Rogerio fecundo Sicilia rege. c. y

LIBRI OCTAVE

De ffenrico Sueuo Sicilia Rege, quinto Roma^ norum Imperatore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c. r

De Fredericofecundo Cafire, amp;primo Sicilia Rege. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e. .Z lie Corrado,Man/redo, (ß Corradino Sicilia Regibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c, f

De Carolo ylndegauenfi Sicilia Rege,dr Gal-lorum occi/ione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c. .fi

LIBRI NONE

De Petro Ara^nio,Sicilia Rege.

c. r

C. SS

De Frederico ßeundo, Sicilia Rege, quem fal~ ß tertium appellant. De Petro fipundo, Sicilia Rege.

De Ludouico Sicilia Rege.

f. S

c. S

De Frederico tertio, Sicilia Rege, quem Bond appellant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C. S

De Maria (ß Martino Steilia Regibus, c.y. De Ferdinando qutnto Aragonum,fed primo Sicilia Rege. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c. S

De Alfonß Aragonum dr Sicilia rege. c. ^ De loanne Aragonum dquot; Sicilia rege, c.jo De Ferdinando Aragonum (ß Sicilia fie undo huius nominis rege, cognomento Ca-tholico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c. tr

LIBRI DECIMI ET

V L T I M X.

De Carolo QyîNTo Cæsare,quot; Hifianiaprimo, dr Siciliaficundo huiui nominisRege. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g vnicumi

-ocr page 234-

F. TH. FAZELLI SICVLI,

Arcium amp;nbsp;Sicf æ Theologiæ ProfefloriS^ordinis prædicatorum, de rebus Siculis pofterioris Dccadis,

AD CAROLVM QJINTVM CÆSAREM, HlSPANIÆ ET S I C I L I A REGEM,

I N v D o locorum at (Ji 'Erbium ßtu ^irtusa'vitïói^^'vir ^^^^^^ ^l'^H^^iff di/ccrm,(juantum(jue inrerumbumd-narumßeceßibuißei ref^onendum foret ((juüd'vtrun(jiiti' fituti mei conflium eF) perßici potutfet: iam pion decant totiöperif/^cm imponere ^ac epilogo coronidem perfrin^ifi opoi^uifet. Sed ^uóniam exJola Sicilia topo^raphiahacol)' feruari neejueunt, nihiloplui profit fc nos hucufjue exifimauimus, (junmj'^^ comœdiam exkibituri omni apparatu theatrumflendidißimum infruxerunt. hi 'vero nificjuodexteriori ornatupromijerunt, interlocutorum aäHonegeß^i référant jndiculum profecdo necnon molefium ^ulgoaccitißuefedlatordif^ cachinnum,imopublicum temeritatisßa ludibrium,mouebunt. Proindefoß ta ob oculos turn njti nunc efî, turn dfti olimfuit,'vniuerfaSicUiafuperefl'Vt«gt;quot; cinno temporü ordine, a lt;juibus habitari capta, juibus rationibus coalutdhf^ Principes, Tyranni, Keges, bellorum cum exteris acfnitimis cau^ficctlji^} 'Viel on a frames: cjUa denicjueinpraßntem noßuefatum crebra aonemoïAlii' lesrerummutationes iaifi^ indeaprimordio fe fimutuoconfecutaßnt,narratio' nis act tone vcluti in proßeniuproducamus. Sic enimuero noßratesiis velut d»“ meßieis exemplis experreldi non temere ad vitiorum fugam^'virtuteßi cum df' leélu capejjendas magis m^gißi concitabuntur? nbsp;Caterum (quantaftScH'

la hifioria,cuius non panitenda pars inter Ut, inopia, nemo edi, 'uelmediocritt^ in Uteris verfatus, (juin videat, Ea nanejueferc omnia qua primo ac Sicanorüt^ , Siculorumque auo ge fa funt, labentes anni inuida nobis 'vetußate abraßunt-Adultapraterea quafuccedenti tempor um curß édita ßnt, bellorum ßutti^gt; maiorumque negligentia interierunt amp;nbsp;ipß. Q^circa quod in manußft,^ ßlumpraßiti: dedique operam'vt (podlhabitisjdbellis,amp;iis quammutetf^^ referuntur) quod 'vndiq; ex incorruptis duthoru'voluminibus haberi ^otuitß^ 1 - a 'Verbis quidem eorum, nequid, per immutationeÿî ,ßdei detraheretur, mf^' rißi locis recedens) in hanc alteram labor is mei partem, 'velut in penum Sicn^'’ rumrerum,congereretur. Legant igiturlibenter amp;eaconterraneimei,Ót‘^‘^’’* d prior is decadts ledhonefatigattfuerint, in hanepoßeriorem, velutiiffptt^^ fecedant. Q^cquidediautehuius,Carole Q^inte CA^^^’ quodmeaprabet infrmita^, tibi 'velhacvna ratione debetur, quodpodïtottO lamitafkm ac tyrannidum 'vndas,ad quietum tandem,nee abs re 'vnquamami^ tendum ,fub tuorum inuidlißima materna ydragonicaßirpis maiorum, ac^^^ demum imperio j'veluti portum appulerimus. Q^reßbtuis außieiU^quot;^ pars in lueemprodeat,fub quibus iampridem amp;nbsp;altera euulgata edi. Fd

-ocr page 235-

^^NIS PRÆDIC ATOR^^M, DE REBVS Siculis pofteriorisDecadis

DE P R r M I S $ I C I f I Æ HABITATORIBVS.

C A P V T 'L

IciLi AM ä Vdipftiflimisprimifque illis ante catady-fmum ternponbusfeuius ab orbe condito quadragin-ta duöruih fupra ducentos ac bis milleannorumin-terftitiumfupputatiirjreperitarerum memorabilium letie aiifpican,tamctfi cnriofxpotitis quamfrugifc-rxperfcrutationisvideri p^iïit: ab huius ramen opens inlbituto adeo non abliorreC,vt aliunde primordia pet^nti, plane defuturum fit narrationisinitifi.quippe quodimmanis illagigantum propago,qua?primas æ-t«ti fcelerum fiiorum «^ormi machinationcexitiurri confciuit, vix conftanti multitudine mundo abaquis

10 rcltlt;tuto,interoccupatæbiciliae initia,eadem fere corporum aniniorüqueferira-te,tanqiumpoftliminio renatacenfeatur. Enimuero cum ante aquarum illuiiié Jjroccriimillud hominumgenus,cum numerofafobolelatinïmcdilperla,otbenl vniuetfum(telle Berofo) |b ottu ad occafum inuafifl'et,Siciliam etiamaliafqud mediterranei maris infulas occu paflc iam fatis conftac* Qua: vero fuerint eo æ-Uores in Siciliageftas,cumnulla earummemoria,acneSicilia:quidem turn vul-gatumnoméexindcad nos perucncrit,incompertum eft. Quis enim re$ tarri vc-* tereSjamp;qnxinreceirumprorfusabieruntjVelconiefluraaid'equipoirr.? Poft a-quas vcro,velutiamp;r antea, ^ifte gigantcs,cùm plerifque difticillimis per orbé ter-j^j rarumdiffuföslocis,tumSiciliama præfertim infandodominatu,latröciniisac ty-raiiriidefibi fubiedam, atque ab omni exterorum commercio inacceffam tenuif-fc,nonmodoHomeri poetarum omnium maximi, fed Befofi, ac aliorum grauif-fimorumquoquehiftoricorumaucliorttatibuS,exemplispr.Tterea,ftupebdifquö vtiolim,itaamp;noftraetiamtempeftatc rcpertispaflimeorumfub terra cadaueri-bus,conftantilfimum eft. Scd an indigenum an aliunde, atque vndctademiil Siciliam hochominum gentris aduedum,federn fibiinfulam deicgerjf, fcriptorü needum fatis (obcertamen contentionisambiguum) difcuftadccifaqueeft opinio.Trogusnanque amp;nbsp;qui cum co fentiunt, Sicilian indigenas,amp; exfefeoriündos tradunt.Didymus autem , aliique compluresauthorcsGra:ci,genuseflcThrëi-ciiim,amp;fubinde varias incoluilfc regiones, amp;nbsp;in primisCuretida,quæ Aeärnatiia eft, atque inde in Siciliam aduenifle contendunt.Proitidc,fi ad iudicium fides eft

-ocr page 236-

MS DE REBVS SICVLIS, POSTERIORlS rcdigcnda,ab Armenia eos in Siciliam primu aduedos liquet. Quod prêter Mö fen,Berofusaliiquefideliflîmivetuftæhuiusoriginis, illorumquefcriptoreste® porum (quorum Græci, acdeinde eos fecuti Romani fuerunt ignari)abhuman» cladehiftoriam exorfi,palampofteritaticonteftatum reliquerunt. Cum etem® / gens omnisjgigantum præfertimj pudore fublato,in omne nefas abiiflet,iceleru eorum atrocitate Deus Optimus Maximus laceffitus,vniuerfoorbiinundationa immifit. In tanto tarnen rerum humanarum difcrïmine,folum ex gigantibus (quem lanum fuilTe Berofus refert) virum pium atque inter tot enormia vitiorum monftra inuidum, y^us cum filiis, Semo, laphe to,amp; Chemo, ac füa coruroqo® ^^ vxoribus, ad reftituendum poft cladem genus humanu feruari placuit.Qui mu -tis ante excidiu annis præmoniti,cantique, njui in arcæ fpecicm fabricata,inqna amp;nbsp;fefe ab vndarum periculo,amp; ex omnium animalium progenie coniugiumcom geflerant,equaficcato tandemorDe,amp;inGordiei montis vertice (quieftmAt' menia Saga) quiefcentc nauigio, egreffi fun t. Vbi rei geftx monumentum inlap* , de ab ipfo Noa incifum, amp;nbsp;locus Arameo idiomate Sale Noa (quod egrelToriuin* tcrpretatur)ad noftram vfque retatemeft âppellatus,vt Armenii qui ad nos inde accedunt,perferunt. In quatuÏ^r itaque horum fuperftitum gigantumferoinef5* parandi*orbis,renouaftdique incolatus fpes omnis confederat. Quimirabind*' uini numinis ope cum coniugibus fuis cogreffi, numcrofo in infinitumpartu,co-geminatisvtpote mareamp;foemella,multiplicatifque prêter folitumetiamnouoru gigantumfoetibus, breui totam Armeniæregionemimpleuerunt.LocipoftmO” dumanguftia vidi,ad quxrendas nouas fcdcs,diuidendafquepervniuerfum co-lonias, (efe inuicemcohortati funt. Vnde confirmato confilio ,difpertitifquepef omnes mundi regiones liabitatoribus,in Siciliam quoquegigantumcohortein tranfmigrafle proculdubio cenfendum eft. Fuit autem gigantum, qui primiSid' liam exindcincoluerunt, tanta ac tam elfera in familiari vitæ confuetudine afpe* ricas, vt neque legibus, neque moribus, neque focietatis ftudio, neque deniquî vllo Deicultutenerentur. eoqueperlicentiam procelTerant, vt iniuriam pw*“' nocentia,pro pietate numinis contemptum habentes,non folum rcgnandiius,icd cuiufdam etiam diuinitat?s faftigium fibi arrogauerint. Hos ob natureduritiem) 3 virium robur, ac ftatura: proceritatem,confido ad opinionem fua nomine,gigan-tes appellaiiit antiquitas. ld vero non conftans aut vnum primis hifce Sicilië habitatoribus nomen inhatfit. Crefcente nanque jorum libidine,vitibufquein dies ad noua fcelera inualeicentibus,nouorumqüoque nominum acceffionew m eruere, atque a latrociniis, frequentibufque in medirerranea,ac finitiraasltalia^ regiones excurfionibus,ad quas nati potius quam inftituti videbantur, L^fttyge* nes funt vocati. Ac deinde praedis baud quaquam contend , ncquid ad extrema nequitiam ac naturae turpitudinem fibi rcliqui facerent,cum neque afangut-ne,mifcrorumque aduenarum laniena,ad diram vfque vifcerum humanorumm-gluuiemvoracitatcmqueabftinerent, Anthropophagi etiam funt didi. At vero amp;CycIopes iam turn appellati funt. quod nomen ad allegoriam referendum no- 1 nulliiudicarunt.quippequibusnovnus tantum natura orbicularis in fronteocu-Ïus attributus, (vt fabulae tradunt) fed propter ingenium prudentiainquc,acartiu quas cyclides vocant,(quod illarum origo veluti cir*culiinitiumlatensfit)inclu-ftriam, Cyclopum nomen prouencrit:tametfi nondefint exGrarcis authoribus, qui a Cyclope eorum Regecognomentumhuiufeemodi eos fortitos affirment. Fabrilis eos etiam artis non ignaros fuift'e,amp;ferreamprimumfabricam,ac deinde turrium vfuminueniflcjfide dignifcriptores teftantur. Quibus alluduntamp;an-tiquiffimorupra:cipuorumquepoctarumfabulæ,qui vicinas Siciliæ infulasVui-canias,at(|ueVulcani officin A,amp; Cyclopes opens eiufmodi miniftros fuifre,amp;Io- J® ld fulmina ac telum fabricafTe, non adeo abfurde, quanquam poetice,comment! funt.Qmbuscüinfuperadremaccómodatiflima nomina indiderint,qualiafunt Brontes,Stcropes,Pyracmon,amp;idgenusaiia,communieorumartinonmodoDi-hildetraxifre,fedlucis etiam non paruin addidiffevidentur. Nam Brontes toni-irum, quod ex incu4e malleis verberata réfuItat,Steropes fulgorem exincendio natum,

-ocr page 237-

DÉCADÎS LIBER Î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^

4Q^*’j^jyf®^®®c*^®*'^cmiiicudem Latine fignificant. Sed amp;nbsp;Brontes oppi-•fl''^”’^®5®®^^“AEtnaEfito nomen inditum, admeamvfqueactatemcon-phc \”^^^'^®^^^^^*5^^^ius monumentum efle non inficias eo : vcluti amp;PoIy-* thon * P^^*^^’^ Vlyflîs portus ad eiufdem montis decliuiahueufque veterum au-- ^^^^PPellati,eiufceantiquitatiscIarafuntveftigia. Cyclopes itaq; bi,quo« porcentofa: eranc corporis ftacuræ,non vrbcs,non oppida, fed AEtnzos Leon-‘î^CjacaHos cximizmagnitudinisfpccus,quosindcledis fîbi montibusef-jgt;jp^^’'’^*^^®'^^9’’c«tatcmcerncre licet) habita^ant-Authores funt Plato ** S P^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plato Homeri verbis,quibus ftatuna^ui ttinc temporis iri

1 uerat,exa6ti{fime defcriplit,conftantilfimeaflererenon dubitat. Porro qua-ununrebus antiquifllmis Homenp tribui debeat, non Platonis fo lumped Arifto-«squoque aliorumque grauiflimorum infr^cipiendis tanti viri laudib. feripto-ludicia, ac vetuftas ipfa, amp;nbsp;quam proxime âdhiftoricam veritatem accedens , poeieosmodus, liquidocommôftrant.HomerusitaquciniisquzdeSiciliacom-n’emorat,avetuftiflîn3aBerofîhiftoriaparum dißenticns, cum docendi tantum^ ac annquiffima quzque przeipuarum ignotißimatumque fua ztate regionum cicnbcndiconfiliojtam ingeniofiopenslaborefn aggreffus fit,non temporis ra-^*ogt;quodpoftTroianumcxcidiurn circa Vlyflîs erroresdbferuaripoflit,confide-lo ^Ma eft: fed in eius inflituto omne confumendum eft iudiciu. Nam vetus hofpi-ötius,violatzquefociccatis publiez infignemvindidam propofiturus, agigantu ^gteftibusjinhumanis arque inhofpitis moribus apciflimum cxemplu petir.Quo-rynicuininSiciliamplurimam multitudincm ab emenfiorbisprimotdiografla-taaccepiffecjinfulzdclcriptioncaprirnzferein caztatis habiratoribus ineboat. m qua cumnullum adhucTrinacriz, Sicaniz, Siciliz, aut fi quod eft üs antiquius nomen,cognicum elfer,a memorabili ac feriffima gente Cyclopum,qui primi in-mlam incoluerun t, cam appcllat.Cuius denominationis hac etiam tempeftate in ipecubus AEmæis amp;: Leontinis, amp;nbsp;in tribus litcori AEtnenfi vicinis, amp;nbsp;non longe ab Acisarceemarifurgentibusfeopulis,non fine magna eius arïtiquitatis admira-jo none veftigiapern^anent. Nam illzCyclopumfpecus,amp;Lzftrygonumfedes,hi )'ctoCyclopum fcopuli a Plinio,Solino,amp;sMelaapp?llantur.Excellensprztereä dia,quam Homerus collaudat,tellurisfertilitas,(vtpotequod frugu omnium fpo-te enafcentiura fit ferax, quod Cy^opibus alimenta fuggetebat accommoda* quodqucvclobeaSoIisappsdeturinfula) in Leontinis, Ennenfibus,Mylenfibus* ac plerifquc alüs paflim agris, ad experientiam quoque vfufque nofttos per tot fe-culorum intcrcapedincsinauditaquodammodohzreditate,vtantiquzfcracira-‘ nsindicium,peruenit. nbsp;nbsp;Cyclopes igitur,quiprimi poft humani generis interitu

Siciliamtenueruac,ob recentem diluuii memoriam,nceandemaquarum vira* quafuimaioresfuerantobruti,expcrircntur,montiumaltiflîmorumcacuminain ^g lpcluncishabitaire,in quitusfefeabomm cœliiniuriatucbantur,côftat.Subinde Iblitudinisvicxqueincultioris tzdiorelidisfylucftribusiiigis,pcrmontiumdecli-uia defcendentes, amp;nbsp;ad ima fpccus fibi effodientes, ibi habitare cœpcrunt,vti fi ab üs locis periculum immincret,facile ad editiora refugiü patere t : quod amp;nbsp;cu nda-tiusfaftum efle ratio fuadet. Mox crefcente focictate, amp;nbsp;corroboratis animiSjim* minutaque nonnihil veterts preflurz mcmotia,ad patentes infulz campos,Iatafq; planities,ampliorcs firmiorefque fedes tranftülerunt.Poftremo auté omni abolito metu, campofque egrefla audacia, in li ttoralibus locis confederunt, amp;nbsp;per lata et* iam maria expatiati nauibus, triremibus, phafelis,lintribus,amp;: ratibüs immêfo pc-lagofeconcrcdidcrunt.-imoamp;natatuad pifcium zmulationcm libertatem funt p confccuti. Hzc itaque pro ztatum ordine atque timoris modo,incolatüsgenera, necnon viuendi atque morum difcrimina, in 9(cilia,veluti amp;nbsp;in toto pene terrarum orbe,poft fedatos aquarum impetus fefe ordine fublccüta funtjvt a vcteri-busaccepimus.Et hzc quidem Siciliz primordia.quz quidem amp;nbsp;ipfa nobis vcluti nubequadam obdufta a veeuftioribus funt reliéba. nbsp;nbsp;Subinde anno poft aquas.

lólamp;NiniprimiAflyriorumRegis.ii/vtBerofusfupputatJSaturnusAEgyptius omnium primus Siciliam occupauit. author eft Diodorus. Scd operzpf etium eft

-ocr page 238-

uo DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS’

Satumi genus, propriaq; eins nomina pàulo altius ex Berofo, Metafthene, Xeno-phonte, FabioPidore,amp;: Catone hocloco repetere.Quorum explicatioetfi pro-Ïixa,non folum rebus dicendis,fed Græcæ quoque hiftonæfquæ bxc rerum initia fatisobfcura,acveluti in fabulas reieda recenferevidetur) maximam afferetcla- Z ritatem. Ab aquis igiturad Ninum vfqueprimum AllyriorumRegcm , anno-mm ducentorü quadragintanouem interuallia:tasfuit,quamPoetçaureâappcl-lant:quando gencium imperium penes Reges erat, quos ad faftigium Regni non ambitus,amp; immoderata£upiditas,fed fpedaca virrus prouehebat, populufque nullis legibus aftricty^roitriaPrincipum (quorum fines imperii tuen ra agis qua proferre moriserat) pro legibus habebat. Atvcro üs omnibus, vckitamp;vniuedo terrarum orbijCatemporisintcrcapedineNoafprasfidcbat. Cuicumfolianteadx tetatis, rerumque facrarum,viræqqp ciuilis memoria infideret,humanogenercex fefuifqueliberisSemo,Iapheto,amp;Chamoeiufdemfortis gigantibus in Armenia {vtdiximus)dilatato,fimpliciqueagricultura,amp;deicultu in nouoshominesdiffe- , minato, multaquoquc return naturalium fecretaliceris mandauit. Imprimifqjhu-manæ locietatis modum ac viuendi cum fumma comitate amp;nbsp;gratia refufcitauinac deniquc,qua:cunque adpietacêm,honeftatem,neceflïtatcmq;fentiebatnonin-utilia, ea ad cognitioneÄi vfumque recentis ac rudis adhuc fcculi reduxit, Aftroru prxtereacurfus,annumque adcurfumSolis,menfemadLunz motum dimenfus eft.Vinum,far, ^pleraquealiaadbumanx vitæ vfuminuenit.QuxnonAraie-nis folü,fed nationibus quoque omnibus ad extremü communicauit.Quaobrein in tätaauthoritate eft habitus,vt certiflima diuinitatis perfuafione dudbauguftio-ri in dies,amp; pro beneficiorum gentiumque varietate diuerfo nomine ipfura eole-dum fibi propofuerint. Na amp;s ante amp;nbsp;goft aquas Noa propriu ei nomé fuit. Qu^“^ Hebræum cum fit,Larinemouêtem omnia fignificat. Armcni vero 01ybam,(hoc cftccelum) Arfa,(ideft Solern) Ogygcm,(hoceftilluftremfacrorumdo(ftorem) lanum (id eft viniferum, vitifqueinuentorem:) Graeci fubinde Chaos, (ideft con-fufionem) Hylen, (hoc eft fyluam, fine materiem, eo quod in fui primordio rudis eratorbis) eum appellarunt,Vranium,ideft cceleftem. LatinipoftremoSemenF mundi, (quia facor omniuSi) Vertunum, (ideft coeli cardines conuertenté) amp;nbsp;Ca-lum,60lanurn etiam aliaracioneeum appeUarunt,ideftpattern Diuorummaioru A: minorum, Authorem amp;nbsp;principium,vt pote humani generis: Ianitorem,Cœli elauigerum : Bifrontem amp;nbsp;Bi^ipitem, ideft caput anei amp;nbsp;finem, prxteritaque cog-nofcentê,amp; futura profpicientem: amp;: plurimis aliis id genus epithetis eum cogno-minarunt.Quxcum diuerfa videantur,diuerlorumque etiampoematumcom-mentisimmenfam materiamprxbuerint: penitius tarnen introlpeda,invnum eundemqueNoa(quemnos lanum deincepsBerofum imitatinominabimus)co-incidunn VxoremhabuitnomineTytheam,quam Arctiam (idefttcrram)ap-pellarunt :dixeruntque ex Cœloamp;Terra(hoceft lanoamp;Tythea) omnes homi-nes genitos.Exhacigiturlanuspoftaquasfoecundamgigan turn procreauitfobo-lem.Referta autem tam inftitutisquam populo Armenia, ad alias defertas regio- 1 nes lanus habitandas fe conuertir. Anno itaque poft aquas. 100. in tres partes mundum,proutantediluuium viderat,(nimirum in Afiarn, Africain,Europam) diuifit. quarum tribus filiismaioribus vicariam velut adminiftrationemconcre-diditjfibi tarnen prarcipua in omnes referuata monarchia. nbsp;nbsp;Semusitaquefflioru

lani natu maximus,maiorem Afiarn a termino Ægypti per meridiem ad Indiaruin vfque fines obtinuir.Iaphetus (quem Atlantcm Maurum ob id appellat Diodor, quod in Mauritaniaobicrit)Europam amp;nbsp;mediterranei marisinfulasâdeptuseft. Charnus veroAfricam,cum omni bus fuis regionibus amp;Ægypto,fortitus eft.Qui- ’ bus non contentus,pluribus ftfortim fratrum prouinciis magn a vi potitus eft.Fuit 1 enim Chafnusauaritiæ,vetitæmagia’,idololatriæquoq;,impietatis praeterea,acli' bidinis promifeuæ, amp;nbsp;cuiufuis facinoris ftudiofiftimus.lanum,ob id quod liberos poft aquas genitosardentius fibi amare videretur,odio profecu tus,cum merofo-pitum humi proftratü confpiceret, delufit. Hinc varia a diuerfis nationib. cognomina adeptu$ eft. Nara heet ei Cham,fiue Chem proprium clÏet nomen,Chame-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feset-

-ocr page 239-

DECADIS LißER t

in

fcsetiam,amp;Chamefenus,Sterculius,Iunus,Incubus, Syluanus,Pan, Saturnus, amp;Zoroaftes eft didus. Cham Hebrxum eft nomen, amp;libidinem Latinis fonar. ChamefesMacrobio, fine Chamefenus,infamiseftLatine.Promifcua näqueli-.^ bidine laborabat: aflerebatque,nihilvetarequominus vtanceaquas,cummacri-bus,fororibus,filiabus, mafculis,amp;brutis fœde mifceri liceret. Zoroaftes (ideft 'magus) amp;demumSaturnus AEgyptiorum,amp; interDeosiunior ab AEgyptiis eft nominatus,quodin AEgyptoregnauerit.quo nomine eum dehinc nos, Berofi ac Diodorifedatores, non temere appellabimus. Qugd vero hxc cognomina coïncidant, id ex eo fatis manifeftü eft, quod id amp;nbsp;palam «io^cribit Berofus, amp;nbsp;ap-*® probacDiodorus,diimSaturnumexRhcaforore Ofiridem amp;nbsp;Ifidem fufcepiflc refert:quosBerofusChamefenoAtribuit,quiapudeumSaturnusamp;eft,amp;nomi-natur.QuibusprxtereaOftridisilIudepitaphiiincolumna AEgyptiaca incifumj aDiodoroproditum,apertamfïdemaftruit in hxcverba:SumOiirisrex,cui pater , Saturnusfuit,interDeosiunior: cuiSaturnogenerofo amp;pulchrogenus amp;nbsp;pater fuitCœlum. Saturnus igitur AEgyptiusfquilanihaud dubiefuitfilius) Arme-niadifcedens,in AEgyptoinThebaide Chemim fui nominis oppidum condidir, ac deindeTelchinibus (quiRhodii funt) magiaeprofeffionecorruptis, in Italian! circaNiniprimi Aflyriorum Regis initia venit.quaro a feSaturniam appeUatam» magia,auaritia,amp; libidine foedaui r.Quo cognito, lanus anno Nini. 151. m Italiam amp;nbsp;*^ ipftdefcendinvbidiftïmulatatribusannis filiiimpietate,(Macrobio etiamtefte)

cumeo regnauit. Atcum nee improbitati,nccfcelerivllum fieri modu,redadifqj indefperationem tanta tyrannidcltalis,ad peioraetiamimpetumparariconfpi-ccret,euidatandem patientia,ad frangendamgraflatoris vim confilia excogita-uit: placuitque affignatis ei coloniis efterijfn hominem in defertioresfedes able-gate. Turn Saturnus Italia pulfus,Siciliam(vt Diodorus eft author) magno cum exercituinuafit. vbi breui fine vlloferencgotio potitusinfula, regiam vrbem a fe Chamefenam nunciipat.icondidit.Qyix vbi fueritfita,incertum nobis eft.Deinde vt parrum fibi conftabiliret imperium, oppidorum omnium ärces, ac editiora quxqucinfula:Ioca,opercamp;prxfidiomuniens,Saturniaappellauit.Qua nome-5® claturaadfuamvfqueætatem vfosfuifleSiculos,Dio^orusipfeteftatur.Sed quas vrbcs,quxue oppida ibi prêter Chamefenam condiderit, non eft memorix pro-ditum. Firmato Sicilix imperio Saturnus Lihyam occupare ex huiufeemodi caufa aggreifus eft. Potiebaaur eo tempore in Liby^ rcru Hammon Tritonis (que lanuseo cum coloniis mifcrat)filius,qui Rheam Saturni fororem in vxorem acce* perat.Is cum ex Amalthea Dionyfum filium fufcepifler,(qucm in Arabix vrbem Nyfam furtim educandum miferat)Rhea cognito adulterio,reIilt;ftoHammone,ad SaturnumgermanumfratreminSiciliamprofugit, illique matrimonioiungitur. vbi paucis poft diebus ex illo Cererem filiagenuit,qux amp;nbsp;Ifis amp;nbsp;Io dida cft.Subin-decomparatofatisiuftoadvlcifcendaminiuriamexercitu, contra Hammonem 4^ inLibyam ambo proficifeuntur. vbi non longo deinde interuallo Titanumauxi-hisconferto certamine, vitftoriaadipifcuntur, atque Hammonem ex Libya eiedö inCretamfiigant. Eomodo Saturnus Libya, Cyrene amp;Numidiaau(ftus,dum ibi regnaret, ex Rhea forore Ofirim filiu genuit: qui lupiter (quafi iuuans pater) Rcx (aregendo)C5ful(aconfulendo)Iuftus(quiatoti AÊgyptoiufte folus imperauit) Olympiens (a magiftro qui eum docuit) varie didus eft. Interea cum Dionyfus Hammonisfiliusadoleuiftet,regnumpaternum repetere,atque Saturnum cum Rbeaex Libya profligate conftituit. Anno igitur Nini (primi Aflyriorum Regis) 43. confaderatus Libycis, amp;nbsp;Amazonibus finitimis, atque Nyfxis,magnam con-traxit militum manum,logifqueitineribus Libyam ingrelTus, ad regiam Hammo-nisvrbem,vbiSaturnus amp;nbsp;Rhea fe tuebantur,detienit. Cuius aduentucognito, Saturnusingenti amp;nbsp;ipfe comitatu inftrudus,cxtravrbem ei occurrit: cómifloque prxlio,cum ftrenucvtrinque primo congreflu pugnatum effet, tandem inferior faâus,viribufquedifiîfus,in vrbem fe recepit: aenodUjRhea fecum afTumptajVr-bequeincenfa,fœdeindefufusfugatufqueabfceflît.Verum Dionyfus fummace-Rritate eos infecutus afFecutufque cepit: modefteqj vi doria vfus,non vt in hoftes

T )

-ocr page 240-

411 DE REBVS SICVLIS, POSTER! 0 RIS fruiitjfed parentumloco,amp;Ofindem pro filioadoptiuofemperhabuit. PofthïC Nino decedcnte,Ninias eins filius,quem Zemcim vocarunr,Aflÿriorumregno (tefte Berofo^quem fequimur) fuccefsit, Huius anno odauo lanus cum poftaquas-3^0. compleflet annum, fato funduscft.qucm lanigenaeVertunnumappd^^ue- , runr,temploque illi dicatodiuinosctiam honoresimpenderunt. Nee diupolt hxc temporaSaturnus,cumabomnifermeorbe extorris agcret,inBadrianos (qui AflyriisfuntfinitimiJfefe coniulit:quos magia atque præftigiis maximenW deuinxic, adeo vt regni djadema apud cos, Zoroaftrique cognomentum prome-rueri t.Sedamp;Ninias^h idem tempus ad Badrianosfibi fubiugandosaniniuni aa-iecit.Coegit igiturpeditum dcciesfeptics centena milia, equitum du een ta milia) w currus falcatos paulo minus decern milleamp;fexlt;entos.cui, percepta re, Zoroaßes comparatahominüquadringcntoijim milium noimbelIiJegionejinfinibusoc-currit : permiflaque de induftria parte aduerfi exercitus Badriam ingredi, pugna initabodesinfugamverfosfortiterfuperat:quostorisviribusinfccutus,centuni , milibus egregie oppress,diminuit.Sed Ninus cum magniscopiis,acceptafuoruni conftcrnatione,auxilio mox fupcruenit.Sub cuius aduentum totis vtrinq5 viribus inaciemcftdefccnfum.vbivcrmMartepoftatroxcertamcZoroaftcsvidus,me-dia fui m ilitis drage ingSnti animo dimicans occubuit.Ita vidor Ninus regiam vt' bem podea auxilio Semiramidis adeptus, Badrianorü regno potitus ed. Hüciggt;' ^^ turvitxfinem habuit SaturnusZoroades, qui primuspodaquasin Sicilia regna-uit. nbsp;nbsp;Dumhæcforisgeruntur,Sicilia amp;peritia,amp; re,amp;populo non mediocritet

audacd, Cumque plurcscatempcdate padimextarent qui admortaliumvfum varia edent comenti: Geres, quam primo Semiramidis anno in AEgypto exRbe3 natam Saturnus in viuis reliquerat, Odridi fratri nuptaproccra? gigantesque ih-turæ(vt eaa:tate, coquepatrenonedadmirandum)muJicrin SiciliadiuinurnUbi honorem conciliauit.Hordeumnanqueamp;frumentuminagrisfpontecnatatcr' ræ ad corporis alimoniam perpetuo condere,legcfqucad animiculturamSicu-los (qui malisfyluedribus tune temporis vefcebantur,nullifquelegibustcnebatur) prima docuit. CeresIfisAEgyptiis, amp;:Jodcin GraecisappeJlaraed.Nam IfisAE* gyptioidiomace(tede lib. f.Herodoto) Ceres Grxce dicitur.Cuiusinfgnc epi- ’ taphiumin columnaAEgyptiacaincifumnonparumpoderitatiadfidemprodcft inhancfententiam^Egofumlds AEgyptiRegina,aMercurio erudita.QuxcgolC' gibus datui,nullus foluet.Ego fum Odridis regis forpr amp;nbsp;vxor.Ego fumfrugüpri' ma inuentrix. Ego fum Ori Regis mater. Vixitqj annos vnum fupra fcxcentos:qui quidem facili rationecoIIiguntur.Nam vno fupra centum anno fuperaffeDo' donxummemoratBcrofuSjquemquingcntosnonexcedïdèPlin.exCorncliiA-lexandri au thoritate refert. Quod amp;nbsp;cius tempora per Reges Adyriorum a Bero-fofupputata demondrant. A primo fiquidem Semiramidis anno ad primumvfqi Cecropis annum, (quo lafius return apud Adyrios potitus ed) annos,4^o. numc-irant. GumqueCercreraintcrfuidelafiiamp;Cybcles nuptiis,cifque panes triticcos ’ obtulide (cum antea glandibus pafccrcntur) Berofus feri bat : quis non videt earn* 460.tüannosfuidenatam?Quibusd ladum podquinquagefimum regnifuian-num (quotamp;: Cecrops dominatus cd) a Dardano germano fratre interfedum,ad-das,Cererem turn annorumdecem fupra quingentos fuide condabir.ProindeciJ aeæde ladi adconditam abipfo Dardano lafii fratrevdjue Dardaniam , annos fluxide vigintinoucm aderat Eufebius,liquet co tempore Cererem annosvitx fux numerade trigintanoucm fupra quingcntos. Podremo cumpod extrudain Dardaniam annos fexagintafuperfuerif,vnumfuprafexccntosCercremabfol-uideannoscompertidïmumed. ProindeCeres inuentifrumentarii rationem ‘ aemodum non in Sicilia continuit,fedpod Odridis maritiexequias noninutili peregrinarfone totum fere terrarum orbem peragrans,per AEgyptum.Grsciam* que,atquealiaspadïm regionesdidudit. Cuiuseatradirurorigo.primum omniu paucula frumenti bordeiquegrana accipiens,terra obruir;quaefuo temporeenara fru^urn reddiderunt.Rurfus deinde terrægrcmio commida iterum atqiieireruni, aliudatguealiud cü feenoreediderunt.Hoefarpius cum egidec,ia ipatiofumagri tradum

-ocr page 241-

DECADIS LIBER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^

^raftum eo femine occupauit.Qiwd vbi euidentius cfle cœpit, Sicüîi fegetetn b u-^’locondere, deinde herbefcetem colere,poftcaflauammetere,tnturare,borreö ^omponere, mola molere, panem ex farina facere, clibano coquere,coélum de-* tg^^*P®®®”'®^®*’®^®^P®*^“”f-'^®”^®4‘^®f“*f^uius meritireligio,Vüamp;intergen-gt; ‘luxferdlitatis nomine célébrés habentur, de eo fit contentio. AEgypcii enim æi viLimaCererein AEgypto inuentumfibi vendicant. Athenicnlesingenue *^unus Sicnlis amp;Sicula: Cereri acceptumferunt,Siculifque ea caufaamplius Si^atn AEgyptiis fe deuindos predicant. Siculi vero, amp;nbsp;quod in Sicilia nata fit Cc-^Q jdquefitinfulafacra,achordeurn amp;nbsp;frumcntuminSicüia abearepcrtumau« Ruinant.Quæproptereainantiquisapudeosnumifmatibusfiue inæsfiueinargê-æiactis,hordei triticiue fpicis Ædimita fculpebatur. EratCereri Proferpina Pu chritudine infignis filia. Hanc Orcus (quem Aidoneum vocabant^ Epiri Mo-oruniqueRcxcümamorc deperiret,exSiciliarapüit,eamquefibimatrimo-^oiunxit. Ceres connubii ignara, diu filiam anxie perquifitam tandem repperir»' •ncCraecis magna fabulandi occafio prxftita : quoru ludrica non cft vt in Infto-^æfinum reponamus. At Siculi tantis bénéfices incenfi,Cereriamp;Proferpinas iusfifiXjqyQ{,gj^^^p.^j.^ muncris dignitatem facerent,lt;Jjcraccremoniafque di-^et isitatifqueanni temporibusinftituerunt.Proferpinæ quidem,maturismeifi-10 “^?®®^^^*“’oniaacrcligionc,quamaccept!munerisratio poftulabat:Cererive-j ementis tempore,fummo apparatu, amp;nbsp;magnificêtia cxquifita deeë dies feftos eelebrabant.Quorum hxc erat fuperftitio. Pompam celebrem quicesnque vel fa-0^10 velmagiftratuprxftabantjlongoordinefolenniterdeduccbanr.Quibus luiuisordinisviriamp;mulieres permixti, pueriprætereapuellæ candida verte al-tes,ac tempora fertis redimiti, Cereris itnaginem fcquebantur. Erat autem il-nnx matronalis pannis calccamentisqj admodum ruftica, caput coronani piceamamirta,Iigonemdcxtra,calathum femine plenum brachio,finirtra falce e üriamamp;ihaculumgeftans,papaueribus circa earn pofitis(quæferriIiransfunE ymnoJumjdiiasinterarbores pomis onurtas depida.Supcrncadcxtroquidcm j^ *a erelunoapudfuperftitiofosveteresnubiumDea,iq4bribus fata irrigäs,finiftro Vero Apollo radiisfegetes exiccans,piétiquoquc prominebant. Pompaquidem ‘’tnniSjdiirtufœdisobfcœnifque verbis perftrepebat: arbitrantibus Siculis,intern-perantia verborui-n,amp; iocorum lafciuia Cereris ludum mœroremque leuari,que cxrapcuProferpinæcœperat.itaintempkim,quoegreflifucrant,reucrfifacraper-^^^^^“^•Qâæ'rhalyfia appellabantur, quart Cercalia. NamThalyfis Graece Ceres e tLatinc.Eran t autem Cereris xdesfacrx ex rituprifexfuperrtitionis ex tra vrbes mniusfrequenti loco conditç:quo mortales nonnirt ad (acrificia conuenirent.Ea-Suerationecomplura in SiciliafuereCereris templafimulacraque extruda: quorum extra Catanam,Sege^am,Ennam,amp; alias nonnullasvetuftiorcsSiciliaeciui-40 ^^fes velhgiaadhuc cernuntur. Paucis port Cererem annis Ariftæus Athenis onus,pecoris,amp;mellisolcique inuentor,Græciæcum eflcrinfenfus,Siciliam vc-D’t« Quamcüfrudibusarmentifquerefertamvidiflet,incolas eorum vfumedo-wit.QupmunereaSiculis,amp;: iisprxfcrtimapudquosnafcunturolex,huicvcluti f^eocuidam facrihonores funt delati. Sub idem fere tempus Butes Amyci,pu-gilis ludatorifqueoptimi,Melita: amp;: Bebrycæ(quætefteSaluftio Phrygiamaiot cft)Regis filins, pâtre ob ty rannidem a Polluce in cxrtuum ludo interempto, ab imperioBebrycxpulfusfugatufque,Drepanum Siciliæpetiit.Potiebaturco tempore return inca regioneLycarta,opibusacpulchritudinepra:claramulier:cui ab eximiaforma Veneris cognomen ab incolis prouenerat.Hx’cButisamore capta, coniugiicöeofeedusiniit leiqueiundaErycem filium (quem vel ob id ex Bute amp;nbsp;J® Venereortumprodidit antiquitas)enixa ertiquidetundisparentibus a^hiltior in relidum fibi hæreditate imperium fuccertit. Quo fufeepto in vertice métis qui loins Drepano incubât,primumfuorumoperumvrbemaximis vaÜdHîîmifqueob-feptam mœnibuscondidit.cuirtmulamp; montifuum nomen indidit.Lycaft.r deinde marrifubVeneris epitheto in Deorumnumerumrelata:tcmplurtruduraelc-1 ganti,amp; lapide quadrato in arce extruxit. Quod nó folé Erycini, fed vicinx quoqj

-ocr page 242-

XÎ4 CE REBVS SIGVLIS, POSTERIORIS gentcs,nationes,Regef(]^ barban,acRomani deniqs ipfi ccrtatim excoluerunt,at-que auro amp;nbsp;argento plurimum exornarunt.cuius in iis qux de fitu func, memini-mus. Iis rcruminitiis pracclarumEryccnomenapudjncolasadepto, Hercules ex Locrenflum agris traiefto freto Sicilian! venin Sed cumplures fuerintHer- ' cules, omnium gefta,ac tot fabulofa, vniAlcmenæamp;Amphitryonisfilioadfcripfe-runt Graeci,qui vetuftioraad fc omnia retulerunt: amp;nbsp;in fabulis fingendis (atq} hac præfertim) adeo fuerüt licentioü, vt non humano femine vir cxortus,fed hominu ingenio confitlus videawr. Na quid monftruofius dici aut excogitan poteftqua (vtexmukishocvnüiprotulinefatisfit)Cerberum tricipitem canéab inferisHer- w culismanibusfuifleextraólum:cumibinequebrutumviuat animal, nequefub-terraneusaditus vifatur vllus,nequc fubterrifad degentium fedes viuus homo defcendere,indeque poftmodum»rcuertiqueat/’Poetarumfigmentafunthico-mnia, amp;nbsp;ab hiftoria procul reiicienda : tametfi ea in allegoriam referant.Proinde Dmni poetico velamen to detralt;3:o,quis, amp;nbsp;vnde fuerit Hercules quiSiciliam per-agrauit, tyrannifquc earn primus omniü aiïeruit,fide optima explicabimus. Pd' mum omnium cum M. Varro t,^:s amp;nbsp;quadraginta Hercules collegerit,amp; Cic.inüs quae de natura Deorun^funt, fex tantum commemorauerit : eorum vetuftilhmu AEgyptiumThebanum,poftrcmüvero Alcidem Amphitryonis amp;Alcmenxlïliu fuiiïè,authorcs grauilEmi tradunt.Hcrodotus etenim in Phœnicia templum Her- iO culi dicatum,longaquefeculorumfcrie ante Alcæum,hoccfHimul cum Tyrovr-be,conditum fe vidißc fcribit. vbi amp;nbsp;aliud Herculis templum cognomine Thafil antiquiffimumquinque virorumxtatibusprius aPhœnicibus xdificatum repe-rit,quam Hercules AmphitryonisfiliusinGrarciaexifteret.Berofus quoqjamp;Ma-crobius AEgyptium Herculcm interf rimordia humanigeneris, cumgigantibus plenacflentomnia,connumtrar)quem paulopon;Ninum{aquoadTroianumvf' queexcidiumlópra ocbngentoslüpputanturanni)natum , Alcxumveropaulo anteTroianamcladcmreferunt.AEgyptiumpraetereaclaualigne3vfum,amp;peHi-busferinis toto corpore amidum,amp; prima fuiflextate cum arma ferrca(quib.nuc vtiniur) nondumeflentiiÿ.ienta,fcribuntveteres.GræcumveroclauaferrcaroU' p nitum tradunt,quod ca fuerit tempefratequandoLcgibusamp;Regibusfubadusot' bis diu antea iam amp;nbsp;æuo amp;nbsp;ingenio profeciflet. Quocirca Ephorus, Diodorus, amp;nbsp;cxterivetuftioreSjdum vnum HerculemprïBdicant,quipr£cclara non folum in Sicilia, fed per vniuerfum facinora quæ traduntur,fol«sgeflerit, non Alcxum Grx-cum ex AIcmenaamp; Amphitryone filium,(vtfalfo Graeci mentiuntur)fedhuncÆ-gyptiumvetuftiflimum,Ofiridisamp;Ccreris filium,inrelligunt.Nam AIcxusGrar-cusnulliorbis parti imperauit,fedfubEuryfthco RegecumArgonautisnonad gentium dcf'enfionem,fed pcrnicicm,prædamque piraticam exercuit. AEgypMS vero toti fere or bi præfedus, gigantes amp;nbsp;tyrannos, q^i eo tempore in AEgypw, Phœnicia, Afia, Africa, Hifpania,Italia amp;nbsp;Sicilia,graffabantur,cum glorix reiq;ci- ^c uilis conferuatione fuftulic. Accedicadhæc,quod Hercules cognomen eft AE-gyptium,quod totumpellitumGrçcis fonat.quod Graecipofteaex AEgyptomu-tuantes, Alcxo indidcrunt,vt Herodotus tradit. Qt^od a vero non abcfle,cocon-ftatquod Alcmcna amp;nbsp;Amphitryo Alcxi parentes etjf in Græciafintorti,exAE' gyptotarnen fuerunt oriundi.Erycem pr3eterea,qucmin SiciliaocciditHercules , Gery onem in Hifpania, amp;nbsp;Antçum in Libya, priori aerate,ac odingentosfer-me ante Graecum fuilPeannos, fcriptorummonumentisdeprehenditur.Diodo-tusetiam Graecus author,fuae gentis alioqui defenfor acerrimus,Gracesipios priorisHerculisgeftaAleçotribuifleingenuefatetur. A veroigitur aberrant qut Gratco tot egregiaquæ de Hercule iadSturfacinoracontribuunt: cum AEgypnu p ilium fui^eresipfadoceat. Herculesitaquehievetuftiffimus ex Ohrideamp;fCe-rereThebis natus eft : cui Libyco (quod flammiger eft L atinis) noméfuit,cogno* mentum verO)HercuIes,quod pellicum totum, Agnificat. Gig«!ntem porrotun-fcHercuIe,acproceragiganteaqjftatura,optima huiufeemodi rationePythago-ramcomprchendiireex Plutarchorefert AulusGellius.Cum nanqueftadiiHer-culani curriculum,quod apud louemOlympium olim Pifis erar,ducentorum pc*

-ocr page 243-

DECADIS LIBER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^

dumîongîtudinisfueritjCæteraquepoftmoduminGrîEGiaabaliisinftitutactiî to-tidempcdibiis efrent,breuiora tarnen: collegit canto pedis Herculei plantam,qua aliorum/uiflelongiorem, quanto Olympicum eius ftadium proporiione feruata . _ ceteris effet protêlîus. Comprehenfa pedis menfura membrorum omnium Herculis naturalem inter fe proportionem metatus eft : atque ita tanto fuifle Hercule corpore aliiscelfiorem,quanro Olympicum ftadium ceteris pari numero faiftis anteiret: quodadquatuorcubitorum,pedifquevniusaltitudinem deducit He-raclides. Pubercatis annos ingreflus cum omnium f»ae artatis dux forriffimus j^ effet, vtpote manu promptus, fadtis ftrenuus,amp; ad obeundafgt;ericula, laborefquc fcrendos interritus, terras omnes inter Oceanum Tyrannis, qui late eo tempore dominabantur,exucre,amp;fibifuBigere conftituit.Quo animo Afiamaggreflus non multo labore fubiecit. Deinde Africam o«cifo Bufiride in Phoenicia,Typhone inPhrygia, Antæo in Libya Tyrannis, qui gigantes crant, potitus cfti fubadüqj^ tumduabusorbispartibusjcolumnaminfignü vióloriaein Phutca,feuPhaethon-teaaducedenominata regione, pofuit : cui Libya:afc nomenindidit.Subindcin Hifpaniam progreffus Geryoncm,qui amp;nbsp;Chryfeijp dicebatur, totius Iberia: Rcgê, aurió:pecorisditiffimum,Iuperauit.Erant Geryoniliberijres turn corporis rebo-re,tnm deleftorum militum exercitu fortiftimi. quos etiam Hercules ad lingulate ^^ certamêprouocatos,nequid tam nefandi generis fupereftet,fub pugnæ prætextu emcdiofuftulit:atque ita Tyrannis proftratis Hifpaniam omnem fuo nomini fubegit. Vbi fubfticuto Hilpalo Rege, poftmodum anno Balei Aflyriorum Regis quadragefimo primo,nonvnonauigioneearmentum agens boum,('vcpoeta:fa-gt; buJanturJfedmagnisinftruduscopiis ad purgandam etiam Tyrannis Italia pro-perauit: quam decénali contra Larftrygona*, ca:terofque gigantes conflïétu,plu-ribuspra-his fœliciter commiffis tandem adeptus eft : eamque viginti annos paci-ficeadminiftrans, pluribus oppidis exornauit, amp;nbsp;Regem illis Tulcum filium reli-quit.Proinde tot rebus præclaregeftiSjomnibufque in Italia rite conftitutis,tantïi opinionisfulgorem Hercules fibiconciliauit,vteumnonalitcratquc demiflunt 5^ cœJitusmundonumenamplcderentiirvencrarenturq^ic.HincAlcxicacus,quaß depulfor malotum, a veteribus fuit cognominatus. Nee ita multo poft magna claffeexHifpaniafubalt;fta,numerofaquemilitum felcdiffimorummanu, amp;nons altero bonis cornu innixus,inSicihammiferc fub Tyrannis gementem traiccitt Pclorumque appulfus, freciSeylIx amp;nbsp;Charybdis ejiplorata natura, Eryccm ver-fus,cuius eelebre inter Siculos tune erat omniimmanicate nomen, iter litcoreum arripuit: oramque prætergrefli.is, vbi vrbs Himcra poftmodum eft cxtru(fta,pau-lilperconquieuit:ibique remiffis laboribus,adfordesnimias,quasexicinerecon-- \. traxerat,abftergendasaNymphis amp;:cxteris illius regionisaccolis,qui vlcro eius imperio fcdediderant,aquis calidis,qux fulphurcæ amp;nbsp;admodum falubrcs peren-

^Q niteribifcaturiunt,lenicereftrefclt;ftus.Suo deindecumexercituDrepanumvfq5 perrexit,Erycem Regem domiturus.EratEryx (vtidoneifcribuntauthores)ingé-tis{prout ætas illa poftulabat) ftaturse : cuius viribus induftriaq, militari nemo vel pugnacilfimorum barbarorum conferri poflet.Quibusfretus ad duellum ab Hercule prouocatus nihil reeufauit. Locus pugnaeagerconftituiturEtycinus:quoamp;i adcertamdiem vifendi ftu^io incolx accolxquc omnes conueniunt.incampüi qui in hune vfque diem Herculanus dicitur, (vbi amp;nbsp;hodie columna vetuftiflima iaceiis confpicitur)dcfcendunt.pugilcs caeftubus, quos adhuc antique de more ek lorisfaftosMelochiasvocant,quibuslibcrioradiólum cftmanus,pugnamineüt. Hercules itaque in Erycem irruit : hicillum ca:ftu adoritur. ille contra nititur:hiü vimpropellic.vtrinquccertaminisinitiononminusanimis, quama:quis viribus acerrimedecertacur.neque alter exalteriuslaudequippiamdetraxerat:aftantib* auidecontuentibus, acerecHs fufpenfifqueanimisexpedantibus vbina vidoria cederet:adeovarium amp;anceps certamenmodohinc,modoillineprofperum amp;nbsp;exitiabile videbatur. Demum cumEryx cupidius quam cautiuspugnat.,fitinfe'' rior.Hcrculesanimo viiftorexxftuans, claua pilas plumbeasloris buEuIisapptn-fas habenteErycem fraâum incautumque grauiidupercutit, perenflum humi proiicitj

-ocr page 244-

«6 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS proiicitjproicduni proftratumque perimit. Quiluda: pra:eranr,accztcri prof« omnes, qui ad fpcdaculum confluXerant,in Herculis vidonamacdecusmagnis arque eXultabundis confeftim vocibus crumpunt.Quem deinde in vrbemeriu-phantis more inuedum magnificis tripudiis,multis accIamanonibus,omniq5CX-xemonia excipiunt, Regemque vnanimi amp;nbsp;fui exercitus, amp;nbsp;populi voce falutanr, Erycis folum ftudiofis collachrymantibüs mœrentibufque. Inde imperii cura in-Egnibus Veneris tcmplum vidor ingreffus,pcradifquc de more vetufto facris,E' rycis fünusdebitis inferUs noneftpaflusfraudari) fed cadauercius Regio rira ad inontis fpclüncamfufterari iuffit. Qua parentationis cura iuftisEryciperfolutis incolarümfîbifauotcm.odiumquGErycinorum âdgratiamdcdcxic.Pofthzcvo- lO Cataad Concilium multitudinc, imperium ibi a^uo iurc partum abfque vediga* libusilliscôceflîndiftribuitquc agrès,quibusinopesquâ plurimipra:fcntiegefta-te funt leuati. Poftremo iureiurando illos aftrinXit, neminem illicin pofterumRe-gemnifi Heraclidam admittere. His apud Eryccraritcpatratis,Herculesindc mouensomnemlaterismeridionalisoramjCundainordincmfuiquedominatio-nem perluftrauit. AdPachynurgpoftea cumvenifletjVrbera ibicondidit,quant amulierisdcfcbenemcjitx nomine Motyam appellauit:quampofte3Libyci^i Phœnicesincolucrunt. Ortygiam indc profeduscumdcCcrcrematre,amp;Pro-ferpinæ fororis raptu, qux indigenac, etfi fabulofc,rcfcrcbant,didiciflct,lacumq» quofororcum Plutonefucratemerfagt;confpcxiflct,rcmdiuinamiIlisfecit.Etco- j» lonis qui bus facris eos quotannis, ac Cyanen Proferpinz nutrieem colercnt,tra-dicumreliquir. Siciliætotaferme littorali orapcragratadcuidaque,mc(litcr-raneadeincepsingrcditur.vbiprotinuspromifcuamSiculorummultitudineniar-misfineordinc munitamobuiambalyiit:cumquibuscommifi!bpra:lio,aliqu3n’ diu Marte incertodimicans,tandëfupcriorfaduscft:hoftibufquefuperatis Lcu-cafpim,Pcdicratcm, Bufonum,Glicbatam,Butcum,amp;CritidamSicuIorum duces,quorum in rc militari cgregiafacinora etiam Diodori attate pa/fim refereba-tur,trucidauit:partaquc ingenti vidoria,cxfifq; omnibus qui advimproruebat, Leontinos agros petiit: quorum feracitatemadmiratus, ab accolis,quibusa:tcrn3 (uimonumenta ({criptorfiincurianobisincert3)reliquic,prçcipuocultucxceptus p cft. Agyram deinde profedus, ab incolis in Deorum numerum fereferri viuum, quodnulli mortalium accidit,vcl ob id pafruscft,quodcum non procul abvrbe làxofum efiet iter, boucs ciu%lapidibus tanquam carç veftigia impreflcrût,quod ipfi diuinitatis fuit præfagium. Quod totum fabulofum efle, nullus fanxmentisno videt. Atfifortaflîs co tempore excauata lapidumfupcrficics ccrnebatur,velnatura,vel dæmonum vi, aut Humana arte id claboratum cenfendum eft.Prxterfi-dem etenim eft,petræduntiem ad boum contadum ccrzmolliticm itaimitan potuifiTe, vtftatimveftigiiformam reprqfentarct.PorroHcrculcsfuisipfcmani-bus pro mœnibus quatuor ambituftadiorumlacumfuonomincnuncupatum pro beneficio Agyrinæis effodit. Templum prxterea fingularis admirationisamp;raaic- 4’ ftatislolao, (quem amp;nbsp;ipfecodem erroredudus pro Deo habebatjquilaborüfuo-rum amp;nbsp;focius amp;: particeps fuerar,ex quadrato lapide cxtruxit,facrifqueacc^tiflï* mis,facerdotibufquclocuplcrauit:necnon quarlibamcntafingulisannisoircrrér, quos palxftricos equeftrefque ludos, quafquc choreas epulafquc ferui fimul amp;liquot; beri con celebraren t,legc perpétua fanciuit.lolaia hqc facrafqux Hcradeia quoq» appellabantur) excepit infana turba,veluti coclitus décréta:falfaqucdiuinitatis perfuafione dudi,violariftatuta exremoniafque piaculumducebant.Diodorus autem pueros, qui lolai facris initiabantur, comas ex profeflb nutrire ab Hercule cdodos führe fcribit,quoufque opimis vidimis Deum fibideuinxifient.Quod quiirritutp feciirent,elingues primum,exanimcfqucmoxintcrramcorruebanr,ï* neeporeranta cladeliberari,nifipriusfufïïcientibus votis placatonuminevcnia impetraflent.Resfane mira,nondiuina vi,(quxfuperftitiofxreligionisteftis efle nequit) fed dxmonum arte ad hominumludificationem cffida.SacrahzcHcr-culisftatamuItispoftannis,multifqucxtatibusmaximoexomnibusSiciliasoppi-dis mulierum ac virorum conuentu, Agyrenaros etiam vfque ad Diodori ztatem eeJebraflè)

-ocr page 245-

DECADIS LIBER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217

celebrafle, actemplum integrum perftitifle: portamque vrbisquahäfcprodibati Heradeam appeUatam legimus. Hercules confedo Siculx colluftrationis iti-nere,totaquefibi infula fubada gt;nbsp;AEenxi ignis miracula demum cum infpexiflec, traiedo rurfus euripo in Italiam,acmortuo deinde in Iberia Hifpanonepote,anno Altadis Affynorum Regis 19. xtateadmodumgrauis in Celtiberoseftreuer-fus.Vbi cum annos.i9.prxfuiflet,anno gratis fuæ ferme ducentefimo fato fundus eft. Pollhæc lolaus e Sardinia in Grxeiam profedus,inde in Siciliam cum ple-rifque Grxeisnauigauit, diuque earn incoluir. Quo tempore pluresGrxcorö,qui cum co vencrant.locoru amœnitate alledi, fcdes ibi amp;nbsp;ipfi Siculis immixti pofuc-te.Vbicum lolaus gloria pracclariffimus plurima diuerfisSiciliælocis bénéficia, fuiqj ingenii monumenta depofîliflet,têplaplures Siciliæ vrbes eins nomini,di-uinofque honores confecrarunt. Quin amp;nbsp;eiu»colonia,quam in Siciliam duxerar, auicurfuconcurrentibus ad eam barbaris, barbaraamp;ipfaeffcda,admontiü ca-cuminaafperaquefccontulitloca.ibiquehabitaculisrupecffoffis,ladeamp;armen-torum carne vefcentes, proeul a belloru m procellis degebant: quam cu poftmo-dum Carthaginenfes primum, acRomani deinde armis fubigere tentallcnt,nun-quam tamé expugnare potuere : fed libera femper,nullinfquc addida imperio ad Diodorivfque xtatem oraculi refpofo perfeuerauin Sed qux fuerit eorum eo fe-culovrbs,quodqueiniusnomen:fiErbeflus (quxPantalicaefthodic) velfpecuü multitudo non longe a Palazolo fita, non fuir,obfcurum eft; Galateus quoque per ca tempora Herculis ex Tufeo filio nepos, in Siciliam cum coloniis a Tiifco patremilTusperuenitjibiqueconfedic. Sub idem fere tempus, Ilioadhucinco-iumi,eiufqjrebus florentibus, AEoIusHippotx filiusHeraclidarumftirpe pro-gnatus Siciliam tenuit. ClalTenaque Lipamm appulfus,Lipari Regis filiâ,cui Te-Icporanomen erat,vxorem cum duxiflet,infulam a Regedotalem accepit.ad qua fubindeBrutiorum^SicilixquoqueimperiumeiaccelTit.EratautemAEokisfe-ueriorisvitæauthoritateamp;opibuslongcprinceps,amp;:ad humanitärem amp;hofpites /atispfopenfus.aquopleriqueveterumfcribuntRhegiumBrutiorumvrbemco-cedenre Hercule conditam.Biflenos fufccpitexTellt;yora vxore liberoSjmares Ï® fexAftyoehum , Xuthum, Androclem,Pheremonem, locaften ,amp;Agathyr-fum: toridemque fœminas,Iphten, AÉolen , Periboeam , Diarn , Aftycra-teani,amp;Hephxftiam.Proinde prudentiaamp;humanitate adeo apud Siculosprx-fulCitjVtnequeeo rcgnate,ntquedecedente,cumdiuifum inter liberos eflet imperium,arma contra mouerefint aufi.atqueita immortalinominis fuifamaapud cos relióla,in extrema xtate quictiflime deccifit, amp;: a filiis fimul amp;nbsp;Siculis nulla fo-lenni parentationis pompa velut parenti omifla, regie elatus eft.Quo fado filii partis imperio pro hxreditaria quifqs portione luftedi funt. locaftes Brutiis ad Rhc-giü vfque præfuit: AEoliisjnfulis Aftyoehus: Xuthus orx,qux ad Leontinos ver-git,qux amp;nbsp;ab eins nomine Diodori etiam aerate Xuthia dicebaturmræ Siculæ quç 40 ßiariTyrrhenoalluitur, AEoliafqucrcfpicit,Agathyrfus:vbiadpromontoriûcui abOrlandohodieeft nomen,vrberacondidit,quamafe Agathyrfamappellauir. ScdPheremonamp;Androcles regionem quxafreto adLilybxumvfqueextendi-tiir,communiimperio teni|erunt. Non multo deindeinteriedotcpore,amp;non-nihil anteTroianorumexcidiumSolino,fiueextindisTrogo,fiueSiciIiaexpuk fisSolino, fine earn adhuc incolentibus Cyclopibus, (adeo diuerfa eft veterü opinio^ Sicani(quostametfiTimæusindigenas vocet, exHifpania tamen,amp;aSicorl ftuuioSegrahodiedidoproueniflePhiliftus,Thucydides,Dionyfius,amp;cæterifc* refcriptoresaffirmant:amp;aloco,vtiidcmauthores, fine a Sicano eorum rege no-, menfortiti,vtSolinustradit)eLatioquodtcneban|, a Liguribuspulfi,in Siciliam jo traiecerunt.Quam cum inculta,hirtaquc fylua horrefcentem, amp;nbsp;maiorf fui parte dcfertam,fedhumano cultuiaptiffimam comperi(rcnt,fedibusibicollocatisin* habitarunt,eamqueTrinacriamprius ab fui forma denominatamSicaniam voca* uere. Vbicumefferati quam plurimi adhuc homines(quosCyclopumreliquiaS fuiflecenfendüeft)dominarentur,amp;cum eis cententioprimum, moxetiam af-(umptis armis ardens interdum feditio orirctur, macceflorum montiumiugis,d if • ficiliumqj

-ocr page 246-

218 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS dciliumque locorumGribus indagatis dcle(ftifque,adfccuritatemvrbesdbinulli Regi débitas principio aedidcarunt. Cxterum tametd omnem po/Gderent infula, AEtna tarnen frequentiüs igncs euomente,eorumquc agros vitra quam tolerate poterant vaftante, omilGs orientalibus regionibus, partes qux ad occidentem amp;nbsp;meridiem vergunt,petiuete. vbiamp;: pluracondideruntoppida. Quorum Hycca-ris ad mare tumdtum (teftcThucydidc) crat vnum. nbsp;nbsp;Interea Siculigcnusho-

minum in Latio ortum,cum earnLarifpartcm,vbiintericlt;ftopofttemporevrbs Romacftcondita,vicatir»adCirca:umv/^uemontem habitarent, aPclafgisSi Aböriginibus,Gueab*Opicisamp;ÖfcisThucydidi,indeeielt;fti,nonmuItopoftSica- ^^ norum traiedumDionydo Alicarna/Teo, inSiciliam cum coniugibus SC liberis transfretarunt. Erat turn annus a condito murfdo. 4000. amp;nbsp;trecenti ferme anni priu/quam Grxciad Naxum amp;Syreeufas condendas Siciliam traicci/rent,amp;tres

States (quarum quælibet, tefte Xenophonre in iis quæ de a:quiuodS,quartaince« tenarii partem, hoc cft.xy. continebat) 3nteTroianorum excidiüm numerabatur: Alcyone in Argofaccrdotiû anno.i6.adminifl;rante. quo temporeEllanicusduas Italorum clades Sicilian! traieej^e memorat:Elymorum vnam,quosabOEno-triisprofeótos tradit:Aqfoniorum alteram,quinto poft anholapygesfugicntiura: quibus Rex,nomine Siculus,prasfuit: a quo amp;nbsp;ipfi,amp;: iufula quam occuparuut,nomen funt adepti, Philiftus veroanno ante Troianutnexcidium oebuagefimo Si-culos Siciliam transfretafle tradit:gentem tarnen neque SicuJos,ncquc Aufonios, neque Elymos, fed Ligures, cum Siculo Itah hlio t) uce ( a quo funt poftca nomen fortiti)ab Vmbriseicdosfuiirefcribit. Antiochus veto feptuagedmo quincoan-no ante resTroianas, Siculos a Pelaigis pulfos,amp; Siciliam traieciftcrefert. Ca:-terum quoquomodo res ad nominis (èriginem fefe habeat, fans conftat trafuedoJ fiueafe,fiueaDuceSicuIosappeilatos,Italia:qucante extitilTc eultores. Siculi

20

itaque vctuftiflimiltaliqpopuii in Siciliam traielt;fti,Sicanos confeftim armatosco-traobuios habent : quibus tartdem domitis, amp;nbsp;in partes méridionales amp;nbsp;occidentales remiflïs.regionem qü^ ad orientem extenditur,primum incolunnmoxopti-maquæqueinfuliC loCa pc^uadunt, infulamqj ipfam ex SicaniaSiciliam VOCant. V rbes eorum Zanda in freto, Zado eorum Regc authore, amp;nbsp;OrioneafchitedO) 1’ vtpracmcminimus:Catanaprxterea,Leontinum,Syracufx,Nea,Ccntöripe,Le-ghum,Trinacia,Hybla,GereatesnonlongeaCentoripe,HybIamiflorfupr3 Gc-Jam ,amp; plerarqué alix, y t Diodorus, Thucydides,PI«tarchus amp;nbsp;Paufanias refemf-Sed cum Siculi fxpius pro agris cu Sicanis bdlo decertarent, eertö fœdere,amp;qui-bufdam finibus agris ab AEoli filiis (quibus propter parentis pietatem vtriquefc fubiecerUnt)conftitutis,quicuerunt.Extin(ftadeindc AEöIifobole,Siculiadpm-dentiöres viros magiftratum dctulerunr. quo eiienit,Vtopibusatqueimpcrioa(l-eocoaluerint, vtoblitcrata penitusprionappellationçSiciliæimpofitum nomen ratumfirmumqueacperpetuumpofteritatidfecerint.Sedportmodum Sicaniamp; ' ipdeupidinedominandiortainterfemutuacontentione,diuinuicêpraïliiscrue- 4” I tiffimis facbionibufque vexati funt. Motgetes etiam per hxc tempora (vt An- j tiochus tefte S trab. Icribit) in Sicilia traiccerunt, ac Morgentium vrbemadLeó-tinam oram condiderunt. Sub idem fere tempus, ^no abaquis circitcr.icoo. amp;:anteTroixexcidiüm.40.Thebis OEdipodeimperante, CocaloOEboli,/ïuc ( v t alii tradunt) Eupalami dlio, Sicanorum Regc viribus prxccllente, rerumin ea Sicilië parte quxmeridiérefpicir,poticntc,Dxdalus Atheniends regio/anguine ex iisqui Metionidx appellabantur exortus, huiufeemodi facinorecommi/foSi-ciliam confugi t. Calfi, due Talum (vt alii elfer unt) ex forore nepotem arebiteftu-ra præftanrem cum haberet,jnuidiaillum occidit. Quo cx/oinCretam digit: vW , MinoiRçgi ob heroum dmulacra,quæaft'abreilhfecerat,acceptildmusdiit.Sed Thefei poftea cau/a Regem cum olfendiftet, iniuriarum damnatus eft: arque vna 1 cum learo incarcerem conieâ:us,indenauigio illiaRegina fuppeditarojdilfugir, amp;nbsp;in Siciliam ad Cocalum Sicanorum Regem Inydum venir, qua: illi erat regia. Neque hoc Dxdalo exilium dignitatem ademit, fed auxit admirationem,nonii-nifquecelebritatem.Siquidera non modo benigne a Cocalo Rege eftexcepms, fed :

-ocr page 247-

DECADIS LIBER I.


Up

^^^ ibi pluraartis fuæ monumenta edidit.Nam propc Megaram vrbcm arcem in-^^Pugnabilemextruxit, cui Lympetra nomen indidit.Iuxta Agrigetum quoq5 in j^^’peCamicodida thefauroruCocali miinitiflîmûpromptiiariû excogitauic,per-' ®'''tqj:dequopriori decadelatius. Adhxc,inErycemontecditiffimo,ad Vene-^‘^dycinæ templum ccleberrimum miro confilio murum ampliffimtim duxit: S^’osditusperfacilis tutiflimufque eft redditus.vbi amp;arietematireum Veneriamp; ^gt;^ycitantainduftriafufumappofuit,vtviuuspropecrederetiir.Quibus,acplerif-quefingularib.teftimoniistapublicis qua etiampriuati%apud Cocalum Regem, j^ eiufqjAlias,acdcniqueSiculosomncstantumfibigratiæco8quifiuit,vtnemovel extremaquæq5,neduro bellum pro eo libentiffime no fuent fubiturus.Minosita-^ue Cretenfium Rex,cognita ciujÄn Siciliam fuga,ad Cocalum legatos mifir, pofens vtDædalûfibidcderet.Cui cum contunveiusfuiflet refponfum,Minos,qui eo tepore mari dominabatur,multafqi infulas armorum vi fibi fubiecerat,claflem ’ogenté parat inftruitq5,ac contra Cocalum Regem fimul amp;nbsp;D^dalum in Siciliam ®3uigat:incuius fines, obfiftente nullo, copias exponit.Inde RegiS animu tentadi . nbsp;nbsp;gratia,an fottaffis exardefcente ia bello confilii pcenituiflet,legatos rurfus ad eum

expedit, Dædalû fe repetere boftem fuu,amp; Cretæproditorcm.Qiicm fi ex xquo amiceqj fibi traderet,vtmutua interRegesprotuendislTrmandifqj imperiisiura ^^ poftulant,fbrevtcopiis indeabdudisdomü placide reuerteretur, Legatiqüæ in

^andatishabebantjbreuiter,quid Minois conatus,quid vires poflînt,quo tendar, ocliüpræterea periculofum amp;longe ipfi perniciofiflîmû cxponunt:tandcmq5 Co-eakim admonent,vt futura diligenter profpiciat, confideretqj quid fibi imperioqj ‘00 magisconducat, an flagitiofi hominis caufabellum atroxfufcipere,ahfacino-rofuin virum Minoi ad pœnam,vt iura expyfeunt, tradere.Et demû dû integra res état, eum, vtpacem amplederetur,hortantur, nepoftcâoptatam,quænunc fibi Xfltto ofFerebatur,pacem fruftra requireret. Cocalus iis auditis,cum hinc pertina-ccmSicolorum animum ad Dædalum tuendum exploratû haberet, illinc bellum 1101 imminete,bofte in foribus ciîc,amp; tantæ fe moli imparem cognofceret,anceps quidageret,aliquandiuimmotus cofticit. tandem præfentifortunæconfulens,vc wgruenti belle feliberaret, ad fraudé feconuertir.Legatis igiturcomentodolo Dædalû fc deditUrû (quod neutiqua habebat in animo) refpodet.foedüs amicitiaqî l\cgis Rex ipfepriuato hominiiurefcprçfcrrecoraprofert: fédia in Minois ne-ecm animum intenderat. Re^ierfos proinde cum r^ponfo legatos fufeepit lætusj tataque Minoshabuit quæ cum Cocalo compofuerant. Vtrinque igitur miffis amp;nbsp;remiffisintcrnuntiiSjdemumcumnumerofaex vniüerfoexercituiélcdamilitum manu Cocalus fimulatabenignitatc ad maredefeendit. cui Minos exultabundus continuo amp;nbsp;ipfeoccurrit. Poft m utuas gratulationes data acccptaque dextra,fidé futurs amicitiæ firmant. Feedus inter Reges idum eft : inter excrcitusfalutatiô fada* Inde cum ingenti læPitia in vrbe tegiaamice Minos excipitur.Erant Cocalo ^bæduæformalongepulcherrimæ.eas Minoisobfequiis genitoraddixit,futuru tatus(quodamp;euenit) vtiifdemauthoribus hoftem de medio tollerer. Igitur dum Camici plures dies otio amp;nbsp;luxu, amp;nbsp;in Dædalo repetertdoj (quem in medi t'errancis elfe Cocalus edixerat) Minos content,virginum amote corripitur.Id vbi Cocalus animaduertitjcum filiabusîonfiliüm capit,Minoiq5infidiasftruit.ErantihCocalî tegia balneæ ad delicias ihiro ingenio a DædalO elaboratæ.-quibus Minos folis fi-liabusCocali fubferuientibus corpus ablüehdi cohfuetudinem ihducrat. In lus itaque dum de more vltimo Minos refouetur,nilul minus quarn infidias caucus j ä puellisnô magno negotioopprimitur,fiuè(vtaliiperhibcnt)aquæcalida: per tedi j^ culméin balneasab eifdë demiflb influxu,nimio çftu fufFocatur.Comiflb facino-

re,nepatratæ cædisautlloreshaberentur, ftatimob^fleMinoéconclamàht,repé-tinüRegis obitû deflere incipiunt,magno eiulatuqucruntur: tantaqjcalliditatis audacia criminis atrocitaté contegunt,vt fcelüs piétatis fpecie velarent. Ad votes eorûlugubresCocalei domeftici profiliûtiqüos amp;Cocalusipfeverfutiviringe-nii,amp;fceleris author,ne homicidii perfiditeqj infimulaf etür,amp; vt a fc patratum fa-

-ocr page 248-

ip DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS giam euagato, lymphatis fimiles ad balneas amp;nbsp;ipfi procurrunt. vbi Minoem Rege iacentem exanimemqj confpiciût,caufam mords inquiruCk virgines concifisfyn-copadfqs inter eiulatû verbis referont ex apoplexia, in quam repente incidcrat,in balneas nimiscalentes dilapfum obiifle. Cocalus,vtprorfusomnisfufpicioabeo dimoueretur,quaardcntiflimecorpusprofpicit,tangit,veftibusnudatum an virus veftigi ü aliquod ineflet, explorât. Identidé amp;nbsp;Cretenfes phyficorum etiaarbitrio exploratiusexquirunt.Inhanc cura dimidiûdiei extradumeft.Poftreraocada-uere regio curruifubfelliisaureis decenter inftruâ:ofuperimpofito,eiiismanibus parentandum procurarû* Iraq, cadauer regio funerc datum ingentiexequiaruni apparatuprofequuntur,ignifupcriiciunt,cineresmoxpcrufti corporisvmseon- » tradût,amp;demû duplex illifepulchrûfvtDiodofus refert)extruunt : clamvnum, in quo dus offa cinerefqs codunt: cenotapbiû alterû, palam ædificato Vcncrisié-plo,quodmultisfeculispofteriquarcligiofiflïme,vrtemplum Veneris coluerunt. Verû poftea Agragantini régnante apud eosTherone,cum in eodemloco vrbeni conderent,repertij Minoisfepulchrûoflîbus inCretaremiffis demolidfunt.Hûc fine Minos anno a condito mundo (vt fupputat Eulebius) 4000.in Sicilia Rex ha-buit,dûnimistemcreDædalivifäinfedatur. Cocalusperado parenrationisoÆ-cio,Cretenfes milites a(Jconcioncvocat,eofq;prius mœrentes circuit,mox ad in* colcndä Siciliam impenfius cundos pluribus hortatur. Cuius verbis incenfi Cretenfes, Regishumanitatemliberalitatemqjexcipiût:amp;quoniâSicanisairuciierar, fpreto in Creta reditu in Sicilia confedcrunt. Quorum plurimi vrbem aCamico p.m.fcre.xo.diftantem condiderunt,quam adefundo eorum Rege Minoamap-pellauerunt. Cxteri ab illis dilfidentes, littus aliquandiu meridionale peragrarüi, tandemque in loco natura fatis munito, vtpote faxoló colle,vrbem amp;nbsp;ipf fibiftru-unt,quaafonte influente Engium voAuerunt. Etlixquidcnr duæprimaCra’CO-rum vrbes in Sicilia furrexcre. At vero etfi Regis ia milites in Siciliaperftiterint) morte tarnen Minois cognita, Cretenfes rad (idquodfuerat)dolo cuminrerem-ptum,omnes prêter Polichnitanos amp;nbsp;Prxfios, magna clade armifqueforrnida-' bili ad vindiótam vfque in Siciliam concurrerunt, Camicumque vrbem magna vi aggreffi,natura:artilque v^bis munitione fruRratifunt.Ea enimdura obfidione i per quinqjannosnequiequaexpugnata, tandêcómeatus inopia depulfifcedeca-ftris re infeda abiere,necnó in Italia: oram têpeftate difiedi naues omnesamilere* Quocirca fpem omnem in Cretam redeundi plane fibi ademptam videntes,niu-ratonom ine fclapyges amp;'Mc^'api os appcllarunt:atq; Hyriam vrbem in Italia ton-didcrunt, vtferibit Herodotus. Dædalus autem in Siciliane,an inSardinia,quo lolausipfum accerfiuerat,an potiusinItaliadiemfuum obierit,incermeft. Poft liæcLaomedontcTroiæimperante,amp;pauloanteincendium,virquidamvtignO' tinominis,itanonobfcurifanguinis,arege iniuriarii damnatus, cum tota profa-pia præter Alias virginbs,capitc plexus eft.In virgines nähque cum amp;nbsp;ob fexusamp;ob astatis infirmitatefæuireindecorü fœdumqj Régi vifum eflet,procul inde afpor-tandas mercatodbus plerifque Ilio profedis commifit,fupplicium illis vltimum,ft madatis deelTent, interminatus. Naui igitur vna virgines,amp;incerdnominisado-iefcens, illuftri tarnenamp;ipfc Phrygio genereprognatus,Siciliam(confilio,anvi pelagi,incompertum) adnauigant, inq; earn partem qfia: Drepano eft conternn-na,qua amp;nbsp;Sicani adhuc habitabat,appulfi,in agris inter Sicanos fubfidét. Vbi ado-lefcésalteriusvirginuamore capt’, eafibicónubioiögit:filiuq5exeafufcepit,quC qd* inter agrariosamp;caprarülyluas fit cditus,Ægeftünominat.Qid inter Sicanose-ducatus,cû primû adoleuit,parentib. orbatus,a Priamo Laomedotis in regnu fuc-Ceftbre reditü inTroia impetrat.quo cü pueniftet,quib.eflct maiorib.genitus,edi- ' xit.Gédlibus ftatim nepotis fwbiit memoria,lineamétaqj patris 3gnofcunt.adqu^ cum conuenirent amp;nbsp;paren tu ætas, amp;nbsp;exilii tempus,a fuis gratulanter,necminoria cæterisTroianis ftudio excipitur.Subinde decemamp;feptédies xftiiialcantefol* ftitiu capto Ilio, AÉgeftus vna cü Elymo Phryge regia ftirpe nato, fugafaluté fibi quotes,trib.cü nauibus Sicilia aliquanto prins qua AEneas aduedus,in littus Sica^ norum iuxta Crinifium fluu.egreditur,agrifqj vicinis fedes ponit.Sicaniad nouï

-ocr page 249-

DECADIS LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;231

claffisaduentumoccurruntjÆgeftumacElymumTroianænobilitatisprincipem •niignemquam bcnigniflime amp;nbsp;in hofpitia amp;nbsp;in agrorum partem accipiunt.Inter-ca^neasannopoftcaptaTroiamprimOjqui.2o.poftfolftitiumdie(hoceft.8.Ca- ' icndJul.) incipit, claffe profuga Italiam nauigans, circiter autumnale aequinoftiu perHellefpontuminThraciam cum fociisaducólus, ibitotam eamjeommora-tuseft hyemem,quo amp;fufciperet ex fuga reliquos,amp;pararee ad nauigationem ne-ccllaria.Quo facto Epirum vcnit:vbiEpirotæ complures,PatroprastercaThutius io ^^™ ^^Ufiorumn5 contemneda manu, ei fe itineris inftituti comités ftefte Dio-nyfio) addunt. Quorum Epirotæ, lonioemenfo mari, ad earn Italia:0ram qua: MagnaGræciadicebatur,app!icat^es,Iaborumperta:fi,Epirum reuertuntur,Tro-lanisamp;TliuriiscumÆneacurfum fequentibus.Siciliam igitur veris initio, freto petagrato tenent. VbiPatro nouaodarumrenfm cupidine duâus,rcliôtoÆneâ Alontium circa earn oram qua: Æolias refpicit,in edito colic fitam vrbem cum focus incolnit. Æneas vero,vt V eneris tern plum inuiferet,fecundante vento Erycern verfus curfumtcndit.Vbiamp;ineosTroianosincidit, qui ad Crinifium.H.pâulo ante cum Elymo amp;nbsp;Ægefto inter Sicanos infedcrat.fuius aduentu cognico, Elymus amp;:Ægcftusadlittusoccurrunt. Quospoftmultosvtrinqq^queftus, acmutuaco-gtatulationemÆneasadfedesibiTroianisinftaurandas hortatur.Eoque moni-tiiduasvrbesadCrinifiumflu. amp;nbsp;agrosvicinos vterquefibivnam condunt. Hæc AEgefta, (quam proinde Latini Segeftam dixerunt) altera Elyma a conditoribus nomen eft adepta.Ibique AEneas, quo citius ex vrbes accrefeerent,per byemem ftcundo poftTroix excidium anno cum fociis manfit:conditifque vrbibus,ex ea ƒ toianorum multitudinc quam fecum adduxerat, fiue vt iadatis mari fludib. ex-niDeretrequiem,fiuevtxgriexbalncarumvA],qua:ad Segeftamfunt,conualefce-fent,due obincenfas a mulicribusnaues,(vtdiuerfa eft authorum opinio^ aftbeia-uitcmefque adfcripfic. Sub idem ferme tempus Phocenfes ob varias calamita-^^•^ j *^'® Libyam tempeftate,ac deinde in Siciliadclati,accolx ido cü Troia-nistodereacceflèrunt.His igiturcoloniis Troianicasvrbes, acScherametiam jo vicinam habitantes, omnesvno nomine ab Elymipra:^antiaElymifunt appella-

0. Abneas deinde fuorum fucceffu lx tus, amp;nbsp;templo Erycina: V encris quam re-hgionflimeculto,pretiofifquemuneribus donato,amp;Eryceetiamcoloniarelida, qui cumaliis etiam Elymi funt didi,ibique ad eius maritimum agrum(qui a Bona-gia hodie nomen habet) geniRare amiflb, Tyrrhenomari Italiam ad Laurente ap-pulfusagrum,fecundo poft Ihum deletu m anno peruenit. V bi ido cü Latino Rege federe,amp;accepta agriportione,dudaquc vxoreLauinia Latini fiJia,vrbéibi condidit,quamab vxorcLauiniam appcllauit. Dn hæcaTroianisin Sicilia geru-tur,PhccnicesacLibyci in Siciliamcommuni claffe traiecerunt:occupatifqj pro-montoriisPachyno amp;nbsp;Lily^xo, ahifep paruis inter Africam amp;nbsp;Siciliam interiacé* tibusinfulis,oram Siciliæ quæad Aquilonem vcrgit,ncgotiandi cum Siculisftu-dio etiam funt adepti. Poft Grxcorum vero in Siciliam aduentum,inde receden-tes,Motyam,SoIoentum amp;Panormüm,fÏnitima Ely mis oppida,trans!atis eo fedi-busincoluerunt,freti tumElymorum focietate,quam fœdcre pepigerant,tü quod locusillc exiguo traiedu dilj^t a Carthagine. Eodem ferme tempore poft capta nimirumTroiam Meriones Cretenlïs,amp; cum co ex Creta infula complures claffe inSiciliam(voluntate,an maris cxcurfu delatiincertum) ad Engium vrbem appel-luntur. Vbi ab Engiatibus eorum cognatis humaniter amp;nbsp;hilati ftudio fufcepti,pro ciuibusprofugi,prodomefticishofpites adferibuntur. EthæcquideminSici-liaabinitio ad Troianorum vfq; erroresa Barbaris funtgefta. Quorum maxima J patsfcriptoruminertia,amp; temporum iniuriaanole’s dcfideratur.Niinc tempo-rum ordoexpoftulat,vtdeGræcis,quiSiciliam poftcacultu,mo^-ribus, lingua,amp; vrbibus maiorem in modum exco-luerunt,differamus.

V 1

-ocr page 250-

»3* DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS DE G R Æ C I S, Q_V I S I C b liamincoluerunt.

C A P V T I I.

8© Ö S T occupatâm igitur a variis nationibüsSiciîiain, nemofuitqui y folus in ea imperium obtinuerit: fed magna ex parte fingulis vrbibus ^finguliimpêritabant Tyranni. Reliquæ ciuitates libéra: fuarumRe* ^ rLimputflicarumjqualercunqueen'entiConferuatiohidefenfionique operam dabanr.Quo enim tempère Artaxerxesfqui amp;Longimanus eft appellatus) Perfis dominabarur,Romani veto a Confulibus régi cœperunt,Sicilia a populo (vr author eft Cæfaiîenfis Eufebius) regebatur.Eoq5 rerû ftatuanno ab orbe condito (fi rede Eufebius fupputat) circiter. 4400. amp;nbsp;poft Siculorum ad-uentumtrecentefimo,amp;:multopoftTroianumexcidium,GræciSiciliamtraiice* re cœperunt. Quorum poftCrctenfes, primiChalcidenfes ex Eubœainfula,Hip' pobatisChalcidem metropolian vrbem (tefte Ariftotele) moderantibus,Theo‘-dis Athenienfisdudu» a Thucydide, Strabone,amp;Paufaniaperhibentur.Enini‘ ueroTheocles curfupelagi ventorumque inSiciliam adus, vifafoli feracitate, mortaliumfolitudine,ac pulchritudine loci, innouandarum rcrumeupidifatcæ pertrahitur. Athenas igiturregreflus, cum duesfuosadmutandasfedes Au d re nequiret, Chalcidenfes,Iones,amp; Dorienfes nadus in Sicilîam reuertitur,amp;Naxu vrbeminorafretoadiacentiadangulumqui aliquatenus in mare procurrit,(vbi hodiearxeftSchixon appellata)condidir,amp;incoluit.Vbiamp; Apollinis Archagerç templumaramque magno ftrudur«ornamento extravrbêextruxit. Cuiusora-culumdeinceps Græciantequam Siciliafiueadbeilumgt;fiuead negotiûaliquod peragendumfoluiflent,facrisplurimislibaminibüfquefrequentabant ac vénéra-bantur. Sequenti deindeannoArchiasCorinthiusHerculisgenerefatus magna Corinthiorum, ac Dorienfium qui Zephyrum fpedant, manu fccumaddu-da , e Corintho ea quarg ex Plutarcho fupra retulimuscaufa,inSiciIiamvenit' Syraeufafque in Ortygiam ab AEtolis primumyamp;r trecentis poftmodumannisal'’ Siculis habitaram vrbem, elafte applicuit : camque copiis ibi omnibus expofi-tis, magna incolarum ftrage fada, militari manu capit, Siculosque qui e prx-ho fuperfucranr,indcilt;gt;meàiterraneaSiciliæoppiflaexpulit. Erat tumea folaSy-raeufarum parsmœnibuscinda, quæ Omothermon ab AEtolis, Ortygiapoft-ea ôe: Nafos Grxee , Infula Latine vocataeft. Quam tum folum Siculostcnuif-fe cxveteribusconftat. Mox ei nouo incolatu,crefcenteque in dies multitudi-ne , Acradina , Tycha , amp;nbsp;Neapolis partes funt additte : quibus in earn, qn^ poftea fuit, magnitudinem adoleuit. Et hæc fecun^a fuit Græcorum inSiciliâ vrbs. Quæ naturali duorum pórtuum commoditatc,amp; agri fœlicitate,breui maxima return ac imperii fufeepit incrementa. ita vt Syracufani non modo dignita- ’ te , fed principatu quoque cæterosantecellerent : BarbarofquC omnes(quiSi-culierant,Sicani,amp;: Morgetes, plurefquealii,quianteGræcos Siciliamtraiece-rant)maritima infulæ loca attingere nonpermittetgnt,fed in mediterraneaeos depulcrann Vnde euenit vt duo in Sicilia eflentimpcria,Siculorumvnum,quod folum medirerranea poflidebat : cuius regia vrbs Trinacia fuit : alterümSy-racufanorum , quod latiflime poftea etiam extra infulam ad aliquot Italiæamp;i Grædæ regiones, ac vicinas etiam infillas propagatum eft. Sed ad inftitutura redeo. Septimo anno poft Syracufas a Corinthiis occupatas, Cbalciden-flum pkirimi Leontinum ^rbem a Siculis multis ante annorum fpatiis cxtrir-dam h^bitatamque , Corinthiorum addudi exemplo, armis aggrediuntur,J* amp;nbsp;fuperatisprælioSiculis, atque in mediterraneaabadis.incoluerunt.Eodem-que anno eiufdem gentis co'mplures ob inclementiam cœli Naxo difcedentes Euarcho duce, Thucydidi, fiueCatano eolonia: dudore, vtaliiicribunt, Ca-tanam vrbem a Siculis ebnditam adorti non magno labore capiunt, Siculi$ etiam inde in mediterranea retniffisi Sub idem ferme tempus e Megara

Græçi2

-ocr page 251-

DECADIS LIBER

^35

Græcixvrbe Lampis colohiam Megarenfium ducens in Siciliam venir,amp; adPan-tagiäfluuium Brucam hodie didu confedit,ibiqs oppidum nomineTrotiJû codifie. Quicum Chaleidenfibus poftmodü apud LeontinosRemp. adminiftraret,a

• Leontinis eftexadus.Iccirco Thapfumpcninfulamnonmultum indediftantem petens,oppidum eiufdemnominisineacondidit.Quo pofteadecedenteMega-renfes Thapfo profeéli, fub Siculorum Rege, cui Hybloni nomen erat,amp;s qui re-gionem prodiderat, Hyblam Siculorum vrbem ibi propinquam occuparunt: quampoftea a fuapatria Megaram dixerunt. Sed S^nno quadragelimo fu-j^ pra centefimum poftHyblam a Megarenfibus occupatam) Duce Pammilono-uaexMegansGræciæeorum metropoli accitamilitum manu,SclinunteminU-tere mendionali fitam vrbem, amp;^ Phcenicibusconditam, pullis exea regions conditoribus,inuaduntamp; occupant. Sedamp;H^lapoftquama Megarenfibuseft babitata annoquadragelimoquintofupra ducentelimum, aGcloneSyracufaru Rfgeincolisvrbeamp;regionedepulfisfunditus eft deleta. Anno vero poftca-ptasab Archia Syracufas quadragelimo quinto, A ntiphemus e Rliodo,amp;Entimüs exCretafocietatisinito foedere, coloniam Rhodiorum, qui Lindii fuerant,legi-busDoricisimbutam,amp;:Cretenlium,inSiciliam lt;Æxerunt:vrbemqueiuxta Gdç flu.oftium Gelam fundarunt.Sed amp;nbsp;Geloi ipfi annocentefimoferme odauoa fuis primordiis,ducibus Ariftonoo amp;nbsp;Pyftilo, Agrigentum vrbem,datis etia eiDo-ricislegibus,códiderunt.Syracufani quoqj anno poft Syracufas occupatas feptua* gefimo Acras inniuofis montibus oppidü,annoq; dein nonagclimoCafmenam vrbeminplanitieædilicarunt. Prætereaamp;anno centefimo trigefimo quinto Ca-metinam vrbem ad littus meridionale, ducibus Dafcone amp;nbsp;Menecolo,condide-runt.Sedamp;iidem Syracufanipaulopoft EnyaminvmbilicoSiciliævrbem ædifi-caruntCumani fub eadem ferme tempora ex Cumis (quie eft in Opica Chalcidi-cavrbsjperSiciÜæfreai prxdatoriis nauibusgrairantes,ZanclaminfretoaSicu-lisquadringentefimo quinquagefimo circiter anteannoconditam,parüonego-tio pullis incolisoccuparunt.Sedamp; poftea ab eiufdem gentisPerietcCumano,amp;: Cratæmene Cbalcidenfe ducibus,fuperueniente bominum multitudine,comu-ni federe cum maiori tutela eft habitata.Qup tempore Zanclçi adeo floruerunti vt Himeram vrbem dediida ab Euclide,Simo,amp; Sacone colonia condiderint.Cu quibus plures Chalcidenfes,amp; Syracufani etiam venerunt.Interiedo deinde non italongo tépore,quoapud LeinosÆncas Syluiusrggnare ceepit:Heraclea in Si-ciliaaDorieoLacedçmonio conditur.Sed libet paulo altius eius originem repete-re.Euryftheo in Lacedæmonia rerü potiente, Heraclidarü genus (quod ia inde ab initio celebrc,amp;apud Spartanos in fumma veneratioe vel ob id femper fuit,quod exHerculefatuminSpartavrbefloruit) inPelopónefum defcertdit, atquefcDo-nenfibusimmifcuit.Exhis Anaxandrides Leontis filius vnusfuit,quifororisfilia invxoremduxit.Quxcum*extremaftehlitatelaboratet,ncEuryftheipropagode-bceret,abEphoris(quiamp;:Tribunierant)optimltibufqueeiconceirumeft,Vtnort repudiata priore alteram fuperduceret. exqua fuo tempore Cleomcnem filitim /ufeepir. Quo nato, amp;nbsp;prior concepit. Cui parturienti, ne vtcrum mentita partum fibifubiicerct,cuftodes airederunt:iifqueteftibusDorieürnprimum,pofteaLeo-nidem,acdemumCleomb?otumedidit. Mortuo Anaxandridc,etfi Dorieus ger-manosfratres amp;nbsp;confilio amp;nbsp;militia longeantecellerct, Regniqs vel ob id lummam adfedelatumiriconfidcrct:EphoritarnenCleomeni naiu amp;nbsp;mentis inopiama-ximo fuccelfionis legitimo iure coadi intiiti fane Regnum tradiderunt. Qiiocir-ca Dorieus indignum fibi prxlatum molefte ferens, adduci non potuit vt in Spar-ta permanens fratri fubiieeretur. coque impetrata a ^artanis colonia, inconfulto Delphis oraculo,in Africamdelatuseft. VbiadCinypemiuxta flumen löcümfi-bidelegit tota Africa pulcherrimum, amp;; ad futurs vrbis fpem aptilfimuni, quemqj arteamp;prafidio munitilfimum etiam reddidin At tertio vix exado anno ab Afris amp;: Carthaginenfibusfoede indepulfus, inPeloponhefumrediit. Cui Antichares vir EleoniusexLaiioraculisconfuluitjVtinSiciliain Erycis regione,quæ Heraclidis lege ab Hercule ob interfedum Erycem padagt; amp;nbsp;non Barbaris, a quibüs teneba-

-ocr page 252-

X54 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS tur,in Hcrculis honorem debebatUr,Hcracleam vrbem conderet.Quoille accc* ptoDelphos nonimpiger ad oraculum(proutfiiperftitiofægentismoseratjcon-fulendum fefe côtulit.cui cum Erycis regionem Pythius polliceretur, fumpta,quâ patata pro Africa rcpetenda habebat,clafle,cum TheflaJo,Para;bate,Celea,amp;Eu' ryleontecoloniæSpartiatarumdeducenda:SpartiatisducibusDiodoro, amp;Chi-lonc Athcnicnfi PaufaniæjLacedæmoncfoliiGnSjamp;haliam præterucdus Sicilian tenuit.VbiregioncmErycisquamprimûdeclaracaprogenie,fcfededentib.acco-lisadcptuseftzatqjintert^grigcntumamp;Selinuntemad promontoriuinquodCa-^ put album hodiedieitur/uper minis vrbisMinoæ vrbem côdidit,quâ ab Hercule Heracleamappellauit.Qua rationeperfuafi incolæ, vrbisHeracleæ Herculéau-thoremconditoremq; predicant. Eavero, remuante ibidem Dorieo, adeobteui coaluit,vtCarthaginenfes vel inu«lia,vel metu,nequando Heraclea viribus auda ob vicinitaté Phœnicû deleter imperiu, exciti, focia arma cum Egeftanis iumple-rint,magnifqi contra earn copiis confpirauerint. Qm fradis bello Hcraclidis/ï-fifqs Dorieo. Theflalo,Chilone,Celea,amp; cæteris S partiatis ducibus,vno Euryleo* te excepto, capta vrbe euerter^nt. Earn tarnen non multo poftSelinuntii induda fuorumcolonia reftitr^runt, quam Pythagoras deindealTumpto Monarcbi2n* tulo adminiftrauit. Sed amp;nbsp;ipfam Euryleon, qui folus Spartiatarum ducü cladis fit pererat,colledisvndiq;Heraclidarumreliquiis,aSclinuntiis veteri nominilcgi-busq;reddita,Minoamq5appellatamaggrcflus(fublacoPythagora) magna vi re-cepitjSelinuntinosqj a monarchiae iugo aderuit. Quam tarnen ipfc poftmodü cu inuafifler,aSelinuntiis in feditionemadisin ipfo louis Forenfis templo,adquod confugerat,antearascófo{rusinfuofanguinccorruit. SubindeZaclçinô multo 'poftZancIacondita,amp; Olympiade^cptuagefimaprima, cuScythes OEnycinus

RcxZanclævrbiimperaret,milTisinIoniânuntiis,IonesinPulchro Siciliælitto-re,quod ad mare Tyrrhenü vergit, ad noua condenda vrbem inducere conantur. Qualegationeex loniis Samii folum,amp;: lonii quidaaPhcenicibusamp; Medis vidi, cuniCadmo Coo,ScythxCoorumTyrannifilio,quiTyrannidemCoornmapa-tre acceptam iuftitia per^iafus fpóte in medio vrbis renuntiauerat,aditerfefevr-1 bifquedecretæftudiumparauere.CumqueadZephyrium Locrorumpromoto-riumfquodnollraxtacevulgo Spartiucntumappellatur) applicuificntjZanctó cum Scythe eorum Rege in vrbis cuiufdamSiculx (cuius nomen fcriptorumin* ertiaintercidit)obfidioncmcxierant,ftetcratqucaomodo Zancla vrbsvelobid prat fidio vacua.Inuaferat per ea tempora Rhegü Brutiorum vrbis, quxpaucorum poIitiapriusregcbatur,Tyrannidem Anaxilas Cretinisfilius,quipaternumge' nusadAlcidamidem Mefi'eniüPeloponnefiacumfy.Poli.tcfte Ariflot.)rcferebaf. Is cum Zanclxorü odiolaboraret, Samios hortatur vtPulchroSiciliæ littore ne-gledo Zancla vrbem virisdefertam fibioccuparent.Qui,vtperfuafifuerät,Zancla, in qua amice fuerant recepti, violata fidc adoriuntur,atqjnullo laborecapiut. Re cognita,Zâclæi ftatim foluta obfidione,aduocatoqjHippocraris(GelçTyrani, Gelonisfratris)auxilio,ftatim adZanclâviolatûqjhofpitiiiusrepetendumaduo-Iant.Q^oamp;: Hippocrates fine mora,deledacûmilitfimanu,adfimul3tasfuppetias cótendit. Vbi amp;nbsp;ipfe difFradafidcin Zaclæosirruit,captCiqïScythen Zanclxora Rcgé,amp; Py thogenê eius germanu fratré, in oppidum Sicilixlnydum Gelx vici-num, quod fuæditionis erat,relcgauit:Zanclæofque poftmodum,padacum Sa-miisprædæ totius acagrorum æqua portionc,Samiisprodid!t. quibusamp;treten-toseZanclxis viros patritios,quos captiuos tenebat, ad lanienam tradidit.Illive-ro nefarium facinus horrentes,vitam captis libertatemque donarunt,Zanclx oc-cupationefatis iniuriæfadum rati.Quamdeinde libere veteribus exutam colo-nis cum fuis infedere, Scythes autem Zanclæorum Rex, effradisvinctilis Inydo fugiens, Himeramprimum,acfubindein Afiam,ad DariumRegem confugit.A quo benigne fufeeptus, iuftiffimus omnium ob id iudicatus eft, quod cumantea cxorato Rege in Siciliam abiifrct,rurfusnunc vltro ad eum rediifiet.Protrada igitur apud Perfas multos annos vita , fenex tandem deceifir. Poft hancSa-miorum proditionem anno ferme decimo gt;nbsp;inter Samios, amp;: Rheginos, ac

Anaxilatn

-ocr page 253-

ÖECADIS LIBER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajj

Anaxilameoruai Regem,odiabellorumque enam initia non parUa fubortafunts itavcAnaxilas perta:kis confiliiauxiliique,qnæadZanclaminuadendam Samiis dederat,eofdempellere in animo ftatuerit. Ciiiusinftituti occafioneMeflenios complures Peloponnefiacós populäres a Lacedæmoniis fuperatos,amp; patriasfe-desrelinquere CLipientes,pollicitationibus alle(3:os,inSamiorum iniuriampro-fligationemque Anaxilas ad feeuocauit.Eoque impulfuGorgus Ariftomenis fi-liuS)amp;Manticlus magna cumMeflenioruramultitudine inSiciliamtraiecerunn Cuinquibus Anaxilas communi Marte Zanclam teveftri mantimoque bcllo 10 aggreditur.quainbreuiobfidioncexpugnatamfunditusdeler,eiquead.p.m.no-uam vrbem fubftituit,quam a fuaamp; fociorum patria, Peloponnefi fcilicet Meffe-na,exrind-oZancla:nomineMelfhnamappellauit. Quam deinde Manticlus,alter Meffenenfiu ducum,extra mœnia Hercul» tcmplo magnifiée fua ipfius impê-faconftniÓto decorauit ; in quo eredus Hercules vifebatur, Hercules Manticlus nominatus. Anaxilasquoque Rhegiioppidi adminiftratione Micytho Choerifi-liofpedatilTimxfidei feruo relida, noux vrbi ampliandx totus incubuit.Enim-ueromagnaprudentia confpicuus falutares legestulit,nee quiequam, quodad defendendum honeftandumque ciuium fiiorum ftatum pertmere vidcretur,vn-quam prætermifit. Quo eftedum eft vt hinc ex Sicilia,inac ex Italia ad Mefianam jQ frequentandamturmatim homines confluèrent.eaqucadnaruralisportuseom-moditatemacceffione,mœnibusetiam circumquaque acpropugnaculis eredis, phuatorumque a:dificiis,breui coaluit,amp;in pulcherrimx vrbis forma redada eft. Poll liæc Anaxilas Cydippam,TerilliHimerævibisTyrannifi!iam,vxoremacce* pit.quæduos ci peperit liberos. Sicigitur cumpluresaGrxciscoIoniæ in Sicilian! eflent dnélæ,amp;plures maritimx vrty;spræclaræ ab eis efTent condiræ, mu* tiiaquecumSiculispoftmodumconfuetudincvfiiquc complures quotidie Grç* ciinSiciliamn3uigarent,mutato nomine,proceffuxuiomnesfuntSiculi appel-lati.Sedamp;Siculiipfi,barbaraomiiralingua,Grxcamdidicerunt.quaomnesdein-cepspublicetantaconftantiafuntvfi,vtGrçcæadhucSiculorumpaflimnonpar* jç ui nominis fcriptorumvariæobfcruentur voces. SeddçTyranis Sicilian poftu* latordovtloquamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

DE TYRANNIS SÎCILIÆ,

Cleandro,Hippocrate,amp;Gewone, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Gap VT III* BIciLiA ab initio incredibili Tyrannorum prouentu longe omnibus orbis regionibus feracior,abinitio hominum monftragignere confueuit;qux potius a Tragoedis deflenda , quam a fcriptore re-ccnfenda funt.Hinc Cyclopes,Lxftrygones, amp;nbsp;Saturnus:hincpluri-mi deinceps in eiusfinu,eiufquedeliciisenutriti,efFeratçmentisfae-uitatem in ea exercuerunt: quofque inopinatum robur prouexir, vberum cius 1a-defaginati,eius vifcera recaleitrando difcerpferunt. Porro Sicilix ciuitates cö oligarchia Grxcorum te^ipore regerentur, anno mundi. 4^47.amp;ante vrbem conditam.64. Phalaris inter Grxcos primus Agrigentum Tyrannideinuafit.qua nonfinemagnociuitaris ciuiumque potentilTimorum txdio amp;: difcrimine,adue-nammque miferandis fceleratifque cladibus,annosfecundum Eufebiutriginta vnum,fecundumaliosnonnuliosfexdecim,crudeliflimevfurpatam nomultomi-jQ tins finite coaduseft,dü aZenone nequicquacoiurationis authores cruciatib.ex-torques,aTelemachoRegixftirpis iuuenefaxisobTuitur.Decuius adminiftratione vitaq^iatifli me priori decade memorauimus. Sed nodiuturnaaflèrtisbxcli-bertasfuit.poflmodumenimeam Thero,ibidemrefumptacirca annum roundi 47oo.Tyranide,perrupit. Quo têpore amp;nbsp;Panxtius Leontinu, amp;: deader Patarcus Gelain Icruirutem fibi fubegit: qui poft feptimü Tyrannidis fux annum a Sabyllo viro Geloo interemptus, non indignum fux vitx exitum fortitus eft.Sed eo mor-

V 4

-ocr page 254-

tjtf DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

tuoHippocrates frater eius Gclx fufcepit imperium. Cuius ftatim initioCalli* poIitanos,Naxios,Zancl^osSó Leontinos bello ]aceflïuit:accos ferme omnes, Gelonefâtellite fuo (quem ob ftrcnue deinde operamnauatam equitumpræfe-duradonauit)amp; AEnefidemoPataico ducibusfuperauit.Barbaros quoqueplu-rimos fiix ditioni fubiecit. Pugnauit quoque Hippocrates cum Syracufanis, quos cum adflumenElorummagna ftragefregiflet, eorumcomplures ex primonbus cepit. Quos ramen) Gorinthiis amp;nbsp;Corcyrxis intercedent! bus, hac lege dimifit, vt Camerinam,quamdeletenafcdeferuerant,ei dederent. Quam in redemptio-nispretiumlibereaccyptam Geloorumimmiiracolonia,quibusarma,viaticum, amp;nbsp;agriportionem viritim aflignauit,continuoreftituit. Q^ibus rite conftitutis, w return fcptennio potitus Hippocrates, dum coRtra Siculos anteHyblam cogno-mentorainimam confligit,in ipfo|)ra:lio abboftibus peremptusgloriofeoccu-buit. Dum'ba:capudHyblamgerûtur,Syracufævrbs,quæeatempeftate popular! nominemodcrabatur, potentioribus nobilioribufque popüli ineptum regimen deteftantibus, fadaconfpiratione, inpaucorum amp;nbsp;optimatum regimen (quod GræceAriftocratiam vocant) defciuir. Sub idem ferme tem pus interfedo Hippocrate,Gelon Gelævrbis imperium fibivfurpat. SedlibetexHerodoto pau-cis eius primordiarecenTere.Gelon exOEcctoredefcendit.Fuerat OEcetorex infulaTelo(quxRhoduscft)oriundus,quiduaLindiis Gela conderctur,airum-ptusnon eft. Cuius ramenpofteriinteriedo rempote Deorum inferorum facet- *^ dotes in GeIaperfeuerarunt,oriundiaTeline ex propagine OEcetoris,quieos Gelois quibufdampet feditionem in Madorium vrbem, quxfita eratfupraGe-lam,telegatis,nullismilitumcopiis,fcd folisDeorum inferorum facrisfretus,in Gelamintroduxit. OEcetorigiturDigomenem habuitfilium. qui etiaex fcquatuor genuit liberos,hûcGeloncm,Hieronem,Polybulû,amp;:Tbrafybiilum.Scribût Timaeus amp;nbsp;Diodorus, quod Gelon, du m puer admodum eflet, amp;nbsp;in ludi liierarii veftibulo libellum manu tenens federet,lupusaccedensdemanueiusrapuit.At Gelon magno clamore lupum infecutus, maximum tumultum excitauit.Quo ludi magifter, ac pueri omnes, qui centum ferme erant, commoti,vt Geloni fup-petiasferrcnt,armafuftefquetumultuarieperdomum in qua erant, quxtebant. 5® Sedinterquxrendumdomus folutis contignationibuscorruit,acpuerosomnes cumpraeceptorepcremit. ira Gelon a lupoferuatuseft.GelonitaqueDinomenis filins cum in bellis quæ Hippocrates geflerat, praecl^riffimum nomen eflet ade-ptus,demorien$ Hippocrates ob res egregie geftas Euryclem amp;nbsp;Cleandrum fi-lios ei reliquir. Is vero cum Geloi afideliberorum Hippocratis defeciiTent.fub tutelæprætextu cos prmliovicit ac fubiecit. Qviafortunainfolens faâus,pupillii hæredi tare fraudatis, ipfc Gclæ dominatû fibi vlurpat. Subinde cu pleriqj Syracu-fani patritii ordinis, qui Gamori dicebantur, ob contenrionemmagiflratiisa plebeamp;fcruis, quiCyllyriinominabantur,coniuratilt;ïnc fada eiedi in Cafmc-namvrbem fecelfiflent, Geloninauxiliumabeiseuocatus,magnamilitum ma- 4® nucoada,eosabvrbe Cafmena,fubadaplebe amp;:fèruis,Syracufasreduxit.Quo | fado adeo apud eos illius nomen inualuit, vtei Syracufas aduenienti vno cÓfenfu vniuerfitas amp;nbsp;vrbcm amp;nbsp;feipfam dederit. Arque hoc pado Syracufarum imperium primus omniumfolus Geloneftadeptus,annofecunflo feptuagefimx fecund^ Olympiadis Hybride Athenis régnante, vtPaufaniaslib.6.teftatur.quotempore DemaratenTheronisAgrigentinorumTyrannifiliamvxorcmaccepit.Gelóigi-tur,occupataperhuncmodumSyracufatum vrbe,Gelam,quatenebat, Hieroni fratriconceflit,ipfeveroadSyracufasmuniendas atqueornandas totum fcdedi-dir. Ideoqueeaciuitas eius operaconfeftim excreuit aepropagataefl.Nam Ca-P | merinaabeoinfolenterdeficrentedeleta,CamerinæosSyracufasadduxir,ciuefq; adfcripfir.'Geloosquoqj complures Syracufas habirandam tranfmifit.Mcgaren-fes præterea, qui réméré bellum contra cum mouerant, fuperatos,locupletiflimos quofque amp;nbsp;belli authores Syracufas traduxit,amp;ciuitare donauit.Plebem vero, quæbelli motifuerat expers,Syracufas in vinculis addudampcr Siciliam vendi-dit.Eubœam etiam Siciliæ vrbem, quæ ab co fide amp;nbsp;officio recelTerat, armis eui-darn euer-

-ocr page 255-

DECADIS LIBER Î*

*37

Asm euertit. Cuius proceres (plebe prctio profcripta) Syracufas etiafh inèoleré voluit.lure etenim Megarenüum amp;nbsp;Euboicorum plebem a proceribus diuifir^ quodplebisconcubcrnium proceribus fxpenumero fcireteïTe perniciem. lisica-quererummomentisamp;Syracufæ vrbs maximafufcépic incrementa,amp;:GeIóno-bilitatis,adminiftrationis,authoritatifquecommendatione,pra:clariffimiTyran= nitadomiquaforis nomen eftadeptus.Cuiusresnihiloinferiores quamGræco-rumamp;belloamp; pace vulgo cenfebantur ferebanturque: erfi difciplinarum libera-lium(cefteÆliano)fueritexpers.Bellicçverovirtutis,in»periifuiprincipionoob-fcuraexéplaedidit.MortenaqsDoriei Lacedçmoniia Carttaginenfibusamp;Ege-ftanisinterfeólifvtmemcrauimus) vlcurus, bellü cotra Egeftanosmouic. quib.cü Cartliaginêfes auxilia mififlent, i^fc fuppetias ä Lacedæmoniis amp;nbsp;Achenienfibus poftulauit. Qinbus negatis, folus ipfe in acie eg^eflus, longe ampliffima vidforiam contra hoftes obtinuic. At cum fubinde Xerxes lundo pontibus Hellefponto Grædæ bellum inferret,ad Gelonem Lacedæmoniofürh amp;nbsp;Atbenienfium legati venerc,auxiliaaduerfus Xerxem petituri.Quitusquäm turpem in fimili caula regt; pulfam ab eis paffus fuifl'et,prius ad dedecus recenfcns,ducétas mox triremes cum vjgintiarmatorum milibus, equitum vero duobus, fagittariorum totidem,feren-tariorum totidem,leuis armaturae totidem, amp;nbsp;funditorum totidem,amp;: rei frumen-^^ Urixquantü cundis Græeixeopiis effet vfqueaddebcllationcmneceffarium,ea ° legepollicituseft,vt vel maritimo vel terreftriipfe pfæeflet cxetcitui.Qi^m con-ditionêlegatis prædidis reeufantib.dicentibuiqi milite, no duce Grçcos indige-re;fubridensGelon, Vos (inquit) Atheniehfes,qui apud vos imperent, nô qui pageant,habetis.Abite igitur bine quam celcrrime, amp;:veftris vrbibusbocrenun-tiate:Verexannoillisexaruit. (hoc adagic^ubindicans, fuum exercitümpræci-puumcffeGræciçflorcm,acrobur. Qpi fi illis deeffet, defuturum quoderat În pumis habendum. Ver enim praftantior eftanni pars: quo fublato , ne annus quidemdicimeretur) Hocrefponfonuntiiacceptoprofeai funt. SedGelonad-uertens quod Xerxis vidoria fibi pcriculum foret, vbi primum cognouir,eum HeWeipontum tranfmififle ,Cadmum Scythæ fiIiumjCoum,hominum iuftiffi-inum,cuintribustriremibusmultaquc pecuniamifit adobferuandum quocafü-raeiretpugna:vtifiXerxcs vinceret,eipecuniamfuo nominetradcretümul, amp;nbsp;terram,ac eorumlocorum aquam, quitus in partibus Grxciæ ipfe imperabat:fin Græcifuperarenc,pecuniartïrurfus reportaret. Caj^mus in Græciam profedus, vbiGræcos uaualipugnafuperiores,Xcrxemque cüm exercituretroceffiffe co-gnouitjamp;ipfe cum omni pecunia, prout in mandatishabebat, in Siciliam ad Gelo-®®”i®^ccuerfus. DumhxcSyracufisagcrcntur,TerilIusCrinippifiliusHime-^■ælymnnuSjaTherone AEnefidemi filio Agrigentinorum monafeba, magrio exercitu, magnaquevi ab Himcraeiicitur,imperioquepriuatur.EratTerillo Hi-40 H^^æ° ^’^^^'^^^ ZancIæTyrannusgener,vtdiximus.Is vlcifcendi focerigratia amilcariHannonis filio, Carthaginenfmm duel ingenioamp; militia prxftantifli-^o,(qui3patrequidem Carthaginenfis, a matrevero Syracufanuserar,vtHero-otusrefert) filiosduosobfidesdat:quibusPhœnicum,Pœnorüm,lberorum,Lî« 'gywum,ElifycQrum,Sardorum,amp;Cyrniorumtrecenta miliacontraTherone,amp; a icrmo Himeræ imperiumreftituendum abeoimpetrat. Quo cognitoTheron viriumacceffione etiam opus fibi ratusGelonemgenerum in iocietatem e-nocat. lundi itaque Theron amp;nbsp;Gelon Hamilcari obfiftere pergunt. Hamilcar “aquecumcopiasomnes terreftresnaualefquecoegiffet, Carthaginc cuducetis ongisnauibus,ac trecentis onerariis foiuens,dum Libycum mare nauigat,fubor-.Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;marisvinauesomnes, quitusequitescurrufqs vehebantur,ami-

«• andemque coadus procella PanormiporturÄ applicuit: turn vidoriam in naanuIe habere confidens,poftqua maris fæuitië euafiffet. Verebatur ettnim ante bemaris ternpeftas claffem omnem prorftis abfumens,holies metu amp;nbsp;periculo li-eraret.Refotis igitur triduo militibus,inftrudifque omnitus quæ maris agi ta-tioconcufferat, contra Himeram terreilri itinere copias educit, adnauigantè itconac pariter affequente daffe* Vbi ad Himeram ventumed, bina cadra iüu-

niri

-ocr page 256-

ijS DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS niriiubet: altera maritimo,pedcftrimiliti altera opportiina. Turn naucs longasm terramfubducit, eafque foffis, vallo , amp;nbsp;ligneomurocircumagit. Caurapedc-ftris exercitus invrbis confpedû fronte aduerfa conftituit, municione a nauai vallo vfque ad colles vrbi imminentes produda.Poftremo partead occafum ipe-ftantemuriitionibusvndiquecircümobfefla,commeatum omnéex onerariisifl terrain expofuit. Expeditiones in diucrfa ex Africa amp;nbsp;Sardinia ad frumentaS^ commeatumeXercitui deferenda dimittit. Rebus igituritaparatis,ipfecum ro-bore exercitus,mox ad pfemocria vrbem inuadit.CuiHimcrenfium agmen tumul-tUarieftatim occurrtt. SedHamilcar primo impetu eospervimfudit:pluribuiq, cæfis intra mœnia compulit, Atque ea dadesad frangendos Himerenfium animos perterrendofque non parum valitura videoaturmifi Theron,qui prxfidiod-uitatemtuebatur,cognitafuorumlt;repidatione,hoftiumqjvimfufpiciens,extein-plo ad Gelonem repernuntios dcclarata,Syracufis fuppetias exciuiflet.Qualcj gationeaccepta,cum quinquagintapeditum,cquitü vcroquinqjmilibusfquosia paratos expeditofqj ad oem euentum habebat) GelÓ magnis itineribus Himeram aduolauit. Cuius ftatim prxferjfia afpeftuque turbati obfefTotum animi refedere, atquein melioris fortui^ fpemeriguntur. Subindecaftraiuxta vrbem locar,folh-queatque aggercmunit.Quo fado dam équités contra barbaros,quosianituni corn meatus amp;: return omnium ihopiapalantes vagofqj per agros turmatimfinc ^^ ordine in pra:damcoegerat, nihil minus qua Grecos metuentes,dimittit. Quiamp; in incautos hoftesirrüentes,ex abrupto occupant, paruonegotiofuperant, co-rumque fupradecem miliahi vrbem captiuos ducunt.Hacprima partavidoria, authoritatem,quam fibiapud confœderatospcpcrerat,fociorumquefpem,qiios iamex pauore incontemptuludibriwmqs hoftiu conuerterat,fortunxqj apphu-fum,quibusintrcpideconfl:antiq5 pedore vticceperat, profequitur. Vrbisigtor portas,quasprx metuinimicorü Theron munitionib.obftruxerat,in hoftiumde-fpedum aperiri,aliasqiprxtereapateficri iubet. quibus fibiad emergentes occa-honcs patere prxfentanea commoditas videbatur.Et quo fuis animos faceret,in-firmiflimum quemqueh(ifhum,quosper excurfionesdeperat,prxfertimexauxi-liariis,qui nigerrimi eranr,nudatumin confpeêlu fuorum militumproduxit:quo- ) rum vilitate amp;nbsp;formx,amp; ftaturx,ad audendum prouocarentur.quod amp;nbsp;euenif. namconferto pofteaprxlio,fuorum fiduciapotiusquam viribus autnumeroad-iutus, Carthaginenfesingemiacrnemorabiliclade^ffedos egregie docuit,qua-tum efletininfolcntiavanoquenumero fpei ponendum.Neque enimueroeofa-cinorecontentus meditariinfuperfecum acfcrutari cccpit,quibusartibus totam hoftiumlcgioncm eludcrc,copiafqucomnescitrafuumdifcrimen pofletcuertc-re. Primumitaque denauibus eorum ingenio abfumendis tentatum conCliuffl fuit, quod fi fuccederet, amp;nbsp;de hoffe adum fore,amp;:j’erum omnium fummam, • belliquevidoriam fibi inmanusdaricertoconfidebar. Neevotocuentusdefuit.

Siquidem ffatutodie,quoHamilcarNeptunofolennibushofiiisdemorefacrifi- ’ caturus erat, ab cquitibus Gelonis interceptus nuntius,qui ab HamilcareadSo-loenrinoslitcras ferebat, quibus eo die quo feripferar, équités prxcindos eimit-tecent,adGdonem adducitur.QupexaminatOjpercqptoquehoftiumconfiliOjad flratagema fe parat. Cumquedics facrificii inftaret,equitesexfuisddeófi/nmos, Solocntinorum ritum habitumque mentitos, nodu ad circumuicina loca kiftra-daemittit.Quibusiniunxit,vtillucefcenteadnauaIes hoftiumftationesaccedat, fequeaSoloentinis foeiis mifrosfimulent,acfimulvt intra valium amice fuerint admiffi, fado impetu Hamilcarem obtruncent,mox ad naues incendendasir-rumpant.Cum hisetiam expjoratoresinprxiacentes collesdimittit, vt,cumpri‘ mum intra hoftium feptareceptos fuos équités confpexifient, fignum extollc-rent,quo équités in cadra hoftium ingrcHbscertum fibi fit indicium. Igitur illu-^^ cefcente, vbi omnem exercitum parauit,efpecula fignum a fuis,quosmifcrat, prxftolabatur. Equites fub folis exortum ad naualcs Carthóginenfium copias (vt iuffum fueratjperuedi, ftatim intra munitiones a cuftodibus nil doli veritis proSoloentinis foeiis recipiuntur.Ingreffi repente in Hamilcarem facrificantem irruunt,

-ocr page 257-

DECADIS ItlBÈR t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^9

irruuntjinterfacradeprehenfum trucidant,poftea ex arisinnaues ignein iniici-unt,acomniahoftiumcæde,amp;incendiofœdant. Exploratorcs, vtierant inftru-Óti,codem tempore patratæ rei Gelonifignum extoliunt. Gelo,confpeóto figno, confeftimcumotnniquamparaucratmilitumacie , contra Carthaginenfcs citato agmine progreditur. Phœnicum duces, vbi Siculos ad fe venire vident,ftatini armacxpediunt, amp;nbsp;contra occurrere pergunt, collatifque fignis pugnam ineunt. lelavitrocitroqueperuolant, vir virutninuadit:vainque clamore fublato, vtraqs alterno impetu in alteram concurri t acies: v bique cæfoMim clades editur: diuque j^ anceps cruentumque bellum geritur. Interea flamma in nauss late arque in altum correpta,mukacuni fumi nebula erumpcns,Carthaginenfium omnium oculosa pugnaadid quod effet mali incerti^ue periculi iramincns,conucrtit.Qui vbi Ha-ntilcarem ca!fum,nauefque incenfas accipiun#, aduerfo amp;nbsp;inopinato gemino ca-fuperculfi,animoacviribusconcidunt,amp; in fugam vertuntur.Græciaudentiores fadi, ad certain vidoriamlæto clamore in barbares incumbunt, fugientefquein-fequuntur.Etquoniam Gelonisediâo cautumerat,nehoftiumquifpiam viuus caperetur,fœda ac miferabilis barbarorum lirais committitut. Nec ante finis fuit cædendi,quam centumamp;quinquaginta boftium niilia occubuerunt. Reli-qua ornnis Carthaginenfium multitudoin locumquend^am naturamunitum fe-fcrccipiens,nonfpe vidoriæ/edin mortis vltionem,confettisanimis,collediiq; viribusacerrimerefiftunr.Sed vbiloco arido feconclufos vident, cogentefiti ad deditioncin compclluntur. Herodotus diucrfum quid a Diodoro de morte Hamilcaris tradit.Refert nanque non dolo a Syracufanis enecatum,fedinacie vidumaconfpeâu ablatum, nec vfquam deinde gentiû aut viuum aut mortuum ampliuscomparuiffe.Carthaginenfes veto vaduntquod,dum barbaricuniGræ-cishocprælioab aurora ad crepufculumdimicant, Hamilcarin cafiris facrificas, cumfuos infugamverfos vidit,fcfeiningentcm pyram viuusiniecerit, atque ira combuftusecôfpeduomniumfublatuscuanuerit. Porto interea dum pugnac acies,amp;Carthagincnfiû omnia ignicorripiuntur, hoftefque iamfereomncs vel cæfi, vel captiin Gelonispoteftatem veniunt:naucs^iam flammis cundæper-iere, exceptis viginti tantum,quæ incendiumremiseuaferant.Quæetiam cum cxfufaaciebarbarorum pluribus(quotquæque capere potuit^ perfugis repletæ, verfus patriam vêla verterent, in medio pclagi atroci maris tempeftate fuborta,o-mnesin tranfuerfum abiere.amp;x quo naufragio vix pauci parua fcapha ereptijCaf-thaginemnuntiitantæcladis peruenere. Gclon tam infigni viôloriajCæfis videlicet vnicaacie tôt hoftium millbus,quotnunquam anteaimpcratoricuiquâob-tigiffe memoriæ eft proditû,præclarifîimi ducis non modo apud Siculos,vcrû etia apudomnesGræcorumamp;f barbarorum nationes nomen eft adeptus. Carthagi-nenfes verofuorum audita tarn ingentiftrage,adeoconfternanturanimis, vt nil ^Q tutumfirmiimquefibifupcreircamplirisrati,no(ftesdiefqucvigiliis domi incubèrent, cuftodirent, mœnia curarent, ac fi Gelon cum vidore fuo cxercitu viólor amp;nbsp;ipfeiamiampromoenibusexpedandus effet. Ludu praterea publico Carthago ob interfedorummukitudinem innumcram repletut. Gelon itaquevidorfo-lutaaciead vidoriæmuniaanimum intendit,acturn équitésfuos,tum milites 0-innes,eofque præfertim quildamilcarc occiderât,ampliflîrnis profccutus eft mu-neribus, vnicuique pro mentis praemia difttibuens. Hoftium fcledafpolia plu-raHimerx templis,pleraqj Syracufanis Dcorumædibusferuariftatuir.Reliquum omnecumcaptiuorumtutbacomputatum,inmilitum fociorum capita procu-iufqueordinemilitix militibus centurionibufque diuifk.Siciliæ vrbes captiuos, ^^ quos fibi forsdedidit, in publica. R. P. opera dedicariint. Agragantini,quibus tanta deditiorummukitudoobtigcrat.vtplerifqsquingentiannumctarétur^in vrbis ïdificationem, agrorumqj cultus feruorum more impendcrunt. Quorum ingens numerus in publicum relatus, ad lapides cædendos eft addidus. Exquibusnon Deorum modo maxima extruxere templa,verum amp;nbsp;aquatdudus fpedabilis ftru-duræ miriq;artificii defoderunt,a Phæaee viro Agrigentino,qui operibus ftruen-disprxerat,Phxacos appellatos.Conftruxerunt ciiam eifdem opens Acragan-tini

-ocr page 258-

14° DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

tini Geloni,amp; öb memoriam tam infignis vido riæ,amp; ob delicias, pifcinam ambitus ftadiorum feptem,de quafatis in Agrigento diximus. Gelon pöfthæc dimif-fis au3tiliis, amp;nbsp;A naxila Mellanenfium Tyranho in libcrtatem affetto, firmataqj cü co pace,Syracüfasreuertiturtanumerofocaptiuorü comitatUiVtomnis Africa in Sicilia hoc prælio capta videretur^ Ibi vero Sicularum vrbium,Tyrannorumqj, qui Carthaginenfiüm partes tutando eumofFenderantJegati confeftimadfunt: detredatiq5 a fe impetii veniam petunt,amp; quam facillimc im petrant. Pœni quoq;, veritineGelonelatust^pingenti vidoria Carthaginemcü exercitu traiiceret, legatos cum rerum^omponendarum poteftate adeummittunt:quosadeobeni- ,5 gnetecepit, vt ftatim conditiones has illis propofucrit : vtabftincrentdeinceps Saturnofilios impubères facrificare,vt duo afgentitaictorum milia ad belli fum-ptüs refarciendos folucrent, amp;nbsp;v^duas prxterea naues ei inftrudas in fœderis fignum mitterent: quibus receptis,nihil ipfis deterius metuendu foret. Pœni prêter fpem impetratapace, conditionesalacritcracceptant: coronamqj auricentü talentorum pondo Damaratæ Gelonis coniugi, quit ad pacemimpetrandamfans eis patrocinatafucratjVltroofFerunt.Numiima deinde in aurum aifabre fadu, ab cius nomineDamarateumêftappcllatum,decem drachmas Atticascontinés: quod SicuhPentecont^Iitron, hoe cftquinquagintalibras,dixerunt. AtGelon iam tempus eflepoft impetratam bellis pacem ratus, quo fuorum in feanimosex-15 periretur, comitiaedicit, mandans omnibus, vt armis accindiloricatique Syra-cufas adueniant. ipfe vero non folum inermis,fed nudo etiam corpore,folo redus pallio,inconcioncmprodiit. Vbitumvitamfuam pcrccnfereomnem,fingulafç resafefortiter geftas, bencficiacpergaSyracufanos accurata orationc caufisvni-cuique adiedis declarate cœpit.Cüipqj fingula quxq5 nutibus fignifque apertiifi-mis totaconcio primucomprobaflet,moxfublataomniu voce,Iartodamorebc-nefador, liberator patriæ, amp;nbsp;Rex Regum confalucatur,principacufq5 publico co-fcnfutotiusSiciliævltroeioblatus.Ç^emtamenillefumma alàcritate vultusco-ftantiaquereeufauit. Cuiusfadimagnitudine in vehementiorem amoremper' tradi Siculi, (quippe quod eum populi quam monarchia: dudiofiorem cognofee- 50 rent) huiusrefponfi moi?umentum,eredo in Iunonistéplo,quodSyracufiseriit, Gelonis nudo fimulacro,adieda illi inferiptione quoqi paraphraftica,falt;dûegre-gium déclarante,imperpetuum fui animi teftimonium depofuerunt. Turnvero conciohe foluta,rebufq; co^ipofitis,eforo difceflîi,reiqüe âd acquum bonumq'JS adminidranda: multo qua anteaddidior, amp;nbsp;modedia fingulari,clemétiqjnatiirî gratiam fibi omnium,acfingulorum etiam voluntatespriuata fibi munificents deuincirc magis magifq; in dies condituit, quo vel publica authoritate,velpriu3tä gratia vnumqucmquelibiobnoxium redderen Nccfacrarum etiam rerumeu-ramneglexit. Syraeufis nanquefubinde Cereris amp;nbsp;Proferpinætemplaexnianu-biis fpoliifque hodium fummo ornatu, miroqj artihefo, ingenti impenfa conftrU' ^ xit. Tripodem quoquefexdecim auri talentorum pondo, mira arte elaboratuffl» Delphos mifit,Apollinique pro gratia numinisamp; bene gedæ rei referendacotro-borandaque confecrauit.In Enna praterca Cereri templüædificareccepittquo“ tarnen extreme fato præpcditus,rcliquit imperfedum.Scribit etiam Duns Samt' uspod hanc vidoriam apud ciuitatem Hipponiurft locum ædificade delicûsiæ dgnem,lucoamp;pulchritudinecelebrem,acaquisirriguum:quem Cornucopia'” appellauit.Iamquefuboptimo Principe pace parta, vedigalibusrcbufqi ad vfui” necedariis Syracufani operam dabant:quo tempore Athenis DemodhenesPt?' fedus,amp;Roma: Fabius,amp;L. Mamercus Confulatumgerebant.PaxmagnaSitquot;' liamhabuit;datu communiJegibus optimis compofito,comparataqueGcloiii^p dudio vedigalium rerumefbe ad vfum omnium fingulis quibufque ciuiratib. co-pia.Sedbe Syracufani defidiaotioc^ marcefccrent,eos tanquam in expedition®* ad agros colendos,amp; fyluas cædendas ducere folcbat:eaq; arte munus plantation^^ longo bello fepultum, velut ab inferis reuocauit: tum agros amp;nbsp;cultu feraciores, ornatu iucundiores reddidit. Septem tandem annis rede gubernato impcquot;” graui morbo correptus, cum iam de falute dcfperaret,nec haredem rdinqnc*^

-ocr page 259-

DECÂDÎS LIBER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

Hieronifratri natu maiori Regnum Syracufanum confehfupopulitradidit,vo-lenfqueplcbis fcita inuiolatafuo excmplo feruari, .n fuo corpore fepeliêdo, acer» nmointerdido ftatuit,ne IcX de fumptuum in pompas imminutione édita viola-rctur.Itatandem quiete difceflit, amp;nbsp;in vxoris agrum loco nouera turrium a re ipfa 3ppcllato, ducentis ftadiis ab vrbe di(ï)to,elatus turaulatufque eft. Vbi pauco poft temporeSyracufanus pópulus fepulchrura infigne,rairificiquc opens cxtruxic/i-tulifqueheroicisGelonis nomen cxtulin QuodpofteaCarthaginenfes, cura con-lo traSyracufas maximaviveniirent,diruerünt. Agathocl?s etiamSyracufarü Rex,

lUiorcamp;ipfedemorcuiGelonisduvtuSjturresipfasfoIosEquJuir.Sednecpublica '-atthaginenfiunifimultas,nequ^riuata Agathoclis prauitas,neque ternporum ^*s,Gelonis vnquampotuerunt apudSyracufanos memoriamgloriamqüedele-ïe.Mirumquoddam de Pyrrho Gelonis cane Philiftus amp;nbsp;Plinius mémorise tradi-aerunt.Vbi etenim canis demortuum vidit Geloncm, amp;nbsp;in fiammas vetufto md-remieftum confpexit,feipfitin in Regis rogum iniecit,amp; fecum exarfit.

DE HIERONE SEN4ORI, ET

to

Thrafybulo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

C A p v T ÜÏt

lERoNpoft Gelonismortem,reliqüorum fratrum maximus natü,' Syraeufarû Rex fufïïcitur,defun(fto fratri fupramodü abfimilis:quip-pequiininexhaufta inexplebiléque auaritiam immanitatemq} ex-tremeprocliuis,ab omni lionefto egregioque facinoreprorfusfue-’ . rit alienus. Firmatonanque ibiPrincipatu,curaPolyzelumfratrem natuminorcmfmjjjjja. apud Syracufanos exiftimationis ede confpiccret, veritus ncadluaradignitatemminucndara,imperiumque labefaiftandum tandemeua-p acrer.inüdiisi!lun^Qj.^yp2fgß.^fQit, Primû igiturmilitesconduótitios,cxulefque quam plurimoSjad corporis fui vrbifque euftodiam deMgit.dein Sybaritanis,qui a ^rotoniatis obfidebantur, implorata auxilia mitrurus,dclcélæ militum manui Po-yzclumfratremexconfilioprseficitjVtintcrpraeliandum a Crotoniatis abfume-tetur.Polyzelus, dolos fratris prouida fufpicionc fubodoratus, præfedüra renuir, ^quead Theronem Acragarftinorum Tyrannum fcuius, poft mortem Gelonis, lt;^tiiaratam filiam vxorem duxerat)falutem fibi fugaquæfiuit.Sed Hieron fugié-^minfequituv,atquead Polyzelum perdendum fecomparât. Quo fadoiratus nero,indignabundufq;, contraHieronemexpeditionem educit. Quod bellum pauIopoftSimonides lyricus poetaHicronis ftudioGffimus diremit: tantxque in-J2'^eosconcordia:fuitautlTé)r,vt affinitate quoqucardiusiungerentur, Hierone 40 ^neronisfororeminvxoremaccipiente. IntereaThrafydaeusTheronisfilius, 4';'iapatfèpoftCarth3ginenfiuminfignemcladem,Himer6nfium Prxfeftus co-^tutus fuerat, cum licentio fi us aduerfus eos fe gererct,ciuium a fe animos aucrtin ^icum querelas contra filiumapud Theronem proponefe non auderent, ad «æronc, que contra Theroic exercitü inftfuxiffe ftiebat,Iegatos mittunt,Thra-’ynçiiiiuriasenarrant,conqueruntur,auxiliû expofcunt,vrbemfimulamp;feocscu cocontraTheronëptofelt;fturosoffcrunt.Hieronöccafionemna(ftus,quaTherö-^ifegratificaturum,atqueita Polyzelum fibi deditumiriarbitrabatur,Hiraeréfcs ^otuqj confilia ei da prddidit. Illc diligenti prius inquifitione fada, vbi ea orania ^etaefte eóperit,Hieroni fe primû amp;nbsp;Polyzelum fratrê conciliat:deinde Himeré-jo ‘^tjui ab eo defciuerat,quorum maxima etat multit«do, comprehenfos vno die oumesnecariiubet. Qua lahiena Himera vrbs cultoribus remanfit exhaafta. Sed fheron Dores,aliafque ex Græcisgenres,quotquoc habere potuitcolonos,eo deduftoscities adferipfit. Q^ omnes prudenter Remp. adminiftrantes, ad odo amp;quinquagintaannosfœlicipropagineprofccerc,quoufqî vrbsaCarthaginen-fibuspoftmodumfundituseftdeleta. Et ex eo tempore ad Diodorivfque tempora colonis vacua atque deferta perftitit. Poft hxc Hieron cu natura rudis, amp;ad

-ocr page 260-

Mi DÊ REBVS SICVLIS, POSTERIORY eruditionem omnino ineptus, at(^ ab omni humanitate alienus femper fuiflciiiü morbumquendam incidens,vitammorefq5 cum valetudinemutauit,tandcm(p longe omnium dodiffimuscuafit.Enimuero tempus quod morbus ei diuturnus fuppeditauit,inaudiendisfummorumhominumfermonibus confumpfinfadus-quefirmier aflidue erat cum Simonide Ceo,Pindaro Thebano, amp;Bacchylidc Ïulite:perquosplurium return cognitionem adeptuseft. tantoquepoftea adlibe* ralitatcm tui t procliuior, quaco antea perditioris erat auariciac: promptiorquefuit deinceps ad largiendum,^uam petentes ad accipiendumi Animum denique vere iHuftrem ac magnifiSum induit, vndecum germanisfratribusThrafybuloamp;Po-lyzelopoftmodum leniteramp;amice vixit:aqL»bus ctiamplurimum diligebatur. i CumCatana,Naxo,amp;Leontinoetiam vrbibuspotiretur,minufqï inCatana:isamp; Naxiisconfideret: Catanxosamp;:NÏxiospulfosinLeontinostranfcripfit,atqueex Peloponnefoamp;Syracufis colonos ad decern milia ducens, Catanam inhabitare iuflit,quofibiadnecefl3tatesimminentesfubfidiaquaparatiffimaacfidiffimal)3-bcret.Ca:terumcumnonTyrannusCatanævrbis,nequcRex,fed veluticonditor amp;nbsp;haberiamp;nominari vellet,abolito Catanænomine^ AEtnam earnvrbeni,amp;fc AEtna:umappcnariiufljlt;,lcgefquetiim Laconicas turn Doricas incolis prxfen-pfitzqbxfaneerant præftantiflimæ. PofthæcAthenisAccftoride,RomxC2fo-ne Fabio, amp;.T. Virginio Coil, cum TyrrheniPhœnicû coloni aduerfus Cumanos Italiæ populos bellum mouiflen t, Cumani per legatos Hieronem ad fuppetiasfo-licitant.quibus annuens,confeftim claflemparat,eamque contra hoftesmittit: confertoq5 certamineSyracufanifuperiorcsfiüt.NaTyrrhcnispartimcxfisiuxta Himera.H.partimfufisfubmerfifq5,Siculi Cumanos abhoftib.eripiunt. Xerxes fubinde cü Grxciam magno exercitft inuadcre vellet, legatos ad Carthaginenfes mit[it,vt in Sicilia nauigante Graccorü claflem velfubuerterent,velinccnderent, velifquc dein in Peloponnefum direébis, ei præfto adeflent.Sed cum codé tepo-reab A thenienfib. ad Hierone legati afruflrcnt,fubfidia petentes,Hicróillisobfe' cutus ducentas naues,cquitü duo milia,pcditü decern,in Græcorû auxiliumpr^f' buit.Eaqj HieronisclaflisCarthaginenfes,qui iamin Sicilia irruerant,adortadc-bellauit.Qiiomemorabili fircinoreSiculosflmul amp;Gra:cos abimminentielade P liberauit. ScribitEpicharmus,quod,cüAnaxilasRheginorüamp;MeflanéfiumTy' lannus Locros Epizephyrios funditusperdcre tentaret, Hieron illu folaintermi' nationecompefcuir. Poft Rare Romx.T. Minii tio,amp;:.C.Horatio Pulchro CoÆ TberonAgragantinorûTyrannus,cumfexdecimregnaflretannos,morbocorre-ptusinteriit.Cuiusfunus ob Angulare eins imperandimodeftia,amp; quod bonisar-tibus in conciliandis fibi ciuiüanimis vitaoémabfumpferat, hcroicis laudibusA-grigentinifuntprofecuti. EiinimperioThrafydxusfiliusfucccflinqui Acutivi-ueutepatrcinfirmioradhuc,inauditaodiolaq}faeuitiaflagrauerat,itapoftmodutn illomortuo,viribusamp;imperioimmanitatem copulauit,in ciuefquefuos feuire eoepit.Quo breuifadumeft vtcumcrudelitateimmodica fuoruminfeciuiuvo-’ luntatesirritaret, nihil fidum fibi tutumqs vtquaratus, no aliter inter fuos,atq;in‘ ter hoftesverfaretu r:adeo omnia circun(piciebat,adeoquemq5 pro Aifpefto du-cebar,vtfeiptura tandêpropetimerecmpcrit.Hacigiturdefperationepotiusqua confilio,coadis Agrigentinorumamp;f Himerenfium vigincipedicum equitumque milibus,foladominandi caufa,contraSyracufanos HieronemqjeoruniRegeni mouit.Hicron,deled:o inftrudoqi non impari exercitu, contra occurrit:confer-toqj prælio,vtrinq5 complûtes,Grxcis ciimGrçcis acie dimicantibus,ea pugnace ciderunt. Superiores tarnen Syracufani fuerunt : quoru ad duo milia,Agrigenti-norüad quatuor funtcarfa.Thrafydæus hoc prarliofrad’ animo, rebufqjiuisdifi'’ des, imperio fefe abdicans,ad Megarenfes cognomento Myfeos fcceflic:vbi morte manu fibi ipfeconfciuit.Agrigentinimiflls ad Hieronélegatis pace impetrarut, amp;nbsp;libertaté adepti populari ftatu ciuitatêdeinceps cópofuerüt. Hiero nóitapride quamoreretur,L.PinarioMamcrtino,amp;.P.FurioPhilofophoRomm’CofllAnaxi-larfiliosiaadultosamicead feSyracufasaccerfit.quib. primuinfignimuncrupre-tiodonatis,amp; qua benigniflimeexceptis, beneficia aGcione ciusgermanofratre.

-ocr page 261-

^4}

DECAD,is LIBER t.

Syracufaruprincipe, Anaxilxeorugenitori pod: cladeapud Himeram reccptara collata,rccenfuit:c0fuluitq; poftea, vt Meflana regreffi, a Micytho imperii admi-^iftrati rationc expofcerct. Meflanam il!i reueffi, Reghi iiira,vt Hieron fuaferat, a Micytho expetunt, quodillcniilladeliberationispoftulata moraftatim fecitjc-g'’^‘4j'‘llisrcfignaLiit,proutIatiusinMcflhnxdcfcriptione. IlliveropauIopoftRo-WxQ^ScruiliOjamp;Sp.Pofthumio AlboCoiTetutelaripotdftateimperiofufcepto, *nlibidinemprocliuiorcs, cum Meilimam amp;Rhegiumlicentiori domitlio admi-nifttarent, ac infolcntius in ciues fæuirêt,vterque Prindpatu a populo abdicatur: j^ coquepaâo Meflanenfibus libertatcm adeptis, magnaamp; op am amp;nbsp;imperii in vrbe poReafaftaeftacceflio. Hieronnoft bæcSyracufanorumfquacaüfaincertû) in feinfeftiflimu odiu prouocauit. ^ocircacum plcbisfediciones,clandcftinafqj cofpirationes admodum timcret,auriculariosf^ dedudores inftituit viros fui ftu-aioliiiimos : quos, vbicunque ciuium erat cogtegario, fubmitccbat,vt quid Syra-cufaniloqiierecur,perfentifceretamp;fibireferrec:eoqj modometuin SyracufanoS wcnffit,nc aliquid contraipfum macliinarêtur. Cuq5 aliquot e familiatibus fufpc-«05 haberct,cos in publico foro occidit. F uit büeron pugil etiä ftrenuus,terque ’nOlympicis certaminibüs vicit,femel quadrigis, bis ccj^te. A t poft altera celete partam in Olympiis vidoria Syracufas regreflus, Catana poftea petiit: vbi morbo 10 J'°’'f^PfU5,poftqua vndccim regnauit annos,menfcfq5 oclo,fato fundus cft: votö ioui{afto,regniq5fucceiroreThrafybuIo fratreprius ab co nominate. Reliquie aucvnicufiliüjcui Dinomeni erat nome.Honores funeris no alios nadus eft,qua ft ipfiusCatanævrbisfuifletcoditor. Mortuö patreDinomencs filius,qux loui O-lympio Vonerat,ftatim ei pcrioluit, conteftata hoc Regio epigramate Gracis litc-lisinfcripto: 0Inpitçr Olympic,eu Hieroéuû venetandu vicifletcertamen qua-dngisfenieljVnicoequo bis,hxc tibilargitus eft dona. Filins aut dicauitDinome-nesSyucufani patris monumentum. Syracufani quoq;HieronisThrafybulum (vti vkimavoluntate decreuerat}fratrc Rege falutant. Is Principatus initio Hiero-nemimprobitatis amp;nbsp;prauitatis fauitia fuperauir. Naplerofq; ciues no fold iniuriis affecit, fedctia crudeliter necauit. Nonullos profcrip^is bonis innoxiösin exiliu 1° cgicCumq;indies magis magifqj inuifus populo redderetur, fibi timens,colledu exteroru exercitu adfuitutelaapudfetenuit. Sedcu nullus eflet extreme crude-litatimodus,indefperationemadi Syracufani,eu regno pellcre ,feq}in libertatc vindicate eledisadhoc ducit^sftatuut.ThrafybuIes veto confpirationé ciuium cum tefeiftet,mutato confilio placidis verbis feditionem franare nititur.Atvbi fruftraciuium animos fledere conatur, confeftim ex AEtna viros, quos ibi eolo-nos Hieron inftituerat,aliorumqueoppidorum focios ad fe cuocat:atquc ex iis,amp;: wercenariismilitibus,exercitumadquindecimhominurnmilia eogit. Syracufani igiturpro libertate vindic^da fe inuicem exhortantcs,dato a ducibus ftgno,con-traTyrannuminfurgunt,atque earn vrbis parte quxTycha dicitur,occupac:dein-^^ dclegatosGelam, Agrigentum, Selinuntem,Himeram,amp;admediterraneasetia Siculoriimciuitates mittunt,auxiliaad Syracufas tyrannide liberandas petentes. Thralybukis interea multorum militum manu Acradinamamp;t Nafon diias vrbis partes muniés,eruptionibu j afliduis SyracufanoS laceflebat,illifqj terroré incutie-bat. DûSyracufishæcancipitiMartegeruntur,exGelois,Agrigentinis,Selinû-tinis,Himerenfibus amp;nbsp;Siculis,pedeftriü atq; equeftriü præhdia, amp;nbsp;clafTis etiam fa-tis ad bellü inftrudaSyracufas adueniüt.Syracufani auxiliisreccptis,clafle amp;exer-citu fatis expedite freti,Thrafybulo terra mariq; pugnandi copia faciu t, eü ad bel-lüprouocant,atqj vrgët.Quibus illecófpedis, clafTc fua, qua paratahabebat, confeftim magna vi Syraeufanorû clalFem adoritur. Sed^onierto praelio,cü plures triremes amififlet,in Infulaconfugiens,pcditatu exAcradina edudo,contra Syracu-1° fanosfubmœnib.vrbispugnainiit:vbi magnafuorüclade reccpta,intra Acradina vicópellitur.Poftremo defperatis reb.legacoS adSyraCufanosmittit. cu quib.(vr potuic)rebuseÓpofitis,Syracufislibertatemreftituit.Atqjfocdedecêpoftquarerü potituseft menfes, inde difcedensLocros abiit.vbi curegnü bonisartib. aGclone partum firmatumquefua fæuitia vecordiaque ante annum amiûlTet, priuatam

-ocr page 262-

t44 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

apudLocros viramdeinceps ad mortem vfque peregit. Syracufani veronoul læcicia perfufiJoui Liberarori ftatuam coloff^am criguncfacrac^ Libertatiquot-annis libamina, in quibus Diis fuis quingentos quadraginta boucs in ciuiumcon-uiuiumimmolabant,perfoluunt.Magi(tiatus Vetuftisamp;indigenis ciuibus diftri-buunt,nouitiis prorfusexclufis, quosGclon ad dccern miliaciuitatedonaucrat: quorumadid vfque tempusfeptemmilia fupercrant: finequiacostanco honore indignos cenfebant, fiue quoniamtyrannidi iamdiu aflueti facilefimagiftratu potirentur, ad eandem al^irare potuiflent.mercenarios quoque miJiteslibere Sf racufis abirepermitflmt.ReliquaspofteaSicilixvrbes tyrannideamp;prxhdiisoc- *® cupatasjnlibertatem reuocant,ftatumqjpoputirê vbiqjCoftituunt.Quoperftx-aginta prope annos ad Dionyfii vfm dominatu placide vfijfolo fœcundo vbertatc fuggcrente,amp;opibusamp;imperiomaximeprofecere.Sed tandem fœlicitashæc in licentiafuperbiaq5Conucrfa,feditionücaufasillisfuppeditauit:qua:Syracufispri-mumemerferunt.EnimuerocûGeloniscoloni,5êquosciuitatcdonauerat,magi-ll:ratufeabdicatosvidercnt,iniquoidfcrcntesanimo,initointerfeconfiIio,inSy-ïacufmosconfpirant,atq;arm«inftrudiin feditionem vertunturduafquevrbis partes maximomuro ci»ólas,Acradinam fcilicetamp; Infula,inuadüt^paruoq;negö-tio occupant.Sy racufani in ta repentino tumultu confternati, rcliqua vrbisparte, quxaperta erat,amp;ad occidcntêamp;: agioslocofqj apertos vergebat,confeftiminö- ^^ dcnt,mutoqjclaudunt. Ex qua quidem parte facl'IimecÓfpiratores,quidtiasoc-‘cupauerat partes,prohiberc poterant ne in agrosad commeatü habendüegrede-renmr.QiaofadLi cd vtfcditioGoblidioneljmuIamp; annonæ inopia premerentur. Atcü rei imlitai isprçftantiaSyraCuEini Juperiorescirent.etß numero inferiores, excurfio tubus frcquentib.vrbéinfcfPabanr,arq} vidoresapparebat.Poft hxeSy-racufani Acradina pedjtatuacriteroppugnât.Sedcûafperitasloci nimis eÓfpira-Wi biu£uuy;et,irr!tosetiaillürumconatus reddidit. IdcircoSyracufmiclalleeos adoriuntuf,atq5ita,bello nauali inferiores fa£l:i,cedcrctamënoJuerunt;qiiinimo edudis in apertum cop'iis acerrimecertamen redintegrant. Aliquandiu ancipin martCjjequifqjviribus,aclt;frinq5plurimiscæfis,præliumgeritur:tandcmSyracu- 5® fanis viftoriaceffit. Partavidoria plebs Syracufana fexcentos viros eo beJlocxte-risprxftantiores,quorum infigni opera bodes fubadi indeditioncmveneraiir, coronisaureisdonarunt:cxterisomnibusqui proRcp,dimicarant,per capita ar-genti nuqrmum didribucruffr. Sub idem tempus a Catanae vrbisincolis,quos Hieroibiciuesadfcripferat,Siculiamp;Syracufani agros fibi pervim creptosrepe-Tunr,ói ni rcdd3nt,a'd bellum fc parent,indicunt.ÇfuocircaCatanenfes contraar-mis indruâi in aciê cxcunt. Vbi conferto prxlio inferiores dunr, tanderaqj fradi animis,cü fe tucri amplius no polfent, agrosamp;vrbcCarana illis cedunt,atq; in hio-TanâÆtna:orâ,quâIneflam Thucydides,InnefamSt»ibo,EnnclîâDiûdorusap-pcllat, (quaa Catana.ii. p. m. didabaQ commigrarunt, vrbemqj Ætnaappellant, 4’ amp;conditoremHicronclimul3nt.PrifciveroCatanëfes,quiabHieronefiieratcx-pubi,redcutes proprias fedesincoIuerût,amp;Hicronistumuloinfigni foloaquato, Vrbe ipfamprifeo nomineCatana,amp; noÆtnadixerunt. Qiyicunqjprxtereaaliunde propriis vrbibusab Hieroneeiedi,adcamvfqjæt«tcmcxulabât,fociorumaü-xilio in patriasvrbesredierunt:illofq;indeeiiciuntqui pervim Hicroniseaspofl)-: debanr.Quorum ex numéro Geloi,Agrigentini,Himercnfcs,Rhegini quoqueamp;S Zanclxifucrunt. Exulcs vero omnes,amp;cosquiHieronis imperiolocaamp;iuraa-liena fibi vfurpauerant,Mefranx incolas condituerunt.Ciuitaresprxterea cetera: ad deiendos aduenas, colonos , omnefque bodes viribus communibus con-furgunt,eifque fuperatis fefeen fuaiura redituunr. Itafeditiones omnes,qutEpcr Siedia frequenter an tea concitabantur,boc paélofuntcompredæ. Podrerooci- ' uitatcsomncs,lapfafque vrbcs indaurare, leges reformate , ciues bonis moribus indrucre,^ agros per ciuium capita didribuete pergunt. nbsp;nbsp;Pod hæc, dumRo-

mx Qu. Fabius Bibulanus.amp;.L. Cornelius CuretenusConfulatumgererent,inter Segedanosamp; Lilybiranos pro agris3dMaizarû.fl.pofitis,maXimü bellucdexortu. Fado igitur inter cos atroci certaminc multi vtrinqs occubucre: adeoque cruenia vtrifque

-ocr page 263-

DECADIS LÎBÈR t? - quot;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24;

’trifquefiiithxcJin^icatjQ ^ vtabarmis,amp;acontentiorie,fubfecutaintereos pace,difceflum fit. Eodem ferme tempore Ciiiitates quoque Siciliae denuomori-ct’sciuili[)asg^populm.jbys^inteftinisqjdifeórdiis paifirn vnoeodemqueautho-rc vexari cœpcrunt.Qnæ labes vrbem Syracufas in primis inuafit.Erat etenim Sy-racuGsvir,cuiTyndario nomen erar,vriopibus,itaamp;incredibiliaudacia,amp;:omni ‘Celeteinfignis.ls tyrannidemcaptans,initioegenisplerifque alimenta neceflaria pfopenfc fubminiftrauit. poftmodumplebi fauere atque affiftere cœpit.îtahac viafauorcm fibi populärem cum deuinxiflet,ad Vrbis tyrSnnidem occupandam fe j^ parabat.Comperto eius inftituto, in indicium trahitur, amp;nbsp;aiifdicio in vincula dü-citur.QuocognitOjiiquiabeoali^onfueuerant j cohferto agmincineos quiiri earceremTyndarionem deferebant,irruut, pugnamque ineunt. Tumultu exci* rito vrbis primores, amp;nbsp;ii qui magiftratus office fungebantur,fimul conueniunt: ieditiofos cutnTyndarionecapiunt,acfimuladfupplicia raptoscapitepuniunt* ttcumeotemporetyrannidisineavrbeoccupandæ frequenter periculi emet-gerent:petalifmum(quodexilii genus eft)Senatus populufqucSyracufanusadi-initationemAthenienfium,quibus lex ante oftr^cifmus fuerat inftituta,intro-duxit.Athcnisquippe,qui adtyrannidemaptus videbatqj,aciuibus fuperpetra, Syracufis vero in oliuæ foliisnomen inferibebant. Qui'igiturtyrannidisftudio-^^ fiorex multitudine feribentium apparebat, quinquennii exilio mulvlabatur* Nullainlegeiuris vtrobique,fed nominisfola eft differentia, nifiqüodapud A-tbenienfes diu,fed apud Syracufanos pauco tempore fuerit obfetuata.Nam cum prudentiffimus aepotentiffimus quifquedelati, Regis prarceptoexulairent,fi qui remanferantprudentia infignes,metulegisRempub.deferuerunt. Quoeffeâu eftvtprain,feditiofi,amp; rcrumfempernouatumcupidi, ad vrbem gubemandam bonoruminopiaeligerentur.Oratorum prarterea,deferentiumque numerus erat ingensjamp;optimaquaequeconfuctudopropterea interierat,morumqueprauiras nimisadmodum inoleuerat: nulliq; probitatis,iuftitiæ,boni, æquiue iam amplius curafuberat. Quo animaduerfo lex iaduræmagnitudinedamnataabrogataqué eft. Poft bæcRomæ.C.NautioRutilio,amp;. L. Min^pio Carutianö Çolf cum 3° Tyrrlieni mareSicilienfe incurfionibus ac dcpr«cdationibüs affatim vexarent: Sy-racufaniclafieminftruunt,eiqucPhaylumSyracufanum Pra:toremprxfïciünt,amp;: contra Tyrrhenos mittunt. Is primo curfu AEthaliam Liguftici maris infulam depopulatus eft, turn magno^uripondoa Tyrrhc»is,ne eorumoram rangeree, clamaccepto, nihilque ftrenue ea expeditione gefto, Syracufas rediit. Senatus fa-cinore comperto, eum in indicium pettradum vt Reipub. proditorem,exilio mulftauit.Apellemfubindefcxagintatriremium dafti contra Tyrrhenos prafe-ftum conftituunt. Qm prima fui eXcurfione Tyrrhenam deprçdatnroram,dein-deCymum infulam(quaÇorficaefthodie) inUadit.Poftremo AÈthaliainfulaVÏ

40

capta,pra:da,magnoquecaptiuörumnumero, ac rebus aliis ad varias vfus accommodatis onuftus, Syra-cufas eft regreflus.

x 5

-ocr page 264-

i4lt;? DE REBVS SICyLIS, POSTERIORIS

E THOMAE FAZELLI OR-DINIS PRÆDICATORVM, DERE-bus Siculis pofterioris Decadis

L I B E K 11.

DE DV’CETIO SICVLORVM RE G Eï

C A P V T I.

revît fvtdiximusja Grxcisitiaritimislocisexpulfijïnmcdi' terranca Sicilia: receflefuntediftindoa Grxcis Pnncipanirc^ fuasgerentef.Potiebatureodem ferme temporeSiculorumr®' gno®ucetius,patria Neetinus,gencreamp; opibusinügnis,nf‘' ^ ^ minus acri viringeniOjamp;adegregiaquæqjfacinoraobeundâ promptiffimus. Is Menaenon vrbem condidit, eiufque agf°5 colónis per capita diuifit.Subinde contra Morgantiumvrbem helium mouit.quam tandem magna vi oppugnatam cepit. Qua vióforia apudSi* culos,Grxcofqueetiam,magnumDuci5nomenpromeruit.PoftmoduniSicub^ omnesvrbes, Hyblacxcepta,ad£cquale tributum coegit:eoque xrepublicoin' genres fibi coaceruauit opes. Quofaftum eft vt maxima pecunia per vim contra* ^a,magni quoque potentifque nomen bbi vendicaüerit.Deinde Neas vrbé(lt;]U^ Notum eft hodie) fnam patriam, in eollis vertice a Siculis ab initio fundatam, in planitiemmontifubiedam tranftulit. luxtatemplumPalicorum vrbeminfign^jj condiditjquam a Palicis Palicen appellari iuffit:eamque cum muro fatis firme cir-cummuniftet,finitimum«grUm colonisdiuifit, Hæc vrbsficutivbertateagrijiæ colarum multitudine,amp; maieftate rempli,breui coalüit,itaamp; breui poft mortem Ducetii defecit.Sed de Palicis,eorumque templo fatis priori Decade fcriplimuS' Ducetius poft hæc maxima militu manu coada,Roma;.L. Pofthumio, Sc-M-Ho* ratio CoiEEnnamGræcoruift vrbem inuadirjnecatoqj per fraudem cius Principe eapotitur. Deinde in Agrigentinorum agros exereitum traiiciens,Motyonoppidum non longe ab Agrigento fitum, Agrigentinorum prxfidio munitunbma-gnavi adoritur. Quo cognito Agrigentini Motyenfibus fuppetias mittunt. Set» Ducetius expedito agmine contra eos ftatim occurrit, confertaque pugnavidot Agrigentinosamp;MotycnfescaftrisfpoIiatjamp;MotyoncÄpit.Vcrumhyemeingrue'^j teafcmutuodiuifi,ad propria funt reuerfi. Syracufani,quiSiculiserantinfen' fiflïmi,contraDucetium exereitum amp;nbsp;ipfîmiferuntingentem,illique ßolconem Syracufanumpræfecerût.PugnainitaDucetiusfupcriorfadus Syraeufanos pro-fligauit.Sed cum rumor certis indieüs firmatus ad Syraeufanos perueniflet, Bob conem cum Ducetio conuenifle,ac fugæ amiftique f idoriæ au thorem fuiflciSy-racufani Bolconem in ius vocauerunt, ac veluti Reip.hofté proditoréqj publico fupplicio affecere. Deinde exereitum parant, illiqj ducc alteru præficiuntxuiiu-bent vt contra Ducetium moueat,eüqj omni arte delere nitatur.ls igitur mandata exequitur,caftraquehoftis circaNomasmetaraadoritur. Vbi vtrinqsinita pugns acerrimcdecertatur,non finevtriufqueacieimemorabili ftragc. TandemSiculijj Syracufanorumvipropellui»tur,ac in fugamvertuntur. quorü Syracufaniterga fecuti,nuiltos quidê trucidarunt.maior vero fugientiu pars,in munitiffimaquaeqi öppidavnacumDucetio feferecipientes,falutemfibiqua:fierüt. AtdeindeSi-culorü magna multitudo,Ducetio (quod ei vires nó fulKcere ad audacia profpice-ret)deferto,adfuaquifqjlocafe contulerunt. Quointelleélo,Agrigentini oppi* dumMetyoneonfeftim magnaviaggreffi(cum pauciincobellatores elTentlno

-ocr page 265-

DÊCADIS LIBER IL ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^47

mulco laboré rccipiunt.Motyo recepto, Agrigentini fœdus cum SyracufäUis contra Ducetium ineunt, fociaarma contra cum iunguntzacdemumex Agrigenti-nisamp;Syracufanis contra Ducetium ingens conflatur exercitus* Ducetitis,vbi effœtas vires, feque a luis defertum videt, veritus neamp;etiameisquipauciinfido perftiterant, exofus fieret,defperatis rebus, caHido confilio vfus, nodu Syracufas properatjin foru ante aras profternitur:moxad Senatum fupplexaccedit, feipfura regionemqj Siculorü in Syracufanorum fidem tradit. Vbi per vrbê infperatus Du-cétii aduentusdiuulgatur, turmatim ad forum Syracufaaicocurrunt, rei nouitate j^ permoti, admiratione etiam pene tabefcunt. Deinde ad coneione omnes vocan-turquiddeDucetio agendum fit délibérant.Quiplebis partes tuebantur,fuppJt-dum de co vcluti de bofte fumendum cenfuerunt. Vrbis primorcs,amp; qui pruden-tioreserant,parcendumDucetio:neqj fidem ai violandam, qui fortune ludibriO proieftus lupplex aduenerat : Deorum, qui violatæ fidei crimen vlcifci folent, irä , penimefcendam : quidSyracufanam maieftatem deceret,ac demum quid vetufta Syracufanoruminftitutadecretaqjiuberent,amp;nonquidDucetiusfuaculpame-reretur,infpiciendum effe dixerunt. Horum igitt^ feuten tia præualente,populus vno oreignofcendumDucetio conclamat.QtJorum con^nfu Senatus Ducetium vltimofiipplicioeaconditioneabfoluit,vt Corinthum relegatus reliquum ætatis ^^ sgat'.illiqucvitxncccflaria lacis abiindcibidem fiippeditcntur. Ad Corinthum i-gitur Ducetiiisin exilium actiis ducitur. Vbi hoh ita diu conifnoratus,exilii co-uenta rupit,flagicium religionevclat,rumore fidofibifatisac Deorumoraculo lubinterminatione indidum, vtinPulchro Siciliæ]ittorc,quodmari Tyrrheno aHnitur, vrbemcondat. Oraculo per Corinthum diuulgato,maxima hommum multitudoadnouam vtbem DeorumiulTu^romouendam Ducetioadhaefit.Cöi qüibusinSiciliamreuerfus, vbieiusaduentus innotuit, Siculoruln non conte-mnenda matins ad reduce poftliminio Principem fuum refluxit: operaque ei fua vltrooblata,nouam cum eo rem fufccpere.In quorum numero amp;nbsp;Archonides fuitHerbitæorum Princeps. Qua accelfione, Ducetii dudu,ftudio curaqucftre-nua,vrbsadPulchrumlitcus,pluribusSiGulorum colq^iseoaddult;ftis,intrapau-* 3° cosmenfesexxdificatur:quani Collatinam appellarunt. Interea Agrigentini^ veteri in Syracufanos odio exciti,fimulamp;quod Ducetium communemhoftem c*smconfultiscontra iura, hbertate donauerant, bellum Syracufanis inferunt. Bcnoindi(fto,Siculorum inteife vrbes diflentiunt, ajiis Agrigentinas,plærifqj Sy-raeufanas partes tuentibus.Eaque difcordia prorepente, magna vtrinqüe militum ^nlcicudo,populisipfis æmulaiione quadam in arma rucntibus,copiifqueedu-wis, ad Himeram finuium e regione caftrametantur. Acie inftrult;fta,collatis fignis nipugnamdcfcendunt:acerrimc vtrinqüe,aeæquisfere viribus dimicatur.Tan-dem AgrigciKinonim fu]^-a mille in ea acie exfis, Syracufanis vidoriaceffir. A quibus,fedatoprxlio,legati ab Agrigentinispro returncompofitione miflipace JA’petrarunc. Cxterumdum hxcinter Agrigentinos amp;nbsp;Syracufanosgeteren-turiDuceciiiSjCoHatina vrbeiam condira,amp;Siculorum regno abinteritu vendi-cato,interriipto return magnarumconfilio,morbocorreptus obiit. Quo mor* tuo,amp; pace inter Syraeufar^os amp;nbsp;Agrigentinos nuperfa(fta,perfeuerante,amp;i(fto Mtnptidem interGelonem Syracufanofque,amp;Carthagincnfes fœdere durante} Græcorum in Sicilia vrbes fummam imperii rerumque adminiftrationem penes Syracufanos efle vitro permiferc. lamque eorum magnx tunc erant opes, la-lt;^^^ teque patebat imperium:quippe qui non folumCrxcorum, fed Siculorum quo- ‘ qucvrbesomnes(Trinaciaexcepta)fibi addidashabebant.Erat Ttinacia Sicu* laru vrbiu Princeps ac regia, opere amp;nbsp;prxfidio munitifljma,ciuibus quoq; optima* yo ^^y5'^'f'^“^®gt;’ngenioacopibuspra:ftatitifljmis,referta. Quocirca Syraculanive-ritineTrinacinimagnitudine virium,amp; militum cognarorum multituSinefrOtb vifubaél:isSyracufis,vniuetfumfibiSicilixvftirparent Imperium : Trinaeiä totis ^*”lgt;*aggrcdi conftituunt.habitoqsmilituvndiqstaexipfis Syracufis quametiam exfoeüs vrbibusdeleélu,contradifque quantis tumpoterant copiis,exercitum concraeam vrbem mouent.Trinacini,fociis SiculiSjatque externo prxfidio defti*

X 4

-ocr page 266-

14» DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS tuti )contramftrltdo ex feipfis exercitu occurrunt, arque acerrimeferociterqu® dimicant,magnamque hoftium multitudinem cxdunt.Sed cum numero fatise^' fentinferiores,prxualentibus poftea Syracufanis j hcroice pradiando mortem 0‘ mnes oppetierc.Senum quoque complures inuidis adeo animis fuerunt,vt pro' pria manu fibi vitam eifuderintjne captiuitatis contumelias ludibriaqj experircO' tur.SyracufanipartaVidoriajacproftratispenitufque deletis Trinacinis, quian-teainexpügrtabiles eishabebantur,plebeincolifque omnibus inprædamamp;ftr* uitutem abdudis gt;nbsp;vrbcni etiam ip^m funditus euertunt. Ex omni autem pr$^^ manubiifque quieqgid feleólum fuit,Delphos ad Apollinem miferunt,(qucmlo' ^^ perftitiofa religione amp;nbsp;Deum gt;nbsp;amp;fottunarum fuarüm authorem audoremq^ ar-bitrabantur)gratias pro taminfigni atqueingenti vid‘oria referentes.Eranttum Rom£E.L.Iulius,amp;.M.GeganiusGoiT.Olympiafqjoduagefima quinta. Syrac®; faniharum rernm fucceiru,opibus amp;nbsp;animo elati,cum iam pridem vniuerfamül’' Siciliamfub^cremeditarentur,centum triremesxdificant,cquitum aepedirua' numetum conduplicant. Et ne pecunia ad neceflarias belli impenfas minor eflet» cotributiones augent,maioraqtfubieélis Siculorum vrbibusveótigaliaimpono^’ imperanrque vt peculiates quaidam quæ fupercran t refpublicx, amp;nbsp;fuis adhuclc* gibus viuebant,fübiugarent*

DE BELLO INTER LEON-tinos amp;nbsp;Syracufanos:

C A P V T IL

Rat interSiciliacvrbesLeontinuni Refp.Grarcoruminfignis.Ha^ igituramp;propinquitatisoccafionCj quod luis agris multum momeO' tiallaturacius accefliividereturjamp;Veteritotius Sicilia: poifiden(^^ animo,Syracufani (M. ManiöjQ^onticio,Seruilio Cornelio Ro®^ ConfularipoteftateTribunis) inuadere ftatuunt,virefque adid^'jo

mnes exacuunt. Qiw accepto, Leontini, cum opibus potentiaqs longe Syracuü' nis inferiores fefe cognofcerent,in difetimen patria: amittendmaddufti, legated ad Athenienfes (quorum erantcognati, vtpote ex Naxiis Chalcidenfibus exotiO mittunt,orantes vt quam cel^rrime infuxoriginislt;vrbisiam pcriclitantisauxdij* properent.Fauebant Syraeufanisquæcunque Dorici nominis in Sicilia crantd' uitates, printer Camerinenfes ; Leontinis Camenna,amp; Chalcidica: omnes vrbe$ (qua: ea:dem amp;Iones erant) fuppetias ferebant. Ex Italia propinqua, Syracufi$ Locrenfes: Rh egini, vtpote cognati,Leontinis ftudebant. Preffi itaque Leontin' Syracufanorum viribus,incumbente iam periculO)Gorgiam Rhetorem omoiu® fuæ a:tatisfermonisaerimonialongeprxftantiflimum,1egatumamp;ipfi Athenasad auxiliapetendamiferunt.Gorgias Athenascum applicuit,fuper fcedere contrahendo ,auxilioqueimpetrando,publiceluculcnti/fimamhabuitorationera. A-thenienfesnouitatemrei, amp;eius miramindicendoinduftriam admirati,amp;^cius verbis,^quia iampridem Siciliæ inuadendæ (ob loci^opportunitatem, foliqj ^lt;^ racitatem) libido eos ceperat,amp; quoniam fperabant fore,vt quandiu in Sicilia At' tica:nauesenent,commeatusindc Laccda:moniis,cum quibus bellum co tem' pore gerebant,non apportareturi ad fuppetias Leontinis ferendas facile funt pet' fuafi.DecretoigiturLeontinisauxilio,centumnauesduCibusLacheteMclanop'gt; amp;: Charœade Euphiletifilio in Siciliam mirtunt.Rhegium igitur fecundanteven-to Atticaclaflïsadueól:a,centumnauibusaRheginisamp;ChalcidenfibusColonisid jj id collatis augetur. Inde enauigan tes, infulas AEolias, quæ partes tuebantur Syracufanorum, inuadunt.Qiias cum ad deditionem Compellere nonpoirent,hofti' literagrispopulatis difcedentes,invrbem LoCros (quæcum Syraeufanisfœdere iunda crat)deferuntur,captifque ibi quinque Locrenfium nauibus, oppidum Peripolion , quod ad flumen Halccem iitum eft, obfidcnt.quo tandem, conferta cum oppidanis pugna,amp;: eorum fupra mille cæfis,amp; fexcetis captis, magna vipo'

-ocr page 267-

DECADIS LÎÈËR it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M^

titi,Rhegiumrcuertuntur. PofthæccumSyracufani magna claflecontraamp;ipfî Athenienfibus occiirrißcnt/Athenienfeseufoeiisinuidis eos adoriuntur:com-miffoque prxlio in ea pugna Charceades occubuir. Laches,penes quem vnum reman(eratclaffispoteftas,MyIasoppidum,vbi duxMefteniorumetat cohortes, obiidet.Sedcum iliiinfidias Athenienfibus paraflent, Athenienfeseosinuadunt, atquein fugam vcrtunt,multifque ex eis exfis copias Mylas admoucnt.quib.My-lenfcsoppreffideditionem fecerunt. Poftmodum contra Meflenamfoluunr, vr-beniqueoppugnanc. At Meftanenfes, cum viribus fe cogftofcerent inferiores,de-jQ ditionemftatimfecerunt;datifqueobfidibus,amp;?quxad tutcJa«p pertincbant,prç-ftitis,in fidera ab Athenienfibus fuijtrecepti.Subinde Athenienfes eufoeiis Grx-cis,amp; cæteris qui vel exSiculis,velex Syracufanisadeos defecerant, eMeftana moucnt,amp; Nifam oppidum, cuius arcem Syras^ifani tenebant,aggrediuntur. Vn-de,oppidanisSyracufanifquefortiter obfiftentibus,fœdereinfedaabirc cogun-■ tur.Q^sinfecutiNifenfesamp;:Syracufani,magnoimpetuinfugam vertunt,atquó eorummultos occidunt. Athenienfes pofthxcperlittus man’snauigantes,cuni adHimeram vrbempcruenift’ent,e nauibusegre^ cum Siculis foeiis vrbem i-pfammagnavioppugnät.Sedcum Himeren(esaccrrimqÿrbemdefcnderenr,A-thenicnlesdepopulatis tantum eorum agris, regreffi ad AEolias nauigant,amp; pau-^opoftadRhegiumnulloegregiofacinoregefto rediere. Siculiqui Athénien-fium erant focii,cum Syracufanos vidèrent amp;nbsp;terra amp;nbsp;mati fuperiores, Athenien-fesquefruftracontraniti,perfuaferuntvtmaioriclafle fe munirent. Jgitur Athenienfes Pythodorum Ifolochi filium,Lachetis inPrxfcduraclalfis iubrogatum diicem,cumaliquot nauibusinSiciliam mittut,cum reliquis Sophoclem Softra-tidx,amp;Eurymedontem Thuclis filium pro^ediem mifluri. Laches cum Rhe-giumapplicuilfet, Pythodorum, qui noua cum clafle Athenisvencrat,oftendir. quemconftftim (translata in cûPræfeclura) ad Peripolion Locrorümprxfidiuni proficifci iubet. Ineunte deinde feptimo belliPeloponncfiaci anno,Syracufanï decerncumfuis,totidemqueLocrenfium nanibuSjMefTanam a ciuibus vocati recipiunt.Qmamcumprimumprxfidiomunlfl'ent,Eu!^medoamp;Sophoclesquin-quagintacumiiiftruEtis triremibusAthenis in Siciliam applicant. Erant co té-poteamp;ad tuendas freti anguftias,amp;adRhegiiprxfidium,Atticxnaucsduodc-nigintiinfiiloftantes.EasSyracufani,Locrenfiumhortatu,cum triginta ferme in-fttuftis nauibus in medio fn^o fub occafum Solis«doriuntunVicitAtticaclaf-fis,etfinumeroimpar.Syracufanifoedafugadifieól:i,naU'ivnaadRhegiü,adMcf' fanam altera amiffis,ad PcIoriSicilix promontoriioram iterumfe collcgcre.Qui-busSyracufanorum peditatus ftatim afluit. Athenienfes vero Rheginique , vbi hoflium naues militibus vacuas audiunt,eas iniedaferrea manuaggrediuntur. Sed inter præliandum Achenienflum nauis vnafubmcrgitur,viris folum nando e-lapfis.QupcafuSyracufaniercdispaulifper animis fuas naues afcendunt,eafqu$ funeper Jittus MefTanam verfus trahunt. Athenienfes vbi hoe vident, fuaclalTc hoftesinuadere ftatuunt. At Syracufani,qui ad armaiam parati erant, dato figno, priusinAtticasirrutit: atque confertoprxlio,casamifla alteranauipropuliant. Inhunc modum Syraeufanæ naues in portum Meflanx tandem incolumes vénéré. Poft hxc Athenienfes, cum Camcrinam , qua.eorum crat focia,ab Ar-chia Caroerinenfi , amp;nbsp;plerifque aliis ad id facinus coniuratis, proditum iri Sy-ïacufaniscognouiflent,eocontendunt: eamque (interfeélis coniuratoribus)pe-riculolibérant. DumhxcCamerinxaguntur,Meiranenfes amp;:Syracufani, qui Mefianenfibus prxfidio aderant,contraNaxurn Vrbem Chaleidieam terra amp;nbsp;mari bellum mouent. Et primo die intra mœniarepuI^isNaxiis, eorum quidem a-grumpopulantur. Sequenti vero die ad amnem Acefinem clafle adn^uigantes agrumvaftant,amp;tcfreftri exercitu vrbem oppugnant. Cognitaacvulgata Naxi obfidionc.SiculimontaniNaxiorum focii,ad ferendam eis opem ftatim properant, amp;nbsp;in obfidentes defcendunt. Naxii, vt fociorum aduentum rcfciunt,rati LeontinoscxteriscumGrxciseisauxilioaduenifle , refumptis animis femutuo hortantur,atque repente ex vrbe crumpentes amp;ipfiihhoftesirruunt}eofc^ infugam

-ocr page 268-

^^ DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS gam vertunt.Qm dum fugiunc,in Siculos, turmatimadNaxo fuppenasferen* das accurrenteSjincidunt. ha inter duos hoftium cxercituspofiti fupra mille eO' rumtrucidantur,cæterisindomumægreelapfisè DumhxeSyracufanorumn^' ueSjquxMelTanam tencbant,cognofcunt0nfüâquæq5 vrbem amp;nbsp;ipfx redierunt' Leótini verojvbi MefTanaprxfidiodefertamaudiuntjaflumptisAthenienfibus^i fociis,ad earn armis laceflendam qua celerrimc contendunt. Athenienfesigitut^ portu clafle,fed L eontini cum foeiis a terra vrbem obfident. Meflanenfes vbiob fidioncpreflbsfeviden4,DemotelePrxfeébo,amp; LocrenfiumaIiquotadvrbis,D® ab hoftium clade ij^uaderetur, prxfidium relidis, ex vrbe contra Leontinoseru- ^^ punt, ih cofque impetum faciunt.Leontini re^entinaincurfione attoniti foûele fuga:committunt.Qtiorurn inter fugiendum complures a MeflanehfibuJiïitf^' ficiuntur.Athenienfes,quiportu»! obfidcbantjCladeLeontinorum cognita/o- | feftim nauibus egreflilapfis foeiis opem feront.* mox Meflanenfes adorti jcos m* trepide in vrbis moenia compellunt: ac demü veluti vidores credo troplixoRb^' gium reuertuntur. SubindeGræciqui erantinSicilia,feinuicem)fineAthenie* flbus,bello infeft:abat,Camerina:i GelooSjamp;: alii alios ; itavt Sicilia plurimis bdlæ . rumdomefticorumanfradibuspremeretur. At non itamulto poft inter Catnef*' næosatqueGeloosin^^ciçptimuminitXj dehinc ex omnibus ciuitatibuskg!*' tiGelammiflï,fi quo modo pacem componcrepoflenr.Cuius cum malluseffe'^^ modus, Hermocratis tandemSyracufani longaorationc (quaquiddamnibclk quæbonapax aflerret,amp;:quod Athenienfes nonvtLeontinis opitularenturJ^“ vtSiciliximperiumincolarum diflidiisadipifcerentur,bellum gererentjlucukæ ter exprimebat) indudi Sicilienfes pacem haelege pepigerunt, vt ab armis dike' derent, amp;:retineret vnufquifque qnpd poflidebat: dummodoMorgantina Ca-merinis cedcretjfl certamSyracufanis pecunia fummam penderent. IgiturLeo' ! tiniexteris cum foeiis diutino bello lapfi per legatos pacem cumSyracufanisbo'' modocomponunt,vt Syracufani LeontinosSyracufanaciuitate donates, Syraeæ fanos eines adferibantjLeontinumqj vrbem municipium Syraeufanum clkdc' datent.Leontini deindeconuocatis Atheniedsarmatureclaflisq; (qux ceniui” ^^ quinquagintatriremiumjprærerRhcginêfescrat)Pra:fedis, pacem compoficai’’’' | amp;fcedera cum Syracufanisinita,manifeftarunt,eaque omnia cum eis ctianico®' muniaefledixerunt.Quib.approbatis,auxiliariæ triremes bello foluto Athena* redierunt. VerumSenatuspppulufqne Athenienfifi,quorum fuerat ftudium,Si' ciliam ea clafle conquirere, vbi re infe da claflem reuerfam vident, Pythodoium amp;nbsp;Sophoclem düos ex ducibus exilio, Eurymedótem ex cis tertium pecunianwl' dauerunt gt;nbsp;im ponentes eis quod Siciliam, quani flibigere in eorum fuiflet manUi muneribus corriipti fœdeincolumem reliquerunt. Verumcumpoftffloduni j annobelliPeloponnefiacidecimo,Leontinipoft conuentione plures inciuitate . adfcripfiircnt,amp; plebs agros per capita diftribucre veiret:qui primores erantio ei-uitatej re perecpta,Syracufanisaccitisplebem eiccerunt.(^iapaflïmvagante,n qui plebem profligarant, Syracufanis fe dedentes, Leontino prorfus deferta,ha* bitaculifquefoloæquatis,Syracufas tandem vtciuescommigrarunt. Cuiusfad* paillo poft pleriqs pertæfi, relida vrbe Syracufana,lo^um quendam Leontina: vrbis Plioceas nomine ceperunt ; ac deindearcem in Leontino agro munitiflimaffl, Bricinnias nomine, etia funt adcpti:quibus quamplurimi plebci extorres feaddj-dcrunt:vbiamp;fetuebantur,amp;cumhoftibusfæpenumeroprçliabantur. HisLeo' tinorum motibus cognitis Athenienfes, quibus nondum deferbuerat Sicilian captanda: defiderium, Phæaeem virum impigrum, amp;nbsp;return bene gerendarum

, folcrtem,cum tribus nauibus Siciliam miferunt,fi quo modo focios,qui ibi crant, arque alios inducere poflbtjVt re fumptis viribus atquejarmis coercita Syracufano-rumpotêntiapopulumLeontinumliberarent. Phæax vbiSiciliam aduenir,Ca-merinxosatqj Agrigentinos foluminfuam fententiampertraxit: Gdoosautem) amp;ca:teros alios Syracufanorum focios, emollire non potuit. Quocirca reinfeda per mediterraneaSiculorüoppidaCatanam venir,ac deinde Bricinnias,vbiLeo-tini fe munierant:quos ad conftantiam fidemquehortatus Sicilia dcceflit. Himc

-ocr page 269-

DECADIS LIBER It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ml

Îgiturfinemhabuit beJIum good inter Syracufanos,amp;: LßontinoSamp;focioscorn Athenienfes, pluri bus annis geftum eft. Poftulat nunc hiftoriîc amp;nbsp;tempor um or-do,vt bellum memoria digniffimiim, quod poftea inter Athenienfes amp;nbsp;Syracufa^ 005 geftum eft,eius initiis amp;nbsp;caufapaulo altiusrepctitis,enarremus.

DE BELLO MEMORABILI

inter Athenienfes amp;nbsp;Syracufanos.

là nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVTiii.

TER Segeftanos amp;nbsp;sSlinuntinos ob qüiamp;dam fponGIia, amp;3grorunf ^^1 m9^ fines,q uosvtrifque fluuius A mphisjpetes diuidebat, oftingentis poft ^^ ^^Troianumexcidium annis,Roma:.T.Claudio,Sp.Nautio,L.Sentio, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;Sex.IulioConfularem poteftatem quatuor Tribunis gerentibus,

maximaeftexortadifcordia. Selinnntini igitur torrentemfranfgreffi^ priiriü agri parte fluuioadiacetem per vimfibi occupant,amp;deindeproximiquoq; agri ablata magna parte Segeftanos ilJudunt, contumeliilqueafiSciunt. Segeftani iniuriisexcandefcentes,primumVerbis,nealienum agrflininuadant,amp;:pcrviin io occupatum,vt ratio fuadebat, cederc velint, precantur. Sed vbi fruftra amp;nbsp;precib.

amp;queftibuslaboratumeft,armisrem experiridecernunt.Proindeiniurishuma-ni Violatores copias inftruuntjinftrudaseducuntjocoqueeiedis Selinunrinisa-grumpervimoccupatumviquoqueamp; ipfi fibi reftituur.Exacerbataintervtrof^ quccontentione,Jitembellodirimere conftituunt.Expeditis igitur militum co-piisvtrinqueinaciemdefeenditur, atrociqi^e certamine diupugnatum eft.De-mutn Selinuntini maxima Segeftanorum cæde fada , vidores fiunt. Segeftani • haccladepreffi.AgrigentinorumSyracufanorumqueauxiliai.iDplorant.C^ibus fruftrati,adCarthaginenfcs fuppliccs mittunt.His vero etiarn opem reeufancibus/ cum Leontinis,quos eo tempore Syracufanivrbeeiedosagris queque fpoliaue-jo rant,focietatemineunt : communique decreto ab Athenienfibus, vt vrbibus vetufta fubcognatione aftridis,Sytacufanorum amp;nbsp;aliorum vi opprefïts fuccurrar/ vehementer contendunt: fimulque eis ad Siciliam inuadendam operam fuam polliccntur, Segeftanis ingentem pecuniæ fummam, quam paratam habebantj’ pro huiufmodi belli impenfisoiferentibus. Cataneijfes præterea, quibus foedus a Syracufanis violatumfucrat,oratores amp;nbsp;ipfieodemtempore pro fubfidiisAthe-naslegant.Qui veftefordida,barbacapilloqueprolixis, demilfo vulru,lachrymis obortisAthenarûSenatûpopulûq},vtauxiIiétur,roganr,obfecrant,obteftâtur:er-raflefe,quodcorücopiasrcmififtent,cófeffi. Athenienfes,tribusSicilixciuitati-bus vnoeodemq5 teporeinuitati,neoccafionéSicilix potiundx imprudenter rc-40 ^oifieviderentur, auxilia eis polliccntur. Sed infulx regiones, ac Segeftanorum opes diligenter anteaexplörandasefteedicütreoqj nomine très naucs in Siciliam mittunt, vteognofeätamp;quxnäeoseflent ciuitatesexcepturx,amp;anSegeftanoru res numaria tanta fît,quanta eorûlegatiAthenisprotulerant. ExploratoresSege-ftamprimumadnauigant.^egeftani,quitotopes,quotad tam ingens bellumre-quirebantur,nonhabebant,neobfumptuuminopiam Athenienfesa bello defi-fterent,commcntum huiufmodiinuenerunt.LegatisinfanumVeneris,quodSe-geftxerat,addudis,facraria,phialas,trullas,thuribula,cxteraq;aliaVeneris donaria,nee non tenue facraruveftiumfupelledilem oftentarunt.Qux cum eflent ar-gentea velaurea,multo impenfîuspretiûferebat,quamparuæ ciuitatisexpeda-' p tio permitteret. Sunt qui fcribant frumenti quoque aceruos in horreis pofîtos ar-gcntoamp;auroamidosproaureisoftendifTe.PriuatiÄi prxterca hofpitioexceptis trierarchis,ex Segefta,amp; exomnibusPhœnicum amp;Grxcorumcircuitoppidis, corrogatapocula argentea fîmulamp; aurcain conuiuiis pro fuis exhibuerunt.Quo-rum omnium afpedu decepti legati vehementer obftupuere, Athenafque reuer-fiSegeftanorum opes ad fumptus belli perferédos plufquam fufteduras, Senatui renuntiant. Porto comitiis de bello cotraSyracufanosfufeipiédo, amp;: daflein Siciliam

-ocr page 270-

iji DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS |

cilia traiiciéda Athenis cü S enatu amp;: populo habitis, Nicias Niccrati filius,vir inter Athenienfesvirtute amp;nbsp;authoritateprxftantiffimus, minime bellü Sicilienfew*' , cipiendum effe edixit. Nam Athenienfibus non earn effe vim opum,vt fimul cum Laccdæmoniis Grxcorum potentiffimis bellum) quod plures annos gerebant,amp;: Syrat ufanis fuftinere poffint : temerariique effe confilii Athenienfibus, qui Grx-cia,imperiumfiacpe coactisintegnfque viribus tentatum vendicare fibi non va-luiflent,mox vana fpecum copiarum parte maximam totius orbis terraruni,opii-lentiffimamqueinfulan^aggrcdi: quamCarthaginenfes interris potentiflimi,^ quorum adraoduiyollens late paterct imperium, bello moliri, amp;nbsp;variis artibus fibifubigcrerrilftratehtaffent. Qmbus eleganter propofitis,Alcibiades(Ache-nienfium virclariflimus,amp;:qui acerrimuminSicendo ingcnium,facundiainqu5 fuper eines omnes vehementem ^egantiffimamqs habebat,amp; cui genus nobili^ mum,vtpote paternum quidem ab Aiace, maternum vero ab Alcma:one,atnpi»' , fim2eopes,reiqjmihtarisperitiafumma,amp;:nomenapud omnes gloria cratcele-bratiffimum) in contrariam fententiam non Reip. zelo, fed fuæ libidinis arabino' nifque impetu eft addudus : pc^ulumque diuerfisrationibus hortatur,vt bellü gt;^ kidconfidenteraggrediantur,ingensimperium,perpetuaraquegloriam Athen«' enfinm Reip.allaturur^audendum aliquando,quo vlterius imperium extédatut) ^^ recpcdetêtim,vtantea,fedtotis viribus tentandameffe Siciliam. Athenieniïu««« VirespotcntioreseffequamSyracufanorum* Siculos prxterea nulli rei minus af-fuctos quam bello, (editiofoS)fuiquecommodiplus quampubliciftudiofioreS) inuicem inuidentes, atque eo Syracufanis magis inuidere, quo opibus pratercx-teros fuut praftantiores.inSicilia demü barbaros pierofqs effe,amp; Gracos copia' rcs, qui Syracufanis infenfi Athenienfium facile partes fequantur. His pluæ mifqsaliisAlcibiadisperfuafionibus mperuenerc Segeftaniamp;:LeontinieXule$)gt;*« Senatum introdudi: qui multis precibus amp;nbsp;lachrymis obfccrare obteftanqueeff' perunt,nefc6dfociosintantodifcriminedeferant.Necparümvaluic apuddon«' nandicupidos totfationumcontendentium,atqueinidem deftinatarumnume-rus. Acceifit amp;: per ea tempora quod Athenienfes oraculum anin Siciliamelfet ’ traiicier.dnm fcifcitati crflnfuiffent,refponfumhuiüfccmodiinDodonehabue-runt : In Siciliam coloniam deducendam effe.quos tarnen nomen ambiguum ft' fellit.Erat crenim non longcab Athem’s terra: no fane magnus tumulus,cuiSicilix nomen crat : de quo oraculi gdiâumloquebatur. qpod abignaris ad infulaffitri-dum, extra fines fufeipiendi belli non parua fuit occafio. Bellum igitütSena-tufconlùlto contra Sy racufanos decernitur. Duccs cius expeditionis tres deligun-tur:NiciasNicerati, AlcibiadesCliniæ,amp;Lamachus Xenophanis filii.Quibusa ; Scnatubqcinmandatisdatafuerunt:ContraSelinuntinosSegeftanisauxiliol5nt: ( amp;fiprofpereinbellofuccederentomnia, Leontinos in fua lede colIocent:Sel*' . nuntinos amp;Syracufanosin pra:dam dent, adducantque prorfus in feruitutemue-liquasSicilixvrbesveótigales Athenienfium facianr,ftipendiaquefingulis annua imponant,aliaquctranfigant qua: Athenienfium Imperioprofutura cenfuerintlt; Erar Lamachusadeo pauper, vt, quoties dux crearetur, pallium ci amp;nbsp;crepidasex publicoxrariocompararineccffc effet. amp;nbsp;licetad fenedutem vergeret, crattarnen in periculisadeundislongeaudacior quam a:taspoftulabat. Ditior Alcibiades, led ferociffimus:amp;ingenium in eo ad optima quelque fimulamp;pelfimaver- l fatilc. Niciasditiffimus,amp;:ob opespræclarequeresgeftasapudfuosmagnxexifti- I mationis : qui ctfiobcollegarum focietatem imperium decredaret, populusta- 1 men cum coegit : vt fuacundationemodeftiaqueLamachi amp;nbsp;Alcibiadisfuro- J remferocitatemquecohibere amp;têperarc poffer. Extemploclaffem ad bellum idoneamcentum triginta triÏemiumamp;ipfiamp;foeii quinque armatorum milibus inftrudaïn ædificanr. cui olcadum onerariarum numerusmagnus, qui commea-tumveheret,adiungebatur. militumpræterea peditatus amp;nbsp;cquitatus,fcutatoru, fagittariorum,funditorum, tormentorumacmachinarum pro cxpugnandisvr-bibus erat ingens. Seddumha:c magno ciuiumfquosardens belli Siculicupi' ditas incefferat)ftudio parant, magna return portenta Athenis funtvifa,vcluti fu-nefti

-ocr page 271-

DEC A DIS LIBER II. neftihuiusbellieuentus præfagia.Nam Meton aftrologiæ peritiflîmus, peridtcquot; pus in magiftratu conftitutus, fiue artis peritia, Eue portentorum fignis admoni-tus, fiue humano ingenio dudus,furcre fefe fimulauit, amp;nbsp;propriam domum, qua: , vi«inaerat,incendit,acin concionemprodiicjconqueftufquedomusiàôluram, efflagitanitne filius,cui proprio fumptu triremcm adbelluminftruxerat,Siciliam prohacexpeditioneproficifceretur. nam funeftum hoc bellumfuturum ipfefi-biprxuidere videbatur. Socrates pfætercafolito fortaflede more agitatus eines terrebat, ne hoc bellum pado aliquo fufcipercnt.Sac«a quoque Cereris,qux per id tempus Ceiebrabantur, fœda horrendaque portenderei^ matronas paflim lo petvrbemmagnocum gemitu,n^duamp;interdiu, velutifunera célébrantes,au-diriprædicabant,Mercurii poftremo ftatuæ,quæ per vrbem depoEta? plures erat» omnes incertoauthore truncatis capitibus maacfunt repertæ. Facinus hoc non cafu eueniire,fed ab iis qui ftatum populärem diflbluere cupiebant,plebs excepit. AliiadSiculæhuiusexpeditionis auguriumfuntinterpretati. Propofita funtindi-canti premia,amp; impunitas promiEa,Equis eius facrilegii confcius rem deferret ad Senatum.Intcr hæc ex priuatis quidam intempeft^node Alcibiadem intra inqui-linicuiufpiam domum fe vidifle Senatui refert.Interrogatus quonampadoper nodistenebrasvUltumdifcerncre potuiflet, refpondit, Lunterädiis.PIuries ita-quefupereodêqu2cficus,obfermonis incoftantiamprofalfo reiedus cft. Verum

^° cumvulgatoper nodem Alcibiadis praeter folitü lafciuo difcurfu, flagitium ipfe negaret,acpriufquam inprouinciam proficifceretur,fe iudicio ftaturumpolli-ceretur, quia omnia ad helium opportuna parata erant, aceufatione Magiftratus inaliudtempus reieda'ipfum dimifit. Erat igitur iam dimidium aeftatis,cuni clairisexPyrxoprofedajomniumadidtcmiiusvnius Graecix vrbis longe orna-tiflïma,remigio (circumemenfaPeloponnefi ora) Corcyram dcfcrtur.lndefol-uens nauigato maris lonii tradu ad extremam applicuit lapygiam.-atqueinde mota,Italiæ oras pcrlegendo, a Taren tinis cum efle t recepta, ad Thurios appulfa, amp;nbsp;benigne ibiexcepta, mox Crotonempetunt.Et inde fuperato promontorio, quod Diofcurias dicitur,Scylletium Locrofque præteiÿcdi, non procul ab vrbe 5° Rhegioinancoris conftituuntur. Syracufani hiscognicis tres Didatores ftatim créant,Hermocratem,Sicalium,amp;Heraclidera.Hi pnmum deledos vndique milites conferibunt,legatos per Siculas vrbes mittunt:e3s,vt pro falutc communi ad bellum acingantur, armaquQ»fumant,hortantur. Adienienfesenim licet bellum contra Syraeufanosfufeeperint, imperium tarnen Siciliaecos affedare,procom-pertoadmonent.amp;iccirco vellêruitutisiugocollafubmittcrc,velcontrahoftiu ferocitatem acerrime conEigereneceEceire. Ab Agrigentinisamp;Naxiiseiseft refponfum, iepro feruanda Ede Athenienfium focietatem non pofle deferere. Himerenfes veroacMeflanenfes bello affore funt polliciti. Selinuntini,Geloiamp; Catanenfes,arma virefqueVuasSyracufanis amp;ipfi funt polliciti.Siculorumquoq^ 4° vrbesilludidem in ore quidemhabebant: animo tarnen pacem optabant, amp;pe-

nculoabclTe fatiusducebant. DumRhegii Athenienfium cIaEismoratur,Du-cesinter feconfilia conferunt. Lamachus redo curfu Syracufas nondum armis infirudam vrbeminuadend^m : Alcibiades finitimas prins ciuitates ad deditioné compellcndas,deinde de Syracufiscogitandum:Nicias nihil in Sicilia tentandum tenebat:foluminSelinuntinos nauigandum, contra quos praecipue mifli erant. Sententiara tandem Alcibiadis fedari omnibus vifum eft. Igitur Alcibiades fua prouedus naui Meflanam traiicit,atque cum Meflanenfibus defocietateverba facit.exiHimabat enim earn vrbem amp;: ob porrus capacitatem, amp;i fitus vicinitatem, fatisfibi adres gerendasaccommodam.Porro Meflanenfes focietatem quidem ^tque hofpitium negant: res tarnen vénales offerunt. Alcibiades parumjpenigne auditusRhcgiumregrcditur:amp;:confefl:im duo ex Ducibus reliquifexagintana-uibus in Naxum Chalcidicam nauigant, tertio cum rcliq ua clalfe ad Rhegium re-Hwo.Duccs a Naxiis intra vrbem amice funt recepti : mox Catanam petun t. Vbi licetprimoingreflurepellerentur,pofl;modumfolis Ducibus introeundi pote-ftasfadacft. Duces Catanam ingrelE, ad concioncm vocato populo,de incunda

-ocr page 272-

xf4 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS JÜmulfocietate,quatnperlegacospetier2nt,fuaderenituntur.Quoddumibi2g^ tur,cx improuifo valuis per vim cuulfis, milites Athenienfes,qui extra moeni®*^^' (fiftebant,intravrbemirrumpunt:Catanaqueoccupatafocietatemcum CatanÇ' libuscontraSyrattifanosineiit.Hocinitioprofperegefto, iamadreliquamagn’5 animis AJcibiadcfolo duce Athenienfesfe parabant. Interea Athenisquipri“^' tascum Alcibiade inimicitiasexercebant, de truncationeimaginumMercurii)^ in patriam confpiratione eum inâmiilant. Ab aceufatoribus pcrfuakis populusn^' uemSalaminiaminSiciliam nauigareiubet, mandatqj vtquamcelerrimeAJc*'|j biadem Athenasrenehatcaufe iudicioqucrcfponlurü.Naui Catana deIat3,A)'' ci biades,v bi legate audiuit,ira percitus, Meflanam primum, qua: certa defediO' mem eo authore parauerat,ex manibusabftulft Athenienhum : dam rem omne» Syracufanis, aduerfus quos idb^Hum praecipue gerebatur, apcricns,ac detegen’ cos qui prodere Mdfanam decreuerant. Deinde triremem fuam afcendir,ailt;l)^ vedus cum naui Salaminiain altumnauigat.Deinde cum adThurios peruenH^^f’ ’ üue magnirudine periculi,fiue impietate fcclerispertcrrefaâ:us,fiueciuiuniiæ , gratitudineoffenfusjdeceptiscuftodibusc triremi quavehebatur, repente pro^ ' Iiit,acfe e profpcdunautarunf eeleriter eripiens, cum certo in loco delituifleM^' cilepcrlèquentium mïlius cAFugit. Legatis Athenas regreflïsjfugamqueDi'^^^^ renuntiantibus, Athenienfes Alcibiadem omnefque fugx focios abfentes obcO' tumaciam capitis reos vna voce condemnarunt. 111e vbi non multo poft fibia Pæ pulomortisfententiam didam percepit.- Atcgo(inquit) oftenda Alcibiademvi‘ uere.Quocirca in Peloponnefum profedus, ad LacedzmonioSjquibusantca fucrat infeftus, habita eorum fide publica , fe contulit: a quibusmutataref«®* fortunacomiter hofpitaliterquelufeeptus eft. QuosdeSyracufanobello confab tantes multiscompulitrationibus.vt Gylippum Ducemauxilio SyracufanisA ercitumque contra Athenienfes emitterent: aliaque ad hæc perfuafit,qua: eoru® cftinftitutireccnfere,quiAlcibiadis vitam,vel Athenienfiumrcsexprofeflofo'‘ , bunt. Poft AlcibiadisexCatanadifceflum,Duces,quirêAthcnienfcminSicili^ .j regebant,cCatanafoluentes,Syracufas verfusadnauigant, acTeriapropinquü® Catana: ftuuiüfubeunt.T bi ftationemeo die cum feciflent,illucefcenrcdeceit ; remesSyracufaspra:mifeiunt,quæamp;portûexplorarêt, amp;SyracufaniSjfiLconti' ■ iiosdiutiusinexiliodecinercnt,bellöindicerenr.Quofado,cotigit vtforteAtbC' i nienfium naucs trireme Sy ^aeufanorû vna cepcrÿit,quæ a louis Olympii tempi'’ tabulas cû Syraeufanorû ciuiü qui ad arma cenfebatur idonei nominib. infcripo$ vehebat.Hæ tabula: ad AthenienfiumDucesdclatx, hinter milites vulgat2,am' fpieü mentes mirû inmodû turbauerunr,quod oraculû Apollinis iis tabularûno' minibus perfundûarbitrarentur.Refpoderatenimaliquando Pythias, fore vtA' thenienfes Syracufanis omnib. potirentur : vcrû non ad id repus,fed cû Atheniéli^ Callippus Dione interfedoSyraeufas eft adeptus,orfeulû refpexifte videtur.Po*’ hæcAthenienfiû duces bipertita elafle Camerina Lamachus,Segcftâ Niciasnam' gant.Sed cû Lamachus Camerinæos ad focietatéinduccre nequiflet,adinotolii' ton excrcitu,Hyblâ minore (oppidum in agro Geloo, quod hoftiû erat) oppugn^' recœpitiQuodcumvirib.nequicquâfuperaflet,aduocatosad colloquiû oppilt;l^' nos ad deditionc fruftra etiâ eft adhortatus.Quamoamp;rë non minus apud fuosqui* apud hoftes male audirecœpit. Nicias ex parte altera,fua clalTe redo curfu Sege* ftam tetendit,exploraturus Segeftanorum Selinuntinorûqs res,amp; an daturiedent pecuniam Segeftaiii,quam pro elafle Athenienfibus promiferant.Dum igi turpem Tyrrhenumarenauigat,adfiniftramSiciliahabcns,Himeramvrbcm tenuic.Vbi nonreceptus,fedreâ:ocurfuScgcftampetens,HyccarâSicanorû(quodnuncCa-f rinis eft) ad mare tune fîtunf,Segeftanifq5 inimicum oppidum,cepit. vnde amp;D‘‘ dem foFmofiflimam poftea meretrieem,tutte vero paruulam,inter alios captiims cepitiHyeeara direpta,amp; ad centum viginti talentaper haftam ex fpoliis amp;omn* præda coa3:is,Segeftanis,quorum equitatus iam adcrat,ea tradidit.Indeprotinu$ Scgeftamdelatus,ibiqüe triginta ralentis pro elafle cxaólis,Catanamipfeex b®® ora, amp;nbsp;Lamachus ex altera cum clalTc rcdicrünr. Athenienfes porro cum nihil adhuc

-ocr page 273-

DECADIS LIBER ÎÎ.


in


adhucprxclari geffiiïèntjeoqj nomine in contemptum amp;nbsp;fuis amp;nbsp;Siculis vcnilTcnt, Syracufani cos refumptis animis illudebant : arque ad eorum vfq; caftra prouedii, . tumaliatumhæcprobraeisingerebant,nûqüidpotius adhabitandûfecû inalic-nis,quaadLeontinos in proprias fedes collocandosvcniflent. His verbis Duces irritati, conidium ineunt, fi qua ratione locum magno Syracufarum portui pro-ximumfinedimicationispericulo occuparepoifint. Comentum igitur hoc func machinati.Virum Catanenfem probatæ fidei Syracufanis perquam familiare Sy-racufasmictunt: quiCatanenfiumquorundaSyracufant^vrbis ftudioforum,quo-' runomina explicaturus erat, nomine fe miiTum diceret: ad lwc,vt conftituta no-äeSyracufani in fini do exercitu Catana pc teren t.fore procuraubio, vt Athenie-fesfomno oppreifos, amp;armis nudîtos, inuadant deleahtque:atquO eadem ccleri-tate,fi velintjCorum naues etiam incendant. Id,vero certiflime fucceiTurum, præ-fertimCatanenfibusiis,quoru nomine mittebatur, ad regerendam auxiliaporri-gécibiis.niemandatisacceptis,protinüs Syracufasverfusimpigre iter arripuit. Intrépide omnia Syracufanis exponit. Re fine vllafraudis fufpicione j quafides nutii familiaris remouerat,temere crédita,Syracufani cum eo amp;nbsp;qua node copias edu-durieflentjamp;quxcuque ad rem gerendam neceiÄria eiTehtjConferunt compo-nantq5:eumqjiisparatis remittunt.IntercaSelinuntini,amp;^eloi,amp;coplureSexfo-ciisaliialiarü vrbiu iaSyracufas aduenerant,amp;deledum militum numeru vrbs ha-i® bebat ingenteJgitur ad fiatuta die Syracufani Catanam verfus profedi, ad Sy mæ-thû.fl.caftrametantur.Quod vbiNiciasamp;Lamachuscognouerùnt,omnib.copiis in naues eeleriter impofitis,Syracufas curfum intendût.magnûqs pottû hullo ob-fiiteteanteOlymp'ieûingreifi,perotiûcopiasopportunolocomunitionib.acca:-fisarboribus,ftagnisinfuper,amp;locis abruptes munito,collocauerunt.Nauib.præ-tereaeæfas arbores,amp; ad mare comportatas, cancellatimqj cofixas prxrexuerunr» Parte veto caftrorûquædepre{riore'rat,adituq}facillima,eledislapidibéâclignis arduamfecerunt. Syracufani vbi fefraude delufosanimaduerterunt,c5fternatö agrairteadopempatriæferendam citato retro curfuprocurriiht,acprimum ad A-theniehfium exercitum propius accedunt. Deinde cum ab Athenienfibus no oc-jo currereturjViaElorinatranimiflacaftrametatifunt.At^ero Athenienfes,vtSyra-

eufanos ad bellum paratos confpexerunt,ita fe amp;nbsp;ipfi ad prxlium inftruxerüt.xA.r-gmi dextrum cornu, amp;nbsp;Mantinei: alterum focii, Athenienfes medium tenebanr* Copiarumdimidium infronj;eodonisordihibus munitum erat. dithidifialterUj quodadtentoriaerat,amp;ipfum odonisordinequaJrato agmine præferebat.cui prxceptuerat,quacunq;partêexcrcituslaborarevideret, adeafublcuâhdâfcco-tinuoconferret.Intrahos itainftrudos,lixascalonefq5pofuerunt.Syracufani,qui militia præftabant, denos fenos compofuerunt, populum videlicet omnem, amp;nbsp;fo-ciosquiaderant. NamSelinuntiniprimum auxilio vénérant: moxGeloiéquités Qucenti,Camerinxi viginfl jfagittarii prope quinquaginta. Quos équités non mi* 4® nus mille amp;duccntos dextro cornu iuxtaiaculatorescollocaucrunt.Igituf figno

äbAtbenienübusprimum datoresadmanusdeuenitidubioMartealiquandiudi* ®icarum efi: fed fœda interim tempeftas cœlo oborta,tonitrua amp;nbsp;fulgura,magno ü®hsfragoreSyracufanos,velutiprodigioterritos,acertamincauocant.Atheniê-‘ esvbiSyracufaóosconfternatosauerfofqjordinesconfpiciuntjinuadcreilloruni aciem ftatuunt.amp;primi omnium Argiui inlæuumSyracufanorûcornu impetu eruntur ; poft Argiuos in oppofitam fibi pattern Athenienfes in reliquas irrûpunç copias,atq5infugavertut.OccubueruttuexSyracufanisamp;fociisquadringenti,ex thcnienfib.circirer quinquaginta. Etenim equitatu SyraeUfanorû, qui permul-tus erat amp;nbsp;prope inuidus, inhibiti,cü tuto perfequi hofté nequirent,in caftra fe re-5 ^®P®runt,trophaeüq;extulerunt.Syracufanivero inTia Ëlonnacongrcgatijprxfi* lumad Olympieum oppidu, quod adhuc ipforü erat, pofuerunt.Cætef i in vrbë redierut : ibiq5 colledis fuorü exfis corporibus digna parenratione pra;ftita extrema obfequiaaddiderunt. Athenienfes receptisetiafuorum cadaueribus,ac pyraï impofitis,Catana nauigarunt,ac partim ibi,partim ad Naxum in hy bernis c5fede-te. 1 ofthæc videntes Syracufanos equitatu prxftare,nuntios Athenas miferunt,

Y z

i

-ocr page 274-

ij^ DE REBVS SI CV LIS, POSTERIORIS

qui équités ac peeuhiam peterent. Syracufani quoqj, cu bellutn atrox in longue procedere profpicerent,a Gorinthiis amp;nbsp;Lacedæmoniis fuppecias amp;nbsp;ipfi implogt;^ Quorum precibus addudiGyiippûCleandridæ filium rei militaris ducem exerö* tatilfimum cum auxiliaribus eopiis eis tranfmifere.amp;Corinthii quoque,vn requi' ütifueranc,identidem pollicêcur. Syracufani cum multitudinemImperatorü«^^' mnofara in prima pugnapotius qua frugiferafenfiflent, Hermocratem Herwo-nis filium/virum cum rerum omnium peritia,tum in primis rei militaris præftatu nulli Syracufanorum feqindü) amp;Heraclidê Lyfimachi,amp; Sicanu Execefti 0*0®’ 1® abdicatisquindecim viris,quosantearei bellicæpr^efecerant,lmperatores toon* cxercilus créant, emm quibus deinde, fegnitie Athenienlm conipeda, excurren* tes Catanam vfq5,ocm regionem vrbi adiacenÆ populati funtjac caftra etiani ho' ftium, quæ nó procul ab vrbe abcj^t,inccnderüt. PofthxcHermocratesvna o* aliisplurib.CamerinaproföcictatecüSyracufanisobtinendaprofcdusjquofof' te amp;eodé tempore Euphemus Athenienfiu legatus,vt in fide ia data Camerinen* fes perftare hortaretur,conuenerat.a Gamerinenfib. vtriqs confulto refpófunicft fe neutri auxilia permiffuros : cü tarnen équités aliquot Syracufanis dam fubmiß’' rint:nc,fi id Athénien fes qui viÄores erat, reicircnt,perfidiç ab eis pœnas repofcC' ret. Interea Athcnicnftficlaflis,quaj Garante hybernabat,adMefl'an5 per ƒ ditiO' jj nem (fi poflet)rccipiendam fecontulit.Sed Syracufani perduellibus,quosAlcibi*' desiammagiftratu abdicatus detulerat,interemptis,Meßanäiamantea firmior* optimoq} prasfidio munierant.Munierant amp;per ea tempora Syracufas,vrberoqu6 muro,qua parte fpedat Epipolim,inclu{o intra mœnia Fortuné templo,corrobo' rauerant ; ne, fi forte male pugnatum eßet, ea parte,qua: fragilior erat,circiimu^^ laripoflGnt.ApudMcgarametiaOlympieüqiprxfidiapofucrant.quinimoamp;qua' cunqsregionemquadefcendi aman in littuspoterat,cancclJatovallopraclu*^' runt. DumhtecSyracufisgeruntur, Athenienfes incunteprimum vere CanD* mouentes aduerfus Megaram nauigauerunt. Cuius agros populati, ad caßeHu® quoddam Syracufanorum funt progreßi. amp;nbsp;cü id non expugnaßenr, rurfus amp;P^' )’ deßri innere fimul, amp;nbsp;nauigatione ad flume feTeriam receperut. Inde tranig*^^‘ campeßriavaßauerunt:lt;jTiofdäq;Syracufanos viros,inqiïosforteinciderant,oc* cidetunt:atq} trophaeo credo ad claßcm,qux Catana ia.appulerat,redierunt.Sub' inde cü omnib. eopiis Centoripen (quod Siculu oppidü erat) profedi,cu oppid^' nis conuentione fada funt mgrefli. Poßea IneflTxJïmulamp;HyblacmagnxW' dorum,qua;prope Centoripcfunt) fegetibusincenfis,Catanam funt rcuerii. Vbi dû morantur,Athenisducentiquinquaginta équités, argentique talen ta trecenta aduedaeisaSenatu,proutpetierant,venere. Syracufanieocognitoveritinebo* des Epipolas(Iocumpr£eruptü,vrbiq} imminente) dam occuparenr,amp;Syfacuü* ex ea parte muro obflruerét j loei aditus obferuare conßituunt.Non enim aliapæ terat parte confeendi, cü caetera: ardua: ac praerupta fifit. Sub autoram igiturfex- f centi viri ex omnib. cohortibus,quibus Hermocrates iuxta Anapü.fl.praeratjad praefidiumÈpipolarüfeligunturuifqjDiomilus Andrius exulpraefedusdatur.Scd ca node Athenienfes cü eopiis omnibus, Catana relida,ad locü quenda cui LeO' ni nomen erat,millepairusabEpipolisdiRantem,peditatumoém daffeadueßuni dam in terramexponunt.Naualesvero milites clalfe^rhapfum (peninfulani,Ma-ghifihodiedidam)fubierunt: ibiq; ifllimo vallis obßrudo fubfederunr. At pediU' tus extemplo adEpipoplas defertur, cofcendenfque ab Euryclo, locum occupât, priufqua Syracufani ex Anapi agro, vbi ingens eorum exercitus aderat,ei fuccut' rerenr. Cognita Syracufani loei occupatione,ßatimexvrbeauxilioafihcrrit,tu alii,(vtquifq}celerrimepoterat) turn verofexcentiillimilitescûDiomilo eorunip praefedo. Dißabat aut abagFo A napi locus vbi hoßibus Syracufani occurrerunt, tribi pafltium milibus.Vbi inito inter eos praelio, caefifqj Syracufanis ferme trees' tisvnacumDiomilo præfedo,viôl:oria penes Athenienfes edfit. Qui Syracufani* iam in vrbem regreßis ,amp; redditis eis fuoru cadaucribus,vidorix trophxunicrc-xerut. Sequêti diCjCU nullus Syracufanorum obfißerer,Athenienfes aduerfusvt' bc progreßi, arcem apud LabdaJu in excelfa Epipolarü crepidine cxcitarunr,qui part9

-ocr page 275-

DECAbiS LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157

parte Epipolx Megaram fpe^lant.intcrea eis ex Segefta équités trecenti.amp;aSicu-lisamp;Naxiis diicenci quinquagin ta,amp; ex Catana totidem auxilio fuperuencre.Ita-queoâingentisiam equitibuselati,reliâ;o apudLabdalûprxfidiOjContraTychâ ipüiuntprofedi.Quâobfidione tentatamcummuro prxpropere Condufiffenri Syracufanos pauor ingens inuafic.Eaque trépida tione mœnibus egreffi,in opifices fabros,qui muru extruebant, irruunt, atqj ab incœpto repellere nituntur. Sed A-thenicnfibus equi tibus contra propugnantibus,equeflre ccrtamê cohfcritur,ma-gnisqj vtrinqj animis dimicatur.Sedcum SyracufanotîfDucesabfqjordine prx-HarenturjCrebro in terra eoriim milites proilratiprofligantuHdidipanturqj.Cûq; nec inordincmlegiocogipoffer,|.'arsvna equitatusper Ducesinvrbcmrcduci-tur,pars altéra ad irnpcdiendosAthenienfcs,nelapideslcgcrenr,longiùfue vaga-rentur,inagrisdimittitur. Sedbanc cohors vifiAthenicnfiû, arque equitatus 0-mnisadorti, primum in fugam vertun t, deinde earn infecuti hohhullos etiam oc-cidunr.Poftremo locum PolichnamGrxce diélum (qui ciuitatulam Latine fonat, qui amp;01ympieum eftoppidulum) portui magno imminentem hoftes inuadunti capiunt,c5muniunt;Iouifq5 Olympici templu eolt;iem munimine concludunt, arque hoepado Syracufasvtraqjparteobfident.CümqjnjüitesIouisOlympiifanu prxcipuisopibuSjamp;pretiofisargentcisatqjaureis donariis infigne diripere vel-lenr, Nicias rcligione dudus,facrilegiü hottuit,amp; tam ipfe quam exteri A thenié-fesmagnacircarempium vlïveneratione,nihii ex omnibus donariis amouerunt: quiniinoamp;facerdotem etiam Syracufanura,qui cacuftodiretfrefte PaufaniaJibi-dem reliquerunt. SequentidicmurumA.qüiloncm verfris cxcruuntfimul, amp;a-pud locum cui nomen erat Trogilo, qua parte amagnoportuadalterum marei Lamachomufus breuiflimusficbatjlapidoamp;matefiem conferunt, Scddumille open fabrica-que murorum nimis curiofe aibdet, morbo correptus quem frenc-firnappellant,machinam inchoatam rclinquere coadus cft. Tantisigiturvnä calamitatibus preffi Syracnfani, Hermocratis (per quem eotum vires iamin peri-culmn crant dedudx) pertxfi, eius reiedis confiliis,qua parte Athenienfesxdifi-cationeininftituerant,murumamp;:ipfi,ncfecircumuall«icontingcret,vrbecgreff P fiexciratjducloabvrbeprincipiofubtcrambirümuriAthenieniium ex traniner-fo,excifisoleisfani louis Olympici : exquibus turresligneas erexcrunt. Adhuc e-nimtum maritima obtinebant.Hoc verobofte aut infcio,aut non répugnante fairem, cum celerrime Syrai?ufaniabfoluiffenr,vn^coborte inoperisprxlidium relida,in vrhem redierunt. Verum AthenicnfcsintcreaSyracufanisaquædu-dus,qrii ad potandum ex Sortino oppidoin vrbemaquam fuggerebant, difci-derunt.eofq; poftcapaffim in tentoriis,parrim pro vallo fegniter excubantes,partim quoq; invrbemregreffos confpicati, trecentosex fuis milites,leuispfætereâ armaturæaliquot confticui^nt,qui repente infubiedasSyraeufanorummunitio-nes irruant : cæteris copiis bipai titis,altéra manu ad vrbem,fi iîlinc fuccurreretur^ 4® altéra ad vallum,qua vicinumportale erat,ordinatis.ProindetrecentiAtbenien-fesimpetufadovalluracapiuntcuftodibusilluddeferentibiis,amp;ad murumtem-plocircundatumrefugicntibus.quo pariteramp;ipfi irrumpentes a Syracülanis vi reiiciuntur, pluribus ArgiaorumSê Athenienfium occifis. Cæterævero copiai diruto muro,reuiilfoqj vallo, tenfis tropbæis, veluti vidores rétro ad fua caftra fe-ceflere. Poftero die locum arduiim paludi imminentem (vnde ex Epipolis irt portummagniimprofpcdusiucundus, amp;nbsp;facilis eff defeenius)parierecingunt. SedSyracufaniexeûtes,rurfusamp;ipfi vallum réparant ineboatum ab vrbe per me-diam paludem,fofl'amque pariter amp;nbsp;aggerem ducunt,ne Arbenienfes ftruduram vfqjadmarepoffent producere. Arbenienfes comfileto fuperiorioperedterum ή Syraeufanoru foffam amp;nbsp;vallum dcmoliriintendunt. ItaqueexThapfociaffemin portummagnum circumagi iubent,ipfi fub folis oftum ab Epipolis in planum de-feendentesper paludemfquælicetlimofa effet, aquis rame carebat) fubftratisfo-ribus,latifqiafferibus:acfuperinfeendentes,priufquadiesinferbuiffet,foffam amp;nbsp;vallum præter exigilam pattern, fed mox amp;nbsp;id quod crat reliquum capiun t: prx-liotÿibicommiffo Syracufani fuperantur.Quprû qui in dextro cornu erant,ad vr-

-ocr page 276-

ij« DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

bem : qui in finiftro, ad.fl. AnapUm profugcrunt.His tranfitu trecenti illi viri prii^' cluderc conati, curibm ad ponté dirigût.quos Syracufani équités CallicratcouJ® reimilitarisgloriaprxftantiflïmo fuborti,fugerecópellunt:dextrutnquedeint*® Athenienüumcornuaggreffi,primailliuscohorte nonmcdiocri formidinepef' culere. Lamachus,qui ia ex morbo ad fc rcdierat,re pcrfpeól:a,e finiftro cornu m“ ris cü fagi tradis,aflumptis etia plerifqj Argiuis,!abcntibus viriliter hiccurrit.yet^ cum foftam quandam tranfgreflus a fuis dctcrrcretur,cû omnibus iis qui fecu2ü‘ erac/oruter occubuit:li(#et PJutarchus fingulari eum certamine a Callicratcprf-uocatum,induclluj||»defcendiflc,atq5interdimicandurn multis vulneribusid®’,j tandemambos cecidiffe referat.Syracufani,I^machiamp;corporeamp;armis pot*^'; quantcclerrimo curfu Athenienfium muros amp;nbsp;caftra petebant.Quovifo,^^‘ quos fub initium pugnx timorin lt;rbem coegcrat, refumpcisanimis amp;nbsp;ipficoæ era Athenienfes rurfus aciem inftruunt:atqueeorumpars adambitumhoftinquot;’ (qui Epipolis erat obieiftus, virifq; defolatus) conuerfi, illico exteriores deccnHU' gctummunitionesinuadiitatqueexpugnanr,expugnaturiproculdubioamp;ip^n^ ambitû,nifiaNiciailIincobopgreftàm valetudinem prohibiti fuiflent. Is ctenim folus,amp; abfq; copiis, in^mo etiam corpore, cernens nullo pado ob militum in®' piam locum teneri pofte, miniftris, qui fecum adcrant,iniunxit vc quiequid lignf' rumante muros machinis parandis coniedum fuerat, ipfafq; etiam fabneatas«’^ ^^ lignis machinas,in aceruum congeftas incenderenr.Eoqj confilio irruentiumSy' racufanorum,qui perflammasprogredinonaudebant,impctum cohibuit. Pf®* eamortuisquileuihocprxlio etiam cum Lamacho(fiThucydidé fcquimuij c^' ciderant, hincinde redditis, Athenienfium claffis ex Thapfo ad portuin mago**^ conceflit. Athenienfespræterea,qui»indcfatigare Syracufanos fucrantinfeeuf» iamadvrbemobfidendam appropinquabant.Quoanimaducrfo,Syracufani(‘r'* fuperius erant) omnifq; padter exercitus propere ad vrbem redierunt:rati non ris virium ibi ad prohibendum Athenienfium in muro ad mare pertrahendo“'' Jlitutum fuperefte.Proinde cum Athenienfium naualespariter Ó^terrefttes®^ pix omnes adiunctæ efteqf,ab Epipolis rupibufque extrudo vfque ad mare dnp**' ci muro Syracufas vrbem cocluferunt. Intcrea plures Syracufanorum re slahal*’ ces confpicati, aperte ad Athenienfes defecerunt-ita vt vndique,etiam ex ora®^ risTyrrhcni,nauigia omnis generis conuenerint,quxcommeatummilitibus A' thenicnfibusacneceftariafitppeditarent. Iis calaiftitatibusSyracufanipeneex^ nimati, propriifque iam plane viribus diffifi, de pace in ter fe cum Nicia etiam dare cœperunt:præfertim cum auxilia a Lacedxmoniisamp; Corinthiis promît nonaduentaftent. Hinc omnia etiam fibi iam tutatimcbant:adeo vt nee inter*« quidemmutuafufpicionevacarent.Ducesprxtereaipfos, quorum dudutotcÇ' des amp;nbsp;beliorum clades fibi obuenerant, vel vt imperitgs, vel vt proditionis fu^P*; dosabdicarunt;eorumqLielocoHeraclidem,Euclem,amp;Telliamfuffecere. D**^ in hoe infoelici rcrü fucceffu rcs Syracufanorum eftent, Gylippus Lacedxmonius Cleandddx filius a Spartanis,amp;Pythen aCorinthiiscücopiisauxiliaribusmiw circa Leucademadfunt, redo curfu Syracufanisauxilio venturi. Sed audita Syra* eufanorum obfidione,duplicifqj muri circumuallatione: Gylippus defperans fo“ eüs pofte amplius fubueniri,in Italiam curfum deflexit:vbi foeda cempeftateiada' tus,nauibus pene omnibus concutitur. Quibus deinde cumin LocrosexTaren* co adnauigaflet,certior ibifadusSyracufis per EpipoJarumpartem copias infer* ri pofte,ex Locris in Siciliamnauigare cœpit. Nicias,Gylippiacceptoaduenttb ciufqueclaffis naufragio,amp;returnfucceflibus fupramodumetiam animoelatus» nullam aduenientisGylippyiabebatrationem. Augebant prxtereaeius animos dandeftina per occultos nuntios cum Syracufanis habita colloquia : qux fubcet* tisconditionibus'vrbisdeditionempolIicebantur.Ea itaquefiducia Niciasfadus fecurior, neque aditus munire euftodiis, neque Gylippo aduenienti prafidia of ponere curabati Interea Gylippus amp;Pythenfecumdiwconfuluerunrjdexterio* raneSicilixIittora tenderent,amp; cum periculo per hoftiumclaftem Syracufas im grcderentur,an vero nauigatione ad Ixuam dire da fretum excurrendo Himeram peterenp

-ocr page 277-

DECADIS LÏBÈR ÎÎ. peterendvt coihparata ibidem, quam poffent,militum manu incautis Athenien-fibus terreftri itinere in Vrbem Syracufas per Epipolas reciperentur. Tandern dé induftriapraeteritaSiciliædextra,Rhegiumamp;Mcfranamprastcrueôfi,emenfofre-, nbsp;nbsp;toHimeram verfus nauigarunt. Vbi Himerenfibusadbellifocietatern indudiSj Sclinuntinis etiam, qui in Syraeufanorum fide perftabant,ccrtum locum, diemqj quoabciscopias expeôtarent,præfcripferc.Geloos quoiq; adfubriiitrendos milites excitarunt, Siculorum poftremo complures vrbes (defundo eo temporé Archonidc eorum Rege) focietatern quoq; cum Gylippcwnierunt.Qui auebs hac ^^ fociorumconfoederatione ad tria ferme armatorum miliafuj^opiis, terra Syra-eufascontertdebat. HarumreromSyracufaniinfciipopulunïm concioncraco-cmerant:vt quibus conditionibus pax a Niciaefletpetenda,confulercnt:inter quos turn de legatispnmum ad petendas induces mittehdis coiiuentumert. In-tercavero eximprouifo Gongylusvnus e ducibus Corinthiacæclaflïscum vna tantum triremi a Gylippo miffus Syracufas appulit. Adquem repente totius ciuitatis frequentia concurrit. Qm vbi cum a Gylippo milTum , illumquc breuï maximis copiis auxilio affuturum audierunt, licet lartisahimisomnibusIxtum omen exciperetür, non tarnen plena verbis ciusiTdes a^ibita eft, quoufq5 nuntius alter fuperueniens a Gylippo madata detulit, v t veni^ti fibi obuiam Syracu-^ fanioccurrerent.Eodemum nuntioalacrioresredditi,vrbem conftantlus tutan-tur. Nee muico poft Gylippus dum Syracufas ptoperat,in itinere LeghamSiculorum oppidum, hoftium ftudiofiflïmum,expugnat.Etdeindeacie expeditaad Epipolas,canquam ad prælium profieffeitur : afcendenfqUe ab Euryelo,qua parte Athenienfes primum afcenderant, contra hoftium munitioncs pérrexit. Athe-nienfes,etfi murum duplicem ad mille ferrie palfus ab Epipolis ad portum magnum extruxiffent: interruptum tarnen circa maris profpedum (aliquot adhuc locis)erat opus: quod in tanta celcritateperfici non potcrabindeigitur confpica-tiaduerfuscos Gylippumacicmdirigerc,amp;pra:uidentcsSyracufanosinpugnam cxciturosjcfcad præliumamp;ipficxpcdiunt. Ibi vero dum vtrjnqueinftructæ fta-rentacics, Gylippus in confpedu Athenienfiumdep^fitisarmis progreflus per f prxconem eis cdixit, fiSicilia intra quinque dies abirevcllent,tuto inde eis exire licere. Cui Nicias ne refpondere quidem dignatus cft. Scribit Timæus,GyIip-punijcumprin^nm aduenifrct,parum apüd Syracufanos exiftimationis prome-ruihe: imoSc proeeflutemporis contemptui quoque habitum, ludibriifque ac

adminiftrandis no otiofus fpeftatorinterfuit, cum admiratione quadam amp;nbsp;reuc’ rentia a Syraeufanis vcneratutntradunt,cüminchlamydefemilacerajamp;folo ba-culo, (quib. Gylippus prodibat in publicum) ciuitatis Lacohica: fpeciem amp;digni-^ïtcmcotcmplarcntur. Porro Gylippus,paratisvtrinq;legionibus,cumtumuI~ tiiaricSyracufanospcrturbatofqüe progredicerneret,inlocumpatentioremeos ^eduxit. At Nicias milites contra non mouit, fedquietos fub cailrorum muro c5-tgt;nebat.Quodvbi Gylippus ahimaduertit,exerciturn ad verticem montis Teme-nitemadduxit: ibiquecafti;^metatus,fequcntidiemaiorem militummanum ad niuros Athenienfnim admoüit, ne per vices hoftibus fibi mutuó fuccurrendi po-teftaseflet. Mifla deinde copiarum parte Labdalum arcem vi cepit, occifis Athe-nienfibusquiinpræfidio latitabant. Nam reliqui Athenienfes incaftris érant,amp; arcem liane inde confpicere minime poterant. Eodem quoque die triremis A* thenienfinm vna,dum portutta magnumfübiret,aSyracufanis eftcapta. Port hïc SyracufaniabvrbeperEpipolasfurfumverfusmurumextruxcruhtjne Athci nienfes vrbem amplius vallo cingcrepoflent. Atilliabfoiutoiamadmaremüro, quem todS viribus perfecerant, iti fuperiöra fe recepcrunr. Cumque quxdam mud pars fragilis effet, Gylippus ad eam nodu cuin exercitu pfofeófus, eum Athenienfes id fenfiffe, obüïarblt;jue prodirc vidiffet, tacito agmine retro abiir. Hunemurüm cumfubinde Athehienffes füblimius cxcitaffehtjperfeipfosibicx-cubiasfaciebant,föciisadrcliquasmuti partes tutàndâs eoUoGatis. Vifum prä:-

-ocr page 278-

2^0

DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

portus magni fauces coardat) muro fepiendumfore:vtamp; commeatusacreru® heceflanarum facilior propinquiorque effet receptus, amp;nbsp;fauces portus in poteft^' ; te haberet. lamenimpoft Gylippiaduentum,cum terreftribus copiis vrbist’^’ pugnationem minus fperaretgt;ad nauale bcllum totum animum adiccerat.Inftr“' da deinde militibus claffe, poftquam triplici præfidio mwrum firmaffetjPleniniy' rium capit,claffemqueinftationeponit. Ex eo tempore Athenienfibusfuccei' fusümulamp;fortunadefecit. Enimueroamp; aqua:penuriamulti eorum interieruni) Equaties ad cædendaligna prodibant, abequitatuSyracufanorum,qui apudop'u pidum OlympieiA ftatiua tenebar,fedc opprimebantur. Intcrea Nicias,cO' gnito quod exterx Corinthiorum naues in Syracufanorum auxilium aduenta-renr,adeasintercipicndas viginti naues circa Locros amp;:Rhegiumamp;promoniO‘ ria Sicilixamp;ipfemittir. Gylippusvero,cummuruminterEpipolas extruxifc ; vbi Ebt tempus præüandiadefe vifum eft, inter vtrunque murumprimusoinni'i hoftesiïiuafir.Cumq;admanusdeucntum effet, Athenienfes(Syracufanorüniï' gna clede fada) vidores Gylippi culpa extiterunt, qu^cum intra murosaciemio' ft'ruxiiret,bellandivfumequitfeusamp;fiacyiatoribuseripuiffet. QuacIadcGyUp' ; pus non animo fradus^ura primum mortüofum cadaucra reccpiffet, rnutaio aciei ordine,rurfus poftridie in hoftes iiruere ftatuir.Militcs proinde lÓgiusa®**' n risquamnuperproduxic,cquitefque aciaculatoresin locofpatiofoeregionen' thenienfibus oppofuit.Pugnam igiturmaionbusanimisrcdintegrat,finiftn’*’’‘f equitatusAthenienfis cornu,quodinipfumfped4bat,continuo impetit proflig^t' que. Quo vifo, amp;reliquus Athenienfium cxercicus animisdeiicitur,atquein ^ gam dilEpatus vertitur.Quos Syraculani vfque ad caftra fugietes infecuti funtAc turn ibi quantum in bello rei militari fcientia pollet, Gylippus hoe fuoexeropl*’» aperraque rcgeftadeclarauit:quippe quiiifdem militibus,atqueineodcælncn pugnans,aciei folum mutato ordine Athenienfes viccrit, a quibus paulo ante in' gentiipfepræliofiiperatus fuerat.Parta vidoria Syraeufani Icqucnci nodend' rum, quemceperant, vfquead hoftilcm perduxerunt: ita vt ab Athenienfib-nc?^ amplius ab opificioprohièeri,neq5contracircumuallaripofl'ent. Pofthafcappn* lerunt Ambracienfium amp;nbsp;Corinthiorumduodecim (quasfupradiximus)nane^lt; quibus Erafinides Corinthius prxerat. Quorum interuentu muriopusaCylip' i poinchoatumcelerrimeadfummamperfedioneqicftperdudum. Quoft^o Gy!ippusvrbeegrcffus,terreftriitinere Sicilië ciuitates,quaeaSyracufanisdcfci' uerant,obibat,eafquc rurfus in Edèm recipicbat,atque vndit^ exercitum çoropn* rabat.Tum quoque, ncmaritimis viribus cederent,adclaffemcolligendamtons animis opibusqsintendebat.Quocirca amp;nbsp;legatos Lacedæmona Corinthuinqnc rurfus emittit,qui plus copiarii Syracufas acceeferent: quippe quod in principiO) non in fine belli euentws adinuandus effet. Nicias exaltera parte videns Syracu- j^; fanorum vires terra mariq; inualcfccrc,fuifq; iam nihiloefle inferiores,ab Athe* nienfiumSenaciiamp;populo per literasamp;nuntiospoftulat, vt triremes, pecunias» copiafq5quantaspoffunt,quâcelerrimetranfmittant,necnoamp;idoneosPrætoresgt; i qui loco Alcibiadis fuga fubrcpti,amp; Lamachi intcrempti, belli munia obeat,aci-plum fenem amp;nbsp;ægrc bellimolem fuftinentem abdicent. Proinde maturatoopus effet alioqui deingenti clade toti Athenienfium Reip. penculum imminere,pr3S' nuntiat. Niciacliteris in Senatu recitatis,omnia ex fentenriafunt eiadbellumdc' cr^a,magiftratus foIum abdicatie negara. Nihilominus donee collegasmitranfi duos qui cum eo étant,Menandrum amp;Euthydemum,delegere,qui fecum in pat' tem bellici oneris fuccedant. Nee multo poft collegam vnum Eurymedontem ^ Thuclisfilium circa brumaiti cum nauibusdccem,argcntique centum amp;viginn ralentis,»Athenienfes inSiciliammifere :propediemamp; Demofthenê Alcifthcws filiumcummaioribusvirib. alterum collegam a^ldituri. Contra Lacedxmonii amp;nbsp;Corinthii,auditisquæ poftGylippi in Siciliam appulfumcircaSyraeufasgofta fuerant, fumma ope claffem terreftrefque copias ad bellum inftruunt: ac fubinde mille fexcentos numero milites Spartiatas, Corinthios, amp;nbsp;Bœotios cum nauibus viginti'

-ocr page 279-

DEGADIS LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zSt

vigintiquinque Syracufas auxiliarcs legant. Athenienfes quoq; amp;nbsp;ipfi Öem ofthe-nemcumnauibusquadragincaquinqjjinqiiibuserant mille amp;nbsp;ducenti Atticigeneris, Scinfulani compluresjaduehût. Reparatis itaque iam vtrinque copiis,Sy-racufani ob fecunda prælia,quîEin terns gelTerantj animo elati,amp; hortatu Gylip-piamp;Hermocratis,claflemopulentiflimamcductint,pugnamquenaualem cu A-thenienfibus experiri decernunt. Habebant in portu magno triginta quinque flaues hello inftrudas,in minori vero quadraginta quinqj: fedfauces magni port’, quæanguftæfuntjab Athenienfibus,quicirca Plemmyiiumeranr,cuftodieban-rur.Owmobrem Syraeufanæ naues in vnumcoire abfqueambiguo bellidifcri-niinenonpoterant.QiiodGylippus animaduertens,noftupeotftreagmen circa iftlimum Plcm myrii duxit : vt eodem momento ipfe a terra, amp;nbsp;naues a mari Plem-rflyrium, quod ab Athenienfibus tenebatur, aggfederentur.Igitur e veftigio Syra-eufanoru triremes trigintaquinq; e portu magno,amp; ex minori quadragintaquinqj eoconfilio foluunt,vtcoeant,amp;fimulPlemmyriumadoriantur. Athenienfes ex fexagintanauibus, quas ad Plemmyrium habebant, contra trigintaquinqj Syracu-fanas,quæin portu erat,folumvigintiquinq;:ca:teras contra eas qua: e portu mi-norifoluebant,educunt.Cæterum cum SyracufanSrum claffis remis impulfa ma-gniportusefaucibus erumpereniteretur: vigintiquinqj^thenienfium triremes contra earn irruunt,amp;: egreflum inhibent. Q^bus Syraeufanæ naues magna vi fe opponunt:atqiie in ore iphus porrus non ignauum certamen initur. Vbiconfligi cœptum eft,iamvndiq5 ex Plemmyrio Athenienfes ad marecolledi littus com-pleuerant,partim fpedandi naualis prælü ftudio, partim vt fi quid pugnando fuis aduerfiobtigiffet, auxilioquamprimumfuccederent. Gylippus,vbiPlemmyrii prxfidia negligentius ab hoftibus haben fenfit,adcorum propugnaculaprocur-rit,inquibusnautica omnisfacultas,amp;pecuniæ,tumreturn acmilitumomnium apparatusreconditirenebantur. Quo cum perueniflet,repente Plemmyrii muros adoritur,amp;: primum e tribus qui maximus erat,amp; deinde alios minores paruo 1a-borecapit.Ea recognita, Athenienfes*qui ad mare defcenderant, ad fuppetias re-currunt.SedGylippus contraobft;itit,magnamqueeorum cædem fecit.Tum cla-5° moreingenti, tumultuqjac fonitu per caftrafublato,refhfperata varie Athenien-fium acies perculfa funditur, atque in reliquam ftationem confugit. Scd quam idnegotiumGylippoprofpcrefucceffit,tamnaualispugnaSyracufanis fuit infee-lix.Enimuero cum initio pugnÿ res cis fatis ad votum euenifrent,nauefque minons portusAthenienfibus fruftraobnitentibus in portum magnum perrumperent, dum nitnium amp;abfqueordine accelerant,ininternasnauesincompofitæimpin-gunt.Qiovifo, vieil Athenienfes,agmine colledo conuerfiimpetum vidoru primum cóprimunt,inde etiam difperfas corum vires frangunt,verfaqj fortunx vice eosinfugamvertunt,atq5interinfeólandum naueseorum vndecim fupprimunr* reliquas in Infulam vfque pSrmuItis Syracufanorum interfeais infecuti compule-40 runt. Solutoprælio,abvcrifquetrophæa funt ere^a: ab Athenienfibus,vidoria flaualiobtenta.'aSyracufanis,rcterreftrioptimegefta. Siquidem Athenienfesex Syracufanorum naufragiis eoliedis manubiis trophæum inparuulainfula,quae faucibus magni porrus ac Plemmyrio pra:iacens,a.S. Martiano hodie nomen habet, in Syracufanorum ludittrium erexere,atquein(uacaftrareuerfifunt.Syra-cufani vero,pro tribus muris apud Plemmyrium adeptis,in eodem loco tria amp;nbsp;ipfi ftatuere trophæa. Atq; ita contigit,vt vno eodemqj prælio v trique amp;nbsp;vidi fuerinrgt; amp;vidores.Sed Athenicnfiuminfigniorfuitclades. Nam Gylippus capto PJem-myrio,amp;præfidiis munito, ingenti Athenienfium pecunia publica priuataque, o-mni præterea bellico apparatu, quæ i n eu locum veluti in xrarium fuerant depor-tata,potituseft.AdhæcSyracufaniparta terreftrividïria,iam porrus ma^ni fauces,^ portumipfumapertü habebant. Quo euemtvt Athenienfibus commeatus incaftradeinceps fine pcriculo minime iubuehi potuerit : quippe quod in porrus ingrefiuaffidue paratam tenerentclafirem,Syracufaniq;aduenientesAthenienfifi cumcornmeatunaues exciperenr.Quocirca nihilçque Athenienfib. obfuit atqj Plemmyrii amiffio.Qux amp;nbsp;illis languorem,amp;: fuis audaciam prxbuit. Nam amp;nbsp;pauco

-ocr page 280-

i6z DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

paUcopofttemporeSyracufaninauesduodccimcu AgatharchoSyraeufanoe fis prazfedo in Italiam ablegarunt,quod fama erat naues pecunia onuftas Ach^ ; ad Niciam inSiciliam ca cutfum tenere. Miferunt amp;nbsp;nauim vnam Pelopo*’quot; lum, qux Spartanos,Corinthios acfocios casterosprofpereafuisgeftadocef ' Porro Agatharchus cum fua clafle Athenienfium nauibusinalto AppuliaJ® occurrens magnam ex illis pattern oppreflit:amp; in iis vnam,quæ ftipendiumn’ thenienfium caftra deuehebat.Et in ora Caulonix maritima ingentem mated^^’ quamadasdificandasn^Ues Athenienfes ibicomparauerant,iniedoignecxui ' Scd cum in redit^ircaMegaricum maris traelum viginti Athenienfium n^^.^^j^ f cum irfuiflent, vl^tantum eiusnauiab hoftibus intercepta,ipfecum easterly medio eorum fiigafubduól:us,incolumisSyracufasrediit.Occluferantamp;:niio‘’,^ j portum cathena Iignea:neincqfumnaualia,qu2Eibierant,AthcnienfesveHlt;'*'‘'^ percnt,vel ignem iniieerent. Hanc Athenienfes refcindere tentarunt,oncwdii'f na naui turrita ac loricata,ne in aggrediendo offenderentur,expUgnationi a^® ta.SedSyracufaniscxnaualibusinAthenienfesmiflïliaiacicntibus,amp;virilitefpf‘’^ pugnantibus,fuo conatu ilJi fruftratiabincepto deftitcrunt. Dum hxcSyr^‘'y fisfiünc,Demofthene^vbiinÇjrasciacopiascoegit,cumquibusadfuisfubucj’'^ dum in Siciliam traieOTiruserat,tx AEginainPeloponnefum nauigat,Cbat’^ que,qui cum trigintaibierat nanibusdungitur, CorcyramindeveriuscurfuH’'^ ^ net.fednauigationeintcrmiira, circa Zacynthura,Cephaleniam,aliafq}circu*^'^ Ö:asinfulas,aliquandiuaddclcdum militumhabendumfubfedit.Cuicircac2‘, catardantiEurymedon e Siciliapro folicitandis auxiliisveniens occurrit!lt;3i”^' PJemmyrium a Syracufanis fuide receptum nuntiauit. Sed dumhuneido^ cx focus diuerfiscopias in Siciliam traiicicndasaugcreftudcnr,inSicilialcgafy, racufanorum,qui poftexpugnatum Plemmyrium Siciliæciuitatesadierant,e3T pr^fenti return fuccedu in Syracufanorum focictatemadduXcrant,cumbis®' amp;rtrecentisauxiliatoribus(quostumabHimera, tumab aliis foeiis vrbibus‘^‘”^ traxeranr)Syracufaspetebant. QuoNicÏaScognitö,adSiculosfocios,Ccnti'gt;'' pinos praefertimamp;Alicyenfcs(quaSyracufaninecedario tranfituti erant,öbD^' ,5 gatum ab Agrigentinis j^er eorum agrós iter)fetibit, vtbodes infidiisadod^^'^'' Igitur ad iud'aparati,tribusinlocistrahfituris hoflibusinfidiaspofuetb vHc^*’^ ad infidiarum locum Syracuiani peruemdent, repente a Siculis inuafi, oding^*’^ exeiSjlegatiqueomnesprxtervnumCorinthiumirucidatiinterierc.casterosn”‘' 1e amp;nbsp;qüingentoslegatusCorinthius,licet difieókos,Syracufasincolumespe*^^^’‘’f' Sub idem quoque tempus Camerinxi armato^quingentos,iaculatores itcccnt«^ totidcmqiiefagittarios :amp;:GeIoiquoque naues quinque,iaculatoresquadting^' tos, amp;nbsp;équités ducentos Syracufas auxilio miferunt.Et iam ömnis fereSiciÜap'’^' ter Agrigentinos,qui nondum partibus adhxfetantiàdSyraeufanosdefecerat' Atheniëfesinteren,cognitoquod propediemcü Dentofthene Prætore cla^dö* gens auxiliaris eis ventura edet, ftatuunt ah te illius aduentum fortunam belli nul' lo pad:o ampliusexperiri. At Syracufanorum confilium contra erat.Enimuerofo' ciorumaccedu viribus auóri,amp;priufquamDemofthcncsaduentarer,amp;:nouis3'’' xiliis Athenienfes inualefcerentjomniamolirbintramunitionesfefecontinentcs

hofteslaceflcre, ad pugnaniirritare,amp;cladeinftriidacunäatesinuaderedcc^'; nunt.Mariitaq5amp; terraacriteraliquadiu,incertaquevidona dimicatumeft:^'* quod duæ A theniehdum naties perierunt.Pofthæc fuadenteAriftone Corinthio Pyrrichi dliojei naualis peritiflïmo,Sy racufani nauium proras amp;nbsp;breuioresamp;üe* preffiores conftituunt, vtcontra Athenienfiumnaues,qua:infirmioresipfa^’g^^’j) proraS habcbant,quarumque roftra vel ob id nihil eis damni afferrepoteranfj quod impetumfacerequanSfacillime non poflènt.IgiturSyracufanifingulisprO' pe diebhs roftrorum concurfu Athenienfium triremes vexabant,caftra hoftiûiæ uadebant,terramariquenihilquietishoftibuspermittebant. Atcumfuafeari6 AthenienfesaliquandiututatijirritamentismodumfierinonviderentJncalefcut ' tandem,pugnxq5ftudioincenduntur,acexajftuanr,nequediutiustam infolcntec tamq; impune hoftem fuftetédum cenfent. Arma proinde expediunt, feqj alt;^ ^®‘ certan*

-ocr page 281-

DEC ADI s LIBER ÎÎ. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^)

certandumaccingunt,acclaflem oôluagintà nauium inftraunt: fed onefariasante triremium ftacionem certo inter fc (patio collocant,vtpereainterualla foret triremibus, fi fortafle ab bofte vincerentut, in tutum recurfus. Erant A tbenienb-um enremes ficutinumero,iraamp;: eeleritate Syracufanisfuperiores. Nautæ prx- ^ tetearci nauticæ pcricia,acdifciplina quoque amp;artepr«ftahtiores. Verumha:c omniactfi ad viÓloriaminapertomari non paruimomencieflent, inangufto ta-menportus magni bnu, vbi certamen cft commifliim, parum valuere. Acceftit ad hæcarsquoqueSyraeufanorum,qui,dum Atheniefes fc^daciem parafte cernCir, jQ quo incautos hoftes adoririponcnt,nulloipfi belli dato indido, ad ftationem re-cepiiTefeßmulant,return quoquevenalium forum fingunt.-qronauta: ad cibose-nicndosconfluunt,indeq5 velutiaa prandédum clamomnes triremesafcenduc. Quxomniainduftriam,amp;rqux Athenienfibu^alia fuerantin belli rationepotio-ra,amp;xquabant amp;.’ fuperabant. Athenienfes bis vifis nullam eo die naualem.pugna fucuram,fcd omnia tuta eflè arbitrati,ad prandium amp;: ipd fe conferunc.Syracuiani veto,vbihoftesremiflb prxliandiardoread cibum operam conuertiflccemunt, repente in eos nihil tale fufpicantesprocurrunt inuehunturq;. Athenicn(cs,bo-ftium tumulcu audito,ieiuno corpcre,nulloq5onlineæ^re tandem nauesaicert-dunt,atq}vtpo{runtcommodilïïmeobliftunt:dato lignCpugnam ineunt.Trirc-jQ mibusconfettisSyracufani Atbenienfesprocinus oecupant:nihilotiiadexpedi-tioncm,nihilquictis illis relinquunt: primos, qui ex tabulatis impetum repellebat^ haftistransfigunt,indequedeiiciunc: compluresfundisfaxisq)petunt,aclocis vn-diquedeturbant:in plerofquetoftris incuefant, atqueperaduerfasprorasinfodi-unt.Poftreniopropiuscongrciri,comminus gladiis remgerunt:iamquenaualè beJliim Ipcciem pugnæ pedeftris référé bat. y bi aftbóf i vndique A thenienfes in f u-gam précipites aguntur.quosSyracuiani fummavincendi libidine infeótati,(epte eorutntriremes fludibus iupprimunt,plerafquccompagibus difeuffisadmunia belliprorfusinutilesreddunt. Plures eobello capti,plurimifuntintcrfedi.hofti-bufquecum terra rum mariprofliganSjSyracufaniviiforiétropbxumcircalittus j^ erexere. Seddûipfi in certam rerumfuarum fpemhac vidoria efferuntur :ecce repente DetnofthencsótEurymedoncumingenticlaft?,innumerifquecopiis ad-nanigantes proeul apparent. Nam in tranfeutfu a Tburiisamp;Meflapiisiure focie-tatisprxhdio accepto,lcptuaginta tres nauesadducebant, milites ad quinque milia,iaculatorumacfagittariotym(funditoribus ctiamadmixtis)ad triamilia,pra:-ter eos qui in oneranis ad fupplcmcnta vehebantur. Armorum prxterca pecuniçs quemagnamvim: ad hxc machinas,amp;omnifariam inftrumentaad expugn.ntio-nem idonea. Armis prxterea ac militaribus fignisnautarü, actubicinum turba adeoexotnatx triremeserant, vtfceniciapparatus magnificentiam præ feferrér. QuibuscognitisSytacufanifradirutfusanimiSjfpem omncmacfiduciam, quant ^jj depriori vidotia ceperan?,mox depofucre,acretrolabuntur. Demofthencs Niciéiundus,cxploratoiamfatis vrbisfitu, nonterendumtempus, feddum fé tcrribilemfciteflehoftibus,vrbemaggrcdiendam cenfuit: necundando conte-innendumfeSyracufanis, veluti ante Nicias,proponeret.Celerrime igitur extrema quéque experiri,capta2ue vrbe Athenas regrediftatuit. Quo cl cum Nicias audiftet,eiusaudaciam admiratus, orabat nequid temere aggredi properareu cundationem nanq; hoftibus plurimum obefte, quod neque(umptus diutiustolerate diuturnitate inopix polfcnt,amp;afoeiiseos nonmulto poft defertum iri ne-ceflecflet.forevtinfummisrcrumdifficultatibus ad conditiones rurfus pacis petendas, qucm3dmodumamp;:antea,concurrant. Et iam non pauci ex Syracufanis jQ erant, qui clandeftinis nuntiis Niciam iisipfis de caufis admonebant, ne quo modo remitteret obfidionem. Sed Nicixconfilio Öemofthenis fententiaapud milites præualuit. qui etiam omnes collegas ad occupandas Epipolarurn moles bortatus,airumptis decent grauis armaturæ,tocidemqueleuis miiitum milibüs, cftationibusegrefrus,SyraGufanumcirca Anapum.fl.agrum populatur. moxpe-dcftribuscopiisfimulamp;clafle eamregionem ftne hoftium oecurfu obtinet ; ac poftremo ad Epipolas inuadendas ipfe fc parat, quinque dictum cibaria portari iubet:

-ocr page 282-

ilt;4 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS iubet : amp;nbsp;cos qui lapides legant, amp;nbsp;qui ftruant, reliquumque miflili um appar^W'® portent,vna cum rebus ad acdificandum neceflariis, fi loco forte potireturjfecu*” affumit: conuocatifque collegis,folo Nicia ad muros fuos relido, cum omnib- c° piisadinftitutum contendit. Vbi igitur iam Euryelopropinquabat,repent atque improuifo in Syracufanos impetu irruit,eorumq5 murum occifis cuftoda*“ pluribus capit. cumque e cuftodibus aliquot quam propere dilapfi, tribus Syr^ fanorum caftris, qua: in Epipolis erant,hoftium introitu nuntiato fexcentos viro’’ cofque etiam qui primiad hanc ingrelTus pattern excubabanr,protinus in WD“' dium exciuiflentr^mofthenes atque Athenienfes primum impetumfacHc »« gere:ac intra molisieptapenetrandoproxima^ hoftium munitionesinuadut,c3' piunt,amp;pinnas detrahunt.Hermocrates veto cum Syracufanorum elcdamafquot;'’ amp;:GyIippusquoquc cum fuis,piÿcproperecpropugnaculis exeunteSjhoftit’'''’ occurfum prodeunt:amp;: cum per nodem inopinato hoftium occurfu premcr^''’^^ attoni ti ad pugnam compulfi funt:amp; primo quidem congreflu repulfi, cum taff* Athenienfes veluti vidoresnondumexpugnata Epipolarum loca cupidms^^’ par eratirrumpercnt,longiufquc expatiarentur,Bceotii exorti fefe ingerunt/O'^ non minori qigt;7 ?n irru^erant impetu funduntatqj eiiciunt.Vnde Athenienfes*'^' gens perturbatio atqj diiîicultas circumuoluit : quam nodis caligo non mediequot;''' ter grauauerat.Fulgente fiquidem luna amicum ab hofte non difcernebant:ad^ jt corporum amp;armorum multitudine repereufta infirmum debilemt^ reddebaquot;quot;' tuitum.Fortcctiamitainacieconftiterant, vt eisillaa tergolucerct : quopf^'^ iacentes vmbrarum tradus, armorum fulgorem, fuorumque num crû ipfimetequot;' €ultabant.contraq;aduerfisclypeorum vmbonibus luna: radiireperculIï,S^)'‘’' fl:iummaioremviderinumcrum,amp;:^morumclaritatemlucidiorcm efficieba**'' His igitur caufis in diuerfa præcipiti ordineruunt.Hinc quicunqueeis occur'®' bant, etiam focios pro hoftibus formidatos refugiebant. Etcum in angufto lu®quot; armati ex vtrifque non pauci vcrfarentur,omnia eis perculfa apparebant.Syr^®“' fani verofoeiiquevidoresmagno vtebantur clamorejquodncquibantalite'P®*^ nodem quid fibi opus eflet,fignificarc. Athenienfes quoque contra fuos quarn'^'p bant,3c fignum teftera? fquod fymbolum eft) ex fe mutuo rcquircbant,quoduulla realiadignofcipoftent,Sedamp;hocmaioremfibiperturbaÉioncmpracbebat,quö‘' omnes fimul,amp;:idem percont3rentur.pra:ter ha:cautem przeipue illis obfmr «æ dulatio pa:anis, qui hymnus amp;nbsp;pro vidoriain ApoUinem decantantium erat.QH' cü fimilis vtrorumque eflèt,animos confundebat: ita vt inuicem fe vel trucidare'» vel faltem congrederenrur. Eorum etiam plerique fugati per abrupta,locorui®' per itia,prxcipiti fuga,cum ardus effet ex Epipolis ad regrediendum defeenfuspu interitumipficorruerunt.Nonnullospractcrea alios alio irinere difperfos palaU' tefque,vbi illuxit,Syracufanorum circumfufus equitatus obtruncauit.Proinde Syracufani vna cum foeiis fortuna propenfiusprofecuti,hoftiumfupraduoiW' |; lia, amp;nbsp;quingentos necarunt,non minori eorum numero fauciato:cx quorumfpO' liis prxdam etiam non inutilem retulere. Atque ita ex inopinato partavidoria,â' pud Epipolas duo ftatuerunt trophxa: vnum,qua parte hoftesingrcffi:altcrum,V' bi a Bceotiis primum repulfi funt. Atque exinde audgntiores fadi, non folumfua tueri,fed aliéna quoqueappetcre animo concipiunt. Qiwcirca SicanumexPra!' toribusvnumquindecimcum triremibus Agrigentum, vbi inter ciues ortaerat feditio,ad fedandos tumultus, occupandamque vrbem mittunt.GylippusquoiJ terreftri irinere ad Sicilia: vrbes adauxiliavndiquccontrahenda exiit. TumA-thenienfium duces,cum ecladeaccepta, tumexercitusimbecillitate,f2uiente(l) cœliinclementia, (quæcxcœnopaluftrilimoqueprouenerat,exercitumqueio* j uaferatjin arduas addudi diïficultates,conferre inter fe confilia cœperût. Demo-fthencs Èpipolarum occupatione,fuoque conatu fruftratus, confeftim obfidionc foluendam, abeundumque Athenascenfebat, neefruftraSyracufis affidendunu fed fatius effe patriam folum contra Spartanos tueri,quam procul amp;nbsp;in alicno pro-pe orbe incalfum tempus ,pecunias, copias ipfas,falutis imperiique coliunen,te* rere. nee Eurymedon mu}tum ab eo diffentiebat. Nicias contra, affidendum ad-huc:

-ocr page 283-

DECADIS LIBER ÎI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6^

hucatqueeo impehfius,quod dam a Syracufanis plerifqj Athenienfium ftudio-fis perliterascerciorfadüsfuerat, futurum vtbreuiSyraeufæ caperentur,fi in ob^ fidione perfeueraretur. Hacigiturfententiarumdiuerfitatediftradaconfukatio-nc,nihilcerti decernitur,fed in loco perftaut. IntereaGylippus amp;Sicanus redie-runt:Sicanusquidem,hcgotioinfe3’o: (quiadumapud Gelamipfeadhuc ageretj feaitioAgrigentinorum fedataeft)Gylippus vero cxSicuJis,Selihuntiis,Gelois, Hiraerenfibus amp;nbsp;Camerinxis maxima militumpraefidiafecum adduxerat. Cre-fcentibusigiturSyracUfanorum viribus, ipfis augebantusr: Athenienfiumcontra cecideruntanimi : coque magis, quo morbus in fuos durit|^ graflabatuf. cui nonparum etiam addideratpondqjis Ducum inter fe diflenfio. Quaperterritus Niciasreditumin patriam,fedclandeftinum probarecogituf. Cajtcrumcumin-fttudisomnibusfubauroramadnauesconuent«meflet,parareturquehauigatio: hina, qux plena erat, nodis initio eclipfim palTa eft, qua turbatus Nicias, accitos arufpices confulit. Aquibusadakerumlunaecifcuitum profedionemdifferri o-porterc refponfum eft.Quo nóNicias modo,fedamp; cxteri ihgenti formidine cor-repu, avatibus decretum tempus expedandutn effe iudicauerunr. Syracufani, cognitapertransfugas dilationiscaufa,adaudi audacia,tQframarique morantes infeftareftatnunt.Terreftri exercitu murum amp;nbsp;caftraeorum obfident: nauibulqj inlauim ordinem diredis, fauceS porrus occupant : vnde probris amp;nbsp;eónuitiis hole ftemlacefiebant. IntereaHeraclidcsnobilitateinfignis adolofcfcns,triremiquä ferebatur,alias praetergrelTus,in holles licentiofius inuehebatur. Quem AthCnie-fiumnauisvnainfecuta,paruin abfuit quin retro ad fuös fugientem comprehé-derec.Cuius periculo commotus Poliuchus auunculus eins, cum decem triremi-bus, quibus præerat,in altum dclatus auxilio «enit. Cæteri Syracufani de Póliuchi falute metnentes, vno confenfu nauali certamine dimicare conilituunt. triremes feptuagintafexparant, militibus inftruunt, atque adprxlium expediunt.terre-ftresetiamcopiasinordinedilponunt^vthoftesterraamp;rmariadoriantur.Athenié-fes,ctficonfternatianimo,amp;iamtumadfugamparati, vrgente tarnen difenmi-ne,fex atque oduaginta triremes militibus impulfiamp;ipl^complent.fubirtdeacies 5® inllruunuDextrum cornuEurymedontidatuncuicontraaSyracufanisAgathar-

chusPrxtordifponitur.Alterum Athenienfium cornu Euthydemus duxit;huic Sicanum Syracufani ducem oppofuerunt. Medium agmeh in Athenienfium acic Menandrus tenuit : in Syracuf»na Pythes Corinthius.Signo itaquc dato phalanx Athenienfium iuxtahttus fefe porrigit. Inde Eurymcdon illorumdux,cum maio-ri triremium numero confideret,procul a fuis fenfim abnauigando, cornu Syracu-fanorumcircumuenire nitebatur. Quemvbi abordinibus amp;nbsp;reliquoagminela-tisdigrefl'umSyracufaniconfpexerunt,raptoimpetu,remifquecitatisineumfe-runtur,intercipiunt,atqueintrafinum cuiDafcon eo tempore nomen erar,(qucm Syracufani prxfidiismunitumtenebant^compclIunt.Quiiamvndique a circun-4° fiftentibus hoftibus in anguftum profundumque porrus locum conclufus in ter* ramverrere triremescogitur : ibiqueipfe cum plerifquc Athenienfibus praeftah-tilfimis viristransfolTus ab hoftibus periit:fcptemque triremes in fcopulositnpin-gendo contritae funt. Qui ruqlor illicö per ora Athenienfium diftufuSj iam corum aciem ad extremam vfque defperationem conculhr. Cui cumaccederet Syra-eufanorum nihil remittentium férocia, vidosdemum mifcros dilFradöfque iri fugamcorapulir. Sed amp;nbsp;fugaparum ad falutem profuit. Cum naUquepauentes trepidantefque in incertum hinc inde rapetentur,nihilque certi haberentpræfi-dii ; (quippe quod omnia fibi tentara confilia a SyracUfahis intertUrbari viderent) pleræqueeorum triremes inlittora, breuiaquequæd^m locacœnoamp;limoinuia peruadunt.Vbiamp;Gylippus mox affuit, qui Athenienfes in terrain euadenjes ferro exciperet. Tyrrheni porro Athenienfium auxiliatores confeftimamp;ipfioccur-runt:fadoq5inGylippumamp;fuosimpetu,in Lyfimeliam paludem fugientem ver-tunt,ac toto circum littore abigunt. Quod vbi SicanUs Syracufanorurn Pretora-nimaduertit,onerariam quandam vetuftam fquam oleadem appellant) farmentis fafcibufq;ac raidis ftatim replet,camqjpyrqadditamatqjiniedo igncadcóburcn-

-ocr page 284-

ié6 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS l das Athenienfium triremes in vadis,amp;locis breuibusaclimofisfluitantescxp^’' ni iubet.Sed cauti Athenienfes machinamentis ad ignem reftinguendum adhil”' lisJiocfepericulofacileliberarunt.Tûamp;copiæ eorumpedeftres ad ca litroraa qux fuas ex fuga naues appulifle cognouerant,auxilio accurrcntes,cum Syracu»' nis,qui in magno etiam numero fuperucnerant,prxlium iterant.-vt,cum vtrinq'’^ ferociffime dimicatum eflet, Syracufanos tarnen pedeftn certamine inferiors®’ fufos ede memoriæ fit proditum. Suntqui fcribant iuxta hare loca rurfum vtrin^ duocrcólatrophxa: a Syracufanis vnum,obnaualemviü:oria,militumacelt;]'’*' turn interception^ : ab A thenienfibus alterum, turn propter Gylippi amp;nbsp;pe^*^^* ^^ tus a Tyrrhenis iifpaludem dciedionem, turn propter carer or urn fadam pro«'' gationem. cecidifle tarnen hoc pralio Syracufanos paucos, Athenienfes vew^ duo prope milia.quibus amp;nbsp;ibi triâmes duodeuigin ti pehifiTc Thucydides ^D'®' dorus pofteritati tradidere. Syracufani tarnen, nondum pacataira,ad nouacoæ filia, quibushoftes penitus concluderent perderentque, animum intendefOquot;^' ' Proinde ne Athenienfium claffis,qua in portus magni finucrat,egrcdi po»^ portusfaucestranfuerfistrircmibus,ac onerariis aliilquenauigiis,amp;adlittuS)^ adinuicemferreis catl^enis amp;^ancorisfirmiteracmutuo nexueompavbs obft**’ unt. nbsp;nbsp;Sed illi vbi feinftrclufos vident, ad extrema confilia redadi, turn obaü^®

difficultates.tum prxeipueobinopiam commeatus, (quernncc vllum tuneb»' bebant,nec in pofterum expedabanr, nificlafiem Syracufanorum fupcrarc^’ confulto fuperiores muros, caftraque quæ iuxta fanum Herculis fixafuerant,0^ ferunt,amp; ad littus defeenduntmauefque ex vniuerfis hominibus ætateidoneiSiât' que fagitcaifiisamp;iaculatoribus complent, amp;naualiprælio dimicandumoninii’® decernunt : vt, fi eo vidores forent ^thfeedentes Catanam fe recipcrent: finv*^ inccnfa clafie, pedeftri itinere agmen deducerent, abirentejue ea parte quaquai'' minimo interuallo locusaliquisfiue barbarieus, fiue Græcus, qui amicus clamp;^ permitteretur.Ferreas manus ptæterea complures in triremibus pofuerc adur'' fuscraffitudinemlignorum , qua:prominèbante prorisSyracufanorumevtnäquot;^ hoftilem,fiquaincurreret, retro abire prohibèrent Syracufani etiam, re cogoïf* naues amp;nbsp;ipfi numero quftuor amp;feptuaginta armis amp;nbsp;militibus inftruunt, fcqu^7 ; ' bellu parant. amp;nbsp;de manib. ferreis certiores fadi, quib. fuas naues Athenienfes «^ 1 munituri,proras amp;ipfi,ac nauiumfuperiora,magna ex partecoriiscontegunt,’'' in iis nihil habens manus inieda quod apprxhendpret, illico laberetur. Poft b^quot; libéra Syracufanorum omnispubcs,necdum etiam bellofatismaturamhabensÇ' taté,naues fubfidiariasconfeendunt.Parentesquoqj filiosincertamen defccnlquot;' ros adhortaturi,ac eorum ferociam virefqs in dimicando fuo confpedu corrobo' raturi fimul aderant.Muri etia vrbis circum vndique portum dudi,amp; cundapr^' j terea vrbis eminentia loca, vnde poflet acics fpedari,paffim mortaliu corporibu* tanquacompadavidebantur.Mulieresomnes viriq5,quipcrætatem3 belli®quot;' nils vacabant,vndiq; cum fiimma trepidatione amp;nbsp;folicitudine, ad conremphob^ 1 quafiextremicertaminisdifcrimenconfluxerant.Nicias AthenienfiuraDux,co' ^eda periculi huius praefenti magnitudine, cum iam acics vtrinque conftitito confeftim relido peditatu^nauem quandam confcendens,fingulas quafque fuo® triremes adit : quas omnes, amp;ipfum etiam Demoftfienem, cæteroique in pn®^ Prætores advidonam hortatur. deinde rurfus inaciempedeftrem adfuosor®‘ nes refertur.Nec fecus Gylippus,amp;exteri Syracufanorum duces, milites Sy»cæ fanos fociofque ad vidoriam,quamin manu habebant, hortatibusadmone®’ Tandem belli dato figno , Demofthencs, Menander amp;nbsp;Euthydemus Athe®* cnfisclalfisDuces, locofoluunt,nauesex ordineremisadfaucesportusiampr^' : clufas adigunt, cathenam*primumacnauiumfeptumrcfcindereconati, quoinp exteriora perrumpant.Quqs indeSyracufani tempeftiueaccurrentesabinfti®' to reuoeàtos ad certamen coegere. Ibi in anguftiis ipfis, amp;nbsp;intra portumatrox pugna initur. Breui diifipatis ordinibus difperfx triremes palantefque incer® curfu palfim fluitantium more deferebantur : totoque vbique portu varia®' uerfis locis prxlia mifcebantur. Confpicere erat fingulari prope concurfu eet- , 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantes

-ocr page 285-

DECADIS LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7

tantesiam turn obnixisanimis vtrinqueadeo ferociter,atque indefefle pro vido-riadimicarc:vt nunquamadilludvfque tempus (cefteDiodoro) alicubigentium (quodquidem memorix fit proditu) tarn infeftæ inter fe concurreret clades,nee maioribus odiis.Hi de vita, illi de patria, de liberis,de fortunis,de aris atque focis dimicabant.AthenicnfesnauiummuItitudine freti,tumdefperatoprorfusaliiin-depra:fidio,peticulaintrepide fubibant,nihilquepertimefcebant:nimcconfi-ftcbant,nunclioftesimpellebant,feroces femperimpigrevanequeremgerebat: poftremo ftrenuc conftanterque periclitando mortem oppetebant. Syracufani etiamipfifuperioribusvidtoriiselacipercinaciusmulto acriui^uepugnabant,pe-10 ricuhfinenietuobcuntes.Demoyrbenes,Menanderamp;Euth*demus Athenieh-fumduces bellum ciebant:SiGanus,Hermocratesamp;PythesSyracufanos accen-debanc.Stabat in vtroquelittore inftruda vtriiifquepeditatus acics, vtclamore amp;præfentiafuisfauerent.Stabantamp;:inmœnibusvrbis,amp;locisprominentibus(vel-ut etheatro) liberi, vxores,affines,domeftici,amp;ciuesomnesadvidoriamfuos bottantes ,amp; fefe ad Deos fuos,ne fefalutefraudarent,precibusconuerrentes. Nequein tanto agmine vlla furoris, crudelitatis, ac miferabilis cafus Ipecies abfuir* afteefufque contra in Ixtitiam effufi. Nonnulhe nanqu^ Syracufanorum trire-mtSjfubmœniapatrixdimicando, vihoftium pulfx dum defendere obnixe per-10 geteilt,diram fins pugnx faciem, ac miferanda fub oculis fpedacula prxbueranr.

Contra veto A dienienfium quoqjdifiici naues, trucidari milites, fubmergi nau-tas,amp;plurahuiu(modi,quxMars ferns Nepcunii/queedebant, opera cumlxtitia cemebant. Cxterum cum aliquandiu ancipiti Martedimicatumefl'et,aSyracu-IanisAthenienfiuagmentandeminfugamvertitur:moxreliquiordines,poftbre-uitotaaciesinclinata,acfaluteminfuga povere coaöa,ad terrain inexcrcitupe-deftremeiiaderepropcrabant:quos Syracufani viéloresinfequebantur. Per portas finum tabulx nauium, virorum arma, ac dilaccrata paffim corpora per fum-masvudas varie Huitantia, velut ex it^enti naufragio tepeftateq; difieda confpi-ciebantur,Sexaginta Athenienfiu triremes co conflidudiffiparx per fluftus fere-jo bantur,Syracufanoru viginti ad fummu, quaru fexdccim cocurfu attritx perierat.

AriftonCorinthius,Prxtorprxfiantiffimus, inter primes acerrimedimicans,vi-âoriaSyracufanisrelióta,mifereinterfedusoccubuir. Cofeélo prxlio vidores, quotquot poterant triremes,in terra fubduxere:fimulqj vt ciuiu focioruq; cadaue-ralegerentur,laborauere:quQS publicis lionorib.fepulchriiqj recodi placuit. Rc-uerlideindeinvrbe,vidorixmonumentutrophxoimpofuere. Atheniefesedi-uerfo eladis magnitudine diffradi,neqj ad bellu repetendii,fed ad nodurnu clan-déftinumquerecefium confiliaretulcre. Quo in couentu Demofthenes primus diflbluendufeptufiiafitjdulaffitudoamp;fiduciafimul per recente triumphuabea cuftodiaSyracufanos auerteret.triremes deinde milite qui e clade fuperfuerat,c5-^Q plendas, ac repente in Sy racufanäclafficm nondû fedata ftrage edomita irrupen-du.fore vteo modo voti copotes proculdubio fadi, extra portu euaderent,acque Athenas liberi peccrenr.Nicixconfiliü ab hoclongediuerfum fuit, relinquendas prorfusnaiies,ac per mediterranea potius itinera ad focias vrbes confugiendû.euî mox vno oes ore afienfere.QLiocirc.1 nonnullis nauibus incenfis ad profedionem quiquecumfeftinatione fecóparant. Idcu paffiminterSyraeufanosiadaretur, Hermocratesciueshortatur,vtomnibus copiisnoduinftrudisextravrbemex-cantiquaquefugituros Atlieniëfesarbitrarentur,viasamp; itinera vbiqueomnia occupent,amp;infidiascoilocent.Cuiusfententiamcum Syracufani non probaflent, quodmagna corumpars vulneribus curandis infifteret,amp;exercitus corpora ex p certaminelalTacuraret : ipfefuorumignauiamexecratus,remfincconfenfuexfe aggredi délibérât, equitefque e fuis quofdam (velut ex bis qui in vrbe erant A the-nienfium ftudiofi, amp;nbsp;ab hominibus amicx fadionis) excitos ad ftationes fioftium mittit,vtNicixexterifque dam per nodem nuntient,ne ea node caftra moueat: cumSyracufani paffim itinera, quibus ipfiprofedurieffent,copiisinfidiifquere-pleuerintjCundafqueviarum orasoccupauerint.Equités Hermocratisimperata prudenter callidcque ad Niciam fuofque perferunt. quibus illi facile decepti,

-ocr page 286-

468 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS aprofefl:ionefüperfc(Jcntcs,eatn vfque in diemtertium differnnt. IntcreaSf racufani amp;nbsp;Gylippus cura primum corporibus operam dediHentjin diuerfalocî ad itinera paffimobftruendajnuorûqueamp; fl uminumvada, milites mittunc.pon' tes præcerca amnibus Riperftrudos refcindi iubent.Dcindein Athenienfiumnî' lies impetufado,plerafqucfubicdoignccombufl'crc.esteras,quxquinquagiH' ta fucre,! n fuas Rationes nemine prohi bente iuxta vrbem protraxere. nbsp;nbsp;Nicias^

Demofthencs, triduo poft naualem eladem elapfo,toto cummilitum exercitUf qui ad quàdraginta honjinum miliafucrunt, mods caftris tanquam efedibuspä-nils, Rentesmœftigueinduaspartesdiuifiproficifcunrurgt;Quarum vni,cumve-teranorummilituffiagmincjfauciisa’grotifqueamp;impcdimentis omnibusinwe-dio difpofitis, Nicias : altcri cum fuis copiis Demofthenes præerat. Nihil in tands eladibus ad earn diem acerbius J\;henienfcsvidcrunt , quamcuminfepulcafuo-rum cadauera deferere,locoque,ad quern cum votis ac canticis fubigendu vene-rant,profugi,abfqueparentationeccderecogerentur.Suumquoq; cuiqjpericO' ium in primisanimo obuerfabatur: cum incertiquo tendercnt,nede vitaquiden’ fecuri efle poffent.Id verologe triftiusmiferationeqsdignius fpedaculum eft vd fu m,quod Nicias ipfe,y)ndun? ex aducrfa valetudine fads firmus,ad famis vfque iniunam côpelleretur: tJUam perferebat conftandflime, frontifquehilaritate,au ^^ comifalutatione^dexteraobuiosetiam quofque amplexatus, ealamitatis conJæ nis fortem diflîmulabat. Arque ira cûDemofthene totoqueexercitu Catanam verflis iter fledens,cum ad vada Anapi.fl.perueniirenrdnftrüdam primû Syracu-fanorum cohortem obuiam habent.Qua paruo negotio fuperatajtraicâuquefl'^' niipotiti/uperatifquecquitibus Syracufanis, leuifque armature iaculatoribust co die quinq; fere pafluû miliaconf^cerunt,arqueintumulumqucndamnatuf^ munitumappulfiquieuerunt. Dieverofequentifub autoramitineri rurfusfuU' cedunt, atqne tribus pafluum milibus emenfis adcampeftrem quendam loc“® colonishabitatumcaftrametatifunt,vt ibi cibo poruquereficerentur.NawP^^ iiticulofa quædam loca nonnihil eis eundtim efte feiebant, Jnterea Syraeuf*® collemarduum, amp;nbsp;vtrinque præruptum,Euryelumdiôtumfcuius vertexLepu5 appellatur, per quemiteffadurierant Athenienfes) préoccupant arque tufflul' tuariemuniimt. Athenienfes poftridie fummomaneprofedionemprofequæ tur ; fed continuo a Syracufanis equitibus amp;nbsp;iaculatoribus (quorum magnuser^ numerus) vtrinqueobequitantibusamp;iaculantibq^, vitra progrediprobibentut’ VbialiquandiucumhoftibusFruftra prolocoludatijn eadem rurfus caftra,vn’ dcmanedifcefTerantjVel inuiti redierc. Pofteratarnenluce rurfusindedifu®' dunt) amp;nbsp;magna vi ad collem Lepas perueniunt. Quem a Syracufanismuropr2' clufumjamp;pedeftrifcutatorumacicmtiniturncuminuenilrentjiocianguftiauu'' maduerfa fubeuntes, cxpugnare illum fumma ope nitebantur. Verum curoegt;^^j iniquo loco congrederenturjquamfaciUimeaSyraciffanis,qui verticempoflidu-bant) telisinde vibrantibusferiuntur, arque retrocedere coguntur. Intereacum magnaimbriumviseiretexortajamp;tonitrua etiam horrendo fonituincrebrefee' rent, ea velutexitii fibi præfagiapertimefcentes,in codem loco infederunt-Aa quos Gylippus a tergo quo vénérant,muro intercludcndos,copiarum partes enU' flt:qucm ipfl militibusediuerfocxpeditisabinceptoimpcdiere. Céterutneu fequenti die motis caftris Lepasafcendere decreuifTent, eos Gylippus amp;; SyracU‘ fanideimprouifoadortijVndiquecircumfunduntjplurefquefauciant.IpflGontra) vim repcllunt,amp;in poftremosSyracufanorum impetumfaciür,ac demutotuco-rurn agmenpropellunt,amp; vfqueincaftrainfedantur. nbsp;nbsp;nbsp;PortoNiciasamp;Demo-

fthenes,cum omnesfibi abeundi vias prxclufasvidèrent,Catanaque omnino prohiberentur:quo poflen?,non quo vellent,raptim agmen ducere ftatuerc. No' du igiturmultis per caftra pyrisaccenfis,inaduerfam maris Siciliæoram , quat^“ Camerinam,GeIam, aliafqne infeftas ciuitates fpedabat,iter filenti agmine con* uertunt;quanquaamp;nox,amp;perhofticum,hofteqi vidore non procul agente,pro fedio trepidationê maximam pauoremqj per ipfam viam eis incutcrennQui N'' ciamfequebaiHurjordincobferuantesadmarepcrucnerunt.ScdquiDeniofth^^'

-ocr page 287-

DECADIS LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16^

nem,interrupti funt, quia folutis ordinibus, amp;nbsp;a fuis aberrantes pergebant. Prima tarnen luce ad marc cum veniflènc, viam Elorinam ingreffi, ad Cacyparim amnê (Yhafiblim hacætate appcllatum) appropinquant. Vbi quofda e Syracufanis fluuü vadamunitionibus amp;nbsp;vaJlo obfepientes offendunt. Sedillis vidis fluuium traiece-runc. Traiedo amno, ad Erineum alium fluuium (qui Miranda hodie dicitur) pro-ceflcrunt.Eciam AthcnienfesDuceNiciaeodieobliquoitinerc.p.m.circitervi-ginticonfecerant. Syracufani,vbiilIuxit,abiiireAthenicnfesprimum cognoue-runt.Plenqs eorum Gylippumproditionisinfimulabant,quodconfciusinorum recefEisdiflimulauerit.Moxexploratisabeuntium per icinttaveftigiisinfiftétes, 10 circahoramprandiiinDemofl:hgnicosincidunt,quicardiusamp;inordinatiusincc-debant: in eofque ad locum ardum munitionibus circundatum, viamq5 vtrinque oliinsconfitam,irruentes,circumquaq;miflMibusinceirunt:neq5 enim commi-nuspugnareaudent,qui de vita defperaifent.Sed vbiperarda locorumeostoto dieiaculisimpetendo,feirosfauciofqj,aliifqj infuper aerumnis exhauftosconfpe-xere:Gylippus amp;Syracufaniper prçconem eis edicunt, fi qui Siculorum ad fe tranfire vellent, libertatcm aiTecuturos. Tranigere nonnulli, nee adeo multi: moxvita cæteris omnibus qui cum Demofthenc a4Mant,promifla,omnium animi fefcaddeditionem inclinarunt.ltaque adfexmiliae Demofthenicis flne armisamp;pecuniisdeditifuntmifsi.ScribitPlutarchuSjDemofthenc, cum fe vndi-10 que hoftibus circunfeptum vidiflet,amp;nullam euadendi viam fibi fupereiTcjnudatu gladiumfibiinfuumpcdusadegifle: qui tarnen eo vulnerc nonoccubuerit: fed flatimaSyracuiànis fupcruenientibus gladio evulnere dedudo,viuuminhoftiu poceftatem deueni/fc. Nicias interea harum return ignarus, cum fuis.fl.Erineü tranfgreirus,in edito quodam loco c5fedei#t.quem vidores ad Erineum mox in-iecuti,caduceatorem ei mittunt,quiDemofthenisamp; luorumdedicionem illi an-nuntiet,idemqueipfum vtfaciat,hortetur, fi viucreilli eiTet inanimo.Quonihil liorucredente,pacifcuntur vt equitem ad explorandum expediat. Miffus eques, amp;reuerfus,rem retulit.Quacomperta Nicias Athenienflum nomine fe tranfige-re fpondet: fi toto cum exercitu liberum cum abirc pymitterent,ad belli impen-jo fas Syracufanis foluendas fuos indudurum.Hacconditione reieda, Gylippus at-que Syracufani vndique aggrefli, telis ad vefperum vfque petiuerc. Illi, etfi com-meatus aliorumqs neceifariorum inopia laborarennferuato tarnen in nodis filen-tium difcedendi animo, arma fumpferunt.qux,quia eorum difceflus hoftem no latcret,rurfusdepofuere,prætertrecentos,qui magna viSyracufanorumeuftodia peruadentes, qua potuerunt, noélu contendere. Nee minus poftridic Syracufani codera quo pridiemodo,iaculis fagittifque progredientes vndique laceffiuere: qui taraen ad Affinarum vfque fluuium (qui Falconara eft hodie)inter tela ferien-tia fedinando proceilèrunt, tum potandi defiderio, quo anxie tenebantur,tû rati eotraiedo tutiorem habereabitionem.Vbi adflumenperuenerunt, tumultuarie inillum prociimbunt,nulloquc ordine irrumpunt, cum quifque primus tranfgre-di fluuium fatageret.Scdingruentes Syracufani, difficilempericulofumqjtraicdu cisreddebant.lbinanqueconfertim procurrendo,inuieemillapfi conculcaban-tur,atq; interfeimpliciti ingquasdefluebant: vbi telis amp;armis impetitiperibant. Ex vtraq; prxtercafluminis parte,cuius ripa pracceps erat,ab bofte fuperftan te co-feftim occupât! interficiebantur. Complûtes infuper, propter fitis,quam diu to-leraucranr, magnitudinem,quafifurentes,incauumfluminisalueumfefeprxei-pitabantjibiqueamp;ipfivitamprofundebant.Indemiferabilis fane return facies,eu plurimi vel cœnofam,vel cruentam aquam,permixtumque aquç commilitonum I® ^änguinem inter ipfacadauerapotabant.Tandemqqfdccemamp;odocæfiSjfeptêqî

captis milibus: Nicias ad Gylippi genua proiiolutus, ac deditionem facieos:Mife-tere (inquit) vidor. His verbis motus Gylippus,apprehenfa dextera eum fubleua-mt,lachryrnantemquelachrymansamp;ipfc non fineingenticommiferationefufee-pit:fuifque,quanquam fero tandem,vtacædibus abftinereturimperauit.Deindc amp;nbsp;exteri, qui cædem euaferant, (quorum ad feptem milia erat numerus) traditis armisfefe quoque dedere compelluntur. Proinde Syracufani,parta tam mc-

2 3

-ocr page 288-

270 DE REB VS SICVLIS, PÖSTERIORIS

morabiliviclofia,ingéniés arbores (qua: plurimæ in ripa flu minis erant) captiuO* rumfpoliis exornarunt: duoquctrophxafpoliis hoftium Ducumcircumami^^^ eodemioco ercxerunt:acfubinde coronati omnes cum equis coronas quoque geftantibus, fed hoftium equis detonfis crinibus,in vrbem triumphum ducentes redierunt: captiuos veto omnes in Latomias, vcluci in tutiflimam cuftodiam,co* iecerc. Tunc illicoDiis fuis facra publice ab vniuerfo populo fuerc celebracapf® Victoria: qua: tanta fuit,vc ex ducetis Athenienfium triremibus, amp;nbsp;ex quadragiæ ta amp;eo ampliuspugnantummilibus,nonfolumnauisnullarelidafuerit, fedn® nuntiusquidemtaj1ta:cladis euaienu Fuitautemdies illehuiusvidorixadc^ fœlixSyracufanis,quartusamp;vigefimuseiusm«nfiSjqucmeaætateipfiCarniungt;d’ Metageitnione Athenienfes, Latini veto Maium appellant, vtPlutarchus prolt;igt;f' licet Thucydides id anni tempu^circa Autumnum reiicere videatur. Eu(ebiü$ vero a mundo condito annum ferme.4780. amp;nbsp;ante falutis annum.423. amp;nbsp;poftvf' bemconditam.342.Olympiadisautemnonagefimætertium fupputat. PorroSy* racufani poft partam vióèoriam aduocata condone,ftatuerunt vt dies ille quotas’' nis folennisinmemoriam tami#fignis vidorix ac facer celebrarctur: feftiunÇ^^ afluuiicognominc, Ail^arium appellarunt. Subinde confultatum eft,quidd® captiuisconftituendumcflet.VbiDioclesfumma:authoritatisvir,amp;interpopi'{} principes facile pr3eftantiffimus,protulit,Niciam amp;nbsp;Demofthenem virgis pd®“ verberatos, mox probris affeftos vltimo fupplicio dedendos: reliquam captiuof'* P turbamperlapicidinasadlapidescaedendosdiftribuendam:Athenienflumfocic5 fubhaftanudiscorporibusvendendos.HuicfententixEurycIcsSyracufanusPf?' tor,amp; populus plurimum aflentiebantur, AtHermocrates decretum hoc vtfa^s impiumreprehenditjfuafitqueillis ignofeendum, quo Syracufanorum amp;nbsp;vido‘ riaamp;clementiapariterpra:dicaretur. Verum ha:c fententiaapopulo cumfttcpi' tu repreifa eft.Nicolaus vero Syraeufanus, vir primarius, qui eo bello duoS“' liosamiferat,luculentapro Athenienflum l^berationeorationem habuit.Gyl'P' pustamen,fiPlutarchocredimus, Duces fibi adgloriamdari fruftrapopofcit'“ autem Diodoro, (quem giaximeinhachiftoria fumusimitati) implacabilÜn^' ihenienfes odio flagrans, Duces necandos effe edixiteneeisferuatis aliudquid'p qua aduerfi grauiorifque periculi deinceps fibi contingeret. cui permota tutba fuomore airenfumpraebuitlQuarcNiciasamp; Demofthenes(vtPhiliftus,quiHu'*' bello amp;pra:fuitamp;interfuit,Thucydides, Diodorus amp;nbsp;Plutarchus rcferunt)i^ lico ad fupplicium rapti necanturdicetTimæus non führe eos a Syracufanis intef' fedos, fed, cum communi decreto id conclufumfuiflet, Hermocrati adeo5 occidendos prxfelt;fto,nondum condonedimifta occurriiTecarcenseuftodeO’» ac retulifle illos fibimet mortem confciuifte fcribat.Eorum corpora ante fores carceris proieda diutiusiacuerc, vteacuique afpidepdi poteftas fieret. Clypc*^’ Nicia:,auropurpuraque mira arte intenta ornatiflimus,Syracufis in louis temple indusviiftoriaemonumentumfuitrepofitus : quiætate Plutarchiibidem adhuc( vifebatur.Athenienfiumfodifubhaftalocoprædxfueruntvcnditi: Athenienfes per officinas lapidum diftributi, fub cuftodia tenebantur in vinculis. Quorum pars,quicunque videlicet artem aliquam percaHuera^it, libcrati:plures in vinculis amp;carcereintericrunt. Nihil enim prêter ordei duasjamp; vnam aquæ cotylatn,(quÇ eft menfura: genus)fingulis diebus in vidum habeban t:pr.i:ter id quod in loco de-preftbamp;anftofub diuohabitabant, vbi fuis ipfi fordibus vexati fuft'oeabantut-multi a cuftodibus clam furrepti ad colendos agros dimiflï : plerifque abeundi fr cultas tacite permifta: nonnulli quoque pro feruis venditi funt, prins tarneneqm charadere in fronte peruft^ infigniti. QhP ®®“ obftante, ingenuitas, quam ft' des locpiebaturjCorum pluribus fuit adiumento.nam empti vel a dominis manu- f mittcbanturjvelpro liberishabebantur. ahquietiam propterEuripidempoetam falutem confecuti funt: cuius pra: ca:teris Grxcorum poetis carmina Siculi adnii' rabantur:quiamp; a captiuis audita auide perdifcebant. Quac quidam cum dominos docuiffent, ab eifdem mercedis loco libertatem confequebantur. Nee deerat quipofthanepugnamper diuerfaSidlïac oppidadifperfi carminibushuiufraodi decan-

-ocr page 289-

DËCADIS Liß É R it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471

(Îoeantandis Vidum conquirebant. Multi hac ratione captiuorutti Athenas re-uerfi Euripidem falutatum Veniebant,fuisfecarminibus libertatem confecutos adiicientes. Tanræ Athenienfium apud Affinarum cladiscum primus nuntius Athenas venir, vix fidem habuir, quoufque certi frequentiorefque alii nütii rem omnem eo quogefta erat ordine exponentes fuperuenerei Quod vbi ita efle c5-ftitit,tumdemum pauor ingens ac ftupor ciuitatem inuafit ac fi Athehæ vrbs corruiflet. Qua de re Euripides tale in fuos edidit epigramma:Hi viri de Syracufis viftoriam odies reportarunt i donee vtrifque Dii xqua forte propitii fuerunt. Ac vcronon odies tantum , fed longe pluries Syracufanos fuifle ab Athenienfibus 10 fupcratos,repcriet qui rede fupputauerit, antequara illisfortuna aduCrfaretur. Porro deinde populusSyracufanus viribus amp;nbsp;animo elatus Remp. ad datum populärem penraxit;quem amp;nbsp;legibus Diodes roboraui t. inter quas amp;nbsp;hxc comme-nioratur:Ne cui cum armis in forum aut concionem prodire fub capitis muldaa-lilt;5uacxcaufaliceret.Cumquediequodamhoftcsinagrumirrupifre,feditionem-quecircaforum cxcitatam,nuntiatum eflctjamp; ad eam compefcendamgladio ac-cindus Diodes imprudenter in publicum prodiret, aquodampnuatonotatuSj quod leges ipie fuas,quas edidcrat,tranfgrefrusfuiffet,incufanticditavocerefp5-dir: Vtique per Iouem:fed qui errauit,fummota prorfus v»Äia poena pledctur.fta* timqueftridoferrodefeipfofuppliciumfumpfiri

DE BELLO INTER SEGESTA-nosamp;:Selinuntinos,ac VrbiumSelinis amp;Himeræ ab Annibale ddetionei

C A P V T*IIIh

BTHENiENsinvsïnSiciliadeletis, Segeftani, qui Athenïehfiurti contraSyracufanosfociffuerant,veriti ne eoriim qux contraSyra-ciifanosgdTerant,poenas aliquandoluerent, Selinuntinis,quibus Syracufani erant foederati, agros, ex quibft tam ingentis belli caufx fuerant enata:,vltro cedunt. Qui cum agrorüm plus quam in contê-tionem vencrar,fibivfurpairent:SegeftanilegatosadCarthaginenfesmittunt,au-xiliumpetunt,vrbemquefuaipPcenorumimpêrio deinceps fubiiciendam polli-centur:dummodo contra Selinuntinosagrorum ius fibi vendicent.Carthaginc non fine hsfitationelegatio audita eft. Enimuero etfiSegeftanorum imperium concupifcerent, vel ob id quod ea vrbs bello contraSiciliam gerendo fatis eis vi-debatur accommoda : Syracufanorum tarnen , quorum Sclinuntii erant focii, potentiampertimefcebant, quapauloante tamingens Athenienfium exercitus corruerat. At paulo pofl^enatuspopulufque Carthaginenfis mutato confilio 40 SegeftaniscontraSclinuntinosauxilia, amp;Annibalem bellicæ expeditionis duce decreuere. Erat is Annibal Amilcaris nepos,qui cum Gelone apud Himefarn bello infoelicitergefto,trucidatus obierat : Gifconis vero,qui paterna clhde apud Se-Jinuntemexilio plexus interierat,filius. Annibaligitur,cumhisdecaufisvctus inGræcosSiculosodium cóTiccpiflet,occafionem vindidæamplexus,cgregium aliquodfacinus, amp;patria dignum, amp;nbsp;fibi decorum contra SelinunttnöS gerere ardebat.Sed priulquam Segeftam veniflet, Carthagine ad Syracufanoslegates mifit , qui eorum iudicio agrorum controüerfiam committerent. Quod eö fecit, quod animo iam praefumeret, Selinuntinos nullö pado Syracufanorum fc iudicio fubmifiuros : ideoque nee fubfidia ab eis obtenturos fperaret:pröuc Jo euentu comprobatum eft.Siquidem Selinuntini nilllo pado in arbitriunl con-fentientes,totis viribus qux aSegeftanis amp;nbsp;Carthaginenfibus proponebantutj perturbabant. Quocirca Syracufani amp;amicitiæ iüra,amp; Rœnis pacis fœdera feruâ-te conftituunt. Legatis agrorumcontentionenödirertipta reuerfis,CarthagR nenfes ex Sicilia Libycorum quinqj milia, Campanorum veto (qui Chalcidenfià erant milites) odingentos Segeftanis mittuntiHos Cam panos,cum Athenienfi-

-ocr page 290-

z^i DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS lusfupererat qui eosmercede conduceret. eamque obreCarthaginenfescoP^ rans equiSjpecuniaque data,intraSegeftam eos pofucrunt. Sclinuntini bisa““ tis, cum ea tempcftate potentes effent,vrbemque hominibusrefertam habeK*’'' Scgeftanosdefpiciebant,amp;in eorum agros cum fuis militibus quotidieprxdatatj incurrebant,.quicum fparfim contemptu amp;nbsp;fine ordine vagarentur, Segeftani‘^'ï fociis occafionearrepta, armis inftruób,palantes hoftcsiniprouifo impetuada^ in fugam vertunt, omnemque eorum prædam cxfis ex eis mille recipiunt. Saa' ^^ nuntinieacladeattriti,aSyracufanisperlegatosfuppetiaspeti4t.Quo cogniwaf' geftani, Carthagfhenies, auxilia vt accelerent,mul'-is precibus follicitant. Can^ am bobus ab vtrifque populis præfidiu pronfitteretur, Carthaginenfes hunc Aa* nibalem Gifconis filiumcum ii^enti claffeSegeftanis mittunt. nbsp;nbsp;Proinde Anai

bal fine mora Africo permenfo mari, in Siciliam ad Lilybxum Promontorium^ longo poft tempore,eiufdem nominis a Pbœnicibus vrbs eft condita) cuinclau^ (tefteDiodoro) applicat,militemque omnem nemine obfiftentein terrainexp®' nit. Peditatus numcrum ducenta, equitatus vero quatuorfuiffc milia Ephoi^ fcribit.Timxusverocentunjduntaxatarmatorum milia in toto exercitu recta' fet. Annibal militibfU exoncratas nauesomnes infinumMotyævrbis^portaa'jj Galli hodie no longe a Panormo,nominatum}ftationem habere voluit: quoSf racufanis ob loei diftantiam fe ncque ad bellum eis mouendum,nequc Syracu® verfusnauigaturumfignificaret. Deinde Segeftanis aliifque fociis fcribit, vreo®' dudos ei milites mittanc.Qmbus acceptis, a Lily bxo mouens, Selinuntem verlas terreftri innere totocum cxercitu proficifcitur. CumqueadMaxarumfluuiuia pcrueniffet, emporium oppidulumqsquod ad amnisoftium fitumeratjftarlai''’ deditionemaccepinauthor eft Diodorus. Ad Sclinuntëautemipfamvrbem,qa^ ad.p.m.io.fuccedit, cum poftmodumappropinquaffet,induas partes exetcitus® diuifit,ac vrbem obfidione cinxic,eamque deinde collocansmachinisoppuga^' re cœpic, arque fumma vi vrbismurosquatit.Sed cum Sclinuntinimagnisanio®® ^j mceniatuerentur,Annibalfex ingentesligneasturreseffecit,fuperquibuscathe' nis alligatis arietes paiietibus inhérentes impofuit. Vndc funditores Sciaa®' Iatores,quiinmurispropraefidioftabant,milfilibuspropulfabateiicicbatqr ^®‘ linuntiniprxteropinionematqueeximprouifo a Carthagincnfib.hocbclloi'®' petiti,adefcnfioneadadmiranonemconuertuntur:quippequodcüinbelloquö“ Gelon contra eos apud Himeram gefferar,foli ipffpréfidium Poenismififfens»®^' quaquam ab eisad tatas rerü difficultates reduci timerent, aquibus maxima po* tius beneficiorum gratiam expedarent.Ea nanque fccuritate dudi, quxadobü' dionem perfcrendam erant neceffaria,minime pararant.Cumque etiam obfidi^ nistolerandé effent expertes, bellicorumtormcnrorummagnitudine,achofti® muleitudine perculfi,plurimum formidabant. adefperatione tarnen abftineban' tantifperdumSyracufanos aliofqjfocios cumveterano militumapparatupropt diem fibi affore fperarent. Scd vtviderunt Carthaginenfes occupandévrbislp® pertinacitercepifl'e,autvincendumfibi,autmoriendumcenfuere.Idcircohiqui-bus étas robuftaerat, amp;nbsp;ad pericula obeunda fufficicns,magnis viribusmolibuf-quefortiter hoftcspropcllebant.Proinde fencs,amp;Céteraimbecillis étas,effet* tæque ætans viri, bcllo ad mortem vfque fe offerunt: tanitim animorura viriuin* que patriæ amore amp;nbsp;penatum confpeftu fubminiftrabat. Muliercs vero,pucri,^^ valctudinarii,quib. vel xtas immatura,vel fexus huic oneri haud idoneus, vel corpus erat exile,muros ipfos circumeuntes fagitcas, lapides,cibos,aliaque neceffan® abiedo etiam dignitaris amp;nbsp;fexus pudorc decertantibusdeferebant,hortaticon-tinue, vthoftesmuris app»opinquarcnullomodo fufferrent. Annibal autero poftquam militibus vrbem in prédam ,fi vincerent, promififfet,cum dcledis vir-tute viris,vimaugensdebellabat,magnaquearietumvimœniaconcutit.Cunque turresligneæ eelfitudine fuavrbismuros fuperarent,PœnibelIandopluresSeli-nuntinorum occidebant. Inter héc magna pars murifubruitur: cuiusoccafionc Campanorum plerique moti, audax facinus aggrediuntur. Vrbem nanque ea qua

-ocr page 291-

DECADIS LIBER ÎI.


^73


iquamurus prolapfus eft, confeftim ingrediuntur : primons I'mpetu perterrefaiftis cuftodibuSjVidoriam in manib.habere arbitrabatur. Sed parum fceliciter eis fuc-ceflitaudacia* continuo nanqj vniuerfa ciuium acies laborantibus cuftodib.auxi-• nbsp;nbsp;nbsp;Iio affuit, Campanofqs per ruinas ingreffos, qui in difficiles vrbis partes inciderant,

pluribus eorum occihsjforas abegin Aduefperafeete, ceflante præliojobfeffi ex-pediciorcs équités elegcre* quorum alios Agrigetum, Gelam quofdam,plerofque Syracufas deftinant,qui præfentem opem labantibus iamiam rebus expofeerenr. Agrigentini amp;nbsp;Geloi cum paratis auxiliis Syracufanos præftolaban tur:quo omms Htnulfociorum exercituscontraCarthaginenfes induceretur. AtSyracufaninu-^^ tioaccepto,rati vrbem oblideri quidemjed expugnari, amp;nbsp;in priedam tarn cito darf minime polTc, (pace cum Catan^nfibus amp;nbsp;exteris Chalcidenfibus, cum quibus adhucbeliagercbantjfirmata) ingentem militumapparatum,quo Sclinuntinis opkulentur.inftruunt.Sedinbocmilitumdeleclu,multumtempons abfumeba-tur. Annibal illucefcente ex omni parte jcontraäis viribus, nihil aut temporis autinduftrix remittees •, paruo labore, qua muri pars lapfa fuerar, alteram difficit. difficile tarnen erat eos qui pro aris, pro focis,pro pätria, pro liberis,pro vxoribus ac demum pro ffilu te certabant, ita prima fortun^fuperare. Proinde aperta vrbo præliumcôminusgericoepit,confertifquemanibus magnahincindeftrages có-mittitur, Sed Carthaginenfes feffismilitibusnouosfubindefufficiebant.Selinun-tini verb ,ciim auxiliares adhuc focii non adueniffent, iidem femper pugnabann Etiamnonnsobfidionisdiesanimorumardore infuperabilis illuxerat, quo Carthaginenfes magno impetu per ruinas vrbis clamores feros,minafquc etiam fa nas iteratesirrumpunt.Quodvbimulieresetedisvident, eiuiatibusomnia replenn Quibus auditis euftodes,vrbem iam captam arbitrati j moenia defcrunt, amp;nbsp;ad an-gufios vicorum cxitus,vbi commodius hoi^bus obfiftant,fefc recipiunt.Sed Pœ-nimagnonifuvrbemingredinntur.Quibus ftatim ardcntiflimisanimis occurre-runt nonnuUijquos in patrixoccubitu diiitius fuperefle txdebat. Scdamp;fenes,amp;i pueri, amp;mulieres eninnacuÜs acd^mórum feneftris lapidibusin hoftesacriter eieftis,eorum plures intcrficiebant.Quo fadum eft vt impedita quidem aliquan-3° diuvrbis expugnatiofuerit.Sedcumconfertimingre8iendo cohortes increbe-fcerent,ciuibusexangiportibuscompitifqueviarumpulfis,ccdcntibufquedemü vrbscapicur.CaptavrbepiumcratcxaudireGrecorum vlulatus vehcmcntes:c5-traquehorrendum,barbarog]m clatos clamores,qui ad fydera pcrfonabant,Seli-nuntinosque prxiacentis calamitatis afpedu perterritos. Pceni porto fecunda fortunaelati,in vrbis perniciem fe mutuo hortabantur. Itaque cum eines ad forü feconglobaftent,ibidem acerrime propugnantes,prxualentibusCarthaginenft-bus occubuerunt. Barbari deinde ad prxdam conuerfi, eines quotquot intra domos inueniebant, concremabant. Sedamp; ii qniabanguftiisviarum primumim-. pedicbantur,patefadis ptr vim viis ingentem fxuamque fenum amp;nbsp;pucrorum ^® cædemac ftragem effecerunt.Quorumcadaueribus truncatis,more patriotelis

scutiselatifqueaffixacapitadeferebant.Mulieribus,quxadDeorum templaco-fugerant,fecumque filios impubères filiafqne dctulerat,fides ab Annibale, ne tm-cidarentur,eft prxftita. Nee veto id pictatis votum fuit, fed ne mulieres falutè defperata amp;nbsp;templa, amp;opês,quas fecum r3puerant,quibufqueinhiabant,fimul exurcrent, templis parcebant,quxpofteadiripereamp;t,fpoIiarepofficnt.Etiam nox imminebat: amp;nbsp;vrbis domus plures dirutx,combuftx plurirnx: folum prxterea vr-bisfanguine madefadnin,amp; cadaueribus refertumconfpiciebatur.Suprananquc fexdecim Selinuntinorum miliatrucidatacx inuentis cadaueribus deprehenfaj quinqueveromiliaincaptiuitatemredada funt.Mnliercslibertatc priuatx duin nodu cumbarbaris vna morarentur,prxtcrmiferi#5 feruitutifquegraueiugum, 1° contumeliasamp;: opprobria fupra humanam patientiam infefuifqne filiabusingc* nuavenuftatcedncatistolerabant:eoque,ac animo repetentesacerbiffimamqua in Africa toleraturx erantfcruitutem,vitxiampertxfi, fceliceseos eines iudica-bantqui cum ipfa vrbe mortem oppetierant. Selinuntini qui ante cladem vrbe ceflerant, cum fe ad Agrigentum contuliflent , humaniffime fuut recepti.

-ocr page 292-

174 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORïS Capta iamvrbe,quatuor armatorumdelediffimorum miliajquiaSyraeufanis’® auxiJiû Seliiluntinorü mittebanturgt; Agrigentu perueneruC. qui vbi captam vrbf deletamqucacccperüntjlegatosadAnnibalemmittuntjpetentesvtcaptiuospf^' tioreditniliceretjamp;Deorum templaintaélaincorruptaque dimitteret. Anning hisrefpondit, Selinuntinosferuitutetnexpenrioportere,quilibertatemaliiscO' cedereiieicierint: Deos veto iratos iam vrbe ceffiffe, ideoque templa folo «qu*' daelîe.Syracufanis hoc refponforeIato,Selinuntini'qui pro faluteAgrigenw'” confugerant ,légatum ciuem fuum,cui Émpedion erat nomen, ad Annibalem^^ iph niittunc,vc vrbi i^m dcletæ poftremo parceret.Erat Empedion patria Selinuæ 10 tinus, fed qui Carthaginenfium femper fuerat ftudiofus : amp;nbsp;qui ante obfidioneß' fuoscontribules,necontraCarthaginenfesbellîimfufcipercnt,fruftrafuerathor' tatus.ls igitur ad Annibalem prof^dus benigne ab eo habitus eft,fuofquecogn^' tosecarcerepetitosliberaliter vnacumlibertatedonatos recepit.Fortunasqu°‘l’ Tuas fuorumque,ac prædia poftulata recuperauit: qux iam omnia per pratcone*^ publicum eoabfenteferuari, ne amilitibusviolarentiir, Annibaledixerat.Atcum rurfus templis tota Sicilia eeleberrimis vt paceret,obnixe deprecaretur,no eft®’^' auditusjvelobidquod^im indblarumperfidia iam Deosamp;vrbeamp; fanisdifc®; lifle fibi conftarer,amp; in profanos vfus redigi ea lex non permitterct,iure demobC' dacenfebantur.DemumvtvrbemfuamfaIteminftaurarefibiIiccret,magnispf^'i‘’ cibuspofcentiAnnibalnonabnuit:ea tarnen lege,vt Sclinuntinorum reliq^''^’ quæ fuga fibi falutemqua:fiuerant,folutoquotannisPanis tribute,ad vrbêagio*' que colchdos rcuerterentur.

Annibalhisgeftis,Gifconisgenitoris abunde in Selinuntinismorte vinæ' cata,advlcifccndam quoqueAmilcaris auimortem feconuertitzcoqueinftit“^® cum omni militurn äpparatu furoreque, terreftri itinere contra Himcram,delc‘’' da:etiamilliusanimo,proficifcitur.Vbiigituradcircüieólos agrosperuenit^qi^^' dragintahominummilia fupraconualles non longe ab vrbe locat:reliquumvef‘’ exercitum,acvigintiSiculorum amp;;Sicanoifimmilia, circumvrbem ponit-Sub' indetormentismachinifqiiemœnia propulfat,murique continuo magna vip^’^'J^' tem vnam diruit. AdduóWl deinde ad muros maxima armatorumultitudineH*' merenfes fummaviolentia laceiTebat. Poft haïc amp;nbsp;fubterraneos cuniculosfubvt* bisfundamentisadeo effodit, vtdcfiiperincumbcntes muri fuppofitis trabib''5 fuftentarentur.Quibus paratis iniedo incendio magna pars vrbis in voraginécob lapfa eft. Qua cum Carthaginenfes vrbem ingredi niterentur, HimerenfeSjqui^’ hinclibcrorum,parcntum,indepatriæquoquepericulum,cxtrcmumquefaw*’J ante oculos verfabatur,nec iam fpes vlla nifi in manibus erat,fummo conatuhoft^ rcpellere,collapfaque mœniareficere conabantur. IntereaSyracufanorumi' j liorumquefociorumpræfidia,qua:poftcladcmSelinuntinamapudAgrigcntun' j adhucerant,quibus DiodesSyracufanus præerat, Hftneram appropinquarun^ ^: gt;nbsp;Quibus audi Himerenfes nequaquam fe more Sclinuntinorum circumcludi væ le vifum eft.Quo circa relidis ad muros cuftodibus,milites fociofqj alios, qiioro® adduodecimmilianumerusafcendebat, extramoeniacontrahofteseducuncat' l que ex improuifo barbaros nil tale metuentes adoriuntur. quos partim loco pd- 1 lunt,partim cxdunt.Cumque paflim barbarorum co|)iac (qua: fibi perfuadereno I poterant,eos qui claufi obfidebantur, in tantam audaciam aliquando abitiiros,vt I numero amp;nbsp;viribus longe inferiores,contra tot armatorummiliaarmisinftrudiffi' 1 maerumperenr)fineordinedifcurrerenc otiofe: Himerenfes impetufadoadeo I eos turbant,vt alium alio impedien te,maiorem ex feipfis cladem quam ex Him^' | renfibusreciperent,eoquerepentino atqtie inexpedato incurfuperculfiinfligé p tandemconuerrerentur.QfiosillivcIuti vidos fedatijmaximaqueeorumftrag® i edita,editisetiam vocibus,necuiquamparceretur, perfcquebantur:adeovtTi' j ma:us ea pugna fexdecim Carthaginenfium milia fetfi viginti recenfeat Ephorus) occubuifte tradat. nbsp;nbsp;Annibal cum fuos iam effufosfugatofque,ac magna ex pat'

tecæfosconfpicerec,militum copias quas non longe ab vrbefupra conualleslo-cauerat, in præfidium fugientium induxit, bellumque redintegrat : vbi acerrim6

-ocr page 293-

bEGADI^ LIBER il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^j

quidem vttihqùe pugnatur,fedHimerenfium poUea exercitus noüo Carthagine-fium præfidio (uperueniente concuflus, in fugam conuertitur.quorum tria rantu milia inconcufla remanferunt: qui ftrenue tandem pugnandoomnCs interierc. Atcuin dimicatio codera die hic fir^em accepiffet,quinqüe amp;nbsp;viginti triremes pauloante ad Lacedæmoniorum auxilium a Syracuianis mifla: Himeram applicant. ftatimque per vrbem famavagatur,Syracufanos cummaioripartepo-puliadfuppetiasHimerenfibus fcrendas propediem affuturoSjAnnibaJemq^cu triremibus omnibus fquas apud Motyæiînummifcrat,deleâ:is mditibusrefer-tasJSyraeufas petere, quo ciiiibus deftitutam vrbem inuaderec occuparetq5.Quo lo audito,Diodesnauium præfedis imperauit vtconfeftim Syraeufasnaragarenr, neeximprouifo vrbs intercipereTuri Decretum quoqueeft,Himerenfium partem cum triremibus Meflanam emittijreliquos veto ad vrbis prtefidium remane-tequoufquctriremesreiicrterentur. Himerenfes, audito ducum decreto,etfiini-quiffimo (vt par erat) id ferrent animo : nodu tarnen fummaf^eleritatein trire-

io

mesferecipiunt: Diodefqueipfeconfpedaeo.rumquiinpugnaceciderant,ftra-gc,relidaHimera Syraeufas etiam redire parat.Q^cra Himerenfes,refcito confî-lio,complurescumvxoribusamp;liberisdeferta pama, qtmîtlpropediem cafuram præuidebant, funt fecuti. ItaHimera vrbs cum paueiramo prtdidio remanfira' Qtiam deinde Carthaginenfes rurfus circumfcpiunt,ac magno belli ardoreop-pugnant, Obfeflî, etfi pauci,ardentifftmis tarnen animis patriam noólcfortiter amp;: infomnes tutati, fub autoram ctiam contra hoftes e moenibus egrefliprxliuni fufeepere. Paucispoftdiebus cum triremes rediiftent,videntes vrbem ab ho-ftibusconclufam, necaudentes militem interramexponere,in profpedu vrbis ftabant,vtficfuisanimum adderent.SedCarthaginenfes vidoria iampcnecer-ta incitati,adeo bellum vrgenr,inftantque oppugnationi, vc neque refpirandi Hi-merenfibustempusdarent. Quo demum ciueslaborefeffi,defecere,atqucmce-mamagnistormentorum idibus coneufla magna ex parte corruerunt.Carthagt-nenfesid videntes,ftatim magnoim(Têtu ex ea parte vrbem turraatim ingrediun* tur,incitiesirruût,amp;::quotcunqueobuioshabent, trucidantesj horrendam drago ^° faciunt. Annibal,vtcaptamvrbem, amp;:ingcntemcæfcrum numcrumacEeuam ftragem,amp;cadauerapaflim pervicosamp;domos iacentia confpexir,acædecefl’a-tionemmilitibus indixit, de vtviuiHimercnfcs,eorumfortunisvidoribuscon-ceifis,capiantur,fub miildaimperar. PoHhæcDeorum templa omamentis opi-bufquefpoliat, atque inde dues omnes, qui ad Deorum prxfidia confugeranc, e-duxit. Demum appofitis tota vrbelignis gt;nbsp;amp;: iniedo domibus amp;nbsp;remplis incendie», Himeram,duccntisamp; quadragintapoftquam fuit condita annis, (cefte Diodo-ro) combuflit.Captiuos,quiadtria honunum miliafuerCir,quamdiligentiflîme ab exercitu fecerni amp;nbsp;curtodiri iubet. Quosomnes adcumlocum,in quo Amilcar eins anus a Gelone occifusfuerat,trucidariiufljr. IraHimerenfîbus interfe-^® dis,amp;:vrbeHimeracombufta,Annibaltriremib. amp;nauibusonerariis,omnipræ-da(in qua amp;nbsp;Stefichori ftatua,amp; Himeras vrbis forma, ac caetera omamenta in ho^ norem vrbis,vd templorum, vel priuatarum aedium affabre fada erant) fuperim-pofitis,Carthaginem vidorcumexercitu repetit.Cuiad vrbem appulfoScnatus amp;populus Carthaginenhu^i obuiamfadusingentemhonorera, duarumvrbiû expugnatorijgloriæqjpublicæ reftitutoridebitura,exhibuic.

Eodem ferme terapore Hcrmocrates Syraeufanæ elaffis prçfedus, poft Af-ünariamAthenienfium elade in Lacedæraoniorura auxilium contra Athenienfes nliiruSjfuorumæmulationeSyracuGsexptilfuseft.Quiclafi'educibusquosfibiSy-racufanifuifeceranc,adPcloponnefum affignata, adPharnabazura Perfarura fa-1° trapamfecontulit.aquoingentera pecuniarurafuntmara confecutusph Sidliam nauigat.Meftanara appulfus, ftatim triremes quinque fabricarifccitjeafqj militi-busveteranis, Hiraerenfibufq; qui poft Himeram ab Annibalecorabuftam ex-torres vagabantur,inftrudas, cura ex fiiorum fauore Syraeufas fe conferre tcn-taflet,fortunæiniuria fruftracus permedirerranea Selinuntcm parue colonoha-bitatamoccupât,dirutique a Carthagineniibusmûriprxcipuampartem refecit.

ad

-ocr page 294-

176 DE REB. SICVL. POST. DEC. LIB. II.

ad quam deinde inGoIendamSelinuntinos,quidadifupererant,vndiqijeconuO' cat:colledifquc poftea ex vicinis oppidis militibus, fex milium armatorum ex®^* citumcomparât, cu quoSeliniegreflusMotyanorumagros depopulatuseft.Q^ cognitO)Motyani fumptisarmis ad prxlium contra eum egrediuntur. a quo*®' perâtiturpiterintramœnia reuertuntur. SupcratisMotyaniSjHermocratesde' inde Pànormitanorum agros,finefque Motyanis vicinos ihuadens vaftauit,ing^' temqj indeprædam abduIi^Sed Panormitani magna manu coada,vrbe egrew** pfumadoriuntur.Qüi inito acriante vrbemcertamine,cæfisPanormitanoruP’ quingentis militibu^ feliquos fudit fugauitque, atqj intravrbem compulit. ^^®® ^ Victoria elatus Hérmocrates, regionem omnejn quam Carthaginenfes paulo^n* tevifibifubegerant,corum reiedo Impcrio libcrtatireftituit.Qmbusgeftis*®^' gnum ptajclari Ducis nomen fimtil amp;gratiam apud Siculos eft adepcus. Sywoi^* fanijCüm toteius egregiamilitias facinora auditent,pertasfiquodcontravirWf‘^ mérita ipfum cxlHio muldaflent, conuocata concione de cius in patriam^^' dituc51iliumineunt.cuipópulusfacilcaflenfit.Quoillecognito,coparaton’3ior* cxercitu,ad Syracufas redeUndum feinftruit. At cum eos qui contra fe fententiai» exiliidixerant,fibiadhimobfiifercfeitet,vtinfignifacinoreamp; illosadfeinvrbe®’ recipiendum flederet, Himeramproficifcitur:inueftigatoqj loco quoSywcn^' ni cumCatthaginenfibusdimicandooccubuerant,reperta diligenter eorumo^^’j» amp;nbsp;fimül colleda,fuper ornatis quadrigis impofuit, iliaque fecum Syracufas tlf*®’ lit.Vbimemorlegisqua: exuIesCmUl cum ciuibüs iuhgi fub capitismuldamb*' bebat,fuper tolles non longe ab vrbe caftrametatus gt;nbsp;quofdam præmifit quic2®^' ucnimquadrigasin vrbemintrodueerëtiQiipdeofccit, vtin vrbcperfped3e‘^* in occifos pro patria pietate, populärem fibi tauorem conciliaret ; amp;nbsp;Diodes,q^ fibiaduer(abatur,quiq; caufafuerat vtexforum corporaapud Himcramfi’e^^ pulrura fetis relida iacerenr,inuifus populo redderctur.Hermocratis nuntii tu® in vrbécadaueraintuliflent,magna inter eines feditio eft exorta. Diodes cK®*® nehnmarenturobfiftebàt:cuiüs fententia:?ompluresaflenfifunr.Syracufad''t' ro,concitato populo Diodi aduciïabantur, amp;nbsp;occiforum ofta ingenti honoretX' cepere, magnaqj pietate ftpulturx dederun t.Dioclem vero,qui tanta huma®’®' ’ tisofficiadefündis inuidcbat,Senatus confulto extrapatriameiecerunt,nonW' men Hermoctatemintroduxerunt. Vcrebanturenimne,cum primarius dretvr' bis,vidöria rerum geftarum elatus, tyrannidem ocï:uparet.Ille vero,cum aduet' fante fibi Senatu in vrbem ingredi non polTet, re infeda Selinuntem regreflus eft-Vbi aliquandiu moratus,amp; vrbe inftaurata,ab arnicis Syracufas reuoeatus, pot®' gros Gdoorum node intempefta iter faciens, ad ftatiitum fibi locum cum tribut armatorum milibus peruenit.Deinde ad Acradinas portam cum paucis appuM reliquias exercitus,qui pedetétim fequebatur,pr£Eftolabatur. Syracufani vbi dûs aducntumcognouerunt,vimtimentes,inarmisomnes*conglobatoordineadvr-bis forum feeoegerunt. Deinde contra Hermocratcm fadoimpetu crumpuntd ipfumquecumpluribusSelinuntinisfociis adorti trucidant, rcliquos verofuiej-creitus,quorum plurimi Syracufani erant,in fugam vertunt,atque exilio muldat. Sedcumillorumplurcsinterpra:liandum granibus vulneribus fuiffent fauciati: (quorumDionyfius Hermocratisgener, qui vrbisptifteaTyrannus effeduseft tefte Plutarcho, vnus erat) ne populus fæuiens ac furens ad eos interficiendosex-tra vrbem exiret, callide a fuis pro mortuis, amp;nbsp;parentationis

officio,luduqs etiam fimulato,tota vrbevulgatifunt.

F. TH.

-ocr page 295-

»77


F. THOMAE FAZELEI OR-DINIS PRÆD*ICATORVM, DE RE-bus Siculis poftenoris Decadis

LIBER ILL

DE DI O NYS IO s’eN’IORL

C A P V T I.

YxACVSANt pofiquam aThrafybulieicdioncfc-xaginta ferme annos libertäre funt porin', q uia nimis intemperante»eafuntabiifi,Romje confulari impe-rio Tribunis militaribiis Rempublicam regentibus, anno vrbisconditæcirciter.557. inlyrannidcm Dio-nyfii inciderunt. Nameuminfatiabili libertatis amo-re ducerentur, beate fibiviuerevidebantur, libidine ac luxu diflbluti dominanjps. Er cum nulli ius aque dicentifubeirent,fedinomnibus efTentlibcri,pluies ante Dionyfium prafedos abfquelegealiquadepo-fuetunt,profligauerutquc. Scruitusenim aelibertas, ft modum fcruent, vtraque b«na: fi excédant j mala. Ea igitur caula Syracufa: vrbs in tyrannidemcorruir. Fuit Dionyfius(tefte Plutatcho) Hermocrate patre, amp;: HermoncauOj honeftis bonifque parentibuSjfinTufcul. Cicerone authore) amp;: Syracufis genitus. etfi Ariftoteles amp;nbsp;pleriqucalii, plebciumacpopulärem ipiuni fuilTe memoria prodiderinr. PorroPrincipatumeiusprafagiamultaantecef« feriint.Mater nanque eius,cum prtegnans eumaluo concincret, fomniauit fe pe-periireSatyrifcum,vtPhiliftusSyracufanus temporum eiusæqualis fcriptum re-40 liquitSomniorum interprètes,qui eo temporeGallicei fine Galeotæ in Sicilia no-minabantur,confukimatrirefponderunt, eum quempeperifl'etjClarilFimu Græ-ciædiuturnacumfortunavirum,potentiflîmumq5 futurum.Mulieretiamqüadä Syracufana,cuiHimera era^nomen,genereclâra,paulo ante imperium occupatu, dumquiefceretjViderefibivifaeft cœlumconfcendere.atqüe ducemfibidatums perquem cucli regiones peruagaretur. Cumqj ad louem eflet introd uda, fub eius pcdibusiuuenis flaui coloris,lentiginofique oris,cathenis vindus fetreis ci appa-ruit. Cunque ducem interrogalTet quis nam is eflet, Sicili± ilium arque Italiq diru fatum,folutumquecompedibusmultis vrbibus exitio futurum alidiiiit. Interie-P disdeindcaliquotannis,cum Dionyfius Rex creatyseflet, ciuefque extra mte-nia ex officio ei obuiam prodirent, arque inter bos matrons com plures Diis fuis fupplicacionesfacerent,intereasHimera, vtTyrannum ciuitatemingrediöntem vidit,voceprotinus éditaclamauit,bunc ilium efle iiluencm,quern in fomnis per quietem videratiCuius dido Dionyfius cognito Cam tolli de medio iuffir. Ttibu-niprxtereacum per literasfortirenrur,efletquc Dionyfius infortitus,dicentequo-dam,Rcpulfam habuifti infanc Dionyfi: refpondifle fertur,Princepsfolus ero.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa

-ocr page 296-

i^S DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

Éodem tendit amp;nbsp;id quod de corefcrtPlutarchus:quod,cum Syraeufismosefl^^ vetuftus,vtconcionaturiliterarumnotis(qux fortes dicebantur) defignarenWt) vbi qui literam fuam adeptus eflet,concionandi ad populum facultaté confeqi^®' batur:Dionyfîtis in concionem proditurus, per literam. M. concionis habeda:quot;^’ fortitusfit. Qua cumcauillatores morologiam(hoceftfatuam infulfamqjloq^^' citatem)eïrentintetpretati: ipfeekidens fcommajfimulquead fortisliteramaHu' dens,MonarchicodixitpotiemurPfintipatu.Sicuti obuenit.Etenimnoitamul' to poft liabitam concioncm temporis fpatio,Prattor a Syracufanis eft defig'’^' eus,quifuitad tyranaidemgradus peraccommodus. Eum nanqucCarthagme*’' Eblis Siciliam inüadehtibus,Syracufani, cumiyuftrein re bellica eo tempore h^ béret nomen,return fummae prçfecerût. Erat liquidem manu promptuSjamp;for^’^’ amp;nbsp;rei miÏitaris Dux fimul amp;nbsp;miles j»eritiflimus,fumma in vidu temperantia,inr^' busgerendis3ceramp;induftrius:amp;(quodineafortünape!:rarumcft)minimclitgt;i“*' nofuSjOcque auarus,nullius denique rei cupidus prxterquam fingularis perpet“^ que imperii. Porto principiumtentandxtyrannidis pauloaltiorirepetcnduin initio. Primum omnium ex quo tempore bellum Carthaginenfe geftumrft Sicilia:familia vna coni»nue exdecreto Syracufanotum publicis rebus pr2er^f* qua Remp. appeliabät.SedcumdeindeaCarthagincnfibuspreffijSyracufafvrb^ cum vniuerfa Sicilia in extremum difcrimenvenilfetjDionyfiumiuuenemqw^^jj ftrenuum,cuiusiamvirtus Vulgata erat, militib. ac rebus bellicis : Hipparinu''®’ ro,vtpote feniorem,confilio prçeiïe voluerunt.pencs quos totius S iciliæfalus vtf* fabatut.Dionyfius igitur contra Carthaginenfes profedus, non multo negodo’'* losfupcrauitprofligauitquc.RepuHis Carthaginenfibus,amp;faluteSiciIixparta,if'' uadendi imperii occafionemhac vit^naduseft. EledosetenimanteeumaSyf^* eufanisexercitusDiicesfquideccmfueranQcum contra Carthaginenfes male^® geflilÏentjVocato ad concionem populOjVt patria: proditores accufat. Scd euî*^^' giftratus acritet eum increpuiflet ,Philiftus vir fummae authoritatis amp;nbsp;opulent'^» illi e contrario fault, ac palam loquendi facultatem dedit.Qiio Diony fins robotâ-tus,elatavoccpopulorum^nimoscontraPuces cxercitusconcitabat,quodpcc'^' niacorrupti Agrigentinos Carthaginenfibus prodidiflentJnfedatus eftamp;^.^'^ 1 phnaeum viruminfignem,aliofqueciuitatisprxpotentesac principes viroSjVHj? J Politicis refert Ariftoteles. Quocirca cum contra primores vrbis inimicitias Wr ccpifleqpopuli ftudioGffimus, amp;nbsp;folus dignus cui principatus crederetur,iudici' tuseft. A Gdois præterea cum apud Syracufanos plutimum commendarctufj j amp;nbsp;ipfe quoque Syracufanos plcrofquc ab exilio reuocairet,ab omni populo eftac-clamatum,folumDionyfiumSyracufanicxercitusducem extemplo digendun’t neque diutius id effe differendum. Inclinatis igitur repente in peiorem parteögt;(*5 fopenumero fit) plebis animis, totius exereitus fummî^cum poteftatedomi fod' que iura dandi præfedura Dionyfio datur,amp;Prætor conftituitur.Initio magiftr^* ^, tus,quo exercitum ad fc inclinaret,fuiquc ftudiofum faceret,militibus duplex da* ri ftipendium inftitui t. Q^o plerique vifo^fufpicionem futuri mali non mediocre conceperunt. Quibus Dionyfius hxcrefciens,fepurgaturus,palam refpondit, iccirco fe ftipendium auxifle,vt milites ad præliandui^ promptiores tedderentur. atquc ita primo facinore velato, mox pro militibus fut corporis euftodibus habe-displebemfolicitauit. Sed cum Syracufiscomplûtes fibiinpetitióne aduerfanteï iiaberet,iubetvc omnesabexada pubertate ad annum vfque quadtagefimui’^ fecum arma fumant,amp; contra Leontinum vrbemexeant: ratuspaucosexcon-tradidoribus fecQ profedionem fufeepturos. Exulum itaque militumque fulfra' gantium copiisinftrudus, centra Leontinum pergit : ibiquere bencgefta,parta(5 j vidoria^paratam contrafeproditionemfimulat, camque primum per feruosamp;l præconespercaftradifpergit: deinvocatamulcitudine, palamque,fuomoreco-eionantis in modumpet infernas obteftationcsapudpopulum agit, vt fexcentt milites pro arbitrioeligendi ad fui corporis cuftodiamfibidecernantur. Etlicet quibufdam (tcfte Ariftotele) vifum fit,ei tot euftodes dari,quot populi potentiam fubiieere nequirent: peruicit tarnen vtfexcentos milites fibi deligerc poflet: Piii*

-ocr page 297-

DECADIS LIBER HL

3^79

ftratum Athenienfcmimitatus,quifimilicomento tyrannidemoccupaiiic.SateL *^^’^taqj agmine ftipatus Syracufasreuemtur: moxarcem,vbinauesfubduciin-tur,tutior vteflet, fibi populicoufenfu occupar.Tum demum re patefada^quin-■ Quetantum amp;nbsp;viginti natus annos fuperbodominatu Syracufas vrbem amp;nbsp;patria

^ßuaditjfibiqye fubiicit. Adiutus maxime ad id fuit Hipparini Syracufani viri pri-^amPatrocinio. Is nanque cum paupertatepremeretur,amp; fruftra magiftratuni 3^biret,ei ad tyrannidem amp;nbsp;animos auxit, amp;nbsp;fuifragio etiam fuit.Scribit Philiftus ®“® paulo ante quam tyrannidem occupaflet,vt aliquo oftento rem futuram prç-lo -^k^’ ^‘I^^^^ *® ceenum proiecifle : qui ftatim inde eredtus ^urn apum examine

^i'Dæinhærej^te,(jQnajj-ijyç{|jgj^ fuit fecutus.Quo vifoDionyfius,Tutoremag-grediamur,inquit:namvoti comp* tes crimus.amp;itaininftitutoanimümfirmauifi * wliftusquoque non inutilem ei operam in eo^ræftitit : qua gratia Diohyfius eu 3^!sciiftodiæ diu Præfedum inftituit.Quem poftca firmato imperio cum tumor '■detrem habere cum Dionydi matre, idque Dionyfium non latcret, e Sicilia ex-pulit.quoviuentcin Sicilian! nunquameftreuerfus. Porto poft vrbisimperiö occupatutnftatimHermocratisnobiliifimivirifiliamvxoremduxitifororemque luanijCuiTheftaerat nomen, Hermocratisfratri Polyxe^o conubioiunxit.Idaut iccit,vt nobilitatis ftemmata ad tyrannidem fibi perpetuandam non deeflènt. Cç-10.?^^’*'’’^“*opf*gt;’cipatus vixfatis firmatatyrannide, Syracufani complûtes ab co «erecere : qui indomumeiusditiffimamitruentes, omnia prædabatur,ciufque yxorem grauibus ac ncquiflimis ludibriis afFeä:am,ad violatam vfqtie pudicitiam laceflere: quæin defperationemverfa,mortem fibi ipfa manu pro tuendo pudo-teconfciuit, Easporro iniuriasDionyfius nonpaiTusinultasinterfedisfeditionis ^dcelensauthoribus,ne inpofterum fimilequidquam fibi iterummetuendum effet,omnesquos pro aduerfariis habebat’præfertim veroDaphnxum,amp;:De-niarchutn,plurefqne aIiospotentiores,trucidauit.Quæfîuit amp;nbsp;Polyxenum fibi urn obtyrannidemfadtuminfenfiffimum de medio tollere. Sedille eius metu Sicilia difceffit.Q^ cognito Dionyfiu?accitam fotorem incufare cœpit,quod fugç Polyxcniviri eonfeia,nihil fibi denuntiaflet. Cui illa omnis pauoris expers : Adeo 30 ne finquit)Dionyfi,vilis amp;:abie3:a,amp;: virilitatis indiga tifti vifafum mulier, vt fi co-ragis mei fuga ipfa præfcilfem, eiufdem nauigationis comes, amp;nbsp;fortunx patticeps cffenoluiflem ? An non ante habui quod mihi fatiuS extitilTet, Polyxeni cxulantis vxorem,quam tui dominants fororcmappellari’Hæc cum ingenue amp;:egregia quadamlicentia Thefta protuliflet, admiratum ferunt Dionyfium, admiratofqj Syracufanos tantam in mullere animi fortitudinem virtutemque vfque adeo fuiï^ fe,vtpoftdeftruclam etiam tyrannidem regali more Syracufani eamcolerepcr-feuerauerint,amp; defuniftxpofteafunushonore publico fuerint profecuti. Dio-nyfiusdemortua coniuge duas fimul vxoresduxit,Locridem vnam,cuinomcft eratDoris,amp;Ariftomachên alteram Hipparini filiam,amp;:Dionis fororem,vtCice-40 rorefert.ExDoridetreshabuit filios: quorumnatu maximusDionyfiusfuit,qui

eünImperio fucceffit. Ariftomache diu fterilis tandé quatuot filios genuit, duos mates, ac totidem fœminas : maribus Narfæus amp;nbsp;Hipparinus, fœminis Sophro-fynaamp;Aretafuerunt nomina, vtPlutarchus in Dionefcribit. SophrofynamDio-nyfio filio nuptui dedir, amp;nbsp;Aetam Thearidæ fratri, amp;: eo mortuo Dioni defpodin DionyfiiTyrannidispluraapud veteres Icguntut monumenta. Fratrem habebat DionyfiusLeptinem nom ine:qui cum Sicilia: fitum vellet in terra defignare, a fti-patorum vno fpiculum mutuo accepic,eoqueregioncmdefcripfit. Quodcura refciffet Dionyfius,ipfum grauiter obiurgauit,quod lanceam accepiflet. iam enini omnibus armorum vfusabeointerdidus erat:ftipatorem vero, qui ei fpiculuni ï° mutuarat, occidit.Marfyam quendam fibi præcaeterfs charum,amp; ad fummaquæ-

queeueclum,eafolumcaufainteremit j quod is perquietèm iugularefê Dionyfium fomniauerat.Arbitratuseftenim TyrannuSjquod cX diuturna cogitations acconfilio,hocperquietem vidilfet. Eo tempore cum Plato (fine aderatefés explorandos, vt pletique fcribunt : fine ex Taren to, quo nuper venerat) ad Dio-nem cum Dionyfii venia Syracufas accerfitus in Siciliam veniflet: Syracufanis

Aa 3.

-ocr page 298-

#80 DE REBVS SIGVLIS, POSTERIORIS tanqüatnhumenaliquod libertatis initiumafFerens apparuit. Hominis döörfo* Dion admiratus fe illi adiuxit. Sub quo breui tempore tantum in philofophiæ'^f cumcntisaccxterisfcientiisliberalibusprofecitjVtcundosPJatonis difeipulosl^’' geantecelluerit : adeo, vt preceptoripfe difcipulummaximeadmiraretur.Dio® vbiPlatonemamp; eins philofophiam deguftauit,defideransvtidemDionyfio‘’‘’' tingeret,eflècit vt diflerentem eum audiret, amp;nbsp;cum eo per otium familiaritervet' faretur.Interquosibidefumma hominis virtute,amp;pra:fertimdefortitudinelt;*“' putatumeft:^ inter cætera optimisrationibusmortales omneslonge fortior^^ cIFc quamTyrannoi oftendinbeatiflimam quoqueiuftorum effe vitam, calannæ' fiflimam vero Tyrannorum:nequeidpra:ftarehomini,quodfibi foliefletvdteJ’ nifivirtute quoqj excelleret.ofFenfum Dionyfiumrefpondiirefcrunt:Verbatu!i otioforum fenum funt. Ettuafinijuit Plato) Tyrannidem fapiunt. Qua audacia indignatus Dionyfius eum perdere voluit.- léd repreflus a Dione amp;nbsp;AnItomacht) PollidiLacedxmonio,qui per id tempus Legatusadfevencraqvitadonarum,'^^ in Ægina eum vcnundaret,tradidit.Vbivenditus,ac deinde ab AnnicenCyrcnai^ co philofopho viginti(licettriginta quidam numerent) minis redemptus cft,qlt;^ Athenas ad fuos Hatin^liberum rcmifit.5cd non mukopoft Anniceriabarcid^ Platonis pecunia: funt reftituta:. Firmatoeius principatu,cum infurgeutibus’'’ cum Syraculanis, arûirtimaqsobfidioneprementibus,eius ftudiofi,vt feabdica* ret dominio hortarentur,ne m hoftium poteftatem perueniens trucidarcturdot' ï« te cum ante oculos illi venilFet vt bos a coquo iugularetur,momentoqj prolaberC' tur,ad amicosconuetfus Dionyfius:Nonne (inquit) deformeeft ob morteinad-eoceleremtranfuolantemque,talem me tantumque,relinquereimperium? PolJ hæc quinquennioomncsSyracufanjrumdiuitiaseXhauhqvt deinde in paupfdß redaéli rebellarenequirent. Quod VteXplorâtiushaberet,iuffiteispecuniase3!lt;g^ femel, atqj iterum, ac tertio. Qiios vt querentes vidit, indixit amp;nbsp;quartam exadiü' nem. At poftquam maiore fumma imperata audiret illosinforo obambulantf$ ridere, S^ fcommata in Regem iacere, iuiFi?Pra:fedis vt ab exigendo defifter^”^ Nunc enim (inquit) nihil habent: poftquam nos contemnunt. Setibit eifer’’ DionyGum cum aliquancio pila ludere vellet, (quodftudiofefaciebat) tuöicï*®)’ depofuifte, atque enfem amafiopucro euftodiendum tradidifle. quod quidam eiusfamiliariscumvidiflet, dixifleferturDionyGo,Huic vitammamcornmi®? ArrifilFe hoe dido adolelcentulum, eamque tyra»no caufam fufFecifte produnt) qua fine mora vtrunque mternecioni daret : familiärem, qui viam aperuit fui m* terimendi; adolefcentulum, quoniam fuo arrifuilliusdiétum approbaffet.Cum Damocles Dionyfii familiaris fufpiciens eius copias, opes, maieftatem ,domi' natum,rerumabundantiam,magnificentiamædium regiarum,bcatiftimumeum omnium hominumiudicaret-.Dionyfiusillum fuamfortunamhocepilogodegU' ftare expeririqj voluit. Collocari iuffit hominem in aureo ledo, quê ei ftratopul-cherrimo tapctifqjfplendidiflïmo exornauerut: menfasquoqjcópluresargento 1’ auroque fculptoinftruxit,ad quas eximia forma pucrosdeleótofqueconfiftere, amp;nbsp;ad Damoclis iuflum miniftrare iuffit. Adcrantibi de more vnguenta, incen-debantur odores, fuffitus adolebantur : cibos Sabxi thuris atque myrrha: lignis coqui, amp;nbsp;deinde menfis cpulas conquifitiffimas apponi iuffit. Non deerantin-ftrumenta muficaliaj atque omnis generis externæ lætitiæ, vt ex omni parte Da* modernbeatum redderet.Sedpofthæcomnia,gladium vagina exemptumfuk gentemque a capulo de filo tenui pendentem inucrone demiffioprandentisca* piti interipfas epulasimminere pra:ccpit.Tunc Damocles impendentis mortis periculo prope iam cxangui^,neqj cælatum argentum amp;:aurum,nec pülchros mi-niftratores afpiciebat, nee manus porrigebat ad menfam: fed tot opes deliciafque p pra: mortis præfentis periculo afpernatus,Dionyfium exorauit vtabire fibi Iiceret. cuitum,Talis eft (inquitDionyfius) o Damocles vitamea , quambeatilfiniam putabas. Exiftima iam quï fedixefte poffim, cum vndique,a cuftodibus,acOquot; mitibus, a familiaribUs mortem mihi imminere videam , amp;nbsp;timcre nunquani definam. Hinc(tefteCicerone) fummotis amicis , in corum locum fcrocilC-mos

-ocr page 299-

DECADIS LIBER III.

i8r

*nosgentium homines, amp;nbsp;exfamiliis locupletiffimis eledos, prîcualidofque fcr-uoSjquibus corporis fui cuftodiam committebat,fubftituit. Hine tonforum quo-quemetutondere filias edocuit.Quarum,cum adultaziameffent, manibusno-uaculacommittcrenon confidens,inftituitvtcandentiumglandium autnucum putaniinibusbarbamamp;capillum fibi adurerent. Hinccubicularem ledumper-jndequaficaftra,latafoffacinxerat:in quern feligneo ponte recipicbat.cuiusqui-demfores extrinfecus cuftodes operiebant,fed intcnoriclauftro diligenter ipfe obfcrabat.Hinc concionaturus non in communibus fuggeftis,fed in turri aka co-^0 fifterefolebat.Hinc cum nodu advxores(cum quibuscom«nuneshabebatcce-iias,vici(fimque noâ:es diuidebat^vetitaret,omnia ante fpeculabatur,omnia per-fcrutabatur. Hine demum cubiculum eius neque frater, ncque hlius, vt erant in-duti,ingrediebantur: fed depofito prius amidt»^ nudi fatelliti fe oftentare coge-bantur.itacumneminifidem haberet,fufpelt;3:os habebatmoftales omnes.Quini-

, moamp;DionyfiumfiIium,neiIIiinfidiastcnderet,amp;regnuminterciperet,inclufum domifub cuftodibus obferuabat,nequecumprudentibus familiaritatem ilium obeamcaufam habere volebat.C^d igitur eius v^ta tctrius ? quid miferius ? quid deniquedeteftabilius? Facinus egregium Damonis 5«Pythiæfub eo contigit. Quorum cum akeri diem necis dcfignaffet,morituruspaucos diesprorebus do-*® mefticisordinandisalterofponfore impetrauit, amp;rediitaddiem. Cuius vtriufqj fidemDionyfiusadmiratus,vtrunqueferuauit, amp;nbsp;fein amicitiam tertium adferi-bipokulauit. Hofpes quidam cum ei priuatim colloqui defideraret, oftenfurus quonampadofcirepoffetquiilli infidias molirentur : Dionyfius femotisarbitris hominem prius diligentiffimeacuftodibusperfcrutatum admifit.atilIe;Damihi (■nquit)talentum,vt exiftimetur a me inhdi^torum te audiffe indicia. Dedit Dionyfius, acfimulauitfe audiffe. namfticusille plurimum vtilis erat ad deterrendos infidiatores. Fuitaliquandoeidelatumadolefcentesduos interpoculaconui-tiatosineum eiufquetyrannidem.ambos vocauit ad ccenam:ibiquevt animad-uertitakerumlargius potummuka nugari,alterum rarocautequeullumdimihr, 5® vt qui natura vinolentus pertcmulenriam maledicus fuiffet: hunc interfecit,vc quiftudiomalcuolusamp;hoftiseffet. Mulierquædam Syraeufana eXtremæ fene-ffutis,genere nobilis, Deos proincolumitate Dionyfii,cuius mortem omnesex-optabant, precari quotidie non definebat. Quo Dionyfius cognito admiratus, (quippe qui omnibus fe inuiftim videbat) mulierem adfe acciri luffir, eaufamque tam fedulxdeprccationis auidiffimeinquifiuit.Turn ilIa:Cumparuula (inquitjef-fem,SyracufisfantusimperabatTyrannus : cuiusextinólionem votis omnibusci-üesexpetebat.Quo tandem mortuo,deterior co fucceffit. Et hoe quoquedefun-ffo,tert!usimperioeftfuffeulusvtroquclonge peior.Timeoigitur netedecedê-tedeterrimusTyrannusfuccedat. Hincitaquetotamente,lachrymifqueobortis

4° Deos pro tua incolumitate deprecor. Tam liberam facetamque refponfionem Dionyfius punire crubuit. S acrilegia fua facetis didis folebat obtegere. Locris Froferpinx templum fpoliauit. mox cum claffis illius fecundovento nauigaret: Videtis(inquit)quam profperanauigatioaDiisiramortalibus daturfacrilegisJo-uiOlympioSyracufisdetra^itaureumamiculum pondcris (tefte Æliano) odo-gintaquinquetalentorum, quo eumHieron ex manubiis Carthaginenfium or-nauerat,proquedetraólo aureo laneum illi palliuminiecit. Cum autemminiftri timerent louem tangere,primus ipfefimulacrumconfregit:itacauillans,Aureuni xftate graue, hyemefrigidumeffe,laneum veroadvtrunqueanni tempusaptif-fimum.EpidauriAEfculapiobarbam auream ademit : quod negaret decorum, pattern Apollinem imberbem, AEfculapium filiu|jibarbatumconfpici.Menfas P aureasDiis bonisdicatas efanisauferebat : cauiHatus,feeorum bonitat^vti.Spo-liaquoque aurea,patcras amp;nbsp;coronas, quxDeorumfimulacraporredismanibus habebant,tollebat,dicens,feoblata aDiisaccipere , noneripere. Ad Troezenias quoque nauiappulfus, omnes Leucothex amp;nbsp;Apollinis pecunias, menfaroqucar-genteamDeoappofiram fuftulit: prxcepitque vt bonum cuentum ipfipropina-rent. Lucinx quoque templum ad Cxretx fine Agy llx emporium a Pelafgis con-Aa 3

-ocr page 300-

x8i DE REBVS SICVLIS, POSTERIORlS ftrudum öpülentiffimum Dionyfius in fuo curfu ad Corficam f tcftdib.y.Stra^’’' ne) fpoliauit. Circunferuntur amp;nbsp;eius aliquot præclara dida. Cum intra Reg^^*” j facru ex more peragcretur,prçcoque precaretur vt per multa téporainconeuflun* eius duraret imperium: Nó tu defines ( inquit )abominanda nobis imprecari?^ amicis cauendum etiam aiebatei qui profit: cum id omnibus perfuafifsimunidl debeat, eos imperarc malle quam feruire, Metum amp;: violentiam adamantins sp' pellabat vincula, fequeadamantinisvinculisprincipatumfiliorelidurum aiebat» Qijem cum audiflet aliquando ingenuiviri coniugem adulteralTe, iratus interrog j, gauit,anvnquam taJe quidquainpatre coperiflèt. Tumille,Tun5habuiftip^^f^ Regenià Cui mox Dionyfius,Neque tu Reggmfilium habebis. quodamp; cueD^; Eidemfiliovafculorumaureorumamp;argcnteorummagnam fupelledilemhsb^ dixinNon eftin teRegius animus^ui his neminem amicum tibi fecifti. Du® inoribus,multifque aliis qux apudPlutarebum latius commemorantur, impeno ftabilicndo incumberet: Carthaginenfes, poftquam Magone duce infiilas Africa adiacentes fibifubegiflent, Siciliam omnibus viribus peruadere dccemunt. Sc“ dû expeditie paratur,Magomoritur,relidisliberis Amilcareamp; Afdrubale- Q“f pofteainbelloSardooi»terf'e(f?o,amp;Annibalc(patrealrerius Amilcariscognoinj' co Barcha, patris magni Annibalis, quo duce Carthaginefes fecundum bellu® co' m tra Romanos gefferur) A fdrubale amp;nbsp;Saphone filiis relidis, Amilcar eius frater dux belli efficitur. Isigiturvelutinonfatis aufpicatoinSardiniageftareseflct,inSicil*' am bellum tranftulit,m3gnaqueclafireinfulaminuadit. Cuiquidem Siculi,duce Dionyfio, magnoanimo obftitere.Cçteium cumfibiimpares vires ad ferendos Carcliaginenfium infultus elTe animaduerterent, a Leonida Spartanorum RegU fratre auxilia petunt. Qui quam prigium aduedis clafle tot armacorum niiHbu% 1 quot vna cumexercitu DionyfiiadCarthaginenfium potentiam reprimenda® fiifteduros fperaret,inSiciIiam traiecit. Graae itaque bellumgeritur,in qu®® diu,amp;varioMarte dimicatumeft. TandemeobelloAmilcar occiditur,reliöi5 Himilcone,Hannone,amp;: Gifcone überiSi E quibus Himilco exercitui a Carthag*' jo nenfibus in Sicilia præficitur. Is contra Dionyfium Siculofque nauali terreftnquc belio dimicans, fuperato^ionyfio, Gelam amp;: Camerinam, amp;nbsp;aliquot alias vrb«’ Vi cepit. Nee multo poft Leontini, qui plures annos SyracufisfuerantadferipU» amp;nbsp;patria exuiauerant, ea return nouitate vfi, Syracufis cl arn egreffi, in LeontinuW patriampopulariterrcmigrarunt. Intereadummultis fccundis præliisinSicilië geftisCartbaginenfes iam inmanifefto vidoriæ curfu eftent, repente pclblcnuS fyderisvis eorum exercituminuafit: ita vt breui omnibus fiere copiis letali®oC' boabfumptis, Himilco Dux provide ex Sicilia cum exercitus rcliquiis earths' ginem aufugere coadusfit.Vbi cumfummototjusciuitatisluduamp;moetorc,ac fivrbsiam captafuiffetjexceptus,mortem fibimanuftatimintulin Dionyfius^} Poenis Sicilia morbo abadis,amp; totius infulæ imperio per otium potitus, ne floren-tiflimus eius exercitus(quo maiorem,tefte inepiftolis Ifocratc,nullusvnquaro habuit : cui inter alia Plutarebus triremes quadringentas, equitura miliadecem» peditum viginti, amp;nbsp;fupra hxc milia ftipatorum decern afenbit) defidia amp;nbsp;ocio corrumperctur,Italiæ Principatum affedare cœpit.^eoque protinus tranfiiedis eopiis, in cosGræcos irruit qui extremam Italia:pattern,quæSiciliæ imminct, poffidebant. Vbiexpugnatis Locrorum vrbibus,amp;deleto Rhegio, Crotoniatas magna vi aggreditur. qui licet ex prioris belli, quod aduerfusLocrenfes babneratj clade, iam imminutashaberent vires jaliquatenustarnen reftiterunt. Sybaritas poftealuxu amp;nbsp;diuitiis intempérantesparuo negotiofuperatiit. Equibusingen-temprxdam,chlamydemt]^e Atbenisrota Italia tum fumptu ipfo magnificen-tiaque,jcartismiraexcellentiapretiofiflimam cepit.Quampoftea ccntumamp;:viginti ralentis Carthaginenfibus venundedit. Pars bare Italiæ inferior man lonio alluitur, amp;nbsp;tarn crebro lancinatur, vt in très breuis hæc ora finus curuetOr, amp;nbsp;ad-Go interdum fefe extenuat, vt non alibi Italia fir anguftior. Hane Dionyfius adeptus,in animo babuit ifthmo circa portum qui poftea eft Annibalis diftus, rcfcifib,extrcmam banc Italia: pattern infulam facere, amp;nbsp;Sicilix adiungcre. Sed dura

-ocr page 301-

DECADIS LIBER IIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lij

dutn hdximeditatur,Iegati Gallorum Senonum, qui ante menfeS aliquot Romam jncendcrantjämicltiam focictatemquepetentes adcumveherc. Genternfuarn, quævclob id quod inter eins in Italia holtes habirabat, magno ei vfuivel in acie ' nbsp;nbsp;nbsp;bellanti,vel de tergo opprimendis hoftibus effepoterat, offerunt, Gratillimahxc llldegatio fuit. Proinde pacta cum eis focierate, belliim veluti ex integro in Italia ’■eliqu3mreftaurat,quam late eo tern pore Grxciincolebant. SedabHannone Larthaginenfium duce ab inc6pto reuocatut. Eo nanque duceCatthaginenfes benuin,quodluecompellente in Sicilia deferucrant,lequctianno reparato exer-CHu, audhlque viribus redintegrant. Id vbi Dionyfins cognot/lt,in Sicilian! ftatim eumexercitureuertitur. ErattutA/Zarthago in duasdiuifafaótiones. Vniusprin-eepserat Aidrubai, Amilcarifque familia: alterius,prxllantes pleriqueciues,qui ®archinini nominabantur. Ex his Surriatus qtfidam domi nobiliSjamp;eatempe-ftafePœnorumpotentilîîmus, cum elTet aduerfx faólionis,Hannonique infen-, ^’ffimusjiteras Grxce fcriptas clam adDionyfiuminItaliamfubmifit:quibuseI

to

omncni expeditionis apparatum,omnemque belli aduerfus Sicilian! gerendi ra-tionem:nauigiorum praetcrea tonus elaffisj amp;nbsp;m^itumnumerumjconftitutam quoquenauigandi diem, duels ingenium, quis denique primum inuadendus ef-^ctlocus,fignificabar. Cxterum interceptis litcris comprehenfus, proditusda-ttinatufque,capicisfuppliciumluit,occafionemque Senatufeonfuho dedit quoj Requis pofteaCarthaginenfis Grxeis literis aut Grxeo fermoniftuderet, amp;ne 9^’5autloqui cum holte, autferibefe fine intetprete poffet, fub capitis pcena ca-Rebatur. Porto aduenienti cum clafle in S iciliam Hannoni Dionyhus inftruéto eumexercitu occurrit. Vbi turn varioMarte, varioque fortunx euentu multis ptælüshabicis,tandem ob fuperbiam acerbefque mores militibusinuifus reddi-» R‘fgt; amp;amaioriexercitus partedeferitur : atqueitaCarthaginenfium Viribus im-parvariiscertatninibusalfiduifquefuperatus,pollquamduodequadraginta(telld Ciceronc)regnauit annos,inlidiis fq^rum (liTrogo credimus)interficitur,liue} hauftapotionefomnifera, quxfoporis mortem citrafenfum continebat: quamei medici fuafu Dionyfii filii,ne cum aliisfratribus regnq^npartiretur/vt Dionei 5° perfuaferat, vt Timxus, Plutarchusamp;: Probus referunt) hue accepto tragiexvi-^ovixnuntio,gaudiointeriit,vtPlinius. Huie fententix Cicero in lib. de nature ^eorum alTentire videtur, qui de eo, Hunc (inquit) non Olympius lupiter fulmi-Repercuffit,nôÆfculapiusmiferodiuturnoque morbo tabefeentem interemit: atquiinfuoleâ'ulomortuustriumphantis in modum inrogum illatuseft: cam-quepoteftatem, quam per feeius nadtus ell,quafiiuftam amp;nbsp;legitimam hxreditatis locofiiofuotradidit. EomortUoSicilixciuitatum pars magna vi abHannone fubiicitur^ pars in deditionem accipitur, pars veto in focictatem eft recepta. Hanno veto partahac ingej^ti Victoria, ex prxda Sicilienli fadus ditillimus, Gar-^tgt;aginem rediit. Vbi maximo cum honore fufeeptus non multo poft animuni ° 3doccupandatnfuxReipub.dominationemadiecit. quod cumfemel interfedo ^enatu,3tqueiterumfcelusfruftra tentaffet, tertio in feditionecapitur,virgifquó cælus,amp; effoflis oculis,ac manibus cruribufque fradis ,amp; corpore verberibus 1a-eerato incrueem adigituri Hlii quoque eius cognatique omnes- etiam vkimö lupplicio funt affedi,ne quilquam aut ad eum imitandum, aut ad eius mortem vU cifcendam ex tam nefaria domo fuperelTet Jta igitur quem Siculx opes elariffimumreddiderant.hunc eundem non bene

fortunis vfum in prxceps de-ieccrunti

i

-ocr page 302-

184 Û E REB VS SICVLIS, POSTERIORIS DE DIONYSIO IVNIORI,

ET DIONE.

C A P V T Î I.

E F VN CT 0 Dionyfio milites,qui in eius fide permanferant,Dioiiyun s ^^*orum eius natu maiximum jVirum omniumignauiffimum,luxu' queacctiopcrditumilmperiofuffecerunt. Is cum nomine idem £^' fet cumpatrejonge tarnen illun^fceleribus antecelluic : ficutima' gnitudine animi,amp;pluribusvirtutibus fatis abillo retroeelfit.Inter initia regni fuihiefratrumfuoruuB auunculos(tanquam imperii fui æmulos,pu^'

ris ad diuifionera tégni authores) de 'medio tollere pergit. Sed quo id cû pretext“ tutius faceret j ad fauorem fibipopuli conciliandum priusanimumaduertic. Ip' tur noxiorum ad tria miliacarceribUs libérât, tributa populo per trienium remit' tit.Vndecum prudcnter liberaliterquefegercrefubinitia videretur, voluntates omnium ad fe traxit:alt;: fubin^e cum quafi adamantinisnexibus imperium öl’* firmatum putat, ad deftinatum facinusconuertitur. Fratrumcognatis primus) mox frathbus qüoque ipfis,nullo hon iniuriarum genere in eos edito, vita® ademit, tyrannidemque infuos primum quamincxternosaufpicatuseft. Sub latis omnibus Imperii æmülisjin Appulia vrbes duascxtruxit,vttutamefficerct maris lonii nauigationé.Quienim loca maritima incolebanr, prædatoriis na®' busdifcurrentes,Adriaticumpelagusomnino inacceflum reddiderant.idquclo' lum infighe ac dignum memoria facjpus toto fuo dominatu patrauit. Cum fne-ceffiffetin bellumquod Cartbaginenfes Siciliæ machinabantur,fedatoruminn' rumfimulatione,cum boftibus pacem firmauit.Cum Lucanis item beHofu®' ma negligentia prorogato, poftremo præliis aliquot fuperior, cupidiffimoanimf pacem eis conceffit. Debinc in fegnitiem lapfus, auariciæ, focordiæ , ac luxutiX

iJ

fefe totummancipat, ranta intemperantia,vc nouarum voluptatum inuentores fummis edamafficeretp?æmiis,amp;: ad nonagefimum vfquediemaliquandoebrius P f perfeucrarit. Qiiare adeo cæcutiencibus ac vitiofis oculisfuit, vtnec folcm,nî^ '■ diem,necfpîcndoremlucis ferre pofler.Vndc amici eius,accompJuresperadu-ladonem fimulare confueuerant nô videre fefe neque cibos, nequecalices appo* £tos.Feruntquoquedeeo veteres,quod cum Syraeufisin Æfculapii rempioants ( fimulacmmautea inenfaefretrepofita,pareranierorepleta,Propinodbi/in9i’'0 Æfcii]api,boni d.Tmonis calicem:amp;:cum dido auream ftadm menfarn aufem iuffit. Quibus omnibus dumeontemni fcputat,in eines fæuitia graffari capiG nunc boS) nunc illos pro libito atroci morte de medio auferens. Syraeufani no impatienterjindigniffimequehæcomniaferentesprimûineumconfpirant.mox comparaciscopiis cum in Acradinaadeo dure obfident, vtaliquandiu dubitauc-’ riCjimpcriumnedeponerctjanbellofefiftcret.SedamilitibusfuiSjquiprirdamvr“ bifque direpeionem expetebant,perfuafus,cdudis ordimbus defcendit inacie® vbifine vlloferenegodoyidus, fufus,fugatufqj eftin areem ; amp;:cumiterato for-tunambellitentafTetjinferiorquoquefadusfuccubfîit. Porto cum viribusni* hil fe profedurum cognofeeretjad fraudem fe conuercit. Legatos ad Syraeufanos mittit,quiTyrannidcm fe depofiturum fponderent, fi ad eummitcanc cumquibus de pace agat. Primores itaque aliquot ex ciuibus ad eum légat: quosipfe vio-lata fide incarceribusretinuit:acdeindeincautisSyracufanis,necquicquâhofti-]emetuentibus,exercitumad delédam vrbem eduxit. Syraeufani tumultuanead obfiftendumfeparant:fitqueinipfavrbeacrebellû,fedaliquandiu anceps.canoë' viôlisfugatifque Dionyfianis,penes Syraeufanos multitudinefuperantcsæanamp; vidoria. Superatus Dionyfius,cum arcis obfidionem mctuerec,cum omni ap-paratu regio clam nauem confcendens,in Locros (vrbem infignem, a Rhcgio.70. fcrme.p.m.diftantem)feceffit.A Locrenfibusreigeftxignarisrcgiomorccomi-ter benignec^ fufceptiiSjbenigni tatis artib. fubinitia ciuium animos ad fe pcllexit: vrbis

-ocr page 303-

DECADIS LIBER ÏÎI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«;

vtbisRhegii a pâtre dirutæ partem reftaurauitjeamq^Phœbeatrtappeiîaüit.Sed moxvrbis arcem occupât, folitamqj fæuitiam aggreditur. Primorum virgincsad ftuprum rapijVirgines antenuptiasad feducere,amp;ftupratas procis reddereiubet; Locupleciffimos quofqj auc vrbepcllebat,autinterfîiciebat,eorumquebonafibi adiudicabat.Subinde cum rapinæ occafio deeflet, vniuerfam ciuiratem callido commentocircumuenit. Nam cum Locrenfes a Leophrone Rheginorum Ty-rannoaliquando bellopremerentur, vouerunq fi vidoriam adipifcerentur,vt diô Venerisfefto virgines fuas proftituerent. Parta viéloria cum votoLocrenfesin-termiflbaduerfa bellacum Lucanisgererenqinconcionem oosDionyfius vocar, to diuinambanceflenuminum vltiojiem dicit.quem fi placarecuperent,hortatur vt vxores filiafque fuas in Veneris templum quampoffint ornatiflimas mictaht: ex quibus centum forte dudæ voto publico fung»niur,re]igionifquegratia vno mêlelient in lupanari, omnibus ante iuratisviris,nequisvllamattaminet. Quae resné virginibus votociuitatemfoluentibusfraudidamnoqueeflcrjdecretumfacerêtj nequavirgo nuberet priusquam illæ nuptui traderentur.Probatoconfiiio,quod necfuperllitioni,nec virginumpudicitiæ iniuriajifaccrc vidcbatur,certatim o-mncsfœminæimpenfiusexornatæintemplum Veneris »onueniunr. quas vixfa-numingrelTas Dionyfius miffis militibus omnes fpoliar,necnon ad prodthdas ma-ritorum pecunias pœnis minifque conflringit:ipfifque nudo fvt crant) corpore e-ieélisjornatr.cntafubtradafuam vertitin prædam. Plerique carum vin miferabi-litcrconquefti abeo funt interfedi. nbsp;nbsp;Hisigiturmalts artibuscumfexapudLo

ews regnafletannos, ab exafperatis ciuibus impetu in cum fado, ignominiofeci-uitateexpulfuseft.VndeSyracufasreuerfus, ingenio vfus Veteri, pacis conditio-nibus intericôtis, a Syraeufanis regali more^’eceptus clb Sed Locrenfes poft Ty-ranni fugam exfis eius militibus, quiarcipraîeranqprimoquidemfvtStrabore-fert)inlibertatemfevendicant,deindeeiusvxorem acliberos in fuipoteftarê re-digunt.Reliquerat enim ibi filiasdua^,filiumquenatu minorem adolefcentéima-iornanque,cui nomen Apollocrates crac, cum pâtre diffugerar. Pater vero abfens pernuntiosTaventinosobfecrat, vtvxoremamp;filiospixtio ci reftituant. QuibuS P id reeufantibus hoftilem exercitum miteit, Locros oblidet,eorumqj agros popu-latur.ipfi veroiram omneminfilias explicuere:quas conftupratas interficiunt: demumearura corpora concremant,oflàquemolibus ante frumentariis contrira inmareproiiciunt. Dionyfi«saSyraeufanisreccptus,principiobenigniffimuni facillimumqj fefe adeuntibus exliibebatded eo minus illos ad bcncuolentiam po-tuitinfledere. Tanexfiquidem ineorumpræcordiis prioris odii rcliquiæ confe-deranf,vt nullis etiam bcneficiis allici pollen t.Neqs enim facile propagata odioru fementisftirpsintcric:quippe vt gratiæ inodium deftexusfaeilis,itaodiiadgra-tiarn difficilis eft tranfitus: j^aroque animus,quem femel granirer indignatio fubit, fincerafide excolitunaut eu quo vehemences primuminimicitiasgelfit,affeduo-^° ftpoftmodum in gratiamredic. Netjjverodiueahumanitacc vfus eft:fed ad in-certniiramignauiam,luxuriam,auaritiamquercdicns,veceriscciamcrudelitatisno cftoblitus:atqjitagrauiorfæuiorque in dies ciuibus redditur. CuiusquideraTy-rannidispleriquc impatient^,deferca pacria,in Icaliam profugi fub oraGalliæCif-alpinæiuxca Cimmerium promontorium’vrbem Anconcm condiderunc. Na-xiiquoq; Chalcidenfes per ea rempora fub Andromacho Naxio viro principe Tigt; mxi hiftorici pacre, quodTyranidem Dionyfii maxime eflenc exofi, ab co magnà peditum vi,amp;: ingenci clafle bello petici,Naxoq; funditus delcta cxpugnati,in col-lévrbi prominence, qui eo cemporeTaurus nuncupabacur, profugerc. Vbi extru-5® dævrbinomenTauromeniumindidere. Dionyfiys veto ctfi omnibus efleeih-uifus,imperium camen poflîdebac ihftruâiHîmum. Habebac enim naties quà-dringencas ,ordinum quinq; amp;nbsp;fex: pedices ad decem myriadas,équités ad nouera milia. Adhæcvrbsipfaregia,portubüsmaximisinfignis,altiflimismœnibus inui-damobfidiombus faciempræfenrabat. cui apudfepræcereafemper inprompeu erat amp;nbsp;commeatus, amp;nbsp;apparatus bellicus ad quingentas nattes fiifticiens. Intus fetuabat ad centum myriadas medimnorum triticii Armamentarium refer-

tum

-ocr page 304-

186 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS turnfciitis,machens, haftis, octeis muleis jthoracibus,amp;catapukis:quarumin' üentorem fuiffe ipfum Dionyfiumaffirmant.Habebatamp;fociosmultos: quibus omnibus fretus adamantino iè imperio feptum arbitrabatur. Alebat poftrefflo familiäres quofdam fibideuinóliffimosjquiProfagogida: appeUabantur, impies fanc homines, amp;nbsp;omnibus inuifos. Hi vrbem promifcui peragrabant,fingu!oriiDi diéta velfadafagaciffimefpeculantcsindagantcfqjzqux deinde ad Regem dek' febant:quo illeamicos amp;inimicospariterdignolcere,Confpiratorumqj conöli^ prseuenircpofTet.QuocueniebatvtneloqniquidemSyracufis tutumeflet, Erai jj Dionylio affinis Dion Syracufanus, (cuius fupra meminimusj vir non folumin philofophia, fed in re etiam militari,amp;generis nobilitate,atqj animimagnitudi-ne clarus : qui licut Diony fio patri gener fuerat, ita ^inniori intimus crat. Is cm^ apudDionyüumde belloquod Çatthaginenfes denuo contraSiciliam molieba-tur,fernio heret,multiquctrepideac imprudcnterloquerentur,adeo prudentes pro temporis anguftiadilferuit,vtomncsprxcipuo ftupore affecerit. Ènimuero poft multa vltro ci troque colloquia Dionylio pollicitus cft,fi pacem expeterer, k quamprimumin Africamnauigaturum,eamq)Coinpofiturum:IïnbcllLnn,ilU le propriisfumptibus f^ftentaturum. adquodquinquagintatriremes offerebat-jo Portohæcanimi prompritudoei apudDionyfium amp;:admirationem amp;amoKD’ peperit,fedapudprocercsinuidiamamp;.'odium.Exiftimabantenim amp;iogcniip«t' fpicacia,ócviriuinpotctiafe dciedosefle.quibusaccedebatmorumquoqjdiik' rentia.Uli etenim turpiterctiamcurnipfo Diony fio educati:hic feuere admodu» acnullis ilIeccbriSjfèdoinniegregia viuendi formaimbutus.Cum igiturin aub regia non Régis gratia, fed rei veritate omnium primum fc ccgnofccrerjcxiftiroä’ idab imperitia proficifci,Dionyfiu|d philofophiæftudium,liberales morales^ difciplinasaccendere magnis raiionibusccepit:quotandem,pro vt Regemde* cebat,rcielt;ftafolutiori vicajcuiaftueueratjad virtutis cóffictudincmfefeconuer' teret: ignorniniofumacturpeefledicens,fi Rcx corpus pretiofo omet amidu/' diumqucparietesauratisobducatVeftibus,?.nimumveroignauia,Iuxu,auaritia^ omnibus voluptacibusdeturpari finat.qui vtregalipoteftateca:terispra?eft,ira^*' ^l iiinis ihoribus eft expolïehdus.Hatc cumfa''pcoccineret,amp;nonnullainterdu® Platonis documenta interfererct: inges ac flagt ans ftudiorum, Platonifqueipü'’^ amor Dionyfium cepit. Quarelitcras AthenasfrequentcSjamp;abipfojamp;aDioii^» amp;: a Pythagoricis,qui Italiam eo tempore habitaba«t, ad Platoncm ftatira fedbut) vtSyracufaSproficifcaturad Regis animumimbuendum. Dum hirumoresptt Vrbemdefcruntur,Dionisæmuii pro magno negotio habucruntvt Philiftus,«-]quot;* a Dionyfio patre fuerat rclcgatus, ab exilio rcuocaretur : vt haberent quemPlaw ni amp;: Dioni apud Dionyfium opponerent. quodobtinuerunt. Reuocatus Phdi' ftus,vt cratacriviringeniojillico rerum regiarum adminiftrationife implicuit' Inuidiverocontra Dionemcalumnias amp;nbsp;criminationes ad Regem deferrenon^j cefTabant, qiiod Imperium dilfoluere, amp;nbsp;populärem principatum Platonis opera in vrbemreducerevellet. InrercaPIatoSyracufasapplicuit.cuiDionyfïustri' 1 remem ornatu regio inftrudam aduentâti mifit obuiarn. Egreflb deinde ex trirC' miregius etiam curruscumquadrigisalbisaffuit, qui iplum ad Regiam magna pompadeueheret.Dionyfiusperindcaefinumen anquod Syracufas aduenifld» facriheia celebrate,conuiuia honefta indicere,curiæ ordinemmurare, benigni-tateminomnesæqueinduerecœpit. cuius exemplo (folet nanquepopiilusprin-cipisvitamxmuIari)Syracufanorum omniumfrequens adphilofophiameratco-curfus :geometricisfiguris,quasPlatonisinnumeridifcipuli defcribebant,plena erat arx regia. Vbi cum nqnitamulto poft temporede more facrificium fierce»jj præcoquevtconfueucrar, perpetuum Diony fio imperium conceptis verbispre-caretur: Define(inquitille)cxecrandanobisimprecari.AdeoDionyfius breuiin Platonisphilofophia profeccrat, vtregnum vltro relinquerecogitarer. Idvbi Philiftus audiuit,magno affedus cft mœrorc.Æmuli etiam Dionis Dionyfiimen-temimmuratamvidentes,ratiquod liipfefeabdicaretimperio,Ariftomachesli' beros, quorum Dion crat auunculus,fuo loco fufficeret: non dam, vt antea,fed

-ocr page 305-

bECADÎS LIBER ÏÎL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«7

palam DionctnConuitiislaceflebantiPIatonemverovtfophiftamîrndebantjCiuf* queprxfentiam regno perniciofam aperce aflerebant.Philiftus interea totus in ßionem odio amp;nbsp;inuidia flagrans clam eum apud Regem in fufpicionem adduciej quodad Carchaginenfium prxfeólos,vt non nifi fe praefenre cum Dionyfio de pa-ceagerenc,literasdederic*quibus commonftr3tisledifque,DionemRexquarcó inenfepoft Platonis aduencum in arcem circa mare addüxit.vnde communicatis illiiiteris vehementer increpatum, quod contrafe vnacumCarthaginenfibusco-fpiraflet,nullam excufationem admittens ^ ftatim , vc erat, cymba: impofitum cumMegaele eiusfratreinltaham primum, amp;nbsp;mox in Peloponncfum expor-taripernautascurauit. Qimdvb^Syracufis vulgatumeft,rcgiamquidemmu* liebris vluIatus,ciuitatGm vero moeror amp;nbsp;Indus tenuit.adeo non necclTarii modoi fedamp;ciues omnes eum, mores,virtutumqueiliuftria ornamentaprofcqueban-tur beneuolcntia. Qux vt Diony fins confpexit, ad præfentem omnium dolorem . leuandum, non exulaife Dionem, fed pauiulum ob lingux petulantiam feceffif-^e,accognatis breuiSyracufas rcditurumprxdicabat : iuilïtquevc düabus naui-busexeiusbonisquantumcunque pecumarum necefl'ceflet,ad ipfum tranfmit-teretur, quo laute amp;nbsp;pro priftina Fortuna viuerct.Quæ omnia darum ipfum etiara in exilio inter Grxeos oftenderunt. Plato prxterea multis precibus apud Diony-10 ^'^^ ^g^*^^ ^^on ceiTabac, vt eum reuocarec. Cui cum intra annum id fadurura Fpopondiflec, Plato c Sicilia difcedereconfticuit,ante tarnen Archyta Tarentino, nonnulliique Pythagoricis in amicitiam cum Dionyfio condudis* Sub idem tempus Dionyfius militibus ftipendia contra patris decretum minuere voluir. Quod cum irati milites fado concurfu fe neutiquam toleraturos minarentur* ipleocclufisarcisportis eoscohercere niteb^fur» Sedilli repente in furoremadi admoeniaconcurrunt,fignifque datis claificümciebant.quoterritus Dionyfius ad ftipendia confueta,ac pluraeria coadus ciL Rumor fuit Heraclidcm,qui præ-feduseratcquitum,tumultushüiufce caufamcxtitiire.QuodHeraclides audiés^ ne Regis iramincurreretjfugamarripuit.Qucm cum Dionyfius capere optareti jQ Theodoto coram Platone impofui t,vt ea lege ad fe illum adducerctjVt poftquanl criminib.fibiobiedis refponderic,fi Regi in Siciliaillum amplius manere non pla* wret,cucoaftumptisvxoreamp;libcris,ac omnifupelledile, Pelöponnefum pecar. Theodotus vero,cum id ab co per fraudem promitti intclligeret,cum Heraclidei iram régis metuens, Corinthum feceffit. Plato poftmodum non inuitus,nequé abfqueRegisconfenfu Syracufis difcedens Athenaseftreüerfus. Vbiamp;Dionem fipientix ftudiis afliduum in Academia continebat. Vndc tandem Dion Grxco-fumvrbes cum optimiséprincipibus virisadibat,feftosconuentüs ceiçbrans,' nihilnon in vita modeftum, nihil turpe, fed honeftum, feque dignum peragebar. His moribus bencuolentiam amp;nbsp;publicos honores a ciuitatib. confequebatur. La-* ^^ cedxmonii etiam,qui per icftepus Dionyfiu contraThebanos prÓptiifimum belli Focium habcbant,quafi ciüs iram patuipendentes,Dionem ob eins mérita ciuita-tsdonarunt. Nee multo poftinteriedo temporecumDionyfiusPlatonis vidc-di,aceius philofophiædefideho teneretur, Archytaac exteros PythagoricoSj qui pereateporaSyracufasfecefl^ratjinduxitvtvadcsipfiproco exiftentesSyraeufas illum accerferent. Qui Archidemû Sy taeufanû Archytx familiarilfimum,quenl vnicePlatoamabat, Athenas miferunt.Ipfe etiam Dionyfius plures oratores Sici-lixnobiles,amp;: triremes ad Platonë tranfmifit, cum literis, quibus minabatur^nun-quamfeDioncreuocaturïijnifiSyracufasipferediret.Cognariprxtereaiacfororj amp;vxor Dionem per literas monebant, vt omnino Syracuias Plato reuerteretur, fi . ipfepatria acfuos vifere aliquandofperaret; Quibus ^mnib.Plato addudusSy-racufas tertio venit. Vbi cü Dionyfio familiariter vcrfatus,cum reuocatioixé Dionis,tyranidemqj relinquenda fxpius hortatus efiet j acerbiufqj vrgeret: DionyfiuS iratusex arce eum rcmifit,amp; extra arcem manere iuffit.quem cum conuiciflet ad Theodotu profedii fuifie, veluti inimicum,riunqua amplius in fuas «des vocauir,i fed inter milites conduditios habitare ipfum voluit. Qui cum illum interficcre yellcntjDionyfids obftitit. Quo Plato eognito, Archytamamp;iexteros Pythagori-

cos.

-ocr page 306-

188 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORlS cos,qui eius eran t vades,pcr certum nuntium in quo difenmine cflet,ccrtiorc’^j cic.Qùi ftatimLamifeümcorum vnûcumtriremi ordinis triginta remorut»gt; repolcendum Platonem,ad Dionyfiüm legatum mittunt. Arque ita Plato a V nyfiifæuicia ereptus, Athenas,cotntUeatum rcgcfibifuppeditanre,eft VbicumDionemludosfpeftânteniOlynîpiàcos offendiflet,illi qux apudl^ nyfium fada fuerât,cnarrauit. At illeDeum teftatus,fe pœnas à Dionyfio exat rum turn ob Platonem illüfum, tum ob îniuftam fuam expulfionem iurauit'Q''‘’ quidem Plato non improbauit:fe tarnen illi comitem fore negauit,amp; quod^w^ fuam belheis rébus incpcam,amp; familiaritatem cum Diönyfio non efle violao“*. i* cognofeeret.at fiquando conciliatore intergosopaseffez,hocmunasGbidsl^ arbitratetur. Dion igitur defperato reditu,iam inde animum ad Dionyuün] cilia penendum,amp; Syracufas vrbem tyrannidc liberandam adiecit:fœderatU‘^ Heraclidi bellum parat,milites conquiric. Adiunxerunt fe fponte illiEudcni Cyprius,amp;Timonidcs Lcucadius,amp; ex Zacyntho odingeti viri in te bcHicap*^^ Rantes.Érarquoqueeo temporein PeloponnefoSyracuianorumexuluninia'’ ingensfupramillenumero:cxquibus vixquinqueamp;viginti aDionc powe^ adfocictatem anici,quod exteri Dionyfii potentiampettimefeerent.Qoin*^ pleriqueeius damnabantinceptum,velutihominis prît himiairadelîpicntiS'lP porto accuratiflima orationc fùorum animos nonnihil côfîrmabat. CuiÜcetP^f ^ ua tune facultas adelTet,ingens tarnen crat animUs,virtus fummajamp;magnacoiw qui mifere Syracufis fcruiebant,erga eum beneuoleutia:quodquciisonin'^ malus crat, ipfius tyranniignauia, amp;nbsp;popülarium omnium mentes ab co aliénât' Proinde duas tantum onerarias naucs armis amp;militibusinftruir,amp;cuine’5^^ cynthum finfulam qux prope eft Cçphaleniam)tranfmittit,rclido in Pelopon‘’^, foHcraclide collega,quemChariclidé Diodorus appellat, quo inftrudisal'i^'’^^ uibus ipfum in Siciliamfuo tempore fequeretur. HæcvbiDionyfiofuntf”? tiara, A reten inuitam Dionis vScoremTimocratifamiliarifuomatrimonioiu*^’'’ filiumquc eius intemperahter educari prxcepit,patrisinhociuftitiamnoni'’'' tatus,qui Polyxcnolibiinfidianti,amp; ob metum Sicilia exulanti,vxoremTbd”'\Fi intadam vfque ad funü? fcruauir. IntcreaDioni c Zacyntho duabus cum n2U*‘’ J paruoapparatuinSiciIiamnauigaturo,cumanteluna plcnoluceretorbejcp^*’' • tota delituit. Id prodigium veluti infauftum foeiis eft vifum. SedDion,Milt3^ j ftronomo tefte,deliquiumefleluna:,amp;naturaf»dum oftendit. Quodfit^m^? qaid mali portcnderct,id totum adTyranni exitium pertinere, quod ciusPoo*’ patus,qui VelutiSolclariffimusvidebatur, obdudis tenebrisciro cfletinooluf” dus.Nee folum id eo tempore oftentum in Dionyfii cladem apparuitzfedamp;^pl^*^^ que alia notacafucre. Mare etenimquod Syracufanam arcemalluit,totodie''i’‘’ dulces amp;nbsp;potu fuaucs habuit aquas. Sues fine auribus editi. Aquiladcmumocc® lolapfa iaculum fatelliti abreptum in fublime primumdetulit, moxdeonuw' f profundumabiecit. Quat omnia Dionyfii exitium,imperiiqueeiuscuerfiot’^'® prxfagirevates ita funtinterpretati,vtamarifl]museius Tyrannidis ftatusduk^ fceretjamp;Syracufanorumaurcsafxuoimperioaucrterenturjabeoqspoftren’O'ï^ regia louis nuru (cui aquila eft facra)penitus toncrctur,amp; ad ima dehifteret. P'® vero tertiodecimo die Pachynum Sicilië promontefriumapplicuit. Sed cum Pbi^ liftumDionyfii claflis prïcfedum(qui in lapygia ftationem habebat)amp; propinq^“* hoftibus defcenfum teformidaret: Pachyno ad dexteram relido,vlteriora,latet*5 fcilicetmeridionalisregionem,petebat. Tum repente afper incumbensfeptc’’' trio longe a Sicilia claflem ihgenti proceJla ad finitimam Libya: Cercinam inw' primum detulit:vbi parum abfuitquin fcopulis illifa difiieeretur : fed niaxin'lt;’ f nautariim remorumque laoore feruata, moxalia tépeftatead magnçSyrtiscap''' peruenit. Vnde tandem flanteauftroSiciliam vetfus foluens quintodie pr«t^' nauigans Agrigentum,Minoamtenuit.Patebat tum eavrbsCarthaginenfiumii”^' perio,prmeratqucei loco Paralus,vt Diodorus refert,licet SynalumPlurarchmt'’ | appellet. HicDioni anteadislicet temporibus amicitia amp;hofpitio eflèt coniuO' dus:ignarus tarnen qui hominumaduedi effent, arecre milites a littore niw“'''

-ocr page 307-

D E C A D Ï s L t B E R ÏH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289

QuemDioncumfuiSjinoppidanosmixto agmine irruentcs, infugam vertunt, vrbemq; in poteftatem redigu^t. Vrbe capta duces inter fe cognofeuntunftatim-S^JCjneniine violato,vrbs Paralo reftituitur.TumParalus rcceptis benigne militi-• us.neceflaria Dioni comparauit:auditaque aduentus caufa,ei fignificauit Dio -j^y lumper ea tempora oduagintacum nauibus circa mare Adriaticum in vrbi-us nuper a fe conftrudis otiari.Quo audito,Dion amp;nbsp;focii maximam benegeren-æreiipemconcepere. nbsp;nbsp;Igitur vttempus patrand^creiaptiflimumvident, æ-

’^eisarmis numéro ad quinque milia,amp; larcinis Paralo reliâ:is,vt ca Syracufas, vbi 10 ^^’^P^^fibiopportunum vifumfucrir,tranfmitteret,mille viris comitatus Syra-cuiasverfusprçproperemouet.ProficifcêtiducentiÀgrigentin^orum équités,qui cnomumincolebanr, vitro fe illi adflinxere.Inde amp;nbsp;Gelcnfes,Madinçi,amp; Came-^inenfes,acaliçSiciliçmediterraneçciuitatesad ifferendam Syracufarum liber-tatemfefociosaddunt.atqueitaDionconcurrentibus ex omniparte auxiliis,ec-JamMeflanenfibus,amp;exItaliapariterGrçcis,exercitumfupra viginti milia ho-^^inumcomparauit.Cuiusaduentusfama illico Syracufas peruaiir.Timocrates, ^i Dionis coniuxconnubio fuerattraditagt;prçfidio Syracufarum prçfeâus,ad Dionyfinni expeditiffimum cumliterisnuntium nKttic; t^uo Dionis aduentum ugnincabat.Nuntius traiedofreto,Rhegium venit:deindcin Cauloniam ad Di-onyfiumaccelcrans,in familiarem quendam incidit,qui nuper cçfum fetebat ari-etem. A quo carnis fruftum dono cum accepifl’et,perç,in qualiteras deferebat,in-clufic.poftmodummaiori partenodisitinereabfumpta, fub auroramfomnoamp; Jaborc viäusin fylua paulifper fe quieti dedit.Dormienti cafus fane admirandus obugit.Lupus forte per lyluam oberrans iuxta cubantem tranfiens, odore carnis perfentitOjfaccuIumcumcarneamp;literisabftulit.Expcrreótus homo,ignarus rei, cum aliquandiu literas fruftra quçfiflet,fine It^ationis fide ad Dionyfium non au-fus accedste,ab innere aliódiuertit. Quo euenit vtDionylius Dionisadventum tardius refciuerit. Interea ia DionSyracufanos fines intrauerat. Cuius aduentu cognito, occurrit ei multitudo ingês,fó ex agris,amp; eXvrbe venientiu ad fe homi-^^ numinermium. QuibusDionaduedaiamfibi ab vrbe Minoa arma diftribuir. quçcumnonfu{ficercnt,reliquos coarmorumgenereq«od fibi fors obtulic, in-firuxinPoft hçc omnibus ad concionem vocatis,eo animo fe venifle dixit,VtSici-liælibertatem reftitueret:Iongoque fermone eft bortatus,vt tales duces deliganr* 9uihuicprçlio fuperincumbaqp. cui ab omni multitudine conclamatum eft,fe no aliosquainipfumamp;sfratremeiusMegacIcmaptiores adidbellum nolle. Flagra-batiamtumlibertatisadipifcendç defiderio Syraeufç vrbs, amp;: confpirationibus æftuabat. Duces interea quos Dionyfius ad vrbiseuftodiam reliquerat, oppi-danosadefedionequamdiligentilfimedetcrrere ftudebant. Quod cum fruftra tentalTentjCiuium tumultu paffim conualefccnte,coado mercenario milite j Vna cum his qui in vrbe Regis partes tuebantur,confpirantibusobfifterepergunt.Etae cumTimocrate Leontini atqucCampani, qui Ennam ; complures,qUiEpipölis Pgt;‘çfidiumtenebant.Hicum(fedfalfum; aDione prolatum rumorem decorum vrbibiis occupandis audilTent.Epipolis amp;:Timocrate dcftitütis,opem fuis allaturi cucutrerunt.EratDiontunycircaMacraseXercitum liabens. Vbi cumpercertu HuntiumLeontinorumamp;Climpanorumab EpipolisabfceirumâudiUiflet,confe-ftimcocitatis militibus nodu ad Anapum.fl.peruenit. Ibi caftrametatus, peradis iuxta flumé pro vidoria obtinenda de more facris,cum inter facrificandum corona efletinfignitus:vnoanimo milites omnes amp;nbsp;fibiipfis ex fioribüs amp;nbsp;herbis co-ronasimpofuerunt.EranttumcumDione hominum milia ferme quinqüagintâ. cum quibustraiedo flumine fubitovrbeminuadit. vbi cum nullos in aperto feil-ή li opponentes ofFenderer,quinimo qui aut opibus auftiobilitate præftabantjCom-pofitoadlætitiamgratulationemquehabitu,antemœnia obuiam illi egrederen-tunaudader per Menetidas portas Acradinam fubit,confeftimque in forum cum exercitulibertatem apertis ac itcratis vocibus ingeminante contendit : ibique in-genti omnium ciuium fauore eXceptus eft* A quibus mox in Tyranni ProfagOgi-dasfadoimpetu,quotquotoccurrerunt,captijVirgiscacfi, amp;nbsp;membranis exuti

Èb

-ocr page 308-

lt;90 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS ignorniniöfe flint triïcidati.TimocratesfubitaminationepercuIfus ,cuîn arc^ jegredi nequiflct,cófccfocófcftimcquo fugafalutéquçüuit.Proindevrbea t dite ad libertatéreftituta,omniagaudijSjfacrificijsfocisqstriüphalibuspUP*' amp;nbsp;pr.uatapvrftrepcbant.Paflim ab omnibus vrbispartibuscÓcurfusciuiüK^^^. _ ad Dionem fiebat.Omneseumcumadmirationcintuebantur.Quocunqjil^^quot;' cedebat,flonbus fmgibusqjlibertatis aflertori folüinfternebatur. Annus ab^^ trodiida a priori Dionyfio tyrannide quinquagefimus,fiue quadragefimus o uusfliPlutarchocredimus)agebatur,cumceIcrrima hxcDioni amp;nbsp;mira euff bercatisSyracufajiærefticutione,tertio poft aduentüdie, tanto Dionyfj imp^®!* delcto contigitvidoria. Captavrbe,Dion horologiuexcelfiim,quodfubarce PentapylumDionyfiusilluftreediderat,afcefidcns,adconcionemvocataplcbe'’' ad tuendumfibidiuinitusredd^umomniumdigniflïmum libertatis benefidu® pluribuscfthortatus.Subinde Epipolisminimonegotio captis,quotquotexciu‘' bus in vinculis ibi detentos repperit,diflbluit.T otaqj ia vrbe prêter a ree,qua’cr^ ad Inftila,potitus,vt amp;nbsp;ca obfidione prcmeret,muro a terra circunfcpii, ne pfr dio illius,quod erat val'idü,fuppetia3 vel cómeatü quifquä ferre poftet. Iff^'^®^ cognitisapud Caulorya DioftyftusquæDiongcft'eratjfèptimodiepoftvrbcmC’' ptacurnclaft'ereuerfusfefcinarcemretulit.Vndeinitio priuatim miftis ad P“’' inem Icgatis pace res eóponere tentauit,mediocria polliceri vediganajmilida^“^^’ jj quiem^iift ftquamilli vltrofufcipiendameftedccreuerint.Qua: cum popid“$quot;'* rideret,moxpefiirvtaliqui ad femitterentur , cum quibus de pace aliquidc®'* tranfigipoftet.MiftîfuntadeumviriquosDionprobat£Efpe(ftatçq5 ftdei e/TefciC' bat.Q^dum cum Dionyfio de pace difTerut, ex arcefubdole exortafamavrbe® perua(it,a Dionyfio tyrannidem nlt;^ Dionis,fed fui ac patriægratia deferenda® Scd ea omnia dolumSyracufanisamp;infidiasportendebant.Nam cum populusi^ ter hæc,pacisexpeclationenegligentius ftationes ageret, fegniusque euftodb^ curaret:ipfelegatos primumin carcerem conijcit : moxillucefcente,extenip)‘’ refcratis portis arcis,inftrud:um ftipendiartorum agmen amp;nbsp;mero faturatum,co''' tracitcundmäurna Dionemurum emittit.Qiiem barbaricum clamore in§cn'‘,j repenteinuadentcs,triitidatisnonpâucis,præfidiumperuaftanr,ac deinde int’'^ ciuitarernirrunnt.SyracufanireincXpeól:ataperGulfi,ad obfiftendumoceuff^'^® nonaudent.Dion vero,vbi fraude a Dionyfio deceptum fe videt, milites colli' gir,acobuiam fa(ftiishoftibusrefiftit:cœptoq;pra:iio multos pafiimcædir. Cuniqj intcamunitioneseft'etpugna,necmagnum,lêdvnius vix ftadii fpatiuminteres' dereciaccurricfubito cxarcenouamilitum manus.Vbi inter milites vtrinqjviftU' tcprxftantesacerrimepugnatumeft:hisquidemob ingentia Dionyfii promiUî» illis vero libertatis amore partes fuas tuentibus.Et initio quidem anccps piigna,Ç' qualisqjvtrorumqjfuitanimi vigonCadebant etenim ex vtrifque plurinii,ne‘' pauci confodiebantur.Diónegregiumfacinusper.tfturus, in mediant hoftiu^^j aciem prorupir,amp;acriterdimicansmultoscarcidit,perturbatisque illcrum ordi* nibusin medio folusconftitir.Vbicontraemiffa vndiqueinfetela,clypeo,galc3, aliisq; armis propulfans,tandem in brachio dextro confixus eft, vulnerisqs impa-tientiainterramcoliapius.Quo vifo,Syracufanidefuiducis falute foliciti, vcliC' mentioriinhoftesruunt impetu, Dionemque ne Ahoftium manusdeuenirct, periculo leuanr.Quia militibusereptus Timonidem ducem fibi fubftituic.Ipfe vero eqiio vrbem circuit,Syracufanos a fuga retrahit,externos milites,qui Acra-dinantpro ftatione tenebant,contra Barbaros concitat.integros præterea contra fauciosadhibet,ptomptos contra animo deieiftosfübrogat.-ita vtbarbari fpeoc-'cupandae vrbis deiedigradum in arcem referte , amp;inGumbentG vehementius Graecorum agmine terga vertere , ac fefe mœnibus includere compulfifinnl-P dentidém quoque amp;nbsp;ad aliara muri pattern Syracufani ftrenue gefteruntjbar-* baros (npcrantcs,amp;cos ad portas vfque Infulæ perfecuci.Ceciderunt capugna ex Dionismilitibusquatuor amp;:feptuaginta,Dionyfianiolt;ftingenti. nbsp;nbsp;Parta hac vieftorià , pet quam Syracufanoturti ciuium animi libertatis fiducia funtro-borati,trüpha:um in Tyranni opprobrium erexere:amp;: externos milites centum minarum

-ocr page 309-

DECADIS LIBER III. I 151 minarumcorOhis omauerunf. Dionem vero aureo diademate redimiuerunt. DionyfilisfuafpefruftratuSjimpetratisqsfüorücadaueribüs , parentahdü curat: quxaureiscoronis,piirpureisqï veftibusexcultaefferri iubet.Quibus officiisfu-perfticum animos ad fubeunda libenter pro eo difcrimina ereXit. Magnis præter-camuneribuseosqniftrenuepugnauerant,profecutus,validioribuspræfidiisar-cescommuniit.Pofthæc legatos,qui de pace cum Syracufanis iterum tradarêr, niifit.Quos Diön variis excufationibus diftinebat,quoufq5 earn muri partem ab-loluerecquçadtotamarcem circumfepiendam deerat ,eadcm arte Dionyfium liidificaturus,quaipfefueratabccrpauloantc deceptus. Abiftluto deinde opete, ^° legatisrefpondit,vnicam efle pacis viamjidepofitatyrannide priuato fit contentas. Dionyfius hac viaexclufuS,ad commentaquxdam contraDioné, quibüs eumpopulo inuifumredderet,feconuertit.Lfteras igiturHipparini Diönis filii, (que Aretçum Timçus appellat)patri fcriptas finxit,aliafq; aliis complures,quibüs • Dion eo belloSyracufanis,ob acceptas olim ab eisiniurias odio adhucconflagras* non libertatem,fed imperium fibiacquirere pergebat.Syracufaniliterispublice ledis.Dionemfufpedü habere cceperunt.Cum(ÿintcreaChariclides, (fiüé He-raciides,vtaliiefferuni)quêDion cumtrircmibusinPel3ponneforeliquetat, Sy-racufasviginticum triremibus,mille amp;quingêtisinftrudis militibus appulifler, claffis eum Pr^fedum deljgunt:vt communi eius amp;nbsp;Dionis confilio contra Dio-nyfiumdeincepsresageretur.AEgro id animo Dion tulit,queftus collata Hera-clidiPr2feduraPrincipatusfuilabefadationêelIe.indeq5c]ampaucis Heraclidê increpuit,quod non bene eo téporequovlidoriainmanu erat,fecum pro gloria lt;lecertaret.0rta igitur ob hoc inter eos contentione,Heraclides, licet nó apertas, clandeftinastarnen in Dionem exercebatAimicitias.Eratinter Syracufanos Dionis inGdiatoresSo/fis verfutiviringemi.Is contraeumnouandi res tempus co-niodunioccafioncmqsnadus, vulneribusac plagistotum fibi corpusacfaciem fœdauit:atq5 ita vefte lacera indutu%quo ex omni parte fidé mererctur,in forum venit,aclamentabili voceeasiniuriasa Dione fibiillatasqueritür. lus fibivt fiar, populumappellat.Cuiusconfilio acfraudedeteda,reju nouarum molitór amp;vr-bisturbatoriudiciupublicum fubiit,amp; pœnas luit.DamnatoSoffideDioninpo-puligratiamrediit. IntereaPhiliftusDionyfijprxfedus,quem mari Adriatico præfccerat,odogintacütriremibus,amp;:quingentisequitibusex lapygiaSyracufas venit.Vndepluribusaliis eqSitibus,ac duobus peditum milibusaflumptis,inLe-ontinoSjquiamp;ipfiaDionyfiodefciuerantjfe conuertit. Nodumcenibus fupera-tis,cu pattern vrbis occupanet,aSy racufanis, qui Leontinis auxilio venerant,ir-riientibusfuperatur,ac extra meenia eijcitur.Itafœde pulfus,claflem triremium fexaginta nioxinllruit.amp;r ad nauale bellum Syracufanos authores eiuscladisex-citat.Syracufani,quiamp;:ipficlalïem nonmulto minorcminprocinduhabebant, cuiHeraclides præerat,contra exeunt.Conferto prxliofumma vi vtrinqt pugna-turn eft.Etiamprimo vidoriafe ad Philiftüinclinabat:fed paulopoft inferior fa-äusafuistandem vna cumfola naiüdeferitur.Syracufani, vbiPhiliftum dcreli-lt;^umvident,vndiqj eum premunt,amp;: vtviuum capiant,obnixelaborant.Sed ipfe neinmanus hoftiurnvenit^t, captiuitatisq; contumelias euitaret,fuamanu fibi niortcm confciuit,vt Ëphorus amp;nbsp;Diodorus fcribunt t licet Plu tarchus Viüü in Sy-raeufanorum poteftatem veniffe, probrisqsaffedumtademobtruncatumfuifie, Timonidis authoritatc,qui ab initio belli Dionis fociusfuitjafferat. Eius cadauer difcerptü primoSyracufani rheda per vrbe traXerüt:dehinc in Latomias infepultu abiecerunt. Dionyfius mortuoPhilifto.amp;amiffotantoduce,animo deijcitür:amp; demü defperatis rebus per legatos Dioni dimidiü im|)crii offert, quo recufato to-1° turn etia ceffindum tarnen milites,amp;: opes omnes in Italiam tuto poffet transfetre: amp;exGyarteagro,quiintraSyracufanosfineslatusamp; feraX a mati ad mediterra-neafurgit,annuosfruduspcrciperet.RefpófumeftaDione,vteaa populo petac. Approbabatnanqjipfe conditiones:populumetiam ad fubeundapadahortaba-tur.Sed plerifqj in contrariü tendentibus,nihil profecit,quippe quod vi,amp; viuum fibidediTyrannumveUent. Re infedareuerfislegatis, Dionyfius validoprae-

Bb i

-ocr page 310-

X91 1DÉ REBVS SICVLIS, POSTERIOR IS

fidio firmata arce, amp;nbsp;Apollocrati libcrorum eius natu maximo tradica,Rcgiaquö fupellediliac omni gaza nauibusclam impofica , Heraclidcm,qui cum claffc eiusfugamin portu obferuabat,nodu praetetueftus, in kaliam ad Locroscuafit. Dionyfio fugato ,in vrbe feditiones ftatim funt exortæ.Erant namque quireriim fummamHeraclidi,qui ad Tyrannidem minime propenfus videbatur, deman-dandam iudicabanttplerique Dioni.Populns agros æque plebi diuidi poftuia* bar,quod hoc libcrtatiseflét initium.Q^bus hincfauebat Heraclides, iilincad-uerfabatur Dion.Hincpopulusfquo nihilin humanis eft volubilius)odiiscon-traDionemexardeFecœpitiac intereaneinprçceps vrbsprolaberccur,quinque ^^ amp;nbsp;viginci ex plebe deligunt pr£efedos,cx quibus vous erat Heraclides, qui rei Sy-racuranæ(Dione fruftrato^prxeflent.Acceflitadxrumnas quæSyraeufis paulo poft fuperuencrunt,qiiodmerceÂarii milites, qui ad tria milia ex Peloponndo venerantjCum ftipendiamultacisdeberentur, amp;nbsp;ob indigentiam Rcip. praftan nonpoffentiamp; abire proptereadecreuiftent, Dionem hortabantur, vtfecuniS: ipfedifcederet.vlcifcerGnturqucparitercommunesiniurias a Syraeufanisaece* ptas.Non annuit primo Dion,^ruro paulo poft vrbe côtra eum feditionibus fla* grante,coa(ftus(relilt;ftaiffgrataSyracularum vrbe) cû eis ad Leontinos pergebat' Quorcfcito,Syracufaniacceptumodiumaperto bello manifeftant,cosqueinfe' quuntur.Sed in ipfoitincrepugnainitafuperantur.multisqjcçfis retro fedefuga- ^^ tidomumredeunt.Vbiamulicribusderifi,abignominia ac ludibriis cxafperan-tur.-tumrefumptisanimiscontraDionem funtregrefli.Quem vtfluuium craip* entemoflèndunt,abaâ:o equitatu prælium inchoant:fed muftis ibi e fuisamiffis, fœdiorem quamantcafugam capeftentes iterum in vrbem reuertuntur. Dioû bis parta viôtoria,humaniflîme erga liftes inimicosqj capitales fcgeflit.qui midis quicæforum corporapecerent,nihil negauit:captiuosque omnescitra redempu* | onem ftbcrosdimilft.IndeveroLeontiniimpeuenicns a ciuibus fummohono* rc excipitur:vbi muftaapud fociosdefuorugi iniuriaarqueingratitudincquedus i eft. Leontini per legatos a Syracufanis militum ftipendia, ut a^quum eratjpO' l fcurtt.Qu[busillimilitibu4amp;Dioni ob varias rationes fidei nihil deberi refpogt;’' ^^ dent:ac demumfociorumdecrcto, vtresapud Leontinos difcutiaturjftatutum gt;nbsp;eft.vbiauditispartibusquæiam ibiconuenerant, contra Syracufanos iudicatum cft.Illi vcro,quiinfolcnti£e,obferuitutisiugumexcuftLim, magismagisque indies incumbebant,indicium fubirenoluerunt. Interea Dionylïus ratus (qüod euenerat)militcsqui crantin arce,annonæ caritatc premi, veritusque neob id deditionem facerent:NypfiumNeapolitanum,virum prudentia amp;fortitudine infigncm,cumaliquot nauibuscommeatuonuftiseLocrisSyracufasad obfedos inarcemmifit.Sed illo nauigante , arcismilites,fpei omnis atque expeftationis ignari,fame puftï,feqiientidieamp;arcemamp;feipfos Syracufanis dedereftatuerant. lllucefccnteigituriamabarcead populum milites,quideditionis pada firmarér, ibant:cum Nypfius inexpedatus cum clafle ab arce confpedus eft. Portuin in- ’ greflus circa Arethufamnauesapplicat : frumcntaamp; fummam rerum omnium abundantiam Dionyfianis inarcem exponit. atque ita arx iam propedefperata, exinfperato militibus inopia leuatis firmata eft. Jyracufani eius aduentuira eommoti,cdudistriremibus(Nypfio adhuc cum militibusin arccagente ) ine* ius claflèm irruunt.Quq prælio Nyplii aliquot nauesnaufragio perierunt,quatuor captæ.ca’ter.r funtfugataj. Eavidoriaciuesnimiselati,abexcubiisadcó'-iiiuiacontinuageniumfimul mentesque conuertere : vtpote qui iam hoftibus penitusdeuidis nihilfibi amplius metuendum eirearbitrabantuf.Quo cognito Nypfius copiisnoduexped«is, oppofitas arci munitionescum fuisfurtiraafee* dit, perfradisque muris/rucidatisque cuftodibus,quos temulentos ac fomno f fopitos oftenderat, referatisportis totum exercitum f qui ad decem miliape-ditum erat ) in vrbem introduxit. Syracufani, hoftium ingreftu experredi) alii a ménfis,alii a fomnoinfubfidium accurrunt.Sed cum vino languerent,vel trucidati,velinfugam verfi,repentinocafuconfternatifunt. Incompofitiitaquc ipfi amp;nbsp;fine duce,hoftium vero ordinata acie, dimicantium impetus fuftincrenon poterant.

-ocr page 311-

DECADIS LIBER III.


i^5


lo

poterantDionyfiani porro occupato foro in domos irruunt, cun6ta diripiun^o* pesprædantur:fceminas amp;pucroscaptiuos cum eiulatu in arcem ducunc. DifFu-gerantcomplurcsinangiportus amp;nbsp;viasquafdam.‘vbi magna etiam cum eoruca:-dedimicabatur.amp;: nodu quidem hxc omnia gefta funt : amp;propterea quanta ho-minumfafta fuerit ftrages,nonnifiillucefcentedignofei, tuit. lamqj Acradinx propinquumeratdiferimen. Quo Syracufani animaduerfo, ea omnia ob in-gratitudineminDionemexercitam panfe intelligentes,vocandum Dionem, amp;nbsp;exLeontinis accerfendosPeloponnenfes milites, feria omnium voceconclama-tum eft.Proinde ad cos mittunt ex fociis Archonidem amp;nbsp;Telfffidem, ex cqueftri vcToordineHellanicum.Mifti co»citato curfuLeontinumprofedicoram Dio* neobortisprocidcrelachrymis,amp;moxpatrixcalamitatemac diferimen expo-nunt.cuius fi miferendum ftatueret,ad earn fubltuandam cum Pcloponnenfibus vtfeftinet,orant. Dioniamp;pietasamp; legationisnouitaslachrymas quoqueex-. cuificntavtvoccmetiam prælîngultibus aliquandiutcncrct. Mox tarnen vt ex affedupaululum fe recepit,nihil indignationisin ciucsoftendens,militesfuosad patriamliberandapaucishortatus eft. Subindc plt;^ eofdem legatos Syracufanis, vtfefe omnesad bellum nodu dum hoftesquiefeerent, parent,imperat. Interen Dionyfiani,poftquam amp;: co die pluribus cladibus vrbem afteciflent, paucis fu-

to

orumamiffisjinarce fe rctulcre.Q^o vifo Dionis ofores refumptis animis, amp;nbsp;per fe vrbcmlibertatemqi tuericonfilijCiues,vtDioncmomittant,hortantur:atqiic efFecerevePrçfedi rurfLim,qui eum ab innere retinerenr,a populo reniitterctur: atconnaequitesciiiesqj.vc macurarctircr,inftabanr.Earationc Dion fero fiinul acperotiumproficifcensaducnicbat.Quemnoâuæmuli vt aduentante exclu-dcrcnt,vrbis portas tenebant. Dumitainlbftinishifccditljdiisftudcnt Syracu-ûnijNypfiusexarcelongeplures prompcioresq; Hipendiarios milites emittens, totumuncircuitumdemolituseft, vrbemqjpercurrens diripit vniuerfarexdun-

turnonmodovirijfedmulieresquoqj.acpucrinonpauci.Magna cundoru ftra-ges,magnxdireptiones,magnaincendia tota vrbe per'domos agitabantur.Qui per vias profugie bant, necabantur : qui domos introi^ant,ignecompulfiaotc* ’ rumpebantjautincendiofuffocabantur.Dionyfius nanq; defperatis rebus tantu inSyraculanosodium conceperat,vtcum PrincipatufuoNypfioIimülamp;: vrbem tumulare prxeeperitiEa calamitas plufquam miferabilis vniuerfam vrbem,amp; Di-onisetiaminimicosretigit. Q^amobré illucefcenteprodeuntes aliquorequites, amp;compluresDionisaduerfani,ac Hcraclidisfrater,amp;Theodotus auunculus,ab Heraclidcmifli, fupplices Dioniin itinereobuiam occurrentes5 magnis cupre-cibus,vtcaptærurfusvrbi,amp;propeeuerfæacconcrcmataé, priufquapenituscol-labatur,quacclerrimeauxiiictur,orant.Abcrattum a portisvrbis vndecim paf-fuum milibiis:neciampcdptentira,fedmaturatoitincreSyracufas cüm exercitu perrexit.Cumq5 ad Hexapylon perueniflet;ibi luftratis ordinibus progredi cœpin Cmmulicrum,puerorum,{cnumq} plus minus decem milium ab vrbe fugientiu, fortemamp;:vrbisamp;:fuamdcplorantium,turbaoccurtit.Qiips vt vidit, turn pictate accenfus,tuni militum ftrenuitate fretus,per portas in Vi bis regionem quam He-catompedon3ppellabant,iriiupit:continuoqjleuisarmatura: équités in hoftes im-milït.Tciiquos munitos armis,conHuétesq5 promifcue ad fe ciucS)per turmas præ-fclt;ftofqjdifpartiebatur,vtmultisiïmulinlocistcrtibiliorem fehoftibus inferret. atqjitainhoftes nil tale metucntes,vtqui concremandislaribus,amp; auferenda ra-ptimprædaadhucdiftinebantur,incompofitiq5 per vrbem difcurrebant,muln's ex partibus repentinus irruir. nbsp;nbsp;Dionyfiani,fubito eins aduentu percullï, animis conftcrnanturjpaflïmqjtrucidantur.Ipfc porroDioi»percruoré,per ignem » per ’ cadaueraprimusinibat,primusdifcrimenobibat.ingcnsnanq5ab ignepetficulum militesturbabatjinfeftumqs faciebatiter.AEdium ruina:, feruidapermcaniiaru-dera,amp; collabentia murorum fragmenta,fumus præterea fimul amp;nbsp;puluis, ne con-tinuata:incedercntacies,impediebant. 'Vt vcrolefehoftibusimmifcuerunt,panel cum paucis ob locorum anguftias d ifhcultatcsq} com minus pugnam conferu t. Cecidcrecx eo prxlioex Dionyfianisadquatuorcirciter milia.TumNypfiusvi

Bb 5

-ocr page 312-

Î.94 DE REBVS S1CVLIS,POSTERIORIS compulfuscumreliquis rcpctita fuga in arcem fcferecipit,obftrudisqucpor^ imminentem cladem cuitat. Dionhaevidoriafœlix, finemoracurauit vtiæ cendia,quibus plerxqueadhuc domus conflagrabant,cocrcerentur. luffit quolt;P vt quamprimummunitionibusreficiendisincumberetur, ncab arecinvrbe® excurrere polTent.Deinde expurgatis locis omnibus,quæ interfedorum cadau«* tibuspatebant, trophæum erexit, amp;nbsp;Diis more gentium facra perfoluit.Popæ lus vcro,amp;: Heraclides ac Theodotus,inimici quoque cius, cum patrix liberato’ remfalutant,impcratoremetiamfibi deligunt, amp;:vtanimumeiusmaximooft' ciodemererentur^iuinosillibonorcsdecernunt.Illevtvbique fc magnanime® oftenderet,inimicisquam benigniffime indL4^gt;t'Heraclideminfuperamorefi^Ç' cipuofcladïs prxfedura ei populo confentientereftitutajcomplexus eft;popæ lumque vniuerfum ad concordifm feruandam cohortatus eft.Diuinos fibibono' res decretos refpuitxxfos fepulturx dedit,amp; captiuos ad duo prope milia foltui* Ad murum quem arci circundederat, valium adiecit,amp; tranluerfis etiam trabibas arcem ambiuit.Quibus meritis diu in publico feruator patrixcognominatustl^' Cxterum cumpulfoDionylj^,domos agrosqueviritim populusdiuififfet,ealt;p decretisetiamfïrmafl»t:Dionhuic diftributioni aduerfatus, plcbifcitis refd^^ nouaiamlegcimmutauit.EofadoindignatuspopuluSnouumineumodiumla*' cepit.Heraclides,qui in ea lege populo fauebat,occafioneconfiderata,confefti® milites amp;nbsp;nautas Meffanam caute abduxitgt;cosque ibi contra Dionem, veluti ad Regnum inhiantem, in feditionem pertraxit. atque interca cum Dionyßop^' Pharacem Spartanumeius exercitus Ducem padatranfigebat.Erat is co tem' pore cum caftris non longe ab Agrigentinorum agris: vbi qui Dionyfn adbuc partibusadhxferant,in fidecontinlt;bat. Dion,licet cum eo manus confers® percuperet,rem tarnen ad tempus magis opportunum differebat: quippe^“®*^ telinquere co tempore vrbem ,qüx inteftinisfeditionibus flagraret,expédié® non arbitrabatur.Sed Heraclides,qui toto hue incumbebatanimo, vtpulfoD*' one Syracufas ipfeteneret,per fuosdiuulgauit,eumiccirco cum Pharace certa-menprocraftinare, quo perpetuum penes ie tcneret imperium. Qmbusrutnæ ^ ribus excitus Dion, magnacum Syracufanorum manu contra Pharacem con* tendit.Conferto prxlio Dionfuperatus,dum iteratoinftrudiscopiis redintegta* repugnam conftituit,longcqucaSyracufis belloincumbit:Heraclides SyracU' fas inuadendi tempus adelferatuSjMeflanacumftiaclafle foluens,illucnauigad co animo,vt capta vrbe Dionem cxcludat. Dion vbi hxc per certutn indicio® cognouit,confeftim robultilhmis,iifqueexpeditiffimismilitibus ante Sytaeufa-rum portas ftetit. Heraclides,licet cum clalfe celerri mo contendiflet curfmpofte' tior tarnen Dione Syracufas venit.Qm vbi feprxuentum cognouir,rcflexocur' fulittotaliainuafit.At internauigandumeximprouilpGçiylus amp;ipfeSpartanuS) quiaLacedxmoniiscumcla/remifrus,vt Gylippusolim,adSyracufas liberandai^ tuendasq; adnauigabat,ei occurrit.quê,quo fibicontra Dionem auxilio c(ret,q® benignilfime receptumjprxmiflb prxcone, Syracufanis vt prxfedumfufcipi' ant,imperat.Cui,fatispra;feélorumSyracufisefle,a Dione refponfum eft.quod Eforte res Syracufanx Spartano duce indigcrent,^Spartanum iameinemfcfa* Öum ede etiam adiicit.Gçfylus horumvifa controuerfia, præfedura o milia, au Dionem nauigat. Aquo magnifiée receptus, Heraclidem ei etiam iurameniP conciliât. Syracufani his fucceffibus Ixti claflem , qux ingentium impenU' turn , amp;nbsp;magnarum inter principes fxpe feditionumcaufasfuppeditabat, eu® nihil eis amplius pro tempore opuseflet, diflbluuntsac deinde totis viribus ad obfidendam arcem conuytuntur , circunfeptumque murum exxdificant.A-pollocratcs Dionyfii filius, quem pater arci in fua fuga prxfccerat,cumfortd annona deficeret,amp;fuppetias nullas fperaret,amp; milites in fide titubantes vide-ret,defperatis rebus, p ræfen ti fortunx confnlcs, areem Dioni tradidit:amp;ipfelib® cumfororibus,ac triremibusquindecim rcgiagazaonuftis,Syracufis difceirit,amp; adDionyfiumpattern Locrosnauigauit. Adquod fpcâ:aculum toraciuitasindf dofeftoconfluxerat: quippe quod ex diuturnis tenebris co deraura dieSyra-euW

-ocr page 313-

DEC ADIS LIBER lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipf

tufis fol per libettatemcxoririeis vifus eft.Dion veroadarccm tendrr.Cuius in-greflumAreta coniux, amp;nbsp;AriftomachcfororcumHipparinofilio,ad foresprx-ucnerc.Q^osbenigniflime,necfinclacrymis complcxus,atcemSyracufanistra-didinacqueipfcinpaternamdomumcum fuis reuerfus priuatam vitam inftitu-ic-Hæcmodeftia maiorcm famam non folum interfuos, fed totaetiam Gracia, inagnaqucItalia: parte,conflauit:operainquedcincepsdedic,vtpræfens vrbis flatus optimciuxtaPlatonis placita inftitueretur. Sed dum his incumbit, Hera-dides rurfutneiopponitur,ipfumquevariisaótionibusimpetir,quodarcem non j^ ffretdemolitus,quodDionyfÏifepulchrum noneuerterit,qu(ïdilliuscadauerno defiecent, prout populus expetiuerat: quod confiliariós exCorinthoeuocarit, quodciuesdedigneturhabere collegas,quoddcmumPrincipatumafFedet. Nam Heraclidesnon minus valebat apud optimate^quorum confenfu clafïï fueraC| prælatus) quam Dion,quipeditatui praterat. Non tulithxcDion æquoanimo:

• fedverfumHomeri retulifTe fertur:Non pofTe bene regi Rempubl.multorum inipetiis.Quo diélo,magnainuidia fufpicioque Dioncm eft confecutarquippe quodeoambitionem affedlationcmque imperii^pfe declarate videretur.Eam porto non obfequiis lenirc Dion ftuduit,fed acerbitateî)pprimcre. Nam Hera-clidem, quern alias a cxde feruauerat, vt turbulentum feditiofumque ciuem ^^ adcædemdepopofcit.Ciues,petitione Dionis audita,ftatim Heraclidis domum conlenticnteDioneirrumpunt.cumqucinterimunt.Dion,vtauthorem fceleris minime fuifrefeoftenderet,ei magnifiée parentandum curauit ,iuftaqiic ci cx-^ crcitufunuscomitanteperfoluic.DifplicuitSyracufanis vehementer ems mors: omnesque non doloremodo , fedamp;timorepercuIfit.Dionveroaducrfario rc-moto.licentiofius Principatufungebatur, ofcrumque bona quos feiebat contra fe fen(ifrc,militibusdifpertiebariQuibus moribus amp;nbsp;optimatibus amp;t: militibus quoque inuifusredditur.Plebs etiamcitatis vocibusTyrannum non ferendum conclamarc cœpit. Inter hze horreydum ei fux mortis oftentum apparuic.Se-debat prima node in cubiculofolus:vbitumrepenteex ea parte ædiumquæco-tracubiculum crat,ftrepitusingens eins auresperculit.Vnde amp;mulieris fimula-crumdaturaenormi nihilatragicocukudiuerfum,cioblatum cft,quçfcopispa-uimentum verrebat.Quoafpedu pcrculfus, accitos amicos orat vt fecum per-nodent, ne rurfus phantafma oculis obuerfatum cum exanimaret. Erat co tempore Callippus Athcniciffis inter duces infignis,qui ex Pcloponncfocum Dione(vtdiximus)adSyracufaslibcrandasvenerac ,vircallidus,vafri ihgcnii,amp;: fine Vila religionc ac fide. Is cum præftantiflîmos Dionis focios bcllo abfum* ptos,Heraclidcm quoque occifum,amp; Dionem ob Heraclidisnecem populoin-uifum,amp;militum animos ad fc translatas videret,ad Sicilian imperium inuaden-dura animumadiecit.Inq^ioinftituto cum folum Dionem formidaret,in eius necem confpirat.Quam vt cautius perpetrate poflct,ipfum Dionem adit, eum in ^° magnoeffe periculo propteroptimatumamp;plebis odium aperit:amp;r,nifi virumfo-iertemhabeac,quifiraulataeiusinimicitiacuma:mulis fc ingerat,amp; eovum animos rraólatusque indagandoperfcrutetur pratcaueatque, eum proculdubioin^. terfefturain.Probauiteius ponfilium Dion,eiqueipfe illud negotiumcommit-tic.Quireceptacumeiusxmulisconuerfandipoteftatc,Zacynthios quofdamli-biafcifcit:cumquibus,paólavigintitalentorum mercede , in caput Dioniscon-fpirat.quem vtSyracufanismagisfufpcólumreddcrct, falfofpargcbatin vulgus^ Dionem,quodfiliis efletorbatus,ApollocratemDionyfii filium(qui vxoris eius cx fratreneposerat)adfevocatumimperii Syracufanihxredeminftituifle. Cab lippi hxc coniuratio multis cognita ad Ariftomache« fororem, vxoremque eius ^° Arctam peruenit.Quæ timoré perculfæ,Dionem monent vt cauear.Illc ntgarpa-rari fibiinfidias:fedqux gerebantur, eius iufTufieri dicit.Muliercs nondum fe* dato hoc refponfo animo, ipfum Callippum adeunt, obiurgant. qui,re negara conflantiffime , quid tradatum fit, vt fcructur Dion , non vt pcrimatur , a* dum affirmat.Illç neque timore(quo plenuseftfœmineusanimus^hacquidem cxceptionedepofito, vt fecursc oranino redderentur j Callippum in templum

-ocr page 314-

i^ô DE RE B VS S1CVLIS,POSTERIORIS Proferpinx ducunt, aciurare nihilabillopericulifore Dioni, compellunt.Qu* cumnecrcligionem,necfidemvereretur,hocfacrâmencononmodononeft(lc-terriens,fed ad facinusmaturandum potins côneitatusi quippeqnodtimeretnc antequarnVotopotituseflet,confiIiumdetegeretur. Callippus itaque coniU' ratis munitiora loca trâdidit, domumeuftodibus circunfepfit,aforibusqiii no” difcederchtjconftituit, triremem parat, vtfi confiliis fortunaobftitifletjhaberei quo confugeret adfalntem.PofthxcftatutoProferpinxdie,in Dionis domunii quocciniumeonn^ntuiam fereceperat, Zacynthii abfqs mucronibus inermes veluticonucniendi eins gratia ingrediuntur:Dionem incubiculo nil taie ffidU'j^ cntemmanibusinuadunt,fuffocarenituntur.Quod vbi non fucccfiit, gladium cxpofcunt;quem eis Lycon Syraeufanus coniuratorum vnus, qui foris cum eïtO' ris aftabat,per fenefiras ftatim proiicit,quo ipfum pauitantem,veluti ante aras vi' él:imatnintcrficerent,annostumnatum quinquagintaquinque, quarto poftSy* raeufasinlibertatemreftitutasanno. Eiusexdisrumorepervrbemdelate,plebs omniseo vifendi gratia conuolauit.cuius mortui afpedus,omnium fiibitovoluæ [ tatesabodioinlacrymasdcfideriumqs immutauit:amp;: qui viuentem pauloanw ' Tyrannum vocitarant,eundcm tune patiixlibcratorem, amp;i tyranni expulforcw cognouerunt. Porto Callippus cxfo Dione Syraeufas vrbem per vim tyranni' deopprelfit:Dionisq5grauidam vxorem vnacum forore coniecit incarcerem- ^^ Qua; cum partusinftaret,invinculispeperitmafculnm.Eas poftealcetcsSyracæ faillis Dionis amicus e carcere folutas benigne fufeepit.Quas tarnen a Dionisho' fiibuspofteainductus,fimnlato earum in Peloponncfiimtraiedu, inter naiiigan-dum vnacuminfantenecariamp;inpelagus proiieiiuifit. CallippusSyracufisop' prédis,ad fubigendam fibi Catanam* errexit.Quam dum oppugnat, Syraeufasâ' mifir.NamSyracufanicoabfentein libertatemnullo obfiftente fefe vendicarun RcceptaCatanaamp;fnbada,CallippusMeflanam eft adottus.quamlicctinuafe-rit,maximam tarnen militum partem,amp; Dwnis interfedores amifit, Etcumtota ferme Sicilia difcurrens nullam ciuitatem cepifler,traiedo freto Rhegium occupât. Vbi cum prxinopia Üipcndiamilitibusfoluere nequifiet, a Leptineamp;Poly' « perchonte,eodem quoamp; Dion pugione,occifus,cxdis immerita: méritas tandem pcenasdedit.

DE DIONYSII IVNIORIS ./fD PRINCIPA-turnreftitutione, amp;nbsp;Timoleontc Tyrannidis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i extindore.

C A P V T III.

SOsT Dionisintcrituminfurgentibus ad libertatem contra Callip-pum qui cum Dioncfenferant:manfit per annos ferme (ex noonib» ’ immunitatis libertatisqjSyracufis.Sedtot poftcaelades ac vani re-rum cafus Siciliam afflixcrant,vt parum abfucritquin vrbs ipfa pe-nitus defereretur.Reliqux etiam ciui ta»es turbulentç,vcl a potenti-oribus,vel a barbaris facile occupabahtur, alixaliiscafibusafflidx. Dumin lioc ftatu feditionum resSieuhe laborarent, Dionyfius repetendiregni occa/io’ ncmnadus,exmercenariis militibusreftauratoexercitu,decimo poll Principa-tum amiffum anno,Syracufasexinopinatoadortus,Nyfço tuneReip.miniftroline negotio puifo,vrbem rurfus tyrannidc fibi fiibegit.Ènimuero cum omni metu ciuitas videreturerepta,repente hoftilesDionyfiicopixcumcxulibus quibufda,, quosadiocietatemRexcoegerat,advrbem occupandamaduentarunt.Vbifine periculo per Acradinxmuros illapfi,refradaproxima porta aditum equicibuspa-tefecerunt.Ad horum ingrelTum clamor fublatus per vrbem diffundituniturad arma, concurritur aduerfus hoRes, ac paffim tota Vrbe prxlia conferuntur. At eines trepidi,nee quid agerc,nec vbi confifteredeberent,necquomodotantis viribus refifti poffec, prxuidentes,migrandi aliquiconfiliumceperunt,aliquicon-

-ocr page 315-

DÈC ADIS LIÈÉR ttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^

grediendi.ejuos ita diftrados in medio vrbis hoftes hincinde opfireflèreitandem-qucipfisfuperatis,amp;: Nyfxofugamcapeflente,vrbscapicur,cöntrarixfaä:ionis capita trucidantur. Mirum profedo Dioni obtigerac, Dionyfium e tyrannide tue omniumTyrannorum maximumexpulifle : atmultö mirabilius, modoexulem Dionyfium pauciscumcopiis tyrannidem pleno iurerëcepifle. Porro Syra-cuiani invrbe fubadi,eo fjeuiusaDionyfioöpprimebantur,quó nuperexiliunl ebdesque ingences animum illius acerbius exafperauerant.Iamque omni do-mefticorumfpe deftituti optimares, cæterique omnes genejjeclari, quos iam feruitutis pertçfiimeraE,vrbcdilapfi ad leerem Leontinorum tyrannum,quiamp; ■pfe Syracufanus erac, fupplicesc8nfugiunt, aceum vt patriæ iam in præcepS iterum lapfe fuccurrar,duccm fibi deligunt. S^b idem præterea tempus Car-thaginenfes quoque adoccupandam Siciliam totisanimis inrenti, centum amp;nbsp;quinquaginlq triremes,peditumquequinqüaginta milia: prater hæc bigarumi curruum,arm'orum,telorum,ac machinarum ad expugnandas vrbes multami-lia:commeatuum deniquc,amp;aliarumrerum qua:bcllöfunt vfüi,copiamingen-temparauerant.cumquibus omnibuseoconfilioBiuxH^nnoncum plena præ-fefturaSiciliam peruenerat, iamque non longea Syracufis erat. Tot igitur ca!amitatibusSyracufaniopprefli,conlïliipropeinopes, per legatos Corinthum (quod eoloniCorinthiorum eflent,amp;ad Archiam primordia refcrrent)pro au-xilio,amp;ad Tyrannidem abigendam , amp;ad Carthaginenfes propulfandos, fo-licitant* Corinthii amp;: vtcognatis opitularentur j amp;: quod Iibcrtatis amatores lemper exticerant,(pro qua in Grçcia bella ingentia gcirerant) fuppetias Syra-cubnis ferre decreuerunt.Igitur Timoleontem Gorintbiumducem,amp;reimi-litaris peritia, amp;nbsp;bonis artibus præftantiflînfum , ad tantam molem deligunt; Erat is pacre Timxneto(quemTimodemum Plutatchusappellat) amp;; matre De-mariftaclarillîmisparentibus ortus.-quipatriama Timophanis fratris natu ma-ximityrannide opprcflam,fratrcminpublicó foto trucidans,libcraucrat,Dum igitur Tirnoleon ^ copiasinftruit,amp; ad profedionem fe parat:mirum ei pro-digiumobtigit.Namcumfuperftitiofe in Delphis Apcdlinemconfuleret,ab a-5° nathemacisin templo affixis,ex altoin caput eius corona aurea adeoapre con-cidic,ac fi ei exinduftria fuiffet impofita. quo omineex demandato fibibellö victoriam pollicebatur.Nauiganti quoque ei in Siciliam nodu fax ardens in cœlo prxluxit,donee ad Rhegium perueniflet.Phusetiam quam CorinthofoI-iieret,Ceretëamp;Proferpinam vidiire,ac facerdotibus fuisinfomnis aftantespol-licitas fuifie, cumTimoIeontefefe inSiciliam nauigatutas,memoria: proditum eft. Interea Icètes Leontinorum Prmceps , ad qüem Syracufahi fuppliceS confugerant,ad imperium Syracufarum afpirans, primum cum Catthaginen-Hbus ad Dionyfii Principatum euertendum focietatem fecreto iniit ; deindé perliterasCorintbios a fiippetiis ferendis, duceque mittendo conatur auerte-4® te;multum periculi adeiïé fignifieans, fi earn expeditionem aggrederenturj Carthaginenfibus longe lateque iam Siciliam occupantibus.Scripfit eifdem quoque fevelobeamcaUfamdedifleoperam , vtfocix ciuitatescontra Gartha-ginenfes Dionyfio iungcreniur. Spreta: a Gorinthiis cUm earum authore ha: literx,aclaflïsrranfraiffione Gorinthiosauerterenonpotuerunt.quinimo maio-ri quam antea ftudio rebus ad bellum necelïariis incumbere,amp; Timoleontem ex-pedire properarunt. Icctes interea, vbiGorinthiorum clafiem adüentare o-ffinino in Siciliam cognouit,vcritus ne ad fuam ambitionem ei impedimento forent, Garthaginenfinm triremibus accerfitis,ac terreftri valido exercitu, Syracu-fasc5traDionyfiumexLeontiniscontendit.Iamqjvaflumcirca Olympiey iecé-1° rat,totisque viribus terra amp;nbsp;mari hoftem oppugnabat. Sed obfidione in longum protraóta,commcarusinopiaprcflusjnde foluere,Leontïrtosqj repetere cópül-fuseft. Dionyfius porrocmilfiscopiisabeuntcminfequitut,acextremum eius agmeninceffit.Qüo imtartis Icetes tonuerfus manus cum Tyranno conferuit. VtrinqueacerriraebelIatum.vbiadeXtremum ipfe fuperior fadüs tria armato-rum milia fubDionyfio merentium cxditireliquos in fugam cóuertit, cosqs tanta

-ocr page 316-

ipS DE RE B VS SI CVLIS , POSTER lO RIS celcntateinfequitur,vtfimuicumfugicntibusin vrbem irruperit.Ita mira fol'' citate cotaSyraeufarum vrbe,excepta Infulaatq;arce,paruo negotio potitui)'''' bemmuroamp;fofl'acircimâeditjfugatiimqueDionyfium inarce amp;nbsp;Infola terrai mariobfedit. nbsp;nbsp;DumhæcSyracufisgeruntur,Carthaginenfesprimam expeûiæ

onem contra Encellenfes fufceperunt:eorum agros primum populari, moxadop' pidumobüdendum properant.TenebantEntellam Campani: qui magnohofo um numero perterriti,ab vrbibusCarthaginenlibus inimicis per legatosaiixd'’ petunt. Exquibus foli Galerienfes (exteris omnibusfocietatem detredantW millearmatosmiiêrunt.qui aPœnisinitinerecircumuentiomnestrucidatifuot Campaniquoque quiEnnamtenebant,coi«parata auxiJia Entcllam, vtpoK* gentem cognatam,mittcredecreuerant.Sed Galerienfium cladc perculfi ab'æ ceptodeftiterunt.QuocircaEnÆlléfes omnideftituti fubfidio,tametfi vrbemO'*' tura munitam, amp;nbsp;in colle edito aevndiqueprxruptofiramincolerent,dedifo' nemfeccre. Carthaginenfesijsinitijsprofperegeftis,veritinea Corinthijs^o inceptoimpedirentur,legatos cumtriremibus vigmtiad Timoleontem preoa'quot; miierunt, vtremillÏsCorintkumnavibusipfc fe lceti,qui iamincurfueffet'quot;' doriae,fociumadiungêret.Interea Timoleon decem cum triremibus Cotind'quot; Zolueratjamp;lonio mari cmenfo tribus diebuspoft captas ab Icete Syracufas Rb®' gium appulcrat. vbi cum non longe ab oppido copias in terram ad corporac^'ÿ randa vixexpofuiflet,Carthaginenßumlegati eifuorum mandata perrulere-Q? cumvideretlongeplurimasnauesCarthaginenlîbuSjIceti veto multo roaiom^ copiasquâfibieÜejamp;abincepto opere pedem referre fibi decorum non effe)^® nullo eorum quæ molifebatur,fadoindicio,Iegatisfimulatoore,fatis benigoo^ ad vota refpondit.Mox ab illis fefe furripiens nauem afcendit, amp;: quamooyb fîme in Siciliam prouehitur. QujCin cum legati itadcluflabeunteminrequot®quot;' tur ,ipfe maion curfu progren'us,node fuperuenicnte tenebris maximurodb' auxilium prabente, cicra offenfam Tausomeniumtenuit. Pracrat illi oppido turnAndromachus TimxihiLorici parer, Syraeufanæ libertatis ftudiofos,^ Tyrannisinfenfiffimus.^ui fummohumanitatisofficioTimoleontem, fuosqL'd mnes excepic:eisqj fuum oppidum tanquam afylum obtulit.Deinde ö^ciuesüioS) ’ vtpro SiciliælibertateCorinthijs fociosfe adiungerent,hortatuseft. Cartha' ginenfcseofœdcrcperceptograuircr offenfi, per legatos Andromacho crude' i lUlimaquæque minanrur.Qinbusfubridens Ancfromachus,ni indecitiusvnaca naui abfeeffiflent, igné abfumendos comminatus eft. Interea pervicinasvt' besTimoIeontisadTyrannidemextinguendam aduentudiuulgato, ob copia* mm paucitatcm,(qui vix mille erant milites:Carthâginenfium vero contra,exer' citus immenfus.clafiis ingens:amp; Icetis copia: innumerae,quæiam in vidorix eut' fu erant)parum fidei, minufque fpci ad libertärem adipifeendam eft affecutut' Cuietiam amp;nbsp;Callippi Pharacisque(quorumalterex Athenis,alterexSparca,pro^ libertate fruftra in Siciliam nuper veneranQrecens memoria non parumautho* ritatis detraxit.Sedegregium illudfacinus,quodpropatnæ libertate contracta' tr;m Timolcon gefierat,tumeius in rcbusgcrendisprudentiaûmuljamp;rreimili' tavispræftantia,bcneuolentiadcniqueamp; comitas,Quam omnibus arque exhibe' bac, fiduciam Siculis cameefi exilcm libercacis pociundæ exhibebat. Dumin hacanimorumperp'exicaceeftenc SiculijIcecesdelcdis quinque armacorummi* libuscontra Adranitas,qui fuas partes detredauerant, ptofedus eft. AdranW hoftem contrafearmata manu progredientem cum vidiftent,Timoleontisad' ventucognito,eum per legatos ad auxilium euocant.Qui legationebenigncaU' dira ,trccentis fupra millt fecum militibus confeftim aft’umptis,exTaurome-jj nio,vlli adliucagebat,Adranum (quodquadragintafere pafluum milibusabef diftat)petit.Primodie nonmultum itineris confecit? proximo per loca afpeta» vtpote combuftas AEtnæmontis radices,iter ingrefliis, toto die progredient contigitvtvnoeodemque ferme tempore,amp;ipfeamp; Icetes Adranum appropiU' quarent.Icetes non longe ab oppido caftrametatus, militibus reficiendis corpO' ribus vacate conceflic.Timoleon vbi Icetem cum exercicuprandentem accepiCi hollet

1

-ocr page 317-

DECAÜIS LÏBÈR ÎIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip^

Höftes incautoSjlaborequcfeflbsinuadercftatuic.QuareprompnoHbtiS âd pu-gnammilipbus fcleóbs,tanquammanifefl:evióloriam præ(agirer,primus ad ho-ftescontendic,eofqueinuadit.Quem militesfecuciinhoftesamp;ipfiruunt,eofque repencinoaduentu turbatosin fugam vertunrjtrecentisexfis^fexcentisque vna cumillorum caftrisincapciuitatemabduólis. Hac vidoriaJæn Adranirx , a-pcrtisporcis Timoleonrem miragratulationehonorcqueexcipiunt: illique vi-âoriæilhuspræfagium abfeantenoratumhuiufeemodienarrant.Viderantnan-queoftiisrempli vkrorecluüs Adranum(quem deumfalfoerrore dudi atbitra-bantur}piiicufpidemconcuflifle,fudoremqLienouumfacie exhalaïTe.Qupd o-’o ftentumiufeepitinfana curbanotwmodo inpcradtaepugnæifedfutùrarum etiam rerum omnium fauftiffimum omen. Fuir ea visoria Timolconri adres bö-negercndasiniciumfatisopportunum.EnimuïroTyndarirani,amp; plures Sicilië populiquiadhucüïb Tyrannideviuebaht,eo fcelicifucceffu diuulgato, per Ic-. gatosamp;ipfiauxiliumabeoadTyrannorum profligationem implorauerc: qujn amp;nbsp;aliquot ciuitatesdecretislegationibuseifefe,vrbes agrosque fuosvlcrodedc-runc. Timoleon,vrgratumfeomnibus proacorpravisoriapra:ftaret,Adrano Deomore gentisfrera facit.Sed dum cæremoniisinteRdic, duo ad eum occi-dendumab Icece milites raifli rufticos mentiti ad aras allitcre. Qrtorum alter gla-^^ dio extradojfociumducisperemiti acfugaceleri ad petram altillimamibi vici-nam euafit. Alter dum Timoleonrem occifurusaram ampleólitiir, capitur : ca-ptusque,utfibiremomnem dereduro parcatur,orat.Data fide/e ab leere ad Ti-raoleonteminterficiendum miirosfaterur.Timoleon,amp;ei,amp;capto etiam qui iri petramafcendcrat,condonauit .• quod is qui ab eooccifusfuerat, pattern apiitl Leontinosnecauerat.Atque ita perada re^diuina ereptus pcriculo, Adranitis Tyndaritanisquefimul,amp; fuorum militummanu affumptiSjConfeftimSyracufas properat; miraque eeleritate itertorumemenlusTycham ex improuilb ador-tusnullolaborccapit.Tum repenteiagensintraSyracufas tumultusfit,cum tres ram principes viridiuerfa vrbis locaoccuparent: Infulam amp;nbsp;areem Dionylius, ^^ Acradinamamp;Neapolim Icetes, amp;Tycham TimoleoièPorto fub hxevidori« initia,inopinataamp;quænuUo conblio parari poterac,profpera return fucceffio Timoleonti obuenir.Primum vulgata eius vidoria Mamercus CatahæTyran-nns,virniilitiaamp;opibusinfignis,cuique tbmamp;thefauri parati,amp; magnae mili-lum. copiïfuppetebantjCumTimoleonte vltto focietatem iniit: eiqj argentum, quoftipendia exercituiiolueret,obtulit.Arque ipfe etiamihTyrannidiseUerfio-nemcum eo enixe cundamoliebatur.ACormthiisprxterea naucs alias decent militibusauroqueonuftasnonitamultopoftaccepir.Qiiibus omnibusanimoe-latus,ad Dionylium expugnandum fe accinxit.Quod antequa aggrederetur, pet legatoseiper(uaGr,vti arcciraditajamp;PrincipaturelidoinPeloponnefuin cumo-40 mnifua pecunia ex compofitotranfirer. Dionylius incredibilem Timoleon^ ds return fucceffum admiratus,amp; 11 bi nullam euadèndi lp cm lupcreirc videos,có-tmuo(mirum didu)fcipfum,areem,regiam omnem, ac regnumnobiliffimum, vidoriquinquagefimo pon:quamSiciliamilleapplicueratdie,tradidit. Timo-Ieon,airumptisfecumEuclid.eamp; Telcmacbo Corinthiis,fimulamp; quadtingentis militibus, arcemaDionyfio rccepit.In quapræter regiam fu'pellcdilcm,(quaÈ immenfieratptetii)tantamarmorum vim ibi congeftam repetit, vt lepruaginra hominum miliaindead bellumlatis commode infirm poflent.Equorum infu-per,re!orum acmachinarum ingentemnumerum , amp;nbsp;militum plus minus duö milia.Dionyfium deinde regno priuatum,quoddeccm antcDionem,amp; duode-cinipofteacrudeliteroccuparat annos,cum vhanaui,«i quarn omnem fuam pe-* jo cuniam conuebebat, Corinthum in exilium anno mundi 48 óo. tranfm^fit: Vc amp;: Corinthii Tyrannidis ab eo extinda: belluam iinmaneiir confpicereht.Pe-percit autem Dionylio Timoleon , cum ad necetn vfque fsuire pollet, duas prafertim ob caufas , turn quod Corinthii vtriufque Dionylii operas vrilesalt-quando experti eflent, rum quod clementine quarn fæuiciæ inemoria fe di-gniorem arbirraretun Ita Dionylius, qui quadtingentas antea triremes ba-

-ocr page 318-

3ÇO DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS buerat,in pufilla ardus nauicula ex Syracufis, vbipauloantein maieftatis folio fuiferat^Cörinthüm foluit. Admirandum fane fortuna: fpedacülüm.Ad quoi vifehdum Syracufahi fefmeomnesgt;virijmulieteSjfeneS)puerique quotquotm magna illavrbe tune erant,laribustclidisconcurrere:alii priftinie fortuna: cel«' britatem,plurespriuatun) odium fecuti, vt veterem fuperbiam priuato expro* brarent. Multi fortuna: miferabile prope mancipium contümeliofo cumludi' brio intuiti condolebant.Scribit Plinius eo diejquo Dionyfius tyrannideeft exU' tus,mare inportuSyracufano edulcuifle. Abeuntem eum cum pleriquc inter' rüga(rent,quidfibiTlat0,eiusquequamdidiceratiphilofophiaprofuiflet,refpon' dille ferunt: Vt bas fortunç mutationes ferre ^iTem.Interrogatus quoquequO' ham modo cum eius pater Syracufanus ciuis,egenusamp; priuatus,Tyrannidein“' bi parauilTetuplè Regis filius,Return adamante teuindumamiferit : refpon^i^ pattern tegnum fibi tradidiffe,nonfortunam» Corinthum cum appuliflet,ne' mo fui t etiam ex Gra:cis,qui diuerfa ratione indudus videndiillum amp;nbsp;aHoque“’ diftudionon teneretur.Vbicumagcret,fanioridult;3:us conlïlio,nilnifi quodh“' millimum eflet, tutumarbitrjtuseft. iccirco in fordidiffimum vitae genus a^i'^' Interlixas nanque amp;lftionesinpopinis amp;fornacibus Verte obfoleta con£edu5 relïdcbat.Nouiflimefe ludi magiftrum profefliis in triuio docebat. Inter has W men fimulationum artes ter affedatæ tyrannidis a Corinthiis ert infimulaW^ jf Portremomiferiaextrema duduSjobfcure adeointeriit,vtincertumfitanapu“ Corinthum naturalem , anveroinSiciliam reuerfus coadam mortem obien^ Corinthii felicem Timoleontis,fertinamque fortunam ac vidoriam admits’ maiori armatorum coada manu, peditum milia duo,équités ducentos in Sicile am ei tranfmifere. Icctesportha:c|quiAcradinamamp;Neapolimadbuctenebat» cumCarthaginenfibus confœdcratus,arcem,qua: Dionyfiopulfoin CorinthiO' rum poteftatem venerat,terra amp;nbsp;mari oppugnare conrtituit. Quocirca Carihä' ginenlîum centum amp;nbsp;quinquagin ta trirer^cs duce Magone in portum magno® ad fepettraxit.DeindefeXagintaarmatorummilibus in vrbem introdudis,®^' gnis viribus arcemobfedjt. Timoleonintereacymbisamp;nauiculisperlocaftä' jt gnofa occulte,ne ab hoftium triremibusintcrciperentur,fuispra:fidiis inarco® exCatana commeatumconuebebat. Quo explorato,lcetesamp; MagoCatana® ex improüiföinuadere ftatuunt.SumptisigiturfecumpraftantilIimisquibuf‘108 militibus,folutisqueexportu triremibus ,Syracirfis eo inrtituto exceflit. Opoo vbiLeonCorinthius,qui Syracufanaearcispra:feduserat,refciuit, hoftesqno^o eXcubiis vrbem tenereanimaduerteret:fuorum manu eduda,repente in AcrafH' nam ex inopinatoirruunt.quamhortibus partim exhs, partim fugatis occupa* tam in fuampotertatemredigit.'eamquc,quod amp;nbsp;eflet arci coniunda, amp;c«ten$ vrbispartibus munitior,necnon commeatuabisque^ad bellum neceflariistefcr' ta,muroamp;prxfidiomuniuit. Icetes amp;:Mago,quiiuxtaCatanamerant,vbipt’’l’ certumnuntium, amp;nbsp;cap tam Acradinam, amp;: claflem Corinthiorum propedie® cum noua militum manu aduenturam audirtent,aliquot triremes adintercipieæ dam hoftium dallem emifcrunt.Moxamp;ipfi(Catanarelida)SyracufaS cumco* piisfuntregreffi. Sed dumipfiprope Syracufascaftrametantur,claflïs Corin-thiaca cum duobus armatorum milibus, amp;nbsp;ducentis equitibus,Rhegiumappló cat.QuibusTimoleonadaudus,relido Syracufis prxfidiOjMelTanam vrbem,qu? Carthaginenfibus etiam parebat,terramariq5adortus, paruolabore adeptuseft-Mago dum circa Syracufas expugnandas tempus tererefevidet,adfallen(lu® Corinthios,qui in ea erant,nouum confilium comminifcitur,Nautas fuos omnc5 coronis induit, rubrisque^cutis ,ac Corinthiorum infigni triremes extrinfecu^ ornat.!Subinde Syracufasadnauigans,portum magnum maximo plaufu ingredb tur,aC fi clalTem Corinthiacam,quam obferuabat, intercepilTet : vt fic Corinthii animo deiedi,addeditioneminducerentur. Sed Corinthii, quiPoenorumarte^ explorata$ habebant,amp; a moEnibu$,amp;:ab arce eos cachinnis amp;nbsp;contumeliisincd* febanr. IntereaTimoIeon capta Meflana,fortunxfucceflïbusmagis quamvi* ribus fretus,cum quatuor armatorum milibus, paruifaciens quadragintahoim* num

-ocr page 319-

DECADIS tîBER ill.

301

tiffimeproperat. Magojvbitantäanimi virtucemconfpicit ,fufpicatus Timo-leoncemcum Iceteclam feedus(adcumintefeipiendum)iniifle,amp; fibiin Gr^co-, nbsp;nbsp;rum medio paratas inlîdias, prxfertim q üod id ex quibufdam fignis notaflet : Ice

te cum totaclaflc, copiifque omnibus Syfacufis reliais, inLibyam cöntendit. Icetes, etfiCarthaginenflum dafleeirctdeftitutus j animo tarnen non deiicitur: fedcumNeapoli adhucpotirctur,de capiendis reliquis vrbis partibusfpem fibi animumquefacit. Timoleon contra , MagoniS difceflu cognito, milites quos præftantioreshabcbatjdiuidit,acNeapolimaggrcdiftatuit.IgituradAnapumflu-^° uium ftationes ponit : deinde amp;nbsp;græfidiafes Actadinx cohortes (quarum Ifias Corinthiuserat duxj inde egredi inbet. Tertiam vero militum partem gt;nbsp;quos Di-tiarchusarqueDemaratusCotinthiinouifl'ime^unicIaflenoua Corintho aduö-xeranc,ad vertices direxit.atque ita Neapolim tribus ex locis adoritur:quam faci-liinfultu,ex caftris Icetis militibus ad eum transfugientibus, Capit: atque in pote-ftarem fuam, nemine fuor urn au t exfo aut faucio redigit, Icete ad Leontinos pro-fugicnte.Ita totaSyracuIarum vrbsaTimoleontecapitur.Mirafaneamp;celerrima fuit hæcTimoIeontis viftoria,qui intra quinquagêfimuqjdiem,quo ex Corintho SiciliaapplicuitjtotaSyracufarumvrbepotitus efl. PorroTimoleon hisrebus fadicitergeftis, arcem vrbis Syracufanx, fitus prxftantia, pulchritudine, amp;nbsp;ftru-^® durx magnificentia toto fere orbe Celebrem, veluti Tyrannorurn afylum ac fede^ imgulari animimagnitudine,in fignumrecuperatX libcrtatis, vna cum tyranno-riimfepulchrisacpalatio, publice per prxeonem adidaccitisciuibus,quöomnis Tyrannorum memoria a bo lerer ur,fundi rus demolituseft.Gelonisautem ftatuä, obidquodCarthaginenfesadHimeram vrjj)em viciflet,populiquefemper fuif-fetftudiofus,neillius, eiufquebeneficioriim memoriacxcideretjSenatuspopuli-qucdecretoferuauitincolumem.Deinde ciüibuslibertärem reddidit: populate regimentyrannide prxftantius inflituir. Poflea leges,quasa Diode conferiptas hacIenusSyracufani feruaucranr, cof rigere aggreflus, qux ad return priuàtarum contradus,teftamentaquepertinebant,inuioIatareliquit.SedquxRemp. dccer-30 nebant, âdregimen populate immutando tranftulit,a«thorefque amp;nbsp;cenfores ea-tumlegumCephalurnamp;DionyfiumCorinthioSjdoófrina amp;prüdentiainfignes, degit. Inflituir prçtereaannuümagiftratûhonorilîcentiflîmû,que louisOlympii famulatû appellauit.CalIimeiT^fqj primus omniü Olympii louisfainulUs fuffragiis eft eleftus. Durauitq; is louis famulatus in ea vrbe annos fupra trecentos : quoufq; captis a Romanis Syracufis abolitus eft.Et quoniäTyrannotü fxüitia, variifqj bel-lorumcladibus, Syracufxcontinuo aÖlióIxadeoingentem vaftitatemcontraxe-rant,vtforumipfumobfolitudinem in fyluam concretum Ixtaiam brutispabula præberet : amp;nbsp;pro mœnibus vrbis homines venarentur ; (prout amp;nbsp;in exteris Sicilix vrbibus ceruos aprofquehabitafle memorixtraditumeft) Corinthiijpetentibus 40 TitnoIeonteamp;SyracufaniSjdecemhominummiiiatumcxSicuIisqüos Dionyfii

Tytanniceterxque calamitates in GrXciam fecerant extorres,tum ex Grxcia re-^^'Juaamp;Afia colleóta,ad incolendutn Sytaculastranfmifere.Quo amp;ipfeTimo-leoiiexSiciIiaItaliaqueVicinafexagintahominummilia,domibusamp;agrisliberali-terdonatos,habitatum'pertraxit. His riteconft;itutis,reliquasSicilixvrbesfub TyrannisadhucprelTasinlibertatemvcndicareproperat.AcprimûcontraLcon-tinum (quo Icetes iuftocurnexercitufeceirerat) caft:ramouit:fl:atimqueeam vrbis pattern quam Nouam vrbem appellaban t, aggreflus, cum ibi eflet prxfidium, amp;admœnium propugnationem latisidoneum j ab incepto defifterecoadus efl. VndeädEngiumvrbemtranfiuit,qux Leptini Tyrannoparcbat:quiamp; Apollo-P üianicumplcrifquealiis finitimisoppidis occupaueïat. Isporrolicetyrincipio belli æquis prope viribus,amp; ace trime obfiflerct: ingrauefcente tarnen bello dedi-tiotiemfacere cogitur. QuemTimoleon CorinthUm in exiliumafportari iuflit: vteopadoGrxcideuidörumTyrannotunipulchtofrucreriturfpcdäcuio. Capto Engio Apolloniatxetiam fedcdidcre.QuibüsTimoleonVtrifquelibertatem, vt fuis viuerent legibus, conceflir. Potitus efl prxterea Entella vrbe. In qua

Cc

-ocr page 320-

5oa DE REBVS SICVLlS, POSTERIORY

quindccimprimores ciucs, qui Carthaginenfiumpartesacritertutabantur,trii-cidauit.-cæteiosautcmamp;:vrbeipfa,amp; libertate donauit. Interea cumreipecU' niaria: laborarec inopia: iamquemilitum , quibusmulcaftipendiadebebantuft feditioncs timeret: armatorum pubem feledilfimam fub Dinarcho acqueD^' marato in Carthaginenfium ciuitaces ad incurfiones populacioncfquc faciendâ* emifit.Qui Jatiffimam eorum regionem (vt iniunlt;3:umerat)populaciiCgrcgi^*’^ inde ret urn omnium prxdam Timoleonti apportauerunt. exquamilitibusniult* temporis ftipesperfoluit. Hac rerum foeliciter geftarum fama excitx Gr2C^ in Sicilia ciuitates^libertatis quoque expeélatione, vitro omnesTimoIeontii6 tradiderunu Siculorum prætcrea,Sicanorum amp;aliarum gentium ciuitatesaCat' 1’ thaginenfibusfubiugata:,amicitiam abeofodetatemqj per legatospetiere. 021 benigne omnes in fcedus rccipiensjibertatem quoque eisprxdabat. Intercï Garthaginenfescum parumftrcÄucrcsSiciliacaMagoneadminiftratas vidiffen^’ corpus cius, qui per defperationem fibimet vim intulerat,cruci primum affiguf'' mox ex Afris,GaliiSjHifpanis amp;nbsp;Liguribus,ad feptuaginta milia excrcitu coinp^' rato,ducentifque triremibusinftrudis,amp; milleprxtereanauibusfrumento,®^ chinis,cutribus,rerum^uecatKrarumcopiaonuftis, Annibalem atqueBomilc^' rem duces in Siciliam cum mandatis tranfmittunt, vt omnes Grarcos fubadapro' uinciaindc pellant. Timoleon,licet non ita magnu militum numcrum haberd) cognito târç claflis tataruraque copiât urn in Siciliam traicdu,nihil animo pertut' iJ batuseft. Scdcumcontra Icetcm adhucpugnaret,pacecumeofirmata, auxitó quoqj eius obtinuit. Quibus non paru ault;3:us,ad bellü fe parat: atque in Carthagt' ncnüumSiciliæprouinciâfquxhodicvallisMazaræ dicitur,diftatque a Syracü' its centum amp;:fexaginta ferme pafTuum milibus) bellum transferre pro conful» habuit : quo amp;nbsp;vrbium fociarum agAs immunes feruàtet, amp;nbsp;codem temporeho-Riles vadarentur. Cæterum Syracufani,militclquc,audito Carthaginenfiünu-inero, adeo perculfi funt, vt mille ex eis qui cum quatuor aliis inilibus fubTimO' leonte ftipendia merebant, inter eundum f®ceflèrint:TimoJcontem mentecapW cdicentes,quodcum quinquepeditum milibus, amp;nbsp;equitum folis mille,cont» feptuagintahoftiummili#dimicare anderer,abdudo ctiamlongeaSyracufisex- p ercitu : vndehecfuppetiarumindigentibusfuccurfus, nee fugientibus faluSjnec denique morientibus fcpeliendi facultas expeéfari poffer. Ipfe veto bis pro nihilohabitisjcomparatasexauxiliisomnibus amp;nbsp;mcrcenariisfuasomnescopiï-S quxadduodecimarmatorum miliacenfcbantur,ad concioncm vocatiVbieos (oratione habita) ad bellum ,amp; ad vidorix communionem hortatur. eofdem ipfosefre,qui amp;nbsp;paulo ante contra quadraginta Carthaginenfium milia egtefli iacievicerint,amp;Dionyfium , Icctem, Leptincmetiam,ac Syracufas, Catanam» Meffanam, amp;nbsp;esteras ferme omnes hoftium vrbes expugnauerint,in memonam reuocans.Carthaginenfes præterea eos efre,.qui paulo tnte fœde fugati fuerintac vidi: vidoriamdeniquenon in multitudine,fedqualitate ac fortitudine confi- f* Here, multis cdocens. Excepta eft a militibus eius oratio magnis animis atque ^cclamationibus. qui omnes contra barbaros ftattm progrediendum effe con* clamabant. Atque ita explicatis fignis iteringreffi, vix in Agrigentinum agruin pcruenerant,cum tumukus feditioque magna in eorum caftris, nulla hoftium apparente fufpicione, repente exorta cft. Erat in exercitu miles vnus Thrafius nomine , vit temeritatis incredibilis, amp;nbsp;ad omne facinus promptus. Is milites ad defedionem folicitare ccepit : Timoleontem infanum diditans, quiadcer-tiffimam cxdem fuos duccret milites: quippe quod Carthaginenfes copiarum numero fextuplo, amp;nbsp;omni denique apparatu bellico fint fuperiores. ld autem nihil aliud effe, quam miliftim fuorum animas in periculum coniieere : nefti-p pendialbngitemporismortuisillis perfolueret. Proinde vt Syracufas reuerfi de-bitum expofeerent,fiiafit. Verba hæemultorum animos commouerant,amp; iara feditio inter milites inchoata mille ex eis virosad fcquendumThrafium retraxit. Timoleonmagnaprudentia rcliquorum tumultumfedauit: amp;nbsp;perliteras primum miniftris,quos Syracufis habebat,fcripfitvtpcrfolutisftipcndiismilit«

-ocr page 321-

DECADIS LIBER ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;305 tontumaccs cumThrafio benigne reciperent: feditionum authorcs in tempus a-“Udpuniendos differens. Deinde fedatos blanda longaqj oratione a tumultu, re-“quosad veterem erga febencuolentiam,animiq;ptomptitudinemreuocauit.

' °‘^«æccumcognouifletCarthaginenfesadCrinifium.fl.propedicmventuros, wcollefluuioprominenti, vndehoftes viderepoflet,caftrametatus eft.Vbicum '^■■«ciinftationibus cffentjViatores forte multi eis occurrerut, quiiumentis ma-gnamapioru vim ad thoros extruendos portabâtit. Qua: vifio Grecos no medio-cntcrpertcrruit:conic(3:antesquodapiumobid quod fepulchris defundoru irt 'Jtæciafoletaffigi, mortem eisportenderet.AtTimoleonincctitrarium trabens, Io vi^éioriæ id omen eft intcrpretatus:quod Vittores Ifthmiacis apud Cörinthum lu-‘‘iscoronaexapiocontextacapite redimirentur.Itaque ftatiminvedores irrues , coronam ex apio contextam capiti fibiimpofuit) idque vt omnes fuo exemplo utilitésfacerentjperfuafit.Ciiiusinterpretationemlietisanimis milites exceptant quafimdubitatam vincendi fortemparimentiumalacritate praefumunt.quoseo 8udacia:portentumipfum prouehebar, vtiamfibividoriamanteoculospropo-Jiontes.abfque refpedu periculorum certatim in ^rxlium profilircnt.IraTimO-loonfirmatisfuorum animis aciem inftruit,acvtexcolle4îumen ab alto conlpi-Çiantedocct. Poftridie Carthaginenfes ad fluuium traieduri ab oriente appel-^ Junt:ianic|ueæftiuumeratfolftitium.quocraffiorfubauroram maxime nebulofa o i^n^aehsdenfitas regionemamp;flumenobtexit,vtneqjexcliuofuperiori,vbi c-tatlimoleon,neq5per emiflbsadflumenéquités,Græcide hoftiüaduentu quic-quampræfentire potuerint : fed tantummodo voces magnae multitudinis,^ font* lias quidam indifcretus atq; commixtus,deverticccollisaTimoIeonteamp;:Corin-miisaudiebatur.Cxterum nebula fenfîmalolt;ÿsinferioribusSoIis viribus in mon-tiumfummitates elata,fluuius claro vndiqjprofpcdu,hoftiumq5 traiedusaTi-molcontevidericœpit. Collocaucrant Carthaginenfes in prima frontead pugna currus,amp;:inili(esalbisfcutiscandicantes;poftquosca'teramulcitudofluminetra-iedoabfqjordinefequebatur:amp;iam ffoftiumdeccmcircitermiliafluuium inco-pohteobfeftinationemtraieceranr. Quod cum vidiffet Timolcon,iufljtDe-

5° maratovtcum equitibusineosnondum inaciem reduófbs irruerct. IpfeVerocX eollein p'anitiemdefcendens,pIurimüsfl:ipendiariöscumSiculisinvtroquecor-ftilpnmumconftituit: deinde Syracufanisfuifque militibuscircumvndiquefti-patuSjfixogrcfliijquid Demaratus cum equitatu egifTet, obferuabat. Cumqi Dc-maratusob hoftium currus,qui ante eum difeurrendodimicatioUem impedic-banr,manus cum hoftibus conferere non poffer : Timoleon cum exercitu, amp;nbsp;edition voce quam confueueratvfus, vtabfquemorain aciem irrumpcrent,cquiti-busngnumdedit.CornuaextraordinemcurruumcontraCarthaginenfes irrue-teiubct:ipfecolledis propi^natoribus in pugnam quoque fuccedit.Hoftes,quo-tiiam thoracibus ferreis, galeis xreis gt;nbsp;ingentibufque fcutis protcdi,iaculorum in-fiiltusfacilereiiciebant: primo congfefTu Viribus xqüisanimifque refl:iteregt; iacu-f3quetefiliebant:fcd poflquam bellum Comminusgladiisgeri cœptum eft, vbi no minusingenio qua corporis viribi eft opus: confettis manibus Gricimagna Car-thagincnfiumfadac£Ede,reliquifq}, quiiamflumcntraieccrant,infugam verfis, luperiores fiüt.Sedintereareliquaeomnes hoftium copiæflumine tranfmiflo Co-rinthiorum impetum facile reptefferunt : pradioque inftautato Gra:cos turbard incipiunt.Sedtumrepentcimberamp;vehemensamp;continuus cumfragore ingenti coortuseft;flmulque grando, ac vehementiffima ventorum vis,amp; nebula ipfi, (qua:collesamp;montiumvertices tegebat) veluti diuinituSmiffaadiocumpugnac I conglomerata funt : nimbus deniqs Corinthios a terg^, Carthaginenfes a fronte amp;oboculosimpetebat. quosamp;delataafhduea nubibus fulgura amp;: tonityia mi-fete vexabant: feCeruntq; vt ipfa fibi arma ab aqua amp;nbsp;grandine ptöpulfata iropedi-tóento effent, ne iuffa Ducum vel audire Vel excqüi poffent : veftimenta quoque finuofa (quibus vtebantur)plurimo imbre rcpleta, dum manus confercbant,ipfos graues ineptofque reddebant, idoncos auté vt a Corinthiis fuperarentur. Ad hxc cum cadebant, ex coeno irrelcuabiles ecant Nam Criniflus aquatum irruptio-

Cc i

-ocr page 322-

304 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS necumthagnoperc èxundaflet jobtrancientium muldtudinem aggeremrop®' rat: amp;nbsp;planities quæ fluuio adiacebat, multis fluuii faucibus cócurrentibus, aqui$» qua:nonfuo fcrebantur alueo, lutoqj abundabat : a quibus Carthaginenfesinuo* lutivixIiberabantur.Tandêcuminundatioamp; aquarumfludus inltarent, amp;P^‘' maCorinthiorum acies,qLiæex quadringentis militibus conftabat,contraOf* thaginenfesirrueretjinfugamiHi vertuntur. Quorum plerique in planitie obif re: qui veto ad Crinibum vado amp;nbsp;ripis impeditum, ac aquis tumentem, ex fug3gt; vt traiicerent,peruenerunt,aut profluentis gurgitibus iunt abforpti, autinip^ eündatione tranafldi amnis, dum alieno pcriculo humiliora quæruntjperfequ^' tibusCorinthiismiferabiliterperierunt. Plurijpos, qui ad colles fibifalutemqu^' rebant,ab afcenfu velites prohibebant. Multi conculcati a fuis, pleriqj afoeiß of* vadi occupationem confolb : plwres Corinthiorum equitatu vrgente,cumalt;irgt;; pamagminatim confluèrent, vulneribusatergo oppreffi obibant. quamplutini* citrahoftilemoffenfamfuisipfimanibusinterempti: nonnulli etiam metuamp;P’' uoreadi,cum flumini minimefc committereauderent, aceruatim dilapfijft''“® corporum opprimebantur. I^cnique ex tanto Carthaginenflum numeroinbof bello decern milia funÂæfa: inter quos tria ferme milia opibus, dignitate, acinil^' tia inter Carthaginenfes longe principes numerabantur:capti ad quindecinn’’'' lia. Currus belliciin ipfo certamine dirtfaóti:ducenti tantum recepti.IumehwvC' j5 ro amp;nbsp;véhicula cum impedimentis milites Abi rapuerunt. Armorum magna vis flumine deperiit.Eorum porro quç fuperfuerant,thoraces mille,feuta fere deed” miIia,adTimoleontem a fuis collega peruencrc;quæ partim in Syraeufanistd”' plis dicata fucrunt,partim fociisauxiliaribusdonodata. PluraCorinthum inNj' ptuni templum ex votofuntmifla. Tanta veto auri argentique copia reperça vtabiis quifpoliaextraxerunt, a:rca arque ferrea fupclIexparuifieret.Tridu”^ Corinthii in prædæ conquifitione fadeo fuit ingens) confumauerunt. Subi”“ trophæumprovidoriaerexerunt.quæeofuitadmirabilior, quod earn fine vil” J fuorum vuincre tam paruus numéro exercitus a tanta legione confecutus e*' Carthaginenfes, quitantæ cladifuperfuerunt,animo confternatiad Lilybs^^jj fefe contulerunt : nec umt aufi naues infeendere, vcriti ne inipfomari Lib)'^‘’ quicquam aliud aduerfl experîrcntur.Nuncius tantæcladis Carthaginemde!^' tus,adco vrbcmpertcrruitjVtipfafibiineaftragccorruilfcfltviiä.Namnulload* vfque tempus prælio totviros vna pugha amifemint exfuis,quotrnifta:cun)i” cæreris bellis mercenario milite pleruiïq5, in hoc veto fuis tantum elîcntvfi. **' i moleon ea vidoria fœlix,milleftipèhdiariosSyraeufas ad prædam deferenda*” , præmiht. quos ipfc paulo poft toto cum exercitu fecutus, ingenti cum gratulau”' nc,fauftifque fuorumacclamationibus tripudiifqj excipitunCum aliquanwl*quot;® quicuiflet, mille milites,quiduceThrafioinagro Agrigentinodefedionem feed rant, Siciliavt abfeederent,fub capitis muldaprxcepit.Qui proximamBruti^'^|5 Italiam petentcs,oppidumibimaritimum cum diripuiftent, a Brutiisfupewcia, Vnum omnes trucidati funt. Poft ha:cTimoIcon Pofthumium pi ra tam, Ç^ , prxtextu amiciciæ duodecim cum biremibus cunóta Syracufis vicina littotaH prædatus fuerat,captum interemit. Interealcctes amp;nbsp;Mamercus, quiiamTiffl”' Iconti fcedereiundierant, flue taminfignemei vióboriaminuidentcs,fiue(qcio veriflmilevidetur) timentesneiuperatis Carthaginenfibus, amp;:fubaftisiamcïic^' ris omnibus Tyrannis,eosquoquctademarmisfumptisexpellerct: dam euCae' thaginenfibusfccdusfocietatemq)ineunt:eifquefuadcntvtnouumexercitiiffl‘f’ Sicilia reftaurent, ni vellcnt amp;nbsp;Sicilia penitus exularc, amp;nbsp;ad extremum Gartbag*' nem difcrimendeducerc.jQui ita perfuafl Gifconem Hannonis filium tuncô«* lantern in patriareuocant:cumq5,quod fpirituscirctingentis,amp;: rei bellierpen”J pol!efer,ducem belliconftituunr,milites exteros Græcofq; conducunt.Qu95^'* feptuagintanauibus omni commeatu inftrudisin Siciliam mittunt. Gifco»’* primuminSiciliamperucnit,Meftanamvrbcmnauigat,primafqueeiusviresvn” cum Iceremouet,atqüeoppugnatiQuaminitio ftatimobfidionis, inconfpiw””' nemabeuntibusciuibus,paruonegotiocepit:eamq; treccntisTimoleontisibil'' tibi”

-ocr page 323-

LIBER IIL

JOf

tibusprzfidianisibicaptisinterfedifqSjHipponitradidit. Timolconvbicaptain Meflanam audiuit,eo militibus inftrudusproficifeitunSed cum Icetes in Gala« briamad expugnanda quxdam oppida traieciflet, eius terga infequitur. cum quo adDamyriamfluuiumcongreflus, ancipiti Marte diuconcertât, vbi tandem fu-pcriorfadus, ex hoftiliexercitu millecadentibus,Icetemipfuminfugamvertit. quiprolapfus, traiedofrecoLeontinum venif.Q^emTimolcon (omiflapro tempore Meflana) perfecutus, Lcontino expugnato, viuum cum filio,iudicio populij

10

capitis fupplicioaffecit,acfepuIturxtradidit.InEuihymumquoque,qui vna cum eodemineius manusdeuenerat,obcontumeliam inCorinthjps,quosad belJura nonmagisquam mulicresaptosinconcionevocarat,capitaliter animaduettic.I-cetisvxorcm ac filias,eo quod ipfc Aretam Dionis vxorem,fororemqj Ariftoma-chcn,ac filium infantem in mare demerferat,in^crficicndasSyracufanis tradidib Porroiisgeftis, nilfe fecideratus fi Mamercum inultum dimififfet: contra Cata* namexercitum mouet.Ouocognito Mamercus contradis viribus Timoleonti

■ incampum, qui inter Teriam amp;nbsp;Symxthum fluuiosfituseft,occurrit. Ibi figno datoprxlium ineunt, manusconferunt:gladiis resgcritur. Aliquandiu Mamercus obftitit:dcmum amiffis tribus militummilibiJs,quo^fibicx PheenicibusGi-fcoauxiliäres miferat, infugamvertitur. arque iraauxiliiconfiliiqj inopsin Icaliäj vtLucano$inTimoleonteminduccrct,nauigat.ScdquicumcoCatancnfespro-° fcaifunt,ducerelido, remenfoq}cu trircmibuspelago,inSiciliamreuerfi,Cata-nam cum omnium ciuiumconlcnfu Timoleonti tradunt. Mamercus amiflaCa-tana,amp; Lucanorum auxilio fruftratus, in Meflanam vrbem ad Hipponem confu-gcrecogitur.QuoauditoTimoleon copias contra Hipponem mouet.Meflanam terraamp;marirecentiobfidione tentar.Quain defperationem Hippo dudus,na-uemafcendcns,Italiamprofugus nauigatded amilitibus interceptuscapitur,amp;: invrbcmducitur,atquevnacum filiisnecatur.Mamercusdefperatafuga,haccó-dinoneTimoIeontifededidit, vt Syracufanorum iudicio firteretur:fperabat e-nimabillisadcommiferationemflexftveniametiamconfcqui. Syracufas addu-dus, cum orationem pro fc in concionemoliretur, populus contra eumtumuku 3° ediro, noneneproditorem audiendum , fcdinfupplilt;Aimraptandum,concla-inauir. Quodille animaduertens, dolore ac defperationc percitus,abiedopallio* per theatrum medium curfu citiflimo in fubfellia perdudus, vcluti ibi moriturus caputdabat:fedamilitibusinlvbituspaucispoftdiebws proprxdonealegibusin-^ didopœnæ genere fulFocatus eft. Scribit Äthanes(referente Plutarcho) Timo-Icontemdum Meflanam contra Hipponem amp;: Mamercum oppugnaret,oculis aiiquatenusfuilTccapcumTedpedem minime retuliflc,quinimopertinaciterop-pagnando tandem amp;nbsp;vrbem amp;nbsp;ty rannos cepifle. Carthaginenfes foeliciflimum buiufeemodi vidoriarüTimoleontiscurfum, quo omnesiamSicilixTyrannos lubegerat,admirati,vcritid:iamneadfuoruminSiciliaprouinciam deuenireturj ^egatisadcumprimoribusvrbisdeftinatispacempetunt.Quambenigncquidem Timoleon, fed iis conditionibus conceflit : Vt Grxex in Sicilia vrbes omnes iibe-txeffent: VtLycusfluuiusfquiPlatanis hodie dicitur) Carthaginenflum prouin-cixadoccidentem terminus fit: Ne Carthaginenfes Tyrannis ftippctiasferant:amp;: deniquequiexCarthaginenflum prouinciaSyracufas tranfmigrarevellent,cuna familiaamp;omnifupelledile liberc admitterentur. Hoc fœderepaciscum Car-thaginenfibus ido,Timoleon Campanos, qui Ennam tenebant, interfecit:Nieo-demumCenturipisvrbisTyrannum adlibcrtatcm fuis dandam compulit : Apol-loniademAgyrxPrincipem Tyrannidem deponere coegit.Infumma Tyrannis oninibusinSiciliaextindis,ciuitatesomnesliberas fecit. Verum amp;easquæ bel-lorumprocellishabitatoribus fere defertxiacebant*cultu reddidit frequentio-res.Nee Syracufas modo incolatu reftaurauinfed Agyram quoque (quod ibi agcr ciretlatiffimus,magnaquelociamœnitas)decern incolarummiliatranfcripfit. A-grigentum etiam amp;nbsp;Gelamj magnas co tempore Siciliæ vrbes poft Atticum helium aCarthaginenflbusdepopulatas,habitatoribus rcplcuit: Agrigentum, Me-gello amp;: Ferifto ex Helia coloniam ducentibus;GeIam vero, a Gorgo ex Chio co-

-ocr page 324-

}0tf DE REB. SICVL. POST. DEC. LIB. III.

Jonisdui^is. Caincnnam quoque mukis ciuibusauxit. Vrbium mœniafanaqU® difieda rcfecit. Singulis ciuitatibus leges tradidit : tantamqucpacemamp;quictc® fubmotis bellis toti Sicilië dedit,vtfingularuni vrbium verieripfe quam iHiq^* ab initio earum fundamentaiecerant, conditor haberetur. nbsp;nbsp;Turn vero a labor**

busdiuturnis meritamquictem nadus,vxorem ex Corinthofifeiaccerfiricura* uinamp;,quod nullorecufanteobtinere potcratjimpcriumdepofuit,priuatani(l'*® vicam Syracufisegit. cui Syracufanixdesex publicozdificarunt: agrumqjci do* narunt amceniflimum, quern apud Trimiliam fuifle liodie duda per mantisfa*”^ Syracufani przdic^nt. in quo reliquum viczaciuium tumultibusfecelTudelcdO) inter rureftriacxerciciaperegit.Senio veroconfedus penitusvifueftorbatus.Sy* * racufani vero non minus cæcum quam viderftem colucrunt: indieftp ad ciinico* Buentes, pattépatriz,liberatorê^5 falutabat. quin amp;: hofpites aduenalqueadeun* pro miraculo rerum geftarum vifendum cducebant:eoqueeis placebat mag*’’ quod apud fc diem fuum obire delegerit. Miretp eum cxtollebant, quod fple**d*' dosclarofque triumpbi apparatus,qnos fibi in fuo reditu CorinthiieæteriqjGrÇ' ci pro rerum geftarum gloria plufquam promcrita præparaucrant jSyracufano*** confuetudinipofthabuerit.lprt præterea cum de rebus magnisconciliumhabc* bant, Timoleontem cæcum ctiamconuocabant.Quicum per forum ledicapf^ ferrctur,in tranfitua populoIztiflïmisacclamationibus Patris patrix nomine*^' lutabatur : didaque in publico fua de rebus confultandis fentenria , rurfusP^^** theatrum a miniilris domumdeportatus,cumiifdcm vocibusamp;plaufuaboin**;* bus dimittebatur. In htiiufcefœlicifenio,paternareuercntiaaSyracufanish^b' tus,diem fuum anno odauolibertatisreftitiitacobiuit. Syracufani die funerisp''*’' trado,vtdebitæpararenturexcquiæ,amp; vtfinitimisadfpedaculumfuncriflt;ï^f®' quentiaveniendidaretLirfacuItas,aïratosdemorc iuuenes ferctrofubcge*^0'^ per regiam Dionyfii eo tempore folo adæquatam progrcfl],multis virorum ac****'‘ lierum milibus amp;nbsp;præeuntibus amp;nbsp;fequentibus,fpedaculum nullo edebritatiJg^ nere inferius exhibuere. Senatus prxtercaipopulufquc, ac tota ciuitas lachry®*^ planduluduque Timoleontem profequebantur, pattern patriæ,bcnefado’^**'’’’ præftantiffimum libcrtaws reftitutorem,Tyrannidiscxtindorcm,ac beatum^^'p licemque,ingeminatislaudibus ctiam inccelumipfum clFerebant. Expenfx ''^f® in funusducentæminæfuntcomputatæ. Proindevbi cadauerrogoinieduo^’ collapfifque deinde cineribus flamma quieuit:Demetrius,qui ea tempeftatef^' cundia ac magnitudine vocis exteris przftabat,cum funebri orationc,populiSy' racufani decretü etiam promulgauit : vt fmgulis annis perpetuo TimoleontisWp' moria mufico,cqueftri amp;nbsp;gymnico certamine celcbrarctur : quod Barbarosin^*‘ cilia Carthaginenfes debellaffctiquodmaximas Siciliz vrbespopuüfrequo*’''^ repleuiffet atque reftauraflet : quodque demum libertatemextindis Tyran***^ rcftituilTet.Præconioeditofcpulchrum in foroftruunt,ciusarcam magna port***'’

circundant,palæftras ædifîcant,gymnafium cxtruunt,quodTinio- ^' leontis nomine appellant,atq; quotannis ludos in co loco in cius amp;nbsp;patriæ liberatx me*

moriam mfticuunt.

F. TH.

-ocr page 325-

P7


F. THOMAE FAZELLI OR

DINIS PRÆDICATORVM, DERE-busSicuIis pofterioris Decadis

L I B E K quot;llIL

DE AGATHOCLE SY-racufarum Regrt ,

C A P V T Î.

Imoleontis opera libertate Siciliz reftitut3,qiij6 per annos cireiter viginti (vt fuppucatEufebius) du-

rauit: vrbesacoppida,paruoeo temporis interuallo populifrcquenïia,opibuSjpublicis priuatifq; extru-dionibus maxime coaluerunt. Siquidem praeter pri-uata aedificia,Dcorfi quoq; tcmpla,Gunx,fora,turres» monuméta,pyramides,theatra,amp; exteraid genus o-pereegregio,accuratoqïartificio paffim vrbibusac-ceüere.Præ cçteris vcro,Swacufanis ex opu abunda-tia non folüornatus, fed amp;nbsp;imperii quoqj amplitudo D 3ccrciiit. Atvolucntibusannis,dumexternam vim ^^‘quot;^■•uiK,111 jQ[i-,(.||-j(-3[^^ nj[;i(jHtn dilabunturque. Nam anno mundi. 4880.Athens imperanceDemogenc,amp;Komar.L.Plotio,amp; Manio FuluioColT.AgathocIes ''^rliuniililoco,amp;fordidogenere, (vtpoteignobili amp;figulo patre genitus) Syra-eufarum vrbisTyrannidem occupauit.Cuius originempaulo altius repeti locus expoftulat. Carcinus figulina artevix cognitus,Rhcgii Brutiorumnafcitur. Is pvocelTuaruiobfeditionem patriapulfus,Thermas Sicilia: oppidum in oraSeli-*^untinalicum,(quod nunlt;ySacGadicitur)incoluit:quod quidem co tempore Car-^° ^l^3ginenfibusparebat.Vbi vxorc,quamexearcgioneduxerat,concipiente,no-•ïurnis ipfc imaginibus frequenter, amp;nbsp;ante fomnum vifis,amp; in fomnis occurrenti-ens,deterrebatur. Quocirca, pro vtgentimoriserat, per Carthaginenfesamicos, quiNaxumfeconferebant,de proie nafcitura oraculum fcifcitatur. Nuncupatis votis Archegetes Apollonatumiri infantem aquoCarthaginenfibus atquevni-ncrfaeSiciIia:varixcladesimminerent,vaticinatuseft.Quod vbipaterrefciuit,e-dituminfantem(netandemipfeoraculieucntu dcclaratOj inperducllionispcena, qua: equorü vngulisdanatos conculcabac, vnacü vxorc totaqjfamilia inciderce) exponeredccreuit.laenimoraculü pertotuoppidu iadabatur. Agathocles itaqj puerpera matre in luce éditas,ab incunabulis primifq; infantix rudimctis formo-Ï° ius,cüäifq;diledusadeoeuafit,vtomniüfinuiugitei4tq;oculisfoueretur.Carci* nuspater a Carthaginéfibas,quib.fubcrat,exitiü veritus,infante exponendu fulFo candüqj condudis ad id famulis tradidit.Sed miniftti eius puiebritudine in c6mi-ferationem,ca:difqj innoeux form idine attradi, a faffocatione abftinentes j moré gentisduntaxat eü expofuerunt.Qup cognito,mater nodu filiu e vado raptum ad Heraclidem ciusgermanum fratré dam detuliteducadum. Vbi ab auo materno,

-ocr page 326-

p8 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

qui tu adhuc viuis fupererat, Agathoclis nomen fortitus eft.lnfantiam egrcflb,3C crefcentecumannisformaamp;robore,Carcinus forte cumadHeraclidis xdesad facrificandum Diis inuitatus conueniflet, feptem iamannos natus puer ibidem cumaliiscoætancisludointentis aderat. Cuiusignaruspater,amp; decoramfacie, amp;nbsp;vires vitra astatem prouedas admiratus jamp;paterno affedu etiaminignorantia ftimulatus j quifnam amp;nbsp;cuias puer effet, percontatus eft : magnoqj fe illiusaffiore detineri,palamq; optarc fe vt fuus effet filius,quem metu coadus expofuerat,edi-xit.Mater,vbi eins deftderium cognouit,ftatim,Hic eft (inquit) filius tuus.Quodi* do,inopinatus pare»s ingenti aftedus Ixtitia in filii amplexus ruit, ofculif^dcli-nitûdoinûrecipit.Verumcûprærecêti adhucoraculiapudoppidanosamp;Cartba-ginenfesmemorianondüformidinemexuiffet:fumptisfecumvxorc,filio,oinm-quefupclleólilijSYracufasfquoidï^mporis lex aTimoleontepromulgata,oinm-bus ex oppidisCarthagincnfibusliberam veniendipoteftatem conceffcrac)cO' migrauit. Vbi in ciuium numerureceptus tegulariaexercuit.qua poftqua filing ctiäirabuiffet,paulo poft morbocorreptus vita fundus cft. Poft Carcini mortem eu Agathoclesvnacü matreextraSyracufas ad hortos effet,dormirctqs,ingensa-pum examen fauü meilied os |?ueri conuolans formauit.Quod miraculumcun-disimmaniftuporeprofcquentibus,confultus arufpexeloquiiineofuauitate,amp;J ad Imperium euedioneminterpretatuseft. ad quod his initiis faneparumhone-ftis contendinDamas inter Syracufanos proccresamp; genere amp;nbsp;opibus princeps vit eranis A gathoclcm,infigni eius captus forma,ardcre atq; miferrime deperireem* pic.Cuiuslibidini obfequenteauro vbertimprofequitur.iamq5paruotemporee3£ ftupricuDamatepatientia puer coaceruando ditiffimus euafit.Vbi vcro pet2-tatemexephebisexceflîtjlibidinem^virisadfœminas traftulit. moxeo fcelerum proceffit,vt iam vtroq; fexu effet infamis- cum quo amp;nbsp;Damantis vxor in adukerio deprehenfaeft.HincTimxuseumfcortumpromifcuumimpudentiffimocuiquc €xpofitum,Triorchem (a triorcheaueefferataelibidinis) appellat. IndcvbiptJ^ mum per ætatemmilitiæaptusfuir,cum amp;;iflanupromptus,amp;valdefacunduselfer, Damantis auxilio,grcgarius miles efficitur. Prima militia egregiafacinoraad-nerfusEnnæos Syracufaiffs cdidit. Vbieodem fuftragante Hecatontarchus(qu^ Centurionem appellant)faduseft. Subinde contra Capanos atq; Agrigentinos tantam de fcfpemomnibusdedit,vtomniumconfenfuTribunus milituni(‘l“^ Græci Chiliarchu vocant) fit inftitutus.Inquibusb4;llispra:clarumfibiDucisnf men comparauit: agilis,promptus,amp; in periculis arduis obeundis ftrenuus amp;nbsp;if* trepidus:atqueitainpræ]iisfcfeobiiciebat,vtfemper inde eu vidoria rcuertere-tur.Cumq; milites vel turbatos vel pauidos confpiciebat, eos fua facundia ^üf' mabat,amp; audenciores facicbat,ad prædam amp;: latrociniaauidiffimus.Hinceo tempore ob morura eius aflïnitatem,quos natura ad furta imbuiffe vidcbatur,loqiiï' citatemque, graculum ipfum appellatum fcribit Tiftixus. Intcrea Damante morbocorrepto,amp;tandemabfqjliberisdcfunófo,vixinferiisperadis,vxorexal-fe hæres,Agathocli(amp;:quodclandeftinos anteaaccubitus cü co habere confue-uiffet, amp;nbsp;quod nomen eius militia inclarere cœperat) connubio iungitur. Atqjw Agathocles ex inope diu cs,ex plebeio nobilis,amp; ex figulo dux,fœlix etiam raatn-monio, animum ad maiora erexit. Sub id tempus cum inter Crotoniatas amp;Bru* tios bello exorto,Crotoniata: inferiores fadi a Brutiis dura obfidionc premereæ tur,aSyracufanis auxiliapetentes,Heraclidem amp;nbsp;Sofiftratumducescumcopns impetrarunt:cumquibusamp;Agathoclescum Tribunatus munere eftprofeduS' Atcum Agathocles ftrenuc cum Brutiis re gefta nomen fuum propagaret,pet inuidiamaSoliftratoChiliarchatus dignitate priuatusfuit. Qui ftatim apud Sp racufariosiniufte militia fe^bdicatum conqueritur, SofiftratumqueTyranni3is infimuIat.Syracufanifpretopropemodum accufatore,Sofiftrati caufx fauerunt-Quod Agathocles ægre ferens Syracufis abfceffit,amp;inItaliamprofedusadBtu-tios defciuit.Cum quibus contra Crotoniatas,eifqj fauentes Syracufanos,bel' lum mouit. Scd eo prælio vidus fugatufque, aTarentinis receptus eft. Vbi obfn* gularem militarisreiperitiamPrxfeduradonatus,cuminrerum nouarum fulp*' cionem

-ocr page 327-

DECADIS LIBER IIIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;305»

cionempoftmodum incidiflet,dignitatemfimul cum ciuitareamifiu Eodem ferme tempore cum Heraclidesamp; Sofiftratus magnà militum manu Rhegium oppidum obfiderent : Agathodes veteris iniuriæ non immemor, coadis exulibus omnibus qui per Italiam vagabantur Rheginis opera tulit : profligatoqj Sofiftra-riamp;Heraclidiscxercitu,confeftimSyracufas advrbem occupandara fecontuliu SedquiexSofiiIrateiserant,cxteriqjciues,fortiterobfifl:entcs,nofincraultofuo-rum(anguineirritos eius conatusedecerunt.DeindecuraSyracufani contra Ge-bm pugnantes,vrbera deferuiflent, Agathodes eius rci certior per emiflarios fa-dus, mille cura railitibus nodu Syracufas ingrdTus eft. Sed Soififtratini, qui in vr-ló beerant,magnavi ftatira occurrunt, atque eura extra vrbem cura fuis fugant: fu-gatofq; infccuti,ad anguftifllraum locum,vnde nulla euadédi fpcs apparebat, pro-' pcllünt. At Agathodes in Syraeufanos verfus,afterrimc contra propugnat,amp; tan-' dem fefuofepadiferimine non fine magno vitæpericuloftrenueliberat.Siquidem inter præliandum ab hoftibusfeptemvulncribusconfofiiis, in terram corruit:ad-eoque ex fanguine defluente debilitatus eft, vt cum fugam arripere non polTef, a Syracufanis cofeftimcircundatus parum abfuerit quin in boftiummahus veni-ret.callidicate tarnen fuafe redemit.Nam fine moi^,(uisalt;lvrbis moenia figna cancre iubet.Syracufani figno belliaudito, rati nouosaduenifte hoftes, vrhemquo inuafiire,relido Agathoclc ad vrbem tuendam conuolant.Ira ipfe periculo exem-ptusjinfpecuscuiufdamfubterranexcuraluismilitibusprimum Iatebras,deindo in tutiflimalcca fe tranftuiit.Vbigrauiftimexgrotans, ac longo itinere attritus, diuconquieuit.Syracufani poftquamadmoenia peruencre, vbifc dclufosagno-fcunt,ad Agathodem capiendum redeunt.Q^o non rcperto,non fans coftitutum habentes quod fibi capiendum confilium foj^ct,neq; periditari diutius pro co tutft rati,Syracufas reuerfi funt. Erat eo temporeSyracufanorum dux Aceftoridcs Corinthius. Is cumTyrannidem ambiret,multaqueproea obtinendatentaftet: Agathodes hoc cognito,fpemfui facinorisaccomodamindc fumens,daperin-ternuntioscum Syracufaniseonfpir^ionem pro libertatc patrixcontra cum or-dinauit.Sed non latuit Aceftoridem Agathodis confilium. Idcirco contra eu qua 3® vrbem ingreffurus crat, infidias ponit. Sed Agathodes tixc refeiens, adolcfcentc ætateamp; formafibi fimilem,armis fuis indutum,acfuoinuedumcquo,per locum inlidiarum tranfire iuffit: qui pro Agathode interfcdus eft: ipfe veto rufticu men-titus,per turbas nemini cogni*us,incolumisSyracufas perucnit.Vbi paulo poft cu bisoccupareimperiumtentaft'et,fecundo aduibus in exilium adus Murganti-nosadiit. Illi, cum infenfifiimi Sy racufanisdfent, Agathodem ducemcotraeos créant. Agathodes itaqs coada maxima militum manu, vrbem Leontinum ex in-opinato adoritur capitqj. deinde contra Syracufas profedus, vrbem obfidet. Syracufani,ncceflitacc premente, exules qui Sofiftratina: fadionis eranr,in vrbc rc-uocat:amp;:cüCarthaginenlïbus,eorumqiduGeAmilcare,pacem focietateqsincur, 40 atqjauxiliii implorant, Amilcar, depofito quod ad id vfqj tempus in Syraeufanos acrociflimegeflerat.odiohoftiliifubfidiaeisdecernit.Mira reru viciffitudo. Vno eodemqp tempore Syracufic vrbs ab bofte,ciuili amore defenditur,amp; a duc hofti-litetoppugnaturdtaqsSyraculani amp;nbsp;fociorumamp;Poenorum 'audiviribus,acerri-nieobfiltendo,ab incepta oppugnatione Agathodem dimouerunt. Quodille a-niraaduertens ad fraudem feconuertit. Amilcaremper internuntiosproraiftio-nibus nonfolum fibi conciliare,fed occulte etiam fein dus foeietateminducerè ftudet.quod vt cum honefto prxrextu impe tratet,en m obletrat vtpacem inter fe amp;Syracufanoscomponat:quippequodinuitum,amp;defpcrationc,nonimpictate dudum,contraSyracufasfe bellum gerereiiireiurandoa/Hrmaret. Amilcaf ,q«i jo toto animo ad occupandam Garthaginenfibus Si^liam inhiabat ,ratus quanto Agathodes Syracufanis viribus prxftabac, tanto Carthaginenfes maiOrera ad capelTendum Sicilia: imperium facultatem habere : fodetatem cum homine iungit. Pro qua Agathodes expofitisignibuscereis, dfquedigito con-taftis,inobfequiaCarthaginenfium iurat. Quibus inter fc dam firmatis , À-milcar ad concionem Syraeufanos voeat, cos claborata oratione ad pacem

cum

-ocr page 328-

3ÎO DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

cum Agathode hortatur : prxfertim cum principeViro domcftico, amp;potcntc» Cuius ipfi verbis perfuafi,pacc renouata Agathoclem Ixtis animis in vrbem fee*' piunt. Vrbemingreffus,cuhiSenatu amp;Îpopulo ad Cercris templum perduto more gen tis idis facris, fe nunqüam âmplius Reipub. infenfum fore,ncque cotw earn arma fumpturumiurat: ac deinceps crgaciues comem,mitem, benignura^ fe oftendebat j populi partes femper tuebatur. Qua morum immutatione iH®* di Syracufani,quia turn ingenio,lingua, amp;nbsp;militia erat infignis,turn quod AmÜ^' temadidauthorem habebantjeum vrbis Prattorem fimulamp;DucemnoninuIfo poft inftituerunt: ptaefertim cum co tempore in plures ciuium fadio nes vtbc di' ju uifa,pleriqueobTyrannidisfufpicionemin C341jumabiiflent. Agathodes itaqu® magiftratufufcepto,adTyrannidemoccupandam torus inhiabat, modumqj^c occafionemquærebat.Adquam«umvirosquofdamfibiaduerfanteshaberet,co^ primum de medio tollere hacartepergit.ContraHerbitàmciuitatembellus’'® | moturumfimulanteredicit. pofteaHerbitenfesquofdampatriacxtorres,quiin2* . groHerbitenfi exercitum habebant,amp;Morgantinosmultos,atquecx finidni'^ j vrbibus mercenarios milites ^elegit. Milites qüoque qui fecum ftrenue contre Catthaginenfes olimpugnauerant,amp;pluribusabeomuneribusdeuindiadtyW' hidem occupandam,delendamque Refflp.(quod perpetuo fubiici populo iniqu'’ eisvidebatur) iam fecum nuper coniurauerant,ad fe euocauit. Ciues prittereaijj, qui paupertateprefli,inuidia aduerfus diuites exardebantjfibifociosafciuit-AD Amilcaredemum quinque Pocnorum milia ad facinoris apparatum accepi^E®’ igituromnescumPifarcho amp;nbsp;Decle, quiconiuratorummultitudiniprxerant,in vrbem redudos, mane ad concionemad gymnafium (quod Timolcontis app®^ labatur)vocat,facunda oratione ec^ contra procercs fuæ mentis turbatores,®® prætextu irritauit,quod populi (cuius ipfe ftudiofiflimus erat) illi fortune inui^®' I rent,ac libcrtati,quam eoufquefortitcr ipfe tutatusfucrac,amp;deincepspropten t inuidorumdiuitumcalumnias,quibus pre^cbatur,dcfcrerc cogeretur.Vix(®' luto concilio indomitamilitum populiquc turba non diutius cundandunijfc'^j’’ fuiDucishoftesirruendumconclamans, datofigno,concitatoque impetu‘^*®',j ditionem Vertitur. Vrbis Senatum primo, moxprimoresac potentioresexagi'’ tant,ca:dunt,irruptifqueeorum çdibuspratdamexportant. Ira vrbs repenteW-multu,cæde,populationercplctut, Cuiusfacinoris ignaricomplûtes,perinotdi’ natumrumoremedomibusexciti,vtvrbilabentifticcurrerent,advicosforunilt;li feftinabant.quos imparatos feditiofi milites adorti, nullo obuiantium, acneafi' nium quidem habito difcrimine, genus nullum omittentesimmanitatis amp;ini®' riarum,trucidaba.'nt.Neque enimuero in tanta vrbisclade,maxima homino® nece patrata omnique ciuitatis loco cadaueribus repleto,quifqua eratquia® tam dirum amp;nbsp;calamitofum fpedaculum vel miferatioi^e commoueretur,vcl contra iret. Portis vrbisclaufis,qui per cas profugium forasquïcrebant,captivclin-^j tcrficiebantur,vel diripiebantur. Plurimi e mœnibus fefe extra praecipites dabant, atque od vicinas vrbes fugicndo ftragem euaferunt ; quorum plerique cum Sofr ftrato apud Agrigentinos benigne funt recepti. Initio deinde nodis vxores,Virgines, amp;nbsp;cæteræmulieresjomnisignominiae atque impudicitias dedecore violate funt.Duobus diebus vrbe hoe pado mifete dilaniata, tertia demum luce eos qui tantxcladi fuperfuerant, Agathodes captosantefcadducifecit.EtDinocratcin quidempropterveteris beneuolentiænexum liberum dimifit:cæteros veto vel percmit,velextorrespatria fecit.Cæforumnumerus fupra decern, fugieutium vcroadfex miliafuit. Return omnium ac pecuniarumvis immenfa abäudaeft. lisimmanitetgcftis Agathyles milites,eofque omnes quifadionifuaeadhaire-rant,adconcionem vocauit.quoshumaniffima oratione a tantx fxuitixadnii-) ratione abduxit:quippe quod non alia via peruicacibus amp;nbsp;Reipub. libertatis per-turbatoribus, quam permifta caede obftari potuiftet. Democratia (hoceft rcgimi' nepopulari) amp;non oligarchia, (ideftpaucorummagiftratu, qui facile ad tyran-nidempropenfus eft)deinceps vrbem modcrandam fibi videri edixit. Etproli-bertate Reipub.femee tam arduum opusnon ftncgrauiffimoamp; rerumamp;faluns

-ocr page 329-

DEGADIS LIBER Hit

S«

penculoaggreflum : quoamp;ipfeomni folicitudine folutus priuatam cum carteds ^Kamagcrec. Hisdiuiischlamydemfencam,qua erat indutusJaceratamhiH Jpiproieckjacfemagiftratuabdicauitjhortatusplebemvccuminagmine aepræ* joprotuendaRep. eumfocium periculiaccepiflent, tantum adniterentur neex u^parte tanta: curx deeflent,viderentque quomodo poftmodum optime guber-^ataRefp,benemerïtos profequeretur. Sed hare omnis excompofitoconfióla “niulatio fuit.Iam enim pro corn petto habebat, multitudinem,qua: tot ca:des eo ^uthoreedidcratjiion aliü nifi Agathoclem in Regem appetere.Proinde cum fine j^ Qicendifeciflet,tota confeftim concio eum precibus vrget,orïtq5 ne vrbem laba-fem deierat,fedimperiumipfe,qi^iciuis, quidux ftrenuus gt;nbsp;amp;nbsp;qui vrbis pater “ïdenus fuerar, pan animo fufciperet,Qui cum ad hare nihil refpóderet, fed me-‘’’tantcnifetaciturnitatefingerct:mulcitudorep«nteelatisclamoribusRcgcincU ^ondamat, falutat, adorat. At ille cum fe iterum Imperio ineptum, Remp. libera ^QfCjamp;nonvniduntaxat illiusadminiftrationem conuenirerefponderet:popu-‘ösco magis,vehemctiusq5 repetitis fiifFragiis, ei velut inui to regnum dctulir. De-^nmillemultitudinisvoto fuccumbereealege vi^s eft,fitantum fibi foli imperium decernatur.vereri enim cum collegis imperare acWidit,neilliserrantibus «bierror imputaretur. Cui annuente populo , Agathocles folus Rex efficitur. ^^ inirioquidemprincipacusnontamarm.isquamcomitatiftuduir;pauperes beni-gmtateprofecutusgt;muneribus pluribus affecit : in peruicaccs durus animaducr-lor.Atquanqua3uthoritateRegiavtcretur,diadematarnenfufeipere noluir^ vel bteliitcsregio more,vt exteriTyranni,ad fui euftodiam haberc:fed facilis ad cum ''nicuiq5accenusaditusq;.V afa prxterea fidilia, nomine fuo in anfis Grace ficim-prefla,ÂGATHocLis,(cuiurmodiapudElo»umannofalutis.iy5^pmenfcIulio,v-ïiuvidimus;quippeqnodipfefiguluS)amp;figulopatre genitus eflet^ inter aureapo-ïiebat,n5 alias maiorum imagines,vel rnumphos autconfiihuus ofienrans; quod gloriofiusexiftimaret,regnum pröpriavirtutequam hereditaire adipifci. Firma-tocumciuibus Iargicionum,beneuolentie,acmodeftixnexibusdominatu,quO dlud ampliarct,ad armafe conuercit.Erat in portu magno ingens claffis, quam Sy-I®racufanianteafibiparauerat.Quaau(3?ajConfcriptoqjadT)ellum militeinftrudagt; finitimas vrbesrepentinoamp;inopinatoinfultu aggreditur amp;nbsp;capit,fociafquectii Carthaginenfium ciuitatespermittente Amilcare incurfionibus,direptionibusj omnibufque iniuriis vexat. itart,quod iam antca priuatusinceperat,Rexquo-que fine fide fuerit. Poftea contra Meflanametiammouet: cuius areem parue) laboreoccupat.Pro cuius redemptione cum a ciuibusexpauto argenti plurarc-cepiflctt3lent3jeam tarnen ille reddercnoluit:quinamp;:rcliquam vrbem per pane muridifieâaminuadcretentât, coque equeftri amp;pedeftri militemiflb,ipfecunl daflenoélu portum ingreditur.Sed Meflanenfes perfidia hominis fimul,amp; cona-tusprçfpntientes,reparatoquâcclerrimemuro,adcuftodiâvrfaismilitib.neçcfià-4° fiisdiftributis,fortiterpropLignantes,abinceptohoftéfoederepuIerunt. Mclfa-nenfifmftratus expeditione contra Mylas nauigat:oppidum obfidct,acdcmü irt ^editionemaccipit.QuoprrefidiismunitoSyracufasrcdiit. Æftatefequentirur-fuscontraMeflana,fedamp;: turnfruftra bellum mouet. Syraciifanorumnanq; exu-!es,quorij ingens manus erat ibi, amp;nbsp;pro defcOfione vrbis, amp;nbsp;in Tyranni odiu acer-rimeilliobftitcrunt. IntercaCarthaginenfium in Siciliaciuitates,quxab Aga^ thoclerupto fordere direptæfueranr,apud Senatum Carthaginenfem Agathodis iniuriasamp;Atnilcarisperfidiamproponentes,illumvtTyrannumamp;Siciliævafta-torem,huncvero non modo vt Syrâcufarum,fed fociorumetiamproditoré ac-eufant j amp;ni ftrenuefuccurrant, breuifoedü Agathocl^ incendiu Amilcaris euk paconflatü,amp;:totamSiciliafofimulcumipfaAfricacorrepturumnuntiant* His 1° qucrelisGarthaginenfesirapercici,legatos ad Agathoclem mittunt:quieumdc foederis, quod çü Amilcare inierat, violatione arguant.Illi Sicilia appullRplüri bus vitro citroq; collatis, atq^ab Agathode arecMeflanenfibusreftitutajLibyam repetiere: Amilcare vero fecreto in vrnam coniedis fuffragiis, quoufq5 Canhagine rcdiret,capitedananti Sed ipfe fpontanea morte prarreptus Carthaginenfiu iudi-cio

-ocr page 330-

ju DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY cioiiberatus eft. Agathoclcs poft hæc Abacenam Sicilia: vrbem fociam prO' fedus,fupra quadragintainuifosfibi ciiiesibi interfecit. IntcreaSofiftratusS^ exteri Syracufanorum exules, qui Agrigentum feceirerant, Agrigentinos ad f^' primendam Agathoclistyrannidem priufquam in immenfum audatotamSid' ham inuadcret, magnopere hortatifunt, vc contra eum quam primum exercitus paretur:idqueimpetrarunt. Ad quod belIumGeloiamp;:Meflanenfes foeiieonut' nere.Ducemdeindetantiexercitus,cum metuTyrannidis fuoseines habereo' fufpeiftöSi, maximum CleomenisRcgisfilium,quip3rataminLacedxmoni3cbi' fern habebat, dele§ere. Is amp;nbsp;Spartanorum inuidia, amp;nbsp;return nouarum cupidit3t^ dU(ftus,libenterPrxfeduraminiit.Lacedxmgne itaquepaucis nauibus foluenji Adriam Italix vrbem ad Apolloniorum regioncm primum tenuit:quam tune«' poris a GlaucioIlIyriorumRcgaobfeflam,pace inter ApoIloniatasamp;Rcgemco' pofita,liberauit. SubindeTarentum nauigans,Tarcntinos cum parata,quam h^' bebant,,clafle,ad Agathoclis expugnationem focios adfetipfit: cum qUibus Agf*' gentum tandem applicuit.Eiusaduentu Agrigentinimagnaprimumaffedilu''^ lxtitia:fedpofteahöminis vc^ordiam luxumque,acrei militarisimpcritiam)^ quoddoloSofiftratum^um redarguentem ad necem depopofcerit,Syracufai’'gt; Agrigentini fimul Sc Tarentini experti : fpretum militix Prxfedura priuarunrj^' pidibufque etiam imperierunt. Cxterum ipfe eorum impetu elufo, nodu eïtsj^'^ j! ignorantibus, Agrigento fua clalTe foluens, Laecdxmona reuerfus eft. Tarent» cognito eius receflu,Tarentum èl ipfiredierunr. Pofthxc inter Agathock®’ amp;nbsp;Agrigentinos,Geloos,cxterofque Siculos,fuadcnte Amilcarc pax iiskg’l’^ initaeft: VtexGrxcisSicilixciuitatibusHeraclea,Sclinis,amp;HimeraCarth3gk'^' fium,ficut antea,ditionis elTent: cxi^rx vero vrbes ex fcipfis rcgerenturidummO' do Syracufanos regiminis cenforcs moderatorclque habcrent. Pace dtf”^'^ Agathoclcs audiens a Carthaginenfibus Amilcarem ob fœdus cum co a feiww® damnatum, exercituni coegit,pedcftres ad decern milia,cqucftrcsvef0sdtfii* circitermilia;magnam quoquearmorum* cfagittarum vimcomparauit* k^^’ ca Sofiftratus amp;; exteri Syracufanorum exules,qui erant Agrigcnti, ob paeeW’’“' J’l perfaftam, Agrigento Meflanam,quxfola Agathocliaduerfabatur,migrantOï? | refcito AgathoclesPafiphilum virum militia infignem cumclaflc inftrudada'’’ contra Meflanam mittit.Pafiphilus incxpcuIatusMeflanam appellerts,ytbis^?'’? populatur,acmagnam indehominum rerumqueprxdamabftulit.Deliinr^*^” fanenfesad fœdus cum Agathoclccomponendum hortatus, efrecitvtexpulllt;s''^J beSyracufanorumexuIibus, pacem cum Agathoclcfecerint:euraqucmagno‘'ï honore in vrbe fufeeperint. Agathoclcs Meflanam ingreflus humaniflimepf''’”' i eines eft amplexus:poftniodum vt eorum exules gt;nbsp;qui fub eins militia merueri’^ invrbem reciperent, hortatus eft. Deinde Meflanenfes omnes amp;nbsp;Tauromenii^' nos,quiTyranidi eins impédimentumallaturi videbantur,interfecir.Scdamp;p‘^‘’ )' quomagis fibieumaftringerenr,pcregrinosomnes,quos ante ciuitate doDau** ranr,amp;eiaduerfabantur, eorum vrbeexpellunt. InterenCarthaginenfesnu*’’^' rofamclafleminSiciliam contra Agarhoclemmittunt. Cuiusfamavbiadcup*^'^' uenic,continuo ciuitates omnes qua: Libycis parcbant, inopinato bello adoft»^ pluresvi,plerafqueindeditionemobtinuit. nbsp;nbsp;Inter hæc Dinocrates Syraeufao® rum exulumfquorum ingens erat mtiltitudo)dux,CarthagincnIîum aduentu,lt;I''* iam Agrigentum appulerant,fretus,Nymphodorumcumpartc militum contf^ Centuripinos,qui nuper ad Agathoclemdefecerant, emifit,facilemeius occupé dæfpem inciuibus libertatis ftudiofis,aquibus iam fidemacceperat,rcporgt;‘^’’^' IlleitaqueCentoripen n^u aggreflus, omnes in oppugnando oppidovires^ J pendit: cui ad id coniuratorum ciuium auxiliaplurimum animiaddiderant-a^.

dum fatis nimis adnititur,ab excubiatum militibus fimul amp;nbsp;foeiis interpraflia» interficitur. Agathoclcs hiscognitis confeftim Centoripeh propeta^ibiq;^'^^ thores confpirationis gladio perimit. Sub hæc Cärthaginenfium cla/fis Agf gento Syracufas venir :amp;portum magnum ingrefia, a Syracufanis, qui omni‘’P^ re muniti crant,bcllo laceflita,fcede inde abire compellitur. In porrus cgrdTtiO« uemAth«^

-ocr page 331-

' DECADIS LIBER 'ÎIÎL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tj uem Athenienfium vnam capiunt,amp;:nautarnmnianus in frufta feCant. Indedi-wulfi cum Meffanam vela tenderent, non longe a Catana plurium nauiumj fubortarepcntetcmpeftatefcopulisillifarnn5,naufraginm patiunturtquæomnes a militibus Agathoclis capiuncur. Sub id fere tempus Dinocrates Centoripe fru-fttatiis,cum tribuspeditum,amp; duobus equitum milibus contraGaleriam vi bem Wouit.cainqucaüquandiuobieflam,perdeditioncm, pullis an te Agathoclis mili-tibus,c|uiibiprxfidiocrant,accepit. Quo audito Agathocles Pafiphilum amp;nbsp;De* mophilum cum exerci tu quinque milium militum ad earn recipiendam expedi-uit.Dinocratesamp;Philonides extra vrbem in aperto campo caArametati, fuosin ’® duasaciesdiuifere.Vbiabhoftibusynuanfortiterfefealiquantifper,acfereæquo Martedefenderunt. At tandem Philonide altero exulum ducecarfo, onmcscius milites fugam arripuerunt.Q^o vifo Dinocratesf cum óc numero amp;nbsp;viribus infe-riorremanfiiTetjamp;ipfe fugiensabinfequentibushoftibusmagnamfuorumcædc . paffus eft.Illi veroJugatis cadisque hoftibus,Galeriam nullo labore recipiuntjat-^ue coniurationis principes trucidant. Poft hac Agathocles priori vidtoriae-]atiis,Carchaginenfes,quiEcnomumin agro Gelq^occupauerant,totonifu ag-greffus, turpiter inde fugauit:atque itamaximarcrum(Jmniumprxdaonuftus Syracufas rediit, fpoliisque Deorumtempla ornauit. His rebusgeftis iam A-gathoeJes amp;nbsp;militum numero, amp;nbsp;authoritate imperioqs maximecoaluerat.cu-ius æmulationc Carthaginenfes validam multarum triremium clallem rurfus nioliuntur. quam ex primoribus vrbis ad tluo, ex Libycis ad decern milia , ex ftipendiarns Tyrrhenis ad mille, amp;nbsp;Balearibus funditoribus ad totideminftru-unt: curnbus praeterea bellicis, fagittis, telis, pecunia ad bellum neceflaria,ac commeatu omni ad dimicandum opportuao roborarunt : eique Amilcarcm alterum, Gifconis vtpote filium , militia peritum ducem præâciunt. Is tanto cumapparatu vixeconfpedu vrbis claflcm fubmouerat:cum repente vis tem-peftatis exorta triremes plures,ac nauigia commeatu onerata diüecit : reliquas veronauesad Siculum littus impulit.quo naufragio plurimis Carthaginenfi-umamp;genere amp;nbsp;militiaclaris,mifereobrutis,vrbs ipfa rumorem perlatum male gnoac publicoluétu,nigrisquefaccisfuomoreindutaexcepit.PorroAmilcarfe-datomanadGeloorumlittusappulit.VbicolIedosmilites, refeftosque incon-cionemaccitos,ad pra:liumcum bofte totis viribus conferendum bortatus eft; Agathoclescognitohoftiuma(iuentu,oppidanon pauca Phœnicûpræfidio rau-nif.Geloostamenpræcipue: ad quorum regionem ab Amilcare milites expofi-tosaudiuerat.DcindecIaflem,quam paratambabebat,in magnum Syracufarunl portumdeduxit,quo Carthaginenfes peruenturosformidabat:ipfe vero cö exer* cituterreftreiteringreflus, in agro Geloo caftrametatus eft.nam in vrbem fatis pcrfemunitatningrcdifuperuacaneqmcenfuic. Verum cum paulopôftGelæin-colas adfeditionem deditionemquefatis propenfoscognouifler,cum non con-40 temnenda militum manu vrbem ingreflus,quatuor ciuium milia interfecit: pe-^ cuniasque omnes,aurum amp;argentum,quod totavrbe baberi potuit,fub capitis mulftafibicradi iuffit.Quofalt;fto,vrbem prxfidiofirmauit, exercitumque extra mœnianon longe ab hoftiumcaftriseduxit,ibiq5amp;ipfeftationes fixit. Carthagi-nenfesintereaEenomumnonmagnofpatioab vrbe diftans occupant. Agathocles eregionepropugnaculum fatis natura munitum amp;ipfehabebac, Phalarium appcllatum.In medio vtriufqjpropugnaculifluuius interfluebat, quiexercitibus veluti terminus quidam ac facer limes videbatur:co magis quod fama per id remplis incolas per manusdult;ftatenebat,oraculo olim maximam bominum ftrageni ibifuturam prædiôtam. Quod cum nee barbaros neq^ræcoslateret,ctfi acquis 1® viribus iam inuicem propeexercitus inafpedu fe concernèrent, a traieedu tarnen fluuii fimul amp;nbsp;prælio diu abftinuerût.Tandem cum Libyci milites Agatho-clisexercitûincurfionibusprouocaflent, Agathoelé infeincitarunt.qui fuos ad pratlium primum hortatus,atq5 iuxtafluuium paratis infidiis,in hoftes irruit,fupe-ratifqiie hoftibus maximam prædam curruum bellicorum afportauir. ladurac dojore inflammati Carthaginenfes,Graccos,qui prxdam abduxerantjeum ma--

Dd

-ocr page 332-

314 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS gna Icgionis parte improuidi infequuntur,flüuioque traiedo in infidias incitJu”^ mulnsqne amiffis turpiter in fiigam retrouertuntur:quos perfeciiti Græci oninf5 hoftilicertrucidarunt» Agathocles hacvidoriaelatus,nevidoria abuti vid«' recur, pugnandi opportunitate baud ncgleôla,ortînem fimul cXcrcitum contra de* bilicatos hoftes mouet.Quorum recenti magna cædc patrata,3ngulû Eenomi oc cupat.Barbari reinopinataperciilfi,cumrerrofugere neqiiirent, inaggredien^^® amp;nbsp;ipfi conglobati,impetufalt;3:o,Gra:cos propcllunt,atqi Eenomu iam pene capo* récupérant. Vbicofertismanibus,initio belli magnisanimisvtrinqjjmultoqj^^n' guine prasliatum ^ft.Casterum cum Grxei ex priori impctu audetioresfadi,® gis magisqjEcnomo appropinquarent,pcdeiÿ;ntimq5progredercntur,inprôpi gnaculi parte proreperunt. Amilcar funditores mille eis opponit.quilapidöariii ciofoproieóiu tanta AgathocIis«nilitibuscIademmetum(j,iniecerc,vtilIiEc*’° mudefererecoadi, amp;nbsp;infequente etiamlt;^scumfunditoribusLibycatnanuC ftra deferere,amp;:ingentireceptafl:ragc,(itavtlocus qui inter vtrunq; interiaceba propugnaculû,Græcorum cadaueribus repletus efletjad Gela vfque fluuiu® (lt;3“ milleamp;:quingctispallibusal^ialariopropugnaculodiftabat)fugam capeflere® liquicompcllerentur.Vbi cos priori nihilomiciusopprcflïtmalum.EratnanqP canicula æftas,amp;:meridiei hora,cum fuga amp;nbsp;temporis calorefiticontradaia^f® tibusiimiles,abiedisarmis,inamncmGeIamadbibendumproIapfi,vitaHb®a

veriufqi propugnaculi modo interuallum ex carde, fed amp;nbsp;tota iam fl uüii ripa^’^’^' corumcadaueribus compléta cerneretur. Fuit autem exforum numerus, ^* thaginenfium quidem milJc,Grarcorum vero ad feptem milia. Agathocles 3C ceptamiferabilicladCjamp;afflidispUneqjperditis rebus, militum reliquiisde^^j' dis,amp;incenfo Phalario propugnaculo,in Gelam vrbem fc recepir. Faröadeinde abeofubdülefimulata,difperfaq;adhöftes,relidaGeIaipfumSyraCufas cla®pc tiiffei Libyci equites Gelam vcnere,vt amicitix fpccie recepti vrbé occuparep®' fent.Sed dum mœnibusappropinquanr,a Gelois fagittisimpctiti,in foedamvet“ funtfugam. Amilcar vbifruftrafc circaGelam moram trahereanimaduer®’ eadimiHaSicilianciuitafes circumpetiit, eafqüeaftütahbcralitate,vultubland^’’ grauicateaccommodaca,humanilïïmisquc verbis in confeederationem aUcxit.® quamCamarin2Ei,Lcontini,Catanêfes,TaUrömenitaj, Meflenii, AbaexninfP^'*' resque alixvrbesquibus AgathocIcs eratinuifuf,confcftim venere. Agathe' , des, vbi resfuas labi confpicic, rdido inGelapra:lïdio,prouide Syraeufaspe®'’ ibique muros reficit,ad minorem portum turres maximas cxlapidibus exond$ 1 conftfuit:deniquemilitibusjinllrumentisquebellicis, ac re frumentariaton® vrbem communit.Qjm paulo poft Amilcar totciuitatumfeederejamp;viribusÄ'^' nimoaudus,duram magni cxercitusobfidionem p^rduxit. Verum Agathode® vbi ad Continua pr3elia,longamque obfidionem imparem fc vidct,ingcntisalie' qüi animi j acferuidiaudacisqueingeniivir,in Africam bellum transferre een' ftituk*y t hoftibus domeftico bello preflis,citra conflidum Sicilia eripcretur. Mi' rum profedojed opportunum facinus:vt quibusin folo fuo viribus eratinftriori corum vrbi Romani Imperiiæmular,vidus bellum inferret. Animosillifaciebanti hinc fuarum rerum defperatio , inde Carthaginenfium ignauia,reiquemilitS' risimperitia, pacis amp;: dcliciarumamor, Libycorum contra eos odiumjamp;i®' munitademum Pœnorum oppida.Huius,vt in coconfilii ingeniofumcommen' turn, virilisqueaudacia,ita non minus admirabilefuit filentium.Namnulli ci®' urn , militum, domefticorum demum ncmini,facinus animo deftinatumcre' didit,quoufquein Libyen applicuit. Canerum antequam Syracufisdifcedc' ret,ciues fuos omnesacïconcionem vocatos,oblïdionem ad breuetempusfor-i* titer vt ferant, hortatur. turn inuenifte fe vidorix viam profcifus, tumfieo' rurncuiquam premencisfortuna:conditiodifpliceret,libcreabeundi poteftate® prxconio pollicitus eft. Sexcenti fupra mille reperd (tint, qui vrbe relida,ad S' lia Sicilia: oppida eo permiflu tranfmigrarunt. Cæteros omnes commeatui^ inftrumencis ad oblidionem perferendam neceïTariis inftrudos, Antandro germâiio

-ocr page 333-

DECADIS LIBER Illta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jty

germane fratri viro militia præclaro,vna cumvrbisamp; belli (fe abfente) Præfc-äura,commendauit. Ancedifeeffum quoqueplcrofque vrbis proceresCartha-ginenfium ftudiofos,coniurationisreos,amp; fortunis amp;nbsp;vita fpoliauit/cazterosve-' rociues,quibusfeinuifumeireprocomperto habebat,ne Vrbem feabfentepro-dcreaudercnt,fadionis cognationisque diuifione fada,alios in vrbis tutelam re-liquitjaliosfecuminLibyamconuexit, vt (editio etiam defiderata mucuoperi» culimetu cohiberetur.Subindecumingenti pecunia: fumma ad viaticum tan-tumquebellumindigerctjpupillorumbonaacuratoribuscx^it.-quxiureiuran-* do pubertatistempore omniareftiruturum fepromiferat. Amercatoribus quo-que kibfœn orc quantum porerat ^uri argen tique corrafir.Templapræterea o-niniafimulamp; principes matronasauro,armillis,mundoque muliebricxuit,du-plumcum vidor reuertcretur,fingulisredditurfts.Magno igiturtalentorum nu-nero ea arte congefto,milites quot potuit,confcripfit,vt feruos etiam ad bellum aptos libertate donatos in numerum phalangis retulerit.pcdeftres equeftresque milites arma,cquorum cphippia ac frena tantum,equos ex bofte recepturus, fe-cumdeferrciulbt. Quibus riteparatis,feptimo^uilmperii anno, Athenisim-perante Hicromncmone,Roma: vero C.lulio, amp;nbsp;Qu. Æmilio ColTAgathoclcs duobus adultis filiis Arebagatho amp;nbsp;Heraclide comitibus,ac magna militum ma-nu fecum afTumptajClaiTem feptuaginta nauium,quam in portu babebat,afcendit, ignarisadhucomnibus quonam curfu itcrintenderct.Quocirca varia inter Sy-racufanos militcsque,quo veberetur,cratdifccptatio.-cum vulgus inltaliam,ple-liqueadciuitatesS'icibxquxad Carthagmenfes defecerant,expugnandas,eum ptoficifciopinarentur.omnestarnen temerariameins vecordiam incuiabant. E-rat eo tempore ad fauces porrus magni Cartbaginenfium clalbs, vrbem amp;nbsp;portu obfidcns:quæ per aliquot dies Agathoclis egreflum remorata eft.Demum cum nauesqiixdamfrumentoonuftx Syracufis expedarcntur,Cartbaginenfescau-ti,vtc3spriusquamcommcatumin vr^emdeferrêr,intercipcrent,cum toraclaf-fecontrafoluerunt,Quibus eportudiuulfis, Agathocles concitato curfu liberè ^^ cgreffus,inLibyam vela dirigit.claffis Punica iam in con^edum onerariaru pro-uefta,easparatistormcntisvexarc inftitucrat. Atvbi Agathoclis vela Cartbagi-nenfesinaltoconfpexere: ratiquod ad fuppetias onerariis ferendasfeftinaret.il-Iisdimiffis,retroflexis roftris,in Agathoclem vertuntur.Quem cum fuo curfu a-» lio tendere vident, incredibilf celeritate velüti fugienteminfequuntur.Interea frumentarix naues periculo ereptx Syracufas ingreflx magno omnium plaufu funt exceptx.Hoftes vero Agathoclem remigioinfecuti, iam adclaflcmâppro-pinquaucrant,ipfamque pro bris amp;:maledidis lacerabant.Sednoxfuperuenicns, amp;ipfosagrauioriincepto,Agathoclemq} a captura libcrauit.Subtencbris nanqj nauigans ex hoftium oculi%euafi t. Seq uenti vero die dum reda in Libyam pcr-^0 S'bSoleclipfim paffusadeocœlum tenebrisinuoluit,vtnodis amp;nbsp;diei nulla pro-peeffetdifcretio.quodmilitum animos vehementer extetruit. fed Agathocles vteosadlpcm quamadmetum redderct procliuiorcs,fuisarguta inrerpretatio-ne ad hoftium cxcidium(ficutianteaTimolcon)portcniumpertraxit.Cumenim naturalis fyderutn defedus prxfentium rcrum mutationem portendere con-fueuerit,Carthaginenfium autem res florercnt,fuæ vero id temporis iaccrent, v-trarumqueviciffitudinem affore pereclipfimdixitfignificari. Hacoftenticx-pofitione fuorum omnium mentibus excitatis,cum fexdieslcni ventonauigaf-fent, fiib autoram diei feptimi Cartbaginenfium clalbs eminus cos infequens apparuit. Qua Agathocles confpeda, ad prxlium fe parat. Carthaginenfes ita-j^ que in poftremas Agathoclis naues irruunt.Grxci v^ro contra eós verfi,fagit* tisfedefendunt. Barbari deinde culeitris amp;nbsp;tabulisluaspuppes,quo fagitris ob* fifterent , fulcientes , ad arcus amp;nbsp;fondas, in quibus eorum familiare cratftu-dium, contra Grxcos confugere. Maximis igitur conatibus, acrique cont'en-lione prxlium committitur. At Grxcorum clalb,quxamp;numero amp;nbsp;viribus fu-periorerat, plurimis Barbarorum cæfis, belli fortuna fault; arque ira hofti-hus retrofugatis, Agatbocles féliciter tandem Libyx littus atrigit,locoque La*

' * nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dd A

-ocr page 334-

316 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS tomiafvbilapiduraerat excifio ) appellato milites expofuit:vbiamp;nauesinfccef-fum vallomunitumfubduxit.Ibiturnconfiliifuidetegenditempusefferatus,ad conciliummilitibusvocatis, in quo difcrimine res Syracufanaeeflentjinmemo-riarn reuocauit.Pro quibus feruandis vnicum fuifleremedium,vtinhoftcsforis armavcrterent,quaeabiifdem ipfisdomiinfeftapaticbantur.fuasfolumdomivires ipfis fulFragari,foris vero etiam auxiliahoftium accedere.Nam Carthaginen-fes diutumicaccImperii,focios etiam fuos habere xmulos:qui cumexternas copias aukiliaque confpexerint,confeftim contra Pœnos luas vires cum GrzeisCon-iungent.Afriex pi^eterea oppida nccmuriscinóla,nccinmontibus,locisnatura munitisjedinplaniticfitafacilem vidoriamflpilicerircum velmctuexcidiicon-tra Cartbaginenfes cum Grxcis focia arma fument, vel properam deditionem 6-ccrecompellentur.atqueitafbtwvt ipfeiara viribusPcenisimpafr,breui hincin-dcextota Africaaccedentibusconfœderatis,fuperior fiat, prxfertimin repenti-no inopinatoquc,amp;nunquam alias tentatobello:ad quódPoenosconcuffioamp;trc-pidatio etiam inutiles fint redditurre.tandemqueautomninocefTurosvidoribus, autreuocatoe Sicilia fuorurn ^xercitu,domiprefrosSyracufarumobfidionetnrc-litturoSiQuibus multaoriiaidgenus,quxadpermouendos militum anifflosiro-primis valere folent,adiunxit. Hisdiólisaccenfiscorroboratisquefuoruniani-misjprimum milites perfpedae fideiadfuicorporiscufi:odiamcircumpofuit-'®ox veile purpurea indutus,ac Regiodiademate redimitus,Cereri amp;nbsp;Proferpin2, quasolim Sicilia tutehres Deasfibi fecerat,morcgentiscum omni exetcitula-crapcregit.Dcindefacespiceasaccendi,easquc fibi amp;;fingulis nauarchisdefer* ripraïcepitiatquead viótoriam, amp;nbsp;patriae fcelicemreditum, inuocatis Cerere^i Proferpina,fine longiori deliberati(ène in figniferam triremem, qua ipfe veheba* tur,igneminiecit,eamquecombuffit.quo fuo cxemplo,vt idem caeteriomnes nauarchifacerent,imperauit:vt fcirentnullam in fuga,fed in folavidoriafalntis Ipcmforc confticutam.Quo dido i moxi^einiedo triremes omnes funtcom* buftx. Atque ita demum curatis corporibus exercitum in acies diuidit : ac contrî vrbem quandam qua:magna ciuitas appellabatur,opibusamp; pecore ditilfim^n’» plurimifque pagis ornatamjinftar rapidi fluminis irrcuocabiliimpetu fertur.Mi-' litesverovrbisopulentia confpeda, perpraeda: cupidinem metu propulfato,2“ mœniaproperant,vrbem acrioppugnatione, ne momento quidem interniiHi’» oppugnant.oppidani initio belli, tametfi rudes a«l militiam,vtpoteranc,incu5f® defendebanc.At Agathoclesmachinis admotis acrius mœnia quatit,amp;:perinU' ripartemquamdifieccrat,militibus immiflïs,non fine magnahoftiumcadevr* bemvicapit.quam,vtmilicibusfortitudinemadderet,diripiendam exercituico' ceflk. Prima hac vidoria Syracufani animo elati,vrbem aham non longei^* de diftantem pctunt,eamque etiam paruo negotiocapiunt.Eas vrbes,quotef' rorcmcæccrisincuterct, Agathocles demoliri iuflit.Quibus proftratis,fiib dio cum fuoexercitu caftrametatus,ordinesvigilicuftodiatuebatur. IntereaCat-thaginenfium claflis ab Agathocle ante fuperata, ad Latomias appulit-Vbi cum fragmenta Syraeufanæ claffis vidèrent, rati Grecos perfequentiurome* tu id fecifTe, non mediocritergauifilunt.Sed cum duasciuitates ab eis captas as dirutas, amp;nbsp;Agathoclem vidorem per Libyamnullo obfiftente cum exerciW graffari c diuerfo perfenfere, gaudium cum metu commutarunt.Iamquefani^ Agathoclis aduentus, duarumque vrbium excifarum, Carthaginem venin Qua confternati, Amilcarem in Sicilia cumexercitu cecidifTe, S^AgachocIeif parta ibi vidoriavidorem in Africam traiecifte exiftimarunt. Quocirca Cartba* ginenfes,aduocataciuiuinconcione,quid fado opuseflet, cum hoftisnon lof', ge a mœnibusa/belTet, vrbfque milite fimul amp;nbsp;bellicisinftrumentis deftituers' tur,confilium capiunt.Plenfque legatos pro pace ad Agathoclem requis conditi' onibusferiendamittendos:aliisnullopadofuccumbendum, fed in quoftature^ elTenr Syraeufanorum,primo perfcrutandum, ac turn demum deliberandum el fe,vifumeft, nbsp;nbsp;Dum hoc modo in vrbetrepidarctur, nuntius a duce Catthag'*

10

iO

nenfis claflis eSyracufismiflrusalfuit,fœlicem return in Siciliageftarum progte*'

-ocr page 335-

DEC A DIS LIBER 1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;317

fumnuntiat:,amp; Agathoclis aftutiam refert.Q^ibuscognitis, imagna Carthaginc-uuminAmilcaremexarfitindignatioteumque acculant,quodhoftem viâ:um in Libyamcumcopiistraiicerepermiferit.moxHannoneraamp;BomilcareiTi,antiqua militaris periciægloriaclaros,eacaufaduces colligendoexercituideligunt, quod cum priuato inter fe odio flagrarenr,in prodenda Agathocli Carthagine coniura-renonpoffent.Hi itaque duces peditum quadragintamilia,équités rhillegt; curru-umbellicorum duo milia comparant.cum quibus contra Agathoclem mouen-tes,non longe ab eiusexercitu qucndammontisverticemocuipant: ibique ex-jQ CfcituinacicsdiuifojHannoni cornu dextrum,Bomilcarifiniftrum eft affignatü. Cumque Caftrorum locus elTet angiiiftus,currus amp;nbsp;équités ante acicm veluti iam-umpugnaturi pofuerunt. Agatlîocleshoftesadprælium paratos Videhs,Copias fuasamp;ipfe in aciesdiuidit.Dextrumcornuj6lt;: peditum duo milia, Arcbaga-tliodedicifiniftrumSyracufanis, qtiifupratria milia erant. fubindeftipendiarios Græcos ad tria miIia,Sannites,Tyrrhenos,amp; Celtas ad tria quoque milia j fuis et -lamDucibusamp; Præfedtisdiftribuk.Ipfe vero cum millecataphraâ:is in medio a-larumCarthaginenfibusfe obiecit.^agittariosprtÿereaamp;r: fundicores, quicirci-termilleerant,incornuaquoquediuifit.tyrones veto, ccî^que qui exercitum fe-quebantur,virgis in ftruit,quæ pro armis emihus ab hoftibus cÔipicerentur.Qux ^Q tarnenomniaSyracufanos,confpeôIaCarthaginenfiummultitudinej quibusipfî numéro fanserant impares,a timoré prohibere non potuerunt. Ideoquefuorum nutationi Agathocles vt occurreret, prudens noâuas plures,quæ Græcis pto Vi-donæportentofeo quod Mineruæfacræfunt)pra:fagioquehabentut,clam infu-umexercitum veluti cœlitus delapfas volantesimmifit.Quatum afpeâu Syracu-fanimiruminmodum,amp;gaudio alïedi,amp;alsicdo meru animis ereâi,tanquam vidohaminmanucertam habcntes,repentein hoftesimpetumfaciunr.Cartha-ginenfeslaceffiticurrusbellicoscontra Grçcos primum emittunt.Quibüs Agathoclis fagittariioppofiti,{agittarum continua iaculationeadeocos impetierunt, vtéquitésimpetumnonferentesadfuas acies difFugerint.Quos Syracufaniinfe-cuti,plûtes curruscepeienn quibus manicarum viginy milia repererunt, quas 5° BarbanproligandisGræcis,quoscapercfperabant,parauerant.Hannonem pra:-terea,quifugatisequitibus peditum fubfidiaadduxerat,cummagharhilitum fuo-rumparteconfodere.QuaforcunaCarthaginenfcs viribus amp;nbsp;animo lapfos,Syra-cufaniecontrario vi(3:ores,maibri nifu viribusqjBarbarosadorti, multis trucida-tiscæterosinfugamcompulere. Bomilcaf,Carthàginenf]ümduxalter,cogni-taHannonisamp; fuorum clade,tumquodadCarthaginistyrannidcm afpirarct,tu quod fimilem calantitatem in fe Puisque cohortibus pertimefcerct,dimicarc cum Agathocleamplius noluit:fed in verticcm,vbi antca caftrametatus fuerat,fe rcce-pit. Ceciderunteapugm^yracufanorumduofere tniliai Cartliagincnlium ve-tO)CuinHannoneeorum Duce,adfexmilia,vtDiödörusnumerat.licet tria tan-tümmiliaTrogustradidcrit.Mirumerat, acpeheincrcdibilej hominem videré pauloanteinpatriavidumprofligatumqjjianicladis accepta penitus oblitum, pauciscumeopiisinfolo alienocontraingentem mültitudinem, veluti cœlefti numinecorreptum,cæfoDucLimaitero,cum visoria triumpharc.Quod ipfüm admirati Carthaginenfes,cladem fuam inDeorutniram referentesi adeos placa-dosfeconuertunr.facraomnibus,præfettim vetoHerculiamp;Saturno,remplis fre-quentatis,folitomaiora parant.Hercülifiquidcm(qUemTyrium efle arbitraban-turjquotatlnis return omnium decimam Tyrüm vfque mittere confueucrann Quem tarnen mofem,cüm diuitiis pollerent,fuccefru temporis in patua quidam wuncracommutarant.Saturnoveröprifco tempore fj^ös pulchrioresfortiores-1° quefacrificarefoliticrant.-quibus tamêpofteaGelonis legeimpictatem perhot-refcentisdiu abftinuerunt.Quem morem licet poft legislatoris mortem refuine-rent,non proptios,fedexteros pretio eraptos,atq5 ad id nutritôs,maâabanti Car-thaginenfes igiturHercüIis amp;nbsp;Saturniiram fpretaveteri teligiöne prouocatam, hancipfis vindidamattulifle,atqueexpiandam efteculpam iactiliberalitate rati, HcrculifimuiacraplurimatotaaureaadTyrumdetulerunt:Saturno vero genere

Dd 3

-ocr page 336-

Jts ÎDE REBVS SICVLISi POSTERIORIS amp;pulchritudineprxcipuos quofquepueros palamimmolarunt. Multi prxtet^ä obpriuatafcelera damnativJrrofe Saturno hoftiasobtulere.Erat Carthagine^' ius limulacrum æneummanibusextentis,palmisqucapertis firmatum,acfubc® vorago ingens ignea:in quampuerifacris addióhi proieóli,flamma cedante in Ç‘' neremdemum refoJuebantur. His facris fæuiffimis peradis, Carthaginentó legatos ad Amilcarem in Siciliamcum combufts Agathoclis claffis reliquiis®*' fere,ei,vtpereuntipatnæftatimfuccurrat,imperantes. Amilcar,acceptisimpC' ratis nil territus,a^ fraudem amp;nbsp;ipfeprimum fe conuertit. Syracufas enim legatos cum combuftx Agathoclis claffis veftigiis mißt .-qui ipfum cum fuo exercitumu Libyaperiiirc,eiusqjclademconflagraßeenaurentjoftenfisoj incendii fignisciofS addeditionembortentur.Ciuitasfimulatam Agathoclis cladem certo credens» obfuorum occubitus triftitia trtpidationeqj repleta eft.Sed AntanderAgatho-dis frater, qui vrbipraeerat,animi fortitudine praccellcns , expulfismagnocu^ dedecore Amilcaris legatis,plebem in fide atque conftantia continuit, eaoïnnia Punicçfraudis(ficutierant) commenta eße prçdicans.Deinde, ne fedinonis^®' mites vitra procédèrent,conlinguineos amicofque Syraeufanorum exuluin,lt;l'** odo ferme fueruntmitia, vrbe expulit. A’milcar,ad quem pleriqueexulutn transfugerant,trepidationeSyracufanorum per eos cognita, cum omnibuscopus ad vrbem appropinquans,primum cos ad deditionem fuafit: cumq5 dues in p*f‘ tes varias raperentur,plcrisque deditionem faciendam, aliis cerræ fidei nuntion' auditas cladis expedandum aflerentibus, machinis aduedis vrbem expugs’^‘^® ftatuit. nbsp;nbsp;Sed dum hæc in Sicilia geruntur,Agathocles eo return fuceeßu fados

alacrior,duas triremescumNearchoPræfedo Syracufas expediuit,quifortuna' tiß^mum vidoriæciirfumciuibusn«ntiaret.Hicitaque quinto die e Libya cut® militibuscoronatisamp; pæana canentibus,nodu in Syracufanum portumapp^'' cuit. Amilcaris excubiæ,vttriremes inexpedatas vident,in eas protinusirruuns» atque firnul pugnant.Famaduarum trireqjium aduentus tota vrbe fparfa,cio^5 Ixtos audentioresque ad portumeuocauit.Syracufani vbi focios cum hoftgt;bo$ dimicantes cernunt, ac^ftrenuepugnandum magnis editisqs vocibus fuoshot' tantur.In eapugna triremium altera parumabfuit quin a CarthaginenfibusCâ') peretun Tandem fortiter triremesrefiß:endo, periculoerepta:,adlittuspet®^' nerunt. Amilcar veto veteris aßutix non oblitus, vtomnemprope ciuitatenH® portumadfpedandumconfluxißevidit,ratus(vt Terifimile erat)aliquaminurO' rum vrbis partem a cuß:odibus derelidamefle,obferuato prolpeólu,eledosmi' lites cum fcalis ad muros defertos mifit.Quimœniaamp; pattern propugnaculifn^' mine aut vidente aut obfiß:ente)facile occuparunt.Sed cum forte for tu na cade® bora commeatus vrbis portitores ea tranfcuntcs rem vidiflent,liofteminuro5 afcendiflecIatisclamoribusprodunt.Syraculani ade^rum vocem magno ftati® impetu exciti,pugnaadmceniafummoanimorum vigore confertaJiofiinæâO'^j xilia præuenientes, multos Carthaginenfium interfecere, amp;nbsp;plerofque etiaine mœnibustelisamp;spræcipitiimpulfudeiccere.Amilcar hoc padoreiedus,ornilîâ potiimdac vrbis fpc, e fuo excrcitu militum quinque milia Carthaginem fubfidio mifit. Dnm hæc apud Syracufas foeliciter peraguntur, Agathocles nonlonge® Carthaginepluta oppidavi, pleraqucfefevltro per odium quo Carthaginenfes profequebantur,dcdcntiaacccpit. Subinde Tunctum oppidum (quod lyp-W® Carthagine diß:at)cepit.Vbi relido militum praefidio ad maritimas ciuitatesde* fcendit.Quarum vnam quç Neapolis appellabatur,magna vi expugnauit.SedhU' manitateergaciuesmaxima vfus,earn illismunitam reddidit. Promontoriuquo-queTaphitis,amp;eius colljpi cui a forma Afpis nomen eft,occupauit.Quem qno^ natura munitifEmus cflet,ad fuam diutinam habitationem(Iib. i7.teßc Strabone) ! fibi delegit.DeindeAdrymetum vrbem obfedit. vbi dum inftationibus ageret) Lilymam Libycorum Regem in fœdus acfocietatcmfecumafciuit. Carthaginenfes Adrymeti obfidione cognita , cum copiis amp;nbsp;bellicis inftrumentis Carthagine egrefli Tunetum pergunt, illudque magnis viribus oppugnant.Quo cognito , Agathocles ad Adrymetum parte exercitus rclida, cumreliquacli-uuni

-ocr page 337-

DEC A DIS LIBER UIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji^

«urn quendam inter Tunecum amp;nbsp;Adrymetum, vnde ab Adryrnccinisamp; Car-tiiaginenfibus Tunetum oppugnantibus viden facile poflet, afcendic. Vbiper nodem pluralumina,ingencesque ignesaccendit, aefi maximum fecum ibidem exercitiimhaberet.-quo (icamp; Carthaginenfesamp; Adrymecinos terreret. Cartha-ginenfesenimignibus eminusconfpeâ:is,ingenti metu perculfi,dimifla Tuneti üb/jdione,amp; relidis etiarn ibi tormentis bellicis, feeda fuga confeftim. inde difce-dentes,domum funt regreffi. Adrymetini etiarn eo commento ludificati, eodem diededitionemfecerunt. Adrymeto capto, Agathocles Thapfum aggre/Tus vr-bem vi cepit.Tliapiiorum deinde auxilio plures finitimas vrbfs adeptus eft. HoC ’° return ordine ad intcriora Libyæ llt;jca,maxima militum manu inftruftus conten-dif. Interca cum militum quinque milia,quæ Amilcartitubantipatrixremife-rat,C3rthaginem Vcnifrent,cognito Agathoclis 4ifcelïu,Carthaginenfes iuito ex-» crcitucoaptato,rurfus adTunctumobftdendum fe parant:amp;receptisante qui-. bufdamoppidis,quçadbofl:emdcfecerant,dura oblidione illud premunt. Agathocles deins omnibus per fuoscertiorfadus,magnis itineribus,ncc node nee dictnquietidando reuerfus,repentinusacimprouifus ad Tunetum inCarthagi-nenfes abfqiic ordine palantes irruit: eorumijj dSobus/eremilibusinterfedis, magnametiarnmultitudinemcepit. Poft hxc Lilymam Regcm,quiintereafœ-dusvio]auerat,magnoexercituadortusfuperat,ipfumque cum magno Libyco-^° ruin numero trucidat. DumhæcinLibyafœliciMarteab Agathocle geruntutj AmilcarinSicilia cum pluraSyracufis finitima recepiflet oppida,contradis quantum poterat militum copiis,amp; Dinocrate conftituto equitum Præfedo,ad oppu-gnandam vrbem magno ftudio propcrabat,oraculi vaticinio,fiue in fornuis vocö audita(vtlib.i.dediuinationercfert Cicero)fretus,qUa: eum poftridieSyracufis cœnaturumprædixerat.Antandcrhoftiumaduentumpraedodus,fpecuIatoribus fidei celTeradata folenni,tria peditum milia, pluresque équités, nodu contra cos dam eduxit.DiuiferatAmilcar in duasexercitü acies,in Barbaros amp;nbsp;Grxcos exu-Ics.QuiomnesvtrunqueDucem.fecfabfqueordine lequebantur. Cumqj nimia fedinationeper anguftas vias tumukuarie procédèrent,amp; alter alterumpraire fatageretjnfolitumftrepitumcdebant.quo Syracufanifqui in Euryeloprælïdia tuebantur, exciti ,in obuios irruunt : cofq; ex eminentiori latiorique loco quam faciliimerepellebant,amp; inlocorum anguftias repreftbsprécipitesegeranc.Car-tbaginenfesiis periculis irretin, infugam vertuntur: quéamp;ipfamilênsexitiofa fuit-Namcum per tenebras iè mutiio non agnofcerent,in hoftes fefe illapfos ratigt; cédendoanguftiasperrumpereconabantur,fuisq}fciplos gladiismutuoperime-bant.Amilcarvero,confilioruminops,(vcinarduisferefit)afuis,dumdimicatio-nipo,tiusquamfugxfortiterftudet,deferitur.Cumquevndiqueeuadendi facultas ci adiraerctiir,a Syraeufanis circunfeptus capitur,amp; ardiflime vindus in vrbé5 ducitur,oraculo fiucfomnio a fe perperam interprctato fidem daturus. Illuce-4^ fcentedeinde pcrplateasignominiofetradus,abirruenteplebeintcrficitur:eius-queabfciiraceruice,caputpercompitaviarumprimumomniumludibriotradu-citur,moxinLibyamad AgachoclemmitciturjVelutifœliciftîmæ inopinæque vi--dorixcertumindicium. nbsp;nbsp;Carthaginenfesaccepta clade, amp;nbsp;Duccamiflo,curn

Græcisdimicarcampliusnon funt aufi.Sedne capite deftituti facile dilliparens* tnr,eos c^fo fufficiunt,qui fecundam poft Annibalem in exercitu dignitatem ha-bebant.SyracufanorumveroexulesDinocrateminPraefeduraconfirmant. In-^ tetea Agrigentini cognira Carchaginenfium calamitate, amp;nbsp;imbecilli Syracufa-norum potentia,quam commeatus inopia fuftinere vitra vix poterant, principa-» tuminSicilia fibivendicare pergunt.Adid igitur exercitum ingentemcompa^ 5 rant:cuiXenodicumduccm præficiunt,atqueadlib5ltatem omnesSiciljç vrbes ediótopublico vindicant: vt beneficio potius quam vi return Sicilieufium fum-mam promeruifle,non eoegifte fibi viderentur. Xenodicus primü contra Gelam mouet: vrbem auxilio atqae traftatu quorundam ciuiumnoóluingreditur.vbi niagnapecuniævifaâusopulentior,ciuibus libertatem donat.qui ea gratia de-uindi,cumAgrigentinisconfociantur:atq}vnacumeisper circumuicinas vrbes

Dd 4

-ocr page 338-

310 DEREBVSSICVLIS,POSTERIORIS egreflijOmneslibéras faciunt-Sed amp;cæteræ Siciliæciiiitates,viilgata Agrigc^’^', norum amp;: potential officio,vitro cis pro libertäre adipifcendaiunguntur.Ennï* dedicionemcumfeciflentjliberiquoque funt faâi.Inde Agrigentini ErbelÏunii oppidum natura amp;nbsp;arte munitum,magnis viribus aggreflî, multis barbarotu cÇ* fisjexpugnatumlibcrtati reftituunt. Dum hæc Agrigentini tam fœlicilE®®’ quametiam cclerrimofortunas curfu gerunt,Agathoclis milites,quiSyraeufis^ in aJiis erant oppidis,rcrum omnium penuria,amp; annonæ præfertim caritatepreßb finitithosagros,ciuitatesquepopulabahtur.QuqrumrapinasLeontiniamp; Cam^' rinaeiexofi,AgrigAtinisconfœderantur.quibusfociis Xenodicusinftruâus/æj0 feftim contra Agathoclismilites,ne pubefcerÿit,mouèt,atqueperhiciôfanieoru rabiem latrocinandiqj licentiam magno cxercitu depreflît.Inde progrelTusE' chetlam vrbem obfedit:quam migna vi expugnatam,conftitutaibi Rep.aferu** tuteâflcruir.lamquc XenodicuspluribusciuitatibusaCartbaginenfium amp;SyW* eufanorum iugo ereptis,hoftibus tantum ineuflerat metum, ut quocunquepet' geret,oppida amp;:munitifl)mas etiam vrbes dbi fine vllo ferc ncgotio fubigef^^' Interea Syracufanircifrumentarix préfigura coaóli,pluresonerarias ad vrbes^ latere méridional! fitaspro tritfeo miferunttquibus viginti triremes prxfidi^f^^ adiunxere.QuocognitoCartbaginerifes,qui amp;nbsp;ipfi aliquot roftratas habebant) in triremes Syraculanas exeünt, arque casvfqjadlunonistemplum,quodiuxt!i^i^ littus vrbis erat, infecuti,iniedis ferreis manicis decern ex cis capiuntireliquÇ^^' romi!itumfubfidiis,quiexvrbeprodierant,portum incolumes fubiere. Du® hxcin Sicilia return eilet agitatio,in Libya Agathocles,quimira belli facinorapa' trauerat,fubcquitans Carthaginenfibus infultabat,atque ad animi deieâioneni ContLimeliis,Iudibriisque plurimist^ftenfoeis Amilcaris capite,quod ad lancet eufpidem fixumferebat,prouocabat.Qui vifo Duciscapite,animisconci(luf’f’ luclLireplentomniâ,àctempIa(velutiiamiamcxtremampafruridadem)frcquen' tant,amp;lacra offerunt.Graci contra Parana canebant,ouantiumqlie more vidori' am,quamin manutencre fearbitrabantur,*perfonabanr. Sed dumfatisnin»^ AgatliociesfeefFcrt,fbrtünæ inconftantiävindidamquceft eXpertus.Eratintef ^ exercitusduces Lycifeus^Juidä.vir animo prxftans,^ militia fl.rcriuus,multislt;l^^ vidoriisin hocbelloinfignis.Is inter cœnandum vinoobrutus ( vtfunt quorum dam cbriorum ingeniaad comumelias rixasqueprocliuia) maledidis conuirtól’ Agathoclem incclfit.Quem cum ipfe tempori fea«:ommodans non modopaii' entcr,fedamp;:vtperiocumobIocutumtuliflct,ArchagathuseiusfiIius(vteratiuue-his,acincontincntiorisfcrociorisqucanimi) parentisiniuriam nonfcrens,Lyci' {cumingenueincrepando,temeritatisaccufando,conuitiadeniqueretorquendo acriter reprefiït,acdemum maledidis amp;ipfumaggreditur.Illc per ebrietatem et' iam Archagathi verbisfadusinfolêtior,matrisadulterium cum eo comtuilTuni» palfimqucnotum cxprobrat.Archagathusimprop'eriöinfurorem adus,repente in temulentumirruens,adaque per latus Iancea,eum lethalitcr transfixic.Ne-^° catoLycifcocxercitusfermeomnisillius ftudiofilfimus in armaprouolatjatqiie Arebagathumadmeritammortem depofcunt.Quem cum eis Agathocles date recufarer,infeditionemvcrfi milites ftipendia abeo non foluta exigunt-Quibus noUteceptis.ab eodefcifcuntjatqueexremplo vrbem Tunetuminuadencesfibi occupant,tumultuarioqueprxfidiomuniunr. Carthaginenfes fedirione GrX-corum audita,per Icgatos mox eos ad focietatem maxima mercede inuitantdam-queinprocinducrat vtadhoftes tranfmigrarenr,cü Agathocles veritusnefquod procüldubio futurum erat)milites bcllo exercitatilfimi ad holtes tranfirent,(ibiq; ad extremum omni belli molediuulfaexitiumftruerent, tum præuidens nihil in conatibpsfubitisconuenientiusquam remediieeleritatem, vt trucesmilitiitn à- ' nimosleniret,feipfumindilcrimen inieOitifatius fibi fore a fuis, quam ab holte perimiratus,fagaciamp;:callidâ opitülatione rebus labantibus confuluit.Proieda nanque verte purpurea lordidam indutus gt;nbsp;in medium militum agmen foluscru-pit.Vbi præ reinouitatefufpenfiscommilitonumanimis,fadaqueei dicendi co-pia,efaxeofuggertofidentior (vtapparebat) folito,artificiofa orationeeosmira (qua

-ocr page 339-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DECADIS LIBER IIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jir

(juavigebat)facundiaprimum ad pacationem induCere conatus, omnia fe ad eo -rumvoti/mfadurum,amp;non mode Archagathofilio,fed fibietiam ipfi diemdi-dutumpollicituseft.moxeuaginaroenfelemecconfoderevelle fimulauit. Mili-tesporrohochorrcndofpeftacuioperculfi , perfidia depofita ,tum ad Agatlio-demanece prxferuandtim,clamorcsetiam dehortantes præmittendo ^certatim accurruntjeuitatis ipfum iniimulant, ac demu Lycifci mortem Archagatho codonant : Regiam vt ipfe veftem refumat jac bellum contra hoftes Ixtis animis ptofequatutjhortati. humana efle biEcomnia, amp;nbsp;frequenter in bello accidere edicunt. Sedatahac arte militum feditione , Agathoclcs diAicandi oOcaiio-îo nem ex eo tumultu oblatam non ^mifit. Nam cum feiret Carthaginenfes ob foedusinitum', Gtxeorum militum expedatione improuifos efle,(quippequi bollem nullum iam amplius baberent ) omnet® excrcitum contra eos moueu Barbad fpe decepti, vix armis fumptis, acies amp;nbsp;ipfl diuidunt.Quos Agatbo-des adortus, magno fado impetu , plurimis exfis fudit fugauitque. Parta vidorialeditionis authores, quibus Clinon Dux prxerat, verin ne Agatho-desvltimo in eos fupplicio animaduerterct,ad Carthaginenfes transfugerunn Quo cognito Agathocles , aflumptis peditum ^do,lt;quitum vero viginti tnilibus, amp;nbsp;curribus bellicis tredccim , relido ad Tunctum Archagatho ÂliOj mgenti cum exercitu hoftium terga iecutus efti Illi vero numero fuperiores primum ad Zuphonx agros caftrametati funt : mox ad propinquum montis verticein,profundis fpecubus, difficiliafcenfu,amp;: aquarumcommoditateprobe a natura munitum , afcenderunt.Qui cum Agathoclis exercitum fluuium quendam traiecifle vidiflent, armati contraeos impetuferuntur,ac ex eis multos perimunt-Sed Agathoclismilites,qui coj;porisamp; animiviribus pfxftabanq acetrimcobfiftentes,tandem illos praecipiti fuga ad montis propUgnaculum con-Vertunt,folum transfugiscum Clinone eorum Duce feftrenue defendentibus. Tandem Agathocles pluribusilloruminterfedis,reliquos(qui mille ferme erant, quorumplerique Syracufani erant) sRuos cepit.Deinde contra Pœnos,qui ad vertieem ptofugerant, mouit.Sed cum locus ille natura infuperabilis eflet, pa-30 rum abfuitquin ab hoflibus Agathocles capcretur: foftiter tarnen dimicandd pcriculum euafit.Erant in vtroque exercitu Nomades muJtiLibyæpopuli,qui ex gregibus veluti paflores viuunt.Hi cum belli difcrimina rnolcfleferrent,militia reliâa, in infidiis ad praadam fe pofuerunt. vnde cum Agathoclem longe elle a fuo exercitu animaduertiflent, inGrxeos egrefli,pluribusillorumcç-fis/fpolia etiam muka amp;ampla tulere- Agathocles hoc cognito, exercitum fu-um rediicit,atquemultitudine equitatus fui inhoftesdifcifla,prædantium terga iniiadit,amp; multafpoliarécupérât,quae poflea inter milites diftributafunt. node tarnen fuperueniente Nomadum plures cum extera prxda tuto abicrunn BoftExc Grxcos mille transfugas^ quoS viuos eum cepifle retulimiis, in arce ^° pofuit,fupplicium deillis fuo tempore fumpturus: fed illi nodu euftodibus exits, arcem fibioccupant.Scd Agathoclesadartemconuerfus, blando fermonc ita eos pellexit,vt arcem ac fe ipfos Abi iuramento dederint:quos tarnen poftmo-dum violata fide omnes peremit. Interea cum res Carthaginenfium dömi fo'‘ risque in nrxceps laberentur, non folum tributarii, fed amp;nbsp;Reges etiam eórum focii,foederis iura non fide fed return fucceflu metientes,aPœnis ad Agathoclem deficiebant.Erat eo tempore inter LibyxReges Ophelias CyreUaiex re-gionis Rex,qui antea cum Alexandre magno foedus inierat, totaque Cyrenaicä prouincia magna potentia potiebatur.Eftetenim Africa tertiapars orbis,ini4i regiones hoc ordinc ab occafu diuifa : nimirum in Mauritaniam Tingirani-^P cam,Mauritaniam Cxfarienfem,Numidiam,AphricÄn,Cyrenaicam,Marmari-cam,Libyam,Ægyptum inferiôrem,Gçtuliam,Libyam Africx,Ægyptum The-baidem, Libyam interiorem, Æthiopiam ÆgyptiaGamiamp; Æthiôpiam extre-mam.Agathocles igitur Ophellam Cyrenaicx regionis Regem per Orthonern Syraeufanum ad belli focietatem contra Carthaginenfes inuitat, padbus^vt Sicilia

-ocr page 340-

321 DE REBVS SI C V L IS , P O S TE RIO RIS fibi, Africa iHitota vidis Carthagincnfibus cedat.Non enim fpe Africæpo^* dend£e(cum tam lato amp;nbsp;immenfo pelago a Sicilia diffideatjfe bellum cumP‘'^.' nis gerere/ed inuitum detreól:antemqueaffirmabat,amp;: vttutoSiciliapotirip”*' fet,amp;: Italia vicinior eflet, quam facile, liampliandiimperii cupidinetcnereiüii lubiicere pollet. Atquc bis Ophellam, improba imperii Africani auiditateia'’' multo ante æftuantem,ad confœderationem impulir. Ophelias ido quam pt’' mum cum Agathoclefœdere,Athenienfes etiam caula Euthydicæ yxorislqui“” eiMiltiades Athenienlis pater defponderat) cognatos amp;nbsp;iure comugii affi”*^^! per legatos pro lüxiliis ad expeditionem contra Poenos folicitat.Qux Athen''j, enfes amp;nbsp;Libyci regnifquod iure hçreditaritjfibideberialTerebantJamp;prxdx'n' gentis exCarthagineafportandxfpe,non recufarunt.Ophelias itaque contra' dispoditarus fupradecern,eqgitatus viginti,curruum tredccim,aurigaruinvn' deuiginti milibus/quosomnesliberiamp;vxorcs fequcbantur)cum ingentiexef' cituad Agathoclemfeconferebat.Cumque decern amp;ododierumfpatiotrccf'J‘ ta feptuagintafere palTuum milia confecilfec, ad Automolas caftrametatusen iuxra montem excellum amp;nbsp;vndique præruptum : in cuius vertice voragoe' immenfa,qua quxdaqj rupft acuta exurgit,lub cuius radice antrum eratingefS hedera amp;nbsp;limilagine tedum , vbi pnlci Laiwam fabulantur fuillc.lndcpm' grelïus,duorummenfiumitinere dcmum ad exercitum Grxcorumapprop'æ .j quauit.Qimdvbi Agathocles cognouit,fummocum honore illioccurrir,co®' meatum amp;nbsp;cetera necellaria fubminiftrans.Qu’ vifo tanti cxcrcitus appo®iquot;i rapaci eiuslibi vendicandilibidine ftatimrapitur. Itaque ad patranduin facinn^ blandoprius alloquioOphelIamlibi conciliauit,deinde adadoptandumArdii' gathü filiumiCuminducercftude^.Pofthaec dummaiorOphcllxexcrcituspaf^ inCarthaginenfis agri pro commeatu contrahendocxcurfionibuselTct occupé' ta , incaiitumimprouifumque Ophellam proditionis infimulat,atque cum w® fuo exercitu ex inopinato impetit. Ophelias infpedato cafu ab amico prodito' rie perculfus,animo ob atrocitatem reidbiicitur;amp;licet refumptis animiSiP^*^' uamilitum manufquam fecum retinueratjprimismfultibus obftitiiret,qui3'^'jj menviribus Scmilitum^umero fatis eratinferior, ftrenuepugnans inter dinquot;' candum occifuseft.Ophelia exfo,eins exercitus quam maxime contra Agathe' dem turbatuseft.Qups ipfc,exaggerata proditione,quam in fe Ophelias tenta-ucrat,non multo negotio primumplacatos,mo« muneribus amp;: pollicitation'' bus ad fe pertraxir, amp;cumfuis copiisiunxit. IntereaBomilcarveierisdeCaf thagine occupandacupidinisflammaaccenfus,tempus exequendifacinorisido' neumratus, veritusque ne primores vrbis acmilites in fuam pemiciemcond* tarct, proccres ad compefcendos Nomadum aufus, (qui omnia longelatcque populabantur ) milites veroNeapoIi vrbi( qux non longe a vereri Carthagin® aberat ) prxfidium milit.Deinde cum mille ftipen3iariis militibus,in quib«$^ imperii oecupandi certam fibi fidem firmauerat, vrbem imparatam nullam' que proditionem metuentem inuadit , omnesque eines quotquot per vicos obuiam habuit, trucidat.Carthaginenfes fraudisignari, primo Syracufanos vt* bem ingrclTos funt arbitrati : fed cum dolum deprehenderunt, agminati® ad forum confluxereiibi coniundis viribus Bomilcarem exterosque feditio' fos adorti,corum plures occidunt, reliquosvero ad vrbis angufia munitaque natura loca rcduófos,duraobfidione premunt. Vbi venia promifia fadiofosad deditionem capiunt: Bomilcarem vero verberibus pereufium vltimo fiipph' do affidunt ; atqueitaa motibus eoeptis amp;nbsp;tyrannidepatriam fortiter liberanr-Durn hxc in vrbegeruntur,AgathocleshorumignaruSilpoliisquxceperat,SJ p Cyrenaicis militibus,qui JU bellum minus apti fibi videbantur,nauesquafdam inftruâas Syracufasmittit : quarumquxdam tempeftate fuborta, iuxta Pitbe* eufam infulam(qux Iscla eft hodie)naufragio perierunt, exterx Syraeufasa^ plicuerunt.Ipfeverodumprofpero in Africafucceiru,iam fatis imperii,opumh* mul,amp; virium eiretadeptus,regio Africxdiademaceamilitibusinfignirifcfecit» arque

-ocr page 341-

DECADIS LIBER Hit


5^5


’tque ita Rex Africx eft falutatus. Poft hæc inter Carthäginem amp;nbsp;V ticam mc-^*0 terme traftuad belli vfumHippargetcni ateem, quam mare alluebat, mœ-nibusamp;portunobilemconftruxit.Subinde contra Itycaros gt;nbsp;quiab eo defciue-rant, contendit. Itycenfes exercitu in acies diuifo,extra mœnia magno animo ilium expedarunt.Sed confcrtobello cum inferiores effent numero j inferiores quoque inpugna fiunt, fuperatique deditionem promiffa vrbefaciunt.Verum quiinvrbe remanferant,deditionem temereapericlitantibus paólam reeufan-tes,airidue tormentis bellicisfe tuebantur. quorum pertinaciæ Agathocles de-fpedii,aggere ante mœnia ftrudojtyexosquotquot paulo ante ceperar, inob-iedum vrbispofuit:ratusquodciu^s,qui intramœnia fe defendebant, ne fuos interficcre cogerentur, a pilarum eiedione abftinerent, amp;nbsp;ad gratiam potius quam ad vim confugcrent. Itycxi e contra, naitius paucos cfuis quam totam vrbemperimi exiftimantes, non impigrius poftea quam anteà emœnibusho« . ftem repellebant •. ita vt ne fuis quidem patribus, filiis amp;nbsp;agnatis in lapidum miffiliumque iadibus parcercnt.Fruftratushoccommento Agathocles, in ex-trudo propugnaculo plures ex funditoribus amp;nbsp;fagittâriis feledos ordinauit, vrbemque inde quatere , amp;nbsp;eines laceflere iuiftt. ipfe \^ro cum toto exercitu mœnibus vicinior falt;ftus,vrbcmadöritur,eamquemagnavi(dific«ftis muris^Cp-^^ pit.Vrbepotitus eines omnes quotquot velin domibus, vel in templis rcppe-litjfpretateligioneinterfecit. Munitaque prafidio Ityce,ad Hippocramvrbem paludc circunfeptarn exercitum duXit. eafnquee terra amp;nbsp;ftagno aliquandiula-ceflitamtandem expugnauit:acdeindeplüresaliasfœlicimarte vrbes tumma-titimastummediterraneas cepit.Etcum Libyam eo tempore quatuor diferetaî natiünesincolercnt,vtpotePhœnices,quiC«rthaginemcircumhabitant, Libo-phœnices, quilittora tenent, Libes vetuftiffimi amp;nbsp;olim potentiflimi, ac Nomades, qui Libya deferta incolunf.omnes Agathocles prater Nomades fibi fubie-cic.Hienimcumproprias vrbesn0haberent,inconftantifedelibere femper paf-fim vagabantur. Profligatis Carthaginenfium rebus,nihil adum in Africa A-gatbodes exiftimans,fi Syracufaê vlterius obfidcrentur^tradito Archagatho filio

^° in Libya exercitu,cum clafle,quam tumultuarieinftruxerat,Syracnfas nauiga-uit,Cuiusaducntucognito,Xenodicus Agrigentinorum Dux cumdecempe^ dicum milibus, amp;nbsp;equitibus mille contraeum mouit.Ecant in Agathoclis exer-citupedites ducenti fupra oóte milia , équités verö mille amp;:duccnti. Non Ion-geigitutab Agrigento dubio marte aliquandiupUgnatum eft.Tandem Syracu-fani audeniiores fadi, Xenodicum profligant, atque Agrigentum viqueinle-quuntur.Ceciderunt in eo conflidu Xenodicei pedites mille, Syracufanorum autem nullus. Agathocles viófor ex Agrigentinis agris Sclinunta mouens, Heraclcamvrbem(quam ^enodicus libertate donauerat) recepit.Sub inde ad latusSicilixaquilonate progreirus,Himetenfes a Carthaginenfium imperio fo-

*° ciosfibiafciuit.mox Cephalœdimoppugnans, amiflo in oppugnatione Leptine militum ducc, vi tandem oppidumcepit.Tum mediterranea ingreflus,no-ftnCentoripen venir •. quam ftatim fibi a pletiiqüefui ftudiofispatefadis por-I tis,ingreffus eft.Sed quiin duabus arcibus ptxfidio étant feledimilites,in vr-| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis captæ auxilium erumpentès, ex omni parte in Agathoclem fado impetu, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mille exeiusmilitibus cxfis ipfum fœde ab vrbe fugere eoegere.Centoripefu-1 gams,ab Apolloniatis quibufdam accitus, Apolloniam vrbem (quæ non lon-1 ge aberat)contendit.Sed ptoditione patcfafta,ptoditotes captimorte muléfa-1 üfunt.At Agathocles excandefcens,vtbem obhdione primum, rnox machinis 1 beUicis aggreffus , tandem non panels fuorum inte^,emptis expugnat. Vbi A-j 1 nbsp;nbsp;^'^ pulloniatas omnes qui fibi infenfifueranc, trucidauit, eotumque opes*»ratio ' 1 adfcriplit. Sub hæc Dinocrates Agtigentinos ac plures alios ad return noua-

1 turn ftudium (oheirabat. Quocirca coneütrentibus ad cum Agrigentinis, ac 1 coniplutibusexaliisvrbibus,peditumvigintimilia,eqnitum veto milleamp;ducen-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tos comparancum qmbus contra Agathocleminaciem prodit* Vetum Agatho*

-ocr page 342-

J14 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS cles,ctfi viribus eflet inferior, callide tamé dimicationem pugnando diflïrnuIauH' Dam hxcin Siciliageruncur,in Africa Archagathus Agachoclis filius cxercitiii” cumEumacho Duce adToccam(ampliflïmam fupcrioris Libyæ vrbem^niiüt' (^alinc vlloferedi^crimc capta,Nomades eciamjfinitimosexpugnauit.IndeEu' niacbus moucns Piiclhncnamp;Mcichelam maximasciuitates, amp;nbsp;populos Afpl’O' delodes qui earn regidnem incolebant,cepit. Acranhippu poftea vrbem,quK^ Acridadicebatur,aliquandiufibiobfiftentem tandem obcinuitjamp;in prædamnn-litibus dcdit.Melcinen deinde vrbê adortus,multis fuorü trucidatis,a Barbans ftf' de rcpuifuseft.EAelfo Cercopithecoru monte deinde emenfo, ad earn regions venitvbi trescrantvrbes,quça(imiis(quasvc^noerroredudiincoIçprodcabuS) velutÆgyptii canes, adorabant)Pithecufæ nominabantur.Horum vna folû cap» populataque,cæteras duas natura amp;nbsp;arte fupra modum muniras expugnarccuni nequifret,adlittoralemoramdefcendit. Interca Carthaginenfes,cum obfidio-neamp;:inopiacomrneatuspremerentur,vtprxfcntipcriciiloJeuarentur,exercituni. Duce Hannonein tres partes diuifum ad iiftoralia,mediterranea,amp; adfuperioW Libyælocaemittut. Archagathus bisacceptis,exercitumfuum in tresamp; ipfedii* cnminauitacics. Ælch#ionem enimducemcumfcledifljmismilitibusadTunC' tumpræhdioreliquinpartemaliamadmaritimaloca educi iulfitctcrtiarafecu®, tribus ferme paHuum milibusabillisdiftans,retinuit. Hanno igitur paratis prins ^^ inhdiis Æfchrionem eft aggreffus.Cuius peditum quatuor milibus, equicibus ve' ro milleoccifis, vidor euaftt. Himilco alter Carthaginenfium Dux, quivrbem tutabatur,Hannonis vidoriaaudaciorfaduSjpræftrudis infidiiscum reliquaco' piarumparte extra vrbem egrcfluseft.QuodcumEumachus,qui cum oftopS' diturn milibus, amp;nbsp;equitibusmillejjromcenibuserat,intellexiftct,ftatimin eum fe conuertit.Quem Himilcodiftimulatafuga vfque ad locum infidiarumdedn-xit.Vbi repente per diffilientcs ex infidiis milites a tergo , abHimilcone verore-trouerfoafronce,inuaftiscircunfeptusq5,vixadcollempropinquum afperriroum amp;nbsp;aquisindigumprofugerepotuit. Vbidifï^a obfidione a Carthaginenfibusem' dus,tandemcum toto fuo exercitufpra terequitesquadraginta,amp;peditestri^n' ta,qui in pugna occubuïrant)ab hoftibus captuseft.Cuiiis res gefta vbi Libyan! jo peruafit,fociæ Grxcorum vrhes continuo foederis obliti,adCarthaginenfesenin fortunadefccerunt.Arthagathusverohaccladeperculfus Tunctürediit ,amp;psf nuntiûquamprimû Agathocli return routatamvio»ftïtudinem,amp;vt fuppetiasfibi tranlmittcretjfignificauit. Himilcoviôloriçnouitateelatus,amp;Atharbusvnnserr CarthaginêfibusDuxrcumintellexiiret Archagathum viribus fradum, adTune* tumfalutem fibi quçfiire,colleiftocofeftim cxcrciru contracum mouent,atq)no longeaTunetoeûadoriuntur.VerûlocorumanguftiaGræcosdcfendentc,bar* bari,quosexpugnarenonpoterant, obfidione cinxerunt.Quo cuenit vt Grxci commeatus penuriampaterêtur,Carthagincnfibuslittóralia omnia tenentibus. Interca Agathocles nuntio ab Archagatho accepto,cumres eius quoejjinSicito f indeteriustenderent, Dinocratecxulum Duce omnes ciuitates ad libettatem prouocante,commendatomilitibusquicum Leptine Duce erant Siculo bello» cum decem amp;r feptem trircmibus,acdecern amp;o6to auxiliaribus nauibus(quasa Tyrrhenis impetrauerat)dele(ftaq; militum manu,in Libyam reuerti ftatuir.Cat* thaginenfes præcognito Agathoclisrcditu,viginti quinque triremesarinisamp;mi« litibus probe refertas contra eius apparatum in Siculum fretum Icgant.Quibusin altoprofpe(ftis,Agathocles claftefuain duaspartes diuifacontra Carthaginenfi' iimnaucsprocedit,easq; in medio ponit. Illivifovclorum numero ingentitimo« rcpercelluntur,fugamqueaccelerant.Sedipfefugientium terga remisafiecutus quinq^px eis cepit.Cartha ^menfis Prxfedus,qui in Pretoria erar,veritus nein A- P gathoclismanusveniret.eiusquefxuitiam experiretur,manusin ferneriniieiens gladio fe transfixit. Pretoria vero ipfa nauiscum rcliquis celerrimo curfii Car-thaginem

-ocr page 343-

DECADIS LIBER ÎIIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiy

thaginemincolumisrediit. Parcabello nauali vidoria, amp;nbsp;mari tuto ab hoftibus reddito,Agatboclesmagnamfrumenticopiam Syracufasafportari fecit, Lepti-; neniquemifitvtfummis conatibus contra Agrigentum amp;nbsp;esteras inimicas vrbes egrcfliis, eorum agros hoftiliter popularetur.Xenodochus Agrigentinorum Dux obclademacceptam cum apud fuosin defpedueflet, clam Leptinemamp;iplead ' Agrigenti populationem inuitat.cui ad id auxilium fuum pollicetur.lgitur Lepti-Jies Agrigentum petit, omnia vaftat, Xenodocho nullas neqj ei neque fuis fuppe-tiasferente.Verum cum a fuis tandem cohtumeliis ob id impetjretur,ffiuepudo-re(uffufus,fiue vidorixcupidineaccenfus incertum) repente contrafidem data cum fuis militibus Leptinem adorinir.Cuiusconatus Leptines paruonegotio re-preflic,fupcratumque adGelam vfquefugauit. Ita Agathoclcs terra amp;: mari in Siciliafupcratis hoftibuS) in Libyam concepto itiftere redire ftatuit. Sed ante cuni quofdam Syracubs bbi haberet inuifos j veritus ne feabfente aliquid proditio-nisinvrbe molirentur:quingentos ex eis occiditj arque itain Libyam cum magna, quam parauerat,claflereuertitur. Vbi ftatimfeditionemiliturn, quibus fti-pendiorumfolutioinpatrisaduentumab Archagq^ho fuerat reieda, cxcipitur, Porto milites ipfe ad concionem vocatos blandis verbis^ermulfit,ftipendiaillis nóafeefflagitanda,fedabhofte quærendaeffe:communem vidoriam,fcommu-nem pradam futuram,modo dum belli reliquiae peragiatur, paululum annitcren-° tur,prxfcrtimcumfciantcaptamCarthaginemfpem omnium expletüra. Hac expedationefedato militari tumultu,ex Gricis (ex milia, ex Celtis,Sannitibus amp;nbsp;Tyrrhenistotidem,exLibycis addecem miliapedites, équitésfiipramille quin-gentos coegit: currus vero Libycos fupra fex milia inftruxit.Subinde contra Car-thaginenfes, qui in locis natura muniris,amp; coMuncatu refettis caftrametati eraiUj cxcrcituineducit.Scd cum ob locorum anguftiam Agathocles omnino pugnarö cogeretur, Barbaros aggreditur, amp;nbsp;initio quidem pugnæ ftrentie dimicauit ; pro-ceffu vero,cum Carthagincnfesmilitu^n numero prxftarent,amp;; fituipfodefende-rentur,fortinïme refiftendo Graecos primum retro pedem ferre compeliunt:mox (quinqjLibycorummilibus Agathoclemdeferentibus) tpahoftium miliacçdût: 50 teliquosverocum ipfo Agathoclefugant. Cacterum cum parta vidoriacaptiuo-tumcorpora, amp;nbsp;quidem fpeciofilïima,fuomorcSaturnofacrifïcaturifocisignê fubieciflentjflamma quidem hoftes primum abfumpfit: fed vento deinde elata omniaCarthaginenbum tentofia amp;ipfam quoqjaram,acplurimosBarbarorum exulfit.ltanefariuinacfaeuumfacribcium oftcrentibus extititfxuiflimum. Liby-ciprxterea milites,qui fœdusAgathocliviolauerant,cum noduCarthaginc ten-derent, aPœnispro hoftibus exiftimati,inimico impetujnuaduntur. Initapugnä exfociis vainque ad quinque milia ccciderunt. Errore tandem cognito, qui ex Libycis fnperfuerunt,vrben|funt ingrefli.Eadem node ignis Agathoclis taberna-culainuabt,omniaquepa(bm exuffic. Carthaginenfes vifis Graecorum incendiis 4° Pugamcapiunt.Sed Agathocles eorum tumultuaudito,ratusfe ab infequentibus peti5infugarnamp; ipfe cum fuis conuertitur, ac demum in Libycos fhilites inciditJ voitumultuarie pugna nodurnaincepta,Græcorum fupra quatuor miliaoccu-buere.atqueitavnaeademqs nox vtriqueexercituiexitium aeclademingentem attulit. Agathocles maiore iam exercitus parte amiba, nec viribuS ch höbe par* confiliiinops,dumanxiefccum fuasmifeilaspendit,adtutius conblium feparati Pugnare vlterius periculofum, Libya vero cederc, amp;nbsp;Sy racufas redire fœdibîmûi tot prxterea milites tanti belli focios, quos elabe fecum vehere no potcrar,in ma-nibushoftiumrelinquerc,impiumducebat.Tahdcmhecebitate viam monbran-te,nodu Heraclidem iuniorem blium nauem dam afegndereiubit. Archagathb 1° vero,tumquodcumnouerca remhabuerat,turnquod naturaad quiduisaoden-dumpronus videbatur, veritus ne Syracubs inbdias bbi moliretur, in Libya relin-queredecrcuerat.Sednolatuit Archagathumpatris animus; nephariümque ra-tusinter hoftes deferi, contra quos tot foclicia non fine maximo fuo periculo pra:-liainiiret,correptisarmis,amp;patrisamp; Ducum(quieiadidconfenferant)faeuitiam vlcifciftatuit.Sed prius exploratores bdiffimos dcligit:per quos quid pater ageret, Ee

-ocr page 344-

510 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS denuntiari fibi imperat.Quem vbi iam in porm difcefTum ftruere certo per eo!C® gnouit,inftruâ:ismilitibus,vtfefequâtur,hortatus,adlittusprogreditiir.vbiinA' gathoclisDucesaddifcelTumpararos irruens omnes perimit:mox Agadioclei” in carcerem coniicic. Aducfperafcente, cum falfus rumor fubortus eflet,confer* \ tillimum exercitum Carthaginenfium ad capiendum Agathoclem citato carlo aducnifleiqui cum in vinculistenebant, ne in manushoftiumveniret,liberum Ji' miferunt.Qui tanto periculo creptus,quo fux faluti confuJeret, relidis filiisamp;tJr-ercitu,pauciscuiçmilitibus naues,cum quibuseSiciliaaduenerat,infccndens,e Libya raptim, licet hyems ad occafum pleiad urn eflet, (quiquietempotiusana-uigationcfüaderevideretur)foluit:amp;fecund^nrevento paucisdiebus SyracuÜJ 1’ dclatus eft. Exemplum flagitii fane fingularifsimum Rex exercitus fui deferror) pater dliorum proditor. Cuiös fugam vt eius in Libya exercitus cognouit,nofl fecusacfi ab hoftibuscaptieirent,animiscorruere:querebanturquequodfeeuD' do iam ab Agathoclein mediis hoftibus relidis falutis nullus vitra locus,aendê' pulturæ quidem fpes fupereiret. In defperationem igitur adi, Archagathum^’ Heraclidem Agathoclisfilioyapiuntac trucidant. Dum Archagathus ab Arcel** lao an te patris amico o?cidendus teneretur, eum interrogauit quid fuis liberis A* gathoclem fadurum arbitraretur.RefpondilTefertur, fatis fe habere quod fap^* Rites Agathoclisliberisfint. Punira itaquepatrisfiliorum fanguineiniuri3,inj' litespaótionecumCarthaginenfibusfada,amp;:feamp;oppidaafeantecapt3,rcccpnh» priusvnodeuiginti ralentis, tradidere.Carthaginenlês verodeindePrxfedos A' gathoclis,quosinrecuperaris vrbibusprxfidiariosceperant, cruci affigunt:Grï' cos vero, qui eorum fata vaftauerant, adeapropriislaboribusrcftitucndaconde* mnant. Ita anno poft Agathoclis in Libyarn accelïum quarto , Carthagincnl^’ cladibusliberatijomnia infcelici bello amilFa récupérant.Erant adhucinLit’/^ milites Græci plerique,qui Carthaginenfibus nonadhæferanr.HiclamfnnrP'” I rauigio in Siciliamad profugum Regerr^peruedi,Soloentum vrbemintol^æ ? dam obtinucre. Carthaginenfes poft hçc in Libya pulfo foras hofte adperfeqrit' das Siculi belli reliquia^uces in Siciliammittunt.SedAgathocles non mulwP° pace cum illis æquis conditionibus fancita, belli difficultatcs præuenit: aedeinde jj cum vidus inopia premeretur, alTumptis militibus,quos ftiperftites in Siciliobobo bat, AEgeftam vrbem populo frequentem,quæfecûfœdercanteaiundaconue' nerat,petiit.quo ingfeirus AEgeftanos omnes prrfditionisinfimulat, raaximani$ pecuni.rfummâabeispendendamcoegit.e quib.poftmodum quotquotfibi'æ , fenfoscognouit, extraciuitatem ad Scamandrnmfluuiuminterficiiuflît.DiuiteS’ i qui pecunias foluere reeufabant, fagittis transfodiebat. Plerofquc diuitiaratna»' fimulatorcs aftragalo ( quod torturæ taxiilariæ genus eft ) torquebat. Stratuio præterca æneum ad humani corporis menfuram faj;)ricauit : in quo reos mem' bris omnibus impofitos fubiedo ignecomburebat.Mulierumctiam diuitum«“ artrum proferendum vel talos clauisferreis perforabat, vel mammas diflecabaU“ Prægllantiumcapita, ventrem,ac foerum grauilapidumpondcrepremcbat.vir* ginesdenique ac puerosinitaliamdudos Brutiisvendidit.Hacigitur fæuitiaA' 1 gathocles pecuniam ab AEgeftanis extorquebat.Cuius tyrannide plcriquein^i^' fperationem addudi, vel necem ferro fibi confeibant, vel vitro in ignem fefe pr^' dpitabant. Hacimmanitatecum AEgeftS vrbem pcnitus exinanilier, priorid''-' abolito nomine, Dicæopolim deinceps (hoc eft iuftam ciuitatem) appellarivO' luit,amp;fugitiuisaduenis eamadhabitandumdiuifit. Qiaibusconfediscumpoft' modum Archagathiôi Heraclidis filiorum ca:demperfamamdidicincr,milinb necisauthoribus primuqj profcriptis,eorumcönfanguineos qui Syraeufiscrânai Antahdrofratri trucidandoscommifit.Quiadeocrudcliter mandate pcrfunô®$p eft, vt non folumparentes,amp;cæterosomnes idoneaeætatis,qui aliquoalfinimm gradn eos attingebant,fcd amp;nbsp;infantes etiam ipfos innoxios inteffecerit. Quorum omnium deinde corpora ad mare in omnium confpeduproiici voluit, e^ nitquefubcapitismulda, nequis velludu , velaliquopicratisofficio perempw^

profequeretur.

rent)

-ocr page 345-

DECADIS LIBER Hit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;317

rcnt,vrbcsfingulas opereamp;militibus muniehs,eines omncs profcriptis bonis in pauperiemadegic. Quern ea occafione cum plcriqucSyracufanorum proceres interrogarent, curadcoinfolcnter amp;:fublimiter Principatumgereret.cunec pa-tricius,nccnobilis,nec princeps,neq} principu natalib. eflet ortus: reipondifle fer-tur : Licet neqs patritius, neq; nobilis, neqj princepsfuerim: is tarnen fum qui volo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

poffutnjdebeOjamp;rfeiopatritiiSjnobilibuSjacqjprincipibusimperitat-e- Interea Pafiphilus Dux,i Umore cladium quas in Libya Agathocles accepcrat, refumptis contraeiiraanimis,cum Dinocratefocietateminiit.Quoaujlito Agathocles ad fraudera fc Conuertit. Legatos itaq; ad Dinocratemmittit: perquosfeTyranni-io demdepofiturum,amp;:Syracufanislibertatéreftituturum,àcipfumamp;:cæterosexu-lesabexilrarcuocaturum, Himeramq5amp;Cephalœdimpro habitatione fe dele-frurumpollicettin At Dinocratesmonarchix afnbitione inccnfus,cum pedites fupra viginti rnilia,equitum vero ad tria milia haberet,amp; ad facinus patrandu ido-. neum tépus effe iudicaret: nee Himeraamp; Cephalœdim roganti concedere, neq; minus pace cü eo facere voluit.Quocirca Agathocles per legatos primum cæteris cxulib.Dinocratemaccufatjquodillcimpedimeqfü prxftiteritquominusiphin patriam remitterentur.Carthaginenfib.quoqj per nuntios vrbes Phœnicum oés, quocquotccperat,rcftituit.Quipro beneficiiremuncratione,pacecumeo faólaj quadringentaauri amp;argentiralenta,frumenti veromedimnoscentfi Agathocli obtuIere.Qrabus munitior faóIuSjtametfi quinqj duntaxat milia peditumjequites vero tantii mille habcret,cotraDinocraté,qui turn ingentemhabebatexetcitum^ mouct,atqj non longe ab hoftib. ad locü qui Gorgius eö tempore dicebatur, ca* ftrametatuseft. Datoigiturfignopugnaminiit. incuius initio Fortuna verfabilis arridereilli vifa eft.Duo nanque milia ex Dinocratis copiis ad cum transfugerunr. Qiio vifoexules,quicum Dinocrateerant,territi infugamnullocogentevertun-tur.Qros vfqj ad quodda biuium infecutuSjper nuntios veterem eis amicitiam comemorat, bcnedcia olim ab eoipfisp^ftitamaximaexponitracdcmumredituni adpatriarafpondet. Eins verbis exulcsalledi, ad Ambicaslocum venerunt:ibiqj pacemcum Agathoclcfeccrunt. Erantporro numero f^tem milia, vt Timxus 5° tradit:licctquatuor tantum milia alii connumerent. Quos omnes Agathocles, vbiilluxit,cumducibustribunifque fuis, rupto fœdercarmisfpoliar,fagittifq5 có-figit.Genuinum nanque ei fuit incerta femper hde viuere, amp;nbsp;iüramenti violators effe. Poft hæc cum Dinocraft amp;nbsp;foeiis eius pacem Fecit:quem exercitus dueem Agathoclesinftituit,cuiillibataï amicitiæ iüsfempcrilleferuauit.Dein Dinocra-tesGelampetens,Pafiphilumamp;C£ECcrosconfücderatosfociosjquiibierant,prodi-dit: omnibufque intetfedis, Gelam ipfam, ca:terafque vrbes quæ fibi parebanr,v-niusanni fpatio in manusAgathoclis dedit.Quibus receptis,Sy racufis prope Iniu-hmdomuminfignem,quagaLedorumfexagintacógnomentodixerunr,omnia Siciliëçdificia,acfacras quoquexdesamplitudinc,ltrüduraamp;: eminentiafupe-40 rantem (Diodoro in Philippo referente) conlïruxitè Poft ha:c Agathocles parta prope totaSiciIia,quaft anguftæ infulae terminis clauderetür,in Italos vires fuas experirideefcuif, Dionyfium imitatus, qui multas Italie ciuitates fibi fubegeran Excrcitura itaque in Brutios traiecit:qui principioeiusaduentusmetu coneuflij eifefubiiciunt. Brutiorumfufceptoimperio, in Hippone corum vrbe(quam Vi-bonamamp;Valentiam pofteaappellauerunc,Strabonetefte} nobile condidit cm-porium.SubindecontraLiparenfesnauigat.Sedacceptis ab eisauri ralentis Centura , pacem cum cis quoque fecitCaeterum cum ea homini auido ad explendam fitimnonfuffïcerent,illiquenihilauri aliud fe habere,nifiquo AEoliamp;: Vulcani templadirauerant,refpondiftent:ipleper templa Dearumgraflatus, magnavi jo 9mcqüidauriibireperit,abftulit. Liparadeindecumvndecimnauibusauróönu-ftisdifceffit.Dum autemin medio curfuseflet,fuboftatempeftate'nauesomnes qua’aurumdefcrebant,cum ipfoaurofubmerfxfunt, Agathöclefolumcum vna triremiincolumi Syracufas applicante. Vbi ratus ira V ulcarti naufragium fibi ob-uenifle, quocum placarct, fponte in ignem przcipitatus,viuus (vt Diodorus feribitjeombuftus eft.Trogus vero diuerhim mortis eius genusrecenfet. Refert

Ec x

-ocr page 346-

518 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

enim quod cum aBrutiis in Siciliam reuerfus effet, paucis poft diebus repented morbum per omnes neruos venafque humore tabido graflantem , incidc-rir. Quo ingrauefcente, inter eius filium natu minimum , amp;nbsp;nepotem Archa* guthogenitum,contentionedeRegnoexorta,cumalteralteri infidiaretur,occi* lo hbo nepos regnum omne fibioccupauit.Erat turn Agathocli Theogenia AE-gypcia coni ux, amp;: paruuli liberi,quos ex illa fufeeperat, duo. Quos ipfe vbi nullam iibi vincendi morbi fpera fupereffe , amp;: illispofteiusinteritum,autcarccresaut icruirucem inftare^videret,prouidus cum omni gaza, omniqueapparaturegio, quo nemo ca ætace fuir fplendidior, naui impofitos cumfummoamp;:fuo,amp;vxo-xjs,5tfiliorumliuftuinAEgyptum tranfmilït.Qmbus abfentibus ipfe miferjOr-1» bus, dcferrus,anxiufquc,annos iam quinque amp;nbsp;nonaginta xtatis cgrcffus,(vtDo' mochares amp;nbsp;Timxus prodideruftt) fato fundus eft. humilior ne vita: eius introïtus, an exitus fucrit,incertum.

DE MAMERTINIS MESSA-narn qf cupaftcibus, amp;nbsp;Pyrrho Sicilia: Rege.

C A P V T IL

E F v N CTo Agathocle, Mamertini Barbarum genus bominum, üu® a Marte, hue a Mamertio oppido ita nuncupati, qui diu fub Agatha clemilitauerant,cumamilitiaarmorumque exercitiovacui,ftip®'’' dia nulla mererent, pePvniuerfam infulam otiofi, paflimque oninia deprxdantesvagabantur.Meffanam autem cum veniffenr, dcniot-

tm Agathoclis amicitia intra mœnia receptifunt. Verum cum vrbisfplendorct” acopulentiam mirarentur,cupidineeiuspjtiunda:capti, confilium perconiura* ?iont noccupandiineaincolatusperpetuiclamineunt.ncc quiequam coruma-juilt;ais(pja;tcrtcmporisqpportunitatem)deerat. Vbi vero patrandifcelcrisocca-fin fefeobtuüCjVibcm amicam, amp;: fidei eorum creditam, nihilque tale promcriia, jï vmlaro foédere ex eompofito ftridis enfibus, fublatifque in coclum damoribusin' uadunt.Meffanenfes quid eis accideret ignari,alii aliud opinati, inermes profiliu’^' mquosfœdifragihofpitesirruentes, fubita cædettucidanr.vxores,liberos,fortu-nas, agrofque eorum, pront cuiqs medio conflidu fors obtulit, inter fcfcpattiiin* tur.Ciues alii re comporta, defertis penatibus amp;nbsp;libcris,quacuadcrc poterant,vf' be transfugiunt, tutius rati in belli repentino tumultu fecederc.Prædonesitaqj b pulcherrimæopulentiffima;qucvrbiscompotes fadi,necvirginibus neematro-nis abftinuere : led promifcuas quafuis in libidinem fij^m amp;nbsp;necem pcrtralicntcS multo immitius inhoneftiufqj fe habcbant, quam fi e media Barbarie aduenitbo-ftes in cas,ac iure amp;nbsp;merito captam vrbem, fouirent. Quo fado non MeffanenfeS) i' fed Mamertini nuncupari coeperunt: vrbemque non folum fortitcr tutabantur, fed amp;nbsp;co audaeix procefferant,vt in plerafque Grxeorum ciuitates infeftis incur-fionibusvexarent. Interea Rhcgini ob Pyrrhi Epirotarum Regis inltaliamco-traRomanos aduentumterroreperculfi,auxilium a Romanis poftularuntqui-bus Romani vnam Romanorum(fi Poly biojvel Campanorum(fi Liuio credimm) legioneminpræfidiummifere : qua tutadiu ciuitas manfit. Sed cum diutumior aliquanto ibi mora traheretur, Romani milites turpe Mamertinorum exemplmj* imitati,violato fœdere ex præfidiariis hoftes deuenere : vrbemqj repente inuadf tes,incolas partim capdunqquofdam pellunt, eorumque inter fe fortunas diuidût! amp;nbsp;deniqs cum Mamertinis amp;nbsp;freto amp;nbsp;fcclere lundi,fœdus etiam copularuntCuW j, Romam hæc celeri nun tio delata funt, licet Rheginorum «rumnofam conditio* nempopulusRomanusgrauiterferret,vltionem ramen vfque ad finem belli quod cum Pyrrho gerebat,prudenter diflimulauit.Quo poftmodum confedo,par' taque contraPyrrhumvidoria, Romani militum fuorumfacinuspunire menu* ncrunt.Inftrudüm igitut exercitum contra Rhegium mittunt, vrbem obfident ac expu-

-ocr page 347-

DECADIS LIBER ÎIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t?

expngnant'.cæfifqjfacinorofisauxilianbuSjVrbemRheginisreftitüunt. Eodem ferme tempore Carthaginenfes cognita Agathoclis morte,amp; nonnullis aliis Si ci-liæmotibiiSjOccafionemtotiusinfulæoccupâdæfibipræftitam exiftiraantes, ma-gniscopiisin Siciliam traiiciunt : ibique plures vrbes, quas Agathocle regnante amiiéranc, magna vi veHubigunt,veIad deditionem compelliint.Siculiicaque Poenorum viribus circumuenti, ad Pyrrhum fqui Agathoclis eorum Regis gener etat.ex cuius fiJia Helenum amp;nbsp;Alexandrum filios fufceperat:quique turn in Italiam aTarentinisiteratalegatione reuocatus, contra Romanos redierat) legatos mit-jQ tunt,eüque ad pellendum e SiciIiaCarthaginenfes,liberandanlt;quc aTyrannis in-fulam folicitant : aliis Agrigentum^multis Syracufas,plerifque Leontinum ei ofFe'-rentibus. Sub idem tempus ad eundem ex Græcia Icgati venere , qui nuntiata Ptolemæi Cerauni a Galatis cum exercitu peregpptione, pro Macedonibus auxi-liaab eo magnis precibus implorabant. Q^m duabus iis legationibus auditis c6-ftitiire,atquedefortunaconqueftum fuiirePlutarchusrefert,quodplurimarum returngerendarumoccafionesin vnum idemque tempus fibi congelBflet. Tan-lt;lemcumduobus fimulofficiis integre funginequiret, confulto adSiciliam petendam, velutiiaftrumcntum belli in Libyam traiftfereiidi,animum adiecit.Præ-mifit autem eo paulo antequam peruenirer, Cineam Thcflalutn, qui ciuitatu ftu-^^ dia/ibiconciliaret.Erat nanque is magni ingenii vir,amp; qui Demofthene diü audi-toadimitationemeiusmaximam vimdicendi aflecutus fuerat. QuidumPyrrhi conuiäufrucretur, fæpcab eo ad vrbium conciones legationefquemifluSjV tilem ci læpeante operampratftiterat,plurefqueciuitates Pyrrhofacundia,quamipfe fibibelloaequifiuerat. Cineas itaquein Siciliamappulfus, morefuopræfatus,ci-uitatesadfidem Pyrrho præftandaminduxi^. quem fubindc Pyrrhus('prxfidio a-pudTatentum relido)eodem fecutuseft.Cuius in Siciliam aduentu nonparura Carthaginenfiumaudaciacompreflaeft :quippequoniarr: coniundis eiuscuSi-culoriicopiis,magno animo obuiam hoftibus itum eft:maior ciuitatum pars recu-perata, excurfiones prohibitæ, eoruifl qui cum Pœnis conflidabantur,fpes audat illisqui cxterritierant,metusfugatus.Vbivero Pyrrhus Syracufasftotius tune in-3° fulæcaput) ingreffus eft,Theonis amp;nbsp;Softrati Syracufant^um Principum fuftfagiis

RexSiciliæJicut Epiri,appcllatuseft. Ciuitates qua: fidem præftiterant, illife fiacimdcdiint.Cæterxvelvi, vel vltro in deditionem quoqjfuntreceptx. Deinde cumpeditumtrigintamilibu^ equitibusveroquingentis fupraduomilia, amp;:vi-gintinauibuSjCarthaginenlès, qui Siciliam anteincurfionibus pertetruerant,ad-ortus, eorum potentiam ac opes breui tota infula afflixit. Erycem poftca amp;nbsp;natura amp;magnisPüenorumprxfidhsfirmatam vrbem cum ingenti exercitu fubitaop-pugnationcaggreftiis,Iudos Herculi,ficapotiretur, vouit.Inde fcalis admœnia admûtis,omniû primus murosconfeendit. Plures exrefiftentibus inpræcepsde-iecit,p]crofque gladio traïisfixit. ipfe ilkfusterribiliactruci afpeduhoftem pragt; fotmidineab armis ceifare cogens, vrbem expugnat. Quam adeptus, Herculi vo-fum,fpedaculumqueomnis generis ludicris infigne celebrauit, Eryce debella-ta,Mamertinis, qui totam infulam infeftando nonnullas iam paflim ciuitates fibi tributarias fecerant, bellum intulit.Quibus ftrenuc fupefatis,multaque clade afte-ftis, eorum prxfidia multis in locis confregit.Hiefoni,qui poft cum Syracufano-rumrex fuit, multaobingentiaeins inhis bellisgefta facinora præmia contuliL Carthaginenfibus deinde abeo pacem petentibus,hacfolaconditionepacem fe fafturum,fi tota Siciliacederent, atque vitraLibycumpelagus finesImperiifui terminèrent,répondit. Return fuccefiu fimulamp;imperii magnitudine elatus, Heleno filio(Agatboclisnepoti)Sicilisevelutiauito, Alexartdro vero ItaliæRe-gnodeftinato,adidcuius impulfu præcipue in Sicili3m ab initio vénérât^ fecon-uertit.Claflemigituringentem contra Libyam inftruit:moxnonvtabinitio co-niis,mitis,acbenignus,fcdmutatismoribusfuperbeacTyrannice Siciliæimpe-riovticcepit.Quinimoamp;Theonem virum Principem, perquemnonmodo Sy-racuiarumvrbem,fedplurcsetiamaliasciuitatesadeptus fueAt * interfici iuftit: idem de Softrato proculdubio fadurus, nifi fuga falutem fibi ille redemiflet.

Ee }

-ocr page 348-

5P DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

Porrohacnouitate repente ab eoalicnatisaniniis,Siculorum odia exarferuntyâî plures vrbes Carthaginenfibus, permultac Matnertinis feiunxerunr. Ipfe veroüs leditionibus perculfus, cum Siciliam, veluti nauetn vi ventorum agitatam tencre nequiret, amp;non fineignominiaearn rclinquerecogeretur,peropportuncaddc' decuseiuscelanduma'farentinis amp;nbsp;Sannitibus liceras accepit,quibusfeilli,cuni Romanorum viribus refiftere amplius no poflent, deditionem faóluros lignihea-bant, ni cito penelitantibus ipfe fuccurreret.Occafionemigi turbine Siciba: defe-rendae accipicns,fubfidii fociis fuis feredi praetextu,infula protinus abfeeifit. Tro-gus vero etfi in caufedigreiTus cum aliis fcntiat,non tarnen in feditione Siculorum cumaliis conuenit:fediam confcrto cum Carthaginenfibus prxlio ipfumfupC' riorem fadum : quia tarnen fcftinus difceflit, pro vjclo fiigere vifum ede feribir-Soluens autem Sicilia Pyrrhus cqm claflc, quam contra Li byam parauerat, con-uerfusad amicos:Cuiufmodi(inquit) palæftram Carthaginenfibus amp;nbsp;Romanis relinquimus.Quod vt coniedauit,itaamp; euenit,vt in contextu cÓmemorabiniusgt; Vulgato eius difceiru,Carthaginenfescduda cla(re,impetuquefado,aliquoteius nauesceperunt.Mamertini etiame veftigio terreftri itinere perCalabriameuffl infecuti,extremum eius ggmeitin locorum anguftias conicccrunt, atquea rergo amp;alateribus adorti, duobus eius elephantis proftratis,plures circum cos militer occiderunt.Quovifo Pyrrhus a prima acie in prælium maximo impeturuenSja^^ Alamercinis vulnus graue accepit. Quocompulfuspaululumexacie dum phga obligareturexceflït.quofado,abhoftibuspro cxfo habitus eft.Erat tune forcées Mamertinis vir quidam magna corporis Ratura, qui palam Pyrrhum infingubte certamenprouocauit. Pyrrhus vt cruoreadhucrefperfuserat,dolorefimulamp;:gt;‘'a percitus, truci amp;nbsp;terribili afpedu in aciem rediit : gigantemque repente adortus adeo vehementi idu eius caput pereuffit, vt vfque ad intimas partes ferro redado» fruftafiffi corporis hinc indeadterram defluxerint. Mamertini amp;nbsp;Pyrrhirob^ admirati,amp; fœda proceri viri nece perculfi,ab vlterius eum infedando deftiteru^' Proinde Pyrrhus Tarentum venienSjtertioÄ’arentinis inagris aduerfus Curium amp;FabriciumRo.Cofr. certamenarripuit. In quovidus atquefugatus,cuniau-difletobfuamprofedio»emfugæfimilem,ad Carthaginenfes omnemfeteSid- ’ liamdefeciffe , fpeomnieamrecipiendifibifublata,ac animo prorfusfrad.us,m Epirum ferecepit.EtitanonfolumItaliam,fedSicilixquoque Imperium, tam 0‘ to amifit quam facile quxfierat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

DE HIERONE IVNIORI, ET BELLO inter Romanos amp;: Carthaginenfes in Sicilian propter Siciliam gefto, quodprimumbellum Punicum appellant:

C A p V T III.

Y ARHO Siciliadifcedente,magnæinciuitatibusfccîitîonesfuntfub-orta:,magnaq5 ob infulxImperium inter Carthaginenfes amp;: Syracufa« nosfuccefrerüntprxlia.Quamobremncceffitatcvrgëte,HieroaSy* racufanis vrbis Præfedus creatur.Cuius tanta fuit prudcntiafimulamp; authoritas,vt non diu poft ciuitatumomniû confenfu aduerfus Carthaginenfes Duxprimum jaernox totiusSicilixRex falutarctur. Huiusfuturam

maieftatem plura fignificauerunt prxfagia.Fuit is patre Hieroclito,qui iHuftrégc-neris feriem a Gelone antique SiciliæTyranno traxerat,matre vero ancilla natus, Qm iamiam editus,ne genus feruile dehoneftamentü nobilis profapiat foret, pU' fcorum more in fyluis a patre expofitus eft. vbi (mirum vifu) infantem ipfumapes congefto in eius os mellealiquandiu folicitc aluerunn Arufpices,quiidgenu$ euentus ex profeffe interpretabantur,regnum infan ti eo cafu portendi vaticinate Hieroclitum admonuetüt,vt filium rccolledum educatumqs omni ftudio ad fpc maieftatis

-ocr page 349-

DECADIS LIBER IIIÎ.

331

înaicftatisfuturæinftitueret. Adolefcenti quoque prima vicedimicanti aquilain clipco,noâ;i]ain hafta confedit. Q^æ omnia, amp;nbsp;manu promptum5amp;: confilio pro-uidum, amp;nbsp;Regnum illi polliccri, vates præcinerun t. Erat Hicro pulchritudine in-, ^’gnis.quæcumætacectiamfuccrefccret,apuericiaadmirabilis,inalloquioblan-dus,inconfuetudine indus,in militiaftrenuus,ac tanrisfimulnaturædotibusor-nantis,vtnihil regium in eodeelTet prêter regnum.Quibusmoribus a Pyrrho rege,dum Sicilia potiretur, plurimum dilcdus, mukis militaribus præmiis donatus ^uit.Tantum deniqj amp;nbsp;induftria amp;nbsp;virtute valuit, vtob multa ac præclara rei mili-iarisfacinora,pergradusad regnum euedlusfit. Primünanquecupoft Pyrrhi 10 difeeffum milites gregariiamp;:condud:itii Remp. Syracufanam frequenter feditio-nibusvexarent,foïusHieroobrei5ellicæpraeftantiam in ipfo adhuc adolcfcctix ‘^^’tfujanno fuxaztatis vigefimo, a Syracufanis a^tatarum fadionum rumores fe-dandosinDucemdeligimeruit. Qm magiftratu fufeepto diuerfas militumfedi-tiones extinxit. Vidor,adeo dementer moderateqs fe geflit,vt vno omniu amp;nbsp;con-fentientianimo iterum Dux crearetur. Turn vcro cum videretciues,quoticfcuqj copiasducefqjcxtravrbemmittercnt,adresnouasinter fe domimolicndas pro-cliuioteseire,Lcprinis in populo nobilitatis amp;: opufh noqjine facile principis filia vxoremduxit,vtliaberctquêprofevrbitutoremrelinqueret,cïiadres pro Rep. ^^ gerendas ipfunaabefleoporteret. Deinde cum animaduerterct veteranas Syra-’ cufanorum copias,quæ ex gregarioamp;ftipendiario milite conftabant,inftabiles,fa-

^ionumqj vt plurimu auidas cire,dclere illas conftituin Igitur dedi ta opera,ac cal-confilio, contra Mamertinos,qui vltra Catanam excurrerant,eXercitum mo-^et, caftrifque iiixta Centoripen vrbem po ficis,ac ftridis circa Cyamoftbrum flu-uiumveteranorumcohortibus,amp; in fronte locatis,vt primo hoftium imperil op-pteffi facile difliparenturzipfe cum Syracufanis Agnis,quafi alia via hoftes aggref» ‘Uius,aliquafmj lum remoratus eft.Miflilibus primum res gefta eft: mox prçlio ex-cande(cente,ad gladios ventum.Mamertini in primam aciem,prout primo ardo-reofFerebatur,irruunt,veteranos circMndant,crebrifq-, idibus ac vulneribus crue* tatosprofligJtcætJücq^. Hicro,vtex fententiacundafuccefliiTcvidit,confeftini ?^^^'^'P^omilitibusintadis Syracufas fecedit : aefubind« nouis copiis, magifque “domiliteexercitum inftaurans, contra Mamertinos hacvidoria elatos regredi-mr. Ad Mylæum igitur agrum cum peru'enifTet, non fimulata expedi tione, vt an-tea, fediuxta Longani flunii ri^^s ferio infuitu mouens, cum eis conferuit.Èt cum anquandiu ancipiti marte pugnatum eiret,ingenti tandem confliduMamertini mgantur,belliq5 eorum Duces ac optimates pratter paucos(qui viui in poteftatem Hieronisdeuenerunt) occubuere. Parta hac vidoria cum triumpho Syracu-asreuerfus Hiero, Rex ab omnibus acclamatur, amp;nbsp;corona Regia redimitur. Qui ^îmetfi titukim haberet regia: in Sicilia dignitatis, vt amp;nbsp;alii ante ipfum pleriq5,non °mnes tarnéciuitates fuo parentesImperiohabebat. Plurima:quippe cum elfenc ^^ æeræ,fuisviuebantlegibus,amp; annuls conftitutismagiftratibus a populo regeba-, ^ur. plufgj quoque Carthaginenfium erant ditionis : reliquaevero,qux Syracufa-norumimperiofubibant,GmulcumvrbeRegia,aRegemoderabantur.Hicroita-^^^/^’■^8mdiademate,amp;proxima vidoria nonnihil animo erediorfadusjco-P'onorem exercitum contrahoftes coegit. At Mamcrtini prxlio fradi, Hieroni

. ƒ ^^ viribus pofte refiftere diffifi,a Carthaginenfibus,qui per id tempus plu-aoiciliæoppidatenebant,auxilium petunt.Carthaginenfes,oblatanouaSiciliæ potiundæoccafione,amp;quamfimilemnuhquam anteahabuerant,fuppetiasmit-tuntjftatimqj a Mamertinis vrbis MefTana: areem accipiunt.MamertinÄ veto pau-0 poltjVelquia non fatis Pœnorum viribus ob infirmitatem fideban/c, vel quia Info er fe diuifi erant,miflis legatis a Romanis etiam prxfidia exquirünt,vrbemque eis o eruntiClarum iam per ea tempora pop. Romani erat nomen, quippe quiquin-gentefimofereconditæ vrbis anno totäadRh^iuvfqjperdomuerant Italia.Ro-®’ƒ Pu^enriffima fibi proxima prædam oflerri confpicerent, Italia: limites e-Sicilia: potiundæ defiderio incenfi(qu5 capta Meflana facile fuo Impe-no ubiieere fperabat) huic rei animü intendunt. Rcs itaqj ha:c maturo amp;nbsp;prudéri

Ec 4

-ocr page 350-

33i DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS confilio in Senat« agitata eft. At primum, fi Mamertinis violati fœderis authorib-opitularenturjnfamiæ labern ob iniuftitiaincurrereverebantur, cum de fuisipfi militibus pari culpa in oppido Rhegio laborantibus fupplicium paulo ante funi-pfiffent. E contra veroCarthaginenfium vicinitatem magnopere fbrmidandani efle cognofcebant:qui cum non modo Africam/ed amp;nbsp;pleraqj HifpaniælocaJæ lulasprætereaSardoiatqueTyrrheni maris pofliderent, capta Melfananonniul-to negotio amp;nbsp;Syracufas amp;nbsp;rcliquum Sicilië adipifci, amp;nbsp;fubinde Italiam, ac vrbcni ipfam Romam aggredi quam facillime potuiflént. Hincadfuppctias Mamertinis ferendasinclinarevifaeftfentcntia. QuæcumadhucancepsinSenatu protrahe-rctur,ibi quidc diuhæfit,amp;penereliclapepei^dit. Populi tandem mukitncloain-pliandi impérii cupidinc vtile honefto prçferens,Mamertinis auxilia ferredecre-uit. IgiturexcomunidecretoW^ppio Claudio cognomento Caudiciex Coin-libusalteri,Mamertini fubfidiiprouinciacommittitur. Mamertini de Confutó aduentu certiores faä:i,Carthaginenfium Præfc(ftum,cui arcem ante dediderant, fimul amp;nbsp;præfidium a Meflana propellunt. Carthaginenfes, graui nuntio accepte, primüexaclVim Præfe(ftu,cuiusignauiacircunfeptâ MeJ(ranaearcéam.iferant,cru-ci affïgunt:mox contrairs copiis terreftri circa v rbc,qua meridiem fpcótat,adPe' lorüveronaualiexercitu difpofito,Meflanaobfident.Hieron,vtacccnfosinMa-mertinü exitiü Carthaginenfes cófpcxit, tepus ad eofdê delendos accommodatu jj efle ratuSjpereuffo cum Carthaginenfib.fœderc,copiofo cü exercitu amp;nbsp;ipfe^y'^' eufis mouens,Meflana profedus eft. Vbi ad aliam vrbis parte propc monteChal-cidicö,(quéSandü Ritium hodie appellant) a.p.m.ab vrbe caftrametatus,obfeÆs Mamertinis egrefllim ab vrbeinterdicir.IntercaAp. Claudius Ro.ConfulexO' mnibus Neapolitanæoræ maritimi^ oppidis militibus exquifitisclaflem inftrum Q^a parata, freto monftris fabulofis infirmi, xftuq; violcnto,nullo pado extern-tus,fed ipfamillamruentisxftusviolcntiamvelutipromunere amplexus,traiedf» clamcpCarthaginenfiu triremes praeterueduSjMefTanäapplicat.queMatnertini , j non fine publico gaudio in vrbe excipiunt^lliq5protinusciuitatctradnnc.CÓiu), cum terra mariq; vrbem acriter obfeïram,comme3tu.sinopialaborare,hofteflt;]U^ p Mamertinis copiis fuper’oresofFendflfer, periculofiflïmübellodimicare ceniens legatis ad hoftes pro pace miflis,Meflanam,fia:quxconditiones rcciperentur,pC' ' riculolibcrarctentat. Cxterü cum Hieronamp;Carthaginenfes legarioncafpc*''’^' rentur,Confulpericulumfubirecogirur.Inftrud«sitaq; milites luculentaoratio-nead bellum vidoriäqj primü hortatus, cü Hicrone bello dimicarc ftatuit.pawÇ moratus,copias adherfus Syracufanos educit,acies ftruit,amp; in hoftes irruitCuicn Hieronftatimobuiamfefeoflcrrct,pratlioc6miiro,diuancipitimartepugnatuin eft.Tandê Romani vidores Hieroné in fuga vcrtunt,atqï vfqs in caftra fecuti,®*' gnamSyracufanoruexdem cdidcre.Hicron, vtfuosfufos vidit,metucnsne Sy-raeufæ vrbs audita hac ftrage in feditionem abiretjreïidis caftris nodu Syraeufo ^, concelfit.Ita Conful Romanus adeo exiguo negotio, tantaque célcritatcHieronfi SyracufarumRegcm vicit, vtipfe illefeprins vidum, quam hoftem vidifte fate« retur. Carthaginenfes,vt vidoriä penesRomanos manfifle acceperunr,mctu pej' culfi,exremploobfidioncfoluta,inSiciliævrbesfibifubiedasfeferecipient. C^ fui,audita amp;nbsp;Hieronis fuga, amp;nbsp;Carthaginenfium receffu, cum circa vrbem pacaü cfl'entomnia,audusanimis,perfequi Syraeufanorumexercitumdecreuir.Poftf'' dieigiturfubauroram hoftes alTccutus, prælio cum eis initoplurcscorumcxdir, rcliquosin proximafugatoppida. Inde clatior fadus, per Syracufanorum fodO' rumqsagros nemineimpediente incurfionesintrepidasfacit,omnia populM“'^’ tandemque Syracufas delatus,ipfumSiciliçcaputobfidcr,fœlicemqueviifloriani ^ pernnntiosRomam renuntiat. Quacognita , maiori nifu incepto benoineuW' bendumclTeSenatusPopulufqueRomanusconftituic.Igitur.M, Valcrium,amp;b. Odacilium CofT. conduplicato cum excrcitu in Siciliam mittunt.Eorum aduen* tu plcræque ciuitates,quæ Carthaginenfibus vel fubiedæ, vel fcederatx crant,a Romanos vitro defccerunt. Hicron,cumhinc Romanos numeroamp;vinb-ibp^' riores,indeveroSiculosanimislapfos cerncrct,iamquedefcipfofolicituseikgt;'’'

-ocr page 351-

DECADIS LIBER HIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj5

£iperet,tutius fibi futurum cum Romanis quam cum Carthaginenfibus pace ha-here,Legatos adConfulcs proconditionibus mittit. Illi commodifsimam bello gerendoHicronis amicitiamarbitrati, paccm cum co his legibus firmant, vt ipfe capciuos Romanos reftituat: argenti talenta centu (licetducenta plerique feribät) pendat : atque ita dcinceps Syracufani focietatem fidam populo Romano lurent. QnçotnniaHicron vtaccepit, perquinquagintaannoscertainuiolataque fide ad mortem v(que feruauit. Cartbaginenfes, Hicronis confoederatione deftituti, ad Agrigentum corum caput amp;nbsp;arcem fe conferunt, vrbem omnibus copiis ac vi fru-menti muniunt. M. Valerius,amp;:. C. Oâ:aciJius,fœdere cum Mierone pereufloj Romam reuertuntur,fuffedique funtpoftcosaSenatuColLL. Pofthumius, amp;, Qu.AEmiIius,amp;in Siciliam mifii. flineprimum bellumPunicum oritur, de quo interGrçcosPolybiusamp;Philinus,interLatinos vero.T.Liuiuslatefcripfcrut. Co-fulesigitur cum primu Sicilia tenucre, fufeeptoaprxeeflbribus exercitu, de bello gerendo confilium conrulcrunt: in quo de Agrigento inuadendo inter cos coue^ mt,vtfihoftispugnam recufaret,intramœniacôclufus obfideretur.Quocirca in-genticum exercitu in expeditionem profedi,caftra non longe ab Agrigento nid p.m.metantur.Carthaginenfesfupraquinquagint^iomipum miliafub Anniba-leduce, intra mcenia habebant. Cæterum quia longam fore obfidionem Romani arbitrabautur, atque iammeffis tempus,amp;maturæ in agrisfegeteserant,milites rclidiscaftris ad frumenti rapinam fine ordine, fine Duce, paflim audacius quaauE tempus aut militiæ ratio poftulabat, euagari cœperunt. Annibal,rei bene gerendas occafioncm nadus, repente vrbe egreffus,inRomanorumftationesinftrudam aciem defert,parte vero militum in vagos Romanos emittit.Clamorc fublatc,fofi-fasimplerc,vallumque refcindere iubet. Romani fubito cafupcrculfi,quoniani fubmuldacaftra,figna,prxfidiaq5defcrcre ciscautucrat, locoimmobilesadeo ftrenueobftireriitjVtquanqua Cartbaginenfes numero longe fuperiores proruc-tent,ipfi tarnen caftra no modo tutati, fed amp;nbsp;boftes multa cü cxde in vrbe prarcipi-tcsreiccerint.Veru tata fttages ea die vtrinq; eófeda ert,vt vterqj amp;nbsp;vidiisamp; vido^ videretur:tantufqjVtrunqiexercitummetusexhuiusdieipericuloinuafit,vtneqj 30 Pœniaufifintampliuscalî:raRomanoruminuaderc,ne^Romanilatius euagari* Porto æquatovtrinquemetualiquandiuquicuerût. lntereaCarthagincfes,ctfiin Romanos erupere pertimefccrent,f3gittis tarnen eminus eosimpeterc non celfa-bant.Confules vero, vbi milite^ a repentino incurfu aliquantifper refedos videre* cxercitüinduaspartesdiuiferüt.-alteraadAEfculapiitempIu,altcradiuerfaregio-ne vrbis,ex ca parte quæHeraclea fpcdat,pofuerc,atq; ita duplici vallo amp;nbsp;fofla vrbem cingunt:vna, adhoftiumeruptionemintcriusinhibedam: altera, ne exterius obfe/fis auxilia ferrentur: praefidiilqs ac crebris caftellis fuorum interualla muniequot; runt.Non proeul a Romanis caftris ErbclLus oppidu crat.(quod Gruttx oppidulu, nominisetymologiafuift'ctoniicio)inid focii omnescommcatum,cxteraq; ex-4° ercitui neceffariafummoftudio congerebant:vndecumrcsexigeret,aRomanis commodiffime in caftra tranfportari poflent. Dum quinque ferme in hunc mo-dum menfes ancipiti euentu vtriafquegentis res perftitiftent,fames ob ingentem multitudinem, quæ in vrbe obfidebatur,Cartbaginenfes premere ccepit. Quo confpefto, Annibalobfuorum pericula rebus iam penediffidcns,crcbrosnun-tios Carthaginem mifit,qui in quo ftatu resPunica: in Sicilia eirent,fenatui nuntia-rent.QuibusCartbaginenfes commoti, nouum inSiciliam exercitum cum magno clephantorum numero, nauefque plurimas ad bellum inftrudas, cum Han-nonealtero Duce tranfmittunt. Is cum omni bellico apparatu Heracleam pro-fcftus,Erbeflum oppidum Romanorum horreum proditione occupât. Quo re-P cepto,continuo in Romanis caftris rei frumentarix inopia fuccelfit: coque fa* dum eft,vt Romani non minus obfiderentur quam obfiderent. lamque cd annö® næ Caritate deuenerant,vt obfidione foluta inde abituri eirent,nifi Hieron repente neceflicati eorum,euedo vt fummo ftudio, ita non magno cum difcrimine ex Sy-racufis commeatu, rebufqj aliis ad cxcrcitum fubleuandum idoneis,fuccurrftretlt; Poft hæc Hanno, cum fuos, qui intra mœnia crant, paratos ad bellum per certum

nuntium

-ocr page 352-

33 4 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS nuntium intellexiflet,coadisquinquagintaelephantis,paratisq5 omnibuscopquot;^ cxercitum omnem ex Heraclea Erbefloqs educit. Sed antequam in confped''quot;' hoftium veniflet, Numidas équités ad eos laceflèndos irritandosqj pricmilit 'P*^ vero cum elephantisac reliquocomitatufequcbatur. Illiad Romanorum caftf^ä venientes, cum hoftiurti eqüitatum in fe concitaflent, fimulata fuga, vt prifcepi“ fiierat, tetgavertunt.Qu^osdum Romaniaudacius infequerenturjinfubfequcn-temHannonemprxcipitesacpercumultuaricincidunrjtrahunturqj.Tumrcp^' te veluti ex infidiis profilientia Poenorum agmina, in Romanos équités circûluæ duntur:atqueex iWis multos in terficiunt,reliquos vfqj ad caftra fcede fugant. Hi5 ^ geftis Hanno in collera, cui Toro nomen erat, exercitum reuocat : atqueibi non longius quammilleamp;ducentispafsibus acarfrisRomanorumcaftra locat. Vef” cum per loca paluftria, quibus I^mani figna fixcranr,ex diuturniori excubadon® exortafcuaeos peftilentiainuafiflet, in diesqj magis inualefcerer, ConfuIcsobü' dioncfolucremeditabatur. Sed cum no minor annonseprciTuraobfcftbsCatib^' ginêfes premerct, Annibal m ultis nodu e fpecula ereftis ignibus, crebnlque e® nuntiis,Hannoni return anguftiasjmultitudinifqueinvrbeintolerabilemfanicnï» cum iam plures impati^tiaafl hoftes transfugerant,fignifïcauit. Hannoliis‘^°' gnitis,ratus Romanos morbopreftbs quamfacillime pofte vinei, in aciem ad P^' gnandum copias educit.Confules nihilo pigriores,amp; ipfi ad prælium (parte copo“' jj rum ad repriinendumobfeflbs, ne perrumperct, rclidajreliquü excrcitusaduci'' fus Hannonememittunt.Signo dato prælium incipit ; cruentumq5 aliquandiuf!^ vtraqjaCiccertanienfuit. DemûRomanimaioriconatuadnixi,primaCatthagi' ncnfiumacicminfugamcompclIunt.Vbi qüifugcrant,inelcphantospra:cipi[2'’gt; pecudescÔterritasinfuosexcitât.C^ærutntes in agmina,ordincsnonmedioc“' ter,bclliqjeuentum turbarunt.Romani centuriones per corum ftragempettüf tes,figna acrius inferunt,âd extremû Pœnos omnes terga vettere cogunt,prûdigî' tos infequuntur,ac magnam eotum pattern trucidant. Hanno cum reliquis cd«' ri fuga ad Heracleamferecipit. Romani eltpbantis fere omnibus, quipraliom' terfuerunt,captis,caftrifque hoftium expugnatis, commeatu præterca amp;nbsp;belli impedimentisdireptis,J^lenavidoria potiti incaftracopiasreduxerunt. SublC‘ i cutanodcicumobviâoriælætitiam iimul amp;nbsp;præliilaboremfegnius aRontnnis vigiliar haberentur:Annibal,qui in vrbcamp; hoftibusamp; fameobfidebatur,poftpff' ceptamHannoniscladem,defperatis rebus, tempus ad fuam fuorumq; faluteW maximeidoneum nadus,pcrtenebras cum omnibus copiis quas Agrigentiha-bebat)Vrbe egreft'us,vtranqj,quam Romani feccrant,foft'am palearum manipuH^ adaeqüat,atqjindc per médias hoftium ftationcs,Romanorum ncminefenticniCi incolumiseuafit. llIucefccnte,RomanidcprchenfaCarthaginenftumfiiga,illû' rura veftigiainfcquuntur,acplurimospoftremiagminis tardiusproccdentcs ca:-dunt.Moxreuerh,ad vrbemcapiedafe dirigunt.Vbi ift portasciuitatis impetu fa-do,exercitum omnemintramœnianulloiâ répugnanteinducunt,vrbélocuple* temamp;omnipra:darefertâdiripiunt.SeptimoitaqjmcnfepoftquâAgrigentûobû* deri cœptû eft,in poteftaté póp.Romani peruenit, tanto fudore milituin,acDuca tolcrantia,vteaobfidio inter taras, quacvnquâfuerint,laboriofiftimaafcriptorib. referatur. Capto Agrigcnto,plcraqj Sicilix mediterranea oppida fponte Romano Imperiofcfubiecere. CumRom£eAgrigentiexpugnationuntiatur,Senaruspo* pulufq5 eredis animisCarthagincnfium potêtiam e Sicilia omnino exterminate» foliqj infula potiti tota mente dccernunt. Quocirca. L.Valerium,«amp;:. T. Odacilm fequentishuius bellianni Confules nouomaioriqj militum dclcdu habito inSi-ciliam lcgant.Carthaginenfes,cognitaRomanorum mente, noamplius terreftn, fednayali bello,quo plurimum pollebant,deinccps congredideliberanr.Proinde' ingentem claftem inftruunt,eamqj rebellica,acmagnomilitumnumcro refer-tara inSiciliammittunt. Cuius aducntuplurcs maritim« vrbesmetu adduftxad cos tranfterunt.Quibusmariprædominantibus, terra vero Romanis, quafiæqna-tumerat bellum. Porto Romani, cum cognofeerent non aliter finem habitu-rumbellum,niû mari quoque fe hoftibus opponcrent,ncceflitatc addudi po-tius

/

-ocr page 353-

DECADIS LIBER Hit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35;

tiusquamlibidine, parandafibidaflem ftatuere.Itaqjcentumamp;:viginti(fine lex-aginta, vtplcriqjfcribuntj nauesintrafexagefimumdiem,quamcæfafueratfyl-ua,perficiunt.qiiarum centum quinquercmes fuerunt, reliquat triremes. In boo naualiapparatuquinqueremium xdihcatio perdifficilisfuit:quippe quod illaru tunctemporis nullus adhucin Italia effet vfus. exterum vna femilacera Cartha-ginenfinmquinquercmisfquædudumapudMeffànam,dum longius aclalTeva* garecur, a Claudio Cof capta fucrat) exemplar eius generis faciendi præbuit. Interen vero riidis multi tudo inges ad remigium excrcebatur, fubfelliis in arena dif-pofitis.Ducis ffbilo braebia ad remos reducere, acremos per ai»cnam mouere do-’° eebantur. lamque confeufis nauibus.C. Cornelius,amp;.C. Ducllius ConfuJatum inierunt. Claffi Cornelius, terreftnbus copiis Duellius prxficitun Duellius in Sicilian! profecl:us,cxcrcitu a fuperioribus ImpergtoribusacceptOjquæ ad bellum peninebanr,miniffrabat.Cornclius claffe ad fretum deduda, cum nautas aliqua-diuin aqiia exercuilTet, ipfe cum fexdeeim nauibus Meffanam contendit, reliqua veroclaflem iuxtaltalixoramfubfequiiuffit. Meltanam cum venit,quæcunque addadis vfum iudicabat necelTaria , coemit:amp; fubindc cum eifdem fexdeeim nauibus,quando id respofcebat,Liparätraiecit. • Peri^ tépus AnnibalCartha-ginenfiü Diix Panormi cfi clafTe crat.ls cognito Cofulis ad Liparam appulfu, Boo-demCardiagineniem nobilitate amp;nbsp;militia præffantem virum,viginticum naui-^^ bus ad earn opperiendum exire iubcc.Intempefla nofte Boodes Liparam delatus naues Romanas fua cum clalTe in portu deprehenfas inclufit. Cornelius fubito inalo perciilfuSjinops confilii,nec quo fe verteret fatiscertus, ad colloquium a Boodceuocatus,fraudePunicaincercipitur. Cathenis fubito opprefTus, proca-ptiiiohabituseff.kafexdeeim Romanorumjaues vna cum Confule, Boodes vi-d:onafraud«Ienta infolcns,ad Annibalem Panormum reduxit. Arrififfe hoe belli initio lortunaCarthaginenffbusvidebatur, fed paucispoft diebus quaff in alter-ntrosludensnon dilfimili clademifcrosafflixit.Annibalenimcaptiuitatc Confu-]iseUtior,fednon cautiorfaduSjCunTaudifTet RomanamclalTemfecus Italiælit-tuspetuagantem,amp;nonproculaSiciliaabcire,eiusffruduram multitudinemqj 5° cxploraturus, quinquaginta cum nauibusexfua claffedtlcéfis Italiam petiit. Ibi cum contrario quamRomanaclaffîscurfuferretur, in cam ex improuifo inciditi quern Romani mox adorti,fubita vi nauibus ferme omnibusfpoliarunt.Ipfc vero interceptus plane, ac iam procaptiuo quaff habitus, præter fpem inter laoftium manusdilapfusjcum fuorumpauciseuafft. Romani per captiuos,quos hoc hello ceperant, cognito Cornclii Cofaduerfo cafu, eum continuo redemcrunt : com-penfataque vtrinque clade mccrore Iqcitiam permifeentes,citato curfu in Siciliam properant,ne forte defperationeduèlæciuitates ad Carthaginenfes deficerent. Agebat turn forte Duellius Confulum alter circa littus copias, hic de Cornclii collegæcafujamp;hoftiumcfaffem non longeabeffecertiorfadtus,reliótoTribunis 4^ cxercitu, ftatim ad marc, quo Romana claffis appulerat, defcendit,omnefque ad ptælimnparariiubet.Vetum cum Romanorum naues tardioreseffent,nePuni-coruagilitatemedio certamine eluderetur,lignea inff:ruméta,quæcoruospoftea nautæ vocaucrunt, ad hoftium naues innedendas ffngulis quinqueremib. impo-ninacqjita ipfe,exploratorLi indicio edodusCarthaginenffüclaffem ad Mylasc5-/ï!ï:ere,eoad pugnandu properat.Carthaginenfes vifaRomanorü claffe,cü ad prç-dapotiusquaad pugnam proffeifei fc putarent, centum triginta inftrufti nauibus^ magnaetiâlætitiainaltü hoftib.feofïerunt.Sed vt emutuo clafliu confpcducor-üos apud Romanos Carthaginéfesvident,reinouitateprimüquidcpercellunturj tnoxtamé,quicquid id foret fpementes, præliû ineunt,cÓtrariifquc proris magno 1° impetu inclaffemRomanafcruntur.Romani,vt fucrantinkrudijiniedjs mani-busferreis, aliifq;machinis inCarthaginenffumnaues, eastcnacitcrinnexasfe-ho inuadunt : comminufque gladiis rem gerunt. Quo bello Carthaginenffurn naues, qux primx in Romanos irruerant, breui in poteflatem hoftium vencre, amp;nbsp;in htsPrxtoria feptiremis, quxPyrrhiEpirotarum Regis fuerat. In eacum effet An-nibal,vbi vidoriam penes Romanos effe, fuamep rem perditam vidit, in fcapham deffliens.

-ocr page 354-

33lt;î DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS lt;iefiliens,ad fuos euafit.Reliquæ Carthaginenfium tnremeSjquxnonnullointcf* uallofequebantur,vtprimasfuorum naues ab hoftibus captas confpexerunt,au ludificandos cos conuerfæ, nonafronte, fed exlaterein Romanosferuntur.Eö etenim modo coruorum artem decliharc poffe cenfebant.Vetum cum inftrumC' ta hæc ita effent inftituta,vt ex omni parte hoftes alligarent/exaginta alix Cartba-ginenfiiim naues, eodem nexu deceptæ, funt captæ : extern in fugam verfx, pf^' ter qüatuordecim,quas ipsu mare abforpfit.Capta funt eo prxlio aRomanis Cat' thaginenfium feptem milia, amp;nbsp;tria milia cæfa. Annibal vero cum paucis vclM“^ bello fiiperfueratit^ärthaginem rediit. Qui cum a Senatu in Sardiniam eu dafle ^^ miffüSjitetuminfœliciter remgeffiffet, Cartl^aginem reuerfus cruci affixusdt Pofthxc cum Segeftavrbs,velobidquodin amicitiampop. Romani nuperve' niffet, a Poenis oblideretur, Rom#ni,qui prater fpem man imperare,amp;: fuperiores cffeccepere,vi61:oriæ curfum fecuti,eMylisiilSegeftanamoram nauigant.Q^ dclati,Carthaginenfibus fugatis,obfidione vrbemfociam libérant. Mox progrd« Macellam vrbem, qua pafuo inde fpatio in eadem Aquilonari plaga Carthagd^' fibusparebat,expugnanr. His rebus fceliciter geftis DuelliusRomamreuerluS primus omnium naualewium^üm egit.Poft Duellium.C. Sulpicius, amp;. A-R“* tilius Coff (tefte Polybio quem fequimur) creantur.Q^u in S icibam profediP^”' ormum, vbi CarthagineUics tu fuas copias habebant,confeftim contendtintjfe^' j» que ante vrbem acie, ad prælium hoftes irritabant.Sed cum illi pugnam detreda' rent,Panormo relida, ad Hippanam oppidum, quod Pœnis fuberat, fe refetu”^ quam amp;: bteui capiunt.Myfiftratum deinde (Ameftratum a Cic.amp; caterisappd' latum)fituloci munitiflimum oppidum milite cingût. Quod cum loci oppor^'^*”' tatediutius obftdionem toleraffetjiyn nifi magna moleftia, amp;nbsp;interiedo temp^f® expugnaripotiiit.PofthxcCamerinampetunt, quxpaulo ante a Romanis‘^^^*'*' uerat. Ea quoqj dufto cxercitu,machinilq; adhibitis,a Confulibus receptaed^^' pta eft etia ab eifdem Enna,ac alia pleraqj Carthaginenfium oppida, amp;nbsp;Liparaob' feffa. Subaflistothoftiumoppidis,RutilTusConfulumalter,qui elaftipr^^^dt apudTyndarium vrbem ftationem habebat.IsCarthaginenfium daffemnop'^æ }igt; eul a littore confpicatus,Tuos, vt fe quam celerrime fequerentur, efthortatus.Ip*^ decern cum nauibus temerein altum euehitur. Carthaginenfes vbieas tamper“'’ numéro longe a extera claffe abeffe vident,rati fero cis auxilium a reliquis aft“®' rum,ineasincredibiliceleritateirruut,circunfiftu«r, plerafqjdemcrgunnpar“^ abfuitquinPrxtoria caperetur.QuodreliquaRomanorum claflis eminus vite hoftium naues adoritur ; quarumdecern onuftas capit, oftomarifubmergitjtdi' quas Liparam fugat.Hacpugnavterquehoftisviótoriamfibiadferipfit. Roman* iis accenfi ftudiis, omnem belli molem in Africain transferre co animo decernut» vt Pœni Sicilia deinceps prorfus abftinerent.Eoqs confilio claffem quinqueremn* trecentarum amp;nbsp;triginta parant, quarum fingulis trecen tos remiges,amp; legionanos ^, milites centum viginti imponunt.Naues quoque quibus equi traiieerentur, ^^ duasfexremes,quibus.M. Attilius Regulus, amp;.L.Manlius Confutes creati,vehe' rentur,xdificant. Paratisigitur omnibus ad profe(ftionemneceffariis,inMeftana! portu,vbitotaclaffisconuenerat,nauesconfeendunt.atqueinde foluentesfupC' rato Pachyno promontorio, Eenomü venerunt: vbi pedeftres copix claffem pif ftolabantur.eoque loco totam claffem,quxhominum milia fupra quadragin^ continebat,quadripartiro Confules diuidunt. Carthaginenfes de fuoperiewo anxii, treCentarum amp;nbsp;quinquaginta nauium amp;nbsp;ipfi claffem inftruunt:in qua ex«^ ledistantummodo ad nauale prxlium militibus fupra centumhominummu'^ imponunt. Quorum imperioHannonem amp;nbsp;Amilcarem prçficiunr.Hi cum ici- jj rent quam periculofum eis effet bellum in Africam transferri,totis viribusRom^' noriim eo traiedum impedire conabantur. Itaque vt aduentum RomanoruW prxuenirent,Carthaginefolucntes,Lilybxumnauigant : vbi cum vniuerfa primum confederunt, poftca Heracleam petunt. vnde confpicati Romana“* claftem, in quatuor etiam acies amp;nbsp;ipfi copias diuiferc. Cumque iam in propinq**** effent, magno ac terribili clamore fublaco Romanos inuadunt.Reclamatur aRo' manis

-ocr page 355-

DECADIS LIBER lilt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^57

nianisaltiffime,necminusinfefteillisoccurntur. Confuies medium primracici Pœnorum agmen magno impetu perrumpunt, Carthaginenfes ab AmiJeare e-doâfvtRomanamdiliungerentclaffem, ex compofito cednnt.Quofado pn-gt; niaamp;fecundaRomanorum acies auidiusinfecuta;,longe a reliquisfeparantur;

reliquisduabus fegnius a tergo fequentibus. Amilcai',vbi Romanorumclades difiundasvidet,fignum enauifuis dat. quo exciti Carthaginenfes,repente tons viribus inRomanos verfi,primam amp;fecundamclaflem,inquibusCoflieranr,cir-cunfiftunt.Cum quibusatrociflîimoprçlio dubie aliquandiu pugnatu eft. Han* no,quidextruCarthaginenfiumcornuducebat,vbiimplicitam^ugnam vider,a ^° pelagocum fuis nauibustriarios,qui extremum Romanorum claudebant agme, muafit.vbi nouo rurfum certamine atrox pugna fuccelfit:atq5 ibi dum triarii cum Hannone conferuntur,tertium Romanorum agj|pen,cuiratesequitum tributæ crant,aliquantoproceflerat.quodquarta Carthaginenfium acies a littoreftatim adortaeft:itavttrcs nauales pugnævnotemporediuerfis loeis commiflx fint.Ec quoniamnumerus nauium in fingulis confliftibus erat pene par, cettamen quo-quenon difparfuit.Vtrinqucfortiflime,amp;quam fimillimaftrcnuitate dimicaba-tur.PorroCoif.qui initio £cgrcobftitcrant,poftmo8um animis eredi Carthagi-nenfium naues inuadunt:quarum quafdam capiunt,plures fubmergunt, reliquas iugant.M.Attilius Regulus,vbi prima elafl'e profligatos hoftes fugatosque con-fpexit,L. Manlio ad eorum reliquias periequendas relido, ipfe triariis,qLii ab Hannone circunfepti fummo in difcrimine verfabantur, cum inregris fecun* dæaeiei nauibus fuccurrit.Triarii,vbi fuppetiasfibiadefle confpiciunt,auden’ dores fadigt;maiorem inmodumrefiftunt. Attilius interea in clalfem Hannonis fftuens,incredibili animo amp;nbsp;corporis robqpcnaues multas expugnat: non-nullasfradas armamentisque nudatas fubmergit.Vbi Hanno pra-’fenti malovn-dique citcunuentus,fugam arripuit,acceleritate nauis fretus in altum cuolat.Su-pererat interea tertia Romanorum acies, qua: circa Heracleæ littus a Cartha-ginenfibus adeo laceifebatur, vt vixMla ampliusfalutis fpcs relida Videretur: cum vno in tempore M. Attilius Regulus a triariis,amp; Manlius a pf imo congreifa 30 vidores, diuerfo itinere labanti fuccurrunt : Carthagiftenfes in medio pofitos 3ggfcdiuntur, atque eorum naues quatuor amp;nbsp;fexaginta capiunt, carreras fugant. Triplici itaque nauali prxlio Vno fere temporis momento Romani a Poems infignem vidoriam confecjuunturiquibusin ea pugna naues quatuor amp;: vi-ginu,Carthaginenfibus verofupra trigintafrada: pcriere.Tanta veto hominum milia occubucre, vt paffim cadaueribus caua littora complerentur, dumofi-que Heracles fcopuli colluótantibus flu(dibus,occiforum fanguinc,diftutisque naufragorum artubus redundarent. Amilcar conclamatis rebus, cum panels militum elaflifque reliquiis Heracleam fc recepit. Confides veroreparato cxercifu, fuisque fimul amp;nbsp;runicis, quas in pugna ceperant, nauibus ad tem-^° pusinftruólis, priorique numero adiedis, inLibyam pergUnt: atque ad Mer-eurii promontorium primo appelluntur. Irldc Clypeam infignehi tunc ciuita-tcm,quxpnmaaPunicolittore quafi arxamp;: fpecula prominebat, aggreffi,e-amque non multo poftadepti,Carthagincm properant, agroseius populantur, fuburbanaa:dificiaincendunt,captiuorumfupratriginta miliaadnaues coglinr. Snbinde,ad AdimvrbemeumCarthaginenfibus conferto pra:lio,duodeviginti corum miliatrucidant,quinque miliahominum fimul amp;nbsp;elephantos decern amp;nbsp;0-docapiunt.Acceptae in fidem feptuaginta quatuor ciuitates.Serpentem tumibî 3dBagradam flumen centum viginti pedum longitlidinis baliftis amp;nbsp;catapultis expugnant.Tunetum oppidumvicapiunt.Pacedeinde apud Romanos fruftra J® tentata,Carthaginenfes adLaccda:moniosconfugiunt,XanthippoqjDucaauxi-luimpetrantxumquoconferto prxlio, Romanus exercitus Attilioduccvltimà pernicie vincitur:cum duo tantumexipfisprofugetint, quingenti cum Rcgulo ^3pti,trigintamilia cçfa. Necmulto poftcurecentitreccntarumbauiumclaftc M. Æmilium,amp;SeruiumFuluiumCoft. in Africam Senatus Populusque Romanus mifit.cui prxdx viólorixqueftudio Carthaginenies obuii fadi, commif-

-ocr page 356-

35« DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

fa pugna, centum amp;nbsp;quatuor nauesabÆmilioConfuledemerfas,triginta euro pugnatonbuscaptas,quindecimhomiilum milia cæfa perdidere. Romani vew famis neceflîtateindedifccderecompulfi,latusSiciliæ meridionale circa Catu6‘ rinamtcnuerUnt.Vbiaduerlamaristcmpeftate fubito cootta,ex quatuofamp;iex-aginta fupraquàdringentasnauibus, trecentas oduaginta quatuor naufragioa* miferunt lncidit ca clades in decimumannUmprimibelli Punici,quiquingeu' tefimusfuit ab vrbe condita* Carthaginenfes,cognica Romahorum calami-tate,Afdrubalem cum omni vcteranoexercitu,noüoque infupet deledii babi-to,amp; centum quadraginta clephantis,in Siciliammiferunt:ac eX vetefibus no-uisqueroftratisducentarum nauium clalTem inftruxere.Afdrubal emenfo peb’ go,copiisque omnibus amp;nbsp;elephantis ad Lil^bæumexpofitis,Romanorumiocgt;' as vrbesinfeftabat.Romani,ne cocederehoftibus viderentur, infranonageßro“ diem poft exfam infyluismateriàm,claflem centû amp;nbsp;viginti nauiuminmarede-ducunt.Cum qua A» Aquiliurajamp;C.Cornelium ColE createsMcßanammi:-tunt.Ibi cum eis,amp;:iisquaîincolumes ex naufragio fuperfuerunt,amp;refedairf illifionefcopulorumfucrunt,nauibus, trecentarum quinqueremium totacb^s fuit. Hinc PanormumjjrofeSftijfqua: prxcipua tune Pœnorum ciUitaSjOinuiS' que eorum belli praeftdium crat) magna vi vrbemaggrediuntur.* duobusque^ lateribus caftrametati,machinisactormentis adhibitisfortiter Oppugnandopau-cisdiebus arcem demoliunturiperquam militesingreffijcam vrbisregionero quæ Néapolis dicebatur^quæque meridiem refpicitj capiunt. Quo fado rd*' quapars,(quam LatinivrbemveteremjPalæüpolim Graeci, Alcaftarumpoftroo-dum Sarraceni cognominarunt)mctu exanimatis ciuibus,dedinonemfecitü' ptoPanormo,firmatoque Romanorumpra:fidio,Confules,qui nihilferealiud eo gelï'erantanno,e Siciliadifceflerunt. nbsp;nbsp;ProximuS dehinc afthus Golf habu'

it.C.Seruilium,amp;s,C.Semproftium.Hifufccptaclafleprimuin inSicilianijpo^^^ irt Africamtraiiciiinuvbicum ad Lotophagoruminfulam(GerborumhödieuU' minatam) petueiliflent,magnam iaduram ex inopinato acceperunt.Natticuro infeitiâ locorüm in aridas amp;nbsp;ardas quafdam terra: laminas incidiftent,nonnifi iadurcrum euadère j#otueturit. Inde in Siciliamrelati,nonnihiIPanorniicon-J° ftiterunc.Vndedifcedentes cumltaliam Romamque répétèrent, fubicaamp;atron maris ventorumque tempeftate fiiborta, fupra centum A: quadraginta flaues amiferunt, Hac cladc pop. Romanus aftedus,^ mariabftinendum, amp;feptua-ginta fólümriauibusad onera deuehendadciftcepsvtidecreuit. Annoprod' moCoif.crcatifunt.L.CeciliusMetellüSjamp;.C.Furiuscquibusa Senatu terra tantum bellumgerereiftiunduift eft. Quo contigit Carthagineftfes iterum fieri fu-periores,cum A: mariingentem haberentclaïrem,amp;tcrrcftribus qüoqüc copii5 non minus quam Romani pollcrent. Elephantorum etiam numerum non fpet' ftendum polfidebant.-quorum mfctu Romani cumPœnis biennio aequo mart^ in Sicilia congrcdi non funtaufi.Quodrea tandem neceflïtatc ad parandamtufd’ fusclafTem coadi funt. Interca.C^Furio Confulum altero cum exercitusparti Romam reuocato, L.Cecilio Metello collega:, qui cum copiarum dimidio Pan-örmi relidus erat, prêter omnium fpern fortuna rerumque gcrendarum fuc-ceftus arrifit. Afdrubal enim Pœnorum Dux,cognitO ex profugis,Confulisamp; exercitus difcefru,folumq;Metellum cum exigua militum manu Panormiquietero agere,eLilybæoprofedus,confeftiflimum felediflîmæ iuuentutis ägmencuffl centum amp;nbsp;quadragift ta elephantis in PanotmitanUm agrum induxit.Metellusdi Carthagincniium aduentu copiisque figillarim per amicos pra:monitus,tuin Afdrubalem fu(ftinapugnaftdicupiditareHagravecogrtofcens,h'mulato metuiU' tra rnœnia exercitum continebat, amp;nbsp;foftam intcrea ingénus m.agnitudinisan-P te vrbem circumquaque molitus eft.Qiio maiori fiducia Afdrubal confirma-tus,deuaftato vndiqiie acqueincenfocircümagro,eXercitum tandem ad vrbem admouit.Continuitfe intra mœuiaMefeIlus,quoufque Afdrubal cum exerdw Orcchumftuuiumgt;qui vrbemad meridiem pra:terlabitur,traiecit:tumvelodffi‘ mos ac maxime expeditos milites exire,arque hoftes laceflere iubet:aliosquc etiam

-ocr page 357-

ÜECADIS LIBER ÎIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;330

*tiatnlei]csamp; ftrcnuos milites ante muros fupra vallum f vbi ingentem teiorum y*ni collocaueratjconftituit,qui contra elephantos telis hac arte pugnarent, vt,{i z’îæ'’®^^“æc®^’^a*P^oscmiïimpctuferrentur,infoflàs,earumiratn déclinantes, edetnitterent, vnde rurfum cofdem ex occuleo iftibuspeterent.Ipfe veto fi-S^ismilitaribusftipacus ex diuerfavrbis partejquælæuum hoflium cornu fpe-wabat,inomnemeuentumintendensconrtitit.Hisitaqueparatis,vtpugnaricœ-pumeft,elephantorumDucesgloriæcupidi,amp;qui viêtoriam fibi ateribui defi-Qetabanc,nonexpeâato Afdrubalis imperio , elephantos in Romanos pedites j^ concitancdHi, vtaMetelloedodi fuerant, ftatimfugam capCiTuntjinfeftiusque ’‘i^cquentibusbelluis in foflasfe précipites demitcunt.Elephanti,cumprimum ad extremum foffarum tumulumperuencrunt,vno tempore amp;nbsp;a militibusex folEs ''erubustelisque,amp;ab vrbana multitudine exi^œnibus fagittis multifariam fe-rJuntur.Qiiocirca ex vulneribus amp;nbsp;ira amp;: fæuitia efferi, cum vitra aggerem pro-gfedinonpoflentjUeceflario terga vertunt,arque in fuos furibundo impetu per-eiciagminaperturbant,magnamquefuorum Rragem cdunt.Metellus, vtprimü libicohfiliumex fententiafucceififlevider,neoblatamoccafionem contemne-rer,exea vrbis parte vnde paratus euentum cxpci^aucr.K,cduâis repente copiis, inlioftesferarumindomitodifcurfuperculfosirruit.Illi iampridem abelcphan-^^ t’sddlipati, accedenteinopinataMetelli inuahonefacileprofliganturjcum pars eoriimcæditur,multi capti,plures circa fluuium perierc,multi fuga Gbi ialutem qiiærunt.Fuitcæforum captorumque numerus vigintimilia. Afdrubal cum par-«aexercitus parte ad Lilybéumfugienseuafit.quiabfens ob hanc in Sicilia male rem geftam a Pœnis capite damnatur. Elephanti omnes viui in poteftarera Metelli,(ed deeem cum fuis magiftrisIndis,^æteri feflbribusexcufliscirca fluui-umeapti^eruenerunt.Recenshæc vidoria,Romanorumanimos adeo erexir, yteontraCarthaginenfes in Sicilia bellumnullacladc,nullifqueexpenfis defere-dumdeinceps adducerentur. Metellus Romam regreflus, egregium de Pœnis triumphumeum elephantisprxeunfSbns cgir*Erattum huius belli annus deci-wius qiiartus,amp; ab vrbeconditaquingentefimusamp;quartus. nbsp;nbsp;Poft hanc vido-

jo riam.C.AttiliuSjamp; L.Manlius nouiConfulesinSiciliarflmaiori cum conatu,mari quidemducentarum roftratarum nauium clafle, terra vero exercitu vidore conuenerunt.Qui ftatim hoftesobrecentem hanc clademattritosin Lilybxum compulerunt: quam duplici»obiïdionc circundedere,atque curribusommiqub bellico opere proinde ad id comportato oppugnarunr. Erant Lilybxi ad decern propugnatorum milia prxter vrbanam multitudinem , quorum Himil-co duxerat,homo impiger,amp;: milirariarte infignis.Quicum Siciiiæ ciuitates 0-innes (præterLilybéum,Drepanum,Erycem,amp;: aliaadmodumexigua,qua:Pœ-norurn adhuc ditionem imperiumque agnofcebantfRomanis parère videret, tons animisviribusque earn Carthaginenfibusvrbem tuebatur, veritus neeaa-^® roifla, bellum in Africam iterum a Romanis transferretunConfules igitur fe-duloomnia pro vidoriaagunt,binis caftrisvtrinquevrbem cingunt; foflam amp;: 2ggerem,amp; crebracaftella in medio caftrorum excitant, machinas ftruunt:fta-gna,per qux ingreflus eft ad portum , ftationibus comprehendunt;amp; ne quis ingredi egrediue poffit, curiohiftme obfcruant:machinis deinde amp;nbsp;arietibus longolabore mœnibus ipfisadmotis, fexturrcs ab ea ipfa partequæ marecon-tiiétur,euertunt. Quaflata murorum parte, terribilis erat obhdio, amp;nbsp;intra vr-bemfumma trepidatio excitata : quam exanimatis meru vrbanamultitudine/ amp;condudis militibus, folus vnus Himilco magnitudine animi amp;nbsp;conftliofuf-tinebat. Nam quacunque parte hoftes muros difiiciebanr,ali3iple intra vrbem P mœnia munimentaque fufficiebat. Sicubi illi cuniculos faciebant, aliis ipfe fa-ftis obuiam ibat. Eruptionibus etiam crebris taminterdiu quam nodu Romanas Rationes turbabat, machinas incendebat, opera dcmoliebatur, lon-gumque itaobfidentiumlaboremfruftrabatur.Interea Galliquidam conduólitÜ CarthaginenGummilites, qui ordinem inprxGdio tcnebant,prodcrcRomanis vrbem ftatuunt.QuipertenebrasmurisdilapG, incaftra Romanorum transfu-

Ff i

-ocr page 358-

340 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORI^ gere,ibiq;cuniCohfulibuscompofuere.EratinCarthaginenfiumpræfi(lio Aie* xonAchæusgenere, veteranus miles probata: fîdei, qui fuperioribustempon* busSyracufanis vrbemtenentibus Agrigentum a proditioneliberauerat.lscuffl ea quædeproditione traélabantur, a commilitonibus forte didieiflet : ftatiw Himilconi remomnemaperir. Illeper Alexonem amp;nbsp;Annibalem internuntioS Gallorum transfugas precibusamp; prasmiis vfqueadeoconuertit, vt aduentann-bus mox a Romanorum caftris ad conftitutum facinus coniurationis principi-bus,non modo adpatrandamproditionem, vt fimul coniurauerant, non con-fenferint,verumetîam telisaclapidibusproditoresinfeôtati proculindc fugaue'j^ rint. At quanquam ita ex manifefto pericu^p Lilybæum feruatum videretur, obfidio tarnen dura in dies magis ac magis obfeflbs conterebat. Interline Carthaginenfes de fuo diferimwe foliciti,Regulum,quem captiuum habebant, fideabeo accepta,vtCarthaginemredirct, Romam mittunt,vt cumSenatuvd depace,velde captiuis faltem commutandis ageret.Ille vbi Romam vcnit,Sgt; natui perfuafit,vtneque adfœdus,neque ad commutationem vllam confenO’ rent.illud,quiabreuifuturum^fletvtinuiti Carthaginenfes tôt eladibus fraâüu* gumaceiperent:hoc, q^ioniam ipfum iam fenem, acpenc decrepitum,amp;obiû bellis gerendis ineptum,cumCarthaginenIibus captiuis commutari, qui vinewt fortes acftrenui,amp;:reimilitarisfciêtiffimi,Reip.perniciofumforct.ReguIuspof^' zjuam patriæ bene confuluit,vtroque infedo negotio Carthaginem ( vtpolliciw^ fuerat)rediit.Quqcognito,Pœnivariistormentis ipfum,amp;obid,amp;adaniinosfa‘ orum prodendos,vexatum crucis fupplicio tandem adegerunt. Poft hxc Car* thaginenfes,quo Lilybitanæ obfidioni fuccurrerent, ex Africa Annibalem Ami!' caris filium incredibiliaudaciaadoiïfcentem,curn quinquaginta nauibusamp;t!^' cem milibus peditum,Lilybæummittunt.Is Carthaginefoluens,ad Ægufamm' lulamfquæFauognanaeft hodic)primumdelatus, inde fecundanre vente, neR°‘ manis quidem,quiabvtraquepartefaucesj)Ortusobfidcbat,obiicerefeaufiS)ma' gno fuorum clamore amp;nbsp;alacritatc Lilybæium portum eft ingrelfus.HiscopiisW*' milcofretus,fîduciaq}rerumeredus, repente vitra viginti miliaarmatorumc’^ vrbeeducit. quibus Confules numérofuperiores,qui eointentiori folicitudm^P caftracommunierantjfortiterfe oppofuere.Hinccertamen muftis fimuHodsco' fcritur.Pœni machinashoftium incendere,Romani eas propellere fatageban^' Illi magno impetu non folumarmis , fed etiam fecibus Romanos locopenn'® adnitebantur:iftipcrtinaciffime contra omnes conatusperftabant, cunftaqu® ignc,ferro,amp;cædemifcebant.Porro prior Himilco poft varias ex omni parteftrâ-ges cum nihil proficerct,recep tui cecinit. Annibal, vt a pugna ceflatum eft » eu® fuisnauibus noduLilybæofoluens, Drepanum ad Adherbalem nauigauit.Qü® difcedentc,ar(ftior obfidio vrbem a Romanis fubfejuta eft. Tenebatinterea Carthaginenfium Senatum maxima return Lilybitarum cognofcendarum cU' pido.quameum nulla præfenti via explore poflent,vir quidam , cui nomenAn-i nibal,Rhodius gencre, fed animo praEftantior,dedu(fta infigni eeleritate inmarC triremi,pericuium fubiit: foluensq; CarthagineÆgufaminfulam primo vente applicar.Naótus poftridie mufto profperiorem auram,tanta velocitate Lilybçum proficifcitur,vtfpcól:anteRomanaclafle (quae fauces portus obferuabat,necim-pedire tranfitumaufa)portum ingreflus per otium etiain quo ftatu fuorum resib eflent,fpeculatus fit.Confules tantam viri audaciam admirati,deccm triremes eX totaclafledeledasin ipfis portus faucibus,qua: redeuntem interciperent,0tim duftria collocant:fedamp; naues caetera’,qua: ibi cxcubabant,advtranqueproxi' mæ paludis partem extenfis remis reditum Rhodix triremis prxftolabantur.At ille captata recelTus hora , non nodu, neque dam, fed plcno die, amp;nbsp;palamj’ apertoque innere per medias Romanorumtriremes nauigans,incredibilivelocitate elapfus eft. NcceuafilTe contentus, vbipaululumhoftes præteriit,con' uerfa prora ignauiam eis obiiciebat fimul, amp;nbsp;ad pugnam fingulos prouoca-bat. Nee Romanæ triremes ob miram huius pernicitatem contra exire fu® aufae.llle igiturquafidehoftibus triumphans,Carthagincra reuerfus,cunftï)VC oculis

-ocr page 359-

DECADIS LIBER Mil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;541

ôcuIîsvi(îcrat,Scnatui retulit.Eiusexemplocæteripoftea idem facere non func Veriti.Quo cueniebat,vt nihil eorum quæ Lilybaci agebantur,Pœnos lateret. Ea ludificatioadingeniumetiam Romanos protiocauit,compulitque militari opéré portas ingreflum obftrucre.-coque onerarias aliquot naues fabulo onüftas ma-lisfundograuipondcrefuperieótodepreflere.Quac omniacufarpetentata, hine ipfavadialtitudoabforbcndo,hinc vndarum fluxus ac refluxus diffundendoil-lufifletitandem ex vna faucium parte agger conftitit:in quo Romani excubances, paulopoft quadriremem Carthaginenhum nihilo fegniorem priori, qua: magno impetu ex Ægufa proruperat,interceperunt.Qua fubinde vfi,«duentum Rhodix *° obferuabant.lllaintempefta(vtifolebat)noóleadueniens,amp;:innatalagacitate prç» teruefta,portumingreflàeft.QuaTn cum poftea redeuntem e veftigio quadrire-JniscaptafecutaclTctjRhodiusdefperatafugaabJngenioad prxlium venire com-pellitur.Sed cum Romani numero amp;nbsp;virtute prxftantiores eflent, paruo negotio cumfiianauiinmanushoftiumdeuenit.Duabus bis triremibus freti ex co tem-poreRomani,amp;portusaditum Carthaginenfibuspenitusprohibuerunt,amp;: vn-dique Pœnispratiîdiifpem ademerunt.Sed ex infperato illispatrandxreiocca* fio fucceffit.Nam cum vehementior ventus,amp;:vel8ti prtutella repente orra,bclli-caRomanorum opera vehemenciffime concutere cœpifletePœni conhliû Gr^ci cuiufdamniilitisexhisqui intus erant, fecuti, extra vrbem tribus in locis ignem exaduerfoiniiciunt.Flamma aridæ materia: viventorum impulfa,Romanorum machinasdiuiamadSolem vftasfacillimeabfumebat.Tantaquefuit ignis vis,vt dominante Boreanulla Humana arte extingui potuerit,amp; bales quibus ftabilitx turreserant, cremarentur, amp;:arietum capitaliqucfcerent,amp;machina: ferme 0-tnnesconfumercntur.QuocafuRomani de^erataoperum bcllicorum refecti-Dne,oblïdione tantum Carthaginenfes premere,nec prins inde difcedere decre-uerunt quam vrbe porirentur. Hæc cum Roma: nuntiatacflent,Senatusdecena miliahominaminfupplementumeorumqui in ipfa obfidioneinterierant,mifir. HiMeflanam primoaduedi,pedeftrftleindeitinerein caftraad Lilybæum venc-runt. Interea prioribus Confulibus Romam rcuerfis, Appius Claudius Pülcher Jo ConfuIatuminierat,amp;iamapudLilybaeum obfidioni btlliquc fummx pra:erat. had tecentemmilitumaduentum confiliainftituens,ex vetcribus nouisque co-piisinuiâiflimos quofque virosdelegit, quibus naues fuas compleuit.Cumhis deinde Drepanum per noiäen^nihil fentientibus hoftibus nauigat, ex improuifo Adherbalemaggreirurus.IlluccIcéte,cumRomanamclafremiam in limine,Dre-pani exitioinflate Adhcrbal confpexiiret,etfi primum inopinato hoftium acccf-fucommoueretLir,confeftim tarnen ad rereuerfus,fortunamprxlii omnino ten-tarc,acnihiltionprolaiuteexperirillatuit.Itaque protinus remiges ad littusco-git,mercenarios xre conuocat,eosque pro temporis anguftia ad prasfentes mife-riaspropulfandashortaturAiauesqueconfcendere, atque eoprorasdirigereiu-l’ot,quoducemtenderevidiirent.Tumprimusportu ipfeegreditur,amp;in Romanos,qui diuerfa portus regione appropinquabant,curfumdefledit,atqjinaltum progrefTus pelago fc firmat.Conful holies ad praclium paratos confpicatus, naues liras referregradum iulfit:ibique ftrudis paratisq; omnibus,ut in propinquo fue-te claires,fignis vtrinquefublatispugnacommittitur,atq;diuacritcl certatur.Pro-duftaverodiutius conflidatione,Carthaginenfesamp;agilitatc nauium,amp;nautaru peritia,tutn co maxime quod Romani ardum littus, ipfi veropelagus tenebant, quo longelatequcdifcurrerepoterant,fuperioreserant. Denique cumremfuam Confulindeteriuslabivideret,nauibus aliquot in littoreconfradis,nonnullis et-um fubmerlis,dcfperata ad extremum vidoria,omnium primus fugam arripnit* P Quern triginta naues, qux ei proximo erant,funtfecuta::reliquxomncsxresamp;J nonagintacum copiis omnibus in hoftium manus capta: peruenerc.Adherbal in-gentihaevidoriapotitus,maximum, vtparcrat,nomen eft adeptus. Ha:c Vbi Romxrenuntiatafunt,Claudioreuocato,atqueaSenaruiniuriisaff€do, Confu-Jatuq;abdicato,confeftim re pa rata cl a fie, nouisq; coadis copiis,L.Iunium Con-fulcminSiciliammittunt.Iscumfeptuaginta roftratisnauibus Meflanam venit.

-ocr page 360-

54t DE REBVS STCVLIS , POSTERIORIS qui ftatimtóta Sicilia contraébis ad fecacteris Romanis triremibus,centumvigil'‘ tiroftratarü claflem effecit,prêteroétuaginraonerarias, quasQuxftoriadconi' meatum incaftraferendumdedit. Intcrea Adhcrbalgloriaeambitione,amp;noui-tate vicloria’diidus,primum captiuosRomanorü, amp;nbsp;naues prxlio acceptas Car* thaginem mific.SubindeCarchalonemCarthaginenfemvirumimpigrum,amp;:militia ftrcnuum,cum trigintanauibusex Drepanoadomniacircum Siciliaslittora perluftranda cü poteftate mittit,vt quafcunqj Romanorum naues offendat,capi-atatqjincendat.Carthalonihilo glorias minus cupidus qua Dux,nocl:uexiniprO' uifo in claflem Rofnanorum,quas ad Lilybxum ftabat,incidit,ac in earn impetum facit.cui ftatim ab his qui circa claflem excubabat, occurritur.Rumore exciti qui fuperioribuserant caftris, citiflimeconcurrunt:atqueita certamen ingenscirca nauesconflarumcft.Intcrhxcfiimilcoex clamorehoftium,nouoqj ftrepitu,cu fuosadefTe cognouilfet, impigre vrbemegreflus, caftra Romana inuadit.Ita ab vrbefimulamp;portu atroxprxlium excitatur: tumultuqueamp; trepidationeomnia per tenebras complentur. Ea dimicatiobellandique ardor a tertiaferme vigilia ad autoram vfqueproccfllt.Sub lucem vero Carthalo fuos ab incepto reuooaf» paucis captis Romanoimm nauibus,quasprimoimpctuexpugnauerat.-atqueiia Lilybxo profedus,Heraclcam petiit,vt commeatus,qui ex ca parte in caftra Ræ manorum comportabantur,vel interciperet,vel impedifet. Huiciter agenti fpe-culatorixeius nauesingentem Romanarum nauium numerum aduentarenum tiant.Ille fiduciareiniiper geftçnihilcuncLatus.côtraeaspergit.RomanusQiiÇ' ft:or,quicumillisnauibusvenerat,poftquahoftium claflem adefleamp;ipfefcbiU^ fere tempus audiuiiret,quialongeimparem fe hofticenfebat,in proximiimliims naueslubduxit.Erantiniislocis relt;^flus quidam atqs anfralt;ftus,rupesq;delup^'' imminentes:e quibus Romani fagittisac fundarum iaduPunicoru naucsarce-

15

î5

bant.Carthalo cum propter naturam loci fruftraadnitererur,paucis hoftiuin*’^J uibus,qu3sprimoimpctuoppreflerat,fecumabduftis,adproximu fliiminiso^'‘* confedic,amp;ne qua hoftes euaderent,obf?ruabar. InterhçcConfulperaâiso* mnibusiisquorurngratiaMelTanæremanferatjCum reliqua claße fuperatoP^' chyno Lilybçum,ignares cladis quç fuis acciderar,con tendit. Carthalo Confuli^ ’ aduentu per (peculatorias perccpto,ftatimaduerfus eum properat, ftatuenspro cuJ aeæteris Romanorum nauibusilium adoriri.At Confulcum cminusaduen« turn hoftis conhliumqs præuidiflet,amp; multitudina^amp; audacia hominis fupra centum roUratasnauesIccumhabentisperterritus,necpugnare necretrofugereob boftium vicinitateaufuseft.Quocircaad loca difficilia acpericulofa conuerfuS) in proximo littore ftationem fecit.Id confpicatus hoftis difficultatcm locorun* exhorrens, ab inftituto Romanorum infultu deftitit ; fed medium quendam in' ter vtranque Romanorum elaflem finum na61?us,confcdit:ratus eo modonec Prxtori nec Confulialiquo abeundi facultatem fore. Cumqj in hac obferuatio-ne per aliquot dies vtrinqj ftetiflentjingens procella infurgere cœpit. qiiam Car- ’ thaginenfes nautxregionisamp;xquoris gnariprxuidentes, Carthaloni fuaferunt, vt fuperatoquam primum Pachyno naufragium euitaret. Quibus ille obfecutus, cumfuisomnibus fœdç tempertatispericulum euafit.At Romanorum claffisvi fluduuminundantium in loeisimportuofis agitata,ita ad extremum filo fuccii-buit,vt fcopulisilliiafralt;ftaque,nihil ex tot nauibus, quod deinceps eisvtileelîc poft'et,fbircliquiferuaucrit.Perhuncmodum Romani onerariasnauesadoftua-* ginta,roftratas veto ad centum viginti vno fimul temporeamiferunt.Hismariti'‘ mis cladibus aliis fuper alias acceptis.fradus populus Romanus, mari iterû pror-fusexceffit,in terraduntaxatfpem retinens. Contravero Carthaginenfesamp;man dominabantur,amp;in terra quoque non fine fpe erant. Nec tarnen tot clades Romanos induccre potuerunt,vt obfidione Lily bxiabftincrent.Quarc amp;quotqiiot erantncceflariafuppeditabant, amp;nbsp;inobfidioneperfeuerabant. Cortfulpofta* mifLam apudHeracleam tanto naufragioclaftem terreftri itinere in caftra ad Li-lybæum,curçamp;folicitudinis plenusperucnit:qüi iam viram etiamfibiacerbam pucabat,dum occafionealicuiusrei bene gerend» acceptam ex mari ignomini-am

-ocr page 361-

DECADIS LIBER IIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j4j

amaboIeret.Nccita multi dies interceflerunt, quibus illcEryccm per proditio-* nemoccupauit.Vbiamp;ErycinxVeneristempio amp;nbsp;oppidopotirus, vnoprxfidio in vertice, altcro ad radicem moncis,qua adieus a Drepano eft, collocato, cufto-direvtrunque locum properac.CarthagincnfesamifroEryce,AmiIcarem cogno-mentoBarcham Annibalisfqui poftmodum fexdecimannisinIca!iacumRoma-‘ nis bellum geflic)parrem,ingentis fpiricus,amp; fingulari rei militaris feientia virum, cum noua clade nouoqj dcleólu in Siciliam expediunt.Is clade in Italiam delacus, niaritimamoram populatused.Erat turnprimibuius belli Punici annus decimus oftauus.ExIcalia Amilcar vaftatisLocrorumamp; Brutiorum a^is Siciliam peces, cum omni clade in Panormitanum agrum defeenditdocurnqs i bi nadus bello ge-rendoapcidimumjin eo confedit.l^amalee mari fupereminet,amp; nacuramunieus eft,amp; ad tenendum exercitum tutidimus,porcumq; habet nauium plurimarum capaciffimum.Ed:islocusfnifallorjMonsquernhodiePeregrinum vocant, duo-bus kre padiium milibusa Panormo diftans.Ibi Amilcar ealtris podtis mediis fe-feindieshod:ibusobiiciens,lacedereeosnunquam dcfiflebar. Vnde amp;nbsp;marifxpo inmaritimamItalicoramexcurrens,omniavfque ad Cumas populabacur. Poft^ eapedcftriitinercdu0toexercitu,caftra ante Pandh-muip non longius a Romanis copiisquam odingentis padibus difpofuit.Ibiq; très circitcr annos commora-10 ^“5’*^niltaamp;præclararacinoragedit.Ad extremum vrbemErycem per proditio-nemrecepit.Quofafto vtrunqs Romanorum praefidium, inter qua mediaHabac ipfaciuitasjduridimeaCarthaginenfibus opprimebantur. nam qui infra vrbem erant,interDrepanumamp;Erycemar«Slidime claudebantur.Scd non minus Car-tbaginenfes ipfi in Erycina vr be a duobus hoftiu m praddiis, al tero fupra ad verci-cem,altcro infra ad radices montis,obddeba^tur.Ita inuicem amp;:obfedi amp;nbsp;obddS-tcsfummaanimorumobd:inationeperdurabant,necaut virtute aut militiaaltef akericederequicquavidebatur. Cumitaq} hocpadofortitudinisconrentione inlongumbellumprotraheretur,necinterim Amilcar frequentibus per mare ex-curdonibusItaliaminfcltarccellarct;Komani, quiiamannosfere quinque mart abftinuerant,dmul Amilcaris iniurias vlcifci, amp;nbsp;bellum ad dne perducere cupie-’ tes,icerum ad naualem fortunam redeundum efTe iudicÄunt. Idcirco ducentaru (]uinqueremium,inftar eins Rhodix quam circa Lilybxum ceperantjcladem pa--rauerunt:cui C.Ludatium Confulem prxfecerunt.Is fubinitium veris cumo-mniexpeditione improuifus itiSiciliam delatus,primo accelfu Drepanitaru porgt; tum,amp;:alioscircaLiIybxumcircumiedosdnusoccupat.DeindcDrepanumad-hibitismachinisaliisqjbellicisoperibusadoritunamp;quoniam non procul claflis Carthaginendum mde aberat,no fegniter,fed affidue oppugnacionem perfcque-batur.Pœniaudito nouxelaffis aduentu,flatim amp;ipd fummaope triremescomparant, aefrumento aliisq;necefl'ariisinftruunt,ne quidiis quiapud Erycem ob-* fidebantur,deefrct: Prxfeftumqucclafli Hannonem conflituunt.Conful, Car-thaginends elaffis fadus certior,ad Ægufam infulam prxliandi condlio venir, Hanno Carthagine foluens,vbi triduum apud Hieronefum infulam(Sacram a Ptolemxo,fedMarctimum hodie didam^confedidetjflante vehementiauraindé adcaftra Amilcaris,nauesexoneraturus,accoLmmeatum expodturus, properai bat. Illucefcente itaque,cum primûPœnorum vela apparuere, quamuisprocel-Jofumamp;aduerfiim effet mare * Conful congrcdi cum Hannone folo confulti-usforeftatuit,quarnfedato mari cum eo dmul amp;:expcdita clafre,ac optimismi-litibus,amp;Amilcare , cuius eo tempore audacianihilerac antiquius,incertamen defcendere. Hanno vbi intcrclufum per Romanas quinqueremes curfum dbi videt,ad certamen inflructas iam naues dirigit,atqueibivtrinque confligicur. ^° Romani primo ftatimeongreffu,quod celeres ac bello cxercitas naues copias-quehaberent,Pœnos, quibus onuflx amp;nbsp;ineptx ad bellumpuppes,tum remiges rudes,amp;militumturba collc£litia amp;nbsp;inexercita erant, fortiter amp;nbsp;facile fuperâ-runt. Naues eorum quinquaginta vel fraftx vel fubmerfx, feptuaginta captX) reliquxad Hieronefuminfulam,vnde folucrant,fe ex fuga receperunt.exmilici-bus eorum viuis ,prxter cos qui inter prxliandum perierant. fupra hominum

Ff 4

-ocr page 362-

544 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORÎS decé miliacaptiiiitatem fubietc.Ex Romanisdiiodecim naues in pugnafunt*!®' preiræ.Confuladeptavidoriacum cIafleLilybæumreuerfusprçdamamp;captif®’ inter fuosdinidit. Porro Carthaginenfes noua amp;nbsp;inufitata dade confternan mill amp;nbsp;attriti,cùm vlcerius belli eXpenfas fufFerre nequirent gt;nbsp;de pace agere cffp5' runt:acq5 ica Amilcari tradandæ pacis negotium commifTum eft.Is animaduer^ optimiüucisofficium efle,non modo vincendi, fed amp;nbsp;cedendi tempora pedp* Cete, legatosad Confulcm profeedere mifit.Confui difficultatum confcius,^'^^ cX belli diutUtnitatevrbemRomampremebant.'pacemvItrooblatam noneft^' fpematus.Igitur ii« conditionibus,(i populo Ro.vifum fuerit, pacem componunf' (j Vttota SiCiliaCarthaginenfesprorfuscxcedant: Ne pofthac HicroniSyfacuw' norum Regi,aut eius foeiis bellum inferant:C!bptiuos omnes line pretio aimit^; Transfugasreddant:TalentaargentiEuboicaduomiIiaamp;ducenta annos vigi*'^' Romanis pendant.His pacis conditionibus populus Romanus per decern legi^^5’ quos inSiciliamcumauthoricatead id mi(it,hæcaddidit:Vt omnibus etiamin^' lis,quæ inter Siciliamamp;:Italiaminrcriaccnt,Pœniabftinerent: tempufqjpen^^^æ di argent! rnille ralentis additis coardarun t. Amilcar acceptis legibus, iinp®^‘ ta pace,ab Eryce copias^duxi^ac pedeftri innere Lily bæum contendit. Subin^® Eryce,amp;: Lily bæo,ac omni Sicilia Romano Confuli relida,cum omni exercice gt;® Africam reuerfus clbln hunc modum primo bello Punico a Romanis in SiciH^® ^j propter Sicilian! coepto,quarto amp;nbsp;vigelimo anno finis eft impofitus.coepit^ucdC’ incepsomnisSiciliaRomanoparerc impcrio: vtpotc MeflanajTauronicniu*’’’ Catana, Agrigentum, LilybæumjDrepanumjEryXjSegeftajPanormuSjamp;plufâ^' Jiaoppida,pra:terSyracufas vrbem,eiufdemque ditionisnonnullasciuitatcs,quç Hieroncmadhuc Regem agnofccbant.cuifcedtis cum Romanis feme! iftu^’'^' trinqieultumfemper inuiolatumqsTtetir.Fadaigitur Sicilia omnium primaRæ manorum prouincia,Senatus Æmilium Prxtorem in ea conftituit, atqj per P*^' tores deinde per multa tempora gubernata eft. Cæterumetû Carthaginei’^®^ . defperatarumrerum tempore compulfigr«ues pacis conditionesaccepiflentiP“* duit tarnen poftca nobilem populum tributa foluerc,quç iubere ipfc confucuerat' prxclufumprxtcrea ma»e,cuiusImperium totannos antcatenuerat:ereptamqi’® fibi Sicilian! atqs Sardinian! aequo fatis animo ferre non potuit.Hinc bdlumalt®' rum poftquatuor annoruniquietemexortum eft,minus quidcmfpacio(nó cW® ampliusquan!duodeuigintiannosliabuit)fedadçocladium atrocitate tetribili* us,vt fi quisconférât vtriufquepopuli damna,fimiliorvido vidor extiterit. Foe* rat apud Carthaginenfes puerAnnibal,quinouemnatus annos Amilcari patri ad aras iurauerat fe,quum primum poflet,dum ætas ferret, Populo Ro. crudcliUîm“ boftem fore,contraque eum atrociftimis bellis faeuiturum.Is cum primum adï' tatisannum vigefimumperucnit,videreturqjea efle indole)eaq5 animiconftan* tia,vt adimplere iufiurandum,ad quod pater eum adegtrat,amp; poftet amp;nbsp;vellet,Du^ belli cum imperio a Senatu Carthaginenfi dccernitur. Annibal igitur co confilio» ’ turn Senatusprccibus,tum patris pietate feipfo validior,primü in Hifpaniamtra-iccit;fiue(vt quidamfcribunt)inHifpaniaiam erat, quamantea totampencfub-egerat. Ad huiusDucisfimul,amp;Italixdiuitisinuadendaefamam, turn qui fub A-milcare eius patre mcruerar,tum alii ex diuerfacum gentium hominibus pene in-numeriadeiuscaftraconuenere.Seddcledisex tot milibusillisduntaxat,quiaa rem gerendam idonei funt vifi,coegittandem excrcitum virorum ad centü quin* quagintamilia.Tum deinde violandxpacis,belliqueinchoandi caufam médita-tus,SaguntumantiquamHifpaniae vrbcm,amp;opulentan!,quæ populi Ro.fociac-rat,delere ante omnia vifum eft.Itaqs ab eius obfidione atq; oppugnationecœpW eft.quam cumiam nouem menfibusdurc obfcdiflec,Saguntinifcflïob famem' extrem’aminrabiemvcrfi,immanem in medio foroexcitant rogum:quo omnes cumfortunisconglobati,amp;fe amp;nbsp;fuos defuper précipites cum omnibus opibiis» machinis,ferro,amp;:igncconfumunt. Romx vtSagunticxcidiumnunciatumcftgt; primum perlegatosapudCarthaginenfesdeiisiniuriisRomani quetuntur. Cuqj nee reiarcire damna,nee tributa loluere dcinceps vcllent,bellü cis indicunt. Annibal

-ocr page 363-

345

DEC ADIS LIBER Jill.

nibalinterea fuperatisPyrenxis montibuSjlabonofa per aipes profedione in I-taliamdefeenditjamp;adTicinumamnemRomanosequeftiipræliofudit. rurfusq; cofdemadTrebiam flumen vicit. Interea circa SiciliamJnfulasq; finitimas^vi*

' gintiquinqucremescum mille armatisadpopulandamoramItalix, amp;Æolias in-fulas,acfretumSicuIum,aCarthagincnfibus funtmifTx. Hiero cum id temporis lortcMeflanarageretjSempronitimRomanumCof.opperienSjCumcminusclaf-»eniconfpexifTetjContra eMelTanenfl portuduodecimnauesemifit.Quæ nullo repiignantctresnaucs Pœnis ablatas MelTanam deduxerunt.Ex captiuis quoqj jo f°S*’'fumeft,eofdem quinque amp;:trigintaquinqueremes ad veteresfocios) Lily-Dæioccupandigratiafolicitandos,inSiciliammififl!e:quasVentorumviadÆgu-bniinfulamdeieótascenfebant.Hï^cHieroRex ficut Meflanas^udierat,Æmilio * rxtori perlcripfit,vtLilybæum firmo muniret præfldio, omniaq; bcllo neceiPa-f*apararet:claflem Punicampropediemaffuturam.Prætor ftatimperqmnem Si-c'Iiæoraminfpeculis vigiles folertiflimoscollocat,amp;ante omnia Lilybæum ad apparatumbellimunit.Edixitpræterea,vtfociiclaflis,quae decern dierum come-atui fufficerent,codta cibariaad naues deferrent, amp;: vt qui in fpeculis eranr,Vigila-tesexcubias facerent. Interea Cartbaginenfes ex4ndufl;j;iacurfumremorabart-iur,vtante lueem Lilybaeum inuadcrent. Cæterum quiaamp;:Iuna pernox erat,amp; ^^ iublatisarmamentis veniebant, præfenfifunt : ac turn e fpeculis cohfeftim ligno dato Lilyba:o ad arma conclamatum eft, atque innaues concurfum.Pars militu in mûris portarumqs ftationibus,pars Vero in nauibus erant. Pœni autem,vt vrbe nonnifi bellum expeftare vident,vfqjad lueem portu abftinuerunt, dum arma-nicntaamp;claflemadpugnamaptafl'cnt.Vbi illuxit,inaltumeuedifunt,0r vt pu-gnæfpatium eflet,amp;nauibusRomanisexituma portuliberum darét.Romani,amp;: memoriarcrumcircaealocafœliciter geftarum,amp;militummultitudine ac viribus freti,prælium non modo non detredauerunt,fed foras euedi cominus etiam conferre manus decreuerunt. Cartbaginenfes contra,etfi fociis naualibus elaflem Jaris inftrudambabcrent,quia tarnen militibuscarebant,eludere,atque arte,non iQ ^!’’^®®S®’^cre,ttauium^potius quam Virorumautarmorumcertamen inirccu-piebant.Qu^odvbi Romaniaduerterunt,niora omnircl»da,eludentes,rcipfae-‘ lufere.Nam tnukitudinc militum nauibus impofita certamcn nauale ineufltzquo adeo ftrenue pugnarunt,vt feptem Pœnorum nauibus captis,cæ teras in fuga coe-gerint.Exquibus mille amp;nbsp;feptingenti intercept! funt milices amp;nbsp;nautæ, amp;: in his très CarthaginenfiumviriprocerestclalTis vero Romanaincolumis,vna tantum naui perforata,quæ amp;nbsp;ipfacum reliquis in portum rediit. Sempronius Conful a Scna-tumiflus,Meflanam(hacvidoriaibinondumeognita)vemttqUem magnifiée vit-tâtainnaui Hiero Rex fadus obulam fufeepit. Subinde infulq ftatum, amp;nbsp;Carcha-ginenfium vires illi expofuittpollicitusq} eft,quo animo prioribus bellis populum Komanum iuuenis adiuuilftt,eo fenem adiuturum, frumentaveftimêeaqï fe ex-CtótuiConfuliSjfociisqt naualibusgratisprxbiturum;amp;dcniq; Lilybæipcriculu Cl narrauit.Confulfuper bis nihil cundatus,vna cum Hieroneregiaqj clalfeLily-ba:umproficifcuntur,ibiq; cognita vid:oria,Praetore pro concione laudato, fulas accaptashoftiumnauesrcceperunt.Dcirtde Sempronius relido Hieroneregiaqj claire,acdecretoadmaritimamSicilix oram tutandam Prætore,Melitaminfu-lam,quæaCarthagincnfibustenebatur,contendit. Aduenienti Amilcar Gifco-nisfiliuspræfidiiPræfedus,cum duobuscirclter milibusmilitumoppidum cum infulatradit.IndepoftpauCos diesLilybxum rèdiit: ibiq; captiuos, pratter cos quinobilitateerantinfignes,fub coronavendidit. PaucispoftdiebuscumHiero «o ^^^, , ^^’’^quot;»c^ercitusqjeiusapud Trafimenum lacum nonlongc a Perufio perinfidiasab Annibale acceptam cladem cognouiflet,adeo affedus éft, v; legatoscum onini apparatu regio,nauibusqj quibus treceUta milia modiórum tritich amp;ducentahordeiimpofuerat, Romam miferit:quibusamp; vidoriamaureamtre-ccntarumvigintilibrarumdono,aepro fui crga Senatum populumqj Romanum ^imiteftimoniodandamconvmifit.Ifliin Senatum introdudi,amp;: ludUm fidemqj Hieronis,amp; munera, animurai^,vt antea femper, ita etia in omni fortuna paiatif

-ocr page 364-

34lt; DE REB. SICVL. POSTER. DECAD. LIB. IIH. fimum publics cxpokicrLint,benigncq;aiidici refponfLimacceperunt:Virum bo* num,egrcgiumq51ocium Hieronenicfle.-fidemqjeius collaudatam,amp; muner^i amp;nbsp;vi0toriam,omenq, accipere, (edemqj ei in tempio louis ad Capitolium libido*' rc,acilliearn dicareconftituunt,vtperperux ac ftabilisvidoriæ,amp;propitixfor-tunæ populo Romano deincepsfitpræfagium. Deinde poft cladcm quainR®' maniapudCannasfignobilem Appulixvicum,fcdqui ob geftæibirei magnii^*' dinein emerfit) ab Annibaleacceperunt, non folummultæ ciuitatesltalix,^“^ Romanis Temper antea parucrant,fe Annibali dediderunr:fed in Sicilians quoqu® eademinclinacitf animorumperuenie.GelonanqsHieronis filiuSjContcmprapä* j, tris fenedute,adCarthaginenfes pene defccerat,amp; iam res nouas in Sicitomo-turusvidebatur:eum medio armorum eius apparatu, peropportuna eius mok relido Hieronymo filio,confilipim hominis interrupit.Sunt qui fcribantpatrisco-hlio eum fublacum,ne pop.Romano aliquando hoftis fieret, veriffimusnanque^' mator return RomanarumHiero,amp;:in fœderis rcligione tenaciflimuscrat,qo‘ Odacilio Proprxtoripr.rfidium,quod Romanus populus ei ob inopiammittef® nequiueratjfolus in tanta vndique return egcftate,velutvnicumreÜ4^umIubeo$ prxftitit,atque ad folu«ndalfipcndia quantum argenti vfuspoftulabaqamp;fexme* fiumfrunientiimelargitus eft. Verumnonlongo poft tempore pecunia ornons, quxadbellumMaccdonicumdecreta,acAppio Claudio in Siciliam müîaeraG^i) Hieroniapop.Rom.fidelitereft reddita. HieroSyracufisplurespublicas2df5 condidit,tum (acras turn prophanas.Nam ( Diodorotefte)nonproculaforo,0-lympîumexcitauitjamp;iuxtatheatrumfacramædem jquæinlongumftadiilpaoo cxtendebatur,lata atq; édita pro longitudinis ratione.amp; palatiu ingensadiftbifij Infulxfuper minis arcis Dionyfii ^idit:quopoftea( Cicerone authore}Roma'’' Protores vti folebant.Rcfert Xenophon,cum Simonides Hieroni aliquandoc^i’' xiftet,potioremcfl'eRegum quampnuatam vitam, vtpotequifingulisfefecxplf' । antvoluptatibus,refpondifleeumincontrariam Tenrentiam:quippequodVenf' j ris,cuius inpriuatavitafpontaneusvfustflutuumamotem,amp;nöt)coadunipa''if’ vc Tyrannis,qui coado aut empto potiuntur amore, deledatfo potior fit. in cibgt;$ VeroRegibusnullumfnquamfamiscondimentumepulas commendet,pr2pa' ' tinarum multitudinc:amp;iccirco Temper acidisvefcuntur.in vita veropnuatafeW' j peradeftfameSjamp;obidmaiorciborumdelcdatio.Addiditprætercamultaincn' I moda, regniappetentiam,aliorum inuidiam,TuT|«cionem,metum,angorem,amp;gt;^ ] limüia,quibus TyrannifereTemperhincindeafflidantur. Vxoremhabuitco* | tinentilfimam.quam cumobiurgaretquodcum fibiosfœteret,ipfa nunqmmiC' umadmonuiftet:Exiftimabam{inquit)omnesita olere.ExeaGclonéfiliuæi (^“i poftea eiprarmortuus cft)amp;Heracliam ac Demaratam filiasTuTcepit.Ex Nerc* veronuru genre regiaexorta, Hieronymum nepotem, amp;nbsp;HarmoniamncptctHi Gclonis filios habuit. nbsp;Poft hæc Hiero in morbumlethalem incidit. cumqd'bc' ris caterer,libéras voluit Syracufas relinquere,neTub Hieronymi ncpotis(quifl' decim vixannosnati)immaturo Imperioregnum SyracuTanum bonisabeoaf tibus partum ac ftabilitum labefadaretur. A qua Tententia filiabus eum lummaO' pe reuocantibusaftenfit.Hieronymum igiturexfilio nepotem,quindecim ei 3lt;f' hibitis tutoribus,Tucceflbrem in Regnoamp;hæredeminftituit;admonuifqj eum3^ tutores,vtfceduscum populo Romanoquinquagintaannosab eo cultum,amp;ipl* illa:Tum Teruarent. Atq; ita teftatus, morbo inualelcentc , annum agens nonageß* mum,fiLTuio:fiuenonagefimum Tecundum,fiDemetrio Calliftian0(Luciano

rcfeECnte)credimus, {eptuagintacumregnaftetannos,diemobiit.Syracufa* ni veluti patre amiflo,i n orbata ciuitate regium funus magis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amoreciuiumquamTuorumcurace*

lebiarunt.

E THO*

-ocr page 365-

347


F.THOMAE FAZELLI OR-

» DINIS PRÆDIC ATORVM, DERE-busSiculis pofterioris Decadis

L i B Ë k r:

BE HIERONYMO SYRACV^NORVM VLTD Mo REGE, ET EIVSDEM V RBÏS ‘A M. MaR-ccllo expugnationè*

C À p v T I.

ÏeroRymvs Hieronisex prxmortüo Geloncfilid nepos,prolato a^i teftamenco,in rcgnumSyracufa-rum fufficirur,ac in Senatum produdus vltroneo po-puliconfenfuRex falutatun Erantincet quindecirn tutores,quosHiero eiadhibuerat,Andrönodorusamp;: Zoilus efts genen,vin principes,Quotum alter An-dronodorus caetetos tutorcs ftâtim (ummouet,tutc-lxqueadmini{lrationeabdftat,(quippequodadRe-gni Imperium fatis grandem Hietonymum efledi-ceret)amp;:infe vnum omnium tutorum viresconucr-

tib Hieronymus imperii primo ftatim initio omniâ abauo diuerfa oftendit, pufpuram ac diademà, amp;nbsp;fatellites armatos, quadtigasqj albisequisveélasmoreDionyfiiTyrannihabere cœpit:cumpcr tot annos Hie-ronemjfiliumqj cius Gelohem ,hec veftis habitu jnec alio vllo infighi a ciuibus différentes Syracufani vnquam vidiffent. Cxterum amp;nbsp;in folens ille, amp;nbsp;in omne fa-*^'nuspra:ceps,contemptor hominum,cöntumeliofus,abomni comitate alienus, pfomifcualibidine infignis,amp; immanis,Pythonem dupanari accèptam vxorem 4° ‘f^’^it.Quibus moribus,fuperboapparatu,inbümanitate,crüdclilt;que Tyrahnide fantusterrorSyracufanosinuafitjVtpIeriquefibiipfis mortem confciucrinc,plu-•jniiverofuppliciafugapracucrterint. PorroAndronodotusamp;Zoilüs,vtCar-waginenfibusconfeedcraretur ,oinniipfüm ftudio impellcbant.Obfiftebat his Inrafo,amp;: adrenouandumcumRomänisfoedus,vtäuusprxceperat,iampenela-bancem animum cius conuertere nitebatur.Interea ob enotmia èiüs vitiâ,fæüiti-3inque intolerabilem,a plerifque in capiit cius coniUratur. Quorum propofitumj ct 'dandeftinumjperCalonemtamcnHicronymi apuero familiärem ei prodi-tur. 1 heodorusq; vnus ex coniufatis hominatur. Is cömprehenfus Andrönodo-torturam.Qui erfifeipfum ftatimlpcrta confeflionemänifeftafler, ) oniciös tarnen celauit.tandemq; cum inter quærendûintolerandis laceraretuf etüciatibus,Vidius poena: impatientia, a confciis ad infontes diuertcns,Thraföhê ^am ex tutoribus fideliffimum coniuratiônisàtithoremiplerofqueverô alios 'cro^ymi domeft;icos,próutinter doloresgemitüsqueoccurrebant,reosmen= ^^tiiseft.XexvbiThrafonem ( qui ApopuliRomaniftudiofiflunus efat,amp;Car-3gineiïfibus,quitus jpfg i^ua animo propenfus cratj äduerfabatut) conlilii aU*

-ocr page 366-

348 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS thoremcognouitjconfcftimipfumciim cærcris,quinominati font, ad fuppliü*' umpertraxit. At coniurati, quos Theodorus filentio prætenerac,dumille tot-queretur,fügafalutem übi quxfierunc. Necato Thrafone,quiRcgicumRo' manisvnicum cracvinculLirn,primoribusaliisaddefedionem inftantibus,no“ niulto negotio Hieronymus ad Pœnos defl exus eft. iifdcq; authoribus HippoeWquot; tesamp;Epicydes germanifratresCarthaginequidem nati/ed Syracufisoriundb^ Poeni materno genere,legatiad Annibalem mifl)amp; remiffifunt.Perquosintet femutuo iunäaeftfocietas.Erateo tempore Appius Claudius in SiciliaRomi' noruinPrætor.Htc vbi def*ed:ionis conßlium ab Hieronymorefciuit,ftatinide reparandaeum eofocietatc , quaecum Hicrone auofuerat,legatos mifit.Leg^' tipercontemptum funtauditi, amp;cumludibrio dimiflijinterrogantepefioctint Hieronymo,quæ Fortuna cis pi^nx ad Cannas fuiflet. Poft hxc Hieronymf’ per legatos fœdus quod cum Annibale inierat,cum Senatu Carthagincnfifitma' uir,his coditionibus: Vt Romanis Sicilia pulfisjHimeraamnisSyracuianiamp;rCar' thaginenfis Imperii eftet finis: V t daflem Pœni militibus abundeinftruéùmcon' trapop.RomanuminSiciliamemitterent.Scd cum aflentatores ei in auremlng' gererent, vtriufqj aui yire Sftiliæ totius regnum fibi deberi: omnem Sicilië® per legatos a Poenis depopoFcit.CuiCarthaginenfesnihil penfihabentes,nio' do iplum a Romanis auerterent,facile aftenferunt. nbsp;nbsp;Paucis poft diebus,quitus ^^

hæc vitrocitroque iaófata Funt,Hippocratemamp; Epicydem cum duobusarinä' torum milibus ad tentandas vrbesqux Remanorum prxfidiis tenebantur)f^' pediuit: ipfe vero cum quindccim peditum equitumquemilibusin Leontines profedus eft.Coniuratorcs Leontini iampridem conuenerant,Sc libérasses via: anguftæ, qua ab arceRex in forum defeenderefolebat, imminentes,^®' te habitabant. Ibi itaque armis inhiudi Regis tranfitum praftolabantunEt^i^ inter coniuratos vnus, Regis corporis cuftos, Indigeminus nomine:cuicïte' ri partes dederant,vt cum Rex palatii portis appropinquaret ,in anguftüs''^ . fequens agmen( fimulata caufaaliqua ) fte Regem lequcrentur,atergopru®' berer. Igitur cum Rex ab arce de more in forum defcenderct, amp;: ad anguniä perueniftet, Indigeminus partes fuas peregit. fimulans enim datum pedenii’*’ ftrido nodolaxare veile, Regis terga fequentem fatellitum turbam eft®®®* tus. Quo turn repente coniurati in prætereuntem fine armatis Hieronymu® irruunt,multisque vulneribus priufquam fuccutfri poftet, le th aliter confodiunu Ca?fo Rt'ge,amp; clamoretumultiique bine indeaudito,inlndigeminum Fefeacn' ter defendentem a militibus telaconiiciuntur : qui demum duobus accept vulneribus, per mediam militum turbam dilapfus euafit.Satellitesvtiacente® vidcreRegem,fugam amp;nbsp;ipfi arripiunt.Percuftores in forum procurrunt,amp;P‘’' pulumad hbertatem vocant.Regis vero milites eoferociusvociférantparentaO' dum elle Regi coniuratorumfanguine.Cxtcrum fada eisaconiuratisreg^P,^', cuniæ in capita diftribuendx, ac libertatis reftitutx fpe, exaggcratisque Tyranni fcelcribus, adeo repente vniuerfus exercitus a vindida efti®®”®'* tus, vt Theodorum e carcere libcrari,amp;: Regiscadauerinfcpultumetiamiat“ tepaftus fitiTum Theodorus amp;nbsp;Sofis,qui in coniuratorum ordine primariiiuC' rant,rcgiis equis celerrimo curfu Syraculas contendiint,ad AndronodorbaUU' rumque regiorum,quos rd geftæ adhuc ignaros credebant, confiliaprioccæ panda • Verum cum non fama modojfqua nihilin talibus eft cclchus ) fednuD“^ us etiam ex Regiis feruis cos prxueniftet:ille InFulam,arcem amp;nbsp;alia quxqj opP®' tunavrbisloca ptxfidiis firmauerat.Ipfi vero poftSolis occafum obfeoranot pcrHcxapyloningreffi, cruentas exfiRegisexuuias,capitisqueinfigne pop®® ^ Syraqufanooftentarunt.TranfuediperTycham,adlibertatem fimulamp;adarniä populum vocant,amp;in Acradinam conuenire iubent.Syracufanorum itaquea* procurrunt in vias,alii in xdium veftibulis ftant.pleriqj ex tedis feneftrisque ptæ fpeétum aftelt;ftant,amp; quid rei fit rogitant.Omnia luminibus colluccnt,ftrep®^ variocomplentur.armatilocis patentibus congreganturdnermesex Olymp“® «istemplofpoIiaGaHorumlllyricorumque donodata Hieroni a populo Ro^

-ocr page 367-

DECADIS LIBER V.


34igt;


trial pro delubris, pro libertäre fefearmantibus. Principesregionumvrbis, mili-tum ftacioncs per loea difponunt. Firmauerat præfidiis Andronodorus horteâ

' publicainlnfulaJocofaxisqùadratisfeptOjatqucinmodumarcisemimito.Mili-ti*sgt;qniciloco abipfoAndronodoroincuftodiaconftitcranCjlocumcapiunt, fta-timqiicThcodoroamp;Sofnn Acradinam per nuncios,horrea frumenraqueoin nia mSenatus poteftate efle (jgnificant.Illucefcentc,populus omnis in Acradinam ad cunaconuenit,ibiq; ante Concordiarara Polyncus ex principibus vnus ingenii amp;: laciindix præftantia infignis,plena orationc ad libertatis ftudi fim eos hortai ur, amp;nbsp;10 vtadAndronodornm oratores mittantur, quo Senatuiamp;populoftfeamp;r Infüîam Narcein fubiieiat. Miffis legacis confeftim Andronodorus,populi timoré potius quamvoluntate,iam petitaconcefïiffet.nifi Daiuarataeius vxorHicronis dliage-rensregiosadhuefpiritusprazpediflet.Dionyfiivoeem vfurpans: Oportcrc Ty-rannumpcdibustraôtum,nonequo fedentem Tyrannidem relinqücré.Porro id niulicrisconfilium tametflillodicabinfl:itutocumauerterit,poftfidie tarnen fub lucem patefadis Infulx portis in forum Acradinar venin vbi cum in aram Cocor-diæafcendilTetjfuaprimummoraingenue exeufata, prebataque multis rationi-busHicronymi carde, daues arcis Regixque pecunia: Syraeufanorum mambus commifit.Lætior hic dies quam vllus antca Sy raeufanis illuxi t, qu i amp;nbsp;magna viro-

•“ rumfœminarumque pompa, publicifque fupplicationibus cclebratus eft. NeC défaitfuaAndronodoro gratia .* qui poftridie cum Solipatro amp;nbsp;Diomene,ac plc-rifquealiisTyranniinterfedoribus Prætor a populocreatuseft. Pecunia omnis Regia,amp; quæinLeontinis,amp;qu2inInfulaamp; Acr3din3crat,Reip,traditaeft.Pars mûri quælnfulama cætera vrbe firmo mu^jimento interfæpiebat, confenfu o-iîiniumdeieda,ac caetera omnia ad libertatemperopportunafuntfubfecutai E-ratiaSyraeufanarcsin tuto:niti Hippocrates amp;Epicydes audita Hieronymimor-teSyraeufas reuerû,émulantes,quod paulo poft in Italiam ad Annibalemreditu-ri e(îcnr,ciuitatis datum in diferimenîterum adduxiftent.Hi nanque cum in vrbe paUïni hofpitalitatis fpecie aliquandiu fuiflent, nunc apud milites, nunc apud 3° fans fugas,nunc apud infimæ plcbis homines,falfos runtores criminaqueinSena-tumoptiinarefqucdifl'erebant:aquibus pada dominatus participatione Syracu* fisfiibfocietacisrcconciliandae prætextu per fpccicm libertatis populo Romano clam tradendam efle mentiebantur. Quibus fabulis commota plebs,qua nihil in-ftabilius,nonfolumad Hippocratem amp;nbsp;Épicydcmconfluxere,fed Andronodoro etiamfpem nouandarfi rerum pepererunt. Is nanque fclTusctiam vXoris voci-büsnodudiiique eum monere nondefinentis,nunc occupandaeReip.tempus ef-fc.quando amp;nbsp;omnia eflent turbata,amp; Hippocrates amp;nbsp;Epicydes militibus afTuctijci ' auxilioeflepoflent: cumThemiftio(cui HarmoniaGelonisfilia nuptaerarad ré patrandamfocietatem iniiT,ac facinus Ariftonitragetdiarum aUthon(cuiamp; alia

40 committereconfueuerat)incautecredidit.Conuenerant autem,vtPrætoresvr-bi$omncs,acalii cxdantur, eorumque bona expónantur;lnfulain primis occupe-tur,ipfevero folus Syracufis praefit. Arifton confilium contrapatriam occultare nefarmm ducens,ftatim indicium adPraetores defett. Senatus homini fimplici datafide, Themiftium atque A ndronodorum in curiam ingreftbs per infldias ad forcscoliocatasftridispugionibus occidunt.Cum tumultusobcam caufam or-tus effet, Arifton rem omnem ord inc pandit,amp; Sofipater a Senatu iuffus Vt de hac coniurationeapud populum verba faceret, interfedos tanquam reos egit, ab an-tcada vita quaecunque poft Hieronis morte fceleftcatqüeimpiefadaeflent, có-traAndronodorumacThemiftiumargumentis probat. Nam cum Hieronymus jo puer,acvixpubescflet,quidfuö iudicio fcciflepoterat? Tutorcs eos fuiflei qui puerumadomnenefas impellebant,qui aut antcillum,autcumillo interfleide* bueruntcamp;cum debiti cft'entmorti,poft mortemHieronymi, nouafcelera , amp;nbsp;Tyrannidis inuafionem perfuafos ab vxoribus (quarum altera Hieronis, altera Gelonis erant fllix) molitos efle. Vix Sofipater finem dicendifecerat,cum plebs vtillxinterficiantur, amp;: omnisregia ftirps cxtinguatur,conclamat. Ad quorum

-ocr page 368-

3$o DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS voces a Prxtoribus pereuflbres funt mifli, qui Damaratam amp;nbsp;Harmoniam inf^^' ficerent. Cxfa Dcmarata,cumadHarmoniamintcrimendam certatimimpcW’ ficret:nutrix cius fimilem illi pucllam humili loco natam,fed regio cultu ornata®» populo obiecit ; quæ mentita Harmoniam, nee inter trucidantium cultros quid^ autfeautdominam prodidit.Cuius Harmonia admirata amp;animumamp;fidcni)^' perefle non fuftinuit : fed ad fe percuflbresreuocauit ,amp; mendacium profeW vitroilJorumgladiisfuccubuit. Ératamp;Hctaclea alteraGclonis fïlia,Soiïppo(‘l“'

Hieronymi Tyranaidem fugiens,voluntarium fibi cxilium confciuefat) nup“* Hxevbi pereufloresadefle cognouit,cumduabiisfiliabusvirginibuscrinibusiO' Iucis,amp;: quam poterathabitu ad lanicnam amp;nbsp;cc»nmifcrationem aptiflimo ami^^’ infacranum ad pénates confugit. Ibi multum atque diu per patris HicroniS)i^‘' Gclonis fratris manes prccata,ncTc cum Hieronymo (ex cuius Impcrio nihilpr^* terviri cxilium haberet)intcrimercnt;cumque pro fence prcccsjncclachryni^/ valere cognofeerce, vt faltcm puellis parccretur,orans,ab aris a pcrcufforibusü‘‘' ttahitur, iuguloque crudeliter arrepta fuffocatur. In virgincs deinde matris cfuo* rcrefperfas ab eifdem conucrf«m eft:qüx alienatamente,acludu meeuque»' mul veluti furorecaptar, per denfosgladioscum impetuamp;clamoredilapritiV^ê® totisfacratis zdibusdifcurfufeproripuerunt, tandemquemultis vulneribuscon‘ fcâz cum omnia repleflent fanguinCjexanimcscorruerunt.Earumcardcsadeo multitudiniimmanisacfa:uaapparuit,vt plebs fiiblatoodiopercira,confcftii”^’

lO

10

lüffragiiscreatint. nbsp;Dum hare Syracufisgererentur, Appius Claudius Romanus

Conlul centum cum nauibus ad Murgantiam vrbem crat, opperiens quo tcn4^ rent poft Hieronymi cædem SyracUfani motus. Ad hunc iam legati aSyraculânis miflîfucrant,quidefœdere antique cum Romanis renouando cumcoagctcDt' Appius legates Sy raeufanos ad. M. Marccllum, qui ex Italia a Scnatii populoQ^^ Ro.miftus in Sicilia traiedurus in boras fcruexpedabatur, mißt. Qui audita co' ditionû non adeoiniqua propofitionc,ratus quäfacillime rem cÓuenire poire,’^‘'? tiosamp;ipfeSyracufasablegauit,qUi coramcuPrartoribus feedusrenouatent-Sc“ cumintereaPunicaclaflisPachynum pcrucniftcc,amp;Romana cum Appio C0O-1 fule in Syracufanum portum eftèt appulfa, Epicy des amp;nbsp;Hippocrates ad mercena-riosfimulamp;transfugasconuerii,legatorumMarcelIi Syracufasacceflïoncincgt;i' minantur, foedus cum Romanis deteftantur, cuius prxtextu Syracufas occupai® prxtenderent.Qux cum omnia aperto Romanx claftis in portum appulfu aftr^e-do facile imperitx multitudini perfuaderent:populus fatis tumultuofe prio*“ . prohibendos Romanos, nc daflecgredcrentur, decurrit.Dehincfedatisaniw’S adconcioncmfcftinat. Vbi Apollonidcsvrbisprincipum vnus orationemptot^' porefalutarcmhabuit.QuaadpacemcumRomanisfimiandam, cum nuliabelli gerendi ratio cum eis eflet, populuminduxit: qui per legatos ad Marccllum mif ^^ fbs publice cum eo fœdus renouauit. Interea legati a Lcontinis ad Syracufasvc-nerunt,petentes fuis finibus prçfidium.Quibus Hippocrates Prxtor cum quätuot transfugarum amp;mercenariorum milibus eftmiffus. Hxc expeditio amp;nbsp;mittcnti-busjamp;miffislçtafuit. transfugisquidem jquod quam iaradiu cxoptaucrant,no' uandi res occaflonc haberent : Syracufanis vcro,quod fentinam amp;nbsp;fecem quand» vrbiscxhaufiiTentjXquegracum fuit. At eines quanquaminprxfentia veluti «gw membre corpus lcuauerant,ingrauiörem tarnen morbum ipfafeâione moxin-ciderunt. Hippocrates etenim ipfc nouitatis nihilo fuis militibus continentior» vix LeontinosingrefTus, Romana: prouincix finesfurtiuisprimum incurfioni' busvaftat: deinde prxfidium quod adtuendos fociorum agros Appius mifetat, adortus,magnaminterinnocuos czdcmfecit. Marcellus vbihzcaccepitjlega-' tos extemplo Syracufas mifit, qui pacis fidem violatam efie quoretentur, nee belli caufamvnquamdefuturamnuntiarent,donccHippocratesamp;Epicydesnonfoligt; Syracufis, fed tota proeul Sicilia ablcgarentur. Epicydes legationc in fe colle-gamque fuum graui percepta, profedus in Leontinos, (quos aduerfus Syracufa* nos fatis concitatos fciebat, vel ob id quod in fœderc cum Romanis iâo ip»

Syra-

-ocr page 369-

DEÇA DIS LIBER V.


îîi

Syracufana: ditionis, quod eorum libertati minime cxpediebat, pronuntiati fue-runt)cum Hippocrate egit,vt Leontini palam aSyracufanis deficerent. Syracufa-niperleg3tosgt;necHippocratemamp;Epicydem,nccLeontinos,adquosfecefleranr, in fuaamplius poteftate teneri, fed iam dcfciuiffe, Marcello nuntiant,acad bellû contra cosgerendumfeofferût:dummodo capta eavrbs inditionemcorutranf* cat.Eorcfponfo Marcellus confeftimcum omnibuscopiis in Leontinos profici-fcitur.Appiumquoq5Claudiumacciuit,vtex altéra parte ipfequoque Lcontinum aggrederecur.Proindc cæfiprxfidis iniuria, tantum ardoremmiliti bus amp;vtrique Romano cxercitui dcdit,vc primo impetu vrbem ceperint. Vbi oppidanorum ne-lo mo violatus eft:fcd transfuga:,quiconque in poteftatem funt redadi,virgis ca:fî,amp;: vltimo fupplicio funt affeéli. Hippocrates amp;nbsp;£picydes vbi muros capi,portafq5 rc-fnngividerunt,inarcem fefe cum paucisreccperc.Indc clamnoduHerbefliun oppidum (quod Pantalica iacens eft hodie)non longe diftans,profugiunt.Interca Syraeufani odo armatorum milia ad Marccllum, vt paéli fuerant, mittunt.His eu adMilliam flumcn{quem.S.Iuliani meaattateappcllantleflcnc,nuntius ab Hippocrate fubomatus occurrit,qui cum capta vrbe ,*ha:c qfiam falfa fubintulit, cæ-dcmpromifcuammilitum arque oppidanorum patratam, pubères impuberesqj omnesaMarcello trucidatos:direptam prxterca ciuitatcm,amp;bonalocupletum niilitibusin prædam donata.Ad nuntium tanta: cladis, Syraeufanorum militum, 10 quibusSofisamp;Dionyfiusduccspra:crant,agmenconftitit,pcrturbatifqueanimis quid agendum foret,confultabant. Deniquc confternati ,ac pene ob fæuitiam Marcellifquainverameflefîduciaincognitidelatoris effecerat) a Romanis alie-nati,adMcgaram vrbem,qua: prope Milliam amnem fita crat,deflexerunr,ac fub-inde ad Herbeifum expugnandam contraHl|5pocratem amp;nbsp;Epicydem contendût. Illifpeomni falutis amifla,advnicum euadendiconfiliumconuertuntur,milites longo vfu fibi magna ex parte airuetos,olearum cum ramis, aliifqj fupplicibus in-• diciis obuii orant,vt inter numerum c#rum fe receptos tuten tur, nec SyraeufaniS prodant.Qiji5Q5 milites bono animo vt fint, atqî omnemfibi cum illis commune fortunam futuvamfuntpolliciti.Intérim militumfignac«nft:itcrant,atqueagmen 30 pedesfirmauerat. Sofis amp;nbsp;Dionyfius quac moræcaufaeffet ignari, caftraadpro-cedendum vrgent. CxterumvbiHippocratem amp;nbsp;Epicydem adeflC) amp;:in agmen aicitos refeiunt : ad prima figt^a citatis cquis pergunt, eofque quod cum hoffibus ^ocuti,ducumqueiniuflu, fuoagmini illosimmifeuiflent,acriterreprehendunt: deniquecoprebendi amp;nbsp;vinciri Hippocraté amp;Epicyde iubent. Ad quorum voce tantus cxtemplo a Cretenfibus militibus contra duces clamor fublatus, amp;nbsp;deinde abaliis exceptus eft, vt fi paululum reprebenfionibus inftitiffent, adurnde eiS procuJdubiofuiffet.Iccirco falutis cupidi,inccrtiq}quomilitû tumultus tenderer: ^egaram,vnde profedi fun t,referri ligna mandant,ac nuntios de præfenti return nacuSyraeufasmittunt. Nonmulto poft Hippocrates, Vt callidoerat ingenio, 40 Raudembismotibusaddidit: literafque.Sofis amp;nbsp;Dionyfii exercitus ducum no-^meadMarccllum confingit,eafque velutamilitibus interceptas in concione in banc fententiam récitât: Prætorcs Syraeufani Marcello Sal.Rede feciftiquod inLeontinis captisnulli peperceris.quin quoniammercenatii milites feditionis plerunquein vrbe amp;incaftris caufarn præbent, nec Syracufanis rebus quics vba ‘perandafit, priufquamexternorum agmenprorfus deleatur: nobis populoque byraeufano gratumfcceris,fîeos,qui cum noftris collegis circa Megaramfunt, milites in tuam poteftatem rediges,eotumque fupplicio Rempublicam noftram UDcrabis.Vale.Hislitcrispalamlcdis,vt funt ad fufpicioncmquamadfincerita-femanimi omnium inclinatiotes, tantus furor militum animos inceflir,vqduci-* ousintertumultummetudilapfis, in Syracufanosquiincaftris étant, irructent# nec ab vllo temperatum foret, nifi Hippocrates amp;nbsp;Epicydcs ipfi commotæ a fe ra-wei obuiam iffent: quos non mife ticordia, fed ne fibi in vrbem teditum prarcidc-J'ontjinfuroris tcmperantiamcoegit:quaamp;Syracufanos milites a cæde ferua-iunt,amp;eos maximopignore fibi deuinxerunt. Poft fixe militem vnum ex coquin numéro nadi, qui in Leontinis circumfelli fuerant, fubornant, eumque

Gg *

\

-ocr page 370-

3J2. DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

Syracufas mittunt, qui multa de er udelitate atque auaritia Marcelli, exteroruW-queRomanorum Ducurn in Leontinos exercita,Syracufanis veluti a fecorani ipedata enarret, irafque corum concitet : ratus Romanosliac via in Syracufanoru odium venturos.Illc Syracufas ingreffus falfa pro veris diireminat,authoremnun-tiumque conuenientem fc populo exhibct,vt pote qui vifa,non audita affirmareti Huic non modo apud plebem fides fuit: fed in curiam quoque introdudus Senatum mouit. His rumoribus moti Syracufani, veriti ne fiRomani Syracufas ingre-derentur,eadem q«x in Leontinos patrata mcmorabantur, amp;nbsp;fœdiora commit' terent,vrbis portas Romanis clauferunt,eafq}cuftodirc ccepcrunt.Sub idem tempus Hippocrates amp;Epicydes vclutex compoifto cum fediriofomilitumagmine if aiFuerunt,amp;: per necefiarios corum quos fecum duccbant,in Hcxapylum funtre-cepti: Prætoribus non modo inuftis/cd amp;: fruftra ingemin antibus,obteftannbui-qoe patriamTyrannorum fatcllitibus proditam iri.Nam furdxplcbis animi adco concitaticrant,vt cumnonminori intus vi quaraforisHexapyli porta: effringe* rcntur,illis eft'radis milites quoqueomnes eodem irruperint.lamque hoftibus tradito Hexapylo, Acra^ina n*)x,quo Prætores ciuefque confugeranr,ab Hippo* crated Epicydeprimo agminis impetu capitur.Deinde vrbis Prætorcs,pr«t£t eos qui inter tumultum fuga falutem fibi redemerant,omnes trucidantur. fit f^ noxfinemfecifl'et,ad ciuesctiamcrucntacsedes ftragefqueperuafiflet.lllucdbf' te,ferui ad pileum funt vocati, amp;nbsp;carccre vi effrado omnes funt emiffi : atqjiwp'^'' 15 confufammultitudinem Hippocrate amp;Epicyde inPrxturamfuffediSjSyraet’i^^ vrbs,cuiiamtumultuarielibcrtasafrulferat,inantiquamferuitutemrecidir. ^^ bæc Marcello,qui in Lcontinis agebar, nuntiarentur: continuo cum copiisSyt^' eufas profedus, ad louis Olympii tïmplum caftrametatus eft. Inde per legates m vrbem Syracufanis nuntiat, fe cum excrcitu auxilium oppreffæciuitan latuw® adeffe.C^bus Hippocrates amp;:Epicydes, qui iam vrbepotiebantur,extra portais obuiam fadi,nevrbi3ppropinquarent, prohibucrunr. Cum legati contra non bellum Syracufanis, fed opem falutemque a Marcello meditari refpondißcot» cædéquenefandam foc»rumnunquam Romanos inultam pafl'uros:fcdficis‘ï“' adfeperfugerunt, tutus in patriam reditus pateret,amp;cædisaurhoresdcdantuf»aop libertas legefque Syracufanis reftituantur, nihil armis opus cilc : fi ca non fièrent, quicunque fuerintmmora, bello dclendos.*ad erÆpicydesinfolentcr refpondit) cum in manu Hippocratis amp;nbsp;fua res Syracufanx eflcnt,fi mandata ad fc perferret) refponlum habituros. quod fi Marcellus vrbembello acceflerit, experietur quantum interfît Syracufas amp;nbsp;Leontinos oppugnarCi Hoc reponfo Icgatis reliais portas vrbis claufît.Marcellusaccepto legatorum refponfo ofi'enfus,vt par erat, d^' tim terraamp;:mari obfîdere Syracufas, acbello laccfîcre cœpit : terraabHexapyO) mari ab Acradina, qua orienteiri ac meridiem refpicit. Appius quidem terrefttes copias Hexapylo admouit: Marcellus elaflem fexagintaquinqueremiumoroni-fariam telorumarmorumquegencrcinilrudiffimam Acradina: Jittori. Hoc ita^f belliapparatuSyracufas, fîcut Leontinos, proculdubio primo impetuexpugnab fenr,nifî Archimedes omnia Romanorum confîlialeui momento confregiUet.b cnimnon folum quiequid machinarum ac armorum Marcellus vel aterravela mariadoppugnandam vrbem parabat, fruftrabatur: fedamp;multactiammonftragt; ac mirabilia quidam opera ad terrendos hoftes faciebat:quibus Marcellus ab vt* bis oppugnatione, atque ab omni armorum vfuabftinerecompuIfuseft.Siqui-demintcrreftrescopiasextruxitafummo vrbisvfqueadimum,murumpcrinï-quales dudumcollcs,qué omni tormentorum genere inftruxit:interqiix quoo‘ dameofeculoatqjante incognitu machinarumgenusdifpofucrat, quoin hofti' lia caftra varia genera miflilium,amp; immenfa: magnitudinis faxa incredibili fragu' reac celeritatc immittebat, contra qua: nullus omnino fetueripoterat.QuodI' forte hoftes ex vna vrbis parte ad aliam fe diuertiflent, contorquendopaulatim confertaagmina diftipabat. Aduerfus naualem apparatumineasquxproculftf' bant naues,Gmultis muriparcibus grauiflimo globorum vibrato pondéré, non' nullas in profundu diifraólas cögebat:qux vero propius ftabant,ferreis manibuSt quit

-ocr page 371-

DECADIS LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3n

^uas cathena muro alligaucrat,iniedis, velut forcipibüS quibüfdam per pró ram infüblimeraptas in mare immergebat. Aliasinterioribus rocatas machinis cum fiiagnanautarü ftragc fcopuJisiUidebat: vbicelfiusintcrdümemari füfpenfana-uis,nunchucnuncillucagitata,horrendum prxbebat fpedaculumgt;quoad ere-Üisprouolutifqueeuacuataviris,remiflaque cathena,quxfueratfufpenfa,muris impegerat. Cum vero Marcellus fuper odo nauibus inter (e lundis ingentem pa-ramirccmachinam,quam ob mufici inftrumenti fimilitudinem fambucam appel-hbac,eamq5 muro Acradinæ admouere paraflef, A rehimedesprimum, deinde al-j^ terum, mox tertium in earn decern talentorum pondcris faxum cohtorfit : quae niagnisfragoribus amp;quodamtenèpeftatis impetu irrumpentiajdiücdiSclaLiis,i-pfiusmachinxbafim diffipaucrunt.QnoprxtereaSyracufani vulnere intadi tela inhoftes ex tutoingererent,murumalummoalt;ïimumcrebriscubitalibusferme tiniulisaperuif.cx quibus fagittis,fcorpionibufque modicis, occulti Romanos in-celTebant.quodinuentumad noftram xtatememanauit.HisArchimedis artibus dufusMarcellus,nauibusamp;terreftribus copiis, vt abfcederente velbgioimpe-rat:fcdartcm3rteelufurüs,nodumurosinuade«cftatuit;ratus Archimedis tor-mentaeminustantumraodo tela emitterepofles comminus vero,cum iduscorn intcruallo careant,inefticaciafore. Archimedes,tanquamhxc animo prçuidifler, ^^ longe antcaHieronis impenfis curaque per multos annos omni tormentorum appatatuSyracuias inftruxerat: quorum impetus pro fpatiimagnicudine Ódcua-garilongius,amp;propiusoffendcrepotcrat»Quocirca cum Romani clanculum mu-rofucceflï/rcngmiihlibuslapidibüiquevndiqueemuroperinde atqUe adperpe-diculümcollabentibus,capiterauciiobruebantur.Rctrocedcntes vero Romanos profpatiolocacaiaculain vadumemiflamaxfmo impetu intctficiebar.Quocirca exoccultograuiffimepetiti Romani, non iam cum hominibus, fed cum Düs fibi pugnarevidebantur. Natura quoque fitufque vrbis magnopcre obfeflosadiuua-bat.Nâ moles fuper q ua extruda eft vj^bs,ica magna ex parte édita ac procliuis cd* vtnonfolum immiiÏa,fcd qux ctiam fuo pondéré tormenta prouolucbantur,gra-uiterin hoftes cum clade inciderentJd qüoqs ad fubeun^um,difficilem arduum-5° queaditumjindabilemqj-hoftibus ingreflum prxbebat. Proinde Marcellus eu omnesfuos conatus irritos ede viderct, non ede vlterius cum Archimede pugna* duinfa;piusinclamitans,aboppugnationedeftitit,atquc obddionelolum vrbem arccredecreuit.Indeigiturcum tertiacxetcitus parte digreirus,ad propinquare-cipiendaoppida , quxin tanto return motüCatthaginenfibusadhafcrantjpro-ficifcitur. Elorum maritimum oppidum,ac Herbeirum perdeditionem recipin Dchinc Megaramvi cumcepidet,captamadSyracufanorum terrorem,funditus diriiit. Duni hæc circa Syracufas dunt, Himilco Carthaginendum Dux, qui ad Pachynum cum clade coniederat,lcgatos ab Hippocrate recepit, vt q uam celér-riineCarthagincmpeteret,maiorefqueeqüitunlacpcditum copias indecompa» ratas in Sicilian! adueherct,fieapotiricuperet. 111e tecuperandx Sicilix cupidi« neacccnfus,Carthaginem rediit. Vbi viglnti peditüm, equitum veto tribus mili-bus,acduodccimeIephantiscoadis,moxSiciliam repetens,ad Heracleamappa-ratümömnemexpofuit;quam intrapaucosdiesdmulamp; Agrigentü reCepit. Quö audito,amp;cxterxvtbesquxCarthaginendumftudianondum penitusintetmife-rant,ad pellendos e Sicilia Romanos exardefcUntSed amp;nbsp;Sy räcufani j qui dure ob* fidebantur j audito noux cladis Punicx aduentu, eódem dedderio dagranteSj ita interfebcllimunerafunt partiti,vtÉpicydemad vrbistutelam relinquerent,Hip* pocratemvero Himilconi iiindum aduetfus Matcdlum mitterent. Ïgitur Hippocrates Cumdeccmmilibus peditum,amp;quingehtisequitibus, Syracuds nOdu egreflïis, pervacuaRomanorum euftodiis loca trandens,ad Accillas vlbeitijVC Himilconi fciuhgcret,venit.Feft.inaueratanteMarcclluscumfuiscopiisAgrigé-tum,vtibiHimilconcm,cuiüsiamredicumpcrinternuntiosacCeperatjprxucni-ret.Sedcum Agrigentumoccupatum abillo coghoüit,obcopiarum paucitatem cumHimilconeConcertarenoneftaufus j fedcompodtoagminein Cendrarediit, arque Hippocratifefe circa Accillas munienu fuperuenitJllc Marcelli inopinato

-ocr page 372-

5J4 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY tccefTu pcrculfus,acmetudificdus,cumfuo cquitatu Acras vrbemconfugit. Al Marcellus repente in pcditatumeiusDucedcfertumirrucnSjOmnem exercituw frcgit,occidicque ex eis hominum fupra odo milia. Su bindc eius vidorix online clatus,totam ferme Siciliam pcrcutrit,ciuitatefque a Carthaginenfibus in Romä» norum fidem redire fccit,Siculis qui fecum decertare funtaufijprofligatis. Qjn* bus ftrenucgeftisMarcellusSyracufasrediit.Himiieo vero cumHippocratciun-óluSjSyracufas amp;nbsp;ipfe properans, ad Anapim fluuiumcaftra pofuit.Qiioenani tempore BomilcarCarthagincnfiumDux cum quinqüagintaquinque triremib aSenatu in Siciliam mißus, Syracufarum portumtemnr. Per idem ferme tempus trigintaRomanorum nauesin Siciliam traiiciewtesjegionem vnamilitum PaO' ormi prins, fubinde ad Pachynum,expofuerunt:vbi Appius Marcclli collega cum parte copiarum erat.Qui legion^nouaaccepta,Syracufas ftatim nauigat. Himiy co amp;nbsp;ipfe,ne fruftra aflidens tempus tereret, quo Carthaginenfium partes tucnri' bus adderet animos,caftraab Anapi.fl. mouens gt;nbsp;Murgantiam petiit.Quam prodi' to a Murgantinis interfedoque Romano pra::fidio,rcccpit.Vbi magnamfrumem ti vim,acomnisgcncriscommaatumaRomaniseonuedum repcrit. Ad Murgi' tia:defedionemcredifuntamp;aliarumciuitatum inconfiantes animi;itavtpaöi^ Romanorumpr^ndiaautarcibuscxcutcrentur,autaciuibusproditaopprinicre* lur.Erat eo tempore in Enna vrhc.L.Pinarius vir accr, Romani pratfidiiPrxfeduS' jj Ïscum tot proditionibusdefedionibufque ciuitatum,accladibus Romanoni® praefidiorumadmonitus, Ennenfes etiamadinconftantiam inclinatos cernerf^gt; plusinfequaminciuium fidereponens,nequadcciperetur,inftrnól:acuftodiis^ vigiliis, ac parata omnia habcbat,nec ab armis aut loco fuo milites abire permits®’ bat. Cxterumcum Ennenfes Principes viri cum Himilconc dam deproditio*’® pepigifrcnt,vidercntque nullum fibi locum ad prçftandapaôla relidumjOninc®* quead fraudem viam prxclufam,aperte aepalam rem aggrcdi ftatuunt.ItaqocfiW portarum vrbis clauesrcftituidepofcuntiquando vtliberiinfocietatejnRo^nï* nis,non vt fcrui in euftodiam traditi effent : alioquin libercatem vi fe repetitutoS' Pinarius ad ca prudenteiyefponditffe prxfidii prxfeduram, claucfque portarum) jo amp;nbsp;arcis euftodiam a Marcello Confule accepifl'e : cafque nee fuo nee Ennenfium arbicrio habere,fed eius qui commififfet. Ad Marcellum, qui non prodilindc®' rat,legatos micterent,penes quem omne ius acar^itrium crat: fibi vero cxtcnl* que Romanis capitale effeprxfidio decedere. Cumque Ennenfes ad Marcellum iniffuros fenegarent,amp;Pinariuscumlenitatcbonifquc verbis nihil agerecerne-ret,ad vim fraudemqueillisintcndendamfcconuercit.Quocirca vefpaciumadr« patrandam habercr,refponfum in fequentem diem ad frequens populi concilia remifit: quo intclligerer, publicum ne an paucorum id votum effet. Quod cum e' Ennenfes nondetredaffcnt,ipfecum fuismilitibusin«rcem fereccpic,eofqucm quo vitædiferimine conftitutieffent,edocet.Futurum illucefcente,niipficiuiuD' confilia ferro ac vi pr«uerterent,v t a Siculis non aliter quam cattcra Romanorum prxfidia vna fecum occupentur.Proinde ad arma parati, fignum ad egregiumar-duumque facinus profefuiqueDucis falutepatrandum expedarent. Milites^: Pinarii verbis,amp; fuo periculoaccenfi,ad dcpulfandam afe feditioforurabiemaC' cinguntur.Sublucemadobfidcndaitinera,claudcndofqucEnnenfibus cxitus/u* percircaque thcatrum turmatimconfiftunt. Congregata deinde Ennenfiumau concionem multicudine, Pinarius ad theatrum confeendit: vbi quxpridie reffO' deruntjn publico repetit.Plebs paulatim primo,moX apertis vocibus aeferodtef claues fibi rcddi expofcit.quod fi differatur, ad vimfe conuerfuros minantur.Pi' narius,vbi nc ab ipfo quidem minarum euenturemproculabcffeVidct,datö(vtj, conuenerat) figno, fuos ffridis armis ad illorum cædem immifit.Turn militescla-moribus repente fublatis,alii fupernein aduerfam concionem, alii ad exitusthea* tri confetti obfiftunt: inde denfisgladiis ad ciuium occifionem ptoruunt.atqu® itaEnnenfesvndiqueinclufi,aliifuperaliosprocumbut,fauciisintegri,viuimor-tuisaccumu!antur,truncifqjcadaueribusaceruos cXaggcrantifiqui vero dilapU runr,pafljim per vrbem exangues occubuerunt.cöque modo tota vrbs cxdibus ac fanguine

-ocr page 373-

DECADIS LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hf

^3f^iiinc referta, Ennenfium cruore5Pinariiq5 ftrenuo opère in Romahorütn fide Wuata eft. Marcellus vbi rem audiuit, faólum probauit, prxdamq; milinbus con-™r,Eaclades ipfo prope die totam Siciliam peruafiti Qua codera nefandam Si-^“Quiantedubii in fidefucrant,vti non hominum tantum,fed DeorumCercris

* wferpinx federn^œdufqj violatû execrati,praefumpta contra Romanos indi-I^atione, ad Pœnos defccerunt. Hippocrates amp;nbsp;Himilco, qui ab Ennenfibus ad J^omanipræfidu delendum confilium accitifuerant,auditömiferorumintcritUj ' j^‘’fganriam,hic Agrigentum fefe recepit.Marcellus vero retro in Leontinos

10 p *^'“^“®®nta^amp;commcatus alios incaftraconuexit.SubfndeAppio collega Romain ad Confulatum petenduqi miflo, Quintum Crifpinum in eius locu claf-icaltrifqucpraefecit. Hyeme vero imminente ad Leonriamflocum quinque.p.^ ’^•abHcxapylodiifitum)hybernaculazdificauivommuniuitquc. Pofthzcini-^•o veris,cum Syracufas nee viribus ob fitum, nee fame (quam liberi prope aCar-‘‘’agine cómeatus alebant) domandam iri cernerct, ne quid inexpertu relinque-^et)pertransfugas Syracufanos nobilitate prçcipuos,quos in caftris habebat,vrbis octeétionem tentanProinde per hos colloquiis ciuium animos probarc,fidemquc oare,fi tradita foret vrbs,liberos Syracufanos omnes, ac fois legib. vfuros promit-tit.Cæccrum cum aperta log uendi facultas deeflet, quia multorum animi fufpedi ^^ curaniin omnium adiones oculofquegt;ne quid proditionis admittcretur,conuer-tetant;tandem exulum feruus vnus pro tr3nsfugainvrbemintromiflhs,paucos tcntat.llli huius inftinduflexi,in pifcatoria quadam naui fob retibus ad caftra conucdijCumtransfugiscolloquuntur.Eodempado aliiamp;aliiadmiflï: odogin-^aconfiliipanicfpes fiunt,omniaqueadvrbisproditionemneceflaria componut» wat Artalis Syracufanus homo przdiucs. 1^'um forte fortuna Syracufanorum chndeftinum tradtatum cognouiffet, indignatus rem fibi creditam non fiiißcj earn adEpicydem defert, coniuratorefque indicat.Epicydes proditores captos diucriis prins cruciatibus confedos ad lanienam tradidin Marcellushac via e-JufusaJiamnancifcitur. Agebatur forte inter Marccllumamp; EpicydemdeDama-i ^PPoSpartano redimendo, quiad PhilippumMacedonia Regem ex Syraeufis 5° Icgatus pro auxiliis implorandis naui milTus j in Marcîlli cl a 11 cm inciderat, ca-ptufqneineins poteftatem venerat. Quemeum Epicydes cuperet redimere, amp;nbsp;Marcellus ei annueret (quod turn AEtoiorum, quorum focii Spartani crant,Romani amicitiamaft'edabantJeÄisreigratiainter Romanos amp;nbsp;Syracufanosfreque-tioracolloquia fieri fuit necefle. Adquzmedius opportunuique vtrifque locus portusTrogilorum propter turrim Galeagram dcleduseft.EocufzpiusRoma-nicuniSyracufanistradaturiaccefliflcnt,vnus corum iuxtaturrim murum con-tenipJatuSjCius altitudinem coniedura permenfus eft : qui vel mediocribus fcalis ^^uperabilis,atqueafcenfu peraccommodus vidcbatur;quod ftatimMarcelloin-dicat, Scdcum locus, vel oh id quod accuratius euftodiebatur, temere adiri nort Poflenoccafioncmquxriplacuit.Eratadhuc Syracufisferuus ille transfuga con-mratioois prioris internuntius. Is Dianx feftum per triduum in vrbe multa cis mum atque ipfius Epicydis licentia, vino in plebem per capitadiftributo,celc-brarifignificauerar.Is vbifacrum idadelTeaccepit, opportunitatemfibioblatanl *icquaqnamomific.IpfoitaqucDianxdie,epulatisvinoquefatiatisoppidanis,pri-» monoftisrempore (quodurior defatigatos ebriofquefcre fomnusoccupât) fca-hs,quasadid in occulto parari fecerat,pcoferriiufljt,amp; milleferme milites arma-tospcrfilentium inmuros deduxit. (^i intrepide euftodes primum in turribus vino fomnoque fopitos,coplures in cubilibus interfeccrunt,atque itaad Hcxapy-lonperuenerunt; vbi ex compofito tuba fignum datur,quo Marcellus ftatim cuni ^® maiori milicumagmine fecutus aftuit. Prope Hexapylon poftienserat.cofubitâ virefra(fto,vndique non iamfurtim, fed aperte milites Romani ingreflijadEpipo-lasfrequétemciiftodiislocum pcrrexere.Syracufanicuftodes, vbiRomanorum adEpipolasalcenfumconfpcxcre,amp; tubarum cantum clamoremque tenentiunl murosaudiucre,metu dilapfi alii alio diffugiunt.Inter hxcmulritudo pauere ccc-pincuius magna pars amp;metu amp;merograuata,quid invaftx magnitudinisvrbé

Gg 4

-ocr page 374-

30 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

wali effet,ignorabat.llluccfcentcMarcellus cum omnibus copiis vrbem ingreflus ciues excitât, atqs ad arma capienda, opcq;, fi quam poffent,iam cap ta: prope vrbi ferendam prouocat.Epicydes ftarim ab Infula citato agmine affuit, ratus primuW paucosRomanorum cuftodumignauiain vrbem paulacimeXcurriffe.-fedvbiEpi’ polasamp; cetera circumloCa hoftilibus armis tenen vidit, hoftibus nonnihil raifli' Ïium ia^u laceflïcis,retro in Acradinam abiit, veritus ne inter tumultüinteftinaa-liqua fraude a tutioribus locis excluius, Acradinç atqdnfula! claufas inueniret portas. Marcellus deinde mœnia ingreffus,vbi ex fuperioribus illis locis,Hexapyloni-mirumamp; Epipolis^quibus vrbs ipfa omnisTycha, Acradina,Neapolis,amp; Nafos pulcherrimoacpatentiflimoprofpedufubiicijur) vrbem omnium fere iHatero-peftate magnificentiffimarn ac opuléciflimam captam,fibique fubieólam, ac mox ruituram vidit,cafum eius lugubjem miferatuSj fletum cohibere non potuit, tum tanticVictoria:gaudio,turn eiufce vrbis veterifama,acpotentia,qua Athenienü-bus terramariquedeuidis,Atticasclaffes,duofquceorum clariflimos Duces nu-merofo cum exercitudclcucrat,quxque bcllacum Carthaginenfibus ingenticu vidoria geflerat.Offerebant fefe etiam ei tot Reges, Gelo,Tbrafybulus,duo DiO' nyfii, Agathocles,Pyrrhus,eorumquepotentia,atquerecentiffma HieronisRe* gis,totque eius ergapopulum Romanum beneficiorum memoria.Qua: omniavu commiferationemvidoriingerebant,itapriufquam belli figna Acradinteadmo- jj uerec,effecere vtSyracufanos qui inter Romanorum præfidia erant, pramifcrit, qui alloquiolenipellicerent ciues ad dedendam fibi vrbem. Sed cum per trans-fugasRomanorum,quiAcradina: portas murofquecuftodiebant,quibusnullapcf conditioncs venia: fpes erat, quia Marcello fuerant miffi,nec ad muros necadd' loquium aditum reperirent : Marcellus vbi irritum vidit inceptum, ad arcemEu* ryalum (qui turn ulus eft in extrema vrbis parte,imminens via:quainagroS itur,ac percommodus ad excipiendos commeatus ex mediterraneisSicilixlocis) fig”^ refei ti iuflit.Pra:erat Euryalo PhilodemusArgiuus ab Epicyde præfeClusrad quem Soiim (vnum ex interfeéloribus Hieronynfi) ad deditionem hortandum Marcellus milït.Philodemus,vafri viringenii,ad deliberandum tempus a SofifumpUf»^*’ jo animo vtRomanus cxcÄ'icusabHippocrateamp;Himilcone,quicumcaftrisadEu-ryalum propediem expedabantur, his indueüs concluderetur. Marcellus,eius qua: re vera erat, Vafriciei fufpicione motus, inter Ncapolim amp;nbsp;Tycham pro mm* nibus caftra metatus eft. Ad quem mox Icgati ab alls vrbis partibus cum infulis^ velamentis vcnerunt,precantes vt ab incendiis amp;cxdeabftinerctur: quodamp;im-petraruntmifiquodinuituspeneaccoalt;ftus,bona tatumacprædam milicib.con-ceflitungenua veroaut libéra corpora conftuprari,autoccidi,autdeniqueattmg‘ veruit,necSyracufanorumquempiamin feruitutem redigiomnium exfententiï edido publico ftatuit. A tq; ita caftris præfidio munitis^militcs in Tycham amp;Nea-polim irruunt ; refradifqj foribus vrbem omni terrore ac tumultu perftrepentem ingreffi, a ca:de quidem abftinuerc, fed quiequid bonoru diuturna atque antiquî foelicitatecongeftumfuerat,momento temporis diripuere* Inter hxcamp;PbUu* demus omni auxilii fpe fruftratus,fide accepta vt incolumis adEpicydemrediret, arcem Romanis tradidit.Bomilcar etiam PunicæclalfisDux,quiinportuSyracu-fano cum claffe diu ftationes tenuerat, relidis foeiis acquinquaginta quinqjnaui-bus,nodu cum trigintaquinque triremibusinfuga: modum,magnatempeftans vi fuperata,Carthaginem profedus eft,Senatumquein quo ftatu res effet Sytacu-fanaedocuit.quem ipfum faccepto nuntio) Carthaginenfes continuo centumcu nauibus Syracufas remifere:quem multis donis Epicydes ex Hieronis gaza profc-cutuseft. MarcellusintereaTycha,Neapoliamp;:Euryalo firmiftimoprxfidioniu- ^^ nitis, Acradinam ternis caftris per idonealocadifpolitiscircunfedit: ratusadiiio-piam return omnium ciues redudurum.Cumquealiquotdiebusvtrinque ftatio-nesquieuiffent,Hippocratesamp;Epicydes vno fimul temporepluribus vüs bodes funtaggreffi. Hippocrates caftris ad magnum portumcommunitis,fignoqueiis dato qui Acradinam tuebantur ,caftra Romanorum vetera, quibus Crifpinus pra:crat,adortuseft. Epicydes eruptionem in MarceUiftationes fecit.Bomilcaf etiam

-ocr page 375-

DECADIS LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3yr

edam cum Punicaclaflelittori,quodintcr vrbem amp;nbsp;Romanacaftraerat,appli-cata,neCrifpino quidpræfidii a Marcello fum mini poflet, impediit. Vtrobique profpere eft a Romanis dimicatum. Nam CrifpinusHippocratem nonfolum re* pulit,fedamp;trepide fugienrem infecutus eft. Marcellus veroEpicydcm primo in vrbemcompulit.Deinde nequidin pofterum arepentinisSyracufanorum incur-fionibus Romani oft'endi poirentgt;fatisprouidemunitiones extruxit* Dum eo ftatueftetbelium,autumnitempore , peftis fxua tarn extra quam intra vrbéfub-fecutaeft.Quç paulatim per vtraqj caftrarependoideindein tantam pernicié per* uaGt,vccü multis diu ftetibus deplorata vtrobiqs quotidiana ficrct funera. Poftre* lo moconfuetudinemalitantaferita^animosfubintrauit,vtnomodonullislacbry-misiuftifqjmortuos profcquerentur,fcd neefferrentur autfepelirenturquidemj Qiio euenit vt mortui xgros, ægri incolumes amp;nbsp;«tetu amp;nbsp;tabe, ac demum peftife* toodorelethaliterconficerent. Pleriqjmorbihorrorefine focietate hoftium fta-dones ingreifi,ferro morte quçrere,quam luis contagionefœtide interire malue-runtFuittame ea intempéries Pœnis perniciofior, quod illi fub diuo excubabantj qui ad vnum pene oes contadi cum ipfis Ducibus gccubuere.Ex Carthaginenfin veroexercitu Siculi,vt primum ex infeóto ccclo morbos prouiderunr,in ftias quif-quevi besinpropinquum pro falutetranfmigrarut. Quo Marcellus veritus nefui autdeficevenqaut périrent omnes : caftrain vrbem tranftulit. vbi amp;: vmbraamp; te-io ftoicfod,lenioremfenferc valetudine. IntereaBomilcariterumcumcIaflcCar-* thaginemprofeduSjfociorum fortunam Senatuiexpofuit : Romanos Syracufis inclidosfacilecapipofte,fiCarthaginenfes paululumadniterentur.Quaipe mo-tuspopulus,eundemdenuo cum centum amp;triginta rriremibusinftruóliflïmis, amp;nbsp;Septuagintaonerariis cum commcatu cæteroque belliapparatu, in Siciliamr.emi-fic.Sed cum Euro ab ortu faeuiente Pachynum fupcrare nequiret, moramq; ob id ibitr3herccogcrerur:fama eius aduentusad Romanos Syracufanofque dclata, . RomanisquidemmetumincuflitjSyracufanisverogaudium attulit. Epicydes* veritus ne Bomilcar Africam ventoimpellentcrepcteret,Polyclero,Philiftione* acEpicyde,(cuiSydori cognomcntumeraQmcrcenariorumDucibusin Acradi* 30 naamp;Infulareliä-iSjipfcadßomilcaremnauigatieumqjextemplovtfortunamna* ualispræliiexperiri vellet, perpulit, a qua non quod eflet aut viribus aut numero naiiium inferior, fed quod venti profpcriores Romanæ quam fuæ elafli afflarentj abborrebat. Marcellus porto lTihilcuniftatus,claftem fuam quamquaim numero nauiumimparem contra Punicam ad Pachynum mittit. Bomilcar cadenteEuro, quofacilius Pachynum fuperaret, vehcmentioriqjimpetuinRomanamclafieni ferretur,inaltümouit. Quo vifo Romaniex fuaetiamftatione foluentes aduerfus eum curfum dirigunt. At ille tanta animorum promptitudine cohrerritus fuga ar-dpuit,Siciliamq} prxteruedus Tarentum petiit, onerariis in Africam rcmiflîs.Tû Epicydes,vt Carthaginenfium claftèmaufugifle vidit,omnifpedeftitutus,Syra-4° eufasiamex magna parte captas redire noluit,fed Agrigentumnauigat;vbipræ-Rohrimagisreturneuentum, quam aliquidmoÜri ftatuit. Hisper internuntios ^”gnitis,Siculiqui Acradinamamp;Infulam fub PræfedisabEpicyde relidistuta-^^nturjexplorataprius Syracufanorum qui obfidebâtur,voluntate,legatos déco* ditionibus dedendç vrbis ad Marcellum mittunt.Quibus cum refponfum fuifleti fivrbemfaluameflecuperent, trèsEpicydispræfedosinterficerentzftatim Syra-eufanivna cum Siculisimpetu fado, Po!yclcto,Philiftione,amp;EpicydetrucidatiSj, Prætores nouos créant, ex quibus legatos pro pace ad Marcellum mittunt. Hi co* tam illo Hieronisin populum Romanum ftudium amp;nbsp;beneuölentiam primum te* ftati,exGufataq5Hieronymiftultitia, Hippocratis amp;Epicydisfraudem,perquani 3llt;omanafoGietatepervimpotiusabftradi,quamanimoalienatifuiflent,ordiné wponunt.Denique fatis fuperque cum habiturum, fi, quicquid gloriæSyraeufa-niterramariqueadeptieflent,fuitriumphi titulo afcriberet, proponentes,ora-bantfupplices, vt miferxdeinceps ciuitati parceret,quæabeo feruata,amp;in fami-fiæclientelamrccepta,multo maiori laudi fibi futura eftet quamfi excideretur. Renigne proculdubio a Marcello audita fuilTet legatio , nifi in vrbe feditio

recens

-ocr page 376-

3^8 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY recens cxortaimpcdimen turn prxbuiflet. Transfuge nanque Romani quiinv^ be erant,verin ne a Syraeufanis Marcello proderentur, mercenarios primumroi' lires ad l u urn metum coniunxercjfadaqiie confpirationc lundis viribus, qu3^ mortis pauor terribiliores fecerat, in ciuitatem proruentes, Pra:torcs primUjmoX Syracufanos quofcunque fors obtulit,cxdunt, eorumque bona populantur.Qÿ* bus intctfedis,amp;: direpta vrbe, ne fine ducibus imbccilliores circnt,fcx Przfcüo5 inftituunt : tres, qui Acradinz, totidemque, qui InfulÄ prxfint. Erat ex tribus A* cradinzpratfedis^ericusHifpanusgencrcvnus.lscontribuliscuiufdam RoW3‘ norum militis adeumdedita opera milfi pollicitationibus pclledus, Acradiu3*’’ Marcellotraditurum pcrgermanumfuumfpendct:amp; vtaproditionisfufpicio'’^ ■’ commilitonum animos auerterct, prohibuit de cztero vltro citroqj legates coæquot; meare,accuftodias attentius fertiari iu(fit,amp; prxfcdis{collcgarum aflenfu^oppof’ tunain Acradinaamp;Infulalocadiuifit.Cumqucfibiab Aretbuia fonte adoftiüvl* que magni porrus vrbs tuenda contigiflct,confeftim vt idMarccllus feirctopeM*” dedit-inenodcintempeftanauimoncrariam vnamctim quadrircmibusarmît'^ remulcoad Infulam trahi, arq^^e in regionem portz Arcthufzproximamnigt;l'‘^^

cxponiiubct,acpublico cdidocauitvt Archimedes inter capiendam vrbem*quot; uarctut.His paratis,illucefcente Marcellus cum omnibus copiis mcenia Aewdif tanraviaggrcditLir,vt non iblumeosqui Acradinam tenebant,contrafcconu^' teret,fedab Infula quoque armatorum agminaad obfiftendum cocurrcrcnt/c“ dis fiationib. fuis, ad vim Romanorum arcendam. In hoc return tumultu Rc®‘ nziaminftrudznauesad Arethufamarmatos exponunt. Hi ex improuifo ^*^®' picnas Infulz ftationcs per apertam cis a Merico portam ingreffi infultant, ncO* mio laborc Infulam trepidatione aufuga cuftodum dcfertam,capiunt. Merits®' nitio certaminis Romanis fc mifeuit, ac refiduum Infiilz iliis tradidit. Marcelle vt captam Infulam ,nec aliud quam Acradinamfibi vincendam fupc reife cog'’‘’ uit,reccpruicccinit : nc gaza regia, cuius tpaior fama quam res erat, diripct^®' Portofupprefib eopado militumimpetu,Syracufaniqui Acradinamhabcba^i liberimetu,portisapcryslegatosadMarccllummittunt,quifalutemfibilibc** ■ folumdepofeerent. Acradina capta, Marcellus Quzftorem cum przfidio in®* lam ad regias opes rccipiendas emittit, quz acceptz in zrarium tranficrewett® vrbem, qua parte intadaadhucerat, militibusdiripiendam conceifir. I®^y?

1»

cufz tertio prope anno quam obfideri cœperant, captz direptzque funtlnq““quot; tantum przdz,quantum vix capta poftmodum Carthagine, repertum memo^' tur.Przeipue autem in tanta hominum clade Marccllum Archimedis cafus an^ cit.Is enim inrentus formis lineamentifquc, (quas in tanto captz vrbis acdidp’® tiummilitumdifcurfu tumultuque inpulucrc defcripferat) non palantes 1^°®^^ nos,non captam vrbem animaducrtens,dum a militc^aptus, vt ad Marcclluni fequeretur,mandata reeufarer,donee rem incepta adhibita deroonftrationep^^ fecifret,ab ignaro milite in iram conuerfo confofibs cccidit. Plerique cuin two i cumRomanum militem fufpenfo infuam necem gladio confpiccret, oraUe D® feinterficcretpriufquamrcminueftigatamabfoluiïret.Suntprzterea qui ujf*, ei ad Marccllum ferenti fphzras angulofque, atque alia quzdam mathematical^^ ftrumenta,quibusfolis magnitudinemad afpedum accommodate foleb3t,Ro manos milites occuriflc:quiaurumvafeeum portarcarbitrati.ftatimipfutuiP' necauere. ld non zgerrimemodo Marccllum tuliffé vcteresprodiderunt,lco iaminterfedoremperinde fui{reexccratum,ac fiinDeorum aliquem iacm^S^^ manusintuliflet:czfiquefepulturz curamhabuifie,illiufqucpropinquos ac ceflarioshonoribuscumulafie,fphzracylindroambitaeiusfepuJchro(vti{uis timavoluntateprzceperat)cumquzftioncimpofita : Ex continentifirmamc p adcontentumquznamcfietcxccirusproportio. CaptisSyracufislcgatione mnium fere ciuitatum ad Marccllum conuenere, quz omnes leges a Roman* ceperunt. ac turn demum Romani, qui nullum elementizaut vrbanitatis pm exemplum in eum vfque diem de feSiculis exterifquegentibus przbuerant, x cis declararunt quantum iuftitia amp;nbsp;zquitate vigerent. Marcellus enim tota o .^^^^

-ocr page 377-

DECADIS LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jtgt; potitusjduitates fere fingulas plurib.donariis ac beneficiisdècoratiït quib.de-uinftiSiculi,in omni ferme vrbe equefire benemerenti phneipiin foro ftatuam erexerunt. In ea Syracufarum parte qua: Infula eft,quæque çtatc mea fola inco-litur,Marcellusdeinceps neminem Syracufanumhabitarevoluit.-tumquodeiua loei talis fitus fit,v t vel pauci eum defendere poflint, (vnde Romanos cxercitus fç-peante excluferant, deuiccran tq^) turn quod commodiflimus ibi nauibus ex .alto ®ariaditus fit. Remanferant Marcello non paruæ reliquiæ belli.Siquidem Epi^ Cydesamp;HannoCarthagincnfiumDuces,amp;MutincsgenerejVerinIocum Hip-pocratisdcmortuifufFedus,virimpigcr,amp;quifub Annibalemilitarcmartem di-dicerat,circa Agrigentum cum copäseranr. Hi audita Syracufarum expugnatio-ne,communiconfilioMutini college,militesNumidx auxiliäres vtdarentur,qui-l^us contraRomanos egrederetur, decreuerunt.fc copiis alTumptis Romanorum sgrosadeocxcurfionibuspopulationibufquc vexauir, vt Carthaginenfium foci-osvelhocvnomodoinfideretinueritutavtnoninalioilloru fpesquainhoc vno confiftcret. Poftha:c coniunulis viribus tres Duccs Agrigento egrefli,adGelam amnemcaftra pofuerunt. Quodvbi Marcellus jiercepit,in eosiufto exercitti ftgt;patusproficifcitur,acquatuor.p.in.longeabcisconfedit,pra:fiolaturiisibiquid Iioftes vel agerent vel pararent. Mutines de MarcclIi aduentucertiorfadus, continuo traieiäo. flu. ftationibus ingenticum terroreactumulcuinueelus, poftridiö ptæliopropc iufto intra munimenta Romanos compulit. Interca treccnti Numi-oxexorta feditione e caftris Heraclcam diuerterunt. Mutines ea nouitate re-

pvefiiiSjadmitigandosreuocandofquefuosHeracleam contendic,monensinre-ritnEpicycIemamp;HannonemncfeabfentccumRomanisdimicarcnt. Verfi Han-I'oamp;EpicydesMutinisconfiliumafpernati,aÄgloriam quam àd obedientia pa-r3tiores,ciimcopiisGelamtranfgreffi,inaciemcontraMarcellumexierür. Marcellus indignum arbitratus terra manque aftis Carthaginenfibus ccdere,arnra cxtemploparari,amp; fignaefferri iubet. Qum Romani ad bellum fe inftruunt, deed Numidatum équités exPœnorum agminetumultuario curfuclamad Marcelin conuolant:feditionero trecentorum commilitonum,eojipmquead Hcracleam, üfnulamp;Mutinis ad eos reuocandos accelTum annuntiant, atque Numidas oês,amp;j duoscopiarum duces gloriæ Mutinis obtreftantes in bello futuro quietutos Marcello promiferunt,ac fubinde ad exercitum fecreto redeunt:gensfallax, amp;nbsp;qua: fi-dem alias ante feruare ncfciit,eamiaminfui perniciemprxftitir. Marcellus ea nuntioaccepto, fine cunélatione hoftes parato cum milite adortus, paruo labord fuperat. Nam ad primum certaminis clamorem impcturaque,Numidarjquiin comibuseranr,in concurfu(vtMarcellopromifcrant^aca:dendis hoftibus abfti-’'uerunt.Q^vifoCarthaginenfesintergacompelluntur.Numidxamp;ipfijVCpro-ditionem velafent,fuge paruinper comités,tandem,cum milites omnes Agrigentum trepidi petiiflent, ipfi fcelerisconfeii,ffietuquoquefutura:obfidionis addu-‘^iiiuproximasciuitatespaflimdilabuntur. In hac vltimä Marcelli in Sicilia pu-gna, m'ulta Carthagincfiiw milia funt cxfa,pleraque capta : capti quoque amp;nbsp;odo clephanti,cumquibus deinde Marcellus viàorSyracufasregrclTuseft. Pofthçd cum Engion vrbs totis adhuc animis ad Carthaginenfes inclinaretur, Nicias in ci-u!tate vit princeps,8c Romanorum ftudiofus,vt ciucs fuos ab inftituto defleäereri palam pro fuggefto intrepida voce Pcenorum vecordiam incrcpabat,Quocom-» motiEngiates,cum authoritas hominis fimulamp; potentia eum a cxdc defenderet^ vindumfalcemCarthaginenfibus tradcre decreuerant. Ille cognita coniuratiö-^ ne,cum claufos fibiomnes vrbisexitus,nec euadendi viamvidcret, clandefti-nam circa fe primum euftodiam difpofuit: rhox palam in Materas Deas Velutî 10 importunus ac mente captus obloqui, amp;nbsp;pleraquc aduerfus earum ftiedo êrro-recreditam diuinitatem,efferre cœpit.Cumquead eum comprehendendum ad-ucrfariifeparairent,corpus repente lymphatofimilis ad terrain demifit.vbi paulu-lumimmoratus, magno omniumftupore j caput poftca atfoliens,vöcefubtrc-mulagrauiquecircumagitans,acutum paulatimfonumprötendit,quo horrorem^ totietiam eircum populo inculfit. Deinde abiedo amidu, amp;: tunica interula confeiifa,

-ocr page 378-

3^0 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS confcifla, fcminudus ad thcatri fores furibundus cxiens, Materonque nuran’^ correptum fe inclamitans,curfufeftinabat. Engiates Dearum ira id fieri arbitraHi religionisergoipfumnequcattingerejnequeremorari andebant. Ira Nicias ly®' phacum mentirusjiberque extra vrbis portas euafit: vbinullodcincepsfutons clamore, vel infanientis impetu eft vfus. Coniux Nicia: artisconfcia,aflunip® filiisprimum in Dearum templum fupplex,fubinde virum errantemqua:fiiu® exire firn iilans,nemine obftantc tuto amp;ipfa ex vr be difceflit.Denique loco qui®' ter cos conuencr^t, a viro expedata, vna Syracufas ad Marcellum funt profedi'^ quo magnis honoribus cxcepti,agri quoque plurimum acccperc.Marcellus pod' ea captoEngiocumciuesomnespriusvinciri*dcinde ad vltimum fuppliciumC' ducimfliflet, Niciaspatriammiferatus,fuisipfelachrymisa Marcello ciijibus,amp;: inprimisaduerfariis veniam impetrauit. Marcellus tanta vidoria fœlix ciuitat^ peneomnes maximis beneficiis extulit, illifquc leges dedit, amp;: Catanxgymnaf® artiumliberalium eeleberrimum condidit. Porto confedo magna ex patteSi' culo bello, totaquc iam infula fubada, Sicilia excefiurus, plurima,caque puclicf-rima ex Syracufis figna detrac t,qux ad fui triumphi fpedacülüm, amp;nbsp;ad Roman? vrbisornamentum,qua:nihil anteaaut lafciuum autJuxuriofum vel habuerst» vel nouerat,fccum Romam comportauit.Quo effedum eft, vt inde primum Rn-mani mirari Grxcarum artium opera coEperint.Quibus,ad portam Capenam de* dicataa.M.MarcellotempIa, exccllcntiflime decorata poftea vifebantur,amp;an Pantheon hucufque capita columnarum Syracufis eueda cernuntur. Statuas præterea ac tabulas complures ex iftorum numero in Samothraciam adDens quos Cabiros appellabant, delatas,ex Marcelli ftatua ibi in xde Palladis eredapts apertaminferiptionem conftabatiQuamobrem non dcfucrunt quiinMaredb rcligionem defiderarent: eo maxime,quodnon homines tantum, ied Deosetia® perinde ac captiuos fpoliaflet,amp;intriumphum egifiet. Cui a ccefljtamp; alia culpa» quodafllietum bello rebufquerufticis pogulum Ro. minime lautum,luxumagis acotio referfiftet. Parum abfuit quin aduerfantibusinimicistriumphuscinng^' retur,tum ob eas quas diximus Caufas, tumquia nonnullaadhuc in Sicilia pop“!® Ro.acquirenda reftabant. In Albano tarnen monte triumphum eo quo decuitot- i dineaccelebritate obtinuir.Vndcpoftridicouans vrbem ingreifus eft,multam^’ prxfeprxdaminvrbem conuexit. Prxcedebant cum fimulacro captarumSyta-eufarum catapulta: balifta:quc,amp; omniaaliainftÄimenta belli, amp;nbsp;pacis diuturnat» regiæque opulentiæinfignia, argenti xrilque affabrecxlata vafa, amp;pretiofa: vc-ftesacmultanobilia figna,qmbus inter primasGrqcixvrbesSyracufxornatxfnC' rant. Puniexquoquevidoria^gnuodo dudielephanti. Ad quxnonindign®' riaccefiere fpcdaculocum coronis aurcis prxeütes SofisSyracufanus,amp;Merictis Hifpanus,bcnc in eavidoria de populo Rom. meriti.His duobus ciuitasdata,^ quingentaiugeraagrifolidiinagroSyracufano,velRcgio,vclhoftiumpopuliRo‘^5 mani,amp;:ædes eis Syracufis cuius vellenteorum inquos belli iure animaduerfu® eftet,dcligere conceflum eft : Merico vero, Hifpanifquc qui cum co tranfierant, vrbem agrofquein Sicilia exhis quiapopulo Romanodefeciircnt,vbicisvifii® eft,largiti fuut. Indigemino,perquem ad tranfitionem Mericuseftilledusdneil' dem finibusquadringentaiugera agri décréta. Marcellusautem cum quarto* SenatuConful creatus efl'er,amp;Siciliaprouincia,amp;claffisadminiftratiorutfusc* obueniflet ; ex Syracufanis quidam, qui ab eius aduerfariis perfuafi Romamietat» de eo querebantur, quod vrbem,templa, amp;nbsp;priuatos contra fœderaac focictatis iura depilaifenproinde fi eo iterum cum imperio rediiflret,fe non modoluamque* que patriam, fedSiciliamtotamreliä:urosaffirmabant:quippc quod autobrui AEtnæignibus,aut fretomcrgifatiusSicilix foret, quam facrilcgorurfus Marcello dedi. Auditis amp;nbsp;illorum querelis,amp;: Marcelli defenfione ï tametfi Marcello fen-tentia adiudicaretur,aól:orefquemcrito condcmnarentur:pcrmutationemta®e prouinciarum fieri placuit:amp; Marcello Italia,SiciIia Leuino eft demandata.Cu® deinde Marcellus ex Syracufanorum manubiis Gloria: atque Virtutistemplu® Romxdedicate vellet, a Pontificibus eft inhibitus,negantibus duos Deos vna® ade®

-ocr page 379-

DECADIS LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Si

ædem habere pofle.quare alteram tantum fub virtutis nomine priori coniünda, qua illi patebat aditus,condidit.StatutumquöqueperpctuoSyracufis eft,vt quo-ties aut ipfe, aut quifpiam ex ei us pofteris in Siciliam traijèeret, obuiam eines cö-, ronatiprocederent,acfacrum diem ilium celebrarent.Clarilfimaeius progenies ad Marcellum vfque C^faris Augufti nepotem propagata eft i qüem Odauia Cç-fansfororex C. Marcello fufeepit. Poft deceffum Marcelli ex Sicilia, Punica claffis cum odo peditu m,amp; tribus equitum Numidarum milibus vicinas Syracu-amp;vrbes adorta, ad fe Murgentiam, Hyblam,Magcllam, amp;nbsp;ignobiliores quafdam alias vrbes,pertraxit. Poftmodum vero Prxfedo Mutine Pconi vagi per totam *® Siciliam fociorum populi Romani agros vrebant.Romanorum exercitus, turn quod cum vidorc, cui mil itixmalcTrumq; participes fueranr,ad triumphi etiam partem vocaci non fuiflent,tum quod in oppidis l^bernarc interdido prohiberê-tur,adeo exaccrbati erant, vt non folum ad hoftes reprimendos fegniores eflentj fedmagis eis etiam author quam animus ad feditionem deeftet. Hos tamé motus aliquandiuM. CorneliusPrætor,militumanimos nuncconfolando,nunc cafti-gandocompefcuit,ciuitatefqiomnesquaedefecerant,addeditionemrcdegit: at-qucexhisMurgantiamHifpanis,quibusvrbsagerlt;J;cxSenatufconfulto debeba-tur,attribuit. PofthxcLeuinus Conful,cuiSicilia prouinciaaSenatü delcgatä t„ ^^^^^^^’'^“^ magna parte anni circumada,in Siciliam a veteribusnoüifque foeiis latisexpeftatus venit: atque res Syracufanoruminconditas compofuit.Sedcum Agrigentini omnem in Mutine cum Numidis fpem repofita haberent, quod per totamSiciliamfolusfere exfoeiisRomanorum ingentiores ageret prxdas,amp; ab uoltibusnullopadoprohiberi pofict: Hanno præclaras eins resgeftasinuidenSj 3ueo in cum exarfit odio,vt Præfeduram Mutini ereptam, filio fuo contulerit:ra-tuscum ea,authoritatemMutinis inter Numi^asfilium cxceflurum.Sed longeil-ualiter euehir.Siquidem muneris prinatio veterem erga Mutinem beneuolen-tiammaiorem in modum auxit. qua confifus Mutines, repulfam iniquiorifc-’^lt;‘nsanimo,adeoa re Punica alienatus eft,vtconfeftimocculcosad Lcuinum de ^^ tradendo ci Agrigento nuntios miferit. Per hos itaque data fide, compofitoqj rei gerenda:modo,portamvrbisqu:educitadmare,pulfis i»decæfifquecuftodibus, a Numidis occupari facit : per qua Leuinum Confulem cum toto Romanoru cx-ctcituin vrbem introduxit. Cumq; in mediü forum ingreflb Römanorü agmine, gagnas Agrigentinorum tum^^tus emanaflet, Hanno nihil minus quam de pro-Q'Uonefulpicatujjjjj-Qnaprimcdam caftrenfem,quaarbitrabatur,feditionépro-ceflit.Scdvbimultitudoeimaior qua Numidarum, eminus eft vifa,amp; Romanorü clamor fatis fibi ^^ confuetudine percognitus ad aures per ueniflct,antcq ua ad tc-uctumveniret,fugamcapeflit:atq5 per oppofitamvrbis portam cum Epicydeamp;: Pweis emi{rus,ad mare peruenit*vbi nadus peropportune paruum nauigium, re-40 j ^^°®^'^'^Sicilia,deqöaper totannosacerrime certatum erat, in Africa tra-’^cit/Authores tarnen habeo, qui de Hannonc capto fimul,amp; exteris tum Siculis ^^tuPœnis virisnobilitateclari(rimis,LeuinumRomareuerfumtriumphaflefcri-^‘^OCasterivero Pœnorû Siculorumq; milites,quorum ingens erat turba j metu petculfijnjentatoqjcertaminccumcxfiinfugam intra vrbem rucrcnt,claufifqj paribus exire prohiberentur, circa vrbis portas oés fuut cxfi. Vrbe recepta, Le-’“üus Conful eos qui capita reru m Agrigenti erant, Virgis primum cxdi, mox fe-vero prxdamq; omnem vctididit,pecuniattiqiie inde ^^^^Romaminaerariummifit. Agrigentina: cladis fama cum Siciliamin-^‘oet,omniarepentc adRomanos irtclinauerunt.Proditabreui tempore viginti

Jo ne capta,quadragintadcditioncvoIuntariainfidcmRomanorum ve-vrbium Principibus Conful pro cuiufq; mcrito premia pœnafue o uit.Siculos deinde pofiris armis ad agros colendos coegit,vt Sicilia non incogs modo fus fertilitatis frudum penderet,fed Rom± qUo^j ac Italix annona prx-P bproutfxpeprxftiterat. Supererant adhuc in Sicilia quatuor hominutri ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colluuione mixti, exules,obxrati. qui cum in ciuitatibus quibus e-

adutidi Juisicgibuj vixiflent,poftquamcos ex variis caufisautmorumau£

Hh

-ocr page 380-

361 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS fortunx fimilitudo coniunxerat, in Agathyria vrbe per latrociniaac pleraqucaHä facinora vitamducebant. Hos Leuinus nequaquamin Siciliarelinquere fta®'» nenouandis rebus amp;nbsp;rapto viuereaffueti, infulam iam pacatamaliquandoadlC' ditiones renouarent. Eos igitur Rheginis noua pace coalefcente ad populandtm' Brutium agrumtranfmifit. Ita Sicilia,omni partefuperatis hoftibus,inditionem populiRom.dcuenit. erat tumannusacondito mundo.495»o.amp;ab vrbecondiiä circitcr. yyo.

DE BEL’LO SERVIL I, ET AL IIS MOTIBVS qui in Sicilia imperante populo Romano funt exorti:

^ V B A c T A Sicilia,prima Romani imperii prouinciarum factacft-qii* vel eo nomine Refp. Romana ab initio Temper magnifccit:eainqus ^ principio per Præcores régi, poftea committi Præfidibus, demü a Co‘ fularibusadminiftrari voluit. Meffanaamp;Taurominium fœderats^’ rant cum Romanis ciuitatcs-.Iiberæ vero arque immunes Centurip^t Alefa, Segefta, Aletienfis,amp; Panormus. inter quas Centuripiniamp;Segeftani Lan* nitatisetiamiuraobtinebanr.EratenimciuileRomanoruminftitutum,vcquiiu’ Latiihabercnt,aliosfumcre magiftràtusautpræfidesnontenerentur,nifiRon’^‘ nos dues.Coloniasplurcs.S,P.Q^,inSiciliammifit:Panormum,Syracufas,TaU' rominium. Aliquotpollanniscum tertio belloPunico Scipio Carthaginemfun-ditusdeleuiffetjipoliaacornamcntaj quædeSiciliæciuitatum excidiis Cartha^ collegerat,conuocatis Siculis iubet omnia conquiri,amp;: quæ cuiufque vrbis propos fucrant , benigne reftituit, Subid ferme tempus maxima, eaq}barbaraamp;efefä feruorum in Sicilia exdiuerfis nationibus multitudo,tumprimum condition* fuxferuitutispertxfa,libertatemdominor«mcædeperoccafionem fibivendica' re llatuit.Igitur cumfalubri nullorcgerenrur confilio, fumptisarmisinfolefcer^j, apud heros, ac ia(3:arc cftpcrunt, venifle iam tempus, quo ferui cum dominisvii35 conditionem,vr nature ordo pofcebat,xquarent:quippe quod natura, q««’’“' hominum nonnouerca,fedgenitrixeft, liberos eosomnes,parcfque,nonfetuos ediderit. deinde fummaetiam procacitate libertttem,alimenta,amp; corporis ami-dum non modb pofcere, fed rapto quoque acciperc, ac mox nobilibus domin'^ que excidium comminari, nifi facilitates communes facerent, cœpcrunt. Now-tasprimumhxc in Triocala vrbe fub Calatabellota oppido olim fita exordium fumplinmoxadreliqua quoqueSicilixoppidarepetinocurfu cxemplo huiufc®* modi promanauit.Demophilus in Sicilia eo tempore vir erat opibus amp;nobilim’ te infignis, fed veneris impatiens. Is cum princeps eir?t,fuperbia elatus,quadrigis ^^ albis per vrbesvehebatur,pluribus fcruis amp;nbsp;robore amp;pulchritudine prxHann-bus,magnaquoq;militum manucircunfeptus. Verum cuminfolentiusplerunqi) ac fxpe de more in feruos debaccharetur:illiconuerfa tandem in furorera pane* tia,obloquendo primum,mox contumeliis,acdeniquetelis dominum aggrefli) eum vna cum liberis, vxore,cxtcrifque domefticis interficiunt. Horum exempt reliquiSiciliaz feruiinxmulationem facinorisanimoereóli,adarmaconuencre» Quorum Dux Eunus feruus Syrus genere fuit.Is etenimfanatico furore fimulatu, dum Syrix Dex facra celebrat, ad libertatem vi armata vendicandam conferuos quafi numine hortatus, vocat. Quod vt diuino imperio crederetur ab eo fieri, m ore abdita nuce fulphureamp;igne plena leniterinfpirans,inter verba Hammam cf^, fundebat, Quo velutimiraculoduo primumferuorum miliaex obuiis adfealle-xit. Moxei acceflitamp; Cleon eademfortunain Sicilia feruus. Hi viarmorumfuf ccpta,amp;quafi iure belli fradis ergaftulis,adfeptuagintafuxfortismilia contra-xerunt. Conglobatoitaqueagmine nihil fupplicii metuenres, vicos,oppida,amp;vr-bes inuadentes , per omne cruciatuum genus dominos, nobilcs , amp;nbsp;plebeios quotquotobuioshabebant, finecommiferationecxdebant. Cuiincepcovtfuc' ceflus

-ocr page 381-

cc/Tusacccderet ferocior, amp;nefineaufpiciis eflecexercitus,RegemfibiEunum deliguntjVirum forrcm,intrepidum,amp; ad quodliis fcelus paratiffimum, nee mili-ciæignarum,amp; fuperhæc dominorum hoftem accrrimum.Is quo lacius terrorem Ipargcrct,amp;:qu5 cfFufillïmegraflaretUf,nobilesquoscapiebat,crudeIiffimofiip-plicio enecabac:matronasingcnuas ac Virgines vniuerfo feruili exercituiprofti-tucbat,atquecunâainprædam foeiis exhibebat. Siculi vbiitafefe opprimivi-lt;Jenc,equitatum omnem pedicatumque contra emittunt. Quibus illi quam ocyfli-inefuperatis,inRomaniquoqipopulidedccus,Prxtorum Manlii)Lentuli,óóPi-fonis Hypfxi caftra vi capiunt,acqs ipfos Prxtores bello profugSs infedantunma-*° gnatpiam prxliando in Romanorum Siculorumqj exercitü fadaftragCjcaptas probhsaccontumeliisprimoaffictlmt,mox cruentiflimisafiixos palis nccanr.ad-coqjferui fuperiores fuerüt, vt nullafuerit in Sici^a vrbs, qua: feruorum in fe cru-lt;Jditatcm non amp;nbsp;fenferi c cc perhorruerit,Meflana vrbe excepta, qua feruos libe-J'ïliter habuit,atqj in pace fideqs continuir. His cladibus acceptis,RomaniPifo-nemConfulem mittunt.Is aciem ingentem contra feruos inftruxir:fed non prius folerti vir ingenio pugnandum fibi cum efFeratainfoIentium hominum colluuic iudicauit,qqam eorum animos pertentarer, experiTeturqj an perfuafionibus,pro-poutaquoq; eis venia, a furore fledi poflent. Quos vbi ad peiora indies dilabfac 'ani AEtnam,Tauromenium,amp; pleraqs alia fitu etiam municiora oppida occupa-^° lapcrtinaciflimepra’fidiis tuêriconfpicitjContraMamcrtium oppidum,quod ab ipüstencbatur, caftris motis, magna viilludexpiigrtat: vbiodoferuorummilia mterpugnanduinterfecit : quos autem viuos babere potuit, padbulo fuffixit.Ru-tiliusffiue,vtaliifcribunt, AttiIius)quiPiionifucceffcrat,Tauromeniumamp; AE-tnamfirmiflima feruorum pratfidia reccpit:q^q;ibi fupra viginti feruorum miha intcrfedafunt.Tandem.M.Perpennalmperator apudEnnameos profligatosirt vrbcminclufit,amp;radcoduraaclongaobfidionepreiEt,vtcumneabhumanisqui-oemcarnibusvorandisabftinuiffent, fame demumplurimiconfumpti fint. Quos autviuoscepir, compedibus religato^d cruces adegit. FuitPerpenna de hacvi-^oriaouadone contedtus,ne triumphi dignitatem feruili inferiptione fœdaret.

5° Vixfemilis hic motus itafinem habuit,cumaliud noniftinusatroxagreftiumin Sicilia fubortum eft bellum.Erat etenim ibi Athenius paftor, Drepani ortus, fiuc (vtalii fcribunt)incola,genere vero Cilix,vir adomne facinus promptus^ Is cu va-disdecauGs dominum interfe«ffet,excitatotunlultu,capita faiStiönum,qux affa-timeotempore tota infula,veluti in exteris Grxcorum oppidis fiagrabanc,fibi confœderauit.quorumduâufamulosexergaftulisadlibercateminuitatosjvagos: prxrerca multos, quos ad fedi tionem paratos repperit,fub fignis ordinac. Deinde RegiSfibivendicatnomen,vcftempurpurea,amp; argenteum baculum, Regiumqj diadema fibi aflumit,atq5 non mirtorem qua ante Eunus confiât cxercitu,acriufqj ®ûlw, canquam illius vindex, vicis, caftcllis, amp;nbsp;oppidis direptis in dominos, ac 4° pruos etiam qui eum fequiilolüerant,infefl:iusquam intransfugasfxuiebar. Ad “æePrætoris ab co exercitusexfifunt, capta Scruilii caftra j capta amp;nbsp;LuculIi.Sed Aquilins Perpennx vfus cxcmplo, interclufos agreftes comineatibus ad eXtremd conipulit,communitafque armis eorum copias fame facile deleuit.Nam cum in-clüfi,omnifugæviacrcpta,fuppliciorummetudeditionem facercnoluiflrent,nó famis neceffitate inmanus Romanorum peruenirent,propriis fibi manibusexi-duniconfciuere. Athenius veto eorum Duxeaptus a Romanis, inter rixantiunl nianusdifcerptuseft,atqueitavtrunque feruorum bellum finem habuit. Anno deitideabvrbccondita.66iidumRomxprimum ciuile bellüm inter Mariumamp; üyllaminceptum,poftmodum perfadiones difFufum effet: Perpenna,qui Marii I partes fedabatur, Siciliam occupauit, eamque iri Marii fidem armis amp;nbsp;militibus contraSyUanam fadionem muniuit. Carbo prxteréa tripliciConfuIatu virinfi-gnis,ingenticumclafreillucidentidemcumplerifqucfugitiuis,prçclarifque vins, qui Syllariamprofcriptionem prxuenerarit,profcduscft. Ad hos igitur motus in oleilia comprimendos cum magno belli apparatu Cn. Pompeihsmiflus eft. Perpenna vbiPompeiiaduentumrefciuit^ quamprimum Sicilia ccfiit. Pompcius ve^

Mh 1

-ocr page 382-

3^4 DE REB VS SICVLIS, POSTERIORIS

ro ciuitatcs afflidas ad fe recepit ; eifq; omnibus pepercit. Cumqj in Meffanei^’^ velnthoftiumhofpites,fxuire decreuiffet, atqjilliiure dicendiaSenatucisco*' ceflbpropoßtoaudiri veile poftulaflent:Nondefinitis(inquitPompeius)inft*‘'^f recenfere fuccincli gladiis ? Carboncm Marii prxfedum ibi cum cepiffet, vin in medium forum palam produxit, eumque coram ftanrem ipfc Tribunino W fellio fublimis damnanit,deinde proculabduólumintcrficiiuflit.

lerium virum philofopbum,inprimifque eruditum, coram fe adduduin,lt;l' ^^ caufa mox ibidem farcllitibiis adcapitis mulétamtradidit. Quofdampraetere^J lios in SiciliaSylIaha:faóbonishoftcs,virosgloriaamp;nobiIitatedaros, compf^^f dit,infeftofque capitisfupplicio affecit.Plures, quos licuit,laterepadusonn'' Nonnullosetiamnon fine prarfidiofuo abirêvoluit. Thermas Himeras vrbeni) quæ cumMario fcnferat,cum p^inire ftatuifict,Sthenius eiusciuitatis vir princep’’ in indicium prociuibusprogrcfrus,noluitvt noxio dimifib innocuos Pomp^ pIcól:eret:rogatufqjquosnox2eaccufarct:Ego(inquitSthcnius)isfumquifaci’’'’/ commifijHimeræofque omnes ad fcquendas Marii partes coegi. de mefupp)*''“* fumito.Porro Pompeius infi^em vin fortitudinem admiratus,ci fimul amp;nbsp;Hi®^' ^^ renfibus veniamprxbuit.Hispera'dis cumfuos milites infolentcrperSicib^^’^' currerecognouiflet, gladiumcisobfignatumtradidit.qucmqui illxfutn conic uarunt,prxmiis eft profecutus : facinorofos vero poenis attriuit. Poft h^ccu °' peius prouinciaceflïflctjMummiumSicilixprxfecit.amp;non ira multo poft, 2nnn circiter ab vrbe condita.675?.Sicilia immani C. Verris Praitura, eiufqj furtis vex2' ta fuit. Subinde anno ab eadem vrbecondita. 681. P. Cornelio folo ConftiftjC^*’' MetcllusinfiilxPrxtor creatus,foediflïmcSicili2aPcrgamenone archipic^r^n^' fariisprédisamp;cxdibus earn dilac^rante, atqjpulfaRomanaclafleSyracuftnui’' portumobtinente,inuenifiet,afflilt;ftum repente cumnauali terreftriq; pr«l*o»^ comminutumSiciliacumdecedcrccompulit. Annopoftmodum abvrbecon ditaferme.yoo.poftmortemluIiiCxfariSjCiufqjpercuflbrum Brutiamp; O®’'/ Sicilia bellum fucccifit,quod Romani fetiptores Siculum appellant.Enilnucrnc** j Remp.diuifoimperioRo.O(âauiusCçfar,M.Antonius,amp;Lepidusitainterft^' ! traxiftent, vt Cxiar Hiipanias, Gallias,Italiamqs: Antonius Afiam,Pontuniamp;^ rientem:Lepidus Afri cam tencret: Sextus Pompeius inter Cn. Pompeii ßi''’^^* täte minimus, cuminprofcriptorumnumcrumfe rdatumconfpiceret:cxEp'^'’ profcriptis, fugitiuis, amp;nbsp;iis qui fuperfuerant ex fà#ionc Bruti amp;nbsp;Caffii, adeucon- , currentibus,ingentemamp;formidabilécoegitexcrcitum:cumquoSardinianipgt;'ï' ripiens,SiciIiam occupanit. vbi Meftinam primum, mox rcliquas ciuitatcsador* tus,poftremoamp;:Syracufasipfasvaftauit.vndcconucrfusinIatrocinia,omncmof® Italiæfuperiinferiq; maris cxdibus amp;nbsp;rapinisiraafFccit,vtc5meatibusinipcdnj* Romam fame crndeliflima afflixerit.Cui tande ab Odauio amp;: Antonio obuiaro’' turn eft: inter quos cum eo pax bac lege couenit, vtSfciliam Sex.Poropeiusbabd rct.Quam adeptus,cûfœderisconditioncsquasacceperat,nonprxftaret, fed in' gitiuis in Sicilia receptis,rurfus mare prxdationibus infeftum reddidiflet:0d3' uiusneceftariobeHo contra cum fufcepto,StatiliumTaurum cum Mena SeXi Po* peii liberto,quiadipfum Oâauium nupercumfeptuaginta nauium clafledeft' cerat,mifit,vtMenecratcm Pompeianx claffisprxfedumjOmniainmariSicul'’ infeftafacientem, tantifpercóprimerct duipfeextera belli vfuineceflariainvr' be pararct,moxqjcü maximaamp;ipfeclaflein Sicilia traiiccret.Ita prxmifilisTa^' rus paruit quidem fideliter cü Mena liberto Oéfauii imperio : fed nifi 0dauio$lt;® têpore affuifiet,durum ipfis populoqj Romano exitium ceflifiet. Nacu SexPo^ pcius claflem eorum adortus,magna ex parte oppreflïfirct,ftatim cum numcroul' fimo apparatu fuperucniens Odauius in Pompeium irruit.Commifib igiturairn* ciflîm0âccruentiflimonaualiprçliononlongeafretoSiculo,licetinitiovtrinqn6 acerrime amp;nbsp;dubio Marte pugnatum eiTet : vidoria tandem penes Odauium fnin qui vief Lim Sex.Pompeium ad vrbem Meflanamfœdc fugauit.Ille porto a MeW' nenfibus amp;nbsp;exteris propinquis ciuitatibus impetratis auxiliis inftaurata clalic, O(ftauium,quiTauromenium vidor traiccerat,aggredi audct:commiflaq5 rurb

-ocr page 383-

DECADIS LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^5

naualipugna adco eumafflixit, vt ad Italiam vidusaufugerct. Vbienm amplio-reinfinemoraclafTcm, necprioreminoremrccollcgiflet exercitiim,rediit in Si-ciliam.acqueindeM. AgrippaminPompciumeiiifquenauescmiGt.Dubio certa-niine inter Mylasamp;: Liparam aliqiiandiii vtrinq; dirnicatiimeft:fedadextremu Sex.Pompeius vitluscum paucisfugit, cxtindopra:toria:nauislumine,annulilqi inmaredeiedis,veritus nc per ea{ijrnahoftisinfequeretur,cum paucis ciamin Atumprofugic. Vbi in fidem M. Antonii rcceptus,cumViolato fœdcrebeJJiun contraeummoliretur,aTicioamp; Phormo AnconianisDucibusirerum vidusca-ptufqueeft,acpoll pauJuIum MiIctiaTitio occifus* Sub ide^i tempus Lepidiis reuerfusex Africa,auxilium OólaiüocócraPompeiumlaturusinSiciliarn veniri QuiPompeii clade cognita, cum vfginti habcretIegiones,fadüsinfolétior,Olt;fta-üioinuitooccupare ftbi Siciliampergit. Meflantyii itaqj opulentam tune vrbcnl inuadit, camq; militibus in prxdam concedit: in qua lucrum mirabile deprehen-dcrunt.QuoOdauius inteHedo,Meiranamconfeftimpetit, vtamiceLepidum incrcparet.afftidxque ciuitati confuleret. Sed ille venientem ad Ié Oólauium fe-melatqueitcrumcontemplit,telifq5appetiiuflïc. QnæOdauius collcdain lauft brachiumlacerna,repellendovitauit:moxad luosT^u' in 3gro Tauromenitano caftrahabebant,regreirus,inftruóloexercitu aduerfus Lepidum Meftanam rediit* amp;:pugnacommifta plerafqs hollis legioncs (paucis iiiterfedjs)ad ld deficére com-^ pulit.QnocircaLcpidus tandem depofito paludamento,aftuinptaqueatrata, lup-plex0iftauiafadus,vitaamp;: bonis impetratis, perpeiui exilii muldam fubiit. Atq) iraOftauiusmilfoTauro totamSiciliam atmis Varie afflidam,3c pene conHetna-. tam,in fidem recepii- Quatuor amp;nbsp;quinquaginta tune militum Icgiones ei in Sicilia erant.Quarum aliquot m praffidium promnei^ relidisjpfecumcartcris Romain deduftus,ouans vrbem ingrclTus eft.Cui ob meritum Senatus dccrcuit,vt Tribu-nitiapoteftateimperpetuuinfruerctur. Ciimque poftca Odauius mütatä Rcip. fortuna,totiusorbisfufceptoImperio,Auguftuseirct cognominatüs,Cétoripeni amp;Catanam,qnæadSex. Pompeii defttudionemplurimum contulerant,folicite refeeit. Miftadeinde Romana coioniaSyracufas a Pompeiovaftacasrcftituitmoil 5° omnem/edcam duntaxat pattern,quxinfulanominatuf,quarque hodiefola co-litur.Namreliquas vrbis partes reftaurarc, ficut prx fuimagnitudine non opor-tuitjitaquoquetScmaximearduumfuiirer. Cxterurtadum externa pace fub Au-* giiftoSiciliaftuitur,SeleurusS#?tilus,qHife AEtnxfilium prjedicabat,quampluri-miscxmontisaccolis irt feditionis patternaccitiSjinllumpropeexercitum inllru-Xit.quocumtotaSicilia,leddiutiu$circaCatanam amp;montem AEtnam prædator difcurfaflet,vicos,oppida,aC vrbcSetiamvaftansiPrætor magno com paratoexer-dtucontraeum mouit.quem tandem prxlio vidumcepit j atqueRomam milir, vbiingladiatorumforo publicoccrtaminebeftiatummorlibüs laniatus clL Poll: tpiemfxpenumero Sicilian bubuleis amp;nbsp;agteftibus bis vins in vnum confociaüä ^’ buiufmodimaximarcruindifcriminaastatceciam noftra dl palid.

DE GOTHIS SICILIAM occupantibus, amp;nbsp;poftmodum ex-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pullis*

CAPVtÏlt

BÖmanvm Imperium, perarmàomniuminôrbemaximumj duhl ingenti eófenfu virtuteque fummum attigilTet culmcn: fubinde ccU fenio per dtfcordiamignauiamquecönfedumdecIinauit.Porro capto a Pet lis maxime eft tonus Imperil dedecore Valetiaiio, vniucr-fafeptentrionis barbaries in Romani Imperii fupprcflionem con-fpirauit.Quxlicet magna vialiqüoties retufafuCritjeuicittamen vtdum Roma-niPriheipes vclineitia corperent,velPrincipatusambitioneConfligcrennPerfai Hh j

-ocr page 384-

^^£ DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS Afiam,Gothiamp;HunniThraciamarq;Pannoniain,Vefcgochi Hifpanianijamp;Sti®^ ui Gallias,amp;: Guthi tandem Italiamamp;: Siciliam fibi occiiparint.Scdlibethuiusrd feriempaulo altiusrcpctere. Anno ArcadiiOrientaliSjamp;HonoriiOccidentali^ Imperatorum tertio,cum Hunni Pannonie Regem Attilam HonoriiImperatoriS generum creaflentreoduce toto feptentrionepotiti,orbis imperio etiainhiabant* JmperantefubindeTheodofio iuniore,Gcnfericus Vandalorum RcxCarthagi' ne occupata,Siciliactiamarque vrbem Romam inuafitafflixitq;. Nee multopoft AttilascumHönqrumimmenfoexercituEuropam excurfionibus,ltaliamqive' Xandam fufeipit.T^o tempore (qui annus falutis turn erat circiten4yo.} Venetië vrbs neccfli rate vrgete mediis in aquis habitarj eoepta eft. V alentinianus vero ter* tius,quiTheodolio fucceflitinImperio,cum permagnas externarum gentirin’ copiasadiierfus Attila: terrorec^jmparafl'etj Aetii dudu rem fœlicitergeflît.Seri cum Actiumintereiftiiret,ipfca(Liisinhomicidnvindidamconfoiruspcriit,anno imperii amp;nbsp;gratis je. Cæfo VaJentiniano,amp;poftignobiles aliquot Imperatores» Augudulo Orellis filio Occident!, amp;nbsp;Zenone Ifaurico Orienti imperantibus,0' doaccr inter Italos Orellis argiiger, GothorUm aliorumque barbarorumjqrios Vaiendnianus in Italiamadduxerat,auxilio,ItaliePrincipatum amp;nbsp;TyranniHen’ annos. 14. abrogato Auguflulo libi vendicauerat. PeridquoquetempusGothii quifubThcodorico Veronenfi Duce Thraciam Zenonis permilTu incolcbant» jj aduerfusRomanosarmafiifcepcrant.ErantGothinonvniuspopuli appellations coaéli,ledTeutones ex Godlandia infula, quiLiuonix ôcLituaniæpartedoC' cuparunt.qua: cum Godlandts ex aduerfo per mare lira: fin t, no abfurde inde Go' thoSjCimmeriosamp;Gctasaliquiappcllant.Zenoigiturvtrifiqjmotibusprudenttt conlulens, Theodorico fuafir, vt ir^taliam tranfiens,ab Odoacro occupatoreüb Gothifque earn allereret.His munitusTheodoricus,Italiamingr€irus,primiin’ nonproculab Aquilcgia Odoacri duces foedeprofligauittmoxapudRauetinjn’ ipfumpluricsviólumtricnnioobfedir.Odoaccrdura obfidione preiruSjdcfpon^' tilq; rebus, Theodoricum tandem dominai confortem fibiafciuitlaquoillennn mukopoftadeœnam inuitatus,inter epulandum occubuit. ItaTheodoricusO- jc doacrointerfeólo,conl?ilrori etiamZenoni rebellis, Italiam adipifcitur-Qiianrsn feuerioridominioannispluribustenuiiret,quoregni Italici finesampliaret,Sis’' liam magna clalTeadortus, cam tandemcum circumiacentibusinfulisfuoadies)^ imperio.Quipoftmodücüjinfulaprïfidiis munfta,Panormüarcemfibiconfti' tuilTct,anno regni fui. 37. apiid Rauennam abfque légitima virili proie deccHin Cui Athalaricus, ex filia Amalafuenta nepos, puer cum matrein regnumfiicccHin Intercamortuo Zenone, Anallafiusprimum,moxIullinus,amp;pollhuncIuftiniS‘ nus imperium luntadcpti.Hic imperii initio per Bellifarium genere Grxcum,vi‘ turn llrenuumamp;impigrum,Oricrttcm PerfarumRcgibuslacelIitum,amp;abHtin' nisamp;Sarracenis turbatum(hoflibusdeuilt;flis)pacatum reddidit. QuodvbiAro3'|( lafuent»cognoiiit,puero Athalarico metuens,Iullinianiamicitiamfibiconcilia-Uit. PollhxcBellifarius Imperatorisiuffu V£dalos,qui Africam nonagintaquin-queannosprofcriptionetenueranr,cieóturus,a Methonecum clalTc foluens Za* cynthum venit.Subinde lenivcntodiebus fexdecim in Siciliam delatus,littorali3 Ætnæ mentis attigit. Vnde Pfocopium,quem apud fè turn velut onerislmpcrato-riiadiutoremhabebat,clamfcilcitatummitrit, an holles infidias contra eins olaf-fern vel in Sicilia,vel in Africa paraflent. Ipfe vero interea cû dalle Caucanxpot-turn Pachynofuccedentemnauigat. Procopius cum Syracufasaduenifler,ahiicfi aGothis,quituncSicilia potiebantur,receptuseft,amp; ab Amalafuenta,omnibus ferme lulliniani rebus ob fœduscumeo initumfauente,commeatuthquantum dalfi ftia.’fufficeret,pretio redimcndiimobtinuit.ibiqjpræter fpem Syracufanum quendam offendit amicum,eorum qua: maritimæeXpeditioni nccelfariaerant, praefeftumia quonullasVandalorumneqjinSicilia,neq5inAfricaparataseirciil' fidiasedocctur. De Africa verofeperferuum fuum,qui tertiaiam ante dieCaf' rhagine redierat,inftruclum dixit,Gilimarcm Vandalorum tunc Regem nihil hollilc metuere : fed rdida Carthagine, locilqj maritimis, apudHermionenfme-

-ocr page 385-

DÉCADIS LÏBËR V^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7

dircrraneainvrbc,alittore quatuor dieruitinerediftantcm) abefle.His Procopius acceptis amici fcruüdcxceraapprcbédens, per Arethufælitcus deabulabat. aquo I* cutnomniaaccuratiflïmefcifcitandocxpIorandoqscognouiHetjamp;adlocum por-' tusmagni, vbinauim rcliquerat,cumeoperueniflèt,paratamftatim nauim fecu vtafcenderer,induxir,acvelisdatisCaucanam appulit.BellifariusvifoferuOjabeö coram fingula cognofcere ftudet,amp; inde foluens Gaulon amp;: Melitam infulas naui-gat,acdemu Africam:vbiparuolaboreexpugnataCarthagine,amp; GilimereVan-dalorumRege capto,eius gentem deleuit.Parta viótoria, mili^s quofdam inSici-liam mifit,qui Lilybxum,quod Vandalorü adhuc erat pra:fidium,paperent. At cu ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GothicognitaGilimeris captura i^ud prxoccupaflent,Romani Lilybæo funt fru-

fttati-Verumnon multopoft Athalaricus cum decernannos return potitus efler^ decimo oâauoætatisannofatofundus eft^ T»m AtnalafuentaTheodarum có-fobrinum conubio fibi iunxit,amp; in Regni confortium adfciuit. At illc non diu poft beneficii immemor amp;nbsp;perfidus, quo foliis regnarct, in Vulfini lacus infulam vxo-remincxiliumegit.Vbicaperemiflariosadinternccionem etiam cocgir. Theo-datihæcinReginam perfidia,adeoGothorum jj{erofq5 duces turbauit,vtvix ic afeditionecontinerent. Quæcum luftinianuscognouiflct,tempus idoneumra-tusltalix fimul amp;nbsp;Sicilië Iiberandæ,mentemahimumq5 ad has partes conuertit.

^Q Inuitabac infupereum profperitas imperii;quod paulo ante amp;nbsp;de Perfis Duce Bc-’ hffarioiabellovidistriumphum cgerat,amp;aVandalisfubadis Africa abftulerar.

Nee ferendumampliusfibiexiftimabat, vtcontradecus Imperiijltaliamó«: Sici-liama Barbaris occupari paterctur. His itaqs de caufis per legatos a Theodato rc-ftituifibilcaliamamp;Siciliampoftulaf.offcrensin eorum compenfationem digni-tatesa!ias,quxad xquitatem fufficerent:q»odfinönannucret,benofecasrepe-titurum minatuseft. At cumTheodatuslegatis auditis poftulatarecufafiet,non vitra cundandumratuSjBellifarium in Siciliam cum exercitu mitteredecreuir. Inter hæc Gothi crefcentc in Regem fuum feditione militari,Vitigim fibi Regem créant, amp;nbsp;cum eoTheodatumoccidunt.ItaturbatisGothorum rebus,Bellilarius cum clafle (in cuius tarnen apparatu non in Siciliam, fedin Africam profedio fi-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}° naulabaturjinSiciliamnauigauit.Habebat autempeditumdcledorum copiasfa-

' bsniagnasiquibus prarcrant Conftantinus, BelTas, amp;nbsp;Herodianus: equitibus vero etiamnutnerofatis validis Valcptinus,Innocentius,amp;Magnus:quibus omnibus iprefaciendainbelloimperaSat.ProindefecutusIuftinianiimperium,cüfe Car-thaginempeterec5fingeret,Siciliamintranfituapplicuitincqjibiquicquam ho-ftileabinitiomolitusefttléd quafi reficiendorum militum caufa in eis locis, alia atq;aliadiffimulanSjtanquam indeexercitumin Africam traiedurus,tempus te-tebat.Subindc opportunitatem nadus, Catanamvrbemexinopinatoadortus, luperatis Gotbis quiibi pr^fidio erant,occupat.Mox copias oftentans,non aliéna petfonam gercbat:fed aperte ad Siciliam fe a Gothorum feruituteliberandarn ve-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ nilTefatebatur. Deindenonmultos poft dies Syracufaspetiit:quas parue labors

dedentibus fe ciuibus cepit.quas fecutæ plurimæ ciuitates,certatim quodam modo ineius poteftatem venerc.Accedebatad hæc,quod Gothi,cum nullos p'er Sich liam belli apparatus fecificnr,fubita Bellifarn inuafione, ac ciuitatum deditiSe at-wniti,fuga potius quam defenfione falutem metiebantur.Panormüs vrbs fola,cui Sindericiis Gothorum Dux cum validiffima militum manu præfidio præerat, ob-fidionem non folumcxpedauit:fed amp;hoftes velut contemnens,pcrludibriunl milfis nuntiis, deceflum imperabati Bellifarius vero amp;nbsp;fuis amp;nbsp;fortunæ viribus eonfifus,mari cam adoriri ftatuit.Cumque porrus tune temporis vfquc admoenia veteris vrbis pateret, amp;nbsp;quibufdam in locis mceniaadeo depreffa efléne, vt a naui-i® 5 Ummalis fuperarentur: claflem intra portumconfeftimdeferri iulfit.Vbiiadis ancoris, amp;nbsp;nauibus in tuto firmatis, nauiculas quafdam fagittariis implet : fubla-tafquevfqueadmali faftigia fufpendit: vndecx eminenti Gothi fagittisvndiqüe idi,amp; inftanti peticuloinfegncm imbellemqueformidinemadi,finemoraBel’ Iifariovrbcmdediderunt,anno.i8. poftquaSiciliamfibioccupauerant, Recepta PanormoBellifariusSyracufas(qu^Sieili^ adhuc metropolis erat)reucrfus,ludos

Hh 4

-ocr page 386-

368 DE REBVS SICVLIS, POS TERIORIS magnificoscdidit,atq5numifmatainmukitudinem dilpcrfit. Sed cum aluftiniï' no(ad quem prxceps huius vidorixfama perueneratjvt in Italia tranfiretjamp;Nca-polimamp;r vrbemRomam imperiorcftitueret,vocatusencc, dimiHo Syracufisamp; Panormi militum præfidio,cum reliquis copiis Meflanam venit: traiedoquefre* toRhegiurnpetiit.IndeperBrutiosamp;Lucanos pedeftn itinerc Ncapolim vfque exercitum dukic.claflem vero per littus nauigarc fecit. Cumque non longeab vr-bc cónfifterer,eam vallo cinxic, pancifque diebus in obfidionc tritis,per aqua^du-dumnodu vrbeminuafit. vbitam Gothisquiadcranr,quamRomanisbellanti-biiscmcidatis,Ncapolim pIcnoiurerecepit.AtqiindepaulopoflvrbemRottiani magnis copiis aggreflns.eafacilepotituscft.itavt intra pauci temporis fpatiumlu-ftinianus dnee Bellifario Perfiam, Africain,Siciliam, Ncapolim, amp;nbsp;Romam recc-perit. Poft ha:cGothi,interfeäiSintra biennium duobus Regibus,Totilamre* gali fanguine darum (quippe cuius pater Ildouadi régis frater germanus fucratjin imperium elcgcrunt.Hic excrci tu comparato Romam veni t:caqi vi capta, Romanos proceres aliquot,quod ad Grxcos defeeißen t,atrociflïmc obiurgatos interfe-cit, vrbem ipfam,eiufq5 palatia ^ meenia partim diruit,partim incendit: atqjincic felcdo cum exercitu Siciliam petiit.fed vbiad fretum pcruenit,antequam inSici-liam traiiceret,Rhegii prxfidium pertentat, cui tum præerant Teremundus amp;: 1-mcra:us,aBclIifaiio ibiconftitutf.quiGothisdepulfis partes fuasfortiter defende-runt.SedTotilascum ncceflaiiacognouiflct obfeflis deeße, dimißaibiadcuUo-diarn exercitus parte,ipfctraufmiflis in Siciliam copiis,Meßanam adortuseft. Cw mox Dométiolus (qui dus vrbis amp;nbsp;Romanorum militü Præfedum agebatjextra murosoccurrcns,certamineinito, boftenihiloapparuit inferior. Sed cum imra vrbem deinde feferecepißet,ibiqjim^ntus ciiftodiçquicfceret:Gothinemincex-tra vrbem deincepsobuiam prodeunte,Siciliamfereomnem populantur.Cüquc minora quidam oppidavi, quædarn padioncinpoteftatemredegiflenutandeffl Totilasmagno cum exercitu Syracufas petit, eamq; terra amp;nbsp;mari obfidet. k^^^ bxccumTeremundusamp;Imcra;us,amp;cætcrTRomaniin RbegiocircumfeHij^*^“ intolerabili inopia premerentur,bofti fc fimul amp;nbsp;oppidum tradiderunt. Q®^^ mniacumluftinianusacccpiftct,contradis moxclaflcamp; exercitu no contemn^' dis,Liberium Ducemvniuerfispræfecit, amp;quamcelerrimeiulfit vtin Sicibâ® nauigarct,eamqueiam periclitantemobnixeièruaret. VerumpaulopoftLibedo (vteifoeta:xtatisviro,reiq;bellierimpcrito) reuorato,Art3banemamp;claflïamp;lt;^°' JiortibusaLiberio recipiendisfuffedum inSiciliam tranfmißt. Liberius interne dercuocacionenondumccrtiorfaóluSjSyracufasapplicuitaGothis tumforteob-feflas: impetuquein Barbarosfalt;fto,Gothis,qui in portu ftationem habcbant,in' greßumprohibere nequaquam valentibus,in portumdefcendit: vndccumvni* uerfo exercitu quamprimum vrbem eftingreßus. Artabancs inrerea paucis cum copiis Siciliam verfusnauigabat.Verum vbi Calabriæappropinqüauit,fubitate-peftate plures ex dus nauibus in littus impegerc, pleræqj in hoftium manus venc-re : reliquac remenfo curfu,Peloponnefum,vndc profed«fuerant, redicrunt : ca vero qua ipfe vehebatur,malo ex tempeftate diflfado, fludibuslata Milccumap-plicuircatquehocpaéloexinfpcratoincolumis cuafit.Liberius interim quiSyra-eufas ingreßus fuerat,cum neque in GotboS obßdentes, quibus iroparad decer-tandum videbatur,irrueret,ncquccommeatum haberct, veritus rerum necefli’ riarum defeófum,(quem exercitus ingcnsinvrbeobfeß'a breuiminabatuf)eSy racufis cum iis quos duólabat, abire conftituit: fubitoq5 reeeßu boftem fruftratus paucis diebus cum fua clafle Panormum fc contulir. TotiJas vero Gothiq5,plurib. Sicilia:locisdepopulatis,atquecquorum,pccorum,armentorumque omnisgeneris ingenti numero abaä:o,amp;frumentoexinfula tranfuelt;fto,amp;maiorispretii rebus in naues impofitis,Sicilia deftituta,celeri Italiam nauigacione,nouo Romanorum ibidem apparatu perurgcte,repctunt,quatuor ex Ducibus fuis Prtefeftis, amp;nbsp;quibufdamGotbismilltibusininfulxpr.-tfidiisrelidis. Poft bxcLiberius pet Iraperatorem reuocatus,Byzantium rediit. Artabanes veroeMelicain Siciliam prop crans, vbi Romanas copias claßemque ab co fufecpit, principio fua: prouin-cixpo-

-ocr page 387-

DECADIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;05»

cia:potctior per Siciliam fadus,Syracufas pulfis Gothis abobfidione libérât, Go» thosejjquiin prçfidiis Siciliæfetuebantur,ftatimobfidet:quorumplures,quicX“ traoppida addimicandumexieranc,fuperat,cxterofqueomnesad deditionem compellit:atq;ita propere infulam Go-thorum faucibus eripic,amp; luftiniano

reftituit.

■“ETHOMAE FAZELtl OR DINIS PRÆD*ICATORVM, DERE-

bus Siculis poftcrioris Decadis

LIBER KI.

DE SICILIÆ A SARRA-cenisinuafione amp;nbsp;occupatione.

Onstantio imperante^ Vitelliaho buius homïnispnmo Romanx fedis antiftire fedente, anno faluris fere.^yo.Sarraceni quinquagefimoregnifuiannoab Alexandria foluentes, Rho-dum Romani tum imperii infulam venerunt:eaquecaptaco-loflum fama celebÏrrimum demoliti,nongentosærecamelos onerarunt : amp;nbsp;per AEgxum mare delati, pari clade Cycladas af-fligunt. Profedi inde in Siciliam, prir^o littoralem oram popu-hntun peruagati deinde in mediterranea,ferro amp;nbsp;igni omnia fœdarunt.Sed quo-niara de Sarracenis eorüqj oppidis plurics deinceps verba fumfaólurus, non alie-numabinftituto, fediucundiffimum fore fum arbitratus, fi eorum initiis atquö ptogreffu recenfitis , quo pado eorum Africx régna qux contra Siciliam funt uta,coaluerint, defcripfero. Sunt Sarraceni iidemquiHifmaelitx,diuerfa ramen rationeappellati:Sarraceni a Sarravxore AbrahxjHifmaelitx veroabHif: made filio eiufdem viri ex Agar ancilla fulcepto,a qua amp;nbsp;Agarenorum eis cog-momentum etiamacceffic. Q^ nomina perdiu vniufeuiufque authorispofterf mtinuere,donee paulatim ampliatis finibus in ampliorem appellationem omnes confcntientes,fine confulione Sarraceni nuncupari voluere: tametfi opinio hxc nomlicatisfalfaeffe vidcatur: quippe quod exSarranatuseft Ifaac,aquolacob, sf^ueex hocludas : vnde Iudxorum,amp;: non Sarracenorum dedudum eft noméi e^quemadmodum aliisinmultis,itaamp;hacinreSarracenos errarenon iniquo 3mmo paciamur. Eius gentis nomen vix notum reperitur vetuftisvel Grxcis vel atmisreru fcriptonbus,fed per ecclefiaftica monumenta ad noftras manus per-

mbjsfoelicisiocis mediterraneis, non proeul a regioneSabxat alteram ad AEgy-P«partes,quxab ardo quidcmldumxa,abortu veroPetræa Arabixdirimitur:

* A nbsp;nbsp;nbsp;*®®”®®’:®b Syrix plaga fub Alfadamo monte non proeul aTrachonitidis Ubibus,amp;r a regione Batanxorum.Fines deinde fuos paulatim egreflï,cuiH Ara-

* luatqjaliiscircumfinitimispopulis c0fufi,mireconcrcuere,fuumque nomert mukispoftea gentib. indiderunt.Éx rapto femper id hominum genus vixit:quip*. pequiexpropriisexceflerantfedibus,quoinuadercntfibiqUeoccuparentalicnüs.

erum anno falut. circiter. 6oo. fub Hcraclio Romanorum Principe, fimulatquc 3omethusin Arabiafoeliceexeorum gente exortus eft t Sarracenicfüsfuper-ftitionibus

-ocr page 388-

370 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS ftitionibus illedi,cum fequi cœperunt. Ac illc ctfi Regio titulo non fit vfuS,rcra® tarnen pfoipentate clatus,vt legislator,amp;authorfalutis,acvatesamp; ptopbetaW' premushaberi voluit ^Ducefquefuos magna cum militummanü fréquenter at» Chrirtiahorumvrbesvicinasinuadendismifit:atqueita Ventura eftadarma,qu** bus eius fuperftitiofa religio,amp; violentura iraperiura maxime coaluere.Eo nanq, impulforcinüafei-unt,amp;infuampoteftatemlredegeruntVicitiasChriftianosPef' fas,Syrosj Ally rios,amp; AEgyptios.Ex Perfide in Mediàm amp;nbsp;Parthiara amp;nbsp;Carmani' ami cXhatinGet|^ofiam:amp;exeain Indiam:exSyriâin Ciliciam,amp;adcacteras minoris Afix Prouincias,indeque in Sarmatiam, acque ad alias multas ad Aqnilo' nem firas regiones. Ex AEgyptononfolüm meridiem verfus ad multas AEtWf' i’ pura terras,fed verfus occidentem etiam durantes cxercitus, per Africam,(‘l“^ vna eft thum orbis terrx partiunj^ quantum patet in longitudine, Chrifti nom*' neabolico,huiufmodi ordine imperium propagauerunt. Namamp;: viuentc MaO' mccho,eoque apud Meccam felicis Arabia vrbem defundo,amp; fuccedcftteCali' phajinuafisvaftatifqueacfuxditionifubadis compluribus AfixvfqüeadNilu® regionibus, ex variis vidonis fijperbiores audaciorefque, amp;nbsp;ad rapinas violentia' quequam ad xquitatemprompriores fadi,ipfumquoqueNilum ttanfmifcr“®^ Mox totam perdomuetunt AEgyptum, AEgyptiamqi Alexandfiam,amp;quiequ'“ eft Libya: vfq; Cyrenen.Vbi conftituta apud Damafcum Regni fede,quinquc^''' nis eorumDuces quieuerunt,diftributislocis vbi copix interimcommoraren'W tur. Ordinatis intra id tempus Arabic, AEgypti, acLibyx Cyrenarumqiüc^“^ iunâo cum eis AEgyptiorum excrcitu, ex Arabia defertarégnante Hutmeno«' lioHafel tertio Pontifice,viteriusprogrelfioccidentem verfus,miffiscumDuc® Kucobo Hibnu Nafic viro ftrenuo aeluaginta Arabura milibus,in Africaro tf^‘‘ eunc,fcrro atqj ignc obuiaquxq; vaftantes. At cum ad nemus quoddam^'j^-p®'^ mari mediterranèo,amp; a Carthagine.no.diftas} Hucobus veniftet, prxda onute ibicaftrametatuseft,atq;vrbem condidir,quamareipfaCaruenümappcn3U»f) I quodLacineeïercituspropugnaculumfoiTat,camquCmuris lateritiiscinxit.Vn* de Sarraceni fœliciflîmo viiftoria: curfu progreffi,multas fuftulerüt vrbes. Etpoa' modum Carthaginem amorti, cara paruo negotio ceperunt, aefunditusdiméWt' p Nam etfi tertio PunicobelloCarthagoaScipioneiuniorideletafueritjfccüntloW' menfupracentefimum pofteaanno fSuetonioreferente) abAugufto,äIiqU3nttgt; j tarne quamfueratdemiflïor,refelt;ftaeft.Quxcunïlt;leindcperfeucraireÉannosftt' me odoginta fupra fexcentos, a Sarracenis eo rempore exci fa eft.Cuius inge®^^ boe tempore aquaedult;ftus,ac plura alia monumentacernuntur.Quam co ftarevl* terius non funt paflï,quod infatis ede vaces eorum vaticitlarentür,vt ex ea vrbeo* limconfurgerenc,qui Maomethanum euerterent imperium. Dclcta Carthagi' ne, Hucobus cum excrcitu, paucis eius militibus Tunctum (exilé fane,etfivctu-ftiffimumoppidum.ly.p.m.a CarthagincdifingienSjS^lacuimaritimoinwiincs) incolentibus, Caruenum eft teuerfus. Is mortuo Hutmeno Pontifice, a Mucha- P uiailliusfucceflbre,CarucniGubern3tor,accxercitusDuxconfirmatusfuit. At poftmodumQualidas, qui fucceffît in Pontificatu,propagandi imperii eufithn® duduSjMufeum virum militia prxftantem j magnis cum copiis Caruenum mißt. Qm occidentem verfus mouens, vfque ad Atlanticum Oceanum vi»ftricibuS ar-mis cunóla populando excueurrit: amp;nbsp;mox retroflexus,fuba6ta Mauritania, âdiu-éloqj fecum Taurico,viro ftrenuo,traiedio freto Hcrculeo Bæticam (qüam Gra« natam hodie appellant) fubiecit, vbi Rodoricum Gothorum Regem fibi cu excrcitu fatisiuftooccUrrentem äcievicit: profligatifqjGothis,CaftellxRcgHunun-grelTuSjTolctumeXpugnauitramp;rclida ibi cxercitusparte, immenfaprxdadita-tus, Caruenum eft teUerfus. Quo cognitoQualidaS, auri cupidus, Mufeumadfe cumpræda euocat.CuiHefeianus Pontificisgermanus frater, qui ad Pontifica-tum inhiabat,auri fratre appetentior, occurrens, illud nc Qualidx iamianl mon-turo deferret,fruftrahortatuseft.Pontifex thefauro accepto vix triduüm vixit. Cui cum Hefcianus fuccefliflet,ftatira abrogato Muleo,Icfulem Carueniamp;co-piaruin Ducem infticuit.Huicfilius ,amp; illi nepos amp;nbsp;proncpos fibi pcrmanusin Carucni

-ocr page 389-

DECADIS LIBER VI.

Carueniprincipatu,quoufqucQualidxpropago eftextinda, fuccelTerGt. Turn LaglebusDamafciPontificatu amp;nbsp;Caruenocumfua ftirpc per annos.170. potitus eft.Qim tempore Mahdi, pulfo vltimo Laglebi fucceflbrc,amp; occupato fibi Sarra-, nbsp;nbsp;cenorum pontificatu, amp;nbsp;Carucno, vrbem ad eius oram, ad peninfulam curui lit-torisinfuimunimen Mahdiam afedidam,(quam Africamhodieappellant) co-didit,eamq} craflis ac munitilfimis mœnibus, qux ad xtatem vfque meam vifeba-

10

tur,cinxit.Sed adSarracenos principes redeo. Qui elati maiorib. ob ratos fucccA fusaBimis’, poft Qualidx mortem claffibus in cxteras Hifpaniastraiicientes,o-wniaquearmisamp;multitudmeinfeftafacientes, ad extremum tam nobilesamp;am-pliffimasregiones cum adiacentibusinfulis fuoadiecere imperio, Superatispræ-tercaPyrcnxis montibus, quafdam Galliarum partes in poteftatem redegerunu Interiefto deinde tempore traiecerunt etiam in I^liam, primumqj oram Ligufti-camexcurrentesGenuampetierunt,fubitaqj vivrbem adorti,eadirepta,atqjin-gentionuftiprxdajindedifcelfere.NecmultopoftinuaferuntRomanumagrumj^ amp;omniaigne amp;nbsp;ferrovaftauerunt. Aliquot poftannis tam claris elati viótoriis,i-pfamvrbem Romam adoriuntur : faeboqs agmine ingrelfi, earn totam intra biduü diripuere.Per idem ferme tempus Sardiniam quoque amp;Siciliam (vtpaulo infra ^emorabimus)eorum dominofubicccrunt.Oram deinde feretotam fuperiatqj ^^ inferi marisplurimum perdiuq; infeftaucrunt.Diu quoque poflederunt Lucania, ^quiequid vrbium atqj oppidorum fitum eft ad mare,a Lucaniaipfa vfqi ad Gar-ganimótisloca,quxmari Adriaticoimminét.NecprætermiferuntoramDalmâ-bæ,Illyrici,Epiri,Peloponefi.IngrelTifuntetiamHellefpontifauces,amp; quiequid eft in ora turn Europa turn Afix, ad Thracium vfque Bofporum, inf eftum fece-runt.Cyclad.is quoque,Cyprum,amp; Cretan^infulasmagnaviinuafcrunt.Tam formidabileenimerat pereatépora Arabumamp;Sarracenorum nomen, vt velin-genti niultitudini,vel armis,vci perditx audacix,amp; animis huiufeemodi nationis, ’^cqjltali,neqjGrxci,nequeHifpani, nequeAfri, nequealiaquxuisnatioobfi-ftetcänderet,fed defperata prorfus s^dforia ftatim cis cederent. Imperii federn moruio Maometho Sarraceni Damafcü vrbem delegeru/it. Succeflit Maome* 5^ tho Caliphas. cui Accalis,amp; huie Alis. Qm cum vitra mo5um fuperftitiofus vide-.

40

rctur,nouurneiDucemCalipham nomine fubrogarunt:a quo Caliphatum prin-cipatumappeUauerunr. Quodefunä:o,Maomethusalter, qui imperauit annos o^o,fuftedus eft, poft quem Ats alter.cui Abraamus. Et ne fimlongior in texen-^aPrincipum fcric: qui Sarracenis in AEgypto (Sultani Chaldxo poftea nomine, quod Regem fme Ducem nobis fignificat) imperauerunt, proditumefteorum literis,abhocAbraamo,qui odauus a Maometho dominatus eft, vlque ad Gabelern vltimum Sukanorum duccm,(quiapudDamafcuma Solymanodecimo TurcarumRege , anno falutis. lyio.Syriaatqueomniimperiofubad:us,acieque ^'dus interfetlus eft)fuifl'e*centum amp;nbsp;triginta tres principes,qui perodingen-^osfernieamp;quadraginta annos,ordine fucccdentesregnauerunt:amp; aMaomc-fiiiottu vfquc ad annum falut. ijjy. annos fluxifte. 96y.Sedad Africam redeo,ob cuiusMediterraneimarisoramSicilixoppofitam(vndeamp; nobis tot cladesadue-gt; neruntj8êvtinamfinemhabuerint) defcribendam, hunclaboremaftiimpfi. Sar-

raceni proceflu xui Africam (qux Barbaria hodie dicitur) in quatuor Régna diui-ferunt.Quoru primü, Rcgnu Marocci, vltra fretü Herculeu fitum,eft: alteru Fef-læ;tertiumTelefiriü:quartum veto Tunetenfium eft. Primum Regnum in feptë regiones eft diuifumampliinmas,quxfuntHea,Sus,Guzula,Marocci regio,Duc-cah, Hazcora,amp;Tedle.Nomen habet aMarocco maxima vrbe, ab Atlante mo-^*'■^4' P' m. diftante.Sarracenorum etenim moris eft,vt Reges amp;nbsp;Régna denomi-nentur ab vrbe qux eft Regni Metropolis. Hanc vrbem lofeph filius Tesfin Regis Lontunxeondidit, qui primus omniü in eafaftus eft rex. Cui Hali filius fucceffiti Huie Abraamus eius filius.Quo Regno pulfo,Elmael regnauit. Et hocdecedente» Abdul Mumen.Cui lofeph filius.Poft que Iacob Almanïbr,qui a Mefta vrbe (quaä inregioneSusfitaeft) vfqs ad Tripolim inlongitudincnonagintadierum itineris, inlatitudinem vero ad meridiemquindecim , eius filius dominatus eft. Potitus quoque

-ocr page 390-

372 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS quoquein Hifpaniis eft BxdcXjPortugalliæ amp;nbsp;Valentiæ rcgnis. Quo defün‘5*’ Maomcthus Enafir eius filius fucceffitiqui a Chriftianis vidus, V alentiam amp;nbsp;W^^' liam aihifit. Decedenslibetos decern reliquic; qui cupiditate tégnandi,felt;e*”'!' tuo interfeccrut.Extinda hacfamilia,Regno potita eft Marin propage,qua:®^' tosregnauitannoS.Mufmudi popuÜ iuxta Atlahtcm ad partem eius occident' lem amp;: meridionalem, ac etiam Mauritanix montes,amp; cæteras huius regni rcgio* neshabitant. Alterumregnum eftFeHæîqüodipfum quoquefeptemhabctf^' gionesjnctapeTemezenemjFeflxregiohemjAzagarumjElabathumjSerrifi/*]“^ amp;: hac xtate Rcgni titulum habet)5d Garethum,amp;: Elcanzam.Hoc regnum indp‘' ij aflumineOrnirabili, quainoceidenteravergitjterminaturqsad.fl.MuluiâotieD' rem verfus.Nomen habet a Fefla vrbe metropoli ab amne prxterlabcnte no®^*’ adepta,quæ poftMaomethi ort^m anno oduagefimo quinto fupra centclîm“®’ a quodam ieditiofo,régnante Aaron eorum Pontifice,condita eft. Tertiu® 1 ®* lehnum regiones habet tres, Montes, Tenez, amp;nbsp;Elgezer,incipitqucab occafu^ fiuuiumMLiluiam,amp;terminator ad ortum ad fluuiumMaiorcm,amp;:Za:amp;ad®^' ridiem ad defertum Numidix.ad Aq uilonem veto ad mare mediterraneum-^^*’^ regnum LatinisCxfareaeft, Komanorumolim prouincia.Nomen habetaTp^ ftna vtbe metropoli : cuius originem annales Maomethani non referunt. HaP^ adorammeditevranei maris vrbesOranum,amp;: Ge2eir,quamHifpani Algct»’®'^ jj resveroMezganam appellant ;oppohituraütemBalearibusinfulis,quibuse^^^‘ cina. vnde henomen Sarracenicum éi prouenit.GezeiretcnimSarraccnitC’'” fu!as Lacinis fonar. Quartum regnum Tunetenfe eft,qiiod quatuorhabuit*^^ giones,nimirum Bugiam,Conftantinam,Tripolim,amp;magnamNumidixpaF^'’’’ quamSarraceniEzzab vocant. Noj;nen habet aTuneto vrbeiquxhocordinet® aluit.DelctaCatthagine Arabumplcriq;, quilubHucobomerucrant,labore‘^ ft,adTunetum (eo tempore paruum oppidulu) eredis tuguriis incolendu® cö® fe contüliftent,a Duce poftea hortatiTuneto relido, cum eo Caruenum ^b® '’^^ uerft. Atverocum Caruenum pofttrecctêsquinquagintaannos ab Arabu®^^ ercituoppugnarctur: principes eins ciuitatis viri adBugiam vrbem falutc® jj quxfierunt : plures ver8 ex eis Tunetum habitarunt : in quo veluti principes ƒ minatifunt.Atcum poftmodum AbdulMumenRexMaroccicum magtiö^? mudorü numero Mahdiam,(qux amp;nbsp;Africa cft vrbsJ a Rogerio Sicilix Rege P*^'^ occupatam , Guilelmi primiSicilixRcgistemp'^eperdeditiOhemrecepi^ï^^’ j regtefluTunetum vcniês,pulfisprincipibüs,nullolaboreoppidüm recepb^^l^f, deinceps fub impcrio ipfius Abdul Mumen Regis Marocci fuir, amp;nbsp;eo mortuo* lofeph eius hlio,ac deinde fublacobAlmanfore Marocci etiam Rege,qiJiG“^^ natores (quosXecosSarraceni appellant) Tunetum mittebant.IntereaAraDi^)’ quianteab AbdulMumcn pulfi fuerant,reuerfiTunetumobfident. QH?^^^ Aimanforcognito,claflem viginti onerariarum milftibusinftrüdamcu® J dulVahididuceftrenuoeomi(ït.HabdulvbiTunetümcumclafleappuliCjA*^^^ eiecit;atquevrbem ab eifdem fermcpopulatam reftituit,atqjab vniuerfareg“’^ ne tributacompofitis rebus exegit.HuicfUcCeftïtZcchcrias filius; qui patreing^^ nioamp;facundiafuperior,arcemamp;tempIumerexir,amp;Tripolim vfque,atqieo® gius,meridiem verfus tnbutaexigendo eXcurritJnterea mortuo lacob Al®â^^ fore,cû ei Maomethus fili us fuccelfiftèt, amp;nbsp;huic lofeph germanus frater^ q® P^ .^ caa militibus Regis Telefini exfus fuit: ob eamq;caufam Marocci Regnum® nutum effet; AbrahamusZecherixfiIius,quipatridefundo inTunctenfiPt®‘'’^ paru fucceffit,Regi Marocci fubiiciampIiusnoluit:quinimoaudétiorfaduS)®^^ gnocxercitucóparato,Telefini vrbem Regiamaggreffus expugnauit,3Cim p butaBiamfecit:amp;cüMarin,quiMaroccuvrbe turnobfidebat,focduspcpig’t' netumqjreucrfus,totius AfticxRexab omnibus falutatus,Regiodiademate infignitus, ac Mulei nomine (quod Regem Latine fonat)appellatus.Quo regn te vrbs ipfa maxima fufeepit incrementa. Huic fucceffit Mulei Belabes. cm ^ Bufares. Poft quem Manftafarregnâüitî póftqj hunc Ottomenus,cui R^^’^^yj defundo AbedclMumë,amp;:deindeZecheriasfccundus,ac poft cum

-ocr page 391-

D E C A DIS LIB E R VI. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37)

fecundusicui Mulei Aflen in regno fucceffit.Is cum regno ab Ariadeno Barba-ruflàfOchomanicæclaffis Præfeâo, ac Alger Principe^ pulfus effet,in federn rur-fusaCAROLO Q_y INTO CÆSAREanno falutisi yjy. eft reftitutus.Sedpaulo poft,cumannosregnaftet decern amp;nbsp;olt;fto,ab Amech filio oculis amp;nbsp;regno orba-tuseftQuo cafu Mulei Abdimelecheiusgermanusfrater menfevno return po-tituseft.Q^o mortuo Maomethus Abdimelech filius menfes quatuor præfuir, Sedhoc a patruo regnopulfo , Ameth ipfe (qui pattern vifu priuauerat)regnutn adipifcitur,quodadhuctenet. Poft horum autem quatuor regnorum inclina-tionem,plura in Barbaria, amp;nbsp;alia minora Régna a Tyrannis n^cn exvrbibus lortita,vtHipponç,Fecis,Bugiæ,Tripolis,Biferta;,Conftantinæ,amp;pleraqueaha» adoram Sicilix oppofitam (uo orcfine hta,euelt;ftafunt: vnde amp;nbsp;nobis maximas dadesprouenere.Sed hisfatisfuperq; memoratis^ tribusq;aliis Africa: partibus, oempe Numidia, Libya, acTcrra Nigrorum merito omiffis,adinftitutum meum, vndeniniis excella,redeo. nbsp;nbsp;Sarraceniigicur,Conftantioimperante,Siciha:noii

Biodolittoralia, fed mediterranea etiam occupantes,cun(ftafœdovaftaruntin-cendio.Quaclade Conftantiuscognita,Olympium Ducem(quieo temporeinl-taliaeiuseracExarchus)contra cos mißt. Öiympiiß nauali prælio cumSarrace-niscongrcffus,adeocruentameft vidloriam adeptus, vtptopior viâoquam vi-ftorihoftibus abaótis,infulam fit ingreffus,arque moxlaboriofi pugnadefaciga-t'as,paucisdiebuspoftquatnxgrotarecœpitjdefuniftusfit. PulfisSiciliaSarrace-nis,acOIympiomortuo,Conftantiusexercitumcomparauit,quoItaliam a Lon-* gobardorumferuitute vindicate pollet. Proinde antequam Byzantjo difcedercr, Conftancinofilio in imperii focietatemafcito ,fecundo ventoinltaliamdelatus, plurima Appulix oppidadiripuit,direptaque fe^roamp; igne vaftauit ac diruit.Poft-ea Neapolim,ac deinde RomampetiinCui venientivia Appia ad fextum lapi-dem Vicellianus Rom.Pontifex cum ciero amp;nbsp;magna parte populi obuiam prodi-it.AtCouftantius vrbemingreffus,quinque diebus auguftilfimavrbis templaac-curatilïïnieinuifendo,acomnem corutnapparatumtacitis luminibus luftrando confumptis,adeam fpoliandamconuertitur : vbiquiequid antiquioperisexx-^® reamp; marmore'fuit,amp; quiequid oculos ddedare potuitffubïatumaut viréuni-Iiiraadn3uesdefetriiullic:vtplusornamentorumvnus feptemdierum fpatio vr-bidettaxerit,quamperducentos amp;nbsp;quinquaginta odo annos Batbari diripue-tint.Vtbc deinde boe pado del/rmata,Panthei verneem argento(quo templum erat coopertumXnbIato,plumbo vertiuit:ac duodecimo die poft quam Romam venerat,illinc digreffus,Neapolim primum,deinde Siciliam tranfiit, fubftititque Syracufis eo animo vt Gonftantinopolim indetraiieeret, atque ea omnia Romana omamenta fimul amp;nbsp;ingentem Siculorum prxdam illuc alportaret. Syracu-bsciimfextumannum agetet, amp;auare, neemaiorummore,autiurisforma,fed ^yranniceexSicilixvrbibu'Stributaexigeret, multi non folum fortunis,fedet-4° iatnvxoribus amp;nbsp;liberisfuntfpoliati:qui obxratia parentum complexibus diuel-lebantur. Vndein odiumciuiummerito traduâ:us,dum molliteramp;libidinosc in balneis Daphnes lauarctur,faponequcGallico deliniretur,ab AndreaTroili film,Gæterisq}fuisdomefticis feruenti fitula in verneem eius inieda excerebra-tusoccubuit, anno falutis fere67o. Eointcrfetlo,amp;fepulturx ibidem ttaditoj exercitusMezentium genere Armenium , qui diu fub Gonftantio mUitauerat» amp;nbsp;mortis quoqne eius author fuerat,fuffecit,Imperatoremquc falutauit. At Conftantinus,filiorum Gonftantii nam maximus, quiByzantii eoabfenteImperium adminiftrabat,morte patris audita,confeftim ad opprimendum Mczen-tiuminSiciliam magna claffe venir. Vbinon diumoratus, fua humanitäre nort 5^ tantum copiarum,quxillic tune erant, verum etiam omnium ciuitatunj animos infui amorem conuertit. Deinde fexto vix ab occupato Impcrio menfé,^ Mezentium,quiad conciliandosfibi militum animos impigrior fuerat, cum. fu-peruenientibus ex Africa amp;: Italia copiisadortus interficit. Occifo Mezentio, amp;; omnibuspaternæcædisconfeiis, Auguftinomen apud omnes promeruit.Poft-modum compofitis Siciliç amp;nbsp;Italia: ciuitatum rebus,Coiirtantinor,olim cum Ro-

-ocr page 392-

574 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS maniS ornamcntis redii t.vbi,quia imberbis in Siciliam profedus, barbatus redi' iflet,Pogonatuseft appellatus. Interca Sarraceni, qui Ægyptum incolebant) cognita Conftantii morte,claflem occulte comparant, Thraciam amp;nbsp;Grxciamin' tiafuri.Scd cum ibi omnia pacata comperiflent,confulto in Siciliam Conftantii^ Mezentii adhuc motibus agitatam nauigant.Syracufas igitur perpetuo curfu dc-lati, fubita vi,nunoque prxlidio munitam vrbemcapiunt,c£cdemmaxiniam^' dunt,Syracufanam,omnemque ctiam Conftantiigazaminnaues imponuntjat' que itaopimaprxdaonufl:i,Alexandriam,vndedifceirerant,repetunt. Namin Si' ciliaturo cfîeobffali£Epropinquitatem,amp;Ægyptidiftantiam, nonconfidebant* ^ Subindeimperante Leone IfaurOjSicilia Sergii Præfedi opera a Leone defcimt) quam non multo negotio ipfe ad officium retraxit. Verum non magno po® interiedo tempore,Carolus mggnus Leonern tercium Pontificem Romanuro(^ populoamp; Principibus Romæpulfum)cuminvrbem reftituiflet,amp;aPontifïlt;^® ipfo Imperii diadematecumaffenfuatque appIaufupopuliRo.donatUs cflèt,ât(îi ita occidentifummi imperii dignitasfquattrecentisamp;trigintaante annisfuef^^ amifra,amp;iamnimiavctuftatcobliterata) velur poftliminio reftitucreturipacei” ab Irene impératrice Conftïntinopölitanaantepræferiptamjcum Nicephot® cognomento Thoxia Conftantinopolitano Imperatore renouât. Cuijdiuifo® duaspartesimperio , Siciliaomniscum Calabria amp;nbsp;Appuliatreliquaveroitalic jp Caroloceffitjadannumfalutisvfquecirciterodingentefimum.Quofereterop°' re Sarraceni quatuor turn primum Principes (quos Admiratos vocabant}habetc dceperunt.quorum vnusÆgyptum amp;nbsp;Africam occupaUit: duo Hifpaniasintet*® partitifunt:quartoPalçftinæac Syria: loca obueherc. Poft mortem Nicepbon SicilJa Stauratió,amp; eodecedence Michaeli Curopalato,ac deinde Leoni Arme* nioConftantinopolitanisPrincipiLus paruit.QdbusMichacI(cuiob lingu^''*' tiumBalbi cognomen obtigitjfucceffit anno fal.ferme 8ii. Hoc imperanteSarW' ccni,qui Africam tenebant,nouarum return auidi.cófertiffimaclafre contraSict' liam mouent; primumqüe littoralia omni»vaftant atqj incendunr. Panormum vf' bemoccupantt atqjindemediterraneactiam complura oppida populationibus quotidie agitabant. Qt^a de re dum ab incolis vitro citroqj milfis Lcgatis,Pnnd' ? pesChriftianiinter fedefuppetiis confultant.'Bonifacius Corfîcæ ComeSjingen' tisvir ingenii,SicuIorumdamnisobuiaturus,cum fratre Bertario,amp;auxilnsÇU‘’' rudam Ethrurix Comitum,vltroedudaclafteih«'kfricam traiecit:co animoquo olim Agaihocles amp;nbsp;Scipio Libyam peruaferc,vt videlicet dum ipfe hoftes Homi lacefl'erer,illi relida infula,labantipatrixfuccurrerecogerentur,ne,dum31iC' nisinhianr,fuadcferuifte viderentur.In Africam itaquedclatus,VtiexacCartha-ginis agtos ptimum rapinis amp;incendiis percurrit. Ad cuius fadinuntiumcum SarraCenos innumerosadobfiftendum obuios haberet,eos impetuferociffiæ^ fuditfugauitqs.Cumqueilliquatcr bellum reparafl'etft,quater inter CarthagineiD^^ amp;nbsp;Vticam cum eis congrefrus,tatam hoftium edidit ftragem, vt eorumRexfuoS) qui Siciliamoccupauerant,adferendam Africx laboranti opem reuocarecort' pulfusfit.EoqjmodoSarraceni,Panormo amp;nbsp;totafereinfuladefcrta, doraumrt' dierc:Bonifacius vero cü clafle vidrici,amp;ingenti præda onuftus, confilii fui eue* tulxtus,vidorinCorficamrediit. Michael Imperator receptaPanormo,amp;S3rj racenispaffimomnibusinfulapulfiSjSiciliammagnomilitumjquibusEupheniii* genere Grxcum,virüamp;militiaamp;: nobilitate infignem,præfecir,prçfîdio muni-uir. Return veroadminiftrationialiumquendaprudentia,iuftitia, alijsque egro' gijs virtutibus decoratum, cuius nomen fcriptores Grxcinon expriffliint,Exaf-chumconftituit. Annoveroproximè fequenti,fedarisdomimotibus,amp;quiütC fubito ab armis parta,Sarraceni rurfus cum numcrofaclafle Ducem Sabbafflco-1 tra Siciliam expediunt, eamqjmultacircuro obfidionccingunt.Michaelnuntio noui tumulrusaudito,cófeftimamp;:ipfeclafTcmcontra parafcuiTheodofiü P«-fedumdcdit.Hiccopiis,quasc Gracia adduxerat, non adeoconfïfus,adVenewï fecontulit:aquibus fexaginta alias triremes impetrauit. Quibusaudus,ereóliort ctiam ob copiarum fiduciam animo in Siciliam nauigat.Sabba cum primum Theodolii

-ocr page 393-

DEC ADIS LIBER Vl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37$

Theodofii dafTem Adriaticomariemenfo infinum Tarcntinum fleélerccog-nouitjfiiie mecududusjiiic quia rebusfuis conducibilius id iudicauit,aSiciiia ' foluens,adCrotoniataruiTilittoracelericurfuclaflcm duxit:ibiquead certamert / ' tandem vel inuiti ducesconcurrere.Vbi fradz funt eo przlio amp;nbsp;fugatx Chrifti-anorum copiz, Venetoruni vcro naucs fereomnesvelmerfzjvel capez-The-odofius,fuisctiam,quase Conftantinopoli adduxerat,triremibus amillisj vixfa-lutemfugafibifoli repperit.Sabbatarncclebrielatus vidoria,inDalmatiam pro-pinquam exercitum duxit. Auftenfe oppidum vicaptum dij^'pic: naucs Venc* torum pluresmercibus onuftas e Syria reducesforre fortuna ibi inuentas interim *° cipit, hominesque omnes in cis rgpertos advnum trucidat. Pofthze Anconam

Vicxpugnat,rpoliacamp;incendie. Arque inde tot vidoriis clarus,przdisque dica-tus,negleda Sicilia in Africam reuerfuseft.Sedlt;ionhicidcoSicularum calami-latnm finis fuir. Eodemnanque Michaeleimpcrantc.eadcmilla Sarracenorum coHuuiesgrauiori longe acdeliberatioriviSiciliamaggreffi,eam totam fibiarmo-gt; fumfxuiiia fubiugarunt.quam pofteatrigintafermefupraducentosannos,cunl inagnoaollrorum dedecore tenuerunt. Quzquy3us iniciis,quoueordinc gefta fint,hortatur locus vt explofo prius falfo tantz rei geftz rumore rccenfeamus. Fa-* bulofaplane ac ridiculaquzdam opinio mukis antefeculis continuata SiculoS hahuit,Georgium ManiaccmConftantinopolitaniCzfaris in Sicilia Przfett urn* 0 nbsp;nbsp;nbsp;^° pct proditionem a fideabdudum,infulam fibi occupaflej amp;inca omnium pri-

ninmßaroncsac Comitéscrealî'c:cuiusvc perfidiamCzfarvlcifcerttur,fe mor* tuum mcntitus,vxorem,vt ad nouas nuptias Maniaccminuitaret,efiinxerit: vn* de ManiacesImperii potius quam vxoris cupidinealledus, Conkantinopolim conceflerit.filium interim in Sicilia Przfidem bacindrudumcautclarclinquês, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtfi fraus fubeffet,Sarraccnis qui funt in Africa,infulamftatim dedefcr. arque ita

/ Maniacemapud Conftantinopolimpaptum proditionis poenas luifle: filiumve-j , to,vtimperatumfibifucrat, confeilirnafcitismagnonumeroex AfricaSarracd-

nis,Sicilizimpcrium eis tradidiflc.Hzc opinioadco Vulgata apud Siculos,in o* mniumanimisitaalteradicescgitjVtfiquiseam conuelleje conctur, Æthiopem ) 1 nbsp;nbsp;^ priusdealbaturusfitquamcosafcntentiaabducat'.przlertimquodcamantiquif-

fimisannaliummonumentis amp;:capitulorumRegniauthoritateconfirinatam ha* beantquz nonimperitostanmm,fedamp;rmeipfumdiu hoc errorc luipenfum tc-nuere,doneeveritatis perueltigationeintentipr,apudEgnarium primo inucnigt; , SarracenosMichaclc Balbo imperanteSiciliam inuafilïe:Georgium vero Mania-cem poft multos a Michacle annos fub Conftantino Monomacho, floruifie, atqi SarraCenos e Siciliapepuliffcjprimuna inueni.Cuiusfententiz cumdiligentius inhxrerem, quod folushic contra Siculorum opinionem diffentire videretur, 3uxit meam dubitationem,plurimum ,quod fcriptorum tam G rzco rum quam batinortim,quiCzfarum vita\memorizprodidcrunt, nullus repperircturqui 40 banc de Maniacc,Impcratorc,amp; Impératrice a Siculisrelatam hidoriam refer-

tet.Inea igitur hzfiratione diu verfatus, cum annofalutis lyji. apud Neetum cfiem,eainloanni DeodatoFrigentini Domino totius antiquitatis ftudiofo a-perui.Isnonmodomibiadhzfit, fedadiecit,Antonium Minturnum, Grzezamp;J Latinxeruditionisprzfl:antiainfignem,MeiIanz fibilibrum Grzce ex Saluato* riscœnobio tranferiptum oftendiffe, cuius author de geflis Maniacis vberri-tne diftèrebat.Hze vbiaccepijincredibilialFedusfum lztitia,quodhabercm vn-deveritatem inueftigarepofl'cm.Meiranamitaque petii,amp; cumfruftra in bibliotheca Saluatoris librum inueftigaflem, Ioannis Vcgz Siciliz Proregis, alio-rumque procerum epiftolis, a Minturno, qui turn Neapolicum Duce Montis jo Leonis agebat,libriexemplum incaffum etiam popofei. Demum cum dlutius

mgensillud defiderium meum fufFerre non poflem,ad induftriam me conuerti.' qua tandem Mintumusquicquidillc author deoccUpataa Sarraccnis Sicilia, amp;nbsp;Maniacisrebusgeftisineo volumine congeirerat,e Grzeoin linguam Italicam mihiverrit, tranfmibrque.Quod admanus meascum delatum eft,ftatim vidi amp;kgl,amp; quidemfimul omnia adeocupide,vtpriusadcalcemvfque illud pef-li a

-ocr page 394-

376 DE REBVS SICVLIS, POSTERIOR IS legcrim quam repofuerim.Vbi amp;nbsp;quxEgnatius paucisdeManiaceattigit,amp;Siquot; ciliamnon ducc Maniacis filio a Sarracenisoccupatam fuifle,author iUefcuilo* annes Curopalatus eftnomen)pluribus mcmorac.At cumde ipio fonte hiftori-am cuperem,rurfusMinturnumrogo,vt totum volumen Græcc mihi tranfcri-batur.fcd votis meis cum ilic non rcfponddret,mira turn anxietas animo mcoin-ïedit.Intereaanno falutisi yji.cumadpropugnaculavrbis Meflanx exftruenda Saluatoris Cœnobium deletum cß'ec,amp;: facerdotes illius intra meenia cumh-cra fupeHeftili adedem Mifericordiæfe recepiflent, Fratri BartoloMyli P«o* nDominicano fcripfi, vtdiligenterinfpeóta Saluatoris bibliotheca,fiGræcura codicem aliquid de Siciliatra^^antem, reperiaet, me certiorem redderet. AtiHc inter vafa ipfa facraingens volumen G rxce fcripturn, ac formis rerumgeftatunt auroque ornatum , quadringenftjrum aureorum pretii, in quoplura de Sicilia inemorabantur,reperit.Q£odcum cgoaccepidem,etfi neque libri authorem, nequeresgeftas, qua: ineoferrentur,procompertohaberem,quafidiuinareni, refcriphvereperto Grxco hbrario,totum mihi voIumen(quodcunqueillii(Jc^' fct)exfcriberetur.Quo fexmetWnimfpatiocxarato,amp; fcriptoripretio pcrfolutogt; aedemum ad medclato,periipeótoque huiuicemodi illiustitulo: Compeno'* v M hiftoriarum a morteNicephori Imperatoris,vfque ad imperium Ifacü Com-meniijConferiptum a loanne Curopalato,filiomagni Drungarii villa: Cilicia^' ftatiincognouieum ipfum effe librumquem defiderabam , vnde amp;Minturnus ópulculum quod mihi tranfmiferat, amp;nbsp;Egnatius fuam epitomen excerprc''at. Quodadeomcumimpleuitanimum,vt in eiusledionemultorum dieruni opc' ram collocarim.-vbi amp;Sicilix a Sarracenis occupationem, amp;nbsp;Maniacis veras tes geftas,acSiculorum fabulofam ddllo opinionem liquide cognouï,Fuitautc® loannes Curopalatus Drungarius Villa: Cilicix: quæ dignitas eft. Floruit autc® £ctacePfelliPhiIofophi,amp;:IfaciiCommenii. HabetigiturSiciliafuxoccup^j''’* nis a Sarracenis,amp; Maniacis veram fuo q^dine hiftoriam, Grxcis iam Commendatamliteris,nofl:risque hominibus hucufque incogniram, fedP°“'' miniomea indudria aciabore reftitutam:qua:efthuiufmodi.Euphemius(lt;l^^’^ Michael in Siciliam poft pulfos inde Sarracenos cum magna militum præmeminimus,Prçfeftum miferat)rerumfucceflii(’qua:plerunqjmortaliun’^''‘ tes ab honefto veroq; diucrtunt)ad libidinem proqJiuiotjVirginem quandamty’'’ ignobnisprofapiæfacrisdicatameftîiâim depcribat. Quam cum ad libiw®'l^ berenequiret,c periftylio rapere decrcuic. Animosilliad facrilegumfacing®*' chaelis exemplumfaciebat : quiVeftalemamp;ipfevirginemByzantiicxxdefaE*^ raptam ad ftuprum fibipertraxerat. Quocirca carerefeculpaexiftimabat,JF’^ Imperatorisxmulationecómififlet.Itaqjaftiimptoprotcruoaudaciqjfuotu æ' tu fatellitio,facr5 inuadit,ac contêptis legibus puella aeludante ad obicffrios vo luptatü luarum ignes explendos extraxit.Erathuic virginigermani fratres duo-n ^^ vila antcoculostâdeteftandafuçftirpiillatainiuria,nôtacitisgemitibus,lededi vocibus,bacchatibusfimilcs,infori cofpe(ftu,Hcxarchi fide ac ins,populiqs 311X1 lia implorant,vtviolatapudicitia,publicaminiuria,acDei opt.Max.contemptu^ vlcifcantur.QuorüqucrelxtametfiHexarchiacplebis animos ex feadvindicta fatisprocliuesiuftitix accelfione,qua:quxftionë manifeftä6ondcmnabat,niag accenderct.-tanta tarne crat Euphemii potetia, vt ncq5 Hexarchus ius dicere, nc? populus irruere in eü auderet.Germani ca impunitate defpcrati, Conftantinopf

nasanocentedepolcunt.MichaeJ,etlipariimpietatercedatusellet,ad.ieueuw‘ tarnenfœdæqj a:mulacionisvltionëpropcnfior,acerrimofuneftoqjfuppbcio prumvindicandum Sicilia: HexarchocommittitmimirumvtEuphcinius io*® cula coalt;ftus,primum naribusprxcifis totavrbetraducatur,moxfic copofitiisnÇ dcformisfœdaetiammortcpledatur.Reusvbiprofacilisvenix fpe excadeie tem Michaclisinfeanimum,exitiumq;decretum,nec vllam euadendi fupPquot;^^ viam, nifi in folis armis fibi repofitamperamicorum literas cognouit,con

-ocr page 395-

DECADIS LIBER VI.


377


Cxfareininiquaproditioniscornuaerigere,amp; Siciliamfibi occupare, hoftemq; tollerequamvkorem experiri maluit. haque militibus quorum animos beneuo-Jentiafibimultoante deuinxerat,adconcionem vocatis,Michaelis Cæfaris, Prx-, nbsp;nbsp;fidisqjcontra cos infidiasconfingit.quibus in odium pertradis,Tyrannum vc oc

cupent,acpublicam libertatem communibus armis vcndicent,hoi tatur.Ncc veto difficiles fe adfeditionemmilicesprxbuere,fedrepcntino in Hexarchum im-petu feruntur. At ille vbi fe ab exercitu conclufum vidit,periculo lefe, quod vita-tenon poterat.per medio§hoftiumglobos ferro feceflun^ molituSjerumpensau-fugitjfalutetnqsextraSiciliamquæfiuit.Fugato Hexarejïó, Edphemius protinus ® abexercituImperator falutatur-.Siciliamquepaucisreturn vrbibus contradicé-tibusfibi occupât. Cxterumcufti vires ad bellum,quod fibi a Michaelc (vt par wat credcrc)parabatur,fuftinendum non fuffïcerent,Scythamarcharum confilio aSarracenis,qui Sicilix proximi Caruenum vtbêm eo tempore prarpotentem in-colebant,quando Tunes tune paruum oppidum nondum Regni titulum habe-bat,auxilia petere ftatuit.Regnabat eo tempore in Carueno vrbe AbraamusHal-bijcuiusorigofvt Annales Sarracenorum prod unt) ad Elaglebperiyo.quibuse-iuspropagoinÇaruenoregnauerat,annos, refertffr. Ad hunc igitur Euphemlus nuntiosadpetenda belli fubfidiahac lege milit,vtipfeGræcorum (quiRomxieo ^empöre nuncupabantur ) Imperator j Sarracenus vero totius infulx Rex eflèr.' ^0 ffiacuit Abraamo Euphemii legatio.Quocirca nihil cundatus,clafl'em ingentem quadragincaSarraccnorumilibusinftruótamjCumHalcamo Sarraceno viro mi-litiaftrenuojin Siciliammifit.IseSufa maritimo Carueni emporio foluens,pro-^eroventoSiciliamnonlongca Mazara poft triduumapplicuit. Vbi cüfine ho-inumobftaculoarmatosadlittusexpofiiiflet^claflemcóbuflk, vt Sarraceni fub-«tafpeinAfricamredeundijftrenuefortiterqueprofe fuisqs contraSiculos pu-gnarent.Selinuntem igitur, quam Sarracenice Bilcd el Bargoth,quod terrain piilicorumLatinefonat,(fedquacaufa incertum)appellarunt, primum omnium adorti,non multo labore expugnaru»t,ac oppidanos captos, quo metum carteris Siculisincutcrcnt,çneis vafibus igni fuppofitis coxcrunt.Cuius immanitatis fama 50 adeoSiculi funt deterriti,vt ad deditionem faciêdam vbro plures ciuitates, mor-t*snietupræuenirchoftemfeftinantes,confluxerint. SubindeHaicamus iisini-tiisfœlicicergeftis,vt haberet quo fe aSiculis aliquando tueri poftet, locum natu-tamunitiffimumad fui munimentum deligens,in monte excelfo ac vndiqj prat-cifo(cuiBonifatonomeneft)oppidumamp;arcem(vt Annales Maomethani * amp;nbsp;lo-annesLeonisinfua Africateftantur}condidit,fuoilliindiconomine,qüod adhuc Alcamusappeiiatuo^extat. VerumcumpaulopoftSicuIirefumptis viribus AI-Camum duceniamp; oppidumdureobfiderent,AbraamusCarueniRex ingentem Sarracenorum excrcicum coegit:cui AfedBenforat,virum ftrenuum, ducê præ-f':cit,atque inSiciliam ad Aus auxiliandum miftt.Qüi Siciliam traiiciens, Alcamü 40 pwiit:quodnonfolumab obfidioneliberauit, fed cæterasinfulævrbesfœlicivi-

^oriæcUrfuadeptuseft. Euphemias interea G rxeorum Imperator ab omni-bus(præter paucas)vrbibus falutatur.Porro affuit illi non multo poft grauis vltio. Natncumlmperatoriainfignitusinfula,terrcftri itincremagnam Siciliæpartem tranfcurreret,Syracufas (quxvrbs cumaliqüotpaucisinftdeadhucMichaelis fe continebat)venit.Vbiexercitunonprocülfimulamp; milite,qüoad tutelamfui corporis vtebatur,dimiflïs,cumciuibus fummaadeo familiahtatc colloquium affe-» ftauit,ac fi nihil vnquam Sicilië aut Siculis nocuiffe videretur:infidiarumque ac ftaudulenticonfiliimetuprorfusfolutus,vrbisingreffum,aclmperialistitulicon-firmationemtantummodo expetiit.Erant co tempore Syracufis germdhi fratres 1 duo, militia amp;nbsp;nobilitate infignes,cumquibus anteaetiam ncceffitudinçm ha-buerat.Hi occafionem velut cœlitus datam amplexi, facrilegium, feditionem,ac ChriftianxreligionisMichaelisq;iniunas,tanquam commune probrum vlcifci, ipfumqjflagitiofiffïmum hominem de medio tollere conftituunc. Firmaroiraqj toter femutuo confilio,cum abeópoftridieamp;ipficum ahis familiarius ad Collo-quimnexciti,hominis cupiditatem, precesqs fceleribus indignas,atqueperfidas

3

• 1

-ocr page 396-

378 DE REBVS SICVLIS,POSTERIORIS pollicitationes diflimulantius exccpiflenr,petentisque ftudium colkudaiïent: EiiphcmiLim,quicorumpromiffisac fidisacclamationibus plus lads confided' ineorum complexus corruerac, inter ipfa blandientis verba , eins exfaricap* prehenfa ,ftri6to ferro confoderunt, ac fubinde exanimem cruoremque ma' nantemobtruncant,caputque invrbem propereregreffi palo fixum pervicoS traducunt: corporis reliquiis inter equorum calcantium pedesdefertis.ItaSyriquot; eufanavirtus de facrilego tandem peenasfumpfit: cuius ceruicempoftea Con-ftantinopolim ad Michaelem Balbum in patratx vltionis fignum tranfmifetC' InterfeéloEuphcftaio Sarraceni coadis viribus Siciliam omnem(prêter Syra* cufasamp; Taurominium , quxnecaddeditionem induci, nee vi ita facileexpu-gnaripoterant )fibi facile fubiccere. Sergiu^Romanus Pontifex fa mam tan® cladismiferatus,Ludouicum fecundumoccidcntislmperatorem ad Sarracetó in Sicilia occurrendum hortatur.IIle vel quod gemis efferç vires expauefceret,vd quod parumorientifaueret,in Michaelem,cuius SiciliaeratditioniSjOmneexpC' ditionis onus reiecit,Michael interea a Venetis amicis auxiliares copias ad SiciH* amrepetendampetiit.Iuftinianus VenetorumDux,Michaeligratificaturus,ciiro Senatuegit vt claflis valida prC eiusfuppetiis ftrueretur. quæ poftqu5 cum Tbc* ophilo Balbi filio in Siciliam appuliflet, Sarracenis in Sicilia mirumintnodum prxualentibus,Veneti temere congredirecufauere:atqueita re infeda,inioin'jj tentata,Vcnetiasvnarediere. Defundopoft odauum fui Imperii annuniMi-chaelc,Theophilus filius in Imperium fulfcd:us,cum annos duodccim rebusp^ï' fuilfer,bisque cum Sarracenis Afixprouincias vaftantibuscongrelïus,bisabei$ in prxlio vióluscaltrisqueexutus fuiflet,Siciliam vlterius repeteçe nequüt '*'^“ paulopodamp;ipfe viuere defiit. nbsp;nbsp;Qmnamp;Michaeleeius filio infante jqueæ^^j' chelottum appcllabant,fub tutelaTheodorx matris amp;nbsp;Principum virorum rdi' do,Impcrio fuccedente,tutoresanimumadSarracenos Grxciaamp; Sicilia expe^ lendosfruftra applicuerunt.Michelottus cum 14. annos regnaflet(quorum nc* . cumTheodoramatre,quam monafteriop®fteainclufit,abfoIuerat)BafiliumMa-cedonem confortem Imperii afciuit: a quo mox occifuseft. nbsp;nbsp;Bafilius veto cX'

19

fiMichaclotti inimperi« fucceiror,quo Sarracenos Sicilia amp;nbsp;Grxcia abiger^^» ‘ fœdus cum Rege Francorum , amp;Romanorum Pontifice iniit, clafiemmgc“' tem inftruxit,cui Nicctam patritiumcognomentoOrifam,virumgenereamp;mili* tiaprxclarum,prxfecit.Is cum pluries iam ante»cumSarracenis, qui excréta excurrenteSjPeloponnefumvicinasqueinfulaspopulationibusvcxabant,(limi-candofuperiorextitiirct,eosetiam qui Barum Appuliævrbcm tenebant,ftrenue fuperauit,atquevrbemabeisrccepit.Infuperamp;SarracenorumPrçfeâ:um,qnem Sultanumappellabant,ardentilfimocurfuinfecutus cepit,eumquecathenis vim dumRegi Francorum mifit.Qui cumfingulari prudentia eflet prxditus, a Re* ge benigne exceptus,interacerbiffimosreturn cafu? clementilfimameiusIm-manitatcm expertus eft. Verumetfi tantis apud Regem honoribus efletexec-’ ptus, feruitutem abhorrens,fraude Punica prxparatam fugalibertatem fibiquç-fiuit. Bafilius poft hxc Nafarem bello darum contra Sarracenos, qui Gfxciam populabantur, magna clalTe inftrudum deftinauit.Is cum hoftes vidos fuga-tosque PeloponncfoexpulilTetjinltaliam contra eofdem venit.Vbi cumProco-pio Protobeftiario , amp;nbsp;Leone Apoftypaterreftrium Bafilii copiarum Ducibiis, iunóIisviribuSjClalfemSarracenorum,quæturn ex Africa eotraiccerat,vicitfti’ gauitque, Sóplura Calabriæamp; Appuhæoppida,mulfasque arces hoftiumpraiö* düs muniras recepitipartaqjvióloria Conftantinopolim repetiit.Quo difceden* tccumProcopiusamp; Leo contraSarracenosfortiterpugnarent,amp;LcOjquidextro clafliscornupræerat,vilt;ftoreuafiiret,Procopio, qui finiftrum duiftabat,fuC‘P cumbenti, ob veteris inuidiæ acpriftini odiimemotiam,cum poiret,nonfuc-currit. Quocirca licet ille ftrenuefedefenderet, tandem occubuit.AtcumLeó fui fccleris immanitatem nouo aliquo egregio facinore apud Bafilium abolere vellet, Tarentum vrbém a Sarracenis occupatam magna vi cepit diripuitque. Non tarnen Bafilius ea fortunaadducipotuit, quintanticriminis débitas pœnas vidon

-ocr page 397-

DECADIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}7^

Viâon irrogarct : coque nonfolum eurti Prxfed:ura priuauit, fed amp;inexiliutn perpetuum mißt. Poft hxc Sarraceni, cum res Italiæ amp;nbsp;Siciliæ Bafilio fubie-ftas,immunirasexpugnatuque faciles cemerent,nee vllam Bafilius clalTem pa-. ratamhaberecjclaft'cmipftingcntem in Africaextruólam inilitibiisquc comple-tamcontraSyracufasvrbem mittunt:ignominiofumfibi forearbitrati,fi ad reli-^ quam iamfere Siciliamafeconquifitam Syracufas vrbem co tempore Regiam nonadiungerent.ïtaqjeorumclaflis littoriSyracufanoappuIfajmiiitem omnem intetramexponit:quiagrosoinncsincurfando,populando,incendendoquc,vix j^tutuminipfa vrbe incolatum feccrac. Balilius per fuum ibiE^icemdehoftium daflecertior fa(ftus,naues amp;: ipfe contraparat, omnique commeatu inftriiélas Adriano viro patritio coramittit m Siciliam ad Syracufas tutandas,deuchen-das. Sed Adrianus Conftantinopoli folucns, J^eloponnefum prolpero vento adHieracis portum applicuit. Vbi cum quieto mari po/fet remis in Siciliam riaiiccre, auram fecundamexpedans, diutiusmoratus eft. Interea Sarraceni terra amp;nbsp;niari Syracufas primum obßdent : deinde vrbem inuadentes, iumma vi oppugnant. Syracufani contra acerrimc pro fe nitebantur, hoftemquc a mœnibus propuliabant. Sarraceni pro prarda ,pro Impcrio : Syracufani pro vita, pro libcrtate, pro rcligione certabant. omnis ætas,omnis ordo, facripro-pbanique, focmina:, pueri, fenes tela miniftrabant, lapides , ignés, fulphur, ^® oieum incendiarium , picem liquefaótam in Sarracenosmœnia iubeuntes præ-“ cipitabant. Vbi Hocobus Sarracenorum Præfedus ftrenue pugnans cum multos Chriftianorum interemiflet, tormento ipfe traiedus occubuit. Cuius Sar-racem morte infprorem potius quam terrorem verfi , nubeteiorum inicda, Syracufanos paulatim loco fubmouent. Sub^de in fuprema muri euadentes, cum loco fiiperiores eiient, faxa ibi magno aggere aceruatim inuenta,in Sy-tacuianos fubeuntes proiiciebanr. AtillivuIncrumobliti, amp;nbsp;nc mortis quidem memores, adco in tela rucbant,vtcumncquemuri neq; fuperftantes Sarraceni arraatiarcereeosvalcrcnt,gladiiscomftiinus ad bellum deuenerinr. Cumqs Sarraceni numero amp;nbsp;viribus fuperiores eflent, ftridis pugionibus temerarie in-19 currentes transfodiunt, plures infubter patentia mœniadeticiunts totoquere-uulfoagmine, tandem vrbisportam infringunt,in vrbcmirrumpunt,ftragem-que ingentem per domos amp;: vicos non fine mifcrabili raulierumpuerorumque incolatum vndique ploratucÄunt.Ipfi verofpe pratdaï amp;nbsp;vidoria alacres,cum immenfo ftrepitu armorum,cancu,vlulatuquc patrio,eo ferocius in obuiorum Chriftianorum corpora fxuiebant, quociuium fletus audiebant. Mox c daf-fcportum ingrefta, milites accedentes, quod reliquum erat vrbis, mifcredi-reptum popuïatumque, demum ferro amp;nbsp;igni confumunt. Ira prxclara arqué mfignis illa ciuitas multos per annos Barbaris dominata corruit, amp;: in Sarracenorum Imperium Adriani ignamaceffit.Captavrbe Sarraceni colledis fuorum ^° cadaueribus, Hocobo magnifiée parentarunt .• atque cenotapbioilli infigni di-cato,vrbem fibi munierunt. nbsp;nbsp;Captasvrbiseodem ferme die tantx cladis ad

Adrianum, dum finis nimis in Hieracis porru prêter diligentis Ducis officium temerarie fibi indulgeret,miro hoc modo notitiam permanaflc , Grxcorum monumentis traditur. Eft locus in Peloponncfo Hieraci portui vicinus,EIos Grace,quod Paluseft Latine,didus:vbi amp;claffis Adriani inftatione ftabat.Ibi eius regionispaftoresnullonuntio accepto, pridic Syracufas vrbem a Sarrace-* piscaptam ac dirutam palam prodiderant.Quos cum Adrianus vnde idrcfcif-fent, interrogaftet, atque a Dxmonibus inea paludc habitantibus fe cogno-^ wire refpondiflent : cum paftoribus ipfe ad paludem acceffit: coramque quod P rehtioni non crcdiderat, propriis auribus perpaftores rurfus pcrcontatuinex

Dæmonum refponfo accepit. Nee diu poft Græcorum nonnulli,qui fuga cla-dem euafcrant,nauigio Peloponnefum apputfi, rem omnem,diemq; cum prodi-toaDæmonibus indicio confirmaucrunt. Quo pcrculfus,ftatim indevtvehé-rat,Byzantium regrelTus.vcritufque Bafilii iram,ad templum maximum,Velutt ad afylumprofugit.Vnde cxtraiftum amp;nbsp;flagellis caefumj inexilium Bafilius tandem

-ocr page 398-

380 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS cum relegauit. Sarraceni captis incenfisque Syracufis, iam tota Siciliapr^^ Tauiominium potitijibereper infulamdifcutfantes^quiequidvrbium, oppwæ rum,locorumq; in Sicilia repererunt,incendiis,prêter Panormum gt;nbsp;fcedarunt. e nanquevrbs, quoddeliciis aftluat, abeisinRegiameftdeleéla.Exquotenipo^ præclarisamp;î intra Si extra mecnia ædificiisf quorum quædamfpedatu digna«^ hue extan t)regiisque Opibus auóla,fuitdeinceps tota Sicilia populi frequentia) Regumprxlentia,non^olum maxima, fed princepsamp;fegia. nbsp;Indcpoftmodu®

Sarraceni amp;nbsp;terra amp;nbsp;mari excurrentes, non modoSiciliam omnem, fedamp;C^“' briam Appuliamquead Peloponnefumvfquedepra:dantespopulabantur. P‘’^'^ roBafiliuseoruminfolentiamreprimerc ftudens, magnammilitummanum^^ Macedonia amp;Thraciadeledam,DuceStepl*ano Mazentio contra eosemißt-^ Stephanusotiodeditus amp;volugtati,traieói:oqj in Venercmftudio,cumnihilß*'^' nueeo bcllo peregi{ret,Præfeôl:ura priuatuseft. Cuiusloco Nicephorus Phocas genere nobilis,amp; bello clarus,Nicephori Imperatoris auus,a Balilio fuifedus/p®' ciofiffimafibi contra Sarracenos vidoriarum monumentaactitulospepent'^^ cum primumeosfuperatos Italiadcpuliflct,Manteam,Tropeam,SandaniSeuf' rinam,ac plura alia oppida vi militari ab eis recepit. Et cum pluries foris eos beu profl igaflet ac domuillet,in Sicilia velut relegatos eos viuere,eiusquc terminos » nediicriminenonexire,compulit.Huic ab Appulis,quod non a Sarracenis wo'^ do,fed ab exterisetiamconduditiismilitibus(quiinfeditioncm adi, multonquot; Appuliavicaptosinferuitutemredcgerant, fccumquc ad Ifiridemeuchcreoe-creuerant)eosliberauerat,tantum magnificentiæ tributum eft, vteitemploc’^' truâo diuinos etiam honores perioluerint.Perfeuerauit in Italia hxc co author® cumSarracenisquies,vfque ad Cijnftantinum Leonis filiumamp;: Bafiliinepotci’1’ cognomentoPorphyrogenetum. DefundoBafiliOjCumLeoeiusfiliusinï^'’ perium patri fuccefIiiTet:SarraceniinSicilia magna viTaurominiiimaggtc®’“^' raaliquandiuobfidione cindum,maxima demum ciuium ftrage ac calamitâte» capiunt. Leone decedente, amp;nbsp;Conftafttino eius filio fcptenni (quod perstafe tantæ return moli non videretur idoneus)fub tutoribus cum Zoe matreimpe’’^”'^ ^ te,Sarraceniingenti eWfle folLientes,Italiam iterum nulloobfiftente,igneamp;'et-rofœdiilime vallarunt.Quqd vbiConftantinopoli nuntiatumeftjCunliaróO’® in*Bulgaros bellumrenouatumeiret,cognofccntesnon polTefe vno tertipote 00' entalibusiimulamp; occidentalibusSarracenisobATlere, cum Sicilienfibus paced inire ftatuerunt. Præerat eo tempore in Calabria Conftantini nomine Euftatbius exaulicisImperii vnus,vir impiger animo , amp;:adrescomponendasmaximeißo' neus.Huic negotium pacis cum Sarracenis committitur. Quam ille iutifiuf^n» firmitate, acannuo vigintiduorum miliumaurcorum tributo Sarracenisa Con' ftantino perfoluendofacile impetrauit. Pacecompofita, loannem Mazalonenl virumdominobilem Conftantini tutores Calabriæpræfecerunr. Qui cumauarc ac crudelitcr prouinciam fufeeptam adminiftraret,a Calabris occifuseft-Qoo læ terempto,Calabri LandulfumLongobardorumducem,amp;principcninonarnii$ modo,fedamp;:liberalitate clementiaque confpicuum , qui tune temporisCapuS Beneucnto,amp;pluribusaliisSannitibusac Appulisvrbibuspræerat,fibidon}inu® (fpreto Conftantini pucriImperatorisimpenojelegere. Interea Lecapenus no* mine amp;nbsp;origine Romanus,licet fordido loco natus,Leonis olim claftis PrafeduS vnus tutorumConftantini,datapuero Hclenafiliainvxorem,amp; Zoematrepet arma doIumq5eieda,imperiifociusaConftantino per vim afcifcitiir.lgituriropc' ni initio contradis Viribus,amp;frequenticopiarum robote terra amp;nbsp;man compara' to,amiftæ Calabriæ iniuriam non in Landulphum modo, verum in oranes Lon-gobaados vlcifci ftatuit:priustamenprudentiavfus,Cofmam Theflalonicum vi-p rumpattitium.amp;titulis etiam apud Landulphum celebrem,ad eum mittit,quia^ Calabriæ reftitutionem,amp;fœdus fecum ineundum Principc|n hortetur, ni ho®' les vires in fuam perniciemexpetirivelit.Landulphus etfi primum nonnihilred detredare viderctur,paulo poft Cofmæ confiliis acquiefeens, amp;nbsp;Calabriam refti' tuit,amp; pacem cum Conftantino amp;nbsp;Romano habuit. nbsp;nbsp;Poft hxc Symeon Bulga*

roruin

-ocr page 399-

DEC ADIS LIBER VI.


38i

rorumPrinceps, qui pluries cxConftantinopoIitanis vidoriam rctulefat,foedus pernuntioscumFatlo Sarraccnorum Africa: Principe contra Imperium orienta* ' nbsp;nbsp;letentat,vtclaffcmFatlusingcntcm contraConftantinopolim inftruat,dumipfa(

terreftnexercituperThraciam Grxciamperuaderet:atq5 ita terra amp;:mari vrbem duri/Cnie obfiderent.qua capta, diuißsque inter fefpoliisjimpetium penes Sarra* cenum effetjamp;ipfe ad propria vidorremcaret. His conditionibus illelt;SIus Fadus aflen(umpræbuit,fœduscumSymeoneiniit.-quodvt firraarctur,plurcsex nobi* libusSarracenis cum Bulgaris nuntiis domum redcuntibus,ad S^nconcm mitciu j^ Hi veto dum mare Siculumeoanitno traiiciunt, a Græcis,qui littoralemCala-briæoramcuftodiebant,intercepti,ÇonftantinopolimadRomanum Imperaco-rcromittuntur.RomanuSjVtxtate.itaamp;prudentiaamp;maturitatefenexjventusne fifedusinterBulgarosamp;Sarracenosinirctur,ipfe*nmaximasdifficultates prola* beretur,beneficiisacmuncribus in pace Sarracenosfecum continere decreuit. Quocirca in carcerc coniedis Bulgarorum legatis,Sarracenos regio more donates adFatlnm eorum Principem, amp;nbsp;prarclara quoque munera eidem perfuos etatores ferenda remifitumponesvtfuo nomine reyern Principidiccrentdmpe-ratorumhunc efle morem, hoftibusdonartiitterc: excufarent proindc Roma-num ob non penfumhadenusrributum.cuius rationonavoluntate,fedarerunx ^ turbinibnsj^ui ipfum circundederant,prouenerat. Hxc omnia vbi Fadus ac-cepit,adeoergallt;omanum grati fuir animi, vt amp;nbsp;dimidium debiti tributieiin perpetuum remitteret,amp; nihil in Conftantinopolim deinceps acerbius tenta-ueritJta pacato Sarraceno, res inter Grecos amp;nbsp;Sarracenos in Italia diu quieue-runt-Cumque poftca in Calabria Crinitus Chaldus rebus ab Imperatore præfe-dus, Sarracenos in Sicilia amp;nbsp;Africa per nimiao»annonx cari tatem inedia afflige-reuauaritiamhominiscupidiratemque abhorrens Romanus, amp;Prxfedura amp;:re quoque omni pccuniaria ipfum priuauit. nbsp;nbsp;Porro eotemporumvitio cum plu-

rimiCarthaginenfes Sarraccni fame fupcrati vitro in feruitutem apud Grecos tranfiffent.-quos Africa:Principes, veritineChriftiani ob importunitatem,vitaè neceffaria eisdenegarentinon modo non repettftent,fed^cquetributi rationem exigèrentivbertate tandemterra: reddica,amp;:vrtroncosferuos,amp; tributa Sarra-ceni repetere cceperunt.Qua: cum petentibus non reddcrentur,primam id vio-landifœderis occafionem prxljuir. Quocirca Sarraceni e Sicilia quotidie mo-uentes,multam Calabria: partem emcnfi,infeftis armis depopulabantur: rurfus-que pofteditaslateftrages,vaftatofquehoftiliceragros,pra:da onufti domumre-dirrebant. Porro Conftantinus, qui iam Romano ob impictatem in exiliura pulfo, ipfe fummam Impcriifolusadminiftrabat, foceri veftigia non imitatus, non tam de pace renouanda,quam de vindida fuit folicitus. Eoque Malace-num patriciumvirumimpijrum cum maximis copiis pedeftribus, amp;: cumclaf-fe Macrum loannem Pradeftos in Calabriam mißt : vt cum exercitu Pafcalis 4° Calabria:Ducisiunfti,bellum Sarracenis Carthaginenfibus amp;nbsp;Siculis inferrét.

Atenimuerohi ita lundi,totdamnis fuos affccerunt,quoc hoftesSarraceninü-quamintuliHenn IntereaFatlo defundo,BulcharSarracenus Rcx{qucm Ad-miratum appellant)! n Siciliafucceflït.Is vbi Grxcorum apparatum cognouit,có-tradis fuorum copiis ad bellum amp;vidoriamadeoefficacitereosefthortatus, vt confertobellofuperioresSarraceni,Grxcis omnibus profligatis,eorumquedu-cibus in extremum vita: difcrimen addudiSiCalabriam mox amp;: Appuliam ingref-lijOmnemeam Italiæoramaftridioribus Calabrorüm amp;nbsp;Hydruntinorumpro-montoriis, in ampliorem terram interfuperum acinferummariafempcr fecx-tendentem,vfque ad Garganum montem ceperint. Vndeltaliam multis pofteà Jo temporibus miris calamitatibus afflixerunt. Quod vbi Conftantinus ani-raaduertit,nevlterius earabiesferperet,miflb loanne Aficrcto cognomentoPi-* ht0jpacem foéderaque a Sarracenorum Rege petiit. Cüi ille libenter annuit j afs lerensSarracenosvicloriis non adeoextolli,quihvidorespacem etiam cum vi-dis amplederentur. Initum igitur ad cerium tempus firmatumque eftftedus. Quo elapfo denuo nouis Sarraceni excurfionibus Calabriam aggrcfli,cunda im*

-ocr page 400-

381 DE REBVS SICVLIS, POSTERIOR IS mîtius folito deprædabantur. At Conftantinusrefumptisviribus, terra contraeos inacietnmittit.ClaflisPrïcfeótos Carbea amp;Morolconcïn,viro5 nuosbclloqucexpcrtos:cxercituivero Matianum Argum virum patritiui^P^ fccit.Hi cum Hydruntum applicuiirent,paratis omnibus quz ad bcllum nc^. riavidebantur,inSiciliamnauigauerunt. Quod vbi Sarraceni,qui inCalanr’ rant,refciuerunt,tant(jclaflisformidineperculfi,fokitis ordinibus cRhegio^ fanam amp;nbsp;ipü traieccrunt. Vnde Panormum verfus deftinato curfu nauiganteS) pentina marispr^jcellaabaótijomnespropefludibus funtabforpti. Quo nau giocofifternati,pacemcumGr£ccisinftaurarunt,quxvfquead Nicephorul 1) cam Imperatorem durauit. nbsp;Mortuo ConlJantino PorphyrogenctOjimp^^i^

orientale tenuit Romanus eins filins. Qui nonita multo poft viucreamp;: ip^^“^l it,relidisBafilio amp;Conftantin#liberis.Qno dcfun(fto,obfiliorum impubcft^‘^ Nicephorus Phocas, PhocïcNiccphori(cuiusin Siciliacontra Sarracenosr^^^ gregie geftas fupramem.orauimus)nepos,imperio fucceffit. Is principaal‘^j pto,cnm dedecus eflemaieftati imperatorix barbaris tributum amp;nbsp;vedigalpc®^ re,ducerec,claflcm ingenterg in Siciliam contra Sarracenos infulamoccupan^'^ inftruxit;cui Maniccllum patritium,Leonis fratris ex pcllicc nepotcm,pr*^ Qjyi cumamp;xtatis5ó experientixdefedu ad prxfeóluram eftet ineptuSjfpi^^^^' quam quod pluribus vitiis obnoxius ,ducüm,qui fibi confultores dati fucraotgt;f‘’'^ lilia non admitterct}adeo rem infceliciter geflit,vt a Sarracenis locisafped^^^'ï guftisconclufus, omnibus cum copiis vidusamp;profligatusfucrit,captoinc°‘’^ Jo Niceta patritio claflis Drungario amp;nbsp;Eunucho, amp;nbsp;in Africam in captiuitatcni' ' fo. Nicephoro Phoca poft hxcinrerfedo,Bafilius Romani primogcnitu5i!i^ adnltusimpcrare cœpit.Quorer»m potiente,Meles Barenfis, vir primara’^* Princeps ,in Italia contraeum bellum mouit.Cuiusconatus reprefturus Imp^^' tor,ingentem exercitumfub BafiliiSanii, amp;nbsp;Contoleonis Cephalonii dudui“' tim contra emifit.Sed cos Melesbreuiadeopreflitconclufitqj, vt édita maxima ftrage,hoftiumplurimosccperit,'cxterisfœdein fuga prolapfis. Nee multopo“' Bafilius amp;nbsp;alium vndique coadum excrcitum(cui Oreftem ProtofpathariumE“' nuchorum fuorum fidmimum pra:fecit)in Siciliam contra Sarracenos ire conto* ) dit.Scd morte prxreptus,poft feptuagefimum amp;nbsp;altcrum vitxannum belli huma exitumnon vidit. Huiccum Conftantinus fr^er in Imperium fucceifiiïet,^ Oreftescum clafleSiciliamapplicuiftet,a Sarracenis,qui famanoua’cxpe^i^'^ nis fatis fe munierant,per inanes inducias delufus,cum magna fuorum cçdc,oom' ignauiam,amp;milicumex aluidoloribusimbecillitatem,{upcratusfuir.Ncchçcc3-lamitas quiequam Conftantini animo ademit,quin refumptis armiSjaccitoqjuo' uo ex Gra;cia amp;: Macedonia exercitu,Italiamrcpeteret. Nihil tarnen laudedigim geftumeft,quod Orefti obfcuriflimo amp;nbsp;Barbaro hgminirem totamtradiMet' PofthxeZoe Conftantini filia Argyropylo nupfit: qui decedenti poftterunw Imperii fui annû focero,in adminiftrationem cum vxore fucceffit. Qui principe 1 Imperii Orefte veluti ad Prxfeduram inepto abrogato, Nicephorum Carantenu inGrxcia fuifecit.Is, cum fub idem tempus Sarraceni ex Africa amp;nbsp;Sicilia cum claire decemSarracenorummilibusinftrudafoluentes,infulas CycladasaclittO' raIiaGrxcorumomniavaftarent,Iætisaufpiciis contra excurforcs belli pericub fubit,achoftes fuperat.E quorum numero quingentis ex nobilioribus captis,amp;in vinculis ad Romanum Imperatorem remiflis,cxteros in fugam vertit. Cumq5 te-ccptaeacladeSarraceni nihilaferitatedefifterent,rurfusGrxciamingrelfi,cum da rapinis amp;nbsp;incendio fcedarunt.Nicephorus fupcrioris animi non immemor.C' os adortus, magna ftrage édita, fexcentos ex eis captos ad Imperatorem ircrum mifit.' Romanuspofthxenouum exercitum terra manquecomparatumini- p taliam mifit.Cuius copiis terreftribusLeonem Opum, maritimis veroloanncm BafiliilmperatorisolimCamerarium contra Sarracenos prxfecit. De quibus nihil memorabileproditumeft. Romano deinde Zoes vxorisinfidiis intra bal-ncas aquis immerfo, Michael Paphlago fecundus Zoes vir,in Imperium fucceffit. QuoimpcranteSarraceni ex Africaamp;Sicilia folitainconftantia,przliorumquc veluti

-ocr page 401-

DECADIS LIEER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38$

Velutipruriginefolüentes,inGrçciam vfquenauigarunt.Vbi cumCycIadasïnfu-lasamp;ThraciæIittoraliapr«dândovaftandoque turpiterpercutriflent, tandem a 1 nbsp;nbsp;nbsp;Græcis,qui priefidio ibi erant,copias educentibus fuperati captique funt: quorum

fexcenti adMichaelem miiri,cxteri viui palis infixi perierei Porto Michael visoria vti nefciens,ad quietem quam ad res turbulentas proniot, Georgium priuatu virumgerendis rebus fatis idoneüm irt Siciliamad ApolofarumMaomethum, Sarracenorum ibidem Admiratum, pro pace firtnanda mifit. Accepit benigne Sarracenuspacisconditiones:proquibus filiumfuum cum,Georgio Conftanti-nopolimadimperatorem obfidemmifit.aquo amp;ipfe vnus eX palatii magiftriseft conftitucus:quædignitas co tempore poft Cxfaremfummus erat honor. Atqiitâ inter Siculos Sarracenos amp;nbsp;Graecos aliquandiu res quieuetunt.

DEGEORGIO MANIACE,ET EIVS iN SICILIA contra Sarracenos rebus cgregiegeftis.

C A P V T IL

PoLOFARVS SicilixRex du externa pace fruitur, a domeftica fra^ temaquefeditioncnihil talemetuens inuaditur. Erat enim illigef-manus frater Apochaps nomine,inter Sarracenos amp;nbsp;calliditate amp;nbsp;fç-^ uitiafacileprinceps.quicum nimia ambitiönc £rfl:üaret,fratri Im-

perium adimereperfcelus âdoritut.Eximptouifoigituragermano bello pctitus,amp;longa vndiqucprefluracinlt;ftus,tandem prêter fuamomniümque opinionem fuperatur. Apolofarus a fratrevl^us,confcftimaMichaeleImpera-torefuppetias petit. Michael oblatamfibi Sicilia:impcrioreftituendjeoccafione nonomittens,Georgium ManiacemingenticumexeteitU irt Italiam amp;SiciIiam LucemmificclaUcmquoque cumeomilitibusinftrult;ftilfimam:cui Stephanum virumpatritium, amp;nbsp;eius fororiumjpPïefeótumdeligiu FuitGeotgiusManiaces j^ GudeliiManiacisviri patritiifilius,Conftantinöpolitanus genere, Protofpatha-rtusjamp;lmperatorii palatii magifter,manu amp;cörtfilio próTnptus, amp;nbsp;militiaftrenu-usJsdum Italiam naüigat,irt eaq5 moram traheret, vt Sartacenorum in Sicilia res quo tendercnt,viderer: Apochaps magno cum eXercitü Contra Apolofatüm mo-uit:quoprælio,ftrenue Rege peignante,viftusfugatusque eft- Supcratus Apochaps,adAfricæPrincipemftatimeonfugit,cum eo fceduspepigit,auxilia petici dimidiuminfulxfeilliceflurum,fiSiciliapotiretur,fpopondit.Accita igiturSar-tacenorumnumerofilfima manu, Apocapsbellum initiovariumamp;anceps,fed niox fœliciflimum contra Apolophatum geffit. Nampulfo fratre, vidorSiciha potitur.Cçterum Apolopharus per Léonem Opum,Imperatorii exercitus in Ap-^0 P^'’^^^‘-^nijCUmingentiîjræcorumamp;ItaIotummultitudineâdiutus,aflumpto enamSarracenorum qui fibiadhxrebant,rton fperrtendo rtumero,in Siciliam re-’^eftus,fœlicibüs aufpiciis cum germano bellum redintegrauitiatque illó cum 0-^nibus Africx Sarracenis eiefto, regnum fibi tecuperauit. Demum cumturfus Apocaps res nouas moliretur,amicorum intcruentu reconciliatis animis, fratres inamicitiam pacemque concufruntiiundisque animis CöntraGr^cos,quorum copiæôcclafles in Appuliainftrüiftifl)mæerantgt;quafque fufpedas habebant,fi-parant. Maniaceshiscognitisadcomprimendam fratrum Sattacenorö potentiatnfeinftruit,ac pluribus ItaliæPrincipibus,Lândulphopræfertim(cuiuS iupratneniinimus)Capua:amp;:LongobardorumPrirtcipe,acGuaim3roSaIernita-jô ^°A ^^’^elmoFerrabacho, amp;nbsp;Roberto Guifcardojamp;i cæteris Normannis fra-nDus,quipereafemporainItaliabelloerantclariflîmi,infœdusaccitis, Satrace-nos inSiciliafuperare,atq,infulamImperatörireftituerepergit,vtirigeftisNor-^^nnorumlegimus. SedquoniaminNormahrtöru(quibüsquodin folo patrio ntnus,quodliberi viuimus, quod Chriftiani Siculi omrtes hodie funt,ingenue ^cceptutu ferimus) mentionem incidimus,deeorumprimordiisfcituquædam 'gniilinia,ac ad reliquum hiftonq contextum neceflaria,prxmittere duxi.Qup-

-ocr page 402-

384 DE REBVS SICVLÏS, POSTERIoAlS ruminitiaetfî adiuevûsvariecfferantur,illorum tarnen hæcpôtiorfentcntiâcf^i quam expriuilegüs ipforum Ducum,quæadhiic integraapudnos extant,acce* ptam,fequimur.Qin ieptentrionalem olim cardinem ipedabant, in vniuerfu® catempeftate Normannivocabantur: quorum lingua Nort feptentriOjtM'^^''“' cft,quafifeptentrionalis homo. Quicunque itaque ex vafti illius Oceaniora,ae incompertç magnitudinisinfulispeninfulisque exoriebantur, Normanni appd‘ Iabantur.Exhis,quiNeuftriam Galliæ partem,citerioriBntanniæ(inquaArroo* ricæciuitates ^Cæfare defcribuntur)cÔterminam,poftremirenucrunr,vnaquÇ' dam fuit natio,Danisque finitima amp;nbsp;focia, idolorum eultrix. Scriptures qui ^°' ^ thorum profapiam vfque ad Noa referunt, licet Normannos Magogem laph®“ filium nulla veterum authoritate dudi patentem habuifle tradant, eostaweB nosex Gothorum feritateortqf prQculdubioaccepimiis.HügiturpiraticaniHi^ ejiinftituto exercuerunt.quacum vires apud finitimos fibi peperiflentjChcr^^' nefum Cimbricam ad Oceanum Germanicum fitam , hodie peritis Daniai”» vulgo Daciam appellatam,procciru xui occuparunt. Cumque abundante multi' tudine ardo patrio limite omnestenercntur,moren^feruaruntvtlibcrorumm' tu maxima domi remanente,exteros puberes ad nouas Cbi alieni cœli reg** ones, opesque arte amp;nbsp;ingenio perendas extra mitterent. Hoc modo Lutm-eus Danorum Rex nondum Chriftorenatus,Biergoftam filium fecundogetU'^^j rum dcleda cum militum manu,quibus Rollon prxerat,annofalutis circiterS^o-adfedesextrafuos finesacquirendas mifit. Hiclafleex Dania per Oceanionni in Aquitaniam dclati,perScquanxfluuii oftium Neuftnam nullo militariprte»' diomunitamadepcifunt.SubindenuncLigerim,nuncSequanamfluuiosiubeu' tes,pluresannosperGalliamfcrro^igne vfqsadfacralocafxuienteSjVniuerüiu prouinciam depopulabantur.Carolus cognomento Simplex, iextusamp;vigefimus Francorum tune temporis Rex.cumplus^quoeiufcegentis opes viresqueinua-* luiirevideret,fœduscuin Rollone eo padotranfegic,vtGillaeiusfi!iafquample* riqueÆgidiamappellant)vxoreduda,ChTifl:i lauacroablutus,Neuftriamoccu-' patamdotis nomine a Carolo accipcret.Atqueita Rollo,initiantequidemPr^ù* coneRhocomagenfiuri?Pr£cfule,patreverofacrxablutionis Roberto Régis0“’5’ donisfratre,(a quomurato priori nomine RobertusappeUatus ciljChfiftiicgcf' ptofeflus,Gillam vxorem, ac Neuftriamregionem, quam a fuæ gentisnomine Nortmanniam dixit, dotalem recepit. Currebaftum annus falutis511. Hums progenies longe deinde per numcrofamfobolem manufirmiflima prop3gata,Io' ca amp;nbsp;populos diuerfiirum regionum tenuit. Ex GiUaetenimRolloGuillelmuffl filium genuic.ex quo deinde RicharduSjmuleis contra Lotharium Francoru Rc' gcprçliisficutixque,itaamp;:fœlicitergeftisilluftris,procreatuscft. Qui tandêGui' lelmoamp; RiccardofiliisrelidiSjdecclfit.Porro Guilelmoproditorie ab Arnulfo Fiandrenfium Principe per Alfumfatellitem interfedo: RicbardusNortnanniï potitus,expuellaplebeia,quamperditeprimum amatam poftmodumin vxorem’ duxit,Richardum , Robertumamp;GuilkImum filios,totidemque filiasfufeepit’ Quorum natumaximus Riebardus patri defundofulFedus eft. Huic verofins proie demortuoRobertus frater fucceifit. Poft liunc Robert us minimus fratrumt qui Angliam Haroldo Regi quem occiderat,ademit,eamqjfandioribuslegibti$ reftituit:quibus Anglihucufqs vtuntur. Ex Roberto,qui quartus fuit aRollone» TancredusNormannusoppidi Altævillæadplagam quaConftantiam indigem''^ vocat,Comes,exoritur.Is ex duabus vxoribus duodecimfufeepitliberos.ExpU' ma,cuiMoriellanomen erar,Sarnum,Gotbfredum, Drogonem, Tancredum, Malogerium,Alberedj.im,Gothfredumfecundum,amp; Frumentinum.Ex alte»» qux^efenda dicebatur, Guillelmum,(cui ob corporisrobur Ferabachcogno-' men fuit)Robertum(cuiquodoberrando terrarum multum,ac imperium vidos obiuerit,fiue,vtplerique cenfent,quod aftutiffimus fucrit,Normannorum liU' gua Guifcardi cognomentum obuenit) Vmfredum,amp; Rogerium, Huic,quo« Ratura corporis fimulamp;ferocia militari prxftabatjcorporeura cognomen Bol* fus crar.Hanc GuillelmiFerrabachj RobertiGuifcardi,amp;:Rogeriigenefimnobis con-

-ocr page 403-

DËCADiS LIBER VÎ.


s^y


^is confirmant pîcraque eorum temporum ab ipfis illis Pïittcipibuslitcnscontc-ftata monumcnta.Siqüidem Rogerius Sicilia: Comes,in priüilegio quo monafte-riutnD.MichaelisTroyncnfiserèxitamp;dotauit,RöbcrtumGüifcardum fratrem ' fiiumnatu maiórem bisnomihat: amp;: in alio rurfum ex Frefenda amp;nbsp;Tancredo fe

gcaituccftatur.Poftrémo quoqj Rogerius Rexfilius in diplomate anno fal.1141.

10

hdein referunn Vnde plcrifque feriptoribus, qui Güifeardû Francum, amp;nbsp;non Tâ-credi filiùm,nequeRogeri) germanumfratrem tradidere,nongarum fidei dero-gitur. SedadTancredumeorum parehtem tedeo. Is cum tenuesadmodum cè-iusinNoftmaniapofsideret,fibifiliifqueopimioremfortunâ,opefque amphores Ifili aliène»cœlo quxrerc coriftitüit*Proinde circa Ludouici Francorum Regisj ®cSergii quarriRo. Pont, tempora, inltaliam,q|iamtum Betengarius Hunniqj ''Otatam tcncbant,vnaCùmliberisvenir. Vbi Cifalpinam Galliam ingrefiî, fub fiipendionationu quæ éo tempore cas regiones occupauerant,militarunti Etant *’îque inhis fratribüs, totoque eorum comitatu,ea ferme maieftas, corporis pro-lt;:critas, virium ac fapien tiç magnitudo, vr qui «os ienorabat, n on ex vno paren te j fied extototcrratumorbcfeledos,necad militanaum,fed amp;adrcgnandum ge-Hitosiudicaret. Gens audax, bcllicofa, amp;nbsp;in rébus gerendis fagax, amp;: qua fuo tem-

^ pore nulla aha in Europa vel militia fuit fœlicior. Nullus equidem vnquam fuit Loftis,quem ferociter bellö non appetierint,autlace(fiti magha cüm laude non re-pulcrint. Ncque aliqua fuit regio armis abéisimpetita,quanonceléri vidorix curfufintpotiti. Gensdemumnonfolum fortitudine,verumamp;: pietate quoqiie ■nfignis.Nam cum hi tum feptem Italiæ regiones,tüm Siciliam in regna contraxe-^■ntjChriftianx fidei columina, Chriftianqrtyp tutores acetrimi fuerunt, funda-tores templorum cœnobiorumque illuftrium,qux ad memoriam vfque noftranl hliravifuncur. Horum ieaqUe farna Pandulfus LongobardorumDux,qüi aducr-fus Güainiarum Salerni domirtum bcllum moliebatur, pelledus,eos ingenti pro-miffoftipendioauxiliafesaccerfiuit. Quorumcum vtilemfibioperam diuexper-j^ tushebetioris viringeniiingratum fe nimiserga cos prxftitiffèt, militie tempore, quoconilCnerant,expleto,adGuaimarumtranfierunt.Quorumvirtuteacmul-tispfxclaregeftis,pluribusvidoriiscelcbetGüaimaruséfttedditus. IntefeaLogobärdialiquot milites in eodom éxeftitù primorés,Nortmanorumgeftisnori fine admiratione confpeßiS) i^uidià démuni exatfertmt : quoquc odiofoseos redderent,apud Guaimarum in captatam SalernitaniPrincipatusfufpicionem innoxios adduçunc. CeÆintibus poft hçc Italiæ motibu$,amp; pace inter Capuanu amp;Salcrnitanurufirmatâ:TàncrcdusNormannicae fobolis parens deceifit,Guil-‘dmunlqueFerrabaccumteftamcntocætcris præfecit. Dum in hoc ftatuprin-ciputtiamp;:Italiæ res elTent, Georgius Maniaces (quem MolOchum Blondus appel-^ç I^tjCuilIelmumFerrabach* cæterofque Norcmannosfratres,nccnon Capuanu ^Salemitanum Principes,(vtSiculorumannalesrcferunt,amp;:Græcorummonu-mentateftantur) âdfécumciieiertdose Sicilia Sarracenoshàc formula induxit,vt conimunibüiaufpiciisquatuor exeteitus compararent inftruerentque , parcaqj viftoriaprædaomniscommuni etiam inter cOS=Ôa«quaportione diuideretur.Pa-ratisitaque omnibus quæ erant àd tantx molis bellum neceflaria, falutis anno tir-citer.ioo4.vnicaexpeditionecontraSarrâcenos*inSiciliam pariter traiiciut.Fre-tumemenfî Meflanam ititrepide inüaduntjeamquciicecpriniiim acriterfede-tendentem,paruomoxnegotio addéditioncmcompellunt.Inde veloci viftoriaé wccellUjSarracenis partim cæfis,partim fugatis,Sy racufas proficifeuntur.Præerat ƒ0 ?°^^™P°*^eiuca vrbe ArchadiusSarracenus magnianimi vir. Isquotidiéleuiori-onspræliis non longe ab vrbe in noftrosirrumpens, fxpe vi(ftor,rurfusféia vrbê recipiebat.Quod cura crebriusfieret,riequequifquamexnoftris contra tende-reauderet:GuillelmüsFerrabacchùsinindighatiônemproUocatus,cumparteco* piatuinineumprogrelfus jità demümfubvrbismœnia hoftem compreffit,vtco, plunbufquealiisqui cura eo inâcièméxierant,interfe(ftis,cætcriægrcinvrbcm tugiendo proruerint.Hac elade amp;nbsp;morte Ducis Sarraceni animo concifi,prudcti

Kk

-ocr page 404-

385 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY

interfehabito cönfilio.dcditioncm faciunc. nbsp;nbsp;Maniaces captisSyracufis,tno^'^

caftrismirabilifœlicitateSiciliamvidorobibat.Cui Apolofarusamp; Apocapsg^^' manifratrescumquinquagintaauxiliarium Poenorum mihbus, pluribufqueal*'’ Sicilienfibus cohortibus, cotra occurrunc. Vbi conferto bello Sarraceniadeonia' gna cumftragefuperantur,vcamnis vicinusffcriptorum inertia nobis incognituV humanofanguineexundauerit. Hac Victoria Maniaces clatus, paucisdiebus tredccim Sicilia: vrbescepit. AteniniueroManiacesvti bellica refortunatus,it® ïnvi(^ori2cvfu„n2anubiarumqjdiftributioneinfoelix,dumauariti£enimisltu‘)^b infociorum odium incurrit.Namprofperum belli euentumfibi foli adfcribenSi prrdam oém non ex æquo/vt ex pado quidejn conuenerat) fed Grxcis quidc® large,Normannisveroaccxteiisfociisparcepartitus cft.Oppida vero quxadc* ptiisfuerat,Præfedisablmperyorccum nouocopiarü dudu miflis tradiditgU' bernanda,HincresChriftianorû,qiia:fœlicitcrhucufq5amp; plane ex fentenna^b^' ceflêranc,lab3fcerc coeperunt. Orta nanquc eft pro haciniüfta rerum diftribuno* r)eintcrGuillelmum,reliquofq5proceres,amp;Maniâcctn non vulgaris contentif-Quam cum Arduinus miles genere kalus (licet Francus a plerifqs referaturjleba' re conacus aperte Maniacis fadum improbaret,non iniuriis modo,fed amp;nbsp;vetben-busabcoimpetitur. Guilelmusamp;:idamp;aliaomniaa:gerrimo(perindevtdebcbai)^^ ferens animo,in violatifœdcrisvItionemAppuliaminuaderejeamqjfibiamp;lbisoC-cupare decreuit. Sed ne (cognito eins animo) Grxeorum,quorum mgensinSiO' lia erat multitudo,ferroopprimercturgt;diffimulare per tempos,amp;: peropportuniia' tern hominis pcrfidiavlturus,vultu verbifque animileniiatem fingereconHituii^' Poftquam vero turbatianimi fufpicio omnis abfuit, ad patrandum facinushuiU“' cemodiconfiliumfubinucnit.Hyeins inftabat,cumvidorem exercitiitnbybef' narc neceireerat#Quod cum inSiciliafacere,quæobbellidiuturnitatem amp;Sar-racenoruminccdia, rerum omnium vbcrtateexbauftapropccrat, minime com* modum videretur, quamfacillime a Maniaceimpctrauit vein Appuliafibic^t^' rifqjfociishybernarelicerer. Hyeme itaq5*aduencantc proceres Calabtiarntf^æ ^ cientes,Capuamvnus,SaIernum alter fuas copias traduxit.Guilclmusautcnidim fratribus,amp;: multis Nort%annorum milibus,qui eo tempore ab expeditioneHic-rololymitanarediefant,longumin Appuliam iteringrefius,cum earnnonmodo bellis domefticis laborantem, fed amp;nbsp;armis quoqjamp;latrociniisSarracenoruinvc* xatamimmunitamqj offendifi'et, plurafcclicibus^ufpiciisoppidaexpugnatalm-peratori eripuitrac tandem Melphim vrbem arduo amp;nbsp;natura communitoloco fitam circunfedit,eamq;moxabimprouifisMelphitanispcrdcditionemaccepir) acdeinde opereamp;prxfidiomuniuit. Maniacesinopinatifadinuntioperculto) c Sicilia cum copiiseooccurrens,caftra ad Melphia: vrbis portas mctatus eft.Vbi turn Guilelmus nihilcundatus,quairatoscxitinere,8lt;^nullamilitari coercitosdgt; fciplinaGrxcos,immunitiSquoqjadhuccaftris,eximprouifo adortus,pralio co-1* mifioitaafflixit, vtManiacesfradisfui exercitus viribus,omnibus amillisin Sid* liam retroperfugerit. Ca:tcrum dum haeca Nortmannisin Appuliageruntur, duobuspoftoccupatamaManiace Siciliam annis,Sarraceni,quireliquumSici-liætenebant,refumptis viribus, ex Africa maximum exercitumcomparauerunri amp;caftranonlongeaTroyna,quamDraginam Curopalatusappellat,pofuerunt: in cuius planiciedecliuiori,nihil nifioccafiohem cotra Maniacem mouendi pri-ftolabantur. His cognitisManiaces copias recolligit,amp;: panels milites ad vidoru hortatus,curatiscorporibus Sarracenosadoriridélibérât.Verum antequapugna aggrederetur,Steph3noImperatorisfororio claflls Prxfcdtoiubctvtlittoraliaat* tentiusoblèruarct,neSarracenorumPrinceps forte vidus, fugx confilioin A* fricam rerocaret. Quibus paratis militem ad arma vocat, prxlium pro re Chriftia* S’ nacum hoftibusconfert: atqueineosirruens,quinquagintaeornm milibiiscç-fis, foelicilfimam vidtorlam nadus eft. Inter quæ Sarracenorum Dux profliga-tus clam ad littus euafit , amp;: paruo alfumpto nauigio a Stephani fpeculaton-bu.s inobferuatus in Africam incolumis reuerfus eft. Quo percepto Maniaces adeofuroreinStephanum exarfit, vtadiniurias, grauia etiamcontunieliofaqjci verbera

-ocr page 405-

DECADIS LIBER VI.


3^7

T?^®quot;® ƒ ®pcgcrit.In memoriam vero ingentis victorie vrbeiti ManiaceS ibi con-ai«t:cui,amp; loco, fui nomen indidit,quod ad xtatem vtqsmeam perfeuerar. Ste-P anus vero iniurix indignitatc permotus, loani Impeïatoris germano fratri gt;nbsp;qui ^0 tempore relu oêm adminiftrabar,percermm nuntium,Maniaccm contra Im-peratoremin Sicilia defedionemmoliri, amp;infulam fibioccupare,falfopeffcri-Pgt;t)eiiecitq5vtpermotuslcnperatorconfeftiru Maniacem é Sicilia reuocaucrir. xUim(uladiicedens,Agath£é,Luciæ,aliorûq5 Diuorum quorundam corporafe-10 cumCónftantinopolim Imperator! dono detulit,vrbêqi fandiffimis reliquiis or-

^^‘^‘t.Vermu mbil lixc ei prüfucrnnt,qnominnsperducllionisfcns amp;nbsp;officio deii-'' fetetur, amp;nbsp;tetro carceri ad multos menfes inclufüs nullam nort calamitatis genus ''■ultefenferit. Maniaccabdicato* Sicilix magiftratuspenes Stephanummäfir, ^■30 ItnperatorcBafiliuscognomentoPediaditusEunuchuscollegaafcitüs eft.

*cum per ignauiam amp;auaritiam proüineiani acceptam adminiftrarent, breuia 3rracenis fuperati,infulx dominium petdidcrunt.Maniaces etenirti cum potitus t*n(ula,Syracufis areem munitiffimam, fui nomine hucufque infgnem, erexir, töeique etiarnalias ac oppidaarcibusamp;prarlidiismuniuit. QuocircaSarraceni to ’^’‘gt;enfes,qui in infüla remaferant,neqj cotra fe eftgere, neque aliquid noui mo-*tiaudebat.AtStephanusamp;:BafiliusManiaciabfimiles,perauaritiamamp;: focordia ^5 aaminiftrantes,contemptuibabebantur.Hinc Sarraceni audentiores fadi,ex-®tcitu ex Africa accito,contra Grxcos infurgunt, omnia vaftant,vrbes capiunr, 3tt.'esexpugnant,diruunt:actotademumSicilia,receptisomnib.vrbibus prxrer ^enanam,potiuntur. Prierai nanqs Meftanxlum CatâcalonusProtofpatharius cognomentoCacaumenus,qui prxterciuesad quadtingentosèquitesArmenosgt; ^’ï’^ingentospeditesdifciplinx militaris peritos, amp;cumgloriæftudiopericulo-^utnenamcontemptorés, habebat. Hiccum a Sarracenis,fubadaSiciliaingenti-onsadcoafirmandumImperium copiis ex Africa addudis,dura obfidionepre-®etetur,fiinulato eX induftriametu,Meflahx vrbisportasclaufit,nemïnemque egtedi pet tres dies permifit.VndeSattâceni in duciscontemptum per agros Mef* Jo buenfesvagi difpalatique,latrocinantesmagis quam belligérantes,cundavaftà-banc, acvino amp;nbsp;veneri amp;nbsp;cantibus indulgentes,maioren»nodis partein comeflâ-tionibus extrahebant, ac fi pofttidie vrbem CapturielTent. IntereaMeflanenfîs Dux aliaatque alla fingens,diequartô,qUoboftesMefopentecoften célébrantes sdtemulentiâ quaad bellûprdfcliuiores iudicabat,cum fuis militibuSad vidoriä nortatis,amp;facris Chrifti initiatis, ex vrbis pOrtis erumpens, in vino fopitum Sarra-Cenofum agmen prandii bota repente irruit, donee in caftra Apolopharis Sicilite ^egis-nihilcalemetuentispefuàdens,inftationeipfumferrooccidit, atquecaftris ^iflipatisfupta trigintaSârracenotum miliaintetficit,cæterisPânormumeorunl ^ylumprofugientibus, vrbemque Meftanam ab obfidione libérât. Verum etfi 40 Meffanenfes ingenti bac \^doria hoftesprofligauerint,infülie tarnen Imperium p5nes Sarracenos remanfit. Sicilia ruffus amifla Stephanus amp;nbsp;Bafilius in Appu-^'3m,defperata Impetatoris venia, pro faluteconfugerunt. IntereamortuoMi-cbaelePaphlagone Imperatorej Zoe viduaMichaelem alterum, cuiaparentum quiapudPaphlagonas naues pice oblinebant ^ fordida conditioUé, CalaphàteS cognomentum acceffit,in filium adoptauit,amp; bxredem regniefle Voluit. Sedeu illefafcibusfufceptis ingratus fimul arque impius, matrem fox maieftatis autborc minfulam relegaflet,aconfpiranteob facinotis indignitatem populo captusgt;o-CulorumqucvfupriuatuS, cum menfes quatuor Artotidem diesregnaflet, perpe-tuoexilio,reftitutaadImpetiumZoe,muldatuseft. Poft hæc Zoe cum tes Imperii adminiftraret, amp;nbsp;Nortmani earn Italix partem quænon longe a Capua, 1° Neapoli,amp;Beneüentóabeft,Ïmperiofubiedam,crudelitervexarentgt;fuis finibus cosarcetecupiens,Maniacem,cuiusiam indevirtutem exploratam habebat,e carcereedudum contra cos mifit. Qui licet patuis copiis inftfüdüs, magnx tamê induftria;,acfpiritusingentis vir,boftcS paruönegotiorepreffit,amp; quam facilli-ntequietem totiilliprouincixreftituit,lmperiiquerescompofuit. IntcreaZoea domefticis perfuaf3,Conrtantinum Monomachum fibi tertium maritum, ac Im-

Kk a

-ocr page 406-

3^8 DE REBVS SICVLIS, POS TERIORIS perarorempronunciat.Erathuic Romanus Sclcrus quam familiahffiaiuSjamp;pIun' mum gratus,vel ob id quod eins fororem egregia alioqui formaadolefccntulac^' flidim Imperator deperibat, amp;quafi loco vxorishabcbat:Maniaci tarneninfto-Êilimus hoftisexeotempore,quoilleolim in oriente Imperiirebus prxfidebat-QuaGmultate cumRomanus plunesManiacemanteafruftraoccidcretentaffet, oblatafauoris Imperialis occafio non modo earn non repreßerat, fed amp;nbsp;excitait, adeovtcumiamexercitui domeftico ab Imperatore praefedus effet, palampræ brisacdamnisManiacemabfentemRomanusJacefferet,eiufqueagros acoppi' da vaftaret,popÆil»retur,diriperet,vt nc ab vxore quidé illius abftincret. Nee tan-cis vltionibus quietus, cognitis his qua: de co egregie ftrenueque contra Nortnia-nos in Italia gefta ferebantur, addita etiam ad odium inuidia,falfisindicsapu(l Oonftantinumineum occafionibus tandem effecit vt prjefedurapriuatuSjamp;m eiuslocum Pardo Protofpathaflo Conftantinopolitanolmperatoris domeftico fuffedo, Conftantinopolim veluti reuspublici criminisab Imperatore accerfitus Et. Sed Maniaces exinde reputans animo quæ ob Siciliam aSarracenis captain nupet ConHantinopoli perpeffus fucrat, veritus ne in poteftatem hoftis redato peiora iam pareretur, in indign«tionemdefperationemqueadus,obedire cotero-pht, exercitum cui præerat, beneuolentia ftbi deuinxic,dcfedionem cum iHn *” Conftantinura parat, m Parduminfurgit.quem cum toto fuocxercitu ftiperatum ad extremum mterhcit,acatnilitibus Imperatoracclamatur : fafcibus amp;nbsp;corona imperii decoratus,fubindccum clafleex Italia in Epirum amp;: Bulgariam tranfit: vbi cundis rebus commons ab omnibus Imperator falutatur. Qiübus cognitisCo-ftantinus ab ira ad confilium mentemque reuerfus,pcrcertumnuntium ad o®* ciumipfumretrahereconatur,rcbellionisimpunitateciamp;militibuspada,munc* raetiam , fireuertatur, poilicitus. Atillccuminpromiffshdemnonhabcret,iC' credibiliceleritate Epirum ad fe pertraxit. Quocirca vifa hominis contumacia Conftantinus Stephanum Sebaftaphorum virum militia ftrenuum , amp;vid:otia contra Damocraniam nuper habitamfignt^n, mfto cum exercitu contra Mania* cem miftt. Is Conftantinopoli mouens in Marmario ad Epirum loco,cui Óftto^® nomencrat,cumManiage bellum conferuit: vbivnapugna,ledeainfcelicifli®^» interpræliandum Maniaces in pedoreletali vulncrcidus,cx equoftatiroproh' plusm fuofanguine occubuir. cuiuscaputStephani milites accurrentes acorpo* reabfciderunt.Quocxfo, eiusmilitesconfeftim «iepofitisarmisad Stephanipc* des deuoluti,in deditionem vencrunt. Stephanus parta vidoria Conftantino-polim petens, ante triumphum prxeuntibus magno numero fuper afinis ca-pris militibus , amp;nbsp;hoftis capite palo infixo , vrbem ingreffus, per eelebriores vias triumphantis more circumdudus eft. Et Maniacis quidem hic finis fuit-lamque ad Normannos reuertor. Dum hxc ad Epirum geruntur, amp;nbsp;AppU' lia plane immunita a Græcis ob Maniacis motus remanfiflet, Nortmanni fia-très dominandi cupidi , reliquam quoque Appuliac partem modico labore ( Gra:cis omnibus exadis) adipifcuntur. Hoc pado Appulia a Græcis ad Nor-mannos translata, Guilelmus Ferrabachus fratrum omnium confenfu Coroi-tatus titulo in ea infignitus eft. Eo vero paulo poft fine liberis defundo, amp;nbsp;bonorifice parentato , Drogo frater return potitus eft. Hunc paulo poft Md ab Imperatore copiarum Dudor nouiter miffus primo impetu pene expulit. At Drogo impigrc inftaurato exercitu , Grxcis altcro prælio vidis, prouinci-am mordicus récupérât. Qua recepta Vmfredum fratrem in parte Appuis ad continendos in fide Appulos, amp;nbsp;Robertum Guifcardum fratrem alium in Calabria contra Confentinos prxficit. Verum dum dominii ampliationi ni-mis ftudet , dum Appuliæ vrbes munit, Longobardorum amp;nbsp;Appulorumin-i fidiis ,'ad Montolium oppidum , circumuentus a Vifone genere Appulo pro-ditione occidirur» Quo tempore amp;nbsp;Nortmanni plures per diuerla Appulis loca eadem proditione mifere trucidati interierc. Drogone mortuo, Vm* fredus frater in Appulia fuccelfit, qüi ftatim principatus initio fratris ne-cem vlturus in coniuratores mouit, eofque omnes vi captos in extremum tan-

-ocr page 407-

DECADIS LIBER VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?^

lt;3em fupplicium pertraxit.Cumqj feptem annos rebus prasfuiflet, tnuhis vidoriis darusdeceffit. HuieGotfredusfraterinPrincipatU) Leone Rom.Pont, huius nominis nono fedente, fuffeduseft. IsBeneuentum vrbem Romano Pontifici iubiedam infana ampliandi Imperii cupidine motus, inuadereac fibifubiicere conftituit.Cuius confilii certior fadus Henricus fecundus Romanorum Imperator,Àlemannos fuos,quos apud Vercellas prxfidio Italian reliquerat, Pontifici ad Nortmannos turbandos auxiliares adiunxit. Normanni hoftium aduen tu præui-ib,quam eelerrime Bencuentum præoecupant capiuntque. QnpquePont.ipfe ^^ ab Appulis contra Gotfredum accitus in Appuliam venilTet j apud Ciuitam Ap-puliæoppidumcommiflb cum hoftibusprxliofuperaturjCaptufquecum pluribus Cardinalibus in vidorumpoteftatem tranfit. Illi Veto gt;nbsp;vt Principes Chriftianos ‘Jeeuit, maxima ergafummuni Romanic fedisajjtiftitem vfireuercntia,cumco^ mitefque eius omnes ad vrbem vfque Romam, vnde venerat, a clero Beneuenta-nodeducicurauerunt. Q^o beneficiodeuindusPontifex, fua authoritateNor-niannis,qua:cunque in Italia tunc temporis obtinebant, libéré poffiderepermi-ft. Pofthxc Gotfredusfatofundus Bagelardumfilium,(vti Blondo placet)fiuc exVmfredofratrenepotem,(vtSiculorumannalesreferunt)inPrincipatuhære.-demreliquit,IdRobertusGuifcardus,quod a fraterno ordine imperium defeiuif-^^ fet,iniquo ferens animo, Bagèlardumprincipatuarmisdciicit,fibiqj Appulixamp; Calabriæ Comitatû vendicauit. Nee multo poft tempore Troiam etiam Appulias vrbem,quæRom.Pont.adhucfuberat,inuafit,fuoq5dominioadiccit:quofadodi‘ risPontificiisexecratur. Interea Guaimaro Salernitano Principe per feditionem aMelphitanisinterfedo,Abcrardaq)Robcrti coniugcdefunda,exquaBoemun-dumfiliumfufceperatjSengregaitamjGifulpI'yinSalcmicanumPrincipatum fuf-fedifororem,vxorem duxit,exqua poftcaRogerium filiumfufcepit.Erat cote-poreRomanæ ecclefiæPont.Nicolaus huius nominis fecundus. qui cum a plerif-que Romanis proceribus feditionibus premeretur,Robertum Guifeardumfra-tre{qieius,vtfibifuppctiasfcrrent,adAR]uilamvrbemaccerfiuit.Robertus confe-ftimAquilampetit,Pontificemadorat,padoq; eopaCisfœdere,Beneuentum amp;: 5° TroiamjCxteraqs quæ Pontificii iuris erant,ecclefiæ reftifliit. Qui ab execratione

amp; diris a Pontifice folutus, Appuli£c,oppidorumq5 omnium quæ in Italia pollîde-bat,Dux etiam confirmatur,atqj Romanæ Ecclefiæ præfedus, non modo ad Romanos proceres fuperandos,fefl amp;nbsp;ad Satracenos Sicilia pellêdos inftituitur. His paratisRobertus antc.S.Germanum oppidum magna vi proceres Romanos ad-ortus,non multo labore omnes fu bàdos inRomani fidem Pontificis iurare coegit. Qmbus victoriis non modo Græcis, Appulis, amp;nbsp;Sarracenis, fed amp;: Romanis que-que fotmidabilis eft redditus. His geftis RobertuS âd fuos reuertitur, amp;nbsp;Gotfredû eius fratrem Appuliæ præficit; ipfe veto in Calabriam ducens exercitum, oppidu . S.MarcipraefidiismuniuitzÆprogreftuscaftrafecüs.fl.Mocatum ad aquas calidas metatus eft. Biflinianum oppidum,Petrumque virum ibi principem, qüem ingeti pecuniarum fumma muldauit: Coflentiam præterea,Martiranum,ac vicina quç-damaliaoppidafibi fubegit. Poftmodum Scylaccum petens, inftrüdaclalTepcr lonii maris littoraRhegiumvcnit.Quamcumfruftra per triduumobfediiret,indö caftramouens,dum in Appuliam reuertitur, inter eundum Leucaftrum vrbê,Ma-^ iam,amp;Cannalem deditione recepit.Rogerium poftea fratru natu minimum, qui tunc vigefimum primum xtatis annum compleucrat,in valle Salinarum agtil-queadiacentibus caftris præficit.Is etfi adolefcentiam adhuc agerct, difeiplinæ tarnen militaris fcicntiffimus,totam earn regionem, Vibonam quoque, amp;: circuad-* iacentiapleraquealiaoppida äufpicatiflimis militiæ primitiisfubigenSjNortma-* ^° mcöimpenoadiccit,amp;Nicephorüm oppidumtutiftimo praefidio commuuiuir» cuiuslnitiis lâudatisRobertus ädRhegium Vrbemobfidendam eumfecümedu-xit.Quam cum aliquandiu oppugnaflent, per deditiónem tandem accepcré,duo-bus tantum viris in vrbepræcipuis,quodlmperatoris effent ftudiófi,liberedimif-fis. Hi vero Rhegio pulfi,Scylaceum inuadentes fibi occuparunt munieruntqj, Qupcögüito Rogerius copiisinftruiftüSjRhegiorécedens, vndecim nonlonge

-ocr page 408-

390 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS inde fine vi cepit oppida: ac mox Scylaceum aggreffus cu fruftra illud üppügnä^* fet,caftrum tandem promœnibus ad obfidionis commoditatem erexit. Rheg'^* duo illi principes viriduraobfidione preffi, defperantcs, nodufugam capeflu®'* jnauiqucConftantinopolimadIroperatoremcontendunt.Qmbus abadis Sc^' een fes libcrtatemnadi,vocato Rogerio,fefevrbemquededunc. nbsp;nbsp;Ita omn*y^’ Jabriain Normanhorum poteftatem redada,RobcrtusGuifcardusRogerio tri,cuidimidium totiusCalabri£cdarefpoponderat,Melitiamp; Scylacei ComH^' mmeradidit. ^Seddum bxcin Calabriageruncur,in Sicilia Sarraceni refuwP^ viribusMefranam,quam folam fub Imperatoris ditione manfifle diximus,auxili^'| nbus copiis ex Africa Mauritaniaqj accerfitis adorti, tandem captami pluribus ciuibuspaloaffixiSjigni^ ferro miferefœda-runt.Itarurf^s tota Sicilia in Sarracenorum

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteftatem redada eft.

F. THOMAE FAZELLI OK;

DINIS PRÆDICATORVM, DERE-busSiculis pofterioris Decadis

L I ^ E K KIE

DÊ ROGËRIÓ^ KORTMAN-no Sicilix Comite,amp; Sarracenorum

• expulfione:

C A P V T J.

E s s A H A a Sarracenis rccepta,no multó poft vrbis prçfcâiCÎ’'’' ftianosquofdam domi nobiles, quorum fides adNortio^no'’, procliuiorinfufpicionemvenerat,ncipfiautaliiquicquanif’^] molirentur,furca lufpenderutiQuodindigniflimeferentcsl”^^ fanenfesaliquot,(intcrquosAnfaldifmdcPadis, Nicobum^ muliumjamp;lacobum Saccanum Meftanenfes dudaper mani famarecenfent)acceptoRobertiamp;Rogerii exterorumqj 1^®*/

nlannorumin Calabriam aduentu,hcroica fortitudine moti,fimulataDrepa^ nauigationeRhegium traiiciunt: moxMelitum adRobertumGuifcardunb . Rogcrium Boftum fratrem peruenere, eofque propofitis caufaz honeftate, ott^^ ratione,amp;vecordibus incrufiimifquehoftium ingeniis, adMeflanam rccipi^‘’ dam hortantur,ac merito tandem exauditi funt. Fidè padi facramento comp® fita, manus ad coelum tendunt, deumque vnanimes fimul amp;nbsp;padionis pr^‘ dem, amp;perfidia: vltorem efflagitant.His ita ex animo iheeptis, Mefianam ö roici viri reüertuntur, ac cum pluribus proceribus rem fccreto commuo’^^'’^' jo Ïnterea in Sicilia inter BettumenumSarracenum, qui Catanæ turn dominuSjHC gis ib*i Admiratus nominabatur, amp;:Bcnmcneierum ex Sarracenis virumpd^^ pem, inteftinæ ex zelotypia oriuntur difcordix. quibusin dies coalefcentio^ Benmenelerus a Bettumeno tandem oppreflus occubuit. Pätrocinabatur ßc” meneleri caufæ Belchanes,vt Siculorum annales referuht,(quemBefcaucwU aliqui appellanten Sicilia pro Sarracenorum Sultano Pra:fes. Cuius 1“°“'*”^|

-ocr page 409-

DECADIS LIBER VIL fimul, amp;nbsp;Sultaniiram Bettumenus veritus,cumaudifletquxin AppuliaS^Cala-* bria Robertus amp;nbsp;Rogerius Nortmanni egregia gefferant facinora,Siciliam illis proderefecum conftituit)quopatratx cxdisfuppliciumcuaderet. Rhegiumigi* , nbsp;nbsp;turtraiicit,occultufque Rogerium adit. quem vt coram confpexit ,ad terram pro-* filiens,accliuisprimumfefeiampndemmagnaadmirationcvirtutiseiusacreruni geftarumcaptum prxfatur:mox Siciliam Chriftianorum imperio deberi enar-rac, expugnari paruo negotio poffe oftendit, ciuitates amp;nbsp;oppida immunira,Sarra-* cenosnullamilitari difciplinainftrudos,SicilixPrxfidem virun^inertem acve* cordem : Sultanum longa intercapedine abfentem, atque omnia prxter bellum ®® mctucre. maximam Chriftianorum multitudincm,qux in Sicilia paflim degebat, cumprimum eorum figna apparu*erinr, nccfibineceorumcomitibusdcfutura. Demumfuamfuorumque opem acoperamoftert, modofuafibiiuraillxfa fer-uentur. Poft hxccum hxfitantem Rogerium compiceret, fumptis in manus Ma-hometicxlegis facris, acipfacontingens,proutgentirooseft,inauditis vltiroifqj

to

execrationibusac diris adiurat obteftacurque fefe ex animo locutum.Eius praeter-ea vukus, oculi, ac ardens loqucndi modus, non minorem fidem quam iufiuran-«Jumpræfeferebant.Poftremo Regni fitu,amœniTatc,vbertateaccommodicate Vogeno,qoi nunquam ante regionem viderat, propofins,effccit vt ad infulam in-uadendam Rogerius impelleretun At Robertus,qui Meliti per id tempus agebar, cumhxcaRogeriopcrcertumnuntiumdidiciflet, reclamauit fraudem Punicam fiibefle,ac dolos inftrui,nec Bettumeno facile credendum, fed in tempus aliud

temmaturandam, ne Punicis infidiis circumuenti, fimul omnes ad vidimam d u-cerentur. Sub hoc ipfum ferme tempus Meffanenfes plures,qui iam inter fefe co-» Jurauerant, cum eadem qux Bettumenus a^ germanos fratresfæpiusMelitum ^etuliflent,rogantes ne tam claro quam pio facinori deeïTent, facile illos flexerut» Normanni itaque gloriæatqueaurifatiscupidi,fublatometu,atquein fpemad-dudi,adfacinus bellumque in Sicilia contra Sarracenosfufeipiendum confenti-» unt:fedfpeculandam ante omnia Menante vrbis regionem cenfent. Rogerius i-» tïfjueinilitibusequitibufqjNortmannis,Longobardis,Italifqjadiuftum numeru 5° mftrudus,Bettumenoduce adMeflanenfialittora agroftpexplorandosexRhe-gt; ggt;oprædatoriiscumnauibustransfretat, amp;nbsp;ad locum inter Tyndaridemamp;My-» las,cui a Furno nomen eft,militem omnemfinehoftium obftaculo in terramex-“ ponieatq; indepedetentim pAgrelTus, Meffanx agros vrbemqj fpeculando per-» uafit.Præerat turn Meflanæ Benmeneleri,que Bettumenus interfecerat, germa--nusfrater. IsRogerii atqueBettumeni acceptotraiedu,ratus amp;germanimorté vlcifccndi fimul,amp; egregii patrandifacinoris tempus adefle, cum delcclaSarracc--

gt;'orum manu fc ad prxlium parat : arque vrbe egreflus, Nortmannis in agro My-Wioccurrit. Rogerius vtSarracenos ad bellum ordinatosconfpexit,conuoca-5 t’smilitibus, quorumnunferus ad duomilia afcendebac,iubet vccurentcorpo-’^*’deinde e caftrisexiens ad reprimendum hortium impetum accenditur. Vbi ®oxcollatis viribus in hoftilem aciem maiori conatu adnifus, loco ftatimmo-*gt;«,motos turbat, turbatos diffipat, ac terga vettere compellitprofligatque» Q^osinfecutus, magnam Sarracenorum pattern duccmque ipfum trucidât,cx-tens in vrbem fugatis.Hoc vno leui primoque Normannorum prxlio ita Sarrace--norum res perculfx funt,vt amp;nbsp;qui ex clade pauci euaferant,exangucs in vrbem rc-^ labercntur,amp;ciuitas ipfa metu confternata, non folum ducem perdidifle,fed ipfi cum eo omnes occubuiffe viderentur. Hacvidoria^Rogerius animo ela-ttu,illucefcentedienihilcundatus,prxcunte Bettumeno amp;nbsp;Meflanenfib. Chri-yo .“*^®®cttam(oppidumquod.ii.p.m» aMcflanarcccdit)proficifcitur,agtos circumquaqueperluftrat,regionem populatur,villarum^dificiaincendit:af pre-daomnisgeneris onuftus, adfretilittus,cuiCarolloeratnomen,reuertitur,eama 9ueadaquas dulces ratibusimpofitamRhegiumtranfmittit.MirueratNortman«-noskbere ac impuneMeflanenfium agros excurrere acpopulari. Adeonanque barracenos eius gentis nomen fimul, amp;abillisin Appulia amp;Calabriareturn ge-Harumadmiratio tenebat,vtficutprius illorum aduentum plurimum vereban-

Kk 4

-ocr page 410-

jjî. DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS tur,ita poftmodum præfentia confternati, cum illis, maxime cæfo priori d^in^ tione Duce,côgredi perhorrucrint. At cum Rogerius fecundo Meflanenfi» “'’ inuadês hoftes ad helium laceflere non defineret, illi irritati, equitum ac peditu® coada manu, erumpere in eos ftatuunt. Q^o per transfugas intelledo, Rog^*^' Serlonem ex fratre ncpocem,adolefcentem viribus corporis amp;nbsp;animi pariterm^' gnitudine infigncm gt;nbsp;aliquibus cum militibus proximis latebris occukat.lple v®*^ eminus cum cæteris copiis ad littus fugam fimulat. Sarraceni vero eos metupef' culfos gt;amp;nbsp;fugam,non ftratagemapararearbitrati, infugientesquamtumultuari® mouenc.Quos dum Rogerius retro verfus non modo firmiter fuftinet,fcdamp;2cri ^^ ter propellit, Serlo exinfidiis confeftim egreflus, Sarracenos atergo nil takexpe dantes adoritur, ac belli ardore inccnfus in ccftifcrtiffimos hoftes irruit.Sarracc‘’‘ inter duasNortmannorumaci^eximprouifocircunfepti, qua feverterenbqöiD' primumobfifterentignari,atergoamp;afronteperfringuntur,cxdunturquefer^°' mncs.HxcvbiMeftanxnuntiata eft clades, mceroramp;ludusciuitateminip^^“j!^ï atqueeoacrior quo fibi certain expugnationem parariprxuidebant.

initiisfoeliciteradiSjRogeriusDernuntiüRobertofratriquxabcoinSiciliag^*,^’ q ux nature locoru, q Sarracenoru animi,qux vires dgniheatratq; vt militû cop^ numero maioresadoppugnadam MefTanamcxtépIoinftrudas tranfmittat.ni“‘ enim ßbi hadenus fecifte videbatur,nifi vrbem ipfam debellaftet;non ignawst®*^ ^^ antefcgentium,qu2ESiciliamoccupauerant, exemplis,fieum locum qui ex Im» venientibus in infulam veluti porta patet,rccepiflet,totam fe Siciliam quam fa^* limefubadurum.Robertus nuntio acceptó de fortunxptincipiishilariSjCön^' ftim milites NortmannosacLongobardos,quofcunquefecumhabebat,Roge''‘° mittit.Is priori adhucvidoriaclatus,ad curuumlittuSjâuodBrachium.S.Rakc“^“ hodie vocant,intrcpide caftrametatur,ac Meflanam obndet.Sed tanta cratSan^ cenorum qui aducnerant,in vrbe multitudo,tantaque noftrorum paucitas, vtirn* ti omnes Nortmannorum conatus futuri prxuiderentur. Quamobrem Rog^ræ’ veritus ne a Sarracenis ob paucitatemmilitum contemniinciperet,amp;exiltkia-tionelapfus totam contra feinfulam incitaret, defperata pro tune expugnatione» maturato confilio obfilt;Üonemfoluit,amp;Rhegiumreuertitur, vtcomp3raroibia^ iufto exercitu Meflanam xquis viribus aggrederetur. Belchanes, quemSefca-uedum aliquiappellant, per id tempusSiciIi$prxfidebat. IscognitoNortro^n-norum belli apparatu,claflem,quainftrudam Pailt;gt;rmi tenebat, Meflanam m'^' tit,atquehoftiuminde traiedum impedit. Ipfe vero terreftri itinerecumequiM' tu MelTanam venir,ac cunda quæ ad obfidionem perferendam idonea cenfebam tur,parat,faxainmurosconuehit,perpropugnacula milites diftribuit,amp;qui pm miinfultushoftiumrepelleregcftiunt,decernit. IntereaRogeriuscontradise’^ Longobardis amp;nbsp;Italis magnis copiarum molibüs, parte exercitus Re berto relida» (quæ,fi neceflitas pofceret,ftatim ad fuppetias fuccurrftet) ipfe cum omni vetera- ^^ noexercitLi,nouoqueinfupcrdeleduhabito,clafrcmafcendit,nodufretumpro-fpere traiicit,Sarracenorum claflem prxteruehit,Mcflanx littora contraRbegiu fupra vrbem adduo.p.m.a Chuppo hodie cognominata attigit,copiasomnes, machinas,ac exterum apparatum belliin terram exponit,vrbemquequameri-diem refpicit, incrcdibili tonus ciuitatis metu maximo animo obfider. FaciUima nanque ac pene certam vrbis expugnationem eipromittebant,fiduciaquamin Deo primum habebat,cuius iniurias vendicabat, armorum eius tones inuidafe-licitas,amp; hoftes iph bis ab eo paulo ante vidi, quorum cum vidore neqs animiim, ncque vires non modofuperiores, fednc pares quidemexperimento didicerat. Porro Sarracenorum procerum fimul amp;nbsp;plebis tametfl grauiter clades ex duobus Icuibijs præliis accepta: fregiflent animos, Bclchanis tarnen amp;nbsp;claflis aduentue-rediores,magna ccleritatc ad defignata vrbis mœnia procurrunt,obftinanfqucad mortem vfque animis obfidionem ferre ftatuunt. Igitur Rogerius pro tempore amp;nbsp;loco ordinansrebus, mœnia cumexercitucircuit,fuisimperatquasquifquepro fe partes curet:deindedarofignooppugnare vrbem incipit.Normâniproingenio quifq5, pars eminus glande au t lapidibus pugnat,pars modo muru fuftodit, modo fcalis

-ocr page 411-

DECADIS LIBER VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpj

Scalis afcenfum tetat.contraSarraceniinproximosfaxavoluunt,fudes pfxtetea, picemfulphurcamp; tædaardenci mixtam,emittunt:clamoribusquoque inauditis (quod familiare eft Sarracenis) noftros terrere fatagebant. Verunramen neque , noltium mukitudo,neque telorum vis,nequc clamorNortmannos abincepto 3fcebant:imo acriusmilfilibus,catapultis,aliifqueferreis macbinis,horcance ac ädeertam vidoriam editis vocibus Rogerio fuorum animosextollenre,vimin-foebant. Arque ira vtrinque aliquandiupari virtute, parique ardore dimicatum lo eæTandem cum Nortmanni neenodu nee interdiu vim remitteçgnt, fed mœni-uus continuo quaflandis nullum hoftibusrefpirandifpatium datent,Sarraceni 1a-oorefelfi imbecillioresfïunt,mceniadeferunt,ac defperatis rebüsin vrbemfefe *^ccipiunt.Nortmanni vbi murosboftedeftitutos vident, ardentiusinfiftunt,turves acpropugnaculaquatiunt,diiIjpant,tormentixdifiiciunt,vrbemobftacuIisa-‘ 'Julfisaperiunt,ingrediuntur,capiunt. PervicosfubindeacdomosexcurrunnSar-racenospromifcuequotquot paffim obuiosbabent, gladioperimunt,paucis ex-ceptis,qui cum Bclcbane fuga ad fuorum claftem inportuftantem falutem fibi quælîuerunt.AtRogenusvbicaptamvidit vrbem, amp;nbsp;in fuorum poteftatemred-10 aftam, apertavoce: Satisfinquit) o militesfxuicutSeft, agladio deincepsabfti-ßendum.Humanusnanque fanguiseffunditur. Ac milices ftatim gladiis depofi-tiSjafanguineadprædamconuertuntur.DumMeftanadiripitur^Sarraccnusqui-danigenerenobilis,cumgermanafororc fugamarripiens, cum ilJatardiusinfe-querettir,neinmanusNortraannorumincideret, violata legegfadio camtrans-fodit. Meftana expugnata, Sarraccnica claffis cum Belchane portu foluens,relt;fto curfu Panormum,vnde venerat,regreditur. Ita Meflana anno ialutis.io^c.prima anteaIiasaRogeriofupcratisSarracenisexpug^iata,Chriftianiseftreftituta. Ro-gepus visoriavcila:te,itamoderate vfus,a:des primum Mahumeticæ fuperfti-' tionisfpoliauit fubuertitque : areem prxterea, propugnacula, munimenraquö «exit,arque præfidiomuniuit. Pofthæc, ne miles otio torpefceret,vidoriam fe-quens, Meflana egtelTus cum victore Acrcitußmulatque nouiscopiis, quasilli 50 exRhegioRobertus tranfmiferat, Ducc Bettumeno Ramcttamcontendit.Ra-^ ffletrenfes,quiSarracenierant,auditaMeflanacexpugnaiïonc, metu potius qul ftudio,amp;ßettumenifuafu, confeftimdeditionemfccerunt,Rametta potiti cum vicinaprouincia, quam planitiem Mylarum hodie appellant,oppidaomnia find Jfflpedimento auc repulia in fiAm aecipiunt. Poft ha:c regionem nemorum^ quamvallem nuncupant, faelicifuccefluadepti,Maniacium oppidumad Æmrft niontisradicesaGeorgioManiace(vtdiximus)conditum,quodaChriftianisad-bucliabirabatur,deueniunt. Maniacenfes audito Nortmannorumaducntu,l£Eti Veniencibus occurrunt, amp;nbsp;oppidum tradunt. Centoripen deinde aggrefli magna ''iïtquenoftrorumftrageaSarracenis repulfi, ad vallemPatcrnionisCencuripi-; 40 ï’isobfidendisperidoneam ?aftrametati funt.Pofthæc.S.Felicem,vbifpecusin-gentesSarraceniincolcbant,profelt;fti,magna Sarracenorü cçdcedira,capiûc.Sub-inde Ennam petunt,amp;:ad locum cuieo tempore Papardanierat nomen, ftationes locant. Etant in exercitu Rogerii vitra Sicilienfes équités amp;pedites,iSlortmannb Longobardi, amp;nbsp;Itali non pauci. Belchanes Sarracenorum Præfes animo agitans quibusmaxime confiliis atque artibus acceptas clades vlcifcerétur,acncprorfuï viiflumfeoftenderetjtotiusSicilixciuitates ei fubiedas ad communes hoftes co-ffiunibusviribusimpetendoslegationibus fatigat,amp;ad gerendum contra Nort-» mannosapertebellumconcitat. Hoc modo quindecim Sarracenoru miliumcó-parato exercitu,ad hunc locum Chriftianos repreflurus aducnit : caftra in confpe-âuNormannorum pofuit: fuorum animos contempra paucorum Chriftianorum 1® acie acuebat, vidoriam certam amp;nbsp;in manu fitam often tabat.Q^a animaduerflonè incenfiSarraceni,fine metu periculorum bellum defiderabant.Necciusfegnis 0-perainordinadis militibusfuit.in tres acies exercittim diuidit, omnia circuit,Angulos veteris Sarracenorum gloria: ac imperii memoresvtfint,hortatur,cupau^ cisetiamamp;aduenis cpngrediendumefleadmonet.RobertusGuifcardus,qui iam RhegioinSiciliara cum copiis craiccerat,amp;: Rogerius frateii maiorem in Deo qua in ar*

-ocr page 412-

394 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS in armis fiduciam habentes,paucis verbis fuos adnionent/e cum eis pugnarcqu’' bus tones iiipcrioresfücrant. Quo fado milites in duas acies dinidunt: quarui» alteri Robertus, alteri Rogerius prxerat ; ac deinde exercitum paulifper confiné' reiubent,vteanioràoculis conlucfcant Sarracenorum turbam fuftinerc. Tun’ demum fignodatopræliumingentibusanimis vtrinqüc confetitur,amp; principe quidemanceps^fedmoxSarraceniirruentibus in eosNotmannis/terga vertuns Qiwsilliinfecuti,ingentemboftiutnftragetn edut.Cïefananquefunt exSarrace* nis addeCem pcqpe miliâ,cæteri autem cum Belchanefufi,in Énnam vfquefugjn funt. iQófth deinde curti ingenti rerum omnium arrepta prxda, ad caftra rcue^'ij tuntüf ,facili acq; incruenta potiti vidoria, qua: fuit anno falutis.io6i. VefuinW' bil atrium eo prælioexiftimàntes /niG Ennam quoque caperenr,poftridie vrbem obßdent. Quæ cum in monte j^ndique ptaccifo eflet Gta,amp;cxpugnatu difficÄ Robertus amp;nbsp;Rogerius adCalataXibettam (montemvrbivallc media ad.a. vix.W' p. prominentem) tentoriaGgunt.Cünq-,locustanti exercitus minime effet caps^j mu tato conûlio ad val lem aquarum fontibus irriguam defcendentes, caftraloW' uerunt. Sed dum Enna obGd^tur.Rogerius otiiimpatiens,trecentis cum equin^' Agrigentum vfque regiones cxploraturusexcurrit.AgrosincurGohibusamp;depfÇ' dationibus longelatcqj populatiis, demum ingenti pra:da onuftus ad fuosredin’ CumqjEnnæobfidioinlongum protrahetetur, invertice CalataGbettx montn» ^^ arcem obddioni peraccommodamconftruxerunt. Sedcum Belchanes óeSatra' ceni naturali vrbis Gtu conGG ,öbGdcntes contemherent,amp; per vallem ncffloru(U egredi captas ciuitatesvcxarent,iamq; etiam byems ingrueret: verin NorunnO' ni ne Meffana vrbs ab hoftibus impeteretur, foluta obßdione Robcrtusamp;R^c^' rius Meffanam reuertuntur, copia»reducünr, vrbemq; mœnibus amp;nbsp;propugnacü' lis craßioribus ambi tint, münitioremqj reddunt. Quo peraéfo, de modoadiöinj' ftrandi bellum inter feconfultant.PlacùitBettumenûCàtanam mittere» quin”' litum feleda manu SarraCenos ea parte lacefferet/oppidifque expugnahdisinfen' dcret:ipßverointcreaad Appuliamamp;C^labriam perbybema tempora rei^nu' damfecedelent. Profeéfi igitur eoconßliö in ItaliamNortmanhifratres,cuBnJ’ tumenusinCatanenßregioneSarracenosintramceniacrcbrispraeliationibuseo'’ tinuiffet,mcnfc Decembri Rögcrius Comes feledis cum equitibus eCaUbM''^' uerfus,in Siciliamtraiicit:vbi mediterranea ingre^üs,obLiiaquæquevcxatgt;acbo-ftiliteragrosCircumquaque populatur. Cüi Chnßiani Sicilienfes quiSarracenis fuberant,lxti occurrentes,amp;: oppida amp;nbsp;feipfos certatim quodammodö obtulefut’ Poft hæc Troynam obßdcre pergit. Sed TroynenfeSjquiGræcierantjVtNo’^'

. mannosconfpexerunt,omnieffufaciuitatecumßgnisCbriftianis, crucc,thur** bulis,arqueaccenfo thureante portamVrbis,intramœhia eosintroduciint,p^' cati vt propitio Deo vrbem ingrediantur : atqj ita in arce vidorem Rogcriumde' duxerunt.8.Cal.Ianuarias.ifqj dies deinde (quiamp; partus virginis eft) feftus Troy' ^ nenGbus,folitocelebrior,magifq5folcnniSeftbabitus.HancvrbemRogeriustttl* roamp;prxßdio firmans,cum ad beHum amp;nbsp;adreliquaperagendafatiseffetaccoro-

' moda,conftituta in ea fede Epircopali,Robertoq5 confanguineo fuo conftituto** bidem Antiftite, pro arcé fibi dclegit. Troyna capta Rogerius in Calabriam K' uerfus,Ercmburgam Roberti Sanda: Fimiæ Comitisgermanam fororem vxore® duxit, amp;celebratisapudMelitumnuptiisinSicijiam rediit. Vbi ftatim affumpt® fccum Bettumeno Sarraceno,feledöq5 militum comitatu, Petraliam natura w“' nitum oppidum obfedit. Oppidani,qui mixtim Chriftiani cü Sarracenis erant,“' mato inter fe communi confilio,deditionem feccrunt. Inde Rogerius munito arte oppido,Troynaregreffuseft. Vbi ptæfidiorclido,amp; Bettumeno Sicilië Pt^jj fidcconftitutOjMelitumCalabrixadvxoremvifendampetiit.-exquaGothrredu amp;nbsp;lordanum filios pofteafufeepit. IntcreaBettumenus coado exercitu pJuraSar-racenorum oppida expugnat,pleraq;perdeditioncmaccipit. Su binde oppidum Cutelionem,quod fui iuris cum effet,ab eo defciuerat,dura obßdione cingit-Op' pidani, qui Sarraceni erant, ad fraudem conuerß,Niebel Sarracenum vafriwi“ ingenii mittunt, per quem fubdolamdeditionem pollicentur.Bettumenusduni in patent!

-ocr page 413-

DECADIS LÏBER Vit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39^

ïnpatenti caftrorum loco ad colloquium a Nichele euocatur, vt mandata, qua; habebat, ei exponerct, fagittaab arceemiflaconfofiusinteriit. Nortmanni,qui froynæamp;:Petraiiæpj.æ{jjjoej-j,nt^ accepta Bettumeni morte in metumaddudf, MciertisoppidisMeiranam,quotutioresefl'ent,ceIericurfupetunc. Dumbæcin Sicilia geruntur, magna inter Robertum Guifcardum amp;: Rogerium fratrem ob imperium inique diuifum difcordia in Calabria oritur.Nam cum Robertus Cala-wixdimidium,amp;:omnem SiciliamRogeriopromififiet,Galabriamquidem file parumiufte partitus eft.Rogerius ea iniuria laceflitus, inRobgcaum exercitum j^ parat, fed prius Robertum per legatos ad xquitatem fledere conatur.Robertum ° reTpondilTeferunt: nullum regnun^poflefub duobus fociis regi.proindeconten--luslitMelitoamp;SquillaciOjamp;aliudfibipolliceatur Imperium armis acquirendu» Siciliam id efle,cuius iam partem adeptuserat.lt;^tcrumCalabriam omnem amp;; ^ppuliamfibiiureomnicedere, ncceipartem deberi. Itain vifeera fua germani yitresomillisSarracenisarmaconuertunt. Fiunt ex vnopopulo duo corpora,amp;:

io

^uxiliaadfecontrahebat: RogeriusfiiismiJinbus,^ rebusprofperein Siciliagc-^^ise!atus,propriis viribus confidebar. hunciniuria, ilium reruin cupido,argue Ç-ßmlatio regnorum ad cædem fraternam ftimulabat. Primum icaque Robenus concraiMelitum , vbiRogcriusfemunierat,cum copiis mouenoppidumoppu-griatamp;oblidec: cumquedifficilior cirer obfidio,duasarccs contra Mehrum erigirj ^nhic oppugnatione Arnaldus Comitiflxgermanus frater occubuit. Sed cum ^ogeriusfabiidcntiumplurimosoccidiirct,necexpugnationisfpemhofti vilain odenderet,Robertusobiidionemfccde foluere cogitur. Rogerius vicidim fde-^•scummiliribus Gcracium Robert! oppidum petit, obfidet,oppugnat,3cpar-=

iJonegotio in deditioncmaccipit.RobertusGcracio capto,eo cum exercitu pro-pcratirecipiendoqueoppidoamp;viamp;arteincumbit. Eratineo BaOlius probatæfidci Robert!domefticus. Ad quern Robertus rufticum mentitus clam ciuibus Ge-iiciuniingrcditur, eumque,vt dedicionem cum ciuibus pertraélet,hortatur.Vc’ niamoppidanis patratæiamrebellionis fpondet: bellum fecum Rogerio,no cum Gcracenfibusjquos vt filiosTemper habuiflet/ufcepi/Te •ræfatur.Dumhæc Ro-bertuspertentat,eiusinoppidfiingrefrus continuo refeitur.Maghatrepidatioci-Uesinuafit,publicam omnes aj priuatam forcunam déplorant, vrbeminterituî ptoximammiferantur.Robertuscum fedetedumcognouit,c Bafiliilaribusfuga, dilapius iaxdiculam quandam ferecipit. Interca Geracenfesaddomum BafUit armaticoncurrunt,vitameiusquxrunt. Sed Bafilius, ne inciuium manusdeuc-nirctjin feipfum manus iniecit: vxor vero eius a plebe capta paloaffigitur.Mox Geracenfes vicinas domos peruagati Robertum indagant : quem tandem toto corporepræ fudore madidiyn in xdicula repertum capiunt.Plebs in partes rapic-baturv.arias:plcrique vtmoreretur conclamabant,pleriquelibertatedonandum ^'' afferebant: tandem plurimorum fententiis carceriaddicitur.IntereaDuces Plt;o-geniexercitus,de Roberti captura per certum nuntiumRogerium certiorem f a-^ ciünt.Qnipietatemotus,odiodepofico,quamcelerrime Geraciumperuenir,fu5. rendspopuliirameompefcuitjamp;fratremvinculisexemit.Robertustanto bene-ficioaRogeriodonatus, vic^umfcfratri confefTus, acquarn Calabrix partem (vt Goniienerat) tradidit, ac diuifum cum eo Calabrix imperium deinceps habuR. R^ Compofuis germanorum fratrum rebus,RogeriusmunitisCalabriæoppidiis,ad reprimendosin Sicilia Sarracenorum aulus, qui ob Bettumeni mortem lam cornua erexerant, cum Ennemburga vxoreadTroynam’regreiTum parat. Intetca Nortmanni,amp; qui Troyna:præeranc,amp;:quipraEfidiorclidifuerant,adeofuper7 ή beacpetulanter abfente Rogerio imperabant,vt cum non in virgines modef, fed etiam in matronarum turbâ paiTim diflolutiflimæ libidinis flagitiaporrexilTent: Rogerius cumvxoreTroynam appulfus non Ixta fronte, vtfolebat,aTroynen-' fibusexccptusfic.Atillelenitis Grxcorum animis, ac facinorofis in rrucem ad-adis,turn vrbe etiam prxlidio nauo munira, amp;:;vxorc in arccrelicf a,ad inuadenda expugnandaquepropinqua Sarracenorum oppidaj^roßeifeirur. Nicofiamigitur

Sarra-

-ocr page 414-

^96 DE REB VS SICVLIS, POSTERIORIS

Sarraccnorumoppidum primumobfidcLcuius obfidio duin in longuffiprotr*' hitur,T royncnfcs feditioncm redintegrant, in Nortmannos m ilitcs vXOrum lui* rum violatores irruüt,amp; arcem,quo illi fefe receperant,adoriuntur.Sed Normal’ ni furenti populo obGnunt:amp; licet numéro pauci, virtute tarnen (upetiores fiunr-IntereaSarraceni,quivicinaoppida adhuctenebät,auditishismotibus,inTroy' nenliumauxilium milites ad quinque milia mittunt. Verum Rögerius rumorcac-cepto, onaifla Nicolia:obßdione, quam celerrimc Troynarh ad fedandas resno-uas petit. Atqu»i^Troyna in duas partes dirimitur;qüarum alteram Rogeriuscu arce gt;nbsp;alteram vero Grxei cum Sarracenis tenebann Sed Nortmanni intusobid ' anrtoniccommeatufqueinopia inferiores,Gytcisvini,frumenti,cztcratumque rerumabundantia,quzomniaSarraccniabuhde illis fuppcditabantjabundatin* buSjVltimamcxpeririforcunan^amp;paratisinftrudifqjmilitibustotoimpciuGra!-coS adoriri ftatuunt.ncc fegnius Grzciamp; Sarraceni ad bellumamp;: ipG fe parant-Igi-turdurum vtrinque bellum conferitur.Sed tanta Grzcorum Sarraccnoruoiquc animos ferocia, ex recenti vxorum violatapudicitiainuafcrat, vtviximpetuNor'’ manni.tatnetfi tot vidoriis elaßjfuftinercnt. Rogerius ibi dum fuis inter confer'^ Êmoshoftcsfuccurrit,vndiqüe abillis circüdatur.Qui vbileobruiacircuniruli multitudine perfeniit,muti obice poftcriora tutatus^hoftes facilius eoufque füß^ ^^ nuit, donee adpericulumeius clamoremqüein ipfa congreffione equusßbiä*’ bofte vulneratus amp;nbsp;occifus in terram laberetur.Vbi fubito calu dilapfusgt;a Crirc’^ amp;nbsp;Sarracenis circunfeptus,cum iam prö captiuO baud dubic haberctur)intcripw$ captantium manusadeoeinsanimi magnitudo przfulfit, vt non modödaplusc^ uaferit, fed pluribus ex iis qui cum tentabant, occifis, fuperior cxtiterit,amp;alt;li‘^^° incoluroisredicrit.Cumque quattu^r deindemenfes hzcfeditiodurafler,coidi tandem militum fclcdorum manu Rogerius Grzeorum aggeresamp;propugu^^^æ laperrupitjCzlifque hoftium pluribus,amp; plerifquecaptis,cztctisvctöii’bi|!gt;'’* verbs,reliquam vrbis pattern ad votum pertraxit.Inter hoftes captüs eft Parco'® faófioniS caput.in quecumfacinoris fociis*continuo fzuifllrtio/upplicioaniffl^d-nerfum eft. Sedatis hoc modo fccundisTroynenfium motibüs, amp;nbsp;munitavrbe amp;arce, Rogeriusin Calabtiam fecontulit.Vbidum paulodiUtius rebus doæc^*' cis inhzret, Sarraceni, qui in Enna erant, magna Arabüm ex Libya accitamanu, Normannos Sicilia pellcrc ftatuunt. Quo cognimRogerius citato graduTroyta rcdiir:vndeftatim Scrlonemcriginta cum equitiotls adSarracenoruinresiuxtà Ennam explorandas mifit. Hoftium aduentu przeognito Sarraceni cxiofiM quasparatas habebant, egrefli,emiftatios omnes,przretSerloncm duo^’ïcum fociis,qui fuga occupationêprzuçrterant,intctfccerc. Qiiocirca Rogerfus iufto* militum numero comitatus,in obferuatas infidiäs irrucs, illorumque maxima c?' defa(fta,vi(ftorTroynam reuerfuseft. Vbimanubiis rgfcrtus,itcrumSatracenoru agros popülando vfqüe ad Calatagironum,Ennam, amp;nbsp;Buteram eïccurrcns,reruni 1’ acanimalium ingenti capta przda gt;nbsp;ad Vrbem reuerfus eft. nbsp;nbsp;Poft hzc anno falu-

tis.io6j. Sarraceni amp;nbsp;Arabes equitum(vt pleriquefcribunt) cum trigintamilibus, peditum vero prz multitudine incerto numero, atque omni belli apparatu,contra Normannos non longe a Citami oppido egrediuntur. At SerloRogcniiußb trigintacumequitib. Ciramim venitroppidum munitSarraceni vbi Chriftianos numero longe inferiores vident,audcntioresfa(fti, Ciramim aggrediuntuh At Serlo,cuius fupra ztatem ac naturam Virtus eo bello fuit admirabilis, cum päuds contraegreditur: atque inSarracenosirruens,pIurcsillorumoccidit,actarapar-ua manu tot hoftium milia, mirabiliiis ne vicerit, an aggredi fitaufus,incettüeft' Rogerius Serlonis Victoria audita,cü numcrofofuo equitatu eTroyna Ciramim F amp;nbsp;ipfi: venit.vbiaVercelloBaliolo Normannoequitchortatus,Sarracenos infe-quidélibérât.Quocirca curatis prius corporibus,cxcrcituqucinduasacieslt;liui-fo,quarum alteram Serlo,alteram veroipfcdudabatjSarracenosadoriturifuofiji ad hoftium czdem,certamquc Deoauthore vidoriam magnis vocibusextimu-lans, primus omnium pugnamcapcftit,Iaborantibusfuccurrit,vbimaiuscratpc* riculum,vltro fe oftert, hos exhortans, illos moncns,bonifque artibusad pugnain fngulas

-ocr page 415-

DECADIS LIBER Vit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp^

Jngulosincendehs.At Sarracenivndiq; belli formidine circumftrepente,inter }i^sNormannorum acics c5cIufi,Serlonis aciein prjetereuhtes, Rogerium mul-titudine niilitutn,ac pompa belli,amp;:induftriaimpetebant. AtRogerius nihiJofe-gniorhoftibusobftitiqfcd contra niticuf,periculofiilima qLixq;aggreditur:amp; vbi ^ontertiflimos hoftesacerrimepugnareconfpexiflet, eofe ingcrcbat.Dum 11x6 geruntur,tum(mirutavifu)interéquités ipfos Normannos Diuus quidam fupra u^anunimodUmfpeciofusfortisqsinequoalbojinalboamiculo infigne rubrx wucisinfucum deferens,ac maximo lumine circumamidusapr^mit ; cuiusprae-* Io pP^^oWsexcrcitus toborabatur.Ininfigniprxtercaquodin haftx Rogerii Cu-P^epræferebatur,plumeacrux indgnitavda eft.Rogcrius vidone difparente, ’ ^eiiifleDiuumGeorgium,Deumqj ipfum aufpicemfuis affirmabat.Proinde *“tes,vt tantu antedgnanum fequantur,focios ^ illi adiunganr,vidoriam e cœ* spartam accipianr,magtiis hortatibus admonebat.His vocibus incenfi Norman* ’’'certatiininSarracenosprôdliunt,pracfentiamdiuinihuminis amp;nbsp;ipfiftatim fen-^'unt,achóftes diifipant,ca:dunt, extetos fugant.Sednee fugientibüs fortuna ®o®mödiof fuit. Siquidem Chriftiani vagos paflïmque fine ordine fugientes e «tl infediati, adeofxüe trUcidabant^ vtnemoex tanto Barbarorum exercitu, S“gt;pauloante virium fuarurn fiducia Deum etiam contemnere non verebantur, io 1^^^'^enioriamtantxcladisViuusfuperFuetit. Hxe tampia quam veraconie-^tmaninium fubit,Rogerium coelefti magis quam humana opc vidonam ade-pfuniiqnippg quód Normanni numero longe inferiores noh propria Vi,fed diui-’’äbetijtot Sarracenorummilibus bellüm inFerre hon detredauerunr.Autho-^«nabeo quimemorixprodidcrunt,ab huiusvidorix die Rogerium in fcüto amp;nbsp;’^‘■ghibusiuisbancinferiptionemdeiheepsgeßaire^DEXTERA DoMini fe-^*TViRTvj.£j^.£)ExtERA DoMiNi Exaltavit ME. qux verba in o* ^ïiibus eins diplomatis in hune Vfque diem leguntur : quibus amp;nbsp;lucccflbres eins pormanni Sicilix Reges velut hxteditario iute funt etiam vG. Paf ta igitur tam in-''gnivi(3;oria,amp;immenFaauti,argentF, veftiumgt;animalium, amp;nbsp;rerum omnium jjj prædacapta,Rogerius quatuor camelos Sarracenorum Fpoliis onuftos Alexan-■^o^ecundohuiusnominisRomano Pontißei RomamÄitantx vidtorix indici-Jjrotranftnifit.His rebus fœlicitcrgeftisTroynamreucrfus triumphantis more a ^hriftianisexcipitur. Poft hxcPifahi (quotum homeh cum omhi Ïtaliç, turn wnuenfibus prxfertim* mulnfquequam remotiffimis tegionibusiamtumter-* ’■orifuerapquippequiamplifßmuin Ethruria Principàtumtenentes,pôft Sardi-tnamLorficamque fubadam Sultano Ægyptibellumintulerunt,amp;:,quodglo-J'a dignifliiinjtjj g^-j Hicrufalem quoqUc ipfam vrbem fandam,magnamqüe Pa-VunæaeSyriç patternpulGsSarracenisârmisprxdomuerânt)a Sarrâcehis Pan* ®ftnitanis in Ethrurix littoribüs infeftati, feptem triremes militibus infttudas ^^ WPvOgeriunijdym Troynx ageret,mittunt,eum ad Pahormum tegiarn Sarrace-“°tuinexpugnandam,nonquidem prxdx,fcd iniunarum vindicahdatum ftu* “’nuitant.RogeriUs,quiagrauiorafibibellaimminebant,veritusnc dumPan-onamn oppugnaret* quç in SiciliaadeptuS Fucrat oppida,amitteret,in tempus ^oæmodius ren^ differendam refpohdit.Pifahi hoe refponio non contenti, est vbi turn reliquam claflem inftationibüs habebant» tedo cutfu Panor* ®um applicant: vrbemque aggrcfli,fcrream cathenam,qüa pottus Fauces clau-^bantuqvitormentorumperFringuhtiportum ingtediUntur, ftationemqj irru* pentes,qninq.j naues mercibus onuftas,qüx in aheoris ibi ftabant, Capiunt, atqUe ecuraPifas afportant:excuiusprxdxpretió maximum Pifarumtemplumcrcxe* ‘Unt,vtipforum amp;Siculorum ahnales rcFcrunt. Erattum annus falutisFermé ^°^5- Poft hxcRogeriuSGoliFanum,Cephalcedim,ac Brucatum oppida pc* '^“neoruniqucagrisvaftatis » amp;ingcnti return omnium capta prçda, Troynam ■lt;^ns,nonrhultoinde poftdifcedens AppuIiamcöntcndit.Vbi cumRobet* °c^^5.*'^æ^^5commoratus j non contemnchda militum mànu mde abduda, ’^ Sicilian, rediinac Agrigentum profeduSjVaftata incenfaque eius regione in* ^^entiptaedaditatus,Troynam repetit.QuoSatrâcehi cognito Cerämeafem da-

Ll

-ocr page 416-

598 DE REBVS S Ï C V LIS , P 0 S T E RIO RIS dem vlturi,paratacum millemilitumacie , Normannos prxda onuftos repente inuadunt;qiiircliâ:apr.rdaleui fugafalutem redemerunt. Rogerius auditafuo' rumfuga,redincegrataacie,Sarracenosadoritur,plures eorumexdir, multos ça* pit.-acrecuperata prxda,GualtherioSimulo,viroimpigroac bellica arte infigni» cum pauctsaliisinca pugnadefideratis,vidoradfuos rediit. Poft hxc Robef tusGuifcardus magna cum militummanuex Appulia Siciliam Rogcrio aiixilio vcnit;fratriq5afrociatus,cumtotam ferme Siciliam finevllohoftiumoccurfiipet' agraß'enr.Panqj^ium incredibili triummenßum oblidionccinxcre.Sedcumin longû obfidio protraherctur,ftatione foluta,agros, inquibus opulenta Regumamp;t ^^ Sarracenorumciuiumpalaciaad deliciasextrult;äa vifebantur,incircuituexcur-rui\t,populanaiGincendunt. in quibusetiam oppidum Burganü nomine magna viexpugnant,acoppidanis onwibus in Calabriam per Agrigentum tranfmiilïj» funditusdelent.Pctraliam poltea petentes,cunda Sarracenorum oppidacitcu-iacentiavariisvexationibusinfeftant.Subinde Roberto ibi rclilt;3:o,Panotmuffl eodem itinere Rogerius cum copiis reuertitur.Cuius regreflu prxcognito Sarra-ccni,qui in vrbeerant,aut vincendum fibi, aut moriendum certo ftatuentes.ma« xima arqjcafere innumerafuorümultitudinecoaÓtaJnagro qui hucufqjSarra-ccniccBayhariadici^r,locoiuxtalictus maris Mifilimir etiam Sarracenorum lin* gua hodie appcllatOjdcx ab vrbe ad orientcm.p.m.recedcnti,Normannisin occur-iumprodicrc.Rogerius iam cum exercituloco vicinus, vt hoftiumnumcruma longe con(pcxit,pnmuniquidcm territusconftitic,ac auxiliares Roberti milites expedare fibi videbatur.fed mox rupta morajefumptifq} animis,ad Deumjagun fibi tot vidlorix proueneiant,fpem omnem dirigcns/uos ad vidoriamhortaturi aedatomilitibuspugnx(igno,Sari^ccnosprinopiomultitudine quidemfuperi* orcsinuadit.Q^SjquiainconcufTa Normannorum virtus ac fcrox audaciater-rebat,lignaconfeftimacordincmdeferere incipientes.Normanni mifcrabilitet cxdunt:tantamq5 Barbarorum ftragcmfaciunt,vtvix nuntius quidem e cotnii-libuseuafe'rit.Erat turn falutisannusioóS.Tantxcladis farna Panormumdelata, rota vrbsin meeroremvertituriquippequoddefe nihilmitius deinceps expeda-ret. Verum ciimintefeaBarusamp;Tranxvrbesin AppuliaadhucabImpcrato'i re Conftantinopolitanodetentxcontra Nortmannospluramolircntur,di!atain tempus aliud Panormi obfidione, Robertus amp;nbsp;Rogerius Appuliam coadipe* tunt,atquevtranqucciiiitatemmagnis viribus inuadunt, amp;ad extremum oapb unt.Quo tempore cum etiam multx Grçcorum in Calabria feditionesorirentm» ad cas prorfusfedandasquint^annos Robertus amp;nbsp;Rogerius contnuerc.Quibus exadis,compolicisq5 Appulix amp;Calabrixrebus,cum magnocquitatuspedita* tusque numero inftrudiin Siciliam ad Panormum expugnandam reuertunturt Nihilenim fibitota infulatutum iudicabant,h Panonno non potirentur»Clai*® jgiturvrbem appulfi,vtobfidioeoefïetdurior,quo diuturnior,trans flumenOre-thum,vbihodie xdis cft.D. loanni cognomento a Leprofis facra,hofpitiis extru- “ discaftralocant. Deinde tribus locis vrbem oppugnantiamp;Rogetiusquidemï meridic,Robertus veroab occafujclaflis veroa portueâ aggreditur. Ac Sarracc-niacriterobfiftebantjtelislapidibusq^ e mcenibus iadis obfidentes infeftabant: quinamp;conuitiiscöscompellcbant, atqj in contemptumludibriumqsportasvr-bis aperras habere non verebantur.Cumq; Normanni milites hoftium cummultitudine turn noua audacia non mediocriter terrerentur, Robertus amp;nbsp;Rogerius cos ad prxlium hortantur,acmeminifre iubenr,cum eifdem eos nunc pugnare, quospluricsipfi paucifupcraueranr,neq5fuperiorcsobfidione hoftesfados, fed inferiores.Hisitaq; aliisq; verbis milites a Ducibushortati,animiseriguntur,atq; magivoimperilvrbem adoriuntur.Interhxc Normannusquidam ignoti nomi-i® nis eques,ingentis fpiritus vir,magnum ac memoratu digniffimumfacinus geffit. Cum erenirn portam vrbis apertam inignominiam noftrorum teneri viderct, contemptum cótemptu fuperare pergens,citato equi curfii vrbis portam magno ingreditur impetu,cuftodem laneea transfodit;amp; fubinde,cum exteri Sarraceui portam,vtcuminterciperentjclaufiflent/calcanbusipfè admotis,toto Sarracc-noruia

-ocr page 417-

DECADIS LIBER VIL

J9^

lo

i^orum agminc circumfeptus,pcr mediam vrbem,per ignoras Ebi vias/ac per me-Aos hoftes,ad apcrta etiam portam ciuitatis alteram,ad luos illçfus euaii t. Poft hçc L-ogeriusmagnonifuameridiemachinisadhibitiSjamp;fubidcm ferme tépus Ro-bertusadoccidentem vrbem oppugnant: vbi eduobuslocisquaflatis murormn psttibusjterribilisadmodumcötigit dimicatio in diuerfaruentibus militibus in-clufis,amp; exanimatametuvrbanamultitudine.Cïcterum quivrbi intus præerant, ^iu obfidionem magnitudine animi amp;nbsp;confilio fubftinebät turn intra mœnia rui* ’'SSautreficiendo,aut noua munimentafufficicndo,tum aduerfus cuniculosaliis contraeffo/fionibusChriftianorum laborem fruftrando.Huc^SPeedebat,quod C’uptionibus etiam crebris,amp; interdi u amp;nbsp;nodu machinis incendebant,opera tur-^sbantautdifiiciebant.quofaélunfeft vtnihilaut vis aut induftria Normannos ’'gt;dercturadiuuare,nifi ad artem res conuerterent.Erant in arce,quam Palatium JiodieappcllantjChriftianimilites,qui cum fiddfcm operam per multa tempora Sarracenisprxftitiflent,tandcmrcligionisamorc, vta ceruicibus feruitutisiiigu excuterent,de prodenda Normannis vrbeconfiliumineuntttradudisque iniu-smfententiam commili£onibus,principes ipficlam in caftraNormannorum pro-ftdijcum RobertoGuifcardopacifcunturrvtcun^rimumadhgnum confliturh porta:amp;:mœnibusarci proximismilitesNortmanrii duces admouiflent, iph por-

tasaperirent. His ordinatis ad areem reuerfi , carcerum interfeélis cuftodibus oaptiuosChriftianos,quiplurimierant,educunt,iisq5armacx publico capcrciuf-^s,opportuna fimul arcis loca occupant,ap€rtoq; clamore ad libertatem lua pro-ftflionedignam pro uocant.Quos cü Sarraceni qui in arce pr.rcrant,magna vi ar-cerefruftraadnitercnturjtandêconterritijincolumcsabirepcrmittunf.atqiChri* ftianimilitesreceptaarcefefcinfuaiuravtndicant,amp;: Normannisch alto fignum (vtconuentum fuerat)exhibent.Normanni ex edito figno vt captaareem cogno-ftunt,admurüpropinquü exercitum admouent-quibusftatim arcisoccupatores Jnauxiliumexeuntes,portam vrbis ferream qnz occidentem fpcclat, refringnnr. Normanni vrbéeaportaingrefli,loca«nultaac vicos exterioresexcurrunt.Qui-tgt;uscumSarraceni,qui contraRogerium fe tuebantur, rekda ea parte, turma* 50 nmarmatioccurrifrent,atque Normannos vna cum Rebertofortiter propelle-rentjRogerius audicns anguftamquandamportam, quxhucufque abeofaélo portaViâonæappcllatnr,confula ftatione negügentius cuftodiri, co totis viribus contendit.qua occupatagt;in vrftem irruit,fuosque eo aditu intramœniadeduxir* Vndeequites externplopeditefqueingrefli, in viarum anguftiis Sarracenos 0-mnesquotquotobuioshabebant,mifere trucidantes, Roberto laborantioppor* tunumauxiliumpraebuere.Vbi cumdiumagnisanimis,multisq; cladibus,ac va-tiisfluäuationibus dimicatum eflet,pr2Eliumnox fuperueniens diremir. Eano-âevigiliævtrinquein armisadx:Normannisincavrbisparte,vicisque quoscc-peranttSarracenis vero in^rbe veteri,quo fe rccepcrant.Porto Sarraceni, cum 40 captam vrbispartem,amp;arcem,qua: prxcipuc ei ad pradidium anrcerat,fmevlla äuxiliorumfpeconfpicerent,certamque direptionem cædemqjante oculôsprç-uiderent,prima luee concionc habita deditionem facereftatuunt.Proindemif-bsad Robertum amp;nbsp;Rogcriumlegatis de concordiacradanc, ciuitatem totam, amp;nbsp;inea Sarracenos omnes, modo eos fub Mahometi cultu viuere permitterent» tributumannuum obidfoluturos,pollicentur.Normannifratresprobatiscondi-tiombus,Sarracenis tanquam «qua profe,nee indecora poftulantibus, cunóta qux ad falutem eorum omnium pertinerent,promiferunt : nee promiflis fides defuit. Concepti fœderis mox fadx funt tabula:, per quas cundis Sarracenis* quiaut in fidem Chriftianorum coïre,aut infua Icgeperfeuerarc vcllenr,liber-1° tas etiam per præcones amp;:interpretes vulgata,concefraeft. atque ita plaudentó palTim populo,Chriftumque viuere conclamante,vrbem Panormum Rö6crtus amp;Rogeriiistriumphantesanno fal.1071. menfe lulio ingrediuntur. Receptavr-be,non modo diripiendas militibus ciuium diuitias non permiferc,fedamp;: libéra ac inniolataSarracenorum corpora,fub Imperiofuo tantummodo, incra vrbem ciiciufieruntdn rei monumentum ac viiftorix fignu templum maximum DcipariJ tl a

-ocr page 418-

400 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS vifgïni(cuiidi«imolim cxtrudumJicetaSarracenis poftea profanatum,fuerat) folcnnipurgationcprxmifla refticuunt. Mox Archicpifcopuni Panormitanum Graècum genere,cui Nicodemo erat nomen,(qui folo titulo egenusin ædicub® S.Cyriac£e,qua;fan(3:a Dominica Latinediciturhodie,non longe a Monte rfg3‘ li vrbe fecefferaQin fua fede reponunc.Fuit res fpeótaculo digna,lt;Só contemplai*’' nefortis humanx,acreturn varierate miranda.Igitur in prirtinum Chriftianiiai’ ftacumcum fummacelebritateomniarediere.Templa, fana, acardesChrifto^ Diui$excitata,fupplicationes Deo decretç, publice pnuatimquegratulationcsc** efFufalætitiafaOT.Quibus mcritis quantum Roberto amp;nbsp;Rogerio Panorinus,amp;^ Siciliàipfatotadebeat,necliterisexplicari,nccvlla orationc exprimi poteft-blt;^ rite patratis,vrbcm Robertus amp;nbsp;Rogerius firnSis mœnibus acprxfidiis,duplici^r' ce,altera ad marc,(aquoadhuccognomen habetjalteraad occidentdnjïcle^^ facramuEuo acvermiculato ^ere abHierufalcm cognominata credisroii”' •ce exornaruht.Robertus autemvrbispulchritudinealledus,eamfïbifedcn’l’^' ' bitandam regendamquc a fratre depopofcit : reliquam vcro Siciliam oroncni

Rogcrio liberaliter concept,cuius amp;nbsp;Comes effedus eft. Dum lixcPanorm* gerùntur,Scrlo,quiadarcenlt;fosSarraccnoruminmeditcrrancis incurfusin^^' ramooppidomorabatur, Sarracenis quiEnnx pra:crant, obeximiam dusto*^® militan pcriti.*im,fatiserat ihuifus. Idcifco Sarracenus quidam BrachinusnO'^ mine,vafræindolis,ac dubiæfidei vir, diflïmulato cum Serlone fcederejn^*^'^’ illi vitæqucdifcrimen parauit.Extra vrbem nanque,quoille venatumexirefol^' bat,plLirimos Sarracenos dam fux fadionis inljdiatores collocauir,ac fubinlt;i® Serlonilireras per fraudem dat,ne eo itinereinccdat,vbifcptemnumcto Sar^' ceni mortem illi moliebantur.SerIo bisauditis,ratüsamice fibi Sarracenum cp*' ftolammiiifle,paucishoftibuscontemptis,cx induftria ad venandum egrediw*’’ Vbi dum contra feptem Sarracenosnon proculconfpedosfc parat, exin/itbis^' quites feptingenti cumduobus peditummilibus ducc Brachino etumpchtdj^ tcrgoinSerlonemdecepturn irruunt.qunium fugammcditatur,cum paucisb' 'dis inter confertillimos boftes a telis impetitus, occifo equo ad terrain wtef Nicofiam amp;nbsp;Argyran^dilapfus cecidir. Inde ad rupem magnæafperitatisvici‘)® nam, (quæ in medio ferme eft itineris )per petrae cautes rependoin cacumen cum fuis cuafit.Vnde cum öbuölutisfaxis,glebis,ftipitibusquenuncbos,nul’C illosSarracenosab afcendendodiudeterruiflet,[Arditisdefperationefoeiiseuw nullam euadendifpem videret, in vltionem mortis fortiterpugnahdo tandend telis cönfofTus occubuit.Sarraceni eius ac occiforum omnium capita ceruici-busabfciflainlanceisperagros primum,deinde per Enna:vtbisviasinvidoriJ fïgnum,amp; noftrorum ludibrium traduxerunt.Cafus rupi Serlohis nomen (quoi adhucrctinet)dedit.RöbcrtusédRogeriusvbiSerlonismortemprimumcogno' ucrünt,mitigatopoft aliquod tempus dolore,ad cam*vlcifcendam fe parant. Sed Robertus multis in Appulia amp;Calabria rebus arduis cuocatus,relidoinSicilii^ Rogcrio ipfe feceflit.Rogerius durn Robertus Calabriam petit,arces duaSfrexie adcauamPaternionisvnam,cxqua Catanam vrbem,qux poft mortemBettu* meniad Sarracenosdefccerat,obliderct:alteram in Mazaravrbe,cuiuscommo* ditateadiacentemregioneminfeftarer. Interea RobertusCalabriam veniens, contra Gifulfumeius forotium Sygelaycatvxoris germanum fratrem,amp;SaIer-ni Principem,mOuct: actandem cum Riebardoaduerfæ vrbis Principe, amp;cunt Amalpbitanis,Salcrnum duraadcöamp; terra amp;nbsp;mari obfidionecingitj Vteommea' tu omni déficientefeles amp;:foriccs edere obfeflos eoegent. Abegelardus amp;Hcr-manusRobertiamp;Rogeriiexfratre Vmfredo nepotes, qui ob Appuliam a Gili' fearcto fibi ereptam ( vt præmeminimus) inauxilium Gifulphi aduencrant,Salet- P nurningrediuntur,ac ftrenueprimum fortiterque vrbem aduerfus Robertum tuentur.-fed Robertusneutiqiiam Salerno difcedens,durius premebat:demuni feptimo obfidionis menfe indeditionem Salemum accepit, vrbemmuniuit,SJ ccclefiamS.Mattbæiædificauit.Tandcm Abegelardus amp;nbsp;Hermanus germanus eius frater Conftantinopolim ad Imperatorem Roberto rclida tota Appulia

amp; Cak-

-ocr page 419-

DECADIS LIBER VIT.

401

^Calabnacontendunt: vbipaulopoft dies fuos claüfcrunt. ItäigiturRobertus Guifcardus multis in locis rem fnam auxit:deinde in Siciliam reuerfüs,arcem qua gt;nmonte Caltaxibecto ad Énnam obfidendam cum Rogerio erexerat, omni có-’^eatuac militnmpræfidiogt;vtSertonis mortem contra Brachinum eunótosque Ennenfesvlcifceretur,muniuin Intereadumeaob(ïdctur,Sarraceni cTuneto ®wgna dafle inftruóla foluentesjittofalibus Sicilix locis infeftatis j Calabriam in* Were. Vbi iS.die lunii Nicotrum vrbem hodu ex improuifo inuafam capiunt, ac ’ngenti virorum,muliernm,amp;: omnium rcrumabdudaprxdainccndunt,amp;:Tu-j^ return,vnde vénérant,redeunt.Eadeinde direptioneelatijann’oTa]utisio7y.tur-^'^seTunetomouentes, in Siciliam veniunt:ac Mazaram vrbem aggrefli, paruO ^egotio earn capiunt,arcc tarnen ,*quam anno tertio Rogcrius erexerat, ipüqj o -^otumdiebusoppugnaucrant,inexpugnata.Qmatciprxcrant, per nuntiü Ro-geriumEnnaîobiidioni intentumfignificatis M^ara: rebus j ad fuhlidiiim euo-cantJsnuntioacceptoconfeftim militibüsinftrudusMazaram aduolat, arcem-^uenodu per pofticum ingreditur.Ilkicefcéte vero cum fuis dam arce egrelTus* ’nSarracenostotavrbe finevllarepentinica(usfufpicioneirtuit,cçdit,capit,p3u-dsfufisamp;ad claflem fugatis:atq;itaMazaram vrb?mfi;renue recipit.Sarräcenis-^uefœdeTunetum,vndcvénérant,infodiciter fugatis,munit. Pofthxc Ro-gtrius relifto in Sicilia Hugone Gozeda fuo genero Pruilde j viro militia præda-

® riflïmo,genercNormanno,CalabriampetitiHuic,quiCatanxagebat,in manda- -ös dedit,neeavrbecontraSarracenosegrederetur,veritusne,quodtandemeue-iiit,accidcret.Illecnim vixRogerio difcedente,Iordanum cius filium, quéTroy-’’æpaterPratfcdumreliqucrat, ad fe Catanamad ftrenuum quoddam facinus persgendumpellexit.Q^cumillc iuiflet, Çenameth quidam,quieotempore Sarracenorum reliquiisin Siciliaprxcrat,Syracufis(vbi habitabat) coada magna Quorum manu, Catanam quoque contendit. vbi cumnon proeul âb vtbeihfidias t’arafret,vtincautosopprimeret,fu binde équités ferme triginta ad Catanenfesir-•^itahdosVfquead vrbismœniaemifitfQup vifo HugoS^lordanuscummilitibüs ^grdÏïjSarracenisOccutunt.cumhoftesproftratagematrscOnfilioterga verteret, J® atqueilliadlocum vfqueinfidiarumfugamfirnulatamii1fequerentur,Benametll cumreliquafüorLimmultitudine,acSarraccnis cactenSjex latebris erumpentes, in noftros nil tale opinantes e)dliunt,fitque cruenta pugna:in qua Hugo ipfe cum plurimisoccubuit,cxtcrisad arcemPaternionis fugatis,aciordanofolo Catanam incolumireuerio.vnde Benamethviótor,fpoliisonuftüs,Syracufa?retro fe retu-üt. Huius cladis Rogcrius fama accepta,rebus Calabria: quam celerrime ex» peditis,inSiciliam redit:iuftoquc exercitu comparato contra Benameth mouer, atquc inter eundumZoticam Sarracenotum oppidum, (quodludicahodie dici-tur)qua tranfitüsci patebat,magna viimpetitumbreui expugnat, Sarracenisqj omnibus pratter mulieres(quas Calabriam vehum milit)cxfis,funditus anno fa-^

4° lutisioy^j.deiefJnJe Hugonis mortem adhüc vlturus,Neetum vlqj agros oranes fetto8cignidepopulatunSegetesetiam,qUxtummaturaierant,abfumebat. In-krealordanusfiliuscumfeleda militum manuDrepanüm naüigauit. vbicum paucis in locum infidiis idoileum ingreirus,Sarracehos Drepano exituros prçfto-labatur.Pnmalucc Sarraceni oppido tumultuarie ad pafcua cum armentis ibant* Qnoslordanus eminus ab vrbe confpedos exlatibulis exiliens adottüs, prçdam ingentem capit.Quo Sarraceni qui in vrbe erant, cognitO, exercitu coado pa-lantem infequuntur.Sed die intrepide retroUerfus Sarracenos aggrèditur.lngens igitiir prælium conferitur.quo cüm vtrinq; initio aOerrime pugnatum efl'et,Sarra-cenospaulö poft inferiores vfquc ad vrbis portam multacotum ftrage édita colo pulit.Irtdeprædarccepta,nauiq;impofitâ,properat0curfu Vrbem obfidet,x)ppU-gnat,tandemq;addeditionCmcogit.Capto Drepano,Rogerius fuperuenit,Vtbe ingreditur,atq;arceamp;propugnaculiscollapfammunit. Poft hxeper eam pro-uinciam duodecimSarracenorumoppidulacapit,fubigit,praedam militibüsdif* tribnit,acdemumBiccarum oppidumfeceftic. Vbi paucis diebus commoratus-, ad Caftrnmnouum Sarracenorum oppidum,a molitore quödam adiutus j at^uc

-ocr page 420-

401 DE REBVS SI C V LIS , P O S TERIO RI S ab iis qui intütelaoppidumtenebant,inuitatus venir,ülud^ oppugnat.QuoW’ tclledoBettunes oppidi dominus colleta fupelledile veiitus nein manusNor-inannorumvenirct,nolt;Su dimifla fede fugam arripuit. Sarraceni quoqjdomino deftituti deditioné fecerunt. Atqj ita Rogerius Caftro nouo potitus,arcé prçlidi«’ muniuit. Per idem ferme tempuseum Rogeriusad maris littus non longe a 0' tanaduasercxiflctarces,quac paruoafeipuicemdiflidebantfpatio/vndeexvni ad altéra viamuro macerieqj elaula Rogerius,cûneecllîtas poftulabat,incedere (CÔfueueratJdujj^orteexnioreambularetjSarraceniquiScalkiniappellabantur, recomperia, inmyrteto, quod interarecs frequens erat,infidiaseiparauerunt. ^^ cquibus egreffi repentino impetuincautum confcciirent,nifi Enifeordusequ^J genere Britooccurrensfua morte Principemlfberafict. At Rogerius aflumpumn litummanuinfidiatoresab ÆtijpmonteTroynam vfqj infecutus, omnespropC interfecit.Atqueinde Aeimoppidumanno falutis 1079. adortus, dedentibusl® Sarracenisfacileinpoteftatcmfuamredcgir. CæterumcumRobcrtusGuilcat' dusaUnofal.ioSi.menfeMaioin Michaelis Conltantinopolitani gratiamjquiad cum venerar,in Grarciam nau^aHer. Rogerius ab eo A ppulix amp;nbsp;CalabriaR^t^' dura fufeepit. Is e Sicilia difeedurus Gatanx vrbi Bettumenum Sarracenum PraJ-fedum reliquit.QuicumaßenauiroSarraceno Syraeufarum amp;nbsp;NeetiPrincipe inuncribuscorruptus,commi/Iam lux hdei vrbemper proditioncm tradidiAff»^^ ïordanus.cuiabfentepatreSicilixonusiropendcbar, aflumptis fecum Roberta SuediuaIlo,amp;HcliaClotonendSarracenisinChnftifideiuratis,ad proditaffld' uitatemrepetendamprofedus,Bcneuirumac Bettumenum cum magnocqu*' tumpcditumq5exercituobuios,poftcruentû bellûjingentcmqjSarraccnorûftri' gé fupcriorfadus,intravrbismœryafugauit.Quidiuobfeflî, vcriti neinnun^5 Chriftianoriimredavliproditionispöenas datent, rclidalordanoCaranatperp“' nbsp;nbsp;! fteriorcs vrbislatcbras egreffi, Syraeufasprofeâifunt. VbiBettumenus impief^' tis fuppliciumaBenauiroipfooccifusluit. Rogeriuspofthxcin Siciliarnrcuer-rus,Meiranam venir:quamnouismœnibu?amp;propugnaculis ad maris prifcrtini littusàfündamcrisereôlisornaüit.Arcemprçtereaad verticemeurui lirroriscx* citauit,çdemqjfacram Seruatori dicatameum cœnobio ordinis.S.Baliliiib’^'d'i iunófoercxit:quodamp; RogeriusRexpoftmodumdirauir. Subindc templû D'“‘’ Nicolao in vrbecondidir,cleroqjornatumecclefi^Troynenfifubiccit,licctpaU’ lo poft translata illucfedeEpifcopali,RobertumEpifcopumillidicaucrir. Dum hæc in Sicilia geruntur,Robertus Guifeardus a Dalmatis a Gregorio feptimo Pont.contraHenricumtertiumImpcratoremeuocatus,cumPótificcmabHen'‘ riciprimum,amp;pofteaa Romanorum viliberaftct,amp;:Salcrnum,(vbi paulopo^ obiit)vttutiorefrcr,pcrduxifl'ct; amp;: Dyrrhachium deinde,Fpiium, Acamaniam, mukasqsaliasciuitates infulasqs Grxcixfubegiftet, ^ud CaffiopamEpirünûi* km febre correptus, morte anno ætatisfuæ 6i.faluti$vcro 1085. menfe Julio pr2' reptus eft,Bocmundo in tranfmarinis,amp;:Rogcrionatu minori in Italia,filiishare-1’ dibus reliclis. IntcrcainSicilia lordanusRogerii Comitis filius aulicorumaf* fenrationibusinduélusrebellioncmin parrem parat,regnuminuadit,amp; Miftret-ta amp;nbsp;S. Marco oppidis cap tis,Troynam(vbi gaza partis etat)adortus,ab oppidaniî Rtenue obfiftentibus,fœdefugatus eft.Quibuscognitis Rogerius conteftimex Appulia, vbiadhuceratjSiciliamreuertitur.vbi diflîmulato in filium jneadSar* racenos deficeretjaliquandiUodio,parcrno affeduipfum adfe conciliat.Subiæ defedatafeditione dUodecim virös,qui ci delcitionem perfuaferant,ociiJisprb uauit: ipfumque ad locum fupplicii addudum primorum tandem precibusin gratiam recepit. Sublixccum inter Boemundumamp;Rogerium GuilcardiJî* liosob Principatusambitionem graue bellum eflet exortum: Rogerius Cornet P ad nepotumdilcordiam dirimendamin Appuliam fcceffine unique Cofentium vrbs CalabriæaRogerio nepote defciiiilTet, Cofentinisdebellatis, vrbem fibiad deditionem coegit.in cuius bcneficiigratiam Panormi dimidium Comesanepo* terecepit. Dum hæc Cornes gcrir,Bcn;)uirSarraccnusingcnti dufte Nicotruin Calabrix oppidum ftatim Gapit,fpoliacumque funditus delet. SubindcRhegium nauigat.

-ocr page 421-

4ögt;

LIBER VIL

Miiigat.vbi cgrefliclafleSarraceni,omnelittoraleorampopulantcs,a;desDiuis Nicolaoamp;Gregoriofacrasdiruerunt:amp;:SquiIlaciûiterfacientes,D.Mariçfacrum nonlongeab oppidoikumfolo a’quarunc,ac virgincs moniales omnes conftu-

• nbsp;pratas in captiuitatem Syracufas Iccum adduxerunt. Rogcrius his cognitis cla(Femamp;ipfe parat,terreftrique exercitui lordanum praeficit.PbilippumqjGe-

10

’d portum Syracufarum explorandum mittit.Quo explorato,a portu Meffanenß iplt;efoluiCj'rauromeniumnauigac,atque inde Logninam, amp;I^^alepportum, (qui Auguftx eft hodie) vbi lordanus filius paths aduentum præftokbatur. Ibi parans ad bellum necefTahis lordanusterreftri, Comes vero maritimocurfuea* dem hora contra Syracufas mouenr.Claflïsvt portum attigit,continuo Benauiru ciimfiiaclaffe obuiam habuit. qui triremem R(^crii ftatim adoritur: fed inter praliandum Lupini Normanni equitis fagitta traiedus,Rogeriique etiam magno

impetu conftcrnatus,inter duas triremes cum in natatu folo falutem fperaret, di-Jspfus in mare,fubmerfusinceriit.Morte BenauiriSarracenorum daflis cognita, fotafi]gamarhpit:quammagna celeritateRogeriu^saflccutus,dilIïpat, ingenti^ ftfagcmiferamafficit : mox lordano fignum dat vt a terra vrbcm aggrediatur* Sedvtranquchanc obfidionem oppugnationcmque Sarraceni ftrenue propu-gnando,améfeMaio adOftobrem vfquefortitet fuftinuere.Cumqueamp;labori-busfelTijamp;annonx etiaminopiapremerenturjBenauirivxorcumfilioamp;primo-ribusaliquotnoduSyracufisegreiIï,Neetumprofugere.Reliqui,multis Cbrifti-anis,quoscaptiuos habebantjper libertatem donatam fibi conciliatis,dcdirio« ncm feccrunt. Gaptis SyraculisRogerius cohtra Tathidum Sarracenum vi-himprincipem,qui Agrigento amp;nbsp;Ennævrbibys imperitabat, vim belli experiri délibérât. Anno igitiir falutis 1086.Cal. Aprilis magno cum exercitu Agrigentum obfidct,tandemque6.Cai.Auguftkperdeditionemamp; vrbem,amp; vxörem Tami-ôijCiûsque filios accepit. Potitus Agrigento, arcemamp; vrbemprxfidiis munitè vxörem veroTamidi pudicctradauirjvteabenignitate maritum eius adfepel-licerct. SubindepIuribusSarracêorümöppidulisarcibusqueexpugnatis, Plata-5ck,Mi(rar,Suter,Rayhalbifar,Moclufe,Rayhalmut,Nar,(ïaltanixet, Licata,Re-niinifce.Sarraccnorum oppidulis arcibufque expugnatis, Ennam vrbem ( quo Tamidus fe receperat ) totis\^ibüs dura oppugnatione cinxit.Tamidus obH-dionem fufFerrenequiens,cumdomefticisfugaialurem fibi quacrit: fed a Nor* mannis cognitus,capitur.Ennenfes coghitoTamidi difcrimine,deditionemóó ipfi fecerunt. Rogerius Enna capta, amp;nbsp;arce militibusmunita,Tamidum fachs Gluiftianisinitiauit, ac Melitum Calabrix cum fua familia incolendumci de-dit:vbi vfqiie ad obitum probatx femper fidcivixit. Hisfœlicitergeftis,omnî

gt;am Sicilia(prætcrNeetunjamp;Butera) potitus, facris aliquandiutemplis,Epifeo-P3tibusatque Abbatiisin plerifqueciuitatibusdeodicandis operamdedit. Agri-4° gentiquidem cathédrale tcmpkim ditiffimelocupletatum fundauit erexitque.

CuiGerlandum Allobrogenfem genere iVirum piüm,primum Epifeopumpræ-fecitunCatana Angcrium, in Syracufis Stephanum,in MelTanaRobertumex Lroyna tranflatum , in Mazara Stephanum Rhocomagenfem, atque alios alibi proconditionelocorumautvirorum,Abbates Epifcöpofque conftiturt. Anno deinde falutis io89.ad Butera: expugnationem iêcompofuit. Vbi dum occupa-turjVrbanus Romanus Pont.huius nominis fecuridus,famatot Rogerii geftorum excitus,Sicilia traiedaTroynam adeum vifendum venir. Cuius aduentu pcr-ceptoi Rogerius foluta confeftim obfidione,ei obuiam occurrit:eumque ad^ orat.cuij cumplurairtterfedeGræcorumcumLatinis vnione, amp;nbsp;pra:fertim db jo AlexioImperatore,quiexprofeffo Latininominis hoftemagebat, ad foedas at-ttahendotradafrent,difcedentiplurima obtulit munera , aepoftmodum Bute-nmreuerfus, breui Butcrenfes ad deditionemeoegit. Qiws omnes Rogerius, nealiquidinpofterumnouimolirentur ,in Calabham rclegauit. Sub idem fet-metempus Eremburga priori vxore defunda,(ex qua Gothfredüm amp;nbsp;lorda-num filmsfufcepcratJAdelafiamBonifacüMarchionis filiam vxorem duxit ; ex

-ocr page 422-

404 DE REBVS S1 C V LIS , POS TERIOAI S quaSimonem,amp;Rogenum,quipoftcaRcxfuit,fufccpic. Anno deindcioj^J-dumRogeriusMylatiiageret,Neetiniviribus imparcs,cumsquare ampliusrc-fiftendo Normannorum magnitudinem nequirent,per legatos fefe ipli in Rogc* riifidemdediderunt.SedRogerius Neetum lordano ßliotradidit.quiftatimp' trisiufluadverticem vrbisarcem erexit,quxadliucmunitilBmafupereft* Ro* gerius totius jam Sicilia: monarcha,virerions imperii ftudio ad Melitam infulam» qua:Sarracenis adhuc parcbat, diripiendam feparat. Proindc ingenti inportu Rifcalambro ïç^ficataclafle,eaquemilitibus amp;nbsp;omni commeatu proberefew fub lordanoadminifl:rationeSiciliaeimperioq;relido,Melitamnauigauit,milites ^ in terram adportum paucisobfiftcntibus,quoscontinuofugauit,exponit,aepo-ftridie vrbem ipfamfqua: in medio fita elt)ade*ptus,totam inlulam a GairoSarrart no principe,reftitutis ante Chr^ianis,quos ille captiuos habebat, libcrrate amp;nbsp;rC' Turn amp;religionisimpetrata,in ndem quoqjaccepit. nbsp;nbsp;Capta Meli ta, amp;arceWæ

nica,Gozum infulam cum cadem claire adortus,vaftatis prius agris, oppidum et« iamperdeditionem cifdemconditionibusinpotertatcmredcgir: arque ira vidoe in SiCiliam reuerfuseft. IntercaGothfredoRogeriiComitis maxunolîliow® pra:mortuo,Iordanus,qui Syracufasadminiftrabat,morbo amp;ipfe correptus»’'’’ nofalutisio^j.mortem obiuit,acina:deD.Nicolai tumulatus eft.QuoRogef“* parer profeótus,filioiuftaperfoluit.Erat non longe a Syraeufis oppidum Petargen,^ appellatum,quod lordano luberat.cuiusincola: audita Principismotte,libertäre conclamata,a Comitédclcifcunt.Rogcriusnihilcundatus,Pençargiam cumex-creituconfeftim profedus,oppidumobfidet,acmagna viimpetitum tandemeX' pugnat,defcitionisq5authoribus furcafufpenfis^ reliquifqj ciuibusindiucrlator« mcntaafflidis, totum deler, cuiu^adhue friper littus fparfis minis ,turrisrecens Targiæcognomine,veft!gium rctinct. Pollhaéccum Rogerium AppuWaeD“* ccm,fqui ex Âdala vxore Philippi Francorum regis nepte,Guillelmum filiü® ‘‘’'' ccperat)apudMclpbam febregrauatum , rota Appulia amp;nbsp;Calabria oblige fama pcrCtebuilTet.fraterq} ciusBoemundusecfrumôreoppidaomnia,quçDominu™ ilkim'agnofcebâr,proGuilelmo nepote iureiürâdoad fe peUcxiflét,RogcriusSi-cilia:Cornes,Siculorurff amp;Sarracenorum exercitu compatato,ômniaaboeem paroreoppida tecepta,Rogerio Duci nepoti,quiiamconualuerat,rcftituit.Acf‘’ ira multo poft anno falutis lo^y Conrado HenriciJmperatorisGermanifiliOj^fquot; baniRo.Pont.amp;RobertiTroynenfis Epifcopi fuafu , filiamfuam dclponfatam, CumipfoEpifcopo Roberto Troyncnlî,amp;proccribuSâliis,Pifasmifit. vbinuptix cum Corrado maritocelebrata:funt. nbsp;nbsp;Anno deinde fequenti falutis 10.96.c“®

Mclpham Rogerio nepoti adolefccti,à quo defeiuerat, teftituere ftudet,perßoe' mundi Hierofolymitanam expeditionem militibus deftirutus, ad Siciliam reuer' fus eft,arque Alamanno Vngarorum Rcgi aliam filiam vxorem tradidir. Eodeni ferme tempore cumalordanoRogeriiComitis ex lorore nepotc,Capua:,Nea-polis,amp; Auerfa: Principe,Capua rcbcllaflet,ipfe magno cum exercitu contra Ca-puam venir,camque obfedit. Verum non diu poft Capuani dura nimis obfdionfi prcffi,ipfius Rogerii Comitis conlïljo,fe lordano dedidcrunt. Recepta Cap^ Rogcrius Comes Salcrnum fe contuli t. V bi ei Adelalia vxor,cx qua iam antea Si* monem filiumfufceperat,Rogerium natu minorera peperit.Qim cum amp;: Vrba* nusRom.Pont.congratulatum vcniflet,amp;Robcrtum Epifcopura Troynenfeni Legatum in Sicilia inconfulto Rogerio inftituiflét, Comité id a:grefercntc,eun* demabrogauit,Rogeriumq5 ac Simonem filiü,amp;aliosciushxredes,Legatosm Sicilia hocpriuilegio,quoSiculi Reges Monarchica poteftate vtuntur,inftitin(-VrbanusEpifcopus,feruus feruorum Dei,chariirimo filioRogcrio Comiti Cala* bn£eamp;Siciliç,falutemamp; Apoftolicambcncdidionem.Qiiiapropterprudentiain tuam,fuperna:maieftatis dignatiotemultis triumphisamp;: honoribus exaltauit,amp; probitas tuainSarracenorum finibus ecclefiam Deiplurimum dilatauic,amp;^an‘ dæfedi Apoftolicx deuotam fe mulrimodis femper exhibuitrnosinfpecialc^ ' nbsp;nbsp;arque chariflimum filiu m eiufdem vniuerfalis matris cedefix te aflumpfimus. W'

circode tu«probitatisfinceritate plurimum confidentes, ficut verbis prom™*

-ocr page 423-

DECADIS LÎBER Vît nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40;

niuSjitaliterariim authoritate firrDamus,qiiod omni virx tux tempore,vel filii tui Simonis,autalteriusqui legitimus tui hæres extitcrit, nullum in terra potellatis veftræ,pratervoluntatem aut cófiliumveftrum,LegatumRomanx eccIeCa: Ita-tuemus.Quinimo quxper Legatum aduri fumus,per veftram induftriam Lega-» tl vice cohiberivolumus,quandoadvos ex latere noftromitteremusadfalutem fandarum ecclefiarum,qux fub veftra poteftate confifl:unt,amp; ad honorem beaci

* strijfanftxque eius fcdis Apoftolicx, cui dcuote hadenus obediftijquamque irt neceffitatibusfuisftrenueamp; fidclitcradiuuifti.Si verocclebrabitur concilium,amp; j^ ibi mädauero quatenus Epifcopos amp;nbsp;Abbates tux terra:mihi mWas/quotamp; quos ''oluens mihi mittas,alios vero ad feruitium ecclefiarum tuarumretincas.Omni-potensDeusadus tuosin benepla?itofuödirigac, amp;tea peccatisabiólutum,iiï Wiiniæternampcrducat.DatumSalernipetmanus Ioannis fandx Romanx cc-clefe Diaconi Cardinalis,tertio nonas lulii inditftnis feptimx:anno pontificatuis ®oftri vndecimo. Poftmulta tandem bellaRogeriüspacem emeritusgt; vique 3d feneäutem fandiffime vixit,religion! ac pictati femper intentus:vtmerito 2dreliquos titulos epitheton hoe ei accefferit: Rogeri vs Comes Cala-^'tiÆ ET SiciLiÆ, ChriSTIANORVM Abit^oR. Obüt Mcliti Calabrix annofalutisiiQj^ menfe lulio, 70. xtatisannogt;febrecorrcptus;acin xde,quam ^^ ’biucm ip(c fundaueratjamp;hbcraliter dotaucrar,magna fide turn ulatuseft. t^cm ornnesNormanni, Appuli,Calabri amp;nbsp;Siculi, nonfecusacpublicumparencem, dullo non genere honoris funeri eius adhibito,luxere.

DE SIMONE SICILIÆ COMITE

C A P V t IL

Ogerio SicilixComitc defundo,Simon ex Àdclafia recuhdae-‘ iusvxorefiliusmaiornaift,Sicilixamp;CalabrixPrincipatui fuccedit Qui poft graues ab Appulis fediû^nes perpeflas, tandem nulla reli* daprole,breui return potitus,exccflit* •

DE ROG|RIÖ SICILIÆ REGE

40

Capvt ÏIL

iMONi(Romx Pafcalifecundohüiushominis Pontificefedentc,3lt;ï annofalutis. iioijfucceftit in Principatu Rogcrius germanus eius frater,quem falfo aliqui Rogerii Bofli(primi Sicilix Comitis ) ex fra-trenepotemaflerunt.Isaprimis adolefcentix temporibus fœlicûli-misnaturxincrementisfummam virilisxtatismaturitatem fortitus^

ontnivoluptatisftudiopofthabito,continuaarmorummeditationeflagrabat,fu-°''“tncj^inataliümxmulationeömnevitx tempus fpedatis militix operibus exe-git.InitioPvii3Qp2j-y5gr^tiainPontificis(cuipcroratorcsdebitis öbedientixvo* tis vltroprxftitis,mille etiam auri Siculi vncias dono miferat)primum fibi conci-liauit:dcindeadmaioraanimoserigens,AppuliXetiam Calabrixque regnaafre-«abat.Cüiusreioccafioncm,cx affinium Rogerii amp;nbsp;Boemundi Guifcardi filio-tuincontentione,commodamaccepit.Nam cum inter Rogerium amp;nbsp;Boemun-duin Robert! Guifcardi filios exinde bellum efletcxortum,quod Boemundui j^ ^aiornam concemptum a Rogeriofratre in Appulixamp;Italix rebusfeviderer, cHo nonlongeaBcneuentocommifto, amp;nbsp;Boemundofuperato,intetuenienti-uspacernisamicis,Tarcntoamp;Appulixparte Boemundö concéda, Rogcrius ^ucatustitulumretinuit. Sedpaulo poftBoemundusconceflisaRogcnotratrc ciuitatibusoppidifque parumcontentus,Melphimquóqucfrntofubripui'. Q^io oeuiimvtrinqueparatumeft.Sed hoe belló varie gefto,Boemundus non diu poft ad cxpedidonernHierofolymitanamproficifcituriinqUares prxclariflàmas lire-

hue

-ocr page 424-

400 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS nuegeflït,qviasfcriptoresexacte memorant.In innereverocum Alexioïnip^i^^. tore paterno quondam hofte,fœdus amp;nbsp;amicitiam iniina quo muneribus donate amp;nbsp;liberalitercxceptus eft. Sedinde difeedens violato fœdere, multaeiusopP'^^ inuadt.Cumqj in reditu fibi per fines imperii tranfituro timeret,mortuuni®^ titLis,amp;obidinarca claufusa fuis delatus, ad propriareuerfuseft.Vbicume^* confeftim Dyrrachium amp;nonnuHaaliaImperiilocaclafleaggreditur. TandelO tcruenieniibus proceribus pax inter eosfaäaeft.Sed non diu poft amp;nbsp;Alexius I'’’' perator,amp; Roggjfus Boemundi frater,relido in Appulix Ducatp GuiHelmo^l^®' fato fundi fuut. Guilelmus initio Principatus a Calixto Romana: fedisPr^'^ (S facramentopriusadadus,amp;inDucatu AppuliæconfirmatuSjRomanæEccle*' amp;nbsp;ipfepræfedus deligitur.Qui hacconfirmatione elatus,Alexii iamdefundi“' liam pluriesfibi patreviuente^adamin vxorem dudurus, Conftannnopo)*'’' ireconftituit.Sed veritus Rogerii Sicilix nouiComitis, amp;confobrini,inge^f^^ fpiritus amp;: aufus, non prius Italia difcedere dccreuit,quamCalixtus RomanuS Pontifex AppuliæDucatum in (uam amp;nbsp;Romana: fedis tucelam fufeiperct. ^'^“^ ■Guilelmus,Appuli.xamp; Calabria: DucatufubPontificisprotedionerelido,^^'’' ftantinopohm perijt.VixGuiTclmus medium itcr emcnlus erat,cum Rogcriu5^'' CilisComes,fufceptamaPontïficeRomano confobrini rcrum adminiftfanofi^ paruifaciens,Calabriaminuafit,acpriusdimidiam occupaiiit quam Pondneiu^p opcaffcrendafpaciumdaretur.Igitur Calixtus Calabria:inuafioneaudits, uentum veiiit,HugonemqjCardirialemadRogerium, tune NicephoruwCala' brixoppidumobfidentem,vteumab armisarccrer,mifit.Atillenequcpteeihu^ neq; minis [crnfus,Pontinci obtempérât, fcdacriusinftat,^ bellum vrger,ncc^ fobi inus fortalfe rediens,impedii^ento fibi foret.Calixtus econtra bellumamp;’r parat:fcd intereafubita vi febrium cum Scnanilaceflltus,expeditioneomiiraR^ mam redirccompellitur.Rogeriusabhoftibusliber,Calabriam omnem Appe*'' amqjaggreirus,neminefibiobfiftctcbreuifibifubiecit.ïnterea Guilelmus Cof' ftancinopolitanavxoreGrxcorumdolisfTuftratus,Salernum cum redijtïe^F*'^' cisibi poftdiebus nullarelidapfolé mortem obiir.Quo tempore SirBoemuut*“’ , etiame viuisftiblatuslt;?ft. Rogerms igitur aduérfarijs defundis, amp;Roberu^“‘' ’ fcardi propaginepenitus déficiente , iure fucceffionis Calabriam amp;nbsp;App“^'^® fubDucatustituloobtinuir.Quocircatantarum^rurti fücceflu elatus, roinusqu® idoncum ratus,tantam ac tam late diffufam potcntiam,Comitisaut Ducisnonu-necoardari,iamnonampliusAppulia:Ducem,amp;Sicilia: Comitem fe appeUart paftus,Regium nomen prouincijs,quibus pra:erat,aptandum,amp;perennenila* nontiam Regio ftemmate amp;principiohocfplendidó cornmendandamcurauir-Animos faciebant illi opcs,resquelxta:,acmaiorcs fui,quipriuatanobilitateomgt; audendo augendoque ad maximaquæque perueniftent.Igitür a luis Rcx turn h talia: cum Siciliæ falutacur,amp; Panormi anno falutis ut^.Idibus Maij inRegemSi-'ciliçvngituramp;coronatur.Interfuerunceiuscoronationi nonlolum SicilixJw ctiamNeapolicaniProcercsacPrxfüles,RogeriusBeneuentanus,IoannesSaier' nitanus,amp; Philippus Capuanus Antiftites,Riccardus CaictanusDux, Anfelmi^ Piperius Comes de Sanda flore,Petrus de S.SeuerinoMarturani Dominus,amp;co' plures alii:vrbemq5 ipfam Panormum regiam conftituit, vt eius diplomate con* ftat.Fama dudapermanus Panormitanos adhuctenet, ftirpem de Carauellis» qua: adhuc Panormi nobilisfupereft,coronaSicilia:Rcgesinfignirc,ex priuilegio Rogerii Regis habuillc, Andreamque Carauellum Rogerium Regem coronaf-fe. Hæc cum Cali ftus Rom.Pon tifex refciuit,animo non minus celfo quam irato in Rogerium fe crigit.Verumdum bellumcontraillüm moIitur,annoPontifica-tus lui quinto deceftit.Cui Honorius fecundusRom. Pont.fuffedus,non minoriP quamCalixtusprædeccftor,quodItaliæ fibi titulumarrogaret,odioinilltimex-arfit.Veritus tarnen ne feabfentemotus aliquosRomaniin vrbeexcitarent,aper-to bellocontra Rogerium forismouerenoneftaufus,(cddomi fcmperfecotimi-it:licetpleriq;magnocij exerciru vfqj in Appuliameum contra Rogerium profe-lt;dum,dolisq; poftea a fuis cïrcumüentum,pacem ei ac regiones captas Pontificu more

-ocr page 425-

407

DECADIS LIBER VIL'

tnörcconfirmafle feribant.Atcum Romx anno falutis 1130. Honorio defundo Innocencius fecundusfuccelïjflet,cadem caufa in Rogeriumaccenfus,tumultu-anoexercitu colledo tara eeleritare mouit, vt ad Sandum Germanum oppidum (vbiincaftris erat^Rogerium nihil tale metuentem improuifo impecu adortus re-pulerit,atqjoppidocapto,hoftem in cüftroGaIlucio,inqiiodfcfuga receperat,a’ ^uandiuacriter obfederir. At prêter fententiam Pontifici belli Fortuna euenic* trat enim Rogerio GuilelmusfiIius,quemexEluiravxoreFufceperaE,militiaprç-datas,^apatreTarcntiPrincipatustitulo infignitus.Ispatris t^idione percc-^^pta,confeftimcxercitucomparato,genitori fuppetias tulit,commifloque contra ® Iniiocentiûacerrimeprçliojamp;patremliberauiCjamp;exercituRomano profligato, Innocentium, Cardinalcsque qui cum eo aderant,ccpic,amp;in vincula co cgit. iwRogerius non multo poft amp;: viri Fanditate^amp; dignitatis maieftatc motus,non modo a periculoprxferuatum, fedamp;: reuerentilfime officiofiflîmeque usbitum, liberum cum Senatu dimifit. Illincigiturreligio, hinc gratusanimus præfulfit. Nam Innocentius in tanti bencficii gratiam einon modo quxpetie-tat,fedamp; vrbemNeapolim ,qux vfque ad ca ter^ora Grxcorum Imperatori patiierat,cum reliquo Terrx laboris, Âppuliç ac Calabriç ad fretum vfc]^ Siculum corpore,prêter Rcgiiim titulum conceflîtdicct fint qui etiam amp;nbsp;Regium titulum, nonltaIiç,fedSiciliç,Ducatus Appuliç,amp; Principatus Gapuç,ab codera turn pro-to inerinfleaflerant.Ingreditur itaq; Rogerius curaPontifice Neapolim magno turn ‘Uorutn,tum ciuiumapplaufu:quodieccntumquinquagintamilites inftituit,du-osquemenfesibidemfeftos egit. At cum vnoannoNeapoli confumptoPanoc-^umeumtribusnauibus onerariisamp; aliquot triremibus repeteret,vixanguftas ^apreæinfula:fauces egreffus, Fuborta temperate adeo varia pciagi iadatione ™cagitatus,vtnauFfagiovicinusextiterit.Sedcum votum riteamp;cx animoobla-tamniincupafrctjquod, vbi primum littusattigiflètjibi D.GeorgioxdemFe Fa-cram,acomniumSaluatoritcmplum ingens,Facerdotumqi ci cœnobiumeôiun-duexcitaturiivouiflct:Ccphalœdimtdftdéadfcxtu Auguftidiemappunus,Fub-duftisinterramnauibus votum fideliterfoluit,ciuitatemqucipfam a rupcadlit-b tiistranflatamEpifcopali dignitatc,acnouismœnibusded)rauit. Romaniihter-ea,quilnnocentiû a Rogerio captura audiuerant, Petrum, Leonis Romani ciiiis ditilIimifiliû,ÆgidioCardinali’i^ufculanorumEpifcopoadnitente,adultennum Pontificemfub Anaclcti nomine crearunt. Innocentius hoc cognitogt; cumim-paremviribus fevidcret,eNcapoli in Franciam ad Philippum Regem profugiri RogeriusInnocentioFugato,Anacletofeaddixit, PontificcmeumFalutat, atqua adorat. Anaeletus verfa vice,contributo Rogerio cü Brutiis,Lucanis, Appulis, amp;£ Calabris,regioquoqj nomine non ltalix,fcd Sicilix,Ducatus Appulix,amp;: Princi-patusCapuæ,quodab Innocentio{fiBlondocredimus)impetrarenequiucrat, fi VtroaliiSjConfirmato,cumfibi deuinxit.PorroInnocentius celebrato apud Cla-46 tomontemconcilio,Anaclctumeiusqifedatoresdamnat,amp;:fubindecumLotha-noImpcratorcGermanotcrreftriitinereinïtaliareuerfuSjRomavcnit. vbi pro-nigatishisqui Anacleto Fauerant,amp;: Anacleto inter hçc peropportune eviuiserc-pto,contraRogerium ad Barum vfque Appufix oppidu nemine refiftente perue* nit.Rogeriusvtrinqucdeftitutuscum viribus cfTet inferior, Appulia relidainSi-ciliarecurtit.atqïita PontiFcx cum Lothario cundaqua Rogerius in ca Italiç par^ teocGupauerar,recepit. Veritus tarnen ne LothariodifcedeteRogeriusiterü Ap-puliam fibi repeteret,Ramconc Comitem,qui cum Lothario venerat,ad tuende cumDucatusnominc Appuliam rcliquit. Cxtcrumpofthxcanno falutis 114^, Innocentio dccedente, amp;nbsp;Cxleftmo fecundoprimum,mox Lticiofecundo,ac 10 bugenio demum tertio Ro.fcdis per ordinem Pontificibus tepide res Appuliç tu-tantibus,Rogerius regiones omncs,ac Italix vrbesquas Innocentius amp;: Lotbarius ubiabftulerant^pulfoRameoncDuce breui recepit, fed modeftiori vtceperar, titulovfus,n5Italix,vt prins,fed Sicilix,Ducatus Appulix,amp;Principatus CapuiJ leRegem appcllabat,vt in eins diplomatibus adhucIegimus.Qiiera titulum in omnibusfuisregnispoftcaCxlçftinum,ûucLuciüm(vcaIiifcnbûc)ciconccâiftlt;fc

-ocr page 426-

408 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS memorix proditumeft. Rogerius rebus fuis pacatis,cum nil aliud animo ftciH** repciere^nifi Regnum produdis finibus ampliare,claflem ingentenl ihftniif^ contraSarracenösföluens,maiinmamLibyx oram,quxmeridionale Sicilië; tus refpicitjpopulatus, moxTripolim, Africami(qUarn Mahdiam Sarraceni ap* pellant)Sfacem,Capfiam,amp;:alias cius tegionis vrbesfuo fubegitimpcrio:acia'’' tisdemumSarracenosincommödiscladibusqueafflixit) vt Tuneti quoquc^** ingenti tributo in üngulos annos eiptomiflo» annisqucpoftmodumplusquaW tngintaperfolKifjpacemabeoimplorare coaüusfit. Hisfoeliciter Ludöuicus ReXFrancorüm,fuafuEugenii tertii Romanx fedis Prxfuli5,Chrinia nis qui terram fandarn incolebant,contraEqjanuelem fecundum Conftantto*^' politanumImpcratorem.qüiPalxftinaminuaferat, opem laturus mouillc£''^°' genus rcligionis ftudio,clade ^ Africa redoda, cótra Imperatorem amp;nbsp;ipis^*^^^'^ ibiqueCorcytaminfulam,eiüsque vrbem,Cofinthumquoqj, acThebas,amp;^tJ’' bceam infulam expügnatas,atque Imperio iure gentiö abreptas, fux ditio^* iecit.Deindc Cum LodouicumFraricorumRegem,quiaS. Symeonis Antioco^' ho pottu foluens Palxftinampctebat,ingens Sarratenorum claflis obuiafor^^'æ tercepidet,Rogerius forte Fortuna Ludouico Regi capto óccürrens,cüfüadal’ inSarracenoscû prxdaamp;tantiviricaptiuitate in angurtopofitosirruifirtg^'’^“^ clade adedis hodibus vidor Chridianü Regem ab interitu liberauit. Quo loppendimid'o,Cóndantinopolim ipfe mira eeleritate adnauigat ,ciusfuburD‘ vidente Emanuele diripitâc incendit, Palatium Imperatoris aliquandiu opP“' gnatiaCco pugnadoprogreduSeft,vtnön modo fagittasargenteas aurcaïqjbof' tisregiisimmiferit,fed amp;nbsp;pomahorti Imperialis ad gloriamfortitudinisq? often' tâtionemmanu ipfe fuadecetpfeiit. Quibus Veneu per Legatos cognin5^‘ gintatrircmiumcladcmtümPetro Bolanoeorum Duce Emahücli aüxilbren’ miferunt. Porro Rogeriüs tot damnis amp;nbsp;iniüriiS Ïmperatöriillatis,cuin ^' dantinopolimeXpUgnate ncquiret,inde foluens,dum in Italiam remeatgt; ïnnla*' Fern Venetam firn ul amp;nbsp;Grxrotum,ad dimicândum fatis ihdrudam pafatarotj)^’^ improuifoincidit.cum quibus commidbfcrucntoprxliö,ex fuis triremibus v®^ deuigintiamiffis fubmcrfisqj.viduscumpaucisdidïpatisinSiciliarnprofügit-’nn tarnen illxds hodibus. Ex Veneta nanque clade duobusFercmilibusviilüW^tiS quingentisamp;vigintiquinq;cxfis, intcrciditDi^ ipfe VenctorumPetrusftrenno pugnans. Rogeriusveropodquam dömumincolumis pcruenit,abelliturbini' bus fecontinuit:iamq; multarum gentium manubiislöcupletatus,qüótantufflft* bi regnoqj domicilium comparatc^in extrema Panormi parte mirifico opcreaf cemiam vetudate collabentcm indaurat. In cuius penciralibus omnem opuni pecuniarumqjfuarumfummamcohgedît.Ædcrnquoque Diuo Petro Apoftob facram mufiuo opere in ca a fündamentis erexi t.(^am areem, fuam atgifuturoquot; rum omnium SicilixRcgum federn condituit.Nam Rogerius Rex,amp;ei poftniO' dum fuccedentes,etïi NeapolitanoRegno potirentur,quo tarnen tenadötesrü' bellibus in Sicilia Sarracenisfrenosimponcrent,amp; ne noua vel qui tcliqui fuper' crantjVelquivicinam Africamincolebant,Sarraceni molirentur,in Panörmovf-beRegialongoiamtemporerefederut. Etat RogeriusingeniôpromptiflîmoA adardu3quxquenunquam fibidididens. Aliorum rationes in coneihis libenict audiebar,nihilinóonfultc,nihil prxcepsagebat: ingehtesmotusanimifapM^ tcmperabat:vtnonmagis viribus quam prudentiâ amp;nbsp;bodes contriuifre ,amp;Rè' gnum fuum produdis finibus ampliade iudicetur. Aliorum quoqj RegOöruffl ae gentium confuetudinesdiligentidïmeihquirebat, vt fiquid in eis pulchrumàul Vtiledeprehendidèt.idadfuos vfusredigerer.Quofcunqucvirosautconlïliisvii‘ les.autbello daroscoropercrat,cumulatiseos ad virtutem benefieüs inuicabat luditixrigoremvt nouorcgno perneceirariûexercercduduit. Hine multiSp®' nasgrauiores amp;nbsp;legibus incognitas irrogabat,acdüriüs inquofdam animaduet' tebat,nein noUitate regni,flagitio(ïamp; feditiofi,eïus nimiahumanitate infpeda» ad confpirationis audaciam exrendetentur.Pacis vero ac belli vici/ficudincin ita alternabat, vt nullum Regum aut Principurn fua xtate parem habucrit.

-ocr page 427-

DÈCADÎS LIBER Vit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40^

Ingen tes prærerea thefauros ad Regni munitionem,pofl:entaticonfulens, noua induftriacoacernauit,acPanormirepofuit.Ædespluresfacrasinfigni opéré ptæ-tercasquas rccenfui,erexit.Sacellum regium D.Ioanni ab Eremitis iuxta Pa-■ bciumcumcœnobioilliconiundoordinis. D. Benedidi : fed amp;nbsp;aliamædemei annexam.D.Georgio.D. Bafiliiordinis Panormiædificauit.Æs Campanumin-figne, quod Guzam Panormitani appellant,amp; in arce campanaria maximi tem pli PDficum,fündere iuffit,vt circum Latinælitcræ inferiptæ indicant.Quodforte colo fradum annofakitis. lyyy. Petrus Aragoniusamp;: Tagliauia Cardinalis reftaurauit.

Meffanx Cœnobium Diui Saluatoris a genitore conditü m, amp;: 0 fee amp;nbsp;diui tiis ex-ornauir. Tres ex Eluira vxore fufeepit filios,Rogetium, Amp ïulfum,amp; Guilel-’nUjVnicamqj filiam Conftantiam.Ted Rogetiurn Appülia: Ducem, Amphulfuni Capiix,amp;GuillelmumTarentiPrincipes inftituit.Habuitqüoq5 Tancredurtifi- » liuinexpelliceprocreatum. AtcumfvtRegibu^oseft) rerum futurarumlibe- , rorutnprxnofcendarumcupiditateincenderetur,Ioachinum Abbatemfatidici öominisvirum ex continent! ItaliainSiciliamaccetfit.Prodùdus,inter pleraquö exCondantia filia, fi nupfiflet, funeftam Italie facem exoritura ptaefagiuit. Quo-ïo circaetfinondeefl'entqui Regi Conftantiam venïno perimendam confulerent* Tancredi tarnen nothiconfriio, qui nefariumcfleinnocentememori dicebat, in factoSaluatoris Fanormi earn educari, ac virginitate votiua, veloqs facto amiciri ftatuit.Seddum decretum fatidicum humano cofilio impedirefatagiti in illud in-eWit. Rogerius incerea ac Amphulfus,duo maiores eins natu fliijn quibus ve-riflima paternæ vircutis effulgebat effigies,non fine ingenti fuo amp;nbsp;totiüs regni mœ-tore ac lu^u mortui funt. Proinde Guilelmo, quia alius legitimus amp;nbsp;lixres nullus fupercrat,Regni diademaRogerius adhuc Viuus impofuit, eurnque fibi regni có-lorcêafciiüt.Necdiupoftimmêfisvltravircs3tïrituslaboribus,annöxtatis.y9.re-gnivero.i5.falutis.iiy4.invaletudinem prolapfus,Panormidefundus,in templo maximo tumulatus ert. V tcbatur dum viuerct,gémino hoe epithéto;Rogerius itiChriftopiuspotésRex,amp;:Chriftiaitürumadiütor.Altero: Appu’usamp;Calabet) jo Siculusmihiferuit,amp;Aferi

•

DE GVILELMO PRIMO

huius nominis Sicilia: Rege, quem Ma

lum appellant»

G A P V T lîli.

BV i L E LM V S vnîcüs fuperkes filius Rogerii,patris fucceflbr,cu m Regno palatium etiam amp;nbsp;thefauros opulentiffimos fufeepit. Fuit Guilel-mus ingenio âlioquifolertij amp;imilitiaftrcnuus,cupiditateVeroac a-uaritia fimul amp;nbsp;crudelitate nulli fecundüs.Initio fui Prirteipatus con-firmationemRegni ab Adriano quarto Rom.Pôtifîce poftulauit.Fa-cereidquidemPontificierat in animo, vtplaeriqifcribunt:verum,aduerfantibus ciquibufdam, nonlicuit.Quapropter Guilelmus ob repulfam ira percitus,coàôl:o tnaxinioinilitUmexercituBeneuentum,CeperanumjBaücumq5inHernieis,qui^ RomaniPontifîcis étantdicionis,inuadens,fuo ImperiO adferipfiti Adrianushis iniuriisoffenfus,Guilelmum Regem ditis ihuoluit, bottines eins ditioni fubie-dosSiculos,Calabfos, Appulofque, quo facilius ab eo deficiant, ab omni fidelita-tisilli præftito facramento liberat.Quo fado Appulix Calàbrixq} Ptocéres ftatim ÀdrianutnBeneuentum vocant, non modo deperdita, fed Appuliam vniuerfam ή Calabriainque haud dubietecepturum. Beneüentumitaqùe Adriartus accéléras fidem a Ptoceribus datam reipfa probauit. Nullô ehim fere negotio cum fuis his quxperdiderat, amp;nbsp;Calabria amp;Appulia Gülielmi Regnis per proditionem po-tituséft» Guillelmushis cognitis ftâtîmnlaion inftrudus exercitu , Appuliam ingreflus, omniaferro amp;nbsp;igné confumit.mox in Graccos amp;; Appulos mouens, qui apudBrundufiumcaftrapofuerant,incautosfàciiefuperat,atqueinfidemdeditoS

Mm

-ocr page 428-

4tô DE REB VS SICVLIS, POSTERIORIS rccipit.Mox Pontificcm per Epifeopum Catanenfem ad fœduspacemq; folici' tans,promifit fe non modo erepta ei omnia reftituturum, fed amp;nbsp;ex fuis quædâalia) fi vellec,eicondonaturum, fi Siciliæ Neapolitaniquercgni confirmationemeilar-girecur. Pontifex bis qui paeem cum Guilelmo impedierant,grauitcroffenfuS) inconfulcisomnibus, Guilelmumamp;ingratiam admittit,amp;inSiculo Neapolita-noque regno, exaóto ante decccleda veneranda, obferuanda, tuendaquefandif-£mo iureiurando,non modo affirmât, fed amp;c perpecuo afcribir,Proceres,quia Guilelmo defciu^ant, vt primum conciliatum Regem Pontifici audicrunt,fuga falurcm fibiquamerunt. Ex quibusRobertus CapuxPrinceps ad Lyrimfluuium ^^ a fuis Regi proditus,oculis amp;nbsp;principatu orbatur,atqj in carcerem coniedusmife-rabiliterpetit. His rebus pacatis annofalutis.ir4y.GuileImusingcnticlaflecol' leêfa,contraSarracenos in Æg^ptumtraiicit,plurcsSarracenorum vrbescepit: expugnataqj ac depr^data Acn vrbe corü potentiffima,dum retro vela venir,in clademlmperatoris Coftantinopolitani hollis accrrimiincidit. quamquanrum-'Uis numero impar, virtutc tarnen ac animo maioraffidens, confeftim centum ejuinquaginta captis nauibus, vidor in Sicilia rediit. Poftmodum excitatis inter Eridericum primum Cæfarem cognomento Bat barofiam,amp; Alexandrum terriu Rom.Pont.qui Adriano fucccncrat,bcllorum procellis, Pontificem metu abvtbc fugam meditantem,Guilelmus Rexfuistriremibus eTerracinainFranciamde-^^ duxit. VndccumidépofteaFranciæ amp;nbsp;AnglixRegumconfilio Romam rediret, amp;nbsp;ad mare Gallicum dclatus, Melfanam Sicilix Gallico nauigio pcrueniiret,Gui-lelmus Rex adoratum, magnoq; plaufuexccptum,ab eo regnorum quoq^fuotum titulisinfignitus.incolumemcum fuis triremibus Romam vfq; perdnx.it.Quocir-cain hisadminifirationisprimordi^Guilclmus apudkalos magni cognoinentu afiecutus eft. Sed poflqu5 domifecontinuit,econtraignauiffimo otii luxibatqne óuaritixignommia, malicognomentumad xtatemvfque meam promeruit.Lt' gern quoqj contra omne fus condidit,vt tbefauri antiqui Regis fint, amp;nbsp;noninuen-toris, nequedomini fundi: qua Fridericustxfar fecundus,amp; primus Sicilixi^^’^’ poften confirmauit. Auaritiæ vero in eo turn multa alia,turn illud maxime memo-rabilecft exemplum,qflod Siculis dudapermjinusfamaadhucvulgoin oreeft: 50 quod omni auto argen toque tota paffim inlula in fuos thefauros congcfto, nunios cxbuhulocoriofuoinfigni excufoscXpédi,voccq^irxconisperoppida,vtquic-quidauri argent iep vfqua eiret,fub capitis muida fibi dcferretur,edixerit.Quodcu certatim fupplicü metus adeumvndiqj coegiirct,vt certius exploraret an quid vfquâcontracdidumcclarctur: equumfonipedem e regiisarmentisgeneroiiili-mum Panormi aureo nummo venalcm in foro ab aduena proferri in fin. Cüq5diu præcoinferiptûexiguopretioequû nulloemptore occurrentc fruftraprodania-ret,tandéadolcfccnsquidâgenerolçindolisequicupidineinccnfus,admanespâ-ternos,vbigenitnx vnicûnummumdcpofuerat,clârefugit,ex ore parentis fepulti pretiurn caballl filiuscxtrahit,traditqj venditori. Guilelmus v bi auri penuriamad tam immaneac impium facinusperuenilfe comperit, omneaurum egeftum turn fibi pcrfuaftt,fuxq5 aurifami fatisfadü credidit. Regnü deinde per Maionisper-ditxvitx hominis arbitriuadminiftrauit.Vndeconfpiratioipfumgrauilfimapoft' ca excepir.Fuit Maio natione Appu]u$,patria Barenfis, hümili ortusgenere:quip-pecuius pater oleuBari venderefolitusfit.Hunc ex tenuifortuna GuilelmusNo-tariü primo in curia, poft modögradatimC.'inccllariü,acdemïi magnuregni Ad-miratüinftituit,amp;adopes maximas prouedülongefupraexteros regniproceres amoreprofequebatur. Qiaib. hicopibuslicentiaqjabutens, nihil crudelfiatis,ni' kil violentix, vtaliquid ageret, prxtermittebat.Ingeniü illi ad omnia verfatile.cui faciffidianódifpar,atq5fimuladiamp;diffimulandi quxcunq5 vellet, facilitasinerat. ' In Veneré prxccps,itLipro virgmes fedare laudi fibiducebat:tantoq5 feclariorem exiftimabat,quantofplendidiores cocubitusquaeûq; ratione alTcquipotuilTet. Is itaq; cum iam totius regni adminiftrationem haberet,Regemq5(qui cü folusrcgni negotia, cçteris procerihus exclufis, tradabat^ quo vellet, artrabere poffe cond-deretirtircgnandi cupiditate ^lapfus, quo facilius voto potiretur,Hugonê Panor-roitanura

-ocr page 429-

DECADIS LIBER VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;«

m^tanum Archiepifcopum(fumma: induftriXjfadionifqj cuiufuisvirum) perfi-dixfocium ad fepellexit.Huic cum mentem in parte qmdem aperuiiret,dominä-di tamenauidiiatediffimulata, paucisperfuafit, vtamotoRegeignauoarqueinu-nli, vnaimpuberumRegis filiorumtutelamfubeant,regnumquepueris ad pu-bertatisvfque annos incolume conferuent.Quodcumintereosconueniret,quo focietas firmiori vinculo ftabiliretur, fraternum fœdus Siculorum more, amp;nbsp;iu-reiurando contrahunt. Inita fratemitate Hugo Maionis opera in familiärem Regis admittitur, vtquodipfcRegi fuggererct, Hugonis teftimonîïreonfirmaretun Hisconfpiracionisinitiisiadis, proccresquoque,qui ei ad facinus obefie potuif-*® fentjdemediotollereoperxpretiumduxit. Eranteo tempore interproceresRo-bertus Comes Loricelli, Regis confobrinus,Simon Policaftrenfis Comes,amp;: E-beiardusComes Squillacenfis.Ex horumpernic^ fceleris fuiprimiciasaufpicari Miiodeliberat.Interea vero Rcx Meiranamprimo,atqueindetraicóIofretoSa-Itrnumproficifcitur.Quo cum Robertus Lauricclli Comescot)feftim,vclut amp;: exteriproccres amp;nbsp;affines aulici, ad Regem vifendumconuenifTetjMaioaduentu ciusprxcognito, fic contra eum Regis animuminWnutauir,vtloquendi cum Rege iili copia negara fuerit: quo mccftusiratulque, retro difceffierit.Paucis vero poR diebusRex, cumPanormum redulTet, adeo immanes induitmores,vtprater-

10

(]uam Admirato amp;: Archiepifcopo aceciFum ad fe nemini concederet. Inrer-eacumex Gracia Emanuelis clallèm Appuham propediem inuafuram famapcr-crebe(ccrct,omncfque amp;: exteri amp;:domeftici,belli (ob fufpedamiam Maionis arabitionem) vndique timoretrepidarenr, Afcorinus RegisCanGelJarius,amp; Si-tnon Comes magno cum exereitu amp;nbsp;ad hoftium impetum arcendum,amp;ad plcbê in officio continendam in Appulia iuRu Registrant. Hine Maio oblatam fi bi oc-cafionemnonnegligcns,multisverbis RegiperfuafitjRobertum LaurirelliCo-i^’item (quem fe a Rogerio Rege auunculo in vkima voluntate regno, fi filius pa-lumidoneusvideretur, pra^fedum ia^are mentiebatur) iamtum ad Imperium afpirare.Cuinifi mature occurratur/acillime omnia infeditionem tranfuerfum-

queitura.Quocirca ex Regis confenfu Afcorino per ccri*im nuntium mandat, vt RobertumCapiiam Regisnomineeuocet,deindecapiat,amp;: demumfubcuRodia vindum Panormumtranfmittat.Robertus,qucmnonlatebatintot fuisdevircu-tc Sc fide publica meritis Mai(^isfraus,etfi ab Afcorino accerfitus Capuampc-tietit,vrbem tamé,inquaiam paratasfibi elfe infidiascognoucrat,ingredinoluir» fedin Appuliarnrcdiit.Veru cum nonmulto poft inter Afcorini amp;: Simonis Co-niitisnijlitesfuggeftioneMaionis,quiexindecótra Simone maledicendicaufam baberefperabat,eoufqueortaeffet feditio,vtin Duces mutuaquoqueiaminiuria pforeperct,Afcorinus non tam vere quamhoftiliterliterisad Maionemdeftina-^'s,Simonemomnium qua» adcum vfque diem inter milites fuiirent,difcordia-’‘'^n^authorem fuiffe accufabat. Robertum quoque Lauricelli Comitem illius in-dicioparatosapudCapuamcarcerescuafifte.nuntiosintcr ipfoscrebro difcurre-^cdatcnsintereosacpericulofum agitari negotium.quacaufa deinceps ei mini-®ccredendum exercitum afferebat. Hisacceptis Maio,fingulaitaRegiacer-quot;'ora,crimcn delatum etiamadiiciens, cxpofuit,vt Robertum amp;nbsp;Simonemiam ‘^onipirationis reos rex pro certohaberet. Quodamp; facilius Regi perfiiafum eftj Qi^iodeandemin confanguineosaffinefqueomnes iam inde abinitioPrincipatus ffilpicioncminduiftet. Hinc Simon ComesaRege (alioincius locum exercitus I^ucefubrogato)vocatus,vt comparu it, indida caufa captuscarcetiqueaddidus

^'^8'^ ^‘5 Rcx itadeinde Palatio feinclufir,vtnulli per multos menfes mfi to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Archiepifcopoautverbaautvukumcommunicaucrit. Qiiofadum

^‘‘vecertis deeius morte rumoribus nonmodoperSiciliam, fed per Appuham 4^gt;oquediuulgatis, Appuliinfeditionem omnes abirent. RobertusquoqueLauricclli Comes pleraque maritima Appuliæ oppida occupauit. In regioneetiam I’eapolitanacunda turbine funt oppleta. Robertus Surrentinus, quiha reditario 3d feiureCapuæ Principatum pertinere afferebat,copiis adaudus, a Capuanis ‘ufeipitur, amp;nbsp;Principatu pocitus eft* Emanuel vero Conftantinopolitanus Im-

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mm a

-ocr page 430-

411 DE RËBVS SICVLIS, POSTERIORIS pcrator/alfa mortis Rcgisfama audita,cum Roberto Lauricelli Comitcipere^*' fiends Appulix fœdus iniir,claflcm,proceres, ac pecuniam ad eum Brundufium tranfmifit. HaïcvbiPanormipercertosnuntiosdiuulgatafunt,Admiratuscon‘ tinuoeos qui nondumaRege defciucranc,literisRcgiis fui fquecrebrius ad fielet conitantiam,rebelliumque impedimenta hortatus,interea Panormi quofcun* que potcratjfibi conciliate, animumquefuumdecædendoRege apcrirepergit-Qui cum maturius id agendum cenferet, ne forte criminedetedo capitis pœn^ cumomnibus coîiiurationis fociis pleâcretur,cfletquetum fortePanormiGot-fredus Montis Canofi Comes,virtute,militia, liberalitate ac confilio infignis,r6' ^^ mm nihilominus interhxc nouarum non parhm cupidus: hune, quod openicius plurimuminearencccflariam fibiarbitrabatur, in odium anté indignationem-que Regis coadum fibi concilüfiut. Tenebat oppida hic in Sicilia Neetum,Sclaft* num,amp;Caltanixettam: fed Neetum, quod amp;nbsp;natura, amp;nbsp;arte, amp;populifrequen‘ tiaclîètmunitifGæum , plurifaciebat. Hinc igiturMaio adexcitandam Régis/; pudGotfredum inuidiam defumpht occafionem. Cum nanque Régi pcrfuâfii* fer, vt Neetum a Gotfredo e^iperet, amp;nbsp;fibi pro tutelaRcgni deligerct,Copies iucundiffima fede prêter rationem fpoliatus, id in Rege fadum vti dolebat, iw^ vlcifciftatuit. Maio offenfum ad fe Gotfredumclamaccerfit,acprimumtriton fe quam plurimum de amiflîone oppididicit : Regique ante fadum pro mrc/ui^' que probitatis amore fe plurics obftitiffe, ei iureiurando affirmât : hominis teme-ritatematqueinlaniami!hdamnat,odiofamque reddit. Demumbreuifuturum vaticinacur,idque audille etiamfeexipfo RegcaH'crir, vtproccres nulloscontin-gat in Regno lùpcrcflc, qui non ab eo crudclitate etiam afficerentur, ni tempo“' ucamp;prudemer fuccurratur, Proindede fceptroRegemftolidumacTyrannu® tollcndum,priufquâm tancæpeftis exitio regnumtamfortiterpropagatuni,tan-tis maiorum titulis, torque ac tam præclaris vidoriis illuftratum, vnius huiusno-ministyrannidecorrueret.GotfreduSj patenter auditoMaionisconfiliodafflf'* quofimulataeius verbatenderent, fatis intelligeret, diffimulauir tarnen,artet/* que arte ludcndamind« concipiens,omniahaecabco ipfopcndereingenueluD' jj iunxit ; quod abfque Admirati iudicio, nihil omnino Regem vel medirari vulgus pcrfuafiffimum crederet : coque fi culpafe aflercij defiderabat, Regisinepens^^ tyrannidepalam fignificatis, non diucius ipfumfolerarct, fedad vindidamp/' blicam, communi omnium odio ac confenfu depofceret. Cui facile omnesob' fecuturos,ac fc omnium primum non defuturum conclufit. Placuit Admiral miruminmodum Gotfredi refponfio.cuiusprimum prudentiafimulamp;tfdriiif' dinelaudata, vtifcederisfocium amplexus ofculatufque,mox Hugonis Archie' pifcopi in idem mentem animumque, ac plurium aliorum procerum vnitaconit' liaaperuit,qui peremptoRege Admiratum ipfum adRegnö euchendum towe' rant. Tandem vero,quoanimumeinsexploraretpotius,quam quodexammoW^Q cogitarct, fetantaeraoliimparem imbecillitatis confcientia fubintulitïütiufque duccrevtRegis filiuspatrifubrogetur.Gotfredus,qucm necinhis verfutiaho; minis fallebat, ex compofito refpondit : Proccres nünquam paffuros vtTyrannt filius regnet,quinonifi paterna: impietatishatres efTepoïret.Sibiporrointantate' mm mole tuti us videri,vt ipfi Admira to,qui iam non minus qua Rex ab omnihu amp;venerariamp;:colicccpifret,Rcgiaconfcraturdignitas.Quibusauditistumdefflittn aperte Maio id futurum quide aiebat, fi rem ipfe totis viribus ampIederetur.Tuni Gotfredus omne fuum ad hoe ftudiû,aüxiliû,vires ac artes fpondet,amp;quoprçgaa* dio lachrymantê hominê,aclahantê eius animü firmiereredderer,feipiutïi9“/^ iureiurando adllringit.Sed longe illi a promiffis aliéna mens erat: quippe quodin' ^^ dignum,turpe,miferumque cenferet, venditoris olei filium ad regnum euehi.Se idporroGotfredieratconfiliü,vtquamprimumMaioRegemoccidiflet,ipfeto' tim cum fuis in homicidam,tanquâ mortis Regiæ vltor,irrueret, Regifqj filiûnata inaioré,patrifubfi:ituerethæredé.HancGotfredus aduerfus Maionis dolosfrau* demmeditatus, plurimum illiinterim blandiebatur,rogansfubindeneramprï' dari facinorisgloriam mora minueret.Sed vbi Gotfredus fegnius cum videt rem

-ocr page 431-

DECADIS LÏBËR Vit

415

gtterCjdefideifuæapud eumfiifpicionc iarntumaddubitans, conuerfo a rtiorte Kcgisconûlio,in Maionem tendit infidias,qucmvel in prçfehtia Régis,fialiter fie-riaon poffir,fibi deftinat interficiendum. ad quod facinus confederates habebat Simoncm Sagreftfem,Rogerium filium Riccardi,amp; plures alios Proceres, fadio-foiquemilites plurimos.Igiturdie quodam in Palatium Admirati percuflbres in-grcaiuncur, Sed cum e veftigio triremes ad portum ex Callipoli Appulia: vrbc aduenidé intus fignificatum efletmuntii nouitatemilitum animos ab incepto abf-terrente, Admiratusfortunx beneficioJiberatuseft. GotfredSsveritus ne fi forte Maio milites in troduâos vidiflet, in fufpicionem concepts contra fe cxdis de-10 ucniiret,ad rem ex tempore excogitataaftutia, fufpicionem pracuenire cogita-uit.Fad:um igitur omneei ex ordinc fingit,non quod ad eum, fed vtad Regem de ®cdiotollendum, milites in arcem introduxifle»amp; ni Callipolitanaclaflis fuper* ueniflet,Regem proculdubio co diefuifle intcriturum narrauit. Vix Gotfredus Verbafinicrat,cum domefticiMaioni fiiggerunt,Gotfredumarmatiscum militi-buseuminterfefturuminPalatiumiarningrcirurnfuiflè.Q^s ipfereiecit,amp; ex in3ndatofuo,amp;contra Regem, amp;noncontrafe#Qsinfidias adueniflerefpondin Dumhis rumoribus Sicilia turbabatur, Bartholomxus Garfiliatusmilitibusin-ftrudusaRegedefcifcenSjButeram oppidumfibioccupât.Quodcum prarupri ^^ montis(adcuius verneem drum cftjbeneficio muninfïïmum dier, fediriod complûtes exagris finitimis eo confluere, omnia praïdari,loca vicina populari,amp; cum plerifq;faitiofis primoribus infulæ contra Regem coniurarecœperunt. Quod vbi Kexcognouit, EberardumComitem probat«acincorruptx virum fideiadeos degatummifir; qui ab inccpto cos promiffa veniareuocaret. At illifccontra Regem nihil moliri refponderunn fed eo condlift id tcntalfcjVt Maionis Admirati, 52 Atchiepiicopi Hugonis coniurationem in Regem, regniquein Maione ambitio* iicradecegerenc.quodfiRcxdeproditoribusiuppiicium fumeret, ad pedes Re* giosicPanorinum venturospromitnifit.Ha:comniaEberardusddeliter,vti acce* perat,llt;egi reculit. Vcrum Guilelmus Rex etd primum atrocitate rei attonitus, in jQ ^'''^‘‘-iratos indignatum fe ofendiflèt,mox tarnen eum d^i mortem attentate, qu5 tpfeex infiino ac ignominiofo fortunæ ftatu ad tam fplcndidum ac fummum nito-renj,florcntiirimumqueiubar cuexerat,immancamp;t fide indignum ratus,Eberardi verbis arque authoritati dero^auit,amp; penesAdmiratum fides ftctit.Hinc Maionis inEbetardumatroxexarfitodium, fed(agacidiffimulationc in idoneum tempus vlcioncmdiffcrebat. nbsp;nbsp;Interea GotfredusComes,rclidisperfua oppida prxfi-

mis, Buteram amp;nbsp;ipfe transfugit. Quod vbi Panormi percrebuit,tota ciuitas contra Maioneminfeditionem efierbuit : Comité Simonem iniufte carceri addidum, ‘ubmiffis Vocibus, ac commixto murmure depofcunt.His Admiratus conftema-tti5,vbinoniam facile plebistumultumalitercompefci polTevidet, Simonem iuf-40 ^''^egb de carcere extrahit. Quo liberato ftaümciukatis ftatus ita immutatuS clt,vtcurn eo tranquillitas omnis reddita videretur. Poft hæc cum Buter« fedi-^oindiesinualefceret,amp;acriusvrgcrct,quafacillimetota Sicilia breui ad hoftes oerefturapræuifjgjjjfur: Rex Simoncm Comitemfecumducens,contra! ButerS exercitum mouet, oppidum obfidet, ac totis viribus oppugnat. Sed cum nequa cxpugnari, neque ad deditionem fledi poftet, tandem confilio Simonis Squilla-cenfisComitis rcseodedult;ftaeft,vtGotfredo Comitiamp;foeiisextra regnumfa-cultatelibeteabeundiconcefta,RexButeram oppidumreceperit. Hacfadione inSiciliafubIata,paucispoftdicbusGotfredusMeflanamproficifcitur, in Appu* liam traiedurus: quo tempore Afcorinus Cancellarius ad Regem veniens,Maiot t^emftigante Simonem Comitemnouiscriminationibus adeoapud Regem op-pteffit,vt confeftim inauditus in carcerem detrufus, paucis poft diebus intcrierin MortuoSimone,Gotfredum,quicumföciisad transfretandum iuxta couenta cö paratanauiMeflanx morabatur, a traiedu Rex impedit, ac diligenter fub cufto-^avfqueadfuumreditumobferuariiubet.DeindcmagnocumcXercitutraieifto nero Brundufium,ibi cum CÓftantinopoIitanis militibus,qui eo a Roberto Launcelli Comité cuocati aduenerat,dimicatutus venit.vbi Grxcis bellum detreda»

Mm j

V

-ocr page 432-

414 DE REBVS S I C V L IS, PO S TE RI O R IS iibus,vel ob id quod Roberti copiæ nondum eis auxilio adueneran t, Rcx prçliu*quot; contra inuitos (ufcipiens, licet principio quidem ancipitem pugnam experireWb impares tamé numero amp;nbsp;viribus Grascos fuditexeiditqj: quorum partemcuDu-cibus Panormum tranfuchiimperauit. Rexcapotitus vidoria,cótraBarutnop* pidu m, quod ab eo iam defciuerar, amp;nbsp;arcem Regis oppidani demoliti fuerant,e’^' creitum transfert. Barenles fefe inferiores regiis copiisconfeflï, depofitis arffli$ i nermes vidori occurrunt, veniam precantur. Rex itaq; vrbem ingreirus,vbiarc*5 fuæ ruinasconfptéit; lufto (inquit) iudicio vobifcü agam,vt ficuti vos domui^w^? ^^ nonpepercilfiSjitanec mevclhis parccre asquumfit. Atq5itaduorumdieru^P^' tio eis cum omni fupelledili libere abeundiconceiro,funditus vrbem deleft« Barenfisexcidii fama Robertü Loricelli Comité,aliofqjproceresquiaRege“^' fciuerant,adeoperterruit,vtrcliftisoppidis quæ pollldebant,extra regni tetuwj nos fuæ faluti confuluerint. Quos imitatus Robertus Surrentinus, qui fibi Capi’^ occupauerat, in traiedu.fl. Aquilæ a Riccardo Comite, qui amp;nbsp;ipfe defecera^pf^' ter fidem datam captus, Regique traditus, non multo poft Panormi oculis ab Au' mirato cftpriuatus.Quqfadoiliccardus etfia rege rebellionis veniapromerue' iit,proditoris tarnen infamiamnoneffugit. GuilelmusRcxhoftibusGrïcisamp;î domefticis in Appulia deuiebs, rebufqj in ea parte fœliciter gcftis, Panormum r^ ^^ diit. Vbi Gotfredum Comitem Maionis fuafu oculis orbatû perpetuo carcctia dixit.Sed amp;nbsp;Simo Squillacenfis Comes,qui Policaftri remanferat, a RegePanot' inum in capitis poenam euocatus,inipfo itinere fœlicimorte deceflît.Guilel®^.’ Alefinus,BoemundusTarfenfis, Robertus Bouéfis,Tancredus prætercajacC^^* iclmus Rogerii Ducis ex nobililfima pellicefilii,amp;plurcsaliiproceres inP«^^”® Panormi in compedibus tenebanter: quorum aliquibus cxcæcatis, plcriiqi“^®^ tumeliolcflagellatis,cæteros teterrimis inlocis Admiratusdetruferat,fuxlt;l^^‘‘'' bidini deferuire coegerat.Ncqs his eius animus quiefeebat dum Eberardum Co' mitem fuperefte videret incolumem: cui enm nihil criminis imponi poflet,ex w* iumniis occafioncm prodendi eum cœpit.Cum namqj aliq uandoEberarduseuW | paucis venatum exiftet. Admiratus eum atftionisca’umniofæcaufafatisaccoW' moda am plexus,confeftim Regem adit, Eberardumque cummultitudiocnu«* turn vrbeabfqueRegisconfenlu recclfifle, pro defeitionis manifeftoarguro^æ to infimulat.Quare cótinuo nuntiis a Äege milfis r Ais ab itinere reuocatus in v*®‘ culaconiicitur, neemultopofteffoffisoculis linguaetiampriuatur. MaioitaÇ virisfortibus ac proceribus omnibus,quifibi impedimento potuilTent eflep^® fubaóbs fublatifqj,ad maturandum facinus,quod nccelfitate dudus diftulerat, m* toaccingitur : prius tarnen populumfibilargitionibus,muncribus,dignitatibu5) quo fibi contra nobileS)amp; ad regnum occupandum fauerent, conciliarepeg'^ Simonem Scnefcalcum fororium fuum toti Appuliæamp; Neapolitanæ region* P“^?' ficin Stephanum quoque germanum fratrem elaflis Præfedum ac Admirawn* inftituit.lpfeintcrimindigentibusmultalargitusjfacilemqjfe omnibus probens aclegatos vndccunque venientes humaniter excipics, milites bello ftreniiosto' los,Longobardos,acFrancos,quorum opera ad facinus peragendum fatisindi' gebat,adfcallicit. clericos etiam magnishonoribusbencficiifq; euehit. Intereî Robertus Loricelli Comes, qui extra Appuliæ finesfeceflerat,Appuliamcrcbns incurfionibus populabatur. QuoÄex exercitum mittere coadus,vidoriaq; pon' tus,hoftesplures,amp;cumeiscopiarumDucem Äiccardum Mandraamp;Epifcopnin Theatinum cepit,Panormumq5dedudosadfuppIiciüpertraxit.Peridemquo$ tempus inter Emanuelem Conftantinopolitanuhi Imperatorem amp;: Guildnw® 7îegcmfœdus hac lege initumeft,vthinc indecaptiuiredderentur. Quo fado, omnibulqj iam hoftibusdcuiuIiSjMaiocundasdifficuItatesfuperaueratjamp;non ) inodo Admirati, fed Aegis etiam dignitate tuto fungividebatur, omnefque Gugt;' lelmiiamineptias, infanias jac tyrannides nonclam, vt ante, fed palam traduce-bat deridebatque. Quod fi durius quid cis, pro ut estera omhia, Aex pratcipiebat» ipfe confido edióbo id fuaquafi authoritate reuocabat,quoplebisanimosaügt;o

7

-ocr page 433-

DECADÏS LIBER Vît ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4îf

appellant, quamqucGuilclmus ÄexaÄogerioTJegepatre captam adhuctenebat) AbdulMumenÄexMarocci,magno fecumMamudoru Sarracenoru,qui Atlan-nsmoncis amp;nbsp;Marocci regiones incolebant,comparato exercitu duriffime terra manque obfideretjclaflem centum fexagintatriremium,cuiGaytus Petrus Eunu-chusfnoniinequidemamp;habituCbriftianus,animo vero acre Sarracenus)prxe-rat,exHifpaniisreuocatamcontraÄexemifit. AbdulMume ÄexinopinatoChri-fliansclalfisaducntu perterritus,intra caftra coegit exercitum,ciafrem vero fexa-ginta triremiumin terramfubduxit.QjJodfiChriftiana claflisysimoappulfu ex vnolatere, obfeffi vero portis effradis ex alio latere in Mamudos, vt rei militaris v-fusfuadebar,irruiflent, vidus proculdubio fufufque Sarracenorum ceflifTet excr-citus.Sed contra accidit. Nam Petrus Sicularum triremium Pra:fefl:us certain diriftianis vidoriam inuidens,vitro,cum vidor«flet,infugam cüdis ftupentibi conuerfus,vela dedit ventis.Quem cum ca:teraclaffisvtinuita,italt;Slt;: xgre fecu-taeffet,Sarraceni de proditorisdolisiamfadi certiores, triremibus illicoinmarö coatis,fugientes infecuti,feptem triremes cnoftriscapiunt,cæterisfccdeactur’ puer in Siciliam fugatis.Hxc vidoria ficut Sarracqfiorü animos ex tulit, ita Chri-ftianorum inilitum,qui vrbis praefidio erant,fiduciam plurimum dciecit,cum pau-cieffent,amp;commeatus etiam inopia premerentur. Verum cum veterani, bello ftrenui amp;nbsp;inexpugnabiles effent, nihil eorum qux in tanto rerfi dilcrimine virtus potuit, omifcrunt. Nam nonfolumacerrime Sarracenis obfiftebant,fedamp;vrbe frequenter egrefli nonniff multa hoftium ftrage édita intra mœnia fe recipiebann Quorumfortitudoinuida Abdul MumenumSarracenórum Äegem,iamcon-fumpcis quç ad expugnandam vrbem erant neceffaria,ad obfidionem foluendanl irapulerat,nffi per transfugam quendam obfeiffïsalimenta omnia deficere,ac iam tumadequorum,canurn,aliorumqueimmundorumanimaliumingluuicm,per-uafiffeinepiamcognouilTet ; atque itamutato confilio,Chriftianosomni via,eo-rumetiamipfispropofitisincommodi^,addeditionem,acad dupla etiam , ff vel-lent in Africa manere, ftipendia, inuitare ceepit : quod ff etiam in Siciliam redirè jj^ rnal!ent,liberum cis, conceffis etiam ad id nauigiis, traiedum pollicitus.His audi-tisChriftianimilitesaddeliberandumtrigintadierumin3uciasimpetraucre,atq; ineotemporisinteruallomiffisadGuillelmum Regem Siciliam Legatis,ff auxilia nonIiaberent,deditionemfeAdurospromiferunt.ItaquemiffïsPanormumeoru nuntiis, vrbis periculum amp;nbsp;famemextremam exponunt,fuppetias aut frumen-tumfaltetnadtolerandamobfidionempofcunt. SedMaio,quifalfo^egi perfua-ferarfelatisfrumenti ad vnius anni commeatum Africa: vrbitranfmifiire,palani maiorcsfuiîiptustotoannoÂegiAfricam,quâomneregnumemolumentipræbe-requerebatur.quodff eaabhoftibuscapereturjnihilmali^egempafl'urumjfed po dus lucrumJta igitur inauditi fupplices ad Africam redierunt. Äeuerfis igitur abf-4'^crefrnmentarialcgatis,cumChriff;ianimilitcsfamemdiuriusfufFerrcnequï-^ent,aclpadumdiem,proutconuenerant,vrbeAbdutMumcnoÄcgitradita,inSp ciliamcum largitis ad transfretandum a Sarraceno Aege nauigiis traiecerunt. In-ïeteacumnefaria Maionis regnandi cupido atque coniuratio co proceffiffet, vt diademaaliaqueregni infignia,qua: fibi ad rem parauerat,multis palametianï oftenderet,nec quilquam tarnen ram apertammachinationemÄegi de tegere änderet, velob id quod non modo id non perfuafumiri,fed amp;nbsp;quantumdiferiminis Eberardo Comiti, aliifqs aliquot proceribus contigiffet, certo fciebant:indigniras reiomnium mentes itaaduerfus Maioncmcommouic,vtProceres pleriqueiil Appuliacommuni cofilio,quod palam no poiTentjidclandeffina in Maionis mortem coniuratione anniterentur. Erant hilonathas Comes,Tîiccardus de Aquila 1° Gomes Fundanus, Äogerius Acerranus Comes, Gilbertus confanguineus^egi-næ,quern Rex nuper ex Hifpania aduocatum Grauinæ Comitatu donauerat. Manus quoque Burellus vir difertiffimus,Salerniad populumhabitaotatione,ad i-demiureiurandopromittendum plebem adegit. Turn multi alii toto regno no-ibiles,ciuitatefquc amp;oppida,cu eis foedereamp;facramentofe adiunxerunt. Carterum Andreas de Aupecanina exul eûmeogregato exercitu ÀquinumjSanôlüiin

Mm 4

-ocr page 434-

410 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS Germanum, amp;nbsp;quxdam alia Regis oppida fibi occupaffet, paulo poft ab opp'^y nis,qui (ponte eum reccperantjCircumuentus, mortis periculum vix cuafit- MC ' feniés pretere# excitati decreucrant nulli deinceps Maionis mandato P^ï'^f^’ necinfuavrbcPrxfcdum, quemidemMaioautmilitibus autregionibuspt^* cerat,reciperc.Totaigitur Appuliahisrumoribusxftuans inMaionem conio*^ iierat.SiciliaiolaquiefccbanquippequodineaProccrum nullum Maio reliai’'* fet,cuiadtamarduum facinus aggrediendumanimus fupereflet. Nam CoiB^^ Syluefter^Rogdrli primi Sicilix Comitisex filionepos,etfiApulorum probai^ ^^ confilium,quibusetiamfacramcntofuaauxiliainalt;ftionepromiferar, domit^® delituit, nevel minima fufpicionc notaretur.Rogerius quoqueErconcnfiSY mes, cuius fiJiamMaioconftuprauerar,iniurixfuxvindidam patientidifliß'y^ tione inopportunum tempus réïecerat,autaliisreferuabat. Maio vbi contra'P fnamProccrum vires in Appuliainimmëfumcrefcercanimaducrtit, Amalpb^”® primum, Surrentum,NcapoIim,deindc Tarentum,HydruntumjBrundufiui”» Baruïum,vrbesmaritimas,quxnodum aperte defciuerant,pcrliterasRegia$®f' netvtinfideperftent,nequcC®mitumac proditorum rumorib. aurempra^beat' S cd cum eo rcs deucuiffet, v i Regis 1 i tcras,quas non Regis,fed Maionis prodii^' ris amp;nbsp;manu amp;nbsp;confiiio fcriptas efle per(ualifl)mumhabebant,nemo fufeipcret-''^ ^^ nahxc ilJi m fenbendo folicitudo fuit.Proinde cumcavia nihilproficerct,S^ phanogermanofratriin AppuhaPrxfedo fcripfit,vtduplicata ftipendiorun)^ gitione,ac lucri ftudio,milites ad obfiftcndumRobertoexterifque Comitp“^ inuitaret.Atcum Simonem Seneicalcum in quoddam munitiflïmum oppi““^ feComituinraeturccepiirecognouiirct, fenefcentibus iam malis alia viain^^ dendumracus,Mazarienfem Epifamp;puin Melphiam ac in Appuliam Legato* milkicuiusauthoritate Appulorum animos in officio contincrepofle fperaP^’ A t ille non modo eorum indignanonem non compefcuit, fed cum peiora^c^^' ionisproditioneamp;vitiis,quam illiaudierant, deferret, auxitetiam iras,pcrniouit' que ad acerbiora.ïnterea cum Calabria quoque,cuiusantea fides ineoeuflaif® jq per extiterat, Appulix pspcellis agitari cœpiiret,ca res Maionis terrorem vitra wo dumexafpcrauit.Quocircadeidonca Lcgatione,qua principiis hifce obfil^ore-tur,apud feftatuendummarurecenfuit.Erat ei gener Matthxus Boncllusgénère Siculus,nobilitatcinfignis,mu!torum oppidorunTDominus,affinitatccunipio' tibusCalabrix proceribusconiuniftus,inregrxapudomnesopinionis,jnilit® ”* traquam çtas exigeret,ftrcnuus,quamagnum iam inde fibi nomen pepercratdc“ inconftans animo, cuiadolcfcenti Admtratus,quod eum non fecus quam film® diligerct,filiam fuam adhuc paruulam dcfponfaucrat.Is vero cuiufdam Regis Ræ gerii ex pellice filix,quç Hugoni Molifino Comiti nupferat,forma captus,dcfpo' fatx fibi ab Admirato virginis,eo quod ignobilis cflet,cccper3t nuptias abborrere Quodcum Admiratus refciffet,Palatium Comitiffix diligentiuseuftodiripr^ce-pit,nefiadeamaditusamatorifictct,filiafiia repudiumpaterctur.Qux omniatacite eundemMatthxum offenderunt.Cum tarnen immutatx voluntatis indicia nulla in eo animaduertifiet,Maio hune vnum ad tam arduum negotium deligens Legatum,ad Calabros mifit.Matthxus fufeepto legationis officio Calabriam tra-iecit.Cxtcrumdumibipopulumindida concione,aducntus fui caufaexpofiia» ad Maionis innocentiam tuendam mirolenocinioperducercnititur : Rogerius Marturanus magnx eo tempore authoritatis in Calabria vir,omnium qui aderant nomine ei refpondit: Se fans mirari Matthxum Bonellum,virum alioqui ^généré claro,amp;virtute infigniprxditum,Maioncminfontemaflercre,qucm palam o-mnium voce Regis proditorem efle confie t: quinimo econtra,ipfum vti Regisfl-dumfamiliäremdccere,Principisfuidecus vindicate, vitam tucrij aedemûpro- ! d i torem de medio tollere.His amp;nbsp;id genus aliis artificiofis prolixifque fermonibus Matthxus Bonellus pertraebus, ab officio fufeepto ad communem fenrentiamre-dudus.Maionem certodie fe interfedurum Rogerio, aliifquequi aderantpro-ceribusfacramento pollicitus,receffit. Nee minus interea de Rege interficiendo Admiratus folicitus tehebatur. Verum cum iam dies facinori didus infiaret, atque

-ocr page 435-

DECADIS LIBER Vit

417

at^UCipfedemorecumHugone Archiepifcopo deatnouendo fege,defïiiorum eiuscuftodia,de feruandis thefauris,qui ingentcs erant,de fedandis populi rumo-ribusconGliacapiunt: tandem dethefaurorumpuerorüque cuïlodia,quosvter-que vei fibi debitos penes feeflevolebar, contentiooritur.Iamque in longumpro-tradacontrouerliacum neuter altericederet, Admiratus tandem Archiepifcopo foduminRegem propofitum pratexens,iamfeinceptifacinorispcenituifle di-XK.Hugo,etfi hac ex animo Maionemnonfuifle locutumfufpicaretur,aflenfum przbuitjconfpirationemque dilToluere fimulauit. Maio deinde •Reginam,vt ab ^^ Archiepifcopo vnciasaurifcptingentas extorquerct,induxit. Quo cognito, Ar-chicpifcopus tanta iniuriavindiótam contra Maionemfufeipiendam ftatuit.Ac-

10

«lucitaquifracerno modó erant fœdereaftridi, nunc alter alterius morti dam in-liianc. Admiratus illum veneno, Archiepifcopus^tunc plebeio furore, ob inceptu contraregcm facinus, extinguere tentat.Sub idem tempus Nicolaus,qui in Calabria Regis loco prxfidebat, coniurationem Matthäi Bonelli Maioni longo orpine pcrfcribit. Quod ctß primum ob fummum, quo Bonellum profequebatur, amorcm,noncredidiiret, poftmodum vero pluèibusfidedignis identidemfibi referentibus (etfi argre) fidem tandem adhibuit, atque Bonellum vicifci omnino délibérât. Intcrea Bonellus e Calabria reuerfusThermas oppidum, (quod Panor-mo. i4.p. jD. abeft) appulerat. Vbi cum ex milite quodam probata fibi ddei» quemPanormireliqucrat,Maionisinfeconflatum ac ardcns odium didicit,cal-bdeftatuit non prius Thermis abfcedere,quam Admitaci mentem explorandó prxicniret.Proindepcrlitcras «Si nuntium , fedatas elTc fua opera Calabria fedi-tioaes,Maionem certum reddit:Procercs omnes,amp;imprimisRogeriumMar-turanuni,amicillïmoseifaftos,atqueadper5gcndum quicquid ipfepraciperergt;

paratos.Rogatque vc pro tanta rei bcncficio,amp; trifti belli principio ad latos exitus aleperdufto, redeuntifilia fua nuptias, quastanto temporediftulerat,paret ,amp;: promifliconiugiigaudiis venienten^^xcipiat. Quibus literis alledtus Maio fen-tentiam mutat, non verifimilc ratus cum,qui filia fua nuptias expetebat,mortem foceromoliri: atque in eos qui Bonello crimen impegeiÿnt,irritatur,cique referi-5° bitvefemoto metuPanormumveniat, votiaedeHderii compos futurus. Itaqué Bonellus vbi Panormum vernit, ab Admirato benigne fuiceptus cB. Subinde dam Hugonem Archiepifcc^um febribus correptum adit, eique quid in Calabria cumProceribustra(âairct,aperit.Illevt rem accélérer,admonet,vrget.Is veto nullius admonitionis indigus, facinon perpetrando nonnifi tempus idone-um qnxrit : nec occafio qualita fibi defuit. Nam cum decumbenti Kugont Admiratus venenum propinari iuffilfet, amp;nbsp;ille fraude fufpeéla non abforpfif-I«, miratus Maio quod tardiusmoreretur, idque ex potionis exilitatecuenifle f«us, cicutam multo præfentiorem parat : quam fecumdeferens, horam diei Ci rei ter vndecimam Archiepifeopum domi vifit.Erant autem eius xdes,qux mca ætatein cœnobium diui Francifci monialium translatas, inter templum maximum amp;nbsp;Papyritum amnem liras, Abbatiac noute vulgo nomen retinent.Igituf Maioægrotantis grabato propius aflidens,dum de Batu fuoeumrogat,celerri-^e incolumitatemeumadepturum, B pharmacum nunquamadeius asgritudi-nisgenusnonprobatum remedium corameodiligctifiimepararum,accipiat. Ar-chiepifcopus fufpeótum eum habens, ad hxc , tanta fe corporis fui debilitate tenen, vt non line fui maximo periculo iterum pharmacum etiam per medicos decretumfumercpoflit,refpondit. Interea in tantum temporis eorum colloquia procelTere, vt fol iam occiderit. Turn Archiepifcopus nuntium Matthxo Bo-ndlo mittit, qui tempus patrandas rel iam adueniffe nuntiet, milites fuos clani pater, paratos difponat. fe interim Maionem variis fermonum ambagibus de-tenturum,dummodoipfevt virfortis agat. Bonellus acceptonuntio nihil mora-tusgt; inpenitiorcm domus partem militibus Conuocatis, rem conceptamaperitj patteifque hortatur vt omni metu periculoque vacui, ad facinoris tam egregii gioriam forti animo fe accingant. At milites longa oratione nihil indigente.*, quippe quos ad rem peragendam amp;nbsp;fides data adBrinxerat, amp;nbsp;Maionis dudum meen-

-ocr page 436-

4iS DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

incenderat odium, ac lucri aMatthxo promiffi fpes ardentiffime iuflammaiicW'gt; nihildetredarunt. Horum itaqucplures in viacoopertaacteftudinata,abArchiC' pifcopi xdibus ad Regis vfque palatiumprotenfa, quaMaionisfuga timeripotc* rapper congrua loca difponit.Deinde viam qua ad fuas erat tranfiturus xdes/qu^s ülæ, vtiexidimo, funt quas state mea Georgius Bracchus inhabitabat) occults prsmuniuit infidiis, nee esteras plateas angiportusquc,nequa fugercpoffer,»' gnius obferuandas eurauit. Turbs quoque qus Maionem fequi debebat,qHoW^ immifeuit:ipfcvoroeum paueis ad portam vrbis qus Sandls Agaths deGuiln eotemporc dioebatur,qusque hodieampliataea parte vrbe nulla eft,exeunteni ab Archiepilcopo Admiratum prsuenirepropofuerat.eumnanqueloeum,q^æ^ ibi via plurimum eoardata deineeps fefe in triuium diuidebat,infidiis maxime op-portunumiudicabat.Intcrcaeui»i inter Hugonemamp; Maionem tune fuis iermo* nibus hie amorem fuumeuramque,quam de falutesgroti non minorent quam de fua habereiurabat : ille commendando amieum,laudandoque, ae morbi pen-culum quercndo,iam pluribushorispertradis, in multam nodtem confediffen^ Admirato tandem,infedla re q^uam propofucrat,ne importunior effet,vifum w difeedendi tempus. Abeunte itaqueillo Archiepifcopusforesdiligentcroblcrï' ri lufiit. Ille veto obequitans eum Epifeopo Meffaneff, qui ei a latere proximus c-quitabat,eum prope locum inffdiarum in visanguftias incidiffet, a Matthxouo-ratio patriaS3lernitano,amp; in familia a votis,amp; Adenolfo a cubiculis,(qui vixlequc tem multitudinem perrumpeptes ad eum perueneran t) Matthsum Bonellum m paratis infidiis cummilitibus effe didicit. Quo nuntio perculfusMaio primum conftitit, mox refumptis animis,Matthsum ad fc édita voce accerfiri iubet.Bo-ncUus,vt fua confilia detedla con fpaKit,ex infidiis profiliens,ftridlo gladio in inu» fubitoimpetuferoxfuperucnit:Coram (inquiens) oproditor,qucmrequidS^\ fum, fcelcribus tuis finem impofiturus, qui vno fimul idlu in te tam Admiwn quam Regisadultcrü nomen abradam. At^aio etfi in re ram fubita animo pm‘'' fus deiieeretur,primum tarne enfis idum in alteram defluens partem euafit,acif' ntumfecit.AtBonellusvehementioriimpetuincumiterum irrués,fruftraoran-tcm,gencriquefidcimp1orantem,percuflït.nicacceptolet31ivulnerehumicon-foITus corruit occubuitque.Qui in cius comitatu crant,fimul amp;nbsp;EpifeopusMeffâ' nenfis,cslo Admirato,qua quifquepotuit,diffugeA.int.Matthsusquoqjnownus vix inter nodtis tenebras grauiter vulneratus effugit. Bonellus eiufque milites, re profpere amp;nbsp;ad votum patrata,cum incertum haberent quo id fadum animo Rc^t effetaccepturus, Panormo ipfa nodle profugi,Caccabum,quodilliuserat opp' dum,perucncrLint. Cognita Maionis morte, totaciuitas in gaudiumfupraqui'U' fcribi poffit, efliifa, tune primum apertum in Maionem odium declarauit. Guib lelmusRex ingenti ea nodleinfolitoqucabarce plebistumultu excitus,quidno* uitatis in vrbe accidiff'ct,mirabatur. Cui Oddo ftabuli Magiftcr rem omnem of* ^^ dinenuntiauit. Indignatus eft quidem prima fronteRcx,nontamenfineprodi-tionis,cuiusilleinfimulabatur, fufpicione,quamadfepriusdeferridcbuifieque' rebatur.Margarita vero Regis vxor,qus plurimum Maioni tribuebat, impatien* tius moleftiufqj eius mortem ferens,in Bonellum eiufqjfocios vehementerexar-fit.IntereaRcgis iuflii deledli funt milites,qui Admirati domum cuftodircnt,amp;vr-bem tota nodle peruigiles,nequid feditionis inter ciues oriretur, percurrerenne-uitari tarnen non potuit quin in propinquorum affîniumque Admirati domos plebs irruens, obuia ibi qusque deprsdaretur. lllucefcente vero, Rex Henricum AriftippumCatanenfem Archidiaconum,Latinisamp;Grscisliterisfatiseruditum, familiärem fibi dclegit,qui vicem amp;nbsp;officium Admirati intcrca gererer, prxeffet- ^^ que notariis,amp; cum eo de Regni negotiis pertradlarer.Is igi tur amp;SyluefterConies cumfraudemdolofque AdmiratiRegiordincnarraffent,animü rameneinserga Bonellum mitigare non potuerunt, nifi inuenta poftca in eius thefauris Regia diadcmatafcelerumeiusfidemindubitatamfcciffent:per qus rum demumRex feab Admirato deceptum liquido comperit.Proinde re comperta eodemdiee veftigio captifunt vterque Stephanus,Maionisalterfilius,altergermanusfrater, cum

-ocr page 437-

DECADIS LIBER Vît nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41^

cUmMatthæonotariOjquopkirimum vtebaturfamiliarirer.Transiaticjuoqjfunc adarcem Regiam thefauriquotqiiot in proditoris domo funt inuenti. Andreas Eunuchus,amp;: plerique alii tormentis adi, nmlta fraudis publics indicia depofue-' re. Stephanus quoque eins filins incarcéré minis adadtus nihil iureiurando feire lealRrmauit, nifiEpifeopum Tropenfemmutuoapatre trccentasauri vnciasac-cepiffei AccitusEpifeopus no modo cas,fed amp;nbsp;tarenorum feptuaginta milia a Malone recepta Regi reftitnit. Poft hxc iuflii Regis Caccabum ad BoneJlum mifti Io funtlegati,vtotnni metudepofiroPanormumproperet: Regem nanqueMaio-nismortem poft deprehenfa eins fiicinora acceptam habukfe. Bondins etfi in re-geparutnconfidcret,plebis tarnenamp;procerumfaLiorefrccus,militibns inftrudus Eanorraum aufus eft venire. Vrbi appropinquantem,viriacmulierestnrmatini riiagno applaufu,ingentiquegaudio,velucipacritE^c Regis liberatorem excipien-to,adRegemperduxere. Aquo benigneaepriftina beneuolentia fufcepcus,ea-demquoquepopuli frequentia domum adduduseft, Arq; ica malefici hominis ^Ignaoccifione non modo in Sicilia,verum amp;nbsp;tota Calabria,amp; Appnlia, amp;nbsp;Cam-pinia,adeofibiplcbis procernmqj animos conciliaycrar,vt eins vniuerfivircutem roacaudaciam cum admiratione extoilerent, ac a Rege rebcllandi voluncarcmo-mnempenitusabiicerent-Sicuh vero,ac Panormitani pr.cfertim,adcocum ve-iicrabantur,vt pala edicerc non vererentur,fefeetiam aduerfiis Regem, fi ob Ad-miraticædêincum feueriusanimaduertcrepræfump(iiïct,armà fumpturos. In-twcacum Hugo Archiepifeopus longa fatigatus ægntudinemortemobiifter,cn-wsopeamp;confilio Bonellus plurimum valebat,Eunuchi Palatii, qui machinatio-nura Admirati in Regem amp;: confeii amp;nbsp;participes fuerant,potentiam Bonelli fiafpe-ftarnhabentes,omnibus artibus in id incumb^anc,vc Rexaduerfus cum conci-tarctur.Freti itaque Reginx confilio ,Guilclmo fuggerunt,Bonellum viribus amp;nbsp;fâtiote non modoSiciliam,acproccrcsoranesqui Regem offen derant,fed amp;nbsp;Ap-puliamamp;Calabriamomnem iuramento occultifque fœderumlegibusobftrin-xiire,vt Rege fublato in libertatem omnes affererent : amp;nbsp;nili prouide fuccurrere-Jo tur,quocunq5feruoranimi,cupiditasgIori.T,amp;:populiimpetustraheret,eograffa-turumeneeum,quiiurifiurandiamp;affinitatisiurepofthab*to,Maioncm focerum fuumprodideritamp;interfecerit,virumvtique innocentera,magniconfibi,Regis deniqj dexteram.Tum ff fa edlconfirmabantquçcunqj ipfe eiufque foeiiaduer-ftisAdmiratumconfinxerant.NecM.uoneminucntain thefauris fuis diademata libiparauifle,fcdRcgi,quxCalend.Ianuariiproftrenis iuxta morem citranfmit-tetet. ProindeaMatthço Bonello tot fœdera,tot focictates non in Maionis folum exitiuminitas,fcd alioctiam tcndere,maiusquoddaambirc, altiufqueconari dus conlîlium.Hæcamp;huiulmodialiaab Eunuchis frequenter inculcata,Regis animu hicontra Bonellum immutarunt. vtnequeiamampliusinrerfamiliares eum ad-40 riiitceret,nequeMaioncm aliadecaufaabeo interfedumRex crcderet,nifivtli-tgt;efiuscumfociisquodfecum ftatuerat, cxequcrctur.cuius tarnen vindidam,dü tepefcetet populi feruor, difterebat. Interim nihilominus fèxaginta tarenorum m!Jia,qnoscurix ex fponfione pro receptione fui patrimonii promifcrar,ab eo re-^ petiiubet:quorumfolutioné Admiratus genero parcens da Regeeoufquediftu-lerat.Iuque Bonellus inopinatarepentinaquedebiti veteris exadione pereuflusj fimulque videns folito rarius ad Regem fevocari,ac ne pro moreadmitti,dubi-tabat quid hæc nouitas portendcret. quem amp;nbsp;fcrupulum auxit, quod AdenuI-phumCamerarium Maionisplurimum apud Regem poffe,amp;;tamhuncquama-lioshoftesfiios,infolentiusapertiufquequain conluctudo pateretur,odium infó exercerevidebat: quxaut fineconfenfu, autfineinftinófu Regis fieri perfuadero t® hbinonpoterat.Nameofuroris amp;nbsp;audaciæiamproceffcr3nt,vtPhilippusMau-feUusAdenolphinepos,cum mihtibusarmatisviam marmoream noéfu pcram-bulans,aplehfquevifusfueritdomum Bonelli, quæin eo eratvico,fcrius pertraf-ire.Quod vbiBondlusprocerto cognouit ,fequentinoéte milites fuos amp;nbsp;circa fuam,öicircaAdenolphidomumper viam coopertam vfqueadportam Yhalgx hadifpofuit,vtnullo metu fe tencri,amp;: xmulorum fe nó ignorare confilia oftende-

ree.

-ocr page 438-

410 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS ret.Hisigituraliifquecompluribus return indiciis de vo!untate erga fe 7ïcgi5 c®f tior^fibimatureprouidendum cenfet, antequam deliberandilibercas fibiinu‘.^ auferatur. Matchzo deSanda Lucia confobrino, multisq; aliisSicilië bus, qui literis cius acciti Panormum conuenerant, omnes fuas molcftiasoro* retulic, iamque fc Eunueborunr odiislaceffitum,aÄegcetiam ad veteris folutionem vrgcri, a quo conferuatx falutis premium expeólabat: rogans cosP^ fidem amicitix » fœderifqj nuperinter eos firmati religionem, nc ei,qui prow“ Äeguinihilpericwlidctrcftaucritjdefuafalutepericlitanti defint. Admonuit^^ iain mature capiendum efle confilium/vt hoftium dolos,Äegifquedélira^ j« prxeaueanuSi quidemvnius fucrint animi,omnenifortunam cotnrnüDive» conftantia fuftinere,nunquam afeplebisanimos,nunguatn militumgratiade duram,acdenique nileisprxjerfententiamceflürum:fin vcrodiffimulando bcerfugetcquifq)malucrit,neminemcorumquiinmortemMaioniscofenKr’ ’ cuafurum.Acilktantarum return nouitatepermoti,cummirarehtur,amp;grauifli ferrentindefibipericulumamp;ingraticudinememerfiflcjVndcmeritumlperabä ' prXcipueindignabantur Ade^olphum eo lapfum aüdacix,vt in Matthalull’ nellum manifeftas audetecinimicitiasexerccre.Tumvcto putabanttantaiu*^^“^ fam deinceps nonhabendam efle negleâ:ui,auteiUfmodiÂegisTyrannideni“’ faniamq5oporterediutiusfufFerri.Quibufdam itaquc impetu,plerifqjconul*ö jo tencandumconfulcntibus,confilium prxualuit, placuitque coniuratiohis ^•'* adhibeti Sinionem Comitem/fogerii Aegis ex pellicc,Tacrcdumqi Ducis A^ê^^ rüGuilelmi Aegis fratrisprxmotcuiïilios. quorum vtrunqjquiequidaduerfus^,^ gern decretum foret,fccuturosfciebant:illumquidera,quodPrincip3tunir^^ li contra partis teftamentum ei A^X abftulerat,aflerens pattern in multisc^.^ fpuriotum amore deceptum:huncvcro,quodeumihterPalatiimürosAc^“^ , nebat inclufum,eiufque etiam frater Guilelmus hon fine Aegis magnainuidia ” per obierat.Hos igitur fibi MatthxusBoùelluSjplurefqj alios Comitesacpof®/’/^ viros,inquibusamp;sAogerium Aucllini Ceftnitem Aegis confanguineüm,iut^’^’f^ do fibiaftringit,confcederatque. Foederis autemha:ceratfLimma,vt prifflU ^jj caperent,captum vel iifinfula aliqua, vel alio loco fecretiori includerentobiri * dum,acdemum Aogetium Aegis primogenitum (Ducem Appu]ix,noußdn fete puerum}Aegein crearent; rati populo id gr^iUînium fore, quod û’^“5^‘ gnandi animo gerere viderentur, fi patri Tyranno obfacinorafuafublatoni’” fuumfubftituant. Ad hoc autem facillirtiuspatebataditus,fi Malgeriuni prxfedumlargitionibuspoirentcorrumpere.alioquiparumprocefl'uraresvi batur,cum ille trecentos ferme milites fecumhaberetalTiduxarcis euftodi^ putatos: q ui fic erant per portarum anguftias diftributi, vt quantumuis ingeut^ numerummilitum abingtelTu facilearccrent,amp;fifurtim aliquos iogre^cob® gifiet,certum foret ibidem eos fine fpe falutis intercipi. At cum ingenioeuCtA^^ genusmaximeauftcro,amp;:abomnicomitate alicnojtimebantrcmtamferiad^ . bia fpe illi credere, amp;nbsp;idcirco alio confilium conuertunt. Etat in atce MalgcW^ nifterGauareélus vulgo appellatus: in quemomncmatciscuftodiain^duiuip difcurfando acquiefcendo otium terebat, vicario nomine teiieere folebat.Hu igiturprimum lucto promilTotentant: vt fleXum vident, remeiaperiuntJCO”^ fentit ilJe, ad facinus fe miniftrum offern Proindepatrandi fceleris is eratlM tus modus.Prxfixodiecarceriaddiébosvinculis abfoluat, eofquead tempera^ dam focios afcifcat,armaillis opportuna proüideat,qui dato figno repente iBàu liumprofilirent. HisprxpatatisBonellusMiftrettum oppidum, quodfuiiuris rat,profcdurus,quo extera fua oppida omni commeatu ac prxfidió munirez jo cios prxmonuit ncquid fe abfente tentarent, nee cuiquam alteri rem tantale detent,fedreditum fuum prxftolarentur.DifccdenteBonello eX foeiisqu» monitorum immemotcs,tem mili ti incertx fidei, fed amiciffimo äperiunt«quot; c tcri,qüi forte eoignorante,Vnüserateconiuratoribus, rem fibifignificatam’U cauit,facinusdeteftatus,quódSiculis omnibus non folumperpetuamprodm infamiam, fed amp;nbsp;iaófuram pariturum force. Ille Vt Vafro crat ingenio gt;nbsp;n^^^^.^

-ocr page 439-

. DECADIS LIBER VIL


4it


*’’anifeftauit j quinimo amp;nbsp;hominem Jaudauit,qui tamnefano fcelcrinoft Consentirez Sed quamprimum ab eo explicari potuit gt;nbsp;Simonem Comitem alios-Hue coniurationis Principes adit, rem refert gt;nbsp;confilium vc ea node capiant, Wtatur.illucefccnte enim ad Regem proculdubio cóiurationis indicia peruen-nita,nifimaturetur. Coniuratores moræ periculum veriti, cum temporis an-guftia Bonellum c Miftretto oppido eiiocarinon paterctur,per feipfos facinus edereftatuunt.Gauarredumigitur præmonent,vc die fequenticarceri manch patos circiter horam tertiam (qua Rex in ampliorem locum cum Ariftippo de ftatu Regni diflerturus exire folebat) educat. atque ita Gauarredus hora indi* ® davirosnobiles,quosiam armis inftruxerat, vinculis educit, Principibusan-teinPalatium introdudis. Illi Simonem Comitem(quicum in Palationutritus Sniffet, viarum anfraduscognofccbat)fecuti,ad eumlocumvbi Rex cum A* ^'dippo colloquia habebat, peruenerunt.Rcx c«m primo Simonem Comitem Statrem nothum, Tancredumque Rogerii fratris prxmoftui filium ad fe per-gentes vidiftet, indignatur primum eis aditum patuifle gt;nbsp;miratusque quid vel-^ent,vbi tandem vidit reliquam eos multitudinem armatam Comitari,rem,vt

io

erat,mente concipiens,fugere coepit; fed a coniumtoribus repente concurren-^'bus cömprehenfus eft. quem cum Guilelmus Comes Alefinus, amp;nbsp;Robertus BouenfiSjftriäis enlîbusadneccmdepofcerent,rogauiteos a quibus tenebatur, nefe interfici paterentur, cum vltro fe regno abdicate poIliccrecur.TumRic-r catdusMandra irruencium impetumpropuKans,Regem vctuitoccidi.Regeca-

ptoamp;fidçeuftodiæ aflignato, coniuratores ad penetralia Palatiiingrefli,cunda lt;liripereamp; prædari cœperunt ; fubinde in Eunuchos Regis prolapft, cundos interfecere.In Sarracenos poftea,quivrbeminhabitabant, impetufado,eorum l^onis direptis, omnes occidebant. quorum ^erique relidavrbe veteri, quam eo tempore mediam appellabant,ineam vrbis partem qua: trans Papyretumeft, Secedentes, fortiter ob viarum anguftias Chriftianis obfiftebant. His geftis eoniuratoresRogerium maioremnat^ Regisfilium, quem pateranteaDucem Appulixcreauerat, edudumabarce per totam vrbem iU equo albo veluti Re-5° gemcircnmducunt:quemauifuiRogcriiaufpiciis regnaj^irum,amp; inRcgem po-pulicommuni confenfu coronandum aduentante Bonello , quieoipfodicex-peftabaturjConclamabant-Gualterius quoque Ccphalœdenfis Archidiaconus, præceptorpueri,conuocatamHltitudine,Regis tyrannidem publice traducebar, iufiurandumqj ab omnibus Comiti Simoni,quem Principem appellabant,cóiu-rationisprimariopræftandumexigebat. Pleriqj eum increpabant: quippequod amp;minusfidelitereum agere dicebant, fi in cuiufqj verba eo return ftatu iurandu foretudRogerio puerodeberi,quem Regem futurum dicebant. Epifcopivero pattim palam decisfententiamferre,partimdiffimularevidebantur.Plebsautem cum coniuration ? m Bonelli confilio cœptam cognouiflet,illius aduentum auide 4opræftolabantur.CumvcroBonellus tranfado triduo non appareret, coèperunt S'’retfcmürmurare,acRegiapaucisprçdonibus capto comifereri. Etcumidin-^’gnumaefatismiferabile,neqïa populofulferridebere, tüilludmukoindignif-fimum,ac nullo modo tolerandum mu(fitabant,quod thefautos ad Regni defen-fionem muko laborc a Rogerio Regc optimo conquifitos, inde latrones effent afportaturi.Hxcprimum inter paucos iadata,vbi per vulgus diffeminata funt,repente omnes veluti diuino numine adi,atqï ardentiffimi alicuius Ducis impetum Sequentes,ad arma concurrunt,palatium obfident,Regemq; e vinculis amp;nbsp;carcere folutumfibi dari expoftulant:alias fe de illis non fecus quam de proditoribus fu p-plicinm fumpturos comminantur.Cóiuratores tamfubitareru mutatione terri-ti,permuros fefe diftribuunt,inftantesq; nepropius accedcrent, molibus fuper e-osdeiedis acerrime depellunt. Verum cum pauciadmodumintus effent,amp; ambitus Palatiidiffufior pro fui defenfionemukomaiorem virorum copiam expo-fccret,ad precesconuerfi,quo populifurentisiramamp;impetum mitigarent,roga-runteosvt dumfakem Matthmus Boncllus,cæteriq-, Proceres quorum id confi-lio inceptum fuerat,redirent, ab armis defifteret. At populi femel excitatus furor i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nn

-ocr page 440-

4it DE REBVS SICVLIS , POSTERÏORIS fedari nonpotiiit.cümquemagisetiaitiinftarent,amp;acriores etiam minas prî^^' bus adderentjoftendi fibi Regem depofcentes, illi populo furenti cedentcs,ciJ® Bonellus non comparerec, Regem, qui in retro occultoque carcere detinePî tur , adeunt, amp;nbsp;cum eo primumpacifcuntur, vtliberos fe faluosque amp;nbsp;incol“' mes efle permitcat, fi dimitti vellet, mox ad loaria: feneftras eum perdud«® inde populo oftendunt.Tunc vifo Rcgc de tanta: dignitaris faftigio in tantascalä” mitâtes prolapfo, in miferabili habitu crefcente commiferatione, totius popquot;** clamor amp;nbsp;tumulcus ingens exoritur:portas arcis ocy us aperiri poftulant, cenfeP^' quenondccereproditoreseuadere.Rex autem manu filentium indicens,iul’®^ ^^ eosquiefcere,Satis(’inquiens^adpromcrendum fatis fidelitatis:deinceps vtarn’^ deponant,imperat.PopulusRegiparuit.Itaqj tumultu plebisfedato,referatisfor*“ bus coniurarores habita a Rege, quo maluerunt, abeundi poteftatejCaccabuni transfugiunt. Hæcautem repKntinavarieras magnammalorum breui tempo’'® roti Regno congeriem attulit.Namnonfolum plurimam virorunmobiliw’®®' amp;thefaurorum Regis partem exhaufit,fedRegni etiam viribusmukumdetraxit' Rogenus etenim AppulixDux,Regis maiornatu, paulo anteRexaconiurator’' bus amp;nbsp;populo falutatus,dum ij^ eos qui Palatium obfidebant,per feneftram P’^^”^ turrisincauroprofpeducaput egerit,fagicta a Dario hoftiario pereuflus eft*®^ quotametiïletaleminimc vulnus acccpilfet, culpa tarnen Regis pucrintcrüi’^^^^ cumliberato patri puer applaudensoccurreret,indignatus pater quod ilium ho' ftesquafilibi pra:latumRegemappeUauerint, alèmaximo pedis impeturepuli’' PuerdigreflusReginæ,qu£eapatrepaflus fuerat,retulit:necdiupofteavulncre(e’^ partis percuffione^letalifado puermteriit. Porro Rex tot malis attritus,p”' doreque recentisadhuccarccrisfuffufuS)abiedaRcgiavefle,digniratisq;iaml^‘? oblicus,humimoerensfedebat,ign«rusquidconfilii intanto return turbine cap®' reureferatisque amp;nbsp;inoblêruatis Palatiiforibus etiam inter medioshoftes fined»' crimine omnes ad fe venientes benigne ac familiariteradmittebanquibusdo-lotis fui caufam recenfens,lachrymaseti^ab iisqui cum ante odétant, extor-quebat.Tandem ab Epifcopis aliisqj proceribus,qui ad cogratulandumeiadue* nerant,monitus,inauIamqua:Palatio iundafubeft,defcendit:ibiqueconuocawp populo primumeorum in ie fiderocommendauit,qui de proditorüm manibus cum eripuiirent:fubindcvt in eapcrfeuerarét,hormtuscft.Quibusadiecit etiam» bmeinfemala meritoincidiffe,quodrediuinaptftceptisque pofthabitiSjptoxi* mum minus dilexcrit, curaturus dcincepsvterratacorrigcrct,vcdigaliapop”quot; loafegrauitcr importacaftigarct,quippequoddiligi quam timeri tutiusfecum iifque ede iamdudum cognofceret.Cum hare paucis abfoluiflèt,lachrymisle’'' moncmetiam impedientibus, defignatus Epifcopus Syraeufanusvir eruditions amp;nbsp;eloquentia infignis, Regis nomine prolixins eadem apud populum prop°' luit. Vt veto Panormitanorum animos fibi ardius deuincirct,decreuitvtcxa' gris collcda amp;vinetis, quarcunque adeommeatum pertincrent,abfqucvefli-i’ gali in domos licetet inferre:quodplebi gratiflimufuit. Ita Guilclmus feditit? ne a regno deiedus,fceptrumexinfperato ftatim recipit. Adeo nanque volubi* lisfortunxvariiatque ancipites motus exiftcre confueucrunt, vtinterdum hu* mana mens vbi defperatione confternata confpicitur, repente infperataconfe* quatur. IntereaPanorminuntiatumeftSimonemComitem,TancreduraRo' geriiDucisfilium,GuiIelmum Alcfinum,Alexandru Conuerfanenlèm.Rogeriu Sclauum nothum Simonis Comitisfilium, plurefquc aliosquiin coniurationi$ facinusconfenferant,cum Mattharo Bonello Caccabi efle, ingentemque mili' tummultitudinemcumillis confpirafle.Q^circa Legatus ad Bonellum minus Regis nomine,quidnam hicmilitum deledus fibi vellet, amp;nbsp;aft comuratorum co- jo filiisipiJeadh£Eferit,perquifiüit. Bonellus, coniurationis culpa fc quidem vacate refpondtt,mirari tarnen fe,Rcgem tot regniProceres amp;plebem in earn defpeta'’ tioné adduxifl'c,vt farpius ab eo larfi in furorem aliquando cópulfi fuerint. Nam $ legemtuleritjnevirginibusabfq; Regis venia per patentes nubere lic«rct,amp;cr* ter as idgenus alias conflitutiones iuri antique contrarias, tyrannicum argue into-lerabile

-ocr page 441-

DECADIS LIBER VII.


4M


lcrabilefuifle.Qüod fi Rex his cætefifq; perniciofilfimis a fc editis legibus abroga-tis,aRobercoGuifcardoinfi:itutas,amp;:aRogerioComiteluo auoobferuatas in v-fumreuocaret,nihilpericulifore ineum.-fin vero annuere contempferit, nullo paftodiutiuseoshxcperpcfliiros.Rexecontra praemetu nihil feabrogaturum: quodfidepofitis arm is, amp;nbsp;renunnatione coniurationis patefad;a,ad fe veniens re-ftapoftulauerir,quamfacillimefe xquaconcefTurum refpondit. Difplicuitcon-iuracohbus Regisrefponfio.quicum Bonelli vecordiamdamnaflentj indignatus Bonellus,extemplomilitibusaccinlt;3:us Panormumpetit,tribufq5.p.m.proculab vrbelococaftramctatuseft.Rex hoc vifo Meflanam ad vrbis Prafedum (quern *® Strategotum vulgo appellant)nuntium mifit,vt triremes quotquot habebat, virjS amp;niunicionibus inftrudas Panormu cranfmitteret.Bonelli interea aduentu Pan-ormicognito, adeo omnia funtturbata,vtfivrbemtentaflet,nullo proculdubio obfiftente,earn ingreflus,Regem rurfus in Palati® carceriamp;vinculisfueric impli-citurus.Sed ille alio motus confiiio Caccabum reuertitur. At ex Siciliq oppidis his cognitisrailitum ingens multitudo Regi auxilio venit.Quorum acceffu coniura-tores animo difiiciuntur:Rex vero refumptis viribus per Robertum deS. loanee Canonicum Panormitanum tantum apud Blt;ènellum profecit, vreoniurato-res,qiiiadeumconfluxerant,trircmibus extra Regnumlibere tranfuehcrentur, Bonellusveroipfeab omnicriminisobiedu immunisin gratiam Regis rellitue-retur.BonellusigiturPanormumvenienSjingentiomniumgaudioreceptus,tran-quillitatemvrbi reftituit.Cumqut exteros omnes^ regno abegilTct, fob Rogerio AuelliniComiticonfanguineo fuo,amp;oba:tatisdefedum,amp;ob preces Adelitix auiæillius,fuæqueconlobrinæ,pepercit.Riccardum MandraRexPanormireti-eésmilitibusprxfecit.HenricusAriftippuSjSylueftcr Comes Marficenfisjamp;: Ric-cardusSyracufanusEpifcopusdefignatus,re^ninegotiaadminiftrabant. quibus amp;adinnduseft Matthäus Notarius edudus dearce, amp;nbsp;muneri priftinoreftitu-tus, vtregni confuetudines,quxiam inPalatii direptione arnilfie fuerant,quas callebat,rurfus in fcriptaredigeret. J)umhxcPanormiaguntur, Rogerius Scla-uus cumTancredi Ducis filiis,paiicisque aliis qui prius a Bonello difcelTerantjBu-50 teram,Platiam,cxtcraqueLongobardorumoppida,qi|xpatereiiistenueratjibi occupaiiit:atque inde vna cum Lombardis in SarracenoSjquorum in Sicilia in-gensadhucmultitudovelmixtimcumChriftianis, vel feorfum in propriispagis habitabat,irrucs,quotquot opuios habuic,intcrfccit,prêter paucos qui ad auftra-lemSiciliæpattern adtutioraloca profalute profugerat.PofthxcRogeriusScla-uus Syracufanorum quoque amp;nbsp;Catanenfium regiones crebris incurfionibus infeftabac:tantumque viri virtus amp;nbsp;audacia vicinis populisterrorem attulerarj vcRegii prxfedi eius impetus reprimere non pofl'ent. Qua: res nouo repente mem Regem percuflit,qui neque id abfque Matthxi Bonelli confiiio fieri arbitra-ms,ipfuminPalatioadconftitutumdiem capi,amp;in ftrida vincula coniici iubeti 40 Capco Bonello ftatim plebs ad Palatium concurrit,euminde extradura. Sed turn arcis portx ex omni parte effent claufx, ignem portis ferreis magnaligno-rumftruefubftrudafrulbrainiiciunt.Intcrhxc ex Bonelli militibus vnus, cum AdenolphnmCamerarium e Palatio redeuntem obuium haberetjnon imme-»

morinimicitia'rum quas infuumDucemexercuerat,audaderin eumirruit,at-queinterfccit,amp; delude per mediamciuitatem ab vrbe fugamcapeirens,tandem

a Regis militibus captus,Panormumq;addudus méritasdeditpcenas.Quareamp; |^ nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;^^

Bonellusin^ertiorem lui^icionern^addudus ,cffbffis oculis jucruisquefiipef

talum incifiTin perpetuum carcerem detrufus eft. Matthxus de Sanda Lucia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1*

illius confobrinus, amp;nbsp;loannes Romanus, oculis amp;ipfi priuati in diuerfa erga-Jo ftula funt damnati. His peradis Rex exercitum contra Rogerium Sclauum in-ftruitiatqueprimumcontraPlatiam moucnsparuo laboreoppidum cepit,fun-ditusque eucrtit.Inde contra Buteram,quo fe poftauditum Regis aduentum ho-ftesreceperat,caftramouet,acobfidet.Rogeriusvbifecum Tancredo obfeffum videt,focios primum,ac deinde oppidanos ad fortiter obfiftendum fatis luculcn« ter horcatus,oppidum amp;nbsp;loci natura,amp;militibusftrenuismunitum obfidionem

Nn a

-ocr page 442-

414 de REBVS SICVLiS, POSTERIORIS

diuti(finie pertuIit.Verum cmn paulo poft inter proceres amp;nbsp;oppidanos ob artno-nædiftributioneni difcordia tubfecuta, oppidani deditionem faccredecreuif-fent:IioCGOgnito , Rogerius proccresque deditionem amp;nbsp;ipfihac legefecetunr» vt oppido recepto libère eos abire liceret. Hoftibus itaque Rex libéré diffli^' fisjOppidanisquealioreiedis, Buteram receptam funditusdeleuit, ah dcinceps edidopublicohabitari prohibuir. Dum Sicilia bis feditionibus vexatur, Ro' bertus Gomes LoricellimagnamAppuliæ partem inuadens, ad Orgeolum oppb dum vfqueperuenerat, cm proceres ibimulti, qui ob Admirati HagitiaaRegs defciuerantjfeadiungunt.JnCalabriaquoque Comitifia CariatenfiscontraRe' gemTabernam oppidum munitiffimum commeatu amp;nbsp;pra:fidiomunierat.Qpo motusGuilelmusRex fubada Butera in Calabriamexercitum eduxit. Sed ne quid in Calabria clandeftinæproditionistimeret, Rogerium Martoranum ad fe ante in Sicilian!euocat,atque pjoditionis crimineinfimulatumincarcereni co-git,Stfinevllo iurisordineoculispriuat. Henricus quoque AriftippusRegisiudii captus,amp;Panormumdudus non diu poft miferein carceredccelfir. His geftis in Calabriam contraTabernamexercitummouet. Verumcum id oppidum amp;^ arduicate fitus,amp;multorummyitumpræfidio elTet inacce/Tum,Regisexercims difFerri illius oppugnationem,amp; in Appulia,vbi raaiora bellorum inftabant peri-cula,dimicaremalebat.Sed Rex non inde difcedere nifi vidorftatuit. Quocirca cumdeftinataoppugnacioneprimoqs infultu oppidum inuaderer,oppidanide-fuper miflismolaribus acdoliis pluresobfidencium interficiebant. quorum fir2-gemiliteSjquicollem ad oppugnandum oppidum afcenderant,deterriti ad exer-citumrediere.SedinconceptorigoreimmotusRex oppidumrurfus oppugnari, acficcundofortunamtentari iubet. Milites datofigno oppidumadorti tumulum

IO

10

quendam,arduum quidem^fed modtcafiiperius diftentum planitie,acexvnola-tere muris oppidi contiguum, magno nifii occupant.Capto tumulo fcalis ilBds murosimpctu maximonon abfquc periculojranfcendunt,acfiibito oppidum Tabernenfibusmurosnegligenter cuftodilt;gitibusperrumpunt,capiuntamp;cuer-tunt.ComitilTa vna cutnmatre,amp;Alplieriusamp; Thomas Comitiffirauunculi,amp;i cæteri viri Principes ad Regem perducuntur. Quorum Alpherius ibidem vlti-5® mofupplicio addidus,TfiomasMefrana; fufpenfus,reliqui milites vel manuum abfciflione.veloculotumcffoflione muldatifunt. Gomitifia amp;nbsp;eiusmaterMef-fanam primum , inde Panormum addudae, carceTi mancipantur. Robertus Comes Loricelli,vbiTabernam oppidum captum amp;deletum a Regecognouit, etfiequiturapeditumque numerofuperior efl'et,metucnstarnen Longobardo-rum fidem, quam fuo magno periculo fiepiusancipitem probauerar,maluitRégi cedcre,quam cum infido milite belli fortunam experiri.Tarentum itaqj reuerfus pra-’fidioqjibirelidojin Aprutiumirerdeflexit. Sub idem tempus Gaytusloari-us Eunuchus,Magifter CamerariusPalatii,cum multas a Rege prêter meritum, vtquerebatur,iniuiiasinexercitu pertuliffet,cumfigillisRcgiisadComitemLo- 4® ncclli transfugiens, in innere captus,amp;ad Regem perdudus,Rcgis iufiu fcapha; impofiius,mari fuffbearusinreriit. Rexdeinde Tarentum profedus vrbem ci-uibus fefededentibusrecepit.Vbi quofdamLoricelliComitis militescaptosex* tra moeniafurcafufpendit.Dchinc totam Appuliam ac Campaniam pertranfiensgt; vniuerfaquxhoftesoccupauerant, fine bello fererccuperauit. Qiiantumenim iinconfultea Rege defciuerant,tantanuncedentatededitionem faciebant.Ciiü-'''•^’quot;’ TatibusquoqueacoppidisquæadComitem Loricelli defecerantjCertagj pecur ”^ ' 'niç fummam pro redemptiohependenda prxfcripfit:volenseo vedigaliidquod ' '•*' ^n direptionePalanifibifueratdeprædatumirefarcire. lonathas prxtereaCo*

mes Gonfânus,Riecardus Comes Fundanus, Rogerius Comes Acerranus,Mari- P Us Burellus,amp;qui eos fecutifuerant, aduentuRcgisperterrici,velin Aprutium vel in Campaniam confulrotransfugerant.Rogeriusquoq5 Comes Auellini,eoqlt; iniufTu Regis filia Phœniflædc S.Seuerino duxit vxorem,cum Guilelmo deS.Se-nerino Regisiramfugaeuitauit. Dum hæc iniralia geruntur,Panormi Gaytus Martinus Eunuchus,quem Rex arci amp;nbsp;vrbi præfecerac, cum in captura Paiatii amp;nbsp;Regis

-ocr page 443-

DECADÎS LIBER VIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41;

Regis, fratrem fuum a Chriftianis fciret occifum,nec eius adhuc faiâîcoimpe* riffecauthoreSjin omnes Chriftianos atrociter fine diferimine fæuiebat, fratris mortem omnibus impingens. Cum ergo plerique ciuium aceufarentur, quod Palatiumcum proditoribus ingrelîî magnaminde pecuniam extraxi/TentJd-quciuxca confuetudinem patria: accufatoresfeducllpprobaturos afferercnt,eo-rumprobationem ram prompte quam libenter Gaytus Martinus admittebat, amp;viâores quidem tanquam de Rege benemeritos coHaudabat, viftis vero pœnas atroci/fimasirrogabat.Ae intereaiuueneshortabatur,amp; propofitis præ* j^ mus incitabat, arque eospræfertimquibus nullus aut tenuis effet een fus, quoique virtute corporjs gloriam affedare cognouerat, vtciufmodi ciuium auda-deraceufationibus infifterent: quippe quod fi eos vincere contigilTet, grati-amRegis promererentur:finminus, nihil mali ^rmidarent, cum Régis ipfiuS caufarn agere viderentur.Tantaque iam vrbem rabies incenderat, vtquicunq; aduerfus quemque vêtus odium exercebat, continuo ad Gayti Martini Praetorium conuolaret : quem femper ad eiufeemodi fufeipiendas aélionesparatifli-muminueniebant.Éorum autem quos vinci contyjgebat, alios fufpendebat, ali-os verberibusafficiebat.Cum incampum pugnaturi defcendebat,parumpenfi habebat vtereorum Victoria potituruselTet, dummodo fratris mortem pollet in ^^ altcrovindicarc.Eaque vindifta: cupido in tantum fæuitiæprocelfit,vtcum iam continuis malisamp;pœnarum atrocitate perterritisciuibus, nullus vel rarus pro-cederet accufator,qui monomachia: vellet fubire periculum , placuerit mulie-rumquoquenonfolumhoneftarum, verum impudicarum etiam acculationes admittere, ftatuehtque leruos nihilominus amp;nbsp;ancillas fuper huiufeemodi cau-fislicitepoftuIarepolTp.Quorumfæpe fuggelüonibusviceprobationum admif-fo,multorum quidenb amp;: exiftimationemlaefit,amp;fortunasexhaufit, amp;corpora ' pœnisafFecit. IntereaRextotius Appuliærebusfedatis, Salernum acceffit.Cu-’ iusaduentupræcognito,maxima pars ^orum qui dilTenfionis principes amp;nbsp;autho-rcsfuerant,quosSalernitaniCapitunnosappellâbant,fugamarripuerunr. Cum-» queSalcrnitaniviri Principes Rcgiôccurrerent,eumquerogarcnt ne Vrbem in-5^ gredi,ciuesqueingratiamrecipcre grauaretur : Rexnec vrbem ingredi voluit, neceos in conlpedum fuum admifit: in quos tantum odium conceperat, vc cxcmploBaritotam vrbemeArterc decreuerit.Sed MatthæiNôtarii,quiSaIer-nitanuserat,precibus moti Riccardus Syraculanus Defignatus, amp;nbsp;Syluefter Co-mes,tandemimpetrarunt ne tanta tamquenobilis ciuitas-intcriret,lcd folùm ex coniuratisquotquotin eareperirentur,per Strategotum amp;: Indicés vinûi ad Regem perduccrentur.Quodcumfaélum effet,omnes cos ipfo die ReX fufpendi iuffit.Intereosautem cumvirquidam,quineciùramentum contra Regem pr«-ftitcrat,nec in feditione quicquam omninoegerat, quia tantum Notarii Mac-Axipropinquis per iurgia iniurias intulerat, aMatthxofalfo ad Regem velue GrotiusconiurationisSalernitanæ caput,delafus, immeritum fupplicium îneur-riffet,iuftiim DeiinRegcm,exercitum, vrbemque indicium apparuit. Nam c5 adeo paulo ante ferenus eflet aer,vt nullum prorfus nubis appareret veftigiû, tanta repente tempeftas in innocentis fangninis effufione eftexorta, vt Regis amp;nbsp;cæterorum caftris diuulfis , quifque de propria falute defperarct, domusque MatthæiNotarii , vbi fponfalia neptis lux cum proceribusac matronis plerif-que nobiliffimis cclebrabantur, vi tempeftatis corruens, virosnobilesacmu^ lieres circiter fexaginta, cum ipfa puclla quæ nuptui tradebatur,opprefferic. ,• • 1 Porto Rex vbi fedata vider omnia, hoftesque tum publicos , mm elandefti* nos vel in Græciam rransfretaffe, vel cum Comité Loricelli ad Imperarorem jo Germanorum concelîiffe, Panormum reuerfus, Palatio fe conelulît ; ibiquâ

quietiamp; otio le dedidit. NecmultopoftSyIueftroComiredefundo,Syracu-fanusDefignatus,amp;Matthaeus Notarius foliconfilioRegis fupereranr,amp;Regni * ' negotiadifponebant.quibusfociusdatuseft Gaytus Petrus Eunuchus,qui Gay to loario in Gamerariatus Palatii munus fucceffit.Matthçus vero Notarius cumian» pluriraum poffer apud Regem, Admirati mores imitari conabatur, omnibus

^? 5

-ocr page 444-

ie coraem atquc alfabilcm probens,amp; cis præfertim quos oderat :ip(umque ia Regem adulatione,confid;ifque ad votum obfequiis'delinirecœpit:fciens nun Maioni aditum ad tantam Regis beneuolentiam fuide. Liberalitatem porto M ionis,cum auaririamacunisimbibiflet.-amp;:facundiam, cum nature viciobaln“ eilet,aflequinequibatîtotis tarnen viribus in id incumbebat, vt in locum Adm* ratiapudRegemirreperec. Sub id tempos cum fuperatis exteris hoftibusRf^ nihil vitra fiblcrederet formidandum,repentinus eum domi cafusinuaht. Pauti nanqueVitijqui in carcere Palatii diuerllsde caulis detinebantur, veniamu^'P® rantesJortunæfecommitteredecreuerunt.Cuftodibusigiturcarceruim larg’æ ^^ onibüscorruptis,tempuscongruumnalt;n:i,vnacum paucis impetu fado alt;l P‘’*' tam Palatii defcendunti eoconfilio vt Anfaldo arcis Prxfedo(quem ibifeder tógnouerant)trucidato,euadeydi per vim aditum fibi perrumperent.Quoscuiö Anfaldus in feirruentes vidilTer,nihil animo turbatus,cxcraintcriorcm portamj*' tilfimo faltu deliliens,eamadfetoto nifudetradamobferatamque veflientibu oppofuit,ipfe inter exteriorem interioremqjingrelTumloco tutilhmoeóftiw”’^ Illifpefruftrati,ad inferiorem ingrelTum Palatii fetranftuleruntjfiuevtadRcS^'” inde llcxogrellucontenderentjliuevt in fcholis Regis filiosdeprehenfos inuadn* rcnt,quosG'ualcenuseorum preceptor in campanariamareem ( quic poHf^^^ Palatii pars elf ad meridiem obuetfajprimis rei motibus præcognitis deJuxef^^; jj f Sed fubica virorummultitudine circumuenti,quicum Oddone magiftro Hnbuu repente conHuxerant, advnum omnes incerfcdi funt:quorumcadaueracaöi* busprüieóIapïOhibüitRexfepcliri.Acncdcincepseiufcemodi cafus,quii2*^‘^' cundó periculüm adduxerat,eueniret,coftiUratos omnes ex Palatio ad Cafttuni maris transferri iulPir. Robertus^utem Calataboianenfis Caftelli maris profs' dus,extrcmxcrudclicatis homo,cum Eunuchis(qui Sarraceni erant)plutimum faueret,quofcunqueChrill:ianoscaptosad leperducicontigcrar,ingentibusC3' thenisac crebrislorquebatverberibusgt;amp;per diuerfaLombardorümDppilt;^a,cu poteftate aGayto Petro impetrataprofeóAs,multos virosinnoxios pro coniura* tis captosdiucrfispœnisaffligebat.Sedamp;BarthoIomarus Parrihnus, alüque lu' | ftitiarij,Strategoti, CAierarii, Gayti Petriauxiliöinnixi,plebeminnunicrisi^ ’ [ contumeliis amp;: rapinis prcmebant,quopecuniamab illis extorquèrent. 1^®^ veto toto animo in quietem procliuis, nc quxuis|bccaGo earn hbi interrompe' re^minidtos prxm onuit nc res lerias,qux illi vel mœrorem vel folicitudinem pof' fcntingerere,ad eum déferrent. Et quoniam Rogcrius Rex pater eius in agro PanormitanoFauariam,Minnernum,aliaqüead voluptatem locaconftruxetat, eiusa:mulationeamp;ipfePalatiumnouUm,qüod exteris Palatiipartibusamp;attifi* cioamp;pulchritudineprxcelleretjConftrueredecreuit.Catterura incepa,acmâ« Ximo lumptu eiufce opens amp;nbsp;mira eeleritateparte cxpedita,antequam fuptema operi manum imponeret,dyfenterix morbum incurrit,ac duorum fermehicnfi' umgrauata valctudinc conualefcens,cum iameum medici firma falutc fruitutu fperarent,repente recidiuo morboconfumptusobiir. Qui cum adhuc in extremis ageret,proceribusRegni,amp;:Salernitano acqueRhegino Archiepifcopisac-citis,teftamento Guilelmumhliumnatumaiorem poft IcRegem inftitüitïHen-ricoalterifilioPrincipatumCäpux, quem iam dudum illi conceirerat/reliqiiir-MargaritamReginam eius vxoremvoluittotius regniadminiftratricemamp;Bay-lameire,quoufqueGuiIe!musperxtatem ad gubernandumaptuseirct.Delïgna-

, nbsp;nbsp;turn Syracufanum, Gay turn Petrum,amp; Matthxum Notariiim,quos ipfc fibi con-

* luIareselegerat,eadcmvoluitdignitatepóftfcpotiri,vteorumRcginaconfiliocu-^•v»* daRcgninegotiaadminiftraret. His difpofitis non diupoft,anno a:tatis4P

regniautemn.falutisvero ii66.fato funduseft,pro vtGuifcardarefert: exquo P quiequidde Guilelmo hadenus memoraüi, excerptum eft. cuius opus manu ^^^ fcriptum,vetufti(rimumquidem,amp;rpeneêorrofum , exCœnobioDiui Nicolai

dc Renis olim mihi opera Ioannis Rirhonii Leontini, viri difertiflimi, allatuni eft:quodahquotpoftannos fub nomine HugonisFalcandi,dum pararemliæce« dere,Lutetia: imprtirum,paffim hodiclcgitun Confularesamp;Regina,ne fedi-

-ocr page 445-

DECADIS LIBER VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7

Hönern cognita Regis mors in vrbe cxcitaret, diffimulato eins obitu, omnia qux adeoronandumnouum Regem neceflahagrant,prarpararunt. Indevulgata eins morte,acinPalatiomorelugubri funereconclamato,totiusciuitatis ludusrepê-tcfubfecutus eft.Poftea Proceribusac Epifcopis concomitantibus,corporead lacellum Regium dclato,triduum tota ciuitas in ludu moerorequefuit.Mulieres Principesacmatrons,Sarracenæ præfertim, quibus ex Régis monenonfiétus Holorobucneratjtotamvrbem vlulatucomplebant. Cadauer veto eins poftali-lt;3uotannos a Margarita Regina vxorc ad templum Montis regalis maximum,a j^ Guileltno filio pofteaeredum,translatumeft: vbiamp;:hodic porphyretico mau-'Ibleoconditum cernitur.

DE GVILELMO SECVNDO, QVEM BO* num appeUan t, S iciliae Rege.

C A P V T V.

E R ACT i s inferiis, corporeq; Regio honorificentiflime, vt par erat, j^funerato,Guillelmusfilius vndecjm (licet quatuordecim aliquifal-^^fofcribant)tuncnatusannos, ingenti plebisgaudio, faufbsq^accia-inationibusRex iälutatur.Fuit is abincunabulis,primisqueinfantia:

rudimentis,adeoomnibuscbatus,vt nehumiquidem incedereauc federetoleratus,finu cundorum iugiter atqs ofculis foueretur,nec vni modó ps-^agogoaddidusjfedquafi communis omnium alumnus extitehuPerfummam ïianq; tenerioris statis induftria,cun6ta patent Contagionis vcRigia ingenti er-mrisdcuiopræteribat,amp;apaternis vitiisadeoprudenter defcibat,vtnaturam ab eo,nonvitiaaccepiircvideretur:tanta:que inpueroRatim corporis amp;nbsp;animidoles emicuerunt, vtiam turn non minus authoritatis qua gratis xuum etiam ipfum promereretur. Sceptro ïrWignitus.aliSeralitategubernacuIa aufpicatus,recentis Jargitatis confuetudine prifca militis ftipendia duplicauit.quicquid honeftati proximum peruidebat,ardenter appetebat:omnes humdhitatis officio antcirc,amp;: (quoddifficillimumeft)virtute inuidiamvincerecontendebat. Qua indole bre-uitantamapud omnes claritatdn contraxit,vt non modo maioium titulos squa-ret,fedetiam Rogeriorum atq5RobertiGuifcardi auitorumPrincipum moiiu* menta fuperans,Boni cognomen promeruerit.Quod vt augerct, initio ft a rim fui Principatuscarceres omnes aperiri iuftit, amp;nbsp;vin dis reis criminû poenas indulfit. Veftigal.quod pater redemptionem appellabat,populo quidé intolerabiJe, pror-füsaboJeuit.oppida omnia,Proceres amp;nbsp;eines,quos pater vel exilio vel pcenis aliis mulftauerat,ingratiam recepit.Confularesin eaquaerant dignitate,pro vt pater conftitueratjamp;inagendis negotiis,eorum amp;: diligentia amp;nbsp;ddes merebatur, apud 4® feretinuir. Verum cum pubertatisannosnondum eflet ingreflus, nonnulla fe-HitionisinitiaPanormipullularunt.Eranteo tempore in Regis comitatu Archie-pilcopiquidem Romoaldiis Salemitanns, amp;: Rogerius Rheginus, Epifcopi vero GentilisAgrigentinus,amp;TriftanusMazarienfis.quorum Gentilis Agrigentinus firaulatareligione prxclarus,amp; Defignatüs Syracufanus,ad obtinendum Panor-mitanæecclefiæPræfulatum , quiobmortem HugonisArchiepftcopi adhucva-cabat,totis ambo viribus anhelabant.Gentilis quod merito nonpoteràt?i4frau-dcconaninftituens,Archiepifcopum Rheginum auaritia extrema infamem,amp; Archiepifeopum Salcrnitanum ft mul,amp;Matthäum Notariû aduerfus Deftgna-mniSyracufanumirritauir,vte curia expelleretur.Qnod cum per ienon poflenC ej exfententiaquamprimum efficere,Gaytum Petrum Eunuchum,penes quern poteftas omnis erat Regia, contra eundemadfocietatem confpirationispertra-xcrunt.Sedamp;Rcginamqiioquei, aeloannemNeapolitanum Romans Ecclefiae Cardinalem,quiforte Panormiaderat, amp;nbsp;vtPanormitans Ecdefts rnunus fibi cominicteretnr,totis animisdelidcrabat,ad fua confilia contra Sy racufanum pel-lcxcrunt.Dum ita Eledus Syracufanusgraui perfecutionis turbine quatcrctur, Nn 4

-ocr page 446-

418 DE REBVS SICVLIS, ÊÔSTERIORIS Gilbcrtus GrauinenüsCornes, Reginae confanguinens, Panormum vcnit,É0 conGlio vt totius regni négocia , lubmoto Gayto Petro amp;cxteris,primuspûft Reginam adminiftrarec.CuiSyracufanusDeGgnatus, aeexted Comitésftatim contraGaytum Pecrum adhæierunt. Quod cum GaytusPetrus intelIexilTetib' note Rcgina:,apudquampliirimûpotcrat,innixus,bello contra eumexperirifti' tuit. Milites largitionibus ad fe ailicicquibus Hugonem Oddonis filium prüden* tiaamp;: armis ftrenuum prxficit.Kiccardum Mandraa confiliis primum accipit-deinde ComitemMolifii.Boùiano,Venafro, amp;:cxterisoppidis quæ ad eiimCo-mitatum attinenT,ei tradiris,eoanimo,confentienteRegina, euehendum cura-uit, vtComesComitiæquaauthoritate pollet obGfterc. At cum nehisquideni arcibus infidiasComitisGaytusPetrus cuadere fperaret, variis perculfusanfra-dibusjuodurna tandem fuga^biconfuluit.Nauem quamcclerrimeparatan^u* ris,armis,cætenfque necelTafiisinftruit:thefaurisquoque,quoshabebat,onerat: ac aduelpcralcentc,eRegis Palatioegreirus,ad ædes fuas(quasin eaparteciuita* tis quæ tune temporis Kemonia, hodie Albergarià dicitur,nuper conftruxerat)ir® Gmulans,admarepcrrexit. A^bi cumpaucisEunuchis nauem afcendens,adAh* dul Mumenum Mamudorum Regem in vrbem Africain transff etauir.Cuiusfu' ga cognita Gilbertus Comes in amplioris fpei fiduefam clatus,infanum Régisfu* iffe confilium exclamat,qui feruum Sarracenum Rç^no fuo præfecerit. Ac con* ^^ rraRiccardus MoliliiComes,manumiirumeuma Rege,amp;nunquara Siciliade-cclfiirenifiminiscoaftum,relpondit. Poft hæc Regina Riccardi Gomitis,ali®‘ rumquequi GaytoPetro fauerant,fuafu,Giibertum ComitemaSiciliahocco* mento,quodMatthaeusNotaviusinuenerat,dimouic, vt Impcratori Alemanno-rum propediem Appuliam ventuiocumcxercitu occurrat.Igitur Gilbertus,«u haecomniaadremconfidaelTenonignoraret, verituS tarnen nealiquandottï' gnocumdedecoreaReginaexpelierctur,AppuIiæamp; Campaniæ prxfefturani*' cepca,cumBeltrandofilio AndrixCorn^chupet aReginadcclarato,Siciliade', cc Ifit.Cuius loco RiccardusMolifii Comes apud Reginam fuffedus.cunfta Regni negotia per manus traditaaccepic. Pofthxc machinatio contra Syweo» numEleiftum aduentu Gilbcrti Comitis intermifla refumitur,arquevtaRegi' naac regno ciicerctur,commento ab loanne Cardinali excogitato,fimulantRo-manumpræfulemReginæperlitcras mandafte, ft eieüos quotquot Epifcopot habcret,Romam admunusconfecrationis recipiendum mittat.Elcfto itaqjex Pontificis mandatoabeundiprxceptum a Cardinalidatur,amp; diesprxfigitur.Se“ illecallideeot’umfraudêprxuenicns,amicitiam cum Riccardo MolifnCoiw^ dam iniit.Cuiusaufpiciis Regina repente mutata, vta Rege tcftamentodilpoi’f fiierac,in Regni adminiftratione remanfit. Ita toto anno in fedinonesexpeB' fo Tandem tumultusquieuit.Riccardus tarnen Molifii Comes apud Reginam c?' terisfamiliariorcrat.Elelt;ftusSyracufanusamp; Matthäus Notarius demortuiCam^jj cellariiincercaofficium vicarionominegerebant. Porro Matthäus Notariusni' bil a folita ambitione reccdens,cum ob multam eius nominisinuidiam frufttaa Admirati dignitatem afpirare fe cognofceret,CancelIariatü toto nifu ambibat.Sy' racufanus vero eccIefiæPanormitanæprxferriconfidebat. Sed longe aliter Re* gina mentedifpofuerat.Nam cuttiStephanum Comitis Perticenfis filiumco®' lóbrinum haberct,cx Francia eum^etxtaceadolefccnrem)accitum,Cancelia' num inftituinatquevniuerfa Regni ne^etia ineumremifit.PanormilaniquoquC Canonici,habita a Regina libera paftorisfibideligendi poteftate,ineundemitC' phanum vnanimes Avchiepifeopatusfuftragia,populoamp;GuileImoCardinaln ' pienfi,qui turn Panormi forteadcrat,fadum probante, contulcrunt. Eleduser^^ go Syracufanus fpefruftratus in Canccllarium animo totus commouetur.QR*‘' adeoxque fuo fungereturofficio,vtneque precibus nequemunere ab xquo deretur,PanormitaniRobertum CaiataboianenfcmmultisGriminibusinfamen^’ rapinx,ftupri,homicidii reum egerunr.Qiii tarnen non obftante contrario Reg* nxiuflu,aulicorum precibus,acingenti pecunia oblata, loris a CaneeHario cï bonis omnibusFlifeoadiudicans,in Caftelium maris detrufusmaucispoftdie ƒ

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intern';

-ocr page 447-

4^^

DECADIS LIBER VIL

gt;ntcriit.Eodcmferme temporecum Cancellarius omnia tumnotariofum , turn 8lioruniqnorumcumq}miniftroium,etiam procerum muneraad certam amp;non *'oeram(vtanteaerat)menfuramreduxifl'ct: Prócercscommotj,conqiieri de eo \ Çœperunnindignum eflecdiccnres,puerum amp;;aduenam abfqucnobihnm confi-

J° ^°^dignitatibuspræcilc:ac iamfuipicari fc ctiam aperte proclamantes,con-‘snguincufne eflet Reginas Cancellarius,cum bicFrancus,illaHifpana,an adulte-•^•nusintereos efl'etamor.Nec eo minus GaytusRiccardus cum exteris Eunu-cI’gt;s,3cBiilchaflcs inter Sicilias Sarracenosfquoru co tempore fub Rege freq uens 3dhucniultitudoincolcbat)generenobilisacpotens communi maleuolentia illi gt;nfidiastendebant,Cancellarius,qui hæcomniaper Rogerium Tyronenfem,amp;r ■‘^oberttimdcS.Ioannedidicerat,aJtodilEmulansanimo, muneribusinddiato-’^esalliciebat:atqueinterea fibi confulens, necqui)fuis(vti folebat)adfe admittij ‘cdfidostantumiuflit.Sed cumPanormi nulluseflet euadendifibimodus,Mef-dnameum Regeamp;Rcgina venir. Vbi ctfiin eiufdemiuftitias rigoris pertinacia ^fatiamapudMelTanenfesinueniflct: Henricus tarnen Comes Canofii Reginas ?erinanus,amp;Regisauunculus,qui feaduenxCanc^larioprælatum videos,con-Jfaeuin etiam confpirauerat,plures Meflanenfes amp;: Calabros nonnulloscontra . ^'ominemiureiurando adftringit,qui certadie cum de medio tolleren t.Quo cog-jQ^'^^’^^^^R-cginaHenricum incarceremprimum,amp;deindein Hilpaniam, vn-‘'evenerac,amp;Oddoncm Querellum inFranciam mictunt.Riccardum veroMo-quot;*• Comitem confpirationis cum Henrico focium in arce Tauromenii, quç Mo-^diciciir.carccri mancipant.-in easterns veto coniuratosextr^emo fupplicio fasui-®^'’ ^KisMeflanasgeftis Rex amp;nbsp;Regina Panormum rcdicrunt. VbiGaytus,Ric-f^rdusRegisCamerarius,MatthasusNotarius,5E Gentilis AgrigentinusEpifeo-P“5,cjui coniurationis principesàduerfusCancellarium extiterant ,totPrincipu ‘•oniuratorumexemplisnihilconfternati,conceptum feme! facinus perpetrate Q'^ninodcliberantjtantumqjcummilitij^us iureiurandoegerunr, vt Dominico

quot;'c,quernPalrais Dominiconfecramus,vbi Rex e Palatio iuxta morem exiturus j^ ^^et,Cancellariumgladiisin turbaipfapetitumconfodicn^um fulciperenr.Sed j ’^mnon lateret Regem amp;;Rcginam repetitahæc coniuratio,Notarium Matthç-'^'’’’'^SdgentinumEpifcopum,Cùytum,Riàcardum,amp;aliosProcercs,quos con-PWeconftiterat,adarcem oppdiS.Marci vinculis addixere. DuIixcPanor-Jgeruntur, MclTanas Oddo Quercllus,qui nondumin Franciam difedreratj “^eiranenfempopulum contra Francos ornnes,amp; Cancellarium prxeipue com-‘quot;ouit.afferensperillumFrancosidagerejVtGrxcis omnibus expulfis ipfl bona “'quot;niaamp;oppitJaciuium occuparêt:Reginam vetoiam Canccllario nupdfle, Re-»’ ^quot;'^qjvbinanigentiumeflet ignorari.Hocauthore tota MeflTanas vrbsin fediti-°''2tuconimouetur.Quo Panormicognito,Rexamp;: Regina Andrea?Strategoto,

^ Vniuerfo populoMeflànend,falfos de morte Guilelmi(qui incolumis in Palatio ‘®liciterviuebat)rurnores fpargi,amp;:a coniuratisad feditionem eas occadones c5-”'’ggt;perliteras dgnidcarunt.Ç^ascumStrategotus ad templum Dinas Marixfa-^oin,populo conuocatorecitare vellet:e plebe quidam voce édita Guillclmunl *^^geniinterfeâuln, amp;a Canccllario Regefaótohasliteras conddasproclama-'''tPlcnquevetolubmurmurabarit,non Cancellarium,fedGotfredum eins ger-» ’’'^numfratrem,qui e Galliis propediem expeófabatur,Regem, Conflantia mo-MRogerii Regisdlia,qnx in facroPanormitano erat,vxore du£ta, regnum d-quot;ufto titulooccnpaturum, amp;: eins rei gratia Oddonem Querellum in Galliam Wedurum.His didis plebs in furorem verfa,Comitem fpreto Strategori man-^^oecarceteliberant:deindeOddonemcapiunt,nudatUm adno imponnnt,amp;

' Pdibus in caput beftias porredis,capite vero fuper caudam inclinato, per vrbern 3aucunt.Quem,vbi ad portam ciuitatisperuenit,innumeris confoflum viilne» 'D^’smembratim tandem difcerpferunt,caputq; eins inlanceapertotamvrbem ^'rcuniduituin in cloacas demu pnblicas proiecerut.Inde Grxei Francos omne^

1 tranûlpinos tota vrbe,qnotquotétant, interfecernnt. Quibus Meflanenfes “pacratum facinus ab exercitu Regis non fatisfecuri, vrbem munirc pergunu

-ocr page 448-

4^0 DE REBVS ^ICVLÏS,POSTERIORIS Ramcttain oppidum præfedb pecunia corruptofibi occupant.deindeTauro-menium partim dolo,partim vi aggrefficapiunt.demum arcem præfedo dormi-ente,amp;Gauarredoinproditionem perpccuniamallei3;o,recipiunt,Riccardum' queComitemexealiberant. Hæc omnia vbi apud Panormum Regiamp;Can- ^ cellarionuntiantur, confeftim exercitus contra rebelles paratur. Naues omnes qua:Catançerant,adcla{reminftruendaminmarepertrahuntur.Frumentis,qii2 inde Meflanam portabantur, traiedis interdicuntur. Sedamp; Randacienfes,Capi' tini,Nicofiani,Maniacen{es,cxterique Lombardi quiSiciliamincolebantjadvH ginti peditum miliainRegisamp; Cancellariiauxilium congregantur.RogeriusGi- ^^ racii Comes,audita Meflänenfium rebeIlione,aRegeamp; ipfedeficit,oppida^u^ rnunit.Ccphalceditanum Epifcopum amp;ciues contra Regem amp;nbsp;CanceUariumm' rarefacit,arcefolain Regis amp;jgt; Cancellarii fide perfeuerante. Panormus vrbsS^ ipfacundorum animis infpem amp;nbsp;audaciam rurfumereótis,variis diifidiislabf rabat.Plerique rapinis affucti,quicircaviamcoopertamamp;: infuperiori parte marmoren habit3bant,fpe lucri in eum fe primo irrupturos,in quem primü conclamaret, interfefœdu^ineunr. Optabant autemapudfe,vtisCancellat''” foret,pertes quem multum elfe auri amp;: argenti congeftum cortftabat.întereaiani dies confpirarionis aduenerat,amp; quadringentiPalatiimilites cum ConlUnt“^*’ coniurati ad locum indidumadfunt,vbi venientemcumRegcCancellariuro^'jj cidant.Q^dcumCancellariusabOddooe ftabuliRegis magiftro cognooifirt ad Regem eo die non venit.-fedinftrudo cum præfidiodomi fe continuic. Co^’ ftantinusfpeelufus,roilites per vrbem palantescontraCanceUariumfugamiaquot;’ tumcumthefaurisinGalliammeditantem,conclamareiuflit,vtqueindomunif ius,antequamabeat,irruant,occupent, deprædentur, edixit.In feditionemhii'^ voce comotavrbe,nefarii per vicosexcurfabant,HerueumqjFloridunicuniO mite Auellini,Cancellariifamiliärem, iuxta Palatiumobuiumex equo deied^’ gladiis transfodiunt.Comitemveroext^a vrbisportam, quxareæPalatülubjgt; fugientem cum infequerentur,lanceas proculdubio iam in eius exitium intco® fent,niRexrumoref^bauditoad fencftrasprofilicns,magnoclamorecontrapd' fequenreseiferbuiflet,extrema illisinterminatus, ni viuumilium Ôi^incoluoirt” cipræfentarent.Cum veroaliter Cornesliberarinequiret,inarcemaris,iu/TuR“' gisferuatuscft.Poftha:cconfpiratores,amp;plebs,lc Regis fagittarii,quiiempcfquot;’ fcditionibusprimiconfueuerantoccurrere,pecunia!amp;ipfiauiditateardentcs,r^' pente in domum Cancellarii irruunt,cumq5 obfîdent.Cumquc milites, quoy'” mon Pidauenfis domus euftos per fingulaloca pro Cancellario opportune diip® fuerat,fruftra,licet ftrenue,obfifterent; Cancellariusin tanro pofitus diferim®^ cum proceribusquosapud fedomihabebat,pcra:dcmfacram domui fuxcont' nuam(quæadhuc S.Mariç Cancellarii nomen tenet ) incampanariumlocu®“ nitilljmumferecepit.QuoRcxaudito,magnammilitum manum cura Rogen , TyronenfiComeftabuloePalatiomifit. Sed obfidentium multitudo reluwlquot; animis in Regisauxiliaimpetum facientes, fugam fimulomnescapefierecofn pellunt,domumq5 Cancellarii circumquaq; oppugnant.Obfeßi vero delocis H deputatisaeftatiuis non modo obfidentium vires fruftrabant,fed apertisque/ foribus eruptiones faciebant. Interea Matthäus Notarius amp;GaytusRiccaflt;l carceribus in quibus erant addiâ:i,eiFraâ:is,priftinamdignitatemnemineptof^ bcnte,quinimo amp;nbsp;populo fauente,recuperant,amp; buccinariis prxeuntibus,^ ® bisamp;rympanis,antedomum Cancellarii obequitant.SubindeSarraceniamp;t ftiani fimul, audito belli figno omnibusnotilîîmo,iufluRegis id fieri arbitra * magno clamoread domum Cancellarii concurrunt,portasecclefixincend ' j arqueomnibusaditumamp;ingreiTum prxbent.Cancellariimilites,quibusim® favirtuspericulimetum abQulerat,irruentibusfeobiiciunt:fed tandemconip torummultitudinefuperantc,in campanarium fcfercccperunt.ItaeaVia conp ratores domum Cancellarii ingreflï,cundadiripiunt,dcprxdantur,militesacp^, ditesibipaffimrepertosaddeditionem compellunt. Quofado adexpu^an campanarium feconuertunefed ftrenuefe tuentibus obfelïis,ignem adicaa^^,^ i

-ocr page 449-

DECADIS LIBER VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4)4

tcriaèahipanarioiniiceredelibcrant.QuocognitOjRexfuadente Regina c Pah* tio infubüdiufti Cancellarii exire (lacuerat.Sed Matthæo Notario,amp; cætcris con-* Ipiratoribus periculocum deterrentibus, fuccurrere defiit. At cum aliquandiu confpiratores fruftra turnmcampananamoppugnaflent,miffisvtrinquc nuntiis cumCanccllario bac lege conueniunt,vt liber ipfe Francique cum eoomnes ab-iuratoSicilia: Regno quo vellcnt abirent:Siculi veto Proceres,qui cum eo obfî-debantur,in Sicilia remanerent,bonisque fuis amp;oppidispotircntur.Inhanc fen-tentiam Riccardus Syraeufanus Eleólus,Mattha:us Notarius, Gaytus Riccardus, ï^omoaldusSalemitanus Archiepifcopus,Ioannes Epifeopus Meliten/îs,iureiu-rando confenferunt.Igitur parata triremi poftridiefub auroram Cancellarium

Xo

ecampanario cum paucis miniftris edudum ad portum Gallicum(qui hodie Gallidicitur^perducunt.Vbi priufquam triremem afeenderet. Canonici Panor-®itani, qui cum reliqua ingenti multitudine aoerant, vt Archiepifeopatui re-*iuntiaret poteftatemqj alium fibi eligendi Paftorem dater,minis territusdignita-tefeabdicauit.Cancellariopaululumalittoreauedo, confularesad campanariû regreffi,cæteros Francos Proceres,quoufqi nauigi^ro eis trâsfretandis pararen-tur,neafurenti populointerficçrentur,inParthenico amp;nbsp;CariqiPanormo viciais arcibus,fanstuto prjefidio feruarunt. Cancellarius a portu Gallico foluens» 3ufttalcm Sicilia: oram perDrepanum nauigans, Licatam appulit. vbi naufra-gaeius triremi nauem Genuenfem naélus, in Syriam cum ea transfretauit, In-terea Henricus Montis Canofi, amp;nbsp;Riccardus MolifiiComites,pluresqueMefl’a-iienfes,^.cum triremibus Panotmum veniunt Regium magiftratum renoua-turi.RiccardumigiturSyraeufanum Ele£lum,Gentilem Àgrigentinum Epifco-pum,RomoaldumSalernitanum Archiepifcqf)um,IoannemMelitenfemPrçfu-^cni,Rogerium Giracii Comitem,Riccardum Molifii Comitem,HcnricuMon-

I^ecanum Agrigentinum Regis prçceptorem, Régis familiäres ac curia: Con(u‘ laresinftituunt.Dectcueruntdeinde vt^ilbertus Grauinenfis Comes cum Bel-trandofilioComite,vxore,omniqî gaza regno egreffijin Syriam incolumes tranf-inearent.Statuerancetiamamp; HugonemComitemCatacAfern Cancellarii con-languineumregno pellere. Verum cum rudis ingenio nullam nouarum return fu-Ipicionem moueret,quin fpemlpotius fua interceffione Regina:indignationë mi-^'gatum iripræberet,Siciliam incoleré pérmiferunt. Paucis exinde diebus Gual-AetiusDccanusAgrigentinusRegis preceptor, a conferta plebis multitudine ^ömpulfispcr minas Canonicïs,confentiente tarnen Curiainon tam eleftus quam ^iintrufusPanormitana: ecclefia: paftor præficitur.Quæ tes fadionis Cancella-f^næftudiofis,ac Regina: ipfi expedationem omnem reftituendi Cancellarii a-®^®it,nifiquoj Romansc fedispraefulemmetuamp;minis fadamelcääonc fpera-’^^fltnon probaturum. Verum Petrus Caietanus Cardinalis,qui tum forte Panor-■4’ n'iadetat,a Regina,que iam fenfim a Cancellario animum alienauerat,fcptingen-

4*s vnciisacceptis Romam profeélus,ab Alexandre Romano Pontifice confirma» tioneó(:confecrationemimpetrauit.Atq5itaannofalutisii69.3.Cal.Oótöb.Gui-ielmi Boni anno quarto,in maiori Panormitana veteri ecclcfia,præfentc Rege amp;: ^ärgatitaeiusmatre,cum inagnaomnium gratulationc,Gualterius ab Epifcopis ‘üttraganeismunusconfecrationisealege , quamRegi etiam Papa conceficrar, *ufcepit,vtaRegislatere,quo eum multoantcdignum cenfuerat,nünquam abef^ ct. Gualunusintantum dignitatisfaftigium euedus cxtemplo curia: ftatum im-^utauiLfummarnqs fibi poteftatemrctincns,MatthxuinNotarium,amp;Gcntilem ^gtigentinum Epifcopum fub fe familiäres inftituit. a quo amp;nbsp;Gaycus Riccar-

Cametarius, amp;nbsp;Notarius Matthäus Vicecancellàrius, amp;nbsp;Lupmüs Senefcalcuscreati funt. Circa id ferme tempus 4.Februatii die,ad eins ^^gt;horam primam,vehcmens terrarmotus totam Siciliam amp;nbsp;Calabriam coneuf-I “t'quoCatanavrbsvfq5adeo fubuerfaeft,vtnon£cdificiamodoomnia,fed viros 1 nbsp;nbsp;enarn ac mulieres circiter quindecim milia,cum Epifcopo maximaqj monacho*

-ocr page 450-

4J1 DE REBVS SICVLIS, POSTERIOR IS r«mparte,ruiria opprefleric. Plura prætereain Catanenfium amp;nbsp;Syracufanorum finibus oppida corruere,fontes paffim noui apparuere,amp;: veteres delituere.Mon-tis Ætnxi vertex, qua Tauroi'ninium refpicit, fa dus eft demiflîûr. Arethufa fons falfuginern adauxit. In Taui monte fons per duas boras abftrufus, magno ran- / dem impetu erumpens,fanguineumlaticem toto bora: fpatio effudit. Meflana: denique mare paulifper primum alittorecedens,acmox cum furore recurrent metas cranfgreffum, portis etiam ciuitatis fefe infudit. His aliilque fignis SicuH perterriti nouam aliquam calamitatem portendi arbitrabantur,ac ne ftatus in regno immutatio a Cancellario procurarctur,cxtimcbanc.Erant etenim multipW' ^^ ccres,quiauidiffimeCancellariiaduentum pra:ftolabantur,quemamp;Reginania-ximedefidcrabat. Cuius votum Robertus Comes Loricellilibenterfcqucbawr, quodeiusopera nuperabexil^fueratreuocatus. Dumigiturineo rerumwe-

, f tu cfletSicilia,reperitihus de morte Cancellarii nuntius amp;nbsp;Reginæ prorfus ani-mum deiccit,amp;confpiratoresinfecuritatemdeduxit. Quo factum eft vtiumnw return poteftâs,amp;negotioru omnium cognitio penes Gualterium Archiepi^co* pum manferit,moderatorq5 ^ Regis amp;nbsp;Regnurque di^oïceretur.Erat autera w Rexannorum ferme quindecim.quivt primum Regnibabenasfufcepifianiindc I pacisquietisq;femperfuitftudiofiflimus,ac Romanae eedefix a primordiislm- 1 pcrii ad lummum vlque vitx vndiqj obferuantiffimus. Quod in Alexandra tertio ^^ primum non obfcure declarauit.qui cum a Federico primo Cxfarc cognomenio Barbarufainvrbe Romaobfideretur,neindifcriminefuccumbcret,magniifo^* pecunix vim,ac triremesduas paratiffimas mifit,quofugalalutcm, ftrespoßu-larct,ïibi quærcrct.Pontifex vero accepta pecunia trire mes,tanquam fibi co tcni-pore minus neceflarias,duobus ctim Cardinalibus,qui ipfum fuper belli negoms quotidie confulerent,remifit.acGuilelmi tandem confilio,cü Fridericumafd^'’' tius vrbicapiendxinftare cerneret, nodu Roma difcedens, Caictam priinw»» mox Beneuentum delatus,fœduspervi^inti annoscum Venetisiniir,nequevn- 1 quam de pace cum aliquo tradauit, quin femper in libellis GuilelmusRcxin* clufusintelligeretur.Cumqueidem Pontifex componendx cumFridericopans gratia Venetias peter? ftatuiftet, Guilelmus Rex cumproceribus fuisiUim^P' ) puba obuiam fadus,compluribus eum cquis albis,ac tredeeim triremibusinftru-diffimis donatum dimifit.Quibus Pontifex V enftias tranfuedus,cuni Friderico» quieoetiamconuencrat, atqueinveftibuIoS. Marei pedes Pontificis exofcub-tuseft) initofccderc,cumGuilcImo quoque Regc vltro citroqjperannosquin-decim id commune efte voluit. Atqueita rebus ex fententia compofitis,cum cu' demtriremibusSipontumreuerfus,aGuilelmoRcgeiterummaximohonorecX-ceptuseft. Mortuo Alexandre,amp; Lucio tertio in Romanam ecclefiamfuiftdo» cum AndronicusGrxcus, Alexio CÓftantinopoIitanoImperatori pupille eph®* bo Manuelis filio tutordatus,pulfisLatinis,qui puero fauebanr, ConHantino' pobtanüImperium,necato in vhdis puero dûlaXandianimi gratiaparuonauigK’* bucilluctemcredïlaberetur,vfurpairet,GuilelmusRcxgenerofo animohasAn' dronici in Latinos pueruqj iniürias vlturns,ingcnti coaólo exercitu in Grecian!c^ claftetraiicienSjOmniaperturbauit.Vbi cü TheflaJonica Macedonia vrbevice' piflet,pluresq; alias Tbracixciuitates variiscladibusaftedaspartimexpugnafe partim diripuifrct,ncc vfqua Andronicusoccurrerct/qui vel ob id q, multosocc‘ derat,amp;plerofqj exilio iniufto danauerat,amp;: Deo amp;nbsp;Grçcis omnib. inuiluscrat)»' turn efFecit,vt tandê Conftantinopolitanieines Andronicu captu membratiro«^ fruftadifcerpferint,amp; Ifaac quendaRegia progenieexortû e PeloponcfoadI®' petium extulerint.Qm cum fnadete Lucio Pont.vna cum Guilelmo Rege aar ^^ petendam Terra fandamiredecreuiflet,Pontificisobiturcsinterrupta remanin'

, Poft bxcGuilelmuscotralofcpbMarocciRegêmouit.Ec deuidoPlt;ege,capt3^; eius filia,non prius in redemptionê puellx confenlïr,quam Rex Africa vrbetn(qiJï AbdulMumen eius genicorpatri fuo Guilelmo,vtdiximus,olimabftulerat)iio reddidit.Qua Victoria celeberrimum nomen acquifiuit. Vrbano deinde tertio^ Ecclefia fuccedente,cum Saladinus Sarracen orü Rex capta iam Hicrofolyma 1 nbsp;nbsp;j

-ocr page 451-

DECADIS LIBER VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^5

^•^aChriftianis pofleflam dura obfidione premcret,GuiIeimus Rex quadragin-^a triremes paratiffimas (quibus Margaritus Siculusamp;: naturaamp;peritia audaciffi-pusprxerat) Conrado Montisferrati Marchiotti Tyri prxfedo in auxilium mißt* tttuseJaffisaduentu obfidionem Saladinusfœde foluerecompulfuseft. Tem-^requoqygQgjj^gpjjj tertii, cum Fridericus Barbarufa,Philippus Francorum, ^gt;ccardusAngliçrcges,cacterique Principes ChriftianiPontificisimpulfu con-^®’^*'^cmSaladinum Chriftianorum vrbes in oriente infeftantemarma fum-pnenr,Guilelmusrex pacatumeum fuistriremibusa piratismarecontinens,ad Io \^^’''^'^bocbeilumexeuntibusannonametiamomnifariam ex Siciliaamp;Appulia t^otniniftrauit. Cum adolefcere coepilTct,religion! addidus,patris thelauris in ®rcerepercis,ad facras çdes erigendas totus incubuit.Extra mœniain vallis Panor-■^'tanæradicibus fuper ædicuIam.S. Kyriaca: fquæ Sanda Dominica hodie dici-^t)tcmplum mufiuoopere toto orbe celebcrri^um.D.Mariæ virgin!dicauir, ^ûînobiumq^ ord!n!s.D,Bened!d! ill! annexum confenfu Alexandr! tertii Pom« ^ont-afundamcntis erexit: quod paucis annis perfecit,locuplet!fl)mifq$ no in Sici 'iamodo,fed Calabria quoq} fundis dotauic,pro vt ex eius diplomate, dato Panor-toiannofuiregni.ii.fal.vero.iiyó.ij.Calend.SepteïnbriSjatquealio itcmpriuile-S'oibidem dato anno fui regni.iy.falur.vero.iiSi.conftat.Cumque deinde maie-ftastetnplij/fegifquefrequensacceiïùs vanam eo hominum multitudinem per-ttaxidentjin oppidi magnitudinem prouedus incolatus,Montis Pegalis nomoJo-co bräui indidit.Quod régis liberalitas in ciuitatem metropolim indulto Lucii ter-t“poftmodumeuex!t:cœnobi!que Abbatem Guilelmum nomine,quifecundus ttt ordine numerarus eft, in Archiepifcopum confecrauit. Subidem tempus GualtheriusetiamPanormitanus Archiep!fc2pus,GuilelniiPegisauxilio templu tttaximumPanormi,amp; cœnobiuSand!Spiritus Ciftercienfis ordinisfquod Pan-°rmoadquingentospaflus meridie obuerfum abeft) condidit. Margarita quo-^uePegis mater cœnobium ordinis.D.Benedidi non longe ab oppido Maniace, ^t^e itemalterum, fed monialium dSmicilium, iuxta.S.Marcum oppidum ere-

ItaGuilelmus poft multam religionem meritaque rexpacisquictifqjama-

’ tor,cum Angliæ régis loanham filiam duxiffetvxorem,ofhnibus Chriftianis Prin-C’pibusamp;pQpujjj pro merito Boni cognomento gratiffimus, poftquam quinque ^viginti annos rerum potituleft, anno retatis^iæ. 56. falutis vero. tiS^.Panorm! nullaviriliprolerelidahominem exu!r,amp;in maximotêplo tumulatus eft. Cuius poftmodum corpus in templum celeberrimum Montis regalis, proutipfevltima voluntatedecreuerat, translatumeft. vbi pater cius porphyretico,filius vero ipfe t^mentitiofepulchro ad pedes genitoris fepultus hodie vifitur.

DE TANCREDO S IC L

L I Æ R E G E.

C A P V T V L

ViLELMo Bono abfque liber!s,velquoquamaliolegitimo barrede demortuo,cum regnum iure publico ad Pomanam fedem recidiffet, magnarcrum mutatio,grauefqjfeditionesquietiflimumamultisante annis regnum inuafere;qu!ppe quod cum Chriftiani promifcue tune têporisadhuccumSarracenisSiciliam incolerét,eos fublato Pegis timoré opprimebant. Sarraceni oppreflï,arces fibi occupabatubiq; fe munientes,ad

fo

occupandum Imperium non parum virium tandem allatüri videbantur. Ad hos !-gitur rumores fedandos,cogebantur Siculi regem eligere,V t rex eledus rebus fer-meperditisfuccurreret. Inter has anguft!asconft!tuti,TâncredumPogerii régis ex pellice prognatij,tumultuantib. paucis regem declarant.EratT ancredus tantç fecordiæ,vt eu Guilelmus rex ex Pogerio regegerfitum negater. Diadema tarnen regiummoremaiorumPanormifufeepit. Inter hos turbines GualteriusPanor-mitanusArchiepifcopus Tancredo infenfiifimus,!niquo animo regnüaTäcredo Oo.

-ocr page 452-

454 I^E REBVS SICVLIS, POSTERIORY occupatum ferebat.Præfidebat co tempore in Romana ecclcfia Clemens tcrtius» quiiiiaiurarepetiturus, copiasmilitum contranouum Regem in Sicilian!rogt;^*' Quibusdumlancrcdusaccrrimc ob(iibr,rapinisamp;ca:dibus omnia rcplcntur.At cum co tempore ClemensSarracenisPtolemaidem in SyriaChriftianoruvrbeni DuccSaladinooppLignantibus,fatisnimisangeretur,TancredopaulifpcrreIidogt; donee CbriftianicontraSarracenosdimicantcs,meliorem fortuneeuentunan-' cifcerentur,exercitumin Afiamreuocat, amp;:Tancrednsliberatur. Iraqi annofa* liitis.ii^o.Riccardus Angli£eRex(cuius foror Ioanna Guilelmo Bono nupferat)^ Philippus Francorum Rex,vtcfq5 cum elafl'e a Clemente, vt Reip.Chriftianxin ^^ Afia afflidx fuccurrcrent,requifi ti,cum Meflanam forte appulilTentjibi ambo hy-bernarecondituunt.Tancredus magno quidem apparatu Riccardum Regem)''’' cuifanguineiundusefrer,exccpit.Atcumpon;nominequietisdotemIoannaJ^0' rotis vidux a Guilelmo Rege rdidx intern pc ftiuc repetiiflettTancrediisvcritus ne Clementis Pontificis partes contra cum fequeretur, cum non adeo ci confit)^* ret, omnia loca pixlidio firmat : cum Meflanenfibus quoqj clam confilia confers quoRiccardum ab inluladifcedere,amp;iterinceptum maturatecogcrenn inters verofirraatoiamconfilio,dun?licentiofiusAnglipervrbemlafciuirent,Meflänc' fesoccafioneaccepta,armacapiunt,atqiinaduenas lioftiliterirruunt,vrbeque°'‘ mnes eiiciunt,acclaufispottis adobfiftendum cis vthoftibus fe parant.Ric'^®'''iji dus,qui extra vrhe caftta tcnebat,iniuriamapertam grauiffimefetes,milites amp;0J armacapere,vrbemqiruptifœderis edifta caufa adoririiubet. At dum Angl'd oppugnandam vrbem fe infltuunt, cautus Tancredus Legatos ad Riccarduni rnittit,quicxponant nihil fuoautMefl'anefiumconfiliOjfedplebisleuitatetumuln commidum: in cuius authores Re^cm animaduerfurumpromittunr,irammodo jpfedeponeret.PhilippusquoqueFrancorumRexfua authoritate plurimumaa côtrouctfiain mitigandam valuit.Quorura precibus excufationibufqj Riccardum placarus,vrbemoppugnaredcfiir.AtMeflanefcsjqui nihilommus Riccardi lemd Ixfiiram time bant, intra mœniafe’contint^c, pacifqj tempus ex induftriadiftetre ftatuunt,quoufque veris initio clalfis abiret. Sed vbi Riccardus ludificari feabop' pidaniscognouit,indigftatus,admotisconfeftim admuros fcalis,aliifque m^^- ’ mentisbellicis,inieâ;oq; portis igne,tantoimpctu pervnius dieifpatiumvrbem infcflauit,vtdificdismoenibus,portifquercuulfis|brbetandcmfitpotitu5,magn^ ciuium flrage édita.quam maibretiamcædesfuidet fccuta, nifi vidor cimupre' cibus vcniammiferepetentiummotus,rcceptuicanere iuffifiet.SedatotumuIm» amp;ciuibusaliquot feditionisauthoribus morte muldatis,Tancredusnonmultö poft affuit, amp;nbsp;pecunia mutuo a mercatoribus accepta, redditaqs loannx Regina dore,nouoaffinitatis vinculo, pacemcum Riccardofirmauit.Cuius filioArtuW Britanniæ D uci, filiam in vxorem fe daturum pollicitus eft ; quod necRiccardtis reeufauit. Atqj ita rebus compofitis Philippus prior, ac dein paulo poftRiecardus ^^ aftumptaIoanna fororc GuilclmiBoni vidua, Mefianacum totaclaficfoluentcs Ptolemaidemincaftraprofeólifunt. Intereadementi tertio defundoCxlefti' nustcrtiusinRomanamfedemfucceflït.Qmamp;ipfea’gcrrime a Tancredo Sicilis teneri ferens,tertio poft coronationem die Henricuni, Friderico AEnobarbo Cæfare pâtre in Armenia defun(fto,iam a Germanis in Regem Romanorumelc-dum,ealegcImperatoremconfirmauit,vtfuofumptuaTancredoSiciliamrepe-tcret,amp;:RomanxEcclefixcenfumfolueretannuum.Quod vtiufta rationefacerc pollet, Conftantiam Rogcrii Regis filiamquinquagenariam, a Gualtcrio Archie-pifeopo fuo iuflu e facto Panormitano clam eduââ, vxorem ci tradidit,cui hxre* ditario iureregnu id a parcntibusreliiftumdebcbatur. Hoc famapermanus dudî viuo oreoés traduntSiculi,aircucrantq}eorû annalesquotquotextant,amp;aiitho-res plurimi: quin amp;nbsp;diplomata ac décréta Cæleftini Papte,quibus Conftantiavoti-ua virginitate abfolutaadlegitimascü Henrico nuptias adniifit,(qutehucufq5amp;in Archiuo Romano,amp; m decretis publicis legûtur)in,id cofentiût.Aeceditqj propi ad fidêhçc opinio qua quod a Germanis traditur,FridcricoprimoCçfareviuentc Henrieü filiu cüCóftantiaRogcrü regis filia çtatc florcte,cû GuilclraifratrisSiciliç

-ocr page 453-

LIBER VII.


43J

^cgisconfenfu, matrimonium iniiflc. Igitur Henricus cum Conftandavxoree Germania ad Regnum Sicilia: fibi capeflendum in Italiam veniGt. Quo audito Ta-credusPanonniBarbacanes (quosantemuralia nuncupant) pro meenibusvfbis, S^o munitioré earn redderet,a fundamentis extruxic. Cui amp;nbsp;Siculi T eutonicæ Cx~ iJitiimctufauere quamplurimum.Sed cum Henricus amp;Coftanria Neapolim op-P^gnarent,pefte perexercitumgraflante,fine (vtaliifcribunt) â Tancredofupe-^2ti,obfidionemfoluere,amp; inAlemaniamredirecompuKifunc. Tancredustan-^ftnannofalutis.iïpj. Regnivero fui anno quinto, morbocorreptus, Rogerio jjj ''itiimaiori(qucm anno fecundo fui Regni Ducem Appulia: inftituerat,vt diplo-®»ta ipfius Tancredi, amp;nbsp;inftrumenta tabcilionum publica eo tempore Panormi ®‘^itaadhucteftanturjRege(ucceflbre declarato, amp;nbsp;Altcria)Conftantia,amp; Ma-‘‘oniafiliabus relidiSjin ea vrbe deceflit,amp; in majpri eedefia tumulatus eft.

DE ROGERIO

S I C I L I Æ

\ C A p r T

S E C V N D O R £ G E.

Vit

Ancredo mortuo , Rogerius filius (quem Guilelmum pleriqué quot;nbsp;falfoappelIant)aSiculisRexfalutatur.VerumHenricusaüditaTan-credi morte,continuo magna Germanorum manu inftrudus,cü Co-^ ftantiavxoregrauidaadRcgnumfibiiurevxorio debitum repeten-quot;* dum Neapolim reuertitur. Rogerius, qui Siciliam amp;nbsp;potiorem Nea-politani Regni pattern poliïdebat, hoftis aduefttu cognito,rcrreftres naualefqj ap-paratusamp;ip{ècollegit,acNcapoliraomnicommeatuamp;:præ(idiomuniuit.Henri-cusnihilcunélatusNeapolim obfidcc.Sedcumoblidioinlongum protraberctur,! fuperioris cladis non immemor,nec igmarus quantum diuturna mora in bellis fo-riorumanimosauertcrcfolcar,tumfumptus bellicos etiam fibi defuturosprami-jo ‘Jens.adingeniumfeconuertitjfraudemque concordia^fimulatione prætexuin TandemqueRogcriumiuuenem,amp;viribus propriis diffidentem,eofuaartepcr-ti3Xit,vtdiuiforegnoSïciliam^Ienricus,rcliquumveroRogerius teneret. Hac Concordia dum Rogerius plus fatis Henrico confidit, annofalutis.iipy.pridieCa-lend.Dccembris Henricus Panormü venir, ac more Regio intra vrbemreceptus Rexetiamdeclaratur. Rogeriusintcrea dum adfuaiurapra:tendit,niltalemc-tuens,in vrbe Panormo cum Alteria, Conftantia,amp;Madoniafororibus,5.Calêd. lanuariascaptus Henricodeditur. Nee mora, regno omni a Germanis occupato exauthoratus, mifet moeftufque, cum fororibus in Alemaniam rclegatus,amp; lumi-ribus priuatus eft. Vbi vt fpem omnem ei fucceftionis Henricus adimeret,amp; de iu-40 ''rbæreditatisfuturs pofteris litigandifurriperetcaufam,genitalesillipartes dc-ftcans,Eunuchumfecit,accarceri ad mortem vfqueaddixic. Ita Rogerius rex, fubalicno cœlo.extinôtain co Normannorum fobole, (ex qua olim in Sicilia per-tnulci amp;nbsp;magni etiam Principes annos centum trigintaquinque regnaucrunt)longisfletibusquerclifquc,translato

ad Sueuos regno, feflara tandem emißtanimam.

-ocr page 454-

45^ DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

F. THOMAE FAZELLI 0R-DINIS PRÆDICATORVM, DE RE-bus Siculis poReriorisDecadis

L I B E K KIIL

DE HENRICO SVEVO S F ciliæ Regegt;, amp;nbsp;quinto Romanorum Imperatore.

Ç A P' V T I.

ËNRicvs Cxfarïiuiushominisquinms,(fiucfextus,vtaliicol- ^^ f^j ligunt)exSueuiaGermania:fuperionsregione, pâtreFriderico ij nbsp;nbsp;nbsp;primo Cæùrc ex Sueuörumfanguinc tonus orbisnobilitate,ac

T ^ mültorumCaefarumpropagationccIariffimonatus,cuinCon-J nbsp;nbsp;nbsp;ftantiavxorePanormimoremaiorumRegiiim diademafuice-

7j^pit.Is morum duritie(quod non folum inRogerium Regem,fed eosquoque qui Tancredo amp;nbsp;Rogeriofauerant,ftatiminitio

fui RegniPanormifijiiiir^Afper a quibufdam eft appellatus.NamPra fuies,Comités,dcricofque,qui coronation! Tancredi amp;pr£efuerantamp;interfuerant, trucida-uit,codcmque die extra vrbismœnia, in a^o quern Gencardum tunevocabant, iuxtaCubamRegispomariumjpafTus fermequingentosad occidcntcmpalatio Regio fubie(ftum,comb«ifl!r,ca?terosverocxi!iomulólauit. Firmato rcgno,ü-ueantea,(vtdiuerfa eftopinio) cum Conftantia vxorprægnanseffet,nefufpido cam (vtpoteannofam) vterum mentitam partunffibi fuppofuiffècxoriretur,in medioPanormitanæ eedefiæ veftibulo, (fi Panormitanis,amp;:plerifquefcriptori-bus credimus) fiuc in Giezi Appuliæ vrbe (vt cateri propius vero tradunt) tabet* nacukimeitendiiufferunt. Vbi ventre cuftodito,nunamatronarum exdufa,pa-Iamamp;populofpcdante,Fridericum fecundum Cxiarem enixacft,menieDC' cembriinfeftoSandiStephani. Suntqui fcribantHenricum Friderico filioad-hucincunisvagienti Imperii elcdorcs induxiftc,quicidemore,velutiRegiRo-manorum,fidemadiurauerunr.quod amp;nbsp;Fridericusipfeinquadaminuedinate-ftatur. Conftansfuitfama,Hcnricum-,dum Panormi ageret, ingentemthe-faurum a Normannis Regibus tanto prius tempore, tantaquefuccefforumpro-fperitate congeftum, dam expilatum in Germaniam trahfmififfe. Intcrea vero Saladino Hierofolymitano Sarracenorum Rege mortuo , Cæleftinus Papa in magnamrecuperandæHierofolymæfpemcreduSjHenricumadfeRoraara accerftuit, multifqueibi cum eoegit vt Hierofolymitanaiexpeditionis officium ipfe fumerec. Quod quidem onus etü ipfc non obiuerit, per miniftros tarnen amp;nbsp;Duces fedulo exercuit, euocataque ex omni Sicilia: Regno numerofffima claffe , amp;nbsp;ex omni Gerrhania confertiffmis copiis, Maguntinum Archiepifco-pum, 6r Saxonia: Ducem exercitui prxfecit. Qunn Afiam traiicientes, vrbêlop* penaSarracenisobfeffamliberauerunt,amp; caeteraChriftianorum dppidamunie- ) runt,pcrrelt;fturi proculdubio Hierofolymam , ni amp;nbsp;Caelcftini amp;nbsp;Henrici parket obicus iam memorabilc facinus interrupiffent. Henricus nanqueMcflanamre-iierfus,nonmulto poft infebrem incidit, ex qua anno fuiimperiifeptimo, Sicilias au té Regni quinto, falutis vero. 1199. fubRomani Pontificistutela Friderico quin-quenni filio, amp;nbsp;Conftantia vxore, Philippo vero fuo germano fratre,qiiem totius Ethru-

-ocr page 455-

DECADIS LIBER Vllt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;457

Ètîiruriæ Ducem conftituerat, Romani Imperii pro filiotutorereli£tis,mötitur, sePanormum poftea translatus, fcpulchro porphyrctico in maximo templo con-^itur. Morruo Henrico, Germani, vt qui erant in Afiaticis caftris,in feditionem alt;^igt;reli£ta Afia in Europam cum maxima Chriftianoru iaólura rediere. Com-pluraquidcm alia Henrico régnante in Sicilia gefta memoratu digna obtigifle fa* tiseft verifimile.Sed cum illorum authorem non habeam,amp;: cainRegumArchi-'Jgt;sdiufruftrapcrquificrim,ægro animo prætereo.

I» DE FRIDERICO SECVNDO

Cxfare, amp;nbsp;primo Siciliæ Rege»

C A P V T IL

Ridericvs HenricivnicusfiliusSueuiæDux,infansadhucSiciliæ regno fuccedit.Verumeum ob Henrici fubitammortem varii vbiqj F “'o^“5cmcrfcrint,Conftaniia ReginaeumfilioPanormumvenir,amp;: Raynerium Torcianum Comitem, qui regnum pro pupillo admini-ftraret,ex Sucuiain Siciliamaccerfir.Isgubernaculisfufccptis,Pro-*° cerum quorundam fadione fretus, non tutelari,fed proprio nomine resgerebat. Quoanimaduerfb PanormitaniFredericumlubfuamipfitutelamfufcipiunr. Ac tionitamiiltopoftinGermania interEledocesno paruafedirio coortaeft,quod parsOthonemDucisSaxonixfratrem, parsveroPhilippumHenricifratreinim-perio profilio fubftitutum,conferuandum cenferent. Hxccompetitiodiurifli* medurauit: quod Philippi amp;nbsp;pueri Phili^j^s Franeix Rex,Othonis veto Rex Anglix partes fequerentur. InnocentiusTertius,qui Celeftino inPontificatum iuccefferatjin ea controuerfia Othon^n Imperatorem dcclarauit,amp; apud Aquis-» granum maiorum de more coronari voluit. NccPhilippUsFridericipatruus pro-pcereaabinceptodeftitit,fedEthruriam in Italia, Sueuiam in Germania,amp; maxi* 5° mam pattern in Appulia amp;nbsp;Campania hbi confirmauit. ConftantiaquoqueRegi-^apueri mater, non fegniorfprxterconditionemfexu^ vtrobiqj regnu filifarces acoppidamuniens,conftantifsimegubernabar. IntcreaFridcricusadfeptimum æmtisannû prouedus,mor(ÂTiaiorumPanormiinSicilixRegemcoronatus:nec multopoft codé anno ipfa Cóflantia mater,filio Rege fub tutela Innoceiitii tertii Rom.Potificisrelido,naturecefsit. Atqj itaFridcricuspuer parentibus orbatus, (quorum effigies vix agnofcere potuit) anno poftmodum falutis. 1x09. Con ftan-tiarn Aragonü Regis filiam declmo quinto Cal. lanuariasPanorroum ex Hifpania ad id venientem vxorem duxit: ex qua xui fucceflu Henricum amp;nbsp;Conradü filios fufcepit: licet ex lolc poftea fecunda vxbre cos progenitos plurimi fcribanc. Du ^® hæcinSiciliageruntur,PhiIippus FridcricipatruuscotraOthonemin Germania ^ultabella profpere geffit,amp; fugatofxpiushofteterumtandemipfepotituseft* ^ecdiuinImperio per vimadepro perftitit.Nam cum vix nonumimperaflet an-^um,aPalatino Comité per infidias interfeólus eft. Quo occifo, O tho a Getmanis I proccribus ad dirimendam difcordiam fuffedus,ab Innocentio feqUenti anno ' Roma diademate Imperii infignitur. Qmpaulo poft iuramento, quo feirtcoro-natione de more aftrinxerat,negle(fto, totam pcneFlaminiam, qux Potificix diti-oniserat,fibi occupât,amp;FridericiRegis ex inopinato Regnum inuadit,acplura in Capaniaoppidacapereadnititur.InnoCentiusamp;rtutelx officio coadus,amp; propria lacefsitus iniuria,cumfruftralmperatoremvtrefipifceret,diu admonuiffet, diris tandem declaratumhoftem petit, ac Imperijetiam titulispriüat* Quo cogniro Jü GermamDucesFridericumSicilix Regem,ex profeiroillihoftem,qui quartfi-decimum tune agebat annum, perfuadente id etiam Pontifice,Imperatorem ere* ïmt,acper Henricum Nifenum, amp;nbsp;Anfelmumluftigenum Viros militares ad lm* pctium ex Sicilia euocant» Romam Fridericus a Papa accerfitus cum veniflet) tametfinon fine fummo honore exciperetur,coronara tamertImperij ab Innoce-üo impctrarcnon potuit:quippe quod Pontifex^ noitten eius agnomenq^ öb aui

Oo 3

-ocr page 456-

4}8 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS memonam fiifpcfta habens^Hum Italia procul abeffe volebacIntcreaFridericirf blandis tantummodo verbis delinitus,vü arte artem deluderet, pro tempore indi' gnitatemdiffimulandamratus,inGermaniam abiit. Vbiftatim Alemanici Reg*’* infigni bus a Maguntino Archiepifcopo Magun tiæ decoratus, Aquifgranum pc* tit. Ibi regiam iterum de more, Innocentii etiam confenfu, coronam accepiCjal* fumpto crucis figno: quo voto fubfidii ChriRianis in Afia bellum contraSarracc-nos gerentibus afferendi fe deuinxit. Quqd vt ratum gratumque Pontifex habe-ree, Fundanum Comitatum in Neapolitano Regno F turn dono illi dedit. Quoin-nocentius allcdus,adcoronam ImperiiRomæ fufcipiendam,quam ei eoufque ^^ denegaucrat,Fridericuminuitauit. Sed dumaditcr fc parat Imperator, Pontifex difeordiç inter Pifanos,amp; Genuenfes, acLombardos,qui acerrimobdlofc mutuo fatigabant,mitigandx gratia Perufium venir. Vbi anno fui Pondficatus decimoodauo defundus,Hoiroriumtcrtium fucceflbrem habuit.Hic Othonc iam præmortuo Fridericum anno ætatis fuæ decimonono,falutis. iiio.mcnfe No' uembri, in fello.S. Cccilix,Romæ opera Hugonis Hoftienbs Epifcopi imperiale infulam induit.Cui viciflim Fridericus oppidamultaplurimaqucmuneraegregia gratianimitcrtimoniocontuliïï Inde cumpaulo poft vidiflet quofdam Proce* tes in Appulia res nouas moliri,oppida plura oppugnare, inTbufeia quoque bd-Iamachinari:coaótis ipfe copiis coniuratos adoritur, rebelles in exiliuminn^'^’jg EpifcoposnonnullosinSiciIia,Campaniaamp;: Appulia,qui contra cum etiam con-fpirauerant,cxauthoratosfolum mutare coegit, fuffedisin eorundem locos alüs, de quorum fide meliora fibi pollicebatur. Exules Epifcopi Romam peruenium» Pontificisauresrumoribus implent,amp; fubfidium implorant. Honoriuscxulum querelisprouocatus,pcr Legatos cum Pontificia authoritateFridericumrog«^ inauthoratos Epifcopos reftituat, ne poteftatem fibi ecclefiafticam vfurpetjP'^^* fertim quod fi praeter fidem aliquid ab exauthoratis commiflum dTetjiplennisii-n Rcgni deuotioribus fidelioribufque ecclefias prouidcre liaberet in animo-liane Legationemindignatumlmpcratore^ncontumaciterrefpondifiefcttur^rd Imperatoribusquadringentisamp;ampliusannisa CaroloMagnolicitumfuifl^^“** gnitates Archiepifcopalts,necnon amp;ca:teras omnes in fingulas prouinciasperan- ) nulum amp;nbsp;virgamconferre: non fcHenrico patre, nonFriderico auo inferiorem^ idem onus ampliandi imperii fibiincumbcre.cunlque SiciliæReges,amp;matrem cius Conftanuam Rcginam,elc£lionis Pralatorum ius pcculiare femper habuiHe conftaret,eaminfevnumind!gnitatcm nee GuilelnuRegisauunculi in Romans* ccclefiabeneficia,ncc parentis Henrici libcralicatem mcruifre.deniqueinbasco' tuméfias periracundiam prorupifte cum feruntiQ^oufque tandem panétiamea abutetur Pontifex?quando ambitioni fua:modum ftatuet?MarcualdusFlammig Prouincia: meæ præfedus ab Innocentio Pont.tertio, dum in cunis egoagerem, imperio eiicitur,vt me infantem Hexarcha tu Rauena: fpolict. Theobal^us Pice-norumPrartor ab Henrico genitóreinftitutus, a Pontifice exigitur,vtmepucru-lum etiam hac priuaret dignitate. Hetruriam milii adolefcenti fublaturus,pernu-ptiasPbilippumpatruumdeludit. Fundanum Comitatum mihiad Imperiume-uocatoemunxit,coronam fiberi imperii multismuneribus nundinarime opor* tuit.Iam amp;nbsp;Imperatoriam maicftatem,quam fuffragio proprio Pontifexratamba' buit,contemptui habercincipit.Quishanc in Pontifice præpofteramferatam-bitioncm?IterenuntiateHonorio, coronam me prius depofiturum,quamcoffl-mifiurumvt tanta: maieftati me imperante diminutio inducatur. Hocrefponto accepte Pontifex commotus, hoftem Ecclcfiæ Fridericum pronuntiatum ^«^ deuouit. Nee ediuerfo minusiratus Fridericus magno impetu Pontificis inuaw oppida. SedcumintcreainSiciliaanno falutis.lüi. SarraceniaFridericoce-fciuiirent,reli(ftaItaliainSicifi'amvenitjlioftefquedomefticosmagnavifupcratos plana amp;infcrioraloca habitare compulit. Quo in Sicilia moram trahente, anfo falutis.im. 5. Calend. lunias, Conftantia Aragonialmperatrix apud Catanam defunda, Panormum poftea translata cft. luftis poftea coniugi perfolutis inGer-maniam Fridericus, vt rebus confulcret, reuerfus, comidis Hexbipoli habins»

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Henri-

-ocr page 457-

DECADIS LIBER VIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;435

Henricum filium natu maiorem Imperii confortem, amp;: Aquifgrani diatJemate in-fignirifecir. Durauicfefquiannumamp;pauIoampHus inter HonoriumPotificem. amp;FridericumImperatorcm hare difcordia, cum loanncs Brenna Hierofolymita* nusRexdefperatis inSyria rebus, Pontificis ac principum Chriftianorum occi-dcncalium fubfidium imploraturus, in Italiam traiicit,acper TyberimRomam delacusabHonoriobenigne fufeipitur. Indido Senatu,quoin ftatu Syriaca: res fint,coramexpofuit:proinde fe aduenifle vcconfilio,ope,amp;auxilio occidenta-lo liumPrincipumimplorato, mature rebus Hierofolymitanis occurreret: quippe quicommodamadidrationeminuenerit,fi contrada cumFriderico Imperato-te,Principe(fe iudice} multo omnium maxima, affinitate, turn titulum eidem ac iusomne Regni Hierofolymitani rcnuntians, potentiam tanti Viri ad factum hoc bellum tons animiscapeflendum fibi conciliauerit. Hoc confradas Syria, opes, bocamp;tempora ipfa expofccre.Sin veto alia via Äperfit, fe Pontificis confilium nonrecufaturum pollicetur. Hispropofitis,diu in Senatuimparivotoconful-tatumeft.Fridericusenim cum hortisefl'etcccIefia:,facrifqueabftentuS)Cum Ho-noriononconueniebat.Poft longam tandemCardinaliumdifeeptationem,pet-iofuafuseftHonoriusvtreftitutis oppidis qumoccupauerat, abfolutus Fridericus, amp;nbsp;in araicitiam receptus ecdefix, lolen Ioannis Brennz Regis filiam vxorem duceret,titulum Hierofolymitani Regniamp;ipfe, amp;nbsp;quideinceps in RegnoSici-lia:Iucccderent,perfucceflionemgererenc,amp;:inAfiameum milite fubfidiario fe traiefturum iuraret.Nec moratin Afiam pro puella mittitur : Fridericus ab Hono-tiointereaabfoluitur:cuiviciIGmamp;ilIeoppidarefticuit,amp;in Syriam fecum ex-ercitufubfidiario tranfiturum iutat,amp; titulos noui regni accipit.Sed cum expedi-' doncmFridericus differre nonnihilviderctvy^,in cundantem Honoriusanimo infenfoferebatur, amp;iam denuoacerbiusquiddam infiifpedumftatuiflet, nifi in-tereaannofalutis. 1 x 16. amp;nbsp;Pontiheatus fui decimo obiidct. Huius fucceflor Gregorius nonus initio ftatim fui Pontificatus Fridericum vrget, ac fubdiris eriaiti ®onuit,vtprimo quoque tempore in Äfiam cum expeditione traiiceret.Sed curii 30 diuFredericusmoram fuam perfacramenti,quo initaifiterSarraccnos amp;Chri-ftianospax firmata erat, religioncm , purgaflet, comrrfcdum aftuit lole Fride-ficifponfa, qua: iam in portum Pifanorum applicuerat. caque de caufa loannes demum Brenna Rex Roraau^rofcdus,cumPontificereconciliationemFride-nci,acfiliæ nuptias his legibus conclufit : vt Fridericus eledionis ius nonnullaque opp’da,quxin Campania detinebat, rcftitueret,ac primo quoque tern pore cunt copiisinAfiamproperaret. Romamitaque Fridericus ex Pontificis decreto ac-celfit.cuicum de more Gregorius pedem dextrum exofcuIandumexhibuilTer^ Impcratorgenuaferrorenclapfus,anfuperbia,incertum) fummisvixlabellis ba-f'auit,vtGerman!rcferunt.Qtmdquidemaltius,vtpar erat,inPontificisanimo 40 J’æf‘t,quamvtvnquâexcidcrepocucric. SedcumprxfidiaomniaFriderici miJiti-^uscflcntoccupata,omniumqjanimiinfauorcm illiuscftentaddidi,iniuriævin-jgt;wamintepusopportunumdiftulit,acadarammaximamcomitatusillumbcne-Qgt;xit,a:dibusq;Pontificiisexcepit. Deinde inftrudo ad tepuscomitio, lole in publicum veniens a Pontificc coronatur, atqj in Imperatricem vnda,Fridcrico Im-periiinfignibiis dccorato,iundis more maioru dcxtris, annuloq; dato, copulatun Porrocelebrarisnuptiis FridericusNeapolimtranfiic,atqueindein Siciliam tra-’ lecit.Vbirebus compofitisRauennam,amp; poftmodum Cremonam pefiir, ibiqué anno-nxy. Proccrum conuentu habito faerm expeditionis confilia tradauit. Au* dieratenim Conradinum Sarracenorum Regem in Syria Chriftianoslaceflèré^ dtabArfacidainftinduConradini ficaViosinEuropam miflbs,quiChriftianosre* g€strucidarent,aciam tumFrancum Rcgem,vt infidias prsecaueret.nuntium ac* cepiffe.Quæomniaadfeftinandum bellum dus animumconfirmauere. Primä ’giwr Gregorio Pontifici confiliû aperit,vtque fubfidio fitj hortatur.HeiTricode-* fildefilio Cæfari mandat, vtapudAquifgranumindidisComitiis de bclloHierO* lolymitano referat. Vbi couentu habito omnis Principum ordo alFuit,amp; bello co-lcnlK.Ingensitaq;hominümultitudoerucefignataadcertadiemDuceLudouiCo 004

-ocr page 458-

440 DE REBVS SICVLIS, POSTERlORlS Turingiaé Lantgrauio,amp; S igefrido /Ccchbergenfi Epifcöpo,qui ibi tü aderant,Bru-dufii ad traiiciédum in Syriam adelTe funt iufsi. loannes quoq;B renna ^exvulgsü fama excicus ex Gallia,quo petierat,cû Berengaria vxore, vt gerendo bcllointer-eilet, eo mox tranfiit. Seddum clafsis apud Brundufium paratur, ccelünclemen* tia Làntgrauius ac Sigefridus cum magna militum manü viuerc deficrunt. Atrn* dericusintcreafimülata,vtEcclefiafl:ici,üueaduerfa,vtGermanifcribunt,vmetU' dine detentus,remdifferebat. Verumnc/feipubliCxChriftianædeeflet, dalle tidemin altum denehitur. Cumep inter Peloponefiamp;Cretæinfulaîangüftiastene-rctur,contrariaventorum vimorboreualefcente,cöaduscumiisquiin.Lacönica rcgioneconftirerant,Brundufium reuertitur.Ludificari Fridericus rem ChruM* nam per hxc vifus,a Gregorio publicis tabellis excommunicatur didishifcecan* fis: quod in Afiam non ad bellum hoilile, fed adLantgrauü pecuniam, Pup^'y.

Ill

lern,omnemquebelliappatatnrndiripiendum traiecifletiquod iurinutano*quot; memof,firnulacaa2gritudinercdiifret:quod ingenuiecuiufdampucllaJ)9“^^° vxori adferuicbat, fhipruminculin’etrquodzclahteniconiugemjquodapudloan' nem patrem conqUefta eflet, verberibus affedam in carcere enecaiTet: quo“P^' /illanimitace amp;nbsp;cunólationeflia meticnlofa iamdudum Damiara vrbs in Syn*^ Chriftianis amifla,amp;;copiæ in Aiiam milliprodita; fint. At Fridericus tniffis ad Principes iitcriSjqiiæ paflim hodie legutur,ratioilcm geftoruin rcddifl»» jj ilorarnquefibiiniedamdiluercconatuseft.S’edcunifruftraabfolutionis bene' ciiimofiicioiaexciilationcqLixliuifl'cc,paratisiterum rebusjtepararaipebn^jr^’ Aug.annofaluti ixaS. Brundufio foluic in AfiamtraiedurnSjComniifla^ay^^J“® (Duels SpoIetifilio)Sicilix,AppuIii6,amp;'Campania: Praefedura. Is fineconlboW-timagriPicenifines adorcus,nonnuliaPontificisoppidafubita vioccupât- ^6' gorius^ratus hæcFriderici fraude pafrata,primum ad Hierofolymitanum Pntriaf' cliam,cæterofqjproceresmilitefq;quiin Syria erant,occulte literas dedit, vt^beo cauercnt,quippe cum fe infalutato cum excrcitu ncc adhuc reconciliatusabiwen vereri fe, nefuaperfidiaclademaliquam ebriftianx^eip. inferat. Deinde b^nne Brennam regem TJauenna? ac totiUs Flaminia: Hexarchum dicit,eumque cum va* jj lido cxercitu Æaynaldœex vna parte, ac diuerfa parte Columnenfem Cardinabni pari armorum robore alteri Friderici Prxfedo ad Sandum Germanuni opponin Hicparuolaboreprxfedo eiedo,cundas CarnjFania: vrbes Capuam vfquet®' cepit.Äaynaldus,amp;: qui proFridericoin Piceno erant, cognita fociorum calami* tate,Gonfcfiim intra regni fines vixægrefe recepcrunt. Perueneratiam ricusinCypruminfulam,cumCorradinumHierofoIymx regem dcfun^umvi* ta compcnt,liberorumque eins tutorem cum lis qui ilium praeceflerant, ad bmæ niuminduciaspepigilTe. Proindevtprimum in Afiamvenit,RaynaldumBau3t'‘ equitum magiftrum Ptolemaidem cum copiis non contemnendis prxmittit-M iuiPus erat, de pace cum Suitano agere eoepit. Tcmplarii, Venetique, qui Ponn»' ^o cis literas recepcrant,fl:atim tumultumcxcitarunr,prodi resChriftianas exclamât» populumad libertatemconuocant. SedaÄaynaldofupprclTafeditionc,amp;Venfi' tisvrbepulfis,Fridericus confilioamp; opeGenuenfium,Pifanorum,amp;Hofpit3b' riorum,ac Teutonicorum militum in Syriamvenit.Vbitandem conditionibus honeftis, ac Reipub. Chriftianæ faluberrimis, pacem cum Suitano firmauit-Fu^' runtautemhaeeiusformulæ: Fridericus Hierofolymorum Äexinungaturupi^m vrbem Hierofolymam cum Palqftina habeac: Nazareth,loppen,cumoppidis^ fundisinftaurareacmunireilliliceat: eaquequæcunqjanteainpoteftate Baldui* niquartifuerant,amp;per Saladinumei erepta,Friderico reftituantur:captiniu*’ pretiolibertatedonentur:Sultani vicilfim templumDominiin Hierofolymism- ^^ tegrumrefeructur:Crath quoque præfidium,quod Arabiam fpedat : infupet* MonsRegalis.Atqùeitapaceindecenniûconclufa,Friderici induftria res Cb^ ftianae in Syria abfque Chriftiani fanguinis elFufione accreueredicet vidorifonu cum Barbaro idum, amp;nbsp;Chrifti fepulchrum (pro quo bellum fufeeptum fuerat)gt;® manu Sarracenorumadhucrelidum,probro datum fit,cumdicerét,fi oppugn^ tionem tenta/rct,proculdubio vrbcamp;: regno per vim potitururnfuifle.-quod^.

-ocr page 459-

DECADIS LIBER Vlll. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44t

Barbanipfifatcbantur. vtcunque tarnen feferes habuit,rataconcordiaipfecum cxcrcituHierofolymam periienit. vbi ipfo folcnni Dominiex refurredionis fe-fto,anno falutis ixap. Regni ciuitatifque Hierofolymorum lacras infulas fufeepir, accoronatus cftjpræfencibus omnium illius regni vrbiumlegatisac proceribus, Pacriarcha foIum,cJero,Cypri Regis legato, ac Oliueriotempli magiftro-cum Puismilitibus,obChriftitcmpIum Sarracenis rclidum,conquerentibus:quos amp;: Pontificisminasetiamexterruerant. Fredcricus deinde Hierofolymitano Regno inauguratus, vrbis muros a fundamentis reparat,ædes facrasreftituit,quafdam Io exincegroextrnit. Nazareth «Slt;: loppen reficit,militibus,armis,comtncatu,amp; re^ rumomnium copia communit.Tandemque rebus optime eóftirutis, Syria: Ray-naldumprxficitjacclafle,milite,equitequead domandosrebellesilli adferiptis* duabusfolum cum trircmibus in Appuliam reuer|^s eft.Quam cum occupatam a Pont.inueniflet,iniuriamquidemdill)mulat,amp;vt Pontifex de recepto Hicrofo-lymicanoRegno acpaceformulamtatam habeat annititun Obedientiam ac iu-fctiam illi exhiber,amp;: fiquid deliquerit,veniam petit.Prohacvenia,amp;:limitibus AppuliæapudPontificeraLcopoldus Auftria:, O^hoMorauiæ, Bernardus Ca-rinthixPrincipeSjSibotusGundelfingenfis, amp;nbsp;Seufridus RatifponenhsEpifeo-pi,amp;Bertolaus Patriarcha Aquilegienfis e Germaniaaccerfitigt;perannum omni to officio fruftra intercefTerunt. Qiiibus infedaredifeedentibus, fequenti anno HermaniTeutonici ordinis Magiltri, acMefranenfisArchiepifeopi intcruentu» Pontifex tandem Fridericum a diris abfoluit. Imperii,RcgnorumqueSiciIia:ac Hierofolymætitulisreftituit, centumamp;viginti vneiarum auri milibus pro totide in beiJorum expends ab eccleha erogatrs ,aFriderico inpontificium a:rarium re-htis. Porto conciliatus Pontifici Fridericus montra Henricumfilium fquiparre inSyriaoccupato, Regnum Alemaniæ fibioccuparetentauerat) fevertit:eumq} maieftatislælæ, fine (vealii fcribunt) quo partes Pontificis tueri vidcretur,publico iiidiciodamnatum,cum duobus libels capi iuffit.qui apudMarturanumCala-brixoppidumcarceritenuiffimo vidu ad morte vfque addidus, exinedia obiit: 5° eiufqjcorpusapud Cofienrium inædemaiori poftea conditum eft,Conrado eius germanofratre in Regnum RomanorumaGermanisfuffedo. Pofthæcannofa-lutis.iijx.menfe Augufto,Fridericus cum contra Romanos, qui Viterbium ob-fidebant,bellumPontificisnornineftrenue gererct,ortaauthoreMartinoBallo-noinMelTana amp;r plerifqueSiciliæoppidis,quæprorfusab eodefciuerant,feditio-ne.confeftimliberato Vicerbio, Melfanam venir. Qua non multolahorereceptaj amp;Mattinoexufto,Syracufaspoftea,amp;;Nicofiam,quæquoque abeorcbellaucräti leditiofispccna muldatis, ad officium retraxit. Centoripen quoque vrbem, qux contumaciusab eo defecerat,magna vi expugnatamfunditus deleuit: amp;nbsp;Augufta tune vrbem condidit,quam Centuripinis habitandam dedit. His in Sicilia geftis 4° Fridericus in Italiam reuerfus, cum Corrado filio Romanorum Regc ad Grego-riumacceflit.aquo benigne primumexceptuseft.Verum paulo poft oh iura,qué diuinRegnoSicilix fubtrada, amp;ciuitatemCaftella:(vt conuentum fuerat)non reftitutam,ac pleraquc alia, quæfibideberiFridcricus prxtenderat, nouam cum PÓtificecórrouerfiaexorfus eft.Quarc Gregoriuspatrü decreto rurfuscum in die cœnæDominicædirisdeuouit. QuocognitoFridericus,cum perepiftola apud Rcgesamp;populü Romanum nequiequafe tucretur,amp; Pótifex contrario refcripto fuameicaufamprobareconaretur,reiamadinuediuas vltro citroque produda^ fubindeinVenetos, Mediolanenfes, Brixienfes , ac exteras Lombardix vrbes* quos contra fe cum Pontifice bellum iniifTe audiebat,Imperator mouet. Poft hxc Pifas profedus,cüm fum mo honore a Pifanis exceptus effiet,neque fatis cxploratü jo fiaberetquxgentesimperialibus fauerent partibus,omnesltalix ciuitates oppi-ï daqjcircüiens,quos fuiftudiofosinueniebat,hosGibellinos,Pontificis verofau-toresGuelphosappellauit.quod exccrandumfadionum a FrideriCoinuentu,ac Barbaru Germanicumq; nomen,ad meam vfque xtatemin Italia adhuc perfeuc-» rat.Copias in vrbem Romam fiducia Romanorum, quorum magna pars a Ponti« ficediffidebatjduxit.quo c5tra Gregorius in fui auxilium, multos ex iis qui crude infigni-

-ocr page 460-

44i DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS infignitiétant,cüocauit.quorurti fi quos Fridcricuscapiebat,crudcliflïtnein f®^ fasuiebat.Subinde in Campaniam leccffit,amp;indcSamniumacPicenuni:amp;dfi' mum omhem iram trasfudit in Prxlatos.quorum multos Archiepifcopos Epiß^ pofque partim occidit,plures carceriaddixit,nonnüllos exilio muldauit: in qui' busfuerunt GephalCedcnfis amp;nbsp;Catanenfis (cuius fuerat alumnus) Epifeopi'Oÿ omnesRomamprofugi Pontificis aures rumoribus impleueruntjfubfidiuinqu^ jmplorarunr.ProquibusilleliterasadFridericumdedit, qua: adhucextant.Te* plapluraobbcllineceflitates depilauit,aedemque Diua:MariaeAdmiratiPanof' mitanam omni auro amp;nbsp;argentofacro fpoliauit:cuiScupcllum oppidulum obidj^ dedit.Nummosexcoriomilitibus diftribui iufliCjquoüfqueex argenteisiUiSfJ’ ftitueret:quodamp;paulopoftefFecit. AdeoquefuriisFtidericusincenfiisin vrbö»' talix ferebatur,vtmaxima pa^sfugamepatna quxfierit.Hinc moticomplnf^$ Lombardi,cumconiugibusamp;: llberis,relido natalifolo,Oddonc Camarano m*' liteduce,ScüpelIuminSiciliaFridericoindulgcnteinhabitarünt.Qimoblodan-guftiamamp; recentespirataruincurfiones deferto,Corilionemin mediterrane^) eodemlargientc,annofalutis.^ij7.tranfmigrarunt. Porto cum tandem Fd^^^ ficus perBerardum Panormitanum ArchiepifcopumjFlotentinumamp;RhcK''’“ Epifcopos,amp;: ThaddæumSueflanum magnse Regix cutix ludicem, amp;nbsp;Roged“®

20

cranti reconciliari Üudec, een tempus omnibus diris,acrcligione ipfaneg^^*^^’ obuios intra Romanac vrbis portas vtriufque ordinis cruce fignatos in crUceW^d' Cgitjdifcerpfitquc: aciam opprimendi etiarn ipfius Pontificis confilio Roffl^m proxime caftraadmouitSarracenos ad id bellum ex Africa euocatos infumnio

apud fchabuithonore^magiftratij/queper Italiamamp;: Siciliam gererc voluiram' plifiinros. quotum cum vtiiem diu operam expertus cflet,legem promülgauif9^^ adcoeoseflefaluos voluit, vtClitiftiani qui fciUisopponebant,impure occidc-tentur: cxforumautcmSarraccnorumqi^xftio, fireuscaptus non effet, in vicing regionis populos haberetur,qui æris fumma, ac totidem capitum fupplicio mul' dabantur. Nuceriarnqi^ioquceisinregnoNeapolitanoconceflitvrbeni.Namcü annofalutis. 1143. menTe Iu!io,SartaccniquiinSiciliaetant,abeorurfunidefci-ui frcnt,amp; ad letiim amp;: Entella(in cditilEmis oppidafi ta montibus) fefe reccpiflenn FridericusRiccardo Cafertæ Comité Duceeosfuperauit:arquefunditusdelctis oppidisNuceriam,ciedisindepopularitcrChriftiahis,liabitandamconeeffit.lt;P'^ obidhucvfqiic Nuceriam Sarracenorum appellant. Theobaldum,FrancifcHm) amp;Guiîclmumde.S.Seuerino,plurefquc aliosprocercs qui apud Ncapolimanno falutis. 1144. menfe Martio abeo ad Pontificem defccerant,captosin]m3nibus adfcripfit iudiciis,plurefqUe corum ardenti flammacombnflît:vxorcsvetocum infantibusinPalatioPanormitanofubterraneislatebris deuotasincdiaconteri3(! exinaiiirimandauit. Vndcad xtatem vfque meamvernaculumibiadagiuniino'^^ leuit: Mulieres quæ male Panormumvenerunt. quarum duo cadaucra anno fain-ris. 1314. afofforibus qui ca ad carceresin arcereficiendos forte inciderant, repef-tajntegra prope cum veftibus etiarn incorruptis,maximo cum ftuporenobifcuin concurrenstotaPanormitanaciuitasfpedauit.Rauennaminde Fridericus peiiw Gregorioademit. Beneuentum vicaptumdiripuit, direptum mœnibus nudanic-Templariorumbonaquotquoterant in Italia, in fuum xrariumretulit.HincRo' mam iterum hoftiliter repetens,multis Italiç vrbibus a Pontifice defedionem pcr-fuafit. Quibusmalisperculfus,aciniuriisfuperaliasaliisirritatusGregorius,Ro' mxde Imperio illiadimendoconuentumindicit:Prxlatos vndiquead feeuocat. Quo cognitoFridericusitinerainfidiis terramariquedifpofitisprçcludit.Entiuin flliumSardinixRegemclafliadintcrcipicndos Prxlatosprxficit.Iamqucex Fra-ciaamp; Lombardia fupremi aliquot ordinis Antiftitcsamp;OratorcsplurimiGcnuam aduenerant,Romam ad concilium contraFridericum propcrantes.Vndecum paratisacinftrudisvigintiquinquetriremibusfoluifrent,nonlongc a portuPif^ noinclaffem Friderici incidunt. a qua tribus triremibus cumomnibusquiincis erant, fubmerfis, reliqux omnes vigintiduæ naues in poteftatem Frederici vcne-runt.

-ocr page 461-

DECADIS LIBER VIII.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;445 ïnniCaptifunt ineislacobus CokimnaCardinalisPræneftinus,Fridendôijlfen-fiffimus,«fequiantea publicis contra eummachinationibus cxarferat, Oddo.S. NicolaiiiiTidliano DiaconusCardinalis,amp; Gregorius Romania,Pontificis Le-\ gâti,cum Archiepifeopis, Epifeopis, Abbatibus,Prioribus,amp;PrælatisaIiisinnu-^eris,nijntiifquc nonnullorum PrxJatorum , amp;nbsp;procuratoribus, amp;nbsp;fupracen-tnmLornbardiæciuitatunîOratoribus.CaptifuntprçtereaGenuenfiummilitum ^uptaquatuor milia,præter nobiles eiufdem vrbis, qui triremibuspræerant,amp;ad gt;0 J’rælatosRoinam ducendos, ac indepoftea reducendosaSenatuGenuenfiDu-cesdekdifuerant. Nuntiotam infperatx viôloriæ Fridericus accepto,qui tuno pod vidamamp;rcceptamFauentiamad depopulationem vicinæ Bononiæfepa* rauerat,confeilim omnes ad Amalphiara vrbemeiusiufTu dudos incarcerem Cûniiciiuflît. Gregorius hac nouainiuria tanto dolore eft afFedus,vt paucis poil ‘ä'ebus febre correptus, decimoquarto fui PontSicatus anno mortem obierit. EuiCxleftinusquartusfufFedus poft duodeuigefimumdicm,quam honorem A-podolicuminiit, viueredefiit.Poftcuius mortem vacante vnius amp;nbsp;vigintJ men-^’umipatio Apoftolicafede,Fridericusagrum PicenuminFlaminiam vfque per-^0 currens, Bononiam vi occupât,incendio déformât,ac ftudium inde generale Pa-tauium transfert: Mediolanenfes prælio vincit,amp;: Petrum Teupolum eorum Du-» cemcaptum carceri includit,amp;crudclitcr necat,fautorefqueeedefiæ variisda-‘iibusomnesafficir,neaVenetisquidcmfinibus abftinens; Interea Balduinus tonftafitinopolitanusImperator defperatis in Aflarebus in Italiam venir,amp; tantü ptecibus amp;nbsp;authofitate apud Fridericum Parmæ tune agentem valuit, vt quod rrancorum Rex,aliiqueChriftiani Principes non potuerunc,ipièfolusCardina-^esaliofqj Prælatos amp;nbsp;Procercs,qiiosadhuc caj^iuosFridericus tcncbat,incülu-rires dimittendosextorferit. Qui bus libertati reftitutis apud AnaniamInnocen-» rinsquartus,Sinibaldusanteavocatus,patri3 GenuchsgcnteFlifca,Hoftienfistüc ^pilcopiis^acPfjjj.riciftudiofüs,Pontifexcreacuseft.QLionuntio accepta Fride-* ritus non petinde vt par erat,la:tatus,fe^in hoe verbü prorupifte,nefcio quid prç-gt; Jr* ‘^ÿens,fertnr:Sinibaldum ex amico factum elle fibi exPoncifîcatu inimicum»

PortoInnoccntiusinitio fui Pôtificatusftatim BalduinoÂcomité Tolofanorerrt lolicitantibnSj de pace cum Friderico tradat. caque res in quatuor menfes diftra-^ai quippequodFridericus mnlifatisformulé,nulli oblatx padsconditioni ac-^uielceretTandcm decretum eft vt Pontifex Ciuitatemcaftellipetens,eolocî ftidericumfecum decomponendis rebus fcrmonemcollaturum opperiretur. Ar hiiocentins cum parataslibi ab Impcratorecum Romanis ciuibus tumRomaè rr'tninitinereinfidias,vcfibifuggcftumfuerat,certifquemdiciisc5periflctidefpe-htofœdere,cûtrircmibusGenuenfibus,quæapudCentûcelIaseius mandatocô-* itlt;lerant,Gennâprofedus,aduetIoRhodanoamneLugdunri venir.Vbiconcilio 4c quot;rlt;li'âo,annofalut.ii46.perlireraS)nuntios,acpræconemctiam,Fridericuadcer-;^rudieni,fubdirarumamp;depofitionis multra,ad fe vocauit.Imperator ftatim pef ahaddacum Sueftanumlureconfultum peritiftîmum nihil praeter nonnuilam ad. Rwndasfarcinas moram petens,venrurum fe breui eft pollicitus. Datû eft quidé r^pusquoidficri deberet;tametfi Fridericus Innocentium ne triduiquidemtem-pusadFrigenfis Epifeopi Magiftri domus Teutonicorum, amp;: Petri de vineis (quos poftteinopro pace tradanda ad conciliû mifcrat)ac multorû nobiliû amp;nbsp;PrcclatorQ preces noluifte prxftolari conqueftus fit. At cû ad diem non ade(ret,in eo couentu patrum omniu confenfu diris deuotus,Imperio amp;nbsp;regnis omnibus annos quinqua ®Jitequamoreretur,falutis veto 1x47. abrogatuseft,vcfacrilegus,quiiura refq5ec-jjj teiiafticasvbiqjdiminueret,Cardinalefqj ac alios Romance ecclefiæPrælatosad toncilium venientes capi fecerit: vt hacrefeos fufpelt;ftus,qui Sarracenorum Regu-°SI unetiRegis praefertimgermanü fratrem, luftrali aqua regenerari prohibue-rgt;t,8tRomanumPontificemipfum anathematis vinculoaftringerè nonpotuifte 'xerit: vtblafphemus,quippe qui impoftores tres fuifte,qui præCrigiis fuis orbem ''niuerfumdcmentauerint,Mofen fcilicet, quiIudxos,Chriftum,quiChriftia-noSjMahumettü, qui Sarracenos fafcinauermt, amp;nbsp;Deü de virgine nafci no potuif-fe hor-

-ocr page 462-

444 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORlS

fe hortende protulerit.deniq; vt perfidus,qüi pacem ccclefiac Romanic tones vi^ lauerit,amp; cenfum pro Sicilië regno nunquam débité perfoluerin Hiec ipfa,amp;^P raque alia Gregorius nonus inEpiftolacuius principium eft, Afcendit de manf lica beftia: amp;nbsp;Innoccntius quattus in fententia depofitionis, quae incipit) Ad Ap^ ftolicx dignitaris,amp;:infextoDccretaliumlib.titulo de fententiaamp; re iudicata,' imponunt. Qux omnia in fuis literis, quæ paflim leguntur, diluere Fridericuse® natur, amp;:aperteomnia negat. Fridericus vbiexauthotatumfeaudiuit,iraru furore in Pontificem commotus, inuediuis eumlaceflere,ac affines eins cog^^ tofqueinfeäariincipitieorumxdesaGpagosinParmenfi agro diruitamp;ince^ 'jj Portlixc fœdus cum Burgundian Duceiniit, Lugdunum contra Pontificcinp*’® ficifcitur,vc eum etiam in media Gallia opprimat.Et iam in Taurinum proccHcw • Quamcum a Parmenfibus exulibusaduerfæfadionisoccupatamreperitjtegt^ fus ex tota Italia exerciturn ad lexaginta milia contrahit, ac Parmam toto bienn‘® obfidet. quam obfeflurus,vrbemnouam ad firmadam obfidionemaedidcat,lt;lf^’ Parma captai fundicus deleta,in veteris locum fuffeóta maneret.Nomen ei,te® plo maximo,amp;nummo, a vidoria, fed fruftra impofuit. Ibi nanque poftremo da cx vrbe a Gregorio MontîTongo Pont.Legato eruptione, fufusfugatufqu^^ ’ caftris omnis opulentiae Parmenfibus relidis. Dedit fe deinde voluptatibtis'^ ter fpadonesamp;concubinasagens. Aquibus tandem experredus,advimamp;tat® jo rcdiit,terroreItaliamfuoimpetucompIeuit.Cuiusmctupluresciuitatespetef* • abinnoccntio defecerunt.InEthruriafolaFlorentiapro Pontifice•ftctit•Pit'^*^fƒ omnes, V rbinates, Foroliuienfes, Ariminenfes, ac tota fere Vmbria Fridcrico^' hæferant. SoliBononienfes fupcratoFriderici Præfedoinlibertatemfevendiez* runt. Turn Fridericus ItaliiE ce^ens, in Carhpaniam venit. V bi Petrus de vine's patriaCapuanus,iurifqjperitiffiinus,Imperii Protonotarius,amp;RegniSiGiliï^®' gotheta,qui Imperium ac Imperatorem regere videbatur, ob coniurationis W’P'' cionem a Friderico incarcerem miffus oculis captus eft.qui tandem defpemtion® dudus,feipfumcapitcparieti fæpius illifjinterfecit. Inde Fridericus in Sicilië® reuetfus Panormi fvt quidam fcribunt) moritur. PJerique autem propiusveroae- ,j cedentes,euminFlor^tino Appuliæoppidononlonge aTarento, a Manireen filio ex pellice Lombarda prognato, puluinari compreffis faucibus ftrangulatum fal.anno. ixjo. die Sabbati,tertiodecimo DecemÉris, Imperii fui anno vigefim^ nono,relidisConrado cxConftantia,amp; Henricoexfecundavxorclolclegitin”^ filiiSjamp;Manfredoamp;FridericofpuriiSjobiilretradunt.CuiuscorpusPadasprifnn» deinde Panormum translatum porphyretico maufoleo in maximo tcmplo^^ Berardum Panormitanum Archiepifcopum tumulatumfuit. Fuit Fredcricus multarumlinguarum peritia prxditus. Latin amen im,Græcam,Germanicam,^ Sarracenicam exadecalluit. Adhæcamp; bonarumartiumdifciplinas officiofeptO' mouit.EfiecitvtPtolemxi AImageftum cxSarracenico idiomate Lacinitate do-^j naretur,amp; eaoccafione mathematica: difciplina:, qua:multis iam annisEuropa exulauerant,velutpoftliminioredierint. Animi prætereacorporifquedotibus,ae militia inter Principes fui temporis præclariffimus,laborispatiens,ad penculafub eundaftrenuus, inter ipfa difcrimina magni confilii,liberalis,magnificus,Regquot; fplendoris,quo nullus a Carolomagno,qui Romanum tenueratImperium, po* tentior.Quiequidoriens vel monftruofum vel pretiofumhabuit,Gi nondcfuit* Species animalium a temporibus Cæfarum in Europa non vifæ, Afiæ luxus^otnnis» orientifque thefaurus,ad faftidium in caftris fuis exhibebantur. Ob has eins inge* tes virtutes,amp;: geftorum anim ique magnitudinem eius fcpulchro hoc epithaphiquot; impofuerunt: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

Si probitas,fenfus,vïrtutum gratia,cenfus, Nobilitate orti,pofrent refiftere morti: Nonforet extindus Fridericus,qui facet intus.

dB

-ocr page 463-

DECADIS LIBER VIII. DE CONRADO, MANFREDO, ET CORRADI« no Siciliæ Regibus.

C A p v T III.

lo

^ O R T v o Friderico Cæfare,Conradus ex Conftantia eins vxore ffli-) us,qui tunc in Germania adhuc agebat,patris teftamctoSiciliçRex fufficitur, Henrico fratre inHierofolymitanumRegnumeuedo. g AtcumNeapoIis,Capua,Aquinum,Caferta,amp;pIerxqi aliæciuita-fredus,quem paterTarenti Principem, amp;nbsp;Conradi abfentis Baliuminftituerar, præfidiain Regno Neapolitano pluribus iocis irnj^pfuit: Neapolim veto aggref-^us, a Neapolitanis mcenibus exclufus eft. Interea Conradus, accepta patris ^oue,adcapeflendum Siciliæ fibi Regnum eGermaniaanno fal.uyi.inltaliam Venit.CuiManfredus gratulabundus occurrit,Regem falutat, reosque maieftatis Weapolitanosagit;quippequodeiusabientisproc^jratori, imperium detredan-fes,portasclauferinr.Corradusillius didis permotus, Neapolim obfidet.quam oftauodemum menfefubterraneis fub murocuniculis per vim, flue fame(vtalii lcribunt)in dedicionemaccipit,contraque datamfidem diripit, atquceiuspul-cherrima quæque ornamentadeiicit: Capuam populatur, Aquinumincendio ^®dat, amp;fautores omnesecclefixinterficit:acdeinde recepto firmatoque Re-gtiOjAiigufti nomen Imperiumqjin Sueuorumfamiliaretincreftudens, inGer-®aniamrediit,Manfredo regni cura comifla. At cum ibi omnia fibi infefta often-°'Uec,animo fradus,relido domi Corradino ^o,que ex Bauari Ducis filia vxore

tes decedente Friderico in Pontificis poteftate fe afleruiflent, Man-

‘^‘Ceperatjltaliam repetit.Vbimorbo(fiue veneno Manfredidolo fibi perclyfte-tiadaco,vcpleriq5memorant)correptus,anno fuxeledionisi^.ibide abfumptus ®ft' Moriturus Corradinumfilium hæredê regnique fuccefioremrcliquit,tu* ^oribus illi Bauaris proceribus, quos fecum ipfe Neapolim duxerat, aftignatis.

» erum cum ciuitates Regni Neapolitani a Corrado cuerfæ, tutoresamp;puerum ® I^egem odirent, tametfi cætet^ yrbes Corradini partes iîquerentur: Manfredus SicilixRegnum ambiensjad^rtesfeconuertit, amp;aproceribusNeapolitanis amp;: ^iculis,procuratoremfediditans,recipipoftulabat. nbsp;nbsp;His modbus Innocentius Jontifexauditis,confeftim cumanu validaNeapolimpetit. CuiManfredus cal-Mereligionemmentitusoccurrit,fe in fideofftcioqs Romans fedis futurum of-ferens:atq;adeodextrefimulationis obfequiiqj partes cum Pontificeobiuir,vt in ^'usclientelamreceptuSjiusPrincipatusTarentini a Friderico patre acceptuno *olumfirmatumaPontificemeruerit,verum amp;nbsp;nouisaliis honoribus,imminuta ^utoru Bauarorum maxima ex parte authoritate,donatus fit. Nee multo poft In-40 ^°'^^'^^’^^’*’ægtitudinemprolapfusNcapolideceffit. Cuius morte Romana fe-‘Isdupraduosannos vacua fterit.Manfredus ad regnum fibi occupandum inter-pontificium veluti magno fibi adiumento oblatum vidcns, nihil cundacusSarra-cenosexNuceria c5ducit,amp;Pontificis copias adFogiam Appuliæ vrbeminhy-öernadedudas,nihilq5hoftilemetuentes,repête adortus,armis,telis,equis,tor» ’’lentis,acomni commeatu exuit. Sipontumin Appulia vrbem ob inclementi-ï®cœlifolo æquaüit,ac iiixta littus in finuofo portu.nouam vrbem condidit,qua ^uonomineManfredoniamnuncupauit. Vbi cum campanarufono plurimum «electareturjcampanam monftru6fiponderis,quæ adhucmiraculo apudexte-’osinoreeft,fundiiiiffic. Interea AlexanderPontifexRomanx(edifuftedus,fta« j^ y® fubPontificatusfuiinitium,Odauianum Vbaldinum Legatum cum magno ®ftoqucexercitu ad coercendam Manfredi audaciam emifit.Manfredus viribus ”iferior,cum prçlio decertare periculofum duceret, N uceriam compulfus,ad fu-3Siterumfraudestranfabiit.Subornaticlam ex vrbe ab eofunt nonnulli emifli.

Jî^curn paulo longius a muris proceffiiTentjquofdam alios non minori aftu viros moccurfum haberent,quilugentiumhabituexSueuiacumliterisfquasipficon-‘inxerantjadulterinoqs annulo Egnaucrant) venire fe dicerent, iimulatisq} lachry-

-ocr page 464-

44^ DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

mis falfo Corradinum defundum effe nuntiarenuNce defunt fcriprores quiMa-fredum virosfibifidosadCorradinumSueuiæenecandummififlèjaquibuspuÇf eiufdem nominisalius venenoextindusfit,literis prodiderinr. PorroCorradini morte nuntiataamp;:crcdita,captus doloLegatusRon!anus,vlcro foluit obfidio-nem.Bauari quoqne proccres puericutores,perinde ac nullo pupillo exiftente cuiustutelam gererent, procule regno Neapolitanoac Siculo delufi abierunu Manfredusquoqueipfevelutiprodefundoexequiascelebrauit, amp;nbsp;iufta periol-uit.atqjitacontradidoribus fraud uienter regno prorfusexpulfis,nulloqjobfift^quot; te return potitur.Subindemuncribusveteranis militibusfibi conciliatis,nouo‘ÎJ ex Africa Sarraceno milite mcrcedecondudo,quafi nulla iam légitima regia toquot; pe fuperftite,aNeapolit3nis erroredetentis, anno falutisiiyp Rex falutatur.Et vt exaffinirate Regumfirmius fibideuinciret Imperium,Petro Aragonenfilaco-bi Regis Aragonum primogefiito, inuito patre, Conftantiam filianideditvxo* rem Quo reicito Alexander Pontifex Manfredo dirisexecrato bellum facrum indicie. DumhæcNcapoli gcruntur,inSicilianiagniquoqueemerferenioiuS' Panorrausenim,amp;cæteræfereomnes,præterMeflanam,ciuitatesManfredoâci-uei-fabantur,amp;:quem Rcgcm*rccognofccrent,non habebant.Meflanenfesvero» qui Manfredo adhæferant, Petrum Rubeum Comitem genere Calabru®»^^* uerfus Manfrediimnouamolientem,cum totafamiiiavrbeexpelIunt,amp;LegïtJ5 mijfis Manfredum ad Sicilian! inuadendam hortantur. At non ita multo po^ Meilanenfes mu tato confilio ab co deficiunt : amp;inlt:ructo fatis iufto excrcitu,co'

miffo Manfredenfes primo fuperioresfaóli, MeHanenfinm turbam pluribusco* rum ca:lis,quibufdam captis,cæteris demum fugatiSjfundunt.Sed eadadeMcH^' nenfes nihilo abiediores fiidi,rcfum pris viribus,menfe A ug. qui lecutus cH.coi^* traTauromenium. oppidum,quod Manfredo adhæferat, mouent, expugnant) diripiunt,amp; funditus dclcnt:ac deinde menfe Odobri perLegatosRomanoPon-tificifefevrbcmqjcommittiint.pontifcx Aannem Columnam Archiepi^cop^’æ McflancnfemLegatum,amp;Iacobum de Ponte ciuitatis Præfedum indiniit-Sub quorum magiftratufc{lt;cm roenfesMeflanagubernataeft. Dum in hocinter-regnohis Siciliatumultibuslaborarct,Henricus Abbas,quiinvalleMazariæMa-fredipl'xfcófuseiuspartestuebatur, conferipto rÄilite contraPanorniunivenit: quam dedentibus feciuibusparuolaboreadeptus eft. Panormo capta, Mdb^a totaqjSicilia prçterPlatiam , Ennam,^ Aydonem ad Manfredum defecit.Man-fredus bis cognitis ftatim Fridericum Lanceam prxfidem in Siciliara deftinatb exSiciliaamp;Calabriacomparatoexercitu contra Platiam mouet. Qua magnavi capta,autborcsfaâ:ionis,eosq;omnesqui Manfredoaduerfabantur,trucidat.En-nenfesamp;Aydonenfes,auditaPlati£ecxpugnatione, ftatim amp;nbsp;ipfideditionemfe-cerunt.Atque eomodo receptaSicilia,Manfredus menfe Aprili annofal-üj^-Meftanam venir.Vbi maximo honore exceptus,amp;: a populo Rex falutatus, pau- ’ cis poft diebusPanormumpetiit:ibiqueomnibus Siciliæ Proceribus amp;nbsp;Pralatis aflïftentibus,decimo menfis Augufti annifal.i256.morcmaiorumfceptriRegni' que corona redimituseft.Necdiumoratus,gazaomni ac thefauroe Palatio Rc‘ gio direptis,conftitutoq} in Sicilia Friderico Areno Iuftitiario,amp; Friderico Male-da Comité Prxfedto,NeapoIim reuertitur. Subindeanno fal. izyS. menfe Maio Gabbanus Teutonicus,qui a tempore Friderici Caiaris ex Proceribusvnus Sicilian! incolcbat,Malelt;ftamfibiinuifum inter Drepanum amp;nbsp;Eryceni adoritur, accófigit.MoxÉrycêafcendit,acoppidücapit,amp;fimulcüoppidanisa Manfredo deficit. FredericusLancea bis cognitis cotraeos mouet,ac magna cçdefada,Gab banoqj interfedo, oppidum capit:eoqjdelertooppidanosadreliquaSiciliæloca P inhabitandatrafmifit. Intereamortuo Alexandre Ro.Pont.Vibanusfncceflin qui iniqueferens Manfredum Siciliaercgnum fibi occupaflè,LudouicüFranco-rü Regem in Sandos relatû per Bartholomçum PignateUum Malphix Præfulem nuntiumorat,feftinet ad fe mittere Carolum eius germanum fratrem Andega-uia: Ducem,cui Siciliæ Ncapolitanumqj Regnum dare habeat in animo. Qui licet iain

-ocr page 465-

DECADIS LIBER VIÎÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;447

i'^ftiatn Corradinum,cuiiurehaErcditario vtrunque regnum debebatur,adhuc “^Wenon ignoraret,obftare tarnen ei dicebat immaturam aztate ad obfiftédum 3nfredi vin bus imparem,amp; quod foboles Fridencorum indolesque,quæ amp;nbsp;re“ '^ SOofucratabdicata obprxtcritatnSueuotumDucumin EcclefiamRom. perfi-J3ni,fufpe,g;a£bieflet.ProindenullaVrbanoaduerfus ^^nfredurn nifi in Gallis P^erat.Ludouicusamp; Carolus communicato adinuiccmconfilio,moremPon-“C'getendumefleconftituunt) ftimulante quoque Carolum vxore,qua: cum ®’*im Reginarum eflet foror,fe Comitiflam appellari fcribiqj xgrc ferebat. Igitur ij WrgnteVrbano,Carolusplurimamilitümanucolleda,Phiuppum Montifor-f^'i'copiarumDucem contraManfredumpra:mittit,vt viamRomanamper id ^^‘’’pusabhollis militibus obfelTam patefaceret t qua aperta, iple per Lombardi-®'’' omni infidiarum fublato impedimento Romam petcre polTet. Ïnterea ‘“Vrbanustertio Pontificatus lui anno decelÄlTet,Clemens quartus genere 3ncus Caroli æque vt Vrbanus lludiofus,vtpotequem gentis coniunólio etiani ®'^gisaddiélumlaciebat/uccellit. Huius igitur iüflü Carolus vocatus,triginta cu 'f'remibusMalïïlia foluens,vnacum Beatrice vxore Holliamdefertur,acRomç ^âximo honore cxceptus,adepta prins Senatoriadignitate,Sicilia:regni,ac toti-**5 fraöasq^j citra fretum vfqs ad confinia Roman a: eedefia: protendebatur,prç“ ^^'wBeneuentumamp;Hierufalem,diademaper CardinalemLegatuminædeLatc-f^nenfi,Clemente ipfo Perufii agente,cum vxore limul fufcipit,impolito quadra-Senuminfingulosannos miliu aureoru,trienio etiam vnöquoq5 equi albi,Pon-^■aeünfefto die Petri Apolloli numerandorû veóligali.Iureiurando præterea ad-ur,nullo paólo Imperiinomen feaut hasredem,vel vlcro delatum acceptaturu* ’^eo tenebat Pontificem Fridericiprimi amp;nbsp;fecundilmperatorum memoria,amp; pfælenhstemporis motus,vt diplolnate Ponti#cio dato apud Lateranum 4.Cal. Juni anno fal. 116 p Pontificatus einfdem Clementis quafti anno prinao conftat» ^'’terca_dum hæc Roma: geruntur,Caroli copitefuperatis Alpibus in Lombardi-ïnivenerunt.quasindeinCampaniamifle(3:ereiuint. ïpfe paulo poll cum militi-jo °.^^^^’osRomxex variisnationibus contraxerat lecutüs, qUampfimum ad Li® '^'niniiuiumvenit.Ceperanum oppidum,vbi Manfredie^‘antpræfidia,abfqj pu-paindeditionemacCepit; atqne inde ad SandumGermanum oppidum,quod Manfrcduspræfensmagniscc^iistuebatur,contendit. Manfredus vbi Caro-*utnaduentarccognouit,paucis militibus apüd oppidum reliélis,in patentibus campishollemcxpeólaturuSjBeneuentum vfquerettocelÏÏtdbiManfredusho-Hiobuius,exercitui pugnandicopiam fecit.Conftitil tarnen nonnihilvtetque ex* ïrcitus.amp; duces in manifefto eorum difcrimi ne anXii,cutn om nia viciffim elTent contemplatijpugnam atrociter inicre.Primusq} CaroluS cüm laboranti fuorum fütmæfubuenilfetjprollratus occubuilfe eft creditus.Quae vox vndique in vtro-T?®?“‘^*f®excreitü,Manfredum impulit Vt extra ordinesaudentius pugoaret* ’^“iipfoCarolocomparenteinterfeäusoccnbuit. Sunt qui feribant Neapolita-•^osProcercsacmiliteSjquosfecumMafredus addnXerat,largitionibus a Carpio cornjptos,adholies inter dimicahdumtransfugiire,vt ita Manfredus in pugna a luismifere defertus amp;nbsp;plane prodituS interietit. Tametfi veto Carolus certa fit vidonapontus,damna tarnen non minora vielo fenfit.In Manfredi etenim cxer-cituex Germanis ceciderunt meliores quiq5,amp; ingens numerus eX Sarracenis,Si ßiagnamilitumducumqjltalicigenerismultitudo capta:Caroli Veto totusexer-citus couculTus ell,amp; innumera militum omnis otdinis colluuie ca:fa) multas co * Hortes defiderauit.Authoreshabeo qui Caroli viéloriaémagaopere profuilTe af-etantloannem cognomehto Ratam Caferta: Comitem,qui cum violatam fibi a Jo Manfredo vxorcm cognouilfet,ofletque cius copiarum dux Conlli tutus,iniuriam flomellicamvlturus,cum Caroloclarnconuenerit» eique intra Regni Neapolitan! hues viam patefecerit. Proinde parta Carolus vióloriaBeneuentumingre-oitur,confluentes vndique populos in deditionem accipitiprogrelTusque a Regni proceribusamp;populis magno honoréexcipitur,amp;Rexagnominatur.Siculi etiam accepta Manfredi morte,amp;: Caroli fingulari virtute,deditionem vitro amp;nbsp;ipfi fcce -

Pp i

-ocr page 466-

44« t)E REBVS SICVLIS, POSTERIORlS runt.Quorum Meflanenfes primi Caroli infigne c mœnibus erexerunt. InlcrW Corradinus Corradi filius iam adultus, anno poft patris obitum decimo quinto, Regnompatriumrecepturus,maxima cum Germanorum manu, Romanis etia® fauentibus,amp;: Henrico corumSenatore CaftellxRcgis filio,amp;Friderico Auftriï Duce illius germanofratre,Alfonfi Aragonenfium Regis fratribus,Corradoet-iam Caputo Antiochiæ Principe FridericifecundiCæfaris ex Fridcrico Hlio ne» pote,Pifanisquoqj,Sencnfibus amp;nbsp;Genuenfibus eius figna fequentibus, in Italian! defcendens, ad regni Neapolicani fines viqj peruenit.Quodvt Clemens Pontifex cognouit,iuüenem miferacus dixillc fercur,Corradinum ad mortem, vtvidi* ^^ mam lacrificio deuotam,trahi.Corradus interim AniiochiacPrinccpsin Sicilian pro Corradino recuperandam perrexit. Vbi non paruamilitum manufccumah fumpta defcendens,primum omnium latus meridionale percurrcns,Saccam op* pid um pro Corradino occupaBVbi coadis maioribus copiis pluraalia vicinaop* pida ab Imperio Regis Caroli dihicit,amp; ad Corradinum deficere facit. Pifaniprç* tereatriginta cum triremibus Fridericum AuftrixDucem in Africamtranfue* hunt.Vnde conferipto non paruoSarracenorum numero, in Siciliam nauigant, Ètq;earn omnem Panormo,Weirana,amp;: Syracufisexceptis,recipiunt,amp;infidem Corradini iureiurando adigunt,eiq; Corradum Caputura præficiunt. Pû hçc in Sicilia geruntur,in regno Neapolitano NuceriaaCarolodeficiens,Corradino ^^ adhsefitrfed amp;aliæ plutima: vrbes,acomniumfere incolarum animi adcundem fleduntur.Quorum mentecognita,Corradinus contradis vndiqjviribusadFu* cinum lacum venit.Quod vbiCarolus refciuit,in Marfis ad oppidum cui hodic Taliacozzus eft nomen,illi maximo cum exercitu obuiam fadus eft. Vbi adroo» nituAlardi veteraniordinum dudoris, qui ftibGermanis multos annosmeruera^ copiisquas per aciesin c5fpedurft Corradini eduxit,Magiftrum militumRogn$ infignibus exculcum pr2efecit:ipfc veto cum deleda manu in colle propinquo tc-dusdeliruit,in tempore accurfurus,hacvtartcviriumimbecillitatemmuniret.A-pud Corradinum veto L5gobardi,Vmbilt;,Erhrufci,cxules Figures,HiPpaniqi*’* prima fimulftabantacie,Germaniautem in fubfidiis.His vtrinqueparatisadprç* lium figna dantur.Tr^ horas pugnatum eft acerrime, tandem veto Magiftef i* militum cadit.Quq cognito,Corradinenfcs rati Regem Carolum cecidiHo,vido-riam coclamant,ac redintegrato impetu veluti refentes in hoftes impreffionem faciunr,fundunt,fugant,acinfequuntiir.Germani,quiad id tempus quieti ftetc-rant,ne,fividori£E gloria penes Italos Hifpanosqj tota cederet,ipfi fo!i fegnitict argUcrentur, confurgunt : amp;nbsp;perinde ac fi nihil vitra metuendum eflet, lolutu ordinibusfcruntur.Tunc Carolus elatebris repentinus fupcrucnit,atqueinin* cautos,irruit,omniaquein formidinem mutat.Quo vifo,tanquam miraculo atio* niti Germaniopprimuntur,cædcsqueinvidoresvertitur.Adduodccim nanque Germanorum milia tuncceciderunt:captivetofuntFridcricus Dux Auftri«,® Henricus Romanorum Senator,quifincmca:disfccerunt. Contigit autem hxc|8 ftragesannofalutisii68.die i2.Augufti,in loco cui hucufque ob id Vidotiano^ meneft. Corradinus reccptacladcdetradis infignibus Regiis, quibusamidus erat,calonishabitum mentitus,longinqua fuga Siciliam traiedurus fibi confulc* bat.Vbivero ad Afturium perucnit, nauiculam confpicatus,oratnautani,vtfc Pifas dcuchat,annulum aureum pro naulo fcdaturum,quem loco pecunia habe* ret,pollrcetur.Homoamp;fpecicannuli,amp;formaadolcfcentiscaptus,remclamnoB habet,fcd hoftibus pandit.Concurfu fado Corradinus cum pluribus ex primati* buscomprehenfi.is,ad Carolum viuusdeducitur,acludibrioafficitur. Quern tandem Carolus,vtomnisfpes regni fuisadimeretur,Pontificisconfilio nonabfque infamix labe,amp;contraRegiumdecus,Nea^oli publicoiudicio fccuripcrculTuffl^ interimi iuiht. Hoc pado Corradinusperemptus, nobiliflimx veruftiftim^qi

Sucuorum ftirpifinem dedit,Sueuianati'qoPrincipe carentc,amp; in prouin* ciam redada,po ftquam diu Impcrio prarfuit,amp; annos feptua-ginta fex in Sicilia rdgnauin

-ocr page 467-

DECADIS LIBER VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;449

DE CAROLO ANDEGAVENSI SICILIÆ

Rcge,amp; Gallorum occifione.

C A P V T IIII.

‘ 0 R R A D i N o regno parker amp;nbsp;vita fundo,Carolus ab omnibus Pro* ^^^ ceri bus amp;nbsp;plebe facile ad fedandam difcordiam in vrbeNeapoIi Rex acclamatur,amp;quiineoregnoabeodefciuerant,infidcm miraccle* ritateredierunt,vitaq5omnesdonatipecuniadûtaxat pro fuis quilq; facultatibusinpra:fensmul6tati funt. Donatus regno fine Caro-wsmoraGuidonemMontisfortisComitem magna clalTe inftruftum ad recipi-endamSiciliammittit.Potiebaturtumadhucinf^la(Panormo,vtdixi,Mcflana,amp; Sytacufisexceptis^Corradus AntiochhePrinceps:qui poft Corradinum cæfum* cum omnesfere Siciliæciuitates fibi addidas, amp;nbsp;copias etiam tantaerei idoneas liabcret, Regnum, quod hadenus pro Corradino miniftrauerat,vendicare fibi lt;luxrebat.Verum vtprimum clalfis CaroliMelTa^amappuIitjomnes ferevrbes mutatavoluntatededitionemfecerunt.Quo fado perculfus Corradus,ad Ccn-toripenoppidùmnaturamunitumferecepit.Guidoreceprainfulanihilantiquius

to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 1^*“^^^ V-lt;U11 «lui Lt 111 1 It Xitel it U ItdUVX V» \.^JlI « 1 V 111 LI 11 VUIt VLdLUd WIJ LL d V_«dt LUI t

penmouit,acduraeamobfidione cinxit.Polthxcmagna vi eandem expugnar, amp;nbsp;capto Corrado funditus etiam delet. Corradum veto captum cumplehfque Proceribusprimooculis,amp; deinde fufpenfosvitaetiam exuit. Cæfo Corrado Si-culorum reliqui,qui eins partes paulo ante tutati fucrant,vitro ad Guidonem pro Caroloperfugere. At quia diu amp;nbsp;hoftili magt;mnc animo regnum Carolo dctra-daueraotjProcerum alii exilio,alii rebus plexiTunuTributumad libitum non ex veten forma,fed canta accrbitate,amp; adeo auarc fuperbeque imperatum,vt multi Siculinonfolum fortunis,fed etiam vxoribus amp;liberis fint fpoliati. Ad plebe præ-tercainfidccontinendam, valida præsidia in vrbibus arcibusque (unt impofita. Dumhxc inSiciUa geruntur,Ludouicus Francorum rex cum tribus filiisamp;Ca-mlo fratre Romani Pontificis fuafu Tunctum vrbenfSarracenorum magna daffe impetiit.quam dum ob^dct,peftifero apud extcros cœlo pie deceffit, Phi-lippo filio natu maximo rege reliélo.Tû Carolus Siciliae rexTunetenfibus libera Chriftiprxdicatione,ac quadragenum milium aureorum nummoruminfingu-los annos tribute imperacis,per peftis fortunam in Siciliam repellitur. Cumque Drepanuminconfpeduhaberet,repentinatempeftatefuborta,multaceiusnaues vi fluduumdifiedae,non pauex etiam funt obrutx.Reliqua pars clalfis qualfa vix brepaniportum obtinuit.Mari vexatos terreftris rurfus ealamitas excepit. Nam brepani vis morbi icerum in Francos glifeens vires refumpfic.Milites ad luem. vi-bndamnauiegrelfi,in Erycem,Marfalam,Salemim,Calatafimim,amp;: Alcamum, brepano proximioraoppida,funtdimilfi. Theobaldus veto Nauarrx rex,Ifabel-fi vxor,Guilelmus Flandrix Comes,amp; Elifabeth regina,amp;complures ex proceri* busSimaximamilitumparspefte apudDrepanumpcrierunt. Carolus ^Philip* pusregesDrepanodifeedentesMontem Regalem vrbempetierunt.Vbi vifeera Ludouici Francorum regis apud Tunetum defundifeuius cadauer clalfe in Fra-ciamvehebant)intemplo maximo religiofe terrxcommendauerunt:ac fubindc CarolusPanormumvenit,annofui regni fexto,fal.vcro 12-71. Vbicxpeditisamp;: co -pofitis rebus clairecumPhilipporegeadciuitatemveteremdelaci,Viterbiiipoft-eadeuencrunt.Ibi VrbanoPontificedefun0to,amp; Gregorio decimo eledo,Philippus Franciam verfus,Carolus Romam primum,deinde in Appuliam rediit.E -l^nitnuero eeleberrimum erat per ea tempora in Italiaamp;t: extra,eius nomen,cum Sicilia amp;nbsp;Italia ferme tota eius Imperio parerer. Idem Prxror Romanus magna tunc dignitate magnisque opibus prxcellens,idem Vicarius Imperii. Ethrufeis iu-ramagiftracusquedabat.Nec eo contentus extra Italiam titulos fibi extendere iamcœperar,primumqj in Grxeiam clalTem ingentem parabat, imperium Francis reftituturus.Morcua nanque Phocenfi vxorc Carolus Balduini Cxfaris Con-Pp J

-ocr page 468-

4P DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS ftantinopolkahi nüpcr expulfi filiam in matrimonium duxit. Quo fado Byzantió pocirimaximafibi,PaJa.’ologo ab Imperio dcicdo,cura inhxlitxlafl'cmqjingente ad id parare pergic. Interea dcfundoGregorio Pontifice poft Innocentium, A* drianum,amp;:Ioannévigefimüfecundum,Nicolaus tertius Kom.Pont.fufteduscit Is fufpedamhabensCarolipotentiam,amp; quiaaffiniratem cum eocontrabercre* cufaucrat,eiusopcs'imminuerc ftatuit. Senatoria Vicariaqs dignirate ipfumpO' nat. Duos nouos Reges,amp; eos ex familia Vrfina,cuius ipfe erat gentilis,in Icaliain-ftituere,ac vnum £thruriæ,akcrum Longobardix prabccre,adarccndosRcgt5 exteros decreuerat. Interea in SiciliaGalJbquiiuiamagiftratusqsdabantjfupet' bia,luxuTia,amp;crudclitateomniacompleueranr,inaudita vedigalia imponebant, i® intolerabilesobuentionesexigebantjinuitanobiliumfoeminarumamp;diuitumcó-iugiainibant,acadulteriaetiamjn nuptasmachinabantur.Sub prætextu prater-ealaneoTumfubftragulorum,qu2eIudasi acexteri pro modofuarum facultatum militibusacminiftris Regiisiuflùcuriæexlnbcrc tenebantur , domosingrcflilu-pelledilemomnem dimouebant,mulieresimpudjcctangcbant. Secuta indene« fanda crudelitatis exempla,e^ulfionescinium,bonorum publicatiancs,iudici« aque priuatorum,acprofcripnones non ob aliam caufam nifi quia diuites client, fraude amp;nbsp;malisartibus regnum prædç loco habebant, plebem nobilesqueimpo' tentidominatuexagitabant,amp; vnitantum rapine atq5auaritiasamp; libidini itaft“’ debant,vt aliénas nobilesqs foeminas publice per vim inuadcre non vererentur. ï® Septem equidem amp;nbsp;decern annos exadiones,cxilia,carceres,deportationes,ali’ asque illatas a Francis iniurias æquo animo Siculi pauidc interim, fecum^ c^®*quot; fubmnrmurantes tolcrarunt.Sed vbi zelotypia: furor virorum amantium corda pcrculfitjfadum eft murmur imMuidum:iniquitatiscaufasamp;arguments publb ca per nuntios Carolo Regi Vitermituneagenti nuntiant. Admimftrabatur cote« poreSicilia ab Herberto Auriliono Caroli Regis generali Pruilde, loanne S. R®' migioPanormiamp;: Vallis Mazars,amp;Thomafio Bufanto Vallis Neeti pra;fcdisjt-risGallicis.CaroIus vbilegationéaudiuit,î-lerbertoPrælidi fub muida mandat, vtminiftrosfrenet,amp;: arapinisftuprisq5eos inhibeat,pœnisqueetiamdeprehen-fos afficiat,vt eius dipldtnare dato Vitetbii anno falutis ii/ó.pri. Cal. Ang McHa- p nenlibusamp;SicuIistranlmifloconftat.AtFranci eft'eratioreselfedi,eadem amp;pe' iora,velutin mandatiadorumque ludibrium,perpetrabant.Siculinequidincx. pertum reliquifte viderentur,Goram PontificeRomano per BartholomænmPa' denfem Epifcopum,amp; fratrem Bon-IoannemMarinum Dominicanumcaufam ftudiofeproponunt.EtBartholomçûquidemmunusLegationisintrepidecorani ipfo RegcCarolo übiuifte,Siculorum annalesrefcrunt.cuius exordium boefu' iftèperhibent;Mifereremei filiDauid:FiIiamea malcadamonio vexatur.quofi' nito,ftatim fuo ordine enormes libidines,rapinas, amp;nbsp;extera id genus Galloru cn-minaretulit demum Carolum ab iniuftitiacocreeri petit. Difccdentibus a Pon-tificis confpeduLegatis,Caroliminiftrimanusiniiciunt.Reuerlïin Siciliam Le-40 gati,quid fibi prolegationcobuenerit, in vrbc Meflana,Siculishæcirritatoani* mo audientibus,palam referunt. Erat eo tempore in Sicilia loannes Prochyta« Prochytæînfulæolim Dominus,(cuiusvxorempaulo ante Galli,vtPetrarebare-fcrt,violauerant)amp;: Manfredi condam Regis ftudiofiftitnus,callido vir ingcnio,amp;! in conciliandis hominum animis potens. Is amp;nbsp;deliderio priftinarum opumda' grans,amp; contaminatam a Francis vxoris pudiciriam vlturus,adiedo ad liberanda Siciliam animo, elandeftinam, coniurationem contra Gallos Carolumquetoto biennioclamfolicirauit, fociosque Alanum Leontinum,PaImerium Abbatem, amp;nbsp;Gualtherium Calatagironum,acplerofquealios Siciliaeprocercs,quibusfcie' bat Francos elfepræ exteris inuifos,fibi deligir.lnter cosigitur conucnit,vtPetrop Aragonu Regi Siciliam iurevxoriofibidebitam traderent.ad quodfacinus,fiviribus opus cfl'et,PaIçoIogi Conftantinopolitani Imperatoris, ac Nicolai Pont.Ro-(quos conciliandos ipfe fibi inftituerar)auxilia ofterebat. Proinde cum Palæolo’ go,contra quern elaftem Carolus inftruebat, re-m primum,moxcumNico.bo Pontifice Aragonenfium ftudiofiflimo,ac demum cum Petro Rcge,tradarede-cernunt.

-ocr page 469-

DECADIS LIBER VIH.


41t


c«nunt.Perliterascumhisagunt,caIamirates fuasexprimunt,auxiliapettint, to-anncmautem ad eas perferendas,obeundamque Legationem nuntium eligunt. wannes flatim ad iter fe parat,abiedaque nobili vefl:e,vilem religiofamque indu* itjfanâitatis fimulationc omnia dbi terra manque peruia tutaque facit. Byzanri-umproficifcitur,Michaeli Palæologo Caroli contra eum animum,paratamclaf* ienijamp;copiasconfcriptasad etipiendumilli imperium aperit. Porto remediuni vnicumfupereiïelongo verborumdududeclarat, vt Carolus incautus occupe- . tur,amp;ingentimoradomirctineatut. habere etenim illum Siculos, qui Henrici, tnderici,Manfredi,Corradi,amp; CorradiniCfubquibus opibusamp; libertate florue-nintjmemoriaacamore adhuc detenti. Francosfuperbos,crudelcs,ftupratoreS capitaliterodiant,nee aliud conentur quam vt ab eis ad Petrum Aragonenhum ^egédeficiant:cui us vxor Conftantia,Manfredi Siciliç Regis filia,nodu amp;nbsp;inter-

virû inftigat,quo morte Manfredi patris,ac Gorradi amp;nbsp;Corradini,in homici-03 vindicet,amp;: Siciliam dotali fibiaepaterno iure débitant répétât. CæterumPe-Jfuscunt Catolo viribus fit inferior,ob idmoucre arma non audet. Quod fi Pa-iæologuseiadclaflem contra Carolumparandampecuniarû fubfidiapræftarer, wreproculdubio vtPetrusCaroloSiciliam adimc«ec,atquehic bello domeftico implicitus Jonge abfit a Palæologo vexando:cum,qui in fuis defendendis occu-^^ petur,alienaïnfeftandifacultatemnonfit habititrus. Palæologüs iis auditis,in ® Carolutotoanimomouetur:quæloannesdixerat,probat, auroqj Pettum adiu-turunijliterasamp;adeumamp;ad Pontificemfefcripturum pollicetur, loannemque ’P^umad patrandumfacinusauthorem deligit. loannes rei gerendæ officio, ilterisquea Palæologo acceptis, eadem vefte amidus adfuos reuertitur. Quos oumrefponfo Palçologi in fpem erexiïTet,fubinde ad Nicolaum Pont, prouolar, * cumqueeoniurationisin Francosfocium amp;nbsp;Äutorem nullo laborepertrahit,amp;: cunt eovtPetrus claflemmaximam paret,vtdolusaliquis contra Francos a Si-oulisrepentinuscruentusqueexcogitetur, fcedus pepigit. Atque indefumptis a lontificeliteris,Petrum Aragonenfemconuenit,euminfpcmSiciiiæ vocat, aü-tuniquePaiæo}ogjpfojj^jtti(.QuQfa(q;oâdPontificemrcdit.Vbicumilli quæ eu ^etrofirntaucrar,rctuliirct,Siciliamreuertitur, bonoqsaiÿmo efle omnés iuben • ^^‘cquicquaiBrcmoracus, Conftantinopolim iterum ad Palæologumproauro •^^gteditur, literas illiamp;: Ponlificisamp;Petridefert. Palæologüs Accardunt La-^•nunt, in rebus gereitdis folertiffimum fibi afecretis virum , cum magno auri pondereloanni fbcium adiungit.IlliMelitamnauigant.Vbiloanncs rcliólo Accardo Drepanum venit, atque inde ProceresMelitamad Accardum vifendum traiicereiubet.Quovifo lætantur,laudibusque Palæologi amp;nbsp;confiliaamp;liberali-tatem efferunt.Proceribus in Siciliam reuerfis,loannes amp;nbsp;Accardus Barcinonam ä^PetrumRegem contcndunt’,aurumPalæologi ei cxhibent:dolumqjcxcogï-^3ntcruentuni,vt Francis cçfis Petrus rerum in Sicilia potiatur. His paratis,Ioartquot; nesad mos rediens,a Pifanis nantis obuiis inter nauigandum Nicolau Romanum * nnt.obiifle,amp; Martinum quartumGallorum ftudiofiffimumfuffedum cognó-nit-Nouitaterei primumterretur,fedmoxrcfumptö animo curfunt prófequitur, ^Dtepanumapplicat.Proceribus conuenta omnia credit. Interea Petrus Rex ''tafiifpicioneinchoatideledusmilitarisPrincipum anifnos auerteret, dèclarà-t3caufafacri bellijclafiem inflruit.Apparatuvero bellicóinualefcente, Martinus ^ont.pernuntium aPetropetit, vtclaffisluæconfiliunieîaperiàt. Cuicumtem-pusfertet, id fedulo feta du rum refpondit.Cumq, Pontificis nuntius vrgeret,Có-nureremfinquit Petrus)meam hane interulam, qnam induó, tunicarn,fi earn ar-canorunintcorumconfciamforetiraerem. Carolus etiam Rex idipfum a Petro ^’fcitatur.-quod fi in Sarracenos bellum pararet,opem fuam offerebat. At Petrus, nonduniquosSarracenosadoriatur,deliberafle, amp;: fetantum lubfidiis nuntma-’'“s indigere refpondit. Quo audito Carolus (vt ftudiofi Francorum fcriptores tradiintjvigintimiliaaureorumPetromittit,multomaiorafemifrurum, fi de fa-* cro bello ei cÓftet,poIlicitus. Interea dum bellum a Petro paratur,Ioannes Pró* cbytaPanorraitanos,Mefranenfes,accæteros Siciliæ viros Principes adit: eufa

Pp 4

-ocr page 470-

4yi DE REBVS SICVLIS, PÓSTERIORIS eis arduumfacinustradat, vtvnoeodemquetempore Franci totaSiCiliaglatî'*^ obruantur. Annuere Procercs,amp; communi confenfu tertius dies refufgenti Do*

| niinoféftusdecernitur,qüOjCunlprimuni circa vefperam æreæcâitipanxfigno

* auditum fuerit,vbiqueFranci)nullo{exus,æcatis,ordinis difcriminc habiro con-fodetentur.Quo fitmatojoannes fingulas vrbes oppidaque circumicns,Siculos, quorum apertiora in Francos odia patebant,ad prxfcriptum facinus hortabacur.

’*•' Sunt quirefcraht,quotutiusrem perageret, lymphatum fïmulafle,accannaad ƒ aurcs obuiorum fuggeretem Francorum quidem ridiculas voces, Siculorutn ve-. rocædemfuturam,(imulqucdieiamp;horçnüntium. Itaque annofalutiy^'C^' j roliverorcgni 17.5.Cal.ApriliS)datofigno,aterfuneftusque Francis apparuitin*f’ teritus.Tota nanque Sicilia in Francos nil tale vnquam ventos infurgente gt;nbsp;vno temporis momento ad vnum omnes non lolum a prophanis/ed Domiflicanisefj iam,Francifcanis,accxteris cucullatismonachistrucidantur,paucisadSpirIing^ arcemnaturamunitilfimam falutem fibi quærentibus: quiomnes paulopoftin* ediafuntconlumpti.vndenatumcarmen;Quod Siculisplacuit,folum SpirlingJ

. negauit.Qua in readeo fæuitum eft,vtexenteratæprægnâte$,amp; paruuIi(neÇ‘’*“ j Francici generis in Sicilia fuperefret)fâxis illifi fint,duârumque horaruin fpatioco I tempore odo Francorum milia occifafuifle conftet.Indc adagio increbuit Sico* lusvefper.VTTebaturadxtatemvfqs meamPanormi in ædeDiuûrumCofniï^ Damiani,aliisque vicinis facellis facrisFrancorum cadauerum offiumqueconge- ^ ries,ftruesque maxima. Siculorum in Francos banc fæuitiam, vt frequentior fcriptorumauthoritas,amp; famapermanus dudahabet,ha5:enus recenfuimus.In plcrifquevcro Siculorum annalibus,amp;Siciliætegüm,Petripræfertim fecundiSi-

I ciliae regis diplomatibus,ac etiam non fpernendis authoribus, confternarionisiæ itium a Panormitanisortumlcgimus.Cum etenim tertio Dominicærefurredio-

I nisdie,quieoanno penultimus Martiidiesfuit, adtemplum SandiSpiritusfex-centos ferme paiTus in meridiem obuerfum Panormo recedens (etfiad Montem regalem quidam falfo fcripferint)Panornfltânorum frequentia religioniscaufadc more, qui ad meam vfquextatemfolcnniobferuarione manauit, conuenidènr. Francos ibi gt;nbsp;qui magWT:ratusgerebant,iuflu loannisS. Remigii vrbis Prxfedi eaufaferutandiß quis cum telo efler,etiammatronas virginesque excu/ïïire,li-centiofiusqjpettentaflemulierumfinus accepimus. Quorum vnus cui Drohe-duseratnomen,cum in quandam mulieremnobilitateinfignemmanusiniccif fetjPanormitanoruminvnumconcurrentiumfubitairalapidibusprimumobru-tus:mox eadem feditioncarmis ex vrbecorreptis,Franciomnes per plateas fine difcrimine cxfi,fxux libidinis amp;nbsp;diu tolcratx crudelitatis pcenas dedere. Indeve-ro ad Ioannis S.Remigii(quiprxerat)arcemimpetu fado,Panormitani, eifradis ianuis irrumpentes,quotquot in ea illius nationis inuenere,trucidarunt. loanncs ipfe in facie vulneratus,rufticihabitummêtitus,noduequefter Biccariim oppi'

Idum profugiens,eum quidem furorem cuafinfed Panormitani,qui intcrcaRoge' 4» rium de Magiftro Angelo vrbi ad plebem in officio continendam prïéfedumcó-ftituerant,cxfis domi ad quinqj Francorum milibus,vna cum Caccabenfibuslo-

' annemS.Remigiumperfecuti,(agittis petunt,acdemumintetficiunt. FamaFra-corumeçdis per vicina Panormo oppidadelata,Corilionenfes Gallos omnes,qui in eorum oppido erant,vna hora peremerunt,fœdusque cum PanormitanisiniC'

1 runt. Peradis bis ftragisGallicxprimordiis,Panormitani tres aCiesinftruunt.qua-rum vnam Cephalœdim verfus,alteram Ennam,tcrtiam Calatafimim mitcunt,Si' ciliam omnem ad idem facinus excituri.Qui Calatafimim venerunt, a Guilelnio Porcelletto Prouinciali generc,obprobitatem fuam,cxteris Francisinterfedis, abftinuere.incolumcmqjin patriamdimifere.Ea inde voceSiciliam omnem per-p uagante,acmilitibus Q.ppidadifcurrentibus,anullo Franco temperatu eft. Her-bertusSicilixPrxfes,qui Meiïanxadhuc erat, auditis Panormitanx vrbismon-bus,flatim per milites,quos in prxfidio paratos habebat, ciuitatem in fideconti-nuit, claffiemquenouem triremium milite inftrudam, cui RiccardumdeRifi’ Ducemprxfecit,adobfidendamPanormummifit. Quam Panormitanicontraria claflè

-ocr page 471-

DECADIS LIBER VUL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;|

h'aelafleadorti,facile fugarunt. nbsp;nbsp;Adiuuit magnopere Siculorum caufam Or-

Is

landusde Milia Panormitanus milcs.qui cum a Rege Carolo Siciliaexulaffet» te-* poredefcitionisPanormumrediit,amp;acerrimein Francos faeuiit,ac poftmodum Ictriamp;Friderici Regum fidem fortiter contra hortes tutatus eff. Herbertus, cognitoPanormitanæaeieiad Tauromenium ( quodfub Carolo adhueftabat) aduentu,milites ad iuftum numerum cum Michelotto Gatta gencre Franco eo-rumDuceadPanormitanosprofligandoseoconfeftim emifit. AtSiculi magna ^ioppidumadorti,pluribusFrancorumca:fis, capiunt,Micheletto cumpaucisin arcemScalettæprimum,acdeinde Meffanam ad arcem Griffoni incolumi fefe recipiente. Intcrea cum Franci Meffana: petulantiusfchabcrent, Meffanenfes ira tandem amp;nbsp;iph conciti contra exurgunt,amp; Herberto Prafide in Griffoni arcem prim«ni,mox inde ad Catunam fugato,Duce Bq^tholomxo Marefcallo viro po-pularijVigelimo nono Aprilis die in Francos omnes irruut ac fa:uiunt,amp;quotquoc ’ tnoccurfudeprehendere,vnacumMichelotto,amp; qui cum fuisinarcecrant,tru-tidant:deiedisqueCaroli infignibus,crucis vexillum infigne ciuicum erigunr, I^anorinitanisqjpatratum facinusordinenuntiant^amp;rcumeisfoedusincunt. Erai CarolusRexcum hxcin Siciliafierent,cum Martino Rom.Pont.inPhalifcorum monteoppj4o.vbicumfamatanta:cladisnuntia,legatiq5 per Montis regalis Ar-thiepifeópüm fibimiffi, nihil minus quam tale quippiam opperienti rem aperu-£vc:animo pnmum concidit,ac deinde cum ingentibus copiis, ac numerofa claf-l'^iQuam ad inuadendum Graecum Imperium in portubus inftrudam habebat,^ CerardoParmenfiCardinali Rom.Pont.Lcgato,in Siciliam traiiciens, Meffana VenieMeffanenfes aduentu hoftium metu quidem pcrcelluntur.-non tarnen ani-ï’iorum fœdensque obliti,BalduinoMufono l^ce armis inftrudi, vrbc egreffiun l^oftesirrüeredeliberànt.Sed Franci ad rémotiorafugam fimülantes, ad Canne-tumD.Gregoni milleleuis armature: équités in infidiis difponunt.aquibusMef-ûnenlesabiqj ordine palances circumuenti^dures cæfi,pleriqj capti funt: Baldui-'’uscutn paucisin vrbem vixincolumiî euafit.Meflanenfesbanceladem Ducum ’nertiaobueniireratijBalduinumjMactha’umamp;BâldumdeRifofnrcafufpendûc: AlaymumqueLeontinumvirum impigrum,amp;belloamp;:vfbi praefedutnfufficiuc. încerea Siculi aduentu Carol^in formidincm addudijLegàtos ad Romgt;Ponr. pro veniaimpetrandahis verbis miferantcQui toUispeccata mündi,miferere nô-to.Quibusfacetiflîmea Pontificeidfoluintefponfum eft: AueRexIudacorum: amp;dabanteialapas.ReucrfisLegatis,amp;refponfum ridicuium refcrcntibüs,cum iam expugnatum effet a Francis Mylæ oppidum, Meffanenfes hac lege deditioné Caroloofferunt:Vt fanciretur prxteritorum obliuio:ne maioraveébgaliaquant î^egi Guilelmo fecundo perfolucrentur:Franci nullomagi(lratu,neq} militia in ^eiranapotirentur,fed Italiciamp;: Phocenfis folum generis. Gerardus Legatus* ®^ Caroli Regis milites,conditiones oblatasamp;deditionem ne afpernaretur, Re-’^Qgenihortabantur.Scd dum ille irx nimium credit,nee annuerefeftinat : dedi-donispacisque fimul fpem omnem amittit. Legatus vero Siciliæ facris interdi-bt. Garolus militem omnem ac tormenta in terram ad Roccam maioremex^ ponit. Inde ad vineam magnam Regis non longe ab vrbe venir» vrbem durii» linie terra amp;nbsp;mari oblïdct, macliinis tormentisquemœnia difiicerenititür:du-lauitque ab oirtu folis ad vefperum vfque crudelis ha:c oppugnatio.SedMeffanenfes non impigrius hofti obliftebant. Matrone ipfæ a belli principio cukit priori depofito,nihil fibireliqui faciebant quo lapides amp;nbsp;caetera id genus,qu.xiit hoftes immitterentur, in moeniaamp;r propugnaculafinuofis veftibusapportarenfi amp;pociilis aliisque ncceffariis viros reficerent:quos cum lachrymis amplexan* fetes, orabant ne facra mcenia,aquibiiscundorum falusamp;vita pendebat,déféré'*

rent,oftentantes eis vagientes in cunis infantulos-.quoSjfi Francorum conatl-buscederent, in fanguinis Francici vindidam ante ora parentum iugulandos dicebant.quo cafu meliusforebellofortitcrmori,quam crudeliter perire.Quocirca Francos cupiditate necis commilitonum vlcifccndx ( quorum manibus Mcffanenfium imprimis fanguine parentandum delibcrabant,)acce«fo5, Mei-

-ocr page 472-

4T4 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS fanenfes,quos id non latebat,fœmînæ,pueti,fenesgt;a:gri,valetudinarii,adolefcen‘ tcs,iuuenes,ætatis robur,omnisordo,omnisxtas,onineniortalium genus arden-tiffime propugnabant:nulla raü nerajnulla onera,nulla pericula detredantes, ad-erant animo, cofilio, corpore, affidüit3tegt;ncc Duceinechortatore,necexcitatorc cgebant:Vtnullamultisantcfeculis acriorautoppugnatioaur propugnatio inSi-eilia memoria teneatur.Toto igitur die mulco verinque fanguine fuit dimicarum.' quoufque horrida prxlia nox diremit.Franci fefe in caftra recipiuntzMeiTanenfes fuper moenibus amp;nbsp;propugnaculis quietem fibi, quam pocuerunt,quzfierc. IHuce-fcenteveró,maioriimpetumariamp;:terraFrancimachinis,tormencis amp;nbsp;mi/filibus iterum vrbemadoriuntut:amp; totfaxis impugnata funtmœnia,vtad xtatemvfqu« meamin porta ciuitatis S. Antonio infcripta,meridiemobuerfa,eorumvcftigi^ relida a Meflanenfibusreferantur. Meflanenfes non minori ardorc obfiftunt» ac omnia fufferunt, omnia audent » omnia fibi certa faciunt,neinFrancorum manus veniant.

F. THOMAE FAZELLI OR-

DINIS PRÆDICATORVM, DE RE-bus Siculis pofteriorisDccadis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’

L I B Ë K - iX.

DE PETRO AI^AGONENSI SICILIË z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E G E.

Nterea Petrus AragonêfiumRcx,nefacra: militixprofcf-fioneabufusementicndovidcrétur,AfricæoramcircaHipp°' nem vrbem incendiis vaftauerat.Mox adid cuius gratia exte-^ ra fida fadaqüe cra^t, Siciliam ariimo fpedans, in Corfieam ; deIatus,expedabatqüöIoannisProcbytxconfilia coniuratiO' ^^ quecuaderent. Vbi dum prxftolareturjperloanneniip^u®’ GuilelniumMeflàneum,amp;duos Sicilia: totius Syndicosfidos nuntios,defedionemcertam,cçdcmque fadam cognouit.Q^oaudito, w^g*^ velutipignoreSiculorumanimosfibi deuindosfentiens,vt quibus facinoread' miflbnullafpesvenixgratixque a Carolo Rege refpicienda: fuperefler,duos Ü 4’ ipfePanormumoratoresmittit,CalcerandumCuriglcs,amp; Petrum Querakumt vt Siculi fibiamp;: vxori veluti hxredi Regis Manfredi, fidem Regiam iurarent. R«' gii oraiotes Panormum appulfi,ad templum Diux Manx de Admirato,quodlio-dieMarturanadicitur,populumadconcioncm accitum de proximo RegisPetH aduentu certiotem reddidere:fi tarnenpriusSiculi fidem illiRegiam facrarocO' tofancirent.Panormitani,acSicilixProceres,qui vnaad id eoconuenerant,p^‘ lam amp;: iureiurando fidem quxfitam Petro amp;nbsp;Conftantix pollicentur, eosqueSi-cilix Reges appellant. HisperadisLegatiadPetrum Regem redierunt.Qu*® veftigiofoluens,tandem decimo Augufti die,anno falutis izSi. cum quinqaag’æ tatriremiummultarumqueonerarrarum claffe Drepanum appUcuit.VeneruWp cum eo plures ex Aragonia proceres;'in quorum numero fuit Blafcus Alagona A-ragonenfis,rei militarisperitia,prudcntiaqUoqüeamp; nobiliiateinfignis:quipok-modummultis in Sicilia oppidisa Petro Rege ditatus,eiusibidé tam nobilis prö' paginispater extitit.Veniretiam cumeo amp;Guilelmus Raymundus Montecan-nus. Petrus Rex cum in DrepanitanofinuvrbisMeflanx obfidionem accept;

nihil

-ocr page 473-

10

DECADIS LIBER IX. 411 liiliilcunftatuSjterreftriitincrePanormumcontendit. Vbihonore regio exceptas, amp;Rex ab omnibus falutatus, diademate etiam a CephaloedenfiAntiftite (QuiaPanormitanus Archiepifcopusad RomanumPont.profedus aberat) ma-Snaomniumcongratulatione,fauftisqjacclamationibus,more maiorum coro-®®tur. Meiranenfes,aduentuPetriRegis audito elatiores fecurioresq; redditi» node vrbem egrefli,qua ad colles prominentes eft iter, hoftes fomno amp;nbsp;vino fo-pnosadorti cçdunt,acgazaomniquecommeaturecepto,omnes Francos,quibus ®ors peperci t,in fugam conuerterunt. Petrus re facra Panormi pùrada, comi-nisqueRegiishabitis, Rogcrium Lauriam quadraginta cum triremibus MelFa-nampræmittit:qui elaflem Caroliveloccuparet,velcommeatumfaltem ex Ca-^trbriailliinhiberct.Moxipfefinemora MclFanenfibus auxiliaturus, cum paucis terreftri innere Randatium petiit.Vnde ftatim Nicokum Palicium, amp;nbsp;Andre-^mProebytam proceres cum quingentis amp;nbsp;eo %mplius baliftariis MelTanam ®gt;fit.Quj vrbem ingreffi , obfelTos roborarunt, amp;: Petriaduentununtiatonon nredioenter erexcrunt.Rogerius Lauria intcrea vigefimo feptimo Septembris ^iefretum cum triremibus ingreditur , claftem Caroli adoritur, diffipat, par-

trinque comburit. Petrus Rex pofthæeXimeniflm Lunam,GuileImum Ca-ftcUum nouum , amp;nbsp;Petrum Queralcum ad Carolum Legatos mittit, qui ei référant , vt duorum alterum eligat, vcl Siciliam fibi iurc optimo debitam fine belio reftituere , vel congrefTurn in fuis caftris anteMeflanamexpeûare.Lega-ti properant, commiirum legationis munus exponunt .• fed Carolus verbis, daf-f^)amp; aduentu Petri terrirus , foiuta fœde obßdione in Calabriam fe recipiti Quoaudico Petrus e Randatio Meflanam tandem venit. Vbi ingenti congra-talatione, vt parens, ac veluti numen e cœlo delapfum , in vrbe recipitun ^foxnefortunxoccafioneabutividerctur,trirThicsquatuorfupra viginti para-*■')amp; Regis Caroli daifern trépidé Neapolim amp;nbsp;abfq; ordine contendentem infe-(îuiiubet.Claflis Petri ftatim Meflanafoluit,amp; partem claflis Caroli iuxta Nicottç littusaggreiTajparuo fed miro negotio t^adragintaFrancorum rates fuperat,ca-pitjamp;debitovidoriazordineMeflanam traducit. Petrushacvidoria datiorfa-^uSjcladerarurfusinftruif.cuilaymumfiliumfuum fpuriiwnprxfidt, litcrasq;in fiiarifibilegendasdat,amp;;vt illucefcenteftatimnauiget,imperat. Erant enimiuxta Catunæ Iittor3,quæ ex vicinio?! Calabria parte Meflanam confpidunt,quingen-tiFranci équités in infldiis poflti. Claire in altum proueda laymusliteras legit: quibusfibi a Petro pâtre iniungitur,hos nodii incautos amp;nbsp;fomno fepultos inua-datjMelTanamqucrcgeftaredeat.Iaymus Catunam nauigat, amp;Francisnon re-pertis contra patris imperium ad Caroli exercitum progreditur. Vbi in paratas ■nfidias incidens duodecim militesinlolenter amifit.Sunt quifcribant,Iaymum P«uagato Catunæ littore,amp;Frandsnoninuentis,daflcmboftium fibi obuiam sdortum fudiflefugaireque,ac pluribusnauigiiscaptis ingenti return mole onu-’fum ouantemque Meflanam efle regreflum. Petrus Rex,quod mandatum negle-^^fatjaymum filium Præfedura abdicat, amp;pcrpetuoexilio muldat. Interea CarolusRex Rhegio moucns,in agro Sandi Martini caftrametatur ,vt fugafi-mulataPetrus in Calabriam ad bellum prouocetur. Quo Petrus accepto dalFé confeftimfretum traiidt,Rhegium nullo obliftenre capit. Deinde conferipto cû WliteinSolano agro non longeaS. Martino caftraamp;ipfe pofuit.Ibi veto nihil ftioratus,cumper exploratorcs didiciflet Raymundumßalfumquingentiscum FrancisequitibusiuxtaSynopolimoppidum, loco cuia GrulTana nomeneft,pa-bntesotio indulgere:fuisedicit vt nodu hoftes incautos occupent. Aragonen-fcitaquehoftem adorti,caftra perfringunt,plures trucidantjaliquos capiuntî landemque Raymundumiplum nullo infigni ab aliis diferetum cum gregari-ismilitibusiugulant.Partataminfignividoria Aragonenfes ad Petrum Rcgenl hoftium Ipoliis onufti ouantes reuertuntur. Eodem ferme tempore cum in Si^ winaraoppidoplures exCaroliminiftris militiæ imperiti abfque excubiis cOn-fediffent: Aragonenfes iuflu Pctri hos etiam ex improuifo aggreffi,veluti ones omnestrucidant. Dum hæc in Calabria geruntur,Conftantia Petri Regis vxoc

-ocr page 474-

4y5 DE REBVS. SICVLIS, POSTERIORIS cumIacobo,FridericO)Alfonfogt; amp;Iolanda filiis, e Catalonia Sicilian! venir, maximo honore,amp; Regio more Drepani primuni,Panormi poftea re cep ta, A«*' fanamtandem.pcrrexic.vbinonminoricumapplaufu excepta eft. Subidéfo' me tempus Henricus (quem Henrichettum appellabant)Claromontanus, gen^' reFrancus,vir bello amp;nobilitate clariflimus, cumin Ludouici amp;nbsp;Philippi poft^^ filii Francorum Regum odium incidiftet, Francia difcedens, Caroli Sicilian Re* gis miliciæ apud Neapolim fe mancipauit. Erat Henrico vxor forma eximiaamp; præcdlens.qnam Carolus vt vidit,cfflidim am3reccepit,tandemqucautiinper’‘’ aut pretio corruptam violauit. Qiio cognito Henricus ad tempusdiflimulatam ^^ iniuriam vlcifcideliberauit.Erat nanque Carolo filianubilis pulchritudine ne-mine inferior: cuius Henricus deflorata virginitate, vxoris dedecusviens,ven-tusqueRegis iram,cum vxor^ amp;Simonefilio adPetrum Aragonenfiumamp;tSici-liæ Regem,dum in caftris contra Carolumeflet, defecit. a quo amp;nbsp;benigniffime cXceptuseft.neque enim illieius fidespoteratefte fufpedajcuius contra Caro-lum tot ignominiofa flagrabant argumenta. Henrichettus iseftquiClaromon-tanas ftirpis in Sicilia tam fœliciftîmæ, quam per multa poftea tempora forcu-natidîmæfetfi hodie extinda fit ) author exticit. cuiusplura in Rempubl. libe-ralitatis ac magnificentiae adhuc monumenta vifuntur , amp;nbsp;nomen dufta per nianus fama eelebratur. Interca Carolus, cum aduerfaomnia fibifuccede* ^^^ rent, Legatos ad Petrum mittit, grauiter ip(umincufans,quod in pace oblitus propinquitatis,affinitatis,amicitiæ ,amp; nominis Regü ,pernefariam fraudem fur-tunique, amp;nbsp;id atrociflïmum,aufus fuiflet Siciliamfibi a Romano Pontifeefub annuo vedigah dataniinuadereoccupareque.Pctrus ad hæcperfuosamp;ipfuL^' gatos SigifniundumLunam,Gj^elmum Caftellumnouum)amp;PetrumQneral-turn refpondit:Sibi Regi,Regumque filio,acChriftiani nominisprofeflbri,nou licuiftc non moucri mifericordia Siculorum , qui hoftilia indignaque fubeo paflÏ, fe vnum toto terrarum orbe habebant,cuius opemiure fuofidemquein calamitatc per necefiiratem implorarent : quod Conftantiam Manfredi Re* gis Sicilia: filiamin matrimonio , amp;nbsp;ex ea tot liberos haberet : quos opibusa-uitis fraudari, Rcgiiffnquc titulum amittere, palerni affedus ferre nequirent. i Quibus accedebat, etiam fuper Sicilia Corrat^i auunculi ius, quem üleimpie interfecerat,Nicolao demü Pontifice identidem ei confirmante. Hisvirinç litcrispotius audaexacerbataqj quamleuatafeulenita controuerfia, Carolusita Petro bellum ïndixit,vt non de imperio dignitateq^, fed de falutc, amp;nbsp;incaputeius dimicaturumfcproclamarct. Q^a verborum contentioneconfenfuetiamMar-tini Rom.Ponndectetümdeniqueeft,Vtfingularicertamine equitibus vterquc centenis,armi$ equeftribusinterfecaufam deciderent:locufqjab vtroqueBurdegala Vafconiae vrbs, Regi Anglia:(qui vtrique affinis crat)fubdita,iureiu-randofirniatus,diesqucccrtaminisipfis lunii Calcndis anni falutisuSj. conßi-tuitur. Petrus Rex,decreto duelli die, reJido in Calabria exercitu in Sicilian 4’ venit.-amp; Catanx conuentu cum Proceribus habito,vedigalia omnia quç Carolus impofuerat,remifit,vteius adhuc diplomate conftat.ConftantiäReginam Regn' gubeHiatricemJacobum filiü Infantem/qux digniras Regi proxima eftjCuild' mumCalcerandü Neeti regionis Vicarium, Ak/mum Leontinum Magiftrum luftitiariumJoannemProchytam Cancellarium,RogeriumLauriamclair)sprç-fedumamp;: Admiratuminftjruit. Subindc Alaymo BuccheriÜ5Pa!azolum,amp;: Ado^ gribum oppidadedit.Recefiurus Sicilia,Cataloniam verfus, Palmerium Abbate equiteminfignem,etfiftarurapufillum,fecum vtvnü de centenarioadduellum numero duxit. Dum Petrus Rex Cataloniam nauigat, magna a proceribus quiPetrumRegem vocaucrant, feditio exoritur. Gualteriusnanque Caltagiro-nus,Zanus,amp;Bonioannes,amp;pleriq5alii(quacaufajncertum) a Rege defcilcen-tes, Caltagironura ingrefli,cundos qiiiPetri Regis partes fequebantur,interfe-cere.Quo lacobus Infans audito,miflo exercitu Gualtherium capit,captumque cum coniuratisin oppido Caithagirono in campoS.IuIiani ad furcam adegit.Sed amp;Alaymus Leontinus,qui iure vxorio Ficarra: oppidi dominium tencbat,cuin

-ocr page 475-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7

RoanneMazanno ScAdenolpho Mineo nepotibuS) aRegeedamiam animo de-feccrant.quos Iacobus,ne aliquid fedidonis in Sicilia molirentur j fub fuppedarum Specie in Cataloniam ad Petrum Regem mifit5amp; deinde Amataldam AJaymi ^xorcmMeflanteinarceGrifFonicarceriaddixit.Qutecuminfolendoreflecani-^0jamp;defcidonispardceps,dumin carceremduceretur,inh£ECprorupifle verba ‘«tun Non rede Petrum agere,qui cum a Siculis in focium afeitus fuerit, Regnu Sicilia: fibioccupauerit,Siculofquevtferuosc5trapada,amp; non vtfocios habeàt. Alaymusaudita vxoris captura,manifefte in viruserumpit:CaroIoRegi fcribit, to udecem tantum triremes mitterct,fc ei Siciliam datu rum. Has literas interceptas ietrusrexdiflimulauitivcrum cum altéras eiufdem exempli adCarolum fcriptas P« exploratores occupatas rscepiflet, Alaymoperduellionis crimen imponit. godille prorfus negauit. At veritus ne Garcias bj^’cofius notarius eius Cancella-^ fus,quifuoiufluipfastabellasexarauerat,facinusRegipatefaccret, iliuminrerfe-^caputque eius man fubmerfit,corpus vero in fuis xdibus fepeliuit.Qued cum MmundusMarrhettus cafu reperiflet,Regi Petrorem detexit. Sed cum rur-‘UniAlaymushocnegaflet,captuseftMatthxusMgncfcaIcus Alaymi familiaris, tormentifqnca^usfafluseftab AdenolphoMeneoamp;IoanncMazarinoGarciam mterfedun^ vijiffe quidem , fed neciscaufamignorare. Qilare captus fubinde u AdenoIphüscfimenprodiditjS^ Alaymuseiufquenepotes inarce Fecuranxnon iongeablslerdacarceriregisinfliimancipatifunt. Eadem ferme tëpeftatc Mar-fousRomanus PÓtifexFratrem Pyrronum de Aydono Siculum,amp;Fratrem An-tonium de Monte Appulum Dominicanos Siciliam miüc,qui Siculosbortaren-türvtaPetro ad Romanam ecclefiam deficerent. Hi Meflanam ad Sandam Ma-famdeScalisaduedi,Guilelmum Maniacis ^batem,vt aRomano Pontifiee •umandatisaccepcrant, conueniunt,illiufque opera vtuntur. Porto re deteda, bcobuslnfansDominicanoscapit,rouneribus allicit,amp;:vt pace cüPontificetra-^cw » Rotnamremittin Guilelmus Aj?basMcIitamrelegatur,nepotibus eiusamp;* plcrifquealiisMeflana:furcamuldatis. Intereaftatutoduelli die inftante,Bur-uegalamvndiquemortales Angli,Franci,Hifpani,Itali,Germaniqueadfamanl tiuorum clarifiiraorumRcgü,qui parua quidem manu, ftd infenliffimis animis ’ tiimicaturi fcrebancur,conflu^erunt.Ex Grxciaetiam quam plurimi, plerique partium ftudio, alii fpedaculi nobiliffimi gratia conuenerant. Sed ingentem o* JUniumexpedationemnefcio quæfruftratioludificatioquc excepit.Qiii Carolo fauentjfetibüntindido die nullum Petrum comparuilTe , nullum Aragonenfem feloco,amp;pfætoj.j jo^nni Agriliaco AquitaniaeSenefcalco, duelli Præfedo aclu-oiciaRegibusfeledo,oftendifle:Carolumvero exitaliain Vafconiamprofeda bcoabaiiroraadferamvfqucnodemin armis adftitilTe.QmPetri parresfequü-^ut,tradunc : Petrum Catalonia Burdegalam petentem nuntium in itincte habuif-40 fe,qui Catolum cum quinque equitum milibus ad ducllum properafle, atque in-“^iasfibi,nonccrtamcnparafle,retulit:amp;ob idBerengariümCrucicolumequi-t'^impignim præcurforcmad duellilocumpracmifiire,illique fefamulummé-ftum adiunxiffe, atque Prætori exhibuifle. Apudquem conqueftum de Caroli de^edavefte campo ad conftitutum diem circundato,fadi fetiptura teitibusaPrxtorcfirmataamp;rccepta,inHifpaniamreuerfum. eoque audito Ca-foIumingemuifleiamp;primumcoramPraetore, poftmodum coram Rom. Pont» naemfru{lracamaccufantem,aMartino,quiCaroli eratftudiofus, impetrafle VC Regno Aragonum Carolo Valefio Francorum Regis ex Petri forore filio contri-uto,Pecrusipfedirisobiedusprorfufquepriuatus, bello etiam facro impetere-^ tunSed cum in relatione ipfa plurimum authores diflentiant, penes eos fit fides jo quicotam bellis interfucrunt. nbsp;In hoeporroomnesconUeniunt, quod Caro-

l^P^^^^^^^^tftuftrationcm in Comitatum Prouincix reuerfus, claflem contra iciliam inftruxerit:Pctrus Vero contra Melitam infulam,quç Caroli adhuc pare-utimperio,Manfredum Lanceam miferit.Isdura obfidioneeamftatimopprï-®efeccEpit.Qüo intelledo Carolus decem amp;nbsp;nouem triremes, quibus Guilelmu ornelüjprxfccitjco adauxiliandumMelitenfibüs deftinat» Quod vbi RogeriuS

-ocr page 476-

4jS DE REBVS SlCVLlS, POSTERIORI^

A nbsp;nbsp;LaudaclaffisAragonier Præfedus rcfciuit,confcftim cumvnaamp; vigintitnrt'

mibusMelitamamp;ipfenauigat.Iamqs Cornelius arcemMelitenfiummunierat,amp;5 in portu cum fua cls^lTe refidebat, cum Rogerius applicat, amp;nbsp;figno hoftem ad p«-lium extra portuminuicat. Cornelius portuegre(rus,claflemAragoncfcm adori-tur. Bellum itaq; horridu ab ortu Solis ad meridiem vfep vtrinq} acerrime amp;nbsp;mu^ to cruore committitur. Nondum finis belli imminebat, cum fex Erancorum triremes horrenda pugna confternata: fœde abeunt, amp;nbsp;fugafibi confulunt. Cornelius mortem infignem turpi vitae prxFerendam cenfens, nauim Prætoriam Roge-dimagnoanimo impetuqjinuadit, amp;:perproraineamafcendens pluresex A*^^*^^ gonenfibus in mare proiicit, multos occidit, per tranftraamp; remos ad hoftem per-uenic. Rogerius indignatus turbam fua: nauisvni viroceflifléjmoxin Corncliunl jrruit:fedcumtcloabhofl:epe8etransfixus,cufpideinha:renteimmobilisconHi-tifiet,flatimferro edudoliberqs faâus,illacademcufpideCorneliivitaIiatrans-fodit.Ita Guilelmüs Cornelius infigni fua morte finembello dedit.Ducenani^ interfeólo extern triremesamp;Melitenfesetiam vltro vidori fededunt. Rogerius ManfredoLancexMelitxcoRftitutoPraefedo, hoflium abrafisinludibrium ca* pitibus, Meffanam cum fignis vidricibus regreditur.CaroIus, qui Malfdisr tune agebat,reihuiusmalegeftxnütioexcandefcit,claflemq5quam parare ibicœpe-rat,in mare vrget.Rogerius Lauria Melitenfi vidoria elatiis, cum quadragintaamp; . vnatriremibus Neapohm poftea nauigac,cundaque infefta facit, trat Neapob Carolus quem Claudum appellant,Caroli Regis primogenitus,Tarenti Prin-ceps, quihoftemcemere fua littorainuafifle confpicatus, feptuaginta cum trire-mibus,quasinftrudas adomnemeuentumhabebar,hoftilem dalfem adoririlh-tuit. SedGerardo Cardinali Paifl?enfi Legato Romani Pontificis, amp;Proceribus quiaderant,abinftitutoeumdiiruadentibus,paulifperfecontinuit. Interh« Jinter a Maffilia Neapolim verfus cum bceris Caroli Regis partis ad lïliumincaute nauigans,in manus Rogerii incidit. Apertft literis pattern filio congreftum quem* libet cum Rogerio vetare ledum eft:quippequodvereretur nc imperitusado* lefcens a fene prudenteéntcrciperetur. Rogerius ea fiducia audentior ad pugnam fadus, lintrem retinuit. Subindc proxima qu:tqj littoribus Neapolitanis locava- p llansjportumqjaliquandoin^eiruSjhoftcsadbcJlfira proüocabat.Carolusamp;^ïra-tisamp;:irxardoreferuidus,clanemfuamcumprocetibus infcendens, Rogcriucal-lidetuncfugamvfqj ad Cirexum montem fimulanteminfequitur.Rogeriusvbi hoftes longe efleaNeapolividet,roft:ranauium retro verrit,acimpetumpræftoi^'’ tur.Datis itaqj fignis bellum inter vtranqj daflem conferitur : plures vtrinq;mifê* tabilicxdefternuntur. Aragonica dalTis ab vtroq; latcrevallata hoftibusimpu* gnatur. Rogerius focios ad arma,ad bellum,ad vidoriam hortatun Cuius vocib» foeii animo eredi,in triremes hodiû magno ardorc inuchuntur : tandéq; Ungute fingulas Erancorü triremes renentiHabebatRogerius fua: triremisfigniferx tubi-ciné, Paganum nomine.-qui fub vndis diu natura viuebat. Huic munus pollicetur ingens, fi triremem Caroli Principis, qua: amp;nbsp;velocitate amp;nbsp;commeatuarmoruniqi copiaC3ptueratdifficinima,terebraret. Is non fegniteronus fubit,operifeaccin-git,ac triremem tandem Caroli perforât. Nauis aquis per rimas penetrantibus ad ima fenfim defcendebat.Qim CarolusPrinceps, cum nullum fugx fupereftet re-medium , vidus, Rogerio cedir,acfe cum Proceribus omnibus dedit. Capta: font cumeoex triremibus Francorum feptuaginta,quadraginta duæ. CommilTumcft hoc bellum ad Caput Antii prôftratæ iam vrbis, non longe a Cirexo monte,anno falut.ii84.quintomenfisAuguftidie. RogeriuspatravidoriaBeatricemReginï Conftantix fororê,quam Carolus rex a Manfred i partis morte Neapoli in vinculis têneb3t,impetrauit.Et pofthxc Meftanam, vbi ReginaConftantiaPetri vxor, amp;nbsp;b lacobris Infans , ac exteri Proceres bcllieuentumanxieprxftolabantur,trium-phansregreditur. CarolumPrincipeminarceMottagrifFonisfubcuftodiatenerj iu(fit:cxteros vero Proceres captiuos per exterasSicilix arcés difperfit:Beatricc veto Conftantix Reginx reddidit, IntercaCarolusrex infcelicis euêtus ignarusgt; acceptas aPhilippo Ftancorü Rege intentes copias terra mariq; in Italia ducebat.

-ocr page 477-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4$igt;

r?^ ^°^^c^n; prçterüeôlus Itàliç littora profpedabatxû forte per mercatorem 1 anum fibj obuium e naui voce édita filii cafum cognouiti fed dolorem meritum tu umulans, clade Neapolim contchdit, Quarn cum titubantem ac didïdio flu* uantem teperiiret,paruo negotie fedauit firmaüitqs. foft hxc GuilelmumTor-^^nunicunidecemamp; neuem triremibus ad Melitam repetendam emifir. Quö '^ognito ÄogeriusLauriaCenftantiaiÄeginxiuflucumduodecim triremibus mi-^^ï^^‘’^gt;sMeflanafoluenSjFrancorum claflem non longcaMelita adoritur. uulimevtrinquealiquandiupugnatumeft:atdemum oqcifo Guilelmo,amp;tre-u ^°^*^ triremibus captisj ac feXfugatis ,Äogerius iterumVidor Meflana re-' tienfes frequent! vidoria elatijtumultufaóIoarcemMottagrifFoni ag-s ybrrancos multos qui captiui in eadetinebantur, iniedo igne combuflerunr* ^‘‘KexiïiultisSiciliæoppidisoratoresMelTanaifivenerejqui Carolum Princi-ptnie vinculis ob Pontificisfæuitiâm ^ Corradini mortem, amp;nbsp;Caroli Äegis perui-^*ciatn,obtrucandumaPeginadepol£;ebant.Conftantiaafacinorcabhorrês,ora^ ■^‘buSjOe inconfulto rege Petroquiequam agerent, fed ab eointerfedumiri,re-Pondit-Catolus Princeps prudentia Pegina: morte ÂeptusCephalœdim primum, btoxinAragonia,dcindeadPetrumregemmittitur. Dumh^c in Sicilia gerun-^^tjCatolus rex eefi affliétaru rerum tædio plurimü afficeretur,animo tarnen inui-lo ^^5 quot;PPulia, Calabria, Lucania,Aprutium circuit, ingcntcmqjmilitünümcrum ‘^onfcribitjVtmaritime amp;nbsp;terreftriexercitu Siciliaattentaret. Cætetum centum Q'^mquaginta ode triremib. indrudiSjdü reliqua belle opportuna conquiric, fe-'^ecorripituVjatqjapndFogiam Appuliæ oppidum, Äoberto Comite Atrebatend ®‘bsgermano fratrc,regni pro Carolö Principe Baylo conftituto, deceffin Mor-^'^oCarolo rege Philippus Francorum rexPob^um Atrebatenfem continuo ad ^sNcapolitanas tuendas mifit.Ipfe veto cumlacobo Petri Aragonenfisfratre, (a •lUoobBalearesfibiinfulasdenegatasadFracostransfugcrat^amp;PbilippofilioNa-'^arræ2îege,amp;: Carolo ValelÏo,maximan; procetû Francorum manu,ad regnû A-f^gonenfiuinjquodValefioPontifex profcripferat,mouet. QuocognitoPetrui texinPontificis lLidibrium,qui nomen ei Pegium abrogati^rat, Pater duorum Pe-Sbotunijtn^rifqjDominusvocarivoluitJgituranno falutisiiSy.pridieidusMai! ^'^pinianutnFrancorumexerÄtusperüenit.EavrbsIacobo AragonendPetri re-S^fratrideditionem ftatim fecit, Francofque intra mœniâ admifit. Cuius exem-Pumexteraoppida fecutaamp;ipfapcr deditionemaFrancis funtöccupata.Cótra etundamdeinde vrbemprælidiismunitiffimamPhilippus venir, atque earn ob-gt;^onecinxit. SedPetrus rex obiecit fe illi maxima vi atq; arte.Vbi conferto infen ■ itiio prçliOjin quo magna vtriufqj exercitus pars eft occifa,Petrus ipfe conto 1e-^Wvulneratus,fefe éx acie reCepit. Guius cö eques guida Franeüs equü per ha-^^b«apprehendiftet,ipfc habenis gladio difciflïs, additifque calcaribus periculo ^Q ^■''Puit. Deinde Villam francam deUtus,^. idusNouembrisfalutisanno.iiSd* æ’^^'^'^veroiuæ.yy, Sicilia: veroPegniquarto,hominem exutus Bârcinonæ tumu-^tuseftMoriens quatuor liberos reliqüit: Alphonfum,lacobum,Fridericû amp;nbsp;Pe^ l'^^'^®''^bafquefœminas,lfabellamamp;: lolantehk Alfonfum Aragonum,fedlacobû æ'Iiæhaclege regem inftituit,vt ipfe Alfonfoj ft dne liberis decederet, in Arago-euliregno,in Sicilia veto Fridericus fuccederet.Iaco bo vero fratri Baleares infil-sreltituit, Paulo poftPhilippus FrancorurexSiipfe Gerundaperdeditionem ®^cepta,morbo vi correptus,Philippe cognomento Pulchro filio harede relido, J?odtur. Quo defunde Pogcrius Lauria Franco rum claflem a Pi la nis amp;Genué-usconduftam,amp; pofteadimiflam, ad fe mercede cuecat, fuxque adiungitiqua •ndereliquam Francorum claftèm,quç in portu ftabat, adoritur atque profligat» jj bclallem præterea aliam,quam Genuenfes amp;Pifani publico ære Philippe régi -’xiliaremcollegerant,apudLamellum (Liburnoportuivicinam infulam} irruit, ç(^*^^?'”'”^‘^^B’*’^®®^^^ triremes partim confregit,partim fubmcrfit. Sic igitut gt;nbsp;co bello Petrus Pcx interierit,Francis etiamipfisvi(ftoriapotitis,calaraitas alia (25^^*^'” ^^^'°^ plerunquô fibi peculiare return humanarum habet conditio)

Qq ^

-ocr page 478-

4^0 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORI^ DE lACOBO SICILIÆ

R E G E.

C A P V T II.

O G E R i V s Lauria, mortuo rege Petro, tot vidorüs contra Franco} infignis,Siciliamfuaclafle redire parat.Sedfuturætempeftatisftgnis admonitusregreflumdilFerebat. Vrgentetandem FridericoFalcone Meflanenfi, cui exteri Proceres facile fuftfagabantur, contra vo-turn vela dare ventiscompellitur. Vndefubinde cum quintum poft

diem Minoricam infLilamappuliflec,atq; indc tertio die Deccmbris folucnsnon longe eflet a Sardinia,fuborta ventorum amp;c maris procella,plures triremes naufra* gioamifit.Vn3,quaFridericusAnfalonusvehebatnr,amp;altéra Mcflancfiutn,duaî Auguftanx,vnaCatanenfis,amp;Saccenfis altéra, fubmerfæfunt:ca:terx veto,quï quadraginca fuperfuerant, laceræ amp;: trinoélia æquoris vi collilx, Drepanu appU' cuerunt. Vndeproceres terr^hi innere Panormumprogreflî,Regina:Conftan-tiæciusquefiliis Pétri obitum nuntiauerunt. Siculinuntioaccepto,more regio peradisinferiis,lacobumInfantem Petrifecundogenitum annofalutisji^^*^®* cundoFebruariidic,Panormi more maiorum Regia corona acdiaderaate,vtPe' jj trus rex teftamento rcliquerar,decorarunt.lnydo Cephalœdenfi,PhilippoSqui*' Iaceniï,amp;:Tancredo Neocaftrenfi Epifcopis, Archimandrita quoq5 D.Saloatoriï Mcfl'anéfis,amp;Abbatibus fuis fufFraganeis praefentibus.Quo die pluresinftiwitaU' licos milites, pkirefqjimmunitates Siculis largitus eft.Mcflanam pofteape^ft’^ GuilelmumCalczrandum Calf?riæpra:fecit. cuius inertia Caftrumvinaruroamp;; Moranum oppida in hoftiumpoteftatem venere. Duâabat co ferme tempos® pro rege Carolo in Calabria Manfredus Claromontanus.qui cognitaHenrichetw affinis ad Aragonenfes defedione, a Carrflo ^c ipfe defciuit. Verum a Morani op-pidiDomina dolo inuitatus,amp; inter cœnandum captus,cum auro fe redemiffet»^' cobo Regi fe addixit. Nec diu poft lacobus Rex Beltrandum de CaneHis virum ^^ impigrum, ad Alphonfum fratrem Aragonenfium regem nuntium mißt, vrAlay* muLeontinum nepotesq5,quos Petrus pater peÆuellionis reosincarcerem^Jo-truferat,fibi traderet. Quibus rcceptis Beltrandus, vt in mandatis habebatjinpfO' fpedu Sicilia: non longe a Sacra infula, (quam Maretimum hodic appellant}p30' nisinuolutosinmarekibmcrfit. Intereanouis Francorum amp;nbsp;Aragonum regio* quiefeentibus, Gerardus Parmenfis Cardinalis Pont. Legatus,5cRobcrtiisf-° mes Atrebatenfis,infpem Sicilia: recipicnda:adduä:i,claßemquadragincatrir5 mium peditatu amp;nbsp;equitatu inftructilEmam inAppulia filentcr parant: cui Rayo* dum Vclinum virum ftrenuum amp;nbsp;in re militari afluctum prxHeiunt.RaynaW^ taquein Siciliam prouedus,oppidum Auguftam (licet Catanam falfo quidâ!”^!) fcribanr}v iris (qui ad nundinas Leontinum petierant) defertum,amp;arcemcapgt;'gt; ac Franciex ditioni fubiicir.Fama rei geftæ ad Jacobum regem,quiMeifanxtuO^ reßdebat,pcrcertum nuntium defertur.qua motus claffcm,qu3min portunâW bat,cum Rogerio Lauria præmifit:ipfe vero terreftri innere Catanam primunM’ deinde Auguftam venit. Vix Rogenus Auguftam applicuit,cumnonexpe«ääto lacobiRegis aduentu in oppidum irruit.Franci exarce erumpentes, perpategt;’ tes plateas diieurfantes, plures ex Aragonenfibustrucidant, deinde crabibus,J^ getibus,acrabulisvicosimpediunt,acfortiterobfiftunt, Dominicanis fratnot (qui tfedecim numero crant}fatis remPontificisadiuuatibus.Sed lacobodcin Regecum terreftri exercitu appulfo,Franci animo concidunt, amp;inarcemcai” Raynaldoomnesoppidorelido fcferccipiunt. Dominican! amp;ipfi,dum adarceio^a faliitem ftbi quxrunt, fex tantum in arcem incolumes euaferunt, quinque hoftibiiscæfis, duobusvero captis: quorum alterCapiianus,adRogeriumpo’'^ dudus,ingentem propediem Gallorumclaftem Neapolicxpedari) aliaqueiog^ nus hoftium confilia aperuin Dum lacobus rex arcemobfidet, Rogcriusem iuïTu cum vniuerfa claJrc,amp;quin^ aliis triremibus,quas poftremo vrbsPanormu

-ocr page 479-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

Ï)uce Palmerio Abbate in fublîdium tranfmiferat, Meflanatn reuertitur. Vbi amp;: a-liisnauibusquxibierant, ad claffetnadditis, contra Neapolimnauigat:inimico-^ralittorajfclam quoqueamp;: ProchytaminfuIas,popuJationibusvexat. Deinde anteNeapolimvexillisexplicitis fcfehoftibusoftentans,adcertaraeneoseminus euücabat. Quo vifo Carolus iunior cognomento Martellus,Comes AtrebatenfiSj I^egniBaylus,ComitesFlandriæ,Brehennæ,Auellini,amp; Montisfortiscumpluri-busNcapolitanis viris principibus,triremes feptuaginta,quas in portu habcbat,cii ’uftoconfctiptomiliteinfcendunt,amp;inclaflemRogerii,qua:quadragintanauiu «aiJrruunt.Pugna cruenta vtrinq uc comifla,tandem Siculi fuperiores fadi qua-^’’sgintahoftium triremes capiunt,cæterasvero fugant. Captiinea pugnafunt Comités omnes,amp; Magnus Admiratus cum pluribus proceribus. Rogerius parti taminfignividoriajClaHcm cum quatuor captiqprum milibus,amp;debellatisho-ftiumfignis, in Siciliam ad lacobum Regem mifit: ipfc vero dim trigintafolü tri-fEmibusante Neapolim tanqufam vidorin ludibrium Francorumfefcexhiben-‘^o®oram trahebat. Hac clade Neapolis ciuitasadeodeiedaeft, vtadlacobum lt;]U2m facillime fuerit defcdura, fi hortatorem habuiflet. Porro Rogerius tot vi-ftouisabufus,accepta numerofa pecunia,inconfulto Rege fœdas cum Francis in-‘Jucijsfirmauit. Dum hæcNcapoligerûtur,RaynaldusVelinus,amp;cæteriequi-‘ tesFraneijqui in arce Auguftana obfeifi commeatus inopia premebatur, dedino-tiemfacerecoadi,referatis portis fupplices ad lacobi Regis pedes procubuere. V-^iverolacobo Regi induciïejquasRogerius cura Francis pepigerat,innotuerej ConfularesRogcriuro capitis reum agunt, loannc Prochyta,qui primatum in c5-oHishabebar,contrariam ob ingentiaamp; egregia illius facinora fententiam pronu-^mte. Rogerius quasftionis contra fe mota: ^larus, poft brmatascum hoftibus induciascum captis Comitibus triumphans ad Regem lacobum reiiettitur.iaco-l^usRogerio venia data, captiuos in arces Siciliæ vindos prxfidiis commifit, Ray-öaldoVelinopro reftitutioncarcis Ifc^(quam Gironumappellant)dimiflb.Guido Montisfortis captiuitatis focius,in morbum veneris vfu leuandum incidit. fed ^° t^eadulteriofe contaminaret, mortem vita prætulit.Co^fttcsFlandrix, Auellini* ^Brehennxcum Admiratoamp;:Proceribus,auroamp;:ipfiieredemerunt. Hisfccli-werpatratis lacobus Rex an»o falutis. 1188. claflem cum Rogerio afccndcns,c5-ftaCaietam foluit. Vnde mutato confilio Beluederum Calabria oppidum (quod param a littore diftat) aggreffus, duriter obfedit. Parebat id R ogetio Sanguinetq quifubCarolo regemilitabar» Eins hortatu oppidanifame amp;fitiaddefperationê adi,contralacobi caftra machinis lapides emittunt. lacobus, quo cos a ferocia a-'ierceret,Sanguineti libcros,quos obfides pro patre habebatj ad impeti ta maxime Caftrorumloca palo affixes impofuit: ratus filiorum amore a lapidum immilfione patterncefTaturum. Scd Sanguinetus, ne quo modo arege Carolo defcifcere vi-40 detetur, Regi quam iurauerat fidem, prognatorum amori antetuliti duriotibufqi ineafdempartes faxis proiedis pereufti filii everticepali corruerunt: quorum aU téroextindo,alterumillxfumfortunaferuauit.Oppidani verofitifuperati,dedi-tionemconfiliohabitofacere decteuerant. Sedpratter fpemobfeffis confultunl eft.Namrepente vis vêtorum,pluuia,in mari exorta,amp;ipfis aquas defideratasex-bibuit,amp;Iacobumregem,quï cum totaclaffeiam pene fludibusobtuebatur,loco cedcre eoegit.Verum antedifcefTum lacobus Regium facinus geffin Sanguineti Hanquedolori modum impofiturusjalterum filiorum obrutumfericis veftibus ad fepulturam,alterum fuperftitem ad folatiumgenitori libere tranfmifit. Relido itaqueBeluedero oppido Caietam rurfus nauigat.Praccratvrbis præfidiô AuellinÏ Comes is quem paulo ante lacobüs captüm tenueranqui Cum defcenfum régis I® thilitumq; eius ad littörainhibercconatur, a Catalanis amp;nbsp;Siculis,quipelago pro-hsobuerfisper puppes in terram defcenderant, impetitus, cum viribus efletmfe-^or,amp;carceris non oblitus, in fugam vertitur* cumque infeqUentibus Siculis Ca-gt;etamingredinequifret,eqüumvrgens, ad rcmötiotalöcacöhcitato curfucuafit* Siculifubürbium Caietx,quod Molam vocant,inuadunt,câpiünt,populanturj prædamque ad naues apportant* lacobus a fuperiori parte contra ciuitatemin

-ocr page 480-

^^a DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS monte Cu a cadra metatur :conterminamque vfq; ad Fundos oppidum regioneW cxcurrcnsdcprædatur,reliquamomnéigniferroqî confumpfit.SubindecuReX caftra valloaggenhufq; egregie muniuiflet, Comes Atrebatenfisamp;cxteriprocc-res, qui Caroli partes tuebantur, magno exercitu comparato obfefla: vrbi opitu* laturi fupcrucnerc. Caltra pofuit Atrebatenfis contralaeobi tentorianon longius quamvnius ftadii interualio. Caietaitaque vrbs inter clalTem amp;nbsp;Regis tentoria, Rcx inter vrbem amp;nbsp;Atrebatenfis caftra interiacebant:ita vt alter alterü fine difeti-mine fere obfidcret.Vrbsetenim natural!fitumunitaexpugnarinonpoterat.Sed amp;: caftra Regis in monte difpofita, Comiti Atrebatenfi fine fuifuorumquepericu-lo imminentiadoriri nonlicebat. Dum inbocftatuCaietatencrctur, nuntii A1-fonfiRegis Aragonum jamp;Regis Anglia: ad Regem amp;nbsp;Atrebatenfem Comitem venere^qui pacem aut inducias iiltem etiam Romani Pont-nominehortabantur* ac ficinduciispaä:is,quoRegihonordeferretur, Atrebatenfis prinscaftrorufuo-rumlocadeferuit.Triduum poft lacobus Rcx foluensclafle redocurfuinSicilië rediit. Alfonfus Carolum PrincipemTarenti, acceptis pro co obfidibus Ludoui-co,Roberto amp;:PhiIippo eins fi]*is,libertate donauit.NicülausRom.Pont.quieuis redimendiapud Alfonfuminterceftbr expterat,eummox in regem NcapoW$.^ Sicilia: vnxit,amp;;infignibus Regiismoremaiorumdonanit. Durantibusinducns Reges Aragonumamp; Anglorum,interlacobumRegem amp;Carolum hunefceun- . dum, pacem, fed fruftra tentarunt. (Quocirca lacobus tempus fruftra tcri,ac vanis pollicitationibus fecircumuentumconfpicicns, Bernardum Sarrianü roifibq^* inducias Carolo Regircnuntiaret.Bcrnardusmunuslcgationis executus, Paß“* no «fc A fturo oppidis dcpopulatis, prædam ingentem in Siciliam ad lacobum Re* gern retulit. Scd anno falutisaiS^^nducia: per Legatos Rom.Pont.iterunïlb*^^“''* matæ. lacobus interim quinqs naues armis amp;nbsp;commeatu onuftas in fubfidiun'^”* conævibismifit:quameo temporeSarracenimagna vioppugnatam demuro M* pugnarunt.RogeriusquoqueLauria,nefi^militesotio tabcfcerentjTolomecca Sarracenoru m oppidum adortus, vi militari cepit. Vndeamp;feruisamp;amplis^P'’)”’ onuftus in Siciliam cuig clafte remeauit. Interea induciarum tempore, quo conuenerant,exalt;fto,circa fal.annum, iipo. dum lacobus Rexcumclaftequ^*^^*' 5® gintatriremiumin Calabriam profelt;ftus,Hieracin»oppidum amp;nbsp;plurimaalialoca paruo negotio occupât,belliqj negotiis detineturmuntius ex Aragoniafigoamœ-ftitia: cu atrato habitu vultuq; tetrico perferês,fuperuenir,qui Alfonfifratris nulb relidto filio obitum,Rcgnumqj amp;nbsp;iure hæreditario, amp;nbsp;Petri teftamento,ac volun-rate Procerumad eum percinere nuntiauit, Q^o nuntio reuocatuSjreliftaniox Calabria,Siciliam lacobus retro petiit : patefadloqueibi rerumeucntu,acFnlt;^e-ricofratref qui turn Infansdicebatur,amp;qui iurepatemiteftamentiSicilixRegu^ fuccedere debebat^Vicario in Sicilia relilt;fto,cumfeptemtrircmibusin Aragons, anno fal.iipi.traiecit.quo tempore induciæ rurfus,fednaualcsduntaxat,interre' ges renouata: fun t. Quare lacobus, neterreftrem expeditionem defererct, Blalcu Alagonam armis belloque aftuetum ad prolequenda quæ in Calabriaipfeincepe-rat,mifit.Blafcusin Calabriam transfretans,contraGuidonem PrimeranumCaroli rebus fauentem,amp;:aliosnonnullos Proceres, viéloriainfignipotitus, apudtïr gemlacobumderepecuniariafurco ablata aceufatur. Receflurus, Fridericoln-fanti,poftquam apud lacobum fibi impofitum crimen purgaftet, inSicilia reuerti promifit. RogeriusLauriadurantibusinduciiscumviginti triremibuscotrata' peratorem Conftantinopolitanum foluit. Sed dum Appulixlittoraprxternaui-gat,GuilelmumEftandardumFrancum militem egregiumAppulixtunePrxft-étum,inter Licium amp;nbsp;Pfitrum oppida, in occurfum habet.quotandeminfugaffl conuerfo, Maluafiam amp;: Chioninfulas populatuseft.Inde Methones vrbislittota excurrens,a Methoncnfibusinfidiisexcipitur:fedrecuperataacie,cÓfertoqjbel-lo, exMethonenfibus plures exfi, plurimi vero funt capti. VndeRogerius vidot apudClarentianumcaptiuosmilitespretioredimipermifir. Pofthæcannofalu. 1195.defunifto Nicolao Ro.fedis Prxfule,amp;Cxleftino fubrogato,huicdeindePó-rificatufeabdicantiBonifacius Francorum ftudiofus cum fuccefliftet, pace inter laco-

-ocr page 481-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;?j

hcobum amp;nbsp;Carolum Rcgcm his coditionibus procurauit : lacobus Rex I'us quod habet in Sicilië regno, Carolo cedat : Blancam Caroli filiam, repudiata Hifpaniæ iegisfiliafibidefponfata,invxoremducat: Carolus Francorum Regis filiusiunfi Quodhabet ex proceflu Martini Rom.PSnt.in Aragonum regno,renuntietdaco-busRexadiris abfoluatur ; Ludouicum, Robertum,amp;PhilippumCarolifilios,amp; Blancs vxoris germanes,quos obiides pro patre tenebat,liberet. Atque ita pax au* thohtate Pont. firmataeft.Igitur lacobus vndecimpoftquam regnauit annos,Sici-‘ liamCarolorenuntiauit. Subindeannofalut.izsiy.BonifaciusFridericumlnfan-tern cum Rogerio Lauria accerfit : remotis arbitris apud Velitrem oppidum cum ® illiscolloquitur. Catharinam e ftirpe regis Francorum, quæ in imperio Conftan-fmopolitano iushabebat, in vxorem cumauroamp;copiisquibusimperiumrecu-perarepoiTet, pro Sicilia ci fpopondit. Fridericus gum iis, fi fide tempore prasfixo iioncarerent, confenfum præbuifret,in Siciliam cum dafle regrcditur. Interea fc®pusintereosconftitutum labitur,amp;: famaquoqs Siciliæalacoboin Carolum ttanslatspercrebuerat.QijatotaSiciliacoturbata,Raymundus Alemanns,loan-igt;es Prochy ta, Matthaeus de Thcrmis,Manfredus C^aromontanus, aliique procerus,Catalani praefertim,metuentes ne rumor hic callide a Friderico, q ui ad regnu ïlpharet,exortus efret,in oppida quidam medicerranea com muni confilio,vbi rei ^^ veritatemexpedarent,fecefTerant. Cónftantiaquoque Regina vxorregis Petri, ^lacobiamp;Friderici mater, accerfitis regni Proceribus, cum illis ftatuit vt nuntii ïlt;llacobumregem,quidere cognofcerent,legarentur.Igitur Cataldus Ruflus, SandorusBifala Mefl’anenfis,amp;HugoTalath,oratores ad regem abiere.Iacobus îveftigioveraeaefTe omnia,ingenueamp;palamconfeffus clE Üratoresiniquisamp;:a-, r»®isamp;auribus id refponfum accipientes,prini^quidcm inauditum horrendüqj ^lle,vafallos fideles a fideli rege in manibus hoftium deferi,dixerunt. Verum cum l*ïroel,bis,amp;faepius regem orandoobteftandoqj ne fideles Siculos ita contemne-, rct,nihilproficerentjLegati quo fides e^ apud fociosconftaret, tabellisid fibi Reglis confignari efflagitauerunt.Confedo inftrumento in Siciliam redierunnCum j^ quibusamp;Biaf(.y5 Alagona Fridericodataefidei non immemor,tametfi lacobus 3duerfarctur,adlnfantemvenit. Legati Siciliam reuerfi^fadum6^ voccamp;fcri-proSiculispandunt. Miranturomnes,demum RogeriusLauria,amp; Vinciguerra Palicius,aliiq} Primates,ad oppidum Caltanixettæ, vbi Raymundus Alemanus täte reiinctedulus refidebar,conueniunt.Ibi rurfus inter eos inito cocilio, ne in ma-öusFrancorumhoftiumdcuenirent,FridericumInfantem,Petriregis filium , ia tegemehgere decernunt, antequam Gallus infulam occuper. Poft hæc Catalani, Atagonenfesprimores omnes, ac omnium ciuitatum amp;nbsp;oppidorum Syndici Ca-ranxcongregantur, amp;nbsp;in xde facra maxima comitia célébrât. Vbi Rogerius Lau-rgt;aConfularium omniu Princeps,Fridericum amp;nbsp;teftamento patris,amp; voto omniu ^gnatum eledumqs Siciliæ regem,publico nomine pronuntiat.Cuius voce cæte-rgt;otnnesprofecuti,regcmFridericumagnofcuntfalutantq5. InrereaBonifacius Roni.Pont.ratusidoneum tempusadeflequoSiculiCarolum regem reciperenr, BonifacinmCalamandrum virum aftutumamp;legationibus feriisafluetum, ad Siculos, vtCarolum regem admitterent,Legatum mifit. Calamandrus Meflànam adiieniens,longo verborum ordine ac folita arte finem dicendi vix fecerat,cû Ro-gerius Lauria,amp;VinciguerraPalicius,amp;Petrus Anfalonus, cæteriqi Principes,e-ditisclamoribuscontrafe opponentes, aSiculisiamFridericum regemeledum 1 ? '^^lpondere:ftridifque enfibus mortem etiam illi,ni ftatimSicilia difcedcret,com-niinatifiUK.Calamandrusitaq5 e concionc elapfus,continuo nauigium afeendit» l^omamqjad Bonifacium Pontificemcum refponfo rediit. lacobusrex, vbiÇa-!° rolutn fperni a Siculis cognouit,Catalanos omnes amp;nbsp;Aragonenfes,qui in Siciliae-tent,perliterasadfe reuocat.Exquibus Raymundus Alemanus,BcrengariusVcl^ bragurus.plurcfqj alii relida prouincialacobo paruere. At Blafcus Alagona ,Hu-goueEmpuriiss amp;:pleriq; allia Blafco perfuafi,conftantiæiuftitiæque quamim-pcriiobferuantiores,in Sicilia ad Fridericoregnum tuendum remaneredecre* ucrunt.

Qj 4

-ocr page 482-

4^4 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

DE FRIDERICO SEC V N D 0 Si cilia: Rege, quem falfo tertium appellant.

C A P V t III*

I«

CalabfiJCoppidumjquodfubdinonetenebatjObfideri.Quocircaadbellutn pellendum hoftem paucis Panormitanos hortatuSjMeflanatnproficifcitu^ magnificoapparaturecéptus^oftquamConftantiamReginamgenitticcinA lanren fororem falutadeCjparatam claflem cum Rogerio Lauriaafeendic,^^ ’ gium Calabria: oppidum traiieit. Vbi regio more fufeeptus contraSquila^i^'^P^ pidum Blafcum Alagonam cum exercitu,RogeriumveroLauriam cücWP ta mittit:quos ipfe paucis poft diebus fecutus eodem peruenit. Oppidumita^’ “^5 obfidionecingit,ac aquas etiam fluminis prxterlabentis per Corradum Lancet Rogerii fororium populo inhiber. Quibus oppidani prohibiti, cum Aragonen dimicare coguntur. Conferto bello Squillacenfes plurimi ca:duntur : casten ver® fugati cum domum ægre fefe n^piflenr, tandem deditionem faciunt. ^^P^^ Squillacio,amp;CorradoLanceaibiPrxfedo conftituto, contraCatanzariu^eX ercitum mittit.Erat huius oppidi fub Carolo rege Comes amp;Dominus PetrusRu -fus,fedRogeriiLaurix affïnis:quicumqgadragintadierum induciasafridcnc® impetrafTet, nee eo temporis fpatio a Carolo rege (cui per id tempusin App®“^® peculiarem ad id legati^nem deftinauerat) auxilia recepÜTet, cum reliquis Comi* jj tarus fui oppidis deditione facere compulfus eft. Fridcncus deinde contra Cro-tonempergit:ftationes ante oppidum ponit.Vbidwm moratetur,Rogerius Lau-riacumPetroRigibal atcis amp;nbsp;oppidiPræfeiftoquadragintadicruminduciasRe' gis nomine amp;nbsp;iniitamp; iureiurandoflrmauit. Verum cum ante elapfum induciarn tempus Siculi milites,ortainter eos amp;nbsp;oppidanos fingulari contentione, in Croto-niatasirruiircnt,ca:fifquemultisfpoliatifqucabarceetiam Petrumeicciflent:R^ geriusfidemfuamviolatam elfe asgre ferons,amp;: in milites,amp;inregemetiaßiob-Jocutuseft.QuodetfiFridencus ei codonalTctjille tarne turbato remanfit anim®' Sedato tumultu ipfe cum claflre,amp; Arnaldus Pontius cü copiis, iuflu regisad Ro®' cam Imperialem proficifcuntur: camque nodu, Comité Montisfortisamp; Francis ^^ obfidentibus,fomnoamp; vinofopitis, omnicommeatuamp;militum pracfidioconi-muniunt. Rogerius mox prædç ftudio Pelicorum oppidum (quod Francoruni erathorreum) aggreditur, arque populatur:amp; fubinde adRoccamlmperiaH cumRegeregreditur. Quocognito,Comes Montisfortis metuperculfus,obfi' dionem,quam pro rege Carolo inceperat,focdefoluit. nbsp;nbsp;PofthxeFridericuscO'

tra.S.Scuerinam oppidum mouens, Archiepifcopum, qui id Atu naturalimunit® acritertutabatur,demum ad deditionemimpulit. Ruflanuminde adortus, opp'' ' danos,qui afperitate etiam fltus confifi acerrimc fefedcfendebant,populatisin' cenfifque eorum agris, dedititios amp;ipfos in poteftatem accepit. Dum hïcfoh' ci curfuin Calabriageruntur,PetrusCorballesDominicanus,vireloquentiaprÇ* ^^ clarus,alacobo Aragonumregead Fridericum fratremLegatusvenit: qui euro abello contraCarolum aucrteret. cuiniflpareret,contraipfum,Iacobum,qui3 RomanoPont.DuxadfacrumbelIumea conditioncelc(ftusfit,caufamfufceptU' rum minatur.Fridericusauditalegatione,amp;adconfiliumcumproceribusrelata) relidoinCalabriaBlafco Alagona exercitusDuce,Siciliam repetit. IntereaR®* genus LauriaLegationisignarus,LiciumAppuIixoppidum(quodamari.p-m.fr' recedii)

-ocr page 483-

DECADIS LIBER DC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^j heedit) per nodeminuadit,ingentcmque inde prædam exportât. moxHydruneü Vrbemmœnibusnudatam adortus,nullo laborecapit:eamque,quodamp;: bclloamp;: clafltfatisciretidonea,reftitutis muris amp;propugnaculis, valioScaggeremuniuir. PofthïcBrundufium,vetuftate amp;pofcuvrbem infignem, claffeappulfus, miücÓ omnerain terramexponit. caftraad locum quiÄofadicicur,mecatus,adiacentia locahoftilicer fuo more vallat, citra pontem fuos conhfterc iuber,ne Francorum Infidiisintercipiantur.Sed dum hxc parat,repente Franci elatebris in Siculos cru-punt.Äogerius,cum nulla fugæ fpes effet,fuosaddefenfionempontis hortatur.’ j^ GotfredusIamuillaFrancica:militia:Præfeôlus,cum fuonepotemagna viinpo-temfubit,amp;Siculis pauÜfperdepulfis, duaseius partes adipifcitur.(^o vifo,Pcr-' ^gnnusPaólis iamp;: GuilelmusPalloóta Siculi,quifub7fogeriomilitabant,inhoftej ïrruiint,pattern pontis exiguam,quæ folaSicülifpropugnaculumamp;tutamenre-^anferac,magno animodefendunt,eamquenuncdatisnuncreceptisvulneribuï itnniobilesloco tuentur,quoufque Äogeriusadueniensequcflerpluribusfcque-tibusmagno animo fe tertium intulit. Ibi turn comminus in ponte anguftocru-entiffima inter Francos amp;nbsp;Siculos dimicatio exorfteft, donce Aogerius amp;nbsp;Got-fredusipfi duorum exercituum oppofici Duces, in poncis fere medio concurrentes,viribus refumptis mueuo inter fe vulneribus concenderei Goefredus Äoge-tiumclauaperculht: ÄogcriusvcrogladioGocfredum in facie fauciauit'; hic ac-ceptovulnereacriusinardcfcens, aeferme pracualcns, equum in^ogerium cal-caribusincicatumegic. Équusflimulorumimpaciens, primuminfilüt: moxeredó corporeinfakumrelapfus,miferabilicafuinlimum infcrucabilcm de ponce cum feiroredecidit.Hoc fucceffu Äogcrius amp;nbsp;focii animo erecl!, acrius contra Francos inftitcre. E caftris prxterea Siculorum balifl:5Sh plurimi aduenientes, nonexi-guaroFranciscladem atculerunt. Quorum egregiaoperafadumeft vtFranci, cS pontemtranlireiaculis inhibentibus nequirenr, terga v\ertcrint, multifqucfuo-himimpulfu inlirao fluuii corruenciWus, pontem Siculis deferuerint. i^ogcrius t'idor holles tarnen noninfequitur;fed ia voti compos ipfein callra regreditur. vbifuosrcfüués,capciuos Francosquotquothacpugnalt;epcrac,pretiaredepros teftituic. Aefeóliscorporibusrefumptifque viribusÄogerius, rurfushoftesado-titicumin animo haberet, a^ridetico Äegeex infperatocumtotaclaffcin Sici-liamaccerfttus cft.Meffanam appulfus literasa lacoborecipic : quibus vtFrideri-tumadmutuumcumfratre colloquium inducerec,monebatur.Äogeriusliben-tiacardencianimocaufamvelobidampleélitur, quod iam fecum obnonferuaa tasPctroÄigibelinducias (vtdiximus) adiacobum deficetc conllituerat.Eoquc animoFridericum adfermonem cumlacoboeöferendum, belloqucitemablli-

40

nendum,pellicereconatur-quod fincgligcrct,calamitaces, vaftationcs,amp;atrocia libella in Sicilia expcclandaprxfagit.tndcricus ini co Riper his cumproccribus confilio,non parendum Iacobo,amp;:, h opus eric, contra eu tn bellum fufeipiendum vnovoto, Legato coram audiente, decernitiLegatûq; cum hoc refponfo adfratre rcmifit. DumhçcinSiciliaagitantur,inIlclainlulaPecroSaluacoxaFridcricire-gisPræfeûo, ex mandato regio a Neapolitanisqui inde vinum extrahebant, pró quolibetdolio fingulos exigence aurcos:Neapolicani,incolerandumidvedigal rati,oncrarias nouem armis amp;nbsp;milicibus complent, ac concralfclam mouent. Sal-

uacoxaamp; ipfe naues quas habebat, Siculis militibusinftruit,amp;easinhollilcrd claflem irrumpereiubet.Conferto prxlio Siculi fuperióres ac viélores,non mul-lolaborequinque hollium nauibus,amp;:virorumingentinumerocaptis,Neapo-* lim exteras fugarunt. quarum Prxfedos Carolus rex , qui Neapoli tune crar, immanifupplicio affecit. Poll hæcFridericoMeffanæ agente, lacobusrex per literas fuas Aogerium Lauriamadfe euocat.Äogeriusliteras regi ollendit,ace-undiabeo potellaté flagitat : profuturam hanc fuam profedioné hbi ad placandd eilacobu pollicetur. Fridcricusconfilio Corradi Lancex petita facultaté illi redi-tumamp;officiumfpondenti dedit. SedcumÄogerius priufquadifcederet, Lauria, Badulatii, amp;nbsp;alia pleraq; oppida, quæ fub fua ditione in Calabria tenebat, confeti-fuFredericiarmis amp;:commcacuadfucura,quxprzuidebat,bellaprxrnunirct: ab ' ” iniquis

-ocr page 484-

466 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS iniquis confultoribus FridenCo fiiggeritur,ea rationeRogcrium oppida corrobó» rarcj quod cum hoftibus apud Hydiuntum dam tranfegent. Cuius rei cum plurs aft'errenturindicia,rexei e Calabria poft in Siciliamredeuntiindignantis anirou oftendincaufaqueaperta obverba vitro citroque habita offenfus/difceflumet-iaminhibet. SedfubManfredi Clatomontani, amp;nbsp;Vinciguerrx Palicii,quorum apud regem plurimaerat authoritas,fide tandem dimittitur. 7?ogcriusiram vultu diflimulansMeftanaegreditur,ac defedionis animo CaftrumLeonis,(CafteHio-hemvulgo didum) Francauillamj Noaram,Tripim,Acim,amp;: pleraquealia,qus lux ditionis erant/oppida rcuifens, commeatu amp;nbsp;prælidiis firman Quo coghitof-deiuflores ad eum veniunt,amp;: vt rcgi obediat,requirunt. Ipfe, (fine commiHî fee* ^* leris confcius,fiueimpofiticriminis nonignarus,incertum) vterat indignantisac fuperbi anirni, ne regem adeat ^lunbus cumillis fetuetur rationibus: amp;nbsp;demum m ul ta numerata pecunia muldam,ad quam pro eo, fi non pareret, tenebantur fi-deiuflbres,exoluit. SedFridericus détériora metuens,vltcrius Äogerium nonin-feftat. fed nee Äogenus régis partibus contradicit. Inter hæc Conftantia^egi' ha Fridcrici amp;nbsp;lacobi regum n»ater, amp;Iolanda eorum foror, quam Äobertus dus Calabrix Caroli régis filiusconiugem depofcebat, alacobo rege Pontifiais iuHu inuitatæjimpetratis a Friderico fui itineris ducibusIoanneProchyta amp;Äogcrio Lauria,(quiiamindignatusa rege difcedebat/præfcélifqucfuorum oppidorum, vtloanni LauriïCfuo nepotifuo nomineobedirent, mandaucrat) Äomamvene-^^ re.VhiftatimcelebràtisnuptiisConftantia in vrberefedit. lacobus clalfemcon-traSiciham inftrudurusin Cataloniam reuertitur. Äogerius vero LauriaNeapo-limcum rege Carolo petit, bellum contraFridericumparaturus:amp;fubindeve-lociirimaveduslriremijinSicilj^clam ad feditiones mouendasnauigat.CuiuS aduentu Fridericus prxcognito, ad AEolias infulas illi parat infidias : in quas Äu-geriusincidensgt; folafugaeüafit. Quod cum loannes Lauria/fogerii nepos, qui Friderico in aula alFftcbat, rclciflct, fibi ymens, infalutato rege Meftana difec-dcns,Caftrum(LeoniS proficifcitur. Vnde excrcitu inftruótus,Mafcalim oppidum regium hoftilitct^icenditjacmoxÄandatium oppidumdifteminansibitu-multibus ca pc re, fed fruftra,tentauit. nbsp;nbsp;Fridericus re cognita Äogerium lau- P

riam publicum hoftem deelarat, oppidula qua: i® Sicilia ille habebat ,obfidct: amp;:in primis Caftrum Leonis vna cum arce triplici obfidione cingit,amp;:diuerfis machinis oppugnat.Quod cumnonmodo natura, fed arte quoqueamp;militibuS ftrenuis, loanne Lauria, amp;nbsp;Guilelmo Palloda,Thoma Leontino amp;nbsp;plerifqucaliis Äogerii velconfimguineis velaffinibus,munitum diu reftitiftet: tandem cumco-meatusomnis eis deficeret, amp;nbsp;mueniaiadulapidum quaflatacorruerent,necvlla de proximo fpes auxilii fupereflet, in deditionem hac lege venir, vt incolumeso-mnescum refamiliari in Calabriam regia trireniipcrducerentur. Francauillaamp; ca:tera Äogcrii oppida exemploCaftrileonisvltro lefededidcre. Caftrum Acisfo* lumob naturalemmunitionemdiutiflimeobfidionempertulit.DemumaFride^^ rico cxcitata ex trabibus amp;nbsp;tabulis iuxta fcopulum turri,cx qua machina quidam faxa in oppidanos amp;nbsp;iacula emittebatur,obfefli fupra modum infeftati, in potefta-tem regis deuenere. ItaÆogerius Lauria toto quem in Siciliahabebat,principal exuitur. SeddumhxcinSiciliageruntur,^ogeriuscumiufto militumnumero, quemaCarolo regeimpetrauerat^in Calabriamprofcdus,parrcsFridericinunc ingenio fubuertere, nunc viribus fuperare fatagittantoftudio, vtblafcumipfum Alagonam Fridericiin CalabriaVicarium,magnispollicitationibusaddefedio* nem pellicere fperauerit.Quo cognito,Fridericus Blafcum in Siediam reuocaum Blafco Calabriadifccdente,Catanzarium vrbs adCarolumdcfecit,arcefoIa pro Federico hac conditione remanente , vt fi infra menfis fpatium ante Catati2â-1 num auxiliarii Fredcrici milites non aduentarent,in hoftium manus amp;nbsp;ipfa tranfi-ret. Arcisprasfedusjne qua parte fideifuae deelFet,conditionis fotmulamqüam-celerrimeFridericomifit.Hic confeftim Blafcum Alagonam, GuilelmumÀay-mundum Montecatinum,amp; Guilelmum Calcerandum ducentis cum equitibus Catanzariuralub prxfixo temporis fpatiotranfmifit. Äogerius Lauria, amp;nbsp;cumco Petrus

-ocr page 485-

ÏO

DÉCADIS LÏÈEk ÏX 4^^ fecrus Ruffus Catanzarii Comes, Reforzatus Prouincialis, Malgerius Collipe-tra,amp;pleriquealiiprimates Caroli Regis,cumequitibus feptingentisamp;ipfiCa-tanzarium conueniunt,contra Blafcumamp;r Aragonenfes dimicaturi. Blafcusamp;: Comes Squillaciicum fuis eSquillacio egreffi,adIocumquemincölxXiröpóta-inumf]ioceftSiccumfluuium)vocant,circiterdiéi conditutivefpertinamhoram veniunt,amp; cxplicara figna exponunt. Rogerius vbi bodes adueniflevïdet,cum niilitmn numero triplo præualeret, quad vi£toria: compos, non fine gediculatio-quot;sparacamad bellum militiam in très aciesdiuidit: quarum primam ipfe,alteram Refortiatusj tertiam Gotfredus Mili ducebat. Blafcus Alagona,cum non habereit: milites quos in partes plures partiretur, vnicatantumaciecontentUs,femcdium pi'æbuit,amp; Guilelmum Calcerandum a dextro , amp;nbsp;Guilelmum Raymundum ■Wontecatinum afinidro cornu babens, Martinufhde Oledaamp; aliquot drenuos milites in modum cunei cum vexillis prazcedereiubet. Nantis præterea, qui relira clade conuenerant, ab ea parte qua torrens eminentiores ripas fecèrat, aciei Isteraobferuandadcfendendaque commifit.lta vtrinque datofignopugna inci-pit.Rogeriusa fuperiori parteprodiens, maximoiïbpetu bellum inchoauic,ratus ieprimoimpetuinSiculosirrumpendototam Blafciaciemdidipaturum. Verum

cumcuneusducé antecedens,fignisoppofitisfortiterobditifl'et, Rogeriusabin-ceptoliocillufusconditit. Refortiatusviriliterfubfeculus,noninuenienspcrme-' ° ^iamaciemparatum quem fperabattrandtum,latera Aragonendum prætenensj anautis,quieaobferuabant, telorum amp;nbsp;lapidümidibusimpetitus,plüribusfuo-mm defidcratis, vixipfeeuadt. Inde cum Gotfredus quoquequad timens bellum adiiflet,acerrimainterpartespugnacommittitür.Rogeriusmultitudinemi-litumfuperior,BlafcusverovnitateacvirtutenT1fc minor, vterquevidoriam fpe-mbant. Diu ancipiti amp;nbsp;cruento Marte conflidum ed, quoufque füb Rogerio fau-cioequusidibiisperfodusoccubuit.Tune Aragonendum triariimilites,quos ad boe Blafcusordinauerat, dridis gladii^acobum de Cadro CuCco, qui vcxiHum l^ogerii tutabatur, petierunt. Is Rogerio deditutus, quem pro mortuo babebar» ^ duciatusScipfe terga vertit, amp;nbsp;ad fuos reditum parat. Blafcus bis vids fuos milita-dhortatione ad vidoriam incendens, tantum edecit,vt animofo militum imperil Cotfredusperterritus omniuiïi primus belld deferuerit,eumqj exteri Franci fub-fceutiin trepidamomnesfugamconfenferint.Refortiatusamp; Henricus Synopo-luscaptifuncfedquiexmilitibusadRefortiaticudodiam a Blafco fucrantdepu-tati,munctibus corrupti cum eo profugerunt. Refortiati dlius, V ergilius Scodra, lotdanus Amathea,amp; plures Viri Principes qui cum Rogcrio vencrant,in bacpu-gnaoccubuerut,Rogerius in brachio vulneratus,ad maceriem proximaevinea: in latebrisaPetroSatallatainuentus,iniufq5equoinuedus,adoppidij Badulatüno-^uincolumisferecepit,Petrifideiamp;:adminicu!o non ingratus. Blafcus fugatisho-ftibusaducfperafcetcSquillaciumcüfpoliiscaptiuifeptriüphanstegreditur. Poft bæcRogerius ira percitus,nó vidi fed vidotis vültû ptxfeferens,apud rege Caro-Ium Francos inertiæ ignauixqj ihdmulat, qui D ucem in medio hodium ante belli difcrinienfugientesreliqueraht.Proinde lacobitegis Aragonends auxilio,quocl RomanoPontidci fpoponderat, opus ede concludt, d con tra Siculos vidoria habere dcfiderabat. IcaqsfuafuRogerii fubregelacobo cladïs oduaginta triremiu ad Sicilian» inuadendam, Caroli Regis amp;nbsp;Romarii Pontidcis impenfa,colledii tio/edeledo milite conferta paratur, amp;: ad Romana littora contendir. Friderii éusRexfama noua: clafds fraterna: audita,cladem amp;nbsp;ipfe fexaginta quatuor trire-mium druitjcledis militibus,equitit»us,machinis,amp; omni commeatu ad belluni opportuniscomplec:Corradumque de Aurea Genuenfcmvirumimpigrum,re-1® gnifui Admiratum condituit,fadoque appatatU lacobum Regem in fuis littorii businuadere decernit. Cladem igitur afcendit, amp;ante Neapolim explicatis a-quilisinconfpeduCaroli Regis haiiigat, tipafqUeNeapolicanas perludrât. Iaco= busfracrisaduentu audito, illum per Legatosadmonctvt inSiciliamredeat,nec bellorum euentus incertos extra fui regni ter minos exquirat.Fridcricus germani* 5uamuis hodilia contra cum parantis, confilio in Siciliam fe reeipit, locaqüc omnii

-ocr page 486-

46S DE RÊBVS SICVLIS, POSTERIORY

omnia commeatu amp;nbsp;præfidiis munit. lacobusvero Roma Neapolim petit,cuni Carolo rege de bello communicat,claflcmque cum Landülfo Vulcano Cardinal! Romani Pontificis Legato infcendens in Sicilia traiicir,amp; ad Paftas oppidum fua-denteRogcrioLauriaprimiicurfum dirigit.Padenfes impares viribus confeftim lacobofefubigunt.Rumorpct vniucrfamdifRinditurSiciliam,ftupcntSiculi,tet' rcntur Aragones,pauent Catalani, horrent Itali:rident Franci nouum amp;inauditu furorisimpetunijfratrem regem nonfui, fedhoftis caufa,fratris Regis excidia lotis viribus imminentem. Nee multo poft,fub tanti furoris principio Mylacium» Noara,Monfortis,amp;:aliaquaedam oppidaRogerii perfuafu ad regem lacobum vitro defecere. Inde in Syracufarum etiam vrbis fpem lacobus adducitur, vrbem terra amp;nbsp;mari oppugnat, acclericos quofdamSyracufanos, qui intra vrbem erant, fpc ambitionis corruptos,ad poy:am ad Arethufam olim ducentem, fed hodic(a-Iiaaperta)claufam, fibi prodendam,allicit. Prxerathuievrbitum Fredericino-mine loannes de Claromontc viranimo impiger. qui proditionis tradatu cogni' tOjCÏericosftatimomnesinvincuIacoicdosconfclTofque ad fupplicium pertra-xit.IntercaBuxema,PaIa2o]u4, Sortinum,Ferula,amp;:Bucheriimoppida nonlon-gc a Syracufis mediretTanea,metu belli lacobo regi deditionem fecerunt.See paucispoft diebus Bucherum, cum ad fidemFridcricireIïliiflet,CoinesVrgeni cum elcdamilitum manu a lacobo Rege midus magna vi ilIudeftadortus.Atm' ||j colxmagno nifufaxisdurifqj hlicibus oppidum acerrime quidemdcfendei'U'’^‘ fedcumtruftratoshoftescum omniexercitu indeabireperpuliflent, metufutu-racalteriusalicuiusoppugnationisperculfi,vtquinülloducercm gereba.ntjflo*^'* abeuntesoppidumdeferuerunt: quodeolonis prorfus vacuum remanfit. Fdde* ricus interea bis cognitis,ne fort^ ranci, qui Syracufas adhuc obfidebantjpwda! auidi inIocapropinquacxcurrercnt,Catanam vrbem dbi fedem belli conßW BlafcoAlagonanonimpigrelocaobfidioniproximanoduamp;interdiuperlußw”' te,ac defendente. Sub idem tempus loaqps Barrefius nobilitate prçclarus, cuiuJ maiores (vt dus gentiles predicant) cü Rogerio Normanno Sicilix Comité wD* multo ante ad propulfa^dos ab infula Sarracenos ex Francia traiecerant,(metUDC p bclli,anprocliuioriinlacobüvoluntate,incertum) cumoppidisPetrapretia,Na-fo,Rayhalmuto,Monte NaunOjamp;CapiteOrlandilqux in Sicilia ab initio ipfetf nuerat,dcfcrtaFridericifideadIacobumdefecit,fimulque maximxinSicilwtuf' bationis author extitit.Francireceptishifceoppidis prxdx cUpidi Petrampren« contendunt, vndeproxima loca deprxdarentur. SedBIafcus his cognitis,pfif^' quamlatiusvcnenüferperetjin Cerratanooppido Francis parat infidias: in qu«$ nodu imbribus amp;:tonitruisingruentibusincidentes,captifuntAluarusConiitiS Vrgellcnfisgermanus frater, Bercngarius,amp;: Raymundus Ceprerus, cum maiot* parte eorû qui illoru figna vel équités vel pedites fequebantur. Quosocsinvido' rix fignia ad Fridericü regem,Proceres quidê fub diligeti euftodia,populates vd'f ^j vinétos longo agmine Blafcus Catanam traduxit. Poft hxc Patftarü vrbisincolit ad Friderici regis fide reuertuntur,amp; arcem quç ciuitati fupereminct,obfidét:R£' gemq5adexpugnationcminuitant.QuocircaFridericuseo MeflanenfeS aliquot fubBenecafaEuftafio , Catalanos vero fubHugone de Empuriis,amp;Catanenfd plures fub Neapolione Caputo fine moraimmittit. lacobus audita Paftenfû in* conftantia,Ioanné Lauriam eu viginti triremibus amp;nbsp;commeatu necefrario,Rogf‘ num vero terreftri itinere cü equitibus trecentis confeftim eodé deftinat. Scdƒ* ragonenfesamp;: Siculi,Rogeriiaduentu cognito, omiflaarcisobfidione,invrbeiö recipiunt.llle vero cum primum Padas veniflet, arcem prxfidio firmat, nihilqnS moratusSyracufasrecurrit.IoanesLauria paulopoftcutrircmiu dafleamp;ipfeP^’ das veniens poftqua arce comeatu muniuiftct,cum per fretu abfqs ordincamp;mfflö temere nauigaret,a deeë amp;nbsp;feptëFrederici triremibus, diftipatis omnib. captus,cu decern amp;:feptem triremibusin manushoftiumvenit,amp;cüca:teriscaptiuisinarcfi Mottagriffoni detrufus cft. Poft hxc Ganges oppidum vitro adlacobum Rc' gern defecit. quod amp;nbsp;Thomas Prochyta,Ioâncs Barrefius, Beltrandus Cannelés illud munientes in fide continebant.Henricus vero Vintimilius Giracii Comes,amp;: Matthäus

-ocr page 487-

4^^

DECADIS

to

îo

Matthäus de Thermis Magifter luftitiarius, qui Fridcrici partes fequebafttur, jliudcumiufta militum manu duriterobfidentes,agros excurrebant,necquic-^uam tutum hoftibus relinquebant. lacobus interea audita claflis Ioannis Lauriæ clade animo fraduS)prxfettim quod decern amp;nbsp;oélo milia militum poft-quam in Siciliam venerat, partim gladio , partim morbo amp;nbsp;egeftate e fuo ex-ercitu perdidiflet gt;nbsp;confenfu Legati amp;nbsp;omnium Procerum relida Sicilia, Nea-polim dafle repetit. Frideticüs bofte difcedente loannem Laüriam amp;:IacQ-bumdc Rofa, bello nauali captos , veluti proditores capite punit :amp; deinde I^uce Manfredo Claromontano Petrapretiam amp;nbsp;Gangem per deditionem ac-dpit )ThomaProcbyta, loanneBarrefioj amp;nbsp;Beltrando Cannello libereNea-polim ad lacobum remiflis. Sortinum quoque,PalazoluS)Ferula, amp;nbsp;alia oppi-^Mlacobo vltto in Friderici fidem rcdierunt,Mylis,Monfortc,amp;aliisquibuf-•^amquæinregione Nemotum ad lacobum dtfecerant) in perfidia remanen’ ^il^us. Poftmodumlacobus vt Ncapolim rediit a Francis omnibusignauia: abieftique animi aceufatus, quod fuccumbere turpiter quam germani iniuri-as vlcifci maluerit,nullius bene geftx rei in Sicilia dedecus relarcicndumdû-cens, exercitum reparat,quinquaginta amp;nbsp;fex triftmes inftruit,Italos,Catalanos, ^Francosleaiflimos quofque deligit : Robertum Ducem Calabriæ,amp;Philip-quot; puniTarentiPrincipem,CaroliRcgis filios, tanquam rcrum patrandarum futures telles,claflem afcendere iubet,amp; in Siciliam nauigat. Fridericus his cog-

ttgt;tis,cumquadragintatrircmïudafle,amp;Blafco Alagona,Hugone de Empuriisgt; VlnciguerraPalicio, amp;nbsp;Gumbaldo de Intcntiis ,amp; carteris optimatibus prxci-puis,nauale prxlium commiflurus egredituna qüo Matthieus de Thermis cura ^’’“ triremibus ex regione Mazarx fuperuenturus propediem eXpedabaturi bm vtraque clalTis littora CapitisOrIandi 5Bboppidi Sandi Matei aduenerafgt; WmSiculi prxdx auidi Matthxo de Thermis,qüi iam Cephalœdis littorate-^'gcrat,nonexpcdato,temere hoftesadorti funt.Frideticus porto,ne abfqueor-^‘uc dimicatet, triremem figniferaift, qua ipfe vehebatur, in medio: a dextris ^utetn decern amp;noucm, amp;nbsp;a fini ft ris viginti triremes reliquas difponit. Ray-^tindusCrebellis Comes Garfiliati,VgodeEmpuriis#ComesSquillacii,ordiquot; ’’umprincipescreati:vexllIumveroGarfiasSancius Regis alumnus obferuandü ^umtriariismilitibus accept. Inter quos cœtus Rex ipfe nunc hos, nunc illos in-“tuens,inßgni triremi cundisq; præftantior videbatur. His paratis, Fridenci t^^^æis contra claflem Régis lacobi remigabat. lacobus cquosamp;viros inualidosgt; quinauali bello impedimento potius quam auxilio forent,in terram exponitimi-“tes,quosinoppidis regiönis Nemorum abiens reliquerat, in naues introducir* 3ccïtcraadbellumpromomentoneceflaria congerit.Signq deinde datoprxli-^uiatroxabortudieivfquc ad horamfextam Variafortuna pertradum eft. Inter quot;æcGumbaIdqsdeIntentiis,quivniduntaxattriremipræerat,laborcconfumptus °bnt.cuiusftarimnauis ab hoftibus eft capta.Mandaucratlacobus Rogerii confi-^‘°iVttriremesfexvalidiflimxvniucrfamSicuIorum clalTcma puppibus impu-|ttarent.Siculi hanc belli ineuitabilem perniciem ( qua acccptis a tergo improui-j ''ulneribusfterncbantur)cum perferrenequirent,pedetentim cœperunt bel-ƒ cedere:primxque fextriremes eacaufaa bellorecelTerunt. Fridericus Rex vi-hluoruminclinatione nonijicdiocriter turbatut. cumque fuos ad refiftendum *^^guisvocibusfruftrahortatuseiret,fiueanimi,flue intolerabili xftu opprelTuSi 9uafiexanimisconcidit,atqjiamiamftatimmoriturus cenfebatur.TumBernard dusCrebelliscognitoRcgisdifcriminc,rcmorum beneficio,rcgiampuppimfta-tunextrabellumamp;periculumdeduxit.Quodvt Blafcusde Alagona vidit Fer-J® rindum Péris de Arbes figniferum fuum , vt vexillum implicetj iubet. Atille, ^3gnoamp;forti animo vir,Diiteperdant,inquit,quicum ignominia bellum de- ’ etis. nee plura locutus, abieda galea ^ tandiu caput ad propinquiorem trire-®’Spartem illifit, quoufque exanimatus die altero vitam eftudit. Vinciguerra aucius poftquam trirememfuam a quatuor Rogerii triremibus nóxquo marte deuidam coafpexit, infeapham tum forte propinquam defiliens cuafit.AI-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rr

-ocr page 488-

'470 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS’ francus de Sando Bafilio gt;nbsp;amp;nbsp;plufes alii proceres, relido bello Regem fecuti funt. Petrus vero Saluacoxa, cum triremi fua, amp;nbsp;Ifcla infula cui prxerat, ad Regem Carolum defecit. Inter hæccum Rex duodecim cum triremi-bus Meflanam verfus fopitus difcefliiret i cxdes incipir. Catalani amp;nbsp;Arago* nenfes, qui pro parte lacobi erant,in fingulas Friderici triremes qux remanfe-rantjferocidime irruunt, mixtam cum vulgo nobilitatem, inter eosqueGorra* dum Lanceam,trucidant, vndeplures Siculorum , ne in manushoftium incite* rent,inmare(epræcipitarunt.Rogeriüs Laurialoannis nepotis mortem vlturus, triremes Meflancnfesomncseueitit,pluresque nobiles,ac FridericumRubeum, PyrrhonumTubcns,Anfalonum,amp;Raymundumde Anfalone, lacobum Scor- ’® diam,IacobumCapitium,plurefque alios Principes virosMeflanenfes,quosviiios in triremibusrcperit,ad vindid^m gladiis confodit.Captiuireliquiad confpedu lacobi longo ordine pertradi funt.Sed nec incruenta lacobo Regi fuit hie vido-ria.Namplurcsexfuis proceribusamp;s popularibus hoc prælioperiiflecompcrtu eft. IntereaFridericus Rex veluti a fomno experredus,amp; adfe reuerfus,vt bello ereptum fe videt:Redditj(inquit)mc hoftibus, ne vita indecora Rex viuar. Verum proceribus ipfifortitudincm inaduerfis, amp;nbsp;fuam non fibi, fedpublico commodo falutem tuendam commendantibus, cum debcllatæ claflîs reliqoi'S Mcflanæportumpetiit.lam fama tantar cladis Meflanam ante Regis aduentuni præuenerat.Quocirca Mciranenfes,cumRcgem,quem iam interfedum vere- ** bantur,incolumcmc0fpcxcre,fedato dolore nihiUeperdidifl'eteftatifunt.Quii' ctiam lenito aliquantum ludu publico,Siculi omnes ad Regem conuenerunt,bo-naomnia in reparationem bcl!i,Rcgniqidefenflonemoft'crentes. Rex porto curato corpore ftatim per loca ojpnia Præfedos decernit,vtab incurßoneho-ftium prarferuentur.Er quiaCorradus Lancea hoc bello occubuerat,Vihcegiief-ramPalicium eius loco Cancellariumfubftituit:Nicolaumamp;Damianuin ilÜus germanosfratresMeflanx vrbiamp;arci prx^cit.Et deinde Ennam, vt rebus Sici-lix’maturiusconfiilcrc pollet,profeduseft. lacobusconfedo bello cum maxi-mamfuorum in vidoriaclademdidicit,nihilfe viciiTe prxteftatus,aduocatoRo* berto Calabria: Duce,^Philippo Tarenti Principe, aliisque Francisptincip*' P bus,qui cumeoaderant, palam amp;nbsp;publico fermoije fidem fe Romano Porttifici amp;nbsp;Carolo RegicontraSiculospadamperfoluifle , ac deinceps adardua Regni fui negoti.1 auocari,ncc cxccrisdiiitius bellis vexari pofle,aflcruit.Poftbxecum Fridcrico fada quorundam captiuórum commutatione,quos prictereaiuregen-tium deuindos habebat, fimul amp;nbsp;capta oppida omnia Roberto Calabria: Duel contulir,arque Rogerio Lauria: ca:cerisque viris ftrehuis,Siciliamiam conquaf-fatam,facilc, vtiipierebatur,fubiiciendamreliquit.Poftha:cNcapolimad Caf^ lum Regem concendit.a quo indigne fufceptus,aflumptafecum Regina Confta* lia conforte,ob fui imprudentiam Francis minimcgratus,amp; ob impietatem Sien-lis ctiam inuihis,inC3taloniam regreftuseft. lacobo Rege abeunte anno falutis 4® iipfj.RobertusDux Calabria:Cumclaflein Siciliam rediens,Randatiumoppidum nequiequam obfedit,Randatienfibus ei ferio obfiftentibus. Vndereinfeda mouens,Adranum pcrdeditioncm accepit.Caftrum Leonis vero Â^Rocellaao Rogerium Lauriam,cuiantca fuberant,reuertuntur. Robertus capto Adrani proximum Patemionis oppidum amp;nbsp;arcem , quam ManfredusMaledaComes Friderici Regis Camerariustencbat,militibus cinxit.Sed Manfredus,homove-corsamp; ignauus, nullo belli expedato periculo , altero obfidionis die non modo fededidit,fed amp;nbsp;vt bcncficiorum a Fridericoreceptorum immemor amp;proditor, ad hoftes defecit. Subinde Rogcrius Lauriacumloanne Callaro,Thomafio Lalia,amp;: loannc Landolina Vi2incnfibus,qüipauloante natiali bello captifne- f« rant,Vizinim oppidum dam petit. Et dum oppidani oppugnationem fortitet fuftinentes,mœniaamp;: propugnacula parant,loannes Callarusmuros,qua facili-or erat afcenfus, fubiit: amp;nbsp;abincolis conferuatus, ac in oppidum introduftus, cum populo egit vt non expedato prælio ad Robertum Ducem tranfirent. Bucherium quoque oppidum vitro ad eura conuenit. Rogcrius his geftis ad

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ducem,

-ocr page 489-

DECADIS LIBER EXJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471

l^iJcem,a quo ante Palagoniamfuum oppidulumexpcftabatur, rcdnt.-iundisq; agminibus cadra contra Claromontem oppidum mouent. Oppidani,quia pri* mum mœnia egregie tuebantur,cum deinde deditionem olFerrent, inauditi de-bellatis mûris ad vnumomnes cæduntur, corum inteftina diJacerantur,femine-cesexuunturjlaftentcsamp;paruulifaxisalliduntur, prxgnantibus exvtero fœtus eripiuntiir,necquicquamillis abhoftibus crudelitatis intermifliim: quinimo amp;: oppidumfunditusdeletumeft. HisgeftisCatanam petentes,quam co tempore Blafcus Alagona pro Fridcrico tutabatur,in vineis arenarum non pmcul ab vr-j^ l^ecaftrametati vrbem obfident:fed pofttriduum (vtconftans fama fuit) acce-pma Vergilio de Scordia,qucmFridericus pattern patriae appellate foiebat,pro-miffionis de prodenda eis vrbe literis,foluta obfidione ante Aydonum oppidum Çonfilio incolarum transfugarum caftra transfftunt, inferioremoppidipattern ■nnaduntamp;populantunmox contra eos qui ad fuperioremarcemconfugcrant* oppugnationem dirigunt. Prxetat huicarci Inuentus de Obiedis:quicum eis qUi protuendapatriacofeceflerant,ftrenuepartes tutabatut.Franci ad eamquam Benenatiportamvocant, magna addita materia fgnem immittunt.Inuentusin-terhosmotus vt nec timorfita nee pcriculis occurrere ignarus,collcdis hinc in-‘^2 bpidibus fuccrefeente flamma portas ab intcriori parte firmauit t reliquos belli cafus nox fuperueniens interrupit , nid qiiod ad hoftes incaftra redeun* tescx obfeffis pluresfalutis quam honoris cupidiotes tranfiere: reliqui Vigikn-r«fua mœnia defendunt. Illucefcenteverocum patatam aciemdux contra oppidum dirigerct,Inuentus ab ignobili amp;inconftantiplcbe addeditionemincli-'^ïtailaceflitusjneproditionisinfamiam inCurreret,cum foluspatriam aduerfan-ribus incolis defendere non poftet,dampro^giens, oppidum in ciuiumma-mbusdeferuit.Ita Dux Aydono potitus eft. Poft hæc contra Platiammouen Qh° cognito GuilcImuS Calcetandus amp;rPalmerius Abbas ftrenui Duces, cum pluribus equitibus per médias hoftiuo turmas in oppidum penetrarunt. Dux in pianicie Sandi Georgii, Rogerius vero adfontem iuXta oppidum caftraponut, mcolaslenitateprimum,moxminis adeedendumhorta#.ir.Sed cum Platicnfes, ^ 9bfemoripotius quam deditionem ignominiofam facere veile refponderant, Pucemeaparte vbi a:diseftftcra,quamPatternfandum appellant, machinis amp;: miffilibus nó fine obfidentium magna ftfage fortiter repuliften t:in caftra regrefti hoftes,fodeindePaternioncm tediere. Fridericus his Cognitis Catanam vc-nit: amp;Blafcum Alagonam vrbipra:ficerevoIuit.Sedhic,Vt erat animo integer^ ^quiiamaVergilioScordia Düci de tradenda fibi vrbe fadam promftfionem fibimanifeftam,Regi crediderat^fufpedos prxmetuens cafus,Prxfeduramrc-r'uit.Q^circaFridcricusHugoncmde Empuriis nullius in Vergiliumfufpicio-bsprxmonitum,PrtcfeóhimCatana: conftituit,excitatisq; ad fidem Catanenfi-büs,amp;V'ergilio(vteratfacundus)luculenteramp; fraudulenter pro populo refpon-^° ^cmeXeontinum,Syracufas,amp;alia prxftantioraregionisNeeti amp;hoftibus vici-moralocapetiit:quibusmunitisad Ennamreuerfuseft.Vcrgilius Scordia Fride-ticoiteringreiro,quodfceleratamenteconceperat,idadcuentum perducerecU-piens,quoomne impedimentum fubmoucret,cum Neapolione Caputo j qui cumlimultates exccrabiles eo vfque geftferat, paceminiit,amp;:inprodendaevrbis focietatem eumiurarc coegit. Interea Fridericus cum Duce per infulam dil-Currenccaperto campö congredi decernens,FÏugóni fcribit vt feptingentos mili-UsexCatanenfibus præcipuosfibideligat.Hugo, vtRegi obeditet, Vcrgiliuni Scordiamde eateconfuluit.quipatrandifacinoris acccptâoecafione,remadpo-pulumin temploDiux Agathæpoftridie refetendamfe cenfete tefpondit. Cu* 16 lusconfilio libenter Præfcdusaircnticns,ipfe qüx ad concilium, Vetgilius quai adfacmusvidebanturopportuna,parauit,nodu ad coniuratores accedens,quid ^uifqueeo die,qua arte,quoueordineadurus eiret,eisdecernit. llluccfccnte vero V ergilius in habitu Romana: pacis togatus ad Hugo nis xdes accedit, eumquö adtemplumc©mitatur.Neapolioquoquecumconiuratiseodemnon vnoagmi* peconucnit.Concioneigiturrefcriaj edido iamfilcatiogt;iufta Regis abHugon®

Rr i

-ocr page 490-

471 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORlS cxponuntur.Vixille dicendifincmfecerat,cum Floriuspopularisamp;perditattc* meritatis honio,amp; coniuratorum vnuSjdndo enfe pacem ingeminans, in Hug0‘ nemirruir,eiusfacicm pluribusidibus ferit.Q^oprincipioconiuratiinualefccn* te pacis clamore,edu£tisgladiis ad facinus confluentes, FJorium fequuncur,Hu-gonem capiunt,amp;in carceremdetrudunt, cateruatimque per ciuitatemdifcur* rentes pacem,quam ignorabant, occurrentes omnes conclamare compellunr-Plebsignarapatriam lub fraudulentxpacisinuolucroprodi,fublatis vocibus amp;nbsp;ipfafa^pius pacem repecebat, eoqj aftu aconiuratisdeceptaeft. Cumq^ad littus, quod Fortum Sarracenumvocant,peruenilîènt,intrianauigiaparata Hugone*” cum fuis comitibus Vcrgiliusafcendcre,atque in Taurominitanas oras transire- K’ tare iuffit.Quoablegato,coniurati ciuitatem fibi occupant, HugonisfpoliatJe' |)rædantur,BartboJom£EumdeIfbla,PhiIippumBrunum,pIurelquealiosFridcri-ci Regis miniftros,cum omnifupelledile vrbelibcre abire permittunt.-actum denique Ducem ipfiim cum Francis, qui e propinquo reieuentum prxftolaban-£ur,advrbemeuocant.MoxigiturRobercus(vteratparatus^acccdir,amp;cunipoß’‘ paciuitatem ingreflus magnot:um honore fufeipitur. Qinconiuratis in rop* tratæ premium oppida arcesque multorum in feuda depofcentibus,nonabli^ calliditate,quxnon tcnebat,vtierant,poftulataconcedit. Vt primum adSien-lorum'auresCatanamadmanusDucis perucnilTe perlatum eft, Neetum ^PP’ ^j dum,quodHugolinus Callarus aFridericolacrofonteleuatuspro Regetenebar, muka vicompulfus Ducidedidit.Buxema,Ferula,PalazoluSjamp;Caflarus oppidn-la eidem adhæferunt. Regebat per ea tempora Ragufam oppidum Henricus de Sanclo Scephano, pro Manfredo Claromontano Ulius amp;nbsp;plurimn oppidoi^u® Comité.HunePetrus Aucncllu1fIbannesPedeuilIanus,amp;:Francifcus Balcna ex inopinato capiunt,pugionibus confodiunt, parataque Caroli Regisfigna fuper mœnibuslocant: arque celcriter aduocato GuilelmoEftendardo RegisMare-fcallo oppidum tradunt. Dum omnes fAme regionis Neeti ciui rates amp;nbsp;oppida,hoftibusamp;inteflinis bellis circumquaque infrementibus, æftuarent,Carolus, quiNeapoli adIiucAat,ne occafionem datam negligeret, regionem Mazarx,quæ cumultuum expers tota adhuc inFredcrici Regis fide perftabat, claire J® adoriri délibérât.Itaque Neapoli quadraginta trir?mium claflem optimomilite indruittcuiPhilippumfilium TarentiPrincipem feptingentis cum militibus,ac Petro Saluacoxa viro ftrenuo Ducc amp;nbsp;Viccadmirato prxficit, amp;nbsp;contra Siciliam ad Lilybxumpromontorium ac Drepanum nauigare iuber. Princeps clalTciD-ucdusLilybxum applicat, militem in terram exponit,agros omnes nulla miß* turn vi in occurfum prodeunte, populatur. Fridcricus Rex de his certiorfa-dus, Guilelmo Calccrando EnnaePra:fedo in oppofitum Duels, qui non longe inde aberat,relido, ipfe pedicatu ac equitatu inftrudus, Lilybxum propc-rat,Principi amp;: hoftibus improuifusoccurrit.PrincepSjVtexercitumcontrafeve-nientem vidit/ad Mazarx Falconariam caftrametatur,ac in très acies exercitum^* diuidit,vexilla cxplicar,amp; ad imminens bellum fe componit.Primam aciem ,cui Brolins Bronzus cius Marefcallusprxerat, adturbam peditum excipicndamlo-cat.Secundam,quianulla Regiafigna adhuc apparebant, contra figna Blafcidc Alagona decernit. Tertiam Rogerio de Sando Seuerino Comiti Marfici contra figna Ioannis Claromontani Comitis,VinciguerrxPalicii, Matthäi de Ther-mis,BernardiQueralti,Farinati deObcrtis,amp;Ennenfium, qui cum RegequaH communimarte adhoc bellum conuenerant,commifit.Fridcricusnihilofegni-us vniuerfum exercitum authore Blafco in très acies amp;nbsp;ipfediuifit. Ipfe in medio, Bl^fcum cum Almugaucrisad finiftram,exteras vero cohortes fibi ad dcx-teram adelfeiulfit. Princeps folum Blafcum cumSiculisincampumprodiilIe,amp;tP ob id vidoriam in manu fe habereratus, fignaaccélérât,impetuque contraBlafcum fertur. Rogerius quoque in cam contra quam deputatus erat, aciem le in-tulit. Princeps primum contra rotam peneBlafci aciemita feimpulit,vt vexil-lum cius nunc hue nunc illuc cafum continue minaretur. Sed cum illius cune* um, vti fpcrabat, dilhpare non polfct* ad earn partem qua Rogerius Comespe-” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;netrauerat,

-ocr page 491-

DECADIS LIEER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47$

netrauerac/e conuertit. Blafcus vero nihilterntus,hoftesatcrgo adoritur! actu demuiniubêteRegejquemadpugnamBlafcuseüoCauefât,vexillariusfignaRe-g'aexplicat.Rexipfeprior c tanto agmine ftimulis equumvrget:queméquités, •jmfecum erant addidi,licet numero pauci,magno animo infequütur. Commi-xc« vainque acies acerrimeconcurrunt.Rexdumnuncferrea claua,nuncgladio ^‘^ftespaffimfibiobuios irapetitdeiicitque,ipfe in dexteraamp;in facie aliquot ióli-^usüiuciarur.Princepsetiamquocunquegraditur, enfemicat. Blafcusnuncbel-)umintendit,nuncad Almugaueros rediens ad citandos equos hortatibus infill ftit.Alniugaueriequos contraeosmutilis lanceis tanto nifu immifcre, vt plures e’^cquisRegia: partis perempti fint. Inter hos conflidus Princeps amp;nbsp;Martinus PeriscleRosfortefortünainfciiinalrcrriconcurrunt.MartinusPrincipemVtpro* fternac, claua impetit : Princeps illum per loricam hamis confertam bis inter mé-tumamp;:labium repentis idibuspugione percumt. Martinus acceptis vulneribus ■ncandefcensjcumnon videretqua Principem poffet vulnerare,diu perluftrans perextremam tandem caffidis oram hmi vulnere in facie Principem ferit, ac lub-mdeconlertis brachiis cumillohumi fe prxcipit^m deiieu. Princeps veritusne al’ignobilioccideretur,édita voce Principis nomen prodit.Quoaudito MartinuS conft!tir,manumqucab iduretrahcns,Blafcum epropinquocumhoftibus præ-^^ lhntetï)aduocat,ciquePrincipemiacerefignificat. Ad quem cum BlafcusDo-K’inicumGiliumamp; AmaldumFufteriuna Almugaueros in Corradini mortis vl-tionem trucidandum mififlet,rumore in campisexorto ducentos hoftium milites,quos pro maiori parteNeapolitana miferat ciuitas, ad eminentem loei tumu-lumfubnouo vexillo conueniire,ac ad bellum feparafle: Blafcus nonimmemor pädbellandiaftuCorradinumdcbellato Reg^2arolo pcriifle,nil ratus egiflefi ^ttiequamvincendumfupcrclïct,cumloanncJcClaromonte,acplerifqj quiad-^tant,intado Principe in illos irruit.Rex cafu Principis cognito, nccari illum pro-ltibuit,ócdepofitis armis ad fe adduci madat. Adduóiü PetroTufculiano,amp; plcrif-^“c probaexfideiproceribusjferuandurncuftodiendumque committit. Rogeri-tt^Sanfeuerinus Comes cum Principi capto nulla fuga: foes fupereßet, illico ca* ^®pduutnamp;ipfefeprasbuit.VroliusveroPrincipis Marelcalhisinfuorüftrageplu-hbusvulneribusconfofluseftinuentus.Militesducenti,quorum fupra memini-®us,non expedatis vulneribusfugientescomprehenfifunt.In quorum nume-foPecrusSaluacoxainuentus,cum mille vnciaspro fuiredemptione fruftrapol-l!ceretur,aGiJetto viro magnanimo in fatcafmo illufus,in proditionis belliqj pœ-namiuguij^^jßß-.^tqueitaPj-jJcficusvidor jhoftiumfpolia militibus diftribu-it.Princeps ad arcem Cephalœdi feruandus abducitur:Rogerius Sanfeuerinus Comes ad Erycis arcem,Bartholomæus amp;nbsp;Sergius Siginulphus ComeS, cæteriq; ^Joceres ad alias Siciliæmunitiffimas arces in compedibus funttranfmiflï. Qui ''eroindafie Principisrcmanferunt,profpedoeminus totius belli exitUjaifum-^° ptisqjnoduiisquimanus Siculorum euaferant,Neapolimcontendentes,infœ-tæcmCarolo belli eucntumretulerunt. Dum hæcadFalconaram Mazara: ge-t'ttntur.Dux Calabria: qui Catanæ refidebat,cum Philippum fratrem elafle ad Li-tyoxumappuliflecognouit, calamitatis nefcius,LudouicumDucis Sueuiæ fra-^em,RogeriumLauriam,ThomafiumSanfeuerinum Rogerii Comitis patrem* ^ualterium Brehenna: Comitem, Ariana: Comitem,Hugonemde Balfo,aliosqi 1 roceresactnilitesftrenuoSiCardinalisParmcnfisPontificisLegati, qui cum Duce eratjcxterorumqjquiaderant, confilio,in comitatumfuumadfcifcens,in oc-curfum Principis,vt vires viribus lungeret,ire parat.Sed vix difceiTerant, cum âc-eepto infolicis pugnç nuntio Catanam reuocati funt.Fridericus vero parta vido-jo tialocaregKjnis Mazara: poftquammuniuit, adEnnam fcretulit. IntereaRo-genusLauriaNeapolimad CaroIumRegemprobellorefumendopetiturus,Du-ceni,vt nullopadofeabfente in bellum defcendat,inhibet,neforte fraude cireü-centusinterciperetur.Erat inter Friderici familiäres MontanetiusSofa,qui in 'jallanioppidiarce,cui'ipiepræerat, CarolumMarolettumFrancumgencre vi-rumnobilcmexiisqui cum Principe apud Falconaram fuCcubuerant,captiuunï Rr ?

-ocr page 492-

474 t)Ë RÈBVS SIGVLIS, POStERÏORIS habebat.Huücillelubornatis verbis quxcum Blafco Alagona compofucrat,c(, perduxit,vt literas ad Duccm Catanam daret,quibus a Montancrio arcemGaUa-nimunitiffimamamp;inexpugnabilemcicitra bellum tradituiri fignificabat. Dux literarum fide cum Legato amp;:Procenbus confilio difeuffajne forte fraus aligna Icriptis fubeirc^memor monitorum Rogerii Laurix, ipfum Montancriura Catanam adfemitti,quotes accuratius tranfigatur, relcribit.Montancriusnepoteni fuum,virumamp;;fraude amp;: aftunon imparem,Catanam remittir. Cuius verbisDux alledusGuaIteriumBreennxGomicem,GotfrcdumMiIi,Iacobum Bruxonum, ïoannemIanuiIlam,OJiuerium Blinzonum,RobertumCoruaiöjIoannemTru-lardum,GuaIteriumNoc,amp;:ThomamProchytam Gallani antea Dominumjali-ofqjoptimates,cumeleólis militibus fub diélinepotis duftu, adfacinuspatran-dumexpedit.Qiixcumper Montancrii nuntios Blafcuscognouiflet,confeftini cum Guilelmo Calcerando militem colligit,exercitum ftruit,ac in latebris Francis tranfituris infidiasponit.IamFranciadlocumfermeaduenerant. quibusne-pos,Neforte(inquit}fijbitusvefl:eraduentusexitiofitMontanerio,aduentiim vc-ilrumilli vt prænuntiem eft necefle.dimiffiifqj, Blafcohoftis aduentuminfinnau Blafcus indecorum fibi per inlfdias vincere ratus,exorto fole figna mouet. Franci vifo Blafcoamp;ipfiaciemparant.Atillcquapartc lólisradii micaturi erant,exercitum dirigit:nec bellum intulit ,fcddifpofitis hinc inde infepismodumAlmug®' ^^ ueris,aliisq5peditibus,tcmerariosGallorumaufus,quosiamprænouerat,expeda-uit. Franci eminentem locum, vndetutius fuerant confïilt;fturi,deferenteSjCUtfCi prçcipiti figno dato inSiculosirrumpunt.Siculi pedites in équités Francosinten-ti,miftilibus magnam illorum ftragem edunt, cquis vulneribusin ferociamadis Icfl'orcsincerramprofternentibus.Sedamp;lapidibusquoqja Siculis proiedisma-gnaFrancorumoccifiocontigi^ndeFrancivndique circunfepti cum advido-nx fpemnullaeis virtus prodeflet,ad mortis vltioncm pugnareincipiunt.Stridis igiturpugionibuscumSiculis vltro fe iungunt, vexillum Guilelmi Caiccrandi, quodpriuseisoccurrcrat,impetu profteriiunt. Sedcum Siculi omnes fubBlafci vexillum conueniflent, in Francos fedirigunt,atqj eos fummis viribus fuperant, eorumequosexduntjiftTores deturbant:atqucitaFrancorumvittusdemumcc- ’ dit.Solus Breennæ Comes cum paucis i n faxum ir^mobile afccndit, ne in plebe-ias manusincideret. Vndc gladium,quo vitam tuebatur,Blafcoinfignudeditio-nis tranfmifit.Signiferverociusfaucius,cumperinimicas acies ante obitum vc-xillum Comitireddcreconarctur,vta Siculis circundatumillumvidit,euaginato enfe in hoftes irruens,fortiter occubuir. Blafcus potitus vidoria Menxum pe* tiit;in cuius arce Comitem Brennæ carceriaddixit-Montaneriusvoticompos occifosGallos vendereftuduit,quos fua calliditate viuentes paulo antedecepc-rat.Coxit nanqj gentilium more eorum cadauera,quorum reliquias agnati pretio poftmodum redemerunt» Carolus Marolcttus qui in arce Gallani detinebatur, , tantæcladisfeautboremcenfens,ad parietemproximum caputillifit, amp;deinde4. omni cibo abftinens inedia vitam finiuit. Fama huius belli per Siciliatrrdiffufa, Francorum ftudiofisterrorem, Fridericiverogaudium animosq; addidic. In-terea RogeriusLauria quadringentos milites Ethrufcos,quibus RayneriusBon-delmontiusvici Dominus Florentinus militia prxclarus pr£eerat,inSiciliamcon-traSiculosnauigioaCaroloRege fibiattributos tranfuexit: atq; inde Neapolim alios militesaddu(fturus,cumfeftinationeperrexit. Siculi quoqjtotelatifucceflï-bus claftemviginti feptemtriremium ftruunt:quibus quinq; Genuenfiumnaues inomnemfortunam vltro fe addixerunt. Cfaftem Corradusde AuriaFridetici Admiratus,loannes de Claromor)te,Palmerius Abbas,Henricus de Incifa, Bene-cafadcKuftafio,PelegrinusdePalt;ftis,amp;pleriqj aliiSiculi procercsafcendunt,ac p Neapolitanalittora cum hoftis nullusappareretpopulationibusvexat.Corradus demum percaduceatoremRogeriumLauriam,qui claflemquadragintatriremi-umparatam habebat,ad prælium inuitac.Rogerius, qui cundatione contra Sicu-losopus eflefciebat,cum de proximo duodeciro triremes alias cxpedaret,fcno efte ad prælium paratum refpondit.Recufanteprxlium Rogério,Siculi ad infulas

-ocr page 493-

io

bÊCAÖIS LIBER 13^. 47j ^J^æcontraNeapoIitnobiacent, remigantes,illinchoftilem dafleni numerofu-pcnoreininopprobriumobfitleredecernunt.Intereatriremes duodecim a Rogeno expcólatXjfeptemquealix nauesaGénuenfibus ei mißx,Neapolimaduc-iiiunt.QuibijsexpeditisRogeriusSiculorum daflem aggredi ftatuit, amp;Neapoli ‘ontianrverfuSjVbidaflisSicula eratjfoluit.SicuIi*vc Rogerii daflem, quæ fexa-g'ntaferme triremibus confl:abat,profpexere, cumea congrediendum dubica-^anc.Plerique abfque belli periculo amp;nbsp;dedecore, Siciliam repetendam eflealil '''ero vel ob id quod Francos bis ante ad eadem littora duplicato numero fuperio -les viciffent, pro Regis gloria dimicandum omninoefle confuluerunt.Horuni 'g‘iurTententia præualuit.Proinde ad arma Siculi concurrunt,ad belli ordinem Té tomponuc.Corradus Auriavidoriamcertofperansflprimo conflidu vexiUum hoftiiiniobrueret,figniferam fuorum triremem in Rogerium Lauriam direxitj SedRogenusimpetumcontrauenientis triremis’aftute deflexit.lbi turn ingentï ’’äutarumclamore bellum intervtranque clairemconferitur. Triremes Genu-enfium.quæSiculisfe addixerant,primo præliofcccflcrunt. Miferabilis fubindé ^irinqjficcædes.IamqsSiculætriremes,qux vigintilèptcm duntaxat numeroe-lant,a Francorum fexaginta circunfeptz, vix illarum impetumfcrcntes,ccdere

eœpcrnnc.Bencafa deEuftafloraptis fpoliis amp;captiuisex vnahoftiûtriremi,qua ^^ primo congreflu deuicerat,primus omnium a pugna difceflit.Quem concito re-™'g'ofexaliæ triremes funtfccutæ.CçteraSiculorumclaffisquanquamacerrirnè dimicaffec,vitro in raanushoftiumdeuenit, loannes Claromontanus,Palmerius Abbas,PeregrinusdePadis,Henricus deincila, RogeriusdcMatino,cum pluri-bnsPrincipibus hoc bello funtcapti.Solatriremis fignifcra, qua Corradus  urea Admiratus vehebatur, bello amp;nbsp;rtrage indefefla adhuc cedcre nefciens propugna-^ït-O^ocircaRogerius earn roftris complurnÏïh triremium hinc inde allideré. i^Oflatur.QuibusnonproficientibüSjiubecilliauerfam triremem adiungi,amp;ignë 3diicere,vt quam ferro domuilTenonDoteratjflammis fuperaret. Quo demum ®etnCorradusRogerio fe vidum,ócdebcllataFriderici Regis figna,dcdit. Ro-getiusne omncmcrudelitacismateriamprorfusafe abdicate videretur,inflgnes ^ baliftariosGcnucnfes,quituncinflgniferaSiculorum ti^cmi repern funt,invl^ iionempatrata:infuosftragis^anibus ocülisque muldauit,vidorque Neapo-lim ad Garolum Regem nauigat. Carolus horumproccrurncaptiuorura oc-eafione magnam oppidorum pattern,quibus illi praterant, in fuam fidem tranfitu-rosfperans,eosnuncpollicitationibus,nunc minis ad fententiam pertrahere co-' flatur.Sedcumfruftralaboraret,quostenaciorescftexpcrtüs,in caftris Neapolf euftodiendos retinuit : quos vero ad fledendum molliorcs exiftimabat, cos in Si-eiliamducendosRogcriotradidit.Vbi PalmeriusAbbasivnusexiisquosRoge-iiusvanafpeinSiciliamtranfuexerat,malecuratisvulnenbusinmariiuxta Cata-”enfium littora interiit.cuius inferiis hoftes parentarun t, amp;nbsp;in maiori eedefia fe-piilturxcorpustradiderunt.Necmulto poft Rogerius Francauillx oppidü,quod aCotrado Aureaminis libircftituifruftrapoflulabat,Fridcricus Rex, neCotra-‘^U'neacaufainterfici ab bofte contingeret,illi reddidit. Intercalacobus Ma= tarazusamp;tloannesHenricus Aflbriniplebeii cum ob mortem duorum militunl cotatnFridcricoRegedelatieflent,nedebitamluerent pœnam, compofito tra-ftatufub nodis filentium introdudis hoftibus Aflbrum oppidum tradiderunt:' Sednondiupoft cumrefilire qua£:rerent,aplebc tumultüantein medio foroin bufta difledi funt. Sub idem ferme tempus Guilelmus oppidi Rahal-Ioannis Domiousjnüllius impulfu,aFridericoRegefolavefania dudusad Ducemdefe^ tic,illique oppidum tradidit.Fridericlis,ne illud in medio Siciliç fitum circumaQ* ' bccntiafuocontagiolabefadaret,repentina obfidione vaUatum oppugnafum-que, demumin deditionemrecepit. Mercenarius etiam quidatn Zabe öppidii-liincola amp;nbsp;cuftos, hoftibus pretio patriam vendidit :' a quibus ipfe ea parte qua proditioniaditumpatefecerat, ob nodis tenebras incognitus nondum accepta pecunia peremptus eft. In Delia quoque oppidulo duo facinorofi homt-’‘^^*^?'^?^‘^j’»^^^?f veto Robertus nomine, arcis Prxfedum, cuius vxorejufi-t 4

-ocr page 494-

476 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

Iiamq5 deperibät,intetficiunt:votoque potiti,ad hoftes cüin oppidulo amp;arcciJc' ficiunt. Verum antequamprxfidio Ducis oppidum daretur,Delianus quii^am proditoresexofus, Berengarium delntentiis militem Friderici ftudiofilSinun’ dam per pofticum nodu introduxit.cuius virtute oppidum ad Fridericumrefli-ir,authoresque fceleris in furcam adadi funt. Sed cum tot fibi proditioncs mï' lecefliiTeDuxcomperiret, cumproceribus communicato condlioj Siculostot bellisindomitos,colloquii3 allicerc tentauit.AifumptoqueCardinali Lcg3tO)S^ RogerioLauria,clafle advicinalittoribus oppidaflededafruftra nauigauit. J*^' tereacum triremis vnaRogerii Catana foluens,quæHcnricumIncifamniilit^^’ ^^ Saccitanumcaptiuum,amp;:maximampecunixfummamportabat,ad daflempræ peraret, antequam eo remorum ftudiisperuenifïet,abvnaSiculorumtrirerob quamobuiam habuit,fingular^certaminevida,amp; Henricuslibertatemconfecu' tuseft. Deinde etiamdum RogeriusfeptentrionaleSicili3clatus,Duxveronic-ridionalepercurrunr:illeadTherrnas oppidum in daflem Siculam,cui Manfrc' dusdeClaromonteamp;HugodcEmpuriispra:eranr,incidens,vix hoftiummänus euafit.Vndcirapercitus,qua^jpnerat,regrediésTauromeniuminuafitamp;:lt;lirgt;P“' ir. Sedamp;paulo poftcum DuxCamerina:littora,Rogeriusvero Blorisquora fub cancri fydere pcrkiftratdubita tempeftate ille viginti duarum, bicveroqui*^' que triremium horrendum naufragium fecere. Sub idem ferme tempus Petrus de Caltagirone,GualteriusBellandusgt;GuidoFilingcrius,amp;Petrus Frumentinus Panormitaniproccres a Francis pecunia corrupt! in Regis vitam coniurarunt. Quorum facinoreperTodaFormentini vxoredetedojamp;acaptisconiuratispri tormenta cxaólo,Frumentino Rex ob Todaramorem indulfit : Petrum Caltag*' ronumauthorem fceleris capit^ cxterosveroexilio tantummuldauit. P®^ bxcannonxcaritateSiciliam vexante,DiiX amp;RogeriusMeflanamobfident:ca-ftraprimumadRoccarn maiorcmjfubindeadCatunammetantur.fedBIafGO^' lagonabincfrugescxconfinibusaderent^indcRogcrio Brundufio Tcmplano' rum ordinis milite cum duodecim triremmus ex rcgione Mazaræiuflu Reggt;s t^æ meatum apportante,vrbsamp;: fame amp;nbsp;obfidiene leuata eft. Quo tempore Blafcus non fine Regis amp;nbsp;SicuTorum omnium mœrorefebre correptus Meflanxobnb ) QuodeccdenteNicolaumPalicium Meflanæ amp;nbsp;lt;nilitia: Præfeélum Fridcricus inlrituit.EtindeRandatium verfusdilcedenSjCaftrum Leonis in poteftatemre-cepit. Pofthæcvrgentefame,dumapudSyraçufasinarce quam currimMant' acis appellant, agercr,interccdételolanda Ducis vxore,amp; Regis germana, indu-dæ per fex menfes pada: funt.Quarum fiducia Robertus Dux,relidis Catanas lolandavxoreamp;Lüdouico filio,quem ex ea inea vrbe fufceperar,amp;Guildnio Pallodo Prafedo conftituto,cum Rogerio Lauria Neapolim ad Carolum Reg^ profed:us,gefta ei in Sicilia narrauir. Elapfo deinde induciarum temporePri-dericus Rex Aydonum oppidum obfidione amp;nbsp;machinis expugnauit,amp; paulo pou Ragufam Manfredo Claromonti fuo Comitiex grands receptum, reftituit.Vw cum efretRex,RiccardumPa(ranetum incorruptasfidcivirum, qui nullomune-re a Guilclmo Palloda fororio a Friderico abduci potuit,Garfiliati Comitatus ti-tuloinfigniuit. IntereaBonifacio Rom. eedefiam regente, maxima a Francis contra Siciliamclaflisinftruitur:cui Carolus Regis Francorum germ anus frater præficitur.quefecutiRobertus Dux Calabriae,RaymundusBerengarius,amp;:ple-riquealiiFranc! proceres,3nnofal. 1501.0 Neapolifoluerunt,acRogerii Lauri2 dudu in Siciliam adregionem Mazara:nauigant.Vbi authore Sïïnone Alderifio Thermitanofdolo ne an metu,inccrtum)Thermas oppidum fine prælio capiunt. Qtiocognico FridcricusfinemoraPolitiumhoftibus propinquö oppidumpro' fedus,fedcm ibidelegit.Carolus Thermisegreifus Caccamumoblidet.ledalo- p anne CIaromontano,qucm ad illius defenfionem Rex pra:mifcrat,folutaftanone fcederepulfusdifceiEr. Arque inde contra Politium mouens, helium Friderico percaduceatorem indicit.QuodcumFridcricus abnueret, contra Corilionew proficifcicur,acqucmagna vioppidum adoritur.SedHugonedeEmpuriisamp;tBe-ren^ario de Intentiis,qui fub aufpieüs Friderici oppidum tuebantur, omniopera obfifteii’

-ocr page 495-

477

DECADIS EIBER IX.

tbfiftentibus,cum magna Francorum ftrage^tque obitu etiam fratris DuCis Bra* mantis,quemmulierquidam e moenibusiadu Japidis occidcrat, turpiter expul-fus,dumcontra Saccarn terreftri amp;nbsp;maritime exercitu mouet, Caftrumadmare deGuIfooppidulum nulle fere labere fubigit;Saccamque inde terra amp;nbsp;mari per-tinaciflïineobfidet.PrxeratoppidoFridcricus de Incilaindigena genere, amp;nbsp;mil^ tiainfignis.Is vnacum exteris oppidanis toto nifu obfiftebat. Quoru cognitaob-fidione,Rex Caltabellotaproperar,obfcflïsopitulaturus. Interealolanda Du-cisRobertivxor,amp;Friderici Regis foror, quç inter maritum amp;germanumfra-trcmpacemtraólabat,apudThermas oppidum immaturaamp; vtriq; laebrymabili '^mottedeceflît.Sæuaprætereaacdira pedis e corrupte aereFrancorum equos v-muerfumqjexercitum inuafit.FridericusRexcommodamfibi vitdoriae occafio-nemnonnegligcnsjhoftibusdefatigatis bellum in^erredecreuit. ExCadronoue 'gitur,aliisqjvicinisoppidiscomparatismilitibus,ingcntem exercitu druit. Quo cognito CarolusGallici exercitus du(dor,attendcnsq5quod velobfidionefolue-’■C)Velcum maximofuorumpericulo bellum intra cadra expedarefibiedetnc“ C€ffarium,quod vtrunqj ob agnationis iura nihil ni^^miferandü euentum portendebat,tum ßbi etiam ad rcpetendum Condantinopolitanum Imperium tempus mftareconfiderans,pacem inter Duce RebertumCarolumq; patrem,Ar Frideri-j^ com Rege,in prxdioquodam inter Calatabelletam amp;nbsp;Saccä,vbi Mappaliaeranc, Fridericoamp;CaroIoipfovtroqjcenteno cum milite, ac Roberto Duce,Rogcrio I-auria,Vincigucrra Palicio,accæterisvtriufqj partisproccribus conuenientibus» Fisconditiombus firmauit.-vtFridericus Aleonoram Caroli Rcgis filiam vxorem ducat,Siciliam cum adiacentibus infulisdum viuit,poffideat: Calabriaomnis, Appuliaamp;CampaniaCarololiberecedat, rehijiJtishinc inde proprio Régi in v-fi^oqueregne captisoppidis : Princeps Tarcnti,amp;aliibelle vtrinquecapti,li-^cnatedonentur:Comites,Barones,cæterique procercs qui adhodem defccc-’^mt,vtagnofceretpodeptas premiaq^jaedebenturiisqui fidem fuis Principibus Fmugcrenon vercntur,rebusac bonisomnibusquibus inviolatis Regnispotie-bantur,perpetuopriuentur: Rogerio tantum Laurix cadrumAcis in Sicilia, amp;: ^'oeiguerrae Palicio oppidum Calannæ ,Mottammori, Sc Madam in littoribus Calabriæ tenere liceat. Firmata hisfoederibus pace, publicometufolutiCarolus amp;Robertus Duxcumomnibus FrancisclademingrcfliSacca foluunt, SC permeridionalelatusCatanam petunt.FridericusveroCalatabellotta difcedens Suteram venir.Vnde PrincipemTarenti,quiin arcecaptiuusderinebatur, folu-Hun fecumLcontinumadduxit.QuointelledoRobertuse Catana Leontinum ^dRegemaccedït:atque inde Fridericus ipfe Catanam iam triennio amidam pe-' 'ens,médius inter Ducem amp;nbsp;Principem veluti triumphans introdudus.Catanen-esdefedionis , quam nonfuafed coniuratorum culpa perpetrauerant,veniam

- P’^ccantes facile in gratiamrecepit.Ques vtmagis fecumamorcdcuinciret,Ca-

rcfedit.Reditutifque ibi hi,ic inde captiuis,oppidis atque arcibus, Rogcrius ■Lauriacum pro Aci oppidulo Regi iuramentum pra:ditidet,clade: Carolus vero comDuce amp;nbsp;Principe, exterifqjprimatibus terredriitinereMedanam petunt. /ndecadauerelolandsEexThermis oppidoafportato , cum Gerardo Cardinal! legato NeapolimadCarolumRegemprodcifcuntur. Carolus Rex,amp;Bonifa-ciusRom.Pont.pacem ratam habent,atqj veris initio Carolus Aleonoram filiam frideheofponfam Regio apparatu terredri itinere Mefianam mittit. Pofro Siciliatot bellorum motibus libéra, in militum Catalanorum,Aragonenfium, Ca!abrorumamp; Siculorum rapinas amp;nbsp;deprardationes incidit.QuosFridericusgt; ''tuifulamexpurgaree,contraTurcas, qui Condantinopolim infedabanc,au* Jo Filiatesmifit. Podha:c vero cumCarolus Rex contra ImpcratorcmCondan-fmopolitanum bellum obiusquod in coiraperio habebat, mouer€t,Ferdinan* «os Regis Maioricæ filius,a patre Imperatori in auxilium cum clade i ndruda ttaf» ®‘d'iis,interprxliandumcaptus,Neapolim in carceremabducitur.Adquê vifen-oumeumFridericiparruinomineRaymundus Montanerius vcnidet,a Roberto Qlabrix Duce,quipatreCarolo Rege iam defundo inRegno Riccederat,ap-

-ocr page 496-

478 DE REBVS SICVLISgt; POSTERIORY prchenfuSjtomientis affeduSjamp;s longa careens preflura contritus eft.fed quacaü* Ïa,incertum:licetnondefuerintqui,quod tumNcapoIia fuo Regc defeâionem cIamtenrauerit,detentumfuifleMontanerium prodiderinr. Contigit prxtef' ca vt poft duodecimuminitæ inter cos pacis annum, amp;fal.i}ij.Henricus SucuiU feptimus Romanorum Imperator defignatus,Romx diademate Imperii a Ro®’ Pont.de morecoronaretur.ac turn Robertum Regem, t^uia per loannemftatre® pluralmpcriioppida cummultaftragehoftiliter erepta tenucrat,contuniacenigt; amp;nbsp;criminis r'eum,hoftemque Romani Imperii declarauit: coque nomine contra eumprofcripcionispublicatafentcntia,quofcunqueRcges, qui elpada fubqM' ^^ cunque verborum forma amp;nbsp;fponfiones feciflent,quouis etiam iureiurando firma-tas, ab onere obligationis Imperiali authoritateabfoluit: Regemque Fridericum præ castens in Admiratum Imp^ü ele(ftum,ad bellum ei inferendum,Regnumq5 Neapolitanum,quodtcnebac,inuadendumexcitauit. Hinc igitur antiquiatque obduóti vulneris cicatrix inter Fridericum amp;nbsp;Robertum renouata eft. Fridericu5 partim Montaneriiiniuriamprxtexens,partim vt Imperatoris mandate paterne» Meflanx ingenti ac numerofa^laftc ftruda, in Calabriam transfretat : primum'^ Rhcgiiciuitatemnondiuobfeflam primo impetucapit. Vnde Calannam oppgt;' dum in fublimi fitum colle,ac Mottam mori,S.Nuciti,ScyIli, amp;nbsp;Blancaria opp“^ vltro,nonexpe(ftatobelli periculo,perdeditionem accipit. DumhascinCala* ^^ bria geruntur, Manfredus Claromontanus Comes ab Henrico Imperatoteaa Fridericum Regem mittitur, vt fufpenfa Calabrias inuafione,cumparataclalie Caietam nauiget. vnde lundis Imperatoris viribus, amp;nbsp;Lambi de Aurea Genuen* fis clafle,Roberti regn urn inuadere incipiat.Fridericus nuntio accepto confide® claffem afcendens,rcdo curfu Çj^etam curfum dirigit. Verum cum non long® ^ Strongyle vnaÆoliarû infulaiterproiequitur,PaIaginusTrufellLisfcapIiavelt;^^$ cunimœrorisfignisobuius,Henricum Imperatorem apud vicum cui Boncon* uentumnomen eft, non longe a Senis n^rbo coneptum deccflifle nuntiamt« RexrepentinohóccafupercuIfus,confultoPifas,vbi partes Imperii refidebanG ceepto curfu contendic^biaPifanisamp;Teutonibus Regio more,fed funcbn,cii cxccptus.ScdvbiTeutonesiammœrorc conftcrnatos,amp;obidadbellun) contra) boftemminusaptos,Pifanos etiamlabantcsconfptxit,ne Robertusautcorpon fuoinfidias,aut contraSiciliambellum pararet,ad regnum tuendum quamcitif-fime conuolauit. Robertus audita Imperatoris morte, clalfcm quam inoccur-fum Henrici parauerat,contraSiciliamdirigit.Sed ante receflum,euentuspr?cog-nofcendi cupidus, dxmonem debelloconfuIit.Cui,Siciliam capies,fpoliaqucab ea référés,dxmon refpondit. Hoc vaticinium Robertus Proceresque non ambi' guumarbitrati,lxtirecipiunt:ciusquc fiducia anno falut. 1314. menfe Augufio Robertus Rex,Philippus Tarenti Phneeps, amp;nbsp;Raymundus Berlengariusget' mani, claftem militibus amp;nbsp;omni commeatu inftruófam infeendunt,amp;âdlittuî quod inter Hyccarimoppidulumamp;Caftrum ad marc de gulfo interiacet,appli-f cant.Ibi in terram milites cxpofiti,ac excurfantes agros,Alcamenfem mulicrcula fugientem infequuntur,captamq5ad Robertum Regem adducunt, Scifcitatut Rex nomen,genus, amp;nbsp;fugas caufam. lila Siciliam fibi nomen efrc,genushiimilcgt; fuga falutcmfibiquxfiuilferefpondit.Quo Robertus adimpletumdxmonis verbum, fequeludificatum continuo cognouit.BcIli tarnen incepti non pcrta:fus,Ca’ ftrum ad mare oppidum obfidet,acpaucis horis Raymundo Blanco oppidiPrat' fedo pecunia corrupto per deditionem accipit. Raymundus amiflb oppido non tatus fuumfcclus,quoddam commiferat,ad Regempenetraife,perfridafronte ad Fridericum proHcilcitur. quem Rex cum tribus qui ei adfacinusparrandum confenfcrant,capite puniuit. Robertus Caftro ad mare capto atque munito, Dre* K panumpetensterreftri naualique excrcitu circumfedit. Porro Fridcricus,ne hoftilescopixlibereperSiciliam difcurrerent,accitis Regni proccribusamp;niiliti* bus,cum Ferdinando Baleariuminfularum Regis filio ad Erycem vrbemfeftinat. Quoaccefiu fadum eft vt Franci neque tuto ab oblidione difccdcre, negue vici-na littora peruagari poffent. Erat inter Francos Galeatius vir militia amp;: animo in«

-ocr page 497-

DECAOÎS LÏBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47cgt;

Êgnislsarmis toto corpore micas primus oppidum aliquot cummilitibus adori-’^Mtqiaggere fub mœnibus cxcitato cofiftcre aufus eft. Cui cum ex Drepano fex ^ndypcad primo concurfu in hominem tela eminus iacientes erumperent, fru-watilqueiadibuscomminushoftem pctere cogerentur,Galearius clauapropu-gnanshosfternendo,illos eiiciendo, tametfi ex mœnibus fecundo amp;nbsp;tertio in eft noftesconueniftentjillxfusipfeperftitit.Quem cum viribus fupcrare nequirent, aoiniidias fe conuertunt. Indignum nanque rati , tot viros vni Gallo fuccum-Dere,ferreumemurisaduncum infttumentum excogitarunt, Arrampantum à j^ ‘'^ancisvocatum.quodteloimpofituminGaleatiumirt.cautum,turbæfubmœni-DuspropeHendxintcndentemjiniecerc: quoilleimplicitus,demuminhoftiunl ®anusvenit. quern mox non viribus, fedingeniohumi proftraucrunt:amp; quern ^'uentemnon poterant, proiedum diuerfis vulifcribus confodiunt,ac demuin ^ecidunt.RobertusRexviriinûgnis cadauermulto pretioredimere conatus, a ^■■epanitis repulfam paffus eft. Interea hyeme fxuiente eft Franci nullisvel raris ^uguriisdefenderentur,imbribusmadefalt;fti,ac commeatu etiam déficiente, in-^dialaborabant.Quoeffedum eft vtinmorbosvaflosinciderint.Fridericus ho-viresconfraólasconfpicicns,terraamp;mari,vno eodemq; tempore cosinua-’letedecernit.Claflemigiturfcxagintaquinqjtriremium,quamin portuMeflanç ^paratamhabebat,Panormum venire iubet,militecomplet,ciq5loannem Claro-*^ontanutnprxficit:atqsvtBonagixoramaccclcrer,imperat.Terrcftremquoque ^’‘ercitumpermontis Erycinidecliuiaduxit.Robcrtus de Sieulx elaflis aduen-quot;1 certiorfa(ftus,claftem fuam amp;nbsp;ipfe ad bellum parat, ciq; terreftres copias colli-S^tispontibusconiuugit. Dum fefe hoe modo ad certamen Reges accingunt, ’■^pentinus Aufter Siculorum claflem adoritui^wjux ad vitandum naufragium ''entocederecoaóla,inPanormitanalittoraincolumisquidemipfa,fcda nantis '^otnmeatus defeótujtempeftatisqueïmpatientiadefsritur. NeeminusapudEry-^^tiiincaftrisannonadefecit.Sed nihil« fcciusin ftationibusnauibusq5 Roberti ^æuitüm eft.plures nanque triremes,ac Gerardus quoque Coriliani Comes,aliiqj j^compliiresProceres,amp;nautarum ingens multitudo, eo lAufragiopericrunt.Id-dreoReges neceflitate compulfi,quatuordccimmenfium inducias firmarunt. Robertas tot malis attritus terrCftriitinere Meflanam:atque inde clafl'e,quam ex ’’luftagio erepta inuenit,Neapolim profedus eft.Fridericus abadis hoftib.ad lo-^steifrufnentariaïminusindigaconceflit. Induciarum deinde tempore claplo, CaftrüadtnaredeGulfoobfidet, expugnat ,acfunditusdclet. Robertushorum ’gnarus,cla(rcm triginta duarft triremiü,vt Caftro ad mare fuccurrat,parari iubet. CüiRogeriüdeCaftroCucco Prxfedu inftituit.Is verocumfufeeproitinerelit-^UsinterMylasamp;OliucriumattigiflètjVbieuerfum oppidum comperit,Neapolim ^Robertum Regem reuertitur. At neq;multo poft Robertus claflem eandé, ^^ ^noffiaMarchianoSquillaciiComite Admirato conftituto,contraLilybxü mit-^■t.piomasMarfalaoppiduduraobfidionepremit : fed Francifco Vintimilio Gi-raciiCoinite,amp;:Giliberto Appellooppidü ftrenuctutantibus,Thomasfœdcindc ‘01uit,amp;adlittoraCaftri ad mare claflem tranfmittit. Ipfe vero terreftri exercitu SK:iliamexcurrit,Salemim oppidum fruftraaggreditur, agrosqjeius vaftatamp; in-^éditCaftrum veteranumquoq;oppidum vins defertum diripit.Mazarapoftea profeftus,dumpeditatuamp;equitatu eftdapopulatur,Bartholomxus Saginulphus Comes,amp; Bartholomxus de Monte aperto,qui Mazarx prxcrant,vrbe egreffi eft ^quitibus, palantes Francos terga vertere cogunt. Franci pedites variis fpoliis °gt;tati,ne ab equitibus Mazarenfibus, in quos inciderant,capcrentur, inmanus *uotum captiuorum fe dedidere.Saccam deinde Thomas profedurus, areem 'tiourgenumfruftra oppugnat. HisgeftisCaftri ad mare ripas,quo clalFemprç-®'ferat,petit.Vbiclafleminfeendens, inPanormitanalittora dclatus, milites in terramexponit: fegctes, arboresq5 ac palmas ingentes,qux iuxta pontem Admi-* taticrant,fuccidit,incenditque:agrosq;omnes,vfqueadSoloentum excurreh^, tncendio fœdat.Inde ad Meflanenfium littora nauigat,p3ri modo in agrosfxui-siis.'necdimnoratus,mctuclaflisSiculx,quxcumFriderico rege Meflanx con-

-ocr page 498-

4^0 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORI^ fiftebat,relira Sicilia Neapolim réfugie. Pofthæcanno fal. i3i7.defunâoClÊ' rnentc Romaho Pont.Iôannes vigelimus fecundus fufficitub qui paceminf^ Fridericum amp;Robettuiïi Reges bis legibus propofuit:vt Fridericus Rheginn’ amp;cætera Calabria:oppidà Henrici Iiüpcratoris nomine occupata)Pöntifiti re-ftituat, amp;Î freti anguftia: Roberti amp;nbsp;Friderici regnorum fint termini. Cümh*$ conditionibus Stephanum Epifeopum Tercenfemjamp;Petrum Textorem,fing^' laris prudentiæ virosj adFridericum Legatos mifit. Paruit Fridericus Ponriftc», amp;nbsp;oppida fibi reftituitk Qua: ille receptacontinuo FranCorumPra:fedisadniJ' niftranda dedit.Atcum paxaPontificeper Legatos décréta differretur,Fridericus Francifcum Panormitanum Archiepifcopum,amp;: Francifcum Vinrimiliu®» i^ cum quiUqUe triremibuspropacc fibiab eo promifla oratotes mittitqui tergi* uerfationibusa Pontifice ,vel Robertum vel cius nUntium ad diem prxfixumex-pedari refpondente,decepti,cum neeRex neequifqUam ex eius Legaus adeflefi reinfedainSiciliam funt regrefli. Interea Genua: ortainter de Aureaamp;fSpi-nulos Gibdlinos VrbeexpulfoSjamp;Grimaldos,Fifcos,amp;MalaueellosGuelfos,qui dominabantur,feditione:Gi^lfiRobertum adfua auxilia, GibellinivcfoFridc-ricUm£uocarunt.AnnoitaquefalutiSi}io.Fridericus Rex cum quadragintatri-remi,um claflccontra Genuam foluit.Sed dumlittora Calabria:excurrirjFoh«' ftrum oppidum euertit.Deindeoppidum Vultirum nonlongc a Genuainuadir) eines in eo Guelphos trucidat : iplamque poftea Genuam adortus,fruftrapr2-W ualcntibus Guelfis oppugnat.Tandem laborc attritus,in Siciliam cum claffcK-uercitur.Vbipecunia egedate eoadus,adprouentus facrosmanus iniecinquö aPontifice diris vna cum Siculis omnibus eXccratuseft.Qui fubindc annofa-lutis ijn. Petrum primogenit^jpr, conUenientibus Panormi Sicili:c proccïibu$» confortem Regni afciuit, ac diademate infigniuit. Robcrtus aunopoftnio-dumfalutisi5ïy.centum amp;nbsp;tredeeim triremes præternaues onerarias parat:Lu-douicum Calabria: Ducem,qucm exiglanda Fridcrici forore fufccperat/coii-traPanormum clafil prxficit. Cuius aduentu pra:coghito Fridericus Rex Bia* fcumde Alagona illijjs fuperiorisBlafci,quiquondamfubgrauioribiispericiiIii caufam Siculotum fortiter tutatusfuerat, nepotem,Petrum AntiochiamCan^P cellarium,Ioanncm Claromontanum iunioremt quem paulo ante MoryeæCo-mitem inftituerat,amp; Simonem Valguarneram,plurefquealios primâtes,aCfex-centos equites felediffimos,Panormum prxmifit. Erant praeterea in eadem VP bcloannes Claromontanus fenior,qui longo tempore Panotmo pra:fu'erat,Ma(-thacus de Sclaf3no,NiColaUsamp; Henricus de Abbate germani fratres, Joannes de Carauellis,aliiq5 Panormitani eines amp;nbsp;populäres animo integro amp;nbsp;impigro, bd-Ioq5a/ructi:qui omneshoftium aduentumimpanidis animis expedabant.Tan' demq5Ludouicus, quemplurimiNeapolitani proceres funt feenti,Panotrouro appellit,militesin terram exponit,agrum Panormitanum amp;nbsp;CubamRegiuropo' marium vallat, arbores domefticas fuccidit, xdesfaeras,qua:extra nnœniafti’l’ bant,dirnit:exquarum ruinis aggeres excitauit. Deinde pattern vibis vetete®) quam CalTarum appellant,magna vi adoritur,machinis omnibus,milljlibiis,a‘ rietibusvrbem toto triduo concutit. Ad portas etiam Thermarum, Graconn) Mazarx, amp;nbsp;Ycarinis bellatores adhibet.Cathenamprxrereaqux vrbispornifl claudit, magna vi infringere conatur. loanncs ClaromontanuSjaccxterioFti-mates ciuesque inniétis animis viribusque obfiflebant : propugnacula,mania» portasq5 non modo tutaban tur,amp;: ftationes fernabant : léd in holles quoque lapi-des,fagittas,ignes,amp;cxtera bcllicxartis inllrumenta vitilitcr eiiciebani.Proin-de vtrinque efferato congrelTu dimicabatur. Sed in vrbe bellum intellinunifa* mesexcitauit.CuicumIoannesdeClaromontc,qui fnisprimum,acdeindevni‘p uerfis vrbishorreisapertis,frnmentisque populo famefcenti modcratalaiginó-nedillributis,pro virili fuccurrilFet, ipla fortuna prxfentius remedium concin-nauit. Robertus nanqj Rex obfidionem in longum perttahi animaducrtcns,veri-tus nc filio amp;nbsp;claifi fiuiliri aliquid euentus âceideret^ per literas foluere ftatio* nes,Siciliamque inde pop ulanamp;incendi lubet.Dux patrisiulTa, licet 3 gre,exc-quitur,

-ocr page 499-

DECADIS LIBER ÎX» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«t

jobfidionem fol uit, Sicilian! cXcurric: per fegetes,agros,vincta, afëgionö Mazaræ ad Syracufas amp;nbsp;MefTanam vfque, flammis ferroque crudeliter gralfatur, ®c inde Neapolim reuertitur. Sed non diu Sicilia quieuit. Siquideni anno falut. B^ó-Robertus rex Beltrandum de Blafco Montis Canofi Comitem, amp;nbsp;eius foro-^‘'inijCum dafie oóluaginta triremium,contra infulam rurfus mittit. Ad prohion-^orium Soloenti ille applicat,Thermas oppidu petit,fuburbium populatur amp;nbsp;exu-•^‘t-IndcMeflanamnaLugat.quamprætergreflus,Acim oppidumcapit,incendirgt; ^incinerem vertit.IndeThermas eodem curfu regreflus,milite in terram expolo »to, Giminnaf6ip.m.a mari diftans oppidum) tendit, inuadit, diripit,amp;igne vaRat* 1 änormitanis poftea agris leuia damna inf erens, Neapolim ad Robertum regem ■^ecurtic. Anno deinde fal.1527.cum Robertus animo firmatum haberet fingulis ’“niscirca meffis tempora Siculorum agros flammis exurere,vtreifrumentariæ ebdibus attriti,ad deditionem vltro Siculi compellcrentur;Rogerium Sanguine-lum Coriliani Comitem cum clafTe ad comburendaSicilix arua tranfmifitiamp;pofl: ^umBarbauayramGcnuenfemcumtriremibusdecernamp;:nouem.Huius aduen-ius cum circa oppidu Augufl:ampercrebuifl'et,BljfcusAlagona,quiCatanæprx-eiatjAuguflani pctiit,noduq5 ad locumlatebrofum,quo ad mare ex oppido hoftiï iranfituruserat,ininfidiisdelituit.Igiturdumille cum nantis ad marecontendit* Blafcuscum militibus e latebris egreirus,reditu hoftibus prasclufo, eos fugam po-^‘'’s quam arma parantes adoritur.Vbi inter nautasamp;milites belloinæquali con-^crto,pIurimiGenuenfestrucidantur:Barbauayra multisvulneribus confofTusca-P'fw,amp;durocarcerimancipatur:claffisveroinordinate remigepaucis militibus ^fineDuce Neapolim ad fuos euafit. nbsp;nbsp;Poft bxc annofalutis. 1328.Fridericus

^cxLudouico D uci Bauarix, qui Romanorum Imperator eledüs, contra Fride-i'cumDucem Auftrix cocledum Imperatorein,competitionis nomine fxuiffi-’i'umbellum gerebat,adlixfit. Cui cum Imperator abrogate loahnevigefimo fe* cundoRomano Pontifice,Nicolaum^ rancifcanum, que Ecclefix Romanx fuf-f^cerat,adorandum proponeret,Fridericus ab Ioanne,tamctfi Roberti ftudiofiffi-^° *110 fibique infenfiffimo, nunquam abborruit, fed liberelmperatori refcripfit, fö ^uineointemporalibus,amp; noinfpiritualibusfocdusiniine. SubindeFridcricus 'iiffueiufdem Impcratoris cu^i quadraginta triremibus paratis, quibus Genuen* ^i”iitrigintatriremesfuntadditx,contraRobertum regem,Petrum filium con-f^ftitnmifit.Q^Ioannes de Claromote,BIafcusdeAlagona,MatthxusPalicius, ^og«iusPaflanetus,Matthxus de Sclafano, Petrus Lancea, RufTus Rubens, cö öonnuUisaliis S icilix primoribus funt fecuti. Petrus igitur li ttora primum Caieta-na^Ifclteinfulx attingens, cunä:a incendio abfumit ; oppidum deinde Afturum ®ppugnatum ad deditionem compulit, ac demum in Corradini vltionemignö ^tdidit.Naftunum quoque oppidum,quodabeiusdomina viroorbatavicinc» 4® ^fturæinctuperculfaacceptumPetrusftibeiustutelareIiquerat,Genuenfes prç-'^^ibumanitatem Petri irridentes, cum triremibus trigintaadorti,adfundamen-^ävfque concremarunti Dum hxc geruntur,nuntius repentePetro aduenitj LadouicumRomaegreirumCornetumpctiifle,vrbemqueRomamImperatori ^^ideticocoeleftoccffifle. Petrus, qui confulco Ludouicum adiré dccreuerat, vi leßipeüatis coaótus, ad Herculis portum aliquandiu conftitit: atque ibi ne ftatio-neminotiohaberet,nonlongeaportu Vrbitellum lacu circunfeptum oppidum* ‘caphiselittoreadlacumvfqneinhumeros apportatis, admœniatraiieit, magna **aggrcditur,oppugnat, acignem in portas öppidi immittit:oppidanifquecon-’ j’^® opponentibus quidem, amp;nbsp;Siculos c muris eiieere, ignefque extinguerö tuftraconantibus,qua turma bellatorum amp;nbsp;nautarum foris prxualebat, vi miffi-K lütn machinarumque capit, populatur, amp;nbsp;flammis incendit. Contra infulam poftea amp;nbsp;arcem Telamonis Petrus profedus non minus fxuiit. Poft hxc an-110 fdutis. 1319. Friderici imperio. 4. Calend. lulii AEtna Sicilix mons mire conflagrauit. Subinde annofalntis.1353. loannes amp;Blafcusfilii GaleodiFlo-i'aciFranci,arcëCaftriadmarePanormi Roberto Régi prodere ftatuunt,pada cum tege mercede,amp;; duabus triremibus ad id dam ab co miffis.Erat etenim alter

Ss

-ocr page 500-

4t» DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY eomm ob comiffum crimen in ea arce carceri addiftus.quocum alter frequenter Vifendi fratris praetextu conueniret, ex iis qui ftipendio dudi areem euftodiebat, coiuranonis focios plures cociliauit.Cü quibus obfcruata opportunitate, Prxfe-d:umnoâ:unullafuîpiciûnepræcautum,iniufqîComiceminterfîciunt.Cuiusfâdi moxex arcis muro per faces dato figno^triremes Roberti dux,quxad montisPer-egrini littora aduenerant,fl:atim adiunt,milites,amp; ad bdlu opportuna, qux attule-rantjin arccingcruntjcamqjcapiunc. Quo paulo poft Robertus triremes fex alias comeatu amp;nbsp;militibus inftrudas ad munitionê tranfmifit.Quo cognito,Fridericus rexcMeffanaftatim Petru de Antiochia amp;Ioannc Claromontanum Panormum ^^ mifit.qui machinis amp;nbsp;miflilibus arce aggreffi, muris cuerfis, co paiäo arce recepe-runtjVt libere Franci cG o do triremibus,quas habebat, Neapolim reuertefenturi SedreftitutaarceFranciintcrabeundulitcoraSiciliaï meridionalia percurrentesj inter Alicatamamp; Terramnoua milites in terra expofucrunt,amp;: mediterrancain-greifi Buteram oppidu repente adoriuncur.Quod e periculo frequens Siculotum accurrentiümultitudovixeripuit. Poft hæcanno falut. 1354. dcfundoloanncv? gefimo fecundoRomano Pont.extindis ante obitum ccnfurisamp;diris,quibusSi* ciliam implicuerat,facra omnia ac Miffae, quib.Fridcrico amp;nbsp;Siculis per multosan-nosfueratinterdi(3:um,vbiq;celebrari cœperunt.AdBenedidumRomanûPon-tifieem poft loannem elclt;3:um,quem an te initum Pontificatum fui ft udiofum Fd' ^ dericus cognouerat,oratores deindepro pace cum Roberto componcndapludes miftt-Sed Benedidus non minusquam anteceftbres Friderici caufam abhorrebat. ïntereaFrancifcus VintimiliusGiracii Comes Conftantiam Ioannis Claromon* tani Motycx Comitis fororem vxorem duxit. qua ob fterilitatem repudiata, pd' lieem vxorem fibi adfciuit.Sed loanncs cu iniuriam vlcifci animo ftatuiflet,amp;tFra-rifensapud regem authoritacec.'ÄerosProceresanceiretjirapcrcituSjreliftsSici-La ad Ludouicum Imperatorem fccontulir, amp;nbsp;paulo poft pluribus Teuconibusab co impetratis ad iniuriam vindicandam rediir.Sed Fridcricus Rex aduocatoFran-cifco Comitc,amp;IoanneClaromontanofcniori Ioannis Comitispatruo, recon-ciliationem tradare eoepit. loanncs vero amp;nbsp;contra datam Regi fidem Francifcum p Panormiinuadit, acglamis non quidem letaliterferinQuodcumFrancifcusa-pnd Regem queftus, in eum,cuius fide protedus dgambulabatj iniuriamrdice-jret;Fridericus cîientelæ iudicio loannem exiliomuldat. qui cuminfuaferccc-piftet oppida, Friderieufque Rex contra contumacem bellum pararer, Aleo-noræRcginæ,quæ reditum ei pollicebatur,confilio,relid:is regi oppidisadLudo-uicum profngit. Sed cum tandem Ludouico etiam intercedente reditüm inSici-lia a rege impetrare non potuiflet,defperatione dudus, ad Roberti régis ftipendi» defecit-Robertushuius apudSiculosfauorefretus,ftatimclafteminftruit:cuiCo rilianiComitem,amp; loannemipfum prxficit, accontraFridericum annofalüus ï}3y.emittit. Siciliamaduedimilites,adMancfcaicum.fl.(quem Magnumbodié ^^j appellant) non longe aThermisinterram exponunt: BrucatumoppidumiUrini-minens tentando opcram amittunt.Inde terreftri itinere magno cum exercituab-euntes, regioncm Mazarar excurrunt,cundaq5 ibi hoftilitcr populantur. Alicatam poftcaPetri Lancex,amp;MartiniCapicii,aliorumqj militum prxfidio raunicamt rruftra obfidcnt amp;nbsp;oppugnant.Soluta obfidione Agrigentinis amp;nbsp;SaccitaniSjeoru agrorum vaftatione incendiifque,plurima damnaintulcrunt.Marfalxpofteaamp; Drepani agrosperagrantes,obuiaquxqj ferro amp;igneabfumcbant.AdPanormi-tanademumlittoravenientes,cum ibi fexdecim Catalanorum triremes,quibus Raymundus Peralta præerat, offendiflent,fcu metu pcrculfi,fcu belli txdio alFedgt;» Panormitanis agris intadis Neapolim ad Robertumredierunt. loannes Claro-montanusquamprimumNeapolitana littora attigit,infalutato Regead Ludoui- ) cum Imperatorem reuerfus eft. Interea Pridericus Panormi meenia reftauratamp; amplificat,Petro eins filio rem perurgente, Guilclmoque Tagliauia amp;nbsp;Raynaldo laconia militibus operipræpofitis. Saccam pfxtere^oppidum amplificatis moe-nibus,in earnformam,quaefthodie,redégir. Eadefere tempeftatein Lotopha-gice, (Gerboruminfulahodic dida^ aux Friderici tegisimperio parebat, eumSi*

-ocr page 501-

Io

ÎO

DECADIS LIBER IX. 485 culiSarracenos vedigalibus plus æquo vexantes, primorum quondam inter eos virumauriditiffimum, quo auaritiæ fuæfatisfacerent,fine vlla vel indiens decla-J'ataproditionisfufpicione, falfo infimulatum morte muldaflent,'Sarracenicora friderico regeiniurias fuas conquefti,amp;abeo(quippequiiamaulicorumratio-nibuscircumuentus,fuorumfadaomniaratafirmaquehabebat)inauditi,conce-ptummentis vulnus Punica fraude tantifper prætexerunt,dum Gerbos reuerfi populum ad feditionem (excuflb Fridericiimperio)concitauerunt,acRegiTu-deti fe fubigentes,Chriftianos qui iam ad areem fe receperant,obfederunt.Fri de-dcushisper certum nuntium cognitis,triremcs quinqs, amp;nbsp;nauigia alia ad fuorum lbbfidiamilitibusinftruit,RaymundumPeraltamclalÉprçfîcit,amp;ad infulam mit-dt. Raymundus cum elafle ad areem obfeflam applicat,in obfidentes Sarracenos ’ffuit, rem diffipat, hoftes dcpellic, areem ipfe feptuaginta cum militibus ingredi-dibobfeffis opera fcrt,amp;: animos facit.Iamque Sarraceni metu perterriti ad Fride-^ci hdem reuerti animo ftaruerant : fed mox Martinus Coxa ex Ifcla oriundus a Roberto rege minus,cum fcxdecim triremibus adeft: amp;nbsp;inito cum Sarracenis fee-derearcem cum illis oppugnar, duas ex quinque Raymundi triremibus,ac naues îliascapit, fxuani Siculorum cædem facit,machinas,munitioncs,amp; arma quxin tnremibuscaptisrepperit,Sarracenis in Chriftianorum excidiumpretio vendi-ait.Quofalt;3:o Neapolimtriremibus, fpoliis,captiuifqueinfando bello captis,ad Robertum vidorimpudens rediit. Raymundus quoque fpe amifla, clam obfeihs •^clidisarceegreditur,amp; cum tribus triremibusinSiciliam reuertitur.Sarraceniita ädiuti,refumptis viribus areem magis magifque oppugnant,ex obfeflïs plures oc-cidunt. interquosamp;Petrus cognomento Sarrocacecidit, quem Fridericus arci wmolim præfecerat. Chriftiani obfeffi annis duobus amp;nbsp;menfibus fex, vltra quam

n3turapatividebatur,obfidionempertuleriintjjJonec tandem pluribus fame in-tetetnptisjqui fuperfuerant,vix offibus hærentes, arce capta in manus Sarraceno-rmndeuenerunt. Nee multopoft in Sicilia Fridericus Rexdum Ennam petit, ^ipfoitinereloannemfilium, MarahionemRandatii,Menæi Comitem, Vallis taltrileoniSjFrancauillæjTraynæqueDominum-.Guilelmum aliumfilium Cal-tafimijamp;joppidorum vfqjadlulianam adiacentium,D||cem:Fridericum Antio-^iaPetnfiiiuninobiliexortumgenere, (cuiuspatrem,licetegenumamp;peregri-öum,inSiciliamaduenienteïnrexeducauerat, amp;pluribus bonoribus infigniue-MCapitii Comitem,amp; Francifcum Vintïïnilium Giracii Comitem inftituit.En-i^amdeinde,vbi cura fummo defiderio xftiuare folebat, appulfus, fexagefimum ^uintum agens annum,fenio amp;nbsp;labore confedus, morbo letali corripitur. Quem vtfenfit,Catanam ftatim leéticafe apportari iuffit. Sed aigritudine in itinere inua-Wcentc,vixPaternionem venit,cum xdem.D.Ioannis Hierofolymitani non pro-culab oppido ingrelTus, fumptis de more facris, anno fui regni quadragefimo, fa-^^ ‘Utis veto. 1356. ii.Calend. Iuliideceffit,princepscuiamp;ob ingentesanimi dotes, ^obfematam maximis laboribus infulam, Siculi adhuc plurimum debent. Eo ac-S'^otante,inter Auftrum amp;nbsp;occidentê cometa regis obitus przfagus apparuit.Do-^^fusquoqjBrundufius medica arte infignis,Regem in templo Hierofolymita-’’omteriturum multo ante vaticinatus edixerat.Catanam cadauer deduélum, in

3fce vtbis primaria,quam ab V rfino vocant, nodu deponitur .Illucefcente pofte» ad templum maximum.D. Agathas facrum, Siculorum longo ordine, regio more tuniulacunijhoc difticho adhuc infignitum cernitur:

Sicanias populi mœrent,cœleftiagaudcnt Numina,terra gemit,Rex Fridericus obit.

DEPETRO

C I L I Æ


SECVNDO SI-

Rege.


Ca P V T IIII.

/

-ocr page 502-

4«4 Igt;E REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

^ÿER ACTo publici ac regii ludus funere, Petrusciusfiliushuiusnö-minis fecundus,inaxitno omnium gaudio Sicilian rex falutatur.Qui fufcepto ftatim regno, liberalitate amp;nbsp;humanitate Siculos ad fui amo-' rem pellexit, vt regnum, quod pater multo labore tutatus fuêrat,be* nignitate fibi conferuaret. Rudum Rubeum Meidanenfem, Matthau Palicium,GuiIeImumRaymundumMotecatinum,amp;Scalonum de VbertisCo-mitatus titulis in eodem templo maximo Catancnfi,vexillum fingulis regio moró tribuens,infigniuit.Necdiubæcquies regno ïletit.Namdiflîdia interFrancifeû Vintimilium Giraeü,amp;Ifclæmaioris Comitem,amp;:MattliæumPaIicium,Ioan-nemque ClaromonranumfubEridericoregecœpta,quæiiliusimperio fubfede-rant,fubnouo imperioforaserupere,adeo, vtin Francifeicaput MatthxusSilo-aunes confpirantes, nihilnifioccafionem quaererent quahoftem infidiisintcrci-perent.Petrus reX odiorum intej fiios ignarus,pro componendis Sicilix rcbusco-uentum Catanxproceribus indicit. Quo ex induftria a Damiano Palicio regis CancelJario,amp;MatthaeoPalicioComire,Magifi:roRationali,germanisfratribus regiscollatcralibus, Francifcus regis nomineperliteras vt coramadeiTeCjaccer-htus,Catanamquidcm,veriti^neillorum fraudibus,quorum cxploraülfœiiin habebatanimum,fe inferret,venire diftulit: fecreto tarnen per tireras régi fep^* gans,ad.S.Anaftahæarcem,quamMottamappellant,fecoritulit: vbiaduewum eins fe expedaturum promifcrat. At dum Mottx agit, ex aulicis regiis pienq; 0^'5 amiciconiurationcaPaliciiscüIoancClaromontanoinitam,paracafq5 eiinüdias aperiunt,amp;vthbiconfulat, monent.QtJibus ipfeauditis, Motta minimefibi tut? federn ratus,Francifcum filium (quem Golifani Comitem conditubrat, amp;nbsp;ob im-pubcrtatemSicuIomoreFranciichenum voeabat)periculofomorbo corteptab' mulanquo fe vocari patcrno aifedudiditans, non expedato regis refponfo, Gira-cium conceffi t. Difplicuit quidem regi difceffus ifte fefl:inüs,animumque nonni-hil ab eo aiienauivfed cum Francifcus vt Giraciu appulit,regis iram occupons,Pa-Ïiciorumconiurationeminfe omnemper (ÿirtum nuntiumillicredidifTetjtecepit rexbenigneiuftamcxcufationem.Quocirca conuerfus ad componendaminter eos affinitatis etiam vinc^lis pacem,Meflana:,vbi conuentum habiturus erat,Fra-eifcumfua fidevtadciret,hortatur,amp;vtfibifidelitatisiuramcntum prxberef/ch-pfit.Sedhic(quaratione'‘incerrum) Meffanam irc noluir. Fijne iuftiorem ind‘^‘^‘ gis iram concitauit. Celebrato concilio cum Catana rex reuerfus edet,Francifcus CatanamFrancifchcllum filium,qui pro patreapudregem caufam ageret, mibt-RexFrancifcheUum ftatim cum proceribusomnibus,qui cum eo venerant,instee Catancnfi carceriaddixit.Venerat cum FrancifchelloRomoaldusRuflusCe-

phalœdenfis Francifci Comicis œconomus. Hune rex Paliciorum fuggeftione

torquetvtpertinacixFrancifci caufam abeo edifceret.IlleFrancifcumComité) amp;FrideriCum AntiochiamCapitii Comité, in regem coniurafle,amp;i: ad Robertiim ^^ regem defeciire,cohfida prodicionis caufam, ordinem,ac litcras Roberti amp;nbsp;Fran-

' Cifcivltrocitroquetranfiniftastormcntis adus patcfccit.Quibus cognitis Francifcus animo confternatur,amp; veniæ defperatione cum oppidis,Caftro Bono,Gcl-lifano,Gratterio, Giracio, Pollina, Monte Sandi Angeli,Maluicino,Tufà,Caro-nia, Caftellucio, Sando Mauro, Petraha fuperiore, Petralia inferiore,Gangio, SperImga,Pectineo,BiliGio,Phifaule,amp;:Criftia,qua: fubfuadicionehabebac,ari-hofalutfs. 1537. a Petrorege defciuit: amp;nbsp;fubindeoppidumRahalIoannis,quod rcgiparcbat,auxilio atquetradaru vicinorum Gangenfium inuadit,ribiqueoc-cupat. Fridericus quoque Antiochia, qui oppida Miftrettam , Capitium,Ser-rauallem,Guzettam,CaftrumadmaredeGuIfo,Burgettum,CaItabillottam,Cs-JatubumfuI:^fetenebat,cognitaRomoaldi confefiionc, confcltimamp;ipfccfiFiS ^ amp;nbsp;Margarita de Ofulo eins vxorc, amp;nbsp;Francifco amp;.Simone de Antiochia confobri-nis fuis,aregedefecit. Petrusrex comperto proditionis facinorc,illoru repreffu-rus audaciam,FrancifchelIo,Romoaldo,amp;: cçteris Francifci miniftris fub Rogcrii Paftaneti Comitis euftodia in arce Leontina rclidis,Nicofi3m cum exercitu con-tendit.Vbi inpublicoprocerumconuentuFrancifcum Vintimiliumproditotcin area

-ocr page 503-

DECADIS LIBER IX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«$

0rea,D.Nicolai perBlafcumAhgonam Sicilia: Magiftrum luftitiariuni ,ac ludi* ^^^^agnx regiæ cuiiæ/alutis anno.1357. pridic Calend.Ianua. perduellionis reö ®S‘t,Vbi etiam loannes daromontanus Motyex C^mes, pcrFridericumSiciliaè ^'gemPctn patrem olim damnatus,rccoghins a rege illius libellis,a crimine amp;nbsp;la-® ‘modern die abfolutus,Motycx Comicatu,amp; Ragufam oppidum jamp;extera qua: antespoflidebat,prxter oppidum amp;arcem Caccabi, recepit. Poftridievero,qui ^''.’’odoslanuarii dies extitit,rex Fridericum Antiochiam,Francifcum Antio-j^ ^'■an^,amp;\{^^^^çJçJJ^ jFfancifeum, Aldoinum,Philippum,Iordanum, Fridericum a Çæterofque Francifei Giracii Comitis filios profcripfit,ac proditores per fen tentia Ion ^^ arcadedarauit.Quibus geftis Catanam reuerfus,oppidumCalatabiU ^^5i^^^^lgt;um,CaftrumadmarcdeGulfo, Burgettum,amp;:pIeraq;aliaFriderici PP'da,R.aymundo Petal to régis confanguinco, Regniqi Aragonu Admirato,fub '^*gt;'0 Comiratus Calatabilotcx tradidit,prouc ci»s diplomate dato Catans deci-olan.dic.ijjy.conftac.SubindeinftrudocxcrcitucontraFrancifcumVintimi-'^^’^uiinarec Giracii fcmunierac,exCatanafignamouet.Cumqgt;Nicofiave-'tctjSpcrlingampcciiCjparuoqjnegotioeamexpugnauit. Gagiuinfequentidiem Wanuariivlcimus fuit,profedus,per deditioncmwcccpit.Ciuus exemple Goli-k fir^’^ ^f^nq5 Petralia ei fe fubmifcre.Giracium mox,Vbi Francifeus cum duobus Roberto Campulo Meffanenfi, Cephalœdcnfi Epifcopo3rotius prodttio-jnsauthore,fe munierat, venir: Francifeum pernuntios addedirionem hortatur» familie ealegc ample6lebatur,vtrcxcuomnifuoexcrcitu præter Palicios op-pwuiriingre(}£fgjm.j3yircicum rcxperIiterasannuinet,RobcrtusCcphalœdc-^ nshpifcopuscoj-jmiYieliisinFrancifcum verfus,rcgiisliterisdifciflis fraudemfub-®uc,ncc regicredendum clamitat,fcd vitam armis defendehdam fuadet.His Fra-Wcusftimuiis agitatus,mutato confilio ad arma qjit,óppidümamp;arcem âd bclluni P^tät.Quo cognito,rex oppido appropinquate oppidanivifo tege,nomen dus in-'‘“cant, adcuiusfidemfcparatosconclamant. Francifcus contra equo infiliens* t^buaferreaplebem infuafide contin«re fruftra annitehs, cummagismagifque ^dtitudinem a fe ad regem indinari videt,nea fuis quidem tütus,in arcem quani ^unitifliinahabebat,fepcrviamardam,quXiuxtaxdcnfD.Iulianieft, reciperö ’cntat.Scdcumlignorumac vegetumftrucimpeditam penetrate nequilTet, quid ’ntanco reruin difcrimineageftdum fibi effet,prorfus ignarus, fugam, quam Oli-’teriusBulturachius exfamiliaribus vnus confuluerat,extra oppidum capit. Sect numfalutiftndet, ab hoftibusagnofcitur.quemftatim Francifcus Valguarnera ö tcgusmilitibuj Catalanus genere infecutus, euadcre pet dcüia conatum, in prx-Wpscumequo dilapfunl in loco mille pafTus ab oppido diftanti compewt, fiuefvt sliifcribunt) a duobus adolcfcentibus militix rudibus, in quos inciderat,trucida-’'ttn,armisfpoliauit,corpufqueeiusadhucpalpitansmultisidibuspugionecon-‘°ngt;t,acvclutiafecaptüamp;:occifumadcaudamequivindumadrcgem promœ-^‘busoppidiadhuccumexercitu hxrentem,detulic. Vbihumiproieâuni arque ’^'^jium in frufta milites fecanc, oculos eucllunt,caput,nares,manüs,amp; pedes prç-®‘dunt: tantaquein mortuum crudelitate fafuierunt, vt nc vifceribus quidem pe* P^^tîennt.QuorumfxuitiamabominatusRogeriusPafranetùsComeSjeadaueri-tamfruftafecatum in zde. D. Bartholomxi confenfu regis tumülati curauic. Gi* f‘'^cienfesatidita Comitis motte,ftatim apcrtisportisregUedcdcre.QLiicum excr-cgt;tu oppidumingreffus,arceq;potitus,maximam auri vimibirepertammilitib* nnftibuit:Emanuelem FrancifcifiliuminMcnxi arcem dctrdfit,cxterosquoqife Vtriufq5fexusillius libcrosin aliisSicilixarcibuscarccriaddixit,Romoaldo Ce-pnalœdenûEpifcopoprxcipuo fadioniscapiteedomito. RcxdeindecotraMi-P trettamcxercitummoUct.VbiFrideriCusamp;FrancifcUsAntiochiaaliiperdüclIcS epræfidüs munierant. Hi clade Francifei cogrtita,ftatim ealege tcgi ceflerunt, vC tec fibiquo vcllent,Siciliaabeundi facultas daretur.Qi^ habita, feirtó id. Febri 1 aetmasveniunt: atqueinde fumpto nauigio Amalphiam,amp; mox Neapolim ad Robertum regem feconferunt. Is Friderici aduentu mirum inmodum gauifus^ cumexccpitquaïûbcnigniffixaçjfpcraashocDuce aliquando fc Sicilia potituru»

Ss 5 ’

-ocr page 504-

486 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

Dumhuicbello fbelicibus aufpidis Petrus incumbit,4. Februariidie exEIifabe^ thaReginaCatanxLudouicumfiliumfufcipit. cuiusgaudiiteftimoniorexCata-namreuerfus,vrbemnatalem ab hofpitum amp;nbsp;militum in propriis aedibus folita hofpitaUtate, amp;nbsp;veftigalibus liberam fecit, pront eins diplomate dato Catan« Gonftat.Et Elifabetha: Regina: in dons augmentum Comitatum Giracii contu-lit.DamianumPaliciumrcgniCancellariumVicariumquc inftituir. Necinterea minus Fridericus AntiochiaNeapoli Roberti régis animumad Siciliam capeffen* dam incendcre deftitit. Qm ftatim quinquaginta triremium claflem inftruxit,illi-queCaroIum Artum fpuriumfratremprxfecittcui Fridericum Antiochiam,Al-doynumVintimiliumFrancifciComitisfi!ium,Comitem.S.Scuerini, Comitem ’* Coriolani,acducentosalios équités cum dcledamilitummanu,fociosaddidir. Neapoli igitur illi foluunt,amp; fecundo vento ad littus, cui Manifcaico olim, amp;nbsp;Au*' ricella:, fed Rocella: hodic corrsptum eft nomen, non longe a Cephalœdi, menfe Maio applicant. Militem omnem in terram exponunt,Golifanumpctunt,amp;par* uolaborecapiunt.SequentidieGratteriumprofïcifcuntur.OppidanivtAldoynu viderunt,quem Francifco pâtre viuentc dominum agnouerant, confedim portas oppidiaperiunt,atqueinilliuÂîdemredeunt.Inde Brucatum veniunt, oppidum capiunt: amp;nbsp;poftremo Montern.S. Angeli etiamadipifcuntur. Captis his oppidis,^ omnicommeatumunitiSjterreftriqueexercituapud Brucatum in iUiusamp;aliotu ^ oppidorumpr£efidiumrelid:o,Caroluscumclafle amp;proccribus admaiorembel-loÈiturovimcontrahendam, NeapolimadRobertumredeunt, Vndemilituni* armorum,amp;commeatusomnis magna inftrudi copia, menfe Iunio,'Rcgcrcgref-fum vrgente, inSiciliam, amp;circaThermarum littora rediuere. Vbiexpofitisaa bellum neccflariis,oppidum obfident.oppidani aqux inopia deuidi,oâo dieruni indueüs impetratis elapfifque,lt;ieditioncm fecerunt, arce duntaxat inuiâa acct-rime obfiftente. quam cum aliquandiuhoftesfruftraoppugnaflent, menfe Aug* omnibus oppidi ædificiis folo æquatis obfidionem foluerunt. Erat eo rempote Thermae oppidum exile,fed muro cinduft, quod hodie Terram veterem appel' Jane. IntereaMatthxusamp;DamianusPaliciigermanifratrescummultadignita-turn infolentia regem I%trum ad votum pene gubernarent, non modo in C2teros Proccres,fedinloanncmquoque Randatii Marchionem,amp;Ducem ,regisger-manum fratrem, (quem GuilclmusFridcrici regis^nfans, Athenarumamp;Neopa-tri£EDux,CalatafimiComes,amp;NeetiDominusgt;apudPanormum decedenSjamp;in templo maximo tumulatus,fuorum omnium iurium hæredem reliqueratjodia cxercereincipiunt. Hinc vtRogeriumPaiTanetum de medio tollerent,regi fug' gerunt;quippequiingentemFrancifci Vintimiliithefaurum,captiuorum,quos fubcuftodiaLeontinihabuerat,confiliorepertum,iniuftotitulo,cumad Regera optime attineat, poffideret. Petrus eo inftindu ftatim per literasPaftanetumad feaduocat.Rogerius,quemha: Paliciorum infidia:nonlatebant,Regi nonobte-^^ perauit,fed in arcem Leontinamdelccbiscummilitibus, cum infigniregisinedi-toloco nihilominus credo,fcrecepit.Quo audito Alconora Regis mater,qu2 Catanæ tune agebat,coadis copiis Leontinum petiit, Rogerium ab haedefei-none reuocatura : fed illo in fua pertinacia perfiftente, Catanam eft reuerfa. Petrus, qui tune Enna: erat,de Rogerii defedione edodus, Blafcum Alagonam iuftö cum excrcitu contra eum mittit. Blafcus Leontinum profedus, cum verbis nihil proficcret, magna vi arcem aggreditun Cui Rogerius dum ftrenue obfiftitjclam nuntios adCaroIum Artum Neapolitanae cIaflïs,quacadhucThermarumlittora circumfiftebat, Præfedum , mittit, arcemqueillifiadfit,pollicetur. Quodvbi Blafcus cognouit,machinamexlapidibuseditamarciobiecit, arque inde Rogerium durilhme preflït.Rogerius tantæ belli moli impar, cum ncque a Garolofup- f* petias fperarer,promifla aBlafco Rogerelli fuifibifocero Regisnor;iinevenia,re-ftituta arce eius fe manibus fideique deuouit. Atque ita cum Blafco Ennam ad regem concédons, contumaciam in PaliciosfibiofFenfosreiecit.Petrus etfipri-mafronteBiafcipromiflumimprobaflet, mox tarnenconfidcrata Blafciergapa' cremfuumantiquaamp;cinconcuflafide,Paflanetö çondonauit.Nec quiequamora-tus.

-ocr page 505-

DÉCADIS LIBER I5C.


4^7


10

10

tus,adrecïpïen^a oppida ab hoftibus occupata fc conuertit. Ingentem eScreitum comparât,eumqj fub Blafci amp;Petri Lancex prxfedura contra hoftes deftinat.Ho-ftes vifo exercitu metu perculfi naucs infeendunt, acfœde inde foluunt. Blafcus Eigacis hoftibus Bruccatum,quod Iioftium erat prxfidium)magna vi adoritur, ac tandem (Roberti militibus libere cum duabus triremibus Neapolim di-miffislperdeditionem recipit. Gratterium poftcaprofedus obfidet.VbictfiPe-tmm Lanceam fagitta confoffum amifcrit,oppidum tarnen non multo labore re-cuperauit. Golifariu quoqï,ac caetera oppida,quæ a rege defciuerant,ordine cepin Dumhxcin Sicilia gerutur, Fridcricus Antiochiajqui cum clafle Caroli ex Ther-misNeapohm redierar,Robertum vrget vt claftem contraMylas dirigat: futurum vteooppido capto, Meftanaipfi, cui in agro Mylenfi omnes opes atqueannonte confiftunt,inpoteftatemvcniat.Paracam igitur claftem RobertusaFridcrico per-* WusconcraMylasmittit. Proindchoftesmeniïlunioexcitatis aggeribus anna= hlutis.ijjS. oppidum obftdent atque oppugnant.Sedincolisomni opera fedefen-^entibus,obfidiovfque ad menfemOdobrisprotradaeft. Tandem Pecri regij auxiliisdeftituti,cogentefameMylenfesdeditionemfccerunt.Quocapto,hofteS vicinaoppidavariis populationibusdeprxdabantfir. Pofthæcannofalutis,t34Oir menfcApriliBenedidus Romanus Pontifex, vtpacem inter Robertum amp;nbsp;Petrii regesiniret, Robertum Conftantinopolitanum Patriarcham ,amp;Epifcopum Va-^ fionenfem Legatos ad Petrum regem mifit. Sed Legati cum tribus triremibus Meffanæ portum ingrefli, a Meffanenfibus miflilibus amp;nbsp;machinis repellunturi' Qopcircairaperciti,diplomate Pontificio adlittus relido,Siciliamomnem diris execranc. Éodem ferme tempore Robertusrexclaffem, cui Gotfredum Mar-

zanutn Comitem Squillacenfem præfccit, contra Liparam mifit. Quocognito' Pccfus Rolandum Aragonium fpuriumfratrerr«?um.i3. triremibus in auxiüunx' ®gt;fit. Sedcum Liparenfes fuppctiis non indigerent, RoIandusRoberti claflent ïdontur.aquafuperatus, amp;: cum multisProccribiiscaptuseft. Cuius cladis in-oigaatione commotus Petrus, qui eifls ac Siculorum aliorum ignauia amifllini daffem arbitrabatur, Rolandum fratrem rcdimerc noluit. ItaRolandus carcere a 5^ Francisvexabatur, Erateo tempore MeiEinæ mulier quafeamCanriolaTurrinsa nomine, ditiffima.quæ Rolandiaudita ca!amitate, viiaeftvidereviamafortuna fibiparatam vtregii fanguinisvirura fperaret.Itaquemiflïsnuntiis,amp;: perprocu-ratoresmatrimonio inter cos firmato,ipfum duabusauri vnciarummilibusCaJi’ miola redemic. Reuerfus Meflanam Rolandus defponfationem abnegauif.vrpo-te fanguine regio ortus humili ortam loco amp;genere defpiciens.Mulier iufto corn-pulfa dolore Rolandum ad tribunal conuincit. Coadus igitur in publico con-

40

uentu totius vrbis nuptias cum ea celebraturus aduenit. At Camiola vbi honori fa^' mfecic,in Rolandum conuerfaj commemoratis fuisineummeritis,illiufqucirt.' ftiquodeamimpudenterfidem violaflet ingcnti ingratitudine, palam fenuptiis ^^mignaui hominis renuntiare dixir, atque pro nuptiis Deo fe dicauit. Poft hxc FettusrcxMylasrecuperarc,amp;hoftes indepellere ftatuit.Coadum igiturpedi-' mmingentem, equitum vero bis mihum exercitum,cui Blafcus AlagonaCo-mes,Raymundus Peralta Comes, Henricus amp;nbsp;Fridcricus Glaromontani germa-mfratres, amp;nbsp;multi alii procerespræeranr, contraMylas dirigit.Siculixdificatoiu-5(tamœniavico,quem Terramnouam vocabant,vbicommodefe recipere pof*' fentjoppidummaximisanimisaggrediüntur: atque machinisamp; miftilibus adeö vehementer oppugnantjvt oppidani defperatis auxiliis iam tum dé delenda vrbè confilium facerent. Sed dum confultant, Fridcricus Antiochia, qui ferfeis in-^ ftrnmcntiscuniculos fuiscum militibusfodiebat,aSiculiscircumuentus occidi^ tar.Quo cæfo Franci,poftquam tribus menfibus fatis ftrenue reftitiflent,fame op-pteffi,menfe eiufdem anni Augufto oppidum régi tradiderunt. Recuperatis My-ih,PetrusFridericum Antiochiamconfanguineu fuumad xdem facram oppidi S.UicixnonlongeaMylisperadofuneretumülariiuflït. Superatis hoftibus,amp;: receptis oppidis quæ a regedefciucrant,Matthaeusamp;DamianusPalicii germa-nifratres ad tantum fuperbiæ culmen funt euclt;fti,vt in Proceres fufeeptum odiwrt

Ss 4

-ocr page 506-

48« DE REBVS SICVLÎS, POSTERIORY

profequentes, coS vel fibi fubiieere ^ vel pcrdücllionis impofito enmine perdeM quxrerentîtantumqi efFeceruntgt;vtnullus magiftratumgerere vel confeguipof-{et,niü Paliciorum ftudiofus: ac neloanni quidem Duei Regis fratri,quem fufpc-élum reddidcrant jaditus adPetrumpatcreu Veriti itaquePalicii ncDucerccö-ciliato primas partes,quas ipfi cüm rege habebant,amitterent,Ioanni,qui tunifon te ad falutandum regem e Catana Panormum propcrabat, acceffum interdicunt, regis etiam nomine literis ne fub capitis mulda Panormum venirct, publicans. Idvcrovtprxtextumhaberet^fuggefrerantrcgiilium olim cum Francifco Vin-timilioamp; Friderico Antiochia in coniurationis pattern conceflïlTcjVt rege mor-tuo ipfe in regnum vocaretur.quocirca animaduerfione opus effe, ne Panormum veniens jperemptofratre^ipfea Siculis rexfalutaretur. loannes tam duraadrone cognitajFridericum Mantuam militem ad regem mifit: per quem fuam innocen-tiam , amp;nbsp;Paliciorum fraudem cJPplicatet. Ateumnequehoemodo tegis ammuS fedaretur,Dux optima militum Catancnlium manii Panormum ad regempef vim fibi aditumparare conftituit. VtveroeCatanaPJatiam venir, Palicii,quos . eins aduenrus non Jatebat,alias ei litcras regio nomine fcripferunt,ncvlteriusfub poena capitis progrederctur, qftod nuntios rex ipfe ei quid fafto opus eflct,indica tiirosmififièt.Poftmodum tantum regiperfuaferc,vtPanormitanij Archiepileo* pum, ^S£ Raymundum Pcraltam CalatabelottzComitem,(qiiosipfi priuatimim ^^ llruxerant,vt omnino cum eo agerent nc in regis cofpedu prodirct,fi falutemfo-ciorumcuperent) rexadloanncmmiferit. Platiam nuntiirardius ingreffbCüDu-ce eo vefpere colloqui non potucre. Raymundus, cui Paliciorum fraudes plm*’ mum difplicebant,noclu rufticum mentitus ad Ducem aCcedit,Paliciorumcuti‘ da aperit:Regisanimum bonum effe enairat,amp;:vt Panormum feftinctjConfulit» fi his technis fe eriperedefideretwnee pluribus moratus ad fua Raymundus redim Illucefccnte nuntii Ducem adeunt, regis nomine cumfaluere iübent, amp;demum qux in mandatis habebat,cxponunt,amp; ne Panormum accedat, regiainterdidio* neinhibent. AtDux Paliciorum has ede inlWias,amp;: regem germanum fibichlt;öBi femperhabuiire,vtne fuaquidem ergacum fidcsvel fufpedavnquameficpotiiC' jj rit, idque omnibus conlantiffimum, fatis prudenter refpondit:amp; proptercatuW fibiadeum accelTum habere.quod fivita abeopriuaretur,caufamDeofeconi-mittere.Nuneiiad regem reuerfi, DucisrefponfuiTirctuIerunt.Quoauditorex, vtaifediis poftulabat,quafigefticnsnonnihilridere vifusefi. Quod vtanimad-uertere Palicii,qui aderant, vix fefecontinebantquinregem ipfiim conuiciis ag* grederentur. Porro Ducem veluti contumacem morte pledendum apertis voci-bus proclamarunt. At rex turbato animo vultuque ad eos:Si loannes (inquitpux adnos veniet, nunquidhollisaduenict?caroetenimnollra,amp;fratereft-Qu'^^^ didis,amp;Paliciisrelidis,animo irarum plcno amp;nbsp;quafiminaciaulam ingreditun Paliciivbifilentiumfibiimpofitum,amp;immutatum regis animu vident,iampchi^'^j fc fe deteda fraude rati, confiliü de falute ineunt.Igitur loannes Dux Platiadifce-dens Panormum venit. CuiPetrusrex ad Admiratipontem quingentosab vrbe palTus occurrir, maximoque fratrem honore excepit. Quo vifo Panormitani ocs maximam de pace inter germanes inita Iztitiam concepere: amp;nbsp;Palicios, quorum fraudes omnibus erant perfpedilfima:, arguentes, morte etiam dignos cenfent, qui intcrregemamp; fratrem fimultatespofuerint. Palicii,hincDucisamp; regis iram, inde vero plebisfurorem veriti,llacim adPalatium quodSclauorum adhuc dici-tur,Palatio regio turn a feptentrioneannexum,confugiunt,ibiquefemuniunt.In* terea Duxpollquamarege ipfo Paliciorum iniurias exadilfimcdidicit,incend? tur.Sed amp;plebs,vtRegcmamp;DuceminPaIiciosconcitatos vidic,interficiendos eoscirepervrbemdifcurrens,editisvocibusconclamat.Acceptisitaqucfigni5i'^' giisfurore correptus populus Paliciorum domos aggrcditur,eflradifqueportis irrumpi t, diripi t, amp;nbsp;Matthäum Damianumque ac exteros Palicios ad perdendu perPalatiipenetraliainquirunt. VerumElifabethaRegina,qux eosdiligebat^u Petro vege d^Duceegitne in terficerentur, fed Sicilia exularent. Atqueita Palid» triremem Genuenlcm,qua: forte in porta erat,afcendût, arque méfie lunio anno

-ocr page 507-

DECADÎS LIBER IX

485gt;

10

amp;lutts.i54o.Panôrmo foluentes Pilas nauigant.Mox Palatium ipfomm folo çqua-wm ,bonaque militibus a rege diftributa : oppida Scaloris, Aflbrum nimirum,amp; ^3tta,tum ea quoque quæ Matthæo parebancjoanni Duci a regc funt tradita:Câ-ceUatiatus munus ^quod Damiani erat,in Raymundum Perakam translacum eft: ‘totonotariatus officium,quod ScalorusComes adminiftrabat,Tima'o Turtu-’^Etonulinconccffijmeft. HisgeftisPetrusrexSiciliamperagrare, ac oppida o-’^nialuftrare voluit. Cumque ad GalaXibettamoppidum,quodeontraEnnam ^ftgt; perueniflet, morbo correptus. 1342-. fexto idus Auguft.cii fexdecim regnaflee ^Mos,Ludouico,IoannCjamp;:Friderico filiis relidisgt;amp;:IoannefratreLudouiGi(qué luccefforemin regnpdeclarauit) Baylo conilituto, fatoekfunélus. Cuiuscorpus Poftmodum PanOrmum translatum in æde maxima conditum eft.

DE LVDOVIC© SICL

L I Æ R E G E.

G A P V T Vi

PEtro defundoLudouicusfilius annosnatUs quinqueamp;:menfesfeptéj 6 inregno fuccedit. Pro quo,curn tantx moli per xtatem non eflet idone-5 us,amp;:loannes Dux Randatii patruus adminiftrationi fuperefl’et,plerique

proceres, qui Paliciorum adhuc partes fequebantur, Elifabethæ Reginx perfuaferfit vt Ludouicus,tamet(ï impubes, regia corona donaretur: quippe quod öOn effet tutumPrincipatumapudIo.anem manere,quem ipfe regio languineex-°'^tus,atnbitionis ftiinulis agitatos, fibi aliquando pollet prxfcribcrc. Horum ita-^^cconfilio Elifabetba Regina Ludouicum an«ó falutis. 1541.8.Decembris.u;' Mit. Panormi in eedefia maiori a Sieuhs regem falutatumjabloanneTplono ^lancifcanojgenere Catalano, Andrauillx Peloponnehaca: ciuitatis Epifeopoj ‘l'odernatemoreregioperungiamp;ocorofiarifecitjPanormitano Archiepifcopo,amp; cæterisSiciliæEpi(copiSjobPontifieisRomanicxecrationes,quibuSvniuerfaad-^’^icSiciliatehcbatur, id munus exercere reeufantibus.Êudouicum diadematc ’^^gnitum mater Margarito Teutonicæ fuæ affini, amp;nbsp;Martini de.S.S tephano mi-l'tisvxorijeducandumdcdit.* IntereaverocumLudouicia.taslmpetii molem •lonfufferref jg^jjjies Duxamp; Petri t*eftamento, amp;nbsp;Proccrumconfc'nlu,Vicario îlominereghumadhucmaximaprudentiamoderabatur. At cumpaulo poftSy-lacufiseffet,in ægritudinem incidit.Erat ei Iudex aireftbriöannes Magnaiure-' confuitus,patriaMeftanenfis, Paliciorum ftudiofus. Qui cum Catanx vna cüm a-l’isloannisminiftrismoramageret, diuulgataDucisvaletudine, idöneamad res ’’ouasopportunitatem nadus^qua etiam Palicios inpatriam reduceretjcvefti-^ g'onoftu Gatana difcedens,Patcrnionem oppidum primumjmox Randatium^ ^’^ Beinum peruagando MelEuwn petit, vbilóanncm Ducem , MelTanenfium ^lofteiiijobiifle voce édita proclamauit. Hoc tumore Mcflanxdifperfo,Falconus ^ePalconibuscumcxterisPalicix Fadionis in feditionemad:i,addomumFride-ïici Callari vtbisSttategi, Ducis obfequentiffimi,irruunt,amp;portisefrradiseum eapiunt amp;; occidunt. Cuius loco Strategum alterum Palicix gentis inftituuntj Subinde ciuitatem omnemexcurrentes, Ducisamicos comprehendunt,deprx-danturSeinterhciunt j Paliciorum ftudiofos yrbi prxficiunt. Quarto deinde die Ducis aduentummetuentes,arcem.S.Saluatorisinuadunt:eaquepotiti,deicidis Ludouiciregisinfignibus,Rober£i régis vexilla extollunt,arccmtormentisamp;:mi’ ^^ }'temuniuncjamp;Præfe£to Ducis fubmoto, ex Paliciis alterum euebunt tnouoS invrbe,veteribusabdicatis^udicesinftituunt. Ita totaciuitasinnouomagiftratu* aenouishifcemotibus,totisdicbusquihdecim ftetit. Interea rumor per Sicilia vagatus,adloannemDucern peruafic.qui vt primum Syracufisconualuitjraagno Hinere Catanam venit,exercitum comparât,atq; Meftanam petit,amp;: per porta,quç aDiuo Antonio nomen habet, nemine obfiftente vrbem cumcopiis ingreditur: viaqueregia(quampacria lingua magiftrararugärn appellant) incedens,Palatium aditj

-ocr page 508-

490 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS adit. Falconus amp;nbsp;cacteri feditiofi, præcognito Ducis aducntu fubi ca fuga in arcera D. Saluatoris ad focios fefe recipiunt : vbi iam complures Roberti regis militesab cis e Neapoli acccrfiti prxfidio erant.Ioannes vrbe potitus, ac nonnullis e Paiicio-rum fadione captis iugulatifque,fubinde ad arcem.S.Saluatoris copias educit,milites in quatuor acies diuidit. quarum vni Raymundum Vellarauthum milité pK-ficit,alten FrancifcuValguarnera, tertio fuos domefticos;quartç vcro pleriqjMef-fanenfes a mari prxerant, quos Palicii infinitis prope iniuriis ante laceflerant. Pro-inde primaacies neceffariis cum belli inftrumentis admurosiedirigit. Quxlicct ftrenucmuros concuteret, a Francis tarnen,quiinarcecrant,lapidibusimpetiti fuccubuiflent,ni V alguarnera cum fecunda acie fuccurrens vim propulfaflet.Nec ita mulco poft Meflanenfes,qui a mari aciem habebant, intrepidi amp;nbsp;ipfi arcem ad-oriuntur,acm^navimurosquatiunt. AtFranci,quineque animo neque viribus crantinferiores,irritoseorumlîboresfaciebant.Demum loannes Dux amp;nbsp;casten proccres nauesduas, quasin portu erant, (quarum altera Genuenfis,Catalanaerac altera) armis amp;nbsp;milite complent, atq; arci ex ca parte pro fambuca incumbunt.I-gitur lapides fagktafqj in Francos arcemcgregie tutantcsimmittL.ut. Aliimuros ferreis inftrumentis fubruuntj’pleriqjignesportis iniiciunt,magnamquehoftium ftragem edunt.Falconus,vbi rem fuam inclinare,amp;fe inferiorem cognofcit,noâu arce dam egreflus,fcapham,q uam paratam habebat,infcendens, in Calabria tra-iedofretoaufugic.SicuIi perfradis portis,amp;murisdifiedis,arcem ingrediuntur, vidoriamconclamant,hoftesquotquotoccurrunt,interficiunt,cundadiripiLmf-Duos Falconis filios in arce captos per ciuitatem diffitos pcrimunt.CaptaSaluato-ris arce,amp; fuperacis hoftibus,loannes Dux nihil fe viciffe ratus, nifi loannem Ma-

10

gnamafleftbrem,feditionisauthorem,in manibushaberet,pr£econis voce per ciuitatem edixit, quiloannem MSgnara exhiberet, centum florenis cum fe dona-turum.loannes vbi praeconio fe p’'ofcriptum fenfit, in areaquadam domusinqua fugerat,fe abdidit. Vbiab ancilla confcia proditus, amp;nbsp;captus,per vicos ciuicatis ad cqui cauda ludibriofe flagris ad furcam pe^tradus eft: carter is coniuratis pro modo culpa:,vel morre,vel exilio, vel carcere muldatis. Atqj inde loannes Dux Cor-radum de Aurea vrbis5trategum inftituit:atlt;^ optimo magiftratu Meifanamin-ftaurauit. DumhxcinSiciliageruntur,Robert^srexNeapolimoritur.CuiIo-\anfla ex Carolote«io Roberti filio,2uipatr^iuenred^eflerat,eiusneptis,An-| drei Lu3ouici regis VngariaTHIio confobrino nupta, inVegno fucceifir-QH^ pau-1 lo poft (Andrea viro ob ignauiam in Auerfa vrbe necato)alteri confobrino Tare» ) Principi nupta, Ludouicus Vngarix rex filii mortem viturus,contra Appuliam in-greflus,cunda vaftabat, atque o^pidafibioccupabat.Quo Regina territa,ncliino )Siculo,inde Vngaro contra irruente,rcgnumamitteret,cum Clemente Romano Pont.egit,vtinduciiEannorum triuminteripfamamp; Siculosinirentur.IgiturSan-dalus Imbriada genere nobilis, patria Neapolitanus, amp;nbsp;Archiepifcopus Amalphi- ^^ tanus,nuntii a Romano Pont-ad loannem Ducem pro induciisfirmandis mittun-tur.At Dux recufatabelli intermiffione,vtinquiétaamp;:plerunqueperfida,certain perpetuamqj paccm petiit. ad quam vtRomanüPonc.flederet,per cofdem nun-dos bona ecclefiaftica,qua: hadenus occupaucrat,fuo iuri reftituit.Quibusitare-miffis,officiofa legatorum relationeatqî opera,pax demum inter loannara amp;nbsp;Lu-douicum regem, omnefque Sicilia: proceres,anno falutis. i}47.pridienonasNo-uembrishispadisinita eft: Vt Sicilia: regnum perpetuo apud Ludouicum efler, qui pro annuo cenfu ad vnciarum triamilia Romano Pontifici infefto Apoftolo-rum Petri amp;nbsp;Pauli, Regina: Ioanna: nominependenda tcneretur: Vcidem,fi regnu Neapolitanum ab hofte quandoqueinuaderetur, claflem criremiuro quindeciro ad trimeftre cum foluto milite auxiliares mitteret: Ioanna vero Regina ius quod in Sicilian infulis obiacentibus habebat, Ludouico in perpetuum cederet : Ro-manusquoque Pontifex Siculos amp;nbsp;regem adiris amp;nbsp;præteritorum annorum cen-fibusabfolueret,paccmque probaret. Poft hæcpeftis vniuerfumpeneorbem, i amp;inprimjs Italiam dcpafta, Meftanam quoqueprimu,amp;poftmodumCatanam 1 graflandopcruafic. Cuius metu loannes DuxadMafcalas regium oppidum pro-

-ocr page 509-

DECADIS LIBER Ït.


4^t

P^ofuguSjin ædc Öiüi Andrew facra, quam ipfe crexerat,refedit:ibïq5 morbo cor-J^ptuS)paulo poft deceffit,anno falutis.i348i Aprili menfc:amp;ad eedefiam maiore atanx eodem farcophago quo Fridericus rex pater rumulatuseft. Cuiusmors 'culisomnibusplürimum difplicuintumquodprudehtiffime regnum admini-fauerac,tum quod vircutibus omnibus polieret. loane mortuo,amp;in eius Jocum ,‘aicoAlagona regis Baylofubrógato , fedataq; pofte, Ludouicus cum Elifafae-«gt;a Regina Meflanam profedus, Alagonx fualu Fridericum Ioannis dlium Athe-’’3rumDucem,amp; Randatii Marchionem decIarauit.Elifabetha vero,quç Palicio-“^^ni amorêtoto adhuc animo fpirabat, vtMclTanam venir, Pifasnuntios mißt, pee S'^osMatthxumamp;Damianu Palicios in Siciliam defundo Duce reuocabac-Sed '■iterhæc Pifis Damiano extindojfolus Matthaeus duabus cum triremibus menfè ’yiioMelTanam properauit.Cui quidem BIafcus,qui vrbem odingetis cum equi-^ tutabatur, veteris feditionis non immemor^ingreftiim prohibuit. Atcuni ^fflanenfes ob id tacite fibiinfenfos,amp;Reginae animumadPalicios inclinatum ’^imaduertit, quo plebis tumultum fedaret,ïumpto fecum Ludouico rcge amp;nbsp;Re-^•^ajacRolando Aragonio (cuius meminimus) Meflanx gubernaculis rendis^ ^âtanapetiturusTauromeniumvenit.Vndeomnibûsciuitatibusfubcapitismul-^sferipfitj ne vclPalicios, vel eorum triremes reciperent. At cum Catanæ adhuc JJ pfiftisfaeuiret^YhomaeiTurtureticlariflimi medici confilioEIifabetha cum Ludo-^'corege adhuc impubère ad oppidum Montern Albanum anno falutis; 1348. mê-*Wio Blafco adhuc Catanx agente feceflerunt. Palicii Regina: receflu perce-' P'OiadlinusPaiftarum, quod Monti Albano fubcft,cum triremibus nauiganr. ad ’liiosRegina,vtprimumde aduentu eorum certiorfadaeft, clam profe0ta,lon-§°sinterfeacclandeftinosfcrmoneshabuere4Vndetandcm ipfacum regeMcf-^'’3111,Palicii vero Panormum cum triremibus pefferc. Erant Panormi turn Hen-'^‘cusamp;Fri^gj.jj.yg Claromontani germani fratreS, Comitis Matthäi Palicii ex fo-forenepotes,quiPanormumvrbem âccæteracircum oppida fuo arbitrio guber-^^bant. Palicii Panormum ingrefli, Blafcum Alagonam, amp;nbsp;Proccres Fnderici J. ^^’^datiiMarchionisftudiofos,quos comuni nomine Catalanos co tempore vo-^ ^^bant, ill eosfxuiifteenarrant,3tqjvt remedium priufquam virus vltcriusferpc-^ hibeant,confulunt, honantur,amp;vrgent, amp;nbsp;ad id priraumvt ciuitatesin' blcum excitarent fuadent. Horum igitur communi fuggeftione Panormus 0-. ‘^nium prima feditionibus repIeturdnCatalanosirruitjamp;quotquorobuioshabeti' •gt;ccidit,vitaq;Claromontanisamp;Paliciiseditis vocibus proclamât. Vulgaris Pan-®tini motibus,vicinx ciuitates Drepanum,Marfala,Mazara, Sacca, Agrigentum;. *omnisMazarxregio,Panormi2emulationeincundem furorem pertrahuntur; '“îtalanos omnes, amp;: eos præfertim quos Duci loanni familiäres cognoucrant,in-^^fficiunt,bonadiripiunt,xdcsdiruunt, amp;:facultatesPaliciorum omnes,acoppi-1) f j®’®niDucinupcrarcgePettodoiiata,CIaromontanis Paliciifque,quibus ia ^‘Uoegcranr,rcftituut.ErantinoppidoTerranouaplenqjPaliciorü ftudioh, qui-^usaddefeftionem oppidanos follicitantibus,Terranoua ftatim amp;nbsp;ipfaa rege de-*''‘Cit,Claromontanifq;fefubiicit.Narruspra:tereaoppidu (quod a Petri Lancoa: «»adotisnomineacceptum Artalis Alagona Blafci films tenebat)identide imita-^ur,regeniabhorret,ClaromontanisPaliciifquefeIubiicit.Blafcusqui CatanxeraC b’scognitis,comuni amp;nbsp;improuifo malo perculfus,Confeftim magna militu mand ^ocontendit,oppidum obfidctacoppugnat.ScdcuoppidanisarduusoppidifituS aueret,agrisincenfis ac populatis,föluta obfidione,amp;: bobus ac ouib. inde abacus; ®bxgritudinem,inquamincidit,Catanarcuetfus eft. Vbi reftauratavalctudine;

ft j^(?^^S^°‘^^turum prxuidebat, vrbe munit, cuftodcs difponit, milites per loci ■ftnbuit,atq;arcem opere ac prxfidio quamdiligétiffime firmat. Interea Claró' Kontani amp;nbsp;Palicii, qui totam prope Mazarx regionem fibi occupauerat, Panormi-peditu ac equitum exercitum comp arant, Meflanam verfus redo itinerc pergut, oppidainteriacentiainuadut.Thermas ingreffi,fummohonorerecipiuntur,nee ßiinoriaCaltabuturenfibus.Politiumpetentes,aVinciguerra viroprincipe; co-’ fu ftudiofo,benigne excepti,oppidanos obfiftctes,amp; regis fide defcndcntesq-nulca

ftrago

j

-ocr page 510-

492. DE REBVS SIGVLIS, POSTERIORIS ftrageaffecerunt,aG magna tandem vi capta arccmmuniere.Giraciumjquoü fabethç Regina: ditionis erat, magno honore eosexcepit. Ccphalocdisdeinö Enna vltro (e eis fubdidere. Nicofiam copiarum metus coegit: amp;nbsp;Argyram qi*“^ oppidum paruo laborehabucre.Sed nonnihilarx viétoribus obftitit. Èrat eteß arcis PrzfeÜtus Ferraronus Bellus genere Catalanus : qui fitu editiffimo amp;inJ® oppidum prominentifretus,hoftcs fimul dedititiofque oppidanos adeo lapioj vcxabat,vtrelidis domibus in inferiorem partem migrate cogcrentur.Tand commeatus amp;nbsp;aqux inopia villus, deditionem ea lege fecit,vt Catanam cum libere petcret. Proinde capta amp;nbsp;munira arce, Gallanum amp;nbsp;Troynam proficiic^ jj tur.^Quibus potiti,Randatium etiam adepti funt. Quo vulgato,oppidulaoff qua: in agro Mylenfi funt, amp;Mylz etiam ipfz,ac Nakis,Pittincus,Miftretta,(q^ï Blafco Alagonzfuberat) Tauromenium quoque, Caftrum Leonis, amp;Franc^ uilla, ac tota ferme Sicilia prêterCatanam , Acim,Paternioncm,Men?u^’ _ Platiam , qua: régis ditionemfub Blafci tarnen Alagonz aufpiciis conftanterä gnofcebant,adClaromontanosamp;:Paliciosdefecere. IntereacUm rumor vn quetantzdefedionis Meflanamperueniflet, Rolandus Aragoniuscum de rebus gercndis confilium capit, periculum imminens exponit,quicl«do\^ tantorerum turbine opus fit, inquirit. Regina, quæPaliciis fauebat, contre wo bus fuperiores non eundum cenfet. Rolandus ex his verbis Reginz animum nbsp;nbsp;iO hcnsexploratiffimum, non diutiusprzfenti inpericuïocunófanduniratus,ovc ftigio Meflana cum fuis recedcns,Catanam petiit. Sed amp;nbsp;Meflanenfesplur^* Paliciorumofores,feceflumfibivcl inCalabriam vel Catanam quzficrunt. ta talaniquoque, quorum Meflanx non parua erat multitudo,Catanam enam contulerunt.QupsomnesBlafcusbenigniflimeexcepit. IntereaP31icn^y^^ romontani cum exercitu Meflïnam appropinquant. QuibusMefianenfesam^' tiffimo AudioÖccurrentes, Matthäum Comitem, cuius przeipue erantftudiO' fiifimi,veluti regê excipiunt. queamp;ipfaregina vna cum Paliciis czteris rato gau-diorecepic,vt cum externa indicia ad fui ftudiicxplicationem non fufficcrenG peraffinitatemfuz voluntatis affedumteftata fit. Margaritam nanqucTcutom- jo cam régis amp;nbsp;confanginneam amp;nbsp;nutrieem, quz Martino de Sando Stephanoo-limnupferat,eiaduenienti firatim vxorem dedit.^uptizigiturpublic^oelebra* tae: Meflana ciuitas tota in Iztitiam effufa cft:Matthæus ad Comitatumreft'^’^F Margarita Comitifiaappeliata: amp;nbsp;deniqs Ludouicus rex fub Matchxi curamic“' adusefi. Mira profedo rerum mutatio.Matthzus hocfuccefruclatus,necco^' ceruandarum opum negligendam occafionem ratus, MeiTanenfes propers aa concionemvocat. Regis egeftatem a Blafco Alagonatot fcculorum calamiwO' bus,perquasvedigaliaregi folui non potuerunt,vindicandam proponit.In““*' gendum quidem efie Siculis,amp;exadionibus aliquotannisabfiinendumuedyr pra:fentibus neceflitatibusoccurratur,aditioribus fibi fubueniendû efle-Appm*40 bant omnes velinuitiMatthzi confilium. Soluta a diuitibus maxima regi pecunia Matthzus fit ditilfimus. Dum hze MefTanzgerunrur, Blafcus Alagona Palicios contra fe Catanam ventures veritus,Rolandum Aragonium vrbis Przfedum co-Airuit:atqj ad arcé, vbi Ioannis Ducis thefaurus abfconditus erat, profedus, ma* ximaauri copiaaccipit,fine mora milites cogit,exercitu c5parat,vrbemmunit,eX-cubiasponit. Intereahis ia bellis indidis,oppidorü inter fccertamina excirawr. Leontini Catanéfes agros vaAat,Catanenfes Leontinos e diuerfo populatur.Tau-romenitani ad Mafcalas vfqj oppidu (quod Blafco fuberatjexcurrunt.Ica Siciliaar* mis tota concutitur. Blafcus Cacanacircumquaq;propiTgnaculisexcitatismoero euentum,amp;grauiorem przfereim quam res przfens przfagiebat,munierat.Igimi' p Tauromenitaniamp;Caltabianenfes,quiimpetiti femel ab excurfionibusquietiC' rant,rurfusMafcalasaggrediuntur,expugnant,diripiunt, amp;iniedo igncfundi-tus dclent: deinde amoEniflimos Catanz agros exurunt, villafque eins paÆm ferro arque incendiis fœdant.Randatienfes quoq; alia parte prata omnia aefege* tcs,amp;oppiduIaCatanenfisnemorisdeprædantur amp;nbsp;incendunt. Matthäus Palf dus,Henricus amp;nbsp;Fridcricus Claromontani, Mcifanæ quinq5 triremes GenuenfeS

-ocr page 511-

49»

DECADIS LIBER IX.

Qüsêîhpotciiaderant,propria impcnfamilite amp;nbsp;armis complétas,coritraGatana cducunt,vrbemq; aliquandiu mari fruftra obfident. Regina tametfi ad Palicios gt;nclinaret,a bellis tarnen hifceinteftinis inter proceres abborrens gt;ad pacem tra-dandutn addudaeft. Eoitaquehomine Blafcum Alagonam ad fe Tauromeni-*iinvocat.Atilleinndiastimens, mille cum militibus eoprofedus,extraciuita-^£mconftitit.-ibique tumpaxvltrocitroqinuntiismiflïsamp;remilïïs, iam ad com-pofitiohem venerat:cum Fracifcus Valguarnera Catalanus, exercitus Blafci Ma-’^cfcallusjconcitatioris ingeniivir,cui nihil prêter bellum placerevidebatur,Ro-jj S^fiuniNotum Reginç nuntium fado impetu occidit.Quod illa iniquo ferens a-^'roo,atq;co moleftiori quod mandato Blalei fadumlufpicaretutjinBlafcum, Q^æmfœdihagu vocabat, debacchata,Meflanam pergit, triremes duas inftrudas C3tanammittit,atq;vrbcmobfidet.Blafcusrecognita,nullo Tauromenitanis a-Sf'SquodRegii iuriserant,illatodamno,ftatim Ghtanam reuertitur , eamqj pri-’’ium,mox castéra fibi lubieda oppida prxfidiis munit.Erant eo tempore in Mef-^3naportutriremes Genuenfesduas:quasBlafcusmercede condudas cum fru-®ento amp;nbsp;omni commeatu Catanam mifit. Porro Regina grauiffimum bellum ^atanastïiinatajSiculosadLcontinumconuöcatjffenricüamp;Fridericum Claro-®ontanosadexercitum comparandum ad regionem Mazaras citatocurfudiri-^^ git.Palicii Meflanx claflem inftruüt,amp; Leontinu milites tranfmittunt, ac fubindc amp;ipfiexercitura contra Catanam mouent,caftrainconfpeduvrbis,vbiftagnum ^ftmaritimum,(quod mea xtate Yhalicium Sarracenicedicitur^metantur. Atqj indevarixReginales copias agroscircumquaque hoftilesadortæ populantur,ar-gt;iicntafrugesqueabfumunt,fegetesincendunt: vrbem autem, quod mcenibus, militibus,Commeatu,amp; rebus omnibus ad bellum opportunis eflet munitiffima, °ppugnare non auden t.Quo Regina cognito Mc^anas fcx alias triremes parat, e-25 cum Lodouico Rege infcendit,coramquc ipfa vrbivanamaliquandiuema» ’■*obfidionemintendit.Quafruftrarain terramdcfcendit,atque deindecum vni-^crfoexercitu,cui Matthäus Palicius^rxcrat,cam aggreditur.Sed Blafcus mini-*^eterritiis,quippe qui fcledoshabebac milites, non expedatohoftiumaduentui ’ FrancifcumValguarneramcum copiispbliquaviacontrf cos emittit. Ad verri-c^®igitur,qui vernaculehucufqueSegium, Latine vero Obfidiodicitur,Fran-cifcus holles adoritur.Sed illi fortiter obfiftunt, nouifque cotinuo auxiliis a Mat-tbxoPalicioquiincaftrisremanferataugentur.Cumtotis itaque vtrinque viri« buscertaretur, necmediocris vtrobiqj cçdesfada eflet, elfeóluratandemeftvt Catanenfesmultitudineequorü opprefli,capto amp;nbsp;occifo Guüelmo PeraltaRay-ïi^undifilioCalatabellottxComité, amp;nbsp;in xde Diui Dominici tumulato,fupcrati ^uerinr.FrancilcuSjinclinatamaciemfuamvidens, defertisquemilitibus,fuga ad ''tbern falutem fibi querens,a plebe,qux cum armis in idipfum exierat, veluti Jdmilitaris ignarus, abingreflu prohibitus eft.Nicolaus Lauria, amp;nbsp;Fridericus Mantuanus milites, quiaprxlio redierant,per pofticum in vrbem penetrarunt. ^t Blafcus ipfe , veritusnehofles vidorix infolentiam in vrbisexitium profc-^uerentur,arceegreflus,quid holles molirentur fpeculaturus, vbi littus areno^ lumpetcurriflet,adpalmam domefl:icam,qux ibidem erat, aliquantifper con-ftitit.NectnultopoftPalicii vidores vrbi appropinquant: quorum impetus Catanenfes llrenuo occurfüaccrrimereprimunt.Soldanus Cataldus patria Menx-nmus Reginalis miles, captx vrbis falfaperluafione motus, folicitatoequo ad niœniaperrexit:ibique in hoftium manus dilapfus, cum cognofceretur, captusj cæfiis,inade Diui Leonardi non longe ab vrbis portu humatus eil. Blafcus in-^erefumptis animiscum fuisprxliofeimmifcuit, amp;nbsp;in holles aflumpta fcrocia fo honisinllar irruit. Maxima porro in ca pugnà orta eft confufio.Nam fimui atque holles vim fentientes contra ire vehementius cœperc,ex motu tot peditum c-quicumque ingens inaltum puluis eucdus,amp; conglobatiodenfa interdccerrati-tesfaéla,impedicbantneautfcinuicem, autfua fignacognofcerent. Hiric Bla-fcuspromifcue amp;hóftesamp;fuosinterficiebat.AtPaliciorumquam plurimi,quiin ciuitatem veluti vidoresperrexerant, vbitemeritatc fua dclufiadcaftrareuet*

-ocr page 512-

494 DÉ REBVS SICVLIS, POSTERIORIS tuntur, a CatanenfibuS ^qui in vrbem remeabant,intercepti occubuere. Atquei-ta finito certamine,quod circa deci müm tertium CalendJunii éo anno contigif-fe perhibetur,(m quo amp;Bonifacius Alfonfi MelitæComitisfilius,Blafcifanlili-aris,inpoteftatem hoftium iure belli conceflit ) vidona tamett poftremo âpud Catanenfes manente j Blafcus cum fuis ad vrbem reuertitur.Rumorinter prali-andum exortus de Matchæo Palicio interfcûo falfo prodituS) ad Vanam tantum Catanenfes cxculeratlætitiam jvt îgnibus Uodu pcrtotartivrbeitiaccenfis, ridendum hofti fpedacülum præbcrent.Qui amp;nbsp;ipfiiiefuperati viderentufjri-umphalibus flammis noétem célébrantes, ciuitati ludibrium oppofuere. Accura indicsquinqùaginta duos obfidio protrada nullam vidoria* Ipetti aliunde fup-peditaret,iniedo tandem caftris ignc^foluta obfidionc fœdè inde Leoncinunl retro abicte. Liberata vrbe, amp;duabus triremibus Genuenfibus mercenatiis Genuamdifcedentibus,Catalaiiæodo ex Catalonia Catanamapplicuerunt.Has igitur Blafcus æqua mercede condudas,amp;: militibüs inflrudas, contra MeiTa* nam mittit.Meßanenfes nihilo impigriores elaflîs adueUturedditi, cumfextn-temesparatas inftrudasque iam ante haberent, callide duas exeis contra dun-taxat expediunt.Quibus vifis’Catalani fine vlla aliarum fufpicionc Meflaoenfi-

bus cum tribus tantum triremibuS feleopponunt. At pugna conferta cum 12m proximi vidoriæviderentur, niox fuperuenientibus reliquis Meflanenfiumtn-rcmibusquatuor,quibus optimumquehque militem amp;: ad naUalebellum excr-citatiflimumimpofuerant: Catalani inferiores numéro fadi,amp;r ipfi teliquäsiuss quinqüe,qu3e non longe erant,ad certamê ConUocant.Quibus accedentibuscru* entu vtrinq;fadum eft bellû.VeruntamencUm Meflanenlium clalG fpcculaton^ plurima:militibusinftrudx eportumiflaeadderentur,qua; baliftis aliifqne bclln cis inftrumentis Catalanos mafîmelædebant,maximamq; cardem eXcisfaciebati inclinatare,in Calabriam primUm falutem,poftmodum inCataloniarnfibiredr'* mere» Sub ide tempus Nicolaus Lauria^Guilelmus Montecatinus,amp;Gotfrcdu^ de Fimecca Catanefes milites,cu Rbegium ad Nicolai ipfius cum Abbatis Nico* lai filianuptiasnauigiotraiecilfentjin reditu a Conftantinoamp;s pluribus alii$P^* ^ ciorum ftudiofis duabus cum triremibus inuafi,omnes intercept! fuh^pf^^torNi-colaum,quiirt marefefubmerfit.cuiusdeinde co^jpuS c fludibus extraftùttl,amp; per Meifanç vrbis vias ex equi cauda ad ludibrium circumquaque protradum,ad cXtremumconcrematumeftrGuilelmusvero MontecatihuSjamp;Gotfrcdus.^^ï^”:' tlixiPaliciiiulTuveneno incarcerefuntinterfedi. nbsp;nbsp;Poftbaremenfe Aprili Ca-

talahoriim ingens manus,quib.Ioanncs AragoniusSancii Friderici Sicilia:Rtg'$ germani fratrisfiliuspræerat,Troynam oppidum,quod iamPaliciisfvtdixiflWS) fefubdiderat,nodu perinfidiàsatquecximprouifo,oppidanis nil tale expedan* tibusingreftl,capiuntamp;incendunt»Sed cum capto oppido fine prxfidüsfcgoi' • Us excubias facerent,ab oppidanis portiS elaufis repente occupât! funt. Aragoni-Usipfevnacum GallaniDomino , acquinquagintafermealii equitesgenereda-ri,cxtra oppidum falutemquæfituri, cum portasreperifrcntclaufàs,pervicoscur-fitantes,lâpidibusefcneftrisamul!cribusobrut! atquepercmptifunt,Troynenii' bus trucidatórum hoftium fpoliisditatis. Parta bacvidoria,amp; MatthæoPali-cio (qui per id tempus Leontini agebat)per oppidanos nun tiata, RogcriusTcu-tonicüs,amp; qui partes Paliciorum feqUebantur,animo elati, Adranum (quod Ca-talartorumditioniserat)magna viadoriuntur, accarfoincaOppugnatione Nico* lao Aquinoarcis Prçfedo,oppidum fimulKareemcapiunt.Capto AdranoB^* CifcusCaftelluscUm plerisqjaliisCatanenfibusLeótinum petit, patriarnqj Matquot; thato Palicioproderepoliicetur;fuggeritque,vtManfredum Claromontanw®» amp;nbsp;RogeriumTeutonicum centum CUm equitibus Adranum fecummittatrqm ■ fe Catanam viris defertam tradere confideret. Igitur MaUfredus Clatomontanos amp;RógerinsTeutonicüsa Mattharo centum cumequitibus, amp;nbsp;Lodouici Rcgi$ litcris mifli Adranum veniunt.MoxPaterniönem petcntes,agros vfqiicadolwc* tanemine obfiftentcexcurrunt, amp;nbsp;ingenti omnium return capta ptæda Adraquot; nû reuertuntur. Blafcus bis cognitisfortiffimos ex Catanenfibus milites trecco* ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tos deliquot;

-ocr page 513-

DECADIS LIBER iX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;49y

^osdeiigït,eofque non longe aPaternioneininftdiisponit:moxvinicos plures A-‘J'^anum verfus palantes prxmittit.Manfredus, Rogerius,amp; Palicii per explorato-^^sdevillicorumaducntucertioresfadi, paucos atqueincautos adoriuntur. At ’yfqueadlocum infidiarum Paliciis infequentibus fugamfimularunt:vbi re-P^eCatanenfes e latebris erupentes inhoftesirruut. Palicii ex improuifoimpe-^‘^'»fugam capclfunt.quos Catanenfes ad fcalam vfqj Adrani infecuti, grauilFimo ^Petu cxceptos, maxima demum ftrage afficiunt. in quoquinquagintaprope aaeü militespræter ingentem peditum multitudinem confofli mortem oppe-10 ?®*'®'Pwncifcus Caftellus cum viuus in Catanenfium manus veniftct,in conferta “°mum multitudine merito interfedus eft. cuius cadauer Conrado Spatafo-^æNicolaiLauria:leuirotraditum,per Catanx vrbis viasadequicaudamaxima ^^®ignominiaprimumpertrad;um,deindepyra accenfafruftatim incifum,extra poftam Acis,vbi D. Pancratii eft ædes,combuftffm eft.Quo fafto Blafcus etfi mi-‘^um Catanenfium fortitudinem atqj robur mirum in modumlaudauerit,fa:uiti-®natamen combufticorporisperhorruit. Dumbaec apud Catanam geruntur, ^obndusAragoniusamp;IoannesLandolinacumcæterismilitibus de Landolina, ^i^* a Paliciis cum Neetum oppidum expugnareift,indc fuerant expulfi, colleólo ®’^vicinisoppidismilite,dumPræfeôti,quem Paliciicapto oppido conftitueranCj ^o?^^®’^^® ^emortui Senatus amp;nbsp;oppidani in xde D. Francifci inferias agerent, ^octutn pergunt.-amp;: effradis magna vioppidi portis,nemincprohibente ingre-^æntur.perque vicos excurrentes, Aragonam amp;nbsp;Landolinam condamando, oppidum fibioccupant.Neetinivbicaptum oppidum animaduertunt, fuppliccsamp;: ’pfivêlinuitiadeafdemacclamationes concurrunt. Atque ita recepto munitoqj ®Ppido,Ioannes Landolina praefedusconftituitur. Dum in eo turbine rcs Si-^ulotumeffent,Matthaeus Palicius laborum pÂtæfus, pacem cumBlafco,fua-‘’ontibus etiam amicis,inire decernit.Itaqs Philippum Cypiró Meffanenfem Re^ g'ætûcurix ludicem cum pacis legibus ad Blafcum Catanam mifit.Interea Plati-^öfesexulescumplerifqjciuibusPalifiorum ftudiofis cóiuratieximprouifoPla-j^ ^'ainoppidumcapiunt.Quacaufa AdamonusCapitinusoppidiPrxfedus, vtamp;: ^®n'poriamp;difcriminicederet,compofitisfarcinulis,vna fumvxorc amp;nbsp;liberisfu-S^dapfus,adCalatanixettaoppidumfalutcm fibi quxfiuit. Seditiofi vero nouos ''oteribusabrogatismagiftratuscreant,oppidum Palieiorum imperio ceffum o-^'’ipartemuniunt.QuodvbiBlafco nuntiatueft, etfiminus grauate tulifl'er,ncc •Iceffent qui proditionis Matthæum Palicium obidinfimularent,amp;: Philippiim ca;terofqueeius nuntioscarceri addicendos cenferent : ipfeprudenter,factum «Jiffimularis,Legatos cum pacis legibus iuramento fuo firmatis ad Matthçum Pa-liciu liberos,nee non muneribus donatos,amp;cumeisGuilcImumCardonam fuo

40

J'otnine ad Regem mifk.Is igiturpace vtnnque iam firmara Jiteras a Ludouico ^egefederisconfirmatorias reuerfus Blafco dctulit, acMeffanx Regis ftatuto P^xpertotainvrbepublicacur: ftatimq; Blafco veluuFridericiDucis Ioannis fi-Jiitutorioppida,Randatium,Francauilla,Bizinis amp;:Troyna:proprio vero nomi-^oMiftretta,Nafus, Caput Orlandi^qux Matthæus fibi occupauerat,fiint reftitu-ta-Gatoniam vero,non nifi Monte Albano amp;nbsp;Butteno,quæ fui iuris crant,rcdcin-ftan],adeptuseft. Conftitutus eft prxterea Blafcus Regni Magifter luftitiariusj lt;iuoufque Ludouicus Rex pubertatis annos foret ingreffus: concefTumque vc ^atthxus Palicius,Manfredus,amp;Fridericus, cætcriq; proceres Claromontani, moppidis fibi fubiedis ius dicerent,fed limitatum.Ita Siciliaamocibus, qui co temporeeam difciderant,quieuit;ac fopitisfaâionibusSiculiomnesad fua quif-^ue ftiidiamiraanimorum alacritate fe contulere. Cxterum non multo poft

fo aouus earn furor excepit.Nam cum Artalis AlagonrtBlafci filius, vt loanncm de VilesFrancilciValguarneræfocium Alicatam,quxregii tune erat iuris, vndècx* '’hbat,reduceret,coaóto militum numero hoftili impetu contra fœdusingreffus, militibusoppidunr^iripiendum expofuit. In cuius direptione frumenti fal-Was fupra ter mille rcpertas,qu£eFriderici Claromontani crantjCatanrirjqua: annonç cantate prcmebatur,defercndas penes feretinuit.Quo cognito Fride-Tt i

-ocr page 514-

4?« DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

ricus amp;nbsp;cxtcri Claromontani facinus in Artalem amp;nbsp;Blafcum conieccrunt,viainlt;$ iaminde ad vindicandam iniuriam perquirebant.Dumigitur Artalis frumen-turn Catanam afportare ftudet,veritus ne a Claromontanis in innere fibi aurer* retur,fidem a Manfrede Claromontano, qui eo tempore Leontinoamp;Syracu« præerar,pcrliteras impetrat, vtvel mari vel terra perfubiedaseiregionesCata-namfrumentatutopoflît deueherei Qua fide, nauigiafrumento onufta AKca» foluunt,curfuqueprofpero Syracufas applicant. Atvbiportumvelutiamicunutt* greffa ftationes obferuant, Syracufani ftanmin rates fœderis violatorum impel'* faciuur,nautascâpiunr,frumentadiripiunt,arque ipfadeniquenauigiapra:Hajex- ^^^ ponunt.Qi^ re Blafcus turbatus,literas e veftigio nuntiosque ad Manfrcdum,qui Leontini turn agebat, mittit, cumeoqueritur,amp; de fœdereviolatocxpofi“^^^' Manfreduspaucis amp;modeftere(pondit: poft fidem datam fub capitis mulda a Rege fibi iniundum fuiffe,vt fi cafrumentaSyracufasfuiffentapportata,prorf*' derico Claromontano,cuius erant,retineret.Proinde Blafcum potius fffdcnsvi-olati arguendum,qui in eofacinorcauthoritatemininuadenda pacis temporel* liçataconfcnfumque praeftiteÿ. His arque aliisid genus vitro citroque iniun^ occulto modo difeordiæradicesrefurgereiam cœpere. Subinde Scalorus V* bertinusComes,AfforiDominus,Spirlingam,quamfub imperioquoqjtenebal'» feftum Domini diem natalemcum vxore celebraturus,feledis Afiorinismin' tibusinftrudus petiinVerum cum ab eo Afforini Spirlingam profedircdicumäd patriam minime impetraffent,dam ab eo recefferunt.-quos ille cumindign^rmnc in£ecutus,pluribusaffecit contumeliis.Atillidiffimulato ad tempus odio, vbiAP forum funtreuerfi, ab eo omnes defcifcere ftatuunt.Quo prarcognico Comes, quo fceleratum facinus confiIioj)raeuerteret,Afforum veninbenignumque fe aC humanum plcbifimulans,atcéïngreditur,eamq} opcreamp;militibusfirrnat. y“® idem tempus Ennenfes plerique viri in oppido primani cognomento Bibiteinjo' uenci Læti,quitum Ennæ pr2ccrar,ScaIor^jfiudiofi,mores infolentiamquepem' fijVtprxfedura ipfiusliberarentur,EnnamArtaliAlagon£ctradcre proponunt-b gitur Artalcm AÏagona^iad fe accerfuntjimperiumqueEnnacofferunc.IHccon' feftimfexagihtaequitibusfecum affumptis,eo approperar, VbiaBibiteUis c*^®’ ’ rifqueconiuratispatefadisportis,oppidumingredirur, arque occupât,BibitcHis Alagonam vna voce acclamantibus.Iouencus vifa fcditione metu percuIluSjCum fuis in areem continuo fcrecipït.AlagonenfesVero oppido potiti, omnia füper-bia,Iuxuria,amp; auaritiafibifubiiciunt.QuodvidentesEnnenfts, inhofpitesexa‘ ccrbati,cum numero fuperiores effent, refumptisanimis armisque in feditiofos irruunr,pIuresquetrucidant.Artalisvt plebis furorem cuaderet,populofede^^'^J quodecemcum focus duntaxat fcruato,c3Etcrosomnesferroperemcrunt. C*** hxc apud Ennam geruntur,Afforinivicinoruma:mulatione,eadem viinScalo-rum mouentur,areem obfident,oppugnanr,acdcmum capiunt.ScalorusCcmes vt plebis iram mulceret, AlbertumMantuanum populo acceptiffimum,arcisamp;: oppidiprafedum fuaauthorirateinftituit. Sed cumnequeeopado plebs com quiefceret,fed infolentiorin dies fieret, amp;ad mortem eum magnisvocibusap* pellarent, Scalorus ne in eorum manus venirct,per pofticum dam arceegrefi fus, in priuatam domum quandam fe abdidit, dum ad Blafcum Catanameua* dere poffet.Sedproditus tandem,fcroci Afibrinoru impetu captus,occifus,di-Janiatus arque in partes diuerfas diiïedus eft. Poft hæc dum inter Catanam amp;nbsp;Tauromenium ortaiam ptidem difcordianondumdefciuiffet,fed Catanen* fes Tauromenitanosagros continue popularentur amp;: incendercnt,Tauroineni‘ tani a Blafco Alagona, Regis amp;nbsp;MattbæiPalicii,quiMeffana: tune crant, con* fenfu,fex menfium inducias impetrarunt.Quo excmplo pleriqj Proceres,fimu!amp;: 5 religionis Francifeanæprofeffores, hortati, pacem inter Blafcum amp;nbsp;Matthäum tradarecœperunt.SedcumMattha:usin conditionibuspeterer,nequisexMcf-fanenfibus fibi inuifus Meffanæ liabitaret,tum ne quis oppidorum Dominus pro-uentus ex illis fibi debitos,aliâs quam per procuratorem exigere poffct,quoufquc Rex ex cphebis exiffet,infeda pax remanfic. Quo tempore etiam cum Leon-tmi

-ocr page 515-

DECADIS LIBER IX.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45,7

tinipcrnuntiosinduciasa Blafcopetiiflènt,repuIfampaifiabiere.Subin(3e Sancii Aragoniinepotes, qui oppida quidam iuregione Deminigubernabant,Blafci auxiliisdeftituti,preffiqjegeftate,perlitcrasdefcitionis narratacaufa,Meflanxad Regemamp;MatthæumPalicium defecerunt:eoque nomine oppidum S. Marei, 4uodfub eorumpoteftateregebatur, Matthæi dominio ceffit. Panormuseo temporecum a Manftedo Claromonrano Motycæ Comité regeretur, amp;nbsp;Palicio-rume/retftudiofa,aMatthaeoScIafano Adrani Comité, amp;:Ciminna:domino,qui CataUnorum partes fequebatur,ob Ciminnæ vicinitatem, vbi morabatur, agro-j^ tumpopulatibnibus per leuis armaturæ équités vexabatur, Qua caufa irritatus Manfrcdiis,qui tune temporis non tam vieario quam proprio nomine Panormo præeiTevidebatur,bellum contra MatthæumSclafanum mouere ftatuit,vt illi ad ^uadefendenda occupato,alienainfeftandi facultatem adimcret. Erat Manfredo fijtte Laurentius Murra famïliaris,cuius fideli opera amp;s eius pater,amp; ipfe ixpenu-WeroManfredusvfusfuerat.Huicexcompofitofimulatamobiicitculpam:cuius ■ndignationetdtusineumexarderefingens,velutiuredamnatum adDrepanitas rdegat.DifplicuitearesManfrediftudiofisartem ignorantibus,vel ex eoquod Laurentium probatac fempererga Claromontai*)s fuiffe fidei conftantiffimum «rataantumque effecere ,vt poft aliquot dies Manfredus, a’gre tarnen feexorari j^ cófingens,abexilioeumPanormumreuocaret.Panormumreuerfus, cum fimu-landiacdiffimulandi artem optimecalleret, contra Manfredum Comitem frequenter obloquendo,ingratitudinifq; ipfum infimulando,cum recens ei exilium adleuandam apud Catalanos doli fufpicionem fatiseflct,quos Claromontani no-piinisoforescognofcebat,eosfacileomnes adfealliciebar. Ac primum quidem wRobertiBondiLquidum Blafci Catalanorumqj partibus fauerct, Panormo amp;: ’pfeaManfredo exulauerat,confuetudincm adi^ittiturzcoramq; eo fep ein Man-^feduminueduSjPanormumboc inteftino bello prope defolatam, Manfredum ädfummasopesea caufa, ciuesq; ad extremaminopiarn redadosquerebatur. at-H^cearationefatiusfibi videricumo«mibus,^pr£efcrtim Catalanis, pacem halo Ï’^'CTföindeextinguendam effe fcintillam, antequam in ignem maioremqj de-*^'ieflanimamexardefcens,reliquaincenderet.Idquevtlt;fieret,quam citiffimeo-*i'nemfuamoperam,fidem,acfortunas, dumPanormum eacalamitateeriperet, liberaliterpollicebatur.HisP?obertusauditis,tametfi primum eius verbis non ni-niiumtribueret, vt verocumfrequenter eademtarnen, amp;:maiora etiamanimo ïtato repeierevider,ratus exiliiindignatione commotum in Manfredumflagrate,fidem illi adhibet.Quocirca cum foeiis,quorum inges erat numerus, commu-nicatoapprobatoqj coniurationis confilio,cumLaureniioconfpirar,acdepatra-^æreiquam maximeidoneotemporeconfultatconuenitque. Anni itaqueijyr. ^ecimoiertio Decembrisdie,coniurati, Laurcntiusquidemfraudulenter, Ro-^ertusamp;fociiexanimo,vexilloRegisfubleuato,aliquandiuinforo nodu confi-*^unr;moxillucefccnte,pervrbem vitam Regi plebiqjeditis vocibusprecantes, Pbtnexcurrunt,rc(ftaqucad Palatium,vbi Manfredus morabatur,contcndunr. tleDsnouitatisauida,advocum £emulationcm,focietatcmqifacinoris fine negotie excitatur,atque ad Palatium ruit.Sed vbi ingredi non licuit,(nam Manfredus P^bisfurorem timens,Integra re familiari fefe in arcem receperat)ad priuatas vti-ïitatesconuertuntur,palantesq} pcTvicos,alii alias domos aggrediuntur,fortunas Genuenfiümercatorumdiripiunt,Claromontanorum atq; Paliciorü bona prae-aantur;deniq;nullarealia quamprædæ ftudio occupantur. Panormitaniproce-tes magnitudine ac nouitate fadi commoti,bi quidem ad quorum domos rapto-tesperuaferant,timoreperculfi,extravrbem fugerunt,coniuratis per vrbemfiele ’^æn£ibusamp;:graflantibus:reliquiveroquotquotcapipotuerc,admagnamComi-ùsMatthæi Sclafanidomum{quamnuperafrontc PalatiiRcgii,amp; maximiicm-p iafundamcntisfumptuofoacfuperboopcreexcitauerat,vbi amp;nbsp;Laurentius di-tiertebat)vindipertrahuntur,amp;carcerimancipantur. MoxLaurentius a coniu-tatis vrbisPræfedus (quem Capitaniumvocant) fubrogatur.ItaPanormovrbe occupata,Laurentius amp;nbsp;Robertus Bandus coniurationis author es, amp;: qui manife-

Tt 5

-ocr page 516-

498 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

fte vrb£^tntenebant,annonx cantatevrbem vel maxime preinividenteSjadcoö’ cionctïipopulum vocanr,annonæinopiam exponunt,difcnmen maximum,nidß refrumentariavrbi hoftibuscircunfeptxprouideatur, declarant. Porrovnicum refugium fuperefle,vt a Blafco Alagona,qui ditiffimuserat, amp;nbsp;Catanx vrbift^' menti locupletiflimçdominabatur,annonapeteretur,nee non potentixciusvrbs vniuerfaab hoftibus tuendacommitteretur.Populusconfilium approbat,millïs' que cum litcris ad Blafcum nuntiis benigne ab illo annona promittitur.Quin ßb’ feus ipfe magna ob legationemlxtitiaaffedus , huic iam inde totis animisinhb abat,vt Panormo potiretur.Robertusetiam Bandus, qui opum opinioneindi'^^ uerfisEuropx partibus negotiabatur, in Sardiniam nauem frumentatumdefti-nat.Sedamp; Laurentius fimulatisexcubiis vrbemmunit,aceaquxadobfidionein forent opportuna,callideprxparat:eoquefaóto ad MatthxumSclafanumCoan* tem,amp;Francifcum VintimiliuniFrancifciquondamGiracii Comitisfilium,eos-que milites qui inoppido Acriftixfetutabantur, ac ca:teros Catalanos,nuntios fimul amp;Iiteras tranfmittit: per quos libcrtatcm Panormitanx vrbi reftimt^m» Manfredum Claromontanum palatio conclufum ,ac cxtera omnia quxfaÄafo-crant ( prxter fraudem)expon#bat,eos fubinde hortatus,vt vrbem regiam contre hoftes Palicios amp;nbsp;CIaromontanos,ac coram a tanto return difcrimine feruare fc-ftincnt.Francifcus Vintimilius,amp; germani eius fratrcs,Legationi fine vllafraudis fufpicionc fidem adhibent,nimioqucgaudio elfufi e veftigio Panormumpm^* cifcuntur.vbi a Laurentio exterisque coniuratis magnifiée excepti,rerumexi-tum expedauere.At MatthxusSclafanusconfultiusresfuas agit. Panormunie-nimaccederepericulofiifimumratus,Ciminnxfe continet. Milites quoqueqn* in Acriftiaoppidoerant,veriti ne perinfidias interciperentur,Panormumire^ ipfi reculant.Porto Simon Clargmontanus Comes,Manfredi Comitisfilins,qn* Ragufxagebat,totiuscommentinon ignatus,amp;Manfredus alter daromonta-nus,qui PrxfeduramapudLeontinos(vtmeminimus)gerebar, oolledomilitum numero Agrigentum veniunt: audaqueiticopiarum multitudine,Caccabun itercumfignisintendunt,MatthxiSclafani aduentum ad eiuspcrniciempr3:fto‘ laturi. Quo non aduenlt;Ente,Panormum verfus pergunt,amp; non longe abvrbe ’ hoftilem obfidionem fimulantes, caftra locant, opportünitatemque patrandi contra Sclafanumfacinoris,fiveniflct, expedant.^Sed vbi per litcras ilium non venturum didicerunt,veritineconiuratione detedaabhoftibus ipfi perinfidias interficerentuf,clametiara a Laurentio vocati nodu intra Panormumferecipi* unt, arcemque matitimam per pofticum ingtediuntut. Laurentius quam pm mum cognito eorum aduentu,per tenebras rufticum etiam mentitus, ad Manfredum Comitem,qui mPalatioRegio latebat,accedit,Simonis filii aduentum defert.Manfrcdusvbifuosaduenifledidicit,nonampliuscundandum cum Laurentio decernit, fed ad ptoximam lucem facinori diem conftituit. Igiturilluce-1 fcente,dum Panormitani nihil tale metuentes quieta omnia arbitrarentur,exat-ce maritima Simon amp;cxteraClaromontanorumcohorsrepcntecruropunt,to-tamvrbemexcurrunt,atqueeditisvocibus vitam Regi amp;nbsp;populo precantcs,ad MatthxiSclafaniComitisxdes,vbi Laurentius Murra vrbis Prxfedusholpita-batur,accedunt.Lautentius vbiClaromontanosadueniflecognouit,cumeiscó’ globatur,edudifqueetiamhis Claromontanis amp;nbsp;Paliciis, quosfraudulenter ibi carceri addixerat,aciemauget.Igitur maxima militummanus,quos Simon dufta-bat,ad Francifci Vintimilii xdes profiliunt.Ille primum quidem inopinato inful-tu perculfus,quod viribus diffideret,cum fuis omnibusfugam arripuit:fed Claromontanis audaderinfequcntibus,Vintimilii pedes firmant, qui etfi numero inferiores eftent, animo tarnen in propulfando aliquandiu pehculo non impares, 5® Claromontanos fortiter arcebant. Ad extremum cedunt,amp; inter eosFrancifeus ftrenue pugnans occubuit:fed amp;nbsp;exteri Catalani,qui cum Vintimiliis étant,fuga: fetradidere* Quos Claromontani infecuti opprimunc,cxdunt,plerofque etiam fugx intentosinprxcipitiacogunt.Milites Panormitani,qui in primavrbis de-fedione adfuccurrendum vénérant,atrocitate facinorisperterriti,animo con-cidunt,

-ocr page 517-

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i DECADIS LIBER iX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;495gt;

^*‘^untjfugaque etiam falutem fibi quærunt. Sedeumad vrbis portam progreffi, ewbusferreis claufam earn inuenientes efFringere concenderent, fuperuenien-^Dushoftibus in eodem loco opprimuntur. daromontani parta bac Vidoria vr-^m totatn excurfantes,magnis ac elatis vocibus : Moriantur Catalani pacis vio-3tores,conclamabant.-amp; quotquoteisoccurrebant,fæue interficiebant.Moxin j\0DcrtiBandi,qui principiomotuum timoré adus inpenetralibus domus late-âfjædesirruunt.quem tandemrepertumcaptumquegt; amp;nbsp;ludibriis ferme innu-’^wis affedum ,cum cohors occidere vellet,Simon amp;nbsp;Laurentius prohibuere,vi-^5p®“®9ueiammorticumplerifquealiisincarceremtrudunt. domumeiuspro-'^f'Dunc, fortunas diripiunt.Indc ad loannemCufmerium militem Blafci Ala-Sonæftudiofiflîmum conuerfi', eum capiunt,tormentisque ab eofociosexqui-^'''it:quosomnesillepoftquam velinuitus indicaflet, inter cruciatusinteriit. Quo ’’'onuo in focios,quorum magnus erat numerus,Feruntur,occidunt, domofque ^Qfuniviacrapinisincendiisqueinuadunt. Atqueita violatæ ad Alicatam pacis ’'’'urianiClaromontaniferocitervltifunt.Habuit haze Panormum feditio anno

'J^tisijyi.^.Calend.Februarii.Interea nauis,quam Robertus ad frumentandum ‘kratje Sardinia bis mille frumenti falmis onufta eodem applicuit.Porro nautaé f^fuinignari,cumRobertum,cuicommeatus ferebatur,fruftraquærerent,amp;in-1(1 j®*®®folucrc pararent,a feditiofis Bandus e carcere edudus ad littus nantis oftê-^w,receptolt;ÿ iu vrbemfrumento,duobus florenorum milibusredemptus di-'’''ttitur.FaniatamfxuçperturbationisperSiciliamvulgata,totainfulain féditio-®^samp;ipfaabiit,acfamequoque laborarecœpit. Poft hæcLudouicus Rex, eu ’’'’idecimum quintum ætatis annum compleftet,nuntio GuilelmoMiliuiaTau-’“'’lenitanofimul amp;literisluratos CatanenfesMeflanam ad regni comitia euo-^^üit.G^ile|J^^5 Catana appulfus ftatimcapitur,ô?carcerimanGipaturgt;quod Je-S^H cautum erat ne cui aut magiftratui iniuflu Blafci literas rccipcre, aut tabella -f'odcfetreliceret. Porto allatis Blafco literisrefponfum eft, nonefleluratisad ^^Sero ob affiftentes eius lateri PaIicîî)S tutum acceflum. Qiiodfi vcl eis fub* jo’^'ffislufpicionemtolleret,velCatanamipfeveniret,præftoamp; Senatum amp;nbsp;eines ^'^ncsaj mandatum affuturos. Per ea temporacum famis neceflitate inter äfanenfes amp;nbsp;Leontinos decern amp;nbsp;nouem menfiumindueix anno falutis 13^1.

‘’''H^intoMaii eftent fadç,quibus amp;nbsp;Bizinenfes, amp;nbsp;Menxnini,quiBlafco pa-want,feaddixerant:vix totum menfemvnum fœdus ftetit.NamcumpIeriquê •zinenfesoppidum Manfredo ClaromontanoLcontiniprxfedö tradere pro-^ iinientjneManfredusperfidixinfimulareturjfiperfcuerantibus indueüs Bizi-^um occupafpgj^pj-jgjgxtum ad iniuriam inuenit, quod fe abfente Leontini indu-’^'asinircnópoterant.Solntis itaqj indueüs magna militnm manu Bizinum ador-J^ptoditorïiauxiliooppidijoccupauit.VerumauthorepofteaLudouico Rcge, ^^ '’'twClaromontanos amp;nbsp;Palicios ex vna, amp;s Blafcum amp;nbsp;Catalanos exaltera publi-‘^æ'nduciæ per totû menfem Aug.fadæ funt. Interea triremis Catalanoru vna*

^'°ponncfo Catanam appllcuit.Quæ Meflanenfium triremem forte præterna-'^*g3nteniadoritur,Meflanenfibusq5Occifiscapit.SubindeMeflanänauigans,na-gt; ^*S*uquoddäfrumento onuftû in frcto inuadit,amp; Catanam deducit. At Catanc^^ es,ne violatifœ deris arguerentur,Catalanis littorc interdicunt,amp; nanigium vni cumprædacoemptum Meflanam ad dominummittunt. Catalanavero triremis nbusaliisnanigiisiecumaffumptiSjAuguftam nauigat,nauiculas quafdam mu-leribusamp;virisonüftasinportucapitjhominesqncomHesinterficit.Anguftania-PudManfredum ClaromontanuSyracufistuncagentêdehac iniuria conquerü-h ?^^^’“®“®^ê‘ottftcmemvna,quam in portu paratam militibufqj inftruda ha-ebat,contraemittit.Syracufanivixeportufoluerant,cuminCatalanorumnauii ggt;ainciduntjtrirememadoriuntur,irruurit,acexpugnant;amp;:magna hoftium cx-etacta,pra:daq5quinq5 florenorü milium capta,viftores fuorum iniurias vlti Sy-fi ^'^^‘^eunt.Tres vero Catalanorum naues,dum triremesdimicarent,fuga alute(ibiquçrentes,meridionaleqj Sicilia: littus populandoexcurrcntes,induas 'tiremesGenuéfes incidunt, capiuntui^,amiflifq^ nantis fimulamp;fpoiiisjfludibus

TS 4

-ocr page 518-

JOO DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

o b rimntur. Bodem ferme tempore,cum Ven eti cum Catalanis triremibus au* xiliaribus contra Peram Genuenfium turn oppidum foluiflent,amp; prælio conferto vidoria penes Genuenfesftetiflet, Genuenfisclaffispluribus Catalanorumlocis depopulatiSjMeflanamquoque ac reliquamSiciliampopuÏatifunt.DeindePan-tallariaminfulam(aSarracenistunchabicatam-, fedFriderico AthenarumDuci loannisPatris teftamentofubieólam,aFriderico Rege Aleonora:vxori,amp;abea pofteadccedente loannitraditamltranfuedi,oppidum atque arcemexpugnant, Barbaros occidunt,pra:dantur. Poft hæc,Ludouico Rege authore,interBlafcu, amp;nbsp;Claromontanos amp;nbsp;Palicios,pax eft inita:quam quo diururnior eßet, affinitan-bus etiam firmari placuit.Na Fridericus Claromontanus Manfredi Comitis get' manus frater,Henrico RubeoComitifquieo tempore agente Matthato Palicio Sicilia exulabat}filiamfuamvxorcmdedit, nuptiis folennibus per triduüm Agri-genti adFridericixdes epulo etiam publicoccIebratis.Matthæus PaliciusSimo* ni daromontano Manfredi Comitis prognatofiliammatrimonioiunxit,eique nuptias Meftana: præfenteRege magnificas cclebrauit. Verum paucis poften interielt;ftisdiebus,Meflancniêsplerique viri patritii Matthäi ob occupatasabeo per vim fortunas fuas ofores, A grigentum profcÜi, Fridericum Claromontanuni commonefaciunt,MatthæLimpluracontraClaromontanosmoliri, Rcgi^“® ’“* iiifosfuis fermonibusquotidieeosrcddereihortanturqs Meffanam vtpeöb^®* gemque,quiperattatemrcrum difcriminanonperfpiceret,ad capeffendampw féditionumprofligatione regni iurifdidionemimpellat.Fridericus hisdiü»’®* cenfus,colleéBa nobilium muItitudine,Leontinumprimum,moxMoitam S. A' naftanat,amp;: deinde Tauromenium venit:vbi cum Simone Comité nepote derC' busgerendis confultat.Matthatus Palicius,quem atmulorum machinations^ latebant,vbi aduentu m Fridefici cognoüit,quo animum eius leniret,Petturo « ‘' urn magno cum Procerum numero ad eum mittit, hortatuSjfifalutem cuperctA^ omiffo (editioforum hominum comitatu, fuo amp;nbsp;Simonis Comitis ccetuMeuan^ ingrediatur. Quocirca ille Meflanenfibus ad Tauromenium rdidis, cum Sim® ne Comité,amp; Petro ^atthati fiJio iter perfccutus,Meflanam ad Regem venir,aï que maximo honore fufeeptuseft.Regempoftea ad prouinciamvilitandammu tisrationibusexhortatuseft.Cumque regiinopi:^efletimpedimenco,SintonCO mesvnciasmilleregi obtulit, neque fibi deinccps defuturus. Atqueitadécrète ad menfemMaium Regis itinere,Fridericus triremiconfeenfa, Proceribus^aa Regemcomitandum dimilhs, Agrigentum reuerfus eft. LudouicusveroKt^ menfeMaio profedionem ingreftus cum fororcgcrmana,D.CIarx Melbnsn i^ Abbatifl’a,Ioanneamp;Fridericofratribus,MargaritaTeutonica eius alumna^’ thæi Palicii vxore,PetroPalicioMatthxiprimogcnito,amp;Francifco Palicio miteMatthaticonfobrino,ac pluribusaliis proceribus,Tauromenium venit-» HenricusRubeus,quipoftexiliireuocationemnondum Regem inuifcrat,ma Manfredi Claromontani cum paucis inermis ad Regem perdudus, benigne W cipitur. Ïnterea Caftrum oppidum in planitic Mylenfi fitumfada feditione Rege defciuit. Ad quod Ludouicus Rex repetendum HenricumRubeum mi ' Atilleanimi promptitudinem amp;nbsp;fidem fuam incorruptam erga Regem priustf ponens,mox,quodarmistuncamp; militibuscarercc, proillis parandisCatanaW petere neceftefore refpondit.Ægre tulit Henrici excufationem Rex, amp;nbsp;in «w commotuseft:quemmultisverbisquiaftabantprocerespaulof5oftdemuireruii^ HenricoCatanam profedo,Ludouicus ipfe Rex coadis copüsMylasverlust Caftrum expugnandum perrexit.Sed percertum nuntium de recepto per Bo radumSpataforam oppidocertiorfadus,Tauromenium rediir. Henricusv de Caftrirecuperationeincertus,vtRegigratificaretur, amp;nbsp;Meflanam(vndecr j oriundus)cumhonorereuerteretur,coJ!cdoex Catanenfibus amp;nbsp;Mcnanenii arm3torumiuftonumero,inagrosMyleniesimpetumfccit:deinde Caftrum ps tens, vtreceptumcognouit,focia arma cum Spatafora iungens,omnem Mylar regionemadD.Gregoriide Gypfo vfquccccnobium,hoftilircr depradandop pulatuseft. Poft hxc AbbatiflaRegisforor ad Mafcalas agens, Blafcum A ag^

-ocr page 519-

''etur.Sed ille,cum Claromontanos amp;nbsp;Palicios veile,vt oólo duntaxat Proceri bus Comitatus,amp;coram ipfis Regem alloqueretur,intellexiflet,ridiculam comi tatem ■Hudens,reinfeda,amp; venia ab Abbatifl'aimpetrata,Catanam reuerfus eft.Porro ^■■■equaabiretjloannes Regis germanus morbocorreptus die 22,. lunii mortem °Hiit.Quain tarnen Palicii amp;nbsp;Claromontani,veriti ne a Blafci militibus feditio ali-^■■ïcxcitaretur,vfquead difcelTumeiuscelauerunt.Actum demum more regio ■ufenisperadis,Mcflanae cum Ludouico Rcge eó profedo,corpus cius in maio-j f’ecclcfiatumularunt. Interea Henricus Rubens iter inceptum citato curfu ^fiuanam verfus intendens,ad tcmplum D.fcpulchro dicatum irrupit.Cuius ad-yentuMeffanenfes variometu perterriti, quifquefibi timet :amp;Matthaeus prx-’jnimPaliciuSjVeteriiminiuriarümemoria non mediocriterperculfus,adfedä-

motus,qui eins acceflu in ciuitate poflent exoïiri,Regem,qui in officio popu« '■'■’contineret,perVrbemobequitarefecit:acdeindcpernuntiosRcgios Henri-’•omandari,ne Meffianenfes offenderct.Illc,nc quam voluntatis fufpicionemmo-'■^mt,Rcgiscontinuoiuflaamplexus,caftra indeadfl. vfqueS.Stephani cogno-■■icntoparuulircmouit. Vbi dumper dies aliquot1^ationes agit,Simon Claro-^■ontanus Comes,FrancifcusPaliciusamp;ipfe Comes,intolerabilisMatthæi perfî-

P^^^Vuadente atque etiam comitante Abbatifla,perpetuamcum Rubeo '’■^■etatemincunt. AtRex,nouahæc maiorum bellorum initiaantequamincarcèrent,{ufïbcandaratus,authoremfeipfc pacis præbuit. Pro qua Hrmandacü ^uoatifl^Comitumque nomine,qui adhuc ad S. Stephani fl.erant,Corradus Spa-^2foraad Regem Legatusacceffifl'et,MatthxusPalicins recefluro infidias para-''^■'at,quibusvocishuiusconcepts fforaejiügno dato,eximprouifo opprimcre-^■■■'•IgiturdumperadoLcgationismunereintrariTccniaadD.Ioanniscognomê-^°^Witis(ubLirbiumCorraduspcrncnir,a PaheiisHoraeß ex compofito concla-•■■antibuSjrcpcteexoccultoedudisgladüsimpetitur.Qjji vt per infidias ad mor-^ ^^■■■recircumuêtum videt,quod vnum cö periculo fupererat fubfidium, frequê-jjj'^samp;ingeminatisvocibus,neinnocentemamp;:pacisnuntiuj;noccidi paciatur,ple-^■uimplorat.Meflancnfesitaquead tam miferas vocesconfcftimexciti,intu-■■’ultuttiabcunt:conglobatiq5^glàdiatorummanibuserepto Corrado,vitamRe-S*populoque,ac mortem Matthxo Palicio,vt proditori pacisque hofti,concepto pfæconioimprecantur. Adhanchorrendam mcritamque vocemmulieresxdi-‘’■’segreflæ,cum populo fe iungüt,Regisque vexillo ab earum vna elato, ad por-^mD.Antonii progrediuntur.Quamcum peflulisobdudam comperiflent, ve-%usiecüriconcifis,aditumomnibuspraebuerut.Matthaeus clamfurori cedes, Cümvxoreamp;liberis in Regis Palatium defertavrbefcrecepit: vbi Regis nomen ■^niunimentoforcconfidebat.Magiftratusomnis metu conterritus fugarn ar-fTuiLAbbatüravero amp;nbsp;Comités,qui Legati reditum praeftolabantur,pcrcepto ^'■■'■atismotu,nofinemagno militumpræfidiocircunlepti,inermcs tarnen ipfi, '■^wbeninemineprohibenteingrediuntur.VbicumpaulifpercohquicuiflentjCi-■■■■atcttijneadpraedationesconuerteretur, diligencibus armatisquepernodem ^xcubasSin^jlitjl^ys jpß-j.o^j5j-o£|,3j^jm._ Poftero vero die,nc defedu magiftra-^usinliccntiamperrumpcret,NicolaumCæfariumStrateguminftituunt,cdicut* ^■■cpei'prxconem fub capitis mulda,ne cui vel minima irrogetur ininria : quod Comomentoabomnibusintantorerum tumultu obferuatum fuifie, nonertin-^‘gnumadfniratione.Sequentiporrodie,qui duodecimos Cal. Aug.perhibetnr^ oratermeduodecima,(mirum vifu)dumquietaviderenturomnia,mulierü no-^aturfusexorirurcommotio.amp;praelatoRegisvexillo in Matthäum inueda,ad ^ aiatiumeuaginatisenfibusaccurrunt,ianuasfibiaperiri,dediq5 ad necem Mat-ïumPaliciun^ infeftoagmineppftulates.Quas cüm efeneftrisLudouicusReX onisverbismulcereac mitigafeconaretur,exafpcrataetiam mulicrumaudacia, mis,atque demum igne adianuas cxurendas iniedo,ni Matthaeus dedatur,Re-gsmterrent.QuitusRexinterricus,per pofticum periculo fccripcrecoadus cft. ■■^■■édeinüegreirojHenricusRubeusexComitibus folusjamp;promifcuaMeffa-

-ocr page 520-

JOI DE REBVS SICVLIS, POSTERIORÏS hcnfisplebs,cademporta in Palatiumirruentes,fubtili inueftigatione Matth^ü Palicium inquirunc.Quononinuento,inquendam eins familiärem ac portiw-rcmincidiint,irrLiunt,actrucidarepergunt.At illefupplex vitam fuam precair, poliiceturqjlocum vbiMatthxusPaliciusamp;fuilatebant,eis feoftenfurum.Igitu'’ eoduce ad locum accedunt.Is erat aula fubcerranea, quamfibi Aleonora Sicito olim Regina,ad terræmotus(qui Meirana2frequentesfuntjamp;tonitruavitandafa-bricauerat;vbi Matthæum inuenere.Qui vnacum Margarita Teutotiica vxoreamp; liberis a plebe promifcuacaptus,amp;Rubeopræfentatus,(upplexquidem, amp;adpedes eiusprouolutus,vcniam precabatur:fed ab irruentibus mulieribus amp;nbsp;plebe, ^^ Henrici mandato cum fuis omnibusinterfedus,ac fubinde traiedis funetibtó, equisqjindiuerfaraptanribus,pervrbem diftradus eft. Vxoris quoquecadauer adeoignominiofcaffedueftjVtnonmodo Barbarisj fed «gribus ipfishorroneUe potuerit.Caput Mattlixi amp;nbsp;brachium Meflanenfes pleriq5 poftridie Catanam a BIafcum,remei gratam facererati,detulerunt. At ille viüs membris,geægt;f“^ lachrymiscafuminimici profecutus eft : Catanenfibus interim tota vrbegr^w* lantibus.Et nc naturxdeeße^, honorificofunere ingentique exequiarumapP' ratu, ea membraad D. Dominici ædem,quxiuxta arcemerat, tuniula«gt;«“quot;’• IntcreaMefTancnfesoccilorum corpora iniedo igne extra vrbis moenia contre-marunt.At eorum , acMargaritx prxfertim mortem Ludouicus Rex ^g mo animo , aclachrymisctiam obortis pertulit. quicum Simonem fcum Comités Matthsinecisinfimuladet, illiquein Henricum hoftencnlpa® conicciflent,fevero,quodfemper lateriRegis aftitcrint,amp;:nunquam abeodil' ccfl'erint,excufafrenr,tamHcnrico, vt inimico, quamillis,vtiinfontibus,peper-cit. Nee raulto poft Rex infalutatis Henrico amp;: Simone, triremem cum Federico fratreinfcendcnSjCata’Tiam eft profcdus,ibique a Blafco totaque ciuita-te prodignitate exceptuseft.Eiusdifceffu Meftanx patefado, Abbatiflaamp;ca:ie-rx Regis forores Henrico Rubeo amp;nbsp;Simone Claromontano comitantibusCatanam amp;:ipfx’ terreftri innere peticre. AtSimon non fatis adhuc fibipbcatu™ Regis animum metyens, deferto comitatu ad Mottam S. Anaftafia:jcums Henricus erat Dominus, feceflît, vbi fetueretur.Vndc a Rege accerfituK“® parère reeufaret, in contumaciam incidit, atqi^ inde fuffugiens Lcontinu® petiic. vbi qux acciderant Manfredo Claromontano expofuit. Hichiscogm-tis, oppidi ftatim moenia dirutareficit, vxorem amp;nbsp;rem familiärem, veritus ne Rex bellum contra ipfum amp;: Simonem moueret, Syracufas tranfmittit. P®“ hre Ludouicus cupicns procerum difcordias extinguere, fenfimque nomen Claromontanum amp;nbsp;Palicium fubmittere, AbbatifTam publico confenfu Vica-tiam regni conftituit, amp;nbsp;inter proceres omnes Rolandum Aragonium,Rcg*$ patruum , Buccheri DominumjIoannem Barrefium, Guilelmum Cardonam, Corradum Spataforam , Francifeum Vinnmilium, Matthæum Montccatinum,^^ amp;nbsp;alios numéro quingentos amp;nbsp;eo plurcs, interquosqualifcunque fimultas in-teruencrat,paccm firmauit. Ac fubinde Simonem Claromontanum,promit etiam per AbbatifTam vcnia,ad fe vocauit. At ille in fententia pertinax obedire nohiit. Cuius rebellione Rex adeo in Claromontanosexcanduit, vt aliquando cum advenandum perrexifletjin bouem incidens, quern agricole daromom tern nominabant, ftatim eum enfeiugulauerit, inhibens infuper illico,ne Claro-montanonomincamplius fub capitispœna vterentur.Erat præterea eotempore Caltagironum oppidum iurisquidem Regii,fed Simonis Comitisarbicratu regebatur, vcluci amp;nbsp;maiovSicilix oppidorum pars Claromontanis velfuovel Regio nomine fubibantSimon veritus ncpublicataeiuscontumaciaCaltagironum a fe dedeeret, magno equitum numéro illuc acceffit: folitoque honore J® fufeeptus eft. Vbi oppidanos in fua fide ftabiles amp;nbsp;Catalanorum ofores vidit, Nicofiain,quod Blafcus Regio nominctenebat,adexpugnandiim cumexercitn periexit.Erateo temporeoppidi amp;nbsp;arcis Prxfedus Rogerius Teutonicus miles regis perquam neceflarius:qui non defeeftionis fedfalutisconfilio,hincexercitus Claromoncani,indcplebis quoqs Claromontanorumftudiofx metuperculfus, cum

-ocr page 521-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿo)

’^^refifterenQß poflet,reliâ:o Simoni oppido clam adGaliianum prins,amp;poft-®^Catanam feceflit. Quo audito Manfrédus de Modica Caltagironenfis,gencre ® ^*'us,amp; inuidaergaRegem fide,re familiari collega,amp;: vxoteliberisquc afliim-P^'5)fibi timens,nodu amp;nbsp;ipfe Caltagironö abiens Catanam fe cöntulit. V bi cum a-9uandinquicuiflet,paucis fibia Regedatis militibusinftruél:us,Caltagironum ) paruoqjilludnegotio cxpulfis Claromontanis Regis nomine recepit:^ ^iblino Cardona prxfeólo conftituto, prxfidiariis, quos aBIafco per Artalem ®cceperat,egregiemuniuit. Dumha:capudCaltagironumagutur,Leontiniin j^ ®StUniCatanenfem.excurrentes,cunâ:avaftabahtamp;popuIabantur,magnisq;ar-*’^^^tisihdeabadisincendiisetiam fœdabant. Q^o Rex cognico,cum exercitu * ^etiamfl.venit,LeontinobeIlum moturus.SedaBIafcoamp;cæterisProccribus ƒ‘lortatus eft. Sub idem tempus amp;MyIæ oppidum,qüödRegium erat,Nicolo Cifario authore adCIaromontanos defecerat. quoRcxftatim magno exer-^'fninftru(ftus,profe(fturus,Caltabianumprins,acdeinde Caftrum venit. vnde a ^fgefecialibus Mylcnfes acceptis,facile deditionem fccere. Atque indeLudoui-’'UsRexMylasingrcft'us,cum NicoIaumCæfariunj,qüiarcempræfîdiomunitam ^ƒnebat,ad deditionem fruftra eflet hortatus,in foro publico eum cum foeiisper-‘^^eHionisreos declarauit.Quo in arce cognito,obiedi perduellioni cöntumelias jjj^cludibriaetiam Regi adhibent.lnfigne namque Regis, ac caftrenfc vcxillum, ^Uodfideifignum cft,3darcis murosciFerünt.-deindcvitamRegiamp;Abbatiflxef-'^bsvocibusimprecatur.Qmbusaudiriscumobfidentes arci appropinquaflént, ^’'^IdsaccIamationibusobiéfliClatomontis nomen ad cœlum eiferLinr,ftatimqj ''’^egisludibriu,necnoniniuria,ingenteslapidesacbellimachinasindomosop-Wquæarcifubetant, acinRegios militesreiiciuntrdeiedisqueexarce Regiis ’’'^gnibus, Claromontana rurlus vcxillaeft'eru^t. Rexvbiarcemnatura amp;arte ''’^’^pugnabilem videt,Hcnrico RubeOcum copiis in oppido reliâo, Catanam ^®lt;liit,Henricusvero munito oppido,ÿrcliflo ibi non contemnendo prxfidio, ^5flanam petiit.Nicolaus Cdefarius cognito Henricidifceflu,cum AftafioSan-jô^æLuciæ oppidi Pratfedo Claromontanorum etiam ^|idiöfo, de repetendis ^n'^perliteras conuenit. Igitur ad Calend. Nouembris Aftafius magno cum ^^ultatu ac peditatu eo acce^ens, machinis muros aggreditur. Quos cum op-Nanirepentino impetuperculfi remiftius defenderent, ab hoftibüs mox au« aniinis poj-tis effradis oppidum captum deprxdatumquç Claromontanis *'flt;Jdituï. Ludouicus Rex accepta Mylarum clade ,amp; ClaromontanoSin di-^^ a fe defcifcere , nee Regiis oppidis abftinere conlpiciens,apudCatanam,no-''am in eos profcriptionis fententiam tam Procerumquam curiiC cönfilio pro-*'“ntiaf. Eodem ferme tempore Argyra oppidum ad Claromontanos defe-^'tQuod paulo poft Rex cum Abbatifta, Blafco amp;nbsp;carteris proceribus eo pro-toj '’^»^gadsClaromontanis Agyrenxisquefededehtibus, reccpir. Interea °^tgt;nes Saccanus Regis hoftis,qui oppidum flnminis Nifi Claromontanorum ^onlinetertebat, coadis copiis oppidulum Scalettam , amp;nbsp;Ccenobium Sandx ^ans de Rocca amatoris, abrogate Regis dominio Claromontanis fubdidiu ^contini quoque nouas in agros Catanenfes exeürfiones facere, atmentaabi-|2tc, fegetes vfque adMottam Sandæ Artaftafi* incendere non deftiterunn AUdouicus Argyraoppido ptxfidiis munito, ad reliquaamifla oppida recipien-®a fe comparât : Calaxibettam oppidum petit» vbiâb oppidanis benigne fufee-tgt;tus,Tauim vicinum inde oppidulum pet nuntios etiam recipit. Ad Ennam poft-^^Claromontanorum oppidumprogreirus,cüm confiliö potius quam atmis ad ’bdrepetendumopUsfibiforecognofceret,Abbatiflam ad mulccndosirtcolaS cuiuduobüsnùntiisptaemifît.SedEnrtenfescaptistrUcidâtifqüe nUntiis,Abbatif-æedamcontumeliis affeda: mortem commiharttur. Rex confilio frUftratus Catanam, vndevencrat,rediit. Poft hæc FrancifcUs Paliciüs Comes^ qui aRegé enm Simone defciuerat,ne nihil contra Regem égifte videretur,Mefranam(vndd etatoriundusjinuadere atque incenderedecernit.Sed cum vires ad tantum faci-iiüsfibinonfufficereiit,agricolam quendam,qUi fibi pörtam vr bis de Mufellis di-

-ocr page 522-

yd4

kESVS SlCVLISi PÓSTEItÏORÏS

vlam/onentem accœnobium S.SaluatDrisrcfpicientèm,efFringeret j aurofub* ornatum prxmittit: ipfetriremi amp;: nauigiocummilitibusadfacinusidoneisvc* ä'uSjin frctó rufticum prxftolabatur. Atdum illeportam imprudentiusfecua cffringiCjbubulcüs quidam, qui forte ea noóle foris obdormierat, iduumftrepi-tu experrcd:üs,rem videt:vifammox Damiano Saglinpipi,quem Rubcusregio homine vtbi Prafeftum fubrogauerat,propere denuntiat.Quo nuntioDamia* hus excilus ftatim ad portam accurrcns,rufticumadhucin ciuitatis exitiumoc-cupatum C3pit,tormehtisque rem omnem amp;coniuratos etiam abeo excorquet. Qims cum illucefcente omnes in vincula coegiflet,Mattharus Caciola Carapanus ^^ ciuitatis coniutationisamp; ipfeparticeps, Damianum obiurgans quod eines abf-quelegum ordine carceribus mancipaflet, a Damianimilitibus apparitoribus impetu fado confoditur. Itajtum Meflana vnius ruftici indicio, ^Damiani prudentià,abincurfuamp;incendioferuata cft. Intcrea veroRex aTauromeni-tanis Catana accerfitus, eo paratus fe contulit,amp; primum quidemturrimMal-üicinum (quam inter duas Tauromenii arces veluti inférions frenum a Mat-thxo Palicio eredam Claro#nontani tenebant ) magno nifu cepit. moxloan-ncs Amodcusmiles Claromontanorumnominearcisinfcrioris Prasfedns,iiiero perterritu$,arcem Rcgi reftituit.quam Ludouicus receptam Berengario de Mo-terubcoCatalanocü(todiendamccmmific.Atq;indeadarcemfuperiorcm,qna;^^ Mola dicitur,expugnandam magno militum numero profedus eft.fed capstan* tum^vico, cum arcis ficus natura munitilfimusefiet amp;: jncxpugnabilis,amp;obid obfidio in longum protraheretur, vel inuitusTauromenium rediit.Sedpauciï poft diebus,quibusfeTaüromcniicontinebat, Nicolaus Mutabenius Meflanen-fis Molx Pra fedüs,mutato revente animo,Regis nomen edita voce vocarecœ-pit;acCerfitoqueadfeIoanne Parifio MefTanenfiRegisfamiliari, arecrofededi-turum fpondetfiRexipfumloannemprarficiat.Quo repudiate , cumAndream Rubeum milicemMefTanenfemRcx prafetret, Nicolao in fententia perftante, Rexobfidione circaarcemrclidaCatanamfeceifit. Eodc ferme temporcFal-cusCubertusCatalan«is genere,arcis CaIatrafispra:fedus,C!aromontanosReg'$ hoftesludificaturus,cum Perribono Calandrino Corilionenfi RegiS ftudiofo,qui r arcem Patitarumafundamentiserexerar, fraudem confert,fimultatein fomlant, fingiilaricertaminepugnant.QuoFalcus aPerribono fuperatus, intetrumcat-cerem coniicitur.Prxcrat eo temporeMazarx Claromontanorum nominelo* annes G rapheus Partannç oppidi Dominus. Ab hoc Perribonus auxdiapetinqu*' bus a Catalanis in Calatràfi exiftcntibus,multaobiniuriam Falco illatam cont« molicntibüs,vel fc tucri,velillosexpugnarc poifet.Grapheus ne infidiis capere-tur,nuntios adFalcumvidendum mittit.A quibusvbi rcmdidicit,fidemadhibet, equitesquequinquaginta Perribono auxiliares mit tir. Qui Patitarum profed* Perribono perfide amp;nbsp;capiuntur amp;: interficiuntur. Sub idem tempus Artabs A-lagona Blafci filius magno cum eqUitumnumero prarclari alicuiüscontra dato-. monranosfacinorispatrandi confilio,Sortinumoppidum ,quod Pcrclli deMo' dica Rc^is familiaris ditionis erat,amp;: a Syracufanis in dies excurrebatur,tacitspct-rcxit.Inde cum palantes Syracufani de eius aduentu ignari fuo more prçdisdito' hcrentur,prxmifib exploratoreBartolino,amp;abhoftibuscapto , incosirruit.hO' ftcsimprouifomalo perculfi,cum numero effent inferiores, relido Bartoliné^i: pra:da,infugam vertuntur.Qiios Artalisinfequens,mulca cladeaffecit.plurin'ös oppreflic,rcliquos cepic:pauci pedibus falutem fibi redemerunt. Fuit interca-ptiuos Francifcus de Modica,Fridericide ModiCa Sortini olim Dominicxpcl' lice prognatus,qui decedente patre iurehaereditario Sortini principatumatabie-bat: cuius adio iam inde a tempore Petri fecundi Sicilië Regis, contraPcrcl-lum,qui VrFridericigermanifratrisfiliuseifucceffera^in magnaRegiscuriapC'P penderat.Huncab Artalicaptum,amp; Sortini carceriaddidum, poft dira tormeri-ta Perclli vxor laqucofuffocauit, atqueexalto arcis muroin terram prxcipiteffl dedit. Ludouicus Rcx percepto hoe Artalis ftratagemate, Syracufanos ei cladc animo deiedosarbicratus, contra vrbem Syracufasmouct. AtSyracufanis “ ftrenu#

-ocr page 523-

DECADIS LIBER firenuevrbem tutantibus,rex feede indedifeedens, SortinuiftpHus,Palazoliim pofteavenicSedaboppidaniSjqui Claromontani erant,nonreceptus, Neetum peciit.Vbi magno honore receptus, Catanam deinde eft reuerfus. Interea Regii ffiihces,qui Molam arcem obfidebanr,turrim ligneam lapidibus refertam erigur* quosindeinarcem mitterenn Claromontaniper nodem Manfredo Grugnoau-thoreturrimincendunt,eoqueetiamduceMoIxvicumrecipiunt. Deinde con-

•uratione cum quibufdam Tauromenitanis fada, cum TaUromcnium caperc ^perarent,proditionedetcda,coniuratiomnesfimulcum Manfredo aregiis mile litibus trucidati, acque in frufta diftedi ftint. Poft hxc Claromontani, qui a Lu-douicoRege defeiuerar .,triremes quatuor militib.inftrudas ab Aloyfio Neapo-litano Rege, ad Siciliaminuadendamimpétrant,atqueMeftanam veniunt,nul-^uebellifadopcriculo EuphemiamLudouici ^egis fororem alloqui petunu 0^9 minime conccflb,ad arma veniunt, lapidibus, baliftis, atque aliis bellorum fiionumentis ciuitatis muros infeftant: fedaMeftanenfibus fortiter repulfi fœdô

■ndc Rhegium reuertuntur. Nee multo poft dues Policienfes, Claromonta-

''orum, quibus fuberant,nonferentes iniurias, a^Frandfeum VintimiliumGi-fsciiConiitemmiffisnuntiis, oppidum Regis nomine illi ofFerunt. QuoFrand-Icusarmatotumcolledoidoneo numero profedus,padiscûoppidanislegibusj *“lubauroratnperpatetesportasoppidumingreditur:eoque poiitus ad arcemop-Pugnandam procedit. C^am cum diufruftra impetiifl'et, monachus quidam, qui ‘narcededitionem obfelhs fruftra perfnaferat,datis efpecula Francifeo fgnis, ftnequeabarcein terrain demifta, per tenebras Francifd milites attraxit. Atque 'tïdemuarcis cuftodibus Prxfedoque captis, admiftbque per portam Frandfeo, ‘olitiumamp;arx in Regis poteftatem venere.Indemiflb concraNafum oppidum ^’^ercitu,perdeditionemilludedam recepir,Francifci Paiidi vxoreamp;liberis,qui

'^1 fetuebantur, Catanam tranfmiftïs.Thermas poftea, Cephalcedim,amp; Sandam Liciamoppidacepin Intcrea trirenj^s quatuor Neapolitanx ad Siclis oppidi littoraapplicant.Ibi Frandfeus Palidus, amp;nbsp;exteri Claromontani, qui cum Aloy-1° fioRegefœdus datis etiamobfidibus obfirmauerantjclafl^nfcenfa Catanam pe-tunt.Vbicum in Ludouicum Regem etiam audientem contumeliofa verba euo-muiflènt,Neapolim ad Aloyfiumnauigant,amp;cum cocoram confiliaconferunn Atqueinde poftea cum iifdem naui bus,quibus Myletus Comes prxerar,com muftis,Siciliam repetunt,Mylifque milites in terram exponunt. (^o vifo Nicolaus Cæfarius,cuius paulo ante meminimus,arcis Mylenfis Præfcdus,oppidum amp;nbsp;ärgern vnens quinquaginta fupramilIcclaflïsNauarchovendidit, amp;cum daftein Calabnam craiedt. Interea Nicolaus Mutabenius miles Meflanenfis, arcem Wolamque oppidulum,cui prxfidebat,Eufemix Ludouici Regisforori,quam ^‘ihntinamappe!labant,Regisnomineliberededidit. Nec multo intcricéto tê-^° poteapudEnnam repentetumultus Philippe Raya iureconfulto authore exori*

^ur.Ciues nanque,Clafomontanos exofi,Ludouicum clamant, ciufq; figna cxpli-‘:!'nt,amp;peryjcQscircunducunt.oppidiPrxfcdus,amp;vniuerfaClaromótanafadioi *ntantarerum mutatione,cauti,ne aregeintcrficerentur, regium nome amp;nbsp;ipfi in-woeanuEoque motu conglobati,ad arcem quam veterem vocant,oppugnandam concurrunt.Sedarcisprxfcdus,licetinopinato metuterritus vexillum Regisex-tuliffet,fttenue tarnen obftitit.Prxfeèlus etiam vrbis,qui Claromontanus crat, cö gt;ociis,etfiRegernper oppidivicos acclamaret, fado concurfuad arcemnouam (quam Fridericus fecundus Sicilix Rex erexerat) venit : quem Prxfedus arcis Uaromontanus apertis foribus intus recepit. In eo tumultu cum Philippus Raya (•luipopuli motus authorextiterat) eflet,ab oppidi Prxfedo lancea transfixus 15°‘:cubuit.0ppidanihocvifoiraperciti,toto inClatomontanos impetumouen-^''■hobuiosquofqueoccidunt,bonaeorumdiripiunt,acregis nomineoppidu tc-Jjent-Atcum Prxfedum oppidi effent deleduri, qui partes Régis fequebantur, Calaxibettanis,qui probatæ fidei habebantur, Prxfeduram deferendam cenfe-3nt: qm vero limulate in obfequium regis conuenerant,non aduenam,fed ciuó prxficiendumreclamant; atqucTheobaldumBibitclIumEnnenfera vitumftre-

-ocr page 524-

506 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORÏS nuuin,Clarom öntanis inuifum,quorum inuidia adhuc cxulabat, dolö pröponufi cuiabfenu duosadfuas fraudes fubornatosfubroganüperquospriufquailleä^' ueniret, oppidum Claromótanis redderenc. lllos tarnen plebs, ßmulationcdec^' pta,fraudisomnisignara,approbauit. Intereafubrogati in populo quidefornt^r ac iufte Magiftratum gerunt, fed dam a Placienfibus Claromótanis vidnisauxi' ba contra oppidanosRegiosiblicitant.Calaxibettanifubhxcvulgatisvicinoraitt motibusjEnnamad tutandam Regis dignitatem conuolant.Scd ab Ennentibus promifcue daufis portis retro pelluntur:a Regiis quide, veritis ne abrogacoTheo-baldo,quem propediem præftolabanxur, aduenain Prefect urn dcligeretur ; a ^^ Claromontams vero,ncfuorumconfiliorü hoftesrecipercntur.InterhxcexPJa-tiaClaromontaniauxiliaresfupcrucniunt,amp;!: patefaólis per fubrogatosportisif-grefliimpetupcrvicosferuntiy, Claromontanorum nomencondamanrjnuæ cant,dferunt, vexillum explicant, continuoqj ftatu oppidi immutant. Prasfedus nanquevrbis,amp; qui paulo anrecumeoinarcem nouamfereccperant,ftatinie’^ arce profilientes,fociaarmacum Platienfibus iungunt, in regios irruunt,cxdunt, domospopulantur,ac magng demum édita lirage incendiis confumunt-Atc^ quoque veteris PrasfedusRegis infigni fubmoto Claromontanum crigit. inconftans hoftibus circunfepta, cum inferior eifer, mutatis repente animisCb-romontanosamp;ipiicondamant,rcgisnomencontumdiis affïciunt,paucisexce* ^^ ptis,quifugaadCalaxibetramdilapfifunt.ItaEnnaad Claromontanos ruriusd®quot; fecit. DumhæcapudEnnâgéruntur,Panormum triremes Neapolitans: a A^‘‘‘'' fredo Comité accita: applicant, fummaqj congratuiatione excipiuntur. Polid®®* fes,amp; quipauci in regione Mazara:regii erant, aduentu dailis Aloyfi cognito» pernuntiosLudouicum , qui ^atanæ erat,fruftravrgentvtPanormümoninino répétât, ne vrbe Regia anuda totius Regni fequatur excidium. Eodem ferme tempore Simon amp;nbsp;Manfredus alter Claromontani, Leontino coadis copnse-greifi, Catanam aggredi délibérant. Quorum inßdias ad locum qui Pantanusho* diedicitur, cautedifpofitas,vtBlafcus Alagonacognouit,militumCaranenfiuro opera loco pulfas in lacontinum fugauit. Interealacobus quoqueClaromon- jij tanus Simonis parruus,qui Nicofiam fupramodum vedigalibus premebar,abop-pidanis in furorem adis pulfus,in areem fe rcccpit«Quo ftatim Rex ab eifdeme-uocatusaifuir,regioque honore füfceptuseft. Cumque areem magnisviribusef-fetaggreifuSjamp;expugnatu difficilemeam cerncret,RogerioTeutonicomibtcn^ fuumlocumibifuifedo, Catanam rediit. Atnonmultopoftlacobus viriunilea-rum probeconfciuSjdimüIàperdeditionem Rogerioarce,Spirlingam,qua:Cia-romontanis quoque auipiciis regcbatur,conccifit. Sub idem etiam tempt«^'“’ douicusrex Ciilcabianum oppidum abfquearce recepit:quam poftea ArtalisAla-gona expugnauit. Quo progreÜu animo credus Leontinum, quod totiusfeditiö-nis fuerat initium,fubiugare deliberat.Eoque confilio Catanx magnum exercitUj ^o amp;nbsp;ad oppugnationem neceflaria qua:q; comparât. Manfredus e diuerfo amp;ipieao obfiftendum opportuna inftruit, plebcm ad propugnandum longa orationehor-tatur. Cui aFrancifco Cantello, fe in Sarracenorum potius quam in Catalanoruia manus venire paratosede,plebisnominerefponfumeft. LudouicusintereaAt-talem AlagonamcumGuidone Vintimilio ducentiiqs equitibus Leohunum prç-mifit.quos ipfe vna cum Blafco Alagona, loanne Luna,Rolando Aragonio,Fran* cifco Vintimilio Comité,Manuele Comité,amp;cæterisRegni Proceribusfecutus, caftra contra Leontinü mouit. Artalis dum cepto itineri intendit, ad villam cm eotemporea Silueftro erat nomeh, peruenit. Vndeexploratoresexpediüieqei ad flumê. S. Leonardi progredi, Manfredi milites in infidiis pofitosdeprehendut, jQ àcftatim Artalirenuntiant.Quo accepto Guido priorcum foeiis, aernox Artalis euro fuis in hoftes egrediuntur, irruunr, turbant, cardut, magnaqj édita ftrage,qiii fuperfuerant,adLeontinivfquemurosinfequuntur. SupcrücnicnsintcrcaLudo* uicus Rex ad vineaReceputiaReceputo,vnoab vrbelapide diftantem,caftra* metatus, Leontinum obfidet. Manfredus inftan te periculomœnia reficit, milites diftribuit,excubias ordinär, omniat^ ad obädienepetferendaraaccomoda corn-

-ocr page 525-

ÔECADÎS LIBER IX.’


yo?


parat. SedilluccfcenteLudouicus inde mouensoppidoappropinquat,caq5 parte qua cœnobium. D. Frâncifci eft,ftationes facit. Vbi cum Manfredi aliquot équités adcuftodiam cflent/jos Guido cum non contemnenda militum manü aggref-^us,partem trucidât, pa rtem in fügam verrit, eofque ad arcem vfqs qux BattifoIIis dicebatur,nemineexöppidoadrefiftendum egreflb,aut belli fighum öftehdeh-te,infecutus cft.Eodem quoque die Rcgii milites fegetes fecant,vineas incendur, eundaqüe inüenta præJx exponunt. Poftridie vero domos omnes, ac molcndi-naoppidovicina diruunt,flammifque crudeliter abfumunt.Quamficuitiamma-jj^ gnainoppido,fed maior in exercitu Regis fames fu bfecuta cft : adeo vt obfidionc loluta,amp;propugnaculis incenfis, foEdeindedifcedere,«SeCatahamcumexerci-tuincdiaconiumpco rex reuerti coadtus fit.Quod vbi Manfredus animaduertitj ■plèLcontiho cum militibus cgrelTus j vt iadurat^j iadura vlcifceretur,Catanen-^fsagrosadMottamamp;Patemionem vfqüe,ac deinde eam partem quxSyrachfas ''crgit,adCurcuracium vfquèoppidulum,necnonSortini,Oxini,amp;MiIitcliiar-tiainuadens,inccndioabfumpfit,abdudaqueindeomnisgenerisarmentagregef« queabduxit. Interca Ludouicus rex Damianun^aünpipi militem cum triremi Neapolim ad Aloyfium regem mifit, querens cum eo deoppidisquxinSiciliafi-binuJIo inter eos flagrante odiö occupafTet. Ad qux refponfum eft,iure idfadumj eumSiciliam fibi deberi certiflimum foret.Damianusauditoregisanimo,Nca-politanaminredituorampopulatus,nauem etiam indefalmarum frumenti mil-leonuftarn,amp;compluresmercatoresincacaptoisMe/Tahamdetulit. Ludouicus accepta Aloyfii refponfoadbelliimfuturum totum feparat,locaSicilixmunitj ï^auiianumSalinpipijamp;Rolandum Aragonium ad regem Aragonum in Sardinia ttmeagentem pró auXilio mittiti A quo tnginta triremes inflrudæ poft Cirtæ bellum fun t pro mi fix. Intereadum Ludouicushxcparat,GiîiusStaitusMeftancn-lgt;smiles,amp; NicolausMuntulenusTripiin amp;pleraqueaIiaMylehfisâgri oppidula fimulata etiam regis morte, vt facilius4)opulideficercnt,pro fegë Aloyfiofrufträ aggrediuhtur. In Enna prxrercaarcis veteris Prxfedus arcem amp;nbsp;oppidum Ludo-tneo vitro dedere dccreuic. Eoquc animo Rogerium L*e»itohicum Afgyrx tune ’ Præfedum,amp;Ioanem Barrefium Militelli Dominum ad fe cum militibus accer-fitosnodu in arcem recepit. Qui poftquam arcem funt ingrefli,illucefcentc mili-tibusindrudi, arce egreflî, régis vexilloprxlato,editis vocibus vitam fegi optant; pet vicos excurrunt,amp;: oppidum capiunt. Plebs bac voce conterrita régi quoque: (Utimadhæfit. Ira Enna in poteftatem régis venir, hullô tarnen ex Claroriion tanis occifo.AtpauîoportpleriqüeEnnéfes,quorum Henticüs Rafcagallus Duxerat; fimulato Régis obitu,oppidum Claromontanis per proditiohem redde re decer-^unt, milites ex PlatiamilTis per nuntium literis accerfunt. Sed interceptis per c’fploratorescumtabclIarioliteris,RogeriusTeutonicuscaptóscöniuratores,qui connumerato Duce Viginti fuere, omnes in medio foto furca fufpëndit,quorunl corporain partesdilTeda pervicos ptoiecin Poft hxc Simon Claromontanus ComesaplerifquéNeetinisaccitus,Neetum cum iuftaarmatorum mahu cufto-‘^Ibusdormienribus dam ingreditur. Sed cum per vicos Claromontanum no-^enindamandocumfuis vfqucadxdcm.D.FrancifciexcurniTet.Ioannes Lan-dolina oppidi prxfedus, plurefque alii ftrepitu excitati,afrumptisarmis domo-que egreffi, contrariaacclahaatione apud excitosrei nouitate ciues tantum effe-cerunt,vtinexitiumClaromöhtanorum,vocèSingeminando,boftium nonince-ptunl modo fruftrati fint,fed etiam per oppidum difcurrehtes infecuti, ex ipfis centum quinquaginta trUcidauerint : quorum emuriseieda cadauerafepulturd caruerci vbi Simon quidem cum paucis fuga falutem fibi quxfiuit : capti verö coplures die fequenti in publico foto à loanne Lahdoliha omnes fuffocati funr. SedeadadeSimoninterritusj cum eledis militibus Mifilindinum oppidum ab oppidanis pletifque inUitatus aggrefrus,parUo laborc potitus eft. Vbi Berlinga-humlngloram oppidiPrxfedum, quicum pluhbüs inarcem fe tccepcrat,captu tonmmeliofe trucidauit. Cxterum Henricus Rubeus Comes, qui nominè KegisMeflanamregebaCjVclitroraliaSicilix tuta ab hoftibus redderct j trés nP

-ocr page 526-

jû8 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY remcs «dificauit.cum quibus très naues frumento refertas,quas èo forte tetnporî Cornes Auellinivna cum tribus triremibus a RegeAloyfio e Neapoli Panorrou iniffus,Mylas vento coadus perduxerat, non fine magna belli gloria cepit : plun* bufque Neapolitanis qui in eis erant,cæfis, cum maxima rcifrumcntariæpfaî^â Melfanam bonorifice reuerfuseft. lifdem deinde Henricus Syracufanam orara cxcurrens,pluraMyleti Comitis, qui Aloyfii Regis Neapolitani nomine poftfo' duscumClaromontanis initum Syracufis præerat,nauigiacepit : vniuerfumqu® mare Siculum abhoftibustutum reddidit. Quoetiam tempore ArtalisAlago-nacumcentum leuiorisarmaturx equitibus Caftrum oppidum profedusjun* ^^ difqueibi cum GuilelmoMarefcalco milite, CaftriRegis Ludouici nominePrx-fedo,(qui centum amp;nbsp;ipfe équités,pedices vero multos habebat)viribus,adcœno-biumSandi Philippi a Plana p^fitisinfidiis, Agros Mylenfes excurrit,accunda dcpraedatur.MyIenieslacefliti,armisaccindi oppido egreffi, hohes vfque ad locn infidiaruminfequuntur.Tunc repente ex infidiis milites profiliuntjamp;inMylen' fes feruntur,cçdunr, fugant ; quos Catalan! infecuti occidunt. Cxforum potto e-quitum numerus circiter cetu#i,captorum vero fexaginta repertus eft. Pofthçc cum Claromontani falfo regis obitu Siciliam implefl'eutgt;rex ad exiingucndosfal-foshosrumorcsEnna petereconftituit. Platicnfes profedionis rcgix ad Ennam (qua: vicinaeis eft)famaaudita,neprimiipfi rebcllionispoenasdarét,callideaCia- jij romontanorû feabdicareimperiOi,regiq;fubiicidecreuerant. Sed patefadieoru confiliiauthoresaClaromonraniscomprehcnfi,laqueisdamnati funt.Interearex paratis ad iterneceffariis Catana difcedens, Ennam profedus eft. Eodemferme tempore pluresPlaticnfes populäres egreffi, agros Caltagironcnfesexcurfionibus vexabant.(^ocognitoRolan^us Aragonius, qui turn apudMenacumerac,miH-tibus inftrudus cótra'egreditur,atque centum ferme ex cis czdit,totidcmq;eapif' Inter captiuos porro loannes Branchifortis Mazareni oppidi Dominus fuit) ft^êi'* rebellis,qui ad Aloyfium regem Neapoliiÿinum cum Claromontanis defeceran Apud hunc litera: ad Aloyfium Regéab Agyrenxis amp;nbsp;Calaxibettanis pixrifque fcripta:funtrepertç,quàbus€orumoppida Aloyfioofferebant.quioranesaRoh- .^ docapti,acLódouicotraditi,adEnnamfurcam fubiere. VulgataPlatienfuma-pud Caltagironam clade, Mongelinxarcis Prsefedns Claromontanus Men^um oppidum,vnde Rolandus cum militibus fucrat egreirus,præfidio carereratus,ffii' lires ad populandos eius agros emifit.Erat inter milites Philippus Giruiglanus Pa-ternionenfis:quicum inde a regisfideadhoftes defciuiïrer,promiferatCorradó Lanceæ Mongclini oppidi olim Domino illiusreftitutioncm,fi ducentiflorem eiperfoluerentur. Necaliud quam occafio expedabaturkC^ua iamcommodunl oblata,MongeIinenfibusfociisMenæum adprçdandum profedisj Philippus 1®^' togradu, quod equum tumferreis calcibus exutum ad expeditionem ineptum quereretur,incedcbat. Oppidi Præfedus pro veris verba Philippi arbitrais, quo ilium fibi deuindum redderet, fumptoipfemalleoclauos illiusequoineuffutus, dump3ulifpercuruusfvteftartis)huicüperæincumbit,proditorieaPhilippoidus confoditur.Pra:fedo occifo,vxor eius,quæinarceerat,portas claufit,occifoamp; occiforerelidoin arcis area. At Philippivxor,quae inarcecum fola Prxfediv-xorecrat,ftatimmaritoianuasarcisaperuit. Philippus continuo ab vxore intro‘ miftus,arcem fibi occupat.Quam cum Matthæus Rufticus Cakagironenfis Conradi ftudiofus, cognita occupatione, Corradi nomine non foluto refticutionis præmio , a Philippe poftularet, reddereillenoluit.Interea Rolandus Aragonius contention! fuperueniens,foluta Philippe pecunia Regis Ludouici nomine ,ar* cem obtinuit :fruftraque cam fibi poftmodum reddiCorradus,quiCaranz erat, ânnixuseft. His fucceffibusLudouicusRex anime credus,exEonaPlatiampe-p tiit,ratus per deditionem fe oppido potiturum.Qtio cognicoPlaticnfesfoffis ini-tinere , que Rex tranfiturusetat,excauatis,clauos in fupinum trabibusinfixos fummapuluere celâtes difpofuere,vt per ces equiRegiiofFenn, équités in foffas profternerent.Quorum arte rex perceptaj folutaobfidioneEnnam reuerfus,amp; inde Poliçium profedus elb Interea Leontini darométanam ficuidam exof, '1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ludo-

-ocr page 527-

ÖECADIS LIBER ÏX.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^P

^udouicoRcgî vrbem cedere decernunt:cchtumquecircitercxprimoribusad •dconiurati, nuntium Catanam ad Blafcummittunt, milites ad rem patrandam petunt.Sed ille rege abfehte ,'amp; in regione Mazara: agente, auxilia mittere noluir. Vulgataperoppidumproditione,amp;cognitis cöniuratis, eosomnes Manfreduis urca fufpendit. Interea Lüdouicus rex Cameratam, cui Manfredus de Aüreâ pi^æerat, (quern amp;nbsp;fubinde Othobono fratre cotumaci;e nomine abdicate, in Ad-dignitatem fuffecerat) venit.Deindc Drepanum,Erycena,Calatafimum,amp;: p^aq; illius regionis oppida Riccardo Abbate Duce per deditionem adeptus, ^0 atanam reuerfus cft. Sed amp;nbsp;fubidem tempus Falconus de Falcönibus totius ^ditionis author, quiRegi Aloyfio iam paulo ante adhæferat, triremi vnaamp;duo-J’snauigjisin{|.j.u^ij5,iqc2pQjj^e{Paj-j2æygnjj_(2ujjjquje jn confpeduvrbis ef-^^'nqualibet naui quatuor iloótu accenfis facibas,vtMeflanenfibus ie magno cö ’'luium numéro venifle oftéderet,in pottum ingreditur, at Palicios amp;nbsp;Glaromo-^ïnos editis vocibus conclamat. Sed Meflanenfes interriti ftatim ad arma concur-^^/^gwisaliifqjbelli munimentis ex meenibus illum inceflendo,pluribuseius “itibusacnantisinterfeólis,indeabirecompelluftt. Dum hitcMeflanægerû-'“‘■^ yraeufas nauis Genuenfis cum plerifque mercatoribus applicat. QuosMan-fedusClaromontanus ad prandium inuitat,vncias mille pro defendendis a Cata-° ïnisSyracuGs mutuopetit,ab AloyfioRege Neapolitano ftatirta cum Neapólini ^Pplicuerint,refli tuendas.Quas illi negantes,. minis amp;nbsp;carceribus dem um redde-^'untcoafti. Per eaquoquetemporaRolandusAragoniuseMenæo agro cui P'^æ2rat,inClaromontanos cum militari cohorte palantum more euagatus, a Si-^onisRagQfæ(2;omitisirtfidiisoccupatus,fœdafuorum nonaginta militum da-^reclus cft. nbsp;nbsp;SubhæcSyracufanieprimoribult; plerique, Claromontani im

peril impatientes , adLudouicumregemdeficere,amp;patriamTyrannide liberate ^t^etnentes,facramento fead facinus egregium tempore idôneo patrandum adi-8’’“t.(^o Manfredus Claromontanufcogni to,vt tempeftiua rtmedia principiis “Witteret, intempeftanodeZimbardum dé Affo coniurationisilliusprærcli-^^'5n'aximefufpectumcapit,tormentifquead remapcrilt;?hdam agit. Atille tan-H*^^“!natural! linguævitio,fermonifque defedu impcditus,nihilaperit,omnia ’’^S3t,tormentaderidet,amp;libSrdimittitur.Manfredu3nihilominusomnes quo-» •^^ronominafufpeclahaberet,ad Auguftâoppidumadquadrimeftrerèlegat,eo-‘l^æcbpfo Jemum reuocat. Erant hi viri principes numéro viginti. qui Syracufas *^2nerlînon modo a confilio non abfi:inuére,féd ad rem maturandam magis eciani ^t^cenfi,centum ad fuam fententiam alios pellexetc: breuique occafionem, quani °'^s atculit,arripiétes,tandém rem funtaggreffi. Inter hæcenimChriftianipleriqj, ^^'piraticam exercebant,maxima capta præd a Syracufas appulfî, portum noéfii 5?®^*’^0Wr:vbi tympana amp;nbsp;azspulfantes nodemixtitia infomnemtranfibanri “ rbuvigilesaceuftodesdum vrbem demotecircuunt,ædesfortePon2edi,qui ^°®iüutorumptincepserat,prætercuntes,nonefleea (deinufitatis piratarum lu-^‘sintelligcntes)diutiusferenda,fed Præfedoaperiendaingeminabant. Pon-.'^‘^xor,quæ e feneftris earn comminantium vocem exceperat, ad coniuratio-^gt;sracinusinterpretata,illicoartcillam ad maritum,quiinconcilio coniuratotid °niûaberat,accerfendiimmittit.Qui cum fociis reuerfus,vbirelata à niuliereau-^■^Cjetfi primum animo conciderint, max tarnen, ne in mantis Manfredi hoftis ^^nirent,audentioresfaâ:i,ea node facinus peragere délibérant. Igitur ad Fran-' ciCiadonæconiurationis föeii domum conueniunt : ibique tenouato fœderèi jnnesarmis inftrudi amp;nbsp;fe inuicem ad liberandam patriam hortati,vt primum fo-ümmatutinale fignum ex campanö æreD.Francifei accepere, pro tuba illücl §tïoq; militari interpretati, more Chriflianocrüceftontemuniti,explicatö Re-S‘' vexillo domo effundüntur:vrbemqUe tacite excurrendo,Claromontanorum 0^105 reda ad cxdem pctunt. EtThomafii Martini Manfredi familiäris prima: æ ^^oblatæfunt. eurn Manfredi hominevoeänt,excitant, rogantqjVtadnuncia 3UïNeapolitana nauis eo momento attulerat, excipiendaapproperet,folicitant. noniafiusnihilhoftilefufpicatus ftatim fütrcxir,equum fibi pararifamuloiufiit.

Vv 5

-ocr page 528-

po DE REBVS SICVLIS, POSTERIORI^

ad arcam domus defcendit.Vbi apertis foribus repente a coniuratis irruentibus confoditur. qui cum pereuflus retro in cubiculum fe proripuiflet, coniuraticum fecuti,iteratis idibus confecere.Fuerat bic Catalani cuiufdam fpurio femine pio-gnatus:qui cum Syracufas venit,Regis Neapolitaniftudioaddidus, coadisper gradus digniratibus,vrbis Przfedi confultor cft fadus, opibufquc turn ex iniquis caufis,tum ex vxoris nobilis dote, turn demum ex falfisprimorum ciuiumaccu'-fationibusprofcriptionibufque congeftis infignis eft redditus. Porro eo occifoj coniurati ad domum Francifci de Placentia, qui Manfredi Claromontaniabfen-ris nomine demandatamPræfeduramgerebat,progrcdiuntur. At cum fubauro- ^^ ram ægreianuasabfque vicinorum concitatione fefe effraduros fperarent, aperte ac palam remagere ftatuunt. Igitur editis vocibus pacem conclamant, Régi La-douico amp;nbsp;populo vitam compitcantur. Ad bas voces concurrentes exteri coniu-rationisfoeiinumerumaugent. Plebs etiam ad tumultus excita amp;nbsp;ipfa confluir-Mattbxus amp;nbsp;Alderifius Arctii, amp;cxteri quiClaromontanisadbzrebant,addomum Manfredi cateruatim profiliüt.Sed vbi manifefteRegios vrbem tencreccr-nunt,temereoblift:ereno audtnt. AtFrancifcus de Placentia prxtumultu ded^ nudatus ad feneftram caputegcrcns,iaculo ftatim falutatus cft. Quo figno circu-uentuinfeaSyracufanisintclligens,tumultuarie vcftibuscorporiiniedis,prçeeps ex aulaad penetraliadelcendiuatq; inde» cum ne ibi quidc fibifatisfiderct,addo- ^^j munculamfubterrancamlatebrasqujEfiuit.Scdeffradis per regios fecuriveuio-repertusjfamiliariomnieiusre omnibus adpraedam expofita, pugionibus coroi-fus interiit.His geftisiam iUucefcente, ad domum Ioannis Syraeufii lurcconfulti» amp;nbsp;Præfedi ludicis difcürrunr.Ille rumore prxcognito, ad vicinam cuiufda facer-dotis ædem falutem fibi quxfiwir. At cum in eins domibus no effet repertuSjadfa-cerdotis domum concurritur.vbi inuentus ftatim dilaniatur. Erat bic iHc loanes» qui cum Roberto Ponzico ludice ad Aloyfium regem Neapolim profcdus,ibiiï pro Syracufanis autboramentum,perfidaftiq5 alieno rcgi fidem prxftiterat,rcuer-i'ufq; plebem contra Ludouicum fubuertebat:cuius in ter alia illud ad populn pro^ pbetæ dióbum celebrafur: Populus qui ambulabatin tenebris,vidit lucem magna- jo HocinterfedoadNicolaum Sauoyameorumcollcg3m,quineinmortc quidem collegiüdeferuir,pergunt,euq;intcrficiunt.Quatift)rbifcetotius defedionis 2U' thoribus,pluribufqjpoftcaeiufdeiTifalt;ftionisfociisemediofublatis, vrbsineoru poteftatem facile venit:proie(ftoq5 régis Neapolitan! vexillo,Ludouiciinfigneper mœniaerigunr,acFrancifcûSaluagiumregionominevrbisadminiftrationi prs-ftituunt,amp;: per vicoscircüducunt.Subinde cum eo ad arcem Maniacis explicatis regis fignis expugnandam accedunt : quam lacobus Pedileporus illius Prxfedö5 ftneviapertisftatimianuiSjillisdedidit.AIteram quoquearcem Marybetti appd-lata, quæ Neapolitan! regis nomine militibus Calabris eratmunita,licetdiurelii-äantemjpaäis tandem indueüs elapfifqj,fat commode obtinuerc.RolandusAra-^5 gonius vbi vrbe captam audiuir,cum Pcrello de Modica Sortin!Domino,ducen-rifqj cquitibus Syracufas venit,atq; idoneo prxfidio vrbem firmant .PofthxcRO' bertum Ponzicum Iudicê,Francifcum de Aurobello, Lanzelotum de SandaSo-pb!a,amp; AndreamdeTaranto ClaromontanorumftudiofoSjVtaduerfariorumin-colatu vrbépurgarent,capiunt,vin(ftofqj Catanam ad regem mittunt. Ludoui-eus nuntio captæ vrbis accepte,ingentem equitum aepeditu numerum,quccon-traLeontinumparauerat,cum A rtali Alagona Syracufas in prxfidium tranfmißt-Munitis itaqj opère amp;nbsp;præfidio Syraeufis, atqj Rolando Aragonio cum vicaria regis autboritateibidem relido, Artalis Catanam regredi ftatuit.Quod vbi Manfre-dus ClaromontanusLcontini refciu!t,perinfidias cum intercipere qua:rir,du3S3-cies !nftruit.primx,qux ducentorum crat cquitum, prxerant Corradus Malatac-cagenere Tbüfcus,Io5nes Septimus Ragufanus,MattbæusjVaccar!a,amp;Matthçus luucnis Catanéfés:fecundam vero,qux quadringentos équités continebat,Simo amp;Manfredus ipfi Claromontaniduclabant. Ac deinde feptuaginra milites loco qui orientemrefpicienseo tempore patria lingua Specus Rigitanorum appelé batur,infid!is locat.lnterea Artjilis Alagona infidiarum ignarus, Syracufiscum fuis

-ocr page 529-

DECADIS LIBER IX; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yn

lo

io

fuisCatanam verfus iter ingreditur. Verum cum fraudulentam Manfredi natural vtifemper,ita maxime turn fufpedamhaberet, cum ad villam Sylueftripcruenir, wploratores ad vifenda Ioca,explorandaq5 hoftis condlia apparatumqj,equites c-nniLnos aliquot expediuit.Qiü cum ad colliscuiufdamverticemhoftiura equity aciesconfpexiftent)ftatimqj renuntiaffent, Artalis ad bellum fe parat.Militesfuos lnduasamp;ipfeaciesdiftribuit.vnam,in quacentumquinquagintaéquités percen-(ebantur,loannes Landolina, Rogerius Teutonicus, Berardus Spatafora, amp;nbsp;Gui-leimusSpatafora Rocellx Dominus,regebant. altera vero,qux ex ducentis quin-*ïuagintacataphraólisconftabat, Artalis ipfedirigebauLoquepadodifpofttusv-t'^'^q;exercitus,cum adconfpeól:umprodiere,aliquandiu conftitit. Poftmoduni Claromontanisappropinquantibus,inplanitiequadam, vbixdiculavetuftifliml «tatDiua:Marix facra,antcqua ad colles ventum effet, Artalis Rogerii Teutonici confiliocertamenforxircrinchoat.IgiturregiiinClaromontanorum primamacic ’ffuót,amp;ediuerfo illi in hos maximo impetu ferütur:vtraq^ acies ftrenue pugnar,-(edClaromonraniacerrime Regios premebant. In ea pugna Berardus Spatafórx iftulanceacingutturepercutitur,fra(ftifq;Ioricxfqijamisvnacumequointcrram, öecidif.fratris tarnen opc in eundem equum,quem a fuga retinuer3t,reuerfus,no' ’’^'noriaiiiinoadprxliumrediit, fortemq; inhoftesoperam nauauit.Cumqjian» Äipcrantibus ClaromontanisprimaRegisaciesinclinarevifaeftet,Artalisprudé-tia, amp;nbsp;Rogerii Tcutonici generofo robore quamprimum reftituta eft, contritifq^ Wubusluperiorenafit. Nam Artalis in turmashoftiumfeingcrit, bellfi réparât,' 11105 vires refumere facit,hoftes premit,eorumqjmagnamftragemedit.Et licet Si-«ion amp;Manfredus cum fuis arma lungere, amp;nbsp;illis fuccurrere pergerent, amp;nbsp;atroce ter dimicarent : e diuerfo Rogerius Teutonicusc vefligiointcrhoftesfeingcrir^' plureseorum fternit,adeoq5ftrenue pugoât,vtco^iefuoipfe brachiofupra quin-quagintahoftes occiderit, vidoriamqidemum regiispepererit.Simonetenim «SC Manfredus, vifo Artalis animo,amp;Rog(ÿ;iirobore,fugamcapeffereomniumprimi

wnipelluntur, quos cxteri Claromoncani fequuci, nihilo iinpigrius omnes terga ''£!^terunt.SedregiiscosvfqueadPaImcriui’n(quodnonlqpgeaLeonnnoaberat) 5° cædendo infequentibus , Manfredus per loea afpcra amp;difficili3 difcurrens,ad turrimPantani falmem fibi quednit. Simon verolaxatis habenis curfu velocif-^imo Leontinu rediit:quó code vefpere amp;nbsp;Manfredus perucnit.Reliqui vcro,qui dadiiuperfuerunt,fuga amp;nbsp;ipd feruari funt.Cxfi funt in eo bello cxClaromontanis ^^Lipraducentos equitesjeapti vero circiter quinquaginta, amp;nbsp;inter eos loannes Septimus,amp; loanncs Reciputus Leontinus. in quo vno prxlio Leontinorum vires, Claromontanorum potentiam, ac regis NcapolitaniinSiciliaimperiurn conci-diffe vifumeft.In nullo nanq;alio bello Claromontanorum tanta clades, iangai-nifqueeffufio fadla memoratur. La proinde vidoria Ludouicus Rex animo da-tus,adLeontinu fubigcndiifeconucrtit.Atcum fibi resnummariadeeflet, Cata-4° nenfestarenorumdecern perfingnUsfrumenti(almas vedigalifibi impolito,ta-tumbrcuiauriconfecere,vt fufficienti commeatuinftrudus ad id bellum rex fcx-centos équités, peditumq; ingentem numerum,in Lcontinenfem obfidioncm e-duxerit. Eratin eocxcrcituBlafcus Alagona, Artalis Alagona,loannesde Luna CatanenfisPræful regio gencre exortus, Matthaeus Montecatinus, amp;nbsp;alii fere oes regni Proccrcs.Cumq; fames valida Sicilia premeret,équités,dû obfidione Leon-tuiumvexarent,fegetesterebant, amp;frumentaper Sicilixoppidadiftribuebanr. Leontini vcro,cum annona indigerent,ea parte quxxdem Diux Marix a Rocca-diarcfpicit,egrcffi,(rumentatumibant.Igitutregis exercitus cum prorocenibus c5et, oppidum maxime premebat.e contra Leontini emurisRegios baliftisve-Jd xabant,frcti Manfrediamp;Simonis Claromontanorum equitibus,qui ad quadringentos erant,amp;ftrenue oppidum dcfcndcbant.Cumquc équités Regis mûris ef-ientpropinqui,Manfredus veritusnepopulus in feditionem moueretur,ad con-eionem plebé vocat/ufpedifqj captis amp;nbsp;carceri mancipatis,in fingulis vicis fidiffi-mosquofquemilites difpofuit, qui, fiopuseffet, feditioforum hominum frxnarc poffent audaciam. Ita Leontini amp;nbsp;extra a Rege obfidebantur, Cintra tyrannid»

-ocr page 530-

jtt DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS prcmebantur. IntereaRolandüs Aragonius apudSyracufas AldcnfiumArct^ AndnoIumetiamAretium,amp;Mattha:um Campifanum Claromontanâî

nis iamdudum fufpedos, exilio ad Sortinum muïdare decreuetat.(^o ilH cog*** to,neapIebepalaminuaderentur,tiauicuIanoótuinfcenfaadAnaptim.S.quojO^ tinum icer eft,in terraria defcendunt. vbiaRegiis cogniti, inuafi trucidan^ijVix^^ demfepulturaminuenere. IntereaNicolaus etiamLanecaRegiüs miles imam cum equitibus excurrens,in equitatü Simonis Comitis a Ragufanisroi““ incidit : quem non multo labore mifere fudit oppreffitque. In oppido qUoq5 '’‘^ ' tiooppidanipierique,quos iamClaromontanxTyrannidis pertxfumfueratjW ^^ multu cxcitato,inuocatoque regis nomine, in arce vetcri fc muniunt, amp;nbsp;Luu'?^ ci auxilium implorant.Quo cum Rolandus Aragonius,loannes Landolin^A^^ eberiiDominuscumcopiis a regemiiïï,tardiusadueniflent,aBaroncIui^^ romontano, quieosin oppido præuenerat, abingrefluimpeditifunt.Cumquen bil Regii exili obfidione proficerent, Rolandus Aragonius inde difcedcosao^ gern , quiamp;ipfereipecuniarix inopia Leontino Catanamföede reuerncoa*-fuerat,venir. Bizinenfesconiuj;ati,quiarcemRegisnomine tenebant,vnacüafc® ab hoftibus capti,mortem penderunt.Proinde Simon amp;nbsp;Manfredus Clafom®®' tani poft difceffum Regis Leontino in Menæum,Sortinum,Neetum, Calwg’-°' num,amp;:vicina alia Regis oppidacgrefli,frumentaquiccuhque fine in agrisß^^ æ ri borreis inuenerunt,deprædati,Leûntinum detulerunt. nbsp;nbsp;Sed omnes hos be“^

motus multo etiam (æuior cladcs fecutaeft. Nam circa id. Mail per Siciliam innumera loeuftarum (quos Siculipatria lingua grillos cognowi®’®' multitudo iniolita: magnitudinis, acincertæ originis, in Catana: pr^Iettim^'o °' ne apparuir. quæ fegetes, vineta, nemora, hortos, arque arbores omnes tumdO“ mefticas turn fylueftres, earunique etiam cortices amaros vfque ad radicesvno V* biquedie depaftæ,repentino vento in turmasaciefque fedifciderunt,atqiæ^*' quandiu per aeradelateipfumetiacœlû o^tegerefinit vifæ. PofttemoeodeflaW impulfæ in Ionium mare,cun(ftis rem mifatu digniffimam cernentibus,fiibnicr funt.Quorumpofteac^rporibus in acetuumredadis, atqueafliidibusadÜtW' jd ra expulfis,inauditus pu tot ita aefem infecir,vt fxua peftis fubfecuta omncdi pro* pcSiciliam toto menfe lulio popülatafit. QiiaFrid«ricus Dux Athenarûamp; bleo* patri£e,Randatii Marchio apud Catana, Matthieus quoque Sclafanus Adrani Co' mes relidisGuilelmoPeralto citra, fed MatthæoMonrecatino vitra fluuiumb^' fum hæredibus, per ea tempora apud Clufam, plurefque alii Sicilix Proceres p«' fim,atqueinnumeraplebisroultitudofubito confedi deceftere. LudouicusRc’' falutemfibiquxrens Acim primum, Mafcalas deinde, aedenique MeiTanamp^*^' rexit. Porroledatapefte,in oppido Aydono pleriqueexoppidanis primorib^ fæuo Claromontanorum iugo opprefl],Regi Ludöuico oppidum tradereftatu^^* Quorum confilioPIatienfibus fquiClaromontanicrant,vt diximus) paferatio, ^o coque nomine quinquagintaillucinde equitibus ad rutelamoppidimiiCsjConid-rati veriti ne in manus hoftium venirent, fumptis repente armis in tumufidit ab-iere, frequentefque per oppidu fauftis pro Ludouico contra Claromontanos vo-cibus,plebem Vniuerfam ad fe pellexere. cuius auxilio in hoftes irrucndö,cïden' do , prædandoque,obuiosqùofque,ac équités demum Platienfesexitiimetue-quis atque atmis reliais, raptim in arcem confugere coegerunt. Sedamp;poftridie^ bidem RogeriusTeutonicus magno militum numero fuffultuSjRegisnominca' fuit,Præfcdumque oppido ex ciuibus virum ftrentium deligit.CxterumcuCla-tomontanorum potentiam timens,Blafcum Alagonam CatanxagcntcraproaH-xiliis folicitaftet, nee ille tot bellis attritus fuccurrerc poftet : Simon ClaromonW- p nus de eorum anguftiisfaótus certior,iufto peditatu ac equitatu inftrudus, Aydo* num conuolauit:oppidumqueingreftusper vim occupauit, atque coniuratosRc' giofqueferro atque igneabfiimpfit.Rogerius Teutonicus his vifis,cum pedeltef eflet,fufturato equo reliefs fociis fuga falutcm fibi redemit. Dum hxcibi gerun* tur,LudouicusRexMeftana;Fridericumgetmanumfratrem Athenaru amp;nbsp;Neo-patrie Ducem inftituit: atque inde poftmódüm lue extihdaCatanamreuerlus

-ocr page 531-

DECADIS LIBER IX.


îM

eft.Poft aliquot Veto dies tecreandi animi gratia Acim petiit. Vbi ftatim in morbU letalemlapfus,diedecimofexto O£lobrisannofalutis.i5yy. decemamp;feptem na-tusannos,duodecim vero Regno potitus,Friderico fratre in regn tun fuffeä:o,fato fundus eft. Eiuscadauer code die Caranam extra mœniaadxdem.D.Mariæ La-grandiafportatum,die verofequenti longoProcerutnac ciuiumomnium ordi-uead cemplum makimum.D. Agathç tradu6tum,more regio tumulatu eft.Quar-todeindedie (quivigefimus menfis Öäobris dies fuit) Blafcus Alagona Catanai amp;ipfefebrecorreptus,Artali,Blafco,amp;Ioannerelidisfiliis,deceffit,atq}inraaxH raoquoque templo fepukurx eft traditus.

DE FRIDERICO TERTIO ' Sicilixrcge, quemSimplfcemap-pcllabann

i Simplex,tredecimtumnatusannos,grauiteradhucMefl'ana:decu-bens,inSicilia: regnumhæreditario iure fucceflit. Quivtprimuni 5 conualuit, Proceresomnes,atquevrbiumoppidorumqueomniuni Syndicos,ad Comitia de more Meffanam conuocauit. Quo dum J^'ueardus Abbas Drepanita naui fuacurfum tendit, fxuatempeftatefuborta ad “^tusPanormitanum feruatis nauigantibus fœduqj naufragium paflus, in daro-J^untanorum manus venir, captufq; cum foeiis in carcerem detrufus eft. Proindè ‘'abitisadnonumGalend.DccembrisapudMeflanam Comitiis,præftitôquere-S'ab omnibus fideiault;ftoramento,Eufémiaregisgermanaforor arege totiusco-^^utus confilio regni Vicaria eft inftituta. Interea Aloyfia Comitifta Matthæï j^ j^‘^fanifilia^amp;GuilchniPcrakævxor,dùm Sclafanum (euiuserat Domina)ad j^damLudouicirégis mortem,foluendafqucdefun(ftoinferias,extramœnià ^uædem. D.Marixpergit:Ma«thçus Montecatinus,eius eX forore nepos, oppidû 'ouadit,acfibi, quod materno fibiiure debitum affereret,occupat. Eodem fer-^etemporeBonifacius AragoniusPetri fecundiSicilix régis conföbrinus, arcis *vrbisPaaarmji,acTyndaridisetiamprxfelt;ftuSjaSancio Aragonioconfobrinoÿ ''tnufqueoppidi Prxfedura eodem pene fraudis genereexuitür. Namcum Bo-‘’uaciusquofdatn Padenfes exilio inuldafret,amp; illi eius armenta pcrfregiflcht,Sa-'‘°confobriho, qui oppido.S. Marei prxerat, Padarum commifta prxfedura,ad '^'‘uendaminiuriam contra exulcsmilitibusinftrudus egreditur.fedciuibus id ^^ ®gtefercntibus,amp;aduerfuseumvnacum cxulibus irruentibus, ipfefadusinfe-f'^tiCumin arcem fuga contenderet, aSancio cum Padenfibus in eius vitam fœ-^‘^^oiunfto, prxclufis foribus,amp;arccamp;oppido cxpeIIitur,acdcindcTyndari;' 5^^i!lius etiam prxfedurx erat, priuatur, amp;nbsp;Fridcrico RegitraditUr. Dum æc ad Padas geruntur,Blafcus Artalis germanus frater oppidi Montis Albani pa-^^tnolure Dominus,fubmotoIoanneArloco Catanenfem quedam oppidoprxï £cit.QijodcumArlocusiniquotulifletanimo,amp;contraBlaft:umobIoquin5ceA ^ret^afcyjg- a Prxfedo bonis fpoliari, vindüqjad fe duci iubet. Porto dû vin^ ^tsCatanam ducitur,ab vrbc.p.m.filius eius milite fuffultus ih miniftros patteni ^ tentes irruït,vitaq5 regi,Rubeis, ac populo precatus, fugiêtesinfequitur,duó-jo ?^^l^terfedisjarq; libcrato patre,ad oppidum pergens, Montem Albanum ca-ptiabrogatoqj Catanefi Præfedo arce etiarn potitur. Sub idem tempus Ioannis ’’gonaitertius iftoru frater,Nafi oppidi Dominus, Principatu a Prxfedö füo amp;nbsp;P ^ eex tumulturepente excitato deiicitur.Quod tarnen paulo poft per oppidan os aftipœnitêtiadudosconfoflopugionibusPrxfedorecepit. Poft hxcdiP ^otib.adhuc inter Catanefes amp;nbsp;L eotinos diftidiis, Artalis Alagona, amp;nbsp;Mafreduj atotnetanuSjSd fuo ie regis nomine inter GlaroraÔtanos inducias fecere. Vferü , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paulo

-ocr page 532-

JI4 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS paulo port: Guilelmo Manefcalco milite Caftri oppidi,amp;arcis PttefedOjapudCa-tanamadfolennia.D.Agatha:fefl:aagente,pleriqueoppidani Clarömontanorum ftudiofiaccitis Mylcnfibus artiicis Caftrum oppidum occupant, amp;Aloyfioregi Neapolitano tradünt. Eodem ferme tempore Francifcus Vintimiliusfufpe-dum Habens Philippüm fratrem , magno militum numero Policium, cuihic præerat,inuadit,capit,PræfedoqueoccifQ arcem etiam cxpugnat, amp;nbsp;occupât. Oliucriusdeinde Protonotarius,miles Meflanenfis,vna cum PhilippeCipcrOj Thomarto Bufalo,magna: regiæ curix ludicibus, amp;nbsp;plerifque aliis, inito cumRc' gishôftibusfœdere,oppidumSan(rtæLuciæad Regem Ncâpolitanum deficeré j^ coniurauerat. QuoHenricus Rubens McflanxPrxfescognitOjCosadfeacccrli:. At illi co fpreto,ad Eufemiam regis fororem amp;nbsp;regni Vicariam rem deferunt-Quod Henricus £egreferens,a^ regémMelfanarrem duceredecreuinSedneque idilli ex fententia ceffit. Nam Vicaria amp;nbsp;Francifco Vintimilio authoribus rexRa' datiumprofedlurus Tauromenium venir. Vnde expetente Arta)iAlagona,inui-tis Henrico Rubeo, Vicaria, amp;sFrancifco Vintimilio Catanamperrexit.Quofado Henricus ädeo in Artalem od^p exatfit,Vt fœdus cum Friderico Ciaromontanoamp;t Friderico Vintimilio in eins perniciem, Eufemix etiam confenfu,inierit,acdein-deconfœderatifaôtoagmineSiciliamexcurrcntes,Airorum,Ennam,Miftreitain, Caftrum Leonis, Francauillam , Abolam, S. Luciam, Nicöfiam arceniCafi- ja blinisamp;arcemTauromcniiinferiorcm cepere.quorum cxcmploamp;complui'^ ^Ha oppida ad eorum etiam imperium transftigere. Sed intereaMazarenfesCh-romontanorum vexationes peroft, ad Georgium Graftxum, qui apud Madalen-fés exulabatjVt cummilitibusMazaram ad vrbem Fridericiregis nomineper de* dicionem recipiendam veniatjmittunt.Georgius congregatis equitibus ducentis, Confeftim eocontendit. Verum cumiam vrbiappropinquaret,tontra hoftium occurfus militum infidiasdifponitJntereaMazarenfisPrxfeiftusprxcognito 1^0' ftis aduentu milites inftruit, atque vrbe eg^elfus aduenientes excipit: eofque vfq) ad vallem dedita opera fugientes infequitur. Vbi turn e latebris Gtaifei milites e-grelhjPrxfedum vnacüm fuis adorti, adfugam continuo compulere. Quos Ge- .^ orgiusvfquead ciuitatismœniainfecütuscxditpaucisexceptis,quiperft3gnuni falucemfuntadcpti.Georgiusvbi ad vrbem venir, portas referatas vide t/a^oque impetu vrbem ingrcditur,eamque rcgiis,quieumaccerfierant, occurrentibus atque auxiliantibus,occupat,Verum non diuturnaealxtitiafuit. Nam cum poft* modumCriftienfibusCatalanis auxiliapetentibus,quotquot militeshabebat,vel reludtancibusMazarenfibusmifirt'etjFrideticusClaromontannscoalftamilitiima' nu vrbem præhdio vacuam adortus breui cxpugnauit,militibufque in prasdani expofuit. Interea amp;nbsp;Manfredus Friderici frater atmatorum aciepftrüduseä-fiblim arcem aggredipergit.Cüius aduentu RolandusAragonius, qui èam tenc-bat,pr.xcognito, cum viribus inferiorem fecognofceret,arce trigintacum equi-^j tibusdefertaSyracufasaufugit. Atque ita Manfredus nullo labore Cafiblicapta Syracufasmouet,ciusagrospopulatur, demumque fuburbanis domibus incen-fts,vrbemterramilitibus,nauigio mari obfidens, ingrertum omnibus egreflümqj interdixit.Syracufaniobfidionepreffi Caranam profuppetiis nuntioS cum tribus nauiculis exploratoriis mittunt. Sed nuntii Cüm auxilia non impetraflent,duobus nauigiis,quæinCatanæ portu forteeränt, per vim captis armatifque,Syracufas curfum intendunt,atque initinere Auguftanorum agriSj inquos defcenderant, incendio fœdatis, Syracufas tandem applicant,nauigium Claromontanorum fugant,portum fubeunt, vrbemque mari liberant.Qüo fado Manfredus terreftrict; iam obfidione foluta,ad arcem Cafiblis reuerti coadus eft. Nee multo poftMat-thxus Rufticus miles Caltagironenfis, impetratis ab loane Barrefio MilitelliDo- ^ mino vigintiquinque equitibus,amp;pltiribus aliisafecoadis jRagufamvenit,éiüs agros vaftar,atque ingenti inde armetorum aliarumque return capta prxdaCalta-gironumrediit. Atcumin fiiam rempropenfior,iniqueprædamdiftribuifletrequires Mili rcllani ei fe contumeliofi oppofuerê. In quos ille irruens fpoliatos muleis vulneribus confodit. Cuiusfacinorisconfcientia regisindignationem veritus, pet

/

-ocr page 533-

ÔÈCAÉIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frf

pet feditionem füpplicium declinarc délibérât. Igitur armatorum muititudine fretusGaltagironi motus excitât,vicofque peruagatus,frequen tarisamp;cispublicis vocibusVicariamviuerc, Rubeos, amp;plebem , conclamitat: Friderici Régis a Proceribus ab eius infeitiam contempti nomen amp;nbsp;imperium abrogat, oppido fotitur. Sedpaucispoft diebus a fuisipfepropinquis, qui faôtioni nonadhxfe-unt,impetitus,mérita morte facinorofam vitam perdidit,amp;adFridericum regeni oppidum rediit. Poft lise Henricus Rubcus numerofo amp;nbsp;peditatu amp;equitatu comparato,cum Euphemia Vicariat Francifeo Vintimilio Troynam venir, vbi exfeditioforumamp;oba’ratorumcolluuionc mirum in modum auâ:oexercitu,ad h Artalem cum rege ad Paternionem agente Legatos deftinauit, vt aut regem ci liberum exhiberet,aut crucntumbellumcxpedarct. Nec tamen inter hæcrefpon-lum præftolatus,iter profequitur,Mottam Sandas^Anaftafix venit:atq5 inde quod Iuturûerat,prudentiamilitari prxfagiens,iuxtaxdem.D.Ioannis amediocampo ’ninfidiisfubfidet.InquaspoftmodumGatanenfesaregeinfublidiû vocati,mul-toscorumimprôuifoillapfîturpiter fugant;qui adxdem.S. Ghriftophori.m.p.a Patetnionediftantcmeuafcre.Gaptivero plurimi:amp; inter eoslacobum Lamiam, Joannem Lamiâ milites régis domefticos,omnefqî regios,Rubeus libertate dona-uit,RogeriumaûtMuftaciüamp;exteros carceriaddixit.Artalis ineaelade cum pe-cuniisadbcllûopportunisindigeret,Gatanamnodureucrtitur,vedigaIconfcn-'luplebisfuperfrumentisimponit.quodcûciuesxgreobinopiâ perfoluerét, bre-Biabrogauit. PorroHenricus cum militibusinterca agrosGatanenfes excurrit; ’incta, legetes, ac oliueta ea parte vbi ftagnum eft, (quod Gurgitem Paternionis yernacule vacant)ignéomniavaftat.Sedamp;villici Gatanenfesqui vicatim AEtna

'uruspernemus incederet, rati quod Vaccarix mortem viturus contra ipfosve-Bi^Terdnipfum veluthoftem toto iinpen irruentcsincoxftuintcrfeccrintzccntra

lt;iuemetiamoxcurn Henrico Rubeoconfœderati nouoinGatanenfes agros im-PSfuferuntur, arqj decern ferme bou pecorumq; miliaabjjftaad Rubeum dedu-!° xere.Sedpaulo poft hortatu Prefecti CatanenfisjpromifTa demaleadis vcni3,de-fenoHenrico Catanamconu^nere jamp;ad Artalispedes prouolutiveniaobtinuc-reifaéhqjprædxrcÜitutione, ex publica feditione odiisqs capitalibus magna repente amicitiam curti Artali cotraxere.Qua immutatione offenfus Rubcus, cum ''nïuerfafaélione Paternionem oppidum nodu inuadere ftatuit. Quod vbi Arta-lisperipfms Henrici familiärem quendam cognouit , Stephanum Romanuni Meflànenfem, fed Paternionenfem incolam , coniurationis participem cepir;

*c tormentorum vi rem omnemab eo extorfit, oppidumqueprxfidio amp;opc-reinuniuit.CuiuS illi potiundi fpe itafruftrati, fuburbium primum, agrofque eius Bircumiacentes ,inccndio confumpferunt. fubinde cum pagi ValcurrentisDo-(o minoHenriciconfobrino , trecentifque equitibus,ac peditatuidoneó progreffi;' Catanenfes etiam agros incenderunt. Scd Catanenfes e diuerfo illis alio verfis, cü arinisegrefli,inMottam,vbi Valcurrentis Dominus fetuebatur, acceptas iniuriaS iefuderurit,amp; pluribus quaaccepcrant danis affecerc. Interea Henricus amp;nbsp;Fran-Bgt;lcus,mutatis repente animis,(fed qua caufa inccrtu)cum Vicaria Mylaspro-fedi,Nicolaum Gxfarium amp;:ïacobum Aloyfium militesMelTanenfes, quiNea-politani régis nomine id oppidum teneban^promifla cis defedmnis impunitate; ad régis Ftiderici fidem pertrahunt,atq5 oppidum régis nomine recipiunt. Gumqj Milites qui ärcis prxfidio amp;nbsp;turri magnæ præerant,deditionemfacere nollénri tosNicolausamp;eius milites magna viexpugnatos advnumomnes occidere. Ga-îb ptoMylis oppido, amp;nbsp;cognito immanitatis horrore, estera quoq5 in dus planitiè 1'taoppidainrégisFridericipoteftatevitro deuenere. HisgcftisVicaria,Henri-cus,Francifcus,amp; Nicolaus Cçfarius,ac cxteriproceresMeflan3appulfi,maximlt;gt; çum honore récipi untur:amp; fubinde Henricus eu Artali inducias facit,amp; Francifeu Vintimilium Strategû Medans inftituit. Porto eu Henricus Motta. D. Anaftafiaî peirexiiret,Mciïanenfespertxûciusrcgiminis,quiluxu.riaiauaritiagt;amp;:crudclitate

Vrbeni

-ocr page 534-

ji5 DE REB VS SICVLIS, POSTERIORIS

vrbem fccdanerat,Cxfario adhérent,eumq5 fibi ducem cotra Hcnricunl dcliguj» acPhilipputnCiperoamp;TbomalIum Bufalum magna: regixeurix Indicés, amp;oes proccres quiab Henrico exulaucranc,in vrbemintroducunt:ac repente plebspO' puluiqueMeflanenfiscû Duce pridicCalend.IuIias motu publico inclamata Fri-dericivita,ac Rubcorum raorce,inRubeosomnes, quorumMeflanxnoncon* temnenda erarmanus, extremefxuitumeft. NamefFraftiSjdireptiSjincenfifquß eorum ædibus, quorquotinuenti funt,rubro fanguine fœdati intericre. In eo tu-multu Francifeus V incimilius,quem Strategum ante profedionem fuara Hericus ciuitatiprxfccerat, meru perculfus,adTauromeniumfuga faluteminuenit.Da- ^^ mianus Salünpipi miles Henrici confultor, defertis fœderatis omnibus CatanaW petiit.GuilcJmusRubeusHenricigermanusfrateradSauocxarcemaufugit.Ple' rique in arccvel MatragrifFoni^vel.D.Saluatoris fetutatifuntînccquifquanico diceRubcorum fobole Meßanx fuperfuir. Henricus bis cognitis irapercitus Neetumpetir,Prxfed:umbortaturvtabnegat.oFridericircgisnomine oppidum tradar.Sed aboppidanis cxpulfus Caltagironum perrexit. Vbietiam oppidoten-t^rofœdeexpullus Mottamre^redicur,arque induciasquascumArtaIiamp;-C3tanC' libusfecerat,aperterumpit. Tauromeniurndeindead Francifeum Vincmiliu® Comitem venir, iunclilquecum eoarmiSjCoadifqjmilitibus,contraMe/Tanam bmulmoucnt. AeMeß'anenfes limul magno animo contra egrediuntur, incosir- jj ruunt,atquevfqueadai cemScalcttx iniequuntur,inuadunr,occidunt,Ducibiis adSauocamfugatis. vbiFrancifeus reliôlo Henrico Giracium fccontuIit.Mefla-nenics exds Rubeis, Arealem Alagonam percertos nuntiosad feconuocat.Qm confedim eo cum feledo militum numéro profeôlus, honorificefulccptus e^»^ fubinde.y. Calend.AuguR.cuiÿ VicariaCatanamrcucrfus Régi fororcm recon* ciliauit.NccmultopoHSimonaccxtcri CIaromontani,NicolaoCæfario intercedente,cum rege gratiam iniere.Sed ea pax a plcrilque Catalanis piraticam in Sief liaexercentibus,quiSimonisnuntiosquo«adregem Catanam nauigio Auguto-nomifcrat,interceptos Syracufis vcndiderunt,turbataeß.Ea nanqueiniunam nouas iras cxcitati Claftomontani amp;nbsp;Leontini,induciasqüascum Catanenfibus jj pcpigerant,violarunt : agrofque eorum adorti boßiliterincendere. PofthïC Artaîis educlo exercitu,côtra Mottam.S. Anaftafia*Hcnrici afylum mouet,amp;^pro mosnibus caftralocat. Machinapoftea conftrudaoppidum oppugnat:(edoppi' danisßrenuefedcfendentibus,quibus amp;fitusopitulabarur, foluta obiîdione,a-grifqueeorum vaßacisamp;;:incenfis,Catanam repetiit. PoftbçcFridericusrex,Ar-talis amp;nbsp;Vicaria,magnoexercitu contraCaltabianum mouenr. vbidum effent,rex CaftrumLeonis,Francauillam,amp;Randatium oppida,quxduceGilioStatellaâ Friderico rege ad Flenricumamp; Francifeum nupcrdefciucrant, oppidanis vitrofe dedcntibusreccpit,ault;ftufquchisvidoriis Catanam inde rediit. Q^ibuscogni-tis Henricus cum labi arque in deterius in dies ruere res fuas videret, pacem euw 4» Friderico amp;nbsp;Manfredo daromontanis contra regem iniit, amp;nbsp;cum cis ducentifqj equitibusMottamvenit,inagrosCatanenfestotis viribus effunditur,amp;adtuniu-lum a medio Campo cognominatum tandem conftitit. Quo percepto Artalisca* taphradoamp;ipfe milite comitatus contra egreffus,locata perfagitrxiaiftum abeo-rumeaftris ftationefua, ad certamenhoftesprouocabat. At illi cum le inferiores cognofccrent,difcrimen vcriri,fœdoindedifeeßu abierunt. AtFrancifeus Vinti-milius vbi Henricumeum daromontanis contra Regem fœderatum cognouit,c diuerfo ad Regem ipfe cum Emanuele amp;Riccardo gcrmanisfratribusftatiin le tranftulit. Quicumpoftearégi, cuimaximegratuserat, Henricum Rubeumper Riccardumfratrcmreconciliarc ftuderct,Rubeusin fuapertinaciaperfeuerans, j5 Riccardum compofitionis internuntium perinfidiasccpit,amp;;carceriaddixit,amp; nonnili Leontinorumplurium,quiCatanxamp;: Menxi vindiaRcgcdctincbantiir, commutatione,libertatireftituir. Poft hxcplerique Syraeufani cum Syraeufas rcgi Neapolitano tradere decrcuiflcnt,amp; ad id triremes duç e Calabria ad frumeti emporium Angnuni nominatum a Neapolitanomiffx appuliffênt, RoIandusA-ragonius,quiSyracufisprxcrat,cognitaconiurationc,ciusauihorcsamp;participes oranes

-ocr page 535-

ÜECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p;?

ûmnese veftigiocomprjehenfos furca fufpendir. quo fado triremes Neapolim üintreucrfæ. Dum hæeSyraeufisgeruntur, Nicolaus Caefarius, qui Meflana: præerat,fola incoftantia dudus, cum Meflana vrbe a Friderico Rege ad Aloyfium hacartedefecit.Namtametfi Regis nominevrbi praeelfet, Mattagriflbni tarnen araaRubei propinquisftrenueadhuc tenebatur. Quam cum expugnari pofTe ''gt;nbusdiffïderet,ad fraudem fibi poftmodum exitiofam tranflic.Frideticoitaq; ClaromontanoRcgisbofti fcribit,fe Claromontanorum nomine Meflanamteuere,amp; vt ab Henrico Rubeo Mattagriflonumarcem, fine qua vrbem expugna-tuforefacilemaflerebat,impecret,hortatur.CuiusFridericus verbis captus,ab Hérico arcem habet,eamqj Nicolao credit.Is ca recepta,amotoqj ftatim Rubeo-ruminfigni, ( quodrubeus cum ftella in medio campus eft) Regis figna erigit. SeJ omniahæc fimulate,vt animu officii prastextu celaret.Nam cum Aloyfio Re-gedam intcrea tranfigit.Cuius cum ad facinus patrahdum auxilia habuifler, Cal.

lO

50

perfidumanimumconiurationemqj hoftilem prodidit.Vbi pelledainAloyfiifi-’^eiii,Regisqjpriderici odium plebs,palam cum c^ ac toto cohiuratorumagmi-Dc,in Corradi Lancexfquem ibi Fridericus Rex Admiratum habebatjçdes impe-turafacinnt,fortunasdiripiunt,domum incendunt:adarcemdein.D.Saluatoris progreffi,magnum Aloyfii Senefcallum,qui pridic ad id eo dam e Ncapoli conue-{^erac.Regiohonoreexcipiun^atqiinvrbêpublicagratulatione ac ciuifi pompa gt;ntroducunt,vrbisclauesac imperiumRegis nominetradunt. DeindcadPalati-iJmRegium dclati,BIancam amp;nbsp;V iolantam Friderici Regis forores,qux i bi mora-l’ïntur,capiunt,amp;aliquandiu fubeuftodia detentas Rhegium ad Aloyfium Re-g£m,amp;: loannam eius vxorem,(qui cognita MelTanx defedione eo e Nèapoli ap-P''cuerant)Philippi Cipcri Iudicis,amp; Petri Cipeffeius germani fratris fub cufto-i ^iâtranlmiferunt: quas Aloyfius R'èx honeftiflime fufeepir. Nccmulto poft Aloyfius Rex priuatum hominem mentituSjMelTanam cum triremi traiecit,atq^ ‘■^Palatio pranfus eft. Qno refcito MeflTanenfes cateruatim adeumvifendum confliixere. Sed ipfe cum eorum fidemexploratamad|juc non haberet,ftatira ^firettiemRhegiumreuerfurusafccndir,atqucex alta demumpuppifefe populo eminus oftendit.Tum repenie tota ciuitaSjViri Principcs,ac conferta quorum uis dominum multitüdo,cum nauigiis Rhegium vfque fecuti,ipfum ibi atque loan-ïiamvxorem Sicilix Reges aperte confalutant,gratulanturqj,amp;vt Meflanam ve-ß'antjvnavoceomnes compteCantur.Igitur7.Cal.Ian.Aloyfiusamp;Ioanna Reges Meffanam veniunt. Vbi Regio honore fauftisque populi acclamatiombus exce-pti,fumniapoteftatis initiafufeeperunt.Diefequenti,qui natalis Domino feftus füit,NicolaumGxfariumtotiusconiurationis authoremComitatus timlo Mon-Ös Albani oppidi infigniuit,nec nonTripi amp;nbsp;Nafo oppidis ditauit : plerosq5 etiam MeffanenfesRegios milites conftitUit.ItaMcffana vrbs ciuibusagenribus fiiofö ^eterihoftivltrofubiicit. Eafamapervicinasregionesdiuülgata,SimonCla-^oniontartusComcsManfredum,quiLeontinö adhuc dominabatur, totiusfua: ^P» fadionisq; nomine ad Aloyfium præmittit.Dein ipfe CUm magno militunl numeto Meflanam ad eum venir,vt Regem Ialutat,fimulamp;: adorat. Atcum Bian-camFridericiRegisfororem,quamcaptiuam Aloyfius apud Rhegiumtenebari invxoremambiretiAloyfiusveritusnchoceimatrimoniumad captandamvxo-hoiurcSiciliamofficeretjCönfenfumciadnUptiasrecufäuit. Qua rcpulfa exani-*

^3tus Simon aFriderico Rege per literas Matthäi Falicii filiam fibiolim anté lgt;elladefponfatam petiit.Sed düm ilIaFridericö alTentiehtead iter fe parat,Simol Meflànæmorbo correptus ló.Cal.Aprilisdeceflit.QuomörtuoManfredüscüni ΰtæteris Claromontanis,qui Meffanx erant,duabUscum trircnjibus.acvndecinl ptsedatohis nauibus frumento onuftis,Meflana difcedunt,arque Catanam prç-teruedi, (vbiexaltd Aloyfii nomen ingeminantes.Fridcrico iiludebant) Leon-nnmn,quodannonx tum cantate prèmebatUr,applicant. Sed interea Mrfrra-^anusManfrediafecretis,dum Melfana Leontinum redit,ad Catanam interce-ptus amp;: törmentis aól:us,multa hoftium arcana Friderico Rcgi prodidic.Quod

Xx

-ocr page 536-

r« DE REBVS SIGVLIS, POSTERIOR^

Vbi Manfredus Cognouitjirtiuriaccontumelia quints milites FridenciRegis (til“ diofos furcafufpendit. Pofthæc Sancius Aragonius Paólis vrbeAIoy/iopro“ ditajocia arma cum Neapolitanis iungit,S.PhiIadelphum oppidum petit,eius a* grospopulatur,boumque inde ac pecorum adviginticircitcr miliaprardamca-pit. Sedamp;eodem ferme tempore Aloyfius ipfeNicoIaum Catfariura,Giliuin Staytum,ac équités mille,totidemque pedites,quibus magnuseius Manefcakus præerat,àd Montern Albanum oppidum,circumuicinaFridcricilocadepopuIa'’ tummifir.Quo FridericusRexcognito Artalem Alagonam centum cumequi“ tibus ad lioflium iter explorandum direxit, Porro Aloyfii milites poftquam ^^ plurima damna vicinis Monti Albano amp;nbsp;Paäis vrbi intulerunt,contraFrancauil-lam amp;; Caftrum Leonis mouent.Quod cum fruftraoppugnadent, Linguagrof-fam oppidu!umpetentesnulIol^boreccpcrunt.Ma(calas deinde, atqjmoxRigi' tanum victim excurrunt. Artalis vbi hoftesvenifle perexploratores didicit,amp;:ipk cumexercitu cofe contulit, atquc verticemNifetum nomine occupauit. Q^p dum in cum datim bodes irruptionem parant, Artalis viâoriçdcfperationcadus» jndedifcedens,Catanam retrü^biit.Cuiusdifcediipr2Eliofrudratihodes,inflam-matos ad bellum animos ad Acim oppidulum explicuerc. Quod tametfi valida prælidio munitum,terredrimaritimaqueobfidioneadorti,efFraâis fubindepoP tisexpugnant, virosquotquotreperiunt, trucidant,virgines duprant,niatron3S ^^ violant,bona diripiunt,arce potiuntur,amp; nihildbi ad cxtremas iniuriasreliqui faciiint. Pod bæc viros omnes Ætnenfes vfque adTrium Cadanearumvicum inuadtint,rapinisqueamp;rincendiofoedant,acdemum ingenti hominum rcrumq} omnium prædaexpletiad Acimoppidum rcuertuntur. FridericusRex hisau-ditisconfedim Francifcum ViiyimiIium,aliosqueSicilixProceres,necnonmdi“ tcsquotquotad bellumaptoshabebat, Catanam ad fe vocat. vbiequif^^^^P^^ inillc.peditcsvero ad triamiliafuntconnumerati. Scd in bocapparatii,ho(^'^æ* nomine per caduccatorem bcllû nodris #idicitur. Qtiod cum Catanchfes au-nuident,pro loco pugnæædiculæD.Maria: a turbicognominatarplanities,dics« queprarlii vigefimusqwntusMaii ealege,vtliberefl'etad aream vtrifque accef-lus, didused. Verum bodes cum fortefe viribus inferiores viderent, pugnam 5® quidcmdetrcdaruntiobfidiohem tarnen vrbi amp;n»ualcm amp;nbsp;terredreni intule-re. Interea dux Catalahorum triremes cum vnanaui Catanam exin(pcf2f® cum fuperucnident, Artalis inopinatoauxilioeredus,duoamp;:ipfenaiiigia)Q^’æ^^ terramcrantfubduda, continuo parariiubct.atque ita quinque nauigiorumin“ druda cladc , contra quatuor bodium triremes dimicare decernit. Triremenr figniferam nodii Artalis afccndit:decemqueineafaccs,vteorumfplendorenia-iorem cladis numerum hodibus bmularet, acccndi facit. Subinde ad portuin Onginæ,vbi amp;nbsp;bodium cladis in alto mari confidebat,curfum dirigit:ibilt;^ucda-to belli dgno in bodes primus irruit. quem cteteri non minori ardore feeuti, magnis vocibus Alagonam itérantes, bellum intentant, bodes e contra acerri- 4^ me propUgnant, nodros balidis amp;nbsp;lapidibus vrgent, Siculos amp;nbsp;Catalanos,amp; ipfum Artalem inprimisvülnerant.Qui repcntinonecletali idu irritatus,iftviö-didam animo inccnditur,primus omnium in vnam eorum tfirememinfeendit, luisque ad candem audaciam prpruentibus magnam in aduerfarios dragcni edit. Qjiorum plures nein Siculorummanus vcnirent,inmare fedeiiciunnin-ter quos Antonius Grimaldos Genuends prxeeps fe fubmerdr. cuius triiemiSj amp;nbsp;altera quoque Liparends cum Antonio Rubeo captæ funt: tertia, qnæcx Ifcla vencrat.remorum vclocitate periculumcuadt.Captx etiam natiesbodiurn dux , qux e Cadro maris Neapolitan! aduencrant. Hodes autemomnesfceii' turn exceptis ) cxfi fucrunt : quorum fanguine infedum mare ruboreni in- !® duif. Artalis porro bac indgni vidoria potitus, fadaprxdx ac pecunixintet militesdidributione,Catanam cum triremibus reuerfus,cummaXimohonore populiqjacclamationibustanquaciuitatisferüatorreccptused. Hodes vero, qui rerr.a vrbem circuieranr,intellcdafuorum drage,prx timoreconterriti,folutaob-dditme Meflanam verfusinde recedunt. Quoscum Siculilentogradu incedcre viderenf»

-ocr page 537-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^

viderent J Guido VintimiIius,Corradus Spatafora, amp;nbsp;Nicolaus Lancca cum cen-‘umequitji^yj in poftremam eorum aciem impetum faciunt. Sedhoftes retro-whacerrime fe defendunc.VbiCorradus imprudenter fefeglobo immifeens, ^^“sproftransq. pluribus,ipfe-tandem a Teutonico quodam milite, perrupta bi-pennisiftucaflijgj letalitepyulneratus, inceruicemequidilapfus fortitcroccu-ib^'^? a®iflb fradi Siculi Catanam reuertuntuf.Sed non eo fedicius cum ho-■DUsadunieft.Namcumin tranfitu adMafcalas caftrapofuiirent,villiciÆtnxi ®«o maxirno armatorum numéro,ptimam eorum aciem,cui magnus Marcfcal-'“spræerat,exceperunt,atq; ad Mafcalas ftrenue eos tetro abigunt.Quorum fuga P^’^'JulgataTauromenitanijCaftellionenieSjCaltabiancnfeSjLinguagroflenfes v-*’°omnesagminecgreffi,in fecundamamp; tertiam eorum aciemadeoviresexer-^•^wejVt eo bdlo fupra duo hoftium milia intcrempta fint,amp; magna pars capta,amp; ’''tweos Raymundus Balzus vir genere clarus,amp;Aloyfii Regis Camerarius ma-’“Mdarcem Francauillamcarcerifitaddidus.Quainvidoria tantum amp;præd£C ^‘poliorum fuitacquifitum,vtadmutadamvillicorum omnium conditionem, '‘‘tandosque milites fuifecerinquos deinceps in fericis veftibus,ac purpura indu-'osviderenoniniucundumerat. InterhæcHcnrlfcusRubeusnuntiataCorradi ®^oneconfeftim Tauromenifi prouolans,Regis nomine oppidi amp;nbsp;arcis Pra.’fcólu’ to p®^!^.’occupât.Quo poftmodum amp;nbsp;Fridericus cum V icaria, Artali, exterisq ue /oceribus,quiCatana:erant,adcognitam hoftilis cladis famam conuenit. Vbi '’’terArtalemamp;Henricum Rubeumcompofitapace Raymundo Balzo, vt eius ^omniutatione forores adbuc captiuas ab Aloyfio Rege reciperet, Francauillam P^frexieSed loannes Mangiauacca oppidi arcisq; Prçfeétus captiuum Regi pro -'^''ferenoluit,nifi,ficomroutatio non fieret,pro illiusredemptione fcx floreno-^^^Miliapollicerentur,fideiubenteBerardo Spataf«ra:cui, vtdepræftatione cau-^^^effetjaurea Regis corona in pignus,amp;Raymundus in euftodiam datidebue-f^f-Sedfruftratum eftfubitointeruëtuRcgisconfiIium.Nartldumhçcgeruntur, ^‘^îneifeus Vintimilius Comes magnîvi ab arceFrancauillaRaymundum ra-j^ Puit,amp;fecüra detinuit.QuarationeFridericoin tammanifefto procerum conté-P^^idimfolo nomine Regem ageret,Simplicis ac Auriti nRmcn acceflit : qua in-'IJf’aRexafFedus Catanam ferecepit. Poft hæc cum Andreas Tarantusipurius ^3ublisClaromontanorum nomine Pra£feótus,Syracufas crebtis excUtfionibus ’‘lieftarétjRolandus Aragonius ad faftidium vlqj lacellïtus, aifumpto fufficienti fomitatucontra Cafiblim möuet.nodu cuftodibüs fomno captis lui milites rupê ^3itroprominentem fcalis infccdünt:moxarcetentatavnameiUs turrimeffra-^‘smagnavi portis capiunt,Regisqï ex ea infigne erigunt.Climque aliam deinde *’gt;vrini eminentiorem effent aggreffi,par uo negotio occupaffent,nifi accipiter ar-*’'3torumftrepitu experredusfublatisvoCibus Præfedumôzarcis cuftodes ex-^ij’^''alTec.Qui vbihoftesateem ingrelTos vident, tribus facibus demoreaccenfis ''‘'^inosamicos adferendasfuppetiasinUocant;atqueita AtagoUiiab inceptoin-^^‘'turbantur.Sed cum folus loannes MilaUaBuxemae oppidi pro Clarömontanis ‘fætsftusinauxiliüegreffus,vifisRegisinfignibüs fero(qüippe qUodexpugna» f3itiiatnarcemcrederet)le veuille tatus,retro militem duxiffct,RoIandusrclum-ptis viribus altetam tandem turrim oppugnando obtinuit.Ex qua Andreas in ali-®®turrim munitiffîmam profugus fortiteradhucac ftrenue fe defendebat.Intei: næctriremes Catalanorum dux,quarum etiam opera Artalis ad Acim Höftes fu-perauerat,littoriCafiblisâppliCant,milites interramexponunt,arcempetunt,cx-Pugnantjingrediuutur: Andream ac exteros eius præfidiariosmilitescapiuntj t^unfta diripiunt,ac prædam inter fe diuidunt-Sed amp;nbsp;loannesLandolinaNeeti oppidiproFriderico Rege Prxfedus , codem cum copiisRolandoauxiliaturus ‘tipcruenit.Qüi vbi oppidum captum offendit, Andrew Taranto communi hofti 3ureint5,:maxillamrelcidit,refciflasfecum in vidorix fignüNeetuUadctulic.Ro-3ndusverooppidoprxfidiisregiismunico, Syracufas amp;ipfe cumcaptiuistrium-pbator nçdiir vbi Andreas Tarantus plebi in ludibrium expofitus,tota vrbe tradü-^us raifere trucidatus eft* Subinde Fridericus Rex Cüm Vicaria amp;nbsp;Artali e

Xx 1

-ocr page 538-

Jio DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

CatahaGallanum Venit, vtibitutum ad fe Proceres habere portent acceïTurti* Sert intereaFridcricusClaromontanus Aloyfio Regifidemiuraturus, cumdua-bustriremibusPanotmo Mertanam venit. Cui Aloyrtus extra mœniaadlocuiû vfq; Columnarum appellatum cum Regia familia,ac Principum omnium ciuiu$ caccrua obuiam faéiuslummambenignitatem exhibuit. Poftha’cGuiletouS Maniicallus Mcrtancfis miles excogitata ad Henricum intercipiendum induto Ïèei Cart:rumamp;:Tripim,qux Aloylii nomine tenebatoppida, Regi Fridericode-ditLirum,fi vel ipfe veni3t,vel eo milites ad id opus idoneos mitteret, fcribit.Hen* ricuscius verbis captus,centum circiter équités,pedites veto admülto maioreffl ^^^ numerum eo expedit.Q^osGuilelmusbenignefufceptos,atque opiparaeœna cxplctos percubiculaetiamdiftinófadifpofuit.Scdnodu dormientes cum mili' tibusamp;oppidanisadortus,omnesfpraterpaucos,quos captos Mertanam deftin^* iiit}mifereinterfecit,corumque Ipoliis ditatus, Regi Aloyfio proditioneacce-ptuseftredditus. Poft ha’c Aloyrtus RexNicolao Carfario amp;nbsp;Angelo Coffiiic conftitutisMcrtana’Prxfeótis,amp;Mertanenfibusquibu(damfufpe(ftisinmaredÊ-merrts,plcrifquei.nterfedis,^nultisetiamfecumaflumptis, cum Ioanna Reg^i Neapolim fe retulit.Cum quo poft difcefTum loannes Mangiauacca cxtrémçiof' tishomo,amp;quiexfamulohumiliadoppidorumgubernaculaFridericiben£fóo afccnderat,perfidumfœdu3iniic,amp; inCalabriam plunesadeiuscongreflunitta- ^^ iecit,nec m Francauiilaquenquam Friderici Regis ftudiofum ingredi partus, oppidum opereamp;prxfidio munitjamp;contraSiculosvicinosincurrtonesacprçdatio-nesagerc,amp;:moxCaftrümLeonem obrtdcre,eius agros vaftare,atquc atmenta prædari,amp; palam etiam contra Regios bellum gerere eoepit. Nicolausquoq; «w germanus frater oppidum fl..Nifi , cui Ioannis nomine præerat, Neapolitano tradcre quxrit, plebcmque Tfiderici ftudiofam duris vcdigalibus oppnæif» Qiiibüsmotioppidanitumulcum excitant, ineumînfurgunt,capiunr,vinâuniqj ad HenricumRubeumTauromenium ^educunt:aquo cum duobusalüsget' maniseiusfratribustetrum in carcerem detrufuseft. Poft hare Paftenfesde-fedionis quam ad Al^yfium Regem fccerant,pertarrt,erelt;ftis Friderici Regisiofi-gnibus, rurfuseiadhatferunt, Sed cum arcem quæ Aloyfio parebat,obrtderenr, i auxiliaqueper certos nuntios a Friderico petiirtgnt, dum fuppetias expeâanr, Sancius Aragoniuspro Aloyfiocum copiiseofeftinatoitinereprofedus,vrbeni populatus,incendiö demumconfumpfit,acdeferuir. Guilelmus deinde Ma-ncfcallusperinternuntios Friderico Regi fefubdidit,fublatisquecxarccamp;oppi' do TripisAIoyfii Regis infignibus,FridericiVexillaerigitmecnonhoftiumagfu^ ad MelTanam vfque excurrens populaturamp; incendir.Cuius repentinxmuwuo-nis caufa hæc a feriptoribus traditur. Erat ei Bartolinus miles fan's domerticus! qui cum NicolaoCæfarioTripim fe traditurum promififict,fignunique patran-difacinoris tres flammasinarceaccendendasdedirtct,quibus confpicatisauoppidum capiendum mittcret,Guilelmifamulum quendam auro promirtb addo- 'i’ mininecem folicitat.Isecfioretenusfaólurum fe quod petebat,promifirtct,Giii-lelmo tarnen eveftigio remomnem credidit. Q^onuntio confternatus Gui-lelmusBartolinumcapit,arqueabeofacinus, vt afamulo didicerat, tormenti$ extorquer, doloque dolum egregie illudit. Nam pernodem præfixa bora tres faces ad arcem incendit. Quo figno ftatim a Nicolao mirtbs ad arcem milites cepit;quosad Fridericum RegemRandatium mifit.VbiBartolinuscapitisreus inifereper vicosoppiditradudushorrendo mortis genere, carteri vero infurca vitam finiere. Interea etiam Artalis Alagona cum pluries a loanne Mangia* uacca Regis nomineFrancauillam fruftra requifilTcqcummagnis copiis Caftru Leonispetiit,ac rurfus oppidum ab eo popofcit. loannes bellum fibiimmincre ) videns deditionem fecit,amp;FridericoRegiadhæfit. Poft hxcCumL.eontinifa-me premerentur, inter eos amp;nbsp;Catanenfes, ac oppida Aloyfiiamp; FridericiRegum inducitC conuenere.Quibus ex parte Friderici Regis hatecomprehenfafuntoppida, Catana,Syracufæ,Sortinum,Neetum,Cafiblis, Bucherium,Ferula, Artb-rum,Argyra,Nicofia,Gallanum,Enna,Adranum,Paternio,Acis,Mcna:u,Tauro-meniuffl,

-ocr page 539-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ju wcniutn,CaItabianutri,amp; Caftrum Leonis: ex parte Aloyfii Regis, Leontinum, uuxema, PaIa2olum,Ragufa cum fuo Comitacu,Bi2inum,Caltagironis,Placia,amp; Augufta: Motta veroS. Anaftafixcum Henrici Rubei Comitis vtriufep co tem-porepartisamiciiuriseflctjmeritoprxteriraeft.Hxinducixaij.Cal. Decembris ”4jaadecimumfcxtumCal.Aprilisperfeuerarunt, ac turn Artalis AIagona,qui niderici Regis nomine cas non firmauerat,terreftricxcrcituiufl:aque expedicio-Leontinum eft aggrefius. IntereaGuilclmus Menefcalcus animoincon-wnsadRegisAIoyfiiimperiumeftreuerftis.cuius inconftantiamComes Angela nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctficum rccepiflent, Magi-irunitaincn Guilelmum cum vocabant.quem paulo poft ob frequentes defeiti-°n«,amp;noiiamfeditionemMeflana: tetatam,Nicolaus careen mancipauit.Quo caluTripisPr^fedtus cum oppidofimuladFrideycum Regem defccit. Eodem ^I’lne tempore Rogerius Teutonicus Gallani Dominus cum nimis dure oppida-'’°spremeret,ineum illiconiurarunt.Quocognito Rogerius ad arcemconiura-''otiisauthoresvocat.llli,quiprimoreserant,oppidiiuramentofirmati,arccmpe« ^unt, amp;in Rogeriumimpetu fadto eumcapiunt,^inciunt,verberant,amp;oppido ^’'peHuntjEriderici Regis nomine inuocato. Erateo tempore Fridencuscu Vi-'^ariaCcphaioeJi.qinvbihæcaudiuitjPræfeôlumoppidi ab co inftitutumGallia-j(j Huinmifitxuioppidanilibenteracftatim oppidum dediderunt. Rogerius Teu-J^nicus Galliano expulfus, cum vxore amp;nbsp;liberis Aflorum petiit. Dum bare ad ^iHianum geriitur, Artalis Alagona poftruptas inducias i4.Cal.Maias Regis no-’ii'iiccomparatoequitumacpeditumingentiexercitu,contra Leontinum venir, ’'^uciuxtafl.S.Leonardicaftrametatuscft.LeontinicognitoRegiiexercitusad-'^^nmtimoréperculfi,ne hofteseorumfegetem incenderent, ManfredumCJa-^otnontanum hortanturvtvelinducias in très menfes petat, vel tribucumhofti-®us(oluat.Manfrcdusmagno animo vir,Leontinisprinsreprehenfis,ad bellum ®p3rat,actrecentiscumequitibuscorgraArtalemegreditur. Sed illo ineum ir-^^^nte,metu percitus Leontinum regreflus eft.Erant etenim in exercitu Regio e-jo5^‘''5^upra mille, pedites vero,præfcrtimCatanenfcs,iniiumeri. Hisfeadtunxic ^obndus Aragonius cummagna Syracufanorum militum manu. Randatium oppidum milites complûtes ad hoc bellum gcrendum Regi mifit.BuchetüDo-^iniiSiquiidem Regins eratMarefcallus, cum magno militü numeroamp;ipfe ve-’quot;idoannesMangiauacca ex oppidoFrancauillzdecem équités milir. quorum ^iiquot;acjue(;mj^^|jj^Q(^jP,y5 intercepti fuiflent, alios quinque eorumloco fupple-’'jidoannesLandolinnscumtrecentisequitibus ex Neeto amp;: ipfe acceftit.Itaex PiunbusoppidisRegius exercituscoaäus ingenserat. Intereapercertumnü-

^'U® Artalifignificatur,exploratores, quosipfe ad oppidum Menaeum fubmife-^Y^ptos ab hoftibusfuifle.-Qupcircaeorepentecumpaucismilitibus acceftir, Mes irruit,eosq; cum prxda ßmulcepit,partaq; vidoria eodem die Leoncinü ^Mrareuertitur.Pofthxcagros Leontinos vaftat,fcgetes fecar, incendit. Quas ^^11 Manfredum vaftatio commouiflet, Artali aureos mille per Francifcanum ^i’Mam,vtoblidionemfolueret,mifit.Quocontempto,acperindevtre ridicu-^‘P^to,Artalis duriori obfidione vrbem adeo prcflît,vtLcontini commeatu o-M deftituerentur. Quorum egeftatem Perellus de ModicaSortiniDominus ^derlei Regis ftudiofus miferatus,magnam eis frumenti ac farinx copiam mifir. V^detfi Artalisrcfciuerit,diftulittarnenvlcifci. Artalis verovt adinediamLe-'’®inosdeduceret,fegetes circum mœniaomnes incendit, atque ad earn fa mem ’^Ppidanosperdnxic,vt multi cxillisnoduprofugientesadvicinaoppidaamp;Cata-®î®quoque fefe reciperent. Manfredusneque ob id quidem animodeiieieba-

Waeerrime obfidionem tolerabat.Quod Artalis videos,morç impatiens, «Si ^Matavi(ftoria,oblîdionemfoluit,accontraCaltagironnm,Platiam,amp;: alla vi-^inaoppjçjg,^yæ^j^^^^j^^glp^^^j^^j^^, cumexercitupetiit,Qmbns ftatim per ^ditionemreceptis,amp; CaltagironiMattbæo Montecatino,PlatiævcroGuido-®quot;intimilio præfeâ:is,Catanamcumcopiisrediit.At cumGuidn facis fnperbe '^®ô'fttatum gereret,a Platienfibus eft eicefus, amp;nbsp;in dus locum Corradus Laocea Xx 5

-ocr page 540-

jti DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

fuffeótus. Artalis paulo poft Catana difcedens contra Bizinu copias mouit:amp; cum fruftra oppidu Bizinenfibus ftrenue defendetibus oppugnaflet, agros omnes va-ftauit firn ul amp;: incendit. Dû bæc Artalis gerit,Claromótani coadis copiis Leon-tinoegreificontra Neetuproficifcuntur. Cumq; adCaftelIutiü arcem peruenif-£ènt,pofitisibi infidiis agrosNeetinosexcurrtintacpopulantur. Quocognitolo-annes Landolinus cotracos militibus inftrudus egreditur,atq5 illos paulatim v/q; adCaftelluciumfedefendentesretrofugat.Tü repente ex infidiishoftesegreflt in Ncctinosirruunt,Ioannëcapiunt,armisfpoliant,trucidant,caputq; eius acor-pore abfcidunc.Artalis bis cognitisobfidioncBizinifolutaNectumvenit.vbiMa-fredo Alagonaeiusgcrmano fratre Præfedo conftituto,ad Abolam obfidendam perrexit. Eodem ferme tempore GiliusStaitus Meflananavrigioducencis mili-cibus,quos ei Rex Aloyfius mifefar,inftrudo vedus, Auguftam prius,Leontini!m deindcClaromótanisauxiliaturusaduenit.Qui cognita Artalis e Catana abfenria, vircs bias cum Manfredoconiungens,Catana vterqsfimulpetunt, eius agrospo-pulantur,ac indemœnibiisvrbisappropinquanc,fagittis Catancnfesplurimu vc-xant.amp;Leonrinüredeunt.Sectnregrcftu arcem a Catanenfibusiuxta Tcriamfl. conftrudam,Bicoccavernaculedidâ,funditusdiruût. IntercaFridcricus Rex ex CepbalcediTbcrmas,deinde Politiû,acdcmûEnnâcum Francifco Vintirailio veoi t. Vbi Corradus Lancea Platix Prxfcdus fub capitis mulda ob Guidonis ex-puifionéin iusaRege vocatur.Sedillefibi timens,Ennapetcre noluit : fed Platiæ, vnde fibi origo crat,gentiliü amp;:conterranecrum fauore (c continuit. quamobrera aRegcpixconis voce apudEnnacxiliomulólatur.DeindcFrancifcusCon'.cs,amp;.' Guido VintimibijiuiTuRegis cum copiiscontra Platiam vcniunt. Sed oppidanis magno animo cotra eos cgreffi^cum amp;nbsp;virib.amp; numero cflent inferiores, Ennani funt reuerfi. Sub idem ferme tcpusGilius Staitusamp; Ciarom5tani,amp;: Aloyfii Re* gis railitcs,qui Catanenfesdanis affccerant,Adranü vfqjcundavaftances exciir-runt.Ad vicum deinde Spanó cognomin^tû per afperaamp; inaccefia Ætnx roods itinera,quæ nullus antcafqd' quidc memoria: fit proditum)emenfusfuerat,veniur, cunda diripiunt,ac pelt;us deprxdantur.Berardus Spatafora bis cognitis ducentis cü militibus reuertentibusnó longe a Paternioneoccurrir,eosqj adoritur.Atho- F ftesmecuperculfirelidaprxdainfugavcrtuntur,ó*adfuosredcüt, IntereaCal-tagironenfes contra Mattbacö Montecatinum eorum Praefcdö coniurationem incunr.QuodvbiArtalis,quiAbolaMena:umvenerat,audiuit,Caltagironumpe-tiit,cüiuratosq5 omnescaptosvltimofupplicioaffccit. IntereaGuilclmusPretio-fus,Randatii Friderici Regis nomine Præfcdus,dum nimis crudeliter cppidû ad-miniftrar,aloanne Spatafora vterino eiusfratreocciditur. poftquem Joannes oppidifibiPrçfeduramocciipauit. Ica Ffidericus Rex a Siculis quotidie conté' ninitur.Procercsnanqjeiusadlibidinêomniababent,oppidadinpiunr,fpoIiant, regiones atq) imperia vfurpanr,Regéq5 ipfum paupertate prementes ludibnoha-bent. nbsp;Poftbxc Abola oppidum, Caftcllutiû,PalatiumAdriani,amp;Bibona,quça

Claromontanistcncbantur,Friderico Regi vitro fedediderunr. Eodem ferme tempore cum Corilio oppidum Aloyfio Régi adbæfiflet,amp; a Friderico CJaromo-tano regeretur, FridericusRexcûFrancifco Vintimilio ,amp;fcxcencis militibus, quibus Drepanitæ multi,amp; ex Criftia oppido vna Caralanorum cobors fe adiun-xerant,contra Corilionémouit.FridericusClaromontanusauditoRégisaduen-tu in arcem fe recipir,eamq; omni opereamp;prçfidio munit.Corilioncnics qui parte oppidi inferiorem incolebant,aduentanci Régi occurrunt,feq5 ci vitro dcdiinr, amp;nbsp;fimulcû Rege fuperiorêoppidi parteoppugnant. Sedcum Claromótaniforti-ter fe defend eren r, amp;nbsp;oppugnatio diutumavideretur,inter Rege amp;nbsp;Frid ericû aliquot menfiuminducix,quas paulo poft Manfrcdus Claromôtanus violaiiit,funt F fadç. Suterenfes inter bæc fuiim Præfedum excitato tumultu intcrficiunt, aliumquefibipræficiunt.CaltagironenfesquoqueMactbæoMontccatinoexpul-/bPra:fedumaIiumfibideligunt.Mattba:us Montecatinus Cabagirono deftim-tus Curcuracium oppidum, quod fui itiris crat, venir, arque indeSortinum, quod PcreHideModica fibi contundiflimi ditioniserat, per prodicionem occu-

-ocr page 541-

DECADIS LIBER IX.


PJ


pare tentat.Quocognito Perellusamp;arce amp;oppidomunito, Curcuracium ma-S'’^’‘2ggreditur,acftatim capit.haciraque arteartem delufit. Salemisoppi-dum fub idem tempus anno falutis ijyp.menfe Feb.quod Aloyfii Regis amp;nbsp;Claro-niontanorum partes fequebatur , a Riccardo Abbate,quiDrepani Friderici Regis nomine pra:fidebat,a primoribus oppidi accerfito,amp; cum valida manu adue -nienre,apertis fibiportis aboppidanisFridericum viuere conclamantibus,capi-tur.SedClaromontani,qui plures erant numero,his cognitis, equis inter ipfas te-nebrasafccnfis,amp; conglobati,portam oppidi prxoccupare cotendunt, nullumqj inde vel ingredi vel exire permittüt.Inter hæc pleriqj nefarii viri per agros cXcur-runt,atq;armentaprçdantur.Rcrum domini ad Riccardu velutioppidi dotnina-torem veniunt,auxilia contralatronü audaciam pofcunt.Ille dum milites ad id in-ftruit,tumultus ingens in oppido ftatim exoritur.Quo procul audito, qui Riccar-ü»mintroduxerar,Claromontanosrurfusoppidum recepifteratijUcpatrarç mu-tationisaurhores habcrcntur,mutata voce per oppidum ex.currunt,Regi Aloyfio vitamprecantur,Fridericû Regem abrogant.Claromontanihis vocibusanditis animisetiguntur,cum his fefe adiungunt,per vicos jjrocurrunt.Illucelcente dein-deplebsquoqjcum his vna feadmifcet,Aloyfium Regem amp;;Claromotanos fub-btisvocibiiscft'erunt,acdemumRiccardum Abbatem fruftra tumultum topri-j^niercnitentemadforumcapiunt ac trucidant. Ita Salemis paucis horis vtrunqj Regem amp;nbsp;recepitamp;: eiecit. Interea pridie Cal.Martii Eufemia Friderici Regis ForotjacRegni Vicaria,apud Ccphalœdim moritur. Quare BerardusSpatafora Galbanumoppidum,quoderat Euphemiae,fibi occupât. Quod etfi Regi magno-pete difplicuifiet,Procerum tarnen,in quorum poteftate erat,caufa, ilii oppidum coQceHit, Præfeiftoarcislibero,amp; reomni familiariIntegra,abirc permiflb.Ac paulopoft Prxfedus non longe aNicofiaa quibuldam militibusinuafus, amp;nbsp;mi-Fereexcoriarusinteriit. PofthæcpridieCal.AprilisVinciguerra Aragonius Sr Oliuerius de Meffana milites, Aloyfii^egis, ad quern iam nuper defect rant, pertrfi,Friderici Regis ereftisvexillisoppidumS.Marci,Capitis OrJandi,Tyn-' .g daridis,Montis Albani,Noarx, Sd S. Philadelphi, quxfi»erant iuris,Friderico ” Regitradunt. Intereacum Manfredus Claromontanus Neapolim ad Aloyfi-

40

u® Regem profc^us effet, Auialis copias contra Leontinum comparât, eo cum exercitucontenditjibiquenonlongeamœnibusiuxtaS.Leonardifl. caftrameta'** tuselbagnsq; acfegetibiisamp;vinetis omnibus vaftatis atqj incenfis, oppidum ad extremam propeannonæcaritatcdeduxit.Manfredus,quiiam MeffanamNea-poli redierat, iis cognitis,affumptofecumNicolao Cæfario,qui quondamRo-geriiPaffanetiComitisfiliam,qux Leóntini erat,vxorem duxerat,cumaliquot nauibus militibus inftrudis Aug^uftam venir,amp; terreftri itinere mox cum cxcrci-®Leontinum petiit,amp;:oppido iam labcnti fuccurrit.Quo vifo Artalis cum expu-gnationem non fper3ret,Catanam eft reuerfus. Et Nicolaus quoq; Cxfarius cum,. WccclebratisnuptiisManfredoLeontini relido Meffanam rediir. Sub idem ^stmecempus Vinciguerra Aragonius,quiPadas vrbemFriderici Regis nomine »odetabatur.contraMontemAlbanu,quodloannes Albertus Aloyfii Regis ti-tuloadnainiftrabat,exercitum duxit,amp; paruo riegotio cepiuSed Arloccus cum in ®ce,quç Regia erat,fe communiflet,fortiter obliftebat.Qiio vifo V inciguerra cu arcemcaperenon poffet,relido oppidoamp; incenfisagris Padas rediir. Arloccus autemiamobfidione liberatus cum fcirctillud oppidum Blafci quondam A Jago-* narfuifTcjiurcqsad filium hxreditario iure pertinere, Artalem per literas vocat.Cui. ftatimaduenienti amp;oppidum amp;nbsp;arcem reddidit. Interea ManfredusClaro-*

montanus cum copiis contra ^ucherium, Ceretanum,Menxum,amp;; alia vicina FridericiRegis oppida profedus, cum neque expugnare ilia potuiffet, çorum Fegetes ac vineta omnia .ferro igncque abfumplit. Fridencus Claromontahus Panormo cgreffus, cum maximis copiis Drepanum aliquot diebus fruftraob-lediffetoppugrraffetque,ad eiusagros conuerfus, fegetesomnes,vineta acoli-uetainccndiisvaftauit.Nicolaus Caefarius cum quadringentis equitibus amp;nbsp;ma-, gnopeditatu Meiranaerûpens,agrosMylenfesTyndaridem vfq; amp;ipfö cobuffit. •

-ocr page 542-

514 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY

lu Sicilia iota frumenti, viniarque olei co anno maxima cantate oppreflacft* Poft hatc Frideticus Rex cum Francifco V intimilio Comité,fub cuius erat lutcU amp;cum Berardo Spatafora,amp; Henrico Rubco Comité amp;nbsp;magno Rcgni Admira-to,ac cactcris Procenbus amp;nbsp;militibus,Salcmim Friderici Claromontani oppiduni magna vieftaggrcftuSjfegetcsqucomnesamp;agrosprimum incendit.Quo damiio oppidani vehementer common,Claromontanos ad quadringéros numero,^^J* intramœniaerant,adpracliandum cum hoftibusextra moenia hortati funt.Qugt;’ bus ad pugnam egrclhs, in qua Henricus Abbas Friderici Regis miles occubuit, oppidani ftatimclaulïsportis amotoAloyfii Regis vexino,amp;: Friderici ereÖ0;per ^^^ vicos excurrentes editis vocibus Friderico Regi vitam optabant.Quocogniio Claromontani in arcem feie confeftim receperunt. AtFridcricus Rex cum exer-citu oppido appropinquat,amp; sortis fibiaboppidanis patefadis Salemim mgre« ditur,amp; Rex ab omnibus acclamatur. Claromontani, qui in arce erant, bis vF fis ca lege ad dedendam arcem adducuntur , vtad fuos hbere redire poÆnt. Ira igiturFridericus Rex Salemim oppidum Kareem menfelunio rccepit,amp; Alcamum ctiam , Caftrum a^ mare , amp;nbsp;Calatubum oppidaeft adeptus. De* inde contra Panormum , quod Aloyfii Regis amp;nbsp;proprio nomine Fridericus Claromontanusobtincbat,mouit,amp; pro mœnibus caftrametatus eft. Vbi Heun* coRiibcoauthorcinduciæintcrFridericum Regem,amp; Fridencum Claromon-^^ tanu m,ac exteros omnes inregione Mazarat amp;: Nectina fun t fadat. lisqj per prit* conempublicatis,Fridericus Rexcum Francifco Comité Drepanum eftreuer-fus.Erat turn Nicolaus Abbas Henrici qUiapud Salemim a Claromontanis inter« fedusfuerat,filins,DrepaniPra;fcdus.Hoc igitur FrancifcusVintimiliusabroga* tOjCuidoncmgcrmanumfratr^m, quemPlaticnfcs cxpulcrant, pra’ficit.Qu?lt;l adeoRcgidifplicuir,vtverbactiamcontra cos grauia proiuIent.Quibus Guido auditisin Regéinucdus,pugionequeipfumaggref]us,vulneratüfanguincincer« uicefœdauit,vtpleriquefcribiinr^amp; nos pgt;rtcftes in Regia curia confirmatosco-probatofqueIcgimus.QuainiuriaRexaffedus,ne peiorapateretur,Drepanodil’ cedens Poliiiumvnacéim Francifco Comité fe conuertit. Sed Nicolaus accepta iniuria Friderico Claromontano Panormi turn imperantiadhæfit:qui coado mi- ' litum numero oppidaFrancifei Vintimilii,amp;prafe»timCaftellum Bonum,amp;co-rumagros igne vaft3uit,amp; ingenti inde captaprxdaPanormum rediit. Eodem ferme tempore Bibona oppidum,quod Claromontanorum erat ditionis,adFri-dericum RegemFrancifco Vintimilioauthoredcfccit.In quod Frâcifcusamp;Guido ca caufaingrefTïjCundaprxdandopopulati funt, vtnec virginibusetiamroa-matronisqj honeftiffimis abftincrent.Quibus Biboncnfes,vf par erat,motfoppi* dum prêterarcem folam deferuerunt. Quod vbi Claromontani cognouerunt, ftatim armatiadfunt,amp; oppido potiuntur.Sedeum arcem expugnare non potu-iflent,ingcntiVintimiliorum capta prxda,oppido relidodifcelfcrunt. Dû bzc apudBibonamgeruntur,Artalis Alagonacum Henrico Rubeo pace apudCata-l’ nammagno Catanenfium amp;Friderici Regis ftudioforum gaudio fada, animo repetensquonammodo Leontinum expugnare pofret,aftiimptislecum Rolando BucheriiDomino,Berardo Spatafora, amp;nbsp;ca-teris Procenbus vicinis,acmaxinio excrcifucomparato,Leontinumpetit,atqucineiusagrosincurlJoncsfacit,fege-tesq; ctiam omnes,acvinetaamp;:oliuet3incendio ad radices vfqs abfumenS)itaLc-ontinos prédît vt complûtesoppidani Leontinum deferentes, Caranam incola-turn transfugerint.QuqvifoManfredusClaromontanus vcritusneplehs inedia infuroremadta inipfumirruerct,fumptisfecum velutiobfidibusquibiifdamop-pidi primoribus,Mefrlt;inam frumentatum menfe|siouembriprofetluseft.vbina-uim frumentoonuftam,quam AloyfusRexNeapoli miferat,rcperit:quam Au- F guftadirexit,vtinde Lcontinofuccurreretur.Quod vbi Artalis cognouit,ftatim Auguftam terreftribus copiis,amp;' quibufdam SyraCufanisamp;Catancnfihusnauigiiï obhdioneprimum cingit,3C poftcacapir:frumentumomncSyracufasmittit,op-pidumdiripit,acdemum iniclt;ftoigneprorfusabfumir,amp; folo a-quat. cuius deleti oppidi mœnia adhuc ex parte cxtantia,amp; dirutx xdes cernuntur. Deinde intern-peil'»

-ocr page 543-

DECADIS LIBER IX. _ _ Pj Peftaöo3:e inttepide Leontinum cum exercitu profcdus,ad earn Oppidi partem H'^amCaftellumnouum appellant,murisfcalasadmouet: deinde milites circiter ^^'*^4'^3gintaconfcendereiubet.Qin intrépide acftatimiiiflaexcquuntiit, mœ-^‘aafcenduntimoxefuperioribus mûris intra mœnia inaream xdium Matthaci ^llanditabellionisoppidanorumjnullo ïentientedefcendunt. namLeontinieä Päftcm veluti natura munitiflimam fegniter euftodiebant.Matthæus militum tu-^'^ltuexcitatus,aperta feneftra qua: arci imminebat, cohortem videt. Quibus ad ^®froreniincutiendum,IoannemMilanumoppidi Pra:fe(3:ü equitibus quadrin-loS^fisinftrudumadeflefubmifla voceedixit.difceflumigiturillis hortatur. Scd ®‘''tesRegiiilliiiIentiumimperant,Artalemq5 Alagonamingenti cum exercitu ®'^*^il!ecquitibusadueniire,nullumquetimori neq;periculo locum e/Tereipon-7*'t‘Matthxus vbiha:caudiuit,apertaaliafenefiraextra oppidi mœnia profpi-^æntejngentem videt cxercitum.Quo territus,vxorem,quæ voce édita elamare ^cteuerat,animaduertit,ülerciubetSac fubindead Regios accedit,fidemfuani operam fpondet,atqi fupelledilem omnem impetrat.Fuitqj deinceps Fridericî ^^gisftudiofus.Igicureomodo magna militum pats intra mœnia ingrelfa,ad pot-^5®ppidiperrexir,amp;r veclibusfecuriperfradisapertisqj,repente Artaliscum ex-^'^cituLeontinumingreditur,aceditisvocibus Fridcrico vitam,Claromontanis k ''^5’^'^üm comprecatur.Lcontini vbi captu priuS vident oppidum, qua hoftes ad-^iæfu(piQ3j.j£fjgpfjjyjet.y repcntinoperculfi,ignari quofe tuto reciperent, in in-’•^nutndiffugiunt ,ac tandem in turrim quandam nonprocul indeoperemuni-^^®compluresferecipiunt.Regiiigitur oppidi regionem exteris eminentiorem p^ftelluninouumappellatamexcurruni,acnemini viillatacapiunt. Thomafins ^‘^gonia Manfredo collateralis, hoftium mctu»ad Bizinum fuga falutem fibf Wiüit.quemfiliafecutapra:cipiremfe emurisdedit : quxcapta.inuiolataquö ^'^^ pudicitia,adcœnobiumS. Claræ inter virgines eftfetuata. Qui vero turris '^Ilu tutosfereddiderant,captâeatppidiregionein manusvidorumfetradi-^’^'^nt.Sedamp;: altera oppidi regio, quç Cufentinaappcllatur, illucefcenrededitio-5o ^^ij^^'plafecit.lnterea loannes Milanus oppidi Prçfcâ:u?,Francifcus Cantellu.s, ,^^ttliKus de Domino Sandoroprirribres oppidi, amp;nbsp;Aloyfii Regis ftudiofifli« ®’»fqQitertiam oppidi regioiftm,cui Tyroni eft nomen,natura casteris munitio-5a«endebant)ncin manus Artalisvenirent,noólufugamcapeïrunt. Ciues illis ' ^raentibusillucefceteftatimeredo Friderici Regis infignifcfcamp; ipfi dedidc-^^’nt.ltaLeoniinumoppidum tertio Cal.Ian.prêter Tyronis arcem, abArtaU ’^aptuRieft.Eaetenimarx aManfredoopercamp; prxfidiotumad oppidi ipfius tu-^bm,tuniqnodin eavxorem amp;liberos reliquerat,fatis munimenti accepcrar* ^^ptooppido Artalis proditorumxdes ad prxdam militibusconceffit. Poftba-C Mcemexpugnadamfe conuertit.Murumigiturinarcis ambitu,ncquifqsindö ^^ ®*^tedi,neueingredipoflit,primumcrigit.Dcinde machinam ex lignis xdifi-^^^gt;^4^3 molares lapides ingentes fupra trium cantariorum pondu.s in arcem im-^'^tebauatq; co pado amp;: aliis inftrumentis arcem hoftilitcr oppugnabat.Sed cum ^'^ximnienfærupisamp; murorumaltitudine prxcindaatque munira eflet, oppu-S^tiodiutumior fore videbatur.Inter llxc Margarita Manfredi vxor Artalis co-p ‘'*na,clamcumeocolloquiconftituerat.QüoGuileImusSortinusNotarius,5£ ‘'^ncucusSauoia,quos Manfredus arcis Præfedos ac euftodes reliquerat,cogni-^OitatiiHam deditionemfaduram,arcenoótu egreffi dam ad Artalem conten-unuarcemque ei padis legibus offerunt,lignum temporis patrandx rei dantjte-» ^^ptifqueab ArtaleFridericiRegis vexillisadareem reuertuntur.nodu arcis cin jj '’diamobeunr,Friderici Regis infigne in loco arcis edition erigunti datoque Ö-b^OjArtalis cummaximofcledorum militum numero ante arcem fefe offert,pa-^«isq;fibiforibusftatimingreditur. Claufo deinde oftio arcis penetralia per-‘ugat,amp;cundadiripit.Illucefcenteverp^ianuam aula:,vbiMargarita Mafregt; ^jjvxorharuomniürerumignaraadhucdormiebat,accedit,ac ea nomine vocat. avoce Artalisaudita,tametfi mêtu perterrita,foresaperit,acbenigne vnacum gerniano amp;liberis ab Artali excipitur,amp;ipofteaad Catanç arcem captiua mittitur.

-ocr page 544-

yi« DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS Manfred us,qui adhuc Meflanç erat, vbi Léontiilos,vxorem amp;nbsp;liberos captiuos» remq; omncm familiärem,quæ immenfaerat,afpörtatam cognoUit, exanimatur, amp;nbsp;quo fe vertat,quaue ratione liberrati fuos reftituat,protfus ignotat.SiclisoppJquot; dumClaromontanorum,Leontini audita expugnatione, ftatimFridericoReg* dcditionemfecit,atq}arcisamp;oppidiclauesper MutiumBarbam oppidiamp; ardS Præfeâum Artali Leontinum tranfmifit.Receptis Artalis clauibus confefti^^ deledo militum nutnero Siclim profedus,magno honore fufceptus eft: ac deinde firmatis opete amp;nbsp;præfidio oppido amp;nbsp;arce,Leontinum reuerfus eft.Terranoua oppidu Luca Cannariato Præfedo,Aloyfii Regis ftudiofiffimo, priuspcrfaniula exturrilignea, quam ipfecontrahoRssante portam cognomento Caltagironis erexerat,interramcxturbato,atqjgladiiscitrainteritum confoflb, RegilC’^^^*' derico adiungit,ätq5 eius vexilli^m abrogate Aloyfio erigit,amp; Lucam neci dcditj acbonaeiusdiripit:tum equitesquindecimj quosClaromontani ex Agog®^® Lucæ auxilio milerant,öccidünt. Deinde Artalem Alagonam, qui fruftra inu oppidum anteaoppugnauerat,ad fe vocant.lllemilitibus Ratim inRruduscoac-cedit,acfummocumhonoreaKcipitur. Qui conRitütoibiFridericiRegis^®S‘‘ Rratu,amp;:firmato prxRdiis oppido,contraButerium,quod cum anteafuiinrisen^^» ab eo poR defciuerat,cum excrcitu mouet.Sed Butcrienfibüs Rtenüc obfiftenn-busindedifcedensCaltanixettamFtidericioppidümpetit.Vbifcdatopcrcuintn-multu^qui inter arcis Pra;fcdum amp;nbsp;oppidanos exortusfiicratjCatanamcurnina-gno militum numéro rediit.Quem Catanenfes fertis ac floribus capiti impofiosin vidoriælætitia,quam de Leontino, SicIi,amp;Terranouacönfecutusfuerat,inaxi-mo honore intra vrbem fufeipiunt. IntereaFridcricusClaromótanüs,qüiPan-ormoprceerat,cognita Artalis Je muItisoppidiSvilt;Roria,veritüsne contra Pan-ormum moueret, Neapolim ad Aloyfium Regem naüigat, atq5 in quodifcrimmö reseflentSicül£eenarrat,abeoq5 äuxiliapetit. Sed dumhxc Claromontanusgd rir,Panormitani tot bellorum ac ClaromontanOruin magiRratuspertafijR^g^”’ Fridericum ad fe vocant.Sed dum Rex vocatus lento gradu ob cgeRatem Panor-mumverfus pergéretjdaromontanuscü militibus auxiliaribusab AloyfoR^g^ p impetratis Panormum reuerfus,vrbem munitiflimam reddidit.Quq cognitoPrf dericusRex,quiiamad agrosPanormitanosvcno«at,PolitiüeR reuerfus. Ion hæc Henricus Rubeus,Berardus Spatafora, Vinciguerra Aragohiüs,Baro (vtvo-cant)Rocellæ,cumequitibusRandaticnfibus, acioannes Mangiauaccacumaliquot cquitibus Friderico Regi addiefis Mylas veneruntieiufquéagris incenus oppidum S.Luciae,quod NicolausCæfarius tutabatur,aggrediuntur, noRuque pér deditionem oppidanorum capiunt,Nicolao in arcetn fefe recipiehte.Qupc°' gnitoCaRrum,Saponara, Monsfortis, amp;nbsp;pleraquealiaoppida amp;ipfaFridcricö Rcgi adhxferunt.Nicolaus quoqsCjefarius, quiinarce S.LüciïCadhuc obfidc* batur, amp;nbsp;ipfc tandem libertateimpetrata cum Proceribus, qui fecunaaderanti ^ fefeFridericoadiungunt.Sed vix Nicolaus abarcefucrategrcfliiSjCumloannes Mangiauacca in eumirruit,fœdiflimeqi necauit: nee minus inalios quoqjfocios eidsac Proceres fa:uitumcR. Pleriquevero,quiinarceadhücfctutabantur,neque adhüccumNicolaodeditionemfecerant, vicapti ab arcepræcipitati funt.SoluS Pinüs Campulus exproditóribus vnus vitamab HenricoRubco,promifrafibi perfimulatam proditionemMeflanavrbe,impetrauit.Qui Meflanam cumHenrici li ten's ad fui Rudiofos mifljs,qüibus eos vt cum Pino rem hora conftitutaapet-tis portis maturarent,admonebat, pergens, Manfredo Claromontaho quiMef-fanx prierai,Henrici literas reddidit. Mahfredus perledis literis Ratim Hentid Rudiofos,qui plurimierant,furcafüfpendit,plureScarceriaddixit,paucos in Ca-labriam tranfmifit.Qim faólum eR vt Meflanacum pro parte defetta rémanfetit, ) à Calabris amp;nbsp;ceteris aduenis iuRu Manfredi fuerit habitata. Interea Aloyüus Rexdücentos milites NeapoliinSiciliam mißt: quorum centum MefTahx, reli-qui vero Panörmitanopraeßdio funtdicàti.PaulopoRverocüm res AloyuiKC-gisin Siciliaindiesinclinari videretur,Fridericüs CIaromontanusamp;ca:teriCla-romontani,Francifco Vintimilio authore,cum quo non pacem folum,fediain ctiam

-ocr page 545-

ÖECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^?

^tiam affinitatem contraxerant, ad Éndcricum Regem abrogatO Aloyfio de-i fiduncaquo benigneadmodum fufcipiuntur: quod amp;nbsp;Arralis magnopere pro» l^auit. Poft hæc Fridericus Rex indulgente Gregorio Vndecimo Pontificc ^o.Catalanorum omnium confenfu,Conftantiam Regis Aragonum filiam du-^gt;tvxorcm.ProquaRolandus Aragonius in Sardiniam cum tnremi, vbi Rex ^ f^gonum amp;nbsp;Conftantia erant,eft miftus.Conftantia itaqj Regina magna proceriJ ^ultitudinecomicata,cum fextriremibusinSiciliam traiiciens, anno faiur. 1360. ^idlan. Drepanum applicuit. Erat eo tempore ( vtdiximus) Guido Vintimilius lo^repaniPræfeétusrqui Reginx aduentii nullam aliam ob caufamnifiob id quod

Catalana effet,molefte fercns,in terram eam defcendere prohibuit.Œiocirca Re-S'iaadColumbaramarcemcum claffe cónfidcre aliquandiucomj^lfa eft.Fri-^(^ncusRexcognito Reginxaduentu,cum Francifco Vintimilio, metuente ne ^^ginximpulfu ipfo deieêlo Rex deinceps A rtalis Alagonx,tucoris(vtantc}auto-^ötcamp;conGliis vteretur,Drepanum venit.Q^icum Reginamadhucin nauico-*^orantem viferecuperct,aFrancifcoetiamipfo Vintimilio Comité,amp;ab eiusa-^peftu,amp;:nuptiiseius(eofolo prxtextuquodCatala«i,quifemper Siculis fucranc *''fenfi,qiiatnfacillime,fi Reginam Catalanam haberent, Regnum ßbi occupare PoflentJinhibitus eftæique iUe DyrrhachüDucis filiam forma infignem,vt in ma-t^'fgt;niouiun)petat,proponit. Rex hisauditis cum vecordi eflet animo , Francifd

^omitisconfiliumappróbaf.atqsnon vifa Conftantia,nuptiasqj Iudificatus,Dre-P^no fimulcüm eodem difcedit,acCephaJœdim petit.Conftantiacognito Regis “■^celTu,Dominicanum quendamconfeflariumfuumad Regem oratorem mit-^ui eum dam amp;nbsp;abfente Francifco ad nuptias celebrandas hortatur: qua: bo-^^indeprouentura finï,fi negotium perfequatur,ex^onit : contra qux damna, fi P^fnatjOimirum dedecus vtriufque Regis,bellum fibi a Rege Aragonum poten-^^ffimoimtt)inens,regniqucamiffionqmfibiobludificationemaduenturam.Rex ''^'hacaudiuit.lachrymis obortis vulnes aperit.-fe non Regem, non liberum nc-^^'efuiiunseffe,fedfub FrancifcoVintimilio feruum.illiushancefteartem,nc â j;^‘gt;talanisdominio deiiciatunfeeamenteefte,vt Conftantitm vxorem accipiatr

’^9^10 vtDrepano foluens Catanam nauiget imperat,vbi fc nuptias eelebraturum P°^l‘cetiir,Dominicanuspera£teLegationis officio ad Conftantia rediit, amp;quid ^^•ponGhabuerit, refert.Qiio Regina accepte Drepano Catanam verfus foluiti, ^^ccamvenit.Adquam Artalis a Rcge mifl'u^ maximo militum numeroperue-Jt-Vbi clafferelida terreftri cum caitinere Menxum profedus eft. Interea ^'ancifcus Comes ignarus rcrum,ratus Regem adhucineafententia mancre in ^''aipfumreliquerat,vt repudiatis Conftantianuptiis,DucisDytrhachiifiliam P'‘«ct,liberum Regem facit,quem antea ne ab vllo quidem homine viderifine-p’''-accum eo ad venandumCephalœdi egreditur.Rexigiturptimum a longo ^^f^’icifcumlequitur.-moxmutatoitineredum Francifcusvenationiftudet, Mi-.‘•■«tatn Artalis oppidum citato curfuproficifcitur. Ameftratini vbi Regem ex ''’°pinatoadeffevident,obftupefcunt,atqjipfum attoniti regio more tumultua-^'slufcipiunt.Francifcusintereaexvenationeprandio parato, Regem in nemo» ^^^•abvrbep.m.diffitopræftolabatur.Sed vbi Regem Miftrettam petiifle,acfa ^*ufum animaducrtit,animodeiicituhArtalis veto cognito Regis ad Miftret-’’HacceffujConfcftimrelidaMcnxi Regina,cum magno equitumnuméro ad 'Olivenit,maximoq5 abeo honore ac Ixtitiafufcipitur. Fridericus Rex poft-Ï^3tnpaucisdiebusMeftrettxcum Attali fuit, Menæumeumeo amp;nbsp;exteris pro* '^^^Gbiisad Reginam venit.vbi inter Regem amp;nbsp;Reginam celebrate funt nuptiç,ac P'L'h^”’’^®“^C3taticnfcmEpifcopum confecrarx.Tum deinde Catanam Rex

‘^eginacum proceribusvenerunt,ac Regio aCatanenfibus florentes corollas '?^P‘tcgcftantibüsgt;amp; per odo dies feftos hymenxos concelebrantibus,honorc ^'’tfufctpti.VcrumcumRexadnuptiasperliteras fuas Fridericum amp;: exteros J“roniontanos,FrancifcumVintimilium,amp;Guidonem Vintimilium ciusger-^3nuni,accxterosornnes proceresinuitaflet, Fridericus, Francifcus,amp;Guidd '^^‘3 maixlaio patere rceufarunt : fed res diuerfas caufantes, oppida fuanort

-ocr page 546-

ji8 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORlS ^^^ fecus ac fihoftes inforibus eflent,omniopercniuniebant.QuareeosaRc|® fciuifle ca:teri proceres fuipicati funt* Sub idem ferme tempus Henricus R” us Friderici Regis iuffu magnis coadis fecum copiis Meflanam petiit, ac durao fidione cingere tospit. Sed Manfredus ac MeflanenfeS ad fraudem fe conu tunt,deditionempollicentur,amp; Artalem ea caufa adfe vocant. Artalis,qui c® Rege Catanac erat,cum fex triremibus,qu« Reginam e Sardinia in Sicilian^^ rant, milite inftrudis Meflanam nauigat.Meffanenfes vbi triremes in cônip^ ^^ portus habent,miflîlibus,lapidibus,acfagittis Artalemfalutant, acfoede prop®^ lunt. Artalis repulfamproditoric a MefTanenfibus pafTuSjLiparas, quxReg* ï“* loyfioparebant,nauigat,oppidanosque ad deditionemhortatur. Quoscum dere omni® nequiflee, milites in terram exponit,qui fcgetesomnes,vinct^ leuconiumvafl:ant,populantus,inccndunt:atque ingentiindeabdudaprasda tanam rediit,amp;triremesSyracufasmißt. Manfredus auditisLiparxispop“ tionibus ,eas vJturus contra Mylas proficifGitur,ac omnes eius agros amp;ipfepop^^ latur,inicdoque ignecomburit. Deinde Meflanam rcuerfus cumnoucti’^f^^ mibus quæ in portu erant,S)racufasnauigat,vrbem roari aggreditur,ac duas talanorum triremes capit,amp; vrbis portam qua: ab Aquilanomen habebatjg^’® iniedo incendit.Deinde fex triremibus adFriderici Regis littorales oräSpop*^ landasmiflis,ipfe cum tribus fuis triremibus,amp; Catalanorumduabus,quascCP^ |j rat,Meflanam reuerfuseft. Poft hæc inter Regem,amp;FrancifcumVinbiui“^®’ acFridericumClaromontanum,authore Henrico Rubeo Friderici gcncro,pa^ rurfus hac inter esteras lege firmatacft,vt RexPanormum ad diadema Reg“^® more maiorum fufeipiendum peteret, quo hadenus obfiftentibus Abi Claro' mOntanis, quiPanormo poyebantur,inflgniri non potuetat. Igituf Friderici ReX 17.Cal.Odob. anno falutis 1361.magno procerum numero,acingcDn£‘ï“* tatuamp;peditatu mvnitus,Catanaad Panormicoronam fufeipiendammou^f .* Platiam venerat,cum Francifcus Vintiiißilius,cLii inconftans erat fides,cogw^® Regis aduentu,maximo equitum iaculatorumqueinftrudus numero,Ennaffl'^’ Regis contumeliam^ccupat,pra:fidio firmat,ac equitatu deinde viasquibusRex ^^ iterfaduruscrat,obftruit,cuftodes apponit, amp;cunda Regi demumin^daredquot; dit.Mirariprlmum bis cognitis Rex hominis inc»nftantiam ccepit,tufuperbeg^ toseumadfevoc.'lt.cuiilleobedirecontcmpfit. Quo Rex duospoftquatnPlaiis! moratuseft mcnfes,cumRolando Aragonio, ArtaliAlagona, Henrico Rube®) BerardoSpatafora,Vinciguerra Aragonio,amp; Conrado Lancea, cotumque c®' hortibus,acmilitibusPlatienfibus,indedifcedcns,Caltanixettamoppidunipeu’f-Vbi Procerum habiturus conuentum, primores omnes,Francifeum priefcttitn Vintimilium,eiusque confanguineos ac collegas,fub defeitionis muldaper nun* tios vocat.Emanuel Vintimilius Comes,ne defeflfe videretur,Caltanixettamad Regemprofeduseft. At Rexetfi benigne cum excepiflet,oppida tarnen ciuso' ^ mnia Flifco addixit.Francifeus vcro Vintimilius Comes amp;nbsp;Fridericus Clarom®' tanus,eorumque ftudiofi,non modo imperium contempferunt,fedingenti qu®' quccomparatoexercitu contra Regem femunierunt. Interea CondantiaR«' gina Mariam filiam genuitîamp; deinde anno fal.i565.mcnfe lulio Catanæfebrecoi'' reptadeceflît,Mariafilia,Artalis Alagonae,quieame facro fonte fufeeperat/r*? relida, Poft hæc Aloyfius{quem item amp;Ludoüicum appellant) Neapolitan“’ Rexipfe quoqueNcapolimorbooppreiTusinteriit.Quomortuo Manfredus ^ FridcricusCIaromontaniFridericoRegi,fuadente Artale,(cuïnqüo lamfadus dam inierant)rcconciliantur,ac mox cum A rtale Meflanam inuadunt, expultó^) loannæ Regina miniftris vrbem Friderici nomine flmulamp; areemcapiuW.tó tota propemodum Sicilia Friderico Regi fubiicitur. Præfîdebat eo tempotcid Ro.eccleflaGregorius vndecimus.qui,cum Fridcrictim Regcm vnice diligeret) pacem demum inter loannam Reginam amp;nbsp;Fridericum Regem iis condition!' bus cóclufit: V t Fridericus abfque luris prxiudicio Rex T rinacriae,amp; Ioanna Rc* gina Sicilia: appeÏlctur:VtFridericus regnum à Ioanna acceptumferar,eiqiiep®f procuratorem authoramentum ac homagiumcitra feruitutis nexum pratbe^t.

-ocr page 547-

DECADIS LIBER ÎX.

10

Vtrndericus Regina: quotannis vedigal in yrbe Ncapolitrium miliumvncia-wm,idque die Sanctorum Petri amp;nbsp;Pauli fefto pendat, liber tarnen interim a cenfu ^om.Pont,Tum vt pro trimeftri cuiuslibet anni decern triremium, amp;nbsp;centum e-HuitumjinnotabiliinuafioneNeapolitana, Fridericus Regina: fit obnoxius: vtqj ßeutti eorumfixdus inire contra alterumcümhoftibusliceat:vt idem rex Ioanna Q«un6ta ab hoc onerc liberetur, amp;nbsp;Liparam prætereainfulam recipiat.Hisad-0’0«Gregorius Pontifex, Vt eorum vterque Romano Ponn quiconque is fuerit, quot;OWagium vtfubditiuuspra:ftet, amp;nbsp;ab eo régna fehaberecognolcat: Vtqj Maria y'oericifilia,déficiente modomafcula fobolejinregnum patrcdefundofucce-‘’2t.Qi^pjxvtarótiorinexufirmareturj Antonia Ioanna: Regina: confanguinea, soucis Andrea:filia,Friderico regi nupfit. Igitur Antönia inmagno proccrum ^onuentuMefianamad Fridericum venit.Dunvj5nuptixcclebrarentur,ioann£S ^^æmitanus Prxful a Gregorio Rómano Pont. Legatus aduenit,nuptias regias ^onfecrauitjiüramentümfidelitatis aFridcticoregerecepit,atqueaditis,quibus quot;®ftcnus Sicilia fuerat inuoluta,eandem abfoluit. Fridericus poft ha:c (vtplcri-4'’etradunf,qnibusca:tcrifcriptorcsaducrfantur^fedatis iam Procerum fedirio-i’ibusPanormumcum Regina adueniens, Regia corona, quamhadenus Claro-^ontanisobfiftentibusnon fufeeperatjnfignituseft. Panormodeinde cum Re-S’i’atrireniivcdusMeftanaprvenit.Vbi HenricusRubeüs Comes, cuiusfatisfu-pfanieminimus,centraregiSmandatum Meflanamingreffus jin triremem Fride-’^*^hegis amp;: Reginx hoftiliter infiliit.cuiusimpetu Antonia Regina conflernata ^°’''^'’it, arque eo cafu percülfa in febrem incidit, qua feptimo poftquam correpta ^ftdieevitadifOeftit. PoftmodumFridericus rexBernabouis ViceComitis Me-~’ohniDucisfiliamduxitvxorem. Verumartre nuptias annofalut.i368.cûadhuc ^^ffanæ eflet,menfe lulio morbo aftedus,annos vndècim poftquam rerum po-^‘^useft,relira Maria vnica filiadeceffitjatque in templo Diui Francifci regio mo-^ftumulatuseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

DÉ MARIA Et MARTI* noSicilixregibus.

c A ? V T vit

'Aria Friderici filia,Sicilia:regrio fub Artalis Alagona:tutelagcni-p, ^ toris teftaincnto fucceflit. quam ftatim Artalisin Catanenfiarce,ab VrfinoappeIIat.i,fecumvttutioreiret,detinüit.Scd non multo poft

^ ^ inter Artalemamp;ca:tefosilliüsftudiofos,atq;ManfredumCIaromó’

tanum MotycxConiitem ,amp;fibiadhærentes, fimultates Vicaria-^ ^^i5prïtextu repetuntur. Attali eius gcrmanifratres,GuilelmüsPeralta Comes, 'l^^niGuilelmonumvocabant,cuique LeonoralóannisRandatiiDücisFridcri-‘'* ^wtüprognati filia nupfcrat,amp; plurimi Sicilia: proceres fauchant.Mafredo ve-’^^Henricus Rubens Comes, Guilelmus Raymundus MontecatinUs, amp;nbsp;complu-“■^^aluprincipes viri âdhæferanf. Igitur Manfrédus,Fridericus,Henricus, eo-^'’®q;ftudiôfi,ciuitatcsacoppidâquç ad Regina: ditionem pertinebant,inuadut, *l’inul cum Panotmo occupant,ac feditione publica in Rcginam commouen-mr.Vintimilii amp;nbsp;ipfi nonnülla oppida fibi vfurpant, Alagönii pleraque alia,caetcra pioceres reliqui rapiunt.Ita Sicilia omnis difcifta prope aC lacera in diuerfas Rc-Sulorum confpirationes rurfum per tredecim annos diftrahitur : quorum fedi-j, ^‘ones tametfi diligentiflime apud ipfum etiam tegis Archiuum quafiuerimj ®2s tarnen hüeufque inuenire non potuil Interea Maria Regina,qua:Caranae ^3gcbat,IoanniGaleatioVirtutumComiti Artalis opera anno falütis. i j 7 8i (’inodoredefcriptoresfupputat) menfe Decembribaclcgenupfit,vtfiComes ‘«raannumSiciliamadmatrimonium confummandum non accederct,alias fibi ^uptusapperendilibcrtas effet. Verüm paulopoftinitum matrimonium Guilel-usRaymunJus jjontecatinus Reginx pietate permotus, (cuius quidé detentio

-ocr page 548-

5^0 DE REBVS SlCVtlS, POSTERIORIS plurim urn » regni vero a Proceribus oecupati iniuna,non minus fibi grauis erat aö permolefta) parata in portu Catanéfi trircmi,eodê ipfo anno nono Cal.Februarn, dû Artalis AlagonaMeflanx cü Regia curiaeflet,arcênodu dam ingreditur,at(J Mariam Réginä quamquä reludantemrapit,triremiq; impofitä ad arcem Augu-ftæ,qnæ fuî iuris erat,afportauit. Artalis vbi audax facinus cognouitjexercitufflüe' Icctorummilituminftruir,aceandemrepetere,oppidum(^ oppugnarc dccctwamp; Quo G inlelmus Raymundus cognito,cü viribus haudquaquam (e parem exiin-marct, Reginaindeadarce Alicatxvrbis tranfuexit. VndetriremiaMafredo Claromontano ad idparat3CumReginâfoIuens,Barcinonénauigat,eamqj Martino ^^ MartiniMontis Albi Ducisfiliovxorc tradit. Erat Martinus Dux Ioannis Arago-num regis germanus frater,amp; Petri régis fecundogenitus: qui cum Mariam Lun« Comitisfiliavxoré duxidet ,foceroabfqjmafculis mortuoetiä Lunar Comitan« iure vxoriofuCcenerat.Martinûs igitur hums Martini amp;:MariæLunx Comid'^ filius,confedis cö Maria Sicilië Regina apud Barcinonê nuptiis, rex ab omnibus ïalutatur.VerücüMartinuspaterloanni AragonuregigermanofatisdretinuiluSi veritus eins infidias,prætêta occafione quod Siciliainfula praefenteamp;abfenteRe‘-ginaa ProceribUsindiuerfaspartesfueratdiftrada,quo nuruiopitülaretur,inai' cilia traiieere conftituir. Igitur vterqj Martinus,pater amp;nbsp;filius, cü Maria Reggt;nagt; amp;nbsp;Bernardo Crapcra,quéin fpeComitatusMotycxacquirendi obdefdnone® ^g Manfredi Claromontani adduxerar,amp;: Artalis de Luna regis confanguineus, cum pluribus quoqj aliis Proceribus Catalanis, Aragonéfibus amp;nbsp;Valentinis) trigintac^ nauibusSópluribustriremibus,Aragoniafoluentes, inSiciliamtraiiciunt,amp;anno falut.i}86.i7.Cal.AprilisDrepanûapplicant.SiciliæProceres,quiRcgin«derat Rudioli.percepto regüaduentu,eosamp;falutandiamp;vifendigratia,magnamili®® copia inltrudi, Drepanumpefbnt. Reges, vtarmatosSiculosvident,rati feditio-hem cos commoturos,in terram defcendere verebantur. Quo cognitoPmeeres armisdepolitisinermesfeaphisadregiamtrirememappropinquant, regum mentis amp;nbsp;pedes ofculantur,amp; hdei facramenttim eis exhibent. Reges animo eredie nauidefcendunt,aci^repanulnregio more ingreffi a Siculis honorificentilP®® ƒ excipiuntur. Subinde oppida quæ non longe aberant,ftatimoratoresad reges mittunt,acfidemfuamfacramentoobftringunt, Pj-oceribusfolumquifibiregnu ,diuiferant,in pertinacia fua perdantibus, amp;nbsp;obedientiam exhibere reeufantibus. Erantverohi, Andreas Claromontanus,quiManfredoparenti nuperdefundo inMotyexComicatum fuccenerat,amp;:Panormumvrbem accircumuicinaomma præteraliaquædamoppidafibioccupauerar,Artalis A13gona,quiCatanamvrfce fibi fubiecerat, GuilelmusPeralta^amp;plures alii. Regesigitur,cum Drepaniƒƒs aliqdotfuifrent,infl;rudocxSiculisquibufdamprimoribus,amp; CatalaniSjamp;codu-élitiis, quos fecum adduxerant, militibus exercitu,ad Panormum amp;nbsp;aliaaClaro-nwtanisoccupata oppida repetendacontendut.AndreasComes vbi reguaduen-^o til cognouit,magna equitumacpeditum manu contra egrefiiis,ad Montemrega-lem cadrametatus eft,vrbe interim militibusamp;armis fortitercomunita.Regesita' que Panormum veniunt.Qu^amvt obfidentem vident,magnaviaggrediuntur.® quaoppugnationeGaraus Cerucllus LacunæDominus, quicü regibus Barcino-na aduencrat,occubuit. Tandem Andreas, ne regum furorem experirecur, vit® citroqj midis ac remidis nuntiis,Vita amp;nbsp;rebus omnibus, aliifq; prxterea padisuu-qüidimis,vteumreges interciperent,fibi indultis,deditionemfccir,vtdiplomate regio dato Catanæ.ix.Cal.Maii condat. Ita Maria amp;nbsp;Martinus reges, cum Martino Duce Martini patre,Panormum anno fal. 1388. more regio ingrediuntur,arque ab Andrea totaqj vrbe magno gaudio excipiuntu r, amp;nbsp;reges falutantur. Sedata ^^ igitur Andreæ Claromontani feditione,amp; Panormorecepta,ca:teracircumoppi' da,quxdefciuerant, perdeditionemeaquoq5 reges recipiunr. Atqjhi trcs,vtcr$ Martinusamp;Maria,fimulinSiciliarcgnabanr. PodhaeccumMartinusrexfubca-pitis muleta inter cæterasfandionesedixideqnequifpiamarmis indrudusRfg‘' urn Palatium ingredi omnino änderet,Berardus Crapera Andream Claromon-tanum , neinermisaccederet, monuit,fi paratasinfidiaseuaderecuperet. Cums

-ocr page 549-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;531

^^tbis Andreasmotus,cnfc fuceindusPalatiumingrediconfucuit.Subinde Ber-^™us,qui ^ Comitatum ambibat,amp; ob id reconciliationem eius cum Rege ini-^Î^fi^^ebat animo, Régi fuggeffit, ne Andreae fe crederet,qui in caput eius deuo-^‘quot;Êtjamp;adid enfem fubtedum gereret. Quo rex audito Andream nil tale metuc-'ernrepente capit,atq ue in triremes quæ in portu erant,coniicit.Inde ad indicium ^3«usamp; tormentis adus Andreas, feditionemqs contra regem faffus, a Salimbe-^’oMarchefioMeflanenfilureconfultomagnaeregixcuriaeludice, acquilibera-‘i^ate amp;nbsp;fumptibus Andreae feptem annos vtriq5 iuri opera dederat,amp; lureconful-j^ forumcollegio adfcriptusfuerat,vltimofupplicio cum caeterisquoqueconiura-foribus eft damnatus, atq ue in area maritima, qua: eius ædibus fubeft, capite ple-Mbonis eiusacædibus Regi, Comitatu vero Motyca: Bernardo Crapera:addi-f’sgt;(vt diplomate Regio dato Panormi pridie Calend. lul. anno falutis.1391. fatis ‘'QuetJconiuratis, amp;nbsp;Antonio Fabaga eius a fecrCtisviro,alFeduvrgente ibidem ^'aromonres editis vocibus ad extremam vfqueanimam conclamantibus,fagitta ■oidem transfixis. Dum hçc Martinus Rex Panormi gereret,filium ex Maria Re-gmaFridericum nomine fufcipit. Et deinde cum Martino patre,amp; Maria Regina, obAndreæ mortemnondum fedata vrbePanornfbdifcedenSjMelTanam prins, ^fflueCacanampoftea,quam Artalis Alagonaßbi(vt memoranimus) occupaue-j^ ratjiuftocuinexercitupetiit. Quo vifo Artalis relida Catana ad Acim oppidum, Quodfuæditioniseratjfalutem ßbi quæfiuit.Catanenfes Artalidifcedente liberi ^^di,portas vrbisapcriunt,acmagnogaudio Reges anno falut.i3s»î.fufcipiunr. ’^oidum morantur,eodem fere tempore Gnilelmüs Peralta,fqücip Guilelmonu, ''tante diximus,3ppcllabat) Calatabellota: Comes, amp;nbsp;Nicolaus eius filiüs,a Mar-^ooamp;Xlafjjj^ggißu54efcifcunt,occupantquefibiEnnam,Snteram,Erycem,amp; Warumcumarcibus.PoftbæcBartholomæus Iue»ius Comes, RogeriusPalTani-t^osGrafluliati Comes, Manfredus Alagona, Fridericus SpataforaRocellæ Baro, AntomusSclafanusAdraniComes,NinusTagliauiaCaftriveteraniDominus,amp;: Nuresalii Sicilix Proceres, necnon d?Randatium, Caftrum Leonis, Nicofia, jj *’2ims,Platia,Butera,amp;pIeraquealiaoppidaabiifdemvnofere tempore defece-tunt.Quare Martinus amp;nbsp;Maria Rcges,proceres omnes,eol^ue qui hxc oppidain-t^olebantjCatanx in arce V rfina per fen tentiam rebelles declararunt, bonifque 0-tttnibusTpoliarüt, concefleruntqj Nicolao Brachio forti MazareniDomino Graf-^uliatumannofalut.i393.8.id.Dccembris,vt RegumpriuilegiodatoPlatixliquet. Aflbrum,quod Artalisfuerat Alagonx,SimoniValguarnerx: Caftellutiu,amp;Scla-fanum,quodGuilelmiPeraltxditionifubie(3:üerat,GnilelmoRaymundoMon-tecatino Auguftæ amp;nbsp;Meliueti Marchioni. Et ita cofpiratorum oppida ftudiofis fui tttilitibusfuntaRegib. diftributa. Verum non multo poft Gnilelmüs Raymun-JjsMóntccatinus Meliueti Marchio, amp;nbsp;Comes AugUftx, amp;nbsp;Sicilix Magifter lu-^^ ffitiariuSjS^CQfjgd^bilis; Antonius Vintimilius Comes Golifani,amp; Dominus v-trgt;ufquePetralix,acSicilix Camerarius: AntoniusSclafanusComes Adraniop-P*tli,amp; Sicilix Senefcallus,a Regib.amp; ipfi defcinerunt. Quos omnes Rex Catana: inarceVrfina.i6.Calend.Decemb.6.ind.i55gt;8.publicoiudiciorebellesdeclarauit; ^metfitnenfis poftea Augufti tertio idus,ac eadem inditione, eamfententiam Randatii Rex de Antonio Vintimilio ac cxteris eiufdem familix renocaUerit, rc-liquofquepublica etiammuldadamnavierit. Dümhxca Procerib.gererentur, amp;RegesCatanx agerent,PanormitaniGilforté Panormitanum ArchiepifcopUi 0diniimPampatum,MatthxumBonannumIureconfultumjMatthxum Caua-lcona,Nicolaum Bononium,amp;Fratrem Paulum Montis regalis Archiepifcopum, jo °’^^^°*'^^ udReges miferunt,vt eius defedionis quam fub Andrea Claromontano luuitifane patrarant,veniam,arque vtPanormum ad regiarn coronam fufcipien-dam venirent, ac quxdam alia Reges efflagitarent.qüi benigne a régi bus funt ex-auditi.Subinde reges,dementia ac benignitäte etiam in exteros rebelles vfi,Bar-tholomæûIuenin,GuilelmûRaymnndûMontecatinu,FridericumSpataforam, NinûTagliauiâ, Petru Montecatinum Sicilix vexilliferû,amp; Matthxum item Mo-tecatmumabfolueruut:omnefquêhioppidis ac dignitate rcceptis,regibusfunt

-ocr page 550-

ni bE REBVS SICVLIS, POSTERIORI^ rcconciliati.Randatium quoque amp;nbsp;cetera qua: ab co defeiuerant 0ppida,benig^® abeifdem fumrecepta* Conuentumpoftca rexapud Syracufasmenfe OdoWi 1398. 7. indit.habuit: in quo Siculos omnes fidelesacfuiftudiofiffimosaecu* tauit.Mortuo deinde in fua pertinacia apudCaltanixettamGuilelmonePewlw» MarcinusrexNicolaoPeralcoGuilelmonis filio veniam concefsit,reftitait9“** atquedenuoconfirmauitComitatumCaltabelIota:,Sclafani, amp;CaIatafiinic^^ membrisfuiszgubernationeniprxcereaatque adminiftrationcm Sacexvrbis» Præfedufam veteris ac noux arcis eiufdem, vti ante poffidebat, tradidit: fohMa* -2arafibi,quamanteatencbatjOcgata:quemadmodum diplomate dato Catanç aO' jj nofaliKis.i376.pridicid,Februarii confiât. Verum Nicolaus Comes neque WC tcgisbenignitatevilt;fius,iHiusvnquampotuit fieri fiudiofus.NamSaccaamp;pl^'^^‘ que aliaiam fibirurfum occuparat. cuius perculfus metu reX Saccam petere co viuentenonefiaufus.AtNicofeoannofalut.i35)9H7.Calend.Nouembrisvitade-fun(fio,rcliifiifq}Margarita,Ioanna,amp;Confiantiafiliabus,(quasexElifabethaMa-frediClaromontanifiliavxorefufceperat)MartinusrexeodemmcnfeSaccapro-fedus,regio more fufceptusefi,ac nullo obfifiente arcenoua,quam Guildmonos fua pecunia erexerat, poticusTfi. Margaritafubinde Nicolai filia, iu/Turegis Ar^^'^ de Lunaregisconfanguineo nupfit. Cuius matrimonii iure Artalis Calatabilott^ Comitatumadeptusefi.Ex quo Antonius Luna Comes exortus, ex filia Antow* j^ GardonxvxoreCarolum,(quieipofiea in Comitatu fucccflïQPetrumArchie-pi(copumMeirancnfem,amp;Sigifmundum,(cuiBcatrix AntonüSpatafor^tefi^' mento, Henrici Rubel patrui amp;: Alfonfi regis indulto, Sclafani Comitis filiapä**® defundoComitifia, matrimonio iundaeft:ex quibus loanncs poftmoaurne* natus) liberos fiifcepit.SedCarolo Comiteabfqjliberis dccedentc,amp;Slg*^æ“^° ctiam patteprxmortuo,Ioan»es Caroli neposCaltabilottx Comitatui primu®, ac deinde Beatrice matre mortua Sclafanenfi Comitatui fucceffit. ex quo,amp; Dl^* na Montecatina vxore gt;nbsp;Sigifmundus,Francifcus,amp; plurcsaliifiliinatifijnt. ^ Sigifmundo pofimodum amp;nbsp;Aloy fia (lacoîi Saluiati Florentini amp;nbsp;LucretiæMeo'* ces, Leonis decimihuiusnominisRomaniPont.germanxfororis,filia)Pc**^“’’ p Iulius,amp;Iacobus furiTnati. VerumSigifmundo ob Saccenfemcladem exilio (v* fuoloco memorabimus) muldato ,amp; mortuo Clemente Pont. amp;nbsp;lacoboSaluia* to CarolumQuantum Cxfaremamp;Sicilixregem induccntibuSjdefundoIo^*’”® Petrus Comitatui fucceffir.Qui duda Ifabclla Ioannis Vegx Sicilix Proregis fillt;* in vxorcm,eodem Vega cum Carolo agente, Ducatus Bisbonx titulo (dura pÄW remhxcedere) efiinfignitus.Sed adMartinum redeo. Quidecrero publicofiæ ciuitquæoppida regis,quxProccrum cflent,Bonifaciumoppidum,abAlcaW‘’ Sarr aceno primum ered:um,5è a Fridcrico rege pofiea refiauratum, AlcamonO' uo imminens,diruit.Lacum Leontinu, amp;nbsp;caftrü Oculam, Conrado a.S. PacepW commutationeoppidiBizinicoceflit. DumhxcinSiciiia.geruntur,in HilpäW^40 decedente loanne Aragonum rcge abfquc mafculis vnicafilia Violanta relief Martinus Montis Albi Dux,Martini Sicilix regis pater,ac Ioannis deraortui regis germanus, regno Aragonum, Petri genitoris tefiamento, amp;nbsp;Ioannis germani ac Violantx neptiscefljone,fuccefiit:afrumptifquecompluribus Hifpanisamp;Siculi® Proceribus,cumclaireplurium triremiumamp;nauium Sicilia folucns, in Hifpani* nauigat: ac demum Gxfaraugufiam profedus, anno fal.1358. rex ab omnibusfalU’ t3tur,amp; corona regniinfignitur. Intcrea Martinus amp;nbsp;Maria Sicilixrcges duC^' tanxagcrent,Fridericuseorumvniciisfiliusannosnatustunc feptem, dumregi' bus fpedanribus hafiiludiofe exerccrer,xratacufpide transfixus fiatim occubui^ Maria Regina filii morte nimium mœrcns,paulo pofi morbo amp;nbsp;ipfa correpta,Ca-tanx deccflit,ac regio more ibi tumulatacft.Maria defunda Martinus vir eius,fi^ p rationevxoris,amp;generisfucceffione exlacobo regeFriderici fratre,regno fuc-cefllt,annofalut.r4c2. MartinusigiturrexSicilixdefunda Maria,nomultopolt BlancamNauarrxregisfiliamprimogenitamvxorem accepit,fponfaliaq5acnu-ptias in vrbe Panormocelebrauit: in quibus pluresSiculis immunitates coned' fit.SuntquifcribancFridericum Martiniamp;:Marixfiltum infantem Catanx(pr^' morcuâ

-ocr page 551-

DÉCADÎS LIBER IX.


«J

^ortuaiânjatrc,acipfaBlancaReginanouercaibi(léafliftétc)obiifle.iccircô,qtjia nionua génitrice Fridericus Infans iure materno rex crat Sicilix,eo defundo/ure Junior Martinus eius pater regno fucceßit.Qnö etiä poftea defunólo,Martinus fe-’’gt;or eins pater, amp;nbsp;AragonfiRex, Sicilias regno fubiuit.Sed bis (dc quibus late Pentus Alcoranus in confilio. 554. loquitur) aliorum cenfuri dimiflis, ad inftitütum J^uertor. Martinus rex anno pofteafalutis. 1408; inquifitioncmfecitomnium ^omitatuum, Baroniarum, amp;nbsp;Feudorum, qua: Proceres Sicilia: co tempore pof-“debannqua: paffim legitur. Poftea Martinus Aragonum rex ^ cum Sardinia ab j^ fodefciuilTetjMartinumfiliumSicilixregeminftrudäcum claßead eam expu-8®9n4ammifit.Qui Sicilia folueils Blancam vxoremVicariamreliquit: atquein ^ärdiniam nauigans, ftrenue fibi campugnando fubiecit, amp;:gcnitoris Imperio ^sftituit. Verum non multo interiedo tempore morboCorreptus, y. Calends ^i^guft. ibidem apud Callarim anno falutis. i4o^.^iullo filio reliäo interiit, arque ‘timaximovtbis tcraplo fepultuscft. Cui Martinus pater Aragonum RexinRe-gnoSiciliæ fucceflit: qui Blancam reginarn Martini filii vxorem Vicariam in Sici-''äconfirmauit. Acdecimo poft menfe Martinus ipfefenior rex Aragonum amp;Si-j^diæjinAragoniapropeBarcinonernincœnobio Vallis DonzcIIæ, prid. Calend.

*igt;niiannoiàlutis.r4io.abfque liberis deceftît,teftamento Proceribuslcgans,vc j^ ^^gemfibjmaximepropinquum amp;nbsp;prudentiffimum deligerent. Q^o mortuo ?J’g^uni in Sicilia bellum inter Blancam reginarn Vicariam, amp;nbsp;pro eaSancium ^^risSicilixAdmiratum,amp;BernardumCraperamMotycæ Comirem amp;nbsp;Magi-*‘f'iinluftmarium eft exortum. Nârtque BlailcaRegina,vtVicaria,adhucregnu îdniiniftrare perfeuerabat.Contra Bernardus,amp; qüod in Siciliancminemvelpo-^întia:vclauthoîitatisfüpcriOremhaberet,amp;quodfummum Magiftratumfque ^^giftrum luftitiarium etiamnum vocant) gereref, Bianca: aduerfabatur, eamq; juthoritatepriuatam afterebat,quod defumâo rege Martino, cuius officio funge-°«ur,effet exauthorata : adfevero,cumfupremuseffetMagiftratus,prouincia: '®oderationem pertinere aiebat. Sed neque hoc folum, imo véro amp;nbsp;regnum pla-''ripfum Bernardus afteótabat.Quarcin Sicilia raagna (vt ffixi) inter Proccres co-» ’ ^^‘itioetnerüt,quibufdamBlanc£CjBernardoveropIetifqiaiiisadhxrentibus«

DE FERDINANDO Q_V I N-to Aragonum, fed primo huius nominis Sicilix rege.

C A P V T Vilt

^ Vm Sicilia Martini Regis morte in hifee reru motibus verfaretur,iii

Aragonia maxima inteftina bella agitabantur, pluribus Proceribus Aragonum amp;nbsp;Sicilia: Régna hæreditatis iure ambientibus^ Fridericus ^in primisLuna: Comes Martini leniorisnepos, vtpote iuniorisMartini ex nobili Hifpana pellice,fiue (vt alii fcribunt) ex Siculo vulgarif-«mofcorto prognatus,animique amp;nbsp;corporis dotibus prxftans,iure omni humano *tlt;]'iediuina regnum fibi deberi affirmabat.FerdinandüsquoqucIoannis Caftel-^æregis fecundogenitus, (quem Infantcm appellabant) veluti propinquior, vtpo-teiinea tranfuerfali Aragonica: ftifpis ex V iolanta (qüam pleriqueEleonoram vo-J^inrJPctrifecundi Aragonum regis filia,amp;Martini fenioris regis forore,Henrico jj^ MfteHæ regijdefunda priorevxore,nupra,cditus,alter erat copétitor.Iolans prç-t^ea vnicaloannis Caftella: regis fiÜa, Ludouico Neapolitano regi amp;nbsp;Andegauê-uumDueün matrimonium data,qua: ante nuptias Martino regi eius pattuo regni 'usrenuntiaueraf, Aragonenfe atque Siculum regnum, veluti a patruo fraudibus circumuenta,omniiure jtum Raymiri Aragonumregis, tum RogeriiNortmani jæiliæComids fucceffione fibi pofcebat. cuius rationes Petrus Ancoranus in éo-

-ocr page 552-

534 DE REB VS SICVLIS^ POSTERIORIS

Gandix Dux,amp;Rcbargorcia: Comes,amp;Iacobus Vegclli Comcs.Hi omriesregnf competitores erant.Cumque fuper hac re inter Aragonenfes,Valentinos,amp;:Caia-ianosmaxima contentiones exortx effent,ita vt pleriqucarmis correptisobi^ fuerintoccifi : (inter quos amp;nbsp;Garfias Cæfaraugüftaniis Ärchiepifcopus, libcriuJ paulo cum Antonio Lunaaltercando,occubuit. nanque alii Ferdinandum,Iacogt; bumveroalii,plerique Gandia: Ducem regesacclamabant)feddumhoc modo inter fe Aragones dilfidercht,ac vel ob id domefticis atque inteftinis bellis lacera-rentur: placuitrem totam ad compromiffarros referri» Delediitaquccommuni confenlufunt nouem Indices»exfingulisrcgnisterni.Ex Aragoniaquidcm,Do- ^^ mitricus Ramus Epifcopus eo tempore Oftenfis, poftea Ilerdcnfis,acpoftremo Sanda: Romanx Écclefix Cardinalis: Francifcus Aranda, maximi vir confilii, amp;nbsp;qui prorfusrebushumanis rcnuntiauerat,ac vitx cremiticæ totumfeaddixerat: Berengarius Bardaffnus iurecdhfultus prudentiffimus. Ex Valencia, Ludouicus Ferrarius Carthufianx religionis moderator, ac Princeps iuris ciuilis prudentia amp;nbsp;pietate infignis ; Vincentius Ferrarius,eiusgermanus frater,ordinis Prardicato-ru m»concioni bus,vitx fandimonia amp;nbsp;miraculis ad exteras vfque nationcs clarus, atqjinDiuos pofteaaCalixtoftrtioRom.Pont.relatus;amp;:PetrusBernardusiiirir-pcritus,inregerrimusplanevir.ExCataIoniavero,FraneifcusSarrigaTarracone-lis Ärchiepifcopus,vtroqjiure vir prxcellens:GuiIelmusValfecaiureciuiliamp;iplc j^g ac religione prxftantiffimus : amp;nbsp;Bernardus Gualbcs literis, prudentia, ac moribus eminentiffimus.Füerunt ii ludices deledi,vtfcntentiamprocompetitorumali-quo ferrent.qicam proferre non poterant, nifi duo ex fingulis regnis ludiccscon-uenirent.Hi quo dieiudiciumfuntingrcflï,cuchariftiarn populoinfpeffantefum* pferunt:fubindeper trigintadiescompetitores,eorumqj iuraexldiffimeaudic-runt. Poftea inGafpx Aragonteprouincixoppidi arcemunitifljm3,ealegefunt inclufi,vtindecisnifi rege prins declaratoegredinon liccrct. Vbi plures menfes Gommorati,amp;compet)toruminfpe(ftisrationibus,aciuribusexaminatis,3.Caléd. Ïul.con nocatis ad fententiam audiendam ^rtibüs,Iudicesin loco edito ante val-uas‘empli maximi eiufdêoppidiconfederunr.Conuenitigitur omnisxtas/exus, ^ conditio,ad tantam re^is fententiam accipienda.Turn V incentius Ferrarius Do-iminicanusecocilio furrexit, acfuggeftum afcendens orationem ad populum ba-buir. a cuius ore dum omnium ora mentefque pendcrent, inter fpê amp;nbsp;metumfoli-citis atq; fufpenlïs omnium animis, Ferdinandum Caftellx Infantem cognometo Iuftum,tuncabfentem,omnium ludicum voto, A ragonum Siculorumqjtegc dc-daranit. Ad cuius nomen excepta eft tariqua vox de cœlo delapfa ludicum fernen-tia:tantufq5 populi exuitantis clamor eft cxcicatus, vt omnia militaribus vocibu5, tubifq; ac tormentis xneis obftrepere viderentur.Igitur nullo competitorum ob-iiftentc, fedcongaudentibusac exultantibusomnibus,annofalut. 1411. tertio no-nasSept.inxde.S.Saluatoris,rexapudCxfarauguftamcoronatür.EratFerdinan- ^j dusloannis huius nominis Aragonum regis primi (qui currentis equi lapfuop-preffus intcricrat) filius.Eteilim loanni regi duo filii fuperftites fuerunt,Henricus, amp;nbsp;Ferdinandus.Quorum natu maior Henricus patri fuccedés,morbo CorreptuSj in ipfoiuuentx flore prxreptus eft,relidovnico filioloanneädmodum puero,cuius tutelam fimulque regni curamFerdinando fratri moriens delegauit.Ferdinan-dus, vir fide amp;nbsp;fanditate memorabilis, regni curanon fegniter fnfcepta,pueruni nonfecusacfiliumhabuit.quod fado quodammemorabili,ex quo lufticögno-mentum accepit,huiufcemodi oftendit.Nam cum regnum fibi pro puerocóraif-fumfumma prudentia iuftitiaqj moderarccur,ab omnibus in regem contempt puero acclamatur. Scd Ferdinando abnuentc» ea caufa a Principibusadconcione ^^

. popuIusvocatur.Proceresigituromncsadlocüdefignacüconueniuntivbiamp;Fer-diriandusipfeadeffe eft iuffus. At Ferdinandusjquoderatfuturu animo prxuides, fubchlamydeneporem regio more amidu deferens,eo amp;ipfe compulfus con-uenit. Igitur omnium fuffragiisamp; votis,acvnanimi proceru omnium cofenfibFer-dinandus Aragonum rex puero deiedo deligitur.Quod vbi Ferdinandus copent^ nepotépuerüechlamydcextulir,humeroqj impoficumpopulo oftendens,édita

-ocr page 553-

DÈCÂbiS tiBÉR ÎX.


I3f

^ôcècdixtt,En A ragonefes regem veftrumofter hic eft rex:huic fidem (eruemus; prout mos eft Hifpana: gentis. atqs his didis collocatû in regio folio infantulfi pri-musipfeatj pedes eins procumbens veneratus eft : atep in verba eins iuraui tjdeqj oés vtfacerent,exêplo fuo adegit.Refticuto igitur,aüdoq; illi regno,priuatum po-tinsagercquamregnufibialiehu vfurpare delegic. Vnna Principum hüiüsxtatis pedora cadê virtute flagrarenr. Is igitur Ferdinandus i qui tanta iufticia pollebar^ 10 Aragonü regê,licet abfens,eligitur,rexq5 ab omnibus acclamatur.Qui Aragonu regno fufcepto, Sicilix fe regem appellari veruit, donee illius regni poifeffione in-duiffet-Nam in Siciliafvt diximus) inter Blancam Reginam amp;nbsp;Bernard um Crape-lo ram ingens pro regno Siculo bellum flagrabat. Bernardus etenim callido vafroqj confilio regno afpirabat. Animos illi faciebant,quod Aragoniainteftinis bellis pef oiortem Martini laboraret,quod nullum inSiciligfuperiorem authoritate habe-i^tj^uod fummum magiftratum gereret,quódque defunda fine liberis Maria re-gnum ad eius virum Martinum,nec deinde ad Martinum pattern potuerat iure ali-lt;ïuoperuenire;eoqueillum regemefrcdebere,qucmSicülifibidelegift'ent.Atquó ytfaciliusregnum occuparet, Blancam eximix iypgularifque formx mulierem ■nmattimoniumaccipere conftituerat,quod Bianca Marix olim Reginx,vtpro-pinqua, fuccederet. fiquidem Maria proneptis fuerat regis Nauartx ex filia, qux fuitprima vxorPetri regis fecundi : vnde vxor regis Friderici rhater eius genita ‘'J«at.Veritus tarnen, cum xtate fenexamp; inhumanuselFet ,nefccde abearefpue-f«ur,conftituitobtentu aliquö fraudem hac ratione contegere.Nam cumPro-iuftitiariuseflet, veluti fupremus magiftratus, dum interregnumduraret,mo-‘^fiiatiacinofficioinfulamcontinerefibi vni licere iaminanimuminduxerat: id-locetiam publice affirmabat, ac credi volebar. Erat eo tempore BlancaRegi* ■iiinarce VrfinaCataUxvrbis, fed diuerfitabat in propinquo monialium mo-’’^ftcrio. Ibi eam Bernardus comprehendereftatuit. Sedilla de pcriculo certior fida, in arcem furtim conceffit. Bernardus fpe hacviafruftratus, aemirum iri ^odnm dolens, fufpicionemque ab Regina äbftergere cüpiens , mifit ad eani lt;101 de colloquio inter eos habendo agerent : neque illalt;ecufaüit. Verum cum ï^neutrifatisabaltero fidcihaberetur,conuentum eft vt Bianca de puppitriremis,

Bernardus veröde ponte, cuiiriremishxrerefolebatjfermonemconferrent.Pofl: loultaitaque verba vltro citroque habita Bernardus coniugium appetirurn tan-^empatefacit. Q^o audito,Regina vt difparcm xtate amp;nbsp;conditione hominem tontemnens, fermageinterruptoinaltumcumtriremi,Bernardus vero xgerri-1110 admodum animo fefe ad littus retulerunt.Qmvbicontemptumfe vider, tur-liaturanimo i ac comparatis copiis Siciliamexcurrit,oppidamultaquxBiancas lt;iitioni fuberant, vi metuqueadjie transfert. Erat vrbs Syracüfx Blancx Reginç oonmodovt regia,fedetiam v/peeuharis fibipro vitx dignitate, accordi ma-’litueinfidensdomicilium. Ad eam igitur vrbem,neab bofte occuparetur,fe con-^^ibSanciumque Admiratum fui ftudiofum accerfit. Quod vbi Bernardus re-^duit,occaüonemreibenegercndxnonomittens,Syracufas amp;nbsp;ipfe cumfeptin-gentis equitibus ac peditibus mille accurrit, arcemque qux ifthmo imminct, Ma-^hettumappellatam,inqua Blancaamp;Sanciusrefidebant,prxtergreflus, vrbeni iplaminuadit,ac nemine obfiftente recipit.Rcceptavrbe, Maryhettum arcem Bernardus obfidcrc arque oppugnare pergit. Portamvrbis,qua folaaütingredï 2utegredilicct,arciquefubieól:am, repentino impetu occupât,aeprxfidiotnu-oibnc inarce obfefli per cam commodiorem habereni fugam. Itaque vtraque ifthmifronte ab eo capta, arcem ipfam amp;nbsp;ea patte qua vrbem, amp;nbsp;altera qux Sicf-liamrefpicit,munitionibuscingit,ftationescxtruit,prxfidiadifpohit,Syracüfaliis to hullolabore intermiftb adiuuantibus. Sed ne nauigiâ, qux in maiori portu eranr, âteifuppetias ferre poflent,vtraque cxercituscaftra,ealittotis parte dildo fuper aquasligneoponté,coniungit,machinifqüeerclt;ftisactormentisxheis Reginani amp;nbsp;Sancinm, ac exteros obfeftbs, nodu amp;nbsp;interdiii maxima vi oppugnat, vt eis expugnatis regnum Sicilix, antequamRexin Atagoniaconftitueretur,fibice-leriter oecupare poflit. Erat in Bernardi caftris loannes Montecatiilus Antonii

Yy 4

-ocr page 554-

jj^ DE REÈVS SICVLIS, POSTERIORIS

Adrani Comitis germanus frater, cui poftea indominatu fucceHit. Isquanqua® Bernardo exteriamp;omnibus in rebus faueret,in oppugnanda tarnen Regina ciplæ rimum aduerfabatur.QuemcUmpluricsafenientiafrüftrarcuocârc conatusel-fet,clamcum fuis e caftris difceifit, atque in meditetranea Sicilixlocafcreccpit* Quöcognito Sanciiftudiofi,itemquc plures alii, qui Bernardo ob noüosmotus erant infenfi,adcum confluunt,atque cumIoanncMontecatino,amp;:Raymundo Torres triremis vnius domino, deferendis Reginx fuppetiis delibcrant.Igitur ante lucem Raymundus cum fua triremianteportumSyracufanumaffuinamp;tb* annesMontecatinus trecentis cum cquitibus,totidemqipeditibusligoncsdoU‘ Ijraque ferentibus,caftra Berrtardi inuadit, foflas implet, valium rcfcinditjpratfi' diumdeiicitjatqucinipfacaftrairrumpit.Bernardusvtiloftcsimpctumfccilreco-gnouit,ad arma conclamare ftatim iubet. Milites a re ad bellum acciti,quifque ro-pentetelumcapic, atqueadobïïftendum properat. loanncs fuo impetuobuios

cum triremiad tumulcumcxcitacus, ad locum conftitutumfeftinus Sé ipfc n‘^u^quot; gat. A c Bernardi milites, qui it^vlicrioribus caftris crant,correptis armisauxili«® alteris caftris ferunt,atque in ipfo pon te loanni occurrunt. Ibi pugna oritur,adiw loanni prohibcnt.Sed anguftia loci,tcnebræ pfxterea, amp;nbsp;fufpenfa fupraaquas po-tislignei machina,qua: peditibusquam equitibusaptior crat,dubium atquchorri-bile certamen teddebant. A tergo etiam atrox magis acmagis bellum accendeba-tur. ïntcfea Bernardus per fuos excurrens, aliosvtarmacapiant, aliosvtfoftitcr dimicct,hortatur, multos increpat, plerofque caftigat,nulli in tanto rcrtini difcri' mine fatis fidir.SoIus ipfe vb! velinfidias fufpicabacur,vel pcriculü maxime im®*'

lO

nebat,amp;Duels' militisobibatmuncra.Ioannescontranuncadpriraos,nuncaa medios, iiunc vero ad poftreriTos recurrit. Demum Bernardi milites, quiadvke-norempontis partem obftiterant,fubmouet.Itaimpedimentofublato multi foo-rum pontem peruai^runqneque iam mult^ inter fe Duces fpatio diftabant. bannes vbi Bernardum finegalea, amp;nbsp;linteo albo vt e cubili primum furrexcrat,obuo-lutumeiuscaputvidit^tum ad militescxclamat, vtcumfolumpctantcuiusCaput jo linteo conUridum cernerent. Ita Bernardus fimul, atque vno temporeaplud®‘f pctebatur,atqueinfummoiamdifcrimine verfabayar.Quocognito paub^petecl* fit,aclintcoabicól:ogaleamcepir,galeatufque ad pontem reuertitur,pradiumraa-iori fuorum manu redintegrat. Dumque omnis belli moles in pontem contrain-tur,pons ipfe folüitur,ac multi in mare decidunt. Turn Ioannis auxiliäres, qui polis vlreriora tranfierant,amp; ii qui in arce erant, adiuuantibüs futiels, muri portam patefâciunt. Qua in aream arcifubieótami,amp; inter duos vrbismurosfitaing®®’ vlteriora Bernardi caftrainuadunt,ac milites velirt vrbem fugant, velcapiunnat-quehocpadoarcemobfidioneliberartt.Rcginapbfidionc foluta, vt in trircniim cuadat,accingitur.Syracufani,qui ex animo Reginxcrant addidi, incerti qua in partem vidoriacecidiiret,fuperueniunt,acReginamadiuuant:quz.impauidatti-remim afeendit,atque Panôrmum nauigat. Ibiad xdes quæpaulo ante Manfredi Clafomontanifueranr,tum verodomus Regia,tamctfiDoanahodie,fefcrccipit. Joannes intcreaamp;SanciusprofligatishoftibusSyracufasingrediuntur,atqucvtbe recuperant.Acdeindcadlùamamp;:Rcginæiniuriamvlcifcendam,atqacadrcdin-tegrandas confirmandafque pro fe vires properant. Interea falut.anno.14ii.F0r-dinandus rex nuper eleólüs, cognitis Sicilix motibus,neinpeioraprolabcretur, Magiftrum Montefi,Ferdinandum Vafques, amp;Ferdinandum Vegam Legatos fuos e Catalonia in Siciliam mittit, Bernardum cum Regina amp;: Sancio réconcilia* turos.Igitur LegatiDrepanum appelluntur. Bernardus cognito Reginx Panor-mum,amp; Legatorum Drepanum accclfu,copias fuas vndique celeriter amp;nbsp;ipfe au-get,acRegtnamPanormiaggrcdipriufquamLcgati co aduentarent,ftatuit.Igi-tur compofitisinfidiis omnia itinera obfidet,ne qui autpriuatiReginamadmone-re, aut Legati Panormum aduenire polTent. Itaqi nulli toto iUo triduo,quocopit in Bernardioppidis, qux Panormoproximaerant,parabantur,abeisoppidisiter Panormumverfus patuit. Quinimoamp;:Petrum Martinum,quernLegatiprimum

-ocr page 555-

bÉCADÎS LIBER ÏX.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^7

®^tntemem Panormo Drepanum couebendam miferant,inÂIcamo fui inn's öp-P^ointercepit,actribusdiebusapudferetinuit,nePanormiconflatum excrcitS Jtutiaret-AlcamopoftridiecumcopiisPanormummoueniSjintempeftanode vr-“omfurtiuoadituingreditur.Adcuiusnoólurnumaduentum tumultuariü ftre-P*tuseftexcitatus.Itaigitureiusingreflus,licetnodurnotcmporc,cümtotaciui-*ätcpcrcrebüifret,moxpercertum nuntiumReginx nuntiatur. Illafemagisqua ^tbéinuadi cognofccns,exanimis prope e cubib proGIit.Domus regia multo ma* S'squavrbsmuliebrimetuaclamentatióriê confunditur,necfpatiumil1ismödo j^ otiveftiendum datur.Timoripfeac feftinatiojVt fitjanimi fortitudinem ac veftien-’ ^‘oeleritatêimpediebant.Seminudxigituratqsnegledocapillo ecubiculis mu-

^’oreserumpunt,imprimifq5 Regina,quçneqjquodconfiliû capiat,nccquofeco-f^tat,plane vider. Igitur inter dcliberationem ac feftinationem, veluti ex incedio, Potgradus lympbatx fimilis in viam fe cum fuis rïpit,ignara prorfus quo fe loei co-ttottat.Nam arcium altera qux Palatiu dicitur,faris nimis ab eo loco diftabat:alte-f^i^ux Caftru ad mare vocatur,vel mari adibatur, vel terra,fed periculoló itinerc. ^uterhïcin mentem Reginae vicinain portu triremis fuccurrit. Ad earn igitur fu-gafalutem fibi quxritans curfum capeffit,amp;:aream maritimam concitato curfu,vc 'JU« magno timoré angebatur,tranfmittit:ac per portam egrefla,maris aquascum .^ podiflequis ingreditur,reduólifquc fupra genua veftibus,maris altitudinem autal-“ gorem,cum byemsadbuc eflet, nibil reformidans, triremê vcrfus,qua: nónifi pet ‘aftülapidisalittorediftabat,fulcandoproperat,nonaufavocarenau3rcbum, nc äblioftcexaudiretur,quevelutiintergoperpetuobxrentem credebat.Miferan-dumfancfpedaculû.Rcginacûpcdiflequiscrinibusfparfis noólurna tantü veftó ■ttdutajautalteraquoqjcircüuolutamagisquaamit^ajvfqjadfcmoramareingref-^urupcbat.Intcr bæc triremis nauarchusavigilibffs,qui rem tantavidebant,exci-tamsadmonctur.Illeobuoluta vefte ecubiculoftupefaausexiliit,infcapbam(p ^oginamimpofitäjcxrerafqj tanquâe naufragio attonitas exaguefq;, e mari in tri-tememcxcepit:intriremem,inqua,quxaBernardoquominusadLegatos,retcn-toPetro Martino in Alcamoillorum nuntio, Drepanum nauigaret,impedita,Ré-gmam nnne ex eius prope manibus eripuit.Sçpe nanque euenit vt quod nobis bo-fummagnoanimo pollicen^ur,totifqi viribusilli inbiamus, exitio poftmodum uiaximo fit. Intcrea dum Regina in trireme periculo exuta recipitur, Bernardus ®agna railitum copiaregiam domum ingreditur. V erum v bi Reginam ad triremo fugafibifalutcmaclibertatcm quxfiuifle comperit,indignabundus adcubiculu ^oginxperrexit intrauitq5,ac plura velut infaniens non diffimulantcregit. Dum bxc Bernardus ad regiam gerit,Regina triremi deportata ad Soloen ti portuin ve-uit.ßernardus fpc fuaelufus,arcê qux Palatium appellatur,magnis copiis obbder, ^ubindcSoloentum petit, inde Reginae fcfe oftentans, earn nunc blanditiis, mine ^^ ''oroenam minis ac terroribus compellat.Iam,quof primu diflimulauerat, amp;nbsp;Re-

JO

^untimnmiferantjfrQftratijterreftnitincrcPanormuveniLinrjBernardumvt ab *nceptisdefiftat,adtnonent.Illccdignitatemagiftratus fui eHe rcfpondet, vtcontumaces rebcllcfqjcoerceatnaefle ex fuis hoftibus,qui cûPrincipib.Iralixfœdus mierât. Du Bernardus in ea pertinacia perfeuerat,atq; arce Panorm itana per fuos obfiderepergit,AntoniusMótecacinuscognomÊcoSclafanus,Adrani Comes,cd ûiisatqjSâciicopiisRcginæauxilio venir,per nütiosBemardo edicitvtPanormi-tanaarce obGdione foluat,difcedatq;:quas vrbes,quxqj oppida vi a Regina abftu-lerat,reftituat:cam demu vt fummü Magiftraru/eep etia fuperioré, agnofcat, hor-tatur.Bernardus bis per feipfum refpofurum renuntiare iubec, ac mox maiori co-P‘aruparccinftru(aus,nüciosfubfecutus,Antoniooccurrit.lllevtBernardumve-nientem vider,armafuiscapereiubet.Aliquandiuigiturinftruötaacievterqsfub:: iiftic.cerramëneurriincipercvifumeft,velobidquodinloco vrerqj faris turo cA ^ct.Dü igitur no loge ambo exercirus inter fe difliti eflenr, amp;nbsp;manus conferere no audercc,ac Bernardus parte valii, qui extra muros Panormitanos erat, circuit, ac ftationesrccognofcit,aVafcono quodamilitc_d’ditur,atq5 repetinohoftiu aggreflü circun-

-ocr page 556-

jjS DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS circundatur.Qm vbi fe conclufum plane videt, neq; fugxfibi locum vllumfupcr-efle, gladio fe in orbem tutatur, atque aliquantilper ftrenue,tametfi fenex,pluribf obfiftit:tandcmcum numero amp;nbsp;viribus fatisnimisefletinferïor,irruéntibusineu hoftibuscapitur, atqj inmanusSanciitraditür:dtidufqüeeftabeoinMottam.S. Anaftafix oppidum, quod fuæ ditionis erat, ibiqueinarciscifternam^qua: vacua crac jdemiflus.Vbinómulto poft cummagniimbres eflent,SanciiiufluIaxatisa-qua:dult;ftibus,riuiincifternamconfluebanr,eamquepaulatimrepJebant.Bcrnar-dus cunriam innatante ledulo non procul eftèt a vitx periculo, vociferabat,auxi-liumfruftraimplorans.Nenionanqueeidomefticorumrelpondebat.Tumquida veluti tune primum eo audito, ab ore cifternx refpondit,ac feftinabundusSancio cafümatquedifcrimennuntiat.Sancius miferanti fimilispropere fuccurriimpe-rat.Igitur e profundo lacu obfcuraqj teftudinc vefte, capillo, to toqj corpore ma-denti Bernardus educitur.Laclftymabilis fanc res cumviderc,quimodoSicilia! Regulus Siculo regno inhiabat, ex ram horrendo carcere madefadum exire.Extrados in locum transfertur omni carceregrauiorem,obfcurum,fœtidum,abo-minabilem.Vbi cura aliquandiu carcere ac ieiunioprefl’usftetifter,cuftodiadula-tus,familiarem beneuolüqj filfi eura reddidit. Quera tandera orat, vtfemiferatus e carcercabire perraittat. quod ft faceret, mille aureos ei fe daturum,antcquam e carcere pedem efferat, ac pleraque alia ci munera poft li beratione pollicetur. Cu-ftos,homo vafer admodum amp;nbsp;percallidus,vnius nodis deliberandi fpatiüitt petit. Rem igitur ftatira ad Sancium defert. Sancius vt petenti annuat, pccuniainlt;ÿEbi in manus ante numerari expofcat,refpodit,cxteraqj qua: ad eius ludibriüni exco-gÏtauerat,edocct.Igiturillucefcentccuftosillumfe adiuturum Bernardo àdiurar. Ita eo die pecunia per amicos Bernardo clanculum affertur, aernox euftodiuu-meratur. Proxima nodecum^enebris omnia inuoluta efteht, Bernarduscaligis c5plicatis,nulla amidus vefte/ubmiftb fune e fcneftra a euftode demitticur.Dui-gitur lubricofuneBernardusefeneftradelapfusad medium defcenfumperuenif-fet, paratis ad eura excipiendum retibusiflilarfera: caflibus capta: inuoluitur, ac fufpenfus aere retinetur. Mira confufio,optabat fefe in pra:ccps deiicere,vclinfe-neftram eandem vnde delapfus fuerat,recipi,vel demum fibivrrunquedefperan-ti mortem inferre,necpoterat.Illucefcenteigiturtotumdiem retibus induis, ac planeirrecitus,ridiculumomnibusac miferandum fuitfpcdaciilum.nccdatura cftilliadtranfitumamicorum, eorumqucomniü quifibiaduerfabantur,pr3evc-recundiafaciemauertere,fedimmobilis,apertaomnibusfronte,funibuscircuni-ligatus,velinuicusfefeab altooftentabat.Aducfperafcente receptuseftvndeve-nerat,vbi aliis quoque ludibriis eft affedus. Hçc vbi Ferdinando régi per flUntiu delatafunt,iufl'u eius Bernardus vindusLegatis traditur.aquibusfolutus,Barcino-nem ftatira ad regera raictitur. A Ferdinando igitur rege,taraetfi grauiter perEdiç actemeritatisincrepatusfuiflet,priftino tarnenapudillum in honoreefthabitus. IntereaBlancaRegina apud cœnobiuraD.Nicolaide A renis ad radices AEtnx montis fitum, viucre defiit. quod diuitiis plurimum locupletauir, ac podmodum Catanxintemplo D.Francifcitumulataeft.Sedad Legatos reuertor. Hi poft Bernardi capturam, depulüs iara diffidiis acdiremptis e medio,ftatira certamfide in Ferdinand! regis nomen atqueimperiüiurareSiculosiubennReceptaperhue modumSicilia,Ferdinandus Sicilia: fe regem nominari eft paflus. At curapettres ProregeS,quos fupraLegatosmemorauimus,fummaiuftitiaatque tranquillitate eam prius moderatus eft:poftmodum loanem eius fecundogenitum Sicilia:Proj-regeraamp; Adrairaturaconftituit. FilioshabuitFerdinandus Alfonfura,Ioannc, Henricura,Sanciura, amp;nbsp;Petrura : Mariara quoque amp;nbsp;Elcönoramtquaruin illaRe-ginafuitCaftellæ,hæcPortugaIliæ. Bellum in Ba:ticageifttaduerfus Sarracenoru regem : quem adeo præliis actriuit,Vt eum ad petendam pacem expugnatisplerif-que eiusoppidiscoegerir.Cumqueiuftitiaamp;:liberalirateannosquatuoramp; mefes nouera Aragonumamp; Sicilië regnatenuiflet,Alfonfoprimogenito rege defigna-to,anno fakicis. I4i6.ætatis vero fux. 43. quarto nonas Aprilis in Equalato Arago-

nix oppido dcceïfic.

DE

-ocr page 557-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yjP

DE ALFONSO ARAGONVM

amp;Siciliac rege.

C A P V T IX. gLroNsvs mortuoFerdinandopatre, cumefletfratrumnatumaxi-mus,iureacmerito Aragoniæ,Sicilia:,c^terorumqueFerdinandire*-gnorum imperium atqucdominanonemfufcepit.Isqualisquantut-queefletfuturusjcœpitabadolefcentiaoftendercjcüiustuncprudê*-® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia exteræqj dotes maximæ refplehduerunt. Ingenio erat ita magno

!it(j;exccllenti,adcoq5verfatili,vtadhiimanaomnia, præfertim vero ad regnum, natusvideretur. Vbiautem patrio regno fuccellit,quanquam eratiuuenis, vilaeft meoanimi visatqj indoles maxima.Corpus,vbi oft is efletjaboris fupraquam cre-di pareil patientilfimumjMultisvirtutibus enituit,præfertimreligione;quæ tanta ineofuit, vt in iis quæ ad di Uinum cultum pertinerent, potuerit non immerico co-tenderecum eis omnibus qui religione fuo feculoprxftiterunt. Pietas fumma in ïo,aemunificentia,quanoninfuostantumjfedin amnesquoquepauperes miri-ficceft vliisiadbonarum artium, atqs adfcripturarüftudiafupra mortales omnes longe ardentiffimus.quarum gratia nullum ferediem inter quätumlibet maxime *''arduancgotiaintcrmifit,quin theologos,pliilofophos,oratores,poetas, aut legen-tesautdifputantes, aut orantes audirct. Quilquisin tota propeEuropaaliquairt lefuatempeftatc fuit illuftris,euocatus ab eo,ampliflimifq5 honoribus ac muneri-I’useftafïeélus. Adeoporro ftudiofusacdiligens, vromnishumanarumdiuina-i’«mquereturnfeientiæ,quam confequimortales poffunt,leuem faltem quanda lt;icguftauonemfi.icrit adeptus.Incognitione tarne« rerumquæ facrisliteris pro-lt;luntur,ncniinifccundus.Bibliothecamingentem conquilitis vndique libris fibi comparauitiplura Græcorum volumina aberuditistransferri in Latinum cura-oit.Incuiusaula plures florucrunt rei i^litaris periti, ac ftrenui, amp;nbsp;bello clari Dûtes: vates præterea amp;nbsp;rhetores, pkilofophi ac theologi priminominis plurimi. 1° Magnificus,amp;r maxime liberalis,in eos praeferrim qui effect de fe optime meriti, autquiin aliqua nobili arte,vel dodrina,autetiam dignitate prxclari haberentur. Quinadeocupiduseratgloria?, vt permolefte ferret quoties audiebat Principes äliosfibijineis virtutibuspraefertim quibus ornatos decet efte reges, anteferri. in veditu exteroque corporis cultumoderatilTimus: modellus adeo,vtex iplius orenihilvnquamobfcœnum acturpeexciderit.Cumquebonore,opibusacpo-tentiacunftisfuifeculiprincipibusanteiret,nunqua tarnen notari infolentiæpo-tnit.Inmaledicos,quimultaineumpetulantcraliquandoobloquebantur,vix vn-^' ‘inainveli-nodicairacommoueriellvifus.quodmirabilefuirineo,amp;regeprçfer-Wüadiram præfertim fatispronuseflet. Eosquibusfamiliaritervtebatur,quö-' 45 tuniqueconfiliis res magnas gerebat,manfuetiirimos efte cupiebat : at fi quos in-lolentesanimaduertiiret,fuagratiavacuoseos afeprotinusexpellebat. Vini in eö ‘Oprahumanu modumtemperantia-.humanitas eiusfereincredibilis:quippequï intenoraloca,vbiautcibumcapiebat,autdormiebat,autprofuaconfuetudinele-» üionesaviris doólilfimis quotidie audiebat, non purpuratos folum,fedinfima3 sjooquefortishominesadmirtebat. Tantaqueenituitconllantiaj Ytinomnifor-» tunaideineiusanimus,idemq; fempervultusvidcretur. Adignofcendüeisquiin iplumdelinquebant, longe facillimus. In eos quos bello domabat,illofque etiam lt;]uifibialiquando infenfilfimifuiirent,quiquepro eo necandoquandoq; infidias pjrauilTehtjclementilfimus.Quainre adeofuitinfignis,vtncminiex Principibus, ïoquifuofeculo,quiquevnquamtotoorbefuerunt,fecundumfuifleipfum fcripto-tesaffirment. Aduerfariorum, quorum fuit ei numerus ingens,ani mos fibi benc-foisconciliabat:adeoq} ad conferendain omnes beneficiaeratpromptus,vtali-quandoplurapromiferitquä prællarc potuerit.lullitiam fummadiligentiaamp;co-luit,amp;afuorum regnorum Præfidibus coli femper voluit. Oftendunt id quod feri-bo, complûtes eins epi ftolæ Sicilia: Præfedis ab eo feripta:: quibus adeoacriter açfe-

-ocr page 558-

Î4O DE REBVS $ÎCVLÎS, POSTERlOllS

ac feuere eos obiurgabat,vt qui cas nuhe legunt, Alfonfum iratum enamnufeyi-dére putent.Nec tarnen tanti viri virtiitcs Vitiorurti quorundam macula carucrut. vitionanque illi datumeft acompluribus,quod vedigaliümmaximamparten), mukafque vrbes egregias donoeis dederit quierant defebencmcriti,quodque oracores,amp; quicunque ad eum vel vifendi vclfalutandi ftudioaóccderéCjPrinci-pumquoqueacflorentilÏimarumciuitatum ad femilTos Legatos,multisac prêtions fupra quam polTet donis profequefetur.Eas enim ob res fieri plerunque ftecefle Grat, vtpopulatesfuosnouis amp;inufitatis vedigalibusopprimerecompelleretur. Quamobremliquid magnum atque arduumaliquandoaggrelTuseftjintetruptil .^ atqueinchoatumrelinquereeftcoadus. Venationeadeo plufquamdccebat ae-ledabatur, vt a regni propter earn curis quam fæpillimc amouerctur. Etquänqua iraeundiam plerunqj (vtdiximus) compefeere fitconatus : vifus tamertelt quada honnunquam irç impulfu fecilTe,qu£c regiam maieftatem haüdquaqua decerent. Qiucquid ci videbatur, facile fimulabatdiflîmulabatqj. Libidinis nimis impaties, fxpevero expofiulantium improbitate commotus, veldcteftandafacinora,arque eamulta impunitadimilitCaecerumob admirabilesillas virtutcs,quibusma-Xiineipfumfuiireornatum antediximus,tantumeius Valebat autltotitas,vt'quo-ries vellet,vniucrfæ Italiæ pacem folusprocuraret,aüt ad bellagerendacamcon-citaret. His igitur virtutibus præditusFerdinandi partis regno cû fucccffilTc^ ^^ Mariam Henrici Caftellx regis patruifui filiam duxit vxorem:ex quanullam pro-lem fufeepit: lèd ex pellicibus Ferdinandum,Mariam, amp;nbsp;Aleonoram. quarU prio-rem Fetratiæ Marchionis,alteram Sueflani Dücis filio vxorem dédit. Initio fufeepti imperii Petrum germanû fratrem Siciliæ Pro regem, ac Neeti oppidi Du-ceminftiruit.SubquodtempusIoannaReginaNeapolitana,LadisIaiforor,eumfi-bifiliumalTentienteloanne.i^.Romano Pont.adoptauit.Nam Ladislao eoquió-mnium poftremusepfxclara DyrrhachinafamiliaNeapolitanum regnumobti-nuit,mortuo,IoannâfororconfenfuMar^i quinti Romani Pontificis eifuccef-fit.HæccumaLudouico Andegauenfi lJuce,quirex pofteaeftappellatusjgfaüi bcllo premeretutjqu^d ad fedeferri Neapolitanum regnum volebat,auxilinmab Alfonfo implorauit:atqgt; ad eum Malitiam Catafam mifit,qui Alfonfum orarcf,vti turn viginti roftratarum nauium clafi'e,amp; vniCa mi^x magnitudinis oneraria,quib. Corficam per id tempus oppugnabat, Neapolim qua primü proficifcerctur. Quo autem facilius in earn rem régis animus incendi poflet, Malitiæ Regina ipfa man-dauerat, vcilli fpem inamplillimum Neapolitanumregnüfuccedendi propöne-ret.Tanti itaqj regni potiundi occafione oblata, Alfonfus a Cotficano adNeapo-litanum bellum omnemanimumcogitationemqj conuertit. Quo neceuefuityt rclido Bonifacio,(quod eft oppidum in Corfica totius gentis ac regni capüt)iflSi-ciliam traiecerit eo confilio, vt in ealonge maiorem clalfemcomparatct,amp;: vires validiorescontrahcrct.QLix vbifac^ufuntjCÓpofiicis Siciliærcbus confeHimNea-^^ polim eftptofedus.Inea profcdionc illudfuifle relatione maxime dignum fcri-ptores memoriae prodiderut, quod rnagna, amp;nbsp;nunquä ea ætatc Vel vifa vel audits illuftriumvirorummanuseuntem Neapolim Alfonfum comiratafit.Nam protêt milites naualesq;focios,quorum iUgens fuit numerus,ad milleamp;quingentostum equeftrisordinisviros,turn ptocerCs,partim exvlterioriciterioriqj Hifpania,partim ex Sicilia fecum tranfuexit. Regina prætetquam quod régis adüentum euffl maximo totius ciuitatis applaüfu celebrari iulfit, nihil quod ad firmmam Ixtitiam teftandampertineret,prxtermittcnSjinfiliumipfum adoptauit, tegniquevoluit elfe confortem. Atq; ita per multos dies fummus fuit inter loannam amp;nbsp;Alfonfum bellicarumatquevrbanarumterum omnium confenfus.fadumqueeft vtAlfonÜ opibus,authoritatc,confilioamp;virtüte,Reginaomni]euatapcricuIo,refq5eiusnia-ximeauda fit; Ludouicus vero Sfortias,Contineola, ac cæteri illius ætatis Duces, quieierancinfeftilfimihoftes,viribus atqsanimopenitusfrangerentur. Vcnirn edaxilleliuor,qui in compluriummortaliumanimismultorummalorUmradices agerefolet,nonnullos adegitvttam vtilem tamque gloriofumregis Reginaique animorumconfenfummoleftilfime ferrent: in quibusfuitloannesCaracioIusvir exNca-

-ocr page 559-

DECADIS LIBER IX.


Hi


lO

Jo

'^’'Neapolitana nobilitate ‘illuftris,qui ante Alphofi aduentum primum apud Re-ginam dignitatis locum obtinebat.is igitur prêter cxterosinimicitiarum intere-osinitiafererecœpit.Regina (vtimuliebris ingenii conditio eft) facillime omnia ^■■edensjcurauit acperfecitvtRegi infidiæ pararentur,qüibus velinterficèretur, ''dregnifaltemfocietatc pelleretur. Alfonfus indignum duccns,vtquidefertac ■■fbusin fummodifcrimine defperatis non fine ingentibus fumptibus,maximis-ludaboribusacpericulis opem tulerat,abinconftantiflimafceminatantaaffice-Winiüna,qüædam excogitauit per qux amp;nbsp;Regina amp;nbsp;cxtcri infidiarüm autho-•■ö non indignam fuorum flagitiorum vindidam retulcrunt. Erant ei praeter có-piastcrreftres triremes triginta,onerariaequc ingentesfeptem egregie inftrudx, ^UïinNeapolitanomari non longe tarnen ab vrbeinancoris ftabant. lulfitigi-^t Petto fratri, vtia terracum vniuerfocquitatuacpeditatu vrbem aggredere-^“nloannem vero Cardonam claffis Praefcdumiportumfubirecumnauibusim-Plt;n'at,eoconfilio,vt a mari, qua parte vrbseo temporemuris cindanonérat, vr-l’firoipfamconfeftimadorirentur.Arbitratuseft enim poITeoppidanosIongefa« t^illiineopprimijfi vno eodemque temporeadiuerfis partibusinuaderentur.nec äbfuitforcuna confilio, Vbi nanque perada ordihe funt quæcunquc Alfonfus 'niperauerat,ingensnaualium fuorum manus in terraminfeftis armisprofiliens, ''rbempaucisfriiftra obfiftentibus ingreditur, cepitque quantum vrbis patebat äbarcequam Caftellum nouum appellant,ad D. Petri martyris templum:eaque °®nia diripuit. Magna autem pars captæ vrbisfubiedisflaramis abfumptaeft. NupcæinnuptaeqUepuellæ libidini militum,quorum primus impetus contine-Jinonpotuitjfubftratat.FuilTetquoquc captum prima excurfione qtiicqüid reli-quumcratvrbis,nifi Sfortiasfcopiarum celeberrimus ea xtateDux)fefecum fu»

■sniilitibusfortiflïmepughans,opportunis quibi*fdam locisobieciftet, hoftefqj JspuIiilet.Cseterum vim facience Alfohfo Petroque fratrc,ac ca:teris Regiis : vr-^Jctandem Sfortias fuique omnes pulfi funt:atqueitafeliquavrbispars,prxter ^^puanam arcern,captaatque direpflP eft.Tum milites Alfonfo fuaferunt, vt in dlatxfibitantxiniuria:memoriam,captamdireptamquevrbemigni abfumeren tui rei Alfonfus non eft aircnfus,indignum exiftiroans ac iftdecorum Regi,ob ita-cnndiam,antiquamcclebrisque nominis vrbemincendiis delete. Hoc vbi di-^it)non voce tantum acmanTi,fed perpraeconesetiam ad diuerfas vrbis regiones ^nam eelerrime miflos,eos compefcuit omnes,qui ad fubiicienda incendia para-fividebantur. Ad arcern deinde nouamferecepit,accitisqueiisquiconfiliorum ®us participes erant,cœpit ca animo volutare quibusReginacamp; Sfortiæ,cætero’ rumquehoftiumconatibusfefeopponeret.Eratannusquo gefta hare fun^falut.

H^^ Ncc multo deinde interiedo tempore nuntii complûtes ex Hifpaniaad Àlfonfum funtmilfi,Henricumfratrem Gallæciæ Principema loanncHilpanias ^egeconiedumincarcerem,cuftodiaqueardinïmaobferuari renuntiant. Èaré

( Vehementercommotus,atquc dignum füa autoritäreducensvtfratri telidalta-haopitniaretur,prxfedo fumma:returnNeapolitanatumPetto fratre, relidoqj 3pudeumlacoboCaudelaDucecopiarümeotempore præc]aro,cum duodeui-gintitriremiumj onerariarum vero ingentium duodecimclafleinCataloniani traiecit. Sed cum priufquam Neapoli folueret,certior eiretfadus,Ludouicum cuius fuprameminimus,pacem cum Ioanna pepigifte’, ac contra Petrum fratteni hcllamoturum.-ftatuitvrbemMaflïliam,cuiusLudouicuseratprinceps,exitinere ^°PPegt;gnare,amp;fiquavifieri poftet, expugnare. Cumigiturclaftfem adparuam quandaminfulaminconfpedüMalIiIia:fitamappuliiret,miroquodam modo ex vndisextrada,dolabrifq; cæfaac difcifTa cathena ferrèa acvafta,quaportusfau-cesclaudebantur,vrbemipfammomentocepit,ditipuitq5 ac incendit. loanni JUterim aPhilippoMariaMediolanenfium acGenuenfium Duce auxiliü petitj quoNeapolimreliquumqjregnum qüodin Alfonfipoteftateeratrecipiat.Petê-tiReginæPhilippusopem fettecortftituit:onerariasque duodecim,ac roftratas «juinque amp;vigintidccem militum milibusinftrudas,quibus Guidohem Torel-lumprxfecerat,Ncapolim mittit:acnü!lonegotioCaieta amp;nbsp;Neapoli,exterisquö

Zz

-ocr page 560-

Î4Ϋ BE REBVS SICVLIS , POSTERIORIS

Neapolitani Rcgni oppidis ad Ludouicum,quem Regina in filium adopcanerar, rcgnique confortem effecerat, Proccribus quoque omnibus deficientibus,£3 dalle receptis,Petrus Alfonfi frater daire,quam ad id Alfonfus ex Catalonia traf-miferat,in Sicilian! traiecit. Sed dum hæc Neapoli geruntur, Alfonfus in Cata-loniam relida Maflïlia profcólus,cum loanne Regefœduspacemqueinnt,Henrico fratrclibertatiamp;priftinx fortunxreftituto. Verum non multo poft opera Al-uari Lunç inter loannem amp;nbsp;Alfonfum bellum rurlus rcpetitur:fed Procerum pru-dentiaquinquennalibus induciis dirimitur. Idvbifadumeft, Alfonfusadres Neapoli tanas animumconuertit.lnftrudaigiturtriremiumvigintifeXjamp;noueni onerariarumclafte,primumin Sardiniam,acfubindeinSiciliam traiecit.Eiusrei '’’ Neapolimfama delata,proceresplcrique AlfonfiRegis ftudioft Neapoli adeum nuntiummittuntun lequentemannum bellum maturandum cfl'e,cum pra;fen-tiatempora fatis obfifterent,f»adent:interea ipfein Siciliacum clafteconliftar. Alfonfus his monitus tempori cedit,licet pertinaciftime iam inde ab incunteçta-teanimo fibiconftitutumeftet, vtaliquando Neapolitano regnopotiretur.Sed ne fegniterotium tercrer,BosfcrioSarraccnoTuncti Regi bellum indicit,atquc ca caufa Syracufasproficifcitif :ibicentumfexaginta nauigiorumclaflenipara-tamafcendif,atqueadGerboruminfulam,qua: Bosfori ditionis crat,curfumdi-rigit.vbi expugnariturres,qux in ponte infulam continenti coniungentcextru* dæ erant,pontemqucipfumrefcindi iubet,nc quaauxilii fpcs Sarracenisrelin- ^® qucrecur.Quod vbifadumcftjlioc folum rcliquum erat, vcinfulampopularcn-tur.Sed mox nuntius a Bosferio ad Alfonfum venir,facultatem diemguepugnan-dicum fuo exercitu flagitans. Alfonfus nuntioaccepto, prædaque contempta, • Bosferium ad bellum præftolatur. IgituradconftitutamdicmBosferiuscumcen-tum militum miliumexercitu4iaratusaftiiit, caftrisquc pofitis inconfpeftuAl-fonfiadiadum teli ipfein parte altera refcilli pontiscumlediflïmafuorummilitu manuconfedir. Alfonfus veroin altera pÓtis parte,quainfulaaditur,ChriftianGS continuit.conftitucrar enimpoftcro die Äillatis fignis dimicare. SedChriftiani pugnandi ardoreincenfi caftrorummunimcntatranfgrelTi in continenten!eru-perur.t.Magno igitur^amore vtrinqueconcurfumeft.Ad multamdieniancipi' 5® ti Martepugnatum,ad extremum Sarraceni profligati.Parsnanquecorum infu-gamverli, parscapti, plures vulnerati, quamplunftiicarfi.Bosferiuscun! captus prope effet,a fuis,quicircumftabant,equo fublatusfugafalutemfibiquxfiuit;fi-gna Sarracenorum regia,ac tormenta xnea omnino capta : enoftris multi vulnc-rati,paucillinii cili.Hac Victoria fi Alfonfus vti fciuiHet, de Bosferüfortaflisim-perioadumfuißtr.Sed BarbarusRexlufpicansidquod erat,veile Alfonfumparta iam vióloria infulam vaftare, Punicafraudeinlirudus cœpit cumeo depacc agere,infulæ populationem ingenti auro veile fe redimere Alfonfo edicit. Cç-terumcumdefimulatapaceageretur, idquodRexSarracenusanimo prxfenfe-rat,euenit.Dcficienteenim Chriftiano exercituicommeatu,Alfonfusobcibiin- 4® opiam inde foluta daftein Sicilian! fœde redire compellitur. Quo cum clalTis circtappulfa,aliiinHifpaniam, aliialiograuatiiam militia,impetratatarnendi-miftione , profeâifunt. Alfonfus vero cumtriremibus aliquot, amp;nbsp;eis inftruâilfi* mis , in Sicilia non immemor tenacis fuipropofiti perftitit. Dum autem hîc conquicfcir,Ludouicus Andegauenfium Dux,cuiusfupramemininius,Neapo-li diem fuum obiit. Decedensautem,airentiente loannaRegina.Renatum fra-trem regni Neapolitani hxredem reliquit.Erat per ea tempora Renatus in Gallia, cxercitus quern Carolus Francorum Rex aduerfus Britannos inftruxerat, Prxfcclus, impigcr, amp;nbsp;magno animo vir.Is cumeo,bello effet in!plicitus,cur3-Hit vt eius vxor Ifabella cum triremibus quatuor Maffilia folueret,ac Ncapo- ' limprofeda, regni fuo nomine poffeffioncm acciperet. Interca non multopoft Ludouici mortem Ioanna Regina amp;nbsp;ipfa obiit.Ioanncs quoque Caraciolus,cuius confiliocundaa Reginagerebantur,cum omnibus proceribus efletinuifus,nior-tua Regina noä:u faâa confpirationc trucidatur. Quç vbi omnia Alfonfo nun-n3tafunt,rcli(ftoin Sicilia Petro fratre,vtqux bello gerendo opus forent, cura-

-ocr page 561-

DECADI s LIBER IX.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ45

fet/eptem cum triremibusprimum adÆnariam infuIam/KcIam Iiodic vocicata) deindeadlittoraCaiecxproxima tranfueóIuscft.Quocumplurcs ex Neapolita-nisprocenbusfuiftudioficonuenifïenr, cum eis tandem decrctum eft vtinpri-mis vrbsCaieta obfideretur.ea etenim recepta quamfacillime reliquum regni ad Alfonfurodeficerec. Igitur Alfonfus terra quidem exercitii miinttilïimo.mari Veroonerariis qinndecim,quatuorq5 amp;nbsp;viginti trircmibus,Caietam obfidet amp;nbsp;op-pugnaeSed Caietani freti naturali vrbis fitu,atq5 odingentorü miJitum prælidiOj lt;juodciim FrancifcoSpinoIa illius Præfecto Philippus Maria Diix e Genua mife-jjj rat:omnes Alfonliconatusirritosfaciebant,amp;hmulcontemncbant.Iamque de-cimus Caietanæ obfidionis menhsagebatur, cum iubentc Philippo Maria qua-tuordecim ingetes onerariasfrumento amp;nbsp;prashdioonuffcas,quibus Blafcus Azet-tusprxerat.Genuenfesfuisaccxteris qui Caietanaobfidionc premebantur, opi-tulaturimittunt. Erat turnfalutis annus 143^. ócnuenhs claifis aduentumvbi Alfonfiiscognouit,confiliohabitocum loanneNauarra? Rege, Henrico ac Petro fratribus ,cætcrifque procenbus qui exNeapolitano Regnoatque cxHifpania amp;nbsp;Sicilia conuencranr,adoriri Genuenfium claffc^, ac pugnx naualis fortunam experiri ftatuit. Igitur Jedidimos milites,fratrefque ip(os,acproceies omnesamp;2 copiarmn Ducescum cohortibusquemqueluis parari iubet, atqjinfingulas na-üesdiftnbuit.-impoficisqj omnisgeneristelis in clairem,ac rehdoin caftrisidoneo ^præ(idio,nauesconfcendit,Pontiamq}infulam verfuscurfiimdirigit.Vbicum ho-ftiliscladisin con(peólueflèt,cam Altonfusadüritunatqjingcnticlamore fublato præliumeftinitum.Odoigitur horas vtrinqueacriterdimicatum eft. tandë Ge-nuenfcsfuperioresfiunt,regia:nauestredecimcapiuntur. Captus eft amp;nbsp;Alfonfus ipleRex,acIoannesamp;Henricusfratres,omnesq5Proccres quicum Alfonfo daf-^fnmlccnderant.Duætantum cxoncrariarumRegisnumerovim hoftium eftu-gerunt:quarum altera Petrus Alfonfi frater vehebatur.Is elFugicns vniuerfastrire-®e5rcgiascollcgic,acconfeftimPanojÿium ineolumistraiecit. Metuit enim ne Genucnfestamclaraelati viótoriaadSiciliamoppugnandam fecóuerterent.Có-■iiiflacfteapugnanonisfextilibusannifal.H^v- Incaftrisiegiis quxcircumCa-ietamerant,vbicaptum AlfonfumRegemvulgatumeft,fugaomncsfalutcm Ebi lt;luz(icrunt.Idanimaduerteni^s Caietani,amp; qui intra vrbem obfidebantur Ge-’’uenlcsjportis patefadismagno impetu caftraadoriuniur,omniaque diripiunt; Solusloannes Vin timilius genere Siculus (qui copiarüDux,amp; in bcllo,quod Al-fonfusRex aduerfus loannc Hifpaniae Regem, ac deinde in bello Africano quod cum Bosferio Pcenorum Rege geflerat, pars rhagna fuit omnium quxfortitec ^Chriftianisperea tempora geftafunt) Alfonfi Regis captura animum nihilde-Ipódit.Namcumcapto AlfonfoIacobusCaudola binis caftris Capua,quæiamei ’Werat,pro Ioanna Regina obfediiret,Ioannesparatis omnibus ad tuendam ’tbemneceftariis oblïdionemfortiter pcrtulit,dumlibettate Alfonfus aPhilippo Alariadonatus in regnum Ncapolitanum eftreucrfus.cuiiis viribus illico Caudo-territusobfidionem foluit.Is loannes ille eft,qui cUmTureç diutumis cxcurlio-“'businfeftarent Acarnaniam,(quæEpiri pars eft)co cum quinq; triremibus pro-^eftusjdepreftum Carolum regionis illius Principem, qui eins erat gener,auxilió IcuauicCommiflis enim aliquot fecundispræliis, fugati lunte totaregione ho-llcs.NecindeloanncsdifceUit,doneefublatisbellicauftsmetum omnem Acar-ï'aniidepofuerunt.ls(inquam)illeeft, qui reuerfus pofteain Italiam folus ipfe ab Alfonfo deledus eft turn Regis turn Romans ecclefix aduerfus Francifcuni Sfordam Dux.Quo inbello, in agro prxfertim Piceno , qux ftrenue geflerit^ x '''Xefle puto qui ignorer. Sed ad Alfonfum tedeo. Blafius Azettus tlaffis l'^GenuenfisPrafeeftus captum Regem Sauonam deduxit. quoa Philippo Maria ’’onnullicopiarumDucesmiftïfuerant,qui Regem Alfonfumnon vreaptiuum, Icdvtamicum Mediolanü deducerent. Vila tune fumma Philippi Mariae munifi-cûtiafuir,qualénunquâeaçtas alicuius'afterius Principis vidi t. Alfonfum etenim, ’fqjIoannemamp;Hcnricumfratres,omnesq5optimatcs,amp;quäplurimos equeftris ordinis Yiros,quicapü cum Alfonfo fuerant,propriisaluitfumptibus:maximo

Zz £

-ocr page 562-

J44 DE REBVS SI CVLIS , POSTERIORIS poftmodumetiamhonoreaffedlos, ac pluribusdonatos muneribus,finepretio liberos dimifn.Pollici tus quoque eft Alfonfo omnem operam fuam, omneniquc opem,vt Neapolitano regno,pro quo tot tantaque paflus incommoda fueratjali“ quando tandem potiretur.Igitur cum Alfonfo nonfolum amicitiam repetiit,vc* rum amp;fœdusquoq5percufht. Ad decimum deinde odauum Cal. Deccmb. Mc* diolano Alfonius difccdens,in regnum Neapolitanum reuerfus eft.Ioanneni veto NauarrxRegem atq; HenricumfratresinCataloniadimifit,vtauxiliaadNea-polim reperendacompararent, Rcuerfo Alfonfo maxima optimatu regnipars vltro ad eum defecir.Caieta vrbe paruo negotio ab eo recepta, opes eiusmaxime ^^ coaluerunt. IfabellaRcnativxor,acprimoresNcapolitanïcciuicatis,quiAnde* gauêfium partes obftinatiffime tuebantur,miffis Legatis ab Eugenio quarto Ro. Pont.auxilia petunt. A quo loaryies Vitellcfis Cardinalis tribus cum equitummi-libus,totidemqjpeditibus,auxiliariseidemmittitur.lsomniahoftibusinfcftarcd* dir,multafa:ue,plura fortitcrgerens,Alfonfum regno pellercfatagit. amp;nbsp;fane per-feciflet.niliregnorum fuorum populatesmaximoilliadiumentofuiiTent.SicuIi tarnen exteros ob foli feracitaiem fimul amp;nbsp;vicinitatem in ferendis auxiliisamp;com-meatu pra:uenerunt,acfuperarunt.Nihil cnim fuit belliillius vfui necciTarium, quodnonilliopportuno tempore nauibusimportauerint.Pofteavero quamVi-teilenfisRomaeiub Adrianiarcem permittente Eugenio Romano Pont, cftin-^^ terfeâus,Alfonfum Regem magisprofperc reliquaiunt confecuta. IntcreaRc-natus AndegauenfiumDux,quemBritannicobellooccupatumfupradocuimus, a Maflilia cum decem triremibus Ncapolim eft profedus:verum Alfonfi conati-bus parum obfiftcrepotuit. Poft bellum deinde in aliquot annos protradum, Alfonfusnonignarusfeirrito|abore defatigari, nifiprius Ncapolim vrbemca-pcret,contradisnaualibus ac terreftribus copiis,Ncapolim ipfam obfcdit.Inea obfidionc Petrus Alfonfi frater pilævitermentocxcuflæ repente extindus eft. Alfonfus in aliud tempus fratri parentai^û ftatuens,contra Ncapolim ad quin-gentos ferme paflus in loco qui Campus vêtus a Ncapolitanis dicitur,arcem quandamligncam B*ftiamvulgo nominatam cxtruxit, eamque tuendamPer-dinando filio ex nobilipelliceprognato, egrcgia indole pucrooéloannos nato, P (qui eipoftea in regno Neapolitano fucceflit ) co^mifit.Erac turn falutis annus i44O.Illerem fuæfideicreditameumequitibus arque peditibus, perquos Bafti-amfincpcriculo tueretur,fupraztatemnonfegniteregit,arque cum foflàvallo-que muniuit. Inde quotidic cum cquitatus ac peditatus parte excurfiones vf-que advrbis portasfaciebat. Dum hxc in Neapolitanisregiis caftris ageren-tur,Alfonfusduiftoresaliquotcum eorumcohortibus in Appuliam, Calabtiam, Aprutium,atqueinPelignosmittebat, vtvariis incommodis eoslaceflercntqui Rcnati partibus fauebant.Renatus licetmagna virtutehoftibusfemperobfifte' ret,viribus tarnen Alfonfo cum effet inferior, arque mari amp;: terra, excitato quoque ligneo caftcllo ,Neapolim obfideri videret,intra vrbem fe continuit, veritus 4® ne fe abfente vrbs ad deditionem compellcretur.Verum longa arque difficili per-feuerante obfidionc,Neapolis tandem ad quartum nouas lunias ab AlfonfoRe-ge hoc modo dum obfideretur,capta eft. Anellus faber cæmentarius Ncapoli-tanus vrbe clam egreflhs,in caftra Ferdinand! fe contulit,poftulans vt cum Ferdinando de re magna aeferia colloquipoffit.Introduâusdocec veterem quendam efle aqu£edu(ftum,qui vrbem diuerfîslocis influit : effe prxterea extra vrbis niœ-nia in temploD.Ioannis Carbonarii puteumqucndam,perqueminipfumaquç-duélummilitesintroduci pofrcnt,amp; in alterumputeum, quem ipfe oftenderct, dcuenirét:mox per putei oftiûafcenderent,atq5 in domû quandâpriiiatâintravr-bemeuadcrent.indeqjabeisvicinâturrimpofleqfacillimeoccupari.Anellicofi- f® liû Ferdinandus cû valde probafret,perfcrutari omnia prius voluit,quxin re tara: molisfacereoperæpretiû effet. Vbi tandê copertueft,omnia licet nô fine magno rerûdiferiminefieri poffe,Alfonfo Régi,qui Auerfaeû magna exercitus parteco-ceflerat,omniafignificat.Alfonfusfiliorefcribit,vtileÔbfFmosmilitesinaquçdu-dû,jput Anellus docucrat,no(ftudimittat,qui Anelluitinerisducéfequâtur,eoq}

-ocr page 563-

DECADIS LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yqj

10

10

^oci, quo tandem illc perducat, deueniant. fe prima luce ad vrbis muros ad-uraturum, rcique euentum parato cum exercitu expedaturum , laturum-Sueauxilium militibus cum primum turrim occupauerint. Ferdinandus patris luffis feaceingit,deligitqueadidducentos amp;nbsp;quinquaginta milites, quorumfi-“di opera fxpius Alfonfus vfus fuerat. In quibus Diomedes Carrafaharum re-rumeo tempore fidus relator rem cgit maxime firenuam. Confiât nanqj per belli haiusferiptores Diomedem fuiffe,qui omnium primus pofiAnelIum in aquæ-ductum demhrus,per aquas amp;nbsp;cœnum,atque interim reptando fecutus fit, quiqj 'iiputeumillum qui in vrbem ducit,pofiipfumAnellumpcruenerit,atque indo-rouminquam eratdeueniendum,tandem cuaferit.Itaqjomnibus quæ in reme-» ™fparatis,Ferdinandus firmatis idoneo prxfidio cafiris, conftituto tempore eu cærcriscopiis Regi obuiam procclfit. Ad quartum nanque nonas lunias Alfonfus llcxipfe cum omni exercitu ad vrbis confpcóUim affuit,eofcilicet loei quo fe 3uxiliumferre decreuerat,rei euentum opperiens.Iamque hora ferme diei ter-i'aprçterierat,cum Alfonfus defperatis rebus receptuicanere iuffit.Arbitrabatur ■12045militibus,quifucrant in puteumdemiffi, nonfatis rem bene cefliffe. Defe-taerat igitur iam locum vt lefe in cafita reciperet,£«im miles quidam per aquçdu-dumaDiomede miffus aduenit, qui Regi renuntiat milites ad decretumiam locum euafifTcjamp;t iam omniafquod in ipfis erat)ex fentetia cecidifie.porro ad mu -lumcumexercituappropinquet, vrbem hauddubie amp;nbsp;confeftim capiendam. Qoonuntio accepto Alfonfuslætus aduolat.Diomedesverovnacumcxterisad id miffis militibus domo exiliens murüm ac turrim quç domui proxima erat,q ua-ederrimeoccupat.Ea occupatio petfacilis Regiis fuit,quod illi qui turrim tueba-■ar,prêtervnum loannem CalÏianum,curandotum corpotumgrariaindenon

ii’ultoanteabierant.Is tarnen etfi relis faxisqueac^erro non fegniter obfiftendo iMrimdefenderee,Diomede tarnen ac cæterisRegiis per fcalasomni conatu fub-cußtibusjcedere tandemcoalt;Stusefl:.Turricapta,moxin ca Diomedes vexiHum AÏfonfiKegiserexit.Q^d vbiRegii,^ui inexercitu erant, confpexerant,fcalas wbenteidRege murisadmouent,arqueadmœnia confeftimeuadunt, fublato-Çueraoxclamore,cœpere quidam per domos excurfionÄ facere. Aliiinhoftes inueéhnonoppidanisfolum,fed Renatoetiam^ quitumultucxcitatus impetum inhoftesingrelfos fecerat, iftagnum terrorem inculTerunt. Carterum licet hoc tepentino concurfuAlfonfires eilet adeofuperior,vt occurtentesprimum holies tergavertere fint coaéti: Renatus tarnen pofteaquam vidit nee hoftemafe-üan(iodefiftcre,neq5effugiendifpemvllameire,amp;quamuis etiamfpes fuga: da-teturaliqua^putasturpcfibiclTefipcrfugifiet,omnesad pugnamcohortatur, atqj acn anitnoinccndit.Itaqj vtrinqs res magnis animis geritur. Verum oppidanis ali-i5poftaliosc5currcntibusRegiitandêrepelluntur:paulumq} abfuit quin omnis Diomedis amp;nbsp;eorum qui itineris ac periculi focii fucrant, irritus labor führet. Id a-nimaduertens Diomedes,Rcnaticonatusinuido animo , accepto etiamin tibia

1 vaincre,folusferctatifperfufi:inuit,dumRcgii nogregarii tantumamp;calones,fed cquitesquoqs complûtes ex cquisdefilientesmurosinfcenderentjRenatiqj vim lbrtiterpropulfarent,atqj ad extremum hofteS in fugam vertcrent. Moxeodé im-petuportaquamS.Ianuariivocant,perfraóta,AlfonlüsRex,Ferdinandusq5 filius^ at(]5omnis cxercitus in vrbem ingreditur. Cceperant iam primo impetu milites captamvrbemdiripcre,cum Alfonfus per prxconem coUfertim adireptionevti cellarent,militibus edixit. Renatus in fugam verfus patum abfuitquin a regiis ca-petetune militibus vero vnus,cui Alberico nomen erat,aufus eft apprehefis equi loris inRenatummanus iniieerc. fed illearrepto Cnfe AlbcficimanUm,qüa lora 1® condanter tenebantur,abfcidit:atq; ita per medios hoftes dilapfus in arcem quam nouamappellant,ferecepit.Hocigitur modo Neapolis ab Alfoilfo Anellimoni-Wcaptaeftiquo etiam modo anno ab eo. tempore fetme millefimo Bellifarius lu-ftinianiDux,cumGothiItaIiamoccupairent,Neapolim cepit, quemadmodum fuoloco ex Procopio diximus,cuiuslibri poll captamNeapolim in lucem prodic-lunt. Ncapoli capta Alfonfum perfepe dixille confiât gt;nbsp;non tam Ixtari fe quod

Zz j

-ocr page 564-

54^ DÉ RÉÉVS SÎCVLIS, POSTÈRIORIS vrbéceperitnobililfima,quâquodfuogenerieareftituerit, qua fui maioresolim amiferant.Enimuero Hilpaniç noftrç quide çtatis Regesfa quorû profapia Alfon-fumcxortûconftat)avecuftisGothorû Regibus origineduxerunt. Renatus v-bividitmiroatq5inopinatoquodämDdocaptamNcapolim,inquafolavrbetoti-us regni fpcs fita elfe videbaturtfortunç cedendum efle fecû ipfe ftatuit.Itaqj loan-neCoflaNeapolitano patritio Andegauenfisfadionis ftudiofo internuntio cum Alfonfo padus,amp; decé Alfonfinorfi aureorum milibus acceptis,arcem nouam,in qua fereceperat, Alfonfo tradiditirclidaqs Neapoli,Genuenfiû naué qiiç frumé-toonuftadieb.illis eoappulerat,cûfamiiiacôfcendir,atq5ad portûPifanumprimu, ’fubinde Florentia tetreftri itincre adEugeniumquartumRo.Pon.prolîcifcitur. Eu amp;nbsp;Eugenius amp;Flörctini perqualiberaliterhabuerc.Tribus deinde interiedis menfibüs,quibusFlorentiçcommoratuscft,menfeOdobri inde exceiîit,atqjin Narbonenfem Gallia rediit.ßelfüautem hoc Neapolitanû per annosvigintigeftu eft. Scd ad prçcipuû infticutü, vnde nimis digrclfus fum,redco. Alfonfus Rex initio fui Principatus anno fal.i4iy. Vicariu m fummum in Siciliam mifitlnfantct fed anno deinde 1415.NicolaumSpccialcm Neetinu Proregem Sicilixconftituit. Quo defundo Gilbertus Ccntellus,Baptifta Platamonius,Ioannes Paruta,Petrus Montagna,^ Bernardus Roebfenfîs fuo ordine Sicilia: Régis nomine prætuerût.

Subindeanno fal.1444.CaI.Deccmb.dum Alfonfus Rex con traCutronam in ca-ilns cnec,amp; Antonius VintimiliusMarchiofibi obftitiflet,ob ciüs defcitionéCo-mitatum Golifani,quifüx ditioni fuberat ,Petro CardonioMagiftro luftitiano tradidit. nbsp;nbsp;Panormi pofthaïeannofal.1450.u.Calend.Maiicum Senatusfrume-

io

taexoleta per domos ciuiumeftetdiftributurus, plebs in furoremadajadhorrea ciuitatis prorupir,frumenta omhiadiripuitiacfuibusproiecit.Cumqj in vrbe magna olei caritas elfer,in domos^oannis Craftoni templo maximopropinquas fado impctii irruunt,aceftradisianuis maximam olei vim,quam nimis ewdditet äpudfein vegetibus detinebat,efFundun^acfiuuii inftarpcr viam marmoream admarevfquedimittunt.Etni Leonardos ßartboloma’us Trabiæ Dominus,aó SiciliæProtonotarius^lebiacccptift)mus,obftitiiret,in peiora procul dubiöpro-laplifuiftenr. Cuius,cumpofteaaThomafio Crifpofuifl'etinterfe(ftus,tnortem ’ Vel ob id quod plebis elfer ftudiofus, Alfonfus non eft virus. Inftituerat co tempore Alfonfus LupumSimcnium DurreamHifpanum genere virum beHoprx-clarum,SiciliæProregem;quiMelfanamprimum,acmoxterreftriitinercPanor-mumvenit.AtPanormitanieüintra vrbe nonnifipromilîafedjtionis venia omni-no recipercnoluerunt.Sed Alfonfus Rex hiscognitis luliano Maialiemonaftc' rio D.Martini oratore fuadente,motuum authoribus prius furcafufpenfis,ciui-rati indulfic. EodemfcrmetemporeapudSaccam Petrus Pirollus,m3gniatquö àudentis animi adolefcens,temerarium aggreftus eft facinus. Is etenim cum An-/ toni tl Luna Caltâbellottç Comité feudum in agro Saccenfi fitû a S.Bartholomço huncupatû,qd’fuiiüriserat,lîbioccupairea parentibusdidiciflcr,intcrulamfcno depofiturum conftituitquoufqj Antonium de medio ruliflet. Andream igimr amp;nbsp;Nicolaumgcrmanosfratres, quorum ipfenatu minimus crat, ad rem peragenda focios fibiafciuit.InftabâtfacræRedemptoris fpinxfeftusdies.quiamp;odauuseft aRefurredione, Saccelibusautem longa pompa acordinccelcbcrrimus,amp;ex vi-cinis oppidis virorum ac mulierum conuentu frequentilfm us. Ad facra hac fta-ta Antonius Comes ex Calatabellotta oppido de more accelfit.Qiiod vbi Petrus tefciuitjparatisquacadrem fibi opportunafuntvifa,interpomparnipfamfacrani Antonium demediotolleredecreuit.Iamordoinceperat, amp;nbsp;vfqsadædesD.Ca-tharinæamp;D.Nicolai procclferat,vbiparatæ contra Antonium Comitem étant fnfidiæ.Ex iislgiturvbiComesaffuir,repentePetrus elatebris curn germanise-1” grelfus in eum irruit,pug oneq; iplum impetiit.Cuiusidum nifi per lapfumCornes diuertifter,proculdubio letalem accepilfet. Pettus vt procumbentcmhumi Comitem vidit,ratusiliumiam occubuiffe,fugafibi cumgermanisconfiiluir.âtqj ad Getacium oppidum profugit. Antonius periculo ereptus, magna militumco-adamanu confpiratoresfubtililfime etiam per domorumcloacasfruftracumin-ueftigaflet,

-ocr page 565-

DÈCAblS LIBÈFi IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y#/

^eftigafletjin conTpiratorum gentiles impetum facit, acfiipracentum’ èx cisoc-ciditjdomosqjincendit. Per idé ferme tempus AlfonfusRexcum aduerfus Ve-•letos belluni (ùfcepilïetjnicum Claudiim HUpanum pra^ftantem virum cü düa-^usinufitatæmagnitudinisonerariis nauibus in lonium mare mine, qui Veneto-î'umnonnullas naues Alexandria redeuntes obicruaret.'Veneti deea re certiores fadi,oncrariasfex, actriremes quindecim quam celerrime inftrüûas aduerfus Alfbnfinaues mittunt.Quascumhoftilesnauesinuentas inuadere ftâtuiirent,il-IæqueelFugifrent,eas vfqueadSyracufanumportum,quofecundo vento curfu-1^1 Quccontinuatopctierant,infecut.æ lunr. Hue Alfonfi naues ingreflæ, hoftilem *ti’petiim, qui ingruerepofl'et,metucntes,quantum maris akitudo paflaeft,lic-fotiappropinquarunt.C urauitque Inicus Syraeufanorum ope fretus ligneam ca-^l^enamnauibus obiicere,nauiumque partem quæ mare fpedabat, fummaopc ®uniriiuffit.A terra vero ligneuspons fabricatuseft ,quo pugUantibusnanali-^usfociispræliidiumaboppidanis præfl:arcturjtelaq5amp;liquid aliud neceflarium ^Ifetjfubminiftrarentur.Venetorum naues portum ingrellieiadisancoris tutiori ^uapotuerunt,portus partefclocauere, fiquo foi^e modoidoneum tempus ali-

lt;ïuando naóti,nauesregiasvel a terra Vellere,vel tandem cremare posent. Per

■d tempus Lupus Simenius Durrea Prorex Siciliam,vt diximus,gubernabat.Is v-j^bide iisrebus certior eftfadus,Panormo confcftimSyracufas profeduscom-pluresex Regnioptimatibus, acmilitum magnam manumeoegit : quibus(li o-pusforet)aducrfus quofcunque Venetorum apparatus,regiæ naues amp;nbsp;vrbs ipfa defenderetur.Venetimultisartibus vli funr,quoidcuiusgratia hoftilesnauesin-^2cutifuerant,efficeretur.Fuerüt inter Venetos amp;Siculos multa aclongaatrocia-^uecertamina: quibusvtrinque multicecidere. Nee nauales locii iolumcna-'^ibus multos ]acellebant:fede diuerfooppidani ? muris atque epropinquiori-l’usturribustormentis ïcneis,manu,balillis,minilibus, atque omni telorum ge-‘’erequoties certabatut, Vcnetos re^cllebant. Expofuerunt aliquando Veneti ‘Naualesfocios,qui per Syraeufanum agrum excurrenteSjarboreS vincasque fuc-j ƒ derent. Verum quotiosoppidanis Prorex vrbe eónttaeg^ediendi pugnamque deundicopiamfaciebat,perfacilefuperioreserant.Eisnanque noti erantoccul-dtramites, anfradusque viyum,pcr quos amp;nbsp;incautos Vcnetos inuadere , amp;:

40

îo

•juotiesopus fuilTetjeuaderepotcrantiTandem Veneti conlilio cuiufdam exna-üalibus foeiis Regiis,qniadcos transfugerat,freti,quodanimo inllituerant,per-fecetunc.Nauis nanque cuiufdam , quam ad idiamdudum parauerant, malum, proram,ac puppim ficcis arborum foliis compleuerunt. Nadi mox idoneum ’‘didventum, nauimiplam incenfam , Africoque , qui vehemens tumperfla-^at, impulfam regiis nauibus appulcrunt. Qtia ingenti impetii delara , amp;nbsp;Ü-S^eacathena atque obftaculis omnibus perfradis, naues ipfecrcmaræ funt. ’’ccvllabumana ope reftingui potuitincendium. Quodvbi fadumeftjIartiVc' OetidifcelTere. Pofthxc Alfonfus Rexannofalutis i45S.menfe lulio, Neapo-Idnarce noua xtatis fux anno 6y. obiit. Dccedéns autem Neapolitanum Re-gtiuiii Ferdinando filio notho, Aragonum vero amp;nbsp;Sicilia: loanni fratri Nauar-ptoBIancavxore regi reliquit. Floruit per eins tempora,amp; deinde fub Ferdinando filio , Thomalius Barrefius Siculus, bellotota Italia Duxfuaætatepræ-ftantilTimus.Hic genus fuum ad Abbum Barrefium (cuius patef ex proceribus •^ui cum Rogerio Normanno ad propulfandos Sarracenos in Siciliam vene-runt,vnusfuit,vtRogerii Regis diplomate confiât)hocordme refert. Ex Ab-15o,quiPctrapretiam,Nafum, Caput Orlandi,Caftaniam,amp;: pleraquealiaoppi.» dulaa Rogerio Rege adeptus elf, Matthæus.ex hoc loannes.cx quo Abbus. whoc Matthx us. ex quo loannes alter : qiiicum lacobo RegiadhxlilFct,oppi-disomnibus a FridcricoSicilix Regepriuatus fuit. Ex quo AbbuS tertius: qui abeodem Fridcrico cum Ricca matina Reginx pedilfequa, vxore, Pctrapre-tiam recepit,amp; Militellum iure materno adeptus eft. Ex hoc loannes Ludoui-ciRegis Camerlingus : cui Marchefia Blafci Alagonx Comicis filia nupht. Ex QuibusAbbus quartusprimogenituscum Petrapretia oppido,amp; Blafcusfecun-

Zz 4

-ocr page 566-

548 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS dogenituscum Militello.ExBUfcö Antonius, ex hoc Blafcus alter. eX quo Antonius Petrus.ExhocIoannesBaptifta,Blafcus,GuileImuSjamp;:Aloyfius germanifra* tres,qui 2etatemeafloruerunt.ExIoanneBaptifta,eiusfoboles qUït hucuf(^ MiH-tello dominatur. At ex Abbo quarto Artalis.Ex quo Antonius primogenitus/cu fua propaginc,quç Petrapretiain fub titulo Marchionatus hodie tenetlamp;Thoma-fins hic nofter fecundogenitus.Fuit is diro ingenio, magno atque clato animojin-gentibusqj turn corpons turn animivirtütibus,præfertim inediÇjpericülorümjh-boriim,fngoris,caiorifq5tolerantiaacpatientiainlignis,atqiaddifficilliinaquç^ aggredicndâaudaciflîmusîauri,honoris,gloriacqj appetentiffitnus. Viä:oriaruni ^^^ Jiigentiunî,amp; rerum in Ncapolitaho bello fub Ferdinado Rege ab eo ftrenue gC-ilarum gloriareliquos omnes fui temporis Duccs antecelluit.Caftriuillarumin CalabriaoppidiDux,acTerrxnouæComes elFeduSjpIeraq; etiam aliainealca-hx parte oppida pofFedit.Filia A^archionis Crotoniatx vxorem duxit.Hienatura fcrusNicolaumCIanceoffum,ferra per dorfumlumbofqueadada, mediumfc* cüit.RogciiumOriliamequitemNeapolitanum,duofqueitem alios virosnobi-lcs,exarciscppidi S.Georgiipinnaculisinrupcsvaldeprxruptas deiecit.Neapo-11 loannemSpataforamSiculuTn fibi infenfum, falutandiqj Regisgratiainareem nouam accedentem, gladiotransfodit. Quare a Ferdinando Rege in carccrcm conicótus,aliquotpollannos illuuie atquepcdoreobfitus,illicabfquelibcrisdi- ^^ emobiiti Mortuo AIfonfo,amp; vndecimopofl captam Neapolimanno,Renatus in Îraliam venir cum duobus milib us cquitum,Francifci Sfortiatamp;FIorentino-rum aux iliofretus.Sedhorumpofteaopedeftitutusbreui Italia excellât, nihil vitra moliri aufus.Ioanncsdeinde Renatililius viuentcadhucpatre Neapolittïac-cerfitus magno Principum ftudio,parum abfuit quin eo regno fit potituï. Verum ingentiadTroiam Appulixvrftcmprxlio vidus,non multo poft regnum relin-quere coaduscft,ac non multo poft obiit.Quem pater fato fundus Sequens,Ca* rolum fratrisfilium hxredeminftituit.Isfine liberis moriens Ludouicum Gal-lixRcgem,qui fuit Caroli odaui Gallor1?m Regispater, teftamento fuohatre-dem rcIiquit.Carolus gatri fucccdens,huic iuri innixus,nono ferc fuiRegnianno Neapolim magno cumexcrcituvenit,vt Regnum,quod Renati fuerat, armis fi- ’ bi vindicarer.Tum inter Gallos amp;:Hifpanos lues «juxdam perpétuaaepeftilcns ortaeft,quadeindeItalia quoqueferefemper,atqueetiamnumagitatur.Exnul- ■ la profedo re maiora,quam ex controuerfia inter Gallos amp;nbsp;Hifpanos Reges fem-per de Ncapolitano Regno renafcente,rei Chriftianx incommoda orta funt. Na dumdomeftica inter eos flagrant odia,Turcx terra amp;: mari magna vinoftrainua-duntatqj occupant.

DE lOANNE ARAGONVM ET SICILIÆ £ lt;^ ®- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

C A P V T X.

0 A N N E s Alfonfi,eius qui fine liberis deceffit,germanus frater,in A-ragoniaamp;Sicilia Rexfufficitur. Is viuente Ferdinando patre gt;nbsp;Sicilias rebus Prorex atq; Admiratus prxfuit. iccirco ad regnipofteaculmen euedusSiculosplurimumdilcxit.Annum âgés vigefimum Blancam CaroliNauarrxRegisfiliam,(cuiusdcindccaufa NauarrxRegnum

àdeptus eft) vxorem duxittex qua Carolum aefœminasduas fufeepit. Princeps hicChriftianx religionis fuit longe omnium ftudiofilfimus. Quotidie facris in-tercrat.Diuorum omnium, acDeiparxprxfcrtim Virginis facraftata cafte,acie- 5° iunio,quadragefimam prxtereaavigefimoxtatisanno adfeptuagefimumvfque, ieiunio amp;!:carnisabftinentiacelebrabat.Feftosdies,acDei cultum reuereriabo-mnibusinuiolabiliIcgefanciuit:aSarracenisimperiofubiedisMahomctti nome inuocari veruit, indignum acfacrilegum propefacinus exiftimans,inChriftiano-rum Principatu hominis perditilfimi falfum numen vencrationi elTe. Chrifti corpus

-ocr page 567-

DECADIS LÎBÊR ÏX.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 45

^T’us cum per vicos,amp; in fefto fuo die,amp; item aliâsfvt ficjdefcrebatur, hoft tno-®oaChriftianis,veruma ludxis quoque amp;nbsp;Sarraceni$,deteâo capite,acgenu fle-Joadorarifub muldraconfticuit.In regimine iuftus.Legibus nanquc ac fanótioni-^ushutnanoamp;diiünoiuriconformatis moderabatur. dementia quoque ac li-oeralitate (qux proprix Regumfunt partes) longe prxftantiflîmus: libidinisfo-*utn vfque ad fcnium impatiens extitit.quarc plures ex pellicibus liberos fufeepit* Huicregni habenas fufcipienti Siculiconcilio in Calatagirono oppido prius ede-“■■atoannoiaIut.i46o.Simonem Panormitanum Archiepifcopum cognomento ^ ^ononium,GuilelmumRaymundumMontecatinumAdraniComitem, Anto-

^'uniLunamCaltabilott8eitemComitem,VairalIumSpecialem,amp;Hieronymü Anfalonumiureconfultum , ad fideifacramentumRegiBarcinone agentiexhi-‘’^fidummiferunt. Defunda Biancavxorcloannam FridericiCaftcllx Admi-fatifiliammatrimoniofibiiunxit.ExquaFerdinSndum,ïoannamlt;Si Mariam fili-^^genuitjcumqj fuo nomine Nauarrx Regno prxfccit. Carolus,qui materno iure '’auarrxregnumfibideberietiampatreviuentearbitrabaturjhoefadocommo* ^üSjAragoniadifcedensNeapolimprimum »fubitjcleSiciliam petens, ibidiutius ftfeditiquo patri maxime inuifus eft redditus.Et licet in Caltagironenfi conuen-'^aSiculis omnibus in Regislocum ac vieem dclcól:us,a Regc requifitus eirer,Io* j^ annesRex non modo abnuit,fcd eum qnoep in Aragpniam euocauit,ac poft Xa-t*ua:incarcerem coniecit.Tandem Procerum precibus liber fadus,in nouercam acioannem pattern Procerum Barcinonenfium coniuratione fada,vt a Nauarrç finibusprohiberenturjfibiquefolilcgitimoRegivtparcrentjfefe erexit.Demum Poftdiutinumamp;maleconfedum bellum Carolus Barcinonefebre correptus,ac patri reconciliatus, magnoHifpanorumamp;: Siculorummeerore dcccflir. Bella S^ffitloanncs contra Barcinonenfes,qui ab eo dc{ïiuerant,amp; contra Ludouicura bancorum Regem ad Perpinianum quam fœliciflime.Qnç exadc,amp; co quoge-ftaluntordine,afcriptoribusmcmorixfuntprodita, cummeinon fit inftitutio* ’’'t'éIoannis,amp;: exterorum Hifpanix Kegum vitas,autbellorum ordinem rccen-jj) j^te,eorura porto fit bic labor,qui de bis rebus biftorias cqpferipferunt. Subin-Scannefal.i47j.Ferdinandumfilium adolefcentem vnafccumin Siciliaregna* J^gt;acdiademate infigniri vol^^it. Poftmodum 30001476. Henrico quarto Hi-‘pïnixvltcrioris Rege cum vxoreamp;filia ab Eduardo Rege interfedo, Ifabellam ^enricifororem,amp;Hifpanix regno fuccedentem,FerdinandofiIioIoannes vxo-fenutadidit.Quo rcgnum,quodiure olimFerdinadus prior renuit, (vt fupra mc-®tninius)nepotiq; feruauit,iurc modo Ferdinandus alter illius nepos adeptus eft. ‘ggt;turcunilfabellavxoreregnum,quoddotali nomine ad feperuenerat, cxçquo ’dininiftrabant,tanta inter feconcordia,quantanulli Reges vllavnquammemo-fgt;iinconnubio vixerunt. loanncs interea Rex loannem ComitemCardons, l(gt;^otnitemdePratisnuncupatum,ProregeminSiciliam mifit,quivfquead Regis Q^tunircsSicuIas fcmperadminiftrauit.Ioannes veto poft plures laborcs fenio Pægrauatus,anno xtatis fux 84.regni veto io.falutisque bumanx i47p.Calend. bütuarii,relido Ferdinando filio re2norumbxrede,Barcinonxab bumanisre-tusexceffit.

DE FERDINANDO COGNOMENTO CATHO-

lico,Aragonumamp;;Sicilixfecundo buiusnominis Regc.

C A P V T XI.

^'^^J®Erdïn ANDVs loanne dccedentc Hifpanixcitcrioris,Sardinixa4 ï lö^^^tcibx remmpotitur.Huic Siculi confeftim Legatum loannem Co-tf Œ^^4*^^tt;emdePratisadcettamRegifidem demote pollicendam eodem

ftatimdiademateGafparemSpes Proregem inSiciliammifit.Sub regln initia Lufitaoosfibi rebellantes,atq^ad Alfonfum GallxcixRegé déficientes,

-ocr page 568-

110 DE REBVS SICVLIS, POSTERIORlS

rnultis prinshinc inde cladibus illatisamp;acceptis,in Numantinoagrofuperauitac vicitjubiccitqj. Sub id tempus in SiciliaPctrus Cardona Conics Gulifani,ob germanxforoiis dotcm,quam rcpetcbat,cum Henrico Vintimilio Geracis Mat* chione,locoa Petraliano valde rcmoto,Gcrtamen fingulareobftanteSiciilorum lege iniit,acfuperior fuit.Hoe vbiGafparSpesSicilianProrex cognouit,invtriin-queinuehitur. Petrus capitur,ac veniam tandem impetrat, Henrico fugienteac Ferrariam fcfe recipiente. Intcrea Henricus perduellionis pœna muldatur. Mar-chionatusacbona eins profctibuntur,amp;arietes duo ærcifquorumfuprameniini) exCaftcllo BonoPanormumad regiam transferuntur. Defunâo deinde apud Ferrariam Henrico,amp; Philippe acSymeoneliberis relidis, Leonora vxora Ferdinando RegcMarchionatü prêterRucellam interThermas amp;nbsp;Cephalcedimfi-tamarcem,recipir. Subindeanno fal. 148‘j.FerdinandusRex Ferdinandum A-cuneum Caftcllionenfem Proregem in Sicilian! mißt. Qui paulo port annofalut. ï4‘ji.inditioneio.ipCalen.Nouemb.præfentibus loanne Paternione Arcliiepi-fcopoPanormicano,amp;PetroLuna ArchicpifcopoMcflanenfiiSenatuquoqjPan-ormitano , amp;nbsp;proceribus vrbis, fcpulchrum porphyreticum,quodadfniiftiani ingredientibus maximum tcmplum primumoccurrit,aperuir. Vbi cadauct hominis Cxfareodiademateinfignitum , acquædam aliacadaucra ibidemlacersta repertafunt.Su{picatumeft,autem a prudentioribus cadauer HenricifextlCx* ^^^ faris (quemquintum pleriqucappellant)amp;Siciliæ Regisilludefle:quibiisamp;ratio lt;uffragatur.Quoclaulo marmoreum,quüdfacrarioproxiniun!eft,ftatimapertu cft. vbicadaucrraulieriscoronalmperialicaput redimitæ cum lamina ærea his literis inferipta repertum elbHocert corpus Dominx Conftantix,Ill.Romanoru Ïmpcratricis femper Augufl:«,amp; Regina: Sicilix, vxoris Domini Imperaroris Fri-derici,amp;Sicilia:Rcgis,amp;filia:Regis Aragonum.Obiit autem annoincarnationis 1x11.13. lunii,io.ind.in ciuitate Catania:.Subinde vero cum ad externMaufoica aperienda pcrgcret,procerum tumultus ,^’mcrarium id eße opus conclamantiu, exortus prohibuit.Quod ipfum Ferdinandus quoq; Rex iniquo fanc tulit animo. FerdinandusRexBxyca:partem^quam Granatam nunc appellant, odingentos a Sarracenisannospofleflam,quartodecimo pofteaquam bellum ad pietatemfi-1® mul amp;nbsp;gloriam maximum fufeeperat,capto eorun^Rege,ac regia,amp; regno, cum Ifabella vxorefuo imperio anno falut. 1491. quarto nonaslanuarii fubeginquoamp;I Cachoiicinomenpromeruit. Qua inhgni vidoriapotitus,dum Barcinonem triumphantismoreingreditur,a Catalano quödam(cuiCanemaserat nomenja-trabili diulaborante,gladio impetitus,adcollum ingeti plagavulneratuseft-Ca-ptus Canemas,ac per omne tormenti genusadus,eius temerarii aufus nulh alia ab eoreddita eft caufa,nifiquodinterempto Ferdinando futurum fe RegernfpC' rabat:quod hbi larpius ab Angelo nuntiatum afteruit. Quo etiam anno idemFcr-dinanduse Sicilia amp;cxtcris lui ImperüRegnis ludxosomnes, qui Chriftilauacro alluinolucrant,cxpulit. nbsp;nbsp;Eodemquoqjanno,Fcrdinandi Regisamp;ifabellxRc'4®

ginx vircu te atqjaufpieüs, alter velu ti orbis,amp;: quicquid Oceano terrarumcircu-aiIuitur,inGognitiqjanteapopuli,ad quosneqj Romanum Imperium, neque vlls veterum liters pcnetrarunt,Cliriftoforo Columbo Genuenfi rem ardiiam omnium mortalium primo tentante,ac tandem clafle horum Regum fuperatis beam-rum Infulis,qüas Canarias hodie vocant,inuenicnte,gentibusfunt patefadi,atqj Aragoniis Regibusfubadi. Sub idem ferme tcpusanno(aI.i49i.8.Cal. Februa-rii,FcrdinandusNeapolitanusRex,AIfonfi Regis nothus,relidoAIfonfofiliopnj mogen ito, moritur. A t paulo poft Carolus odauus, Francorü Rex, fœderecu Alexandrefex.Ro.Pont.amp; Ludouico Mediolanenhum Duceinito, contraNea-polim amp;nbsp;Alfonfum vcnir,atqüeannofalut.i494.Cal.Ianuarii paruenegotio Nea-1 politanoregnepotituseft.AlfonfusRex relidoregne,ac Ferdinando flio Regia corona in fignito,Menanam turpiter fugit.Vbi paucis poftdiebus velutiex.’lioanno faluris i 49 p. 15. Cal. Decern b. in ædibus Baronis Scalettx mortem obiit,arque in temple maxime efteonditus. Intcrea Ferdinandus Catholicus Rcxclaflcinin-ftrudam Ferdinando Ncapolitano Régi contra CaroluiuauXiliarem mittit- Qpi parue»

-ocr page 569-

DECADIS LIBER IX.


Jfi


Nruolaborc Carolo pulfo,Ferdinandiis regnum recuperanQuo poftca anno fa-'Utis 1496.(100 liberis defun£lo,Fridericusprioris Ferdinandi filius,eiuspatruus, Alfonfipatris germanus frater, regno Neapolitanofuccedic.Qui quatuor annos pofteaqua return potituseft,LudouicusduodecimusFrancoru Rex,qui Carolo ^^giiam defundo in regnum fuccefTerat, cum Ferdinando Catholico Regt, (^uifibicommunicato Imperio,acRegniiuretcquato , vtAlfonfiprimiNeapoli-f^ni Regisamp;acquifitoris legitimo nepoti,illius regni ius pertincre aiebat)ex com-pofitoFridericum Aragonium Neapolitanum Regem regno pellere, atque inter 1 ^^^ediuidereftatuunt.FerdinandusigiturCatbolicus Rex clalTem ingentemin-“''uit.'cui Confaluum Ferdinandum prxficit:quiob infignemanimi amp;corporis ”’bellovirtutem,militumomnium con(ènfu Magni Capitaneicognomentum proineruit.Is paruonegotio Brutios amp;nbsp;Appulo^n ditionem Ferdinandi Regis '®^cgit, Friderico Rege relido regno ad Ludouicum Regem profugiente, amp;: ^^rdinando eius vnico filio Neapolitan! regni hasrede a Confaluo capto, amp;nbsp;in Hi-'P3niam milTo ac feruato. Nec diu port Ferdinandus Rex cum Ludouico de fi-quot;■nm regni Neapolitan! diuifione contendens,ad I»ellum de(cendit:expulfisque ’ciuperatis demum Gallis,DuceConfaluo, toto regno .Ncapolitano potituseft, ^nahacvidoriaFerdinandusRcxIoannam filiam Pbilippo Maximiliani Cx-jJ^risfihojBurgundia: Auftri£cqueDuci,vxorem tradidit. Philippus in Hifpaniani pfoficifeitur. vbiHifpanixvlterioris Rex anno falutisijo6.coronatur. Verum no ’'® poftrelidis Carolo , Ferdinando,amp; Eleonoraliberis intemperie cœli homi-''^'Hexiiit. IntereaFerdinandus Rex cum LudouicoFrancorumRegepacem ‘'”gt;t,aceius neptem nomine Germanam, vxorem accepit.cum qua Neapolim, ''^ConfalunQ-i obaftedatiRegnifufpicionemindlt;ybduceret,anno falutisiyoy.

- '”uigat.Vb!annoemenfo,amp;:compo(itisNeapolitanisrebus,inHifpaniamreuer-'^ SubindeSarracenosvexarecœpit.Nam Duce PetroNauarro Oranum ^3utitaniævrbem primum, porteain^umid!aBug!am,amp;quidam fretoGadi-^^''opropinquaoppida vicepit. Emenfo deinde eodem Duce Africano littore, ^'’nofalunsijio.die feftoS.Iacobi,Tripolim vrbem triurt horarumfpatio ex-P'^gnaiiit.nam horanonaTripolimappulh, earn décima tettiahora, folaarcerc-'^nta,futiditus deleuerunt. Igterca Raymundus Cardonus a Ferdinando Rego '''Sicilian! Prorex mittitur.Quo poft biennium âdNeapolitanam adminiftratio-quot;^aeuocatOjI-Iugo MontecatinusgencreValentinus,acreligioneIoann!ta,Pro-'^^inSiciliaafcifcitur. Püftmodumanno(al.iïii.comparatacla(re,cui Garham ’ folecoDucis Albægermanum fratrem, amp;nbsp;Petrum Nauarrum praïfecit, contra ^^■■bosSarracenorum infulam foluit.Eo cum applicuift'cnt,ac militem in terram '’'pofuilfentjorta inter duces deacieord!nandadifcordia,dum Petrus(quietfix-*'''5,confilio,amp;rci militarisprudentiafupcrior eflet,nobilitate tarnen multo eraC 5^‘''Pit)Garfiaï cedit,milites (iti amp;nbsp;aren atom Calore veheinehter afflidantufiT um v’i^P^oteSarraceni ob aquarum inopiam,amp;caloris vehementiam fine ordine pa-'''^^aggrcdiuntur,c£cdunt,ipfumque Garfiam trucidant.Qui fi Petri confilia ''''n faifler afpe-natus, mortemprofedo nonoppetiiflet,amp;:vidoriadubiopro-'quot;'’potitusclfet.ItanoftriaSarracenisprofligati, fœdeamp; maxima ob aquarû pe-''quot;banicladeaccepta.indeabirecoguntur. Soluta cum maxima noftrorû da-’''noacdedecoreobfidionc,PetrusNauarrusinH!fpaniam ad Ferdinandum Re-S^^nauigat:aquo Prxfedura ob male patratx rei ordinem abdicatus, ad Gallos ^tecit.Didacus Deucra,qui mille milicibus Hifpanis pr£ecrat,inSiciliam cum quot;'te conccdit.Clafle Panormum appulfus,milites in terram exponit. Qui fame

J ’''liegeftatc preifi,amp; quod cis ftipendia non perfoluebantur,fame coadi,cibos a P^uatis quibufqueexpofcebant,atqucctiamper hortoscundadiripicbant.Quo ^''gnitoSenatusPanorm4tanusDidacum,vtmilitem coercefet,pluries, fed fru-^aamonuit.Deniq;dumHifpaniquidam eregioneScralcadis inter D. Augu-'cœnobiü,acD.Hippolytitemplum,fameopprcfliindomumplebeii cuiuf-^^^'quot;'ngreffi cibose manu vxoris ac filiarumvi diripiunt, Panormitani non tam ' ' direptione quam vxorum zelotypiaaccenfi,contraHifpanoscommouen-

-ocr page 570-

Jyx. DE REBVS SICVLIS , POSTERIOR^

tur j adarma conclamant,acinHifpanos(i4.Calend.Scpt.quifeftus cftD.Bcr-nacdo)militcs irruunt,amp;quotquotobuioshabent,miferc trucidant. Sed mox latins per vrbem eafama vagata, innumerabilis agreftium multitüdo e regioneAl-bergaria,duce loannePaulo Pullaftra non infimi ordinis viro, armis quç iors ob-tulit fumptis,ad aream maritimam furore percita concurrit.Igitur incondita pie-bis colluuics(qüa: ficuti nullo conlilio regebatur, ita primtim infolefcerc tumultu, amp;aduerfus milites Hifpanosgraflaricoepit) nulla denuntiatione iupplicü com-mouetur,neque a tam fcedo incepto defiftit/cd editis popularibus vocibus mortem Hifpanis precantes,paflïm,quotquo t ex eis repenunt, fine domi fiue in tem- ^^ plofcruatos,fpreta Rcgisauthoritatc,aGnegle(3:areligione,ferociaqueadi,occi-dunt. Adcoqueeo die contraHifpanosmilite!5fxuitumeft,vtvbicunq5Hilpanns occurreret, ftatim in eumirrueretur : ita vt fupra millefuerintinterfeób.Hngo MontecatinusProrex,Proccrum,Pctri CardonæGolifani Comitis (virifua^tatc militia amp;prudêtianullifecundi}præfertimconfilio,furentiplcbi,neinpeioracb-beretur,occurrcre pergit.IgiturProceribuscomitatus, per frequentes vtbis vias obequitando ciues hortabatsirvtarmisdepofitisrecederent. Idem Petrus quoqj Cardonaeditisvocibushortabatur-.quieoæquiori animo exaudiebatur,quomi-\ nus populo eratinuifus.Itacum diei ferme dimidium totam vrbem perequitaflef» eius hortatibus plebs fcdato tumultu ab armis difceffit. At compreiTo vrbisfurore, ^^ defadionis principibusadfeneftrasCancellariæ laqueo fuppliciumeftlumptu. loannes vero Paulus Pullaftra ad aream maritimam capite plexus eft- ■A^”° deindefalut. 1516.27» Cal.Febr.FerdinandusRexinHifpania abfque virili proie (ftella comata eius obitum per multos dies prxi)gnante)dcceftit,atq5 apud Grana-tam vrbem tumulatuseft.In^uo AragoncnGsftirps, qua; in Hifpania diu,in Sicilia vero 250.regnauitannóS)defecit.cumquomeritoamp;:liber hic nonus^quitotui deAragoniisfuic,claudatun

F. THOMAE FAZELLI OR-r

DINIS PRÆDICAToÆvM, DE RE-bus Siculis pofteriorisDecadis

LIBER. DECIMES ^ ultimus.

DE CAROLO QVINTO CÆSARE.Hî-

SPANIÆ ET S1CILIÆ SÈ C V N P 0 huiusnominis Rege»

Capvt Vnicvm.

Arolvs Maximilian! Cxfaris exPbilippöfiIio,amp;Fcrdinan-di Catholici Regis ex Ioanna filia nepos, inHifpaniaprimus, fed in Sicilia huius nominis fecundus Rcx, annum agens duo-deuigefimum,cum Ioannarnatre fucceflit. Natus fuit Carolus F GandaUi,ciuitateBelgicajanno falut. tfoo. die ij.Februarii: qui dies eo iplo anno feftüs Diüo Matrhia: Apoftolo fyiC. Irade-fundo Ferdinando,ex Aragonum ftirpe Hifpania amp;Siciliain

fauftiflimam Germaniemnationis Auftrise Dneum profapiam venerunt. Prs-cratperidtempusSiciliqRegis nomine Hugo Montecatinus Valétinusgenere, religionc

-ocr page 571-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yyj

'^®^’gione (vt diximus) loannita: qui cognitam Regis mortem, ne plebs in cum ali-*î'^'ûnjolirctur,diffimulaueratcclaueratque, amp;interea a Carolo nouoRegeap-P^0Dationcmfolicitabat.Verumcùmfuomagiftratü,quemfex circiterannos vi-^^nteFerdinando adminiftrauerat, proceribus quibufdam effet inuifuSjiHi audita morte occafionemnaôti,prætextumagiftratus extinôti, plebem Panormi-’'’’’^ (apudquam de more Hugodegebat) occultis artibus contra Hugonem ^*icitartint. Plebs quoquecum Regis mortem aliunde refciffct,fuo etiam motu ^'Jgoncmfufped:umhabere,atq;mox tumukibus Panormuinreplere cœpit. Into ^^.quot;^^^^ hos Sicilia: motus,qui pofteafecuti funt,Calcerädus RochenfisHiipanus ^‘Pægenerc,cuius in area maritima ædes crant, portëtofa vifione atqj miro ofte-^’Pfïfagiuit. Nam paucis ante diebus, viuente adhuc Ferdinando,cum fub prima “^Jnlcdulo vigilaret,magnam hominum mukitudinem in area perftrepente ^^oiuit. Ad feneftram ocyus accurrit, virorum frtquentiam primu, peditumque P^tticSjinox haftatos fcutatofqï fubfequi gt;nbsp;ac équités deinde in turmas diuifos,ar-’’'^totuniq; acies in pra:lii fpecië concurrentes,in regiam domü,qua Hugo vteba-ï'’^irruere,ac oppugnare oculis per inanë vmbra fibi videre eft vifus.Illucefcente *§'turadHugonem pergit, quod viderat, veluti exanimis enarrat.Plcriqj prxterea idena tempus ad vertieë ac radices Peregrini montis milites armis inkrudos 15 '^^'^^^ffcconcuriantes vidiffcfaffifiint. SedHugocuhxc omnia audiffet,a:groru ‘oniniaeaeflèrcfpondit. PlebsigiturPanormicanaauditaRegismorte, Hugonis ^^glftratumextinólütotavrbefubmurmurare cœpit. Fauebatplebi Petrus Car-nonius (cuius fupra meminimus) Golifani Comes, Fridericus Abbarellus Came-f^t^Comes, Hieronymus Filingerius S. Marei item Cornes,Symeon Vintimilius ^archioGeracii,Mattha:uS Sandapax Licodia: Marchio, (cuiüs patrë Hugo ca-j’hoplexerat)IoannesBaptiftaBarrefiusMiliteIliDfiminüs,amp;GuiIeImusVintimi-quot;nsCiminna: Dominus.Hi igitur,amp; pleriq; alii SicilixProceres, quibus Hugo fa-''serat inuifus,cius magiftratu morte Regis extinâû effe,amp; Sicilia a lacobo Allia-^ä^roiuftitiariomoderädameffeaieba^r.VcrüvtconfultoresgererentjPanormo ®g’^oflï,amp;plebe tumukuante atqjad motus nouos inclinata relida, accitis exteris koceribus qui eis adha:ferant,ad turrim quandam tabernx^iofpitatorix a Myrtis ^Ppellatæimminentemconuentûhabuerunt.Firmatisigitur ibidemac conftitu-^‘stîuæagenda erant,Thermas Himerxas oppidu fub pretextu Rcgi defundo pa-^entandipeticrunt.Ibi itaq; in xde maxima Regi inferias,quas Hugo ne illius mors niuulgaretu r,neglexerat,pcragun t AEgrc tulit Hugo Procer um e Panormo difcef-'nm,amp;ob rei indignitatem cü plus xquo angeretur,plebis furori cedere,acSiciha ®lgt;irecó{lituerat.Sed ne plebs eo difcedente a Rege defciret, atqs ipfe in noui Reg's indignationem inciderct,ab Antonio Montecatino Adranita Comite, amp;nbsp;Ferdinando, Aloifo,amp; Friderico eins germanis fratribus,Ioanne Luna Cakabellotta: ^o'niæ,amp;I^egix curia: confularibus, qui ci adhærcbant,admonitus, in Sicilia re-hint.lgitucaConfukis Prorexfalutatur:quifl:atimhorum auxilio fretusprxddia J^ogiammunib DûhæcHugoparar,HieronymusVeronenfis,cognomentoBar-°nius,Ereraitaniotdinis,quiina:de.D. FrancifciadSenatüamp;populfi quadtagefi-^ ^^^(quodtunccurrebat^tëporeconcioneshabebat (proprio ne ingenio, anPro-cetuinftinkujincertu) inter concionandüfrequentëplebcrninHcbfxos,qui nü-petfacris Chriftianis initiati,rurfus ad Mok Icgë tacite redierät, amp;nbsp;ob id a Qpixftd-fo(quelnquifitorem vocant) vefte viridi cruce rubra ihfuta inter alias pœnas muL ^atifuerant,vt itruat,edita in fuggefto voce conclamitat,illos, vt cruce, qua ami-^ictatjfpolient hortatur.nefariu enim effe ac factilegu, qui Chriftu cruci addixe-^’nt,crucëdefcrre,diucrfoiureaffirmans. His didisincenfaplebs,repenteinHe-Pf^igeneris viros fœminafq;,(quorû ingens eo tempore Panormi erat multitudo) 9uotquotexpleta concione obuios habuit, cos amidu fpoliatdilaceratq;. His fc-ditionisinitiisfolutaplebs,amp;Comitûabfcntiaftenislaxata,abdicareHugoncmâ-giftratuomninopcrgit.Hugohis cognitis animo neutiquadeiiekur, fed cumSe-natuRegio,amp; Vrbis proceribus,qui kbi fuffragabantur,vt plebem in kde continc-^et,perfrequcntiffimas vrbis vias obequitanSiPanorraitanos,nenouos agitenÉ

AAA

-ocr page 572-

n4 tgt;£ REBVS SICVLIS, POSTERIORlS motus,frenareftudet.Vedigalfuperfannarecenterimpofitum,plebiquegrauif-lt;imü,vtpopuläremlenirctfurorem,fruftraremitcit. Naplebs Hugoné raagiftra-tu morte regis iure optimo abdicatum magis acmagisconclamitat. Intereafama tota vrbe percrebuit,Legatum a Carolo nouo rege ex Germania Panormum ad-uentafleJiterafqueHugoniconfirmatonasdetuliffe. HxlitterxcuminPrxtoris curia frequenti populo leâ:æfuilïent,{quævtrumregiæfuerint,an veto adfedan-dum populi furorem confide, incertum}plebis furorem non compefcuerunt,fed inagisetiaminflammarunt.Namfimulatascfle€as,nonaregcveniflc Legatu,fed villicüjvel nauta,velHugonis famulum,qui régis Legatu mentiebatur,palamprç- ^^ dicabant.Quinimo cum a Prætqria domo vrbis Prxfedlo redeuntc,plebeiusqui-damregias fatis temere atq; arrogater litcras expetiuiflet, Pr^fedus ad compefcé-dosillius temerarios aufuscarcerieum addixit.Sedmoxille édita voce populiau-xilium efflagitare cœpit.Quo v/To plebs furiis incenfa, amp;nbsp;armis accinda, inPrafe-dum acillius miniftrosirruit,hominem a miniftrorummanibusliberatjPrafedu-quèipfum aggreditur : qui fibi confuiens falutem fugaquxfiuit. Sedato paulifper co tumultu,iamque aduefperafccntc,puerorum manusnoncontcmncnda,quos viriâipracentumrufticos mentiti fequebantur,addomum regiam pergunt:Hu-gonem Panormodifcedereelatisvocibusconclamant;mortemque,niil:atimpa-reat,comminantur.lllebiduifpatiumabeundi,fed fruftra,petit.hora nanqjiani ^ nodisfecundaaduenerat:amp; cum omniatenebriseflcntinuoluta, ingens armato-rum numerus non modo peditum, fed leuis quoq; equitum armatiiraï,ad aream jnaritimamconduit,ac machinisamp;tormcntis xneisepublica domo acceptisregiam obhdentjtantoque ardore oppugnant,vt ego ipfe horum fpedatoromnium tantammutationem Panormi tam paruo tempore contigiflemirari non definere. Quod vbi Hugo vidit,defperÄa plcbisrefipifcentia,famulum mentitus,clamper pofticumhoranodis fextagt;amp;feptimodie Martiianni fal.i5i6,regiaegreffus,do-imum Ioannis Antonii Rifignani fui ftudiofi regiæproximamingrcditur,atqjindc nauemonerariam inportu paratam infeendit. Erat adhuc in domo regia Antonius Motecatinus AdranitaComes,amp;CSfularesregii,qui Hugonisfug^cetianum jo ignariobfidionêperferebanr.Sed vbicü elapfum cognofcunt, fugxamp;Ip^9P®^ clandeftinæfecrediderût.Milites qui regiam tuebantur,vbi Hugonem abeße di-dicerunt,certatim fupelledilcm oêmdiripiunt,apertifqiforibusprçdaonuftiad fuos quifqj lares accedut.Panormitani obiidcn tes cognito Hugonis reeeßu ,amp;fa-da eis in domum regiaintroeudipoteftate,repente in earn fcfeingerüc:quicquid bonorum vnicuiqs fors obtulir,diripiüt,ac deinde ad ortum vfqjfolis regiam oem deprædantur.Illuccfcentc plebs furiis excita ad Palatium in vertice vrbis fitu, vbi MelchiorCeruerusgenere Hifpanus hæreticoru quæftor degebat, Panornio cu difcederepervimcompeliüt.lllcplebisfuroricedens,permarmoreaviaamp;freque-tillîmû mercatorum foru obequitas,ad portam maritimam venit, amp;nbsp;nauê afcédit. ^^ Irnerea dum hare in vrbe gcruntur,Hugo biduü in portu moratus, Paormoabfce-dens Meflana nauigat:vbi a Meflanenfibus veluti Prorex amp;nbsp;magno honoreexce-ptus eft.Meffanæ agens principio cetera Sicilia: oppida ad fidem nouo regi ferua-dam per hteras hortatur. Sed dum plurima de regialargitate Siculis, vt cos in fide contineat,pollicetur:Siciliæciuitatescognita illius aPanormoexpuIfionc,abeo ipfa:quoq5defcifcunt,fefeq5Panormitanisadiungüt,paucisexceptiscircumMcf-‘ fanamoppiduIis.namCatana,Syracufæ,Leontinij,Agrigentum,Drepanû,amp;cx-t€ræSiciliæciuitates,Panormitanosfecutæ, ncgataHugoniobedicntia,innouós quoq5 motus actumultusabeüt,vedigalia omnia (qua: Gabellas vulgus appellat) aregibusimpofitadetredantabrogantq5,Hugonisftudiofosinfequuntur,quofda exciuibuseledosdeligunt,quicaufasrefq5 populi tucantur. Dùhæcper Sicilia Eunt,Panormi facinorofi homines impune totavrbe debacchantesper domos cxcurrunt,cundadiripiunt.Quo vifo primores vrbis Legatos ad Comités,quino longe inde aberant,mittunt,eos ne vrbem regiam in præeeps ire finant, precatur» Aliquandiu inter Proceres ad Thermas Himeréfesdifceptatüeft,fuccurrendóne foret Panormitanx vrbi,an non.amp;: licet plurium,Seoatuifuo relinquendaeflePa-ormum,

-ocr page 573-

DEGADIS LIBER X.

jyj

to

io

ottnum, mens cHet, Petri tarnen Cardonii Golifani Comitis fententia præualuit. ^ineregiavrbsperditorumhominumcófpirationeindefcitionem régis in to-t'usinfulçdcdecusrueretjftatimfuccurrendumillicire in fummo return difcrimi-’ttconftitutXj5^ feruanda regi decreuit.Excepcrunt caoteri Proceres Petn vocem t'dutiecoelodelapfam.Erat PetrusCardoniusregum Aragonum ftudiofifllmus: (proquibus cum Hugone amp;nbsp;exteris germanis fuis fratribus iri bello Neapolitano, quod Ferdinandus Catholicus rex Confaluo Ferdinando Duce fcelicitergcffit, pluriina amp;nbsp;ea egregia militia: facinora ftrenüe gefferat) maximarum prxterea vir-tutum,qua: nullis in eo vitiis obfcurabantur, gloria infignis,pra:ter ftaturamcor-Ponsproceram,htcrarum humanarum petitiam, vultum regio quodamdécote P^ædarum.Eaque omnia fingulorum beneuolentiam mirifice conciliabant,eum-quecæterisProcctibusamp;plebiacceptiflîmum reddebant.Igitur ftatim Proceres 3normum aduolant,motus fedantjac tranquilly reddunt omnia. Nee defuerc tü quinoiios hofce motus non a plebe,fed a priuato odio gt;nbsp;quod inter hos Procercs amp;nbsp;*’Ugonemflagrabat,exortosaflererent,cumeorum regreflupulfo iam Hugone P^catamvrbem afpexere.Comites igitur compofitis Panormitanis rebus, fimul amp;nbsp;^•P-Qj’. Antortium Campüm Legatum ad Caroium regem mittunt, cunäaque Uitlincexponunt. Hugo etiamper Legatum Carolo calamitacem fuamenarrar. IntereaPröceres, ne Sicilia infolefceret,Symeonem Vintimilium Giracis,amp; Mat-thxumSandapacem Licodia:Marchioncs,Prxfidtsinfula:conftituunc.Hifu{ce-P^°tüagiftratu,Hugone adhuc Meiran£cagente,plebem inofficio continebanr,

■uscuiqjreddebantjfandeqjomniagübernabant.Nündinas Panormi,qüàsFerdi-t’andusCatholicus indulferat,amp;vfqueadcam diemHugonunquam püblicarat, *‘^Q’ Chriftinx translationis ftatafolenniaqj fen:a,qux Maio mehfe redeiint,per q^’udecimdiesptimum celebrant, qux adhanejfque xtateminuiolate Angulo quoque anno repetuntur. Interea dum hxc in Sicilia geruntur,Carolus rex, quicuminFlandriaagebatjauditisSicilixmotibuSjDidacü Aquilara gencreHi-^panumPanormumad tümultuü causam,ordinem, authoresqj explorandosmitgt; '''•IsPanormurn venit,motuü fetiem perfpedam Carolo regi,vtin mandatisha-. u^bper certum nuntium fignificat.QuibuscognitisCarolus Siculispetliteras '^peratjHugonenl vt Proregem excipiant,eundemqi non fccus ac par eft colant. ^‘uacusliteris Caroli recepÄs ftatim Petrum Cardoniumfqüi ad fedahdos motus ^3tanæinter Hieronymum Gurrerium,amp;Francifcum Paternionem Baronem, radars exortospetierat) ad fe Panormum accerfit.Cuiaduenientiregis mandata “P^^Ujipfmij exterofque Proceres vt Regi pareant, hortatur. Proceres ad regi ob-j^'^perandum fefe paratiflimos ofFerunt : a quo ne äntea quidem vel in minima rè ^slcincranc^neqjfaneHugOnemipfiexpulerant. Animaduertendum tarnenfore ^unfulunt j ne plebs inftabilis, amp;nbsp;furore iam percira, atqj Hugoni infenfiffima, ad 40 p .®®rccipiendü Ac repente cómpellatur.Periculofum ideftejamp;A poftea de-''Uioaplebeexoriatur, Regi ipA laborioAAlmum fore: fatiufqjefferem hancatep P'^’^'culum cü Carolo rege cóferre,ciufqj iudieiü de ea re prxftolati. Didacus pro-quot;2toProcerumcohAlioCarolum regem confuluit.RcxliterisreceptisHugonem ^ùui,acPetrumCardonium,amp;FridericûAbbatellû Comités ad fè,vtcaufacora

*‘Cutiatur,accerAt,Ioanne LunaCaltabilottx ComiteinSicilia PrxAdeconfti-^uto.Iscapco magiftratu,amp; Hugone ac Comitibus in Flandriaad regem profedis;

Wam prudenter modcrabatur, amp;nbsp;Bibonam fux ditionis oppidum, quod a fe ad pt^osPanormimotus defciüerat,amp;regi fubefFe cupiebat, expugnatum dire-ptionibus amp;nbsp;cxdibus foedauit, ac demum in Adem recepit. Interea Hugo amp;nbsp;Co-jo j.'Ï^^^Q*^®® rege caufas fuastuentur,alter in alterum crimen impingunt.Hügofe-uionis Panormitahx Comités aliofque Proceres authores facit. Contra Comi-®5nugonemtyrannidis,auaritix,crüdelitatis,luxurixcfiminantur:quibus faci-“oribusvrbsexcitataipfumexpulèrit. fe,quódfurofem plebis compreflerint,ho °utneflccommédandos, verumetiamprxrhiisafficicndós,inftant. IntcrhuiuR eenaodidifceptationes idconftat,ComitésPanormitahx vrbis caufam, ac Sich-°rum omnium motuum fortiter coram regc tutatos eftc.Quibus auditis CaroldJ

AAA i

-ocr page 574-

jy« DE RE B VS SI GVL IS, PO STERI ORIS RcxinhancdeOiumfentcntiam dcucnit,vtzrarioregioaPanormitanis amp;SiciI' hs, liquid dctradum in motibus fueratirependeretur : authores vcro feditionis morte nmlctarencur. AdhaecperagendaHedorPignatellusMontislconis inCa* labria Comes,militia: Præfeâ:us,amp;SiciliæPra:fes,abrogatoIoanne Luna,a Caro* lo rege deligitur,Hugoneamp;Comitibus interim in curiadetcntis.HcdorCalend. Maii anno ialut. ipy. Panormum venir: Eleftos, quos fibi plebs prjcfeccrat,abro-gat, vedigalia reftaurat, non præftita reftituit: Marchioncs Giracii amp;LicodiX Neapoliprofcribit:vigintiinccrti nominis viros feditionum authores morte pu* nicndosfibircferuat. Poftremo eaiterisomnibus amp;plebidc commits facinori- j^ busarege voce præconis édita venia indulgetur. Hæc tametfi nonnihil plebslxta fufccperir,profcriptioncmtamen Marchionum,Comitum,amp;vigintivirorumcu-ftodiaminiquotulit animo, qua: omniainregios,quiPanormi Hcdoriaflillcbanr, re tudebantur, Dü igitur Sicilian has duas difeifla eflet fadiones, altera qua: Hu-goni,altera qua: Comitibus amp;:ca:teris inhaeferat, (qua: ita inter femutuis arfcrant odiis,vtalteraalteriusexcidium moliretur) plerique, quosvelculpa reoïfeccrar, vel auaritia amp;nbsp;fuperbia ftimulabant,a:ftuare,rcs nouas moliri,machinari,arque m Hugonislludioibsfquorii magnaPanormipars nee finemagiftratuaderat,quo-rumque opera ca omniafadaeflcarbitrabantur)animofurercacconiurarcincipi unt.Erateiuscomurationisauthor loanncs Lucas Squarcialupus Panormiranus, ^g qui vrbis iuratus anno fuperiore fuerat.Is cum plebcm exagitatam atq; adfediiio-nes procliuem,Carolum veto regem longcabfentem, neqjvllum in Sicilianeque in Italia exercitum habcntem,nec fanc Hedori fufpedum quiequam inteHigerec, tune optimam fibi opportunitatem,hoftibufqucexitialcm fibioblatamexißiroas, deexdendisillis,opprimendaqjRep. Panormitana confilium capit.Couenerehi omnes cumeo patritiiordinisj^racifcus Barrefius, Balthaflar Septimus,Chrifto-phorus Benedidus, Alfonfus Rofa, Petrus Spatafora, amp;nbsp;plericp alii, qui xre alieno obftridi tcnebantur. Euere item nonmodoquifufpicarentur,fedamp;quiclampa' laraqjeiFerrcntjGuilelmum VintimiliüC»ninna:Dominum,velobidquodHu-goni fatis crat infenfus,huius confilii non ignarum, fed occultius tarnen participe- ^^ extern plurimi popularcs(quorum capita lacobtis ab Agrigento,VincenciusRiza faber ferrarius,amp; Vincentius Zazarus homines perditi erant) huic ipüinceptocii cztcrisfauebat.Igiturloanes Lucas Squarcialupus cfcsoésnó longe a Marganaar-cc ad rus Antonii Vintimilii conuocatVbi omnib.arbitrisprocul amotis,calami* races regni,vrbisPanormitanxiaduram acdamna, Petru Cardoniu amp;nbsp;Fridericu Abbatellü Comités ab rege interfedos confulariü inftindu amp;nbsp;litcris enartat.QuÇ omnia eo a Squarcialupo fida fueran t,vt plebem Comitu ftudiofiffimaadfacinus concitaret:neqjpropterea a regedeficicndum,autHedoremimperioabdican-dum,fed fidem vtriqj incorruptamconferuandam aiebat. ConfularesfolumK Hugonisfedatores (quorum neceDeumpropitium, rcgcmqsipfumnihilinfen* ^g fum fibi faciebat)de medio tollendum,amp;Rcmp.hac vialiberandam,oftendic.V-bifinem dicendi fecit,la:taomnium ac ftudiofaacclamatioeftconfecüta.Igitur régis Confulares, (quos Indices alios magnæ cnrix, alios a ratione magiftros ,atq; AdnocatnmFlifcalem appellant) czterofque Hugonisfindiofos vnocodemque tempore omncstrucidareconftituunt.Diespcrpctrando facinori profeftusDiuX Chriftinx Panormitutelaris,(qux.it.Calend.Augufticolitur}!ocusvcrotemplii maximum, (in quo Diux illius ftata ac folennia celebrantur) amp;nbsp;Vefperarum hora, (adqnasHedor cum regiis accxtero magiftratudemore curixaccefluruserat) deliguntur,amp;interfacraipfaamp;xdemtanquam vidimas ad cxdem fingulosdc-fignant.Gonuentu dimifro,SquarciaIupuscundapararc, inultamoliri, infidias ^^ tendere , ac fociorum vnumquenque quotidie nó fegniter hortari pergebat.Iam-que fere coninrationis fama totam vrbem tenebat, atqne adeo nonobfcutus rumor percrebuerat. Neque interim vrbs prxfidio muniebatur, neque vrbis por* txmilitibus armatis (vtparerat) euftodiendxtradebantur:fed negledis reme* diis fegnities tenebat omnes. Fama rei patrandx vires in dies acquirebacj ita Vt nunquam ego mirari definerem, cur Hedor adeo manifeftxac propinqux feditio-

-ocr page 575-

DECADÏS LIBER X.


;ï7


lo

lo

^flitioni non occurreret. Illuccfcente præterea profefto Diux Chriftinx die, Irancifcanus quidam ex eorum famili^uosjefuanos Siculi appellant,qui rem a^ VincennoBenedidoChriftophoriBen^idi vnius ex coniuratoribus fratre fub l^cratnento acceperat,clam Hedori coniurationem aperit,amp;ncadvcfperasdc' lUorc accedat hortatur,periculumque exponir. Qua Hcdor cognita non ad facra iiïinorcpergit,nequc vrbem prçfidiisfirmat,nec portas vrbisclaudit,cuftodefue ®Pponit:fedintraregiammctuatquehorroreperculfuscum Confularibus omnibus fefecontinet.Erateoanno vrbisPrxfedus (quem Capitaneum vulgoappel-Mt)Ioannes VincentiusIncorberiusMifilindini Dominus, quiamp;ipfevulgata ja coniurationePrxfeduramFrancifeo Alliatx fuoludicicommifcrat, atquefuga ülutifuxconfulensvrbeexcen'crat.Interea iam conftituta dies amp;nbsp;hora aduenit, ‘^uiSquarcialupuscum coniuratis omnibusarmisaccindivrbem immunicamamp;: ®lilqueprxfidio pene defertam per portam nou4pingrediuntur,atqueadxdcm l^iuilacobi a Maflara pergunt: vbi curatis corporibus, amp;nbsp;ad facinus a Squarcialu-Popaucishortati,ad templum maximumftatutahoraaccedunt, ratiHedoréibi amp;Confularesfcrepcrturos. Sedmagiftratu minime inuento vbi fe delufos ani-maduercunt, irapercitiinPaulumChagium vrbi»Archiuarium, virum manfue-^1101,qui facris turn forte intererat,irruûr, arque inter facra ipfa trucidant. Mox per vicum marmoreum ad regiam domum pergunt.Eram ego turn vndcuigin ti natus annos,qui audita vrbis a paucis inuafione, cœnobio cgreirus,vt rem curiohus per-'icftigaré, ad macelli forumamp;ipfcperrcxi.Eo vtprimüapplicui, eveftigioSquar-cialupus,Barrefîus,Scptimus,Rofa,ac exteri (quorum fupra memini) côiurati, qui VKad viginti duos numerabantur, (quorû capita cqueftres, exteri veto pedeftres

'fantjexCaflaro ad mercatorumforum(quodLogiam appellant) pergebatjPan-orraitanos amicos, quofcunque obuios habebanf, adfacinusfruftra inuicantes* Quoscum vidi,obftupui,eorum aufus tcmcrarios admiratus, qui cum pauci amp;nbsp;in-crtnescffent,vrbemtantam inuadereaufifuiflent:remqueperndiculam mini vi*-‘^etefuni vifus. ac multo magis Pignatelli focordiam cÓtemplabar: qui vrbem de-fertamprædæqueexpofitamreliquiflet.IntereaSquarcialupuscum coniuratis ad 1® areammaritimampergebant, mortemHugonisftudiofiseditis vocibus comprenantes. Hos ego, vt rerum euentum confpicercm, a longe fequebar. Eo cum ve-iiiflem.in ædibus Nicolai madici ex co hominum genere qui fagena pifcari folêt, fiuæpoftca in nobiliorem.D. Manx cui aCathena cognomê ell, rempli partem, Q^mchorumamp;maioremtribunamappellant,abierunt)Squarcialupumvclma-gnitudinereiquamerataggrelTus, velquia plebe longe a fuis ccptis (quod no pu-tarat)amp;fatij alienam vidit,metu exanimatum ac humicollapfum ofFendi, exteris coniuratisnonmodoanimoconfternatis,fedincertogreffu amentium more pa-lantibus.Qnpd cumvidiflem,tametfihincnonnihil mifericordia commouerer, Mc tarnen Pignatelli ignauiamac focordiam cummeo comité ardentiusrepre-henderecœpi,quipaucosconiuratosDuce eorum iam pene exanimiparuone-gotiotrucidarecumpoflet,domifecontinerct,atqueinlatebrisefl'et.Cxterorum vwo primatum nullus in vrbevidebatur: fed vrbe deferta, fuosfinguli tuebantur penates.Sedpofteaquamexanimisperhoraefpatium iacuit, fronte acetoperfu-fsjamp;.aliisadhibitisremediiSjSquarcialupus bona: valetudinishabitum récupéra* yMefirmitaterecepta equum infilicns vixcum viginti coniuratis,quorum maiorpars pedeftris erac,adRegiam domum (qux Doana eft hodie) horadiel. xx^ acceffinPignateUum editis vocibus ab area appellat, Comités a rege trucidatos mentiendo queritur,ac Confulares amp;nbsp;Indices, qui fecum in regiam fc receperant, authoresillorumnecis, vel ob idipfum ad mortem expofcic.CuiPignatcIIus efe-neftrarefpondit Comités viucre, vtque paci Ruderet, edixit.Cumque Squarcia-lupus repentis vocib. identi dem,vt plebem (qux Comitum erat ftudiofifllma) in-oenderet,congeminaret, amp;nbsp;Pignatelli monita fruftra audiret, Hedore eo relido, leieaconfpedueripiens in xdium penetralia reccpit.Plebsquoqucvbimanifefte coniuratos vrbem tenere,nullumque ad obfiftendum partefque regis tuendas ac* ceffiffe vidct,ümulatx Comitum nccis vlcifcendxac praeda: auida,cü tertia nodi«

AAA 3

-ocr page 576-

55« DE REBVS SICVLIS, POSTERIORY

hora procefliflet, ad Regiam armis accinda concurrit. Regiac igiturforibus ign# iniedo, ad magna vi eftradis, coniurati ijj^rediuntur,fcalas afeenduntj acPignä-tellum pnmumferuatodecore Regiocapiunt, extraRegiam egrediiubentjatq} ad Palatiuin akerum Regium,quod m vertice vrbis ficum eft,mittunt:moxRegiS penetraliaperueftiganc,NicolaumCanarellam, p'atriaPalazoIienfcm,Syracufa' numincolam, amp;:Ioannem ThomamPatetnionem Catanenfem lureconfultosj duosexmagnxregixcurixludicibus, reperiunt,ac ftatim cxfosamp; veftenudatos efeneftvisin aream prxcipicesdeiiciunt,plebe telorum eufpideeos excipiente: fpedaculü fanehorrendum,immane,nouum, atqjobcrudelitatem abamicis ad-uerfariifqjiuxtadamnatum.Poft hos Gerardum Bonannum a rationc magiktu, fordida vefteamidum,ac rufticum fimulantê,perpofticumrcgiaclam egreflum) aepedeftrem fuga falutemfibi per domos vicinasquxrentem corripiunt,abfcif-fifquepudendiscrudeliflimc n^cant:(rarü profedoacpene inexcogitatum fxui-tixgenus^ftatimqi ad regiam prxdandam plebs omnisconucrritur.Hxcnoélcilla milere funtpatrata.Illucefccntc veroPriamum Capozium Lilybitamluriiconful-tumjac Poctam non contemnendum, quem Aduocatü Flifcalem vocabant,duos quæfitû dies, tandé non longomb xdc. D. Ioannis aTartaris in domo cuiuidamu-herculxinuentum,totavrberaptatum,acpluribuscófoftum vuincribus occide* runt. Blafcum Lanzam Catanêlem iuris item peritum infigné, vel ob id quod Hu-goniscaulâm obnixc coram Rege cotraPanormitanosamp;Comités tutatusfucrar, ardqntius etiâ per latibula amp;: fepulthracœnobii.D. Dominici perquifitumcum no reperiftent,pluraibidiripiunt,acpra’fertimpretiofamHugonisfupelIedileuiFer-dinando Falco Theologo,act œnobiiillius Priori,creditam,prxdantur.Bkfcidc-inde xdes ac bibliothecam incendunt. loannes Luna Calatabilottç Comes audita vrbis coniuratione fibi nmqpSjVel ob id quod Hugonis etia partes fecutus fue-rat, Panormocö filiiscgreirusinAlcamumoppidumjquodPanormo.jo.p-m.ab-eftjfe recepit. Poft hxc coniurati euftodesaddiderunt, vrftudiofiHugonisqui c-uafcrant,intercipercntur. Hxccüinreli^iisSicihxciuitatibus Ar oppidis nun-tiarentur, animos hominum ad confimiha peragenda excitarunt. Nam Catanx inter HicronymumGéirreriumamp;FrancifcumPaternionem Radufx Barone magna diftcnfioncexorta,tota ca vrbs in feditionemabiit.Agrigenti quoqjinter Petrum Monteapereü.amp;t BakhaftarcNafelIüYhomiliOominüjacplurcs populates, adeo exarfitferoci3,vtinfigni Petri xdeaclapide quadrato extradaigm cobufta fine habuerit.Drepani inter Simone Sandura Clemente Sc lacobuFaidelló cxde nxxexortaé,vrbêin duas fadioncscrematisetiamlacobixdibus diuiffrüt.Tber-

19

10

mitani Himerenfcsnofolum magnos in oppido motus excitarunt, fed codcouo* que furorepcrciti ad Trabiam art ê (qua: Bla(ci L3n2xditioniserar)progreüi,ar-cem.agroSjacciindafœdarunt inccndiis.Hæicaqjvrbesfœderacûconiuratisin-cLint,opp)danosfocios(ibiaftifcunt,nouamoIiuntur.SolaMeiïanahuiuscalanii- ^^ taris cxpersfuir.Nä Meflancnfes ira eorû vrbc in fide concinuerunt,vtnibilûnini-no inique in eafit pcrpetratû. Dû hxcPanormigerunturjfœdaacpIancdeplora-da vrbis facièscernebatur. Na iuslegcfq;iam plane refrixerant, auaritia,rapinX) fuperbia, vrbeniinuaferant,Quicunque præterea impudicus,adulter,ganeo,la' tro,facrilegus,vel qui aléa,manu,ventre,penc patrimonium diffipauerat, quiquc alienum æsconflaucrat,quoflagitiumautfacinusrcdimeret:pra.’tereaomncsvn-dique parricide,facrilcgi,conuiâi iudiciis,aut pro fadis iudiciü timentes: adh^c amp;quosmanuslinguaueperiurio,autciuilifanguincalebat:poftrcmoomnesquos flagitium, egeftas, confcius animus exagitabat, hi Scorcialupo amp;: coniuratoribuî proximi ac familiäres étant,amp; de ciuitatis,mag^ifi:ratus,rerumque omnium muta-tionecumeo tradabant.vbique hominum populariumagmenarmis telifqueac- ' Cindiaftabant, amp;(quod nulli nifinobis qui liste vidimus credibilccli; nihil libi rcliqui non ad prardam,non ad crudelitatem fecere,facra prophanaque, diuinaat-queHumana omnia in promifcuo, nihil penfincquemoderat! habebant,publice impuneque rapere,delubrafpoliare,facraprophanareacpolIuerclicebat.Erant eo tempore Panormi germani fratres duo, Francifcus amp;nbsp;Nicolaus Bononii, vin Princi-

-ocr page 577-

DECADIS LIBEk X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

kthcipcsturn Squarcialupoaffinitateconiundi,quiftatumhune Reip.piunmu perhorrebant:cumquepriuatasinimicitiasgererent,hdifljmosfccummilicesdu-darefolebant.Hi cum vrbem ad prædam relinqui in dies confpicerenr,Squarcia-hpum fepms admonucrunt, ne tam fœde patriam opprimi a fediciofis permicte-ret-Ombusilleea omniaadhoftium terrorem, amp;nbsp;fociorumobfequiumfadaede refpondit.Cumque id malum in dies latins ferperct, PignatelluSjagentrbus etiam cotiiuratis,Guilelmum Vintimilium CiminnæDominum,quemconiurationis participem fuiffevulgi fama pra’dicabatur, Præfedum vrbis ad fedados fedefto-turaaufusinftituit. Jntereaconiuratipofl:quamvrbefuntpotiti,totdemum(uc-“0 tcflibusfrcti,adoppugnandam maritimam arcem animos adiiciuntjratÜivenia ^bRege non irapetrata ab illius Imperio deficerent,amp; fe tueri in ca arce facillime pofle,amp; mœnibus:quodquibufdam figmentiscommentifqueplebemiammoti-^usagitatamjamp;ad noua molicnda præcipitema(^tantü facinus impellere fefear-t’itrabantur.Indidus eft itaqj ab eis dies concionis feftus Natiuitatis Maria: Virgi-'’gt;s:qui dieseft.^.iduum Septembris.Locusadeaomnia decemenda deligitur tê-Num Annunciatæ,quod e regione cœnobii Sandæ Zitaî,amp;intravrbis mœnià ’lt;1 portam Sandi Georgii fitum eft j in eius ampla Portieu, vbi facra concio habe-rifolet. Dum in hocrerum turbine reseflent Panormitanx, Pompiliuslmpera-türiuSjFrancifcus Bononius, Nicolaus Bononius eius germanus frater,Petrus Af-fliftuSjAlfonfusSaladinus,Hieronymus Imbonettus viripatritii,cum exhauftam quot;^iptopemodum vrbê animo cernerent,labanti patrixfuccurrere cupiences, fe^ 'iitionis autliores de medio tollere ftatuunt: neque id ramen abfque Pignatelli co-^^'ogetere audent.Cum Pignateilo igitur rem conferunr.Sed ille, vt natura meti-culofuserat,facinus dehortatur,vel certe non nili maxima confilio ampledend 5 ^llerefpondet.Mox illi fubiungunt, vt fidos,quo« in vrbehaberet, eis fociosad-‘J«cc.Cumque Pignatellus nullos fe habere reljpondiffet: illi eum, vt Guilelmurrl ^wimiliumCiminnxDominum,amp;qucmiamvrbi prxfecerat feditiohs acce-ptiffirnum, accerdret.illique rem haWe committeret,admonent.Huius audito domine Pignatellus obftupuit : cum ille feditioforum hominum longe ftu-^° ^iofiffimus haberetur. At Pompilius, qui (vt a quibufdafh fufpicatum eft) rem '’® cum Guilelmo prius tradaucrat, PignateHu m, vt ea fufpicione omifta virunl S'lfeacccrfat,atquecumeot^ndacomponat,hortatur,orat,Pignatellus his ver-^isanimoeredus,Guilclmum ad fedam vocat:in quodifcrimine vrbseftet, apc-'''f’gloriam nominis, patrix libertärem, prxmiü Regis,limul amp;nbsp;veniam criminum c^niûeiproponit.Guildmusparatiffimûfe adomniaoffert,egregiûfacinus,etfi arduumqui(Jem,fe3ggreflurûpromittir. Intereacocionisdiesappropinquabar. Qh.° Pignatellus motus, proceres vt caute fibi confidant,moneufuturum enim vc ‘^oniuratiProceresomnes fibiaduerfantes exdâr. Quo cognito proceres matura-•■cfacinuspcrgunc,atq;in ipfo concilio feditiofos de medio tollere ftatuunt. lamq; ^quot; Ptoximusreipatrandx,cum hxc agcrentur,aderatdies. Coniuratores ex altera Puneconfilia parare,votafuffragiaque exquirere,Pignatellum ad idem horcari,vc ^^'pdatum in melioremformam conhlio reduci pateretur, non definebant. Pi-gnateHusfimuiatQ oreadomniafe promptum coniuratis exhibet. Verum liinci ^qnarcialupoparatis omnibus ad concilium primaluce congregandum oppor-^'®is,amp;indeaGuilelmoad coniuratosibidemcxdendos: node fequentiPigna-tellusveritusnefortunarei gerendxnó faueret,clam naui afcenfaPanormo Md^ 3nam verfus difceffit.Illucefcente cognito Pignatelli difceffu, magnus in vrbe tu-®ultusexoritur. Squarcialupus eum palam criminatur, fœdifragû appellat, quod geftainconcilio decernendaapprobaturü fe fpopondiiret,nunc vcro dam difcef-10 ®nt:vrgettarnenfocios,vtnihilominusconcio habeatur. Plebemigituradnocat: quifqueadxdem Annuntiatxvtpetgat, folicitatur. Guilelmus idem,amp; exteri ‘inulant: coniuratores hortantur vtconciliumaccelerent, vrbi regendx,neatl peioraquoque rdabatur, modum imponant, animo interim ad facinus gerendu inniantes.IgiturfublucemdieiodauiScptembrisSquarciaIupus,AlfonfusRofai Giriitophotus Benedidus coniurati, atm ex plebe fexcenti prope vin, ad xdera

ÀÀÀ 4

-ocr page 578-

Î^o DE REB VS SIGVLIS, POSTERIORIS

Annuntiarx, arque ad earn partem vbi concio facra haberi folet, accedunt. Gui-lelmus itê VincimiliuSjFrancifcus amp;nbsp;Nicolaus Bononii,Pôpilius Imperatorius,Al-fonfus Saladinus,Imbonettus, Affliótus,amp; cxteri eiufdcm fadionis adfunt. Hi du cæceram nobilium multitudinem,amp; fimulplcbem vefanam przftolatur : lacobus CribellusCaccamcnfisDominicanusDiuxZitx cocnobiifacerdos,mifrarncele-bracurusadaramacceifit. Coniurati addexteram columnam proximioremhx-rebant,amp;non proculindeGuilelmuscumconfeederatis. Vix facerdos rcmdiui-naminchoarat,cumGuilelmus dato fignofocios ad facinus aggredienduin lior-tatur.Turn repente omnium primus Nicolaus Bononius enfe euaginato in Chri- ^^ ftophorum Benedidum irruens,ipfum occidit.quem deindePompilius fecutus, SquarcialupumaggrefluSjCumeum thoraceamidumrcperiflet,pugionc confo-dit. Petrus Afflidus ante ora cum Alfonfumgenuflexumhaberct,interfecit.Ncc minus cxteri focii nudatis gladift contra rebelles, proditores amp;nbsp;latrones,pro rege, pro patria, pro liberis, pro aris, pro focis audendum atque dimicandum editis vo-cibus ingeminabant. (Itaconiuratores dignum moribus fadifque fuis exitum vi-txinuenerunt)Trucidatis in templo his tribus, qui foli ex coniuratoribus eo turn conuenerant,e vcftigioGuilïlmusequumparatumafcendens, advicoruman-guftias tuendas procurrit,cxteros coniuratos amp;nbsp;plebem cobibiturus,vitamqj rcgi amp;:Reginx,Reip.verohoftibus mortem editis vocibus comprecatus:queinpedc- ^ lires Pompilius, Imbohettus, Saladinus, AlBidus,amp;: Bononii fcquebantur, quib. Hercules Infuxaarcis maritimx Prxfedus, cum pluribus militibus Hifpunis ob-uiam ex arce egreflus,animos plurimum auxit. Vulgata Squarcialupi czde igna-ra plebs animo fufpenfa nihil noui moliebatur, fed anxia quxrebat,acSquarcia-lupi necis authoremadmirabatur,cumpaffimpcrtotamvrbem Guilelmus eius ftudiofiflimus obcquitaret. Inter eundum Vincentium Rizam fabrum ferrarium plebeium,ex coniuratis vnum, obuium ad xdem Diui Petri martyris habent: que ftatim occidunt, fubinde aream maritimam petunt.vbi Francifcum Barrefiumex coniuratis nobilibusprimariumarmaturaihdutum forte ofFendunt.in quem cum regii irruere vellent, ob datam ei a Guilelmo fidem in arce maritima carceri tradi- ^^ tur.Subinde Albergafïam concedunt:ibique Petrum Spataforam exconiuratis vnum inuadunt ; fed illc equo ftimulato celeri fuga falutem fibi extra vrbem qux-huit. Hisgeftis cxteri coniurati metu perculfi, Ä: animofradijfimili^uganbi quoque confulunr. Guilelmus poft hxc amp;nbsp;focii bellica inftrumenta ex publicoar-mamentario proferunt,caque in Regiam domum afportari iubent, ibi fefe tuen-tur,cam plurimorummilitum prxfidiomuniüt,acmilites euftodefquepervicos, ne feditio aliqua oriatur, diftribuut ,eos quoque quos futurx feditionis fufpedoj habebant,capiunt amp;nbsp;in carcerem tradunt.Sacerdos qui rem diuinam coniuratoru nomine fadurus craü,rcpcntinaillorum cxdcexterritus,nonmodoacelebrando dcftitit,feddieod:auoterrore intravifceracoadomortem oppetiit. Trucida-^g tisconiuratoribus per certum nuntium Pignatello Meflanx agenti Guilelmus ac cxteri focii profperum return euentum perfcribunt.Q^PignatelIus cognito,pe-ditatus Hifpanorum militura milia quinque Ferdinando Larcona Duce, equita-tus vero circiter mille cxercitum,quos loannes luarra Potentix Comes duftabat, Neapoli adfe accerfit.Igitur in excidium feditioforum ob regix maieftatis conté-ptum acrius animaduerfus,copiis munitus Meffana mouct, Randatium oppidum pergit : vbi feditiofos plures morte muldauit. Catanam poftea profedus portam vrbis claufam ter id u enfis fcriit, vt vi a fc captam oftenderct. Vrbem ingreflus in Francifcum Afmarium, Matthxum Tortoretum, loannem A renam capitis poe' naanimaduertit:plebeii verogeneris viros vigintiduosfurcafufpêdit:multosca- jg pitedamnauit,nonnullosprofcripfit.Thermas fubinde venir, ac demum Panor-mum: vbiFrancifcum Barrefium, Bartholomxum Squarcialupum lurcconful-tu, amp;nbsp;Ioannis Lucxgcrmanumfratrem,amp;IacobumSquarcialupü capitc plexit, illorum xdibusfoloxquatis,(quarumquxdam adhucquoque proftratxiacent) amp;nbsp;bonis Regiaddidis. Hieronymum Faflarum, Vincentium Zazarum,lulium Ianficcum,cum triginta ferme plebeii ordinis feditiofis furca fulpendit. Peditatus

-ocr page 579-

t)ECADTS LIBER X. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|^t

^cquîtams Hirpanorum,ad Siculos coercendos,ne nouaaliqua viterius molirc-^ur,Thcrmas Himerenfcs vrbem plures menfes incoluic,ac poftea Marfalam.qua pforfus corum diiicina habitatione exhauftam cum reliquiflent, Carolus rex pau-‘Opoftmilitix vacanoné,amp;pluresimmunitates,quocelerius rcftitueretur,ci co-^sffit. Turn Petrus CardoniusGolifani,amp;:FridericusPatella CamerarxComiteSj ®Caroloregelibcrantur:Pignatellus Siciliæ Prorexconftituitur: Pompilius,Sala-^inus,Bononii, A fflidus, amp;ca:ten qui coniuratores inrerfecerant,muneribus de-lt;:orantur. Hocpaólo motus Siculorum, quos vidimus, poft annos tres amp;nbsp;menfes Ij ^^xfuntfedati. NeediupoftHugo Montecatinus claflis regiçannofalur,lyi^. ^‘'ïfeftus deligicur, amp;nbsp;menfe Decembri cum Didaco Daucra amp;nbsp;ii. Hifpanoruni ^ilibusMarfalam venit.vbiper toros menfes fex, amifta magna exercitus partes ^oppidodifieéto,redintegratoex Italisexercitu.Gerboruminfulam æftatema-^”'3ggreflus,addeditioncmSarracenos,acalt;rannuum.it.m.aureoru tributu Groloregipcrfoluédumcompulit.amp;paulopoft Neapolitanus Præfes inftitutus, yancifco Gallorum rege Neapolim Duce Lutrecho anno falutis.ijiS.obfidentei ^uni contra Francicas triremes fua dafle fortiter dijnicat,occubuit.Petrus Cardo-^wanteaadPapiamcontraFrancifcum Gallorum regem pugnans,plumbeapi-atorméto excuifa in oculo pereufTus occiditur.Sed Friderico Patelle Comiti q.d jq aduerfiaccideritjlibethiccaulispaulo altius reperitis enarrare. Sedatis in Sicilia ^opaftotnotibus,nódiu poftquorundam exeo temporeexortacontra regécon-■utatio anno falutis. 1513. patefadaeft:qua:hisinitiiscocpit.ExuIaucrant Sicilia lo-^‘'nes Vincentius,Fridericusamp; Francifcus cognomentoImperatorii Panormita* ^’''gt;germanifratres,genereclari:fedloannes Vincentius amp;nbsp;Fridcricus obScor-^'^lüpifeditionem,Francifcus vero obinflidum loanniCangelofoconterraneo .^O'^ulnus.Cüq5aCarolo rege nihilominus in patfiam reditumimpetrare potu-*’2nt,R.om3m adCsefaremaliumgermanumeorumfratremPompeio Column^ 'quot;^Winali obfequentem conueniunt,rati cius turn confiliotumauxiliofefinem ^’‘’lioinipoGturos.Sedcum fruftraaliquandiu ob idlaboraflent, animo a Carolo j3 pSfalienatijSiclliarnFrancifcoGallorumRegi,Marei An^niiColunnxcopiaru jancifcirégis jQjfQliaDQeis auxilio,tradereconftituunt. Vénérant Romam per ^feropusex Carolicuria Nikolaus Vincentius Leofantus,SicilixThefaurarius, ^wannes Sandus Philippus Panormitanus Legatus: quosfacile loannes Vin-'^’^tiuslmperatorius ad fui facinoris confilium pertraxit. Hi fimul omnesMar-'^^niAntonium,qui tum forte Romxagebat,adeunt, remproponuntjcundaqj ^m eo adfacinus opportuna componunt.Sed cum re nummaria ad rem tranfigë-‘'®)amp;proclaffeparandafimulamp;copiisinftrucndisindigerét,loannes Vinccn-''pslmperator,amp; Nicolaus VincentiusLeophantusinSiciliamnauigant.Qium •■JitnSquarcialupo amp;nbsp;exteris feditiofis occilïsjfedatifqsmotibusquibus hi longe la r‘unmuinGdebant,pacataminueniirent, animo deiiciuntur.IntereaquoqjLeo-I nbsp;^occinao RomanoPont.(qui Francifciregisftudiofuserar,cuius quoque fuppe-^'*5ïdrem patrandam coniuratores nonnihilconfidebant) ad Carolum Cxfarem Wnte,amp;Marco Antonio Roma ob id Frafcatum (oppidum non longe ab vr-^QinanSjquodfux ditioniserat)petente,coniurati fpem omnem amittunt. At ^“®P^do poft lacobus Spatafora MeftanenfisexProccfibus vnus Romam ve-^^ *et,Cxfaramp; Francifcus rem cicredunt,qucm adfefacillimepellexerunt. Hoc '^'orurfusanin^is eriguntur,Marcum Antonium aflidue pulfint, Panormumac eilanamvrbesSicilix principes illi offerunt. Marcus his auditis Francifcóregi ^cnalcribit. Cui illepoft reccptum Mediolanum, quodpauloantc duceLeone jo*“eoad Carolumdefciuerat, claftem contraSiciliamfuis feaufpiciis paraturuni P°licetur. Interea cum rex Carolus Ioannis Vincentii amp;nbsp;Friderici Imperatorii ’®®exilio finem impofuiffet, Panornlum hi duo redierunt. Cxfat igitur firmatiS ‘^uia Marco Antonio rebus Panormum venit,Friderico fratriThefaurario amp;nbsp;Ni^^

30 Vincentio , amp;nbsp;HieronymoLeophanto illiusgcrmano fratri, amp;nbsp;Gafpand .f”%dgentino populari, qux cum Marco Antoniofirmauerat,credit.Fride-'-oqiiocyPatelIxCamaratx Comiti cum resThefaurario referentenon ignoti 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eirctgt;

-ocr page 580-

5^ DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

eflet»facile eum aflenfuni Vel ob id aiunt pf£cbuifle,quod cum Comitatus MotyCÇ ius fibi ex Manfredi Claromontahi filiaj amp;nbsp;lóanhis Patella:fui ataui vxore,debitu pluries a Ferdinando Catholico Rege popofciflet j nunqua fibi ob Admirati Ca-ftclla: iure vxorio Motycani Comitis cum Regè affinitatem,ius fadum fuerit/pC' rabatfadadefedioneaFrancorumregcCortiicatum fefcadepturü.PcrhüUCtnO-dum patefadis rebus,amp; cundis adfti pulantibus, conftitutum eft vt claflè Franci-cainconfpedumPanormi expofita» Hifpanos omnesmilitesquiincavrbètiim efant,excitataplebeinterficerent.Sed rebus paratisfortuna nou arrifit.Nampaü' lo poft.M.Antonio e viuis fublato omniafunt turbata.At CxfarImpetatoriüsRö- j^ ma reuerfus,amp; Pyrrhücium luenium Catanenfem nobilitatc przclarum j ’ög®P* tis fpiritUS adole(centemgt;qui pro Marchionatu Caftri Leonis cum fuo gentili lite apud Rotnanam curiam gerebat,oft'endit.HuncigiturcumFrancifcofrâtre,amp;la' cobo Spatafora,qui adliuc RoAz erat, aggreditür, rem aperiunt, tandemquecu infacinotisfocietatcm trahunt,atqueFrancifcumipfuraImperatoriura ad regem Galliz nuntium mittunt,eique Panormum,Meflanam, amp;nbsp;Catanam ofFeruntJg»-tur Francifcus Impcratorius anno falut. ijii.ó.id. MaiieUm literis Volatcrran» Cardinalis Regis Gallorumifudiofiifimi,amp; Nicolai RenziRegisciufdemafeerc-tis,cumIoanneHicronymoCardinalisipfius fatniliari, in Galliam proficifcittifj SiciliamRegioffert, claflemque cum DuceltaÏojamp;procomparandismilidbus ^^^ triaaureorum miliapoftulat.Rexmaximo bello, quodpro repetédoMediolano cum Caroló Czfare gerebat, implicitus, tem in aliiid tempus differendam refpo-dit,ciqüe ducentosaureos pro commeatu dari iuflit. Dumhze in Gallia cum RcgeFrartcifcus agit, Pignatellus in Sicilia pro nummario regio munere,quod tertio quoque anno infulaRegi iamptidem dare confueuit,conuentunlCumPto-ceribus Regni Panormi habnurus, aulam regiz domus parauerat. Quo motus Fridericus Patella Cametata: Cömes,vtSiculorum bencuolentiam fibi concilia-ret,eoriiqueanimosadfedeHederet,palamnonaplebe, fed Proccribus vedi^^ idRegi pcrlóluideberefibividcriprzdic?bat. AdhzrebantFridericoCofiiid^il' * colaus Vincéntius L^ophantus Thefaurarius,Fridericus alter Patella Cepbató ^^ Dominas, plurefquealüProceres. Quo refcito Pignatellus veritus neinfedatei dcmumeuanefcerctjfoluta aularegia,conuentualùnormoadMcflanamtranll:U' lit,vbifperabatrcm ad votum magis fucceifura. PublicatoigitürMcfTana: conue* tu,coque Proceribus omnibus, (quos Barones vocant)amp; vrbium acoppidorum Legatisconuenientibus, Fridericus quoque ipfe Comes magnaftipatus Caterua illue perrexit.Vbi cum in aulam Regiam perueniffet, vna cum Thefaurario Nico-lao Vincentio Lcöplianto ftatimnihil tale metuens comprehenfus vindtifque,a Pignatellovtfcditiofusnauigioimpofitus,acNeapolimdeportatus,ardocarcen in arcenouatradiruseft.CaptoFriderico Pignatellus in coniientua Siculis vedi-galdemoreimpetrauit. Dumhze in Sicilia geruntur,RomzFtancifcusImpc-^g ratoriusrurfus a Czfare germanofratreamp;fociis,quiiamanimoSiciliam Fracifco Regitradereconhitucrant, ad Regem mittitur. Verum ante difceffum Petto Au-gelloSiculo fibi coniundiifimo,illcitcmCzfariGraphzoconterraneo mcono-biliviro,rem credit.Sed Graphzus amp;nbsp;Augellusproditionem ftatimfpemuneris allediSuelfanoDuci CaroliCzf. apudLeonem. lo. Romanum Pontificem oM-tori indicant* Interea Francifcus Imperatorius cum literisconiuratorumRoma adGallorumRegemiteringreirus,Caftellumnouum(i8.p.m.abvrbediftansop-pidum)annofalut.iyi3. menfeAprili Venerat:vbipaulopoftabinfidïisfibiaDuce S ueffano patatis intCrcipitur.Captus authoresgermanos fuos, fociofqueacordi-nem hatim Duci confitetur. At Czfar germanus ciusfrater, qui Cardinal!Colu-mncnfiadhucRomzobfequebatUt,vbihzcrefciuit,fibiconiulenSjfuga mature arripuit.Sueffanusconiuratione accepta, Francifcum cathenis vindumNeapo-lim primum, deinde ad Pignatellum in Siciliam deferendum curauit. Francifcus Roma difcedens Claudium Imperacorium, ex loanne Vincentio fratre nepoteni fpurium,Panormum ad germanos de fua captura admonendos,amp; ad vtbem fedi-tionibus commouendam deftinat. Claudius rufticum mentitus Panormumfe-cundo

-ocr page 581-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^è^

^Mo vento nauicula fpeculatoria quinque dies antequä hafc Pignatelîus cogfio-^cret,applicat,capturamqjFrancifciImperatoriiauunculisdefert.Quo cognirö *ridericus amp;nbsp;loannes Impcratoriijac cæren coniurati fugam capefTunt. Pignatel-'UsacceptisSueflaniDucislitens,amp;facinore cognito,NicoJaüm VincentiöThe-wurariu, amp;FrancifcuipfumImperatoriumMefranam adfedeportariiubet.Qui ‘wnm vtappulerunc,rem oém amp;nbsp;coniuratos indicarut. Pignatelîus mox reliquos* S^iiamfugafibicofuluerantjintercipereannititur. Capti omnesprêterPyrrbu-*:*umluenium,amp; Hieronymu Leophantum,coniurationem oém vi törraentorö confeffi funt.Igitur Fridencus Imperatorius, loannes V incentius eius frater, loa* *0 ^esSanfrus Philippus,amp; lacobus S patafora,Meflana:.i6.Cal.Iunii anno fal. i y i j.

Potato in area maximitéplitheatro,amp;publicataeorumconiuratione jvltimo fup-pliciofunr addifri, amp;nbsp;mox ad forum. D. Ioannis dudi, fufrocati atqj in frufta dille-* ^hunt.quodieamp;VincehtiusBenedidus ob aufilium quod fugienti Friderico» ^'’’peratorio dedcrat, amp;nbsp;Claudius Im peratorius ob delatum auunculis nuntium, ^xilioapudXatiuareiegatoruminregnoValenciæformidatam arcem funt mul-* üati.EodcquoqjtheatroNicolausVinccntius Thefaurarius,Fridencus Cepha-*æBominus,amp; Francifcus Imperatorius,tametfi capitis pœna danati, trucidati ta-’’^ennonfuerut, fed eorû mors ad Cameratx vfqs Comitis e Ncapoli aducntü di-lätacft. Interea peftcMeflanæfacuicnte Pignatelîus cû curia.8.CaLIuIüMylas fe-cederecogitur. Vbi dum ageret,Fridcricus Patella Comes,Ne3poIi vindusaddu-^uS)etfifacinusprimumnegauerir,tormentis tarnen adus defcitioni fe amp;nbsp;traóta-'ugt;confcnfum præbuifle,acFrancifcum Impironem Barcinonenfem régis Qua:-J°feni (quiei inPortulanatus muncre,quod Comesexerccbat,fatis fuebatin-‘dtus)MeapoliRomam proficifcentemperPetrumSpataforam amp;nbsp;AndreamSu-“’^uminterfecifleaffirmauit.Verumcurnpofteaadl fupplicium producendus fa-^‘'inientoconfeIfionisauricularisFratriIoanniFalcoDominicano,piiIïïmoacre-•igiofiffinioviro, piaculafua de more detegerct, negauitfeperduellionis crimini ^'’^^aconfenfifleiquodctfi tormentofu vi,qua: fuftinerediutiusnon poterat,logica veroabfeexculTum diceret,vltimo tamenfuppliciosr^uoiudicio obpatrata ^° “isFrancifei Impironis nece addidu fuifle (id loanne Comitis iuflu Proregi amp;nbsp;po-

P^lopalam,fed fruftraenarr^nte) afreruitilgitur.ó.id. lulii ciufdemfalutis annï ’R parato ad forum Mylarum oppidi theatro, Comes morti addidus,fcd in thea-^■^opofteaantemaximumtemplumcapite plexus, amp;nbsp;perducHionispœna däna-f“5,inæde.D. Francifci de Paula abfque capite tumulatus eft. Nicolaus Vincenci-'*sLeophantus, amp;nbsp;Francifcus Imperatorius laqueo fuffocati, amp;nbsp;in partes didecH bncAtFridericusPatellaCephalaeDominusobinconfrantiam verborumiamp;in-' ^Wamfuacconfcflionisfidcm,morteeo dienon eftplexus,fed paulopofttameri ’pudPafrasvrbem.i8.Calen.Auguft.ciufdem anni,vltimum ipfequoquefuppli-'•‘uinpertulit.Quorumomnium capita ad iuflitia: feuerioris exemplar ad vertic3 ^ *^^giæPanormitanæ domus a Pignatello laternis affixa, etiam hodie cernere lieer, ^oruna bonis omnibus regi adiudicatis. interea Pyrrhucius Iuenius,quiintra “3!ïcofonunxarcis late bras Fcrdinandi Mon tccati ni vxoris germanaelua: opa Pdedecemamp;odo menfescontinuerat,cognitatot Procerum cæde,veritus neSC ’pPéinPignatelli poteftatem veniret,falutem fibi fuga extra Siciliam querere fta-^uit-Igiturnaueminportu Auguftanoparatam infcendit: verumab infidiispara-tisexceptuscarceritraditur.Captimoxamp;cxiliomuldatiFerdinandusipfeMort-tecatinuSjamp;IoannesBaptiftaBarrefiusMilitelli Dominus Pyrrhucii auunculusj vdobidquodciadfugamauxilio fuerant.loannes Baptifta vero inarcemariti-’’iiPanormi morbo prxreptusinteriit.Pyrrhuciusomnibus tormentis adusex-Jo cruciatufqj, nihil corum quæ fibi opponebantur confehus, tandem mirante roti Sicilia,acnonmodiciseüm laüdibus elFercnte,quodfolusatqueadolefcensinter WtJegulosperduellionisfibiobiedum crimenegaucrit, liber dimilTuseft. Hue gt;giturSiciliæ turbines,quos Caroli régis Principatus initiisnoftraviditxtas,fi-nembabuerunt.Scd iam adCaroium redeo.QuiIfabellamEmanuelis Portugal-^«rcgisfiliam eüm duxiflet vxorem ,cx ca Ferdinandum in cunis prxmornium,

Philip-

-ocr page 582-

ftf4 BE REBVS SICVLIS, POSTERIORY

Philippum, amp;nbsp;Mariam liberos fufcepit. Vigefimum vero atringcns annum,ïnR*’^ roanum Impcratorê Francifco GaUorum Rege obfiftentcdeligitur: acprimaq^^^ dem Impeni coronam Aquifgrani fufcepit : quo tempore maximi quoque ton fpaniamotusemerferant. Regis nanquc abfentis impcrio a plcbcvniuerfi detr ö:ato,ProcercsfoIiRegiastuebantur partes. Quibus fedatis,Carolus anno la ^ tis. lyxy. y. Calend. Martias,ipfo fuo natalidie, Francifcum GaUorum Regem eu nonnullis Prineipibus Papiam vrbem magna vi obfidentcm,duce Carolo Bom'’ nio (qui a Francifco Regedefciuerat) amp;nbsp;Ferdinando Auolo Pifcarix Marenioo vicit, ccpit,ac captiuum in Hifpaniam duxit. Annovero.ijiy.pridie nonas ^^ vrbem Romam,ac dementem feptimum Romanum Pont, eius coronation! di-utius relu(äantem,codem Borbonio Duce etiam cepit. Eodem anno.ij. Cal.l nias,Dominico die,Panorrai domus Gcorgii Bracebi, qua: area:monafterü Can-cellarii imminet,(vbi turn prxfAte Hedore Pignatello Prorege, Proccnbul^’^ matronisplerifqj,Elifabethx Ioannis Montccatini Sicilix Iuftitiariifilixgt;eomto-anneVintimilioGeracii Marchionc,nuptixcelebrabantur)aulainfuctomultitu-dinis pondère prxgrauata, repente corruens, muliercs ac viros circitet ducentos opprelÏJt. Anno deinde. lyiS.TutrcchusFrancifci GaUorum régis Pratfeßusmagno ex Gallis, Vcnetis,Pontificiifqjexercitu Com parato, dura obfidione Ncapo-lim ad mefes plurimos cinxit. Verum peftilenti acre oppreffus, cum toto fexagid' ^^ ta milium militum exercitu ibidem periit,vt ne nuntius quidem vllus tanto numéro fuperuixerit. Lutrechio Neapoiim adhuc obfidente,Petrus LandusVenctus, qui poftmodu Reip.D ux prxfuit,cum triremibus vigintifeptcm,atq5 vndecim o-nerariis,NeapoIi Auguftam venir,oppidum occupât, rem omnem frumentariant horreis pcrfradis,foluto egregia fide duorum aurcûm in falmas fingulasfrumentt pretio,NeapoIimafportat. CAolusfequcntianno.iyi^. a Clemente feptimoRo-Pont.Bononix Imperii coronam fufcepit. Poft hxcin Sicilia eodem annofalutis lyiS^.die.io.méfis Iulii,Sigifmundus Luna, Ioannis Lunx Calatabcllota: Comids primogenitus,militeacvcxillisinftru(ftusïSaccam vrbem contempto CaroIÜm' perio occupat,atqueob priuatasinimicitiasHicronymû StatellaCatanenfemmi- jQ litixRegisPrxfeftu,aßudStephanüLaurumnonlongcabxdc.S. Cataldi^diuef-fantem,interficit.moxxdesIacobiPerolli Portulan^ veteris arcis monumedsim-pofitas obfidione quatriduo cingit,expugnat,acdemum diripit amp;nbsp;inceditjacobo ad domum mulicrculx cuiufda non longe a porta. S.Erafmi fugam fruftra medita-te.Nanqs ab bofte repertus amp;nbsp;captus,miferc trucidatus eft.Qua defcitioneCarolus in Sigifmundû Romäfugiecem inuebitur,ac eum perpetuo cxilio mulftat.Pe-trumfiliumpoft loanis morte,intercedente Clemente feptimoRo. Pont. Comité, patre priuato,dcclarat:cxteros vero coiuratos vel capitis peena vel exilio pledid Anno poftca. lyjx. Carolus Solymanü Turcarü Regem Viennam Auftrixvrbem quadringentis Jé eo amplius armatotü mihbus durefccudo obfidente, exquiftif- ^^ fimis Germanorü copiis centü ferme miliu virorü numero occurrens, exfisTur-carumquinquagintamilibus,valdercpreffic. Quaadbuc obfidione perfcuerantc, Andreas Aurea claffisCaroli Prxfcótus,Coronen Pcloponncfi vrbem natura mu-nitam,aTurcis diu occupatam,eximprouifo adortam paruo negotio cepinquam tarnen non diu poft pro alterius in Pannonia oppidi commutatione (quanquaSo-lymanus in fide no perftiterit)Turcis Carolus ipfc reliquit. Solymanus fub ea te-poraelaflem ingcntê,cui Ariadenus BarbaruiraprxeratjContraTunetummifit, AriadcnusByzantiofoIuens,Mcft'anxfretumingrcditur,Ca1abrixacNeapolita-nam oram legens littoralia quxdam oppida,S.Nücitum,Citrarium,Caprea,Pro-cbytam,SpcrIogam, amp;nbsp;Fundos vrbc populatur. Pontiapoftea traiicit,atqjindece- ^ leri curfu Bifertam,amp; Vticam, amp;nbsp;Caput Cartbaginis, amp;nbsp;Gulettam,acTunetumi-pfum paruo labore dedetibus feT unetenfibus,ac fugato Mulei AfTen eorum Re-gc,capit,amp;:SolymaniRcgis nomine communit,quod earn vrbem Sicilixatqjlta-lix occupandx fatis accommodatam putaret.Q^ cognitó Carolus vttantiinec-dii initia extingueret,anno falut. tyjy. trecentarum amp;fexagïnta ferme triremium ac onerariarum clafle Tunetum magnaviaggrelTuSjGuIettampriusarccramaritim ami

-ocr page 583-

DECA DIS LIBER X

^■W3m,moxvrbéïpfatnBarbaruflafugatomenfeIuliorecepit:eatriq5MuIeiÀfreri ^Waeeno régi,compofitis inter fe legibus reftituit, Gulettaarceafundamentis ’nflaurata,acmunitiflimainpræfidium Chriftianorum redditafolaretenta. Fu-gatus terreftri itinere Ariaden us, nihilofeci us ac fi viftor inde difcederet, inuiélu aniraumgerens,confcenfa duodecim triremium clafle,quam ad Hipponam fub* Luxerat, cum reliquiis fuis exercitus habitum arque infigniaChriftianorum men-^'“SjMinoricam alteram Balearium infulam adnauigat, arque ab omnibus incre-^'biliftiidio.crroré fimulatoruminfigniumfraudequePunicadeceptis,exceptus ^fl^ïaquovrbstotapopulatajamp;ciuesin captiuitatemabdudi funt. Carolus de-'ndeperduces fuos Vticam, Hipponam, Sfacem,amp;: alialitroraliaSarracenorum °PpidaTuneto vicina, præter Aphricamvrbem,expugnauit. Perhxc ferme ^•^napora AEtna mons per duosannos igneosglobosemifit, amp;nbsp;varii fonitus per 'oramSiciIianiexauditi:dequibus cxaóle fuperiefti decade commemorauimus; ^orleonisjacCaltagironisquoque oppidorumdehifcente terra pars magna cor-

Capto Tuneto Carolus in Siciliam nauigans Drepanum venir. Vbiquatri-”uomoratus,terreftri itinere Montemregalempetiit.lbique cum oâo circitef ™«quieuifiet,IdibusSeptembrisPanormum hoi^fere. 14. ingre/Tus, templum 'ï’axiniuni inuifit,terque ibi priuatas vrbis ac Siciliaetotiusleges iureiurando fe ^^ 'aruaturum fandiifime de more pollicitus eft. Vnde ftatim egrelTus, per celeberri-®am vrbis viam ad xdes Guilelmi Aiutamechrifli hofpitio fuo paratas regio mo-^eaccedit. Panormitriginta ferme dies cum fuiflet, conuentu cumProceribus quot;^öitOjaenummariomunere ab eis perfoluto.pridieid.OólobhsThcrmas primo,' ’'^deinde Politium,Nicofiam,Troynam,moxRandatium,Tauromenium,atqj ''gt;dcadDiui Placiti coenobium venir. Vbi duos dies cum quieuifiet,Meffanam tâ-''^mingreffus, Regio a Mefianenfibus honore magnifique muneribus efi: excc-P^« Paucis ibi diebusemenfis,ac FerdinandoGonzagaSiciliæ Prorege eófti-'^fogt; Neapolim terrefiri itinere pergit, ac triumphantis more in vrbéintroduftus ^d-Ronaamindeaccefiit. Vbi plurcs Tli^scumcgifict,contraMairiliamGalIoruin Mdium raouens,amifla magna corrupti acris morbo exercitusfini parte,Ge-’'^^‘nferecepir. Poft hæcanno falut. 1^58. Carolus iundij^cum Veneus viribus^ 'üftrudjfqygj,(,j^jf, g^q^j3fa^inj-jiti-jfei-ni5Q5jOncrariisq; odoginta, acpluribus ’^‘'snauigiiSjContraSolymanrtlairem,numero quidem inferiorem , cui Barba-■^uflapræerat, Andrea Aurea præfedofoluitiatqueapudAdium Epiri promonto-^*uniCollatis vtrinque fignisinfeliciter anoftrispugnatumeft. Namfufa fugataq; CroliacVenetorumc!afi'e,fex triremes,totidcmq;onerarix milite copletæ,im-®gt;®gt;igneab bofte funt combuftæ: reliqua: vero Corcyram trepide appulfx.Inde ^^foCaroli claffis, Caftellum nouum(Solyraani Græcum oppidum) adorta per 'æditionemaccepit,tribusvctcranorum militumHifpanorummilibusprxfidió ®'rdióis.Scdearn paulopoftmenfie Augufto Solymanus Duce Barbarufia ter-^?®ari(j obfefiam,cxfis ad vnum præfidiatiis militibus, vi rccepit. Anno deinde

? “^'*141.menfie Odobri CarolusC^far cum clafictriremium onerariarumque ^^centarumingenti,amp;:vigintiduobuspeditummilibus,abfque equitatu Genui oluenSjCirtamNumidixvrbem(Alzer vulgohodiedidam^aTurcis Barbarufi-’®q; Ariadeno ad ignominiam Hi fipanorum Regum in faucibus occupatam detc-^^''^qj,atq;Hifpanicx oræ infenfiflïmam,nauigat. A d cius oram appulfius, ac in al-^•dimisafperrimifiquemontibus vrbiqueimminentibuscollocata prima Hifipano-fuinacie,neTurcæindc noftroslxderepofient,fecunda vero in collibus quimö-^Usfubfunt,tertiaaciesiuxtalittuseft conftituta : atq; exercituquidem inhunc ''’odunidifpofito, vrbem Cæfar circumuallatam obfidere pergit. Naq; ca ab vnö 3tere marieonclufia, in aliis duobus exercitu circumfufö, nullam fiere in externis copiisfpemhabebat.Compulfisigiturin vrbemhoftibus, amp;nbsp;rebus omnibus pru-'’«ntiflimeaCaroloCæfare comparatis, inclinatadie,vigiliifq5difipofitis,dumla:-^'t^onini fefe exercitus daret,antequam e nauibus omnis miles efièt emifius,vcl ^omeatusactormentaxneainterram expofita,repentinaquædâ acplane deplo-fandacalamitas,qux vitari omnino non potuitjclafiem noftram inuafit.Imbriuni

BBB

-ocr page 584-

0^ DE REBVS SICVLIS, POSTERIORIS

cnim vis vchemétiffimaprimavigiliacoorta nullam nodis horam intermifitiqu« etiamparventorüviseft confecuta.Cumqjmilitibusnec amidus eilet vllus, quo pluuiq a fe iniuriam propulfarent, nee tentoria, ad qux profugcre poflènt : faduni eft vt imbre perpetuomadefadis,aflïduoque ventoconeuffis,vires prorfusatque a nimi deficerenc.Eodem quoque tempore fupra quam cuiquam credibile cft, m-tumuit mareatque effer buiL:vtmultænaucs,qua: fxuitiaferre non potcrant, fri' dis funi bus ancorariis ad littus alliderentur:aliç vero fl udibus degrauatç,naufïa' giumingens nonfinehominumcibariorumqueiadurafecerinr. Ulucefcentc vero ventiarq5imbres in tantamfæuiciam creuerunt,vtvixquifquapedibuseófifte-

tO

inaciesomnes cÓfertimmagnoagmineirruunt.Igiturventi,hoftes,pluuiaamp;ma-re,noftrosduriflïmeexagicabant: terra fquideminfeliciterabeis pugnatumeft, mari veronaues omnes longaelehementcrafflidatæ.Namvisventorumitania-re commouerat,vt cü naues incutere t, neqj ancorx neqj funes obftarent quomi“ nus ad terram magno impetu eiieerentur.quod fi quçfunium multitudineretine-rentur,tara vi conçu tiebantur,vtaquisdemumcompletxobruerentur:exquibus triremes quatuordecimlongo*marisconflióludiuulfx in terram eieda:funt. Porto Turcxadlittus magno numero cóuenerunt,vtquos Fortuna in terram expor-taret,eos ibidem opprimerct:adeo vt ad Ji ttufne ciici,an fubmergi pra:ftaret,incer-tumfuerit.Itaquenaufragium fadumeftinfignius-Namexhactempeftatecentu triginta naues defiderat£Efunt,amp;cumnauibus magnafrumenti,farinZ;p3nis, 1e-guminum, vini, olei, carnium fale conditarum , ac totius rei penuaria: copia» tormentorumqucquîeveladnaualepræfidium,vcl advrbisoppugnationemco-portabatur, amiflaeft. Milites triduo inedia atqueimbribus madefadi,exhauftï viribusexanimatiquepaiIïmCtrrucbant:quanquaterraadcoccenofaerat,vtnc-queinearecumbi,neq;commodequoqueincedipoflet.quoteroporeobcoraea-tusdefedura,quitempeftatiscaufaenauibusexportarinequibat,equisfquosiain ante inlictus expofucrant) interfedismilifts’funtrefedi. At cum Turcacagmen tormentis ex vrbc infeftaren t, eorum aliquot quibus cum Carfar verba faciebar, quofqjadhortabatur, fuftulerunt. Interim Cxfar neq; vllum timorisfignumedi- i dit,neqne orarionem fuam in termifit,aut vultum m^itauit: fed ea animi fortimdi-nc ac præfentia,q ua i n maxima tranquiliitate vfus fuerat, q uo carteris metum adi-meret,omnemfortunxiniuriamtolerauit.AtqueitaDeusSarracenis tumfauere eftvifus,vtpropteriugcspluuiasjvimquetempeftatis ac procellarumingentem, noftrorünauesannonaonufta:,amp;maximahominümultitudotempeftateintene-rint. Reliqui autemiumentisequifque,ac ceteris animalibus, qua: nouafœ^Ç“® ineorum vfum neceffitas verrit,abfumptis, virgultapoftremo acftirpes,amp;’ï’^’'quot; natas faxis herbas vellentes,miferiarum amp;patientiac oftenderunt dociimenta.Ca-rolus Cæfar vnus omnium aduerfusomnemfacuientisfortunævim animo inui-dus, fibi atque aliis eo die fummus fuit Imperator:qui defperatis ac perditisprop® rebus opem non paruam attulit,eaque demum caufa vrbem eo tempore aggrf“* non eft au fus, fed in fequentem æftatem oppugnationem diflPerens,qui exnaufra-giofuperfuerunt, aliis alio concedentibus, in Hifpaniamipfecontendit-Sed ante-quamfolueret,dum Bugiæanimiangorepremeretur,triumdicrumfu?pbcatione décréta, expiatifque confeffione peccatis, panem facrumreligiofiflime edidj^ quemomnesauliciimitati,iramDei deprecatifunt.Hocnaufragioperieremili-tcs ad decem m ilia, claffis tota ferme difieda, prêter paucas onerarias, amp;nbsp;triremes circiterquadraginta. Carolus fequenti anno in Germaniam profedus,Uu-rim in Sicambris vrbem magna vicepit :ac deinde contra Lutheranoscuml 211 lo tertio Romano Pont.Tridentifynodumindixit.Neediu poft Germanosirm cipesac populos, qui a fe defciuerant, fa:uientchyerae magnis inftrudus copus Henrico Saxoniæ,amp;Mauritio Ducibus,atque LantgrauioHefsixillorumcapiu^ biiscaptis,Germaniamipfamtotamperdomuit:quodnullianteaPrincipi2UC peratoricontigiflehominum memorie proditumeft. Eodem ferme tempo anno falutis. Iy42- quarto idusDecembris, hora. 13. terraemotusingens torn _

-ocr page 585-

DECADIS LIBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^7

Sitiliam, fed earn prxcipuc partem quam Neetiregjoncmvocant,cóncuflït.Sy-Mcufxnanque vrbs tota propemodum quaflataeft : Epifcopalepalatium concuf-fum:campanariae turns, quae fuper maximum templumereda eft,parsea quae Leontino aduentantibus prima fefe ofterebat, quæque reliqua etiaamp;tota ipfa vr-becelßorerat,adverticcmvfqueeftdiruta: qua: ab incolis paulo poft mftauratai ®ft)Vteius inferiptio indicat.Domusitem plurimæ in tota vrbc, amp;nbsp;in ea prasfertim i^egione quæ a turri Maniacis nomen liabet,amp; in Melphitanorum vieo, funt pro-fefli. Arcis Mary he tti, quæ ad ifthmum fita eft, parietes prope omnes funt difie-öi'ArxetiamCafanouadiótatota quaftata. Arethufafons, amp;nbsp;vrbis putei, aquas *0 plusfolitofalfasdiebusaliquotemiierunt. Sortinioppidiarx ex improuifo corru-ïns,Beatriccm oppidi Dominam, amp;nbsp;Guidonem filiorum eiusnatu maximum, cu piunbusaliismifereoppreflïtznecnifipoftaliquotdies eorum cadauera fub lapi-^um congerie excauata repertafunt.Marius Aiiftus Sortinenfis fub tanta ruina: ^olcjtrabium quarundam veluti crate obtenus, toto corporefrado, folus inter totcadaiieraviuuspofttriduumeftrepertus.Menaeioppidiarx fimul amp;nbsp;aedescó-plures difciftx funt. Bizinis etiam oppidi arx tota,amp; Licodix arcis pars editiorcor-fuicMilillisoppidulumomne prope funditusdeletum: nee minus Ochuhaliud ®ppidulum.Leontinum vrbs maximafui parte proftratum. Tota nanque ca regio 'luam CaftcUum nouum appellant, ar'ce ac exteris xdibus priuatis difie(ftis,folo ç-° quata eft. Altera quoque regio Tyronis nomen Habens, cumfupremaTriquetrx 3'^cis parte cuerfa: cxterxprxterea vrbis partes gt;nbsp;eelfiores prxfertim, ruinam ma* ximanipaftçfunt.itemqueCatana,Augufta,Nectum,Caltagironum,Militellum* ^'qucaliahisvicinaad trigintaoppida,fciftïismuris,acclinatifq5parietibusfuntla-l^^fadata.PanormusacDrepanüjamp;pluraaiiainregioneMazarx oppida,nonni-^’ilfuMconiiulfa. Poftlixcannofalutis. iv44.Francifcus GallorumRex,cuni ^u tempore amp;nbsp;in Hifpanixi,amp;:Flandrixfinibus,atcpInfubriabelloCarolum pre-‘’’'^febconfpiceretq} fe CaroloclalFemukoinferiorem,arege Turcarumauxi-^'3petens,foedus cumeocontraCamRim iniit, impieqj Turcasad communeni Cbriftianinominis perniciem euocauit, feqj hoftem non i jm obfcure, fed aperte ^uriftiana:religionispronuntiat.IgiturSolymanusTurcarumrex centum quin-q^’îginta triremium elaftem Franciieo Byzantio auxiliärem mittir, cui Ariadenus “ätbarufla prxerar. Is fretumuMeflanx ingreftus,Rhegium vrbemaboppidanis •“«u perculfis defertam incendit, diuorü imaginibus fœde prophanatis, mortuo-fum cadaueribus e fepulchris ad aurum perquirendfi extradis, arceq5 obfeflis per ®editionem libertatedonatis accepta. SubindeMafliliam verfusnauigans per an-®umin Tolonis portu conftitit,amp;: inde Niceam oppidum a Maflilienfibus olim in ‘utoreconditum prxter areem expugnat, dinpit atque incendit. Sub idem tem-P^quo Ariadenus legendo Italix oram Francorum régi prxfidio erat, Mulei A f^ ^nrexTunetanus,quemfupraregnoaCaroloreftitutum mcraorauirous,inSici-'^uitraiecit,eoanimo vtCarolumabHifpaniaGenuamaduenientem conueni-f^^Panormi regio honore ad xdes Aiutamechrifti ciuiü munificentia exceptuSi ^eipolim inde nauigat,ibidemq; a CaroloCxfarefubfifterciuffuseft.Vbidum ’^oraretur,percertumnuntium ex Africa veniêtem didicitAmeth filiumfimu-53 patris morte, quam Chriftianorum lauacrumprxceftjflet, regnum Tunetanö ^’‘Ualiire,arcemquc occupaftc.Qinbus cognitis extemplo in AfricaHifpanis mili-'uus,Neapolitanifq5exulibus pecuniacondudis inftrudus traiicit, atqjexplica-^■^vexillisTunetum iterintendit.Vbiinfeliciterpugnans, in facie iduscaptufque ^bAmetlifiliolumine priuatus eft. Atqj inde diffugics Gulettam primum,ac mox anormum iuffu Caroli fuo fumptu alendus traiecit. Romam poftea profedus %vnderurfusPanormumvenit. aquoplurade eiusprogenie didicimus,quxab ^UnalibusMaomethanis a vero quam longiflimc diflita pqfteacomperimus,in Pf’®isq;illudquodeiusftirpsper nongentos circiter annosTuneti non intercifa *^'gnauerit:cumper annales SarracenorumiTunetumRegnititulum quingen-^dimo ferme ab hincanno,amp; return incrementà fufcepifle,liquido conftet. In A-ticampokmgjp^^ ^iPgß rediés fato fundus eft. Scd ad Barbaruflam redeo.qui

BBB i

-ocr page 586-

jé» DE REBVS SICVLlS, POSTERIORIS eToIoneConftantinopolim rcgrcfluruSjNeapoIitanamoram arquclfclampo* pulatur.SubindcLiparatninfulamadeXpugnadamCalend.Iun.nauigat.Lipai'C' fes cognito Turcica:claffis appülfu,vrbis mœnia curare, cuftodes apponere,tor-menca arnca, ac fulphurcum pulucrcm, amp;nbsp;cetera omnia quæ ad obßdioncm wie-randam neceflaria func, pa rare pergun t, fr e tip ræfertim vrbis fïtu.LiparactcnüH vrbs in parte infula: qua: oriëtem rel[picit,fummo in colle vndiq; pra:rupto octin-gentos ferme paflus in ambitubabente, cuius radices maris fludibus aHuuntu^ hta eft.Collis vnicum habet acccirum,quempaucicuftodirc poflunt-Quod i mœnia invniuerfumfoloïEquarcntur,nihilominusnaturxmunimcntis eilet cir- jj cumfeptus. Ad radicescollis,quaoccidentcm fpeâ:ât,fubürbiuminplanielerrc-quens ac oelebre habet. Liparenfes igitur fuburbium deferunt,amp; in vrbem ómnes lt;èferecipiunt.Atq5inoppidoquidemhçcgercbantür.IntcreaBarb3ruiraportuni ingreditur, oppidum oblidet.Li^arenfes pefnuntium ,vt dededitionc cum cisa-gat,appellat.Quibus rem detredantibus, machinas, tormentaxnca,cztcraque ad vrbis excidium opportuna, ac pofitis tentoriis milirem omnem in terrain expon^« Locum caftris aggeribus excitatis ad oppugnandam Vrbem iuxtatempldt^'^' Bartholomaco Gcrum naófus e^aptiflimum. Deinde paratis rebus,quid quÜ^ caret, fingulisimperat: acdemumdatolïgnomiflïlibüs ac bombardisvrbein fum-molabore triduumlaceflendo oppugnat.Oppidanimœniahaudimpigtetutan* ^q tur: fed vi maxima obfidunt, InccrcadumLiparaobfidetur,trigintaTiircaruin triremes Padas in Sicilia vrbem aquatum veninne, amp;nbsp;populatam prius vrbem tota incendunti Liparenfes interim animo dciedi pro deditione quatuor legatos ad Barbarulfam mittunt. Scd cum ille centum aureorum milia pofceret, recuiantib» ciuibüs,Barbarufl'amachinamentis omnibus admotis, cum genus oppugnatm* nis nullum prætermitteret, vrl^bm maxima vi infeftabat.neque enim decorum n-bi authononficum inde difcedereforearbitrabatur,nifi vrbem expiigu3rct,qu2 bbl femel obditilfct.Liparenfes quoq;audader fuis hoftibus obliftebanr,vntucrli cunr liberisamp;coniugibusvrbememceni^?amp;propugnaculis defendcbantincC erattam inutilisætas,qiia:pugnarepropatriarecufarct.Grauisigituroppugd2ti0ï p grauidrmaac pertinaciffimapropugnatio. Obfefli vnicafpefreti,nimirumvrbis 11 tu,animo erigebantur:quoadmultos diesferen^raripoflehoftiumimpetum confidebant.Qiiam obrem Barbarufla indigniffime ferensparuum oppldüfpc fubfidii vndique deftitutumclaffi Othomannica:,cu!UsipfePrxfeduseflet,ob-ftare,gloriamque ab eoinuidinominis quzrerc, oppidum maiorinifu cum Tur-cis premunt,vrgent,comminus eminufque exterrcnt,fpatium refpirandi,animo*' que plane eolligendi quanquam laborc feflï adimunt: muros hinc tormciisqdai-fare,deiicere,fternere;illinc prxfenti audacia,fcalis,afcenfuj immemorcsvul-nerum, obliti periculorum, mortis contemptores,omnino cuadere contendunt. Vixdecimus obddionisdiespertinacixfinem dcdit:quem certenondediUet,» ^o PetrusToletanusNeapolitanusProrex,cuiusregimini Liparafuberat,optimomi* litcamp;armisvrbcm prxmuniflet. Nequedubiumcratquinfequctidiepariconatii oppugnatiorepeteretur: cui cum fe oppidani impares fentirent, cxpugnato dc-mum oppidó a nullo temperatum iri, cxfis puberibus, impuberibus,viris, femi-nifquejiiidicabant.Interhxcmuriparsbombardishoftium euertitur, collispars altera fubruitur, amp;:ciuesvulncrati funt plurimi. Erat in vrbc lacobus Camagna vir nautica arte amp;nbsp;authoritate pra:cipuus. Is cum funeftum patrix ftatum, atquem fiimmo difcrimine resverfaricerneret,neque eines fuppetiasfperarejnequenun’ riumliterafque mietere neque recipere pofle, circumiidentibus terra manque, acomniacuftodiëtibusamp;explorantibiTurciSjfelTosqjiamfuos, audentioresve-rohoftes confpiceret, Barbaruflæqj amicus vel ob id eflet quod,vttiitocuffi fua rate nauigare poflet, a rege Tutcarum litcras, quibus tutus a piratisTurcis redde-ba tur,impetrauerat,concionem de vrbe dedenda ad populum habuit. Liparenfes in partes rapiebanturvarias.Erant enim non paüci ex inquiéta ferociquciuuentu-te,qiii nuIlo pado adduci ad deditione poterant,fed mori fatius quain manusTur-carü venire iudicabant.Dcmüfiiadentemetu ad deditione inclinantur.Camagni igitur

-ocr page 587-

DECAD is LÎBER X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^s^

gt;gitur fecrcto cG Barbaruffa coUoquitur,deditionisq5 formulam facit,cuque ex pa-0ofcx3ginta ciuibus cum omni fupelledili abire permißum effet gt;nbsp;vndecimo ob-Wionisdie vrbemBarbaruffxtradidit.Necdefucre qui Camagnæpatnaeprodi-0onemiinpingerent:cuiushæcprodebanturindicia;vetufta eins cum Barbaruffa ^eceflitudojeorfumfeperepetitacumhoftecollocutio, amp;fui fuoruqj libcrario. orroßarbaruffa,Deihominumq5iuxtacontemptor,vrbemaddiripiendummi-‘tibusconceffit.Turcxigituringrefïi vrbë,LiparenfiG bona diripiunt, omnia pro-’nant: in têplo maximo Diuorü imagines abradunt,Icfu Chrifti crucifïxi humani SenerisSeruatoris ftatua luto cœnoq; confperfam proiiciGt, eines oésiniuria con-* ^^'’’diifqiaffedosadnauesferuosdeducunt.Virorumicaq} acmulierum circitet “i^omiliuprfEdaByzantium rranfueda,vrbemLiparapluribusdiebusincendür,‘ 'quot;cenfamq) deferunt. Sed Carolus CxfareoHifpanorum miffacolörtiaoppidum Wbutbio folopenitus ad£equato)inflaurans,rurffts cultumriaunitumq)reddidit, ^fbaruffavidor Lipara difcedens, animoqj ereftus fretum ingreffus ad Catunæ ^^fora milites exponit:qui mediterranca ad.p.m.quindecimingreflimultaCala-, forum milia capiunt.(^ui ad naues reuerfi,Rhegiumqj regreffi j quod fupererar, ^Socabfumunt,acCoftantinopolimredeunt. Anno deinde. 15’49. DrahuttusSar-f’oenus pirata multis in noftros maleficiis clarUs, cu Apbricam vrbem Mahdiam j^ oarracenisvocatafibiaufpiciisSolymannirégis occupaffet, VtindcSiciliam ex-^orfionibusvexarepoffetiCaröIusCxfaranno poftea. 1550. Duce loanne Vega ^opano Sicilia: Pforege,amp; Andrea AureaGenuenfi clafïis Præfedojeam fugato ,''^oipiratm^3gnaviexpugnatamfuoadiecitimpcrio.Qua deinde anno.i554.Iu-lt; 'omenfeob frequentes Hifpanorum militum,qui contra Sarracenosibi in prxfi-. quot;gérant fediciones,amp; incertain gentis fidc,veritus ne illorum ineóftantia rurfurti ‘ orcarum poteftatem oppidü relaberetur, fundftus deleuit. Solymanus, qui P^foa tepora quinq; annorG inducias cu Carolo Cæfare pepigerat, Mahdia amifîàj ■'■oaiiotichinc fœderii rumpendi contra Carolu fumpta,claffem centü quinqua-bofafermetriremiuannofal. 1551;pafTrt^iiliteqjdelcól:oinftruit,eiqi SenenBaffa j„ ^oeprxfedoinSiciliämittir.Clafhsfrctum Mefl'anæ ingreffaad föflam.S.Ioa-*^'^(lt;lua:quidem.p.m.8.aRhegiodiftat)conftitir,acperint* rnüntiualoanneVe-^^^efran^ turn agente Mahdiam induciarG tempore capta fibi reftitui poftulauit; 1 f'oumloanneseâvrbêinpÂboCarolifœderehaudcontinerijVtpote no aSo-/•ffannoifed a Drahuto pirata omnia deuaftante occupata refpodiflet,Senê præ-^^’fturuptifcederis Catanam vrbe oppugnaturus,indignabundusalittörefoluiri fventorûimpulfuCatanâpræternauigans Auguftamoppiduvirisdefertuincé-‘f)3rcemq5 infirme præfidio noftrorG incuriamunitam capitac diripit.Melitam ^°fteanauigans noualoannitaruvrbêamp;arcem odo diebusfruftraobfidet:mox ^^'somnibüs,vinetis,oliuctis,ac pagis veteris vrbisincendiofcedatis,Gaul5(qua l ^^ °^üvulgoappellat)vicinaminfulaadotitilr,camqitriduum acerrimeoppugnat, ^^50(ÿtormentorG vi difieda per deditione accipit.Indeqj quatuor ferme homi-’’’’Mum promifcui fexus prædaabduda.cobuftoqjoppido difcedês, Tripolim ß'fäotiäloanitx tenebat)nonis Augufti petit,excitatoqj ab occidéti aggere arcem ^^'oientis oppugnare cœpit.Sed cG eaparte munitiffima eflèt, irritosTürcaru oês ^^ajusreddebat.Efat in arce ianitor quida Francus genere, qui duobus ante an-'^ou Amuraga Sarraceno Taiuræ domino dam fœdus pepigerat.Is arce nodu 67 §fïflus,Turcas, vt ea ab oriëtc,qua immunita erat,oppugnét,admonet.Turcæ ea ^fofli,magna vi tormentis cocutiunt.Gafpar labalis,genere amp;nbsp;ipfe FraCus,arciS fïFcctus,auaritia atqs perfidia extrema infignis, oratoru HenriciFrancorG regis

lof *“’5“*‘^“'r“*’ciscrant,duccntisfccülibertatedonatis,i8.Cal.Septemb.arcetrt freis militibus prodidit.Ita pudenda deditione tradita Tripoli, quadringehtifqj .^’aatisHifpanis,ioanitae,amp;quiarciprçcrât,trircmiTurcicaMciitâfuntdimif-• 'bi ftatim Gafpar ipfea magno loannitaru Magifiro ob facnlegG facinus amp;nbsp;pro-'fonein tetrG carcerê eft coniedus. Anno deinde fal. i55z.mëfe lulio Solyma-’'osclaffemcentu viginti triremiü,cui RuftanusBaffa prçerat,HëricoFrancorû te-8f^dNcapolimfibi,fiquo modopoffetjfubigendaauxiliarêmifit. FretGigiturin-

-ocr page 588-

5^0 DE REB. SICVL. POST. DECAD. LIB.X. greflaturrim Phaream, amp;nbsp;ædem.D. Manæ a Grutta incendit:cxteram populaW-rusoramjni Antonius Amodeus Panormitanus,Baro Vallislongx,cumequitatu eidem occurrens obftitiffet.Orain deinde Calabriæ, Rhegium, S caliam,Polyca' ftium,Pifl'otum,Prochytaminfulam,Molam,Traiedum,amp;pleraqucaliaoppiûâ populaca,incendio quoque abfumpfit.Tum deinde ad Pontiam infulamTurcas nnlitcsconrtiterunc, præftolantes quorfutn Ferdinandi Sanfeuerini Salemitani Principis,qui a Carolo Cæfare iam defciuerat,amp; Neapolim ad certam diemPran-corum Régi tradere cum coniuratis conftituerac, côfilia euaderent. IntereaAndréas Aurca Caroli Cæfaris Præfeétus quadraginta cum triremibus, amp;nbsp;quatuor TcutonicorummilibusGenuafoluens,hifccmotibus occurfurus Neapolim na-uigat.Cûquead Pontiam infulam appropinquaret,cognitaactemerefpreuTur-carum claire,intcr centum amp;vigintihofl:ium triremes extremafenedute eu quadraginta triremibus nauigare aftius/eptem triremes Teutonicis militibus copieras amihtjCæteris in fugam vcrfis:quarum duæ falutem quærentes Panormum le-pcimodie Auguftiapplicuerunt. Interea Neapolitanaconiurationc per Cxfa-rem Morminum,qui coniuratorum vnus ferebatur, Carolo Cæfari deteda,T“*^' cicaclaflisdomum eftreuerf^ Quo cognito Salernitanus Princepstrigintacum triremibus FrancisConftantinopolimadfolicitandumcIaffiseiusinltaliamredi-tû nauigat. Vbi toto ferme anno confumpto tandéanno falut.15yj.cum dalTeTur-cica oduagintaferme triremiumnuméro,quibus Drahuttuspræerat, reuerfusin Siciliamvcnit:atq; eximprouifo Alicatam vrbemcûTurcis'aggreflus expugna-uit,diripuit,amp; remplis omnibus ac ædibus feede combuftis,celerrimo curfu Sacca populaturus perrexit. Ad cuius littus quinque ferme horas moratus,arteamp;ftrata-gemate Antonii Amodei Vallislonga: Baronis, (cuiusfupra meminimus)militiæ Prxfcdi,fœdeindedifcedereft)mpulfuseft.Namctfivrbs immunita effet, ac vins deferta , Amodeus tarnen patefadisvrbis portis,amp; Caroli Cæfarispermurorum pinnaculapluribuseredisinlîgnibus,ac tympanis per vicos fonantibus, vtomni metu folutus videretur,amp;: cum paucis,qu9?T^cum habebat, equitibusextramœ-niaegreffus,percondenfasoliuarumarbores hoftibus fecaparte offentabat,quo 50 militiæequitatum peefftatumqueingentemibi adeflehoftibus perfuaderet. Quo oftentoterritiTurca:,intentata intadaque vrbedifcefferunt,atqueadßilicim.fl. aquatum venerunt. Mox redo curfuPantallariÄninfulam profcdi,oppidû amp;nbsp;arcem ceperunt,atque return omnium milleque hominum præda capta Allerda haliæinfulamindenauigant. Vbicaptis milleferehominibus vicatim habitanti-bus,Portum ferratum fruftra plures dies obfident amp;nbsp;oppugnant. Corficaminfulam, qua:Genucnlnimcratditionis, nil taie metuentemfubindeaggreffi, earn capto perdeditionem Bonifaciooppidoin praecifaadmodum rupe fito naturamu-nitiftïmo,amp;totius genfiscapite,Francorum Regi fubneiunt. CaptaCorficaclaf-fts Turcicamenfe Odob. per fretum Meflanx Conftantinopolim, vnde venerat, 40 rediit. PofthxcCarolus Cxfartot rebus egregiegeftis,acvidoriis ingentibus, quxraroautnulliRom,Principianteaobtigerunt,perpetuofadusinfignis,annü agens 56. atra bili oppreflus,morboque prxgrauante cum minus ad imperandum efletidoneus, anno falutis. 1556. menfe Ianuario,regnisomnibusfeabdicat,eaque Philippo filio Anglorum Rcgi,5o. tum annos nato,viro amp;nbsp;pace amp;nbsp;bello illuftri, renuntiat: atque in Hifpaniam reuerfus, inter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ religiofos viros ccelibem vi-tamducit.

THOM^ FAZELLI DE FEEKS

Sicuiispoflerioris decadiffinis.

ELI-

-ocr page 589-

ELISABELLAÈ G ONS AGAE

MVLFETTANORVM PRINCIPIj

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cl; Marius Aretius*

J^'^m diu cogitajjem, prudenüßimaprinceps^totpopulos,toé duitates^tot denic^ue huius inßU Sicilia oppida, (jua totiße-re terrarum or bi ornamentoßuere, temporum 'varieeate,atqi bedigerantium fauitia ^ turn deleta,nouaq^ eredag turn etiam qua cum prifcis illis baudßaciut,mutata nomina: mœrore quo-dam, acpotiuspietate adße^fus tadiußeti, donee amicorum ß^^hcjuimeorumßudiorum erant conßii,aliquid de Sicilia ßriberem ,per-M^tint.Q/Mre dusßtum,primordia,amp; conditores; rurßus ^ cladeSjpeßri-^^°teflßo memoria commendare decreuimuSi Ç^dppe ßaliquando nitendumi ^^°^Atria potißimum : pro qua labor es iucundi, morsqi wtaßutura eil, amp;nbsp;hü f^^ßrtim qai uirtutisßudio moti, uitam non modo viui honeßarn, verum ^ ^°ll Wörtern monimentis literarum aßequi cupiunt, nitendum e^l. nbsp;nbsp;Caterum ^'^'^^ideliberatum, prolatumq; opus in lucem, baud cui dedicarem diu co^itaui. quot;^^^i tnim, qua ßlendidis natalibus or ta, cuius ßorma inßgnis, amp;florentißimä ‘^^‘^sanimi conßantia (^ moderatio maxima, vr^ duntaxat inßeribendumßuc~ ^^^^tt-ffraßrtim quodnoflra reßublica Ferrando Gonßaga coniugituoomni quot;^^^tute, omnique militari dißiplina^adito,domi a Diuo Carolo quinto Caß-^^)po^} captum Funetai rebenda aegubernanda, quaq^ militia quoquegerenda f^'^^nt ,traditaßunt : vt Siculis omnes fub tanto duce, optima dißiplina vbiin-P^iüFurcarum tyranntß qua parata,reiiciantur inßdia. Supered demuni '^^ ^gt;^gt;lt;jult;emaximis quibujque rebus digna es,tenue opus, nee candidum quideni f^btuque, tanto tuo nomini dicaripermittaSi l^hamßpermutes,vbi natura de-^d I’eneßcium,ibigrauitas, at que tui nominis ader it autorit ast nbsp;nbsp;Kale.

Elisabellæ

SiNGVLARis Exempli Prvdei4-TIÆ Et PvDICITIÆ PVELLÆ, FeRRANDI GoNSAGÆ MvLEET-TaNORVM PrINCIPIS, SiCILIÆ

Proregis, Et ExERCitvs iMPERAtORlS StRENVI CoNIVGl, PeRPETVÆ SECVRItA-tlS PiGNORi,

S. P. Q^ M A M E R't I N V S F.

Cum ingreffa ed Ädeßanam,in quodamarcut

BBB 4

-ocr page 590-

CL. MARII ARETII

VIRI PATRICII SYRACVSANI,

DE SITV ÏNSVLÆ Sld-

LIÆ LlBELLVS»

10

^ It VM infulæ Sicilia:feripturus,oppidorumacciüità-tum quæa Sicanis amp;nbsp;Siculis primis conditoribus con-jj ftruâæ,licetexterasantiquitateprocédant,eoquod alilt;^id haud reperitur monimenti (nullus cnim iHis lÆ^ ^lt;^”^®“‘^*'^^“5)quorcrumgeftarum memoria fuper-eflet,nullam faciam mehtionem, verum de expùlfiô-ne,eorumque fuceeßbribus,Polybium,Thucydide) amp;^trabonem imitatus, qui hoc ordine de Sicilia plü-ra memoriæ commendarunt. Sicilia infula Scyl-^ læo freto,SicuIo pelago,Africa etiâ,acTyrrhenodau-ditur. Eius tria promontoria, quibus Trittacria amp;

ZO

lam,dccê miliaribus ab Meflana diftat, a Peloro Annibalis nauis gubernatore,noquot; menforcitum: qui eodclatuSjduminuium pclagus,fefeque delufum putaret,ilium interfecifTefertur. Eftinpromontorioturrisrecens, noh quodmarisde-fcndatanguftias,fedproculvÂiientibus,quatranfeant,vadû oftendat.ScylIafco-pulus in concinenti,vbi oppidum Scygluin,Scyllæum a Plinio adpellatum. Charybdis vorticofummare,GaIofarus,quafiCalofaros,anoftris nûcupatü.Ibienim faces nod:u acccnduntur,nautis nortum pfPÇh tibus fignum. V orticibus terra ipfa, quaMeflanx portus efficitur,(Brachium fandi Rainerii hodie) refiftit. Vtrun-quenauigiisexitio.MTiliercshasamp;meretrices fingunt,ihmonftra canefquema-1° rinosverfas,quorumaudirilatratus,acmorfibusattrahinaues, AkeriPachynus ab aeriscradicudine nomen,nunc Caput PafTarum^Pachyno ipfodedudum nomen.(omnepromontorium Caputnautævocât)Cüiusduofunt,adortum vnum, alterû quod ad auftru fpedat.Pachyni inter vtrunque portus. Ad meridicOdyÆâ, fineVlyiham Ptolemxus collocat : Cicero Odyflæ portum, nos PortumdèPalis Vocamus. Tertium eft Lilybæum,Africa: amp;Libyxoppofitum, aputeo cuino-men tune Lily bxo: noftraxtate Caput Boei, pro Lilybxi, dicuntxentumæilia-ria non amplius, aMercuni promontorio,haud longe a Carthagine ad orientem, quod hodie CaputBonumnominant,remotum: Strabo licet, amp;cumeoPliniuS) aliterfentiant.Memorixproditum,quédarhefpcculaprofpicîentem,naucs Cat-thaginis portu egredientes Lilybxtanis renunciafle. Strabo a PelorÔ ad Cumas tradumefleigneumtradit. Trinacriaigiturfubquartofitaclimate,vtcontinens primum,ira maris dein auulfaimpetu,infula fada :ac in valles tris a noftris difcrc-ta,fingulx fîngulum adfignantibus promontorium. Nemotum vna, quorum plena: quæ Pelorum compleditur. Altéra Noti vallis,frumentariis turn campisjuin nemoribuslxta,pccôrüquefœcunda,Pachynum continet. Tertia Mäzarxfrugi-feraruni arborum propeimpatiens,meflibusarmentifqueabundans,Lilybæum fibi vendicauit promontorium. Ambitus haud indiligenter fada menfione, fexcentis ac fexdecim miliaribus definitur : a Peloro adPachÿnum centum quin-quaginta: hincdiiccntis amp;nbsp;quatuor ad Lilybxum: rurfumad Pelorumducentis P fexagintaduobus* Fretum,quoaeontinentidiüifa,quodquefLipernantembo-uem Herculem tranfiifle in fabulis fcripfit Diodorus,tribus fere milibus paffuum, a turn quam fupra diximus,adfcopulum Scyllx,continetür.Lateraduo concaua, tertium autema LilybxoadPelorum proueniens,quodcxteris eft maius,curiiu. Prima omnium Romanorum prouincia Sicilia, ac cclla penuaria,Romanaqiple-bis

-ocr page 591-

SICILIÆ GHOROGRAPHIA. îTt

“«nucrix. Populiomncs (prêter paucos, qui'paruos vicoshabitant,amp;în Valle ^32aræ potiffimum, Græco adhuc fermonc vtences) lingua, moribus amp;nbsp;inftitutis ®odicnondifFerunt:apudveteresfuæcuiufqueciuitatislegibusagebantur. Ve-^uin qui primum cam incoluiflenc,nemini compertum. Cyclopes ipfos (hi fa bri-*^îiïiferream,vtautorcft Plinius,inucnerunt) amp;nbsp;Lcftrygones indigenas tradunt» ’quot;mimcquealiarumgentiumaducntibusamp;hofpiciis mixtes, AEtnam eiufq5 ca-Poshabicane.Omnes enim qui fucceflerc,claffibus adueétos, multi probant. Ho-* füm autem nulla memoria, liber nullus eft, qui doceat originem,nifi quod his molli ’“isSiciliarndetentam crudclilfimis,carnemquc cdentibushumanara,memorâr* ^dopesarotundo oculo,alatrociniisdi(ftifuntLeftrygones.Eorumcampi(vt a-P^Strabonera legimus) inter Catinaamp; Leontinum a pclago furgentes. Poft hos ^Eolum,atque OEnopionem Orionis pattern,in Sicilia regnafle j pariter amp;nbsp;Italu* cuius nomine Italiamdicifabulofis prédicat iftrrationibus. At Sicanos(quorû ^'CxSicanus Cereris coniunx) Hifpaniæ citerions populos (ii Sicorim amnem, a ?üonoininantur,nûc Serga,iuxta Ilerdam tenet) fuis fedibus extorres, mq; Sicilia ’‘^pulfosjterram afpedu pulchram,falubrem cœlo/elicem ac cultu fœcunda,pri-'’^osomniuminhabitaflcconftaueamqjpotiflimumpartcmquxadoccafumper-^*net;noméq;ilIiSicaniæindidifle.ItemTroianorummulti poft captam Troiam* io^l’inauibusilluc profugideuenerc , didiqueElymi,locaiuxta Sicanorum finest '’'^llispofitisaE:dificiisinijdentes,Erycemamp;Egeftam ftatuercciuitates.Phocenfes ^nibusadceftere, Libyam primum,mox in Siciliamdelati.EryX in montis verticc (fontein fanâiluliani hodievocant) Drepanum profpicientis, per id tempus ab yoianis,qui Ilio euerfo inSicilia fuasfixerunt fedes, Conditur. Fabulic abErycö ’£nerisfilioconditorc,qüiibif3num,quod toto fereorbeveneratione acmulie-f'^ipfrequentia notiflimum fuit,faciendum matricflic dicandum curafte t,eam di-^'finguncFani ædificmm Romam ante portam Collinam tranfuc(ftum,vocatüqï 'Generis Erucinætemplum, portaa falchodic Salaria nominatur. Horumquo-'l'^cEgeita, hue Segefta, Troianoruilrtl?dificium,ficuti Eryx: amp;nbsp;quod a comitibus jo ^'^pàiioô'tcræ ere(ftü,fabulofumputo,Ciceronisaccedensopinioni,quiinVer-^^, Segeftamperuetus oppidum, AEneamaTroiafugien^em,atqueinlia.’cIoca ^cnientem,condidifleair. Quod cummaritimum,necproculab Eryccadmarc ^yrehenum,Diodorus amp;nbsp;Timcydides collocaflent, id effe credimus quod dirutu P^nitusjConterranavocitatur. Ad Içuam hodie diui Viti fanum infeopuloquo-* ^’hnismiraculis infigne. quo mortales confugiunt, canum rabioforum morfibuS Wceptovulnere, mortis periculüeuafuri.IndextrolittoreSegeftanorumccIcbre '’’’Porium,quodS trabo triginta a Panhormo miliaribus difiunxit,falcato finu in-^ditur: Caftrum ad mare de Gulfo hodie vocatum. Erat Segefta: ex ære fimula-‘■‘ifumDiana; , tum fummaatqueantiquiflima praeditumreligione, tumfingu-(0 .‘opereartificioqueperfedum. Cuius in bafiP.Scipionis Africahi nomen inci-*^oi)Virtutis amp;vilt;ftoria:monumentum.Quod dura C.Verris rainiftris exporta-* f^tutjSegeftanas matronas amp;nbsp;virgines omnes raagno cüm ludu amp;gemitu, mul-^‘^cutiilachrymisamp;lamentationibusconuenifleconftatjthure odoribufque in-* ®*i*isvfque ad agri fines profecutâs efle- AErailio Cenforino Segeftanorum ty-^ïnno Afuntius quidam, Paterculus nomine, equumex arte fadum, in quo cru** undi includerentur,obtulit:qui ab ipfo tyranno in ærcum iniedus equum. pcriit. æ’^PlutarchusinParallelis apud Ariftidêfelegifleait.Iuxta emporiüdequo di-^*®us, fluuius in proximum Tyrrhenum mareeffunditur : quo riuuS calidus pro* P^oppidum minis adfelt;ftum,Calatametnüncdiâ:um,vbi thermae funqhauricur.

b ^^*uniBethim,oppidumScheramantiquitusappellariconieól:ur3docec.Cala-mis fuprafluuium ad orientera oppidura, recens nomen,vtreor.Quo hand , °^^‘^crcriscemplum,cuiftantibuscolumnis,parictcsomncsdefidcrantur,Sj-Wquenomen hodie. Morts Bonifati (vulgo Bonifacii)oppido imminet: in ver-ƒ ^tj. ®^ dimta, qux an fit Acefta (Aceftienfes fiquidem populos Caius Plinius: ah Al '^^*'^‘l^'5P°^et’Quis Alcamenisvicinumoppidumcodiderit,nifivelimus camo Thrace, qui (vt Dares Phrygius fcripfit) Priarao auxilio vcncrat,cört-ditum.

-ocr page 592-

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CL. MARIIARETII

dituhi,inccftüraomninoeft.NecdcCoriIiöne,feuCoriglone,atq5partännäöjgt;-pidis (nifi pars Ennx, quafi ftatutum effet ab Ennenfibus,fit Icgendum) aliqua fit coniedura. Aliquot deinde poft annis Siculi,qui Latium infedcrunt,duceSicu-1-0,quum domi potétes effent, virtute ac militari difciplinacaeteris omnib. prarfta-rent,forti cum manu in Siciliam traiecere,pro certo haben tes facile fore totius in-fulæimperio potiri.Dionyfius tarnenHalicarnafeus fugamhiscaufamaduentus fuiffe autumat. Qui quibus prïeliis,quo ve labore voti cepotes , nee vnquam me-minimelegere. omnesetenim quorum de Sicilia aliquidfcripti rclidumeft,aSi-culisSiciliam occupatamjSicanis pratlio vidis, arque ad earn remiffis partem qux ad meridiem amp;nbsp;occafum pertinct,corumque ante Grxcorü aduentumannispro-petrecentis fuiffe, proqueSicania Siciliam appellaffe, tantum protulerunt;Sicu-

Id

amp; quando, omncs ( vt ante didum) lateat, oppida tarnen amp;nbsp;vrbes ftatuiflc,vcriflu moconftatargumento.Nam a fucceflonbus non conditaquidem,fed hispulfis eorum oppida detenta,PoIy bins amp;nbsp;Thucydides teftimonio lunt. Grscipolhno-dum nauibusprofedi, omilla protinusdeinde nauigatione(vt iidemautoresfen-pfcre)Motyam,Solocntem,amp;Panhormum vrbesEÏymorumfinitirnasconltriiüc, eorum freti(oGietate. Igitur Motya abhis conditur, qua? vbi loci fucrit,argumen-to Sóconiedura vtentibus tantummodo confiât. Porto inter Pachynumamp;Lüy-bxum parum a man diftatModica(Motucam quod Ptolemxus vocat) oppidum iioftra ætate baud quide ignobile.Item alterum in media fere Sicilia euerfumpe-ï)itus,hodicMoxinis: quorum neutrum (quum Diodoruslibrotredccimo Motya necamari,necaPanbormomulturnfeiunxifl'et, finumquedixiflethabere matin-mum,amp;ThucydidcsElymis ffnitimum datuiiret) Motyaciïc arbitramur,fed tu-mulum qui nee procul eft a Panb ormo occafum verfus, quem MundeHum dicun

10

Sunt etenim baud procul ruinx in praedio^^dum recentiores vocantJeuiCapa-cisnomen.Soloenti iifdemeredxvrbi(vtautoreftThucydides) quxPanhoimu haudmultumrcfugitad orientcm(Solantumnöftrivocant} prêterturrim adna- . uium fadam commo3itatem,qux vt frumento onerentur,in ea conueniunt loca, domusnonnullxfunt. Suntquoquepaucaveftigiaipmontiscacumine, montera Catalfarum nominant. In eius mari tbynnotum ingens captura. EiuscampiElcu-therofluuio,vbiponsruptus,(ficcum vocant)addexteramiacentesinfundüntur. Vrbem Panhormum ab bis códitam fupra didum eft : cuius ca tantummodo pars erat qui Caffarus dicitur. Noüa deinde illi additafuit,qua vetus a maris littore di-uifa, Neapolis nomine, vt Polybius eft autor.Fœlix in prüfens vrbsgt;omniumquc maximaSicilienfium, in amœnaacfŒcund«a vallefita,ad feptenttionemfpeftat, pclagoque abluiturTyrrbeno, muris fepta perquam altis,quod opüs eft Federici régis, plures quibus cxmcnticiösaggereslatisfociscindosaiigmêtoacciiiiumfc' ^^ curitati in prxfentiarum addunt. Secundum mare arx eft, qux noftra tempeftate amplificata.quod Caftrum ad mare nominanr. Huius arcis prxfedus hodie Hie-ronymusFuxaPanhormita, homo patricius,quidiesodoxftiuo temporeagitfi-nc potu.Tres item antiquæ ciuitatis portx,amp; veteres muri multis cum turrib.laph de quadrato conftrudi, amp;nbsp;nunc manét.Patitillotum vna, vbi lapides literisinfcri-pti:quibusNoa: temporefuiftePanhormum plane conftat:Obfcuraalteranoroi-nata. Tertia eft qux Bofuemis porta ab ipfis nucupatur, ad earn vergens vrbisre-gionem quam Brigariam, V ulgariam antiquitus, vocant.Supra murum ad occide-tem Rogerius Comcs,Tancredi filius, vidis Pcenis Turrim Rubeam,quam vocat, faciendamcurauït:alteram Chirimbrim nomine, Vilielmus Rex,cognomento ^^ Malus: tertiamdèmum(Turrim Pifanamhancvocant) qua palatium perfedum, Vilielmus filiusquem Bonum appcllarunt.Intus facelium marmoreum xdificiu totum,diuo Petro dicatum,pulcherrimumamp;religlofum, cuiusparietes Porphyrite Parioquc marmore, vermiculatis ad hominum amp;: animalium effigies cruftis, pundifque aureis veftiti,pauimcntumque ftrudum. Ibi fubcerraneus career,quo

-ocr page 593-

s I C I L Î Æ C H O R 0 G R A P H I A. yyy gcfimofecundo,menfeMarti.o,quod plurimi reguli tumultum fecerant,ab Fede-ticolmperatore coniedæ,nec vnquam deindevifæ:quæannquovulgiprouer-“æiDonnæ quæ male vencruTit,vocata: funt.Ducëtos poft arque nonaginta quin-•juefcreannos, quum locum fabricandi gracia homines confoderent,tria earû ca-ôiiicra nulla putredine viciata,integris cum veftibus, fericifq ue calanticis inuen-^âfunt.TemplûquoqueeftingensPanhormi,exteriores parietesmulco pulcher-f*ini,aGua!thcrio ArchiepifcopoVilielmiRegis adfine dedicatum.Ibique qua-^^orfunt ex Porphyrio marmore fepulchra,opus fane cundisfpeôlabile,Sicilian 1(1 y'^gesinquibus fepultos aiunt: quorum medium locum tenet marmoreû quod-''2!’’, vbi Conftantia reginacondita.Sacellum item diua: Chriftianæ parietibus ’^3tmoreis,atq5auratis laqueariisextrudû. Ipfoin templocautumeft inftatutiSj '’^pnuatorumquifquamfepeliatur: regibus nanoue duntaxatamp;Epifeopis con^

Prope eft ad orientemferme celebre Hoipitale,nec multum ante pacrum ‘’oftrorummemoriamædificatum. cuius miniftris curandi ægros, arque infantes âlcndiquos vcl paupertas, vcl mulicrum verecundia clam expofuerit, maxim a cu-^2'Altéra parte eft locuSjquod Toccumadpellatur^vbi aut vetere confuetudine^ äutregiagraciaaureas coronas reges accipere confuefcere,ipß Panhormitæ euul-S’nt,adducuntque illos qui ibi regio diademare donati, Rogerium, vtrunque Vi-1(1 ''‘^'ro'im,Tancredum,Henricum Imperatorem Cæfarem,Federicum filium,Mâ‘ ‘^iaum,amp; Petrum Aragonum regem.Infignis erat Pahormi regia ab A ndrea da-*■301011(0 (tempore quo plures reguli a regia fide defecere) ipfius defedionis auto-*^extrufta,(Sterium tumvocarunt)quænoftraætate in mercium horreum,(Do- • ’Oarahodie appellant) vbi portitores ad régis vedigalia exigenda difponunturj **’otataeft.Curiaitem eft prætoria,vbiduæ ftatua: ex marmore antiquiflîmæ, nee ‘^'5“*dem dicata:, fcire poflumus : funt enim nudæ, arque alteram manum mor-^oum incuria mutilx.Et prope fanum vetus, facrum e marmore, pundifque au-*^'S) lieer vetuftate deletis,fadum.Matturanam Panhormitæ vocantabivirgines rwesdcoperpetuodicatæ. AudæpófteaciuitatiTancredusprimi Viliclmi fpu-lo '”’$ pomœrium protuli t.Et Rogerius Comes ædem, quæ I^uo loanni lacrata eft^ ^“rnmhofpitiumquielcphantiavitiati, trans Orethi amnisoftium(HumenMi-pS’æ Panhormitæ vocant)vtapons eft lapidcus infignis, ædificauit. Flumen in , ^'’hórmitana valle oritur,inqs agro Parco nomine.Ipfa Panhormi vallis pluribus ',^'gäturfoncibus. Inter Soloentcmamp;Panhormumfons eft, Buccuti nomine, cu-'''^i’/’^^^emollicndialuumpurgandiqjvirtutem habet.Etfons Mifelemirc(vul-8®Wjfilmcli) fere ad orientemin planitie ortus.Etexrupemultisvrfdiquefadis ^^tebris: qui q uod ftagnum propemodum facit,Mare dulce nominatur. Er iuxta “''S Ambler nominc.lnque Montis regalis radicibus Sandæ Dominica fons ma-S’’**s.pr^terqucm in ipfîs quoque radicib. duo,maior amp;nbsp;minor Gabriel : e quibus \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem Nixum vocant,quo Z izæ ager i nfunditur. Ziza Punicum nomengt;

*^**2 filburbana domus hortis ac viridariis amcena, Afroque more extruda.Süc r Whaneduç, maior amp;nbsp;minor Cubba,eodem artificio eademque Pœnorû co-fj ’^’H**ibus tum Sicilia occupata, çdificatç, habentque hortos ad omnem vfuni ***eamp;voluptatem ex omni parte confitos,ac fontium etiam riuulos: loca quip-r 3rnœna amp;nbsp;voluptuofa, quibufuis triftilfimis prorfusexterminandis curispef 1 ^**^apta.Suntprçterea fontes Baida, Xarabus,Siccharia , Ainifindis. Et iuxta oiaChamberlingus vcrfusoccidentcm.Intus quatuor, Bonripofus,GuiIla,amp;S gt;us line nomine, fub porta Obfeura in pilam influes: ac demum celeberrimuSi j) '*'***^quelonge notiflimus,Garrapphus.Panhormi thynnorum multi pifcatur» ni R ^^*'^o*^®itacognomentoPhimes,illuftrisfummufqac orator fuit. Anto-

Dononius Panhormita, nobili ortus genere fuit, homo quidem bonarum lire a”'^^^®peritus, Alfonfo regi gratiflimus.Dulcium arundinum, quarum ex fac° °p ^‘'°^^^3ccarum, fertiles in Panhormitano agro fiuntmelTes. Quod fie 'i''^'''Pæ‘^‘^‘^'‘P'^‘'’i non miikiim a mari remotum (pminç fed enim mef-liod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cinque paulo eminentiores difponunt fulcos.Mar-

e*nde menfe arundinum dulcium nodos,qui ad fummum pertinent,foliis li-brifquo

-ocr page 594-

v^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CL. MARIIARETII

brifqüc cxutos ita conferunt, vtfulcomm hit era tribus aut quatuor cum gern inis fruftis vno iäupetforentur. ficque implent omnes campifulcos.irrigaturterra ïcftate,Gmui amp;nbsp;a luxuria aflidue purgatur. brumale demum prope folftitium,radi-cibus tantummodo pro altera fatione (biennium du rat) reliais, franguntur arun-dines.Quarum ex maturis dulcilTimifque nodis in minuta incifis frufta, eo artifi-cio,quooleum,clicitumfuccüvno ex tribus in hypocaufto difpofitis aheno purgatur, acvilipercolaturpanno.Golatimoxfucci pattern (fic enim recoquunt) in alterum coniiciuntahenum,amp; hinc rurfus in tertium rcponuntconfcftim,vcrbc-rantqueferuentemivndeextradum fubnigrumeritfaccarum.Idem deniqdtide femel iterum amp;: tertium fi fuerit recodl:um,candidurn elegantiffimumqj fiet. Altera veto illis ex radicibus melljs,niG menfe Maio dercoretur campus, vix cmerger. Quatuor miliaria adoccidente^i a Panhormo abeft MonsRegalisciuitas nee in vafto colle fit3,quam Vilielmus rexBonusftatuit.Ibiquenobile templumDiux’ Maria: dci matri fecincuius parsquæ a medio ad alrare vfque furgit, albo marmó-re, Porphyrite,ac Lacedæmonioj guttifque aureis amp;: lineamentis ad diuerfarû re-

lÖ

rum imagines quum cfletrtrq^ajnonvUiquidem in toto fere orbe ceniparan-dum. V bi ipGus Vilielmi condi tons fepulchrum. Et hos,qui modo Carinim, Ccta-riam olim tenuide non longe a mari fitum oppidum, exiftimo. Vitra Panhor-mum plurimægenres agunt.Earum oppida, qua: ad orien tem pertinent, Ciminna Soloenti proximum,Caccamus,amp;: multo remotiora Barrafranca, Calatani/Tetta, quod a Petrapertia oppido Himeræ amnis vada dirimunt,Bonuicinus nollra pro-pemodum tempedateeredlum oppidum. Caftrumnouum propinquius.EtVicaris: quod mediterraneumquanquam amp;nbsp;Himeræ vicinum Ptolcmæus amp;nbsp;Thucydides collocalfent (Hyccaram ipG vocant) Diodorus tarnen feribit äb Athenien-dbusHyecarammaritimum victim expugnatum,Laidcmq5pucllam (quæin Pe^ lopónefuUi deinde addudaformofiirimamcretrixfuit)intercaptiuosc3pta.Etop-pidulum,Mezuiufïifus nomine,prope Vio^imad occidente. APanhormohand longefundus(hodicFeudum,a fidediótumjeui Cifalanomen, oftendicubaqux vbicalidæægrotisadyiodumfalubres. NuncdeGræcisdicendura,quiadSici-liam adpulfi,leges aeviuendi ritus, morefque homines docuere.Thcoclcs Athe-nienfis vento in Siciliam forte delatus,vifa terræ vittute amp;nbsp;folitudinefnó enim tota plena id temporis) Athenas rcuerfus eft,atquc Chalcidendum ex Euboea,lonum-queamp;Dorienfium,Megaratium paritermagnonumerocomparato,illucrurfus nauigans,Naxumobtinuit: aramque Apollini confccrauir Archegetx,vbiantc-quam eSicilia oraculapetiturifolucrent, facrafacere confuerant. Vrbc(locüvbi tum erat,Schifon vocant) poften a Dionyfio inferiore tyranno euerfa, Androma-chusTimæi hgt;ftoricipater,homodiucs,(vtDiodorus traditin Philippo)Taurum collcm propinquum,iis qui excidio fuperer3nt,coadunatis, inhabitauit,vocauit-que Tauromenium. quæ inter Catinam amp;: Meflanam aperto pulfaturmari,amp; fole ^g infpicitur oriente,vbi pars vetuftiffimi amphitheatri adhuc extat : ac duæ cifternç, quarum alteraruinofa,alteraduabuscumfornicibusoóloquadratis acexmenti-tüs fulcitur coIumnis,(S tagnonem ipG vocant) cuius longitudo centum fete amp;nbsp;w gintapedibus,trigintafexlatitudo,actriginta demum altitudocontinetur.Addc' xteramTauromenius amnis,(Vibius Sequefter eft autor) nunc Cantaræ fluuius nuncupatus.ibi enim poserat,quem Alcantaram Punici vocant.Timæus orator amp;hiftoricus, Andromachi(quem fupra nominauimus) fuitfilius. Alteropoft Naxum anno ArchiasCorinthius,quem ab Hercule traxifteoriginem aiunt,e3in Syraeufarum partem, quam Infulam vocamus, Nafon amp;nbsp;Ortygiam nonnulli,pnl-ftsSiculisinfedit,eamquefuægentiscoloniaauxitampIihcauitque.Quicquidau-temde Archiaamp;Myfcello fcripferit Strabo, fabulis mixtum pro certo babemus» Vrbem igitur Syracufas maximam pulcherrimamque, ac triplici feptam muro,o-pibus amp;nbsp;viribuspotentemfuifte , multi funtteftes.Ea capta prædæ tantum fuit) quantum vix capta Carchagine turn fuiflet, cum qua viribus çquiscertabatur.Et Dionyfius tyrannus centum viginti peditum , equitumque duodecim millium cxcrcicum,ac naucs adquadringentas ex vrbevna eduxit Syracufis.Quxcum manu

-ocr page 595-

577

SICILIÆ CHÓROGRAPHIA.

^anu tnunîtilîîma,tum loci natura erat :amp; porrus adhuc habet duos: qui quum juerfos inter feaditus habeant,in exitufunt coniundi,quorum coniunótionein-^hipfadifiungitur.Ea tanta fuit) vt ex quatuor tuncvrbibusconftarct: quaruni ''na,ca eft quam dixi Infula,quæ duobus illis portubus cinda (magnum amp;nbsp;paruuin ''ocant)qua:queimpræfentia,cæteris foloadæquatis,tantummodo flat. Infauci-^5portuû, vbi nunc Caftrum MarZ’er eft, arx erat ty rannorum,Hieronisque régis domus , qua protores poftea vti folebant,thefauro plena, ac (vt Plutarchus ait) ^fniorum copia itamunita, vt hominum feptuaginta milia illis armarcntur.ibl 15 ’^eacempeftateamp;ponslapideus(quoInfulaipfaadiungebatur) amp;nbsp;obrutum pro-P^fittemporum iniuriam , ac vrbium euerfioncm , arcis inuentum ædificium) ^ultïqueftatuæ, amp;5 caput e marmore his literis infcriptum , Extinctori f^i^RANNicÆ. Hanc arcem , quia Tyrannorum rcceptaculum, aTimoleone '-orinthiodeletam,quisreftituiftet(praïtoresenim,vt a Cicerone probatur, dein ''lifolebanr) mihi haud compertum quidem. Fuit itcrum ab Romanis euerfa,amp;:in faillis Caftrum MarZ’er (dequofupradidum eft) eredum. Nee eorum quidem ^ccedoopinionibusamp;argumentis, qui Labdalun^de quo ftatim fier mentio) ty-^^nnorum fuifte rcceptaculum adfirmant. Habitareinea Infula (eft enim locus 9uem velpauci poffunt defendere) M.Marcellus Syracufanum neminem poft vr-2o 1 nbsp;nbsp;^yfaeufas captam permifit. In ea Infula xdes erant complures, fed dua: quæ ^l’ogecæceris antecellebant. Diana: vna, quæ modo diruca nihil exhiber, prêter ^^^gia pauca, domo inclufa,in ea regione quam Refalibram dicunt, contra San-^iPauli ædem. Altera Minerua:,anteC. Verrisaduentumornatiffima,nunc an-‘iftitisfedes tredccim exomni latere ftriatis exlapide vaftiscumcapitulis,abacif-^neamp;trabibuSjColumnis fuflùlta.Inquapugnaeratequcftris Agachoclis régis in ^^bullspii^a,quitus tabulisinteriores rempli parietês veftiebantur.Viginripiçter-^âtabulæpuicherrimæpidæ, in quibus erant imagines Sicilia: regum amp;tyranno-

*^'ii’^,lt;juæ nonfolumpidorumarti^^deledabant) fed etiamcommemoratio-''shominumamp;cognitione formarum.Eratamp;Medufx caput pulcherrimumcin-^utuanguibus: valua: item magnificentiorcs ex auro arque ebore, amp;nbsp;in cis bulla:

^'•rogtaues, amp;nbsp;miro artificio cælatæ.Eius tedum anno poft Chriftum Deum mil-I^fimo centefimo corruit.quq^n ob rem qui facris faciundis in altari incumbebanr» ^ttis tantum, mortalcs omnes quorum ædesipfa fere plena crat,periere. Arx eft Pufchrainipfiusmagniportusintroitu, aGeorgio Maniaco lapide quadrato a:-'lificata, Caftrum turns Maniaci nominata. In maiore porta duo erant xnei arie-^hodieinxdicula Caftri ad mare Panhormipofiti funt. Atquealtera paruain p3ruiportus oftio, quam quia recens a:dihcium eft, Cafam nouam vocant.In haC ''’Waeftfons cuinomen Arethufa, tuncincredibili magnitudine, plenuspifci-''®:quifludu totusopertusfuilTet, nifi munitione ac molelapidumamarifu-^^ ‘fletdifiundus, dû hinc arque inde dulcis falfaue præda arundine capiebatur. A-

*^^WamnymphamDianæGomitempoetæaflignant,qua: ab AlpheoPelopon-'’^Ü9uuio adamata, acfubter mare vfqueadhancinfulam fugiens, in fontem fui Continis mutata eft. Diodorus fontem Arethufa:, nymphas Dianæproduxifle, ®iufquepifcesfacrosfuifle , rcfcrt:quæ omnia fabulofa.Èiusanteos Alpheusipfe *’ic9iisinfludibus placiduscmergit, quem Oculum Zilicænoftri vocant. Are-Waergo,quamuis non ea magnitudine, e rupe tarnen veluti c ciuitatis latere vfqj hhunediem in portum magnum effunditur. A quo non multum diftat Alpheus, qui(vtdi(ftum eft) ante ipfius os e falfis vndis caput erigens,impetu cum magno ira 'rumpit,vt aut cymbas,aut nantes homines fefe vix adire permittat.Eft amp;alter flu-(QM^^in portummagnuminflucns,vulgo Alpheusdidus.HicAnapuseft,de quo Thucydides aliique plures meminerunt.Ortusêius adfontem Gufteram,iuxta ^ïxemam recens oppidum. Hicvallem,qua abeo quod diximus oppido, Pa-^*otus,nuncPalazolus, diuiditur, pra:terfluit, aditque Cacyrum, hodie Caf-htum,(funt hxc mediterranea a Ptolemxo citata oppida) amp;nbsp;Feralenfibus, re-Wntioribus vti reor, adlæuam relidis populis, Sortinum,cuius ab his qui deSici-hafcripfere,nullafadamentio,abluiti Fontibus deniquepluribusabforptis, agrö

GCG

-ocr page 596-

CL* M A R I I

Syracufanum ingreditur, quo Cyanes lances celeberrimi notique fonds, lt;îuô* bus prope ante odium miliaribus hauriuntur. AEneus fluuius baud procul a Neto ciuitate fundum (nunc Feudum dicunt) cui nomen Cardinalis, partis mei, domufque Aretiorum muleis ante interluit: ftatimque, vbi adeius finem ven-tum, in profundavalle fatdo ftagno abforbetur,peritque torus, fimulac pervn-decim fere miiiarium fpacium in Syracufano agro iuxta Anapum , nonlongö ab ipfo fonte Cyane, rurfusex immenfeprofunditatis emergitlacu,inque Anapum dementer, aemirabili lenitate decurht. Lacum,quamPifcinam prins,deinde Pifmam noftri vocarunt, in eo loco , vnde Ditis cum abrepta Proferpina exiuit, exiftere antiquitus putauere. QuapropterSyracufani ibi dies feftos an- w niuerfahos agebant, celeberrimo virorum mulierumque conuentu, proprer huius opinionis vetuftatem, quod eorum in bis locis veftigia amp;nbsp;prope incunabula deorum reperiridicebanr^autor idoneus eft Cicero in Adionibus in Verrem. Fontem item Cyanen,hodie Cyrini Pifmam appellatum, nymphamipfo Anapo diledam fuiiTc, inque fui nominis fontem refolutam , tradunt. Tres, prxterqqamde quibusdiximus, fontes in Syracufano agro Plinius commémorât, Temenitem, Archidemiflm amp;Mergeam, quorum cumrecentioribusnon faciunt nomina. louis Olympii fanum mille amp;nbsp;quingentis abSyracufispalfibus, cum oppido Olympieo euerfo nunc, e paruo tumulo Anapum refpicit,vbi Athe-nienfcs,multis poft annis,deindeamp;Romani(vtThucydidesamp;Liuiusfcripferuntj ^® caftrapofuere, cuius adhuc extant columnæ. Nee longe ab Olympieo Acarna-niam,quæinpræfentia nihil penitus oftendit, vrbem ftatuitCiccro.Locumho-dieinca,qui Pantanusdicitur,regionc , Carranumvocant. Perpaludem adO* iympieum , quam Lyfimcliam Thucydides, nos Pantanellam appenamus,via magnisinftrudalapidibusnoftramtate reperta(cuiuslapidesCarolo quintoim-peratore regnante vrbi munienda: maxime profuere}pergebant. Palus hyberms aquis, multoque cœno foedata nullum præbet adcuntibus adeeflum, donee vens noumqueaeftatiscaloredeficcata.Trans.^B9^i oftiumviaElorin3,nuncCaIon-na dida,ad meridiem amp;Plemmyriumpromontorium diftenditur.Plemmynum, de quo Vergilius merrffnit, promontorium, amp;nbsp;ibi oppidum codem nomine,quod GylippusCorinthiusSyracufanisab Athenienfibusobfeffis auxilioprofedus(ibi emm hoftes munitiones fecerant) hoftiliter depopSlatus eft. promontorium hodie MaflaoliueremcontraInfdlam, portusmagnioftiodiuidente,appellant. A1-terum iuxta promontorium Raifcanfir Afro nomine. In ipfoportuPIemmynum fpedat paruainfula.Supra fexto prope miliario Longu promontorium, modoLo-gnina,amp; ftatio parua.Et mediterraneus agcr, Longarinus nucupatus.Ibiquen^^^/ mari remote Therfones,hodie Thirefæ,ruinæ, Giartis ager, quern Dionyfi tyra-ni fuiflc,Plutarchus fcripfit inDione,qui turn campeftrium rura,tum faltusac vertices montium,iugumqi ad occidenteextenfus continet, nunc Caua Georgiatnu-cupatus. Altera Sy racufarum pars,cui Neapolis nomen eft, Infula: propinquior, 4° de qua,quod poftremum ædificium, poftremo verbafacienda duximus. Eftig't“'^ parum eminens ager,duas qui Sy racufärum vrbes Achradinam amp;nbsp;Tycham com-pledebatur,Neapoli ab Infula diuifus. His duabusvrbibus nulla velpaucaRoma-norumprouidentiaremanentantiquitatis veftigia. Ager poft ruina ac damnuma Cn.Pompeio fadum, Terratychæ,T errachati poftea vocatus eft.Nuc vt quonio-do paulo ante Infulam,fic Achradinam amp;Tycham fequar. Achradina igitur man propinquior, cuius murus fludu abluebatur: autor eft Liuius.Forum in qua ma-ximum, vbi C. Verres filiinudam,fuamque in cquo ftacuam pofueraUbiqueCon-cordia:ara,vt idemLiuiusfcripfit. Pulcherrimæitemporticus,orn3tiflîmôPty^^' heum (locus ad quern indices conuencrant) amp;nbsp;in hoc Sappho erat, quxepigmma 5® Græcuhabebatinbafi.AmpliffimaeratCuria,IocûîpfumBuIeuteriumvocabaBt. Templumqj egregium louis Olympii.Erat prasterea turris in extrema parte vrbisj quæ ad feptentrionem fpedat,quam Galeagram antiquitas, noftri Scalam Grxea vocant.EtfubhacTrogilum oppidulumfuburbanum, (locus in prxfens Targia dicitur,vbi turris proximisannisçdificata)atqiTrogiIorum portus,de quo Livius

-ocr page 597-

s I c I L I Æ C H O R O G R A P H I A. 575 tomentionem,, Statio, hodie S tindinus dida. Tertia eft vrbs,qua: quod in ea Partcerat vbi fanü Fortunx fuit,Tycha nominata eft:in qua locus eminens amp;nbsp;prç-^ptusafuperficieEpipolx didus. Et ibiarx Labdalum, quodLiuius Hexapylum '^ocat, noftri vero Montem Bellifim,modo eruta ingentcm lapidum acerüö,vélu-tifuiimaginemjoftendit. luxtaEpipolaslocuseratjCui Pentapylum nomen, vbi ’lluftreDionyüi horologium fuit. Gymnafium quoque erat ampliflimum,quod hpenorisdomu Dionyliifuiftcjlibro duodecimo fcripfit Plinius. AÉdesprxterea AEfculapii,amp;in eaPæanisfignumpræciarefaôtumjfacrumtumamp;religiofum. A-10 f'ftïialterum inxdeLiberi.louisquoqj Imperatorisineatemplumerat,vbi notif-ymuni fimulachrum.Etcnim tria louis Imperatoris figna vno in genere ferebatuf 'norbeterrarum ï vnum illud Maccdonicum, quod Romxin Capitolio pofucrat ^‘aminius: alterum in Ponti ore amp;nbsp;anguftiis : tertiüm quod in hoc templo erat. Iri fadicibus ipfius Tychx Timöleonis Cörinthii fulmrbana domus j illi a fehatu po -puloqueSyracufarto taquam de republica bene merito donata ; vbi iam fenioramp; ^Çcusipfc habitauitDomibus modo ruinofis,templum eft paruü Diuo Petro de-«icatumjatquefons perennis,noftriTrimiliamvocgnt.Portx Agragarixpropee-fant,quasiuxtafepulchrorum copia.Pyramis porta vergebatadmeridié. Quar-^aautem erat vrbs,quxquia poftrema(vtantediótüeft)xdificata, Neapolis nomi-toj'abatur,amp; ineolocoquinuncMuraglidicitur. quam ad fummamTheatrum in ‘’unediem eftmaximum,exipfofaxo incifofadfum: cui nilquidemdeliderare-'ur,nififcenadeeflet,ex cuius fundamétis fuperiori anno lapides extradi.Aquo quot;audprocul Amphitheatrum,oualemformamcotinens,quod Cuerfum iam,paü-'•aoftendit veftigia.id tum Granatorüm foflam tüm Colifeum nuncupant. Fons ^“gt;Theatrum abluit,Galermis:qui Amphitheatrum,Paradifus hodie vocatur.Hi ’’aaximo hominumlabore amplifticxcifque falt;ftis*meatibüs inhxclocaerum-P^W.Duo item tunetemplaegregia.Exhis vnumHierofuperiorCereri,alterum Eiberodicauit. Signumque erat Apollinis,quiThemiftes vocabatur,’ pulcherri-^^wiamp;maxi mum. Columhatum Capita quxSyracufarum in templis erant, Rojo’’^^inPantheonis rempli veftibuIo,(nuncDiuxMarixvul^o rotundx)vt Plinius 1 '■^‘ifct,aM. Agrippapofica.Menetideserant portx,perquasab Anapo Achradi-Öionem afcendilTe narrat Plu tarchus. Et Plinius fignü fuifle Sy raculis clau-™cantispueri,cuiüs vlceris doloré etiam fpedantes fentire videbaritur. Latumiai T^5^3glatasnosvôcamus)fubterracatceres,quæ(vtVarroniplàcct)amp;:Lapici-'‘’nædicunturzopuseftingensex faxoinmirandam altitüdinem depreflum j amp;nbsp;‘’’ultorum operis penitus excifum.in has ft qui publiceeuftodiendierant,etiam ex ’^æteris oppidis (autor eft Cicero)deduci imperabantur.funt adhuc quinque infi-S’^cSjOnines Carentes teftudine prxterquam vna ad meridiem conuerfa, Syracu-’''isAntrum Sandi Nicolai nominata,vt^i career ille qui a Dionyfio tyranno fa-lt;0 ^fuit. Alterum huie adhxret antrum (Gtotta qux Fauellat hodie dicitur) eo' ^^umartificiö,quolóquentibusEchoitadidioncsfingulas,amp;fyïIabasaccentuf-^'’®otnnisreddit,vtquéquamferioinclufumömninoCrcdere$.Tresitemfpecus , ‘’liïcvrbememorabilesfunt,diduquemirabiIes.VnainDiui Ioannis xde, qüx ^æferiseftmaior. Hxcviislatis,multifquetranfuerfis,vti oppidum fubterraneumlt; ^^^^acótinetur : cuius in parictib. fcpulchrorümultaex incifo faxo funt. Alteraad *us Lucixmartyris fanü,quodlocüeflevbi ipfatormentapaflafuit,Syracufa-'’'Vo!unt,qux nó natura quidem,fed mortalium rhanu amp;: artificiö fadx funt.Ter-^'aauteftfpecusin rempli ortisquod deiparx Marix lefudiCatum, eo per anguftu '^^mpaffibuspropemodumduode viginti defcendentibüs:perqj cxcü rürfus 18 alleintrigintafere orienté verfuspergcntibuslacusaqux dulciSoccurrlt.EftSy-^acufis loei natura cœliqb vt nullus vnqua dies tam magna turbulentaqj tepeftaté 5‘^*t) quinaliquo temporefolem eius diei homines vidèrent, quod eth Cicero i-r^amrmatin Verrinis AdionibUs,nos tarnen non femper id vfu venire dicimus. yfacufarum xdificia omnia,publica,priüata,facra amp;nbsp;profana,quibus M.Marcel-'^5pofteaquam vrbem illatempeftate fetmeomnium pulcherrimam fubiedanl ^usvidit,humaniterpcpercit,prxterpaiica,quxRomamafportatafuntiüxd« I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCC X

-ocr page 598-

yS« '.CL M A R Ï I AR É T I I

Honoris amp;nbsp;Virtutis, Cn. Pômpeius penitus delenda curauit.infulam dein,quatrt nunchabitamus^Augudum rellituiflè Strabo commémorât. Supra ad mendie duodecimo fere miliario, vitra Longarinum agrum (de quo diximus) Cacypans cft amnis,(autorcft Thucydides) CanibilishodîenuncupatuSjamp;ftatiovicina quas Fontanas Blancas appellant,Plinius Nauftathmum portum. Enimuero nullusin-tcr Syracufasamp;Pachynü, praeter ftationes reperitur porrus. Erineus vltrafexmi-hariafluuius,Miraridanuncdiól:us,qui campis,vbiarundinesfiuntdulces,quum hauriantur latices,nullum prorfus in prxfentia facit oftium. Ad eins fontes Aiiola oppidum,quo ex alto colle Pachy num profpeftar.EtSyracufanorum vidoriain- ^^ EgneAfinarus turn flumen,nunc Falconara:Athenienfes quoniam,amp;Niciaeoru dux,hïcaSyracufanisinterccpti,pra:terquicaptiatqjinLatumiislabore confum-pti,ad vnum omnes trücidati:oJj quam caufam eo in loco ad nonö calendas lunias diemfeftumcelebrabantquotannis.Onturiuxta Netijantiquavrbem,hodieNo-tu:qux ab Auola,de quo diximus oppido,fex miriaribus,ab Syracufis auté quatuor amp;;viginti,fupra Pachynumodofcrc miliaria, naturaipfaabomni parte munita,cli-ftat.Flumen ipfum omnium fq^mearborum probatilfimos praebet frudus- A quo Elorinaciuitas adElori amnisoftium deleta penitus, fex miliaria abeft-Elorioltiu Pachynoproximum,hodie Labifum.Pachynumhuncfuifl'e amnemaliqui autu-man t. Ac rurfus parte ex alia quæ ad feptentnonem pertinet,Bidenos populospa- ^^ rum a Syraculis remotos ftatuit Cicero, oppidum tenue Bidis nomine, nunc Bi-genis ager,interTapfum amp;Euryalum,vbi pyramis eft fcmrdiruta.Euryakim tumu-lus,amp;:ineoaix,vtautoreft: Liuius, Beluedernuncdida,qua: vtrunqucniarepro-fpjcit,Tapfi hinCjillincSyracufanüportum.Contra mons eftpraecepsex rupev-trinq5excifa,cuiusfrons adipflimEuryalum,dexterum latusad Anapi amnisva-da,læuumqueadTapfumvergit.Vertex Lepas aThucydide,hodieMonsCrimi-risnominatur.Et Leo locuscrat (vtidemautor ait) vnofcremiliarioabEpipolis: Liu iusLeontiam vocat,munitum locum,lt;^|jpque milia palfuum abHexapylo.lo-cus in prxfens nee vefl:igia,ruinacqj vllae vbi fuiflet,démontrant: quapropter,fient amp;cæteridcquibusali^uod haudpoteft fieriargumentum,relinquitur.Tapfusin ^g prxfentiainluladeManchifidida , pcninfulafvbiantiquitatis nihilcxtat)portu aboccafu munita,quatuorab Achradinadiftatmiljgjribus. Idem Thucydides iu-XtaSyracufarummurosSicamoppiduIum collocaumodo agrum efleSineccham nomine,quipropeSicameft,ipfadocemurconied:ura. OfficinamC. Verres ma-kimam fecit Syracufis,artifices inquafereomnes,ca;latorcsacvafcularioscon-uocariiufljt.Lex fiiitSyracufis(autor eftlibro vndecimo Diodorus) quam Peta-lifmumappellarunt. Caula fcrendilcgcmTyndaridcs,diucsiuucnisamp;incautus, variifqueilleccbrispotens. Hicconuiuiisamp;comelfationibus aduenascundos ac fcditiofositafibiaggregauerat,vtfenatui fufpicioni fuerit,vcluti quiexinduftna illorum vtcrctur confuetudincjvtpcflimisconfifus virispublicam occuparctli-^^ bcrtatem.Inclinatis ob idiam omnium adcredendumanimis,hominemohfer-uant,cijdemquencquiflïmorumquorumcunqueftipatumagminecircumfiftrit. Tumcomprehenfum nitunturfociieripere:quibus,quumdilpareseflentviribuSj trucidatis,vindumconiedis catenistemerarium,acdamnatumpœnamfequio-portuit.Et confefti m procerum confilio aduocato,T yndaridis inuidia amp;nbsp;audacia, accommunipericulorecitatïs,quibusillemérita adfedus poena, Icgemconfcn-bunr,vtciusquityrannidis fufpicionem tulilTe^oliumfolium infcriptumnomine illidarctur.-fcireproprcreafecxularumircquinquenniumoportere.Lexaboliuç folio, Petalifmusappellata,Athenienfium exemplo,qui quod in latere nomen fcribebantjOflracifmumeademvocarunt.Petalifmoigiturlegemulti ex primo-ribus quum in exiliumad:i,corumquediminutus numerus,atqs obhanccaularain plebeiorûarbitriû,quiciuitatisftatûmultifariamdifl:radum,cæcaconfufioneatq; multiplici mifeebât feditionc,effet refpub. declinata,eandcm confeftimabolere. Altera quoque lex Syracufis (vt refert Cicero in Verrinis Adionib.) de religione, quxinannosfinguloslouis facerdotê fortitocapi iubcbat: quodapiidSyracufa*-nosamphflimumfacerdotiumputabatur.Cüfuflragiisex tribus gencribus creati erant,

-ocr page 599-

SICILIÆ CHOROGRAPHIÀ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jSt

fcrant.resrcuocabatur adfortem, vt quot effent renunciati, tôt in hydnamTortc coniicercntur:cuius nomen exiffet,vtis haberetfacerdotium.Hieroniaprxterea l^x,deHieronisnominèdîÔta,quædecumasvendendas(vtidem autorfcripfit)iu-^cbat-Mos fuit Syracufis,vt fi qua de te ad fenatu m relatum erat, diceret fententia ^uivelletjoominatim nemorogabatur,amp;tarnen vtquifque honore amp;:ætatean-'cccHebat, ita primus folebat fua fponte dicere, idque a cæteris ei concedebatur: H Wdotacuiffentomnes,tuncfortitocogcbatur dicere. Magiftratum annuû que ^amulatum vocarunt, quemque trecentos ferme poft annos (vt in Philippe feri-ij P^'tDiodorus)ipfiSyracufaniabolere,Timoleon viifto inferiore Dionyfio infti-^gt;t. Acetiam devins illuftribus, aliqua dignismemoria,quosvrbemSyraeufas P^pefilTereperimus.Lygdamus Syracufanus tertiaamp; trigefima Olympiade viélof f^icinftadio:cuiusoffamedullis carere fama vulgauit. Afylus amp;Hisbio,illefe-P^ü2gefima quarta,hic nonagefima nona Olympiade in ftadio quoqj vidor? Her-'’'ocrates dux amp;nbsp;oratof fummus. Callicrates animo amp;nbsp;militari arte prarftan-b®mus.Isamp;Laroachus Athenienfis Syraeufis hngulari certamine idi ceciderci ^cradides homo bcllicæ virtutis peritus,leuistametfi amp;:inftabilis.Euryc!esvir 'flatusamp;illufttjs.MenandrumSyracufanum ephwum ab elephanteadamatum f^fétt Plinius. Mentorin Syria cumclaudo leone congreffus,blandientiscxillius

}j Pede furculum extraxit. Xenagoras, qui fextum remorum ordinem inuenit.Dio-‘^'^'’legum lator, Icgem confcripferat,in quanequis forum cum armis adeederet, ^3ütumerat:verumcum effet domi gladioadcinduSjinhoftesimpetö fadurus, ^uditoparui momenti tumultu,domo egreftiis cft. cui quidam ex ciuibusjTuam^ “’4“it,ipfius negligis legem.At DiocleS,Minime,ait: imo earn ipfam confirmaboi ^fttiftogladionccem fibi illico confciuit.TheocritusSyracufanus,quemVer-S'l'imitatuseftjbucolico carmine illuftris.EpichaÆiuspoetacomicus,trium lite* färuminuentor, zeta,xi,pfi:quem Plautus eft imitatus.Horatius in Epiftolis:Plau-

' '^’s(inquic) ad exemplar Siculi properare Epicharmi.huius fentetia, vt Cicero fcri-1 P^dntufculanis quxftionibus : Emoff nolo, fed me effe mortuum nihil xftimo. (o ^''jffociusPhormusGelonigratiffimus.DinolochusEpicharmidifcipulus.Etillc ^bilemon,qui vnumfupra centum vixitannum.EiufqucfiTiusPhilcmon,vrerque P°eta,Corax,(LatineCoruu^ orator prxftantiffimus. is Tifiam Syracufanum pa-^°docuitprecio. cui difeipums petenti mercedem, Sitibi Corax,ait,petfüaferôj •Jonfoluam :fin minus, velutiquiate artemminimeedodus,etiamnon foluami ^^Corax,Si tibi,inquit,Tifia perfuafero, certe folues:fi Vero id efficere nonpote-f®gt;digntiseromercede,quodmedodiori difcipuloidperfuadere hequeo. Qiii-‘’'isiudices,(quodprouerbiumfuit) MaliCoracismalum ouum. Antiochus Sy-'^cufanus(vt Dionyfius Halicarnaffeus refert)hiftoricus,qui Italicos vetuftiffimos

1 ^“^ditores fcripfit. Lydas Gorgix difcipiilus, orator fummus. Bion autem orator: lo^^'®iasphilofophus.Nicolaus,(vt ait Diodorus librotredccimo) quiduobus fi-

‘‘^orbus,pro vidis Athenienfibus,quorummanibus interfedi erantliberi,ora- ' ‘‘oneni,vtillis parccretur,habuit.EtpoetadiuinusSophron,cuius poema Platoni

( ^‘^odnra placuiffeferun Philemon Alexandritempeftatecomicuspoeta, a quö ’’°naginta funt editx comœdiç:qüi vbi totidem vixit annis,tifu vehementi anima '‘iidit.Sofiphancs SyracufanusPhilippiMacedonici xtate,ex feptemTragicis v- -^^S-Theodorus orator qui de re militari feripfit.ThemiftögeneS hiftoricus, a quö ®^ro plura édita. Athenagoras orator: amp;nbsp;Achxus poe ta Comicus.Duoprx-^teaftatresEpicydes amp;nbsp;Hippocrates,amp; armis amp;nbsp;literis praeditii Dion vir illuftris, 2tonicadifciplinaeruditus.Cuiusforor Ariftomacha,Dionyfiifuperioris tyran-(p ’coniunx. DionyfiusSyracufanorum tyrannus a puero inftitutis amp;artibus inge-

’»seruditus, mu/icorUm ftudiofus:quem acrem fuiffe amp;nbsp;induftrium,natura ma-j nbsp;nbsp;nbsp;^'^tnamp;iniuftum,eiiifque in vidu maximam temperantiam, cumqiie fugitiuis

^foarisamp;faciiïoröfisvixiffe,apudCiCeronem fcriptum accepimüs. Mater eius ? ^^prægnans eum in aluo contincret, fomniauitfepeperiffe fatyrifcum: cui ‘Cfpretes portentorum (Galcotx hiin Sicilia dicebantur) tefpondcrunt, eü que ^peperiffctjclariffimum fore.Item paulo antequam regnare ccepit,in agro Leo*

-ocr page 600-

Î?t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L. M A R I Î A R Ê T I I

tino quüm equum flumine fummerfum maxima contentione non potuifletextrâ-here,difceirit.Atquumaliquantulûprogrcfl'useiret,hinnitü exaudiuit,atqjcquû alacrem afpcxit, cuius in iuba examen apû confédéral Quinque amp;nbsp;viginti côple-uerat annoscumtyrannidêoccupauit,regnauitqjduodcquadraginta.FiliasDio-nylius, ne tonfori collum commi tteretjondere docuit:adultas veto, ferrum earn manibus remouens, candentibus carbonibus capillum amp;nbsp;barbam adurcrc.In carceremdemumquodammodoiplelèinclufit,atqiexturrialta concionabatur. Hic tunicam amp;nbsp;gladium, quumpilaludcrevellet,adolefcentuloquem amabat, tradidilTedicitur.cui quidam familiarisiocans,Huic,air,vitamtuam comraittis.’il-1c vtrunque lulfitin rerbei. Damocles alTentatorpropter eiusopes,atq5 return ab- 10 undantiambeatû DionyliumaHidueinfermonecommemorabat,cuiDiortyfius, Vis ne igitur, inquit, o Damocle.fic te eße beatum?quumque ille veile dixidetj hominem Dionybus inaureafeaecollocaTiiuflit,menfafqj inftrui conquifinlli-

mis cpulis,pueros ddetbos confifterenuflitqjrurfusfulgcntem gladium alacuna-n fêta equina appcnfumdemitti. Damoclès itaqs gladium (uipicicnSjnccplénum artisargentum, necpulchrost^miniftratoresafpiciebat,ncc manumporrigebat inmcn(am:exorauitdcnique tyrannum,vtabireliceret,quodiambcatusnollet ede. Damonemamp;Pythiameaamicitiaconiun»5bos ferunCjVtquumaltcriDiony-^ fiusdiem necisdertina(ret,alterum vadem mortis acceperit,donee iUccaufaco-mendandorum fuorum profeôlusreucrteretur:qui vt vadem fuum liberaret,piæ* llo fuit ad horam morti deltinatam.Quorum fidem admiratus tyrannus,eosdimi-tit: Arque vtinam ego,inquit,tertius vobisamicusafcriberer. Ariftides filiarum v-nam inmatrimonium petenti Dionyfiorefpondit,MortuammaIlem,quamtyra-nofiliamnuptamafpicere. Anus quidam quumdiis immortalibus proDiony/ü vitaprecesafliduasfunderetjqliumq;camDionylius interrogaret cur folaitafa-eeret,Nctibidnquit,excinôtodetenoremtyrannumfüfFedum videam.In Acarna-nia vrbclouis Olympii fignum grauis pondehs aurco pallio vbi fpoliauerat,arqué laneo induerat, illud neutridixit,idquevrriqucefleaptumtempori.Ideme fanö quodam quum menfasaureas,quxbonisdiisinfcript£E,fubtrahiiulhflet,dixitbo-nitatedeorum vri. Aureaspatcras,quas porredis manibus fimulachra quxdam 5° fuftcntabantjfubftulit, Admodum,inquiens,vnumtnienquedecercquod diipor-reóïis manibus offcrunt,accipere.Apollinis fimulacnrum Epidauri abfquebarba, barbatüque A Efculapii, quem Apollinis filium fingunt, vidés, auream barbampl-liusalleduspondcre,aCcepit:nDnIicercaffirmans imberbem patrem,filiumvc-ro barbatum elfe. Locris Profetpinxfano fpoliato quum inde foluiflctjfecundd ventofpirante, Videte,ait,nauigationem, qux a diis immortalibus ipfisfacrile-gisconceditur. Ariftippusphilofophus amp;facetus,cuius confuetuditie tyrannus vtcbatur,ad Diogenemphilofopbum,qui vitamagebatfolitariam,vnacumDiOquot; nyfioacceffit. Cui ,quiaolera lauantemolFcnderat, fubmißa vocc,SiDioDyfioj air, obfecutus efles,olera non comederes. Ar Diogenes,Si olera, inquir, comede- 4 res,Dionyfio non obfecutus efles. Dionyfius pcdibus tradum tyrannum,nonin-hdentem equo,(vtaitLiuius)relinqueretyrannidemdeberc,dicebar. Dionyfius item huiusDionyfiifilius, philofophus quoque amp;nbsp;tyrannus, qui Syracufis expul' fus,Corinthiludumaperuit,puerofquedocuit: ad vltimumverofordidiffimani agensvitam, popinas amp;nbsp;lupanaria dum frequentaret, deminimisquibufqueruquot; bus vulgo infertus difceptabat. Nifseüs, qui eo tempore quö alter Dionyfius exu-lauitiprincipatum Syracufis obtihuit. Et Cephalus (vt feripfit Diodorus) per ƒ tempus Icgumconditor. Agathoclesbumiliprogenieortus,rex deindeSyracuia-norum. CuiuS filiusEudoxus poetacomicus.Calliashiftoricus,isquiipfiusAga-thoclisgcftafcripfin Philiftuspoetaamp;biftoricus,Iiomodiues,Dionyfiifuperio- 5 risamicus, qui armis,ncdumliterisinfignis: quem dodum hominem amp;nbsp;diligcn-temfuifie teßatur Cicero in lib. quemdeDiuinatione feripfit. Philifeus philoio-phus.Monimusquoque philofophus. Hierorexprudcnsamp;ftrenuus. Polydorus legum condiror.Polyænus orator, eiufdem régis tempore.-EtipfiusHieronisgC' per Andtönodorus orator, cuius vxorem DamaratamjintcrfedoHieroiiymo,

10

Syra-

-ocr page 601-

SICILIÆ CHOROGRAPHIÀ.'

Syfacufanitrücidarunt.Scopias (vt Vitruuius fcripfit) Syracufanus Mathemati-cusffiiiltasresorganicasamp;gnomonicas,numeronaturalibufqjrationibus inuetas atq;explicatas,pofterisreliquit.Hippocratesamp;Epicydes^ ducesperquam ftrenuiï ^UpudLiuiuminuenimus. Archimedesinfuper vnicus fpedator cœli fiderum-'îue.Is(vtCiceroinTufculanisquæftionibustradir)Iunæ/olis,amp;quinqueerran-tiummotusinfphçraalligauit.Bellorum item machinator,tormétorumque vni-cusinucntor.Hicquumfeterræglobummouerepofle gloriarctur,rogante Hie-ioherege,procul aflidens nullo corporis nixu(aucoramp;PIutarchus)nauemone-1^ ’'sriam^adduxit. Hiero prætereaquumauream coronam votiuam diis immorta-lgt;businquodamfanoconfticuifletponendam,immanipreciolocauicfaciendam. 9pifex autemad tépus opusmanufaólumfubtiliter regiapprobauit. Pofteaqua ■U(liciumfadumeft,demptaauri parte,rantundem argenti coronç addit.Indigna-^sHiero,ncq, iilueniens qua ratione id furtum rejfrehcnderet,rogauit Archime-‘icnivtinfefumeretfibideeocogitationem.Tuncisquum habcret eiusreicuraj fsfu venitin balneum, amp;nbsp;eo quum defcenderet (balneum paruo dolio erat fimile) 3nimaduertit quantum corporis fui in eo infidercutantum aquarextra effluere. Q^iadereguum eius rei rationem eXplicationis onendiflet, domum reuerfus ^aasdicitureffeciflemairas xqüo pondéré quoamp;: fueratcoronajvnamex auro, '‘'ïeranicxargcnto: qua: quidem licet xquo pondère, non tarnen æquo corpore, 'tcaim maioris erat corporis argentea, quü fit auru maioris pÓderis.Quuq5 ira fe-•^’fletiVasamplum ad fumma labraimplcuit aqua, in quo demifla argentea malfa, ‘’'ulturnaqua: extra vas effluxit : quacxempta,vas iterumimpleuit: inquorur-f“sauream3flademifla,vti miiloriseratcorporis,quanquameodem pondéré, no lt;3ntum elHuxit aqux.Quum id efleti rurfus aurea pleno vafe demifit,ac ca exem-P'Vepletoq} vafe,coronam quam opifex fecerat dcfiiifit, inuenirque plus aquæ in , ’^®ronam, quam in auream madam eodem pondere.Etitaexeo quodplusdeflu-^lt;:fataquæ in corona,quam in mafra,rat_iocinatus reprehédit argenti in auro mi-’^bonemjamp;nianifeftum furtum. Arcïiïmedes perfæpe balneum ingreflus fuper jj Mo corpore vnguentoGeometricas figuras,liniamenta2ue fui ipfius oblitusi ‘''gito defcribebat. Amicos item, vtfphæram cum cylindropoftmortemfepul-^broiniponerentjOrafl'efertur. quod aliquot port annis ad Agragarias portas cum ^ylindroamp;fphæra,in cuius bah epigramma erat, fe Cicero reperifle gloriatur.

*®ftremocaptisSyracufisintanto tumultu Archimedemintentumformis, quas quot;'pulucrc refcripferat,abignaro milite quiseffet, interfednmefleconfiât.Cui ‘'IMarcellusfepulchrum faciendum curauit. VilielmusPcrnus Syracufanus proa '’'^stneusmaternus,vir patritiUs,iuris confultiffimus: a quo plura édita. Et Theda MerSyracufanafuperiorisDionyfiiforor,Polyxeni (qui vnus ex primoribus) ^Qiunx,fratri arguentiquod viri fugam minime nunciafret,refpondit, Adeone 15 yionyfivilisamp;abieâa vifa tibi fum,vt ficoniugismei fugamipfa præfcifîèm,eiuf-“^n^nauigationis comes Sifortunteparticeps eflenoluiflem? ApudPlutarchunl “’Apophthegmatibus interrogatam Hieronis vxorem cur fibi, quod os fete-^^^ nunquam nunciaffet ? viro refpondiffe Icgimus, Ita omnes olcre virosex-’ftitnabam. Et dux qiioque Syracufanx mulieres animo etiam in morte prx-ftântiflîtnæ, Harmonia inferioris Gelonis filiaThemiftii coniunx, quum fedi-J*°Cs,quiomnem prorfus regiam ftirpem tollere conabantur , alteram puel-*ïroregali cultu ornatam a nutrice expofitam intueretur , pucllx haud interi-^^® pertimenris admirata fidena, exclamauit fe ede , amp;nbsp;non illam Harmoni-’® : quo vtraque vnius hor± momento pernt. In Parallelis refert Plutarchus) jo^^torem adducens Dodtheum , Cyanippum Syracufanum Baccho facra fa-Mnegligentem , ebriumque ób hanc caufam fadum , Cyanen dliam inui-’^m violade : eandem patris annulum, criminisindicium, fubripuide. Peftilen-’'3poftea fxuiente, vtimpietatisautor diisimmortalibus immolaretur,refpon-‘Umeffe aPythio: Cyanen idcirco pattern violatoremnecade. Septimo poft ’ono Theocles amp;nbsp;Chalcidcnfes e Naxo profedi, Leontinum vrbem fere o-’^oimn fœcundid'imam, amp;nbsp;Catinam, prxlio perdomitis Siculis tenuere : Polybio

-ocr page 602-

5§4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L. M A R I I A R E T I I

nihilominus quinto poft Syracufas anno id fuifle placet.Leontinum igiturfmo^® Lintini)populofaciuitasamp;diues,mürotunccind:aRnam quxdeindeaddita,no uam ciuitatem appeUarunt: autor eft Diodorus in hiftona Philippi) paludibusf^ da amp;humidior,duobus collibus,tribufque contenta vallibUs,Catinam arquez-' tna tn refpicit montem.Ibi turns adhuc tribus angulis aedificata ad noftrum vlqu® tempus, quafipofteris feruatum monimentum»Et murus minis quoqucaftuï’ domus Gorgiac Philofophi. V rbi altus imminet collis, Hictopolis nomine.Hierö' tiisPolumhunc antiquitas appellabat : cuius in verticis planitiepluraplüroDC frUftula aratoribus inueniuntur» Cam pi porro omnium qua: ad vidum hùiôà- ^^ num pertinent, remm , longe feraciflimi. Tritici enim omnifquc legufflinüft generis lætiflîmas feront fegetes , ita vt ibi arare terram , ac fruniCfltutó a ea mortales’extorqucrc Cere^^m docuifte crederent. Qi^re Leontini rcinU-mentaria: principes âppellàbantut.Ibiquoqucarmentorum copia 5^ pccuduni» aucupii etiam maxima commoditas. Circa Leontinum fluuiüsprolabituf,qtJ’ cx duobus ftt fontibus : quorum vni Gleppi nomert j alteri PaflanitO propc FwO“ cum fontem oppidum , amp;nbsp;E^dram ab Ptolemxo citatum oppidum » vbi tur-ris tantum hodie rotunda , lex fere railiaribus ad occidentem a Leontino. noftri Cadram vocant. Et fonshic, de quo diximus, oppidum MiliteHum, baud antiquum quidem alluit. luxta Leontinum ex his vnus fit fluuius, vbi pons,que® Regmx pontem vocant,cuius fcrio(admiflïs prius maris fludibus)obturaco oftio, lacus,qui Pantanus nominatur, pifcofus admodum eflïcitur. Vltra pontemj^cus eft alter milia prope duo a ciuitate manufalt;ftus,non mul turn ante patrum iioftro-rum memoriam,cui Bifarium nomen. Ex quo pifcium, quos mari captoS tninu-tiflimos eo alendi gratia coniiciunt,incredibilis multitudo expifcatuf,acin omnes ferme Sicilix partes mittitur.Aliafque complures habetLeontinum paludes,qui-busperniciofapropemodum cœli tempcries.HienundinxabomnibusfereSicu-lis magna hominum ac mercatorum freqj^yitia circiter calendas Maias edebran-tiir.Locus erat antiquitus in Leontinoagro, Phoces nonaine, amp;Bricinniaarx. GorgiasLeontinuspl^ilofophus amp;nbsp;orator fummus, Socratismagifter,quifvtait Cicero in Rhetoricis) omnibus de rebus oratorcm optime pofte dicereexiftim^- 3 uit,centum amp;nbsp;feptem compleuit annos,nee vnquam a fuo ftudio atque opcrccei-fauinqui quu ex eoquxreretur,cur tamdiu velletefteinvita,Nihilhabco,inqugt;^ quod inculem fenedutem.Hieprimus hominum, amp;nbsp;auream ftatuam, amp;nbsp;folidam Delphis in tcmplofibipofuit.HerodicusGorgixfrater medicus quamcclcbctn-mus. Icetesa Syracufisoriundus,Leontiniortus,Leontinorumqueprinceps,vjr admodum inquietus amp;nbsp;audax. Supra Leontinum,Hydra oppidum, deqtiop2^‘ lo ante diximus. Nee plus fex miliaria Boccheriusrecens oppidum,vbi fonsaquç latftex quem Birigeim vocant. Bideni anteceduntpopuli,quorum oppidum dun^* Bizinis haud ignobilc. Et proximum Licodia. Cxterum altera ex parte Murgw-tium,o(fto fere milibus paftuum a Leótino ad Symxthi amnis oftium,ciuitasafte-da cladibus tota, a Murgcntinis Afta^populis vt crcda,ita a Carthaginenfibus pofteadeleta:Murgusnoftratêpeftatenuncupata, turrimtantum frumentiem* potiuminipfius Siculi marislittore continet. Symxthi ortus ex quinqj fontibus« Nomina autemrecentioraMucuba,Luchula,vbicalx:Canalifcalcagnus,amp;:Fo$ ferratus. quibus vicinaeftNeavrbs antiqua(Ncas Diodoruslib.ii.vocat,Men3S Ptolemxus,nosMinium: populos veroMenaninos Plinius, Cicero Menenosqui potior eft autor) in alto eft fita colle, candcmque a Ducetio ciue in planiciétrans-latam voluut :locusnuncBurgusdicitur. Inter hancSymxthiquevada,Stagnuni PalicorumipfisdiisPalicis facrum,Symxtho tarnen quamvrbi propinquius,cui iufiurandinumeninelTeantiquitus credebant. Thaliam nympham iuxta Symx-thum ab loue comprelfam fcrût,terraqucabforptam, nein iram incideret luno-nis,maturi demum partus tempore duos peperftTe Palicos. Stagnum (dequo An-ftoteles mentionem fecit in co libro quem de mirabilium auditu fcripfit) quamuis non v.iftum,quod fulphureum afliduequeferuens, acmagnocum impetu vbi e-merferit,paflibusduodccimnonampliushiatu quodamabforbetur,horribiletarnen.

-ocr page 603-

s I C I L I Æ C ri O R O G R À P H I A. jSj '^jn:vbifanümcratolim.Pœni Sicilia:dominantes Naphthiam (quodeft malus ’®0 nomen huic indidere.Et iuxtaalü quoque exigui vifuntur craterei.Palica i-^ i® oppidum, quod Paliconiam hodie vocant, (ab ipfis Palicis nomen) Stagnû j^^ndnmltumréfugie,abeodemDucetio (vt idem Diodorus fcripfit) condicum. Z'opræterea fluuii ad diuerforium Gutterram Symætho hauriuntur:vnusBufFa-^*'us,recens nomen,qui non longe a Plutia oppido: (Cicero de quo in Verrinis A-‘onibusfecitmentionem) alter ab ipfaPaliconiacapitinitium. Plutia,nuncPla-^’gt;^rbspopulofa,amp; amœna arboribus, ac viretis referta. Hanc amp;nbsp;oppidum baud i-^'^^'^tuniremouim Daidonem, Cifalpinos Gallos (nunc Lombardos) a Placentia ’^^fiadduda colonial habita(re,quödeorum vtunturfermone,ipficredunt.His ®P^lentiffima fatifqueprofpera vicinaeftciuitas (Calatagironem hodie vocant) '^^^oin monte pofita.eam ipfam coniedura vtent#s Calatam fuifre,feu Calinadê ’^ucetio conditam opinamur: Cicero Calatinos populos appellat. Duociues ^htinimemoria digni/fimi, Thaïes orator, amp;nbsp;Demetrius hiftorieüs.Rurfusad ^ontinum dilapfus Symaethus amnis (Leontini agros Symaetho allui Thucydi-®^^gt;Strabo Catinenfes Leontinis coniundos Syr»çtho infufos probat) nomen ^tiuiPaulijCurnipfoponte,fibi vendicat. Ad cuius oftium ager,vfqueadhanc æfateineft Symaethus nomine. Quo baud procul in prædio Sigonia vocato, fon-ic^^sextupemanantcalidi. Inradicibus AEtnxmontis Catinam vrbem,acea in °‘'afitani quæ ad meridiem pertinet, hi qui Leontinum, quorum agri limite diiii-’’^'itur,(Enacchumquamuisipfibuius colonieautorem fecctint)fufisSicuIisin-’^'^1^610,3feptentrionibus AEtnamonte(qui frugiferum omnium ferme arboru, ’‘^^ininobilidimi exuberantiam prxbentium vinearum plenus) maitime valla-f^’^'OrientaliaeiusSiculoatqueloniomari pulfaiyur. Hanc Diodorus Siculus^ ^i^iusopinion!acceffitStrabo, turn prifcosillosamifide incolas commémorât,fi-^uJaïqueagris forte diuifis abHierone fuperioreeodedudacolonia detentami ^btnamque pro Catina appellatam^ji^multispoft annisHieronistumulumfo-°^uæquaire,eiedaque colonia vrbem amp;nbsp;nomen rurfüs obtinuifle. Eratinhac Îo jf^’efacrarium Cereris olim eadem religione, qua propc ie toto orbe terrarum. ''’eofacrario fuit fignum Cereris perantiquum. Aditus ad id facrarium nullus facra enim per muliere virgines Confici folebant. Hoc fignum nodit *•^3^€. Ver ris feruifubftulerunt.Erat amp;Gymnafiumprope vrbis mœnia , non ’’bulturn a maris littore remotum , quod M. Marcellus pofteaptas Syraeufas x-''iiicandumcurauit, cuiushodie tertantur ruina:. Theatrum item ad orientem lt;^onuerfuni pulchcrrimum , nigro quadratoque lapide ftrudum. Extra vrbem ^niphitbeatrum prope Stefiebori Himerenfis poetæ fcpulchrum,vbi nnne vêtus ædicula deiparx Marix , Bethlem nomine , hortique funt ciuis, cui Nicolao ^îtum cognomêtoeft,iuxtaSteficboreamportam,quam Addis feulacis por-1®^’®appellant. Aqux dudus prxterea adhuc eft maximus,qui tune aquam per ^^udilesfornicatofque canaics intra mœnia ad diuerfaimmifi’aria ducebat. Me-1 ®°bæinfuperproditum, thermas cumcolumnisamp;epiftyiiis emarmorefuifi'e,v-“''iunctemplumeftDinx Agatbx VirginisCatinenfis. E(lamp; noftratempeftatè ^itinxGyn^nafium omni fcientiafrequens.Charondaphilofophuslegum latof Gtinenfis: bic Chaleidenfibus, qui in Sicilia erant, legem conftituit. Mamercus Catincnfistyrannuslocuples,armifquepotésTimoleonis tempore. Nicolaus QuoqueTudufeuSjCognomento Abbas,proximis ante annis iuris prudentiflimuSi ^uimulcafc|.jp|]j (2atinxclaris ortus natalibUs, ArebiepifcopusPanhormitanuS. paleodus Bardaxis Catinenfis patritius, ad gigantis prope ftaturam acccdens, ijUumani corporis noftrx xtatis vires exceifit. ls,vtmultiquieumvideruntrefe-cunt,afinumlignisoneratummanibus aterrafubleuabat:equumquc abfquefrx-öuvelociter currentem,tranfuerfum lignum amplexus,coxiscruribufquefifte-3UresfluuiiTeriamfaciüt pifcofum amnem,quoCatinenfesagridiuifi,vtautoreft Thucydidcs.(vocat hodieLarredxfluuium)DuoMontiXoro monteeffufi toxtaBrontemoppidücoeunt.TertiusCiramim,Agyram,amp;Recalbutumabluit. hivbi AEtnam montera ad ortura relinquunt, antequara Adranura ventum,

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

-ocr page 604-

ÿS^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L. M A R I I A R E T I I

in ipEus monns radicibus confluunt: hineqs Teria eft,qui prilttö ad mendie, w^ in ohentem per planiciem in Siculum mare,inter Symxthi ôftiüm amp;nbsp;Catinam uoluitur.Chry fas qui Teriam auget, hodie Didainus,hötüs Sicilia: fl uuius. Hum fonces duo funt.apud agrum cui nomen eft Taüi,vnus: alter fub Ennam vrb^® rieur: quiiuxtaAflerum cöeunt,acvnus faólüsChryfas,Gurgalongamfluuiolu eXcipit,moxqucaTeriaexcipitur.Atdehisdequibusdiximusoppidis,qu^^’5' diterraneaiuUt, ac AEtnaquoque monte.Nicoxia, nomen incertum eflet,ttilicu ieótura,quam Herbitam antiquitus appellabant,honeftam amp;nbsp;copiofam ciuitatem, efle doccret.Philenus Herbitenfis nobilis amp;nbsp;orator. Alii a proximo loco Cafalim^ jj nomine illue earn translatam aiun t. A qua baud proeul Sperlinga arx in rUpe eX v-na parte in cxcclfaaltitudine excifajoppidum vbi antiquitusfuifTefquod ruinarjat-queantiquitatisadhucvifuntuj^vefligia) vicini populiteftantur.Eiüfqiieincolas Siculis tune Gallos,qui Siciliam opprimebanc,trucidahtibus tantumafletttke ne-gaflciVnde prouerbium,Q£od Siculis placuit,tantum Sperlinga negauit. Engium peruttusamp;exiguumoppidum,noftra tempeftate Gängern, intermediterranca Ptolemæusnumerat.AccoIa^nginos Marcus Tullius Vocat: apüdquesMatns Magnæ fanum,in quo loricas galeafque æneas cælatas opete Corinthio,hydriaiqgt; grandes P. Scipio pofuit,(uuinque nomen infefipfit. Cohditores Leontinosfe-rût. Diodorus feripiit in Philippo,Leptine Enginû tyrannu a Timoleonc expulsa ^^ inqj Pelopônefum migrate coaélû.Porto oppidû a Federico rege anno ChriftiâuÇ falut.ducéceflmo nonagefimo nono fupra mille ditutü,quarto r urfus poft anno ab codé teftitutü,in ipflus oppidi annalib. inuetii. A froté Politium vrbem magnifie« hodie excipit,nihil de qua m emoriæ proditü. Ipfe a Palicis diis, flue a Polluccnomen fottitamcrediderim. Nl^dio fere itinere Petraleium oppidum occurnt, a Petra de quafons manat, ex cuius vnda oleum clicitur,quafi Petra olea. Petraliain prüfens. Üleo poft annum ad animalium Curandas ægritudines vtuntur. Duo hoe nomine vicina oppida. Inferius id quod r)^^inauimus, fuperius alterutn. PopuH horum duum Pecrini olim,vt refert Cicero. A tergo Nicoxia,dequo antediäum, amp;nbsp;mox ad orientera ig excello AEtnæ xmulo ac vndiqueprærupto monteTrahi- jo naVrbsconftitUta. VlpianüsdeCenfibus Trahinopolim hanevocat. Huiepfo-Ximum Gaglanura oppidura,quodAgyra ille arani^quem fupra nominaüitóos,fe-parat. GaleriaantiquitusappelIatum:populiGalerienfes,autoreDiodóroinPhi-lippo.Ipfa Agyra,vtplüraSiciliëoppida,ita inraontiscacuminefita,nunc Sandi Philippi miraculis infignis: (in eius fiquidem die feftofpiritus quos Diabolosvo-caraus, ab obfeflis raortaliura corporibus expelluntur)Samphilippus Agyrionis modo huncupatur.HicHcrculcm prociuium meritis lacum cffbdiflcjeiufqi ho' uesfaxis vcftigiaimpreïTifle,Diodorus narrat in fabulis.Hxc ipflus Diodori,qui virfuitin fctibendishiftoriisquamceleberriraus,patria.Tibcriinanq5Cafaristé-peftatehiftoriasinlibrostrigintadigeftas,quamBibliotbecamappellauif,deAE- ^j gyptioturaantiquitate,Siciliaf,acaliarurainfularura,dequeTroianobello, Alexa-dri,atque Roraanorura geftis ad fuam vfque xtatem fetipflt* Ciramis de quo nemo mentionem fecit, oppidum con traTrahinam, verfus Aquilonem, Ptolcmx-us Capy tium dixit, quod nos Capitium, Capytinara Cicero. Ingenti frigore infe-ftaturRandatiumvrbs,propterea quodfubipldfereAEtnæmonteponta,adfe-ptentrionesmaximevergit: olimTriraciumquam vocaricrediraus,Plinio quo-niara deTriracicnflbusfadacftmentio.Gurridamappellant fluuiolumquinque miliaria non ampliusdiftantem ad occidentcra: quem fpecu qUadam abforptum famaeft illum effe, qui Catinxpluribusinlocisfeaturiens mortifcram induxit có-tagiem, atque ludicellus Catinenfibus appellatur. Brontes quoque antiquum oppidum,adfontcm(dequofupra diximus)amnis,deBrontisCyclopis Vulcani foeii nomine, de quo Vergil.meminit.Nam in nemoribus eft quæinterRandatiû amp;nbsp;Adranum medio loco claudûtUr.In mentis radicibus AEtnæ,amp; in ea partequa: adoccidentem pertinet, Adranum, noftta ætate Aderno,adhæretfupraTeriam amnem: ab Adrano deo deduâtini nomen,quem Siculiprope omnesmaxima celebrabant religione. E t mox altetü Paterno nomine, flue quod ipfum flt Adra-num,

-ocr page 605-

s I C ILIÆ C H O R O G R A P HI A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yg/

^^'^jfiuedeeius nomine:vbiFonsaquæferrea::quifen]ens,necforaserumpensgt; ^®ttumautpannum tnta galla prias cû aqua infedum^mox nigrum reddit.Mai-'’’onisfontem hune appellant, Etnuncad Ennam vetuftiflimamvrbem venio, ^aftrutnEnnæjdeinCaftrumiannivocatam.Qua: quia in medio eft infulæ, vm* '^‘licusSicilixnominatur.EnnaigiturinlocoeftpræcelfoatqueeditOjquoinfum-®®cftæquataagri planicies,amp;:fonsaquæperennis,totaveroomni aditu circu-*'’faatqiie dirupta eft.Quam circa,amp; in ea plaga quæ ad meridiem pertinet, eft la-J^antiquit,us Pergufa nomine, qiio non pifeium quidempleno,fedcolubris,ad ij ‘“'uiiinîolliendumduncaxat, cuius magnaibicopia,Ennenfesveuntur. Ennam (''tautoreft Strabo)Eunus quidam mukis fugitiuorum comitatus, adeolatroci-'Jquot;samp;populationibus afFecit,vt vix Romani eum loco expulerint. In bac vrbô û^am Cererem ,amp; Liberam ftliam, quam Proferpinam vocant,natas,raptumque 'P^usfuifTc Proferpinæjidcoque ipfis confecratam,non tantum Siculis,verum et-■anunortalibusomnibus, tumperfuafum fuit. Etenimpropeeftfpeluncaqua:dâ ‘^®nuerfa adaquilonem infinitaaltitudine,qua Ditemferunt repentecumeurru '’^titi{re,abreptamque ex eo loco virginem fecum aft)ortafle,amp; fubito non longe a ^yracufispenetrafl'e.Hæceadê Ceres antiquifllma,amp;princepsfuitomniufacrorii ^uæapud omnes genres nationesque fiebant. Atqui Cererem Siculorum regi-^ J’amconfiar,ac leges ftatuifle,frumentiitemvfum homines docuifte,eiufquefi-‘âm Proferpinam ab Orco Moloflbrum rege, quem Ditem dixerunt, raptam. ®fatin teinplo, cuius pars adhuc ftat,fimulachrum Cercris e marmore,amp; in alte-Liberæ. Prxterea quoddam ex xre modica amplitudine, ac fingulari opere cu ^‘^‘Dusperantiquum. Ante xdem in aperto ac propatulo loco fignaduo erant: ~‘;rerisvnum ,alterumTriptolemi,pulcherrimaamp;perampIa:infiftebatinipfius ^^''crisRianudextrahmulachrumpulcherrimefalt;^um Vidorix.PhiJonidesEn-'’^nfismedicusfuitcelebcrrimus.Oppidum vicinum hodieCalathafibetta, valid ®gcntiab Enna difcretum. Aflerumolim ampla ciuitas fuit, nunc Azarum., •?gt;pfoChryfa amne (de quo paulo antymentionem fecimus) amp;nbsp;in ea via qua Af-j3 **to itur Ennam , erat fanum tune fingulari religione Chryfx confecratum ( is ^pudAfferinos habebatur deus) amp;nbsp;in eo ipfius Ghryfx iTmulachrum prxclare ^^lum e marmore. AEtna mons (Mongibellus hodie didus) fuis mir us in-^“^’k, qnum fit materia plenus fulphurea, quæ humidis generatur nutrimen-''^veluti in Hephæftiis Lycix montibus, ( vt Plinius tradit ) intra fiftulas ca-^^mafque ventorum inclufo impetu, amp;nbsp;euri potiffimum , fubfolani, borex-^'^^j quitus ipfeplus quam exteris pater,accenfos ignis globos exefis vndiquè ^’ï crateribus eruÜat. Thucydides in tertio de bcllo Peloponnefiaco libro , ab ^°teiiipore quo Grxci Siciliam tenuere, ad bellum quo Syracufani abipfisfe-‘''uusacciti Meftanam eeperunt, tres AEtnx ignis inundationes commemo-^üf^'’^nfexto Strabo, fuperioribus annis ait campos AEtnxis cineribus fparfos o-prope return maximam exuberantiam prxbuilTe,arque Anapiam amp;nbsp;Am-P ''ionium fratres flammaserudante AEtna, parenteshumeris ex flaerantibus ignibus. Quibus ciuesfepulchrumfecifle,piorumque locumvocafle. ^*'quot poft annis deinde huiufmodiignem ex AEtnx hiatu emanafte legimus; r f^busprxterearefert,SeruioFuluioFlacco,amp;Quinto CalphurnioPifoneco-‘ous,arfiffe AEtnam,amp;: eo quoque anno bellum führe feruile in vniuerfa prope æiliapræter Meftanam. Et M. AEmiIio,LucioqueOrefte etiam cofulibus,hor-lio ^°^’^ flammas eundem erudafte montem. Ac Lucio denique Cxci-

^° A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decennio tributum Catinenfibus remififte. Arfit amp;altcro poftSanda: gamxCatinefis martyrium anno,qui fuit ducentcfimus,quinquagefimus quarto c°/^^^’’*^“®»®^®“^^^®^ruario.Millcfimoitê,ccntcfimo,acfcxagcfimoquin-

gt; ebruario quoqj menfe,ciufdcm montis fonantibus minis terra adeo coneuftài *ptusDiuæ Agathxdomorum lapfu facerdotes omnes obruti.Iunio prxterea ^'^ejanno veropoftChriftumnatummillefimo trecentefimovicefimonono, ï °®^iamfolemdcfeciirelegimus)quatuorfadisprofundiflïmishiatibus magnü pf*’*

-ocr page 606-

jS8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L. M A R I I A R E T 1 I

prornpitigriisÖumen.Acdeniqucpriore anno,amp;hocquoqj,quoipfefcribo,tnil-lefimoquingentefimotncefimofepnmo,menfeMaio, incredibilismagniwdinis igneam ma(ramdeincenfofulphurcfadam,exipûusÆtna£nouisfaâ:iscraienP' prolapfam,qua:ab acre aliquantulumcondenfatafuperficic,non velocitcrqu*“*^» fedpaflimruebaticolles, nemora, faxaacrupes,pagosctiamduos (monsf^^ • multos continet) Mompiler vnum vocant,alterum vero Licolofim,combufln’^ vidimus, ac dcnique montis cacumineflammiscontinuis vna ex parteprolapio» ampliorem fadum craterem. Ipfe ignis globus,quem incenfum fulphur elfe con-ftat,interdiu fubnigrumjOoduautem igneum totumhorrendumquefefe 4’®^®? 10 tibus oftendit. Tonitrus plurimis diebus continuos,mortales terrentes, exaudin» atque aduftis nigrifque cineribus non Siciliam modo, verum amp;nbsp;Calabria parted opertam,cœlumque totum in^eftiflimofumo,nos qui has infedimus terras,teln-moniolumus. Ætna rurfusplenus eft nemorum,frudufque elegantiffitnos proj ducentiumarborum,cin ftufque oppidis,quæ radicibus fparfa. Verfus meridie Carina eft in planicie,adEurum vero arx in fcopulo, qua: cum fuo pagodenomi-ne Acidis fluminis, lacis nuntypatur.Intervtranque Vlyflis porrus,nunchognæÇ porrus,paruusadmodum,quem Ætna:is ignibus accenfamateriavaftatiimCati-nenfcs procertoaffirmant. Cyclopum tres Scopuli (de quibus Pliniusmemmit) contraXiphoniampromontorium,parumaSiciliadiuifi.fcopuliPharagIoni,pfO' ^0 montonumCaput Malinorum hodieappellantur. Oraautem,qua: adorientem amp;nbsp;mare Ionium fpeftat, partim nemora, partim planiciem haber, quam Mafcaris planiciem,eodem nomineamp;oppidulumvocant.InhacregioneÆmamciuitate collocant adTauromenium fpedantem.In planicie flumen nomine Frigidum, quodAcisflumen antiquitus fuit, non longe a Taurominii amnis oftio in mare prorumpens. Acidem Galatea: Sicula: puellae adamatum pucrum, faxoque abPo' lyphemo Cyclopecontritum,atqueinflumenmutatum, infabulisfcriptumcft.A cuius ortu non diftat Calabian urn oppidu^arundinum dulcium a fronteftipatu me/fibus.EtalterumexiguûinnemoribusÆtnæremotioriinlocoLinguagrofTa. AdTauromenii(quênominauimus)amnisfontes, fitum cftFrancauiIIa,amp;Cafti- ^^ glonum:quxab oppido tenui Lamott3,cognomento Camaftra,ipfum dirimitflu-men.Hincqueadfpaciumduodecimmiliariumin jircuitu Ætna: Randatium,amp; Chifaro: medio veroinitinereRuchella,acinde rurfusad Adranum,amp;Catinam. Sub AEtnaEnceladum gigantem Vcrgilius conftituit,Typhoeum Ouidius.Se-lurusquidam quum fefe AEtna: filium faceret, aclatrociniis affiduiscamposfe-re omnes infeftaret,mift'us tandem Romam,ingladiatorum foro beluarum mor-fibus laniatus.Eft Recalbutum oppidum inter Ägyram AEtnamque, cuius nome vnde,fiueaquofitderiuatum,melatetadhuc,nificonieduravtendoAlc^i’'^^^' fe velimus. Alcæos nanque Centuripi vicinos populos multi conftituere:ciues ta-metfiipfi,quoda:diculam,quamnuncdemonftrant,aquodam regevotodicatam ferunt,RegaIcvotumvocari maxime conrendant. AmpliffimaCenturipis tuncci-uitas, AEtnaantiquitusappellata,(vtautoreftStrabo)in valde edito loco,propc AEtnæradices in eaplaga qua:adoccidcnrempertinet,tumfita,nuncCentorbis vocata,a Cn. Pompeio diruta,quâuis ab Augufto dein reftituta, (vt idê autorferi-pfit) tarnen non cafis fed omni prorfus carens ædificio, paucis iunco amp;nbsp;paleacon-textis tuguriis contenta. Per id fere tempus quo Chalcidenfes Leontinumamp; Catinamobtinuerunt,LamisMegarenfisaPeloponnefo addudacoloniafecun-dumPantagium fluuium,medio initinere quoSyracufis iturLeontinum,Porti-lum oppidum condidit:quod Trotilum Thucydides,noftri Curcuracim (idquo-niameflereor) appellant, vetuftate amp;: ruinis afièdumiquamuisHerbefuminter Leontinumamp;SyracufasnecproculaMegaraconftituatLiuius.Ipfum Pantagiu, cuiingenti murmure olim fonantiCererem, dumfiliam Ditiraptam accenfisfa-cibus,quasex AEtnæfornacibusfumpferat,mœftaperquireret,filentium impo-fuiflefertur,nulloinpra:fentiainditonomine fluuiü in SyracufarumpalTmoftium veroMarcillinumvocant.quiafonteLafauara,interSortinum amp;Leontinumor-tus,haud multü peragrans,in Megaræ portum diftunditur.Prope S orcinu oppidu, de

1

-ocr page 607-

SICILIÆ CHOROGRAPHIA.

'iequofupradîximus,vetufti oppidiapparent veftigia, locüs faltibusamp; nemorib. ^ifficilis,arque flumine propemodum feptus, Pantalica nomine, longo traâu ab 'PfePantagio diuifus.MilIiaflumen inter Leontinum amp;: Syracufas,fvt ipfc Liuius ®ftautor}flumenSandiIulianihodie. Nonmultis fanepoft annisidem Lamisa ^continislocopulfus,Tapfumpeninfulâpofitis ibi ædificiis incoluit,infulâMan-Sliifcfvrdidum eft) nunc appellatam, pottu ab occidenre munitam,arque ab Sy-fâcufis quatuor remotam miliaribus. Quo extindo cadem e Tapfo profe-^acoIonia,Hyblone rege duce,Megaram amp;nbsp;Hyblam occupauit, de cuius nomi-‘’eHyblæididifunt.Megaram Hyblamque vnamcfTemulrifcribunt.nobis Veto ^mefle Megaram, quæ Augufta nuncupatur,ab Augufto Cæfare inftaurata, ®3gisplacet: quum a Cn, Pompeio fvt Strabo referr) fuiflèt deuaftata,atq5 a Mar-’^Alo (vt Liuius ait) ante direpta: amp;: Hybla fupra ipfam Megaram a pluribus autori-l’'iscollocatur,nûcMilinis,quaflmelHyblæ.Megftapeninfulaaboccidente por-'■^tninfignem habet, diftatque duodccim a Syracufis miliaribbs ad Aquilonem, a ^cdcricofecudoarceimmenfa: magnitudinis munira,adnoftrumvfquetempus

^tósdidum eft)Turris eftadlónium fpedans,recens,quamBrucamnoftriap*

, Pdlanr.Tauro promontorio,quod caput Sandæ Crucis nominant,ihreriedo, ffumenti nobile emporium. Centum poft annos his Megarenflbus noua adei-•^Colonia Selinis miflb Pammilo,qui earn tenebant ,pulfisPhœnicibus,medio ^^rmeitinere inter Lily bæum amp;Thermasoccupatur. Selinis nomen de fluminis •'online,quod adhuc a falls copia, Selinis nuncupatur, ipfam alluens vrbemiqua:

•quot;odo Mazara dicitur, ab altero flumine Mazaro prope ipfam ciuiratem, ad occi-dentem.Egion hæc a Plutarcho appellatur, Ptolerrfeo,horum mutatis fluminuni quot;ominibus, alter urn pro altero defcriptum. HincadHimerxoftium falfasprope-•quot;odum efleaquasfateamuroportet,^odamp;Straboipfeautumat.llli autemqui-I'usMegara detenta, centefimo quaOT^gefimo quinto anno poftquam Pammilus ^dinim obtinuit,aGeloneSyracufanorumtyranofedibusexpulfifunt. SupraSe- -1'nimamnem Selinis cxtat oppidum,Salemis noftra tempeftate, a man remotum, ^ogiferisarboribusinfigne. Thermae dux vrbes maritima:, ad Tyrrhenum vna, ^^ua dicemus : altera vero Id Libycum mare fpedat iuxta Selinim. Quam (vt änDiodorus) fortiflimi quique a CarthaginenfibuS dele(fti,mifljqueantequani ^xercitusad explorandam infula mitteretur, coluere,atqUe ab aquis calidis Ther-•OJsvocauere.lXaccam eamhodie appellamus) Thermxnanqueibiprobatifli-

•quot;æiquæomnibus fere morbofis locum petentibus prxfentaneum prxbentbe-*’5ficimn.Fons eft cuius aqua tn vafe quibufuis liniamentis fabrefa£to repohta tri-'''gt;odcnfatur,fitq; lapis illis liniamentis inferiptus.Erat inter vtranque Pentia vrbs ••’atiproxima,Lipulici nunc vocata,inqua Pollucis tcmplum,vbimulta, licet ''otuftate deleta, vifuntur monimen ta. Hincque ad lapicidinas qux mille paffibus ®Selinidiftant,vnderempli columnx exemptx,noftraxtate Ramaxara nomine, eft miro labore, ac immenfx magnitudinis ftrutta lapidibus. Extant adhuc tntellini vicini populi antiquam colentes Entellam, abEntello Aceftisfociofle di«am:quam CaftrumEntellicumdeinde vocatam apud Sicilix annalesinueni, ^odieveroCafteJlumueteranum. AnteceduntLilybxtanioccidentemverfus. «vrbs Lilybxum,quam noftri Marfalam vocant,inipfoLilybxo(aquonomen oivendicauit) collocatapromontorio. Ad dexteraportus, cuius fauces ab Rohinis Cum CarthaginenfibuS belligerantibus,magnalapidumaC exmentorum ^joiedamateriaobftrult;ftx,promontorium inter vrbem amp;:portumhaudmultum quot;' pdago proiedum. In minis domus adhuc, qu.x perantiqux ac nobilis ciuitatis quot;Pparet teftimoniu, femidiruta, vbi in quada fornice inferiptus his literis eft lapis,

I. CÆSAR FL. VALENTINI.

PlO FELICI SEMPER AVGVSTO

M. VALERIYS OBTINT IAN vs V. C. CON.

DPD

-ocr page 608-

y^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C Î,. ’M A R Î Î A R E T I I

P. S. C L E M E N T I Æ P I E N T I QJV E. ElVSSEMPËRDICATISSIMVS.

Domus prxterea e marmorei draconisore manante aqua orti irrigabantut. A'' quædudus cxmentitiusfex ab Eine miliaribus. Complures item fiftula: fubterra-neæparuoitinerisfpacioinvrbemducuntur. Necmultumquidemdiftantamoe-niismagnitudineadmirabileslapicidinx, vndclapides excifi quibus(vtipfi Lily-bxtani aiunt)Carthaginis muriinftrudi funt.Domufque altera duo miliariaab-eft,qu£enullamhabensdomorumfimilitudinemaliquibuscum fcalis amp;nbsp;fornici-bus,obfcura admodum,paruo labyrintho maxime eft fimilis. hanc Abbatiam vo-cant.Adaquilonemautemvergens fonseftiuxta.Itemamp;puteusteroplöinclufus i^ antique, (id Sando loanni Baptiftæ modo confecratum, inftrudumq; pauimento cruftis diuerforum eolorum diftindo) cui nomenLilybxo,decuiusnomineamp;; vrbsamp;promotitoriumnomenTortiuntur :Sibyllam vbi quandahabitafle,fepu!-tamque deinde,1x111 Solini verbis perfuafi adhuc credunt. Probus philofophus Lilybætanus pra:ftantiilimus,quem Porphyrius vltro LiJy bæum auditurus venir. Meditetranea oppida huic vicina lateri,quorum cum prifcis aliqua nonfadunt nomina:SuteraiChiufa,Sanftus Stepbanus, Prizis,Palatium Adrianum,CaIa-tabilotta. At Bibonam fontibus compluribus arboribusque ornatum,Proferpi’ nam petiifle fama refert. Camarata,nomen(vtmea fertopinio)a Camerinadi-dum: quamuis Cammarum nonnullis placeatidnominari. faleius rubeus.Eta ^° lulio Cæfare oppidum Iulianam adeptum nomen credimus. cuius finibus infe-runtur, Bufachinus, Villa Franca, Gibillina , Sambuca, inter Selinim amp;nbsp;Panhorm um, quod ab organimachlnæue genere quodanomenduxit. SubEryce monte Drepanum exillit. quam ab Lilybæo proraontorio, decern circiteramp;odo miliaria fepofito, Acithius a^nisdiuiditiqui ex duobus in loco Marcanzanomi- / ne, vbipons clR vnus fit. Nomen non aSaturni falce dedudum, (quodfabulo-ÏLimcft)fedacuruoIittore, veluti Rhium promontorium in Peloponnefo:quia curuum, Drepanum vocaturt Medio lo?fKnter vtrunque Caput Sandi Theo-dori, antiquitus AEgitharfus promontoriü in Sardoo pelago protenfum : PtoJe-majusnomen quoquê ciuitatisfuifleait. Igitur in falcato pofita littore,quo por- ' tus efficitur vaftus, pulchra vrbs ac dlucs, etiam fpedat ad occidentem. Infii-Ixinprofpedu, qua:velutimunitiones ad portus^ugmentumferiofad^maxi-me furgunt,quatuorfünt.parua vna atqueproplnquior, Columbariavocata,v-bi inexpugnabilis arx. reliquæ Probatia, AEgiifa , amp;nbsp;Sacra : hodie Fauignanaj Maretimum amp;nbsp;Leuafum vocatæ. Eaamp;portuamp;falfis ftagnis (quæfolis ardoribus deficcata, incredibilem falis eraittunt copiam) prope confepta, expugnatueft valdedifficilis. QuadragefimodeinaSyracufisconditis anno Rhodium amp;nbsp;An-tiphemum Cretenies Polybius fcripfit, Thucydides tarnen Antiphemum e Rhode , amp;nbsp;Entimum eCreta, ido inter fe fe fœderej fua:quegentisin Siclliamdu-centescoloniam , agros qui Lindiidicebantur occupafle gt;nbsp;vrbemque afluraine 4® Gelam nuncupatam ftatuiffe autumat. Gela barbarum nomen, Latine Caligoi flumenidemfuiflequodHimeramputo. Igitur vrbsin tumulo erat Lalicatxop- , pido maritime (quod ad meridiem vergitiuxtaHimeræamnisoftlum) imminent te, cuius nomen Gelæadhuc, (mens Gelx nanque vocatur) diftatqueab Agrige-to miliaribus quatuor fere amp;nbsp;viginti : ita vt ex Gela: ruinis illud conftruduni affirment. Amplificatumnonnullicreduntab Acate : nomenquededudum.Dimere Athenienfes deinde, Gorgus ex Chio profedus reftituit: qua: antePhalari-distempeftatem geftareor. StagnumGeloum vbifontesduoolimnaturadiuer-h.vnius nanque vnda fteriles,alterius autem fœcundas mulieresreddebat.qw fabulofi etfi, hodie tarnen non extant.Signum ante vrbem erat Apollinis program P de,quodvidoresCarthaginenfes Tyron mlferunt.Timagoras Gelenfis philofophus Theophraftiauditor. nbsp;Supra GelamMadorium (quam Ptolemäus Ma-

charinam appellat) vrbem condituit Herodotus : Cicerô Machâtenfem agrum dixit, hodie Mazarinum. Siniftro Gelenfis maris littöre Herâclea (qux amp;nbsp;Minoa , vtLiuiustradit) ad hotUm vergenS allüitlir: VuIgolicetTerranoua,in pu-blicis

-ocr page 609-

SICILIÆ CHOROGRAPHIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Îpt

^’æistatnenrationibusTerraHeracleaîdicitur.Minoa, quia ibi Minos Dxdakinl ''®ftigans occifus creditur-Herodoto tarne Camicum cam Vocari vrbem, vbi Mi-’'''sinterfeduSjplacet.StraboaithancCocalityranniregiâfuifle.P.Rupiliüsprac-’°fnouaamplificauiccolonia,legemqî illis de cooptando fenatu confcfipfit Co-’■diffe veto Dorieum Lacedæmonium Diodorus narrat in fabulis. Ad laïuam Ifpâ '^^iusXaprifa apud cos vocatus*Ad occidenté lacus Lafalconara nomine .Vitra ’cum Butera oppidû baud longe ab Himera amne, quod Buterium in noftris an-^^'‘busdiélum inuenimus.PtolcmçusHetacleam magis ad occidentem,quam A-lo S'^'g^ntü amp;nbsp;Gelam declinantem defcripfit:quod falfum ede confiât. Poft cente-' ”’’uniamp;oólauum annum Gcloi amp;nbsp;ciuibus amp;nbsp;opibus audi in eodem latere Agra-^^titemfAgrigentum, fiue,vtnoflri vocant,GirgentemJ vtbemaflumine Agra-S^‘^fe,autorib.Arifloncamp;Pyllilo,condiderut,vt Polybius ait.Duofuntfluuiiipfó ‘’^^xitucóiunólijquibusantiquavrbsfeptaefl.JZWaco vnusvocitatUs,Saóti Blafïïi yernoinéfortitus:qui vbi cSfluunt,vnus eratAgragas. Nec vana quidem mihi vi-^'^ropinio quibus horum alterum, cui Draco nomen, Agragatem fuifTe placet: v ^8''sgas primum,vulgari deinde pronunciationeDragas, poftremo aut Draco J^etctur, Platina amnis,qui viginti milibus pafTuimb Agrigento labitur,iuxta Ca-f'ißinouumortus,vbiSuteram amp;nbsp;Cammaratam abluit,inpelagusdifFundituri 15 'luernLycum fuifle,DiodoriSicuIi(in co libro quem de Philippi Macedonum re-S'^geftisfcripfit) verbis adduóli exiftimamus.Flumenfontem eXcipitOeftrumo-^^Ssnétangeio efFufum,qui ob praïcipuum Mufatum cultüm,Fohs Mufarum an-^*’ïuitusappellabatur.Muxarumpofleaagrumdixerütperquem fluit. Efl^haud P'^ocül Lafauaraoppidulum.Necdcfunt tarnen quibüs ab Agtagante (hodieM5-^®'’cco,quijjiagnanimümnutritorequoruma Vergilio appellatur) Agrigentum ^Ppellariplaccat. Vrbem ergocxteris ditiorem (Syractifanorum etenimdiuitiiS ^‘^derenefciebant)multiSpollannisCarthagincfesdeleuerC.MegelIuSpofleaatq; ^®nftusab Helea Lucanix vrbe venientes inllaurarünt. qu:e demüm a T. Manlio pfætoreomiflîsruinis(vtM.Tulliusigt;Verrinis Adionibusfcriptfireliquit) amp;nbsp;il-jo *'^’ï^kuperflites,coadunatis,atq} ex vicinis adduda Colonia, in colle j vbi in prÄ-®®tiaeft, Athenxo nomine translata. Ita vt duo Agrigentinorum genera, vnü ve-'®'''J'n,alterumcolonorumfuerint.Cautumnaq}eratin fenatu cooptando inSci-P'onislegibyj^fjg plures clTetu eolonorum numero,quam ex vetere Agrigentino-* '^^'’^•Inforo recentioris vrbis lapis eft marmoreus his infcrip tus literis:

C0NC0RDIÆ AcRiGENTINORVNt SaCRVM

ReSPVBLICA LiLYBETANORVM: DEDICANTtBVS * M. Haterio Candido Procos. et L*

CoRNELio Marcello Q^

40 p ^f^ctantin illa vetere tcmplacgregicfacta, vnumÆfculapii iila tempeftate rd-Wiflïtnum,inquo fignum Apollinis erat pulchcrrimum,Scipionismonumen-»^ Verris furtum, cuius in femine literis minutis argenteis nomen Myronis ƒtUariieratinferiptum. Alterum Palladisj vtlib. ij. fetipfit Diodorus i vbi Gellil Sf'gentinus,patriaiam capta hofliumviolentiam eUafuruSjfe cum multis tece-P^pt'atquefurentetumultü,moriendumefrepotius quam hoftiuminmanus in-^“jendum ratus,templum cum his qui aderant combuffit. Agrigentini tu trim Pu-* ätütn appellant.item amp;nbsp;Sandum Gregorium alterum, quod adhucflat.Ter-tiutnlouis templum fuit.cui Carthaginenflum bellum finem prohibuit longitu-0 (vtidem autor refert) trccentis amp;nbsp;quadraginta pedibus, fexagintalatitüdö,alti-^ “ 0 autetn centum amp;nbsp;viginti continebatur. Idqs omnibus qua: tunc in Sicilia erat, , 1^ ^0‘Uitmaius.Ædificium eo erat artificiö,vt columnx rotiSdam exterius, inte-”p\^*’^®^4Uadratamforraamoftcndereflt« EtinporticU qua:ad otientemcon-^^ a, Giganteii bellum ingentimagnitudine,miroq}artificiofculptu. Altera ve-° parte Troiana clades, cui domus phalaridis tyranni adhxrcbat. Lapicidina: 1 nbsp;nbsp;(‘'unclaCauetta) prope vrbem,vnde a Carthaginenfîû magno captiuoru numéro °uninæ amp;: lapides exemptifunt. Item Si aquædudus ab his plures fubtetranei

DDD a

-ocr page 610-

tsi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L. M A R n A R E T I t

fabricati memoria dignilIîmi,Phæaci,quidccuiufdain Pbxaci nomine diceban' tur. Vna erat pilcina (quam alibi Diodorus portum vocat) ad ciuium commoditâ-te manufada, pifeium plena. Ambitus eius mille ferme paflus, profunditas fexa-gintapedescontinebaf.eyenorumvbi multos nantes eratvidere.Quæmortaliâ dein incuria, exno referta,in agrum tadem, vbi plantarum ingens fuit copia,mu-tara eft. Ager itern adfpacium fex prope miliarium Aquilonem verfus, albus folo, qui neque herbarum neegraminis quiequam patitur, mültaqs continet foramina lutumliquidumvomentia,acabforptam(ficoniicitur)virgammagnocumimpe-tuforasrctorquentia,Machalubani Agrigentininominant. Moseratillis,cquos plurespervirgines domi acpucrosalcrc,adcüvc Exænetum Agrigentinum,no- w iïagefimafccunda01ympiadéinftadioquutnfrüfletvidör,trecentxbigxfautor cftDiodorus)qua:abequisagebanturalbis,inciuitatemcÓduxerint.Pliniusquo-qüe plurimorumAgrigentinos ^quorum tumulis pyramides erexide teftatur.Nce multumabfunt mirandxnacurîElalinæfCantarellæfalinashodîe voCant) quæfa-iem, qui in ighefoluitur, denfaturqj in aqu3,gignunt. luxta antiquam vtbê ex cu-iufdamfontisvnda, Aqua fanólaappellata,oleum elicitumaluum perpurgat.Horu omniumdiuitiispareserant dêliciïE,proptereaquod dum a Carthaginenfibus(vt idemautorcommemorat)cohtihüaobfidione maxime premerentur,legefuit co-ftitutum,ne effet excubantiumcuiquamculcitram amphüs vnam,vnum linten, pelliciamqueveftemnoduhaberepermiffum.ldnanque maximum incommo- ^° dum putantesdccreuerunt.Diuitix,Antifthenisamp; Gclliæciuiumluxu atq; opu-lentiaprobantur. llleinfilixcclebrandisnuptiisnonmodohisqui domierantci-liibus,fedetiamaduenis cundis fpedatum qui vénérant,lautiihmam eoenafub-ininiftrariiuffit.Gellia vir nobilis^prudésimprimisatq5 dines,ira fuitmagnanimi* tare præditus, vtpueriquosinvrbisportisipfe difpofuerat,peregrinosomhisdo-ïnumconducerent. Centum priEterca e Gela armati équités quum repentinatê-peftate correptï,nodu Agrigentum appulere: quib. hofpitio exceptis veftes Gel-liaomnibus prxftititmadefadis.Hiead C^muripinos orator ab Agrigentinismif-rus,illis hominem datura pufillum deforméqs ridentibus dixir, Agrigentinos ad claras acformofas vrbês proceros pulcherrimofqj legatos,ad infimas veropufillos 5® Ïibicpfimilesmitterc confuefcere. Acron Agrigentinusphilofophus amp;nbsp;medicus anteHippocratisaetatéAthenisvixit.Empedocles^mni propelandedignus,vel-uti omni feientia clarüs, qui animum effe cenfuit cordi fuffufum fanguinem.Et de cius nomine neposEmpedocIes tragicus poeta.Archinüsquoqj tragicus pocta,cc-tum amp;nbsp;quinquaginta edidit tragcedias.McteHus muficus, Plato a quo mufea dodus.Mofehus orator,difcipulusamp;auditorGorgiæ.PhalarisAgrigentinorûtyra-nus, qui primus poftThefeü tyrannide exercuitzantored Plinius.Huiusmatrem vifamedevidereinfomnisaiuntfimulachradeornm qua: ipfa domi confecrafiet: ex his Mercurium ex patera, quam dextra manu teneretjfanguinemvifuroeire fundere, qüi cum terramattingcrct,referuefcerevideretur fie vt rota domus fan- 4^ guineredundaret.PhalarisLaodamannsCretenfis filius, primainfantiaparentib. örbüs,vxoreErithia duda,Paurolam filium genüit.Inde ob feditiones domo pro-fugüs,in Sicilian! commigrauit, atqj Agligenti principatum obtinuit: virprudés inter omnes, domi militiacque clarus,literis ac liberahtate infignis.Stcfichoro Hi-rtierenfi poets,quiconiurationis confcius,obdiuinaeius carminapepercit,fato-qüé extindo in AEtils radicibus fepulchrum pofuit. Penllus huic Athenienfisfa-ber plura opera miro artificio cslata dedcrat. qui pluribus ob id dohatus inuneri-bus, taurum rurfus sneum natural! datura maiorem obtulit.ipfe nondum refera-to artificio,quod homo qui mortidédinatus edet,tauro inclufus,fuppofitisflam-misnon humanamvocem,qua tyrartnifsuicialcniretur, fedtanrimugitus ede- p ret, donurti benighe accepit. A rtificium inde dodus,PerilIum, qui tale excogita-uerat tormentum,oinnium fsuidimum, ac illo cruciatu dignurn exidimans, eün-défaceret pericülnm adegit.TaurusCarthaginem dein addndus,atqï a P.Scipio-ne Africano multos pod annos reditutus.quê taurum Scipio cum redderet Agri-gentiniSjdixide dicienr, sqnum ede illös cogitate vtru edet Sienlis veilius, fuis ne feruire,

-ocr page 611-

SICILIÆ CHOROGRAPHIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;595

^ctuîre,an populo Ro.obtemperare,quum idem monumêtum amp;nbsp;domeftica: cru-^ditatis amp;nbsp;Romana: raanfuetudinis haberenr. Mediterranea qua: Agrigentum Jîudniukû refugium oppida.Siculiana,nomen aSicuIisdedudum:Recalmutus, ^uiumellis amp;Sutera cæterisremotius. Narus magnifïcaacpopulofaciuitas,cu-*usnotné cum antiq uis nulla fimilitudine comparatur. ab oriente Mons clarus eu ®'^‘:epelagus profpiciente.hic venam habetrubei fulphuris. Trinacriam vrbem ’Mobilem fuifle fquanquam vbiloci, nemini compertum) fimul amp;nbsp;a Syracufanis e-^’edamplanecortat. Zanclavnius miliarisfpacio afalcatolittore (Polybiuslicet j^ ''niusdieidixiflct^portufquefinufvbinuncpaguseftChiera nomine, quod poft ’rbiseuerfionem,vbi fuiflet innuerc voIentes,Hïc erat,dixerunt: deinde Chiera) ®Siculiscondita,atq5 a falce Zanclanominata,annomundi3434.Siculienimfvt ‘ olybiusamp;ThucydidesfcripferunQtuncfalcen^ZancIam vocabant. Strabo Na-^■orurn ædificium fuifle ait. Et Diodorus in fabulis Zanclotû regem ibi regnatem ælt;lificafle, deque fuo nomine appellafle narrat. Poftea vero atque per id tempus ^uo Ariftonus amp;nbsp;Pyftilus Agrigentum tenuere, Perieres Cumanus, amp;nbsp;Cratç-®^^nesChalcidcnfis nauibusprædandi gratia in Jiciliamfemelappulfi,mox ite-fumfuægentis eo dedudamultitudine, Siculosvbieiiciunt,vrbem fuxadigunt ^itioni.His deniqueeiediSjSamii amp;nbsp;lonii Medosfugientes vrbe potiti.Ex quibus vnusCadmus Cous vir integer,omnique propemodum virtute præditus.Syra-'^ufanihisadhæfereobfeditionem exules,qui Mclchidæ dicebantur:quibusfo-^‘'^ ipfi Zanclæi Himeram obtinuerunt. Anaxilas Cretinis filius, Rheginorum 'yfannus, nonmultispoft anniseospepulit,vrbemquediripuit,nouamqueere-’^Meque fua: patriae nomine Meflan am appellauit (Meflana vr bs Achaiæ)promi-^cualingua inter Doricam amp;nbsp;lonicam frequentciy eddens. Hæc igitur a porrus fi-®“ 1 vbi naualia funt, amp;nbsp;palatio régis Federici a:dificio,portaque caftelli ad 'mare (^uod ibi arcem antiquitus fuiife pro certo affirmât) vocata infurgebat,muroque ^dibusinclufo (qui Malfitaniam viep^ a deiparæ Maria: egregio ac pulcherrimo ^^no, SaniftiqueLaurentiiædiculadirimit,tenditqueadDiui Antoniivfquepor-f®®} præcinâa: adeo vt quiequid domorum extat,formofiffima: impraefentia-i° rum ciuitati augmente additum deinde fuerit. Cxterum quum vita fundo Ana-Xila Micythi ferui tutelae fiyi puerilemducentes a:tatë creditieffent,Micythus, Quem fände geflerat, poftea quam exephebisexcefrere,illis reddidit principa-tum.Quæ omnia gefta funt ante Mamertinos Campani3epopulos,quosfub A-gathocleSyracufanorum rege militantes, fitu vrbis amp;opulenriaanedos,ruptafi-lt;ie(quiaperamicitiamreceptierant) illis omnibuspulfis Meffanam occupaffedi-uifis inter fe agris, nulli dubium. Meffana igitur vrbs hodie fatis profpera,fatifque pollens,ab Italia:finibus Charybdisfreto,portuque naturaipfafadodifcreta,ab occafucollibus munita, tritici meffibus (quiamontibusclauditur amp;pelago) caret,nemoribus abundat : fed tota prope eius meffis in mororum foliis confiftit. ^ Probatiffimaenim aMeffaneislanafericain multas Europa: partes mittitur.Portus ritiflimumdiuerforium qui Charybdis Scyllæquerabiesfuperarepertentant,earn ''roispartemalluit quxad orientem pertinet. Parsantiquiflîmiaquædudusante ætlem diuiFrancifei apparet. Fons eft inipfaciuitate perennis,atqucfaluberrima: aquæiuxta portum, quem Leonis puteum ipfi vocant. Ac etiam infignis pila,nec ante patrum noftrorum memoriam fada, quo potum equos agunt (Biuiratoram hanevocamus) omnibusquæin toto fere orbe pulchrior. Longitudociuspedi-bustrecentis ferme amp;;viginti feptem, duodccimlatitudocontinctur.Ipfamvna ®aior,atque altera minor ftrixcingit. In capite pila quadriformis ingens confti-tuta: ecuius centro columna fuper leonibus quatuor marmoreis infurgit,amp; fuper 1° eaaltera rotunda pila cum columella amp;nbsp;extrema pila, qua fuper Meffanaipfae marmore habitumuliebri, cuius in pedoreSiciliæinfignia fculpta.Aqua autem perennis ad extremam per fubterraneas fiftulas decurrens, vbiducitur quafide caftello,per foramina vfque ad quadriformê(quamdiximus)pilamdefluit. Hinc rurfum ad omnibus his feiunda per foramen defluit pilam, atque per ca:cos meatus confeftim in magnam ex marmoreae firenis colubrum in manibus tenentis

DDD 5

-ocr page 612-

J54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L. KI A R I I A R E T I i

vmbilicödccurfit. Altera vero parte puernudus e marmorefupemantedelphi-no, qui ex naribus aquam emittit, cumlyra, cantanti fimilis. Effigies lapidez du^ Scipionisamp; Annibalis antiquitate fere corrofæin maioris rempli porta vifuntur. Sandæ Prophonix templum Caftoris amp;nbsp;Pollucis (vti ferunt) antiquitus fuit. Extra verovrbem Venerisædiculam,quæ propeportam gentilium mœniumnomina-tamin radicibus montium, Sandae Veneræ religiodicauitChriftiana,quamho-diediruunu Acetiam fama eftNeptuniidfuifTe templum,quodDiuiNicolai in linguaPhari ruinis propemodum affedum hodie vocant. Domufque eracregia tribusmilibus paffiuum abMeffianaad meridiem,cuiusadhuc extantveftigiaJo-cumregisCaftagnitum vocant,vbifons.Latus vrbis quodvergit admeridiem, ® amcenis ac locupletiffimis pagis ftipatur. per Valeriam vi5(autor eft Strabo^' Mef-fana Lilybæum pergebatur. Fu^ Meflaneus quidam Eius homo nobilismaxime locuples, minimeque auarus, cuius domus eratoptimaMeflanae, quam modo vetuftate affedam contra propemodum Antiftitis palatium eft videre, amp;nbsp;in wfa-crarium perantiquum in quo fignapulcherrima quatuor, vnum Cupidinis mar-moreum Praxitelis opus : partgex altera Hercules egregie fadus ex a;re,quéMy^ ronis fuiffe fama vulgabat.Erat præterea duo figna ænea non maxima,verum exi-mia venuftate,virginalihabitu,qu£e manibus fublatis facra quidam repoftain ca-pitibus fuftinebant. Cancphora:ipfxvocabantur.Sacrarium, hodie vetuseftx* dicula Diuo Michaeli dedicata. AEdes in ea vrbe (vtfupra memorauimusjSan- ^® da: Maria:, qux proximis annis pulchertima columnis, celebriquepauimento extruda:infignisArchiepifcopi fedes. Symmachus Meflaneus feptuagefimao-dauaOIympiadevidorfuitinftadiOjinduodécimo libro vti fcripfitDiodorus. LeontifcusMeflaneusfortis f^prahominum vires,cognomento Acrocherfttes. Euhemerus omni fere fcientiaeruditus, qui de deorû natura fcripfit. Dicxarchiis Peripateticus philofophus,amp; oratorfummusMeffianeus Ariftotclem audiuic,fi-tummorefque Peloponnefi fcripfit, fuifq^e Icgcm edidit. hic,quia difficilis erat animi,quid autqualiseflet, intelligcntia, nullum omninoanimum efle dixit. A-riftoteles SiculusMeflaneusdemorali ac naturali philofophia decem fcripfttli-bros. Ibycus poeta lyricus amp;nbsp;hiftoricus.Hic a latronibus iaminterceptuSjance*- 50 quam interficeretur,grues volantes fufpicicns, illis, Vos,inquit, faltem mexmortis vltrices critis.Paucis poft diebus forteeuenit,vtfedentes latrones intheatro fpedandi caufa, volantes grues confpexerint, arque fubmifla voce alter alteri, Ecce,ait, grues Ibyci.quod fecus fedentes vt audiuere, prætori renunciarunt:qua-propter capti latrones, ac iudicio conuidi, laqueis crimen luerunt. vndeprouer-bium in re certa, Grues Ibyci. Lycus, Latine Lupus, cui amp;nbsp;Butheras turn nomcngt; hiftoricus,aquo de Sicilia multafcriptarelidafunt.PolycletusPhalaridistcmpe-ftateMeflaneus, diuinæ mentis medicus.Colam cognominc Pifcetti, naturam pifcium habentem cundos mirari oportet : quoniam ad ima defcendcns mariS) biduovti pifcis cibum capiens inter mortales illæfus deinde vifus,tametfiClia- 4® ry bdis voragines cauernafque femel amp;nbsp;i terum fcrutatus,primorü precibus tertin tentare aufus nunquam efletegrelTus. loannes Gatius paucis ante annis Meflaneus Cephalœditanus epifcopus, philofophia noftræque Chriftianxreligionis fcientia longe eruditiffimus:amicisfa:pe dixit,facroslibros, fiforteamittercinur, obfirmam fuam memoriam fe poflê refcribere. Andréas Barbatius iurifperitus MelTancus. Oppida cafrue plures inter MeflTanam amp;nbsp;Tauromenium in montiu fakibus difpofitx. Quæ fupra fretum, Fortia, Limina, Saleda ,.Stala, Sauoca, Cafale vetus, Ali, Mandanichi,Locadi, Giudimandri,amp;Lipaglara.FlumenE* nifes, nuneflumendeNile, cum oppido eodem nomine,quodPhaonem habi-talTe volunt. Venae hic, qua: aurum, argentum,Porphyriticumque marmot gi* 1° gnunt,paflïm reperiuntur: fedquæalumcn,ca:terisomnibusabundantior. Ar-gennumpoftmodü promontorium,quod apudSiculosCaputSandi Alexis di-citur,quatuor amp;nbsp;vigintiaMeflanamiliaribi.diftat,fexaTauromeniovrbc. Parte exaltera baud procul abipfoPeloro duo funt lacus. alter horum minor;quem, quod ibi anguilla: quæ in Scyllæo pifeantur freto, nee prægrandes quide,fedguftu cunäis

-ocr page 613-

s i C ILIÆ C H O R Ö G R A P HIA.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î^f euhâis elegantiores capiuntur,perfora terra fludus admittere crediderirri. Cir-caMeffanam amp;: Mylam arefeere fontes hyeme,a:ftate vero featurire,Plinius tefta-^ur. AdPelori IçuamFalacrium promontorium,Rafoculmumanoftris nun-cupatiirs fecundum quod Farum, Sâmichelis,Sangeorgius,Gibifum oppidula.Ec naontana Gaftanxa amp;nbsp;Latnafla.amp; vitra in maris littore tu rris Diuetus vocata,Dy-laaethus a Ptolemæo. Sed antequam ad Mylam ventum, montofa oppida Carba-’aifajBabufa,Saponara,Sammartinus:amp;pofttorrentem Vineticum,amp;Rameda: ^upraitem alia exiftunt,Rocca,Mauroiannis,amp; Monfortis, inter vtrunqs torrens» j^ EtmoxGualteriusoppidum,amp;:Tyrrhenolittoripropinquus Condro,cum flumi-fieGodcmnominc*NecmuItumdiftatfluuius,fimul amp;nbsp;vaftus torrens finenomi-ne-Verum medio in loco oppidum Sanda Lucia. Et moxMylavrbs, Mylazû modo nuncupata: quam amp;nbsp;mari amp;nbsp;portu prope cind^m,vi capi difficile eflet.ZancIç-’shanedetentam Strabo commémorât.Phocylides in eaortusciuitate,Theocritf Syracufani tempore poeta.Et a littore parum remota oppida recentiora,vt opinio ®wfert.Caftrum Regale,a quo odo miliaria non amplius FonsVeneris diftatful-pliureus, quem Sandæ Veneris fontem vocant,atj||ue eo quia fcabiofos fanat,mH raculofumcredunt.ibiquefluuiusoritur.IteminmontibusTripis,Raccuia,Sam-pfiris,amp; Monfalbanus Rinaldi Villænouaj fepulchrum. Ad fon tem autem Helico-j^ ^isfluminisNoaranbidemFurnariseft. Heliconisfuperatooftio Tyndaris vrbs

■npamo turn fita tumulo, mari itnminebat, nunc penitus euerfa, quam aTyndaro L^dæpatre conditam ferunt.Veruntamen a P. Scipione hoftium fpoliis ornatam omnino conftat, inter quæMercuriifimulachrumpulcherrimefadum.Tyndaru ^odielocum vocant,DiuaeMariævbiædi^la,acnundinæ anniuerfariæ celeb ra-’ütantiquitatismonumentum.Fama eft ™hxcloftacum DianæFafcelis fimula-diro Oreftem appulifle. Mox adoccidentem Timethus ftuuius. VItra oftiunl Mxvrbscontra AEolias infulaspaffibus mille amari pofÏta,antiftitisdecorat3 dignitate:dequaquodabautoribusnj|iil inferiptisrelidum eft,necaTyndaridö ^dAgathyrfum vllospopuloshabitalïelegimus,eandemfiue exTyndaridis rui-,j*''s eredam , Gue recentem efte cenfemus. Suntque vicina parua oppida , Li-

i ‘’‘'‘zis,Giufaguardia,Montagna,Cafale Padarum.Inquefœcundis nemoribus, *’^cpelago procul Aluntiuqj acceflu difficili, Sandangclum noftri appellanti ^opulitum Aluntini,autor eft Cicero. Medio in loco oppidum recens, vt reorj Laficarranomine:paruumque alterum Pilainus,amp;fupraLimartini oppidulumi ^tjuidam amnis, qui nullum apud iuniores fortitur nomen.cuiproximaarxiu-^talittiisBrolusnomine.(ad Tyrrhenumhæc fpedant vfquead Drepanum JIu'^ ^tafluiuutn Sinagra, Vchria,amp; Nefus nunc NafuSja Nefia regioneiuxta AEtnani ^ædidunahaudignobile,milia quatuor a mari feiundum.de quo Ouidium,cum d’^it, Nefiadesmattes ^Sicelidefque nurus,fe.ciffiementionemmagis,quam de

1 ^‘faarbicramur.quippe eft ad orientem ædicula parum diftans, quxfandaMa-J'aNafidanuncupatur. Huiusfinibus oppidumCaftana:a,atqueLongioppidu-Jyniinferuntur,amp; mox Miftretta : qux Amaftra antiquitus fuit. Sunt amp;nbsp;montuo-'3pluraoppida,nemorofaque vfqueadCephalcedimamp; Himeraïoftium:GaIatis oppidum,Galata a Plinio vocatum, Galateæpatria. Turturicis,cuius ciues con-‘’andi meralla peritiffimi artifices.fuo cum fluuio,amp;: trans fl uuium Myrtus oppidui \ ^uod amari fexdiftatmiliaribus, cum fuis pagis, Myrtilone jSaluatorCjVtroque: ^fapi, Belmonte, amp;FraZanone. ItemSammarcus,amp;Chydaflumenmemorabi-^^Rofmarinifliimcn vocatum:Militellus,Sanfradellus duobus fluuiolis oppida diuifa:amp;oppidulum Alcara. tumulus qui eft inter Tyrrhenum littus Sanfradel-]g *0®, quod nominauimus,oppidumj (in quo triumfratrum, Alphii, Philadelphij

^Cyrini martyrum hodie fanum eft) antiquiffimae vrbis plura continet vefti-^ amp;a: quam Agathyrfum fuifte predicant, propterea quöd a Tyndaride trigin-Jamillibus palTuum Strabo repofuit, ac Ptolcmxus etiam id fentire videtur. j Rrenfes ac Pithienfes a Plinio citati populi, oppida Giracis atque Pithinæum; j Circa Giracim Sandus Maurus amp;nbsp;Caftellutius. In iugo Halefa ciuitas, quam 1 Halefinam Marcus Tullius vocat, modo vt tantum fuadet coniedura Catonia:

DDD 4

-ocr page 614-

pg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L. M A R I 1 A R Ë T I I

nifi quis id effe mallet quod Colifanû .Haiefinis pro multis amp;nbsp;magnis in remp. Ro-inanaromeritisatquebeneficiis decreuit fenatusvtC. Claudius Appii filius Pülcher de fenatu cooptando leges confcriberet.C. CJaudiuslegesdedit,in qiübus mukafanxitjdextate horainum,de quæftu,de cenfu, deque cæcerisrebus:qu2a-pud illos diu valuere.Dio Halefinus fiait nobilis amp;nbsp;dines, a quo C. Verres fextertia dccies centena milia auferenda iuifit. Vltra duofluuii fine nomine. Adfontes akeriusoppidum Lamotta, cognomento Fermo.Tufa interduosfinniosamari duobus miliaribus fepofitum. Et Pollina,cum flumine, quod Alctenfuifle, nifi de ApollonienfibusCicerodixilTet,procertohaberem.Oppidum eftparuuin,amo-tiscacuminedenfifquenemoribusmareprofpeótans,quodTimoleonCorintIiius Leptine tyranno vido libertate donauit. Monalioftiuminter Cephalœdim amp;id de quo diximus oppidum,medi^im locum obtinet.Et ipfa fub aka rupe Cephalœ“ dis, akifque montibus conftituta pelago alluitur Tyrrheno, hodie Ciphalu.Ineaç* des facra,qu£E antiftitis eft fedes, a Rogerio maiore dedicata. Cephalœditano pelago rhynnorum magna captura, quorum oua flringunt premuntque,acfalfamc-tocondunt.In montibusoppiiaCafteHum bonum,Graderis,Afinellus,quod an ab Afineflumine,dequo Plinius meminit,traxeritnome,dicere non poflinr. Hi-merxamnis infulam diuidentis(vtLiuiusfcripfit)duofuntofl:iadiuerfa.vnumCe-phalœdi proximum ad Tyrrhenum erumpit.• prope Gelam akerum in Libycfi ef-funditurmare:FlumcnfaIfumhodie vocant.Eodem nomine Himeravrbs aZan-cla:is,Euclide,Simo,amp;Saconecoloniamducentibusdctenta:quibus Chalciden-fcsplurimi,acSyracufani exules ab altera fadionefuperati,auxilio venerut.Difta-bat a Thermis odo fere miliaribus, in naulo eminentiore loco pofita, amnis oftio eas diuidente. Strudura omnjf lateritwpropter lapidumpenuriam. Eins templa Gelo Syracufanoru tyrannus Carthaginenfium fpoliis ornauit. quorum manibus mukispofl:anniseadeleta,hiqui excidiicalamitatib.fuperftitesfuerant,adTher-mas fe receperunt,exhaufti oppidi in akergm transfundentes reliquias. quam on caufamTherma:Himeraz ab hinc nuncupate. Cicero inVerrinis Adionibus elt autor.Inea figna erant ex acre plura:quæ, Carthagine vida, vtP. Scipio reporta-uit,fic Verres pofteafubftulit. Inillis mira pulchritudine ipfaHimera inmulie-brem figuramhabitumque formata, qua: cornu in jpanibusfloribus acfpickple' num tenebat,quæadhucfuntciuitatis figna. Stefichori etiam poetx ftatua fenilk, incurua cum libro.StefichorusHimerenfispoeta,facrum quern amp;fcientia claru, Mufarumqueeruditu appellat Phalaris. Et Plinius in Stefichori ore infantisluki-niaauececinilferefert.Horatius Flaccus graues Stefichori Camoenasvocat.ra-maeftStefichorum in Helena: vicuperationem carmina edentem ab Caftoreamp; Polluce infenfis oculis priuatum:poftea Apollinis refponfo monitum,incudes e* iufdem fcripfifle,ac eo quod amiferat,reftitutum beneficio. vita huic fundo tern-plum a Phalaride dedicatum,fepulchrumq5 in Ætnç radicibus contra Catiname- ^^ rcdum.ThermaeHimerae(vtdidum efl)vkra amnis oftium hodie Terminivoca-tur,frumenti nobile emporium.in alto colle fita eft:cuius pars qua: mariimminet, in rupe,amp;ibiarxin prafentia. Aqua: ex rupe manant calidx iuxtalittusciuitatiSj^a quibus nomen adepta, vbi etiam nunc perantiquum fane ac ftrudilefuis cum co-camerationibus ædificium, vbi ægroti multi conueniunt. In fabulis legimus,fontes calidosMinerua: Hercule venicntenymphasaperuilfc. Qua: in hue diem fuW antiquitatis fragmenta. Aquæ dudus,aliquibus cum pontibus,torrentes fub quiO’ nonnulliinmareerumpebant,plumbea:que fiftulæ,amp;aqua:dudus etiam plo® beusfemidirutus: Amphitheatrum ruinis fere alfedumcumfcaliscompluribus quadratoinftrudislapidc. Pyramis vnamarmorea mukisftatuis incifa.Eftquein ^ veftibulo recentioris rempli marmorea tabula fixa parieti,his inferipta literis,

lO

to

G. Maes 10 Aqjvilio Fabio Titiano Cv. Cos.

OPTIMO CIVI, AC PATRONO BENEMERENTI, ORD- ETP0-PVLVS SPLENDIDISS IME COL. A V G. HlMERÆORVM THER

MIT. PECVNIA SVA POSVIT.


Pars


1

-ocr page 615-

SICILIÆ CHOROGRAFHIÀ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(9^

Parsquoque Afteniidomüs,vbimarmorhisliterisinfcrîptum,AsTENn Î/èdes. Anenius homo primarius amp;nbsp;dines,qui ahre C. Verrem pra tore mültis propref fuas Wias,poftea proptef fuam calamitatem arque pratorisiniuriam örtmibusfuir ^otus.SigriumCupidinishuius Aftcniihomine inferiptum argenteü cumlampâ-02a Thermis ad Veneris Erycina fanum translatum fuit. Madunîa mons ab dimeraadPolitium vfqüediftenfus,cUiuspafcuapafccntiumouium dentes auratos faciunt.Is Nebrodes eft, vti reor,vbi damarum copia, a quibüs nomen habuit. rlutnina duo propeThermas Panhormum vetfus coJIocanlcAgateriam vnü holo jæ tontine,amp;Tercfiamaltcrû,quod fohtem Trabiaelfeopinamur. Iniügismc-oitetraneaoppida,acrecentioraquidê,Calatauulturus,paruumq5ScJafanis.Cac-i famus (dequofupradiximus)Thermispropinquius,quodSoloétemamp; Panhor4 tttum nonmultumrcfugit. Acra(de Acrenfibus|)öpulismeminitPJinius)amp;Ca-fcenaaSyracufanis habitata funt: AcrafeptuagintaahnispoftSyracufaSjVigintx Cafmenx poftAcras. qua: v bi fuiirent,nullum docet argumen tü:nifi fit Acra: Cla-tinionsoppidum,vtprincïpió Acræmons,poftea Claramonscficr appellatu. Cui ’^icinum oppidum recens hodie Mons rubcusnom^é. Cafmenas auté Comifuin ''ocamus,vbi fons vberrimus. li quöq5Syracufani cehtefimb aC trigefimoquinto anno poft Syracufas ab ArchiaampIificatas,Dafconeamp;Menccoloautorib,Ca-juttterinanivrbem interPachynumamp;Lilybæum (dcqua Vergihus) condidere: ho-dieCamaranadida,cumflumine,proriuseuerfa. Conditores cam pofteadelere* tdiituitqucGelo:(ThucydidesHippocratemGela: tyrannum reftitudïe aujiur-fcidemGelodiruit,acetiamdemum nouamdeducenscoloniamcrexic.Eft vici-ttosamnisDiriHus modo nuncupatus,aboccidentequiapud Bidenos ortus,a Li-ßycotandemexcipiturmari.Inter vttunqucoppidi^luni pauciscontentumcafisi ânofthsLobifcarisappellatum. Nunc de bis quæ inter Camerinam amp;; Pachy-fomfunt,dicendum.Palusigitur,quamdeficcatam ferunt,quaque vrbem captât sbipfoftagnante fitflumine. Fons itemeft iuxta Camerinam cuiusoftium Gra-1 pWcolatum vocant. Alter vero fons uianx in agro Sandxcrucis, modo Pa-^tadifusniincupatusjde quo Iulius Solinus fabulofe meminit. Ac vrbs .iffcdada-^tbus,cui in pra:fens Longobaldo norhen eft i uxta mare, qiiam Bruccam an tiqui-tïtem appellalTemihiperfuafum eft. Mox flumen LimagUni appellatum , apud Citatanospopulos, quorum a Cicerone fada eft mentio, qui Ciratanaminco-bnt oppidum , noftrà ætate larratanam , oritur : acRagufam (quod èft recens noæen) intèrluens, mare baud ftatimingreditur, quod Hirminium antiquitus fu-tffeexiftimo.Plinius inter Camerinam amp;Pachynum repofuit. Etmediofermei-t'ocreinterhocamp;Motucanumamnem Annxlucatæfontis ortiumexiguum,qui bttusparum refugiehs an àb Achate lapide nomen fibi vendicairet,quisnouit?c5-^aquædulcisfcaturiginesinfalfis vidcnturvndis.In dextro inaris littore turris ^ßtecensjPiizallusnomihe.ätque fons deinde Fucallusnüncupatus. Motücaoppi-lt;Jomnieditcrraneumquarnuis,nonrnuItum tarnen ab Afro pelago remotum,po-pulofumvalde:Modicam quod nos vóeamus,adarnnisfontesfitum. Quarto fu-praiüoppidum miliarioputeus Prunorum didus,vndambybernotemporcpe-tl'busfere duodecimfurfum emittit. DeMuticenfiagro Cicero in Verrem fecit Wentionem. Amhis vbi Xiclim longe amœnifttmum oppidum (quod Sicülum tunedidumputo)adit,fefein pelagus cftundit. Nee mediocri quidem magnitu-^inefontes tres inter hue amp;nbsp;Elorina ftagna,médium locum obtincnt,oftia omnes^ duo tantum pifcofoslacusfaciehtes.Samueli vni hodie nomen,akeriSandiPau-lifons.Lacum autem noneodem homine. ham Cireburirh vocant.Tertiuseftm. j^ planicie Lafauafâdidus,iùxta Spaccafurnum exiguum Oppidum,quodIfpicx fundum, ab Ifpafluminedcducentes nomen, in publicis vocant ratiombus.Ifpà dutnen,quodaMotucaquatuormilibuspalTuum oritur, (locum Ifpicam dicuntj taptisfecum multisfohtibus,poftquam S pacafurnum ipfum relinquit: pifcofo fado ftagno Bufaitono nomine, in mare LibycümdifFunditur.Èt mox ipIaElörina ftagnaiiixtaPacbynum.

Prxterquam ea de quibus fupra diximus, plura crant in Sicilia óppida, qüx modo

-ocr page 616-

yp8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A K I f A.R E T I I

modonon cxtanr.partimcnimdcfeccre.Strabo qux inter Catiham amp;nbsp;Syracufas fuerant,defecifte,multàquoque meridionaliin latere ab Carthaginefibus delcta memorat.Nee hodfe quidóm Megara peninfula,atque parum a mari remotis Hy-bla amp;nbsp;Leohtino exceptiSjinter Catihamipfam amp;nbsp;Syracufasaliquainueniuntur. Partimveroinnoua translata,prifca illa penitusamiferunt nomina. Quapropter illis indagandisquo magisoperam nauamus, quumnullaeorumqux extant, vel flmilitudo, vel vicinitas, vbi loei fuilTent, arguat, eo minus quç fint quçue fuerint, explicate poflumus.Veruntamen opera: preciüeft,vtapudautores inuentafunt» ita eadefcribere. Callipolim a Naxiis ere(ftam,atq5 Eubceam a Leontinis,apudi-pfum Strabone Icgimus.Plinio de Turpinis fada eft metio, amp;nbsp;itc de Nepinis, Edi-nis,HerboIenfibus,Mutuftratinis,Magellinis,Paropinis, SemeIIitanis,TilIïnenlï-bus,Triöcalinis,quorü ciuitasTrioclaPcolemxo appellata eft. Ipfe infupet Pto-lemxus ciuitates numerat Ab#cçnam,Tiflam,Aguriû,Sergentium,Legû,Acti-mam,amp;!:Phthinthiam. Cicero veto de Acherinisamp; Letinis mcminit.LiuiiisAc-cillas vrbem,flumenqueAnatim dixit. Lex erat in Sicilia,qua: fettatores vel gratis Velfuffiagiisfacicndos iubebat. Pretor per triennium durabat. Bini Cenforesin fingulas creabantur ciuitates. €onfuetudo pra:terea erar, quod fuos dies menfefq} congruere voie bant cum folis luna:que ratione,vt nonhunqUam fi quid difcrepa-ret, eximerent vnum aliquemdiem,velbiduumadfummumexmenfe,quosilli Exçtefimos dies nominabant ; item nonnunquam vno die longiorem menfemfa-ciebant,aut biduo.autor eft Cicero libro quarto Verrinarum Adionum.

10

iO

C^terum quia plcrofque audimus illis qui Vrbem Syracu fas tanta: fuifle po-tentiænarrantjtuminftanteraducrfarijtumleniterjquafîtimidecredcnteSjannuc-re,de his pauca facienda verba iucundifliraumforeiudicauimus.quippeamp;regali poteftate, amp;magiftratu totiss infulxSiciliæSyracufanosimperiopotitos, facile probabitur, Gelo igitur Syracufanotuto reX Carthaginenfibus bello iam profliga-tis, vniiierfxSicilia: dominatumobtinuit:quem Hieronifratrifhicfuperiorfuit Hiero) poftmodum ex teftamentö reliqu A Vido item aliquot poft annisThrafy-bulotyrannocasteras Sicilixciuitateslibertatc ipfiSyracufanidonarunt,hincquc jo pax alta ad Dionyfii vfque tempeftatem : quare loui liberatori ingentem ftatuam dedicarunt.Aducnasitem complurcs,quiin ciucsafcriptibellineceifitatefucrat, officio quocunque fungi minime pofle lege fanxer#nt ; au tor eft Diodorus libro vndecimü.Idemautor,cxterisiaminpoteftatemredadis,TrinacrinoS,lt;3uiobte-perare rccufabant,ab ipfis Syracufanis vid:os,vrbemque direptam fuiflc,in feque-tilibfo teftatur. Strabo prarterea reliquos Sicilia: populos Syraeufanorum ditioni adados,in fuis feriptis reliquit.EtDionyfius demum fuperior,vniucrfa:SiciIix imperio occupato, forti cum manu in Italiam copias traduxit. Acvbi Romano-rum prouincia Siciliafada eft, Syracufispra:toriamdomum, ibidem quiiusdi-cebanc,indices manfifte, nemo eft qui improbet. Cicero enim libro quartom ^o Verrem, de Sopatroquodam loquens:Citatur,inquit,rcus,caufaagiturSyracu-fis.IneodemStheniumThermitanum dum défendit: Edicit, ait,ftatim,vt calen-disDecembrisadfitSthenius Syracufis. Ibidem quumde Cenforibus fadundis diceret: Concurritur,inquit,vndiqueadiftum Syracufas: flagrabat domustota pra:toria ftudio hominum amp;nbsp;cupiditate.Item libro feptimo ait,eo temporefdeC. Verreloquendo)adluxuriamlibidinefquefuasdomofua regia, quæ régis Hiero-nis fuit, qua pra:torcs vri folent, contentus non fuit. Fuifle igitur vrbem Syracufas omnium SicilienGum facile principemfateamur oportet.

Sednunc de principatu dicendum. Phalaris primus,eodemtemporequo Tullus Hoftilius regnabat, Agrigentinos domuit. Ad cuius a:tarem,nifi feculorum imperitiævicio demus,omnium rerumfamam,eoquodnihilmemorabileconi-pertum, perfilenriumveniflearbitramur.Tametfi AEmilium Cenforinum Se-geftxtyrannum fuifle in Parallelis Plutarchus memorct: amp;nbsp;Anaxilam Meffin« regnafle.vtfatisdidum eft, multiautoresprobent.Telemachus deinde amp;Eunic-nides fllius. Is AEnefidemum créât Theronis pattern. Therone Tcrillus ortus-Clcanderitem Patareus GcIa:tyrannusaSabyIIo interfeiftus:cui frater fucced^ns

-ocr page 617-

SICILIÆ GHO RO GRAPH! Ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yp^

‘‘^ppocrates adHyblamSiculisbelIo illato morte occubuit. Cuius filnsimpenoj Jluonondum maturierant,fraudatis,Gelo, qui equitatum duxcrat,regnauitGe-o^tus,aTeloinfuIaoriundus.Hicid temporis quo Xerxes Perfarum rex, fa-'quot;nHeUefponti anguftiisponte,inGrxciamtraiecit,Syracufanorum rexcrea-''^^-Hieropoftea frater principatum accepit,is qui Catinæ eodem tempore ex-^■idusquo ad Cremeram (vt Diodorus fcripfit) trecenti Fabii vnadiececidcrei ‘'wfybulusfratcr huicfucceflit : qui Syracufis tandem eiedus,apud Locros mi-^fevixit,obiitquemifcre.Ducetius Menaninus Siculorum tyrannus,amp; Diony-Ij ^5*uperior,nonmodo Syracufanorum,verum ÄstotiusinfuIxSicilitedomina-^'^■^obunuit.Dionyfius inferior illius filins,qui exul CorinthiJqdum aperuit. A-§3thocles fordido genere ortus rexdeindeSicilix. quomorboimplicito,atqjde-“'mortuo, Pyrrhus Epirotarum rex,quumiamefletin Italia,a Syracufanis acci-f'^Stex appellatus eft. HierorexSyracufahus, t^ui etfiab Geïonis ftirpe, natus J^'i'enex ancilla. Hic cum Romanis,quia Appium ClaudiumMamcrtinisauxi-*‘oSenatus populufque Romanus miferat, (quæprima Romi nauigatio fuir) tedus pacemque fecit. Cui Hieronymus nepos p|ierfuccefiït. Quiquum mori-ƒsmultum difpar eflet, LeontiniconfolTus vulneribus occubuit.Èx prætoribus ‘’^'ode Romanis P. Cornelio, amp;:Odacilió,pöfteaM. Marcello Sicilia decerni-ij ^^'■jaquo vrbsSyracufxcapta.SenatuidehincpopuloqueRomano, atquelmpe-fatoribusSicilia vniuerfaobtemperauit,donecGeorgioManiaco, amp;nbsp;mox aPce-’’isoccupata. MultisdeindepoftannisRogerius Tancredi NormannifiliuSjVidis ^ædifquePœnis eandem obtinuiti cui filius anno poll Chriftum millefimo cen-tcfimo tertio Rogerius rex fucceffit.Duo Vilielmi,Malus amp;nbsp;Bonus poftea regna-'^antTancredus Vilielmifpurius,Conftantiaforore,quxlegitimoortamat^imo-'’•o,in cœnobio religionisfacrisdedicata. Hæc demum illincexempta, Henrico ^omanorum Imperatori in matrimonium data , infuapropemodumfenedute ^^dencumgenuit, quoCorradus,amp;Manfridusfpurius creati:quorum demuni älterodemortuo, Manftidus regnaui*ratrisfiliorum tutor, que Carolus,qui Co-jj ’’^esprouincia: dicebatur,occidit,occiditqj Corradinu Corradi filiu.Qua ob rem ^alliSiciliarannos fermé decern amp;feptemdominati.quibus a SiculiS fere omni-^’usanno u8z, trucidatis, Petrus Aragonum rex deccrnitur. huic etenim Coftan-da Manfridi filia in matrimomum duda : qui Alfonfum,Iacobum, amp;nbsp;Federicum creatunt. Ex quibus lacobus, Federico fratri natu minori relido regno,in Hilpa-ßiam remeauit.Federico Petrus natus eft: Petro Lodouicus, qui regnum accepit. quovitafundo,Federicus frater Mariæ pater, amp;nbsp;Martinus eiufdern Mariæ con-ianx,moxque Martinus pater. Et poft hunc Ferrandus, quern Caftellæ Infanteni ''ocauerunt. Quo Alfonfus amp;nbsp;loannesorti. Alfonfo, filiis duntaxat fpuriis relidisi Joannes frater fuccellit. Joanne Ferrandus natus cognomento Catholicus: Ferra-1 iodoIoanna,quaCarolusquintusImperatoroptimus maximus.

CL. MARIVS ARETIVS

Andreæ Arduino Caefaris Con-fultori:

STs i grauioribus negociis impeditus,ab aliis quibufuis curis iure optimö abftrahi deberes: Ariftotelis tame vti initiatus documentis, qui intellige-tem quencunq; quada propemodum neceditate etiam phantafmata fpe-culari oportere dieebat, tot return fartinis aliquando remiflis,ad noftri jj iucudilfitnaftudiàtuacû dignitatete humaniflimecofers: quod Cicerone,quod-qucCxfarefecifle conftat.Quiinl igitur res huius infulxSicilix nequaquafatis ex-plicatçeflent,co quod nemo pnmördia,coditotes,fimulatqj ruinas ad nofttiivfqj tempus vno perftrinxit volumine:tii omnis feientiar, omnifqj antiquitatis diligen-tiffimus indagator,quii vna tones efi amicis eflemus,quoru confuetudine familia-riirimevtcris,quiprimuSiciliaminhabitaftent,quiqjciuitatesamp;oppidaerexiflenti i at(]jeaquædeleta,diruiircnt,ameperaccuratequæfiuifti,quafiperfüadens, vt de i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;his

-ocr page 618-

6oo CL. MAR. ARET. SICIL. CHOROGRAPH. hisquiequammemorisecomrtiêdarem. Quamobrernipfetuaautoritate motus, quacapudplures autoresinueni,atque vnoperftrinxifafciculo, inlucemprotuli: ac demum Elifabellse diuinse prope mentis mulierigt;Ferrandi Gonfagæ coniugi Mulfettanorumprincipis,qüiCasfaris in Sicilia vicemgerit,tuaipfiusperfuafione inferipfi. Proinde fiidtotumquodlegifti, minus apte aut candide feriptum tibi ca.'teriiquc in hoc genere fcribendi difertiffimis autoribus vidcretur» bon mihi quidem attribüenda erit culpa,fed tibigt;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui graue opus mihi perficiendum pra:cepifti.Vale»

^ BARTHO1OMÆI PYRRONIS.

Q^z cupK, amp;nbsp;veter urnfèquerk monumenta virorum^ Et cui Sicanige naßere cura locos:

Hune legCit^uem Martusfumma dedit arte hbelluw» In^enio Adarius clarus^ ^ arte potent.

Q^ßnt^ tjuafuerint vrbes^ ac oppida, amp;nbsp;arcet, Q^^ßortunaßtus,nomen,origo,reßert.

.^rma ducunj,confulta patrum^unofa tyrannum Supp!icia,ç^ return mitiaßep tra,leges.

Qj^ multi muftis igiiurferipßre libellis, Exiguo Adarius codice cunéla dedit.

FRANCISCVS MAVROLYCVS,

Sicanicam Afarius (veterumßgmenfa recédant) Hifioriam tetris protulit e tenebris.

Scire opera precium edl populos,vrbeßue,viroßue Egregiosarmis,viribus,ingenio. Littora,ßagna,lacus,arces,iuga,ßumina,ßlua Non veniuntpiéla clarius in tabula.

Nunc imitare due urn gener oß inuenta tuorum, Adihtiam,mores,geßaßeros animos.

Sich

-ocr page 619-

■SICILIAEINSVLAE DESCRIPT! O, EX DOMINICI MARII NIGRI GE^GRAPHIÆ

COMMENTARIO OCTAVO.

I c i L i A infula eadem c^odam appellatione, ad orié-tem Sardinian fitaeft.quæamp;antiquirate amp;nbsp;rerum da-ricate, nee beatitudine minus esteras antecedit:ex quo nullam fcre toto mari eelebratiorem fuilEe conftar. Centum mil. paft interuallo a promontorio A-phricæ quod Mercuriivocant, amp;aCaralitano Sardinia, i^o.ipfaingens, tribus prornontoriis in diuerfa procurrens. Pachynus vocatur quod Gratdam fpc-ótat:Lilybxum,quod ApbricanirPdorus,quodItalia, Scyllçaduerfum.Cuiusambituscirciteryco.mil.pafE

colligit.Latusenim quod aPeloro ad Lilybxum vfqj ^'^gt;i8f.niil.paiEoccafumrefpicicsextütiditur,mariqueTyrrhenoabluitur. Aliud )o ^Lilybxoad Pachynum ducentaamp; quadragintacontinet, inq5 auftrü verfusmari ^phricano expofitum eft.Tertiü Padiyno ad Pelorum centum feptuaginta quin-I^eexpanfum,oriente folem excipit:Adriatico pelago ( vtiPtolemxo placcrc di-^gt;»0$)imminens,quibufdan»Siculo,aliislonio. Ad feptentrionem (quoangulo *'iliüafeinagis acuit)mareeft Charybdis:quæ quumtantafit,minustamenmilie Pïf!intercapedine,aliiftadiorum duodecim,aliifeptem,vndcheptaftadium vo-’^^nfretumzaliquando hexaftadio proliibetur ne fit contines, amp;nbsp;(quod fertur)ma-''Jtinivoluerumcantus tranfmittuntur.Eftetnanqueltalixquemadmodum Grç-'^*æPeloponefus,nifiifthmumquiillamcontinentianne(9tit,huicabvtroquelate-''ctenipeftatisvis,fine(vtalii) terræ motus,quandoqucabftuliflet: qua peruium ^0 ^^'âum mare, ex peninfula,vna cum cæteris Italiæ adiaccntibus infulam reddidi r.

*î^od probat Plinius, Terræ motu fado, dicens, infulam rerumnaturafecitSici-i ^iäßi Italiæ.QuamobremSiciliam nihilmagisquam recifumabItaliafragmétutn

1 ^devolunuatqueab hoedefeendere argumentoaitThucydides quodRhegium

1 ^fæcinomen oppido in margine Italia: fito,ideo quod abrupta,dedere: cui etiam i *°co,antequamoppidumibiædificaretur,Rhegium (ideft,fcilî'ura)nomen fuir, ^ftenirnterra ipfa(vtaitTrogus) ibi tenuis acfragilis,amp;cauernis quibufdam fi-«ulifque ita penetrabilis, v t ventorum tota ferme flatibus pateat. quam diuifionê Siliusquoque fuis carminibus deferibensinquir:

Aufim^e pars magna iacet Trina cria te/ias fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tsßmel expugnante No(o,ç^ 'vafiantibus vncUff

t^ccepitfréta c^eruleopropul/à tr idente.

T^mque per occult um caca vi turbinis olim

Impaólumpelagus lacer ata vifera terra

Dt/cidit, df medtoperrumpens arua profundo

., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum populis par iter conuulfis tranfiultt 'urbes.

WqueVirgiliusmeminit.SedlongediuerfeHefiodus.qui ficut in extrema Hifpa-EEE '

-ocr page 620-

^01 DOMINICI MARIÎ NIGRI

nia Hercules,ità amp;nbsp;hîc Orionem uiam mari aperuilTe putat, quü dicat, aperto ma-» ri promontorium quod iuxca Pelorum eft exaggerafTe: idque amp;nbsp;alia opera fecilTe mulca,3morclaudis.ex quofamaeft,apudSicilixfretum Calpen alteramabea qua:inHifpaniaeftcolumnamefl'eiQuodtantæolim admirationis fimulque terrons tranfeuntibus fadum eft, quum afpeâiis loei non tranfitus fed maris potius ftnumprxberc videretur,vt nautæanguftiam illam nauigare diu abfterriti fint, videbatur enim,quum accédèrent,promontoriainter fe prius colixrentia diflili-re j viamque maris apcrire : quumquefe retro afpicerent,concurrereiterum ac fe iungcre.quodoppofitainterfepromotorium facie fimilitudo oftentat.Quæquû ^^ exeïïsatquècauis abeapræfertim partefaxis cin(ftafit,afperrimifqueproniineat cantibus,amp;duobus maribusliincTyrrheno,hinc Aufonio breuiflimum eollida-tür fretum, latratus canum, abforptio nauium, manna monftra, amp;nbsp;alia huiufmodi fabulamentaorta funt.marenïnqueancepsalternocurfu,modoinTyrrhenuni, modo inAufonium pelagus profluit,atrox,fæuumgt;amp; Scyllx Charybdifque inui-fis nominibus inclytum. Scyllafaxum eft: Charybdis mare: vtruniquenoxiutn appulfisnauibus. Charybdis fœminafuitvoracilîima:quæquia boues Herculis ra-puit, a loue dicitur fulminata,^ in maria paululum a Meflana deieda. vnde natura priftinam feruat.nam quum plena nauigiaforbuerit,naufragiareiedare dicitur,amp; contorcasfundoratesTauromenitanislitoribus fragmentaexponere.Scylla faxu ^^ ingens cauernofum prope Bruttium litus, defuperhumanamprobens figuram. ad cuius radices in man pluresrefedi funt fcopuli: quos quum œftus marisillidit, amp;nbsp;ab iifdem refradus, veluti canum latratus tumultuofum fonum reddunt. ex quo poetæfinxerunt, illic Seyllam virginem canibus cindam elfe, illique hoc ira Circes euenifle tradunt. Quare Trogus,Nec mirum fifabulofaeftloci huius antiquitas, m quem res tanftecoicruntmira:. primumquodnunquam alias tor-tens fretum,nee folum citato impetu, verumetiamf£euo,nequeexperientibus modo terribile, verum etiam procul videntibus. vndarum porto in feconcurren-tium tantapugnaeft, vt alias velutitergAlantesvorticibus in vnumdefiderc,a-lias quafi vidriccs infublimeferri videas: nunc hinc fremitum feruentis aftus, nunc illinc gemitum in voraginem defidentis exaudias .* amp;nbsp;item alia nonnulla atqs ’ miranda qux a fcriptoribus, poetis præfertim de hoc freto narrantur. In eo fvtfa-bulæomittuntur) mura?nas faporisoptimas pifcari*qux ad pifcinasvrbisaccerfe-bantur, Varro author eft. quas manu etiam capi aiunt,quum prx pinguedine Huttent, ex quo luuenalis,

riro»i mff refill f^ait/r i^a^ maxima vemt Gur^itcdeSicido.

Hxcinfula olim Trinacria abciusformaprimum aGrxciseftdida,propter tnd acra, id eft promontoria : pofterius Trinacis appellata , translato confonantio-rem in vocemvocabulo , quod fcribit Strabo. Sicaniapoftea ab Iberis iuxtaSi-canumHifpanixflumenaccolentibus huenauibus aduedis. alii a fluuioSicori, qui etiam in iifdem lociseft: Solinus a Sicano dicit rege infulam nomen accc-pilfe, qui diu ante Troiana bellahuc adueduscumampliffima Iberorum rnanil eft. Poftremo ab Italis quiSiculidicebantur in infulam ttaiicientibus, Siciliaeü cognominata. Nee non Triquetra a triangula fpecie vocitata. Grxex enim li-terx imaginem qux delta dicitur, efficit. Qux ca tempeftatcquaGrxciltaliam colebant vna cum ipfa Magna Graecia (vt initalia meminimus) nomen fortita eft. Verum quoamplius didx genres manifeftentut, altius aliquantulum re-petendxa nobis funt. Legimusenimapud Thucydidem, incoluilTe Siciliam ab initio atque tenuilTe permultas genres, quarum feruntur antiquiflirax inquadam dunraxat infulç parte habitantes Cyclopes, atque Leftrigoncs, quos Leftrigo-nes Formias quoqueinmaritimis ItalixhabitalTcnosfcripfimus: quorum neque genus,nequevndevcnerint,nequequoabierint, nobis dicereeft:tantumapud poetas mentio eft. Nam Homerus, Cyclopes cruddes diis imhiortalibus freti, neque arbores ferunt, nequearant : amp;nbsp;alia fimilia de ipfis enarrar,quofque in alto-rum montium verticibus cauas fpeluncas incolcre gt;nbsp;iufque Angulos in vxores fiias

-ocr page 621-

1

SICILIÆ DESCRIPTION

^'^isamp;filios habere,nee alterumefle alten impedimento. Poft hos Sicaniprimi ^cnionftranturhancterramincoluifle,quos iamdiximus ä Liguis inde propriis ^■eftos fedibus.quod probat Siliusdicens:

PoUdurum Antiphatafceptrum (^ Cjfclopia reg^a

lomere verteruntprimum noua rura Sicanoi

Pjrene mifit populos,qui nomen ab arnne

zifet/umpatrio terrée impofuere vacanti.

, PofteaexItaliaSiculi fugientcs Aborigines,fine(vt quidam) Opicös,in hanc 10'*^^^ülaintraieccrunt magno cum exercitu , vidis prxlio Sicanisamp;in partes qua: '®widietn amp;nbsp;occafum fpedant fugatis, feceruntvt pro Sicania,Sicilia infula voca-fstut,amp;: eiusoptima quxcunquelocaincoluerunt.idquemulto anteGrxcorum '^Siciliamaduentum. Per earn tempeftatem Phcenices quoque infulam paC-“nhabitabant,occupatis ad mare promontoriis amp;nbsp;paruis circa infulis, negocian-°‘cumSiculisgratia: qui (quum Grxeiin infulam traieciflent) omifta nauigatio-^^tfinicimaElymisoppida fedibus ibipofitisincolucrunt, freti turn Grxcorum ‘odetate, turn quia exiguo in Carthaginem traied^ diftabat. non enim ante prophet barbarorum crudelitatem infulam habitare audebant. Cæterum capto Ilio ^üidamTroianorumdumfugiunt Achxos, nauibusinSiciliamappuIerunt, amp;: collocatis fedibus in finibus Sicanorum,vniuerfi funt Ely mi appellati. His acco-‘æaccelTeruntnonnulliPhocenfes Chalcidenfefque, amp;exlonia complures:qut ^■^l’esininfulafparfimcondideruntrquodStraboetiam tradit. At enim Ellanicus ^esbius, aliter atqueiftifentirevidetur, quum tribus ante res Troianas ætatibus quot;Ucexlcaliagentem tranfportatam dicat non Siculorum, non Aufoniorum,neqj ''yniotum, fedLigurumfuifle,a Siculoltali F. (fubilliusnamque dominatu ac ®^duerant)Siculos vocitatos. cuius meminitSilius, poftquamdixitSicanosex ™pania vendre:

Mox Ligurum pubes Siculo du^ore nouauit Poßeßls beUomutata'^cabularegnis.

10 fgt;roatüsverohiftoriædiligentiflîmusperfcrurator,fcriptoruminfcitiam arguons (oamreniotisfabulisillis Cyclopum,Leftrigonumque velamentis, Sicanosillos ''ocat,nequeconucnas,verumctiaminfulæindegetescftèaffirmat)amp;:multagen-f*santiquitatisargumentafc?ens,interquæ,prifcis temporibus in montibusna-'^‘'araunitis,inquibusvrbeslatronummetuxdificaflc, nullique regi fubiccifte, ‘Mcuiquefuumvrbiineflcprincipem. Hi primum vniuerfamtenuere infulam» ^gros colentes ex quibus vitx cibü fumebant. Poftmodum AErna ignes (qui pro-’ï'inas regiones vrebant)erudante, quum pluresannos id incendiumpatriamva-'^aret,timoreadi,omiflisorientalibuslocis, partes quæ ad occidentem vergunt P^tiuere. Multis deinde fxculis, Siculi ab Italia in Siciliam profedi,loca tenue-1)0 f^titaSicanis relida.opibus deinceps ac viribus potentes, propinquis agris occu-P^tisquoridiemagisimperium augebanr, quoad bellofæpius cumSicanis moto» ^^nopoftmodumfœdereagrorum fines inuicem ftatuerunt. nbsp;Vltimoverolo-

^oa Grxciseolonix in infulam dedudx funt,vrbefque maritimæ conditæ.Mutua ^dnconfuetudineilliGræcamlinguam omifta barbaradidicere,Siculiq5omnes uniulappellatifunt. Fuerequoque intereos Morgetes,quihucvnacumSicu-«sexltalianauigauerunt. cuius meminitSilius: frondofisMorgentiacampls.

HaftenuscultorüSiciliæ. quæquidem infulanaturæ multo diftimilis eft, quü ^'gnibus amp;nbsp;frugibus large fcateat.Nam (vt diximus) cauernofa eft,flatibus amp;nbsp;ma-■^'nismotibusexpofitavndiquejnecnonfoliipfisgenerandisnutriendifqp'gnibus

U ®3turalismateria:amp;(vtfcribitTrogus)intrinfecus ftratum fulphureamp; bitumine dcitur.Qu^xvesfacitvtfpiritucumigneintcriora ludante, frequenter amp;nbsp;com-plwibuslocisnuncignes,nunevaporeserudet. ex quo calidarü aquarum fcatu-’^'ginestnultis in locis exiftunt: c quibus Selinuntix ad Imeram quas falfx funt,E-geftanx vero potabiles.Frugibus vero adeo benigna atqs copiofa,vt Cato ille fapi-^'’SjCellam penariam reipublicae, nutricemqs Rom.plebis hanc infulam efTe dixe-iit.0mittoM.Tulliiin Verrinis, omitto Diodori, omitto Flori, Solini amp;nbsp;aliorum

EEE x

-ocr page 622-

604 DOMINICI M A R I I N I G R I

magnificas amp;nbsp;excellentes huius infulæ laudes, qui non penariam cellam, Roma* næue plebis nutricem,verumetiam ærarium arqueanimam vrbi Romæfuiffe, certareinterfecontendunt.namfinevllopopuliRom.fumpcucoriiSjtunicis/ru* mencoquefuppeditato,maximoseiuspopuli exercitus induit, aluit,armauitque. Ex quo proditumex antiqua ab incolis fama,Siciliam Cereriac Proferpinæfa-cratam efle. Fabulantu r poetarum quidam, poft Plutonis ac Proferpina: nuptias, hancinûilam ab loue Anacalyptrx nymphæ traditam:has fimul deasprimum in Sicilia vineasplantauifte: frumentumvero terra: bonitate ortum. fiquidemina-gro Leontino, multifque aliis infulæ locis, eciam nunc triticum agrcfte oritur: ac praetereamclle,croco, lana,amp;cæteriseiufdem generisabumfat. Quæ tandem bellorumvariis incurfionibuspenerelidaatqueinfolitudinemredaâ:a,in pote-ftatemRom. deucnit. quiquumdeletas vrbes,amp;campeftriapluriroa cernerent, Vt Strabo atteftatur, (très quippê amp;70. in fe colonias continebat) equorum pafto-ribus ,bubulcis,amp; opilionibusfruendapræbuerunt.Quaeetfi mukaadhuceius tempeftatis negleéla in ea iaceant, multa etiam nunc inftaurata florent, quemad-modum in particular! deferiptione videbimus. Non enim eolono vtolim vidua-ta,quum multashabeat vrbes,atquecætcralocapopulofiflîma,neqjfrumento,vino,reliquifqucfrugibuscxhaufta. namamp;fæpiuseiusannona Italien vrbes fame oppreflæfubleuantur. Similiter quæ ad mercatura pertinent, abundare. quod na-uium ingens copia indicat,quæ ad earn frequenti curfu applicant.Quocircahaud ^ minus nunc quam antea inter alias noftri maris infulas optima arque clariiT. habe-tur.Cuiuscircumfcriptio ad hunemodum fe habet. Pelorus promontoriû eft quod fie etiam nunc appellant,freto imminens, Italiæ aduerfum. Caufam nomi-nis Mêla amp;nbsp;alii nonnulliführe Pelorum gubematorem dicunt,ab Kannibaleibidc conditum,quem ipfe ex Aphnea profugus,amp; per ea loca Syriam petens,quia procul mtuenti videntur continua elle Iitor3,proditum fe arbitratus occiderat. HinC oraoccidentemfpe3:ansexcurrit,qüamTyrrhenûabluitmare,vbiinfulaCxnys iuxtaPelorum. Vndeftatim poft PeloruA Phalacriumpromontoriumeft,quod exaggerafleOrionemHefiodus author eft:quemamp;corporis proceritateamp;robo-re heroas cxcellîlî'e,amp;: venatorem fagacillimum fuilTe tradit: in quo promontorio 50 templum Neptuno,quem incolæ præcipuo honore eolerent, fabricafle. quod 0-pus quum confummaffet.adEubœam diuertit. Iiflcta quod Mylx ciuitas eu flu-uio extiterat. nunc locus Milazum dicitur. In eaantiqui boues Solis fuifte memo-rant, Vlyxifq; fomnium. quam fcribens Silius ait:

lO

£( iufii ^ttonelamf/ortus^nuKc liierefêle SubJ/ilium tnßäum fu^ientibi/i lt;e^nora Mjl^e,

Gircaquam vrbem arque Mefianam, hyeme in totum inarefeerefontesait Plmi-us,æftatcexundare,amnefqucfacere. Aquahaud longe Eliconfluuiusin mare it,afuperioribusm5tibusduodecimmil.pair.fcre. HuicIitoriHieraâdiacerin-fula,cxteriseiusloci grandior.inquacolliseftnoifturnaseuomensftammas,qué 4° terræmotuafeendifte Ariftoteles author cft. tandem multoftridenre fonituerû-pensfpiritusplurimumfauillæemifit:adeo vtadquafdam Italia: partesconfpar-gerentur, quum 70. mil. palTuum qua proximior eft,interuaHo diftet. de qua Virgilius:

I»^la durât a rulcdm »eff/iße/àcrâ.

Pars tarnen incendii maior refrixit, (^ alto laffatas recipt claj^s,portu^ae tuetur,

,^i refiat minor diues fatis vbere terra ed.

Hæc ex Liparæis eft vna. feptem nanque hoc nomineinfignîtç funt,priüs AEoliX, dein Arna:,pofteaaGræcis Ephæftiadesdenominatæ,anoftris Vulcanite,quum 1° cas arderedixit Plinius, neefoîum Ephçftiades, fed amp;nbsp;Plota:vocitâta:fünt, quod ait Dionyfius Alexandrinus. figillatim vero , Strongyle, Euonymos, Didyme, Phœnicodes, Sacra, Vulcania, Lipara : quas fuis difponemus locis. Igitur Vul-cania Deoipfîconfecrataeft, arque eins domusdicitur:faxofatoia,delerta,igni-ta,quumfæpeflammaseiadet.namfociali belio peralitjuot diesvnacilipfomari earn

-ocr page 623-

SICILIÆ DESCRIPTIO.


isroy


^îtnarfifle Plinius tradit.vtque Eutropius fcribit,ea repente in mari édita, eo tem-Pote quo Scipio Apl-iricanusmortuuseft,quum antea nonfuerat. Propequam 5^feptentrionemLiparaeft,quæfîc’etiamnuncdicitUr,Thermiffàantea,MeIigu-J^'saprifeistefte PIiniodida,vigintiquinquemil,pa{r.abItalia,oâ:odecimaSici-‘p)ipfa circuitu paulo minor quinque.Sed quum ad bas turn defertas Liparus ^ufonis regisF. a fratribus defeendens exitalia, adueôta fecum militum copia ad-, '’înigairetjin quam primo defeendit, ab eoLiparaappellata eft: vbifuinominis Afterncondidit,reliquas faneetiaminfulas excoluit.quo amp;nbsp;Gnidiipoftmodum it) ^oloniam deduxrrunt. fertiliflîma infula,amp; quæ primitias fæpius Apollini Delphi-^otnifit. Hieb^èoen gignitur amp;nbsp;fulphur,fcaturigincfque aquarum calidarum ‘^ntjficutamp;incæteris AEoliis.neque minus métallo Celebris quodalumen nun-^üpant.Præterea mare circa fe omnigenas pifees^bunde præbct.In hacignis non-®unquam déficit, veruminfeptiraoredintegrari anno Xenophanes perhibet.amp;J Bilius de eadem:

t4i KO» ^e/juui amaf TriKacria Muleiber antra.

Nam Lipare 'ua^üf/tbter depafia cai^inü

Sulphur eum vomit exefi devertieeßimum.

'’tcrhasduasdivlas infulas,paruaquidcmacdefertaiaCetÉuonymos nomine, 14 Iq ®^finiftra. fic autem appellata,quoniam e Lipara in Siciliam nauigan tibus finiftra °®^rtur.nnncautemStrombolinusdicitür. Pofteaadfeptentrionem Dima,fiue (’taliijDjjyjpg iacet, aformadiä:a,id eftgemella : ideo dua: a quibufdam putan-^^f.modoAlendiaiuniotibusnominatur. CuipropinquaHicefiaeft,SaIinenüc.

* oftmodum inter feptentrionemamp; folis ortum fexdecim mihpalKa Lipara Strongyle vel Onoftrongyla infula eft,ptifcum retinensigt;ome:quam a figura j id eft ro-^'’nditate,vocant.vrtdeVirgilius5

tnfùla cut nomen fades dédit ipfâ rotunda.

^vna cum lam didis ignibusfeate^fedflammarumquidem vim inor, Îumind ''®ïomaior: in qUâ AÊolidómiciliumfuifle authores tradût. hic eft ille AEolus ad JoJ^emfabuljcVlyxemerrantem diuertifte memoria: prodiderunt,iuftumacpiû ^°*î’inem,amp;: erga hofpites perhumanum, amp;nbsp;qui velis vti nautas docuit, obferua-^°iiequefumi, qui ventifuturieflentj (tefte Diodoro) prædixit. quodamp;Varro ^f^dit. ipfutnqueharüminfularumfuiflc regem poft mortem Boctifratris.quatC H^uiû Ventorum potens dicatur,ait Virgilius:

^mborum inpatrtam,locafetafurent thus aufiriSi

AEoUamventt. EtSilius:

^^id refer am AEolio régnât as n Omine terras,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rentorumque domos at/jue addita c lauf ra procell^gt;

AEolus poftquam regnum accepit,patriam omnem a matris nomine Arnetl^ 4o PepulosappcHauitafratre Boetos.In häc ex terrxhiatü ventUs erumpere foler, 55 ®toringens,harenarri quoqueerudare j lapidefque igneos pcrmultos,qucmad-^'^dumamp;t: A.Etna: accidit» Pofteafvtad Siciliam reuertamur)Tyndarium ciui-‘^^nobiliffima in litoread oftiumTimethiamnis fuit jCuiusdimidiaquondam a ^^hdeuorataeft. Ibiriunc Oliuer caftellum iacet. Inde Agathyrium vrbs ab ”^oli F. vocitata,qui ei parti imperauitxui adiaces ora Agathyris eft dida,Vbi nuc

Mox Alontium oppidum fuit,cum flüuio Chyda nomine. Poft Calata op-r*™aliud,nuncChalora.CuiadoCcafumPhccnicodesfiiie Phœnieufa infula eft, Huinquaginta milibus paiT ab hoc litore diftans,qux nunc Filicudi a nautis appel-. ^“’^^quamita prifciabarbuftisnominauerunt, AriftötelesPhocnicodem appelle ’tam dicit,proptcrea quod in ea mirabilis qua:dam dadylorummultitudönafci- , ^•qua:adpafcuaolim omiflafuin Interqüamamp;Siciliam,EricodesfcuEricu-^■Wulaeft,eametiamabarbüftis, quemadmodum Phœnicodem, illi appella-f“^nquæfiI;^^l^^.gf pafcuis eft omifTa. diftahtabinuicemdecemmil-palT. Hinc *^Jiculolitore Alefafiue Alefiavrbs in promontorioab Archonide Herbitxvr-*5quæftorecondita, ex quo Archohidx cognomen habuit.nunc Siffalum vo-’^îût.adquam Monalus fluuius in mare it.Sunt qui dicant a Carthaginenfibus ex-

EEE j

-ocr page 624-

60^


DOMINICI MARII NIGRI


truflam.qux fucceflu temporum clara arque potens effeda eft, quum opibus turn inaritimis negotiis, tum immunitate fibi a Romanis concefla. quod indicat Cicero, ait enim,Sicilixciuitatesmultæ funt ornata: arque honeftx:ex quibus inpri-mis numeranda eft ciuicas Alefina.nullam enim reperietisaut offîciis fideliorem, autcopiis locupletiorem,autauthoritacegrauiorem. Poftea Cephalœdisoppi-dulumfuit.acinde Himera oppidum nuncdeletum, adamnem fuinominis.iHud Zanclæi Mylarum incolx condiderunt.quod quum Hieron cepiflet, Himerenfes omnes iugulauit. inde noui dedudi funt coloni, qui ad annos vique quinquaginta odo progreffi. Carthaginenfes vrbem a ftirpe euertere, ciuefque omnes qui a ex-de fuperfuerant ipfi quoquciugulauerunt.quæ diu poftea peniïâ|deferta perma-ftt;poftmodum Carthaginecapta,exiisquituminuentifueranr,Thermisfcfecol-Iocarunt,neque longe ab oppido antiquo: ex cuius aduentuThermæ Hiraerx ci* uitasappellataeft, nunc vero T^iérmene.earn priuscoloniaminSiciliamaCar-thaginenfibusdedudamiuxtaaquascalidas conditam.-quamThermas ab aqua-rum caliditate,quæfalfiEfunt,placuicappeIlari. cuius amnem Liuius permediam fl uere Siciliam dicic,amp; in duo (huidi,vno oftio in Libyeum, altero inTufeum mare deuenire. Verum oppidumHimerain primisSicilix darum fuir, atqs xreisor-natura fignis complurimis: fed mira in iis pulchritudine (vr acteftatur Cicero) ipß Himerainmuliebrem figuram habitumqueformata, ex oppidinomincamp;flumi- ^^^ nis. Inde eft Olulis oppidum in promontorio, nunc Soratum vocant.MoxPan-ormus colonia Rom. nomen adhuc rctinens, triginta mil. palT. ab Himera. prope cuiusmœniaEleucherusflumencurrir,quodnonnulliHelorum vocant,excóca-ui täte montis haud proeul a mari magna aquarum vi profiliens. çx quo illud : da-rno/it^ Helorui. qui adimitationemNili fuperfunditur campis harundinibusrefer-tis quibus educitur mei, quo^hxc xtas excoquendo in faccharum vertic. deflu-mineaitVirgiliusi

ExuperoprtepiNgue foluw/la^naKtis Helork

Ciuitas ipfa a terra municiflima eft, ab alto portum habet vfque mœnia patcntcin. IndeCetariaporruseft, inquem Acisfluüiusintra viridantesripasdelabensirru-, pit, nomen a iuuene Aci deducens, quem Polyphemus ibi in Galatexfinu,auulfo

cmonte faxo,occidit: quod feribit Ouidius.Siliust^uesliquefadiuninaquase-uafiffe. fontes in AEtna monte habetjaliün Eryce,quod venus eft, Imininet huic portui locus natura munitus, quem prçcifæ rupes vudiquecingunt/uinraitasVe-ro habet planitiem eulturæ aptam, nonminori circuitu quamdeeemmil.paff.In ca tumulus infurgit,qui fpeculçfimulatq; arcis locum obtinet. Huneexaduer-foinfulaeft,fed admodum loge, (quinquagintacnimmillib.pair, fereinpelagolacet) Vftica amp;nbsp;prifeo amp;nbsp;recenti nomine, fupra quam Ptolemasi deprauatores AEoli infulam ponunt,quum non ibilît. Circa didumvero locum,nequclongeab Erycemonte, vrbsMotya fitafuit,Carthagincnfium colonia:quem locumlam pridemipfidelegerantidoneum maxime opportunumque adinuadendaminfe-ftandamqucrcliquamSiciliam.eratvrbsillain quadam infula pofitaproculaco-tinenti ftadiis fcx, a qua per anguftam quandam viam manu amp;nbsp;arte inter vndas aggerisinmodumeduâam,adlitus perueniebatur. Poft Drepanura ciuicas eft, eiufdem adhuc appellationis, no proeul ab Eryce monte, fie ab ipfa re difta, quod in curuato litore pofi ta fit, vel (quod fabulæ narrant) Saturnus poft amputata viri-liaCxlo patri, illucfalcem proieci^quæGræceDrcpanondicitur.portüpulcher-rimum habet, cuius fauces Romani, ne Carthaginenfes ibiftatiuahaberent,ob-ftruere conati funt, vbi amp;: onerarias quamplures naues fabulo onuftas,amp;faxorüin-gentemmodumin profundum dimiferunt.In eo mari coralium fpeciofiffimura gignifamaeft. In confpeduiacetinfulalonge circiterduodccimmillib. paft,Pa-conia olim, nunc Leuica.dein Segeftanum emporium filit,quæ prius AEgefta celle Feftodicebatur.aitenim,Segeftaqua: nuncappellanir, oppidum in Siciliavi-detur AEncas condidifte,pra:pofito ibi Acefto qui ea ARgeftam nominauit a matris nomine, fed pratpofita eft ei littera, ne obfcœno nomine appellarerur. cû quo fentit Cicero, lté Virgilius, qui quû de ea rc verfuS aliquot prius ceciniftct,inquit:

4»

Inicr-

-ocr page 625-

SICILIÆ DESCRIPTIO.

6oy

Interea ^£»eas vrbeTn defignat aratro,

Sortit ur^ue domos ^ hoe lltum ^r hæc loca Troi^t

F^e labet :gaudet reo»o Troiaf/us zieeßes^

J/tdictt^forum^c^patrtbusdat iura 'vocatis. Item amp;nbsp;Silius.

AtSttabononab AEnea,fedacomitibusPhilo(fteta:conditam fuiffe, qui Croto-r'cincoinmigrarané,quosPhilo(fteta vna cum AEgefta Troiano tranfmiferat in Siciliam.Dionyfius vcro Halicarnaffeus,Elymus amp;nbsp;AEgeftus ante AEneam pa-rataclaffeegrefffuntaboraTroiaEhucdelati, vbi vrbem AEgeftam amp;nbsp;Elymam condiderunt apud Criniffum fluuium. Poeta: Aceftem Crinilli fluuü fuiffe F.per-*° bibenc. A Garth J^inenfibus aliquando capta arque deieda eft, ac omnia quæ or-

10

’’äraentoibieflepoflentjCarthaginemfunt dcportata. Huicquadragintamilib. P^Oerein mari obiacet infuh Phorbantia tune nomine, nunc Marctemo. Inde PromontoriumeftAEgitharfus nomine. HuicAEgatis infulapræiacet, AEgufaa ^uibufdam,Fangiana modo dida,Carthaginenfium cladc nobilis. Cuiad A-pbricum ventum circiter viginti mil. paff, infula eft qua: turn Sacra dicebatur, Wænunc Chelbovocant. funt enimcircaiJIamouidamfcopuIi. PoftAEgi-rharfum in infula: angulo aliud Lilyba:iim, in quo eiufdem nominis oppidum fitu ^UK ab Kannibale conditum,vbi caftra habuitmunc Marzara promótorium amp;nbsp;lo-r^u^uod in fplendidiffimam ciuitatem creuit, mœnibusfoflifque munitiffmam, præterea ctiam ftagnis quibus nauigantibus in portum curfus eft, difficililque admodum ingreffus, nee nifi peritis expertifque obtinendus. vnde illud Vir-

Et vada dura lego faxte Liljhaia cactf.

^ncuiusvrbislitorefvtrefertPolybius)turris qua:4jim eratfita Aphneanum pe-I^gusfpeftans, in qua hgnum ignis a tribus oftendebatur noiftibus, vt portum roftadifcurrentes mare obtinerent. quam vrbem Solinus decus effe Sibyllæ fe-pulchro dicit. Poft Lilybxum fequÿur litus quod meridiem fpedat, quæora ^trabonis astate rota pene vfque Pachynumrelidaerat, prifcarum tantumhabi-r‘gt;tionuni(vtipfeinquit)veftigiaferuans,incuiusinitioAcithiusflumen(aquibuf-QamAcius)inmarcvadit. IndeSclinüs,adcuiusoftiumoppidum eiufdemno-'^■rris fuit, quodMegarenfes indigcna: condiderunt, Hannibalfunditus diruir, froquenn populo inhabicatum : poft excidium Hermocratcs Syracufanus alloua ex parte reftituit, in cuius agro palmæ complures nafcuntur: ex quo illud, t^JiSeUais. Amnispeftiferantea,cuiusfœtorepeftisfæpius vrbem inuadebat:

’Oquem tandem alii duo vicini fluuü immiflï,peftis fcdata eft. Inde eft Mazarus 3mnis,antiquum nomen retinens.cuipropinquumoppidulum eftPintiaquon-'iïnijSiaca modo. Mox alius amnis Soflius nomine. Item alius Isburus: cuius in o-ftioHeracleavrbsfuit,ab Hercule denominata,qui quum ex Hifpaniaredirct, r^ondidit. quam deinde Minoam vocauerunt. Poftea Dorieus Laceda:monius auxin amp;nbsp;quum brcuicreuiffet opibus, Carthaginenfeseuertere. Sequitur flu-^£u Kippa fiue(vt alii) Hipha exiguus, amp;nbsp;qui tranfiri facile poteft. Dein Acraga-tinam emporium, ab eiufdem nominis fluuio appellatum , cui appofitumeft. I’oftlfporusfluuius inmare ad radicemBrucæpromontorii cadit.Cuipromon-rorio in parte oriental i Caucanx porrus eft, in quem Motychanusamnis exit, vbi Lichata nouum oppidum. Inde fluuius Salfus nomine (infipidam enim aquam fen) magnus fane , amp;nbsp;qui longe interius ab orientali regione hoc loco in ma-tót. Dein oppidum Terranoua ab rcipfa,amp; Odyflia flue Vlyxis promontori-um.cui ad autoram ftagnum eft angufto ore. vbi in marginibus fal xftiuis foli-bus conficitur. irriguum enim eft marinis æftibus. Poft illud Pachynus, a nau-lotisinodo caputPaffera, vnumex tribus maximis infulæ promontoriisextollitur. uam poeta:

ffinc cautes altos proie^a^ fax a Pachynt

iRadtmus.

Abaeriscraffitudinecognominatum,quo ApolloLibyftinuseximiarcligionece-kbrabatur.caufacognomentifuit: LibyesinuafuriSiciliaclaflemhucappulcrüt.

EEE 4

-ocr page 626-

ÊöB/ DOMINICI MARII NIGRI

Apollo ab incolis inuocatus,ittitnifla boftibus pefte j amp;nbsp;pelle candis fubita morte interemptis,Libyflinus appellatus eftJuxta quod promontorium ingensthunno-rumcopiavagarifolet: vbi larga femper capturaeorum pifeium fit.Gæterumin hoc monte fal translucidus eft'oditunPræterca (fient inraàgna parte infula:)pal-mamm agteftiummultitudo inefti Hoc itaque promontorio circumfiexo,o-rientale infuJælatusaperitur,Sicülo advfque Cretæpromontoriaablutum pelâ-go^quod Aufoniumpriusvocitabatur. Vbi primus Puniceüseditur portas,in que Érineus amnis vadin Promontorium deinde Longonum, vbiamp; Löttganus fiuuius per agrum Hybla:um ferpens in mare infunditur, contra quodtongo-niseflmfula. nbsp;nbsp;Poften eft Cherfoncfus cui nomen quondam Tapfus,tenin collo tó in altum prominens,(quare nonnulli pro infulaponunt}par pene fludibnsicXquo didum de täciijTa/ffum^ue iàcÿftem. Mox Plemmyrius amnis,quod vndofus fonat,in mare contra Ortygiam infulam cadit. HinCauteminfinuSyracufzeo-loniaGræcorum vrbium maxima atque omnium pulchcrrima,quacamp;fituegregi(ï munitaeft,quum propter camporum inatqualitatem (muros enimper coUcsdu-dos habet) turn propter adiacentium paludum frequentiam, amp;nbsp;marispropin-quitatcm, portum in fecomjftedensadeonatura atque arte tutum, quoneque CarthaginenfiumnequeRomanorumclaflïspcnctrarevnquampotuit,przterA-thenicnfiumfolatrecentisinftrudanauibusduceEurymedonte,quqvida3cdif-fipataabipfisSyracufaniseft.quam vrbem(vtThucydides amp;nbsp;Strabo atteftanturj w Archias ab Hercule oriunduseCotinthonauiganscondidit. qua: diuitiisintantu cxcreuit,vt ex ea Dionyfius exerciturn pediturç centum amp;viginti, equitum duo-decim milium cófecerit. naues magnas partim triremis, partim quinqueremisad quadringentas ex vno duxit gortu. Capiturdeniqj a Romanis Marcello dnee, in quavna totaSicilia fuperata eft: grandeillud etiam ante id tempus inuidö caput, cui triplex erat murüs,totidemqucarces. qüibus captis tantum przdzfuit, quantum vixcaptaCarthaginetumfuiflet, vt fluids fcribit. Succefluvero temporis quoniamPompeius pra:ter alias ciuicateshanc Vaftarat, Cæf. Auguftumeo miflà eoloniamagnam vetufti oppidi partem reftituilTe Stràbo authoreft.conftabate‘ nim olim qu/nquevrbibus, moeniaduorumamp; vigintimil. paifi continens.tomm 5 quidem ambitum explere non oportuinpartem vc^i quæinfulamfpedans Ortygiam colitur, habiratoribus complete, fatius effe cenfuit, quam pons marmoteus terra:coniügit. eafontem habet Arethulaminpelagus fiuuium ftatim emittente. huncipfum Alpheum eße traditumeftfabulis,quiquuminPeIoponcfofumato-riginem,per mare fubter terram vfqj ad Arcthufamfluentaperducanneqjhocfo-lum a Strabone,fed ab Ariftotele,Plinio,Sencca,amp; aliis fcriptonbus prodirum eft. in quo emergitur quiequid iadum in Alpheum Pcloponefiaco litori infuüira di* cunt.Quod etiam V irgilius his notauit carminibus:

JSieanio prat ent afinu iacet injula contra

4’

Plefnmjrtam ^ndofum: nomen dixerepriores Ortjgiam.^l^heum farna eU hue Elidd amnem Occuitas egi^ viat fuhter mare^^ui nune

Orei^retbufa tuo Siculd co^funditur 'undû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_^

Idemque in Siluis Statius,atque in fuo Silius.Diodorus, Nymphaïiö Diänzgrana fontem Arethufaro produxere,inquit,pifcibusabundantem, facris quippc,i(lce abhominibus intadis.quod fiqui cdere aufi funt, deüm ira magnas calamitates fubierunt. Sed prêter A rcthufam alii quoque fontes mentione dignicelebranqj a poetis inSyracufano agro funnvtThermilisfiueTemenitis, Archidemis, Ma-gea,Myline,Cyane.hicexlachrymisnymphæfui nominisProferpinxcomitisex-ortus,fabulxvtferuntapud Ouidium.Neq^etiam folumhocloco ArethufefonS p reperiridicitur, fed aliis quoque locis,vtibi oftedemus.Syracufiscrafiumaemor-bidum aerem autumni temporeimminerecertum eft: fed quu Icpidilfima bybei-na,amp;nullum diem fine interuentu folishabeat,grainsamp;infalubriszftashyberni beneficia cœli corrompit,quod Liuiüs fcribit. Locus a Syraeufis tngintaquinque mil.pair, intcruallo (vt eftapud Diodorum) qui Nouemturres dicebatur, mirz magnP

-ocr page 627-

SICILIÆ DESCRIPTIO.


6c^


magnitudinis opus.Erat hoc in agro vxoris Gelonis Syracufanorum régis mortui, f)uiilliccondituserat,vbi popukisillifepulchrum elegans mirifici opcris excru-Xit,titulifqueheroicis Gelonis nomen commendauitequæ a Carthaginenfibus dirutx.tum Agathocles per inuidiam erutas turres folo æquauit. Poft autem Sy-racufas,Alabusfluuius in mare vadit,quemAnapurn quidam vocant.ineumCya-iiefons exoneratur, leni labentem curfu,quod Ouidius meminit.Sedaliquan-fum afonce lapfus per faxa currens, fit damans. Hinc eft Augufta nouum oppi-lt;Jumin Cherfonefo fitum,nobilem portum fub fe habens:vbi Pantachus fine Panij tagia amnis mare influit : quod nomen Latine fonorum indicat: (faxa enim rotat) S^ipoflea a Cerere,quum quxrenti filiam obftreperet,tacereiuiruseft, Mox ®wca caftrum, amp;nbsp;Amafenus amnis,cuius ripa præceps, amp;nbsp;cauus alucus, plenus in ^yerae accitusmultafque harenas voluens, in a:ftate tarnen aret. SequiturCa-^mafeuCatana vrbs,qua: fic ad hoe tempus appelJatur,Naxiorum fiue(vtaliis N^cetJChalcidenflum eolonia illuftris quidem : quam aliquando Hiero Syracu-^^noruni tyrannus, quum noui incolx ineaminducerentur,AEtnam voluitap-pcllari,quum inea interiens,titulis amp;:monument^sheroiciseiusmemoriaorna-^eft:quippequicamvrbemcondiderat,infcribi iuifit, Hiero pater con-*'*T0R Ætnæ.PoA: cuiusobitum redeuntes Catancnfes(eiecerat enim vete-^j ^«habitatores) inquilinos expulerunt, amp;nbsp;ipfius tyranni tumulum folo proftraue-’'unt.quanivrbempoftmodumbcllorum varietate dirutaCæf. Auguftusrefecir. Cuiadhxrentes campi Leftrigones dicebantur ; a qua parte colles imminent qui ®'‘4^ando alto exundant AEtnæo cinere:ex quo ager omnis ac vinera prxfertim, ’''’gularibonicatevberioraredduntur.Indepecudes tantum pinguedinis herba-*^^ni diilcedine contrahunt, quod nifi cruor quatuor aut quinque per dies ab au-^'^’usexiinatur,fubfocari ea dicunt. PropevrbemSimæthus rapidusamnis in ^ïrefluit: circaquemPalicosdeosIouisamp;Thaliænymphæfilioshabitafte atque ’fïshabuifleapoctisenarratur. vbiftaenantesaquxodore malo aeputido iis lo-''‘5fcaturiunt,quibus alunt Thaliam lunonis timore fe occuluiiTe cum louis iuflti

1 jj ^^ortæfQifPgjjt-, Quem locum Ouidius defchbens ait:

Perçue lactts altos (^ o lent ia fulphurefertur Stagna Falie or urn ruptaferuentia terra,

hinein mare iuxta litus fcopuli tres funt, Cyclopum didi: vbi Ai Vlyxis porrus cft. J^oftSimæthumjTauromeniumeoloniaeft,prifcum adhucnomenferuans,ha-“^nsiningreiTuportusardasfauces, illuftris olim,priores Naxum Vocaueruntï ^'Jæin monte fitaeft, Tauro nomine, afperrimo quidem,ex quo appellata eft. Air ^nimDiodorus, Siculi ex prxlio fugientes, hunc locum fatis per fe munitum oc-Ï^''pauerunt,mœnibufqicircumdudis vrbem condidere: quam,quodabiis qui ( ‘''^auromanfiflentconftrudafuiiTetjiundo vocabulo Tauromenium appellari ld P*3cuit.Incuius litus naufragiorum fragmenta Chary bdi attradorum deuolui di-'■^ntur,quoj abhuiufmodi cafibusCoprian,ideftfimumjappelIant:ex quoPli-'’‘'^SjOmnia plenilunio mariapurgantur, quidam ftatuto tempore, fimo fimilia i.^*'*“^’“^‘’^ ^*^’J^ purgamenta, ficut circa Meflanam: vndé fabula eft Solis boues ’ ƒ bbulari.IuxtaTauromenitanum litus inter alios pifces optimi capiuntur mul-Undead Argennumpromontorium(quodamp;Drepanum dicitur) Achatesflu-'''usinmareitjincuiusripalapillieiufdemnominis reperiuntur:quosreddereflu-’’''numfpecies,nemorum,iumentorumamp;hederæ,fcribit Plinius. nbsp;Iuxta quod

Pj^omontoriuminfretoMeiTanavrbsinPclorifinueft, diftans interuallo aRhe-S'oiniLfeptetn cum dimidio,quæ fic etiam nuncappellatur,ab Anaxila Meftenio io |^°''dica, Zanclaantea vocitata,a Zancloto ibi regnante:Diodorus autoreft.Stra-°ï curuitatelitoris in quo iacet, vt illi curua omnia Zanclia vocant : Naxiorum-^^eptimoædificium.ItemThucydides,fed altius aliquantulum initia vrbisrepe-aIatronibusaiteCumis.profedisinhabitatam,(quod afleritSilius, quumCu-æLampanorum fic, qui Ófci antea vocitabantur,dicens:

incumbent Me^anafreto mimmumque reuulfa i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dt/te^a Ital/a,at^^ o/co memorabUts ortu )

-ocr page 628-

DOMINICI MARLI NIGRI

pofteaque a Graecorum multi tudine fuperueniente repletam.ager fcrax,vini prç-cipue,quodMamertinum nuncupant.namqueMeflanamaliquandoMamertini habitarunt. quam Himilcon Carthaginenfium dux ccpit, murifque fpoliauit,ac mandauit militibus vt asdificia cunfta diruerenc, ätque folo a:quarent,amp; quxigni obnoxia eflent confumerent. quod breui peradu eft, atque adeo deleta omnia amp;nbsp;cominuta funt,vt vix illa diu deinceps habitationis vfqua veftigia decerni poffend

Haden US Sicilias maritima ora, nunc ca quas in mediterranen infulx haben-tur. vbi quäuis motes multi atqs alti fint,altiffimi vero atqj nota digniffimi aliquot enumeraiitur,inprimifqï tum fama, turn admirationeacmagnitudine AEtnaeftgt; quem fic adhuc vocant,cuinomen dederuntpopuli ex AEtnavrbe,id eftCatana, ’° ejedi,quumadhunclocuminhabitandum tranfiiflenc.quem initio tenuifleCy-clopas fertur,affiduis ignibus fl^rantem : in quo campus planiffeft,cinerofustorus,amp; in eo eredus conis,vnde caliginofus antea fumus, ac dein flammæ erudan-tur:quæ deuoluta,veluti angues tortuofo volumine fefe in mare proripiut.fimul-que ignitos lapides vti fauillas efflare, tanta equidem Vehementia,vt Tauromeniu amp;nbsp;Catinam vfque feruentcs p^rueniant. (eft enim AEtna decern mil. paiT a tergo Vrbis Gatinæ ficus^ de quo Virgilius,vt fcriptores alios omittams

Sed herrtficis luxta toaat AEi»a ruinûy Jnterdf/m^fie atram prorumpit ad at her a »ubem Tur ht »efumantes piceo c^ ca^tdentefauiUat

10

Attoll/t^ueglohosfiamfftarumamp;fidera lambit.

Radices tarnen montis fylua arborum diuerfi generis cingit,amp;campus illccine-reuslocaqj omnia circumcircaper hyemcmniueoperiütur. Ptxtet autemvnu AEtnam,alius eft mons Eryx,gui omnes Siciliæ montes magnitudineexcedit,mari imminens inter Drepanum amp;nbsp;Panormum, magis tarnen Panormo appropinquas: in cuius verticeplanities eft, vbi Erycinx Vcneris templum omnium illiusloeio-pulentiffimum atque ornatifthabebatur,v^ ait Polybius:quodEryx VenerisacBu-txregiscuiufdam indigenæfiliusmatricondidit,fingulariquidemveneratione,a“ pudRomanospræfertim.namSenatuieiusdexhonor atque curapræcipuafuit, ftatuit enim in eins honorem Siciliæ vrbesfeptemdecim numero aurum Venetië conferre:milites quoqueducenti ad eins rempli tut^lam deputati funt : vbiamp;mu-lierum frequentia, deæ minifterio dicatarum a parentibus non ex Sicilia folu,verum etiam exregionibus externis, fuit. Cuimontivocabulum Eryx ab Hercule occifus deditjin quo fepultus eft.In hoc etiam monte Anchifes dicitur tumulatus, licet fecundum Catonem ad Italiam venerit. At Maro:

TumviewaafirisErj/ct»o in verticefedes

Fundatur Feneri idaha^tumulo^^ fa eer dos

Ac lucus late facer additur Anchtfeo.

Cæterum paulo infra ver ticem vr bs fuit quam idem Eryx ædificauit, amp;nbsp;ex fuo no-mine Erycem dixit,præclaram quidem, a qua Venus Erycina eft dida. Mons eft præterea in medio ferme infulæ,magis tarnen ad occafum, neque a Panormitana regionelongius,quiCratasvocatur,nonnulliAërium.nequetamévnus,licetfin-gularivocabuloproferatur.quos loei natura tanquam continua æftate amœnos atqjvberes reddit. In quorum radicibus inter frequetiam arborum fontes exiftut aquas præfer cæteras dulces emanates, vbi amp;nbsp;domefticæ arbores amp;nbsp;vineæ permul-tæ,copiaq5 ingenti mala nafcuntur,adeo vt ex carum arborum frudibus aliquado Carthaginenhum exercitus permagnus,famefuperueniente abundenutriretur. Diodorus author eft.ElTeque in hac regione fyluam admodum amœnam in qua diuertebätur nymphæ:vbi ex Mercurio amp;nbsp;nympha Daphnidem natu tradunt,qui a lauroru multitiidine,qui in ea frequetes funt,appellatus eft Daphnis. Eftamp;alius prxterhos Neptunusnomine,inquomonte fpeluncaaperitur, inTufcupelagus exiens.Item mons Nebrodes,cui damarum copia nomen dedit.dequoSilius:

7(ebrodesgemini nutrit diuortia font^y

^^0 mons Sicania non furgit ditior Imbrie.

Oppidorum vero,amp;quxmaxime ad occidentalem plagam vergunt, vnumeft AbacX'

-ocr page 629-

SICILIÆ DESCRIPTIO.

(S’il


^l’âcæna in monte pofitum. a quo baud procul Adra ciuitas eft, quam amp;nbsp;Peloridë *ocitabant:in cuius agro croci copia ingens nafeitur. Poft Tiftafuit, in cuius ■lunclocoRandazumciuitasin colle, quam MicythusRhegiiamp;Zanclædomi-J^us condidit. Neatum olim vrbs, quâ DucetiusSiculorum rex feins patria fue-^3t)inæquumtranslatam campumconftruxit,Neafque vocauit.MoxCapitium ^âHellum in faxo.Et aliudEmichara quondam, modo Nicofia ciuitas in mote fitai HinceregioneThermæhimeræ, Lydia ciuitas, nunc Fontana murata,in planitie fita» vbiiugamontium terminantur,inquibus didaiamoppida iacent,æquo pe-jjj ’^etraftucummaritima ora,qui montesamari circiterduodecim mil. pafT ab-^^W. Inde Aleteoppidumdeletum.Sub quo Herbeflusoppidum alterum, nunci ^æharidicitur,ciuitasinarduo montefita,aliquandohorrcum populi Romani, ^taiuntferiptorcs ; graue fuftinenscœlum,quolt;noca funt plcraque in ea regionö P3luftria:quarepeftilentiafæpiuslaborat. Poft Afierus ciuitas non minusam-pla)nuncMonrcala iunioribus vocatur,in colle fita,quam meminit Cicero. Chry-^äseftamnis qui per eius agros*fluit, quiapud illoshabebaturdeus,amp;religione •’’aximacelebrabatur.vbiphanumpropteripfam^viâerât, amp;:in eo Chryfxfimu-l^crum præclare fadum e marmore. Poftea Patiorus oppidum.Et in extremo pe-^einfulæ angulo Entella vrbs modo diruta, ab Entella (vt nonnulli dicunt) Aceftis j^ coniugcibi mortua denominata: quod Silius voluifle videtur,vbiaitJ

Ce^tonpiC, largotpue igt;tre»s Entella Ljao, Entella HeUoreo dtleälttm nomen Ace/l^e.

®umOppidum,non longe a mari, quod Crecenfes hoc loco defundo Minoe abf-’lueimpeno inuicem diflidunt,quorum pars per liyjs errans locum munitum co-^ ^endæ vrbis elegir,quam a fonte in vrbe fluente Engium appellauerunt,haud ma-^ ê'^ajdearumreligioneceleberrima. nam in ea Matris Magnæ phanû fuit a Cre-^cnfibusædificatum:inquoMcrione^Vlyxefqjacdein P.Scipio arma fixerunti ^oftOinaitius caftellum fuit,necab eo longe; fubquo Leontium,Herapilusantea ^idum,oppidum exile olim,nûc fatis amplum,quod Lentini modo vocant, in co-lt;;auomontis vertice fitum,quod fluuius medium fecat,latum Habens agrum dul-'^•busrefperfùmherbiSi.quodfi pecoraad fatietatem ex eacarpferint,nimiapin-guedineintercant.quocirca fero diei agere oues ad pafcua paftores loci folét, quo ®inus capiant pabuli.Quod oppidum Naxii fuperatis prælio Siculis,pulfifqj ex iis )ocis,condidere, coloniamque fuæ gentis in earn deduxere, condidereque oppi-'iuniGallipolim, quod nullibinuncextat Diodorus, Xuthus AEoliF. ci parti ''nperauit,inquit,quæ adLeontinos vergit.quç adfua vfque temporaXuthiaab ' ^oeftdida. SiliusLeftrigonasibihabitafl’e videturvelle. ait enim:

Pri/na Leontinos va/îaruntpralia campos,

Peinai am dira quondam LefingOKe ter ram,

'^ ^einMenæ oppidum,modo ciuitas Caltagirone in mÔte pofita. cui planities fub-‘^cetadCatinam vfque acmontem AEtnamquadraginta mil.pafl'.ditîufa. Mox ^'^occafum Herbita vrbs,aqua paulo ex eius interitu Chiazamodo oppidum re-'’3tunicft, in excelfomontepofitum. ItemCentoripævrbs fupra CatinamÆ-'’læis propinqua collibus fluminiqs Simætho, ipfa in alto monte fedet. quam, quû ^‘futaiaceretjAug.Cæfreftituit. FuitqjPalicevrbs,quamDucetius Siculorum f^xiiixtatemplumearum quçPalicæappellabantur aedificauit,cuiadearumno-®Jncvocabulum dedit.quæ paulo poft euerfa eft. Et fub Ccntoripis Sergentium ' °Ppidûfiiit.acoccidenté verfus media inter Syracufasamp;Erycë Ætna vrbs claragt; I^ *’onabHierone (vtquidadicunt)codita,fcdabinquilinis(vt fcribit Strabo) aCa-

'3naexpulfis,qui inde Innefam (fie enim montanaÆtnxoram vocant) habitanda '^nuerunt,amp;locum Ætnam appellauerunt, amp;nbsp;eiusauthorê habitandæHieronem ‘''uulgarunt.aCatana decem mil.pafT.abeft,in colle eminetcircumftantibus ca-P'Shodie Caltanuceto dicitur.quam quidem amp;nbsp;earn infulæ parte Cyclopes dicût '^nuiirc.Hæc antea Centoripæ Strabo dicta eft inquit: cuius verba funt: Centori-Pæ exilefane oppidum,paulo ante vocatumÆtna.quodnegat Ptolemäus, quum amp;Ccn^

-ocr page 630-

611 DOMINICI MARII NIGRI

amp; Centori px amp;: AEtna (ïiuerfe,ac diuerfis locis ftatuat.Itcm Plinius, Centoripin^j öé paulo poft, AEmcnfes inquit,non idem fint,fed vt diuerfi, ac feiundi. Ennaena cxilefane oppidum propinquum Centoripis fuit ad primos AEtnxmontisafcen-fus, fupercolle :quam Catinenfesbello vióticondidere.agro enimamp; vrbefin”^’^ coadi funt ccdere.qux Ennefia antea appellabatur, tefte Diodoto, modicisfem-per inquilinis poftclfadub qua ingens montana planities aratro habilis iacet.Neep ab vrbc proeul Pergufa lacus, lucufque Cereri matri amp;nbsp;Proferpinx cofecratifünf: quodSilius his carminibus notât:

En»a De/îm lud/acra (ledit ardua elextra. Hicjpecutinge/Jtem laxans tellurlthiatntff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Citeum iter ad manis tenebroft limite pandit. ’

Item amp;nbsp;Ouidius;quod Claudiat^us in raptu Proferpinx diffufiflïme perfequitur. in pratis enim iuxta vrbemdex raptum fuiffe authores ferunt. eanamqueWüs, variifque floribus dea dignis omatafunt, vbi propterodorumfragratiam fagaces canesodoiatu carenr,naturamfenfusflorumodore fuperante. HuiePetraop-pidumfubiacct, in colle eleuat^m,nuncPetrapartiailli vocant. Sub quo Megara colonia(Mazarinum iuniores modo appellant) in monte pofita. earn Lampus e Megaris in hunc locum dcduxit,fuperqueflumen Pantagiam loco cui nomé eft Trogiiumincolascollocauit,quiobvicinitatemHyblxoppidi,Hyblxicognomi-natilunt. aGelonepofteaSyracufanorumregecxvrbeamp;agro eiedi funt. aRo- i® manisdiruta.Eft baud proeul hincDxdaliopus, Lymbethra dicitur.exquo infi-gnisfluuius Alabos inpropinquum mare effluit. Inde Hybla oppidum eft: vbi, vel circa eum locum,nunc Auola:quum illud euanuiffe Strabo dicat, ab Hyblo-ne turn regcSiculodcnominÿum.-quodMegaradiâumaitStrabo,cui neqjPm-lemxus,nequePlinius airentiunt,quumdiuerfainterfc pofitione différant.cuius nomen apud fcriptorespropter mellis prxftantiam, quodibifiebat,celeberrimu eft. Poftautem didam iam Petram ad occafum in radice montis Cratidis in colle Oena oppidum eminet, quod nunc Belizi vocant incolx. Sub quo adeuru ventum Agytiu: SzadauftrumCorticaolim vrbs,amp;ad occafum Schcra.Subqui-bus baud proeul a mari, ab SyraeuGs quatuordecim mil. paff Monica ciuitas in 5° monte,nunc Palazolum appellatur. Etfubea Ina,aux vnacumaliiscorruit.Sub quand Apbricum ventumCamannavrbs, Syraculanorumcolonia, fmodoRa-gufaa iunioribus dicitur) in colle fita. cui palus eiufdem nominis adiacet,quxpalus Hefperia priusdicebacur.quodfîquandoarefceret,peftilentiamregioniinua-furameffeaboraculo Camarinenbbus refponfum eft:quibusnequecamdilper-dere fas erat.Et poft illam verfus promontorium Pacbyn um Elorus ciuitas abElo-

( roamnedilt;fta,fuprapetram pofita, quxnuncModicanuncupatur. Supraaurem Camarina, Acrex wrbs fuit y. mil. paff. ab Antia amne, amp;nbsp;Cafmena,a Syraeufanis inbabitatx.Etfub Acreis occafum verfus Gela vrbsdepbia in montearduo,amp;qui ab omni pene parte inacccffibilis eft,fita,quam Antiphemus exRhodo, amp;Enti- 40 mus ex Creta fuam vterque coloniam ducentes paritercondiderunt,impolito a fluminc Gela vrbi nomine.is cam prxfluit.ex quo Virgilius:

ImmanifqueGelaßuniicognominedtffa. Et item Silius.

Qmfluuius fie didus eft,quia generat multumpruinx. Gela enim Siculipruinam vocant.Earnmagnam vrbem fuiffe Plutarcbusatteftatur,quamCarthaginenfes delcuiffeait.PofteaGorguseCooadnauigans rcxdificauit. vndefylua fuberisar-boris vfqueadmarecxtenditur,qua complediturftagnum fupetiusàiiobisnie-moratum,inquofalfieridiximustantifplendorisvtimagincm recipiat. Hincad occafum Cacyrum oppidum fuit. amp;fub eo Phinchia,nûcDriluminconuallibus duobus roil.pafl. a mari. Poftea Agragas vrbs,qux deinde Agrigentumlonicu jo » (abloniiscönditum)didafuit, cuius emporium ad marefupra oftendimus,mo* do Naro a iunioribus dicitur. quam Gcloi anno prope odauo a Gelx vrbisinitio incoluerunt:eaafluuio AcraganteappcllanteSjCuiusfitusmons eft muro cindus, in cuiusfumma parte oppidum eft. banc Dxdalum xdificaffe Diodorus author eft,atquceffeciffe, vtnecxpugnavipoiict,municilfimam. cuius afcenfum via ita arda

-ocr page 631-

1

SÏGILIÆ CHOROGRAPHIA.


^»1

fttââdifEcilique rcddidiflCjVtaditus tribus autquatuor viriseuftodiretur. ihhac Cocakis regiaconfttuda thefaurum omnem inca tanqua inexpugnabili condi-dit.magnaquîdematqueamplavrbs,inquaLaertio tefteodingentahominumi-lgt;diabitarenr,cuius Empedocles ciuis fuit, in quo vno viro totaminfulam nobili-ôtiLucretius bis carminibus voluit,dicens:

,^æ q»um magfia modii multu mir anda 'videfür

Geniibi/i hiemanü regiü,'vije»dat^uefertur iiebas opima bonif, muita munit a 'virum -Vi^ 1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(iltarnen hoe habui^ë -virepraelarias infit

Netfirn ff urn ma^ü ^ mir urn carumque 'videtur.

Quïdiu poft a Carthaginenlibus euerfa eft. tune rexdificauerünt cam Megellus ^PheriftusexEJeavenientes.Cæterum Agrigentinusagertotusinnata vbertate Pfæftans. vbi lacusfunt, guftumquidem marishSbcntes,naturam autemdifcre-pwtem.iisenim quznequaquam natabiliafunt, nullo pado demergicontingitj *®o inlignorum fuperne modum fluitant. quo ait Strabo complurium equorum ''iniulos,pyramides habentes inquit Plinius, quod munus fupremis mentis datum 'W-namlegitur apud Pindarum, Agrigen tiniequo?ad agones Grçciæmittebantj ’1'^1 inde viiftoresrcuertebantur.Item in Cappadocia quumgreges equorum per-i( '‘ænt,Delphici Apollinis refponfo adduxerunt equosde Agrigento,amp; repara-

''^runtnieliores.quarc Virgilius:

i^rduus inde Acragas efientat maxima longe

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mania,magnanimüm quondam generator eijuorum.

Qftitaquedidam vrbemTriocalafuitferuili bello vaftata, lub qua Ancrina op* Mum eft, amp;aliudElcethium nomine , amp;nbsp;eo Letum in ardua petrafiturniquo* rum ad occafum Segeftavrbs fuit, cuius ad Aareeiufdemnominis emporium diximus. cuius in agro aqua: calidx

funt ad potandum bonz.

Finis.


FFF

1

-ocr page 632-

MICHAELIS RITII-

NEAPOLITAN!^ DE REGIBVS SICILIË EORVMQJE ORIGINE ET SVCCESSIONE,

Liber Primys*

Eges Sicilia: (qùos ^ Neapolis appellant ab corum regia,totiufqucregni principe ciuitate Neapoli) gC' nusaNormannishabuifleconftat. Nam poft imperil ^^ Romani fradasopes, pars illaltaliç cui Sicilië attribu-ta erat, Gotthis aliquado paruit amp;: Alarico regi co nomine fecundo,quem diximüs in alueoBafcndi(qui Humus vrbém Confentia: pra:tcrfluir) efte conduit fcdinLóngöbardorumditionepartimfuit,vtBene-uentiDucüm,SalcrhitaniCahipaniqiPrincipum:A-puliavcroCalabriaq5 Conftantinopolis Imperatori-bus adufque Michaelis Cathalaici temporaparuerun ObtincbatinltaliaGuilielmuscognomentoFetrabat

origineNormannus oemfere Romandiola,(quamGaIlia:togatxpartéFlaminia ^o prifci vocant) amilFoqjTancredo patrednodccimfratrcshabuir, armisamp;mgenio praeftanti viros, amp;nbsp;in bis Robertum cognomento ^fcardurn,Drogonem,ynfte-dum,GothFredüm,Ricardumq5amp;Rogerium. Cumque Siciliam Carthaginefes occupalïent,amp;ipfeadaliquodpra:clarumfacinus animum adieciftetjinitafocic-tatecum Salernitano Campanoqs principe, amp;Marocho G r^co,qui Conftantino-politaniLegatusIraperatoris Apulia: amp;nbsp;Calabriæpra:erat,ininfulam coniundis copiis rraiecerunt, bis conditionibus ido foedere, vt omnis prxda quatuorin partes diuideretur, infula:qtie fines, fi quos ab bofte rccepiflen t, paribus aufpic^s amp;Hn communitenerentur.Confedodemum bellorequefelicitergcftagt;cumtotamin-lulam redegüTentin porcftatem,Malocbus violato federe pralidiisfuisoppidafir- ^^ mauic,eaquc regenda magiftratibus ab Imperatorc fuo miflis cü fupplemcnto tra-didit. HaciniuriamGuiIielmusprotemporcdiifimulandamfibiputauit,redeun-tibusqjadfuaCampanoSalernitanoqïprincipibus, ipfe per Apuliamcircöduxit ekercitum, obiterqueMelpbim vrbem natura loei munitiifimScircumfedit, op-pidanofqueaddediiionempellexit. Eonuntioperculfus animo Malochus,primo quoqjtemporecaftrapofuit adMeIpbim,neq5 Guilielmus intra mœniafecon-tinuit,longoq5 itinere feftos Græcos atqs incompofitos adorcus, longeque pepulit, cx coqjprælio bona regionispartepotitus, évitamigrauit,eiqs fraterDrogofuc-ceflit. IsDrogononitaraultopoftaMelete,quem Conftantinopolitanuslm* perator in locum Malocbi fiifiècerat, omni fere Apulia primo ftatim aduentu ce-dere coaduseft,Exinde male nouisauduscopiis0nftauratopra:lioGraecosacie fuperat,amiflaq5 in Apulia recipir. Intereaaprouincia deceifit Meles,camque BubaganotradiditlmperatorisCatipanoimagiftratus id nomen eft.Agebaturque falutisannusodauusad millefimucumPcenihoftiliterinItalia,occupataCapua, Barum oppugnabant,eoq5potituri videbantur ni Petrus Orfeolus Venetorum Duxfubfidioveniftet. Capua CampaniamqjtecuperauitHcnricusBauaria: Dux

-ocr page 633-

DE REG. SICILIÆ LIB. I.

’’’noduodecîmoexquoRomanorum Rexappellatuseft,cum Rômarntumpri-‘^'’mvenifletjVta Stephano odauo Pont.maximo coronarctur. Ipfumque Bu-1 ^’ganutn,qucSaracenisfauiiïecompcreratjacerrimobeIloperfequitiir,vrbemqî *foiamGræcorumcoloniamcircumfedit, opportunitarelocidudus.Indenânqi JJ'^æcosfimul ApulofqueinfidecontincrijGraeciamqjamp;Romanorum finesinfc-1 ^^f’pofleintelligebatrquatuorquemenfibusinterpofinsjoppidanorumdeditio-^eTroiapontus,accepns obfidibusin vrbem rediir,indepronnusin Germania* ^r idem tempus a Normannis Apulia, a Græcis Calabria pars ea quam Brutii tc* Ij JJ^ntoccupatur. Henrico deniqj vitafundo,Conradus origine Sueuus,qui fub co ^^xerat ordines, occidentis i mperio præficitur, orientis ante Ca thalaico Michael ^^»eriacus,cuius principatu Grxcicum Drogone Normannifque congreffi, ma-^'t'la cladeaffedifuntad Aufidum. Drogo tarnen in acie defyderatus optatam '''^oriam fuis reliquit. Drogoni, quia nihil in vTta libcrorum fufeepit,frater fuc-''^iî’tHunfredus,quiComitatum tenuitApuliæperannosfepremineoquoacce-P'tftatu.namnequefinesampliauit,necdiminuipaflus eft. ExindeGothfredus i ^puüæ rem tenuit,eodcmquc tempore Guamarinus Salerni Princcps a fuis inter-‘^dus eft,amp;: in einslocû Gifolphus dater fubrogatffs.Is oppidumBeneuenti(quod 'dinclientela fideque Romani Ponr.)aperto bello adortus,in poteftatem redige-jq *^2 tencauit,ac antequamfubfidioventurusHenricusis qui Conrado fucceflerar, ^ietnannosdeduceretapraefidio Vercellarum,GifolphusauxilioGothfrediBe-'’cuenti potitur,ipfumqj Leonern nonumRomanum Pont.apud Teate (quod op-PidumMarrucinorum Ciuitam vulgo vocantjeum cophs occurrentem fuperant, ^'uumqj capiunt:in fummo tarnen habent honorc,deduciqj in vrbem curant pro-æ^uentibus eius itcr omnibus Beneuentifaccrdotibus.Interpofitisqspaucisdieb. ‘'OïninemGothfredusexiuit. MoriensGothfrelîusBelagardo filio principatû fdiquit, cum fumma Roberti cognomento Bifcardi indignatione. Nam moris ^^tea fuerat in locum defundorû fratres Apulia potiri, quippe quam paribus au-'pæiisamp;fumpribusincommunequæÂftent. Iraq; Belcgardo vi exado Bifcardus jQ^Puliamfibivendicat,amiftaqucvxorcAbderadaquçBocmundûfibipepererar, ^'t«am fuperduxit nomine Giliardam Gaimarini filiam Gifolphi principis Saler-*''tanifratris. A Nicolao primo Romano Pont, perlegatos petiit vtad res Apulia: ^^labriæq5componendasaftimûadiiceret.Q^nadus occafionem Nicolaus ad ''Otilprimendum quorundam tumore perfidiamqj, qui fe duces ecclefix profeffi, (puosCapitaneos vulgo vocant)imperii fui fines vcxabat:in Apuliam cû legatis ad ®*fcardum fe contulit, indudaqs cenfuraqua prius eu notaucrat, vt ecclefiaftica: f^gionis incubatorë,Calabriç Apuliæqj Ducé declarauit, recepto prius ab eo Be-’ Oeuenti oppido, conceptifque verbis iuramento, quotiens vfus venirct,auxilium Romanis Pont.allaturum. Iraq; focius ftipendiarius eeelefiæ Romanx fadus,par-4q ^^*ncopiarum cumPontifice mifit addomandos (vt iadabat)ecclefiæfubditos, 4üiinaperata facere reeufarent.fed eas ab humanis exempto Pont, continuo reuo-^îuitjôc Materam Tarentumqi fquæ Grxcorum iuris étant) ad deditionem pellc-^'‘' Interpofito tempore cum Pontifex effet Alexander eiusnominis fecundus, ætîiulûque dignitatis haberet Cadolum, quem fibi componebant ecclefiaftica: fe-ditionisautoresamp;fchifmatici,ConftantinoqueDiocliziConftantinopolis Impe-fatore vitafundo,priufquamRomanus cognomento Diogenes in eins locûfuf-feduslmperii rem conftituiffetjipfe Bifcardus Kyriacum Catipanum ffic enim j^gatuslmperatoris initaliavocabatur) incautum adortus,apudVeftam Apuliac infinuGargani oppidum opprimit,parique celeritate Montem pilofum vrbem jjLucania:nó proeulab Apulia pofitiscaftrisobfedit,eiq; obfidionipra:pofito fragte,maioribus ipfe copiis Barolum petit, Adriatic! finus oppidum, tertioqj poft an-^lolSgaobfidione fefros,in poteftatem recepit. Interca Rogerius Bifcardi frater, terramariq5 Brundufium premebat, amp;nbsp;Bifcardus agme a Barolo duxerat in Rhe-ggt;umBrutiorum,breuiq}potitusoppido,tranfiit in Siciliam,obfefroq5 terra manqj lanormo,cumresinlongumprotraheretur, fratrem caftris præfecit, ipfe reuer-fusin Apuliam, Tranum cœpit oppugnare. Eodemqs tempore, falutis anno mille-FFF x

-ocr page 634-

«i« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M I G H'A ELIS R I T I I

fimo fc pt Liage firn o tertio,méfe lanuarii, BifcardusTrano,frater Panormopotitui eft. Interea RicardusaliusBifcardifrater,eiusquefilius Guilielmus,partitisinter fecopiis,alter GapuamadortuSj alter Beneuêtum,repulfiqueab oppidanis,cxer-cicum reduxerunt. Alexandroqiie Pont, quem demonftrauimus,ab humanis cx* empto,Gregorius feptimus in eins locum fucceffit. isinauguratushabito Latera-nend cócilio Bifcardum Normanosque diris per omnium facerdotum rcligioncs execratus eftgt;per caufam quod ii qux iuris erant eedefia: contredarent in agro Pi-ceno,(quamMarcbiamnunc Anconitanamvocant)oppidaque nonnullaürmata pratfidiisobtinerêt:quoueteftatiorea deuocioforec,ina6la retulit;in costamen arma non fumpfit, intentus componédis Alamanniç rebus, vt Henricus fecundus M Romanorum rex,'pacc domi parta,copias in Italia ducere poflet, amp;nbsp;Normannoru ferociamcompeicere. Bifcardus interea Confentiam fanäramque Seucrinam^ (quxBrutiorum funtoppida) fifb ditionem fuam mifit. Vxorisfuç fratrem Siful-phumGifolphi principisSaiernicanifilium,qui patrifuGceflerat,adortusjinc3U-tumpræliofuperat,induftriaquc Michaelis Dioclizi, qui imparopibusNicephori exaóiusab imperio Conftantinopolis,adBifcardum confugerat,eedefia: recon^ ciliatus dl, omnique nilu conftndebat vt Michaelc reftitueret imperio : léd eius conatus Veneti, quiNicephoroftudebantjimpedineruti vrbem Dyrrachü taitic obfidionecinxit, cui Boemundum filiu præfecit. Ipfecontradis quafcunquepo-tuitcopiisRomamirepcrgit,vt Gregorio Pont, fubfidium ferret,ab Henrico Ro- ^° manorum rege in arceCrefcentii obfeflb:exempcoque ab obfidione Gregorio priftinamdignitatem reftituit.Sed is abfenteBifcardoRomtetutumfeforenon ratus,abeuntemSalernumprofequutuseft.Vnde Bifcardus,qui non tareducendi Michadisquam occupandiimperii confilia agitabat,magnaminftruxit daflenij quacum Venetis Gra:cifque4)is admodum profpere pugnauir.cunqjinclinante adeum cumfortunahominum ftudioDyrrachiumpluraqjfinitimx regionis oppida fubcgifiet,eccein ipforerumcurfu mors intempeftiua vidoria de manibus cripuit,annofalutismillefimofeptuagefim«feptimo,menfelulii, dumeflecapud Cafliopen Epiri oppidum Moloflïs attributum.

EduobusRobertifiliis Apuliae principatum Rogcriusobtinuit,quüBoemun- ^° dusinDalmatiacum copiis dfeteo tempore quo pater exedfit. In Sicilia ramen aliquotvrbes aRogcriodefciiierunt. IntereaBoenfundus indigne ferensnulla paterniprincipatus ad fe partemperuenilfe, dedudisaboppidisquçfubegeratin Dalmatia prçfidiis,infl:ruâaq5claflevenitHydruntem:e.iufq5difceiru Alexis Grç-cus Imperator Dalmatiam nadus vacuarnfacilerecepit.amp; Rogcrius vrbéCapua obfidioneprefiamcompulerataddeditionem,quü Boemundus dudisineucopiis ad prçlium prouocauitmec per Rogerium ftetit quo minus acie dimicareturgt; fed qui in vtroqj exercituduccbantordines,aufpiciifq5 Bifcardi ftipendia feceratgt; impetrauerunt a Rogerio vt permifla Boemundo A puliæ parte,a bello dilcederen acerbum enim videbatur, vt qui totiesfub imperioBifcardi,proüfdetnfignisin 4® præliofteterantjinterfedecertarent.Itaque rebus compofitisVrbani Pont, indul-gentia,frequentiapudMelphimpatrumfacerdotumqiconcilioRogerius Apulix CaIabriæq5Duxappellatus,in verbaPont. iurauit.exindcprofcdusinSiciliâSy-raeufas vrbem,quae mortuo Bifcardo defecerat, iterû reccpit in fidem, Pontifex-que ex MelphiTroiampetiit: at BoemunduseamnadusoccafioncMelphim occupât. EaresaSiciliaRogerium reuocat. Habito nanq^ deledu condudifqj Pœ* nis traiieit in Italiam, raptimqs ducit agmen in Boemundû, qui munitioniR oppi-difretus obfidionem tolerabat. Interea Ricardus diflidentium germanorum op-portunitatevfus,Capua,vndeeiedusaRogeriofuerat,recuperauit. Peridétempus inconcilioquod Vrbanus apud Claromontem coegit anno falutis millefimo P nonagefimo quarto,adum eft de recipiédis Hierofolymis, indidamqj expeditio-nera pleriqjChriftiani principes fequutifunt,amp; inhisPodienfis,vel(vtabaliisap-pellatur) Anicienfis epifcopus,Hugo Magnus Philippi frater, eius nominisprimi Francorumregis.Quibusiter per Apuliamfacientibushoneftadudus asmulatio-ne Boemundus, nc tam fandægloriofx^ expeditionis expers elfer, vrbe Melplii Rogcrio

-ocr page 635-

D E R E G. S I C IL I Æ LI B. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ri^

^'’geno fratri ceffit, ac in ea militia feducem profeffus, cum duodecim milib. ar-^otu nomen dedit.Ipfe quoqj Rogenus poteftatem militibus fuis fecit» vt fi qui Jlænt eu fequerentur.In co bello Boemundi virtüs cnituit adeö,vt Antiochia câ-r ’’Cônjuninôftrorltm confenfu,pnnceps in ea conftitutus,Conftantiam Philip-tancoru tegis vxorem duxerit. Rogenus a Boemûdi difeeflii Sicilia: Comitem P®f epiftolas amp;nbsp;diplomata nominauic,eodemq5 fere anno mortuus eft,cxpugna-^Pjiusvrbe Canufii,quonotam deleret cladisillicacceptæaRomanisiinquain '’'‘CfticumBoemundofratre cônditorio lacet, vtindicatepitaphium.Necplane u ?®^t ex Antiochia ne Boemundi corpus in Apuliam relatum fitj anipfeadhuc '’^'^■taeoredierin

. ^puliæprincipàtumGuilielmusexcepitRogeriifiliuszoppidaSiciîiæceflerunt p ^ogehi poteftatem,Rogerii fuperioris ex fratrenepotis,eius qui Pafcali fecudo ®’’t.fexaureorum miliadono dédit aduerfus AiftipapaGibertu, pacémq; ab eö ! ç Petrauit. Ipfe quoqj GuilielmüSAleXi Côftantinopolis Impcratore vita fundô ’bioannis fororé duXit,eâm quæ nupta fuerat Alexidiiconfarrandoqj conubio '’''ftantinopolimprofedurus,ApuliamCalabriamqj Callifto eiUs nominis prî-”’°gt;4uiPafcalilücceftèrat,abienscommcndaüit. ETus abfentiä Rogeriusoppor-pP®^ruoconfilionalt;ftus,Calabriamviredegitinpoteftatc.CumqjCalliftusfub-i^?'oBeneuentumveniiret,eiufq;exercitus aducrfamvaletudinem magna ex par-.^^onttaxifTet,ipfequoqj, velinfUetolaborC, vel exanimifollicitudine,morbo ‘'’’plicitus, n vrbem ledica relatus eft. Ea res occafionem Rogerio dédit,vtoccu-f’^ omnibus qüæ Guilielmi iuris erant,appellatioriem régis Italia: non veritus fît *“fpare. Calliftüs diris amp;nbsp;eXecrationibus effundensitam,prius morte præuentus * ^oamminasadremconferret.Sedlnnocentius eo nomine lecUndiis,in locu ^‘«ftifuffedus, inito ftatim Pontificatu,contra Ro^^erium mouit,incâutumquô ^Sgteffusab oppido fandi Germani Caffinum Compulit, Caftellumqüe Gallucii f^cünfedit, quô fe Rogeriusexfugarecepèrat. IntereaGuilielmus Rogerii fi-'J'^H^ifeCalabria: Ducem fcribebat,c(îm auxiliäribus interueniens copiis, obfi-' lu '°’iepatremliberauit,{pfumqueRomanum Pont.nonnullofque Cardinaliunl 1 P^P'fjhabitofque in honore dimifit,impetratis a Pont.quæcunque voluit,exceptô ^^goitkulo. Sedad famam captiPontificis,Pettus Pétri Leonisfilius ciuis Ro-Î^j^os, qui Póntificatuscomftiis InnocentiofuccubUerât,inüadit Pontificatum j“*tofibiAnaclctinomine.cuiusimparfa(ftioni,fibiputaüitlnnocentius inGal-^'^confugiendum adPhilippumfecundumcognomcnto Adeodatum. Inter-Aûacletus Rogerium pellexit,vtriufque Sicilia: conceflb regni titulo,vt fe Pou ^*waret. Innocentius ex Gallia reuerfus vna cum Lothario,quem Germani P^'^^cipes Romanorum regem creauerant,amiflam dignitatem recuperauit: euo-j '^’^04'^crurfusinltaliam Lothario bellum fufeepit in Rogerium, nee multopoft ^ ^'ï'’'*'^gno Neapolis exegit. In infulam Sicilië compulfo Rogetio, qUiequid in I-^''ïRogehus obtinebat, impofito Rainone Lotharii nepote, quem prius Apulia:

J^cemdeclarauerant,pra:fidiis firmauerunt. Innocentio vita fundononeadc . 'tinRogef jyni voluntas Cxlcftino Lucioqj deiheepS eius fucceflbribus.Itaquc ^Qgerius amiffa (dubium ignauia an indulgentia Pontificum) recepit omnia,tan-'^titulorcgisItalixabftinuit, contentusin poftcrumSicilixrcx appcllari. Bel-•^ lu feepit aduerfus Pœnos, eofque totaftecitcladibus,vtregemTunetisini-^■iis conditionibus impetrare pacem compulerit,pa(ftö folutoque ftipendio circi-'^rannos triginta. Cumque Conftantinopolis Imperator Emanueleius nominiâ ^oundus appulfos in Afiam Chriftianos male acciperet, Rogerius ex Aphrica rC-bello perfequitur, Corcy ramqj amp;nbsp;Eubceam infulas, Corinthum •lebasque vrbes, expugnatas diripuit,fuburbiaqj Conftatinopolis igni ferroqUö ‘«uit.InItaliamrediensiriciditinclaftemImperatorisatqjVenetorum.amiflïs 'oremibusvnaamp;vigintivixelapfuseft. Exindtnondiutiusinhumanis fuit, anno f “]“ P^pta millefimum quinquagefimo fecundo vitafuniftusi Ineius locum ” 'itGuiliclmusfilius,quiftatiminitoprincipatü cUmper Anaftafiiquatti mof-^tnlontifex effet Adrianus amp;nbsp;ipfe quartus^ecclefix rem conttedarecœpitj oc-FFF j

-ocr page 636-

cupâtifque Bcncuenti Babucinique fuburbiis ab Adriano diris exccratiönibufquiï dcuotus in difcrimen venir, nam quum Pontifex ftipendiarios Guilielmi focios ab omni iurainento, quod ei conceptis de more verbis vt regi prarftiterant, abfo* lutos ccnferec, aliquot ex Apulia Calabriaqueprocercs,amp; in hisRicardusCapuas princeps,a fide defecerun t, autorefque fuerunt Adriano, vt copias in Guiliclmu duccretvfqueBcneuentum. Cumque Guilielmus imperatafadurumfepollicc-retur » amp;nbsp;quicquid occupaflet ccclclix reftitutum ire,Pontifex quorundam patni fiiafu conditionem rcfpuit,eo magis quod a PaJxoIogo fecundo Gonftantinopolis lmpcratorc,quifuccefl’eratEmanueli,legatus Anconam cum mandatis venerar, auxilioforePalxoIogum cum omnibus copiisaduerfusGuilielmum,fiPontifex *® ei tres Apulix roaritimas vrbes ex fœdere traderet.Icaqj cü GuihclmusapudBrun-duflum confertamanuGraccosamp;:Apulos,quiproPontificeftabant,ingentiprï-hofudifl'ec,agmenqueraperetitiip(um Pontificcm, pacis conditioncs,qiiasantea refpuerar,vltro Pontifex obtulit, iterumque in fua verba iuratum Guiliclmum v* triufq5SiciIiæregemdeclarauit. ifquc moxapud Panormumdeceflïtjannofalutis milledmocenteümo fexagefimoiêxto. Abeoregnauir,amp;ipfepaternonomine GuiliclmusfecunduSjAlexatÄritcrtii Pontificis maximamgratiam promeritus, quod ab AEneobarbo Federico port illatam Romanis in agro Tufculano dadem, in vrbeobielfoPontifici,triremes fubfidiomifit, eumquepccuniarebufqueobfi-dionitolcrandaeneceflariis obnixe iuuit.in Afiamprxtereaquadraginta triremes ^^ aducrlusSaladinum mifit,aquo Chriftianiprcmebantur.exccffitevitaPanormi fineliberis. Vndc Clemens tertius Alexandri fuccedbr inius eedefix régna rem tauiraflererc.fedvtriufqueSiciliæproceresindefunâilocumregemfibicreaue-re,Tancrcdu m eius patruum,Rogcrii ex pellicc filium. Scd qui Clementimortiio fuccefiitCxlclbnustertius, Wenricum AEneobarbiFederici filium, Sicilix regé declarauit,cius qui cum iam Syriam teneret a Barbaris receptam, in amnequoda lauans,cl3ufisvitxmeatibusexpirauit:vndeGermani principes Henricum in partis locum fuifecerant. Henrico Conftantwa nupfit Guilielmi fecundi foror expar-thenonefurtimdeduda, permifluq; Pontificis refecrata, cü rite captaiurafletin verba religionis.Excepit etiam Clemens vt Henricus a Tancredo regnura jo fuofumpturecipercr,cenfumqueecclefia’quequot-annis ftipendium foluei^t.

MICHAELIS RITII Neapolitan I, DE REGIBVS

SICILIA

Liber Secvndvs.

Énricvm Conftantiamque Ncapolim obfidentesingenseö-ortapeftisexercitumdeducerecocgit,acinAlemanniamreuer-ti. verum non ita m ulto poftTancredo Rogcrioq; eius filio apüd Siciliam vita fundis, inkaliam redicrunt, cum Federicofilio, quem Conftantia praeter omnium fpem grandior atate pepe-rerat:paruoquenegocioRegno Neapolis infulxqueSicilixpo-titi funt. Autore Ca:leRinotertioPontificc,claflbra lediffimis

quibufquemiiitibus,omniquebeilicoapparatuinftrudam,DuccSaxonix,amp;Ar-chiepifcopo Maguntino pra:fedis,in Afiammifit. Etiam vitafundo Cxleftino patrumfuifragiis Innocentius in faftigiumPont. euedus elf is c BritanniaSimo- P nem de Monteforti, virum return geftarum gloria clarifiim urn, per literas amp;cer-tos homineseuocatum cum mediocriGallorum manu, fubfcquiHenricidaflem iulfit:fed vrrunque forrunadefcruir,necin Afiaquiequam memoriadignugefle-runt, Inrereaapud Mefianamabhumanis eXempto Henrico,Federicusimpu-beri adhuc aetate fuccelfit in regno,tutorePhilippo patruo,qucm moriens Henri*

-ocr page 637-

DE REG. SIGILIÆ LIB. II. 6i^ Eus Impetatorem teftamento inftituerat. Ad hunc nuncium Archiepifcopus Ma-» guncinus,amp;Dux Saxonix rebus in Afia nondum confedis e veftigio redierunt, iudignü ratiPhilippu Germanisimperare ex Henrici tabulis.itaqs nónulli Germa-t'iprincipes Othone Saxoniæ Ducis fratré, eius qui nuper ex Afia redierat, Impe-ratorem declarant, aliiPhilippoftudent.Federicusadhucimpubes ab Othonenó P^ucisaffedusincommodiseft-Othonanquecumcoronatusefretablnnocentio tertio, qua: iuris erant ecclefixjnó veritus eft attredare,multaqi regni Sicilix par-f ® gratia, partim vi fibi vendicauit oppida, nee inde pofcente Pontifice præsidia j^ ^educere voluit.HincInnocentius cos qui deficerentabOthonisimperiofolutos °®ninoxa,neqjfacramentoteneniudicauit.Ea resaliquosimpulitvrabeiusfide ^dcifcerent.IpfiGermani principes,adquos Impcratorem fpedat eligcre,fuafil ^^üippi Francorum régis Adeodati,FedericumdequonuncagimusRomanorü '•egetndeclaraucruntJsannü vigefimu tunciniSat,amp;fufpedumbabcbat Otho-tterii,nefuppetias Angliac regiferret auunculofuocontrafe.proptereaprofuavi-t^i patteftudebat eius opes infringere.fed cü Pont. Imperii nollet infignia RomaS ^*l’itradere,profed:usin Alamanniam Philippus |pud Maguntiam ab ciusvrbis ^rehiepifeopo diadema accepit,iniitque fœdus in oppido V allis coloris iuxta Mo-^^uifluuimy^ cum Ludouico huius nominisfeptimo,quiPhiIippopatrifuccefi'e-i(jtat,inqugæj3£j}yn^gefensOi;hQpi-opeyQj.naci,m ingenti pra:liovidus, exani-' ^•tnoeroreinmorbumlapfus,paucis exinde diebusobiitjeccIefiæqueRomanæ rundosoppidum,qua:que Fundisattributafunt, ex teftamento rcliquin Otho-®eniortuo Federicus ab Honorio tertio facile impetrauit vt infignibus Imperii J'onixdecoraretur. Vxorem præterea duxit filiamloannis deBregnanouiffimi ftierofolymorum regis,ex lole priore coniuge: per guam ius Hierofolymitani re-ï ^tticedentc focero confequutus eft. Ex quo Federicusamp;qui deinceps in regno ^’Elliae fuccefrerunt,Hierufalem reges appellatifunt.ex huiuspuellæconnubio redcricus Henricum fuftulit amp;nbsp;Conradum,cum prius ex pellicc duos haberet,al-teruinHenricum,quem Sardinia reg?mconftituit,alterumManfredum.Cumqj j^Ptopterimpfoßoseiusinecclefiamconatus decreto Pont. abftentus,hoftifq;iu-etcatus efletumperio timens,Henricum,quem ex iufto matrimonio genuerat,an-t'uni vixagentemdecimum,Regem Germanis impofuit. Exacerbauit eius fad5 P^^dataSoltano, legatis vltrd citroque miffis.vnde Gregorius nonus Honorii de-t'tetuniconfïrmauit, amp;nbsp;Federicum iurediris execratumcenfuit,cumpræfertim: tïcufaret expeditionem pro recuperanda terra facra (ufcipere, ficut ex voto tenc-“^tur,in Afiamque fimulata profedione pereius fatrapas agri Piccni fines adortus ®flet.Intelledafraude,PontifexIoannem Federici focerum, quemRomandioIaà Wecerat, euocauit, habitoque deledu contradifque tumultuarie copiis eccle^ *^fticiiunsomniarecepit, partemque regni Capua tenus in ditionemfuam ré-’ |o ”^§it.0beamque rem Federicus ex Afia reuerfus equitum magiftrum Pruteno-t''Ui Xîeffm-jæq^g y^fd-iigpifcop□ ni legatos ad Pontihcem mifit,vtab eoveniam quot;Pplices itnpetrarent,oblatas a Pontifice códitiones accepit, vt imperio recep to t^AlemannixSicilia:q; tantum diceretur,amp;quicquidamififlet ex regno Neapo-Uïno noiio quodam iure poflïderet,acceptumqs Potificum collegio referret : au-t'prætereacentum vigintimiliapcrfolucret vnciarum , quot in eius belli impends Pontifex erogauerat.In ea tarnen fide non diu perftitit. In Alcmanniam nanqj profeftusjvbiprope diemrediitinItaliam,vrbemVincentiamfubitooppreflant Jtipuit incenditque:Henricum quoqj filium,quem relcgauerat in Apuliam quod ®ueodefeciiret,publicitus incarceremdetrufum necaricürauit. multaq; aufusin jo “tegorium Pontificem parum reucrenter amp;nbsp;impie, patrum decreto in die cœnx °'uiniabftentus,amp; dirisex formuladeuotus eft,ipfique eius ftipendiariifoeü fa-^tamento foluti fi quid in eum moliri vellent.Eo nuncio Federicus accepte,quum '^ni dominicæ refurredionis apud Patauium fefto tranfigeret,animimoerore “nmulato ftatim veluti furore percitus in Venetos agmenrapuit,quosaudic-âteum Pontificefœdus iniifle contra fe. Sed inde nulla memorabili re gefta, tUouitin Etruriam,receptufque Pifis,execrandis Guelforum Gibcllinorumqj fa-

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FFF 4

-ocr page 638-

610

MICHAELIS RITII

dionibusinitiumdedit.Singulas enim ciuitates oppidaque circumiens,animos hominum pertentabat, amp;nbsp;quos fuiftudiofös inueniebat, hos Gibellinos:quos ad-uerfarum partium PóhtificifqüejGuelfos appellauit. vtrunqueBatbarum Germa-nicumque nomen eft,amp; primum Piftotii (vt tumor eft^auditüm.Copiasinvrbem duxit fiducia ciuium, quorum magna pars a Pontifice diffideban ex quo Pontifex in fubfidium non parum multos ex his qui crucisinfigniageftabanteuocauinquo-rumfi quos in poteftatem Federicusredigebat,omnib. ineosexemplisfæuiebat. Eafpedeftitutus in Campaniam feceffit: amp;indeSamniumprofedus,Beneuento non apertó Marte,fed dolo pötitur,vrbem diripuit ac ihflammauit, fed in cuctitUS ^^^ belli fibi receptaculum, mœnibus munitam relinquit. Expeditione cotraPlcenos admodümnonfucceira,omnemiramefFuditinfacerdotesamp;omnésinitiatosciUs regni: Sicilië templa fpoliauit,amp; ea maxime qux curationis erant Hierofolymita-norum militum , Caflinenfifque cœnobii. Euocatos infuper ex Aphrica Peenos amp;nbsp;noftrxreligionis holles, in fumnio apud fe habuit honore, magiftratufque per Italiam Siciliamque gerere voluit ampliffimos, vrbemque Luceriam habi-tandani dédit, eieäis populârit^r Chriftianis. Exemptoque Gregorio Caslelhniis quartus in eius locum fubiit, initumquePonlificatum non amplius quam duos amp;nbsp;viginti diesobtinuit:exindequeanno vno,ihenfibufquenouem,intcrpontificiü fuit, amp;nbsp;Apoftolica fedes vacauit, doneeadnitente Balduiho ConftantinopoliS ^^ Imperatofe,RaymundoqueComiteTolöfano,Sinibalduseljgitur,exgenteFlifca Ligur, Innocentius deinde quartus appellatusj Is cum pacis xquas a Federico conditiones impetrare non pofl'et,noéie vrbeexcclïït,magnifque itinetibusad Centum cellas amp;nbsp;inde Genuam profedus » âduerfo tandem Rhodano Lügdu-numperuenit, ibique coaéloconcilioFcdeticumdamnauitjEIedoribufqj Germania; (quos appellant) poteftatem fécit vtaliumRomanorum regemcrearent. VndeFedericus Guelfam fadionem bello perfcquutus,ipfeqUoquegrauiterab eis agitatus cft,exceiritque anno trigefimo fecundo ex quo declaratus eftImperator. In genere mottis autOresabieruntdiueïfi.Nam quidamPanormimorbofo-lutumfcribUnt, aliiapud Ferenzolam(quod oppidum eft Apuliæ) a Manfredoe* ius notholïliöelifis faucibus interertiptummaluntgt;cumab xgtitudinéiamcöti* ualefceret.

Habenas impcrii fufeepit ex eo natus amp;nbsp;Ïole lodhnis filia regi’s Hierofölytno-rum,Conradus.in cuiusabfentiaManfredusoccupare regnum 11;uduit,pércau-famquod in locum fratris magiftratum gereret, eiufqueperfonaniprecatiofufti-neret.Imperatafacere Neapolitan! negabant.indeManfredus in eosbellumfuni-pfit.IntereaConradus ex Alemannia reuerfus,orationeManfredi captus,Neap0‘ litanos apud fe maieftatis reös agit,quod Manfredo portas claufilTent. eiufdem criminis affines habuit amp;:Campanos,qUodVna cum Neapolitanis in Manfredum confenlilTennobfeflam Neapolim famedomuit,odauoque menfe addeditioneni ^^^ compulfa, muros nonnullafque publicas amp;nbsp;priuataS ædes folo xquauit.cadem Capiix pcenaillata. Cumque potitus effiet oinni Sicilia, altero poft eiüsaduentum inItaliam anno, diemclaufit,nonabfquefufpicionedati veneniabeiusmediCiSi a Manfredo pecunia corruptis. Inftituit ex afle hæredem Henrici fratris füi filium Conradinum, eiusquem Federicus in carccremconiecfumnecauiqvt demon-ftrauimus, eiquenominatim tutores ex Germania dedit, qui Sicilia;resimpubère Conradino moderarentur. Eius teftamenti tabulas a Manfredo fupprelTasaiöt) e medio dam fublatis teftibus, amp;nbsp;iis qui fcribendis interfuerunt : nihilominus ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q

Conradinifidem populoshottatus eft. Innocentiusintereaquartus,quinouen-nio iam Lugduni fuerat, in Italiam rediit, amp;Perufii fe continebat. Audita Confia dini morte contradistumultuaric copiis,quibus Ncapolitanos quofdam prxfc' dt équités,Neapolim venir, ibique amp;nbsp;a Manfredo Tarenti principe,exterifqj regni proceribusfereomnibus, honorifîcecxceptusac falutatuseft.Interiedifque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

paucis diebus obiit,anno falutis ducentefimo quinquagefimo quarto fupra mille-ftmum,menfe Ianuarii,illatufque eft in templü Neapolis cathédrale. Manfredus autemquumprimumPontificemmorbofenfitimplicitum,Tarentüfeceffit,amp;»nquot;

-ocr page 639-

DEREG*SICILIÆ LIÉ ÎÎ. ^U •^etucctiatn^quaniFedencus Aphris liabitandamdederat* HoS Manfredus im-’î'ifitinPontificis copias,qua: Fogia: nihil hoftile fufpicantés hybernabanr.itaque âPœnisomnib.fpoliati farcinis,maion ex parce cæh funtupfe Manfredus omnia ’'cgni Ioca,qua:Conradini tutorum nomine tenebantur,accepitinpoteftateni prælîdiisqj firmauit. Alexander itaque quartus Innocentii fucceflbr Neapolicx* ‘^cffitAnagniam,ibiqueManfredum diris execrationibus in publica concione de-*-'’ouic,ac Odauianum quendam fedis Apoftolica: nomine legarum, Neapoli reli* ^'^ic ad impetus Manfredi continendos. Isquiamœnibusfefe contincbat,ideo tjP^uciores imparatiorefque copias habebat, amp;nbsp;opera Manfredi atrati quidam ex ^fifinania nuntii vénérant,qui flentesaffirmarent ab humanis exemptum Con-^^dinum. Manfredus fimulatomcerore,quo médacio fidemfaceret, exequias ve ^oreuo Conradino celebrauit,appellarique continuo rex edido iuflït,omnemqi ‘quot;quot;gianigazam,qux iam olim Panormi feruabatur,ex a:rario trasferri ad fe voluit. ®’»us vi plcrofque copiarum duólores ecclefix fibi iunxit,auxiliaque mifit extor-dtgt;ust']orentinis,amp; Gibellinis Senenfibus, iique Guelfos apud amnis Arabia po-'^'’’coinmiflbprxliofufosinfugamverterunc.Ob eamquerem fugatis aduerla-* f^oi partium ciuibus Florêtia Manfredi milicibusoccupata eft, omnifqj fere Etru^ Manfredo paruit, ipfos quoque Picentes imperata facere Manfredus compu-1(1’f eefiPontifex Vfbanus quartus Alexandri fucceflbr, euocatis ex Gallia militi-’^^exeogenerequicrucisinfigne geftant,adcomprimendos illius conatus ob-J^eftuderet:irritis tarnen omnibus auxiliisS^AItifiodorenfisepifcopijRobcrtiq)

'“ Comitis Flandriæ, amp;nbsp;Ricardi Comitis Vindomenfis, ad Carolum confugere ^°3ftuseft,LudouiciFrancorum rcgiseiusnominisodaui (quimortuus inca:lu f^htuseft) ftatrem,qui Comes Andegauenfium pro^incixque Narbonenfis crat. ^‘^ue vtriufque regni Sicilia: conceflo iure mandat, vt incubatorem Manfredum ^‘deturbet.Expeditionem parante Carolo de medio fublatus Vrbanusvacuam

, æmenti federn reliquit,ei qui quartus eft cognominatus : quem rumor eft e Gal-^‘ub habitu religiofi mendicantis in lÆliam venilfe.Huius Pontificatu Carolus e jt '^affilia cum trigintatriremium claflefoluens,ingreflusoftium Tiberis cumBea-* ''*'^econiuge Romam venir, antique nummûm annuis fexaginta milibus Roma-» ^æpaftiseeelefia: Siciliæ reges appellati Carolus amp;nbsp;vxor, apud Lateranum aPon-”'^ecoronati funt, terreftribflfq ue copiis regni fines ingreflî, ftatim Manfredunl oppido fanéfi Germani locifque finitimis adufque Beneuentum cedere compulerunt.vbi commiflb prælio tantis animis vtrinq} pu-gnauerunt,vt ipfe Manfredus in acie occubucrit.

s I G I L I Æ

E R T I V s.

Taq^e Carolus quemNcapolitani primum vôcant,amiflb ^^^ duce facile fugauit hoftes,oppidoque Beneuentipotitus,alià breui quoque redegit in poteftatem, prêter vnam Luceriami quamtenebant Aphri,vtdemonftrâuimus.Cumquefrequens rumor effet, aduentare cû copiis in Italiam Conradinum, quê Manfredus falfo moftuum iaôtaueratjidocu PœnisadLuoe-(j . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riamfeedete, imperatoqs graui tributo, fuis legibüs amp;: imori-9110 ?ƒ°^ ^®’^“'’^*- ’T^^ *” Etruriam proficifeitur ad reftituendos Guelfos^ 111e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciecerat. occupatoque Carolo obfidiOne Bonitii ( caftri no-

Kior ' ^“^^^*^^i^æus Alphonfi Caftella: regis eius rtominis decimi frater,Henrici autoritäre alcerius eius fratris, qui pulfus ab Alphonfo in vrbe Roma Senà-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loc

-ocr page 640-

én nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MIC HA ELIS R I T I I

torerat,cumclaflePifanorum,condudoqï Pœnomilite, traiecit in Sicilian!, o* mnern pene infula recepit in fidem Conradini Conftantiaï fororis cius filii, prater Meflanam,Syracufas,amp;Panormum,quae portas ei clauferunt. Eodemque tempore qui Luceriam tenebat Aphri, violato fœderc lóngelateqs prouinciam ferro igniquepopulatifunt,amp;vxor Caroli Beatrix obiitNcapoli, quod abEtruriaCa-rolumreuocauit ad fua:qui primo quoq; tempore Luceriam cœpitcxpugnare,amp; ecce nuntius adefle Conradinum regnique fines ingreffumadfert.vndeCarolus agmen aducrfus hoftem rapere coadus,ad lacum Fucinum profpere pugnauitin campo quem dicunt Palcntinum.PIurimum profuit ad vidonam Carolo milita-ris aftusamp;: ftratagema Alardi Neapolitani qui ftipendia apudeum faciebat.Ita- *° que Carolus anno ducentefimo fexagefimo odauo fupra millefimum, fufisfuga-tifquchoftiumcopiis,CÓradinumquoque viuum redcgitinpotcftatem.quipoft acceptam cladem oélauo demum die Neapolim perdudus ad Carolum, pubJico iudicio rei capitalis damnatus fecuri percuflus eft. Ipfe Carolus omnia qua: Fede-ricuseiufquelegatusnomineCapitiusoccupataprxfidiisfirmauerant,paruone-gocio recepit, hyemeq; exaé^ Romam rediit, oblatamqj a Romanis Senatoriam dignitatem non refpuit, integerrimeqs amp;nbsp;fplendide adminiftrauit. In gratiam deinde Ludouici Francorum rcgis eius fratris expeditionis aduerfusAphrosfecius fuit: vnde amiflb fratre reuerfus,ad obfidêdam Luceriam intendit animum. In-fequutotêporenoftrçlàlutisannomillefimoducêtcfimoodogefimoprimo,Sicu *° li confpirauerüt in Gallos.Initium defedionis a Panormitanis eft fadum : vno eo’ demquedie quicquid in Sicilia Gallorumfuit,adintcrnicioncm per exquifitos etiam cruciatus trucidatum: continuoquc aCarolo ad Petrüm Aragonumregem defecerunt. Et iamCaroIus^bfidebat Meflanam cum Hifpanx claflis aduentu territus,in Italiamfe recepit,ipfumqjPetrum ad fingulare certamen prouocauit.a-pudBurdegalam locus addimicandum diduseftab Anglix regevtriufqj necef-fario,qui tune Burdegalamproximofque fines habebat inpoteftate. Carolus cum venifletad ftatutum diem,Petrum non reperit. fed is poftea caufatus eft adcon-didumvenifrejearoloqsnonrepertodifeeflîfle. Interea morante in Gallia Carolo, Carolus eius filius Salcrni princeps indigne ferons a Rogerio Dellora, qui je claflis Petri prxfedus, Almiratum Sicilix Aragonumqj fe iadabat, Neapolis infe-ftari portum,fprcta Cardinalis Parmenfis legati autoritate, cü Rogerio nauali prç-lio conflixit,amiflaquenauium parte viuus inhoftium poteftatem venit,atque in Sicilian! primo,mox inde in Aragoniamdeduduseft. Interim Caroluseiuspater ex Gallia Neapolim rediit, vrbem trepidam confirmât,ipfe cum copiisin Apu-liam fe confert, vt contradis vndiquenauibusinSiciliam traiicerct. Sedinterap-paratum belli fubita vi morbi correptus, interiit. Carolus autem Salcrni princeps, isqui cuftodiebatur Aragonix,defundopatre cgitcumCarolo ValefiiComité, Philippicognomento Pulchriregis Francix germanofratre,vtinltaliamcopias matureducerct,CardinaliqucParmêfi,quem Martinus quartusPontifexRoma-^° nus legatum regni finibus impofuerat,quiq5 regnum cotinuerat in fideCaroli,fub-fidio adeftet. Interea Philippo Francorum,Petroqs Aragonum rege vita fundis, Odoardus Anglixrex vtnufqueneceflarius autor pacis Burdegalam venit,vtrcs componerethisconditionibiis,vtCaroIusSaIerniprinceps,adquem iure fuccef-fionis regnum Sicilixpertinebat,ecarcere dimittcretur. idque effeciflet,nifino-ua belli incendia apud Siciliam exarfiflent. Nam cum Icgatus, ValefiiqueComes, infulam adorti magnas accepiffent clades a Rogerio Dellora qui fe gerebat Almn ratumprolacobofecundogenitoPetri,quem fuperius mortuum demonftraui-mus,omifla mentio paciseftadannosduos. Demum peripfum Anglixrege du-rioribus quamaprincipio oblatx fucrant conditionibus datapax.Carolusenim P Salcrniprincepsintercxtcracuraturum ferecepit,vt ipfelacobusinfulxSicilix rex inftitucreturdd fi triennio non confecifTet, vltro rediretin euftodiam. quxvt rata forent,obfidemdedit Carolus eius filiumnatu maximum,cuicognomentum Martello fuit:qui per matrem Vngarix regno po titus eft,ex Maria Stephani quin-ti filia natus,auoque materno,ciufquc filio Ladislao quarto defundis, Andrea ter-

-ocr page 641-

DE REG. SICILIÆ

'’° gt;nbsp;Andrex fecundi nepote, qui regnum vi occuparatjauxilio Ro.Pontifias ex-P^'fojVngariæ fercgem conftituitætfi nonnulli fentiunc no Carolum Martcllum^ ’^0 eius filium patcrno nomine Carolum , rerum in Vngaria potitum.obfidem ’l^oquedéditalterum filium Loyfium,qui minorum dogma profeflus,Epifcopuf-S^^eTolofanus inauguratus,adeo fände vixit,vt moricns Pontificis patrumquc °ccreco confecratus amp;nbsp;inter diuos relatus fit.Rebus ira compofitis Garolus eo no-'’'’Oefecundusalacobo dimiirus,aliquandiu moratusinprouincia Narbonenfî, P^foiediamltaliam Perufiumfe contulit:quo patres amp;nbsp;collegium Cardinalium ij ^ortuoNicolaoquartoPont.conuenerantjVtalterumfufficerentin eius locum, 9^11111 duobus annis amp;nbsp;tribus menfibus interpontificium fuiflet,amp; ecclefia fine P^ftore.Cardinales adhortarinon deftititvtaliquem tandemdeclararent: fedeo Pfæfente,nihil ex Caroli fenrentia geftum : poft ei^is abfceflum omnium ftudia in-^linauerunt in Petrum de Murono,qui vitam ducebat anachoretx in finibus S ul-^onisapudMonternMaiellx,qui Cxleftinus tertiusappellatuscft, amp;adCaroli pfecesNeapolim venir, vbi tandem inuitoamp; diftuadenteCaroloPontificatu fc ^Micauit. vnde Cardinales in eius locum Benedié^m Caietanum ex Anagnia o-f'^ndum NeapolifufFecerunt, ifque Bonifaciusodauuseft didus. HabuitCa-f^us ex Maria vnicarcgis Vngarixfilia, prêter eosdequibus aniediximus, meld æfisfexusiiberos quatuor,amp; inhisRobertumCalabriçDucem qui mortuo patri ‘^æceifit in regno: puellas autem quinque,quarum duxit vnam Ludouicus cogno-^ento Vtinus Francorum rex,alteram lacobus Aragonius Siciliæ rex, tertiam Fe-‘^criciis lacobi frater Aragonix rex,quartam Marchio Ferrarix.Nec affinitasAra-Sonum Carolo fuit impedimento, quo minus fpreto fœdere poft lacobi mortem ’^^cipiendx SicilixcÓfiliaagitaret: eoque cum copi^Robertum CalabrixDucci ^■Usfiliummifit, amp;Philippumalterumquoquefilium Tarenti principemcupa-f^dimaclafte ,fratrem fubfcqui iuflit: amp;nbsp;primo ftatimaduentu Catina vrbe poti-^'iCumSiculitumultuario milite clafte^idiripuiftcntjVtxgrepaucx triremes fuga ^üaferint,Philippufqucagmen ad recuperandam Catinam protinus ex vidoria jdducentibusoccurriflct,initoprxliovidusinpoteftatem hoftium Venit, vinduG 'luePanormumdedudusclÊipfeRobenus cum triremib. quxpaucx fuperfué' ■^3ntexaduerfapugna,relid^CatinavrbeNeapolimrediit. Interea Federicus ^üilacobo fucceflerat, habito deledu copias parabat,quas fubfidio Sicilix mitte-f^Cumque maritima claffeinftruda, impofitifque militibus,Cataloniafoluiftefj ^2viftoriaSiculorum certior fadus in Calabriam duxit,eaque regio breuiin eius poteftatemredadaeft. Sed Carolus Vallefius Philippi cognomento Pulchriiam ^gt;ndefundi frater, amp;patrui Ludouici Vtini, qui Philippopatrifucceflerat,eius ’^^i Robertifororem nomine dementem nupfiflcdemonftrauimuSjannofalutis '’'‘llefiniotrccentefimojcum Bonifacius odauus Iubilxumindixiiret,invrbem 4o’®®K,vt patrumfauorescolligeretadrecuperândum Conftantinopolis impcri-’^'n)quodciusvxoriCatharinxdcbebatur,vltimiBalduiniFlandrenfis vnicxfi-ƒ Conftantinopolitanilmperatoris. Cumque aliquandiu Romx defediflet,in-‘’c florentiam profedus, ad componendas Etrurix feditioneSj cum Pontifici a Huoniiirusetathaudquaquamfatisfaceret,cxEtruriaperMarfösinApuliamcum °ninibuscopiisfecontulit, amp;imperataCarolifacereCalabriamcoegit,autorque p3cisintereumFedericümquefuit,vt reftitutishincindeprxlio captis Federicus ■nvitaGalabriapotiretur.Exinde Carolusobiitanno falutis millcfimo trecentefi-^ooâauo Neapoli conditus in xde Diui Dominici. Robertus itaque Cala-“d«Dux Auinionem profedus ad falutandum Pont, patrum decreto rex appeU jo ’tus,inltaliam conftituto regno reuerfus, apud Bononiam Pelaguram Cardina-^moifendit Pont, legatum, qui Ferrariam receperat a V eneto amp;nbsp;Frifco Azonis fi-‘'OjeamqueRobertopro Pontificegubernandam dedit.is Decum de la radacu 'Cohorte Aragonenfium Ferrarix prxfecit.Cumque Henricus Luximburgus Imperator effet eledus, oratorcfque Florentiam deftinaffet, Robertus qui Federici ‘orinidabat aduentum , multa comminatus ex Bononia Florentiam venit. vbi aliquandiu commoratus, omne per Etruriam Guelfum nomen ad priftinam cum

-ocr page 642-

«44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MICHAELIS R I T I I

cumFIorcntinisineundamfocietaterncompuli^eorumqs^ccaputpnhcipciftqus conftituit. Et iam Henricus ad obfidendam Florentiam pertendebat, neque Flo-rentini diutius effiagere pofle videbantur quin inopia rerum domiti infcnlo Impc-ratori deditionem facerent, cum præfertim Robertus auxilia non fubmitteret præter ea qux a Bononia Ferrariaque aduenerant. itaqs Florentini Henrico portas aperuerunt/alutem tantum padi,amp;: ne exulesaliquo tempore per quamcun-quecaufamreduceret. Imperator vt inRobertumiureageret,Pifasacceflïc : vbi feruato iuris ordine cotra Robertum proceflit, Aretiiquc poftea pro tribunali pro-nunciauit Robertum regno priuandum videri.Sedlianeeius fententiamdenies quintusirritaiudicauit,extatqueetiamnuncClcmcntina,cuiusinitiumcftPafto-ralis, fub rubrica De re iudicata.Nee ita multo poft Imperator apud Boncouenni diemclaufithaüftu veneni, quodrumoreftinEuchariftiapropinatumaquodam fratrePrxdicatorum,aFlorcntinisfubmiftb. Mortis eins accepto nuncio Fede-ricus Aragonenfis q ui violato fœdere,Rhegio vi capto, Brutios infeftabat, copias in Sicilian! reduxit. Verum nee Henrici quidem morte bella in Etruria ceffaueriitj fed ab Vgutione Fagiolano Gibellinarumfaiftionum duce Philippus Taren prin-ceps, amp;nbsp;Petrus Grauinx Coracs, qui fratris corum Roberti copiis praccrat,GueI-forumquepartestuebantur,inacieprofligatifunt.vndeFerrariapulfo Decoded radia,aRobertifidedefecitadEftenfesanno falutis millefimo trecencefimo duo-deuigefimo.ExeoquetemporeFerraria conceffitinEftenfium ius, cumprins in *® caPontificislegatifuiH'entjamp;vicarii. Tot cladibus impar RobcrtusFlorenci-nispacemdedit. quorumfidem cumfufpedamhaberet,agitabatanimograniter in eos animaduertcre: fed Ludouico Bauaro Gibellinorum partes excitante,cum Guelfos ex Genuapellere co»arentur,imparefque aduerfæ fadioni Guelfi(qui tu ciuitatem moderabantur)auxilium Roberti imploraftentjoblatavrbispoteftatc nihil eundatus Genua Sauonaquc potitus eft, anno falutis millelimo trecéteürao trigefimo.fïlium quoque Carolum petenti^us Florentinis dominum dédit,vt Ca*-ftrutii tyranni Lucefis vimconatufque reprimeret. Is deinde Carolus,cum patri fubfidio venifleta Bauaro timenti bellum,fubita vi morbi correptus interiit. No cuafitRobertusIoannis vigefimifccundicenforiam notam.namquumfœdusin- 50 iiflet cumVicecomitibus Eftenfibus,Gonzagis,Cargricnfibus amp;nbsp;Scaligeris aducr-fusBoemos,quibus fauebat Pontifex,omnesabeodin's execrationibusdeuoti funt. loanne vitafundo,IacobusTolofanustitulofandx PrifcxCardinalisin cius locum fubrogatus5amp; Benedidus duodecimus appellatus efti poft quem,Pó-tificatumgeflitClemensfcxtus,annofalutismillefimo trecentefimo quadragefi-niofeptimo,quo temporeRobertus cxccft[ït,fupcrftitibus duabus ex Carolo fc-ptimo iam defundo neptibus. Ex iis Ioanna natu maior,qua: viuente Roberto nu-pferat Andrea:Vngaro fobrinofuo,fucceffitinregno. virumque Andream apud Atellam(qua:nuncvrbs Auerfadicitur)fufpcndiotollendumcurauir,acLuüoui-coTarentinoprincipi Philippi filiorégisRobertifratris,iterumnupfit:audito(p 4° LudouiciAndrexfratrisaduentu,fcelerisconfcientia viribusque fuis difiïfi,Lu-douicus amp;nbsp;loanna Narbonam profugerunt, regni cuftodia commilTa Carolo pa-truelifuo,ducis Dyrrachii CominfqueGrauinxPetrifilio.Ludouicus Vngariz rex ingreftus regni fines, Sulmonenfes imperata facere reeufantes, ex irinere domuit, DucemDyrrachii captum vltimoaffecitfupplicio,regnüïnquopotitus prxfidiis firmauit.Incrudefcente per Italiam pefte, tertio demum menfe in Vnga-nam rediit. nee ita muIto poft adnitente Clemente fexto, (qui per Guidonem Le-mouicenfemLudouicineceirarium,Portuenfem Cardinalemin Vngariamlega' turn hoc abeocontendebat) pax a Ludouico Ioanna:data his conditionibuseft, vtregnum Ioanns reftitueretur,eiufque virLudouicusfolo Tarentiniprincipa- P tus titulocontentuseflet.Verum Clemensacceptoaloanna Auenione,fpecieve-dirionis, maiori parte remififaftipendii, quod pro regno Neapolitanodebebatur, ipfumLudouicü regiisornauit infignibus. Per idem tempus Gregorius vnde-cimus ex Auenione Romanam curiam cum rcuocairct,Cardinalefque Benedidü Neapolitanum Archiepifcopum Barii Pontifieem dedaraflent, Vrbani fexti in-dito

Ç

-ocr page 643-

D E R E G. S IC ILI Æ LI B. IÎ Î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxj

^itonomine,CardinalcsGalli,quibuseledion5placuérat,Anaghîam primo per cavifam vicandi calons cgrefli,indc Fundos acceflerunt:vhircgina: opibus freti kardinalem Gencbenfem in Clementem feptimum elegeruht. Hac iniuria per-lûotusVrbanusVngariærcgemfollicitauitjVteiusauxilio bellum contraloannam fspararet.Induélus autoritäre Potificis VngariæRexLudouicus,DyrrachiiDucê karolutyi^gius filium quem in priori expedicione vltimo fupplicio affeceratjVelfvt ^^■iientiût)Andrca:fratrisaIoannanecatifiliumnomineCarolum,quibeIIûcon-^■^âVenctosgerebat in finibusTaruifinis,in Ioanna regnûqjmouereiuffit. Itaq^fa-j(j '^sanno milléfimo trecentefimo odogefimo primo, Carolus ingreflus regnum, , wannac exercitu variis fuperato prçliis,ciuiû deditione Neapoli poti tus eft,ipfam-^^eloannacircumfedit in arce noua.Clemcns aût feptimus Andegauenfem Lu-‘^ouicum Ioannis Francorum régis filium,SdCaçoliquintifratré, (qui Caroli fcxti ^^noreiusex fratrenepotis adhucimpuberis Galliæres adminiftrabatjeuocauit. '^^pûfthabitis omnibus ad opem ferendamioannx venir,vt eieôlo Vrbano Pon-^*’catum Clementi vindicaret. amp;nbsp;iampcr annum bellumgeflerat, cum Carolus ^■■ancorum rexLudouici nepos equitum turma^mmifir,qui Aretium in Etruria °ccuparunt,arcemquc Guelforum praefidio munitamobfcderunt. Interea Lu-^ouicus Andegauenfisobiit, amp;ipfe CarolusDyrrachiusvniuerfo regno potitur, j^j'^aptamque Regina coniecit in carcercm,nee itamulto poft clifisfaucibus ibiftra-I^bndam carnifici dedit. Vrbanus omnefq; patres ad eumgratulatum Venerunn ^PæPontifeXjCÛaCarolononpotuiftetimpctrarc vteiusnepotemCapuæ prin-^‘penicrearetjindignatus,aperte in regem minabundus abiit, tanta vtriufqjani-^orum offenfione, vt ex regia difcedenti Potifici Carolus cuftodes adhiberet,ne S^idineummoliretur. Vrbanus iniuria difiïmulat^,Nuceriam ad æftiuandumfi-^’patribufquearege impetrauit,oppidoq;munitocontraCaroluiureagcrequæ-‘“onenicj^ habere capit.Cuicumdiem dixifiet,faceterefponditCaroIus,fenon P^fadaocatum/ed per fe affuturum:copiifque tumultuarie coaâis,Nuceriâ con-f^ndit,vrbeque obfeftàjpotitqrus ea cum Pontifice videbatur. fed Raymundus e-, jo quot;^^films Nolæ Comes,is qui pofteaTarenti princeps euafit, cum ftipendia fub re-l^faceretjVrbanum feruauit.nam deduftus adlitoraSalernoproxima ,paratas ^'gununtriremesconfeen^t, amp;nbsp;Genuam cum totacuriapetiir. IntereaLudo-’^^us Vngaria: rex abfque mbole deceflit,ipfeq} Carolusaprincipibus Vngarix P®*^legatos euocatus ad regnum, profedus eo trucidatus eft in quodamconuen-^'^4'’enicelebrabat,Ladislaoloannaque fuperftitibusimpubcribus,quos apud ^’^oreinMargaritamNeapoli reliquerat. Pereofdemdies Auinionedefundo ^ænientefeptimo,PetrusdeLunafuffedusineiusIocum Bencdiólus tertiufde-^'tnus.Vrbanoque fexto Romx mortuo Bonifacius illi nonus fubrogatur. Ladis-^usitaqueCarolifilius adnitente Bonifacio Pont, nono, régis nomenamp;infi^nia 43 k^ct« adhuc impubes accepit a Cardinale Florentino Pont, ad earn rem copiis ^'‘5oinnibusAlbricumCuniiComitemprçfecit,magnumqueregniConeftabu-^*’^creauit in locum Ioannis Galcatii, fub quo ftipendiamerebat Albticus : eof-fi^^eregni fines quos Andegauenfis Ludouici filius,eiüs quem mortuu demonftra-^^'*i^us,ftudio partium tencbat,occupâtes recuperauit.Itaqj toto regno potitus,ab ' ^garixprincipibus populifque euocatus,Iaderam ab obfidione exemit, allatoq^ ’^^iciononullos in eumNeapoli coniurafle,vel(vtalii tradunt)quod Sigifmundus f^Xetiiiflusccarcere,fuiregniiura contrcdabat,IaderamVenetisvendidit j ipfe ''^apolim continuo reuerfus,in multos animaduertit,amp; in primis in Sanfeuerina* ^esïrebufque regni coftitutis in alios eXercitum,quem habebat eleiftiflïmüm j dit-jo ^‘5ExMarfisagroq5 Piceno amp;nbsp;Vmbris multa occupauit, obfeflaque Florentiala-Pusinægritudinem, paucisinterpofitis diebus ex eaNeapolimreuerlus, occu-^'tihxredcrelidaIoannaforore,cuipofteacognomentumfecunda: fuit. Quai Mdriæ Duce, cuinuptafuerat,amido, certiorfaéfade mortefratris amp;:teftamé-Mdineundam hxreditatem Neapolim rediit. Cumque cuidam Pandulfello ægantis formæ viro vfque ad infamiam nimis indulgcret, hortatu principum cundo nubere ftatuit. itaque lacobum Marchix Comitem ex familia Burbo*

GGG

-ocr page 644-

515 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MICHAELIS RÎTÎÎ

num,eins quidem, fed longo Hemmare neceflàrium , certis cönditiónibus fibi iunxit, amp;: in primis ea, ne titulum régis vfurparet, aut perfonamgereret, Tarend principatu contentus,eiufque vedigalibus, regni adminiftratio libéra loanHx fó-manerer. Ca:terüregniprincipes,quiq5 apudexercicumerantcumimpefioamp;or-dinesducebant,odioinPandulfcnumSfortiamqj induóti,cercos homines obuia lacobo miferuntcum mandatis, vt regium nomen animumq5 afFerrcc, non defu-tura fibi auxilia. Appulfumq5 Manfredoniam,quos dixi,nuncii regem falutarunr, cxcepto Sforcia: in quem lacobus, due eade caufa, due inde fumpta occadone,iure egit,eumqueconiecitincarceremarcis Beneucnti,omnesqj qui fub eudipen-diafaciebantexarmauir,diripiendofq5milinfuoconcefdt.Vtvero Neapolim per- lo uenit,fummo omniü plaufu exceptusvt rex,arce quamCaftellum vocant ïiouu, præddii prxfedique perddiapowtus,inPanduIfelJum capitali fupplicio animad-uercic.In ipfum quoque Sfortiam omnia parabantur exempla : quæ tarnen in aliü dilata font diem,opcraMicheleâ;i Laurentiiqj Attendulorum.lacobus exclufalo-anna ac Italis,omnia cum Gallis adminiftrabat. Iniuriâm Regina dilfimulantcrtu-lit, vt apud virum fidem autoritûtemqs dbi compararet, amp;nbsp;egredi ex arte per cuiU liceret.Voti compos vbitempus opportunumputauit,communicatoconfi!iocu OdinoCaraciolo amp;nbsp;Annichino Morinoli,remandtinvrbe,populoqueadarmà concitato, fubito impetu in lacobi pra:fidia magiHratufque fado ,Sfortia refrado carccfeemitritur.Gallipalfimtrucidati,partira capti fpoliatiqs, partira excedere i^ ex vrbe perraiid,nonnulli quoquein cuftodiara traditi.Ipfe lacobus renouacis co* ditionibusquibus aduenerat, cum Regina aliquandiuvixit: moxinarcemquædi-citurOui ,coniedus,exeuridi poteftatem non habebat.omniaqucperMarinum Boffara gerebantur, qui poU^pera Sefiannis Caracioli (qui fequuto temporé Melphis Dux,amp; fencfcalcus regni fuit) Sfortiæqj ópibus eiedus cft.Hauditamul-to poft cum Scriannes aduerfus Sfortiam procederet,ille cum vnalegioneNeapo-lim ingreftus, populum adlibertatera contra Seriannem Chriftophörumque Ca* jctanumFundorumComitemconcitauit:fed resmulto aliter quam fperabat eue* nit.Nam Cum vicumCorregiarum (quem nunc appellant coronatam)cüracopiis occupairct,Reginæiuflu populusarmacorripuittSfortïamq5 nihiltalefüfpicante P' ex improuifo adortus,legionem adeo didïpauit, Vt ægre Sfortia cd fexcentis equi-tibus viaPutcoIana Acerrasfe receperit adeiusvrbis ComitéReginxiüfenfuni'. Inde hoftilia quxquein Neapolitanos moliri cœpitjiadans id abfenon odio Regi-hx fieri,cuius imperatafadurum fediccrctvtclientem,nó Neapoiitanoru,quös fummopere diligeret,fedeorum tantum qui fummx rerumprxcllent.lis irtcom-modisaddudiNeapolilaniReginamfrequentes adeunt, amp;nbsp;fceduscumSfornai-cerecompellunthis conditionibus, vt incommoda belli refarcirentur aRegina, literxquedarentur ad principes de fide amp;ihtegrirate Sfortix,quemmultis antea litcrisapudprincipes infimulauerat.Eft etiam cautum ne Seriannesefletinvrbe Neapoli,fedin certum præferiptumq; locum rclegaretur. Eodem forteterapo- 4° reMartinusquintus,aIoannaperlegatoScontendit vtlacobus eius virevinculis emitteretur:idque facileimpetrauitaRegina,quæ odioflagrabatin Sfortiam ob eiedum Seriannem,eamquerem perniciofamSfortixforeinreliigebat.Itaquelo-annis Arcolani cófilio Sfortia curauit vt Setiannes ab exilio reuocaretur,eoqj modo cum Regina redit in gratiam. Vnde lacobus defperatis rebus fuis de fuga cogitate cœpit, naueqj Liguftica, quæforte ftabat in anchoris,clam confeenfa Taren-tumdelatus eft. Vbi circumfeftus a Ioanna cum laboraret, vrbem loanni Antonio Vrfino acceptaabeöpecunia tradidit,e veftigioque inGalliam profedus,a-pud oppidum Bifuntium religioni initiatus,interiedo tempore diem claüfit.Non-dum Ioanna a Pontificc regia acceperatinfignia.quaremiffis tribus equitummili- p bus ad eiiciendosTyrannos, qui opes ecclefiæminuerant, a Martino Pontifice quinto coronata eft,negociumqueSfortiaedaturvtecclefix tes alfereret.Is in Bra-chi urn Montonenlem dudo ekercitu,comifto prxlio fuperatus eft in agro V iter-bienfi. Ad nuncium eladisRegina Seriannis hortatucum Brachiofœdus icit,vt exilii iniuriara vicifceretur.autoreilim Sfortia fuerat vtSerianncs aNeapoli ex-cederet,

-ocr page 645-

DE REG. SICILIÆ LIB. III. ^17 ^®lt;leret,vt demondrauimus.Eam rem (vt debuir) indigne Potifex tulit,nullam ha-‘f^mfuivelecclefiîE rationem.Quare Martinus Brachioquibuspotuit conditio-'I^uspacemdédit,ipfamqüe Reginamiudicauit indignam qux res ecclefiætc-''®^ec,acLudouicum Andegauenfem eius nominis tertiû Siciliæ regem dedara-'^'^•Sfortia vero Pontifias ope, colleélo nouo milite in regnû rediit,quxq ne a loa-^^'^tcopiarumdux fignaacceperat, ei reftituit,bellûq5indieit.Quo metupercül-®^*phonfum regem Aragonumadoptauitinfilium, qui forte eo temporefoluta onifacio oppido Corficæ obfîdione, Siciliam cum peteret,audita Regiuæ legate “^CjNeapolim venir, adiunxit Alphonfo Regina Brachium, qui paribus aufpi-'^Î'^opibufque Sfortiam repellebant. Vnde Sfortia diffidens rebus fuis,perBra-'^ 'iimReginarafibiconciliauit. eapax Alphonfo fufpe6tafuic,animöquerepu-^^“^Squanta in eamuliere efletincouftantia,fibiputauitarces vrbis expofitas ma-f'PfæfidiofirmandasiconiedoqueSerianne in carcerem,Reginamcircumfedit ’''îtee Campana,qua:Ncapolificappellatur. His ita coadadifficultatibus aSfor-''^îuxiliuni implorat.qui nihil cunélatus fubito venir, Alphonfumqs foluere coe-amp;jobfidionem, initoque prarlio fudit, infugamq^ertit:ipfamReginamexarce 5‘'id:atn Auerfam perduxir incolumem. Alphonfus interea ex arce noua quo

J,^^ Ioanna Ludouicum Andegauenfem, qui a Martino PontificeaccitusRomx I^bftiterar, abdicate Alphonfo, adoptauit in filium.Vrgebaturitaque Alphonfus '’’caRegina ac Ludouico quiMartiniinnitebanturopibus, hinca Sfortia qui f^’^bcHicam adminiftrabat,necalium militem quam Aragonenfem habebat, amp;nbsp;*’'’‘is 3UxiIijBrachii,quemSfortiaapud Lauzanurff cum femel aciefudifict,ite-'^^®qucapudFrancauillam,dum fugiétesBrachianosinfequi,Aternumqjfluuiö 'Wn Pjfcariam vulgo vocant) traiieere contendit,aquarum vortice raptus occu-

^’’f^uiusobituAragoncnfcsconuerlêfortunavidoreseuaferunt.ifque belli finis ^^''^’fiet,nifi Philippus McdiolanëfiumDux validiflimamaGenuenfibusinftrui id '^telTeiti iiupefairet,qua amp;nbsp;Reginam Neapolitanisreftituit, amp;Reginæ maritima 0-*^’^hloca. Vnde Alphonfus regno excedere coaclus,parata noua clafle Maffiliam ^‘ams, ex improuifo vrben«dortus,vi expugnatam diripit atque incêdit. Poft Paucosindemenfes Alphonfusindignc ferens a Martinoloannam Ludouicum-^^eAndegauenfem contra fe adiutos, antipapam in Panifculo mortuo Benedido ®f^^it.vnde Martinus Alphonfum anathematis affinem pronunciauit.Eoqj paulo P°ftabhumaniscxempto Gabriel Condelmarius genere fucceflit patria Vene-J?hqui moxEugenius quartus eft appellatus,eiufque pontificatu loanna die clau-'• Hinc varix contentiones ortx. nam Pontifex epifcopum Racanatenfem, 'ï^eniPatriarchamcreauerat Alexandria,legatumNeapolim mifit,vt eiusregni Io °PP*daredigeret in ecclefix poteftatem. Principes autem regni ciuefque Neapo-'®nilcgatos adRenatum defundiLudouicifratremmittunt,quinuncientillüa annafupremistabulishxredem fcriptum, atque ad regnipofleflionemcapef-

inuitent.Legatorum numéro fueruntPulcini, NolxCafertxque Comi-®$gt;lo. Cicinellus, Odinus Caraciolus, amp;Marinus Boffa. Ex altera parte loanneS ’'Nonius MarazanusSueflxDux,Chriftophorufqueamp;RogeriusCaietani,(quo-^gt;«0 alter Protonotarius,alter magnuserat Camerarius) Comes item Laureti,at-^'^ePrancifcus Pandonus,is qui poftea Venafri Cömes eft appenatus,ad A Jphon-“[iinunciosin Siciliam miferunc cum mandatis, mature Neapolim veniret:fefe ^^taturosvtomnia concederent in eius poteftatem.Iacobus autem Caldola,Pe-^^''^^^’^^^* colunt Aprutium, initafocietatedecernUnt,eumfe pro rege oituros quemcunque Pontifex daret,amp;aboptimisqUibufqueregni probate-*’^rlt; Interim Patriarcha,cum Neapolitani portas fibi claufiflent,aperire via ferro W, At Alphonfus oblatam recipiendi regni occafionem nequaquam neglexit: ^anaqjdelatus infulam,(quxnunclfclanominatur)inde Sueflam Venitubique ^^gt;aminaximas potuit copias comparauit, vrbemqj Caietam circumfedit auXilia-

*■10.Antonio Columna Salerni principe, Chriftophoro Rogerioque Caietanis, GGG 1

-ocr page 646-

^^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MICHAELIS RITII

FrancifeoVrfino Comité Conucrfani,Ludouico CoIumna,FrancifcoPandono» amp;nbsp;Comité Campibaffi,qui coniurauerant in Neapolitanos. Eratforte Caietæc5-plures exLiguriamercatores,qui coemptis rebus quas Genuam importaient,mare ab hoftibus tempeftatibusque pacatum expedabant.Cumque Alphonf daffes nauiumonerariarû vndeuiginti,triremiumqjvndccim,amp;vniusbiremis,quæpro portuCaietæftabant,eosexitu prohiberent,Genuenfesfimulde periculo fuoru

( follicitijfimulægreferentesin Catalanorumpoteftatem regnumredigi, Philipp® Anglo MediolanenfiumDuci,qui Renato régi fauebat,facileparuerunt,vtclaf-femnauiû duodecim tedarum,triremiumtrium,biremi(quevnius,obfeffisCa‘ ietanisfubfidiomitterêt.IdvbicomperitAlphonfus,terreftres copiasnauibusim* » pofuit,paucis ad continuandam obfidionem relidis: ipfum quoqs Tarenti princi-pem reuocauit ex Capua,quæ tic illi parebat.Cumque ex li ttore Caietx foluilfet, ad infulam Pontiam vna veliHcatione peruenit. Ibi cum nodu ftetidetinancoris» poftridiecum luce Genuenfium claflis in confpedufuit, initoqj nauali prxlio vi-doria ad Ligures inclinauit. captis Aragonenhum plerifquenauibus,Alplionfusgt; ciufque duofratresmultique»egni principes,qui eladem cumcoconfeenderat, in hoftium poteftatem venerunt,inuitifque Genuendbus ad PhilippumMediola* niDucem perducuntur. Ad nuncium eladis qui remanferant incaftris Alphonfi adCaietam, omida obddione inloca quifquctutioradomumfereceperunc.Al-phondis amp;nbsp;cum eo capti Principes apud Philip pum in fummo habiti honore, plu- ^° ribusmagnificifquedonatimuneribusinpatriam remidi funt. IdeocôfilioaPlii-lippo fadum dicunt, vt quos tanto fibi benedeio obn:rinxerat,eos adiutoresin oc'-cupandaquam affedabatItaliedominanone,focios haberet.ObeamquerêGe-nuenfesaPhilippofenegledt)srati,quodfeinconfultis Alphonfumliberadct,ab CO defecerunt. Legati veroquosadeuocandum Renatumdemondrauimus,vbi ilium euftodiri aPhilippo cognomento Bono apud oppidum Diuionenfe compe-rerunt,Hifabellam coniugem cum duobvtf liberis in Italiam Neapolimquc men-fe feptembri deduxerunt. ea cum Caietam ex itinCre diuertidet,vrbemque in poteftatem Mediolanendum Ducis ede redadam nouidet,mutatis magiftracibus o-mnem regnicuram perfegedît. Alphonfusautemdimidusodobrimeniecum 5® Ïoanne AntonioTarenti Principe DucequeSinueÂæ,amp;Iofia Aquauiuamaiores quam vnquam antea parauit copias. Per idem tempus Alphonfi frater Petrus Infans cladem,quæ fuperfuit ex prxlio apud Siciliam,rcfedam ,ad transferendu fra-trem ex portu Luna:, (qui nunc Veneris appellatur) deducebat. is cum prædandi ftudio defeendidet ad Caietam 4 oppidani qui return omnium inopialaborabant, exiftimantesAlphonfum Ducis McdiolaniLigutumqj viribus auduraadedè,de-ditionem continuo fecerunt,antequam de Ligurum defedione quiequam refcif-fent. Eugenius aperto ftudio Renati partes amplexus, auxilia fubminidrabat, ab eoque midus Patriarcha Aquila primo recuperauit, inde pulfo præfidio Francifei Minicuci Aquilani,Ritiiqj Montifclarenfis,qui ftipcndia fub Alphonfo faciebant, 4^ omniqucdemumtraduadufqueSaltumCadinenfemhac prima expeditione po-titus eft.Eo fuccedu elatus in fequentem annum copias in^^lphonfumiterate du-xit,confedjonemque timoris intra mœnia Capua:compulfo expredit. Ipfe Patti-archa pugnæcopiamnonfaciente ^lphonfo,cumTatenti principe manumcon-feruit ad BenenentûjVidumqueacieviuumcepic.aquocumomneiushoftisabr-tinuiiïct 5 eumquenimis humane accepinet,animum lacobi Caldolæ, qui graues amp;profeflasinimicitiascumTarentiprincipeexercebat,abalienauit.ItaqiPatriar-chadefertusaCaldola,qui prius ^Iphonfum prouocabat,impareflecœpit : lt;lt;1* phonfoqj premente coadus eft intra Salerni mœnia fe recipere. vbi comeatuin-terclufus, ab zflphonfo inducias petere necefle habuit : idqj non ægre ab x^Jphon-foimpetrauit, qui omni ftudio ferebatur ad delendum Caldolam. qui grauatus

ftratinon diuperftiterunt in male farta gratia, quare Patriarchadimiffis impeno Laurentii 4ttenduli copiis, ipfe vetuftamconfeendit trireraem apud oppidum Vigi-

-ocr page 647-

DE REG. SICILIÆ LIB. IIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;62^

^■gnias,amp;primo Venetias,indeFerrariam fecohtuIitadEugenium. Peridem J^mpusemiflus c carcere Ducis Burgundix Renatus Liguftica cüm claffe Neapo-vcnit,opibus Attenduli Michaelis amp;Caldola: fretus:fed tes longe aliter eueni t. ’'3tnGenuenfium naües nulla magna re gefta e veftigio domum redierunt,amp;Re-*J^^üsquanquam potitusarcequamNouamvocant, vndc Catalani maximis afh-wecladibusaffecerantvrbem,tarnen Alpllonfumprohiberenopoterat quomi-*^'^’'grauiobfidioneNeapoIimpremeret: vtægre Renatus amp;nbsp;fui coJerarent inopia coniiiieatus,quemLigurumnauesimportabant. Interea Pontifex per Florenti-lumCardinaiemadeam remlegatum,cum vtroque egit,vta:quisconditionibus P^cem componerent. qua negata ad annumduntaxatinduciasimpetrauit,intt3 ^uas lacobus Caldola correptus apoplexi diem claufit extremum: in quo vno ma-g'’ainfecitiaduramRenatus. Eo nanquemortdb, Alphonfus Achetas primum, Q^inde Auerfam fame domuit,amp; vi cepit. Ea re commotus Hifabellam Renatus ^’^otem Neapoli reliquit ad fpem fimulandam : ipfead Antonium Caldolam con-^g'b vnicum return fuarura prxfidium : quem cumlacobi mottefluduantem '^onfirmafTet, ab eo Ray mundoque, amp;nbsp;vtroque afinitente, ab Aquilanis,ac cæte-f'^uün Aprutio Apuliaquein eius fide pcrltiterant,imperrauit vteumpecunia quot;luarennexquaparuascopiasreparauic. Dû hæcitafiunt,Alphonfusadeo Nea-j^ poliniprernebat,vt vacua ciuibus ob inopiam return fine externo milite defenfa-^'nonpoflet.Eo tempore Renatus oppidum Puteolos loci natura tutum tantum-®odo tenebat. ad equitum quatuor milia in armis habebat, amp;nbsp;in iis Anto-'”ura Raymundumque,amp; Traianum Caraciolum AuelliniComitem. quætan-^0filentio duxit in Alphonfum, vt prius in confpedum venerint quam ille quic-^’^anifentiret.Exiftimantquenonnulli,fi Renatus Ifoftemfubito adortusefiet,eu Potuifledeleri:fedreibenegerend£eoccafioamifiaeft, Antonii Caldolæ cunda-'lt;one,quidQmdubitatvtrummanumcófererent,Alphoniolocumdedit vt a pe-'^æulo ièfe reciperet in tuta,hoftique vtem daret.Res adeo Renato fufpeóla fuit,vt ^^tonium euftodix traderet in arce Neapolitana quafi petfidix feum. Sed Anto-j5 ^'i’serrorem,imprudcntiamque amp;: incertum return euentum excufans, pœnam ®‘:precatus,ea facilitate, qua conieäus in vincula,continuo dimiflus eft. Antonius j’^ciniuriapermotus, vtpriffiumnaâus eft occafionem, quinto a Neapoli lapide ’^oco tutocaftra communit. Ab Alphonfo deinde per legatos impetfatinducias ®'crmnquinquaginta,tutumq5 per hoftilialocatranfitumi Renatus ab Antonio ^^fcrtiis jmpar adeodeinceps Alphonfo fuit,vtxgreNeapolismœnia tueripof-‘'^'Antoniusautem Raymundufquc Pontificis ftipendio meruerunt. Eo tem-P°fe Pontifex in Neapolitanos hac vfus efle liberalitaredicitut,vt obfelfis très Li-g^rumnaues onuftas frumertto miferit,idque pauperibus meriri gratis, ditioribus ‘’Mtnagnopreciovenundaricurarit. Alphonfus igitur vrbisexpugnatione fa-1(5‘’’evelvipropemodumdefperata,feconuertit ad doles.ItaqsnônüHos ex his qui P'^fgarereficerequeconfueucrant aquxdudus perquos aqua invrbem deduci-''^'■jpecunia corrupit, iifque diicibus milites per aquxdudus intempefta node in ''tbem penetrate iubet.li per puteum quondam publicum qui eft in ea quatti fiim-*?3mplateam mcmorant, fcalisadmotis faftigium putei fuperant, albefcentequO ^æportas vrbis adeunt, fignumquedänt fociisquosAlphonfusextravrbemlo-'^îuerat'.obttuncatifque portarum cuftodibus, clauftra portarumrefringunt,a-g®enq;ex Alphonficaftrisintromittunt.adcum nunciumRenatus cquo vedus, ^oncitato curfuinarcemnouam fe recepit. Alphonfus itaqj noftrx falutis anno '’I'llefirnoquadringenrefimo quadragefimo fecundo,diefecundalunii, Neapoli jo P°t*tur,amp; paulo poft arce noua certis conditionibus a Renato tradita. Excedente ‘\enato,qui partes eius fcquuti fuerant, diffifi rebus fuis, ad Alphonficlementiani confugerunt,quibufquc potueruntab eo Conditionibus pacem impétrant.

Alphonfus amp;nbsp;clemcns in vidoria fuit, amp;nbsp;deinceps,adeo vt eius principatu tranquillilfima pacatiffimat^

QCG j

-ocr page 648-

MICHAELIS RITII NEA

POLITANI, DE REGIBVS NEAPOLIS ET SICILIÆ, Liber Q_y a r t v s*


^ LphonsVs etgofubado pacacoqueregno,rebufqueexfen-tentia compofitis, immucauit ac in mains auxic ftipendia. nam profingulisquibufquelaribusamp;focofeptem nummos argen-teos imperanitjex eo genere quos vulgo Carienos appellant,eu priusvnaquaBqueciuitas oppidumue pro numéro amplitudi-^ neque amp;opibus ftipendia penderet per colleras, vtaiunt. Ad bæc oftiatim per fingulas domos emere modium vcl(vt Neapo-litani vocant) tumulum falis, vnumquemque patrem familias, in quinqjCarlenos compulic. Arcem Neapolis ea« quam nouam memoranda fundamentisinftaura-dam fuo «re curauit,opus amp;nbsp;fubltrudioneamp;argumento magnificumplaneq^re' eium.Cum liberis ex iufto matrimonio careret,aliquando cogitauit hçredem icri-bere Nauarræ principem Ioannis eius fratris filiö, qui iure neceflîtudinis Alphon-fo fucceffurus crat in cæteris:mucata deinde fententia Ferdinand urn,quem fufee-Ï)eratexpellice,DucemCalabriiedeclarauitm fpem fucceffionis: cuius resvtva-idiusconftitueret,Hifabellam deClaromonte DucisVenufinifiliam,neptem9 Ioannis AntoniiTarentini principis,ei matrimonio iunxit, fororemque Ferdina-di,amp;:ipfamquoqueobliquigenerisamp;:notham loanni Antoniode MarzanoDu-ciSinueiTxcoïIocauitjVrbeprincipatuqjRoxani velutin dotem tradito. Eugenio vero quarto Renati rebus ftudente,legatos ad concilium BaßletemifitAJphonlus, LudouicumPontanumclarifTimum iureqpnfultum , amp;nbsp;Nicolaum PanormiAr-chiepifcopum, iuris potilïcii peritiflïmum:quorum opera concilü fuffragio iufliis abdicate fePontificatu Eugenius eft, in eiufque locum fubftitutus AmadeusSa-baudiæDux,is qui fe Felicem tranfnominari voluit.Scd adnitentibusFlorentinis, amp;nbsp;alüs Italix prouinciarumque ciuibus,Eugenius ce rem perduxit, vtFelix in or-dinem Cardinalium redaótus, acceptaqj pcrpetualegatione,fummofacerdotio celFeritjEugcniuscertusvnufquc Pont, ab omnibus habitus fit. Fama renuit,Eu-genium,quofibiconciliaret Alphonfum, iuseiFetdinandoq; eius expeHiceßÜo prins lcgitiraato,pofterifqueeorumpoffidendiregniconceflftre:indcquefadum vtFrancifensSfortiaabagro Piceno,quemopibus Alphonfioccuparat amp;nbsp;obtinc-bat,aPontificeexpellereiurauxilio(vt quidam fentiunt) AIphonfi:quod itarecc-pifi'etinc6ditionib.pacisEugenius,vragerPicenuseeelefiæ reftitueretur. Haud ita multo poft Elionoram regis Portugaliiæ filiam,quam pepererat eius foror, Imperator! régi Romanorum nuper appcllato,Federico de Àuftria,defpondit.vnde Federicus in vrbê cum venifter,acceptis imperii regniqjinfignibus, inde Neapo-lim tranfiit,vtconnubiiiuscum vxore vfurparet,vel (vt vulgodiciint) matrirao-nium confummaret.nam Elionora apud auunculu morabatur.Exceptus eftabAl-phonfofplendidiffime,inftitütis in eiushonoremludis, venationibus,epulifque nuptialibus, quam maximopOtuitapparatu, tanta pompa quantam nulla homi-hum memoria illa ætate nouerat.Exinde contra Plumbini rcgulum fufeepto bel-lo Ferdinandum Calabnç Ducem cum copiis aduerfus eum mifit,moxipfefubfé-quutus eft. Cumque diu circa Oppidum natura arque operibus munitiffimum fruftracófedilTeqinfeótare difcelfit. In fenium ia vergebat Alphonftis cumLu-fcretiamde Allanioprasftanti forma nccobfcuro genere puellamdeperire cœpit, âdeocjueimpotenterardere,vt ætatiseiufquefaftigii oblituspropetnodum vidc-rerur. nam, vtomittamquantopere cæterisinrebuseifemper indulfit,illudcer-te incredibile videri poteft,quod ab ea legatosad Pontificemmittifuftinuit, vt eius nominepeterent,Alphonfo liceret eiusvxoreih Mariam dimittereper cau-famfterilitatis, vt quæ nihil vnquam hbcrórUm pepererat, amp;nbsp;ipfamLucretiam matri-



là


10


50


40


-ocr page 649-

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE REG. SIGILIÆ LIR IIIÎ. , «?jf

ihatrimonio fibi iungere. nam quod eins neceflarios amp;nbsp;fanguine cortiundos äd fummas opes euexeric,ingenfque auri pondus intempeftiuus hic amor abfum-pfcrit, in tanta notitia referre fuperuacaneum foret. Erat enim liberalis Alphon-Û1Sa natura, mitifque,nee alienus a religione. verumquoties eum pecuniade-ficiebat,afuisextorqueri periniuriam non granateferebat inftitutonouo magi-ftratUjquem pccuniæpræüdem Neapolitanigtntilirer appellant, eiqueconfilia-riosadiunxit. li neminem re velfama diuitem relinquebant intadum. Alphonfus

to

autem non modo exadam, fed etiam quam magiftracus in pofterum putabat ex-aduros, temere profundebat, reddendi iuris adeo ftudiofus, vtconcilium con-ftituerit quod omnes appellarent ex toto fuo regno, cui pra^fecit epifcopum Va-lantiæ,(qui pofteaNicolaoquintofucceffit,amp; CalliftuscftappeUatus^cum prins advicarixtribunal,aliofqueminoresregni indices confugere cogerentur,amp;in-deiuspetere. Ætateingrauefcentefebrecorreptus,anno falutismillefimo qua-dringentefimoduodefexagefimo,menfeluniifatofunduseft in arcc LucuJlana, ‘ Huamvulgo vocant Oui,cum Neapolircgnafletannis fedccim. Ferdmandus itaq, Calabriae Dux Alphonfo patri fucceffit, appeTlatufqne Rex a Neapolitanis e-udligiorecepit arces vrbis. cum veropeftis Neapolifæuiret,Capuæproceruni populorumquehabereconuentumftatuit,vbi coram vel per legatos rex omni-“roconfenfufalutatns,eos in fua verbaiurare compulit. Interea Tarenti Ro-’^anique princeps,aliiqueprætereanonnnlliquibus maxime confidcbatAlphon-^“5)08 initam fecumneccffitudinem,Ioannem Lotharingiæ DucemRenatifi-l’umfdequofuperiusin Alphonh rebus fada mentio) perliterasamp; certoshomi-

^«accerficranc,vt paternum decus acciperet,acregnumcapefleret.Necillecun-^atus, inftruda dnodccim triremium clafle delatus ad Lirem prope Sueflanl defcendit,ipfafquenaues e veftigio redire domuminflit, vtfublata fpefngæ,anc I vidoria potiretur, aut honeftam mortem oppeteren Eodem ferme tempore ' Galeatius Pandonus aliquot oppida Venafrani Comitis ex eins fratre vi capta obtinebat, indeque præhdia deducere iuffusa Ferdinando, fretiis opibus prin-dpisRoxanifacererecufauitimperata. Ferdinandus eum bello perfequi ftatuit, 1°'tiqueinitium tumultus in regnofuit.Itaqueloannesaliquandiu Sueflæ (quoeu ''eniffedemonftrauimus) ac*in proximis eins finibus commoratus, in Apuliam contenditïvbi multosin fuam fidempcllexit, cum Ferdinandusin Brutiisedeti ^Confentiamnondum perueniffet.Vbiprimumintellcxithoftis aduentum, iter ■■etroconuertitjNeapolimquemagnisitineribuSjinde profedus in Apuliam,Ba- ‘ ïolicoronatus eft a Cardinale Rauennati Pii fecundi legato. Lotharingus A puliæ quot;Multis oppidis, arque ex omni regno receptis, coadoque non contemnendo ex-^■^citUjfocioTarentiprincipe, exterifquefuarum partium ducibus,Nolam pri-®o, deinde Sarnum venir, in quo oppido a Ferdinando Sfortiæque copiis eft ob-ieflus.FrancifeusenimSfortia, quod Hippolytam Mariam eins ftliam collocarac ^^ AiphonfoFerdinand! natumaximo, copiasauxiliares ei miferat, idemque fece-rstfe Pont. Piusaffinitate cum Ferdinando contrada.namPicolomineus Anto-*quot;usexfrattePiinepos,expclliceFerdinandi filiamduxerat, Amalphiæquc Dux äbeodcclatatus, ingentia munera confequutuserat. VrbemFerdinandus expu-gnarecontendebatupfe Lotharingus in aciem prodiit, magnoque animorum ari tioi^evainque pugnatum, donee Aragonenfibus in fugam verfis adeo laboratuni fit,vtxgreFerdinandus Neapolim fe teceperit,amp;frequens fit opinio potuifte Ara* gonenfeseadie deleri,fiTarentiprincepsvtividoriapermififtct. Lotharingus ex SarnoStabias accedit, vbi fandi Marei Dux, amp;nbsp;iandi Scuerihi Comes ex faroilii ^^ Weuerinarum per legatos in Lotharingi verba iurauCrunt, diu ramen in fide quot;onperftiterunt. idenim feciiTe dicebanturFerdinandi confiliö,quo vidorum hoftiumeuaderentimpetum. Lotharingusex Stabiis in Apuliam rediit,interic-

' doquetempore Ferdinandus petocium reparauitexercitum, quern paulo poft 1 quot;'expeditioncmdeducit. Aretium oppidum primo obfedit, coque tandem ex-pugnato,conuerfus in Comitem Ccretanum imperata facere compulit, vidorqj Vrfariam vfque peruenit, quod in finibus Apulix eft oppidum. Lotharingus

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GGG 4

-ocr page 650-

gji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MICHAELIS RITII

in Jpuliam irrucnti Ferdinando adTroiamvrbemfefe obiecit,vbi diutinu helium pertxfi, manumconferere ftatuunt.Itaque datis vtrinquefignis,acripraclio commiflb j viftoria penes Ferdinandum fuit, ex qua non tantum Troia, fed^^pu-lix maioti propemodum parte potitus eft.eodemque tempore agi cœptum de pace cum principe Tarentino : rebufque compolitis apud ^Itammuram Tarenti princepseueftigiofatofuhéhuSeftèinualuitque opinio aquodameius aulicotna-gnis largitionibusa Ferdinando corrupto,lacinia lodicis eliiis faucibus extindum fuide./^c vtrempaucis expediam j TroianavióloriaFerdinandi res extulin nam Lotharingus per Marfos amp;Pelignos,vel (vt vulgodicunt)/4prutinos,Sinueflam regreffus,ibi paululum commoratus, Ænariam vel in Ifclam traiecit infulamjinde-queinNarboncnfemprouinciamferecepitad pattern.Ferdinandus autemcon-uerfusadexpugnandumquipeftinaciterin Lotharingi fideperftabant, tem ce-leritet confecit,eorumque nonnullosextorres egit,plerofqueconiecitincatce-rem , amp;nbsp;in iis Roxani principem, lacobumquePicininum : quos acquis coditioni-busamp;fpepromiflbrumpellexeratad deditionem, mox incautos oppreffit*vter-queinvinculis effuditaniman^ Pacatoiam regno nuptias x^lphonfi âln atquc HippoIytæSfortiæ celebrauit, Elionoram filiamHerculiEftenö FerrarixDuci, BeacricemMatthiæ Pannonia: régi collocauit. Liberi prêter ca Ferdinandofuc-runtj^iphonfusnatumaximus, Federicus,Ioannefque,amp;Francifcusexiuftoma- ^^ trimonio : quorum Federicum Scyllacii principem primo declarauit, mox/^lt2-murx.nam Federicus exGalliaNeapolim regreifuSjamiflaquamibiduxeratv-xoreSabaudiae Ducis filia,cx qua puellam tantum fufceperat, defperato reditu Neapoli lubfti ti t, ac ne effet inglorius, a patre Scyllatio donatus eft, amp;nbsp;aliis pr^ter-camultis. Cumque plerique%mnesregni principes a Ferdinando dcfecifrcnr,vt res fiéta pace componeretur, Tarenti princeps a patre creatus eft, vxoremqj duxit Hifahellam principis /4lta:muræftlia,eiüsqüemFcrdinandus invinculaconicce-rat:itaque Federicus Jltxmura:princepsflnlocum focericonftitutus eft-Ioanne vero rebus diuinis initiatum, patrum collegio cooptandumcurauit, Cardina-lemquedcclarari.Francifcum quoque ex Vngariareuerfum,vbi apud fororem ^^ aliquandiufuerat, Samfti angeli ducem fecit admontemGarganum.fed loanni Francifcoque amp;Elionora: fuperftes ipfe paterfuiffy^lphonfusautcmnatumaxi-musex Hippolyta Ferdinandum,Perruque,amp; Hifabcllamfufeepit.exhisPetrus maturedeceflit,auo patteque fuperftitibus: HifabellaloanniGaleatio, Galeatii Mediolanenfium Ducis filio, qui mortuopatre, fubLudouicipatrui tutelarem adminiftrabat, in matrimonium data. Habuit amp;nbsp;alteram Ferdinandus vxorem loannam, Ioannis z^ragonumregis filiam, fobrinam fuam,ex quavnicam filiara fuftulic. Invrbcm Ferdinandus ad SixtumquartumPontificem Maximum venir, indeque regreffusftatim cum Florentinis m Etruria bellum exarfit. nam cum Sixtus fandi Georgii Cardinalemadhucadolefcentem cum Pifano /rehiepifeo-poFlorentiammifiiret,initacumplerifqueFlorcntinisinnecemLaurentiiMedi-cis, eiufque fratris luliani coniuratione , qui Florentiæ res ex libidine moderaba-tur, vteius vrbis dominatum Hieronymus Cardinalis frater, quem multi Sixtifi-lium fufpicabantur,occuparet:cumque ftatuta die Francifcus SaluiataPifanus/r-chiepifcopus de rituChriftianxreligionisadaltare rem diuinam faceret, ii qui coniurauerant arma corripiunt, ipfumqj lulianum, quem fors obtulit, obtruncat: Laurentius accepto graui vulnere,fugafalutem quatfiuit. eam rem Florentinus populus indigne tulit.Itaque quofcuque facinoris affines comperit, vltimo fuppli-cio affècitjamp;iniis/^rchiepifeopumPifanum carnifici tradiderunt,elififquefau-cibus ex altafeneftra fufpendio ftrangulatus eft,per caufam quod lorica tedusfo-lennia celebraffec- Ex ca re Laurentio maioracceflitautoritasapud fuos. Sixtus 1° earn nadus occafionem, quod in Pontifices inauguratofque facerdotes animad-uertiffent,ipfumqueCardinaIemdiui Georgiicuftodirent,ecclefiæqjcenfurâcô-temnerent,bellumFlorentinisindixit,auxilioFerdinandifretus.isautem Alphó-fiim CalabriæDuccm,eiufqueliberûm natu maximum cum copiis inEtruriam mific.ibi cum bellum profperegeffiffet, oppidat^ Florentinorum nonnulla venif fent

-ocr page 651-

DE REG. SICILIÆ LIB. IIII. 6^^ ^entineius poteftatem,Laurentius diffifus opibus fuis, per Diomedem Carra*-^^t^iqui plurimum gratiaapud Ferdinandum valebat, a Rege pacem impetrat:ad ^uamfirmandam LaurentiusItaliçqueprincipumJegatiNeapolimconuenerünrà •^pax aliis quam Sixtus voluiflet data conditionibus, in régis odium Pontificem ®ccendit, adeo vt aperte bellum minaretur, vt Ferdinandus dicere folebat : inde ^'^cuertendos eius conatus, in eum copias emittere coadus fit:Alphonfufqs Fer-°'nandi films ante aliquot oppida eeelefiæ occuparit, quam Sixtus exercitum co-^fahere potuerit.Sed Alphonfus cG non longe ab vrbe Roma caftra haberet,a Ro-jj °«toAriminenfium principe ecclefiæduce,Venetorumqueauxiliis fufus fuga-'^^4'^eeft.in quo prælio pleriqjex nobilitate regni capti funt : fed cos benigne ac* “^^Ptos^paulo poft incolumes dimifit. Cumque Alphonfus Senenfem rempublicäj H'^ani fui ftudiofiffimam bello Florentine cognouerat,occupare niteretur,fquib4 ®''tibus,quorumucconfilioproditionequenondumconftat)MaumetusTurcarü j f^’^HydruntuminoraApulixoppidum,per clafliariosinuadit expugnatque,o-‘ ^tiibufque oppidanis ad vnum trucidatis, fuo pr^fidio firmauit. Vnde tam cre-^■^ïs longinquafque excurfiones eius équités faciebant, vtneceiTe Ferdinando ^'^ritjAlphonfumfilium ad compefcendosTurcarum impetus ex Etruria primo ^^otjuc tempore reuocarc.Itaque SenenfiReip. fualibertasmanfit. Alphonfus 15 ^j'^'^^Astique obfeflb Hydrunto Sixti nonnullorumque prxterea principu opibi ’^•utuSjTurcas ad deditionemcompulit,auditaMaumeti morte, deiperatoq^fub-®operterritos,triumphauitqj Neapoli de hoftib.no aperto marte vidis', fed qui ^^■■dsconditionib.eiusfideifecomiferant. Infequutotempore,cumVenetibel-* ^® lufccpiftent in Ducem Ferrarix Ferdinand! gen^rum j Sixtus eorum fpre ta a« *^'citiacu Ferdinando amp;nbsp;Ludouico Sfortia,(qui pro fratris filio MediolanenfibuS ‘'’’perabat) fcetlus iniit ad tuendum Ferrarix Ducc. Alphonfus itaq; omniu focio-! ^^ni confenfu fummx rei bellicx prxfedus eft.Eum vt ab incepto Veneti rcuoca-‘J^tjClalTe infinumTarentinummifTa* CallipolimNeritonqj (maritimas vrbes) 1 '^'ï»complura intus oppida occuparunt. In quos induftria Francifci Copulx ce-| ^’^iterinftrudas naues Ferdinandus mifit. fed inter eos nauale prxlium committf quot;onpotum Etenim LudouicusSfortiacum Veneti maioribus in dies viribus pre-*’’^fentur,a focietate belli deftiuit,autörq5 exteris fuit vt idem facerent.vnde reb» ^'''■nque compofitis,quas vrbes in regno V eneti tenebant, eueftigio reftituerunti ?ferea mortuo Sixto lo.Baptifta Cibo Ligur, MelphedxCardinalis,in eiuslocu '‘^eftusjlnnocentiusodauusappellatus eft.Alphonfus vbi primuma belloFer-1 f^nfiNeapolim rediit,ineos aperteminatuseft, quihoftihin fefuiflentanimoi '^bditos permiflü patris nouis vedigalibus follicitare, quofdam non obfcuro lo-j°^atosinvinculis habercjquorundambona indida caufapublicarecœpit. Vn-, ®funcifcus Copula,quem Ferdinandus Sarni Comitem declarauerat,AntoneI-iQ*^*J'*®^cPctruciis,quiPoIicaftrum Lucanix Calefque Aufonum primo oppidu ^°'^anam deinde coloniam Comitis amp;nbsp;ipfe titulo tenebat,vcriti ne quid in fe gra*“ ^'U'moliretur Alphonfus s Antonellum HieronymumqueSanfeuerinates, (ake-= f^naSalernijakerum Bifiniani principem)Pyrrumque de Baukio, qui pnnceps e-f’^Alta:tnurx,PetrumquoquedeGuiuata,Andreamque Matthxum Aquauiuâ) ^^untorum, illum Vafti Aimonis Marchionem,follicitarunt vt fecum coniuraréè “jerdinandum. quod vtalicuius autoritäre fulcirent,lnnocentium Pontificem *‘’'adiunxerunt.Itaq;fœdusinter fe pereuflerunt apud Melphim in nuptiisTro* *^iCaraciolifiliiDucisMcIphis,initumqueconfilium, ftatutüqj tempus rei per* ':*ïndae. Sanfeuerinatibus hxrebaht Mileti Laurixque Comités , Akxmlitx j^ pfgt;ncipi\£;j.jjQj^j5Dux,eiusfrater,!pfiufqj Ducispleriqüe filii.Cumque bellonc-«htiainfuisqu!fquefinibus parau!flent,in metumaddudus Ferdinandus,mit-'^odislegationibus cos adfanitatem reuocare tentauit.idcirco cum Alphonfus cu ^’'ercituoccurriflet Roberto Sanfeuerinati^quiconiuratisauxilio veniebat, ad ^“sFedericumfilium mifit. apud Milionicum in conuentu coniuratorum depa-^®agitcœptum,inprimifqueaFerd!nâdopetitum,vteiusautoritatelicerer qux-^^regniftatutain comunem omnium vtilitatem reformate, eiufqj pacis eufto-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dera

-ocr page 652-

^54


MICHAELIS RITII


dem Federicum defignauerunt» adicda Conditione,vt eum paterTarenti princi-pemconftitueret;eamque remFerdinanduSnon ægrc conceffit.Sedilliquidem didis non fteterunt.nam cum rurfus apud Salernum coiïueniflent,Copulaque amp;nbsp;Anconellus vitra bellum profequendû ncgarentj Antoneilus Salerni princepsan-nofalutis millefimo quadringentefimo odogefimo fexto Federicum,quiperid tempus apud eos erat, cuftodix tradidit j amp;nbsp;Antonellum de Petruciis. A t illi paueß poftdiebusopecuiufdammilitis ipfius Antonelli principis aufugerunt.Quadió Federicus ab Antonello captus eft, Innocentii Romani Pontificis vexilla luftule-runt,paftimque toto pene regno,vno tempore bellum exarfit. Nam loanes deru* re prxfedus vrbis,admota modica Pontificis manu Beneuentum Samnitesq; ve-xabat,Salerni princeps Lucanos, Altaernura: princeps amp;nbsp;Marchio Bituntorum A-puIos,Marchio Vafti Marfos,Pftneeps Bifiniani Brutios: ipfe vero DuxMelphß, ctfi belli confilia cum iis communicabat, (vt quidam fentiuntjaperto tamenftu-dio neutriparti fauebat. Inter hos tumultus Alphonfus Infubrium Florentino-rumqiie confirmatus auxiliis, nó modo Robertum Sanfeuerinatem regni finibus arcuit,fed etiam Romani iuris oppida populabatur.qua de re necefte fuit Innoce-tioFerdinadopacem dare,quæconditionibushis Augufti menfepadaeft,vtpef eum licerctAlphonfo Robertum Sanfeuerinatem ab eeelefiæ ditione reiieerefta* ila poteftate Alphonfus Robertum coniecit in fugam, continuoqj redudisinre-gnumcopiisconiuratosaddeditionemcompulitJtaquepacato regnoFetdinan-dusconiuratosomnesin carceremconiecit,annofalutis odogefimo feptimo fu* pra millefimumquadringcntefimu, quarto lulii, prêter AntoncllumSalcmi prin-cipem,quipriufquamincon^edumrcgisveniret,abcundipoteftatemab eoim-pctrauerat:quartoque demum menfe ex quo comprehendit,omnes advnum fi-Ïentio nodis carnifici tradidit ad fupplicium, violato iureiurando'pacifque con-ditionibus:interquos etiam lo.Antonitis Marzanus,quemtrigintaquatuorannos in vinculishabuerat, interemptuseft. AnTmaduerterat anteiamFerdinandus in Francifcum de Petruciis Antonelli filium, quem Comitem Calenum vocabant,

lO

zo

eiufquefratremIo.AntoniumPolicaftriComitem:nequefimplicimorteconten-tus,infrufta feediflime fecari iuffit: Antonellumque eorum pattern , ipfumque • Francifcum Copulam in propugnaculis arcis Noua*lecuri pereuflit, eorumqj bona confifcauit.Ex omnibus principis Bifiniani filios fedulitasmaternaferuauit.e-

iuseniminduftrianodüdam confcenfanauiculainfines Columnenfium iurisin agrum Romanum fe receperüt.Ii cum Salerni Principe (de quo didum totics eft) aliquandiu in Iralia commorati, per Alemaniam fe contuleruntin Galliam. Lu-douicus interim Sfortiaquidiu Mediolanenfium gubernator,creari amp;euadere Dux afFedabat, Alphonfiq; verebaturopes,qui oppreflaconiurationevidoriaqj elatus aperte denunciabat in Ludouicum copias dudurum,ni loanniGaleatio eius ' genero debitam principatus admimftrationem reftitueret, Carolum Francorum regem eins nominis odauuminltaliammultislargitionibus,atqj promifibrûfpe euocauit,vt regnum Neapolis ex Andegauenfium fucceflione fibi debitum repeteren In ipfo belli apparatu Ferdinandus obiit anno trigefimo feptimo fui principatus. Alphofus Calabria: Dux omnium fauftis acclamationibus eo diequo patcrnaturæconceflitappellatus,exequiisamp; pompa funeris adeo magnificece-lebratis,vt neminem antearegum Neapolis canto apparatu datum fuiffe conftet, diemquo regni nobilitaspopulorumquelegati Neapolimconuenircnt,vtin eius verba demoreiuratidc communibuscommodisagerent, edixit. His rebus per-adis in maximo Neapolis templo a Cardinali Montis regalisAlexandri fexti Pontificis legato coronatuseft, maiori pompa quam alius vnquam Neapolitanus rex. Vbi vero CarolumaduentafteRomam cognouit,facinorum confeientia pertur-batus,quodamortepatris Comitem Caputaquenfem , Comitemque Compfx, multofque prxterea non obfcuro loco natos in carcerem conieciftet, vltro fe regia poteftateabdic3uit,Ferdinandumque filium pro fe regnareiuffit. Ipfe cumfecef-fiftetinarcemquamdicuntOui, paucis exindediebusin Siciliamtraiecir.vbi no ita multopoft e vitadeceflit,cum vixintegrumregnaffet annum. Ferdinandus

4°

autem

-ocr page 653-

DE REG. SICILIÆ LIB. UIL £;3j äutem, cuîviuens AlplionfusregnoceïïeratjaCaroloFrancorum rege duobus ^«emenfibus exadus eft. Sed de Caroli Ferdinandiqj fucceffibus alibi copiofius '’'pofuimus.Iplevero Carolus Neapoli non diu regnauit.etenim Neapolitani in ^älliam profedo iam Carolo,redeunti Ferdinando portasaperuerunedfque poft ^ülta variaque cercamina, cum Gallos in oppidum Lucaniq Atellam compulfos, J^ecMontirpenferiidominofamedomitos, infidemrccepifler,abeödipoteftate j ^^gt;’'egnumpacauit,vxorequedudaFerdinandifororis eius auifilia exfecun-d^'^P^'^g^ régis Caftellaj forore, non ita muko poft abfque fobolc Neapoli diem quot;nbsp;*bquum duodcuiginti menfibusregnaflet. Itaque Neapolitani Federicum ferdinandi patruumab obfidione Caietxredeuntera, in regnum ad-

miferunt.Is Gallorum reliquias,fi qux adhuc in regno fubftiterantJmperatafJeere

Neapolis et Siciliæ

HVGO-

-ocr page 654-

HVGONIS FALCAN

DI IN SVAM DE REGNO SICILIË HISTORIAM PRÆFATIO AD PETRVM Panhormitanæ ecclefix thefaurarium.

Tt E CALy^M/r^TE Sicilia»

Tatvebam, Pecrccbarifïïmcjpoft hyemis afpenta-tem clementioris aurx beneficio micigaram gt;nbsp;aliquidac iucundumfcriberc,quod tibi quafiquawa renafcentis veris primitias dedicate. Scd audita morte egis Sicilia:, intelligens ac mecumreputans quanturn hxc return mutatiocalamitatisafFerrCt, quantum ilu* us regni quietiffimum ftatum vel hoftilis incurfus pro-cella concu etter, vel grauis feditionum turbo fubuer-teret.-repente codfternatus animo capta deferui, ver- ^ faque in ludum cithara malui flebiles modosamp;lame-tationum lugubre carmen ordiri : licet repurgati cœli blanda ferenitas, amp;:Ifbrtorum ac nemorumamcena facies importunam animo Ixtitiam ingerentes, ad aliud me conentur abftra-here,amp;:flendiaclamentandipropofitum impedirc.Quis enim lamentationi Jo-cuseft,aut qucrelx:autquisintempeftiuefluentibus non offendaturlachrymis, vbi iam annus pruinofx fenedutis deterfa canitie, gratx denuo iuuentutis puj befcitinfloremiamp;hybernisfrigoribusfuccedens verna temperies,feriatas amu fauces ad intermiflx fuauitatem modulationis inuitat? Verum quia difficile eftin morte nutricis alumnoperfuadcri ne Iugeat,nonpoflum(fatcor) lachrymascon- ^^ tinere, hon poflum defolationem Siciliæ,qua; me grati/fimo finu fufeeptum benigne fouit,promouit, amp;nbsp;extulit, vel preterite filentio, vel ficcis oculis memorare. Intuerimihiiamvideorturbulentas Barbarorum acies,eoquo feruntur impetu

irruentes,ciuitatesopulentasamp;: locadiuturnapace florentia metuconcutere,C!r* de vaftare, rapinis atterere, amp;: fœdare luxuria. Ingerit fe mihi, amp;nbsp;lachrymas a no-lente futurx fpecies calamitatis extorquer. Occurrunt hinc eines,aut refiften-do gladiis intercepti, aut fe dedendo mifetaferuitutc depreffi. Illinc virginesini-pfisparentum confpedibus conftupratx:matrona: poft varia amp;preciofa capitis, colli,acpedorisornamentadirepta,ludibriohabitx,amp;defixisinterraoculisinco-folabiliterdcplorantes,vencrabilefocdusconiugiifcediflimx gentis libidine violari.Nee enim aut rationis ordineregi, aut mifcratione defledi, autreligione ter- ^° rcriTcutonica nouit infania:quam amp;nbsp;innatus furor exagitat,amp; rapacitas ftimulat, amp;libidopræcipitat.HæcautcminApuliavicinifqueprouinciisgeri,licethorren-dumae trifte fitfacinus,amp;muko cummœrore deflendum,vtcuhque tarnento-lerabileputaretur fiin Cifpharinis tantumpartibus Barbarorum immanitas defç-uirct. Quod fi beatam illam infulam omnibus quidem regnis amp;prxclarisdotibus

-ocr page 655-

DE SICILIÆ CALAMIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^37

^tneritisamplioribus præferendam vis procellæ fxuicntis irrumpac, fi iucundum ocium amp;quietê omni voluptatis genere gratiorem armorum fragor importunus «xtutbet,quisiam animo potent imperare, nedolendimodumexcedatf’quis non ^otus in Jachrymas defluat, cum iam apparere cœperint vaftitas vrbium, ciuium cædes, fœdata puluere fenü reuerenda canines,matrone pro fericis,faccis inducçj Pi’eripuellxquc Barbara: linguæ ftridoreperterriti,omnefqucomnino indigent ^crouka rcrumcopiaadvltimamege(tatem,degaudioad mœrorem,degloriaad ‘gnominiam , de fummo felicitatis culmine ad extremæ miferiaîdifpendiadeuo^ i^ bti?A.tque vtinam Conftantia cû regeTeutonico Siciliæ fines ingreflà,perfeuerâ-‘^i conftantiam non haberet,nec ei daretur copia Meflanenfium agros aut Æ tnçi ’î'ontisconfinia trânfeundi.Hiseniminlocisaptiffimegensinaconfiftâtjvbiamp;icu ffudclitatc piratica Tcutonum confiigat atrocitas,amp;: inter ambuftos lapides amp;: AEcnæ flagrantis incendia,gens duraamp;: faxea fxuientis iracundix fiammis ex-æftuet.Nâ interioraTrinacrixloca, earn maxime partemquamnobiliflirax ci-'^itacisfülgor ilIuftrat,queiSd: toti regno fingulari meruit priuilegio prxminere,ne-finum ciTet amp;nbsp;monfiro fimilevcl Barbarorum ingrefiu pollui, velirrucntium ter-•■orepercelli, vel prxdonum rapinis exponi, velomnino peregrinarum Jegum barbarie conturbari.Nuncmihivelimédifieras, ad quem intelligis finem rem in ’ancodifcrimineperuenturâ,quouepucas Siculosviùrosconfilio? vtrumnerege ’ ßbicreandum cxifl;imét,amp; colledis vinbus contra Barbaros dimicandum fan ve-foteidifiidentiaamp;rinfuetilaborisodiotemporileruienres, malin tquamlibet dura ^«uitutisiugumlufcipere,quamfamxamp;idignitacifux,amp;:patriçlibertaticonlule-^®’Egoquidemhxctacitus dubia mente pertraébâs,dum variishincinderationi-busdifirahor, mecum ipfediflenno, nec lads liquet^trum horum eis cenfeam di-gcndum.Certcfiregcfibinondubiævirtutiselegerint,necaChriftianisSarraceni •^iHentiant, pôterit rexcreatus rebus licet quafidefperatisamp; fereperditisfubue-’’gt;re,amp;:incurfushoftium,fiprudenteregerir,propulfarc.Sienim amplioribusfii-pendiismilitum fibifauorem concilic^ficollatis beneficiisanimos plebis alliciat, ‘‘duitatesoppidaque maritima diligenter præmuniens, in Calabria quoqueprx-l’Wiapercongrualoca difponat:SiciliamCalabriamque tueripoterit,neiniusamp; Poteftatem tran fcant Barbarorum. Nam in Apulis qui femper nouitate gaudentes, fiouarum rcrum ftudiis ag5cur,nihil arbitror fpei aut fiducix reponendum : quos ücoaâis copiis ad pugnam iufieris cxpediri,ante fugere plcrunque incipiunc,quâ figna bellicaconferantur : fimunitionibus feruandis prxficias,alii quidcmalioS pfodiintjamp;hoftesignorantibusautrefiftentibusfociisintroducunt. At veroquia ditRcileeftChriftianos in tanto rcrum turbine,fublato régis timore,Sarracenos no opprimere,fiSarraceni multis illorü iniuriis fatigati,abeiscœperint dilfidere,amp;: «fteHaforte maritima, velmontanasmunitionesoccupauerint,vthinc cum Tcu-tonicis fumma fit virtute pugnandum »illinc Sarracenorum crebris infultibus oc-t^urrendurniquid putas aduri fiant Siculi inter bas depreflà anguftias, amp;nbsp;veJut inter ®alleumamp;incudem multo cum diferirninecôftitutiêhocvtique agentquod portint,vt feBarbarismiferabiliconditionededentes, in eorumfc conferantpo-teftatem.0 vtinam plebisacprocerumChriftianorum amp;Sarracenorum Vota co-ücaianr,vtregem fibi concorditer eligentes,irruentes Barbaros totis viribus toto conaminc,totifquedcfideriispröturbarecontendant.Hei miferx conditionis amp;nbsp;^amnatæ fords infula,qux fic alumnos niitris amp;nbsp;prouehis, Vt cum in optatum tobt excreuerint,prima ex te virium fuarum expérimenta capiant, amp;: vberum tuo-tum pinguedine faginati,vifcera tua tecalcitrado difcetpan t.Sic olim plurimi tuo mfinutuifqueindeliciisenutridjmultis te poftmoduminiuriis,multisprxliisaf-1° öixerunt.Sicamp;Confiantiaprimisacunabulisindeliciatü tuarum affluentiadiu-tiuseducata,tuifqueinftitutadoólrinisamp;:moribusinformata,tandemopibustuis Batbarosditaturadifccflit:amp;nunccu ingentibuscopiis vicemimprobam tibi te-penfura reuertitur,vt pulcherrimx nutricis ornatus violenter diripiat, amp;nbsp;mundi-tiamtuamqua regnis omnibus antccellis, barbaricafœditate contaminer. Age nunc Meirana,ciuicas potcns amp;nbsp;mulca ciuium nobilitatc prxpollcns,quo putas in-

HHH

-ocr page 656-

63S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MVGÔNIS FALCANDI HIST.

columitati tux ptofpiciendumconfilio,vtpoffis Barbarorum primos cohatusd-lidcre, amp;nbsp;hoftiles copias a Phari tranfitu prohibere? Expedit tibi mature deliberate quid agas.Nam quia tranfcuntibusinSiciliam prima poft traiedû ratibus Pha-rum occurris, primos etiam pugnantium impetus fuftinere, primaque bcllorum aufpicia cogeris experiri.Certe fi ciuium tuorum virtute amp;nbsp;audaciam ,fenes tuos maturadis aptos confiliis,iuuenes rebus bellicis aftùctos, murorum etiam atnbitö denfis turribus circunfeptum infpiciaSjfi vires tuas quibus fxpe Grxcorumfuper-biamcontriuifti^quibus Africam Hifpaniamquedepopulas,ingcntcm indeprz-damamp; opima fxpe fp olia reuex i fti diligenter attetidas,multum hinc tibi roboris amp;nbsp;fïducia:,multumfpciacfecuritatis acetefcet. Nihil tibi ergo formidinis,nihil ter- ^o rorisincutiat turbulente geneis barbaries,cuiusfiprimosincurfusfortitcr refilic-do fuftineas,poterisduriflimujijideccruicctuaiugumexcuterc, amp;nbsp;immortalem tibi gloriam nomenque celebre propagate. Vx tibi Catinenfium ciuitas, qua: ad-uerfantem toriesexpertafortunam,nullisvnquamcladibüs eius fxuitiam miti-garc autcompefceré potuifti.Namftvctercs Annalium rcuoluimushiftorias,in-ueniemus te frequenter amp;nbsp;pt^Uentibus exhauftam nebulis, amp;nbsp;atroci bclloru cla-deconfumptam,ignemquein tealiquotiesdcGaucrnofîsÆtnxfornacibusînrao-, dumfluminisemanafle.Quodli noftri temporismala,amp;:qua:ipüvidifnus,Vulu-musrecenfere,nupertevehemensterrxmomstantacócuflïtviolcntia,vtcuncbs ^^ tuencibus xdi£iciis,haud facile numerabilcm vtriufe^ fcxus multirudiliemlignorh aclapidum moles opprefferic. Nunc autem, vt vel fic fortunx Icnrefcatimprobi-tas,poft multa A: varia calamitatum genera turpiffimc tandem addiceris feruituti. lam tcSyracufanaciuitas,diuturnxpacispertxdear,iamftpotesad bellutibivifcs inftaura,amp; ca qua florere fol#s eloquetia, ciuiü tuorö mentescrigc,murorü ambi-tum propugnaculis denfis attoHe,amp; anguftum illud fpacium quod dn obus portib. interie(3:um,infulxtibinoméinuidit,cxtru(ftisturribusprxmunirefeftina,fifor-tcBarbarorumpolfisincurfibusobuiamij^e. Verumad hoc tibi fprO dolor) vires honfuppetunt,amp;conatus tuostaminopiaciuiumquam paucitas bcUatorumelb dunt. SeruireBatbarisiam cogeturantiquaillaCorinthiorumhobilitas,qui patri- ^^ is olim rclidisfedibus in Siciliam tranfeuntes,amp;vrbiconftruendx locum idoneö perquirentes,tadem in optima amp;pulcherrimapartlt;iSicilïx inter inatquales portas mœnia tua loco tutiftimo conftruxerunt. Quid tibi nunc prodeftphilofophorinn q uÓdam floruifte dodriniSjS^quot; poetarum oravatifici fontis nedare proluilTc’Qnid iuuatDionyfii fibique fimilium de ceruicetuaiugumimprobum excuflifle.’Sa-tiusquidem tibi effet actutiuSjSiculorumadhuctyrannorumficuitiampati.quritn Barbarx fœdçque gentis tyrannidem experiri. Vx tibifons Celebris amp;nbsp;prarclatihd-minis Arethufa,qux ad hanc deuoluta es miferiam, vt qux poetarum folebaScaN minamodulari,nuncTeutonicorumebrietatem mitiges,amp;eorumferulasfedi-tati. Ideone folum natale fugiens amp;nbsp;immerfa maris fpacia longis traftibus fuhtcr-labensinciuitateSyracufana caput attollis, proximoquemariinfluens Alpheum 4® quem ante fugeras in maioriportufc tibi immifcentem offendis ? Longe melior Cyane conditio tua,qux paulatim fluedo deficiens in eundem portum vix modi-conuodecurris,aquas tibifurtimoccultequefubtrahens,necontaiftubarbaricó polluaris.Quid ante futuramAgrigentinorumcalamitatem defleam? quid immh nenté Macarienfiurn cladem reccnfeamus?Prxtereo Cephaludi noua moeni3,nii-feraturpiq5feruitutedamnanda.TaceoPaiftenfiumagros furentispopuli rapmis expofitos.Ad te mihi veniendum eft vrbsfamofifljma,totiusregniSiciliçcaput amp;nbsp;gloria:quam etfi dignelaudarenon valco,tacere tarnen omninononpoffumjam accept!memor beneficii quam fingularisglorix tuxmiraculo prouocatuS.Quis enira tanto non fuccumb3roneri,velquem ingenrisaufialiquandononpeenitea^ P fi Panhormum laudibus extollere,amp; eius gloriam verbis xquare contendat’Qwa vero femelconceptum verbum intrapedoris clauftra continere no pofliim, ten-tabofacultatequa valeo, paucadelaudeipfius breuiter fuccinóleqsperftringere, vt ex hoc ipfo appareat quanta fit lamentatione deflenda, qux tantis fuerit dotib. glonofa. Hxc ergo ciuitas in plano fitaj matis ex vnolatere crebrisinfultib. fatiga-

-ocr page 657-

DESICILIÆCALAMIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^9

tor : cuius tarnen fludibus retundendis vêtus palatium f quod dicitur Maris wftcllun))murofque multa turrium denfitate munitos opponit. Alcerius vero ^twis partem oppofitam Palatium nouum infedit, mira ex quadris lapidibus diligentia, mirolabore conftrudum : exterius quidemfpaciofis murorum anfradi-15uscircumclufum,interiusveromulto gemmarum auriqj fplendore confpicuü: liinc habens turtim Pifanam thefaurorum euftodia: deftinat5,illinc turrim Græca eiciuitatis parti qua: Kemonia dicitur imminentem. Mediü vero locum pars ilia Palatiiquacloharianuncupatur,plurimühabensdecoris,illuftrat: quara multifor-Id ®isornatus gloria pra:fulgëtcra,rex vbi ocio quietiqj indulgere voluerit, familia-nus frequentare cofueuit. 1 nde per reliq uum fpaciura variç funt circunquaqj dif« pofita: mafiones, raatronispuellifq;amp;eunuchis,quiregi reginæqjferuiuntjædifi-lt;:ata:.Sunt amp;nbsp;alia ibidem paJatiola multo quide dtcore nitentia,vbi rex aut de ftatu f^gnicum familiaribus fuis fccretius diircrit,aut de publicis amp;nbsp;maioribus regni ne-goeiis locuturus procercs introducit.Nec vero nobiles illas palatio adhérentes file ^'0 prçteriri conuenit officinas, v bi in fila variis diftinvta colon bus ferû vellera te-nuatur,amp; fibiinuicem multiplici texendi generc foaptantur. Hinc enim videas a-‘nita,dimitaque,amp;:trimitaminori peritiafumptuqueperfici : hinchexamitavbe-fiorismaterié copiacondenfari. Hiediarhodonigneo fulgore vifumreuerberat. ic^ædiapifticolorfubuiridisintuentium oculisgrato blandituralpedu. Hic cxa-fentafmata circulorum varietatibusinfignita, maiorem quidem artificumindu-fttiam amp;nbsp;materié vbertatc defidcrant,maiori nihilominus prcciodiftrahenda. ^uka quidem amp;nbsp;alla videas ibi varii coloris ac diuerfi generis ornamen ta, in qui-^'usamp;fericis aurum intexitur, amp;nbsp;multiformis piduré varietas gemmis interlu-'^entibus ilkiftratur. Margarita: quoque aut integft: ciftulis aurcisincluduntur, æJtperforatæ’filo tenuiconne3:untur,amp;clegantiquadam difpofitionis induftria, pidurati iubentur formam opens exhibere. Porto ex eaparte qux vrbem refpicit pîlatiiim ingrelTuris Capclla regia pri«um occurrit, fumptuofi opens pauiraento '^enftrata, parietes habensinferiusquidem preciofi marmoristabulisdecoratos, jj'^periüsautcmdelapillulisquadris partira auratis,partira diuerficoloribus veteris ^enoui teftamenti depidara hiftoriam continentes. Supremi vero faftigii tabula-fum infignis elegantia cælatifræ, amp;nbsp;miranda piduré varietas, palfimque radiantis ’yhfplendorexornant. Siccrgodifpofitum,ficornatum,ficomnimodç volupta-^‘5gratiadclibutumpalatium,tanquam caput reliquocorpori,fictoti fupercmi-^«ciuitati.Qué trina partitione diftinda,trcs in feparticulates,vtiradixerim, '^ontinetciuitates.Q^arumquéinterextremasmediacollocatur,nobiliori ædifi-'^’orum ftruduta prçpollens,ingenti murorum altitudinc ab vtraque dextra Içua-^uefeiungitur, latitudinis parum habens,in longum veto fpacio maiore porreda: ''^fiquisduasæqualesæqualium circulorum minores portiones ad chordam vna Io^oniungat. Hanc item très vixdiuidunt principales, quétotameius longitudiné

*’'etiuntur.Harum media qua: Vicusmarmoreusnuncupatur,amp;rebus occupatur ''enalibus,a parte fuperioriviécoopertxad palatium Arabfi,indequead inferiore portam iuxta forum Sarracenorum direde protenditur. Alia quoquea turrePi-

*^oa per viam coopertam ad domum Archiepifcopi iuxta maiorem ecclefiam, ^oxad portam fandæ Agathes deincepsque per donrosMaionis Admirati ad przdidumforum Sarracenorum pertranfit,ibidem viémarmore«coniungen-oMertia fane ab aula regia qua: palatio fubeft:,per domum didi Sarraceni ad çdes ^ylueftricomitis amp;nbsp;Capellam Georgii Admirati porrigitur,amp;inde adpropinqua ^ftgt;isportamobliquatadefleditur.Atverodextra pars ciuitatis a monafterio Panto ^'Ioannis propepalatium in Kemoniaconftituti habensinitium, muris vfquead

*^ïrecircundudis includitur.Pars autem finiftra ab ipfius item palatii confinio,ad ^ïfteHumfemaris extcndens, ibidem finemfortitur,ingentinihilominus muro-'’otiivallata circuitu. Spaciumquoque quod inter mediam ciuitatemamp;portum ®xtenditur,vbi duæ reliquæ partes vrbis conueniunt, Amalfitanorum continet ''■cum, peregrinarum quidem mercium copia locupletem, in quo velles diuerfi Colorisacprecii tam feneç qua de Gallico contexts vellcre,emptoribus exponu-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HHH

-ocr page 658-

«40 HVGONIS FALGANDI HIST.

tur.Quis veto prxclarxhuiusvrbis mirandaxdificia, quisfontiuiïipafliiü cbul* lienuumfuauiffimamvbertatem,quisfempervirenriuniarborum amanitatcro» aucaqux dudus ciuium abundanter vfibusferuientes,fatismirarifufficiat? Qui* inclytxplanitiei gloriam, qua: inter vrbismœnianiontefque, quatuor fere milibus patet,laude congtua profequatur? O beatam cunûifque feculis przdicandampla-nitiem,quxintragremiumfuumarborumfru0luumq5 genus omncconclufit:quç quicquidvfquameft deliciarum,folaprxtendit:qux voluptarix vißonisillccebris cun^tos (ic allicitjVt cui feme! earn videre cotigerit, vix vnquam ab ea quibuslibet poflit blandimentis auelli.lllrc enim mireris vincas tarn foecundi ceipitis vbertaic quam pracclarigerminisgenerolîtate gaudentes. Illic hortos afpicias mirabili fru- f’ âuum variecate laudandos,turrefqueadhortorumcuftodia, amp;nbsp;voluptatis opera prxparatas:vbiamp;rota:volubifisobfequiodcfcendentibus,itcmqi afeendenn-bus vrceolis puteos videas exhaunri,cifternafque adiacentes impie ri, amp;nbsp;indcaqua pcrriuulosadlocafinguladeriuarijVtirrigatisareoIis vegetetur amp;crefcant citroli angufta breuitate contradi,amp;cucumeres rradulongiore produdi, meloncfque adformam magisfpha:ricamactedences,amp;cucurbitçperarundincscônnexasla-tiuseuagantes.Hinc ficonuertasoculosaddiuerfasarborumfpeciesjvidebismala punicavelacetofa,veldulciagranisinteriusoccultatis,exterius cotra intempérie aeris duro cortice prxmuniri. Citros quoque triplici fubftantix diucrfitatedi-ftingui,cum cortex exterior colore finiul amp;odore caliditatis préférât argumentu: quod autem circacêtrum eftjacetofo liquore frigiditatis prçftetindicium: mcdiu vero inter vtruque temperatiuscomprobetur. Videas ibiamp;lumiasacetofitateiua condicndiscibisidoneas,amp;aragiasacetofonihilominus humore picoasintcrius) qux magis pulchritudine fua* Hum obleótant,quam adilJud vtiles videantur. Ha quidem ab arbore füaetiameummaturuerint, difficile cadunt,amp;rK)uis fuperue-nientibus veteres cederededignantur. Nam amp;nbsp;tertii annipomaiamrubea,amp;fè-cundi adhuc virentia,amp; prxfentis anni fl ofts in eadem poflunt arbore pari ter in-ueniri.Hxc autê arbor continue iuuentutis pollens infignibus, nec fit hyemis fte-riliienedute deformis, necingruente frigorisafperitatefrondibusfpoliaTur,fed virentibus femperfoliisveristemperiem repræfentat. Quidvero nuces amygda- 5° Ix,autficuumdiuerfagenera,veloliuascodiendiscifbariis,amp;lucernarumfoucdi5 jgnibus oleum miniftrantes enumerem’Quid loquar filiquarum vaginulasamp; fru-élumignobilê infipidaquadamdulcedinerufticorumac puerorum gutturiblan-dientem?Mirerispotius palmarum procera cacumina,dadylofqiicdetonfxarbo‘ ri fummo verticedependentes. Quod fiin pattern aliam vifum deflexeris,occur* ret tibi mirandarum fegcs harundinum, qux Cannx mellis ab incolis nuheupan-tur,nomé hoc ab interioris fucci dulcedine fortictes. Harum fuccus diligenter amp;nbsp;moderatedecodus infpeciemmellistraducitur : fi vero perfediusexcodusfue-rit,in faccati fubftantiam códenfatur.Communes autem frudus amp;nbsp;qüi penes nos habcntur,hisadiungerefuperfluumexiftimaui. Hxcigiturbreuiter perftringé- P do defcripfi,vt ex paucis muka,ex paruis maiora, folliciti prudentia ledoris intel-ligatffimulque vtquemadmodumdidumeftjiquidumfiarquantislamentationi-bus quantaqjficopus copia lachrymarumi vtdigneciuitatis huius calamitasde-fleatur. Viuasdiu Petrechariffime,diuquegaudeas,amp;de ftaturegnituo^.vh

• carias pro teliteras mihi mittere non graueris.

^ E TT 7lt;^ N N / DE

- Siculorum.

SEMnunceammdIcripturumproponOjquxfuiipfiusätröcitätcfatiJ P abundcqifufficeretveloraninofidêexclndere, vclfufpedareddere veritatem:nificerte in Sicilia nihil miraculiefleteamonfirafceleru perpettari,quxpotiustragœdorum fint deflendaboatibus,quahi-ftoricx Veritatis ordine contexenda. ncccnimalibi rotamfortuna torquetcclerius,autmaiori mortaliumludit difcrimine. Itaq^ loeiipfius inhuma-nitas,

-ocr page 659-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SICILIÆ CALAMI T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64 t

I ^’f3S,coru quæ diélurus fum fidé facietreritqj operxpreciiim tam atroces qua re-P^tinas rerûcoinmutationesmemonætraderepofterorum’.vcqui fortune finib* ’“'gatijfuam ex rerum affluétiagloriâ metiuntur,aliorû cafu moniti, bcatos fe devant pra:dicare:ne tones miferos rurfus fe clamitent,quotics aut a dignitatis gra-pUdecideritit,autopimiaceruiquomodolibetfuerintimminuti. Ad id quoqjni-• ''æroitiusopeiamfum daturus,vtpauciquorû inter tôt ac tanta peifimoruflagi-''änaeiuorabilisßdesenicuitjtneritisnunquampoffintlaudibusdefraudarijperpe-^^Igt;inxuunifucceflibus virtutis gloria propagetur.Quæ ficut præclaris ab initio ij Misvirens,vtitadixerim,enitefcit,fîcinpofterumtaciturnitateconfenefccnsc-^Ditur.Ita fit vt gloria quamingenti quifqüelabore,fumma induftria,multifque P^ficuIisfjbiipfepeperericJnbreuifâuillatim décidons euanefeat. Intercft ergo ®’^ltoriimfiquafortiteradafunt,eapofteroruni cognitioni tranfmittere. Hine ^^'inaccidit,nonfolum virosfortesmeritum laborisfruâum percipercjverum '°^usquoque pofteritatis commodo prouidcri : pratfertim cum ad virtutem plc-; ^'nqueliberipatrumprouocenturexemple,patrixqueprobitatisvelutquædam • 'nfilioj transfufafcintilla licet in quibufdamfopittlit,amp; quaGprxmortua, facile **®cn hæreditariæ virtutis memoria conualefcat. Si qui vero fuopte ingenio ac Pâtura perpetuandinominisamoremconceperunt: ipfatamêpatrumrecoidatio, i^'^tumfoucat defiderium , aepropofitorobur adiiciat ad maturandum id quod 'pwaucrintjcosvtiquefaciens promptiores. Hinc nimirum antiquitusRomani P'^ttutudomicoferuabant imagines,vtantecefibrum eisaâa femper occurrerér, P’ilt;âeretquedegenercmfeqüilafciuiam,acturpilângucredefidia,amp;ampkcfcndç '''ftutisqiiafiquandamncceilïtatemhabcrentpratocuIis.Necigiturinertifitupa-^'^f cortim oblitcerari memoriam,quç non fine mult«rum peticlitatione nuper in f^S’iogeftaS'içiiiæ partimiplevidi,partim corum quiinterfuerant,veracirelatio-’'^cognoui.Non tarnenidago,vcomniabclloriimdifcrimina,militumque con-M'usautquidinfingulisvrbibusoppjdifuc geftum fuerit,figillatim expediam; *^tisfeciirevideborpropofito,fiquilaudedignifuerint,cos nontaceam.: fimaiora jj fcruin momenta breui ter ac iuccinchc tranfeurram, in his maxime qux circa curia ?’;ftafuntoccupandus.

^^^RiMVM igiturfatistfonftat quod cum Rogerius ComesSicilix,frater V Roberti Guifcardi Ducis Apulix,reb.cxcefliiTet humanis,Rogerius eius filins totam priraum Siciliam ac partem Calabriæ iurefucceffionis obti-nuit.Poftmodumveroconfanguineifui Gulielmi Ducis Apulitemorte ‘^ognitatranfiensin Apuliam,poflquamvniuerfisciuitatibusacprincipjbusquici 'cliftendumpucaueran^cxpugnatiSjadfuumcüólaredegitimperiumïtandÊ Du-^ïtutnfufcepitApulia:,minufqueratusidoneumtantam ac tam late didufampo-'^wiamindignitatenominiscoartari,Regêfemaluitappellari quam Ducem,ex-lt;0 quot;'‘leque Siciliam regnum eiïeconftituit. Placet autem, nee a propofito quidem ’^'ffidetjdemoribuseiuspaucafummatim perftringcre,cumfatis inciuile fit tanti ''■fimentionebabita,vircutem eius filcntiopracterire. Inter alias ergo nature do-^quibusingcntisfpiritusvirumipfaditauerat,promptilïjmuseratingenio, nee '^^quaadeo fibi diffidcns,v t dequalibct re c5fultus,vel modicam refponfioni mo* ■■^niinnefleret.Quoties tarnen ad maiorumrerumexaminationemventumerat, ^ontrada curia non pudebat eum fingulorum prius opiniones audire,vt ex eis po-^’oremeligeret.Siquid autem eifupercodemnegocio fubtilius aut examinatius occurrebat, fuam vltimus profcrebat fentétiam, ratione ftatim fubiunóf a cur hoc ^‘potilfimumvideretur.Cumquc vigilantiflimus viri animus altiora femper ap-;i3p«cns,nulluminertix fegnive ocio locum relinqueret, nihil tarnen inconfulte 3utcxprxcipitiagcreinftituerat,ingcntifquemotus animi difcretio temperabat ’'dhibita:vtin confultiffimi régis operibus nulla prorfus Icuitas apparerct. nee e-*^atfacilecognitu,vtrumneconfultiusloqueretur,anageret.Ingensilli ftudiume-fï'tiamp;pratfentiacautcdilponere, amp;expræfentibus futurafollicite pratrnetirin'd-'juecurabatvtnon magis viribus quam prudentiaamp;hoftescontereret,amp;!:regnum 1 fuumprodudis finibus ampliarct.Tripolin nanque Barbarisc, Africam,Faxum,

HHH j

/

-ocr page 660-

^4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

Capfiam,aliafque plurimas Barbarorum ciuirates multis fibi laboribus acpcricu-lisfubiugauit. Aliorum quoque regumacgentiumconfuctudines diligentiffimc Fccitinquiri,vtquüdineispulcherrimum aut vtile videbatur, fibitranflumerct. Quofcunquevirosautconfiliisvtiles^autbello daros compererat, cumulaciscos ad virtutébeneficiïs inuitabar.Tranfalpinos maxime,cum ab Nortmannison-ginemducerct,fcirctque Francorum gentem belli gloria czteris anteferri,pluri-nïumdiligcndoselegerat,amp;:propenfius honorandos. Poftremo fic iuftitixrigo-tem, vtnouo regno p erne cellar i um, ftiiduic cxcicerc, licpacis ac belli viciffitu-dincs altcrnare: vtnihil quod virtutem deceret omittês, neminem regu autprin- ^^ 'Cipumtemporibusfuisparem habuerit. Porro quod quidam pleraqj eius opera tyranidi dant,eumq5 vocant inhumanum, eo quod multis poenas grauiores amp;nbsp;legi bus incognitas irrogaucric,c^i fie cxiftimo,virum vtiqs prudente,amp; in omnib. circumlpcdum in nouitate regni ex induftria fic egifle,vt neque flagitiofi quilibet defcelcrumfibipofleHtimpunitatebladiri,neq}benemcritosnimiafcueritasabl-terreretequibusita mitëfepra:buit,netamêexnimiam3nfuctudinclocusfupcr-«fiet contep tui. Acfi forte in quofdam durios an imaduertifie vifus eft,qnadam ad id neceflrtatecompulfumintelIigo.Necenim aliter rcbcllispopuli ferocitas con-teri,aut proditorumpoterataudaciacoerceri. Isvbipoftmulroslaborcsacpcri-cula,pacem regno quoad viucret pepcrit inconeuflam : ingentesetiam thefautos ad regni tuitionepoÜeritati confulens pra:parauit,acPanhormirepofuit.Exinde 20 ia ocio quicciq5 deditus/auftaq; fe proie felicê exiftimans,filiis fuis,Rogerio Duel ApuIia:,AmphulfoqjCapuæprincipi,(inquibusveriflima paterna: virtutisred-äebatur effigies)regni follicitudinem participandam crediderat.Qü' pol^e^’^°' fine dolore partis incredibili?totiufquc regni ludu maximo,fati debitum agnouc-rejfuperftite Guliclmo Tarenti principe,quem vix pater eodem dlg’''*^ principal-ru cenfuerat. Huicigirurquandoiamalius nullus fupererat, regiü diadema pa* terimpofuit,regniq5 fecit participe. Nee rijplto poft ipfe turn immenfis attritus ia-boribus,tum vltraquabonacorporisexigeretvaletudo,reb. alTuetusveneriiSjim-maturafeneduteconfumptusccffitinfata-Cui fucccdensGulielmus eius filius, quem adhuc viuens regem feccrat,palatiu ac thefauros obtinuit,regnique curam p fufeepit. Eo temporeregnü Sicilia: ftrenuisamp;pr^clatisvirisabundanscö terra mariq; plurimu poftet,vicims circumquaq; gentibus terroré ineufteratjfutnmaqj pace ac tranquillitatc maxima fruebatur.Vcrum breui tem poris intcriedo fpacio, fictranquillitasomniselapfarepétcdifparuit,vtfacile quidé ex hocinteHigasre-gnoru fortunam ac ftatum virtuti patere regnantiü,rantumqi regni cuiuslibctglo-riam ampliari pofte non dubites,quantü in principe virtutis cfte cognoucris. Gu-lielmus enimrexcum patria:folum poteftatis,nonetiam virtutishærcs exifteret, in tantam eft primu efferatus amentiam, vt optimi patris ada contemneret, fusqj induftria curia: ftatum in melius reformatû pelTum ire permitteret. Vnde amp;nbsp;quos familiäres pater habuerat,eos partim condemnauit exilio,partim carcerü conclu- ‘♦° fit anguftiis.Maionem quoque Barenfemhumiliortum genere,qui cum primu in curia notarius extitift'et,gradatim ad Cacellariatus peruenerat dignitatem, magnu Admiratum inftituit:monftrum vtique, quo nulla peftis immanior,nul!a adregni perniciem acfubuerfionempoteratefficaciorinueniri.Nam ingeniumilliproin-ptumeratadomnia,facundianondifparingenio,fimulandi acdiffimulandiqux vellet fummafacilitas:prxceps in libidinem animus, nobilium maxime matronarum acvirginumconcubitusexpetcbat,amp;quas honeftius viuentes audierar,ea-rum vehementiiispudicitiamattentabat.DomJnandi quoque femel accenfus de-fiderio,multavoluebat in animo, multis mentemfatigabatconfiliis,amp;continuis fcelerum ftimulisagebatur:fed æftuantis animi tempeftatem vultus ferenitate 1° celabat. Huic igitur maxima colla ta dignitate, totiufque regni curaamp; adminiftra-tione commifta,in breui ficadum eft, vtrexplenamverbis eius fidem adhibens, nihilalii cuipiam credere, nihil prorfus abalio vellet audite. Catteros omnesex-dudens , cum illo fingulis diebus folus habebat colloquium, folus regni traftabat négocia, regifque animum quocunque libuerat inclinabat,cum faha pro veris inge-

-ocr page 661-

DE SICILIÆ GALAMITi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rf4j

’^gefenSjtum adulationibusillius temeritatem demulcés. Subit indc fpes animû^ efficerevclleamp;conari quod mente conceperat. vifaque temporis adeflè oppor-tunitaSjVt maturet conlilium: amp;nbsp;quem regnandi libido præcipitem agit,moram o-®nem damnofam exiftimat.Nulîa interim animo pax datur, nulla tranquillitas,o-®®’a circuit,omnia pracmetitur, omnia diligenter explorât, quo confilio,quibus änibus regnum obtineat.Mulcaquediupræcogitans,intelligitviros nobiliirimos ^uibusadhuc regnumflorebat Siciliæ , fuumimpedirepropofitum. Præcæteris autem ei merum incutiunt Robertus Cornes Lorotelli, régis confobrinus : Si-j^’HonCornes Polycaftrenfis, Ebrardus Cornes Squillacenüs : quorum illi vir-tohauddubia erat, icicbatque fidem eorum nullafraude, nullis vnquam præmiis ^^orrumpendammec, fi fijperelPent incolumes, fperabat rem pofie procedcre.Vi-^uni ergo primû aliquid ad eorum maebinari pcmiciem, in coque fceleris fui pri-'’’’basprælibare. Placuitetiam,amp;adidtotis viribusnitebatur, vtHugonem Ar-^biepiieopumqui tuncPanhormitanæprareratecclefiae,fociîiac participem eius f ‘’aberec confilii: cuiusfretusauxilio ad idquod fperauerat maturiusperuenireti ^debatenim ilium prudcntem,prouidum,fumm«que virum elfe indufi:riæ,amp;ad quaslibetmachinationes aptilfimum.cæterum elati quidem erat animi,gloria: cu-Pgt;lt;^us,Iibidinique deferuiens.Huius primum Admiratus pedetentim pertentat a-jj^nununijdcbincconfidentius meutern apent,propofiti partem exponit, regnandi ^amediffimulatvoluntatem.Necdifficileperfuader,vtamotorcgeinutili,ipfi tu-’dæmunusfubeant,regnumpueris conferuantes incolurnc,dum pubertatis an-^osiinpleuerint.Inbocambo confentiuntvt regem deponant : extern Maio retU ' ';^)ne fadi focium atrocitate deterreat,fperans fi tutor poifit fieri puerorum,nul-^bisfedecxteroadobtinendumregnumindigere oonfilio. Didum eft prxtereaj I0od iiiuxca.confuetudinemSiculorumfraccrnæfœdusfocietatis contraxerinr, ^6feq}inuicemiurciuradoaftrinxerint,vt alter akcrummodis omnibus promoue-’«»amp; tarn in profperis quam in aduerljg vnius effent animi, vnius voluntatis arquC Confilii,quifquisalterum lazdcrer,amborum incurreret offenfam. Hac inita focie-;o'^‘e)pra:fatusArcbicpifcopusinftinduamp;cofilioMaionisinfamiliaritateregisad-*’^gt;uitur,vtquicquid Admiratus régi fuggereret,focii teftimonio confirmaret. Du bæcititereosPanhormivcrfinturconfilia,rexPbarum tranfire inftituit,acprimo Teliana,débine paucis poft diebus Salernu proficifcitur. Cumq; ex diuerfis Apu-bæamp;Terrxlaborispartibus ad videndu regem proceres multi concurrerent,Ro-bertusComes Lorotelli eademrationepetlüafusSalernumiteringreditur.Cuius äduentuprxeognito, fie erga Com item Maionis aftutia régis animu immutauitj ^t neqj loquendi cum regc copiam imperrarer, eoq; non viio triftis iratufq; difce-lt;ieret.Ibirexaliquanti temporis interuaHo confumpto,paucifqucnccdignisme-'’’oriageftisnegociis,Panbormumrcdiens,deinceps aefihumanosborreretafpe-4o ^^usjinacceffibilemfe prxbuitmifi quod Admirato fingulisdiebus, Arcbiepifco-Poplerunq5 ü»» copiam faciebat,audiens ab cis regni fui négocia non qualia erantj ^ qualia ipfi propofito fuo conformabant. Sub id temporis Anfeotinus Cancel-bnus,amp; Comes Simon cum magno exercitu in Apulia eran t,vt Alamannorû Im-peratori,cuius aduentum fama prxdixerat,obuiarent,fimul amp;nbsp;ne quid ibi turbinis beeidetet prouidentes.Omnia enim iam timoris ac fu(picionis plena erant,ncc fa-bffiquebat qui Regis, quiue Admirati effent : ita in incerto ambiguoque res erar. Nam Admiratus per totumregUumpropofiti fui multos iam babebat patticipesamp; fautores;eiufqj nomen baud aliter quam régis ipfius ab ömnib. timebatur. Eoqj i-pfofpe fubnixa regnandi cupiditas,acriores viro ftimulos ingerebat. Scribit itaq5 jj) Cancellariovti RobertumComitê Lorotellitanqua adaudienduregis imperia, 1 Capua euocet:idqj modis omnibus agatjVt eundem captum fub fida euftodia Pan-aormum ttanfmittat.Vtenim rexidem vellet,multisperfuafionibusefFecerat,af-Ibrens quod ipfeComes ad regni fubreptionem plurimum afpiraret,ïpfumq5 regnu adfeiuredicerctpcrtinere:eoquod RogeriusreX auunculuseius inquodatefta-nientofuoprxcepifï'c diceretur, vt fi quidé GulielmuS eius filius inutilis aut paru i-donéusvideretur,Robertü Comité,cuius virtus baud dubia erat,regno prçfieerêt.

HHH 4

-ocr page 662-

644 HVGONIS FALCANDI HIST.

Com^s ergo acceptis literis Cancellarii,cognitoque per amicos quid fraudis intc-deret,animaducrtit eiufmodi fibi expedire confilium,vt neque rcgis imperio con-tumaciter oblcqui videtccur,amp; propofitos fibi laqucos cuitaret.ltaquc cum quin-gentis fere militibus optime armis inftrudis Capuam veniens,extra vrbem in plano figit tentoria.Cancellarius vbi hunc venifle comperit, ilico denunciatci,vto-miffis militibus fuisipfe cum paucis in vrbem veniat:velle fc cum eo fecreteloqui» amp;:regisaperire mandatum. Ad id Comes,fe vrbem non ingrefl'urumaflerit:fiqui-dem Cancellarius exeat, paratum audire quicquid ex parte regia fibi przeeperit. Ac 111e contra fpem fuam Comitem dolos inrelligens prxfenfiffe,egreniis eft ad eûj dicensvolnntatem régis banc elfe, vtvniuerfos milites fuoSjproutfeudumfuüeX- ^^ igebat, Boamundo Comiti aflignarct.Quod quidem molefliflïme Comes tulit, refponditque indignum amp;nbsp;cont^^ conbietudinem efle,vt milites fui ducem alium fortircntiir:acfiipfeproditor,autbello videretur inutilis.Cumque inftarct Can-ccllarius,perfuadensvtregixfatisfaceretvoluntati,adiecit Cornes,autnófani capitis,autproditoris iftudeffe mandatum.Idcoqsfe nullatenusidfadurum.Sicina-ni fpe dclufus Cancellarius Caj^pam rediit,Comcs in Aprutium itcr cóucrtit.Nec multopoftincxercituinter militesCaccllariiamp;ComicisSimonisortafeditioeo-ufqueproceflitjVt in dominos quoqïmilituminiuria redundaret,multaqjhincinde verba minxquedifcurrerent.QuodvtruminduftriaCancellariifadumlït» ca-fuvecontigerit, parum conftat.VerifimiletamêeftMaionis interceffiffe manda- ^° ium,ipRimqueCacellariuminoptimoComitcnon videntcm quidcriminidaret, incxcitandaliteid habuifleconfilii,vtindcmaledicendicaufam cliceret. Namamp; Hiper hoe literiscurix deftinatis,remnontam verequamhoftiliter expreflït,amp; maiori Comitem quamrcsejigeretcriminatione puUauit:dicenseumin cxerci-tucrebrasfufcitaredifcordias,militesfiiosad feditionem hortari: Comitemetia Robertum eins indicio propofitas inddias efTugifle, nunciosinter cos difcurrere, nefcio qu id eos fouere proponti,fatis peticulole deinceps ei creditum iri cxercitö. Hxcamp;huiufmodiplurimarcgi magnus jfdmiratus fuggerens a Cancellario fibi tranfmin'a,fubiunxi(,fidem plenifsimameifdem literis adhibcdam.Namfeqiio-quedudumaudiflequodRobertusComes cum plerifqi aliis contra regemcon- 50 fpiraueric,Comitemque Simonem eiüsipfiusfaóbopiscfleparticipem, quod claris nuncapparebat indiciis.Inde maturandum cenfet, vt emergentis mali pericu-lumeuitetur : fero carnemputridam refecari,cum vicinas partescorruperit.ldco faciliusregiperfuafum,quodpropinquosomnesconfanguincofq5habcbatfufpc-dos.Comesigitur literis regiiscitatur ad curiam,aliufquc ineiuslocü Comefta-bulusfubrogatur.Sedcidem venientineqjfuam purgare Iicuitinnocenti3m,nec obiedis ordine iudiciario refpondcre. Statim enim non fine multa Maionisinui-dia,captus amp;nbsp;in carcercm eft retrulus.His eo modo geftis,ita rexdcindefuaomni-busauulfitprxfentiam,vt per multum temporis fpacium,exccptoMaione Admi-

\ rato,amp;:Hugone Archiepifcopo,nullipenitus apparcret. Qux rcsargumentofuit 4° vt a plcrifqucmortuusputarctur.ErSt qui venenum ei ab Admirato dicerent pro-pinatum: nec erat diflïcile creditu,cum id eum machinari dudum audilTent.Multi quoqjcumexdiuerfis Apulixpartibus veniflent ad curiam,videndiqj regem,pront confueuerat,eis copia negaretur,certifsimos de morte eiusrumoresper totam A puliam detulerunt,nihil hxfitandum fupcr hoc quod fama prxdixcrat,3ireren-tes.Tune Apulorüincóftantifsimagens,libertatcadipifcifruftradefidcrans,fqua nec adeptam quidé retinere fufficeret, vt qux nec bello multü valeat, nec in pace pofsit ede tranquillajcapefsit arma, focictates contrahit, cadellis muniendis opera dat. Alii,quiaiamdiuturnx pacis pertxfumerat,folaraptanturinconftantia.Alios prxdx fpes trahit ad bellü:pleriqs ea ratione concitantur ad arma,quod regis mor- J® té cenfeant vindicandam. Multi tamé Admirati caufam armis tuendam fufeipiut. Sic vbique re turbata tumultuque exorto, dubiis cuentibus hinc inde fxpeconfli-gitur. Comes Lorotelli plcrafque maritimas occupât ciuitates. Imperator etiara Grxcorum a Comité rogatus auxilium , fpeque dudus recuperandi Apuliam, nobilifsimos ac prxpotenres viros cum maxima pecunia mittit Brundufium.

-ocr page 663-

DE SICILIÆ CALAMITY

^QTerravcrolaboris non minori turbine cunda cerneres agitari, aliofque ab re-« ê6deficere,aliosftare cumrege. Robertus Surrentinus aCapuanisfufeipiturjamp;S J’^teditario ad feiure pertinentem occupât Capuæ principatum. Hxc vbi Pan* ‘'orinicognita funt, inopinata rcsAdmiratipaulifperanimumconturbauit,non 'ïinenvfque adeovtvultumquoquefufficcrecimmutare.Nam in maximisquo-^''cpenculisexinduftriadignitatem oris integram conferuabat:nefi quotiesti* '’'cndurn erat, vulcus id fateretur indicio, hoftibus quidem fpem ingerens, fuis *^‘liilominusmetumincuteret. Quodergo ratuseft optimum in tanta perturbais J*oneconfilium, eosqui nondum rebellaucrant, literisregiis fuifquecrebriusex-‘'0ftatur,vti virtutisfuxmemorescumproditoribusaudaderdimicentjiabitam-^uedefehaólenusopinionem ratamfaciant,meminerintvirtuti premialaudecj Pfoponkcontra verojpcenasamp; perpétue notam jnfamix proditoribus irrogarii ’Pleinterim Panhormi quofcüq5 poteft fibi conciliât,propofitu fuum cis de morte *^*^ggt;sapcrit, cenfetep hoc maturius peragêdum:timens ne fi forte rex id cum fedc* f'^niachinari perpenderit, criminc fibi raaieftatis obieéio,capitali fuppliciö addi-f^ur.Erattune Panhormi Gaufredus Comes moneis Caueofi, vir vtique fummx '‘Deralitatis,armis cximius,admodumque confultipedoris: fedmobiliseratin-S^nüjfidei vaciUantis, nouitates return fern per exoptans. Huius opem Admiratus Horimum fibi fore putansneceflariam, ira commodiffime fibi euro aIJici poflb P^dpicit, fi prins odium ei regis incutiat.Habebat autem ipfeComes oppida quç-daminSicilia, Notum gt;nbsp;Sclafanum, Calatanilfetum : fed Notum exteris fpecialius ddigebac. Nam idem caftellum turn virorum frequentia, tu natura loci muniriffi* ‘^^’m erat,amp; dcfcnfionilocum præbcbataptiilîmû.Primû ergo régi Maioperfua* dtt,vthancfibimunitionem accipiat,dicensnofinoipericuloeam a Comité pof-ddcri.Dehinc.v bi Comité ex amiffione oppidi fatis coperit indignatu, fecreto eu ’dfcpræcipicaccerfiri:iurat vitra qua credi facile fit, hac de re fe dolcre : regiq; cu ^oepræciperet, plurimum refticiffe : fij^ tantam hominis efle temeritatem, tauta quot;'finiam, veneque cuiufpiam confilium iam admittat, necab co quod feme! di-,^^dt,qualibetpolfitperfuafionedefleftiiquodqucindigniuseft,Salomonern et-'^iBparuinfcilfe commemorans,ipfccu fitmortalium ftolidilfimus,fibi folipru-dctiatn,fibi virtutemafcribat^rxterea tyrannumhunc venus quamregé, nefeid S^id (celeris in animo gerere. f acile ex verbis eius pofte coniici,fi diu tins tegnauc-dt,breuifuturumvtvirorumnobiliupaucos fupcreirecontingat,quinonau:fup-pbeiis deftinetur, auc carceri. Ncc immcrito,inquit5 détériora nobis contingerer-. *'ara,fiquidem viriamp; non feeminis mollioreseflemus,fi rationcvtctes,amp;nóbru-torumfimiles animantium, huius tantx peftis exitio dudum querelas eiulmodi ^opiflemus.Sedf’ortcadintcritumfatanostrahunt,amp;:imminentis malinecelficas cæcicaté nobis inducit. Certe fatum hoc temeritas noftra eft, qux iam ad extrema ^^'Ospericulorumadduxit. TucComesquidhxcfibivelletoratiolatis intelligcsj v ftibiungicinhacomnesopinioncverfari,quodabfq5ipfius Admirati cofilio nihil omnino rex gereret,ideoqj huius rei culpa peneseum efle,qui régis infanias amp;nbsp;ty-fînidempublicaredeberet:necalienam in fe criminationc transfundere,fedad omniüvindidamfingulosexhortari.facileeioésobfequi,fi voluntatem eius co-gnouerint : fefe quoqs ad primum eius imperium fanguiné regis haufturu. A d hxè Admiratus Comitis laudareprudentiam, virtutem ad cxlum tollere, ipfumqs cœ-pitampleä:i,referens ei quod Atchiepilcopus aliiq; quamplurcsin id cofenferintj vtinterfc3:o rege ipfum Admiratü ei fubftituant. Inde magis tentandigratia, qu3 exanimo fubiungit, indignü fe elfe qui tanto regno prxefle debeat : fanius fibi vi-j^derieonfilium vt regis filiuspatrifuccedat. Sed amp;nbsp;quoid animo dixiftet, Comi-tern Gaufredum non latuit, refponditquê hoc fe nunquam paflurum. Nam de fe* mine tyranni nihil vnquam nifi tyrannicum procreari, impioque patre genitos paternx quoque futuros impietatis hxredes. Hoc vnum fe laudare , hoc veile, vt Admirato regia dignicas confcratur.Subinferenteillo,ficfuturum,fiquidem ipfiplacuerit, Comes ei fiium ad hoc fpondet auxilium : amp;nbsp;vt nutantem adhuc a* bimum certiorem effreiae, illi fe iureiurando aftringit. Exinde iam Admiratus perpe-

-ocr page 664-

^4^ HVGONIS FALCANDI HIST.

perpetrando fcelcri locum ac tempus qua:rebatidoneum,exiftimansComitctn Gaufredum fibi per omnia fore fubfidio. Comiti vero longe alia mens erat,31iud-quc voluebat in animo. lam enim plurimosBarenfium qui tunc Panhormi mo-rabantur, ipfe fibi iurarefeccrat:erantque cum eo Simon Sangrenfis, amp;nbsp;Rogeri-us filius Richardi, plurefquc alii nobiles amp;nbsp;fadiofi milites, per quzlibet cum peri-cula fccuturi, quibus indignum, turpe,miferumq5 videbatur,vt cuius pater oleum Bari vendere confueuerat (fic enim diccbatur) eum regnare permitterent-Sed ne-que difplicebateis regem interficiob tyrannidem quam in virosnobiles exerce-bat.Erat autem hoc eorum confilium,vt quum primum regem Admiratus occidif-fet, ipfiftatim ineumtanquam interfedirégis vltores irruercnt,necfuadiutius proditionegauderet, regifque filium maiorem natu patri fubftituerenthzredem. Ita Comes aduerfus dolos Maionis fraudulentcr agere inftitucrat: plurimu interim ipfiblandiri, rogare nc rem tantam negligendo diflferret: paratos feroperhabere fecum milites; przftolari de die in diem, vt Admiratus quod propofiicratadim-pleret.Vbifegniuseumvidetremgerere,tepidumque languere propofitum,fide fuam illi fufpedam efle, fibiqweparum credi certis colligit argumentis.Pofthabi-toigitur de morteregis confilio,Maioniparatinfidias,amp;velinprzfentiarégis(ü quidem aliter non poflit) eum fibi deftinat occidendum. Quod quadam dienen fecusacprouiderat accidiffet,nifi quod iamin palatium pereufforibusintrodu-dis,{ubito nunciatum eft de partibus Apulizgalcas adueniflle. Ea re tuncab ince-

îO

pro milites abrterrence , Maio fortuné beneficio Jiberatuseualit. Cornesautem videns id quod geftum erat eelari non poffefnam amp;nbsp;multi milites cum armis vide-tant introdudos) pro tempore confilium capitjamp; cum Admirato fecretum babes colloquium, narrat ei ordinequid fibi accident, amp;nbsp;quanta fit fpe fruftratus.Nam hodic,inquit,ad curiam optime venimusprarparati, vltimumquevitztyrannus dicmclaufiiret,nifigalcaCallipolitana,quamapplicuifleaudiuimus,impedimcn-to nobis fuiflet. Admiratus autem fruftr^^um timuifl'erefpondit.namCallipoliR totam ei iurafle, amp;nbsp;vnius fecum efie propofiti. Eadem die fuggeftum efteiapluri-bus amicorum,quod Comes Ganfridus cum armis curiam eum interfedurus in- je traueric.Quibusille bate omniafcirefedixit: fuototumid adum confilio.regiti-mendumfuifie,nonfibi. Intereaiam incipicntciurbari Sicilia,Bartholomçus de Garfiliato cum quibufdam aliis Buteriam occupât, locum vtique munitiffimu, amp;aduerfus quoslibetobfidcntium impetus praerupri mentis beneficio facile refi-ftentcm.Ad quern plures alii confluentes, cœperunt ex agris finitimisprxdama-gere,Iocavicinapopulari,cum plerifquepotentibusviris focietatem contraherc. Ea res Maionem ad vltimum fere defperationis compulit, adeo quidem vt ince-ptumfacinus neccflariocrederetdiflerendum:nec aliter inualefcentis mail pofle difpendiu euitari,nifi regi ipfi,dum adhuc ad debcllandos hoftes vires fuppetunt, rem totam aperiat: alioqui totam Siciliam in brcui defeduramad hofi:es.Quodv- ^^ bi regi cognitum efl:, primum negligendo rem diftulit, dicens non tanti viroseffe momctiquiperfeucrarcaudeant,vltroaboccupatamunitioncnuperrimcdifcef-furos.Id enimregiconfuetudiniserat, vt difiicilepalatiovclletexirc:fedvbinc-ceflitaseumcompellebaregrcdi,quanta prius torpuerat ignauia,tantodeinceps impetu,non tarn audader quam indifcrete ac temereraptabatur,quantislibetfc periculis obiedurus.nec quid fibi,quid aduerfa: parti virium eflet attedebat,par an imparhoftes adorireturparumfollicitus.Moxvbicomperiteosqui cratButerix ab incepto nolledefiftere,fedacrius vrgcre propofiCum,ComitemEbrardum ad eoslegatum mittit,vtfeifeitetur ab eis quo confilio,quamentecaftellu fuumoc-cupauerint,quidfe deinceps adurosexiftiment. Atillinon aliter id fedidurosre-fpondent,quamfiComes eis iurciurando fcobliget,vtquicquideidixerint,ipfe regi feriatim exponat.Præftito deinde quod pctieranta Comité facramento, di-cunt fe contra regem nihil agere autegiiTe, fedeoduciconfilio, vtMaionisAd-mirati, amp;nbsp;Hugonis Archiepifeopi proditionem detegant, impediantque propo-fitum:quos aduerfus regem certiffime nouerantconfpirafle,ipfumqueMaione ad regnum totis viribus anhelare, vitro fe Panhormum ad regios pedes venturos,fi de

-ocr page 665-

DE SICILIÆ CALAMIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64^

*îej)’fodltotibus fuppliciumfümptûaudierint.Cumigiturhæcomnia tonies È-btàïdüs/vteratmcorruptîevirfidei) nontarhefficaciter quattiaudader ad regis pertuliflet notitiam,rex primum nouitate rei attonitus mirari cœpit,dehinc inhu-^anû ratus Vt crederet eüm fibi mortem moliri,quê tanta fubJiniauerat dignitate, 1 ^uicquid ei Cofties dixerat,retulit Admirato, fubiungens nunquam fe de ilJo talé ^üippiam crediturum. AdmiratusexindeComitem Ebrardu fufpedumhabens* atroxin eüm odium exercebat,fed id prudenti diflirhulabat confilio, donec vltio-^itempuscongruuminueniret. Interim Cornes Gaufredus Buteriam träsfugir* 10 pet aliquot caftellafua tnilitum reliclo prçfidio. Tûc vero Panhormi tumultus ingens exoriturjvbiqueciuitatistimor amp;nbsp;indignatio,totaplebs aduerfusMaionem ^femitacmurmurât rComitemSimoneminiuftecâptum, omnes vnanimi voté ^epofeunt. Admiratus autem videns murmür iflualefcere, nec iamfacilepofle eompefefnifi plebis fatisfiat defyderio,perfuadet régi vt Cornes Simon extrabatur ‘lecarcere.Quo ad iuffioné régis eduäo, ita fubito ftatus ciuitatis immutatus eft, ^teum eo pax amp;nbsp;tranquillitas vrbi reddita viderctur.Rex itaque vtin tanto need-Hîatisarticulo nullum videtfuperdTelotüm {gnadTx,nec dilationis caufamido7 1 ’'eam,vix tandem fnftinâu Maionis educit exercitum, Buteriam obfidet.vbi,nifi 1 ^omitemSimonem fecumduxifletjnon parumfuerat temporis confumpturus. to ^^niigitur aliquandiu caftellum totis viribus oppugnadet, oppidani vero nibilo-’’'‘niisaudaâiereireiîfterent, amp;addeditionem cos cogi fere iam impoffibile vi-^erctutjdemum bortatu amp;:confilio ComitisSimonis reseft intrapfadionem de-‘1‘tfta:Comitique Gaufredo,amp; fociis eius ab Admirato, ArcbiepifcopO)3C picrifiÿ 1-otnitibusin animam regisiüratum ,quod eosrexincolumeslibere acfecureamp;: ’^ucînipedimcnto extra regnum fuum ire permitteret. Sic oppido rccepto,to-’‘“iuciam quiofeente Sicilia, paucis poft diebus MeiTanam proficifeitur, in Apulia '‘anfiturus, EodemtemporeCanceilariumad curiamyenientem ComesSimS ®ftigantcMaionemultispulfauitcrinwibus.Qi.iicum fingubsaudader fedice-fetrefponfurum/uis ei allegationibus vti no licuit.nam captum fubito damnatuqj jj ‘^arcetexcepit.vbi etiam poft aliquot annos diem vitae elaufit extremum. Rex i-( '^PliarumtrafituruSjComitiGaufredo, qui parata iam naui,cæterftquead tras-‘‘ecandum nccdTariiSjMcfiaitsE morabatur,tranfitum interdici praeccpit,amp;: ipfum ^Sneadreditum fuumdiligenterobferuari.Multiplicatodebinc exercitu Brun-^uiiUmvenit. vbi cum Graecis conflidurus, adpugnam iubet milites expedirb ^‘æci vero, vbi Comitis Roberti, cuius prxftolabantur aduentum, vident fe de-‘‘audarosauxiliO,quod vnicum rcftabat confiiium,fortunam cligunt experiri; ^'’ceps in principio pugna fuit: inde G rzei non valentes amplius hoftiles impetus ‘üliinere,fufi caefique funt.magna pars eorum cum ducibus fuis Panhormü tranf-j^di. Earexpotitus vidoria,Barumtraducit exercitum,ibique pópulumeiuf: ^0 '*^nivrbis inermem obuium habet, vtfibi parcatur orantem. At ille caftelli fut W a Barenfibus dirutum erat ruinas afpiciens, lufto, inquit, vobifcum agam iu-”}‘^o:amp;quia dornui mcae parcere noluiftis,certe nec ego veftris fum domibus par-^“nrus.vos tarnen oéslibere cum rebus veftris abire permittam. Dantur ergo eis ƒ otuin dierü induciæ:vt interim exeuntes omnia fuafecum afportent.Quod vbi ^dum eft, muris primum xquatis folo,totius infecutum eft excidium ciuitatis. ka P''æpotcnsApuliæciuitas,famaCelebris,opibus pollens,nobiliiiimisfuperba ciui-‘’Sædificiorum fttudura mirabilis,iacct nunc in aceruos lapidum trausformatas duius reifamaComitemRobertumaliofque qui rebelles cxtitcrant,valdeper-'^ruit:prxfertimcumvidcrentdetotiusApulixciuitatibusad regem ömnes conto ^'^fe-Nee iam facile tan tis erat viribus refiftendum:omnemquefpem veniacerd-‘‘ditas tegis exclüfèrat.Relidis ergo caftellis, oppidis, vrbibufqj quas pofledcrar, ^'ultiregniterrninosexierunt.Pleriquecum Comité Roberto interram Aprueü 'fansfugerunt.RobertusSurrentinus Capuæ princeps cum nihil fibi fugatutius ^omperiflet,perterram ComitisRichardi dcAquila fecuretranfiens,intranfitü uminisabeodcmcapiiull'us, regique tradituseft.Quem Admiratus Panhormi quot;omultopóftinvihcülaconiedümjöcülisfecitpriüari. Eö fado Comes Richar-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus

-ocr page 666-

M HVGONIS FALCANDI HIST.

dus cumregemanteaplunmum ofFendifTet, gratiam ciuspromeruit:fedncciil‘ famiç notam penitus euitauit.Nam a multis crimini datum accepi,quod idem dominum fuuili fummæ nobilitatis ac manfuetudinis virum,cui facramentu qu-oque fidelitatis pr.xfl;iterac,turpiter prodidiflet. Rex autem Grxcis deuidis,fugatoque Comité Roberto, reliquos hoftes fuosperfequens,cumomnesantefaciemeius fugitarent,totius Apulia: ac Terra: laboris tümultum compefcuit. aedemumpro-fpcre geftis omnibus Pbarum tranfics Panhormum rediit. Intcrea Cornes Gau-frcdus,cui Phari tranfitus interdidus fuerat,fuadcn te Maione priuatus oculis,car-ceridatur.ComesSimóquiPoIycaftriremanfcrat,obidemacccrfitur ad curiam, vt qüam primum venerit capiatur. Sed in ipfo procindu itiheris felici morte pra:-lientus eft.Prxterea Comes GulielmusAIefinus,amp;Comes BoamundusTarfenfis, cumpIuribusaliisPanhormiiapainvinculistenebantur:interquoscratamp;Rober-tusBouenfisComitisEbrardi,vtferebatur,auunculuSjVirquidemarmisftrcr.uus, fed parum Habens fidei,quem Francorum rex ob proditionem quam ibidem per-petrauerat,ad tempusiufl'eratexulare.Filii quöque DucisRogerii,TancrediiSamp;: Gulielmusnobiliflimamatre^niti,adquam Duxipfeconfuctudinemhabucut, intrapalatiifeptafcruabanturinclufi. Nee dum tarnen Maionis quiefcitanirau.;, aut nefandum ceffat propofiturn,cum tot prxclaris ac nobilibus viris carceres ple-nos afpiciat,quorum aliis oculos fecerateffodi,alios ca:di fuftibus,quofdain teter* rimislociscum ferpentibus habitare. Vxores quoque ac filiaseorum edomibus fuis abltradas diuerfis clauferat in locis: aliafque fua: deferuire libidini, aliasinopia cogente vxnalem pallim formam compulerat exhibere. His omnibus proditotis rabies expleri non poteft: nihil aólumputat,quiaComitem Ebrardum fupereflö videtinColumem.Sed nequefatis feit quid tanto viro criminis poffit intendere, cuius fides omnibus euidenterapparct.Iam tune ergo omniaComitisfada dida-que fubtilitcr explorat,vt dettahendi caufam inueniat.Cu ergo qua'dam die Comes cum paucis venatum exiflet, AdmiratUs ilico Regem adit,nunciâtqueComi-tem Ebrardum abfquelicentia curia: cummultitudinemilitum teceffilTe : rebel-landi hoe effe fatis euidensargumcntum: eum,fiquidem abire liberepoflir,multos ciufdem propofiti focios habiturum.fuâdetq; miffis abfq ue dilarione nüneiis Co-mitem ex innere reuocari. Comes autem regis mandatum audiens, omifiavena-tionereditPanhormum,fubitoquevocatusadcuriam,ibidéretcntüscftamp;invin-culaconiecl:us.CuiprimumefFolIïsoculis,nonmultopofi: Admiratusiinguaquo-quefecit abfcindi. lamque viris fortibus quofcunque fibi timendos Admiratus putauerat,aut captis,aut in exiliumcompulfis,totiusregnitumultusquicuerat. Vidons autem Maio fuperefle iamneminem, qui fua: poflit Vel audeat contradicere voluntati,ad perpetrandum quod neceflitate cogente diftuleratjfacilius rurfus accingitur.Sed itafacillime Iperatid poffe fieri,fipopulipriusamoremfibiconci-lietjï propinquis amp;nbsp;affinibus fuis maximas regni conférâtdignitates, quorum ad-uerfusnobilitatisfuperbiam fefe tueatur auXilio.Simonem ergoSencfchalcuma-ritumfororisfu^toti Apulia: ac Terra:laborismagifirum capitaneum praficiens, Stephanum quoquefratrem fuum ftolii conftituit Admiratum. Ipfe interimindi-gencibus multalargiri,omnibus pra:bcre fe facilem, legatos vndecunque venien-tes plurimum Honorare in animum induxerat. Strenuos bello milites Longobar-dos acTranfmontanos indifferenter plurimis fibi largitionibusallicicns, clericos quoquemagnis fæpe promouebathonoribus,proutcuiufque dignitas exigebat. ItamodisbmnibusfollicituseratjVt nihil omitteret quodad alliciendumplcbis animos vtilevidcretur. Dum ha:cin regis perniciem pra:moliensAdmiratuscal-lide fuum occultaret propofitum,rcgnum aliquadiu vifum efl:quieuific,nifiquod ComesRobertusTerram Aprucii,vicinafquepartes Apuliaccrebris adeofatiga-batincurfibus,vtin Apulia necefiariotenereturexcrcitus,vbivariiseftfiepepu-gnatum euentibus.RicHardus de Mandra ComitisRobertiComeftabulus, interim cum epifcopo Tetino captuseft, amp;Panormumdeduólus. Per idem tempus cum Imperatore Græcorum foedus initum cft, paxque firmara.Græci Conftanti-nopolin dimiffi,qui poft Brundufinum bellum in vinculis tenebantur.Iam itaque

omnero

-ocr page 667-

DE SICILIÆ CALAMIT.


^4^


^tönern rei difïïcultatem Maio fuperauerat: iam ad id peruenerat poteftatis, vt no ^ Admirad qua régis videretur prçditus dighitate.Iam régis ipfius aperte pr^di-J^ïbatinfaniasüamftuldtiameius publice deridebat:amp;!: liquid tyrannicum aütin-*'uinanumrexeofuadentepr2eceperat,velutinhocehti cuipiam ocüloS erüi,lin-S^amabfcindijvelaliquidtaliurtiperpetratijipfefua poftmodü audotitate prö-^æebatid fieri,dicensnon omnia quætyrannusinconlulceautdelirandoiüllerit, ^^tifteffici oportere,alioqui innocentium vitampeticlitari fxpiflime. Nam ad ^oenitebatUr vtinrcgemplebis eXafperaret ahimosgt;amp;: omniüeiconflatet inui-ij °*3ni.Ëamplerique caufamfuilTeexiftimànt, vtidem Africam a Sarracchis capi Pwiïiitteret.Cum enim in partes Hifpanix miflb ftoIio,Mafmudorum rexpoten-''ffimüs Africam obfediiïet, idque nunciatum effet in Sicilia, placui t ad auxiliunl ^fncïftolium reUocarimuitunepræerâtGaitu^Petrus eünüchus:ifqüe,ficütamp; Q^inès eunuchi palatii,nomine tantum habituque Chriftianus Crat,animo Sarra-®®*'us. Etant autem gales circiter c Lx. Q^s cum ex Hifpania redeüntes e ftatio-^■busMafmudotum polTentiam confpici,cœperünt milites qui Africæerant, re-‘'^®ptis animis clamorem tollere, infultate hoftib*»s,amp; venientesgaleas oftende-'^^•Cótta vero Mafmudorum tex inopinato galearum aduentu perterritus,intrâ ‘^ïftracogebat exercitum,qui tarnen prs fui magnitudine regi vix poterat.At vbi ij '3Riïerrxfl:öliumpropinquabat,ingensin vrbecum Istitia militum clamorexo-^tuR amp;:fiquidem(vtarbitrabarttur)ftolium ex vno latere, ipfiapettisportis ex aliö *‘ihoftesirruerent,eadievidusfufufque Bârbârorû ceflilTet exercitus.Sed fecus ’•^um eft.nam Gaitus Petrus magilter ftólii totum id prsUidens,cum iam pleriqj ^eladeducerêt,vltto mirantibus cundis in fugam conuerfus, carbafa vehds expo-^wt'Cæcers quoque gales fugientem ducem,prouli»qusque poterat,feqUebâtun “5rbari vero ,jquos proditons dolus non latu^t, L x* galeâs armantes, quas ad terra ®‘ctu ftolii prins eduxerat, perfecuti funt ilico fugientes. Septem gales Captæ fnne ^Wmudis: reliqus turpiter mifereque re gefta irt Siciliam peruehetUnt.Ea res amp;: ^^'^barorum animos plufimum eictulit^ obfeffis defperationem ineUffit.Nam amp;r 55P^uciquidem, fedihuidi bellö,militeserant, amp;cibipremebanturinopia : quic-^“■^ tarnen in tanta return anguftia virtus poterat,effecerunt. Nee enim lolü tan-'ætnukitüdinis creberrimosimpetus viriliter fuflinebant, fed amp;nbsp;fingulis fere die-^'^segreffij Barbarorum proturbabânt exetcitum, non nifi poft multam ftragcni *^00:11101 reuertentes.Rexitaque Mafmudorum confumptis omnibus quç adob-^'‘^endam vrbem fibi ctediderat expedite,iam obfelTorum militüm atidaciam co-^yderabat attönitus,eorümqüe virtutem amp;nbsp;conftantiam mirabatur, amp;nbsp;nullis vtbé ’^^Iperabat polfe viribus expugnari,vltroque, nifi famis intolerantiam perfuga-funiindiciocognouiiret,abobfidione amoturuserat exetcitum.Sed vbieóntri '^ofuctudinem humanam nee equis iam pafci,necâ canibüs aliifque immundis a-^5 ^'malibiis abftineri cognouit, ccepit milites ad deditionem hörtari, dicens,fruftra

'^’'neosindigentiam occultare : qus patiebantut, fibi non effe incognita, e Sici-'^ftihilventurum auxilii.nam fc literas eünueborum palatii nüpertimé recepifle^ ^uibusreiveritatem plenedidicerat:denique nihilfpeireliquumeffe)vt euafu-j°5feputent,fedeorumvirtutivellefèpatceré,amp;fiqüidem tegis Sicilis tyranni-«tnunetuentes fecum morati maluerint,latgiflîma eis, quotquót fuennt, ftipen-^medaturum: finauteminSiciliam redire prselegenntidatis qusfulficiantna-’^’Düsliberum eistranfitumpermittendum. Atillifupethóchabentescotifiliümj P^ucoruindieruminduciaspetieréjVt miflis iri Siciliam legatispoftiTlatehtaüxi-'^m: quo hónimpetratö,turn dèmumCoriditiöhiftarentpropofits.hCcidipfunl !o?’^^ègatumeft.SedcumeorumnunciiPanhormüm venientes vtbis fuspeticU-''‘^'^fttnem exponerent,omnia iam fé paflós qüscunqj fümma neceffitaS indi-'“et,petctentqüefrumentumfalteméottahfmitti:nihiltamenmultispetfuafiö-*'gt;DUsefFecerunt.Nam Admitatusfalfö regi függeirerat,frumentüm Afriesquod P2ttotum annum fufEceret, fc iübête füiffé repofitum: foris âût publice prsdica^ ätineategemelfefententiajVtdiceretli capeteturAfrica, nihilfe damnipalTü* ^'^tnieamqj ciuitatê plus öneriS fibi effe qüarahónoti fcü itl ftipendiis militöjaliift^

ÎÎÎ

-ocr page 668-

^p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

ad vrbis tuitionem neceflariis maximos quidé fumptus faceret, vndc nihil vnqua emolumétifperareCiHocaütabAdmirato,ficutdidumeft,eofiebatanimo,vcin-fani capitis effe regem oftenderet: qui nobiliflimxciuitatisamiffione regnufuura mutilan iaóluram non duceret,cü eidem polTet faeillime fubueniri ; necanimad-uerteret rei turpitudinem,aut quod inde Sicilix periculum immincretJgiturvbi Africa! cognitum eft legatos elufos eflCjCum iam nihil fperarent auxilii,fed nequè fames vitra poterat fuflineri,prius oblatæ coditioni ftariplacuit : actumdemum Mafmudisvrbetradita,acceptifqjnauib.quæadtransfretandûfufïîcerentinSici-liatranfierüti AtveroMaionispropofituampliusteginopoterat, autdiutiusoc-cultarimec erat dubiumquinregnandi libidine trahereturmemo tarnen ta impiæ ’^ machinationisindex eratjnemo tamapertam proditioneaudebatregi detegere» Sciebantenimoês id eum minime crediturüjmemores quid inde ComitiEbrar-do,aliifquequam plurimiscontigiflet.Prxelegerantergofilerequam fiibirepericulum,attonitiqs rei exitum expedabat.Iamqj rota fere Sicilia varii fuper hocdif-foniqs rumores implcuerant: paflïmqs vulgatü erat Admiratü diademataqu^dam aliaqp regis infigniaquxfibipr^parauerat,mulrisfamiliaribusfuisoftendi(ïe:nec decrant qui reginam hæc ei de palario dicerent tranfmififfe. Nam amp;nbsp;eius confcnfii totum hoc fieri,eamqucMaioniputabant inhonciri contradu foederis obligata. Plerifqjfalfovidebaturiddici.Aliiquoqjnihilominus afferebant notariumMat- ^^ thxum Maionis familiarem Alexandre papæ qui tunc Romanæ præfidcbat eccle-fix,multam pecuniam detuliiïe ; idque confilio amp;nbsp;ope Iohannis Neapolitan! (qui vnüs erat cardinalium)impetraflevtamoto rege Siciliæ,Admiratus in eius locum fuccederet,ad exemplum cuiufdam regis Francorum cui dcpofito, eo quod inu-tilis viderctur,Romanus pontifex Pipinû Caroli patrem fubftituit. Hæc amp;huiuf-modi plurima totus iam triuiatim populus loquebatur.Quidam in ipfo palatio regem gladio feriendumj multi claudendum inmonafterioprædiceDant.Erancamp; qui iri aliquam infularüm crcderentdeportandum. Hæc eadem in Apulia iam dp uulgataerant,omniuthque mentesaduerlffs Maioncm indignitasrai commoue^ rat.Melfenfesigiturquiprimisfemperconfucuerantrumoribuscxcitari,deccr- ^^ nunt in primis,vt nulli deinceps Maionis mandato pareant, nee in vrbe fuaquem-libeteorum rccipiantquos Apuliæcapitaneos idem præfecerat.Comités etiam aliiqj viri nobiles,quibuspræcipueMaioniseratfufpeda potentia,confilio fuper hochabito fibi inuicemiuraucre, quod Maionismortem totis viribustotoqjftu; dioperquirerêt,neq5parerent deinceps curiæjaut ab eafocietatedifccderent:nifi priusilium autinterfeól:umefl'ecognofcerent,aut extra regnum fugifle. idcmq5 iüfiurandum propofuerant per totum regnum vela fpontaneisacciperc, velabin-uïtis nihilominus extorqucre.Iamqj multæ ciuitates oppidaq[5 quamplurimaeoru fèfocietaticoniunxeranr.Circuibantergototam Apuliam acTerram laboris cu ingentimilitummultitudine vtvniuerfosfibi lurarecompellerent. Erantautem iheafocietateComeslonathas, Comes Richardus de Aquila,Comes Rogerius Acerranus,aliiqjComitésacpotentesviri; cumquibuscratamp; Comes Gilbertus Confanguincus reginæ,cuirex nuper exHifpania vocatoGrauinæ dederatcomi-taturn.Mariusquoqueßurrcllus vireloquentiflimus Salerni habita oratione ad populum,fatiseffîcaciterperôrauit,maximæqueparti ciuium perfuafit vt Comités recipcrent,in elimque modum quo amp;nbsp;ipfi iurauerant facramentum eis præfta-rent. Per idem tempus Andreäs de Rupe canina,quituncinCampaniæpartibus Cxulabat,vidés tantofchifmatc regnu diftrahi,congregatis militib. Aquinu cepic, oppidoqjfandi Germani(quodCafïïnomotifubiacet)occupato,dehincAliphias vfqj pertranfiit. Sed paulo poft ab eifdé ciuib. qui eu fponte receperant cireüuen-tus,cü paücis militü fuoru vixeuafit,tutiufq5 potuerat vrbes hoftiüexpugnare,qua ^° expugnatasdeferere. Interim dû in hunemodu ApuIiaturbaretur,adhucSiciIia quiefccbat,nec vllis agitabatur tumulribus. Licct enim Vtfaq5 gés infida, mobiliSj ^naqj fit ad quodlibet facinusperpetrandü,Siculitamëcautiusdiflïmulandocelat propoficü,amp;:quosodcrûtblandisadulationib.demulcét,vtimprouifilædatatro-cius.Sed nee in Sicilia quenqua A dmiratus teliquerat cui ad audendu animus fu-

-ocr page 669-

• DE SICILÎÆ CALÂMIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^yi Nteffet.Narti Cornes Sylueftcr hominum timidiflimus, quanquam Apuloru co-! l’ ”«0approbatet,quibus etiam fefe modis omnibus fpoponderat futurum auxi-'°Aam tamerl nullis audebat indiciis detegere voluntatem.Comes etiam Roge-f'^ Creonenfisgt;cUius filiam Maio virginitate priuâuerat,iriiuriam fuatn patienter ‘ ''*'niulans,vindidam Apulis teferuabat. Admiratus vbi contra fpem fuam ani-'’'^duertit Comitum vires in immenfum exctefcere, primum Amalfiam, Sutren-''^’^^Neapolim,maritimas ciUitates qua? nondum defecetant:dehincex alterö ^^Tarcntum)HydruntumjBtündufium,Barolum,literas ex parte régis trafmi-ij ’^^amonens vt nullis moueren tur rumoribus,neqi falfis Comitum vanifque fer-'’'onibuscrederent,autfeproditorum turba:mifcerent. (Sedeoresdeuenerat, vt f^Sidkeras nemo fufciperet.dicebatür enim per manus ptoditoris eas fieri,neque f^s in eifdem ,fedMaionisexprimi voluntateq}) Stephanum quoque fratrem “^‘’iiQui militibus in A pulia præerat,vtComitis Roberti crebrosimpetus fufiine-i^^fepiusadmonenshortabatur,Vtamplioribus ftipendiismilitumfibi métesal-'^^fec,cofque tammuneribusquam promiflisadrefiftendum Comitibus inuita-f'^^-fiam Simonem fenefchalcum inquoddam munitiflimum oppidum fe rece-PfareComitumtimorcompulerat.PlacuitetiamMaioniMazarienfem epifcopu '^^Iphiam mirti legatum, vtciuiumanimosmitigaret,amp;eorumindignationenï ’•0’npefcerer. At illenon folumabinceptoMelfenfes reuocarenonftuduit, veru ’’ ^'*aniatnplius eorum mentes exafperans,plura de proditioneMaionis amp;nbsp;acrocio-*^^^uani audifient eis narrauit. Sed amp;nbsp;Calabria iam ingruentibus Apuliæ procelliS 1'’3ticœperat,cuius antea fides difficillime confucUerat Vacillare.Éa res Admira-''’plutimumterrorisattulitjVifumque eftmature talemeomitti oporrerelegacuj '’''‘USfacileperfuafionibusfideshabeaturaCalabris.Huicaütlegationineminem ^^^gisqua Matthäum Bonellum putabat poflefufficere.Nam amp;nbsp;genere nobiliffi-*“•«integralqs apud oës opinionis erat, amp;nbsp;eu pleriqj nobiles viri Calabriæ propin-5'^‘tatislineacontingebant.fedamp;ieum Admiratus non aliter quam filium dilige-^^^•Vidensenim eundemâdhucætatciuuenein,vt qui primalanugine genas ve-‘quot;^«.fummenobiléjformapulclierrimu, corporis prærtantc viribus, vitra qua id ^’ ^'3bsexigerct j optimam quoqj terram in Sicilia polfidentem : filiam fuam adhuc P^MatniHi defponderat.Idgmveromilitibusmultalargiens,omnibufqjfepræ-afFabilem,amp; in equeftfibus ludis {qüæ vocant liaftiludia)nemini pofthaben-‘''^5)rtiilitüm fibi gratiam magnumq^ nomen pepererat.Cæterû inconftans erat a-’quot;‘’^Ojfacilis a propofito refilire:quod perfuafum cflet,audax promittere: vbi ad re ^^ntutn erat,repidior.Is autem Cuiufdam filiæ régis Rogerii fpuriæ, quæ Hugonis ^omitisMolifini vxorfuerat,forma captus,defpofata2fibipuellulx,eo quod igno-®‘iisc(ret,cœperat nuptias abhorrere. Sed amp;nbsp;hoc moleftilfime ferebat, quod Ad-*’quot;Utusre cognita palatium eiufdê Comitiflas diligentius euftodiri præceperat) |j'’‘*j“^9uc votum impedicns.Cumigiturlcgâtionc fufeepta Pharum tranfuTet, amp;: ^uibufdampotentibusvirisCalabriæqui adloquendumeicouenerant,aduentus '’'caufara exponeret,Maionis innocentiam modis omnib, afleuerans,Rogerius Marturano,qui tune in Calabria magni nominis erat, omnium qui aderant vi-''^fefponditjfatis fuperq5 fe mirati quo confilio ad id temeritatis dcuolui potueritj ■'‘dandiffimi proditoris mandatii exequens, contra omniü opinione eum ofte-dte velit innoxium,adeoq} caufam Admirati tuenda fufeepetit, Vt eiufdê confpi-f^tionis non immerito particeps xftimetur.Nam alios (inquit) Maionis deliramê-*dedari,eiufq5 negoeiis ac fceletibus immifceri xquiore tulerim animft,nec tantâ ’^uadtnirationecrediderim.Quofdäehim tenue patrimonium amp;nbsp;rei familia-^^ I^'sanguftia cogi t honeftatê negligere ^ dum fua quolibet pad o toletabilem faci-^''fegeftatem. Alios obfcuritas generis altum aliquid fperate non finit, eoq; mife-*'gt;ætraducit,vtpotentioribus adulandödefefuiant,fummabeatitudinemaEftima-*^s,fipolGntvcl nobilium pedibus inhacretejeoquepàdôquibuslibet fenonve-°^*®^äfc periculis,nec vlliusreatum fceletis pertimefcant. Differuntitê whis,fednon difpari laborant infaniâ,qüî cum ignobiles fint,nullaqj genus virtu-^®cedimant,fublimia tarnen fpcrare pf zfumunt,potentiü virorü patrocinia multis 111 i

-ocr page 670-

e^i. HVGQNIS FALCANmï HIST.

cmenrespenculis,vt abieótigenenspofllntignominildiffiten.PIeriqjnobilescri* minofis adionibus bonam famam dementi,fas amp;nbsp;nefas æqua lance trutinant, nihil fedeinceps fperantesaduros,quopoffint femel infliétamnotaminfamiæpro-pulfare. Nonnulli quoque de proditorum femine procreati, patrum cligun t fequi veftigia.Eiufmodi quidem homines baud indigne ferendum eft Maionis patere mandatis,eiufqueliminafrequentare.TeverofummaEnobilitatisamp;integerrimx fama:iuuenem,ampliflïmisditempatrimoniisgt;nulla permittit ratio lucristnrpib. inhiare.Præoculis habe qui te parentes genuerint,amp;omnem tibi delinquêdi via obftruftam intelliges, afpernandique fceleris neceflitatem indidam.Ccrte fi neminem vidcres proditorishuius obuiare fceleribus,tu fairem nobilitatis,quamidé 1° atrociflime perfequitur,vindcxefledebuerds. Nuncautemcum omnes aduerfus eum vnanimiter moueantur, tiifoluseundemprædicasinnoccntem’Cuius dum afrerisinnocentiam,fufpedum tefacis: verendumque tibinefamædifpédium ac Ixhonem incurras.Quis enimeoputandus nocentior,quibonorumotnniüfan-guinem ihit,quinemminocetnifi quem innocentem cognoncrit: quidcmiimei fraudulentcrqua;ritrcgnumi«bripere,per queminhanceminentiam poteftatis cuafitîTu confilium hoc innoeentiam vocas, tu propofitum hoc approbas,tii regem occidi confenties,aut honore priuari,cii ei facramento fis fidelrtatis aftriäus, aut co depofito notarium hunc regem fieri dudum olei venditorem? Ateo regna-tefccunduserisa rege,funTmisfulgebishonoribus,optiotibidabiturquemvelis ^® Comitatum eligere.Sictibi iam nifi fallor de futura profperitacc blandiris. 0 per-ditilfiinivirum ingenii.putaiam regemdepofitum.Quid ergo?Maionéregnacurii exiftimas? Eademcerte die qua regnumoccupauenr,cum omnibus hisqui eius familiaritatiadhxferint,etfi/errumnufquam compareat,faltemlapidibusobrue-tur. Addequod vnusesin Sicilia cui virtutis aliquid vendicetur. te folimi omnes refpiciunt.Quicquidegcris,abfcurumefrcnonpGteft.Eligevirtutem tuamma-Iis,anfcelera pubKoari. Pudeatte quiderr^omniüexpedationé dcludcre: pudeat inter prima: iuuentutis aufpicia malarum artium rudimentafufeipere.Afpetnare focerum,cuius affinitatis contagiotuafitnobilitaspolluenda.Refpuefifapis vxo* rem liberos tibi parituram dégénérés, prolemquegeneris biformitatepatri di/Ti- ’ milem. Adquiefcetandem amicórum confiliis, amp;|id communemomniumvin-di(ftamaccingere,tcquepariteramp;idnobiJitatisquodfupercft,inlibertatcmvindi-ea,nec patere truculcntiflimam hancbeluamin noftram pernicie diutius debac^ chari.Expcriaturcerte virtuti,licetinnumeriseaperfecutiombus oppreflam at» triuerit,ad vindidam tarnen fcelerum audaciam amp;nbsp;vltoresgladios nÓ deefte. Re» gisquidem ipfiusincolumitas,rcgniquefalusaclibertas in manibus tuis eft.Nam exteris omnibus huius tam prxclarifacinoris impotcntiacondemnatis,tanta:lau-discumuIûfortunçtibibenignitasreferuauit.Necadidcuiuslibetprocraftinatio-nisdilationecefiariaeft,aut temporis opportunirasexpedanda. Adeoenimiuisre fraudibusacdoliscircumuentum exiftimat,vtneminemaliumputet iamfamiha- ^® riusadmittendum.Siueigitureidcmarmatus,fiueinermis,folus,anmilitiimnwl-titudincftipatusoccurras,nihilcxhocei timons, nihil fufpicionis innafcitur. Vn-de amp;nbsp;eu fecure potes vbicunqj libuerit obtruncare.Quo femel occifo,nihi! tibi vc-rendum eft,nequcmpiamad vindidamfui fuperftitemderelinquat. Ageergoiu-uenis cnitere vt gradum hunc felicitatis attingas.quo te virtus vocatfequarisintre-pidus,necpofcentifortunlt;-E tuum denegesobfèquium.Quodfite fadurumnon dubia nob*s padione fpoponderis,prêter earn quam inde confequetis immorta-Icm gloriam,non deeritetiam mutuagrataque meriti compenfatio. Nam id mo-dis omnib. perquiremus amp;nbsp;impetrabimus, vt ComitifTa Catacenfis matrimonii tibi fœdereconiügatur,amp;omnidubietatisfublato fcrupulo,huiustepadionisrcd- 5° demuscertiftimum,feu iurifiurandireligionemalueriseflè contentus, feu quolibet aliofatifdationisgeneretibiprofpiciend urn efiTe putaueritnus. Q^anrumau-tem eademComitifia nobilitate tibiprxemineat,quampotentium virorumnuptias reeufauerit, non atrinet dicere , cum nihil horum tibi putem incogni-tum. Hxc eodicente, cocperatiamanimusiuuenilis,vtfacile mouebaturamore laudiS)

-ocr page 671-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SICILIÆ CALAMI T. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6yj

J^udiSjacccndijipfiufqueMaionisdetcftärifcelerajiamque cius affinitatcm pluri-^üm abhorrcbat : quadam tameh adhuc velut hæfitadone füfpenfus. Mox an terri ^^ni paulifpcr fevum deliberanSjhincdefponfæ fibi virginisgenus obfeurUm, pa-'fiseiusinfamiahi j amp;quodeipericulum imminebatjindepadas fibiComitifTac ’quot;^ptias animo menretur,puduit eum fuper hoc harficaffe, eoepitque in eodé pro-Pofitopleniusroborari.Nec diutiusmoratus,RogetiodeMarturanoaIiifquequi ’‘Gérant nobilibus viris refpondit ea fe qüæ pérfuaderent cofidenter aufu turn, ple-^^queperadurum fiducia,fipadioni ftarentpropofitiCiSievbi vifumeftvtriquè

lil P^rti nihil eorum penitus qua: promiférant immutarejpfaque etiâm poftmodum ^0ßiicifra,necnon amp;nbsp;cius propinquis pr^didüm fœdus matrimonii ratum haben-^‘l^us:vtrinque præftito facramento padum ipfum mutuo robotatur,mortiqj Ma-ï®®is terminus certus prar figitur. Additque etiam^attha:üs Bondlus, fi temporis quot;'tetimoccurratopportunitas,ncquaquanlidfibi efleanimivtptarfixamdiemex-Pcdet:nec per fe ftâturUm qüiU illud quam mature poffit pèrfician Néc minus ali-j'^üoque fortunam tantis Admirati fatigatam fucceffibus, iam ab eius öbfequió ''ctóuiirepcrciperes.Cüm eniminftatet iam dies^Ueminterficiendo regi idem Ptouiderat,placüit ei cum Archiepifcopo fecretum habere conoquium.Cumquê ^^tegematuriusamoüendoidefedandispopüli motibus,regniqueftatumoxfu-lo ■^to deliberantes inüicem difceptarent, fuborta eft inde controuerfia de thefau-^ipfiufque regis filiis,vtriüs dèberét euftodix committi. Dicebat enim Admira-'^spnerorum tutclamacthefaüros,totumquepalatium fibi debereedmitti,quo-*^gt;31« oporteret regrti negoeiis infudare,maximeque thefaUtos heceflarios ede ad ^®ultus rebellantiiim comphmendos,amp;arcendos exterorüm incurfus hoftium: ’J^c fine magnis fumptibus emérfutas diflenfiones ^inteftina bélla pofTe eópefeii ^teniepifcopusautemaiebatidferiunquam pairurüm:hàm cxea puerorumtu-J^bplnrimum’pofl'efufpicionisinnafci,maximeque roborari prxcedentem plc-^'sopinionem:tunt omnes fore certiflïmos nihil illüm aliud quam regnum appe-^^te: tutte aducrfuseum modis omnibus afperandos; Sufpedum enim cutorem ju Puetisdari nee iura permitterc,amp; fi datus fit, remouendum cenfere.Saniusautenl ^f^econfilium,vtarchiepifcopis,epifcopis,aliisquevenerabilibusamp;reiigiofisper-f°nis,dequibusnulla poffetl^aberi fufpiciojpuerorümaethefaurorum cüflodià '■‘’^dcrctur.Namamp;redi tus to tins regni fumptibus faciendis fuppeterc:amp;: fi necefi ^tasexigeret,abipfiseumthefaurorumcuftodibus quantum ftifficeretaccepturu; ^'cigituralternisdifceptationibuseaControuërfiadiutiusprötradajCüm Archie-P'fcopus a prxdida rton pofletaUelli fententia éademqUe Maioni penitus difpli-'^^tet:(quippequamfùisnoucratmachirtationibüsôbuiaré}tandemiratusfubih-‘ulitnon itafe de Archiepifcopo mcruin'e,vt fuo debuerit aduerfari propofito:fed

1 ^unecompenfationem fibi inutuamreponi,quod cum folagratia fociumamp; Con-' “•“participem afciuiflet,cum eius nonindigcrctaüxiliö,amp;:eöquidemignaro,auc

^tgt;atnreludantc,facilc pofletquodpropofueratadimplere.Verüm hanc adprx-j^nsnihilobfuiiredifcördiam: nee enim cfTe iam dübium quid in tali föcio fpei 1Î-ddebeatreferuaré. Prxtereaiam fe pœrtiterC propofiti, animumque fuum ab in« ®®pwpenitus auertifle, nee vfiquam deinceps tale qüidpia admilfurum. Tuc Af-^hiepifcopusjlicethxc eum ex animO dixiffe non crederet j optimum quidem aie glatis approbandum confilium; namamp;mequOquefadi deterretatrocitasj hec ^Wquéfahitis amp;nbsp;famæ noftrx pericülo pollet hóe fieri; In hünc modum cOhtradè «uduin focietatis fœdere dilTolutOjMaio difceflït,totis iam fe hifibus pAparans vl-^•oni,Acprimo quidem ergafOciumita regis aniroümfpclutri (vt èrat cupidifd™ (ó ^Us)ifritauit,vtfeptingentasabeöaunVrtcias extorqüeret. Atille quanqu/amé-■üfniodiiadüra fatis efficaciter ad doloris eum impatiennam permouflrcqpudöfë bittenamp;indignitate rei veliementiuséxxftuas jtotüm ad eiusrc,i vindidam ih-, ë^niumtranftulit.Cumquephustanto pacis ae dilcdiohis federe teherehtür à-‘ttittijvtfe fratres inuicem appeilarent,ttünc hoftes atrociflïmi,fed ócculti, in ek-itium fuum plenis operabantur affedibusj non iam fortunaS alter alterius peti-bti, fed vitxdifpendio,pmnxquc capitis imminentes; Admiratusenimpeftifer#

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ' ÎÎÎ }

-ocr page 672-

^^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

vencni potione meditabatur ilium extinguere,ad idque locum ac templis prxfto-bbatur idoneum. Atillc deteftabileMaionisfacinustam per fe quam per familiäres fuos muleis detegens,ad vindidam eos ranti fceleris hortabatur,amp; iam concerta de fe fufpicionem remouens, aduerfus illü plebis animos irricabat, multos ctu milites ac nobiles viros plurimis fibi perfuafionibus alliciens. Subea tempeftate Nicolaus Logothetus,qui tune in Calabriæ partib. iuflu curix morabattir,MaiO-nifcfipfitepiftoIam,vbiquicquidaMatthxo Bonello geftumfucrat, padaq;inter eum amp;nbsp;Comitiflam Catacenlém habita,proutrelatu didiceratamicorum, breui-ter enarrauit.Ea res primo dubiam viri mentem longa deliberatione fufpenderat, nee du fide dignum cenfebat eu fins refragari cofiliis, que fiimma promotudiligé- r^ tia tanquam filium educarat. At vbi mul tis id afleren tibus pleniorem fidem adhi-buit, iade vindida fecum delib^rans, adidoperam dabat,ne fa dn hocimpunitas fequeretur.Matthxusautem Boncllusitaregefta, reuerfusin Siciliam iamTher-mas peruenerat,quod oppidum ab vrbe Panhormo xx. milibus diftat. Ibiquenda militem fuumobuiumhabens, queminCalabriamprofedurus Panhormircli-querat,mentemacpropofitui® Maioniseiufdemperfcnfitindicio,quodquciam fibi venturo carcerem prxpararet. Et quanqua Admirati literis crcbriuscitirctiir, neclongam temporis anguftia deliberationem admitterer, prudenti tarnen confi-lio flatuitnonpriusThermis abfcederc,quam miflis nuneiis animumiHiuspræ-leniat. Literis ergo Maioni diredis narrat opera fua fedatös efle Calabria: tumul- ^^ rus:Calabrosomnesde mimicisamiciffimosei fados, amp;nbsp;ad peragendum quic-quidiniunxeritexpeditos,nihilqueiamaliud quam eius imperia prxftolari. Ad-ditque fuamipfius fidem hac in re maxime fatisabundcquefpedatam,qui tanto ftudiotantaquefollicitudin^negociagefl'erit Admirati,Iicetfempereius nihilo-minus voluntati diligentiflime foerit obfecutus,fux per omnia iuflipni deferuiés, cafpc quidéacfiducia, vt quemfuis videret infudarenegoeiis, eum amplioribe-neuolentia crederet ampledendum, padafq; fibi filixnuptias non differret. veru hoe in contrarium ceffïfle.Nam pro gratia potiusingratitudinem compenfationis vice fibi repofitam gt;nbsp;iamque felonga promiffionis expedatione fufpenfum diutius cruciari, fuoquefraudari dcfyderio. Nuc id fe rogare,id plenitudinevotorum ex- 52 rofcere, ac per fi quid de eo bene meruerat obteftarj, vt qui timorem eius in gau-diumcommutairer,qui timendumac trifte belli principium ad Ixtos exitusper-duxilTet,eum redeuntem promifliconiugiilxtitiamuneraret. Has igiturliteras Admiratus infpiciens familiaribus fuis easoftendit,illifque prxcipucqui aduerfus Matthxü Bonellum eius indignationem comouerant, dicens palam elfe nunc eo-rum falfitatem,quçfibididafuerant;iniquum elfe tanticriminiseumargui, qui fi-lixfuxnuptiastanta precetantifque votisexpereret, necfedcincepscrediturufi quisdeeomaliquippiafibifuggefl'erit.Dehinc illi quamaxima celeritaterefcri-bi t,vti fecurus veniat,amp; conceptam deponat follicitudine : fuo quamprimu venc-rit fatisfadum iri defyderio,eumq5 nuptias quas tam aftedüofe poftulauerit, ade- 4^ pturum.Atille vifiseiufmodiliteris,tanquSea nuptiarü promilfione Ienirus,lïta fronte Panhormum ingreditur: ibiqi ab Admirato benigne amp;nbsp;cum hon orc fufcc-ptus,gratiaseiagit,rogatquevtpromiflïonemfuaceleriprofequaturelFedu.HinC Archiepifcopumfebribuslaborantem fecretiusadit,eique quodgeftumfuerat totumexpedienSjabeodemplurimumadmonetur,vtomnibusrnodisacccleret, amp;nbsp;dilationis impedimentum omne fubmoucat: rem enim tantam non fine pericu-loiamdiff^rri. Interim ergo MatthxusBonellusperpetrando facinori tempusi-doneum folliciteperquirebat.fed amp;nbsp;huic eius follicitudinifortuna non defuit,quç quafipœnitentiaduda)quod virumignobilê tantis horrendij flagitiis in fummo fere return culmine collocafl'et,iam ei prxcipitiüm minabatur, amp;nbsp;volubiliscircu- ï° lifupereminentiam fenfimdetrudens ad infima, circundudis anfradibusrotam cœperatobliquarc.CumenimiamAdmiratusipfiArchicpifcopopermanumcu-iufdamfamiliaris fui,quem donisac promiflisallexerat,venenumpropinarifecif-fet,mirabatur eu tardius mori,diuque languere: amp;nbsp;curis ingentibus angebatur, ti-mensneforte poflet priftinx fanitatireftitui.Idquceximpotentiavenenipræui-dens

-ocr page 673-

De SICILIÆ CALAMI D

'^^’’Saccidifle,

præparat aliud multo vehementius ad nocendum amp;nbsp;atîipliorîs ma-“æ-Quod fecum deferens die quadam circa horarn vndecimam,Archiepifcopû j'’uific,eiq}affidensprimodevaletudineeiusirirerrogat:indefubiungic,eumfaci-%ficonfilioamicorumcrediderit,euafurum:rogatq; vtfacilemamp;expertiffimani ®dhocgenus xgritudinis medicinam accipiat, quam ipfe in prxfentia fua diligen-'‘ffimefeceratpræparari. Ad hxc Archiepifcopus tantumfe iurat patifaftidium* J^ntamembrorum debilitate vexari,vtneq; fine magno periculo corpus itadebi-^^poflïcampliusinaniri,amp; ipfe quamlibet medicinam folo vifuabhorreat, fed amp;nbsp;Ij ^umfummadifficultate cibosaccipiat.AtMaione videretur importune inftare, ^oqueipfo fufpedus fieret, præparatam iubetpotionem in diem aliam referuariï “^1'incilÜ familiariusaffidet,amp;:blandefuperhoceumredarguens,hortaturneco-^‘’um amicorum tam negligenter audiat,nequc h^æ femper obtemperet volunta-'’iCiimfciateamcfrelegemxgritudinis, vtanimus nociua frequentius appetens, ^âquæprofuntnihilominusafpernctur: vim fibi, fi fanaridefyd!erer,aliquotiesfa-^ændam: feque de illiiis vt propria falute, iurat perinde efle follicitum.nam fi qui-‘^cm eum mori contigerit,nefcire fc quid deincepsÆ t adurus, quo fe vertat,quam ^’'petatfocietatem,cuiusfideifecommittat. nihilenim inalio quoquafpei aut fi-‘iuciæ fibi repofitum. At ille gratias ci referens,impotcntiam fuam excu(at,fidem-ij 'l^daudat amicitiæ. Ad fingula prolixius refpondendo, aliifque infuper de rebus ''crbamultiplicans, mittit ilico quiMatthxoBonellodicat,vt,fiquidcmvir eft, ’’uncaccclerct,amp;ad peragendum quod promifit Virihter accingatur, milites fuos occulte faciatarmari,armatoscongruisipfedifponat inlocis : interim fcMaionë ^änisfermonumambagibus detenturum. Matthaeus ergo Bonellus,prouteiim-pcratum fuerat,in fecretiore domus parte mili ti bus ccnuocatis, rem eis totam ex-P°iit,paucifqueadmonetvt audaci fortiquefint animo,fincmetu,fincpericulo ^^cilliniepofie rem fieri.Sme enim nefciens hoe fibi periculum imminerc fecurus ^’fictie,non elle dubium quin omnis e j^ugiendi aditus obftruatur:fiue re cognita Pinensexire,aliudquicquam machinari voluerit,itidemeuminipfis xdibusnihi-j5 loPcgniusobtruncandumjUecci deliberandi fpaciumindultumiri. Nee vcrolon-S'serantperfuafionibus onerandi, quos adidperpetrandumamp; facramentuma-^finxerat,amp;Maionisdudumjnflammaucrat odium,amp;lucrifpes vehementius ac-ccndebat.Inter hxc occafui folis iam fuccedente crepufculo, totam vrbem fubitis ■ocertifq;rumoribus videresattonitam,ciuefq} hinc indeturmatim difperfosin-ccdere,amp;quidnamefletrumoris quod vrbem repenteficattonuerat,afemutuö fafcitan. Alios autem obftippo quidem capite, fed arredis aiiribus per platcas vr-^ïsconuenticulafacientes,varias fuperhoediflbnafqüe proferre fententias.Plu-’■’Worum tarnen circa id verfabatur opinio,vt Maionis inftinftu regem-ad A rchic-pifcopumeanode vêturum,inipfaque viacrederentoccidendum. Af Matchxus ^Q ßoneHus vbi videt miliium fibi promptam audaciam non deeiTc,Maionem ab Ar-chiepifcopo fatis comodedetineti,nodem interimnihilominus opportuneflias *0undo tencbrasiniecifrc,primumin viaCoopertaab cifdem Archiepifcopixdi-^usadpahtium regis protenfa, qua Maioni fugafperari potcrat, plerofqj milicum pcrcongrualocadifponit,dehinc earn qua tranfiturus crat occulte prémunit in-*'diis,acficubi forte per venulas (vt vulgo dicitur)in vias alias lateraliter effluebatj Cäfdemmilitibus fuisprouide diftribuit obferuandas. tutbx quoqsquxMaioni ^uebatur,quofdam fuorûpræceperatimmifceri.Ipfecumpaucîs ad portam fan-^æAgathesexeuntem prxuenireconftituerat Admiratü, eumq; loeftm putabac opportunuminfidiis,eo quodibi viaplurimu coartata,deinceps fefe difpergebat [j'ntriuiujamp;prxcederttisculpamanguftixjdilatationeprodigatedimebat.ltaquö

''bi iam Admirato vifumeft re parum bene geftadifcedcre, iubet Archiepifcopus ^otesdiligenti (finie quamprimum exierit obfcrari. Cum igitur,cpifcopo Meffanc-fiquieius lateri adhxrebat colloquens,prope locum infidiarum, in vix iam angu-ftias incidilTet, fubito Marthxus notarius eius familiaris,amp; Adenolfus camerarius vixPequentis turbx multitudinë tranfeuntcs,adeü pèrueniût, eiufqjâuri immur-•nurant,Matth xü BoneUu eü plerifqj militib. armatis vifum clTe in infidiis, ipfura-in 4

-ocr page 674-

è^é HVGONIS FALGANDI HIST.

que abèodem (ficut audierant) debere interfici.TuncMaio ftans ac fubiti mali ruinore turbatus,Matthäum Bonellum ad fe prxcipit accerfiri. At ille fentiés fcvo-cari/üaqUe Maionem iam nonlaterecohfilia,profilit ex infidiis,ftrid:oqucgk(llö tcrnbilis ei repente fuperuenit:amp;: Ecce,inquit, adfum, o proditor,pcflundatóhö-bilitatis Vkor vel ferus,vtnefandiffimis fceletibus tuismodumimponam,vnDquó femel idu in te tam Admirati quam Regis adulterum nomen abradam. AtMaioni cüinnccorandi veniamindulgeretur fpaciumjnecinextremotamcnvitxdifcri-* hiinefatigatumdefecicingehium.Nam in alteram partem defluens,amp;fublaticil-fisidumcuafit,amp;:ferientisviolentiaminirritumaliorfumreflcxit. At eiüfderot-tiüsredeuntisimpctumeuitarenópotuit,acceptoqueletalivulncrö ad terracor-ruitmoribundus.Hi veto qui fequcbantureum,fübitodirparentcsiqüa quifq^po-tuit,aufugerunt. Mattharusnotjrius vix inter nodis tettebras grauiter vulncratus enafit. Matthaeus ergo Bonellus,eiufqueComitesita regefta, timentesPanhormi diu tills immorari, cum incertum haberët quo id fadum animö rex crat acceptu-ru3,ipfa node Cacabum quoddam eiiis oppidum deuenerunt. Tota veró ciuitasj qua: prius ambiguis erat ffifpeijfa rumöribüs,proditoris morte cognita,ficexhila-rata eft:,vt tune primum in Maionem plebis odium apparcret.Nam alii eädauer irt mediaviaproiedumpcdibusconcülcabant, alii barbx pilos proterUiuS eucllcn-tcs,eiusfaciemconfpuebant.necverö deerant qui Maionem putarent adhuc vi-uere,tantiquevirumingeniinunquam adeoconfiliifuiireinopem,vtficinterfici potuiflet: eum autem qui iacebat cxanimis,aliquem ex militibus fuis fuiflc afterc-rent.Eadem node rex infölitum e palatio vulgi tumultu audiens,mirabatürquid in vrbe turbinis accidiiret,videnfque Odonem magiftrum ftabuli,qüi ob idipfum nUnciandumadpalatiumac^édebat,rcmabeötotamedidicit, indignatusqueeft plurimumtamaüdaderidiniuftu fuo quempiam pratfumpfifte.Nïim etfi contra regiammaieftatem Adiniratum aliquid machinari conftaret, ad fe tarnen primo rcferridebuiffie,fibique refcruari vlndidam. At regina mortemMaionismultö moleftiusj necadcöpatientetaudiüit,amp;mMartha:um Bonellum eiüfque focios maiori quidem impetu indignationis exarfit.Interim ergo ex mahdato regio dé^ ledifüntquiciuitatemtota node peruigiles circüireht,neforteexeaoccafionö 5° inter eines feditiohisautdifcordiæquidpiamoriretur.PIeriqueetiam domüS Admirati cuftödiaedelegati.PropinqUorumenimamp;affiniüm cius domos, quid facile plebsinhiberi non poterat,pcrmiflum erat licite deprxdari. Sequent! dierex Henricum Ariftippum archidiaconum Catanenfem manfuetiflimi vitütti ihge-

ió

nii,amp;tam LatinisquamGrarcislittcris eruditum,familiäremfibidelcgir,vtvicem amp;nbsp;officium interim gereret Admirati,prxefletque hotariis,amp; cUin éó feerctiusde regninegociispertraólaret.Cumigiturhicamp;ComèsSylueftcrAdffiitatidolosaö propofitum regi plcnius indicareut, amp;nbsp;ergaMatthïtum Bonellum tentarent eiuS animum mitigate,nullis tarnen airertionibusilliüsindignatiopoteratetnollirijttilÏ quod in thefauris Maionis regia quidam inuenta dlädemata/celerumciusfidfehl 4lt;^ fecere,tandemquerexfedeceptumnondubiis compent argumentis.Eadcin ergo die capti funt Stephanus Maionis filius, eiiifdcmqüefrater Stephanus, vterque Admiratus,cumnotarioMatthacoquiplurilnüm illi familiaris extiterat.Theiau-ris aütciusquotquotinueniripotuerunt,adcuriam fine dilatione translatis,cuin Andreas eunuchusacpleriquealii tottoribUs traditi cogerentur indicare quic-quid de rebus Maionis fcirent, velähcubi fecretiusoccultatum,velapüdainicos depofitum^multaqueeorumindiciofuifleUtinuenta, tadem Stephanuseiusfilius multis terroribusamp; minisadaófuS,iurabatfenihil amplius fcire qüöd cutiamfu-per hoeedoceret,nifi quod ohm pattern (vtfibi videbatur) dicentem audierat,e-pifeopumTropeenfem abeodepofitinomine prope trecentas auri vncias acce- p pi(re.Epifcópus ergo vocatus ad curiam, iuffufque reddere prxdidas vncias auri, quasapüd eum Maiodepofücrat,refponditplurafc quampeterent redditürumj domumqj reüerfus feptingénta miliaTarcnotum holliariis qui eu co niilfi fuerat affignauit. Hisirageftis miffi Cacabumlegati, qui Matthacum Bonellumaccer-fireut,regemqUenunciarent Admirati mortem poft: comperta cius fccleralxtis 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auribus

-ocr page 675-

DE SICILIÆ CALAMIT.- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^;7

tribus accepiflejpraeftitoqueetiamfacramentometumomnemacpêticulifufpi“ ûonem excluderent. At iUe quanquam eiufmodi iuriiurando parum crederet, foenstamêregeminfenihilaufuruin,tumobfauorcmplebis,tum quia Comités o®nesqui ob idip(umrebclIauerant,totamqiCalabriamfperabat Îibifuturâau* j ^‘liOjCumvniuerfismilitibusluisPanbormiim fccurus acceffit. Iningreflu veto lt;:iuitansplurimatamvirorumeiquammiilieriim turba obuiamexierunE,cumin-E^ntieuragaudio vfque ad portam palatii profcquentes.Ibi benigne fufceptus eft ï rege,amp;in eins gratiaminregrereftitutus.Dehincamaioribuscuriæ fubeadé eft i/’^^Q^enriiî plebisdomûfuam perdudus. Eo igiturtamfamofofacinoreMattha:-“sBonellus non folumin Sicilia,verîi trans Pharum quoqj per totam Calabriam, Apuliamqj acTcrram laboi is,adeo ßbi plebis nobilinmque mentes allexerat,vt e« ’usvnincrfi virtutem amp;nbsp;audaciam laudantes extollerenr,nec in remotiflîmis quo-^neregnipartibusciusad qucnquaminefficaciterliterxperuenirent: Comitefqj 'pfiacciuitates Apuliæ cumomnibus qui eis confœderati erant, rebellandi iam caufafiibJata,eiusdeincepsvoluntatem amp;confilium expedabant. In Siciliave-; ^Panhormique maxime» totus iam aperte populos conclamabat,quifquis Mat-tliæoBonellonoceretentaflet,hoftemeum publicum iudicari,fclèqueetiam ad-derfus regem,fi quidem ob Admirati mortem in eumfeucriusanimaduerterepre-jj *drnpfifiet,arma iumpturos.Näei debere omnes obfcqui,qui publico regni fubla* topericulo,libcrtatem omnibus reddidiflet. Ateunuchi palatii,quibusflagitious animus ac fcelcrum confcientia potentiam illius fufpedam feccrat,eo quod amp;: 'plirnachinationum Admirati cofcii fuifTent amp;nbsp;participes, ad id operam dabant vt ’duerfus illum regis indignationem amp;: odiü cócitarcnt. Itaqj reginæ ipfius freti c5-®gt;o,follicitudinis fuxrcgi caufasaperiiintjafl'eruntqs gon negligçndum eins capiti (niftmature prarcautum fueritJpericulumimpenderc.Nam Mattha£um Bonellu obidquodei nuperacciderat,in tantam elatumfuperbiam, vt nemine fibiiam in *^dgno viribus vel potentia parem exiftimet;cumq5 quadam dudü temeritate totu 3lt;lfe videat populum confluentem, viffifque ctiam nobiles fuis per omnia parère donfilüSjS^ iuflionibusobfequi, nihileorumquxeunqjanimusimperauerirputcc ’” iUicituiD nec a plebe folum,verum amp;nbsp;ab ipfis curiæ magnatibuscandem fibi velit feuerentiamexhiberi. Interim eum fibioésaftringerc facramentis,amp;ignotis pa-âionumfœdcribusobligare.Tlisaccederequod vniuerfi Transpharini proceres (quibushoc ipfum defperationem incufrerat,quod eatenus regem offenderant, vt 'umfibicredercntimplacabilem^literis fuisiuuenilemanimum crebrius horta-l’3ntur,vt, fi quidem plenamconfequigloriam affedabat, fi nullideinceps fiibia-I derepericulo, enitereturquatinus integramamp; regnolibcrtatem,amp;fibi(ecuritatc 3cquireret,(quamadipifcirege viuentenonpotcrat)ncque fallaci curiae promif^ ^gt;onefcdudus,xftimarct eum tam facile fibi placatum, cui manum dexteram am-^^putaffet. Sic enim rege opinari,ficdicereinterfedoMaionc manufedexteramu-dhtuimHisergoperfuafionü ftimulisauidumgloriaeiuucnem plurimum incitatU) promptumque audere amp;expeririomnia,amp;nifi citius eiufmodi confiliisprouide füeritobuiatum,quocunq; feruoranimi, amp;iuucntutis impetuseum traxerit,fa«-hlefecuturum,nulloqicoercendummetu periurii. Satis quippevecordemelFeamp;j *niprouidum,quifquis exiftimet fidemeum cuipiam feruaturum, qui tam iurifiu’' indiqua affinitatisiure pofthabito, focerum fuü,qucm vice patrishabuerat,cu'' disetiamopera patrimonii fui reftitutionem impetrauerat, tantisingratusbenefit diisprodidcrit,interfeceritinnocentem.falfum enimquiequidipfe c^difqsfadac foeii aduerfus Admiratum confinxerant:nec illum inuenta in thefauris eius diade-jj ®atafibiprçparaflc,fed regi,vteadcminCa!endisIanuariiftrenarum nomineiu-xtaconfuetudinem ei tranlmitterct.verü nunqua ob id folum a Matthæo Bonello totcontradafœdcra,totfocietates initas,vt Maione interficerct. aliudeum mams .ïmbire,altiufqjfouerepropofitü,adquodeiufmodiprincipio viamfibicommode cenfucratpræparandâ. Hxcamp;huiufmodiplurimafæpiflîmeregisauribusincuI-caQtes,idcff'eccrant,vtneqjiamMatthaeum Bonellu inter familiäres admitrerer, net^Maionem ob aliam caufarn ab eo crederet interfedum,nifi vt communicatu

cum

-ocr page 676-

^j8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

cum quibufdanlproditoribus de mótte fua confilium,libetiuspofTet compendio« fiufque efficere.Sed hüius rei vindiól:am,vix iam (vt etat ad puniêdu m facilis} mo-ras fufi:inens,in tempus congruum neceflario differebatj dum populi tumuku co-pofito,rtouitatisferuoramp; impetus quieuilTet.Interim tarnen Lx.miliaTarenomtn tam ab eo quam ab illis qui pro ipfo fide iuflerant repeti iubet, quos idem olim) vt patrimonium fuum reciperet,curiæ fpoponderat fe daturum. eorum autem folu-tionem Admiratusgeneroparcensignorante rege diftulerat. Itaque Matthaï-UsBonelluseximprouiforepentina debiti veteris exaäionepulfatusj fimulquc videns folito rarius ad curiam fe vocâri,neque iam vti folebat admitti, mirabatut quid hoc nouitatis portenderet.Sed amp;nbsp;hoceius animo non parum metiis acfufpi-cionisiniecerat,quod Adenolfumcamerarium plurimumpoffevidcbat inclina) qui fummum amicitixlocum apud Maionem obtinuerat,amp; tam hunequarn alios hoftes füos audacius arque apertius in fe odium exercere, eo quod eum Archiepi-fcopividerent opeamp;confiliodeftitutum , quidiuturnafatigatus ægritudinenu-perrime mortem obierat. Hicc autem omnia non fine confenfu regis exiftimabat fieri,necvnquam viroseiufmadi aduerfum fe quiequamaufuros, nifiregisam-mum erga fe crederent immuratum. Nam eo furoris amp;nbsp;audacia: ven rum erat, vt Philippus Manfellus nepos Adenolfi cum militibus armatis viam Marmoream noóluperambulans,aplerifquevifusfueritdomumMattha:iBonellitardiusper^ ^^ tranfire.QuodvbiMatthxocognitü eft,fequenti node militibus fuis armatis pri* mum circa domum fuam per congrua loca difponens infidias, reliquos militum prxcepit per viam Coopertam vfque ad portam Galculx replicato frequenter innere tranfeuntes,ante domum Adenolfi morari diutius,fperans ita Philippü poffe amp;nbsp;eins milites,fi quidem ea ijode ficutin precedente exiermt,vel abiftis pet viaru tranfitus inueniri,vei ab illis qui in infidiis étant inteteipi : fimulquç vtoftendetet eorum fe non ignorare confilia,neque fibi militum deefie copias, aut virtutem,vt eospofletad vnum omnes delete,nifi r^is timoreiufmodifacultatislicentiam refrenaret.Siemediam fere nodemducentesinfomnê,demuminfedonegocio redierunt. Mattheus autem Bonellus cumhis atque aliispluribus return indiens voluntatem ac propofitum regis agnofceret,aliter interim fibi prouidendumexh ftimans,nondum deliberandi libcrtatefublata,Manheo de Sanda Lucia confo-brino fuo,amp;rquibufdam aliis nobilibus virisSicilië, quiliteriseiuscitati Pauhor-mumconuenerant,omnia pandit ordine que fibi acciderant:quodque hoftes fui cum eunuchis focictatem inierant,vt in fe regem exafperent, eofqüe facile quod voluerint effecilTe.Iam enim fe ab ipfo rege ad veteris debiti folutionem vrgeri,a quo conferuatefalutispremiumexpedabat.Dehinc rogateos obfeCranSpetfidé amicitiefœderifqj nuper inter eoshabiti fandionem,vtihacinneceflitate fibino defint,qui profalute totiusregnipericulumiftud fubierit,neq5fc communi quif-quamonerifraudulcnterconeturfubtraherc.Admonetque id mature capiendo ^^^ elle confilii, vt hoftium dolos regifque dcliramenta precaueant. Si quidemvnius fuerint animi,amp; in vna firmiter voluntate permanferint,vt omnem fortunam có-municato velint periculo fuftinere,nunquam fibi plebis animos, nunquam militu gratiamdefuturam.itaquiequidaggreffi fuerint,facile peraduros. (^odfidiflï* mulandofubterfugcre quifque maluerit, neminem eorum qui in mortem Maio* nis confenferit euafurum. At illi rumorum nouitatc permori, cum mirarenturamp;: grauftfimeferrent inde fibipericulum amp;: ingratitudinememerfifle,vndefebene meritosefWmabant, maxime tarnen indignabantur Adenolphum camerarium co precipitatumaudacie,vt in Mattheum Boncllum manifeftas audetet inimi-citias exercere. Nequeveroputabat tantam remdeincepshabendamnegledui) auteiufmodiregis tyrannidemamp;infaniamoportere diutius fuftinerierantqjqin ^° iam tune in ipfum Adenolfum, vbicuque eum inueniri contingeret,impetum faciendum,neq; tante eiusfycophantie vindidam vlterius protelandam cenferét. Nam quicquid ab eis inchoatum foret, plebem auide fecuturam. Alii vero rem inceptam moderatius amp;nbsp;cum cautela dicebant felicius prouenturam:nequc nunc Adenolfi morte periculum minui,fed augcri,fiflagitiorum caput, quod antepre-

-ocr page 677-

DE SICILIÆ CALA MIT.

^gt;lt;lidebuerat, relinqueretur incolume: ad id dandum operam, vt maloru origind Waestera facile fubfequantur.fontis enim featebra prius confumpta,fine dif-’’lt;:ultatedeincepsriuorumcopiamexiccari. Hocigitur apud eos prsponderan-'^confilio, placuit eiufdem reifibifociosadhiberc, Simonem Comitem,Rogerii ^^gis filium ex confuetudinaria marre progenitum, Tancredumqs filium Rogerif ^uciSjingenio magis amp;nbsp;induftria quam corporis virtute præftantem, cuius eciam quot;*prameminimus.Scicbantenimeos,quicquidaduerfus regem decretum foreri ^':ileconfenfuros. Nam idem Simoni principatum Tarenti, contra pacris tefta-ijj^entum abftulerat, dicens patrem in multis erraffe fpuriorum amore deceptum. yucatum enim Apuliæ,Tarcntiqueamp;Capuæ principatum Icgitimis tantum filiis '‘labere concedi. Ad Gomitatus autem aliafqs regni dignitates non indignum effê 'berosetiam naturales admitti.Tancredumvero^ficutpra:didumeft,intrapaIa-'quot;öiurostenebatinclufum:cuiusetiam frater Guhelmus ibidem non fine magna ^^gis inuidia nuper obierat, adolefcens vtiqj pulcherrimuS: qui cum fere xx.artatis ^num ageret,neminem militum viribus fibi paré repererat.Hos itaque fibi Matheus Bonellus iureiurando, feque illis inuieem obligat, multofqj prsterea tnili-'^5^^ potentes viroSjin quibus amp;: nobilcm adolefcentulum,Rogerium Comité A-'*’^llini,regis confanguineum,non diffimili pado fibi confeederat. Eratautem co-' i^lt;uhocpropofitü,vt in primis regem caperent,captû in qualibetincluderét infij-^ ^^) vel in alio quolibet loco iuxta quod omniü communi decerneretur aifenfu: ''^binceius maiorem filiüRogeriüDucé Apulix nouennemferepuerumregem '•f^îtentudexiftimantes populo gratü fore, feq5videri nihil animo malo federa-''’Q)gerere,fi tyranno ob facinora fua fublato,filiü eius ipfi fubftituant. Ad hoc aüc ^'^'Hitnusputabatur aditus præparari, fiMalgerium qgftellanü palatiiquibuslibec Ment promiflïonüpad:ionibusirretire,vt idem ab eoiufiurandum quod inter fe ^‘:«ant,extorquerent.Nam aliter inchoata parum procedere videbantur,cü ille Jj^centosfere iuuenes fecü haberet aflïdue,ipfius palatii euftodis prsfedos : qui /etantperportarumanguftiasdiftributî,vtquantûuisnumerümilitû ab ingref-''‘acilefubmouerent;amp; fifurtimaliquosingredicontigiffet,certum erat ibidem ^^ffme fpe falutis intercipi, redituris exitu non patente.Verü id eorum defyderiis Mabat,quod idem Malgerius mults aufteritatis homo erat, nee facilis vlla per-f'‘3uonequopiainclinari,authuiufmodifencgociisimmifcere.Timebantergo ré ^’^’^etiflima illius fidei,preflt hac ambiguitate,cómittere, indeqs ad aliud necefla-J^Qtliuertcre cófiliü,fperantes idem fe per Gauarretü palatii tutius effeduros.Ca-'^Hanusenim,vtdifcurfandicrebriusnecelfitatéamp;laboré fubterfugeret, oneris '’'difficultatemineumtraiccera^amp;totameicuflodiendi palatii curam credide-?’tAdhuiusquoqjfpedabatofficium,eos qui perdiuerfos carceres tenebantur quot;''•lufi,frequéterinfpicere,eorumqjftatümitiusafperiufue,prouteivifumfuerar, Mmutarejamp; prout vellet euftodes fingulis defignare carceribus.Confidebât aüc '^quot;P'ditatê illius fpemlucri non difficile fecuturam :quodq5nömultü votis eorum y^ifacilitas repugnaret, præfertim cum iam pleriq; amicorü eius in eadé confee-^Mone facramento tenerentur aftrifti, quorü i Adicio re$ ei fccure poterat ape-^'b.Primu itaqj fenfim eius animo pertentato» dehinc eiufdé certius agnita volun-^’'6)lt;juodfperauerantvotoplcniusaffecuti,fponraneüabilloiufiurandüaccipiüt; J^petatafefinefraudeamp;vtipfidifpofucrant impleturü.Modusautédifpofitionis '''^rat,vtad prsfixamdiemincarceratisomnibus,quosetiamab hac focictatc P ^cueratnon excludi,vinculisrelaxatis aperiret, carceres armaque fingulis pro-, '^«et,amp; ipfi dato figno quifque de loco fuo promptius exilirent. In ipfo enim pa-1^ ''ocircacampanarium,eamque partemqusturns Grscavocabatur,carceres 'f^ntdifpofiti. His itadifpofitis, Matthaeus Bonellus Miftretum profedus eft,vc '°ftutnentüarmaq^conuehi faceret,caEtcraqueoppidafua rebus neceffariisprç-^‘Uniret. Receffurus tamé focios fuos diligenter prsmonuit, vt vfque ad reditum ‘'^tiiprudenter amp;nbsp;circumfpede fe haberent, neque fecretum illis creditü temc-f^ publiearent. Siquid interim praeter opinionem cura dignum emergeret,fuis ’'btensenocarent. nam fi res expofceret,cum ingentibus militu copiis Iperato ci^ tius

-ocr page 678-

Uo HVGONIS FALCANDÏ HIST.

tius adfuturum. At illi non earn quam promifetat fuper hoe adhibentes diligentia, fecura rei principia periculofö fatis exitu cocluferunti Quidam enim eorumcum amiciflimü fibi militem ciufdem confpitationis optaret elle participera, quiequid adumfucrat,ei feriatimexpofuit,iufiurandumqüe de non propalando confiliö ^cgügenter omifit,fiue hdem illius ex fua meticns,fiue rei pcticulum vt minus dif-cretusparumintelIigens.Sedamp; tempus ad hoc præfixum,reiqueauôlores illume-docens diligenter omnia perferutantem, demum expertus eft verum elle quod dici folet, ftiperabundantem no nocere cautelam. Miles enim prxfatUsgratiasilli tefetens quod rem fibiperütilem indicafl’et,tanquam addeliberationemincra-ftinum poftulatis induciis,ad alterius amici fui notitiam audita pertulit, tahotreU- ^“^ dum inquiens fcelus non oporterediflimulandocelari,quod ft perpettan cotige-rit,pcrpetuam Sicilixfitallaturuminfamiam, necimmerito Siculosomnes pro-ditoresdeinccpsappellandos.^erumidfeprxcauturum ne accidat, curiamqué quantum mature poterit,amp; audores fceleris,amp;confpirationis focios edodurum* ille veto,cum amp;ipfede coniuratotumeftet numero,proditoreseosappellans,fi-mulabat fuperhis fe plurimugiindignaridaudanfqueviri propofitum,quinoluif-feteorumconfentirefceleribus,quam primum auelli potuitabeo,SimonemCo-mitem aliofque côfœderationis principes adiit, referens quid per fociorumncglM gentiam accidifret:hortatufq5 eft cos vt ea node fibi confuleren t.nam ad aures re^ gisdiecraftinoquicquidegerantperferendum. At illirem audientes plenampe- ^® riculi,curaMatthæumBonellünonpateretur anguftia temporisaccerfiri,ftatue-ru nt per fe fufeeptum im plere negocium. Prxmonitus ergo Gauatretus, vt, quia ftatutum tempusexpedari nonpoterat, fequenti die,prout ipfideCreuetant,in-carceratos educeret,fpopondi t omnia prouide fe fadurum,totamque rei difficul-tatem facile fubmouendam:eos tanfum oportere circiter horam tertiafU prçpara-tosaftore,vtcumepalatiorex inamplioremlocumexiret,vbi cunl Archidiaco-noCatanéfi fingulis diebus foiebat deftatu regni diflerere, fine tumultU, fine da-more pofietibidemintcrcipi* Hxcigituffam certæpromilfionis fiducialabantes eorum animos in fpemerexit,quibusinopinataresformidinisamp; diffidentiænoti parumattulerat,tum propter abfentiamMatthjEi Bonelli,cæterorumquequicum 10 co recefterant,tum quoniam id quod cum fumma cautione futurum prouiderât, quafi turbatim raptimque fieri fuperingruenscópeUebatncceflitas. Sequenti ve-rodie Gauarretusnihilo fegniusautimprudentiusquam difpofucrat,promiflio-nem fuam celeri profecutus effedu, viros nobiles quosiam armis prxmunierat,C carceribuseduxit, foeiiseorum priusinpalatium introdudis.Illi vero Sirtionem Comitemfequentes, qui cum in palatio nutritus fuiftet,anfradusviarumcognoj uerar,ad eum locum vbi rex Henrico Ariftippo colloquebatur veneruht. Qui eu primo fratrem fuu m fratrifque filium Tancredum ad fe venientes afpiccret, ihdi-gnatusefteis aditumpatuifle,mirabatutq5 quid eorum fibi velletaduentus.AtvH viditcumarmisreliquos infequenteS,rem vterarmenteconcipiens, fug«feterrb 4‘’ tuspræparabat. Sed vniuerfisrepenteconcurrentibus comprehenfusertabeis,cu in angulos amp;nbsp;occulta palatii fe reciperc conaretur. Blandius tarnen tyrannidisfuç caufas ab eofcifcitantes,verbifque minus afperis eins arguentes infaniam, fpcni eftugienda: mortis ei reliquerant.Mox autem cum videret Guliclmum Comitetu Aleünumvirumatrociflimum.RobertumqueBoucnfemnotxnihilominuscru-delitatis hominem,ftridisenfibus venientes, rogabateos a quib. captusfueratjUe eum ab illi5^ntcrficipaterentur,cumvltrofe regno cuperet abdicate; Arbitrabatuf enim tam crudeles hoftiummanusfenullatenuseuafiirum,eaquenonfallaxfuif fetopinio,nifiRichardus de Mandra quorundam in eum irruetium impetuspro-pulfafiet,vctuifterqueregem occidi.Huicigitur omnium communi prouidentia 1° cuftodibusaffignatis,deincepsadinteriorapalatiiprogreftîforib.proturbatiscœ-peruntfingulalocadifquirere,tapete,prxdatiquod cuique potiflimü videbatur: alii gemmas annulofque,quia paruo loco concludi potcrant:alii purpurasveftefq; regias auidius appetebant.-quidä aurea argen teaque vafa Tarenis implentes, por-rigebant amicis domum interim deferenda. nonnulii quoque per feneftras palatii inple-

-ocr page 679-

DE SICILIÆ CALAMIT.

661

P'^ellarum pulchritudinem ctederent lucris omnibus præfcrendam. Sic homines *fîtc,moribus,generequediuerfi,variisnihilominusdiflbnifqüe rerum ftudüsa-Sd’ancur.Èunuchorumveroqüotquot inUeniri potuerunt nullus cuafit. Plures âutenieorum in inicio rci ad amicorum domos confugerant, quorum plerofqj re-Pottos in via milites occidcrunt,qui de Caftello maris exierât, aliiquc qui iam cœ-P«acperciuitatemdifcurrere. Multi quoqUeSarracenorum quivelinapOthecis ‘'tismercibus vendendis præefant, vel irt duanis fifcales reditus colligebant, vel c-^tradomosfüasimprouidivagabanturjabeifdemfuhtmilitibüsinterfedijPoflea ''oroSarraceniperturbationecognita, viribus fequidem ad tefiftendum imparcs ’fbitrati,cum eos prxcedéci anno Admiratus omnia armafua curia: reddere coc-§'^ot,reliâisdomibus quas pleriq} eoruminciüitatemediapoffidebant,inearri P^ttcquætrans Papyretumeft/cceflerunt; vbi Ariftianisin eosimpetümfaciê-'‘^us aliquandiu frullra conflidumeft. nam illi ad inrroitus amp;angüftiasviarunl *’oftristu:iusrefiftebanr. Hisitageftis ComitéseorumqjfociiRogerium Duce quot;^siotem regis hlium educentes de palatiO, pertQtamvrbemequitarefeccrunrj o^ondentes eumomnibüSiplebiqjdicentes nequaquam alium deinceps règeni ’“tdominumappellarcnt:hunc eorum elledominum:huncaui iuiRogefii régis ’ufpicio rcgnaturum;hunctotiuspopulicommuniconfiliocofonandum:niliijqi ’liudexpedariquamMattha:!Bonelli præfcntiam,quem eoipiodic velcraftind '’ondubium erat venturumi Galtcnus quoque Ccphaliideniis archidiaconus ptæceptorpuen,conuocatâ virorummultitudine régis tyrannidem publice pra:-“'oabatjamp;iufiurädum exigebat ab omnibus,quod Simonis priricipis (fie enim cü ^°cabat) parèrent imperio,multiquemonitis eins pqffuafiiürabant. Alii veromi-^^'sfideliterdicebanteumägere.ham fifacrämentum câ tempeftarecuipiamef-^otptæftandum.Duci potius oportere iutati, quem regem futurum efife fperabâti Vieillis ad libitum cunda difponentibus, nemo iam erat qui vel audctet,vel vellet O'stefidere.Nam amp;nbsp;ipfi epilcopi vel eorum fada publicelaudabanc, vel diffimu* lentesfilentio confirmabant. Plebs autemcumMatthxi Bonelliconfiliogeftum ^tldiffetjciusprxilolabanturaduentum.Cum veroiam in diem tertium fuftinen-^os.eutnneque vcniirecognofcerent,neqüc Venturu quibuslibet indiens periert-*'tenc,cœpcrunt inuicem m urmUrafe dicentes, indignü efle farifq; mifetabile rd-§oniapaucisprxdonibus turpitef captum in Carceredetineti:neq;populüïddc-“0repatidiutius,cumthe(aurosetiamadregnidefenfionemmultis laborib. opti-'^'‘litegisinduftria conquifitosafportarivideantamp;penitus exhaUriti.QUod vbi ’Paucorum (vtaccidit)confabulationeprofedum in Vulgi multitüdinem emana-Jï'^tópefite quafi dmirto cómoneren tur oraculo, aut ardentilfimi ducis impetunl ^‘]tiercntur,omnes ad arma concurrunt,palatiû obfideht, regemq; fibi reddi dc-P°ftulant,interminantes fidiutiuseüm tenucrint, fequidem fcalasaliafqj ad expu-S’tandu palatium machinas illaturos,àc de ipfis non fecus ac de prod itonbus funv Pfttrosfnpplicilini.Atiliitamfubitamutationeterüattonici, primo tarnen inftan-fosaccrrimepermurosdiftnbutidcpellunt, neque propius accedetepatiunturj *^gt;^l’seosdcfupcrmolibuspröturbantes.Verumamp;!:pauciadmodumerant,ambi-^'^^’Jjcaftellidilfufioraddefenfionemfuimultomaiorcvirorumcopiamcxpofce-3t.Hocigiturpr£EUidcntes,tentabatpopulifutentis iramamp; impetü mitigate, rodantes eos vt interim ab armis difcederent, amp;nbsp;Matthäum Bonellum exterofque Pfoceres quorum id confiliö geftum fuetat,et pedarent.Sed eorum fond cxcita-hrabics facile fedari no potefat,coqüe magis inftdbant acrius comminantes, hifi ^ogetn eis oftenderent.Illi vero tametfi videtent ad defeufionem pâlatii fe nequa-^uampoflefufficere, tem tarnen ex indufttiaprotrahere cohabantur, fperantes ^attbæû Bonellum interim afFuturu^Hoc au t vt opinati füerant minime procedé-^0itahdetnadvltimüdefperationisaddüdijpopülö fpOndèht eorum fevoluntati 'atisfaduros:regcqiadeüt,amp;cumeopacifcuntur,vtfaluoseosamp;incolumesabire Pounittatdehinc ad lohatix fcn e ftras cum perducunt.Tune Veto Vifo rege totiui ‘’aultitudinis clamor amp;nbsp;tumultus ingens exoritur : portas oevus poftulant aperirij kKK

-ocr page 680-

6Ó* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H VG O NIS FALCANDI HIST.

cenfent^s non o portere proditores euadere. Rex autem manu filentium indieSnSj iubet cos quiefcere/atis inquiés ad promerendu fidelitatis titulum fufficcre,quod eorumfitoperaliberatustdeinccps arma deponant,eofque libèrefinant egredi qui bus ipfe quo maluerint,eundiconceireri£ libertatem:alioqui cos poflegratiam fuam quam intègrepromeruerant,iterumdemereri.Sicigiturtumultu plebisvt-cunquefedato,rcferatisforibusexeuntes, Gacabumtransfugerunt. Hze autem heet fubitarepentinaq}rerum varieras, magnam tamêmalorumferiemintrabrc-uillimi tempoTisangufbascontraxitjtotiq; regno nonparum attulit detrimenti. Nonfolumcnimplurima: nobilitatis amiffione debilitatumeft, amp;nbsp;exhauftathe-faurorum parte non minima fuit attritum , fedamp; aliam irreparabilem quidem in 10 multa tempora iaduramfuftinuit,interfeólo Rogerio Duccjcuius fuprameniini-mus:qui tam aui quam patruimoribus vitraquam idætatisexigeret,iam euiden-tiffimecœperat infigniri;amp; alterius quidem prudentiam, alterius vero benignita-temcü vtriufquenominepræferebat. Expediret quidem Sicilia?perpetuo regem carccrcdetineri,velcerteca{gt;italêfubiiflcfentêtiam,netam felicis indolis aufpi-ciopriuarctur.Vcrumhxc in{ulanctyrannisquandoqjcareat,eamfibicircaregu filiosconfuetudinem vindicauit,vt mortimeliores primumobiiciat,cos fibi reges coullituens,perquos in ea perpétua? pofllt tyrannidis priuilegium conferuari.Sie olim RogenumDueem Apulix vnicxbcnignitatisac dulcedinis virum præma-turamortefuftulitjVt Gulielmoregnandinon deeflet occafio : quiquantumc- ^^ ius frater prudentiamamp;manfuetudinemauidefueratamplexatus, tantum crude-litari Ruduitamp; ineptia? deferuire.fic amp;nbsp;nunc Rogerio Duce fublato, Guliel. diftu-lit vt regnaret:quos eorum fecuturos veftigia quorum nomina fortiti fuerant,nemo qui vtrumque nouerif,ijnorabit.Hic autem puer dum cos qui palatium obfi-debaneperfeneftram minus cauteprofpiceret, fagitta percufluseft:nec ciusrei fatis certum audorem fama produxit. communis tarnen omnium opinio tanti fceleris culpaminDarium hoftiarium refundebat.Alii veroqui fecreta palaiiifa-tebatur fe plenius agnofccre,negabat eiu^Pfficacix fuifle vulnus acceptu, vt mortem inferrefufficeret,ipfiqjregi putabant eius atrocitaté criminis imputandami Cüenim(vtaiebant)liberatopatripuerapplaudensoccurreretj paterindignatus 5® quod illü quafi fibi prælatû hoftes fui regé appcllauerantjrepulit eum a fe, amp;nbsp;caice percufliim quanto potuitimpctuproturbauit.Vnd?vixil!edigrefrus, adreginam quæpafTus fucrat pertulit,necmultu pofteafuperuixir. Rex itaq; ta acceptisin-c5modis,q ua rei pudorevehemcntiflïmeperturbatus,abieda verte regiafuatqué dignitaris immemor,humifedebatflensinconfolabiliter,amp; in rtuporé ex dolore conuerfus,eatenus malis quæ fibi acciderat memoriâ licbetemqj mœrore mente infixerat,vt neqj fui curagereret, neqj quid fibi capiendu ertet cönfilii,cu eiusHortes vndiqj fecus imminerent^ad animû reuocaret. Apertis etia amp;nbsp;inobferuatis pa-latiiforibiisocs ad fe venientesbenigneacfamiiiariteradmittebat,illisdoloré amp;nbsp;luduscaufaminfinuansivtamultisetiamquipriuseum oderat lachrymasextor- 4® queret.Tandê vero monitus amp;nbsp;rogatus ab cpifcopis aliifqj qui ad confolandû eum venerantjdefcendit in aulâquæ palatio coniunda erat:iurtitq5 populumconuoca-ri,eoquodamplitudo loeicapiendæ multitudini vulgifufficcret. Acprimü fidem illorum cómendans gratiafqj referens,quod cü de proditorum manibusabftraxif-fcnt,dehinc exhortatus ert vt in ea qua coepcrant fidelitate permaneret : fiquidad-uerfus eum deinceps hortes füos moliri contingeret,nó fatis certum inquiensquo fe contulilfcnt,aut quos habe rent in Sicilia fautores, quoru freti confilio,tantû fa-cinus perpetrartent. Adiecit etia id fibi mentis fuis exigentibus ob multa mala qux fecerat accidirte : amp;nbsp;hoc fe quidem cognofcefe, hoc faten deiheepfqj ficaduru, vtinflidumfibi diuinituscorredionisflagellum,nequaquam obrtinatovideatur fO animo percepirte. Si quid a fubiedis fibi populisquodiurte daridebeatpoftule-tur,non difficile concefTurum;confuetudines etiam fuis introdudas temporibu^ quæveliurtampopuli hbertatem minuere,vel cos iniquisprægrauarevideantur oneribus, placere fibi penitus antiquari.de cætero enim malle fe diligiqua timeri. Hçcamp;: his fimilia quç rex no fine lachrymis demiflius ioquebatur,ÈiedusSyracu-fanus

-ocr page 681-

DE

Dittus vir litcratiflimus amp;nbsp;eloquens ad populum referebat. Vtautcmillorumfibi pleniusconciliarctgratiam,portarum eis immunitatem conceffit,vt.omnes ciues

kl

* änhormitani vidualia fua vel empta,vel ex agris amp;nbsp;vineis fuis colleda libere pof-^entinferre,nihilq; ab ipfis quis exigeret.Quod plebigratiffimum fuit,rem fenunc ïdeptos elfe qua diudefyderatam nunquam potucrant impetrare. InteréaPan-norminunciatumeftSimonem,(quem Principemappellabant)TancredüDucis filiuni,GuIieImum Alefinum, Alexandrum Conuerfanenfcm, Rogerium Sclauu filiumComitisSimonisfpurium,aliofq; quotquotincaptione regisconfenferanr, funiMatthæo Bonello Cacabicfre,plurimamq;militümultitudiné illis adiunda. 10 Pbcuit igitur ad ipfum Macthxum mitti legatos, vt fcifcitentur ab eo quid erga re-2cmgerat animi,quidhæcvelirmilitumcôcurfîo, quidvefefadurum proponat: •^‘caneq;non oportuiffeiliumproditorumconfiliisimmifeeri, veleos poft audita lu^perpetrauerant fcelera recepifle. Hac autem legatione fungentib. ille refpo-‘I't,nunquam eorum fe quos proditores appellent fceleribus confenfifle,nec eoru ^ci(reautapprobafrcconfilium:fedtyrannicüamp;crudclefuifle totvirosnobilesad feconfugientes nonrecipere,capitalibuspericulisexponendos.Ènimucro rege fi ^lUfaftadifcutiat.raagisdebuifl'e mirari quod regni proceresvelutinferuitutera ^eredigi tandiu fuftinuerint,quam quod aduerfus eü multis iniunis prouocati vix

^3ntur,tni(èrrimum ede vel apud feruilis conditionis homines,filias fuas innuptas ‘’omitoto vit« tempore permanere.Necenim inter eosabfqjpermiflïone curix

•Patrimonia pofte cotrahi,adeoq; difficile permiflionemhanc hadenus impetra-•am,vtaliasquidëtunedemüliceretnuptuidan,cü iamoêm fpê fobolis fenedus

•Pgriiens fuftuliiret:alias vero perpetuavirginitate d^imnatas ftne fpe coniugii de-’^cffilTc.Nunc aüt totius regni viros nobiles, feqs eü illis hoc regë poftulare, hoc rc-^uirere,vt his aliifqs perniciofisIcgib.antiquatis, eas reftituatconfuetudines quas ®uuseiusRogeriusComcsaRobertoGuifcardo prius introdudas obferuauerir, ^obferuari prxceperit.alioqui ft cotra anreceflorum ftatuta niti voluerit, hoc eos

•Pinimediutius perpeffiiros.Harcad regêIcgatisdcferentibus,refpondit malle fe

•rgnopriuari,velmorti(finecefteftt)audadcroccurrere,quaabco metu velmi-

Pis indignum fepadum cli^iant.Quodft depofitisarmisdimiffifqjproditorib.ad ^rpacificevenientesaliquidpoftulauerint,faciliuseos quod petierint adepturos. QüodvbiCacabirelacumeftjdifplicuitvniucrfisqtiiaderantjamp;Matthxiculpan-

•’:signauia,perfuaferunteivt ad obfidcndamvrbem accederet. Quorum illecon-^liisacquiefcenSjPanhormurn profedus eft,tribufq5 fere milib. proeul ab vrbe cu

■Pilitibus fuis confedit.Rexaüt interim MelTanammittit nuncios adftrategotum populumqjciuitatiSjVtquotcüqjgaleaspoirentviris armifq; diligenter inftrudas

1 'luatnocyfsimeftbitranfmittcrent. AtveroPanhormi militü aduentupræcogni-^videreerat defolatæ miferzqjfaciem ciuitatis, ciues trepidos, pauentes, attoni-h tps,omnemque famx ftrepitum arrcdis auribus haurictes, amp;nbsp;auditis animum co-

•Pittentesrumoribus.aliiMattharoBonello quumprimumveniret fefededereco-gitabant,alii quia focios cius offenderant,timebant fe fuaque prxdam forc militi-bus.Nemo ciuiuminarmis fpempofuerat,ncmode ciuitatis defenfione follici-tPscrat.His accedebatquod annonac deficientis inopia futurefamis intolerantia •Pinabatur.nec enim iam frumen tu eo potcrat de locis finitimis comportari,cu ex ppaniparteviarum trafttus militescuftodirent.Igitur in vrbe perturbata erantc5-fufaqueomriia:iS.:, ft quidem Matthäus Bonellusinoffenfopergësiti»erepropius seceftiftetjpoteratvtiquenemine prohibéteciuitatéingreffus occupafte palatiu, ipfumque regem in vincula coniecifte.Sedaliofretus confilio Cacabumrurfusi-10 terinfl:icuit.Sedamp; multi milites ex interiohbus Sicilix partibus ad auxilium regis confluxerant,quantuque illi roboris accrefcebat, tantü aduerfæ parti diffidentix aeformidinis accedebat.Statuit ergo refumpto fpiritu cum fortuna refpirate pro-8redi,amp; humilitate legationis abieda,rcgiam in verbis prætendere dignitatem,cu Pihilillifaciliuseffet quam ab humilitate adfuperbiam tranfuolafe.Rurfusitaqï adMatthxumBonellum legatum mifitRobertum de fando loannePanhormi-KKK t

I

-ocr page 682-

6^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALGANDI HIST.

tanum canonicum, prxclari nominis amp;nbsp;examinacæ fidei virum, quem nulla con’ iuratorum vnquam focietas,nulla perfecutionis procella, cum totum fxpe regnu concureret,ab eocuifemper inhxfcraepropofito fidelitatis auullit. Nunquamcu blandafortunaficextulit, vtinnatx feme! modeftix fuperbix quicquara auc ty-rannidisadmifeeret: nunquam fieaduerfa deiecit,vtfidcmfuam vellet potentiu - virorum gratia vel cuiushbet dignitatis precio nundinari, Hine eum Archiepi-feopus latenti odio perfecutus, parum profecit, cum multas aduerfuseum conh-liorum machinas erexiflet.Hinc Admiratus ei,cum aperte non pofièt,occultepa-ransinfidiasobfuitquidem,fcdnccomninoquodoptabat effecit.Cum enim rex a nemine rogatus vel monitus in id incidiflet voluntatis,vt prædivio Roberto can* cellariatumdaredecerneret,idque Maio cognouifletipfius regis indiciojauda-uit eius fuper hoc volunratcm,dicens hoc xquitati congruere, amp;nbsp;regnantismaie-ftate dign urn cHe propofitum, v t q ui fidelitcr ei diuque feruierint, tandem regi^ H-beralitatisbeneficiononfraudentur. Verum quia legatos Venctiam cunamittc-dos efie prouiderit,amp;ad hocipfius Roberti fidem amp;nbsp;induftriamconftct eflepcr-

utilem,cxpedirevthanc priuslggationemobeat, quatinusamp;regipromotionise-iuscaufavbcriorfuppetatjamp;illeperadalegatione diuturni frudu feruitupoftla-borem gratins ampledatur. Qcmd vbi regi perfuafum eft,ilico fcripfit Petro tie Caftro nouo qui tunc in Apulia capitaneus cratjVti Roberto de fando loanneVe- ^^ netiam tranfituronauem fragilemamp; vetuftatedifiblutam, nautafqj maris infeios, inertes,amp;:improuidosaflignarec:vtamp;putridanauis ad quoslibet vndaruminful-tusfathifcergt;snonfufficeretfinumAdriaticutran(meare,necillenautarumperitia poiretincolumisconferuari.Qui traiedo Pharo cum in Apuliaperueniflet, Tra-nenfisarchiepifeopusei non ^lumhoc verbis expofuit/edamp;ipfiusoftenditlite-ras Admirati.AtilleprndenticonfiliononvcritusfaIutcfuamauroredimere,pro-priis fumptibus nauem nautasque conduxit,amp; licet multis fatigatus*pcriculis,inli-dias tarnen Maioniseuafit. HieigiturCacabum profedus poft multas variafque diiceptationesamp;:controuerfias,eo fine eó?l'lifitnegocium,vt rex omnibus hisqui ad Matthxum Bonellumconfugerant,galcisqux fufficerent affignatis, extra re-gni fines eos faceret falnos amp;nbsp;indemnes perduci: ipfum veto Matthau omni qux- 5 ftione remifla,tanquam fidelem fuu benigne fufciperet,fnam ci gratiam plenere-ftituens.Quod poftquam eft ex parce regia iacramentis prxftitis roboraeû, Mat-chxus cum ingenti plebis alaeritate Panhormum veniens tranquillitatem vrbi re^ ftituit. Alii fere oes ad galeas produdi,regni termmos exierunt.Pepercitaucem rex confanguinco fuo,Rogerio Comiti Auellini, quod in aliis crimenatrociflimu iu-dicabat,ineoputansobætatislnbricûerroremdeberenôfacinusappellari,fimul-que prece motus amp;lachryraisAdeliciæconfobrinæfuxeiufdéComitisauia:,qux cû alium hæredêfuperftitemnohaberet,ncpote fuu tenerrime diligcbat. Ricbar-dumquoq5deMandra tanqua defebene mentum Panhormiretincns,militibus fuis comeftabulûeû præfecit.Eranteocemporcfamiliaresregisper quos négocia curix difponebat, Richardus Syraeufanus Eledus, Syluefter Comes Marficenfis, Henricus Ariftippus,quem tarnen rexhabens fufpedum,latens adhucodi um dif fimulabat,credens eum coniurationis in fe fadx fuifle participem.Scd amp;nbsp;idem capto regequafdam palatii puellas in domo fua per aliquot dies tenuerat,quod maxime regisaduerfus eumindignationem comniouerat.Cumautemcisterrariini feudorumquediftindiones ritufqjamp;inftitutaciirixprorfus eftèntincognita,ne-que libri coafuetudinum (quos Defetarios appellant) potuiftentpoft captü pak-tium inueniri, placuit regi,vifumq5 eft neceflariü,vt Matthxum notariu eduâû de carcere in priftinu officium reuocaret-.qui cum in curia diutiffime notariusextitif-fetjMaionifqjfemperadhxfiftètlatcrijConfuetudinum totius regniplenafibivin-dicabatperitiam:vtadcomponendumnouos defetarios eadem prioribuscontinentes putareturfufficerci Dumhxcita Panhormigeruritur, RogeriusSclauus cumTancredoDucisfilio,paucifq; aliisquipriusaMattbxoBónello difcefferat, cum viderent eumadiniqui padionesfœderisinclinari,Buteriam, Placiam,c2-teraque Lombardorum oppida, qux pater eius tenuerat, occupauit. amp;nbsp;a Lombardis

-ocr page 683-

DE SICILIÆ CALAMIT.


66gt;i

^^’'disgratantcrauidequefufccptuSjCumfcpromittcrentperquantalibeteumpe-^cula(ccuturos,multique etiam ad ipfum milites confluxiflent, in Saracenos pri-iuifit arm o rum aufpiciaprxlibari. Lombardi Veto nihil vnquam libentiusau- * ®turi iuffionis eius non tardi funt executores efFedi,amp; in loca fimtima repentinos ’'npetusfacientes,tameosquipcrdiuerfa oppidaChriftianis erant admixti,qua ®osqui feparatim habitantes villas proprias pofGdebant, nullo fexus aut gratis ha-«to difcrimine perimebant.Eius tune gentis haud facile numerabilis cecidit mul-’''^clo,pauciquc qui velfugafurtim elapfi, vel Chriftianorum afluméntes habitu pfopitiam fenfcre fortunam,in auftralem Sicilia: partem ad tutiora Sarracenorum '’°Ppidacófugeruntjamp;:vfquenuncadeo Lombaj;dorum gentemexhorrent, vtno ^oluniearn partem Sicilia: deincepshabitarenoluerint, vêrum etiam acce/Tum e-'usomnino deuitent. Sedamp;adiacentcmSyracufanorum amp;nbsp;Catanenhum regio-öemRogcrius Sclauus crebris incurfibus perturtfabat, tantumque virtus amp;nbsp;auda-®^» vin circumieftis populis terrorem attulerat, vt ncq; regii comeftabuli poflenc ^'usimpetumfuftinere,cumaffidue numéro milituminferioreis coUgreffus vi-^oriapotiretur.Eares denuo curiam repentinoterroreconcuffit, nec id arbitra-‘’âturSyluefter Cornes abfque Matthæi BoncIIiconfîliogeri,eo magis timendum ’llumexiftimans,quodcuriæfamiliariusadhærcrec.nam apertos hoftes poflefa-'^'le dcuitariîfamiliares autem inimicitias difficilius quidem nec fine periculo pra;-^3ueri. Sufpicabatur autem ilium (vt eratnatura timidus) ûbiprimum infidias pa-^3tiiruiu, eo quod ad auxilium régis veniens videretur illius impedifle propofitu, ^nunequoque nihilominus impedire. Cum ergo rex præcepiflet ftipendia mih-'‘busdan, contra RogeriumSclauum eiufque fociosedudurusexercitum:per-^UïfiteiComes vt Matthäum Bonellum prius captum cârcere coerccret, quem fi ^scum duceret, fe quidemhoftibus fuumque traditum iri exercitum : nec ad pala-finmdecætcrôrediturumincolumem.nequeveroferuanda: iurifiurandi religio-’'documeflejvbiabfque pcriurio non poffit mortis periculumeuitari. quod timo-

*^’^mortis admittitur, facile veniamptWhereri.Placuitergo regi quodvltro fe fa-durum dccreuerat, hoc ab alioprxmoneri,Comitifquelaudauit confiliüm,idcm fibidudum plaeuifle teftatus. Sciebatautem ipfum Mattha:um extra palatiücapi ’'oupo(re,nequetantxquempiamtemeritatis futurum,vthoe plebi faltem per-^uadere niteretur. Nam illufii amp;nbsp;in ipfo palationon finepericulocaptumiri, to-tiufqueciuitatis perturbationemfadum hoc neceffario fecuturam. Veru eiufmo-’^'popularis impetus hanc elfe cofuetudinem,vtvbiresperaófa fueric,in feipfum furfus deficiat,nec difficile compefcatur: ideoque motum hue populi contemnê-’^uni,nequerempropofitamindefegnius peragendam.Itaqueconftituto quidé ®^eisdieMattha:usBonclIusad curiam vocatuseft,necdefuit eius lateri qui rem dtotamediceret,Comitifquedolosamp;confiliumaperiret.Sedconfidebat abhac 'mmanitate regem metu periurii deterrendum, nec æftimabat sum,etfi iufiuran-dum contemneret, hoc aufurum, cum eo fado regnum amplius perturbatum iri cognofceret. Ita negledisamicorumconfiliis adpalatium fecurus afcendit. Scd 3‘’tequam ad regem accederet,a caftellanïsx;xcep tus eft, amp;nbsp;teterrimo carcere eir-cuncIufus.Moxquenon folumpalatii,fedamp;: omnibus Galculæ portisdiligentius obferatis,armati quoque viri per murorumambitusfunt difpofiti,vtfineceffitaS ’ngrueret,primos plebis impetuspropulfarent. Quod vbi malorum audax pra:-cuciaperpopulumfamadifperfit,ilicoplurimaplcbismultitudo cumipfius Mat-ihæimilitibusconcurrentes, ad palatium redo tendebant itinere, v^um inde vi eximerent, Comitemque Sylueftrum tanquam proditorem meritis pcenis affice-’'ent.Quicum portas claufas vndiquc rcpcrifrent,omnemquc viderent aditum 10 prohiberi,cogitabantignemportisimmittere,magnam ibidem lignorumconge-nemextruentes.Cumque nihilita pofTentproficere, amp;nbsp;hucillucque aliquandiu finecertopropofitodifcurrerent, tandem ex defperatione coepit animorum fer-üortepefcere , rimore regis prxcipitem audaciam coercenre,fubitoque cum fot-tunavulcum auertente conuerfi ( quod cognatum eft Siculis) maluerunt tempori ‘cruirequamfidei,quantaqueprius diligentiaMatthæi Bonelli gratia appetebär#

KKK 3

-ocr page 684-

6f,6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

canto elaborabant ftudio ne viderentur illius amicitias coluifle.Neque tattiefidö“ fuit tot amicis fortunxdifparentibus, qui virtutis nomen änderet ampleäi,amp; qua felibertatepericulicontemptoranimus ad promerendam gloriæ diuturnitatem euehat,experiri.Nam luo quidam ex militibus eius cû videret Adenolfum came-rarium a curia redeùtemgt;memor inimicitiarû quas in Matthieu exercuerat, fimul-gt; quedoloreftimulatus,audaderin eûirruit,amp;equi veJocitatefretusalciusenfem fublatum cerebro fugien tis immer fit : ac deinde nemine prohibente per medium ciuitatis elapfus,cum iam ab vrbelongius abfeeffiflet, a militibus regis coprehen-fus eft,amp; Panhormû reduâuSjiuflîtqs curia manu ei dexteram amputari. Matthæ-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;us autem Bonellus eftoflis oculi^eruifque fuper talu incifis, fublatus omnino fo- *® 7 '■'‘t’y lis afpe'àui,in horrendîTdetrufijseftcarceréjtam fuis quam lociperpetuotenebris obuolutus.Macthæus quoqj de fanfta Lucia eiufdem confobrinus,IoannefqiRo-manuseius fenefchalcus priuatft)culis, diucrfis funtcarcerib. inclufi. Hisitaper-aôlis velut vniuerfisiam difficultatibus fuperatis, rex educens exercitum aducrfus RogeriumSclauum,raptocontendit innere, primumqjPJaciâ (nobiliflimûLom-bardorum oppidû in piano fitum) eu ertit pcnitus ac dcftruxi t : vbi cum inter Sar-racenos Sz Chriftianos in cxercitu orta fuifiet feditio, plurima Sarracenorû mul-titudo cecidit acritcr in eos irruenti bus Chriftianis, neq} me tu vel interminationc régis ceflantibuSjCum amp;nbsp;ipfe miflis ad auxilium Sarracenorum comeftabulis pro-hibereteos occidi.IndeButeriam (quofepoftauditüeius aduentû hoftescontu- ^® Ierant}obfidione vallauit. At Rogerius Sclauus vbi Ce vidit obfeirum,primû breui-terfocioscohortatus,deliincoppidanosadmonuit,vtvniuseirentanimi,ncqjdi-uerfafentirent,autregisformidaret exercitû.nam fipaucisdieb.æquanimiterfuf-. tinerent, maximâpartêSiciliætotamqjCalabriam corû fccuturâcxemplû.patris etiamineosquamplurima beneficiarecenfebat,fimulqjregis exponebatatroci-tatemamp;tyrannidêinfubicâos.Atilliconftanteramp;audaciflime fpo'ponderunt fe nunquâeiusdcfuturosimperio,neqjdiffîcultatêaliquamaut periculum quomi- ' nuseipareant caufaturos. In exercitu vdWtædioiamcœperant alEci pleriqjmi-litum : quia vide bant regem in obfidionediutius moraturü: neqj fpes erat oppidu captum iri,nififames ingruensfquodvixin multum tempusaccidere potcrat)ad ^® deditionem cogeret oppidanos.Naamp; loei natura munitiffimu erat, nee ad fuidc-fenfionem virtute velaudacialub RogerioSc]auo,ïutfub Tancredo prudentia confilioue pocerat indigcrc. Ita crebri conatus obfidentium hoftibus nihil obérât, illiqj licet audader magnaqj vi fxpe defcenderent,nihil autparum laedcbant exer-citü.Rexenim cum fciretTancredumfratrisfuifiliu aftrologicis rationib. dies ta obfcflisquaobfidentibus vtiles prxuidcre,ipfequoq5 cüaftrologisfuis eofdédies diligentiusattendebat,indicans familiaribus fuisdiem quodefcenfuros eosprx-uiderat,vt aducrfus repcntinas eorum eruptiones exercitum prémunirent. Sica* liquandiu reprotra(fta,difficultatemhancfokiit, interproccres amp;nbsp;plcbcinoppi-donatadifcordia. NaRogerii Tancrediq; voluntas amp;confiliûerat, totiusoppidi ^’ frumentumadunatum tam militibus quamoppidanisperxquasportioncs dirtri-bui.Plebsveronegabat viólualia fuapublicatum iri,volebantqjfingiilisoppidanis fingulos milites afljgnari,vt cis in domibus fuis neccftariapi ouiderenr. Quodmi-litibus fufpeäum quidem amp;nbsp;fidei vacillantis indicium videbatur. Cœpitergo plebs a militibus plurimumdiffiderc,adeoquidévtle regidcdercmilitefqs regies in oppidulatcntcrintroduccremoIirentur.Sed vbi Rogerius Sclauus amp;:quicijco eranthocil^rum pcrcepereconfiliu,rebus omnib.iam diffidentcs,ftatueruntipfi quoqj pacifci cü rege,vt oppido rccepto faluos atqj incolumes eos abire permitte-ret.Quqdeisfacilerexconcefl')t,cum neq-,fetam mature fperaret oppidopotitu-rum,amp;necefsitatecogcnteproponeretinltaliamfine dilatione trâfire.Robertus ^° enim Comes Lorotelli, durn Siciliam fortuna crebris tumultibus fatigarct, maxi-mam regni partéinuadens,OrgcoIü vfq;peruenerat,(quodin Apulix Calabrixq; confinio firum eft) omnefque Comités qui primum ob Admirati fcelera rebelles cxtiterant,poftmodü deregisgratiadefpcrantes,illifeconiunxeranr,prêter Gil-bcrtumGrauinéComicem,quiregisgratiam confanguincé fué reginépreob.

im-

-ocr page 685-

DE SICILIÆ CALAMIT.

^^7 '‘^petrarat,amp; relidafocietate Comitum exercitui præeratin Apulia, Roberti Co-'Î^'tisimpetum quantum poterat moraturus.In Calabria quoqj ComitiiTaCatacé-’5aaeüdefecerat,Tabernamqj fcaftrû fortiffimû^ tam miJinb. quâ aliisrebus ne-, ^^Hariis præmunierat, vt fi regem Pharû tranfire contingeret,eo fe cum matre fua Poffet fecure recipere. Rex itaqs iuxta quod padû fuerar, dimiffis hoftibus rece-P^aqueacdeftruftaßuteriajdcincepseamhabitariprobibuic. Ac non multopoft ^1^0 exercituin Apuliam tranfiturusTabernamobfidereconftituit.Prius tamc ^^S^id in Galabriæ partibus improuifi reperiret obftacuIi,RogeriumMarturanc-H '^''’jquinonparuæ tuncaucloritatisapudCalabroshabebatur,inSiciliam euoca* ®®gt;cutn proditionis eum argucret, in carcere retrudi iuffit,oculifq5 priuari,neqi *^onuiótü,neq; folenniter in iure cÓfelTum', prout ordoiudiciarius expofeebat.Cû ®'^goT’abernam exercitu traduxifiec,iniqua loci p^fitionc amp;nbsp;confeenfum arduum ! ’■°'^ipicatus,cum omnesferedecaptioneoppidi defperantescenferentin Apulia ®dtiiaiora négocia properandü,interimqjTabernam.omitti debere vfqs ad reditu, ^^cibimultum tempus inefficaciterconfumendum,confl:anterafleruit non prius ‘idefequam oppidum captum fuerit abfcefiurum: ipfaqsdie tam militesquam peditesarmari præcepit,amp; ad oppidum oppugnandum impetu fado confeende-, ^^- Oppidanivero defuper miffis molaribus, etiam dolia quæ prxacutis armata ^®l®uiculis ad murum fiifpenderant, perpræcipiciumdimittentes, obrepentium ’’'ultitudinem proterentesfacileproturbabant.quorum plurimis interfcdis,re-^uifruftramultumquefatigatijpleriqueetiamaffedi doloribus amp;nbsp;vulneribus, ’d exercitum rtdierunt.Paucis autem interiedisdiebus, iubenteregedenuo vi-’^osarmaritentariquefortunam , omnes ad buccinarum fonitum vnanimiter ir-I f'^cntes,primotumulumqucndammagnisoccupau»re conatibus, arduum qui^ dem,(ed modicafuperiusdiftentumplanitie,qui ex vno latere muris oppidi con-''8uiisadhxrebar:dehincillatisfcalis,primo muros impetunonfine rei periculo *fanfcenderunt.Neque fatis video quï tam faciüs in oppidum irruptio fieri potuit, *’dgt;quodoppidaniloeifortitudinitemereconfidentes, muros negligétius obfer-^’bant,nec enimibi proditionevcl oppidanorum difcordia quiequam accidir, ^ ^militumeisvirtusac copia fuppetebat,ducesquebcllicarumrerumexperti(fi-1 ^')quibusamp; adaudendum^nimus, amp;nbsp;adprouidendum confilium non deeflet. j ^doevtiqueconftatjquodmifere turpiterq5 captum oppidum milites deprædati, | Coinitiflamamp;rmatremeiuSjipfiufquereiprincipes Alferium amp;nbsp;Thomam eiufde ^mitiffæ iuniorisauunculosad regem cum aliis plerifque militibus perduxerüt. Qup'^iiro Alferiusibidem iuffu régis eft fupplicio deftinatus,Thomas vero Mefta-| '’ælùfpenfus:rcliqui milites partim ablciffionemanuum, partim oculorumamif-fione muldati. Porto Comitifta cum matre fua Meifanam, inde Panhormum tra* duftaeftcarceri mancipanda. Quod vbi nunciatum eft Comiti Lorotelli, Ta* l’crnamprxterfpem amp;nbsp;opinionem omnium fubito captam atquedeletam,liceC ^^ ^^uitumpeditumque numero longe régisanteiret exercitum,metuensLongo-^3rdorum fidem ancipitem,quam nÓ fine magno periculo damnoque fa^pe pro* ^^uerat,maluitcederequam belli fortunam cum infidis militibus cxperiri:Taré-^uniq;reuerfusaliquotibimilitesadvrbispræfidium dercliquit. Inde quæda op-pidaveluticohortandiroborandiquecaufaperuadês,cœpitpaulatimin Aprutio-j fumterraiterdeflcótere. Eifdem diebus lohariuseunuchusmagiftercamerarius P^latiijCum in exercitu multas a rege pratter mcritum (vtaiebat) iniurias pcrtulif-fctacverbera,cum figillis regiis ad Comitem Lorotelli transfugicns,iftitinere ca-P'useft,amp;ad rege perdvb9;us.Quem rex impofitum lintri,deduci iüffit in pelagus, ■biquefubmergii IndeTarentumperueniês,CumVrbemfacile reccpiflct,quof* '° dam milites Roberti Comitis,quos ei ciues reddiderant, extra ciuitaré fufpendit: *otamq;dehinc ApuliaacTerram laborispertranfiens, vniucrfarccepitquæ prius lioftesinuaferant.Quantü enim inconfulte dudum ab eo defciueranr, tanta nunc sdeiimleuitate pariterconfluebat. Vniuerfas etiam ciuitatesamp;:oppidaquxcunqj ComitéLorotellireceperSt,veI aliquatenus eicofentiendo vifafuerant recepafte, ' «ttapecuniequantitateredéptionis nominefibipenderecoftituit,voies eapecu* KKK 4

-ocr page 686-

a% HVGONIS FALCANDI HIST*-

nia quod de thefauris fuis imminutunl füerat * refarcire: fimul^ iuftum exiftimas, vt qui domosamp;poflelïïöhcsfuasjhoftibus fe dedendo gt;nbsp;debuerant rigorciurisa-mitterc,lcui fake cas precio redimete cogetentur. Prxtetca loftathas Cotnes Có-fanusjRichafdusCömcsFundanUSjRogeriusComesAccrranuSjMariufqjBur-relluSjamp;aliiquifoóictatemeorum fcqüütifüetantj régis aduentu perterriti,partira in Apruciura,partira in Carapahiara transfugetunt.RogcriusquoqueComes Auellitti,régis irara cenfuit déclinaridam,cóquodnupcr iniuffu curixfilia Phœ-niciai de fando Scueritto duxiiretvxoreroi cuius ctiarafiliusGuIielmusdcfahdo Seuètino cura Comité fugiensfurótem regiura dcclinauit. Cotnitifla vero cum ^^ obfelTum caftellura defendere niteretur,capta eft,amp; cura matre fua PhœniciaPa* horraum tranfuedai Dura hxcinitaliagcrerentur,interira FortunaPanhormi noiio mclementixgcnere fxuiebatjregifquedifcefluracSiciliamültorum éftpe-riditado Confeeüta.Nam Gaytus Martinus eunuchus, quera tex adeuftodiam ci-Hitatii àc palatii Panhorrai reliqucrat, cura in captione palatii fratrem fuu a Chri-ftianïsfciretoccifum,neceiusfadiccrtos reperidet audotcs,in omnes Chriftia-nos atrocitcr occulrequc defxuiens fratris mortem omnibus imputabat.Cum ergo pleriquc duium accufarcntur,quod palatium cum proditoribus ingreifi multa indcpccuniamabftraxinent,idqueitiXta euriXconfuctudinem aceufatores mo-nomachiafeprobaturosairerercnt,corumprobationestampromptcqüamlibcn-ter admifit,amp; vidores quidem tanquamdetege bene meritos coUaudans, pœnas vidis atrocdfimas irrogauitmadufque tempus ad vlcifcendum fratrem idoncum, quodapaucorumtemeritate fuerat inchoatum,admultorura trixit perniciem. Hortabatur enim iuuenes amp;nbsp;propofitis prxmiis incitabat, cos maxime quib. nullum aut tenue patrimonium «rar,quofquc virtute corporis parta gloriam affcäa-rccognouerar,vteiufmodiciuiumaccufationibusaudadcrinfifterent,dicensoJj idipfum cos efficaciflimc regis poflc gratiam promereri;amp; fi quidem cos vinei co-tingeret,nihilmalipafluroSjCum regisip^Scaufam agere viderentur.Tantaque iamvrbemrabiesamp;furorinceneratjVtquifquisaduerfusqucmpiamvetusodium cxercebat,vclcumalio forte litigansinverborumproruperat contumeliam,fta-tira ad Gayti Martini pretorium conuolarct,qui iemper ad huiufmodifufeipien-das adiones paratiffimus, omnibus fui copiam facijbat, hisde rebus maXimeco-gniturus.Eorumautemqüos vineicontigerat,aliosvidentibusSarracenis amp;:illu-dentibusfufpendebat,alios diuturnisexfos verberibus,diuerfisaffielebattorrae-tis,amp; in his aceufationibus admittendis fummam diligentiam adhibebat: fed cum in campum pugnaturi defcenderant, fua parum interefTe cenfebat,vter eorum vi-doriapotiretur,dum fratris mortem poffer in altero vindicate- At vbi iam conti-nuis malisamp; pœnarum arrocitate perterritisciuibus, tarusprocedebataceufator qui monomachiæ vellet fubire dilcrimcn,placuitraülierumquoquenonfolum honeftarumamp;quxintegrxerantopinionis,vcrum impudicarum etiamamp;mfi' ^^ mium delationes admittere:ftatuit feruos nihilominus amp;nbsp;ancillas fuper ciufmodi licite poftulare.Quorumfacpcfuggeftionibus vice probationumadmiffis,multo-rum quidem amp;nbsp;opinionem Ixfit amp;nbsp;fortunasexhaufït,amp;corporapccnis affecit-Interea rex totius Apulix rebus fedatis tumultuque compofito Salcrnum accclfit-Cuiusaduentupræcognito,maxima pars eorum qui diffenfionis pripcipesfuc-rant, (quos Salernitani Capiturinos appellant) fugerunt,eo quod Comitibus Ma-rioque Burrello iurauerant.Cum autem Salernitanorum maiores rcgivcllencoc-currcre,rogaturi vtvrbem ingrederetur, fimulque vt coniurationisprincipesv-niucrfosfugiffenunciantes,eoS quiremanferantexcufarent, illcnec vrbê ingre-divoluit,amp;eo$aConfpedufuofubmoueri prxcepit.Nam aducrfus Salcrnitanos ^ plurimum indignationis conceperat, amp;nbsp;exemplo Bari totam decrcueratdeftruc-reciuitatem.SedMatthxusnotarius fimiliariscurix,cumamp;ipfcSaIernitanuseffet,alios regis familiäres , RichardumSyracufanumEledum, amp;SylucftrumCorn item multis precibus cxorauit, vt modis omnibus eniterentur ne tanta tamque nobilis ciuitasdeperiret. Henricus enira Ariftippusantequamin Apuliarapcrue-niiret,iubente rege captus fuerat, amp;Panhormumredudus:quietiam incarcère

-ocr page 687-

tgt;B SICILIÆ CALAMI T.

66^

Poflnoh multum temporis, miferiæ fimul amp;nbsp;viuendi modum fortitus eft.EÏedus ^■•goSyracufanus amp;SyIuefter Comes diumuJtumqjregifupplicäteSj muleis ei ra-^■onibusperfuadereconabantur,vrbem famofiffimam torique regno non paruni ‘*®corisafferentem ^ ob paucorum fcelera non oporteredeftrui,cumomnescx ^Ijc proditores aufugerint.ac fi forte quofpiam illorumremanfiffe contigerir, ^orumincumbendum fuppliciis,nequepopulumimmeritum ob aliéna crimina ! Puniendum.Rexautem cumdifficile primumhuiufmodi perfuafiones admitte-, ’^^^denium tarnen muleis affiertionibusemollitus ab vrbisexcidiofe eemperatu-^U'nfpopondiejpræcipiensSerategoto amp;iudicibusvequorquotde numero con-'''‘Uratoruminvrbercmanfcrane,adfe vincfos perducerent. Aeilli paucos ei viros ^Uafidilfenfiönis principes eradiderune: quos ipfa die iuffie fufpendi.Inecr cos autë ''‘‘'quidam eidem eft fupplicio proiedus,iudicioroeius fereciuieatis innoxiuss I^ifvccommunis ciuium erat alfereio) non modo contra regem nemini præftiee-^^tiufiurandum,fcdncc vnquam invrbevifusfuerat feditiofequicquamegifîci ''£tum Matthçus notarius iurgiorum iniurias ab illo propinquis fuis iilatas atroci-‘^‘vlcifci defiderans, falfo fuggeflerat regi, totius eum mali quod Salerni geftura '“Watjcaputamp;principiumextitifreicuiusftatiminnoceneia manifeftis eft indici-Ï5‘^eclaratajamp; euideneer apparuit aliquid fuiffe cótra iuftitiam perpe tratum,quod '“ftirermnomniumiudicisoculosoffendilfet. Cum enim adeo ferenus eflee acf ''“lullum prorfus in eo nubis veftigiumappareret, tanea repente tempeftas exor-'^eftitonitruajCorufcationeSjamp;imbriuminundatiofubfequuta jVt pertotum ex-’‘fcituminftar rapidiffimi torrcntis,aquadecurreret,amp; tam ipGusregisquam cç-'^‘'orumomnium tentoria paxillis auulfis,ruptifquefunibus procella fubuerte-f'‘: taneufque regem amp;vniuerfumcxercitû terror imy fît, vt return omniuiadura Pofthabica cogerentur de falute propria defpérarc, Illud etiam ad eins rei vindida P'^ique referunt, quod poftmodum Mattharinotarii propinquis accidit, non fîné '®‘iusdifpendiociuitatis.Nam cumidem Macthxus adolcfccntcm quendam ne-P‘'5 fuæ nuptias reeufantem, auftorita^metuque curix coegifler, amp;nbsp;ad contra-'^ndafponfaliacorrogatidemaioribusciuitatiscumvxoribus plurimi conuenif-I,Wepente corruensdomus, virosnobilesacmulierescirciter Lx.cüipfapuel-'^qusiiuptuitradebatur,oppreffit.EaresSalernitanorum animos non aliter con-'‘“■bauic,quam fî Barbaris irruentibuscaprç iam vrbis vidèrent cxcidium imnii-“^‘'e.MuIieres hue illue fparfîs crinibus difcurrentcs,vicos amp;nbsp;plateas vlulatu com-N^bant.Ciuium autem quidam extrahendis de ruina corporibus operam dabanr. ‘'“‘'‘fornefticalugebant incommoda, vel amicorum moeftitiam folabantur: non-‘“‘lliquoquemifèramdefolatxciuitatisfortunammirabaneur attoniti.Nam amp;a-Pothecisclaufiscoirtraólusnullifiebantjamp;fcholxvelut indido fîlenrio quiefce-^2ut,ipfofqueindicesmiferandum vrbisac trifteiuftitium abexaminandarum li-‘‘gt;inicognitionefufpènderat.Totaciuitasluótuivacans Matthæinotarii detefta-^’l’aturfcelera, quitanticaufam præflitiflet incommodé, fed amp;nbsp;de rege nihilomi-‘“gt;s,vbiiamfuprametum dolor cxcreueratjinconfulteplurimaloquebantur. Ve-“gt;mhxceatenus præoccupaflelicuerit,nemaioremeuagandilicentiarn turbule-‘ïnarrationisferiesconfequatur. Itaque rex vbifedata vidit omnia, neque iani Zolles vfpiam comparere,(quorum alii transfretarant in Grçciam,alii cum Comi-‘eUroteHiadImperatorem Alemannorumconfugerant, plcriqucreturn omni-“‘uinopes in Campania morabantur)reuerfus in Siciliam palatiofeconclufit,amp;r Qcioquietique vacate poft laborem inftituit, confidens non facile dei»ccps in re* ■ S^oquiequam turbinis emerfurum. Nee multo poft moriente Sylueftro ComitCi ^ytaeufanus Eledus amp;nbsp;Matthæusnotarius foli confilio regisintererant,amp; tegni **'^ifpOQebant négocia.Qmbus fociusdatuseftGaytusPetrus eunuchus, qui poft “lortemGaytilohariifuerat magifter camerarius palatii conftitutus. Matthäus '‘go notarius cum lam plurimum poflet in curia, conftituerat Admirati ri-“Jsamp;confuetudines imitari,omnibufquefeprobensaffabilemjcis maximequos “‘icrat arridebat,ipfumq; regé adulationibus ia cceperat demulcere,feiens ob id i-pPumMaionem ei maxime placuifle. Largitaté vero Maionis auaritia præpeditus imitati

-ocr page 688-

iyo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

imitannonpoterat,nccilli fcjcumimpcditioris eflet lingua:, facundia fimilem cxhibere.fcdamp;abieAus generiquèConcors animus in earn qux Maionerafo-ueratrcgnandi fpem, nonlufficiebat illum attollere , licet totis nifiblis affedare amp;nbsp;perquirere videtetur, vt lolus rcgia pra:di tus familiaritate locum Admirati plc-nius obtincrct,cum nomen efficaciter rege viuente fperarc non poffet. Ne^ vero SyracufaniEledicollegçfuifideliusamicitiam excoiebat,autalio venerabaturaf-fedu quam Admiratus Panhormitanum olim Archiepifcopü diligebat. Eledus autemnonmultumeiufmodi verfutiis amp;: fimulationibus operam dare dccrcue- nbsp;nbsp;nbsp;I

rat,ipiÏqueregimaioriquadamfiducia loquebatüründignumboneftatefuaiudi-cans,catenas illi blandiri,vt vel occultarct veritatem, vel falfa pro veris impuden-teringereret. Ëo tempore poft fubadoshoftesamp;pacem intégré reftitutamjCnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

rex nihil vltra fibicredcret foynidandum,repentinuscumcafusedocuit,itafor-tunam plerunque mortales cluderegt; vt vbi minus quis praccauerit, citiüs datnnum aut periculum incurrat. Pauci namque viri,qui diuerfis ex caufis adhuc incarcéré tenebantur,nepalatiumquandoqucnullum tyrannidis prætenderet argumentu, cum iam de venia defperantes viuendi tardio vexarentur, fortuna: fc commiffum ire decreuerant,vcvelea fauente coeptiseuaderent,veladuerfantc,mortipodus vellentoccurrere,quam eiufmodi miferiis affligidiurius, perpetuishorrendoru carcerum pædoribuscruciandi. ItaquecuftodibuscarCerum multispromiffionu padionibus prius corruptis, nadi tempus congruum quo poft diftradara curiam palatiuminobferuatumremanferat.cum pauci quidemeflent numero, fed virtu- ’ teprxftantesjimpetufadoprimumad portam palatii defcenderunt,eo confilio vt Anfaldo caftellano , quem ibi federecognouerantinterfcdo,faciliusreliqua perpetrarent .Atillecumeesfubitorefpexifletiameisfublatis enfibus imminentes,nihil ex timore perturbato confilio,extra portam qua: femiapertaerat,ta pro-uide quam prompte defiliens,eandem toto conamine poft fe retradam venienti-busillisoppofLiit,intcrexcrinfecamintrinfecamque portam loco tutiflimo cofti-tutus.Illi vero fpe fruftrati ad inferiorem i ngre/Tum palatii fe tranftulerunt,fiuc vt ad regem indeflexo greftii contenderent,hue vt ibidem in fcholis regis filios inue- jj nirent,quos eorum preceptorGalterius Cephaludenfis Archidiaconusincam- j jij panariumprimis rei motibusprmcognitisafportarat.AccideratautêGayto Martino poft primam ianuaminintroitu fedenti virosquofdamafliftere,quorum vnus irruentibus illis obuium fe dedit, amp;nbsp;primos idus excipiens,eorum impetum retar-dauit,fpemquefuftulit.InterimcnimGaytusMartinusforibus obferatis intrapa-latiumferecepit.Ita cum nihil eorum quxfperaueranteffeeiflent,fubitavirorum mulcitudinecircunuenti,qua:cum Odonemagiftroftabuli repente confluxerat, ad vnum omnesincerfedi funt. Cadaucra eorum proicdacanibus,prohibuitcu-ria fepeliri. Rex autem vt eiufmodi cafus difcrimen in poftcrü amputaret,amp;quod eibisaccideratnonoportcreteuenturumdenuoforniidari, omnes incarcerate; e palatiocenfuitremouédos;quorumaliosiuflitad Caftcllum maris transferri,a-hos per diuerfaSiciliæcaftelladiftribui. Robertas autem Calataboianenfismagi-fter Caftelli maris, vltimæ crudelitaris homo , cum effet eunuchorumamiciflï-mus, amp;nbsp;eorum omnino deuotus obfequiis , quofcunque Chriftianorum ca- ; ptos adeumperducicontigcrat,ingcntibus cathenis oncratos crebris torquebat verberibus,amp;:eos in noua quidam detrudebat ergaftula:quæ,vtantcce(rorûvi-dereturtyrannidemfuperafle,plenafœcoris acformidinis ipfc conftruxerat. Ci-ues etiamfrnultis afficiebat iniuriis,quotiefqueaduerfus eorum aliqucm priuatuin habebatodium,auteinsdomum,vineam,hortam, velomnino taliumquidpiam aftedabat,accufatumapud GaycumPetrum,iuflumqaecapi tandiufamc,fïti,poc-nifqaevariisaflligebar,donecremfuam,vteuaderet,gratisdare,vel minorisqua ) nbsp;nbsp;nbsp;^^

valeret diftrahere cogeretu r. V olens autem plenius eunuchorum gratiam prome-reri,falfofuggcfl]tGavto Petro,multosproditorumperSiciliam,maximequeper Lombardorumoppidaremanfifre,quiamp; opibusaffluèrent, amp;nbsp;largifsimapra;dia pofsiderent;impetrauitque vteofdemliceret eicapere,amp;quantam poffetabeis pecuniam extorquere.Eapra:dicus poteftatc,multos viros innoxiosper diuerfa loca

-ocr page 689-

DE SICILIÆ GALAMIt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éyt

^ocaSiciliç cotidemnauitzquibus hocfolum obfuit,quod vnde mitigari poHet eu-’’'’chorumcupiditasinexplcta,penesipfoscontigitreperin.Sed amp;nbsp;Bartholomas-^sPerifinus,aliique iuftitiarii,ftrategoti,camerarii,catapani,Gay ti Pétri patrocini-'jmnitenteSjinnumens plebem rapinis amp;nbsp;iniuriis atterebant: hoc i n omnibus i u-‘‘æÜspræeipuumattendenteSjVt ab vtralibet partium, vel ab vtraqs fi fieri pofiet^ P^uhiara extorquèrent.Per totam autem Apuliam amp;nbsp;Terram laboris in eos plu-*^^0 qui minuspoterant,rcdemptionisexaôtiofæuiebat,expediretqueregnoSi-':gt;liæhoftilibusadhucincurfibusfatigari,ne domefticispopulandum prædombus ^faderetur. Cum ergo regnum ab externis tumultibus aliquandiu quieuifletj *'’fexautem interim ocio quietiquevacaret, timens ne quæuis occafiovoJuptuo-‘Um ocium impediret,familiäres fuos præmonuerat, vt nihil ei quod mœftitia aut-^uUicitudinempolTetingercre nunciarent:acfetlt;jtumdeinceps voluptati deuo-Uunsjcapit animo latius vagari,cogitans vt, quia pater eins jpauariarn, Mimnernu^ ^^uedeledabiha locafecerat,ipfequoquepalatiumnouumconftrucret,quod foratnodiusacdiligentiuscompofitum,videretut vniuerfis patris operibuspræ-Ugt;inere.Cuius parte maxima mira celeritate non fine magnis fumptibus expedita^ ^utequam fupremamoperimanüimponeret,dyfenteriam incurrens eoepit diu-•urnomorbodiiTolui.-acduorüferemenfiumfpacio, protrad a valerudine den uo conualefcens,cumiam eum medici crederenteuafurum, repente recidiuomor-’ ^0confumptus intenit.Qui cum adhuc in extremis ageret,magnatibus curia; có-UocatiSjamp;iarchicpifcopisSalernitanoRheginoque pra:fentibus,vltimam volun-^atetnfuaniexponens,Gulielmummaioremfilium poftfe regni fuccefforem c5-touit : Henricum vero principatu Capuæ, quem dudum ei conce/Terat, voluit cf-^«concentum. Reginam autem præcepittotiusregni ^uram amp;adminiftracionem (qu2vü]góbaliumappenatur)tandiugerere,dumpuereius prudentie eflet quæ “egoeiis prouidedifponendis fufficereputaretur. Eledum quoq5 Syracufanumj, ^aytum Petrum,Matthæum notariumj^uos ipfe fibi familiäres elegerat, in eadê ‘uffitfamiliaritate curix permanere,vteorumreginaconfilio quxgerendavide-‘'unturdifponereti Ng£ multo poft ingruenje mortis articulo, conimuni iam lucê uefungens,prxfentibus illis arque flentibus, regno vitaqiiè fe pari ter abdicauit. Aè ‘Uimctuctes nefubitodifperfusrumorin populo motusquoslibet cxcitaretjiulTc-funceum interim in ipfo palatio fepeliri, fimulanteseum adhuc viuere, donee ®dcuriamproceribus euocatis,qux adcoronandum regem putabanturnecefla-^prxpararenr. Quod vbi paucis diebus peradumeft,primuminpalatio mo-^fi lugubri funere conclamato , repente totius ludus fubfequutus eft ciuitatisj ^oxqueprocerescumepifcopisamp;magnatibus curix de loco vbifepultumfue-f3t, in capellam corpus regium tranftulerunt. Vniuerfi quoque ciues nigrisin« doti veftibus vfque in diem tertium in eodem habitu permanferunt. Per to-tum autem hoc triduum mulieres nobilefque matronx, maxime Sarracenxj ^'’’Juibus ex morte Regis dolof non fidus obuenerat, faccis opertx,pairiscrini-busamp;die noduque turmatim incedentes ancillarum prxeunte mukitudinci totam ciuitatem vlulatu complebant, ad pulfata tympana cantu flebili refpon-dentes»

At vbi dies tranfierunt ludui publico defignati, Gulielmus qüi iam ferè Xuii. annum xtatis attigerat, fub ingenti plebis gaudio rexcreatus pervrbenl bolennitcrequitauit. Qui cum pulcherrimus eflet, eatamehdienefcioquopadó pulchrior apparens,amp;auguftiorèmquandaminvuhu prx fe ferens v»nuftatemgt; ïdeogratiamamp; faüorem omnium promeruit, vtetiahi qui pattern eiusatrociter oderahtinequeputabantur fidem ynquath èius hxredibus feruaturi , dicerenri !lt;gt; bmanitatiseum terminos tranfgreirurum,qui aduerfus puerum hunc aliquidimpie tnoiiretiir.Suflïcereenim malorum audorcrh lublatum efle de medio , nee innocentideberepuero patris tyrannidêimputari.Ératautemeius puer pulchri-tudinis,quxfaciliusquidem paré excludcre Videretur,quafuperioré admitteren ^taq;tegina,vt plebem acproceres fibi filioq;gratosefiiccret,ftatuit eofumgratij eopi3meritorüelieere,amp;fidé,fi fieri polTetjiimmenfis faite benefieüs ex torquere.

As

-ocr page 690-

iji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS ÈALCANDI HlSt.

Ac primum vniuerfa recludi iuflït ergaftuh, plurimamqj multicudincm virorurt tam in Sicilia qua in adiaccn tibUs infulis liberauit. Inde redemptionis onus impor-tabile,quactotam ApuliamTerramquelaborisvltimaiam defperatiohC cócüfle-rat,omninocenfUttamoüendum : fcripfitquc magiftris cahicrariis,vcaneminc deincepsquicquam nomine redemptionisexigèrent. Familiäresautem curiznó ineogradu quofuerant autdignitaris xqualitate voluit permancrc; NamGaytö PetrofummarerUm omnium poteftateconceflajfuper omneseum eminentiori Iococonfl:itucns,EleólumSyracufanum,Mattha:umque notariumprxcepit,Vtc-iuscóadiutórcs,intcreflequidemcófiliisamp;familiäres appellati,fedciüsinbtnni-busimperiofubfetuirc.Idemautem Petrus,lieerparum conlultipedoris,amp;inc5’ tó nantis effe t animi,manfuetus tarnen,benignus, amp;nbsp;affabilis crat, amp;nbsp;nullum in aÖi-bus fuis malianimi pr^fcrens argumentum, Largitatemquo^ prxcundisample-dcnsvirtutibus,darequamaccipere beariusxftimabat: vndcamp;milites cumplü-rimum diligebant, amp;nbsp;eins per omnia voluntatem amp;: imperia fequebantur, amp;nbsp;niii gentile Vitium innatamviri m5fuetueliuempra:pedirct,neccumpatercturChri-ftianittominisodiurn penitusabiecilIe,tegnumSiciiix multa fub eo tranqüilH« tategaudebat. Erant co tempore Panhormi circa curiam commorates Archie-pifcopi quidem Rumoaldus Salernitanus, amp;nbsp;Rogcrius Rheginus ; epifcopi vero, Gentilis Agrigcntinus, amp;nbsp;Tuftanus Mazarienfis» Quorum Gentilis Agtigentinus cpifcopusobtimorem regis diu linnilatx’religio nis Vmbram amplexus, fub cius obtentujpopularislaudisgloriam venabarur.amp;diuturhis ieiuniisfatagebatfaüo-remregiumpromcreri : poftobitum veroregisfublatoiam metucœpitvclutexen (fo frxno liberius euagari,amp; omiffis ieiuniis diflblutiorem vitam agerCj cOnuo-catifque militibus crebra co«uiüia fplendidiflimc celebrate : interim interepülas loqui plurimü,amp; (quod ei familiare fempet fuit) de rebus notiffimi? audader mé-tiri:vt,quiconfuetudinem eiusiam habebant expertam ipfius impudentiamde-fiderent:qui vero minus eum nouerant^j^rarentur apertiffimam falfitatem epi-fcopum tam impudenter aftruere.Turn genus fuum, operaque fua magnifiéelo-quebatuntumfe fpondcbat.fifamiliatiseiÏet eurix,malas.omncsconfuetudines abrafurummeque fub fe notariorum amp;nbsp;hoftiäriorum, exterorumque officialiühi curixrapinisamp;cxadionibuslocumfore,fedadceryjm menfurç compendium o-mnia reftrirtgenda.Eledoque Syracufano maxime detrahens, multorum eicort-flabat odium,amp; apudplebemprocerefque,ciüsopinionemlxderecohabatür.Ad obtinehdam enim Panhormitanxfedem ecclcfix totisambo nifibusanhelabanh Hic igitur archicpifcopo RheginofViro inexpletx cUpiditâtis amp;nbsp;auaritix,qui vt propriis fumptibus parceret,alienx menfx nidore facile trahebâtut) crebtis äc fplendidis inefcatoconuiuiis,aduerfusEledüm Syracufahum animumirrltauir, cumquefibifociumadhibens, archiepifeopum Salemitanum eiufdem venend confpirationisinfecit,dicens Eledi Syracufani füperbiam iam vlterius fuftineri nopoirc,fatiseumfuperquederapinispauperumingcntem coaceruaflc pecunia» 4’ amp;inferendomultisiniurias,rtecipfis quidem epifcopis pepeteÜTe.nunc elabotä-dum vtacuriafeparatustandemintelligatalicuiüs eos effe momenti, quosinfa-miliaritate regia conditutus, credo collo tigert tique ceruice grandia verba truti-nans, tanqua fibi fubiedos defpexerit, nulloque dignos honore putaucrit. Mat-thxo quoque notario nort difficile perfuafum eft, vtcidem fefocictati coniungc-ret,quem aduerfus Eledum irtuidix ftimulus irtcitatat.Occulte tarnen id fefadü-rumpronflfit, necrudelitas nimia Videretur,ineum repente fine manifeftàcaufà patenter irruere,cuius diu fociusextitifiet. Timebat ertimnefotte tes aliorfumac opinabanturvergeret:ideoquefe no audebat hoftem apertum oflendere.Enim-uero prxter eas q ux didx fun t,priüatas fingulorum inimicitias, aliâ quoque caU-fafuberatquxinodiüEIcdifatiseosefficaciterinducebat.AiebantenimTranfal-pinx gen ris füperbiam,qux hadenus poreftate prxdita curix,fretaq5 tegumami-citiaLongobardosimpune multis exacerbaffiet iniuriis jdeincepsa curia penitus cxcludendam, fi prius Eledum amoueri contigerit.Eo namque femel expulfo, nee ciusgentisquempiamincuriaremanfurum, ipfumq; regemcüadxrate difcreti petuene-

-ocr page 691-

DE SICILIÆ CALAMIT.


■^75


pcrucnerit,eos habiturum familiäres inter quos nutritus fuerit, amp;nbsp;qu os eum vfus ‘0ng«uusconfuetudoquedocuerit,nequeperegrinis amp;nbsp;aduenis,quorum mores ^tignotos abhorreat,dignitates curiç collaturum.Cœperunt itaqj cum Gay to Pe-®o equitare fîngulis diebus,freq uenter ei afïïftere,amp; honorem ac reuerentiam vl-1 ^3quamepifcopalis pateretur dignitas,exhibere.Inde familiarius eum admoner, ''tnotosamp;amicoscircafefemperhabeat,necignotum quempiam ad fe patiatur ’ccedere.namEledum Syracufanum,cum in curia fuperiorcm pati non po/hr, eu S^ibufdam aliis inifle confiliumvtipfuminterfîcifaciatcidcoqjdandamoperam ^'illiuspoflîntinfidiîcpræcaueri.Ille.vteratpronusquicquidfibi fuggedum foret 10 ^federe, collaudâs eos,rem ad amicorum transfert notitiam : quorû cofilio ftatuirgt; Î’°tifolum curia Syraeufanû Eledium expenere,verum etiam eligere viros qui eu quot;^'pfiusingreflùpalatiigladiisexceptûconfoderent. Interimqj régis raiiitibuseo-f^rnque comeftabulis denunciari praccepit/vt nuîlus eorum cum Eledo deinceps ^‘luitare, vel ad curiam euntem fequi præfumeret. Eledus licet multorum relatu ■ ^Uaifadafuerantagnouifletjneque fetarnenaduerfuseorum confilium aliquate-1 ®‘^spra:njuniuit,neque fegnius ob hoc ad curiam fingulis diebus afcendit, vt, qui-1 ^*’lt;ÿ periculu rei Cognouerant,fecuritatem illius amp;nbsp;fiduciam mirarentur.Cüque

^pepalatium ingreflus propofitas infidias ofFendiflet,eo vifo Gaytus Petrus, vt e-^Mnatuta mitiffimus,ad eius falutationem datim mutabat cofilium,amp;aperpetra-^^cclcrcmilitesauertebat: illoqucrccedcnte, crebris epifcoporü dimulationi-°^s denuo inci tatus, fpondebat fe proculdubio quod luaderent faduru : vbi ad rë ''fntunierat,rurfus apropofitodecidebat. Vidcntes autemepifcopi Matthxuflt;^ j'°tarius rem inutiliter diu protrahi,perfuaferunt ei vt,fi vellet pius m impiurn ede, ‘’onutnq; promaloredderedccreuidet,faltemillumgcurix familiaritate femotu ’'‘cpifcopatumfuumtranfmitteret,eiufqjIocoSalernitanumArchiepi(copüfub-‘“S^ret.Q^d illc fe fadurum promifit,parumque diligenter rem exequens,eorü i ®oinios expedatione longa fpeque dubia fuipendebat : exteriq; iam dilationis tx-

'‘‘ofatigati,abeoquodinceperantfaciteSeditidcnt,nifi Archiepifcopus Rhegi-'J'iscontinuis eos perfuafionum dimulis incitadet.Summo namque mane domos “‘Orumincipienscircuire,adperficiendumfufeeptum negocium fingulos incita-°^t)amp;nedeficiendo tepefcergnthortabatur : increpanfqï deddiam illorum, amp;nbsp;in-^ff«eosappellans,eiui^raodiexhortationibustotumdiei fpatiumconfumebat,amp; ’’ftdentes animos in fpemiterumerigebat. Adhuc enim ob fanditatisopinione ®nincs eum venerabantur,amp;: eius libenter admittebant conülium, nondum ipGus '’ypocrifidenudata.Erat autemçtateiam vergens in fenium,datura procerus,vlti-’’'aconfumptusamp; extenuatus macie,vocem adeo debilem habens, vt quad fibi-ysaudiretur.faciem verototumque corpus nigredim mixtus pallor infecerat,vt ‘^pultisquamviucntibusvidereturadïnior,habitumquc mentis color extrinfecus 'pdicaret. Laborem nullum difficilemxdimabat,vndelucriquidpiä fperaretur; 1» smis ac fins vitra morem humanum patiens, vt furaptibus parceret : domi nun-^'^am interepulas lxtus,in alieno nunqua tridis conuiuio:totos fxpidime dies ie-*unüspertranfiens,expedabatvt eumaliquisinuitaret. frequenter enim confue-•^ïtatefi vocareepifcopus Agrigentinus,aliiq; qui confuetudinem eius cognoue-fïnt.Huius indefincntermonitisSalernitanus archiepifcopus eiuf(ÿ focii, velut Huibufdam dimulis incitati, multas aduerfus EledumSyracufanümachinationu ^ainuentionesamp;verfutiasconfumebant. Regina vero nihilominus eifdemcon-^fitiebatconfiliis,ncc illius ipfi pcrfecutio difplicebat,eo quod adhuc^iuetc ma-f'tofuo,cumproquibufdamnegoeüs fuis aliquoticsEledo preces porrigeret,ille ^^ (vtinprofperisfemperelatus,contemptoreminduebatanimum)fuperbenunciis

^ordaciterquerefpondens,nunquameiuspetitiones efficaciter admittebat. Sed ^loannesNeapolitanusecclefix RomanxCardinalis, qui forte tuncaderat,vi-'Icnseo fchifmate curia laborare, partes fuas interponere duduit, amp;nbsp;Gay to Petro 'onfentiens, Eledum a curia nitebatur cxpellerc. Quodeoconfilio facerepu-3Datur,quia(3aytQPetfodeincepsqueper eum reginxperfuaderi pode crede-“ät gt;nbsp;vt Panhormitanam ecclefiam ei regendam coramitterent:i pfofque Iperabat

-ocr page 692-

674 HVGONIS FALCANDI HIST.

diffenfionis aurores ob inuidiam Eledi facile confenfuros. Dum ita Syraeufa* nus Eledus graui perfecutionis turbine quateretur,nunciatum eft Panhormi Gib bertum Comitem Grauinêfem, reginæ confanguineum, poft auditam régis mor* rem ad curiam venientemPharum tranfiflè. Quopermoti rumore perfecutores Eledi,paulifper ab inceptis machinis quieuerunr, ad aliam neceflario dcliberario-nem tradudi. Conftabat enim ob hoc venire Comitem, vttotiusregni Magifter capitancu*s eflet conftitutus, négocia curiæ poft reginam principe loco difpo-neret.Sed neque Reginæ fie ferebat animus,vt Gay turn Petrum quem plurimum diligebat,fccundopoft aliquemloco poneret,neceaComcs veneratprzmuni-tus manumilitumjVtipfanolentccxtcrospofreta curia familiäres cxcludere.E- 10 ledus ergo milfis ad eum occultenunciis,perfecutionem fuam amp;nbsp;quas paffus eflet jniuriasilliaperuit,monuitquei^tcircumfpedcfe Habens Siculorum pr^caueret fallacias,fciturus aGayto Petro exterifque fociis eiusproculdubio fibi paramiri infidias.AdhxcEledo Comesrefcripfit,vtfecurus decçtero permaneret:namfe diligenter fuper his omnibus eins ipfius cofilioprouifurum. Cum autemPanhor-mum veniflet,cœpcruntad eum Gayti Petri fautorescrebrius conucnirc,ftudnim eiusamp;prudentiam laudare, quod audita régis morte fine dilatione reginam con-folatum venerit: dein affentantes illi blandiri,amp; fe fuaque voluntati eius expone-rc.Intctimcilatenterapudreginam turn perfeipfos, turn etiaminterpofitaCar-dinalis audoritate detrahere.Nam amp;nbsp;ipfa poftmodum prodente cognitum eft Io- ^^ hann'em Neapolitanû ei fuggcflilfe, amp;nbsp;paratum fuifte iurare,quod Comes illi ba-'lium amp;omnem imperadi facultatem auferre,fibiq5 tranflumere conaretur. Comes vbicertiusexpedationem fuam animaduertit eludi,neque bonum ergafcre-ginam animum gerere,ftat«it afperionbus cum ea verbis agere: earnque præfente

' Gayto Petro fecretius alloquens,cum de rebus illam plurimis couf nifiet, fubiecit rem omnibus dignam vidcrimiraculo,quod non aliter curiam ordinärer, cumin coftatunon pofletdiutiuspermanere.^^im vniucrfDsproceresindignari,quod omilfisComitibusaliilqjvirisprudentibus,quorum oportebat confilio curia régi,roti regno feruumeft'œminatum præfecerit. Nee enim regem fanura habuifle confilium,auteiusdeberefuper hoc iufljonemimpleri,quiviros contemptibiles, immo deuiratos homines, ad regimen regniputayeritpoftefufficere.Sed amp;nbsp;hoc infaniuscire,quodaduerfusElcdumSyracufanum,virum prudentem regnoque neceftarium,ob quern folum inconfulta regis décréta videbantur aliquatcnusex-’Cufari,nefcio qui confpiratores earn mouerint, amp;nbsp;ipfum a curia cenfeant amoue-dum. At ilia refpondit,rcgis vkimam voluntatcm, quam maxime deceat obferua-*ri,fua nunquaminfirmatum iri opera. Q^odfiGaytus Petrus ad adminiftratione regni paru fufficiens putabatur,ipfe cu eo familiaris in curia remaneret,vtaudori-tate amp;iprudentia fua quod deerat curix fuppleretur.Tunc indignatus Comes» Bene,inquit,honoremmihidebitumvtconfanguineodetulifti,præclaremihilo-cumreferuauerasdignitatis,quxferuo tuo parem mefacere difponebas.Acego 4° mores ingeniumque tuum cognoui,nequemelatetconfilium tuum :feio te qui-dem faduram vt ab adminiftratione regni turpiterexpellaris.Iamcnimpertod Apuliaopera tuafamadifperfit:ia hie etiam quod pleniusibidida corroborctin-tcllexi.His aliifqs non mitioribus earn verbis aggreftiis, deincepsqj paulatimina-pertamverborum contumeliam prorumpens,tandem ad lachrymas coadam,ni-hilo tarnen fegnius eius propofito reludantem deferuit, iratufqj domum reuerfus eft. At Ga’^tus Petrus cum aperte Comitis animum ex ipfius didis vt præfens ad-eratcognouiiret,arbitratusei viribusrefiftendum,cœpitanimos militum bench- ' eiis fibi largifqj donis allicere.Erat tunc confilioru eius participes duo viri nobiles, in quiRmaxime confidebat,Hugo filins Atonis,vir ta prudcns qua armis ftrenuus, fo que militib. fuis ipfe praifecerat, amp;nbsp;Richardus de Mandra magifter comeftabulus, qui cum Roberto Comité Lorotelli rebus diu bellicis infudauerat,audaciæ pluri-mühabens,prudentiæparû. Proceres ergo exteriqj viri nobiles quicunq5 pradia vclfeudoriiquidpia poftidebant, Comitem malebantpræeiTecuriæ capitaneu^ coftitui: milites veto ftipendiarii cu comeftabulo fuoprseter paucos trafmotanos, Gayti

-ocr page 693-

DE SICILIÆ CALAMIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67t

jj.’ytiPctn muhëra fequebantur.Qui cuïn Richardi comeftabuli fidem multis fi-quot;’onambigeret beneficiis obligatam,co tendebat vt eundem fadum Comitem J*’û propugnàeülutn quoddam aduerfus Gomitem Grauinenfcm engeret vt ®‘utexæquo deinceps Cornes Comiti plena poflet audoritate refiftere. Quod ^ondifficileporredisfüperhocreginxprecibüs impetrauit. Hic itaque nonline ^J’^totum indignationc Cornes creatusitubisjtynipanis,cymbalifque demoré °*enniterpræeuntibus,Bouianum, Venafrütti integreque vniuerfa oppida qua: ''Coinitatum Molifii pertinebât, obtinuit. Cœpitinterca Gay tus Petrusfrequë-j^'fcümingentimultitudine rtlilitum hoftiariifque fagittariifque præcedentibus '.guitare,vniucrfisadfeconfluentibus mukalargiri,amp;fibi quospoteratfacramê-'‘53ftringere. Cornes autemGrauinêfis hæcomnia velut ncgligere diffimulando^ ( f’^cotUm comitatu contentus elTe , coque ipflt;j Gayto Petro fufpedior fierii '’niedabatenimnotæviruminduftriçcallidum diffimularepropoficum, amp;oc-’■'^I^ecam Eledo Syracufano magnum aliquidrnachinari. Eü ea demum fufpî-^'Qnetimorem concipiens,Comitisconfîlium per amicos dlligcntius inquire-’^•Cutnque multi nihilefletirnendum alTererentjamp;addiea fpenitetentut labâ-’^•^ eins animüm roborare i plûtes ad eum fecrctius acccdenteSj pararifibila-’®®ter infidiasaftruebantiltavariisdiflbnifque conculTum rumonbus eo defpe-j^’^ionisimpulerant jVt non aliter fequamnodurnafuga fpetaret manus Comi-« ''^^uafurum.Itaquefagitteam quanta potuitceleritatefacienspræpararigt;nautisj

’‘^‘’lisjcæterifque rebusneceflariisearn præmurtiit.Cumque thefautosfuosfecif-^'inuc füb nodis filentio comportari, feqüenti die poft occàfum folis fingens fë I ''°igt;uniadife velle pâlatium, (quod in ea parte ciuitatis quæ vocatur Kemonià ''Jperconftruxerat) cum pauciseUnuchisquos fecum decteuerat abducendoSj '‘Hiareperrexit: ibique dimiflis equis nauem confeendens, ad MafmudorUm in Africam transfretauit. Qimd cum fummo mane fama pet po pul urn J^tfiflet, eorura qui partes eins Icqy^ifuetant animos inopinatæ reipertur-3“it èuentus : Gilbertum veto Cómitem eiufque fautores in amplioris fpei fi-ju ^ciam extulit, atbitrantes propofitum fuum nullo pófte deinceps obftaculó l’''æpediri.DicebantautempIeriqüe j amp;haec etatplebis opinio, quodGayrus Pe-præter immenfi ponderi? aurum (de quo dubium nön erat) plqrima quoquö ^’^Wn abftuletat regix dignitaris infignia- Quod tarnen tegina cohftantcr de-''^S’Sjanerebat nihil eum penitus de thefauris regiis attigifte* Cum ergo poft hxc *'* PaUtium epifcopij Comités,amp; familiäres curiae conueniften t, diüqüe fuper eö ^''odaccideratinuiCemdifceptänteSjCaufammodumqjteidifquirercnt.fubihtu-,'^Conies Grauinenfis, hæc amp;nbsp;détériora fe prius quam acciderent timuiflemam J^anutnfuifte confilium, feruum Sarracenum, qui ftolium quoque dudum pro-’‘‘Wat, in tantam attoHete pöteftatem.ÏIlud quidemmaiori dignum miraculOj j.V®*^“oölatenterintrodudis Mafmudis inpalatiuinrcgcrnipfumcum omnibus pUurisfecerit afpor tari. Qilod profedo decreuerat fefadurumjfi quidem ipft '^^kteaquamvfutpaueratvtidiutiuspoteftate.Haecamp;hisfimilia Comitisdida ^olefte ferens Richardus ComeS Molifii, refp6dit Gay turn Petrum feruum qui-P^(vtaiebat)fuiire,fed in teftameto tegis folenniter manumiftum, camq^liber-^’^jsdationemnouiquoq} régis amp;r reginæ priuilegio toboratam.Quod fi vel ipfe, ƒ*alius quilibet in earn prorumpere velit audaciam^vt eundem Gay tum Petrum Pfoditionis arguat,paratum fe defenfiönem eiuS fufeipete, amp;nbsp;fingulatis pugnç iu-®lt;^ofidem abfentis aftruerc.Qui cum inftans periculum, amp;nbsp;paratas iitfidias alitef ®5^'tare non poftet,nihil mirandumfi timote mottiS aufugiens quocUnque pado ^‘txcofuluituneumculpamrefundideberejquiminis eumamp; terrotibus adadu ^'^getecompuliftet.His itaque velut qUibufdam litigandi iadis feminibüs,akerna feiponfioneComitumeovfq5resproceftït, Vt Richardus Molifii Comes eo quo ‘OS^ebatuiimpetu Comitem Grauinenfem timidum appellaretjindignumq; cui f^gis committeretur exercitus*.amp; nifi qui aderant fefe medios inieciftent, inter cos '’■’fadifcordia non fine partis alterius gtaui difpendio fopiretur.Tunc iulTu Regi-*** precibufque magnatu curixremiflis hincinde verborum iniuriis,adconcot-

-ocr page 694-

«7lt; HVGONIS FALCANDI HIST.

diam funt reducti,qLlx tarnen inter eos deinceps perfede nunquam poruit iolida» rt IntcreareginaperfuafionibusRichardi Comitis amp;alioruniquiGaytoPctro fauerant, adquiefcens,occafionem fibi defiderabatcongruaexhiberi vt Gilbcrtä Comitemacuriaremoueret,itatamênequid.eiusodiofacerevideretur.AtMat-thæus notarius,qui cæteris omnibus aftutia prjceminebat, ad Maionis artes cófu-giens,famam excitât aliquanto iam temporequicfcentcm ; rumoresdifpergitin populojliterasfalfasconfcribitlmperatoris Alemannorum aduentum certiUime continentes, eafque velutaremotisregni partibus regitranfmiflascoratnomni-buseuoluitacrécitât, hoc enim adciusofficium pertinebat. Hincopportune re-gina quæfitam occafionem cliciens,Comiti Graumenfi priccipit,multumq; blan- W diens exhortatur,vt,quia non negligenda neceffitatis ingruatdifficukas,cui potif-fimumipfe videatur fufficcreqT^turct in Apuliam proficifci,aduerfuslmper3torc cxercitum pra’paret,ciuitatesne duhiafidc vacillentadmoneat,caftclJaq;faciat præmuniri. Arqueillc,tametii non ambigerethos aduerfum fe machinationuni riuulosdeMaionicis fontibus emanafle,vidcnstarnenfecontraregina: volunta-tem nihil in curia profcdurum , operæprecium ratus eft corum nonaduerfari confiliis, ne fi, quod occulte fe faduros fpcrauerant, viderent fecus acciderc, pofthabitishmulandifallendiqueconfiliis,aperte iamcum licet reludantemvt-pote fortiores expellcrent. Igitur ApuliæTerræquelaboriscapitaneus conftitu-tuSjCumfiliofuoBertrannojCui nuper Andrix Comitatusdatus fuerat,Pharum *® tranhiCjó:in Apuliamreuerius cft.hiusautem locoreginaRichardum Mandren-lemMoliliiComiccm,eo quod Gaytum Petrum fideliffimedilexiflèt, curia familiärem conftituit,amp;maiorem ciquam cateris familiaribus contulit poteftatem. qui cumobfamiliaritatem c*:riæ, rum ob præcipitemeiusaudaciam,tumetiam quia militibusadhuc velutcomeftabulus præerat, ab omnibusmaxime timeba-rur. Interea litem aduerfus Eledum Syracufanum , qua: timore Comitis ali-quanro tempore fopita fuerat, epifcoßtrurfus inftaurant, reginx fuggerentes illius opera fadumvt Gay rus Petrus autugerer. nam Gilbertum Comitem eiuf-demhtetis ad curiam euocatum,amp; in via clandeftinis nuneiis quidagcredebe^ retedodum. Satis e«m impune reginam totamque curiam offcndifle,pcrturbalTei ^ magnifque obiedade periculis : neque mirum,cum ^fa facinorum impunitasau-dendiquicqiud libitum fuerit prxftet illi fiduciam. Quod fi folum ipfaconfen-ferit, facile fe faduros vtlitcris pontificis Romani citatum oporteat cum Roman! proficifei,nee ineafuperhocpoffitculpxquidpiam retorqueri, cum nec cius fa* dum videatur confiiio.Poftconfecrationem veto fuamvelut iam curia familiari* rate priuatum,ad epifcopatum fuum redo tramite reuerfurum. Aflenticntc regi* na,idquefibi gratum fore modis omnibus atteftantC)die coftituto loannes Nea* politanus harum machinationumprinccps,vobatur ad curiam, paucifquedene-gociis ecclelia Romana pro quibus venerat verbis ante habitis, Papa literas de-mumoftendit,pracipientis vtomnesElcdi Sicilia quorum ad Romanum Pon- 4° cificem fpedat confecratio,Romam pergerent confecrandi. His in praftntia régis ac regina totiufque curia perledis^adiecit fibi Papampracepifl'e,vt quodliic-' ris decrat ipfefuppleret,amp;prafatis Eiedis ex parte fua , certum quo confer/rari deberentterminum prafiniret.Ad hxcEledusrefponditparatum fe mandatum Papalibenterquamprimumpotuerit adimplere,fed nequeterminunxquéCar-dinalis ipfeprafixerit,reccpturum,nccomninofiquid prater litcrarijm tenorem fuperaddeÆ velit fadurum.His aliquanta difputatione protradis,cum Eledus prudenter adfingularefpondendo fpem Cardinalis aliquateniys elufiflet, magna diei parte confumpta fimul c palatio defcenderunt. His diebus, G ulielmum regem quem viuentem velutatrociffimum tyrannum oderant.plurimi mortuumdefle- p uere, videntespriuatis inimicitiis regnipoftponi négocia, thefauros muleisarti-bus inaniri,amp; contra dignitatem curia regnique priuilegia plurima perpetrari. E-ledus quoque cum aliquando multis prçfentibus vellet eiufdem regismortem damnolam innuere, Catonis diéta prüfend tempori coartabat, qui Pompeii morte cognita

Ci«ù

-ocr page 695-

DE SICILIÆ CALAMIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 677

duis ebit^ inc^uitymultuf» maioribus impar

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'(^ medum it(ris,ßäin hoc tarnen 'vtilü auo.

^ecinu4rcdcêdumarbitror,quodcumad Cardinalem magnates ciinæ die qua* ®äni,c2terique proceres amp;nbsp;epifeopi conueniflent,aderat inter cos nota: loquaci-^J amp;nbsp;vrbanx quidam infaniæ, qui ob ftultitiam fuam libéré quidem amp;nbsp;nimis 'Juandoque mordaciter in ipfos etiam familiäres inuehi cófueuerat,amp;: affidue cu-’^■wnfequebatur.Hiccum vniuerfosfolitis verborum contumeliis afficiens ad ri-‘'»ufingulos permouiflet, tandem omiffis cæteris loannem Neapolitanum intui*

[j ^%C^0t,inquit,oCardinaIis,videturtibimiliariisPanhormum ab vrbe Roma-'’ididare? Cumque refponfum eflet x v. dierum itinere: At ego, inquir,te videns ' '°des tamque fecure tanti difficultatem itineris quafi negligendo difcurrere, non ’'Hpliorifpacio nos ab Romanis abeffe qua m xx. miliariisarbitrabar.Nuncautê

1 ”’fdligo,quia fpe lucri dudus pericula tantacontemnis, fen tiens in manus ftulto-*^uinthefaurospalatiideueni{re.QuodfiGulielmusfeniorviueret,nequeRomam f^dires ita fulfarcinatus auro Sicilian,neque Panhormum toties recurreres, vt com J'ntiones amp;rixas in curia (ufeitares. Hoc illius didum cum aftantibusplacuilfer, ^'^Ditodifperfum in populo,multam aduerfus Cardinalem plebis inuidiam excica-^'t)Vcrfumqueeftinprouerbium,Iohannera Neapolitanumab vrbe Romana vf-jj^'^ePanhormum xx. miliaria computare. Illetamen nihilo fegniusEledumSy-‘^eufanum contemptusarguens,propinquumei terminum affignabat, vtmaturi-''S’terarriperecogeretur.Eledus autem videns ilium in propotito pertinacem,ti-^^nfqjnefi contra Cardinalem aduerfante reginaqua: iuraregni tuen debuerat, ’perceliberequevelit contendere,Romani pontificis olfenfam incurrat,adaliud ætransfertconfiIium,amp;RichardiComitisqui plurigiumapud reginam poterat, ‘’lultapctfuaRonuminftantialargifquemuneribus gratiamfibiconciliât,amp; cum ®ofirînatamicitiam,cæterorumdeinceps odiaparuipendens.Cumergorurfus 0-'’'ticsadcuriarnconueniflent, cceperunt fidis rogare precibus Cardinalem, vt '’'aioresEledodaretinducias.QuicumÏSfefadurumnegaretjTefponderunteius jj ^portere fieri voluntatem, nee Eledumdebere vel pofle Romanac curix iuflioni-°^sobuiam ire.Tunc Richardus Comes ex abrupto (vt erat impetuofus) i n verba

,1 P'’°futnpens,Miror, inquit,vos vtilitate regnipofthabita,in eo fixos confilio vt E-*^«um Syracufanum,virum prudëtem amp;nbsp;curix neceflarium, velitis expellcre, cui ^^^Öidum viueretprxcxtcrisfamiliaribus honoremexhibuit, amp;: inextremisa-K^tisfiliosfuos prxcundisvnice amp;:attcntiffimecommcndauit. Ego certe neque

’ ’•onfilium iftud adprobo, neque faluafidelitarercgis id fieri pofle perfpicio.Sed “^Quc regina pati debet, vt idem vel conlecrationiscaufa, vel occafionequalibet ®Cüriafeparetur. Ad hxc verba Comitis mirantibus aliis atque tacentibus,cum eii ^ïtdinalispoftconfecrationem fuam ftatim diceretreuerfurum, regina mutato ^0 Confilio refpondit,Eledi prxfentiam curix ncceflariam efle, nee eum in prxfens Poflequopiamproficifei,alias iturum cum temporis opportunitas pateretunSic ^üftium machinis diflblutis, amp;nbsp;confiliis redadis in nihilum,Elcdus in curix fami-‘ïtitate permanfit. Per idem tempus Richardus de Sagio Panhormum veniés, ''’'oretnfuamfororemBartholomxiPcrifinifecum adduxerat,vtea dimifla ne-P^etnarchiepifeopi Capuani nobiliflïmam meretricem, cuius amore dudum ca-P^usfuerat,matrimonio fibiconiungerct. Hiccum Apulixdiu capitaneus amp;nbsp;ma-^’ftercomeftabulusextitiflet, totiesaliis rebellantibus fidem inconculTamreti-’'^^nunquam ab rege defecit.Quem regina benigne fufeipiens, dc^i t ei Comi* fätum Richard! de Aquila Fundani Comitis,qui fine fpe reditus in Romanorum [0 “*”DUsexulabat.Defoluendoquoque matrimonio prxcepit curix familiaribus, ''^conuocatisepifcopisaliifqueperfonisccclefiafticis, amp;nbsp;auditis vtriufque partis ^I^gationibus, quod inde didaretxquitas expedirent. Atilli rogauerunt Cardi-®*®s,vteiufdemintereflent examination! ncgoc!i,eo quodipfi promptioreha-•^rerutnhaberentnotitiam, cum Romana curia frequenter fuperhuiufmodi ^aufiscogrfcfceret.IoannescrgoNeapolitanus eorum facile petitioni confenfit. ^P^copusautemHoftienfis vithoneftatisnondubix, cum fociumfuum vidilTec

-ocr page 696-

57« HVGONIS FALGANDI HIST.

inunenbusamp;gratiacflecorruptum,eoqueipforede iudicandi libertärem fublâ-tam,nullis precibus adduci potuit vc eorü vellet iudiciis intereffe. Caufa veroproprer quam prxdiólusRichardusputabat oportere diflblui coniugium,lixc eraflt; quod fedudum antecontraólum matrimoniumcuraquadam vxoris fux confo-brina rehabuifle dicebat. Cuius rei ceftesproceflerancduo milites,hocfevidiflè certiffimeproteftantes.Quod cum aduerfa pars denegaret,eflentq} qui falfum cos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

perhibere teftimonium probaturi affererent caufam eiufmodi crederent, amp;fi eo-Ïtaretadfoluendum matrimonium polTefufficere , fed vt obiedi confanguincç fux criminis iniuriam propulfarent,Cardinalis rem breuiter fatagés dcfinirc,prx-didosteftesiurarepræcepit. Inde foluto matrimonio, amp;abvtraq5 parte de non j^ coeundo deinceps præftito facramento.Richardo poteftatem dedit ad fecundas huptias licite tranfeundiullam a^item iuffit fine fpe cóiugii permanere. In quo licet cum ecclefiaftici viri qui aderant,Richardi de Sagio amp;nbsp;amicorum eins gratiam fe-3uutüfuiirenonambigerent,illud tarnen propenfiusmirabantur,quodviroqui eliqueracabfoluto,mulieriqua: nihiladmiferat,perpetuam continentiaraindi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

xilfet.Cumquelatentereiusimpudentiamarguentes, tentandi gratia quarefent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

ab codem,vtrum in caufis paribus idem ius confequenter admitterent, refpondit fibilicerequodeisnon liceret, ncquenuncid fefecifievtidconiequendumalns traderetur. TuncetiamPanhormi morabaturquidam reginæ frater,qui morte regis audita,nupcr in Siciliam ex Hifpania transfrecarat, multofque milites Hifpa- ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_

nos fpe lucri fecum adduxerat. Quem (vt eorum pleriqj qui cum ipfo venerantaf* ferebant) rex Nauarrorum nunquamfiliüm fuum vel effe credidit, vel dici voluitj ïndignumexiftimans,eumquemmatermultorum patens libidini vulgo conce-piiret,regisfiliumappellariiliduncergorcginacumanteaRodcricusdiceretur,id-que Siculi nomen abhorrentes velutignotum amp;nbsp;barbarum irriderent,Hcnricum appellari præccpit,amp; ei Montis Caueofi Comitatum intégré dedit,oppidaqsSicilian quxcumcodé Comitatu Gaufridu^pmesolimtenueratJdemautemHen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

ricus ftaturaparuus,barbam Habens rariliimam,fubpallida nigredine cutem fœ-datus,indifcretus,elinguis,præteralearumac tefleræ ludumnulliusperitiam vin-dicabat:nihilquealiud affedabat nifi vthaberetquifecumluderet,amp;pecuniam }° nbsp;nbsp;' j^

quamprodigus indifcreceac temerepofletefFundeje. Hicaliquandiu Panhormi commoratus,cum immoderatis fumptibus immefam pecuniam a regma fibi tra-ditam facile confumpfiflet,in Apuliam tranfire propofuit:venienfqueMeffanam, multosibivirosqua!csaffedabatinuenit.Hxc enim ciuitas exconuenis,piratiSj prandonibus adunata,omne fere genus hominum intra mcenia fua conclufit, nullius expersfceleris,nullümabhorrensflagitium,nihileorum qua: poifit putansil-licitum.Itaque latrones,pirata:,fcurra:, aflentatores, ca:terifqj flagitiis inrctiti,con-fluebant ad eüm,amp; diem cqnuiuiis extrahentcs,totis nodibus telTerarum iaóHbus infiftebant. Quod vbi regina: cognitum eft, diutius eius temeritatem redarguens, fcripfiteivtPharum finedilationetranfiret. Qui fuadentibus foeiisvixindetandé ^o ^ auulfus,in Apuliam iterinftituit.

Emenfo itaque poft mortem régis annuo fere fpacio j cum paulatim decides procella curia: refediflet, proceres regni multiscuidi reginx benefieüs interim quiefcebant.Vtenimincarceratórummukitudinëliberacam,feruos libertate donates,ciuibus immunitates concelTas, confuetudinesqua:perniciofæ videbantut explofas, vt villasoppidaqucmultis nobilibusvirisdonatapra:teream,ovloComités eoddïn anno creauerat:Richardüm Mandrenfem,Bertrannü Comitis Gra-uinenfis filium,Richardum de Sagio,Rogerium Richardi filium,IocelinutnjSirao-nemSangrcnfem,GulielmumSylueftri Comitis filium,Hugonê deRupefortied-fanguineumfuum,hominemomnisvirtutisexpertc,quideFrancianuperadue- $9 nerat:Rogerium quoqs Comitem Accerranum,amp; Rogerium Auellini Comitem, ab exilio reuócatos,priftina: reftituerat dignitati.His ergo multifqs pra:tereabene-ficiis regina:Hberalitatem experti tentabat abinnatarebellandi confuetudine féroces animos cohibere.Curiæ vero ftatus hic erat;RichardusMolifii Gomes ceteris familiaribuspoteftatiseminentiapraelatus,apudreginampoftulacafaciliusim-

-ocr page 697-

I

DE SIGILIÆ CALAMIT.


^7^

|®frabat.Eledus vero Syracufanus, amp;nbsp;Matchxus nocarius canccllariigcrcbant of-^ '^’um.Gaytus quoq; Richardus magiftercamerarius palatii, amp;nbsp;Gaytus Martinus 'ï^'Duanx præcrat,confiJiis nihilominus intererant,amp; cum prædidis faUiiliarib. ®^gociaregni tradabant. Porro Matthäus notarius cum fciret Admiratum fe no j Hfc fieri,ob multam eins nominis inuidiam,cancellariatum totis nifibus appcte-^f-Hlcdusautem in proximo feconfidebat ecclchxPanhormitanxrcgimcnad-^P^urü.Sedregina longe diuerfumfouebatpropofitum,amp;eandem dignitatem alii ^^feruabat.Scripferat enim auunculo fuo Rotomagenfi archiepifcopo,vt aliqüem 10 p ®^®®g“*“c*s^^’s vel Robertum de Nouo Burgo, fi fieri poiTet, vel Stephanum

^omitis Percicenfis filium fibi tranfmitteret. Quorum quia alterum fine dilationc ''^^turumfperabat,interim tam ElediSyracufani,quam Agrigentiniepifcopifpê ^defyderiumeludebat. Nee earn diu fua fefellit opinio. Paucis enimintenedis * öiebus famaprxcurrentecompertumeft Stephanum Comitis Percicenfis filium

*'^Siciliam venientem ad Comité Grauinenfem fratris fui filium diuertifle.Quêi-P^e Comes multis honoratum muneribus,amp; de fiatu curiæ diligenterinftitutum, ^'IPaluberrimaSiciliæ loca tranfmifit,timens eum cum iam xftas ingrueret,ob in-'^'iiperiem acris in Apulia diutiusdetinere,fimulqj feiens reginamillius aduentö i ',^'ntnodelyderio prxftolari.Cü igitur tranfito Pharo Panhormu accelfifret, curiai ‘^®iliares,epifcopiqjac militescum comeftabulis illi obuiam exeütes, ad palatiu ®^nivciufiifuerantperduxerunt.Q^mreginamultocumhonore fufcepit,amp;:a-*^3ntibuscundis,Ecceinquitcompletum video quodplenisfempcrvotisexpe-'''•Nec enim aliter quam fratres proprios diligere quidem amp;honorare debeo filios ^oinicisPercicenfis,perquem(vtverumfatear}patermeus regnum obtijz^.. Na 'j^etn Comes patri meo terram ampliflimam cum nq)te fua matremea doiem de-‘^'bquainHifpaniamultispericulisacdiuturnis laborib.expugnatam Sarracenis ^^ftulerat.Necergo miraridebetis,fifilium eiusmatris mexconfobrinu,loco mi-^‘fratris habendum cenfeam,amp; de remotiffimis partibus ad me venientemgrata-'^rexcipiam:quem quidem voloiubeoqjvtqui mefiliumqsmeum diligere fefa-j0 ^®'^^^bpropenfius diligant amp;nbsp;honorent,vt eoru erga nos ex hoe ipfo fidei diledio-^■^4’9uantitatememeciar.Tuneoesidfefaduroslibcnter promptiflime refpon-j ‘^srutic,licet inter eos drent iionnulli quibus illius aductus maxime difpiieeret. In-I^ercaregina volütatem eius cTiligcnter inquirens,cum intellexiflet eum nolle diu-öüs in Sicilia comorari,fumma ope niti coepit vt hoe eius propofitü immutarct, amp;nbsp;gloriameidiuitiafqj quashabituruserat,firemaneret,oftentas,fimulq} Tranfmo-^^norum inopia ei frequenter obiiciens, focios quoq5 ipfius propofitis ingenribus pfæmiishortabatur vt cü eo fe promitterent remanfuros,intelligens nó pofie mé-^cm illius aliter ad id quod poftulabatinftedi. Quod vbi plurimaprecum inftätia ^ultifq;promifiionibusvix tandem obtinuit, confticuto die cundis qui tune ad-^fantepifeopis proccribufqj conuocatis ad curiam, cancellarium eu inHitui^iul^ ^° fit$ vt vniuerfa curix négocia deinceps ad eum principaliter referrétu r. Nee mul-

'opoftcü eu archiepilcopus Saletnitanus fubdiaconü ordinaflet,mifl) funtqui ca- gt;nbsp;öonicisPanhormitanisdicerent,regemacrcginamprecibus eoru quas fxpepor-rexerant exaudicis,liberam eis cocedere poteftatem,vt ecclefix fux paftorem eli-, gerent,amp;adpalatiumvenientes,quemfibiputarentidoneû,iuxtâ eófuetudinem ■ncurianominarent. At illi nullafuper hoe inter eos (quod raroconcingit)oborta controuerfia,concordesatq}vnanimes cancellarium elegerunt,gaudcntepopulo, amp;quodadumfueratadprobante GulielmoPapienfiRomanxcc«iefixCardi-nali,quiPanhormumnupervenerat,in Gallias tranfiturus.Itaqjduas regnimaxi-masdignitates adeptus,totius curix poft reginam onüs amp;nbsp;honorem fufcepit. Dö* i jó muiverofuxprxfecitOdonemQuarrellum Carnotêfemcanonicum,quirema-' nbsp;nendi confilium ei dederat,amp; cum eo duobus annis fe fpopondcrat remanfurumj

donecamicos in Sicilia probatx fidei reperiiret,aut aliquos de propinquis amp;nbsp;ami-cis fuis,quibus xque confilia fua crederet,ad eü de Francia venire contingeret. Na eundéOdonéplurimu diligcs,confiliü illius vltraqexpedirct ei,in maximis quoqj negoeüs admittebatiQ^ê eu neq;literaru exornaret feientia, neqj prudérix feeu-

-ocr page 698-

lt;8« HVGONIS FALCANDI HIST.

kris vtilitas commendaret, tantx nihilominus cupiditatis erat, vt nc« inextor-qucnda pecunia modum attenderet, amp;nbsp;in conciliandis amicitiis virtutis fideiquc racione nulla habica,folam quancitatem munerum fequeretur. Cum autemvilla-rü,redituum, atc^przdiorum adcanccllariatusiurapcrtinentium raukaSyracu-fanusdiutenuiflecEledus, aregefibidiidumad tempus concefTa,coquodcirca curiam moraretur,cancellarius volens benefieüs eius animum mitigarc,quem a-lia q uoque de caufa fa cis commotum ede cognouerac, duas ei villas optimas (qua: Siculi Cafalia vocant) eorum vice qua: tenuerat darifccit,eo tcnorc,vtillarum altera quadiu morarctur in curia non careret, alteram vero eius fucceflbres imper-petuüpolfiderent.Sed quantaceleritatecuraueratEIedi fpcmacpetitionerocol- *® lato beneficiopræuenire, tam mature compenfationis improbævicemEleâus ei ftuduit reponerc.Qmdam enin^viri de remotis Apulix partibus ad curiam venié-tes,his qua:poftulauerant impetratis, cumproliterisfuis Petro notarioconfan-guineo Matrha:i notarii quod eis iuftum videbatur offerrent, illc vero multo majora petens,oblata fibi relpueret, rem ad cancellarii notitiam pertulerunt:quiprç-cepit vni ex aftantibus notariis,vt alias literas fuper eodem negocio fcriberet,ipfa-quedic prçdiéhos viros abfoluerct. Petrus autem notarius videns cos qui prias importune inftareconfueuerant ad feiam non reucrti,pcrfenfit illos literas fuasab alio notario recepifle:affumptifque quotvifum eft foeiisviamquatranfituri erat, obferuas,cumin ciusinfidiasincidiflent,literasregiasillisablatas rupro figillofru- ^® ftatirndifcerpfitjipfofquecontumeliisamp;vcrberibusaffecit.QMd vbi caccllario cognijumeft,pra:cepiteofdemfibiviros in curia przfentari: vocatoq5 Petro no-tarjo,(^»mfactum negate non poffer,iuffit cum in carcercm detrudi. TucEleffus Syracufanusnimismordaciicrrefpondit,contra iusamp;rationera cumfententiam ciufmodi protuliffe,amp; in Francia forftan ita folcre decerniffed in Siçilianequaqua hoc indicium obtinere : nonleuis audoritatis effenotarioscuriac,neceosopór-terc tam facile condemnari.Earesnon p^m cancellarii permouitanimum,cum cum cui praeter opinionem omnium duo cafalia nudiustertiusgratisdarifecerar, tanta nunc in fe videret afperitate verborum infurgere, ncque fibi faltcm in curia deferre, vreum fuper hoe fecretius aut modcratius conueniret. Nihil tarnen ei 1* refpondit,fed iniuriam fuam patienter diflimulans, ^nfaldum palatii caftellanum accerdir, iufftqj notarium Petrum in carcercm fine dilationcretrudi,donce cxa-m inaretur attendus cuiufmodi pœnæ fubiacere deberet, quem amp;nbsp;contra regni pa-cemcgiffc,amp; regixmaicftatifpecialiter iniuriam conftaret ac dedecus intuliffe. Poft paucos vero dies rogatus a familiaribus curia: liberum euabire dimifit, pro-hibens tarnen ne dcinceps notarii fungerctur officio. Hac igitur occafione primo notariorum enorme ftuduit rapacitatem ad menfuram redigere, certumque modum quid a fingulis dcbereetaccipere,pro negocioruro diuerfitate conftituit.Sed amp;ftrategotorumnihilominus,corumquequiprouinciisvelfingulis oppidisprx-crant,pcrniciofam licêtiamrefrenauit,quiaplcbemimpunemuleisdamnisamp;in- *® iuriisatterebant.iuftitiaevcro rigoremeatenus voluit obferuari,vt necamicisqui-dem autipfismagnatibus curixparcendum crederetjnccapotentibusvirisfub“-iedos opprimi paterctur,ncc omnino quamlibetiniuriam pauperis diffimulando tranfiret. Cuius rei fama totumregnumbreui pcruadcns,plebifque gratiamamp; fauorem ei concilians, tanta nomen eius celebri tate diffudit, vt omnes affererent velut confolatorem Angelum a Deo miffum qui curia: ftatu in melius immutato aureafeculîreuexiffet. Vnde contigit ad curiam ex omnibus regni finibustanta virorumacmulierumturbam confluere,vtamp; indices examinandislitibus, amp;no-tariorum numerus,licetnuperadaudus effet,vixliterisfcribendisfufficcret. In-tereaqui obconfirmandameledionemmiffifuerant,redcuntes,literasRomani I® pontificis affeduofiffimas attulerunt, afferentis promotionem fe cancellarii grato animo aiidiffe,amp; eius eledionemmodis omnibus adprobatam,veile ratamamp;fta-bilépermanere.Requifiti ergofuftraganei cpifcopicanonicique vt ipficancella-rio fecuritatis facramentum pra:ftarent,affcnfum facile przbuerunt. Cumqj Ma-zanenfis cpifcopus amp;: Malten fis iux ta propofitum fibimodu iuraffent, epifcopus

Agri-

-ocr page 699-

DE SICILIÆ CALAMIT.

68r


^grigentihus vt affeduofius ex animo videreturiurare,nouisquibufdamamp;: ex-preffioribus verbis ipfefibi iurandimoduminftituit.Qm quanto extens iurauit ®^preffius,tantopoftmodumquodiuraueratdetenus obféruauit. Verum hxca-''^»nunc ad rei feriem reuertamur. Videntes ergo Panliormitani canceUarium ’’^lt;^precibus,neq5pra:miisautgratiacuiufquam abæquitate pofle defleéti,multos apudeum accufaueruntapoftatas,deChriftianis Saracenos eiFedos,qui fub funuchorum protedione diu latuerant.Quorum ille neminem, quem ranti cri-•öinisreum ede conftaret,impunitum dimi/it. His animati magna pars ciuium ad ij ®ccufandum Robertum Calataboianenfem audader profiliunt:concurfus fit ad ^ïncellarium.omncsingenticlamoredepofcuntbominemfceleratiffimummeri-^isobiedariflagitüs.Alii domos,alii vineasiniuftefibi conquerunturablatas: ple-^'4uefratres aut confanguincos in carcere diuturnis cruciatibus interfedos.quç-^3‘Tietiam mulicrfiliamfuamvirginemabeodicêbat illata violcntia conftupra-^ïni.Necdeeratquiafrerercnteum inCaftellomaris antiquiflimum Sarraceno-^® templum propriis fumptibus renouaffe : quod minime teftibus indigebat, cö ^ocipfa res patenter oftenderet. Præter haze autem obiedum eft illi, plerofq5 vini ''endicores quandamabeo domumenormi precio conduxifle, vtibidem fubeius Patrocinio Sarraceni Chriftianas fœminas licite conftuprarent, amp;nbsp;pueris abu-j^ftentur impune , cæteraque flagitia perpetrarent, ex quibus inhonefta lucra

^auponibus accedebant , cum ipfo domus domino diuidenda. Tantorum il-^^criminum obiedione pulfatus, cœpit primo rem paruipendens negligere, ’fterminari accufatoribusfuis,deteriuseis portmodumfefadurumgt; fibique fa-^ilemhuiusaccufationisexitum polliceri. Dehinc vbi pecuniam oblatam refpui, ’^atifqjvadibus remdiftridiusagividet,adeunuchoyjm patrocinia fe conuertit.

] Atilliregisregjnatqj pedibus prouoluti cumlachrymis eosexorant, ne patiantuf ''itumregnoperneceflarium^qui curisefemperfideliffimc fcruireftuduerit, con-’^cntnariinihilmirandumafferentes,aduerfus eum tumultusciufmodi fufeitari, t^uta certum fit neminem populo placiW?um,qui fidelitcr curix iuffs obtéperarö ^oluerit.Harum reginaprecu affduitate permota,canGellarium primo rogar, dc-''’^etenicenti prxcipitjVtneminisaduerfus Robertum Calataboianenfem accu-^3tiones admittat. Rapinas enim amp;nbsp;homicidia qux fecifle dicatur, nó ei, fed Gay-^oPetro,cuius ea iuflu fecerit,imputand3:qui cum præeffet curia:, manifeftû quo-'''^midemRobertus eius nqpotueritiuffionibusobludari.Inter hascancellarius ’fgulbas deprehenfus,ignorabatquorfumanimuminclinaret,autquid fibipotif-^‘■aumfaciendu eligeret.Hincenimpopulus acclamabat,nSoportere fceleratiff ^ïtaiihominemimpunitumdimitti, negligenter a cancellariotepideq3rem gen', ƒ yidetimuneribus eum aut gratia corruptü, a bono propofitodecidiffe.verum bac “trecertiffimecognitüiri,vtrumneiuris amoré, cuius hadenusformam prxten-^ ^^rit,perpctuo velut innatü debcat conferuare, an ad tem pus ex induftria fimula-''tm,vtnouaepoteftatisaufpiciüoculisplebisobiecerit. Hinc illu vrgebat regin.a, ptæcipiensvtplebisloquacitate pofthabita porredas accufacioncs diffimu’ia’ndo '’2gIigeret.Sed amp;curiaefamiliaresRobertiCalataboianenfispartesquantüpote-tïnttuebantur,t5vteunuchisipfiqj reginxpræftare viderenturobfequ’.û ,quâ Vt äduerfus cancellariû plebis odiû excitarent. At ille mediam quandä elig^ns via, vc ^teginæfatisfacere videretut,nccomnino populi fpem amp;expedationé delude-^ *^^t,regina: pollicitus eft omiffurum fe quçftiones ad curiam pertineures quæ pœ-famcapitisirrogabant:fuperhisautemquxadecclefia: iura pertioe» conftaret» ®’tafti(Iiinccognituri4:ipfumq}Robertum,ficóuidusforet,quacenuseccIcfiafti-

ji^Çæfeueritatiscenfurapermittcret,puniendû.Quod finiterctur ipfa poftmodum 'tnpedire,faciliusquidé fe vtraqspriuatu iri dignitate, quarn ab hac poffe fentétia ^ctorqueri.Cóuocatis ergo curia: familiarib*amp;epi(copisaïiifq5 perfonis ecclefia-fttcis,R.obertusfubraultafrequétiaplcbisintroducirur,omiffifqjfurtis,rapinis,in-twiis.ciuiü homicidiis,amp; illata eóftupratx virgini violêtia,periurii, inceftus, adul-tediquçftio ventilatur.Cuqs multis teftib.obiedorü veritas patuiffct,de iure didu cftRoberiGCaUtaboianGfem publiée lotis exfum in carcere dcnuo detrudendü,

bonis

-ocr page 700-

«81 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

bonis eiusfifco addidis.Sed quonia pervrbêfubvoce præconisfolennitercircû-duci non poterat ,eo quod populus omnes viarum anguftias obferuabat, vtlapi* dibus tranfeuntem obrueret,decretum eft vt cifcum ambitum dud:us eedefixpo-pulumfalléretexpedancem. Licet autem ilium enfibusaccindi militesfequeré-turamp;prxirentjamp;ex vtroque vallarcntlatere, vix tarnen potuerunt accurrentis furorem populi declinare.Poft paucos ergo dies cum pecuniam quam curiæ fpo-ponderat fe daturum,reddere nollet, aut (vtaliis videbaturjnon poflet,ad Caftel-lummaris dudus eft,amp; carceridatus, inquemmultosolimipfeconiecerat,vbi diuerfis confumptus poenis interiit.Hoc fadum omnibus Sicilix populism maxi-. mequeLombardis,quosinnumerisillemalisattriuerat, adeoplacuit,vtVniuerfi faterentur fi neceffe foret pro cancellario fe mortis peticulum fubitüros. Curix vero magnates cçterique potences viri,qui iam non poterantlibere folitam in fub-iedostyrannidemexercere,cumomnialucracurix viderent ad cancdlariume-iufque familiäres tranfiiire,fibiqi de tanta munerumaffluentia vixmodicos are-fcentefqueriuulosfuperefle,cceperuntfamiliariterinterfevelut inuicem fe con- ' folando conqueri,minuscautecontumeliofaverbaiacere,diccntesindigniiracf-fe,puerum hunc alienigenam maximis curix dignitatibus occupatis, in tanta pro-mpilTeprxfumptionis audaciam, vt neminem fibi focium adhibere dignetur, fo-lus velit tanti regni curam gerere,amp; fingularis priuilegio poteftatis omnibus prxe- ^^ mincre s fe vero qui iam in feruitio curix confenuerin t, qui difficultates plurimas amp;nbsp;pericula confilio fuo propulfari vel prxcaueri docuerint, nuc humiles abicdof-quedelpici,nulloquedignos honore cenferi:Reginam,cumHifpanafit,Francum hunc confanguineum appellate,nimis ei familiariter colloqui j amp;nbsp;velut rapacibus eum oculis intueri:veredunvie fub nomine pfopinquitatis, amor illicitus occül-tetur.Gaytusquoq5Richardusillicüexteriseunuchis infeftiffimus.erat,eo quod RobertumCalataboianenfem contra voluntatëeius damnauerat.Nceminus Bul-caflem inter Sarracenos Sicilix nobiliflmms ac prxpotens multam illiSarraceno-rum conflarat inuidiam,cum eum ab initio plurimum dilexilfentlndignabaturé-nim quod Gaytum Sedilt;^um ditiffimum Sarracenum,cum quo priuatas habebat inimicitias,cancellarius nimis familiariter admitteret, amp;nbsp;eius confilio multafacc- p re videretur; amp;nbsp;inde fe, cum ei dona plurima contuli^et,putabat contemni,nece-ius pofle gratiam promereri. Cancellarius cum hxc omnla perfenfiffet,coepit rem difiimulans blandius eofdem ac familiarius alloqui j amp;nbsp;multis eos benefieüs attentate,nee interim tarnen quod ad tuitionem fui neceflarium videbatur ömitterei NamBetengariomagiftrocomeftabulo transPharum in terram quadcUtiade-deratabeunte,RogeriumTironenfem de quo plurimum confidcbat,illifubftituit. Q^cum multa generis nobilitate polieret j amp;virtütis effet haud dubix,fidem quoqueferuareftuduit eatgnus inconculfam, vtnohfolumaduetfus regemneq) confpirauerit,nequeconfpirantibusvnquamconfenferit,fedamicisquoqüefem^ per xque tobuftam fidé feruauerit.Hic igitur amp;nbsp;Robertus de fando Ioanne,fcuiuS 40 fupramentio fadaeft)cum plurimos haberent amicos, nequePanhormi facile poffetaliquidcura dignumaCciderequodnonadeorumnotitiamperueniret,có-fpirantium machinamenta cancellarium cdocebant,amp;quibus oporteretcacoii-filiis perpediri.Quorum fi quidem ipfe monitus Odonis QuarreHi confilio prxtil-lilfet,emergentes ab initio motus facile comprelfilTet.Verum tantacupiditaseiuf-dem Odonis meutern inuaferat,vt exfolamunerumquantitate fidem omnium metiretur.Ihdefadumeft vtauri gemmarumquefplendorefedudus,falubreco-filium amicorum neglexerit,amp; velut angues in finu fouens, nonnullos höftiüval-defamiliareshabucrit.IntereacumMatthxumnotariumcurfores fuoscumlitce-ris ad fratrem fuum Catanenfem epifcopum fxpiffime prxter confüetudinê mit- jo tere compertum effet,putabatur ei confpirationis modü in eifdem litctis aperire, amp;nbsp;quid eum fadurum vellet in partib us Catanenfium edocere. Volens âutem ca-cellarius certis hoc experimenris cognofcere,mifit Robertum Bellifinenfem cum quibufdam aliis, vt viarum tranfitus obfefuaret,amp; prxdidos curfotes quos fciebat nuperrime Catanafuiffe diredos,in reditu caperet, eifque literas quas deferebat, aufer-

-ocr page 701-

DE SICILIÆ CALAMIT.

6S3

äuferrct.Qjw vias negligentius obferuante,qui literas ferebar pertranfiicSocium Sütcm dus tardiusfubfequêtem cepit,amp;cum fenitereturdefendere, vulnerauiu ^arecognitaMatchajusnotariusillatamcurforibusfuismolefte tulitiniuriani,fi-^iquoque non parum timendum exiftimans, cum opinionem fuam apud cancel-^iriumlæfamagnofceret.NecmultopoftcûRobertusBellifinenfiscœpifletfcbri-lgt;nioleftiafatigari,SaIernusmedicusMatthæi notarii plurimumfamilians,cuius cciamoperaSalernitanævrbisindexfueracinftitutuSjipfumcancellanum inftan-^ ^gt;usadmonebac,vt ilium diligentia: fuæ fanandum committeret. Porto cancellais riusob familiaritatem Macthxi notarii fufpedum eum Habens, timerrfque ne fub ^acoccafione vellet acceptanuper iniuriam vindicate,noluit vt ad ilium accede-^st,fed alios ci iuilu medicos prouideri. Salemus tarne contra voluntatem dus 1a-fenterægrum adiré ftuduit,velut in inuitü bénéficia collaturus,fummaque dilige-'■adomum in qua iacebat perquirens, eum aliquStics vifitauit. Quo poilea rebus ' Slimanis non fine magno cancellarii dolore fublato,mirabantur qui aderât, vidê-

’tscapiUos dus fponte deflucre,cutemque liuidam adtadummanusauelli,amp;a carnefadllimefeparari.Dicebantergo venenum ei fuifle fine dubio propinatûi Quodeum ad aurescancellariiperueniflet, ftatuitrei veritatem modis omnibus ^’fplorare.Sed quoniam putabatur idem in quibufdam a:gritudinibus pofiê con-js|^'ngere,mifitarchiepifcopïiSalernitanum virumin phyfica probatiffimum, amp;e-

P'fcopum Malten(êm,aliofque prudentes amp;nbsp;dilcretos viros, qui rei modö amp;nbsp;cau-^smcognofcerent.Hiautem vifare conftanteraflerebantnunquamdufmodipof-^ecorruptionem ex ea quam paflusfuerat a:gritudine ptouenire. Cum ergo q ua:-fitum effet vtrum aliquis ad eum medicus pra:ter eos qui ad hoe delegati fueranr, äcceffiffetjdidum eft ab his qui xgroaflidebant, Sternum iudicem quiddam ei Suafifiruppupainvafe vitreo potrcxilTe. Quorum vnus manum oftendens late patentivulncrefaudatam,dicebathoefibiexeiuidemfiruppi malitia contigifle. Aiebatenim quod forte focus recedentihusfolus in domoremanens voluiflet ex Ladern potionelatenteraccipere,(ficuTunprudentium quorumdam mos eft,veile H'^ædinque viderint attentare)maxime cum adexpellcndam xgritudinem quam h paffusnuper fuerat, illam fibi crederer profuturam. Quam tarnen fic fetente for-I 'anaconcauæ manui prins infudit.digito manusalterius ipfam aliquandiu con-fdcando.Gumt^ paulo poft cam in terram cftudiffet,cutem dicebat multis læfâm ’pparuffTe fcifruris,eamque paulatim vt patebat,poftmodum decidiflê.Sed amp;: Gu-^’eimus notarius,qui ante aduentü cancellarii Matthæo notario fernietat, dicebat ^^ændamexhominibus dufde Matthaeifaepius adfeveniire,amp;caufadomini fui ^ogade importunius,vt ei domum in qua Robertus Bellifinenfis iacebat,oftende-^w* Hxcomniacum andffretcancellarius,conuocatisindomum fuaEleÓfoSy-facufano,Matthæo notario,Richarde Molifii Comite,Rumoaldo Salernirano ar-*:biepifcopo,cxtcrifqi epifcopis,ac plerifque proceril?us,rem cis tota expofuit,iuf-^0 ^'t^jSalernum eornm confiliis accerfiri.Qui cum interrogatus effet vtrum ipfi Ro-bertomedicinamaliquam obtuliffret,audadcr amp;nbsp;prompte refpondit,nunqnam ei H^idpiam fe dediffè. At vbi produdis teftibus falfum dixiffe conuidus eft,adiecir, ’'ihileifedediffêquod Ixfionem poffetinferre.Namfiruppum rofatu fimplicem fuiflequem dederat,amp; eum qnidem nó a fe fadnm, fed emptum ipfa die a quoda ®pothecario lufto nominefatebacur. V ocatus autem luftus refpondit eo toto mê-^ui tranfierat,nihil ei fe penitns vendidiffe.Ita Salernus in omnibus qnx dixerat ‘«laxinuentus,obiedi criminisfufpicionem magnopereroborauit. Sequenti ve-••odiecongregatacuria,vocatifq5 magiftris iuftitiariis,cum folenniter accufare-fw.eófcientix flagitio prxpeditus,ita mifere refpondebat obiedis, vt plenam into Qicibusfidemfacerct,hoceum malefidumperpetraffe. Itaqjprolatain eum fen-'^t'tia,decreuere bonis omnibus fpoliatum,capitalifupplicio fubiacere, folum ei '''Uendifpemin mifericordia curixrelinquentes.Qni detrufnsincarceremmul-^‘5adaâuseftminis,amp;ptomiflionibnsattentatus,vt fateretur cuius idprece vel confiliofeciffet: fed hoc ei perfuaderinon potuin

CutnhancinSicilixpattibusfottunaconfpirationisreriemordirctur,aliam

inter itü

-ocr page 702-

684 HVGÖNIS FALCANDl HiSt.

interim in Apulia multorum roboratam confocderatione texuerat.Cu cnim mub ri proceres indignatentur Richardum Molifii Comitem tantz fubito dignhans efle Culmine fublimatum,Henricum fratrem reginz Montis Caucofi Comité ad-uerfus ilium ftimulauerant,dicentes inertem eum a multisamp;: timidum appellat*» qui dedecus amp;nbsp;iniuriam fibi totique regno fimul illatam vel nimis patienterfuftb neat, vel Confentiendo difllmulet.Ncc enim ambigi parum boneftam intcrcewi-fecaufam vt regina, quam primum regni balium adepta eft, RichardumdeMa*t' dra nullius virum confilii nobiliflimo Molifii Comitatu donatum prz ceteris ó-mnibus fibffamiliarem afciuerit. Quod fi ipfe, quem res ad vindidam fupraeüil-dos expofcebat, aprzdido Richardo tantz vellet przfumptionis peenas exigera, fuum ei nequaquam defuturum auxilium. Ad hoe Comes id hadentis fenefcifie refpondit,ignorantiz, non timiditati,quod vindióbam diftulerit,afcribendü:nunc iam ipfiquidadumirivelintconfidenterdicant : promptefe fadutumquiequ*“ decreuerint,neque fororis fuz dedecusvltra paiTurum.Atilli Richardum Molifii Comitem vel interfici,vel a curia faltem amoueri cenfebant: regni vero curam ad eum qui reginz frater amp;:regisefletauunculus,pertinere. Hisilledudus confiliis, multos milites Hifpanos,qui partim cum eo vcnerant,partim ad eum nupercon-fluxerant, armis przmuniens, quam mature pofliet in Siciliam tranfirefeftinauit, plerofque etiam procerum, quorum hoe agebat inftindu, fecum dudurus. Nam Boamundus Comes Monopoleos vir prudcns amp;nbsp;facundus, G ulielmus de Gifoal-do,Richardus Balbanenfis,aliique plures eum fequi decrcuerant: fperantes,fi quidem propofitum fuum adimplericontingcret, facile fe per eum quodacuriape-terentadepturos.Ncedum enim, cumbuiufmodiconfiliapertradarent, cancel-

IO

to

larii poteftatem eo perueni(re cognoucranc, vt omnibus in curia przemipercc. Quod vbipaulo port fide non dubia perceperunt, primum ab ineppto paulifper abfterriri, deinde refumpris animis ad propofitum nihilo fegnius peragendumac-cinéti, tandem in Siciliam peruenerunt. Quorum aduentu comperto,caufaquc fimul aduentus przeognita, Ricbardus^omes canceJlarium adit, Henrici Comi-tis amp;nbsp;Apulorum ei confilium aperi t, rogatque obfeerans ne patiatur hominem in-fanum,amp;eos qui cum ipfovenerintfolaftimulatosinuidiatemeritarisfuz votum explere. fi quidem enim in curia eis feditiones impune liceat excitare,amp; in cos qui curiz feruiunt,confpirationibus faélis licite debaccnari,ipfi culpam oporcerefpe-cialiter imputari,amp;in eum iniuriam redundare, qui cum adminiftrationem regni fufceperit,improborumdebeatcontumaciamcocrcere. Cancellariusautem, licet ilium fibi iufpeólum multorum fecifiet opinio, ne tarnen ipfe contemni vide-retur, aut earegnum occafioneperturbari contingeretjeditiofosacuriatumul-tusarcere conftituit,amp;improbis Apulorum confiliis occurrere.Miifisitaqjliteris rcgiis Henrico Comiti qui iam Thermas vfque perucnerat, iu/Tum eft ad vrbem eum accedere,Boamundum vero Comitem, aliofque qui cum eo erant,Thcrmis interim mandatum curiz przftolari. Venientemergo Comitem canceliarius be- ^® nignovultufufcepit, amp;poft multam colloquutionem blandioribus eum verbis aggreflus, hortaricQepitacdiligentiusadmoncre,nerebellandimultisoccafioné datums, haudfacilercparabilem regniquietemquibuslibet feditionum motibus exturbaret,nec Apulorum fabulis traheretur, quorum in eo femper hzfifietcon* filiu,vt regnum aliquatenus perturbarent:nihil efle quod eum exafperaredebcat, cum amp;nbsp;opes ei affluenter fiippetant,amp;: inter maximos regni proceres ,locofitnon impari cortftitutus: id ei maxime cauendum,ne reginam oifendere przfumat,aut contravoluntatemeiusquidpiam agere,perquamhzcadeptusfuerit,amp;maiora puteturnifipereumfteterit,adepturus. ItamultisaiTertionibusexilliusanimoco-ceptum in Apuliafurorem éliminas, vixque tandem ad innatzftoliditatis fimpli-citatem eum retrahens,indignationem eius compefeuit, amp;nbsp;Richardum Comitem accerfiens,pacem inter eos amp;nbsp;concordiam renouauit. Reginz quoque nihilomi-nus ergaeundem Comitem animum mitigauit,quam plurimum quidem offen-derat,multis in Apulia perperamac fernere contra mandatum curiz perpetratis. Promifit autem fe deinceps confilium in omnibus babiturum canceUarii, nec vl-terius

-ocr page 703-

DE SICILIÆ CAL A MIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g»;

^criusreginæ voluntatem in aliquo transgreflurum. Tum dernum canccllarins li-^^nsfuisBoamundumComitem,eiufquefociosquiThermismorabantur,accer-quot;'tæifqj benigne fufceptis,cûaduentuscaufaminquirerct,dixerunt id fibiprinci-pâlefuiffe propofitû ^ vt vifitarent eu, optantes ab eo cognofci, amp;nbsp;inter fideles eius •militesaccenferi,fimulq5 vt per eum quidam quæpetituri erant,apudmâieftaté ffgianiobtinerent.Atillefibigratumefreqüôdvenerintjôpeniquefuartiinishon “ÇfUturam refpondit:fuû tarnen efleconfiliurn ne quid in prüfens a cüria peterét: älias eorum pétitionem efficacius admittendam. Sic ergo Panhormi paucis dieb, conitnorati,vidêtefqj rem fecus ac prouiderantaccidifle,tandem in Apulia rcdie-Munt.Boamundus tarnen Comesfvteratvir non negligendæprudentiæ)multa ca-cdlario familiarius colloquédo fauorem amp;amicitiam eius obtinuit : qua poftmo-oum non ea qua folent Apuli leuitatc vel inanib.i^erbisgt;fed fide non dubia, certif-^^e return argumentis excoluit. Henricus autem Comes cancellarii penitus volu-•ateinamp;:confiliumfequebatur,eiq5tata fefamiliaritateconiunxerat,vtcüeobal-

*’cutn frequenter intraret,cum eofingulisdiebus ad curiam afcenderet,indequè f^uertêtcs, magnam diei parte fecretius colloquendo tranfmitterent. Quiverö *^°nfpirauerataduerfus cancellariüjvidentcsficoncordiam illam inter eosperfe-^5rare contingeret,machinationesfuasfpcratononpofrefineconcludi,modiso-j^ Minibusperquirebant,quibuspoflentartibus camamicitiam amp;nbsp;familiaritate dit-‘0‘Uere:primoqj menté Comitis quibufdam infinuationibus pcrtentantes, aiebat ®onoportere reginie fratrem in curia quempia fuperiore admittere, nee eius fre-‘iuentare domü, amp;nbsp;inhxrere vertigiis, a quo potius ipfe debuetat vifitari.naad eu poreftatis prçrogatiua amp;nbsp;totius regni curam merito pertinere.Quib.ilIe,Francoru ^';linguaignorare,qua:maximeneceflahaeflet incuya:neceius cflerefpondebat ’^'duftriXjVt qneri tanto fufficeret:cancellario cutam hac rediffime debere com-*’^'tti)(]iu difcretus effet amp;nbsp;prudes fummeq5 nobilis, regi quoq^ nihilominus ac re-ginæ nondubiapropinquitate coniundusfHac illi rcpulfanon contend) milites ^‘Ipahosquös ei maxime familiärese^ecognouerant)Cmperunt fecretius cÓue-j^ 'lire,dicentes multas manfuetudinis amp;nbsp;patientiæ Comitem elle,qui cancellarium, ‘l^^éveluthofte deberct perfequi,potius diligat amp;nbsp;honorer, propenfiorem ei reue-^^nriaexhibehdo: amp;nbsp;hoc eu forte videri prudenter agere, quod fotorê nolens of-l^cnderedocuerit animûpatienterDmniafuftinere,nifipàtientiâhahcgraüisînfa-^hfequeretur.nûcreliquumquidêcfrc,vthaudinhoneftisreginçvotîsdeferuire *^gt;’edatur,ipfiufq5cancellariilibidinifeupoliusinceftuiconfentirc,autillicita eorö bmiliaritatem féncfcircfateatur.Patereautomnibus,hac effe (vt dicifolet) nimis 'Graffamacfupina ignorantiam,vt quodomnespra:dicant,folus ignoret.Hxcigi-^uranmltisfrequentcrauditamilitesad auresComitis pertulerunt. Quicumpri-*’^umnientedubiavacillaret,dehincabipfisreiprincipibus qui confinxerant ca, ‘^umiilatiuseademaudiens,plenam hisquæfibi didafucrant fidem adhibuit: re-^ lidoqjcancelIario,Confiliiseorûadhæfit,quodindefuaderehtfefad:urumpollici-

^^s.Atiliiremquamultumdefiderauerantadfequuti,nondiftuleruntcumpr^fti-^‘diincindefacramentis,quibusvifumeftpadionibusobligate. Hæc ergoeófpi-•■ätioiam eo vfqs procefierat, vtamicis cancellarii plurimü terrons incutcret. Na ^aytusRichardusmagiflcrpaIatii,quëeifdeconftabat effe facramcntis aftridu, Gagnas confpiratorib. viresaddidcrat.Necenimcontentusmilitib.fuis,quib.ipfe ^ipendiadabat, maxima pattern milité regisamp;vniuerfoscuriæ fagittarios ita fibi •^onis acbenefieiismultis illexerat,vteiusinomnib. Volütatem amp;:imperia fequC-’^entur. At cancellarius aduerfus eorum infidiasfefepræmuniens)ftatuit non ia oesvteonfueuerat indifferenter admittcre,fedcertas boras conftituit quib. ad eu ®ninibuspateretaccefrus,roilitefq;fuoseifdêhorisparatosadeflepræcepit.Sedamp;: ^uinquagintaviroseligens qui poftprirnam ianüam in Veftibülo domuscü armis p3ratifemperafnftcrent)numerüquoq}militéfludüitadaugete.Plerofq5 ctiami-litotranfmontanos qui de Francia nuper vénérant Hierofolymattaniituri/ecum ^etinuit,inter quos erat loannes de Lauardino,cuius ada Canet Ilario nön paré at-'^deruntincômodi,qucmadmodéfequcntiadeclarabunt.PoftaliquantéVero tê-MMM

-ocr page 704-

fU HVGDNIS FAL CANDI HIST.

pons cattccllarius cupienspatefadis hoftiumconfiliisad vindidamaccingbfeïi^ ftatum prius diligenterconfiderans, animaduertit nodum tantas fibi vires fiippö* tere»vtänderetlolêni iudicioconiurationisprincipesaccufare,ne latentcsamp;oc-^ cultas infidias in apertam feditionem conuertereufed nee oportere re diflimulan* do diutius occultari,ne)Cum amplius virium collegiflent,difficile poffereorüma-chinationibus obuiam iri. Ad aliud ergo tradudus confiliumjegi regina^jne pcr-fuafitjVt Meffanam proficifcentesinüantem hyemem ibidem tranbgerent, dein-ceps fi vifum foret ad primam veris temperiem in Apuliam tranfituri. Huius autê diemamp;caufamitinerisGilbertoComitiGrauinenfi miffis literis indicauit, fcri-benseidem vtnegociis omnibus ad præ/ens pofthabitis, quam ederrime poffet w MeffanamveniensPharum tranfiret: caueretautemne,ficuttemporeGaytiPequot; tri fcccrat,ad curiam inermis ac^ederct/cd ita militibus armifque prçmunitus,ne tarnen exercitumduccrevidcretur.Hisdiebus tanta cotigerat inundatiopluuia-rum,quanta per multum temporis in Sicilia vifa non fuerat. Vnde curiç familiäres oceafionem nadi perfuadere nitebanturcancellario, vtin proxime venturam x-ftatem iter propofitum differret. Quod cum obtinere no poflent, fperabant tarnt regem acreginamipfumquecacellarium obimbres continues amp;nbsp;itincrum diffi-cultatemabeo quod propofuerant abfterrendos. Atillcnibilo fegniusmiflocum literisregiishoftiatio,pervniuerfaquæin rranfituerantoppida,iuffitdilatarivia-rumanguftias,amp;abruptaprçcidi,omniaqjtranfiturorcgincccffariaiuxtaconfue-tudinem præparari.At vero circapraefixum terminum repente contafpem omniu cxlifaciesimmutataquantapriusimbriu horrucratdcnfitatc,rantxferenitatisin-diciogratamcœpitdeincepsfponderetemperic.ltaqjrex xv.die Nouembris,vt conftitutüfuerat,Meffanâpfoâcifcitur,relidis Panhormi militibusad ipfiuscu-ftodia ciuitatis.Erat tune MefianxRobertus Comes Cafertinus cutn filiofuo Ro-gerioTricariciComite,amp;regisibidcprxftolabatur aduentu. Audierat enimGii-iielmum de SandoSeuerino confóbrit^ffium, qui nuper ab exilioreifocatus fuerat, a Regina multis amicorum precibus impetraffc, vt ei terra fuaquam extra rC-gnum fugiensamileratredderctuncaqucdecaufa cum aduocatisfuis ad curia vtf-nerat prxparatus,vt Mótorium amp;nbsp;Caftrum Sandi Seuerini,cxreraq5 oppidaqus ’ prxdiótusGulielmus tcnuerat,adfeiurepertinerec^tenderet,ipfiufq;Gulielmu pattern iniufte ac violenter cadem poffediffe. A t cancellarius cü ncq; GulicImum, que fibi fidele agnouerat,iadurx vellet quidpia fuftinerc,Coraitemq5 timeret of-fenderc,ne fufpedx viro fidei malignadi prxberctur occafio, amp;nbsp;huiepatriraoniu fuum intégréfecitreftitui,amp;iHiterram aliain Apulixpartibus co tenoreconcedi, vteaquaaduerfusGulielmumintendebatadioncfopita,nunquam fuper hoedt: cxterocontrouerfiamfufcitaret. Paucisautdiebus poftaduentumregistnaioreS ciuiu cü magnis muncribqs cancellarium adeuntcs rogabant cü inftantiflîme -, vt priuilegiü cisreddifaceretquodolim Rogcriusrexfuperquibufdam ciuitatis in-munitatibusfadûpoftcapcenitcntiaduduseisabftulerar.Atilleratusfuapluriæü 4® intereffe vt eorü fibi cóciliarct animos,noluit oblata dona fufeipere, fed eorü gratis petitioné impleuit. Videntcs intcreaMeffanéfes de totius regni partibus ad curia multam viroru ac mulieru turbaconflucrc,neqj fuo quempiaiure fraudari, fed in omnibus iudiciis diff inde rigorem obferuari iuffitiç,ad accuiandû Richarduni MeffanxffrategotumaudaderprofiliLint:libellosaccufationisconfcribunt,Gofç cancellario porrigentes,ingcnticlamorepoffulantiudiciorcmc5mitti.Aliirapi'-nas,homiAdia,furta,incédia,confenfuilliusafferuntamaleficis ».ecepta pecunia pcrpetrari:alii vineas aut domos fibi conqueruntur ablatas : multi ffüpta virginuj adultcria,plcriq5 etiam iudiciorû ei fubuerfionem obiiciunt. Cancellarius autem, cum vin prudentiam amp;nbsp;ingeniûagnouiffet, arbitratus cum partifuxplurimû ro- p borisallaturum,fimentemilliusbeneficiis fibi poffet allicere,tentabatrcaliquan-diu protrahendo furentis plebis iram côpefcerc. llli Vero nihil ex dilationemuta-to confilio,videntes cancellarium negligentius ac tepidius refpondere, rurfus ac-eufationesinferipta redigût,eaq5afummitatib.harundinûffifpendêtes,antepala-üû ingentem clamore attollunt, miferû effe dicen tes exteris omnib. ius fuû cofe-

-ocr page 705-

DE SICILIÆ CALAMIT.

687

^uffitibus/oios Meffanenfes qui regui fideliffimi femper extiterint, haben ludi-Wo,amp; eorum voces in curia non audiri. T une regina clam orem vuigi no ferons, Wnccllarioprxcipitvteorumfcnptarecipiens,negocium hoc fine dilationede-finiat*CanceUatius autem magiftris iuftitiatiis caufàm delegat,præcipiens itidem ''cRichardo ftrategoto diem dicant,amp; nufquam ab audoris iuris tramite recedé-^ôjControuerfiam ipfam legitimo fine concIudant.Qin dieconftituto diligentee âilegationibusvcriufquepartis auditis, cumpoft ipfius negocii examinationem ftraccgotusmultorum reus criminum patuiffet gt;nbsp;lata fententia decteuerunt eum i^ poftbonorumamiffionemcarCerevincicndum.Meflanenfesigitur ôbredditum ^^ipriuilegium,amp; ftrategoti damnationem,cancenarii nomen multis laudib.ex-Pollentes,eius fe beneficio libef tati redditos fatebantur j paratos fc dicentes ipfius Sfîtiaquantæhbetdiffieukatisonusfufeipere.Verumexitus reifidemeorûoften-’i)ttamGraiapcrfidia,quâleuitatepiraticavacill5rc. Paulo port enim magna pars i J'uium Henrico Comitifuadente Bartholomsco Perifino,qui plurimu apud MeC-^nenfcspoteratjocculteiurauic. Multi quoqueCalabrorum qui Meflanam audi-^°fegisadiiencu confluxerant,eifdemerantücramentorumnexibusirretiti:ncö *'’certum crat Gentilem Agrigentinu epifcopum a caocellario defccifie,ncglcdo ^uodeipraiftiteratiacramento. IntereaGilbcrtusCottiesGrauinenfis exinfpe-lo^’^^^^’P^fuenienSjConiuratorü repreflicaudaciam,amp; incipientem iam apertisin-, ‘^æiisapparere, copulitinterfuas iterumlatebrasoccultari.Centum enim milites *’ondubixvirtutisfecumadduxerat,armis(vtpraemonitus fuerar) diligenter in-ftfuftos,quosdenominatiflïmis Apulia:acTcrra: laboris militibusmultiS cogni-tosbelliselegefat.Totavero ciuitas variisiacctperatrumoribusfluduarc,amp;plebc *’’ukofqj milites aduetfus cancellarium prêter earn qj^æ iam plurim um inualucraC '^onfpirationemjevicino quoque caufa fuppetens inftigabat. Nuperenim adeö ^cFrancia Normanniaqî clientuli multi confluxerant,qui (vt eorü mos eft ) in c5-^umeliofa Verba pr:ecipites,amp;:curixpatrocinio licétiusabutenres,Græcosamp;:Lo-^2rdos proditores appellabat,multis eosTniuriis lacelTentes.Hcricus ergo ComeS •^febris eorum qui confpirauerant exhortationibus amp;nbsp;confiliis animatus,terminö i» Dettumconftituit,vtincacellarium a curia rcdeuntemirrueretimptouifus,amp;rin-, ’^ïututnoccideret.Cüqucdicsinftaret quo id fibi faciendum decreuerat, a muU occulte iufiurandum interim exigebat: inter quos Rogerium vnum de iudici* ‘’'isciuitatisnodc quadamaccerfiens, petiit itidemabeo vtiuraret voluntatem Comitis fc fadurum.Qui cum refpóndiflet^nequaquam adco fe temere mraturu, ’'‘fitem ei manifeftius indicarct,Comes ei de morte cancellarii propofitum fuum ^Pwuit,dicens multos proccresamp;epifcoposjmagnamquepatternMeflanenfiu in dem facramento fibipræftito confentire gt;nbsp;diemque nihilomihus ad hoc com-’’’uniconfilioprxftitutameidemexpofuit. Atille gratum hoc fibiforefimulansj ^fièrenfque neminifapientidifplicere rem tantorumproccrumconfiliis adpro-f’'’atam, fed inconfulti ac prxcipitis efie animi fine delibcrationerêtantam in-Wultcpromittcre,vix tandem in craftinuminducias impetrauit,interpofitafi-'‘equod creditum fibiconfilium ncminireuelaret.Summo vero manecancella-^’quot;madiensjOmniailli verbaComitisenarrauit, multosinquiens aduetfus eunl ^diliatproceres coniuraffe, mature deliberandum qua viaimptobis corum com “fikobuietur, vniusad hoediei fpacium indulgerièdicm enim craftinum ad per-J§endumcorum propofitum certiffime conftitutum.Tunecacellarius vocatis ad d Gilberto Co||hite Guincnfi,Boamundo Comité Monopoleos, Ro jerioque A-^clliniComite,quibus maxime confidebac,rem eos ex ordine totam edocuit. Ac ’d periculum imminens attendentes,Rogerio iudici praccepetunt vt ad Comitem 1® kdienseius fatisfaceretvoluntati,ne)fiiuratc nolens aduetfus cumconfidentius

dqucrctur,ex hoe ipfo quidpiam illi fufpicionis ingercret.Neque Veto periurium ”’currere vercretur, per quod ipfius regis iniuriamtotiufque regni dedecus amp;: opprobrium propulfaret. Id cumillcnon fccusaCiuflusfueratpcregiflet: Vifum 0*1 cancellatio regem ac reginam fupetbisConuenirc,cofqucconfiliumamp;âdâ Gomitis cdoCere. Quod vbi regina cOgüoüit janxiaempitdifitahi follicitüdine,

-ocr page 706-

685


HVGONIS FALCANDI HIST.


multxqj fluduationis æftibus agi tari. Durius enim in fratrein decerhereqüidpia, tancâq5præfumptionemanimaduerüonedigna pnnire, crudelcquidern tyranni-diqueproximuin videbatur. Sedamp; fifratriparccret,intelUgebatcancellarionon dubium capitis pcnculum jmmincre,nequepoiVe proditoresab coquodeoepcrat abllcrrerÉ ümulqucconfidcrabat indignum cum ede cui fraternus exhibcretur afE,'niis,qlt;Hfororisdcfpe(3:areuercnti3,qui toteiusbenefïciorüiinmemor,idfolü agere dccrcuidct quod ad cius dedecus amp;nbsp;infannam non ambigeretretorquendu, iniilcifquerebenandipræbêsmateriam,rcgnipacemamp;quietem niterctur modis oinnibusirflpedire.Huiccrgo dclibcrationiiuftafuccedensindignatio,fratcrnam ab eiusanimoclementiamcxturbauitiplacuitquecongregatacuriaComitem fo-lenni iudicio coniicniri,conuiótumque vel confedum interim in aliqua munitio-num feruari,donee eius indicio exteri podent proditores agnolei. Midis igitur ho-diariiSjCurix familiäres, epifcopi, Comités, cxtcriq;proccrcs cum magidrisiudi-tiariisad curiamconuocantur. Quibus admidïs,cxteriomncsabingrcdupa]ani prohibentur, prêter paucos milites cancellarii,q uos ipfe iudcrat introduci, times netumultusin curia vel feditio quxlibet oriretur.Cum enim fciretplcrofqjpro-cerum quiaderant Henrici Comitisfauerepartibus, timebat nc,d cum eodiftri-Üius agi cœpider,rcm in feditionem couertercnt:ideoq5 fub tunica loricam indu-tus,prxdidos milites paratos ibidem adelfe iuderat,amp;a quibufdam clcricis luis a-liquot enfes latenter inferri.Cumqueiamomnes in curiaconfedident, Henricus Comes,vt a coborratoribus fuis edodus fuerat,indigcntiam fuam eoepit exponc-rc,diccns muleis fedcbitiscoartari,Comitatum montisCaueofifuraptib. velan-gudiisnonpodcfudicerc,pctiitq;principatü Tarenti,vclComitatum quêinSicilia Simon Comes olim teq^ierat,dbiconcedi,quadiudahabiturus aduerfus ca-cellarifi occafionc,d quidern hxceipetitionegarctur. At Gilbertu^ Comes Gra-uinéfïsex iliius vc rbisoblata fibi copia refpondendi,hocait,Qu£Evelutcnfeftriäo preces porrigens timide nucimprobeqy^oftulas, facile dudûimpetrarc potneras, ii in aniinü i nduxilïes erga regé ac reginam te qualé oportuerat exbibere. Nuc aüt liane corum animis de te non iam opinionê,fed firmam dabilemqj fententiamin-icci 11 i, vr non folu indignü te credant qui ad altiora debeas promoueri, verum etia id tibi dando quodpodïdes,magnoperefcfuidcdeceptosexidiment,nec^dignu cenfeat in regno fuo quiequa a te deinceps podïderi.Vt enim immenfam pecunia; quantitate in vfusturpidïmostcmereprodigeq5confumptam,vtoppida quxtibi datafucrantdomedicisrapinis amp;iniuriis muleis attritaprxtcreaiaufusesinipfuni regë eiulqj matré nequitix tux venenu afpergcre, vt reginx confuleres caftclla fua niunire,eoq}thefaurosfuosdumliceret transferre, dicens incertum edequeerga ipsaanimu rcx edet poftmodu habiturus. Regi vero perfuadere tentabas,vtregni tibi cura amp;nbsp;adminidratione concederet. Aderebas enim regina priuatasvtilitates fedanté regni datu in detenus comutare,ciuitates oppidaq; large didribucre, re-giospaulatimexhaurire thefauros: multa demü agere quxamp;regnumeuidenter pedundarent,amp; honori filii derogarent,amp; raaternü prorfus alfedü excluderc vi-dcrentur.Rexvero temcritatemtuaagnofccnsrefpondit,vbi matremfufpedam haberet,multo fe tibi didicilius crediturü. Sic inter matré amp;nbsp;filium difcordiamfe-minans,tranquillitati regni,quadeHebaspedundari,prouideconfulcbas.Heimihi faldtatéimpudenterconarisobiiceredixceorümefciasindicio cognouilfeiecce prxfentesfuntambo,quodvtriq5dixidi coravtroq5,ncgadpotes.NiicautadaIi-uddeuolu»isconfiliü,amp;proditionisfuriisagitatus,eo tefeeleris^merfidi,vtca-cellarii fanguinem tibi proponens bauriendumieligenfqj tantis non folus inuolui Hagitiis,cü id te faduru iurades,multos idem iurare fecidi. Velim ergo te palanüc in prxfcntia regis edicere quod cacellario crimen intendas,cuius cü fceleris arguas,quid demû eaufx fit q uod tam atroces in cum inimicitias excitauit. An tibi de-bitamhxreditarcmfubripuit,aut patrimonii tui fines inuafit? Nunquid eum tibi damni veliniurixquidpiaintulideconquereris?Anjquodverius ed,inuidiaftimu-latus in eius odium exarfidi ? Indignaris nimiruciusarbitrio curiam regi : molcfte fers eü vice regis ornuib. regni populis impcrare. Si parcgloriam afledas, vircute

id

id

4^gt;

f

-ocr page 707-

DE SICILIÆ CALAMIT.


68^


P^udentiaque illi te parem exhibeas, Si ambitam tibi dignitatem vitro concedi-^’J^Quod fi temeritatis innata: prxiudicio condemnatuigt; eo afpirare non potes* ^equenoscerte patiemurfubreftore temcrario regnipcticlitariFortuna. Sedad ^æcmihi forte refpondes,te femper in curia viros prudentes ac ftrenuos habitu-^*’^gt;amp; quod induftria tua no poflis,hoc eorum faduru confiliis. amp;nbsp;id quibufdam fotfita vere diccre putareris, nifi terra: tua: qua opulentiffimam recepifti,prüfens calamitas argumente nobis eßet quid in te fitfpeiacfiducia:reponendum.Quod ^’■go iurc tibi negandum pala non aufus es poftulare,id fada coniuratione per tc i-ij pium aufu temerario (ubriperc conabaris.In quo amp;regni quidem inuentus es per-^urbator,amp; contra maieftate regiam contumax ac rebellis : eoqj ipfo meruifti non 'oluin terrarn quam poffidebas amittcre,fcd Si capitalem fubire fenrentia, nifi Ve-^■acibivelitregiabcnignitas indulgcrc.Henrigusitaqj Comes audiensex infpe-f^to pala eße cuncta q ux geflerat,tanti fc criminis obiedione pulfari,ne^ dari fibi ^opiamvt qualibet dilationis interim caufam opponcret,inter metu ac ftuporc an-’^iedeprehenfus, tarde timideqs refpondit,nunquSfe contra cancellarium cofpi-^afle. At Rogcrius index produdus in medium,quod illc negabat,fc probaturu af-^'^'^uitidicensfeipfum minis adadunupereiiufiurandu de morte cancellarii pra:-ftitiflc.Quib. verbis adco Comitis men tc amp;nbsp;ingeniu perturbauit, vt nec illius dida j^ ^efelleret,necobiedapurgaret, Fedin contumelixverbaprorumpensRogcrium ‘iidicemproditore appellabat, ac periurû,qui iurciurando negledo, confilia fibi crédita prodidiflct.Ita FuaipfiusconFeffionedarnnatus intra palatiû iußus eft encodin', fubitoqjnunciatû eft in curia milites Henrici Comitis armatos indomutri illius ft recepiße,totam vrbem eße in motu,multos ciuiu adarma concurrere.Tuc caucellarius milites Comitis Grauinenfis fuolqs iulfit armari, amp;nbsp;ante palatiu con-'’cnire:tnifliq5 Funt per vrbem hoftiarii qui dues ab armis tuberentdiFcedere, po* P^liq5 metum Fcdarent.Inde voce prxeonis denunciator HiFpanis, vt omnis eadS ‘liePharütranFeannalioquiin crafti^ojjuotquoteoruminuetifuerint,in carcere rettudédos. Atilli relidis armis,vt eis imperatii fuerat, prout quiFqj celcrius potc-*^^c,in Calabria tranfierunt.Grxei veto quod Meflanx geftii Fuerat audientcs,Fpc luenfugientibus occurrcbant,S: multis eosverberibus affligentes,tande Faucios, *''rdos,omniumq;reriiinoges dimittcbant ; quorum magna pars in Solauix fylux ; ’’iuibus pcrierutjhyemis aFperitate conFumpti. Vrbis ergo tumuitu Fedato,Bartho-lomæusLuFcienfis cancellarium adieus,vitro coFefiTus eft eiufdéFe conFpirationii luifle participé: vcniamqjpoftulasS: congrus FatisFadionéofFcrens,Ægidii Ve-’’ufini abbatis precibus impetrauit vt extra regni termines aliquati temporis Fufti-’’eretexilium,donee vniucrfis proditoribus expulfis ,integrxq; pad curia reftitara,regis eumindulgentiareuocaret,terraipfius interim ab eodem AEgidio poffi-^enda.Huius Fequutus exemplumRogerius Sorellu^fc quoq; manifeftauit iuraflö ^^eualiiSjtnultisperFuafionumFraudibus circumuentü.Sedidêvcnianonimpetra-racarceridatuseft,co quod id tarde conßeflus Fuerat, cum iam oes coniurationis audores Henrici Comitis indicio proderentur.Hoftibus itaq; cognitis,ingens ca-ceUariûFoUicitudinû turbaconcuflerat,ambigentêcuiFeconfiIio potißimu indi-riaret. Amicorum enim dus pleriqj coniuratorum numerum Sc potentiam atten* lt;lcntes,periculofum xftimabant in fingulos vindidaextédere, nee eo modo pofte rialum hocradidtus amputari,cum certe pluribus eorü vel omnib. qui conFpira-uerant captis,Fcmper tarnen Fuperefle contingeret qui propinquoru vellcnt iniuri-asvindicate. lÉeoqs cancellario Fuadebantvt eos deinceps mitigar?potius quam petfequi conaretuneifqï fimul ad curiam conuocatis in prxFentia régis ignoFces, j^ uupunitaté concederet,amp; innocentia Fuam paucis exponens, adderetFe quidê ad vindifta viribus vti pofte,Fed malle vincerebenefidis qua in viros nobilcs,quos Honorare propoFuerat,tyrannicc deFxuirc.Porro Gilbertus Comes Grauinenfis, cuiusftntentiaprxualuit,his omnino contraria fentiebat, neqjcenftbatoporterc qucrapiaillorum impunitu euaderc, quos tanti Fceleris participes aut conFeios eße oonftarct,maxime cum aduerFus Richardu Molifii Comité,qui eu a curia dudum wpulerat,videretvltionis fibi tepuscongruGoccurrific. Alii terrxipGus eSfuetu-

MMM j

-ocr page 708-

6^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS F AL CANDI HIST.

dincm amp;nbsp;tyrannidem plcnius agnofcentcs,cumfu€ura diligentiusprouidcfcnt? aiebant illos oportcre vel omnino non capi,vel captosin pelagus demergi, aut alias latenter interfici, velmembrisfaltemprincipahbus mutilari.Hoceniin modo Rogerium regem prudentiflimu regno luo pacem olim integram peperifle. Vtiliï quidem amp;nbsp;fecuritatis plena fentétia:fed tantam crudelitatem in mifericordiä pro-nior cancellarius abborrebat. Poft paucos igitur dies cum ad curiam vocati Comi'-tes aliique proceres ex ordine confediflent, Boamundus Tarfenfis, frater Carbonelli, adolefcens egregiæ virtutis amp;nbsp;nobilitatisptxclaræ, furgésin medio proceru, dixitRichardumMolifti Comité inter familiäres curix régis ac feginæ bencfîcio conftitutum,ergaeos parumfideliterfegeflîfte, cumhisqui aduerlùs cancellanu ^® iurauerantconiériliflec.lpfum enimnó folum ex ore Henrici Comitiseorumag-nouifle propofitum , fedamp;confiliumadprobafle,nccvtdcbucrat aducrfus coru infidias curiam prsemuniifle.QucfH ft quidem ipfe negate contenderct,fe probatu-rum nihilo fegnius afterebat.Comes autem audader ei falfttatem obiiciés, amp;nbsp;ob-Ïatamprobationem prompta defenGonis inftantia fublequutus,iurabatnunqua fe contra cancellariu mali quidpiam cogitafte,amp;: (vt erat impotens irç^ vclut ex in-dignationeprorumpensinlachrymas.clamabatfufceptamcum Boamundo mo-nomachiam fibi ede pro minimo: (nam fequidcm aducrfus ilJum aliofque duos ei Gmiles confidcntilfime pugnaturum) fed hinc dus animo iuftamdoloriscaufain ïngeri,quodiddcfccancellarioperfuaderipotuerit, cui denote femper obfequi ^o ftuduiifet.tt niftComitis ei GrauincnGsobfuïflét odium, facilepotueratacacel-lario vcniaimpetrarejcüneceumiuraireconftaretjncqueiurantibusquicquavi-.rium miniftrafl'c.DûhæcaducrfusComitcmagerentur,Robertus Comes Cafer-‘'tinusadicciteundemauäoritatefuaduduminApuliaMandram,amp;quxdaniop-pida regis inTróianorumfiniïgt;usinuaGftc,furtimqueadhuceadem ignorante curia pollidere. Ad hæc illercïpondit) quodGaytus Petrus qui tunc prxeratcurix* Mandramcitenédamad tempusealege dederat,vtindefingulisannis curixeer-tam redderet pecunixquantitatem.Oppffla^ero qux in partibusTroianorumin* uafifledicebatur,itidcm ûbiaTurgiGoterrxilIius camerariofuiffe céceftà.Inter* rogatus idem Turgifiusqui tune forte prxfensadcrat,negauiteumhxcoppidafua P licentia tenuifle. luifiitaquefunt proceres omnesprêter curix familiaresin parte fecedere, fuperhisquxaduerfusComitem dida fu?rant iudicialem fententiani prolaturi.Ërantautêiiquiad iudicium faciendum furrexerant,BoamundusMonopolis Comes,Robertus de Lauro Cornes Cafertinus, Rogenus dus filiusTri-carici Cornes,Rogerius Cornes Aucllini,Simon Comes Sangrenfis,Rogerius Cornes Giracii,RogeriusTironenfismagiftercomeftabulus,Florins Camerotenfis, IudcxquoqueTarentinus,amp; Abdenago Hannibalisfilins, quimagiftrierantiu-ftitiarii.Quibus inuicem fuper bis difeeptantibus vifum eft RiebardumMolifii Comitem antequam GaytufPettus fugeret,Mandram, quam ab eo acceperat,licentia curixtenniflc.Poftilliüsaurem difceflum, cum earn tcneretocculte,neqj 4® rem (vt oportebat) ad regis notitiam referret, non iam precario poflidentem, fed inuaforem rediusxftimandum,vt qui fuatantumaudoritate, nonconfentiente, fed ignorante curia,poffideret:eumque de tota terra quam tenuerat,in mifericor-dia regis eße, tum propter id, tum propter prædida öppida, qux conftabat eu fua itidemaudoritate contra fidem regidebitamoccupafté.Hancergofententiavice confenfuque omnium Boamundus Comes (vt erat vir eloquens) in prxfentia regis expofuir.T une Riebardus Comes exelamauit iniufte fe grauari^odium xqui-tatimanifcfteprxfcrri-.paratum fe probate quod iniquam falfamquc protulilfet fententiam.Quibus verbis Boamundus Comitem probibuit curix refpondcre,di-censiniuriam banc non ineosquiiudicauerant,fedincaput regium principaliter jo tedundare.Debinciniundumeftarcbiepifcopisamp;cpifcopisquiadcrant,vtin3U-dorem tant» contnmelix,quodxqnumeiretde inris feneritate decernerent. At illi iuxta conftituriones regum Sicilix , decrcuerunt, Riebardum Comitem Mon folum de terra fua,verum etiam de membrisamp;: corpore regis mifericordix fubiacere, coquodindicium curixfalfumdïcereprxfumpfiftet. Captiisigitur amp;: militum

-ocr page 709-

DE SICILIÆ CAL A MIT.

^ilitumcuftodix traditus ,Taurominiumiuflus eftperduci, amp;nbsp;ibidem in caftello S^odin aidua rupe pofitum oppido fupereminec, fumma diligentia euftodiri. ^■sitaque duobus viris potentilfimis ita captis, nemoiamconiuratorumfuper* ^ratquemfibicrederetcanceilariusformidandum.Epifcopus autem Agrigenti-’”is, dumbæc in curia gcrerentur,prxfcntiam fuam interim curiæ fuberahebar» gtauifefingcnsxgritudinedetineri.Nccmulto poft loannes de Sinopoli amp;nbsp;Bar'-tholomæusPeriünuseiufdemcriminis condemnati funt ,amp;in principatu Saler» ^iperlocamunitiffimadiftributi.GalteriusautemModicenfisfuper eademcon* gt;urationefolcnniteraccufatus,paiftacumaccufatorefuomonomach*a,datifq5 fir itidciulronbuSjdiemconftitutamiufluseftexpeôlare. Interea mortuo SiraoneSan-gfenfiComité,Richardusfrater eiusillifubftitutus cancellarii pattern totis virib. 'uebatur.Hannibalquoque puer RainaldiComijisfilius, Comes creatus,intcgrc terram patris obtinuit.Gilbertus veto Cornes Grauinenfis confiderans cancella-fiuin opera fua tôt hoftium infidias euafilfe, omnia fibi profperecedere, nulluiccp (''tæHimabatJiam fupereflè periculum,in tatam eft præcipitatus audaciam, vt Lo-fotelliCornitatumacuriapoftulansimpetraret,eligeretq^ ftabilêin quo eratgra* ^unondubiopra;cipitiocômutare. Hoefado multorûinfe procerumamp; ciuitatu ^puliçcôtraxitinuidiâjamp;inexorabilcsinimicitiasfufcitauit.NâacceptoComitatu l-orotelli,Roberto Comiti(cuiusomnesreditumfummisdefideriis exoptabant) ol^ftruxill'c videbatur aditum reuertendi,amp; fpem quæ diu fouerat eos peni tus fuf-^liffc. At cancellanus licet nonnullos familiäres curiæaliofque multos contra f© ^«læconiurationi confenfifle non ambigeret,tarnen erga illos blandius agens coquin fada dilîîmulare propofuit, ne rem atrociusperfequivideretur) fimulquc '^Peranseos aliorum pœuis admonitos a fcelefto pre^ofito pofte facile reuocan* ^cHenrico VfroComitémontisCaueofireginæconfilium fuit, vtdatis eimille 2urivnciiSjin Hifpaniam eura adfratrem remitteret.lulfit ergo v 11. galeasarmari lutOdonem Quarrellum in Franciam tj^nfiturum,amp; fub eius euftodia Comité ^^i^uein Arelatenfiumfinestranfueberent. intérimautem in caftelloRhegüfer-^îbatur,fquxciuitasexoppoGtoMcflanæ fuper Pharum inextremis kaliæ fint-“ôsfita eft) vt inde promptius cum amp;facilius galea: fufeipereht ^ quam primû rex *^nhormum rediturus ab vrb^ Meftàncnfi difeederet. His itaque difpoütis, x r u “æ Mardi rex iterarripiens,xx.dieeiufdemPanhormumperueniuGilbcrtus au-

*'^’’iCornes Pharum tranfiens cum militibus fuis in Apuliam reuerfus eft.Odo ve» ^'’QuarreHus Meftanx remanfit,multum a cancellario inftruébus amp;nbsp;diligéter ad-*’'onicus,vt omni dilationis occafione fublata,ftatimpoftdifceflumregisgaleas '■^traret.Interea Gaytus Richardusmagifter palatiicamerarius, Matthæus nota-J'us,amp;Gentilis Agrigentinusepifeopus, aliiquequibuscanccllariusremdiftîmu-'3ndo feelerum impunitatem indulferat, femel conccjjitam rabiem nitebantur ad ’^ffedum vrgere: ncc illius erant beneficiis emolliti, fed ex abfentia Comitis Gra-llt;gt;'^gt;nenfisconliderantescancellariomültumfubtradum efle virium,facilefuiseîi

P^terciamæftimabantinfidiis,tanquamimprouidumamp;incautum,amp;:vclutomn£ ^fficültate fuperata,nihil vitra pericuhformidantem.ltaque nouas ex intégra pa-'•^ionesinftituunt,mutuifqueferurfusoblig'antfacramentis. Dehinc adimplendo t’''opofitodiescertaprxfigitur)amp;iureiurando præftito milites eliguntur, qui do-j''’''icain Ramis palmarum vbi rex e palatio iuxta confuctudmem exient.canccl-glad iis in ipfaturbaconfodiant.Sedamp; multos ciuiumtamPanhormi quant quot;’quibufdam atfis oppidis aduerfus cancellarium inftigauerant, mfflta dandogt; JJ’ultaque polürendoiquibus non difficile perfuaferant cancellarium,fi diuper-Jeuerauerit in co culmine poteftatis, vniuerfis populis Siciliæ libertatem quant ‘’ïdenushabuerantfublaturum, Cuius rei magnum illis vifumeft argumentum, ^“odloannesdeLauardino cui rogatu cancellarii terra Matthäi Bonelli nuper ‘’ätafaerat, oppidanosfuostantisaffligebatiniuriis » vt omnium return mobiliö ^^ashabebant mediam partem exigeret. hanc eni m efle fua: terrx confuetudinS ^‘‘crebat. Atillilibertatcmciuiumamp; oppidanorumSicilia:practendcntcs,nulloj «teditus aie bant, nullas .exadiones 4c here, fed aliöuotiesdomiOisfUisvrgentc

-ocr page 710-

iÿt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGÖNIS .FALCANDI HI5T.

qualibetneccflStatejquantüvellentfponteamp;liberaVoluntateferüïrciSarraccnoS autem amp;nbsp;G rxcos cos folum qui villani dicantur,folucndis reditibus annuistÿ pcn-fionibus obnoxios.Cumqj nihil hçc allegando ptoftcercnt,rem ad cancellarii no-titiam perculerunt. QuiRoberti de famfto loanne Rogeriiqj Tironenfis magiftri comeftabüli negledo confilio, maluit quorundam quos de Francia fecum addu-xeractemeritatefeduci,quifupethoc nullam illis iuftitiam oportcre fieri deccr-nentes,dicebanc intolerabilem hanc effe rufticorum audaciam : amp;, fi quidera cos idquodpoftulentobtinerecontigerit,multis indeperniciofum excmplumdatu iri,vcaduerfusdominos iuoscotumâces ac rebelles exifterent.Itaqï nihileorum quçfperauerant impétrantes, coadifuntiniuriafuam patienter interim fuftinere. w Éareshoftibuscancellarii plurimamopportunitatc attulit, vtaducrfus illumul-torum ciuium amp;nbsp;oppidartorun^odia fufcitarent,diccntes id eum proponere,vt v-niuerfi populi Sicilia: reditus annuos amp;nbsp;eXadiones foluere cogerentur iuxtaGallic confuétudinem, qua: ciues liberos non haberet. Cancellari us autem agnitis eorum confiliis,vbi nulla viditeosmanfuetudine,nullis benefieüsapropoficoreuo-cari,primoMattha:ünotarium quica:terisaftutiaprxeminebat,congreg3tacuria, iudiciofolennipoftulatum,ncquedefcnfionemc0gruam afferentem recipiiu/fic incarccrem.Inde capti funt pleriquc milites, quos de morteipfius iufiurandum pratftitifleconftabat.Cumquereginanullatenusconfentiret vtGaytusRichardus caperctur,qui coniurationis caput erat amp;nbsp;principium, vix tandem cancellarius id i^o folum obtinuit,ne liceret ei extra palatiumegredi,heq;copiam haberet militibus colloquendi.Epifcopus Agrigentinus captis foeiis nihil fpci reliquum videns,vtad peragendum propofitumfacinus tot partibus mutilata confpiratio Conualefcat, ftatuitaducrfus cancellarifwrbis Agrigentinxamp;adiacentium oppidotum populos commouere,amp; apertas in eum inimicitias profiteri,confidens Rogcriü Com^ tem Giraciieiufdem coniurationis focium, amp;nbsp;eius hortatu multos alios confiliu fuum facile fequuturos,fimulq5 fperan^G^bertum L elucienfem irt Calabriaiuxta quod inter eos conuenerat,idem faólurum.Itaqucfinelicentia curia: cumpaucis militibus dam difcedens occulta quadam via peruenit Agtigentum,conuocanf(ÿ populu March mi notarii amp;nbsp;aliorü eis captionem exponit,dicens hoc effe propofitü 5° cancellarii,vt omnes Siciliç proceres quotquot ei qpn cónfenfcrint, primo capiat: indeveneno regem extinguens regnumipfefibi tranflumat,cumreginaquapro-pinquafuam nuncappelletmatrimonium contradurus.eo ventum effeneceifita-tis,vtoporteatSiculosoésquifidemregi feruare volucrint, vnanimiteraduerfus proditoreminfurgcre,amp;antequamtam deteftabile perpetretur flagicium confi-lioru eius machinas præucnirc.Hxc amp;nbsp;Agrigenti publice concionatus eft,amp; Jd^f-fanenfi populo fcripta dimifit. Verum Agrigentinis horum nihil perfuaderi potuit, ncquefatisiuftavifaeftolt;^afiorebellandi. Rex autem ac regina fugamepifeopi cognofccntes,Burgundium iuftitiarium cum litcrisregiis Agrigentum mifcrunt, pra:cipientes Agrigentinis vtepifcopum tanquam proditorem fub eiufdem Bur- 4° gundiicuftodiaPanhormumtrarifmitterent.Quicum adcuriamveniens,eaquç palam gefleratquibufdamnitereturambagibus excu fare, mul toru conuiftus tc-ftimonioduduseftincaftellumSandiMarei,fquodin valleDemenia:fituraeft} ibidem interim feruandus donee operum ferics ad Rom. pontificem perferre* tur. Itaiammetu reique difficultatc fublata,viribusomninodeftitutaconfpi-

ranojdeincepsrefpirarenon poterat,nifinouusdcnuocafuscmergcnsnouumin* duxiflet pfriculum , amp;nbsp;mulcorum prudentium virorum indu^a fopitumex-tinóhumquepenemalorumfomicem vniiisviri tcmeritas fufcicanbt.NamcüO-donemQuarrelIumMeflanædiutiusmorari poft conftitutum abeundi termina cancellarius comperiftet, quod futurum erat praefaga mente concipiens, minisamp; contumeliis plena ei direxitepiftolam, pra:cipiens vt infra triduö poft fufceptasli-teras omnilucrifpeneglcda,omniq;damnipofthabitarationedifcederer.AtilIc fatali iam imminente pratCipirio, cupiditatis tenebris cxcæcatus, nullis minis aut precibus,nullo poterat genere perfuafionis auclli, ob id folû tanto fe periculo ne-gligenter obiiciens,vt a nauibus in Syria tranfituris extorquetetpecüniâ,nô aliter eis

JO

-ocr page 711-

DE SICILÏÆ CALAMIT.

^9i

tisihdultacopiatranfeundi.Haccxaôliotiê ciuesmolcftiflîmefcrentcscœperunt inter fe primü occulte conqueri,deinde licentius ac manifeftius indignari ,fuatnq$ ipforum temeritatemamp; ignauiamaccufare,qui prædonesalienigenas paterentur tegni thefauros amp;nbsp;de ciuium iniuriis conquifitam pecuniam in Franciam afporta-te.Sed amp;OdonisQuarrelIi clientes,qui per vrbemebriivagariconfueuerant,for-leCræcos in domo quadâ ludentesinuenerunt,eorumq;ludosimprobepertur-bantesjcœpercmultis eorum verborû iniuriis irritare. Qui ob timoré cancellarii patienter aliquanjiu furt:inentes,rogabant eos vt abfcederent, vel ab iniuria têpe-j^ tarent.Atvbiiamiraiugibus accenfacontumeliis,propulfatometu^atientiâ eos tJedocui^raptisfuftibusillosaggreifijimprobam eorum loquacitaté multis ver-^cribus repreflerunt. Odo Quarrcllus ea re cognita ftrategotum accerfiit, ipfofqj fibi captos G ræcos exhibcri prxcepit. Strategotus auté telpondit,variis vrbccon-culTamrumoribuSjamp;adfeditionem pronos ciuium animos non oporterenune âinpliusafperari,fed hanc interim quad negligedodiffimulandaminiunam,amp;vl-l'onéin tempus congruum difterendam.Tü iilefvt femel ad iram motus,nullü ad-mittebat confilium) fubintulit, quiequid aduri eflent reliqui, iftos impræfentiaru °b illatum fibi dedecus puniendos,inefficaciter eiufmodi caufas prçtendi vt fadu i boefequeretur impunitas,nihil fibi de rufticorü confœderatione timoris innafcij j^ fxpedire nunc vt horum exemplo caeteri terrerentur.Cu ergo ftrategorus cius vo-

bintatifatisfaól:urus,adrocumvbiresaccidcratperueniiret,plurimamibiGra:co-tumtnultitudinem conglobatam inuenit.Quqs cum cœpifletafpenus cóuenirei tefponderunt non elfe tempus hocquo ftrategoti ciuibus debeant minari,fed bla-‘^'ti,neq5 didofcgniusineumparitcrirruentes,cumcqüirapiditatcfrc*tusinfuga ^evertcret,multos poll: eum lapides proieccrunt. Vilt;ientes Latini qui ob nauiû re-t ’^emptionéit^odiumFrancorü indudifuerant,Græcosquoqjaduerfuseofdéno-nis iniuriis laceffitos,cœperût ad feditioncm eos hortari,aflerenres Francis id efie ®nitni,vtomnib.Graecisexpulfis,ipfi domoseofum,vineas,cajteraq5oppida pof-^•‘^crent:Regina vero nupfilFe cancclïario,neq; fatis adhuc conftare quid regi co-‘'gerit,fed eum,fi quidé viuar,m3gno difcrimini fubiacere. Itaqj tota la ciuitas faU ^ fisrumoribusperftrepebat,amp;euidcnsrebellandi prætendens indicium co rerum inrbinelaborabat,vtneque ftrategotusneqs indices contra voluntatêplebis au-^«ent iuris quid piamexercerc.C^odvbi regi reginçq;cognitumeft,falfaciuita-'em opinionedelufam,immenfistumultuumfludibus agitari,Meffanenfibusin buncmodüfcriptamepiftolamdirexerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei gratia rex Sicilian,

^nc3tusApulix,amp;PrincipatusCapuæ,vna eu domina Margaritagloriofaregina niatrefua,Andreæftrategoto,amp;iudicibus,amp; vniuerfo populoMcilancnfi,fiddi-1 busfuisjaknem amp;nbsp;diledionem.Certö eft eos maieftatis crimen admittere, nó fo-, Inmfiquos tanta vis furoris cxagitat,vt aufu nefario v|ta: falutiq; noftræ infidiétur; » ^^^“*’’ ^41^105 *quot; familiariurn noftrorum necem aliquid dam palamue moliri co-''getit,quiquelt;iduerfus cos qui negoeiis noftris inuigilant, quorum ope amp;nbsp;confi-boregnuinnoftrumfelicitergubernatur,impietatisfuae machinas putauerinteri-S^ndas.Quod genus hominum cum ad totius regni perniciê natum appareat, mentis quidem expedit obtrudi fuppliciis,amp;: qüod in alios nitebantur atrociter exer-‘^cte,in caputcorumiuftifiïmeretorqueri. Inde eft quodGentilemAgrigentinuni i ^pilcopum,Gay turn Richardum,Matthxum notarium, quos contra Stephanuni j •^ileftum confanguineum noftrum amp;nbsp;cancellarium confpirafle manifeftis rerum

^tgumentis ag/ouimus,in præferwin noftra conuidos damnatofqs cÄcerali iuffi-iius cuftodii^euinciri. Statuit autem maieftatis noftrae ferenitas eiufdem Ste-j jj pbani precibuserga eosmifcricorditeragerc, citraque iuris feueritatem punitis

''iucndicopiamindulgerc.Haecidcircofidelitatem veftram laterenoluimus,ne i ^ttcvosfaHaci cuiulpiamftiggeftioncdeceptos, autaliis quibuslibetrumoribuS ! pstturbatos, contra voluntatem noftram agcre, fidemque quam erga nos hadc-

®usinconeuflamferuaftis,aliquatcnus violatecontingcret.Itaquenosfanosamp;iil-: t^olumes in palatio noftro fumma tranquillitate gaudcre,omnefq5 de ciuitate no-

fttafcditionummotusamp;occafioncscxcluditc*vt noftrapoflins gratiam vberiuS

promo-

-ocr page 712-

04

HVGONIS FALCANDI HIST*

promcrcth Has 1 itéras recipiens ftrategotüs iüffit ad ecclefiam ftöüam popalurt eonuenire,Vteasfacereccoramvniuer(is ciuibusrecitaribClimqucmorameoFa' cientepopülus dtutius expedaret, cöepchint incitari, ihuiccm colloquédo varias opinionesconfingcre^Alii Stephanum cancellarium aflerebant procul dubiorc-gem fadum, amp;nbsp;hanceius epiftolamqüamaüdituri vénérantregiasliteras appel-lad. Nam Giibertum regem interfedum ede, HenricumfratremciuscumpaucjS milicib. in cafteiio maris claufumobfidionevalIari.Alii,quibusratione magis vtc-tibus tam aperta falliras huius rei hdem fubtraxerat, velut moderatius aftruebanc ftonipfumeftneenadum, (edGaufddum quendam einsfratremregnaturum,^ ob hoc OdonemQ^arrellumcumingenti pecuniatranfiturum in Gallias,vteiuS W opera duduque praedidus Gaufridus in Siciliam transfretaretjamp;Conftantianï Rogedi régis filiam vxorem duceret,inde fibi dandaoccafionê exiftimas vt vide-retiirregnüiuftiusoccupare. Ci5ergoia murmur inualcfccrct, amp;:plebisindigna-tio mukiplicatis rumorib.augeretur,exclamauitquidaad ciusvocêfadodlcntiOj folumhocin tantoturbinefuperefleconfiIium,vtOdonemQuarrellü primoin-terfïcetcnt,dehincHenricum Coniitemqui Medanenfespludmum femperdi-leXedt liberarent.Tunc vniuerd qui aderantmön aliter quam Geonûliisillius fc padrum ire iuradent,ad expugnandäOdonisQuarrcllidomü,ncglcdodratcgo-ti mandato concurrunt.Sed cum primo impetu nihil agere potuident, ad portutn repentefe transferunt,amp;feptemgaleasibircpertas viris amp;armisG0plentcs,Rhc- ^° gium traiedo Phato perueniunt.Rhegini vero condlio Ioannis G31oracni,qui töó • Calabrixcamerariuserat,portas Medanendbus apericntes,eorumfocietatifeiu-rciurando prasdito coniunxerunt. Inde ad cad:ellum,vbi Comes fub paucoru mi-licum euftodia feruabatur, cqpfidentius accederunt, diccntes militibusqui adde-fendonemparatimurosafcenderant,vtComitcmdbiredderent:aVoquiipfoSjlÏ vi captiforentjtanquamproditoresilicofufpendendoSifedneceospodéquideüi cuadere.nam d forte fquod vix accidere^offit) ea tota die fud:inucrunt,in cradino Medanx LX. galeas armatum iri, deque machinas ad expugnandam turrim necef-farias allaturos.At illi primo negledis corum minis indantes acerrime rcpellebat, amp;importunitatempiraticam mukiplicatislapidü iadibus proturbabant.Indeve- ’ ro,fc paucos admodü ede condderantes,nec in toto cadello tantum ede vidüaliü quodpertriduum cis podctfufficcre, Medanendbus indantidime Comitemdbi reddipofceqtibusrefpóderuntjhominesignotosqui fincduce,dncfedoreVcnC’ rint,nonoporterefuperhisquaïpod:ulabantaudiri.Sivcrod:rategotum,veliudi-ces, vel omnino quofpiam de maioribus ciuitatis adducerent, eorum fe Verbis facile credituros.Quod illi datimfe fadurospolliclti Medanam reucrdfunt,amp;Ia* cobumHodiarium,quiad armandumdoliumacuriamidüsfuerat,nolentcmre-ludantemque Rhegium pej^duxerunt. Milites igitur omni fpe dduciaq; refiden-di fublata,tandem illis Comitem reddiderunt. Q^ pod Phari trandtum a Mefla* nendbus non dne totius ciuitatis concurfu multaq} plebis alacritatefufcepto,iura- 4® ueruntomnes Henrici Comitis deextero fe peromnia fecuturos imperium, neö ci vitafuperditcdefuturös.Interim autem Odo Quarrellus in palatiürcgisquod domui fuæ proximum erat,cum omnibus rebus fuis fe contulcrat,ibique virorum multitudine circa muros excubantium circumfeptus,nec ipfc potcrat exire,nc(p per literas cancellario quod ei contigerat indicate.Nam amp;nbsp;palatii cudos,cumali-tcrirruentispopulifuroremarcerenonpodet, cum fe capitis fuipericulo fpopoti* deratferuatlrum.Comes igitur midis cum notario fuo plcrifquc I|iuium,vniucr-fam illius pecuniam,aurum, argentum, gemmas, vedefqj fericas fcr^to configna-ri fecit,amp; in interiore parte palatii fumma diligentia cudodiri: ipfum autem Odo-nemlintrifubdlentiono(disimpodtum,ad Cadellum vetusquodinportufecus p cccledam nouam dtum ed,iudit trasferri.Interca Medanenfes veriti ne Comes ilium ea fpe cudodiri faceret,vt eo curix reddi to veniam im petrarer, eorumque fo-cietatifefraudulenterfubtraherct, optimum arbitrati funt ipfum Odoneminrer-dcere.Hocenimpcrpetratonó podcComitem crgacuriam deincepsexcufari.I-taquemagna virorummultitudine conuocata Comitem adeunt,podulantes vt Odonem

-ocr page 713-

DE SICILIÆ CALAMIT.

OdohemQiiarreHum cis traderetpunicndum. non enim eo captura füîffe confi-^io vt incolurais feruaretur, fed vt eo diris excruciato fuppliciis, tara régis quafu-asiniurias vindicaren t.Comes auteni,ne videretur eorum ingratus beneficiis, fî-’’iulq5 videns etfi reluiâan vellet,plebis tarnen oportere defiderium adimpleri,no-biteorum petitioni moras opponere,licet ei plurimum difpliceret.timebat enira ^G ipcracum finem non polFet res inconfulte ccepta for tir i. At illi repente caftcllum 3deuntjamp; Odonem Quarrellum a caftellano fibi traditum exuentes, afino que ad Iiocprxparauerant eumimponunt,pedibuseiusin anteriorem afinipartempor-[^ redis,capite vero in partem cótrariam acclinato. Dehinc vniuerfo populo ad hoc ^peftaculum confluentc,per medium vrbiseum cum ingenti clamore deducunt, eontumeliis interim acverberibusinfiftentes.Vbi ad portam ciuitatis vétumeftj quidam eorum cultrum Pifanum quantis potuit viribus illius immergens cere-bo,cruorcm qui ferroadhæferat fub omniumSfpeótulingebat, adinexorabi-bodiimagnitudinemexprimendam.Cuius exemplum fequuticxrerimebratira Odonem innumeriscÓfoflumvulneribusdifcerpferunt. Caputautem eiusaffixu lancexper vrbem diutius oftentantes,ad vltimum illud in cloacas publicas proic-eerunt,quodindefurtim fublatum eft,amp; traditum fepultutæ. Inter bæcaut Grarci Ï^ranfalpinosquotquot inuenire poterant occidebant,donee Henricus Comes ^Jdfiericuminterminationcpœnxprohibuit. Meflanenfes igitur,vt venture regis exercitui quatenus poterant aditus viarum obftrucrent, primo Rimetula caftellu breilfimum occüparunt,caftellani fide promiffis facile corrupta. Inde Tauromi-bum tam dolo quam viribus aggreffi fuut, vtRichardum Comitem Molifii libc-rarent: amp;nbsp;oppido quidem non difficile potitifunt, caftcllum aut nullis poterat vi-ribusexpugnari.Sedamp;Matthxicaftüllani fides licet multa præmiorum pollicita-donemultifq},minisattcntata,nufquâtamenapropontifoliditaterobôrisexcide-l’at.Demum vero vxoriseius frater a Meflanenfibusmiflüsexorabateum cum la-^bymis^vt tantæ cofilio crudel'itatis abiedo, mifereretur vxorisac liberorü, quos 'flearcerem miffos prxceperant MelUhe^Rfes interfici,nifi Richardum Comitera Waturereddicontingeret.AtillerefponditnÓfolumncccmillorum fibi tolerabi-jo ^^mforcjverum amp;nbsp;feipfum motti paratum audafter occurrerc,antcquahuiufmo-diproditione vitara foedaret,quam haäenus nullius infamix notarefperfcrat.Tu ’^9'-'hniff’usfuerat cumintelngeretilliusanimum abeo qüod dixerat non pofte j dedeftijGauarreto ipfiuscafteHi quém dudum nouerat, intetpofita fide multa ' pollicitus, perfuafit vt quamprimum temporis opportunitas paterctur, Richar-dum Comitem folueret, amp;nbsp;hoftiumci carceris aperirct, Quadam ergo die dor-®iente Matthxo caftellano, GauarretusvtfpoponderatRichardum Comitem ®vinculisexpeditumeduxit.Gumquemoxadcaftellanum itinereredo conten-d^ret,illeadftrepitumpedum excuftofomnócum vidiftet Comité,repenteprx-r«rtitusenfem arripuit, amp;nbsp;fibi paratas infidias in capuf illius facile retorfiirer,nifi h Proditor cuius id operapatratumfuetat,amplexus improuidum, ferientis conatii ®bderet,amp;illi cultro quem tenebat fuperiorem dorfi pattern inter humeros trans* feffeumanu tarnen Comitis quam enfifublato prxtendérac vulnerata. ItaMat-bxomultis confoftbvulneribus,Meftanenfes Taurominii caftcllum ipfumquö Comitem alacres rccepetunt. Hxc vbi cancellario nunciata funt, tanto repen-teturbatus infortunio, confilium amicorum quod diu neglexerat, turn demû ex* petii^vifumqueeft perfuadereregi,vtexercitucongregato Meflanam obffeffiim P^fgeret : quodl 11e fficile pronaque voluntatc conceflitjad educend»m exercitü certoab Aftry^gis termino conftituto. Interim autemCatanenfibusferipfit, vt nbilomnino vidualium Meftanamdeferrent,nequenaues Meftanenfiumibidc tó onerari permitterent,omnefque infuper Catanenfium naues ad terram fubduci

Pfæcepit, fingulis earum carinis fingulas tabulas fubtrahendo. Ea res annoni comportandx fubtradacopia Meftanenfibusfamis neceffitatemindixerat,cum nullum aliunde fuper hoc folatiumexpedarent. Calabria enim eins anni fterfti-tatedamnata,vix fibi fufficere poterat.IntercaRandacini,Vacarienfes,Capicianii l'*lcofiaüi,îvIaniacenfes,ca;tériqueLombardi,qùicâncellarii partes ob multaeius benefit

-ocr page 714-

6^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS F ALG AND Ï HIST.

beneficia tuebantur,baud dubiam proditorum inuidiam ac fcelera deteftanjegi-tos Panhormum mifeïunt,roganles cancellarium,amp; ei modis omnibus perfuadc* renitentes,vt aduerfus Meflanenfes exercitumconfidentercduceret.Nameum quidcmdcfolisLombardorum oppidis xx. m. pugnatorum vbicunqj pratcipe-rct habituruin.Qnorum laudata fide cancellariusterminum eisconftitutuin ad hocexpofuit)iullitqueVtinterimfe rebus neccflariisprémunirent. Rogeriusau-tcmGiraciiComes,vbividitdenuoconfpirationemmultum ex improuifo viriu collegi(re,rebclJandidefiderium, quod hadenusdiffimulans occultauerat,aper-tis cœpit indiciis profitcri, caftellaquefuamuniens,CephaIudium adiit,amp;cum eiufdem ciuitatisepifcopo colloquium habens, petfuafitei vtiuraretnunquam ö- ^° pemfuamaduerfuscancellariumMeflanenfibus defuturam, adiecitque Vtabv-niuerfis ciuibus fuis idem iufiurandüm accipcrent.Cancellariüs tarneneiufdem vrbis arcem munitiflimam pré(?ccupauerar,cum iam ab initio fidem epifcopidu-biamagnouiiÏet, amp;adipfiusarcis euftodiam Andreamhoftiariumconftitucrat. Matthxusautem notarius,cUm in palatioclaufus teneretur,audiensquod Mefla-næ geftum fucrat.fimulque videns Anfaldum caftellanum amicUm cancellatii in fuperiorepartepalatiivalctudinedetineri:exilliusabfentiadatam fibiperpctradi quodoptabatopportunitatemagnouit,amp;Conftantinum eiusfocium penes que folüm cuftodiendi palatii cuta tunc erat, multis perfuafionibus co impulit, vtvni-uerfos palatii feruos (qui fere quadringentierant)iurarefacerct,quoddietertia ^® quameispræfixerat, cancellarium ad curiam venientem.amp;cumeoloannemde Lauardino,amp; Rogerium AuelliniComitcm interprimamacfecundamportam interficercnt.lam tune ergo confpiratoribus in fpem amp;nbsp;audaciam rurfus ercdis,in partesfciflaciuitas variisatrenfibuslaborabat.Sed amp;:plerique virirapinis aflueti, qui circa viamCoopertamS: infupetiori parte viæMarmore«commanebat,vi-dentes rixas amp;nbsp;feditiones inter cUri« familiäresexortas^focictatis’interfefœdus inicrant,non quiafauorepartisvtriuslibettraherentur,fedlucri fpê fequenicsiu-rauerant in illum quidem impetum fe fSÖffros in quem primum acclamari cotin-geret.Optabantautemeumfore cancellarium^eoquod indomoillius mulcaar-bitrantescogeftamenepecuniam,credebantfequodoptauerant ibidem vberius P amp;nbsp;facilius effeduros.Inter has rerumambiguitatesamp;: pericula caccllarius depte-henfus,ab Anfaldocaftellano ftatuitfcifcitari quid^potiffimUm in tahto turbine faciendum decerneret. Cuius confilium fuit,vt negledo termino quem Afttológi préfixeranc,curnmilitibusfuis in aliqüammunitionumSicilias fe recipcret, amp;rta Lombardos quam cæteros quos fibi fideles nouetat aCcerfienSj quantû pofletex-crcitumcongrcgaret,ibique régis prçftolareturaduentum.Nam eum,fiPanbor-mi diutius moraretur,vix tantas hoftium infidias euafurum.Préualuit tamenRo-berti Comitis Mellenti céterorumque Francorum fententia, qui proditorü aftu-tiamamp;curi«confuctudinêmncfcientcs,Panhormi moraritutius afierebant,ncc oporterecancellarium fine rege quopiamproficifei,ignorantesnufquamaptius ‘^ infidiasquaminipfopalatiopræparari,vbincminiliceatarmis fevel militib.prx-munire. At vbi iam conftituta dies aderat, ferui ipfius palatii fperantcs cancellariu mane iuxta cofuetudinem ad curiam afcenfurum, parati ante ianuam confiftebari vt eum veniente cum paucis admittentes,milites eins excluderent. Odo vero ma-gifier ftabuli,cum eorum intellexiflet confilium,repente defcendés e palatio, ca-ccllarium,quod eipcriculumimminebat,cdocuit. Quipaucos amicorumfecum retinens,ni^itesamp; hoftiatios,qui ante domum ei usconuenerani^t eurem ad curiam fequcrentur,iufiitabfcedere. Confl:antinusitaquecafiellanii3^bifpemamp; O’ pinionem fuam eluiam animaduertit,mittensplerofque palatiiferuos,quosciui' busnotiffimos effe cognoiierat,perfingulasvrbis regioneseosdiftribuit,iufiïtquc 5° clamarcvt vniucrficiucsadarmaconcurrerent, amp;sdomumcancellarii quipara-tis iam nauibus cum thefauris regiis fugcre decreuerat,obfiderent. His vrbe com-motarumoribus,HerueusFIondus quem nontam familiarirascancellatii,quani ipfedefe plunmum loquens palatinis fufpcdumfeccrat,cum RogerioComite Auellinifecuspalatium equitabat.Quem cum vidiffent clientes Gayti Richard!

ac pk-

-ocr page 715-

DESICILIÆCaLAMIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^7

^t^plenquealiiviri,quiiam illuc armàti confluxerant, irrucruntin cum,amp;equo ^siedum gladiis transfoderunc. Inde Comitem perfequentes cum extra portam ^fbis in planum quod palatio adiacet peruenifl'cnt, fugiendi fpe fublata, iam in eu bnceasintcndcbanr,cùmrexvtadfcneftraspalatiiqùid tumukus eßet profpeäu General,exclamans, multumillisinterminatuseftnißfibiviuumiliumamp;incolu’ •^em affignarent. Sic eorum impetu vix comprefto,cum aliter Comitem liberate *ionpoflet,iufliteumin caftello maris fummadiligentia cuftodiri. Tune vero fa-8Htariicuria:,quinunquaminfeditionibusvbilucri fpcs appareat vltimi confue-'ieruncoccurrere, cum bisquosfuperiusc0niuraflediximus,magnaque prxter-•o ^^conflüentium virorummultitudine,domum cancellarii circumuallant. Simo GüternPi(ftauenfis,cuius diligentia: domus eiufdem tura commifla fuerat,mili-•«peditefqueprout locorum öpportunitas exi^ebat, per murorum difponens ätnbitum,fingula loca congtua defenfione prxmuniüit: militum vero maximani i Portern repentinus plebis concurfus excluferan Cancellanus vbi rem videtinid ■ ^ifcriminis deueniffejCÜ plerifque viris nobilibüs,quos a fe no paftus erat difeede-^‘'ipcr eccleßä quæ domui fuæ erat côntigua,in campanarii fortiflima (vt in plano) ’^unicionemferccipit.Erantaûtquifempereifamiliariusadhçrebant,Carbonel-Iusamp; BoamundusTarfenfes,GulielmusdefandoSeuerino, Alduinus Cantuen-j^ ^‘SjHugo Lupinus:Robertusquoque MellentiComes,cumquibufdaFrancismi-litibusilnterea Rogcrius Tironcnlis magifter Comeftabulus, cum militibusfuis ^^perueniens,virosquosibirepereratacerrimeproturbabat. At vbiiam mukitu-^opopulicönflucntisininmenfumexcreuit, refumptis animisineüm paritcrir-’^uenteSjtam ipfum quam eins milites fugere compülerunt,domumquecancella-f‘’4Uïmultodiftcndebaturambitu,cœperuntexo4nni partetotisviribus oppu-g’^are.Obfeffi vero non folum delocis fibi defignatis nihilo fegnius inftantibus re-l*ftebant,verumetiamapertisaliquotiesforibuserurapehtes,totammultitudiné 2üdaciirimcrepcllebant,longiufqueco^bantabfiftere. Matthæus quoque nora-’^’usamp;GaytusRicbardusdeloeisinquibusclaulifueratexeuhteSi priftinæ fe di-gnitati nemineprohibentc reddiderant.Qiiiferuisbiiccinariisaccerfitis,pra:cc-peruntvtantedomumcancellariitubis ac tympanis perfonarent.Tune vniuerfà ’^'uitas tam Sarraceni quam Chriftiani fignum belli notiflïmumaudientes,iuflü *^^§151(1 fieri crediderunt,moxque cum ingenti clamore ac ftrepitü concurrentes ^®perunt inftare vehemehtius,videntefquc diutius infiftendo hihil proficere,ta-demadportam eedefia:magrtalignorutn ftrue oppofitadecreucrunt ignem Ibp-ponere. Cumque iam redadis in carbones foribus liber patuiflet introitUs, plxri-^ue milites cacellarii quibus immenfa virtus peticuli metum fuftulerat, oppofue-runtfecoriantibusintroire.lbidiümultütnqüe fumma virtutepugnatumeft: bis ^uidémvrgentifsima necefsitate vires amp;audaciam rgiuiftrantCi iHisautemindi-gnantibusquodpaucifsimi viritantx mültitudihis impetum fuftinerent.Prt^ua-4o lehtevix tandem multitudine,fatigati fe milites in campanariUm contulerunt.

^blliperecclefiamindomurricancellariiliberetranfeuntes, milites peditefqué 9^1 muris defendendis operam dabat, repente captos vindofque caftellanis pala-'quot;tranfmiferunt.quos autem repererant de locis adhuc munitioribus refiftentes; ''ftededcrentbonisconditionibuseftecerunt. Inde ad cxpugnandum campana-fgt;umredeuntes,cumiammultis eorum vulneratis acrius ihftando nihil agerentj ''anishueilluc confiliis agebantur. Aliimultalignorumcoaccruatacógeriéjfup-ponendum ignfm cenfebant. nam ex eiufniödi faxis conftriiClunà^irc campa-^arium,quæ grrfeucrate diutius ignefacile diflbluantur : alii machinas ocyus in-1 !o 1 '^®®”*^»^“cratibusinuedisfufFödicndümabimocampariarium decernebant;

“terea cum rex ad matris petitionem e palatio vellet exire,vtab obfidione popu-u_amoueret,Mattha:usnotariusexteriq;cohlpiratoresqui aderant prohibueruc ’^^egtedijdicentesnoneftetutum illuc accedere. nam fagittanim ac lapiducir-•■^'iuaq5 turbine agitari.Cuqjviderentriullatenus ca die pofte campanarium ex-P'^gnarijtimuerunt nc ft res produceretur in craftinu plebis tepefcerent animi, vel Pænitentia duâi defifterent ab inceptoj cum id régi difpliccrc cognofeereht.S ta-MNN

-ocr page 716-

69^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HVGONIS FALCANDI HIST.

tueruiltcrgo cum cancellario pacifcijVt abiurato regnoSiciliç liceret ei ift qüaelb geret terram libere tranfmeare. Miffis itaque nunciis qui hanc ei conditioné pro-ponerent, ita demum intereos tranfadum eft, vt armata galea cancellarius cuni paucis quos cligeret traduceretur in Syriam, Comiti vero Mellenti caeterifqj Fra-cisadtransfretandum nauigiapararentur: nobilcs autem viri de regno Sicilix,qui cum eo in campanario erant, terras fuas fecure ac libere poflidercnt,militibus fti-pendiariis indultalicentia vel in curia commorandi, vel ad alium locum qucmli* bettranfeundi.hoc ita finedolofadum iriiurauerunt,RichardusSyraculanuse* ledits» Mattîiæus notarius,Gaytus Richardus, Rumoaldus Salerniianus archiepi-fcopus , loannes cpifcopus Maltenfiszipfaquenodegaleampraepararifecerunt. 10 Mane vero cancellarium e campanario cum paucis fociis extrahentes, ad por-turn eum Gallicum perduxerunt. Cumque galcam afcenderct, canonici Pan* hormitaniquiaderant rogabant eum vt a facramento fidelitatis eos abfolueret. at ille rem diffimulans, nihil refpondit. Turn curiæ familiäres cœpcrunt primo blandius hor tari, dehinc acrius amp;nbsp;importunius comminantes inftare, vt eledioni renuncians eligcndi partons canonicis potertatem daret. Ille vero videos arma*-tam circumfremere multitudinem , tumultuari milites , magnates indignari, quod nee dum reuertendi videretur animum abieciire,mctu compulfus renucia-uiteleélioni. Moxquegaleam ingrcflus,iufliteama terra propellbfufpedumHabens populum magno illue impetu confluentem. Itaque curix familiäres ad ca- 10 panarium re greif), Comitem Mellenti exterofque Francos cduxcrunt,plebifquc feditiofos impetus, amp;nbsp;aduentum Meflanenfium formidantes, in duobus caftellis Parthenico Carinulaque fecerunt illos interim commorari,donee eis ad trans-fretandum nauigia prouidqfent. At cancellarius a portu quam primum potuit auulfus, per Mazarienfium fines auftralem Sicilix partem circuiçnsLecatulara peruenit,quodcartel!um infinibus Agrigentinorum fitumert. Ibineceflarioco-adus ad terram egrediprxmifitepifcomimMaltenfemquidux eidatusfuerat,vt oppidanis ex parte régis præciperet, neillTim aliquatenusimpedirent. lam enim galea procellofo maris turbine fatigatadiflblutiscompagibus naufragium mina-batur.Cumquebreuitcporisinteruallocongruerefarcirinon poflèt,neque fine 1” certo capitis periculo liceretcancellario triduum ibi tranfigere,nauéonerariain codem inuentam littore, alanuenfibus emit,eifdcmque nantis condudis in Syria profperc transfretauit, Interea Gentilis Agrigcntinusepifcopus,quiinv21lem Demeniçmifrusfuerat,reuocatur,amp;curiæfamiliarisertîcitur.Héricus Comes mÓ tisCaueofi,amp;Richardus MolifiiComes,cum plerifqueMertanenfium xxiin-, galeis armatis Panhormum perueniunt,viribulque freti rtatum curix innouant, amp;nbsp;x. familiäres inrtituunt, Richardum Syraculanum eledum , Gcntilcm Agri-gentinum epilcopum, Rj^moaldum Salernkanum archiepifcopum, loannem Maltenfem epifcopum, Rogcrium ComitcmGiracii,Richardum MolifiiComi-tem,HenrrcurnmontisGaueofi Comitem,Matthxum notariü,GaytumRichar- 4° dum , Galterium decanum Agrigentinum regis prxceptorem.Ineoftatu curia conrtituta decernitur imprimis, vtiGilbertusComes Grauinenfis,cumfiliofuo Bertranno Comité, pcllatur e regno, faluus tarnen amp;nbsp;incolumis,fiquidcm his curix mandatis vltro parère voluerit. Quod fi viribus vtiamp;militibus adunaiis renitiprxfumpferit,cum eodeinccpshoftiliteragi, amp;tanquam proditoremrotis regni viribusoppugnari. Hoc autem negociumRogerio Comiti Albenfi. Ri-chardoqu^leSagio Fundano Comiti delegatur.Qui de totius A%ulixciuitatibiis immenfum cogregantes exercitum, Gilbertum Comité in cartel\quodam,quo feeum vxorereceperat,obfederüt.namauditocurixmandato vmuerfimilitesab eodifcelFcrant. Atille multam in feprocerüattendensinuidiam,ciuitatumatrox yo odium,nihilquefpei fibi relidum lntelligens,clegit fis Riebardo Comiti Fundano eum thefaurisfuiseopaólodedcre,vt liceret ei cüvxorcac liberis in partes Syrix trafmeare.Eo fic expulfo, cogitabatetia curix magnates Hugonë ComitemCata-tenfem,quiacancellarii cofanguineus erat,cxpellere.Sed quia nulhuscófilii, nullius audacix homo crat,vt vel occulte paraturusinfidias, vel exprxcipiti magnu aufurus

-ocr page 717-

DE SïGILÎÆ GALÂMIT.

^99

®wusaliquid timeretur,makierunterparccre,fpcranteseo ipfopofle regin æin-^■gnationem aliquatenus mitigari. Poft paucès dies Galterius Agrigentinus ^ondudaplebismultitudine,metuquecompilais canonicis,confentiente curia, ^°ntamèledusquam violenter intrufus,Panhormitanæ regimen fufcepiteccle-'æ-Ea res hisqui canceUario faucrât,ipfique reginæ plurimum fpei fubtraxinfpe-f^bant tarnen Romanumpontificem id quodadumfuerat, ratura nonhabituru, ^'^ntnonfpontecancellarium,fedcapitalibus minis adadumeledioni renunci-I ’^c conftaret. Quod autem vi metuve geftum fuerit, ratura non baberc practorc.

jgt;gt;ufmodiverometurainterceflîireqniamp;in conftantiffimü viruracdÔcrepofletj i^ûlli dubium erat,ncque tara manife fta res vllis teftibus indigebat.His accedebat

^uod PetrusCaietanus Romanæcuriæ fubdiaconus certiflime proraiferat, elc-; 'quot;bonem banc nibil roboris babituram.feptingentalque auri vncias opéraftudio-

^^êreginæaeceperat Romano pontificideferendas.Pars autem contraria, cuius 'Opinio præualuit,aflerebatineoftatuRomanameflecuriara,vtvoluntatiprocc-fUtnSicilix nonaudeatobuiare,nequecenfeat immenfam pccuniamobfirman-‘'îi'ûclcdionem fîbioblatamineoneceiritarisarticulo contemnendam. Hocita-

io

^ücncgociopaücis diebus protraôto,ne viderccurprxcipitari fentenda,demum lomanus pontifex eledioiieni racam habüirjpfumque iiiflit eledum a iuffraga-*’^gt;sepifcopis confecrari.Qin cantç dignitatis culmine fublimatus,repenteftatuni ‘’’’inutauitcuriæ,fummatnquelîbi poteftatemrennens, Matthacum notarium amp;nbsp;^'^ritilem Agrigentinum epifeopum fub fe familiäresinftituit. Eodem anno Quarta die Febriiarii circa primant horameiufdemdicivehemensterræmotustâ-f^Siciliam coneuflit violentia,vt in Calabria qiioque circa Rhegium oppidaqp P^oximafentiretur. Cataneniium opulentiffimaciugas vfqueadeo iubuetfa eftj

''' ne vna quidem domus in vrbe fuperftes remanferit. Viri ac mulieres circiter ^v*M. eumepifcopo eiufdemciuitatis,maximâquepartemonaeborum,fubrui-’’äfuntxdihciorum oppreffi. Leontium nobile Syraeufanorum oppidum eadein ’^‘■ræconeuffione fubuerfum,oppidanorum plerofque ruentium xdificioTÜ mo-jj ^cconfumpfit.Mukaprxterea in finibus Catanenfium acSyraeufanorum caftel-I’lt;liruta funt. Multis Ïn löcis rerradehifcens,5e nouos protulit fontes, amp;nbsp;vetcruni ‘'onniillosobftruxit: eaque nars AEtnxicacuminis quæ Taurominium refpicit* '’'Paeftaliquantulumfubfedme.Syracufis Arethufafonsnominatiflimusfquê ab ^WeGræciæciuitatefama eft in Sicilia occultismeatib.dcriuari} dekmpidotur-bulentused'edusjfaporemfalfummultamaris admixtionccontraxit.Taius,fons ’Ibidem aquis vbernmus,(qui de pede mentis iuxtaCafalc Sarracenorum egredi-'nr/quafiduarumhorarum fpatiomanens obftrudus,aquascontinuit,magnoqi ‘lehincerumpcnsimpetUjianguinei colorislatice per vnius fpatium borxmiran-bum oculis indigenarum exhibuit.Meflanx veto ma^ cum iranquilliffimum ef-^^f)infeipfum primo {ec0trahens, paulifperceflitalittore,deinde pedetentimre-^^ diens préfixas littoris metas tranfiliit,murofqueciuitatisalluens,ipfis amp;nbsp;fc portis infudit.His aliifque prodigiis cutix familiäres eorumq ue fautorcs perterriti,arbi-nabantur nouitatem harte return rtiagnamSicUlis ealamitatem portendere.Ti-niebant ergo ne cancellarius ope amp;nbsp;cortfilio Cbftantinopolitani Imperatoris, qui ^atoseius(vt ferebatur) benigne fufeeperat,regnum Sicilixcolledis viribus oc-i cuparet.Nec vetodubium crat plerofque regrtiComités ac proceres iiliusadue-tumauidiflimeprxftolati.Credebant autem etiam Robertum Comitem Lorct-fdlireginxvobfntatem amp;nbsp;imperium, cuius opera nuperabexilio reeocatusfue-•■ïtjproculdulRofecüturum. Dumigitutaduetfuseaquxacciderepoterant mul* bsfeconfiliis amp;nbsp;artibus prxmunitent, repente de morte canceUarii certirtimus ad b curiam rumor perlarus, amp;nbsp;Rcginx prorfus animum deiecitjamp; partem contrarian! inidroborisacfecüritatiseuexit,vtrtihil fibideinceps xftimarentdifficultatisaut pcticuli formidandum.Itaque fumma regni poteftas,amp; negotiorum cognitio penes Galterium archiepiicopum Panhormitanum erat,qui fibi regera catc-nus fiifpeâa fatis familiaritate dcuinxetat,vt non tarn curiam quamregentipfum regere videretur.

NNN i

-ocr page 718-

700

G ERV. TORN. P R O L E G.

Ledori S.

ju a non admiffitra videretur, (^ Faaelltti ta^nram illam ,ßlt;jna ejjit, ahunde compenfarepoj/it. Nnne lufio temporisJpatio eonceffo, vißtrn eft Ç^tp/afrisfinem a^steere, ne^nis ,ß omtjfa forent,msttilttffj'^*

TEMPVS HVIVS HISTORIÆ, ET SERIES feu Comitum feu Regum Sicilië vfqs ad Fridericum regem vltimüm.

io

TT lUoriam hac a Roberto Comite^icilia, (^ Roberto Guijearäo Duce Apulia,exordit ur bii a uff or: ^uûs T^icolaojècuKclo pontificevix/f/e legimM. 'vi fatti coK^areinde valeat,ab anno Dof»int circiter millefimo ducef/te^mo /êxage/ifno hlt;ec auéiorem fcrip/jffè, f/tsjue om fit-KO annorum numerus,ex tjuo h^e tputt nobis fuperjunt reli^uiie hominis Sicultferiptit e^e pof-dint,annorumfere trecentorum. Scribitautefn Raphael Foiaterranus in tertio jita Geographic libro, Robert urn Guifiardum expuli/Jê Sicil/a Sarracenos, ^uianno Domini nongenteji^ mo decimoquarto j^puliamiCalabriam, Neapohmg^ Garganummontem occupauerant. Eu ^^ 'Vero Robertum in Italiamprimum adquerendas nouasfedes zienij/e ,'vbifaorumexerettu breui tempore omnem ^puUam colonie pai/cis t^tgnauishabitatam,acSiciliam, GreetsGquot; Sarracenis expul/is, in faampoteßatem redegtt. nbsp;nbsp;hierum vt ab initio regni Sicilië celliga-

‘o

mus,prtmum SictUamtenuerunt Spracufani:deindeM. MarcellotertiuconfilefubaclaRo-mams Sicilia in prouincic fom^m redaffa e/f 'vfjue ad Caroli Magni tempora, juandopar-tito inter 'vtrunque imper/um orbe, Sicilia omnis Cum Calabrta er z^puUa Confiantinopoli-tano eeß/timperto, vftjuead T^icephorum Jmperatorem. Cutus tempore Sarraceni.slpuliam, Luceriarn, ^alialoca nonnulla occuparunt, anno Chrifiinongente/imodecimoijuarto:ac deindevartisexcur/iontbus Calabriam,Ne^polln, ^multaprcterea locapenetrarunt.Sea rurfusindefintexpul/ipojl centumfereannosaduentu Tancredt Normannif'viri belli ai-mißfueßrenuhtpuißtisßnibus egrejJds cum numero/a proie duodeam h ber or um 'venit in Itâ- 5® Ham, tandemi^ueadiutus aliquot Normannorum mtlibus^qui àdexpeditionem ffief i/olpmi-tanam eo fe tempore accinxerànt,Sictliam,^^puljam, amp;nbsp;CJÎabriàm cepit,tircâ annum domt-nimi/le/imum ^oflauum. Mortuus autem pofieros 'reliquit Sicilië Comités, quadsagtnfà trium annorum fpaciofelicitate maxima iüfulc imper antes. nbsp;nbsp;Tuneredofsceefit flius fo-

bertus,quem Calabrtc Âpulicque Ducem declarauit Nicolaus pontifex Romanies, tui amp;ee-Juarius ef confitutus.Sed /Ipuliamper fe,Sieiliam‘vero per Roger iufnfrai rem rexit.obiii aut circa annu Chrisli milleßmum äucentefimum feptuageßmu/eptimu. Poll Robertum Ducem,rerum pot it us eß RogeriuspoEl quem mortuum GultelmuSprimusjbeeeßif: nut Con-ßantinapolinprofellus'vtlmperatorisßliamvxoremtmpeiraret,occafonemperäb/entiani ^^ dedit Rogerio fra tris fuißlio, vt regnum Steilte inuaderet. lia enim eieHus, ^ hupt tar um fpefrufratus, apudprinctpem Salernitanum matrore animi confeHus extremum dient óbtii ßne h ber is. Sed Roger ius in eo regno quod ita am bier at, 'varie iaHàtus, PanhormiobUti reliHo flio Gulielmofecundo fuceeßore. qui duodecim annosregnauit,mortuusque heredein nbsp;nbsp;1

Io

fluim Gulielmum tertium cognomento Bonum reliquit : cuius regnumfuit -viginti quinqut annorum. Ei vero nullus eratflius quifuccederet. Itaqueproceres regemfbi creauere Tan-credum dus patruum,Rogeriiex pellieeflium. ,^odcumnon Jat is equo animo ferret Ca-leßinus tert ins Romanus pontifex,Henricum t^Enobarbifltum Friderl^d Emperat oris, Sicilië regem declarauit,ei Confantiam Gulielmißcundißrorem deo conje^^tam inceenobii Panhormitano,fedpermijfi c^ aucloritatepontßcia 4 'votophojefionequereligionis libera-tam,tradens'VX0rem,vtùna cum ida iusregni in mathimonium 'veniret: atquettaprtino Sieiliam,ac deinde Neapolin recepit ffenrieusi Tancredum “vero be/toperfecutus 2^eapoli ob-fifum interfecit, ç^ 'utrunque regnuFridericoßlio ex Co fiant ia fublato reliquit.ac tandem res deduUa ePl adManfredum Frtderici/ecundifilium,fieleratum hominem cirnothum ex ancilla, Ducem prius Tarent inu: qui Sidlie regno abdicatus efi a pontißce Rom. euocato Carola \_^ndtum Duce,fratre regis Francorum diui Ludouici, cuiregnumconcefumdlhac

-ocr page 719-

IN F AL CANDI HIST. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;701 ^^^l'vtpOfJtißc^^uota»xis^uadragixtamiiiaxu^nûm aureorum pefsderet. nbsp;nbsp;Traieffisi-^‘^'f)' Alpibus,Manfredum tandemfuperatum tnlerfecit Carolus.deinde ^ ConradmuFri-^''^(^ilmperatorisnepoteperimultapraliacumtotoexercituetiamjufiulit.atqueifafupera-‘‘^ boßihtfs citra vltraque Pharum,reg»um Siciliafibi vendicauit. Ferum Petrus ^ragone^ '‘^pofitificisfua/Uy Siediam occupauit-, in tjua aßerenda mortuus ePl Carolus Neapoli,fiper-^^ ^‘^^‘^^^fi^^^- ^^f^^ multoposl ipfe/^uoque Aragonen/ts ex ‘vulnereperiityreliPlis lacobo lender ie o liber is. jacobusautem rexfallus tandem Fridericofratri Sicilia regnum tradi-“1^» ^ragoniarn fecejfurus. nbsp;nbsp;Fegnaruntpoll eos Ferdinandus primus, .dlfonfiss, Ferdi~ ^^dfu illegittmus,^lfün^s fecundus, e^ Fridericus 'vltimus rex Sicilia,patr^us Ferdinan-‘^‘^‘fi^nebberisobierat. Is Fridericus po/f annumfixtua Ludouici GaUorum régis exerci-^^ ’ci (_yIEnariamproximam infidampul/us,fponfe fe in Galliam recepit, regü clementiarn ^^terturus. Prius tarnen ^uam regno pelleretur,Ludouicus Gallia ^ Ferdinandus ffijfa-^f*rexiunHû copiüregnumconfenferuntexpugnar^aepartuminterfediuidere. Ferum jpfrdia in dtuiftone orta, Ht^panus Ludouicum prorfusexclufitaportione, in hunc vf^ue '^^Sicilia (^ Neapolis regnumfibi retinens. Hunc ordinemregum Siciliaferip/imus, ^'^onferiplaniorem exi/ltmamushac tabula.

Genealogiaregum Sicilian.

Tancredus T^ormannus.

^obertus Dux. Rogerius Comes.

^xlielmus I. Rogertusrex.

Gultelmus II. Confantia,vxor Henriet Imper.

' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 GulielmusU}. Frtderieusl.

Conradus. Henrtcus. Manfredus.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Conradinus. Con/lantia,vxerPetriAragonen/is.

Friiieric/fs 11.


Jacohus.


Ferdinandas.

4-


Fhiiericus ‘vlumas rex Sicilia.


Fer^Hnafidus.


lt;0 Citerum commodius e^ nor,ad hiftoriam homixis Siculi nucreuerii, quißhi velut cer-‘ ‘^^ ^etis defignatumprafiituit cumcalufnd» tj»o de rebus Siculis exprofe/Jo diU^extius a^i-^ft, Sit t^ifttr hoe ex auf ore collegium ar^ume/ftum.

Argumentum huius libri exautorc coUedum.

^^gerius Siedia Comes (ortus a Normannis,frater Roberti Duels ^pulia^ui/eardi Sar~ ^^^fHor um Un^a nuncupati,id eÜ erronis, ^ /puaßper terras 'uagi)rebus humants excedeSy ^'^S^’'^^^ reliquittotiprtmum Sicilia^ ^ Calabria partttureficcedentem. Jpui de~

^orteGulielmiconJânguinei/uiDuels .dpulia Robertifuccefford audtta,tran/ittinA-riu ^'^^‘'^^^^^^^^^'^^^^fi^^P^^^^P^^^ expugnatis, adfuum cunHa redegdimpe-^^ ‘f/Jecutus itaque Ducatum Apulia,Regemfè ^uam Dueem maluit deinceps appellari: Ifl'‘^^^‘^^^^‘^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^‘’^^^^^^^‘^^^pi^‘ nbsp;nbsp;FaluitisRogerius con/dto,prüden-

^^ ^^^^(^i^ otnnibus ,futura iuxta acpraßntia caute di“ confultedtjfonens. ’'^ '^^feruatorybelltque ac pacis 'vices alternans : adeo vt fuis temport bus regum velprtnei-NNI^ 3

-ocr page 720-

yoi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R V. TORN. P R O L E G.

fum fiemi/tempare?» habuerit. praeter caterafgentes, Francos be/Ugloria pendospluri/num (iiligens,^uos c/tm/tlatißimis benefictis quoiidie in uit abat. Pod ffgt;i^^^^ ni^ue labores c^pericula, pacem^ue regn o/uo compara tam ^(^'■poU ingentes the[^ff^‘’^^ ...^ gnt commanitionef» Panhormi report os^ocio ç^ ^juieti dedit(ts,fau/la proie fefdd^^^ ^j, ' mans, Rogerio Duct Apulia, amp;nbsp;Amphulfo Capua principi, regni communcf» folietlf^ f CZ pote/latem commi/lt. At ilUbreui mortui, dolore patrem ip/um incredibiU,^ re^nu^^J' turn lu^u maximo ajfecerunt, Gulielmo tantum eorumjratrefuperjlite c^etn vixp^f^’^Jrl^ dignum principatu cenjuerat. 7(on muit o posl au tem la bon bus immenfis, amp;nbsp;'^^^’'^ ^^‘^ na corporis v^etudopermitteret,rebus'venereis aj/uetus Rogerit/s, immatura feneilif^^'-''^ ^^ Jumptus ceßit in fata. Suceeßit igitur Gulielmus, z^uern -viuens velneceßitlt;tttreg»fr^ ctpemfecerat,ßd qui tarnen patris fui aóla contemnens, curiafi at um beneprifts ixfiduf^t 0^ ßbi traditam,pejfi(ndari miferepermifit. nam patrisfamiliäres, alios exilio, nH^^ careers ^ demnauit..^amobrem fiimulatus ttdeo ejferata injolentique amentia, C^aioneP^i^y » hominem vili ^ humili loco progenitum, pat re feilt eet o lei vendit ore Barigt/tiR^ffi^^^. cellariu ef-Çvt vocat) Ad^tratum,quaquamperniciofifiimu,callidifimU, (^libidtxepp’'' efie nulli ambigerent, to tins regni curam c^’ adminrflrationem ei cem)nittens,nibilpi ^^^^*, cat er is nee credent,nee audiens,nifi quod C^aionis Itngua pleélrofallaei amp;nbsp;blandwqx^'P infonaretur. po debat enim Maiofacundia, mirujque er at artifex eloquentia.Solfts erge eut» coloquebaturexclufiscateris,omnespropinquos di“eonßnguineoshabensfuffeHetj^^'^^^^^ ^^ terim libido regnandipraeipitemdrtranfuerfum C^atonem ageret indique : quipod^'‘' tas variasquea/e clanculum excitatas feditiones dcfaFHoncs, omniaque delatiexiousß» regem turbata ,per at ro.v odium, neque minorem inuidiam nullis non tentât is, ipfußdeatqi regem perpetrando parricidio de regn o det urbare cogita bat. Eoque talt via res eusff^^ ‘■“'^ rex nullos prater Maionem ad fereciperet, vuigecredcretur mortuusiifndegrauififxcol'' tafuntfeditiones,nujquameiff^te Maione Comitésnobtlefque viros,qt(ipriit^i^^“‘^^^^' luerant gratia,inclementer traólare,cum alios e^bfis oculis,aliosfufitbus cafis inietemtuti car ceres tniieeret,plerunque cumfirpentibus exitiofis^itamfiam mifiretraHuros: aliotuff verovxoresdi'filt^ip/eitt/attofh^tliseonfi/ifratis , ef adciußnodttnopiamfape reilig(fgt;^^ vt ingenua cajlisque moribus an tea educata venalemfirmam exponerepa fit» cogeteatiß Fir os fortes çf nobtles,, a quibus aliquid metuipoffividebatur,i»exilitimprotruaeeat,jelt aduerfs eorum inuidiam df vindiclam infir tiens, collaiis to tins regni dignitatibus propt »■ quit cf aff nibus fuis,largiliontbusnulla in reparcens, quo/ii/tquamplurimos obnexios gt;ea~ deret : facilemfi dquot; ^xmanum vbique affingens ': ac honores denique ecdefa/Heos ,qiiibia libitum erat conférons,vt iam non cancellarit,fidrégispraditus dignitate videretur./x écrit régis excantata cf infatuata mente, vt tarnet fiille vehementer impia moliretur, nur^uoot tarnen efet rex vlhs de tali monfiro delatoribus credi/urus. Jtaque totfceleribus iamper^^^i-tis odiojus, efiècit tandem vt Comités virique omnes nobtles qui rei tndignitatetnferre ai»' plius non poterant, in ipfius necem coniurarent. Findex igitur tam at rods cf inbufttoi» portenttextitit eiusgener (JVÏ9tthausBonellus,quemfummatarnen diligentiaveltitfliKaf ^^ educarat dquot; promouerat. Cum enimad necem regiam patrandam conatus efet Maxeper^ ffugonis Panhormitani archiepifcopi abuti, tandem poPlamicitiam, qiiam euf» iHo od dß cinus audendum conciliarat,in iufium odium commutatam, infidtis appétitus, dut» ex aai-busipßus Panhormitanigrauiftmomorbolaborantis,noblis crepufulo redtret,aMatlb(e Bonelloprofiliente exinfidtis, quas illi redtturoßruxerat,gladtö'difiridü, tembilicfrf pentino vnoatque alterocafusiblulethali concidit. Jßia morte audita Gulielmus ‘veheraC' ter afierat used, cf muit o quidem vehement ius ipß regina, tantumqueßatim odium, 0quot; tanta coniur^tio omnium confataed,vtderegis animopeftmeömiïes/inferi»t,quibsoc cadem lufiam effe cf dignamfibi perjuadere non poter at: adeequeiuncl^udiisi» regem confiratum ed, ittalii in infiilam deportandum clamitarent, aliialio abfim/dendum. l^' ^^ queprius conquie/cere trageedia ea valuit, quam inpalatio a domefiicis officialis, ar xi^^^^' ratis,captus amp;nbsp;in car eer em miffus ed. ^ffeo tnfado mifir tyrannies (ficenim vulgodiclits-batur)vltrofe cum eiulatu aferebat cupere regno abdicare,vt non interficeretur .Fiusautent ßlius adhuc nouennis puer,Rogerius, DuxApulhe creatus,per vrbem dudus, dgt;“ i^^ amp;nbsp;dom;-^ nusfalutatus ed.At vulgi infiabilis murmureffiudium in varias fiatim fadionesdifradii ed; ad arma concurjum, palaïtumobjeffiim/excummultis intermixa/ionibus repcttitis, fipplf-

-ocr page 721-

IN F A LC ANDI HIST. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;705 f^ll^idume^ue velut proelitoribus,his qui eum cottcluferant int en tat um. Libérât ut elf igitur ^‘^^eßmuratis, neque tarnenprius quampaLfo conueniret, nihil fe a turbagrauius c^ atro^-^“tt régis eau fa perpeffuros. illico en im regeredditOsin oppidum Cacabum transfugeruntfal-quot;f amp;nbsp;incolumes. Multageßit bic rex in Italia,maxime quidem in Calabria,(^ yipuliado ■ ^^^ue (^ lat g bellis fèditiofis agit at us eLl. Sed 'ubifedata tandem omnia vidit, nullis iam ho~ / ‘WreHijttis in SiciUam reuer/us,palatiofefi abdidit, voluptuofo ocio lt;^ quieti vacaturus^ loterij» dam regnum ab externis tumultibusre^iraret. Denique fatoproximits conuocatis ^^fia magnatibus (fr archtepifcopis Saler nitano c^ Rhegino, vltima 1^0 lun täte GuUelmum ^ ^Wrem natu filium regnifucce^rem infiituit : Henric urn ver o Capua prineißem, c^ Htgi-^^ Margaritam Hifpanam natione (Regis Nauarrorum ,vt colltgo,filiam) regni (^regü f’ßi^ubernatricem,dum puer a täte regno fiißeHurusadolefieret. ,^peibits ad eum modum Jbusdi^e^tisdyfenteriamorboqae dtuturnodif/olutusinteriit. Mortuusauteminpalatin rf'dtus elf, donee proceribus euocatis, qui qua ad noutim regem coronandum neeeßaria e-’'^t procurarent, more lugubri, conclamaiofunere, totiusciuitatisluHu maxima, de loco Efulchri in id facellum quad Sicilia regum Maufolea continet, translatuseLf. quanquam te-f‘um eße Panhormi ingens alUfcribunt hißoriciaGualtherio archiepifcopoGulielmi régis ^ffoededicatum,opusßeHabile,vbi Sicilia reges fepulti iaceant,priuatörum autem nemo i-^’Plxliatur. Herum non ita diußperßes fuit Gulielmus : quem viuentem eum velut fautßi-^^^“^^pf^iwurn odißent,mortuumtarnendefleuere. De quo Syraeufanus epif opuseledus ^‘'^fHa, didum Catonis de Pompeio pronunciabat, mortem eius eeu damni plenam de~ forans:

Ciuis obitinquit multam maioribus impar

Nùflemodum iuris,fed in hoc tamcnvtilisxuó.

^ÿ^^itreginagubernatrixregnilcuiusauunculus erat Rotomagenßs archieptfcopus, mater ^ßo nept is Comité Perticenfis'j Stephanum Perticenßm ni^tris fua confibrinum adfe Pan-nprinum eut/cituit : quern ßlendtde dt' bonorifce except urn, cancellartum inßituit, ac Pan-hormitana eccleßa paflorem ■, duabus fcilicet regni Sicilia dignitatibus maximis eum exor-»‘Uis.Hic autem videre elf magnas acerbifim^que confidationes inter cacellarium amp;fra~ ^ffuregina Henricum,quiprtufquamex Hißania in Sictliam veniret, Rodericus appella-^ jo vatur: tnifnicitias,inducias,bellum, ^ rurfumpacern, omniaque adeo varia,incerta fß- tur~ ^'^ltgt;ita,vtnibilmagis.Deindepratervariabellaadmirabilemetiam regia aula vanetat^ quot;^ifeprOceres, Comités, Duces,honoris caufà mutuoprofrudant adocodeturbent. Sicenim ^‘'^‘l esl firtuna ilhc celerrime agitata (quemadmodumlibriinitioteßatus elf de Sicilia) vt Mjquam maiori mortalium dtfirimtne lußße videatur. Nec efficacius dici cogitariuequic~ ^‘i‘impotelf,quo quis eßepriuata forte temaque conditionecontentus debeat,ne dumgradtis '''obitaltioresinpi-acipittum ruatexitioßßimum.Plebs enim illicinfiirgit fapiusinreges,in Comités, minis ^ injultibus omnia conturbando. Et velut inßeculo contemplarivaleas, '^»iequidin aulis regum elf quodambitur,ßcexißimari debere qua/iventusfit fiber c^ va-^‘fi^fiuncflans,nuncreßans, quern nullusflbi perpetuo reti^re amp;nbsp;coercerepoflit. ^/are vt ^Iomelflniam,plenius is videbit omnes feditiones çfi turbostanquarn inhydrarenafienteSi ^nem nonpiguerit hfloriam attentius legere.

De Sicilië nomine.

Sicilia olimTrinacria ab eius for ma diffa elf, tribus promontóriis in diiierß proeur'^ reos: deindeSicania, a Sicano Duce, vel(vt aliis placet} a Sicanispopulis. PoLfremo abltalis tneam vulgo pr^eHis, qui(^Siculidicebantur,SiciltaeHvocitata. Oefoginta annisanté beHumTroian^fcribit Philiflus Siculum Italifllium ex LiguribusinSiciuamadpulfum iofula nomen attulße.

1»

De eius laude.

Iulius Solintts i» Poly hiß ore ßribit, quia^uid Sicilia gignit ,ßue fili ßue howißis if^^e-fti^,froxiwum eße bis sfu^e optima iadicantur. Et horreum populi Romam a Cicerotte voca* tur^^uedfipe maximos Roma»oram payent exerdtus: ^ua df ob fertilitatem Cereri^

NNT^ 4

-ocr page 722-

7®4


GERV. TORN. PROLEG.


Bacchofuit conficrata.inmelle enimamp;frumento cß-crocofertilifiimaeif,ae Italia fr eu»' ditatem in aliis etiam frperat.Olim PœnorumRomanorumque vidoriis altemantibusfutt infignis. Erbes eius/eptuaginta duas plinii atas numerauit.JIodieepi/copatushiferu»ti(rt diæcefibus quidem latifiimepatentes.

In Sicilia très Archiepifeopi^Panhormitanus,Mentis regaHsjMefianenfit-Panhormitani trèsfrfiraganei epifiapi, Agrigentinus,Mazarenfis,Mifinitaniis.

Montis regalis due,Sandt Marei,Mileten/is.

Mefianenfis duo, Sjraeufrnus, Catanenfis.

Pontifex lifimanus in eadem Sicilia habet duosepifiopatus,Cephaludenfiemdi‘Paeem. nbsp;nbsp;^^

Oppidorum Sicilia meminerunt M. Cicero in aèlienibusin Eerrem, T.IiaiuSiSalufiiat, Silius Italiens, Claudianus: ç^- ex recentioribus Flauius Blondus:diligentifiinte veto libre fe-xto Raphaël Eolaterranus: Gracorum Plutarchus, Polybius, Appianus,Diodorus,pater Géographes. Nulla eli enim velnebiUti^e injula,velrerumgefi-arum occafoneeelebriorreebiita Grads patinisque firipteribus. denique lufiini liber quartusnihilaliudferetraHah^’*^^ •Sicilia deferiptionem.

De Siculæ gentis vituperio ex hoc auiorc.

Hac infiila,inquit, ne tyrannis quandoquecareatyarnfibi circa regumfiHotconfuetuili/te lo vindicauit,vt morti mehoresprimumobneiat ,eos fibi reges confiituensper quos m eaprp-tua paßet tyrahnidis priuilegium confieruari. At que alibi, Subito cumfortuna vultum auer-tente, Siculis cognatum eslconuerti, vtmalint tempori/eruirequamfidei.Aliquante'vere ante deSicilia ^ Apulia: Licet vtraque gensinfida , mobilis,pronaquefitadquedlibetfaci-nusperpetrandum, Siculitarnencautius difiimulando cdantpropofit/itnj amp;q^otoderunt, blandisadulationibus demulcent, vt improuifiladant atrodus. Prias veradixerat Apulos nouitatdfiudiofis,timides,proditeres,inconfianies, magnaque leuitate a/nicitia/ndelere»-tes. ßgemadmodum etiamde Mefianaveta/^ c^ieitate Sicilia,'IIacciuitas,inquit,ex conue-nis,piratis,pradenibus adunata , emne fiere hominum genus intra meenia fia eonclufit, nullius expers fieleris, nullumabhorrensfiagitium,nihileorum quapoßit putans idicitunt» nbsp;nbsp;nbsp;52

CcIcbrioralocaSiciliæquæhitautor attinsit.

Tanhermum, vei Panhormus, vetufiifiima diciuitasßoeo amoeno dquot; fert Hißtet) pßl^t mûris fepta per^juam altis,vbt reges aureas coronas accipere conßeuerut. Confiât i»fct^f^^ ne iapidum qui tbi inueniuntur, ?(oha tepore iam/uifieJn eius templo maxime reget Sxuia fipeitunturdi^epifcepi: priuatorum autemnemo, nt in argumente diximus. Eufit hicauW eleganter df diligenter m eius d^criptione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Sjraeuß maxima.,pulcherrima,d' opulentifiima fuerunt, triplicimurofipta :agtutn- 40 tici omnisgeneris leguminum feracifiimis fin quibus dr armentorumacpecudum cepit maxima.

^ggt;'ig^^iif^^/£}'fi£^f(fia amp;nbsp;opulent duit as, dim a CarthagmettJibtu euerß, 'vera}» podea i/tßaurata:Äcragamem Graci appllam. Fitle hb. ó. Geographiam rolMna»t.

Catinaßue Catana, a.'Sto 'r^t K-ccruKO-i ai/cü ob ignes Sicilite^bratiicibusJftüdisAEï^* fit a eïiy ibiua zigathes tempium coKtinens, agro fertiii 'vinoi^ueprafertimi» tot a Sicilefi'‘' fiantißimo: t^ta veropafiuorum fagma^vtpecora ipfa ptngueäme Jufiot^^tur-ififi/^^^' ne internum circa aures elicit oproiuantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Mefiaaa zietufia ciuitoifiodie nemoribus a b uncials ßcbtntico careffS,^fiigt;tl modibut amp;nbsp;pelagodaudatur.

Jipud Meffaneos in mororumfoliit enutriti ^ermiculifiricum faciunt,^uo no/tfolx^ oO~ mines etiam viUfiimi conteguntur,fed can urn e^uorum^uefiragula dr dorfMliacodCXun-tur. Auri, argentin ^porpbjritis mar mor is venas haben t.

AEtna monsp/enus eH fulphure,nutrimentishumiAisgenerato^ex cuius hiatuß^'^^^ 'vomuntur impetu 'ventorum exagitata,nodu ^uidem horrendofiedaculo fjridttdK x-

-ocr page 723-

I N F A L C A N D I HIST. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;707

^^^ ^^ Z^*”^^ ’ ‘^‘*‘‘ ^^ ^^^^ fri^ore temperaripojjufit, it a necj^igtti »vSo modo di^ol/tefe, fine j^^'^fi^^ ^^ Ïffjùla Syracttfina^ittcredibilt magttitiieliffe,pl(»us piß turn fâcrer Huttos (orum ira non e^i fas comefe. in Ot/nt fa bulanturpoet a verfim Dianne comitem ve-*(ttcem virginem.De eo fonte Seneca ltb.de confolatione ad^lartiam cap. 1 y.

Ji^^tfonsperennts efr in^ens,tt(Xta Syracufas.Proferpinie facer.in auem Nvmpha Sicida ^^^/^’‘^citur.vj^

^^I'io (^ Canlt;e meUis meminit inprafationis calce. Canna mef/is aute»/,ivndeftßccaru, n j^.. ^^^ ^^^ofi^t y^ongiofapUnus materia, cortice tenui^dulcifucco,^uifc exprimitur: Io * ^^^^^‘^^fiifatim minutim^ue conciditur, deinde torculari apprefue ffccum reddit^ ^'111» cacabum mnndifimum dimif^s ignifttppofto concoquittfr^c^ exptfrgatar.P/trgattes '’^^I'^itt^gulinis vafs reconditnr ^vbi c»mreftxergt;t,tnfaccarum lattdattßimumcoaießtt-. ”^Ptur inagro Panbormitano.

De præcipuisregionibushoclibro citatis.

'^’fi^potifimum Italie regiones leges inbachilioriaySicdiamjCalabrianjyC^i^puiianii ^f»i(atusautemaifi varii citantur in tota reiexpoftione, ferefantexidts tribus.'velels ^»^ibnskeis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

j^ DeSicilia 'vero (^ hoc prêter fuperiora dicam, Sicili^e reges Neapolitanose^'vocatos,ab ^‘‘'f'nregia,totiuf^t{e regniprincipe ciuitate T^apolhtp»^ z/etußadr clariftma fmper dióla ^^ßbntParthenope appellat a, 'Vtdeilla/cribttTitus Limas, mägnapue ex parte montaoft ^ •^gt;fiJKafermónempleri^teafeLlant ffifanicam.

dpidiainter esteras 'vrbes continetpr^cipaas Bruhdaßum ^ Tarentam^paxtibi ^uo^aé ^^entrent in hac htsioria. i^paloram autem craßior c^ radier eflfirme.

_ Calabria définit in or am Italic proXi mam Sicilia: a ^aa Phare,breat marls tra^aßißit^ c^‘igt;''Exceduit autem eapartes omnes italicfita ‘vbertate,ßameto èmnîs generis,'vine,oleo^ ^^^^fbórea ^ouida, épais beUatoribas, e^fajjparo,puedelimelexcannis. Citatarc^ß-f’^^bhocautdi'eTerralaboris, (quot;vt efi ab*aliiS{_yLger laborinus^paodingensfit labor in ea I nbsp;nbsp;^ßdenß^cam folam habeat aridam,atpae ideo cult a diffeilim. itapaefitpalam tanta eraf

jo I‘^iiet»isfacit,vt ea pro ligno 'vtantar incollt;efaitpae ohm regio ilia zMagna Gracia appella-^‘^fievthodteinea Gr^ca lingua cam Italica eH pey'mixtàicorruptior tarnen eil ibifirmè vfpuam locorum.Habet infignioreSèiuiiatês Phegiam ex P/pdruntum, puas etiam hié

‘ü^^euffiaHisnonnullis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' lt;

ßS^^ireris,Leclor,'voces alipaotpaucasnohfilum ab hoc aut ore non reieHas,fed nee ah * IIS fermait is etiam noLlri temporis:'vtfitnt Cancedarias, Comeflabulas, t^dmiratus, Se~ ^’^fsialcus,Capitaneas,Cafiedanas,Comitifia^Galea, ed‘inpuibas [paèmàdmedum Plautus ‘“‘)^enatticißatfidßciliß^t, 'VtStrategotus,Gauarreiuspalatii. Sedh^cprafationlsap' fodicula iamfifidat. 7(0 lui a utem puiepaam de genuineßue patrise idiomateßae autoris \ ’ß‘ißylo, çfrphraß eius temporis immutare. Itapiie relipuifuoßculoprorfus intaHa pute 40 i^fiffe atas no ff ra diligentior, ne die am morofior, baudferret. Nee reperi apad puenpaam *iilt;imfcriptorem de autoris 'vita eficonditiOne: nee exalio etiam códicelicuit 'vel'vnicani ’Lucent conferré,fipuid nonficcurrebat -vel ebfilefièntibus er at extritum lit ér is. hunc verO quot;'^‘»scoaicematineis ^blattis magna ex parte corrofim fippeditauit bibliotheca reuereh' diftmi Dn. Matthäi ,Suefiionenfis epifcopi, omnisgenerh firiptoribus

expuißtispuam optime inflruHa, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- à S S

-ocr page 724-

INDEX EORVM QVAE

IN THOMAE FAZEILI DECADI-


^ y S VISA SVNT OBSER.


V A T y DIGNlOKA.


A Bac^nudffy quot;^ ^i^hdu/M»d»exty


t^begeiardu/j'videSaßiardnf. ’ ^bfn^ß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'lt;’0,M.amp;2d,^g

i^hrabamnzt^ßie^rex, *^72 s/

i^hraamni ffaihi Carneni rex ,^77,/^ k^hrdn Erguns, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72,^^

k^irretü^u^z Si^u/uw ^iupiex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/


^B^id/a , fe/t Gißa,


/4/,i5,/J.2Jff,4t

Garoü Sif^fÜM fHn)


dd4,^d

dEguhrßs, 2d,4:.^. / 77,^ 7, /.f gß d£gßaßnßda, 7,77 dE^7ßii/acerd0fes, ^PPd^ d£miüns Cë/0rinns,/7rdnnsSege^a,/./2,17 dEmtüi ßa/0rif Eemantde Ptem ^derù,


t^camania, 0^^. i^ccardui La/inus, i^ccida, L^deeßnesfiauiuf^ K-ydeeßorides Corintßiffi,


P7,J


3S^,^.J^S,i/ J£//ar/a /»fu/a.


yj^


AEd^MtnSieißam aduentus, 2j/, j. pe-/eEff0 in Ita/ia, ^j/,jf. femßum, r/i; j. Eiu/demfia^cenditurdE^^a,/^i,


JEneßdemas Pa/akuj,


^Jlt;f,)


i^c^arx, t^cü^i/tfß.


/«er^


zd£dgt;i»s ffip^0f^ E. ^^ jr. 2^7,2}. ^iüi 'virt»fes,vx0r,üigt;erf, , 2a/,d/,d)

^dEoü^inßß^^ad. iurardeanf, j,/ zicr/imonfes, /d^2o.iSj,/SE/ dEfi/jri0/dga^/gt;0c/isd»xjl J2ff,i7


1

4

1

4:


'■7¥i


zicraga regiö,

^cragan^dfß. e^ßfs, ^cra^as, T^r^s, ^cr/s,Sdrac./iE^^/,‘ifr^Sf ^erßia,


^dEßu/aßü barham demi/DionjßMjSd/ß ^Eß«nm mariner nm can/à^


^cnas Pd/eMMM»fdaXf ^£f»^mvfit//ideßr//gt;Mj0^2f.


S77^ J/y^ 7£if ^^ßi rf^/dß-


^crû» zigrige/îtinttf^


^^lt;iûJtif/gt;uer/»mßramors, ^2, yg^ ^/^^^^ 7J)fS


Adeno/fut Camerar/M^^z fit-ftf. cidunr^^j^, ^^


ma/gt;edefn0n/ana,fe,^a. fecundaxe^if-^^ßy S^}^-/gt; fermia difidper/a, )/, E’ 'i^ruximm/nufns, y f,^/. f^r/xâ va-rianSj ji,^/. ß/ßd/ßimui, s i, il-i^E/nte miracn/a, / y, d. n/üßM, ƒ ƒ»


•/y. tondrua.


SSd7,'^^


MMJ Cardia., dnx, j^g, ^^. jj ^mat^

^dn/ira/iSar^eenfimm,


as


^7¥,.2/


Jdran^w, 7^,./^.// * ^draniiasüétra/Timff/eôn, ' ^ '^^ AdranmDeuf,

Adrianus Cünßantinof. lmp. ^r^ß^^^^'^ //. ignawa; ß- e»nc7a^/0jiji^^a’nasdaf^^/


ƒ ^, ƒ ƒ • nbsp;nbsp;nbsp;Egt;. f^^^ad/da ve/o fndi^a/f//gt;gt;'i

dS,JS- -^E/dd^/incendderapiKisaJ^^’ f»0raétÜ0res, y ^,/. cau/a, f^,^/,(i)ß i^£/na vrigt;s, ^f,s^.S7, dp. yd, y. /j/d,/i-


Jdha^us////. Eûff/.Ég^j,


ji^drjme^um, -^daßeuf/^dexß^i, ^E^ßa^ /^/^ ^/.j^z, 2/


• E'idi ^gßa ^


{^E/nßm/f^s, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒƒ,/./ƒ/,ƒ

t^E/fiüOr/j'giamcand^, 727^ odßicti regianeSj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^^^ß

^ie^ régna ajdf'imariif wlièns dendraß'

d^f J7-^,¥7- d7d)7- ß^daraM^ ^naenar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77/,7i

dßtea 'vrégt;s, 772,7. nbsp;nbsp;nbsp;caß/nr a SarMeaf^,

7[/7, .^0. a Gm/Mm0 Eene ,7:72,7^' a Car0/0 E./mg. 7^7,22. fnndn»s de-E^ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;777,27


4

4 i

4


-ocr page 725-

S^^07,33-t3t,3. regnatu-f^ ^^‘‘*,303,27. adolefcentia,3o3, ^^^^' ^^‘ ^^ tmperium '*^'^^'^^^^'312,2 3. resinimperie ^’3‘J,3o. expeditie in Aficam, 3 24, '^^“^^^^^^‘«, 316,2 p. in Si-’'^di(us,323,3o. reditusini^-(ih^r^^''^^'^^^’^^' nbsp;nbsp;nbsp;fadainSi^ fgt;^t’tga,326, y. nbsp;nbsp;expeditie in Italia, ebitus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;327 i^bftlit virtutes ^^03,23.320,7.322, ' villa, 322,33. attaritia nbsp;nbsp;facri-

f’^ffttiinaj^^, ƒ 2. perfidia in Mef

^^ fodlani,322,26. feuitiain Segefa-

^°’^'^^^gt;36 ß^opnam tenent lat rents, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;362,2

1 ‘gt;gt;tentùorium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26 2 /

^tlt;tpn,en,i23,29. Jitus,Z7,43. ^‘3,7. conditeres, 2 23,3.233,1p. in-^'^^‘tfita,! i^,iS, nbsp;nbsp;amplitudo,22 3,3o, t^wia,220,4’1. ferttlitas,223, 22. pfiffe ent la ,224,6. nbsp;Eiusdem aqua-

^Iftu,226^0. infignia,224,^0. pt-I‘^,iiü,jp. theatruni,226,34. tem-r“^ 114,17-^3,12. t^ranniAi 7,34 ‘^0,13- dites ii/ufires, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rui ^‘^»titm nouttm, 123,30.2 2^,2 3 ! 1^’^2111 num empor mm, 2^,4 y .223,4. A-S^f^entittum emporium recens , 223,33. ^id^tfitiniequi, 2 27,44. Agrigenti-”^224,43.223,7. Agrtgentina filma ^fedina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;223,22

I ^llfimtinorum lex pofi Phalaridis cadem, ^^0i9fuxus,2 2 3,4O. Agrigentinorum ff Ken liberalitas amp;nbsp;ho/pitalttas, 2.2 0,4p T^entim Pænorum c apt tuer urn epera pra-d»as (incluras excitant,2 3 p,jo. nbsp;nbsp;turn

^}f«cufanispacemfaciunt, 247, ^ p. si~ fdiafrincipatumfibi vendicare conantur, i’947-capiuntura Rem. 3 34,41. ,^3 ^ ^^^ j ^I^^ißriminera, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;223*30

, ^«OMsLeonunus,493,3 0. 4 3 6,44, 3 3.

1 Kcatur,

! ^f^imPanormi, ' ilbiduß.

! ^•■^^m, Hercules,

4lt;^O,iO

' ^^lt;imus Sarac. dux , 377^ 21

i3i^ 1^3)3

E X.

Alcamumepp^. '2ep,23.3g^j6 Alcantara fl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^,23

^l^^affar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^34,3^

Alctbiades,232,ii,43. Athenienfes adbel-lumSiculuminfiigat,232,i^. Athenäa reuecatusin PeloponneJitmabit, Z34,2o

Alcides, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 24,1p, 2 7

Aldojntts rintimiliut, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^6,19

^^^J‘*, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P,43.t^si^o./P3,io

^lefuif- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^^,7,t^

A.le/e, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fi,3^-til,34

Alettntiuf», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P,30.1^3,12

Alexande^lIIjPent.Rom. 410,27.432,ïp Alexander III7, Pem.Rem. 44 3,4^ Alexicacus ffercales, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;223,2p

Alexon Achaus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;340,2

Alfonfts Arag.rex, 46e, 3 e .merttur,46t,^^ Alfen fus I, Sicilia c^ Ar agonise rex, 337,6.

a leanna ?(eapel.adeptatur,340,23. co^ pias e CerfcaT^apolwt traducit, 340,33. iniuriis preuecatus T^feapoUnt oppugnat, 34^,S. (apit,342,27. in Ga/iaciant

aeijratrem hberafidum auoctttur, 341,7 ^., fiatrerefit/utoBe^herium SaraceKum sm~ pg»af, 34*, 3, si3. capimr, 343,23. Aimi/fitsbedumper/equitur, 344,6. Nea--pol/m récupérât Alfinfits, 344,42. pg. ^netos irfipugnat, 347,2. weritur, 347, 40. nbsp;nbsp;Eiusdemfiudia ^ 'virtutes,33p, io.^1^4,34c,2. vxordrbberi,34o,29 Alfonß Neapel, regis fuga c^ cbitus, 330,^ Algert obf die, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 lt;^3,43 Alicala vrbs,27,33-tep,3p. nbsp;nbsp;AUcau e-

Aüampa/^t^ Aimericus Centeilus^ Almugauerorflt;m virtuif

^fi7}^i-r9Jfrr3 3^,5 ïgt;o,34 473,f

2-P,iOAS3^li,zjj^r4i

Atoyfius, rexNeapel. 50 5, ^P- Meffatsam ve-”^,3^7,34- 2(eapolim reäit, 310,1^. moritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5i-S,43 Alpheifluxusfubterraneus,7 S,i ^,43. eingo^

73gt;,i4 JluKtium^ Aly^oppid. iiljmita.

tp,soAi^,n “^^^^

Amala/ttenfa^^Sè, 5 j. 4 Thefidatonecatur^

Amalthea^ Amataldæferod^, AmenaKus feu Amenoffi^

i^W

437^3

Amefirata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34,10.23 2,22.2p3,6

Amethiimpietas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;367,43

Amilcaris centra Nimera expeditie, 237,40,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cades,

-ocr page 726-

t^‘^des,aj^,ff, 2 j fi,12. Ei/fsdemcadem 'vZeZfeZ/ur AnnibaZ nepos, 2y^^ 2f AmiZearisPL Zn S/eZZZam expedZtio, cades,ZZ-

Arndcar dgatZoeZi SpracafanosreconeZZtat, Plt;’P,PS. per^d(/s,ju,^2. damnatar[ dn,sp

AmiZear CZZ/cenis F. centra dgatbecZem mZt-ts/ar,^ i^, 2^. dgatboeZem z/Znett, ji^, II- SpracaJas ebßdet, 21^, ^7. eZadc-fur, Jif,j 0.^i7,P, J2.^!fi,2j. nbsp;nbsp;eccidZ-fter, Jifi, ^0. APeZZtam FomanZs ded/t^

AmZZcar CartZsagZnen/Zam centra Femanes dax,jfiS,^fi. ‘v/neZtar, 777,77 AmZZcarBarca CartZgt;agZnerdZZf centra Bom. dax,^^j,^, pacem cam BemanZs faeZei

^^,¥^

■fOfi^i^t fnorZ^ ^oÿ,^7

AmpZ^Zibeatram Spraca/Z AmpZgt;aZpZ/s,Beger/i regZs F. tar^ AnacaZppterZà, AnaeZetasPont.Bom. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^

AnapZaamp;dmpZgt;/nomZmenamentamacpZe^

Anaps(sfl.26,3x.fis,s2.fi6,4i. dnapZe^^

AnaxandrZdes,

AnaxZZas PZfegZnorum tprannus, 2^^^ ^d. i^a^ZosZnZancZd’osconcZtat, y fi, ^2/ Sa-mZes cam ZaneZais deZet, jfi,ys. nbsp;nbsp;eaer/a ZancZa Mej^nam condit, 2fifjti2jy p MefaZiam ampZZat, ^0, iS, aiff^rone

compr/muari

Affax/Zif/famt/^a/a, i/,^ff. c/aiZesc^mûrs, ^0,2^. i»iperiamam///u»f.

^X0r,2JJ,22.

Aif^j^Zem jZ/ü

AnebZfa/êpaZeram amp;nbsp;tempZam, nbsp;nbsp;nbsp;j^ gj^

Ancen, Spraca/aneramceZo/^a, 7^, 1^, j^^ ^^. car DorZea PaaenaZs dtéZa, 7^ 1/ capttaraSaracena, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^^

Andre^^area,sS.7,.^2. yds, 7j.fidfi,2Ù


tZonem/acst,s7 o,^^. eapZtemuZéPatari

S7t,P

'3^. caeZes, . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7,/7 AtfeZronodorfts ffteronjmi régit tutor^ J47, ud. forofi accommodât,i4P,ilt;7- fro-dtturyj^if,^^. occidttur,flgt;id.4j

n^,)i do,}^,}g.4i)j,4Z

AneZZi Ctementar/t^ratagema, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i44t4i AngeZus CarmeZita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïop,47 AngeZi PoZittant tudicium eZe PhaZaridis e/)t~ ßoZZsimprohatur, A nger^^/^ Ep/feopses, A ngZi Aie^anam capiunt, AnguiZZ^ Mep/anenJes^ j ƒ, i. anguiZZ^ p/u-^^K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tZ,l2 AnniZ^aZt^piy^i, /nSfcZZiamappZicat,iyj, igt;. SeZinuff/em capit euertif^ue, 27;, J.2. fZi»)eramex/mf^2/f,jifi viZZur aZomum reisZ/f, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7j,/J Afgt;^iigt;aZ(^ BsmiZcaZ iv SidZiam ^aiititaïf,

A»wZgt;aZ CarfZ/agi^evJ/um centra Xemanes

penec2f/nlt;r,J7S,^7. ßs^f,ZZigt;SSi erth ctfgitur,^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjif^m AnmâaZ i^y^miZearZf nepos, Cart/ja^ino!//»

Zentra Bem. dax, 7^0^22. ErepMUfu naaZgat, Zbtd. y 7. nbsp;nbsp;ex Zuramento Zgt;d/«uf

adae7pdsBemanosredintegrat,j.4.fi,jf,.figt; AnmZgt;aZZs portas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^2p./

■^77,^ • AnnZbuZBbedZas,dexterc^audax,740^.^11.

eà/fùùr, *

Ùyi 2^0,1) ^if,a 20,7}

AnnZeerd eprenaZeuSf AnfiZdZ^des, Ant^ZjfpüZerffm ^procerZtas, AntaneZePi^gatZoeZifprater, ^t^, ƒƒ, ^.

^^ca/^fûrMey/àe/xr,jif,i2.jy,2yt

cr»cZeZder manaZatoptrft!ng/t»r,j ^ÿy^ji ÀntZmne/Zus cZgt;aZcZcZen/Zs,

Z P, ^7 ^^^t'/^


AntZ^ropOp/jagi^

AntZoenusZ/efZor/cusSpräeuJi

A//^/fAem»sÂM/»s,^j,.2^- 2/^,U- (:^«-

hfZ/emu/ C^Ladus^a/res, A^u^Zfexes A^rigeafiVM, Afffo^ZusÄmMZeas, A xfû»ZZ ji^re^e /fau^ag/u^, A»fû/^Z»sS0V0was, Ax^e/f/as Caj^r/^/as, Ax/ox/MfaZaga,

H0,f i76^ 7^^

771,y AntenZas Fana, i S4tP,7P-à‘ZS7ilt;P AntenZasZi/ZnZarnas, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77)gt;4t

AntenZas cJifontecatZnas, S7S,)7- Fera-

Andréas Pi^ormZtanssSf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^ ^^

AndréasEdrantas, nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rm j^j

Andreas Engaras, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

AndromaeZ^as Z^axZas, TZmaZpater, Taaro-

menZZcondstor, ^7, iS. 2fs,a^. Andre-maebZ^amanZtas ^magnanZmZeaS) 2fiS ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Andren Catanen/^s, .• Sfi ^S AndrenZeZ Cet^antZnep. d^p-JceZas, .^j2,


ZfàrdàCraperabedamZndZcZt, iP7gt;4Z

AntenZas PanormZta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7^-7

7i,ï7 i^Zdd

U,ti P‘gt;S,to ApZius


A»f ram s. ^(iceZaZ, Ape/ZesS^raef/J^.^rie/i)^,

A^ia^^'vaig, AfZZûl/a/Zo a^ em/^äß,


-ocr page 727-

7^à,2 ^4, il ^^4,50

^^“^hmSicilia; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ . “ 17,7r r^^^fs Apdefirum imperio 't)6u£re nitttur, ^^3)20. cumfiatre redit in gratia, 33^^

'^‘ wneitur^ ''^iiis Temenitafignum, ^filliicraies Dionjfitflius, ^^‘'^odoriispoeta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ti,i7 '^l^^ooiiides,^gprinenfium tyrdnus,!^ p ^'^03,47 ^^^^¥^'^^^ nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i°,37 i^ferus Saracen orit (^ Sicili^e rex,- 333,6, ‘^‘Cumfiatre redit tngratid,ibid. ./y.vif!. ‘^»,336,2. occiditur, . quot;337,7(7 i(ii Claudii Caudicts in Sieil. t^aie^. 332,/^ Ipf Claudii Pulchriin Sicilia expeditio,^^/, ^^ß^ybid.^fT). abdicatio, ibid. ^^ f}‘‘*^Claudii(sSiciliaprator, 373,3. 3 c(?, ^^■Leontiu6ppugnat,3 71,7. eu Marcello ^}wufâs oppug»at, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;372,33 ^ a Gracsad Nort manos trànsfertur ÿ'^Cflfut» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7pd,^3 ^l«biri d^ferria^rab. a»fgt;naltb.poj?i»f, 4 j, ^^- a^ua etiavicinacurinterdit ditter/^e, ^^k'/'“^^'^ ^^^^^ ^^quot;^^ ^^' ^^^^ ^‘ ^^’^‘^ ftadaia Sicilian 13, 24. a^uæ dulces fil ^^gt;itgt;'antes,ii7,3y, a^Uiepe/lifir^,ff3,^3. , “^^‘tfdpepotuifitereunt milites, 3/^, ip ^“^ii^cliumfi^fies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ,33,^0

32,17.206,37 ^“windußria infibiufidisfèruis, 363,^2 ^^rtr^ifi^^uid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x ff^^, ^t^iuu (^SicUta regnum a plurib, p^titur, ^^7,4i,i^raàû»en/isfitrpisfints,7 72,.i.f. '^^^‘liflmp.aMefiânenfib.affèritur, 42,3 2 '‘^^di/(sSarace»us, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^ S,47t ^bi^athus Agathoclüfilius, 3 j7,13.317, ^^-Lycffcitinterßcit,32 0,^0 .patr^ vices '’%3^3,29.324.,2. dira patri machma-^“t,327,72. occidttt/r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 26,17 ’ '^ba^ciesfiuet^rcbcgctesylpollû, 232,23.

^itifCitrifithoèxulat, 72,3^. iiracid/e'm ^^^lulit^yj^ÿ. Orijigiam occupat,(^Sy-^‘^^^c9«dit,2S,ii.7J,3i.7J,4^.^32, ^7- Eiu/dem caries, 73 , ^7, fiH^

^^^i^CorifithAchiie^ftsHteroKis, 33,17 ^'^^oidemus SyracuÇ ^dikfifcopi C7^eJJa»efips, ^’'’^^imandritatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ -^ ^^^!medesSyracufagt;tus,p3,r3. ^rchim^-^^ipraßanüa, ^7,23. pS, ey.

4),^4

opera,fij, ^^'95,11. clauicula machifjalis ,^i\ ^^- cochlea^SS^iÿ.^^^jj, f^acht-

naiaculatoria,33, ta. machmationes contra Mareel/um ,3 72,42. cades,3 4^ 27-3 7 3,3d. fipulerum, 34,24.34,4s e^rchinus c^grigeminus, ta 3,24 ^rebonides Plerbit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;247,27 (.Mrdentia loca,vide in Igniüoma. f^/duinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;337^/7 ^rtnafi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23,Z7.zi7,3 cureta Dionis vxor,273,44. Timocrati dafür inuita, 233,23. Dienern*xcipit,237 z. pro maritifilute laborat, 23 7,70. in car-cere parit,236,2 o. necatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. 23 (^retbufifins,73,Z3.3o,40. ^rcthifia~ ^ua,3o,23. magnitude, 30, 3. pifies fieri,3 0,26. port a,3 o, Z4.

featuri^o tpuan^o exaruerit,

K^drethu/k ^0,43

lt;^retia,Iani vxor, ^^rgenmtmpromont, ^l'^e/itettifons, ^r^te,

4^,34


3T,40.'Z33,Z3 t^nadenus Barbarufia, 7^4,4d. fugaïur, 767,2. Minoricamcapit, ibid. 4. nofiros vincit, ibidem, '32. Liparam expugnat, 763,2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ .drietes arei Georgii Maniacii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot; 77,37 /driesaureus fitneris Erycina, a3p,z3.223,6 /Prime,infi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'77z'

32.2.22 Arifiotragœdu's, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3471,33 /irißonis Corintbiiconfilium, 262, 47.fira-tagema,26 3, zo. iateritus, ^ArifioclesPeripat. ^irifiomaches (fi Diony/îiliberî, .gt;4rifiûnous (fi Pyfiilus,

44,30 ^77gt;,4t ^33,171 ^^ 0,71,1(7

Ârreptitii, '^^fi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,220,27 (^rta banes Tufimia'ni dux, nbsp;363,33,7 s,7^ f^rtahs Alagona, .f7gt;z..^3. Claromontaxos demtoexa^erat, 317^, 70. cadit, 70^^ ^^_ 713,27.aXubeoimpu^natur,'7/7,'zo'.' ' firatagematejuperat/}odes,7z3,34, ZeoK. tiiobfidione/olffit,72z, y0.723,73, Zeoa. tii('capit, ^2 7,3^. aMefianen/ib. fi Lipà-re»fib. repeïlitur,72 3,7. regma: Mariai»-ior, 723,44.727,34. Martin»mfi,„if 73t,zp

Aru»din»mmellitarußges,z67,2 7.Z74 4 0 Aruiitius Paterculus digne %'emuneratus Aryadisproceritas,2o,33 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{1422 z AfcorinusCancellarius régis in Appulia pra-fi^^^\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.411,22

AfdrubalinSiciliam mittitur,333,3. vicHis fitgit,337,4z. A/drubalis mors fi hbeii, 232,z3

k/edBenforat^ Afinesfi.


377,33

^3,17


000

-ocr page 728-

E X.

^ ^ a

^ßnarttsfl. 2 6^2 S. ff ^,3 j.2lt;f ff,3^. ^f^^^_ r{fl.erigo,incremeta,proHentus,ff^,33 ƒƒ. ^fiftariuffi/e/luw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;270 17

^Jßff,rexTu»eiL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7ir

^ßf»arusß. -vide ^ßfiarus.

/ißöru,2O3,i.^jß)ri^orunuf»iß»aM,2'o 3,iff ßfiuriopp.evfßio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i/^3^

z^/ßumPalicoyum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63,2^

Aie/iarusß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10^2^

^/ ey hf^ffiani corpora bumor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;200,32

^(halarict(S,3lt;/(f,33. morilur, • 3^7,17 ^tbar has Cari hag. olax, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 a ^,3^

^they/ienfes Sicilia inhiaft/, 24S,^2.2 31,3^,

Leotinis auxilia »iiltuiii,2ff ^,4^.1^^ 21 bellam contra Sjracufinosfußipiuf ,232 3 f. Athenieußum ex Sicula dade conßer-natio,27i,lt;^.^thenienlium a Sjracufanti captorum n3iferia,27o,a i. Athenien/es 0-phella auxilia cotra Pcenos tMittunt,322 7

Athe»iopaPfor,3lt;f3,31. fa^nasdat,ibid..f^, Atlas Maurus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;220

Attilii Reguli in Siciliam expe^itio, 3 3d,^7^ praclaradeP(en(svifforia,3 37,ä p. dades amp;nbsp;captiuitäs,ibid. s i. Romainablegatio 340,12. cruciatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid^i «

^iy^ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,P-131,2s

A uaritia exemplum /ingulare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;410,2 ff

Auguraconditor, dS,2S. 'vaßado^ ^^^43

Augu/lam non eße CMegaram, nbsp;nbsp;nbsp;631,27

Augu/lus Cafar,vide Odauius.

Aulaßibterranea i^leonora, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;302 3

Auriceßa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;231,2 S. 17 3,,^^

Aurifabridolumdetegitlt;.^rchimedes, ff^ g Aurifodina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^ s, 1^3

Auripenaria maxima, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^0,49

Automala, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-^^,13

Auulaopp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P7,^o

Axine cur dida Lats, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4lt;^,4ff

Aydonum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘’S,32

Ü Adrianos inuadit Ninias, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^2,33

■^Batica Hiß.pars, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;370,4^3

BagèlardusNortmannus, ff^PdP-^oo,^^ Bailatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^$4 a

Balduinus,(^nßantinop.Pmp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;443,23

Balduinus Mußnus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 3 3,2^

Balintiumvinum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S,ii

Bapi.Egnatius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 id 3-374,1

Barbacanes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;433 3

Barbaravrbs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141,^^

Barbaria, Africa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;371,^^

Barbatifeu barbatuli,pifc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ^gt;^7.4S g

Barbauajra Genuenfrs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 31,1 (3

Barchina fadio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i^i

Barrafranca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32,4i),2oS,2i

Barreßa familia, 4âS, 2R. Barrera familie Barthol.Garßliatus,4i3,i7{genealogj47i^i, Bariexcidium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d‘lfr

BaßliusPmp.Conßantinep. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}7^'gt;^^.

Baßlius, Rom.ßlius, Co fr ant inop. Imps 32,2} Baßlius Geracienßs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di7^

Baßlius Pediadttus,3S7,14, fi(ÿt,}3 p^A Baßlu7^(S,inß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4A

BaPlia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;344,23

Bathj/sfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S,43).J43,47

Baych,turret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143,3^,ß

Baphariaß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 ff,14.173,43

Reichanes Saracenus,3 70,34.3 ff2,3i. PatKt' mum fugit,373,23.374,3. Enna tut/ut,

Belidsfi.caput triplex, 131,3 d (374,20' Belifirius Judiniani dux,3lt;7^^41^ randdoi in Africa delet,3 lt;77,Si SiciUam Godhico iugo liber at,ibid. 3 7.Ö'^^4,3 P' Gon/xsl-tdiaexigit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36S,}i

Rdlerophon Archia foetus intodeiid. Spriicii' Bdlonafanum,20 3,7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßh73gt;fr

Bdlumfrruile, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41,10

Beltrandus Andria Comes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;423,27

BdtrandusBlafrus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^1,4

Beltrandus Canndlus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^0,2 7.4f 7,34

• Beluedert, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73,21

Beluederi in Calabr^ obfrdio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^,33

Benamethi Saracenißrategema, 401,24 Benauir ^racenuseludilur,402,iS. Nicotfr capii(402,34. perit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40773

BenedidusXÏ E Pont. Rom. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4S2,d

RenmenderiSaraceni cades, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;370,33

Bernh ardus Crapera, 330,17, dolo Cemitalii

Motpcaguarit,33i,i.SiculiregniviciiM-tu ar mis ext or quere Bianca conatur ,373, 21,337,7. legatorumonitisnegleffis bill» perfequitur, 337,42. capitur,3 713,4.ßiii irretitur, 33S,2S. Barcinosemadre^o»

Bernard. Sar ria nus,4 lt;72,21 (mittitur, 3 7 Sd Berpllum fert Sicilia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17,2 lt;3.172,3^

BejcauedusSaracenus,37 0,34.372,71. d^' iera vide in Belchanes.

Bettumenus Saracen»s,37 0,30. adNortfO^‘ nostrdsfugit,3 72,3- Nortmanofddia)', 372,4s. Siciltapr^^sconfrituitur^ 374j 47. dolofepertmitu^L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;773-2

Bettumenus, Bogern praß dus,402,17- poif-diapœnosdat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.ti

BettuniSaracenifuga, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;402,2

Beuerius lacus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t!4,i7.df

Biblinum vinum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23^

Biccarum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210,23

Eidis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi,37'^oS,47

Biir-

-ocr page 729-

(

Il « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 1! D

^S’/l'uLiiIruil!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g

E X.

Brucatum, Srundufiü récupérât Guilhel.

227,2g.r77,27

Malus,4i3^f^ 3‘2,2g.2O7,g o 2 33,17

^^‘^Na/tarrena Martha regi^ubit, ^^2, l^l-StcuUre^nt ricana, S3J,iS- a Bern-

Bueberium,

Bucólos,

Bucolici car minis innen tores.

«O Lrafera mpuanatur,^3^,21.^^,

Bulchar Saracenorum Rex.

mori-

Buleuterion,

^2,3P Bulgarorum • 332,3

^'^^gOMy^f^,fi. in Calabriammit-^‘^^’',4^2^^o .adFrhencuredii^^ô 3,2 p.

Bulgaricum bellum,ggo,g2. légat i copiant ur.

lt; ^^gt;dericojeficererec((fat,4(f3,}a.in Ca-“oriamcucepiù tendtt,4lt;f4,jp. præclara ’'fffrtatvi^orMf»y4d7y2p. Gaüos caM (^irratini^ ^ifg^ ^^^ Gaüos 'vtneit, ^y^

»j'its^Biafci Alagona nepos,4S 0,2 p. Gaüos

o urganum,opp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3pR,/i

Butero oppugnatio,4J3,41. nbsp;deletio,424,g

Buterium, g2,47.20g,ag.iog,go. But erin an ffg/fla minima, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70,41

^f^^^{) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t3P,r..223,44

Buttigliario, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

'^‘gt;f(it,4gi,2o.PajJànetü aüofficiÜ redu-%4^0, ƒ 0. regis imp über is baUus,^ pr^tf, iitn darometanos (^ PaUcios fe in^rtdt

Bu^hutusfons, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-

r^Abiri, Cacaumenus

2-‘}'X..‘V7,gj

'ioo,33 3t7o,2g

337,23 ^lt;1,27

Cacyparis fi.

fi. afiium,23.,

^!'^gt;44- pacefa^fa magifier jufittiarius ^»fiituitur,4pf, ^^-p^t^em cÜ Claromon-t/mis dr Paltciis üenuofacit,goo, g. mori-

Cacius, Cacjparisfi. gg, 17.23p, 2.

ortus ó'incr€menta,p7,j

^USBUfeiP,

'^k^^nu,,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^,^,

’‘‘Nuntius Roberti Guifiardi F.4 02,40,4p,

fi^‘fiiäiti0»eoccupat,4O4,2g.40g, gj,

3lt;f-P7,^i

Cacjrum, ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;321,20.111,22

CadmusCous, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;nbsp;^34,^7.237,2p

Colefiinus HL Pont. Rom. 434,41.433,4^

Colefiinus IIILPont.Rom. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rv

fxpeditionem Hiero/oljmitanam fufeipit, •

Conjs.promont. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gg,21,27. (^33,13

Kon/Iir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40lt;f,2p

Co/arispifcina,

Cofius,

Gaietofitus ^ objidio,

77,4 fi, S3 ^^S,4lt;7

OÜnnle^ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

432,3. g4i,jr

Carthagmenfu aux,g 0 2^/.g/^ F H-pitna opprimer e ce natuspanos luit i 2 2,^4 *

G. Cannius dolo malo circumuenitur, 33,4 Calabria in 2lprtmannorumpot^atem ve-3po,^ CalaÜa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.2P,47-amp;3o,2.amp;igg^4^

^ilcar Cartbaginenfum contra Rom. dux

^iy-3Slt;fA3,55'^57.^‘gt;' ^^1^337,37

^^Sidkopp. nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^2,glg

Calata,go,i.j g 3,44. nbsp;nbsp;a Cal/agironediuer-

^'‘gt;“}iicii(Cor/ico metropolis, g 40,3 7.g7o,‘^g

Calatrafis,

22,23.223,0

'quot;''^fetus Aragomus, 52 g, g g ^“^fciiisCalamandrus, 4^3,40 ^icius Corfco Cornes firenue Saracenos

^tfutus Pin. Pont. Rom. .Alt;f2,gg ^quot;»tficittsmons, ' 22 3.

Calcerandus ^ochenfs, Calidusf.

Caliphas,Sarac. pontifex,

SS3,7

242,4 370,201

CaUphatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37^,31

Caüofchrus a Phalarsde benigne tradiatus, Ilg,Z0

^lodufi-aus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^^^

^fnusTuneti rexab Alfonfoimpugnatur,

Cadias bifericus.

P3,3

Callicrates S^acuf Callicggrii, Callimacbuspoeta Sjracufi

^53,2 é 7,7.233,3 p

^42,1^ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

^^ß^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

^fetchiniSaracenidolus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;400’1^

hebiumS. Ramerti, nbsp;nbsp;3S,47-amp;w 1

roltusBronzus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■^7 ^,42.47 g,go

72,2g

Caüimenes, Gallipolis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Caüippus i^tbenienfis,

^(i,S4 ^lt;^^i7A7

^i^9A3

Caüi/lus Pont.Rom.403,7, morttar,4 0 3,^g

Calopbarum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tig)37--amp;g4f^

Caltabellotta,

^2g,gg

32;2g.2e3.2C

»Kcaemporium dr Pantaghfl. ofiium, ÿj.

Caltagiron,

29,34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Gam^ait/i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hy^p.iodjgg

000 2

-ocr page 730-

Camarata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ro,^^

Camarina/ttus, i o j,4i. coffiliiorét,zj,^t. /^y/i.i0^,44. for/itfia,ioi,^z. palus, jotf,z^,jp. filma,z2,zz.io/,it^. Ca-marmenfis Hlppocratt dedun/ur a Syracu-

fi- Jedfbusalfiuotiesexuü, Camera Sicults Curia;

Camicui, •

77,3S

Cammarts,ß.(^pa^.

Camf/ana ineens, Campane/iarum initia, CampanimiüteSjZ/i, ƒ 5.

Z7,^4-UZ,zo 4^7,30 ^Jii'/i S o • ^^5,47 J,za avdaxmsliun^

/arfacinus,z^2, ^ j. eeruftelem i» khe-^ gmosperfi^ha, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^ Canalis idem ^uedofiium/l. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^7,Jo Canaria in fila, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h 0,4 s

Canema infinumfacinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S 5 0,34 Cannamedis, is,^^. y 1,21. nbsp;nbsp;cannamedi-

tatrapetum, Cantarusfi.ai7,2i.lt;! ß,g.

^M,r7

^^7gt;Jr

Cantarusfons^

Capena eondiior,

Capitaneus,vrbiiprafeéilus,

Capitium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pe,sr

Capiturini,

Cappadoces vt equinum armentum repa^^

^f^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J17, sa

Caprea^ infila,

Caput Siculis ^uid, 127,32. Caput album,

2^,3.123,30. CaputBoei,2ÿ,27.jf(3^ 34. Capatcaballi,33,2^. ' CapuiMi-^^ffi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30,22.1^7,0. Caput molendinorum,4p, 34. CaputOr-landi,jo,3.i^.f,3o. Caputpaßärum,2d^ 30.102,23. Caput Phari, 3 (f, 3. Ca^ put S. Alexii,4ff,3 3 Capu^^ni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73^^^,

Carabi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'t33,27

Carabusfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,d-t3i,23

Caraue/liafamiliapriuilegium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ off, ^3

Carbo C^ariana fadlionis dux,3 lt;(3,31. fip^ plicioafficitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3ff^,^

Carceres fibterranei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,23

Carcinus Rbeginus ^^gathocHspater, 131,7,

307,37 • Cardtnalüfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 3,20

Carints.oppid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a 1,43.1^3,.^ 3

Caritasfiumenti c^ olei,profufione eorundem mulffatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^ff^^

Carleontium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;73,1 ff

Camiusmenfis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;270,1a

Carolus Andegauends Dux adregnum Sicilië 'Vücatur,^^ff, 34. diadema accipit, ^^7,

jp. Manfieduvincft,347Al-''^'^^'''’^^^' radinu,.^.fg,3ff. TunetotribuWtt’f^”’^) ^^P3 2. Me^anaoppugnat,ff33,^‘-^'^ ^“^ labriafi recipit,^ 3 3,22. Petradrä^Oquot;'’* ad duedüprouocat,43ff,33- daeHiex^^ tione elu/us,437,.f3.cf( dafi Neafiarai^f-plicat,43p,3. m0ritur,43t^,^3‘ Sbififa gloria, ■/4p,3o. 'vxores,447A^A43d\ Carolt r. Rom. Imp. ^r Sicilia régis fireflies amp;pairia, 332,^7. literaaeiStciltaprocc-^^7,333,30. coronatio,3ff43,^ii‘ ^^^ß^“ ^^^^^ß^iSii^ii, amp;ddnceps. vxorG’Ü-beri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ih,;^ CarolusniR Francorum rex, 7(eappl, regno potitur, 3 30,4s. pelbtur, 3^1,1 Carolus Rorbonius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi4,7,si Carolus Claudus, Ftrentiprinceps, 43 s, 21. capitur,4 3^,44. ad Petra rege ma tilin', 433gt;,t7- liber atusvngitur rexNeapolts (^ Sicilia, 4ff2,17. pacem cum Friderice facit,477,1s,44. moritur, 477,33 Carolus Magnus Imper.Rom. 374,1t Carolus Marolettus, 473,34-47437 Carolus Martellus, Carolus Simplex, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3S4,23

Carolus Francus topias in Siciliaelt/cit,477, 44.päcem inter Carolum (^FridericS re-gesfacit,

Carolus loännis Aragoniifiius, nbsp;nbsp;nbsp;34 3,14 Caroniamiracula, Carran^, ■CarthaginenfisaGelone gt;vidi,23 p,jä,piic'em petunt,240,10. abffierenefindimtiir, 242,2p. Sege/lanis auxilia mittuat, 271, 3 p. a Dionjfioreprimuniur,273,23. Siei-liaimpetunt,2 p7,ii.2pS,4,3i)2,i j.pice cu Timoleontefaciunt, 303,40. Eerimde bellum cum Agaihöcle,312,41,33313,20. 3213,24. cuP7rrbo,32 p,2ff.cum Romanis, 332^13. cum Romanüficun(lum3443!. clades infgnis, 23p,iff.304,16. ab So-»^rttiis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;337sdd-33ld Carthago a Saracenis deletur, 37073 Carthalo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;342,^30 Caruenum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;370,27.377,17 Cafinoua, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77,21^ Cafblis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26,36 Ca(mena,23jS. 74,ii.\abrhomifediuer-Cafarum Panormi, i34,i^i nbsp;nbsp;{fi,2oS,20

Cafellatium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,2.103,44

Cafiellum ad mare Panormi, 163,22 Cafitatis exemplumfingulare, 461,23 Caforis^Pollucistemplum, 116,11 Ca^rum ad mare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140,4s

Cafirum Leonis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31,24.1s p,2p. -^66,32

Cafirum

-ocr page 731-

N D E X,

J ^'^^veteraf!um,U4,zp. ab Entera äi-^‘icalo^us CaiaumenuSf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^7,^5

‘^‘‘l^»i,4pïiZp, MfefianturaPaUctisc^ ^^‘“IdusRufus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^,,j

^‘^^^ityf»on,s2,zo. fitus,s/,ïamp;, concit-^‘^’'^}57,^o.zj2.,pj. ades memorabiks, 1 i^)^^gt; a^uadu^ifts,^^,^^- ^gt;'X,^p,i^. ' ^Jinnaßum, iR,zlt;f. por tus, ^7,io. fepul-(’'‘luw,pi,^p. ihfatra,jS,is. thermie, i^,^p. Catanagloria,pS,jp. nomemu-1 nbsp;nbsp;^^^^^57y^P‘Z^2.,ii. nomefscuincoUspri^-

l^‘»^refitMu,p7,pi.z^i^^,^i, i^afiatio, S?,^3. mii»ttio,sp,zi. Cata»iea»i dmm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,t^i.„.},

Men^s ager ,lt;71,27. nbsp;Catane^ßum %ii~

^iitzanum, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^64,2i

^^t^ifKltamueMores, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24,4p

Yuconaportus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17,1^.10^,20

'^‘“ii'liUlpis,py0WOfJt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SP 21

) ^if/Matura duplex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^,44

, p!”'^T’ , . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31,50.1 p6,io^

'^iwiptfi£ duitatisfortuna, }plt;7,33.(^Je^.

ddttWj44i,j^^^^P^2o, rumie, jplt;7,4(f.

Oenteripim/sager, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 7pt7,2S

^Olluptusfiuaus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tf^^2O

^fhillt;edif,2p,}0.27^, ;4. Cepbali^de»-ßsepißapaius lt;puo ca/u tn/litutus, j 3o, g ■ ^iphdus Corinthius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301,^1

^ntm^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 2,3 0.2 o 7,49

. '^oert/gmeatum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224,10

1 ^(f^}gt;t4igt;}p(la,^^‘üpp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y /y

^^i^opitbecorummontesamp;culîu.s, 324,7 ^tres,eadem!ßs, (jr/^^ 221,2g. 222,2p.

tpumdiu vtxerit,222,34. Cererupar?-^^^}^2i,^g.222,23. tnuenta^munera, ^05,27.222,2(7. imago inpompisfolen-^dgt;us,22p,24.efßgies in numifmatis, 20 p, 5522^,1 o.ßcra,223,10. apudEnnen-ßs cultus, 204,2p. apudEnnenjes templu à’/tmuUcra,203,pp.zo4,43. ßcrariu ip^ Catanenfej/fpg,ip. templumSege/lx 1 «Muepeneiategrum, 143,3. Cerensté-i^vbicooJifiUta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;243,7.223,35

207,47.3 2,3 0 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23,47.140,40

^tkuvrbs,io,32. ChalctdenfestnStcilia Iwciunt, 23 2,1p. nbsp;nbsp;7(axum in Sicilia

, (t^»»t,23,p.4g,r3. Leontmumoecu-^“gt;,232,43. cumZancUls châlits Hirne-

ramcolunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt.^35

Chalcidicus mons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33211

Chamefena vrbs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zu 27

Chamefes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z2.o,pp. zz2,3

Charnus ?(pie F. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^2o,4p.z2i,i

ChariclidesSjraeuß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2gg,zp. 2 pi, !7

Chariton cß^ C77elanippus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ug 11

Charmus,poetaS7rac. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^

Charæaeles,i4g,4g. oecum^it, 147'3 Charondaslegisl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57 4lt;2

Charybdis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5,37.amp;37,zp

^^^»’y » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;120,3 3

Chemisopp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^

Cherfonefus 757egarica,if,ig. 7^,23. Mylai-

t^,jo,11.5.37,7. Syracußanatriplex,27, 2-4,3^-7^,5ti

Chri^ophorus Columbus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;330 43

Chromius,p7,33. Chromii vi^foria, ioo,/p Chryfas,fl.7z, zt. 203, 3. Chryfafimula-crum cß- templum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.03,7

Chry/eus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^3^^'^,3

Chryßorhoasß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g^^

Chydosfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.7,i^7,33.^i33^j^

Ctminna, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,10,14

Cimmerii,Gotthi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stttf,!^.

Cineas,Pyrrhi orator, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31p 13

^nlsAEtnauslattßcatagros, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;7c,3X

CinerulentaJcaturigo,iz5,i4, dnerulentam terrameuomens locus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17,11

Cirtaobßdio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5153,43

Citatellaopp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.7,^3.100,31.107,1

Ciuita,Appuliaopp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7)7

Ciuitates Eomana ecdeßa ^ua tdicatur, 10,34 Claromons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32,43.103,1»

Claromonsbosocciditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301,44

Claromotanafiirpü m Sicilia autor, 4315,13. Claromontanoru ^ Palicioru conßiratio co-ira Catalafos, 471,17,50.477,10. pro-fcriptio,50^,17.rebellio,^o3,10.313,40. ad Fridericum reditus, 517,54.313, io,i^7. ßmultates eu i^rtali,pratextu tutela, 3 ip 3 7. Claromontanumnomenabolet'Lu-douicusrex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5tgt;2,43

Clarusmons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17,43.111,13

C laudicantlspueri ßmulacruartißdosu, 33,^ Ciaudusportus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,^g

Clauiculamachinalls, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33,17

Clcander Patareus,Gelxtyrannus ,110,33, 235gt;5i

Clemens III. Pont. Rom. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43 4^i

Clemens IIII. Pont. Rom. 447,13. mort-^'^f'y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7,43

Cleonßruorum rebellium duti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^2,51

Clinon ab dgathocleadpænosde^cit,3 2 t,13 Clufa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^13,33

^bt^^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3i7,^t

000 3

-ocr page 732-

Cff. Pompeifu Marianam fa^ienem i» sid.

lia comprimitf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 lt;^3,}^

Cocalus 22^,44. nbsp;nbsp;CocaUafiff^^ nbsp;nbsp;nbsp;22fi ^if

Cocaaicfts lacu^j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j g ^^^ ^

Cochlea Archimed. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^i^P'PjjSs

Ccena cruenta^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77,4^

Cola Pi fels, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^

Colifaum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47,^P-^4,4^.i)ÿ,jô Columbaraarx,lt;f, i2. ColumbaraJcopulffs

ii^,ii ' Columbariaffectts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2/,i^./o ^^^^ Columella,turrü, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3i,4^-amp;3lt;f,i^ Col)/fa»emas Empedocles vnde * df^lus

Commus injida,

Comeedia vbsprimf/m reperta, Conciaria,

^lt;^irs ^7^,¥7

^7^,^

^^i,3lt;f

^4,S2 i^igt;^37

Co»cio»atf(rorumfirtttio»es, Concordie templum {^grigenti, Condulli/s pulchrafcemsnte, Co»iu^al{s co»cordia exemplum, Co»radi»us Conradi F. amp;nbsp;hares,44s,2/, cum copils i» Ital/am traiidt,44 S, 2. ca-fitur^'ficuripercutitur, , nbsp;nbsp;nbsp;^4^,4^ Co/j/radmus Sa race» or urn Sex,^ j jf,4S. mo-Jif«y^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;440,3 s Coradus Eriderid F. Romanorum rex, 4^ S^'- fZ^^pohmcapif,44S,jß, mort-'^^^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44Sgt;2lt;f Conradi ^urea, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;l7,4Sgt;.474,4i Conradus Caputus Antiochiapri»ceps,44.s, i,io. oedditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44^,22 Co»radus La»cea,4lt;74,2j,2s. oedditur, 470,lt;gt;

Conradus La»cea exulare iubetur, i 2 2, zp Co»radusSpaiha/ora,s o 2,22. occambii, sip,3

Confiluus Ferdi»a»dus , l^^»i capita»ei »ome» promerisus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SS 1,10 Co»fla»iia exemplum/insulare, 331,14 Co»/latia Rogerii reglsßlza, i tS 2,34.40 p,/^. i»mo»aßeriumabditur,4op,22. Henrico imp. »ubis ,434,32. nbsp;nbsp;Fridertcum p^i'd,43‘SjPS. fire»uereg»um tuetur, 437,3 0. moritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;437,34 Co»/la»iia Ar ago »ia FridericiP. vxor,43j, 3lt;S.43Sf33-SS0,i3

Co»^a»tii,Jmper.s» lialiam expeditio, 3/3, 22. auan/ia c^ rapt»a, ibtd. 2p. nbsp;nbsp;i»~ teritus,ibid.42

Cü»lïa»ii»opolis capt.

■^4,^1

Co»^a»ti»us, Co»/ldti»f^ius dyfocius ,373, 23. patrts»ecem 'vlafcitur,ibidem, 4S. curPogo»alus diélus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;374,2 Coi^a»ti»us Eeo»is dr 2oes^lius,Imp. CoJl.

X.

3So,2S.3S2,33

Co»fi animus, Roma»i/lius,If»p, Confianti' »»h _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^2,32 Co»fla»(i»usc^Pü»omachus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 S3, if Co»ierra»a, 240,33. aSegeßadiuerJi,

142,4p

Contineola,

Contiffa, Contubemium, Cooper ia Panormi quot;via, Copria, Corallium Siculum, 17,30. pd»ii.

Corax rheior, Coriacea moneia, Corilio,

S-fo,Si 213,34 211,iS 137,27 4^,47 eer allai Dreist,2f 71,27

42 0,32.442,11)

332,1^

3Si,if JSdS

240,4s

3f4y32.ef-24,14-

Coriathii Spracufinis auxilia mittu»t,2jé, 4.233,42.2130,33. nbsp;nbsp;iisdë auxiliamit-iuni contra Dio»jß((m,2317,22, Coria-thiorum eolonia m Sicilia, Corneliusprat or Sicilia, Corniola'vua, Cornucopia Gelonis, Coronecapitur, Cor/lcam Gallorum regijubtidufit Turta,

S7o,3lt;7

Coruinauales, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;333,42 CofmasTheffalonicus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sSo'fo Co/ura flue Co/jra infila, 7.3 p. a GoToJi-

uerfa, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,3^

Cra»iui^upe»dacapacitaih, 21,^ Craßus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34,2^,233,13

Cratamenes ChaleidenfiS, 233,29

Cratasmons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;232,23

Creo»Azri7e»ii»us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;223,3

Cretenßs Camicumßu/lra opf»/gnaf}ï, 23igt;,

17. inSicilia/edesßgunt, 2-3,S Crimitis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3,22,4^ Cri»ißusß. zS,4S.240,32. Critiißiptdu-

ra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï43,d

Crinitus Chaldus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 S 1,23

CrifonHimeraus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179,''

Crißinus v^ppH Claudiißcceßür,33fi'‘'

fJippocratcminfeijuitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 U'S

Crocus Centuripinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29^,3^

CroniafeuSaturnialoca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221,^9

Crotoms conditor 73,3. filubritas, 73,3 0

Crudelium pienarum \^mpla , 34S » ^4-

SSS,23.3iS,3tS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

Cruxrubra'Viridi'vefiiinfita, 333,4“

Cuba, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;237,43,34

Cudiabrußaia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7,4^

Cumani Zanclam occupant, 3P,ii-, I9- ^33, zf. Cumanis auxiltum fed dxd.

242,2«

Cuni-

-ocr page 733-

7,3^ '^fi,lt;3.zoÿ^Z3

^•min/ida, ^J^ßrutfl. ^J*»ifigt;is,zf,3i.

03,2z

331,23 dusdem ef 3gt;lt;P,42

3gt;^,s3.iz6,zi

^F»eaympha, ^Syracfanus, ^' fffi^zg,^/. Siciliam olimte»ueru„t ^^gt;i-2ïS,3z. Cyclopuhabitacula,zip ^^^39- fcopult, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^}’^alum,in/ula

J 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^4,Z3 ^täaiHs,ijp^^^ Dadali genus ^»,21^,40. apudSiculos gratia dr ope-’'^^i2g,33,d.ßqu. antrum in oraSe-‘louniina,

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^2.p,3i «Maes, iûo,zz. praßigiarum autores, ^ffo. geßan«ntiant,37fi,4g. ei,' Jiaeat corpora humana, zoo,zff. damo-”ßteßo»ß(mfallax,47S,44. damonu ^‘‘omr/ttafeuDemarata Gelonis vxor, Z3lt;3^

^7' Pelj^lo nubitj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^x,

‘^^nirata Anarof^st^ori 'uxor tyrannisât

749 it i. occiiHtur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 so^z*

2-40,lg

3»f,t0

^tn/irateum numifna, ^imas Syracufanus, ^^oio[c({{,Saracenorum regia, ^^oiißppusSpartanus, - 333,zg ^‘‘gt;»iagt;iusPalicius,4g4,Z4..4fff,ff. mß-^fcit,4gff,zp.4Sy,34. exulat,4Sg,y^^

^^i,ï^

4Pï,zo ^‘‘WMusSaUnpipus, 304,3.30/,ilt;3 ^tnocles Dionyßi beatitatemgußat, 230,313 ^tmonis d-Pythia ßdusamor, ^tmopbUusßue Demophilus, ^“oiyriasß. ^Mia^ ^‘^fhitUS,

^‘‘fhroft, ^ti(cü(^Menecoltts, ^o/con^ßnus,

Pgt;ccleo, y Pgt;ific7iBnis?nerces, Pgt;(iß»Panorf»i, McIntires ffieronh, ^iUßueDe/h, ^tfUäsatai'vit^eDamiirata. ^igt;»itratKS CorinthiKs,

^^4,2^ 2-7^,3 o

^^3,3

^07,lt;7

^33,Z^ ^lt;fS,3^

30,10 ^^o,zz 477,Zlt;3 tlt;7lt;3,llt;f

^7,Zo

3oi,iz.yo^^ji,

D E X.

Demini regiofiu va/üs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^,33,49

Democratia licentioforis incommoda, 33 41

Demophilus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;Pz,iSgt; Demofh.AthenienJiumdux,zfft,i. Ae-ledum mihitum habet, zffz, zz. male re gerit,zlt;34,j^. domu redire cogitat, zó^ 3s. denuofortunamexperitur, z(3(3 4^. domum redire parat,z^S,S. tapi-tur,z(332,iy. necatur, 2.^o,3z Deoseb incolarum perfidiam vrbes ^fana relinquere,z7^, ^3. Deosduos vnaha-here a^em non pofe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;Po,33 Diana fons, 132,3 4-to ff, iff,zz.zo3,i p. fmulacrum Segefianum,i4Z, z ff. temgt; pluminSyrac^arumlnfula,73,3i. fg.. ftem,

Dicaarchus Me^n. Dtc^opolfS, Didainusß. Didacus Denera, Didymainfila, Dimmaris monS,

7lt;P,7-333,4t

44,2^ t42.,t3‘32.lt;3,4lt;3

331,47

3,33

43,4f ^o,43-3tt;44‘ capi-

.^^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;323,^ Dinocrates , Amikaris hipparchus, 31^^ zz 4(3. inAlgathoclem contendit,3Z3, 3^,

cum i^^athode in bradant

re^it.


^^7,i^ ^2.7,ZZ 2-43,2.1

JDinolochns Agrigentinus, Dinomenes ffieronis ntaiorts^lius. ïi. ffimerenfibusauxiliomittitur, x/^, y ß. ffimera relida Syrac/tfas petit,z;r 3, ïj. eiicitKr, DiodorffS magus,

2-7lt;P,ilt;t

Stt,44^

Diodorus Siculus, 13232,3. nbsp;nbsp;Eiufdem biblio

theca,dusaue argumentum,

3 ^2,3 y Diomedes Carafa,

3‘^^,4 nbsp;nbsp;Diomilus Andrius,

iSgt;M i^Sif

Dion Syracaf. rhetor.

Ph^fi

Dionphilo/ophiaßib Flatonefinelet, .2^0,2. Dionyßumadphilofiphia ßuolium addu-cit,2S3,2t3. relegatur, 2^7,3. Gra~ dam obit,zS7,^3. nbsp;bedum Diony^opa~ tat, z3£,it. in Sidham reuerßs qua ge/ßrit,13^,43, d“ deineep^ ocdditur, Z3gt;t3,îO

mors,

DionyßifeniorisortHS, Z77,3.^. regnaturi prafagia,ibid. 37. vir tûtes ^ artes qui-bus ad imperium euaßt, 173,11. vxores, for tuna, ^ res in tyrannidegefia,Z7 32,1(3.'' t-S9,i7

Dionyßi iunioris fadnora d'forDma , zS^, zo. potentia,zS3,3Z.zp32,43. exiliu 000 4

-ocr page 734-

Z N D .£ JC.

pimiKnft £^4, s 2. fecundum, 2S ^, n. tertiKmy2pi^,io. (j/(artum,zpp,4S. apophthegmata^^oo^ïo. apuü Corinthios vita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibiii.i'j

Dion^/tiarx, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 (^,4 s

Dioftj^tftf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ij

Dtony fits, Ammonit F. izi^^ ^, Saturai in-iurias vlcifdti^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ihid. ^ ƒ

Dirü/amopf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^o/jj^

DiriZ/ftiß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^,2j.io/^i^

-D. Agathapatna, lt;C 0,20. nbsp;nbsp;martjrit(m,ß~

puZeram,velum,s^,2^.00,2 0. tempZu, amp;C(e»olgt;ium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;60,2 p

i).Cal0^eria»tyum,i2{i,jo. mons,ijo,p. tempZum,feßHm, miracula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Jo,ij

*' D.CoxraelujPlaceKtiKfts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi fi, 20

'Igt;.Geor^i/{s2(ortman0siapralio tuuiße cre-^‘^^^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J fi 7,11

DJuhattut., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^g^ff

U.LeonZf/emplum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^

D.Lueia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

F). Marciaftas,epifc0p. ^^ntioch. er SjraeufZ

fi^f^Z

D.MartatempZumPanormit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fi fi

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;2}. Nicolaus tZe Renisßue k^ren^, i^gt; fi. amp;

' fi5,fii

JJ.PetriApoïlflitemplumift re^ia Paxori^, lid,20

D. Philippi apud (^^jrinen/es templu^mi-^‘-^^“'^y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'200,a

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;^7,to

1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^olimaUlex^udexemplomita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domenliolus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ztf^ 2a

•DomimeaniCaZZos Muantes capiu»tur, -/j/, ^7’4(fo,so

Donna alla,fotis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g^^^

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Doricatemplorumforma, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti^,i^

Dorieus Laceciamonius,2 j},*.^. eoloniam inSiciZiamducensHeracleaconeiit,i^é je Dor/umaßni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ’

Dragusß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7gt;4lt;^-ti-s,.ffi,s2

Drahutus Saracenus, s dp, 17. j^o^ 2t. ç^

Drepanum,2^,^^.i^S^i, Drepani etymo, ^2^,.^. /ifrtus,ij S, 12. Drepanitanum »tare, ijÿ,^t7, Drepanitana Zâlina 't^7,4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

^rogoNortmannus,^^^,^^. CJuilhelmo ßalrißuccecht, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,,

Drohettus,GaZZus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

Ducettus,^^,^!, Dacetii ingenium,res\e-.ZZ^,fortuna,2^f^2o. ohitus. 2^7,^!

^»e^i^MStctZtamzraieffio,fij^,u. trium-

phusnaual^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}jl)'^{

DueüHnterGarolum (^Petrum ngtsf»«^ rieliculus exitus,4^7,30. DadH^^fi^’ dapermißto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ilt;i

Dulbus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^)}

in’ PerhardifS Comes Scyllaciij./i^ij, 22. n-culls ^linguapriuatur, 4^4d‘f

Fboßacanna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï^,}^

Ebrietatlsin/tgne exemplum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li^j^Z

Echetla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}2S,ii

Echonemremit/entesßecus,i2fi,2}. 'Echt mirabilü, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^2,21

Eclip/esvt interpretanda ducibus, ti^, JZ-zhi^o

Eenomuspropugn. 'i i t,2i^,iigt;, ^Cjjo.zi 2,44

Edißa,port. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,i.ioi,ZS

Egeßas Syraeußnus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9Z,Z^

Egefianos vindt 6^0,297,10. Cateravi-de in t^EgePla (^ Segeßa.

Elcphas adeleßentem dépérit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^,^

Eleutherusß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 fi,11.179,^4

Elorusfl.2lt;Z,40.10 0,2. curclamoroftts,ji9,

27. nbsp;nbsp;Elorift. origo, incrementa,^^«^ 100,2/

Elorusvrbs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^,97.79,94

Elori caßeZZipudera, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi7,2i.97gt;44

* Elorinusager, 100,14, Elorinalapicidiat) fifij-49. Elorindpifdna, 77,47)19'

Elorinaßagna, 20,49. io o, 40. Eli^4

tempel o o ,17. Elorina via, 79gt;4^

Eluira Pogeriireglsvxor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40J)'^

Eljma, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^,99.141,41.144,4e.291,‘i'i

Eljimus Froianus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141,9^.290,99

Eljmi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29,4.14i,47‘'^9h94

Emanthia (^ Critonismenumentum é' fi^' tas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^,94

Emanueli H. Confiantinop. Imp. tnfiltat Rogeri us Sicilia rex, 40^,21. Emanadb Conßantinop.Imp. in^ppuliam expeditio, ^ii,-2o,99

EmpedionSeUnuntinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a/If

Empedocles, 121,99. Empedoclls anus, i^h

1. fornix in AEtna,91,91. mors,t‘^'

94. Empedoclls Phpfcorumfragme/ili^^) i^t,9i

Engiumopp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e4,49.t90,^9

Engpum,9.i, 91.1 fi4,9'7.\Enguinorum flt;^' plum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179,^9

Entfeordus Brito, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;402,10

Enna,92,9.209,92. Ennaß(us,209,94'

204,27. ceditor c^ etymon, 209,44.1991

14. clades a Pinario, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;994,44 Ennenßs campus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2-04,9

Enne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 44,99gt;

EnZh,

-ocr page 735-

rigidesSjracuf. ^^^^zo. nbsp;nbsp;Syraeußt tur-

^tJ^Ptiff. LeoKtiaosakomaKtf aHe-’’^‘i iso,l!i, i^Joleffier Mareeßt kga-*^’'^J}lt;gt;f3iietjjz,^2,. i»Acradigt;taübß-^^“''^ 3i^■, t). a Marceffo reprimituf^ ^^7 ) ^‘ euw Bomilcare ß iu»git ijs/, ^^' ^S^S^^^^gt;^»^ffi^‘‘if,ilgt;^^’4lt;z* “vin* '',^‘'^’'i]SP-,zj. fagit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^/iS7

f^^JaesSjiierus, ^ ^^^ zp. nbsp;nbsp;/rudäaiurj ibi^

aern^ff

^‘‘^°‘^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^z,5Z

^fgt;tim/ii agnome» ‘Vfjde f»eruerit Timauj.

^9,13

^i'ii’ntuscoliii^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

^^»iltus^reus, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^z,zi

^U’'eü veztalü, 410,^0 ’^“^iß^)i-0S,^^,^Z,^4.ZIO,4Z.Z^/^ip. Vornan Drum horreum, J^J.-fPjamp;iS '^^»rgaSegeriivxpry jp^, ^^. ^op, ^4 ^daHinitreßs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^23

^hbßb, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^zi

^'‘^gt;^ßi«fula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^21 ‘

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^337-P7,^7-^^P.3

’’^tsPtokmai , Slrahonis (jra/iorum^fuit ‘l^o^tjue loco reveries.

^^}x i^Honiodo Buiü (^ re»egt;-isßit(s^ 32 j^ lt;7k'ÿj. ab Hereuk'vinatur, 2 2 f ^ ^ f ’']XKons^2S^4O.!^3,^j. vnde didus.

. ^^^gt;^5

'}^'^gt;'K^S,'4o..r3^,f3, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnde

‘^^^ii2i^j^, Erjeiaa remis, iip. f. ^’'jctfiit ri»eris columbx, 13^,33. 'lem-Z^'^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3figt;S,io.ZJ3,s4

^^^tras Zandtus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

j ^y‘fiOI)j),io^,4Z. aGelD»eeuerfi,2jg,jp ^^SS^TMuf: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^^^p.

^s,i, ^i‘dttsIII,P0fit. Rom. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40S p

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P4,37’^p6,-f

^Hf». .3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,,,,

»“Kbus Zgathoclis dux, 3iquot;f,3gt; capitur, ^^,3»

^»tsferuirum rebedium dux, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^2,41}

,^if»fgt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^

yhimtA Fridtrici firor , regni ‘vicaria

I '‘fbemitts Ccßlaatinof/ol. Imper-pr^sfeb/ui,

P7M^■^7lt;^,^P^ /'veßaiemraßs,^^(f^ 3P. contra Imp./fffurgit,377, n oed-^fff^r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37^^^

JEuphemus i^then. legato, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2317,2^

Euriftdis carmina capduorum Atbenionßunt multosferuant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.70,3t

Euripos Grads ^uid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33,2(7

Eurtportus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x,/f

Eurydes Sjraeuß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7o,zz

Eurjeltes/iue Eur7elum,S3,i3. Eurjelffsß.. ueEuryalus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20^,30

Eurjleot^/zartanus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/33,7‘ 23^,ilt;7,tp

Eur^medon Athen, dux, z^ p,z p. muida-, tur, t3o,33. denuo in Sidliam mitti-ïur,zi7 o,./p, Demoßheni maturandunt nundat,zlt;7 z,zz. ab ho/libus circumue-tue occiditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^63,^^

Etßathius Conßantinop, ïmp, legatus, 3/0, EuthjmicadeS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., nbsp;nbsp;nbsp;303 ^

Exane/us Agrigentinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117,3 p

Exarchus Imperator/s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;373,17

Exhalatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒlt;ƒ ^

ExulumStciliitreceptaculum, , nbsp;nbsp;nbsp;^7,11

'CAlcoEalconi(ts,/3p,4ï, fugit,4po, jf^ , ^ repellttur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3igt;P,id

Falconaraß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;^,23.p7,3t

' 2 7,33^ FaldCubertißrategema, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3o.4(,z^

Farigluni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^,^

Fatlus, A^ieaprineeps,33i,z. gratuserga ' Romanum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.ip

Fauara, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^,. t7p,^

Fauognana,fnßla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '\:^-C7,.f7

Fa7^usprouincialatUf» obit, 133,4^, . ^E^ iufdempatria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jzS,z(7

Ferabac, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jS^^^^

Ferdinandus Caßeßa Infans, Aragonia é^ Si. ciltarexdtcitur, 334, 33. coronatur, i3-p,3P‘ 7ufi cognomentum ^nde me-ritus,334,^3. legatesmittitadpacandos Sictlta motus 3317, 43, Steihamper vicarios drfltumrégit, 333, ^3. nbsp;Sara-

cenosin Baticaexpugnat,3 33,^p.' mo^ ritur, 333,34, Ferdinandiliberi , 333, 4. ndrtutes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;334,4?d33,46,3i.

Ferdinandus loannisfliusSialtarex., 347^ 3‘gt;,3lt;t’ (^ranatam^bigit,s 30,1p. Jui daos expelht, 330,3p, Cat ho lid cognomen meretur ,33 0,33, nöuoorbepoti-ïur,ibid. 4Î. Ferdinando Neapel, régi mit tit auxilia,33 ^ » 3 4- nbsp;nbsp;NeapoUtano re

gno potitus turn Ludouico Gau.regepacem f^d} 3 3 ld 7 d z.SarAcenos bppugnat,33 2^

-ocr page 736-

af. moritar, 7 73,22. Eiafdemv-xores, 747,72.772,27. nbsp;nbsp;liberi,772 17

Ferdinandas^lfonf filius, 744,70. 'sj.

dli^prürex,747,27. rexNeapold, 7^^

42. moritar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.g nbsp;nbsp;’ FerdinandasIL7^apol.rex,77o,7i. '^L xilia a Ferdinando Catholico impetrat 770,77’^ft/oritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ *

FerdinandosMatericaregisF. 477,72.4/7^

SSe,i2

• ‘4iZß,sv ^^^^,47 37-2,7 ^7,^-^e4,7

4lt;f/,3ß SP,.2 if

Ferdinandas dcuneut, Ferrandus Perd, Fer rar ta inuen teres, F^areg/tumit/j^tca, . Ficadus, Ficus baiborumgentes, Fidelität is exemplum ßngulare, Ftdtfßmalacram, F/»tiia/ala nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S,ts.2 Flauius Fopißus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^

Flores-vbtjragrau/ißmi, 234,7. ßeresv.

f/fienta i^ffea^i^, 2/.

eu»iia,

FL/rigidiif, Fl. magnai, Fiaaius maü fem^^r^, FL S. Codant, Fl.S. ZaUant, Fl. S.-Leenardf,

'7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;’4,j,2i

/amina terrasfil,^.

•7P,4^.^f,2f

■4P,i7

^P,27‘^gt;fi,2tgt;

^4gt;7

Fl. S. Micbaeld ,fue Pentd rapt/, 2^, j 7^


^74,P7

Fl.S.Paali, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if^,77

Flata,pifces, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fF,i2.(^j7,7

Flaxas ^refaxusmarini caaß, jj/^ Fencanditafdcxempla aliquotfupenda, 1'24

Feeminaraminfala, 7,^.27gt;,7.ï47,2f Fentiumaltt/aotSidli4miräcala,2ß, 22, ^7 fans adtibiafonamexaltans, 272 47. alaam laxans,2 o 0,7g, ,^o, 27. ’ bita-tttftt^t^ttens, 22^,72. mar mor gignens 22s,2.0leoßatens,2f2,2F.

if. Reriksrediieffs, forwicarum in/ttla^ for/apa temfiuf^f^

pefi//eKs,^d\

•^j(/^ gf'^naforam, Francoram m/okmia, ^^ moralft/is, 4i2 , ao.

4^%S4

^,io

^4,4^ Ciedesme-

Francifcus Gadoram rex 2^eapolim obfdet, ’7^2,27. capttar,704,7. nbsp;nbsp;cumTurca fedas centra Carolam facit, 7^7,27 FranctfasFarre/tas, 777, 27.capitur, 770,

27. capitepleZdtar, ^^'^’^^ Francifcas Jmperatorius, 7 if 1,21. ^^^^^ ferd in Galliam tendit, 7^2,2 ^,IP- ^^

}!gt;4,4/

5^^'^

4Z},ZS‘4Pf7

ferif^

' pitur,7if2,^7. necalur, Francifcas Modica, FranciJeus Niger, Franci/cas Paltet as. Franci/cas Falgaamera, Frandfias Fintimilias Claronzentiiiie^ een-trafeexa^erat, 4^2,22.4^4, ^■^* P' iilitür ^ rebe^ês ^ledarat»f,4Z4,Si' ''^'^' 4h,iî Frandfias Findmi/ias turner,4Z4, e4‘ f*^* ceri mandatar, 4S4, ^^. Mß P^unf* mamvücatar,4fiS,f^. eccutul/it,4fZ,

Frand/cas rinUmi/ias, sef,/. iMeßvi

4 d. regd Friderid tater, f 1-4, ^- ‘^ rege eladitar, ^ 27,4^. rebellât, sd,4^ Francefons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207,4^ Francolina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17,d Fra/colarisf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,1^.10^,^ Fraternitas/eafaternamfaelas, 4IJ1I FridericasF. Sidliarexmi/citar, 4Zil,^lt;i-eorenatur,4^7,j j. creaturlaiperstei', , nbsp;nbsp;nbsp;477,sr- cerenatur,4jS,i,if. beßß rccle/tapronttntiatur,4jZ,47. Sarsa-^ nos comprimit,47^,it, in ^ra/iam ci ' Pontißce redit,477,22. nbsp;nbsp;denue in dßi^ traii^t, 440,21. Fierefljmenintn^ eceronatur,44T,7. ffenricoextindo(fi-radam fieldt,442,7 o. denuein Pend' fcem eß Pentfdesmeuet,442,48. ^F aium criminam damnatar, 447,47'. Pentifperfguitar,444,20,22. tnori-far,444,27. Eiaflem 'Lixeres,477,7l--477,^h 47. 444,77. flü, 477,7^-444,77’ vinatese^gleria, 444,7^' diploma ftper Scapeld (k CerilMC, !^^^’^‘^

Fridericas drag0nius,4tl2,7if. fia/rd^' Jêntdvicartus,jbid.77. a Pontißdd-dpi tar vandpremtfd, 4/17, ƒ. ïdß latatar,4if 7,40. cerenatar,4il4d^-inCalabriamtraddt, 4114,27. Pc^-Fauriaoppida capit .4^0,70. frt^rii eonfilio in Sidliam femcipit, 4hFS- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Catanam ßbi bedißdem legit,4Sf,27. animolin^attarinprelie,4lt;f7,47. ud-neratar,477,7. lt;vincit,477,47. p-dm cam Carole d~ Feberfe facit, 477,17• bellam contra Fobertam infaurat ,47^i 24. aianapacisßededptturaPent.Pem. nbsp;nbsp;nbsp;j 4^0,7. Gibe/l/ndCenaenfb.epcmfirt, nbsp;nbsp;nbsp;I

4^0,zC 1

-ocr page 737-

^t 'N ^

4^0,if, Peif/im/Hum coftira .Rohertu ^^‘iiij^Si^jz. montur^^S^^jp. ^^ f^fiem vxor,4:27gt;^ ^‘ f^fh4^o,2^.4S^, J/\ '^^‘-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^J^3ÿ ^'^‘msin.petriT!.ßliffs,ii2,^^. fa-^fi in Sicilia regfio/uccedit, m,/S. Sif^j. l^’^gt;^ amp;{^urtti nomen acctpft,iip,^ o. ^»»fiamiam Aragoniam vxoremducit, ^^74,43. fgt;acem cum loannn T^eapol. ^o»fan^itine4ifgt;^Ksconn»lgt;i0^rmat, i2^^ i^-52p,io. £orlt;)na(f(r,f2p,/S. fz^g.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S2p,2â ^'“iertcusFerMnandiLflt»s,rexNeap. / ^i^

^^»(ricusleanniifili/ts, {^(henaram Dux, 491,7. mentur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4r^,^2 ’'‘^tricus ^lartini ^ Maria ßHus sj2 . 47,9}

^iw Antioebia^^S s,so. a Petra re-^i^tficit,4S4.,47.proJcribitt(r,4S}, 7, ex-*^,4^3,fo. Siciltaminfefiat^^Scf^p, 4S7,p. oedditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7,4S ’quot;‘linens dif/lriits Ludouid Bauart competi-^^’',4^1,2}. Romapotitur^ 4^t,^j ^’'^dmeus Auritus, ^uusBarbaru/a, 410,17.^^2,20 ’^^d^dcuscUrofnontanus, 4pi,2t7.joo,io ^7’ aPubeodecipitur, }/7,p. ah A-^jßoadFridericumredit, }2tf, ^^. ^2S 47

iß,34^

^ 417o,g 44lt;7,3i,4ÿ

^CKsPalco,

^’quot;‘^(ricusLancea^

^fi^Ktti Patella,}lt;Ji,i g. nbsp;nbsp;coniuratis aurez t'''f^£t,}t}i,jj, capius Njapolim iradu-I ^fi«r,jS2,jtf. damnatuscapitemulila-

^^»tum vbi igt;rimum ertum,/^,.^ ^, nbsp;nbsp;ii^f fropa^dtumaCerere ^222, § o. J^onte

fifff^eKticcKtu-

flusfotus, ‘*^‘^‘(5mt(fcarum^

^’‘’^(tumleXy wit, ^trimsjl.

^4i5T

^lt;^,49

45,4i.iSß^j

^ÿ,4i-JS2^^S

^«^ItuSfartaaas* Milita, '^‘‘^iteus,

^“^‘t^ra, ’^^^^otiusBardaftnits, ^^itius Francus, ^‘^^iliberdejpermate.

44^,4^ ^ß4',3S ^^3^54

i4,2Ó,lfi^^i^

^0,^2

^7S,SS

S X.

Galeata, Galeota pifces, Galeotus Bardafnus, GalerienJtum clades, Galermus,

^F,73-70,^,27

^'0,}Z ^ps,s ^4,4lt;7

34^,3 i

Gadorum cades per vn tuerfirn Sidliam, ^ ^2, jo.cß'24,it3. Gallarum Senonum cum Dionpfofæduf, Ga/lica ^ /FiJfanica lues, Ga/linaceum genua ma^nitudine pn^ant^

3i3i^,SR

^3gt;^,P ^4,4d 437,^3

o^inationis ibid. 4 z

gt; 331,34-

^37,-2P Gamori^raeuß Gangls, Gar-elme, Gardas Nicoßus, Gar/tas Sandus, Gardas Toletânus peenas dat,

Gafar Fambalisperfdus (f prodit ar, 9 37,47 G afar Spes,Sicilia prorex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34P,}4 Gaudidinfula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ^^^ Gaulus, in/ul. 7,33-P, 34. a Turca capta, 10, ZO

Gaytus Foarius^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^4,33

Gaytt Martini fcelerata monomachia, 424, ^4 C^ttPetrtperfidia,419,4.^23,23. fällig^ 4^7,30. fiiga, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-23,12 G apt us Richar dus, 4 2 p,7. nbsp;in vincula can-iicitur,42p,^j. erumpit, 4^0,44 Gaasel Suitanus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 t,^7 Gelafl. 27,91.1 o S,t[}./7P,4ö.Currirgilto di-Hus immanls, 103,91. Etujdem caput triplex,! op,4. ajlium, iop,94 Gelamons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id p,9 p,^^. 1 zz^tf Gelavrbs,27, 94. zop, z^p. Gelaetpmon, iop,}4-iio, 2,S. conditores,2j,24. iop,4p.zzopi!2,zd. incrementd,zzo,23. colonia,233,z S. infula,z 0 p,37. tp-ranni,z z 0,39. ruina,

^^J^,3 Geüiafia-

Ge/Uas Agrigentinus, zed, 9 2.

tura^'diHerium, ZZ7,20. vafa,zz7,z7 Gelo,zz 0,40. Gela imperium occupât,2 3d, 17. Syracufarum imperium acctpit,2 3 d, 42. inSpracuf.imperio ^uageffertt,23d, 3o,amp;fieju. Gelonlsgenus, 23d,zS. tyrocintum, 23(3, ■^. fortudii, 23(3, id. gloria,23-7,4.23p,30. 240,9. muni/i-centiaergadeos,140,3s. moderatio,24d, 34. obttus,24o,9 9, fepulcrum,24i, 6. Gelants colonorum cum bellum,

Gelo,Hieronls iuniorlsfilius, Gelet campt, Gemmarumferax Sicilia,

duibus fuis 244d3

34^i3t ttt,3 17.ii

GenJe^

-ocr page 738-

Genßricf/s raxiZaZorf/m fix^ Gen/iZis (_^gri^en7.efi/oop.

Gen«e»^//mfaéZiones in^ßin^e^

^■^i^J

Georgius ^ZoZornus, Georgius k^nttoe/jenus, nbsp;nbsp;jpp, ^^. sesßy^ Georgius Mdnidces Conßdntinog. Cdß.if/ Sici-Zidgrd/ee7us,77s, 17. i^goZofdro mit-titurduxiZio, jPj, 21Z. nbsp;nbsp;eontrd euxdem cum Ztdtid gnneigiZus ßeietdtem i»it , ‘J^J,7lt;^.zP.s,pP. foeiosdfedZiendtyjpff 2 0. nbsp;nbsp;iff edreerem coniicitur,jp7, y^,.

•; denuo in Sdrdeenos emittitur ,pP 7,^/, ,. odZuniü^groèrisdè/effSd^citur,,^pp ƒ_ mZing. in/urgit, jPP, 20. interdcitur

• J^^,Z2 Ge/imusmons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2o.ïlt;r^^ff GerZoruminfuZd,7,f. - adPoZertum Z\Zedigt;. regem de/ieit,

Gereatesager^ Ger^aiZf 77j/hZa, GerZ/drdus Pdrmenßs edrd. 7'^û,_7) GerZundusegifeo^us ,^grigentinus, 22j, .^^., 227y/J. 70J,./T GernsdniSseiZiam Z^diitdnt,24y 2/. Gerwd-norum ßrdges memordZ/Zd, 77^,^^ Gerundd, (7, ^. nbsp;nbsp;nbsp;Gerundd oZßdio, 7jp,j.^ Geryonestrtcorgor, 22 j, /y. Geryondt^j. ^. ^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ß^,77

GeßieuZdtio id^i ^ ■vnde grimum Xdta ^7,27 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Getd,Gottes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plt;S(S24:

Gde/ZsndfdZZionisinittunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^

Gtgdntumetymon (^T/dridnomind,2/p\r 2mmdnttds,2sP,27. nsdgnitudo non fd igt;uZogdy2o,7.é’22,4a. gro^ago renuta ■^^7gt; ^7y -^^^ ‘^^^) ■^^' ßgnZerd,2/y ^^ *

GiZoertus Grauinenßs Come^^j P, /. c^dsde ZZ^nsn^ouetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^p'^2.^js'^^

GsZetta Pogerii Comité F. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ’

Jf^7y7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’


GZ/Za Ca/üZiSZm^ZZc^F. Gimmarix, G iron urn, ZfeZ^arx,


^JO^/O


■¥lt;^-r,2^

Gißo in SsesZsam mittitur, j o^y ^ß^ ç^r nss /dt^ mortem 'vZeßi/ur ZZann^aZ ■^77,^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

GifuZ/gt;Z^»sSjZerni/gt;rinee/gt;s,jSßy^^, ^^^ GZadidtoriusZudusSyracuf. ^ ^^ GZadiuSypifeZsy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^J,

^iedia

naßerioeximit^ G»aZ/Zferi»f CaZ/oßron^Sf GuaZflorins SimtJf^^ Gaeißnas/ons, Gaeß,

Gnidtiin SiciZiaßdesßgunt, 2j .^7 Zgt;»Zß,

Gö^/axus, Glt;gt;x^Z»s Cfir/f^fZfi

GoreZiausmonSf

Gorgi^ Leontines, lt;7^,2^ aeZi^/Zfen.Zegatw, Gorgi»s,Zoc«s,

/f2,f7.ir^,r} l^Mtig^»^ i^^iJf ^^7,^^

Gorgus (ß Man/ieZas, GotZ/^edw Nortnsannfe7,77^7,7( 7,77. Pgt;»-ßedoßatrifuccedit, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^7,^ Got^dus ZZ. Poi^ertiGui/card/ßaterßz, ^P- 7^P,77

Got^edus ZZZ. Pogerii Z^ertmanni^/ixf, ^aj,^./. moritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;707,^'^ GotZ^edus ZanuiZZa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7h,Z

Got Redres Montd CanoßComes, 712, 7.

Meßßanx detinetur,7/z,72, oc/dZs orZä-tusinearceremdetrudttur, 7^7,^^

GottZsiyjdtZ,2o. SiaZiam oceupant, iZidßt. exiguntur,jP7,77. denuoSiei/iomtw-/gt;etunt,jtZP,2/, eiiciuntur,zO,f-à 27,2. a Saraeenis prßigdntur e C^tß-Z/u, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7/a,7Z GotZZandia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtd,ti Goz^usinJ. /, pp. p, jj. di/terfi a CoJjigt;'7, ß,Zlt;f Grdeavud, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,7 7

Grdcorum in SieiZidmproßeZZio ,27 2,/7-0' zjyp. nbsp;nbsp;Grdcorum cygidum,2/o,s7,’7‘ 2//, 22. 2/j, j^, Grdcorum tdß/d, 27,^7

Grdets eontrd Xerxem ofituZdiPrffierO, 272, ■27

GrdCdr^mdrtium 0^erd Juandefrimitm^tZ-m/ruti Ponsdni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sfl,7lt;Z nbsp;nbsp;j

Grdndtd Pdracenis erißtur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77^,27 nbsp;nbsp;I

Gregorius H/on/iZongus, 777, G Gregorys TZZ.a Jioeerio G/ußardoZ/Zera/iii', ^0 2Jf

Gregorius ZX. PonZZlom.77ÿ,J7i mori/ait ^^7,■ff

Gregor/us X. Pont. Pom.// jgt;,7f. Ksri/gt;/7,

Gregorius XZ. Pont. Potn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p/X

GriZZiy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/s,^t

GuaimdrusSdZerniprineelfs, jf^, ß. 7^,

2/. ooeiditur,

Jf^gt;^'^

GuaZ/^eriusCe/gt;Z^aZa‘eZ. arcZgt;ioliac. ^^-', -gt;-■ ^2e7,/^. fanormi/ano arcZsießfco/xiliif fgt;r,eßcirur, ^z/,7J. /em^Z»mßi'eKe-Zgt;iufnco»iZii,^jj,2^^f7,^^/. Teuere' oZoinfenfuSy^^^jS^. Conßan/idme/^7-

■777,-f7

7il^,)’ b,i7'Z7,!7

77!,^^

€

C

(

(

CnieZfiMeffiAferii/ Cfi7ne7, //ƒ, zz.^ifz,//


-ocr page 739-

^*’lt;^lt;’ Ilnttmilius Platia eiicitur, 327,34. re-l^Prid.vulnerat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;324,23

^‘Ibdmenus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;327,40

^quot;^^dmus Rogerii filius, Roberti GuiJeardi ”({gt;igt;s,4od,g.moritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40d,2g

^'olhelmus Rogerii Dudsfiurius, 4/4,23 ^’dbdmus Rogerii régis filtus ,Tarentiprin-^^}'^A07,7. Pont.Rom. captopatrcmltbe-^^^A07,/0t apatre rextnfiituttur, 407, 23. a Pent. Rom, co/ßrmatur, 4/0,3. in ' ^^ÿipfutraiicit,4/o,/ /, Alexandru III. f(flttuit,4io, /7. otto dr luxui fededit, 37 0,2 ^.Salerno reuerfiss domt fi abdtt,4//, 7 ^,4 g • in Apuliam proßeifeitur, 4/3,33. ^‘f»ormuredit,4/4,77. Maioninimium ^‘^‘^47332.4/7,40.capitur,42/, 2S. U. ^gt;’atur,422,g. hofies perfiguitur,423,30. ^^gt;o/ededit,423,3/. moritur,42d,4/,3o. ^2g»i (^ Mali cognomina vnde prome-717(711,4/0,24,2d.Eiufdem ingeniu,4 0 P, 4o.miiresc^vitia, 407,40.4/0,23 ^lilhelfn.n. apatre rexinfiituitur,42d,4^.

^onicognomemeretur, 427,34. coniura-*^^f'7»it,427,/7, pacifiudet,432,iS. An-^7ontci[ceiusper/e^uitur, 432,4/. Afi-ica 7(0^1,4 3 2', 3/: moritur, 433,33 idhtlmusCalcerandus,43d,43. j^do,24. ^’^^dabriammittitur,4dd,34.Ennapra4 ^^‘“*^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;472,37

^^^''^^ ‘Wmui Pfiendardus, nbsp;4d 2,4S.472,2d

^'•WmusFerrabac,3g4,3o.3S3lS7. aMa-^iiceaHenatur, 3Sd,//. Apuliam inuadit, 7dd.3 o.t^puUa Comes efficitur,3gg,42.


GurgusLaufhi,


^fi,4f


Gjbppus,2^'lt;7,3. Sjiracufanisaaxilio venit, 2 jS,4 o. in ^ua exifttmatione fuerit Sjra^ cußs,2i p,32.cladem prudenter^fortiter reparat,2âo,i7. Athen, cafirisexuit, 2ffr, 23,47 .auxilia adducit,2 6Std. Athen.fu-gientes inJe^uttur,2tfS,44. Niciam capit, ^lt;^dA^ .indemesin captiuos duces, 270,27

T^Abesfl. 2p,12./po,4.173,2/

■* ffalcamusSaracenorSdux ,3 7 7, 2/,31 ffamdear. vide i^mtkar.

f/amnfon,TritonisF. 22/, 33. e Libya eiici-


tur^*

ffan»fhal: vide i^K^ibal,


ffaftno Carthag. dux, sSj,^. viffor demum redit, 2^3,3S. i» Sicilian reuertttur,

ffanno Gartha^.dux,3 j ^,3. occiditur,ibi.3o ffa»ffo Cartha^iften/ium contra i^gathode

dux,334,i ^. Carthaginenfium contra Romanos dux,333,^.vt»cttur,j3^,27.fugit, Jd7i^S’ tteuas Carthagine educit copias.


^43^^. vincitur,


ibid, y/


Hanno Carthagin.contraMarcedudux, 337^

S. vincitur, ibid. 23. a Mutine eluditur, 3d/,2 3. fugit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibtd.3S

Harmonia,Hierenis neptis,34d, 3S. 34^^ 3^^ magno animo iugulumprabet, 330,3 Hehraiserux detrahitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;333,30


ffecatempedonf


^^fligt;'2ßj,4'2’


”gt;oritur, ^»ilhelmi 21


\^'’f3At.adFridericumreditus, 3 20,3 3. ^»confiantia c^r leuitas, 32/^7 filbelmusPeralta, 3 2^,331. aMartinodeß-

^iitlhelmus Raimundus Montecatinus,43a


Heffor PignatellusSiciliaprafes, /lt;I7,7.33d, 3.ficors,337,2S,3igt;.capitur,33S,2. tirni-dus in comprimendismottbus ,3 3P,d,23. Meßanam abit,3 3 7,4d.t((m coptisPanor-mum redd,3 d o,c^/,nummariumunus vr-get,3d2,23.in coiurationein^uirit, 3d3,3

Heit facrarium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41,3/


i4-4lt;I3,33

^^belmus Raimundus Montecatinus ,327, j 42.Maria rapta Martino ^ragonio vxo'-! ^(gt;»t{at,33o,p. a Martino deficit, 33/, 3 7, 337,33 ^«fhtlmusTornerius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

^•»Ifidmusriatimilius, 33lt;f ,2S. prafeffus ^“»ormi^^^pp^, ad coniuratos opprimen-^osfeaedn^it^ ^»ifeardahifior, j ^«i/cardus,


fJeltcofi.

Heles^ * ffenricbetl/fs, ffefirkusll. RomJmp.


iO,T7‘i^lt;^,^3 37P144 45lt;i,4


iifi,is,si


j ^uletta,


d^4^S3


^‘‘”^lgt;dduslntentius,4dp,22. obit,4^7,^'37


ÓJ^22


Henricus ri.FridertciF. Rom. Jmp. ^Sid-biarexcreatur, 434t43. tnitabam tendit^ 435d‘ Rogertum d€ciptt,433^3 0 .copias in t^Jfarn contra Saracenos mtttit, 4313,4lt;t, moritur,43 7,/. AJ]gt;er cur diffus, 43/f,^ f Henric.Friderici F. Caf^bus,^ronaturJnjp.

43 ÿ,/. in carceremoritur, 447,2 ^ Henricus m. Rom. Imp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 7-^,4

Henricus 11. Gadorum rex., auxilia impetrat

aTurca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flt;^^,i4-570,ao

Henrico Galladie principi opem fert Alfin-

ptsfater, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34^,3^.34^,3

Flenricusf^bbas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;440,32

HenricusAriptppus,4/3,47.423,24. intar-


PPP


-ocr page 740-

ceremoritar, Henricus Claromonfax/ts, f/e»ricf(s Lomharc^us,


HenricusRubeus,7o o,//,pp. 70^^ ^Jf^ cü Claromontanis contra Artalëfacit,'7/4 iS. ^rtdlemtmpugnat, 7/7p^, ß„ßy* Mefanam opp^nat,7/d, 2 o. rebellü,7/(7 4P-rauromentuoccupat, 7rp,2^, haßH-ter in regis ^iremem inflit,


S. fferculi [.^mphitryoniiia nimium irh hui,224,j,so. Hercules Gracus,224,f,}e, Hercules Mantidus, 40,zo. 2 j$,i^.Herat-


ks Thafius, fferculanus campus, Hermanus rrr^eeii F. ffermion.


2J4,i2 i^f^i 40^)4^


HenricusHtntimtlius, 407,77^

Hintimiliuspro/cribitur, Hephafiadesinfula, Hera, Heracleaprius ^Einoa diHa, 27,


i-2St,ZSf Henricus

fSo,7

2,2 (S


Hermecrates Spracu/ânorum dux ,27p, }i. 7 7 d,d. pacem inter Siculesfacit, 270,70. hofesdecipit, 2(77,70. /nextUf^ua^ef-/èrit,i.77,47. occiditur, 27^,41


f^d,/(7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hera

clea c^ Minoa nomina cur confiifa /2S 47. cpuiddiferant,/2(7,74. Herackaetv-


fferodoti/ocnsexp/icatus, ffe/cianus,Sarac. pontifex, ffefgt;eria palus, Hefj'chtus ffilarionis difitpulus,


iJ9,^7 37»,fo JO^fii ioj,ilt;l


Hexacontächnos ^^afhed^ ^Icmus, S/^s^


mo,/2t7,42.//tus, 1217,21. coditeres, /ad, 7f- 2pp,pp.2p4,11 foi‘tuna,i2lt;f,4 7gt; 2^4, J2. granaria, 127,21. fcopult,/2p,p/, ruina,127, n. HeracleamàTerrànouadi-


ffexapjlà^.


ffiera,Mf. f^teraX^pOrtitf,


^7/

7,^7 77^,0,H


fferacka porta, fferackta,fiicra.


/ƒ/,ƒ/. ^j?7,i


ffefaclia,H/eronisflia,j4(7,j7.*mifreneca^

^quot;^^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77er,P

Heraclid^Spracuf^audada, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.iff 2o

HeraclidesSiracufiDioni/tum fugit, 277,2^

cumDionefeconiungit,277,27.2p/,/d.

Dioniopponitur,2p2,/o. 2p4,/p. 277,7, caditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 p 7^2'2

Heraclides Jgatboelâflius, 7/7,17.72 7,4 p.

occiditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;^^4^^}

Heraclidis afiringitur Sicilia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 2^,17


2^0,^^. Ge/ontfi-atri/uccec/it in imperii Sjfracu/.2^i,ï,22. t^Etnamconei/t,j7) tip. y^E/nauswcarivult, 242,i^.Hieri-nis initio principatus vit ia, 241,24^0^ morhum virtates c^res^ejia,242,2.Êinf-demole/atores, ip,20.24J,/j.hürttu,i^,


/f.ffbifiü^


Herbe/usfueHerbefüs,p2,s4.2 o 7,74.2/0i 42.i f/,/j. Herhefin S/dIta dua, 210,47

Herhefieefons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;z4/,p,/p

Herbe/üslacus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/4 p, 2d

ff^rhita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g^^f

Hercules putbus conditionibus Erjeinosfbi ad/lrinxerit,/2d,p7. apud Hgjrinaós^ua S^f^dt, ip7,P7. diaininumintsdtuluad-mittit,22(7,7 2-Herculis columna,22 7,/4^ lauacra, S77,pc.177,7.2^7,7(7. obitus,

, 227,(7.apudCartbaginènf.cultUs.p 17,47. fmulacrumexare,// f, 14. itemplumi^yd^ Sd^^d,/i7, / 2.Herculis resge^as vniper-peram tribui, 224,7. Herculis padnora in Sicilia patrata (^Egiptiû efe trtbuenda, nonGraco, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.24 77

Herculesplures,224,27. Hercules HEgipdus, 224, zp. Herculis HE^iptiipairia, paren-tes,nomina,fatura,r es ^efa,224,7 C’ 227,


Hier ones tunioris ortus ,j}0,4 p. re^oa-turiprafi^ia, ppo, i2. virtutes,Hft p. tirocinium, ihielem,p. adre^num arce^4i,ihiclem,p7. cu/nCartha^ine/t-fhusfiedus,pp2,2o. fi^i,ibidem,^/, feauscum Romanis, ibidem,P4. er^i Rom.fdes,pjj, y2.i4h'f 'fi77gt;'i46f^‘ erga Romanos munifcentia, P4f, ft. munifcentia erga Ptolemaum, ^^,24. magnifcentia infrudurls,s4tf, 2o.H, 4P. ades,77,i^. nauis,^^,g. feu-tentia de vita priuata, P4lt;!, 27. vxer C^ Itheri, ibidem, 74. obitus,ibidemi


nterone/us,

Hzeronpmi Barhati condones,


'347gt;/f


HteronimtSiracufregtstutcres,74p,H.i!i‘ /olentia,ibid.77.f(i^uscumCartbtig747, Z2.cades,747,72.numifmata, pe,47

Hilarion in Sidltam venit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ 07,11

Himerafu. 27,7/./o7,4p. ^^27,2p. 177, /Eimerafipm.vi/ûm,^ cades, 277,47

Himeravrbs,2p,27.177, 4/. Himeraetp' mon, Tp7,44.177.7. conditores, 27,74. ^77,77. ef^gies,/p7,4(7.f0rtuna,/7g,7. clades,


ff,


-ocr page 741-

^^lt;f^s,i4j',ii. tjyan»iyipgy2o, dg, , n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7S,3lt;f ^‘'»tteBßsabHamiicareobßdentttry 237,^^, 1 '^Keroneproduntur,241^47. Himeren^

'”‘quot;coDionpßum'vitKit,2S2yg o, lt;sictlia ‘^akoCarthag. contra ^^gathoclem dux, it-f;2i. c0ntraRomaHoSygg9,fj.j^2y ^^■oontra^tarcellum,^ 7 gyg7.Murgantia ' /‘^fi^^ 54,14. dgrigentu /erectptt,g gf,i7 \ 7^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;322,20 I 7«ritdarxy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,,^, 33,47.330,2/ 7^^^bi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^^^^ quot;^Iftri tins Dionyßi collega dr fautor ,273, ^‘!gt;f^rinusDionis.filiuSy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 91,/2 ^ffitltfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,20./0l7,/4,g2 ^‘ll’oi^leßi/iatyrannf/i,40 ,g/. eaiditur, 307,44 ^^obota Chilciden/em remp. adminifirat ^‘ff ocrâtes Sela tjr. 2gt7,/. nbsp;nbsp;.Hippo er at is in ZmeLeosperfidia, 234,42. ^1/1,2317,34 ^‘P!gt;ocriitesd!“Epicg'desSjracuß343, 20. ^jmeufas turbant, 349, 217. creantur ftaiores,370,20. Romanos criminan-^ur,tbtd.31 • Leontii oppugnantur ,3 7/, 0’- Sgraeußnos milites a Romanis alie-^i37h 24, 77. praturam^jraeußs . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3^,2/ y poorates Leontinis auxilio mittitur ,370, 4/. ßHis Uteris Spracuf. milites decipit, . nbsp;55^,39. aMarceäoproßigatury3 73,gg, 1 nbsp;nbsp;Cri/^inu/nfagity nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g' , ribteiamp;pl€biMfis,5s3,26. Mefan^nt ^Pffi 554,40. caujamfuam apud Carolunt ^gi^i5 5 5,4^- regü eUßf prafe^ïusoc^ ^‘^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S(gt;r,2g HugoPanorwu. t^rchiepifi.^iOyy^xuMa-ione coft^iraty^Uy 5-inter regisfamUtarei recipitur,4 !i,7.a Maione aliénât ur,41/y 2 0- Matoms eiolos ehieitt ,4^ 7,45- tnoritur 419,24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ffutmenuSySarac.pontifex, « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^o ^2 ffj/bla, £g3y7yi2.p0ÏiMegara di^ay lt;gt;pj^lt;5. .70,22. duplex,70,2. triplexylt;fp,j2. wi-»ory.^i,^.f..iogyg2^jii, 20. i jgt;6,^2. mi-»‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72,45-7o,J7-2oS,2p flpblai,lt;79,4g,^g,7o,i7y24.diuinatvres,7 o, g.Hpblaa dea,7 o,lt;7,g g. fijblaummel, /;* 4^‘7t,P-Pl'pblaimontes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ Ujbl0y2gg,i5. f/yblaconditory nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t/9,47 ffj/ccara,opp. 21,4^. 29,1. j^f^^~_ ^47,jy. capitur a b Athenienfibui,

^S^,^9 ^lt;gt;7i4i ^OyJS

f/yilra,opp. ffy/üprocerittfif f/ypfas amniif ftyria, «

^30,3.4

J Acobus L PetriT.ßi/,Sy4gt7y/y43,mo/,/sab:. ^ fentepatre corortosßdat ,47(5, 73.corona-^tury4lt;f o,i9.tn Catetammouet,4'6/,g2.in Calabriamredity^H 2yg o. iitt^ragoniam tratidt 4^72 ,g g, Siciham Carolo ren/tn-7iat,4lt;7g,7. Catalanos^ '.^t'agenasa/l fe reuacat ex Sictlia, ^dg^fo.i» Sicilian, contraßatrem traitcit, 4lt;7S,g. Neapolin, repe/it, 469,g. in Siciliam cum daffere^ dit,4lt;79,2o. inCataloniam non^ne infa-miareuertitury nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;470,4a

faiobus dragonenßs Petri regisßatery 4}^^ 27

^fjiusrex.

^^S,2I

37P,2I

400,ja

^4)4^‘amp;i^,J2 7Sy2.2Ód,yi

‘‘diiiortca huius operispars, ’■'■‘^^trißientia de Cpclopib/ts, ^^oittermon, ^»mivll. Pont. Rom» ^^gt;^rtlH}lI,Pf,„f^J^gf„^ ^^''iilogtii/iuentoreSy ^nlhrium^ ^t9b»SySarac.d»tèy 370,24^79,21 ^e»t^^gyf^.4tf-gy4g, catanie Mctiury47i^^^., ablegatur, 472,10 h^Palcandui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^^^^ quot;»^öGozeda,401,1 p. occumbit,40lygg ^t Montecatinia Sicitiaprorex, g g/’^j, i5^d^,55gt;»imisficurus,g 5g,/9. proce-

PacobusCa/tta^na, 5lt;^^,45-ptoditionis J^e^ ch/s, *

Jacobiu Caudoby laimi^i Petri I.j^uritffy lanus igt;ifro»s.

S¥i,^2.S4S,S7

la»f(S,N0e,2/S,S.22Oy2S,^2yj^.!ta/ia»r regày22iyJD. Ia»i''vxor^hlferi,22Oy^f ZapelMyNo^ F.

larretfa Siculüfcaphaeify Jarretfafl.

^^‘’gt;i^

gaßus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;222,3p

P^ßiSy 77,29. nbsp;nbsp;iaßidis d- porpbyrita lapi-

emmoy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^92,.^.^

lat um, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2/2, j 2

Jcetasphtlojoph. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92 g a

Peetes Le^ntitiorum tyramis S^raeußi initia/ ppp 2

-ocr page 742-

Ttmoleontevincitur ,2pp,4. Syracufis exuitur,^ 0 0,3 s-l 0 i,ii.pacem cum Timo-leontefacit,so2, 21.aTimoleontedeficit, I04,^j.capttepanos luit, jo^,S. Icetls 'UXOramp;filiO, jg.rj

JefuélySaracenorum dux,

Je/asfiuIeSum, JeSumopp. *

Jgniuoma Ïoca, a, jtf. amp;s,jT,sf

J7o,u

Igniuomorum locorum caufa, ' f^j Imagines hominum, antmahum e^aHarum reru fuper mari in acre apparentes,^/,^ 7. ^03,24.10^,j).j4^,p. nbsp;earum^uecau/à, 17,12

Imperator Rom.archiepifiopales dr cateras dignitatesconfert, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43S,2S

opprimitur.

Jmpèrdforiana falJio, só/,22.

Imperii Romanspartido,

Incendiorum fubterraneorum caufii ■, jf

Incubus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;021 r

Indigemines,^4S,2lt;I^ a Romanis remu»e~

ios,^^

Inediaquamdiutoleraripofid, tf^o ^^^.Ü^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir,S2.i9/,7.(^yS,o Infans tria habens capita , triapeUora ^fix brachia amp;nbsp;totidem pedes, 111,22 Ifïfans,dig»ifatü nomen, InfandJ/a, Infertæ Sjracufinte, Ingenia pro aeris 'varietate variant ö'ipfi, 24,24

Ingiuniportus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^4,41 In^uniproment. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0^4,2^

Inicus Claudus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^4/,^

InneJa, vrbs, iS,2. ipo, 20. rpz, S. 244,

Innocentia vlta exemplum fingulare, 42 j,

4t

InnecentiusI I.pont.Rüm. 40/, /. moritur, 407,4p

Innecentius III. Pont.Rom. 417,27 InnocentiusVIII. Pont. Rem. 443,2s. mo-»f^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 445,3S In/ula,Spracufarumpars,74,4t, 33.73,3. e-iufdem magnitudo,7S, p. fontesdbid. 11. portus duplex,73,23,inJulaSjracufina habitart vetatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 3 p, 3 Infula repenteenata,3,2 S. infulae mari per terra mot urn enata, 13,44. infula a con-tine ntt auulfa, 23, 40, infula mari ab

lata,terrifi/ueiunlla, . t-iit Jntegritatis (^ iufitia exemplnmfin^idsrt,

- SI4,47 •lt;. •*

Interponttficium, 443,11.445,4^ InutdiafiuJIus, 3^i,2j InjSIus,27,i3.2 03,p. Inplfum,2oi,3O lodr Ifis,eadem Ceres, • 2 21,2!. 222,sP leachimus Abbas,fatidicus, 403,1! Io laus ,ipS,2S. lolai colonia in Siciliaie, 227, 7. templum dquot; Jacra, ip5, 45-22^^41 lolaiaficra, /üle»fes.

22^,4^ l(l^,ii

Ioanna reginaNeapel. 4!)e, ^i.pacemcufu BudouicoSiculofiicit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41)^,44 Ioanna II. Regina Neapel.pacem cum Fri-derice Sicilia rege facit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i2^,it Ioanna Ladûlaiforer, regina Neapolis,\fil‘ fonfism Sicilto regem adoptât, ^40 , d. pacem cum Ludouico .dndegauettfifadh ' nbsp;nbsp;S4ï,4f. auxiliaoPhilippoMariiim-pet rat, ^41,^1. nbsp;tudeutcum aâoftst,

142, t. moritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SS-ti' Ioanna Pancico mira fecunditas, 124, tt loannes Aragoniarex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iI4,4^dl loannes Nauàrra rex, ^Jllfonf frater, i4l, ^4- f.^ragonia c^ Sicilia rex ■, i4h i{2.f.fS,.^j. filiogràuiterirafcitur,yÇ, 17, bella gua gefierit, ^4^, 24. moritur, S4P,4t. Etu/dem vxeres dr Itlgt;eri,j4^, 4tf’ S4Sgt;,i2. virtutes,^4!,4lt;)’ fitd,

loannes Frédérict régisfilius, Narchie parlas-fii,4Sj,2S.4StI,^/. aPaliciistraduciiur, 4SS,j. benigne a fatre escipitur, 4^^, 42. nepotum tutor regnumadminiftrat, 4Sfi, 20, si. pacem inter Ludouicum amp;nbsp;loannam reges facit, 4p 0,44. mort-tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Pt,t loannes,Renatifilius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4^itl loannes XXI1. Pent. Rom. 4^0,2- sin-

4^i,^/ ' ^P4'Jgt;

S^tf^r, loannes Ara^onius, Joannes A/icretfss, loan.AuriZfa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^fi loannes Barrefius a Friderico deficit, 4^^f 27, s 4 loannes Brenna, ^Jÿ,!- 440f-i,^^^^^ ' exarchus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'A^i^f loannes Callarus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ^P,!^ loannes Caraciolus^ y40 , ^)- tca^'^n’’, S42,S2

loannes Claromotanus, 4il 1,14-4^ t,}i,H loan. Claromotanus iunior exfulat,4f2jlif • ■ francifcum rttfdmtltum cum Palictu co-lt; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z^irst,

-ocr page 743-

^•^ 2\C D É X.

■'fiigt;'^t,4^ 4,10. ingratiam recipkurt^xy, ƒ ^‘^»MCraßo/itauay^üpunttur^ A j^d^^^ J^fCftnfalatef, J7(f,W,^S.y ƒ i^i Mnms Flsriacißyatagema, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f^^tS./

^igt;M»(s Galeatius rirttttum Comes, i2p^^ i IfinnesGaitus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ƒ,2 ƒ

^gt;M»esLaM»a,4fi^, ^lt;f. Neeturecuperat, 5O7,43-ocdeliti(r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S22 X

^quot;^msLauria, 4XX,2X. capftur,4XX, ^i^ gt;^^^^f»^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^öp,^

^^Mnes Lucas Sijuarcialupus, sjX,p, nouas iwbasiKülitur,sip,4^,^X. confodtiuy, i^ms Luna XidlMprafes, ; j 5 ,^^. Panormo txcedit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SS ^,2 y

^M«(sMaffia,4gfi,XS. panos dat, 4^0,2X insofiesMauffauacca, s^x,2x. S2o,i7^^x imn.Marraßus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sgt;p,is

poinds Ma^lonis codes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xSa,jX

Iimes Montecatinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S 3 S,S S

iimesNajus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is^,it

Jfunnes Pilatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^s,^t

bMitesProchjfta,4Sp,42^ Siculos ßtöd.

^*^i4ShS4‘ créâtur Cancedarius, ^^tS, 4]-4Si,2^,.^ ^ , Conßanttamgt;amp;lolan-dmäeäuett, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^lt;S,iX

Jmnnes Rata, Caferto Comes^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;447,4 P

lusses Sanremigius,Caroli T.profedlus,^ jof ^lt;gt;-fafft,4i2,3S. occtditur, ibid^j iMnesSyracußtureccnß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iio,22

Puumes PincentiusImperatorius, ^X 1,22,^2.

feaashit-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ^^x,^

P^nnis FintimilU acutum facinus ,77,^^. ^^^(’^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;343,33,41

hiMoes rilellenßs Cardinalis, X44., 1 o. in-ti^citur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il^id.ip

lOMnitarum c^uitum migratio in MeUtam, 9,12. virtus, t),iX. remißio, ibid2X ‘’‘»»mcoloniain Sicilia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;234,2X

Manus duos lacus incorruptis vndis tranat, 79,2p

Manus ROgerii F.Troy no profeclus,^. 01,22. it Saracenis profligator ,40 i,x3. Saracens vlcifcttur,(bid.4. p.patris abfentis zii~ cemffrit,^ o 2,2 o. a pat re ingratiam reci-fdur,402,4p. 7^eetoprofleitur, 404,^. ”gt;^gt;'i^M nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^04,17

ManusRogernNortmanni nepos, 404,xp Mlinumvmum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13,24

^^quot;’^ct^fl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,2o.roX,i4

^^^gt;gt;lt;^1^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 ^s

l'^^dla Renat i vxor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;344,10

2S,3.r2X,r ^lddnfula,i,^i, oppidum, à,13,20

Iflsc^lo,eadem Ceresfl nbsp;nbsp;nbsp;221,2 X. 222,2 j,

Jfmaelito, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^/^^^

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33,S3.cp2,4r

i(^kopp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(3^^

ItalioprofldesSaturnus c^ Lanus, 22/,ix Italicumius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 33,2 x

Jtalus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^j^ff

Itycenflumfortitudo ^ clades, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X2x,4

Iudica,0pp.xi,34./fi7,s. amp;nbsp;70^111, Saracenis 2otica, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;402,X7

Ludicedusfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2C3,4.Xi,2o

Mediana, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2ix,42

Lulietta^ogeriiComitisF. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2x0,22

lunti cofl R om. in Stediam expeditie, 342,3.^, Junonis Lacinio fltmulacrum c^ templum 223,43^

'^f^gt;^'^^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227^2

lupiter Olympiens, idem d^oßris, 227, 43, magntflceaSelinuntinis cultus,7 33,7.30, uis Olympii famulatus apud Syracuf. XX S2..xo7,33. Potdsolympiifacerdos uteUgi filitusapudSyra‘cuf.X7, 7. EiufdemJÏmu-lacrumauro ami^um, xX, 30. templum ■dchrad.Xi,47. templudgrigenti, 774,3X. Louis Lmperatorisflimulacru, X7,4-7. Louis Li-beratorisflatua eßfleßu, X7,23.244 a Lurantium ritus apudSyraeußnos, XX 2 X ^»rati, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,27.7óX,4o

Luriflonßdtorum error notatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224,42

Lufiinianus Lmper.3/^,37- 3 (7/, 27. nouas in Siciliam copias mittit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 XX 30

LuflinianusTenctorumDux, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 x 7X

Lufiitio exemplumjingulare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 34,4.7

Luuenalispoeto locus explicatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74,27

Kemonia Panormi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2X3,^

Ï Abdalum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xx X

^Lacedomonii Syracußnis auxilia mtt-tunt^ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23lt;7,3-23S,4O.2Xo,32

Reiches, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:44X,47

'Lacus miraculofl/s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^,24

Lacus Siciliomiraculofus, 7 ^,73. lacus oleum gignens,724,4S-fld/urcus, 723,23). 743, 23. zgt;enenatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;73,43

Ladislaus Dyrrhachinus, LLeap. rex, 340,23 'i-^flrygones, 27X,3X. Loßrygoniicapi,X3,7 Louini Cofl in Siciliam accefl^, 3X7,iX ^ctis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24X,3)

‘ Lamaebus dthen.232,3 7,42.fleneflcorripi-7»r,237,2j. oecumbit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3x^3

lamedum,infl. 45P,30 Lamia,207,3. Lamioflecus, 322,7X LamisMegarenfls, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233 7

Lampedusa infida, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^^^

Lampichus Celo tyrannus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;220,44

PPP 3

-ocr page 744-

5.


LantpisMegarett/ts colo»osin SiciÜamducit ^7,7d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Landf(lfusLongobard.dux,y^o,^i 7^S,^lt;S


J.


Libera, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30,7,13

Liberifts7tf/intantebax, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^7,72,47

Libes, 7 2^,17. Libjunt inSiciliamprfiß^io»



Lapicid/na rena/ceffs^ C Lapides'v/zde^ant,


Lapidefcentesaijuie^i(f,2y, ^^,


^^fii2


* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arena.a-i

77. fi^t^tdy,^ 32p,37, Ëttnnt^Z *

Larune/iainfu/a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘^^

LatiißuLatinitat/sias, yy. ,


l^ftgt;»fiâ;y^ueLaiU2»ù, S2, j^, /a^um/Z^X


»»»/ffl^j


Latomia d^ica^ Lau/niaz'rbs, Laupbdeaßek Laurentius 7d»rra, Leo bapideM intens, Leo Corintbius, Lco,7mp, Cot^4ftsiff^pg/^ Leo dpo/?yp4t.


^^^,SS


^^7,^d ^ ^fi,7^ ^‘'‘’,7-7 77 e,2f


i iS2^


Libidin/s c^petu/anitaß/t^/tts, Libopba/nices,


Lthjæ nat tones quatuor, L7èy/ii»us(_^po//o^ Licatia,

Licodia,


^7,4^ 3^}f^4 7^7gt;^3

iO3,7

5^d‘gt;


j2,20.iigt;/,^2


t^tipitaantprontont, 27,2y./yS,2y,y7

LUdbaatn -vrbs, ^ƒ, 2y, tyd, 7^. L/ißai foriana, 77/, z^.


7-40,70. reü^uiig Li^^atani a^u,ed/t77^, L7/pigt;^fespi^/gf^^

Laymas rex,


Ë-itztofapcaiurigif, Lindas, 7/0,2^. ^^quot;g77agroj^a, Ëtngaa Pbari, Liodorus ntagUf,


l/xd»,


oigt;77di0 a £o»/a»ts, 776,77-77/,2/7

77^,7,/J/,7

77/7,7lt;7 d/f,f2.77jf,i3

77,77

770,7^ 7^7,^7 7^,7^-(7777,77

SM


Letf /7/.paff/^/l^^^ Lco/A', pe^7,7?üf^.


d7¥7'^


d^S'^tboc/ecompi/atur, 7^7,yS ^Z^^^'z/rbuddus, y77^y^^ expugnattOj/SS, 77. i^aaratio,


Ëeonttt/tas,,y,2,y^, u^tti^^y, , i^ erententa,,^,,,,

27.^,^,27 eo7/es^i.at7es/res,dy, y^ contra Syra^uß f^^'^^^gt;^d‘?gt;^fundantur,2jo,2a^ ttone/ctnd/tntar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, »k».L^fa^J;i^, “/quot;quot;^ '^2/7antentportant,2d,r2.o-^^^^ ^ ^^t^^p. 2^^ ^^p^7ZasS7e7/jigmoccupât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cort/tone,


Li/eaégt;/a;2ca, Liaiierrer,


f^7d^

2,^7.2272/


. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77,3/

ËTierenp^swaDionjyionttnoretraT^adzSft


tratm^eriani^ Ë7tea/7d,tarabt,


2/^,2/


'we»,


d^^-^lkp«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^,,,y

Logea Panormt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jy^^yj

ËegntnayZattOi^d, 7^. p0,p.77,7S.77d7gt; ^Z4gt;7P

Lombardia, c^pretregio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/77,/7

Ëaenbart/oruenoppiaifinSiciba, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2/,/

Ëonganus/Z. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yy[,yy


/’»gnant/d/aeiz, jß/,2ß./j,2,27. 72/gt;-gabart/ortant rodn/a/n dte/dx Seapf/b (^


7-gt;27/70W///77a7/t7,

Ëe^ores MS/ez/t^tTn/d'a//, Ë^7772esZ)7,f^^y^^p^^py^ Ëep/Z/nes .-^a/^oe/dt adx, ËeT/a/^S^Z^^

Ëf//222d27es^

Ëenro^e7f,,7^

Ë7/77/gt;/'d, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'


^ -^ /gt;fr^e/»fi d'éf2^^a^4^af»2v,igt;jC^.


2/2,27 2/77/

2d,7/. 702,7^


7717^ nbsp;nbsp;L//2/ç///^,^^^^^^/_

ËO/^a/ynif /^. /7t/707^7t7Ëf7ii //. 7e/^77»77,


d^7,igt;:fi


77,7 a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Ëererxdnge-nZ///7/d270rit7bzd^pa,ere.

7,-77 nbsp;nbsp;Ëo/t^^/dP^ //^ fd/dd/ati’-^ft/dd, 7-77^2


-ocr page 745-

IND


i^fria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;ibid. ^ o

^'idinic^ n, ifftp, j^ß^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37^^12

b»ilomcusBauarfts,R0f»Jmp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^li^^

^^t»icits GaHia rex e Saracenorum inaxibtti ^^CTutur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oS^i/

b^iiiiutcia Francorum rex, adTuxetum mo-’^'^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddP,^fi,4d

^mcas XIL FrafïcorumrexT^eapol.re-^Mmarmisijuarity f ^/^4. amittit,i f ^'xiwcMAndegauefi/isDux, ^40,2g.pace ('tMloa/tnafacit, $4 t,44. a lüanxa ad~ lt;'^titur^}42,i. moritur, ihid.4^ ^''^»icui Calabria Dax, Roberti Regü F.

4^1), 20. Catera vide i» Alojßas rex Neapel,

^“^iticui Petri regis F. 4gd,2. coroxatur^ ^h,2s. pacemeuwreginaNeap.facit^ 49» ,44. i» Matt bai Palicii car am redi-^‘tur,4ÿ^,33- proainciasobit, 500,^4. ^lifomoatanos ^ cateros rebelles impu~ I’^‘^^i5og,amp;deinceps. moritur, g 13,2 ^’^»icusSfortia, ^40, ii.fellitur, 541,2/ ^’dciikus Turingia LandgrautuS ,45^,55.

^quot;‘‘oiitcusFttgariarexßlii morte vlcißitar,


fium,2 o 3,25. MailorUßtus, Madiuxisß.


Madoxiarnoxs, Magellixuxf, Magiadamxata, Magifier lußitiariu's, Magxa duitas ^ßica, Magxusß.

Magoxis mors c^ liberi,


111,20


13,15.134^14

1P2,2(5

2 0(5,40 ^0,4

533,25

310,lp


2g2,Itf


Magolcetifieadiuxgit, 300,27. a Corixthii's eluditur,ibid.40,5.^. ixFib/aredit,3o2, y.fr«^/#^»^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;302,2^

Mahdi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;372,3

Mahdia, 371,5.371,31- Mahdiam récupérât Carolus, 5 tip , 22. fuxditus de let, 5lt;lp,i5

'CMahometus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;lp,5'5

CMa ioxisortus,42o,44. ixgexium (jrvi-tia,ibid. coxatusdrxiachixatioxes, 420, 53,^ deixceps, cades ,423,3 o. virtu-^^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41^,3

CMalacexus, Coxfiaxtixop. Imp. prafeâlus 332,37


Malgerius, , Malta mß

Maluicirgt;us,turris,,


4^0,34

7’53 47,1^-504,14


^90,3 i

'*^^ ta mare imperium (^ efßcacitas, il,14

^'‘oeafisfamiïia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;532,20

^f«s literas tabellarió dormiexii ßrripit, ßdiSimenius Durrea,Stciliapr0rex ,54(5^ . i^'547,13. drj^,4o

Urechus Fraxeifei Gallorum regis dux, 5(52^ ^5. moritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5lt;l4,2/

^“iifcuSjDaxia rex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;334,23

ß‘gt;fifi,i33,3. Fexus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;213,47

107,42.32,20 ‘'FooSyraeuß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^.^

h^»!,Mejrax.

F'*^ll.2g,4.22J,2^i Lj/ci0rtUS,22/,4 3 117 ^MonspefiHem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^J.

h orator, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^

hliweliapalus, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35,4-1(55,52


^mercus Cataxa tyraxxus Timoleontem iu-uat,2pp,3 i-aTimoleoxte deficit,304,4 3, pæxasluit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0^^^

^Mamers, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g^^^

CMamerii»i,32S, 20. Mefaxam occupât, 313,30.^1'40,35. aP/rrhoßperan-^i^i',32^,43.33o, 2(5. fiperanturabffie.


roxe,3 3 2,34. Romaxorum opem irnplo-raxt, ibid. 5 0. Mamertixà vixetà j 4^, /. Mamertixumvixum,

(J^tamudi Saracexi.


C^Fa^dra, * CMa»eJ^lcusfl.


CManfiedoxia opp.


'^SdP 415,2 '^P^,35 4^^,3Ó


^^nanß^euoxfaopp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44^^^i5

iManfi-edusFriderici L ßurius, 444,3 o ’


«Mbaravrbs,241,43.100,50. Macha-

gt;'(»Jisager,i oi,iO. Macharex/eslapicidi-”^,^o 0,5s .CMacharenßsßxus ,200,44

‘^mtn,ios,3j: a (JMazaret^o differs


445,11. afi Ute regnum ambit^ 44 ^,^0. rex coroxatur ,44(5,42. occumbit, 447,40

Maxfredus Claromoxiaxus a Gaïlo adSiculos deficit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;^^^.^^

Maxßedus Claromoataxus Leoxtii Syra-cu/aruxs prafedus,4fió,4.4pS,25. Bki. xum occupat,4p5f^3 7- Leoxtixam cla-demvieißitur,50^,21, Sj/racu/ósamir-5if,5io,4o. Leoxtiumamitiit, 52(5^ h Mefaxaprafedus, 52(5,4/. c^rtikxt eludit, 523,4. Friderico recoxciliatur. 513,4(5


i^pp -4


-ocr page 746-

Manßedus Claromontanets Panornsi prafe-dus,4P7.,^.7otf,22. dlojßofidensiurat^ 7 2 0,2. nbsp;nbsp;de vicariatu cum ArtaU cont?2 old,7-2p,97- moritur, ManJhedus Lancea, ManJredus Maleda, Man/redus Modica, Mangbi^inf.

Mangh^t fi. •

Man/ads arx , 77, 2^

77,J4

Maniacium, Manicedt c/ades, CManifcalcus» httus.

i/o^,^7i. ^57^7 ^7߻4f

^lt;7, ^t7.^/,2p

Mafiiidas, Mdfiumuzaß.

J^anusferretej

'1 nbsp;nbsp;^7,2/

Maniads turris.

3^iJ^- / ^Pi44

4^^,I2.

40,2,10.27^^12

27,24.7^77,44 c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^gt;^7-9^0,20.777,70

Maracus^ractf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,2,,S,200,7-4

Marcdltnusfi 2t},/7.t77,7^.t7S,77.ei7,2 MarcdlusinSicilianstraiicit,77 0,2Ó. Leon-tinos capit ,77^,7. innocens traducitur, 9 7 f, fS. 772,1. oppugnatSjraeu/as,772, 7^. ob/idtonens Syracuf.foluit, 777, 70, Sjracufas capit, 77^, 1. nbsp;nbsp;to^a Stetitapoti-

fttgt;',97^,77. nbsp;nbsp;dannonem vindt, 77y.

99. £ng}/unscapit,7(7o,//. Sjracufanü ßoltuBomansornat, 7ti0,1,7. triuph^^ Matthaus7lotarius,4tS,i7. fandtontj«^ t t .70, aceufatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.4,7 • re/lifftifnt',429, 2^. Maionis mores i-

mitari conatur,4 27,77. CaneeHariatm ßefi'ißratur,42 S,4 o. in vincula coniici-tur,427),7o. erunspit. 490,d Matthalfs Palicius,4S4,/7. nbsp;nbsp;infilefcit,4^^gt;

tMane/bru?» a^ud SjracufaKOs hvKor,

M. t^ntonius Colutnna Franci/ci Gallorum regisdux, 7 ni, 27),4^7. nbsp;nbsp;moritur, 7/72,7,

Maretinsus,infula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ Marganaarx, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^^^^ Margarita dennehurgenjls ContitiJ/a partus adnsirandafacundttatts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.7/ Margarita Teutonica 4S ^,7 / .nuhitMatthao Palicio,47gt;2,27). occidtytr, nbsp;nbsp;nbsp;702,7 Marium a^us dt^ profunditate^ dtuerfa;,

Maria Frideriei IH.d- Con/lantia i^Mrago-niaßlia,72S,47. patri defundo fub Ar-talis tutdafuccedit, 727,74. Martino vxordatur,770, 7. ex marore moritur, 79^,4^

ManaMafadio t» Skilia, Marius Bure4lus,4i ; j 2.

^^J,4ß


fitSif,424,7o

Marocctregni etymon d“ regiones, 77/,4.7i-Mar/alaß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S,2/./

MareaLtvrlis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£S^7.ij^,,iS Maritas a DtonjJioocdditur, 27p,io Marttnus I, 770,7), Maria duda reoffuns occupât, 770,2s. Blancam Nauarrenam duett, 772,77. Sardtniam récupérât, 7SS,ts. moritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7JS,i7 MarttnusMonttsallst iDux, 770, i o, cum

E 'X. filio in Sicilians »auigat,S9 B,i^gt; ^^^ ragenia regnumj»ccedit,i7^,^7. p ^ defundo in Sicilia regnofùccedtt,fi9,f4‘

Martius III/. Po^/t. Pûwaff. 4}^ » ^^‘

477,-2^ •

Marf issus Coxâ,

' Martinus Peru, Marjbedum cs^frum, Margot, Marzaia, Marzamenus ^atio ^ 21

Mafca/ü,

Maffa oUueritt,

4^i,!}

^jyo-

77,^^ sy,!.!»^,^ ^^7)^7

S4i,4^

t^hi/ ip^,i}dO

M^JptniJ/a religio, MaJltUa capitur ah t^Mlfinfo^ Matéres,dea, Mattldü, Matres,dea, Matthaus Bondlus, ^1/7,72. Maioneni in' terßeit, 41 S, 24. apudregent tmaiich tur, 417), 2(7. in regem con^it^f,4f‘^, 27. ingratiansrecipitur,427,ijgt;‘ ^‘^P' tur,427,40. nbsp;nbsp;mifere muldat/()',4 ^9,4f Matthaus Caciola, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f’f'^

Maith^us Ri^ieus, Matthaeus Sdafafsus,4p 7,7.

fa»iiedes,

Maith^us Thermita, Maufoka PanOrffnta^a, Majharuc^e agri fniracula^ Majikafolusfl.

Ma^fKOKisfons miraeuloß/Si Madras feu Ma^rusf.

gt; 27.4S7,^4. exulat,4SS,77. f^'^^' catur,47i, 1 o. Margarita Teutoniea^a' dapécunias colhgit, 472,70. fgt;acent cat^ Blafcofacit,477,27. ^0 0,7. perßdus 6“ inßdiator, 7 oi, tS, 27. pienaselat, 702,10 if 4^7 MatthaiSds-4H7 Jiüj^^ i^d 2i,5'f^^gt;^ 19,77 2S,i9-f7i,4i Maz^raopp. 2S,/S.t77,27. 214,97-uerfa a Selinunte, 177,27). do^stt^f^f' ta Pan o rmi, 177,7 7. nbsp;Ma^t^ regio/at 'vallü,i77,40.1 SS,77.207),40- ^^^‘ raßagnum cur vet en bus ßmiiiu dUixi^, Marram ex Saracenis tecifd 401,^7

PogeriffS,

Ma^arextJ/u^ff error, ^edkiff^^enera (r/^.

J3i,P 1^3,^

l

-ocr page 747-

^^’'^gt;2tgt;,23.lt;3p^22.233,S. diuerfaab ^ p, 27. eJMegara condito-^^)d,40. antiauitas,lt;3 p,^^. tfjrre, ^‘»tiamp; décrémenta,7 o, 4(3. c^ega-f^cfmpeßftCelo, 23^, 32. Megären-PtK yutpra ca ter is claruerint


^SJ,^,/o lt;^S,^(Ï

i^ttenjiam Gracia in Sictliam mi^ratio ^3,42. colonia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^^‘»'icifsßnus, ^(^orù,

Ottilia pr^/Pantiß: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^^ ‘“»cholta damonio agitari non idem ^^0,2^.201,33 ‘^»ippifs (^ Chariton, , ^^^t Barents, ^^^l'*»h,2,2p. 'vndediHa,

‘Piorbi deßeratumfaetnus, 73, p. -ttltio

7^3'3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tI^,20 ^^■2,2^

^^^‘J/nsvicu s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '

7^,40


^i t»f. p, fj. nbsp;nbsp;bar bar a cur di^fa Luca, A^y. Paulofacra,S,if. fcorpionum ^JerixntKm venetta retundit, p,.^. auib f^gt;'nerit,S,jp. zMeüta increment a o ^^‘ C^ïclita duplex^ l^^ditenfiam lingua, l^dit/eicatuH, outilla, ^^tbchia, ^»tPompeü libertés, ^(oa, ^enanam,

^,S

^^4,4J

32,14-20^,4^

2 o â,^^.2^lt;f^^ /

Sgt;2,ii pr/tfec/us^

^^^i 7,^ ^7,52

'-^eoanclerSyracufinusab elephato adama-

^^toecrates medicus Sjracuß deuterates Pompeiana daßis ' ^^3,43 dineitm a Nea diuerßm eße, deninxinfilai ‘''■ dent or Syracu/anus, dercurit promont, derettriorum truncatio, dtricusHßanu5,33S,S.

remuneratura

Romanis, Bertonis in SicUiamaduentus.

. ^ißda cognomen ‘vnde meruerit HalerMs

I wjlane/itus,43,2. conditor,23jj_.^„^^_ etymon,40,if. incrementa,4o^i ^^ ^^^ 1^-frouentUf^ui, 4^, 40. ' firuHur^^ ‘f-^,45- 'e)'gaRomanosßdes,4o,^^. * » *R0Kanisde/eHio,4i,32.in^rcadium

E X

Ïmp.fiiles,42,2 S.priuilegia a Romanis accepta,41,^, ij ,jp. priuilegiaab Area-cito imp.acccpta,42, ^â. gloria ex Sara-' cenorum expul/ione, 42,42. inßgnia, 42, 37. Meßana^uiclaruerint, 44,22 cMeßanen/es T^rtmannorum Opern implo-’ fMt,39o,jS.jpi,2p. expugnanturab ^^^^^^,434,30. “vrbemßrenue contra Sal/ostuentur,4f4,j, (^Hoscadunt, 433,3- Meßanenjes ^uibus paruerint, 40,20 (-3Meßitnenßsfi’etiaßuscurtanti, ^7,3^ LMeßanen/espagi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^f,^^ ^^f^R^^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;230,34' CMe^ena Sicula conditores,40,7. Catera quot;videin Meffana.

CMeßenii in StetUam e Peloponneß traUdu/j^ 39,23.(^40,2.233,3

i^2,22

C^le/iretta, C^etaüorum diues Sicilia, c^etelli v/ó/orta amp;nbsp;triumphal, z7iPeton a/lrologus, cJMez,entius,Imper. jpj, 4^. occielitur, ibidem, 2 ^Michael Balbus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37^,2 3,44.3^^,4 7 Michael Calaphates, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7,44 St^chadPalaologus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43^,3 tp MichaelPaphlago Contant. Imp.3S2,3.^.

auxilia/3pol0faromittit, Michelettus Gat ta.

Micheïoitus, Miejibus, 2ji,i^.

3^^,^^

^7^,2S

v^aaxilte liberorufn

Micjtbi lai/^y


tutor,^0 ^2 s. Mtïactu/^, AfiliteZ/tti opp. Miüias fl.

■ J^,I^.20/^jfl


2lt;3,ip.(3p^r

y47‘

Minera Iuliana,213,4(3. nbsp;nbsp;Nißnfes, 46, rp Minerua fcute^n inauratum infa/ligio tem-pliSj/Aic. 7(3,24. templuminSjraciifa-rum Infula, Minoa,230,22. ip4,4lt;3. poPiHeracleadi-Ha,2S, 2.123, 30.12(3,1(3. Minoa d--Heraclea nomen cur confu/um, 12^ Minoa conditores, MinosDadalum ad vindiefdm po feit, 22 p,ïo^ doloperimitur,ibid.47. MinotsfepulcrS 2)0,1/

Minotauri effigiem gerentia numifinata ^oS,7

Mirabilia Sicilia, Miraculatjuida pi'lt;2ßigiisdi^erilnt, Miranda p.

^afilimeriij ^it/Himir, idi/^ratuf»,

^6^7‘97, if

^9^,1»

34,10.7. oj^^ Mi/lretia,

-ocr page 748-

‘tMifiretta, cMoU, arx c^ Oppid. C^ollitim injulaf C^olochas, C^onahss fl, C^ongihelliiius^

1 N ^■f,20.i^^^^ 47,10 7'jts i^3,3g

^llt;gt;»gihe//»s.

^ü»ffwach/a^latUdioria, ^7,30. p^i^^ J DueÜK^.»

^^gt;^fi.rpj,^ff

^^0,j^ ^70,sa

^^,40.140^^

gt;^7^}5g.4Z4,iff

Mons e marienalus, MonSf^lbanuf, Mons Drepani, Mens me dis, Nons regalis,opp. Monsrefaram, MonsS. luliani, Nontanerii Sofa firatagema Moniiftri, Morea^ifi/ülaf Merganitum, Mor^efïtiam,22S^42.

res,2j,4lt;i

Morgetespop.

Meriel/a /^hna^

Mofchds Sjracafi

^lt;7,ÿ.64,j^

^orgentticondito^

‘ti4a.a2i,4.r

^^gt;47-101,^0

Moijfa,2fi, s. 147,24,27. 271,31,2217.1^

272,17. Moiyatn Sicilia tres, 14^ ^^ Motjanosinfefiai Nermocrates, 270 j 'f^oiyca, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2og.,:, Motjeanusß. Motje, Motyon,opp.

Muchauia Sarac.pontifex, Mulei,lt;._y4ßisrexeII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^^

Mulei Aßenisreßitaiio, sUs, 2. nouaelais, Ilt;l7,47

^7,10.104,2 s ^lt;^,5^.10 2,4(1 ^3,4^..246,s(S^^^ 370,40

Malier urn agmen tumuln/afiSy

f 01,4g iot7,gp

Mungelinum, Mii»iujfiisfi. ç^pagus, Marana Mejfanenjes,

Murgantia,

Murgentianf,2tf,p.64, jS.

'vaa, Murgus,ager^arx^ Murns Carini, Mufirra, MußateHa'Vf^, Mu/eas, Sarac. dux.

■^lt;^gt;P-lt;^4,J7 Margentina

^S,^»

^igt;y^-t4S,4z Sii4fi.amp;S4,2

370,43

Matines Carthaginenßum contra Ram. dux 357,S. Siciliampopulatur,3i7i,{i. ,^1. grigentum Lautnoprodil, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.2 a

Mßa, Mylas fi.

Mylenßsager,

^^7,r7,47

Mj/celi'asaracalamcoKjalii^ 7 j, 2^.

/S7,Zf Cro-

^gt; E X.

fh^i

ii,i^

4f^^f

tönern condit, Mythos,hortus Hieronh, Alluni opp. exaßio, ■^ Naphthta,lacus,i3,25. 32,26.63, C

^07, Narfaus Dionj/jUfilius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^7,4^

Naras, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210,^2

NaJares Gracorum contrit Saraceniis {lux,-g7^,-^^ Nafps^SyracuJarurnpars, 7(aft6sß. ^opp.

NaaisJlupeiidafabrica^ NaafiiSf

74,H

3o,S.iS3,2

32,7.2e(,2t. 26,41.120,43

Nau/lathmus, Naxusvrbs,232,21. 'vbiolimßta,(^a^i!i-. buscondita, 4^,13. l^^^xi incremeoti Cr eolonia, 4^,37^ ob/idio, 243,4^. t-uerßoc^relßaia,47,27. Naxi^uiine caler is claruerint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43,^ ■ Naxiasager, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43,2 Nea,feu Nea,opp. pS, 1, iz.aNenaoeliuerfi, fiS,3 3. Nea condilor, 3^,22 2^a,opp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33,1.246,27 Neapolis capitur a Conrado imp. 443,13. ab

Mfenfo, , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;544,42 Neapels {.j^i/rica, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;322,3^ Neapolis Pan or mi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;265,1

Neapolis SjracaJana etymon amp;nbsp;defcr^M,

^4,377

7\(earchus Agatboclü dax, Nebrodesmons, Necropg^tuSji'rbs, Neeni^

ligt;i,i^ I0J^ f^7-f

7gt;(eetum,p^,7,/j.!p4,i^, Neemrum^nf I^ra caler is claraeriiit Neetinusager,

fi^,^7 fi7^

4^,1«

Neptuniusmons, 75leafiria, j ^4,7. oceupatara Nortmanniit ibid. 22

Nicephoras Car amenas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^ ^gt;4^ Nicephorus Phocas Bafilii Imp, prafecl»i, g^o,/s

Nicephorus Phocas Imp. Con/lantine^slilt 3^^,tg

2(icephorus Toxias Cen/lantinopol Iff^^'

i7¥,i7 Nicetas Ori/aj

37^,P

NicheUsSaracenidolai, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;374,14 Niciast^tbenien/is, 27.2, r, 47. beUumSi-culam dijJuadel, ibid. z. dux belli cm-tar i»uilas,ibid,slt;7. religieft(S,2S7,i7i

contempla hofits rem periiit,2s^, 47.1 i7t N. hlerós ad S. P. ^Atben. elat,2l!ii, 4 o. larbalarj 2lt;7S} iSgt; abffermocrelt

-ocr page 749-

J‘f^^'‘gt;',2(7,5 5. calamitatemforti-’'Ptt,253^1 fi. Gylippofidedtt , 26p^ '• gt;iecatur,27o, 31. Nicia dypej Vigt;,33 *

^^’ ^I‘lt;^^Pfgt;33.erga


D E X.

Nyp/tusNeapolitanuSy nbsp;25,2,35.2^3,2 5^5 j

NyfausSyracuf. 2fi6y^2 '


Centurip.tyranu. f^ir.Pout. Rom.

^lII,Pout.Xom.4fOy4


Jip,2tf f»orüur^


r\A«.sß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■!7,i!.iis,ie.iiij,

Oceaniaßus gemini, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37,27

Oohula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32yi 5.206^37

Olfauius Sext. Pompeium vincit, 364 52. teßdum fuperat,365,15,. Siciltam\on~ fiduti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.23


fiitutt.


Oculus Cilic^y Oddo Camarattus


4St,23 f^^^^^*^^*'^' quot;^^P^ '^gt;*ptia ^'^^^»5 Ca[àrius,5oi,44. rebellis,^50^^ ^^' fer/idus ,505,34, ad regem redit, ^^ys. cum Meßana adt^loyßuNea^ f'‘^‘tinum deßcit, 517,2 f^'^sPilicius. f'^^ns Peraltas, ^Svacuf. l'^^^XSTodtfcuSy-.


Oddo .^terdlusrelegatur,4251,20. prebroje interfcitur,


odoacer, 3lt;flt;f,ts. Taditur, Odyftapromont.

OEnyciuus Scythes,


occiditur


^7lt;ly3i ii^,S. ^70y2tf


^^,43 '^‘^xs Pincentius Leophantus, '561,3/. ^‘ßw, 562,36. hecatur, 563,34


o^ê^f, Oleiperplateasriui, Oliueriusfl.

Olorusfl.

Olulisopp. Olyba,

Olympieum, oppidum,


^^3f,4fi ibtd.i^ ■^7j^-20Sy3j Jfiy^fi


^OO,IJ

^Pfip-174,34

220,26

Plt;f f4P. 2ii ;j.


^quot;'uncapitur aSaracenis, ^xß Ucum quondam lap fus,

**’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;222,2

quot;‘x!,Aj]yr. rex,22o, 5. Badris potteer, glides,


^ot,7 7P,ilt;7


■f^^iii^


^^^2iSy,22gj2. Noa nomma ^inuê-


fi varit^ 220 ^2ff


vxor c^ liberty


uiympii cum óaraceais congrejjus, ^^^^ j^' Omotermofty nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72,13.74,52

0»abala,ß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

.On^afatiOy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50,7‘tp4,3p

Ophelias Cyren. 32r,4lt;!. cum Agathodeje co-


322,30

Oraculum {^thenierfbus de Sicilia datum

252,30.254,33


!’^^‘^^^^ , 321,31.323,26 ^ftmannt ,334,4. Nortmannorumßa-trumori^o (^ increment a ,334,20. in l^dtämacceßio,33 5,12. in Siciliamex-ß‘lt;bÜ033i,23.^ laus, 333,52.335,1^ ^^^tonnniequitisaudaxfacinusy 35^3 50 ^^^^ , ^^,27-P7,32 x^txmoppgs^i. i^tiregiofeuvallisyt33y

37gt;^94,2 5 ' • *


Orationis partes treSy Oratorio artis inuentoreSy Or bis Kouiiftuentioy Orcus,

Onitnis defer ft peetta, Oréfiespro^ofafhanus, Orethusfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^.


fit^à


ff 0,41 ^23,12

^lt;!,.^ff 3^2,2p


Orinusfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26,37.5,^^23

Orionisßrudura, 33,3i.3p,i. amp;nbsp;43,34.

obitus dr in aßra relatio.


Orpheus Camaritt.

Ortygia,Archiv Cori»thiifilia,


ifi,9


Ortygta Syracujarum pafs ^ua,ci'v»de dida.


^2,34


^xnndarum ingenium,drleuitas,35 5^,32,37

^fmi Meßnian ,42,10. , Catera vide ^ot^^idirumnominibus.

^^«»»Ktcoriacei, ^x^ttaßaefla, ’ ' '^fodonts.


4^0^31.442,10.

42 S,45.3lt;f4,Ji

3J2y4lt;f


72,20.74,53.75,5^.232,30. Drtygta

Syracufarumjolavlim habitua,

^P*» 1

Ofirisamp;TßSy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221,10,43

O/leodesßue O/lodesinßla,

Oßracißnus Athen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,33.245 16

Oßrea,

Otho Saxonia Dux , dedaratur Imperator, 437^27. abrogatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43 7,4p

Ouidti


-ocr page 750-

^ 2^

p'^ebjf»us,^fi^fa.W2,iS.Pachy„iei,f„g„ r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^/^-ï^yx?/

P^iS^nie^regtumfaattw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Pa^opotu Panormi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, è^

Palatum fj^iirtani, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^

' • Pala/ittm regale PanormP

PahcafeaPalice wl/s, 32,10.03,3^.20^ ^, 24lt;^,3o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Paltcorum fratruf» etjim0H, lacfte,ïem^i»^^

Pakaerum cum ClaromoftianÀ cenj^iratia ^^^jo. machi»a;,4Slt;f,^o. Palicüh r»m (ÿ- Claromontaaorum contra Catalanos conj^tr at to, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4PS,2^,30

Paltconta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Palladis halma, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ jA

Palm^ifi/luefires, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^J^

Palmarola,in/1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^^

Palmerttts Ahhas,43t^ ,47.^tf i,i.^/i,2i3.ca.

l^^gt;'i 47i,ir. moritnr, nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7^^^^

Palorumfortm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^,33.103’20

Palymttavrhs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^,33. ^^.^^^3

Pammtlm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23,20.233,3, ,

^^”gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221,2

PanatiusLeont.tyr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233,3 j

Panaria inßla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

Pttnclataria infula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^y2/,23,

Panormium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^33-2 X

Panormtis,2fl,3,. 14^,23. captura Poma-

•^is, 132,32.33X,io. Gotthorumpie/î-elium,3tf ^,33. capitur a T^ortmannü, 3 Pÿ, 40. regni Siculifedes prima, 1 ffo, ^■2‘^ S 3,45’ Panormi ambitus, i ó X,^ ff. amasnitas, 143,33. antfi^uu^,i^^^3.^.

232,10. c'aria,2ff'^,2. etymon, 24X, ‘f7,54‘ ef/ïgies,2 22,23. fortuna,233, 30. hojpitalitas,222,24. incremen-^4,24,2 0.232,2p.234,2ff. laus,2ffp,i. magi/lratus furnmus, 2 34, ff. Neapolis, ilt;f3i^‘ uunâmæ, 3 33, 22. origo, 24ß,2. partes t^aatuor ,i^4,23).iffX,3 p.parsprima, ^ 34^22. ^s altera,2ff3, ^. pars tèrtia, Tlt;^7P^^ pars Quarta, 2ff7,4 3. porta,2 ffp, 7. priuilegia, 2ffo,2X. regia,233,27. fiaturtgines,272,43. fitus, 243,2 0. vber~ tas,243,3p. ^risvetus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;734,23

Panormit4na!‘eccleßfe prarogatiua ex Pom. pontificum indultis,2ff2,3. Panormttana~ rum fæminarum lauelahile facinus, 132, 47. Panormitanamlfo//gt;italen0Utim,233, 27.' Panormitanum mare,272,4i.Panor-

D E X.

mitanumnumi/ma,!72,2ü. fifH^f^^P taniprafulatusanti^uit^) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^f^^

Pantagiasß. ff7,23, a NatcelHuo tiMffpt ^7133’ Pantagiaorigoß3,3, Paat/i^i^fi-lentiumimponiturf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lgt;i^

Pantalaria infila, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7'^^

Pantalica, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 2,23.2^3,, 2

Pantanella, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i)3

Pantanus lacus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^/i^ ^

Pant/jcaßue Panthia AgrigeMiua, 122,41 Papjritusß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2p,ja, tlt;f3»24.s37,t2

Papyrus ^uitlfChquot; 2'1’122aßatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;l7ß

Paralus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233,^7

Par cum regium, •. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;737gt;30‘770)^3

Pardusproto^atharius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;333^3

Parmiieolßdio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4447^

Partheniewager, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g3,30.244gt;3

Pafchalis Calabria Dux, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;332,37

Pa/challs 3 3. Ponl.Pot»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;403,33

PaßphiluSf.^gathoclüJux,312,32.313,7-2lt;^ ^ Dimcratem deficit, 327,7. ah eotlem ul'

gathocl/prod/tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;327,33

Paßanitfuß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34,11

P-ajfiu Sjracufirum, 23,20,63,33.33,3 Paßorum Siculorum certamen infeßoDMM, 723,13

PatéllitSicula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13,20

» Paternio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32,43.132,1

Pairo Thurius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233,26.231,3,13

Paulus apoPl. in vtram t^eUtam verteritfi, 4 o. eiufdem diesmiraculis clarus,3,3.[^e^ eus itt Melita,eiu/que miracula, 3,^4 Pellium ferinarum vfus a e^uibus re^erHü, ^4,5 2gt;

Peloponnefis, 20,26, Peloponnefirterrten,io, 22, eßfgies,ihid, 23. ambitus, ibid. 23, re^ gionesinßgniores, ■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibiii.jj

Pelori promontorii deßripti0,33,73-0'33, 23. et_7rno,33,3 t.fabula,33,33,liicfu,33, 26. Pelortian/ßetiterminus, 4^7,43-

Peninfula, ’ nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63,23

Pentapylum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33,23

Pentargia opp. g/,47. Pentar^is deletie, 404,21 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

Pentecontalitronnomifina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;240,19

Pentcf»r,arx, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46^

Peregrinusmons, 23,3,247,42.171,33 Perganioßue Pergameno archipr^ta, 3(4', 26 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

P^gus lacus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;203,16

Pergufilacus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;220^,17

Perieres Cumanui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33,21-233,23

Perilaus,feuPerillus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;113,7

Peripatetievrum opinio de damortibiu réfutât ur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20 0,22.201,33

Peripoliett, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;243,34

Per-

-ocr page 751-

‘^(ximenmiraculoptm, {53,13 ^^ftißrn9sfi(biugat, 3lt;5 3,25 .MarUpar-.^(^ffKtur,ibid.49. Stcilta cedit, ibid. 55 ïi 200,37


Phalartcay


'f9»3lf.r^^/r


229^30

Phalaris,235,45. ffimeratyrannidemnon obtinet,ï33,ii. tyrannidem deponerere-


^^I^^fxlocitfliiputrefaii^iiijgfjo. Peßü


^V^c^Çana


PwM,

^^‘rtlia

K ^^^55


gt; ^^2 , Iff.


357,7 3^,33.245,15 33,55'2^2,17

Petralta infertar,


^^''nsK^ragonia reii i» Siciliam vocatur, “UhSS.conßha celaf,45i,43.Stciliam pe-^'^^454,34' (oronasur,455,4. Ca7oli ‘^!}egt;»fgt;erfe^MSur,455,25. i» Calabriam


stuit,119,41. Etufdem ortus, ittgettiui»,tyrants,ii3, i. immastitas 113,54. i»ue»~ turn, 2i9,25).ßratagema,ii9,33.virtutes (^faEla laudahilia, ii3,17. taurus ^Keus, 2S9,23.epi/iola,ii3,^i.cades^ i^o,t5 Phalarium ^ropuga. 111,24,4^^ in, lt;5-,

323,45

Pharath,turris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;249,^15,1^2,1

Pharax ^parta/tus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 94,2 2

P^rea, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^^^

Pharos Gr^sets ^uid,3(5,i3.Phariv»dedi^4, 35,47-amp;30,3


^i^,43‘bgt;rofiribitut,457,43.proßriftio‘ ^iin eludit, 459,23. moritur,45fi,40. f^xldem apophthegma,4 5if43.'vxor amp;nbsp;li-b ƒ455,5 5-4 5 9,42 ^‘’'‘gt;Al.ccronaiur,43o, 24. i» Robertum


Pharos Alexa»dn»a, pharos Peloritana,

PharuSßesum, PhayhtsSyraeuß

Philarchfts Centuripistus,


3S,lt;Ïf 35,4^


245,31

2ß^,3P


''ig(»iemittitur,4Si,33.regnumaltber4’ biAte^humanitateaußicatur,434,3i ”gt;02itttr,4S9,io. PetriiI.ßlti,4S9,^':^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^33,53.439,2 5

’’''‘^Alfonfifiater,Siciltaprorex,54o,23. .54242. occiditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;544,2 lt;5 •

\(‘r«s Antiochia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;433,32.430,30

^7Ui Balanus Fenetorum Dux, nbsp;nbsp;40 3,2d

^iftts Cardona, 550,2.5 52,13' Hugoni in-P^t 553,21,26. Panormitanosnnoiusfi-^Mdosmonet, 55^,2. difiuadet ne Hugo ^ißit»atur,555,32.ad Carolum it, 5 35,45, ^if^iititur, 561,5. globotraUcitur^ 561, 23. Petri Cardona laudes,

^^ifusCtrbaüfs, 5^fr»iLandus Tenetus, ^ßfgt;nllauarrus, ‘(triPirolH audax facinus, ^^‘7us^(raltus, ^^^rwRanfanus, 149,9.172,


555,5 4^54,43 5^4,21

552,35,45

54lt;5,37

454,42

54i notatus.


/ Al nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J jr » y » ^^a V

Philippi Butacida heroicum monumentum, 242,4

Philippus,ffe^riciSueuifi-ater,43ff,3j. ö-thonis S axonis competitor,4 jy,2 3.rerum potitur,437,4i. otciditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibtd.42

Philippus {_^uß5iits, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;552,13

Philippus Franc orum i'eiê,449,3î. Robert um

Atrebaten/em NeapóliSn mit tit, 4 59,24. _^»20rituf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i\^‘^

P ht lippus Tarent i print eps, 470^30. inSieb

Iiatnn)ittitur,472,32.capitur,4y3,ii5.li-beratur,477,2 5, denuoin Siciliamproß-eifeituf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;473,53

Philippi Ciruigliarii cruentum ßrategema, .503,34

Philipp. Ltladamus loannit arum dux, 9, 22 Philipps IdJ^ia Mediolanenfium (^ Genue-1 ßum Duse Ioanna Neap.opem fert, 54i,5ii \ Alfonfümmagnißce ^ Itberaliter dimit-


^»wpigibal.


^lt;^4i3-i


^^'ttttagptt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4t5^^^g

1 «w^aluacoxa,465,4n adCarolumdefi-4^3,33

* art bpectalu munificent ia, 2^9,i6.t74,2 0i


^^f^iToktitninegiigentUi ^(Wined, ^bAethontea,

2oAAx Athemenßum emißarius.


5lt;f^,4à

443,45'444,2^


^^^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;543,52

Philippus Raia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;505,40

Philiflus Syracuf.92,39. Diony/ium tue~ tur,273,27.279,12.exulat,279,14. ah exilio reuocatur,2 35,35. Dionyfium 4 Platonè amp;nbsp;Dione aliénât ,^37,2. aSyra-cufaniscapiturdrocciditur,

PhUodemus t^rgiuus, Philo laus Pythagof. Philonides dux occumbit.


^9^,^S


250,^8


Phitontiies medjeuSy Philoxenwpoeta Syract Phitaliafl.


ip2,7 323,Ü 205,39

5gt;2,2i


23^2/

-ocr page 752-

P/oPejiii^^f, P/oa’^f


PAzzeZ2zees^2j,2^.P^a’Zzzczz,» /„ Szcz/zazz,zz^z ■crazzß, ^dz7gt;'¥fi,^,/f.


P7z(ezzkß/:7es zzzfu/a, P7zir»zcMßßr/. P7gt;iv»kzz^ z/z/ü/a, P/jßU»us,^ߣ/a Sj'rac. p/zuZej, •

/7/i^u/are,

F///arüy7fv»uumfac ^/fus, P/»f Cam^»7/ßlß7us, Pi/Zf/itß^f.

Pißram carnés.

f^,^

SP,/ SSii,/p

Pz/azzßz^uzzz/zßZezzZz4 amp;^7ßrza,/.p, ^^^,^^^ '^^_ gerzz/zzz/7ßrzzzzazzzzzzzzz Ifyozzß,^^^^ ^^ ^^ Saz'aeezzzs Pazzßz-zzzzZazzzs//ß/za^ nbsp;nbsp;J^^ ’ ^

Pzj2esSzczlz^zzßbz/zßz'es,2p,7j. Pz/eesczeurt /ßß,/f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

P/fcicu/iz /cafe^s fv^s, pj/wa c^ Pi^af/a fß^fes,

Pz/ßzzzszzzJeruzsfizbzugadzszzzdu/7rza,p/Sj\^ Pzzlzeeafa zzz/zzla, p, pj.722,^2. Pzthee’zzZZa 'vrbes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Pttiia,

P/if/Keum^ Piuineusf^.

P/aia»e//a, P^iHa^Üf^.

■P^gt;P‘/pj,j

S7,P./p^}

^PjJV‘.i^2,/^ • Proco^fusprptühe/iiari.

■2^,^. ^^7,!7,so

Pïj/it^asS/ca'a^itf^i^. P/ata»orum/j/ua, ’^(S^

Piazza,72,S.2ßS,i^. delezzzr, .f2p, p/ PlaZß zzzSzezl. wzzzz, 2pp, pp. 2SS,^z.2Sp.po PlaZßzzkßrzzzzzßyzzzzß de dazzzßzzzbzzz refa-

^ßß,Z2.2ß Z,pp

Plezzzzzzyrzalzzßla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^-Sa.pp,pa Plezzzzrzj/rMzrzfrßzzzßzzZ. aS, p2^ pp'^p. ^'„^g dzil7zzzzz, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^^ ^

, ßz^,fzjces, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/P,22.amp;7^,^ P/zzZß, 227,22. 'vbzadz-jyzezzdam Prß/erfzzzzä ex/lzZerzZ,2ßp,^,2p.2 ß s,p. 'vbzeuzzzra-^Za Pzß/eryzzza Zerrasfubzerzz, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p0jz Plazzzbzzzuzzz ß//^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Peggys lb^z/s,z/2,7. Pßggzp B/uczac PßgßzzaZas Cßzz/iazzZzzzzzs,

cuSj/z/^S/ S77,^

Pß7/c/j»a, •

Pß/u/am, Pßüuc7fus Sjraca/^

Pß/äna, Pß^^Lacet^iiemßfffus^

Pß/äum vi^um, Pß77aeifvr^fS, Pß/«s (^gr/^ef/zivus ßratßr^


P'^,-fS.2S7,z^


^P,SS.zSz,2S

2Sß,Z^

DPT,

Pß7yzzezesSjraczz/T ' ' ;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^y

Pßyf/jezz2z//eczzs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;‘ /zp7

PßyxezzzzsDzßzzji/zuzzzfzzyz, 2 pp,/7,2s

Pß/jT^/us //zerßzzezzz/raZzezzzfzz^zZ, 27z, j/gt; ezzzzzeßdezzzzzz^ra/zazzz redzz,

Pßzzz^ezazz/z z/zza, '

^S,J0


Pßw^z/zus Im^erafßrMS, Pßigt;z/zaz»J»/a, Pßzz^f/us Sjracu/^ Pßrearzaß. Pß/fax^.

SSJf,f'S^^7lt;f tf,/^,// j^lpl/lf lt;^7gt;Sigt;,S/ WP ^7,^7

Pßrf/zjrzzes 7dp^,

Pßrzizs Ga//z, 2p,S./^p,/s-ZPAJZZ- PerZzis

Saracezzus,sp,2s. PßrZ»sP^jfd,zp4,jp

Pß777zzzzzzz»syzzraZa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jß^z

PßZezzzzßrzzrzz zzzac7zzzzaZzßzzzbzzs ^ezezzzedü ee-

^^,7/ 77,77gt;‘f‘gt;

Sl!)llgt;

SS77S 7-^7 zS^j/j i^gt;4^

ezzrrzfgt;ßjlzzzz2 rebzzsjz. Pß/ßz'ä exezzzp/zzzzj/zxgzzbizre, ^^^ßIgiar^zzz azzZßresdzezzzßzzes, Pz'zaZKzzs Cafß:^zzf^, Pz'zzzzzzs,fßzzs, Pz'ßa^ßz'as Tyzzdarf/azzzzs, Peßa^i^zz, P/ßbazzzzazzzfibif, Prßcerzzazzs/7zz^ezzdlt;e exei!7/pb, P^ßcbzyza^zz/zzliZ, s,^^. S,2ß. ßppzdzzzzz, s,S7 PßßCßp/zzz Be/z/arzz ezzzzj^ßzzus, SSS,^/ zarzzzz, /7S,^^,^p

^^lt;f,s ^^,4/

Prßmß»ißrzt(w Szcz/üCafzz/'Vßcafzf, z^/y jz Prßfigßgzßld! DzozzjT^z, zSS.^. 2^774 Pz'ß/erpzzza,22p,zz. vbz z'ßyZa,204,^,2z.vbi ezzzzz fluZßzze Zerrasfibzerz/, pS, pz. /’n-ßrpzz7,tz'ßpZtzs'verzzs^zzzi,20^,22. PnJer-fzz/a;(7y‘Cez-(r^/acra,22p,zS. PrßJez^zßa temphm c^fe/ium^ FfP/e/Hai ^rßar/fas, i^ßuerbz-z: Camarzzzamzzezfzßfzeaz,zeS,sii^ Gerr^ Szc//7ay2^, 27. Hz^zparc/zßruZal/uliZ, FS,^ÿ. Leß/zZzzzz/emperazipoczzla, Ss,77' J^aü cßrzzz z»aiußzzum,s/z, ^S. s7z^ S. MK-7zeres qzz^e ma/e Pazzßrzzzzzr» vezzerSt, 472, ^ß. 77ezrza^uzdeSzejzehßrz zzs^z, 17p,//• 77ß euzuzs hßzzzzzzz cßzzzzgiz aßlzre Cerißf/zK., j^S,^ S-^azzf ^uez-cus,zs,/.Szezz/srß^^’ fes, 2 s,4. Szculzzs ve/^er,^ S2,z S.fißSicu-7ßz'2 w^eyæ//ß,z^. Sjraeufazz^ deerne, S7,77.SyracupzJ4 zKen/OyS/y jp. PerLÂ’ fhezzzezz/ziiusexazzzzß eo^arzzzj/e dzeiz Geiß, Prßzzzzzeza Pßzzzazz. przzzza,sS2,z^ nbsp;(277,2^

l’rj^fa»euf» ^cradf^e/t/e,^ Pfiumis^

S!,U f^7,quot;

PZß7ezzz^zzszzßZaZzzr,iS2,S.PZßlezzzteuzßrelzzzzs ßb7zzas,2S,zp./pp,jp. Pzßlezßizzemr, ■zs,7P- à- 2p,^7./Sp, p^p. i^ Sp, pz. à-PuceUar«zzzj^eezzs, 272,7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(/J7i4

Pud/ezzz^


-ocr page 753-

E X.

s P ‘’■^^t^templam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116,1

, *^i belli tiiitiumamp;occaßo,i3 r, 5 0.35^,11^ ^4o,4j.a/ifiusx\iii,33fii2g.ßfif^ ' j._^'H,!ÿ. lecundimitium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34^4,32

'^^^'‘^hiefneifiarefcefis, ^ß aie ifitsfidds ,ig/,

^‘ pateusvaticMifS,

J^^niii orbicularis,

J ’^^ncius lueniits, 562,10. torfftefitisforti-‘^’'loper at is dimittitur, 5 (^3,^ if H'^bus Epirot a ifi Sicilia vacatur, 32^,10. ^‘Ofesinimperio mutât, ibid. 52. in Italia j ^’'‘liictt,! 3o,S. t/icins in £piru redtt,ibid.

i^-Eiufdem Itberi dr vxor,32p, 6. acha-fpemfii« ^Pß^ J'^^^oras Heracles Stculatpranness,2^4 ig I’bcaleitPythes Cori-nth. auxiho Syracufa-^^‘bitSyracufani dolus mali-ts, g^ ^ Pbodorus Athen. dux,24p, 22. exilio mul-

H1quot;didas,Sarac. pontifex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;370,42 ^dluintipranotnine omißb ^uare name pnhtium.

^“^»ßß.

’ ^tandits Balfes,

' ‘quot;‘‘fondus Bianctes, ! ^^^^HiidusCrebelles, 1 ^‘‘^ondus Montanerius, f ^»^(ssPeralta,4g3gt;io.4gg^i^^^g .

3-2,37.20s,g ^7,^ ^-104,^2

■^i 5i4lt;^.srlt;),i3 • 47^,4(gt; 4lt;fÿ,30 ■^77,5^

4^ o ßS. 461^10^2 s

^‘gt;7gt;¥7

■i^)-/o.iÿ4,/^

^^}42.Ij)/^2l

«»»Idus Bauarus, 440y37-ii}ri^praficttur 441,11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^^inalilui Felinu^, ^inaldm rdIaKOua, ^‘‘^gt;^(riusT0r cia fins Cornes, ^lt;‘neo Coffies, ^‘‘»letia, ^'^quot;’^cofni/arafiiurpoiores, ^‘^(bidalis, ^‘'J^o.lSaracenispagns, ^“jbtlbutum, ^^r^’^^gt;'-‘Vi^,^r.

64,12,20. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y i '^'i^^^^^CKdipfOceJJus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ I ’^^»^ii^Ludôuici^fisiegauen^s fiatet'X gt;’^ti,S42,4d. Neapokm ^enit, 544,20 J^‘fy54S,47-frceveaditadifiedit lt;./ ^^^'’««»lue^^t.iaju^ii;, khlikra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 ^^,26 gium a £anclicis d^ Chalcidenfb. capitur 3P,2p.occupaturab Hinierenßbns, lyg I o .Bheginorüapraßdiartis clades,g2g,4g Xhodns a Saracenis capitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36 p,2 yr Xhodtitnauisvelocitas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 4 0,4 p Hhpthmici car minis inuentores, 24,^0 Xichardus Abbas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^3,'23’525,4 Richardus i^nglia rex, 434, g. Mefanam expugnat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;45^^^^

Richardt Apuilani Comitisperßdia, 414,15 RichardnsCa/erta Comes, -442,52 Richar dus Mädra ,414,46.421,20.425,25 RtchardUsNortmannns, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 g 4,5 g RichardtesSyracuf. Deßgnatus,425,25. do-loßs machinés impet itur, 42^,5 5.42g,jif Robertas i^trebatenfis,CalabrtaDux,45p, 22. daßem in Sietliam mit tit,46 0,55, Ca-puam contra i^ragonas tuetur,462,3.10-landam Aragoniam duett,466,16. euclaf fiin Siciliamredit,470,^1. Catanam ca-piii47^A5’Neapülim redit,476,5 5. in Siciliam reuertittir,4p6,4 5 .pacern cum Fri-derico facit,477,1 g. patri in regno 7^eap. fuccedtt,47j,55. a Rom. Imp.pro/crtbitur, 47g,6.inSictliam redit,4pg,55. Fleapol. reucrtitur,4pp,31. nouas in Siciliam confias mit tit,4 g 0,2 5.moritur, 4 p 0,51. eii^. dem vxor dr li her i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■47 lt;^,3 6 Robertus Bondius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4pp,24 Roberti Calatabotanßisimprobitas,426,24. fuppltcium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42g,52 RobertusCampulus Cephalœd.epifc.4g5 ,20 Robertus Capuaprinceps, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;410 p Robertus Guifcardus,3 S4,5 i-3SS,4g.Appu-lia dr Calabria principatumfibi vendicat, 5 Sp,ig.Dux Appulia dr Calabria créâtur, 5 Sp,22.Rogerio fratri in Siciliafuppeti^ firt,3p5,5.^inipua diuißonefatremin fê arma^5py,5. capitur,ibid.gg. cumfatre reditingrattam,3p5,45. cumfatrePan-ormu o^det,5pS,5. Appulia dr Calabria pacata adPanormum oppugnadum redit 3pS,37. Panormumßlndepofctt,4 00,14. inCalabriamredit,400,44. Salerniica-, pit,4o o, 55.in Graciamnauioat,402,14. Gregorium rii. ltberat,402,54. obit, tbi. 3p.eiufdemvxores d’ flU, 9Sp, 25.400, 45-402,40

Robertus Lauricelli Comes,411,11,14. apud regem traducttur, ^11,2 5. inßdias in Ap-pultamfugit,ibid.55,5r. ex ^_^ppulia ex-cedit,4i4, i2.,^ppuliainfefat, 414,4 5^ 4 24, p.in Apruttum concedit, 424, gg. ad Imp. Germaniafeconfert,42 5,4 p.redit t» ^f'^dam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^2,12

-ocr page 754-

Roberti{sS((rre»tf»f(s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ i i,^f.^i^^ r^

Roborisfif/guiare exemplum, (fj^ff Roeeffa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2p,2S,i/p,^if Roeloricus Got herum rex preßigafur, jyo,^/ Rogerius Auellmi Cernes,42 o,^^. eiimitdiur, 42^,21. fu^it, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^4,^2

Regerius Refus, j ^4,n.^po,44. cetera 'vide m Regerius Nertmannus.

Regerius G^ilhelmt Malt ßltus rex creatuf, ■^2/,2f.fagittaferitur, ^22,0^, meritur, ibid.22

Regerius Lauria,^ ff,p,if, Sicub claßü Admirât us,4 f ^,^ ƒ. Melttàm capif,^ S^A i-Carelum Claudum capit, ^ ; ƒ, ^ y. dénué Galles'vindt,.^fPjP^^ff ,de naußagiepme-»et,4lt;f o,lt;^.a Gallisrepellitur,^60,44.Gal les denue vindt,4(1 / ,i2.feedas pactfatur, indudas,4(t /,/S. Telemeccam capit,4ti2, 2/.Cefidtinep. Imp. ditienëinfeflat, 41I2, 4lt;I.Fridericum regem didt,4ó j,j/.a Fri-dence aliénai ur, 4(^4,17- v/c7or m SictliS reuecatur,4(I i,^ i.de/eHienemaFrideri-ce parat,4lt;ió,ie,ip. heßis déclara tur,4 ü d, 3 o.fauciusexaciefiredpit^ 4^7,3^. mSi-culesfurit,4/o,S. 473,2 p.amferum par-tem récupérât, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■/77,2p

Regerius Oïlariuranus, 41 ü, 4 ^. oculis erba-tusincarceremdetruditur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;424,11 • Regerius ?^ertmannus,cegnemente Refus, 3^ 4j33-3^P,4iAi-i»Rtdltairaiicit,3 pi, 2 7. vxere in Calabria duUa redit in Sid-Iiam,3p4,4j.arma centrafatrem capit, 3plt;;gt;^.piefratremtrallat,3^^,42. redit t» Sidliam,ibid. S2.ßreniiefe centra Frej/në-/estuetur,3piI,2j.Appulia (ß Calabria pa-cata ad Panermu expugnandu redit ,3p^, 37. sidling Cemesefficitur,40 o, 13.fatrü ab/èntis vices in Apulia e^ Calabria gerit, 402,1 lt;7. in Sidliam redt 1,4 o2ß2/.Kepotü dfidiacoponit,4O2, 3e. capit Syracu/as, 403,22.çpifcepesin/liiuit,403,3p. Meld tam (^ Gaulum Sicilië adiicit,4 03,17.0 bit 4O3,i7.eiitfdë'ïtxores, 3P4,44-4o3,34. fit,374,30A03,34- félicitasc^pietas, 377,20.403,13.diplomafuper ccenobio Trojnenli,ipr,io.diplomafuper Agrigent, epifcopa^.spnuilegiis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^23,33

Rogerius Paffanetusingratiaredpitur ,4^17 RegeriusRheginus Archiep.42^,42,4^, ç^^ Regerius RobertiGuifcardt F.402,40,4 p.valet udint dr Ducat ui refit uitur,4 o 4,31.eu ^ fatrebellügerit,403,47-Meritur, 407,3 RegeriusRogeriiRoftfilius,404, /.40^^^^^ Sicilia rex coronatur ,407,40. Appulta Duxconßrmatur,4O7,^P,37,74dnAßi-

D F X. cam regnißnesprefert,4 oS,3.e Gracia re-uerfusdomeßiea travat,4 o S,33-fnoritiir, 4op,27.eiufdem virtutes,40^,/3-'vxeré‘ ltberi,4op,i2. diplomaßperepifcepatu Cephalæden/t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ aft} Regerius Roger li regisßlius,4 0 p,i2. meritur, 407,23

Rogertus 11. Sidlta rex,433,2o, decipitur ah IIenrico,433,3i.exul, euiratusdeaptiuus meritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;433,/» Regerius Sclauus,423,23. dimitiittir,424,4 Regerius Teutonicus, 4 P4,44.3 02,33.307, 34.Fnnam capit,30 7,2 p.Gallanoexuitur, Rogerii Sanguineti fdes, 471,34 (321,13 RolanduS{_2Fragonius,4^7,2 3.4pi,j7.Cata‘ naprafdtur,4p2,42. ISeetumcapit,4$3, i7. Rucherii dominium accipit, 3 02,37. Mongelinam areem redimit, 303,40. Sj-racifsprafdtur, jto, 4 7. Cafblim capit, 727,37

Rollo Nertmannus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^4,20,23 Romanus Lecapenus,3So , 43. eiicitur, 371,33

RomanusSclerus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^^d Romanorum in Sicilia expeditie prima ,332, zo. adnauale bellum in/lrudto,333,i. eau-ßagium in/tgne, 337,4,23.342,43. cels-niainSidl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23,30 Romani imperii inclinatie, 373,30. ^^ man er urn militum conßaatia, nbsp;3 lid 7 Romoaldus Rufus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;474d^ Reianthtveßigiamiraculefa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227,33 Rußni exercitus,i47,11. Rußni perfdta gt;nbsp;42)

24. peena, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42)33 Rugiusfons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34)2 Rupilttdeferuisvicleria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;373,22 Rutiliicos.temeritdt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;337,30 Rufanus Raf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;373,34 C Abba Saracenorum dux, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;374)30 '^Sabvdus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233,34

Sacca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2f7.i2S,27.i30,30

Saccarierurn porta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo,ij

SaccanferaxSidlta,13,3p, Saccari ceefdc-

dl ratio, 13,4o.Saccarum Plinianu^ouo-frodtuerfum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23,47

Saco d'Simus Zaclaa coloxia duller es,233,3^

Sacra,infula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,27.1,47

Sagunttexcidium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;344)4^,

Sald^artdis dr humidi^in locisfentegfd

Sictlta, j 7,32. fales Sicilia miracido/i,i3l) 4 S. falin i^ne liipuefens,ina^ua durefect, /23,24.renafens, 203,4^. vielaceiede-ris,43,33. JalGelousflendem, tte, 33-Sala, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210,4

Salaziazusfons, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43)2^

Saladi-

-ocr page 755-

2V

^^lihusrtpeäifur, 4^ ^,4. Ptok^^aïdew

ap~

^^^,i

^“^^Saracenis^uid,

^“Itoiis,

^‘trnum capitura Nortma»nis,4o 0.^ jy^Sa. ^''»oigiiofcit GuUhelmus Malus, 42^ ^^‘^beniusMarcbe/ius, ^^onutHfula, ^iloilt, ^^^H- 2^,32. J 0 g,49,3 3.109,14,22.12 7

t^^,2o ' ' nbsp;nbsp;nbsp;•^lt;Z,J^-75,So

lt;f2,zÿ,^0J,Z^.^y2,S

I^^^79,43 Silica,opp. ^buca^nßr^nuß ^oiiorum in Zandaos hoßitesperßdia,23 ^- ^i4,39-pætta,39,33.233,2.colonia in ^quot;“^Aragomus, 313,34. 3zg,2.320,32 ‘'’^^i'isDorisBlancamreginam iuetur, 333, ^^- f33,40. 337,4lt;^-digneRemhardum Cnperamtradat, d‘‘^bddiades,ßecula,ßuuius,2gi32.r44,f3, '^’'o.Xypromont..-'.- ^'^iteuniinfula,'. ^*»imis,Mful-ap ^^o^nioeus latex, ^^ißtußgKum;-' , ificenorü etymon,origo -^ incremeta.3 49, S^MRhodum impetus,349,24.inStcilid • ' ‘‘^^^ßio,373,i4.expulßo,tbid.2o.inSici-lgt;20iexcur/io,374,2. Zdmirati quatuor, 374,21. in Sictham irruptio, ibid. 24,3 0. 373,13.amp;24,3. in Seltnunteif^crudeli-^^^gt;]77)2p-regia,jS0,4. cumNortma»ls ^^11^,3pi,3ü, d^deinceps, expugf/atio,^* mNortmanmsfeed/is,3pp,4o.d!' 24,g Sir^ceai Carthaginefifesfame ad feruitu-ttmadigitatur,ggi,27. Saraceui Tuftete-ps Siciiia dquot; Calabria litoraha i»fe/la»t, 401,3

^»»fhigiregH dr archiepi/c. Pauör. 139,47 ^otarnusAEgjpt.2jp,^4.22i,ó, i j.Italia fulfp Steil, occupât,2 21,23. occupalLtlya, t2i,i2.aDioiiy[o capitur,ibtd^if. exuli» ’ ^‘idriagt;ia[einji»uat,222,lt;3. occubit,ibid. iS. Saturni apud Carthaginenfes templd, J fiottui,cttltus,3i7,43.3ig,2. Satumo fa-crißeare libéras vet ant ur Carthaginenfes, 240,11. Satumusfibi ßcrißcanttbus paru ^rofutus, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ^23,31 ^iturnta,Italia,22i,iS. SaturniaSieUi^loca^ i ^Mocaßu.d'opp. 44,23

^iXHmlmperatoris, ^bruffdora. ^lt;:iLiGriiC{i,S 1^2^. dilata,

\22r^2p i7i\nZ

104,21

Scala liliorum, 71,2^

SvaZ/uKorSSarac. fira/e^ema eludhur, 402 / Scalorus rberfwfts Comes, 4Plt;^,// Scamatiderfi. ^^ lt;f,j 5 Seaturi^i^es miracalofie, cf2,iS. ff^, 2,4^. 12 ^ Schixonarx, 4S,/2.2j2,2/ Çj^ Scipioms erga Siculos he»e^cia, ^ 1^2,24 Sclafams, 210,2;r Scorpio/turn aculei iu Melisa retufsduntur,p ,4 Scupedus, 2Sf44.14 0,42 Scj//a,2s,j(!.amp;pd,20. ScjlladrCharybdis 'Vfidepoetis fabulassdi prabueri»t occa/zo-

nem,

Sc^/hes 0E»jc/»us,

ScjiZ/iti^^ii ffrofu^ditas, Sej/Zit/tw, oppid. öcyineiuesnjemus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^34,23,43,30 ^^S^fiif, ^41,13,34- ^42,9.7-31,21. Segeßa conditüres,/4/,23.forluna,i42,10.relt-^uü, 14 2,31. Sege/lanorum numi/mata, i43ßt. bellumcitniLilybaitanis,244,34[ ■ cuSelinuneinis,2 3t,ii. Segeßanis auxil/a mittunt Atbenieß2 31,3 0.23 2,2 4. Cartha - .ginen/es,27i,4O.272,io. iidemcrudeU-tertraelanturab Agathode, 324 32 Segefianaayi(a,i4i-,-ig. 143,2 7. balnea,23i, 2 3 .fcaturigtnes, 143,22,21. Segeßanu emporium, 2g,44.137,-49-240,44 Sekurusßue Selurus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 3^ ^^ Seltnts/iue SeUnusfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2g,i4.i44’3j SelinisßueSelinüs'vrbs, 2g,2.i32,24. aMd-z.ara dtuerfi, eadecu Tcrra Pulicoru, 133 29.etymo,i32,32.134,34-ßt 9,132,27. lt;2 dttores,23,2 o .incrementa, 132,33 .firtu-»^d32,33-133,22. Iapicidtna,i34,43.ß. ptdcra,i34,42.infiauratio,273,34.euerßo, - 134,3 o. ruina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;132,33 Selinuntini bellü gerunt cum Segeßanis,231 n. immitiustraelantSegeßanos, 2-71,31, 272,3. cotra^ienosßrenue fe tuent ur,2 72, 43- vkicuntur,273,32.Seltnunttnorünu~ 'mt/mata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^^g Selmuntina a^ux,iig,4g. Sdinuntina or a, Sella Or landt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 o 6,'f

Semellttani,

Sempr^niinauJragium,

Sempronio deditUr Melita, Semus Noa F.

i3S,^ff

^^°^4S

Senen BaJJa Solymannica daßis^ux, 34 9,2 g.

Gaulumcapit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

Senurium,

SeralcadisPanormi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16^ j^

Sergius Rom.Pont. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37g

Sericilanißciiinuentores, 1^,33. Sericidß.

ciendiratio,i4,4o. prouentus, 43,43 Serlo '7ddrtmannHs,392,s.eSaracenoru'm.-i.

nib,€uadit,3 9^ ,3^-ptaclara de Saracend

-ocr page 756-

viüloriam repcrtat,3plt;f^^y, occubit, ^o^ ff. ^ Serlo»lsrupes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Oo,^^ Serpe»tüimma»is expu^»atio,jj^,^^^ ^g^_ pe»tibuii»imica amp;lethalia loca, p^ ^^^^

Serrame»^»M co/lis, Serrauaffff,

Seruik i» Sicilia helium.

^fi)4^gt;t S2,3^

Sextus Pompietus Sictltam occupât, 3â^^ ^^ vidusfugtt,3tfs,i.

Sibylla Cuma»a,

occiciitu^ihiel,^

^S,22.Jj^^fj

Sibyllia»a turns, Sica»i, Sica»ia v»de dióla Sicilia, Sica»us Syracufi»orum dux,2j 3,3s.23iSio firatagematebo/lesarcet, 2fflt; e. Siciiia,féefr/f»ie »ome», Sidlia, tumuli »ome».

^7^,^j

Stcilta i»/ula ^»(le ei/lfa, i 1,20.22 s, ap.na-lt^quo»tiia»»exa, t2, ^p. Ital^appeUa. tio»e»u»^uä comprehe»Ja, t4,2i. Kama-»orum proui»ciaprima,j.f.f,23.jtf2^'j^ Romani impeni prouincia co»ti»ens^ ^^ a^.R oma»orumpe»us ac horreum, iS.^ 1. Latio iure elo»ata,2s,ip .po^ Romanos gut bus par uerit, 23,33. poll Imper ti diu^one paruit Co/lantinop. Imp.374./p. Gotthls, i^S)4^' Saracenis,3ilÿ, iß. Kortmand, 3ßo,2S. Sueuls,ßi36,ii. Francis,./.^ß^j, /Iragoniaregtbus,434,24. Siciltamonto-■ (l' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^°gt;^^ Stcilianomina varia, Ti,S.a vicinisre^ioni-bus eit/lantia, i,2lt;I.ambttus,i,3 f^- archie-pifiopatus,io,./7.cltma, 1^,40. ciuttates plera^a praterlabentib. amnib. denomi-nata,i 10,3. ciuitates libéra çl/“ Romanis fæderata qua, 3 d 2,17. co Ionia lus habetes I/alicu, 133,23. epi/copatus,io,4S.ßuuii pt'^cipui,ii,i.habitatoresprtmi,^,1.23,1. ■217,/ 0.21 ß, 2^:latera, 1,30.lattes orientale ele/criptum ordine, 23,33. latus meridionale,2lt;S,^ß. latus fèptëtrionale c^occide-tale,2S,24. latitude c^ longitude, 2,i.^.le-g^ti,^o.f,4y,magßratusfurnmus poll re-è^^^lSS,2 3. mirabilia, iß,2. moneta vbi eudatur,44,2i. motespractpui,io,3 3. op-pida,i o ,4t^praßantia,iS ,3 s.promot oria, i,i4-proreguades,ilt;I 7,3. redores/ub Romanis, 3^1, itl. regiones tres, iSS,2 ß. rex primus Rogerius 11.12, 2. reges vbic^ ex gruo tempore coroaentur, itIo,S.reguima-gt»es,7jl ,3^. regum ßdes, nlo ,22.ßtus,/, ^o.tj/rdni,23 3,3i.valles tres,iSS,2ß.vber ^^^gt;1-1,32. vmbilicus,2, iS. 203,33.20^, 13. vrbespracipua, 10,3./. vrbiu Gracaru prima,.fS,i.f

D E X.

Sicilia littoralis deftriptio, 23,iO. medittm-nea deßriptio,3 0,32. veteris imperia duo, 232,44. Siciliaadiacentesinfula, 2,24. SiciUam mediam diuidens fluuii(S,io 3,2. i7ß,2lt;f. Sicilias duos non eße,11,24. doos quùprimusfecerit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12,1 ^ Siclisß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,10.104,23 Siculi,23,3.gens Latia,22S,lt;3. Siculorum m-geniac^mores,24,24.i»ue»ta,24,4Lmë-Ja,2 3,3.ßrmo,2 3,2i. vefiitus,23,22.Siculorum prißorum lingua,23 3,27.vibes, 22^,30 Siculiana, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,33.123,34.211,1 Siculum bellum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^4,23 Siculus rex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22S,iS,2i ^igißnundus Luna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 lt;14^7 Silent ii feruilû exemplum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7,^1 Siliiltaltci locusexplicatus, 33,27.106,43. 132,32.110,4.131,13.1^3,43.214,3 Siluri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173,1t Simethusß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tS3,3g Simon Claromontanus, 433,23.300,13,23. a

Matthao Palicio aliénât ur, 3 01,17. rebellis, 30 2,42. Neetoexcidit,3O7,4O.ßgt;efiit-ßratusmoritur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^7,43 Simon Poltcaßri Comes, 411,11,23. a collega traducitur,4ii,33.incarceratur,ibid.47.

• nbsp;nbsp;e car cere libéra 1111,413,33. interit,ibi.3O Simon Rogerii Comitisßltus,Sicilia Cornes,

4 0 4,1.4 0 3,27

Simon Rogerii regisßurius,420,21.421,13,34

424,2t SSS,r3 367,43

443,27 443,44

S imon S^llacii Comes, Simon Fi»timilius,Sicilia praßs, Stndericus Gotthorum dux, Sinibaldus,Hollie»ßs epiß. Sipontideletio, Sirenes inß/la,3,43.6,20.Sirenumßopuli,3, Solarium dchradinaum,S 2,6.6 6,34 nbsp;nbsp;(4g Solatium regium Panormi, 163,43

Solini error.


203,1.173,23,43


Solisboues, 1/7,32,36. SollsinfuU, 13,43.

2iß,33

Soloentum, Solus Opp.

23,16.174,1

23^

Solyma»nus Turc. Imp. Rhodum capit,3,J3, Ttenna abigitur, ^64,3 S. driadenum contra Tunetum mUtil, 3 64,43.nouai m Ci-rolum mittit copias, 363^23 .Henrico Cd-lor um régi mittit auxilfa, Sonituum i^Emaorum cauß, Sophanespœta Syrac.

3^3,53 Si,22 32,30

123,26

Sophocles i.^grige»tinus, Sophocles dthe».dux,243,^ Z- 6^l^6 mulUl’

tur, Sopbronpoeta,

2S03S 3t,23 Soßpa-

-ocr page 757-

HerSpraeufprêter, fliisSpracufimprobitas, ^^fsSjraeuf 34^,43- ^J^aeufaKorumduj ^if,20.Marce/ltlegatus,3gig^2g.^taBo. ”wgt;isre/nuneratus, ^asuSpractf, dux,3og,4ig, ^^athoeü tduerfatur,3 op,lf,i g. Siculos in Mat ho., wmioncitat, W/. ^’'^ntusSpraeuf ^“'tinuf», ^l^ftiuentum, ^l^fteriuscodis.

^i,30.234,^2

Ttm^lceSy ^f^^ranoliumay ^(((tsajfffiranei^, ^tra/olaris /enea,

^2^a

f ó gt;

T (tenus mons

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^i e o ‘lWcialupifaai0,ggif,2o,i^. opprimstur

i^lgt;,I0,gI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

''‘?,»(gt;Stctliamtracubfa,rp,3p,fagnumte. (fiodoris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r70 lt;

^wiira^igantea exempla, ^9,33 ^‘tfhanus CoßantinopJmp.pr^fedfui, 3’gif .fl-^^7,s3. fugit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg^^^^^ wfhsnusCancellartus amp;i^rchiepifc. Pan-f^.42!,44.0ppugnatur,43 o,34.eSici-Mexcedit, ^‘(fbanas Mazemius, ^lefhuus Sehaßaphorus, ^lefhauus III. Pont. Kom. ^(erculius feu Siercuttus Strifes,

^duhorus,!7g,4p. benigne traPfatur a Pha-wide, jig, ig.eiufdem apologusadHime-^^ß^t^7f,t2.fepulcrum,3g,4^.fatu4, ‘7f,4^.Stefichoreap0rta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

^l^eoiusThermitanus, i ^fiotiaus,


^tftbiferj/itcacitas

7^,S4

^trsbonotatur, iS2,S. Strabonis error,^Js, 44 Strabonisfententiadet^lpheo difcu-

7P,Fâ Stratagemata:

'd^tthûclu,sop,i7,jo.pi i,2.j I4,2ff.ji^^ ^”•^9,3.321,*. Mardi,44^,24. i^.. mtlcaris, yg, g^ ^2. ^^nelU camentarii, i44,43- lt;^ntonii(_yFmadei,g7o,2^, ^. nsäettiBarbaruߣ,gt7g,4.,^rißonis Co-tiuth. 2ifg,io. ffprtalis Magome,g ig,ji7, iitbegt;}!enfum,2gg, 7. Beltfirii 307,^0, ^enamethi Saracens, 40i,24. Brachsni

E X.

Saracens, 40 0, ip. Dueflii yp^, 40^ Falci Cuberti,j 04,2p. Gelonis 2^S,44. Cuil-helmiManifcalci, ^20, ^,44. Jiermocra-cratis,2if7 ,^ 0. ffimilconis, ^24,2^. Foan-nis Floriaci, 4S1, ^4. Laurent it Murra, ^P7)^F• Sietelli,ipS, ^0. monachicuiuf-dam, iop,2i. Sfontanerii Soft, 474, ^j, 474,3 lt;^- 7yiciarlthenienfis,2iS,n7. Ni-cilt;fEtiguini,pfp,4f,çfripf^p. Piftarii, 354,^p. PlatienJium,soS,^i. Segefiano^ rum,2ji,44. Sicani, 2^f,jp, Fenetoru,

S^7i^^ Str at egot us, Strongpie,inf, Sturiones, Stplarion, Sudatorium balneum celeberr, SueuiSiciliam/enent,24,n.4jff,io ßirpisjinis, Sul fur ear urn aquarum faturigo, Suitanus Chald,edquid,j7j, J4-

Saracenorum capitur, Surriatus Cart hag.

Su/anna Gonz^ga^

¥^-gt;,10 4^19 ^7^,31 JS,47 ^^fiji . Sueuica -f^^}^^

lt;^J,^ SukaKus

J7^,J7

^^Oii^

Sutera, Spluanus, Spießer Comes,4r if, p. 4 / g,go.adregnine-gotiaafcifcitur,423,24. moritur, 42g,gj Sjm^thus ager, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if2,3p Sjm£thti5ß.2 tf,7.lt;f^,33.amp;3o,ig ./g g, 3 g, Spmathifontes quinque,lt;f2,4 0 .celebritas ibid.47

Sjmeo» Bul^arorumpri/jceps, Sjmeon raiguamera, Sj»a Soljmanni ilax, Synahts,

i^lt;’,ii

^^.47

Syracufa, i^rchia Corinthii/lia, nbsp;nbsp;nbsp;7 s,s$ Spracu/a,Sicili^olimmetropolis, 72,19. Cra^ carun^rbium maxima (f-pulcherrima, 74,^4.fuere olim tetrapolis,jd ePi quatuor 'vrhib. con^itere,72,1^.74,}4,4j. ^ui„_ que'vrbtbusc0nßitere,74,4S. Sj/racufaru ambitus,Sp,so.colonhe,74, p. meremen-

f^,7-f,^’ ^3^,40.2J7}4-^autitia^luxtts, S7,J^- magnitude,74,2 0. Sp,jo.nohili. f^,7i,4^‘^P,4^- opukntia,7^ ,j/. g^^ Slt;^.Sp,jj. paries ipuatuor, ßf, 44. pars prima,74,!i2.parsaltera,So,i f. parster-tia, S2,42.pars ^uarta,S4,3if. pars t^ua /uperßt, 77,2 2. por tus duplex,7 s,2j.pote-tia,po,i.pió}ur^ ç^ ßgna nobtliora, s7, ^o.SS,2.fp0litsornata R0ma,Sp,sj. S^ra-cufirum hui us a tat is def eript io, fio ,^4. SjracuJ/s qui pra cateriselaruerint, ^0,^4 ■Sjiracufini vnde orti,7^, 44.Sp,4S. 'ynde

-ocr page 758-

firtes^^jf^j, abffippocr.'viiiiy ijf^j. Sicilië imperium capejjufït^2^2,4 5. Sjra-cu/â»ûrum bef/um cum Tbra/jbu/o, 24^^ J2.cumlgt;uceeitf, 24tf,fo. cum^^grige-ii»is,24/,^ i. cum Trinodf^,ibidem,4 0. eumLeimti»iii24^, 20. cumyiihemenß-buf,24p,i.2fj,jo.cum Gartbagi/ienJi-bus,22^, i o. cu Dionj/ïo iumore, 2 ^4,4 0. Sj/racufa/ifs expugnat Marcedus, 3 i^,s2. Saracem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d7fi,/lt;f Syracufa»usaer,S ^,44. Spracu/ana arx,jo/, /p. Spyacu/aHlt;ecûl0»iæ,2 J,4o.^f,2ii.2^j, ^o.^Spracufanumimperium,^p, *f .Spra-cufaille leges, ^ S,4^. Spracufànæreip.for. tuim,^DtS^- Spracufauorupretorüades, 77r^P‘^Pgt;'^cuJaiierumfirme, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7J,4^

'T' ^berna^ppuliaopp. capitur a Guilbel--*• moMalo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;424,16 Tagliato!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^2,16 Talus, aDxdalo auunculo occiditur, 2 2 5,4 y. Tamic7us Saracenus Chrifiiams Jacr/s ini-^^‘^^^^y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40^,54 TancredusNortmannus,3^4,^6.jS5,p.mc-

Tancredus Üogerii Duels fiurius, 414,2j^ 420,21.421,14 Tancredus Rogerii régis fi. 40 /, 14,2 i.rex fi,45 5,5 a .pacem cu Anglo/acit ,454, //. c:ontraddenricumfimunit,4 ^5,2. mori-^‘^^'gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4iS^l2 Tarentum recipit Guilbelmus Malus, 4 24,42 Targta,turrls nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72,50.404,25 Tauismons,arx,fons, 20^,20. Tauifontls miraculum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,

.i.4S, 54. conditor, 47, ig. 4S, ^^, „^^„J. menta,4p,jd-. Taurome/^um epifiopatu prtuatum,4y,5i. deletur, •‘446,2/ auromenitanusager,4^,55.4^,2. eiu/^m

pr^uentu^^ Tauromefiitaui maris proueittw,

Taurus,mo»sStcilia,4p,^,24. Taurus pro. ’ mont. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;f-cs.lt;i4,2S.(S^,^ff

4^^,S s.


Telamo, Telchmes, •

Telemachus Agrigentiaus, T'elefinum regnum in Afiica, Te/lias Agrigentinus, Telmifius fi.

Teutonum bofinale Panormi

Thalia part us,

Tbalpfia,

Tbapfiis f^fiica z’rbs.

Temenitii {^poUinisfignum, Temenitisfons, Te»ea,zgt;icus Corinthe Teremuudus, Teriasfi. ói,4},i4. 1 61,5^. alterum,6 2, i^, iertium, ^ 2,25. ofitum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;62,52 Terillus ffimera imperio exuitur, 25/56 Terra Pulicorum, 2^,12.152,25.155,26 Terracatls, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5i57 Terranouaopp. 2/, 26.10^,46. diuerjaab fferaclea, /o/, 50.226,55.gemina,ioS, 25.7 erranouenfium error,/051,50.126,51 Terranouafi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2/,25.10/,45 Terr/t cauernlt;e abdita, 7 ƒ ,55. terra foramina,56, fi. Terramotusfie^uentes zbi, 5^,4 o. terramotus ex i^£tna tomtruis, 5 s,2i,55.terramotusmemorabilis,566,55 2,5^ 560,5^ 166,21

^7,Si ‘f^yi

^^0,f,2lt;f

^4^,2^ ^^,S^ ^S,cd 7^,}4 3tS^,/S

Teri4 caputprimum,

2^5,5/ 525, 26,25.71,2^

Tbeatrum Tauromenitanum, 47,56. Spraca-fanum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64,46 Themifinis Spracufi54fi,/6. occiditur, 545, 44 '

Tbeocles Chalcidenfis celoniadux, 46,15,2 o^ 252,16. Leontium cfi'Catanamoccupat, ■25,1^

60,56 ibiä.26

• Theocritus poet a, Theodatiperfidia,567,i2. cades. Theodericus Ttrenenfis Dux, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;566,17 TheodorusSpraeuf. 54/, 46, evinculislibe-raturé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;546,42 Theodofius lmp.ntfiliispdrtitusfit Imperium,

42!, 17

Theodofius Gracorum contra Saracenos dux, 574,52 Theogamia, Theogenia^_y4gathocllsvxor, Theogema fir a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116,14

TheognlsMegar. Theophilus,Imp. Confiant inop. nbsp;nbsp;nbsp;576,21

Therafiainfula, Therma'vrbs,26,7.126,25.150,16. wide. diila, 126,51. inSiciliadua,i26,i2-Therma Himeraa, 27,22.175,26.177,24 Thermaru Saccenfium de/crtptio,i26,54 Thermitanusfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27,21.174,4! Thermiffi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 24.dr4d Thero Agrigent, tpr.255,*52.aGt/onece/itra Pamos iuuatur,257,44. Eiufidcm fifi, 120,1p. Iaus,i2o,52. obitus, 242,54

Thefiauros repertos rexfibi vendit at ,416,

The fia Dionpfii finieris fiorortX/p,!^. ms-gnamina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. 2 7

Thomas Chhuia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;206,17

T bornas •

-ocr page 759-

y^gt;»asM4rchiaf/tts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47ïgt;,3o

.:^-!^Prochj^,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;f^,i4.4äß,ro

y^^^ßuiBarre/iits, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^7’44.i^^,ff

J^Marti»ffS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^op,^^

yL^f*^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^P-J04,^^

^^“10 Syraciißj 47,44. nbsp;nbsp;occiditur, ^4^^ j.

quot;'’vjibulus ffieft)»ijratfifucceiiit,24 ^,.2ó^ ’^(fàtiia faa dues m fe co/îcùat,24 2,^o.ß^[ .^^(imlxriumamittii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.^^

yfyd^tuTheroffifF. 120, ^d. Thya^d^^ f^anora amp;nbsp;obdus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;241,4 0,442,

v'^»lt;irum et7mo»,i»géKiu,captura,i7^4^ .^bj/KfiiTjljtfapidi/imi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^^

\lf‘^‘^f^’'^/^^^f^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5,22

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70,1g

'”’^usbtftortcus,4fi, ^^gt; nbsp;nbsp;nbsp;Timlt;ei erroy

^’^»llUfß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘gt;t^i-^^i,Jg

quot;^ocraiei Diony^i fafniUayis, 2S^ ^ ^g, ^Facu/ani pylt;ejÏdii py^fe^M, 2^^,/^ .ß^,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^POyi

f 'gt;»oleo»tis oytM, 2^7,2^. vi^uyiprafigia^ 1 'bid.j ß, adSiediaz» applicatio,2 ^^,27. de ^(ilevic}oyta,2 pp,4.1»ficayios dementia, ^f9,2g. demdia in D!on)//iu,2pp, 52. ay-itir i» tjiyannide excidenda ,isi,22.jo ^9 ^S-pradaya de Pceniswdûyia,^04,iâ.fiit-^itminvybib.tnfiauyandiSjgop, po. fè-1 nbsp;nbsp;gt;^(dusjo(),io .pyo^eyitas,3 01, té, domp^

Ï ‘^.^^y^^' obdus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ibid.g2

^igt;fgt;onides Dionis loco dux, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^ fi 0,4 p

IM«»*/, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2P7^2^

[^‘^ideyNaxtftf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 a

W Himeren/ts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7 g^^^

V^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-^’-^‘'’-^^^

^^polenn amp;nbsp;Hieyonisfacinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 o g^if

^domeccacaßtuy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4(^2,2 7

^^»luKidnuentoyes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24,4jf

^^fmentorum nouotum inuentoyibus pya-.^^‘^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;142,20

celbis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gg4^ro

^‘^‘1^^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 dS, 12,4g

d^buarx, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fi,20.T74^gg

CfMnofolis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 po,41

'^citisfugaruntpy^tmium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;477,2(7

‘KrajnaleuTyojna,gi,g4. ifio,2p. Tyojn^ tgt;iß^»ia,ipo,p4. Tyaynenfes admittunt ^rtntannos,g P4,gp.i» T^rtmannosex-tftraatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^p^^

^fibotiafèitTyibuna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Sfi,2g.ipi^i

'^rtcbdpifces, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS, i7.4g,(p

'^rieißti ^ tripedoriinfanti iriplicemfuiffê

animam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 g 1,2 g

Tyinada,207,24.2g2,4p. 247,47, eldetuy,

24S,(7

Tyinacia vnde diffa Sidlia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^/x

Tyinacyia 'undedida Sictlia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir,g

Tnnacus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^^^

T rinomMs,Deus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 fi,2(7

Tyiocala, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214,2.gó 2,g P

Tyioychei Agatbodes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;g o 7,27

Tyipolls caßtuy a Ferdinando Catbodco, pp/^ 2p.aSenene Ba^à, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7d^p,4y

Tri^uetra vnde dida Sicilia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j,ip

Triyef^ls Agrigentina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21g,44

Tyiumuiyatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 F4, go

Tyogiloyumpoyta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St,/4

Hyogiloyumpoytus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 7 t, po

‘Troiani in Siciliam profugiunt j 2g , g.

231,1

T'rojna/euTrajna, gi, g4.ipo,2p. eadem Dyagina,g S(7,4p.Trojnafeflum,g p4,g p. Trojnenßs epifiofatus MejJanam trans-latus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44^g

Tumultuum prafigia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 7 3,to

Tunetum olt^ exile opfgt;idulum,g7 ^gt;3^-372,

27.vtcreuerd,372,27. Tunetumcapit ,dgatbodes,3 i7,4o.Tuneto tributa irn-

• Igt;onit Bogeriusrex,4o7,(7. Tunetum re-cipit Carolus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7dp,i Tunetenfe regnum in lt;^^ica, 372,22

Turriuminuentoyes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217,43

Turylsphilofiphi,pi, po. pó,47.Tuyrispiz~ zuta,pp,4i. Turrispudicarum, nd,g

Turturicium, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34gt;2S.ipg,i7

Tu/aopp.c^arx, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^j^^

Tufcus, Italia rex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22p, 2(7

Vl^'l^ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7,^3,32

Tjbrlsrex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sp,4o

Tjeha feuTy(^e,/ertia Syracufarurn pars, 32,

43.^ufdenietymon,S2,42.33,go.ßpul~ ' cretum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g4^2g

Tyndaridesßu Tyndario Syracuß 24p, p Tyndarls,3e,ilt;7.tS 7,4p.'Tyndaridls ruina, 137,2^

Tyndarium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g o,i(7.i3p,4 7

Tyraca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3p,ig

Tyrannidls inuentor, t iS,T2.tyrannidem (ß tyrannos putbus rebus comfararit Pbala~

^2p,4g Tyrrbentfuß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;242,22,24p,37

Tytbea,lanivx0r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22(1.g3

'^Alentia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;327,4 p

FalentinianusImp.Rom, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;377,10

FalerianiCaf. clades, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37p,p^

Valerius philofopb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;374,7

^apor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pp^^

' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tene-

-ocr page 760-

Feftei2aiaa22t2»aliai^U2e loca 72 0féra22t,p,2 3 0 Fe22eüar2(222 f((22dati0, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 6 6 p

Fe22eli auxiba 222itt2(22t cMicbadi Balbo 374,33-37^,i3‘' E222a22ueliI3,^o3,24[

abFlf022/0i222pug22a222ur, 347,2. Sicaü claffe I22ce22ja Sjiracu/a22a222 eb/2di022e222foE


D E X.

lofam, Falcaiiiascofftf,

Ft/lca22iai22jüla,


tp,3 9.116,17

2,26.3,2^,43


FuiiramSicularum fJobiUoresJ^eties, 13,13, C^deinceps.


Pe22/oru222f/(i2ierra22eoru222fo222es, 3 4^^ ^^ Fe22tU222 Ie22^s,i22ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^

Z'ergtl2usScord2a,47i,io. /gt;rod(ior,4p/\^^ Ferr2ipraiura,364,24. abd/cata, i34'22 Fer/2/22222/(S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 0 0,2 0,pr

Fff esff22uoff 222pre/i/i 22xped22/222^0]^3 j. pp^ ff 22(222///xœ caffigati/s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33 3 2

F2a Po222pe2a,4i,4p. Fia Fa/eria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

F2bo22a,0ffp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^J^^

F2éZ0r2a,/oei220222022, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^^

F2c70r2ae^2(0ffr2sr2(2(sa/gt;2(dSjiracaff nbsp;nbsp;nbsp;3y^^

364,33

^^3,3^


Xitrlt;e,


li, 3J7,}0 fo,i4-amp;iVf


Xecos Saraceni Gubernatoresdicitat, 372,37

Xe»0crafeS{_y4grigeatiaus, 923,23

XeaodicasjZue Xeao^eeus i^yf^r/^eM/iertim elux,39p,30.320,p. 323,31. bliIgt;reelii9r


fr/^atur, Xe/fophauZifêpulcrum,


Xerxis 222 Graciait expediii0,237,13 ■ 242,23 Xfffbiaffffes,


FteKKa t^u^r/a libérai ar, Fi/Za^avea,


Fificefftias Ferrâmes,


/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;334,23,30

P^22202g2(erraPa/2C2/(S,4 63,3a.ca22ce//ar22(sfff

470,23 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’


Xip/2022222Sf022S, X2pb022ia222pr0222022i.

Xr^tbia, '^ZZadedaß.

Tbalca, Tbalcia Pa220r222i, TbaßblZffi. (y-arx.


^7,47

47,S4 43,33 lt;^4,6-2 27,3 3 2lt;3,27.6^,39

i 67,^3

266,1^ 377^2^


Fi22d2carZf/20r22(,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,4 3.2 0 0,^.^

F222222222/22 222 o/^p/da regia 222 «0/422f, 3 ^p,^ ^ 3 Fi22oru2r2 Sic»/ora222prff/a22220resffec2es,\3 7,ff'dei22ce/gt;s.Saa0ee22je, 4 23,2 3. raa^L 222e22iia22U222, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47 3 3 Firgi/ii/ocasexf/icaias, 6, 40. ff p^^ ^^_ \^ ^^.lt;^7,3^-ii2lt;2,7-ii’lt;Z,43.9o3,3a’//g,43'

Fa22cla 0(^222022,3 3,4 p. C022dit0res c^cub i0res,23,2lt;6.3p,3,/3.2^ere222e22(a,3p,24, 34.20/0222^,3 p,34. p0te22iia,233,39. exci-d/2(222,3P,33.4 0, 3.2 3 4,4 6.23 3,3. Z92/-e/^eor 2/222 ^2(eror22222 222i/er iiileriius, 33,4 2

Far2c/»sa/^a9,Fa22c/xeoxdi/0r ff rex,37,3z ff'3P,-2

FiJa »eZZaraa 22022 /é222per ‘va22a Fiie/Zia22as/. P022ii/i F0222. Fiiigis, G0iiZj0ra222rex,

^fMv^f^rfgt;gt;^umr^rfa^f^a.j^fi»fe„a/^f^


P'/i a/asb//222a22aff 0020224(2/9,

F'T/ffedas PZor(222a22222(s,334,33,_f fjf» ^^

Dr0go22iffairi/»ccfdi(, ’^^^

Foraci(a(isie222/gt;/a,

P'rba222/s/7.P022(.Fo222.4O3,4,3.Frba22i//^j/.

/gt;/o222a de Sicilië/0ga( ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ nbsp;nbsp;^

Frba22usP///.P022i.Fo222.44(3,P,^ ^^^^;^^

447F3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

7^/^7/e///ex^//gxa7/â, Fj^/ca/zf/u/a* f’^u/ca^eZ/as/x^/a,

F»Zea222222/aZ2e,0/^ci^^,222i222ZZr2,2/f ^ff ’^^

^lt;^7,^7

yfJ,rû ^lt;^^,2(7

Za22(esi^2//a,

136,7

Fecberia0,Sarac022«3,

373,47

Ze2r2eff

a (2,2

F022O E/eaies,

333,33

Ze220 ffa2(ri02(s,7222^.

366,23,94

Z0^bjir22/222^r0222O22(.

^34,33

Fez/ffsp/eZor,

333,46

Fiiribardi/sff/^s,

303,37

/S7gt;^7!fF^7lt;^,^^

d/ar,

.Zee, C022Z?a22fi22izZZia, 22abii .^rgj're/gt;j/ß,3Z2, 3 p, MiebaeZi Pafblag022i,3 32,34. Micbii' ZiCaZa^ba/i, 3 37,43. C022/Zaxi/i220ZZi^lt;i-

222acb0, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibii/.34

.ZeiZasSj'racaje nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;347,2^

F^r^a/Zres, 22/, 2,3.222,3.aZ\Zi22i4quot;2i3^baf',

Xaf/ca,

■7‘^AJ7

J2/,2lt;f

^’■'^^^oücemenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

fiap.S.Çfiga i,amp;Plinio,lib. e. pzS Ç f vec/ewa^734^.tr2/,7f aiam.ïvuen/3ff/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/■ 91SS.^8, Comes.ncdcfe. S»2!20^a(/Ze.f7^/lquot;/

-ocr page 761-

-ocr page 762-