COLLECTIO

ET HVMANARVJÏ

CON SOLATIONVM

VERE avrea: Qua Chriftianus quilibet piè in-ftruitur,quomodo afflidiones amp;nbsp;ærumnas omnes vincere ac fuperare point.

I E S V S.

lt;5^» quif 'vult paß tue yenirSjabneget femetipfuin,amp; tollat cruces fuarn, (:; fe^ttatur me. Matth.i6.

ANTVERPIÆ.

Cum pnuilegio Regis ad fexen-niiim. Subfig. I.de Perre. 15-64.

/

CHRISTIANO

LECTORI S.

HICf^TI I/hte litoe etiu^ii ex domo fer^ uituM Æ^yptiacat lon^o tempore ober^ Kant£s in JolUndtne^ varias (ernmna^ ferlin terram pramp;mißo^ ms fuerunt introdnbh : ita etiamfinguli Chri/haniex j^irituaUb.fieccati isr 'Dia hab vinculis hberatiß huius mundi ere^ mo Vanis aduerß fortunée miferOi exer centur, antetjuam ad t^uietem O* beati^ tudinem patrio cœleflis perueniant. Ea de caufamihd matris nobi^ Vtile ac neceP Jarmm eït^ijuam Vt contra omni^ generis arumnas is^ tentationes ex Verbo DeI nos mature i^rbene muniamns . In hunc

finem cum hic libellus à pio i^fidei (atho hca pudiofo Viro compost us ^ fcriptus

AD LECTOREM

ßtyfnalo Le^orem eiM Vtilitatem kl^ do potins experirij quam lon^o proaf^^^ ipfimoleflu^ e/fè. Scribuntur hocßecHlo de Varin controuerfin libn plumnij ^i^^ | non tantum conuicin fcatent, fedpenca lofts etiam quandoque opmiontb,antmajn Leblorn inficiunt. Nihil horum in boC nobili Libello haberij omnnpitn Leblot iudicabit. OJhnduntur htc verd canj^ , ^rumnarumj enUmerautur earum vidi' tales ^/uppeditantur dulc^inu jVii^^i , ^ diuinte corfolationes. Monßrantur media J ^ diuinißima organa, per ^u/ • Vmuerfas tentationes Vincere poJsimuS' Fiunt comparationes humanarum^Thu lofophicarumj i^ ChriJiianarum conf' lationum, T)eclaratur diferimen Chri' ßianlt;e t^ Thilofophicie patientue, To' tim traSlationn inuentio miré e^i arti' ßetofä'. diß)oßtio tota eîl pulcherrima^^ \ Omnia confirmanturper^icuis ScriptU'

CHRISTIANVM.

y^e fierce te/imonn^ : te/itmonOs/uhu^ duntur iUnflria exempla^non picree taft' tumjfed T^oman^e qnoque bißoriie : infer uni ur aptif^imæ ßmditusines dudi^e à rebut naturalibufj qmbus teßimonia ü' excmi)la Veluti ilkiminantur. Tan^^ toq)erè me delechuit hic libellus in tranß ferendojVt Voluptas potiu^j quam labor /writ. Cumque eafemper bumana fue-ru conditio^ Vt nibil ab omni parte bea-turn Vnquam reperiri potueritj iam Vero in hac vltima mundi fenebia^tot calami^ tatibus antebac ferè inauditis quotidie in^ruentibus j ac bommibus ipßs tantum non effaminatiSjita Vt ne leuißimam ad--uerßtatem Vix^equo animoferre queantt maximum miferiarum i;rafßibiionum ßt cumulusjUon tantum in omnibus ^buß publiciSj i^ EccleßtSjfedßn^ulis etiam famdiiSjijrperfonu priuatts quoque:ßu dium meum^ quo pro }nrili ex Germani-

^ üj

AD LECTOREM.

to in Latinum /ermonenijhunc Thefiit rum tranfiulij Chrißiano Le^ari ÿ^à' turn futurum conf do. Et f non ea^ijUit di^nui e^i, ele^antia ifudpr/efiterirn^ » Le^orem ro^OjVt mediocritatem mtant boni con/ulerCj isr libelli huim dignité' \ tem at^^ue pViefantiam ex ip/a materia, qua traslat, potiuó teßimare Velit,qMai exfrmonts humilitate ac inelegantia^gt; yèternui Eater Domini noflriIES f '

Ch ^ISTl faxte^ vtlaborno'

fler ipfii^ ^Ln^ ^ ^ tnuL torum faluti infers uire pofit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. |

b^ale.

index PRIM ARI A C A-pita torius hbelli continens.

PARTIS PRIMÆ, '^Iffiiïltones immint diuiniew. C^ßß '^LlfliHiones immittipropter peccata. Cap-ij^ ■dpflicitonespeccaenJempereße minores, (a.itj-^ßi^iones ca/ligacione eßepaternam. Qt.iiij-'-^jßtiiones propter jolum Chrißum ejß caßigationem paternam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßap.y-^tntHitudines déclarantes caßigationem paternam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßap.^j. ^jfliäwnes eße examen ßdei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.yij.

lt;dlllHliones conducere ad notttiam jui ipßus

amp; Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtp.yüj ^fßdwnes aßerre agnitionem peccati ßap.ieQ ^ylffliRionihtis exercertßdem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.x. ^ffliBiones e^dtare preces amp;nbsp;gratiarum

^Üionem.

^ffli^iones reddere homines probieres. (d^ij-^Iflt^iones gigaere rtmorem amp;nbsp;dileEltonem

Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtpyiij. iA[flidiones homines humiliare. Capynij» .^Iflicitones conducere ad compaßionem amp;nbsp;patientiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.xy. tÂffÙSioaes prodeße ad fortitudinem amp;nbsp;fohrietatem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.xyj.

ai Hij aiß

INDEX.

^fßi^. ^i^nere contemptum munJi.Ca/i.x'viß ^fßi^.ji^uifemper melioreforiuna. (ayyüf. ^ffli^. eße argumentu yitæ aterna. Ca^.xix. ^ffli^iofii^.reprobos retidi tieteriores. Ca^x. CoxJortes in ßßi5iioni!gt;uf. Qt^^j-

PARTIS SECVNDÆ.

Ter ^Ha meiHa afßiiliones^oßint mitgart, amp;nbsp;yind. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(a^i\xij. Terfedam confolationem in fola Dei honitate ßram effè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capiiexiij. Exempla diuini auxilij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap^xtiß

PARTIS TERTIÆ.

Fideles dehent fe armareßde amp;ßeFap^xy-T reces eße neceßarias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaflXit^

Emendarionem yitte in terumnd eße ne-ceßariam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(a^yx^ij. ^dhorratio adpatientiam eic Cirißiants fontihtf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ap.xXJ^ ^dhertario adpatientiam e\ canßs natu-ralibus duda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qt^t.xxix.

Ter ^ux media ac^uiri amp;nbsp;conferuaripoßit pacienria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßagxxx. Fmilitates patientire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtpyxxj‘

FINIS INDI CIS.

PARS PRIMA.'

tAffliBiones immirct diuinitui.

CkPVT PRIMVM.

FTäMIï'fLiCTiONES vocoomnes reSjqux naturae hurnanx funt co-trariae, vtpote tentationes carnis, ——'mundi, amp;nbsp;Diaboli, morbos corporis,infelicem coniugem, rebelles liberos, ingrates amicos, iaduram bonorum, priua-tionem priuilegiorum, con turn elias, ob tre-ftationes, inuidiam,annona: caritatem, fa-niem,peftem, bellum, vincula, amp;nbsp;mortem, denique omnem crucem amp;nbsp;paffionem, tam lpiritualem,quam corporale, vel nobis pro» priant,vel iis qui nobis ünguine lundi lunt, pnuatam,publicam, occultam, manifèftam, vel culpa noftra acquifitam, vel praeter me-ritum nobis impofitam. In bis omnibus amp;nbsp;vniuerfis homo Chriftianus primo origine confiderabit hoe pado: Quaecunque Deus nobis immittit,animo patienti lufcipiamus. Deus enim nofter creator, architedus, rcx, amp;nbsp;pater exiftit. Sicuti non æquum eft, vt olla niurnlCret contra figulum: ita multo minus decet,vt nos refiftamusiudicio amp;nbsp;voluntati Dei.Rom.^. Etiamfi afflidiones peraduer

A v lario-

DIVIN. CONSOLAT.

fanorum malitiam ex Diaboli mftinâUjVel per alia media eucniant, tarnen nunquara , cogitemus^eas fortuito abïqj Dei prouiden i tia 8c confilio contingere. Et proprié lo lt;]uédojlemperlumuslub Dei proteftione, modo ipRim non tentemusjiue in pauper-tate,fiue in'diiiitiisjn aqua, vel igni, fine inter amicos,fiue inimicos degamus,cùmDeu5 omnia videat, fciat, ordinet, amp;nbsp;gubernet. Deus occidit amp;nbsp;viuificat,diicit in infemum amp;nbsp;reducitjedigit ad inopiam, amp;nbsp;iterum di tat,humiliât,amp; exaltat.t.Reg.2. lobus in-quit ; Dominus dédit. Dominus abftulit. Chriftus ait: Nô cadit paffer in terram fine voluntate Patris cœleftis : etiam capilli capitis vcftri numerati funt. Matth, i o. Cuni igitur affiidiones à Deo infligantur,ex animo Deo obtemperemus,{andamqueillius voluntatem in nobis compleri feramus. Si tempeftate lædantur fruges, ii lycophantx noscalumnientur,quare irafceremur elemen tis.'’ cur vindidam lumeremus à noftrisini-micisi’ Qui mentem non eleuant,neq; Dei manu vapulare fiele cogitant, fimiles hint ca tubus, qui ncgledo homme,à quo fuerunt

PARS PRIMA. Cap.ij.

^æfijipfum lapidem dentibus mordent.Pro-indenÓ decet,vt illibenter reddamus pignus lt;]uodnofl:rx cuftodia: cócreditum eft: Deus nobis vitam,fanitaté,robur,vxorem,liberos, amicos,diuitias,honorcm,potétiam,quieté, amp;tranquillitatem dono dedit.Siiam Domi nushorum qusdam,vel fingula répétât, fua exigit, amp;quæ nos alias illi debebamus. Ideóq ; contra ipfius irreprehenfibile ludicjum fre-niere vel murmurare,grande eft peccatura.

^ffli^iones immitti pratter peccata.

CAPVT SECVNDVM.

av i D quxfc) Deum mouct,quód nos cruce amp;nbsp;rebus aduerfis prematf' Ea quæ quifq- meritus eft,patienter ferre debet. Si quilque feipfum exanunauent/nteliigcc iuftifhmè ft à Deo caftigari,vel proprer præ* ftntem,vel ante commiflâm tranlgreffionê. Deus in omnibus pœnisvult manifeftare ! tu iram contra peccata,ficuti in.i.Prjecep.aic: Ego fum Deus zclo tes, vdi cans iniquitatem patrum in filiis in tertiam amp;nbsp;quartam gene-rationem,eomm qui oderunt me.Deut. 27^ recenfenturomnes plagæ,quae improbis im linnene, Luc.j.ait Chriftus: Nifipœnicen-tiam

DIVIN. CONSOLAT.

tiam egeritis, omnes peribitis. Arq; vt boe melius cófpiciaturjïngulan fit ordmAtione Dei,quód pœnæ ipfis peccatis relpondeant, ficuti dici {olet:Per quæ quis peccat,per eas dein punitur. Dauid conftuprauit vxorera Vnæ; poftea conftuprantur vicifiïm vxores ipfius Dauidis.Dauid occidir Vriam,ideo(j; films Dauidisafratreviciflim occiditiir.fi-hus mouet feditinné, amp;nbsp;parrem eiicit ex regno.Nemo latis verbis valet exprimere cala mitates^in quas Dauid cum fins fiibditis per præuaricationem incidit. Si cum iuftitiailla quam Deus à nobis exigit,vitam noftracora paremus, nullam nobis fieri iniuriam intelli-gemus. Si genus humanum conforme eflet voluntati diuinæ,neq; inde declinaret,omiii bus modis efiet beatu,neq; eflet obnoxium corruption!,ficuti poma Sc flores.Sedgenus bumanü ab initio defecit,parétes primiman datum Dei contemplèruntjamp; nos periploru lapfum deteriores fadi lumus:rationis no-ftra:iudicium eftobtenebraturnivoluntaseft deprauata: experimur prauas inclinationes: quxrimus gaudia Sc voluptates buius læculi contra fanduin Dei verbum, Etiamfi afinus pel-

PARS PRIMA. Cap.ii. peüemleonis mduatjeoneq; fimulet, tarnen auresafininæ eminentes ipfum produnt. Ita etiamfi nos nonnullis openbus exornemus, ne omnibus fceleribus polluti fimus, tarnen Überaus cor immundum, repletum mfinitis infirmitatibus amp;{ordibus. Ac fi afdigamur morbis, paupertate, bellis, aut aliis miienis, noneftquöd culpam Magiftratui,religioni, tonftellationi,aut Deo m cœlis accepta fera» mus. Medico no poteft afiignan can(â,quôd maligni humores colledi fint in corpore æ-groti, licet per induftriam artis fiiæ illos ita monftret ac prædicat,vt fentiri queant; fed malicioforû humorum colleftio inordinate Vitædecumbenris adfcribi debet. Sic cœlefti Medico multó minus culpa imputari debet, fi atrumnis amp;nbsp;afflidionib. caftigemur : talis enim medicina peccatrici noftrae carni ne-ceflaria eft:ideo quifq-, feipfiim accufet,cau famq; fuse mifènæ in leipfo quærat.Etiam fan ftiflimi viii caufam fuarum afflictions propria efle peccata cofefii fimt. Dan. 9. Propter pcccata noftra,amp; propter tranfgrefiiones pa trum noftrorum,Ierufalem,amp; populus tuus omnibus vicinis opprobrio flint, ideoq-, ma

DIVIN. CONSOLAT.

gis execrari amp;nbsp;deteftari debemus noftrapec cata amp;nbsp;vicia^q morbos,amp; alias calamitates, quas propter peccata noftra iuftè perferimus. Si quis eo nomine indignaretur,quôd Deus iuftitiam exerceret côtrahoftesfuos,ipfum iudicaremus Dei iuftitiam rcprehenderej8£ id amarejquod Deus odit. Atq-, hoc ipfum cftiuftitia Dei,quôd iuosamp; nojftrosexitiales inimicos,videlicet peccata in nobis mature caftiget,coërceat,amp; ftrâgulct. Meritô igitur cum exultatione Deum laudemus, nô propter ipfumfvtita dicamJ infortunium,fed propter luftam amp;nbsp;benignam Dei voluntate: juftam dico,quôd peccata puniat: clemente veró,quód lenius nos caftiget qmeriti lum’.

^fßiUwnei eße minores peccacii noßrtf. (ap. 111.

av A N D o illi parua poena imponitur, qui longé maioré meritus eft,patien ter illam meritô fufcipit. Latro patiéterfert fè virgis cædi,cùm fciat (è dignu eflê,qui rota cotundatur. ludith. 8 .cofiderat poena multo minoré efte pcccato. Si iam pauperiem,mor bum,vel alias afflidiones perferamus,cogi-temus multiplicia noftra ddida caftigahone Ion»

PARS PRIM A. Cap.Üj.

‘0igè acriori cligna efie. Et fi omncs mifè-’’* cumulentur, tarnen adhuc atrociores pœ fias meriti lu mus, nimirû diaboli imperium, amp;æternain damnationem,quam Deus gra-tuita mifericordia propter men tu lefii Chri ^tiabllulit. Et qui bona recepit,nô miretur fi quandoq; aliquid aduerfi luiferat. Etiarn filiis fæcuii huius vfitatum eft prouerbium: Hçta bona digna eft hora mala. Deus pro 'mmenfa fua bonitate omnes homines cer-^ ttó quibufda doms beare folet. Ante amp;nbsp;poft ^ffliftiones multis nos afficit benehtiis tam fotporalibus q fpiritualib. Ante afflidioné I^euinmulta nobis beneficia praeftare,exem plo lobi docemur:Si bona multa,inquit,fii-Kepimus de manu Domini,mala quare non fuftinebinius.'’ Difcamus hïc profpera contre cü aduerfis,amp; intelligemusquöd longe plurabona à Domino acceperiraus,^ mala. Ethnicus Phnius Secundus amien fiium cuius vxor mortua erat,con(olatus eft, amp;nbsp;inter alia hocquoqj iHi cofiderandum propofuit: 1 Magnum eft lolatium, quód eiufinodi the-(auro tam diu vfus fueris,quandoquidé teen Vixit.44,annos fine cocenuone amp;nbsp;iurgiis,ita

Vt

DIVIN. CONSOL AT.

vt neuter akerû ofFendent. Sed inquicSjilli« bentius amp;nbsp;maiori impatientia ea nunccareo, quia tam diu earn habuerim: citius enim ob» huifcimur earn voluptatu^quibus paruo tem porcvfi fuimus.Sed cane ne fs De o ingratus, fi laite velis perpendere quid ami{èris,amp; non cogitare, quàm diu re amiflâ f ui potueris. In mediisærumnis alia adhuc prælêntia bene fieia Dei a{piciendafiint,vtillaruni compa-ratione dolor nofter mi tigetur._ Dnin fentis

tibi opes amp;nbsp;diuitias: quando lentis te priua-tum diuitits amp;nbsp;opibus huius læculijxteris te babere adhuc robur amp;nbsp;bonam valetudineni. Talem comparationem fi non inftituamus, fimiles lumus infantibus,quibus fi paru ùl-tem eripias,omnia quæ habent reliquajabii-ciunt,ac fiere in cipiunt. Eandemftultitiam nos imitamur, fi parum lâltcm nobis décédât,ita irafiimur, vt refiduis bonis nulla vo-luptate vtamur. Si omnibus externis fola-tiis priuemur,hoc lâltem nos recrect, quod in animo habcamus notitiam Domini no-firi l E S v Christi, per quem ab infer no amp;. ætema damnatione redempti lumus.

Er

PARS PRIMA.

Et qualis proportie eft inter totum mare $c 'nicaguttarn,talis cft pioportio inter ætef-nani damnationenij ^plagas tem po ran as. Pra:terea,pcr fidem fentimus certitudinem gaudij æterni,amp; nunquam ceflaturae beat/-tudinis. Rom. 8. AEftimo paffiones huius feeuh non dignas ede glona^qiix in nobis reuelabitur. Huius cóiolationis viuam itpa gincm^videmus in ftlio perdito.quitantg-perè ft humiliât,quod non dignum fe iudi eet vocari fihum, ftd cupit exercen labo-ribusvtmercenanuSjmodó dbi manere per:-mittaturin domo patns.Sjc nos omnia ilk quæcœleftis pater nobis immittitgt;patiéter fufferamus, modo non excUdamur ex pa-ternis ædibus. Si quis cogitet, Deum eos -quiatrocioresamp;magis lcelerati hint peè-catores,non.itaduris amp;nbsp;grambus pœms af-fligere, fciat neque honeftam neque Chri ftianam banc çlîc cogitationeni. Fortaflis enim tu alns'es dctenor,-ôlt;.;licet te impie-'fatefupereiit,tainéadhucignoras,quopœ- • næ gcnci’e Deus illos caftiget vel pumati Intérim amp;nbsp;occulri dolores omni-um itint k uiflimi. Et qiramuis iam nullum in corde

B cru-

DIVIN. C O N S O LAT.

cruciacum fêntiant, Dei^ue judicium non intelligant, tarnen vt filius patri tuo cœlefti hune honorem trib«as,quód oinma ßpien ter amp;nbsp;iuftê gubernet,amp; quod omnes iniqui tates iuo tempore iudicacurus ht.

^fßiBionts immiifipaterna Mimo. C^p. JIH.

NO N fufficit fcire, afflidiones iufto Dei iudicio propter peccata nobis immitti. In fumrois emm tentationibus, amp;nbsp;magnis anguAiis^hx cogirariones ftatim no bis occurrunt: Quandoquidem enormiter deliqui,non imuftè Deus vt hoftis mihiira-Icitur. Has cogitationes h non maturè re* peUamus^ugimus Dcum,contra ipfum fre mitantes, ficuti Saulus, qui etiam non niü hoftili amp;nbsp;irato animo à Deo le puniri puta bat: ideoq', Saulus fuit corde auerfusà Deo, amp;nbsp;coepit tanquam crudelem Tyrannum o-diflê Sc fugcre Deum. Propterea priori do drinz hxc admonitio neceflario mbiicien da eft,vt nimirum animo grato non modo fufcipiamus ea,quæ Dominus nobis imnut tit,fêd vt etiam certo ftatuamus, omnes tem porariasxrumnas beneuolcntia paterna^ non

PARS PRIMA.

non hoftili animo diuinitùs nobis imponi, Deus enim omnibus Chriftianis rcconci-lutus eft per Hlium fuum, eosq; diligit ex intimis cordis fni vifccnbus. Q^ibukunq; igitur miferiis nos caftigetjUon eo facit ani mo, quad nos odio perfequi, abiicere, vel perdcre dccreuent: led quöd immenla dia Wnitate amp;nbsp;dementia, qua nosadopcauit in filios,eiulïuodi «rumms curt:odire,exercerc, humiliare,amp; cxlulcitare nos ftatuerit.vt eo paâo,inuocatio,fides,timor Dei, obedien da,amp; aluc virtutes in nobis aelccrent,amp; au gerentur ad gloriam diuini nominis amp;nbsp;ani-marum noftrarü lalutem. Teftimonia Icri-ptur« pro huius rei confirmatione exftant illuftria. Ezech. j j. Viuo ego,nolo mortem peccatoris,lêd vt coucrtatur,amp; viuat. Hoc iuramento Dei docemur, caftigare Deum fideles,amp; homines peccatores,non vt per-dat,ledvt ad pœnitctiam reducat. Prouer.;. Quem diligit, cum caftigat,amp; habet bene-placitumin eo,lïcuti pater in fiUo. Ex hoc perlpicuo teftimonio etiam manifeftum eft, affliftiones nó cfle ligna odij,lêd potiiis tan da diuini fauoris Ijmbola, quibus nos be-

neuo

DIVIN. CONSOLAT, neuolentiæ lûæDeus certiores reddit.Ro.S. Scimus^quod ns qui Deum diligunt^omnia cooperentur m bonum. i. Corint. 11 .Gafti gamurà Donnno,ne cum hoc mundo pe-reamus. Idem apparet in vniueriä hiftoria lobi. Venditur quidem lofêphus à luis fra tribus,amp; traditur peregrinis ex inftindu dia boli per odium fratrum: led fideliffimus pa ter cœleftis iftud conuertit in falutem amp;nbsp;mû modum tonus domus Ifrael,necn5 vniuerfi Regni AEgyptiaci. Hxc enim iphus lole-phi eftinterpretatio.Gen.4 j.EccIefia Chri Him terris eftiubieda crucirat Deusillam impenle dihgens cogitat^quomodo eamvi uifice cofoletur ac liberet,ficuti Chriftum Ecclehx caput amp;nbsp;Regem à mortuis refin'd tauit. Ac quod fub virga clementiam amp;nbsp;be neuolentiam patris cœleftis cernerc no pof-Emus/ioftræ infirmitati debemus aftcribe-re.Clones igitur aerumnis amp;nbsp;aduerfttatib. obruimur, rede quidem facimus, quando peccata noftra agnoft’imus, amp;nbsp;diaboli imperium, quod propter peccata in nos exef i cet. Sed no debemus tantum relpicerein-tenrionem Sathana:^ qui animo venenata fem-

PARS PRIMA.

Temper quærit hominis interitum: fed po-hus intueri confiliû patris cœleftis,qui ideo nos cruci ftibijcit,vt per earn commodum amp;nbsp;falutem noftram operetur ac perficiat. Hac confolatione non bene infixa cordi, tcntatio vires maiores acquiritjhomineraqj ad defperationem tandem adigit.

Traster ƒo/«w Chrißum afßi^iones fater-nam fieri caßigattonem. Qip.v.

VER A M amp;nbsp;genuina caufambeneüolae

amp; paterna voluntatis reperimus in foloamp;vnicomerito Iesv Christi, ad hune furfum in cœlum noftra corda eri gere.eumq-, mente fideli intucri debemus. Noftra pcccata merentur farnem, annonæ caritaté, bellum, amp;nbsp;infinitas alias miferias:

tis noftns fatiffecit,omnes^-, noftrâs tranf-grefhones ignomintofa fua morte,Sc refur-reftione gloriola Riftulit, mftnisq-, Patris noftri cœleftis ka fatiffecit, quod peccata noftra nocere nobis ampims nequeanf. mo« éó urn peccatis mortui, per Cbriftum iu-ftitix viuamus. Paulus emm teftimönium plenudulciffima confolatione fuppedkans

B üj i.Co

DIVIN. GONSO LAT.

». Corinth, i. inquit : Telus nobis à Deofi-dus eft in fapientiamjuftiriamjandifica' tionem,amp; redemptionem. Cum igitur af' flidiones noxix lint propter lolum pccta-tum,amp; peccatu per mortem amp;nbsp;Aurpov Chri fti fit deuidum,etiam iplse xrnmnx vim no cendi amiierunt. Chriftus omnes afflidio-nes per fiiam paffionem ita conftcrauit ac Tandificauit,vt per dilpofitionem amp;nbsp;ordi-narionem patns cœleftis non amplms ob« fint, fed Chriftianis profint ac inleruiant. Fidelifiimus igitur Chriftus eft Medicus: cum enim vidilîêt quam tcmbilcs nobis efi fent afflidionesjpfemet omnes atrumnas, imo mortem horrendilfimaexperiri Sefub-ire voluit, vt noftris xrumnis terminum po-nerer,adeoq; vt mortem landificaret amp;nbsp;dul ciorem nobis redderct.O beatos nos,fiani mum Chnfti m crucc pendenris intuere-mur,vbi maximis anguftiis idco fuit fubie' Aus, vt omnia peccata noftra cneruaret, i mortem occideret, aegrotis^j nobis hauftu praeguftando propinaret, quo nos eundeffl libentids poftea hauriremus, cum Chrifto ; hunc hauftum prius bibqun nihil mail acct derit.

PARS PRIMA.

âeritjmô cùm ftatim à mortuis refurrexe» nt.Vtinamhzcnotitia integra in corde no Zlroluceret, nunqua {ubmergercmus,neq; lt;lc Dei erga nos beneuolentia defperare-mus, etiamfi in extremo agone maximam pœnam peccatis noftris acquilnam fentirc-mus: poflemus contra portas ipfius inferni conlifterCj amp;nbsp;omnes triftitix, tcntationes, terrores, amp;nbsp;infortunia cuanefeerent. Hæc eft prxftantiflima confolatio.qua non mer lioraudita fuit ab initio conditi Izculi: hæc dtê confiderata vel fola in rebus aduerfis a-nimum ita erigere potcft,vt etiam in rebus aduerfis læti exultemus. Rom. 8. Si Deus non pepercit film fuo vnigenito^fed tradi-dit ilium pro nobis om mb us^ quo mo do no bis cum lUo no omnia donaret? Qiiid ef-Heimus noftra trepidatione,mctu,cura, amp;nbsp;ludu? Decet cos qui Chnftiani haben vo lunt,fiimma cd gratitudincimmenfam hanc Dei gratiam agnofcerc amp;nbsp;pracdicare.Quot-quot hac Chnfti notitia deftituti, amp;nbsp;hoc preciofiffimo thefauro priuati funt, fine fint Iudxi,Turcjc,Ethnici, aut cuiufeunq; rdigioms, in nullis confeientix terroribus

B nij aut

DIVIN. C O N S o r . A T.

aut æmmnis neque fibi neque abjs conftan temacfalutarem confolationem darepol-ßint.Quam dm mortis aut aliarum tenta-tionum lagictas non expermnturjfecuri ad templis fine mem \iunnt,fcd ingruente in-felici hora, amp;nbsp;mutata aëns temperie, cutn vel per præfens periculum,vel per conaone legis ira Dei illis reuclatur,ftatim trépidât, omnisq-, illorum ßpientia fiibito cuanefcit, vt nihil minus poflint quam vlh tentation! reniti. fugnint à facie Domini, nefcij vbi fê vclint ablcondere, inio etiam ad ftrepi-tum folij extimefcunt tanquam ad tonitrugt; ficuti Moles ait,nullum hic falls religionis ftudium, vel vits feuenoris cofifiére poteft: quamcunqiie extra Chriftum qusfiuerunt conlolationem,illa omnis in illorum terro-rem amp;nbsp;delperationé conuertitur,adeó nihil folids conlolationis extra Chriftum repc-ritur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü

Similitudines, tjua patemam caßi^atit-nem Ülußrant. (af. V i. '

CVM Deus propter meritum lEst Christi non hoftili animo, (i^ voluntate beneuola nos caftiger,patri,ma* tó

PARS PRIMA.

tn,praceptori, m edico, paftori, agricole, amp;nbsp;äurifabro com parari poteft. Pater filiiim prime docetjdcinde monetise tandé eriarn caftigat : eodem modo Pater cœleftis no-bifcuin ætate ^uidem adultis,fed fide infan tibus agere foler. Primo perconcioncmfiii verbi voluntaté fiiam nobis ap entrât quan-doillam non facimus/ubinde per eandem concionem noftri officij nos comonefacit: buic adnionitioni fi locû dare recufemus, morbisjpaupertate,amp; aliis flagellis nosin-rifit. Omnes iftæ plagæ tanquam pueriles virgææftimandæ fiint. Quando virgis filij non emendantur^pater baculum,vel durius flagellumarripere folet. Vbi filius pertinax efle pergit,bona fita in tabernis profundit, malis^j lèdalicns Iele coniungit,pater capil lisillincfilium exirahit,verberat,in carceré conncit,vel in exiliu mittit. Sicquoties nos pertmaces perfiftimus,vt nee verbis,nee mi noribus plagis torrigamur,Deus nobis publias amp;. grandes plagas immittit,peftem,fà niem,fedicionem,incendia,latrocinia amp;nbsp;bel lä,vt ab inimicis noftris capti in exilium ab-ducamur,quö fic violento modo ab omni-

B v bus

DIVIN. CONSOLAT.

bus inundanis cocupifeentiis ainilfi,ad vitae । corredionem incitemur. Pater filium fuum non libenter verberat,cuperet illi perpetu3 benefacerc,fi indulgentia filium non cor-rumperet, idcocjj ipfiim caftigatjita tarnen vt in ipfii caftigatione animum patemuffl oftendat. Licet filium propter aliquastranf greffiones quandogue ex ædibus extrudat, tarnen ipfum non omnino deferit, fiibmi' niftrat ipfi veftem, verbis amicis ilium con-folatur,doncc ilium tandem ableget, no vt in exilio moriatur, fed vt humilior amp;nbsp;me-lior redditus,eô melior domum rcuertipof fit. Cupit pater filo ilia omnia adiniere,qu2 ipfiim pouint corrupere. Sic quoties à Deo virgis caftigamur,femper paterna dilcdio-nem fiib virgis occulte latere nobis perfiia-deamus. Naturale enim amp;nbsp;proprium Dei opus eft,ianare,iuuare,amp; benefacere. Ada-mum amp;nbsp;Euam pulchcrrimis virtutibus or-natos Paradifo præfecit.Res fetundasper-ferre non poflumus:fi omnium rcrum copia abundarcmus, fieremus lafeiui amp;nbsp;pe- , tulantes. Malis amp;nbsp;infortuniis nos obruit caleftis Pater, vt poffit nobis benefacere: ideo-

PARS primaJ

“^Wqj in media caftigationCj mitigation^ confolationem,amp; auxilium largitur.Exem plum eius rei habemns in primis noftris pa rennbus. Cum Deus ex Paradilo illos in exilium extniderc vellet, illos primo vcfti-wt contra inclemcntiam hyemis, fngoris, amp;tempeftatis: coniokrus eft illos leminc bcnclt;li(!io,per quern omnes pafliones no* Igt;is fiuntGlutares.Ad eundem modû Devis nobifcum agit, no vult nos plané abiicere, led peccatum commiflum vult nobis exo-fum reddere, amp;nbsp;impedire peccata futura, ne incidamus in xternas zrumnas.

Contingitquandoque patri duos efte fi* lios, quorum alter, qui diflolutifiimis eft moribus, à pâtre non punitur : alter vero quoties in exigua re delinquit, ftatim pœ-nam lucre cogitur. Hic alia caufa reddi nequit, quam quôd de alterius emendavi-onc pater delperet, eumque cxbærcdare ftatuat, amp;nbsp;haereditatem alten confêruarc. Filius alter ftolidé ac puerilitcr iudicat,fra tri fuo benc ede, quôd non verbcretur,in-gemifeit ac cogitât, quoties frater patrern ofFepdit,nc vnico verbo ab eo obiur^atur,

per-

in me veró diligennflîmè amp;nbsp;ftatim aniniad* uertitur. Hïc intelligiinus ftultitiam puen, qui folam praffentem caftigationemaelpi' ciendo^quid fibi refèruetur non confiderat. Eædem cogitarioncs oboriunturetiam ma» nimis piorum,quado variis xrumnis obruti, impiis omnia ex animi fèntentia fuccedere vident. Debemus itaque refpicere ad futu-ram amp;nbsp;cœleftem hæreditaté,quæ nobis de-betur tanqua filiis. Nam ficuti impij »ö g^'* dus amp;nbsp;deliciis hïc exultant, ita poftea tanqua peregrini cum magno mœrore amp;nbsp;ludu poflelhone æternæ hæreditatis fpoliatieruf. J\d Hebræos cap. n.inquit Paulus:Filimi ne reformides caftigationé Domini,amp;cafti gationcm illius fukipe libenter. Queenim Dominus diligit, ilium caftigat. Flagellat omnem hlium quem iulopit. Si caftigatio-nem fufceperitis,Deus fc erga vos dedarat vt pattern. Vbi eft films,que non quandoç pater percuflêrit vel caftigaritl’aimqjonines £lij caftigctur,amp;vos eftis Ene caftigationé) non lam legitimi eftis liberi, led fpurij. His verbis Apoftolus mamfeftè Dei plaças com*

PARS PRIMA.

^oniparat patemæ caftigationi. Quis eo na ^^rreretur,quód eos fpurios appellee,qui no ^îftiganturf Quem non conlbletur, quod ^osfilios appellee, qui caftiganeurr’ Ideoq; etiamfi Deus quandoq^ iraeum vultum præ feferae : tarnen amaneiflinn Paeris eantum indignatio eft, qua non perniciem,fed no-ftramtaneum faluecm,correlt;fhonem,amp;. co.-Wodum quænc. Quare igitur non fubiicc-remus nos voluneaei fidelifhem paerisf Exultantes in eo,quôd feiamus beneuolo ammo pattern cœleftem erga nos efte affeftu.

Mater filiu abe Sc nutrit, amp;nbsp;omnia beneficia matemo affeftn illi prxftat,puerl tame petulantia quandoq-, comouetur ad iracun-diam, vt ipfum oblurget be virgis esdat. Sic Deus natura beneficus,nullo nos infor tunlo pretneret, mfi peccatis noftris ipfum adiracundiam prouocaremus . Et quem-admodum mater filium,qnem virgis cxdit, non abneit, ita Deus cceleftis pater nos m

\ «tumnis non deferit neque reUnquit.Ef.49. i Voteft ne mater obliuifci infantis Ru, Scego 1 tui oUiulfcar? inqult Dominus•.Sc ft mater ubbuiïceietut infantis fui,tarnen ego tuino ob'

DIVIN. CONSOLAT.

©bliuifcar. Quango artifax lufcipit difci* i pulum, fie initiô cum ipfo pacifci folet, ne fie capitofus, ne luo indulgeat cerebro, vt diligenter attendat inftitiicioni,amp;.fi m ^rtis perceptione ignauior cópcriatur,quód p* ' tienter velit ferre caftigatione. Artifex Jifd pulum non corrigit animo maligno/ed vt lt;0 meliùs dilcat. Sic Chriftus ncminéreci pit in numerum difcipulorn,cui non prins conditiones cuilibet Chriftiano neceflarias j proponat. Matt. » 6. Deus nos vult regifuo verbo:at nos lipius negledo verbo Dei,du ftum rationis lequimur. Sxpiffimc non ope ramur iuxta prxlcnptumpdeoq-, opifexcce leftis ferit noftros digitos,donee diuiniso' peribus alTueti, illa dexteniis pcragamiis. Medicus induftrius putridam carnem ferro rcfecat,vel aduritjne totum corpus cormffl parur:ita quandoq^ Deus {xuifiimcnoftm corpus affligit, vt anima ßluetur. Euamiï profundnis carnem noftra ferro tangere amp;nbsp;velutt mortificare videatnr,tamé hxcomnii lanandi caula facit, vt boe pado magis nos viuificct. Medicus in eófedionetheriacx VOtur Icrpcntibus amp;viperis,vt malummalo

PARS PRl MA.

^«:ficDcus in afflidionib.minifterio ma-^orumin noftrum comodum vtitur. Q^m ^iu Medicus bene fperat de valetudine x-grotijOmnia remedia tentat,dulcia amp;nbsp;amas rî:(|uamprimùm autem de valetudinis reçu, pcratione defpcrat, xgioto permitnt por-rigii^uicquid defiderat. Sic cùm pater cœ-leftis de noftra corredione benc fperet,no fingula nobis concedit,qux nos expetimus, «juemadmodü illis quos deferuit,permittit vt genlo fuo indulgeant. Hxc hmilitudo fumpta eft ex cap. 5 .lobi,quando Deus vul nerat,manus illius fanat.Quando cques fre num equo relaxat nimium, cquus lafciuior fit,non reftè lncedit,amp; pcnculum eft,ne in loto decllvû deiieiat fefforem. Ita quoties ftpientiflimus conditor nimium nobis m-dulget, fccuri amp;nbsp;pétulantes rcddimur, ac nosipfos perdimus: idcoque nobis frenum iniiclt,iuuatque nofttam carnem coercere, ne nobùls anima in æternæ damnationis ba tattum roat. Auriga equos Ignauos fti-tuulat, ac duriùs verbcrat, quoties ignaui ptogredi, amp;nbsp;currum protraberc reeufant, intenta tarnen fte iftis parût, vt ddutius illis

VU

DI VJN.î C ONS OLAT.

vti po lilt; coHem modo nos cœlcftis Patef quoties officium nodrum non fadmus,pun git, amp;nbsp;interea fus recordans roifericordi« ita cadiganonem moderat,ne nos omnino occidat. Fidelis paftor oucs in loliuidi' ne inter lupos aberrantes à deuiis amp;nbsp;pericu-lofislocis defi:rti,ad tutum amp;nbsp;munitumfti bulum reducit. Ita quotics hominib.mun-danis amp;nbsp;inimicis venons religioniscómixti furnus, fingulan Dei mifericordu ab illis aiiellimur, ne fine pœnicentia cum illis lu peccatis fubmcrgamur. Vitulo iani ma-âando paftor permittit,vt in pabulisamp;pul cherrimis pratis luxunet: ficuti econtravi-tulum labori deftinatum,iugo aftuefacit. Sic Deus improbis, quorum intentespri’ fonbus eft, omnia permittitad tempus, vt ! voluptaribus fels quafi fatient. Pios vero , quos ad honores fiiblimiores euchere deert j uit,iugo crucis fiibiicif, omnesq; huiusfe-culi illecebras illis admnt. Peritus agricoh non committit bonum fernen agromeuh to,led aratro amp;nbsp;iugis boum terram congla» tinatam prius findir, frangit, ac pneparat, amp;nbsp;poftea feminat fernen, vt pluiiia ede® ter*

PARS PRI M A. Cap.vj.

terram inebriante feme conferuetur amp;nbsp;cre-fcat. Sic Deus cum fit agvicola,amp; nos iUius agricultura. i. C or. 5. Spiritum amp;. veritatem fui non deponit in homine maligno.Sap.t . Hortulanus prudens agrum fepibus amp;nbsp;fpi nis munit contra noxias feras, ita Deus fpi I nbsp;nbsp;nis,id eft,variis irumms arcet à nobis pec-

1 cataamp;fcelcra.Ofc«.ï.Viasillorum fpinetis-1 órcundabo.acfemitasiUoruni occludam. , Q^ando hortulanus inutiles ramos ab arbore refecat, Sc abfcindit, modó radices ar-boris falux fint, amputatio illa arbori non wit noxia,fed crefcet eó vcnuftius,pluresq; fudusproducer. Sic Deus Adamo tebelh ^uafdam voluptates fübtrahit,non vt ei no coat,fed vt difciplinam ipfum doceat.Mae nente enim falua fidei radice, eó maiores poftea fruftus profert ad gloriam diuim no nnnis,amp;c nihil ei obfuiCjC^uód diuitiis Sc hu mams folatiis cxutus fuerit.lohan.i ^.Chri fiiam extra crucern fi miles funt vuis in \i-tibus pendentibuSjliberrimo^', aéri expofi-tiSjtpix nihilominus crudx Sc immatutx ma tient. T aies vuas cœleftis Pater Sc vineatot totculan prerait,calcat,Sc macerat,non vt

pete-

DIVIN. CONSOLAT.

pereant,fed vt à reliquiis mundane concu-pifcentix liberati, duke vinum amp;nbsp;gratum proférant. Aurifaber auriini in jenem con-iicit,non vt igne abfumatur, fed vt ab im« mundicie amp;nbsp;krdibus inhsrentibus emuD« detur,vt fordes feparatae ab igne cócremen-tur. Sic Deus aurifaber eft, amp;nbsp;mundiis dl inftar fornacisraffluftioncs funt ignis,Fiele« les rimt aurum, peccata funt fordes. Hac igi tur fornace crucis,Deus fuos decreuitmun dare ab omnibus peccatireliquiis,amp; glorio» fris reddere. t. Pet, 4. Lapicidae niaïJeo partem lapidis refcindunt,amp; tam diu lapidem præparant, donee cograat «dificio: fc Deus cœleftis lapicida Chriftianam EccIeJïam «« difïcat,amp; nos malleo crucis tam diu infor« mat, donee lapides preciofi efficiamur, 0« mniaqj vicia amp;nbsp;peccata,qua: huicædifcio non congruunt,aufcrantur.i.Pet.i. Sicuti lotriccs veftes fordidas, contaminatas, amp;nbsp;, pollutas, fapone afpergere, concutere, amp;nbsp;lauare kient, vt nant albæ amp;nbsp;candide :

codem modo Deus nobifcum agit, vt nos à krdibus lauet,mundet,

ac purget. Dan.cap, u, ^

PARS PRIMA. Cap.viJ.

KyiffliSltonibM Fidelesprobart amp;nbsp;e^^inari. Qt^, V11.

AFFLICT! ONES Fideles examinant, dantintelleftum, confortant fidem, excitant inuocationem,incitant ad vitæ e-mendationem/imorem Dei,huinilitatem, patientiani,fortitudincra,hunianitatein,fo lgt;netatem,amp; multas alias virtutes, amp;nbsp;adfe-nintmultum commodi tam xtemi quim’ temporarij. Vult Deus explorare.qnam al-Us radices cor noftrû in ipfo figent,quantum fides nodra polîït fiiftinerc,an in lUius J^onorem nos amp;nbsp;omnes creaturas velimus delcrere.Q^omodo nos fimusgefturi amo us ex oculis noftris rébus nobis charifiîmis. Nouit quidem antca quid aduri fimusjed vult vt etiam nobis amp;nbsp;aliis innotefoamus. S«pe contingit,vt aliquem mirificc prædi-cenius, multumq; illi ndamus,tanquâ pru-lt;lenci(probo amp;fideli viroXed in rebus aduer fis tandem cognofiimus ilhus imprudentiâ, intelligiinusq; illi nequaq tantum roboris eue quantum putabamus. Strennuum mi-litem non cognofeimus tempore paos,fed temporeprælij qua ndo ipfiim cum poten-

DIVIN. CONSOLAT, tiffimis hoftibus vinliter côgredi videmus. Quàm pentus fit naucleruspngruente tem peltate maris, cognofeimus. An verèpudi-cae fint fominae, tunc,quâdo prouocatae ad impudiciriam etiam data occalionc marito fideles perfiftunt, perlpicimus. Sic quàm fidelis fit Ecclefia fiio Iponlo, tune mani-feftatur,quando perlècutione amp;nbsp;dodrina falG ab Antichrifto affligitur. Arboribus, quae habent altas radices, amp;nbsp;naturales fru-étus,non officit calor Solis:fed arbores am putatæ ad aeftuni Solis citó arelcunt, infer tœni ablcifi. Sic fidelibus, qui in Chrifto radices egerunt,perlècutiones non funt no ciuæ,eô enirn magis virefcunnecontràinh-deles,lêiplôs in calore perlecutionis pro-dunt. Eadem tribula qua feriuntur arifis amp;nbsp;calami,etiam grana mundantur: fie eadem afflidione, qua boni purgantur, vt Deum oren t amp;laudentj etiam reprobl,qui Deo in tentatione maledicunt amp;nbsp;iralcuntur,mani-fefti fiunt. Quando trituraturfrumenmm, grana tommixta fiint paleis, tandem enbro grana feparancura paleis: fic in templo to* tuspopulus concionem verbi diuini audit, ea-

PARS PRIMA. Cap-vij.

eadern cücione,quæ aliis gratillima eft,aIÏj ofenduntur, vu auditores fimul commixti funu fed vento afflidionis perdante Eccle lïam,non difficile eft fideles ab infidelibus fetemere.Si fimus grana,non eft quod mei tuamiis tribulam aut ventum.In tnturando etum à paleis fcparamur,amp; reddimur mun-diores,qusm fueramus pnus.Relinquamus igitur metü paleis,quae cum confiftere non poffint, neceflano eiiciuntur. AEdificium vermibus exaratüjamp; malo fundamento im-pofituni,ad tempus quidem confiftit, led fortiingruentevento,tandem corruitreun* Asq; innotelcit,malum fuifle xdificij illiu$ fimdamentum. Sicfaamus,multos reperiri inter Chriftianos finehmdaméto. Q^am

' diudurät res lccundac,boni funt Chrifttam; fedingruente perlêcutione,manifeftatur illt; larum hypocrifis.Sap. 5. Sicuti aurum pro-baturin fornace conflatoris, fic illos Deus purgauit amp;nbsp;probauit. Si fumus auru,quare mciuimus ignem.'’ cùni plus comodi quam incommodi nobis afferat. Hue pernnet an tiquum prouerbium:Amicus incertus in re incerta cernitur. Deus examinatunas Abra

C iij ha-

DIVIN. CONSOLAT.

Iiàtnum,iubet ilium maÄare filium. Wc in magnis anguftiis fuifle Abrahamum no eft lt;]ubium,omnia potius bona amp;nbsp;cundas Rias poflêlfiones maluiflêt amitterc,q vnigenitn amp;nbsp;chariflîmu fibi filium madare: led quan-tumuis iftud carni ipfius durum amp;nbsp;amarum fuerit, tarnen per iter tridui filium ducit ad locum mortiSj quam propriis manibus ipü - inferre ftatucraCiSic fide vincens carnisten tationes,Deo prxftitit gratiffimaobedien-tiam.Gen.2ï.Nunc fcio,quód Deuverea-ris,quia no pepcrceris proprio filio propter me.Deut.8. Memor fis omnis via:,perqua duxit te Dominus annis bis quadraginta in dclêrtOjVt te caftigaret ac probater,vt ma-nifeftu fieret quid eilet in corde tuo, num fèruatunis elles mandata nee ne. Compara Dauidem cum Pharaone:vtriq-, fiicrût Reges eekbres. Pharao muleis plagis à Deo pu nitus,pertinaciteramp;temeraric in malopro-pofito perfiftit.Exod./.8.9.Dauid ab Abb Ione pullus ex regno,amp;audiés malediébo-nem Simei,Hatimfefe humiliauit amp;nbsp;agno-feit peccatum fin adultcrij.Iobus fuit pct-cullus multis amp;nbsp;malignis vlceribus,ita vta

PARS PRIMA. Cap.VÎj.

planta pedis vfq; ad vcrticé capitis niliil û-ni in ipio repertum fuerir. Hac afflidione patientia Jobi innotuit,ficuti etiam eadem afSidione impia natura vxoris ülius detc-fta fuit.lob, 1.2. Quis fidehor amp;nbsp;feruidior fuit ipfoPetro,amp; tarnen ad voeem fragilis nniheris abnegauit Chriftum.^Quis igitur fibiipfi ante tempus examinis nó lufpedus eflet'’ Ipfa expenentia docemur fideles ab infidelibus nulla re facilius quam aduerfi-Utedifcemi. Aliqui ad tempus nomen dant fidei catholics, amp;nbsp;quando hoc non âdipifeuntur, quod in fide cathohea quae-runt, fiunt transfugae, amp;nbsp;vidi tentatione Wafphemant fandam fidem catholicam. Sed pij,qui ex corde fidei catholicac caftra fecuti funt,etiam in ipfa morte confiantes perfiftunt.

^ffliSionts conducere ad cognitio-wm quot;Dei, noßri i^fiui,amp;mttl-ti^licem fa^ientiam.

Caf. V111 .

C nij Vti-

DIVIN. GONSO LAT.

VT i L E amp;nbsp;bonuni eft, feipfum r^*^^ cognolccre. Res lècundx homines excæcant,vt feipfum non probe cognofat. Econtrà, lub cruce incipit intelligcrc frag*' litatem lui corporis,vitx incertitudinéjngt nij inibetilljcateiT),humanarum virium info mitaté animaduertiequam paruosprogref fus fecerit in ftudio virtu tis,intelligit,quo in ftatu frnt res fua: coram Deo, an fit martyr Dei vel Diaboli. Satpiushomo benefefun datu elfe imaginatur,lèd in tentatione difcit qüam facile à quoins veuto impellatur.

Omni infortunio diuinitus admonemut,

mulatim obmicura, nib Deus dementer nos aiftodiret. Diabolus amp;nbsp;omnis impiorum caterua nobis infidias ftruunt, nosqjextin-guere conantur. Sed Deus fingulari fua bo-nitate omnibus inimicis noftris terminü fta tuit,quem tranare illisno permitticur. Sub cruce cundas Dei virtutes quotidiemelius cognoicintustScriam Dei iuRitiam,qua fee leratis irafcitur, eosqj atrocibus pœnis punit,amp; impœnitentes cÓdemnat : Infini tam eins potentiam^qua loins in extrema enam ne-

PARS PRIMA. Cap.VÜj.

*’fceflïtatc iuuarc amp;nbsp;folacium prxftare po-fïft'.Immutabilem Dei ventatenijqua om-wbus luis promiffionib. amp;nbsp;minis fatisfacit: Infinitam Dei bonitatcm,qua non finit nos omnibus mifenis obrui, qua pœnitentibus Jnipfismiierüs fiippctias ferendo fuccurnt: AEtemam Dei prouidentia,qua omnia ß-pientsr gubemat, cundaq; incommoda in ooftram lalutê conuertit:Gloriam amp;nbsp;laudes I)ei,quæ ex prionbus virtutib. m emee fi.il-gentibus,necefiarió emergune, Ideo Bernardus inquit, Vnde fcimus, quad illc,qui habitat fupernc, nobilcum fit infeme .^ Ex ' eo,quöd in milcriis fimus condituti. Quis enim fufficeret illas perferre fine Deo,'’Nihil homini magis eft neccflarium,quam Gpien tia amp;nbsp;prudentia. Fortuna fecunda homines excos facit ; Fortuna aduerla oculos aperit. Medicina ophtalmica primo mordet ac af fligit oculu amp;nbsp;aquam elicit,léd vifiira pofte! acutioré reddit: ita omnes afflidioncs lunt amaræ,amp;hominem prima vice cruciant,ièd poRea illuminant intelledum mentis,fie vt poftea fit prudentior amp;nbsp;cautior. Afflidio enimaffert experientiam: experientia veró

Cv la-

DIVIN. CONSOLAT.

• ßpicntkl. Ec. 54. Pro. 2 9. Virga amp;nbsp;caftigatio dant intelledn. Hine ilia nata iuntjpuerbia, Tertilis regio, ftolidus populus: In rebus ad uerfis homines hunt oculati:Nemo mil fuo damno fapit:Aqua intrante in os,difcimus natare.Dauid in^c P£j » 8.0 q iaJutarc eft mihi Dnc,lt;j,me caftigaueris, ac humihaue ris,vt diltercm iuftitias tuas amp;nbsp;madara tua. tyiJßUhones pro^eße aJ agnirionem peccan. ßap.i\.

Devs vult in nobis indies crefccre agni-none noftrz corrupt natura:, amp;nbsp;(ax ine aduerliis peccata,vult vt fenô doleamiu ob coraifla peccata,8e quoridie nos corriga mus. At cordib’ noftris infita eft quxdafera /ècuriras,qua fir,vt interna immundiciépar* uifaciam’. In rebus proiperis magnitudine ira: diuinx amp;nbsp;noftroru ddidoru paru expen . dimus, neqj poena noftris pcccatis debnani metuimus. Dei autemanu cerras perfonas veJ totam Ecdelia fenente, tohderamus pon dus peccati,amp; cofttemur Deu merito nobis iralci,amp; tande hxc verba efFundim’: O Dne^ hoc infortuniu millies litmus meriti,0iuftn Dei ludidibg punit iniquitatepatru in fins, veft*

PARS PRIMA. Cap.ix.

'(ftig'iis illorfi infiftentib.in tertia amp;nbsp;quarts generations. Sicuti dunlhmû me tall n igne ^uefcitiita ferrea corda per tentationé mol Hora fiunt,amp;peccatü deteftari incipiüt.Malefic! magnitudiné (uoru fcelcrn tune dem« vident, quado addudi ad locü iiidicij,morti idiudicantur.Eodem eÓfilio Deus nobifeu ®Slbper ciulmodi afpera media etia nos ad peccatinoftriducitagnitioné. Et publics plagæ reftiffimè votâtur cótioncs legis, qui 3 Hus docemur, Deû verè irafci omni impieta tgt;,vt omnis caro fetc humiliet,fuamq-, impie tatêagnolcat amp;venia deprecctur.Fratres lo fephi tune demü m Aegypto perpendut ma gnitudinéfui peccati,quado m terra peregri naanguftâtur.Gen.42.Gùm Deus immitte teilfraëlitisvcnenatos Grpétes,a quib’morfi admonéinflammabâtur, accedebat Mofen

dicétes,Peccauimus q,locuti cotra te amp;Do-'1 minû.Num. i ». Sxuiéte pefte,inquit Dauid:

Ecce ego peccaui,qd egerut oucsfCum igi-turagnitio amp;nbsp;deteftatio peccati neceflaria fint,etuaffliftionibus carere nó poffumus, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÂffiiÜionibus ts^rceri amp;nbsp;augeri t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem. Qi^.yi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per

D l V I N. » C o N s o LAT.

PE R afflidiones fidem nofträ examinari amp;nbsp;proban, fùperius didû eft:nuc often lt;lcniiis,per affiidiones fidem etucofinnart amp;nbsp;cxercen.Vera amp;nbsp;Chnftiana fides fundata eft m fola mifencordia, virtute, amp;nbsp;auxilio Dei propter Chriftû:amp; non condpiturilU ociofis fpeculationibus. Deus fuos pluriniis exercer miferns.• quicquid incipiunt amp;nbsp;de* cernunt,infelicem fortitiir euentum,amp;re-trocedit in morem cancri:felle crucisitaa-maram reddit illorû vitain,vt in nulla crea-tura quicquam quietis inueniant. Qua de caula.'^ vt de omni humano confilio delpe-rent, amp;nbsp;vt ab omnibus mundanis connliis auulfi,nulb creaturæ confidant,cor amp;nbsp;men tem in lolum Deum dirigant, vt foil gemi-tus ex fide in Deum effufi, à cuius auxilio omnia pendent, in illis fiiperfint. Deut.Ï. teftatur Mofes, quod Deus Ifiaèlitas ideo varidexercuerir,amp; müaculofe confèruant, ne ingrefii terram promifiïonis dicerent: Mex vires, amp;nbsp;robur manuum mearum hac fecerunt: fed vt fis memor Domini Dei tui. Nam ille eft qui tibi dat vires faciendi. Sic poftea egit turn Ifraçhtis, qui fua ßpientia ■; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qus-

PARS PRIMA. Cap.X.

^töfiuerunt auxilium amp;nbsp;defenfionem à Re ^li^us Aflyria: amp;nbsp;AEgypti^à quibus poftea ftint oblêffijCapti, amp;nbsp;abdudi: tandem reipla ïxpertifunc,non efle adiutorcm prater lo-lum Dominiim,cuius etiam patrocinio to-tos ftle commiferunt.Eü. jo. 31. 2.Cor. 1. Putabam me montnrumj hoc hebat ideo, nefiduciam collocareinus in nobis iphsjèd *n Deo,qui refuicitat mortuos. Quicquid ooftram fidem excitât amp;nbsp;augetjftud nobis non debet efle tembde^fed potius Ixtitiam ® nobis accendere. In ocio,deliciis,amp; vo-luptatibus,Diabolus facilimè nos flus intri cat laqueis, amp;nbsp;nodram fragilitatcm flc ex-cæcat,vt cogitemus,res humanas non efle I^eo curae,amp; omnia geri fortuito fine Dei nutu. Sed in priiiatis amp;nbsp;publicis malis magna datur nobis anlâexcitandæ amp;nbsp;exercen ' dafidei. Sinit Deus,vt premamur reru penaria, vt monanturamici,vel aliis difficul-tatibusimplicemur,vt habeamus anfam ex-ercendae noftrae fidei. Sinimirumrecorde-tnur diuinæ promiflïonis,fi abiplo precibus efflagitemus auxilium amp;nbsp;intelledum, amp;nbsp;fi refiftamus fide naturalibus dubitationibus

in

DIVIN. CONSOLAT.

in magnis aducrße fonunæ proccllis/n qui-bus Deus videturfuam faciem abfcondere. Sic in publiais calamitatibus hoc eft verum exercitium ficlei,amp; ßndifiimi cultus,vein primis omnia dilcrimina Ecclefiæ amp;Rei-publicæ diligenter confideremus: deinde vt firma fiducia Deum inuücemus,vt Eccle-fiam fuam dementer fèruet à faills dogma-tis,amp; omni hypocrifi liberct,vt in Rebus'* । publicis bonum regimen amp;nbsp;tranquillitatem ftabiliat,vt falubrem aërem,amp; bonam aèris tempenem largiatur,vt ferinam amp;nbsp;petulan tem populi vitam emendet,vt Chriftianam dilciplinam amp;nbsp;publicam honeftatem corro borct,quó lanctiheetur Sandum illius nomen,regnum illius late propagetur,Diabolt; liq; regnum deftruatur. Dum has calami-tates enarramuSjdum auxilium à Domino petimus amp;nbsp;expedamus, fides exercetur amp;nbsp;crefcit. lobos omnia illa amifêratqux hominem eonfolan poterant,vxorem, liberos, bonUjamicos : femper nou« procell« ingru-unt, quód ne guttam puri fanguinis in toto habet corpore,tandem ab omnibus denfus ia folius Dei £ducia fidem fuam exercer, ■

Abra

PARS PRIMA. Cap.R.

Abrahamo promittitur filius, cuius fernen Mtiplicandum fit ficuti fteUx cœli,tarnen 'Tiorillius fuit ftcrilis amp;anus:iuxta judicium Utionjs hïc promiffio fuit quafi impoffibi-bs. Abrahamus nihilominus Euic promifiï» oni credenSjfidem fuam exercuit.lofèphus, Üimcl,Dauid,amp; omnes Patnarcbx/n fuis ötEcclefixaeruronis fidcmfuam exercue-runt, amp;nbsp;bic Eût funimus cultus iUorum.

1 ba ctiam hoc fäeculo per tribulationes varias Deus noftram fidem exercet, amp;nbsp;confortât. Per hze cnim cxercitia fides auge-tur, confirmatur, amp;nbsp;iUuftrior redditur. Quod cnim quiique expertus eftjftud po ftw firmius credit.Hic re ipfa experiuntur Qbnftiani,fe in mediis pcnculis à Deo regi \ ^dcfcndi, confolari, ac conferuan. Spes cnim non confundit. Rom. 5. Hoc paddo ' fddes per tribulationes fiunt animohores, 6tcenius crcdunt,Deo curae effe afflidos, risque dementer opem ferre. Q^i fepius tx tcmpeftatibus trims euafit, audaciot tüad muigandum, qudd priores namga— bones Felices Eierim . Sic fideles fzpius truce afftidi, Be à Deo adiuti, plus Deo

Rd-

DIVIN, CON SO LAT.

fidlint,neq; afflidionib. redeuntibus facile terrentur. Cape duo exempla,alterum cX Veten,alterü ex noiio tellaméto. t.Sam.*/» Dauid congreflurus cum Goliatho,inqiiif, Deus lt;]ui me liberauit ex manu leonis^i vrfi,liberabirme etiam abifto Philiftxo. a.Corin. ». Deus nos liberauità tali morte» amp;nbsp;quoridie nos libérât, vt /peremus, lt;]uoil etiam m porterum nos fitliberaturus.Huc accedit,quod crux eos,qui illam fuiferunt, I certiores faciat diuinx bcneiioJentiæ amp;nbsp;A* 1 uoris, vt certo iciant Ie efiê ex numero ele- 1 dorum amp;nbsp;filiorum Dei, cum Deus eospa* I terne caftiget amp;nbsp;corrigat, cum ienptum/it ƒ ludi.S.Quotquot Deo vnquaplaciierunt, ƒ per multas tribulationes probari amp;nbsp;cóiïan- j tes reperd Hint. i.Timot. j.Quotquotvo ƒ luntpieviuerein C HRISTO iBsv,pcr- ( fecutionem patientur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

^fßiSionei f rodere ad prices amp;nbsp;UuJes Vei. Ç^. x l.

NOR VN T omnes Cbn/liani, ni^ magis aeceffanum ciTe ardendio' uocatione Dei. Quando res funt fecundiCt tut pariw^ eramus, wt tantum pesfunfio-ris

/ PARS PRÎ MA. Cap-xf.

Hè^neqne vique adeo res nobis efl cordi: amp;nbsp;oratio quæ per cruccm non exprimitur,no fluit ex cordis profunditate. At anguftia a-ninium inflammat, amp;nbsp;ad Deunt adigit, amp;nbsp;efficit, vt cor maiori feruore, amp;nbsp;ardentius Deuminuocet.Eo enim tempore vcrèco-gnofcimiis,quam nihil ex nobis iphs pofii-Jnus, qverè Dei auxilio indigeanius, quam verè ab ipfo reganiur amp;nbsp;defendamur.

Aqua in planicie fl tiens,latifhinè diffun-flitur, neqne in altum lefe erigit : fed fi in locum anguftum ardiÜimè congregeturjn altum eleuatiir. Ita quamdiu animus homi nis fine curis ociofiis eft, late diffluit : led variis coardatus xrumnis,(übtiliflimê ad Deum vlque ardentiÜïma precatione pene trat, Hine prouerbium ortum eft: Ncccfli» tas docet orare. Elaix. 26. Domine quando afflidio adeft,qua:runt te:quando caftigas eos,inuocantte. t.Samuel.7. Cùm Ifiae-litæaudirentaduentum hoftium Philiftaeo-nim,metuebant lïbi,dicebantque Samuëli? Ne definas pro nobis clamare ad Dominu Deum noftrumjVt nos eripiat ex mand Piti liftxoruin. Manafles^qui omnibus diebus

VI-

0 I V I N ,• C O N S O LAT.

virx fiis homo fuerat ßnguinanus, ligatur carenisjamp; clucitur in Babylonem, clinique fummis fe premi fentirer angiiftijs, Deura inuocat, qui etiam preces illius exaudiuit, amp;nbsp;reduxit leroiölymam.z.Chro.jj. Magna rempeftare exorta in manjamp;vndisna-uem obruentibus, difcipiili Chnftum exu-Icitanta lomno,amp; inquiunt: Dominefuc-currenobis^penmus. Mat. 8. Et quód Do* minus quandoque auxilnim différât, vtma-gis inflammati ardentius clamemus, amp;nbsp;in-deffnenter oremus, excmplo mulieris Ca-nanææ docemur. Mat. ty. Auguftinusfcri , bit,probos in Eccleha premi,vt preffi clament, vt clamantes exaudiantur,vr exauditi Deum laudent amp;nbsp;cclcbrent. Sicuti af-fliftio priori orationis parti inféruit, qua 4 Deo aliquid cfflagitamus: ita etiam condu- J cit ad alteram orationis partem, videlicet ad laudem amp;nbsp;gratiarum adionem. Omni-potentia,fapientia,iuftitia, amp;nbsp;nniericordu Dei, amp;nbsp;alias virtutes, qux omni lande funt j digmffïmae,in Chriftianorumasrumnis maxime fulgent. Si peccatores Deus viffret, fi afffidos con/olctur, ex anguftiis libérer,

omnes

PARS PRIMA. Cap.xj.

Sinnes admiratione diicimiir,amp; in Dei lau deserumpimus. 2.Corinth.^.Talem the-Gurum geftamus in terrenis vafis,vt virtus, quæ præualetjDei fit,non noftra: quafi di-cerct, kimus infirma vafa,vt Dei, non noftra gloria elucefcat. Sic m hiftoria Dan. 5. docemur, quomodo captiuitas ludaeorum mirè inleruierit glorias amp;nbsp;laudi Dei. Nam cum tres iuuenes in fornace Babylonica co-

1 feruati eflênt,notitia veri Dei in toto legno Babylonico Celebris fafta eft. lohan. 9. Chriftus hanc rationem reddit, cur ille cactus natus fit,vt opera Dei manifefta fierent inipfo. Ea de caula Prophetae, Apoftoli, amp;nbsp;clefti,per quos Deus operatur res admiran. das,profi;ribi amp;nbsp;occidi lolent,vt innotefcat ftngulis fidem amp;nbsp;conuerfationem illorum

1 f^ux lèmper conftans manet) fuifiê opus Dei,Sc non humanu prxfidium, quo Deus vbique celebretur amp;nbsp;laudetur.

•Afflitliones prodeße ad pietatem.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xiI .

AFPLiCTiONEsScxrumnx corri gunt delifta commifla,amp; impediunt coimttcnda,exercent Sc augent omnes vir-

1 - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D ij tutes

DIVIN. CONSOLAT.

turcs,vt mali ad correAjonem, amp;nbsp;probi ad maiorem pietatem perducantur.Q^idquid cnim carni noftra adiierfàtur, illani pungit amp;affligit,quia gaudec in delicijs amp;nbsp;voluptas te foueri. Nemo auté rarione præditus igno rat,quôd inordinatis cScupifccntiis fibi ipfi crucemimponat, idcoq; prudentcf incipit fugere inordinatam vitam, tanqua caufam fuæ mifèriæ.ne ruat in æternum exicium. Id îam declarabo ßmil]bus,deinde teftimomis icripturæ, amp;nbsp;exemplis. Aqua conclut, quantumvis fitlimpida, taniéputrefcit:fed quæ liberum habet (.urfîiQi, quô magis alliquot; dat ad aren am amp;nbsp;fco pulos, eô eft melior. Ira homo Chriftianus cru ce carens/orpe-Icit amp;nbsp;ignauus rçdditur: fed cruce vexatus, fit alacnor, amp;nbsp;crelcit in omni virtutc.

Ferrum obdudum rubigme, vlu amp;motu expolitur: fie veteris Adami natura eft,qua-do auce exercetur,etiam mundatur à peccati rubigine. Culter acutus amp;mundus,finon vfiirpetur,fit rubiginofiis, 8ca rubigine quafi cómeditur: eodem fi Gpius vtamur,etiarnfi ^liquid vfu dccedat,tamé fit politior,amp;u:on tra rubigine euftoditur. Ita etiara homines

PARS PRIMA. Cap.xij.

’•^ioquin bons naturae,nifi affliftionib. ex-creeantur, ignaui torpefcunt: aerumnis au-tem variis exercitati.quaniuis iftae vulncrét, filmt politiores,mundiores,amp; celebriorcs. Semen naturale terrx commifTum, quando ventuiUjpluuias, nines, fngus,ßc omnes tem priâtes pertulit, tandem crefcit,amp; profert fruftum fuum: ita Ipiritualc fernen,verbum Dei, corde deuoto conceptum, non extin-guitur,nec fuffocatur calore crucis,fed fru-ftus eo prxftantiores producit. Arbores nucum quo magis pereufix, eo plures anno fequenti nuces ierunt : fic homines verbe'-nbus crucis etiam meliores euadere folent.

'i Dura cutis equi amp;nbsp;afini afperiorem requi-i rit ftngllem, quó pruritus melius excitetur: 1 benoftrx cami acriores afflidiones vtilio-1 resfunt. Et prouerbio diti lolef. Craffum ' pannum vapularc oportet,ne crefcant in eo tinex: ita quó nos cruce magis verberemur, eb minus loei tinex amp;nbsp;fpirituales vetmes in nobishabent. Si caro m maceUo non afper

' gatur fale,eitó putrefcit ik vermibus kat et: faie autem condita, putredini Sc vermibus non eft obnoxia, Ita nos variis tentationib.

DIVIN. CONSOLAT.

tanquâ ûle æternus pater conclit,nc in pec-catis putrefcentes fœtidi fiamus. Corpus ocioßim, amp;nbsp;motu carens, magis eft morbis obnoxium, amp;nbsp;citius lalciuu redditur: quod autem fua habet exercitia amp;nbsp;labores, etiam ialubrius eft amp;nbsp;venuftius.Eodem modo ani ma anguftijs amp;nbsp;tribulationibus moleftata, mundior^pulchrior, amp;nbsp;venuftior redditur. ReAè etiam dicitur,quó acrius eft lixiuium, co plures tollit fordes. Sic noftra corrupta amp;nbsp;polluta natura acri amp;nbsp;mordaci indiget lixiuio : amp;nbsp;quo acriores fuut afflidiones, eo plures à nobis fordes auferunt. Crudo fto-macho,qui nequit concoquere cibos,vtilif-fimu eft abfinthium,fic anima: ægrotæ ama« ræ pafliones funt (alubres amp;nbsp;falutares. Hue quadrat prouerbiû; Quandoa:grotus cóua lefcit,fit deterior quam eratprius. Prodeft igitur ipluin aegrotum tnanere,quà(n dete-riorem fieri. Idem etiam teftimoniis Scri-pturæ confirmari potcft.Leuit.ió.Dcusnu natur pœnam feptuplo maioreni iis,qui ex minori amp;nbsp;priori pœna Iele non emendant. Hoc teftimonio docemuràDoininOjaffli-dioncs afferre vit« emendationem. Pw-. . verb.

PARS PRIMA. Cap.xij.

iierb.ïo. Virgæ emendant interiora homi-nis.Heb. 12. Omnis caftigatio,quando adert, non læta fed tnftis iudicacur, fèd poftea dabit btum frtiftfi iuftitiæ lis, qui per earn exercentur. t.Pet.4,. Qui patiturin carne, définit peccare,vt poftea ('quanta in earns temporis kipereftj non hominum concu-pifcentus,fèd voluntati Dei viuat.Eandem doârinam liluftriorem reddemus exemplis. Gum fuö lofua Ifraelitx plurima Bella gérèrent, contraq; fornfinnos hoftes pugna-rent,fempererantobfequétcs Domino. At lt;]uando hoftibus deuidis quieti fèle dede-runt,amp;omnium return abundanua potiti,a Domino Deo fuo defecerunt. lof. t. i ud. 2* Iftud eft exemplum rotius gentisdam con-fideremus pnuacas perfonas. Propheta Ionas in ventre Ceti,fuirecordanspeccati,left emendat amp;nbsp;corrigit.Films perditus tune dernum redit ad pattern, quando exilio amp;nbsp;paupertate fuit humiliatus, Luc. 15. Idenï docemut expenentia quotidiana , quoties nobis imaginamut : Vtinam modo rofticUti fanitati,quamprobifuturi elïêmus!’h efle-mus diuites,ergapauperes nobis pollicemup

D üy ma-

DIVIN. CONS OLAT.

magnani liberaliratem. Seil à Domino ex-audid,amp; foiïâcrucis extradi^parum incre-menti in virtunb. apparec. Ponamus nobis ante oculosduas ædes, in alüs celebrantuf nuptiæj m aliis quidam decumbit ad morte ægrotus. In domo chorearum exercetur o-mnis leuiras, audiururimpudica verbajCan ti on es m erc tri ceæ, vi d en tur vc fies hiperbs, vnus inftar cabaîli le m gyrum vertit, abus inftaralîni calcirrat,tertius inebriaturjalius ahud agitera vt dicas omnes mlànire amp;nbsp;be-Uns afîimilatos elle . In ædibus ægroti al-tum eftlîlentiumtibi tantum tradanturres honeftxj omnia pcragunturmodeftè in ri* more Dei. po tempore no tantum viri/ed criam foemina’ amp;; hberi philo/ophatur amp;nbsp;o» rant,ac leinuicem cÓ/oJantur, tandem bïC verba loquütur;Quid eft homo.'’quàni lunt res humana: fragiles .'’ faciunt mentioncni æternæ vitæ. Ex nuptiismulti trilles, perplex! amp;iracundi domum reuerrunturpndi- i gnantur lê no ita Felices efïè,fïcuti funtalip quidam venuftate puellarum, quas in cho-reis viderunt, vulnerati,domum rcuerli tot 1 uo vultu vxoré, prolem, amp;nbsp;totam famili^^

.P ARS PRIMA. Cap.xÜj. afpiciunt : quidam inebnati contra totam

' familiam lnfaniunt,amp; præ furore quicquid manu arnpiunt in minuilihmas particulas frangüt.Qui domü redit ex ædibus ægroti gracias agit Deo, quod non fit in limili in-fortuniodi amp;nbsp;ipfe habeat aUquid aducrfita-tis,illam eo facilius tolerat, fi nimiru com-parct illamcum hornbili cruciatu iftius mo rituri hominis . Ideoqyeft hum amor erga vxorem, prolem, amp;nbsp;totam familiam, imo hinc occafionem fumit fus emendationis.

^IfitEHones conducere ad amorem

amp; limorem ‘Dti. Cap-‘ x 111.

AF f L1 c T10 N F. s gignuut timorem Dei,non modó mais .qui eas fuPtinét, fed eäamdn aliis, qui alios affligi vident ÔC audiunt, qui inde exemplum fumentes nihil contra Deum temere agunt. Mento au-tem eum metuimus,quinobis fiimmo lure omnes plagas-poteft iramittcre.Noftra im becillitate non pofiumus potenti Deo refi-ftere, imo ne minimum dolorem luperare valemus. Cogimur pati'vt minima: amp;nbsp;con-tempnifimae creaturse nos emeientjVtpote pulices, pediculi,. Sc fimiles, qui etiam po-

D v ten-

DIVIN. CONSOLAT, tentifiimum Regem AEgypti oppugnarut. Verèdicitur.'Pueri adurti mètuunrign'cm. Eodem côlîlio Moles dixit tirnido populo: Venit Deus vt vos cuftodiret, amp;nbsp;vt timor iJIius vcftris obuerûretur oculis, ne pecca-retis. Quo Deus Dauidem magis exercet amp;nbsp;tentât, eô diligcntius Dauid Deum ob-lèruat amp;nbsp;veretur. 2. Sam. t y. Non modo Da uid,lèd etiam alij^qui vidèbant Dauidis mil leriam, habuerunt anlàm magis timendi Deum, prælertim cùm Dcus homicidiû amp;nbsp;! adulterium Dauidis hmili punirethomici-dio amp;adulterio.. ,Similia exempla Scriptu-ra propomt qnàm plu rima, ne iplîus irai» cÔtra peecatum parui faciamus,lcd vtvere nobis metuamus propter noftram impieta-tem amp;nbsp;maliciam;qi Quandomaleficusedu citur,dccóllatur, lûlpenditur,rota tontun-ditur,vel lufFocatiir: ali) metumdilcunt, vt iftud vicium,propter quod miler ille fuit oc cilus, declinét: Ita quoties Deus integram gentem,vel priuatas perlbnas punit,omnes ex corde illud confideremus,perlonamque afflidi induamus,quali nobis iplis hoc eue* nent, vt Deum metuamus, amp;nbsp;caueamu5,nc iprum 1

PARS PRIMA. Cap.XÜj.

’pfum contra nos ad fimilem vkionem pro-’'ocemüs.Tain pjj,quam impij fibi mctuere coguntur. Pij perpendunt affliction es hu-lus feculi eflc præludia æterni exitij, quod omnibus mflems mille modis eft grauius,amp; nimquam finitur: fit propriis amp;nbsp;aliorum af-Diftionibus admonentur^vt illa ein tent, per «juz homines sternas plagas fibi accumulant. Improbi, qui non plane induratiflint, amp;nbsp;adhuc ratione præditi, fie ratiocinari in-cipiunt: Cum Deus pios caftigetjflagellct, amp;nbsp;affligat in terris, qui non flint ita mali vt nos,quid tandem nobis eucniet,qui decies, imovigefies maiora, quamipfi, fupplicia meritifumus, Hiere.aç.VidetCjincipio pk gisvifitare ciuitatem,cui datum eft nomen meum : putatis autem vos fore immunes? noneritisimmunes. Lucæ.25. Siboccon-tingit in ligno viridi,quid cotinget in ligno arido.i.Pet.4.Tempus eft,vt iudicium in-cipiat à domo Dei: fi autem primo à nobis incipiat, qualis crit finis eorum qui Euan-gelio Dei non credunt? Innocens canis pcr-cutiturin confpeftu leonis, vt leo fibi me-tuat, Óc inteUigat fe dominum oftendifTe.

Gre.

DIVIN. CONS O I AT.

Gregorius inquit, cum Deus tarn grauiter fenat eos,quibus parcit,quam duré percu-tiet eos,quibusnonvultparcere. Afflidi Chriftiani Dcum magis diligut;cumenim fub cruce experiantur dukiflimam Dei con iolationem cœleftis parccis, de eius paterna beneuolentiafirmiorem hdutiam habent. Canis bonæ naturae etiamfi à domino luo verberctur, nihilominus dominum amat. Bonus infans etiamfi caftigetur à patre, tarnen non definit amare pattern, mid cupit illi efle reconciliatus. Eodem modo veri Chriftiani affedi flint erga pattern fuura cœlcftem. Ifti autem qui virgis ca:fiapatre, aufugiunt, peflimi funt filij.

f. ^flhchctics prodeJJe a^ humilitatem

GT man/uetudinem. Qtp.xua. ^Vperbia femper obfuit. ResfetunMpa ifc^ hunt fiiperbiam, amp;nbsp;contemptum alio-runnfed crux gignit humilitaté.neniniiuffl i nobis afcribainus,amp; alijs etiam fuum honorem deferainus,quoriim opera amp;nbsp;auxilio in« digemus. Auium illarum,qua: nimis alte amp;nbsp;bte volant, pennas abbreuiarefolcmusnta Deus minuit noftras diuuias, honores, ^

PARS PRIMA. Cap.xÜij. potentiam,neclonis illis nimium fidamus. Corpus mulris Uboribus exhauftum quie-ton amp;nbsp;requiem appétit, fie anima cruds onereanguftata^feftinat ad quietem,nihilq; 315 ea magis alicniun,quam iuperbia. Na-^uchodonoior fiiperbit in fua potentia, gloriofistnumphis, amp;nbsp;fplendidiSatdificiis, ledlubcrucedidjcit Deo omnem laudem amp;gk)riam tribuere. Paulus.2. Corinth. 11. conficetur ideo fibi alapam impegific Sa-'l’anam,ne infuisexcellentib.donis iuper-^iret.Experientia docemur ditiffimcsqnol -^uefpoliatos amp;nbsp;exutos fins bonis, humiles amp;nbsp;modeftos effedos: tunc emm experiun-tw ineoftantiam rerum humanarum, fibiq; ipfis indies minus fidunt : ideoq*, afflidio-oeshominibus non minus fiint necefiariæ, quam cibus amp;nbsp;potus. Crux amp;nbsp;paffio homines reddunt manfiietiores erga le amp;nbsp;alios. Argentum malleo aurifabri contufiim,tra-dabilius redditur: ita corda adamantina af-fliftione liquelcuc amp;nbsp;humiliora redduntun Petulantium equorum ori nodus inucitur, fie ferina: noftrx naturae crucis nodus inii-citur, ne vt beftiae ferino modo viuamus.

Ma-

DIVIN. CONS O LA T.

Manafles agreftis fit manfiietiorjvbi captus amp;nbsp;ligatus abducitur. Paulus prope Dama-(cuni deiicitur vt lupus, amp;nbsp;lurgit vt agnus, t^ffii^iones ^rodeße ad avt/7rci3-iictv amp;nbsp;patientiam. Çap. x V.

COMPATI nuferis amp;nbsp;afflidis amp;nbsp;Chri* ftiana amp;nbsp;neceflaria virtus eft. Q^i mi' fèrias amp;nbsp;tentationes non deguftauit,parum afflidis copati lolet. AEgrotus ægroto,pau per pauperi,amp; affliftus afflido credit. Non ignara inali miferis fiiccurrcre difco,inquit illa apud Virgilium. Quare fummus noftet Pontifex compatitur nobis miferis homini-bus.i’ cur tam confidenterpllum accedimus, auxibumq; ab illo expedamus.*’ Ideo inquit Paulus Hebr.a.amp;.y. Quod ipfemet etiani tentatus,fiimmas mifenas expcrtus fuerit, Expcrientia quotidiana idem docet. Qu* xgrotiin nolodocbio decubuerunt,pliisco mifercntur afflidis,amp; proniores funt ad iu-uandum. Nobiliflima etiam virtus panen-tia in rebus fecundis nullum habet locum.J Qui diu vel femper prolpera fuit vfiis vak-tudine, impatientius morbu lulhnct: amp;nbsp;9® paru aduerfitatis fiiftmuit, facile impaticn-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia

PARS)PRIMA. Cap.XV.

tiafrangitur.At pa tien nam afflidiones do-Cînt,partim (]uia cûm togitemus murmure fes fieri détériorés, tandem nos voluntati Dei fubiicinius,amp; necefiitatem in virtutem eôiiertimus,partim quia cùm quotidiema-gis aflùelcamus.ipfèniet etu morbus nobis öiminui videatur, prailertimcnm Deus æ« grotis confolationem comiinicct. Rom.y» Affliftio patientiam,amp; patientia affert ex-penentiam . Lucae. 15, Filius perditus fub Cfuce tantum didicerat patientia:, vt diccret Pïtn,non habeas nie vt hlium,{ed vt merce ffîriumiinodo poflim in tua manere domo. Sicetiam nos patienter adiierfa (ufFeramus, ”6ex domo Dei excludamur. Moroia Xan fippecelebri Philofopho Socrati inhocvti I'S fuit, vt domiipfum doceret paticnnam, Suè foris alios melius ferret amp;nbsp;toleraret.

lt;Affli^iones conducere adfortuudinem loq amp;/8lgt;rietatem. Ca^.XNi.

TAVRi in afpens locis educati fortio-res funt, amp;nbsp;plus virium habent, quant '1'quot; in pratis amœnis faginati funt. Pueril '1'quot; foris durius funt educati, plus norunt ^quot;üitatisjquam qui domi in delitiis enutriti i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt

DI VIN. 'CONSOLAT.

ftint. Sic animi adultorum per dclicias mol-lefcunt amp;nbsp;diffluunt,ficuti per res aduerßs magis coalefcunt amp;: fortiores fiunt. Apo-ftoli in perfècutionibus Indies fadi funt for tiores,ncuti vniuerla Apoftolorum ada te-ftantur.Paulus.2.Connt. t i.inquit.Videor mihi fortis in infirmitatibusyin iniuriis, amp;nbsp;neceflïtatibus propter Chriftum : quando enim infirmor, fortis fum. Medicus videos aegrotum liberalius cd ere, amp;nbsp;impinguelcere, abum ipli fiibtrahit, §c illa fiibtradione re-ducit ad valerudinem^ Sic,fi nos vino,fru-mentis,amp; aliis frugibus abutamur ad ebrie* taté vel luxurieni,farae, amp;nbsp;aliis plagis Deus nos caftigat,vt poftea donis iplius m fobri-etate redius vtamur. Syrach. 11. Hora cafc gationis facit vt omnis voluptatis obliuifo« mur. Dauid oblitus fuit fin amoris,quando per Ablôlonem ex regno eiedus in exilio

VlXlt.

t^ffiiSliones projeté ad conrem^tum mm^i, i f^ßtidium omnium yirtutum. Cap.^W.

CR V x tollit amorem mundi, amp;nbsp;omnes periculoGs hums faeculi illecebras f-deUbus adimit. Cupimus omnes ditefeere, ' ideolt;

PARS PRIMA. Cap-Xvij.

’^ïoqjpaupertate Deus nos premit: omnes ^iramus ad ünitatem,amp; affligimUr mor-^sgt;amp; in iis tam diu relinquimur,donee vita Jiæc dulcis ede definat,omniumq-, caduca-fum return tædium in nobis oriatur,amp; do-flee ad aliam vitam æternamj amp;nbsp;hac longe Jnelioremjvbi omnes afflidiones cedabunt, afpiremus. Qui peregrè proficifcitur,dve Oiatadpulchrum pratum,vel ad bonos Ib-bos in publica taberna, ibi fepè nimis diu •noratutj patrizque fuæ veluti obliuiiêitur. At quo dngula in toto innere magis fentic sipera amp;nbsp;aduerlâ,eô magis feftinat ad vxo-tem amp;prolemjvbi plus hbi fore quietislpe tat. Ita fi omnia temporaria bona ex aniini voto nobis affluerent^anitas, pulchritudo, diuitiæ, honores, amp;nbsp;potentiæ, nimis illis fi-^eremus, parumq; mlliciti eflemus de rebus cœleftibus, Ideoque afperiorem huius vitæ femitam efficit Dominus, ne banc vitam magis amemus,quàm cœlefté patnam, ad quam creati lumus. Filij 11 radis cum in Babylonc luxta nuos aquarû fédèrent,non defiderabant cj'tharas amp;nbsp;fides. Plàlm. t j ^, In ægrotis,capâuis,amp; omnibus affliftis ex-

E péri-

DIVIN. CONSOLAT.

pcrimur,quàm parum eurent cibos,potu5, vefteSjIaltationeSjSc aiios amatoriosludos, aut luxum. Imô crux illa omnia abfumit, lîcuti Soi niuem lainbendo comedit. Pau-peres,3Egroti,amp; afflidi^fèmp funt paratio-res amp;nbsp;promptiores ad deferendum mvindû, quàm diuites,lânijamp; felices. Ideoq; Augu-ftinus feribit in Iib. de Symbolo : Écee tôt mifèriis Deus repleuit mundum. Amarus eft munduSjamp; tarnen amatur; caducus eft, amp;nbsp;taniéinhabitatur : quid adunji mundus eflet dulcisjamp;ftabilisfO Mundeimmunde cóni decipias,ciim fis amarus,cui non impo neres,fi efies dulcisf’ Neque tantum crux virtutis nos commonefacit, fed etiam nos excitât ad illius ftudium amp;nbsp;ardorem, vt ar-denter, amp;nbsp;conftanter, amp;nbsp;non ofcitanter in virtutis ftudio proficianius. Etiam boni e-qui quandoque calcanbus ftimulantur, vt velocius currant. Sic nos etiam in vocatio-nis ftudio non fumus fêduli^nifi fcorpioni-bus amp;nbsp;alijs flagellis ftimulemur. Ignauifer» ui perculÏÏ, diligentius laborant : fic nos ple riq; fcruilem animuin habemus,amp; non niß vapulare amp;nbsp;vrgeri volumus. Etiamfi mah

PARS PRIMA. Cap.xviij.

^inii ßnt, qui fine verberibus nihil Ipontc amp;i)ene agunt: ramen vrgendi funt, donee ^Auefcant (pon te officium ficere. Ita Deo lt;)ifplicet coadum officium, amp;nbsp;hilarem da* totem Deus diligit : quotidianum tarne re* rum bonarum ftudiura res bonas nobis dul-ciores efficit.

lt;AfßiHiones ttiam adferre malta corpo~ ralia commodo-». Cap.X'Viii.

HACTENVsde Ipintualibus vtilita* tibus afflidionis,quibus anima Chni ftiani hominis varijs virtutibus ornatur,lo-cutifumus;iam de temporaria vtilitate age mus, qua: fortunae aduerlx quandoque con iunda eft, quandoque cam (èquitur.

Qui habitant in vallibus amp;nbsp;profundis fol-fis, non percutiuntur fulmine: ita qui in hu miliori exiftunt vocatione, minoribus ad-uedi lortunae telis obnoxij fiint. Optima Î iromata tune gratifiimum odorem habent, 1 quando franguntur, contunduntur, vel in-tenduntur:fic laus virtutis in rebus aduerfis htiffimè eelebratur amp;nbsp;innoteleit. Q^ando 1 Abrahamus relida patria Iponte iuit in exi-1 ^, ceffit hoe in illius maximam laudem

DIVIN. CONSOLAT. • •amp; honorem. Filij Uracl valde tribulatîti ■ ' ■^^3yP^‘’^ 1^^”'“^ fî^li maieftate funt eduâb ^quahs nunquam audita vel leda fuir. Vlyffi ' xlecem annorû exilium materia fuit, in quü ’ exercuit fuam lâpientiam, amp;nbsp;omnes virtu- J tes, vnde etiam inter omnes Ethnicos iw mortale nomen confecutus fuit. Nulluö magnum gaudium fine præterito doloreiu J turaliter concipitur. Quo afperior fuithy* ems,eó gratius nobis cft Veris initium.Qu® * acrius pugnauit hoftis, co maior lætitia in ’ triumpho amp;nbsp;vidoria. Ei qui diu decubuiti gratior eft profpera valetudo, amp;nbsp;pretiofor, ' quant illi qui morbum nunquam fenfit. E' ^ tiam illi qui illius nomine mœfti fuerût,in- ' effabili gaudio ex eius fanitate perfundiin* ’ lur. Sic Deus nos quandoq^ diuniis,pati'iagt; amp;nbsp;aliis rebus priuat, vt^vbi iUa reddat, gaU' j dium noftru magis cumuletur. Exemplum ' habemus in oue amifia, amp;nbsp;filio perd ito: hu ' repertis niaius fuit gaudium, quant fi nun- ' quant fuiflènt perditi,vel fi nullus eorii no- ' mine ludus fuifiêt. Etfi nunquam reditus 1 rentur ea qux amifimus, tarnen confcienoa noftra Ixtatur amp;nbsp;acquiefcit in Deo,idq;gnu üium '

PARS PRIMA. Cap.XVllj.

* üumfuperat omnem Ixtitiam humanam. Ïgt;enique poft magnas tribulationes omnis generis félicitas fequitur,partim ideo,quôd «iam in hac vita Deus conipcnfet pietatem, i patientiam, amp;nbsp;forritudinem : partim quod 1 Dei natura fit,dciicere,amp; viciffim erigere: occidere, amp;nbsp;iterum viuiheare. Sicuti pul-therrimi rolarum flores ex fpims crelcuntl iu ex duro cruen ligno duleiffimi fruftus' tmergunt. Ex amanflimis herbis 6c floribus ’ ipesdulcifhmum mei colli gunt, itafapien-' 1 tes ex prxfenti triftitia 5c dolore magnam ’ 1 vtilitatem capiunt. lofephus à fratrib. luis, ’ 1 ^uiipfum odio habebant, AEgyptiis ven-* 1 i'tut'.bocexllium ipfl ceffit in talem form ' 1 ttatn 6c honorem, vt fieret dominus totius 1 ‘^bgypti. Quanto magis à Pbaraone fuerût j ptclh,tantó magis creuerut ifiaëlitx.Exo.i. , 1*1010130 omnibus fuis bonis exuto,Deus

* ‘ ®ninladiiplóinhocficculoreftltuit. Multi

' 1 «fuis contempt! Sc abiefti, apud exteros ad fümmos honores cucctijSt in magno pretlo Tahitifuerunt tvt certo fciamus,noft.rü in-

■ foituniumfemper in meliorem fortunam ; '^onunutati

E lij

DIVIN. CONSOLAT. t^lflichones conducere ad yitam aternam. Qtp.THX»

FFLICTIONES piorum finît teftl-monium euidens amp;nbsp;illuftre immor-talitatisj poftremi iudicij, amp;nbsp;vitæ stems.

Nam impoflibile eft, nobilifiimamcreatu-ram tantum creatam efe ad mifênani,amp;ho mines impios fore impunitos: iftud eninif diametro aduerlàretur iuftitiæ Dei. At in terris non fins confpicitur difcnmen inter Paulum amp;nbsp;Neronem. Pij pleninque parum funt felices, nec eo,quo digni funt,honore afficiuntur. Ergo neceflê eft aliam reftare vitam,in qua cinq; vt vixit,remunerabitur. Sicuti frumentum quando trituraturamp;ven tilatur,à paleis mundatur, vt in camera re-fèruetur: fie pij in bac vita percnfi amp;rai' tradati mundâtur,vt in æterna tabemacnla sptema: vitærecipiantur, Nemo tnumphare vel coronari folet, nifi prius forti ter in prs-lio pugnarit, id quod fine fiidore fieri non poteft. Ita nemo imniarceflibilisternsVt-corona coronatur,nifi prius in variis teno* tionibus exercitatus vidor euaferit. AE' grotus cogitur bibere hauftum Uxatmum

PARS PRIMA. Cap.xix.

etiam amarum amp;nbsp;acidum, vt conualefcat, 8i mortis periculum efFugiat: ita li nos cafti

etiam m æternæ Falutis commodum nobis ceder, quamuis in hac vira paulifper pun-gere noftram carncin rebellem videatur. Mat^.inquit Chriftus: Beati qui perfecu-tioncm patiuntur, naniconlolationem ac-cipient. Mat,7.Porta angufta eft,amp;\'iacft ïrûa,quæ ducit ad vitam. Luc.6.Beativos qui bic lugens,quia gaudebitis. Ad. t4.Per • ïffliftiones oportet nos intrare rn regnum Dei.Rom.8. Si fuinus filij,etiam fumus hæ redes, nimrruni hxredes Dei,amp; cohxredes Chrifti,fi modo compatiamur,vt etiam glo ris participes fiamus. His verbis Paulus do cet, ei, qui cum Chrifto diues efie cupic, neceffe clie,vt cum Chrifto prius tranfeat perignem.i.Cor.t t.Quado corripimur,a

Quo discrimine afßtdliones pijs conducane^ turn malt per illas détériorés fans.Ca.'x.x.

VÆ hadenus de corporalibus amp;nbsp;fpi ritualibus,de temporariis amp;nbsp;premis Vülitatrbus,q^uas Chriftiani ex cruce capi-

E inj unt.

DIVIN. CONSO LAT. untjocuti fumus, non fic intellisi tiebent, quafi hæc propria crucis natura vel propri-etas fit,quócl tantum emolumenti nobisaf ferat; alioquin eriam Pharao, amp;nbsp;alij iinpij, in fuis aerumnis fuiflent conuerfi: fed quoi Ipiritus Dei in fidelibus occulté fub vmbra crucis latensjpios purget,corrigat,amp; con» folctur,omne£q; prxdidas vtilitates opere-tur. Et ficuti Icriptura bonis operibus vt rn er cc dem afcnbit vitam aeternam, licet fola • Déi miferitordia per fidem in Chriftum fal ucmur, ex qua fide bona opera necefTario onuntur, qux tarnen ipfi non facimus, fed' Dei gratia per nos, tanquam per organa: Phitif 2. Cor. j. fic afflidio eft organum Dei, per quam camem noftram coercet,amp; veluti per pædagogura inftituit, ac à male ad bonum cogit. Quando Dei Ipiritus in homine cupit quiefcere, anguftiam actri-bulationem præmittit, tanquam quoflam præcurfores equitespHis cor hominis affli* git, humiliât, amp;nbsp;profternit, vt habitations præparata melius in ifto homine poffit ops rari. Ideoqj quæhaAenus didafunt delpiquot; ntualibus commodis crucis, veraeflefc«' nius

PARS PRIMA. Cap.XX. musinfidclibus amp;nbsp;pus,qui Dei fpiritu do-iuti,de sterns vits pofleflione certain Ipem habent. lam quid crux operetur in infide-bbus amp;nbsp;reprobis,qui fpiritu Dei deftituun-tur, breuiter exponeinus.

Sicuti infidèles omnes fuas profperita-tes non Deo, fed proprix induftrix amp;nbsp;viribus afcribunt : Ita omnes fuas aduerfitates Donipfi Deo, led exex Fortuns acceptas ferunt,pennde ac fi Fortuna fingulare quod iamDei numen eflêt. Iftud videmus m Sen natberib Rege Afi)'riorü,qui cum Dei per-miflione totum ferè mundum fibi fubiecif-fetjomnem vidoriam nó diuinx potentie, fed fus induftrix,amp; propriis viribus tribuit. Odio enim habuit, amp;nbsp;blafphemauit verum Ücum Ifraclis. Angelus Dei vnica node to Itum illius profternit cxercirn, occidens een turn amp;nbsp;oétuagintaquinque millia hominu. Hanc cladem non fentit Sennacherib effè vltionem Dei ifraclis ; led fortunam,aut a-banioccultam caufam hïc regnalfe cxifti-“i«- Nam fi agnouilfet Dei plagam fuiflc, ®on poftca in Idololatrico templo adoraf-fetldolumNifroch.^.Re.i?. Siequando

L V cala-

DIVIN. CONSOLAT.

caJamitatibus aliquibus affligit Doininus infidèles,culpam non nifi proximis mediis alcnbuntjVel iis qui non funt eiußem cum illis fidei. Cùm tribus annis amp;nbsp;lexmenfîbus non fuiflènt pluuiæ tempore Achab Régis llraelis, Rex probum Prophetara Eliani in culpa fuifle dicit. Quando noftro læculo tempeftates autgrandines frumenta,vinti, amp;nbsp;fruges Ixdunt, multi auditores eulpam a fè in Doftores deriuant, perindeaefiipfi adeó probi eflent,quôd Deus iplbs piinirc non aufit. Mißra ouicula à lupo accuûtur, quôd turbet fontein,etiamfiin infimafon-tis parte bibat. Sic fiibditi omnem eulpam à Iclc in Magiftratus reniouere lôlent.Qua* uis integram ßluam peccatorum accunio-lauennt,amp; quamuis Deus per plagasadpœ nitentiam illos perducere velit, tarnen nec peccatorû molem animaduertuntjnec diem clarifiïmum diuinxiuftitiæ,qux nullum pec catum relinquitimpunitum, intuentur. Cùm igitur paucisamp; minonbus pœnis cor rigi nolinr, Deus iufto iudicio magnarum ealamitatum cumulum illis immittit. Pr2 incredulitace,lt;juæ omnium peccatorum ma

FARS PRIMA. Cap.XX, ter eft, non confiderant à quo feriantur; amp;nbsp;licet Dei manum ago ofcant, tarn en caftiga» tionem non boni conßilunr,neq; aliter feie corrigunt, quàni cingulum, quod admoue-tur igni: funtq; fimiles deploratis fins,qui ncque minis,neq; verberibus meliores rcd-duntur. In hunc lènlum inquit Salomon Prouerb. »7. Vna caftigatio plus efficit in viro prudenti, quant centum plagæ in ftul-to. Quo diutius amp;nbsp;magis Deus percufiic Pharaonem,eó longtus is receffit à Deo. Tantum abeft vt fe emendent reprobi lub cruce,vr etiam oinnéamarulentiamjbilem, amp;nbsp;conuicia contra luftitiam Del cfFutiant: imo fingunt afflidionem maiorem eßeßiis tranlgreflionibuSjimaginanturque fibi fieri iniuriam. Huius rei exemplum in altero la-trone apparet,qui fuperbe Chrifto infultan doinquit: Si tu es Chndus^fnccurrc tibi 8c nobis. Lucaj. His verbis fe dignum iudi-cat xquali auxilio cum Chrifto filio Dei: pcrinde ac ft Deus lèpofita omni fua lufti-tia cundis malereis fuccurrere cogeretur, iplorumq; impietati cóniuere. An non hoc eft blaiphemare Deuraf Quando in mife* riis

DIVIN. CONSOLAT.

riis omnia remedia frudra tentariintgt;ramen Deum non inuocant, quia non fiduntipii. Et quando ab omnibus creaturis auxilium petierun t_, nec adiuti funt ab vlla carum, tan dem crux illorum oculos aperiens,eos iram Dei agnofcere cogit,tunc afflidio externa intemam in illis trepidationem operatur, quam extrema fèquitur deiperatio; vt tandem dicant ; Si Deus nolit, luccurrat no-bis’Diabolus. Et licet per Crucem dedu-cantur ad agnitionem peccatorum , dcuti ludas amp;nbsp;Cain ; Tarnen non fperant Dei mifericordia peccata fua tolli , fed magis fremunt, rotosque iele Sathanx comnut-tuntj amp;nbsp;mi/èrrimè vitam cum morte commutant ; partim vt fc extindi cogantur ccßäre à turbandisEccleßjs,amp; Rebus pub. partim vt ij qui ßint lüperftites,honini tri* fti interitu territi, leie corrigant ac enien-dcnt. Ex hoc dilcrimine vniuerli, quix-rumnis excrcentur,dilcere poterunt,

an ünt Martyres Dei vel Diaboli,

amp; quantum lucri Dei Martyres habeant ex rebus aduerUs,

PARS P R I M A. Cap.xxj.

Qws Fideles confortes habeant in af- i ßi^ionibui. fap. X x I.

V R aliquis grauiter eos caRis ferret, quos nuîlo confilio euitarc poteft,nec vllislidtis meelijs aucrtere valet f Vir prüfens ncceflïtatem in virtutem conuertit. Multa fepe accidunt infortunia, quae nuUo confilio vitare pofEimus.Quocunqj modo rem tenteraus.cogimur nosfubiieere cruci. Aacquare aliquis niinium vellet efTe follici tus propter rem quænobis cummultisaliis eft communist Iftud onus naturaliter aUe-iiiatur,quod multi limul portant.Tota hominis conditio res milera eft^etiamh niultis ex animi len ten tu res fuccedant, tarnen o-mms illorum félicitas inftar Horis eft, cuius afpedus deledabilis,quiexiguo flores tempore ftatim marcefcit. Omnes hie in terris verfamur tanquam in caftris, vbi femper no bis belligerandu eft, amp;nbsp;ignoramus quo tem-pore,loco,amp;modo hoftis nos velit adoriri. Modo valetudo,modô opes, modo honores hominis periclitantur : quandoque publica mala, famis,peftes,amp; bellum ingruut, quæ quandoque diu durant, luxta proucr-bium

DIVIN. CONSOLAT.

bium: Nulla calamitas fôlaÆt fi infortunia non hint prafentiajmetuenda fiint ne eue-niant. Et nullum inforcuniu adeo magnum eft, quod non poflît cuilibet enenire . 0-mnes obnoxij fiimus morci, ficuti primis prædidum eft parentibus noftris.Gcn.j. Exemplis mukis hoe confirm are fuperua-cuum effet, cura nemo inueniatur fine que» rela, amp;nbsp;nihil ita ex animi fiiccedit fententia, quod non etiam aliquid admixtum habe.it felhs. Hoc tempore etiam vbi præftantiffi-ma régna inteftinis amp;nbsp;externis bellis deua-ftantur , neque pij neque impij fiia carent afflidione, Et qui per fcelera amp;illicitasa» d:iones crucem amp;paupertatem volunt eft gere, per eadem in extrema le coniiciunt pericula, æternamque maculam famæfius inurunt . Et cura omnes afflidiones huius vitæ, nullo modo comparandæ fint cum in-extinguibili flamma, quæ omnibus impijs amp;nbsp;inimicis Dei incenG eft, decet omnes pios fiias temporarias afflidiones patientiori amp;nbsp;fpontaneo magis animo ferre, amp;nbsp;perpen-dere omnes Dei araicos à fiiis inimicis fiud^ cruciatos, Abrahamus à Chaldxis,Lothus à So'

PARS PRIMA. Cap.xxj.

’Sodomids, iGacus ab Ifmahele, lacobus 5^Efao,Mofesafuo populo,Dauid à Sauls 8cAbfolone, cruciati fuerunt, SandifG-mus omnium,qui natus ex mulienbus,fine Omni proceflu luns, in carcere decoUatus fuit,pcrinde ac fi Deo non fuiflet curse. Muka milUa martyrum habemus, qui funt confortes noftræ paflronis, quorum captiui

1 titi,tormentis,cathenis, ignibusjamp;beftiis, ’ c^uibus obiedi fuerunt, fi noftras afflidio-\ nes conferamus,non nik pueriles ludos effe 1 mtelkgemus. Inprimis autem nos confo-\ letur,quód babeamus in noftris miferiis fo -1 cium 1E sv M Cbriftum,qui in fuo corpore , omnia ilia pertulit,qux dolorem amp;nbsp;crucia-\ turn pariunt.Seruus non eft maior fuo ma-i giftto.Mat,io.Quae effet illaxqultas,vtin-1 nocentiffimus Dei filius ita flageUarctur, amp;nbsp;\ nos adoptiui filij omnis pafhoms expertes effemus? Quemafftidionispudet,illum

pudetfui confortis IesvGhristï, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ScilUus etiam Cbnftum pu-

', debit in extremo iudicio.

DIVIN? CONSO LAT.

SECVNDA PARS

L I B E L L i.

^f^ ^ua meJia aßi^wnesfoßint mitt^^ri amp;fu^erari. Ca^.xxii.

Em o ßfeimmifccat alienisne L ^' gotüs^qiix ad ie non pertinét/ «eq; iele temerè connect line ( vocatione in periculum. Jfou enim elïct tentare Deiim,cótra exemplum Chriftj amp;nbsp;Apoftolorum, qui exmandato Chrifti,Math. »o.pericula quandoquelt;le-clinarunt. At non iemper honefte poflu-mus aufugere. Peritus nauta nunquam iti expandic vela lua,quin illa^fi neceflitaspo» ftulct, non ftatim poffit contrahere : Sm quiique dum res illius funtFelices, prspa* rare lefe debet ad lufferendas res aduerlâî. Ideoque Chriftus fuis difcipulis pnedhit crucem amp;nbsp;paflionem luam, ne Ipedaculo crucis poftea ofiènderentur . Eodem modo Apoftolis prædixit,quo Fuppbeii genets eflênt afficicndi,vt praedida nipplicia animo pr^fenti expedarent amp;nbsp;alacriori fasert

« ■• ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rent

PARS PRIMA. Cap.xxy» rent. Multum etiarn in eo fitum eft, vt de rebus fingulis rede iudieemiis, ne ilIas pluris æftimemus,quam révéra lunt. Si quisrcs terrenas paruifaciat f fteyti etianxdebent paruifienJ fine dolore illis carerc poteft. Qui res terrenas magmfaçi t, plus crucia-tur,quando illas amittit: multi, imaginatur maximum fibi accidifle rpalum, at fi redê iudicarent.vel exiguum, vel nbllum eflèt ma lum,lèd potius bonum dicendum, Etiamfi infortunium non eft paruum,camé paruum reputari debet, vel quia £blum fit, vel quia Mntùtn duo aut ma, amp;nbsp;non centum alla incommoda Geum comunda babeat, Sauè admirandum Dei beneficium, amp;nbsp;fingularis Dei protedio eft,quôd ab lUo afflidionum cumulo,qucm mundus amp;nbsp;Diabolus hume-ris noftns cupiunt imponere, non incauti obruamur amp;nbsp;fuffôcemur,amp; quôd boni täte fuacœleftis Pater femper aliqua dulccdme crucisnoftræamaritudinem temperet. Ha* bemus corpus val etudina num, fed nd deeft animus fortis.Habemus animum afflidum# fed non deftituimur Gnitate corporis. Pn-, uamur bonis externis,interim non caremut

F Chri-

DIVIN? COM s o LAT. ^ Cliriftiams X'irtutibus',m quibus plus eft ft* licîtatis, quàin irt^TÓrpöris ßnitate, venu» tore, 'robore' ftkiiDi^ art'll cl tus- VJamp;orejhbe* h^hbïi6re;anüpôtentia: vt nihil magis ve» rum fit,quam qubÜ in PGl to4,fcnptü eft: Domine plena êift terra bomtare tuaJ Proll eft hic ahimü’auéllérè àmeditationepia:-fentis infortühfjqiad Cönfiderätionem bo-Dotùm quæ adhÙ€'reftant;amp; qn^e anrea ba k'uit4nis;vd qUÊtr-fiobiscnm'oninibus Cbri-ftiailislnnt communicAnda. Hucipemnet prolierbiüm : ïn rcbuÿlècnndjs memorlis fôftwnæ adneidæjamp;in rebus adiieidis memor ïisfôrtiinæmèlioris .■ ' MlîlrÆ-ïticômmodâ pCr-Aba commoda poflunt compenian. Si amife'fmus bortum amicum^poterirausba beréafium.Sï iam premamur nrala Fortuna, mötabirnr ilia brem in nieliorem i amp;nbsp;h din durer;'cogiternns omnem huius vitæ atni-Äiofnem'bfte feinDoranam,amp; ceftare. Ipft teii/poris duratio dolorem miüigat,dum re' 1 bns aduerft'saftuék'imus. Non'raménecefte «ft/Vt /èmper tam dm cxpeAemus, donee doior fèipftirM’CÓiümatjftd licet etiam Chu i ftianis medus dolorem abbreuiare. Ordina- J -'■;^ u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na j

PA-RS PRIMA; Cap.wij, ftâ enim media minimêlunt contemnenda.' Nauta videns ingruentem tempeidatem,in-' üocat quidem D e i auliUum, led interim non negligit diligencef regere clauum. Sic in omnibus alüs periculis concéda remédia. vfurpare licet, Medicinam in morbis,labo*, resin paupertate, Magiftvatus in litibus« arma in bellis rita taméx’t non ipGs mcdiis, fed foil Deo cófidamus.qi» etiam fine mei dus,11 non adlïnt.nos inuare nouit. Quifqi quoq-fparcam,qUam nadüs eft,ornet, liuc affideat ad gubernacula Rei publics, luie o-pitiemfU excrceat,fine negotium bbi com-«lilTumdiabeat. Quifq-, fuum offtciani rectè l exequatur. Qui honefta xufhcia esequun-1 tw, tnultls pbantafiis fefe libérant. Sicuti 1 octili infirmi colore viridi,lpeculo,Sc fonti-j bus rehciuntur; fic animi comriftati cocefia l Ixtltia poflunt recreari Sc cófortan.auduii Muficx, obambulatione, aeris mutatione, ex loco tenebrolo in locum lucidum migra donc. Inuifere amicum,velvilitari abami-

, co,dupïicem recreationem affert,partim h 1 illisnoftramaffliftionernexponamuSjSccof s rioHmm effunàamus,Sc Gc fentiamus quan \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ij dam

.©IVIN. CONSOLAT.

Hum aUeuiadonem, partim £ aliqui aniicj per.compaffioneno/lrum onus iuuénipor» tare. Licet enim non poßint nos ab infor« tuniolibcrare, tamçn grata nobis cftipfo-Turn propenh voluntas, niuamnrq; iJiorwn amico coJ]oquio.(

PerJe^iam confolationem inJolif/^ Pel poter ßare amp;ionitareßt((m eße. Cap.xxtn.

IA M xiedarandumeft, propter eundem \

Chrirtum , propter quem nobis omniJ i auxiJium pronn/Ïum, Deum etiam fuf{id' I cntervene,amp;poflênosiuuare.Sicuti Dei« \ nouit,qujbus periçuJis cireundati /imuspta / nóignorât,qnomodo ótquando nobis /ûb* / uenire velit. Deus nó iolum eÆ omnikius, \ fèd etiam omnipotens. Etiam/ï indies ma- ( gis accre/cat noftnim infortunium, tarnen / adbuepotentior eâ Dei bomras. Et qiiàm / e/bporens, tam etiam beneftus eü amp;nbsp;miCe' / ricors :amp; muJró ardenrius fiam bonitatem nobis communicate cupit,quam nosdlaa poflimus deßdenre. Et il quandoque ex O' cubs noûris vidcatur auertere omnéfplenquot; ; dorent fuxgratis, tarnen occulte manet nù- / fçricorSf amp;: nequaquarn nos decreuit deic^ ƒ rer^' i

PARS PRIM A. Op.Xxilj.

rere. No propter noftras virtutes,aut bona opera, led propter infinitum meritum 1E-sv Christi, qui morte Ria amara re-miflionem peccati nobis acquifiüit, dona Spiritus Sanfti, amp;nbsp;mitigationem omnium arumnarum. Et non eft pollibile, quód is rjuiChriftum habet,à Diabolojmundo,auc vllis creaturis Ripprimatur, amp;nbsp;quin no lern» per in Dei protectione turns perfiftat. Cunique Deus populo Ifraël, amp;nbsp;generi hu-tnano perChriftum recóciliatus fit,omnibus affliftis lenipef ab initio Recuit per Rios miniftros auxilium amp;nbsp;conlolationem pro-mifiti Pfal. ^4. Deus eft propinquus con-tritis'C0Tde,amp; iuuat eos,qui animo finit af» Aldo. Pfal .91. Dehderat me, amp;nbsp;erua ipRim : »dfum illi in anguftia,educam ipfum,amp; ho norabo cum. O quam excelle ns bo num eft, 1 eiufinodi potentem amp;nbsp;fidelem habere fo-ciuin,qui tarn fidehffime nobis velit adefleƒ Deus oportuno iuuat tempore,idco ettam non decct vt ei modum pfsefcribamus. Vt enim nouit fuam Ecclefiam affligi, ita im-piis etiam nietam prsefixit, quam non poR font tranfire, Capttuitaum Babylomcam F ly vo-

D I V I N. G O N S 0 L AT.( aVpI^Ü dufare,7o. annis. Hiereqi.29. .Ira? quando extrema eftnecefiîtas, amp;nbsp;quando putanEjus nos omnino efle defertos, tune Del auxilium cft proximum : licet propriè lo-quendo, Deus in omm nos conldletur nî* eeflîtate. Habent cnim fideles in corde lue Spintum Sandum fontem fpintujlium a* „quarum, quo punquara nonirrigantur,re-creantur,amp; exhilarantuf. loan.4. Qudma-iotés vires afiumit affiidio, eô mains auxi-hum experimur. 1. Corinth, to. Non finir .vos. tentan Dominus, fiipra vires verras, leddabit cum tentatione client 11111,vt pofi fins fiilFcrre . /His Pauli verbiß cqnlola-.mur, nos non durius vapulaturos à pomi--no,quàm pofiimus pari ac rolerafe, j-Co» rinch. 1. Sicurimultum-pafiionis Çfiriftino bis inçumbit,ita etiam multum coniblatio'

-nis nos fuperuenit per Chriftunj.. 1 Aden confortât! erant Apoftoli, ,vt gauderent, i . quories aliquid perferebant projeter Chri' ftum. Et criam-hodierno die Dpininusfide» '

-les plus conid^tw/^uâm o.rnqqs PiaWi I amp;nbsp;totns mundvSjipïos pofiit^aÙligei'c. ■$i' i curi Dux milites fuos animoïqs reddiFf^ for*

i PARS PERIMA. Çap.xxnj, fortem aççlamationemj fie Deus quotidie prædicatione amp;nbsp;armynciatione ver’^t fin dul ciUHnas coqfi)lationes nobis fiippediçat. -Neque tantum nudo verbo nos coufoUtur, fed iplemet etiam fÿo fpiritu vere præfèns eft) qui inftar arrabonis cor nofirmn obfi-gnatj nosqi de gracw ^t bencuolentia Dei certiorçs reddit: connnymeat nobis viuam lætitiatnànftruic nos induftna amp;nbsp;fortiçydi«: ne contra om nés tara (pintualesgt;quùn corporales holles. In hyeme arbores infrugi-feiæfunt, amp;nbsp;veluti Biort^ix vidcntulalfinta autem hyeme SolfyQtCalore terramiterum wlefacit amp;nbsp;difiamp;luit,arb, presque dpnuo yi* refcunt,amp; frutäu^ fiiosprofiiruntjjItA ctiarn f foris fideles xftmicntiir.quafi oinniauxi-liqdeftituti,tarnen DeifpintusiHormp cor* da intus illuminât, amp;nbsp;a^ omne bopyipfi cor-wborat. Inf^ns^qui pra: timoré fi)U}s,ing(ç-e-dl non audeqduftus manu nutnci^inççdtt. Fœmina decumbens,qya: ne gfe^niÿalet •incedcrc, fi humeris alteriuyincura'b^iiali-

1 quo modo ambularq po.teft. fie noSfjinç,Dei •auxdio-pihil poflumuj. Quidam ƒ ryciarus :^eôfimt horrendfiÿt adjillqrum mennoné •j-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ê nij hor-

DIVIN. C Ó N S £gt; LAT.

horrelcamus, in ul to magis inepti eßemus ad tales perferendos: at pralen s Dei virtus nos confortât amp;nbsp;conferuat. Kom. 8.Spiritus iiniat noftram infirmiratem. Cum Dia bolus reprobos ad omné nequitiam etiam capitalem impellerc poflit, quomodo Dei fpiritus ad omne bonum pcrbciendum nos non alaeriores redderet? Deus etiam ideo pœnas mitigat,vrillas bacillus amp;nbsp;meliusfr perare poflimus. Dux ßns militibus quie-tem amp;nbsp;recreationem concedit,vtrcfedlnia gis viriliter pugnent; ita Ipiritualis noRef Dux, Chriliianisfæpè pacem, quietem, Slt; recreationem ad tempus concedit,vtréfe-óis viribus poftea acrius cum bofte congre diantur.* Q^andoque Deus infortunium omnirio tolli t, amp;nbsp;damnum rotum compen- , fat, glónaq; ftimma nos libérât, atqj à malo futuro cuftodit. ' Hæc peragit non tantum perminifterium ftn Spiritus, led etiam pef minifterium Angelorum,ftellarum,elenien j tonim,beftiarum,hominü,amp; omnium créa ? turarum . '111e miles in prælio meriro ani- ! mofus eft,qui eiulmodi bonis cindus eftcó« niiJitonibus,a quibus fcitle no delêrendum-'

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nos

PARS PKI M A. Cap.XXÜj.

Nos cingimur Sandis Angelis, vt in onmi-Usærumnis vidorcs cuadamus. 4.. Reg.6. Helifæüs fuiim fèruum Angelorum conlo-lâtur prælentia,mquiens: Noli timere,nam illorum,qui nobifcü funt,plurcs fimt, quant ïonim,qui cum illis funt. Mare rubrum amp;nbsp;lordanis cedunt iGaelitis, vt poffint ficcis pedibus tranhre.Luna amp;nbsp;S0I ftant in pugna lofuæ, donee quinque^Keges conficerct, Helias miraculoß à coruis cibatus fuit.

Per manum mulieris Ifraclita: ab inimico ^hornbili exercitu liberati funt. lud.io. Alias Deus alios homines per alios confo-latur amp;. iuuat. Pleniffimum autem confola-bonc eft, quod omnes Chnftiani in terns conimunionem habeant in rebus profpens amp;nbsp;aduerfis. Si dolorem fentiamus, nos foli 'i dolorem non perferimus,patitur nobifcum

Chriftus, amp;nbsp;omnes Chriftiani. Matth. 25. 1 non inquit Chriftus : Efuriuerunt, Sitiue-I runt: fedinquit, Ego efuriui. Vniuerfa c-I tlam Eccleha Chnfti nobifcum onus por« . Ut. Nam membra vnius corporis hbi inuilt; ; tem condolère folcnt. Si planta pedis vul

Rcrata fit,totum corpus cruciatum fentit

DIVIN. CONSOLAT^

Et Apoftolus omnes Ghriftionos vocat v* ■ num corpus, t. Cowtit.ô. ^^.vnum panem. ' Ideocj; omnes Chnlliani condol^nt nobis: ( amp;nbsp;quodillis kue eft^enam nobis non eftgri ' lie . Exemplum videmus in pio ^ereoua, qui propter deuaftationem lerofoJymxin j fummo fuit luâu. i i

x.,. £ iiem/fla Ihùwi d^\iâj. : Ça/fi x X1111.

Mv LT v M pi^dent Veteris amp;nbsp;Noui Teftameti exempla ante oculos po* I nere. Si Deus fuos aliquando deferui/Tetj ' çxculâri ellemus, fi ipfi diffideremus. Cura -autem nullus eorûjqui Deum quæfiuerunf, ab iplô derelidus fuerir, an non idem nos \ .erigeret amp;nbsp;confirmaret'’quod niniimm e» tiam nobis m noftrisærumnis fit-afiataros, iGen.7. Fins Noa cumfuis'filtis.amp;filioruffl ,vxonb.fi;ruatusfuitin arcaycùæ totnsmun ' dus intenr^diluuio. Si cumJVûa confJa-

mus lêmini benedido.etiaoi cum Noaiuffi corai.n Dqo reputablraur. Lothusàpœna Sod^ytarum exemptus fint.Gen. 1,0. la« cobus fugiens Elaum^ amp;nbsp;fiffidrens iniurias Xaban, benedicitur amp;nbsp;cuftoditurà Deoo Jolephus à fratfibus vendrtusi cùfliûo^^^ 1 sa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 j. \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

P A,R S P R i M A. Çap.xxiüj.

fcortari cum vxore domini lui, includit.uç careen, at à Deo libérât us; ïid fublimes hor cores euehitiir. Pharao dira minatur Molî, ^uem llraèhtæ etiam lapidare voluerunt;af Dominus Molen protcxit Rio præfidio.Po pulo Ilraelitico ex rupe Deus aquam dedit^ ficuti panem de ccelo,amp; cothiu-nices,cum aliis ncccflanis communicauit.Nónne dementer conleruauit Dauidem,amp;Ezechiani insriininis luis f Ezechidem , Danidem, I’rophctas,amp;alios Sandos: ludam Maccar l’2um, amp;alios Sandos iftius lacculi? Qua-«Iraginca viri coniuraucrant lê neq; du rus, neque bibituros,priùsquàrn Paulum intcr-feciflent: verum Deus iftudnon permifit. Hæç amp;nbsp;fitnilia exempla fenpea lunt, vt fi-mileiudiciü Feramus de aliis,quæ non çon Fgnata hint. Experimur etiam multos,qui étant timidiffimi, Dei virtute fie Fuifle cor roboratos, quôd animo bilan amp;nbsp;Ixto mar^ t^rium, exilium,amp; mortem iukçperint^amp; îlios,qui fimul çum illis pafli,intrepic^ çon Folati iuerint,contra ingenium amp;nbsp;naturarn iuraanæimbecillicati .Imô linguli Dei pro« teftionein amp;nbsp;auxilmm expern lumus, quis enitn

DIVIN. Co N S O TAT.

énirh poreftglonan^quod Deo cooperatiu fuèrir, quando fortnatus fuit in matris vte-ro? Pfil* 118. Quis nos protegit dormien- i tes*’ Quis nobis laborantibusjudentibus, vel aliud agentibus, noftri curam habetf fÜriit nos quidem natare Deus, fed no fob* mergi. Si refpidamus dies ante ados vita noRrx,nolentes volentes cofiteri cogimur, £ngulan nos Dei protedione cuftoditos €fle,veluti in gremio diuini leuti, flip raque ' captum noftri con/ilij multa mala auerfa ftnfle Cumqj Deus mukoties hadenusfi-ne noftra induftria amp;nbsp;cura nos iimerit, etia tunc, quando de illius prxfentia amp;nbsp;auxilio re femel quidem cogitauimus: profedo fu! ti amp;nbsp;ftolidi eßemus, k etiam pollhac m no ßrif xrumnis curam ipfi committere reculê-'muSjvel meruamus, quód noftri curam 36' pofuent,aut depofiturus fit. Et cum Deus etiam improbis ex ingenita fibi bonitatefa nitatem, robur,diuirias, potentiam,amici-tias,amp;horores concédât: curillincnócob Iigimus,quód multo maiora dona Chrifti' anis datums fit,etiamfi in prxléntia illa bo* na non videamus,vel poffideamusf ebn' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftuS

PAtRS' PRIMA. Çap.XXV.

™5 Math.^.nos couïôUtiir, Cùm volucr» pæH, amp;nbsp;flores campi Deo curæ fint, ita vc ■plôs enutrut amp;nbsp;veftiattmulto fidelior ent wga nos;homines,qui longe meliorest .

fumus auibiis amp;nbsp;flonbus. t rr

TERTIA ET VLTI-

MA PARS 'L I B Ê L L I.

•Armernui nosfide amp;nbsp;patienta. . Ca^. x x v.

^^^ E R v M auxilium amp;nbsp;çonfolatio s nem lölidam à Deo per Chnftû pentere breuiter oftendimus, nunc de ijs quæ in nobis reperi» ddebentjagemus,videlicet de fidçjlpe,prâ Cîtione,eiuendatione vitæ, amp;nbsp;patientia. Quamuis de omni humano auxilio nos de» fperare oporteat, nec pafiimus perferutari lt;}uibus mediis nobis Deus lùppetias fertig Velit: tamen nullis triftibus cogitationibus^ amp;nbsp;melancholiis indulgere oportet,imô fir» miter credamus, modu, tçmpus, amp;nbsp;alia me» ^ia,quibus potenter amp;.glorioß Deusnobis auxi-

Divisquot;: C o N s Ö rT A^T/ ^ auxiliatums fit,Patri cœlefti elTé cognita.' * Ita vinliteragamus, vt fola Dei elemcntia per ChriAum plus nos pofiît entere, quaw onines res aduerlàê hue in terräjuue hib terra nos valeant profternere,aut térrere. Fan ouàm Icopulmn dechn$mus jliam plianta-mnijquaputamus Deo hos noh eue curx. Çura alenda familiæ incumbit patrifannli-as ; faniilix officiunt eftj, b^pr^re, amp;nbsp;patri curam commendare' Itäno^leäulo officium peragere dacetjrelida cùfaTâtti cœlefti. Cum Deus oöfterhcirtüiftdhmus^cum Dól films noftrbhl'èidffatp'rxhdiuni contra Mundum amp;^Ï)idbolura ƒ corn per ficlcni Chriftusin riobisbabitet/Eph.^i ^nequefra grlitate corporis,ncqiie debilitate fcneâu-tis/neque pbtûrtrià DiaboK'Hülleaftutiisin- , firufti, cónterrcrïdcbcmus . Cüin cnim in \ Deö fit omne gaudium, 8t beatitudo :6ccùni per fidem'inChriftum,Deuïn clemente eX' jïeriamurjéhtffn in medus xrumnis,'in Deo Ixtari amp;nbsp;cvnlrarcpolïumus.quot;Pffil.ppNullii’ confuneütur/qm in te Iperat.Pfijq.Proiit^ ' turarn id^Üpminum, amp;nbsp;ipfè te enutriet. , lt;^id dulcms dici vel ebgitan poreft^

P ÄR s P R I MA. Cap.XXV.

Mat„151X1U11 er Cananæa,quæ omnem fa-cuitatemin medicinis inßifnplerat ßnelru-ftu,aiixiliuniü Chnllo pètlt;neq; afperîdH refponfo fe deten en link : fi nos'Cuni'illa mullere oremus. Fill Daiiid mifererè mei, ctiam iiufitmus illam cohfolanonem Eaan gelicam, quod fides rioftra magna fic, Si’vü nobis fiatficut völumus. S. Bernardus fij dem fiiam hisverbis oftendic ömfti eöriliw fitionepleniliimis; O Domine,latiushubJ eftxrumnaspati.taiwumvrftdfismJhi-.qfrlni. lt;’elicarè viuere amp;nbsp;diuitèni elTöyfine tef piS^ Ims mihi recum m igneaforn'aceiquamfine te in cœlo..iQuis vnquanvDeo fidens'dëler tusfuiti’ PrxrereayDefts nobis praicipit, vt auxilium ab iplo expeftemus: ea Ipes a tiert etiammirigationem dolöris.'Pfiil. 26iSpe-1 10 m Domino, ideo nori cadam. Pßk 2 81-i Modó Iperes in Domino,amp; adiutus es. '’' l ' Rom.j.Spes non cönfundit. gt;nbsp;’ ^' ’^ i .'j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-t.'i‘’ir»,':. ril '; » ■' •;ijiio 7

^e.^recaüoae in rehtf aduerßs.QiJi.^-nvi. t Ç^ Criptura facra nos docet,vt in omniba K.» srumnis turn lpiriiualibüs,tum corpo-wlibus Deum inuocemu5. Hic multi'i con-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ducit

DIVIN. CONSO LAT., dûcitjfi alter alterius memor fit in' finsprc-abus.Qwd autem debemus à Deo peteref In pnmis remilfionem peccati. Quango enim per precationem à Patre coelefti remif fionem peccati conlècuti fiimus., morbi amp;nbsp;alix pœnæ vel ceflabuntjVel perDeibonam voluntatem in xgroti cómoduni epuerten-tur. Oiandus eft Deus,vt nobis lubuenut, non iiixta prxferiptum noftrs rationis, led fccundum jfiiam upientiam, pro vt ipfi vi-fiim eft, morbum tollat, vel laltcm mitiget. AEgrotus etiamfi pietatem Medici norit, tarnen nibdominus Medicum orat, vt in «quantum pofiit, lenner vulniis contreftet: Ita nos à Domino etiam poenarum mitiga-ponem petere debemus. In primis rogan dus eft Deus,vt vires noftras corroboret,ne timore,vel magnitudine doloris vincamur, dejficiamus, vel aliquid inbonefti agamus: léd vt iiixta exemplum Martyrum mortem potius,amp; omnes kuiftimos cruciatus hifi' ramas,antcquam fidem abnegemus,3iitali qUid cotra Deum tentemus. Oremus cura pcr.dito filio. Lues, t ^. quod non digni ri' musvocari filij, optemus vt nos faciat faite , roer- j

PARS TERTIA. Çap.XXVj.

piercenarios. Libenter in hoc fæculo vt-mer

cenarij aduerfa fufferamus, modo in iUius

Homo inætcrnum habitemus. Quomodo

, debemus oraref’ lacob. t. cap. docet orare

in hde,amp; non Hubitare^quod Deus nos fît elemêter exauditurus. Semper oportet nos intueri dininas promifîiones, vt non modo

præfidiumamp;defenfîonem ab iUo petamus, fed expedemus etiam,omnia vltrô iUi com

mendanteSj corpus,animam, amp;nbsp;omnes facul

tares. Pfàl. ço.Inuoca me in die tnbulatio-nis,amp; ego te exaudiâjamp; tu glorificabis me* Pfal.ÿt.Inuoca me amp;nbsp;exaudiam te. Adlum

1111 m tribulatione, eruam iplum amp;nbsp;glorih-cabo ipfum. lohan .16. Amen, amen^ dico vobis^quicquid petieritis à Pâtre in nomine raeo did eft,.in fidutia meriti meiJ dabitur vobis. Cijm Moles manibus eleuatis Dcuni inuocaretjhoftes Amalachitæ fuerunt pro-ftrati. ,Exod. 17. Duo cæci^ qui Chriftum muocabatjFiIi Dauid milerere noftrhetiam funtexauditi. Mat.ÿ. Eiufmodi exemplis totumfcatet Euangelium.. In ærumnis Deo laudes dicere debemus,quôd nolln no oblnus, paterna lua çaftigatiope nos ad le G ve-

DIVIN. CONSOLAT.

vclit trahere,amp; quod onera noftra portare nos iiiuet. Enam Paulus in fiia afflidionc Deum Jaudauif.î. Corint i. Benedidus/îf Deus parer Domini noftn I F. s v C h r i-s T i, Pacer miïencordiae, amp;nbsp;Deus onwis con/ôlationis^qui nos conlolaturin omnibus ærumnis.

EmenJationem y ira in omnilta aßßi^io-niluf eße neeeßariam. Cap. xxvil.

OPORTET in nobis esiftcre veram contritionem, amp;nbsp;dolorem proprer peccara commilia, corredionem viræ, di- , ledionem amp;nbsp;timorem Dei, mill nr amp;pie-taris Hudiutn. Managern verè pœnituiriû« / tyrannies amp;nbsp;lânguinarix viræ,rändern libs- i rarusà Deo ex vinculis amp;nbsp;cap ri ui ra re Baby- ' Jonica, eft reftirurus regno. Jonas annun- ƒ ciauit emirari Niniuæ, Deum infini inrra / dies quadraginra cuerfiirum. Huic cocioni j credenres Niniuitar, CqCç huniiJianr amp;nbsp;corn • guur, amp;nbsp;miïêrrus ert Dominus conim. 4f ; Dei milericordiA non cA äbbreuiäta/i faS'

nmüs imitati NiniuitaSj noüri eriarn ndferebitur Domiaus,

fARS TERTIA. Cap.XXVÜj. tAJhortatio adpacienüamjduEla ex caußs TMogiw. Ca^. x x V111.

INTER alias virtutes etiam in primis re-quintur patientia: non qua res illicitas toleramus^ vel approbamus, fed qua in ae-runmis^quas nullis Chriftianis racdiis amo-üri polÏumuS|amp; vbi carnis ingenium murmurât, Deo amp;nbsp;eius iuftitixnos fubiicimus, qua cogitationib.tnftibus refïftnnus,quaq; oculos,lèn{umgt;amp; rationéin Dei obiequium eaptiuamus,qua omnia humili corde fuffe-rimus,neq; à verbo Dei defleéiimus, quaqj mfuper Deo gratias agimus,quód ita paterne nos caftigct. Dei enim mandatum cft, ne contra iplum murmuremus, vel irafca-mur, fi nos caftigct, fed vult vt finétae eius voluntati nos fubiidamus,amp; patienter pla-gas feramus, amp;nbsp;diuinx iuftitix obediamus. i.Corin. lo.Nolite murmurare^ficuti quidam murmurabant,amp; occift fint ab extcr-minatore.Num. 2 ». Patiendam igitur tan-quam debitum officium præftare tenemur: amp;iudicio Dei iralci, vel lands iplïus volun tati refiftere, grauilÏïmum cft peccatum.

Neque Deus tantum patientiam à nobis G ij exi-

DIVIN. CONSOLAT.

cxigir^ fed ipfcmet etiam patiens cft, quia adulteros, fœneratores, amp;nbsp;alios Iceleratos homines nô ftatim fulmine ferit,licet iftud /âmfla illius amp;lcLiera mfiria poftulct. Dat tempus amp;nbsp;Ipatium homini,vt po/îît Ick corrigerez Sc redire in gratiam. Rom. »2. Contemnis diuitias bomtatiSj pacientiæ,amp; Jonganimitatis iphusf ignoras quod Dei pa tientia ad pœnitentiam te mui ret ƒ Hoc exemplum nos quoque imitantes non fta-tim indignemurz etiamf aliquid aduerf no his eueniat, fed patienter expedemus mi-' tigationem. Inehâbilisdileâio Deimerito nos commouere debet,vtipf permittamus nobi/cum agere pro vt iph placet, Hacra- J tione Deo laudem tnbuimus, quód nobis 1 noht iniurius,amp; quód omnia lapienterdif I ponar, amp;nbsp;in commodum no/lnuu conuer- 1 tat. Impatiens Deo ira/citur, reprehends ( illiusiudicia amp;nbsp;opera,quód hnatimpjos do 1 rere, amp;nbsp;pios crucepremizimaginatur Denm fios nimium affligerez quód eos fatuerit derelinquere amp;nbsp;delcrere. Imó præ indigna-tione ip/um Deum bla/phemat eomnens, j quxntprobibitâ media, quibus feipCum iii'' / vet, /

PARS TERTI A. Cap.XXVuj.

Pet, ficuti Saulus Pythoniflam confuluit. Cauere igitur debet (juifq-, pins,ne eo mo» doe\afperctur,vel in tail indignationc per-fiftat, fed contra tentationes vinliter pu-gnet, tanqua coram ocblis Impcratoris fiti cœleftis, qui omnia vider amp;nbsp;nouit, quique vnà pugnat,omnemqj làborem ampliffima Piercede in vita xterna compenfaturus erit. Perfeftiffimam quoque amp;nbsp;illuftrem Chri-ftianæpatientiæ imaginem in Chrifto Do-Piino noftro habemus,quam Chriftus nobis Wtandam proponit. Mat.i6. Si quis me Vdit{êqui,(cipfiim abneget, tollat crucem fuam,amp;{êquatur me. Incipienteipfius mar tyrio oramt : Pater, fi cft poflibile, r ran feat à me calix ifte: veruntamen no mca,kd tua fiatvoluntas. Q^ando conlputus, contu-meliaaffeôus, blalpbematus, aut flageUa-tiis,aut crudclifbmé tradatus erat,nunquid vllum conuicium regelfitf aut vllumverbu

1 impatienter elfudit f Imprimamus nobis, quod in cruce pro fuis inimicis orauerit:

! Remitte illis Pater, quia nefciunt quid fa-j ciant. lohan. 19. Si Chriftus anguftias amp;: 1 tribulationes fua dluina virtute à fefe repu-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G iij liflet.

DIVIN. CONSOLAT.

lilîct, Riamq; conlolationem nobis fubtra-heret,nihil côfoktionis habereiniis in Domino noftro IE s v C H r i s t o: fed voluit potins per infirmitatem luam amaram paflionem flip eraree quam per omnipoten-tiam fuam earn depellere . Quoties igicur aduerk perferentes, ex iUis per Dei virtuté no ftatim eripimur,etiam dilcamus perinfirmitatem omnia aduerfa vin cere amp;nbsp;lupe-rare. Cumqj is,cui omnes angcli,amp; omnes creaturaSjtam cœleftes^quàm tcrrcftres in-feruinnt, prompto amp;nbsp;patienti animo plus paflus fit,quam nobis omnibus imponi pof fit : an'non ipla laxa liquefcerent, amp;nbsp;ferrea ctiam corda coramoucrentur,ita vt exiguas atrumnas peccatis luis accjiufitas patienter ferre haudquaquam recularetf Hoc Sandl no tantum verbis docuerunt,lèd iplô eciam fado confirmarunt. Summa erat afflidio Abrahami, madare proprium amp;nbsp;vnigenitu filium,tarnen patienter voluit oblequi man dato Dei. Ilâacus ctfi lentiret delûaagivi-ta,tâmen nolegimus,quôd patri repugna-rit,autreftiteritjGen.xxij. lolèpbus venJi-tus per eg ri ms amp;nbsp;marcûcifis,fratnbus ift«^

COD'

pars TERTIA. Cap.XXVlij. tondonauit,amp;: pro malo bonum infuper re« pendit. Mofes ab Ifraclitis deceptor amp;nbsp;im-poftor vocatusJUoru milertus pro illis ora-uit. Exod.xxuj. Domine ignofce illis, aut dele me ex libro vitæ. His verbis paratum le efle oftendit, deri nare in fefe omnem cul-parn liraelitarnm, amp;nbsp;illornm pœnani Exbire. Dauid propter Saulcm dm cogitur exidare, que tarnen potuiflêt bene occidere. i .Reg. ^Pollea cogitur fugere à facie Abialonis, fedpatienti omnialufferens animo,inquit, ^•^^®g«*5«Siinuenero gratiam coram Do-niino,reuocabit me. Si autem dixerit: Non teneplacitum eft mihi in te, ecccbiclum, agat meeum pro vt ipfi placet. Vinum pa tientis Ipecnlnm in lobo apparuit, plenus ifte in vniucrfó corpore vlccnbus,omnibus Bonis amp;nbsp;liberis fpol!atus,inquit. Dominus dedit,Dominusabfl:iiIit,fit nomen Domini Benedidum.cap. 13. Etiamfi occiderit me, tarnen {perabo in ipEim. Mattatias in ex-tremo vitæ amp;nbsp;morris pcriculo, cum ipfutn ad Idololatriam cogere vellent,ficre(pon-dit ininiftris Antiochi, A fide noftra nequc addexteram^neque finiftram dcfledlemus.

G HIJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad. y.

! D I V I N? 6 O N S O I,ATi ^ ” AA. y. Gauifi lunt Apoftoli,quôd digniba biti eflent cædi propter Chnftiim. Di/ca-nius en Paulo exelamare: Certüs Eini,lt;]uôd neque mors.neque vita^neq; altitudo,neq; profunditas, aut vlla creatiira,feparare me pofiint à dileftione Deijquæ eft in- ChRI s T o IE s v Domino-noftró. Piaster Apo ftolos amp;nbsp;Prophetas multa miîlia Marty rum habennisjnter quos etiam honeftifiîmæ nia tronæ,caftæ virgmes, iuuenes,amp; alij innU' ineri rcperti funt infantuli,qui propterve-ritatédinffima tornienta patientiffimèper« peffi fiint. Hîc aliquis obneere ponètjnon mirum elle, quod Sandi illi Ixti fuerint, amp;nbsp;animo præfenri,quia innocenter palîî fint: At nos fiiinus mileri peccatorespdeoq; cru cem noftram Sandorum martyrio xquipa-rare non pofliimiis. Sed iôlutio huius ob' iedionis fa ci lis eft: Sandi enim ifti omnes in feie peccatores etiam fuére.ied per Chn ftnm hierum iufti, qui etiam nobis per ve' ram hdem fanditatem amp;nbsp;iuftitiam comniu nicat.Tanta Fidei amp;nbsp;Patientin eft cogna- I tio,vthæcab illaiuuetur,amp; econtrà. FiJss f emm excita tuij exercetur^ amp;nbsp;confimiatur.

qnan

P A R S TERT I A. Cäp.XXVÜj.

quango prop ter Chriftum expetimus amp;nbsp;ex’s peda mus auxilium à Deb^ Contra naturales dubitationeSj carnis infirtïiitatem, DiaboU tentationem, amp;nbsp;mundi impetum. Contra, per verani fidem excitatnr,exercetur,amp; aua getut patiéntia.Nam qui nouit clemcntem fe habere DeumjCum quo poft hanc vitani inæternû vidums fitjfte etiaria omnes ten« tationes patienter perfcret. Fide in Chri-ftunl vnum fumus cum Deo Patre, amp;nbsp;cer-tiores reddimur de illius mifericordia pro-ptermcritum lelu Chrifti. Dauid verb ere densDeo confidenterloquitur, PGlm.4lt;ï. Deus eft refugium amp;nbsp;fortitudo noftra, au-xilium noftrum in magnis difficultatibus, ^uie nobis euenire poftunt. Ideoq; non me-tuimus nobis, ctiamli mundus interiret, amp;nbsp;montes fubliderent. QuicunqueEuangelij doftrinam audiuit amp;nbsp;guftauit, etiam mille mortes fubire non reculabit. Perlêuerantia autem in impatientia,indicium eft,quod fi^ des in illo bomine nunqua fuerit,vel ft fue-nt,plane extinda ftt.Impatientia enim re-bellio eft cótra Deü, qua incipimus Deum odiHe amp;nbsp;blalphemare. Etiam in oratione

G v Do-

DIVIN. CONSOLAT, Dominica patientiani poftulannus,quiapc« timus per cam à Deo Sandificationem d-umi nomims. Tunc autem maxime Gnctih catur Dei nomen,quando in rebus aduer-fis non definimus Deo adhxrere fide amp;nbsp;pa-tientia,quando illi confidimus quod omnia bene amp;nbsp;orudenter fit adminiftraturus. Ro-gainus,vt adueniat regnum Dei. Si autem Deus in nos regnum diaboli amp;nbsp;peccati per cmcem vclitinfringere, velnosomninoin cœlefte fuum regnum recipere,amp; nos iinpa tientia ipfi rclult;!:temur,tunc cotra nos ipfos preces noftrasdirigimus. Rogamus,vc Det voluntas fiat: cumq; Dei voluntas fit vt hit affliganiur,quaa:quitateipfirepugnabinms!’ Ji lia ad [latientiam ébebonatio duSa (is cauJiS nacuraUbu^, Jap. X X l X.

Sl non client Sacra: litcrec, tarnen quiffs per indicium rationis à beftiis, corpore, anima,Eihnicis,Iudæis, opificibus, amp;■ iph» angefis bonis, amp;nbsp;diabolis ,di(cere pollêt, in omnibusad uerfitatibus patientiam neceffi-no require O uis ducia ad madationem miré paticns ne clamar quidem: codem modo Sandi maledidi non maledicunt, verbewtt

Pars tertia. Cap.xxix.

I fionreuerbcrant.Quare non corpus noftru cfcam vemiium propter Dominû noftrum Iesvm CHRisTVMpericulo expone« remus? AEgroti patiuncur quidam mem-traàfùo corpore aiiellivel adun^vrà longis amp;tcmporanis dolonbusliberati lânitati re-ftituanturiquare nos non fubücerenius Deo mrebus aduerfis,vt ab ætema pœna liberati înimoûluteni confèquamurfSi legem cor lt;libusnoftnsnaturaliter infcnptam conlu-‘âiniis,requiret à nobis,ne rebus aducrfis fra-^laliqnid contra rationis iudiciû agamus. Ex bac lege naturæ fluxit dodrina celebriu Ethnicorum, qui Philoiophi vocantur, qui ficlocuti funt: are^ow naù eMs-i^ovAA eft,fû-ftine amp;nbsp;abftinc. Per priorem vocem doce-ttirpatientia fub cruce,per poftenorem vc ro nionetur,vt omnia verba impatientiæ amp;nbsp;iUicitas adiones euitemus. Ariftoteles in

AEthicis docet, beatitudinem non princi-paliterfitam ede in fànitate,diuitiis,honore,potential vel aliis rebus mundanis,fcd in ftudio amp;nbsp;exercitio virtutis: hinc infertho-niinem virtutibus præditum, etiam in ipds ïruiniiis beatura cfle:afflidiones etiam ma te-

DIVIN. CONSO IAT.

teriam elle,per quam virtus exercitata maxime fulgent. Virum borium perito linpe-ratori comparat:nam ßcutiille proranone temporis exertitum ducit amp;inftruitjita boni etiam in rebus profpens amp;nbsp;aduerfis fs prudenter gerere norunt. Stoici etiam do-cuerunt nihil ede mali m paupertate, mor-his,amp; miferiis, fcuti Konum appellaruntfo lam vircutem, ita lolum vitium malum vo-carunt. Cicero vnus ex celeberrimis Philo-löphis, conEilitquemlibet hominéitaafFe-ftum elle, amp;nbsp;fibi perfuadere debere, quod præter culpam amp;vitium nihil ipfum conter rere debeat.Proinde etiam alij Ethnici ahiä ^rgumentis 1c inuicem conlolati lunt.Non decet virum querukim ede, amp;nbsp;fiere inftaf fœminæ.vnde mejuit Seneca,faciliuseftgen tem, quam vnum virum vincere.Non iuue-nis led fenex és,ideo à te plus quam iuuene requiritur.Cum ab ineunte aetate diuinaamp; Humana lapientia excultus fis,earn excrce-re amp;nbsp;declarare debes. Potuifti anten a bos conlólari,noli igitur malos Medicos inu-- j ri,qui aliis auxilium pollicentur, amp;nbsp;feipfoJ j iuuare nequeunt. Antea te geffifti wnbtef,

l . PARS TERTIA. Cap.xxix.

I '^« igitur^ne iam tibi fis difimnlis : tiirpc J ^(Tetjfi quis indies mollior amp;nbsp;effisminatior i ^^ret. Etfi hæ Ethnicorum fententia: laude '^’gnifiîniæ fint,tarnen multa exempla vitu-peno potius quam laude digna in Éthnico-fum fcriptis reperiuntur.Coriolanus ex cu-piditate vindicte propriam patnam oppu-gnaiiit,Cato amp;nbsp;Antonius fèiplbs confode-ï'unt.Iftud contra omnem xquitatem amp;nbsp;lu-I^itiam ab illis fadum efle,etiam Humana ra ^0 iudicat,

Multi quoque Ethnici patientiam non tantum verbis laudarunt, led iplo fado e-^•ïni prxftiterunt. Ariftides inter Græcos wexilium milfiis, fiium exilium patienter peitulit. Inter Romanos Camillus amp;nbsp;Atti-lius Regulus propter patientiam amp;nbsp;forti tu-^inem celeberrimi fadi fiint. Scipio potu-iHèt manu amp;nbsp;potentia Ie tueri cotra hoftes fuos, léd propter excellentem animiforti-tudinem fponte abire maluit, quam totam Rerapub.periculo exponere. Etiam de Cor nelia lcgimns,quód animum virilem habue-nt. Inter patientiam tamé Philolopliicam amp;Chriftianam magnum difcrimen obfer-uari

DIVIN. CONSOLAT.

oari debet. Socrates in fuis ænimnis admi' ratur hominum improbitatcm, putatquefe cafû affligi: lcd Dauid intelligit le à Deo af-fligi. Socrates cûm innocéter occideretur, non didicit ex ludicio rationis,vt pœnæ vo lens conientiret: Dauid Deo crucem impo nenti confentit, quia nouit banc efle Del voluntatemj per crucem manifeftarc iram contra peccatum. Socrates in fuis ænimnis non petit, neque expeftat à Deo auxilium: amp;nbsp;Cato,quando Pompeium meliorem audit viftum à Iulio deteriori,defj3erat : fed Dauid in fiia afflidione inuocat Deum, amp;nbsp;petit ab ipfÔ auxilium amp;nbsp;liberationem, amp;nbsp;nouit Deum fibi afFuturum propter fernen benedidum, de quo Ethnici parum feme-runt, vel nihil. Perciufuodi comparatione dodrina EuSgelij redditur gratior,fiiaiiiof, amp;nbsp;indtamur ad maiorem gratitudinem ergs Euangelium de Iesv Christo,per quem integram amp;nbsp;folidam conlolationem habemus. Relidis antiquis Ethnicis, in-fpiciamus Turcas, ludxos, amp;nbsp;alios homines. Multi ludæi amp;nbsp;Turcæ mallent in multas partjculas potius dilacerari/quàm à peruerß

, PARS TERTIA. Cap.XXIX.

( amp;nbsp;Mahorn erica religione aueUi. Quare igitur non nos Chriftiani propter religio-

periculo vits exponit, tantum vt tempora-hbus fruatur bonis, amp;nbsp;tarnen incertus eft e-uentus: amp;nbsp;quando res felicifhmè fucceflit, caduca amp;nbsp;peritura bona afFert ; cumq-, nos bnguin iter à terris vfque in coelum ingrefii fimus,an'non etiam fimiliter omnia occur-tentia pencula fortiter fufFeremus,cùm fpes 1 iioftradc vitææternæ pofrefhone hteertiP

1 fitna? Qui peregre proficifcitur,tantó vi-

1 dendæ patnæ deliderio angitur, vt nullam ipfi moleftiam creet etiamfi puichras xdes \ pntterire,aut pulchra prata relinquere co-I gatur: fic etiam nos cœleftis patnæ defide-\ num incitare debet ad deferendas hums læ-1 cull vanas voluprates Scdelicias. Quando 1 aliquls ex nobili ftemmate vel fanguine or-\ tus inter peregrinos cóuiclis amp;nbsp;iniurla afft-1 citur,lniuriasiuaspatientius tolérât,quam ’ ft domi in patria ßbi ho c cótigiftet; amp;nbsp;cùm ; noftra patria etiam m ccelis fit, amp;nbsp;hic tan-

ma-

DIVIN. CONSOLAT. , maiori patientia iniurias hîc nobis illatas fü peremus,vt in vera patria maiori lætitiain' ter c5ciues fi ni poflimus. Mlles munit fêlé variis armis, amp;nbsp;quando dafficuni canitur timorem expellit, non metuit vulnera neq; cofliAum, fed vidoriam amp;nbsp;triumphum fibi promittens, viriliter agit, amp;nbsp;inftar ftrennui Herois propter bonam famam amp;nbsp;tempora-rium commodum pugnat. Magna igitut infàmia amp;turpitudo effet, fi Chriftianijn Dei laudem amp;nbsp;honorem contra hottes fpi-rituales non i’què fortiter amp;nbsp;patienter pu-gnarent,cùm amp;nbsp;meliori ftipcndio amp;nbsp;maiori honore illorum fedulitas compenlàndafît. Agricola arat,fêminat,rigat,finiumq; terra apponit,vt fruges ferat:cx hoc exemploar-gumentû patientiæ colligit lacobus.f.cap' Quociinque modo lapidem quadrat» pro* iicias, tarnen Temper cadendo eredus fta-bit, fic qiiomodocunquc iadetur Chrif^* anus, tarnen femper ftare firmus non deb' nit • Quiluditteffêris, non femper vt vult lapides lacere poteft:fed quos proiecit,eo^ prudenter difjionit. Huicluliii Plato comparât vitara nottrara ; hîc multa cadunt amp;nbsp;font

Pars tertia. Cap.xxix.

«Wt prater noftram vokintaté, qua in me-“Orem parte interpretari amp;nbsp;verterenos do-^ct,ne ad defperanonem adigamur. Q^n-^0 pueri pedem offendunt ad lapidem, ibi-^em ftatim concidunt,amp; conimoranturja-chrimis amp;nbsp;flettn mdulgentesjed viros pru-^tntes nondecet imitari pueros:ïcd ita po ^lusftfêgerere^vtin quoicunq; morbos in-cid*nt,eos ftatim Cmando peUant. Pius fi-Win neceffitate pattern deferer^nonio-^neqiicvxor mantum^nequeferuus fide-^'sdominn fuum: quare igitur nos in rebus ^duerfisvellemus à Patre cœlefti deficere,amp; 'Ponuim noftrum delerere '’ Auari, glorix cupidi,adulteri, homicidx, nullius infamix *d confuftonis curam habent, nulli labori ''d moleftiæ parcimt,modo fuis malis con» 5*gt;pilcentiis iatisfaciant, etiamfi no femper ’^s fruantur : quare igitur viri üpientes propter xterux amp;nbsp;duiinx Ixticix fruitions nonhaius fxcuh infamitm contemnerenti’ Weo non male inquit Bernardus: Qux dia «ftignauia amp;nbsp;negligentia, quod mali bomi ”65 impenfius ament res malas amp;nbsp;pernici-’^^«quam nos ddigimus res Glutares amp;nbsp;ba

H nasf

DÏVIN. CONSOLAT.

Bas?quod mali velocius currant ad morte, quam nos ad vitam ? ' Impatientia noftris inimicis gaudium parimus,amicos verodo lore amp;nbsp;tri dl na afHcimus : quotquot enim nobis bene volunt, fortitudinem in nobis predicant. Perpendamus nos pugnarein pralentia bonorum Angelorum,qui ex Dei ordinatione nobis afliftunt^quiq; nos inci* tant amp;nbsp;hortantur ad fortitudinem,qui nobis inferuiunt, nos iuuant, deledanturque noftra in bono perfeuerantia. Econtra o-mnia dedinemus qua: Diabolum exhilarat, qui Dei amp;nbsp;omnium piorum fempiternus cft hoftis. Hoc vnicum Diabolus in omnibus tentationibus quant, vt in paupertate furemur,in arumnis contra Deum murinu remus,amp; in praliis fidem abnegeinus.Dif-plicent Diabolo bumiliras,fides, amp;nbsp;obeJi-cntia erga Deum amp;nbsp;Eccleham. Ideóqjin Dei amp;nbsp;Angelorum gratiam, Diaboli amp;nbsp;omnium impiorum odium, in mediis afHidionum procellis patienter pcrfeuerare debemus.

j ^ARs TERTi-iu Cap.ra.

I nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^ux media patientiaacijtiiraMr^cott“

ferueiur,amp; augearur. Qtp.'x.xx.

ET i A M s i non ignoremus, quantum commodi nobis afFerant affltóiones, tarnen reperimus in carne noftra m^nam rebellion em amp;nbsp;ignamam in cruce fuircren-lt;la. Q^is hbentcr vi ta,VKOre^bonis, amp;nbsp;Iibç-fis prmatufƒ Satpèrecwdainur prions vo-Juptatis.quam antea habuHnus,amp;en vxore tothi refpicimus in SoJomam-Gen. 19. vei cum bills Ifraél refpicimus ad oilas Ægy-pti. Exod.nJ. Talem inbrnntatenianimad tiertmiustn Regio Propheta Damd, 6cuti ipfemet confitetur, Plat 76. Multi dicynt ■Miimæ meïe,non eft illi Deus; anima me* (onfolari nokiit^amp;lpintusmeus atteimatu# fut. Talern carnis noftrx trepidanonem e» tiam filius Dei ïêniit m lua mnoccntiliima lt;arne,quando m monte Oliucti genua fle* dens futuram pa)bonein guRare incipit, fluando Gnguineum ludorem effundit, amp;nbsp;wnguineisguttis terraan a{pergit,orans cœ-, lefteni Pattern, vt ü poflitale eflct,calix ifts ! tranbret: amp;nbsp;quado in cruce clamat,Eli,Eli, Öeas meusj Deus muts,, quare me dcreli-11 ij nuidi?

DIVIN. CONSOLAT.

quiftif Quæverba nön fieintelligi oebent, quafi Cbnftus de Patrisfui dementia defpc rauerit t ied quod infirmitas carnis Chrifti paflîonis amaritudinéni fenfenr. Ec ficuti ^iritus In Chrifto carnis infirmitatem vidf, ira etiam in nobis fieri decet, vt magis refpi ciamus ad Deum amp;nbsp;vitam æternam, quam ad carnis noftraeinfirmitatem,quam elcam vermium fieri oportet. Jdeoq-, grauibus de catiiïs media iam dedarabinius,perqua:car nis noftræ infirmitatem fiiperarCjVeramque patientiam acquirere poffimus, Huic quæ-ftioni omnia prædida capita huiuslibelli fnlèntiunt. Deinde in primis confidcran-dum eftj origin cm amp;nbsp;incrementum huius vircutis,ficuti etiam aliarum virtutum,pen-derea gratia amp;nbsp;virtu te Dei per Spiritum SanAum,fine quo nihil boni perficere,nec quiequamali luperare poflïimus.i.Mac }. Vidoria non eft in mukitudine populi, fed fortitude datür cœlitu s. Phil. 4. Om ma pof-fum per cum, qui me corroborât, Chrlftum* Et fi igitur indicium carnis fiibfidat amp;nbsp;ca* dat,tamê Deus femper Ipiritum conlêniat, nc omnino deficiat, led vt perlêueret, do-

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nee

PARS TERTIA. Cap.XXX.

nee tandem liberecur. Quomodo autem nos gcrere debemus, vt Deus nobis largia-turpatientiamjVirtutcm,5i fortirudmem? Corroboremus nos fide, fpe, precibus, di-Iciftione, amp;nbsp;pietate. Fide primp debemus mente erigerein De urn. Qui enim Dcum fibivere recon ciliatum ede norunt,vitamq; tteinam fibi non pode adimi perfuadim ha bent: ifti etiam omnem mundanum hono* rcm,gaudium,amp; voluptatem podunt con-^ tenmere amp;nbsp;conipuere. Præterea nullaaffli-ftio illis adeo poteft ede amara, quae iUos impatientes reddat. In Symbolo confite-mur, Sandam amp;nbsp;Catholicam Fccledam, comunionem Sandorum,remifiionem pcc catorumjefiirredioncm carnis,amp;vitam æ-ternam. Ft Chriftus cuique fideli hanc coa fclationem amp;nbsp;abfolutionem dicic,Ioha.y. Qui audit verbum meum,amp; credit illi qui me mißt, vitam habet æternam, amp;nbsp;non intratin iudienjm.fed per mortem inrrauit in Vitam. Ideoqj per fidem acquirimus vires, lobur, patientiam,amp; perlcucrantiam ino-mni bono. Si aliquis forribus hoftibus cin-geretur^Sthaberet fibi aftantem, qui poten

H dj ' ter

DIVIN. CONSOLAT.

ter dominaretuFomnih. hoftibus illius.iïnff dubio animo præfènti eflèt. Atqui perfidem Chriftus habitat in cordibns noftris, qui eft Rex Regiim,amp; Doramus Dominos turn, quiq^ plenariè omm imperat aduerü fortunæ: quare igitur vellemus metuereno ^is proprer carnis imbecillitatem.'*turnon rcipicimus potius robur amp;nbsp;porentiam I esv C H R i s T i, in quo plures funrconfolatio-nes, quam in omnibus aenimnis funt tri fti-tixf ».Pet.ç. Adueiiàrius vefter Diabolus orcumambulat hcuti Leo rugiens,qu«rens quem deuoret^huic refiftite firraiter m fiele-Iacob, t. Scitote.quöd fides vdlra confer-«ara operetur patientiam. Apoftoli omnw valebant luperarc, imó gaudebant iuxta ho minera internum, fe propter Chriftum af-fligi. Ad.4.5. Econtri afflidiones fünf amaras amp;nbsp;horrendx propter infirmitatem fidei, quod parum illa exercitata, diuitias Riorum Del nó fins firmkcr appréhendât.

Nemo tarnen ideo dcfperet,quôd fide in' firma przditus fît. Sæpè fit, vt fides in tri-bulationib. omnino contrahatur, vt filin’' ganti lichno amp;nbsp;feintiU« comparari que«;

PARS TERTIA. Cap.XX*.

Hune tarnen lichniim Dominus non vult extinguere, led potius augere, modo cum Difcipulis oremus : Domine adauge in nobis fidem. Quando auté homo nde plané deftituimr, amp;nbsp;quando nihil nouit de alia amp;nbsp;mcliori vita, non mirum eft, fi omnino dc-fperet. Quo enim plus fibi,amp; aliis rebus pc* nturis fidir, eo minus in rebus aduerfis po-' teft confiftere. Extra Chriftum enim nulla foiida conlólatio reperiri poteft.

Spes etiam duplex eft, aha naturalis, aha fpiritualis. Naturalis fpes etiam fingulare Dei donum eft, quæ hominé .afflidum ali-quomodo engit, ne ftanm omnia illicit« tentet, quaq; in omni aduerfa Fortuna me-borem fperat,expeAatqj donee aduerfa for tuna tranlcat. Cumque fpes naturalis has vires habeat,multó maiorem patientiam amp;nbsp;roburcommunicabit nobis fpes illa diuina, quam Spiritus Dei denono per fidem nobis infundit, vbi homo in mediis ærumnis propter Chriftum à Deo flagitat amp;nbsp;expe» ftatauxilium. Etiamfi enim fpes naturalis fepè fallax fit, amp;nbsp;omnino incerta: tamé nun* ^uam faUit fpes Chriftiana. Quando agri-H hij cola

DIVIN. CONSOLAT.

cola praeter luum laborem amp;nbsp;metum ingru cntium tempeftatum, ctiani bonam Ipeni concipit de frudibus producendis,alaenuJ amp;nbsp;magis fèdulo laborat: fie in Ipirkualr vinca (ùb iugo Domini ipe honoris amp;nbsp;diuini pracmij alacnores reddimur. Rom. 8. Çùm illud Ipercmiis quod non videmus» expe-âainus ipfuny per patientiam.

Enam Deum feriô fine intermiflîonein-uocemus, vt donet nobis Ipiritum forntu-dinis,per quem omnia aduerla fiifièrre pof« fimus,amp; perfeuerare ad finem vlquc, lune Deus iuxta pronulfionéfiia dementer nos çxaudiet, omniaque fpiritualia bona nobis in primis comunicabit. Qui bono amp;nbsp;fideü amico fiiam neceffitaré exponit,ex enume-ratione ilia quandam dolons mitigationeni capit, cordis enim dolor quafi diffunditoR quantô maiorem confolationé inde capiee mus, fi Deo noftras aerumnas enumeraue-Iimus.'’ Homo, qui miferiarum noftrarum enumerationem audit, citô defatigatur, amp;nbsp;fiimus illi quafi molefti : Sed etiamfi D E 0 femper noftram infirmitatcm recenféamus, tarnen nunquam illi fiinius mokiHjlcd re®

P A R S TERTIA. Cap.XXX.

ipfi gratiflïmam præftamus. Lucae . »?. ' Multum ctiam prodent verbum Dei fê» dulo audire ac difcere, in eoque iele exer-cere. Ideo enim Deus verbum fuum nobis ieuelauit,vt inde dulciflïmas eonfoktiones^ amp;nbsp;exempla virtutum peteremus. Ideo ex* empla confolationis amp;nbsp;auxilij confignari voluit,vt inde difceremus illius bonitatem amp;nbsp;veritatem in fèruandis promiffis, vt in o-mnibus ærumnis corroboraremur amp;nbsp;con-fortaremur. Hxc eft vox verbi Dei : In mundo anguftiam habebitis,ied confidite, ego vici mundum. Dominus eft refugium iioftrum,amp; fortitudo noftra. Domme,non delêris cos, qui te quxrunt. Propter eiuP modi confolationcs praeftaret lupcr genua melerofolymamjquam illis deftitui; pro iis decet nos Deo fempiternas gratias agcre, ^uód extremis hifce temponbus actemam amp;ftal)ilem confolationem animx noftra: in Verbo amp;nbsp;Euangclio fuo communicarit.

Omnis fcriptura tam noui quam veteris te-fiamenti plena eft vita amp;nbsp;virtute,quemad-modum omnes fideles in corde fuo expe-nuntur; amp;nbsp;non alia reuerétia à nobis fiikipi

H v de-

DIVIN. CONSOLAT.

debet, quam fi vocem jpfiiis Dei de cœb loquentis audiremus. Diledio quæcx fide ©ntur^etjam in affiidioniSus operaturpa* tiennam amp;nbsp;perfiiieraciam in Sono-Gen.’?-Jacobus Zeptern annis inZêruierat pro Rachel, amp;nbsp;proprer intimfi amorem,qiio erga ipfam afficiebarur,anni ilh videbanturipfi breuifiimi :fic ilJe qui Deum amar, oninia jlla patienter fiiÆerr,quæ Deus ipfi impö* nit, aut qux ipfius Domini caufa tolérât.

cile eft. Amatori non eft difficile etiarn no-durno tempore in gratiam amafiæ tefiudi-nem tangere digitis in fiimmo frigore. Proinde palam efi, nullam a-gritudinemn*’ bis aaidere fine Dei voluntate amp;nbsp;confifid' Si igitur Deum ex corde amemus, non iß' gratat nobis erunt ipfius plagnimo perf' \ mnes afperas fêmiras amp;üxa difficillimaad \ ipfiim contendemus ac penctrabimus, do* / nee omnino quietem in ipfo inueniamus, ƒ iuxta exemplum Martyrum ScApoHoloió, ' quorum crueem amp;nbsp;afflidionem Dei dd«* / diodiminuit. Dare Eleemofynas,Sce^^ / were pietiteaifCorrobontnoSiScpaasD' ƒ

Pars tertia. Cap.xxx. tgt;ï donum afïèrt propter diias caufas, paf-tim quod Deus Ipiritualia dona in iis au-gcatj qui iUis bene vtuntur, Habenti enirh dabitur : partim quod is qui honeftc viuit, babeat bonam confcientiam, amp;nbsp;plus tran- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

quiHitatis, amp;nbsp;fie etiam plus fortitudinis. Tranquilla autem conkientia mentum IE« SV C HR i s 11 no excluditjedexillo ran-qwm fundamento oritur. Sicuti miles fof» dus amp;nbsp;melius pugnat, fi metuat carcerem amp;nbsp;ignomimofam mortem, quæ vido efiet «peftanda: amp;nbsp;fi econ tri perpendat hono-niicum ftipendium amp;nbsp;honorem magnifie« fi vidor euadat. Sic quifque Chriftianus «citatur ad maiorem ledulitatem amp;nbsp;pati-entiam, fi bene perpendat brauium propo-fitum, plurimas vtilitates patientiæ, amp;nbsp;plu-nma incommoda impatientiae.

k'tilitates patientite corporales t^ ßwiiuales. Cap. x X x i.

PATiENTiAinferuitglpriatDEi amp;nbsp;vtilitati hommis^conducit corp on, a-uimï,honori,amp; bonis. Fideles enim repu-

• gnant dolori,amp;fubditi fiint Deo,non ex cu piditatcglorix, aut ipe alicuius temporalij

corn-

DIVIN. CONSOLAT.

,commodi,fêd magis vt Deo obtempèrent, ipfiim laudent,ac eelebrent. Deus non minus glonficatus fuit in toto regno per très iuuenes amp;nbsp;fbeios Danielis,cùm patienter fefe {usinèrent præcipitari in fornacem igneam, quam per excellcntem Daniélis Apientiam^qua interpréta tus eft loranium Régis.Dan.2.5. Qbi patientiaprxditus eft, in ægritudine minus fentit doloris, amp;nbsp;etiam citius récupérât valetudinem. Per impatientiam verô cor premitur,corrodi-tur,amp; abftimitur. Prouerb.t/.Corlætum inuat valetudinê, amp;nbsp;cor trifte exficcat oflâ. Prouerb. iç. Sicuti tineæ veftem, amp;nbsp;vermes ligna roduntjtatriftitianoxia eft cor-di hominis. Quando puer caftigatusàpi tre patienter caftigationein lùftiner, parer mifericordia motus, citius defiftit à virga: fed fi murmurer,vel altè damet,pater magis irafi:itur,ipfiunq; durius verberat. Sic cœleftis Pater patientes minus fent.ae citius Gnat, magisq; ofFcnditur,fi qui côtrl ipfiim murmurant. Prouer. t ç.Reiponfio mollis frangit iram, amp;nbsp;fermo dunis prouo cat iram. lobus patiens recipit duplum

PARS TERTIA. Cap.XXXj.

luonim bonorum J amp;nbsp;recreatur abundanter ^t^eo ctiam in bac vita. Fideles reipla ex-ptriunturquod bonum fit patientem efle,amp; ^contra multi per impatientiam ea perdunt 4U2 alias habuerant. Prouer. 14. Animus pa lgt;ens eft fignum lapientix. Immoderata tri ftitiaindicatftulticiam, Q^ando nimirum pueriliter fortunam aducrlam deploramus, ^ verba infipientium proferimus; Non co 1 gitaflem.non putaflêm talem fururfi eucn-j ium. Impatientia homines perplexos redr ^,necnonfurdos amp;inGnos. Qui(êpatienter fubiicit voluntati Debilli ctiam infor tunium ineuitabile vilefcit. Nihil ita ama-ruiii,afperum, mtolerabile, aut terribile, ipiod non fiat dulce, molle,leue,amp; gratum. Êt econtrà quandiu homo voluntati D e l répugnât, co magis ab infortunio graua-•ur,mordetur,amp; pungitur, amp;nbsp;ex vno malo, ^uo,tria,vel plura fibi fabricat, imó totam fuam vitam amaram rcddit,infinitasq-, mo-leftias amp;nbsp;curas fibi accumulât. Quo ma-^s auis virgx vifcofie infidens alas concur ût, co magis pennx vifco adglutinantur. lt;

DIVIN. CONSOLAT.

Pifcis rcti captus^quo magis fêfe mouct,eo magi« reti implkatur. Qui ailigatus eft fer* reis-catenis, quo niagis fêle moueat,eô plus fibi ipfi dolons infert. Sicomnes impatientes £uas affltôiones magis faciunt amaras. Qui graue onus portât, quo magis fe con-cutit,eo magis fêle onerat: fie quo quilque fub cruce eft impatientior, eô magis ipu cruee premitur. Non male clixitPlinius:A-nilt;nus fortis in re mala dimidium mali tol-Kt. Et vfîtatum fuit inter Gentiles proucr-bium: Anxius metus mali futuri plus affli' git, quam ipfiim malum. Omnibus aerunmis quxbomini iuxta ipfius delida tanquap®' næ imponendae client, amp;nbsp;tanquam initiuni «ternae damnationis infligcndae, patiens V* titur vt organis exercendae virtutis,parqué Ïpiritualia dona indies magis augentuf^ crefcunt. Patientes enim conferuantveraw fiduciam crga Deum,inuocant Deuin,laü' dant amp;nbsp;celebrant Deum, vt qui non inique gubernet, amp;nbsp;felieem euentum largiatur,^^ iic per patiennam augetur panen na. ‘IiH' patiens exuitur omnibus virtutibus. Q^ enim finit fe à came amp;nbsp;diabolo infiawo^^'^’ illlt;

PARS TERTIA. Cap.xxxj. illeamittk ßcUm amp;nbsp;obedientum , amp;nbsp;non poteftorarCjfit Deo ingr«'itus,non fidit Deo quèd ipfum vltcrius defenfurus fit,putat fe nóeflc Deo curae^fruftra putat le auxilium «pedareaDominOjimaginaturlibi Deum inclementem,bla(phemat Deum,tanquara iniquum amp;nbsp;illiberalem. Quxiit confilium acreacuris,confulit Pythomflas, amp;nbsp;contract inipiafœdera. Aliqui metu perleciitio-nisveram religionem abnegant,cómittunt Cololatriam , acculant Deum mcndacij, •luafi aniplius nee velit, nee poflit iuuare, contra omnes amp;nbsp;multiplices promifliones ^oin veteris turn noui Teftam enti. Impa-öentia per impatientiam etiam augetiirjta ''tJodieshomo magis anguftetur amp;nbsp;defpe-^tj vt fugiat vbi nulla fuga opus eft,vt cor cnini pace amp;nbsp;quiete vacuum fit. Multi cum ^sque paupertatem,neque res aduerßs fiif= wc poflîntjincipiunt IcortanJUicita ma-'wnionia copulare,furari,fœnerarf aliisque ''iciisfelèpolluere. Impatientes etiam aliis profceritatem amp;nbsp;fortunam inuident, amp;nbsp;ii$ P’Riertini, quos fux emeis caulam efie pu-^^8cfæpè exalperau hint contra inno-

DIVlNr CONSOtAt. -ecntes,c5tra tales ianiiunt,amp; fremunt,tantum vt fèle vindicent- Hinc fepè, vt hifto-rixteftanairjljtes,ÏLhilmata,/êdKiones,bel-b, amp;nbsp;cÄißones bnguinis, Ecclclïarum amp;nbsp;Rerumpublicarn diftradiones exortxfunti Mai tius Coriolanus cum non pollet fieri Confidj led in exilium niitteretur, ex vin-diébïcupiditate\Tigt;em Romapatriam fuam cum Volltis holliliteroppugnauir,amp; in ma gnum dilcnmen conieatjlïturi de ipló Plu tardius amp;nbsp;Plinius commémorant. Sum-

mus prarrerea bonos co ram bomimbuSjAn gelis,Sanlt;ftis,amp;ipló Deoefijfi paricntesamp; forces nos præbeamus. Econtrà veró quan-do frangimur impatienria,cóftindimiir co-ram omnibus creaturis,amp; ipló etiarn crea-tore. Nam non eft difficile in rebus prolpc ris animu babcrepra:fêntem amp;nbsp;panentem.’ led in aduerlïtatc patientia prxditum elle, boe opus, bïc labor eft. lob. s. Qui in pa* beftra egrcgie pugnauit, pa Imam obnnef, bonoremqj amp;laudem conlèquitunficlon gèboneftius eftamp; laudabibus holles Ipin' males deuincere,amp; contra carnis amp;nbsp;diabob inlpirationcm vidloriam ebtintre. Quidf'

PARS TERTIA. Cap.XXXj.

«ent dominum Emm externum,comm ho-imnibusperfidus exiftimatur;quantô maior wit infamia, li quis lub emee a Chrifto amp;nbsp;Patri cœlefti defecerit? Prouerb. td. Q^ imperat tentationibus animi, praefertur iUi, lt;]m ciuitatem obfidione cingit,amp; euertit. Weoq; tam inter Chriftianos, quara Gentiles multi célébrés fafti funtj propter pro-liitatem Sc pietaté in rebus aduerfs. Ac in primis confiderandum eft exemplum Domini noftri IesvChrist i,de quo Pau ^nsloquiturjRom. 8. Si Chriftus poft paE iïonem Sc obedientiam fnam vfq-, ad mortem, ad fubliraiorcm gloriam amp;nbsp;maieftate eleuatus cft,etiam nobis prodentad glorié 1’ crucem noftram quotidie ferctes,Chnfti ''^ftigiis infiftamus. Etiam experientiado-cemur,eos,qui voluut crucem efiùgere,tan ^eminmaiorem ignomimam meldete,atq-, cum Diabolis in æternû cruciari. Homines tmpatientes etiam vitam fnam abbreuiant. Indith.g, dedaratur hiftoria Num. 11. 21. Q^i tentationem Dei in timore non Cifte-perunt, fed murmurarunt contra Deum, à

I fer-

DI VIN. GONSO L AT.

ßrpenhbus occifi funt. Quidam præimmo dica triftiria inddutin lethaJes morbosje«; ip/ös corrodendo coniedunc^vol/eiplosoc* ddunt,vtSauJus. Siue homopadarurpro» prer ciiJpam, ßue iïnelt;ulpa,li monaturin impanenna, c^dit ipii in ætemam condemn nationé :amp; fi mortem patienter in fide id' i ferat, eftipfiinitiumæternæviræ. OmneJ calamités huius fxculi ß comparentur cum doloribus inferm, vix exæquant copundio* 1 rem mu/cæ^quæ ßne non eft intoJerabilis. ƒ Si tempore prxlij fimus ignau^neqj fonitet ' refiftamus fiofifidcuafianturcampfi/polian / tur a;des,incendunriir pagfi exhaudunturre giones,occidiinrur vin, Huprantur vxores, 1 • vicianturfiliæ^nuJlumq; malumnóaeddif. ƒ Sic fi in prælio Ipintuali earni amp;nbsp;Diabolo ƒ non repugnemus, concimus nos in stemas / amp;nbsp;in finiras mi/erias. Si aweiiCdem fiofiibus ƒ animofç reßdaimiSjXternxvitxpoilfiiiione i , Scinnumerablliagaudiaacquirimus. Quan ; , do xgrotiis non vuh bibere amaram potioi j ; nem, amp;nbsp;quando a tcredtan vulnus non psti- j , tur^necjicainemputiidamabländdveladiir) ƒ

PARS TERTIA. Cap.XXXj.

permittit, nomirum eft,fi in ægnrudine fiia fuccumbat. Si antem ægrotus ic totiiin in-i duftiw Medici commutât,omnemcj^ dolorem fimul luperare enitatur, bona Ipcs eft ierccuperatione valetudinis. Multô firinio rem fpem decet cocipere Chriftianos pro-Us amp;nbsp;patientes,quôd amp;nbsp;animæ amp;nbsp;corporis æternam valetudinem recuperaturi finr. Qm^i inaffliftionib. fuis contra Chriftum Ipintualctn Medicum murmurare non défi. Bunt,æternas pœnas luæ impatientiæin cor* pore amp;nbsp;in anima luent. lacob. i.Beatus viv (juitcntationé perfcrt,quando enim proba tusfuerit,accipiet coronam vitæ.Non quôd patientiaæternam vitam mereamur, quant foins Chnftus mentus eft,led quôd Deus fua opera in eleftis coronct. Deniq; patient tianô tantum ipfi pofleftorijlêd aliis quoq^ plurima affert comodacAlij enim pictatem amp;patientiam noftram videntes,eandem vir totem in nobis elucétem imitari conantur.

1 bxplurimis biftoriis fide dignis liquet,quôd lt;)uuni Chriftiani viriliter moriebannir pro«, pter veram religioncm,quidam ex hoftibus I IJ ÔC

DIVIN. CONSOLAT.

amp; per/ccutoribus Chnfti.hor»patientiara admirati fuerint, amp;nbsp;ad £deni Chriftianam Conner/] fint. Patientia conducit ad tran-

^uillitaté totiusEcdefix amp;nbsp;Reip. Quando prndens Scipio /èipfiim ex hoftium oculis i fiibduxir^amp;potiüs ex ciiiirate Roina exuiare / maluit^quam armis hofiem opprimere/ei' \ üz hoc in cómodiim toriusReip.Sic econtri / impatiens animus infinitum damnû infert, ( cocutit Relpub.Sc hæreh turbat EccleGiM- / Cum Marius reuerfiis efiét Romaj/eip/ûw / non coêrcait, ideo^-, eximpatienziii tyranquot; ƒ nice egir, præcipuosg; viros partis adaer^ / crudeJiter occidit, ex qua replurimx turl^i / iecatiehint.Amas ciim non poffetaffeqin ƒ quod cupiebat,prx impatientiaEcclefjara / bom bill bxreû afßixit. Deinde noüraiinquot; / patientia offèndimns eos qui funtinhrraiin / hde,vt eo fadUus dubitent de noßra reH' ƒ gione. Cum enim narremus de Deo.ipfnin / effs folatium Sc falutem nodram bic Sein ƒ altera vita, mirantur inhrmi,quód adeo ft- ' mus rimidi, perinde ac ß aliam vitam dl' I pereile dubitemus, ‘Mature igitur contn. ƒ

ooi- /

fARS TE R TI A. Cap.XXX). omnes tentationes nos armemus,neque ni-gt;gt;’ium addifti fimus rebus terrenis amp;nbsp;caducs, vt fi fit opus, parienti animo illas amit-Uinus,amp; in fide vera conftantcrvlqj ad extremum vitæ halitum perfiftamus. 0^1 enim perfeuerauent vfijne ad finem, beatus eric.

Mat. to. cap.

Morw j^ trotta t^ ©8« S'omet.

^E RELK^AE PAGELLAE vacarent, appoluimus banc orationem Daniells Prophetae, ex.9. cap.

Qf^ÆS 0 Domine Dew magne or for^ midabdif, qui feruas fadu^ ey mifericor^ diam erga ddigetes te^e^obferuantes pra:» ^^b^lt;itua.PeccauimtiSy^‘ iniquifuimufjmpii egi-^^,(:r defauimui à te^dtfle^endo etiam a prices' b^^fttif,^^ iudidif tuK. Neque obediuimm feruit ^‘‘^^Tophetn^quituo nomine loquutifuntad RS' i^^nofiros, Principes nojiros^Qr paires noßros^ ^^dtotumpopulum terra. Tibiquidem Domine ^‘”^^^da eß iußitia,nobis autépudor,hodie quo^^ ®w tnqu4iit yiris ludatf, Cf ciutbut lerujaiem, •

1 gt;‘j O'

P R E C A 1' I o

C omnibus Ifraëlitis,tam()ropnquis,^iiint rerun-tu,in omnibus terns,ad quas expulijii eos ob defe-^ Phonemfuam,quadefecimus ate. 0 Deus,noßfif e/b erubefcere,nempè R^gum no/lroruin,Princi' puin no]brorum,eypatrum nojïrorum,lt;iuortiaintrt te peccaumtus. Domim autem Det no/ht niiftri-cordia ejb Qt clementta,{ïquidem ah eo defcuiimM; Neque obtemperauimus yioci Domini Demoßfit yit tranßgeremus vitam ex ip/ius legibus,lt;liMS ff'gt;‘ po/uerat nobtsper/uos/èmos Prophetas, Omnfb enim Ifraël tran/gre/si funt legem tuam,etiain dt' fleblendo,ne obedirent voci tux: quare deßuxiti’i nos execratio cx iuramentußinptum in lege bR‘ Jis Jerui Dei, quandoquidem in eumpeccauiinuS' Itaquc re exhibuit qux loquutus ejladuerfuin not, C indices nol}ros,qui indiens inter nospra fuenint ita,y^ calamitatem magnam adducerent nobts, ff Jub toto calo aëlum nó fit^quemadmodum ablmn eR in lerufalem. Kt emm Jeriptum ejlin lege blo Jis,tta omne iftud malum euenit nobts: nequeDt^ fuppliees fuimus, vt recederemus à noflrts truqué' tatibus, ex perpenderemus eins feritatem. Qÿ^' circa Dominus aduigilauit malo nobts inferendo-iujlus enim eß Dominus Deus nojler in oinnibnt futs openbus qux egit, cuitis vod non obediuitm^' Nunc ergo Domine Deus nojler,qui eduxißij^' pulum tuurn de terraÆgyptt manu ygt;alida,Ct’^^‘^ gnißeum nomen adeptus eS, quod hodtej, retinef‘ peecautmus' quidemfejimpièyiximns.Dontineff^,

D A N I E L I s .

^’fini tua iuflitia, recedat ob/ecro ira tua amp;nbsp;furor Wiüb y,rbe tua lerufalew,monte fanêlttatti tua:, feccata entm nofira^ amp;nbsp;oh tniauitatespatrum ^^lquot;0ruinferufaltm vtuus popuîm ludihrto funt enrnibui Vicmù nobis regtontb. N une igitur hem »oflçr^audifupplicationemferui tnijCrpreces eim, ttayt ergafan^uarium tuum -Mafatum ferenum wtum oflendaspropter Dominum. t_Adhibe mi Dew aurem tuam.,ygt;t audias: ü- aperi oculos tuos W tideas noflras folttudines, q: yrbtf^ qua: tuum nomen gerit. Non emm m precibm nofrit quas ifm^mus coram te^ allegamm nofiratuftittam, ftituam profußftimam mifericordiam. Domine

«HÜto^ Domme clement eßo, Domine attend dito, fer Opern, amp;nbsp;non différas propter te,mt Deuf: quoniam vrbs tua 0 populus tuns appela lantur tuo no

mme.

liais.

AHTVEKPIÆE, 'j’ypis Æg. Dieft. Anno.1554,. Pudis Cal. Âuguft.