Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

Rerum HISPANICARV M SCHRIFT ORE S ALIQVOT, quorum nomina veria pagina indicabit. ■

• NVNC ACCVRATIVS EMENDATIVSQVE recufi,amp;induos tomosdigefttacTiedoinfine Indicé copiofiffimo.

^ 7llt;f mh^cem proclucf^^u/ rerum Hf^a-^ meari/mfcripforesalft^uot^qui Ifcef a fît ça typij expreß/f//erint,fi fît tafneex zis non-nalli,/juos ^Jit^nos ^'edJ/dfi quoelan/mo^ elod/eerepofi^wuf, cam in û/i^i/othecif ita ne^leé^i zacerenty^t val^ô ne t^aidemfit if notam- effet eoram fiomen, nec apad bi’Ho^ polosproßahant exemplaria,aatfi for te a-*

liqaafipererantfab/if lt;^ai eiafinodißriptora lééf zo ne deleéfan-^ tar^ï^noralfatar ^lïinameiidelitefierent.Porroadeo znele^an-ter ^mendoiè/aerant expreßi, ^t vel ea res leef or em non aaid/fi ßmum al^eoram leéfione deterrerepotaer/t * ^jti veteramfiri-' ptoram lééf ioniaffteaerant, veletiam eoram ejaiad veteriim/-gt; tationem noßra Zitateßcompofuerant ffaß/d/entforte h(is qaot iam exh/lfemaf, taqaam incaltos ^ nimis hiirridos, nec noßram confiliam de iif edendisprobahant:apad qaos nulla alia exeufat^ onevtemur,quamnobis nondeßuiffevoluntatem exhibendt cul~ ttoresßfippetiuffent, Trodierunt recens ex noßra oßieina ah-^uotrerum Cferman/carum ^ Gall/carum /c^iptores, quorum plerit^ hif nofiris non fint malto ealtlores : n/hilom/n/'W ta!^ne non paacz viri doéfiß^nißcaaerant nof^is^ßprohare îélad noéfram confiliam de recadedis e/afmodißr/ptor/has,(fi'hortatifintnosy vt etiam in lucem reaocarem/is eos, qui resgesfOi aliaram^entia quafint célébrés in orbe Chriß/ano^ colletèrent, ^va/tononre-periantar.S/tentis alicaias celebr/tatem reramgeßaram am-fitadme ^ op/bas met zamar,nemo fdnènetab/tHfianosd een--fHyannisresmax/masgeß/ffeÇfiquot;Imperium conßitaiffe,qaodeô potentuexerea/t, vtiam v/c/nisomnibusfit formidabile. Haie tmperio in/tiam dédit Ferd/nddas,Ph/l/ppiquï zam re^nat pro-^ auas,colieéfis in vnam var lis principat/bus, /n quo}- à maltis

tinnù dißmi^afreraf HiJ/^ania. Nuncfa füfuir ij;gt;ß fota HiJ/’^^ ma?npr^fer Lu^taniamfut iurü fed^e. Sua en1m arma in JfaÜ protulif, Çf pulßs ex re^no Neapolifa^o Çal/is Ç^pofieritafe re^ gü ay^lfonßJUuelßil^ßium imperia rede^i^. ^dqu£ ^teeeßifj^uot^ eiu/außieü^/u/cepufuerunZ-prim^i/Unauigaticnesin Nouurn orbemjCXi^uareimmorZalemgloriam cumtozageze Hßianica, ^dpoßerizaZemconß^ueZur. Suceeßiz Ferdinande ßarotuzexß-lia nepos 3 ad imperium Çermania poßea eueérus:,^ui HßanO'' rum ops has adiüxiz inferiorem (jermaniam, omniü Europ/Hpro--uin darum Zunc Z empor isflorenzißimam, çfpoßea ^ Gallisfußza repugnanzsl^usydldediolanenßmprindpazurn, Depoßzo impedOf ßnex ^izampriuazamfibi elegiz^, ^ in Hßaniamßceßiz,^dno diufuiz foperßes. Suceeßbrem hadiiz PhsiippumßPum z^uziarn rerumpozizur, nazura quidem /juiezis cupzdzßimum ^ßd qui id-zio re^niprouocazus al^ Henrico Gadorum rege^eofee fa hllurn gefiZ:gt;a;Z cum magnaßagloria :gt; Ducem Sal^audd exfua dizione pulfomj reßizuerd:, quod parens dus Carolzu aliquoZsesfußra conazusfueraz.Poßea zt^aurosin B^zica ZumulZuanZes com-pefeud^aeZand^parZade F'urcisinßgnid-la Hdorianaualhfa-l/xdicipozuifez,nißHll^anusa^ eomißiss in Belgium nimiaßu aßeriZaZe illarum genzium animos exacerl^aßeZ^^ac prß'uifeZ caußmmozdus quitus concußk/ldprournc/^ al^ alzofœlidzazis culmine iamruunZ:necfacile eßadhuciudicare3quzii ßzfuzura i-ßius mrag^diziicaZaßrophe. Cum en im 'vzemaruzn genzium in-Zerßz ne proutncdiilziprorßissnßruizuze rediganzur:,ßnZ^ipßs fißedißceeßus HißanorumfadleßeripoZerdy 'vz eorum cona-Zmus impedimenzi aliquidodicianZ.Sedde hd nimis mulza. Ni-rum cd ( ‘vzadinfizuzum noßrumredeamus ) cum gens Hßa-l^ca ingenio pludmum ^aleaz Çf fiz laudis auidißsma, nulluzn badend in eaexzizißeßripZorem, quidederiz opera, a;Z Princi-pum quorum iam menzionemfecimus^ resgeßaspro dignizaze ad poßerizaZem ZranßnizzereZ. ScripßrunZpluresyßdfa lingua, de qs rebus qua in Nouo orbe acciderunZ, quorum al/qui max/mè digniß/nZ qui leganZ^r.Nequaquam enim ad affen Zaz/onezniUUZ ad inepzèdecanzandasß/a genZ/s laudes (^ZflenZpleriq^ n ffra azazisfripZores)ß comparauerüzffuerüzi^ adeofludioF 'veriZazis, z!Z infiorü graziam rezicere noluerinZ qua abipßs inique auZ crudelizerperpeZraZa effe comperZum habebanz. Si Oßrium inZer H/ßanicosfripZores reponamus, illum ingenio Çf eloquenzia reliques longeßperare,hauddubie faZendum eriz. Herum cum Lu-

ßtam hac^efî^ h^uerht rempi/h.iiißinäi-afn ab^a quam H/ßa^ mcamiam nommâmes 3 ^ OferiusresLufi^amcas fan turn per^ ßquaturiinfer Hißanicaru?n rerum ßr/p fores non eße reponen-dum iudicauimus. Op^andum eßef Kafiumßnem rerumquas firibendasfißeperaf, y/q^adh^enofira femporaperfexuße:ßß emm diligenfia non defuifi ^ if afirijßf lt;vf orafionü e/usperßi^ cuifas le^ortßfgrafa3^ laudem mereafur. l{el^qm quos/am* exhibemus3 ‘vtxerunfanfequdmin Hißania eleganfiorum hfe-^ rarumfludiis reßifufus eßeffiusßlendor3 Ç^propfereaabaquo lebfore orafionis eleganfiam^pßs nonerifmoroßus requirenday modo in explicandis rebusßdem (ßdil/genfiampraßifer/nf^ Si quidaufem hacnoßra ediftone/^rßiifße 'videb/mur3 quodßfiu^ cundumauf vfile3iis qui hßoriarum lebfione delebfanfurgeiu/ ret grafia debebifur elamßfmo ^viro Hn. T/^ berto Belo, Serenißim£ T^egin^z Hnglu Secrefamo3qui iabiafusftuis i/bs fe^ peßafibusqUizinHngliaregis Edoardimerfem ßbßquuU/ünf, (ßfabbus exulcum 'Uix primos adoleßcenfü annos affigßefjne-* quaquamdeßondif ammum3ßd labor e ^mdußriafibiaduerfos ' ftutenfemforfunam cerf andum eße rafuSjomnesßere Germania, CaUia ^ßaUaßholas, qua alicu/usßnf nommts ,perlußrauif, indefafigdfoq^ fludio Ç^ conßefudme mulforü ^irorum qui/gt;ru-' denfta ^ erudtfione ^jalebanf ^ammum if a excolwf iis arf/bus quaacceßuroadrempubßnf maxime'vfdesacefiam neeeßarü, 'ufqqudbus cum eo inf er cedif famdiarifas 3qgt;aucßimos reßriri poße dican f3qui m bac parfeßnf cum eo confirendi. Neeß fis fuif ipßanimum bonis ambus excoluße, nißefiamßeum domum re-ferretßripfores3quorum lebbtoneperpefub aliquidadingenq eul-tumadßeref 3 quosquocunq^peruend ddigenferconquißu/f3 ^ praßrftmeosquinon ‘vb^q^fünf obud3a quibus coemendi^nulla pfecumagntfudinedeferreripofuifj^^fandemßb^ infruxd bi»

bliothecam oßimisßrßforibus3^^praßrfim bißoriogra-phis3referfißimam:ex qua prodeunfpleri^ue eo-rumßripforumquosiamfibi

Vis nammihitantamadferetlztitiam,vthxmedcrelinquant triftes, quibustorqueor, cegitationes? caufa,curfîmtnœilus, non quidcm deeft. ratio homines quagubernantur, iiiam vin-cere pcrquamftudet. Siimquamobrcminaeruranofapofitus controuerha. prvdentia. Ccrtc nullam intneormi vir caufam, quare diuriustuiftisincumbas cogitationibusperni-ciofis. prudentiumenim eft (vtipfe habcris) fortunxinrebus

peraâis cedere, inagendis vero, inquibusabipfavaldetimendum, velvirtutc, vcInouisrepugnareinuentionibus.Sedquaifoquididtft? Lonovicvs. Ne-fcis mca c5iunx me magifti^tumgererc’neicis inter Cxfaris primoresad Italiam peciifle? rurfusvaletudinecoaólumperquam infirma illico remeaffe? quid ergo grauius,quiducmihiiniucundiuseuenirepoteratvnquanir Nempehuiusabin-euntexcateferuiuiauo,enam in Celfcnfibcllo, vbi vulneraaccept plura: amp;nbsp;huic ctiammultum, vttibicompertumefi. Qind plura?quumilladies, quamdiuo-ptaram, adfuir, feruirenonlicuit.ægrotusfumrcuerfus,qu!d moleftius? prvd. QuidfaceresFnemoeftqui tuumnoninfpcxcritanimum:hberesergotcte,cbfe-cro,iftistuiscuris.»SedCaliphonemeccum,la:torquidem,erittibifortaireleua-menaliquod. lod. Opportune, die tu^^ialiquid. prvd. Salue Calipho, funtncaliqua, veldecercopirheco, epigrammata? cal. Ex Italiaredcocum Cefareadeoexanimatus,vtmihihaudvnquamcric curamfacifindis verfibusna-uandunipofthac. prvd. Macilentus es,amp;rraucus. cal. Mof eft iHis qui in aliqu^m euntexpeditionem, interrogantibus quo properent, hilari cumfronte ac voce elatafe ad bellum gerendumproficifcirefpondere: at vero bi, fiviuieca-ftris rertneant, vnde veniant rurfus interrogati, tenui voce vultuque dimidó, vno verboemilitiafevenir»a^mt. Porroetfiresgeftas meapotiusinrerfitfepbere, quam armagerere,nihil tarnen fupereft mihi præterquam vita, omnium namque rerumiaduramfeci. prvd. Malo meHercule impraefentiarumjmiCalipho, fermonesquibusalacrioresfiantadftantes, habeantur,quamïocusfitaliquistri-fl:itix:ficdijteadiuucnt,miiraiftafaciamus. cal. Quidiubes? prvd. Die Brie o viro hiftoriam^el fabellam duntaxat,qux fit ei voloptati. cal. V nde ex-ordiar.? dicamCæfarisBononiamingreirum,addiemfolemnem,quafuitdiadc-mate coronatus,cum Hifpani proceres aurum amp;gemmas induti dinitias oftenta-runtfuas? lod. Dehisomnibusbinismcliteriscertiorenitumfeccrc: potius Hifpanix fiturn abs te, ac recentiora, qua: ad prifca faciunt quot;nominaenodatavel-lemaudire. ca^ Onerofam prouinciam. lod. Quid onerofam.? nenne tibiilliusdieivenitinmentem,quaToletumvcrfusiterfacientesnos, adSolorij montis ac Carpetanoru|a iuga cum venimus, amp;nbsp;regiones, amp;nbsp;labentiahincin-defluminaadmodum fuimus fcrutati? Verum te plurima audiui tu nunciatem. itaqucfimeamas,facquodipfcrogo. cal. Quamlibentiflimeobtemperabo tibi,vtfemper. Sed ^um velMauritanorum quiHifpaniamoccuparunt, barbaries, vel temporis longiorisimmaniffimarabies,nonmodo nomina,fed Arrerum faciem quoque permutafTent,difficile erit quod iubes obfernare : nihilominus tarnen capeffam iu(ra,tametfimco repugnaturos iudicio videam quamplurimos, præfertim fi meis forum fpargeturnugis. prvd. Eia rumpemoram,mutisqui-demvelutiquiloquitur,non tarnen furdisrecitare videberis.

LJIfpaniamontibusPyrenxis, acmarinodro, AtlanticodeniqueOceano, amp;nbsp;■*■ quot;^finu Cantabrico perftrida, pijmam partem Europa: efficit ab occidente. Py-renæi hi func montes qui adhucprifcogaudcnt nomine, quibusabinteriorimari adipfumlbericiffn pelagus pittentis H ifpania a Gallia feparatur.Qua: induas pri mum diuiditur partes, citeriorem,amp;vlreriorem. Et vtvaleatquifque melius eius percipere figuram, hoe in toti us Hifpanix deferi ptione ordine vtédum nobis du-ximus,qub hadenus nemo vfus. In Oretaniaigitur, quæ regio maritimum attin-gitlittus,in quo Carthago noua,nuncCarthagena,promontoriumeftScombra-^ ria,anoftrisCaput Depalisnuncupatum. Hinc monsSoloriuspaulatimfepten-trionem verfus oritur, qui modo accliuis,modo infimus amp;apertus (vt Piolemæus amp;PIiniusoftendunc)per Carpetanos, Vacca:os,Vedones,amp; Celtiberos,ad Can-tabrosvfqueprocedit. Himonteseacompledunturoppida, qua: inprsfentia Cuencaamp;Siguenca (Conciaamp;Serguntiaolim) indigenisdicuntur,admontem vfqueprodudiquemMoncaium vocant,amp;:hincadlçuam déclinantes Catabriæ iugis euntobuiam. Moncaium,anaCaconomen dedudumfir,qu3fimontem Caci, adftipularinonaudeo. Et Siguenca vrbs, non Seguntum qiiidem olim, ficut multi pra:dicant,fed Serguntia, per cuius agrum Durius pcrlabitur. Strabo, Durius, inquit,praeterNumantiam oramqueSergunfiam currit. Ergo quiequid terrarumadorientem ha:ciugarelinquunt,ciceriorem: adoccidétem vero vlte-rioremefleHifpaniam,antiqui voluere. NempeOretanos maxime ad meridiem vergere, admarevfqueperuenientes, amp;nbsp;moxCarpj^tanosad Aquilonemdecli-nantes,nouiflïmos Callaciosautumatidcm Strabo. AcHifpaniam hoediftin-dammodo,in quatuor rurfus partes,Ba:ticam,Lufitaniam,Callaci3m,amp;Tarra-conenfem diftribuendam omnino nobis videtur. Romani nanquein tres vlterio-remHifpaniam,vtiusfaciliusdiceretur,diuirere,antiquiflïmiJTcetinduasper]on gitudinem. NeclaborquidemcritalfttuiTarraconéfemipfamagnotcereprouin-ciam,quum non Ät minor quam ipfaciterior Hifpania cft.Nam hac vnam partem facit, vlteriofc in tres diuifa prouincias,in BæticS, Lufitaniani,amp; Callaciam: qua: amp;nbsp;Anaamp;Durio fluminibus difcrcta:,Orctanis Carpetanisqj adhærent, dum tenduntin occafum.Et vt res longefit vobisnotiffima,eaquapoterofacilitateexpli-

■ carenitar. Ana,quiBxticam a Lufitaniadifl;erminat,inLaminitano agro,circa oppidum quod Cagnamarcs Hifpanis dicitur, ex vallis oritur flagnis : amp;nbsp;triginta M.pafl.decurrensobtufistotumfe propere códitcun«;u^s,rurfufquefiadiorum fexagintaquatuorfubterraneoperadocurfu, adoppidum,Villartaquodnuncu-patur,totusrenafcic5fpicitur:quiEmeritamfamaantiquilfimam vrbem(quæfuo Ixtatur nomine, vnadempta,altcraue tantum mutatalitera:Meridam nanque di cunt)abluit,amp;in Oceanumerumpit.Guadgt;anamMauritani Hifpanis dominates hune nominarunt amnem: quod flumen An.x fonat. Guadéquidem illi, nos flu^ mendicimus. Oraautemquamad meridiem ipfedctruditamnis,quæq|ariper- ■ cutitur,quxuediuiticultuac fertilitatecxrerisomnibusantecelIit,Bxtica,aBxti fluuio earn mediam ftfeeate,fuit olim cognominata, cuius pars ab noftr.T: tem pe-ftatishominibus Andalufiaadpellatur,quafi,vtauguror,anteLufitaniam,muta-tisliteris.parteminquam,quoniam non tota,cui Bxtica tun«iomen,nüc Anda-lufiaeft: propterea quod eaqux Mariano monte ad meridiê flringitur terra,dun-taxat Andalufiaeft: reliqua vero inter ipfummótemamp;lL'nam fluuiumpofita, vel inter vtrunqueflumen.Bxturiaerat pars tarnen Bxticx, induas a Pliniodiflinda partes,totidemqs genres, in Celticos, qui Lufitaniä attingunt, amp;: T urdulos, qui amp;nbsp;Lufitaniamamp;Tarraconenfem: illiHifpalisconuentus (inc^nuentus turn Hifpa-nianidiuidebant}hiquidemCordubêfis. Quosipfeficinterpretor,primosregio-ni quamExtremaduram, alteros quam Manehiam vocant iuniores,tribuo,qui o-mnes turn Ba:tici.Et id quoqj videtur deTurditanisfen tire Strabo, qui confeftim mRomanorû ritum, Latiali penitus utentes fermone,ante alios mutaci funt. Marianus autemmonscuius Ptolemxusamp;Plinius mentionemfaciunt, abHifpanis

)( iiij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Serra

Serra Murena nuncupatur. Cxterum Bxtis fluuius (a quo Botica, vt didum eft) in praefens Guadalchcbir,quodeft;flumen magnum, a Pojnis inditünomen,Ty-genfi faku in monte Argento,circa oppidum Caftaonemexoritur.NoftriCaftao‘ nem Alcarras, Argentum vero montem,Serran^Alcarras vocant.Hic ergo amp;nie-diarn Bxticam influit,Cordubam tot claris vins infignem,atq5 H^palim,illius orx caput,modo Siuiglam, tangens,amp;in AtIâticum OStanum effunditur.Tartefluni hüc vocitaruntnonulIi,aCarteiaciuitate,quacTartefibsaGra:cisdióla,ad Baus oftium,vnde Tarteflus ager. Caneiam ab Hanibale fuilfe derepta,fcripjit Liuius. BxtisinfuperSalfumadmittitfluuium,quiabeo,quoipfe Battis,erumpitmonte, quot;nunc Guadeleraaiidi(5}:us:apud quem cum Pompe io Pompeij filio, m anusCafar cóferuit.BxticatlatusmantimumabHerculeofreto, adeosquosdiximusOreta-nos, amp;nbsp;nouam Carthaginem, Baftetani obtinebat,a quibus Baeza amp;nbsp;Baza oppida nomen fortitafunt.HirurfusBaftetaniabo* cafußareamregionem, Mauitaneä, moxEgt;eitaniam,amp; deinde Contefl:aniamcomple(fl:cbantur,autor eft Plinius.Op pida vero retrogredientibus fefe offerun t, poft Scombrariam promontoriü quod fupranominauimus,ipfaCarthago,abHafdrubaIeçdificata,vbiScipio Africanus virginem vnaminter captiuos addudamfquxformaeratinftgnisILuceiofponIo repertointaiää reftituit.HiciteminludisabipfoScipionefaiftis,duoHifpaniprin cipes,Corbisamp;Orfuapatrijeles,deregnodiffidentesalteriusinaIterumfaftoim-petu ambo periere. Promontorium deinde,cui modo caput Guattenomen,olim Charidemum;amp;mox porrus magnus,vbi Almeria Ata eft,Salabina,Sclbrehiaac-colis vocata, Malacha, amp;nbsp;Salduba: de quibus talem facio conieâuram Ptolemato aurore. Malacha tune fuifte mihi pcrfuadeo,vbi nunc Caput Maducæ; at vero vbi Malacham in prüfens reponunt,Saldubam tunc,cum flumine Fœderatorum, cui Salduba nomen. Et mox BelTulam fluuifiad oppidum Marbcllam in mareeruni’ pereputo. Vbi HaiHrubalBarchinusprimüjMago deinde,amp;HafdrubalGifconis a Scipione fugati,vt narrat Plutarchus. Mogt;s Calpe,quem montem Gibcltar vo-citant,iuxtafretum, Abilam Africæmontemfpedans: quosHerculiscolumnas elTe,quaft ærumnarum metas, in fabulis traditum eft.Et iuxta,oppida quibus Sola amp;nbsp;Barbe nomen, Alcafiram amp;Tariflam quat a noftris cognominariSuguror,lieer alii alité rfentiant. Pofthæçlunonistemplumad Oceanun),inoppidoBeIon,amp;id inpræfentiaTrafalgar,amp;flumenBelona. Gadis itê,feu Gadirainfuia pauloacon-tinente(cpofita,Bæticç proxima.Hincdemum ad Sacrum promontoriü,a nautis noftrifeculiCaputSanAi^incentii vocitatum, ageromni vbertatefelixdiftédi-tur. Ex mediterraneis autem, prêter quasdiximus.Kifpalim amp;nbsp;Cordubam, Carmona amp;nbsp;Nebrifla,nunc eiufdem nominis. Ac nönullaquidem nouiflimis oportet oppidainrerpretarinominibus, Orofpeda,quod Oropefameflècredimusiamp;A-bdera nÓ longe a Malacaoppidü in mediterraneo, vel quod Plinio placet, Ebura.

lt;ipfe Vbidamquem.^hnodüdiccreandere, ficamp;Eguam,Efigam fuifte exiftimo. Munda vrbs,quamMundecaram nunc vocact:apudquam Pompcium Pompeij fllium (^xfar in fugam vertinautoreft Hircins.Plinius tarnen duas fuifte Mundas, in LufltaniaalteraminterDuriumamp;Tagum,altera veroinJ3ætic3,fcripturare-Jiquit. Item vrbs opulentiffima in hac erat regione, Oringis,quam ad expugnan-dam,quia Pœnis ftudebar, Scipio fratré mifir. Et ea qua: in nominibus nullam habet cumprifcis ftm?litudinem.-Granata imprimis vrbs populofa,quxvi(ftisPcenis a Ferrando Aragoniore^Chriftianoritui vedicata,omnibus Hifpanismulto eft oppidisferacibr.Singiliam oppidum in Batica reponit Plinius.Et fluuiusqui Gra natam abluit ,nüc Xinil vocatur, poftumus propterea Granata Singiliam vocare, ftlicct.Vrfaonemal^-ïircioinCommétariiscitatumoppidum,nos.Vffunamvo-camus,prxfcrtim quod nó longe ab Hifpaliilludoftcndir. ErTuccis,quodTuci-numfortafte:Carbulo,Carpium. EtMurgisvrbs,quam Murflam efteputo.Iaen denique, Xeres,ciuitasregalis,Anduiar, Antichera,funt hæciuitatcs,quævigent bis a recentioribus ad pellata nominibus, quasinterpretari nonaudeo. Ac fatis quidem de hac parte didum eft, nunc ad rellquas: breuiter enim omnia explicate volui.

Volui. LODov. CredoprofcâodeMurgi:naminBæcicaillamPIiniumcoIlo-carememini me légers

A B Ana ad Dunum quæ clauditur ora,Lufîtania Gft,a Lufii Liberi patris did a: \utorVarro.igt;Jechisquid^minc5gruummihi videturpauca Plinii inferere Verba: Vniuerfa autem quæ de Hercule,ac Pyrene, vel de Saturno traduntur, fa-bulofaimprimisvt arbitrer.Hæcille de Hifpania.Duriusigitur qui Duero ab Hi-fpanis,ftadiis centum ab Numantia ilia quæ vna tot ftrenuos, torque duros, veluti Hifpaniç tonus robur,militesfolapeperit,ortum habere cernitur.Numantiniigi-tur poftdecimum quartum annum obfidionis,quum amplius fe tutari nó poflenc, in rabiemconuerfi,duces fuos,fequc,parriamque,ferro,amp;:vencno,fubiedoque vndique igne peremerunt, adeo vt triumphus fuerit Romanis tatum de nomine, modo veto non Numantia,fedSoriaexiguum oppidum.Terra autem quam Darius ad læuam ad A nam vfque,in Ocean û prop crans relin quit,Lufitania eft,T ago auriferis arenis eeJeberrimo amne per longitudinem refecara. Tagum, qui non alio aefuogaudet nomine, ad Carpetanos in montis radicibus, ftadiisquinqua-gintaaboppido paruocui Tragacet nomen, quod non multu abeft ab vtbe Con-cia(quamCuencam,vtantedidumeft,adpellant)nafcinondubium eft. Qui vbi Toletum,noftra tempeftate rcgalemvrbem,oppidaqdtinfunditplurima,fluuio-rumetiam admittitmuItos,Olifipponlt;nfes,nuncLiföonêfes,murosinfluit, amp;in mare vaftofadooftiodemum fcproiicit .Neccumillisquidemfentio.qui ToJe-ranosCarpetanoscfledicunt:quandoquidemhos diljindoseife,alteros adTagi ortum,alteros illis proximos,haud vereor.nam amp;nbsp;Plinius illos diftinxit. Carpeta-nifait)amp;ToletaniTago flumini impofiti.Et in Oceano Barbarura promötorium, quod noftri Caput Spiches,amp;:moxOIifippo ab Vlyfl'ecodita,fiSolinocredinws, vrbs,quamLisbonamvocant,inextremisLufitanixorisadTagi oftiumflta:qoç hac tempeftate nobilis,amp; Africano dites comercio.cuius nanqs ciues mercatura: gratiaÆthiopicun^per Atlanticum nauigant marc, Africa: Anus penetrates. Nec illiusquidemjpgionem (vtmultideluflcredunt)tantummodofuifl'eLufiraniam adfirmo:quoniam ea Lufltanix pars qux mariadflxa, effe Portugallenfe regnum certum habeo tantum,ita quod pars erat, amp;nbsp;no tota Lufitania. Erat enim tum bate no paruaregio,quurn Ana, amp;nbsp;Durio, ac iugis etiam Carpetanis fuiflet terminata. Etnucquidemdehuiusregionisoppidis.NampræterToletum(dequafuprafcri-pfimus)Segouiavrbsdiues,accundisfercHifpanisnotgt;, fflb nemorepofira, amp;in caaquxdudus maximus, qui pons ab Hercule conftrudus peruerfe vulgo credi-tur. Sunt amp;nbsp;qui iugaquibus fixe fitaeft ciuitas, Carpetana elfe voluut, in quorum irefententiamomnino non placet. Porto quum Carpetana iuga Orcranis o-mnes feribentesadiungant, quumque Ptolemxus nullum in Lufitaniaeffc mon-temaflerat, rem non aliter, ac fcripfi, inanimuminductJeiieum. AtPtole-mxifortefententiaalicuifi non fatisfacit,eoquia montes,vbi ipiaSegoui^amp;iJIis proxirniquosGuadararaxnunevocant, aliiqueetiam inipfavifuntur Lufitania: egodeiliisquidignier«ntquorummentiofierer,Ptolemçumcflélocutürefpon-deo. Et item 0bilaquæAbila,amp; Salmanticafamofiffima academia, Moro deni-que,amp;:Talabrica,modoMora,amp;Talaucra. Suntoppidanonnlt;jIlaqu.Tviuunt,amp;: nihil cum antiquisfaeiüt in nominibiis, turn quiaid quod habebant antiquitatis, pcnitusamifere,tumquiafortafredeindecondita.Vallifc4etumoppidummagni-ficum,amp; rebus necefTariis maxime refcrtum. A quo haudlongeabeftMethina de cainpo(vtipfi)omnium return, propter hycmales nundinas,niéfes tres, totidemqj xftiualesibicelebratas, nobile emporiu. Emporia quxEmpiwlia,Toro,Camora, MetinaRo(reci,IIlefca,Vccagna,amp;tandemMadridoppidum,viuisvndiqueflli-cibuscóftrudum,amp;:hocnullavnquameftviduspenuriafatigatura,neccceligra-uitatcoppreflum. Alcala Definari(ficipfi aiüt)a flumine Finari,quad Tagoabior-betur,vbi artium floridum gymnafium,amp; hoe Complutum efle ab Ptolemço de-monftratum oppidum, Hifpani pro certo habent, fieqj illud in publicisadpellant rationibus.E t non longe aliud,G uadalaiara a Mauritanis norainatu,quod flu men

lapidumfignificatjvbilacobus Mêdociüslnfantafciorumdux habitat,vir,prêter nobilitate£n,munifïcentiffimus. „P r vd. Dc illuftribus ÿiris ac dedomorum panter nobilitate li facienda verba,Toletaham domumquoque,aliasqjetiam anti-quiffimas merito memorarefas eft; ca t-PeriJtempus prêter duas,Mendociani amp;nbsp;Toletanam, quas nominaui domos, Cerdea, Cardonea^ Läufern, V elafceam, PimcntelIam,Stunicam,Henriticam,Orofiam,Cftrdubéffcm,Limëfcm,Gufma-neam, Mondragonea, amp;nbsp;quæantiquillîma, Patiecam, fcio quidê elTe clarilGnias, attamen nolo de bis iiunc agere. p r v o. Quid Patiecam domum antiquiffimam ais? CAL.QuendamLuciumluniumPaticcumCæfarismHifpaniabellaaduer-• fusPompeiinliosgerentisfociumreperio. prvd. Opera:preciumeftaudire. CAL. HirciusinCommentariisdeCordubaloquens,Cæfar,ait,eamciuitatemo-mni tempore optimede populo Romano meritameflefciebat. Sex cohortesfe-cunda vigilia iubet proficifci, pariq5 équités numero, quibus præfecit hominem ciusprouincia:notum,amp;nonparumfcientem,L.IüniurnPatiecum.Hïccille.

TA Vabus vlterioris Hifpaniae partibus abfolutis,ad Gallaciam defcribédam ipfo cogimur ordine.Et hanc non folum earn quam Galicia vocant,cire volumus, qux vtnemoribus,montypus,acaquisetiamabundar, itamclfibusnudapenitus: fedamp;omnequoqsvlterioriHifpaniçquodfupereftjBçticaamp;sLufitaniaexccptis. Eft in hac prouincia in Oceanum protendens promontorium magnum,qiiod Ar-tabrij nominatunt, nunc Caput finis terrx : veruntamen his qui de hocaliter fen-tiunt, Strabonem adduco ftftimonio, nullum aliud memorabile promontorium inter ipfum Artabrum amp;nbsp;Pyrenes promontoriareponentetn. Miniusamnishanc ‘infunditoram,amp;: in Durium fe recipit.Cçterum Afturi,nuncquoqj Afturi,huius regionis partem babitabant. Et his proximi Cantabri, partim motium cacumina, partim loca maritima in feptetriones fped|ntia incolétes,amp; earn regionem quam Bifcaiamdicimus, amp;nbsp;montesetiamLiconitiurgisciuitatisad Iberivfq5amnis or-tum obtinebant:fiquidemlberumipfumquiexillisviderur utontibuserumpere, in Cantabria nafci amp;nbsp;Plinius amp;nbsp;exteri omnes funt teftes. Callaciorffm oppida qua: vitra Durium adAquilonem;Afturicavrbsolimmagnific3,nucAftorga:amp;Lico-niiiurgiscopiofamercatura,compluribufqueetiamequitibusamp; nobilibuseJara vrbs,quxBurgosincolisdicitur: Arundafiuc Arandis, quamab amne Arandam Duriiadpellant: amp;nbsp;in »odem fluuio Pallancia, qux Palentia: amp;nbsp;nomina recentiora prxterea.Leonem voca?t Hi fpani ciuitatem quadam qux baud multum diftat ab Aftureca.Eftamp;Compoftella,vbiDiuiIacobitemplum,quxeiufdem tantum mi-raculomemorabilis. Homines prxtereaolim duri,amp;omniexpugnatudifficiles, nullum tune colentes deum,tantum Lunx peraäo orbe nodu ante fores faltus a-% gitabant. Ac de vlteriori Hifpania quidemfatisdiâumvidetur,deinceps adci-reriorem,vel Tarraconenfem prouinciam tranfeamus. l o o. Sum omnino ex-utus ilÏis quibus eram obfeflus curis,perge oro,vt magis Ixtus euadam.

Arraconenfïsj;)rouinciaaPyrenxis montibus qui HifpaniasGalliafqjdifter--■- minant,duobuspromontoriisdiuerfisinfurgic:anguftaprimo,paulatimdeinde fe pandcns, vlterior|m iamlatior fadacontingitHifpaniam. Promontorium alteruminteriorimaripercuftum. Veneris templum,nücportum Veneris nomi-nant:alteruminlberico pelago OEafotbc,quodilludeftearbitrercuimodoca-put Berton nomen^xc rurfus Balearico a meridie, ah feptentrione ipfo Iberico mariadftriéla,adfixaque Pyrenxocurrit in occafum,amp;Oretanis,monte Solorio, Carpctanisqj iugis ab aliis Hifpaniç oris diftinguitur.Plinius in Tarraconefi Can-tabriamrecondere videtur prouincia. Huius oppida nonnullaquanquamnóillis aiunioribus cognominanturnominibusfprifcaenimtemporumvarietatenomi-nadefecere)nos tarnen nouiffimis quoad fieri potent,adaptare conabimur.Prin-cipioalxuaPyrcnxi montisad mare noftrumGerundenfes populi Gailix fines

colunt,amp; hi Geronam tencnt vrhem,quam Gerundam quondam dicebanf.Cæ* lerum ab hoc mahlberitum finum verfus, per Celfenfes amp;nbsp;Iaccetanos,ad Nauar* ræ(vtHifpani aiunt)vfquelimiteS:^ufetani,Itani,Lacetani5acperPyrenæiradi-gt;' ces, Ceretanidifcurrebant:aiitor eft Plinius. Et poft eos Vafcones ad mardberi-cum,amp;Pampelo»enfes,quos ^anarros cfleauguror Plinii verbis perfuafus:ait O'-nim quod Vafconum faltus proximus eft Pyrenæo per Oceanum. Et Strabo item adfeptétriones fupralaccam,vbi Pompelon a Pompeio dida, Vafcones reponin laccetanægentes olim nobiliflïma',qua: a Pyrenæi radicibus ad Ilerdam viqucla^ tius cxcendebantur,vbiSertorius bellageflit extrema: itaquehincexpulfus,apud Saguntinosfuitabfuisdolointerfedus militibus. Vidoriaoppidumidem tenens nomen prope Cantabros: in quorum mótibus Iberi amnis ortus infpicitur, quem Hoftrx ætatis mortales Hebru,Thracia: Hebri nomine decepti, nucupant. Iberus abiberaolimvrbeopulentiflïma didus:aquanonproculScipioPœnosvicit, amp;: Hifpaniamvniuerfam populo Romano adiunxit, vt Titus Liuiusteftimonioeft. ErgoCantabrix iugis Prouinciade Campo (fic ipfi dicunt) duobus ex fontibus c rupefcatunetib’, haud procul oppido luliobrica dilapfus per Celtiberos, amp;nbsp;Der*-tofam conflues,mare fubit Balearicum. De quo fic:Iberus amnis nauigabili com-merciodiues, ortus in Cantabris, haud procul oppido luliobrica. Hæc Plinius. Celtiberi quos nominauimus,a Celtis Gallix populisilkic profedis ripasqj colen-tibus Iberi, amp;nbsp;Iberis indigenis, ex duobus vno fado nomine, Celtiberi funt didi, fpaciofamtenentesprouinciamqua Segorbienfes amp;nbsp;Numantini claudebantur. Segorbienfes hi funt,quorüvrbs Segorbia,in Valentino regno.InCeltiberiaCa:-^^EêHSP'^^J^omar^onh colonia, Ibero adfufa, vbi pons lapidcus memorabiliS) no-biliflirais ciuibus ornata, quam ab Cxfare Augufto propagatam, Cazfarauguftam dixere,quumanteaSaldubanuncuparetur.Za^ozamturbatovocabulo,acmu tatisliterisnuncvocant:tametflin tabulis piiblicis prilco Jpfo n^raudat nomine. Ac ad Bæticæ fines reuertor, Satabis flliuius per Conteftaniam, nunc Confenta-niam,labens, ab eojnonte, qtro Bxtis, egredi tur,amp;: in mare noftrum ad oppidum modoGuardlt;nar,efii.inditur,quemHifpaniSeguram vocant. Neehucquidem admodumeffugitSucron, nuncXuccar, apud quemPompeio amp;Sertorio con-greflisjXquofuiflet Marte pugnatum,nifiPompeiusvulnusadcepiflet. Oritur cif caCarpetanorum oppidum cui in prxfentiaTragacetnomen,pervrbemConcia amp;pontem quiTalaiolx dicitur, dilapfus, Algiram oppidum haud procul a Valen-tiacingit, amp;alterifeadiungensfluuioquem Gabrielen^v9cant, mari noftrofefe immifcereviluseft.Setabis vrbs, quam Xantinameffearbitror. AtnuncValen-tiam,quxfuoilluftraranomineviuitamceniflimaciuitas,adcedimus. Eftitaque equitibusnobiliflimisinfignis, acin totiusHifpanixprouineiis nitore, fplendore infupernulIifecunda,cumflumineTuria,modoGuadalabiaraaMauritanisjndi-tum nomen, quod flumen album fonat,cuius ortus apud Ceèiberos.Non longe

Valentia peroccafum ftagnum abeft, memoratu dignum, pifcofum, amp;iqjmen-jum,dequonufquamlegifadammentionem, nifiapud Plinium. Conteftani^c, inquit,finusregioEd»taniaamœnoprçtendente ftagno,ad Celtiberos recedens. EcpofthxcdeVaIentiaagit,quodnunc Albuferamadpellant. A Valentiaautem Saguntum haud procul a mari, ciuium Romanorum oppiduilt;, nüc Moluiedro, vbitheatrumcumfeena, cuinihildeeft, acpluraetiamantiquitatisveftigia, qüae imaginem quandam vetuftatis oftendunt. Saguntini ab I^annibale obfefli, quum ’iefalutedefperaflent,argentumaurumqueomneexpublicopriuatoq5inforum collatum,inignemadidraptimfadumconiicientes,eodemplxriquefemetipfos præcipitarût.Dertofanimoxceleberrimiquodampopuli,qi»busDertofa(quam Tortofam vocamus)ad Iberi oftium colebatur.Ët hinc non procul Tenebriü pro* montotiupij amp;Tenebrisportus ad occafum. Vnderecedentesper ortum vetus nosaduocatTarraco,aquanomentotaeftfortitaprouincia,quæ littoriimpoßra totiuseftregionis vetuftatis caput.Tarraconam banc adpcllamus,vbi Scipionum interitus.AbcafexagintafexM.paff.folemorientemverfus,permaritimumlit-lustendentiBarcinum olim paruum oppidum, Barfellonaimprarfentiarumclara , ciuitas,

ciuitas,prudentiflïmis imprimis ornata ciuibus, eft obuia.Et inde Lunarium pro? montorium, a noftris Caput de Vallis: circa quod Blanda oppidum, nunc Blanes. Gerundaitem, quæ Gerona nunc ciuitas, deoua fecimus rnentioncm, amp;EmpO' ' riæ, modo Empuriam vocant, cum flumine Clodiano. RÖd.aoppidum iuxtaVer neris templum,nuncRQfcsdidum. In mcditcrra^ico autemjltr4enfes,vetuftiflï-♦ mipopuli, adSicorimfluuium Ilerdamciuicatem,quamLeridamv9Citamus,v-bipublicag/mnafia, incoluetunt. Sicoris ergôfluuiusy.qni'Segreimpræfentia-rum didus ,a Pyrenæo monte per illius murosamp; pottteift,qufem diximus, ciuita-, tis difcurrens, Ibero non multum peragrado abforbetur. Er a Sicori Siculos-ipios habere nomé, them oriasproditum eft. Populosnanqué-ilJuc trânsfretafte,aceam Siciliaepartem quæ ad occidentem vergit, incoluifle adfertThucydides. Cinga huicVicinusfluuius, quiSingamodo, pontem amp;opp'idüin'q.tïodÉragamrecen-tioresnuncupant,abluGns, Iberum rapido petit euffui E'tinterhosHuuios Monhon oppidum.Cçterum ab Ilerdcnhbus ad Pyrcnæurn-OlcênfcSjquorum noscr-uitatemHuefcamvocamus. Acaliaoppidaquæ haudfuntprifcisfimilimain-ngt; minibustin GeltiberiaTaragona,Balbaftrum,Teruel,Boria,«Si:denique Caldtar iut,quod an ht Calatagurium oppidum a Strabone citatum, penitusignoro, aqpo diftabatad occafumP. M. circiterfedecimBilbilis in quodam tu4nuiQ,c.uipsriii-nævifentibusadhucfideftifaciunt. Acquiequid referamampliusfupereftniliil, plura dixifle videor,quibus etfi vobis non fatisfeci,obtemperaui tarnen, pr v o. Gratias,quia nabisgeflïftimorcm,agimus mi Calipho. lod. Omnia,quemad-modumpollicitus es,breister dixifti. At quia rem feciftigratam nimis,mepcrin« de ac te vtere, paratum me inuenies procul dubio.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priorJ^e^

Plans ad orierflemja dextris^cjuitanicaprouincia^aßnifiris^Balea-rico mari ct)artatus,Narbonenßumßnibus inßritur. Sécudus annulus eius Cir-dum intenditj^biBriganria GaHea^eciuitasßtayaltißimampharum, Printer paucamemorandioperisadßecnlamBrit^nni^e erigit. Tertiuseiusan^luseß, ^ua Gades inßuG%tentje in ^phricum, ^tlantem montem interiedoßnu 0-ceamyroßieiunt.Hißaniam citeriorem ab oriente incipientemGßrenaißaltß a parte ßptentrionis ^ßcjue ad Can tabros ^ßureßue deducit, at/^ue inde per Kaccaos Pr OretanoS, tjuos ab occaßi habet, poßta m noßri maris ht tore Car-thagodetermiifat.Hißania'vlterior habet ab oriente J^aePaos, Celtiberos, '

Pr Oretanos,a f^tentrione Oceanum^ab occafu Oceanum,a me~-ridie GaditanfimOceanißetum,'vndemareno~ , ßrum r^uod Tyrrhenum voca- nbsp;nbsp;nbsp;t„ ■

V M ^^e/cripjij^m librti Jeeem oblitefata f/ij^^/i/it, ^u/^M iüadignif/JcoKfècrarefiütui^ij/uamz/ohii fereK/ßmü ferdi-aamio c^ Ebfabie Regt ^ Regift^e Caßei/it ck Äragoftum^i^ui ßiccedentes pa ter fits c^ aait it regt/ts, ipß coniugaii copula, v~ triu^ Hißania ci ter lor it dr if it er tor is ziftioftemfecißis: quæ a Romattorum dquot; Gott ho rum tempor thusßmper iiiiuifi,Kua‘ ^uamfub eodem imperio perßiterunt. y^ccealit ad hoe r/o modo autoris deuotio i» etus heffementos Reges dr Domiftes,Jed dquot;virtutis lausd“ omniumpracomum de/ußcptohello ad-uerfisi ilium Baticum ac Machometicum Regem,ejuiper mul-tat empor a ipßus fÜßamispartem occupatätettuerat, in magnum Regum Hißania non minus oppotohrium^uam ia^iu-

^‘tm.^oniam ßahipß pellatur Hißanij^ipßus prouincia pene omne imperium apudnos /it « eße eii, d Chrißtani nóminis religio in tota ip fa colatnr Hißania. Ex ^ua re conßeuturi eßü aterna vita pram!um,immortalema.gloriam dr honorCjVt conflituamini ßpra omne s 50 Chriftiani nomtnis Reges dr Principes feculinoßridecus dr gloria, .^umvtdeamus huius atatunoftra Principes non modo addilatandam Catholicamßdemno elahorare, verumetia vim^uam continue Tur eus Chrßiani nominis hoßis in Chrißicolas infirt,propulfare recu-ßntac negligant, alu fee um pactfcentes,alit tribut a illi pendentes, alit fomno dquot; deßdta va-eantes.Ex quofaHum esl, vt atatenofira Turcus ipß tranfac^o Hellevont o Bjzantiumpri-mum illiuj^imperium,inde vniuer/am Graciam,Dalmatiam,Macedoniam,Eptrum,aliaf^ pluresprouincias, magnam injuper Europa partem a veri Dei religione cultu^ auerterit (ß occupauerit. Adeo^ creuit eius audacia,vt Rhodum vnicum Chrißtana religionis propugna-cidum obßdere, dfi^^t Italia inuadere ac vaßare non dubitarit,nôbilem^ Iljdronti vrbem tn Apulta expugnareae dtripere,incolis trucidai is. Tos autemßrenij^mi Reges huic cladi vc^ 40 loeißime occurrißis munitißtma ac opulentißtma claße, caterif^ dormitantibus Pontißeem maximum cateroß^ potentat us Italia veßris légat iont bus folicitaßisad vindicandum tan-tam Chrißiana reltgio/ßs aßen fam. At ubi omnium tor pent es animos comperißis, animum erexifiisadeliminandam ab Hißania Machometicamfeclam,omnium anteeeßorum veßro-‘ rum irreUgionem ac negligentiam emendando. SuJeipite igiturfer^nißimi Reges opus ob-litorum Hißania, cuiuspraclara antiquitas nulli prouinciarum non modo Europa, verum neetotius orbiscedit. Cuiusexordiaßluißevß^adnoßrafacul.^, Hißanis,tan^uaminßne mundiiacentibus,obfiuritatem tribuit: arguit^^prifcorum autignorantiam, aut negligen-ttam.Eo^potißimumgloriofum vif um eil huius operisßimpßße laborem, quoniam per ilium video prouincia aßerrißlendorem.Et illudglorioßus conßderatuij^If, gnod ipfa obliterata 50 inflauraricontigerint temporibus vita veßra,epuorum atate er imperionon dubito nebiliß ßmaprimerdiapraclarißimis veßris operationtbus illußrari.

. Vm intet return maximas Hiipanÿ vbertates,illiuspræcipua a (criptori' busgefta accuratiflimc perferutarer, tantamhuiufccrci ariditasexhibuit admitationcm,quodnonleucmattuletir,fi quo modo fieri potuir,vt inde |^ rot viri dariffimi procedentes, Hifpanik tamgrandiaTlariflimaque gefta feripturis tradetefintobliti.Etquoniam inter omnes quos memoria ha-denus celcbrauit,quatuor recoiuntur,quorû trcslaudabiles, quartusveto tolerabilisiudicantur.LaudabilisenimTrogus PompeiusHifpanus,qucm

rima,qui diuinationesamp;ibmniacontexuerunt. Quia tarnen fupcriorcs très, fingulifuahiftoria delcdati, nobiliflîma maximaque Hiipaniægefta prattermiferunt: quum Trogus Pompeins, quemIuftinusabbreuiauit,licetHifpanus,Grxcorum ac Afiaticorumgefta potiusquampropria: prouincia: dcfcriberedelcdatus,incius opéré ex quatuor amp;nbsp;quadraginta libris vltimum Hifpanis conccderecftdignatus.Orofiusinfupcr,cumrogatu AuguniniRomanorumbiftoria, feuverius cundarum gentium clades de(cripfifrec(cx cuiusferiptis Auguftinusfadusinftrudi-ot librum de ciuitate Dei in medium protulit)qu2 maxime ad Hilpanos pertinebant omifit,nifi quatenusadRomanorum tempora pcrtinuetunt.Ifidorusvcro lacram hiftoriam iniecutus ab Adam principiumfumens, tempora cumillorum calendariisbreuifiima compredionenotauit vfquead luftinianiiuniotis tempora,inquibusaliqua amp;nonmulcadcGotchorum fucceffibuJ inleruit.Cuiusopus inftitutioncmqucpro(ccutiIldcphonfus,Toletanus,amp;Sulpitius,31iquac- 10 tiamde Gotthorumfuccelfibusaddiderunt.Quaftus vcroRodcricus ctfi ab aduentuHerculis in Hifpaniamhifioriamexorfus fit, inde tarnen tanquamfuperptunasgradiens,nequcincahi-Roria diutiusimmoratur, quoni^m amp;nbsp;aliqua minus vcra intericrens maiora ac poriora dimifm amp;nbsp;tantum inGotthorumprofccutione,amp;iniisqu2recentiffimistcmporibusoccurrcrunt,vcr-fatus eft.Quum vero compererim intet omnes mundi prouinciasmaximam nobiiiifimamquc Hifpaniæ antiquitatem maximis laudibus extollendam, amp;extcrarum gentium commentatiis acvariislibrisatqucdcfcriptionibuslaborcmaximo comprobatam.nonpotuicalamumconti-ncrc,quin,licctftylorudiincompofitoque fcrmonclcnpturus.eandcmantiquitati coniecra-rcm,oblitamquearqueoblireratamfuturishomihitusinftaurarcm,meinorquantum3bhonii-nibus return feriptoribusdebeatur ;quoniamnihiladco ad cognitionéveritatispertinet, quant geftarum return nabere notitiam.Quodipfe Deus omnipotens con templ^tus,non ptiuslcgcm

li amp;nbsp;terts csterarumquercrum creationem vfque ad fua tempora. Ex qua refadus infirudior ad humanam vitam pcragendam,legcmdigne recipere, amp;nbsp;populi gubcrnacula meruit. Qu'sCquot; nira futuramagere vitam cxcogitat,quidiemfuinatiuitatisignorat?autquis quo tendat feite potcft,qui vndevenitneleiJt.? ^Hisigitur circunfpedis librum de Hifpanorurngcflis, maxime antiquorum,fumcxorfus:queminlibrosdecemillumpartitum, Paralipomenon Hi-s p A N i Æ appeUariinftitui,id eft,librum oblitorum:quoniam etfiquæ in cis inferui, defcripta compenantur, non tarnen apud maiores nofiros Hifpanis fcriptores,fed illa omnia conquibui ex estetis commentatiis tam Grscis quam Latinis. Finemque operifadurus fum ad Gotthoru

' in Hifpaniaingrellum,qutcontigittemporibusHonorii amp;nbsp;Arcadii Auguflorum.Quórum pro-^rclTumrefqucinHifpa^iagcftas Orofius, Ifidorus,Ildephonfus,acRodericusToletanus funt pro/ècuti.Noftriautépropofiticftobliteratatantummodoinftaurare.Diftinxienimopusno- 4*^ Rrum in ffbros decem. Primus continet veterum Hifpanorura exitum,defcriptionem amp;nbsp;ori-ginem vfque ad Grscorum aduentum, mutationcfquenominum prouinciarum,vrbiuin,moii-tium,fluminum,amp;lyluarum. Sccundusliber habetgeftaGrscorum abaduentu Hetculisin Hifpaniara,difcretionemqucHerculum,ip(ôrümquegcftavlqueadPœnos. Tcrciiisconnnct gefta Pœnorum vfquqnd primum Punicum bellum. Quartuspet Poenos gefta temporibus prions belliPunici vfqueadlècundum. Quintushabet Pœnorumamp;Romanorum progtel-fuminfccundobelloPunicoxaptioncmqueSagunti,acHannibalistranfitüinItaliam. Sextus delcribitgeftainHifpanîapoicPœnoscxpulfosvlqueadtcrtiumPunicumbellum. Septimus bellum aduerfus Numantinos,cucrfioncmque Carthaginis amp;nbsp;Numantis,geftaqucin Hi/pania a Romanis vfque ad tempora ciuilis belli. Odauusciuile bellum inter Mariûamp;Syllam. No-nusciuilc bellum inter (Äcfaremamp;Pompeium. Decimus gefta Imperatorum inHifpaniaab AuguftovlqueadTlicodofiumSeniorcmpatreHonoriiamp;Arcadii, quorutemporibus Gotthi 5^ in Hilpaniamintrauerunt.Vtarqueprsterantiquorummorcmtcftimoniofcriptorum maxime circa an tiquiora,ne legentes me delibera(re,aut confinxifte vctuftiora,opinentur. Sequarque vt plurimum autores antiquiflimos,tam Philofophos,quam Geographos, Hipparchum, Eudorii, Era tofthenem,Hippiam,Scbolum,Bioncm, Xenophon tcm,Beconcm,Thcmaum,Diony hum, amp;nbsp;totius arris fplcndorcm amp;conftantemartificcni Claudiu Pcolcmçuni,Plinium,infupcr Pompon iumMelam, Poly biuin,Artemidorum,Pofidonium,acStraboncmCrctenfcm,Diodotiim, Titum Liuiuio.Trogum Pompcium,aliofquc piurimos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 A N-

Vr op A prouincia eft qua? primo a filiis laphet Sefi- ' Iio eiusTubale dicitur incolatum habuiffe, quoniam s^fecundum librumGenefeos infulæ maris laphetde-putatx funt,inter quas insulas Europa dinumerata eft: •J^ quoniam terminaturab AfiaMæotipaludefiueGe-tico marivfqj ad Oceanum per medias duas Sarma-A^ tias diuidentefluuioTanai. Suntautem tresorbis partes, Afia,Aphrica,Europa:quç très orbis partes tri-bus Noe filiis affignatxfunt. Afiaenim primogenito Noe Semfacerdoti:fecundo veroCham terra Cha-naan amp;nbsp;Aphrica : laphet veto minori infula; maris:in-ter quas Europanuncupatur, quia modico finu infula fierce,amp; id multi Imperatores eftlcere cogitarût.-fed tantum ex eo prohibiti funr, quiavifutpeft, Oceanum ipfamEuropaeinfulamexeiusaltitudine eftefuffocatu-rum.Diuiditur autem orbis(vt diximus)in partes très, Afi^m, Aphricam, amp;nbsp;Euro-pam.Qvwrum trium partium Afia refpedu magnltudi#is media eft, amp;nbsp;quæ termi-natur ad Orientem mari Arabien, Perfico, amp;nbsp;terra incognita : a Septentrione O-ceanoamp;:flumine Tanai,quoquidem flumine ab Europadiuiditur.Àfiaad partem Auftri Arabicoraari terminatur,ad illudpromontorium vbiciuitasHeroumfita

eft,amp;Mediterraneomari,adeumlocum vbiPalxftinaludæa abÆgyptoleiungi-j tur:amp;(velutquidareferunt)nediuidaturNilus,ipfeamnisNflus AnamabAphri-cadiuidit. Vtautem Afiam amp;nbsp;Aphricam omittamus, dequibus nobis ad^raefens

fermononeft,Europafecundum ClaudiumPtolemæutn orbis accuratiffimum defcriptorem habetprouincias fedecim,quæ(equuntur. Prima ad Oceanum amp;Sepcentrionem HiberniainfulaBritannica, fecundainfula Albion Britannica, HifpaniaBxtica,HifpaniaLufitania,HifpaniaTarraconenfisJCeltogallatiaAqui’ tanica,CeltogallatiaLugduncnûs,CeltogallatiaBelgica, Celtogallatia Narbo* nenfis,Germania magna amp;nbsp;Germania parua,Rha:tia amp;nbsp;Vindelicia, Noricû, Pan* noniafuperior,Pannonia inferior,IllyrisautLiburnia, Dalmatia :quæâmul iun-ûæ fedecim numero funr. Dicitur autcm Europa ab Europa filia Agenoris Libyæ 50 R^gb ac fororisPhanias, quam lupitcr Saturni filius ac RexT^retæ rapuit, amp;nbsp;pro-uinciam ab eacognominauit:ad quam recuperandam Cadmus præfati Agenoris filius amp;Europæ frater milîus eft,ftatuto a pâtre vt fine forore non rediret in rcgnû. Ipfe veto cum non repevilTetfororem, ApollinisDelphicioraculo Euboiampro-uinciam atqjThebanorum vrbem in prouincia conftruxit.

IsPANiA auteterminatur aboccidente Oceanomari amp;infula Gades,ad quam veniens Hercules fortiffimas turfes conftruxit,quas Ga des HercuIisappellauit.TerminatiÂautemab Auftro,Mcditcrraneo mariamp;: freto Herculeo amp;:Balearico pelago;a Seprentrione vero amp;nbsp;Oriente,Pyrena:o monte, qui mons pi»tenditurab^ceano promo-

torio Eafo iuxta ciuitatem Eafo(quæ hodie Baiona vulgo appellatur) vfqj ad mon-tem Canum (qui hodie Canigo mons a modernis nuncupaturj amp;nbsp;induit in Medi-terraneum ad eum portum vbi portus Veneris fitus eft,vbi erat oli m V eneris tcm Ylum:vel(vt placet Pomponio Mdæ^ad oppidum Ceruaria:,quod modico inter- lO uallo diftat abipfo Veneris templo. qui montes ab Oceano mari vfqj ad Mediter-raneum continent fpacia fexcentorum milliariorum, vt placuit luftino poft Tro • gum Pompeium vltimo libro fui Epitomatis.Et Pyrenazo monti medio GaUiatad-ha:rer,cæteris vero partibus vndiqj mari Oceano amp;nbsp;Mediterraneo cingitur. Et eft ipfa prouincia quafi quadrata, cuius anguli funt ad Orientem ad Veneris templu, in Pyrenæo ad Oceanum,vbi eft ecclefia de finibus terrx fîta, quæ quondam So-lisara dicebatur,ad Auftrum adfretum Hcrculeum amp;nbsp;lunonis promontorium feu montem Gibeltarif, adSeptentrionem ad promontorium amp;nbsp;ciuitatem Eafo, quç nunc Baiona dicitur:ipfa enim terra quafi quadrata eft,vt placet luftino.Con-tinetautem inlongimdine fecundum Appianum elariffimum hiftoriographum ^® aGaaibus vfqi adOccanum feptentrionalem decem milia ftadiorum. Latitudo veroa portu Veneris vfqsin Compoftellamtotidem. Vclveriusfecundum Stra-bonem lib. j. quod ipfi prob^uimus cum charta nauigabili, habet in longitudinc ftadiacirciterfex milia, amp;nbsp;in latitudineetiamcirciterquinqj milia,alicubi tarnen ardior eft,maxime circa Pyrcnacum.eftautemftadium Centura vigintiquinq; paf-fus,amp; per confeqi^ns odaua pars vnius railiarii, amp;nbsp;odo ftadia faciunt vnum mi-liariura.amp;fvt placet Straboni,amp; Pomponi%Melæ,amp; Claudio Ptolemæolillius figura ad modum coriipccudis eft. Collum ipfius pclliseft, quantum protepditur monsPyrenæusa Mediterraneomari ad Oceanum Britanniclim.lndedilatatur adbrachiaanouaCarthaginc vfqsadCantabrosfeuBardulos.Ipfivftcorii cruraa 50 freto Herculeovfqj inCompoftellam amp;Oceanum Britannicum.Vltimumcorii ad modumeaudæpromontorium facrum,quod nos hodie caput fandiVincentii appellamus,quodpræeminetamp; extenditurin Oceanum Atlanticum longevltra omnem Hifpaniam.C®ntinetautempcTmagnaflumina,Iberum,Tagum,Bçtim, A nam, Dorium, Minium,minoraqjplurima intermedia,amp;qua: fuperioribusim-mifeentur.

I v i DIT v R aurcra Hifpania in prouincias très fecundum deferiptiones Claudü P^Iemati, Pomponii McIæ,Plinii,amp; Strabonis,amp; aliorum plu-rium,fcilicetTarraconenfem,Bxticam,amp; Lufitaniam,Sciendum tamê 4^ eftHifpaniamtemporibusRomanorumConfuluminduasefiediuifam

præfeduras amp;prouincias,citerioremamp; vIteriorcm.Citcriorcontinebata noua Carthagine per Caftulonem vfqj in Cantabriam fpatio trecenta feptem miliaria, amp;nbsp;a Pyrenæo vfq^ ÿi Carthaginem amp;nbsp;Caftulonem totide, de quibus late difieruit Pliniuslib.j.natur.hiftor. Pofteavero Auguftusfuperatis Vaccæis,initurgibus,amp;2 CantabriSjillamin vnan|redegitprouinciam,vtIuftinusinvlt.lib.fuiEpitoiïiatis voluit. Fuerattamen abinitio Hifpaniadiuifain très ,Tarraconenfem, Bæticam, ac Lufitaniam, vtplacetomnibushiftoricis. Bætica prouinciacontinetquicquid amnisBætis(nuncG|^dalquiuirvocitatus)clauditamontibüsaltisnouæCartha-ginis vfq5inHifpaliminclufiue perCaftulonemamp;Cordubam : vocitaturq; Bæti- 50 caab ipfoamneBæti,prouincia interfecanteLufitania quicquid interiacet inter duoflumina Bætimamp;Tagum interfluentemedio Anaflumine. AquoAnapro-uinciadenominatacft)tanquamapud eundemamnem Liber paterae Lyfasciim eobacchante lufcrint,proptcreacognomen dedifieprouinciæ, vtPlinio placet lib.j.AdTarraconenfem vero prouinciampertinebatomnisciterior Hifpania, amp;nbsp;quic-

quicquid vltraTagum eft, inducens Compofteilam, Gallatia, amp;nbsp;Afturias per medium Toletanumagrum vfq;in Oceanum Atlanticum,amp;vfqjinoram fluminis Dorii.Pofteavero ad temporaConftantiniPiidiuifa eft ipfaHifpania in prouin-ciasquinqjfecundum AppiümjTÿ^^raconenfemjCarthaginenfemjBædcamjLu-fitaniam, Gallatiam; amp;nbsp;fingulis prouinciis affignataj funt métropoles amp;nbsp;Archiepir fcopiinconcilioWiberitanOj'wdelicecciterioriHifpanixTarraconenfis, Carpe-tania*Carthaginenfis,BîEticxHifpalenfis,EmeritenfisLufitaniæiamp;Bracarcnßs Gallacix.Pofteavero ad tempora Gotthorum addita eftfextaprouinciaTingi-tana trans fretum in Libya. Deinde vero modernistemporibuSj videlicet fub lo-10 annexxii.Pontificefummo fuprafcriptisquinq; prouinciis, femota Tingitanä qua^a Maurisamp;: Machumetenfibus poflidetur,adiunlt;ftae dux aliæ métropoles^ Cæfarauguftana, qua: detrada eft ex Tarraconenfi ^ Vlisbonenfis vero ex Hifpa-lenûBætica. Diciturautem Hifpaniacitenor amp;nbsp;vitcrior. Citerior autema fe-ptcntrionali plagamonteqj Pyrenæovfqjadnouam Carthaginem Cantabriäqj: vlterior vero a Celtiberis viep ad Öceanum Gadefq; infulam protenditur, tanqua citraamp;vltra.Sed citra quafi circa terram,vel vitra, quia vitima, vel quia poft hanc lionfitaliaterra.HsccStraboamp;PIinius.

HiJ^ania äeßripüo amp;nbsp;tegt;'mi»aiwper maritima littora dr Pyreuaam, (vtdiximus) terminatur Pyrenæis montibus, quibus Gallia!

® pdiuiditur abHilpania.Hosautem montesqwdam dixerunt incipere a fonteSalfulae propinquo promontorio Lcocat». Quidam vero a V ene* ‘^^risportUjinquoVeneristemplumlocatumfuerat, nonlongea capite Illibcro, feu ab oppido Ceruaria ,.quod ab eodem loco modico diftat interuallo. Protenduntur autë iidem montes ab Ibcrico amp;nbsp;Mediterraneo raari viq; in Oceanum Britannicum ciuitatc Baiona, qua: quondam Eafo dicebatur, fpacio tercen-tenorum quinquaginta miliariorum, quanquamTrogus Pompeius amp;nbsp;alii plures dixerunt multöplura continere. Noftraautem menfuratioexperimento nume-tataeft ex charta nauigantium. Curufturipfemons paululum ex Mediterraneo inOceanum,vrb«mqjBaionara. ASalfuUita^ fontevfqj inBarchinonam mi-jo liariacxx. AJ/encris vero por tu fiuctemplo, feu oppido capite Illibero miliaria c. ABarchinona verovfqjinTarraconam vrbemmiliaria lx. A Tarracona vfqj adoftia Iberivfqj in vrbem Valentiam miliaria ex. A Valentia vero vfqs adpro-montoriu Artemifium Demamqj oppidum(quod Martini caput modernitas vul-giappellat)miliaria Lxx.cratineodem promontorio Diana:Ephefînxfacellû. A Demaveroin Alecanthum miliaria Lxx^ AbAlecantl^ 'Reroin noua Carthagi-hem,hodieCarthageniaappellatam, etia miliaria lxx. ibiqs ccleberrimus porrus eft. A noua vero Carthagine vfqj in Vera,quae qUorida Abderä dicebatur, etia miliaria Lxx.ibiq5principium regniGrartatse eftamp;: Maurorum qui partem inHi-fpaniapoffident,amp;: Caftulos,amp;Itanos. A Vera vero quæ Abdera quondam, âd AI-40 meriam quæ quondam Illiberis dicebatur,miliaria l.Hxcenjp vrbs differt ab al- • tera Illibera, altera vero Elibera, duoqj epifeOpiIlliberitani comperiuntur in con* ciliis Hifpanix. Ad eius diftinlt;ftionem cum Hieronymus in lib. de viris illiSftribus meminiflet de quodam Gorgonio epifcopo Illibero j adiecit Ba:tico ad differentia aIteriusTarraconenfîs.lbiqî promonrorium eftab antiquis defcriptoribus nort dcfcriptum,amp; quod moderni Caput Gadæ appellant* Ab Illiljeri vero ad Granate portum,quammoderniMalacamSecanguam dicunt, miliaria lxxx. Granata enim vrbs ex oppofito eft, ad quam mercatoria a marjs littóre amp;nbsp;ab ipfo portu dcducuntur.Hancautcm Strabo Exitanorum vrbem appellari dicit antiquitus* AliiautemMænacen, vt Strabo refert* ibiqj promontorium eftab antiquis omif-JO lütn,caputCapfa a modernisvocitatum. Ab ipfavero Mala^ ad Gibeltarem feit Calpen montemiterum miliarianonaginta. A Calpeautemmontefquihodier-nodic GibeltarappeUatur) miliariafexaginta adGadeS infulam* AGadibus vero fine Bætis oftio vfqj ad Anam fluuium (qui hodiernö idiomate Guadiana dicitur, amp;aqiio LuGraniadenominationem habet propteteä,quiaapud ilium amnem Li-ber pater cum Lyfa luferit, vt Plinius voluit lib.j.naturalis hiftoriæ) miliaria cen* ä iij

turn. Ab Ana vero fluminc vfq; ad Sacrum promoncorium, quod antiqui Hieron appcllabant, quod hodic Caput fandi Vincentii appeUamus, miliaria l x x. A Sa-crovcro promontorio vfqj adamnera Tagum, vbiVIisho feu Vlisbona vrbsin Portugallia fica eft,miliaria centum quinquagin ta. Ibiqj promontorium eft ab an-tiquis practcrmiirum,diftansab oftioTagimuiariis XL.vbiCaftellum Caftar amp;: Su(3:rcsoppidafunt.AboftioveroTagivfq5 3d Mundâfluuiui]j,fupraquemCo-limbria vrbs eft fita, quam antiquitus Mundam ah^ uidixerun t, alii oppidum elle ciufdemnominis Mundego diâum,miliaria centum. A Munda vero 11 uminev/qj adoftium Doriiamnis,quiad Portumvrbem fluit in Portugallia,etiammiliaria centum.Eleftfciendum quodprouinciaGalIecia aTagoflumincincipit,quan lO quam Ptolcmscus velit incipiat a Dorio,qui influit in Portum. Incipit enim Galle-ciaBracarenfisaTagoflumine:Bracaraenim vrbs inter Tagum amp;lberuraamncs eft: ipfeq; Dorius amp;nbsp;Porrus per fluxum amp;nbsp;refluxum Oceani commodiflïmus ppr-tusfitadnanigationes return omnium Gallecix. Ex quo fit, vt Porrus Gallecixcj tiam ipfa vrbs appelletur,a quo nomen recipit PprtugaHiæRex. Cuius metropolis Bracarum eft, ex quaGaHecia Bracaria dicta eft, amp;nbsp;protendi tur vfqs ad flumen Liminum. poft fequuntur Artabri, amp;nbsp;inde Gallecia Lucentia vfqj ad Pyrenxurn. Afluminc vero Dorio vfqj ad promontorium quod antiqui Orierium appella-bant,moderni vero Caput Panifarii feu fandi Martini, vbi nunc Baiona oppidum cft,amp;:Ponteuedra,magnuftiiportus,miliaria lxx.Abipfo vero promontorio vfqj io in promontorium,vbl eedefla de finibus terra: conftruda eft, quæ quondam Ara Solls dicebatur, etiam miliaria ix x. A cuius promontorio vfqj in Compoftellam miliaria funt x 11. De iftis v^ ro Gallécis refer t Strabo de fitu orbis lib. 3. quod Dc’ umnonhaberent,fedSolemamp;:Lunamadorarcnt.Videntesautemquodapudeos Sol occumberet,iHi eo in loco tanquam in vltima terrx parte aram conftituerunt. Huic autem promontorio oppofitaefunt infulxCafliteridcsad Auftruminpela-gus,quanquam Sftabo dixerit ad Aquilonë,quod fatis charta nauigationis often-àc, amp;nbsp;color incolarum, qui funt fufei colofts. A promontorio vero de finibus rcr-rx vfqjadfequcnspromontorium,quodPrioris appellant,amp;aptiquitus Lapacia-norum Scutrilentum vt Ptolemxo placet, feu (vt dicit Strabo) lem;^ miliaria x c. ^Q Intraqj hoepromontorium magnus portus Artabrorum eft, vbi Clunia oppidum eft. Ab ipfo vero promontorio vfqj in oppida fanda Martha amp;Nincrium, miliaria quinquaginta;ab ipfo vero oppido fanda Marthaad fequens promontorium, vbi Hyaneo eft, amp;nbsp;caput didum Stationes,cxx.miliaria. Hique omnes a magno portu,vbiCluniaoppilt;ftiq|eft,vfqjhucGaHeciiLucentiifunt:amp;quanquampro-tendanturvfqj in Pyrcnxum,habcnttarnen Baftulos feuBardulos, quos Bifeay-nosappellamus,qUimaximosintermedios montes inhabitant, illorumprincipiu ab hoc promontorio eft. Abiftovero promontorio vfqj ad oppidum Pantandec itidemcentum viginti miliaria.Abipfo veroSantander vfqjinPyrenxtim Baio-%amqjvrbem,ccnti»nquinquaginta miliaria, videlicet vfqj ad oppidum Bilbao, 4® quod qjetropolis Bifcay .reft, miliaria x x.Ab oppido veroBrenico adoppidum Mophrygo,miliaria x. AMophrygo vero vfqjad fandum Sebaftianum,inquo Bifcayx finis eft,miliaria x x. A fando itaqj Sebaftiano ad Pyrenxu,miliaria xxx. Sicqj circuit Hifpania per Pyrenxum ab eius principio ex Mediterraneo mari vf-queinOccanum B»tannicum,amp;per ipfiusmontis iugavfqjad principiumipfius montis,miliaria duo milia quingentaodoginta.

^EscRir^iMYsenim vniuerfam Hifpaniam per marina littota,nunc 5® defenbedaeft per Mediterranea. Habet enim (vtdiximus) Hifpania figuram ad modum pecudex pellis, habetqj in longitudine fta-dia circiter feX milia,amp;in latitudine quinqj.faciunt ad numerum mi-liariorum perlongitudinem feptingentaquinquaginra,perlatitudi-nemcirciter quingenta quindecim,utplacct Straboni.Etapromontorio Pyre-nxivbi

nxivbi Veneris tern plum eft, in Iberico man, quod anriquiAphrodifiumappel-Jabant (vtStraboni placuit libro quarto ) vfque ad Oceanum Britannicum,milia-Tiatrecentaamp;quinqifaginta. PartituraucemHifpania in duas partes, citeriorem amp;vlterioretn. CiteriorterminÄurad nouamCarthaginem,amp;perCaftuIooem protenditur per Iberum vfque ad Cantabros,includens regnum Nauarrç.quæ ab antiquis omniÄdifpania citfrior Celtiberia dida eft. Suntque in ea pro um ci.e quinque : Cathalonia a Pyrenaco vfquead vltimum Iberum, Yalcntiae amp;nbsp;Murtias regnaperoram maritimam,inde régna Aragoniæamp; Nauarræ,quæclaudûturex-celfis móribus amp;nbsp;Ibero amne vfque in Calagoram amp;nbsp;Tirafonam. VJtenor Hi/pa-io nia in duas diuifaeft partes, difcretaaltiflimismontibus,qu£C a Pyrenaro proce-

dentes vfque ad Oceanum Atlanticum dilabuntur,diftinguentes Caftellæ regn ur vnaqua: ad Oceanum Britannicum fpedat, altera qux ad noftrum Ibericum mare. Qj^auteni ad Oceanum,frigida,fterilis,inculta eft, m'agnis refulta montibus: qux vero ad noftrum marefpedat, maximeque citra columnas,ferax, irrigua, o-mnibusabundans bonis,grano,vinoamp;oleo,fruótibus,pifcibus non paucis. In ea veroquæadnoftrumfpeftatmare, Granatæ regnum efle tfonftat, quod Mauri Machumetenfes obtinêtin Hifpania, qubdclauditurBxrifluminefquod hodier-noidiomateGuadalquebir Arabica lingua voedt) amp;nbsp;per raaritimamoram a Vera vrbe vfque ad Malacam.Extra Humen in Mediterraneo Andalufii funr, ibiqj func 10 vrbes amp;nbsp;régna Hifpalis,Murtiar,Gehen,CordübtE, GÏbelterrx, qua: om nia exce-pto Granatæregno poffidet Rex CafteUx;'Poft AndaldfiosTolerum eft vfquein Celtibcriam,citerioremque HifpaniamperoramfluminisTagivfqueadDoriu. In quib’terminis funt ampliflimæ ciuitates, amp;omn« hæc regio Lufitania diciturt Huuntque per medium eiusTagusamp;Doriüsampliflïma fluminaf quanquam regio Lufitaniaab Anafluminefqui Godianadicitur)nomenreceperit,ibiq5 in ma-ritimisconfiniaregni Portugalliæ funtvfque ad vltraDorimri amnem. Vltraft-nesPortugalliæ eft Zamora vrbs,opgidümTrufillû,Magiftratus,amp;'MiJitiafanâï lacobi de Spata, Calathraua amp;: Alcantara, Ereualum oppidum. In alia veto parte vitra montes Alaua prouinciaeft, amp;nbsp;caputregionis oppidunl Vitoria, inde Bur-50 gensvrbs,L#gio,Bifcaya, Afturiæ,GalleciævfqueinOceanumBritannicum ac Atlanticum. Omni aurem citeriori Hifpaniæ amp;nbsp;Ccltiberis,excepte Nauarrære-gno,folitus erat imperare Aragoniæ Rex: Vlteriorivero,Caftellæ, Portugalliæ,amp;: Granatæreges. Hacautemnoftra ætateconiundafunthæeduorégna Caftellæ amp;Aragonutn per copulam matrimonii inter fereniflimo^Ferdinandumloannis Aragonum Régis digniff. gnatum, qui patri fucceffit A Regnis, amp;nbsp;Elifabeth alte-rius Ioannis Caftellæ Regis filiam, amp;nbsp;quæ vltimo Henrico Régi fratri amp;nbsp;fine filiis niortuofucceffitin Regnis Caftellæ. HæceftenimgeneralisHifpaniædefcriptio, quo ad temporale dominium prouinciafque noftri têporis.quo adfpiritualitatem poteftamp;aliodefcribi ordine. Habet enimipIaHifpania quoad religionemfpiri-# 40 tualitatemqueprouinciasamp;metropolesfeptem,vtfupradi3Rmus,quinqueanti-

quasamp;duasmodernas:quib’finguli Archiepifcopimctropolitaniafsignlti funt: quatuorqueamp;:quadr.igincaecclefias cathédrales.Quarûmetropolum Aragoniæ regnumduasobtinet,Tarraconenfemamp;Cæ(arauguftanam: Caftellæ regnû très, Toletum,Hifpalim,amp; Copoftellam: Portugalliæ duas, Bracarum amp;nbsp;Vlisbonam. Et eft fciendum,quod duæ ex Iris ex priori inftitutione mutât’funt,quoniam To-^ letanaamp; Compoftellana recentibustemporibus a cathedralibus eredæfunt in inetropolitanas,ficutamp;modernifsimistemporibus,Cæfarauguftanaamp; Vlisbo-* uenfis.Quoniam poft Nicenam generalem fynodum in Bithynia celebratam ter-* eentorum amp;nbsp;decem odo Epifeoporum, fub ConftantinoProimperatore amp;nbsp;bea-* 50 tifsimoSylucftroPontifice,in primo Hifpaniæ concilioquodinliliberitana vrbe celebratum eft,fanôta Helena Conftanrini matre præfente, quinque tantum me-tropolicaniEpifcopidefignatifunt:TarraconéfisquiCeltiberis præefter, Cartha-* ginenfisqui Carpctanis,HifpaIenfisquiamp;:Bæticis,EmeritenfisquiLufitanis,Bra-carenfis qui ScGalleciis. Aufta vero amp;:ampliataToletana vrbe,Gotthorum tem-poribus metropolisCarpetaniædeCatthagincinTolecumcranflataeft, rema

tientc exempta eCarthagincnfifub nomine mctropolitano. Pofteaverofucceflit tcmporum,poftoccupatâHifpaniam per Mauros Mach um eten fes, abodingen-tis circitcr annis,Emeriteniïs metropolis tranflata eft in Outturn,amp;deOuctofuc-ceflit temporis in Compoftellam, remanente e»am exempta ecclefia Ouetenfi’ Cxfarauguftana veroamp;VlisbonenfismodcrnistemporibuSjfcilicet aducétisan-nis citra,de cathedralibus credhç (unt in metropolettemporibus4oannis xxii.Pa-paî.Q^arumCæfarauguftanadetradaeftaTarraconenfi,VJisbonêfisabHifpa-lenfi.Habet autem Hifpania vitra hos metropolitanos, catholicas fedes cathédrales Epifcoporum xliiii. Quaru Aragonia:regnumhabetxii,Nauarræ vnam,Por-•tugallixfeptem, Caftellæ quatuor amp;nbsp;viginti. Cathédrales Aragoniæ, Heina flue lO Helena,Gerundenfis,Barchinoncnfis,Maioricenfis,Dertufenlis,Vicenfis,Vrgel-len fis,Herden fis, Valcn tina,Segobricenfis,Tirafonen lis,O Içcnfis. Vn3Nauarr^, Pampelonenfis.CaftelIaîcathédrales,Carthaginenfis,Caurienfis,Saguntina,Vi-ennenfis, Cordubenfis, Zamorenfis, Salamantina, Palentina, Pacen fisfqn« fi£ Badaioz) Conchenfis, Oxomenfis,Calagurritana, Burgenfis, Legionenfis, Abu-lenfis,Scgouicnfis,Ouctenfis,Mindonienfis,Palentina,Ciuitatéfis,Tudenfis,Lu-cenfis,Aftoricenfis,Gadiccnfis.RegniPortugalliç cathédrales funtjCoIimbricn-fis, Portugallenfis, Eborenfis, Syluenfis, Egitanienfis, Vicenfis, Lamacenfis. Bri-carenfifubiiciunturPortu^allcnfis,Colimbricnfis,Egitanienfis, Vicenfis. Subii-ciunturautemiuremctropolico Tarraconenfis, Barchinonenfis,Gerundenfis, zo Vicenfis, Ilerdenfis,Vrgellenfis,Dcrtufenfis, Valentina. Cæfarauguftanxmetro-polifubiiciunturOfccnfis,Tjrafoncnfis,Pampilonenfis,Calagurritana,Segobri-cenfis.ToletanenfifubiiciumurSaguntina,Oxomenfis, Burgenfis, Segobricéfis, Conchenfis,Cordubenfis.Compoftcllanxfubiiciuntur Abulenfis,Pacenfis,Sala-manticenfis,Chaurgenfis,Zamorenfis, Ciuitatcnfis,PIacentinenfis,Caurienfis, Tudenfis,Lucenl|s,Aftoriccnfis,Mindonicnfis. Vlisbonenfi fubiiciunturEbo-renfis,Sylucnfis,Lamacenfis HifpalcnfifuWiciunturViennenfis,Gadiccnfis.Ec-defia: exemptât in Hifpania Maioricenfis,Carthaginenfis,Legionenfis,Oueten-fis.Ethçc cftgeneralisdefcnptio Hifpania: quo ad vtrumquedominiumipidtua-1e amp;nbsp;temporale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

De ten 4 Rufciitofttf,4ff Jtt in HiJ^ania. SVvM multi ex antiquis fcriptoribus terminent Hifpaniam Pyren^ö monte, ad eum locum vbi fons Salfulx manatfhochabebat communis omnium vulg^numopiniorveterumverofcriptorumaflertiohabebat, quod terminetuffad Pyrenatum ad Veneris templum oppido Caput 1U‘* berx)inconueniensfatis vidcturprouinciamRufcilionisfiIcntioprçterire:quip« pe cuiego debitor fum,taquam qui ei prxfuerimcathedraEpifcopali annisodo. Igiturdeilladifleramus. Eftmonsin Rufeilionis prouincia altiftïmusin verticö ^yrenïEi,acanicieCanusappellatus,quoniamacftatcamp;hycmcfemperinibinines inhabitent. A cuius ^erticeduo montiumiuga craanant:quorum alterum ad Ve- 4® neris tetiplum mare pertingit,alterum vero per multa oppida peruenit ad Salfulç fontem. Inter hos termines prouincia Rufeilionis eft, habensduo fluminaqua: influuntin Mediterraneum,amp;totidemopulentiflïmas quondam vrbesjquxeof* ruerunt,dequibusetiamaliquiddicendumeft. Eftenimeain prouincia flumen, quod veteres Rufci*on appellauere, quod quidem prouincia amp;: metropoli vrbi mquot;, gionis nomen indidit fecundum Claudium Ptolematum, prout ab antiquisfic-ri folitum eft, vt maximç a fluminibus nominentur prôuinciæ. fie Indi ab Indo flumine, Alamanni ab Alamannoamne,lberiab Ibero,âBa:tiBa'rici,ab AnaLufi-tania.Hicitaqueamnisvrbemhabuitprouinciîtmetropolim fui nominis,quam RuIcium dixere priores,non longe a Perpiniano oppido,cuius hadenus veftigia ^^ patent,amp; ex quorum fluminis amp;nbsp;vrbis vetuftate prôuinciæ in hodiernum emanat nomen,vt a Rufcion Rufcilión appelletur.Flumini autem Romani nomen muta-nere.nam a fluminiS vbertate Thetim appellauerunt. Eft enim fluuius ad irrigan-dum aptiflimus vbertiflïmüfquc*quofcunquc enim agros irrigat, hos amp;: qua ma» ximcalitatquefœcundat-quodabaliisprouinciæpræfatçfluminibuseftalienum. Abifta

Ab ifta enirn v bertate, tanquam qui materno vbere patriam foecundaret, Thetis appellatus eft.Thetis enim fuit Oceani vxor, mater Nympharum, qux aquarum Deçapoëtisdidæfunf.Theriscnimamnistotampene perlongumregionemir-tigat vbertiffimo lade arque fœc«nditate.Erat prçterea amp;nbsp;aliud flumen Illeris di* ^iiira,abeodcm monte manans per quandam llliberam vrbem ad radicem mon-tis,amp; per Helnaift vrbem infl»ens in Mediterraneü : quod a Romanis Tetrum eft appcllatum:quia per diucrfas metallorum venas,maximeque ferri fcaturiens,nigrum eolorem geftat,amp; propterea ad irrigadum maxime nocet.Quod vulgus vo-cabulum corrumpens,etymologiæ ignarusTechum appellat.Scicndum eft enim 10 duasefleIlliberasvrbes,vnamin Ba?tica,qua:noftratempeftateaMaurispofljde-, tur,amp; Almaria dicitur. Altera in Rufcilione ad radices Pyrençi territorio Volufto, m quo Volonumoppidum fltum habet, cuius termini intra Hifpaniam diftribuu-tur. In eaenim vrbe eft celebratum primum Hifpaniæ Chriftianorum cocilium, prout in libro conciliorum legitur. Eodem liquidem fynodus congregata eft poft Nicenamgeneralem fynodum tricelimaxviii. Epifcoporum, temporibus Con-ftantini Cæfaris.in qua etiam fynodo Illiberina interuenit, amp;: præfens alFuit Helena Conftantini mater cum Conftante nepote,quidenuo Helenamcondidit vr-bem.Quoniam fide Chrifti per orbem terrarum proclamata,8lt;: inNicena fynodo cxplanata,erroribufque maxime Arianis purgata,Conftantinu.s tribus filiis impe-10 riumpartituseftConftantinopriori,Conftanri.amp;rConftantio Ceflitautem Gallia,amp;: Hifpania, plurimçque Libyan partes Conftanti. Decretus eft autem in fuam prouinciamConftans lub tutelafanâ:çauiæHclena;,qua:cupiensHifpanininamp;: Galliam,lieu testeras prouincias ,ad Chrifti fidem «dinare, ordinauit fynodum in Illibera vrbe. In qua Hifpaniæ metropolitanæ arque cathédrales eeeleliæ ordi-natæfunt,amp;diftindæmétropolesdiœcefefquepromoregentilium, lecundum décréta per fanôtosviros Clemeotcm amp;nbsp;Anaeletum luccelforesPerri Apoftolic-dita. Eildem temporibus Helena cii^tas f quæ a modernis Heîna dicitur) condita eft,liueabipfaHelena, fine a Conftante nepote in fandæauiçHelenç honorem, apudeam etenim Coftansdeceflit, prout de eius obitu meminitEutropiuslib. ix. 30 ^PaulusOAfiusIib.vii.Quorumverbaiftafunt:ObiitautemConftâsConftan

tini filins vicovocato Helena, non longe abHifpaniadiftante.quianecdumdua-busleucisiuxtamoremregionisdiftetaPyrenço.Vocata eft autem ipfaHelnaci-uitas Helena ab antiquioribus vfque ad circitcrannos centum, ex quibus recen-tiores Helenam abbreuiarunt in Helnam, vt fatis liquide conftare poteft exanti-quislibrisamp;codicibusccclelisiam didæ,cuiinepifc^ali(vtretulimus)cathedra præfuimusannis ofto. Ipfaenim IlliberavrbsPyrenço admodum coniunda erac vltraamnemIllerim liueTetrum, oppido veto Coquo libro.ficenim vulgus propter diucrfas mutationes linguarumcorrupit. Quodnon longe a promonrorio Pyrenæiamp; Veneristemplodiftat,quoniam abipla vrbeIlliberacaputllliberç di^^ 40 cebatur. Perpiniani etiam oppidum a recêtilïimis etiam tet#poribus dicitur : Sta-

bulum enim antiquitus vocabant.Sicnamquereperiturinltinerario AmoniiPii, de quo mentionem per hçc verba,vbi iter faceret ab Italia in Hifpaniam, facit : In BeterrasNarbone,Salfulis ad Stabulum, ad Pyrençum luncaria, Gerunda, amp;clt; Quod autem Rufcilionis prouincia fit intraHilpaniç fines, fequentibus teftimo-niis comprobatur.Primo ex libro cóciliorum,ex quo pater, tfbod primum catho-bcoriim concilium in Hifpania congregatum fuit in Illiberitanavrbe,qua: fuit intra fines Rufcilionis in radice Pyrençi ad Galliç partem, prout de dcletis vrbibus in fequentibus dicemus,fuitque congregatum poft Nicenam fynodum temporibus Conftantini Pii,vtfupradilt;ftum eft. Conftatinfuper ex dido libro, quod ipli JO lllibctitani conuenerunt pene omnibus Hifpaniæ conciliis fub metropoli Tarra-

conenfi.Sccundoprobaturexdid:isStrabonislib.iiii.defituorbis,cuiusverbain-terferam. Quumenim Galliamtranfalpinamdefcriberctamp; prouinciamNarbo-ncnlem,adiecit:HocigiturlittusvfqueadPyreoææ Veneris templumextéditur. biceftamp;huiusprouinciçamp; Hifpaniæ terminus, quiavcro hunctraftum inquo Pompeii trophqafunt,Hifpaniæ amp;nbsp;Galliq confinia déclarât. Ex quo pater trophça

Pompeii vitra Veneris tcmplum pofitaefle ad eum Pyrcnçilocum »quo altera ex Pyrenxi radicibus a monte Cano, quod eft ad Pyrençum, prominet ad promon-torium Leocatç, ad Salfulifque fontemdefleditur. Quofl etiara (equensStrabo nis miliariorum computatio dedarat. •

BIsPANiAEuropçterminos clau3it. liane veteres ab Ibetoante Iberiam, pofteaabHifpano Hifpaniamcognominauerunt.Ab initio autem Igletç didifunt, vt placet StraboniJib. ^.vbi de Iberia loquensait:Noftrifçculi hominesipfius confinia Pyrenços to montesponunt,eandemqueIberiamamp;:Hifpaniam nommant, quxintraIberumcontinctur.Vetuftioresautcm,eosIgletasno-minant.Hæc Strabo. Hçc inter Aphricam amp;nbsp;Galliampoûta, O-ceani freto amp;nbsp;Pyrengis montibusdauditur:ac ficut minor vtraque terradta vtraqj fertilior.nam neque vt Africa violento fole torrctur,neque v t Gallia affiduis ven-tisfaiigatur:fedmediaintervtranque,liinctemperato calore, inde fœlicibusamp;: tempeftiuis imbribus in omni frugum genere feecunda eft ,adeo vt nonipfistan-tum incolis, verumetiam Italig, vrbique Romanx cundarum return abundantia fufficiat.Huic enim non frumenti tantum magna copia eft, verum amp;: vini, niellis, oleique: necferrifokimnfateria prgcipua,fedamp;cquorumpernicesgreges. fed ^^ neefumma tantum tcnxlaiidanda bona, verumetiam abftruforum fcclicesdiui-tiç. lam lini ei fpartique vis ingês,minii quoque nullaferacior terra. In liac curfus amniumfunt,nontorrenteirapidiquevtnoceant,fedlcnesamp; vineiscampifque irrigui.Plxriqueetiamditanturauro.quodin paludesvehüt.auns quoque Ocea-ni afflata vni tantum Pyrengi montis dorfo adhgret amp;nbsp;Gallig, reliquis partibus nu-da in orbem mari cingitur.Forma terrx prope quadrata,nifi quod ardatibus fred Jittoribus in Pyren^um coit. Porro Pyrengi montis fpacium treceta quinquaginta iniliapafluumarnpleditur. Salubritascceli^eromnemHifpaniamxqualis,quia aerisfpeciesnullapaludumgrauinebulainficitur. Hucacceduntamp;: maringaurx circum vndiqueaflïduiflatus,quibusomncmprouinciampenetranfi.bus,euenti- 50 lato terreftri fpiritu,prgcipua hominibus fanitasredditur. Corpora hominum ad incdiamlaboremque, animi ad mortem parati, duraamp;aftrida parfimonia,beJlü quam ocium naalunt.Si extraneus deeft,domi hoftem quxrunt. Quorum plurimi fgpe in tormentis ob filentium return creditarum expirauerunt, adeo illispotior taciturnitatis cura quaSi wca celebratur. Hinceftetiambello PunicoferuiiHius patientia, qui vultus hominum intertormenta rifu profecutus eft, ferenaque Igti-tia crudelitatem torquentium vicit. Velocitas eftgeti pernix amp;nbsp;inquietus animus. Plurimi ibi militates eq ui amp;nbsp;arma fanguine ipforü chariora, nullus ibi feftus dies, nee apparatus epularum. Aqua calida lauari poft fecundum bellum Punicum a Romanisdidicere.Ii»LufitanisiuxtafluuiumTagum ventoequaseociperemulti 40 autore^rodidere,qux fabula ex equarum fœcunditateamp; gregum mukitudine nataeft,quitantiinGalleciaamp;Luhtani4,actampcrnicesvifuntur,vtnonimme-rito vento ipfo concept! videantur. Nee minora adieceruntad Hifpanig laudes Plinius de naturali hiftoria,amp;: Strabo de fitu orbis.

Ecessarivm quidemexiftimamusadnoftrorum originem indagan-|lt;J“™gt;«onïgnof®fc»9uoï*'^ï’o*’csgcntïumquepopuli hancnoftrxHigt; (Mk^^ôipanix prouinciam obtinuerunt vfque adnoftra tempora, resquidem quot;nbsp;nbsp;nbsp;admodum ^ifficilis,maxime propter obliteratam maioru antiquitatem. p

quofit,vtipfiusantiquitatisinueftigatio nobis admodum reddaturdiftïcilis,amp; 1e-gentibus qux fcribimus fabulx videantur.Ideb contra morem exterorumferi-ptorum,teftimonia illorum ex quibus difficilia dcrraxero,in medium aftèram, ne meobliterata recenfentem exiftimentdelirare. Primi omnium fuereCetubales, Vt quidam dixerunt,a Tubale laphet filio : quorum ad nos paucaamp; admodum nulla

huila faltem authcntica peruenerunt. Secundi omniu fuere Iglet«, vc voluit Stra-bolibro tertio de fîtuorbis.Tertii Sicani. Quarti Iberi. Graeci quinti.Pœnifexti. Romani feptimi.GottlIîodaui.Mauri noni. Et quoniamnobisintentioeftiftorû fucceflus difcutere vfque ad Gottèos, quia Ifidorus, Orofius, amp;: Rodericus Tolc-tanusfuntGotthorumgcftapleniflîmeprofecuti,nonvltraprogrediar. Quidam vero quos fcript(Âes fabulofoarxiftimo, fcripfere, quod poll Hifpanum ( a cuius nomine Hifpania dida eft) qui Herculi fucceflerat, gentera quam Almoniphides appellant, venilTe in Hifpaniam, ac illam pofledifle annis 40. quam gentem aiunc ex Chaldæis ortam. Vnde quia neqj verilimilia funt, neqs a probatis lcribuntur,il-laprætereo. Primum Hifpaniam priores appcllauere Hefperiam,omidis Cetu-, balisamp;Iglctis,dequibusfupradiximus.Suntautem(vtantiquitradunt)Hefperix du«,Italia,amp;Hifpania,quarum quaelibetHefperiadidaeft. EftautcmHefpcria Italia ab Hcfpero Rege fratre Atlantis Regis Æthiopi«, qui regnauit in Italia. Vbi autcm additur vltima Hefperia, de Hifpania intelligendum eft : vbi vero magna, Italiamfignificat. vnde Vcrgilius in principio fcptimi libri Æneidos:

HeJ^eria in magna (ßtfua eïf eagl0ria)fignat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Sed Hifpania dicitur vera Hefperia. Dida eft autem Hi fpania Hefperia ab Hefpe-ro ftella,qua: poft folis occafum primum in Hifpania apparet,amp;: ortum habere vi-detur. Vel fecundum aliquos dicitur vtraque Hefperia, Italia amp;: Hilpania, quia ab Oriente in Occidcntcm Hcfpero ftellanauigatur. Sic*enimloquebaturmagifter in hiftoria tripartita, quû Valentinianusimperator adorasHclpcriasnauigaret, vtramqjHefperiamperipfîusnapigationemintelIigens. Secundo Hifpania ab Ibcrislbcriadida eft ante Herculis aduentum, fecundum ClaudiumPtolcmæu, amp;Plinium dénaturai! hiftorialibro tertio,amp;Iuftinum poft TrogumPompeium vltimolibrofui Epitomatis,amp;aliospluresfcriptorcs. Tertio vero Hifpania no-minatacftabHifpanoRcgefuccelTorcHcrculis, qui incadiutiusfummapietate rcgnauitfccundumluftinumlocofugeriori,fiueab Hifpali vrbe, vtplacet Appiano hiftorico fatis claro.

BRioREs Hi fpanixincolçCe tubales appellat! fiint,vt plu rimis antiquisferiptorib. placuitlt;Sunt autem didiCetubalesaTu-bale filio laphet, quorum filii primi didi funt Hifpaniam inco-luifle.Quanquamlofephuslibroi.antjfluitatumincolatumfi-liorum laphet ficdixcrit.ItemfiliorSmIaphetMedeusamp;lanus fuerunt.Ét ex Medeo funt genres quxaGrxcisMedivocan-tur.Dc lano vero omnes Ionii,qui amp;nbsp;Grxci,vndeamp; mare loni-cum appellatur.Códidit autem lobel Iobclos,qui noftris temporibus Iberes nun-cupantur, qui amp;nbsp;Hifpani, aquibus poftea Celtiberi appellati funt. Hæc lofephus.^ 40 Pofthos, quorum vetuftasnobisobIiuioncmrelinquit,priiWi fuere Iglet«, vt voluit Strabo de litu orbis lib. 5. Deinde Sicanos eam incoluiflc authentica n|ulta re-fcrunt, quoniam ab illis Italia omnis, vrbfq; Roma, amp;nbsp;originem amp;nbsp;incrementum habuiffe conftat.Iam ad cos veniamus. Sicanagens Hifpani« antiquiflima fuit, quxiberum amnem ab initio incolebat, vt refert Diodor.Sicul.qui lingua Gr«ca fuamprifc«antiquitatisfabricauithiftoriam, de infulaSiciliS agens, idem etiam dcfcripferc multi exitali« fetiptoribus, inter quos fuit Solinus de mirabilib.mun-di.Idcm hoc etiam meminit Aulus Gell.lib.i. nodium Atticaru. Idem etiâ Leo-hardusAret. noftr««tatishiftoriographorumprincepsindefcriptioneSicili«,in I’b.queedidit de primo bello Pun. Hoc idem etiä cenfuit Zozomenus presbyter 50 Piftorienfis, dicetes quod infula S icili« primü Sicania dida’^ft a Sicanis, qui earn

pMnmtnincoluerunt.DidifuntautêSicanijquiaprodieruntexSicoreamneHi-Ipanix.Eft autem Sicorisflu.per Ilerdamdecurrens,amp;mifccturlbero flu.nólon-geabipfallerda: dequoC«farmeminit in Com. cum apud llcrdam pugnatet. Habitabat autem gens Sicanaoramipfiusflu.Sicoris,ab ipfo nomen recipiens:amp; inde magna Hifpanorum manu congregata nauigauit in infulam Sicili«,quam ex

fuonoroineSicaniam appellauit, amp;hocanteTroianabella, vtdicitSoIinusj in* ftruxeruneque in eavetuftiffiraamvrbcmSyracufas,abipfaqjvrbeSyracufis produire Italum ilium, nemo dubitat. qui quum diu SyracufiS regnadet, transfretans in Icaliam, primus in ca regnauit, nomenque gmti ac regioni dcdit,vtrefertVer-giliusinfcpcimoÆneidos: :

SIsPANiA primum (vt fupradiximus) ante aduentum Herculis Iberia dicebatur,vtfcribitTrogus Pompeiusvltimolibro,amp; Claudius Ptolemäus de Hifpania agens,amp; Plinius de Natural! hiftoria^Strabo denique, amp;aliimulti:amp;dcindeabHifpanoquiHerculifucceflït,Hifpaniacftdi-Öa.Eftautem Iberia dicta ab Ibero amne Hiipanix. Huicautemfluuio nomen de-ditgensquæoram fluminis ante incoluerat.Proceffcratenimbæc gensa prouin-da Iberia,quæ in A fiâ fitum habet,media inter Armeniam amp;nbsp;Colchos,fecundum daudiumPtolemxum. De qua etiam amp;nbsp;eius ficumcminitPaulusOrofiuslib.6. ‘per hçc verba: Iberia regio eil: Afix propePontum, Artnenia: iunda.Hancitaque gentemvetuftiflimo tempore refertPrifcianus lib.6. abeius prouinciaprodiifle, 20 amp;perucniire in Scythiam,amp; inde in Oceaniorara, amp;nbsp;ab ipfa ora nauigafle in infu-lamquam ex fuo nomine atqj aduentuHiberniamappellarunt:quæinIulaeftin

1 Oceano Britannico. AltcratiauigationcperucniiTetradunt in Hifpania,quçorani amnisincolens, flu mini amp;nbsp;regioni cradidit nomen, vtlberusamnis,amp;lberiapro-uincia appellata fir.Ibetis veto poft multa fecula admixti funt Cekç,qui vndepro-dierunt, videamu^. Cekas Galli funt.Scribit enim DiodorusSiculuslib. 4. Cel-tas appellariGallos qui habitant a Pyrenj^s montibus vfqjad Alpes ad Mediter-raneum.quumque diutius cum Iberis cotendiirent,amp; decertafTent pro agris con-terminis, ad vkimum pacccompofitafimulinhabitauere,amp;:mutuis interfeiniris coniugiis Celtiberi didi. Hoc idem conteftaturTitusLiuius lib.y. dicenstertiam jo Gallias pattern Celtasappellari,.qui Venientes ad Iberum fluuium Hifpanorum, ibiqueconfidentes, retenta prirni nominis parte, amp;nbsp;affumpto fluminis nomine iuxta quod cofederant, Celtiberi didifunt.Quod Lucanus meminit lib. 4. dices:

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' , •‘-•Profugi^ueageKievetußa * Caßorum^eha mifcenles nomen iberis.

Adiecit etiam Diodorus fuperioriloco: Gallos qui ad Oceanum funt, a Pyrenxis montibus vfque ad Danubium amncmGallatasappellari. Inde Claudius Ptole-mæusÆgyptius, Galliam omnem in quatuor Cekogallatias diuidit: Belgicam, e'Lugdunenlèm, Aqiiitanicam, amp;nbsp;Narbonenfem. Ex quibus cuidentcrcolligitur, Ccltas quiadmixtiaintlberiSjCekiberosappellari.Admixti vcroGallatis,Cclto- 40 gallatatvocari. Exhis veroCekisfuere,qui terra peruagati fine nauigatione in vkeriorem peruenerunt Hifpaniam , ibique conlidentes Cekicam regionem apudamnemTagumefteccrunt: idemqucPtolemxus,Strabo,amp;:Pliniusibire-colunt Cekarum regionem. Galli vero Galiatas aliam Gallaciam prouinciatn inGrasciaefFcceru*nthoc modo.Quoniamaduocati Galiatas aRegeBithynixin eius auxilium,quum tulilTent, dimidium cum eo regnum partiti funt, amp;nbsp;primum Gallogrxci, indeGallatxcognominati funt. AbhisenimetiamprouinCiaGalla.-cia Hiipanicaproceiht, prout latediciturinfrainGrxcorumprogrefsibus.Didi funtautem Galli agalade, id eft candore, gala enim candidum Iignificat,quiahu,-mido educati ccelo corporaalbahabeant. Dequibus luftinuslibroij. nbsp;nbsp;nbsp;, 50

Herodotusautem Grxcorum hiftoricorum maximus de Cekis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* lib.x.ita meminit: Celtes autem funt extra cippos Herculis,Cynefis Hnitimi,omnium inEurop.a habicantium

SEfert luftinuspoftTrogüPompeium (quoniamfuperiorilococonl-^ mcmorauimüs ) Abium, qui fecudo loco regnauit Hifpanis ad oram O-ceani, populos in feptertgt;vrbcs reduxiffenUas tarnen non nominat.quas non ftare credo ad ptacfens prætet duas, cacterae autem aut mutauerunc nomina,vel terr^motu,vel fuecedentibus cladibus bcllorum dcletaï funt. V eri us tarnen putandum eft eas cotruiffe, quum omnium vrbiumHifpaniæaucoribus ' circumfpeftis, praeter has duas, nulla ipfius ab his temporibus fcribenda compe-riatur.Priina liquidem e duabus Scalabius eft, quae hodieVlysbona nuncupature 10 vrbs fiquidem admodum vetuftiffima, per cuiusfimbriamTagus amnis decurric* in Occanum. Hxcvrbs omnium vetuftillima, autorem Abium fccudum Regem habuit. Et diétaeft Scalabius, quam pollmodummodetnibreuicatemfcquentes dixerunt Scalabum,perftititqj fub eo nomine vfqne ad tempora Romanorum fe-cundum Claudium Ptolcmçum:amp;diôka eft Scalabius,quoniam in co loco Abius primum ccperit cibum,ac Icqucns ceruorum greges inibi nutritus fin Cuius dc-nuo loca aeris falubritate ei confcrente profpeda, vrbem ftatuit ex fuo nomine ap pellandamjquanquamreperiamPomponiumMelam.lib.j.appellalTehâcvrbern Elifopum. Aliam enim amp;nbsp;tertiam vrbem comperio, quae ad 1 beroS incolas perti-nuit,Iberiam nomine, demolitam tempore Romanorum. Illius enim fitus fuerat iO ad oftia fluminis Iberi Occidentem verfus, apud quam Gneus Scipio, parr uns illius qui primo cognominatus eft Africanus, Hafdrubalem Pœnorum Duccm,fra tremtÿ Hannibalis vielt nauali certamine. Hae quidem ad primarios incolas perti-nuere,duxadtemporaAbiifccundiRegis,tertiaadtemporalberorum. Suntamp;: alise vrbesqux nonadeo vetuftam habuere ori^inem, fuere tarnen ante tempora Herculis.Et quoniam IfidorusatqjToletanus nullam in Hifpaniam vrbem nomi-nant, nifi ab Herculis aduentu, perneceflarium nobis vifum eft,antiquitatem re-cenfentes, illas illarumque autores iijmedium producere.lntcr has igitur quae ad rccentiora tempora ante Herculis aduentum pertinent, primUm vrbem noftram Gerundam connumerabo. Hanc etenim vrbem condidit Géryon Chryfauri fili-

50 usHifpaniaeRex, quem idem Hercules interfecit, amp;; dicitüt Gerunda a Geryonegt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ amp;nbsp;Vndaflumine, quod per vrbis medium fluit Certum eft enimquodvrbes fine ab autoribus, fine a fluminibus inundantibus nomina reCeperut. V nde a Belo Ba-bylonia,aNino Niniue,a Romulo Roma, a Conftantino Coftantinopolis, amp;nbsp;plu-rimx orbis vrbes.Et fi qux funt qux ab autoribus,fiue fltyninibus,nomen ad prx-fcns non retinuerint,huiusrei caufafuntGrxci,vt m^ninitlofephus libro i.anti-quitatum,quiprçfumpferunt nominibus ornareRempub.tanquam a feconftitu-tam. Huie teftimonio accedit nomen maioris ämnis, qui ad oram ipfius vrbis de-currens, ab ipfa vrbe amp;illius conditote nomen recepiti Ipfe enim Geryon tricepS ^u,fiue triageftans capita defcribitur a poëtis fecund um luftinum lib.vltimo. V n#

4Cgt; de Vetgilius oófauo Æncid.agens de Hercule amp;nbsp;morte Ge^^onis, ait: Tergentini nece Geryonis,Jpoliis^uefuperbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^^lades ader ai.

Cui fabulxTrogus Pomp.Hifpanus reddit rationë: quod eflent tres fratres, adeö vniusanimiamp;effigiei, quod non facile difcernerentUn Cui fentenrix tribuit argumentum ipfius vrbis fabrica triangularis, quç finguliS aögólis areem habet,fin-gulisfratribus (vtaplutibuscreditur ) pettinentcra* HuiCacceditamp;Ofcaciuitas, cuius initium a Caco Hifpano eft,quem Hercules ab Hifpania tedienS apudTibe-rtm Italix amnem interemiri de quo Vergilius meminit in odauo libto Æneidosî Htcfpelancafuitvaßo fubmota recents

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semibóminis Caci,facies quem dira tegebah ^denuofubditfequentibusvetfibusj

ffuic mon/lro rule anus er at pat er •.illius atres Ore 'vomens ignes^ma^na fe ntoleferebatt

Hunc itaq5 Cacum finxere poetx femiuirum, amp;nbsp;appellatunt cüm V ulcani filium, pro co quodignes fumiferos ore euomeret.Hic enim Cacus iuxta hiftoriam prin-

ccps in Hifpania fuerat, Carpetanis regnans. Fuere autcmCarpetaniCxûrâu-gufta,Ofca,Calagurris,amp;Tiraflbna,vel venus a noua Carthagine vfqueinToIc-tum, amp;nbsp;Tiraflbnam, amp;nbsp;Ofcam, hæc eft vera CarpetaniarHic Cacus in moncibus regnans, nomen mond indidit, quemhodienfcntem Caium vuigusappellat,ef-fedumqueeft,vthorribili facie,ac dira conuerfationc,amp; alperocultu femiuirap-pcllaretur. Hic autem primus omnium dicitur inneniffe igneÄ exdiuerfocom-pofitum puluere,quo lapides iadabat in altum modo,licet inculto,quo nos bom-bardisvtimurinhodiernum.Hic itaque Cacus Ofcam condidftvrbem, qua eins incolx Ofcati femiferi appellauere.Hic vero Cacus fugatus ab Hercule extindo

• Geryone,in vindidam afpirans more patrio,qui ad vindidas ab omni æuo prom- lO ptiffimi fuerunt, intelledo receflu Herculis ab Hifpania illum vfqueIcaliam fecu-tus, quum apud Tiberina oftia quatuor ipfius Herculis boues rapüiflet,compre-henfusabHerculcinfpclunca,inqualadtabat, peremptuseftmaximoigneeuo-inito:propterquemfinxcrepoetæ Vulcani filinm.Has itaqsvrbesadtemporaan-tc aduentum Herculis compertas habeo vcraci hiftoria. Et fiquç aliç funt,quia de illisprobatanonmonftranturteftimonia^omiccuntun

Odericvs TolctanusantiquitatemHifpaniæfubdcens,vcl i® ignorans,neminêantcGeryonem Herculifqjtemporarcgnaf-fe référés, ipfa Herculis amp;nbsp;Geryonisgeftaficco pede pertranfit, tanquanfquiper ignotam prouinciam fugitiuuscupitadnota fibi regionem pertingere,quada nimia celcritaceamp;minus vera ^ relationedifcurrens,ipfiusoperisamp;geftorumtemponbuscft ,orfus.Nosveroomnemantiquitatemampledentes,vetuftio-laHilpanixgefta, quacenus exapprobatis ^riptorib. comprobarc potuimus,fu-tura! pofteritati decreuimus annotate. PrimumHiipaniæRegcrefertluftinus vltimolib.fuiepitomatispermuka ante Hcrculisfeculafuifle G orgonium, quiet-jam primum vfum mellis diciturinueniflè. Huiccum exfiliac ftuproïiepos amp;nbsp;filius jO proueniffet, pudore flagitii variisgeneribusextingui paruulum voluit ; fed pero-mnescafusfortunaquadamferuatus, adpoftremumadregnumtotpericulorum miferationeperuenit. Primo enim quum eum exponi iuflftret,amp; poft dies ad corpus expofiti requircndiim mififtet, inuentus eft vario ferarum lade nutritus. Deinde relatum domum, in tftamite angufto, per quem armenta commeare confiie-ucrat,proiiciiubet,crudelisprorfus,quiproculcarinGpotemquamfimplicinior-teinterficimaluit.Ibiquoqucquuminuiolatusefl'et, necalimentis egeret, cani-bus primo ieiunis amp;nbsp;multorü dieru abftinétia cruciatis, mox etiam fuibus obiecir. ^taqs cum ei non folfi no noceret, verumetiam quarundam ferarum vberibus ale-retur,ad vltimumin^ceanumabiici iuffit.Tum plane manifeftoquodanumine 4^ ïnterfuientes xftus amp;nbsp;reciprocantes vndas,veluti naue,non fludu vehitur, Icuiqj falo in littoreexponitur: nee multo poftcerua adfuit, quar vbera paruulo offerrer. Inde deniq5 conuerfatione nutneis eximia puero pernicitasfuit : inter ccruorum gregcsdiu montes faltufqj baud inferior velocitate pcragrauit. Ad poftremum 1a-queocaptuSjRegidbnatuseft.Tuncamp;lineamentorumiïmilitudinCjamp;notis corporis quç paruulo fuerant,neposagnitus: admirationedeindetotcafuumpericu-lorumque,ab eodem fucceffor regni deftinatur. nomen illi impofitum Abius.qui vtregnumaccepit,tantæmagnitudinis fuit, vt non fruftra Deorum maieftate tot periculis ereptus videretur : quippe amp;nbsp;barbarum populum legibus iunxit,amp; bones primum aratro domari,frumcntaque fulco quærere docui t, amp;nbsp;ex agrefti cibo i^ mitioribus vefci, odio eorum quæiplepaflusfuerat, homineseoegit.Huius ca- '' fus fabulofi viderentur, ni amp;nbsp;Romæ conditores lupa nutriti, amp;nbsp;Cyrus Rex Perfa-rum cane alitus proderetur» Ab hoc enim,amp;:miniftcriapopulo indidafunt, amp;nbsp;plebs in feptem vrbes diuifa memoratur.Et infuper alium ante Grifaurum,amp;: Gervonem nomine Argantonium, de quo meminit Herodotus Anacreontem poetam

poetam dixifle: Equidem Amalthex cornu rtolui, neque annorum centum quin-quaginta Imperium tenuifleTarfi. De quo etiam amp;nbsp;meminit Strabo de fitu orbis libro j.Mortuo infuper Abide,rcgnum per niulta tempora a fucceflbribus eius re-tentum eft.In alia parteHifpaniï^amp;: qux infulistonftat,rcgnum penes Grifaurum Geryonis putrem,deinde apud eiufdem Grifauri filium Geryonê fuit.In hac tanta pabulilætitiaeft,vtnifî abftinentiainterpellatafaginafuerit, pecorarumpan-tur. Inde denique armenta Geryonis,qua: illis temporibus folæ opes habebantur, tantæfamæfuerunt, vtHerculem ex Aba prædæmagnitudineillcxerinc.Porto Geryonem ipfiim no triplicis naturæ,vt fabulis proditur /uilTeferuntjfed tres fra-10 tres tantæconcordiæ extitifle,vtanimavnaregi viderentur, nee Herculi fua fpo«-te bellum intuliffe, fed quum armenta fua rapividiflent, amifla bello repetiiflè. Hæc luftinus. Poft hos igitur decimus Geryonfuit,quemHerculesGra:cusvir fortis deuicit amp;nbsp;peremit. Erat enim amp;nbsp;ipfe Geryon ditiflimusRex pecudibus amp;nbsp;armentis, in quibus pro eo tempore hominum diuitiæconfiftebant, quum amp;nbsp;pe-cuniarum vfus nondum hominum mentes cæcalTet, nee vfui habebantur.. Huius itaque Geryonis diuitiis alledus Hercules, vt eum prædari valeret,fuifquear-mentis fpoliare, poft prioris T roiæ excidium, exteraque fœda quæibi gelTerat, in Hi/paniam venir. HuneenimGeryonempoetæ tricipitem hominem, id eft tria tenentem capita,deferipferunt. Inter quos Ouidius^jb. p. Metamorph. amp;Vergi-lius in 7.Æneid. Caufas infuper quare hune fie poe ta: defcripferunt,declarat luftinus poftTrogumPompeium vltimo lib. antiquitatum. Regnauit autem hic Geryon amp;nbsp;fratres eius ad alteram partem Hifpania:,quae ad Mediterrancum pertinec amp;nbsp;Iberi oras, fecundum luftinum. Quare aute alii Reges qui fuetût inter Abidem amp;Geryonemnonnominentur,exhoccreditur,quianihilmemorabiJefecerunt.

I o D o R v s libro quinto de vniuerfis orbis regionibus, quum de Cel-^tis ac Galans ad Celtibcros perueniflet, hæc quæ feq uuntur, infçruit, ƒ quæ ad noftram primum antiquitatem pertinent. Iberi quondam, ^Celtxqueproagris bello certantes,pacedemumcoftituta, commu-nicatainuicempatria,quummutuaconnubiaproueniirent,diçuntur hacreturn communione id nomenfortiti. Dux igitur robuftxnationes in patria fertili coniundx effecere, vt magnum eftet Celtiberoeum nomen. A Romanis poftmodum multo poft tempore bello cum eis gefto vix tandem fubadi funr. Non enim folum équités,fed amp;nbsp;pedites aptos bello,roborc,malorumque toleran-tia exteris excellentiores habent. Breui vtun tur vefte, ac nigram lanam habente fimilem caprarum pilis. Armantur Celtiberorum quidam fcutisleuibus, aliiro-tundis vmbonibus magnitudine clypei. Cruribus ocreas ej pilis fadas aduoluut, 4^^ galeasferuntxrcas criftatas ,amp; palmisgladios exchalybepuroad palmi menfura, quibusin confertavttfhturpugna, ferrum infuper fuomoreadconfici Ada arma prxparant. Nam ferreaslaminas in terram abfeondentes, ibitamdiueflefinunt, quoad debiliori parte ferrugine alTumpta validior fuperfit.Exeatumenfesfor-tiffimos,turn exteraad belli vfum armaneceffariacomponent, hoc pado fabri-cataadeo cxdunt omnia, vt neque feutum, neque galea, neque aliud quid eis ob-fiftat. Duobus gladiis fulti,cum equeftri certamine fuperiores euaferint,ex equis defiliunt, pedeftremque adiuuant pugnam. Mirabilis apud eos viget confuetudo. nam cum in vidus munditia elegantes exiftant, in vna re videntur immundi, fpurcitiequepleni.Vniuerfum enim corpus lauantvrina, ientefquefricanXhanc 50 optimam corporis curam exiftimantes. Erga nefarios homines atque hoftes,cru-deles funt:cum aduenis humani atque hofpitales. aduenientes enim externos be-nigneinuicempro illorum honore certant recipere. quosaduenxfequutur,hos laudant,amicos deorum putant. Nutriunt ur affluenter variis carnibus, potum ex melle conficiunt, eius copiamprxbenteaftatim patria. vinum emptum bibunt, mercatorum opera aduedum.Expropinquis gêtibusgratiorefteisVaceçorum b ij

natio. ii enim fingulis annisforcitos inter fe agros colunt.frudufque cum cxteris communicant, cuique fua portinne prxbita. Quod ß quid agricole abftulcrint, e veftigio morte multantur. Celtibcrorumfortiffimihabentur qui appellanturLu-£tani,peltas in bello paruas ex neruis confedas,^uibus tegatur corpus,habcnt.il in bclloea agilitate vtuntur, vt iftus amp;nbsp;fagittas euitent. iaculis ferreis vtuntur. ga-leamenfcmquc more Celtiberorum ferunt. iaculuftalongeiaciffntamp;funimaarte. in acic diutius perfeuerant mobili corporeleuique, vt facile fugiant hoftem amp;nbsp;ïnfcquantur.Inprofundis pcriculis fuperantur aCeltiberis. In pace choreas leui falen exercent mirabilicrurum ac totiuscorporisagilitatc.bcllaadnumerumag-grcdiuntur,aliquidexpoematibusquumhoftiobuiantcantando. IberiLufitani- i® que actate intégra,præfertiminopiaoppreffi,qui robote praiftant arque audacia,in xnontibus afperis manufada diuerfis per Iberiamlocislatronummorc,leuiar-matura, agilique corpore veloces difcurrunt, populatifqs agris ad montem, veluti tutam patriam, cumlocorum afperitatenullus eo exercitus adire poflït,confugi-unt. Aduerfushosprofedi fxpius cum exercitu Romani, eorum audaciaro re-prefferunt, latrocinia nequaquam tollere potuerunt. Sequitur, vt de argento quod plurimum apud Iberos, optimumque elfoditur, quoique multum vtilica* cis incolis afferat, fenbamus.

DeP^ref^aü mtmtilws, ac Mefaâîi eorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

Emoriæ prodit um eft ab antiquls feriptoribus, Ibe rise montes qui Pyrençi vocantur,amp; latitudine,amp; longitudine longe alios cxcellcrc.Nam a mari quod eft ad meridiem,facent vfquc ad 0-ceanum ferme ad Ardos fitum,Galleciamqî ab Iberia diuidunr. per Celtiberiam quoque protenduntur ftadiis tribus milibus. lö quibus cum fint frcquêtcsl^luç, ferunt prifcis tem poribusigne a paftoribus iniedo montanas omnes regionesfuifie combu-das. qua ex re montes aiuntcogno mina tos Pyrenæos, ardente continuisdiebus ignc.plurefqucexmontiumincendiis argentipuririuulieffluxerunt?quodinco- 5° lisignocum, Phœnices mercatores vili rerumpermutatione emptuminCrseri-arn, Afiamque, ac nationes esteras deferentes, magnas exeocommercioopf^ contraxerunt. Adeo autem mercatores qu^ftus excitauit cupiditas, vt quuï’’ onuftisnauibusfuperare» amentum, amoto ab ancorisplumbo argentum fubde* rent eins loco. Hoc lucro Pnoenices admodum opulêti fadi plures colonos, inSiciliam,propinquafqueinfuIas,tuminLibyam,Sardiniamque,acIbetiamde-dinauerunt. Multis poftmodum feculis cognito argento, Iberi metallis qu2rcn-dis operam dedere : magnaque argenti copia reperta ingcnsexeovedigalpm-éiit,quum 3es,aurum^rgentumq5 fint metallaprsEcipua.C^ireperiendosEridant operam,quartam cius quod efFodiunt,portronem capiunt. Qui in argento elfodi- 40 cndoocftipantuT,fingülis tribusdiebusEuboicumcximwnttalentü.Terracnim omnis argento, carterifque metallis adeo referta eft, vt mi rabilis fit amp;nbsp;eius foli natura, amp;nbsp;operariorum concinuus labor. Nam qui primum his metallis reperiendis incumbebant,magiv comparabant. In promptu eft enim argentum, terraabun-

piditate id fibi opus aflumpfere,maxime ex eo ditatifunt.Emptam enimferuo-rumcopiamad effodieodametalladéputant, qui variis locis metallorum venas fcrutati,amp; alte lateque terra eïfofra,plurimumauriargentiqueeruunt,variismul-torumqueftadiorum^uniculisfubterram adis. Multoque fbelicioramp;quxftuo“ fioreft hæc cura,quam metallorum quseapud Atticos reperiuntur. Ibienim mul-tasimpenfaseifodicndofubeunt,fxpiusopinione fruftraci, quum aut noninue-niunt quod quserunt, aut inuentum ita parui fit, vt fuperetur a fum ptu. Apud Hi-fpaniam qui metallis incumbunt repcriendis,ampliorifpepercipiunt.Bonitate quippe foli glebas femper auroargentoquefercilesinueniunt, vtpote terra me-callis penitus plena. Reperiuntur ab eis nonnunquam in vifceribus terrx flu-mina

tninadecurrentia, quorum fluxum fpe quxftus vi magna recidunt, aut quod mi-rabilius videtur, cochleis quas dicuntÆgyptiacas, ab Archimede quum in Ægy-ptumprofeduseft,adinuentas.Eifdeminftrumentislocadiuertunt, vbimetalla cffodiuntur, eieda fuperius aqffa fumma arte diligentiaque excitant. Mirabitur profedo quis Archimedis ingenium non folum in his, fed in caeteris quoque ma-ioribus, quasmultisinorbi^artibusegregiasfabricauit. Dequibusfcribeturdi-ligcntius, quum ad eius tempora veniemus.Serui qui ad hxc metalla deputati fuBt,incredibiIem quçftum aiferunt dominis.Verum enim dienoduquein labo-re perfeuerant,quorum multi ex nimio labore moriuntur, quum vix vlJa cis ab ó-peredetur requies,autlaborisintermiffio,fed verberibus ad continuum opus co* adiraro diutiusviuant. Quidam tarnen robuftiori corpore acanimivigorc,plu-rimum temporis in eaverfanturcalamitate, quibus tarnen ob miferijt magnitu-dinem mors vita eft optabilior.Quum plurimain hocmetallorummunerefint admiratione digna, nequaquam tarnen quis admiretur,cur nullus recens horum reperiendorum extiterit autor. Verum argenti ftudioaCarthaginenfibus, quo tempore Iberiam tenuere, ea metalla adinucnta funt.Ha:c fuitcaufa,vteorum poftmodum excrefcerent vires. Precio enim optimis militum condudis plura geflerunt aduerfus hoftes bella,neque domeftico,neque fociorum milite vft. Romanos, Siculofque,acLibyens ad maximadeduxeruntpericula,quum omnesdi-^0 uitiis ab auri argentiq; copia fuperarent. Perfpicaces fane(vtvidenturjprifcis tem-poribusextiterePhœnices.Itali nullis aliisceflere. Orituramp;ftannum in pluribus Iberiæ locis, non cafu repertum (vt quidam fcriptoresvulgaruntJfedeftbfTüm conflatumque, quemadmodum aurum argentumque traditur. Nam fupra Lufi-taniam plurimu ftannum efFoditur, in infulis Oceani Iberiæ proximis, quæ a ftan-no Caffiterides denominantur. Plurimum tarnen a Britannia infula ad oppofi-tam Galliam aftertur: nifi per loca mediterranea Celtici mercatores equis per Maffiliatasac Narbonam vrbem Rêmanorum coloniam, optimum earum partium turn opportunitate, turn commoditate adeuntium emporium producant* Sedde Gallis ac Ccltiberis hadenus.

IxiMVS Hifpaniam omnem in tres diftindam prouincias,Tarraco-nenfem,Bæticam, amp;nbsp;Lufitaniam fecundiynlt;21audium Ptolemæum, Strabonem,Plinium, Pomponium Melam, cæterofque antiquiores Geographos.Quarum Bætica continet flumen Bætis didumGuadal-

quebir a noua Carthagine, a cuius montibus defluit in Occanum Atlanticum, cuius rcgionis amp;• prouinciæ caput eft Hifpalis, quæ amp;nbsp;metropolis Bæticæ, a palu-dequævrbicircunfertutjfiedida, fine (vtaliquivolucruqj) quiavrbscoinloco 40 conftruda fit infixis palis, in quibus vrbs fundata eft propter aquarugi redun-dantiam. LufitaniaverodiciturabAnaflumine, quod hodie Guadiana appella-tur,quod3beiusexortupertotam decurrens prouinciam eontinet quicquidin* teriacet inter duo flumina Bætim amp;nbsp;Tagum, decurrente per mediumamne,a quo prouincia denominationcm habet, propterea quia ap«d ilium Liber pater, amp;nbsp;Lyfas luferint, amp;nbsp;Phana eius præfedus,vt Plinio placet libre tertio Naturalis hi-ftoriæ, quamquam idem Plinius eodem loco dixerit, quod flumen Anasinterfe-cet, amp;nbsp;diuidatprouinciam Lufitaniam* in quo non rede dixit, quum ipfa Lufita-nia prouincia contineatquiequid interiacet inter ipfa duofluminaBætimamp;Ta* gum, decurrente per medium prouinciæ ipfoflumine A«a,vfqueinciteriorera 50 Hifpaniam Celtiberiamque.Cætera ad Tarraconenfemfpedant, fcilicetomnis citerior Hifpania a Pyrenæis montibus vfquead nouam Carthaginem, amp;nbsp;Canta-briam, amp;nbsp;inde quicquid continetur trans fluméTagi ab illius exortu, Oceanum-que Atlanticum,amp;Britannicum.In his quoque tribusprouinciis,populis,acre* gionibus plurimi funt qui fua nomina mutauerunt taliter,quod difficillimam rcd-dantlcdionemrerumantiquarum, quum propter obliterationera antiquorum b nj

nominum ignoradonem faciantlcgcntibus turn circa prouincias,tum etiam circa montes,amp; flumina,vrbefq; dclctas:qux quum non extent,neq^ quibus in locis fu-crint, neq5 res apud eas gcftxfacile deprchendijjoflunt. Igitur primum depo-pulis,prouinciis5amp;regionibus:fecundo de vrbinus : tertio de fl uminibus : quarto de montibus: quinto amp;nbsp;vitimo de deletis vrbibusagendum eft. Habet igitur Hi-fpania très amp;quadraginta populos,regiones,amp;pr£rainciasqux/équuntur,incipij' entes a Gadibus, amp;nbsp;freto Herculeo, amp;nbsp;inde vfqj ad nouam Carthaginem, quantu continet vlteriorHifpania,amp;: inde a Gaditanovfqj in Pyrenæumpromontorinin, ad Oceanum Britannicum ad oram maritimam,amp; inde mediterranea, ac poftre-mocitcriorem Hifpaniam. Oramitaqs maritimam Battis fluminis inhabitant amp;nbsp;10 Turduli,inde Baftuli,amp;Itani,Conteftanf, Oretani ad alteram oram, Celtici, Bra-carii, Artabri, Callaici, Luceneii, Celerini, Memcrani, Lacerini, Cygures,Hedn, Seburi,Afturici,Amaces,Cepcrani,Pelendones,Berones,Celini, Piflcori,Tugo-ncs, Auftri, Autrigones,Carifti,Cant’abri,Varduli,Vafcones,Hedetani,Lacerta-ni, Ilergetes, Ilarqueones, Pceni,Lxctani,Cofitani, Ccretani, A u the tani, Caftel-Iani,Indigetes. Hisitaque tota continebatur Hifpania. Atque quiconque perle-geritantiquorum hiftorias atque annales, potius populos, quam vrbes, expreftos comprobabit.JncipicntesigituraGaditanoamp; Herculeofrcto,ipfaqueoraniari-limaquxad Gades pcrtinecfamp;oftiaffurainis Battis (quxGuadalquebir moderni-tas nominat) Turditania appcllatur, amp;nbsp;protenditur vfque ad Calpen montem, 10 quem vulgus Gibeltarem appellat. Illiautem qui ab oftio Bxtis incolunt vfque ad Anam fluuium,Turduli appcllantur,quamquam Ptolemxuslibro fecundo di-xerit Turdulos tenere mediterranea a Baria, vlque in nouam Carthagin em, q ua-fiTurditanos amp;nbsp;Turdulos eofdem dixerit.Dequibus Strabo libro tertio deiitu orbis fle ait : Turditania, incolx vero ipATurdetani amp;nbsp;Turduli appellantur. Simr qui eofdem arbitrentur idem cfle,funt tarnen diuerfi, ex quibus eft Polybius,qui |TurditanisTurdulosfinitimosefledixitad feptentrionem. Aquibusdicimusfines Turdetanorum amp;nbsp;Turdulorum efle Bxtim. Turditani funt ad auftrum ac montem Calpen, amp;nbsp;protenduntur per medium duorum fluuiorum Bxtim amp;nbsp;A-nam vfque in Caftulonem quoque vrbem.Turduli vero funt iiabïtantes oram p maritimam Occani Atlantici,vfquein Anam flumenamp;Sacrum promontorium, quod caput fandi Vincentii appellamus. Pofl: Turdetanos fequuntur Baftuli, a monte Calpe, fiueGibcltarem, vfque ad nouam Carthaginem, quos flmul amp;nbsp;banes Ptolemxusappellat^S^veritas eft,quodßaftuli,!icetlargo modo proten-lt;ianturvfquein nouam Carthaginem,Carthageniam appellatam,tarnenftridi-us non protenditur Baftulia, nifia monteCalpe vfque in Bariam:amp;: aBafiavf-'que in nouam Carthaginem Itani appellantur.Ii vero qui incolunt medirerra-nea vfquead Obuluftulum,quæBacciaappcllatur, funtTurditani vfque adHi-I*palimamp; orammarit#nam.Ii vero qui incoluntmediterranea vfquead Vbedam amp;Murtigm,appellanturBefetani:incolxveroa nouaCarthagine vfquein Suc- 40 conem amnem amp;nbsp;Valencia: regnum, Oretanifunt:cuiusregionis caput eftO-rantia vrbs,quæ amp;nbsp;Oriola appcllatur. Redcu ntes vero ad oram mari timam Occa-ni, poftTurdulos amp;nbsp;Sacrum promontorium fequuntur Ccltici, qui a Gallis in cam regionem tranflatifunt,amp;protenduntura Guadianafluminc,Ana antiquitus dido, vfquevltraTagum amp;flumen Mundam,amp; protenduntur vfquein vr-bem Salamanticam. Deiftis autemCcltis refertStrabo, ob quandam feditio-nem per eoscommiflam cum Turdulisin earn regionem vendre, apud eos di-!cit elTe flumen Lethes, quod ideo flumen obliuionis efle appcllatur.inde funt Gallaici, Bracarii a BAcada vrbe fic didi, amp;nbsp;protenduntur vfque in oppidum jßaiona amp;nbsp;Ponteuedra includentes Tidurcs,quiincola: Tudenfes funt.Et quo- ^0 niam in Bracariorum incidimus mentionem, hxc Galleciorum regio, amp;nbsp;pro-mneia magna eft, amp;nbsp;adeo magna, quodrefert Strabo continere in fctrigintapo-pul©s. Ecquoniam ipfeaflent, multi ex illis adeo humiles funt, quod rariflimam mentionem decisantiqui fcriproresfaciant: quoniamquum deillis Pcolemxus meminic, plures ex didis populis flngula quxque oppida ait continere, amp;nbsp;ali-quaduo

quaduoautcria:proptereanon oportet per ilia fmguladifcnrrere. Ad Galleciani itaquc pertinent Artabri, qui antiquitus Arotrebæ vocabantur (vtvoluit Strabo libro tertio) a promontorio Onerio, amp;: portu Baiona, amp;nbsp;Ponteuedra pro-tenduntur ad aliud promontoriÄn Hauatiacorum , in quo magnus porrus eft, amp;nbsp;oppidumClunia. Adiftos enim Gallecios pertinent Tudures, qui amp;nbsp;Tutenfes ab vrbe TuteTife. ad ifto#pertinent Nonieiani ab oppido Noia , Celerini, Luanci aboppido Luanco, Limiceiab amneLimino, Bibali ab oppido Bibalo (nunc Bitbao) Lacerni,Silini, Cepori, Lamauori, Tibures, Gigures, Sebun, Amaces, Ceperani, Lugones a Lugo oppido, Oriuaces, Auftri, Autrigones, 10 CariftiaCariftooppido,nuncCaftro.Adipfosin(uperGallecospertinent Vac-cæi,Misburgi,Veêtoncs,fiueVergones,Palendones, Aruaces, Afcutici. Piheorii vocatifunt, quiaGalleciis Lucenfibusamp;oramaritima mediterrancapoflident, qux prouincia nunc Alaua dicituf complcdunturq; agrum,amp;: vrbem Burgen, quamquam fpecialius Burgenfes Misburgi fint ab antiquisferiptoribus appellati. Vaccaeienimctiamcompleduntur amp;continent quiequideft vfqjad Otontiam vrbern,vt Strabo voluit. HosfequunturVedones,quiLegiünenlcsfunt,quosali' quiVergonesappellant,amp;compledunturagtumToletanum,iinmo (vt Strabo viilt)Toletum, licet re vera in Carpetanis fit. quod fatis déclarât eins Metropolis, quum illiuspræfulmetropolitanus CarpetaniæinTol^tanis conciliisdefcriptus 10 reperiatur.lndePalcndones a Palentia vrbefie cognominati,poftea Pacicori a Pafcenfi vrbeficdidi, Afturiciab AfturgoHumine appellati, Aruacesab Arena flumineamp;oppido ipfiusnominisficdiäi. Indefunt Autrigones,quorücaputCa-laguriseft.lndefuntHedetaniquifuntSorienfesaSoriavrbe,Sdcontinentvfq}ad Aragoniæ finesamp;(vtpla:riq} alTcrunt)TiralTonam.Vultqi Ptolemæus,quod com-pledantur Cæfarauguftam, quamquam aliilcribant eos in Lacetanis, vt placet Straboni. Hæcq} deftriptio generalis vlterioris Hifpanis eft mutationis nomi-numregionuiïïamp;prouinciaruin. •

A M nunc cheriorem Hifpaniam aggrediamur.Ïn citeriori Hifpania ad j pattemOceani Britannici,adinterioraMcditerranciCantabriaeftcon-tinens regnum Nauar rx,habens populos tres Vardulos,Vafcones, atque Berones.Varduli funt ii,quimontana tenent, atq^Opufeuem. VafconesPampilo-nenfes,amp;vfqjad Pyrenxiluga. Berones,vbinunc Ta^haUaeft,qux antiquitus Tritium metaUum dicebatur,amp;;Olitum,quod amp;nbsp;antiquitus Oliba, amp;Tutclla di-da hodie,antiquitus Titultia. Inde funt Celtiberi, quoniam licet omnis citerior HifpanianomineturCeltiberia,fpecialiustamenprouincia Celtiberia dida eft, cuiuscaputCæfaraugufta,amp;:protendiiurvfq5advrbemSc^briam.poftCclti- •

40 berosverofuntllergetes,continentqjOfcamamp;llerdam vrbes,amp;rquicquid iisin terminisinteriacet.Redeuntesigituradmaritimamoram ,poftOrctanos^ Suc-conemamnem Conteftani funt, compleftunturque Valcntiam amp;nbsp;Saguntum, quod hodie Muriuetus appellatur,amp; Magiftrum Montefix vfque ad Iberum am-nera.Hosfequuntur llarqueones,quifunt Dertufenles ScTatraconenles.lndc Pœni, cuius caputV iUa franca eft diStaPeenorum, quoniam eo in loco erat vêtus CarthagoHifpanix,quamdeleuerunt T. Sempronius amp;: Publius C. Scipiones, qui primi fecundobello Punicointraueruntin Hifpaniam. 111am quia pe-nitus cuerteruntin vindidam euerfionis Sagunti fatlx a Pœnis, neque illam fub iUonomine vlterius effe voluerunt. Sed poft euerfionem t^ncefia immunitatc jQ redeuntibus incolis non priori nomine, fed Villam francam nominari voluerunt, fub eoque nomine manct in hodiernum. Sed in memoriam antiqux vr-bis prouincia a Pœnis nomen retinuit, ita vt Villa franca Pœnorum hue Phœ-nicum vfquein hodiernum appclletur.De haeveteri Catthagincmeminit Pto-lemxus libro fccundo ,^ Si ftatuit earn in llarqueonibus , quum tarnen verum nonfit, neque llarquconesPœnos aiiingunt,fed folumTatraconenfem agrum b iüj

compleduntur. Poft Pœnos fequuntur Læetani, quorum caput regionis Barchi-nonavrbseft, concluditquepcr maritimam oppidum amp;nbsp;flumenTarmin, nunc Tordcrianuncupatum. Abinde ad mediterrancafunt Authetani, quorum caput cft Gerundaciuitas,amp; illius ager, compledunftirque Befulam, qux hodic BifuI-dunumappellatur.Indcadmontana habitantCaftelIani,did:iCaftelIani ab op-pido Caftellionc, quodcaput regionis erat, habe^ue nunc oppidum parui mo-menti Caftrum Caftellionis nuncupatum,quod omni regioni Bafti fiediäxnunC pra:eft.Protendebanturiidem CafteIlanivfqueadBafagodamoppidum,amp;!:Ccre-tanospermontana. hos fequebantur a parteocciduaOccetani,quorum caputeft Vicus vrbsamp; omnis Aufonia:funtquedilt;fti huiufmodiOccccani AufoniiaVico 10 vrbe,quç quondam Aufoniadicebatur ab Italiscondita,quumperantealtaliaAu-fonia diceretur,maxime ad tempora. Hos vero ad feptentrionem fequuntur Cofi-cani,qui V rgclenfes dicuntur,compledentes Comitatus Vrgelenfem, Cardonx, amp;Palarienfcm vfqjad Pyrenatiiuga. Poft hos adortum folisfunt Ceretani inco-lcntesoramPyrcna:i,amp;pcncintra Pyrenati montes conftituti(quiamp; nunc dicun-tur Sardoncs) cuius caput lulium oppidum erat, a lulio Cxfare condicum (quod nunc modernitas Lyncam appcllatjibiq} eft Sardonum oppidum (quod nunc Podium Ceretanorumappellatur)funtqj hi Ceretani ab Italia in coloniam miffi a Ccretooppido,aquoCereto Cercmonixnuncupantur-Vltimi veroomniumad maris litcora funtIndigctes,ab oppido Ciuixcllenfi,vfqj ad Pyren£cum,amp;continet ^® Emporium vrbem, acomnemEmporitanenfem agrum,acRhodamquondam vrbem a Rhodiis conditam, oeenon mediterraneas vrbes luncariam ,amp;Siniana. Runeas cft vitra vrbes luncariam, amp;nbsp;Sinianam: vltra eft Rufcilionis prouincia, amp;nbsp;Trophæa Pompeii,vtfupra fatisdifFufc difteruimus.Etficexpediuimus mutatio* nes omnium prouinciarumHifpania:, provtapud veteres fcriptores nominan-tur, amp;nbsp;quibus ad prüfens modernis nominibus vocitentur. lam nunc de vrbibus, fluminibus,amp;montibus videndumeft,vilt;)ibufqj deletis.Sedprius quamadcas deueniamus, aliqua memoratu digna qua: ad nonnullas Hifpania: prouincias pertinent, interferam. Primoenim funtmulta qua:Strabo meminit dcTurdita-nis,quiad Bxtimamnem habitant circa maritimalittora.Hiintet*Hifpania; po P pulos fapientia putantur cxcellere, amp;:in terris ftudiis vtuntur,amp;memorandave-tuftatis volumina habent,vatum codices, legefqjafexannorummillibusverübus confcriptas : cæteri autem Hifpani vfum quidem habent literarum, fed non vnius generis,nee vnaIinguÄft.Additinfuperamp; alio loco, in præfato tertio li bro, quas fequuntur:Verum ad regionis fœlicitatem manfuetudo fimul amp;nbsp;vrbanicas accedit Turdetanis amp;nbsp;Gallis propter vicinitatemcognationemqj (vtteftis eft Polybius) exterum illis minorem,vtplurimum enim vicatim habitantamp;viuunt. NamTur-detani,pracfertim qui circa Bxtim loca tenent, in Romanos penitus vfus transfor-•matifunt,necpropj^'xlinguxmemoriamferuantamplius,plurimiqj Latinifadi fecum accolas accepere Romanos. Itaqj parum abeft,q uin vniuerfi Romani fint. P amp;nbsp;nunlt;?habitatx vrbes, amp;nbsp;inGallia Pezaugufta, amp;nbsp;in 7'urdulis Emerita Augufta, amp;in CeltiberisCxIaraugufta,amp;alixcoIonix quxdam permutâtes didarum ci-uitatum ritus deraonftrant. Hifpaniquoqjqui hoe inftitutionisferuant genus,fto-lati, vel togati dicuntur,in quibus funt amp;nbsp;Celtiberi, qui quondam ca:teros imma-nitatcfuperarccrcdebantur. Ad illius autem vbcrtatisfidemfacicndam in tertio libro etiam Strabo addidit qux fequuntur : Quanta vero return ex Turditania ex-portandarumcopiafit,maximcdeclaratnauigiorum magnitude amp;nbsp;numerus, in-gentcs enim naues onerarixiftinc Putcolos nauigant, amp;nbsp;ad Oftia, Romanoru navale, permeant. Infu|Dcrmultitude Africanisferme xquiparanda, tantum eftin-crementum.Quum autem huiufmodi fit mediterranea Turditanix copia, «qua- P lem maritima ex pclagi bonis inuenies.Oftrea namqj amp;nbsp;conchy lia omnia,amp; mul-titudine, amp;: amplitudine omnium ex parte exterius mare fuperat, prxcipuc cum fluxus amp;nbsp;refluxus hic augcantur,qui caufa(vt par eft)magnitudinis amp;nbsp;multitudinis propter inundationesexiftunt.Eundem fe habet in modum circa Cetaria genera, oryges,phalxnasjphyletcras,quibus reflantibus nebulofa: cuiufdam columnç vi-fiolon-

fiölongecernentibusoffertur. Quidcongri,quidmuraenae, quantonoftris maio- : rescapiantur,aIiaq}Complurahuiusgenerisedulia?InCarteiavero cerycas,idefl murices amp;nbsp;purpuras, librarum decern, in cxterioribus au tem locis m urxnula amp;: Congrum, minarum fupra lx x xjif)olypum talend pondo ; duorum autem fepias cubitorü, amp;nbsp;fimilia. frequens vero thynnus e uctufto feruore ingenti aruma hoc-fumimpellitur. Q^crna vero qladam glande faginatur,quæad mare nafcitur, hu-niilisadmodum,fertilemingentemq5impendioproducensfiudum:quïequidem copiofa inipfa etiam terra generaturHifpania. Ingentesfaneradit^es, perindeac integral quercus, Habens : quxprofedo ab humili radice tolliturnimis.Tantum ïo verofruäumafFert,vtpoft maturitatemlittoraamp;extra columnas,amp;intra,glande referta fint,quam æftus aquarum eiedat.Cæterum intra columnasfcmper minus aeminusreperitur. V t autem autor eft Polybius, vfq^ Latinam ipfeglandes emit-tuntur,nifiSardiniaquoq5 (inquitjamp;huic vicina regio ferat. Verum thynni ipft quomagiscolumnispropinquantabexterioredelatipclago,eoampliusefca déficiente macerantur.Hxc in mari belua femper adcft,plurimum glande gaudens». cuius cibo eximic pinguefcit. Qu^iimq, glandium fit copia, thynnorum i tidem fit vbertas.Quumvero prxdida regio omnibus bonis exhu beret, efFodiendorum fanemctallorumingcniumadmireris.Tota enim talibuspleniflimacftHifpania, nontota tarnen procreandis frult;ftibusfacilis,nectotaferax cundeminmodum, 10 prxfertim qux metallis abundat. rarum eft enim vtriu/qj rei commoditate fortu-nari:rarum amp;nbsp;eandem diuerfis paruo in loco abundarc metallis. A t Turditania a-gerqjconiundus nullam in hoe fœlicitatis genere rationem commendare volen-tibus abefle finit. Nam auru, argentû,ars,ferrû nullibi terraru, neqs tantü,neqj tara probatumgencrari,halt;ftenuscompcrtum eft. Aurumenim nonfolumexmetallis effoditur,verum etiam fluit, fluminanamqj torrentefqj auream defcrunt arc-nam,quæpaffimamp;:perlocaaquarûindigacxiftenscognofcitur. Cæterumquura illicquidem minus apparcat per aquat^ia,quidam elucentgrumuli. Qupd fi qui-bus a natura negate lune aquae, illatis rigantes aquis, dehinc fplendefcentem efli-ciuntgrumulum, puteos quoqj effodientes, amp;nbsp;aliaper folertiam traçantes artifice cia,lauandisafcnis aurumcxcipiunt.Plurefqjhac aetate funt qui aurum eluant, quam quieffodiant: vnde amp;nbsp;chryfoply fia, id eft auri lauacra, funt appella ta. Galli quidemdignioraeflefuapra:dicantmetalla,quaeinCemmenomontefunt pra%-fertim,quæad Pyrenacum vergunt, verum enimuero quod bislocis deducitur magis probatum eft.Interauri micasautem quandoq5 diijidia libraad modum purgationis, grumos quos palasvocant,repcttos fuifll?memorix traditum eft, qui paruæ adraodum purgationis indigeant.Traditum etiam eft Iciflis lapidi-busglebulas quafdam papillis mammarum fimiles inueniri.Exauro autem ex-coâ:oamp; extenaci quadamcreta repurgato,purgamentum eleärunirurfus ex-coquitur,commixtioncmauri atqueargentiHabens. Argentum quidemexuri-4Q tur,cxterumaurumipfum remanct.formaenim eftfacilefufflisamp; Iapidofa.Ea-propter paleisaurumpotiusliqucfit,quoniamquumflammamo!lisexiftit^ad il-jud fefe pariter metitur, quod amp;nbsp;facile cedit, faeileque diffimditur. Carbo autem calons vehementia liquefaciens amp;: fublimans, magis ac magis abfumit. In Ery-thriis vero extrahitur, amp;: prope lauatur, amp;nbsp;in alueolis vel puteis mundificatur, li-mufqj huicexhauftus cluitur. Argentarias autemfornaces cxcelfasefficiunt, vt furnofa illaglebarum euaporatiotollatur inaltum.grauisenimeftamp; perniciofa.

Ærariæ quoqj effodinx vocantur amp;nbsp;aureæ, ex quibus Heet per conieduram agno-fecreaurum,inde prius efFodi folitum. Pofidonius autem quum cfFodiendi locos multitudinemq; laudibus cxtollat,amp;eorum virtutem,afolij^minimefefeabfti-50 neteloquentia: verumdiuinoquodam afflatus fpiritu per ipfos agitatur excelFus.

Handenim fidem(inquit)abnego fabulæ, quod fyluisaliquando per incendiaab-fumptisterra ipfa,auri atqj argenti fcraciirima,noua quidam in fiipcrficiem amp;nbsp;fu-» periorem tellurisfaciem germinaefferbuit. Montesenim omnesamp; omnem tu-mulum materiem effe monetae, quamquædam fœlicitatisabundantia cumula-uit. Q^od fi quis regionem infpedet (inquit) effluentis vbique perpetuo na-

turx thefauros, amp;imperatonx cuiufdammaieftatis nequaquam deficiens m-iiium effe dicat. Non cnim dines tantummodo/ed diuitias fufficiens amp;nbsp;fuggerens cft regio, penefqjillorum (vt vere dicam) fubterraneum locum,non infernus,fed Pluto ipfe opulentix Deus inhabitat.Talia quÄem fpeciofa quada figura de hifce locutus eft,perindeac fi amp;nbsp;ipfe de metallis copiofa vfus fit orationc. Erfodientium vero folertiam commemorans fcitum illud V alerifediungit, qiflin argentifodinis agri Attici ficintente atqjacriter homineselFodereaflerit,vtinfuperiora Pluto-nem ipfum adducendum effeprxftolentur.

Egionvm Hifpanixdefcriptionemabfoluimusquçinhodiernum nomina mutauerunt, ne Icgentesauertanturafenfuhiftoriçpropter ignotanominaregionum.Nuncautem(vtpromifimus)itidemfaci* endum eftdemontibus,fluminibus,acvrbibus.Igitur a montibus incipiemus. Suntmontescxcelfi inHifpania : primum Pyrenxi, qui Hifpaniam a Galliis feiungunt, amp;nbsp;incipiunt fecundum communem hiftoricorüra opinionem a templo Veneris,amp; Mediterraneo, vltimoq; confine agri Gerunden-fis,amp;protenduntur vfc^i^i Oceanumad promontoriumamp; ciuitatemfuinorai-nisEafo,qua:hodieBaionadicitur,feu(vtaliisplacct)a vicofandiloannisdeLue- 10 23, ne fcindatur mons. Hi montes vfque in hodiernum fuam appellationem reti-nuerunt. Deiftorum tarnenmontium nominediuerfidiuerfafentiunt:quoniani dixerunt quidam Pyrrhenxosa Pyrrho Hifpani fucceflbre vocitari.Diodoriisve-ro libro quarto ait,quod cum mons ipfe plenus eflet maximis arboribus, plurimif-quepaftoribus proptergreges qui inibipafcuntur, acciditvtdiequadam appofi-toignemonti,quumventus validus excreuilTet,ignisvrcnsglebasipfius moncis coegit aurum atque argentum colligcnAim, reliquamipforum montium pattern incenderunt,amp; ab ardenti pyra(qua2 eft lignorum congeries ardens ) Pyrenxi montes appellati funt. Hxc Diodorus. Idem etiam cenfuit Appianus. Aliqui a crebrisfulminumidtibusilIiccadentiumPyrenaeosdixere,apyr,lt;|uod eft ignis. jo Abhis itaquemontibus proceduntamp;aliimontes, qui per Lachamvrbemin Ca-ftcllam acvlteriorem Hifpaniam protenduntur,amp;ad vltimam Oceani oramin Portugallia terminantur,ad oppida Cintres amp;nbsp;Turres vedres:amp; hi montes Caftel-Ixregnum per mediiwnfcindunt in partes duas. A primis enim habitatoribus E-bullei montes appellati funt. Hi radicem habent a Pyrenxo, atque Cantabris ma-gnam regni Nauarrç partem claudcntes.Hi iidem montes,qui in Aragoniam vergunt, mons Caci, fine Moncaio a Caco Hifpano didus,dc quo meminit V ergilius lib. odauo. Vnde protenduntur per vlteriorcm Hifpaniam, includentes diuerfas • vrbes Segouiam,vtj3emque Rhoderin(quam Ciuitatenfem vocant) amp;nbsp;fecundum diuerfa loca diuerla nomina fortiti funt. Sun t amp;nbsp;alii montes in Bætica,qui ab ora 40 flumiftis Bxtisalias Guadalcauir fupra Hifpalim infretum Hcrculeum protenduntur,amp;pcnc illisclauditur Granatæregnum. vnde inexpugnabile fit regnum montibus altiffimiscircumfeptum.HimontcsquatcnusoramfretiHcrculei con-tingunt,CaIpe montes ab antiqjuis fcriptoribus appellati funt: ibique fixa: funt al-teræ ex columnis Herculis,medium habentes inter Malacam amp;nbsp;Gades infulam, vbi altera: fuere fixa: columnx.Nuncvcro monsifte mutationem nominis fecic ab aduentu Arabum, qui eandem inhabitant regionem, amp;nbsp;Gibekarich appclla-tur.Gibelitaquc Arabicalingua monterafïgnificat,tanquammonsTarich.Hic itaqucTarich prinjusDux Arabumfuit,quiclafTe inftrudaArabibus dcAfrica traiccit inHifpaniam.Ipfi vero montes,quumin Hifpalimprotenduntur,Illipa: J^ montes diccbantur:quum in Cordubara verfus, Themarini montes fiue Orthof-dadae montes diébi funt.Erat cnim per antea ibi vrbs CaIpe difta a monte ipfo.Promontorium veroquod inOceanum mittit,amp;Iunonisantiquitus templumhabe-bat,hodieTarypha oppidum eft. Ibique non longe eftMinifter porrus, amp;nbsp;vrbs BeIon,amp;fluuiuseiufdcmnorainis.Inhocque monte incipiunt Herculeifreti fragorcs

gorescxaudiri,habctque ex oppofito Libyam, amp;nbsp;alium montem Abylam, qnan-quam Calpe mons excelfior fit:amp; hi monres, quatenus ex oppofito Malacx fun c^ habent Vlyfleam vrbem amp;Minerua: templum, vt voluit Strabo Iibro tertio de orbis fitu. Suntque montes ipfi referti auro, argento, ære, ac diuerfis mctallis,vc idetnafferit.lllivero montesquiValentiam feiungunt a Murtiæ regno, Vbedæ montes appellatiHint etiamaliantiquisSturiarum amp;Bifcaia:.Infuperqui ad O-ceanum, alteramquepartem Hifpanixpertinent, Numidicx montes diceban-tur,amp;aPyrensEoprocedentesperCantabriam,Nau3rra?que regnum prolabun-tur.ItemperBifcaiam,Opufcuamque,Sturias,amp;Galleciam,vfquein vkimam o-10 ramad promontorium, vbiecclefiade finibus terrasfiraeft. amp;himontes fecun-dumvnamquanqueprouinciamjpcrquasprogrediuntur,noraenacccperunt.Et proptereamons vrbiBarchinonenfi adiacens ad orammaritimam, mons louis htplacet Pomponio Mela: librolecundoamp;tertioJdicitur.Quodquidem nomen vulgus corrupit,amp;Iudaicum montem appellat idiomatumconfufio. Suntpræ-terea Scalæ A nnibalis inter Barcliinonem amp;nbsp;Tarraconem, quas Coftæ de Garaf a niodernis dicuntur. Repcriuntur praeterea amp;alii montes inHifpania,omifli abantiquisfcriptoribus,nonomittendi propterillorum fingularitatem.Sunt e-niminTarraeonenfi Hifpaniaduomontes:primusin Lxetanis inter vrbcs Bar-chinonem amp;nbsp;Gerundam,oppofitus oppido Blandas,didus Mons figni, fiue figno-10 rum,tanquam nauigantibus per maritimam oram primus totius regionis figna. terræpra:beat,fiuegrauia regionalibusfignapluuiarum,amp;imbrium fignapræ-ftet.Eft amp;nbsp;alius mons in Comitatu Cardonx fale plenus, præftatqs omnibus regionalibus falls fertilitate : quern montem, quum maxime fale euacuatur, tunc lati~ us in altum crefeere nemo dubitat. Et hæc de montibus fufficiant.

RiMVM ornniumfluminum I-Ïifpanixquae nomina mutauc-runt, Bxtis eft, a quo BæticaHifpaniæ prouincia dida Gonlhr^ Hic amnis ortum habet a montibus propinquis Carthagini, qui quondam Orthofdadxdicebantur,amp; decurrens per Ca-ftulonem amp;nbsp;Cordubam, influit in Oceanum Atlanticum ad vrbem Hifpalim , clauditque fuis terminis prouinciam Bxti-cam, in qua Granatas regnum fitum eft. ^orduba infuper ciui-

tas quxin medio pene fluminiscurfu eft, ab eodem flSmine denominationem habet, vttanquamcor Bætis dida fitCorduba.Huicautem flumini Arabes no-

■ men immutarunt,quumGotthis expulfis Hifpaniam obtinuifTent. Quorum re* liquiæ in Granatas regno permanent. Amnem itaque appellarunt Guadalcha-

, uir, quod nomen in hodiernum manet. Poft hunc oram iequendo Oceani, » 4? Anas fluuiuseft,acuius nomineprouincia LufitaniadidaelffHicamnis ortum habens a montibus Orthofdadx amp;nbsp;Vbedæ, vicinis Carthagini amp;nbsp;Murti«, per mediam vlteriorem Hifpaniam, amp;;Caftellas regnum decurrens ad oppidum Ca-latrauam influit in Oceanum adconfiniaPortugallix,diuidens regna CaftelijK amp;nbsp;Portugalliæ loco vocato Lanis. Huius autem fluminis priori nomini addide-runt Guadi, quod Arabica lingua interpretatur aqua, amp;nbsp;fie Ana Guadiana di* fta eft vfque inhodiernum diem. Tagusautem quia Bebuleis montibus nahens,perToletumamp; Vlisbonamvrbem decurritinOceanum,nomen retinuit ab antiquis impofitum.Item apud hunc amnem finxere poetæ (vt ait luftinus) cquas ex aura concipere propter agri vbertatem. Ad præfati Oceani oram

JO Compoftellam verfusfequitur aliusamnis decurrensper Coimbriam in Portu* gallia,quiab antiquisMunda appellabatur fimulcum ipfavrbe Coimbria. Hod etiamflumena modemisMundeuo appellatur,eftque ibi oppidum ad Oceani littora eiufdem nominis veterem denominationem retincns: apud quod Caius Iulius Cæfar, feu eiufdem Duces , Agrippa amp;nbsp;Brutus, bellarunt vltimo contra Pompeii filios, Gneum amp;nbsp;Sextum : quorum alter ibi occubuit, alter au-

fugit^quoniam mortuopatrc apudÆgypeum pofteaquamfuperatuseftinThef-falia apud Pharfalix campos, vidis peremptifqj Scipione,amp; Catone, Lucio Afra-iiio,MiPctrcio,ac luba Getulorum Rege, Pompeii filii Hifpaniam omnem occu-pauerunt.Pofteaadeam vrbemad przliumcfadifuerunt.Dequoprxlioamp;vr-* be meminit Lucanus in principio,diccns:

Éc hxc Lußeania diâa eft.quanquam enim Lulkania dida üc prouincia,hi tarnen fpecialius quiincoluntVlisbonamamp;Coimbriam,Lufitanididi funtvfqj ad duinen Porium,vt placet Straboni. Poft Mundam Donus eft,procédons ex mon-tibus Ebuleis,amp; dccurrens permediam Caftellam,influit in ciuitatem Portuin, amp;nbsp;lö hicamnisprifcum rctinctnomcn. PofthuncLiminusfluuiuseft,quemIufti-nus Minium appellat ab ingenti copia minii, in montibus A fturiarum amp;nbsp;Bifcaix, qui quondam Vidumi montes dicebantur,cnafccns. Hicamnis influit in Occa-n um,PortUgalliamq} a Galliciis fciungit loco dido Toi,qux vrbs cft, amp;nbsp;a modcr-nisnomine immutato Vnga vocatur. Poft Vngam triafuntin Galliciisflumi-naqux nomina mütaucrunt:primum cft adPonteuedrum, quod Vias ab anti-quis diccbatur:alterum, quod dccurritnonlongcaCompoftella, Tamarus: tertiü cftpoftvltimum promontoriumde finibusterrxAfturiosverfus, Virnomine. Poft hxcin Sturiis tria ali^flumina funt: primum verfus Gallicios Vieatus : fecun-dum,decurrensnonlongcabOncto,Natum:pofthxcinBifcaiavltimifq}finibus 10 Afturiorum Nebealmonus, Item alia tria:primum ad Afturios, Nelus non longe ab oppido Caftro:feCundum cft Negangefla,quem alio nomine appellat lufli* nus Chalybim, amp;ad oppidum Birbao dccurrit in Oceanu : tertium ad Nauarram pertinet,amp;: Nerua dicebatur.Hxc quidem fl umina aptiora funt omnibus aquis ad ferrifortitudinem faciendam. Ad pattern veto Mediterraneam euntibus,a Bx-tica amp;nbsp;noua Carthagine primum flu.decurrens in Mediterraneu ab oppido Orio-la,quod antiqui Oritigum dixcre, non longe a vico dido Gardemar, Alanadice-batur,nunc autem a modernis Segura.alterum vero fequens, quod influit in Me-diterraneum,quondam Secabur dicebatur ab antiquis,nunc vero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tertium

vero quod dccurrit per Alzefiram oppidum , ab antiquis primo Succon didum p cft, deindcSucceo,nuncChucarus. Apud huncamnemPompeiuSpugnauitcum Sertorïo,amp;:viciiretScrtorius,nififuperuentuAppiiMetelliPompeiusadiutusfu-iftèt. Amnis infuper qui per Valentiamdecurritin mare,Pallentiadicebatur,nunc vero Gaiadalaycar.Qm veroper Saguntu quondam nuncMutinetusTur-ris nomen habet.Qm vefoprope Barchinonam dccurrit a montibus Pyrenxis, ab antiquis Rubricatusdiduseft,anoftris vero r’literacftmutatainl, amp;dicitur Lu-bricatus.poftca Betullo amnis(vt placet Pom ponio Mclx) non longc a Barchino-ne,qui nunc Bilododicitur,alias Bcfotium.IndeTarnumflumcnfecusBlandam

« decurrens,quod’j^orderahodic vocitatur.Ticcrvero amnisqui perGerundam vrbcindecurrit,amp;influit in MediterrancumadoppidumTurricellam,nomen re- 40 tinuiftCluuianusquinonlongeabEmporio,quondammaximavrbcGerundcn-Es agri,per occafum influit in Meditcrrancum,folamvnammutauitlitcrain ein f» amp;nbsp;Fluuianusdicitur,quanqüam Plinius de Naturali hiftoria libro tertio illum Flu-miâlbû appellat.Sembroca alter amnis, qui ad Orientcm direptx vrbis Emporix infl uit in Mcditcrraneum,a modernis Sara bucha dici tut. Sunt amp;nbsp;alia duo flumina quæinmaren5influunt,fcdconiungunturlbero,dcquibusaccuratcdiflcruitlu-liusCxfarinfuisCommèntariis,quumaducrfus Lucium Afraniumamp;M.Petreiü in Hifpania apud Ilcrdam pügnaflct:quorumalterum Sicoris,alterumCingaap-pcllatur.Sicori$ad^erdàm,Cingaad Fragam fluit. Hxcigitur de fluminibus qua in Hifpania nomina mutauerunt,dida fufficiant.Iam ad vrbcs veniamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*^

HAm enumeratisâd plenumprouineiis,montibus, amp;: fluminibus Hifpa-nixqux nominamutäucrunt, reftatamp;vrbes difcutere.Primum itaque ab Oceano,GadibufqücHerculis, aefreto Hcrculeo incipientes,oram Mediterranci vfque ad Carthaginem, inde alteram oram Oceani cum refiduo interia-

’ntcriacentiMeditcrraneo,amp;: vltenorcmHifpaniam dcfcribemus. inde rede-untes tanquam ad propriam domum,ad citeriorem defcribêndam deuoluemur. Prima igitur omnium ciuitatum Gades ent, de qua meminit Dionyfius Alex-andrinus,qHcmætatenoftra AnÄinius Bacharia Veronenfistranftulit,quod ante aduentum Herculis Tarteffus dicebatur.Poftea vero quam Hercules ad earn pcrucnitjftatuitc^eineaden^olumnasad xmulationem alterius Herculis Æ-êyp^tbqui alias eolumnas ftatuerat ad alteram Libyæ oram fecundum Diodorum libro quarto,ab ipfis columnis eredis Gades Herculis infula,amp; illius vrbs appella-ta elbhxcPrifcianus.quanquam Strabo libro tertio referai, Polybium dicere earn regionem, qux circa Bactimeft,cognominariTarteflum, Gades vero priusEry-theam vocitatam cumduabusadiacentibusinfulis. huic autempropinquumeft oppidum fandi Lucç de Baromeda,in nauigatione per flumen Bxtim,quod quo-dam Mendalia dicebatur. illi enim adiacet vrbs Belon ad partem freti (qua: hodie Taripha oppidum eft; amp;nbsp;erat ibi templum lunonis amp;nbsp;Mnefthei porrus :hanc regionem aCalpe monte vfqjinBætimamnem,vocitariTarteflum.Alii verodicunt agrumTurditanorum,qui oppofitus eft infulx Gadi per oram Bætis fluminis vfqj in Sacrum promontorium(quod caput fandi Vincentü hodiernis temporibus vo citafnus)appe!lariTarteflrum.DehacenimTartefrolatediximusfupradeprouin-eiis qua: nomina mutauerunt. Sedde hac vrbe Gade j^xtereundum non cenfeo, 2-0 qiiod de earefertStrabo lib. tertio de fitu orbis,quodquum effet primumoppidü, BalbusGaditanus virtriumphalis aliudilliinfuper aedificauit quodNeapolim,id eftneuam vrbem, appellauit. Additx funt etiam a Balbo ipfo infula: duæ : vna,quS Didyraam appellant,amp; alterailli adiaeens,quç maximum vrbiincolatUm præbu-erunt.Adiecit etiam Strabo ad illius magnitudiné, quod adeo creuerat, quod poft Romanam vrbem,exteras vrbes mundi anteibar. Et quum illi ager nullus effet, o-mnesilliusvrbis incolxadnauigatione fecontulerantin afportandisRomamrebus mercatoriis,maximeq5 eis quç ab Hifpania exportabantur. Adiecit etiam Strabo ad illius amplificationem, quodquü eenfus femel exigeretur ex ca,repertifunÊ inea militarisordinis equitesaurati viriquingenti,quodnufquaminaliqua ciui-?Q tatumltalixcompertum,quaminPatauio vrbe^ PoftBellonem vrbem lèquitur vrbsMell«na antefretum (quxnunc Alzezira nuncupatur)vt placet Plinio libro tcrdo.Prolemxus vero libro fecundo vult, quod Alzezira fuerit Catreia, Carteia primo a Græcisdida,fubCalpe monte in Oceano Atlantico lócata ante fretum. Inde fcquiturMolena,quxantca Suelum dicebatur,vtjUacet Ptolem.lib.z. Ad meuircrraneaObebufcaeft,quâhodieappellamusBalîeffam.IndeeftSifapoop-pidüm,quodXeres appellatur,apud quod metallaexpoliuntur.Hancitaqj pérora Mediterranei maris fcquiturvrbsGranata,quæab Arabibusoccupataeft,aqua vc be regnum Arabum nominationem capit.Eaautem vocabatur magna Illipula fe-* cundumClaudiumPtoI. Caufam veromutatinominisauthgnticam no memini 40 me legiffcjde ipfa tarnen vaticinari libet.Confueuerc arborum frudus appellari a regionibus, vbi iidem frudus ab initio funt reperti, vt ait Hieronymus in Cpiftola adEuftachium,dieens : Cerafa ex co fic appellari, quod primu Lucullus a prouin-ciaCcrafa Roma vcnicnsdetuliffet, flea Perfide perfica. Granata mala punicadi-» ftafunt,quia iifrudus apud Pœnos primum reperti funt. Quum vero Hifpania di-utius fubPœnorû fuerit poteftate,perfacilefuit,vt illius generis arbores de Aphri-ca tranflatifintin Hifpaniam, amp;:ea vrbs a qua forte per Hifpaniam tranflatifunti abeoriimfructucoucrfionem nominis fecerit,vt Granatadicatur. Hifpanofiqui-demnomine malapunica Granataappellantur. Almaria vrbsabantiquislllibera dicebatur, quxgdoram Mediterranei eft. De hac igitur Illiljera vrbeamp; eiusEpi-p fcopo Gregorio meminit Hieron.in lib. devins illuftribus, quod eft Bxticus.nec immerito ilium no cxpreflitHifpanum, fed Bxticum, quum Hifpania habeatdu-as vrbes lllibera$,vnam in Bxtica,altcram inTarraconenfi ad iugum Pyfenxi,quç confinis quondam fuerat noftrae dicecefî, de qua fuo loco dicetur de vrbibus quae corruerunt in Hifpania. Poft oram vlterioris Hifpanix, qux eft in Mediterraneo, fcquituramp;alteraoraadOceanum.Poft Gades Hifpalumeft.Hanc vrbem multi fc

runt ab Hercule conditam,ficq; vocitatain,fiue quia palis fuppofids condita fit,fi-ue a palude,quç maximam vrbem circundat.Hifpalis di^a eft a prioribus antiquis: Poftca vero a lulio C^fare Iulia Romulea appellata,vt Straboni placuit,a cuius no mine vulgata locutio originem traxit,vt SiuilJiiWippelletur tanquam alulio Cxû-reinftaurata,amp;dicaturciuitaslulia:refcruntqi,præfatum Cæfarem candemvrbê conftruxiffe. quod tarnen verum non eft, quumapudTitum Ltuium,Commen-tariaque prxfati C. lulii Cæfaris, ac Lucium, pJurimofque fcriptores antiquiores, fiat eius ciuitatis mentio. Potuit tarnen Iulius Cæfar illam inftaurafle labétera,au-xifle,ac dilatafle,obtinuittamen modernalitcrarum locutio,vtpriftinonomine abeisnuncupecur.PoftHifpalimfequentesOceanioram peruenituradGuadia- lO namfluuium,regnumquePortugalliaï,vbiciuitatesSyIuaamp;Eura condita:funt,amp; ad extremum Oceani promontorium,vbi facrum erat Herculis templum,amp;fa-crum eftappellatum promotorium. De hoe vero Herculis templo amp;nbsp;facropro* montorio libet aliquid dicere,quum referat Trogus Pompeius Hifpanus,quem lu ftinus fingulari eloquentiaabbrcuiauit, efle in Hifpania ultus Tercenorum, apud quos finxere poetç Tiranas bellaflc cum dus,in quibus primi Hifpaniç Reges Gor gonius amp;nbsp;Abius regnauere.Hos autem faltus non déclarât, v bi funt, nee bellum TitanumaduerlusDeos élucidât,quumvltrafabulam,falfaadmodum videantur. quoniametfi fabulasfalfit^is plurimum habcnt,fempertamenveterespoemati-busfuntvG,quumaliquidadhiftoriam fidioveritatishabuerit. Vnde Firmianus 2O Ladantius vir eruditiflimus,de poetarum licentia primo libroficloquitur:Hic homines dccipiuntur maxime,quod hæc omnia fida efle a poetis arbitrantur,co -lutitquodignorant.nefciuntenimquis fit poeticælicentiç modus,quoufquepro-gredi fingendo liccat,quum officium poetæ in eo fit,vt ea quæ vere gefta funt,ina-liasfpecies obliquis figurationibuscumdecorealiquo conuerfa traducat. Totum autem quod referasfingere,idcftineptum amp;:mendacis potiusquampoetx. Vn-dé qui hi faltus Tercenorum fint,videndui# eft,vbiinhabitauere Curetés,amp;quid fueritad hiftonamprxlium deorumcum Titanis.Saltus enimnemuseftTerce-norum.Icaq; vel ciuitas Gades eft,vel li ttus Bxtis, vt fatis declarauimus • Saltus vero iftorum Tercenorum lylua quondam maxima erat vitra Gadianam flumen. 5® Hitc enim fyluaprotendebatur ab Eura vrbevlque advitimum promontorium Oceani,quod facrum promontorium veteresappellabant. Hic faltus non longea Gadibus,fiue a Baen flumine diftabat,quemfaltum Curetes primiincoluere.Abi-pfo itaquefaltuSyluavjbs Portugalliaehodiernoidiomate nuncupatur,quoniam Latino ferraone faltus amp;{^Iua idem funt. Q^m enim Hercules inTarteflumve-nflrer,finitimi regionis intelligentes aduenam potentiflimumhoftem aduenilTe, finitimamque occupaiTe vrbem,feu prouinciam Tartefrum,apud eandem adi-pfumlaltumcongregaricœperûtamnipropinquum.IndeHerculesquumprouin-ciales apud eundem faltum qui vitra Anam,fiue Guadianam flumen eft, inuafiflet, cum cifque ccrtaflcc,illos praelio vicit,atque propterea parta vidoria ibi Hercu- 40 Icm lufXleferunr, atqueludos quosalter quondamHerculesCretenfispatriloui inftituerat,ibirenouauit,quemipfefefore mentiebatur. Erat enim gens ca tempc-ftate rudis,^ ad bella infueta,amp; propterea quiaillos apudeandemfyluam vicit, Tiranas cum diiscerralTefinxerepoetae. cuifabulae caufam tribuit,quodHercules ad cxcufandum matris Alcumenæ adultcrium propter eius robuftitatem louis fu m mi dci filium falfo mentitus eft.Q^oniam cum lupiter Cretenfis Herculem alter urn qui hunc per multa fxcula anceceflit, habuilTet filium, a Græcifque vt Deus fuifletadoratus,illefeillum airerens,aIouefummoDeo genitum rudi populo af-firmauit. Vndeloui||^triacfibi, tanquamDeo,templaamp;: adorationes conftituens infaniaquadamrudem populumcircunuenit. Aduerfantesproptereafibiprouin- p ciales populos Titaneos,Herculeos vero deos poeta fingens ad illum faltum Tercenorum pugnafle refert. Qupmodo veroTitanes cumloue Cretenfi antiquiori hiftoria pugnauerint,ex quibus diuerfimoda poëmata prodierunt.fcribit enim Firmianus Ladanrius defalfa religionelibrofecundofquamhiftoriamhicrefer-re,accommodatum videtur)quod fuit apud Grxcos infulamque Cretam quxdam

Regum genealogiaaSaturnoincipiens, quam propter nonnulla ab eis faóla,prima gentilium xtas vanafuperftitione indeos tranflatam efle crcdidit,de eifque poetx multa fingentes ad nos multa vana perduxerunt. Saturnus enim huius ge -nealogixprincipium,amp;Titan eAfdemfrater,Vrani Regis Cretxflii fncre.Ti-tan enim primogenitus fuit,amp;Saturnus fecundus.Hisautemmater erat Vefta, fororefque Cer^samp;Ops.Sat»rno verovxor fuitOps.Quiimvero Saturnus fu-iffet facie hilarior,afpeduque magisdecorus,quoniamTitani facies admodum triftior effet,regnumque Titani tanquam primogenito pertineret,fuafum eft a fororibusmatreidpra:ftanteconfilium,vtSaturnusTitaniprçficiarurinregnum. ^Q re iuqueperadaadconcordiam ventum eft. Quod vbi Saturno aliquis liberma-

fculi fexus nafceretur, necaretur:eo modovtfucceffio regni falteminTitanisfi-lios deueniret. Firmataitaquepadione interueniente Vefta matre,quod primo natumeft,a parentibus eft extindum.Quixm vero denuo Ops Saturno peperif-fet geminos,louem liquidem amp;lunonem, Vefta occultauit Iouem,amp;lunonem palam edidit.Qimmque louem dam cducaftet,Ops iterum parturiuit Neptu-num,quem quumdenuo occultaffetVefta,iterum amp;Opsgeminos paritPluto» nemamp; Glaucam. Pluto item celatur,Glaucaverooblatainmedium ftatim emo-ritur.Re itaque cognitaTitani,quod nati effentSaturno mafculi,quosetiame-ducaffer,congfegatis{ïliis,aliifque adha:rentibus,quqfTitanasantiquitas appel-20 lauit,Saturnum,vxoremque Opem vinxit compedibus, amp;nbsp;in cuftodia poluit.

Qmimvero lupitcrSatumifilinsadolcuiffet,intellexiffetq5parentes carcere dennen, colleda iuuenum manu ad liberandos patentes properat, amp;nbsp;commiffb prxIiocumTicanis,IupiterTitanasvicit,parentefqueinregnum reftituit,atque in Cretam rediit. Hæc amp;nbsp;longe alia de loue ac Saturno profequitur Firmianus Ladantius primo libro defalfa religione.Quum vero Hercules primus,prout inferius fuo loco de Herculibusdicetur, louisfiliusRegis Cretenfisfuerit, obe-iufqne virtutes a Graecis vt deus veneaatus fit : ilium Herculem hic nofter Alcides feeffefalfo men titus eft, atque illius inftar quum etiam ipfi loui (vt perfuaferat)pa-tri ad orationes templa conftituerit, poeta fingens Herculem, fuofque, deos,Hi-3° fpanofque cum eo belligérantes Titanas appellauit,tanquam loui fummo Deo aduerfantes amp;nbsp;hoftes:quod quidem prælium apudfyluam adoramamnis Aux commiffiim eft.quæ fyhia non longe aTercenorum vrbe diftat,nunc vero Gades appel!ata,apudquam Titanas cumdiis certaffe finxerunt,fiue(vt Straboamp;plæ-riqueaÜi voluerunt) apudoram B3:cis,ideft agrumTur4ftanorum,qui(vtfijpra diximus)Tarteffùs vocabatur.Dehacetiam Tarteffotneminit Solinusdemira-bilibusraundi,quumdeinfula Sardinia agerec,Sediamnunc aliquatenus perua-gatiadnoftrumpropofitumredeamus. PoftTercenorumfyluain,vbiSylua,amp; Enta vrbes conftituca: funt,Paffa in agro Lucentino poli ta eft,quae licet Latini no* minis prioritatem retineat,viilgari tarnen fermone conuerfionem fecit, amp;nbsp;dici-4^ turBadabûs.Hanc fequiturVlisbona vrbs adoram ffumini^Tagi.hæcautema-pudveteres Scalabusdicebatur,pro vtfupra retulimus intitulo devrbibus ante Herculisaduentum. Inter faltus vero Tercenorum, amp;: ipfam vrbem Vlisbonam, amp;:Taguminteriacet promontoriumdidum Sacrum ab antiquis, quod nunc caput fanéti Vincentii appellamus. in quo ad Oceanioram, poftobtentamdepro-uincialibus Gdoriam Hercules Ioui(vc affercbat}patifi,libauir,amp; ipfi patri amp;nbsp;Her culi mendacious düs templum conftituit. quod vfquàad tempora Claudii Pcole-mæi perftitit,quanquam multi ex antiquis fcriptoribus iiflerant huius templiin-ftitutionem non adnoftrum Herculem,led ad alterumpertinere,quicolumnas inparte Libyæ conftituit,vt placet Diodoro. Vlisbonam vrbem fequitur Colym-5’^ brimn quæ fimul fuo flumini iunftaab antiquis Munda dicebatur. De qua Lucanus inpnncipio,amp;:CxfarinCommentariisIibro vltimo,amp;: fupcriori titulo de fluminibus:caulam vero mutationis nominis RodericusToletanusaflïgnat. A-pud ipfam itaque Mundam vltimopugnansPompeiusmaioris Pompeii filius,cû Bruto amp;nbsp;Agrippa Cæfarianis ducibus, vidus peremptufque eft . Colymbriam

v rbem fcquitur Porrus ciuitas, a qua vrbe Portugallia: regnum nomen habet. Dicebatur enim eadem vrhs ab antiquis Lauara. per ipfamenimdecurrens flu-men Doria latifliraofinu infinie in Oceanuni.Compertaitaque opportunitatc at-querakibritatc Porrus cmitatis^quum prouincÂipfaGalleciadidafic-abVlisbo-na vrbcadomnemOceanioram vfqueinfinemPyrcnçimontis,amp;promontoriu Eafo, vrbemque Baionam, ideo Porrus GaUeciçdêdus eft. Vutie amp;nbsp;Portugallix nomen exortumeft,amp; creuitinhodiernû.poftPortumGalleciç fequitur Com-pofl:ella,quxperantea Ara Solisdicebatur.fedveriusdicitur,quod locus ArgSo-lis fit vltimus locus promontorii, vbi bodie ecclefia beatç Mariæ de finibusterrx fixaeft.Compoftellavetociuitasapromontorioamp;: AraSolisduodecim milliariis 10 diftat.yereresenimIberiiam vfquea Chaldæorumfinibusprogrelfi, vbi Solern vti deum adorant,illû ab illiusortuvfqueinoccafumprofequiftatuerunt:quum-que inde ad vltimos tcrrçfincsillumlecuti, amp;nbsp;vitra non pofie progredi eófpexif-fent,ibi Solixanquara Deo aram conftituerunt. A cuius adoratione amp;rituremo-ta eft poüeritas.quumque ad earn partem Hefperum fteUam oriri vidiirent,ipfatn-quetanquamregionibusillisfalubrem,compotemfl:ellamnomïnarunt. Vndeamp; CompofteJla vrbs vicina denominationem trahit: cique vicinum oppidum eft y Clunia.AdvltimumveropromontoriûPyrençifitaeftßaionaciuitas,quæquon-dam Eafo dicebatur.Siequ^ vlteriorem omnero maritimam Oceani arque Mediterranci maris expediuimus,quatenus ad vlteriorempertinetHifpaniam. Incu-10 iusperegrinatione potuifiemusamp; mukaMediterranea arque maritimarecenfe-re,vrbes,amp;:oppida,quxmaximiscommentariisindigcrent,intcrquæciuitasCo-plutu eft, dida hodie Alchala lingua Arabica, vicinaToleto (vt placet Ptolemço) quum poftComplutum fubiügatimmediateTolctum : fed fatisfit principaliores vrbesamp;caftraexprefliife. lam nuncciteriorem Hifpaniamaggrediamur,amp;pri-mumdeinfulisdifiêramus. Suntitaque inMediterraneopclagoinfulç tresme-morabiles,dua: fiquidem quas Baleares voq^nt m oderni, quarum maiorem a ma-ioritateMaioricam,amp;minoremaminoritateMinoricam'vulgusappellat.Hçita-queinfulæabantiquis Gymnafiç primum antcGrçcorum aduentum appenatç ïuntfccûdumClaudiumPtolemçumamp;Diodorumrpoftcavero BalearcsaGrç- 5® cisfvt PtolemçusaitJfiue a Romanisfvt ait DiodorusJa peritilfimo fundarum vfu, 'quas veteres baleas dixere. Refer t enim Diodorus adeo accurataeffe curam ipfis infularibusdefundarum vfu, vteorum natisftatimillarum vfum pro magifterio arque continua exerekatione tradant, nee vnquam quis paruulus apud eorum prifcospoterat cibum lungere, nifi matre cofentiente vt educaretur, prius panera fupra palum impofitum funda ipfa deiieeret. Quumque in prçlium veniut,tribus fundisvtuntur,prima caputcingunt, fecunda ventrem, tertia manu exercentur, adeo vtquum ab eorum manu lapisemittitur,aquodamtormétoemifirusvidea-tur.Deipfis infularibus refert Diodorus,nullum habuiffe auri amp;argenti vfum ad Romanorum amp;nbsp;CaTthaginenfiumtempora, exiftimantesfiauroamp;argentocare- 4^ rent,o«miainfortuniafè facile euafuros.Meminerât enim GeryonemChryfauri filiumob maximaseiusdiuitias ab Hercule peremptum. Quumque a Carthagi-nenfibus femel fuilfentcondudi,nihil pecunia;, auridenique,nequeargêci habere curarunt,fed tantummodomulieresamp; vinumpro ftipendioacceperunt. Hxc Diodorus.Eratenimmaioradmodumpopulofa,adtrigintamilliahominü,inqui* opulentifljmæ fuerunt vrbes Palma amp;nbsp;Pollentia fecundum ClaudiiSn Ptolem^ö. In minori vero eft lamna oppidu ( quod Ci uitatella hodie ab incolis vocatur)altc-rumverooppidumMagoeft,aMagonefilioAnulcaris,Hannibalisfratrecondi-tum,quum a Scipione Africanofuiflèt Hifpaniapulfus.De Balearibusveropopu-lisrefertDiodorusli^ro quartofacetamhiftoriam,quodconfueuifientiisquiv-xoresducebant,primi ex amicis,fccundi,amp; tertiivfque ad certumnumerum muhens concubitumpra;ten£arerogatuviri,atque quumplacuiflet,explicarofpófo, arqueconfulto,adeamvltimusaccedebat.HæcDiodorus. Strabo verolibro tertio defiru or bis addict aliamdehisinfulisfacetamhiftoriam.Qœniamquum antiquo

antique tempore incolæ didarum infularum infeftarenturaquibufdam anima-libus,qux alii cuniculos,alii lepufculos vocant(tanta enim illorum multitudo cre-uerat,vt infulas ipfas inhabicabiles redderent,quoniam amp;nbsp;vnguibus terram ef-fodercnt,amp; radices frugumeuelerent,vaftitatemque inferrent)iilegatos Ro-mammiferunt petentesauxiliaaduerfus huiufmodibeftias,quoniam eiedatiab ipfis beftiis propftr illarum mtiltitudinem refifterc non valercnt. Itaque præftitis auxilüs, quum ad mediocritatem redudæ elTent, plurcs ad eas capiendas repertæ funt venationes. Adinuenta: enim catellæ agreftes, quas ab Africa eduxerunt (eas Vulgariidiomate furones appellamus)qux funiculis ligatat intra foramina admic-10 tuntunea veto quæ capiunt,vnguibus extrahunt, aut in fummum teliuris effuge-recogunt,indequeeas venatores capiunt. Suntautem amp;alixduæinfulæ,quarum minor caret incolatu.hxanteaduentum Herculis Pityufxfunt appellacæfe-cundiim Claudium Ptolemxum atqueDiodorum.Dionyfiusvero Alexandri-nus cofmographus dicit primam illam Laufum appellatam. Poft Herculis vero aduentum maior infula nomen mutauit,itavt Ebufadiceretur, quodnomen vf-que ad omnia Romanorum tempora retinuit. Diifta Ebufa a candore falis, quod eborifiraillimumeft. Nuncautemeademinfula Aluizadidaeftab Auicenna'A-rabe medico,quem ibi regnafteferunt Arabum tempore. Huic autem infulx ad-iacct altera,dida a noftris Sementaria, qux habitatoribus caret. Poft infulas Ba-^® leaves, atqjPityufas,quxad citerioremHifpaniam pcr*inent,quarumEbufa Tar-raconam,Baléaresvero Barchinonamex oppofitohabet. Nuncipfalittoraciterions Hifpaniæ defcribamus. Prima itaque omnium ciuitatum in httore citerions HifpaniçSaguntumeft(quçhodicMuriuetusappellatur) quatuor diftas a Va-lcntialcucis,quxquondam opulentiftima vrbsHifpanix abHannibalePœnorû duce ofto menfium obfidione capta eft,indeque deuaftata,ac diru ta,fola antiqua arcis mœniaextant. Vndca fucceftbribus rauriveteres diélifun^amp;a modernis Muriuetus oppidum didum eft.Poftißaguntum Oriola vrbs fuit, qux ab antiquis Orontia,fiueOrintigüdicebatur, quam Lucius Scipio frater African! expugna-uit,ac cepit cruéta vidoria, quoniara ex oppidanis in ipfa expugnatione duo mil-3° liaperempta funt, fuitque ipfa expugnatio ftatim capta ab Africano nouaCar-

thagine.Hincfcquitur Cxfarea Auguftaciuitas olim Agrippa dida ab eius con-ditore Agrippa(vt multis fcriptoribus placet,inter quos Strabo libro tertio,amp; Pli-njusitemlibro tertio de Naturalihiftoria) qux prius vocabatur Saldubaæonuer-fionemautem nominiseidedit Anguftus Cxfar, poftea^uam deuido Antonio Romam rediens eft cognominatus Auguftus, qui viól«icia arma quum tranftulif fet in Hifpaniam,ibiqueVaccçis,lIliturgibus,plurimifq5 Hifpaniæ populisperdo-, mitis,demum Agrippam,velSaldubam vrbem venir, eamqueampliauit,atqjeX

fuo nomine Cæfarauguftam nominauit. Apud amnem Iberum duæ quodam B o-rentiffimæ fuere vrbes,quç hodie in parua oppida funt redaótx, Afcua prima,quç 40 a modernis Afco oppidum dicitur. Altera Afcapa,quam hodft Cefpum vulgus no

minat. Eft amp;nbsp;præterea oppidum ad Iberum, quod Hitona dicitur,Odogafima ab antiquis appeIlatum:dequoCæfar memimtin Commentariis ciuilis belli libro primo. Vicusciuitas ab antiquioribus Aufa didaeft:arecentioribus vero Aufo-nia.Aufammultidixerunt abaufuhominum, quumexteris confinitimisfintau-daciores:quidam vero Aufoniam,tanquam ab A ufoniis qui Irali fun t,condita fit. dequibus Aufoniis meminit Vergiliusfæpius.Poft Aufam,fiue Aufoniam(quX tarnen Vicus ciuitas nuncupatur}Berga oppidum eft, quod vetcresBirginiumap pcllauere. Poft hos iamnoftram intremus diœcefin,inquaByfuldiuio oppidum eft,quondam vrbs quæ Betula dicebatur. Inde Balneoleoppidum,quod Aqux P Votonisperanteadicebatur,vtexitinerario AntoniiPiiconftat.poftnoftramdi-öEcefin fequunturCcretani, quorum apud antiquos maxima vrbs fuerat Libyca, quamIuliusCæfar Iuliam Libycam appellauit.Nuncveroad paruimomentiar-cem, tutiffimam tarnen, redadaeft. Et iam expediti ab vrbibus quæ nomina mu2 rauerunt,nunc dcletas vrbes aggrediamur.

ï Iignorannaprouinciarumproptermurationesnominumvrhinm,rno- , tium, amp;nbsp;fluminqm legentibus veruitfenfum impedit, indem quoque ^exiftimandumeft, quummemoranturflorentes quondam vrbes,qux diuerfis cafibus funt deletæ:quæ quu m nftn appareat quibus in Jocis ex-nterint,turbationemlegentibusinde fieri necefleeft. Ideovrbes quondam me-morabiles Hifpaniæ ftatui recenfere, prçmittens quod mukæ fuerunt in Hifpa-nia vrbes amp;oppidadeleta, qua: in veteribus hiftoriis nominantur. Nuncautem necearumvefl:igiaexftant,nequeeuerfionesillarummemorantur.Dequibusre- ^“^ cenfere libet,quod refert Strabo Polybium dicere in tertio libro T.Tiberiü Grac-chum in Celtiberiatercentasvrbeseuertifle.Quodidem Strabo videturirridere, vt more comicodiótum,nifiturresvrbeslt;lixiiret.quanquam Lucius Florus infuo EpitomatefecutusTitum Liuium librofecundodixerit,Tiberium Gracchupa-tremduorumGracchorum Celtiberoscentum quinquagintavrbiumeuerfione miilélafie: inBxtieaque primam omnium vrbiumdcletarumCalpevrbemefie inradicemontis Calpe,quxpofitaeratad fretum Herculeum, dequameminit Strabo libro tertio,referens Timofthenemdicere illam ab Hercule conditam,amp;: Heraclcamappellatam:o{fcntarietiam magnum murum in cfrcuitumamp;naualia. ^^ eftquemonsCalpe,amp;: quondam vrbsinTurdetania. Abeoenimmonteinnoua Carthaginem tenditur^amp;abiistemporibus quibus Titus Liuiuseloquêtiffimam hiftoriam texuït,vrbscollapfarefertur.VndeaLufitanisentincipiendum. Pri-maitaque omnium LuficaniaieritvrbsLemacenorum,quondam opulentiflima, grandi murorumambicucircunfpedainterfluminaDoriamamp;Liminum, quem Liminum vulgus Vngiumvocat. CollapfaveroreferturTraianilmpcratoristê-poribus propter rcbcllionem.Erat autem ipfavrbsDoriofluminifatispropinqua, vicinaPortugallixregno.Eratprxtereamfior omnibus vrbibusHifpania:fecun-dum daudium Ptolemxum.aquaLemacenorum vrbe, vel ab amne Limino, il-lius agri incolx Limicæ diéli funr.Secunda opulentiftitbaquodam vrbs Hifpania: fueratNorbea,quam Claudius Ptolcmaeus Cxfaream appellat, propterea quia J® quum in primo ciuili bello partibus Cefarianis adbçreret,a Pompeianis,fiueSexto Pömpcio,velPetreio,feu Afranio Pompeiams ducibusin odium Cxfareanoru cuerteretur.vndeNorbea Cælarea dida cft.Hxc emm vrbs fitum habuitin Lufi-taniainter duo fluminiPT^um amp;nbsp;Anam nunc Godianaappellatum,Tago tarnen magis appropinquabat. magna fiquide m amp;nbsp;opulentilfima quondam vrbs erap, ad cuius xmulacionem,vel verius fatisfadionem Auguftus Ca:far fuperata Hifpania vrbem aliam illi vicinam inftituit ex difperfis populis,amp; vcteranis Hifpaniæ milin-bus qui cura CæfaribusluliofeuAuguftomilitauerant:quos quoniam emeritos appellabat,ideo En^ritam vrbem vocauit. A d alteram partem Norbeç vrbiscon-ftrudam,quçamniTagomagisappropinquat,quæperftititvfquc ad Gotthorum 4^ tempora,maxima quidem vrbs,Lufitaniæ metropolis, temporibus Diocletiani Si Maximiani Cæfarum,in qua multi martyres pafli funt ; inter quos fuere Eulalia ab Emerita vrbe oriunda,amp; lulia eius foror, quarum in Elncnfiecclcfiacorporaqui-efcut.aMaurisitaqueeucrfaputatur,quoniamGotthorumArchiepifcopuniha-buit,qui interfuit pene omnibusToletanisconciliis. EtindedeletaEmerita,me-tropolitanafedcs tranflata eft in Ouetenfem,amp; ab Ouctenfi in Compoftellanain. Tcrtia vrbs euerfa eft in Afturiis Afturica Augufta,qua: etiam a Mauris euerfa pu-tacur.fita enim erat in planicie inter Piforgiam atque Storgiam flumina, interque duas vrbes Legionééc Burgium. Opprefli fiquide Chriftiani a Mauris plana de-fernere,atqueinmontanaconfugientes Ouetum vrbem condiderunt,feuam- f pliarunt. qui Pontificum fummorum coceflioneOuetum metropolim Gallicia-rum elFecerunt;inde per poftcros Reges ædificata Compoftella, ipfam metropo-litanam ccclefiam in Compoftellam tranftulcrunt. Erat præterea amp;nbsp;alia vrbs opu-lentiffima quællliturgiumdicebatur,rion longe ab Aragoniæfinibusdiftans,qua Publius Cornelius Scipio,is qui Africanus cognominatus eft, incedit atque cuer-titin

titlnvindidampatrisamp;rpatrui,qui illiusvrbis opèreperierunr. Obtêtafîquîdetn nouaCarthagine ab ipfo Scipione,primaaggreffione Illiturgium inuafit, atque i-gne vaftatam deleuit, bancitaque non longe a Medina cæli diftareTiti Liuii defi-gnationes oftendunt.Deinde fui#^ alteravtbs Caftulo quondam opulentiffima, medium tenens in ciceriorem vlcerioremque Hifpaniam, de qua Silius Italiens de bellis Ptinicislibn? primo: •

Et Plinius de Natural! hiftorialibro tertio :Longitudo citerioris Hifpaniæeft adfinemCaftulonisaPyrenxOjfexcêtafeptemmilliapafruumjamp;paulo amplius: , ^0 latitudoaTarraconead littus Olarfonis cccvii.abhac enimvrbe, quanquam collapfa atquediruta,amultiscreditum eft Caftellx Reges traxiflenomen, vnde vcrfus:

Aqua Rex habet denominationem Caftulonenfis. Fuitenimhæc ciuitasab codera Africano in patrisamp; patrui vindi3:ameuerfa,qu3e non longe ab Iliturgo cadem fupputatione diftabat. Hx funt vrbesvltqfioris Hifpanix qux deletx maxime memorantur. lam nunc ad citeriorem Hifpaniam veniamus. Prima igitur omnium vrbium citerioris Hifpanix eft Numantia,cxteris Hifpanix vrbibus vul-gatior propter virtutemacresipfiusmirificegeftas:quç vrbsinciterioreHifpania ï-0 fita,erat inter medios fines Cantabrum,Vaceçorum,S^Galliciæ,qui hodie termini funt Nauarrç, Caftellx, amp;nbsp;Aragonix regnorum fines, vt placet Claudio Ptole-mxoineiuscofmographia,necnonamp;TitoLiuio,amp;LucioFloroinfuo epiroma-te. Eftqueillius fitus ad oram Iberi fupra ft urnen, fecus oppidum Grunium Cata-bricxprouincix,modico in colle fubleuata, maxima vndique planicie circunftä-te,vrbiper montis radicem decurrete Ibcro.Eratque(vt placuit Lucio FJoro ) nee muro circundata,nee turribus munira, quia ex ipfa naturalis fijns natura munitif-fimaeratjdifïïcillimnm hoftibus aditu^ probens propter eins circumundique al-titudinem.vidimufqne ipfi oculis fitum præmiflis autonbus concordantem.Pro-ptereaqueinhacdefcribendaerrauitPomponiusMela,quiillamhodieCçfarau-JO guftamdixitappellari,quianeefitus,neclociispofluntilliconuenirc.quodStra-r bo declarauit libro tertio, vbi dicit Numantiam diftare a Cxfaraugufta ftadiis o-lt;ftingentis,qnxfuntmilliaria centum. Quoitinere Cxfaraugufta rede diftatab oppidoClunia, vteftdidum. AdditetiamidemStrabo,quodNumantiafupraI-bcrufitafuerat.ErateninïvrbsCarthaginis,Capux,Connthiqneopibusaliqnan tulum impar,virtute tarnen omnibus prçftantior. De c«ius ruina dicetur inferius latiusingeftis Romanorumin tertioPunicobello: folum fufficiar deeius ruina ac fitununc mentionem feciffe. Poft Numantiam commemorabo Sagutum maximam olim in Hifpaniavrbemfquxhodie Muriuetus appellaturjnon longe a Valentiadiftas:decuiusfitudiccturinfralibro quarto in eins vaftatione. poftSa-40 guntumqiiævicinalberofuerat,lberia eft quondam nobililfimavrbs, ab Iberis condita.DeeaetenimfçpiusfignantermeminitTitnsLiuius,qnumdefcçibitin-greflumCorneliiScipionis in Hifpaniam elafle inftruda. Refert enim fecunda decade nauali certamine pugnafle cum Hafdrubale fratre Hannibalis,ac Impera-torc Pœnorum apud eandem vrbem Iberiam,cuius fitum late ibi declarat.Erat e-nim eadem vrbs ad alteram partem fluminis IberiOccidentem verfus, cuius rui-næ hadenusibivifnntnr.Poft banc fuit vrbsBilbiJis in Vrgelenfi agro pofitaiecu-dum Claudium Ptolemçum, a qua vir maximus Valerius Martialis pocta clarifli-fi'ustraxitoriginem. PoftBilbilim fuit quondam maxima nobiliflimaque vrbs, ^iftaCarthago vetusHifpanix,fitumbabensfecundumClaudium Ptolemxura jO bbro fecundo coin loco fen prouincia, vbi nuncVillafrancÂPœnorum eftcon-ltruq:ainj-g|. pgp^jQj llarqncones.a cuius Carthaginis deuaftatione ac gentis,no-nien haftenns eft prouincix Pœnorum. Hxc quidem vrbs coIonia Carthaginen-fium fada,poft obtentum Hifpanix dominium ad eftbdiendum auru argentum-queamontibns Pyrençis aevrbipropinquis fetotam contulit: aqua effoffione Carthago maxima ac omni genere dinitiarum aftluentiffima fada, omnibus for-c iiij

mid abilis apparuit vfquc ad tempora Cornelii amp;nbsp;Publii Scipionu patrisamp; patrul, illius qui primo Africanus eft cognominatus,qui(vt fuperius diximus) earn expu-gnauit, ac deleuit. Noua vero Carthago feu ab Hannibale fecundum Plinium de Naturali hiftoria libro tertio,feu ab aliis Pœnis(#t multi voluerunt) codita, non ab alia magna Carthagine noua Carthago,fed ab ipfa veteri Carthagine Hifpaniç di-da cft,vt iam dido loco condita amp;nbsp;ftatuta. Poft veterem Carthaginem ciuitas Ru-bricata erat ad oram fluminis Rubricati ad occidentalem pattern a flumine dida. Vrbiautemamp; flumini nomen dédit eiufdcmnominisgés,ficutidelberis fuperius diximus. Fuitenimeagens ex AfricainHifpaniam tranflataCarthaginenfium temporibüs.Habet enim Africa quafi ex obiedo fluminis Rubricati alium am ne ^0 ciufdem nominis,cuius finitimi Rubricati appcllatur,de quo Africano amneRu-bricato meminit Casfar libro fecundociuilisbelli,amp;ClaudiusPtolcma:uslibro quarto. Exhuius enim ora incola: tranflatiin Hifpaniam oram ipfius fluminis per longum incolentes,nomen fl umini ac prouincix dederunt, vrbemque in eacon-diderunt a nomine patrio Rubricatam appellantes.ex cuius ruina Barchinonaci-uitas auda,de tenui oppido in vibcm magnam creuit.Rubricatam infupcr vrbem fequebantur tres nobiliflîmç ciuitates in noftra dioccefi.Prima omnium eratEm-porium a Grçcis Phocenfibus quondam condita,a qua Emporitana prouincia hæc noftra diœcefis appellata eft,vrbs quidem amp;nbsp;nobilifl5ma,amp; maxima quonda, de quafçpius meminit Titus Liuius in vita Marei Portii Catonisillius qui Cenfo- ^“^ rius didus eft, qui quum iam dcletaCarthagine Conful in Hifpaniam miflus ad-uerfus multas Hifpania: prouincias apud candem vrbem fçpius pugnaflet, amp;nbsp;quidem profpere ( vt refert Êlauius hiftoricus qui ea tempeftate annalia defcribebat) in agro Gerudenfl atqueEmporirano,vbi pugna eóferta fuit, vidore Catone x t. milliaCeltiberorum occubuilTe.Cato vero fuam hiftoriam fcribens refert, derra-dorlaudum fuarupr,multa millia hominum interuenifre,fed numeru non expref fit.In eademetiam vrbereferont feriptor^ modemi luliumC.xfarem indituiire coloniam Romanorum ciuili bello, itemqueperada dida colonia mafiflé vrbem fub triplici cuftodia,murorumque diftindione,diuerfjs fpatiis ac idiomatibus fc-iunda. Vna fiquidem qux ad littora maris ad Orientem fpedabat,Grçcorum crat: J^ altera vero qua: ad Occidentem, Romanorum :tertia vero qua: ad Septêtrionem vergebat,prouincialium feu Celtiberorumerat.Hçc enim vrbs in tres diuif3,fin-gula: vallo mœnibufque feiundç.alia aduerfus aliam fe tutabatur. Ad earn itaque ab Italia venions in Hißaniam Cçfar applicuir,pugnaturus aduerfus Pompeianos qui HifpaniamobtineoatBtjL.videlicetAfran. M. Petreium, ac M. Varronem. Habuit autem hçc vrbs eandem originem cü Maflilienfibus ex Phocenfibus Grç-cia: populis,in quafvtrefert Strabo lib.tertio)cumipfis Maifilienfibus DianamE-phefiammaxima venerationecolcbant. Hçcgensquumprimumlittoriapplicu-iflec,apud paruam admodum infulam, quam Palç polin prius vocitabant ex oppo-fito vrbis(nunc ver#Mcdaappellant)habitarunt : inde poftero temporead conti- 4® ncnteip tran flati, firaul cum paucis ibi ftantibus incolis habitarunt, feiudis tamé mœnibus,fed ex communiconcordiaremp.adminiftrarunt. Deinde Iulius Cçfar addudis ibi Romanis populis tertiam vrbem conftituit,quam Coloniam Romanorum effecit, Appellata eft autêEmporiumIuncaria,ficuti noua Carthago Spar-taria,ab amne nauigabili qui in eo agro ab oppido lucaria emanat, per vrbemque dclabitur,amp; ab eo vfque in Italiam nauigatur.Hæc Strabo. Satis itaque fit de Ern-poriohçcperftrinxifTe. Feruntautemquidam hanc vrbem Traiani temporibus euerfam propter rcbellionem, quod tarnen non exiftimo verum, quumlegatur Maximian! amp;nbsp;Diocletiani temporibus conftitiffe, diuerfafque inibi perpretores exercuiflepafnones^iartyrum,fuerïitqueapatribusinibiftatutiepifcopi.utcun- p queigitureuerfafit,illamnonextareniincccrtumeft. qualifqucamp;quantafuerir, oftendunt ruina: ac veftigia collapfçvrbis. Eratpra:tercaamp; altera vrbsinprçfata noftradioecefi,dequameminit,Titus Liuiusamp; Valerius Antias, adoramaritima fub iugo Pyrençi pofita, qua: quondam Rhoda dicebatur, a Rhodis condita. Ad quam veniens Marcus Portius Cato, is qui Cenforius eft appellatus, ad domados nonnüllos

oonnullos Hifpaniae rebellantes populos,ad earn primum applicuit ex portu Lu-nx,proutinvita prxfatiCatonislegitur. Ipfaverovrbs colJapfa manetomnino carensincolatu,eiufquepaucaadmodumveftigia manent, praeter infignequod-dam monaftcrium fub beati Petri itomine conftrudum, cui cognomen de Rho-dis inditum cft a vicina vrbe,qux in radice montis locata fuerat. Monaftcrium c-nim collem vrbi (upcriorem oiicupat. Haecque vrbs vfquead Gotthorum perfti-tit tempora,amp;Epiicoposhabuiftelegitur qui diuerfisconciliisinterfuere. Fuit amp;nbsp;dia vrbs luncaria diâa in noftra diœcefi fub i ugo Py rcnaei,qux etiam collapfa,ma-netredadaadparui momentioppidum,quod tantum viatoribusfolitum cft prae-

10 ftarereccptaculum,dcquameminitPtolcma:uslibrofecundo.Etficfinemfacie-musnarrationidireptarum vrbium.

Ast at Aigitur Troia fub LaomedoteRegcinfceliciflïmo,tra-ditaque ab Hercule Hefiona prçfati Laomedontis filia Tela-moniSalaminorumRcgiinconcubinamasvtiqueomnifcele- \ ratiflimo fceleratior quum nihil in Afia predandum confpe-^*^^^’^’^‘^^^^^^’^y°’^‘5 HifpaniarumRegisfama,quodditifli-museflet(vt refert lu^inus libro vltimo)ad illum prçdandum a-EvatenimGcryoneatempeftateannentisditif-fimus,in quibusfolis tune hominumdiuicixcóhftcbant.Magnaitaque manu pu-

30 gnatotumhincindecolledaexdiuerfisAfiæ,Libyç,Europçquepopulis,inftrult;fta clafTein Hifpaniam pergit.Peragrato Gquidem Phœnicum regno, in quo dariffi-mxtuncTyrus,amp;iSidonisvrbes erat, Achaiaequeaclllyridisdifcuffionefada,per Italiam nauigans alto pelago in Hifpaniam properat. A b Aufoniis itaque ac Latio vbi nunc Roma eft,amp;: quç quondam Aufonia amp;: Latium dicebatur,per oram ma-ntimamadmontemTufeixTiberi propinquumpcruewilfcferunt. Ex cuius ad-uentunomenportuiinditumcft,vtportus Herculeus diceretur,quod vfquein hodiernum durât. Inde per pelagusmediterraneu inSardiniamperuenit,ibiquc cum inter infulas Sardiniam Corheamque, qua: quondam Cyrnus dicebatur, a-pudparuulaminfulam intermediarn libaminaprofperanauigationediis obtulif-

41^ fet,earncxfuonomine Herculis infulam appellauit fecundufh Glaudium PtoI. Sardis autem filium Sardum Regem dédit, qu i ex fuo nomine infulam Sardiniam nominauit.Fuit enim Sardus hlius Herculis fecundum antiquorum fcripta. Altera veto nauigatione ab infulaSardinia Cyrnoque in Baleares infulas peruenit,quç anteprxfatiHerculis aduentum Gymnafixdicebanturfecundum eundemPto-lemxum,quanquam Diodorus referat a Romanis Baleares efl'e dictas : in quo po-tiusPtolemxocredendum effeputo. Quum enim infularcsinauditam ferocem-queGrçcorum gentem fundis,qux G rxea lingua balex appellantur, propellerct äcpropulfarent, Hercules Baleares infulas cenluitappellari.Habebant enim per cademtemporaiideminfulares peritiffimum fundarum vfum,vtfupradevrbib*

JO qua:nomina mutauerut,latedifl'eruimus.Quumque primo ft minorem infulam perueniiret,têplumlanodicauit,cui rerum initiaconfecrare foiebat antiquitas. intranseniminHilpaniamcam expugnaturus,lanum deum fibipropitiatorem ftaruit,apud oppidum quod noftris temporibus Ciuitatella dicitur,amp; teplum la-no ftatuit, amp;nbsp;vrbem,quam a lani templo lanam appellauit:portufquc ab vrbe nomen tetinuit vfquead Ptolemxitepora. Ab infulis itaque Balearibusamp;: alterana-

uigationc in altéras inlulas minores Tarraconç oppofitas pcruentum eft,quç ante eins aduentum Pity ufæ dice ban tur, quæab eodem poftea mutato nomine Ebuf« funtdidç, prout fuperiusdidû eftincapite de vrbibusqua: nomina mutauerût. Et a Pityufis infulis in Oceanum properans, qÂdam dixerunt iam primum Hifpa-niæ oram attigifle apud Dianæ promotorium, quoniam Diana: tcmplum ibidcni etatjquod Herculi ad ea littorain Hifpaniam intraftti aferibiturjquoniam ducacus itinerumacfyluarumDiançtribuebatur.indequeperaltumpelagusadHercuIeû fretum peruenit. Vbi primum refedit, amp;nbsp;columnas fixitad çmulationem alterius Herculis qui alias fixerat ad alteram Libya: oram.ab codem liquidé Hercule fretu Herculeum ibi dicitur,Iunonifque eo in loco conftruxit tcmplum,quod vfque ad lO Claudii Ptolemçi perftitit tcmpora:cui terrarum fpätia ac planicies gentiliumob-feruantiaconfecrabantur.IndequeinGaditanaminfulamnauig2s,ineaaliquan-diureredifleferütjquxquondamTarteflusdicebatur.Dcindeaccindusadpraf-liumadoram Anxfluminiscum prouincialibus dccertauit. Excuiuspugnafin-xere poeta:,Titanes pugnafle cum diis apud faltus Tercenoru. Vidifque prouincialibus quum ibi lufilTet gaudens de obtenta vióboria, ab Ana flumine amp;nbsp;lufo fado Lufitaniamprouinciamdixitfvtfupradiximus)quäquam Plinius libro tertio de naturalihiftoriaficproptereadicatappellatam,quia apud illam Liber pater,ac Lyfas lufcruntcum Phanaciufdem Liberi præfedo.Inde Hercules vidoringref-fusHifpaniam abvlterion Hifpaniainciteriorcmperiienit,inquaregnabatGe- 20 ryon,eumquecum prçlio vicilfec,interemit,omnemque Hifpaniamin fuainfub-egit ditionem.Tarteflum autem vrbem in Gades mutato nomine exTyriis amp;Si-doniisampliauit. Poftenim Herculis aduentum,ex Tyriis amp;nbsp;Sidoniis fuit eiuf-demvrbisincolatusamp;' ampliatiofccundum luftinum vlrimolibro fuarum anti-quitatum.

SEM maximediflïcilem aggredior,didurus de Hercule nodro, in quo omnes fere fcriptores, turn varii, tum ignari Herculum, errore quodam duóHfunc.ScribentesenimdeHerculc,quidam quod tantum vnusfue- jo rit Hercules putaucrunt:geftaque omnium Luie noftroHcrculi qui venir in Hifpaniam,tribuunt. In quo numero fuit Toletanusnofter,nee non amp;Fir-mianusLadantiuslib.primodefalfa religione,plurimiquc alii. Nonnulh vero plures Hercules con^entur, nee tarnen inter cos fadapartiuntur, fed illa inter fe conculcantcs,qualis quifque fuerit,nondifcernunt. exquibuseft luftinus poft Trogum Pompeium penultimolib. Papias infuper quum duos fuiflc Hercules afferat, inter cos non difcernit.Dicitenim duos Hercules, vnum Argiuum ,alte-rumEtham.Ioannesinfuper Boc.inlib.quosdegenealogiaDeor. jnfcripfit,quu diuerfosadmodum Herculesconfitcatur,deillorum fingulisgeftis non diflerit. Eodem etiammorft Auguft.nofterinxviii.librode CinitateDei,quumfecretio- 40 rihiftoria plures Herculeseffeconfiteatur, inter eosfada non diuidit. Sicamp;Macrobios libroSaturnalium: Non exiftimes finquit) AlcumenxapudTbebasnatu folum,vcl primo Herculem nuncupatum, immo poft multos arque poftremosil-1e bacappellationedignatuseft,quodmulta fortitudinenomen Dei promeruit. Ego vero plurimishine indedigeftis codicibus quæde Herculibus inuenire po- ■ tui,proferam in medium. Et primo de noftro difleramus. Hercules enim nomen Grarcum efle monftratur, amp;nbsp;Græce Herculeos dicitur, nomen compofitum ab her,quod Græce fignificathominem,amp; culeos fortcm,fiuc ftrcnuum,agonef-quefuperantem. Hic autem,dequodidurifumus,natuseft inea Italia:ora qux magna olim Grçciaaicebatur,ciuitateTarento,ipfius enim patet ignoratur. Erat P in ea vir priuatus nomine Amphitryo, cui erat vxor nomine Alcumena ; quæ hue Herculem abfenteviropeperit ex adulteriOjamp;AIcidemappcllairit.Sicenim cum appellat V ergilius in feptimo Æneidos,dicens:

Tergemi»t /fece Gerjonisffoliij^ue/»perbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^lcielesaeleras.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HISPANIÆ LIB. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jy

quum femel duo ei ferpêtes occurriflent,ambos panter interemit : quumque coxtan eosfiiosiam anim o amp;virtucefuperaret, Hercules ccepitcognominari. Pet an-teaenim prçceflerât alii eins nominis, qui hoc Herculis nomine infigniti immor-talicacemfamçiamfuerantcôfecuei.Hicautemqùum adoleuiflet,niagnaquede eo roborisac virium corporis fama percurreret, Peleus dolo concepto quum la-foni nepoci paralTet claflem vir»fque ftrenuos ad vellus aureum conquirendum, c^huncAlcidemfocium dedit. qui expleta nauigatione in Colchos, deletaque vTroia,cumLaomedonte Rege,acfuafo ad fraudes lafone ob raptum Medear, quum iam fibi nihil prædæ in Afia Grxciaque effet, audita fama Géryonis Hifpa-^0 niçRegis,quodditiflîmusefletpecudibusamp;armentis, qux tunc folç hominum diuitia:habebantur,cogitauicin Hifpaniam venire folaprædçcupiditatealledus, vtplacetTrogoPompeio.Nonergo quifquamputethunc Herculem noftrum ilium effe,qui ilia x x i. pcricula fuperauit, neque ilium qui Antçum in OEta monte peremit,neque ilium alium quern GrçciDeumputauerunt. Hie enimnofterfee-leratiffimorum fceleratiifimus,amp; omnium fui nominis deterrimus fuit. Hie enim quum exadulterio Alcumenx procreatus effet, poetz ad excufandum adulteriu matris,fibique adulari cupien tes,finxerunt louem cum Alcumena cocubuiffe,ex loucquehuncHerculem peperiffeinfantem, qui quum tademcœpiffet bellafa-cere,necquicquam quod ad vitium, fœditatem, atque immanitatem pertinerer, 2-0 omififfet,dedu0lus ad Troianam vrbem ad perdendum earn dedit operam, amp;nbsp;ilia duofœdaae immania facinora, abomnique pofteritate vituperanda commifit. RegemfcilicetLaomedontadeuitfumarmispropriis pecimendo,truncadoque manibus,amp;eiufdemRegisfiliamvirginemTelamoni Aiacitradendoin concu-binam,vtfupcriusdiximus. Qui item quum in Colchos perueniffet,quam de-prauata confilialafoni dederit, docent hiftoriæ vellens aurci. Operatis fiquidem fraudibus,rapta Medea,orbatoque patre qui aduenas fumma pietate colebat,co-gitauitin Hifpaniam transfretare.Collgdaque magna manuTyriorum, acSido-niorum, Italicorumqueclaffeinftruófa inHifpaniam venir. Vbi quumalterum Hifpaniæ Regem, feu tres fratres Geryones etiam armis vidos peremiffet, falfo jo mentituseftfeDeum,Iouifquefilium,nouamqueinHifpaniaacfalfamintrodu-xitreligionem,atque omnia qua: ad prifcos fui nominis Hercules pertinebat,lau-dadaqueoccupauit.Sic itaque noua per eum introduda religione, ad multorum prxdam conquirendam omnium décimas fibi mendaciprçftaridiuinaautoritatc decreuit, vt refert Diodorus libro quarto amp;nbsp;quinto, amp;nbsp;luftinus libro penultimo. BeiftoenimHercule,quanquamaliorumvirtuteshui»reTeratRodericusTolc-tanus,taquamquiprçtervnicum Herculem aliorumnotitiam non habuerit,fub-dit in iftius detcftationem:quod finis fuit Hifpano fucceffori direpta amp;nbsp;prçdata ab Herculeemendare ætate fua,tanquam qui nihil laudis amp;nbsp;virtutis dignum Hifpa-nisreliquerit. Illius vitia profequiturFirmianus Ladatius de falfa religionelibro 40 primo. Inde poftquam Hifpaniam iam multisannis prédis amp;?incurfionibus fœ-daffet, euocatusaTelamone Salaminorum Rege ca:terifqueGra:cis provindi-candoHelenxraptu,cuiuscaufaextiterat ob raptum Hcfiona:,venifietque in Ita.-liamrcgnumque Fauni,receptoabeodem Faunohumanitercurauit eiusfiliam ftupro polluere nomine Carmentem Nicoftratam. Ex cuius concubitu creditum eft Latinum Regem genuiffe.Traditifque nonnullis deitatis ac religionis ceremo-nilsLatinis,amp;maxime Pontificiæ domui(vt refert luftinus libropenultimo,amp; Valerius libroprimo) indecennali obfidione Troianapoftannumfirmataobfi-dioneobiitcorreptus febre.cuiusvimac impetum quumferrenon poffer,inar-dentem ignis pyram fe iadarc inftituit, atque miniftrata fibi camifia a Deianira c-

50 iuideniconcubina,eaindutus in ignemfcproiecit.cuiusmoTtempoetacfidioni-bus ornantes dixereDeianiram cum ipfa camifiafibiminiftraffevenenum,qua autore fein ignem pra:cipitauit,fed ramen veraci hiftoria ex eo fuit,quia ardorem febris ferre non poterat. Ha:c de Hercule noftro a veridicis fcriptoribusrelata compertafunt.Iam nunc nobis ad alios tranfeundum eft.

VGvsTiNvsinxviii. librodeCiuitateDeimultosHerculesac Liberos patres fecrctiori hiftoria fuifle afiirmat. quamfecreta hiftoriam cum multi ignorsHierint, nosDeodudoreea aggre-diemur,primoquedicemusvnumfuiffeHerculcmnationeSy-rum ex Phoenicia, ad quem ilia« 11. perieula referuntur,quern Samfonem(vtopinor) dixitantiquitas. Hunc affirmât Diodorus libro tertio amp;nbsp;quarto prxceffiffe Troianum bellum annis fere mille,quibustemporibusnondum arma erancadbellaapta, fed tantum homines fuftibus vtebanturpro armis, amp;nbsp;pellibus pro indumetis. Auguft. vero codem *®

loco quem multi fequuntur, refert illum fuiffe tempore Moyfi alias exadis annis anno ab orbe condito millefimo terno,acfexcentefimo quinquagefimo fecundo tribus millibus fexcentis quinquaginta duobus. Iftumque Herculem aiunt Syrum Delphiniamque appellari apud Phœnices.vnde de eo hadenus Macedonibusre-manfitnomen, vtDethanansappellatur. Secundus fuit Grxcus, filiufquclouis Cretenfis Regis, ac nepos Satufni. Feruntenim vetercsfcriptoreslouemhabuif-ff duos filios Herculem amp;nbsp;Diony fium, qui Liber pater didus eft. Hercules enim in Creta infula amp;nbsp;Gracia regnauit, Dionyfius vero intrauit in Indiam ibi regnaru-rus,duxitque fecum mulieres quas Bacchasappellauit. De iftis enim duobus refert luftinus,quod fuerunt Reges Orientis,lib.xlii.quoniam alter in India, alter in Graciaregnaucrunt. Fuerunt autem Herculesamp;: Dionyfius louisfilii perannos circitertrccentos anteTroianum bellum, vtdeeis meminit FirmianusLadacius

in fine primi libri. hicquc Hercules computationem Olympiadum conftituit, ac Olympiacum ludum,multaquclaudandaGrxcisreliquir,propter quæ ab indoda mukitudineDeus putatuseft. deiftoetiam Hercule meminit Auguftinus dido xviii.lib. Hunc Herculemfalfo fefuifle finxitHerculesnofter Hiipanus,dequo fuperiorilocodiximus.Tertius HerculcsfiuicÆgyptiusfiue Aferjdequolatedif-feruit Diodoruslib.primo amp;nbsp;quarto antiquitatum. Et bic Ægyptius fiue Afer An-tæumpalæftrçinuentorem in Oeta monte peremit.M5senimOeta in Libya eft. hic AntçusTanginvrbem in Mauritania Liby2cconftruxit,apud quam vrbemfe- 3®^ pultuscomperitur. De cuius corporis magnitudinerefertPlutarchus in Sertorii vita,quodquumcepiirctipfamvrbcmTangin,ibiquemultadicerêturdeæagni-tudine corporis ipfius Antçi,quurn ibi effet fepultum corpus ipfius,ipfeSertorius iulfit aperiri fepulchriyp,in quo quum nihil inueniretur, illud effoderc iuftit : vbi compcrit offa illius logitu^mis cubitorum Lxx.Hic enim Hercules Ægyptius fiue Afer totam peragrauit Libyam, amp;quum perueniffet in Oceanum, ibi columnas fixit ad Libya: partem.ad cuius xmulationem nofter Hercules, quum in Hifpani-amveniffet, fixit alias ad partem Europæ in Gaditano,vtmeminif Diodorus libro quarto.HieautemHercules Ægyptius fiue Afer perannos vitracentumTroianû bcllumanteceflit,fthicamultisNilifilius did:useft,tanquam apud iliumnatus 4'’ amp;educatus fuerit, vtrefertloannes Boccatiuslibro quartoamp;:feptimode genea-logia Deorum.Fuit Hercules nofter Hifpanus ex Gracia, ex Alcumena amp;nbsp;incet-to patre ob adulterium natus,de quo etiam fuperiori capite late differuimus.Tan-tum itaque h orum Herculum fama claruit, vt quiconque ftrenui ac fortis nomen client adcpti,ii omnes Herculis nomine conferiberentur. Vnde Varro quum no-minaffet très amp;nbsp;quadraginta Hercules,adiecit poftca, quod omnes qui fortiter a-liquidfeciffent, Hercules appellatione nominis didifuerunt. Sedhuic qui louis ex zUcu mena filius didus eft, cunda poctx abfquc aliorum differentia tribuunt. Hoc itaque Herculis nomen ob virtutem refque geftas vel gerendas etiam Euan-der habuit,amp;: Arcadia: Hercules appellatus eft,vt de eo meminit loannes Bocca- jo tiuslib.xii.dcgenealogiadeorum.Itcm AlexandriMacedonis filius ex Arfine natus Hercules appellatus eft, tanquam qui Alexandre patri fucceffurus alterii Her-culera fe exhibere conueniebat. Deifto Hercule meminit luftinus poft Trogum Pópeium xiii. lib. Maximianus quoque Imperator propter virtute Hercules fuit cognominatus, amp;nbsp;ab eo Conftans gener eiufdem Maximiani. amp;nbsp;Pii Conftantini pater

pater,creatusImperator Oceidentis, Hercules amp;nbsp;ipfe didus cft. Et fic concluden-do feptem Hercules connumerati funtveracihirtoria,amp;climatibusamp; opcribus diftindi,quanquam Boccatius in libro de genealogia Deorum longe plures alTe-Wt,gcfta tarnen eorum amp;nbsp;origineftta conculcat, vt non facile dcprchendi poffint.

De 'urbib^s ab ffereuk in HiJ^aaia conelitis. SIN G VL A quæqi per Hcrculem in Hifpania gefta non poffuntdefcribi veraci hiftoria,quumquafivetufl:atc confumpta maiorü noftrorum taciturnitate obliterata probentur. Extant tamennonnulla cxgratis fcriptoribusfragmenta, qua: ad nos tranfmida certiores reddiderunt de quibufdam in Hifpania ab hoc Hercule gcftis, quæ tame de co in-cidenter,non vt hiftoria Herculis texeretur, confperfa leguntur. Herculem igitur antiquiferuntHifpalim conftruxifle, pro vt fuperiori loco didum, vel a palis infi-xis,vcl{vt aiii volunt) a palude qua: vrbê circundat, appellatam. deinde lulius Cæ-far illam luliam Romuleam cognominauit, amp;nbsp;Romanorum eolonia effecit. vnde adhucremanet vrbi vulgare nomê, vt a ciuibus lulianis Ciuilia, id cft ciuitas lulia, appclletur.Poft HifpalimadHerculem pertinetCalpe vrbs dida priusHeraclea, dequadiximus invrbibus deletis. Ad ipfum etiam Herculé pertinet Carteia vrbs, ZO qua:nunc Alzeziradicitur ad fretum Herculeum,quæ prius Carteios a Græcis di-éta eft,vt placet Ptolemço amp;nbsp;S traboni. Ad ipfos item Grxcos pertinen t quç de V-lyflèa vrbe Strabo meminit,dicens, quum de Malaca vrbe difleruiflet : Superiora regionis montana loca Vlyflea oftcntant,in qua erat Minerua: templum,vt auftor cftPofidonius.AdGræcosquoqivrbsSaguntumfpeâ-ata Zacynthiiscondita(vc Strabo voluit}quicum HercuIe in Hifpaniam nauigarunt. Segouiam infuper vr-bem ad Herculem pertinere multi alTerunt. Poftea vero quam citeriore oranem Hifpaniapi conquihiTetfugato Cacq»Geryoneqj,acfratribus eiusdeuidisamp;in-teremptis, ii qui eum ab Oriente Grçciaq5 fecuti font fedes proprias expofeen tes, partcmq^aGræcisob acquifitamviàoriameo annuente fibivendicarunt. Vnde 30 Ty riis amp;nbsp;A ufoniisTy raflonam conceffit.Tyrii fiquidem Afiani funt,amp; Aufonii I-tali,quieum ab initio fecuti fuerût. Vrbem itidem conftruxerunt lllyrici,quiA-' chæifuntjamp;rapudnoshodiernoidiomateSclauoncs dicuntur,quæapudamnetn Sicorium fita,inftar eorum propria: regionis agrum valdcfertilem fortita eft.Hac apropriægentiscognomînenominaueruntllierdam.Illyricienim Dalmatiæco-tigui funt fecundum daudium Ptolema:um,amp; oram AJriatici finus obtinêt, qui hodie Sclauones appellatur.Iicet enim vniuerfaGra:cia,maximeq; ea quæ ad Po-fUm amp;nbsp;Propontidem fpedrat, lllyris appelletur,lllyrici tarnenfpecialius appel-lanturiiquioram Adriaticifinusinhabitant fecundum daudium Ptolemæum. A ufoniis infuper qui Itali fun t,Aufoniam conccffit,quam terram ex fuç gentis no-^0 mine appellarunt. Italia fiquidem ante Italum Syraeufanorî^Regem, Àufonia di-cebatur, amp;nbsp;Aufonium regnû. vnde Vergilius de Aufoniis meminit fæpius in libro Æneidos. Parta itaq; viéloria vfqj in Pyrena:um vltimofque fines Hiipania:,ctiara Barchinonam codidit, quam loui Deo facrauit. ftatuit enim templû loui in mon»» te vrbi contiguo, quem montem ipfi loui dicauit, amp;nbsp;ab codem nomé retinuit vfqj inhodiernum(vtplacetPomponioMelæ)quanquam vulgus idiomacorrupit, vc apudnoftros monsludaicusappelletur,quumtamenlouismonsabantjquisfue-titappellatus fecundum daudium Ptolemçumamp;Melam.De vrbisautem nomine multi aurores diflrentiunt,quoniamquivrbem Barchinonam appellat,eaterminant in a,vt fit primæ declinationis,alii autem v ti Claudius Ptolemæus,S trabo, yo amp;Mela,muItiqjaliiantiquiores Barcinon cam appellant, Ætertiæ declinationis inftituunt.Ex quorum differentiis diuerfas vrbi etymologias conftituunt.Ii enim qui caina terminant,amp; prima:declinationis conftituunt,affirmant ex nona Herculis barcha fie vocitari. Aiunt enim,Hercule citeriorem Hifpaniam nouiter fuh-aâam peragrante,nouema Græciarates adueniflenoua legationcaTelamone, Aiace,ea:icrifqiGræcisaduocaturas,vtinGrîeciam rediret, petiturus cum regio-

nalibus Graecis fecundam Troiæ vindidam, quoniam præfumpfiflet Paris didus Alexader,Priami filius ac Laomedontis nepos in vindiàamHefionç ab Hercule raptx,amp;:Telamoni Salaminorum Régi traditæ in concubinam, Helenam Mene-lai Mycenarum Regis vxorem rapcre,amp; violenftr in Phrygians tranfferre. Atque quum ad littora Hifpaniç rates applicuiflenc,vna apud vrbem Barchinonam con-frafta traditurcxterisinOceanumdecurfis, vbiHÄeukm moramtrahereintel-lexerat. Interea captis hominibus nonx ratis a^rouincialibus amp;nbsp;ad Hercules de-dudis,audita legatione Hercules in Græciam redire parat,quod amp;nbsp;fecit,vrbemqj pro nona barcha in co loco conftituit,quam Bârchinonam appellauit. Hoc tarne fabulofum exiflimo doóliffimorum àuéloritatiafrentiens, qui vrbis nomen tertiç i® declinationis confl:ituunt,vt Barcinon dicatur,quod nomen veraci hiftoriaGræ-cum cft,amp; fignificat domunculas ex virgultis contextas,quç ad maris li ttora ad pi-fcandum funt,in quibus fe pifeatores recipiunt : quarum quû ibi magnus effet numerus,loci acaeris falubritateprofpcéla,Barcinonvrbemeodeminloco confti-tuit,ficqî earn ab eifdem domûculis appellauit. Plinius vero libro tertio de Natural! hiftoria etiam Grçco nomine Barcinoappcllans,Fauentiam quoq; dixit cog-nominari a Romanis,quorum colonia cffelt;^aeft.Ipfi etiam Herculi pertinetCal-pe vrbs,diéla primum Heraclea, de qua fatis in deletis vrbibus diftum eft.

VsTiNvspoftTrogum Pompciüpenultimo librofui Epitomatis Herculis reditu dcHifpania in Grçciam refert,amp; poffea-quaFauniregnumdefcr!pfifrer,qui tertio loco poftSaturnurn re^nauit in Italia, adiecit hæc verba :Faunovxor fuit nomine Fatua,quçaffiducdiuinofpirituîmpleta,velutperfuroréfutu-ra præmonebat.Ex filiaèuius Fauni amp;nbsp;Hercule,qui codé tempore extindo Geryone armenta vidoriæ præmia per Italiam

ducebat,ftuproconceptus Latinuseft procreatus. Diodorus vero poftquam vc-ritatemHercuIumex vcteribushiftoriisconfcripfïfl’ct,quü poetarumantiquoru 5® fabulas de heroibusac femideisretuliftct,fadaqj multorumHercuIumexvario fcriptorum afrenfu,reditum Herculis ab Hifpania per Celtogallaciä deferibit per ha:c verba:Peragrata maioris Libyæ parte,Hercules ad Oceanu qui eft ad Gades, peruenit,ibiqj in Iberiajp cum exercitu tranfiir,vbi columnis pofitis Chryfaorisfi-lios tribus magnis excrcitibus fidentes fingulari prouocatione fuftulit.Captalbe-riagreges boumfecum ducens,iterquepcrlberiamfaciens, quum quidam eius gentisRex,viriuftus præcæteris ac probus, eum magno honoreexccpiffet,p3rté boum Regi'dono dedit, quos ille Herculi dicans fingulis annis ex bis pulchriorcm taurum illi facrificauit. Hos facros in Iberia boues vfque ad noftra tempora con-ftatpermanfifte. Et poftquam columnarum Herculis meminimus,videturdchis 4*^ pauloampliusdicendum. montes ab vtroq; latere continétis mari Oceanoimmi-nent,in quibus ftatuit columnas.cupiens autem fempiternum fuinominis rnonu' mentumcft'e,aiuntvtrumq;montem,vt Oceani marisaditum antea ardiftimum ampliorem longioremqj redderct,excidiflc,vt magnis nauibus ab Oceano in no-ftrum mare aditus prçberetur,vt vfq; ad pofteros perpétua huius operis glpriama neret.Tradunt alii,maxime poetç, coniundis prins montibus ab co effoflisabO-ceanoad noftrummare aditum præbuilTc.Vcrum hæc,quû fingulis liceatproli-bito crcdere,exiftimationihominürelinquendafunt. Poft hæc Iberorum regno optimiseiusregioni^viris tradito cu exercitu in Celticam Galliam profedus eft: amp;nbsp;quum ingens ex omnibusgentibus exercitus eu fequerctur,vrbem cödidit ara-plam, quam appellauit Alefiam, plurimis ex propinquis incolis fpote in ciuitatera confluentibus:qui quû reliquam multitudinê fnperarent,e veftigio ciuitas ad barbaros mores dcfluxit.Hanc vrbe Celta: etia nunc in honore habent tanqua omnis Celticxprouincixmetropolim. permafithxevrbsafua conftrudionefemperlibéra ac fui iuris vfqj ad tepora Caii Cxfaris,qui propter res geftas Deus didus eft, a quo

alt;juo vi captaRomanorum imperio cum aliis Celtis ceffit. Ab his Hercules in Italian! tendens, iterqj per Alpesfacicnsita difficilemaditüafperamqjviam ftrauit, Vtpoftea cxercitibuscumiumentis impedimcntifq; facile itereflet, Barbarofque montanostranfcûtibusinfeftosaciatrociniis afluetosoccifis eorum ducibusde-leuit,pofterisredditaitinerisfccuritate,tranfccndenfq;Alpcsad eamorâquænûc GalliaappeUatur,per Ligures qui hodic Genuenfes dicuntur,tranfiic, patriam a« fperara amp;nbsp;omnino duram, multoque etiam incolarum labore ac ftudio paucos o -mnino frudus fcrcnteni.Quaexrcrobufti funt homines,validique,amp; agiles, ac in bello prxcipue fortes ob inopiam amp;nbsp;laborem quibus eorum corpora durantur.

10 Hi enimguum vitra cxteros agro rum exe reitio fatigentur,fœminasquoque ru-fticoafluefccerunt operi, quorum partem Hercules mercede conduxitadferen-dumGra:cisauxiliuminoppugnationeTroiæ,triremibufqueinportu Liguftico relidis adTibcrimfluuium,vbinunc Romaeft,raultispoftca fxculis a Romulo Marris filio condita,perucnit. Tenebant tune Aborigènes locum, vbi nunc Pala-lium eft, vrbem penitus paruulam incolentcs.Inter hos prxftantiores Poticius amp;nbsp;Pinarius crant, qui Herculem,vthofpitem, magno honore donifque fufeepere. Horum virorum monumenta vfquead hanc ætatem Romæ permanent.Nam inter nobilioreshabenturPinariorumdefcendentes, tanquamvetuftiffimu genus: Poticioruni in palatio cochlea: defcenfus eft lapidea:, ab illo Poticia dida propin-^® quadomubquxtunePoticiifuit.HerculesobhonoreftifibiaPalatinis impefum, dixiirefertur,eos qui fibi,poftquam ad eos tranflatus effet, decimam bonorum di-carent,vitam fcelicera viduros, quod amp;nbsp;cuenifte vfqj ad hoc tempus coftat. Multi enim Romanorum nó folum mediocri cenfu, fed qui ditiflimi funt habiti,deci-raas Hcrculi vouerunt,pofteaq; fortunatiores fadi 8ona fua ad quatuor talentoru millia Herculi facrarunt.Lucullus Romanorum ferme ditiffimus æftimatis bonis decimam partem Herculi dédit, cpulasprxbens continue, ac profundens multa. Tcmplum infuperiuxtaTiberim egrqgium condiderequiexdecimisfacraDeo offerebant. Deinde a Tiberi profedus Hercules per littus Iralix ad mare,quum dcfcendilfet ad cum locum, vbi Rliegium vrbs condita eft in loco valde angufto, 50 vtpote tredecim ftadiis diftante a continente Trinacria,ipfe cornu bonis innixus gregibusprasmiftismare traiccit,in Siciliamquefquxamp;Trinacriaa tribus promo-toriis dicitur)ingrefrus eft,quam cupiens circumire ad Erycem Regem perdudus cft,cuiNymphx ad lauandum aquas calidas exhibuerunt.Indequumin Syracu-famperucniirct,cumSicanisquiregionemincolebant,inprxliumvenit,quosfu-perauit.Inde in Italiam redics, quum Cacus Hifpanus,qucm Diodorus Latinum dicit,quatuor illi boues,quos ab Hifpania duxerat, rapuilTet, Cacus ab code Hercule peremptus eft:quanquam V ergilius ad oramTiberis hoc fuiffe ferat. Et quo-mam in Caci memoriam incidimus,qucmHifpanum fuiffe tam Toletanus,quam aliiplurescommémorant,quodqueCarpetanüs princepseflet, a quomons Ca-40 ci didusfit,amp;vrbs Ofca,tanquam os Caci, aliquid de eo dicandum eft. Hicenim vidusamp;fugatus ab Hercule in Hifpaniaextindo Getyone Rcgc,fecutus Hercu-lem vindidx caufa cupiebat ei fine publice fiue latenter mortem inferre. Quiim -que opportunitas nondaretur, quum diutius in quadamfpeluncalatuiffet,quatuor Hercu li boues rapuit.quos quum mugientes Hercules perfenfiflet in fpelun-ca, illos interempto fure extraxir. Hic au tem Cacus V ulcani filius appellatus eft, propterea quia ignes fumigantes euomeredidus cftinfpelunca,quodexeofu-

* iircfertur,quia primus puluercm exdiuerfis compofïtumfpeciebusad iaciendos hpides adinuenit. qui an in Calabria, an apudTiberim intcremptus fit,inccrtum eft.Refert etiarn Diodorus prxfato libro quinto,poft mortem Caci Herculem co 50 lonisprxdixilTefuturamibivrbem,quamdemumfundaroltsilliusoraculoHerculis a CacoCatrouam appellaffe. Hxc Diodorus. Indeitcr inceptumagens,cum Adriaticum finum circuiflet per Calabriam, Apuliam,Brutium,ac Picenum a-grum,inEpirum peruenit, inde in Maccdoniam Thraciamque. vbi quarto anno poftquam Troianaobfidiofirmata eftet,obiitcorreptusfebre, cuius vim quü ferre non poffer, pyram ardentem ordinariiufnt,inquafc iadarct,quumq5petiiffec

camifiam,a Deianira concubina fua miniftrata cft ei,de qua multi poetç dixcrunt, Deianiram fibi miniftraflc venenum cum ipfa camifia,quaE ipfum Herculem prç-cipitarct ad mortem. Hæc autem dixifle Iibuit ad memorandum qua: de reditu ab Hifpania retulcre priores, vt fciremus, an terr% an mari redierit. Referont tarnen plures Herculem nauigatione traiedum in Italiam redide regnumque Fauni, vbi nuncRomaconditacft.dccuiusaduentu memiiÿtluftinusïibro quad ragelimo tcrtio:ExfiliaFauni amp;nbsp;Hercule quiextinóto Geryone armenra vidorix pra^niia per Italiam ducebar, ftupro conceptus Latinus procreatur. Vocabatur autem filia Fauni,Latinimater,Carmentis:NicoftrataautemfccundumEutropiumlibropri mo,quçprimadiciturLatinasliterasinuenifle,quasdenuoLatinusciusfiliusquu i® correxiiTet amp;nbsp;emendaflet, ex fuo nomine denominauit Latinas. De morte vero Caci diflentiunt Vergilius amp;nbsp;Ouidius a Diodoro, quoniam Diodorus in Calabria apiid Catronamvrbemdicit intcremptum : exteri veroapud Tiberim amnem. ReferuntetiamiiquidixeruntHerculem nauibusabHifpania rediifleinGra:cia, quoddccedens ab Hifpanix finibus iugoquePyrenxi,ad Mediterraneumlittus dicauit templumVencri, a quo etiamhactempeftate Poreus Veneris nomen habet. Sciens autem fc ad vindicandum Helena: raptumin Grxciam redire, vouit Veneri illius vindid:am,amp; templum Deç dicauit,quod vfquc ad hxc tempora permanfit ad iugum Pyrenxi in finibus Hifpania:. Et hxc de Hercule difta iufficiant, iamdealiisGrxcisquiveiTeruntin Hifpaniam videamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°

^ Efert luftinuspoft TroguPompciu vltimolibrofui Epitomatij, quem fequitur Ifidoruslibronono,quod Telamon Salaminorum ^ Rexdidus Aiax,quüduoshabuifletfilios Aiacéamp;Teucriim,Tcu-crum exofum habuit, Aiacc«n vero regni fucccfloréinftituitexclu-foTcucro.poft finem itaqj Troiani belli Teucer intellefta morte Aiacisfratris vc nitin regnum Salaminorum,atq^quumibinÓ reciperetur,inftrudaclafieinCy-prum properatjibiqj Salamina vrbem condidit ex nomine fuç gentis. Poftea vero 5® audita fama Hifpanix,per rumorem eorum quç de ea Hercules fc feciirciadabat, inipfam Hifpaniam veniensappulitadlittoraHifpaniæ,adeumIocûvbinuncno-ua Carthago fitum habet.qui expofitis fedibus vrbem coftruxit, quam a Salama-nisamp;r Atticis Salamati^m appellauit. Attica enim prouincia Grxcix eft ab AthC'* na, Athiqs illius primo Rcgeficdida,Salamina aSalamineciuitate.Exhisigitur duobuspopulisquos fecuduxerat,Salamaticamciuitateminftituit.Teuceritaqj a Salamantica in Gallicia venir,eamqj regionêincoluit.Vnde abaduentu fuo Gal-laciadidacft, tanquamaGalatisinhabitata. VniusautcrcgionisGallicix partem occupauit Amphilochi gens fecundumluftinum.Sunt enim Amphilochicipo-puIiinGrxciainteFEpiruraamp;: Acbaiamprouincias,habêtq5duoflumina Arathu 4® amp;nbsp;Acheloum,amp;in Mediterraneumfluunt.Habentinfuperexoppofitoinfulam Cephaloniam fecundum defcriptionem ClaudiiPtolemxi. Ipfius etiam prouincia- Gallacia: partem occupauere, amp;nbsp;proprias fcdes ibiconftruxere Mygdonii,qui ex nomine fuç gentis vrbe Mygdoniam dixcrunt. Eft enim Mygdonum regio Me diterranea in Grçcia,feu Grçcis propinqua,inter duo fl umina Aiu amp;nbsp;Erygon,quç fimuIiunélafluuntinÆgxûmarc.Hæiraqjamp;alixfedesfuntjquasinGalliciaGa ‘ latx conftruxerunt,dequibusluftinus breuiffime meminit. AdhosetiaGrxcos pertinet Porrus ciuitas,quç quonda Lauara vrbs diccbatur.Dicitur autem Porrus Gallaciç, quoniam amnis Dorus per earn decurrens quoda latiifimo finu comme-arusomncsabOceano recipiat in Gallacia,a qua Portugalliç regnum nomen ha- ^^ bet. Portugallia enim omnis ad Gallaciam fpeólat, vel fairem quicquid vltra Tagu ac Doriamamnem eft.ApudiftaitaqjprouinciamGallaciçHifpaniç raonsilleSa eer eft auro refertus, de quo luftinus vltimo libro meminit in hçc verba : In huius gentis finibus Sacer monseft,quem ferro violarinefas habetur: fed fiquado terra ■ uigure profcifTa eftf quod in his locis affidua rcs eft^detedum auru,veluti Deimu-gt;.usicolligerc pcrmittitur.Hcc luftinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De GaU*

X fuperioribus fcriptis oftéfum eft Gallaciam Græcam habu-ifleoriginemaTeucro Telamonisfilio. Vnde Hieronymusin proœmio cpiffolæadGalatasaitîGalatæGræcifunt.quomo-doflutemGraecifuntappelIatiGalatæ,quum pcranteaaliono-mine vocafentur,fuolocodicetur. Dicendum eft Galatas o-mnes ex Graeciaprodiifle. Vnde Diodorus librofcxto deGa-latis agens ait, Galliamduas babuiflevctuftiflîmas genres,Ga-Jatas amp;: CelcasJn Galliæ enim ora maritima quæ ad Mediterraneum fpe(3:àt,Cel-lO tçfucrc,amp;incipiiintabAlpibusquçdiuidunt GalliamaLiguribus,amp;protcndun-tur perMaffiliam vfquein Pyrenaeum : caeteri vero qui incolût Oceanum a flumi-neRhenovfquein Pyrenaeum cûcactero interiacenti Mediterranco Galatæ funt. Vnde Celtæ per tempora commixti Galatis amp;nbsp;Iberis,finicimis populis,ii qui Iberis admixti funt,Celtiberi funt diüi ab Iberis amp;nbsp;Celtis : caeteri vero qui Galatis admi-xtifunt, Celtogallatae funt appellati a Celtis amp;nbsp;Galatis. Vnde Gallia omnis his duobus iunda populis in quatuor Ccltogallacias diuifaeft: Celtogallaciam Lug-dunenfem, Belgicam,Narbonenfem,amp;: Aquitanicam fecundum Claudium Pro-Icmæumamp;Strabonem. Hxcautcm admixtioCcltarum en Galatis rcccnselb per anteaenim omnis Gallorum regioquxadOceanum Q)eólabat,didaeft Galacia 10 acandore populorum fie appellata, quia homines illiusregionishumidocaeloe-ducaticorporacæterishabetcandidiora. Vnde Galatçqui amp;GaIlidiâifunt,quu Intra proprias fedes non reciperentur prç illorum mukicudine, coadunatis trece -tismillibusAlpes tranfiuere,ac trecentefimoamp;quadragefimoquintoanno poft vrbem condicam,Romam praeter Capitolium incenderunt.Inde in ThraciâGræ-ciamquedéclinantes, quibufdamintra Pannoniam reliaisdiuerfain Orienteac Macedonia bcllageflercducibus Belgioamp;Brenno,dcquibus luftinus meminit vigefimo tertio libro fui Epitomatis eufn fequétibus. Et deinde quû a Rege Bithy-niæqui ab hoftibus premebatur, eftent in fubfidium aduocati, quum viciflet Rcx, cùm Galatisdimidiumregnipartituseft. vndefimulinhabitantes Gallogræcipri p muindiftifunt aGaIlisamp;Græcis,deindeGalatç. CaetcrumBithyniaGraeciçpro-uinciaeft,cuiusprouinciçmctropolis Nicaeavrbscft.Inde Galatæ exdiâaeau-fa,amp;fuç gentis nomine prouinciç Gallaciç inditum nomen eft. Huius autem Ga -latarumnominis originerndeferibit Diodoruspræfatolibro fextode cislatinsa-gensperhæc verba : Celtis ohm imperauit, vt aiunt, vir eguf gius,ex quo filia corporis magnitudine vitranaturç modum,dccoreqs cætefasexcellens ortaeft. Hçc enim turn viribus,turn fpecieelata, omnes qui earn vxorem expedabat, contem-pfit,exiftimans neminem fuo matrimonio dignu. Interim quû Hercules bello ad-uerfus Geryoné moto venilTet in hanc prouinciam, ibique ciuitatem Alefiam có-didiftet,admirata turn virtutem Herculis,tum corporis præftantia permilTu parc-40 tüeiusconcubitumappetiuit. iundaillifiliugenuit nomine (aalatcn,qui coçuos luos turn virtute animi,tum viribus corporis exceftit. vir fadus quiim paternû regnum fufcepiflet,pluresorasfibifubdiditpropinquaspræclaris rebus bello geftis; Quumque eiusgloria celebraretur,fubditosomnesfuonomineappdlauit Gala-tas,cxquoomnis earegio Gallaciadidaeft. Huiusgens folaerga Romanosai.ti-quamamp;quçadhanc vfqueætatem durauitamicitiam conferuat. Natio vtpluri-murn ad ardum fita, regio vtique frigida,ac hyemis tempore pro aqua niuium 0-pulcntiaabundans,glaciesquoqueimmenfaadeoregionemillamoccupat,vtco-gelatafluminanon lólum paucishominibus, fed exercitibus quoquecû currihus acimpedimentistranfitûpræbeant. SuntqueinGallaciaplurgs magnique fluuii, jo aliiexprofundisftagnis, alii ex roontibus emanantes,aliiquein Oceanum, alii in noftrum mare decurrentes.Eorum qui in noftrum mare labü tur, maximus tenc-turRhodanus, qui in montibus fontes habensquinqueoftiisdefcenditin matc.I-bique Diodorus multamiranda deGalatis profcquitur,fed tarnen omittendum noneft,quod quamquamGalliaomnisa flumine Rheno vfquein Pyrenxum di-catur Gallacia,Diodorus tarnen a dido loco extendere cam vidctur vfque in Da

nubium acquc Scythiam, omnemque Oceani maritiraam oram, fubiicicns poft multa qux deGalatis diffcruit, hxc quæ fequuntur : Nunc quod a muleis ignora* tur,fcribctur. Vltra Maffilias, qui Mediterraneas regiones, quique iuxta Alpes amp;nbsp;montes Pyrençosincolunc,Ccltxappellantur?vkrahos,quiadNotumOccanu vetfus pertinentes oras amp;nbsp;Hercynium montera, quique deinceps amp;nbsp;in Scythiani vfque habitant,dicunturGalatx,quasoranesgenfts communi nomine Romani Galatas appellat.hare Diodorus.De Galatis vero Hifpanix refert Strabo libro tertio de orbis htu,quod Galleen Hifpanix olim nullum habebant Deum:quod Bif-caix vfque adh^c tempora pcrdurat,qux regio intra Gallcciç fines htaeft,amp;licet dufdem incolx Chriftianx religionis cultores appellentur, ab illistarnen nullum lO venerari colique Dcum,certumeft, folumqueChriftianamreligionélabiispro-fitentur. Apud illos presbyter null us recipitur non habens concu binam. arbitran-tur enim neminem poffe a carnalibus continere.Qimd quum non poflent,dicunt necefle effe presbyteros ad parochianorum vxores conuerti. Ad Bifeaiç regionem nullus ex inftitutioncEpifeopusadire poteft,quinimmo horrédam remnarrabo quamipfevidi.Quumenimfub CaliguritanoÉpifcopo fint, ad illos tarnen idem, necaIiusEpifcopus,etiamprofacramcntalibus,adircpoteft. iramoquumanno M. cccc. Lxxvu. FerdinandusCafteIlxRexinclytusinBifcaiamintrafler,ad-ducens fecum Pampilonanfem Epifcopura,occurrcntesprouincialesdixerunt hoceflecontrariumfuislcgibus.Itaquene tumultusfieret,EpifcopusabRegere- jo miflus eft.Tantaque ex aduentu Epheopi fe affedos moleftia oftenderunt, quod vbicunque Epifcopus eorum folum calcafier, profequentes illius veftigia, acera-facerrapulueremcolligcntesmaximocoadunatumpulucrcm)gnecremarunt,il-liufque cinercs in quandam fuperftitionem ac diuini honorisignominiam in mare proicccrunt.

EscRiPToaductu Herculis in Hifpaniam,amp; inibipercumge-ftis, vifo item deGalatis acTeucri aduentu, iam cçteraqux ad Grxcosfpedant,nobisvidcndaacdefcribendafunt.Nuncigi- J® tur de Emporia vrbcquxaGrçcis Phocenfibus originemhabet,vidcamus.Eadem enim vibi Emporio origo eft quç amp;Maf-filiêfibus. DequibusvtrifqucraeminitStrabolibrotcrtio,nof quede eis fatis fupra rctulimus in capite de delctis vrbibus. Alii verofecutiValerium Antiam, Flauium,TitumLiuium,ac Pliniumlib. terriode

Naturalihiftoria,aliofque autores referunt inhxcverba:MarcusPortius Cato Conful,poftquamabrogataeftlexOppia,cxtempIoxx v.nauibuslogis,quarura quinque fociorum erant ad Lunç portum,aliisomnis generis contradis,cum in-genti clafle a Luna^luens,edixit vt ad portum Pyrenqi omnes fcquerentur. Quo fœlicireraôtoindeRhodamvcncrunt,amp;prxfidium Hifpanorumquodincaftel- ^o lo crar,vi dcieccrunt. Ab Rhodaqj fecundo vento Emporias peruencrunt,vbi co* pix omnes, prxter focios naualis claflis euftodes, in terra expofitx funt. lam tune Emporixduo erant oppidamurodiuifa,vnüGrxci habebant a Phocenfibus, vn-dc amp;nbsp;Maflïlienfcs oriundi,alterum Hifpani. fed Grçcum oppidum in mareexpo-fitummuriambitum minus quadringëtis paihbus patentera habebat,Hifpanum vero retradius a raari erat, cuius raurus ad tria milliapafluum in circuicu complc-debatur. Tertiumetiam genus ex Romanis colonisa diuoCxfarepoftdcuidos Pompeii liberos adiedum eft. Nunc vero in corpus vnum confufi omnes habitat, priusGrxcis,poftrvno amp;nbsp;Romanis in ciuitatem adfeitis.Mirandum prorfuserat, qux res Grxcos tutaretur, ab altera parte aperto man, ab altera Hifpanis tam ferç ƒ0 amp;nbsp;bellicofçgcnti obiedos.Sed difciplina cerrc euftos erat infirmitacis,quam inter validiores optime timor conferuat. Hifpani fiquidem oppidi murum agros verfus ^gregi® munitum habebat,vna tantümodo in earn regionem portaimpofita, cuius alfiduus euftosaliquis ex magiftratib’erat:node vero pars tertia ciuiu in muris cxcubabatnon minori certe vigilantia,quam fi hoftis ad portas cfter.amp; euftodien-tes,amp;

tes, amp;nbsp;continue circumcuntcs ciuitatem diligenii cura, Hifpanum neminem in vrbem recipiebant,nec ipfî quidem temere vrbe cxcedebant. Ad mare patebat o-ninibuscxitus,portisalterutrius oppidi c regione fadis. Ex cis nunquam nifi fréquentes,aut pars tertiafere,cuius ptoxima node vigiliç in mûris fueranr,cgredie-bantur. Caufaexeundihæc erat, commercio eorum Hifpani non adhuccxïperti marcgaudcbant,mcrcariqueipfi ca qua: externa nauibusaduehercntur,volebati Huiusmutuivfusdefidcrium,vtHifpanavrbsGra:cispatcret,faciebat.Eratenim co tutiorcs,quod fub vmbraRomanç amicitix Içta'bantur, quam ficut minoribus viribusquamMaffilicnfcs, ira pari colebant fide. De huius autem vrbis initiis fatis io diximusfupraincapitedcdelerisvrbibus. Tunequoque cóftilemexercitumquc Romanumcomitcrac benignefufeeperunt. PaucosibimoratusdiesCato, dum cxplorarctvbiamp;quantx hoftium copia: effent,modicumqueid tempus in re fru-mentatia milites cxcrcendo cofumpfiflet ( id enim erat tempus anni quo frumen-^um in horrcaportaturjabEroporiisprofedus agcos hoftium vffitvaftauitque, o-mniafuga amp;nbsp;terrore concuticns.

4^^* Q^“'” * finitimisHifpaniximpercrentur,ab eorum coniangui-^® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncisCarthaginéGbusauxiliapctiucrc,quorumauxiIioacfceliciex-peditioneamp;Gaditanos ab iniuriavindicauerunt,amp;maiorempartem prouincix fuo impcrio adiecerunt : quaproptcr, aquibus Carthaginenfes originemhabucrunt,nobis videndumeft. Carthaginenles itaque Aflyriifuerc exSidoniisamp;Tyriis. VndeVergilius referensaduentumÆneæin Carthaginem quarn Dido conftruxerat, Sidoniorum amp;:Tyriorum ofteÄdit originem in quarto Æncidos,vbiait:

Pauloquc poft oftendens non folum Sidonios, fed etiam Tyrios, atque amorera 40 DidonisinÆneam,ficait: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

luftinus vcro poft Trog.Pomp. lib. i8.illorum originem profecutus fic ait:Et quoniam ad Carthaginenfium mentionem ventü eft, de origine eorum pauca dicéda funtgt;rcpetitisTyriorumpauloaltius rebus,quorü cafus etiam dolcndi fuerût.Ty-riorum gens codita aPhœnicibus fuit,qui terrç motu vexati rdido patrio folo Af-p fytiumftagnumprimo, moxmari proximum littusincoluotunt, conditaibi vrbe quamapifciumvbertatcSidonaappellauerunt.nam pifeem Phceniccs Sidon vo-cant.Poft multos deinde annos a Rege Afcaloniorum cxpugnati, nauibus appulfi TyrumvrbemanteannumTroianxcladiscondiderunt. IbiPerfarum bellis diu

varicqucfatigati,vidores quidem fuerc,fed artritis viribus a feruis fuis multitudi-nc abundatibus indigna fupplicia perpefli funt:qui eófpiratione fada omné liberü d iiq

populum cum dominis interficiunt, atque ita potiti vrbe lares dominorum occ^ pant, rempublicaminuadunt, coniugcs ducunr,amp;:quodipfi non crant, liberos procréant. Vnus ex tot milibus feruorum fuit, qui miti ingenio fcnis domini par-, uulique filii eius fortuna moueretur, dominofq^e non truci feritate, fed piamifc-ricordia:humanitaterefpiceret. Itaquecum velutoccifos occultaflct,feruifquc deftatu reipublicæ deliberantibus placuiflet Regqpi ex corpore fuo creari, eum-que potiifiinum, quafi acceptiffimum Diis, qui folcm Orientem primus vidiffet, rem ad Stratonemfboe enim illi nomen erat)dominum occulte latentem detulit. Abcoinformatus,quummedionoótisomnes invnumcapum proccfljflcnt,cae-teris Orientem fpedantibus/olus Occidentis regionem intuebatur. ld primum ^^ aliis videri furor,in Occidente folis ortum querere. Vbi vero dies aduetare cœpit, editiflîmifque culminibus vrbis Oriens fplendere,expedantibus aliis vt ipfum folcm afpicerét,is primus omnium fulgorem folis in fummo faftigio ciuitatisoben-dit.non feruilis ingenii ratio eft vifa,requirentibufque autorem de domino coufi-tetur.Tuncintelledumeftquantodominorüingeniapi^ftarentjmalitiaqucfer-uos,nonfapientiavincere.Igiturvcniafcnifïlioquedatacft,amp; velutnuminequo-dam referuatos arbitrantes,Regem Stratonem creauerunt.Poft eius morte regnü ad filium,acdeindeadncpotestranfiit. Celebre hoe feruorum facinus, metuen-dumque exemplum toto orbe terrarum fuit. Itaquc Alexader Magnus quum in- ^^ teriedo tépore in Oriente bel!ûgereret,veluti vltor publice fecuritatis expugna-ta eoru vrbe, omnesqui prçlio fuperfuerant, ob memoria veteris cçdi.s crucibus affixit, genus tantum Stratonis inuiolatüferuauit, regnuque ftirpi eius reftituit, ingenuis amp;nbsp;innoxiis incolis infulç attributis, vt cxtuparoleruiligermincgcnus vrbisexintegrocoderetur, HocigiturmodoTyrii Alex.3driaufpicii.scóditi,par-fimoniaamp;laborequxrendicitocóualuere.Antecladcdominorücü amp;opibusamp;J mulcitudineabundarentjimmiflain Afrieam iuuentute Vticam condidere:quum interimRexMuldo Tyrodeceffit filio P)^malione,amp;Elifafilia infignis form« virginehxredibusinftitutis. fedpopulusPygmalionipucro regnum tradit. Elifa quoque Aceruçauunculofuo facerdotiHerculis,qui bonos fecundusaRegee-rat,nubit.Huic magnç,fed diflimulatx opes erant,auru mque mem Regis non te- ' dis,fed terrxcrediderat: quam rem etfi homines ignorarenr, fama tarnen loquc-batur.quaincenfus Pygmalion oblitusiuris humani,auunculum fuum,eundem-que gencrum, fine refpedu pietatis occidit. Elifa diu fratrem propter fcelus auer-fata, ad poftremu diflimulato odio, mitigatoque interim vultu,fugam tacitamo-litur, affumptis quibufÉam principibus in focietatem, quibus par odiumin Rege effeeandernquefugiendicupiditatemarbitrabatur. Tiicfratrc dolo aggreditur, fingitfeadeûmigrarevelle,neampliuseimariti domus cupidæ obliuionisgraue ludurcnouet,neuevltraamaraadmonitiooculis eius occurrat. NóinuitusPyg-malion verba fororisaudiuit,exiftimanscumeaaurum Accruxadfe venturum.

SedElifarainiftros igt;igrationis a Regemiftos nauibuscum omnibus opibusfuis 4® prima vefpera imponit,prouedofque in altum compclli t cos oncra arcnç pro pecunia inuoluchbus inuoluta in maredeiiccre.T une deflens ipfa,lugubrique voce Accruamexorat, vtlibcnsopesfuasrecipiat,quas reliquerat,habeatqueinferias, quas habuerat caufam mortis.Tüc ipfos miniftros aggred i tur,fibi quidé ait optatä olim mortem,fed illis amaros cruciatus amp;nbsp;dira fupplicia immincrc,qui Acerux o-pesquarumfpe parricidium Rexfecerat,auaritiæ tyranifubtraxerint. Hocmetu omnibus iniedo comités fugç accepir,iungûtur amp;nbsp;fènatorû in ea node prçparata agmina, atque ita facris Herculis,cuius Aceruas facerdos fuerat,repetitis,cxilio Cedes quxrunc. Primus ilbsappulfus terrç Cyprus infula fuit.Ibi facerdos Jouis cum coniugeamp;:liberis,Daimonitu,comitem fe ElifxCociumq; prçbuit,padusfibipo- i® fterifqsperpetuühonorefacerdotii. Coditiopro manifdlo omineaccepta, Mos eratCypriis virginesante nuptias ftatutisdicbusdotalcm pet uniamquxfiturasin quçftum adlittusmarismittere, proreliqua pudicitialibaméta Veneri foluturas. Haruigiturex numero odoginta admodfi virgines raptasnauibus imponiElifa iubct,vtamp;:iuuentusraatrimonia,amp; vrbs fobolcm haberepoJht. Dû hçcaguntur, Pygmalion

Pygmalion cognita loro ris fuga, eu m impio beUo fugientem perfequi pararee, x-greprecibusmatrisdeorumqjminisvidusquieuit. Cuiquuminfpirati vatesca-ncrentnonimpunelaturum,fiincrcmenta vrbis toto orbe aufpicatiflimxinter-pcllaffet,hoc modo fpatium refpiiandi fugientibus datum eft. Itaque Elifa delata in Africa finum, incolas loei cius,aduentupcregrinorummutuarumquererum commercio gaudentcs inamicitiamfolicitat. Deinde empto loco qui corio bonis tegi polfet, in quo fedos longa nauigatione focios, quoad proficifceretur,refi-cere poffer,corium in tenuilfimas partes fecari iubet,atque ita maius loei fpatium, quam petierat, occupât. Vndepofteaei loco Byrfe nomen fuit.Confluentibusde-^*^ inde vicinislocorum,qui fpelucri multa hofpitibus venalia inferebant, fedefque ibiftatuentibuSjexfrequentiahominumvelutinftarciuitatiseffedumeft.Vticé-fesquoque legati dona vt conlanguineis attulerunt,hortatique funt, vt vrbem ibi condercnt,vbi fedes fortiti effent.Sed amp;nbsp;A fros detinendi aduenas amor cepit.Itaque amp;nbsp;confcntientibus omnibus Carthago conditur, ftatuto annuo vedigali pro folo vrbis.In primis fundamentis caput bubulum inuentum eft, quod aufpicium fruftuofa: quidem, fed laboriofx perpeeuxque ferux vrbis fuit : propter quod in aliumlocumvrbstranflata. ibiquoquecquieaput repertum,bellicofum potcn-temquepopulumfuturufignificas,vrbiaufpicatamfedemdedit. Tucadopinio-nemnouxvrbis concurrentibusgetibus,breuiamp; populus, amp;ciuitasmagnafa(fta 20 eft.Qmm fucceffu return florentes Carthaginis opes effent, Rex Mauritanorum HiarbasdecernPoenorumprincipibus ad fe accerfitisElifxnuptiasfubbellide-nunciatione pctit:quodlegati Reginx referre metuentes,Punico cum ea ingenio cgerunt,nunciantes Regem aliquempofcere qui cuItioresviduseumAfrofque perdoceat : fed quenquam inucniri no poffe qui ad barbaros amp;nbsp;ferarum more vi-uentes tranfire a confanguineis velit. Tunc a Regina caftigati, fi pro falute patrix afperiorem vitam recufaret,cui etiam ipfa vita,fi res exigat,debeatur;Regis man-dataaperucre,dicentes,quxprxcipielvtaliisipfi facienda effc,fi velit ciuitati c5-fultumeffe. Hocdolo capta diu Acerux viri nomine cum multis lachrymis, acla-mentationeflebiliinuocatoad poftremum ituramfefe,quofuaamp; fux vrbisfata J° vocarent,rcfp5dit,in hoc trium menfium fumpto fpatio. Interim pyra in alta parte vrbis extruda.velutplacatura viri manes, inferiafq; ante nuptiasmiffura mul-tashoftiascçdit,Sumptogladiopyramconfcendit,arqueitaadpopulumrefpici-ensituramfead virum,ficutprçceperant,dixit,vitamquegladiofiniuit.Quandiu Carthago inuida fuit, pro Dca eulta eft. Condita eft hxc vrbs lxx 11. annis ante quam Alba. Cuius vt virtus hello elara fuit,ita domi ftatus variis difcordiarum ca-fibus agitatus eft,quum inter cetera mala etiam laborarent cruenta facrorum reli-ggt;one,amp;fcelcre pro rcmedio vfi fint.quippe homines,vt vidimas,iramolabant,amp;: impubères (quæætas etiam hoftium mifericordiam prouocat)ansadmouebant, pacemDeorum (anguine eorumexpofeentes, pro quorum vita dii rogari maxi-40 me fol ent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

^omo^lo Carthagifsenps HiJpanu poß Gr^tcos dominium obd^uerunt, (^ perloftga ßecula lenuerufit.

»IsA Carthaginenfium origine,introitumeorumin Hifpaniamamp;: gefta memoratu dignavideamus.QuumenimGrxei per multa fçcuIaHifpa-nix dominium tenuiffent,tandem a Pocnis ab ipfa Hifpania cxpulfi funt. Vnde luftinus poft Trogum Pomp.in fuo Epitomate lib. vltimo de adue-tuCarthaginenfium meminit per hxcverba:Poftrcgnadeinde Hifpanixprimi Carthaginenfes imperium occupauerc.Nam cum GaditaniaTyro(vndeamp;Car-t'^aginenfibusorigoeft)facra Herculis per quietemiuffiinHifpaniam tranftulif-5^ fent,vrbemqueibi condidiffent,inuidentibusincrementisTioux vrbisfinitimis Hifpania:populis,acpropterea Gaditanoshellolaceffentibus, auxilium confanguineis Carthaginefes mifere. Ibi fœlici expeditione amp;nbsp;Gaditanos ab iniuriavin-dicauerunt,amp; maiorem partem prouincix fuo imperio adiecerunt.Hçc luftin us. Diodorus vero lib.fexto amp;nbsp;Hifpanix Carthaginenfium imperium narrat,amp; quo-tnodo ex Hifpanix auro argentoque, qux in eadern prouincia effodiuntur, Car-

thaginenfes ditiores amp;nbsp;opulcntiores fadi multa Bella geflere, amp;: diucrfas colonias^ in ipfaHifpania,Libya,Sicilia,amp; Sardinia conftruxefunt.

R i M A M omnium vrbem memorare libct veterem Carthaginem Hifpa-niat,quamexfuonominedcnominaueruntflinguaenimPœnorüCar-thago nouaciuicasincerpretatur}qux primoByrfa,deindeTyrios,rum Carthago a Cartha oppido,vnde fuitDido,vel a Cartha, id eftcorio bo-uisintenuiffimaspartesfedo,quo locum vrbiscinxit. HxcinciterioriHifpania *® fitum habuit inter Ilarqueones fecundum Claudium Ptolemæum libro fecundo, qua: Læetanis, Barchinoni, amp;nbsp;Rubricatx propinqua erat. Nücquoque ager Poé-netenfis ac prouinciadicitur, ab vrbe Poenorum démolira nomen rennes. Itaque ibi vrbem condidcrunt,quam Carthaginem dixerunt,amp; a fuccedentibus vetus Carthago Hifpanixdidaeft. De hacmeminit Claudius Ptolem. libro fecundo, defcribensTarraconenfem Hifpaniam. Aliacnim noua Carthago Spartariafc-cundumStraboncmappeIlata,noneftdidanoua refpedu magnae Carthaginis, fed refpeól:uvcteris(dequadiximus)quxcondita eft aCarthaginenfibus fecundo Punico bellopofteucrfamhanc veterem Carthaginem. Euerfa eft autem vetus Hifpaniae Carthago a duobus Scipionibus Cornehoamp; Publio fratribus poft capta ^® SaguntumaPœnis,amp;inilliusvindiâ:amdirepta,vtfupradiximus. Secundanoua Carthago eft conditaab Hafdrubale genero Amilcaris Barcx, qui primuseidem Amilcarifucccfl1t,vtrefert Strabo libro tertio.Conftat tarnen, quodanteillorum imperium habuit incolatum,cum refcratTrogusPompeiusiibrovltimo,Teu-crum Telamonis Aiacis filium ad eüdem locum venifle,ibique lefediflè. Hocet-iamplacetPomponio Melæin fuaCofmographia. Sed potuit illiusamplianoac dilatatio ad Hafdrubalem pertincrè. Ph«ii quoque verba de Carthaginenoua funt hçc : Tarraco Scipionum opus, ficut amp;nbsp;Carthago Poenorum. Caufa auteró huius a:dificandæ ac conftruenda: vrbis fiüt duplex. Vna,euerfio veteris Cartha-giaisPoenorumcoloni£c,acmetropolisciterioris Hifpaniæ. Secundacaufafuit jo inftitutiofcuampliatio Tarracona: per Scipiones poft deletam veterem Carthaginem inmetropolimciteriorisHifpaniæ cretftx. SicutenimRomanivoluerunt obfirmare partes citerioris Hifpanixcis lberum,itaamp; Carthaginenfesillasvltral-berum,quarum domipium apud Poenos erat. Comperto itaque falubri loco pot-tuque nouamCarthaginemTarraconæoppofitam,Poenorum coloniam,crexe-runr. IndeeftMalaca,quametiaminhodiernumMauripoffidentinHifpania,dc qua Strabo libro tertio lie meminit:MalacaveroPhoenicix ciuitatispropinquio-ris tenet formam.Idemamp; de Abdera,qua: nûcBeradicitur, eodem loco meminit dicens:AbderaPhoenicia etiamipfaxdificium. Braparactiam vrbsGallicia:,nüc in Portugallia: reg^ o fjta,ad Poenos pertinet.Bracarii enim gens Libyca funt, qua: 40 incolit ripam fluminis Bracadx, quod eft propinquum Carthagini ad folis ortum, amp;nbsp;ibidem influit in Mediterrancum. Incolx enim riparii didi fluminis ad partein vtranqueBracariiappellantur fecundum Claudium Ptolema:umlib.2..Fluit3utc amnis Bracada ab vltimis Æthiopiæ montibus, latiflimoque finu influit in Medi-tcrraneum.Qtium enim Carthaginêfesfvtfupradiximus}a Gadiranis aduocati effent, collega magna Libycorum manu, in qua expeditionevicinioresCarthagini fuerijr,tandê liberata vrbe,quam Gaditani intra Hifpania erexerant, paffimCar-thaginefes occupauere prouincia cum facro Herculis prom ótorio, quod eft vitra amnem Anam ad Qceanum, principiumque regni Portugallia:,quod Hieron ap-pellabanr. Vndcamp;Bracariimilitesvrbemcxfuagente conftituerunt acnomina- jo runt.Eaque prouincia a duobus populis Galatis ac Bracariis, Gallatia Bracariadi-éta eft,flcutiCeltiberixquoqjacCcltogallatiçaccidiircdiximus,ablberorumac GalatarügcntcCeltiscomixta. NumatiaquoqucaCarthagincnfibuscoditaeft, feuaNumidis,quivicinifuntCarthagini,quibusimperauitMafiniiraRcxNumi-darüjq^Carthaginëfib’bellauitinHifpaniaidcqua AfricÇjpuincialatemctionc facit

HISPANIÆ LIB. III. ' facitCrifpusSaluftiusinhiftorialugurthina.VndeNumanciaa Numidia Libya: didaeft, quxïemperfuitinfefta Romanis, de cuius fituamp;euerfionc fuolocodi-cetur. Legio autemciuitas,licet multi afleranteam ad Romanos pertinere, ve-weitamenhiftoria ad Pœnosperti#et.Fuitautemeademciuitasaprimisinftitu-toribuscognominataEleona, dicta aprouinciaEleona Libyxpropinqua, Syria:, amp;Æthiopix,in quamaximalconumcopia inucnitur,adeovt præmultirudine pecudum greges videantur:a quibus vt caucat homines regionis ,ïeones fibi do-mefticos nutriunt ad tutelam. Eft cnim leo domabilc anima!, amp;nbsp;aptum fuum be-nefaétorem tutari. De cuius regionis fitu, Iconumque multitudine ac fcrocitatc differitDiodoruslibro tertio. HxcautemgensabElcona Libyca Legionemvr-beni,quatnafuagcnteEleonam vocauit,conftruxitmagnadomefticorumleonu multitudine pro fuæ regionis more adduda. Qua ex re Iconis illi vrbi ac regno figura pro artnis amp;nbsp;infignibus eff: vfque in hodiernum. Quomodo au tem Legio di-^a fit,cum infignia nomini non conueniant,a multis refertuninter quos eft Ifido-rusiunior.AitenimquodTraianilmperatoristemporibusquiHifpanusfuit, di-ucrfævrbesinvlterioriHifpaniarebcllarunt,amp; ab Imperiodefecerunt, adquas recuperandas quum TraianusquatuorinHifpaniam miljtumlegiones mififfet, vnalegio quæ Gerionarum fuit,in Eleona vrbe diu confedit, vnde ab hac legione vrbsnomenmutauit,amp;Legiodidaeft. Sicenim earn nominatClaudius Ptole-ma:us,qiffpaulopoftTraianitempora orbem defcripfit temporibus diui Antonini. Hinc etiam eft controuerfia, quod arma Leonis nomini vrbis ac regno non quadrent,quoniam veriacvetuftioris nominis infigniafunt. Rubricataautem vrbs apud Rubricatum amnem fita ad oram Mediterraneam non longe a Barchinone Libycam habet originem. Habet enim vrbs amp;amnis aliud ff urnen eiufdem nominis Rubricatum ex oppofito in Africa, pro vt videri poteft ex defcriptione Claudii Ptolemxi libro fecundo, cuius regionis incolx tranflati Carthagméfium tempore,fluminiamp;:vrbidederuntnom«n,vtideIberisfupradixitnus. Afturica infuper vrbs amp;nbsp;prouincia Libycam habent originem. Afturi enim fecundum Claudium Ptolemçum Libyci funt, incoluntque earn Libyæ partem, qua:aCar-thaginerefpicitOrientcmÆgyptumqueadorammagnifluminis,quodSymphus dicitur, quodab altiffimis Arabiamontibus per ipfos Aftures aliafquc Libycas gcntesdcfluitinMediterraneumfecundumClaudiumPtoIemxum. Hxc gens cumCarthaginenfibus in Hifpaniam peregrinara vrbem condidit ,'eamque cum prouinciaafuo nomine denominauit, diciturque Afturica vrbs, amp;nbsp;Afturica progt;-uincia.quas mundant duo flumina Afturga amp;nbsp;Pifurga, qu«^ uunt in amnem Do-riam,amp; fuis terminis claudunrprouinciam,quam(vtdixfmus) Pœni primo inco-luerunt,dcinde Afturi,poftquam prim 0 amp;nbsp;fecundo bello Punico cis adhxfcrunr. PœnisveroabHifpania fugatisRomanivrbem Romanis impleuerunr, eamque augentesac dilatantes Romanorum coloniam eft'ecerunt,quam poftea Auguftus Cxfarauguftam cognominauit. Abindc enim fecundum GlatMium Ptolemçum AfturicaAuguftadiâaeft. Hxcenim vrbsadGalat3s,Ga!laciamque pertiner, quxperftitit vfqueadGotthorum tempora, quibus exadis ab Arabibus vrbs de-letaeft.Pofteavero conualefccntibus Chriftianis,amp;prxfatamregionemoccu-

pantibus poft Pelagiumamp;Petriun Cantabriæ Ducemprimi Afturicarum Reges appellati funt, in caque regione Ouctum vrbem prouineix metropolim cre-Xcrunt,vrbemqucregiam efficientes,in eaReges dintius morati funt, amp;nbsp;abEme-fftavrbein Ouetenfem eeelefiam cathedralem federn tranftulerunt : poftea veto de Oueto tranflataeftinCompofteUam. Bifeaiaquoque partim Libycam,par-titnGrçcamhabetoriginem,amp;Iicet antiquorum eorumori^oGrçca fit,Habens J Amphiiochios ac Mygdones qui Grçci funt,iis tarnen admixn funt Baftiili,a qui-busBifeaix prouinciæ nome eft inditum a Maurorum tempori bus. Baftuli cnim funt ii qui quondam prouinciam Bæticam incolcbant,qux hodic Granatç regnû continet, amp;nbsp;a Mauris amp;: Arabibus poflidetur, amp;nbsp;a prouincia Bxtica Baftuli didi funtfecudumCIaudiumPtolemxum,quicxvicinitate regionisLibyeam habet origincni,quum alteram Europa: oram Mediterraneo Africa: amp;nbsp;Libya: obiedam

obtinercnt,ex qua vicini tare iamfecundoLibycis inHifpaniamaditumprxbuc-runt.Primo enim quum Carthaginenfcs Hifpaniam occupauerunt, fecundo quu amp;nbsp;Mauris prxbucrunt aditum aduerfus Gotthicam gentem. Hóe enim fecundo tranficu Aftorum,BaftuIorum gente pulfa, a Wauris finibus fuis paffim propulfi in montes GalIcciæ confugcrunt, ibique domicilia ftatuentes nomen géns retinue-runt, vt Baftuliaab co têpore dida fit,atque etiam appellata, qui admixtifunt Galans,Grçcis,Afturiis,Britannifque, quorum vicinam Oceano oram incoluerunt. Hi proprium idioma Barbaricum a Latino non admodum diftans cfFeceröt,quod vfque ad noftra tempora rctinenr.His in montibus in Hifpaniam paffim graffan-teMaurorum vaftatione Chrifti nomen feruatum eft,quoad vfque Dominus fuf-1® citauit Pelagium in populo fuo Hifpano belli fulmen,alrerumque Gedeonem, qui prinjius proftratis Chriftianis fpé vidoriaeaduerfus Mahumetenfes exhibuit: itavt co prçftantevidoriam, Chrifti nomen per Hifpaniasampliatum fit vfquein fines ditft^ regionis Bçtiex, quam vfque ad noftra tempora iidem Mauri obcinet.

X p E D i T i iam a Carthagtnëfibus, geftifc^ per cos in Hifpania, nunc gefta Romanorum defcribamus, qui Poenis firperatis * Hifpaniximperium diu tenuerunt. Confulatum agente Ap- l pio Claudio qui primus contra Carthaginenfcs armafumpfit, ' annoabvrbccondita quadringetefimofeptuagefimofeptimo . fecundumEutropium,amp;feptuagefiniooófauofccundumTi- }® , tumLiuium in principio quarta: Decadis, agebaturde bello contra Carthaginenfcs ineundo,mortuo iam Alexandre Macedone, qui obierat per annos ante fexaginta duos,anno ab vrbe condita quadringentefimo fexto de- nbsp;nbsp;nbsp;। cimo.Caufasautem^uius belli perneceiTarium eft exquircre.Occupauerunt Romani ante aólum tempus ad fubiiciendamTufciamagruin Picenum, Campanû, cæterafque Italiæ partes quæ ad Orientem Septentnonemque refpiciunt, nec vfque ad ea tempora extra Italiam arma aflTumpferunt.Interea Carthaginenfcs iam potentes fadi, Africam omnemqueHifpaniam poffidebant, cœperantque Mef-fanam potentiftimam vetuftiffimamque Siciliæ vrbem infeftare obfidercque. Meflanenfes (quiILMamertiniappellanturjmaximamCarthaginenfiumpoten- 40 tiam formidantes,auxilia a Romanis peterc dccreuerunt. Legatos igitur Romam mittunr,decerncntcs potius parere Romanis quant Pœnorum imperium fuftine-re. Faefta Mamertinorum expofitione legationis,in Senatu res anxie tradabatur. periculum capta: MeffanæRomanoSenatuiobiieiebant, ex aduerfometuebant Carthàginenfium potentiam ( eis enim parebat omnis Africa, plurimæque infu-lx,Hifpaniainfuper,quæRomanis admodumformidabilis videbaturjtimeba-tur naualepræÜum quod a Romanis eatenus incognitumfuerat. Sic æqua lance nbsp;nbsp;! negotium in Senatu gerebatur. Interim Mamertini caufam ad plebem deferunt, nbsp;nbsp;j

exponuntpericulum vrbis. A picbe caufa fufeipitur, amp;nbsp;inftante plcbe bellum aduerfus Garthagineîifesdecernitur. Et AppiusClaudiusCQnfulcreatur,amp;:con- p ftituitur imperator, qui confedaclafle apudNeapoIitanalittoracxercitumtraie-cic inSiciliam. Intérim Hiero Syraeufanorum Rex audiens Romanos bellum aduerfusPœnosfufcepifte,inito fœdere cum Carthaginenfibus Hiero terreftri roboreMeifanam, Carthaginenfcs vero nauali clafle obfidere acrius decreuerut. Igitur quum Appius cxercitum in Siciliam traieciffet, cum Hierone prælium epmmunitet

'JHISPA^NIÆLLIB. Ill Id 4î^ comitluniter cœpit,vbitarnen cumaUquandiu dubic pugnatura effet, tandem Hicroab Appiodeuiftus eff.Cœpit interim Appius agros vfqj Syr aeufanos deua-ftarc, Meffanamq; rediit. Erat Pocnorum nauajis Dux Hafdtubal, qui commiffo prxlio cutnAppiojCeffitHafdrubïl.Quum-diutius terra mariq;, tam in Sicilia, quam in Africa Hifpaniaq}pugnatumcflet, Appio Claudio, Quinto Flauio,Marco Attilio Regulo,Catuloqi confulibus per annos viginti quatuor, quumCartha-ginenfes incommodograui acinopialaborarent,pacemaCatulo popofcerunt, qui nee pacem repulit,(ed pluribus adiedis conditionibus pacem ad Senatum re* iQiüt,qui quidem Senatus midis in Siciliam decern legatis, adiedis nonnulliscti* 10 am aliis legibus,pacemCarthaginenfibus conccfferunt,quxper annostrigima feptem perftitit. Durauitautem primum Punicum bellum amp;nbsp;pax fequuta vfqj ad fecundum Punicumbellum per annos quadragintaduo, quatuor fcilicct ac-vi* gintifubbcllo,rcliquos vero lub pace. Et quoniam in Marei Attilii Reguli incidi* mus mentionem, cuius extat maximalaus de fide feruata, ipfîus obitum interfe-remus. Marcus igitut Regulus quum in ipfo primo Punico bello Conful amp;nbsp;im* pcratotfadus,obfeffa Carthagine rupto exercitu captus effet a Carthaginenfibus, Romamtemiffus eft pro commutandiscaptiuis, iuramento prxftito, vtçon-fedo vel infedo negotio rediret Carthaginem» Quumt^idcmRegulusRomam veniffet, confediffetq; in Senatu,lcgationemq; de commutundis captiuis cxpofij-10 iffet, acaSenatu fibircmiffum effet, in quam ipfe fententiam dcclinarec, cenfuie captiuos non commurandos. Quum a cognatis maxime vtgeretur, ne redira fn Carthaginem, poftpofitis mOrtis pcriculis iufiurandumantcpoluic omnijneferti. Qmquumapplicuiffet Carthaginem ,innotuiffctqj einsfentencia Carthagmenfi.* umScnatuijdiucrfiscruôiatibuscxulçct'ituspftatqjextindus? . „.ooZnis

De diu^one HiJ^MM i» fM primi Panici beSi^^ morte ^miloartf, 1' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ’Zldivh 1,

SNxEREA compofita pace in SiciliaPœni exercitu çurarunt in Car* thaginem traducerc,'qui quum 4atis pluribus interuallis copias tra-duxiffent, quia mUitibuS grandis pecuniadebebatur propter exhau-ftum Carthagjnisærariumgt; Catth^ginenfium exercitus ad oppidum Tunczdcduduieft, quodmilliaribus diftatvndccima Carthagine, Milites vrbem Carthaginem infeftarç çqppcrunt,amp; diu Carthaginenfes cum proprio exercitu dcvitaamp;tfanguincccrtauQrunGRomanivc^o rettadiscopiisaSi* cilia, ncqs cas otiofas voluctunt. cœpccuat enim Macedonicum amp;nbsp;GaUicura bel» lumagere. Interim turbatis rebus in Africa, bellum adhuc in Hifpaniis agebatur per AmilcarcmHannibalis pattern aduerfusRomarios. Poft ineboa turn igituriä Sicilia bellum, plutimx Hifpanix vrbcsamp;populiqui Carthaginenfibus obtem-pcrabantjdctcccruntadRomanos.miffisitai^a Romanisauxiliis adeos iuuan-40 dos contraAmilcarem quicosbclloimpetebatj interim moritur Amilcar;quo mortuo Hafdrubal ipfius Amilcaris gener CarthaginenGum ducatum admini* ftrabat.Nec prœtereundum eft quod refert Titus Liuius libro vigefimo primo terrix Decadis, quod Hannibal quum cflct annorum nouem, patre Amilcarc fa-crificante apud Carthaginem,quum copias in Hifpaniam tradudurus effet, ad a-rasiurauitfeRomanoruminimicum,atqïquandiuxtasperftaret,arma contraRo manos fumcre. Amilcarc mortuo, qui dum fortunam fequeretur,incautus in infi-dias dcdudus occifus eft, pax in Hifpania firmata eft, anno ab vrbc condita quin-gcntefimo decimo feptimo, quo tempore Onias facerdotium Hicrofolymis ad-miniftrauit: de quo in fecundo Maccabxorum libro habetur^iftoria. Cuius pacis 50 conditioncsfuere, vt ea pars quxeitra Ibetum fluuium eft, amp;nbsp;Pyrenxum refpicit, Romanis cederet: alia vero parsquxvltraeft,amp;in Herculeumfretumconten-dit, Carthaginenfibus deberetur.Saguntum vero nobiliffimaHifpanixvrbs(qux hodie Muriuetus appellatur)quum vitra Iberum cffet,amp; ad Pœnorum partem co-fifteret,poftlongacertaminalibertatcdonataeft, quumfacile diuidinon poffer, nee propter ciusmagnitudinem fplcndorcmqjin portionem diftribui. Hacitaq;

conditione adieétioncq; pax interRomanos Carthaginenfefqj iternmin Hifpa* nia confirmataeftfvtrefertTims Liuius)agentibus pro Romanis Ludatio Con-fule,amp;proCarthagincnfibusHafdrübalcAmilcarisgencro,annoab vrbecondi-* taquingenteümo dccimofeptimo. Hocitaq;^adum paci adiedumefie dicintr^ vtmcdiaintcr partes libéra maneret ciuitas , vt placecTito Liuio amp;nbsp;Lucio Eloro. Mortem autem Amilcaris luftinuslibro vltimo agens de rebus in Hifpaniageftis defcribitper hze verba : Pofteaquoqj bortantibus primxexpeditionis aufpieüs, Amilcarem Imperator cm cum magna manu ad occupandam promneiam mifet re,quimagnisrebusgeftisdumfortunaminconfultiusrequitur,ininlidiasdedu-dusocciditur.inpuiuslOcumgcncr ipfiusHafdrubaImittitur,quiamp;ipfeafcruo JP cuiufdamHilpani vlcifccnrcdomini iniullamneccm interfedus eibPoil obi tu ftutem, Amilcaris retnan^t in Hifpania Pœnorum Imperator Haldrubal, qui prb oiusonaniumnouaminRruxitCarrhagineminHifpania. ; - ,

A'C’^ '^J^ firmata poft armos quindecirn quib us prima pax inter Ro-W Ï^jM®^”®®'Cjrtrfliagincnfefqp=iö'Siciliacompofitacft,auüoribusLuda-Con'fulcacimperatore Romano,SiCarthaginenbumDuce Haf-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drubâleAmilcarisgenerOjdurauitqjpcrannostresamp;vigintUvel (vï i®

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;placetTitó Liuio amp;:Lvicio'Floro)p©riannosdecem amp;:odo, poftqua

in Hifpania confeda firmataq; eft t interim magnathincinde ftruunturvrbes. A-gcbancurintcrca pace eompofita^nmaguae Carthaginis vrbe cimiescontentiO-* nesinSenatu. SenatushincindediuifuSVidebatur,quidam Amilcttri cuicognuï men Barca crat,ciufqï genti ac foboli,qui magni in vrbe principes habebantur, fa-uebant,amp; ex cuius nomine BarcinafadioappeMataefttquidamVeroHannoni alten vrbis principi. Interim ciuilibus alter Ationibus fic fc agetibus adoleuit Han-nibaLQuumqj' in vlrutfi euafiflèt,’agiter ih Scnatu,^'tHannibal Amilcaris filiiis conceflis oopiis in Hilpaniam thilitlrturus^cefedat J panes Hannonis-eodtradiceré conantar: tarnen obtinetHannibal’ vCfriBHafdrubatecognato militct. Quuinq) qp conceffis copiis in HifpahïamnarisÓétaflè#,Érienniöfub HafdrubBlécognatoim-peratorc müi'taüir.Intcrim’moHt^r HafdWbaJ, amp;nbsp;'Hannibal Amilcàrîrbliiis Im-peratorcrcatur.'Quu'niqjztati adolcfccnrifq;ardori fuc ceffifletiarp erinm, Ham nibaUn Romanos itifwitarcparar/VdCCtEObpaggreditiTr {quae oa gcns cft,qua ad Aftüiricas Burgiumqi'concendimrJIn qxtïbliS Romani vrbes ex pacis condition? tcnebant.Inde Cabpetanôspariterififultàuk.Carpetanaenimeagcnsfvtdiximus) amp;nbsp;prouincia eft, quafe Gzfarauguftam, Ofcam, Tiraflonam, Caucliam gt;nbsp;Calagu-rimqvcontinet.’Hisigitur prouinciijdebcllatis, qnum cztera omnia qua: vitra îberum crant, Car^haginenfium imperlofubegilTct, Saguntum obfidere ccepit. Quo inteUedo Sagüntini Icgaios mittunfin vrbempetentes auxiliadan, amiciti- 4p am amp;nbsp;feedus Romani popun alleganres. reshuiufmodi diu d ubic agitnr. in Senatu quidam auxilia dari diCebantnllfs obftabat otium, ciuitas inconfulta, resdiuerfa, Iiincindeprzlia, MacedonicumvidelicetSiGallicum,agitata. Viceruntguidi-xeruntlegatos deftinandosad Hanhibalcm Carthagincmq5, requirendoiqj fo-. re,vt pacem amp;nbsp;fœdera obfcruarcnt,Saguntum in pace dimittercnt,ac illata damna repararenr. Mittunturad hoclcgati Publius Valerius Flaccusamp; Quintus Fabius Pamphilus. Hannibal vero acriter Saguntum diuerfis ingeniis expugnabar. Centum amp;nbsp;qüinquagintahominömilliaHannibaliparebantin eaobfidione.Quum« quefupradidi Ron^norumlcgatiiam Saguntilittora nauibusfeutriremibus at-tigiflent,abHannibaIereccptinonfunt:aquo refponfum habucrunt, nonopus J® elfe verbis legationibufqjhomini in tanta rerumturbatione agenti. Hisitaqj au-ditislegati Romani Cartbaginemcontcndunt.Exponiturlcgatio Romanorum in Senatu Carthaginebum. Hanno amp;iiqui partibus HannibaIisadnerfabantur,Ro: manorum partesfulcipiunt. Hanno quum in deliberationem Senatus res veni« ret, orationem habet adSenatum,diccnsIehzc omnia vrbis incommoda przdi-xifle,

xiffe, quumde Kannibale cum copiis in Hifpaniam tranfmittendis difceptarctur. Hannibal veto fux fadionis viros per litceras follicitat,nc legati Romanorum ali-quidaScnatuobtincant.Intcrcaodauo menfequo Sagunticiuitas abHanniba-Icobfeffaeft,capitur:fit raagna in ^be cædes, amp;nbsp;hominum interims, vrbifqj magna vaftatio. De firn autem huius vrbis aliiignorantia rerum antiquarum dixc-runteffeóegontiam, alüMedinam cæli, quos vtrofqj plurimuma ventate diftare certum eft,quoniam Claudius Ptolemxus libro fecundo fuæ cofmographiæ earn propinquam Valencia: dicit.Titus veto Liuiusfecunda Decade in ptincipiorc-fertillatn vnovel duobus milliaribus a mari diftarc, quod nemini ex iplis vrbibus 10 pertincrepoflet. concordat etiameorumaflertio cum Romanis annalibus, quo-niam in pace primiPunici belli fines Romanorum Carthaginenfiumt^ Iber amnis erat,at(^quumSagunti vrbs vicina effet Ibero,amp; propter illius opulcntiam in maximam concertationem vcniffent,nec de ea valerent faciliter concordari,liberta-tireli3:acft.Ex quo fatispatetfuiffevicinam Ibero, quod neq; Segontiç,neq5 Medina: cadi patetaliquatenus conuenire. Defitu vero Sagunti Strabo libro tertio meminitper ha:cverba:Hifpaniæadiaccntinfulæ,dux quidemPityufæ,dux veto Gymnafiac,quxBalcaresappellantur,quibusanteTarraconisamp; Sucronis orara maritimameffefitusconcingit.fuperhasconditumeftSagiintum.

kvTK igitur Saguntovtbe, IcgatiRomani Romam redcunt, exponentes omnia hoftilia fore. Magnus amp;nbsp;terror, amp;nbsp;ira fit vr-bi. Populus Sagunto compatitur, quod perierit vrbs arnica po-puli Romani, nee iuuare potuerunt.dolet populus non prx-ftitiffe auxilia. interim metus fit undiquc, populo formidatur callidi adolefcentis Hannibalis férocité animufque , exerci-tatus animus Macedonum GaUorumque quibusbeHum intu-

Icrant, amp;non quidem bellum, fedturbationem, quum bellum cum foils Pœnis geffiffent Inter hxc decernitur bellum aduerfus Carthaginem. Creantur Con-lules ad id bellum gerendum, imperatorefque conftituuntur Publius Corneli-40 usScipioamp;: T. Sempronius, exærario pecuniaminiftratura^parandumexerci-tiim,componiturclaffis,viricqueftris0£pedeftris generis conducuntur, qui apti ad bellum haberipotuerunt.Intcrca Hannibal confiderans quod ipfe caufahu-iusbellifuerat,nondecretumCarthaginenfiumScnatus, quum milites in nouam Carthaginemreduxifletpartitisfpoliis,militibufqueexvidoriaiucundatis, mu-nitisHifpanizvrbibus,inItaliavcnireparat. Hifpaniæigitur przfecit Hafdruba-Icm fratre fuum. Igitur Hannibal occupata tcliqua Hiipania PyrenZu tranfire fat-agit. De cuius vero innere audorcs diffentiunt, quoniamdixeruntaliquiHan-îiibalcmfupcratisIlergetibus,quiNauarrcnfeshodiedicuntur, funtqueconiun-ftiPyrenxo,perRuciffumvallcm tranfiffeinVafconiam.TitusveroLiuius (cui 50 magis ftandum eft ) refertHannibalem perEmporitanum l^rumtranfiuifl'ePy-) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;renaeum.dicitenim infecundaDecade,tranfadoPyrenxo Hannibalemad op

pidum Uliberim lecus Rufeinonem conceffiffc, amp;nbsp;quinto menfe a capta Sagunto Italiam aggreffuseft. Interim audito aduentu Hannibalis Romani ad Gallos legatos mittunt adreconciliandoseorum animos,vtqueHannibali tranfitumprohibèrent. Afpernuntur a Gallis legati Romanorum afferentibus, Romanos de e jj

Gallis non bene meritos eflc,neq5Carthagincnfcs male incntos,vt tranfitumpfO-hibercnt.Hannibalergo fuperato Pyrenxo Vafconiam Auxiumqj quxad dor-fumPyrenxifitumhabent, occupât, indeadAlpes per medias Gallias petueni^ qux Alpes Galliamab Italiafeiungunt.Quuqjqjigne acetoqsrupium afpera iti-neriobftantiafregiflet, in Italiamtraiecit exercitum.Titus vero Semproniusin Siciliam properat cum excrcitu nauali, amp;nbsp;Publius Scipio alter Conful obuiam Hannibali cum excrcitu terreftri mittitur. Qui cum audiffet Hannibalem iam Alpes fuperafTe, isapud Ticinum amnem Italix confedit, qui cum furore valido amnemTicinum pertranfiflet, occurrit ei Publius Scipio Conful ex infperato. grauispugnacommittitur,amp;:fatisxqualance pugnatum eft. PubliusveroCon- lO fulmultadubitans intraPadumapud Placentiam ferecepit.Hannibalvero mox fequutus Confulem Emporium oppidum vicinum Placentia: inexpugnatum de-Icuit,cuius habitatorcs amp;nbsp;qui euaderepotuerunt, ad maritima Ligurix fugientes' abaltero Confulequi inHifpaniam cum excrcitumittebatur,receptifunt,Interim Gneus Scipio PubliiScipionis frater in Hifpaniä mittitur nauali excrcitu prx-parato,qui primum in Emporiam vrbem noftrx diœcefis exercitum duxit.

GiTVR quumGncusScipioEmporiumveniflet,famaingens 10 perHifpaniamvolat, ConfulemScipionemaducnifle.Eratc-nim ca ciuitas non longe a Pyrenxo monte. Dimiftb itaq; excrcitu apudEmporium difeurrit partira pro renouando,partira pro inftrucndo excrcitu. Magnus elementix Scipionis ru-mor non folum per maritimâ^fedetiam per plana amp;nbsp;montana fpargitur. fit inter eosnon folumpax,fcd fœderatio. multi ex

prouinciainRomanorum auxiliaafleribuntur.Erant apudearn regionemduces HuoCarthaginenfiura, Hanno fciIicetamp;:Tlafdrubal,quos magna militummanu Hannibal ab Hifpaniarccedens inprouincix prxfidium rcliquerat. Hanno itaqj alter ex duci bus apud Tarraconam agens,de Confulis aduentu fadus certior, ca- p ftra mouit aduerfus RomanOrum Confulem. Gneus veto Conful animaduer-tens neceflario cum Hahnone fibi dimicandum efle, amp;etiam Hafdrubalem pro-perarc-vt transIberumcum Confuleccrtameniniret, potiuscum alterocertan-«lumdecreuit.QuumqjHannopropc Romanumexercitum caftramoUiflei^an-deinftruda acie inpr«lium venit. Grauehinc indeprxlium committitur,Contigit autem hoccertamen (vtexveterum fcripturis colligitur) apudvrbem qux quondam vetusCarthago dicebaturi vbinuncPcenetenfiumprouinciadicitur, adeum locum vbi nunc Villa franca Pœnetenfium fitaeft, vbifecundum Clau-dium Ptolemxum vetuserat HifpanixCarthago, ficutifupra diftcruimus. Igitur commiftb prxlioin^r vtrafqj copias, vicit Conful,amp; captus eft Hanno dux exer- 40 citus,fexrailliaCarthaginenfiumcxfafunt,duomilliacaptacumc3ftroruinprx-iidio. Deinde expugnatur vrbs, quxfacile viifta, exfo amp;nbsp;capto prxfidio in vindi-élam Sagunti,amp; inluriam nominis Carthaginis démolira eft. cuius incolç per pro-uinciamdifperfi, promiflaimmunitate volentibuseam inhabitare, Viliam fran-camiftdem in raœnibusconftruxerunt(vtfupcriusdiximus)amp;ficpofteafcmpcr vfq} adhxc tempora nominataeft cognomine adicÜo Pœnetenfium, quia primo Pœnijid eft Carthaginenfes,in ca habitaflent. Igitur capto Pœnorum duce, fupe-rataqivrbe. Romani milites multafupelIclt;ftiIeditatiIunt,quoniamomnisPœno-rum fupellcx, eorumtÿ prxcipuc qui cum Hannibale ex Hifpania receflerunt, ne onuftiincederen», incavrbedimiffaa Romanis militibus intercepta eft. Haf drubalvero nouorum hoftium aduentum prxfentiens,cum mille equitibus ac o(ftomillibuspeditum,rranfa(ftofiuminelbcro,inoccurfumconfiilis properat, fed audito caftrorum fux gentis anfraiftu,non vitra ire aufuseft. Sed Tarraconam verfus, vbiScipio clalfcm habebar, quum Romanorum milites per agros baccharentur,multos ex Romano excrcitu intcrfecir,öi reliquam partcra exerci-tusad

tus ad naucs fugerccompulit. Hisfic aüiscönful Scipio prœïjdio Tarrâcohâî dit miffo,claffctâEmporiura rediteiuffit.Hafdfübalveto confulcmtimens invite* tioreralberi pattern ad mate ferecepit,

t)eTarracofta vrbe^amp;atiis'vrbibus a Romanis in HiJpawacafiditff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

»T quoniam inTarraconæ incidimus mentionem, a quitus Tartaco originem habuetit videndum eft* Strabo enim de-clarans in tertio libro cotiditores vrbiüra Hifpaniæ, adiecit: Tatraconam Scipiones cönftruxetunt,ideö caput eftTarra-conenfis prouinciae. Idem pene dicit Plinius de Natutali hifto-ria libro tertio‘.Tarraco Scipionum opus, ficut Catthago Pœ* norum. quodtarnen non exidimo Verum,quoad illius funda-tionem,fed quoad illius inftaurationem vclampliationem,Vcfæpius exantiquis fcriptoribus faditatum conftat. Refer t enim Varro Cecropes con ftruXiflc Athe-nas,fed Veracihiftoria Athis Rex primus illam cönfttuxit, aquctAtbênS nomen vrbieft)amp;Atticaïprouinci3e,vtmeminitIuftgt;rtUs in fuo Epi tomate. Et ideopuro ciufdem vrbis primam conftruäionem ad Graecos amp;nbsp;Herculetn pertinere,fe* quentibus rationibus.Primaeft, quoniam nequaqUara vcrifiroileeft, vc Scipio-10 nes,Gillainab initio fundaflent,Græcumillinomenimpoôetent,quumeflentLa-tini. quodeuidenter oftenditifidorus exiftiraansillam adipfos^ScipioneSpetti-ncte*. ptoptetcaTarraconamnominat, facjtque earn prima: declinationisin ly, etymologiaturolibiSedantiquiomnesnonquafiLatinamhaibensoriginetnTar-taconam dicunt,fedTarraconem,quafi plane Graecum fit,tertiæ declination is fa-ciunt, inter quos eft Claudius Ptolemxus Ægyptius librofecundo fua Cofmft-* gtaphix,amp;Plinius deNatur^fhiftorialibro tertio ,amp;pene omnes antiquiorcs. Secundâ ratio eft, quoniam conftat exRomaniS ahnalibUS.Gnènm Scipionem, quipriraus cumRomano cxercitucX omnibus ScipionibüsintrauitHifpaniam, in primo fuoaduentu competEfeHannonem Pœnorumducém confidet eapud 30 TartaconamiipfoqueHannonedeuiâo ftatim paruit Scipioni.exquo clare con-ftâtantiquiorem illi efleöriginemaGrxeis ptofedam. amp;quanquamauthentice nofilegerim,tamenvaticinariliceteiusexötdiümadHerculemGracofquepcr-tincte*quodfeqüentitationefirmatur,quoniam quunl idem Hercules diUerfis populisquos exTytiis, amp;nbsp;Phœnicibus, exterifque regiony?uS fecum addüxerat, conceffctitfedes,vrbefqueconftruxerit,atquè ex nomine gentis easappeUauerit, nonvideturaveródiftare,quodAconitisquöSfccumadduxerar,Tarraconenfes agrosconceffetitiamp;terramAcon appeHäuetit. Aconenim Vrb$eftiu Phoenicia non longe diftans a Tyro amp;nbsp;SidonCiCuiUsTyri amp;Sidon.is incola: cum Hercule militantes Gades inftruxerunt, vt refetc luftiUus. Sic enim ab ipfis Aconitis terta 40 Acon appcllata dici poteft. Earn tarnen praefati Scipiones i Giftus amp;nbsp;Publius Cornelius frattesauxeruntacdilataruntjValidifiimoquemüröcinxetunt, amp;mctro-polim totius citerions Hifpaniæeffecerunt. EXquo non eft dubium,quod potu-itdici Scipionumopus, ficut Carthago Pœnoruraj Ad Romanosigitut pertinet Corduba Bxtica, qux a Marco Marcello condita eft, vt placet Straboni libro tertio. Item amp;nbsp;Emerita a lulio Cæfare cotidita ex veteranis militibus, quos ementos appcllabat,amp; ab ipfis emerii:is,Emeritam appellauit. Indern amp;Hifpalis, quoniam liectillius primaconftrudio adHerculcm. pettineat,illius tarnen inftauratio amp;nbsp;atnplificatio ad Caiumlulium Cxfarem pertinet jipfequeluliam RomUleamap* pcllauit,illiufquedenominationcm vulgariidiomatevfqj in hodiemum rétines p vtabipfo lulio CæfateCiuilia, id eft ciuitaslulia, appcllctur. Indectiara Pampi-lona,quaE aPompeio COndita eft,dum non lorige ab ea pugnaflet cüm Sertotio, amp;nbsp;didafuit Pompciopolis,fcilicet ciuitasPompeii, vt voluit Stfabolibto tertio de fitu orbis. Brutus infuper cognominatuS eft GallecUs i qui qüum obtenta Gallecia diutius cum Lulitanis pugnafiet, illofquc Viciflet, Toletum vrbem ex natura loei munitiffimam inprxfidium LuGtanotumconfhruxit. Quæquumab initio parua e iij

fuiffet Vrbs, Gotthorum temp'óré tanta effeda eft,vt in mctropolim crcata amp;nbsp;fupprefla metropoli Carthaginenti, lub qua erat,vt ex libro Conciliorum confiât. Ad Romanos etiam pertinet Cxlaraugufta.Saldubü peranieadida(vt Plinio placet) ab Augufto Cxiare condita, Pertinet infuser ad Romanos Villa Franca Pœ-norum,Sardoniumq; oppidum,amp;IuliuminCcretanis,quxomnia non aRoma-nis prins fundata, fed veiampliata, vel inftauratafuilTe confiât.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'n) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

quot;GMi o vero captaTarracona, ibique dimifTo pratfidio, claffc jo EmporiumremiflaUergetumgentem opprimeredecrcuit.ln--tcrioiprofcdus Athanagiam vrbem,quam hodiePampilonam .dicunt,obfidct,quxcaputilliusgentishabebatur(didacftali-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^™ Pampilonaa Pompcio, vtfupradiximus)pofïtaqueobfi?

dionejamp;inféftoéxereitupoftdicspaucosobfidibusimpcratis Ilcrgetes etiampecunia mulcatbsin ius dicionemque recepir. ïndcin Aufetanosprocédons,Tutclamvrbem adorasiberi peruenjensobfédit. Quumque Lacctani (qüiamp; Cxfarauguftani) viefnis ferrent auxilia,node non longe ab vrbc,quumintrarc veilem, excepit cosinfidns.eorum eatfafuntduode-cim millia, reliquos vero pene omnes' èxutos per agros dilfugerecompulit. Vtbi ^9 tunemaximo adiutorioerat nixiniqua infeftaque oppugnantibus: qua;, quum hyems effet,per xxx. dies quibus düraruitóbfidiO/pedcsaJtaquatiiorextitit. Deinde quum Amufitus princeps eÖrüm ad Hafdrubalem confugifTet, oblatis de vr-be xx. talentis argenti , obfidcs Tartacoham deducuntur. Hæcm byeme gefia funtanno abvrbecondita quingeiïtcfiftiö VieeßfAoodauo. Sequenrivero »-ftate dum Hannibal duro bcllo RomanösindtaHaiquaceret, in Hifpania terra raa-riquepugnatum eft. Hafdrubal Xxx.hàWebatnauesûue triremes fibi ab Hanni* bale dimiffas. His autem x x x. dccemadiunxitxquas x l. Amilconicommifit,afo quecum illis Carthaginem profedusexercirUrri adtnaris littotaducebat, para’ tus pugnare terramarique, ad quancurique partem hollis occurndeu Gncus Sd- yq pio primum terra hoftem aggrediftatucrat, led tarneninteUedo cum nouishofti-buiconfultius effe, mari pugn.indüm’ftatuit, parataque claffe qumqueamp; trigin? ta triremium hoff cm fcqui parat, quidcledis militibns ex omnibus copiis fuistri-rememconfcendlt.P|fmaqueflationc4eno milliarioaholliolberiffuminisclaf-fem duxit,auditoque.claflcm höftiumadlbcrioftiaflarejduxMalfjlienfium fpet culàtoriæ triremes a Ccfrifule miffæfunt, quœ retulcrum Cartbaginenflum daf-fem ad fluminis Iberi oftia effe, caftraque in ripa pof ta. V nde vifum eft, vt incau-tos improuidofguemagnoclamopc, fimulamp;terrorc aggrcdcrctut,acqueftibfa-tisancoris adhoftem vadit. MultaseaHifpaniatparsalrasturreshabet,quibus^ fpeculasamp;propugffaculaaducrfusIatroncs,maximcquepiratas,habcnt.Exqui- 40 bus primum confpedis Romanofum nauibus fignum dederuntHafdrubali, or-tufquetumultus maximuseft priusinterraquam inmari,nondumvIlopulfureT morum, aut alio nautico ftrepitu audito, quum nihil minus eo die quam praelium expedarenr.Confeenderunt igitur quam raptiffime naties^ atque arma câpefa iuffit Hafdrubal. caftrofum militespotiusfugxlocum dabant, quam in praelium properabant.Carthaginenfium adeo omnia praeprópere gcrebantur,amp; perturb: batione nautica prohibcbantur,vctcntata'fitpotius quam inita pugna. lamfatisin lato pclago Carthaginenfes terram oonringereconari,in littus triremes ireeoege-runt, fieque alii vac^s, alti ficcolictore excepri, partim armati, partim inermes ad inftrudam perlittus aciemfuorum confugcreconabantur, Duactameöfuerena- p nes Carthagmenfium qux primo congrelfu capes lubt, amp;nbsp;fubmerfx quatuor., Romanivero quanquamterra hoftiumerat,armatamque aciemparatam in lit-tore cemebant, infecuti trepidam claffcm hoftium prætereas triremes quæpro-ris i n terra collifis,aut carinas vadis fixeranr,puppes in aku extraxerc,atq} ex Pu ni-, cis xxx.nauibus xxv.cepcrunt. indeqj parta vidoria Conful Romanus Carthagi-

netti profedus eft:atquc omncm agrumciTcunquaque depopulati ce6ta vrbi mu-toque coniunftaincenderunt. Inde grandiâc maxima præda ditati, Confulcum clafTeVticamperucniCjquacvrbsngn multumaCarthagincdiftat,inIictorequod adfretum HercuIeumpcrcinet. Ibiquefublatis iis quxHafdrubal ad nâutica officia parauerat, cæterisveroinccnfis, deinde in Ebufuminffilamfquaehodieluiza diciturj'nauigaait.ibiqueoppugnatavrbequaecaputcftinfulae-.quumeamcxpu-gnarenonvaluiflentffiiduoibicommoraeifummolabbrefpeqjfruftrati, fein agri depopulationem vertetunt, direpeifqueae incenbs plutibus vicis, mukaque parta prædaquum in nauesïc fecepiffent, ex Balearibus inffilis (quaehodie-Maiotica fo amp;nbsp;Minoricanunciipantilr/lcgati àdScipionempcruêniuntpacempetencç's.\vi-terimflexâ retro clafl'e,mulforum populorum,tam citerio«isiquamvlteriorisHi-fpaniç ad Scipionem legatiohes miflç fum^qui vers doçiinio imperioqj Romano-tum fefedederunt obfidibus datis.FucruntaUtem'popoUiHifpanixquieaftatio-neadRomanumveneruntimperium, amplius quam centqm amp;vÜgintKCoofut vero Rontano exercitu fati-s^des, exereitUtt^vfqi ad Gaftedonem feu ilHusfaltum perdbxit» Fuitehim Gaftülo vrbs arnica fatiSpopWi RQmant^ qux'in-prmeipio vl-tefiotis Hlfpàtli^jfeuCaftellae fita eratjin càpitc BaecisÄumüniSjaqua Gaftcllç Rex (vtdiximus} ribmen amp;nbsp;arma habet.Intcrca Hafdrubal excrcitum in LufiVaniâm duxit,acpropius Oceanum confédéré fecit,fperans reliquum æftatis ibi tranquil-10 le tranfigere. Intérim ( ficut Hifpanis mos eft nouaexpç^çte) Mandonius quidam nobiliscxllergetumgcntefquXjVtdixitnysJipdfeNauarrenfîsàiciiurJquumin-tellexiffetRomanum Confulem a faltu Caftulonis ad maritimam oramduxilFe partemRomahotum fociorum,. quæ patatactat Sç paqifiç^ cos inuaffi. Contra quem quum.aScipfe*?emUrafuiflcxitxriajip^li^.Roi'naniôxercituscum expeditis auxiliis,lcui certaminc dçi^0;us pft lyl^q^^^i^u,^, mfpqs ^^çmqibus fei? qccifis tu-»ulcusfedatuseft. Huiusautjem-uimultusqapfajUiic^v.cHaldrubalqui'adQçcanu fedebat,in focios Romanqrum fiaftra l^qjç^;aj(^Jbpriùtt9;;aréxraherct. Ç.uiqs ad-uétusalio vert il helium ,quoniam Celcib^xotup^iptlncpp^qm.Romanisdatiamp;pb= fidibus fc dederat', accepto'nut^eio a^qipjOBe/^j ma,caph„ quinoux Cartha^inis p prouinciarnvalido exercituinua^iktriapppid^xptiguacamp;^cumipfo Hafdruba-Ic bis pugnatcs^amp; qvudem egregiç,ttià m^Iba bo,^rinum océiderunt, quatuor mil-liaetiamvicepcrüatçum;{B“|d^a^iÛiaribBSBgnU.,,^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... 'j/

dl. : , ,,,^pwedûPitblius$cipO;Gneifi'atier.Ca^(îtlç^if»fgt;eMor iaf!i^ . ?gt;. i \' lt;r • tl-aboh'. • ,. , f^awamVenU^amp;fi-Airjeoniungü^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , .e 'fn

•a~- nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■ f .imu- ?!■ nbsp;nbsp;■n::-ió; .;-l,', nbsp;nbsp;nbsp;t’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ blihjiv

aV PR A feriptis rebus fiefe agentibuSyPubliusScipiokm Gonful,iim-perator conRifuttur, prorogatoque confuUtu in Hifpaniam venir mi(rusaSenatUi.trigintafecumaddudisnauibu.sjfco.0omillibusmi-litum,magnoquçcommcatu return. Eaemmdaffis procul vifa., afo-' eus inHilpaniamilitantihus magna cumlçtitiac iuium focioru'mquc receptaeftin portuTarraconar,ibiquein tenam expofitis mjlkibus profedus Eu'’ WiusScipiofratriconiungitur^ quorumabindecommunicóbUöbellumgercré-iur.OccupatisigiturCarthaginenfibusCcltjberieobeno,tranladolbero,acnul-fo penitus vifoboftc Saguntum pergunt ,eo quod ibi tradicoseuftodiae ab Hanni-bale omnesHifpama: obfidesyfama erat, nxidico marceptsefidio cuftodiri.Erat autem apud Saguntum Boftat Carthaginenfxum dux, qui quum inteUexilTet Sci-i P'onesaduerfus_Saguntumcaftramouere,ipfefecus Saguntum caftrapofuit,mc-’ nbsp;nbsp;nbsp;. ^fesinterSaguntum(quod,vtd{ximus,Muriuetushodieapp(ffl‘atür)amp;littorama*

Ï^ ris, ne claffis Romanorum veniéns pofTet vrbem inuadere.Erat 6óinfuperdux quidam Carthagincnfium, alias Pœnis fidus, nationeldifpanus, Abeloxnomi-rtCj quicallidO potius quam fidcli conCiho Boftarem aggreditbt, dicens fc du-*' turn arbitrart’ftatum Canhaginenfium , ncc modicum periCülüm , li vlteriüs spud eum fit violenta obfidum decentio ^ confultiufque putare fe Poenis ,'Ij , obfides gratia Carthagincnfium patribus remitterentut j qui cum viri maiores ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e iiij

vrbiuinforent, fortius beneuolentiaaduerfus Romanosdimicarent.Quumque hocfatis Boftariplacuiflètj eum huiufmodi genere miniftrumfecit.Prxfciuerat enim Abclox, Scipiones Saguntum verfus veniffe gt;nbsp;quibus perquendam transfu-gam innotuit,fc ad maxima quæqueaCcep tiflïTbaque Romanis paratum efle.Qut quum obfidcs a euftodibus accepiflet mandato a Boftare dato » vt eos genitoribus atque propinquis redderct,ipfe data notitia Romanis in eotum manus fe Hnxic in-cidifle. Vndeqüod facere Boftar Carthaginenfefque de Hifpanis obfidibus fta-tuerant,fecereRomani,qui magnamindepopulorumHifpania:captaueruntbe-ncuolentiam. Redditis enim filüs patribüs atque propinquis gt;nbsp;Romartorum nome quodperanteafcrumcrudclcquc credebaturgt; clcmcns ac liberale habitumeft. lö Communis itaque omnium ciuitatum defedió fecuta a Carthaginenübus fuifTer, nifi hyems fuperueniflet, quaï Romanos Carthaginenfefque, nc in cadra prodirent, detinuiflèt. DumhatcigicuraScipionibus inHifpania agerentur, Hannibal primo a Q.Fabio magiftro militüm Vidus eft. Deinde Hannibal apud Cannas A-pulia: vicum Romanos vfquead finalem intcritum vicit,adco vt fi vidoriam fecu-tus fuiflet j no dubium eft quin Romanos penitus dcicuiflet. Per ca tempora Pto-lemxus Philopater fextus Ægy priorum Rex,qui annis decern amp;nbsp;feptem regnanir, annis ab orbe cobdito quatuor millibus nongentis odogintadecefiit.

Il^-^l’ Nt E R E A dum hare fic in Italia agcrcntur, acriter bellum in Hifpaniage-’^^batur. Scd ad cam vfque diém magis pröfpere pro RomanisPublius Scipio amp;nbsp;Gneus frater communi concordtä decreucrunc, vt excrcitibus ^artidsGncusterra, Publiusman bcllagercrcnti HafdrübalPœnoruminipera* tor neutri parti terra manque fans fidensproeul ab hoftibus ducebat exercitura. Et quum farpiusacfarpiusaCarthägincrffibusaüxiliapöftulaflet,tandeöi quatuor fibi a Carthagine miiufuntequirum millia, amp;nbsp;pedites quantum fiafficcrent. T une Hafdrubalrefedafpepropiuscaftramouit, claflemque amp;nbsp;ipfe inftruipararique 5 iubet ad infulam maritimamque oram tutandam. Nünquam enim ex iJlaora Hafdrubal nantis nauiumque pratfedis fidem habucrat, qua ad Iberi oram turpi-terpugnarunt, vel potius claflem deferucrunt: illis tarnen plurimumincrepatis claflem de integro irfftaurat, amp;nbsp;motis aduetfus hoftem RomanumcaftrisGal-bum nobilemTricenorum ducem, qui fe in cafttis Valido exercicu dctinebai,ag-grediftatuit.Praïmi(raigiturIeuifuorumcomitiuagt;Vtillumpofletadprxliumcó-citare, pattern etiam ad vehementius excitandumad agrorumdeuaftätioncro laxauir.Tumultusinterimoritur, amp;pcragros fugafimulamp;catdcsfit. Quumin-terea Tricenorumlt;lux ad caftra fe recepidet magna trepidatione, hoftem Poe-nUm aggredi ftacuit, nedum feabeotueri.QuumqucHafdrubaleorumaniniot 4 deprehendiflet, copias in altum locum retrahere curauit, quielaufus flumine fans fortiserat: nee fe etiam tutumconfidens, caftra vallomuniuit.Itcrum^uum Hifpani fepius Poenos ad prçlium incitaflent,pari fortuna ac pauore vtrinque pu* gnatum eft. Quum vero Hifpanus Vidiflet Poenos non poflèadbellumeliccrc: A fenam vrbem aggreffus eft,quam Vi cepit, agrofquc hoftiu deuaftâùit. Eaenim ciuitasAfcnaapudfluüiumIbcrumfita,hodicAfchodicitur. i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

«els igiturfiefehabentibus, àCartbagmëadHafdrubalcmlitcrxdelatx Z funt, vt primo veris tempore excrcituminitaliamtraducerct.quxrcs J Vulgata per Hifpaniam,omnium Hifpanorum animos ad Romanos co-ucrtit.ItaHafdrubal ftatim hteras Carthaginemmittit,diccnsamp;indicans

cans quanta damno profedionis fuæ fama fuiffet. His addebat, fi a prouincia dif* cederec,Romanorum Hifpaniam fore, feqs non haberepræfidium, rninufq^ duce quem prxficereprouinciae poffet, arque duos ede Romanorum impcratores,Scipiones Publium amp;nbsp;Gneum,quibuÄ^ix æquis viribus refiftere poiTet. Iraqi fi vllam Hifpaniæcuram haberent, orabat, vt fuccefiorem fibi cum valido exercitu mitte-renr.cuifiomniaprofpereeuenirent,nontamenopusefl'eeumociofummorariin prouincia. Hçliterç quanquam primo afpedu Carthaginenfium Senatus animos mouiflent, ramen quia eis de Italia potior cura crat, nihil de Hafdrubaleamp;copiis eins mutatum eft, Ämilco fucceflor Hafdrubali, amp;nbsp;imperator midus eft in Hifpa-10 niarn validocum exercitu, cladeqs inftruda ad retinendam terram, maritimamqi

oram tutandam. qui cum exercitum clademq; in Hifpaniam traieciirer,caftriscö-niunitis,amp; vallo circundatis, nauibufq; fubdudis, ipfecum quibufda delcdis mi-litibusfcftinater,amp;quantum accelerate potuit, per dubios jnfeftofq; populos ad Hafdrubalcm peruenit.Qmimq; décréta Senatus cxpofuidet,edod us ab Hafdru-bale,queniadmodum bellum in Hifpania gerêdum edet, retro in fua caftra rediit* arbitratus nihil adeoquam celeritate opus ede, ne hoftes eius reditum præfenti-rent.Hafdrubaligiturpriusquam caftramoueret, pecuniamomnibusHifpania populis imperat, non ignorans quemadmodum Hannibal ipfiusfrater tranfitii pecunia mercatorum comparadet, nee auxilia Gallica aliter quam conduda habuif-2.0 fc, inopemq; tantum iteringrelfum vix adalpcs penetraturu fuide.Pecuniis igitur raptim exadis ad Iberum d urnen defcendi t, Vbi vero décréta Senatus amp;nbsp;Hafdru-balis iter Romanis innotuit, omnibus omidis rebus ambo duces iunólis copiis ire obuiam Hafdrubali cccperunt,vt ei obfifterent,rati fi Hannibali Hafdrubal in Italia iungereturcumHifpanoexercitu, finem Romanoimpcrioforc. Hisanxiicu-risexercitusadIberum ducunt, amp;nbsp;tranfaólofiumine quum diuconfultadent, an dclibcrarentcaftra caftrisconiungere, tandem vrbcmpropinquamfiumini,qua: Iberadicebatur,quam exilliusfitu quidamDeturfamarbitjantur,obfidcrecœ-perunt. Quod vbi Hafdrubal inteHexit » opem ferre vrbi parat, quac paulo ante in amicitiam Pœnorum venerat. itaeœpra obfidio a Romanis omida eft,amp; in ipfuni 30 Hafdrubalem vertcruntbellum.Qiiumquequinque milliarium interuallocaftra

poluiflentvtrinque,fingulisdicbuscommidishincindepraeliis,tandemvnoeo-demquedievelut ex compofitovtrinquefignumpugnjepropodturn eft. Triplex eo die fuit Romana acics, peditum pars ante inter ligna locata, pars poft ligna, e-quites cornuacinxere. Hafdrubal vero mediam aciemHifganis firmat ; in córni-bus,dexteroPcenoslocat, lasuo Afros. non longe vtraqueacies viribus diftabar, tumequitum, rum peditum numero,fedvincendidilparPcenisanimus.Romani quidem perfuadebantur pro patria, pro republica, pro reditu in Italiam pugna-re. pro aduerfa Pœnorum parte non ira pertinaces animi erant, quad mallentin Hilpania vinei, quam in Italia vincere. Primo igitur concurfu cum folum pila 40 coniedaeffent, retulit pedem mediaacies,inferentibufqueTefemagnoimpetir

Romanis, media Hifpanorum acies qux cum Hafdrubale erat,tergavertit: amp;: tantum incornibus prælium committicur. hinc Pocnus,hinc Afer vrgcnt,amp; anci-pitiprxliopugnant. iarnqueduo prxlia ede videbantur, quoniam fubmotis me-diisadaltcrutrampartiumpugnabatur.lam Romanaacies,mediaHafdrubalisa-cie fubmota,fatis virium habebat ad dimouenda Pœnorum cornua,quum amp;nbsp;numéro, amp;nbsp;viribuspotiorcs hoftibusforent. Hafdrubal vero ad vltimumeuentum pugnæ moratus,ex media cacde folum cum paucis aufugit. Romani vido Hafdru* balePœnorum caftracepere arque diripucre. Ea pugna, fiqua dubia in Hifpania crant,Romanisadiunxit:Hafdrubalique non foluminItaliagitraducendicxer-S^ citum,fed ne manendi quidemfatis tuto loco in Hifpaniafpemrcliquerat. Qua: pofteaquam literis duorum ScipionumRomac nunciata funt, nonramvidoria, quam prohibitoin Italiam Hafdrubali tranfitu Ixrabantur. Poll priores igiturli-teras Publii amp;nbsp;Guci Scipionum, aliæ funt dclatæliteræ eorundem ad Senatum, nunciantesqualesquantafque res geffiffent in Hifpania profpere, fed primum fti-pcndia,vcftimentaq;, amp;: frumentum exercitui j amp;nbsp;naualibus fociis deede. Deinde

poftquam de publico xrario,amp;priuata pecunia a populo Romano prouifum fuit, conduda omnia magno animo fuerunt.Fadum eft hoc anno aborbecondito quarto milleno nongcntefimo odogelimo primo,amp; ab vrbe condira quingentc-hmo tricehmo fecundo.Pofteavero anno far undo, quum duobus fequentibus annispencnihil memoria dignumcgiflecHafdrubaRcü Magonefratre amp;nbsp;Amil-care Bomilcaris filio vrbem Illiturgum obfidcre cœperunt, q ua vrbemMedinam exil hodievoei tari arbitrer. HanccnimobfidioncmHafdrubal,Mago,amp;Amiico feccrunt propter defedionem, quamaCarthaginenfibusfecerantadRoma-nos.Quumvero eavrbsfruméto maxime indigeret, duo Scipiones inter tria ho-ftium caftra maxima cum anguftia commeatum frumenti afférentes ad vrbem 10 peruencrunt,cohortatiquc funt ciues,vt eo animo, quo prius,fe defenderent, et-iam mœnia tutarentur. In co autem tranfitu commeatus magnam fuorum ftragê, cxdem, ac ruinam paflï funtRomani. Quum vero Carthaginenfes maximaeru-prione in duos Scipiones irruilTenc, grauispugna commiflaeft. Fueruntenimeo die in Carthaginenbum exercitu vltra fexaginra millia hominum: Romanoru vero fexdeeim millia tantum.Eoqi die ex Carthaginenfibus plures occifi funt,quam cflentRomani numero. Cepcrunt amp;:infupcr eodieex Carthaginenfibuscirciter tria millia cquorum,amp;fexagintafignamilitaria, quinque etiamelcphantis mor-tuis.atqi omnibus Carthaginenfium caftris in direptioncmaddudisllliturguni abóbiïdioneliberatumcft.HancIlliturgi obfidioncmfcccrunt Carthaginenfes 20 in odium vrbisquxCaftulodicitur,propinquaIlliturgo,quarquumolimaffediF Gma Pœnis effet, ab eis tarnen defeceratad Romanos, quorum præfidium a Sci-pionibus pofitum in Illiturgo erat.Longe maiora hoc anno in Hiipania gefta funt, quam in Italia. Inde Carthaginenfes reparatis ftatim exercitibus, nouis deniqj au-Xilüs ab Africa tradudis Burgiam vrbem,qua: Romanis fociata fuerat, Carthaginenfes oppugnare cœperunt. Quam obffdjonem veniens Gneus Scipio foluit. Ad Mundam exinde vrbem caftraPunicantotafunt.EftautemMundavrbs (quara hodie Colymbriam appeUamus) in qua denuo Sextus Pompeius cum Agrippa Cxfaris ducc pugnauit. Quum vero Romaniintdlexiffent, ad Mundam vrbem caftra mouiffè, ftatim feeo conrulerunt, ibiq^ collatisfignis ad bellum ventum eft, jo amp;pcrquatuorhoras fere pugnatum eft. VincentibusRomanisffgnumreceptui datum eft, quod PubliusScipio tragulain femore vulneratus eiTet. pauorcepcrat milites, nevuJnusmortiferum effet. NiffcafusvulnerisScipionisoccurri/Tet,caftra Punica co die cagpafuiftent. in hocque prælio dicuntur occifa ex Carthagi-nenffbus duodecim millia, amp;nbsp;capta tria millia. Interim Peeni ad Auringen vrbem recefferunt,quos,vtterriros,nondeferuitfequiScipio,quoniâlediculaaducdus iterum cum Pœnis prælium cepit, atqs in hac fecuda pugna circiter fcx hominum millia fuere ca:ia,amp; mille quingeti capti. His igitur peradis Hafdrubal Magonem fratrem pro reparandis exercitibus ad conquiffrionem milirum miff t; qui quidem breuicxercitum lïpleuitmilitibus, animofqjadinftaurandum denuo certamen 40 cxcitauit. Deniqj confertoprælio, eodéeuentu fortunaq^pugnarunt. In co enim plus quam odo millia Carthaginenff um exfâ funt.clephan ti odo capti,tres occiCi funr.RebusigiturRomanorumffcfcprofpercinHifpaniahabentibus,vcrecun-diacepitRomanosSaguntum vrbemqua:caüfabellifuerat,nonobffderc,qu?pcr mulrosiamannosinhoftiumpoteftatefuerat.iraqueadilludexcrcicusduxerunr, quod modica vi expulfo prxffdio obtinuerunt, indeep Turdiranos qui Saguntinis paraueranrbcllum,vendiderunr,illorumqjvrbem,precioindcrccepto.Turdifa-nieagens Hifpania:eftiêcundum Claudium Ptolemæum,quæaffumineBæticft amp;nbsp;vrbe Hüpaliviqÿd flume Anam (quod hodie vulgodiciturGodiana}ibienim vrbs erat a nomineprouincia: dida,qua:ob iftam ipff us vrbis hominum vendirio- P nemde/etadicitur,amp;’prouinciamaner. Apud eandem enim vrbem amp;nbsp;prouincia HannibalquumprimoaCarthaginenffbusduxexercituscrcarus eft,dicirurcxer-cirum inftruxiflè, vtSaguntum vrbem populi Romani amiciflimam oppugnarcr. H^cauremgeftafuntannoab orbeconditoquarto millenonongenteffmoodo-geffmo quarto,amp;ab vrbe condira guingenteffmo triceffmo iexto.

De morte duorum Sctpionum in HijJiania, Pithlii 'videlicet (^ G net. nbsp;nbsp;nbsp;_ ^ M - ƒ SE Qv^EN T t B v s igitur duobus poft annis,videlicet anno ab otbe cóndi-toquarto milleno nongc^tefimo odogefimo fexto, amp;nbsp;ab vrbe condita quingentefimo tricefimo odatio, quüm jbxftatem tenderenttranfadis hyemalibusturbinibus, amboRomanrrmperacóres , Publius amp;nbsp;Gneus Scipiones duos exercitusconiunxeruntconfultCjamp;decreto confiHo, vt Hafdru-balemquemcenfebantinïtaliamtranfitviruni, totis viribusimpedirent. Adhoc credebaturfatisvinum, qüum ad eorum'cxcrèitum amp;potentiasacceflîflentvi-* gintimilliaCcltiberorum, qui tranfafta hyeme ad arma fuer an teen tirât i. Tres *® enimfueruntCarthaginenfium exercitus:duces veto duo Hafdrubales, quorum alter maximus erat Pœnorum dux in Hifpania, Amilcaiis filiUs^ amp;nbsp;frater Hanni-* balls, alter vero Hafdrabal Gifconis filius, amp;nbsp;Mago etiarn Amilcaris filius.Hi et* iam omnes tres exercitus lungere ftatuerunt.-Hafdrubal Gifconis filiüs ambos exercitusiam-fimuliunftös habebat, diftabantq; dierurnquinqueitinereabRo-« manis.propioripfis Romanis erat Hafdrubal Amilcaris filius mäghusHifpania: imperator,quicxcrcitumad vrbem Aftorgum habebat.Eam igitur vrbem impc-ratoresRomani maxime obtiUerecupicbant,-amp; Hafdrubalis Amilcaris filiiexer-citum delete, rati fi ilium frangé re poflent, facile alcertwn Hafdrubalcm, ik Ma-r- goncm!^rdeuiaamp;faltusfugcrc compulfuros.TfaquedecreüerantCopiasin duos ^° exercitus diuidere, vt fcilicer Püblius Scipio ddas Rorhani Cxercitus partes affu-meret dimicaturus cum Magone amp;nbsp;HafdrubafeGifconis' filió.Gneus veto' Stipte» cumreliquatertia parte adiüéfis Cekiberis bellum adUcrfusHafdrubaletniAmil-caris filium affumerct. Sic igitür rebus compoiltü Gnetisfcumfratde Pufaliodd-iundis Cdtiberis pariter om nes cum duObus* ëilèrcitibös’kdueffus bodes itinerc5 arreptoad Aftorgiumvrbemcaftra pofuetunt ex oppofito Hafdrubalis, cosMi-uidente vrbe, quibus caftris firmans Pirblids ad decretos bóften prog'ixfius’èft ca duabus exercitus partibus ,Gneoibi cum Cdtiberis remanente. HafdrÜBàltcrô quunaconfpexiffetimminutum exercitum Romanorum ex difc'eflÜPublti'ïblaqï vimexercitusGneiScipioniscohfiftereinGeliiberis,qüörumducésexdii!iitutho 515 beUoatqjconfuetudinelinguxcognitoshabebatjquunitotunlcxercicurnplcnu Hifpanishaberet: cum eis pacïfcitur,amp; occulta^coHoquiatraftaVéedepit, Vt Celti» befiilIorumqyprincipesadpâtrîàmdecedcrent,atq5cbpiâSîndëabdùcereritrnà-gnamercedeeispromiffa.lllisvérotamilleótiSprsamp;mio,tamobdubiü euenmm futuri belli,fpe etiarn remeandi ad propria fuofqf kfendi jus atrox iniuria videba-tur,quodnon vertendi belli opus videbatur,led abftinendiad tëpus.HçôiresCél-dberishaud dubiafada eft propter RomanotUm metum', quum adeo paüciRör-mani effent in exetcitu, vt Geltiberis refiftërenonvalerénr.Exquarèhaiicnus Romanisreftatprouerbium,vtnunquam adeo debeantin exteris fiderc, quiniri fuis fiant etiarn potiores. Signa itaque mouentibas GqltiberiS|tniranhbufqüd3n-40 ftantibus,rogantibus, ac contradicentibusRothanis, vt remanerent, nullam alM am caufamallegarunt,nifife domeftico bcllo rcuocari.Quum vero Gneus Sefpro vidiflét,nechortatu, nee vi poffe Cclnberoscompcllere vrlémaHerént^eum an-xietate cogitans qUid inde aäurus effet, quum neeibitutusefle poffer, necet-^ lamfratriobdiftantiamfe coniuUgere, nullum aliud coiifûltius inpromptuvi-fum eft remedium, quam retro paUlulutti exeroitnm ducerCk Nee minor anxie tas tettorquefratrempremebat, periculumque maius ex noué bofte, quonia'm inp I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teteaMafiniffaRex Numidarum eo tempore fociusCarthaginenfium fadus elf,

1 quem poftea Romana amicitia fecit datum. Is quum vertiffèi valido Numida-I rum exercitu, PubliUs Scipio adueniénti occurrit, qui dtiAlc diebus ac nodi-t jo busRomanisadeoinfeftuserat, vtnon finereteoSlorigiuslighatümpabulatum« queire,quoniamfæpeinuentus inter mediasRomanorûftationcs omnia ingenti tumukumifcebat.Nodibus quoque eorum incurfutepentinoinpórtisamp;vaVo Romano trepidatum eft, nee vel locus, vel tempus vllum vacuum a metuac ftffb-citudine erat Romanis com puiks intra vallum,adempto omnium rerüvftij66nfi-' fiere.Quumigiturpropceffet.obfidio,camquearationc copciperetjdUîtlMi^jis

ac prouidusScipio vidus neceffitatibus tctncrarium capit confilium,vt node ho* ftiobuiam iret ,amp;quocunqj loco occurriflèt,praslium caperet. relido igitur mo-dicoprzfidioin caftris,pracpofitoqucTitoFronteiolcgato,medianodeprofe-duscumhoftibusobuiismanusconfcruit,agAinaniagis,quamaciespugnabant: nee tempus nodis, nec hoftium impetus ordinari acies permitcebat. 5 uperiores veroextumulcuariaturbaRomanicranc, fed quum vcmflentalateribus équités Numidarum,quos repetino incurfufefellifleScipioarbitrabatur,iimagnumter-roremRomanisintulcrunt. Contrado infupernouo certamineaducrlusirruen-tcs équités Numidas , fuperuenerüt etiam noui hoftes duo duces Pcenorum a ter-gopugnantcs.ancepsamp;dirumcommittiturprzlium.Quumquediutiuspra:lium lO ad vtranque pattern dubie perduraffet, prouidus amp;nbsp;ftrenuus imperator hmeinde prouidebat , vbi maxime viderct occurrendum efle. interim dum ftrenue ad alteram commiflïcertaminispartcmprzliumagcrct,latusciusdextrumlanccatranf-figitur.Quumquehoficsqui in impcratorem Romanum dimicabant, eundem ex quo labentemprofpexiflent, alacres ac magno gaudio exultantes cum clatno-re pertotam aciem nunciauerunt impetatorem Romanum cccidiflc.Qux vox Vulgatapaffim, Carthaginenfes vidores, Romanosvidos effccit.Fugamigitur Romani amifibimpetatoreftatim arripereeoeperunt, multoqj plures ex Romanis in fuga quam inprzlio czfi funt«. quooiam vclocitaie equorum Barbarorum Ratim fugientes comprehenfi fucrupe. nullufquc co die Romanorum eualiflet, 15 pifi noxoccurrifTet. Quum vero Pcenorum duces vidoriam ex hoftibusconipe-xifïent, earn ociofam elfe noluerüt. Statim enim citato gradu exercitum Hafdru-bali Amilcaris filioconiungcredccreuerunt, pro indubitato tenentes, fi illicon-iungerentur,alterumRomanumimpsratqremÇneumScipionemdeletutosef-fc. Ncceosfpesfefellit.lztienimcxpriorcvidoriain altcrum impcratoremRo-inanumynitumexercitumducercparant.Gncusvcroquamprimumfratremoc' cifumintcllexit,audumquccxercuumhT)fiium,fuumqucimminutum,amp;focios territosex amiflb fratre, nihil confulttuscfle duxit,quam pauluiumretrocedere, vt interim ad aliquem tutiorem locum fe reciperet,quo deliberate valcrct,quidei agendum effet. Vndc vpa node ignorantibus hoftibus exercitum illinc eduxit. jO Capto igitur aliquantulo itincris antequam receffus imperatoris Romani ad ho-

- ff es perucnifict, Hifpani ffatim cognitafugapramiffisNumidis,quantum potent citatisagminibus, ièqui ca:perunt.quosantenodemaffceurosNumidz,nunca tergo, nunc a laterilÄisincurfantcs Romanos confifferceoegerunt.Gneus veto Scipio imperator prouide fuumtucabatur eXcrtituin, nunc agendo, nuneconfi-ftendo expedatis pedeftribus, v t fimul omnes iundi eóffigerent. Quum vero ali-quandiunonmultumptocederetur, amp;iaminftaretnox, Scipiofuoscpratliore-uocat,amp; in vnum tumulum collcgit,qui locus non fatis tutus crattimoreconcuiTo exercitujfedtamci^tutiorquamaliquis ex circunftantibus.Ibi igitur impedimen-tis in medium rcceptis, amp;nbsp;pcditibus circunftantibus, vix exercitum ab impetu in- 4O curfantiumNuroidarumtutabantur. Poftquaigitur omnes tres imperatores Pee' norumaduenetuntcum eorum exercitibus, impcratoriRomano vifumeffinloco fine pra;fidioamp;vallo non pofle tuto confiftcre: amp;nbsp;quum locum accuratius dr-cun/pexiflct,minimegt;aptum iudicauit, vtvallocircundari poffer,Namadeonu-dus erat acafperi foli,vt nee in eo, vjrgulta effent,nee terra effodi, nee vlla opera a-ptari poffer,vt hoftibus difficilem aditu m prçberet. Cui nullum przfentius retne-dium fuit,quam locum farcinulis excrcitus circundarc,vt ipfis obiedis hoftes nö tamfacile valerent inuadcre. Quum id fadum effet, imperatorefquc Pcenorum claufumvidiffent Romanum exercitum,vociferantcs acclamantefq},quaficapti intra farcinulas Romani tenerentur,inuadcre Romanos curant. Ft quum magno 5*^ ii^petuirruenreshoftesnecillaclaufura, nee defenfionc poffentahadituprohi-betc,multi ex Romanis militibus in fykias,quidam in caftra Publii Scipionis mor-tui. imbus pfzcratT.FrontciusIcgatus,confugerunt. Fcrunt aliqui ipfumGneu Stj^i^^pfim imperatorem in primo congreffuac impetu mortuum fuiffe: quidam vei^jCum in propinquara tutrim cum paucis cffugiffc:quam circundatam quum w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nulla

huila vî pofTent fuperare,igne foribus fuccenfo, cum ipfo imperatore omnibufqj qui intas crant,crematamdicunt.Sicque GneusScipio imperator Romanus tri« cefimo diepoftPublii fratris obitum interfeótus eft. Luélus ex morte eofum non tantum Romz, fed amp;pcrtotambllfpaniam fuit. LugebantRomaniamiftbsdu-ces,diffipatumexeicitum,amp;alienatam prouinciam.Hifpani veto ipfos Jugebant defiderabantque duces, Gneum tarnen magis quidiutiusprouineixptsefuerar, maioremque ex diutiori mora fauorcm populorum fuerat confecutus, experi-mentumqueiuftitiatactemperantix Roman a: primus Hifpanisfuerat.Hisitaque pcraâisquumdeletus cfretRomanuscxercituSjamiflæqueHifpaniæviderentur, 10 vitvnusLuciusMartiusSeptimiifilius,quieratRomanus,impigeriuuenis,ani-miqueamp;ingenii aliquanto maioris, quam pro fortuna in qua erat natus. huic ad funimamindolemaccefleratGneiScipionisdi,fciplina,fub quo totannos militia: artem edodus fuerat. qui ex fugacolleólismilitibus,amp;quibufdamexpræfidiis vrbiumaddu(ftis,non contemnendum exercitum fecerat, coniunxeratque cum TitoFtonteioPubliiScipionislegato, tantumque ei omnes Romani équités tri-buerunt,vtad eumfummam imperii detulerint. Commutatis igituramp; commtJ-nitiscaftriscircalberumamnem, modico temporis interualloomni renecefla-ria,vilt;ftualibufque, amp;nbsp;commeAtibus refertafunt. adeo omnia per nouum imperatoren! LuciumMartium cum impigrompraftanti animo exequebantur. Ca-10 terum poftquamRomanimilites intellexerunt Hafdrubalem Gifconis filium ad dclendasreliquiasbellivenifle,lberurpquetranfiire,appropinqüafle,ftgnumpu-gns datum elTe,recordatiquospriusimperatoresl!abuiirent,quibufqueducibus amp;nbsp;copiis freti prodire in campum ad pugnam folitieflenc,flcre omnes repente ofFenfarequecapitacoeperunt, amp;alii manus in cœlum tenden tcs,amp;Deosincu-iantcs,alii ftratihumo fuumquifque ducem inuocantes erant. nee fedari poterat hmentatio, excitantibus tamé centurionibus, amp;nbsp;increpante Martio porredis ma-nibus, quod in muIiebreS amp;nbsp;inutiles fe proieciffent fletus, potius q nam ad tutan-dosfemetipfos ac rempublicam hortarentur, vt fecum acuerent animoS, amp;nbsp;nein-ultosiinpcratoresfuosfinerentiacere.His verbis aliquantulumexcifari,qüumre-p pente clamor tubarumque fonitus audirentur ( iam enim höftes prope vallü erat) omnesaladuadarraadifcurruntjamp;inhoftemnegligenteramp;sincompofiteveni-entem occununt. Qua: res improuifa primo afpedu terroremintulitPœnis,ad-mirantibus vndetothoftesdeleto paulo ante exercitu tune occurriflènt, vndeq; tanta audacia, vt duobus vidis imperatoribus, inbellunyrepræfumerent.per-cunäantibufque qüis caftris præeflet, exercitumque duceret, quis pugna: fignu dediffet, omnia admirationi erant. Deinde fada in eosvalidaimpreflioneretro fugamcapercPoenicceperunt,amp; magna eo dief uifl'ctcçdesfugiencium,niû Martius incur fan tes fuos repreffiflet, concitatamqueaciem, ad prima fignafeoppo-nens,cædis acfanguinis auidam ad caftraretraxiffet. Carthagioenfes (vt diximus) 40 primoafpedu trépidantes vallo femunieruntQuumqjvidiÄent Romanos fub-ftitiire,metu id feciffe arbitrati,lento gtadu irt caftra tedeunt, contemptuique Ro manos habentes,grandis illis negligentia irt euftodiêdis caftris erat; quoniam ctfi vicinos hoftes fciebant, occurrebat tarnen illis efte reliquiaS duorum exercituura ante paucos dies deletorum. Quum ergo omnia apud Poenos negleda eflent, ex-ploratis bis Lucius Martius ad confilium magis temetarium quam audax ani-mum adiecit, vt fcilicet caftra hoftium inuaderet, confultius arbitratus vnius Haf-drubalis aggtedi caftra, quam,fi fe omnes tfes exercitus ac duces iunxident, in fua illoramexpedareoppugnatiöne.Nctameri fubita res militumanimostürbaret, alloquendos milites ft amie, amp;nbsp;aduocata concione déclarât ^uid faciendum fir, p hortansvtconftanti animo pügnent,neqüe etiamft difficillimum videatur,paue-ant, quum rem faciUimam commoditatecaptata aggrediantur. Statuit enim cis tertiamvigillamnodis,ihquaeXploratum babere dicebat, nullum vigiliarûor-dinem in caftris hoftium effe, ftationcs denique ac cuftodias non vifas fuifle. Quum igitur hora adueniflet,primo impetü caftra hoftium cepit. Tum in omnes paffimgraflaturmuero, quifemifomnes, trepidique ob irtopinatumtumultum, f

k inermes trucidabantur. Erant vitra cos proxima Pœnorum caftradiftantiairt-teruallo fcx milliarium. Itaque Lucius Martius filêti agmine proxitnos hoftesag-greditur, quum null« in caftris portæ.neque in vallo euftodiç forent, in quæ, vcl-utinfuacaftra, nullo vfquamobfiftentepeneftauit.indetubæcanunt.lignapto-dcunt,rumortollituramp; clamor. Pars Romanorum femifomnes hoftes ca:dunr, pars portas occupant,pars ignemfuccenduntjpars obruunt teda, vi fugamag-grcffisintercludant,ignis, clamor, c«des vclutalienatosfenlibushoftesredde-bant. incidunt inermes inter cateruas armatorum, alii ruunt ad portas, alü inter-ceptis itineribus fuperfaliunt valium, amp;nbsp;vt quifque cuadere poterat,ad aliafocio-rum caftra fugiebat, inter quæ Romani cohortem in mediis fyluis ftatueran c,qux 10 fugientibus praedudereviam poftet. Quum igitur aliqui a trucjdafis caftris cua-derccrederent, adaliacaftra fugientesintercipiebanturacohortemediaRoma-norum, a qua esefi ad vnum omnes funt. fiqui tarneneuaferuntinipfaproxirria caftra,nonpriusab cis renuntiari potuit fociorum cardes, quarn priori exerci-t-uezfo Romani milites adeflent. qui féroces ex nodurna vidoria fadi, quum eis in caftrorum portis obfifterc non valcrent, graue atroxque intra portas ineunt prxlium. QuumquePœniclademaltcrius exercitus intcHexi/Tent, terrore verft Ïuntinfugam. itaque die acnode Pœnorum caftra cxpugnata funiduduLucii Marti».Exquibusfeptemamp; triginca millia hominum c«û funtfccundumClau- ' dium,qui annales Àccialcs de Græco inLatinumvertit:capiiveromilleodin- t^ genti ac triginta,pr£cda ingenti parta, in qua nonabfuitclypcusargenteusHaf-drubalislibrarum centum actriginta,in quo defuper imago Barcinirerebatunob quarn caufam Hafdrubal Barcini ab autoribus appel! a tus eft. Magnum deinde Î Lucii Marti» nomen fuit.-eins infuper vidoria: quidam addunt, ex eius capite âammam igneam cmicuiftè quahoftes delcbat.TantumRom2edeeiusviâorii^ cxultatumeftjVt in tcmplo louis eius ftatualocatafueritcum imagine Hafdrubal Iis,tantufque ignis pro lætitiaacccnfus eft? vt peneCapitolium eonflagratum fit. Poft hæc veto res ali quan to tempore paciftexin Hifpania fuerunt. Dum hac tarnen in Hifpaniageruntur, omnis belli cura a Romanis verfa eft in obfidione Ca-puxin Italia,quxiamantediutius ab Kannibale tenebatur.quam quum Roma 50 ni forciter oppugnarent,Hannibal ad cam obfidione liberandam occurrit:q uam tarnen quum non poftet hberare, vrbemRomamobfideredecreuit. Ad earn igitur venies caftra fir mauk ad tertium milliareapud amnem Aniené.FuluiusFlac-cus imperator Romaq^s inter Collinam amp;Exquilinam portam extra vrbemca ftrapofuit.Caium Calphurnium Prxtorcm Capitolio Confulcs prxfeceruntk, arci:Senatum frequenter in foro contincri ordinarunt,vt fi in tarn dubiis rebusa-liquid occurrilfct, prouidcretur. Altero vero die poftquam Hannibal ad cum locum caftrafirmaftet, cum duobus millibus equitum a porta Collina vlq; ad Herculis templumdifcurrit,propius qux potuit mœnia explorando.Quod Fuluius Flaccus vbividitadeo licenter Hannibalcm hoc facere, indignum cxiftimas, iuf- 4° fitcquitatumfubmoueri,amp;incaftrahoftiumcxerceri. Ad pugnamigiturvenie-tes illoamp;altero die, pluuiaimmixtagrandinevtrumqjexercitum feme! amp;feciin-do diremit,itavtalteruterin propria caftracompulfusfit remeare.Quam rcHun-nibaladmiraculumcapiens, crediditRomam ex coaduentufibinullatenusde-beri,vtabiplo vincerctur.Sic poftpaucos dicsabireftatuit, fpoliatoquctemplo Feroniçquod multisditatumdonis,auro,argentoquecrat,difcelfit,per Rcateim^ inSamnium profeduseft.InierimCapuacapituraRomanis.

Caifg Nero a SeMtu imperator itt ffi^niam mittitur, BRniKATts igitur qux ad vrbis Capux ruitionem pertinebant, Romain patres cum Senatu Caium Neronem qui ad Capuam vrbem milicaueratiCumduabuspcditumlegionibusquasCapuxhabuerat, amp;: equitibus, adiundis fibi totidem peditibus, ac equitibus oólingem tis quos ipfe legilTct Latini nominiSj, Puteolos miferunt, vt inde in Hifpa-

Hifpaniamnauibustfanfirct. QuivtPuteolos exercitum adduxit, nauesexerci-tum confccnderciubet, indequetraiecitinHifpaniarn, ad Iberumque fluuium vcnit,atqueexindccumLucio Mattio acTitoFronteioconiunduse(i,ftatimqj propcrauitadhoftcsirc.Hafdrubal Amilcaris filius interca ad Lapides atrosca-ftrahabebatinAufetanis.Isenim locuseftinter oppida llliturgum,quodMedi-nam caeli ex illius fitu hodic appcllariarbitror.Emeniusalios montes iamhuius faltusNcto fauces occupaucrat. Quam remquumprofpecfafletHafdrubal,lega-tum mittit ad Neronem, dices, fifecumcolloqui vellet, omncmfuuin exercitum cxHifpaniacdudurum.Quam rem cum laete fufcepiflet Claudius Nero, collo-5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 quiumad poftcrum diem cum Hafdrubalc petiuit,vtRomx leges componeren-

tut de tradendis arcibus,vrbibufque,dieque ftatucnda,ad quam prçfidia deduce-rcntur, omniaque fuaPoeni fine fraude afportarent. Hoc enim Hafdrubal egiiïe probatur,dubitans, nc reftringeretur in ardo, excogitas fi quo modo hoftcm fab lerepoflet,vtinde exercitum educeret.Quod colloquium quumaNeronenon minus libentcr quam auideexpedaretur,Hafdrubal interim exercitum node patat educerc.Primumquequod in exercitu grauiflimum erat, primanodishora iubctecaftnscduci:dataque opera eft,vtpauci Gmul,vt hollem üleutio apciusfal-lcrcnt,cgrederentur. Nam euadendum per ardas ac difficiles vias erat. Quû veto iainmaiorpedcftriumparsexfaltueuafiiret,iamqjfidedecrefcente,nonlinema-f 10 ximometuftari poffer, prima luce omnemaciemfimul cum dephantibuseducit.

Eahoranebuladenfaomnemagrummontcfqjtcxerat. quod videns Hafdrubal, nuncium mittitadNeronem, orans vt in alterum diem différât colloquium, afle-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcnfqjillumdiemreligiofumCaïthaginenfibus, ac fcriatum elle. Exaóhi deinde

horadici quarta,nebula abeutc, amp;t claritatediei fada, fraùs deteda ert. Tuc emm Hafdrubalinftrudaacieomnibufque elepbantis tutus extrafaltusanguftias per camposapparuit. Quum vero Nero t^arefcente die Punicam fraudem agnouif-fchproficifcentem hoftcm infequitur, aciequeinftruda ad pugnam cogebat. Sed HafdrubaldetredabatpugnamUeuia tamenconferebanturprælia pet Romanos S^exttemam Punicam aciem. Inter hçc Hifpaniz populiqui poft cladem Scipio-

Publius Cornelius Scipio filius alt er lui P ab lit annos nat us X x 1111. creatuf Con/ul, ^ in UiJpaniam mittitur.

Apt A igiturCapuainItaliaa Romanis ànno ab orbe condito mM-5 ^M.Dcccc.LXxxvii.abvrbeverocondita dxxxviii.iammif-foi^HifpaniamNerone, eodem anno Senatus Romanus decreuit, Vtexercitusaugerentur,imperatorqueitemaliüsinHifpaniam mit-teretur. Non tarnen quem mitterent, idoneumtliquem cenfebant, 40 animo voluentes, quod duo adeo infignes impetatores intradiestrigintaceci-dcrant, quotum loco deligeoduS imperator fubftituetetur.Quumque alii alios nominarcnt,poftremodccurfumeft,vtpopulus fuper impetatore creandoqui inHifpaniamiret, comitiumhabetet.Diciiutautem comitium, congregatio in quaomnesmagiftratus amp;nbsp;Romanus populus defcendebant incampum Marti-1 umRomxprocreandis imperatoribus amp;teliquis magiftratibuSiStatutoquedie ad comitium interim confultant, quem dignum imperio tanto arbitrarentut. Qjmmque deftituta expedatio viderctur,fteminem idoneum inucniendo,redin-tegtatus eftludus acceptas cladis, defidetiumque amifforum impcratorum. Qua cxrcmœftaciuitaserat, inopfqueconfilii videbâtur. Die tarfen ftatuta omnes in p camputneonueniunt.Tum raagiftratus verft circunfpedäntotapriroatumaci-pfius populi, illique illos intuentes dolent fremuntque, adeö perditas tes videri, defperatumque de republica effe, vt nemo vel non inueniatur,velnonaudeat imperium in Hifpanos capere.Tunc ftatim Publius Cornelius Scipio altenus Pu-blü Scipionis qui in Hifpania occubueraf, filius ,adolefcens quatuor amp;nbsp;viginti an-nos natus, in alto eminentique loco, vt videri profpicique ab omnibus poftet, f ij

confiftens , imperium aduerfus Hifpanos pctiit. In quem omnium oravultufqüc conuerfi, cum maximo aflenfu totiufque comitlifauoreproclamaturdignusco impcrio vt in Hifpaniam mitteretur.Caeterum goft rem adam dum ardor animo-rumquc impetus quieuiffet, filentium ftatim amp;nbsp;tacita cogitatio fuborta eft, confi-derantesquidnamfeciflent, pœnicebatquç cos quod plus valuiiretfauor,quam ratioxtatis.Qmnetiam fortunam domus horrebant acScipionumnomen.Sci-pio veroadremtantam deledus itadeaetatefua,imperioquemandato, quorno-doque bellum gerendum effet, magno elatoqj animo differuit, vt ardentiflimum omnium in fe amorem excitaret, certofque redderet omoes confiderantes defu-tura Victoria. Fuit autem Scipio non tantum veris fuis virtutibus mirabilis,fed arte 10 quoque quadam adiutus,amp; in oftentationem earum compofi tus,ita vt multitudi-nis quadamfuperftitionedeipfocaptamétes occupaffet.Poftquamenimtogani virilem fufceperat,nullovnquam die vllamrem autpublicamautpriuatamegir, quininCapitoliumiret, ingreffufque penitiorem rempli locum quafi cum Düs confultaturus,folusdiutiufculemanebar,itavtftirpisdiuinçcumfuiflefamaretu-Icrit. Muka alia eiufdem generis, alia vera, alia dmulata,admirationishumanæin coiuueneexcefferantmodum. Ad has itaque copias quas Claudius NeroaPu-tcolis traiccerat, decern milliapeditumamp;:équitésplurimiadduntur, S^Marcus lunius Syllanus prxtor, adiutor ad res gerendas datus eft. Ita cum trigintanauiu, ideftquinqucremiumclaffe,aTiberisoftiofoluens,pcrmareTufcumfinumqHe GaJlicumEmporiaspcruenit,ibiquedcfccndcns,nauibusiulfisfequi,terreftriiti-ncreTarraconamvrbempetiit. Audita igiturfama fui aducntuslcgatiadeumex omni prouinciaconcurrerunt. Naucs inTarracona; portu confiftere iuflit, remif-fis quatuortriremibus Maftilienfium, qua: caufa officii Scipionem fccutxfucrat. Turn refponfa legaüonibus darc cœpit, fufpcnfa tarnenfufpenfisprouifionibus varictatetot cafuum, itadato animo ab iqgéti virtutum fuarum fiducia, vt tarnen nullum ferox verbum excideret, ingcnfque omnibus quæ diccret, cum maieftas ineflct,tum fides. Profedus a Tarracone ad Iberi oftia exercitum duxit, vbiNero amp;nbsp;Titus Frontcius exercitum habebat, ibique collaudauit milites, quoda duabus tantiscladibusperpeflïsdeindeprouinciamobtinuiflent,ncquepaflieffenthoftcs jo fruiftushaberefœcundarumreturn, atq; ipfos hofteseoercuiflentabomniagro cisIberum,fociofqueRomanorum cum fide tutati effent. LuciumveroMartium fecum cum tanto honore habebat,vt facile appareret,nihil magis veren, quam ne quisobftarctgloria: ilffus.Succcflît inde SyllanusNeroni.Dedudo itaquenouo exercitu ad Iberum amnem vt akeri exercitui iungerctur, compofitisordinatifq; rebus Scipio Tarraconam rediit,qui ob quandam futuri diuinationem non mino-ri fama apud hoftes fuit,quam ap uddues fociofque fuos : cuius diuinationis ratio reddi nullatenus poterat. Erat per idem tempusiam hyemis principium, antequa obtincreturCapuam amp;nbsp;Scipio in Hifpaniam mitteretur.inhachyemcRomanus cxercituscislbcru hybernauit:ScipioveroTarraconæ,Hafdrubal Amilcarisfili- 45^ us apud Saguntum orafqueIberi vitra amnem, alter Hafdrubal Gifconis filius ad Oceanumamp;Gades, Mago vero apud Mediterranea circa fakusCaftuIonis cum fuis excrcitibushybernauerunt.

jj^ Odem anno multa prodigia vifa nunciataque funt Roma:. Nam in vrbe Romaidolum Vidorix in culmine templi Concordie locatum, fuIminSpcrcuflumcorruit, omniaqs vidorix fignaquxantcidolura jpendebant,afulminefuccenfa funt.Idemq; fulmen Anagniara per- p cutiens, muros acportas vrbis arfit.inforoinfuperSuedertanofan-guinis riuulos per diem fluxiffe ferunt, amp;nbsp;lapides immixtos grandini pluiflein Reate vrbe, mulamque peperiffe.Qux prodigia Romaniplurimummetuentes hoftiispIacareDeosftatuerunt,amp;multiplicatisfacrificiis per nouemdiêshoftias immolarunc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

^^^^EQ^ENTi igitur yere , videlicet ab orbccondico MMmm. DCCGC« Lxx x v ï 11. amp;nbsp;ab vrbe (jjnditaquingentefimo crigefimo odauo,quuni iam ver efler,praefcdos militum qui in clafleapudTarraconam hyema-bant,accerfiit,illifque edixit vtcum omniclaffconerariifquenauibus ad aranem Iberum traiicercnt.Ipfe vero terreftri innerecum quinque millibus fociorum in exercitum profedus eft ad Iberum amnemi Vbi quum iunxiflet o-ninesexercitusac Romanas legiones, conuocata concione milites alloqui ftatu» it,praecipueque eosqui tantis fuperfuerant cladibus.Quosomnesadoppugnan-10 damnouam Carthaginem excitât,bonoque animo ac magnafpe ede iubet. Quu-quconmesvnavoccid faciendum conclamarcnt, cos Carthaginem duxit. Quo VifoMagoduxPœnorumqui ad prxfidium vrbis erat, ftatuit cum Scipione inire certamen, fi vrbem aggredi änderet, quam militibusordinans,duoroilliaoppi-danorumexaduerfo,vbicaftraRomanaerant,oppofuit, vt eis ad earn vrbis partem refifti valerct. quingentos infuper milites in arce conftituit ï alios item quin-gentosdifpofuitadquendamtumulum, qui ad partem Orientis in eavrbeloco eminenti fortiffimus erat: reliquam vero multitudinem inftruit, vt vndiqüe oc-currat,hoftiquerefiftat.Patefadaqueporta vrbis cos quosordinaueratin via ad Romanorumcaftra, mittit.Romani duce fiiopraïcipienteparumpercÊfiete, vt ^® propiores fubfidiis incertamine fubmittendis effent. Turn imperator Romanus datofignocopiasimmittit, qua: fado impetu in oppidanos cos vfquein vrbem propulerunt,adeo vt nifi ipfe imperator eis confiffédi fignum dediffet,commixtïe oppidanis in vrbem confugientibus irrupiffent. Magna trepidatiotumCattha-ginenfibusmilitibus,tumetiamtotivrbifit, multæque ftationesamilitibus defe-rutur. Scipio vero circunfpedo quod erat in vrbe 1 ocusgt;cui ob fortitudinem nullum aderatprçfidium,occupatisomnibus adferendamopemmilitibusadciuita-tisportam confligentibus, cui loco ftagnum fuberat. Ad earn igitur pattern fcalis admotispaucosquofdam milites confcendere iubet. quibusconfeenfis fine vllo cettamineobftaculoque, quanto potuerant curfu, ad earn portam conceflerunr, 50 cireaquamomnecontradum certamen erat. adeo fuerunt omnium non folum oculi,fedetiamanimiintentiadprxlium, vt non prius intelligerent a tergo ca-ptam vrbem, quam porta interius exteriufqueinfringeretur.ad quam Romani impetum facientes ea difrupta in vrbem irruunt, in forumque acie inftruda pro-deuntesmagnamhominumcaedemfaciebant-DeindeqiJumhoftesaliiintumu-lumfe reciperent, aliiinarccmconfugetcnt,inquaipfeMagö erat cum omnibus atmatis qui c muris expulfi fuerant, ipfe Scipio partem militumadoppugnan-dum tumulum,partem ad oppugnandum arcem mittit. Tumulus primo congref-fucaptuseft.Mago vero qui arcem conabatur defendere, quumvidiffetomnia hoftibus plena, nee in atcis praefidio fatis fideret,fe, arcem^prxfidium dedit.

40 Quum vero arxdataeft, caedes maxima per totam vrbem fada eft. nulli etiam pu-berum qui obuiam rcpertus fit, parcitum eft. turn figno dato vt a cadibus abftine* rent, ad prsdam vidotes vetfifunt, qux ingensomnisgencrisfuit. Liberorum capitumvirilisfexusdecern milliacaptafunt. Inde qui ciucs crant nouaeCartha-ginis,dimifit,vrbemque reliquam quæillis bellum fecerat,reftituit.Opificesad duo milliahominumerarit.eos populi Romani fore Cumpropinquafpeliberta-dsedixit, ûenixe ad minifteriabelli datent opctam.Cxteram multitudinem in-colarum iuuenum ac validörum fetuorum in claffem ad fupplcmentum remi-gum mittit. Ex bis captiuis auxerat odo quinqueremibus claffem. Extra hanc multitudinem Hifpanorumobfideserant, quorum perind» cütafufceptaeft,ac jo fi libetivel foeii effent. Captus eft 8i ibi apparatus belli maximus. Machinx ferme eexx. minores eexet. baliftx maiores xxttt. minores tiiî. Scorpiones, minorumquearmorum ac telotum infinitus numerus. Signa militaria lx x 1111. auri amp;nbsp;argenti relata ad imperatorem magnavis. Patinxaure.x ceuxx v i. fin* gulxponderis fere vnius librx, argentex vero decern amp;nbsp;odo milliaamp; trecenta. Vaforum argenteorum infinitus numerus. Hxc omnia Caio Flaminio quxftori f iij

affignata numcrataquc fucrunt. tritici modiorum quadraginta millia. Hordei CLXX.millia,amp;: naucs onerarix Lxm.in portuexpugnaræçaptaequecum fuis oneribus,frumcnto,armis,2Erc, ferro, linteis, ^ fparto, aliaque nauali materia ad claifem xdificandam.Eo die Scipio C. Lælio cum foeiis nauaiibus vrbemeufto-dire iuffit, ipfeque in caftra milites aclegioncs adduxit. Poftero vero die comini-litonibusnaualibufque foeiis conuocatis, primura Düs immortalibusiaudesó£ gratias egit, qui fe non vrbis folum opulentiffimae omnium in Hifpaniavnodie compotemfeciflent,fed quod ante eo congefliflent omnes Africæ amp;Hifpanix opes,ne hoftibus aliquid relinqueretur, ac fibi amp;nbsp;fuis omnia fupereflent. Milicura deinde virtutem conaudauit,quod cos non eruptus hoftium, non alti tudo móeni- ^® urn, non explorata ftagni vada, non caüellum in alto tumulo fitum, non munitif-iïmaarxdeterruilTet, quo minus tranfeenderent omnia pcrrumperentque.Ita» queomneslaudans,omnibusfedebere dicebat,prxtereamuraliscoronsdecus eiuseflequiprimusmurumafcêdifl’et.DeindeScipiopronunciauit fe fatiscotn-pertum habere Quintum Trcbellium, amp;nbsp;S ex. Digitium panter in murum afcen-difle, feque eos virtutiscaufa coronis muralibus donate, tum reliquos, proutci:-iufque meritum virtutis erat,donauit. Poftremo Scipio vocatis obfidibus Hifpa-niarum, vniuerfos bono animo eifeiuflitj dicensipfos venifle in populi Romani poteftatem, qui bencficio potius quam metu obligate homines malit, exterafque genres fideacfocietate vindas habetequam trifti fçruitio fubiedas:deinde acce- i° püsnominibusciuitatumrccenfuitcaptiuos,nunciofquead eafdemciuitatesmi-üt, vt adfuosvnufquifquerecipicndosveniret.SiquarumforteciuitatumJegaii prxfentes étant/uos cuiqj reftituit : curam veroaliorum benigne tuendorum C. Flaminio quaeftoridedit. Inter hanc mediam turbam obfidummuliermagni generis, qux MandoniivxoreratfratrisIIcrgctum principis, flens ad pedes impera-toris procedit, fupplicare ac obteftari eoepit, vt curam cultumq} fœminarum ingt; penfiuscuftodibuscommendaret. Cum vero Scipio nihildefuturu prsfedodi-ceret:tüc rurfus mulier,Haud magni ifl:afacimus,inquit. Quid enim huic, cui nos commififti,non fatis eft fortune ? state enim amp;nbsp;forma florens eft,amp;: extra periculü mulierum stas cum ftimulat. Ipfi autê omnes obfides nobilitate clari earn vti pa- }0 rentem colebant venerabanturqj. Tum Scipio, Mes, populiq; Romani difciplinç caufafacerem, inquit, ne quid quod fandumvfquam cflet,apud vos violaretur; nunc vt eurem idimpenflus,veftra quoque virtus dignitafe^ facit,qus ne ia malis quidem oblits decoriftnatronalis eflis. Spedats deinde integritatis viro tradidit cas, tueriqj non fecus verecunde ac modefte iuflït, quam hoipitum coniuges aut matres. Captiua deinde a militïbus ducitur adeuro adulta virgo adeo eximia forma, vt quacunque parte fe verterct, omnium ad cam conuerteret oculos. Scipio pc,rcundatuspatriam parentefque, inter csteraaccepitdefponfatä earn principi Celtiberorumadolgfcenti, cui Lucio nomen erat.Hsc a Scipione honeftilhme pudiciflirnequeferuataeft. Interim vocato fponfoparentibufqjperdies,cumin- 4^ terimaudiretfpófumdcperircfponfsamore;vbiprimumvcnit,accuratiorceum fermone prins quamparentes alloquitur:Iuuenis(inquit)cü firn, appellor lunior. fitinternoshuiusfermonisverecundia. Ego cumfponfaamilitibusnoftris adme deduda cflct,audiremq5 cam tibi cordi cflc,amp; formafaceret fidcm,voluiirera pro state mea fecum lufiffe Isto legitimoqj amore, nifi cura teip. meum animu occu-paflèt. Nuncautem earn tibi fponfo amanti impenflus conferuaui. Fuit enim fpo-ütuaapud meeadem,qua apudfoccrostuosparentefq5fuosverecundia,acqj feruata eft tibi,vtinuiolatumamp;dignum me teqjdari tibidonumpoflet.hancmerce-dem vnam pro eo m»nere pacifcor,vt amicus populi Romani fis. Et fi me virü bo-num credis,quales pattern patruumqs mcum,fcias multos noftri fimiles in ciuicate yo Romanaefle,nec vllum in terris populu hodiedici pofle,qui tibi tuifqjminus ho-ftiseflcvelic,aut amicus malit. Adolefcensverofimulpudoregaudioqjperfufus, dextera Scipionis tenens, Deos oés inuocare ccepit ad gratia ilii pro fe referenda, ad q ua iam fibi neq; fatis facultatis pro fuo animo atqj illius ei ga fe merito effet. Pa-tetes inde cognatiqi virginis appellati, quonia gratis fibi reddereiur virgo,ad qua redi-

•î H IS P ANIÆXtlB. V..0î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7 redimendamfatis magnum attuliffcntauri pondus, orare Scipionern cœperunr, vcid afedonum acciperct, ncq^ ob id minorem a fe fufeeptam gratiam. arbitrare-tur. Scipio quouiam tantopere pelaient, acceptprum fepollicitus, auri pondus pomancepedesiuflïc,vocatoqjLucio, fupcrd,9tem(inquit) quara accepturus a foceroeSjhxc cibi amcdocalia dona accedafttjaUrumqjinde tollere,acfibi habere iuflit.Hisla:tusdonishonoribufq}dimiflusdpmum,impleuitlaudibus Scipio-nis populäres, amp;congregato deledoqs maximoi comitatu, ne ingratus Scipioni tamibeneficii fieret, cum mille amp;quadri^enus equitibus intra paucos dies ad Scipionem venir. Interim Scipio Lælium^oftquamcaptiuqs obiidefqjaepræ-10 damcxconfilio dusdifpofuerat,omnibusfanscompo/itxs,eidataquinquereme cum capnuis,Magone,quindccimqi Senatoribus Carthaginenfibus,nundutn. vidoriæRomammitrit.Ipfepaucos dies quibusmorariin nouaCarthaginefta-, ruerat, exercendis naualibus pedeftribufqj copiis abfumpfit, nc otiofç vacarenr.; Primo enim die iegiones fpatium quatuor millium decurrerunt, ne otiofis, dura inarmis eflenr,anhehtus deficeret : fecundo vero die arma curare amp;nbsp;tergere ante tentoria iiiffit: tertio die fudibus inter fein modumrulhcacpugnxconcurrerunty conglobatiqsiaculatifunt : quarto die quies data eft : quinto infuper dieiterum in armis decurfumeft. Huncordinemlaboris quietifq5quandiuapudCarthaginem moratifunt,feruauerunt. Remigium etiam claftis: acciucsin altum eucdiagilita-10 temnauiumfimulacris naualis pugnxexperiehantur. Hxc extra vrbem terra ma-riqj,corporafimul,animofq} adbellum acuebant.Resipfa,publicaftrepebatap-paratubelli,fabrisomniumgenerum in publica officinainclufis. Dux cunóta pari curafubibat,nuncoperibusafpiciendis tempus dabat,quæ in officits,quac in at-mamentario,quæinnaualibusfociorumfabrorummultitudo plurimainfingu-losdiescertatim faciebant,confiderans. Vrbisitaqjinchoatisrcfedifqjmuris,dif-pofitifcp præfidiis, Tarraconamprofev^useft. Cuimulta: çuamin vialegariones occurrerunt,quas partira ex itinere dato refponfo remifit, partira diftulit in Tar-raconam vrbem,ad quara oranibus fuis veteribus fociis edixerat conuentum, cu-diqs qui cis Ibcrutn erant, multiqj ex vlteriori Hifpania ad cum »onuenerunt. In-jo terimdeinduftriaCarthaginenfium duces famam capta: nouçôarthaginis com-preflerunt:tandemqi quum vulgar! cœpiflet,aiebant,nec tanti momenti clfe ipfis captam vrbem vnam in Hifpania ab adolcfcente inexperro vna dic,furtiue,amp; non vi oppugnatam, ipfi vero tacite confiderabanf, quanti eflet nouam Carthaginera iiiHifpania amifitfe. Fadoigitur conuentu Hifpanoruml^rraconx a Scipione totailla xftas confumptaeft ad reconciliandos Hifpanorum animos patrim do-nis, partim remiflione obfidum, captiuorumqj folutionc. Clarus inter Hi( panoru duces ad Scipionem venir Indibilis, Mandoniufqj.erat enim cóiux liberiqj eiusa-pudRomanos,fedprætereamcaufam etiam fuit Fortunata inclina tioanimorum, quæ HifpaniamomnemaPunicogt;mperioauertensadRoma#os trahebat. vnde D quafiomnesHifpanorum principes cum omni popular! manu ad Romanos con-fugere videbantur. S!cq;Scipio totahyemeTarraconæhyberuauit.

Pralium Pubhi Cor/telti Scipienù coalra Hiißruhalem, VvM veroiam altera a:ftas adueniflet fequentis anni,amp;: Hafdrubal cerncretres Romanas tot augeriincrementis, fuafque imminui,amp; quod, nifi forte aliquid audendo tentaret, fruiforte ex toto poftents dimicare igiturcum Scipione quam primum ftatuit. Scipio autem certaminis auidior erat, conbderans quod fibi ^cs profpere fuccc-

JO derent,confultiufque cxiftimabatcum HafdrubalcBarcinipra;liari, quam fi o-mnesfimulPœnorumexercituSjducefqîiungercntur.Igiturirritatisadcertamen animis Romani caftra pofuerunt node, Hafdrubal in quorum plano caftra habe -bat. qui quum appropinquafte Romanos intellexir, copias in quendam tumulum inplanifummitateconftitutürecepir,habcnsaporteriori parte flumen,amp;hincamp; inderipa qua: tumulu omm ex parte emgebat. Cum vero Romani ad iaótü lapidis 'e A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nij

tdmulo appropinquafTentjOmnis generis tclofûmcopia iadata eft: Pœnî vero econtra, faxaeriahiquibustumulusomnisrefperfuseratjadabanturnonfolum . ä militibus, fed etiam a multitudine magna lolonum eis immixta. Verum Heet afcenfus difficilis eftet, licet pene telis faxifque Romani obruerentur, tarnen qua-dam audacia, amp;confuetudine fiicccdendimuros,primoaliqui ripamconfeen-dcruntquadam pcrtinaciaanimi,quifimul cepcrunt aliquidin eoloco, quofir-mogradu perftiterunt. Quumque modico interuallo ibi aliquandiu perftitilfentj Pœniimpetu fadoeos inde expuleruût. Scipio vero quum in mediam hoftium aciem irrumpefecupcrct,aflumpto Älioqui addexteram tumuli partemdeccr-taret.ipfe vero ad læuam, inde vtcrque altitudine loei explorata, qua afcenfusfa- *® cilis in tumulum fieret, Scipio apto fatisafcenfu in altum prodiit. Dumqj inftru-d-as acics ordinefque in Scipioncm Pœni volucre volunt, ex alia parte Lælius fubiit. Dum veroipfi retroordines aucrtcrecurant,ncatcrgo vulncrentur,dila-tatur primaacies, locufqucdatus medius ad peruadendum aciem. Quumquein-ter médias copias præliarcntur, quiâ löcüs cis ad prælium difficilis crat, partitis hinc inde ftationibus,elephantifquc in medio conftitutis amp;nbsp;ante figna locatis,ma-gnaRomanorum c2desficbat:ncqucinde euadcrepotuiflcnc,nifiScipio qui a læuocornu indextrum incurrerat,acritcr in nudahoftium latera pugnaflet. Et iam adco a Romanisfortiter retro,Ixuoque cornu pügnabatur,quod fugx non da-batur locus. Praecluicrant enim vias amp;nbsp;portas caftrörum, clauferant amp;:clcphan- ^^ tes inter mediam aciem,amp; Romanorumimpetü plurimum trepidabant. In eo igi-turprælio exfa funt ad oélo millia hominum ex Hafdrubalis exercitu.Hafdrti-bal vero quümexcrcitum cxccrminatumconfpeXiftet, rapta pecunia, elephan-tiiqucpracmiflïsjquospotuiccxcaïdcfugalibctauitjatquetranfadoflumineTa-go Pyrenxum verfus in Uergetes contendit » vbi nunc Nauarrae regnum ede con-Rat. A Scipione vero recenfitiscaptiuis 8œnoru,reperti funtad dccé millia pedi-tum,equitumveroad duo millia. qui retentis Iberis hominibus cattcrosciim o-mniprreda fpoliifquc caftrörum, quibusomnibus potitus eft, militibus diuifit, Hifpanosvero cäptiuosfine pretio omnes domumremifit, Afros vero quxftori vendi iuffit.Quifmquc Hifpani magnam Scipionis liberalitatcm confiderarent, j^ amp;ii qui Romanis prins adhxferant,amp;ii qui liberati fuerant, circunfiifi Regent Scipionem appellate cœperunt. Quum vero regium nomen alibi magnum amp;nbsp;vi-derctut, amp;nbsp;eftet, Ro^a; tarnen tolerabile non crat. ex qua re multitudinem allo-cutus dixit.Sienim animimagnitüdine Regemiüdicarcnt,a vocetamenabfti-nerent. ftupebant Hifpani Barbarique omnes magnitudinem animi eins, cxli-tufquehominem proditum,ad magnaque faftigia euedum prxdicabant. luïfit ctiam Scipio dona dari principibus Hi(panorum,atquc Indibilem fibideligere trecentos ex omnibus captiuis,qui fibi dono darentur.Qimm autem quxftor Afros iuffu impeAtotis venderet, inuentus eft inter eos puer adultusformainfi-gnis. Audiens autem Scipioeumregiigeneriscftc,iuffitafferriadfe.quemquum 4'^ percundaretur Scipio,quis,amp;cuiaseftet,amp;curtali xtatein caftriseftet:lachry-mans Numidam fe ciTe ait, Maffiuamque appellari,otbumquc patreapud Galara maternum auum Regem cdLicatum,cumauunculo Mafinilfaqui nupercum c-quitatu in fubfidium Carthaginenfium veniftet, in Hifpaniam traiecifte,atquc eum fuiftctprohibitusaMafinifla,nunquamantepraeIiumadïifte,eodie,quopu-gnatiim cum Romanis eftet, infeio aUunculo dam arma fumpfifte,equoqucin prafceps delapfocaptum a Romanis eftc. Scipio referuari Numidam iuffit:qux tunCagenda eranytro imperii rebus jpcregit.Indequum fein pretorium rece-piiret,accitum eum intctrogar,ân vellet ad Mafiniftam reuerti? quum effufisgau-dio lachrymis cupere fe diccret,tum pueto annülum aureumdo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P natgt;tunicam irtfuperadmodum ornatamcum

Hifpanofagulöjfibulaqbacaurcazo* na,eqüo quoq5 ornato iuffit, quo vellet j pro-

De tranßtu Hafdrttbalis in Italiam ab HiJpania. SNno itaq; ab orbe con di» quarto milleno nongentefimononagefimo primo, amp;nbsp;ab vrbc condita quingentefimoquadragefimo fecundo,Sci-piopoft hanevidoriam confilium de bellohabuit. Et dum quidam co-fulercnt, v t fugatum Hafdrubalem infequeretur, diu fuper confultatio-nehuiufmodi anceps fuit,dubitas ne alter Hafdrubal Gifconis filius, ac Mago ci-dem Hafdrubali Amilcaris filio iungerentur.Tandem confultius remanerera-tus,quafdam exercitus copias mifit,vt Pyrenaeus intcrcideretur,nc ad illum poffel

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 Amilcardcfcendere.Interim ScipioTarraconamvenir,vbi rcliquum æftaiisirt recipiendis infidem Hifpanixpopulis confumpfit.Interca paucis poft prælium diebus Hafdrubal Gifconis filius amp;nbsp;Mago,imperaiores Carthaginenfium, amp;nbsp;Ma-finiffa Numidarum Rex ad Hafdrubalem Amilcaris filium cum magno exereitu venerunt.tardum poft rem male geftam auxilium,confiliumq} ad cetera belli op-portuna. Confultantibus itaqs de progreflu belli, qualefqj Hifpanorum animi er-gafe eflentin quacunq;prouincia, vnusHafdrubalGifconisfiliusignorabat earn vlterioris Hifpaniæ partem quæ ad Occanum amp;nbsp;Gades vergit, Romanorum efte, quam ipfe fatisfidam Carthaginenfibus etedebat.Conftabat tarnen alteri Haf-dtubali,amp; Magoni,eandcm Scipionis beneficiis occupatam eire:amp; nc Hifpani mie 0 ^Q lites quorum defedionem timebant,ad Romanos transferrentur,nihil eis confwl-tiusvifumeft,quamvt omnesab HilpaniaHifpani militesaraouerentur,atq5 in Italiam vbi caput belli erat, transfetrentur,etiamfi Senatus Carthaginenfium décréta obftarent. Iraqi Hafdrubal Amilcaris filius cum omnibus Hifpanis militibus hltaliam transfertur,vbi Hifpanos milites a Scipionis nomine alienos non aliter quam ftrenue bellicum opus afturoscredebant. Interim Mago decretus cft,vt tra-dito exercitu Hafdrubali Gifconis filio ^m magna pecunia in Baléares infulas ad ^Q^S^egat^da auxilia mitteretur. Mafiniflaqj ex omnibus decretus eft, vt ledis ex vniuerfoexercitu tribusmillibusequitum,expcditusprouinciam peragraretauxilia focus præftiturus,achoftiumagros dcpopulaturus. Hafdrubal vero Gifco* £gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50 nis filiuscum omniexercitu ad tutandam prouinciam ordinatus eft. Deinde Hafdrubal Amilcaris filius magna pecuniævi congregatatranfiuitPyrenæum ,mer-cedeGallotum auxiliacondudurus infuotranfitu.ItaquibufqUn opusfuumdi-grelfisin hyememventumeft. Quumindics cura de tranfituHafdrubalis inlta-liam creuilfet, mittuntur Jcsaii Maffilienfium Romanis, nunciantes Hafdruba-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lem in Galliamtranfifle,attradofqi ad feplurimorumGaUorum animos ede,quia magnum auripondus attulilÏediceretur adconducenda Gallorum auxilia. Mif-fi deinde ab Roma legati funt Sextus Antiftius, amp;nbsp;Marcus Retins ad rem infpici-endam.quiin vrbem refcripferunt,mififîefecumMaftilienfibusducibus,qui per principes Gallorum amp;nbsp;hofpites Carthaginenfium omnia explAata referrent: qui 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 redeuntesdixerunt,Hafdrubalem ingenticoado exercitu proximovere Alpes tranfiturum, nee eum tune quiequarn morari, nifi quod elaufx niuibus Alpes effent. Romæigitur creanturConfules Claudius Nero, amp;nbsp;Marcus Liuius. Magna vrbi trepidatio fit pro aduentu Hafdrubalis in Italiam. ereatis Confulibus magna Romxfacrificia pratter folitum fiunt. pernouem enim dies ducebantui ab æde Apollinis bouesbinae albæ, quas fequebantur duo figna cuprelfea. Deinde virgines vigintiieptem longa indutæ vefte carmen lunoniRcginæ cantabantw ^itginum ordinesfequebantur omnes prxtextati,omnisSenatus,amp;aportaper lugatiüm vicumin forum venere.Inforo veroomnis pompa conftitit. per manos reâe datas virgines fonum vocis pulfu pedum modulantes interceflerunt.ln-3 nbsp;nbsp;nbsp;$0 devicoTufeo inxdem Iunonisperuentüeft,amp;hisduabushoftiisDeosRoma-niplacatoscrediderunt.DecreucrantenimhisperadisConfuleSjeundumobui* am Hafdrubali efte ab Alpibus defcenfuro, ne eius aduentus Cifaipinam Galliam 6óTufciam return nouarum auidam turbaret. Dicitur autem Gallia Cifalpina capars,qu3e hodie Longobardiadicitur,ab ipfis Alpibus vfque in Padum Ra-uennamque , inclufis vrbibus Mediolano, Pergamo , Brixia , Verona, Vin-

centia. Datum infuper confulibus fuit, vt ex omnibus prouineiis excrcitibufqjeli-gerenteam exercituspai temqu« tantxreineceflaria foret,ne Hannibal quiTa-rentumobfidcbatjfuodomeftico praclioocgt;upatus,fratri Hafdrubaliin occur fum venire poffet. Magna ex omnibus prouineiis Romas miffa funt auxilia:cx Hi-fpania vero cum Publio Sulpicio ac M. Liuio ad odo millia peditum, equitumlt;ÿ duomillia, cum multisfagittariis ac fundibulatoribus, mariRomam tranfmiffa funt.Similitcf amp;:exaliis omnibusprouineiis.Interim vere fuperuento,annisab orbe condito quatuor millibus nongentis nonagefimo primo, amp;nbsp;ab vrbc condi-taquingentis quadragintaduobus exadis, tumulrus Romx fadusert ex literis LuciiPorcii,quaenunciarentHafdrubaIcmexhyberniscaftramouifle, Alpefque lO tranfuedum, Ligurum nouem millia conduxiffe, qui fecum duccrentur, nifi eos priusprarlio occuparet. Liguriaenim Genuamvrbem continet,eamq5 partein qua: a Pado flumine in maritimam amp;nbsp;Apenninum vergit. Confulcs vero accélérantes corum digreflumirc obuiamparant.Interim Hafdrubal vrbem Placenti-amobfidere cœpit.credebat enim campeftrem vrbem facilius obtinere. Eft c-nim Placentia vrbs hodic Longobardorum, Romanorum colonia, ex cuius ex-pugnatione fperabatmagnam fuo exercitui gloriara,commoditatcmque fieri, fpemque Hannibali fratri futuram, ex ea quoque rumorem fui tranfitus ad Han-nibalem perduci. Qmlicet diufirmatam oblidionem tcnuillet, ab ea tarnen a-moucri compullus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO

. Nterïm quum Hafdrubal ab obfidione Placentia: difceflhrcr,qua-5 tuorGallos équitésamp;duos Numidasad fratrem Hannibalem mit-tit cum literis, quiin itineiÿ ab cxploratoribus militibus capti, ad Quintum Claudium propra:torcm deducuntur.quiquum interro-^gati variarefpondiffcntjfadomctu tormemorum vcriratcmdiccre compullifunt, atq/cum ipfis fignatis literis traditi funt Lucio Virginio iribuno militum -,adduccndiad Claudium Confulem pcrucnetunt. literae per interpre- }0 tern ledae funt,amp;ex captiuis percundatio fada.Quibus intellcdis non opus mo-raordinatisiamrebuscenfuit,fcdaliquidex inopinato in hoftem rentare. Scribebat enim Hafdrubal occurfurum fe fratri Hannibali in Vmbria. Conful igi-turRomammittit,aicens,vtIedum militem ex vrbano exercitu in arma ad fe

minant.atqj idem Claudius exornni fuoexercitu fcxmilliapeditum,amp;decem millia equitum legir, occurfurus Hafdrubali. Dimiffo itaqs omni reliquoilliccx-ercituC^intoTatioprohuhciat jfcproximam inLucanis vrbem cum præfidio capturum:amp;arrcpto innere quam maximeproperat,vt collega:Marco Liuio iungat exercitunÄ Terror vrbi non minor fun ac trepidatio, quam ante biennium , dum caftra Punica vrbi obieda crant. Feftinato igitür gradu Claudius Nero 40 Confulper Picenum in occurfum Hafdrubalispropcrar,maximcq; vtiungatur alteri Confuli Marco Liuio.Miffis itaqs literis nuneiifqi ad al return Confulcm de fuo aduentu,Liuius ordinat vt tribunus tribunum,centurio centurionem, miles militem, pedes peditem hofpitarctur,quoniam Claudius pcrliteras indicafi'er, nihil cum eXetcitu ferre fe pratter arma. Interim quo per agros vrbefqi pertranfi-ret,occurrebanl vidua: ac matrona:,quae Deos preCabantur pro vidoria, fimulqi can tantes virgincs, ca:tcriqj ncceflaria miniftrabant. Claudius veto Conful mo-nebat, vtnihil nih ad vidum neCeflaria fufeiperent, amp;nbsp;ita citato gradu iter accc-Icrabat* Quum igittiC Claudius propc Liuii caftra veniflet, node clam hofpitali-ter ab exercitu Liuii recepti funt omnes,amp; quotcunc^ erat, alter alteru m ad præ- 50 liuinuitabant:quiomftes validiflimocorpote,acrobuftiflimoad cœnâconferi-pti funt.Poftcro die concilium habitum eft, cui Lucius Portius Prxtor affuit, multi in cam fententiadcclinabant,vtdum Claudius refice ret fatigatos milites, ad cognofeendum hoftem paucoS fibi fumeret dies. Erant aurem Pœnorü caftra ad qumgentos paffus. Claudius vero need ii huic fententiæ acquicuerat,fcd con-Elium

filîum tutiffimutu in celeritate putauit,in morando temerarium arbicratus cft, fi-gnumq; daripugnæ iubet, concilio dimifld fignum pugiix proponitur. Hafdru-bal quum figna belli audiuit,fufpic^us ne nouis auxiliis Romanorura caftra auda cflenc, amp;ipfc fuasacies inftrui iuüit.Qnumqj iam ante figna fuiffet Hafdrubal, quædam fcutavetera hoftium notauit,qux ante non viderat. ftndior acics,ac multitudo maior folito vifa cft.Scifcitatus quid hoc effet, acies ftare iuffit, ac ceci-nii,mifKq; milites exploratores ad flutnen vbi aquabantur,v.bi amp;nbsp;accipi poffent,amp;i: notari oculis, fi qui forte aduftioris coloris, v t ex r ecenti via, effent : fimulq} Ie cir-cunuchi procul ad eorum caftra iubet,fpeculariq;,num aliqua ex parte audum fit '10 valium,atq5 attenderent vtrum femel, an bis, fignum caneret in caftris. Ea omnia quum per ordirièm relata effent, caftra nihil audaerroremfaciebant, quod bina étant,ficut ante aduentumconfulis alterius fueranttvna Liuii, altera praetoris Por tii. in neutra enim aliquid de nouo adiedu erat, fed omnes qui cum Claudio Ne-ronealtero Confulevénérant,apudalios LiuiiConfulis, amp;nbsp;Prxtoris fuerantho-fpitati.Illudautem dubiummaxime referebant,quod in caftris Pr^toris fignum datum femel, in Confulis vero caftris bis referebant cccinifle. Cura quam maxi-meHafdrubalem angebat,quidnam Hannibal ageret, cum quo caftracollocata habctctignorans, ferumqj ei fuum auxilium dubitabat, timens ne Romanis eadë in Italia,qux in Hifpania Fortuna belli foret: vel fuas ad cum literas non perueniffc

io crcdebatjinterceptilqjlitterisConfulemacceleraffcadeum opprimendum. His anxius curis, extindis ignibus, prima nodis vigilia dato figno, v t taciti vafa colli-gerent,fignaafferri iuffit.Itain trepidatione ac nodurno tumultuduces parum intenti,inconfiderati in receffu, quidam in deftinatas animo iam latcbras concef-fcrunt, quidam per vada vitra Mctaurum fluuium tranfnatarunt. ita defertum ag-men. primo vagi per agros ac palantes eunt, feffiqj aliqui fomno amp;nbsp;vigilia fternunc corpora paflim,atq} infrequentia relinq^unt figna. Hafdrubal vero dum lux viam oftenderet,inipfafluminis ripafigna ferri iubet: amp;nbsp;per tortuofiamnis finusflexuf-quc cumcrrote voluens,quumnon multum proccffiffet,impeditus altioribus fluminis ripis vadifqj altioribus ne tranfiret,fpacium dedit Confulibus ad eum in-30 fequendum. Claudius Nero primumcum omniequitatuaduenit infequensHaf-drubalem,Portiusdeinde fecutuscum leuiarmatura.quiquum fcffum exerci-tum Hafdrubalis attigiffent, ab omni parte iricurfantur. omiflo itinere quod fugæ flmile erat,Pœni in montem qui ripæ fluminis propinquus erat, caftra metati funt. Tumaduenit fecundus ConfulMarcus Liuius cumomnibtis pedeftribuscopiis adconferendum ptxlium inftrudis armatifque. Sed vbi omnes copias coniunxe-tunt ,direda eft acies. Caius Claudius Nero dextro cornu,Liuius a finiftro pugnä inftruxerunt,mediaacies prxtoriLucio Portio lucndadataeft.Hafdrubal ve-' ro omifla caftrotum munitione, poftquam neceffario pugnandum videt, fuas aciesinftruxit. In prima acie autem figna collocat amp;: elcphantc*,circavero Içuum

40 cornu aduerfus Claudium Neronem Gallos opponit,neque tantum in illisfidc-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bat,quantumputabatillos a Romanistimcri,dextrumcornu aduerfusMarcum

Liuium fibiatque Hifpanisreferuauit (amp;ibi maxime in veteribus fuis militibus fpemhabebat) in medio poft elephantesfumpfic Ligures. Interim ea frons quam Hifpani tenebant, concurrit cum finiftro Romanorum cornu , in quo Liuius Vtxfidebat. inter Hafdrubalem amp;nbsp;Liuium ingens prælium certamenque con-^'ïaftum cft,atroxquccxdes vtrinquefiebat.ibi Duces ambo,ibipars maior pe-ditum cquitumque,ibiRomanx pugnx,amp; Ligures, afperrimum hominum ge-ï^^isinarmis, ineumlocumverfi,elephantiinfuper quiprimo impetuante figna turbaueraritRomanos, etiam figna a fuo loco mouerunt. DeiRde crefcente eer-50 tamme amp;nbsp;clamorc, iam regi milites inter duas acies non poterant, pugnabant-quevcltit incerti quarum effent, non aliter quam nauibus fine gubematore vagis contingit. Claudius ergo clamabat militibus, Quid ergo milites tam eeleri curfu tam longum itcr menfi fumus inaniter ? Quum in aduerfum collem fru-ftrafignaerigêreconatuseflet,videnseamin patternpenetrari nonpoffe adho-ftcm,cohotiibus aliquot lub duff is e dexter o cornu, vbi cruentum magis ptx-

liurti iudicabat, a tcrgo hóftium fuis etiam inopinantibus in finiftrum hoftium la* tusincurrit,tantaqjcelentas fuit,vcquum afccndifletalatere,moxin terga iam pugnarct. Ita eX omnibus partibus a fronte, a btere, amp;nbsp;a tcrgo trucidantur Hifpa* ni, Ligurefqï : amp;nbsp;âd Gallos iam cxdes penetraoat. ibi enim minimum certaminis fuerat. ipfe auteth Hafdrubal pugnantes nunc hortando, nunc ade undo pcricula fuftinuit.illcfeflbs,abcuntefqjixdioamp;labore,nuncprecando,nunccaftigando acccntlit.illcfugicntesreuocauitjOmiflamqjpugnam aliquot locisrcftituit.Po-ftremoqüüm iam visoria Romanorum notiffima effet, ne fraéfotanto exercitu tanti nominis duxfupereflet, concitato equo in cohorrem Romanorum irruit, ibiqj vtpatre Amilcarcamp; Hannibalefratredignum crat,pugnans ceddit,amp; inter- lU feduseft.Nunquam vna acic tantum Pœnorum interfedum eff, quantum eo bello. reddita eff pugnae Cannenfi atqua cxdes amp;nbsp;vindida. fex enim amp;nbsp;quinqua-ginta milliahominum,ikquadringenti cecidcrunt.Præda infuper magna, turn auri argentiq5,tum alia omnis generis :capti infuper funtRomanorum qui feruia-pud cofdem tcnebantur,fupra triginta miilia capitum, illiq^pro folatioamiffo* rum in praslio militum recepti funt. Nam ipfa vidoria nee fine fanguine fuit, odo enim millia Romanorum occifa funt. Die vero poftero quum nunciatum effet Li-uio Confuli,Gallos Cifalpinos,Ligurcfq;,qui aut prxlio non interfüiffent,autin' ter cxdem effugiffcnt,vno agmine abirc fine certo ducc,fine fignis,ÏÏne ordine vl-lo autimpcrio, atqj poffe ömnes delen, fi vna militum ala mitterctur, Sine (ait) vt fuperfint aliquinuneii amp;hóftiumcladis, amp;noftræ virtutis. ClaudiuSVero Nero Confulfecuta nodepoftpugnam citationitinere,quamindevenerat,die fexto ad caftrafuaqua:obicdàHannibalidimifcrat,pcruenit. Hicigiturdicendareftät, qua: per Claudiumcum Hannibale geffa funtiuxtaTiti Liuii narrationem. Sed quoniam ad rcs Italicas pertinent,fublifto. Obitum enim Hafdrubalis, litet in Italia contigerit,infcrcrc volui,quia de co rqj maxima: in Hifpania prædicamur.

^T quoniam paululumdigreflîfumusabItalia,iam ad propria, id eft ad ja Hifpaniam,reuertamur. Poft tranfitum Hafdrubalis in Italiam, quantum inItaliaeius tranfitus turbauerat,tantumalleuarcinHifpaniaRo-manorugi ftatum vifum eft. Nihilommus ftatim bellû in ea par priori exortum eft. In eius cnimtranfitu(vtdidû eft) duo in Hifpania Pœnorum duces remanfcrant,Mago Hamilcaris filius, fraterq5 Hannibalis amp;nbsp;monui

Hafdrubalis,amp;Hafdrubal Gifconis filius. Hi enim duo duccs poft Hafdrubalis tranfitum ad Oceanum Gadefqj concefferunt. Mediterranci vero maris noftri oram amp;nbsp;quicquid Orientem verfus pertinet, Scipio Romaniqj tenebant. Interim nouus imperatorfx Africa in Hifpaniam mittitur Hanno nomine, qui traiedo ex Africain Hifpaniam exercitu inGeltibcriaMagoni coniungitur.Diciturautcni 4O Ccltibcria ea omnis regio qua: adlbèrum fluuium inter vttunqjmäre cftvfqj in noüamCarthagincm.HannoigiturcoiundusMagoni inCeltiberiabreui tempore magnum gentium numerum armauit aduerfum Romanos duces.Scipio M. Syllanum cum deeem millibus cquitum peditumqj mifit,qui quam feftinatio-ripôterat iuffuproperabat,vt Pœnorum caftrisoccurreret.Sedplurimum impe-diebatur, turn faltibus ^ tum afperitatc Viarum anguftiifqj, quibüs ea omnis regio inclufaeft.exquofadümcft,vtnon folumfama,fednuncii aduentusSyHani ad PœnoS peruenerunt. Vndefadum eft* vc ex ipfis Pœnis transfuga: venirent ad Syllanum, qui hunciarentideeem millia a Pœnis abeffe) atqs bina effecaftraco-rumi âdlæuam itineris,quoirent,caftraeffe nouiexercitus Pœnorum, nouem P millia hominum haberei dextera veto Punica caftra effe tuta ac firma militari cu-ftodia,altéra veto noüi exercitus foluta ncgledaqs effe,vtpote barbarorum aC tyronum. Ea prius Syllanus aggredienda cenfuit, amp;nbsp;figna ad læuam afferri iulfit, ne a ftationibus Punicis confpicerentur : ipfe vero Syllanus prxmiflîs fpcculatoribus tacitoagmine ad hoftem pergebat. ad tria iam propecrant milliaria (qux vna leu-carao-

ca more Gallico dicitur) amp;nbsp;nemo Pœnorum Syllanum fenferat, quoniam confia-goialocaamp;obüta virgultistenebanf.ibique incaua vallc,acpropterea oceuka, confédéré, cibümque cepere. inte^a fpcculatores transfugæ di(âa affirmâtes vénérant. T une itaque farcinis in medium coniedis Romani arma fumpferunt, in-ftruftaque acie in pugnam vadunt.

^h M quum inftruda acie in bellum Romani properarent,quumad mille paflushofti appropinquarent,ab ipfis hoftibus confpedi funt,amp;: ^Mago excaftris citato equoadprimum clamorem deuehitur. Etant autem in Celtiberorumexercitu quadraginta fcutati,amp;cquitesdu-centi.hâcigiturlegionem,amp;quicquid roboriserat,inprimaaciclo-cat,leuem veto armaturam in infidiis poiuit. Qmim veto ita inftrudos ex caftris adduceret,vixdum vallum egreflus,in eosRomani pilainieda coniecerunt:fub-dideàintque Hifpani Celtibcros aduerfusimmiffa tela a Romanis, ad immitten-daipû confurgunt.quæ cum Romani denfatis excepiffent feutis, tûc pes cum pe-de collatus, amp;nbsp;gladiis res geri cœpta eft. Afperitas vero locorum Celtiberis jppter eoruinvelocitatcm fpem faciebat euadendi,fed anguftiæ amp;nbsp;internata virgulta or 10 dines dirimebant : amp;nbsp;finguli, binique velut cum paribus conferere pugnam coge-bantur.quod ad fugam impedimento Carthaginenfibus crat,id eos veîut vindos ad cædem ducebat, præbebatq;. amp;nbsp;ia pene omnibus feutatis Celtiberorum inter-fedis,leuis armatura,amp;: Carthaginenfes qui ex aliis caftris fubfidio vénérant, per-culfi cædebantur.Dcnique duo amplius millia peditum,amp; equitatus omnis,amp; ex veteribuspeditibuseuaferuntfugientes,quidecimodiein Gaditanamprouinciâ ad Hafdrubalem Gifeonis filium reliq^um imperatore peruenerunt. Noui vero milites Celtiberorum in proximas fyluasdilapfi,indc in domos diffugerunt proprias. Scipioigitur collaudato benigne Syllanocûanimaduertiflet,fipromptus fuiffet,amp; reliquum Pœnorum exercitumfacile deleturum;in vltimam Hifpania }o aduerfusHafdrubalem Gifeonis filium pergit. Hafdrubal vero per antea cum vi-fitaffet vrbesfociorum in Bætica, vt contineret illos quos in fide habebat, fublatis fignis in modum fugx potius quam itineris,ad Oceanum Gadefque confugic.Ve-runtamen antequamfreto Gades traiiceret,exercitum omnem paflim in ciuitatcs amicorumditnifit,iuflitquevtmurisfeipfos,amp;ipfiarmismlrostutarentur.Scipio vero cum vidiffet diffipatum exercitum,ac fingulasvrbes debellarc diuturni ma-gisquam magnioperis,retro vertititer,6i ne hoftibus eârclinqueret regioné,Lu-cium Seipionemfratrem fuû cum decem millibus equitû peditumqj ad oppugna-dum opulentilfimam iis in locis vrbê, quam Ortigem Hifpani appcllabât, dimifit.

fej^^s^RATcnimeo tempoteiis in regionibusvrbs opulentiffima,quaeOrti-Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gis diccbaïur, agro fertilis (quam Oriolam moderni appellant) in eaque

argentû.Hanc igitur Lucius Scipio obfidere decrcuit.lnea Mediterraneos populos incurfi-oncs.Scipiocaftrispropevrbem pofitis,priufquam vallaret vrbem,nuncios mi-ûtad portas,qui expropinquocolloquiotentarentanimos,fuadercntquevtami-citiamRomanorumpotiusquamarmaexpcrirétur.Vbivcronihilpacatirefpon-derunt,fofraduplicivalloquecircundatavtbe intrespartes•xerciium diuifit,vt jo vnafemper pars,quictis intérim duabus,oppugnaret. Prima igitur pars adorta eft vrbem oppugnare,fcalifquc muro admotis, quidam qui afeenderunt, vel a mûris deiefti fuerunt,vel fufpenfi videbantur.Magna itaq; tclorum ac faxorum via mûris ruente,anceps bellum ducebatur. Tune animaduertens Scipio nimia fuorum paucitate inæquale certame efle,duabus fimul partibus vtbe eft aggreflus.quæ res tantum pauorem iniecit animis iâ feffis,vt oppidani nimia trepidatione mœnia re-

pcntina fuga dcfcrcret,amp;: Punicum prxfidium.metu ne vrbs prodita effet, reliais ftationibus in vnum fe colligcret.Timor inde oppidanos inuafit, ne fi Romani vr bem intraffent,fiuc Pœnus,fiueHifpanus foret^obuii paflim caederentur, atqjpa-tefafta repente porta frequentes fe ex oppido eieccrunt fcuta præ fe tenentcs, nc tela proeul poft fe proiiccrcntur,dexterafque fuas nudas oftentantes,vt apparctet gladios abieciffe. ld vero cum dubitaretur an dolus effet, impetu boftili in trans-fugas faifto,non fecus quam fi adueria foret acies,caefa eft,eademq5 porta figna in-fefta in vrbem illata funt, amp;aliis partibus fecuribus dolabrifqj caedebatur portât,amp; vt quifqj intraucrateques,ad forum occupandumcurrebat citato equo. ficenira prasceptum fuerat.Carthaginenfes omnes in euftodiam dati funt, ex oppi^nis ij lO qui claufis portis euafcrür,libcrtate donati funt,amp; fua omnia reddita funt. mea op-pugnatione tam ex oppidanis, quam ex Carthaginefibus cccidcrunt circiter duo millia,ex Romanis vero odoginta.Lxta igi tur fuit ris qui rem ipfam geffere, ciuf-dem vrbis expugnatio, amp;: impcratori Publia Scipioni, exteroque cxercitui fpati-ofusac iocundusaducntus:collaudatq5fratremLucium cum quanto potuitver-borum honore, amp;nbsp;Carthagini a fe cap tat Ortigem æquat. Catterum quia inftabat hyems,nccGadcstcntari potcrat,necdifperfumcxcrcitum Hafdrubalisper tora prouinciam confedari expediebat,inciterioremHifpaniamadIbcrum fluuium omnes fuas copias cxercitumqjreduxit.Ipfevcro imperator Scipio cuLuciofra-trc,amp;HannoncPœnorû imperatorc,amp;aliisnobilibus captiuisTarraconavenit. 10

Pu^ffd Sef^tionis cutft I/af^/rubale Gt/coKtsfilio,(^fu^a Haßrubaüs i» Ocea-num c^GadesiaJuiaf».

BN N o ab orbe condito quarto millcno,nongcntcfimo, nonagefimo fecundo,amp;ab vrbc condit^cccc.xtfii.quumin Italiaprofpera omniaeffenr,de retinenda Hifpania foliciti erant Romani,qux tarne candem quafifortunam habebatcxercitus Romanigeftisfoelicitct cedentibus.NamPœniamiffo Hannone duce cxcreitus,vfqj ad vlti-mam Oceani oram Gadcfq; perfugerant, qui tarne turn fitu locorum, turn homi- p num ingeniis ad bellum reparädum idonei videbantur. Itacp cum Hafdrubal Gi-fconis filius,tcrtius poft Barcinos Hannibalem fcilicet,ac Hafdrubaletn fratrcs,Pce norum diix maximus eo bello haberetur,rcgrcffus a Gadibus rebellandi fpem Hi-fpanisdedit.AdiuuantfqueMagone Hamilcarisfilio,dircdispcrvltcriorcmHi-fpaniamlitcrisnunciifque,adquinquagintamilliapeditum,quingcntofqjacqua-draginta milites armauit. Deinde fama vulgata quod ad txx. millia peditum com-paraffet,ad Alpiam vrbem concclfit, in cuius agro Pœnipofitiscaftris co animo erant,vt nullo pado detredarent certamen. At Scipio cum ad cü fama tanti eópa-raticxcrcitusperlat»cffet,prxmiffb Syllano qui milites alocisquibuspcr hyeme degebant,acciperet,ipfcprotinusafociis contrahendo auxilia Caftulonemper- 40 ucnit,ad quem adduda funt aSyllano auxilia peditum equitumque triamillixln-de ad Betulam vrbem cu m omni exercitu progreflï funt, in quo erät equitû quinque millia,amp;peditum quadragintamillia,quibuscaftraponentibus,eosMagoamp;: Mafiniflacum omni cquitatuaggrcffifunt,turbaffcntquc munientescaftraPœni incurfantes in Romanos,nifi a Scipione in tumulum propinquum loco addudi fu . iffcnt.Interim graue committitur prxlium ad earn partem, vbi fignalocara erant. Interim cum omnis multitudo ex Romanorum caftris cfflueret, Peeni ordinibus iamconfufisinfugam vcrfifunt, profugienteshac amp;nbsp;iliac, vbipropiorvnicuique falus vidcretur.Inde^um iam ex ca pugna Romani potiorem partem obtinuifiet, aliquibus tame poftca diebus licet tetati effent,abftinuerut ab incurfionibus.Dc- p indequu tentati a Romanis Pœni effent, Hafdrubal primo e caftris copias in acie cduxit,amp; Romani inde fequuti funt.Quinnqj vtraque acies vallo afpero interme-dio aftitiffet inftruda,a ncutrifq; pugna caperetur,iam die ad occafum vergente,* Pœnisprius,deinde a Romanis in caftra copix addudx funt. Hoc etiam poftca per dies aliquot fadum eft,quoniaPoen’primoe caftris copias cduccbat,amp; prior felfis

feflïs inftando fignum receptui dabat, quü a neutra parte procurfum eflet, telüue inuni(rum,aut vox cxorta. Hoefie per dies aliquot perperâ ado, cû iam Hafdru-balis tyrones Hifpani amp;: lixa: matuiino tumultu a militibus Romanis madato Sci-pionis oppreffi pugna deficerent,Pœnorum duces, priufquam corpora cibum reciperent,raptim in aciem copias extraxerunt. Scipio hxc conteplatus detardare, Sdnvefperü dilferre prælium ftatuit. Nam hora feprima primo cornua cœpic in-ftruere, amp;nbsp;longe tardius ad thedias acies peruenit.Æftus a meridiano fole, labor-

lt;iuearmorum,ac infuper fames,amp; fitis,priusquam manus ad prælium confererér, corporanon mediocricer affeccrunt.lta vtraqj acies innixis fcutis Ggnifque diuti-us perfticerunuCum vero dies declinarct,pugnaque e cornibus,amp; quidem valdc tumultuofainciperet, cum elephanti aliquantulumaleui armatura Romanorü in mediam aciem fe intuliffcnt, Pœni fefli corporibus animi(lt;^ retulere pedé caftra

verfus,ordinem tamêleruantes,nonfecus,quamfihoC ducis arbitrio fieri conti-giffct.amp;ficaliquantifperferuata:funtintegrçacies,quum taméRomani easinfu-gatn inclinatas viderent, impetufque ab illis no poflet facile fuftineri, quanquam Hafdrubalquantumpoterat retineret,refifteretque cedentibus.qui videns collera effe a tergo,vbi tutu effet receptaculü,fimodico fuos interuallo retraxiffet, claraitabat,vtineu fecoUem reciperent. Interim cumverccundia viciffetmetü, Hafdrubale paulifperin vna montis radice exercitu contincte, atqj in ordinêfuos milites reuocante, citato Romanigradufignain collêquempriusHafdrubaloc-cuparecogitauerat,crexerunt;cu(^ hoc Pœni vidilfent,integrafugain caftrajpfu-gerunt,neinterciperetur a Romanis iter. Superuenit interea poft vehemente fo-Icm tanta vis aqux, vt vix Pœni in caftra le reciper ent. nec, dû introirent, proeul a valloRomanierant: qui proculdubio caftra cepifrent,nifiviaquacfuifrentprohi-biti.Exeoitaq; dieCarthaginenfesvlterius aliquid tetare non funt aufi. ipfienim licet laborc fefli acvulneribus effent,n«xq;ó^imber ad perneceffariamquietêeos traheret,tamenquiametusamp;periculüccffandi tempus non dabant,prima ftatim luce caftra faxis vndiq; ex propinquisvaUibus aducdis augent vallo, quoniam in armisparura fidébant. CaftraitaqjPunica oppugnacuri Romaniqnamprimüe-}® rant,fedirapeditifuntobdefedionemHifpanorumadRonianos.Nam Athenas Regulus Turditanorum cum magna populorum manu tranifugit. duo infuper munitiflima caftracum eorum præfidiis fefe Romanis dcdeu;..Turdiunieagen-teamp;prouinciacontinentur,quaca Baetifluminefquodhothe Guadalcaun appcl-latur)peroram Oceanivergitadoramfiuminis Anæ(quodliodicGuadianadici-tur)vfqueadfacrumHerculispromontorium iuPorcugalliafccundumdcfcripd-onemClaudii Ptolemxi. Interim Hafdrubal Gifeonis filins cumintcUigetet animos fuorumad defedioneminclinatos,nealiiexfuis transfugercnt,filcntiono-disfado caftra inde mouct.Qmim vero diesadueniffet,amp;abiis qui in ftationi-bus étant, relata effet Hafdcubalis cum toto exercitu profeftio, Romani prr-H® miffo equitâtufignamoueri acferriiubent,adeoquecitato agmineducebantur, vt fireda viàiflènt,proculdubio eumfuiffentaflecuti-.fcdducibus credituraeft, qui dixeruntbreuius effe iter aliud ad Bxtim fluuium(qui,vt diximus, Guadalca-uir dicitur)vttranfeuntes aggredetentur. Hafdrubal vero cum intellexit claufum effetranfitum fluminis, ac inrerceptû aRomanis,fledit ad Oceanum exercitum, quifugientium moredifpetfi abibant.Tandern affequuntur eos équités Romani, ^iiquilcuiteratmatierant,Pœnosnuncatcrgo,nuncalatcribusincutfabant,fa-dgabant,amp;: morabantur, adeo vtlegiones Romanorû ac ligna iam appropinqua-i'cnt.Cumenimad crebrostumulius fignaconfiftcrent,8ënuncequefttes,nunc peditespræliumconfererem:,fuperuencruntlegionesaefigna Romanorum.iara 50 nonpugna,fed trucidarus velut pecorum fieri cœpit,donec ipfe dux amp;fugæ autor inproximos colles cumfcxmillibusfere incrmium profugit arque euafif.cæteri vetocæficaptiquefunt.InterimPœni inipfo collecaftra tumultuariacommuni-fcrunt.Romani vero cum in collem fubire tentafrent,iniquo afcenfu impediti ne-quiuerunt. Ptætereaconfiderantes quod obfidio inloco inopi arque nudo vix ad paucos dies tolerabilis eflet, obfidionéfirmaucrût.lntcrea multi ex PœnisadRo.

manos confugiebant. Poftrcmo Hafdrubal ipfe dux acceptis nauibus,quu noóU clatn fugiffet,Gades traiccit.crat enim locus ipfe non longe a man. Scipio vero fù ga Hafdrubalisaudita, decern milliapeditum,^ mille équités Syllano ad obfidi-oncmcaftrorumreliquit. Ipfeenim cæccris copiis caufa recognofcendoruinrc-gulorum,populorumque,vtpra:mia pro meritis poflet clargiri,Tarraconanire“ düt. Poft profeólionem vero eiusMafinilTarex Numidarum dam nodeadcollo* quiavenitcumSyllanOjinquibusfegenternquefuamamicaRomanipopulifpo-pondic.inquaamicitiavfquead finem vitimamque Icnciftutcmpcrmanfic,inde’ que concilio faâo in Africam reuerfus cft.

O s T E A vero quam Hafdrubal in Gades profugerar, naues Magoni remifit,quz eundem in Gades afportarent. Mago igiturdimiflisiis qui ex cxcrcitu fuperfuerant,inGades tranfit,quorum parsadRo-manosconfugic,parsaducibus deferta per vicinas vrbes amp;nbsp;oppida difpergitur nullo robore munira.Poftca vero quam Syllanusvidit omnes Carthaginenfes ab Hifpania pulfos,amp; diflipatum exercitum duccfquefu-gatos,Tarraconam ad Scipioncmproperat.QuicumveniiTet,Lucius ScipioMa-1 gniPubliiScipionis frater Romam a fracrenunciusminuseftcum muleis Hifpa- 10 rixnobilibus captiuisquosin vidorix fignum fccum attulit,qui rcs minficein HifpaniageftasatquevidoriasSenacuinunciaret.

^ V v wfama Scipionis ingentigloria celcbrarctur, vulgoqucHifpani-arumvidor proclamaretur, virroagnanimus, inexplebilique laudis f amorecaptus,iam Africam magnamque Carthaginem petere ftatu-ir, vtraaioremfuonomini honorem gloriamque compararet.Et vt J® voti compos facilius euaderet,reconciliandos animos Regum aegé-tium partium illarum tentarc decreuit.Primumquegggredi Syphacem Maflylo-rumRegemcurac,qqp:genscft ad finem Maurorum noua: Cartlugini obieda, diuidentefinuMediterrane!maris. Eratenim cum CarthagincnfibusipfiRegiac genti fœdus,ipfifque pra: exteris barbaris de obfeiuatione teedens praedarius nomen erat, cum ipfis barbaris {vt multi dixcrunt) fides ex Fortuna efte coniueuerir. Ad eundem itaque Regem Caium Lxlium oratorem mittitcumdonis,quiio-cundc receptus eft ab co,quia rcs tam profperc Romanis fucceftiflent, maxirneqi Scipioni.Cumque^tiaminltalia Poenis adiierfxreseflent,in Hifpania nuliac,a-micitiam Romanorum Syphax Lxlio annuit firmandam: earn ramé nccdare,nec 4® reciperc pofte, nifi coram ipfo Romanorum duccScipione. Icaque La:lius acce-ptafidcaRegeadScipionemreuertitur. Eratcnim SyphaxRex opulentiflimus, bello aptus,Carthaginiqj magnx vicinus, illique fuis finibus coniungebatur, nio-dico mansfrcto abipfa Hifpania diftans. Scipioigitur auditoLxlioratusrem di-gnam non pofte fine maximo periculo agi,Tarraconx Lucio Martio, noua vero Carthagini Syllano adprxfidium Hifpania rclidis, ipfe terreftri innere a Tarra-conanouam Carthaginem venir,amp;:anoua Carthagine cumduabus triremibus tranquillo mari in Africam traiecit:cafuque accidit, vt eadem hora Hafdrubalab Hifpania pulfus,feptem cum triremibus ad Syphacem veniens,iadisancorisin terramdcfccnderet.Ita prior in terram Hafdrubal, mox Scipio amp;:Lxlius egreifi, J® pergunt ad Regem.Vt Syphaci vifum cft,duorum opulcntiflimorum populorum duces ca tempeftate eademquedic fuam pacem amicitiamque petentes veniffe ad eum, vtrunquead hofpitium inuitat. Et quoniam eos fub vno eodenaque redo fors pcrduxit,conatus eft eos ad colloquium deducere caufa dirimendarum inter fcfadionum.Scipiohocrenuitjdicens nullumcum Peenis priuatum odium effe

quodcolloquendofiniret,ncqucderepublicafecum horteagere quiequamnirt iurtu fenatus porte, in illudque magnopere Rex tendebat, ne alter hofpitumex-clufus menfa vidcretur,idcoque Scipionem ad eandem menfam cum Hafdruba-1e inuitat, quod Scipio nó abnuit, ^quia id maxime Rcgi placebat, Scipio amp;nbsp;Haf-drubalfimul cœnati,eodcm etiam Icdo fimiil dormierunt. Tantaautem comitas Scipioni,atque ad omnia naturalis ingcnii claritas, amp;nbsp;facundia crat, vt non modo Syphaeem barbarum, infuctumque Romanis moribus, fed etiam hortem quen-cunque infertiflimum alloquendo fibi conciliaret: mirabilioremque afpeólum ac maieftatem pra: fe fecerar,quamgertarum rerulngloriam. Nee dubiumert Re-gem regnumque fola Scipionis alïocutionc inRomanorum ertTepotertare, tan-tamartem ad conciliandos animos eidem natura tribucrat.Itaque non tantum quomodo Hifpaniæ amiflæ cirent,fed quomodo Africa retinerctur, Carthaginê-rtbusnccertariumfuitcogitare.Iniit igiturScipio fœduscum Syphace Rege, nee poftcadiutiusimmoransrtatim prouinciamafe derelidamenm duobus exerci-tibus repetiit. Non enim peregrinandi caufa, ncque folatii, Africam peticrat, fed defiderioeapotiendi; hocquecum iamdiutius in animo reuoluilTet, tandem palam ertïcerevoluit,vtquemadmodum Hannibal initalia bellum gereret, fie Scipio in Africa.qui a rcceflu fuo dubiis plcrunqueamp; contrariis ventis inalto iaóla-tus,quarto die nouai Carthaginis portum tenuit, Hifpani vero licet a Punico belle lo quieti ertent, in quibufdam tarnen ciuitatibus non bonus animus erat, quæ me-tu tranquilla: manebant. confeientia enim illos premebat commirtbrum deli-ftorum,interquasmaxime infigneserant magnitudinefimulamp;culpa Illiturgum amp;: Caftulo opulentirtimx vrbes. Cum enim profperis rebus Romanorum foeii fuiflent, poft cxfos tamëScipiones cum exercitibus defecerunt adPcenos.lllitur-gitani vero defeäioni hoe addidcrunt,quoniam Romanos qui ex illa clade ad eos ptofugerant,hoftibus prodiderunt interficiendos.In eos itaque populos,cum du biæ adhuc Hifpaniæ forêt, fxuitum fui ftt, nifi vtihter po dus quam merito fafturn diftuliflet.Cum verores tranquilltevifæ funt, tempus expedandx vindidx non ampliusdiirimulauit:aduocatumque Lucium MartiumaTarracona cum tertia 50 parte copiarum ad expugnandum Caftulonemmittit.Ipfe vero Scipio cum rcli-quo exercitu quinqj caftrorum ftationibus ad Illiturgum peruenit, cm’ portas oc-clüf^s reperit.Tum omnibus inftruais ad oppugnatiohem faciendam ipfe Scipio milites adhortaricœpit,vtmu!to infertioribus animis cum fuis quamcum Car-thaginenfibus bellumgerendumertet,quippc cumillisdqimperio amp;gloria fine ira certabant, cum iftis vero,v t perfidisc, crudclitatis, ac fceleris poenas Ïuant, quo amp;:ncfandamcommilitonumnecemvlcifcerentur,vtinomnetempusdocumcn-tum ac prouerbium fièrent, ne quis vnquam Romanùm militem ciuemque in qualibetFortunaconftitutum iniuriapremcrct. Abhacexhortatione ducisinci-tati milites,eledis viris qui per manipulos fcalas crigerent, partito exercitu,vtal-40 teriLaeliusprxertetlegatus,duobusfimullocisancipititerrorevrbemaggrediun-tur.Non enimdux vnusaut princeps oppidanos addefenfioneminuitabat,fedfo la confeientiaamp;culpæmetus,exquibusnongloriam,necimperium,fedfuppliciû quxrebant Romani. Qnapropcer fcipfos oppidani animabant ad pugnam,dicen-tes melius efleinaciemori,vbi Mars omnibus communis eiTet, qui fxpius vidum engere,ac vióForem affligere folitus ertet, quam poftmodum cremata direptaque vrbe ante oracaptarumcoiugumlibcrorumque, inter verbera amp;nbsp;vincula, omnia fiEda atquc indigna partos expirare.lgiiur nó militaris tantum xtas amp;nbsp;viri, fed fœ-*®inæquoque ac pueri fupra animi corporifque vires adfunt, pugnantibufque ar-”iatclaqucminiftrant,faxaquoqueadmurorummunitione|jiadducunt.Accen-50 debanturitaanimi certamine,labore,acpcriculo,atqueipfointer fe confpedu, adeoquemagno ardore certamen initum eft,vt aiuuentute oppidanorum exerci-tus Scipionis a muris repulfus fit.Quod fidum vt Scipio vidit,veritus nc vanis co-natibushoftium animus crefceret, amp;remiflïores fuificrent,fibimet conandum cflcccnfuit,partcmquepericulicapertcnsferri fcalas iubet,amp;feipfumafcenfurü, fi exteri recufarent,comminatur.Turn a multis partibus cœptç funt fcalx erigi,ex

aliaquc parte vrbis Laelius vehementi conatu inftabat. Tunc vida eft vis oppida-norum, deiedifquepropugnatoribus occupantur muri. Arx infuper ab ea parce quæ inexpugnabilis videbatur,capta eft. Viderant enim cminêtiflimam eius partem quatalta rupe tcgebatur,nequc vllo oper?munitam, amp;nbsp;adefenforibus vacu-

per modica intcrualla diftantes figebant clauos,quibus, velue quofdam gradus fa-dentes,ira in fummum peruenerunt.Capta igitur vrbe, Romani iram in cos odi-umque euomüt.Nemo enim viuos capiebat, nemoque prædæ memor erat. Tru-cidaturpaffimincrmcsfimulcumarmatisjinfantuliquecummulieribusjigneni-que iniiiper réélis iniiciunt,dirufit qua: ignis abfunicrcncqiiiiiir. itacnimmemo-riam vrbis penitus extingucre voluerunt. Caftulónem deinde Scipio exercitura duxit,quam non modo opprdani defendebant, fed etiam reliquiæ cxercitus Pœ-norum qui ex diflipatafuga paffim in cam confugerant. Sed cum Scipio aduenif-fet, fama cladis Illiturgitanorum eis pariter terrorem ad defperationem intulit. Et quum in diuerfas fententias quifque,pront fibi videbatur, cofulerec, difcordia inter Poenos acHifpanosortaeft. Oppidanorumatque Hifpanorucaputcrat Ccr-dubelJusautor deditionis, quipropofuerat vrbemRomanis traderc,Peenis veto prxerat Amilco.Cerdubellus vero fide accepta a ciuibus Hifpanifque, vrbem da Romanis prodit,qu2 quoniam non tantum deliqucrar,partcmque indignacionis ‘ Romanis abftulerat cruenta Iliiturgi vaftatio,amp;: voluntaria ipforü deditio, huma-nitertradataeft.

C i p 10 igitur noua m Carthaginem rediit redditurus diis vota, ac da-’^'■^'''^^‘'ïgl^diatoribusba(li!iiforibiifqi]e,pro vindidapacrispa-StatuitigiturdiemsW munera gladiatorum. conuenerunt-q“®adftatutumdicmnonfolumobfcurigcneris,fcdetianïrcguli,il-Iuftrefqueamp;:clarioresviri,quorumaliquiperfepugnauerunt,aliqui per alios,alii profeifi funt fe pugnaturos ob gratiam ducis, alios æmulatio traxit,vt ) certamenprouocarent, prouocatique non abnuerent. Quidam controuerfias quas inter fe terminate non potuerant,pado inter fe inito, vt vidorem resfeque-retur,ferro tcrminaredecrcucrunt.Spcdaculoqueludi funèbres additi funt. Interim Martius inultasciuitates in deditionem accepit fine vllo certamine.

Ss T A p A erat vrbsfqua: bodic Afcho dici tur)qua: femper Carthaginenfi-um fuera^quæ fmgulare quoddam odium femper habuit in Romanos, amp;nbsp;tarnen vrbem necfitu,necmunimcntotutamhabcbant,quçferocio- 4® res illis animos facerct, fed ingenia incolarum latrociniis dedita : qui ob excurfiones quas in finitimum agrum fociorum populi Romani faciebant,ad Ro-manorumodium prouocatifunt. li etiam vagosRomanorummilites ac mercatores dietim intercipiebant, amp;nbsp;magnum quendam Romanorum comicatum per eorum fines tranfgredientem,iniquo loco circunuentum interfeceranr. Ad hanc igitur vrbem expugnandam quum admotus exercitus eflet, oppidani confeientia fcelerum,quia nee deditio tutaad tam infeftos hoftes videbatur, nee Ipesin mœ-nibusautarmistuenda:falutiserat,facinusinfeacfuosferum ac tetrum excogi-tant.Locumenimigforoordinant,inquopretiofiiIïmarerumfuarumcongere-' rent, fupereumtumulum coniugesacliberosconfiderequumiuffiffentjignafa- 5^ cefque virgultoru circa cum extruunt,vt donee incertus euentus pugnç cfrct,prç-fidium in ep loco fortunaru fuaru corporumque,quç cariora omnibus fortunis e-rant,feruarent: fi vero rem inclinatam viderent,atque in eo efte, vt iam ciuitas ca-pcrctur,fcirétque omnes quotquot in praelium iftent obituros, cos per fuperos in-ferofque

ferofquc dcos oraucre gt;nbsp;vt mcmorcs libcrtatis quacillo die aut morte honefta, aut miferaferuitute finienda eflct,nihil relinqucrent in quod fxuire hoftis poflet.fer-tumigncmque in manibus effc-.mgnufque amicac ac fidèles potius ea qux peritu-raerant, ablumetcnt,quam hoftes fuperbo ludibrio infultarent. His adhortatio-nibus excitati,nc quem a propofito fpcs mollitiave animi flederet, die adieda co-citato agminc,patentibus portis,ingenti tumultu erumpunt. nee enim erat aliqua oppofita ftatio firma,quia nihil minus timeri poterat,quam vt ex vrbe oppidani c-gredcrentur. Pcrpauca: igitur turmxequitumlcuifqucarmaturacrepente e ca-fttis ad idipfum accurrunt.acrior impetu atque animis, quam compofitior pugna 10 fit,quoniam fine ordine vllo ab vrbe plebs egreffa eft.liaque pulfi funt equites qui » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prius fe oppidanis obtulcranc, exterifque terrorem non leuem intulerunt ; trepi-

datumque parumper eft circa figna,quum robur legionum prç angufto tempore dato ad inftruendum non potuerit tempeftiue occurrerc, quoniam ipfi oppidani in vulnera, hoftes, ac ferrum vehementi vecordia ruebant. Occurrerunt tarnen interca probati ac eledi milites,qui temerarios impetus cædeprimorum fupprcf-ferunt. Patefadaitaque acic quoad fieri potcrat, multitudo armatorum abftine-batac^dibus:ncc tarnenpoteratpropterobftinatosoppidanorum animos,qui fie paffim in cos infultabant,vt in vrbem pugnädo intrantes coadi fint omnes vfquc advnumoccidere. Hocitaqucbellico more dccertandoadumeftinpraeliq,fed 10 fœdiorin vrbe trucidatio fuit,quoniam proprii ciues omnem fœminarum turma, puerorumque imbecillem inermemque multitudinem occiderut, amp;nbsp;incenfo ro-gofcmiuiuaadhuc corpora in ignemiccerunt. Prxtereaipfictiamfuorumcœde miferandicum armis in medium fciccerunt incendium. Cxterum iam cade per-petrata fuperuenerunt Romani,ac primo confpedu tam atrocis rei mirabudi pa* rumper obftupuerunt.Dcinde quum aurum argentumquc,flamma liquefacicn-it,tumulo return aliarum interfluerent, auiditate dudi milites, dum capere vol-lent, aliicofrcpti flammafunt,aliicomDuftiaflamma,quumprimivrgenteturba retrocedcre nequirent.Ita Aftapa fine militum prçda,igne fer roque aflumpta eft. Manius veto exteris dus regionis partibus in deditionem acceptis, vidorem ex* 30 creitumteduxit.

InfirtnitOi ScipionfS, ^ ^Uit maU fertuUt, aCiPio intcrea grauimorbo impcditusêft,grauiorcm tarnen ægritudinemrcddebat,quum plxrique adiiccrcnt,cicorru-ptionem humorumcxnimiacaftitateaccidifle. Vndefadum cft, vt prouincia omnis,amp; maximelonginqua turbaretur. Ex quodeprehendipotuit, quid fubfcquutum fuiflet, fiverafu-ilfct mors, quum vanus rumor tantas excit^fet procellas. non enim fociiaefœderati in fide manferunt, non exercitus inof-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficio, Mandonius enim amp;nbsp;Indibilis Celtiberorum principes ( qui Aragonenfes bodie dicuntur ) quum Scipioni cxpulfis Carthaginenfibus adhxfiflent, nihilque exeoprofperiobtinuiflent,congregatamagnaCeltiberorum iuuenum manna* ^tumSedetanum (inquociuitasSoriafita eft) amp;nbsp;agrumSueflîtanum(inquoôi Singucfla oppidumeftinNauarrx prouincia) fociorum populi Romani mulii-pbeiterinfeftarunt,atquehoftilitcr penedcpopulati funt. Deindealius,amp; qui-^etntnaximuSjtiuilis rumor in caftris ortuseft. Erant enim ad prxfidium odo lï'ilbamilitum incaftris,iisgentibusqux cislberummorabantur,ab imperato-reimpofitum.motx funt autemeorum mentes, quum primum de vitaimperato-p ris dubiifadi funt : fed per antea cœperunt ex diuturno, vt fit, ocio, quum ardio-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;resin pace res cflent,occulte difleminare, quid effet, fi debeUata eófedaque prouincia effet,quid item inter pacatos faccrct,quidvc fi bcllu in prouincia effet,quo-modoque in Italiam remearent.Petitumque eft ftipendiu fxpius procacius ac aui-diusfolitocxmore ac modeftia militari ,amp;: acuftodibus incircuncuntes vigilias

tribunofque opprobriaiadabantur,amp;: node multi in agrum pacatum prædatuin ibant:deinde iam crcfcente licencia,fine mandate a fignis abibant,omnia libidine ac licentia militum infcftabatur,n jhilq ue inf^tuto,aut difciplina militari, aut im-perioeorumquipræerantjgerebatur.FortunaautemRomanoturacaftraferua-bantur, co quod tribuni a principio iura reddere omiferant ex cotagione furoris, non ex parte feditionis defedionifque.Poftquam vcro tribuni reprebendcreat- ' que improbare ea qua: fiercnt,cœpcrunt, amp;nbsp;propalam dicere fe furoris eorum no futures focios,ftatimcrupitfcditio.Fugatisitaqucprincipibus,acdcindctribunis e caftris ex pulfis, ad duos principes feditionis, Caium Albium, amp;nbsp;Caium Atrium dclatum ell imperium omnium confenfu.qui nequaquam tribunitiis contetior-1® namcntis,infigniaetiam fummi imperii fafces fecurefque attredare aufi funt, ne-que in mentem veniebat fuis tergis ccruicibufque virgas illas ac fecures immine-rc,quasadmetumaIiorumpra:ferreL Morscnim Scipionis falfocréditaerigebat eorum animos, ob cuius vulgatam famam mox non dubitabat to tarn Hifpaniam arfuram bello. In co enim tumultu nec focii pecunias imperatori aiferre, nee adiré propinquas vrbes poterant propter turbatas res, quum omnia omnes audcret. Expedabanc enim fingulis horis non tam nuncios mortis,quam funcris,neque fu-perucnire aliquid poficarbitrabanturquod eorum polfec propofitum cuacuaro Verum quum viucrcprimum,moxetiam valere Scipioncm,cerci nunciiaffetret, tribuni militum feptem ab ipfo Scipione funt mifli, ad quorum aduentum primo 2-® fadionis viri exafperari funt anime. Percundati igitur,qua: caufa iræ confternati-onifqucfubita:ciret,diffimulando ftipendiumaddiemnondatumiadabant:amp; quum eodem tempore,quo fcelus Illiturgicanorum extitiflet, poft duorum irape-ratorumduorumque cxercituum ftragemfua virtutedefenfum nomen Roma-norumacretentaprouinciacfler,llliturgitanos pœnam noxa: meritam habere, fuis vcro non eflequigratiam exoluatredefadis. taliaquxrcntibus refponderut tribuni verefeoraturos,ac ad impcratoremdelaturos. Lxtari infuperfefingebat feditionis autores, quod nihil triftius infanabiliufque eucniflet, amp;nbsp;quodfuperef-fetScipio qui Dcum benignitatcreipublicac gratiam reddere poflct.Scipioniita-queinprincipioIcuitcragi placuit,amp;mifiiscircaftipendiariasciuitatescxadori- P bus,ftipendii fpem propinquam dediuEdidumquefubindepofitum eft,vtadfti-pendiumpetendumconuenirentinnouam Carthaginem,fpemquc maximam fux fadionis feditionifque abftulit Mandonio amp;nbsp;Indibili. qui audite quod viue-ret amp;nbsp;valeret Scipio,#mifl’o incepto in fuos fines rcdicrunt,neque videbanequen-quam,nonprincipem,nonpriuatum,apudquemrecipipoflcnt.Omniacnimcir-cunfpedantes,nihilrcliquihabebant,practervulgatiffimumamalisconfiliis rece-ptum,dubiiquc crat,an impcratoris iuflu pro ftipcndiis irent, vcl de eius clemen-tiadcfperarent,quumfcircntcumetiamhoftibusignouifte,cumquibusdimicaf-Iét,fuamquefediti#nemfinefanguinc,fincvulnereefle,acproptercanóatrocem, autatrocipœnadignam.vthumanaingéniafunt,adfuamquifquelcuandamcul- 4° pamdcclinabat.Maior tarnen inter eosillaeratdubitatio, an eorum tribuniamp;cê-turiones,anvcroomncsprorecipiendo ftipendioircBt,amp; valuitfcntcntia,vto-mnes ircnr,quia tutius effe cenfebant.

»V v M vcro per cofdem dies hæc illi inter fe confultarent, cofilium de his nouxCafthaginiagcbatur,certabaturquefententiis,vtrumin autores tatum feditionis animaduerterctur, an vcro omniü fupplicio culpa vin- 50 dicanda eflet.erant enim autores paulo plures quinque ac rriginta.Vicit tandem pœna Ieuior,vt vnde culpa cftet,ibi pœnacofifteret : ad multitudincm vcro fatis efie caftigationem verbalem. Cocilio itaque dimiflb parari expeditio coc-pitaducrfusMandoniüIndibilemquc,cibariaquc excrcitui qui Carthaginierat, parariiubentur.Etcum tribuni feptem qui per anteaSucronem miffifueratadle-niendam

niendam feditionem, obuiam excrcitui irét, fingulis data funt nomina principum feditionis, vteos p idoneos homines benigno vultuamp; fermone priuslenitos Car-thaginemadducerent. Qinquum^eniflent.adconcioncm vocati,inforumad impcratoris tribunal ducutur.Imperator veto feditpaulifpertacitus, turn filentio per pra:conem fado, pkiribus verbis decorüfeditionehabitis,atquecrrorecon-futato,tumexprxparato omnium return terroroculis auribufquc omniumeft offufus.lnterhçccxercitus qui corona concionemcircundederat,gladiisamp;fcutis conctepuic.Tum przeonis audita vox eft citatis nominadamnatorum,qui ftatim inconcilio nudi in medium protrahuntur, amp;nbsp;Gmul omnis apparatus füpplicii ex-10 promebatur. Deligati igitur ad palum, vïrgifque exfi, amp;nbsp;fecuri pereuffi ftint,adeo coneuffis metu qui aderant, vt circunftantium gemitus exauditi fint. Trafti inde de medio omnes funt, purgatoqueloco, citati milites nominatim apud tribunos nbsp;nbsp;« militum in verba Scipionis iurarunt, ftipendiumque ad nomen fingulis perfolutu eft.Hune finem feditio militum habuit.

E R idem tempus Hanno pr^fedus Magonis, miffus a G^dibus cu parua manu Aftorum,datametcede Hifpanos folicitandoadquatuor millia iuuenuarmauit. Caftra deinde paras,ab Lucio Martio diffipatiscaftriSj multis captis,cæteris in fugam datis,ipfe Hanno cum paucis effugit, reli-

' quos perdeuiavagospalantefque perfecutuseft. Dum hxc agerehturadBæcim fluuium ( qui hodie Guadalcauir dicitur Arabica lingua ) Lælius cum elafte in O-ceanum nauigauit ad vrbem quae Carteiadicitur.Erat cnim ea vrbs in Oceani ora îlt;leamHifpaniaepartem,quaexanguftisfaucibuspanditurmare adGades.Cau-^aautem aduentus Laclii erac, quia Gat^tani mifiis ad Romanos nunciis in caftra, obtulcrant vrbem fine certamine tradere. Romanis interim vulgata proditio eft^ quoniam Mago qui in ea vrbe erat, comprehenfos cos omnes Adherbali Praeto-riCarchaginem deuehendos tradidin Adherbal veroconiuratis in quinquere-5® mibus impofitis, prxmiflifque ipfis quinqueremibus, quae cardiores quam triremes erant, ipfe cum odotrireraibus modicointeruailoiecutuseft. lamque frc-tumintrabat quinqueremis Carthaginenfium,amp; ecce Lælius cumelafleaffuit, quiqumh quinqueremem Carthaginenfium capereconatus effet, fequentibus Icptem triremibus ad Adherbalem euedus eft. Quinquerelhis veto Pœna videns fedeprehenfam, amp;nbsp;obfiftente æftufreti in aduerfum reciprocate non polfe, in re fubitaparumper timuit, an videlicet fuæ triremes fequerentur , an veto hoftis roftra conuerteret. ipfa enim dubitatio moram fecit detradandæ pugne. lam cnim fub iduteli erant, amp;nbsp;vndique ftabant hoftes. æftus quoque modcrandi naues adimebat arbitrium. ncque enim crat fimile nauali puggt;æ, quum nihil vo-lt;po luntariumhaberet,nihilqucartisvelconfiliieffet, quoniamamp; natura freti æftuf-quefuis alienifque nauibus panter inuehebat, vt remigi vllus locus non eflet, fi in contrarium æftus tetendiffet. fit igitur coadapugna.Q^m igitur quinqueremis Pecnorum coada, infeftaque in Romanam roftro decurriffet, inuafiffetque,ob‘ liqua Romanaidum alterius roftri recipiebat, interim anceps prçlium cómiffum eft. Quinqueremis veto Romana, feu pondéré tenacior,feu quia plutibus remo-f^tnordinibus refertafacilius regeretur, duas triremes fuppreifit, amp;nbsp;vnius ex aliis r^osdetorfitoppreffajCæterafque quas adepta effet, muldafret,nifi Adherbal ‘^‘itnquinqueremibus extenfis velis in Africam transfretaffet. Læliusvero vidor cæteratûreuerfus,auditisquæadaGadibuseffent,ob patef#damproditionem, p coniuratofqucCarthagincmmifIos,fpcadirritumredada, nuncios ad Lucium Martiii tiQifit,de cundis certiorcm faciens.amp; quia fruftra ibi tempus tererét,aifen-tiéte Martio redire adimperatorem decteuetut, poftque paucos dies ambo noua Carthaginem tedierunt. Ad quorü difceffum nee ociofus Mago fuit, quæ poterac terra mariqucordinans,vt in Hifpaniamtediret. Audita enim llergetumrebellio-nc(quæ Nauarroru gens cft,vt fupra diximus)fpem tecuperandæ Hifpaniæ cepit.

Millis igitur nunciis ad Senatum Carthagincnfium,qui fimul feditionemciuiletn in caftris Romanis, dcfedionemque fociorum in maius verbis augerent, imperia Hifpanixpofferepetiperfuafit. ^

Pr^Uttm ScifioniSjC^Jmlihilisac zMandonu Celtiherorum re^tdorum, ^uiaduerfisKomaws rebeäarani.

Andonivs itaqucamp; Indibilis audita Scipionis fanitate,quia in fines fuos regrefli fuerant,v ifuri paulifper quid feditio incepta ftatueret,quo-niamficonfpiratisciuibusincaftrisindulgeretur,fibi quoque ignofei ** non dubitabat. Poftquam vero vulga ta eft atröcitas fuppiicii,fuam quoque noxam pari pœna vindicandam arbitrati, vocatis rurfus ad arma popularibus, contradifque quarante habuerant auxiliis, in Sedetanum agrum,vbi defedio pri-mum exordium habuerat,cum vigintimillibus peditum, amp;nbsp;duobus millibusamp;

quingentis equitum tranfeenderût. Scipio vero quum omnibus noxiis innoxiif-queftipendium dediflet,vultuamp; fermoncinomnes placato,facilercconciliatis militum animis, prius quam cadra a noua Carthagine moueret, concione aduo-cata muftis verbis in perfidiam regulorum verba faciens afteruit,non fe co animo irc ad vindicandum hoc fcelus, q uo ciuilcm errorem nupcr fanauerat : quoniam id feci t non fecus, quam fua vifcera fecans cum gemitu ac lachrymis, triginta ho-minumcapitibusliberafleodomillium fine imprudcntiam,fiuenoxam:nüc vero Içto ÔG eredo animo in cxdem Ilergctum ire. Deinde fe ad itcr preparate in di-emalterumiuber,profedufquedecimiscaftrisperuenitadlbcrumflumen:dein-de quarto die caftra in confpedu hoftium pofuit. campus enimcrat ab interiori parte montibuscircunfcptus.In cam vallem Scipio quum pecoramuftaex hoftiu agris rapi iuflïirct,ad irritandos barbarorum animos, velites (qui proprieHifpano nomine Ginecariiappellantur)immifir.Vbi vero per excurfionemcommiflàfuit

pugna, Lælium cum equitatu impetum ex occulto facere iubet. mons enim prx-eminens equicum infidias texit. nee vlla mora ad pugnam fada eft. Hifpani cer-nentes eorum pecora toUi,in velites Hifpanos prædaoccupatos incurrere cœpe« runt. Vndequum cœpifletiampugna,amp;gladiis nudatis, coIJatoque pede cer-tamen fieret, fupcruencrc équités. Äcmaiores inde cçdcsfiunt,quam perexcurfi-ones ac leuia certamina fieri foleant. ira magis accenduntur ira Hifpani ad vindi-dam.qui ne pulfi vilt;ftrentur, poftero die prima diei Juce in aciem proceflere. ne-que capiebatomnes copias aognftavaUiszduçnamquepeditum partes,amp;omnes denique equitatus in aciem defeendet ont, reJiqua veto pedimm pars in vnum ex obliquo collem conftidt.Scipio confiderans Jocs anguftiam pro le efle,quiain ardu pugnaaptior Romanis,quam H) ipanisfuturavidebatur,quodque in cum locum retrada eonvn multitude eflet,qui omnes minime caperc poflct,nouo con-filio animum adiccir, vtfcilicct ram angufto fpatio circundaret cornibus hoftium 4^ aciem,quoperado Hifpanisinutilesforétpedeurcscopiæ.ItaqueimperauitLaî-liovt per colles occultiflîmo itincrecircunducat équités, fegregetque quantum poflit equeftrem a pedeftri pugna. ipîc quoque Scipio ftatim omnia peditu figna in hoftes vertit,quatuorquecohortes in fronte ftatuit, quialatius non potcranta-ciem panderc, neque moram pugnandi vllam fecit, vt cum certamine auerteret Gonfpedumequitumtranfeuntiumpcrcollem,ncqueante conlpicerentcircun-dudos eflc,quam a tergo inuafos fe effe fentirent. ita duo prxlia, duæ peditum a-cies, amp;nbsp;duo equitatus per longitudinem campi. nam mifeeri non poterant, quia vallis anguftia hoefton pàtiebatur.pugnabatque adeo, vt neqj pedites equitibus, nequeéquitéspeditibusauxiliocfl'epoirent,quoniamquumpediresquiinfron-te eranr, pugnarcnt, putantes équités a tergo eis auxilio efle, trucidatur, quoniam équités ipfî a Lælio amp;nbsp;Romanis ab ipfo tergo inuafi etiam delebantur. Quumque ipfi cquitesaliquandiu Lælii impetum fuftinuiirent, finaliter tarnen ad vnû omnes cæfî font, ncc quifq uam equitû peditum vc fuperfii i t, coru fcilicet qui in valle pu-gnauerunt.Tertia veropars qux fuper collem receflcrat,amp; potins ad fpedaculum quara ad

85 quam ad pugnam ftetcrat,amp; locum,amp; tempus ad fugiendum habuit Intcr eos c*-nimMandonnisamp;Indibilisregulifratres ipfifugcrunt, prius quamatergotota circumuenireturacies,clapß inter wmultum. Caftraitaque Hifpanorum eo die praeter aliam prçdam,cum tribus ferme millibus hominum capiuntur.Ex Romanis vero co die acpræliocirciter mille acducenti ceciderunt,vulncratiquc funt amplius quam tria millia hominum. Ncquc enim adco cruenta fuiflet vidoria, fi patentiore campo dccertaflent,amp; adfugam capeflendam facilitas fuiffet. Indibi-lisitaque abiedus bello amp;nbsp;fugatus,confilium ccpit,amp;: afflidis proftratifque rebus nihil tutius effe duxit,quam vt in Scipionis clemétia fpcraret. Èxperta itaque eius IQ fide Mandonium fratrem adScipionem mittit.quiaduolutus genibus eius, fatale rabiem temporis accufat,quum velut cotagione quadam peftifcra, non Ilergctes modo amp;nbsp;Lacetani,fed caftra quoque Romana infanicrint.fuam itaque, amp;nbsp;fratris, amp;nbsp;reliquorum popularium eam conditionem efle,vt,fi vclit,rcddant fpiritum Sci-pioni:vel fi feruare malit,tanquam ab co acceptum,ilium pro eius volûtate deuo-nerent,tanquam ab eo feruatum.In caufa enim fuerat eatenus,ipfam clementiam ^onpetiifle,quumdeea,eiusinfpedamagnanimitatc,nonhabcreturfiducia:nuc antetnecontra,quoniamquumvidoreuaferit,noneftdubium ineius maxima dementiafperare. IlIeenii41èhiperRomanismosfuit,parcereproftratissamp;de-bellarefuperbos.Scipio igitur,licet vêtus mos Romanorum fuiflet, vt eis quos nó 10 fœdere,fcdarmisfuperaflent,nonpriusdareturamicitiatanquamin pacatumpo-pulum,quarn omnia diuinaamp;humana dediflent,obfidcsiniuperacciperêtur,ad-imerenturarma, prxßdiaque vrbibus compofita forent : multis verbis dereftatus Madonium prçfentem, Indibilemque abfentem, illos merito perituros fuifte fuo ipforum maleficio afleruit, viduros populi Romani beneficio. Itaque eifdem rc-gulis,amp; illam pugnam,amp; rcbellionem liberam efte voluit,cifque veile prater Ro-manummorcm,amp;armarelinquerc,neqpbfidespctcrc,nefiiterumdejfrcerenr,in ohhdes innoxios,fcd in feipfos fçuiret,atque eorum efte,an pacatos,an iratos Romanos vclint.lta dimiftus eft Madonius,pecunia tantum imperata, qua militibus ftibfidium parari poflèt, qui Lucio Marrio in vlterioré Hifpaniam pramiflb, pau-jo cosmoiatusdies,dumimperatampecuniamllergetçnumcrarent,cumexpeditis LuciumMartium iam Oceano appropinquantem aflequitur. inchoata enim rcs cratdeMafinifla, vt ad colloq uium cum Scipione veniret. vulgatum eft in caftris Scipionis Mafiniflarn cum Scipione veile congrcdi,ad hocque dexteras ft bi inui-cem dedifle. Mafinifta vero quum Gadibus eiret,ccrtior faaus a Martio, Scipionem aduentare,caufando dixit corrumpi equos in infula,penuriamque return 0-mnium pati,Se ideo fe veile traiieere ad depopulados Mediterraneos agros: vtquc imperator Mago hocpateretur, marcefcere fedixitequitum deftdia. Tranlgref-fus itaque tres principes Numidarum præmittit, ad tempus locumque pro collo-quio ftatucndum,duos pro obfidibus retineri a Scipione iubet,femiflb tertio, qui 40 quum iuftus eftet,adduceret Mafinilfam. cum paucis itaque ad colloquium vcne-runt. CeperacenimNumidamScipionisfama,geftarumquereruadmiratio,qui animos ad fpeciem corporis eius amplam atque magnificam erexerat.caterü ma-iorem vencrationemprafentiafccit,amp;pratcrquaquodanaturamultain eoerac niaieftas.adiuuabat tarnen promifta cæfaries,habitufque corporis, non cultus ex ^xquifttis munditiis,fed virilis,ac vere militaris (quod plenius nitidiufque ex mor-^'^apparebat,vclut renouatus flos iuuentæ) prope attonitus ipfo primo congreftu ^'^midaeft. Agitigitur Maftnilfa primum Scipioni gratias de fratris filio remilfo, ^’^coque tempore earn fequæftlTe occafîonem,quam tandemoblatam deorum immortalium beneficio non omiferit,cupercquefeinipopuldt]ue Romano ope-JO ramnauare, ita vtnemo vnus externusmagisenixeadiuueritrem Romanam,fe-quediuhocfadurumparaucratinHifpaniaignota,alienaquefibipatria:cum au-tem hoc fieri non valueric, fc id in Africa, ac propria patria fadurum, quoniam ft Romani eundem Scipionem in Africam mittanc, non eft dubium ,fperarc pofte, fe breui illam adepturos.Lætus enim vidit eum Scipio,audiuitque,cum caput return in omni hoftium equitatu Mafiniflarn fciret:qui amp;nbsp;iuuenis crat, amp;: decorem

prx fc ferebat.Fide igitur data reccptaque, Scipio regreflus cft Tarraconam. Ma* finifla vero permiffu Scipionis,ne fine caufa traiccifie videretur,dcpopulans vid' nos agros Gadcs rediin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

C^a^o PiPfforum Dux 4 Gaiühus ad mi ff or em Baleariam in/idam cum cla^è hyberffaturus 'venu.

A GO igitur dcfperatisin Hifpania rebus, quoniam eumfpesfefel!c-rat, quam primum in militari feditione concipies, in defedione In-dibilis ac Ilcrgctum pofucrat(quç duo eius animum diu fuftinuerät) 1® dum pararct claiTem in Africam traiieere, nucium a Carthagine ac-cepit,iubere Senatum,v t claflem quam Gadibus haberet, in fialiam traiiceret,condudaibi quanta pofTctGallorum acLigurum iuucntute,coniun-geretque Hannibali, nc fineret fenefcere helium maximo impetu ac fortunaeœ-ptum. Ad earn rem maxima pecunia a Carthagine magna adduda cft, amp;nbsp;ipfeqna-tum potuitaGaditaniscxegir,nómodo publice ab eorumærariis, fed etiamtem-plis fpoliatis,priuatim ab omnibus,cos cogendo vt aurum argentumque in publicum conferren t.Qui cum a Gadibus cum claffe difi||Clïet.ac prxteruelierecur ad Hifpania: oram, non procul a nouaCarthagineexp^tis interrammilitibus pro-ximosdepopulaturagros,indeadvrbemciaircmappulit,ibiquccum diemilites in nauibus tenuifiet, node in lictus cxpofuit ad earn muri pattern qua capta a Romanis noua Carthago fucrat,pro confianti habcns,eam vrbis partem nullo fakem valido præfidio teneri,amp; aliquos oppidanorum ad fpem nouandi res moturos.In-terimnunciiexagristrepidifimuldcpopulationem,agreftiumquefugani,amp;ho-ibium aduentum rctulerunt. Turn vifa cft elaffis, ncc fine caufa eleda ante vrbem nbsp;nbsp;/ ftatione apparuit. armati igitur oppidanÿnftrudique ad porta mare verfus ac fta- nbsp;nbsp;ï gnumcócurrerunt,vbicircunfufihoftcs admuros,tumultumaiorequamvi,fub-icrant,patefadaquc repente portaRomani cum clamoreerumpunt,turbatofque hoftcsadprimumincurfuin cóiedumqiie telorum vfquead littuscum multacx-de perfcquuntur:amp; nifi naucs littori appulfa: trepidos recepiffent, nó fuperfuiflet J® fugæautpugnæquifquam.Inipfisquoque nauibus trepidatumeft,ne hoftcs cum fuis fimulinnauesirruerent.Retrahunt igitur fcalas,ancorafque ne moramnimia facerent, prazeidunt. quorum multi in littorederelid:i,vrnauesnatandoafl'eque-rentur,incertiprætenebrisquid petcrent, autvitarent,fludibusobruti funt. Po-ftero vero die cum claflis retro in Oceanum vnde venerat, fugerct, circiter duo millia ac odingentihomines cæfi inter muros littufque reperti funt. Mago autem nbsp;nbsp;i inGadescumclafle reuerfus excluditur, indead Cimbimnonlongea Gadibus t claffe appulfa claudunturilli portae, inde ad Pityufam centum penemilliariaam-pledens,quamPfcniadhucobtinebantincolebantque.Ineaclaffisbona cum pace fufcepta eft, nee modo cómeatus ab ea benigne præbiti funt, fed etiam in fup- 4^ plcmetum claffis iuuentus armaque data funt, quorum fiducia Mago in Baléares infulasquinquaginta abinde milliaribus diftantes transfretauit. Duæenimlunc Balcarium in fulx, vna maior, quam Maioricam a maioritate infulae, vt fupra dixi-mus, altera minor, quam a minorirate refpedu maioris Minoricam dicunt, armis hominibufquecopiofior,acportumhabcnspulcherrimum,inquofehybernatu-rumfperabat.adextremum enimautumnierat. Qiiumitaque admaioreminfu-lamcumipfaclafletransfrerafret,cum fundisinfulaniomnes hoftiliteroccurre-runt (quo folo armorum genere, ficuti in aduentu Herculis fupra narratum cft, v- nbsp;nbsp;! tebantur, amp;nbsp;inde Aiam Baléares did:aefun t) tantaque vi lapidum appropinquantê claflem obruebat,vtintroitum portus eis omnino vetuerint. Inde igitur receden- 5^ tes ad minorem Balcarium infulam traiecerunt. In cuius portu locum munientes, fine certamine vrbe agroquc,amp; quidem fcrtili,potiti funt- in qua tota hyemerefi-densMago,duomiIliaauxiIiariumexeisconfcripfit,vrberaqueipfamaniplias,amp; portui,amp;vrbi nomen dedit,Magoquevfque in hodicrnumappellantur.Gadicani vero poft eius ab Oceano difceflum Romanis fe dedidcrunt.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I * -

Scipio obtenta HiJ^ania Komam reuerntar ^ at^ue Conful creafar^ ei^ue i J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicilia c^^ßtea aßignatte ßnt. lt;nbsp;I

I s itaqueperadisanno ab orbe condito quarto millcno,amp;abvrbe condita D. ac x L111. Scipio obtenta Hifpania Romam rediit,amp; ite-’ rum Confül-crcatur,amp; multis in Senatu contradicentibus Sicilia illi prouincia décréta eft)amp; infuper Africa Romanis armis aggrediéda. Magnus itaqueRomx apparatus fit ad bellum in Africamtransfe-10 rcndum,Scipioquetraiiccre exercituminSiciliam,amp;indein Africam parat. Sed quoniam hæc ad Hifpaniam pertinere non videntur, illa pra:tcrmitto, de quibus fatisabundeque Romanifcriptores mcmincrüt. Nos autem de noftris videamus.

Ma^o Amilcar is ^lius a por tu (^ vrbe Magotieminorisinfula Bakaris exercitum Genuam traiicit, ^ vrbem vi cepit, IndibiUfque defe^io acpugna.

A G o igitur cum bybemaflet (vt diximus ) in minori infula Baleariu, fequenti verc anno ab orbe códito quarto millcnonongentcfimo, decimotertioj amp;nbsp;ab vrbe conditadxliiii. exipfaminoreinfula Balcarium iuuentute lcéla,amp; in claflem impofita,in Italiam triginta roftratis nauibus amp;nbsp;multis oncrariis duodecim millia peditum duo-quc ferme equitum traiecit, Genuamque nullis præfidiis maritimam oram tutan-tibusrepentinoaduentucepit. InHifpaniadcnuobellumexottumeftconfenti-ente Indibili,ac itcrum rebellantc nullam aliam ob caufam,nifi propter admirati-önem virtutum, Scipionemque folum militari peritia darum putabat fuperfuifle Romanis,cæteris omnibus ab Hannilgale interfedtis. Conténens itaquc reliquos, inttapaucos dies concitatis finitimis populis ad Hifpaniam liberandam, triginta millia peditum amp;nbsp;quatuor ferme equitum in Sedetanum agrum cogregauit. Romani quoqueimperatoresL.Lentulus amp;nbsp;L.Manlius exercitücontraIndibilem 5° duxerunt-.amp;commiffapugnatandem cumvidiffentturbatos hoftium ordines, trepidantefque atque fluduantia figna,hortantur milites, v t perculfos inuadant, nee reftitui aciem patiantur. Neque fuftinuiffent impe turn Hifpani, nifi Indibilis ipfe cum equitibus pedes digreffus ante prima figna peditu fe obicciffet. ibi enim aliquadiuatrox pugnafuit. Tandern poftquam ii qui circa regem lemimortuum, äc deinde terrx confixum,pugnabant,obruti telis occubucrunt, tune fuga paffini cœpta eft,plurefque cæfi équités, quia eis confeendédi cquos fpatium non daba-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,amp;quia Romani perculfis Hifpanis inftiterunt acriter. nee ante abfeeffumeft, quamacaftrishoftempenitusexpuliflent. Tredecim millia Hifpanorum eo die cxfafunt,oó:ingétiverocapti:atRomanorumfociotumpa«rioampliusquamdu-40 centi, amp;nbsp;prxcipue inIxuo cornu ceciderunt. Pulfi itaque e caftris Hifpani funt, amp;nbsp;qui ex prxlio effugcrunt,difperfi primo per agros,inde ad fuas ciuitates redicrunt. Turn aMandonio regulo fratre Indibilis ad concilium euocati, conquefti funt ibi clades fuas, valdeque deteftari cœperût autores belli Indibilem,exterofque Prin-cipcs,quorum plærique in acie occidilTent.Qiü cumlegatos ad arma tradeda de-ditionemque faciendam mififient,refp0fum eft aRomanis imperatoribus, in de-dicioncmitaaccipi,fiMandonium exterofque belli concitatores viuostraderêt:

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fm aliter facerent,exercitus in agrum llcrgctanum,moxque Aufetanum,amp;dein-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccpsaliorum populorum fe dufturoscum maximo eorum malo, Hæc didavbi a

bgatisrenunciatafunt,Mandonius,cæterique principes iitconciliocomprchen-5® f’gt;traditifuntRomanisadfupplicium.SiepaxHifpanixpopulisredditaeft,ftipen-dium infuper duorum,amp; frumentum fex menfium imperatum eft,amp; obfidcs a triginta ferme populis accepti funt. ItaHifpaniz rcbcllantis tumultus magno metu intra paucos dies concitatus amp;: compreffus eft, amp;nbsp;omnis terror in Africam verfus.

EXTVS DE IIS Clt;y Æ GESTA SVNT lW n fpania, amp;nbsp;quomodo Pœnis expulfis vfque ad tempora ciuilis belli quieuit Hifpania a bellis annisferc decern,in quibus Carthago magna capitur

A M itaqj a Cupedori anno,id eft ab vrbe condita quin-gcntefimo quadragefimo quarto vfque ad ciufdêan-nü D L1111. nil memorabilc in Hifpania geftö cftjed quieuit a bellis. Quodecennio Scipio in Afrieam cu cxcrcitu traiedus, Carthaginê vniuerfamqj Afrieam debcllauit, ex qua re Africanus eft cognominatus. Moxqj exado téporishuius curriculo, ciuilis conten-tio invrbe commora eft, inftatibus mulicribus,vt lex 20 Oppia qua: mulieru ornatu prohibe bat,abrogarctur. Tuleran t enim cam Marcus Oppius, amp;nbsp;Titus Romu-Icus tribuni populi, Qmnto Fabio ,amp;Tito Sepronio Confulibus, in medio ardorePunicibelli,ne quamulier plufquam femunciam aurigeftaret, neque veftimento diuerficolorisvtcrctur, nequevchiculocurru-quein vrbe oppidóve ad mille pairus,nifi facrorum caufa vteretur. Tulerut enim ad plcbcm de abroganda lege Marcus Funaanius, amp;nbsp;Lucius Valerius tribunipo-puli. Brutus A:TitusIuniuslegem Oppiamtuebantur,neectiamabrogarifcpaf-furos aiebanr. Ad fuadendu verodiftuadendumque multi nobilcs prodibant. Ca-pitolium turba hominum fauentm aduerfantiumquelegi complebatur.Matronç jo nulla nee autoritäre, ncc verccundia, nee virorum impcrio cótineri limine pore-rant, Omnes enim vias vrbis aditumque in forum obfidentes, viros defcendentes ad forum orabant,vt florente republica, ac per confequés crefcente in dies etiam priuata,omniumquef«rtuna,matronis quoque priftinum ornatum reddi patere* tur. Augebaturhaecmulicrumfrequentiain dies.nametiamex oppidisconcilia-bulifquc conuenerant.Iamque confules amp;nbsp;prçtorcs publice rogare audcbant,ha-bebant tarnen altcrum Confulcm Marcum Portin m Catonem incxorabilcm, qui pro tuenda lege publice orationemhabuit. Contra vero Lucius Valerius proro-gatione mulierum cgnfutauit Marei Portii Catonis orationem. Vicititaquemu* licrum petitio,vt lex abrogaretur. Omnes enim vrbis matrona: amp;mulicres vnaa- 40 cicin Capitoliü confeendentes rogaruntomnesmagiftratusactribunos. ex qua re tantus fuit mulierum fauor, quod omnes panter iudicauerunt legem Oppiam efle abrogandam,qua: viccfimo,poftquam lata fucrat,anno abrogata eft.

0 s T 0^ A M igitur lex Oppia abrogata eft anno ab orbe condito quinto w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;millcno tertio, amp;nbsp;ab vrbe coditaquingentefimo quinquagefimo quar-

2 to,Lucio ValcrioFlacco,amp; Marco Portio Catone Confulibus,idem Marcus Poatius Cato cumexercituad Lunx portumcum quinque ac vigintinauibus venir. Deinde nauibusomnis generis hinc inde contradis prod- jo cilcens, edixit vt ad portum Pyrenxi omnes fequcrcntur, indeque ad vrbem Rhodam ventum eft. Hxc enim vrbs in Gerundenfi erat diœcefi, cui nunc prxfi-demus, amp;:afexcenrisannisEpifcopos habuit. quxvrbs iuxtaClaudiiPtolema:i defcriptionem non longe a Pyrenxo diftabat, fita ad littus maris portu a vulgo vocatoLalena,qua:omninodelctaeft: extat tarnen in ipfovertice montis coc-nobium,

nobiiim,quodfandi Petri de Rhodis accola: dicunt ab ipfa vrbe Rhoda. Erat au-teminipfavrbearx quamHifpani tenebant.camitaque vi expugnatamCatoce-pit.lndeque fecundovento Empesas vrbem a Rhoda non longe diftantem ve-nit,quxintrcsdiiiifa erat. Primanaenim mari vndiquccircundatatenebant Grx-ci,qui a Phocenfibus,vnde Maffilienfes,ortum habuerant, de quorum origine lu-ftinuspoftTrogura Pompeium late difleruit,quod Graecum oppidum pene mare hinc inde cingebat, evrius muri quadringentorum paffuum fpatio protendebatur. -SecundatnHifpani tenebant,cuius trium milliarium fpatium muri ampledeban-tur,quxdiftansamarimilliario propevno magnumHifpanorü ferociffimorum-'^ que virorum numcrum continebat.Tertiam vrbem oppidumqueincolebant Ro maniadlittus marisquod Oceanumrefpicit.Hancitaq;tertiamrefert Zozorae-nus PiftorienGs hiftoricus lulium condidifle,poftquam deuicit in HifpaniaPom-peiiliberos:quoniamcumprimumaGerundaSextum Pompeium fugaffet, inde etiarn vfque ad llerdam venit.Poftquam Brutus eum apud Mundam vrbem (qux nunc Colimbrium dicitur) in Portugallia vidum interfeciflet, lulius Caefar oppidum exRomanis,Italicis,qui primum(vtopinorlcû Cornelio Scipione vénérant, conftruxit,coloniamque Romanorum effccit. Sicque enimEmporiu vrbs in tria oppida diuifa diuerfis linguis voluntatibufque confiftebat .Per eadem enim tem-porarebellarat citerior Hitpania omnis, ac Romanum oppidum quod apud Em-^® porias erat,vi occuparat. Ad hanc igitur rebellionem perdomandam Cato Con-fulinHifpaniamvenerat. Graecorum vero oppidum non modo non eft rebellionem fecucum,verum feruata Romanorum fide feruathlcgimus. Accurata enim diiciplina (quae potiflimum, vbi metus accidit, feruatur) eos eatcnus conferuarat. pattern enim murorura adHifpanos verfam optime munitam habebat, vna tantu pottaadeam regionemvtebantur,in qua Temper alter ex magiftratibus vrbisprae-fidebat.Nodeveroqualibct tertia ciui«m pars inmuris excubabat, tanquam fi boftisad portam eiret,amp;feruabant vigilias Temper,amp; circuibant ciuitatem diligeti cura,Hifpanum neminem intra vrbem recipiebant,nccipfitemereab vrbe exi-bat. Ad mare enim patebat omnibus exitus ad portam ad HiTpanorum oppidum 5° verfam, aqua non nifi frequentes egrediebantur. Caufa vero exeundi tantum e-rat commercium cum Hifpanis.Hifpani enim tanquam matis imprudentesinex-pertique mercari gaudebant,vt exiis quae mari afferebantur,haberent,fuofqi fru-ftusillis venderenr.Huiusigiturdefiderii caufaHifpana vrl^Graecispatebac.Sic GræcumEmporiæ oppidum feruatum eft.Erantque eo tutiores,quod fub fpecie Romans amicitiæ tutabantur,quam ficutMaffilienfcs,a quibus defcenderant,mi noribus licet viribus, pari tarnen colebantfide.Sic cÓfulem Catonemadeamde-dinantem comiter ac benigne fufeeperunt: paucofquediesibimoratuscft,dum explorare cœpit,vbi,Siquantæhoftiumeopizeflent.Vnde ne moraipfa inutilis effet,omne id tempus exeveendis militibusconfumpfit.craftnimtempus,quo A^*^ frumentuminhorrciscoaccruatur.Redemptoribusitaquevetitisnefrumentum exportarent,vtbeGræcaeifdem replctaad bellumfeparat,acprofeétusabEm-potiis agros hoftium vrit vaftatque,omnia fuga amp;; lerrore complens.Qtii cum cagt; fttanólonge ab Emporiis in agro qui eft inter medios fines Gerundq vrbis amp;Em’ potis,pofuiffet,cum hoftibus qui exrcliquaHifpania confiuxerant,conferuit prq 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bunv.quos deuidos cæcidit,ac diffipauit.qui exuti caftris,figna armaque abiicien-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^vfque ad vicinorum oppidorum portasTugantur,in quibus ipfi Hifpani fuo fe

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®g’^ine ac preffura perimebant,cxdentibus Romanis a tergo,ac eos comprimen-

‘l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bbm-.quorum caftra omnia Romani diripuerunt.Refert V alerius Antias hiftori

cus eo die fupra quadragin ta millia Hifpanorum cxfa. Cato vero i pfe gefta fua cÓ-50 fcribcns,detraólorlaudumfuarum,multamillia hominum aitfeinteremiffc,fed numerum non expreffit.Nihil denique a visoria ceffatum eft. Quum enim rece-ptui fignum datum eflet,fuofquefpoliis onuftosad caftra teduxiffet, paucishoris noftis ad quietem datis,ad prxdandumin agros hoftium fpatfos reduxit ad com-prehendendumhofteshinc inde fine ordincfugientes.quxres non minus quam pugnaptiotisdiciEmporitanos, Hi(panos,accolafquc eorum indeditionerneÓ’

puUt-SicCato vrbem Emporiam Hifpanorumobtinuitdeditione rccepta, exali* iïqucvicinisvrbibuseosquiEmporiam profugerant, Cato benigne ad fe vocatos in fuaqucnquedimifit.tndecaftramouit^c innere redoper GerundamBarchi-nonamq;Tarraconam peruenit. Interim ad qucncumq; locum Cato cum cxerci-tuapplicuiflet,occurrebant vndiqjlegaticiuitatumfeillidedentium.ItaperCato-nem omniscis Ibcrum Hifpania pcrdomita,amp;Romano nomini reftitutaeft.Ca-pnuiq; nonmodo Romani, fed etiamfociorumamp;Latini nominis variiscafibusin Hifpania oppreffi,ad domum Confulisducebantur.Fama deinde vulgatur,Con-fulcm veile in Turditaniam profïcifcicumcxercitu,amp;indc addeuiosmontanos cflcventurum:quemrumoremfalfo vulgus iadauit.quam ob caufamciuitatesfc-10 ptem cis Ibcrum,amp; caftella plurima defecerunt,ad eafque dedudo excrcitu in po teftatcmrcdegit,quascumpacatas reliquiflet,ac Tarraconam reuertifTet, iterum rcbcUarunt.quas iterum fubiugauit:amp; nc pari indulgcntiardinquerentur,eos iuf fit vcnundari,amp; redigi in feruitutem,atq} quxftori,vc venundarentur, traditi funt.

RebeZ/io Tt/rditanorum ^proui/icu ch iberum,propter ^uam iZ/is arma ademptaß/tt.

T quoniamTurditani interim rebellarant,qui funt incolçmaritimç oræ Bxtisfluminis,amp;perMediterrancumvfqucCaftulonem,vtIu-prafatisdeclarauimus(hæcenimgcns præcæteris Hifpanisimbel- ^^ lis erat,karmisinfueta)auditarebellione Publius Manlius quiQ^ Minutio lucceflerar, accepto vccercexcrcitu Romano abcodem

Q^inutio,adiundoq5 Appio Claudio Nerone, ex vltcriorc Hifpaniacum exer-citu in Turditaniam proficifcuntur.Turditaniigituraudito Romanorumaduétu, fretifua multitudineire obuiamRomanisparant:quumq;ipfisRomanisoccur-nlïcnt,équités Romani in agmcn Turdit^iorum immiffiftatimeosturbauerunt, atqucinfugamconuerlosplurimosfimul amp;ceperunt,amp;trucidarunt.Necprælio locus fuir,fed in prxdam amp;fugam præliumcüiicrfumcft. QuumqueRomaniin-dubitatam vidoriam obtinuifientjueqj ob id Turduli paruerunt, fedcondudis decern millibus Celtiberorum,alicnis auxiliis belkim parant.Interea Catoni con- 50 fuli in Turditaniam propcranti nunciatum eft rebellafte Barguftanos,quç gens ea eftquæinter Valentiatnamp; Carthaginem Spartariam,fiuenouam Carthaginem fita cft.ipfeqi conful ratus esteras Hifpania vrbes itidem faduras,fi non prouide-retur,omnibus Hifpania vrbibus qua cis Iberum erant, arma ademit. quam rem adeo prouinciales çgre paffi funt,vt multi ex eis mortem fibi intulcrintfgens fiqui-dem ferox,vt ab antiquis fcriptoribus traditum eft,nullam vitam fine armis elfeat bitrantes) quod vbi Confuli nunciatum efler, Senatores omnium vrbium ad fec-uocari iuifit,quibus in hanc fententiam verbafecit : Nó quidem noftrum,necvc-ftrumintereftrebaillare,multoquemaioremaloveftroidquam Romanorumfita vobis.Verum vno modo fieri pofte video, vtvlteriusn0rebelletis,voloq5 id quam 40 molliflimaviaconfequijVosquoq} meadiuuaredebetis.nullumenim confilium libentiusfequar,quamquod vofmetipfiattuleritis: tacentibufque omnibus tempus refpondendi dixit.Quumque acciti fecundo confilio tacuiftent,vno diemuri omnium illarum vrbium Caconis edido diruptifunt. Adeöfque deindcomnes quinccficparebant,cum excrcitu profedus eft. ita in quancunqueregionemve-niebat, omnes fefe debebant : Sygeftam tantum grauem amp;nbsp;opulentam ciuitatem vicepit. Deinde Lacetanos (qui hodieBarebinonenfis agerdicuntur^indeditio-nem recepit. Inde vidorad Regium caftrum caftradirexit,quodrcceptaculura prædonum erat.inefe enim cx^urfiones in agrospacatæ prouinciar fiebant.Trans-fugitinrereaPnneepsLarguftanus, amp;purgarefeac populates fuosccepit,dicens ^q non efte in manu ipfius prxdones expcllere, caftrumque illud fuæ poteftatis non efte. eum Conful domü redire iuifit, poftquam cum eo ordinaftet, vtquamprimü fecum exercitum caftri muros fubirccerneret, intentofquc prardones ad cuenda mœnia,ipfc cum lux fadionis bominibus eniteretur arcem occupare. Id,vti prç-ccpcrat,fadum repente eft,hinc muros afcendentibus Romanis,illinc arce capta, Cato

Cato cos qui ateem obtinucrant, cum cognatis fuift^ omnibus libero s çffç iuffit, omniaquqlbababcrc.Larguftanus cxtcrosQj^ftori,vcvcndcret,impctauü : de prxdonibusvero fuppliciumfuroafit.Exferrarns argentariÜqucfabns,aquibus ptouincialocuplctior fiebatjConmio expeâato vfquc indiern tenium,nihil fup-pliciifumcns,eosconuenienti modo difpofuit. Poftmodum vero fcquentibus duobus annis, anno videlicet aborbecondito quinto millcno quintOjamp;ab vrbe couditaquingenteümo quinquagefimo tcxto,CaiusFlaminius in citer ion Hifpa niabella gcflit,amp; Lunam in O retanis cepit. Inde exercitum ad hy bernandutn ad lbetutnamnemadduxit,amp; per hyemem bcllaaliquot gcflït,vario euentu,non ta-10 mentnemoratudigno.quia potius aduccfusincurfiones latronum quam hoftium pugnatum cft.Multo maiores res fuercMarci Fuluii,qui apudToletum oppidum cumVaccxis,Veaonibus,Gckiberifquefigniscollatisdimicauit,carumqucgcn-tiutncxcrcitumfudit,atquclbctnum Regemviuumin prxlio cepit.

N T E R E xHeluius miffus a Publio Claudio prxtorc ex vltcri-ori Hifpania cum excrcitu fex millium occurr it,vt Gatoni Có-fuli iügcrctur. Quo audito Ccltibcri intcrcidere viam Heluio parant,atque ad oppidumlUiturgum occurrentes cum viginti millibus armatorum, prxlium cum Heluio fecerunn^ quo(vt refert Valerius Antias)eo die duodecim millia Hifpahorum cc ciderunt,indequeRomaniadoppidumllliiurgumoccurren-

tcs,quodrcccpturahoftibuspræbucrat,puberesomncsipfiusoppidiRornaniîrii-terfeccrunt,acdeinde Heluius ad caftra CfUonis peruenit .Etquiaiamab hofti-bustutaregioctat,prxfidioinvlcerioremHifpaniamremiflb,CatoRomaipredi-itjamp;obremfoeliciter geftam vtbcmtr*umphans inirauit. Attamendc criompbo fibiconcedendo fuit aliquantifper,difputatum. Aicbantcnimquifibitriumphu ncgaridiccbant,quodfortuito cafu, Sc nÓ in propria, fed aliénaprouincia pugnaf-jo fct.Vicittamenfentcntia,vtdecerncrctutttiumpbus.Mag,numqueargeniipondus attulit,amp;:inzratiumvrbiamiCt. t j jr n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

CafiturToletumparua'vrbs^f^Olibayiju^nitncOlithdicitur^^ 3 , oppdum Lycabrum,acJlt;exCorbiliO..^.*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . .

SEciVENTi vero anno,videlicet ab orbe condito quinto millcno.fexto, ócabvrbc condiia Dtvn.CaiusFlaminius oppidumLycabrum mum-turn vineifqj refcrti(rimumexpugnauit,ac regem Cotbilionemviuum ' cepit, amp;s Marcus Fuluius Proconful cum duobus c^erciribus hoftium 4^o duo prxliafccit,oppidaqucduocepit,VefccliamÔcEleonamÇquxnunc Legio corrupto vocabulodicitutyamp;caftella multaexpugnauit. Adeundemdealiavo-luniate dcfeccruntqui Nauarraeconfiniatenent. ProgteiTus vero duobus ppti-tur oppidis,Oliba(quodbodie Oletum dicitur)^ altcro eius vicinoundeque permit ad Tagum amnem,T olctumque, qux parua vtbs er at, fed tarnen munita,op-pugnatur. Quumque earn oppugnaret,y acezorum, V eÖonum, Ccltibcrorum-quemagnusexcrcitus Tolctanis fubfidio vemt. Cum bisigitut fignis coUatis pro-^Pctcpugnauit,quibusfufisToletum cepit.

Lucius AErniUus Paulus contra Lußtanos tumultuario exevitupugnat, i^-;, 5® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iC■

V VMannoaborbeconditoquinto millcnodccimo,Scab vtbecondi-' ta quingentefimo fcxagcfimo primo Romani Lupium Bcluijaprzto-j reminHifpaniam mihflent cum excrcitu,inLiguriafqux terrî^ Genu-■ endura ac vicinarum eft vrbium)a Liguribus circumfeptus magnam

nitjvbifpatiotriumdicrum expirauit. Quod vbi Romx nunciatum eft per leg» ■ tos,decrcuit Scnatus,vt Publius Mumius Brutus,qui cum exercitu in Tufcia erat, diuifo exercitu, cui vellet ex legatis,ipfe in vlty iorem Hifpaniam iret, eaque pro; uinciaillicedcret. Hocquc quumcgiflet Brutus, perantea LuciusÆmilius Pau-lus(qui poRea vir maximus fuit,amp; Perfcum Maccdoniæ Regem maxima cum glo ria cepit,amp; Macédoniens appel latus eft)iam vir tuns fuç præiâgium faciens tumul* tuario exercitu coadunato,fignis collatis cum Lulitanis pugnauit,amp;ab eofiifis atque fugatis, ododccim millia arraatorum ab eo cxfa funt, amp;nbsp;rria mülia capta.

■ EiNDEfecundo poft anno, videlicet ab orbe condito quinto millcno duodecimo,amp; abvrbécondita cccccixiii-Caiuï Catiaus per biennium ante Præior cû Lufitanis in agro Aftenii fignis collatis pugnauit.inqua pugna Hifpanorum fex millia cxfa funt,cxteri verp fugati fuft que funt.Inde ad Aftam vrben oppugnandam exercitum duxit, quam non longe minori vi ce-pit,feddu incautus murosfubirec,idus ex vulnerepaucospoll diesmbritur.StatimqucSenatufconfulrumCalphurnium Practorem,acftiGceiro* remmifit,neprouinciafine imperioeftet. Per eadc tempora P. Manlius Acinius, ^^ qui eodem tempore,quo C.Catinus,in prouinciaerat,cum Celtiberisacie confli-xit,amp;: tandem incerta viiftoria difeeflum eft, nifi quod Celtiberi node proxima moucruntcaftra.Qi^resRomanis.amp;fuos fcpcliendi,amp;fpolia legendiexhofti-bus poteftatem fccit.Paucos poftdies Celtiberi maiorccoado exercitu Romanos ad Calagurum oppidum laccflerunt.Neque traditur,quibus auxiliisCeltibcri firmiorcs potentiorefquefadi fuerrnt i Tandem inito certamine duodecim millia c2Efa,amp; plus quam duo millia capta ex cis referuntur,amp;: Romani Ccltibeforurti caftrispotitifunt.PofthxcquumCalphurnius applicuiflet.Prxtoresambo exercitum ad by berna reduxerunt. Duobus vero poftannis, videlicetanno aborbe condito quinto millcno decimoquarto,'amp;ab vrbe conditaquingenteftmo fexa- J® gefimo quinto,quu Lucio Manlio fuccefliflet in pretoria di^nitate Lucius Quin-tius,amp; Caius Calphurnius,primovereamboPrætores pariterincaftraprodierût, inCarpetaniamque vbihoftium caftracrant,progrès,lundis copiis,commuai animoconfilioquerÄn geflcrunt.Quumcnimnonlongea Toleto inter pabula* tores pugna exorta effet, dum iis vtrinque fubuenitur,a caftris paulatim omnes co pix in aciem addudx funt.in eo enim tumultuaho certamine,amp; loca fua,amp; genus pugoxproHifpanisfucre.NamRomani duo cxercitusfufi, atquein caftra com-pulfifunt,vbinon perftiteruntRomani Protores, nepoftcro diecaftra oppugna-rentur.ln filcnüoiçiturproximænodistacitofigno tubç exercitum abduxerunt. Luce itaque prima Hifpaniacie inftrudaad valium accefferuntj vacuaque caftra 4® prêterfpemingrcffi,quxrelidainuencruntinternodurnam rrepidationem,di-ripuerunt,regreftique in caftra fua,paucos dies quietiibi manfeiunt. Romanoru atque fociorura inhac pugnaad quinque millia occifa funt,quorum fpoliisHi-fpanifcarmauerunt.Indcad Tagumflumen profedi funt. IntercaPrxtoresRomani omne tempus in cótrahendis ex ciuiratibus Hifpanorum foeiis, reficiendif-queauxiliis dederunt. Vbiverofatis virium conduxiffe vifum eft,excitatismili-tumanimis ad delendumpriorcmignominiamfeprçparant.profedi itaque cum toto exercitu ad duodecim milliaria a T ago flumine caftra pofuerunt .inde tertia vigiliafublatisfignftadTagiripamperuencrunt:transfluuiumenim in eolleca-ftra hoftium erant.Deinde ab omnibus clamor amp;nbsp;pugna incipit. Romani fundunt ) ftemuntque Hifpanos,perculfofqucmctu acfugientes in caftraperfequütur,im-mixtiqueturbx hoftium intra valium pcnctrauerunt.vbi ab Hifpanis in prxfidio caftrorum rclidis prxlium inftauratur: coguturque Romani equites ex equis de-fcendcre. Dimicantibus his,legio quinta Romanorum fuperuenit, alixqi,vtqux-quepoterant,copixaffluebant.Tüm cxduntur paffimHilpani per tota caftra,nee piures

HI SP ANI Æ LIB. VI. pk plufcsquam qi^tuor millia hominum efFugcrunt. Exquibustriamilliafcrcjqui arinarednucrurit,montcm propinquum cepcrunt, mille vero femicrmespera-grosvagi,palantefquefiigerunt.fqgraenimquinque actriginta hominum millia fuerunt, ex quibus tam exigua pars pugnac fupcrfuic. Cruentx maxime vidorix caufamtribuitfubitacaftroruminuaGo,cxqua Hifpani aggreffi nonhabuerunc fpacium fua communiendicaftra. Ex Romanis tantum centum ac duo amp;nbsp;triginta cccidcrunt,ex fociis paulo plus quam fexccnti,amp; ex prouincialibus auxiliis centu fcrequinquagintacecidcrunt,tribuoimilitü quinque amiffi,amp;pauci équités Romani. Poftcro die laudati dopatique funt milites a Caio Calphurnio,qui pronun-ciauit corumopera maxime hoftesfufos,expugnata caftra, amp;nbsp;figna captaeffe. Quintins alter Prætor fuos indem milites donisalFecit, amp;nbsp;centuriones maxime, qui in vtroque cxercitu mediam aciem tenuerant.

N citeriore Hifpania magnum bellum exortum eftfextopoft anno, quam fupcrioragefta funt, anno ab orbe condito quin-tomillenodecimoodauojamp;abvrbcconditaquingenteiimo fexagefimonono.Celtibericnimcomparaucrant quinque ac ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trigintahominummillia,quantumnunquamantcacoaduna-ucrant. Qmntusenim Fuluius Flaccusprouinciam obtinens, quum armariiuuctutemCeltiberorum audiflet, amp;nbsp;ipfe quanta potcrat auxilia a fociis contraxit, fed tarnen hoftem non a:quabat numero mili-tum. acdeinde pugna ab vtrifque cœpta eft,in qua tria amp;nbsp;viginti millia Celtibero-rum eo die exfa funt, quatuor millia amp;nbsp;feptingenti capti cü equis plus quam quin-gentis, amp;nbsp;figna militaria odingenta filtern. Magna qiiidem fuit Romanorum visoria, non tarnen fine cruorc. Ex Romanis enimmilitibus exduabuslegioni-bus paulo plus quam ducenü fnpcrfuerunt,fociorumLatini nominis oólingenti ac triginta, externorum auxiliorum mille ferme amp;nbsp;quadtingentaceciderunt.Prç-30 torigiturviftoremexercitumin caftra rcduxit : Attilius tarnen manere in caftris a Romaniscaptisiufluseft. Pofterodicfpolia de hoftibus leclafunt,amp;procon-ditionedonatifuntomnesquorum infignis virtus fuerat. Sauciis vulneratifquc inEburam oppidum miilïs per Carpetaniam advrbem Cantabriamfquxhodie Santroniogo appellatur ) inde duâæ funt legipnes, vrbcquêcircumfefla, quum a Ccltiberis auxilia poftulaifent, morantibus iis, non quia auxilia dare renuerent, fedquiaadeo inexplicabilcs pluuix imbrefque ceciderunt, amp;nbsp;amnesintumue-runt, vtfubueniendi illis poteftatcm impedirent, ab auxilio fuorum defperap ci~ uesindeditionemvenerunt. Flaccusvero tempeftatibus foediscoadus, exerci-tumomnem in vrbem introduxit. Celtiberi demum deditiqpis ignari,vbi pri-40 mumviataditumviderunt,imbrefque cefirarunt,Cantabriam cum auxiliaribus copiis venerunt, ibique nulla caftra extra mœnia videntes, alioque hoftem com-migraffe credcntcs,negligenter ad oppidum peruenerunt. In eos itaque Romani patefadisduabusportiseruptionemfecerunt,incompofitofque aggreffi fuderür, 8texCcltibcristandemduodecim millia exfa funt, amp;nbsp;captiplufquamqiainque ’’Millia,cquiquadringenti,fignamilitariafexagintaduoxxteri vero per vicos amp;nbsp;caftcHa fuadilapfi funt. Deinde Flaccus a Cantabria profèdus per Celtibc-tiamlegioncs duxit,multa caftella expugnando.Sic maxima pars

Cçltibcrorum in deditionem venir. Hxc in citeriore Hifpania gefta • H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt. ,

SEPTIMVS DE TERTIO PVNICO BELLO. ' ^ ■ ' ,^omüdo Scipio Cornelius ^Emilianus Cartha^inen/yac Nnofantiam euertit.

, '0 s TEA vero quamVupradióbageftafunt, cxadi funt anni tres actriginta,quiGüstiihilmcmorjibilcdcHifpanfafcripcöcom- jg pcrio.Poftquod tempus, quurtïcücrfa Cartnagoeflet perSci-pionem Comclium Æmilianum, iterum bclla furrexerur. qui Conful cam’dclcuit anno ab orbe condito' quinto millcnb cccccii. amp;ab vrbe condita Dcii. ex cuius euerfioneAfri-canusappcllatuscft,qui quidem fuit nepos alterius PublüSci-pïonis,quicandemvrbcm primofubiugauerat. Hiccnim adoptatus cftfiliusa ScipiorteblioScipVoniS Africanimaioris,qui vxorcmliabucracÆmiliam Lucii Pauli Æmilii filiam,quçfratrenl habuitPaulutri Æmiliüm, qui Perfcum Macedonia Regemamp;ipfamMaccdoniamfübiugauit, qui paulusÆmiliusduosfilios ha-butt ex priori coniuge Papyria Nafonis vif i cofularis filia, qux licet illi prolem no- lO biliffimam genuiffetipfos duos filios, tarne ab eodem paulo Æmilio repudiata eft. Pófteiusdiuortium aliam duxityxorcm,cxquadum aliosduosgenuiHetfilios, tarne priores duös aliisduabusmaximishÓbilifBm^fqucfamiliis per adoptionem inlen,ut:quornm maior a Fabio Maximo quinquics CofulCjamp;ScipiominoraSci-pîonefiliomcàiorisAfricaniàdopcâtifunr^vidclicecaPublioScipionealteriusPii-bliiScipionisfilioiamp;quodÆmiliusPapyriam reptidiaüerit,nontraditurabauto-ribtis.Sed quüm amultis confanguiri'eis,fc'amici'simpéterctur dicentibus, Nonne hxc pulchra eft ?nonnc honefta ? Hórtftc foeCunda’ quibus illc calceum porre-xit in medium dices,Nonne pulclicbhid calccus ? Bonne nouus’ fed tarnen nemo veftrum vider,quàëx^arte rne premat. Hic igitur Scipio Pauli Æmilii filins natu- je ralisa Publio Scipione African! maiofis filio adoptatus, Scipio Æmilianusappcl-btus eft,amp; quia vltimoCarthagincm fuhdituseucrtit,ctiam Afriçanusappellatus cft.Htc,quum Cafthaginenfes contra fœdusinitû armafumpfifrent,Confulcrca-tus 'eft ad cam euertc^dam. De qua Cuertenda quum pluries in Senatu côtrouet-fia habcrctur,CatoCcrifebat earn cuertendam: Scipio vero Nafica Pontifex cam feruandam effe cenfebat,prædicens'il!ius ruinaminteritum vrbi minari, quia non ftaUtibus vrb'i xmùlts àc hoftibus,fâcifë Vrbs in mut ta vitia laberetUr. Vicit tarnen Cat0ni^fententia, vtdelcretnr. SfcipioîgiturÆmilianusadcandérti'euertendam Cotïful creatus cft:Quam tandem quumfunditus cuertiflet,poft diùturnum bellum ( de qfio apud ^lærofque autores de tertio bello Punico agitur hiftoria ) in vr- 40 bemrediit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;1-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De rirlat'o ffijpanorum Duce. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nia (de quo Cicero in fcf undo Officioruni mentionem teeir) qui primum païlótfLicraC, i'ndelatro;amp;:quumlatronucopias coadunallet, vias prirnutp inuader^,ac deinde proüincias vaftare cœpit, poftmodfi

vero etiam Prxtorum Vîtercitus fupcrarc, amp;: in fügam verccrc,' adeo vt magnum terrorem Romanis Tntulcrit.Huic primum Cains occurrit,ac eins exercitum pene jC profliganit. Deinde idem ViriatnsCaiÜm Plantium mukispræliis vidnm fugJ-uit,amp;ipfePretorcumpaucisenafic,acdenuoqunmClaudius Numidanuscum magno belli apparatu,quafi ad delendam fupenorum Procorum infamiam,aSe-natu minus cum Viriato congreffus eflet, pene vniucrfas quas fecum adduxerat, copiasRomanorumamifit.ViriatusdeindetotexRomanis ducibusvilt;9;oriisha-bitis

bîtis trabcas,Falces, caïteraque infignia Romana, in fuis montibus trophxa, quafî de Romanis triumphans,pra:fixit.ita minus profperc aliquandiu in Hifpaniabel-latum eft a Romanis, adcoque con^fæ res videbancur, vt vix aliqui reperirentu r, qui aut tribunatum in Hifpania fufcipere vellcnt, aut legationis munere fungi. Tû Scipio Cornélius Æmilianus inmediumproceflit,fcqucaccepCurumquodcun-quemilitia?genusimperatumfuifrct,profefluseft:quocxemploomnesadftudiû militandi côcitauit. Per antea cnim in vlteriori Hifpania Lepidus Proconful Vac-cæam gentem fquæ in Caftcllx confiniis ad Nauarram fpedat) quargehs innoxia fuerat ac fimplex,prohibcte Senatu expugnare tentauit. Vnde tara memoris au-10 daciæ pœnas luit.nam ab cis prælio viéfuSjfex millia Romanorû amißt,acque exu-ftiscaftrisvixcumpaucisfuga cuafit. Iftoetiam tempore Caius Mancinus apud Nuraantiaminfœliciffime bellauit,provtinfradicetur. Interea mittitur contra Viriatum Brutus Conful,qui eum pugnado vicit, amp;nbsp;in fugam vertit,ac Laconiam oppidum quod idem Viriatus cum fuis obfedcrat,liberauit. Poft cuius fugamVi-riatusafuisdolointcrfeduseft, cuius interfedores quum a Romanis præmium poftulaifent, indigni præmio iudicati funt, ex eo quod eorum ducem dolo inter-feciffent.

R V T V s itaque poft Viriati interitum per totam vagatus Hifpa« niam vfquead Oceanuperuenit,jquadragintaquc milliaGal-lorum amp;nbsp;Græcorum, qui Viriato amp;nbsp;fuis auxilium praebuerant, atrociffimapugnadeleuit.obquam vidoriam vniuerfaeGalla-cix populos in deditionem recepit. Hare qux dida funt de Vi-riato, amp;Bruto, exterifque Romanorum ducibus a Viriato de-uidis,accideruntannoab vrbeconditafexcentefimonono.

Rat in HifpaniaciteriorevrbsnobiliOima, Hifpania;decus, vltima Celciberorum,inter vltimos fines GaIlacia;,Canrabriç, Vaeexorum. De cuius fitu hçfitatur a mukis : quoniam Pom-ponius Melalibro fecundo dixit illam elfe Cxfarauguftam, amp;nbsp;Rodericus Toletanus dicit efte Zamoriam : ego vero tefti-moniaantiquorum adducamadilliusficumcomprobandum.

Liuii verbaaudiamus,quæ funt ha;c:Numantiaquantum Carthaginis, Capuæ,amp; Corinthiopibus inferior,tantum virtutis nomine amp;nbsp;honore par,fimulque fi viros exiftimes Hifpania: dccus : quippe qux fine muro, fine turribus,modice edito in tumulo apud flumen fita,quatuormillibusCeltiberorum quadraginta millium exercitumperannosquatuordecimfolafuftinuit,necfuftinuitmodo,fedfiEuius 40 aliquanto pcrculit,pudendifque vulneribusaffecit.Exhisenim conftat Numanti-aminCeltiberiaconditam.Hocidemdeeius fitumeminit Claudius PtolemæuS

in fua cofmographia,amp; Strabo de fitu orbis libro tertio fic ait:Sunt amp;nbsp;Lufones qui adortumfpcdantes,amp;:ipfi adTagi fontes pertinent, oppidum eft Areuacorum Scgida,amp; Pallantia,Numanti3,quæ ab Augufta Cæfarea (cuius fuper Iberum fitu ’^flediximusjabeftadftadiaodingenta. AdhancitaqueexpugnSdamfueratde-crctusConfulCaiusMancinus,quiquumcxcrcitumapudNumantiamfufccpif-fcc,3dcocundapracliainfoelicitergeflit,vtinfupremamdefperationcmredadus, fceduscum Numatinis componere coadus fit, quod Senatui populoque Romano moleftum acirritum fuit.quo non acceptato Macinum tarfi turpis ftederis au-jo toremnudatocorpore,acmanibuspofttergumligatisante Numantinoru porta infierutexponijibique vfque ad node manés,a fuis derelidus,amp; abhoftibusnon reccptus,v trifque miferandu fpedaculu prabuit. V idetur autem quod Scipio Æ-milianus Africanus qui per hoc tempus potés in republica habebatur, amp;nbsp;Tiberius Gracchus qui cû Mancino qua:ftor erat,ad falutem profuerunt.Sed nihilominus aduerfus Scipionem querelæ iadabatur, quod nô etiaCaium Mancinû feruaflet.

■ Elet A iraque Carthagine a Scipione Æmiliano quiConfuleratiam creatus, Senatuscircunfpedainfamia,qua iamdiuRomaniinHü^' nia militauerantjScipionem Æmilianum qui fecudo Africanus cogno-minatus eft, in Hifpaniam, maxime aduerfus Numantinos mittere de-creuic. Quumquc profedus effet, primo infeftiflimos infolctiffimofquc Numan-tinorum animos,fuperiorumRomanorumducumcuIpaaudos,contundcrecu-rauit.Sed quum repcriffet exercitus voluptatibus omnibus ante cius aduentü oc- ï'’ cupatos atquecorruptos,nonmagiscumhoftibus,quamcum Romanis militibus pugnafuit.Pra;cepitenim,vtomniaquxad voluptatem atquelafciuiamaderant, de caftris abiiccrentur, amp;nbsp;cófeftim fcortorum multi tudo de caftris amota eft. iraque coquorum amp;nbsp;fcortorum vitra duo millia expulit, adire culinas amp;nbsp;tabernas in-hibuit,atque iumenta exonerantia feffos venundari iuffit, militemque cotidiano labore exercuit:amp; fic a turpi libidine purgatus eft cxcrcitus.nam tantæ eft exercitus virtutis,quantæ imperator. IgiturScipiononilicocumhoftibuspugnauit, vt quafi incautos circunueniret, feiens nunquam Numatinos ociofos,fed iugitcr ad bella paratos ac expedites. Vnde milites fuos in caftris tanquamtyrones exercuit inludis,amp;:fictotama:ftatem byememquefinepugnatranfegit, ac deindereda-do.Gueexercitato exercitu,adprælium cum Numatinisdefcendit. Scd Numan-tini impetu fado iam Romanos cædebant, amp;nbsp;vertebant in fugam, nifi Scipio fu-gientes vi coadosad pugnam redire coegiffet. Ac tandem cum difficultatemaxi-ma Romani fugaffent Numantinos, Scipio Numantiam vrbem foffaamp;obfidione cifcundedit. Numatininaque fic obfeflï,ac fame coadi,advltimum humaniscar-nibusvcfcentcs,dcditionempoftremoS«ipioniobtulerüt,fitoIerabiliaamp;huma-na iuberet.Quæ poftquam a Scipione repudiata funt, pugnam Numantini petie-runt,vt faltem,non vt pecudes,fed vt homines trucidarentur. Quodetiam quum aScipionenegatumeffet, Numantini primum vino calefadi confeftim duabus portiserumpunt,amp; contra Romanosacriter infurgunt. atroxdiu certamenfuit: 5'’ amp;fortaffe Romanicecidiffent,nifiScipionisvirtusaffuiffet. Numantiniigiturfic ccrtantcs,non tarnen tanquam fugientcs,in vrbem reuertuntur,fuorumque corpora a Scipione obla^ recipcre noluerunt. Poftremo de falute defperantes, ne in Romanoru ditionem venirent,claufis ianuis vrbis,totam ciuitatem igneconfum-pfcrunt,ipfiqueparitervclignc,velferro,venenoquemortemoppetierunt.Etfic Romani nullade Numantinis fpolia reportarunt. Nec vnum folum Numatinum vidumintriumphofuoadduxit,nccetiamaurum,argentum,arma,atquevcftes, qua.’ omnia ignis cofumpferat,fed tan turn de nomine triumphatum eft. Numan-tinum enim vidons catena non tenuit.

^^^ dcletas vero vrbes, Carthaginem fcilicet, ac Numantiam in Hifpania,ScipioÆmilianus Aphricanuscognominatusquuminvr-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^™ rcdiiffet,amp;graues inter eum,amp; Caium Gracchum, exterofque

» Gracchosdifcordix ac fimultarcsfuccefliffent, quadam die quum fortisvalidufquefedomum reccpiffet,mortuus node in cubiculo repertuseft. SufpcdadeearefuitvxorScmpronia,tanquamilli miniftraflet ve-nenum,amp; hoe ex eo creditum eft, quum præfata vxor foror Gracchorum fuerit: de morte tarnen cius nulla quæftio fada eft. Poft cuiüs mortem multum ciuilcs p contentioncs exarferunt.quo vi uente tan ta erat cius au toritas apud Romanos, vt nullo pado fociale ac ciuile bellum oriri pofte crederét. Pro huius autemScipio-nis morte Tullius librum de Amiciriacompofuit, in quo introducitLxlium cum Mutio Sca:uola,amp; Fanniogencribus fuis de amicitia difputantem.

N fuperiori hueufque libro aâum eft de iis quæ gefta fiant in Hifpania a Romanis poft Pœnos eiedos a prouinciavfquead tempora ciuilis belli,quç duo fucrunt,Marii videlicet ac Syllç, amp;nbsp;fecundo Cxiaris amp;nbsp;Pompeii. Et quoniam altenam ab altcro depcndet,de eorum initiis aliquid nobis dicendü eft. Quonia corura ftragcs non modo vrbcm,fed vniuerfum quoque orbe infcccrunt,diucrfifquccladibusimpleucrunt. Coeperâtenim perantea ciuilcs contcn tiones in vrbe,qux ea cruentis cædibus maculaucrat, a '^mechis initium fumentes ob leges Agrarias. Tulerant enim Gracchi,v t agri in-mrplebcnadiuidcrcntur, quosnobilitasperperam poffidebat. cuius reicontentio multos necauit viros illuftres in vrbe, inter quos fuit Lucius illc egregius Confiai icipioÆmilianus. quiquumTito amp;nbsp;Graccho aduerfaretur, node fanus dormir ens mane in ledo defundus cft compertus, amp;: creditum eft, quod vxor eius quæ Gracchorum foror erat, vencnum ei miniftralTct. ex hoe ctiam plurimus fanguis

turn cuedus eft. De quo nobis primo, deinde de Caio Cxfare,amp; Pompeio nobis aicendum eft. Caius Marius obfcurafati*originc ortus, patrem habuit Marium, matrem Felicianam,paupcrcs homines arque mcchanicos,qui in vrbem profici-fecns ftudiavrbana aliquantulum deguftauit,reliquo tempore in villaTicernate, quæ erat in agro Arpinati vitam ab vrbanis viuedi moribus alienam,fed modefta, amp;prifcisRotnanoruminftitutispropriamegit. PrimumqueinHifpaniamilicauit iUDScipioneÆmiIianoNumantiamobfidentc,vbiamp;pra:ftâtia,amp;fortitudinevi-debaturexterosadolefcenres fuperare. cuius praeftancia Scipione nonlatuit.Rc-cepitenim cum Scipio apudfeegregium forma, fed corrupti^rei militaris difei-plina emendauit, quern ferunt cum beUicofo hoftium duce cogredientem, ilium ante oraScipionis interfccifle,quapropterplures dignitatesfub Scipione confe-quutus eft.Et cum aliquado poll cœnam fermo de impcratoribus fieret, dum io-cofe Scipionem interrogaflet,quern ducem poll ilium Romanus populus habitu-rus efletjScipiolcuiter percuflb Marii humero, Hunc,inquit, nam magnam defe in adolefcentia exhiber experientiam.ab ipfisenimcunabulisfifturaauguramur 40 virtutem. FerturhacScipionis voce Marium datum, animum ad rempublicam applicuiire,tanquamdiuinoquodamoraculo. IndcMariustribunatumobtinuic fauente fibiMetello Caecilio, cuius in domo ipfea pueritiaac pater eiusminiftri filerant. Indequumxdilitatem petiuiiret,non obtinuit. Quumqüeluliam exin-figniCxfarum familia ortam in vxoremduxilTetjPrætorcreatus eft,amp; inprætura mediocres laudes confecutuscpoftpræturamvlterioremHifpaniamaflccutus eft lorte.Q^mque Cæcilius Metellus contra lugurtham creatus eflet Confiai, Ma-riumlegatum inNumidiam duxit,ibiqucquum ftrenuebellaflet,magnoetiam militum confenfu Confiai creatur ad bellum contra lugurtham^ côtradicente fi-bi vniuerfa vrbis nobilitatc, populo vero aflentientc. Opponcbatur Mario, quod p anteceftbrumimagincs non haberet, arque etiamnouus homopotioreslaono-resin vrbe confequinon deberet:quifeptimumconfulatû obtinuit,qui primum Confiai creatus in Libya crat,adeumqucSylla Quçftorcumexcrcitu venir in Li-byam.De cuius Syllæ natalibus aliquid ctiam nobis dicendum eft, vt vtriulque 0-”J® P^*^ ^^os incendium ciuilis belli in vrbe ccepit,nobis nota fit.

’ , } nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ J)evfigiKeSj7U c^'^iKS cc/iiiiiio^tbui.

By tt Ai^ituTpatridx gentis nobiHtfuit(eiusfamiliaiamprppcextinda cratmaiorum fuorumignauia)quilittcris GraecisatqueLatinisdoélif' fime crudftus fuit. Animus illi erat ingerisïèupidus vblaptans, fed tarnen gloria: cupidior, amp;licct otium luxuriofum fedarctur, a negotiis tarnen eum nunquam voluptas abalicnauit.Caufa autem paupertatis parentumSyl læ fucrat, quia vnus ex anteceflonbus fuis Rufinos nomine cum Conful effet,re-percum eft in eins domo argentum non bonum,immo falfificatumfquod veteres ftidïom ^icebant)a'd Iibrasdeccm:amp;quia a lege vetitum erat, afenatu cumo-1® mnibus fuis remóttó fuit, cui’ deinde progenies vitam fans tenuem vixit. Qua ex re Sylla pauperriniBparentibus ortus,domum nónhabuitpropriam.Cuicnani pro cohuitio diddm fuit, quod poftquam diuitiasconfequutus fuerat,indigne profperabatur, quomodoque vir bonus effe poffer, poftquam ex lixrcditate paterna nihilaccepit. Eratpræterea Sylla oculisardentibus amp;nbsp;terribilibus,vultuque albils amp;nbsp;rubeus,quo terribilior reddi videbatur. Fuît etiam in adolefcentia alacer, cum hiftrionibusamp;cumfodalibus rixabatur,acetiam poftquam in jetatem pro-ceflerat, diuefq ue ac potens fadus fuit, in theatris amp;nbsp;in cœnis cum eis bibebar, amp;nbsp;amorecaptusNicopolim vxoremduxit:quæpofteamorienscum reliquithxre-demiamp;fimiliter bona nouercæfuæpofteius mortem ex teftamento fuoconfe- i® quutuscft,amp; fic ex confecutis hafreditatibus diues fa dus fuit. Facundusetiam, amp;nbsp;callidus,amp; amicitiæ facilis erat, ad fimulanda quoqiie negotia aptus, altiflïmiqui-demingenii incredibilifque,multarum rerum largitorerat,ac maximepecuDiï, amp;nbsp;omnium fideliflimus fuitante ciuilemvidoriam.nunquamcnimfortunaindu-ftriamcius fuperauit, multique deeo dubitauere,fortior, an fœlicioreffet. Igitut Sy Ila(vt fuperiori capite didum eft)poftquam in Africam venitad caftra Marii cö exercitu amp;nbsp;equitatu,rudis antea amp;nbsp;ignarus belli, expertiffimus omnium paucis diebus effedus eft. Ad hoc milites benigne appellate cœpir, folitusmultis rogan-tibus,amp; exfe,beneficia dare,amp;inuitus accipere, fed ea propefius curare,vt fiquod mutuum rcciperct,redderet,ipfe vero a nullo rcpetere,idq5 laborabat, vt ipfiqua- r' plurimideberentjlocacumhumilibus cxcrcebat,nequequod multorum praua ambitio faccre folet, Confulisautcuiufquam boni virifamamlxdere fatagebat, tantummodo nentinem nequeconfilio neque raanu priorem pati. Quibus rebus breui Mario militibufque chariffimus fuir.

Gebat Marius Romanorum Conful amp;nbsp;imperator bellum ad-^ uerfus lugurtham Numidarum Regem, quem quum regno pene cxpulifret,IugurthaadBocchumGetulorum Regem fibivi- 4® cinum confugit,abcoauxilia poftulans,promittcfquetertiani Numidix partem fi auxilia prxftitiflet. Quo audito Bocchus maxima gentium numero colledo inNumidiam venit, amp;:lu-gurthx coniundiis eft. Qui ad prxlium cum Mario venientes, obtinuit Marius, Numidxque ac Getuli fuperati (unt. Quo fado legati aBoccho ad Mariumvenerunt, petentesvtidem Marius duos fideliflîmos de fuis ad cun-dem Regem Bocchum mitterer, arque veile de fuo ac rcipublicx Romanxeom-mododifferere.jlleftatim Syllamamp; Aulum Manliumireiuflït.Qui cum eeleres iffent,Sylla ad Regem orationem habuit.cui cum Bocchus refpondffret,impetra-uit Bocchus ealegatione,vtper Marii medium legati BocchiRomammitterétur ƒ ad fenatum.Habitoquidem de infra fcriptispluribufquealiis inter Mariu amp;:Boc-chum traólatu,Bocchus aMario perlitcraspetiuit,vtitemSyIlamadfemittcret, cuiusarbitratu communibus negotiis confulerct. Is igitiir Sylla miffuseftcu prx-fidio militum atque peditum,fagittariisinfuper, amp;nbsp;fundibulariis, qui accepta tantum leui armatura muniti erant. Poftquam enim Bocchus Rex amp;nbsp;Syllacongreifi

funt,Sylla dick fc miflum a Conlule, ac v eniffe quxfituna ab eo, pacemnc an bel x lum agkaturus effet ? Tune Rex poft deccm dies ketum venire iubet. ExaTis de' indedecem diebusRexBocebus p^texiu pacis vocatisfuguttha amp;nbsp;Sylla, ftatim fignodato,vndiquefimulcx infidiis lugurthacapkur, accoter ilocii fuiobtrun-cantur,atque idem lugunba viuus ac vinäus Syllx traditur a Bocebo. Hinc gra * ucs amp;nbsp;nefatiae feditioncs inter Marium amp;nbsp;Syllam,quæ fere Rotnam amp;nbsp;vniuerlum orbemfunditus euertctunt,ptimordiababuerunt.Narn rnulti qui contra Man-um propter inuidiaaccenfi crant,Syllæ operacaptum effelugurtba,ac nbr aBoC' ebo traditum : Marius vero qui neminem parem in gloria patiebatur, decettabat.

10 Aducrlarii veto Marii qui primas maximafque belli laudesMetello ,lecundasau-tem amp;nbsp;vltimas tribuebant Syllx,in illum vebementer agebantJtaque populus qui inpritnisMariipattibusfauebat,perculfustcrtoreMariumdelercbat.

V GV ST iN v s in tertio libro deCimtate uci, uc maub qu* 11» nobclloRomxfecuta funt, ficakincapite 16. Quum veroManus ciuiliraguinc,iammultisaduerlarumftbipartiumperernpus,.viaus

L vrbeprofugiffet,vixpaulumrefpirante emkatefvrverbisJulbams vtar)ftrperaüitpoftea CirmacumMario .Tunevero

interfeais,luminaciLatisextinaafunt.Vltuseftburusviaoricicrudebraternpo. fteaSylla,nec dici quidem opus eft quanta dimmutione cmmm,amp;: quantacalann-Utereipublicx.Debaccnimvindiaa,quxperniciofiorfuit,quamüfceleraqux Çuniebantur,impunitatelinquerentur,akSôLtrcanus.

^^uamorbiduxeremanus^erierenocentes» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Sed cum iam posent joUßpereße nocent es. Tune data Itbertas odiis,refolutaque le gum

50 KobeWaMMuno Mque.SyUano.cxcefdsns ^'’'^’“'quot;'‘'''“S^Xm iló’Sfi quoquevrbe cadaueribus vici,plateq,fora,tbeatra,templa compléta funt,vtdifb-cilciudicaretur,quandoviaoresplusfunerum edrdermt,vtrum prius vtvince-rent,anpofteaqLmviciffent:cumprimumviaoriaManana,quandode^^^^ ipfcrcftkuk,exceptispaffimquaquaverfumcxdrbusfaaistayutOaauuConlu-lisponereturinroftris,Cxfaróó¥imbtiaindoraibustrucidarcturafuis,duoCrafli paLr SC bliusin coufpeau mutuo maaarentur,Bebms amp;nbsp;Numitorrusvnco tra-aisvifcetibusinterirent,Catulusbauftoveneno(emambusrmmicorumfubtra-berct,Merula¥lamendialismciftsvenisïouietiam(uofangumebtaretTnrpfrus autemMarii ocubs continuo feriebantur, quibus falutantr qj dexter am porti

Syllano quoqucbello Auguftinus diaotertiobb.deCiuitateDei profequitur cap.iZ-Sybana vero viaoria fecuta,buius videlicet bindexcrudelitatispofttantumfangumemciuium ,quofuto comi^-e5^^^tatafucrat,finko iabeUo mimicis viuentibusetudebusin pace graffa-ta eft Aam etiampoftMariimaioris priftinasac recentiffimas cxdes, Äxfuctantalix grauioresaMario iuuene arque Carbone catundem partium Mamuarum.Qui,Syllaimminente,nonfolumviaoriam,vet.umetiamipfamdc-lt;0 fperauus(alutem,cunaafuis alienifquecxdibus impleucrunt,Nam prxter ftra-gcmlatcper diuerfadiffu(am,ob(eftoetiamfenatu,deipia curiatanquam.de cat-cere producebantur adgladium.MutiusScxuola Pontifex,quoniamnibil apud Romanos templo V eftx fanaius babebatur, ar am ipfarn amplexus, occifus cft,i-gnemque illumqui perpétua cura virginum femper ardebat,iuopenefanguine extinxit. V rbem deinde Sylla vi^Xor intrauk, quiin via publica, non iambello, fed

5,8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. GERVND. PARALIP, ipfapacc faeuientc feptem millia peditum vndecimt^ inermiumnonpugnando, fed iubendo proftraucrat. In vrbe autem tota, quem vellet Syllanus,quilquc feri-cbatur.Vndctotfuncranumerari omninon^ocerant,doncc Syllçfuggererctur finendos cflcaliquosviuere,vtclïenc,quibuspoflentimpcrare quivicerant.Tüc iamcohibitaquæ hacatqibacpafTimfuribunda ferebatur licencia iugulandi.ta* babilla cum magna gratulationc propofita eft,qua:hominum exvtroqjordinc fplcndido,EqucftrifcilicetatqueSenatorio,occidendorumacprofcribeiidorum duo millia contincbat,conniftabac numerus, fed confolabatur modus. Necquia tot cadebant,tantum erat mœroris, quantum laetiriæ, quia exteri non cimebant. Sed in quibufdam corum qui mori iufli eranr,etiam licet ipfa crudclisexterotum 10 fccuritasjgeneramortiumexquifitacongemuit. Quendamenim finefcrrolani-antiummanusdiripucrunt, immanius homines hominemviuum,quambeftix folenc difcerpcre cadauer abiedum. Aliusoculisefloffis,amp; particulacim mem-bris amputatis in tantis cruciatibus diu viucre, vel potius diu mori coadus eih Subuaftaeæ funcetiam tanquam villæ,quædatnnobi!es ciuitares.Vnaveto,velue vnus reus occidi iuberetur, fic tota iufla ert ciuitas trucidari. Hxcfada funt in pace poft bellum, non vt acceleretur obcinenda vi(doria,.fcd nc contemncrcciir obtenta. Pax cum bello de crudelitate certauir, amp;nbsp;vicit. illud enim prodrauit ar-matos,ifta nudatos. Btllum erar,vcqui feriebatur,ftpofler,fcriiet:paxautem, non vtquieuafcratviucret,fedvtmoriens nonrepugnarer.Q^ærabiesextera- 10 rum gentium.^quxfxuitia barbarorum huicdeciuibus vidorixciuiumcompa-rari poteft’Hxc Auguftinus loco iam dido.

B^Am adGnei Pompeii Magj^iamp;Caülulü Cxfaris ortumaegefta vc-^niamus,quicfupcrioribus ciuilibusbellisorrum trahentcs,aliamno uam peftem orbi effuderunt. Etquoniam diuerfa,ac maxima êorum 1» geftaHifpania habuit, de eis ac decorum origine, vtclarior nobis eo-^ rumnotitiafiat,aliquiddefcribamus. GneusPompciusMagnusap- J® pellatus alterius Pompeii filius Rómx natus eft, quum Marius(de quo lupra dixi-musjConful cötra lugurtham in Africa bellü ageret, anno ab orbe condito quin • tomilleno nonagefimofcxto,amp;abvrbecondita dcx'lvu.Cuiusfuperiorianno M.Tulliugt; CiceA vir prxclarus Arpinati natus fuerat.Hie igitur Gneus Pom peius Magnus primo fubpatrcPompcio,ac deindefubSyllamilitauit.illiabinitio omnes Romani populi beneuülencixplurimumcontulerunr. fuitenim belli-cofiifimLis,amp; imagine videlicet ex coma protenm,amp;lincamencooculorumadeo pctlimilis Alexandre,vtamultis Alexander nominaretur.illivnalabes tantum fuit,quq totius od# ciuilis fuit feminarium,inexplctacupido amp;nbsp;auaricia,quoniam ficunCxfar neminem fupcriorem,itaamp;ipfe neminem parem volebac.Eibene- 4’’ uolentbplurcsaftrilt;dierant,vitxcontincntiamhabcbat,armorumin(bperperi-tiam,lingua:pcrfuaftoncmmorum,fidem,amp;conuenicndi modeftiam.Aderate-tiameiusgratiis,nihil cumfaftudare,nihil nifiample reciperc.Adhucenimado-lcfcens,amp; fub patre militans, Ariftiam Ariftii filiaaccepit vxorem. Erat amp;nbsp;inluper popubrigratiç plurimum accommodatus.Poftea veto quam adolcuiflct mortuo patrefub Sylla militauit,amp;cum Syllam fuiftetfecutus,ipfe Syllaobtentavidoria contra Caium Marium luniorcm exterofque partium fuaru Didatorfadus mul-tam vrbcfccic.Primoenimquod nemo vnquamfcccrat,cumxxini.bfcibu$ proceffit,amp; rebqsnouisremp.confirmauit.Tribunorumplebis poteftatemminuit, amp;nbsp;omne ius legum ferendarum ademit. Pontificum augurumque collegiu J® ampliauit, vccflcntquindccim. Senatu ex equeftri ordinc fupplcuit. profcripto-mm libens ius petendorum bonorum cripuir,amp; bonacorum vcndidit,exquibus plurima rapuit:conftituitquc,quod de nullo maleficio homicidioque fado arque fiendo pofte tcognofci,nifi per ipfum.Bonapraetcrcaprofcriptorumformolismu licribus,amp;: in catu crudiris,amp; hiftrionibus,ac falibus diftribuit.Puelbs item innu -ptas

H 1 b T A 1 Æ L 1 b. V 1 1 h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*t^

^asacnobilesjinuitasbominibus facinorofis acvilibus matrimonïo coniunxiL Omnes infuper fui exercitus præfeôlos infigniuit mcritisj hos ad diuitias, alios ad aignitates tnagiftratufque prouehgps,alios abunde donis erexi t.Gnei vero Pom -* pen magnam virtutem admiratus, magnumque prxfidium fibi fore exiftimans affinitatceum fibiiungere curauit.Cui rei cum MeteJla vxor nutu confilioque fa-uerer,Pompeiofuafic,vt Ariftiadimifia Æmiliam Syllæpriuignam,videlicet ex ’pfaMeteHaamp; Scauro genitam ducat. Hxc enim Æmilia dudum viro nupta fuquot; crat,amp;exeograuidaerat.Vndehocconiugiummagistyrannicum,quam tempe-«an Syllanæ congruum fuit,quäquam Pompcio placeret. Ad ipfum itaque Pom-10 peiumÆmiliaper quendam domefticum adduda, repudiataeft Ariftiaprobaac ni'ferajquæ dudum etiam patre orbata fuerar, quoniam perantea iugulatus fuerat in Senatu A riftius pater propter Pompciumq ui Syllanamfaâiottem fequebatur. Hocrepudium Ariftixmater quum agnouiflet,mortemfibiintulit. Vode noui ^uædam materia tragicorum hænuptiæ vifæ funt, quum etiam nupta ipfaapüd 1 ompeium mox e partu'obiifiet. Hic igitur Pompeius cum valido exercitu aSyP baduerfusCarbonem,Perpennam,atqueDomitium,ca2terofqucMarianatum partium,qui in Siciliam traieceran t,miflus cft:quos dcuicir,atque Perpenna a Si-dliafugatus eft,amp;Carbonem ab exercitu Pompeii comprehenfum tribunitiö 20 U^^^^^'° fedens damnauit, ae occidi iuffit, ciuitatefque afflidtas rccepit præter ■Weffanam.Dum itaque hæc Pompeius ciuiliter in Sicilia adminiftrat, decretum Senarus,acSyllælireræmiflæ funtadeum, quibuspræcipiebaturin Africamtra-ncere,omniquemanuoppugnare Domitium,apud quem omnes C2e conuenc-rantcopiæjcumquibusnuper Mariusex Africain Italiamrediens returnpotitus erar,tyrannusexexulefaâ:us.Statimigitur Pompciusomniapparatuin expedi-* tioneminftrudo,prxfedumSicilia: Mumium fororisfuæ virum inftituit, atquc aSicilia cum centum amp;nbsp;viginti longis i^uibus proficifcitur. Hæ quum partim ad » dcam, pattim ad Carthaginem applicuiflenr, feptem millia hominum ex Mau-risadPompeiumdefecere.ipfeenimPompeiusfex intégras Jegionesin exercitu to f ®’’®i’Domitius autem contra inftrufto exercitu vallcmquandam grauem amp;nbsp;gt;nbsp;a peram fuperaturus, ab imbre validiffimo, ventoque quimatutinis infpirabar, etentus eft.Vndc ea die pugnadefperata a Domitio ad Rationes reditum eft.Sed t ompeiusratusad tempus fibi congrucre,agminecitatovalleminuadit,tumMa nam tumultu fado,nullo ordine fubftitere,neque omnes plane manfere. V entus prætereacircunftabat, proccllaminfuper propellcbar,niftl tarnen minus cahy-^sSyHanosperturbabat,quoniam feadinuicem mutuo videre nonpoterant. Hocque Pompeius ferociusbellare fatagebat,quum eius nomen adhuc fuiflet Jocogni[um,amp;fic magna cæde hoftesvrgebat.Fertur enim ex tribus ac viginti millibus tria tantum millia effugifle. Deinde Pompeius Magnus appellatus eft. '^ero ficeum vniuerfi milites appellarecœpiflent,exiBlamauir,Nonfum itaquedignus tali nomine, quo ad vfque valium hoftile ftaret: fique dignume-nmtahappellationeiiidicarenr,valium deiicerent. mox impetu fado in valium irruere.quoinconatu Pompeius priori periculo monitus non fine galea certauit. ïllum tandem captumeft,periitqueibi Domitius.Ciuitatesveroalix confc-’tnparucre,alixvero vicaptaefunt. Percurritdenuo Pompeius Afneam Numi-'nmque. per quadraginta enim dics,poftquam fuperius bellum geftumcft,to-Africam. concurrerut deinde omnes Africx Reges ad Pompcium, ‘icqucns inter cos fadus c ft,amp;: inter plures arbiter multa iudicauit.

Ompeivs igiturquum Vticam confedo bello Africano rediiflet, ^eccelitersfibi aSylla funtredditx,quibusiubebatur,vt rcliquo di-miffo exercitu fucccflbrcm expcdarct, amp;nbsp;eum vna legione Romam venire properaret, in quibus tacite ipfe triftatus eft,ægrcque id tulir, fedraanifefte totuscxercitus ciuseftmotus indignations maxima.

Deinde oante Pompeio vciuffk cxcq üeré[ur,cœperuntobieâare Syllam,Pottgt; peiumqaenon permifcr tint fine cxercitu vniuerfoabire,dicent:es, SyU^tanquam tyranno non eÜccredendmn ,Pompeius ign^r tentauit eoram animos mollire fedareqae,acpcrüiadcre vt iuiTisobtemperarent.Sed pottquam perfnadeteid nequiCfaCubfeilioin ilacioncm defcendens ceüic illacbry mans, fed milites arre-ptumin (uggeäumreponunt. Suggeftusenim eHlocus^inquo Regesfederecon' faenecuntpro magnisrebus tradiandis. Hacieaque altercacioncplurima dieipars affumptaeii,volenribusillismanere cum, 0£ imperare.Econuerfoautem Pom' pcio exhortante vtSyllxiunisabfquefeditione parerent,tandcmnondefinenti~ bus illis,fed ardlius vrgentibus^precefque cum clamorc admifcentibus iuramt lO PompeiusCeipfuminterfediurum,üvimaiferrent.quoillospado vixacquiefce-reeoegit. Cxterum adSyllamperprimum nuncium allatum eü Pompcium de-feciCCe. Re tandem certiuscoguita compertaque, vraduenienti Pompeio vndi-que viri omnes obuiamirentyCumque beneuolentia cum amplapompa proCe-querentur,mandat:prxucnire tarnen cum Sylla accelcrauit.Profedusergo, Sâ illiobaiam /aâu5, quamlxtiHimcdcxtcram iunxit,eumque ingenti voceMa^ gnum Pompcium CalutauitjiufTitquc omnibus qui turn aderanr,vtümilirer Magnum eumappeUaren t.Alii dicunt cognomen hoc prim um in A frica ab vniuetfo nbsp;nbsp;j

exerdtu illiinditum, deinde vimatque confuetudinem exbac SylIx äffirmatio- nbsp;nbsp;j

ne babuiCCe.Pompeius tarnen longopoR tempore ProconCul in HiCpaoiam miC- ^i^ fuscRaduerCus Sertorium quiUlamdetinebat, amp;:sneius epiRoIis aRRqaeCeMa-gnum Pompcium Ccripfit.Nequchoccuipiam admirationi ßt. nam conCaeuerüt Romani non hos Colum qui prxclara conCecerant belIa,quiueRrcnue manuvCi Cunt,Cedcosctiam quirempubUcam conßliis ac virtutibus Cuis decoraruat, hu-iuCcemodicognomentis Cxpeexornare.Duos enim populusRomanuscognonti nauit maximos: Va!crium,quodpatres a plebe diRidentes conciliaainFabium TüUium,quoddiuitcs quoCdam viros ehbertisgenitos eSenatu amoait.

Rat in HiCpania eatempeRarc Sertorius quiillam diu tena-erat,amp; ciuili bello adhxCera tpartib us Marianis, rrem endus h o f^R'Sydx cxtcriCqueCuxfadHonis.AduerCüsSertorium diuerß dacesmiRi Cunr,quos Sertorius valide Cuperauit.Denuoad-uerCus huius rabiem Appius Metellus vir clariRimus mißus cR} amp;quidcm bcllicoßRimusacCapien tiRim us, CatiCqueMarco Lepido diRimilis, Ced nimisgrandi cura implicitus proprer CeneRutem. obhancenim tardusnimium cratad belIam,Scrtoriufqueproprer vclocitatcmacprofirptitudincm Cxpiusgrauitatem eius deluCcrat.Exquactiam reSenatus dccrero MagnusPompeiusin HiCpaniammiCCuseR, vtSertoriumcó- 4» primcret Pompeius.itaqueProconCalaSenatu ordinatus contra Sertorium,i3in Magnus cognommatus, quuminHiCpaniam vcniRétProconCui,primumAppio Metello ie in prxßdium diCpoCuit.Interim tarnen HiCpanos populos Sertoriopa- nbsp;nbsp;nbsp;1

rum donatesCeu bcncuolos Colicirare ccepit, amp;:quoCdam ad deCeRionem adda- / xincx quoCerturSertorium dixiRequam inColctiRime,virgaamp;loroRbiopuseRe nbsp;nbsp;j

adpuerum Pompcium caRigandum, niR vetulum pertimeCcerct, de MereHoCe-nclocutus.Hocitaquc verbum iaRauit:CaRus cRtarnen de extern Sertoriuseau rior,mceuquePompeiicautiusin hoRem Cerebatur. Metellusquidem (quodin-credibiJe erat) propter iencRutem deliciis omnibus amp;nbsp;voluprati frxna laxabar. VndcercCcebat Pompeii gloria ac beneuolentia in ea militari diCciplina,quamili- po tescenebat, quoniam non magno degebat apparatu. Matura enim CobriusCuit,de acupiditatibuslongeabRinens: verum belli fortuna varia cR. Coepitenim Pompeius Vylauronam vrbem.nam parabat Pompeius Sertoriumcircunuenire,ex quogloriam quam maximam Cperabat, in cuiusCpem maxime datas multaiaäa-mr. profpexerat enim Pompeius ante Caos oculos vrbem captam amp;:incenCam, caRrags

•äftraq; fua aScrtoriocircundata. Sertorio enimfpem feceranc Perpennaamp;E-j'lnusmaximiduces,quia Pompeioad Sertorium profugeranc,illique fe focios ^lgt;addiderant.Qi£oaudito Poqj^eiuseosvfquein vrbem Valenciamfudicatq; ^gauitjinquafugavltradecemmilliahominum interemit.ExquarePompeius Pcni,fitnulamp;glonam confecutus, elatus vidoria, mox in ipfum Sertorium feiti-natirruere,ne gloria Metello impartiretur.iuxta ergo S ucronem amnem,fole iam ^occafumvergente, copias ad pugnam ambo duces inftruxere. Metellus enim l ompeiusambocupicntes belli gloriam,alter alterumpræuenirc inbellocu-lO ^æ^‘^'''^‘'‘'■°bus etiam,vt cum foin pugnarct,ftuduit. Confertaitaquepugnaeft, andeniquc xquo Martedirempta.vterqueenim alterumcornuftrauit. verum excluobusinaiorcmgloriamreduxitScrtorius:namfolusaciem oppofitaminfu-gatn vertit.In Pompeii veto cornu vir permagnus equo ex pedefth comitatu Ser « toriiobuiamPompeioegrefrus,poftquamadconflidtum enfium peruentum eib, pugnauitciiPompeiOjdiffimili tarnen plaga,quoniam ad manus quum veniflent, 1 ompeiusfaucius fadus eft enfis idu, hofti vero a Pompeio eft amputata manus. ^amprimumdeinde pofteradies illuxit, ambo duces fimul acies inftruxerunt, proximæ pugna: vidoriam quifque fuam fuifTe alferens, fed ex aduentu Metclii olutoexercituabiitScrtorius.Cxterum Pompeius quum priuatimadhoc helio ^Î^.'’^'^^'^^ expofuiftet,pecuniasa Senatu poftulat, addens,ni mittant,fecum co-P'JSinltaliamreuerfurum.Lucullus tucconfulatumgcrebat, qui vir licet a Pom-peiodiflentiret.quoniaminMithridaticum bellum mittiaftedabat, in mittendis pecuniis ftudet,timens ne Pompeio redeundi materia effet, qui di miftb Sertorio cupiebatetiam Mithridatem inuadere, Regem gloria fplendidiffimum, hoftem-quc:quod credebat facile obtinere.

E R TORi vs igicur poft clariflimas res in Hifpania geftas, neue a principio omnium Hifpanorum ànimos ad fe flexerac.ita po-ftea abipfodefciucre.Huiusautemdefeólionisautor Perpen-nafuerac, quitanquamnobilitate familix prxftancior,Serro-rio inuidebat, principatumque afFedabatjfermonefquepan-debat in detratbionetn Sertorii.Ex quibus inquinamentis ciuitates quidamHifpaniæa Sertorio eftfecerunc, effecicque ^tindiesminus Sertorioparcrccunauxitqueindignationem Hifpanorum imme-bSertorii ab initio humanitas in crudelitatemconuerfa. Isenimquum ab initio

puetosHifpanorum obfidesfibiaffignari iullifl'et,amp; in Ofca vrbe tenui£ret,il]os liberalibusftudiis,aliifquebonisartibus crudiebat.Deinde veroin eorum indi-gnationetn crudeliter conuerfus, quum alios necaffet, alios v^icbdiflct, magnam 40 e’^indepopuIorumindignacionemcontraxit.Quaopportunicatecomperta,Per-pennain eiufJem mortem cœpit confpirare.Qui quum multos fibi afciuifler,Ma-lium quendam ex Sertorianis ducibus ad hoc hbi adiunxit. Hie turn forte adolc-feenti cuiusamore detinebatur,hæc omnia pandit, amp;nbsp;hac fpe elatus, exteris ama-toribus omiffis fibi vni fc addiceret, horcabatur, maxi mam confeftim potentiam häbituro. Adolefces cuida Aufidio amatori qui fibi gratior crat,hxc aperuit.Qux 'lüutn audiflet Aufidius,obftupuit(nam amp;ipfe vnus ex coniuratis erat) ignorabat ^ätnenManliumiftafentirc.Perpennam veto amp;quofdam alios de quibus fibi no-^®®wat, nominante adolefcente,conturbatus fermonem abrupit,amp;infanum n°’’^®®®®‘*‘^“®lt;l’icManIiumdixit^uiitavanasfidioncsjnducat.ipfcautemad ) 1 erpennamprofeólus,rcm,pro vtaudiuerat,amp;quanta eeleritate opus foretjex-poiuit.Kcmigituraggreiriconficiendam, nuncium induxerunt vidoriam quan-dam vniusexSertorianisducibusamp;C£cdem magnam inimicorum fignificatem. Ad quemexhilaratusSertorius quum immolaflct, Perpennam ipfum amp;nbsp;alios qui aderant(biétant omnesconiurati)adcmnaminuitatexoratque.Mos erat Sertorio inconuiuiisplurimamfemper honeftatem decorenupieruate,neevidere quic-

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qaamturpefnecwdicefuüincbatfdociieratqiomncsfüosabomnilnalcdiâoac

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iargio abdinerCffed piacideacmodcüeioco vu. Tücigiiurin medio couimitixx

iniuum qaxrentcs,aperreverbazurpiaflagitio^qÿiadiabât,amp;:êâa£hrieta[eniub

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tafceledcagebant, veSertormprouocarenz, Serzorius vezo üuequodgrauitezfe-

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebatinconcinnicatc corum, tiacquod ipCorii mentes ex tarditate}oqtiendiamp;:in-

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confucto contéptuanimaduerteret, mutato dilcübendimodofefiipinudifpofuit,

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quad nee vidcre quicquavellct,necandire.Pcrpennaautéphialameriinmediij

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proiiciëtc,ód (Icepitn inde iaäo,quad cr^tdgnû coniuratis data, Antonias qui fa

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pra difcumbcbat,gladio Sertoriû percatit. Cônetû veto ad p!agâ,ô^infatgeteco-

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nantis in peäus ruit,manufq^ambascapit,ne rcdflercvaleret.pec hune modam a to

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m ultisconfofTus occiditur. Maxima Iberiç pars Metello amp;nbsp;Pompeio podmoné

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sertorii feie tradit.Eos qui manferantPerpena Cafcipiens,aduerfasinimicos belli

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcrcreadortusefl:, in quo datim fui experientiam dedit, vt virinecad parendum,

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nee ad imperandum apti. Nam frétas Sertorii apparafibus aduerfus Pompeium

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;congreüus,breuifüperatus fmLamp;:capius.Necvltimamquid£m fonunaminge-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuctulitdcdquum haberet Sertoriilitcras, Pompeiopromifit, virorum coafaJa-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num amp;quiplarimum Romxpoterant, epiPolaspropria manu feriptas,perqaas

1 nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cupidinoaarum return Sertorium in Italiam vocabant, fc oliën furum. ScdPom-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peius non vt iuuenis,fcd vtgrauis,^prudentis animivir,casqnidemliterasncc

legere ipfe voluit,nee a quoquam vtlegercnturpeimifit,fcdipfasoninesin vaam 2.0 1 collectaseremauit. C^^deiusfaäum multos duespericulo, Semagnisnoiiitati-buspatriamliberauit.Perpennaminfuperliatim occidir, veritusne vulgansquo-rundam nominibas turbationesSc fcandala orircntur.Rcliquorum veroquiScr-torianxnecisconfciifaerant,aliiadPompeium dedaâimaâatifuat,aliiinLiby‘ amprofedli,aMauruciisinterfc£tifuerunt:necqui(quam cuadtprêter vnnmAu-ddium Manlii riualem. Hic enim Guclat^ns, Gue negleäusinquadam batbarix villa,inopsinuifufqucconfenuit. Neq^ prxtcrirclibetin fafUs Sertorii, quoddd abHifpania veniGetin oppidum TanginuminLibya, ibique vidtGet fepulcbrum Antxi,non crediditfacile vulgationibarbarorum deiUiascotporismagnitudine: quod vbielfodi feciGet, repperit illius olfa longitudinis feptuaginta cubitorum. ^0 resquidem audituGupenda. PoGmortem itaque Sertorii Perpenna celGorhabitus eG,quiimperium occupasaduerfus Pompcium fe inGruit. Pompeiusigitur extemplo exercitum ^uxit, decemque cohortes in efeam hoGium milit, iubés vt paulatimperagrosin confpeóiuPerpennx vagarentur.quas vidensPerpenna return in fcias,illaspaGim in fcquitur: Pompeius veto iiiGruGaadc irruensconfer-tapugna omnium viâorfuit. Quum veroplxriqs primorum Perpennam cepif-fent,Pompeiusad feaddudlum occidiiu{Gt,non immemoreorum quxin Sicilia contigcrane, quemadmodum a nonnullis criminatuseG. In huiasenim captura Pompeius maxi maarte ad omnium falutem vfuscG. Perpenna enim quum inpo-eeGateliterasomnesexteraqueSertoriimonumentababuiGct,epiGolasquarun- 40 dam clari/Gmorum virorum duium Romanorum propaJauit, qui adres vrbisin-noiiandasGudcbanr,inItaIiamqucSertorium vocabant. Pompeius ergo timens ne ex his maiora fufcitarenturbcHa, quam quxiam rcGinxerat, Perpennam tru-cidauir,Si:cpiGoIasomncsancinincinfpcdasmccdio tradidit. HisperaGisPom- 1 pciusquum Hifpaniam, amp;:maxime Celtiheriam dcambulaG'et, omnestumultus nbsp;nbsp;nbsp;1

innatosoppreGir,incendiaqaercrumcxtinxit.PoG hçeveroPompeiusRomam rediit, ibique triumph urn petiit. cui fc obiccitSyllatConfuIienim tantum, amp;non Proconfuliaiebartriumphum legepermitti. vndeScipioquummagnis amp;:arduis

prxIiisfaperauiGetin Hifpania Carthagincnfes,triumphum non poGuIauitmon-dam crat ConfuI,autid bclJam fuisgerebaturaufpidis. ObGabatprxterea trium- yo pho Pompen,quia vixpubefcebar,quiucobxtatem nondum in Senarumadmif-fus fuerat.omninoGbigloriaminuidiofam cratpariturus,prindpatufque fuusab vn luerGs ciuibiis xgre perferendas crat. Hxc aduerfus Pompdum Sylla obloque-batur, veluti illi non aGenfurus, fed contentione fua impediturus rogationem. Non ramen Pompeius ob hoc retritus eG, fedquum denuo inGaret Pompeius, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admh

siuucnisfiduciam bis acclartiauit, Ergo triumpher. Qua ex re quumin-*8®^“®^.®®plurcscaperet,grauitcrque id ferretur, optans Pompeius eos graui-orimo e iaafficcre,conatuseftcurruaquatuorelephantibusdudo triumphum ucerc,anguftion tarnen porta vrbTs prohibitus equis vfus eib

V o N i A M de ciuili bello Mari i amp;nbsp;Syllx dixim us, de eoru quö-que fadione acmorte dicendum vidctur. Mariusigiturpoft-quamdeexiliofereftituir,quummagna Romanos ftragc,ac necevrbemfœdanet,omnia panter diuinaächumana eófun-dens,feptimumGonfulatum aflumpfit,quodneminiRoma-norum adhuc contigerat. Qjn quum magiftratum cepiflet ad Kalcndaslanuarias quibus annus incipitur, quendam Sextum

ca araitates.Ipfc autem Marius corporis laboribus atq ue follicitudine perterritus^ quiamultapcricula expertus fuerat,animi ferocitatem amifit, exiftimans in fe crimenrediturum. NamSyllaquiipfum Marium patria expulerat, ad Mithrida-temquepotentiffimumRegem fugere compulerat,Romamrepetebat. Huiuf-^0 æommentisagitationibusMariusaffedus, quumante oculos errores,exilia,pc-nculaquc maris ac terra: adducerct, in varias dubiafque partes diftrahebatur, amp;nbsp;notturnisturbulentifquefomnispcrtcrrebatur.Vidcbaturenimcontinuoquen-aamauaircdicentcm,durafuntcubilialeonum. Sedquum maximev^giliasper-timciccretjintempeftiuispotationibusamp;ebrietatibus indulgcbat, tanquamper lOmnumanimicogitationesvitaturuscflet. Cui quum quidam nunciarcteaquæ apud mare per Mithridatem ac Syiïam fada erat, nouis timoribus perculfiis, par-timfutura timens, partim tanquam prxTentium vulnere male affedus, paulo poft exilium rcfticncus,vt Pofidonius Philofophus fcribit,in malam valctüdinem inci-dmCaius autem Rfo virhiftoricus memoria: literarü tradidit, Marium poft cœ-50 t^amcumamicis deambulantem infermonemde rebusabeogeftis venifle,amp;a return primordiis incipientem, fæpiufque de vtraquefortuna difputantem dixif-ie,non lanç mentis hominem efte qui fortuna: fefc committeret. Poft hme appel-lads Ixtovultn qui adcrant,quum per feptem dies paulatim dcficeret,diemobiit. Quidam ferunteius ambitionem in ipfa mala valetudinc oilnino deteebam in va-nam fpem euafiffe. putabat enim fc in Michridatico bello impcratorem efte. De-lnde(quemadmodum in ipfo languore corporis accidere foletjvarias in corpore nmeationes cumgemituacmuleis vlulatibus patiebatur. Sicadeo ingenscupidi-tas magiftratus illius belli cum ceperat, vt nulla confolatione curari poftet. Duos aefepeuagintaannosnatusobiit, prim ufque omnium Romanorû fuit, quifepti-40 mumCófulacumattigcrit.quiquum domummagnificam inftruxiflet, qua: mul-tisrcgiisædibusclariorerat, fortunamfuamcrudelcm appellabat,quod priuf-quamconfilia defideriaque fuaperegiftet,morte obiret, Septimo igiturdiefui fcptimiConfulamsMarius diem claufttextremum,cuius mors ftatimRomam magna Ixticiaatque exultatione affecit,ex eo quod graui tyrannide liberata ciTen

Vc i v s Sylla poftquam omnia mala, quæ multis voluminibus '^i defcriptafuerunt,peregiftet,voluptatiacebrieratiadvltimum ‘^^^^^ elcdismaximi pretiiferculis, potationibufque,inquib’ quadraginta annorum vtebatur, inter quas potanones Metellavxoreiusobierat,amp;cum aliam Valeriamquæper an-tea diuortium cum viro fuo fecerat,amore captus duxifletvxo-rem,ac vitam fuam agerct cum catoribus, tibicinibus, amp;: hiftri-pnibus,cxterifque ad voluptatempertinentibus, ad vltimü mala valetudinc cor-

reptus cd, atquegräUAtus propter phlcgmâ, quod idea vifcerafa^putrefecerac, 'vtfeetorem cmitccrent,S6 quident rriäximum.äceiuscorpuspedicülistotutnab-undAnserat-.oectonforescontinueradenteseos remouere valebant. NamiUis remotis alii plurespaUulabant velles eins imp9^tes,amp;: intra oculos earn etiammo-ledabantyCuinee balnea,aecalia remédia proderantjamp;^ricpedicnUsaffliüiisetat quotidic. Pridievero quam morcretur, quum Granium quendam potcndimam einem Romanum,qui magnam pecuniam populo Romano debcbat,audißetfo-lutionem tergiuerCari,atqucipûusSylla: mortem expeéiare, ad feaccitum hominem in fecretiorem locumadduxitfaecerütisdeinde minidris,vtillum neearent, prxcepic. Ipfe vero Sylla cum elamorcac totius corporis contentionelaboraffct, iO difruptoquodgedabatapodematCymaximam vimlanguiniscffudit.qua decaa-fa vcbementerdebilitatus,atqueommno vinbusamidis, magna anxietatenoäa ilia vicamducensmaneobUt. AderatenimeiusmortiPompcius,quilicetcontra Syllam dmultatesbaberct,maximcquumSylla odendidetjfe minus bcneuoleha-berecum Popeio ex tedameto (alits enim munera Icgauit, alios dlioru curatores indituit, fedPompemomnino omifit) tuUttamen hocPompciusmodellenimis, pi3cideque,nonobdantcquodLepidusConful,cxteriqucnonnullicontradicc-t^cnr,neSyllaincampoMartiofepcliretur,ncvefunus(ierctpublicaimpcnfa.Po-peins fuo prxfidio gloriam fimuldcfendonemquc fnncriattulit:amp;corpus dus in nbsp;nbsp;i campoMartio fcpultum cd,ôcdatuamagnaadciusûmilitudinempoûiacdfamp;:e- lO pitapbium poficum, quod ipfernet fecerac, videlicet : Nv LLV s mevs amicvs ME BONiTATE swEKAviT, NEC iNiMicvs MALiTiA. FHiosprxterea duosgemellosreliquir(vtdilt;dumed)Faudumamp;:Faudam,amp;:exValeriapodcius mortem nata ^d puclla,qux more Romano Podhuma cd appeUata.

L 1 BER NON V S DE CIVILIBELLO inter Cæfarem ÔcPompeiumj Sceorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ progreffibus vfque ad Au-gullum Cxlarem.

Aivs Iulius Cxfar ex patre Lneio lulio Cx fare orras cd, qui Mariaux faâioniadbxrebac. Erat enim Mariusfenior cognâtes L ucii Cxfaris, quoniam Iulia foror Cxfaris vxorMarii erat, cuius relpcâü fux faftioni adhxfir,qui Lucius in rerfedtas edi Sylla, dum virimoin vrbem inrrauir.Eratquidem cxnobilidi-ma luliorum familia, a Syluio PodbumoÆnex Vencrisamp;Än-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cbifxdlifamp;LauiniaLatiniRegisdliaortum trabens. Incuius

familixlaudê Cains Iulius Cçlardû orarioné baberer,in laudem amirxlulix, vxo-ris fiquidem Marii fcnioris,Gcait:A mitxmexIuUç Marii fenioris vxoris maremû genus ex regibusorrum,parem um cum diisimmorcalibus coniumdum ed. Nam ex Anco Marrio funt Mardi reges,amp;:a Vencre fnnclulii,cuiusgens familia nodra ed.Edergo famditas ingenere rcgum,qui plurimum inter homines pallet,amp;ce-remania Deorû, quorum in potedate funcipd reges. Eratitaque Caius Iulius Cx-farannorû fcxdccim,cnm illi mortnus Lucius patcr,amp;:cum a principiaignorare- P tur,in quaspartes dcclinarcc. CoïTutiamcxequedri familia,quxprimo Prxtexta-to defpolata erat, duxir vxoreppfeautem latisinopsbabebarur:podea vero Cof futia vxorerepudiata Corncliam CinnxGlia, quiquarcoCÓfulfuerat, vxoreda-xir,podcaqu3m Pontifex fadtused.Quam cum S'ylla voluidecrepudiaria Cçfarc, quiahocrcnuic,faccrdotium amp;nbsp;vxorisdocempublicauit, amp;:gentilitiishxreditati-busmalda-

mulàatus eft. aduerfarû enim partium habebatur. Vt etiam difcedere e me-tat 1 ^?'’'^^*^’ tarnen morbo quartanxaggrauate prope per fingulas noéles mu-

Æmilium,amp; A urelium Cottam confanguineos amp;nbsp;affines, ac per es ''^tgines,quarum fumma tue erat autoritas, Sylla deprecatus mültis tan-kæ ^^^^^'’^’^ precibus acquicuit. Vbi illud memorabile contigit,quod cum Syl-uir '^??.^°^^^“^‘^t,nequc vllus effiet precandi finis,vidüs ad vltimum cxclama-kj ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraculo,autcoiedura humana : Vinciteitaque, atquchabetote ve

to hic ^^^ *^^®tiobilibushocdamnofumdonum:prqdico autcmvobis,quoniam j .j5'^®®^co cnixc faluum vultis, optimatum partibus quas vos mecum defen-’ ent quoque excidio. in Cxfarc enim multi funt Marii. Suetonius etiam ranquiJJux vitam Cæfatis dpfenbens fic ait:Etiam cultu notabilcm ferunt. vtc-3ti^enim lato clauo amp;nbsp;nimium fimbtiato, fed tarnen fupra eum cingebatur, amp;nbsp;4^idciu fluxiore cindura,qüoniam Romanis mos crat,vt ftride cingcrentur: vn-eetnanafledicitur Syllx didumadPompeium ca:tcrofqucnobilcs fuæ fadio-^.^.^^^ P'’æ^^’’'^timpuerum caucrent. V nde etiam legitur illud Ciceronis, cu Pottciuile bellum interrogaretur, cur ita aberraffet Pompcium Cæfari præferen-/’gt;træcin(ftura(inquic)medcccpit.Militauitcrgo adolcfcësin Afiaprimum,dc-^Q indeinGrxcia.acCilicia,nunc clarafama,nuncobfcura. Audira autem Syllx plotte,amp;uoQan4af{j rerum fpe trahentc,Romamrediit. Sedciuili motu præter pe® conipreflb nenihilagcrct,Cornelium Dolabcliam virum confularem ac triumphalem aceufauie, quo iudicio magnam fibi doquentiæ famam acquifiuit, eamultuminuidiæ.Quam vtleniretabfentia,abfolutoreorebufquepr£Etervota nuentibus in infulam Rhodum fe trasferre difpofuit, vt fimul amp;nbsp;otio operam da-rctamp;litcrisapuci ApolloniumMolonem virum clanffiraum,tuncfacundiæprç-ceptorem : fubquo Cicero ipfe Romanx princeps eloquentie didieiße creditur. Oeddum co nauigat, captus eft a piratis j^ familiaribus omnibus præter tres Ro-inamremiffisadredemptionisfua: pecuniamprocurandam, manfit cum prxdo-^Q Ï'.^’^^’^‘®5^’fotilt;luadraginMnonfinctriftitiaamp;indignationcgrauiffima. Cumq;

* jy^’^^°’^'^t'^'tfamiliaricateortacumpercontarencur,quidcis,fiinfuapotefi;ate c etit,faccrct:refpondebatiocanti fimilis, fe illos crucibus affixurum, idque taci-tus racete iurciurando etiam confirmauit. Cum vcro comitibus amp;nbsp;feruis Roma redeuntibiisquinquagintatalentapro redcmptionisprecioperfoluiflet,libcrtari rcdditusdafteilicoconquifitaillosattigit coniprehendirqutnn quibusiam turn fecu.turxlenitatisamp; elementiæ guftumdedit. Nam quumamp;: fontes pleetere, amp;: iuramcntumferuarefixumciTec,modumexcogitaüitjquovtrunqueleniorc fup-plicio compleretur. Itaque iugulari illos primum,poft exanimes crucibus iuffit af-ngkNeeperotium publicas res neglexit.Mithridate enim Afiam infcftantecon-grcgatisauxiliis obftitit, amp;nbsp;præfedum régis Afiæ pepulit, amp;: pr^uinciam confer-40 uauit.HisexaâisRomara rediit, pfimufque illihonorfuittribunatusmilitum,in quoquidem imminutamaSylla tribunitiam poteftatemreftituete fummo ftu-dionifuseft.

0 s T præmiffa igitur Cxfar a Senatu in vlteriorem Hifpaniam miflus eftQuçftor fadus.Qui cum venifletin Gades,vbi Herculis crat templum fumma veneratione celebratum, in quo e-rat imago Alexandri Macedonis,quamimaginemcum Cæfar diutius conteraplatus effet, vehementer indoluit, q uod ætate illa,quamipfetuncageret, Alexander famarafuinominisin finesterrxextendiffetjafeveronihiladhucdignumadumef-

fet,iaeopctiitaSenatu,vtproeomitteretur,cupiensefre,vbi maiorisfamaematc-riam inueniffet. Romaitaque reuerfus fœdo ilico turbatus eft fomno. vifus enim ubi eft per fomnium dormiens cum matre concumbere.Eft hæc quidem vna humanarum miferiarum,vt quamuis veru fit quodait Cicero, quodque de Homcro

fcribitEnnius.plerunqueeavideredormientes, dequibus fxpilTime vigilantes fmtfoliti cogitate Sc loqui : tarnen illud certißimuea, foletefequietihominû riß-on^sfcedas,acturbidas,ócafomnianteanin^percgrinasofferre,ytquodnunqua vigilantes cogitarcnt,quodquepot!usquam lacèrent,moridigèrent, eófopiti fa-cere vidcantur.Patefaäa igitur vißone, Uli q uorum vafrum fallaxque edartifd-^^}^dconieäurasredigentes,xßimatis(vtcredo)virimoribusacnatura,confen-tanea interpretatione magnalia terrarumSc orbisimperiußgnißeari fomniodi-xcrut, quodea fcilicetquam fibifubditam habuißet, nibilaUud eßetniß terrapa-^^*^s publica,ßeutexperientia perhibet.adamplißimamitaquefpemincitauetut-C^pdego potius narro,quia ßeabaUis fetiptum inuenio, quam quod verum ere-1^ dam,virum tanti animi, tantxqueprudentixadimmenfamfpemfomnioinaniae ^odi:ürnophatarmate,automninocirculatorüfallaciunculisincitatum.Adquam itnplendam quanta fortuna,quantaingenio, quantisbellicisartibus, quantifque laboribus, quantisdenique rebusaliis opus fuiß'equam fomnio, quisnon videU DchincÆdilisfaâ:used,quo tempore in fufpicionem magnam venir, vtnó modo femel, fedpluriesconfpiraße credereturcum virisinfignibus, vttotumdatum ^dp-pcrturbarct.NumcrabatureniminterCatilinxcomuratoSffed vdpmniten-tm,vel metu,fcu morte confpiratoram eifedn confiUum caruiße.la ca enim xdi-itatemulta fecitinfigniaadornatam vrbis.quorum omniü ipfe folus exclufocol- l populigratiam confccutused,fperanfqucfibinihilnegatumiri,têtauitextra -^ / °^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;digyptum prouinciam adipifd, quod Alexadrini regem fuum folio de-icd ent. Sedaboptimatibusimpeditus, vtquo poteratmodofedeillisvindica' cet, miUorum contemptum CaU Marii nouihoministropbxadelugurthafcili-f^itubris, atqueTeutonis, qux Sylla liodiUdiperbia cuerterat, reparauir. per ‘taitaque fpc ÆgyptiPontidcatum maximum petUtnonabfquefluxumanerum ingenti.Itaiam ambitio Roman urn orbem inuafcrat, vtiam tunePontid-catmpecunia venderetur. Qua in re quum ipfe fibi non fußieeret, alienum xs, Si qm em non modicum mutuauit. Quod deinde fecum exidimas, cum in campa ^^^^^^^^^^^tusdefcenderet,marri eum deofculanridixißetraditur,Domünid L ^f^^^^?^^^’'^^'^^^^^^^^^^^^titem Pontifex duobus clarißimiscompeti- ^^ i ^^‘.y^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;^^^teScdignitatcprxdantibus. IntereaCxfardeconiuratione ati mx,quodcum ipfo Lucio Catilina exterifque viris illudribusconiuradit, a nbsp;nbsp;' ucio cccio,amp;:Q^urioaceufabatur:aßerebatque Vefiiusfcodenduumchi- , ^ogcap lurn C^faris^atUinxpro coniuratione oblatum.quodtarnen Cxfarxgre ^^^^^'^^^^^^^t:ufatoribus liberariobtinuit, amp;prçmiailli décréta a Senatu,

ta reue auerat. HisperaäisCxiarPrxtorin Hifpaniam decernitur. Tanta veto ^^t:ateiusinopia^vrfcquedrareturRomxacreditoribttS,impedircturque,quo-

■™rj^r P^^!''^P^^^^’^^^ proßeifei, nißquia oblarisßdciußbribuspermißused 4^ m i pan ia ire. quam pro fedtionem quum peregißet, cepoßtisprouineix rebus, pacatiique hm ulraeibus q uxin ea faerat,eriam fuceeßoreno expedbato, properat Romamredirepetiturusconfulatum triumpliumque. Sedquülegibusvtrunque pci.ereprobibituscßet, omißb triupbo confulatûpetiircupidusrerugeredarum. ƒ

C^ius Iulius Cx/arerM/ur CüAf/ul,ylèi^ueJererssi/uf'priiuiuciu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

G^/liaruuf, ^1/^rieu^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

icm collegam fada có[en‘ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, foroarmis eiecit. Vndc ^^

^^ Cxiarfolusremp.gubernabatncmineprorfusobflanpéjamp;riquisobïli-[iÜ'e[,non tarnen minis fcdfaäisquoqiie exterrerer. in quibusMarcum Catonem virum tancx/apientixSc vircutis aäibus fuis contradicentem, manu liâorisexaâum curia mictifecitin carcerem, quoeuntem illum Senatusprofe-’ cutus eü:, non aliter quam ß vniasin perfona capti omnes viderentur. Suntetiam qui

cjuidicant ,veftcm quoque velut inludu publico permutaffe. quaquidem tanta veneratione ac pictate (nififallor)iniutiacarccris compenfata dl, vt optabilc fu-iflcvideaiutCatoni,ficincarcere^duci, vnde mox fic cduccretur. Siquidem hxeSenatustataconfenfio Czfarern ipfutu tnouit, vtquc aitValerius, diuini am-mipetfeuerantiamflexit. Et quanquani bic aUquantulum fines Hifpaniarum return egtcffifuctimus,quia tarnen rerunsfadoruraque Calaris aePompeu in ipfa

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;labotantem.amp;Confulibusafenatuprouinciasnulliuslabonsamp;glorixdecretas,

10 idqueinfe vnum fieri cogitans,amp; ad fuam,ficut erat, iniuriam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^^°^ col-) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kgamfcilicctitlanontangcrcnt,atquc inccnfuscupiditatcvindiaa:,GnevunPo-peiumMagnum, tune Senatui infenfum quod Mitbridate per °^'æ ^ 'P *'** PompdiboaotesfilcntiurababuiflctjOmniobfcquioproTOcren u uit. ^4^® foUdiorGncus effet,M. Craffi amicitiam vetufto odiomterruptam ex coniulatu quem ambo diffidcntiffimcgeffetant,tefatcircvifuseft. ecitque o itoac o er liingenio,vtipfittcsinrcpubl.vnüeffenf.ratus,vtquxeisp acui ent,nu usre {dndetet.neceumfefellitfpes.Vtqucamicitianico^angumitatchtma^^ tuamluliamPompcio comugemdedit, Scvndiquefibi a mini u , nbsp;nbsp;nbsp;. pfeCalpbutniamLucnPffonis fucccffurifibimcofulatufibam nmau^^

1 nbsp;nbsp;nbsp;10 acccpitigcneriqucatquefocetilufftagiisfultasexomni “’‘P'° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;-

alienum.NecdumitaQUcmuidiaciuietcenteiamptofeu usinprou fct,pofuitqucinanimura,otuncsquiadmasifttatum afcenUmeb^^^^

« Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,.Anro vinbus impcd»rc,nniqmuDipoui-»s«n«u,„ciucnu»um nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Wj» ’' nbsp;nbsp;^ nifimandum ac ebno-c«n™fc«us»„,ictaamdc{cnfutos,n^

VaV^TOnoavctetewtacaveie. '‘“'^“quot;”‘” ,„.„„„ Maate fohtüle.quod Vgt; c«*4w«^qtgt;t«iniPi«ot.tmodtero’E«re’ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;,m pmot t,eqaffl„,ConMem effeautum , ®gt;X^^d«Pom^umamp;C«rf. cotutamtmvediendiviamvnammedaatus,«^«^^^ ^^^^^^^^ fera ai te Ucam tac amtemx euocaws ?quot;ƒ ™” y,„,,.,gt;„uidenfq«ein po-pctctcnt,quatcuusunt«compctwonbusi\lcVuccutnoe

V3ama,ibcvnUaUa,ScmtotootöemagnoïuuMu^.vvvc.».— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nm tirbittin ftucnt\\n»s\am£ecutiot Sc detpexit aduettarios, Sc Xcgiwi iu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^V contetipm,omne quantumlWpencuVoCutn Scgvauebclb S«^'* \^®^^^*^^‘ ç^ bcumbeWurnpetannosdecernexercuit,deqmbus ip

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nu mem\mt,q\ixE tmeffeusP ettatebaXuddms Sc explanau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nueniam btodelt;mslffrvbus,curnNnatnScgeffaCx(atis\aü^^^^

, mdmbbeXyobwCxGtHvtpamammgteffuseff,Nbites nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»cM. tï\oadueffusduccsPompc\anos,Vudum Nîtamum, ca nbsp;nbsp;nbsp;«(ans laben

^'^*^b\s\u.\ùutù duWkbeWtlub.P etaCto ffepudem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ antiqua Cx-dbcutluPopems quvPlt;.omx temp. adnuni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• \^ç\itt inteffat c. lads am\c\ùadffccff\t ,am\coîqueCxlaûs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nmodus paxem m tep

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. GERVIN D. PARLAI IP.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxfar âutem dominum rccufarent. PrzHititautcmcaufamdiffenûonislalia amp;

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lia Cxfatis Pompeii vxot, lt;juxaboeduo vno Hlio obiie^ vinculumcjue affinitaüs

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iblutum,(juopcrantcafuei'antf(£det’a[i.SolutaitacjueconiunâioneintciCa:fa~

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ômSiPompeium perobimm luïix vxoris Popcii actilix Cxdris, Pompciusfo^

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lusrcmp. adminittrarc cupiensamicos Cxfaris cœpicmukipliciccr molcdare, S^

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam vibepdlcre.Muha icaqueclam contra CxCarem diôlarraâacaque fanijin-

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terqüxilludeddeLabienidcfcâionc. ProcurauititaqucScnanisPôpciufqae,

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vrLabienusa Cxfare deticeret, quod effeâum fuit, Erat gu idem Labicnuslcga-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eus Cxfaris, qui in Gallico bcllomulta amp;c prxclaraperegeiat.InScnatuquoquc

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;milita traâabanturin damnum Cxfaris,nouçquevixquçrebantur,qiiibuspotc- lô

lias Cxfaris quxiam multis f jrmidàbiliseffecœperat,tolleretur,auteerteminii-crecur.Siquidem cunflisiam magnidccntiaamp;liberalitatc Cxfirca {lupefafbs, amp;nbsp;quid bis rebas tantis amp;nbsp;tam late cflaßs Ebi vellet feeam tacitismeditantibüs,ncc nbsp;nbsp;,

loquialiquidaudentibus,M.CIaudiüsMarcellus Con fal,cuiautamorcpublico, nbsp;nbsp;’

aut vetopriuatoodio dignitas Cxfaris ac potc{lasinuifacrat,frequctiScnatutc-Patus de falutc rei publicx feafturum dctiniuit:vtquum bellum in Galliaknituni effet, dimitterctur vifiorexcrcitas, amp;nbsp;quifquam antetempus facccffbrCxfari . mitteretur qui in pace prouinciam gubernaret, ipfe veto ffne imperio reditet, ƒ Addiditetiam ne abfentisratio comitiis Cófularibusbaberctur, quod licetcom- nbsp;nbsp;/

muai lege de omnibus cautum effet,lege tarnen Cçfarexceptuserat.itaergofub’ 2.0 t laracratexceptio. Etnon contentasConfuliniuria Cxfarisinpcrfonamiliatadis nbsp;nbsp;1

quoqucquosCçfarciaitatcdonauerat,adimcndamiadicaaic,ambitiofan]amp;im~ modeffamconceffionemafTeacrans. Hisamp;talUstutbatus Cxfar,nec immerito, cogitanfqaeqaodfxpediccrefolitamfamafuit, opcroffusmultoqacdifficilius ‘ principcm afummo dignitatis grada ad mediaddici, quam a mediis ad extrema, nbsp;nbsp;1

uilitatem pariter remearet, itaquedemum fecuram bbcramqueremp.forendqiie non folam pollicitas,fed etiam contention ni fus eff effîccre,cerrus de Cxfaris va-lantare,qui idipfum a Senatu literis pctiit,vtfcilicctautffbi popali Romani beneficium integrum fcraarctur,noceff imperium cam legionibas, aatextori fairem ,' daces in cadem clt;andirionceffent, exercitafquedimittereat. Ad hocqae pluri- nbsp;nbsp;nbsp;i

muminducebatCxfarem ffdes qaam ad faas vetcranos babebat, quodboc fad- ,fO ƒ liter potcratpolliccri. feiebatenim eosqaacunqaefaa necefffrate ei non effede-fataros. Tanram enim cum cis Cxfarlongo vfa familiaritatem cotraxerat, vrque cratcisaffabilis,amp;!:animoram rapax,quodbxcabeispotcratfperare. Sedtamen nbsp;nbsp;nbsp;1

bello Parrbico deputauit verbo non animo, eamque repetiir : earn Cxfarre- po mifit, ex fuis mifft vnam. Ita Pompeium nalla, Cxfarcm vero duabus le-gionibus imminurum nemofuit quinoninrelligeret. Tulitramen cum etiam cum aducrûriis pacifd voluit, vt tranfalpina Gallia amp;nbsp;lUyrieum cum duabus tanram legionibas, amp;t nomen imperii remaneret, donee Conful fferer. Denique eovfque fubmifftexcelfumanimum, vtquiCxfarcm nonnoffer, fufpicaricum poffer

HI SP AN lÆ t IB. ' IXP’ röp poflet belli metu adiftadefcendere,quo nihil erat ab illius viri moribusacinen-tc remotius,fcd tantum illi ftudium fuit,vel exercendx,veHimulandx modeftia:, ^tquiduis videripotiuscligeret qu^publicæ tranquiHitatis euerfor. Cumq;ob-Hinatosadnegandum cemeret,Senatum fibi aduerfum,amp; e fuis inimicis defigna-tosiäm Con(ules,audiretqueTribunes qui libi adhærebanr, nihil polie, imopro-pterfepericulo atque odioexpofitos, nonamplius dilferenduin ratus ; ne autem *uipericlitarétur,autipfecunétationevilefceret,difpofitismotefolitoperhyber-^laJcgionibus,vlcimo tranfitu cxGalliis in Italiam rediit. Qvro cum vcnilï'et,iriue-ttitillasduaslcgionesfub obtentu Parthici belli libi ereptas, nee ad bellum profe-

*® .’?’f*^®Italiadctentas,quinamp;Poropeioaflïgnatas.QuodadeuidentcmCa:la-fisiniuriam pertinere, non folum ipfe virtalis, fed quicunque de populo perpen-deoat.adhuc tarnen tacitusproicelïïtjConuentibufquc peraäiSjVt foIebat,Rauen-nam venitvrbem fuxprouinete ab ea parte nouilfimam, vt neque terminos fuos excederet,amp;proximus eflet aduerfariis,amp; paratus vlcifci, li quid forte fui odio in Tribunes inimici fui decreuilTcnt. Et hocquidem belliciuilisinitium, hæque fucruntcaufæ, aliquam fortafle non paraam iuftiti ar faciem haben tes (fîquavn-quamelTepoteft iufbtiæ caufa patriam oppugnandi ) quamüis ab alüs minus iuftx wufequxdam afferantur,fed odium manifettumteftimoniifidemleuar.Gncus igiturPompeiusgener atque hoftis fadusCxfaris dicit eum,ideoquod non pof* 10 fetoperaincepta perficere, neqj de fepopuli expedationem adimplere, ideó tur-bareomniavoluiire,ne inturpitudine vet4casappareret. Euere qui timuilTe ilium dicetent,neeortim quæ primo confulatu contra leges gellerar, ratioriêm teddere graui fuo pcticulo cogefetur,cum M-Caro ifte vltimus,cuius virtus amp;nbsp;grauitas co-niinationemeiusnon minus terribilcm quaiflcuiüfcunquc cohfulisfaciebat,pa-lamdicetetaciuraret, feriomen Cæfarts,mox vt priuatus ipfe irièiperet, ititèr feos dclaturum,fiuchocpublicæillc iuftitiae.ftudiofus, feu propriae memoriniuriXi Vndeiam in vulgus elfufum crat,idem Gxfari euenturum q üod Miloni,vc circö-feptusartnatisapudiudices,feuexvinculiscaufamdicat. Alii^vifumeft,eumfpa-tio plutimorum annorum impcrio alTuefadum dedidieiße priuatum modum,amp; ^0 folacupidine dominandtin bellaciüiliaconccfhUc. Hxc eli enim diueffitas opi-nionumincaufaCæfariSj quam Tullius diuerlïs in locis damnat. Francifcus vero Petrarchainlib.devirisilluftrib-Caefaremexcufat, adducenS adhocplurimase* piftolasfignanterTullii. Adhiftoriamigiturreuertamur. ' nbsp;nbsp;,

8Vvm RaucnnæigiturCxfarftibftitifler, rie prouinciæ fuseterminos tranfgrediendo aperte agere contra rempub.videiwtur,audiensTri-butlos quiprpeoerant,contemptuihabitos, amp;nbsp;velvivrbe depülfos, velfuafpöntedigreflbs, Roma: omnes vnanimiter contra fefentire, omnia fui odiö diuina atqUe Humana mifceri ac peruerti,fe qüoq; per patientiamcontemptumiricOgitans, neque iamampliüsferendumdiffimulan-dutnque aliquid exiftimans, euocatis legionibus vbicurique eflent, przmillifque damcohortibus qux adetant : fero tarnen clandeftino egreflu fecretum iter pau-dscomitatus arripuitj in quo quum node tota deerraffet j vix ad autoram ducem ' äliquemcafuS obtulit.Quo primo ad rcdum iter a perplexo ac difficili calle rcuer-fo,inucntifque cohortibus quàspræmiferatj ad Rubicohem venit amriemcxigti-um,fed magnarumtunclimitem regionamjibiqueparumpercOgitabundusfub-p ftititfecuni tacitus, examinans quantum opus aggrederetur. Tandem verfus ad comités, Adhuc,inquir,cœptis rehilere amp;: reuerti licet: amp;nbsp;fi riuum hunc tranfgre* dimur,ferro nobis gerenda funt omnia. ibi haerens dubiufque animi huiufcemödi vifionefirnratuseft. Quidamfibi amp;ftaturaamp; fpecie corporisfuprahumanutno-dumfubito vifus eft, qui amnis ad ripam fedens paftoria modulabaturarundine. Ad qucm,vcalias nó vifum,cum paftores locorum amp;nbsp;quidam quoqj militum con-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UO lo: h H y ND, P AK A LIP.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueniffent:, illefubko vnius cmanu tubicinum erepta tuba, vchementHadataici''

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crepuic. Motus etgo tanto fpeéiaculo, Eatut: ergo, ait, eatur, quo deoram ptodi-

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gki^tquehokium notâtiniquitas. cœptareseli. Hxcdicens tranûitfactradaxic

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxercicum, Arimmumque vrbem proximfm longa pace tranquillam atiigit,amp;^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pitencibusportisintrogreûus , tribunis plebis qui propter dus odium puiUdbi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obuiam veniebant akantibus, concioncm habuit ad exercitum inmediohd’

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fuitautem concio efficadkima, feika (vtferun t) veke yeris feu däis cum lachty^

misadfuam dignitatem contra inuidiambokium conferuandam, ßdcmqimili' turnimplorans,ôdngentiapromittens. Cxfarem itaep Arimini agentem Lucius •Cæfaradolefccns adiic,qui patré habebat Cxfaris iegatum. is a Pompcio ad Cx- ^^ farem mikus eratiure amiciciæ q uæ in ter cos erat. Fa vero h uiuknodi fucrciEx-eufare fe PompeiumCxfari,^ pofcerene eaquçpro Keip.kudio atqj amoreged feric, adiniuriam fuam trabat.carum emm ekekbi CxCarem, Ped Kemp-rebus o; mnibuscariorem S^ eke,3£femperfuike.SimkiC€rô^Cçiaricciam caram eke dc-Lere, vepriuatus fuas iniutias acinimicitias Rdp^remutat. ne tamgraukerita-^ ^^^^i'^vtdumbok:ibusvultnocete,patriaeimmetitaciioceat:idqüekafaccre,.ad aum decuseximium pertinere. Ad ea Caefaris refponko pauIolongiorPuk. Rc' ^^^^^^^^^^^^^•^i^spro multis ia Rempub.merkis kbiikatas, paratam fe tarnen ; omniaReipub.condonare,ka tamen,vtdeccdantomnesabarmis,amp;:ad ciuilitar j f^^ j'^^™ ’^^^^^^^'^^‘^^‘ P^okcifcacurergo Pompeiasia Hifpaniamprouinciam ii^ uam,dimkcantur exerekus omnes per Itaiiam, ar ma deponant, cekentmotus amp;nbsp;*^^^^^pnbi^i,kttogataciuitas,nonarmata,fcquoqueçquikimo animo quietu-rum,tniuriafque omnes amp;:contamelias oblicurum. Adh^ctarnen faciendaamp;ia-^^iurandoconkrmandapetiit, vt Pompdas acoederet, vclfcacccderc pateretur, pcrarccnimic, colloquia amp;nbsp;confpedu mutuo omnes coatrouerkaskniendasi ^^^^^'^^‘^^Pponkoneinferiptis inSenatu redafia, rePponPam ckaPompeio, yt x arqnamprim urn in Galliam rcuértatur, cxcrcitumqucdimittat.quo fado nurum in Imfpaniam Pompdum : alioqui nihil de deleâibus atmiPq) omikuros a ^f'.^^P^F^^^^^P^’'^^^°^^^kiprxladiain:ViPamek.Eratintetcaadeu' / o nmAriminiciuitatisAflius Varus^.quem dccurinnesAriminianiPumniQ 'pi f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^,^^^^^^°^^^kbiekcCçfarisaduentum,^^^FFf^ pi^opoPin ƒ

.^ .^^^^ki^kiium,neq}rationiconPonumvideri,impcracor’empppuliRo- t am^a em vmum,dcimpcriokcmeritum,tot viâoriisinûgnemmœaibusanii-Yrl^-^^^^^^'^^^^^ ^^ P^^3£, vtPuo Paorumq} diPcrimini, dam tem pus ek, com ^/ . ’^Pf.^^^^^'^^^^‘^^^gt;^p£rnicicmtimens,fugamarripk,amp;infequcntibus y^^s*oüiabusprxIiodecerBcrêcoaaus,acdcfertasatuisfolusabiir,quiboP arn corumdomum,aliisveroad Cçfarem confugientibus.quos Cçfarcollauda' ^^_^ë^^‘^^pit,amp;eLucium Pupium centurionem partisaduerPx adPeaddm

i oruna erga eum carkatisnon immemorem fe futurum fpondet. QuibusRomç 4^ cognitistancuspauoromnium mencesinuakt, vtab vrbeomnes fereabfeederet, ^^ ‘^j^ ^^^^^‘^^’^^ß^clpfcPompduSjaäum fuis de rebus opinantes,amp;ex rnius oppidicuenta omnia metuentes. Mirum valde, vndein tam paruisanimistama' gnaiuperbia, vteius virimentoshonores acgloriamtampertinaciterdccreäa“, renr,çuius necconfpeäum certe,neq; viciniam pa ti poken t,fetalem pacriamPoz lum ad ilJius nomen vniuerfalianimorum conferuacionedcfcrcrenc. fed vrgebat hincinuidia,indeautëterrebacfamaviri,quxeoufq}crêuerat,vtclemenciïkmus omniumprx omnibus atq) ab omnibus cimcretur. HiS ad Ariminumgekis Picc-num omnc(cuius ohm APcuIum, hodie Ancon ek caput) nullo vfquam contradi-centeperuagatur, fedcumkis kbi vrbibusatqj oppidisobuiam micrecibus, Ixtoqs f^ eum arquecxercicum dus obfequio aefauore proiequencibuS. DifPufoieaq^me-Cu, kmulamp; fama vircuds, de vulgaco horum de quibuSdiximusexcmplo, exteti omnes fequebancur. vndiquekebanedediciones, amp;kquisprxfcélorum contra-quot; dicerec, capicbacuraucpekcbacur, leaguepulfusexHecruriaLibo, TheemuseX Vmbria,cx Afcalo Lenculus, cap eus Sc Gneus Magiusprxfekus fabrûm. Ecquu

Vagins ad Cæfarcm ductus effet, amp;nbsp;fupplicium for midaret, Caefar eum placato *nitnoditnific,ô£,Vade(inquii)adPompcium,eiquemcisVerbisnuncia,quoni-atnadhuncdiemn5fuctitnobiso^ortunitascolloqucndi,atquecgoBrundu-

'i^gt;quoiuiffcillutn audio, profraurusfum, credo, vtcoUoquamur, expcdirc puwicacfaluti, cuius curam gerere maxime noftrum eft. Non eft autem par effc-’^uS)pcr nuncios de longinquo, atqj inter pr æfcntes ifta t r adari, quod confpedi Quitus, ôcviuæ voces ad mouendos animos multum poffint. Occupatofineidu gbdiiPiccnoCorfiniumprogrcditur. ibi contentioms plufculum fuit. Pendente Utnéobûdione,Lentulus per murum egreffus, amp;nbsp;finem metuens ad Cæfarcm

*0 venit,ûbiatq;inttinfecisveniampctcns..Ad.quemCçfarisrefponfiofuit.Nonfe, ''tcui(]uattimalefacerct,vcniffc,fed vt ab inimicorum malitiis attpiniunis tuerc-tur,actribunosplebis fui odio in exilium aftos in fuam reponerct dignitatem,de-ttqucvtfeipfum ac populumRomanumexpaucorumtyrannideconculcatum antiquacreddcretlibertati. Oppido tune prxerat Lucius Domitius vit magni ani-*tquot;)fcdcxiguçfortunç,amp;:beUopromptus,fedjnfauftus.isdefenfionem parans, fed ®^oppidanis ad deditionemcoadus,quuxîïmori mallet, venenumaferuo medi-®opopofeit.quod illcnec darevolens,nee negate,aufusn vt qui domini mores Doffetjpoculum fomnifcrum pro venenQpbtuUt ; quoille.haufto graui fopore le-folutus conquieuit. Expertedus poftmo4um,amp; delufum fe jnteUigens, vixque a

p fugaciduceinilitare.Vulgatisnanquequ»adCorfiniuma^aétant,mMltum;me-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tusoinnibusdctnptum,multutnquefpeiadditumeftcognofccntibus,gt;Cæfar'em

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil hello nifivi£loriampctete.Vnde(vtdiximus)ô£Tufcotumpopuli,amp;:omnis

Pow^dut a Luceria digreJ^M ^rundußitw K^pulufetUt^eunt Cafat iiîÇequitur^obfideté

^ 1 s itaq; tebus mote Cæfaris velocitcr geftis ac ptofpere, cû iam y fecum GalliaomnisCiialpinafentiret, magnés Italixpartes pri-

peio ac Senatui additus timor fuetit, qui Pompeius ac Senatus in ^ |fÂ Domitio multum momenti rçpofuerant,amp;: fæpe eum per liter as euocatum expedabant. Iraqi confeftim bis cognitis Pompeius .'^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luceria digreffus, vbibellifedemconftituiffe videbatur, Brun-

'luutnpctiitjvrlcâlixlittorein extremopromptiot eflet adttanfitum.ltaenim ^'too decreuerat reliât kalia tranfmatina centare,hue idfolo metu pellente,fine *’‘^eutioncilla,quia ibi tutior effet ab hoffe. Caefar autem femper ptopinquus atqj ^-^^iguus hoftibus cffe feftinans,non nifi feptem dictum mota ad Corfinium cx-aua,eoipfo die quo Domitium captiuofque dimiferat ,motis caff ris in Apuliam

^' ^æfarOppioCotnelioquefalutem.Gaudeomehcrclc,vos fignificateli-^'’'s,quatn valde probetis ea qux apud Corfinium geffa funt. Confilio veftro vrac 1 entcr,Schoclibcntius,quodmeafpontcfacetcconftitueram, Vt quamleniffi*

mum meprxbeeem, S^Pompeium daremoperam ytreconciliarem. Tcntcmus hoCffi poÏTitnitis omnium volancates recuperare, 8d diumma viäona vei, quoni* am reliquicrudclitaieodium effugerenonp^mcrunt, neqi vidoviarndianustc-nere,p[xccrvnum LuciumSyllam,quem irnttaturus nonlum. Hxc nottrafiira-tio vincendi, vemifedcordianosmuniamus.id quemadmodum denpoÜii,non-auUamihiinmentem veniuac,3ómulca rependpodunt. De bis rebus rogo vos,vc cogitationem fufeipiads. Gneum MagiumPompeiiprxf€Üumdcp[ebcndi,ici-licetmeoindhuto vfus fum,amp;€um darim miüum feci. lam duoprxfeäipaiüum Pompeii inmeam poteüatem veneruntiSdame midi func. Si voient grab ede,de-bebunrPompeiumborrari, vt malit mild effeamicus quamiUis, quiilliamp;inihi J^ femperfucrunrinimicidimi, quorum artißeiisededum cd, vt Refpub.iubùc datum peruenerit. Ciceroniprxterea qui edamdbide boc fcripferat,£aäiur,qiic Iaudauerat,quireinterpartesadbxcmedium,licetmagnaanimiduduatione,amp;: multaconüiiorum varietate,condituerac,reicripdtperbxcverba’. Cxfatim-perator Ciceroni falutem dicit. Reâe augurarisdeme (bene enim tibi cognnus fum) nihil a me longiascrddelitate. Arque ego cum exipfare magnam capiovo- nbsp;nbsp;j

luptatemjtamenmeumfaidnmprobariabscetdiimpbojgaudco^NequciUüdme ' inoüct,quodiiquiamodimidifunt,difcedidedicuntür,vtmibirurfusb€Hutnin-ferrent. Nibilcnim mal o, qua.amp; me mei dmilem cdc,ilios fui. Qaü itaqj Cxiat Apuliamattigidet, moxBrandußumadiir,Pompeiumqueiamprxgredum vaii- ^ da obddione circundedit. De quo idem Cxfar ßipradiäis (cribic per bxc verba : CxfarOppio CorneHoque-falutem. Adfepdmum Idus MartinsBrundu-dum veni, ad murum cadra pofui. PompeiusedBrundußi. mißt ad me Gneum Magium depace.qux vifa funtrefpondi.Hxc vos datimfcirevoIui.Quum m fpem venero, de compoßtione aliquidmeconßcere, datim vos cerriores faciam. Etquoniam propter nauiurn penuriatn mari eum obßderenonpoterat, timens bodisfugam, famoßdimum maximumqueillumportum faxorum moübusmic-dis obdruere nifus ed, opus non tantum hominum , fednatutx improbu arq- in-extricabile. Quom vero exitu cuprobibere illomodonaturaipfum probibentc non podet, carenis os porrus prxcludn.Sed neede detinere valuitPompdum, ^^ ^üinmariHadriaticoDyrrathiutnnauigaret. »n ' ,

f^^rf!ii^amM/nff^C^r/rafrM^r^4wam/gt;rt!ygt;rr^fgt;‘- ■- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Vvxi icaquemtellexidcc Cxfar Pompeium a Brundufo digredum ^^S^^*^Oiq^cumnonpiddefêéamcommodefequipropternauiumpc^ nuriam(vt dictum cd)Brundußum ingredbsed, ibiqueconcionem Imbiiit^quâ'iuditiam càùfxfux iniüriafquehodium omaibusaperi-ret. f^uo faflo cumfua ill is fn locis inutilis mora eder, nequodfibi tempusotiofum edïuerer,vrbemRomam verfusiterarripuir,toro belliGallicide- 40 cenmo non vifam. Cuius aduentus fama cognita quanrus Romx terror fucrit, non facile ai du ed : multo quidêm maior, quam necedefaerar, Iratusüquidcm multiserar, ^fortadenon immeritp,fedirariorem exidimahanr. Non enim natu-ralirer, neque niß magnis excaußsadiraeundiampronuserat. VenitigitutRo-^^ff^Scnarumquehabuitexiispatrihusqnidomifabditerant, ibiperpétuamdß aaturarnipfe ßbi faa a^torirate artipüir.Vnde Cxfarisdiäatoris nomine multi qnogiiccondituiC, ißquibusprotège Voluntas fuir. Illndinterçurndamemora-^ bile edi nam xrariam populiRomanif quod rot victorie, rot fecula compleue-rant, vnadieexbaußtfinrerque aliä^ve fcriptum edlproinlirexeolhtorumaa-reorum vigintiamp;:fexmillia, non tbeiairrizandicupidirate, fedlatgiendi. Namfvt f^ altérait) nemo liberàlius vitdoriä vßrs ed, nihilßbirètinuirprxterdifpenfandi potedatem. Compoßnsiraqucrebus vrbanis, ve melius vifum-ed, animum ad extrema conaertit, atgue in primisiieiliam arque Sardiniam^ illa duo horrea P‘^puliRomani,perlegarosadmmidräre difpofuir, dcGallia nihil folicicus,quam in fam mapacerchq uerat : folam rcipcxdHitpaniam, cogitanigue quum prim um - daiSs

* e tclinqueret. Decreuit ergo in ipfam Hifpaniam proficilci,vbi Pon^peii co-j^ ^figentcs erant,quarum præüdig Hifpania omnis tenebatur fub legatis tribus fil f ”^j’®’L“cioAfranio,amp; M. Varrone. Eo vcro in Hifpaniam pergente, Maf-dio ?^®’^^^^^*’^’^äS,amp;: abipfo principioamiciffimapopuIiRoroani, non fui o-xi/T* ^,;*'^8^^^*^u^io Reipublicæ por tas claufit. quam illequumobfidionecin-efjDccium Brutum adolefccntem, amp;nbsp;C.Trebonium legatum cum parte co-r umadeam oppugnandam rcliquit. CaiumFabium legatum cum tribus legio-10 oc ^^5'^^®^^°^æcircumqueealocahy'emandi caufadifpofucrat,præmittitad . P^y^utnPyrenæifaltus, celcriterqueab eooeçupatifunt, qui eo tempore a fuh/° ..’“*opræfidiis tenebatur Reliquas legiones, vtilongius hybernabant, wcquiinbej Afranius enim fe continebat ad oppidum Caftiïlionem non Jonge yren«ifaltu,loco.vocatoamodernisPcrtu(ïo,fupracoIlemvbinuncarxcon-fu«aeft. Diuifa fiquidem Hifpania erat inter tres pratfatos Pompeii legatos, H^oniam Afranius præfidebat a Pyrenxo Caftillioneque citeriorioraniHifpa-f'æ-^*^^^^^ ^^^° ^^ '^”® fluminc (nunc Godianadido}vfqueadCantabros

h • k'*””^*”*‘'^^‘^®®““®9'’®* Marcus vero Varro Lulitamam Baticamque ^nebat. Fabius itaque (vt fucratimperatdra aÇ«(àrcJaNarbonaprimoad-Wtu J yrenæum occupât, præiîdiuraque a faltu deiecit, magnaque celeritate ad -0 exercituniAfraniicontcndiC. Afranius vero intcUigenscolle Pyrenxi occuparp, patereaditum Casfari in Hifpaniam,ab agro Eroporitanend properat cöiungi Pe-treioacVarroni,communicatoque confilio deaduentu Cæfans ftatutum eil, vt ietreiuscumduabuslegionibus coniungatur Afranio, Varro vcro alüs duabus «gionibustuteturomncmvlteriorcrnHifpaniamzftatutumqjinfuper eft,vt bel-'^Jtiadllerdamgeratur propter loei opportuniratem.interim Petreius a Ludta-®*apcrVelt;2:ones(quiLegioncnfesfuntJ cum Icgionibusamp; omnibus amicorum äuXiliisadllcrdamvrbemciteriQriS Hifpania properer. IntereaCæfaroccupato J ytena’0 a Fabio Emporium vrbem ingreflus eft. Erat enim vrbs regionis metro-pOHsinduasdiuifavrbesg2niœnia;vnaquidemfueratadmare,quæ Græcam ha-}0 bucratotigincmcumMaffilienfibusexPIiocenfibuSjamp;eaetiamGrxcoidioma-ïcJoquebatur:altera, quæ fueratCeltibcrörum ad Occidentera verfus, hæcque regjonaliutn eolonum fuit. Vtraque veto fuo vallo,fuifque mœnibus,ac feiunótis cultodiis tutabatur. In ea fiquidem vrbe Cxfar ab vtrifque acceptus benigne, ti-J^ensnefiabhincdigredetetur, vrbs proptet PompéianortimamiCitiamMaflï-benfiumqueaffinitatemdeficerct, tertiam vrbem addidit. inftruxit fiquidem vrbem ad Meridianum vtrique,Græcæ amp;nbsp;Cekiberorum vicinam,quam ex Romanis inftruxit,amp;Komanorumcoloniam effecitin præfidiumregionis. Cæfar igituf niscompofitisoccupato omniEmporitano amp;nbsp;Gerundenfi agro ad Ilerdam properat fecutusAfraniumPctreiumquelt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

8Vvm itaqueperuentum efièt adilerdam, crant exetcitus Afranii Pe-treiique cum vrbe coniun3:i4Eft enim IlcrdaCiuitasfitaintcr duoflu-niina,Sicoriraamp;Cingam* Cæfar ifaque duos pontes aftruxitadSico-rim amnem quatuor milliaribüS inter fediftantes, per quos exetcitus pbulatum irct,quum magtta pars eotum quæ füetant citraSicorim, confumpta “Wit. Itidemque Pompeiani fecere, proptet eaque fepius inter fee que ft ribus pmiscontendebant. Cæfar igitur caftra pofuetat inter duos amnesSicorim amp;nbsp;■0 nbsp;nbsp;nbsp;5° ^’”g3mfupravrbem, ad earn pattern vbi oppidum BaleaguetumfitumeftJbiin

Sicori duo pontes erant a Fabio conftrudi.Quumque Fabii duæ legiones irent pfæ/idioprotnoreeorum,quivltraflumenpabulantuf,quumtranfiflèntpontem yrbiproximum, præmultitudineiumentotumfequentium, amp;viaquarumpons intertuptuseft.Q^od vbi intelleftumefta Pompeianisj quatuor legiones miflæ Juntab Aftanio vrbiaccaftris, vt fortunæ bénéficie Vterentut ad opprimendum k iij

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^^^^^^^^^^x^sneabequicatucircu^ucniri ficilicer paßet, ka Planens

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^‘^mimpctamCatisdifpanaumcrcCuüin^^^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’ ^^^\^P??y^^^^^,*^^P^°^^^^^^^ifqwcoafpiciuntur,quasFabiusvhe-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^^^^^^^^^^^^’^^»^^picatusidqaodsicciditiqaacumaduentuprx-

| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ vtetque reducicfuas legioncs inaakra. Pok vero, diefciliccc

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;^°k ^r ^^^^.P.^^P^F^^^^^^^^^^^^^ii^tcnaptuStteliâoprxûdioiacaütis ^^^n. ^^^^^P^i^**^^’^*i^»3taeadüerdamptoßeitekar, SefubcakrisAfrann conclue. AcCaerarvbipauIulum fabanais conkiuHcc, exhibât defeoppottaoo iO iocopugnaadifacakatem : qüaopponuaitatefaaa Akaniuscopiaseducii,Seid medio colle fob cakris conkitit. Cxfar autem vbi cogaouit Akatkam ptxlmm pacte, a innmis tadicibas montisintermiffisquadringentiscircicerpakibùs L^^^’^^^'^^^^^^^^^^’^^^ûitxperefacieadoimpedirentueitteutûom“ itt cakri5 keri prohibait,que a procul cerner en tat, fed fokam latitudinispedamqain-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.f^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kaqae duabus aciebus ante cakra ne opusinec' ^^^‘^A^’^tiaatergoaciesopusfoffxperßeiebat.Sicomneo-

* nbsp;nbsp;,.^^^^^ ^^y^PP^^^^duxiCjamp;oinncpercircuitumopuspacentibuspropn; i^

tarnen Cxfaropusintermittit, conkfusprx-lotriam egionamquasinarmishabebat,amp;fokx:jpktamcanondiuibicom-^^^^^ ^°P^^ tadicc digreffi copias in cakra reduauu. Etatitaque ^^^^P^P^^^‘^^^^^^^^^-^P^^tiiuscakrababebant,monsplanici€m

^ .^^^ ? ^P^^ pmuum trecentorum, arque in ipkus planiciei medio plankies pau oeminentior.quem tumulam Cxfarcogitauieaccapare,amp;commanire,fpc-

• ^^n^^°^?^^^:°^°^^^^^P^’^^pontem,öecommeatamabvrbeacakrisAkanii ,o amp;nbsp;etreiiprohibere. Hoc cogitans legiones très Cxfar a cakris eduxitad occu-pan urn coUem, acie in locisidoneisinkraâ:a, atep vnam legionemadoccupan-

iahet. Qaareab Afranianiscognita, celeritercobottes Atraniibrcuioriitinereadeundem occupadum locum mittuntur. Locusnanqs c nbsp;nbsp;Jf^^^^^P’^^^y^P^^fis ek velod curfa, arque Cxfarianicompaliikintintta iuas le legiones recipere. qui hoc graue ferentes in hokesvrbem verfusprorum-pentes,quinq}horisprxliatum ek,amp;: Afranianiin vrbem compulkkmt. Multiv-trinqi rnoctuifant,multi vulnerati: Afranianienim tumulam eo dieretinueranc, amp;plurimum maguis operibusmuniueruar,prxfidiumquceodcm in locopofae-runt, in quo nunc tcmplum monakeriumqj de Gadernikare cognouimus. Inte- 40 rim pok biduum veto acciditincommoduminopinatam. Tanta enim vistem-pekatisexoritur, vt nunquamaiores aquas illis in locis faille conkaret. ex omni-busenim montibusniuesmaximxproßlierut, adeo vromnesripaskuminum fn-peraifent: ponte fqj ambos quos Fabius in Sicori cofecerat, vno dieinterrupit, qux resmaximas incommoditates attulit Cxfarianis. Cakra enim Cxlarispoßtaerat inter dao kamina Sicorim amp;: Cingam, neutrum trankripotcratpro commeatu, necekarioque omnesintra bas continebantur angukias, neque ciuitatesquxad Cxfarisamicitiamaccekerant, framentum portarc,neque ii qui pabulatumire ^o^gl^^ decreuerant, interclukkuminibus reuertipoterant, neque maximi com-meatus qui ex Italia Sc Gallia veniebant, trankre. Tempufqueeratdikicilimum, ^0 quo frumenta non compericbanturbyemisdecurfo tempore, neq^frumenta noua multii a maturitatedikahat,atq}omne5ciuitatesfrumentisexinanitxfuerant, quoniaAfraniusante Cxfarisaduentum, omne frumentïillerdam duciiukcrat.

quemcommeatus ab omni parte ad Afranucaftta poterant afportari : amp;nbsp;frumen-tumpetantca fuperiotibustemponbus iamprouifum.Permanleruntuaqs aqux

amp; aquarum, amp;nbsp;expedite cohortes aductfariorum ad ripam fturoinis ad defenfio-nemçaratxhocpetmntebAnt.lntcrimroagnüscommeatusquiexG^liaôiKu-thenis cum mukis curriSus G ailico mot^^ cum mukift^ iumentis ad Cæ ans eu ftiapotubatur, inuaditur a Pómpciams ,'frumcntum capitur5 amp;nbsp;mutó ƒ*‘^ comitabantur.'NunciatuttesperliterasRüTÓ«,magnahlocmdelausAtranni -tteü(p,prxdicatur,mukiaj adPompeium cutrunt,ftmsbettie’^ ^ ƒ ^f^’^^rrabat

10 bteuiffimcCperatu?. IntcreaCxfar,quo melius potcratiincOTOmo a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;* eolonos vrbium remittebit çiuitaribus'qàaÉ kd eius artucliiam acee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^kiocarebanr,pecus impcrabat.Hiskc febabetitlbaSjitWétqj ^^ ^'infibdsannis . f^tpofnus,nauesamp;fcapbasrriilitibftsfieriiuber,cuiusgerrensfup^^^^^^

^uukrkannïx vins docuerat, cxleui primum materia yui^r u , , . . ^^ ^^^ ïkc^coopcttas\^piCeq,lvnitas.quasperfeö:ascurtibüs pp 1 Tnilkcfoitïansftuii

onemqjkaumtrareert »oontem^abvtroq,ïaterc ,. ^ ^^j^g^^ta^v^tn in* 10 SceosquiftumeuticauVaprocefferant,tutcrecrp , lüHtnCnsquipabulatótes

uixibfrdmm.mdüaslcpartesdtuidunt^vtal V«o\ivemeatibustebftant,eofq:,propell •. nbsp;nbsp;. ^^^^^oi^jroefc^OMWina-; qüxantealiasptocurteratleélutarftsatqsca _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^fogt0p0nteftatlwt0ttuk gnaprxda codem ponte rn caftraieuettu namamm.Kftaniauinanq,peïtetnuvniute q ^^^^onfasderaiv^kd'inulcemi dafter NagabantutAnterim Ofteuies amp;nbsp;g t,e.fewin{üetitlmpetatuïft.boamp;

5)0 legatosadQxlaxerrrmittunt jtefaamp;urosqnr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^^^^^^^en(eslt;unt)80 Äufe-'-

laiq, kucïi ubuiicux) nubv^lt;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mdeKumenns mCxtans cantaoe-ipWe ÏaftutospoWicentuï »conq^W«^.tUutkauoneuftum hue Karquepnum^ pouant.btatq, eum ^^T^^-^^eïlaremttar7bt.Ua.^^^^ qaxeognaoconftko omtausa^Gxtar

ram eommataüoperfeÖto ponte, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^ fcumVompèldper Uanrr*

idoaósXockïoftasxxx. pedum rolautuarUem comp u _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pftcetrs

kkaaiasVetre\alq,inmagn.utnt\morclnperuenrunt,nco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\»antcouftr-^

WaQyïatettkadetentuï^quOmamruuXtum Cxlatequrtatu ae nbsp;nbsp;. Q gt;nbsp;nbsp;_

taantipft\ocrsex.cedete ,amp;tin CeXtibetrambeXlum trans etre. una w^p poktaarN aXentXa,nonnuXXxqi cruXtatesquxoXXmaVueroSettori e bxkiaatmV ompeXo pu eXuXqt amremaperm'anfcrautmukis receptrs an co *''*^“ kcv\s?,ï)Cea\xe earn diXigebant-GxXarXs entmin GeXtrbctXsïgt;cVdXXpan.rSeratnomc (^0 obkanas,iXXtuiq,pXurtmi£actemperttmeX5ant. AbVriskaepcimtatibuSmagnOse-

7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qa\tatas,magnaq,auxiXiaexpe0tabant,dtftetuntq,beXXummb*jemem5mqn0'po-

täÄcntbiactndepXurimaauxiXia conttaxtft^XAoc mito conftVto per tOtvam a-' tWmXbetanaaes eongtegariiuben.t,atqi efterriin opptdumO amp;ogeftmï^quoa X\od\eraóidiomateX-Xitouad.tctturXibtcpponteminfttuiiubentadttanfttumXbc*‘ r^iamp;ibatq'oppvdutuO Aogei'uuai^ueVXuoua a caftris ,miXXiartbus ■x.'x. Antérmi

Regiones daas pontem Ilerdx trantireiubét:trans Sicorim cadcamuniantutfoda ^^^' ^^^^P^^ ^xpioratorescognita,{ummolaboremilituia auertqfidoauminebucredaxerattem,vt équités etü difficulteracxgrepoiTenc, tarnen auderent damen tranGremedites

Cquot;^j^J^ir°^^”i,***^^^«»su^PettciusfedinattdumJ(ercxiamp;ia^ n ^^c-!^^ !auxiharibus cohortibus derde pro preddio reliais,cam omni-Z^^^^ *^^^jP^’^^^(^'^^^^*^gt;^sduabuslegionibusquasfuperioribasdiebas ^^ Pus Pom^De'^n^^^^ comungunt. Cx far enim nihil fperabatnifi equitatum aduer-

mnrariatn. '^ X ^g^cnodcnduntür,atq^magna multitüdinccitcanfufa ^^^^‘^P^^^’^^^cipmat: atq^ipG Cxfariaai Pompeianos aggredium

minieyt-rf- r ‘^ \°^^^^^excicatusCxfar, etdtimebatlantx magnitudmisHu-drmiores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ ‘^^^ experieadam iadicaait. Itatp in-viderentnrf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°‘^‘^‘^^^^^^^^disdeligiiabet,quorumautanimus,aatvites

noüa.nmn^^^’^-^'^^ quot;°” P'^^d^^^^ cum Icgione ana cadris preddio reliqait,re-^^’y.^^^^^P^^^^^^^ducit,magno numéro iumentorum indamine darim ^^'^ ^raduxitexcrcitum.Pnucitaméadumineereptifunt, qui

^‘^^P^I^^^^feiernducereincipit,actantüfaitdadiiinmi-c ^ '^‘’^^^^ éditer per vadam de circuitafaâis, magnaq) duminis

tiarp ^^ ^^‘^/‘^^f^t.Quos V bi Afranius amp;nbsp;Petreiasproeul vidident, 00-p ^^‘^^^^ycisfuperiotibusconditerunt,aciefædidruxeruttt.Cxfartaat! ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refecit, nedefedamprxlio obiieeret.rurfusconantes pro-

a- ^„^'^^“*'^^»°^^oracür.i'roperan[inâcuriüsac(^con{uiaus quam con ticucrant^aüraponant(ütbcrâcenim montes, atqjamillibuspaûuum quinque itinera ditbciha atq}anguHa excipiebant. hos montesinttareredpiebant, vt

Jalore de fein rem in poUerum diem dittulcrunt. Cxfarquoq} in proximo colin caitraponir. media circiternoäe iiqui aquandicaufa longius c cadrisprocédé-rant, abequitibus Pompeianis correptifunt. FitcertiorCxfar, ducesPompcia-nosulcntio copias ex cadris educere. quocognito dgnumdari iabet, amp;vafa o-mma cadrorum militari more conciamari. llli exaudito clamorc, veritinenode irnpeditinonpariconditioneconHigcrecogerentur,autneabequitatuCxfarisin angudiis irinerumtenerentur,iterfupprimunt,copiafqiincadriscontincnt.Po-dero vero die Perreius ca paucis equitibus occulte ad explorandaloca prodcifci-tur.hocetia idem dtex cadris Cçfaris.mittiturLuciusDecidiasSaxo cumpaucis /iJ qui loei natura perfpiciant. vterq^ idem ruisrenunciac,ed'equinq} milliaria campe-drisitineris,inde inciperelocarax^faatqimoatuoraivnde qui prior has angudias occupaueric, bodem ab eodem itinere prohiberi. Difputaturigitur inPetreiiamp; 1 A dann concilio,amp;: tempus profcdionisquxritur.plxriq} cendebant, vtnodu iter nbsp;nbsp;1 deret : dc enim cospodeprias ad angudiasperuenire qaam fencirentar. aliifume- nbsp;nbsp;/

antatgumento exnodurno conclamatu in caftrisCxfaris exeo loconort pof-eclamexiri,atq;circundarinodis tempore cquitatumC£efaris,omniaqilocaamp;: itineraobfideri,nodurnaq5 prælja Maxime effe vitanda, quoniam perterriti'mili-ceSnmori magisquam religioniconfulere confueuerint f ad lucem multum pro-oeilepudorem omnium oculis, multum etiam tribunorum militum amp;nbsp;centurio-

fumpræfentiam afferre, quibus rebus cocreeri milites ,amp;in corum officio conti-netifoleant. Hxctandem poft multaeuicic in ConciliofenEentiâj vt omniratione eiietinterdiuprorumpendum,etiamfi aliquo accepto incommode, tarnen coni ieftabantlalua fumma excrcitus locum quem petebanr, capi poffe : amp;nbsp;prima lucc poftero dieconfticuunt proficifci. Cæfar exploratis regionibus, albente carlo o* nines copias e caftriseducit, magnoqs cireuituhullo certo ifinere exercitö ediieif, ^iioniamitinera quxadlberum amp;Odogefimam fiueHitonam ducunt, caftris oppofitis Pompeianorum tenebantur,eranrqjtranfccndendæ valles, maximeej} difficilima faxa muItislocisprxruptaiterimpediebantjitavt'^tacdifficultateVia* rumatmadevno inalium permanus neceffario cradcrentur, militefqj inermes fubleuatiqjaliiabaliismagnampartemitinerisconficcrent.fêd hunclaboremné'-mo reeufabatfexiftimabant enim eum efte laborum finem fi Pompeianós Ibcro ihtercludctent, amp;nbsp;ff 11 men to potuiffent prohiberé. Pompeiani econtra miliceslo-cividendicaufa ex caftris procurrebant,contumeliofifqj verbis C^farianos pro-^*^1 ^uebantur,quodcoadividusinopiacogercnturllefdamreucrti.quodfa'tise-rataCæfarispropofitoalienum. Ducesenim Pompeianorum cooßliueius fain« me laudabant,fi fe in caftris tenuiffet, confidcrantes quodCifarfine iumeiitis at-queimpedimentis ad iter profedus effetjidcoq5 no poffe diutiiis’eum inopiam fuf-tinere confidebant. Scd vbi videront paululuriiretorqueriagmenaddextépdm, iatnqjprimosCsfarianorum fuperarelocum,amp;rcgioncmi'aftrorum Pompeia-iiorum,nemoexPompeianisfuicadeótarduSjautlaborisfugiehs,quin ftatimca-ftrisexeundum,atq5occurrendumputarit.Conclamabant adarma,atq,' omnes copia:paucispraefidiorelidis exeunt, redoq; itinere adiberum contendunt. efaC in eeletitate politum omne præfidium, ide o vtfiq; priusafnbuftias moiltemq; pfx-p occupareconteridebant, Sed exercitus Caifaris viarumdrfhcultate luperata priuS Jtcrconfecic,atq5 ex magnis fupibus nadus plamciem', inhac contra hoftem Cx-fafacièmiriftrurt. RcsaPompèianishucerarneccflariock:duda,vtetiafrifipirfo-tes montes quos petcbantattigiffent,iplïqüldémpericulumijzitarèntiimpe'dimë-# tuamen tonusexercicus, cohortefqj in chfttis relidas lèrdate non poffentPÄita-’ wüsädtcnl quum ab equitatu Cxfarisin n'èuiilimo agminepremerctut’Vamp;’àn'fô lebofteinvideret,colleiriquendam nadtisibi couftitit. exeo.loco quatuor co-* hortesin montem excelfiffunum qui eratin confpedu omnHjm ,.mittir. Hunc magnoconpurfu concitatos inbet occupare, eo conlilio vtipfe cum ommbti^co-pib adillum cbnfcenderet,amp;' mutato itinere Odogelimam litl^ Hitonam per iu-40 gamontiumconcedcret.Hunccumobliquoitinerecohortespetcrent,confpica-tusequitatus Cæfarisin cohortes impetumfeclt: nee minimam quidem partent temporisequitum impetumcohortes fuftinerc valuerdnt,fedomncs abciscir-

cimuentiin confpcdhi vrriufq;excrcinis incerficiiintur. Quastes maxima fuit oc-cafio Cafari benegerendç rci.Neqj hoc Cçfar ignorabatjperterritum exetcitum tinto in confpedu omnium, amp;nbsp;fob oculisaccepto tali detrimento eum fuftinerc iionpoflejpræfertim qutim eoru exercitusefletcircundatus''equitatu magno,tUrri lt;)uwloco aptoatqj apertoeffet confligendum, Concurrebant infuper legiones,’ centutioncs,tribuniq; militum,hortantes nedubitaret præliû eónferere, ad hocqj örnniununflitiim animos effeparatiffimos: econttarioautemPompeianosmultiS rebus fiitimofemoftcndente,s,quod luis, dumintetficerentur, non fubueniffeint, qiiod denuode colle non recederent,quod vix fuorum equitum incurfus fufiine-rent,collatifqjinvnum locum fignisneqj ordines heqjfigna feruarent. Quod ß iniquitatem loeitimcret,futurum effe vt aliquo opportiino loco pugnandi facilitas captaretur, quoniam in eo loco eiïènt Pompeiani, vbi re aquaria labo-rances dituius efie non poteranu Cxfar tarnen in earn fpem deuencrat, fe line

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I.« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. GERYND. PARALIP.

P^Sfii^cünevulaere faoramrcmconûcerepûûcf quumiamrem frumentar/ani cis inicrcluüfTcC'.hocq; dt munus inipcrucoris,aon minus conCiUofupcraret^uiR^ U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gUdio. Mouebacut edam CzCar mifericord^ daium Romanorum aduedAno-

turn diaram,quosincetdeiendos videbac,qaibus faluisatq} incolamibusremob-daercmalebat.HocautcmcondliumCxrarisaplcrirqinonprobabarar,mihtefqi iuierfe palam!aquebanrur, quod non dareturraUs pugnandioccado : ipieiamcn CxCarin dia fenrenria permanebar,S£ paulalum ex eoloco digredicuCjVi timorem ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adaerfariis minueret. Pecreiasacq^ Afranius data pugnzfaeuhate in cadra fere-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferunt. Cxfarintercluds omnibusinneribus, przddiifqi in montibus relidis, ad

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibcrum cadra ponit, quam maxime pored cadrisbodium comunâaddaqi corn-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muniUittPóderovero die duces Pompeianorum,percurbati quod rei frumemaquot; nbsp;j

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiae^lberifperti omnena amiddenr, de teliquisrebusconfaltabant.Etatenim v- nbsp;nbsp;ƒ

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiamiterIletdatn,dreüercivellenc:aliudTarraconam‘ hocipds confaltantibus

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunciatur aquatores Pompeianos ab equitatu CzCarianopremi. Qua re cogoni

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diaerfas dationesequitumdifponünc, vaUumt^acadris adaquamfacere incipi-

^ Afranius inter feparriuntur, ipdqi perdciendi eau fa operis longi-vsprogrediuntur. quorutii difceda naäimilites colloqaiorum facultatemprocc’ dunt, S^quem qudep in cadrisaotum acmunidpem habebatconquiritatq;eiio- nbsp;/

cat. Primum itaqi aguatgratias omnesomnibus, qaoddbi perterntis pridie pe- ^^ 1 P^pdirentjeorumqifebenedcioviuerefdeindede Cxfarisddcinquirunt.anne I illifepodcnttutocommittere. Querunturprzterea, quod arma fumplcrinc in bo- nbsp;f

mines amicosamp; confanguineos. Hisprouocati fermonibusddem a Czftre pe-tantde PetreUacq} Afraniivita, aequodin fefcelusconcepidc, neq}fuos duces prodidide viderentur. quibus condtmatis rebus fe datim dgna trandaturos con- I Ermant, Legato fqj de primo ordinecentutioüum ad Czfarem mittunt. Interitn nbsp;1

aliifuos in cadra muitaadicaufa adduçunttaliittfaisaddacuntur,adeo vtvnaea- 1 demq}cadra ede fada viderentur.Çqnaplqrefqi centarionesS^ tribunimilnum nbsp;nbsp;gt;

ad Czfarem veniunt, fcq; ei commendant. idem étiam hoe Sta principibusHi- / fpanizquos illieuocaucrant,amp;:fecuip in cadrisbabebant obddumloco : bi bios f 1 notas amp;: hofpitesquxrebanti pet quem quifq; eorum aditum commendadonis haberetad Czfaremt Afranii etiarn dlias adolefcens defua ac parentis fui faluce per julpiciumLegq^Uni agebat. eranrplenalztitiaSâcongratulationeomnia,âC ■ eorum qui tantapericula virade,amp;: eorum quidne vulnere tantas res confecife videbantur: magnumq^fiuihim fuzpridinzleniratisomniamiudicio Czfarfe-rebat, condliumqueeiusa cundisprobabatur. tribus rebus nunciatis Afranio, sbinditatoopèredifcedit,fequein cadrarecepit,deparatus, vtvidebatur, vequi-cunque accididet cafus, hune quicto amp;zquo anima ferrer. Petreias veto non deferitfe,armat dbniliam:cum bac, Prxtoriaque cohorte, amp;:paucisHifpanisbc-nedeiariis fuisquos eudodizeaufa habereconfueuerat, ad valium aduolar, col- 4^ loquiaquemilitum interrumpit, Cxfatianosrepellira cadris,amp;quosdcprebcn-dirinterdeit, rcliqui verorecipiuntfe inter fe,amp;pcrterritiinopinatopericulod-nidris vedimenta inuôluunt,gladiôfqae didringunt, arqueitafea milidbus de-fendunr, cadrorumque propinquitate conddfein cadrarecipiunt, amp;:abiis co- I horribusquzerantindationibusadporrascadrorum, defendantur. Quibus fa- 1 élis,dens Petreias circuit, milicefqueappellar, obfecratque, nefe, neque Pompe- nbsp;nbsp;ƒ

iumabfentem imperatoremfuüm tradantCzfariadfuppIicium : dequeceleriref nbsp;nbsp;1

concurfusintabernacuIoducum.poduIacPccreias,vriurenemiliresómnesfeex- 1 creitumducefquenondeferturos, nequeprodicaros,nequcfcpararitna reliquis condlium capturas. laratitaqueprincepsllerdzprimus, fecundusPetreias, ter- ju tins Afranius. Afraniümfeqüanturtribunimihtum,centurionescentnriampro‘ ducunt, milites idem iarant, amp;nbsp;dicunt, penes quem quifquede Czfatis miles, vt nbsp;nbsp;ƒ

cas palam producant, prodaâofqae interdeianr. Sed plzrique quos ceperanr, celant,noduqueperValiumemittunt.Sicterroreoblato, aducibuscrudelitasfa-âain C.zfarianos, nauainfapetiaramenti religia fpem indantis deditioms ht-dulic,

ftulit, menteS militum Conuettit,óirctn inpriftinambeUitationemredegit* Cæ-ütmüiics aduerfanorum qui per tempus coUoquii ad fuacaftra vénérant ,per-quititumma diligentia, aerctnitti^ubee, fedex numero tribunorum militum, ceniurionumquc nonnulli fua voluntate apud eum temanferunt. quos Cxvar pofteainmagno honorebabuit,centutiones amplioris ordinis amp;c tribunos in tnhumtiumhonoremreftituit.PremebaniurPompeianipabuiaiione,aquaban-tut ægrc. întmenti copiam nonnulU Legionarii habebant, quoniam trumen-tumvigimi duorum dietum abUetda iuffiporiatc fuetant. auxiliatiorum quo-tumauectantfaeukatestenuiotes ,2lt; corporainfuetaad pottandum onera, ma-10 gnus confie numerus adCxfatem petfugiebat.Res naque eorum erat inter haS' ansuta.nvdTMtaconam conienderent.cuius idnete loei nimium m Ion-sum wonald videbant«, vdlletdam leuciutent. Piobaiw »Inma fentemMj Iptob« conWio ex caftrispiofolfcuntui Uetdam vellus. Criat e,uuaiu pre-miïo Quinouiffimum agmen caipeiet atque impcdnel, ipfe cum legios^« tuMe^inu, neque vUum mteicidebat tempus, quin exitemi cum equiÿms

10 landicautaammaducttumPompeianositetfacete.letelubuo ptm p^^ losmoretolim mfequumutÆtatemm quafibota ^'“ f'’““'?’’™’^ '

omm ijanc premebat, adeo vi neqne ad exi^oran urn • _ andern neceifv kramtudum neoueadvïQftïediendutUidata pftetfacuïtas.Tandern neceki ,omtcua5lt;,wknt,4ccVponuntlocpimlt;ïlo,84ptocdab^^^^^

amp;eo die tahetnacuVakatui parvis non eiVjquoüïnnespaxa nbsp;nbsp;nbsp;■„ .v, afo loco

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo caktapoiuerantjdc v no loco in alium caft-ramutate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dheei-’

ndleVaciunqtotutnq^diemintareconiutnuntïfedquatnutnap nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.AicauCaa

as educunt,pabu\atum eminnurncmo.Hiseos (uppkees max nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vaWo

’tetut,Wli\etoamp;tinopiapabuliaddu0.i,8iC.q'aoedentad\ expo mo , iatdnanaiumentaiubentintethci.inbisopetiV'ius conhln t^ a num 0 tun! emo iam die magna patsopetis Cxtaris proceActatA ompetam veto t n-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ic^knsedueunt,aciemq,i'ib caAtisinAtuunt. Cxiatlegiones ab opete euocat,e-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qWMYnomnemconueniteiubet ,acieminA.tnit contra opinionemmUttn ,qtn

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PokeroNtro dreCxiar parat munitionesperhcete,PompeianiamnisSicotisva-

1 dutntetïtareiatagnntArtranïrrepoAent.Quarcanimadneria Cxlat Germanos, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cquituraq, pattern'dumentraiicereiubet,t^nrimotqueinripisb.uminumdiipo-k\\t?4ordinauit.A andern omnibusrcbnsobieiY\,qnartoiam dieirne pabulote-tentisiumentis 24 equitibus, aqux ,bgnotum, ae immenti inopia coboqmnm

g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï U. u r K v iN U. F A R A I IP.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pecunt,ô^i(î,û(îe[ipoce(l,femot:o a mUitibus ioco. Vbiida Cxfarenegatum, H K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;palam à colloqui vellenc, conceffumed, datarobCtdis loco CxfariAdaaii Elias. K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Venkuritaq} in earn locum quem CxfardelggiCfócaudiente vtroqi exercitalo-quitur Afranius. Cuius oracionem Cxfarin Commentaiiis libro primo ciuUb U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belli explicac prolixo ferm one: quam Frandfeus Petrarchainlibrode virisilla-U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dribusadeo compreßie, vcmulta edeäualia omiferd in explicationc AfraDii,amp;: rcplicacionc Cxfaris. ideo Cxfaremfequarin Commentariis, quemin omnibus K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potifdmum fum fecums. Loquiturergo Afraniusin hancfenceDaam:Noa edaut B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mibiautmilinbushisCxfarirafccndum,quodddemcrgaimpcra[orcmnodrutn ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gneum Pompeium conferuare voluerimus: fediarn fatisfedmus officia, faffiqs ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupplicii tulimusperpedi omnium reruminopiam. Nuneveroquoniampene, vt ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foeminas,circïjuentosnosincelligimu5,prohibitiaqua,probibiüingreda,neq} cor-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pore dolorem, neq; animo ignominiam ferre polfumus. ieaq} viäosnos confien-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tesqramusatq}obfecramus,vcnobislocusaliquismifericordiçrelinquatur,ncad

'vltimum fupplicium veniendum nobisde. Hxcq} exponitAfraniasquarn dimif-dldmeS^ fubieâUdme pored. Adeaq} Cxfar refpondit:Nullibominam hasmife-rationes amp;nbsp;querimonix preces minus conuenire qaam ipds. reliquos enim o-mnesofficium fuum prxditidc, quiétiam bona condirione,amp;:loco, amp;:tempora nbsp;nbsp;i

congruo condigere noluerunt, vtquam integerrima adpacem edèatomnia. E^~ 1 ercitum vero fuum in iniuria accepta fuifq} interfeâisconferuauitamp;tcxit, HHus ^^ 1 deniqi exercitus qui pér fedeconcilianda paceegerant, f^ainre omnium feo- nbsp;nbsp;/

rum vitx confulendum putarunt, de omnium ordinum fuorum partes in fob mf J fericordia con ditiffe, ipfos duces a pace a bh ortuiffie ,eofq^nec colloquii, ncq;in-duciarum iura feruaffe, amp;: homines imperitos per colloquium dcccptoscrudclif dme inter feeiife, Accidideigitur eis quod plxranqynimiapertinaciaamp;arrogan-tiavirisaCciderefoleat,vtieoréeurranc,â£idcapidiffimepetant,qaodpauloaDte conte mpferant: neep nunc{eillorumhumanitate,neq;aliqua temporis opportun nitate podulare q Uibus rebus opes fuç augeantar, fed cos exercitus quos contra fa annosiam multosaluerant^ veUedimitti. Neq^enim/ex legioncs in Hifpaniam l pcrPompeiummidas,acfeptimaminipfaHifpaniacónfcriptam,neq}tottantaiq} 1^ l / clades paratas,neq; fubmidbs duces reimditatis peritos, nihil eorum adpacandas nbsp;nbsp;i

pacisnullum aûxUùifn dedderarin Omniahxciamptidem infeparari,in fenoui 1 generis imperia conditui,vt idem ad portas vrbanis prxddeat rebus,amp;duasbaf licoddimas prouinciasabfens tot annos obtineat:infeiUra magidtatuum commatari, neexprxturaÓ£ confulata, vtfemperdt, fedperpaucosprobatiamp;:ele-lt;diinprouinciasmittanturi in fe xtatisexeufationem nihil valere, quod fopcrio-ribusannisprobati ad obtinendoi exercitus euocentur: in fe vno non feruari, quod dt omnibu^datam femper imperatoribus, vt rebus foelicicer gedis, aut cumhonorealiquo,aut certe dne ignominia domUm reacrtantiir, exercitum- 4^ i quedimirtant, quxtamenomniaamp;: fctulidepatienter, Sdedelaturu: neqpdage-re, vtabillisabdudum eXercirum teneatipfe, quod tarnen difficile non dt, fed rte illi habeant,quo contra fe vri poffint. proinde,vt edetdiäum, prouineiis excede- nbsp;nbsp;1

micilium autpodedionem in Hifpania,datim dimitterentar, reliqui veroad Varum dumen, quod edin ingredalralix, dimitrerentur,ncq} eisaquoquam nocc-retar, neq^quis inuitasadringcretur facramento militixCxfari. Atqj Cafards qui ad Varum dauium dimittendi crant,fefrumentum necedariam dataram pol-Jicetar. Addidit etiam Cxfar, vreuit^ qui in bclloaliqu'id qaod dt penes milites

’•^ififlctjhociUi rcftituerctur,datafatisfadione ci apud quem res ipfa efîet:quam •tnationem ipfeCxfar ex proprio foluitmilitibus.Itaqjpoft biduumpars ipfa 4^æad Varum flumen dimittenda ^erat,dimifla eft, ordinatumqj eft, vt dux Jefe ones præcederent,amp; reliquapofteafequeretur,ncfimul caftraponerent:ilJifqj J nbsp;nbsp;nbsp;^''^™ ^“^^^ præfedus eft QuintusFufius Caienus : amp;: reliqua pars qux

^xpirads Lucio ^fianio c^M. PetreiOfCx/ârM. rarrofieminje^aitur j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmilterioremlLJpa^^iam.

f^VpERATis itaq;Lucio Afranio amp;nbsp;MarcoPetreio cum corum cxcrci-1 tibus apud Ilerdam, ftacuit nullam belli rationem in Hifpaniis relinquc-f re,fed M. Varronem, tertium Pompeii legatum, qui vlterioren/Hifpa-niamtutabatur, infequi. Comparauerat autem Varro multa ad belli o-P'^5.indixcratenim ciuitatibus vlterioris Hifpanix cohortes od:oginta,necnon amp;nbsp;®fgenti pondera vigintimillia,frumentimodios ccntumamp;viginti milliaallifqjci-^natibusguas Cæfaris arnicas arbitrabatïir,grauiora onerainiungebat,proumci-’'’^^joranem in Pompeii fidem adegit: cognitifqs rebus quæ ad Ilerdam gere-j^ antur,bellum parabat. Ratio autem amp;nbsp;fumma get endi hæc erat, vt duas legiones 9uasfccunihaberet,Gadcsconferret. Gadibusenim fexcohortesprarfidiicaufa rciiqueratjomncmqj pecuniam,atq} thefaurum,amp; omainenta ex templo Hercu-nsrapucrat,amp;in Gadcs contulerat. Cui prouinciæ Gallonium equitem Romanü ^miliarem Domitii prxfccerat.cognoucrat cmm prouinciam omnem rebus Ce-’risfauerc-Vndefperabatjfrumentoininfulamtranfportatonauibufqjjfaciliter ^dlum duci.ItaqjCxfar duas legiones prxmittit in vlteriorem Hifpaniam cum ^Caifio tribuno,amp;fexccntis equitibus. qui magnis itineribus pfogreditur, edi-^omqjprxmittitad certum diem,quo omnes raagiftratus principefqj omnium ci-'Mta^mpræfto fint Cordubæ. quo edido per totam prouinciam promulgato, qu» non ad id tempus pattern Senatus mitteret Cordubara. Cor-) nbaveroperfenunciatoedidoCæfarisportasclauditjVarroniqjCuftodiasacvi-glt; lasin turribusmuroq;difpofuit,amp;cohortes duasquaï Colonicæ appellaban-tnGamp;cumVarronevenerantjtuendævrbiscaufapenesferetinuit.Iifdcminter-wdiebus Carmonenfes , quae eft longe firmiflîma to tius prouinciæ ciuitas, dedu-^dsin arcemoppidi cohortibusa Varrone propra:fidio,perTe eieccrunt cohor-teSjportafqjpraïcluferunt. Hæc magisproperarecompulerunt Varronem, vt cum 'Og’onibusGadcs venirec,ne innere aut traieftu intercluderetur. tanta ac tam fœ-cundainCæfarem voluntas prouinciæ reperiebatur. Progreftoq; ei paulo longi-usnteræaGadibus redduntur,continentes, quodfimul cumeftet cognitum de cJuto Cæfaris amp;nbsp;eins Cordubam aduentu, côneordaffe Gaditanos principes 40 oumtribuniscohortumquæ eftentinprxftdio,vtGalloniumcxoppido expelle-^nt,vrbemq; ac infulam Cæfari feruarent, hocq; inito confilio denunciauifte vwoniojvtfuafponte, dumftnepcriculoliceret, a Gadibusexcedcret,amp;fiid nonfccifl’ct,con(iliumefle executuros. hoc timoré addudum Gallonium Ga-

'DUS exceflifle. His cognitis altera ex duabus legionibus, quæ V cmacula appel-^j^ïtur, qua: cum Varrone fuerat, ex caftris V arronis adftante amp;nbsp;infpiciente ipfo, 'oJ'ïfuftulitjfefeq; Hifpalim recepit, atq; in foro amp;nbsp;porticibus fine maleficio con-'^'quodfaftum adeo conuentus ciuium Romanorum qui ibi aderant, proba-Ht,vteosquifqj ad propriam domum hofpitio cupidiflime reciperet. Quibus ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'perterritusVarro,certior afuis fadus præclufasefte portas, turn vero 0-

nmium intci-cjypyj itinere ad Cæfarem mittit, paratum fe efte Icgionem, cui iuf eritjradere. Cæfar vero ad eum Sextum Cæfarem mittit, atq; huic illam tradi iu-et. traditavero legione Varro Cordubam ad Cæfarem venir, rclatis ad cum pu-'ci5cumfiderationibiis,quodpeneseum foitpecuniæ tradidit,amp; quod habe-at vbiq;frumcnti acnauium oftendit. Cæfar concione habita Cordubæ omni-Dsgencratimgratias agit : ciuibus Romanis, quod oppidum in fui poteftate ftu-1

duiffenthAbere:Hifp3nis,quodpr3:Gdia. cxpiiJi/rent:Gatijtanis,q»odconatusho' GiaminfregiOcnt^fefeqiinlibcrtatcm vcndicauiffenncnbunismilitumccnturio-nibuCq} qui eo prxüdii cauGa vencrant, quod mrum conCiliafua virture condma-ui{rcnc.PccuniasquxerantinpublicumciuiumR.omanot:um,Vai:roniremimt, acbona teaituidis quiin ciusfauorem Ubcriusfuntlocuti^amp;paaam tuliffcco-gnouerat. cributis quibufdam publicispriuatiCq} prxmiis,rcliquosin podetum bona fpe complef.biduoq} Cordubx commoratus Gadcs prodcifcicur. pecania acmonumenca quxex pbano Herculis ablata fucrant, amp;: in priuatam domiim Galloniicollaca,refer[iitt templumiubet.piouincix C^Cdiiumprxfecit,iUilt;ÿ qnatuorlegioaesairignauitdpfevcroiisnauibusquas M. Vatro, quafqueGadi- J” taniiuffu Varronis feccrant, Tarr^conampaucis diebuspetuenit: vbitotiusfctc prouincix citerionsHifpanix legioncs Carfaris aduentum expeâabant, vt red- nbsp;j

derent rationem de pecuniisad fuffragia belli priuatim ac publice exaäis: ibi- j quepaucos commoratusdics abcadifcedeas terredriitinere Harbonam,atque / inde Madiliam per uenit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Æsar itaq^ (vtdiximus)aTarracona Narbonam terrednin-nere peruenit, ScaHarbona Maffiliam, quam olina in tranfini ^^ ^^ ^'0^^^^^^ obtidionecinxcratirelii^isibiLegatis:quamfuo i ^^' aduentu ccpitamp;: dirupitquibufdam intcrieäisdiferiminibus. j J Deinde claiTc amp;nbsp;naaibas paratis Pompcium infequi dader, t mUToq;ad occapandum Hadriaticum Gnum, ipCe cum copiis 1 , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^d ia Epirum, quem perantea Pompeias occupauerat, ƒ

^oumciam abi ad bella gerenda aptiffimam. Receperat fe igitar Pompeins in K r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epiri. ad liane igitar contendie Cxfar, Pompeiumqs ibi ob‘ i

ÇU3 obudioneErmata, Cxfar diuerGs craäatibus de pace agere cœpit, amp;nbsp;/ vbihoca Pompeioobtinerenonpotuit,pugnxopportani[atemexhiber, quam a Pompeias reeufaait. Vbi vero neqshoe cum iauare videt, cogitauitPompeii ca- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

ra vallo circundare, amp;paucioribus plures conüringere. Foda itaqj circundare t mcipitamp;yaUoPompen caftra,turrcfq;acpropugnacala indruit, vrintercideren- l ‘^ c^ra Cxfaris. Cupiebatenim Cxfar, vcquicunq^ belli fururus I eirecexitus,{latim ener: omnia tarnen frudra erant. Nam ArDyrrachium inexpu- i gnabileerat, AaPompcias immucabilis, vt qui contrario Cxfaris conïilio nircre- 1 tar,fperans dilatione viâoriam proptcrinopiam rei frumentarix,qux valdc Cx- 1 farem premebat, neq; diatius eolerari polfe videbatur: infuper amp;nbsp;quod fimili- 1 mum verierat, vt vittas animofidimiimperacoris rxdioatqs expedbarione fene- I E:cret,impctufq}ient€fceret,acardortepefceret. hacfpepugnam recufabar,neq; * 1 rationispartes fortanxeommittere volebat. Siequam Pompeio cunäatio, Cx- ^H i fariceleritasgrata effet, datait Cxfar, quam non pofferprxlio, vincere oblldio- I ne. propterea (vt diäuin cd)Dytrachium amp;: cadra Pompeii fexdecim millium 1 paffuum foffa circunduxicac vallo, impofitifqs cadellis ac tutribus cumpaucio- ƒ ribusob/èditplures, ff modo obffderi dicipodanc, quibusmaria patent.Idcirco 1 crebrç ffcbantcruptiones,3ef^peerumpentibusfunedxfucccdcbanr,pugnaba- f turqjetiam fxpius diuerfo Marte : quoniam quum femel Cxfar profedbitus Pu- I blium Syllam cadrisprxfeeiifet, amp;U!e audiffet cobortem vnam abhodibus vt- I geti, daarum legionutn auxilium tulitlaborantibus, quarum occurfu verffunrin nbsp;nbsp;Ê

gatus folum imperatoris fui iuffiim afpicir, amp;nbsp;mandatt Embus fc continet. Syl- / Ixcnim cadrorum a Cxfarecudodia commiffa fucrar, contentusfuit euffodif 1 fc, amp;:fuospericulo liberaffe. Mulcxprxterea cruptiones hincindcEebant, amp;in nbsp;nbsp;/

Dyrrachiuin,amp; aDyrrachio in caftra Cæfaris,adeo vt vno die fex in locis pugna-rctur.QinbusinprçliisdeCæiahanisvigintiduntaxatjPompeianorumverodiio milliapeticrc, inter quos multi crantcencuriones, amp;nbsp;inßgnes viri. in quibus con-greflibusinfignisvirtuslaudaturVftcatiiTulliijquicum tribus cohortibus Pom-peianamlcgionem pertulitrepulitqj:necnon amp;nbsp;quorundam Germanorum,qui e munitionibus erumpentesmultis hoftiumcæiis fofpitesrcdiere.In caftello au-temquodamquodPompeiusinuafcrat,tantusfuitfagittarumimber, vt line vul-neredefenforum nullus cuaderet : quin amp;nbsp;centuriones quatuor oculis capti funt: óóquumfero diurni laboris amp;pehculi furnmam reprefentare decreuiflent, tri-10 gintafagittarum millianumerarunt.Intercunda Scæuæcæfî centunonis admi-rabilijv/rtQjfQitj cuius fcutumrelatumCxfaricum centum vigintiforaminibus eftiJiuentum,dequoquidcm variafamaeft. Quidam enim tradunr,Ca:farem vi-^Jamp;^defeamp;deRepublicafvtaiunt^ meritieximiavirtute permotum,quacaftel-luinpropefuaferuatumeflet,pecuniariiseura donisingentibusamp;magnishono-ribuscumulaffe:Winterextera aboólauis ordinibusadprimipilum prouexiffe, ®ohortem vero totam duplici ftipendio, adonis militaribus profecutum. Apud iliosScxuaidemduceabfentecedentibufqjfuiSjClypeo centum viginti tclorum 'dibus transfixo, mirifqj ac incrcdibilibus rebus geftis occubui t. Sic igitur rebus ^chabentibuSjCxfarneqj profperitatetümidior,neq5 aduerlitate contradior, ^^ cotidiein aciemducebatexercitum,amp;pugnx copiam faciebat.Quotidie interim congrelTusfiebat in prçlia,amp; vtrinqs cædes,atq; infignium virorum cafus mi-Icrabiles: pacifqj confilüs male tepudiatis locus iræ atqs odio datus erat. F uit dies vnusCafarifatisaducrfus,quoeruptio ab hoftibus violen tiffimafadae(l. Fuitqj eodieAquiliferi illiusvirtus inbgnis, aefpedata dies, quiquuin Icthali vaincre transfixus modi proximumfefen tiret, verfus ad comités, porrigeniq; aquiJam quamiamxgrefuftinebar,Hanc, air, o commilitones mei viuens raultis annis amp;nbsp;multa curafcruaui,amp; nunc moriens candem Caefari pari fide reftituo : vos autem per communis imperatorisamorem oroatq; obteftor, caüetededecus Cx/ans cafttis infolitum, ne forte hoftium in manus veniat tanti ducis fignum, per ma-p nus veftrasfalua adCafarem reuertatur.Hxedicens corruit,centumqjalii pri-mxfux cobortiscum principe cecidcruntjmultaqjdiuerfis in locis ca:de édita, vieilPorapeiusillaacie, amp;imperator cftappcllatus.Quumq; cedentes fugien-tefqmon fequeretur,negauitCxfaraut vinccre,autvidoria vtifcire. Cxlifunt autem eo die de Cxfarianisfvt refert Oroüus) militum quatbkir millia, centurio-nesvigmti duo,plurimiq;équités Romani.Labienusvero infuum olimducem inexpiabiliodio3ccenfus, aPompeiocaptiuos übidono daripetiit.quodquum impetraffet, produdos omnes in medium, amp;: cohtumelioiiffimis verbis increpi-tosin confpeäuomnium interfecit. HocenimeuentuPompeianis tantumfpei accreueratjVt nonde bello amplius, fed de vidoria cogitarent, amp;nbsp;multa varia dc-40 cernèrent ; amp;quafi nil iam incidere poflet aduerfi, famam vidorix per terrarum orbcmntinciis aclitteris diuulgarunt. Cxfarconcione aduocata milites confo-iatuseft,bortatusne deficerentanimis.debereenim eosvnum, amp;:idipfum nort nimisgraueprxliumacinfauftum,multisfœlicibuscompenfarc,amp;fortunxgra-liam habere,quod Romam,quod Italiam,quod Hifpaniamvtranq;finefanguine quafi diuinitus recepident: non pofle,prxfertim in bello, profpera omnia prouc-i’ifc, verum tridia Ixtis temperanda ede j aduerfamq; fortunam virtutis ope len i-Chdam.amp;hxc quidemad exercitum.Quofdamveroi figniferos quorum culpa cladcsacceptafuerat,notatosinfamiaa gradumilitixfuxamouit. exercitumre-liquumtantus pudoramp; tantusdolorinuaferat,tantumq; defiderium abolendx P ignominiæ,vtnoncxpedatofuperiorisimperiovltroquifq;profuppliciograuif-fimofibilaboresaffumeretj omniumq; animiardcrent incredibiliquadam cupi-ditarepugnandi,viam illamexpurgandx infamixvnicamexidimantes.Quinamp; legati.amp;qiiiadconfilium vocabantur,oratione Imperatoris amp;nbsp;pudore tadi, pcr-filfendumpugnandiimq;ccnfcbanr,amp;acceptam prxliohodibus refundendam dadcin. Solus Ca:far erat in contraria fententia.nam neq; vidis tam cito in aciem 1 0

^P°^^^^‘^^P^ofeâas ett-.his vmlegiB prxûdiotehâa,ôâ hinein Theffa-«am facisimpelleatibus commigranit.

VA N q^A M hxcCxrarisgeilanullacenusadHifpaniamillinfqigedi q^i^camcgeHa CxCarhinHifpaniaphirimaSe magnainat, J^ ^ihimeiiS^aliaalibifaäainneäetedupliciconüderationc'.primasquO'

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J L j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^°’^^ë’^^^^^^»^^vinsiïlüamp;iibus commendat:a,vt

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcbeancinte[feri,nc abHifpanis ignorentur : fccunda, quia res Cxfatisin r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tii^aniagclixmagnx fanc, amp;plunmx quadruplicitranCitu, vcillornm faäaamp;: ge a conanuentuc ad ea qux apud exteras nationes Si pronincias ab co geda ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^f^^q^oq} ordinegetia ûnepemeceffacium eüintelligeic. Hanc tarnen in cis ex-ppeanais ob eruabimus modum, vt res extra Hifpaniam gettas breai relatione per rmgam, exterxyero quxadHifpaniam pertinent, copiofa relatione defeti-enmr. inteliefioitaq}aPompeio difceffuCxfaris, condone fada fais proie- nbsp;nbsp;i f^^ë^ ^^8^^^^^sagitf€oivcroqui cumMctello Scipione foceto Pompeii iO 1 vénérant, hortatarnon tam ad bellum,quam adprxmia belli, nbsp;nbsp;1 P tautem ocYoamp;da^icum amp;:prxtorium tribuit, qux fuerantimpcratoiis ind- nbsp;/

^^ j ^°^°^^^^^^P^bieumparticipem fecit.Duobasenimtantisex- » ■ nbsp;nbsp;^^ ^^j ^^^‘'^ ‘^^quot;'^^^^s ^emo erarqui de visoria dubitaret, vfm ad-^ vaam omnesdeprxmiisS^honnribus, amp;nbsp;quodauhiuscd, de Cxüriscontu-^ ‘^^ üf^um inter feagerent. Pompeiusquidem folitisartibus bellum trabe-r^^^u!l^‘^“*^f*^^'^»^^^^P^‘^»^^P^^gt;P^^^^V^'^»Oïbitioneminpto-^^^ °bello arguebant. tot vocibus conßliifq} fuperatas vnus omnibus ceifit i uitus, decreuitquepugnare:adhuc tarnen rem trahebat. Cxfar vero dilatio- , f!^^^^^f^^^^P^^^^^^P°^pdum podfevlloingenioadpugnandumindu- je 1 vtilim urn belli gen us elegit, vt mods cadris in per- ' ' ^'^^f.^°^^'^^\°9^»*”ampliasquam vnumdiem vnoageretinloco. j i i conüliumyna ratio fuggerebat: noucratenim exercitum fuum fortem, j Pompeianum veromolliorem, verfatumia vrbibus, amp;nbsp;i cur i ^^^^metumfiraquecircunducendoiliumpoüe fatigari.Prxterea muta-^ ocorum, quod frumenta tam in agriseffent, vidurum vberius exercitum clt;’^hdebat.illaautemfpepotiüimummouebatur,fiforßranfevagantebo{liseti-^^^oue^tur„amp;:ücintereandumcafusaliquisatqueoccurfuscxoptacxpugnx ^^ ^ds enim omnibus hoe vltimum cuenic, vtdne amplio-^^diicuriupugi^darctar occafio. Vndequum ab Apollonia Cxfar cadra mera- 40 ^^^. ^^ ^deffaliam regionem vicinam,amp;:vtdecreuerar, flgnum dediifcrici-

^^^J^gt;y^^^ tentoria vellerencur, ecceiam mota Pompeii cadra profpidunr. Qui (vtdiximus) viäusomnium vocibus fuo abiedioaliéna confdia fcquebatur, amp;ai-y^^^^’ ^^dt, multorumhortationibus fjducia,pauloantehanc diemin cond- , ^^^i^^urum vt ante congreffum exerdrus Cxfaris vincererur. qui- / bufdarri mirantibus, non fe nefdam incredibilcm rem videriprima facie, de- nbsp;nbsp;1 hfnclatius mgrefTas expofbic, quum equitatu abundarent, circunueniri omnes nbsp;nbsp;1

Cxfaris copias effet pcrfadle. Q^iod quum pluribus verbis cxplicaaiffet, La- I bienus incepic Pompeii fententiam arque potentiam Jaudibus ad cxlum fe

rons, Sc Cxfaris imbeciJlirarem oracione deprimensinfolenri. Quibus didis, y ne qmd deefferinfanix, lurauic fe md vidorem nunquam e prxlio reuerfu-rum, exrerofquead idiudurandum verbis incitauit, nee minus exemplo Pompoms didum laudans iarauit dmiliter : Sc fic omnes pariter iuraueruar, vr ne-^^‘^^^^^ukosibi feriperiuros. Ingentigaudio, canquam frUdterrebus

^r, neeminori fps ^ condlio difeefferunr, iuramentum ranti impcratoris de nbsp;nbsp;1

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam

tam magna revelut arrhamviólorix tenentes.digreffiautem e conciHo,nonita multo poft(vtdiximus)in aciem funtprogrefli. Quos vbi Csfar,quum ipfe etiam ^®cuindcfccndiflc,vbi aequo Marte cercari potent,fubltitit,amp;conuerfus ad fuos ai^.Non eft modo amplius de innere,fed de præ-1u .L*^®^^’^^®^®®‘^®“obisoccafioquâfempcroptauitnus,pugnandi,amp; fine °*^'^^5 imponendi.Hæc dicens,inftruere acies cœpit omni militari arte, cuius P“’™®“«erat, fuofq3 intérim admonere, ne fe a multitudine hoftium circun-ueninlinerent,omnibus iubens ne fine iuflu eius inciperen t,fe in tempore quid a-gendumut,fignoindicaturum.Circunuenire inde acies,amp; animos verbis accen-10 dere,virtutcmq5 infitam excitare commemorationefuxerga illos femperoptimç ^benencævoluntatis. Inter alia non omifitfe modis omnibus pacemquæfiuilfe, P^.®. nbsp;^°fte etiaquamdcccret:nominauitetia per quos depacePompeium aücipionemintcrpeliaflet,atq;ha'comnianonmctu aliquo,fcdpietatc,vtciuili languini parceretur,ne Refpublica paucorum furoribus in magnas calamitates mcidcret. Exaduerfoautem quam fuperbe ac impie petitiones fuas neglexcrunt, telorumqj miffionerepulerunt, magnam nobilibus animis indignandi materiam ptsbuilTe. Hifqj explicitis obfecrantibufqj militibus,pugnx fignum dedit. Erat in «ercituCraftinus quidam, quiprioti tempore fubCxiarehonefto gradu milita* went,tune vero non militia: facramento, quo folutus erat, fed iure quodam ami-dtiï euocatusaderat,vir bellica virtutememorabilis. HicCæfarisconcionein-tcIIeda,amp;fignopta:liiauditoalacrivultuamp;voce,Sequimini,inquit, me manipulates olimmei,imperatorinoftro quamdebetis operamexhibete. vltimum hoe prælium eft,quo perado ille fuam dignitatem,nos noftram rccuperabimus liber-tatcm.DehincverfusinCxfarem,Faciam, inquit, hodie imperator, vnde vel vi-uOjVclmortuomihi gratiasagas. Hsec dicens, primus in hoftes impetum fecu, cumqjdcleóh milites circiter centum viginti voluntarie profecuti funt. Concur-^umqjeftincampis Theflalixquos Philippicosvocant,adPharfalumoppidum. illumfibilocumRomx inuidens fortuna delegerat. De numero verocopiarum longeautoresdiflentiunt, Annei quidem Flori quihancrem breuiffima orationc }ö petRrinxit,verbafunthxc:Nullovnquam loco tantum virium Romani populi fortuna vidit, trecenta amp;nbsp;amplius millia bellatorum hinc atqj illinc prater auxilia Reguniamp;Senatus.Eutropiusvero defcribitin eobellofuifle cumPompeio pe-dkuni quadringenta millia,milites vero mille amp;nbsp;centum, fexcentos videlicet in fî-niftrocornu, indexterovero quingentos.Cæfarvero habeit peditum nonple-ne trecenta millia, équités vero mille. Huicautem concordat Orofius.Cxfarve-roin Commentaris numerum copiarum non exprimit,fed aflerit eodem bcllo in-terfuiffemiHe viginti duas cohortes,ex quaexpreffione de fupradido numero fa-cilius poteft haberi credulitas. Pettarcha vero in librode viris illuftribus tranfit cumaflertione Annei Flori. Hic exitus pugnx ad Phatfalum ^it.

K;^ Ompeivs igitur vifo aduerfo belli euentu fugiens in Lariflam vrbem adÆgxum mare in oftio Penei amnis onerariam na-uemnadusinAfiamtranfiit,indeinCyprum,poftinÆgyptû venir. Ibiq5 mox,vtlittus attigit, iuiTu Ptolemari regis Ægyptio-rum in gratiam Cxfaris vidoris occifus eft. Pompeii filii f uge-runt.CxteraPompciana claflisdirepta eft, omnibus qui in ea erantcrudcliflimettucidatisribiqjamp;PompeiusBithynicusoc-5 cuuseft.Lentulusverovir confularisetiamapudPelufium interfeduseft. Cæfar compofitis apudTheiTaliam rebus, Alexandriam venir, prolatoqj ad fe per Ptole-nixum,acvifo Pompeii capite anuloq;,fleuit. Cumq; Ptolemxus in regiam fe do-nium recepiffet, hortabatur a tutoribus, vt pecuniam omnem acciperct, ac tem-ph fpoliaret fuis ornamentis,6c regios thefauros vacuos effe oftenderet, amp;nbsp;in odium Cxfaris populum excitaret. Prxterea Achillas dux Regius imbutus femel

Pompeii fanguine,amp; Cæfans meditabatur. nam iuflus exercitum dimittercfprx-eratenim viginti millibus armatorum) nonmodo fpreuit imperium, verum eti-amaciem direxit.inipfo prælio regia claffis quxadterram addudafuerat, iube-turincendi. eaflamrnaparsquoqjbibliothecjlPhiladelphiproximisxdibuscon-ftruda exarfit. Ca:farpoftea infulam vbi Pharoseft,cepic. Achillas deinde cum Gabinianis militibus venit. ingens vbi pugna commifla eft. magna quidem ibi Cxfarianorum militum mukirudo cecidit : omnes etiam interfeólores Poinpeii interfedifunt. Cæfar viinhftennum hoftiupreflusfeapham afcendit:quamox fubfequentiumponderegrauata’acmcrfajperducentospairusadnauem vnama-nuclcuata, qua Chartas tenebat,natando peruenit.Mox nauali certamine inito 10 magnafacilitateclaflemregiamdepreffir,amp; Alexandriam cepit5petentibufqjA-Icxandrinis Regem fuum reddidit, monitumvtmagisamiciciaRomanam quam arma expcriri ftuderet,qui tarnen ilico vbi liber fuit,bellum intulit,fed continuo cum toto exercitu fuo amp;nbsp;ipfe deletus eft. Nam viginti millia hominum in eo b cl-lo cæfa referuntur,duodecimq} millia cum ièptuagintalongis nauibus dedita, amp;nbsp;quingenti aeduoex vidoribus cecidiiTedicuntur.Rexveroipfeadolefcensfca-pha exceptus vx fugeret, multis infilientibus raerfus ac necatus eft, corpufq, eius adlittus euolutum, indicio loricæ aureæ cognitum fuit. Quo perado Cæfar Ale-xandrinos omnes defperatione ad deditionem corapulit, regnuqj Ægy pti Clco-patracregis fororiobincamillccebrarumamorcm conceptum dedit. Inde Syri- lO am peruagatus, Pharnacem in Ponto vicit. Poftea vero quam Romam venit, in Aphneamtranfiuit, amp;apudThapfum cum luba amp;nbsp;Scipione pugnauit, maxi-mamq; ibi hominum multitudinem interfccit,caftraq5 vtriufq5 dinpuit, ac fexa-gintaclephantos cepit. Catofefe apud Vticam occidit: lubaRexpercuflbriiu-gulumdatoprecio prxbuit: Petreiuscodem fegladio perfodit: Scipio in naui qua ad Hifpaniamfugere contendens vento coadusin Africam redierat,femet-ipfum iugulauit: in eadem naui etiam Titus Torquatus occifus eft. Inde quatuor triumphis vrbem ingreffus,difpoiito recuperatoqj Reipublicæ ftatu,continuo in Hilpanias contra Pompcianos Pompeii filios profedus eft.

Am igitur quarto Cafarintrat Hifpanias,perfeGuturusvIti-mlt;gt; Pompeii filios. Hæc enim qua ad Hifpaniam non pertine-rent,curfim pertigimus, vtHifpanixgeftaquoordineconfta-? rent,facile quifqj intelligerct.Nunc vero paululum digrefli ; ad noftrum Hifpaniae propofitum reuertamur. Decimo igi-gt; turfeptimo diepoftquam abvrbeegreflus fucrat(vtaitOro-fius)SaguntumHifpaniæ(nuncMuriuetus)perucnit,amp;inde feptimodieterrelfti itinerevidelicet xxi iii.die,poftquam3bvrbedifcellit(vt 40 refert Petrarcha libro de viris illuftribus) Cordubam vrbem vlterioris Hifpanix attigit. Duoenim fuperfuerant filiiPompeii,Gneusamp; Sextus.Sextusperantea in Hifpaniam fe rcceperat poft patris mortem, Gneus vero, quum Cafar helium Africanum'ageret,pulfusab oppido Sturroin littonbus Africanis per Baléares infulas in Hifpaniam peruenit. Sextus Cordubam cum prafidio tenebat,Gneus vero circuibat prouinciam ^ amp;nbsp;quarundam ciuitatum amicitiam petebataparre receptis beneficiis,quarundam vero amicorum beneuolcntia,aliarura precibus, cateras vero etiam bello amp;nbsp;arm is tentabat. IntereaGneus nullum oppidum inter HifpalimCremonamqj quondaopulentiflimam vrbem oppugnare ftatuit. Op-pidani quidem Vila portas Gneo Pompeio clauferunt. intelledo enim Cafaris 50 aduentu, duos ab oppido nuncios per media hoftium caftra miferunt, nunciates Cafari,ni(ïcitiflimeoccurreret,oppidum in manusGnei Pompeii elfe venturu. Cafaraudiens vrbem Vllam tam benedeipfo meritam, fexdecim cohortes toti-dcmq;equitcs ad illoruauxilia node fecundaqjvigiliamifit,illifq5prafecit hominem eiufdê patria,dodum rei militaris amp;nbsp;pradicum L. Viminium Patiecu. Qui quum

quumveniflentadGneiPompeiiprxfidiajquxtempeftateaduerfaacventoaffli-darentur,adeovtvixproximosconfpilt;*erepoflent, maximamexindeopportu-nitatemaflecuti funt. Namquum vMerinon poflent,per media hoftium cadra bi-nieminunturequites, qui fimulantes efle de Pompeianis, ad oppidi portas vene-runt,amp;figno dato tarn ipfi,quam équités amp;: pedites funt recepti. Inde rebus difpo-fitisinPompeianosobfeflbreseruperunt, plurimaqjiUis tanquainfeiisdamnain-tulerunt. Cafar igitur milTo ad Vllam præfidio,vt G neum Pompeium ab obfidio-neauertetet,Cordubam quæ principalis tunc vrbs erat illius regionis,conceffic.

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bef/itm ad Cordubam a Cæ/ârefecundo^eßu^/f.

Æsar fvtdiximus)vtGneumPompeiumab VllïCobfidionededuce-venit (vénérant enim ad eum perantea legati a Corduba promictentes vrbis deditionem) Sextus veroPompeiusfraterGneim eafe concinebat.Præmifit igitur Cæfar nonnullosloricatos virosfor-tescum parce equicatus,qui quum ante confpedum vrbis fe contuliflent,ab oppi-danis amp;nbsp;ciuibus deprehenfum eft, Cxfarem proximum elfe. Propterea erupic 'iiagna vrbis multitudo ad excirandum prxlio loricatos. Ipö autem loricati ab e-quisdefcendentes, magnum ibi prælium commiferunt, fuperuenientequeequi-20 tatuCxfaris,quilatebatininfidiis,maximamultitudoerumpentiumceliit,Seca-pci funt, itaquodpauci in vrbem redicrunt.Quaexre timorecommotusSexcus Pompeius liceras mifit ad fracrem Gneum, vt eeleriterfibi fubfidio venirct, ne prins Cæfar Cordubam caperet, quam ipfe venidet. Icaque Gneus Pompeius Vl-hvebe capta literisfratrisexcitatuscumcopiisCordubamvenit.Eft autem Cor-duba fita ad flumen Bætim ( Guadalchauir moderna lingua vocitatum ) eftque pofica vrbs ad Occidentem ad Lufitanix parte. Ad earn itaqj parte Cæfar cadra pofuerat, inde ad Bxtim amnem pontem inftituit quo in Bæticam tranfiret, per eurnque traiecit exercitum. Vrbs vero pontem habebat quotranfiturinBæti-tam. Pompeius igiturquum veniflet, caftra pofuit contra vrbem, amp;nbsp;Cæfar Lu-p fitaniamverfus,quivtcommeatumab vrbeprohiberct, pótemvrbisintercide-reconatuseft.Q^odquumfuifletprofpeóIumaPompeio, ad pontem concur-lum eir,ibiquediuerfis prçlüs pugnatum ; quodvt expeditius fieret,Gneus Pompeius intra vrbem fe recepit. Per hos igitur dies pedites duo a Cæfarianis capti funt, qui feferuos dicerent. Illis autem non licuit Cafarem fffam feruare confiie-tudinem.antequäm enimad Ca farcin ducerentur, quod ex Cæfariano excr-citutransfugiflcnt;,ainilitibusinterfeâifunt: Sc tabellioncs capti qui adPom-peiumCordubam mittebar tar, amp;præcifisilicomanibus funt remiïG. Similiter fpeculatorPompeianuscaptus,atqueoccifuseft. Creditur enim militeshoefe* cifle tanquam iratos bello, amp;nbsp;cognito imperatoris fui more^uiinhosfemper 4!^ confueuitefleclemens,hoeremediigenusexcogitafle, nequis faciem eius vide-ret, vt fic nullus enaderet. Multis igituramp;s magnisinfultibus vtrinquedecerta-tiimeftineaobfidione. Quumquedie quodam ferro amp;: flammis folito etiam gra-^'uspugnaretur, ciues ira in furorem verfain hofpitesquifecuri fecumiure ve-^^rishofpitiimorabantur,infpe(ftanteCæfafisexercitu,iugulatosemurisprçci-Muere.Qua re audita ex gemitu morientium vnius, quidam qui ad muricu-

®'‘gt;am Rabat in cuniculo, fcilicet ad murum perfodiendum, exelâmauit : Te-^^utnfcelus, Sc immane flagitium,nullaqueexcufandum barbariecommififtis ^“‘^’«acaufa. nihil enim mali merebantur,quia nihil mali fecerant, qui ad vos^

.’l'gt;caras,acfocosinfauftafiduciafccontulerant:iushofpitiifand:umgen-tmus lolivos fpreuiftis, atque vtinam fpreuifte fufficerct, inhumano illud fcelcre' violaftis. Mulra quoqj in hanc fen tentia dixit, quorü verecundia reprefli ciues ab hofpitumeædibusfecôtinuerunt. Sic interdum vnius boni viri inter multos ma-'05valuitoratio.Earesrelatu transfugæ in exercituprimû Casfaris innotuit. Die

Pompeii miles, fuamquc conftantiam in Gafaris potius fcelicitatc quam in Poffl* peii miferia praeftitiflet. Finis autem fuit, fe a Pompeio dcfertos, vitlos a Cxfare, feque amp;nbsp;vrbem dedcre,atque orare vt clemetÿiam quam viólis gentibus prxbuil« fet,fuisciuibus nonnegaret. Multapræterha:cloquutuseft,quæ(vtrefertPctrar-cha libro de viris illuftribus ) librariorum culpa confufa vix intelligi polfunt. Vnu tamenhocihtelligitur, quod multis vitro citroque diâistunevrbisdeditionon eft fada. Sequenti tempore duo Lufitani fratres qui a Pompeio adCxfarem transfugerant, nunciarunt GneumPompeiumconcionem habuille, quoniam vrbifubfidiumferrenonpofletjquiexPompeianis eflent, node fe deducerene mare verfus vrbe relida. quod vbi quidam refpondiflet expedite potius, vt ad di- 10 micandumdefcenderentquamfuga: fignumoftenderent, eum Pompeiusiuflic occidi, fecundum Petrarcham : quanquam Anneus Cirtiu.s amp;nbsp;Iulius Celfus (qui Commentaria Cxfaris de vltimoHifpanobello altercompofuit,amp;:alceremenda-uit) de hoc nullam faciantmentionem. Pugnatum eft itaque prohisnunciatisad murum acriter, donee turres ligneae Casfaris, altera vi telorum corruit, altera vcro igneincenfaeft. Sequenti vero die quidam materfamilias demurofedepofuit, amp;nbsp;transfugitad Caefarera. Hocprxtereatempore tabellxde muro funtdeiedç, in quibus inucntum eft fcriptum:Lucius Mutius Ca:fari. Si mihi vita tribuis, quoniam a G neo Pompeio fum defertus,qualcm me iUi przftiti,tali virtute amp;nbsp;confta-tia me tibipraeftabo.Eodem temporeiidemlegatiexvrbequi ante exierant, Ca:-faremadierunt:fifibivitamconcedcret,fcfc in fcquenti luce vrbem efle datums^ quibus refpondit,feCa:faremcflc,fidemqj praEftiturum.Itaantcdiemvndccimä Calend.MartiiCïcfar vrbem obtinuit,amp;Imperator eft falutatus.Quod vbiPom-peius ex profugis feiftet, caftra mouit, V cubimqs oppidum pcruenit (quod quida ,Vbedam,aliiveroBaeftamarbitrantur)ilIucqiCumperueniflet,conuocatisquos inoppidofidoshabuerat,feuarbitrabatur,imperauitdifcerniquifibi,quiCxfari fauercnt.Qua:resquum fibirelata effet,amp;diftinóti eflent,quafiforetfeelus maximum amafle Cçfarem,feptuagintaquatuoriâu fecuris occidit,reliquosintraop-pidum inclufit, ex quibus centum amp;nbsp;viginti elufis euftodiis ad Cxfarem transfu- nbsp;nbsp;1 gerunt.MultaqjperhosdiesaPompcioeiufq;militib,crudelitergeftafunt. Per 50 j hosetiamdiesmultabella amp;nbsp;prxliagcftafuncadoppidïiThcugam,Grimiumqj, j acaIiaoppida,qua:Pompeiuscumretinerenonpoffet,incendit,amp;hodienonex-tant:de quibus late differüt Anneus Ci rtius amp;nbsp;lulius Celfus in explicatione Com-mentariorum Cxfa?isde vltimobelloHifpano.Pompeiusigiturcumamicisma-gnanimitatem fuam amp;nbsp;metum Cæfaris diflîmulabat lnuentæ autem funtliters eius,continentesCçfarem nonaudcre copias in campumcducere,fuistyronibus deficientê.quifîcopiama:quisinlocis aliquandofaceret, ferem omni opinione celeriusconfeóturumjidqifeexpedare.Ibat interea Hifpanias ambiendo,amp;vt ipfe dicebat,ciuitgt;tesfuarumpartiumconfcruando.ItaqiHifpalim venir,contra-quevrbem in Oliueto caftra pofuit, indeq; aliasatqj alias adiit. ad extremuMun- 40 dam venir,quam tutiflimum belli locum delegerat,amp; quam fortuna vltimampri-fcis cladibus confer uaratabiqj Pompcius fubftitit.

Ervenit ergoPompciusad Mundam vrbem.FuitautemMunda ciuiras (qua: a noftris Goimbrium appellatur) in regno amp;regione quæ nunc Portugallia dicitur, ab antiquis Galiatia. Ad earn itaque vrbem Cæfarapplicuit,caftraquecaftris Pompeii adiunxit.Erat autem locus vbi Pompcius caftra pofuerataltus,difficilis,atqueprxru- J® ptus, nc inuaderetur a Cxfarianis.In medio vero duorum caftrorum planifies erat pro parte Pompeii paludofa, voraginofa, arque difficilis, amp;nbsp;per earn aditus

habebatur ad caftra Pompeii.Interim Pompcius Fauftofcripfit, qui fei.ntray-bem continebat: cui Agnificabat Ca:farem non andere exercitum adplanade-ducere, neque in vallem defcendere, eo quod exercitus fuus pro magna parte

nidatiorum attoUebant.Duoi bftoùum effet quxineræ miris modis ammos OPP nbsp;nbsp;^^^^„qjJoUcitudine agi-ficiriwiïPomçeius alias folar etur, 8c ingénu, quan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^f^.^^ quonam iturus cf-üiusmagnapartenoàisinfttuàis^atctaœbus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ’ nbsp;nbsp;-(f^ç conftiût,oïdina-fct,caftnsegtediebatur. Gui cum ftatushoftiuyn” ^^^ clamoiibusjed naaiori-nuque aciem, Scinde concurfum eft magntshme ^^^^nique eft acriter atqs per-busanimis,ineffabilibusatquennmenhsoQUS,^fe^æ fragilitatis indicium,nul-ùuacueï.Étquod pene pudendum dixeris au ^^^^ auttamancepseuentus^ quam Gxfatineque cum boftibus, neque ^'^’^ nbsp;nbsp;■vtfbcutelcgannÛlme aiiblo-auipropiusexuemo periculo res fuit ,\fquea nbsp;nbsp;' ^-y'j^^nuebxefortunx deU-'Q lus)planewdetetutneCcio quid deliberate oi aminnartem declinateviftotia* betanodiututnafuit,vtinter matas ptxm nbsp;nbsp;Q^j^javiamp;otiis, Cxlateis ocuus m-quumiamveteianaillamilitum manus totpt .^^^ pj^infugeret,tamvittutej fueium dedeeus, fcnfim tetracederct, ne c quo ^æ ^^v^ ^^^^æ ^^^^ fecerat,Cqfar quampudotetenetctut,dubitare,quodnunq . nbsp;nbsp;ft^te,itatarnen,vtnibilpeni^-cmperu,atq,difbdcte, Sc (olito moeftiot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;equo defdiens ,0cfutentiftmi-insdeimpetatotiafolitavittutetemittetet. nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^^^tepans, übiectans,atq, ex-limusin adem ptimam peditum euola'Ut,c a nbsp;^^ ’ g^^^g fugam fiftens, Sc fuge-Wans,nectantum\oce,tedoculiSjfed’^^ ’^ nbsp;nbsp;.^^^^ •^j^j^^^o^yiusducisfeuim-temcipientes in pt xliû Ntt état quens. nbsp;Xts ^têogitaffedeexttemisCxfatem ^'^ peiatomfüit,tamq,àtuambtgutspugnX » nbsp;o^^tnamiammattemconfette fcnptotümplutimi ttadidetint, amp;c eo vu t nbsp;nbsp;^^fùetunt, nullap enitusbuius tei bt coguaxet.'Etquanquamapuàeosquttnpt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ affetunt,tam diubanc têtu.

' tnenùo,d\cunttamen,ôcquiàametiam^ ^^^^ç^^^^^^^^.^^^Q^,j^^^^j\aboran-ambiguitatem dutaffe,douce quinqj c® nbsp;_ ^ Qç^tatesfugx fpeciem pottendetût. übusauxilio diteÖLX,mcdiamq,pet acte p ^^^^p^p^vv^a'. ftquidem Cxfat bue tUas Gfonunatnomntbuspoteusjtedtnbe v ^ucuntfagaciiftmus,veiutinprofu-fugeteatbtttatus,ftuectedu\ttatemumta nbsp;nbsp;^q^obibusdeptefbf. Scboft.es fugete^ godmpemmfedt,antmo(q, Sc fuis addtût, nbsp;. ^^ç^™ (ufpkatettiut ,fuge-SefüusbQftesinÇequt compebeteuSc ûum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;^^ XCtiusV atus curnttiginta 5'i tenùpbAtababienusCxfattsdefettotSctt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b’^ ^entottutfunf.cecidtft'entq^ tntbtb.bommnexVompetamseeetdetunte P' nbsp;nbsp;nbsp;' ^^j^Vts-b-xvidottbusveto longe plûtes ,ntbadeobabutftent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exmibtibus quam ex peditibusfau-Gxtabsceddetuntadtnamftba^plmdq, „.a^ovV^et.a^etftebtbsSebotten-dab.baq,quaCxfatmuttsvtbtsob t tone - Ygt;isafceudetctut.mquotebs duse^cadauettbusetat,petqueadoppuguattouc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,muttq,offtcttt atq,muetandgt;ustauquamca\ceeompadtbbtmutee^^ exbbebant.Ntfuututautadbuceom\oco(epu\cbta Laomu _^^^^^^ ttsfaWbtefptdeuüsadmmttasaOets,teQptxov^v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exdesptxbopubus qutdemP ompdusbumeto SeXquo ctutefaucto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ nemotofas ^^exeebtt.Ruttem\edtea,quumnecequo,uecvebtcu\oNup

Maspeuettanté,atq,fugabumt\t Sc occubam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obuuncatum c aput ad faÄegatusadGautauamopptducbfecutumoectdtt,Scobttuu^^^ Cxfatemdetu\b,ta\tbusdomsScmuuettbusmmtmegau ^^^^^^Yxaiubb.dcvms usd\'Keuüüt,quoutamKuueusb\otus,quem£ecutu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XnbusvetoCeV i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\Mt\bus,aftet‘ttGueumVompetumb/Vuudenbptxbotau

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fusq\i\CamtueutattaGxfattsemeudautt,Ntdetutd\eete,qu nbsp;nbsp;nbsp;„ .„u motte ot-dduumnepetfufa.Sextusttaq,Vompetusfratermtetmeuto e p nbsp;nbsp;nbsp;ff^.^^.deum

« nbsp;nbsp;nbsp;to vtbtmQç,t\ipauetat,mtraqueearnfecoutmebat.Q^tuqueeon ugt PbalobusadoXefceus eum paucts,SextoquenuncraftetbeWt extturu,qutcqut pe eunixSebouorumbabebat, dtft.r‘tbuttmtVtttbusacopptdams,dtxt^5 ca nbsp;nbsp;x a temptocompoueudapaeeptobetfe‘t.ftcq,eGotdubafugterts ,vt etta o Aapo knneuPXotutefett^mGeXttbettaeoncefbt. Voft-eofde diesexpuguatae nbsp;nbsp;enuo

^^sin Cxfarem, altera in concrarium inclinatc. Quum-quot;quot;quot;^^^ ^^^^[P^^r^ C^f^^cm eolebat, hb^^ucoppidum yrbe ejuUitn-raerf^c ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vigintiduomillia cecidere. magna Gquidemm

cumprxCidto f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;venit, ibiqueCanioium

ram paraam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(jai in ca vrbedefenfor fuccat Pompeiano'

aaxUiaaptiiTimuc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^°^^gt;^LuûtaaiamnotiÆmus, Seadcomparanda

^^neinaaxihumà^ ^ ^^’^^^^P‘^°^^^^‘^‘f^^^, acgacquodamCxcilioNigono-rarfusHifnaUmri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^g^^^nLuGtanorummanamcongtegauerar,

partem r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aggreditur, vigiliafqueiugalaait: Caninius

aaxiUa.Interin^T ^^^^ Geram Hifpalim rediie, Caninio amp;fuisprxGiturus eraptionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;craaï, decrcueruacin caGra Cxfaris 1

rantclaGïem m ^-^^^ ^^ CxParianis acriter reGGentibus vitra progreGi cogica-ceniGent a r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^'^^’’^^^^^P^^P^nePacrat,incendere. quad cam in-

paedenanrr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^^^^^^GitcrceptipromaioriparteocciGGmt. Vrbe-

cata ad ^^^^’ ^dres Hifpanix vltimo difponendas CxParcondoneadao-traffer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘^bafccù: fc videlicet camprimam Hifpaniam QaxGotim

culia rrm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vltcriorcm Hifpaniam, inter omnes alias fibipc-

^^^^^Pds COS défenditaciuuit.EorumommambeneGcio-°^^^^°^^^^^^^^dfeimmemores,amp;:ingratosamp;infc,amp;:inpo~

^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^do concordes, neque ia bello virtuteprxditos vllo temporedfe

qaereceptuseGer,illiqueobtuliGcntfafcesócimpcrium,multilqueocciGsduf ^^ ; ^I^f^^^'a^tr^ ^^^^^^^PP^^Pampopulum contuUGent, prouinciamquefuoim‘ j

pa u vaGaGent. In quoignorabant, qaofretiauxiliofpcrarentRomanumpopu-am laperare.qaoniam Gfperarent eomortaoGnem bclIi,mcminiGedebüiGént

RoinanumpopuIupUmmorralem, ac Gbi fapcrcGe decern legiones, qux non modoHifpalenfesamp;Hifpaniam domare, fed cxlum quoqaceuerterefuGicien-tes forent, multaqaealia in hanc fententiam protulit. Hifque peradisconGruxit m regione vrbem exiisrcgionalibus, amp;alUs quieodem in loco conGdere volae-runt,quicum eomilitauerant,qaamEmeritamameritoipforum militumappcl-lauit. Hifpalim vej^ Romanis ram militibus,quam aliisimpleuit,ScampIiauir,amp;

(vt multi référant) luliam Romuleamappellauit. ex qua re vfq^in hunc nbsp;nbsp;nbsp;4^

Gnis eG. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

N1Æ LIBER DECIMVS DE GESTIS IN HISPA-niaab Augufto Cæfare, amp;aliislmpcratoribus yfc[ue ad Theodo fium.

^omodo 0£lauianM\^uguß(ti C^efar/umpßt imperium, dr eïi cognominatui ^^ugufiuf.

S) N v s prxcedens continet gefta in ciuili beUo Cxfaris amp;nbsp;Pom-* icü in Hifpania, iUiufque exordium, atque finem ; noftri autcra jperisinftitutioeftprofequigeftafequentiatemporibus Augu-[liCæraris,aliorutnquelmperatorum vfquead temporaTbeo-dofii fenioris', atque Honorii amp;i. ArcadiiHliotumeiusï quorum temporibus Gottbi ab Atfto venientes Hifpaniamoccupaue-runt, quorum decurfum Ibdorusalüquefcriptoresfunt prüfe» ^ ^uti,vbinosoperi nolbo finem propofuimus iaccre.adbiftqtixigitutferiemre-' ^eo. QuumCxfar obtentaHifpania (vtfupetiortUbroiatediximus) Romam RdiiffetjclmnReipublicxftatum contra exempla maiorum de.menter cœpiflet inftaurare,autoribus Bruto Sc Caffio ,confcioque plurimo Senatu, viginti tribus ^ulnetibus confoffus interiit ; in qua coniurationefuiffe ampbus quam lexaginta confciosferunt.PoftCxfaris vero mortem anno ab vrbecondita kptmgcntcfi-’Bodecimo, Oftauianus qui teftamento lubi Çæfaris auunculi lui ôcbæredita-tem Sc nomen affumpferat, creatus eft lmperat;or, PaniaScHircio Confulibus. Etatqüviep^Q^j^yj^^^^jj adolefccnsnatusannosfeptendecirn, qui cum duobus

1 nbsp;nbsp;nbsp;30 ^oddtoanfaamp;HirciomifluseftaSenatuadperfequendumMareumAnto-

niura,quiptoy\j\jQQæf2j.g A.fricamtenebat,8gt;c multanefaria committcbat.Mif-fi tres autemduces contra Antonium, eum apudVticam vicetunt, accidiique vt ambo ConfulesPanfa Sc Hitcius morerentur, omnefque fimd tres excrcitus vnt Imperatori Oftamano ceflerunt. Antonius amiffo exercit^Sefugatus confugit adLepidura,quiCçfatismagift-erequitumfuerat,amp;cfecumcopiasmibtumgran-desbabebat in Sicilia,a quo benigne fufceptuse(t,ócftatimLcpido operam dante Odanianus Cxfar cum Antonio pacem fecit.Et quafi vindicatnrus patrisiui mortem,a quo per teftamentumfuerat adoptatus,Romam cum cxercitu profe-ftusextotfit,vtfibi ad vicefimum annumConfulatus darctur,lt;tqj Senatum pro-40 lcripfit,amp;Kempublicacum Antonio Sc Lepido armis teuerecoepit.Quipoftea-quamviciffetCaffiumSeBrutuminterfedoresÇæfarispatris, SextumquePorn-peiuminSicdia,plurimaqialiabellaprofpere gelbfiet, inteUedo quod Antonius teçudiataforoteOûauianiCleopatram reginam Ægypti duxiftet vxorcm,aduer-, laseumbeUum mouit, quodcuiélo ac fuperato nauali pugna apud Aâ.ium, qui 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^tasinEpitoeft,poft earnpugnam ÆgyptusRomano accefbtimpetio. Atq^qui

'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;daoiçQp^^amannis cum Antonio Sc Lepido imper aflet ab eo anno quo primum

’, ^otïtalcreatuseft fvtplacetEutropiol Romam quumveniffet, primum Augu- ' ftusnominatus eft: atque Confulatum ( tune enim return omnium fummam, at-^ ' queabfolutampoteftatem, quamGræcimonarcbiamvocant)adeptuseft.Eoqi ^Q dieboebStum eft, quoMagi ab Orientevenientes CbriftuRegent adorauerunt, videbcetoQcauolduslanuarias-.quemdiemnosCbriftiani Epipbania ,flue appa-tiuonemappeftamus,vt placet Oroflo.Et tue primus Auguftus Cxfar, quia Ægy-pto ScOtiéte perdoroito,viamp;;o arq, mortuo Antonio, quum ceflaflent ciuiliabel-E,clandiiuffttportaslani,qux lam ab vrbccondiita tertio tantum claufxfuerant, MtelettOtofiuslibtofexto.Confldetans tarnen poftcaCantabtos,atq, Aftutes,

nonnullafque alias Hifpanix vrbes qux Romano non parerentimpeno,iteruin iuffitapeririportasIani,tranflatifque vidricibus armisinHifpaniain,ipfampro-uinciampacareinfticuic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Æ s A R igitur iam cognominatus Auguftus,confideranspa-rumfuifle,bellumgcftum efle inHifpaniaperannosducentor, fi Cantabros,atque Aftures, duaspotentiffimasHifpaniïgen-tcs amp;nbsp;prouincias, fuis legibus vti fineret, aperuit portas Iani,ai-quc in Hifpaniam ipfe cum exercitu fuo profedus eft, amp;nbsp;( vt lu-ftini verbis vtamur in vltimo libro ) vidricia arma Ca:far tranf-tulitinHifpaniam.Et quoniam deportarumlaniapcrtionefe-cimusmentionem, eins rei rationemaperireliber. EratinvrbeRomanatem-plumdicatumIano,cuiofFcrebaoturvidimæbellorum temporibus, cuius ports tantummodoclaudebantur,quumvrbsceflareta bellis. Has autem portas a con-dita vrbe bis tantum claufas fuiflè conftat, primo quidem poft Romulum tempo-ribus Numa: Pompilii, fecundo vero captafeu dcleta Cartbagine. iam enim tertio tune portât claufatfuntlano. Hic ergo OdauianusCxfar iam cognominatus Auguftus,videns parum fibi efle Afiam Africamq) perdomuifle, fi Cantabros, Vacexos, Aftures, Illiturgos,ferociffimas Hifpaniat nationes, Romanoqueimpc-rio non parentes, prattermififlêt, apertisiam portis, redditifquefacrifieüs,in Hi-fpaniamvcnitdebellaturusdidas quatuor regiones, vtplacetluftinoinfuoEpi-tomate. Inter has itaque genres potentiores dux erant Cantabri amp;nbsp;Aftures. Can-tabrorum Vero amp;nbsp;prior, amp;: altior, amp;nbsp;magis pertinax in rebellando animus fuit, qui non contend libertärem fuam defendere, fed finitimis etiam imperare tentabanr, Vaccxofque, ac Illiturgös gt;nbsp;amp;nbsp;alias eis vicinas nationes crebris incurfionibus fati-gabant. Igitur ad Cantabros primum veniens, partito exercitu cos debellare ccc-pit. Habebat enim claflem ab Oceano , qux terga hoftium grauiter premebar, adeo vt ad Cantabria: mœnia bellice pugnatum fit- Hine Cantabri déficientes, jo nee vim Romanorum ferre valentes, fugam in emmentiffimum vicinum mortem arripiunt, in quem potius Oceani maria, quam Romanorum armaafeenfnra eflecrediderant. in^pRomani Aracillum oppidum magna virepugnanscapiunr. CantabriveroquumMedullimontisiugaoccupafirent, qux faciliter expugnaii nonpoterant,Odauianus Aiiguftusipfummontemfoflaamp;valloquindecimmil« liarium obfidione circundedit, aififtente circum vndiquc Romano exercitu. Quum vero obfeffi extrema vitae vidiflent, dietimqueferecertarent, eerti defuo interitu,quidam qui ferro cum hoftibus agere non poterat, veneno fi.impto,quod exarboribus taxeftexprimitur(quarumarborum in ipfo monte copia magna eft) mortem fibi confeiuerunt : fieque illorum pars maxima obfeflbrum a captiuitate 4^ quaeimminerevidebatur, fubtrada eft. Durauitque bellum hoc perannos quatuor,Vt placet Orofio, amp;nbsp;Lucio Floro. in hoe tarnen aurores diiTentiunt,an perfe Auguftus Cxfar hoe bellum geiferit, an per Legatos : pluribufque plaçait Augu-ftum per fc bellum geffiffe, Lucio vero Floro in fine fui Epitomatis vifum eft Au-guftum hoc geffifle bellum per Antiftium, Furnium, amp;Agrippamlegatosliy-bernante Augufto Cæfare in Tarraconae maritimis.Deuidis itaqueCantabris, Afturibus, Vaccaeis, Illiturgibus, aliifque populisHifpania:inimicisRomaniim-peni, Auguftus Caefarampliatavrbe Cxfaraugufta (quam ex fuo nomine appel-lauitCæfarauguftam, quæ etiam perantea Agrippa dicebatur)quumTarraco-namreceffiiret,amp;omniabellaliumani generisceifaflentpacatisomnibus,quum j^ portas lani iam fccundoeoimperanteclaudiiuffiifet, illud decreuit edidum quod in Euangelio Luca: legitur, amp;nbsp;in node faluti-

feri partus recitatur : Exiit edidum a Cæfate Augu-fto, vt defcriberetur vniucrfus orbis qui fubeocrat,amp;c.

Prabiitiû ^uedhec edi^um ab Eua/tgelifia Luca nomiKatum,decretum ßt Ttrracoxj^ öquot; de dfff^rent iis annor^ edi^fi c^ Chrifii nattuitatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-ni

quia ficut Chrifti natiuitas Orientem, ita amp;nbsp;Occidentem quoque, id ^^^'^^'E^^”^^*^P^f^Eïm,illuftrauitprophecarum vaticiniis ex tempore eius ^^^edidieffedum fuum habentibus, ideoque quibus probetur teftimoniis idTarraconæfm'lFedecrctum, videamus. Primumquidem teftimoni-urn eft amaioribus noftris ttaditum in Romanis annalibus,vbi in calce edidi legi-tur-ü‘ifKw74z'rjC(7«.f. Secundum teftimoniumcftPauli OrofiipresbyteriTarra-

'''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;in hiftoria fummi, in eius Hormifta libro fexto, qui fic ait.loftdeuidosCantabros,Vacc3cos, Afturesamp;Illiturgos,quod bellumannis quatuor expeditum eft,quùm Auguftus Cæfar Tarraconam concefliftet, iterum acfecundo,id eft ab vrbé condita quarto lani portas claudifufliflcr, orbifquequi-euifleta bellis, illagloria Augufto CxfariTarraconam allata eft de Orientis po-pulis,quxquondam Alexandre MacedonideOccidentalibusBabyloncmeft al-lata.ExquoconftattuncAnguftum habuifle vniuerfale dominium,Gomrpïefaf-qucprophetiasquqcccinerantChriftum pacis tempore efl'enafcitururn.'Acccdit c^'amteftimoniüTitiLiuii in hiftoria clariflïmi,vtrefert Annens LuciusFlorus

‘^‘‘‘“^Knnubniaitpitomatis^poliquamretulillecCancabricambeilam peran-iiosquatuorgeftum,conceffionemque AnguftiCæfarisad vrbemTarraCenam: Hxcpcr Antiftium,Furnium,amp; Agrippam legatos hybernans in Tarraconis ma-ntiraisCæfaraccepit. Ipfepræfenshosdeduxit montibus,hos obfidibus aftrin-xit,hosfubcoronaiurebellivenundedil.Digna resIanro,dignacurruSenatinvi-raeftjlicetCïfartantüscratjVtpoïïectriumphoscontemnere. Afturcs per idem tempusingentiagmineamontibusfuisdcfcenderant,amp; pofitis caftris apud A-fturamflum(*6trifariam diuifo agmine tria fimul Romanorum caftra aggredi parabaat. EuilTet anceps amp;nbsp;cruentum amp;nbsp;vltimnm mutua cladc certamen, nifi tam fortestanquefubitoconfilio venientesBngxcini prodidiflent, aquibus præmo-nitusCanliuscmnexercitiiadueniensopprcflit confilia. Sic tarnen non incruen-to certamine rcliquiaj validiffimi ac fufi cxercitus cinitas Lantia excepit: vbi adeo pugnatumeft,vtquümincaptamvrbemfacespofcerentur,ægredLix impetra-

ueritvernam,vtviâoriæRomana:beneficio potiusextarçt^quam in vindiólam deftrucretur. Ëtpoftfubdit Florus :Hic finis Auguftobellorum accertaminum fuit,idem rcbeHandi finis Hifpania:,mox certa fides. Et poftca quibufdam adiedis fubdit: Omnibus ad Occafumamp; Meridiem pacatis gentibus,adSeptentrionem quoqueduntaxatintraRhenumatque Danubium,item ad Orientcm intra Taurum ^Euphratenj ,tlli quoque reliqui qui immunes imperii erant, fentiebant tarnen magnitudinera amp;nbsp;vidoriam gentium populi Romani. Nam amp;nbsp;Scythæ amp;nbsp;40 Sarmatæmiferelegatosamicitiampetentes. Seres etiam habitantes lubipfo Sole, inclytigemmis amp;nbsp;margaritis, elephantos quoqueintermuneratrahentes, nihil niagisquamlonginquitatem viæimputabant,quiain itinere quadriennium exe-gcrant,quosipfehominum eolorabalio venire cælo fatebatur. Parthi quoque ^uafîviâoriæpœnitereteos,rapta claflcCrafliana,fignavitro retulere. Sicque ÿque cunda atque continua totius generis humani aut pax fuit, aur paólio.

modern Ca:lar Auguftus feptingentefimo abvrbe condita anno lanum gemi-®“® claufit, bis ante fe claufum , fub Numa Rcge , ac vida primum Cartha-g'^ Et hxc deperpetua amp;nbsp;æterna pace. De æris vero edido fubiungic idem LuciusFlorus in fine:Hinc conuerfus ad pacem,prbnum, amp;nbsp;in omnia mala luxu-p riamquefluensfxculumgrauibusfeuerifquelegibusmultis coercuit.Obhxc tot iadaingentiaDidator perpetuus,amp; pater patrixappcllatuseft.Tradatum etiam eft in Senatu,an quia condidiffet imperium Romulus, inter Deos relatus efle t : an fandiusacreuerentius vifum efletnomen Augufti. Probaturétiamquodhoce-didum in Hifpania amp;nbsp;vrbe Tarracona fit decretum, quoniam ab illo edido ac æ-reaconfiitutione Hifpania omnis femper poftca computauit annos vfque vitra

millcfimum acduccntefimum annum, amp;nbsp;maximein ecdefiafticis rebus,in qui-busnon a mundi Greatione,nonabindidionibus,nonabOlympiadibus,neca Chrifti natiuitate feu incarnatione,fed ab xr^illoque AuguftiCæfaris edido, vt fans patet ex libro conciliorum, omnibufquc Hifpaniæ conciliis, ac exteris vece-ribus ecclcbafticis Hifpaniæ codicibus ,hxc computatio folum abHifpanis retenta eft amp;nbsp;obferuata, vt meminit Guilielmus D uranti in vkimo libro Rationalis diuinorum officiorum. Cur autem différât hxc computatio ab anno incarnati-onis feu falutiferi partus annis viginti fex,dicimus quod quum i pfum edidum de-cretum fuiflet Tarraconx, amp;nbsp;pronunciatum per Auguftum Cxfarem fextodeci-mo fui imperii anno, velfaltemdecimo feprimoj videlicet poftquamannisduo- jq dccim imperaflet cum Antonio,amp;denuo vido Antonio Romaro rediens poft annum duodecimum,quum fuifTet eófalutatus Auguftus, tranftulifletque vidri-cia armain Hifpaniam, quod bellum aduerfus prædidasquatuor getes quum intra annos quatuor abfoluffret,rediensTarraconéipfofextodecimo velleptimo-decimo imperii fui anno, non fuit tarnen execution! madatum vfque ad quadra-gefimum fecundum fui imperii annum.Quoniam quum putaret pacem omnibus fareulis conftitutam in emanatione decren, quam fccuta hominum falus amp;nbsp;in terram venire debucrat,iuxtaEfaiæ, Dauid,amp;cætcroriim prophetarum vaticinia: ob earn edidi pronuntiationem nonnulli populi inGalliaamp; Germaniarebella-runt,fufpcnfoqueedidomiffifunt ad illosdomandos a Cxfare Tiberius amp;Dru-10 fus.qui poftquam omnia pacaflent, Romanoque imperio fubegiffent, anno qua-dragefimo fccundo fui imperii, quo anno Chriftus natus eff, a præhdc Syria: Cy-renoeæteroque orbe edidum Tarraconædeerctum execution! mandatum cd. Cuius computationem Hifpaniaomnis, no agenerali executione per vniucrfuni fada,fcd a die dccreti fadi rctinuit.Qiia ex caufa diffèrunt computationes Chri-ft!incarnation!samp; partus falutiferi ab ipfaæreacomputationeipfis viginti fex annis,quibus æreæ computationis edidum præceffit,amp;: ff qui plures addunt annos, errant vehementer.

V Kl GdtthorufK caup olim iff Â/haftaricum c^ Fridiger^/tmfui/fet ili ^ uifâ^ca kgeitt coffcoriiiiafft redierunt^vt Fridigerftus Ofiregotthis ^ A-tha/fancus Feß^ütthis regaii excedentia pramixerent, Hf autem ^ui ab ^ Orieme taberaàcula metabautur, diéfifum (^frogetthi, quaß Orteuta-les Gotthi.oÜ effirn ‘Uficaettiu Imgaa Gotthica OriememyC^iftde Ößer-riCjidefi^Orie/ftalereguum. '^eHautem Oeddexs interfretautur-, amp;nbsp;inde Weßgotthi, quaß Oi^dentakt Gptthi.ittde alia pan Teutonic

^^y^^'^'’^^'y^^‘^^lcgt;*^iamp;Fedagarfum interim/untdiuiß. rndeFedagarfowTufciaia'^ k® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fttgt;ffitcuramregni.^ficpoßearesmanßtjdonecOßragotthifetun-

t^ a iisfedesprt^iasmetabantury ^ in C^j/fia, ^ ripa Danubii morabantur. Feßgot^ ^ ‘^‘^^^^PMaoniam,Gallias,^Hißaniasinuaßrunt,in^uibuseiiamßdes'vltimaspeße-runt.V» ^^nafipyfipheticedidijunt Feßgotthi,idel},0ccidentales Gotthi. Oßregottht au*

^’*^fgt;is^P annoniis,^^ Romanis grauia beHageßerunt. Sedt^uiafuceeßiones ^ ada ß^^ ^’^’*^^^^^^^^^^’'^ ^Sfpufnf, in hacparte Oßregotthorum fuceeßtones cß pralia

Ortvo Attila, Valamcr Rex Oftrogotthorum,3^ ^2^ Ardaticus Rex Gcpidarum Contra Hunnos qui rc-manferant, proccucrunt.Hunni autem ex aducrio ^t venientibus occurrerunt,amp;confcrtoprælio Hanni (y ccflcr«nt,amp; totex Hunniscæfifuerunt,quoddein-^ceps Oftrogotthorum potenti«n mctucrunt. Poft ^^ hxc Leo Imperator cum Oftrogotthis pacem firma-f uir,amp; ValamerRex eorum dedit obfidem neporem ^fuum Tlieodoricum filiumfratris fui Tbcudemiri. j Mortuo Valamer frater ciusTheudemirus regnum fufeepit Oftrogotthorum,cui Leo Imperatorftatim oricum,quemobfidemrecepcrataValamer.Mortuo rheudemirofucceflitin regno Oftrogotthorü filiuseius Theodoricus. hui’ bo-mtasitaenituitjCum cfl'etobfes,vttamablmperatore quamaRomanis chariffi-roushaberecur,adcovtfamxeiuspura finccritas ad aures Zenonis relatu eeleri pctucniret.Vndcamp;Zenon qui Conftantinopoliimperabat,Theodoricum adfe ''cnircfuisepiftolisinuitauitjamp;rccepitiucundoapplaufujamp;congruis hononbus '^^nientem,amp;inconfulem,amp;patriciumcxaltauit,amp;ciaErcamftatuam antcPala-^lumcollocauit.Cumqucibidemaliquanto temporeimperiahbus delicüstene-’■'tutjcccpgfyjjf Oftrogotthi aliquantulum murmurarc,co quod defedu vidua-

^ïxarcntur,neclicebat cis propter pacis fœdera a vicinis gentibus aliquid ac-p tentate.Vnde amp;nbsp;pacem initam caufabantur:amp;Theodorico talia nunciarüt. Quæ ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;continuoreuclauit.Zenonautem de Oftrogotthorum penuria contrutatusjquijQolebatTheodoricumafefierialienumjqucmtantisvirtutibus compcrcratabundare,tradiditciltaliam,vtciboruminopiae fubueniret,amp;com-

P®P“^“™9“®ï^®“’®“‘’”*’Egfcfl«s’g’‘^f®2cnonc venic adUltrogotthos nuncians cis, vtfc pararent ad obtinendam Italiamfibidatam, m ij

Cutnquc pcrgereincepiflcnt,Gepidx amp;nbsp;Bulgarife illis in itinere obicccrunt, fed exeisplurimi ceciderunt : amp;nbsp;viäor Theodoricus cxiins de Myfia,amp; ttanlicns pcrPanaoniasItaliamcftingrefFus. ,

■ D o A CE Kautern Rex Herulorum amp;Turingorum fugatoO-rcftepatricio,amp;;obtenta ciuitate Ticinidepofuit abimperiali purpura Auguftulum qui imperialem vfurpaucrat potcfta-tcm,amp;: Romam obtinuerat,amp; tonus Italic principatum.Hic lO cumaudifletaduentum Theodorici,prope Aquileiamoccur-rit Theodorico,ibiquepugna inita, Odoacer viduscxtitit,amp; fugatus.Theodoricus autcm vfque Vcronamcum pcrfequi non ccflauit.prxfumptione dcnuo reftauratahelium iterum innouauit,fedea-dem infelicitate,qua prius,pluribusde hu multitudine inicrfedis. ipfe iterate fugæ fubüdio eft rcliduSjfed Theodoricus impetu perfequens fugientes etiam Veronamlocum refugii occupauit. Odoacer autemin vrbemfugiensaciuibus eft abie£l:us,amp;: ei introitus denegatus.Ipfc vero quæ attingere potuic,gladioamp;:in-cendio deuaftauir, amp;nbsp;Rauennam vcniens ibi fe clauflt,gefticns rebellarc. Theodoricus autem obtenta Verona venit Mediolanum, amp;nbsp;earn obtinuit.Ibiqucdi-miffis matre,amp; fororibus,amp;: fu peUedili familiari Rauennam i uit, Odoacrem pre -fugumobfelfurus. Sicumobfidioncdiutinaarólaretiir, Odoacer fubfidefededit Thcodorico.Quidemumvolens iterum rebellarc,aTheodorico morte crude-liftimaeft peremptus.Mortuoque Odoacre, frater eius Onoulphus cum refiduis Odoacris Theodoricum voluit infeftarc,fed vidus abeo transconfiniaDanu-

O ST hxcautem Theodoricus pacificcobtinuit Iraliæprinci-patum,amp;Romam veniens a Romanisomnibusvoluntarieeft }® recepcus.Ipfc vcro,vc erat vir gratis amp;nbsp;virtutum, fic feiciuit o-mnibusconformarc,vtcharusabomnibushabcretur.Etquia tune temporis ftipendiaviclüaliumfuerant minorata,affigna-uit Romanis fingulis annis cxx. millia modiorum, pro quo Romanischariorefteffedus: amp;nbsp;quäuistot fauoribus redüda-ret,nunquam voluit Imperator dominiode/ogare,fed omniaquietc,omnia pacifiée gubcrnabat,amp; per totam Italia regalia habitacula opcre nobili fabricauitjCU-iusvirtutesamp;ada Sidonius amp;Enodiuslatiuspröfcquuntur. Cumitaque in halia annis decemamp;ofto vidorregnaflet.audiensextindum RegemGotthorum Gi-falcicum, cœpit in Hifpaniam proficifci,amp;: in via Fracorum fuperbiam domuit, amp;nbsp;4^ proftrauir,amp; partem regni quam manushoftium occupauerant,Gotthorum re-ftituitpoteftati,EtintransHifpaniasregnum tenuitannisquindecim pro Amala-rico nepotefuoquiparuulusadhucerat,amp;totam Hifpaniamamp;Galliam Gotthi-camfubiugauit. Cumque nepos Amalaricusada’tatemlegitimam perueniftet, Theodoricus regnum Gotthorum dimifitcidem,mandans filiq,amp;: nepoti, amp;: qua-fi voce tcftamentali denuncians, vt Senatum populumque Romanum diligerent, amp;Imperatorcm Orientalemhaberenrpropitiumamp;pacatum.Ipfevero reuerfus eftin Italiam,amp;peripfumfuitRomæ dignitasreftituta.nampattern muroru qua Alaricus,amp; Athaulphus Reges Gotthorü, amp;nbsp;Gifericus Rex Vandalorum vaftario-nis tempore diniparat,ipferedintegraüit,amp;profperc regnum rcxit,Vndeamp;a Se- 50 natu ftatuam meruitinauratam. Amalaricusautem neposeiuscœpit regnarexra DLXV.amp;: quinqueannisregnauitfineauo,amp;tamfuam adolcfcenciaraquam matris viduitatem luftino Orientis Principi commendauit.

J luncHormUda Papa mifit ad cura GermanumEpifeopum Capua-x ’icnfem,qucm luftinus propter fanditatispræconiumhonorauit. E EotemporchxrcfisÀnanaadeoinualuerat,quodfcrevtrüqucIm-^ ^^tnoo v P®*^*“™*“^®’^crat viru fuo. Gotthi ctiam,Vandali,amp;: Alani, amp;nbsp;Sueui ^®r®a f^ p æ”^'^ Imperatoris eadem perfidia tenebantur. Pra:didus autem ^^ cauit ^®P’fcopu$ multos apudConftantinopolim adfidem catholicâ reuo-^oteseai^p '^’“’^^^witfatholicisEpifcopisecclefiasreftaurari,amp;:pcrfaccr-8lt;^/uft' °“^®58^^®™®f*«Qu,odaudiensThcodoricus Ariano venenorcplctôs inp ''’“'^’^^^‘Ciosdcftinaujc, vt Arianis Épifcopisccclefias reftitucret, amp;eos parcerc^**^*’^’^^’^'*^*'*^^”®'^®’® ’®‘î“’’P^®’”°*”*’®’*^® ^f^^^^^^^æ'^’’'*^'^’*^^^^*^’^^* fetÂ' A ’^^^æ^^^*' Nunciiautem cura lachrymispoftularunt,vtpetitioniannue-com P^”°^permitteret frui pace, amp;nbsp;fie parceret Italis occidédis, quod amp;nbsp;fecit k Z^pâlem apicem fublcuatur. Ètdumha:cfierent,Thcodoricusprauitare tj-f *^®c®^citatus Symmachurapatricium,amp;:Boetium fenatorem gbdio in-^^ Cû ƒ’?®^‘“®®P”™*sopcribus vltiraarcfpondcrunt. Eo cura Joannes Papa a wntinopoli adueniret,inuenit Rauénæ Thcodoricum,amp; cura ei verba falu-ind' P°”®’^®’”‘^®P’*'^'^^»’P^“®P^P®™®““'**5 9“’ cumeo vénérant, interfeciti Th*^4^^5*^'^°^ ^'■’^^''^'^'^''^'JC‘''tgt;-inihonoraLiir. PaucisautemdiebusinterpoJitisj odoricus facrilcgiis Arianus impiamanimam Dei iudicioexhalauit. Tune T ^'^lülicanusercmitavidit loanncm Papam , amp;nbsp;Symmachum patricium e-gt;usanlnlaIH(lepQ^.,.2^.g^^^^2f^ j^^ ollam Vuleani quæ ipfilittori eft vicina, vt execu-tesdiuinæfententiæ proiecerunt. luftinus veto imperator cum per vndecini annosapudConftantinopolimrcgnauifletjinpaccquieuit.

OR.Tvo'j’i^goJoricoOftrogottJiinepotem eius Amalaricumfnpnn-^'pcnielcgerunt,lcd paruo poft tempore in Hüpania vitara finiuit. Poft: ^^uncetiamOftrogotthi cum voluntatc Araalaiùentæ Theudem e!e* gcriirit,fed quiaïbeudis Amalafuentampaucisdiebus intcrpofiiis in balnco ftrangulauitjOftrogotthi Regem aliumeicgerunt, qui Gutis nominaba-tur.HicadrcgalefaftigiumeleuatusiuitRauênam,amp;fihâEuriciRegisamp;:Ama-lafuentxReginx,quaniibiauusTneodoricusreIiqueraijabftulit violenter, amp;fi-bimacrimoniocopulauit. Curaque Belcfarius Neapolirainuafiiret,amp;Gotthos cmnincolisextinxifictjVeniens Romain voluit Gottbos qui ira^i habitabanr,gla-P diofimili extirpate. Sed quifugerepotucrunt,RaucnnainadGutidem peruene-tunt. Gutis autem vt cognouit talia,ftatimcum magnoexéreitucontra Bclcfa-riura venitRomam. Belcfarius autem nonratuscongrediopportunum,vibis ia-Wsfacit claudi, amp;nbsp;introirus cuftodiri. Oftrogotthi autem extra muros om nia c-''ertebant,amp;incendioconfumebant,amp;localacra bonis omnibus fpoliabant,amp;: 4'^ofcunque de Romanis habere potcrant, trucidabät,amp;ciuitatem vndique graviter infeihbant. BeleJariusveroc contrario firmiter defendebat. Romani eala-uiitateduplicitenebantur. nam foriseosgladius,intusfamispenutia affl'gebar. Curaquepev annum fuifletobfelTajin Rauénam cœlitus territi redicrut. Eo tempore tantafamcsinuafitLiguriam,vt,fecûdumquodprçdixerat Sandus Dacius P McdiolancnfisEpifcopus,matrcs filiorum carnescharifllmas atrentarent. Poft hocicerumGutisexercitum congregauit, amp;nbsp;veniens córra Romanos a Bclefario fuit vidus,amp;:crudelitatis fux recipiens talionem multis de fuis occifis, dura ip(e fugcrcr,aloanncmagiftromilitumfuitcaptus,amp; Belefario præfentatus. Belcfarius autem tanta vidoriagloriofus Gutim Conftantinopolim fecüm duxit,«Slt;: ob-lulit cum tuftiniano. Illc autem benigne recipiés honorauit patricia dignitate, amp;nbsp;m üj

li vit^m Smm. Hocuapme^aaspmt BeattUaastaaSaqm OIT.nvs Ji-citarh^uaba!,amp;gcnsLongob2tlt;lonmRdfh3nipopuIi,mc:,ngt;ic^Finom!i, ponMat.amp;babcbacRcgcmquiAlbomdiccbatur.Oarogouhiamimmof cao Gaode fupak Regem Mum leiuaerumnomme HeUebamm,amp;,Hopeit annum occiio,ahumprxfccerunr,quiint:ra anni circulum vitam tiniuit.

Totilam degcrunt. Hic fuie ilrenuusSi crudelis,quilO l ^^^S^^ë^^occepitkaliam impugnare,amp;:pcr 1

K .^^P^^*^^*^^^^^^^CaffïnumfpeeLucattiam,amp;peeBra‘ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kamtranfeuneesad regnum Calabria: peruenerunc, indeque

w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^e^anodicum tranfcuntcsSiciliamoccuparunr.DeindeRo'

^'iL-z^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mam ^^^icekjquiafamegrauiffïmalaborabant, vrhumanascar-

. ^^^P^°P^^^^^*^ ^^^entarenr, tandemca’de,inopiarabcfaüi,i defenuonepenitus cenaucrun t. Toula autem per portam ingrclfus ek Hodien-^pe^ccpitbuccinisintonare, vcHomani fein latebris occulcarcnc, autad / knetuariafe transfer ren t, vtagladio feruaren tur,amp; f^dt volens parcere fanguini / Romanorum. Poflbxccum Romanis aliquanto tempore, vtpater cum fliis,ba- i'^ bitauit,amp;cum 3nteti crudelilUmus baberetur, banc humanitärem crediturBeati Benedi^ moDitisinduin'e,adqiiem iucrar, vtintelligcret,ßhaberetfpiritum prophétie. duitatesautem Italie variisincurßonibasdißipauit. Ciuitarem, Cadel-Ium, PerLmum,amp;:Fulginiam, amp;nbsp;multas Æmilieciuitates, cum plurima cedcho-minum mruitamp;cuertit. In tantis veroexcidUs aHquiSenatores totcalamitatibus cruciatiCondantinopoIimadierunt, amp;nbsp;ludiniano excidium Italienunciarunt. Imperator vero dolore replctus continuo mißt Narfetem cubicularium eunu-enum cum magna mulritudinc pugnatorum, qui veniens in Italiam Olirogot- .

^quot;‘^ ^^‘^^ P^^^^^^^P^^^ud}^nd extreme virtutis vltima coaréIaait,ó6Rcgcm co- ƒ interfecie, amp;: eos abitalix ßnibus propulfauit. duitatesamp;:oppida 1^ ƒ ^^^^^ nnnis tenuerar, Romano ImperioreRituir. Reliquie autem Oltrogotrhorum que remanferant, ad ripam Danubii confugerunt, amp;:extunc Romani a Gotthorfim cladibus refpirarunt. nee Odrogotthi leguntur Regem podeahabaiße, nißquod fe Vefegotthorum ccetuimifcueruntquiinHifpanUs

^ i ^Az^ii^y^ie^rY/Arfi^rege^r/^ re^e/z/ii/e^/'/^sexc/o'/iU'm/aw, »e^er fv/erra^ca^r/^est^/^kura^/w/ra iZe^xa^/ ^^awr^xv, d/c^rr/^r/sr/^i//-^^^»igfjÇrcA^/'^r aA^/V/Atf/^rn c/7/gt;erf^, aa'cfira/emfiiravrr- /^ Zi^/i'jAm, ^M^ce/^rM/ar/f acr/ur/ /ame/f d/nAf^/ma^mer»^A ^/fi-f/if^ /Ar^/’/^ifW/i^d' /itAZ/iT^fk,'!// fiA^/jf/f^ ^f^Z/id-ffd^ ^ii^/f^y^^fd'^d'exr, A/fc ‘VAr^aa^Iiaxirawge/rcr^ /ag/aa/e/ar/a/d/t/e/4/g ^/r//Mi9 iiO'v;!-

Ar»/f/, /ciZ/cAi^^/creA'/ef't^/wa M^M^/es, oea/d^ase^excri/M/^/cxt/c-raAfA fdifadld^MMMaSvIf /aZ/a Aèeaer/Zf, ^'^ far/dxv a»/ rarn /Ad ^»//s^///Zm r/wa/d/AA///.'

àf^^^ ^^1’^^ ^^^^ß^f^isßtpplicUs panas criminum, z/t oportuit, receperunt.^aorumprin-G«/^’*^^*^’‘*^^’*^/^^^»?'’^*^ ^^‘^^^^^ relatio docait,^ Dominus dederit, annotaho.

'’’'^^^^^^’^^‘’^^^^^ j ^ pi^i^f^Jpi^, quorum infignia fuper omnes harharos efful-f^ ’ ^^ßfpenori volumine declaraui, prout docuit veritas primauorum. Ferum ^uia li ^^y'’^^^^^ijuatuorgeutesferodßimasficulahabuerunt,fcilicetHunnes,randalos,A~ yamp;Stteußs, i^ut femper cadere, nunquam ^uiefcere value runt, herum origtnem,ßdes, ^quot;‘t cogitfufiepti labor is ratio expUcare.

Vnnorvm origo(vtrefertantiquitas}ita cœpit. Rex Gotthorurd Gardarici Magni filins,qui poft egrefTum a Scandia tertio loco Got-thorumtenuitprincipatum,quiamp;terrasScythicas(vtdiximus)occu-pauit, in populo fuoreperiitquafdammagas qux inexercituftupra fuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nialeficiaprocurabant,amp;faditiisftrenuoseuiràbant,quasbabens

01 ^•?®^^®^’'^^^““^^®uagantcs,vtmuitorumcogit ratio opiharijfècarücom-' '^sadcoitummifcuerunt, amp;:genuslioc ferociftimumediderunt. primum ^anijtetrum,inter paludes exifl'e commémorant, amp;nbsp;quafigenus hominum, ' IJ ^^®'^ocenotuni,niüquod humanifeminisimaginem exhibcbat. Taliergo

j^^ .‘““csjnumanaïtotmacimaginempraercrebantjöirarugitibusbcttiarum in |?’^'.^?°‘^*busfeaptabant, Gotthorumlinguamquam a matribusdidicerant, td' *^7j *^'^^”*'®5’^^'^^P*^*^*'“5hiftoricus refcrt,invlreriori ripa paludis Mço-is inhdentes non aliislaboribus,fed tantum venatiönibusamp; pifcationibus infi-ant,nni quoj poftquam creuit,fraudibus amp;nbsp;rapinis vicinarum gentiu m com-odapercurbabat. Erat autem eis fpecies pauendä nigredinis, amp;nbsp;velut ofta inco-prolu ^’^^°f®“gt;®^on plene,vcfacies,amp; figurata,fed babens in facie quafi punda to prolcsT'^'°^^°'^^'°^'^‘^’^ fxuitiamanimi toruus prodebar afpedus : etiamin rabant '^^'^^^'^’^^’^^^ impie fçuiebant.nam genasearum ferri calidi ftigmare figu-

5 nbsp;nbsp;que parad,ceruicibus amp;nbsp;fuperbia femper eredi.QuaJam autem die du vc-uaf L ^^^^’^^^'^^^drioriripaMæotidis circavcnationisftudialaborarent,cer-vt i d '^ • ^”’P*'°^’^^^gt;^*^g’^^^^^'^® paludem nuncprogrediens,nuncfubfiftens, 1 ^^ææ*°)'citapræcedebat,amp; venatores paludem imperuiarn quam vtpe-g exiltiinabant,pedibus tranfierunt,moxqueignotis apparuit Scythia nun-1 vi a,amp;credunturfpiritusillivndeprogeniem traxerat,idegifl'e.quodenim odico tempore a non multis fœminis quocunquecÆcubitu tantus po-^*^ Pn. ^^P*^dde{riflet,tamqueferox, non videturbumanapofte contingereratione;

roquiprætev Mæotidcmalium efte mundumpenitusignorabant,admira-t^one 5cythiæ ftupefadi, v't erat folcrtes , irer illud oftenfum diuinitus crediderur, ^ 1 ,^æ?'*\^æ°ddemrcuertentes,geftum prout eueneratretulcrunt,amp;: terras thi ^'j^^^^^®^“’^^‘^'-^°'^’:*^^’oHunnorüexercituspaludibusprocreatusScy-^ ï’naamerunt,amp;quofcunquein principio inuenerunt, fuæ vidorixlitauerür, Qui- . ^®P^^'^‘^®™^cythiaettanficrunt. Alpizuros,Lizuros,Iumaros, Boifcos

''*P^P®^*’‘^^5^^^^^æ^’’fîlt;^®l’ant,quaficum turbine rapucrunc.Alanos quo-rail fk-°’ pdres,fed bumanicate,vidu,formaque diffimiles, frequenti certa-conH ^quot;?g^’-‘^'^^’Namquosbelloforfitanminimefuperabat,terrorevultuum ^° fe I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;longa generationeveri hominis imaginem natura feienres

/dl æuitiatrahebantur. Hermanaricus autemRexGotthorum,qui(vtfupc-d imusjmultarum gentium extiterattriumphator,aliquo vulnerefaucius ægramvitamimbecillitatecontraxit,amp;tuncVoalâmberRex HunhoruminO-o^tthos qui iam a Gotthis feiundi manebant, fecit infultum, eofque proftra-* • ermanaricus autem dolore vulneris, SiCHunnorum potiüs vicxfux anno

^^^^j^^^oâccimo cddcfunäus^cuius morsHünnisoccäüonemprxhuirpr^ui‘ eadUpioique Goahosqui rcmaferanc,amp;: Ollrogotthos fere exonxit, O^itogot-f iautemamp;: Gepiax vfquead helium Cataljginicum fubHunnorüdominiore-mwicrünc,a(cmporeHermanariciRegis Gouborum vfqacadVoalamerRegé ^^^f^^^^^^^;^,^,gt;^^»^cu«^RegemGepidsirum,quitemporebcUiCatahO' ^j^^^^dpoßereRicuilibertau,feGoccborumauxiliisaddiderunt.Pollquodbella (aequo in fuperiori libro lacius ed expredum) A uila pro difcedh borium non re-,!^^^^^P^^^^_^J^ê^^^^^^i‘^]^^^^^^^gt;^gi^2ndia,erigituradcoronam,opprcff'ioniin-lac, Romanis intonar, SiindereuerriturinPannoniam,vtmaiorem exercicum congregarer. Eccum eoepider Alanosinfedare, Thurifmundus adueniens vicit jq eüm.3£ iCcrfugatus,podTburifmüdidifccdum virtutemaniminonabiecitjfed m^ore exerdtu congregato corde imim o reponens iniuriam R omanorum, per- nbsp;nbsp;'

amp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^‘‘^'^^^^P^i^ccsAquilegixdcuad:auit,quxcratinMetropoUsVene-

torum. Deinde cinuatem obddionis ambien coarélauii. Camqueobfidio dmiius traberet:ur,cœpitcxercicus vidualinm penaria murmurare. Quadamautemdie cam duitatem AcaJa circuirer, vc vidcrer, quapodetfadhusimpugnari, infpexie cicomasin rodris dlios déposantes egredi duicatem/A^^^^^^s aufpicio dixit dia nbsp;nbsp;1

1 agnate bilan ter, quia [ranfnugratioauium tranfmigrationem indicatobieUotu. nbsp;nbsp;1

^cunc fortius folitodimicantes obfedq vrbismurosâ^i^nuasirruperunt.Etquç iff f dam domina nomine Digna, quxin tarrcaltidima babitabat, in Natidamduuiu fa proiedtj ne barbarorum ladibtio feruarctur. Indevrbe euerfa, 3cpenirusdidi-pata,vidnaoppida diraitamp;:cadeHa. Concordiam,£^BaI]uniitn,A’Fcltrü, Vicen-di^,amp;:Vcronam,Bergamum,Brixiam,atqaeCanam,Mediol3nûmctropohn, , f‘g^^üf^gt;dcTgt;cinium,quxnücPapia,omncsdiripuiramp;:cuertir,cxditamenSdtt / medio paraas inddcbac.Ipfo ralia perpétrante,amp;Liguriam Se Venetias deuada- nbsp;nbsp;/

te, qaxerantqaafi videra Romanorum, propofaitRomam dmdidifpendio vUi-rare, ddfaorum condlioddfuafustimuit fibi, vcAlarico,dRomaminaadcrer,e-uenraram,quipodqaam Romam vadaaerat,humançvitxprotinusfcndrhnemgt; nbsp;/

DanqaeinrercôdliaduâuaretfVenitadcumcumlegationeplacidafandidimus}(^ i Leo Papa,in cuius aduentu defurorem depofuicconfuctum,vtfaiamp;aliimiraren- nbsp;nbsp;;

^^ f^am Pjp^i recedum dus ab Italiaimpctrarct. EueracenimAtti-Ja Deiterrituspotdfyc. vidcratenim dam fibiPapa cominus loquebatur, alium prope danrem m dmilitudinc facerdotis tenentem gladium euaginatum, amp;nbsp;mortem terribilitercomminanrem,d nollecPapxbeneplacitis obedire.Cumquedii ^donem buiufmodireueladcr,pacem,vrPapapetierac,fuafer'ant:amp;iDloco vbi TiemusPado duminiadmidecur,abinuiccm difce/fcrunt.

O NOR IA autem Valentiniani germanaAtcilam incicauit perclande-15dinumcunucbum,vccam iibipeterctin vxorem. Attilaautemaudito

^ nüciocdgauifuSjS^datimadlmpcratorem Valentinianumintcruun- 1 ciosdedinauir, vtdrorem eins peterent fupra diâam:quod drenuetet, nbsp;nbsp;1 incerminans minitaudfein Iraliam reuerdrum, amp;: grauiora prioribas paciaturu. nbsp;nbsp;1 Igitar AmlaDanubium trandescontra Alanos mouitarma. Q^odcum Thurif- 1 mundasRex Gortborum non imparisglorix prxfendder,in auxihum Alanorum nbsp;nbsp;1

exercirai Atcilxmoxaduenit, confertoque prxJioiicutincampisCatalaunicis, j P^ciendaRomanis vcxiJla AteUxeffugaun, ipfumque Attilam fugientemeoegie ohliras olim repetere mandones. Et prxrer alias quas babebar,duxir vxorem qux pO Rdico diccbacur,amp;inter conuiuia quxfobrietatis terminos excederant, plusfo-Jito hibit vinam, amp;:cum fanguisperos amp;nbsp;nares caepidetedlucre, fuit continua P^dbreuefpaciam fulFocarus. In ipfa noäe Imperator Martianus qui tune Con-i ^^dnopoH morabatur, viditin fornuis arcum Attilxelfe fradum, S/dneeUexie cum niortuum,autcófralt;dum. VndeEtium patricium incerfecir, co quad in hel

lo Catalaunico cius cofilio quodThurifmundo dederat,Attilacuafiflet. Sed eo-lum pts iaamp;: procclTus in fuperiori volumine deferipß calamo latiori.

^^ And A LOS autem Scythas fuiflc fuperioris libri au £t o riras pro-teftatur,quosGotthiegrefl! aScadia primo impetuproftraue-runt. Parsautem altera VandalorumdidaSilingui per feexer-citum faciebat, amp;nbsp;fpcciali nomine vocabaturJicet apnneipio vtriquevnagensfuerintVandalorum. AlanifimiliterexScy-thiaoriundi,aótia Gotthisin Vandalorum coloniam tranße-

runt,vtGotthisimparespoflenccum Vandalisfe tueri. Siieui etiamquiaGermanisprocclïcrunt,eam partem Scythiaeinuaferunt, quæaSue-uisamp;ScythisSuctia nominatnr,in qua eft metropolis ciuitas Vbfalenfis. Horum *ioinenamp;patriainTeutoniaadhucantiquicefpitisnomé habet, quxSueuiano-^inatur. Hiitaquegcnitale folumegreffi,amp; in obtentaSuetia habitâtes, amp;Got-P °rumgladiosformidantes,fe Vandalorum amp;nbsp;Alanorumccetuimifcuerunt, vc 'tiaulmnifti Gotthorum potentiæ obuiarent, quibus tarnen femper in bellis im-20 Ç?*^®^®^®îinuenti.Cumque enim Geberidus Gotthorum regeret principatum,amp; VJinarVandalorum,quosiuuabantAlaniamp; Sueui,tanta ftrage fuere proftrati, quod nunquam poftea in Scythia: fedibus præfumpferunt remanere, nee nobili-tatiGotthicæobuiare,fedaConftantinoCæfare Pannoniampetierunt,amp;perfe-xagmtaannosterramvtagricolæcoIuerunt,tributariiRomanorqm.

Emvm FridigemusRex Gotthorum eisaduenit,fed morte prasuen-^^tuseosnonpocuitobtinere. Verum ipfi timentes Athanaricum qui inGotthorumregimineadhucftabat,aStiliconeconfuleamp;patricio Ö;^^^iGalliaspetierunt,vt Romano imperio rebellantes fua multitudin« fubiugarent. Cumque ad Gallias perueniflent,biennio ante irruptio-nem vrbisRomans, vaftatis prouineiisinteriedis, in Gallias peruenerunt, Bur-gundioncs,amp;Francos,Üuc Gallicos,rairabili impetu profl:ra9erut,amp; etiam Aqui-taniam fubiecerunt. At poftquani tyrannus Eugenius interfecerat Gratianum, amp;nbsp;Gallias occuparac,Vandali,Silingui,Alani,amp; Sueui cumtyranno Eugenio contra Imperiumrebellarunt. SedTheodofiusprogredienscontraipfos,duxit deGot-this plufquam viginti millia armatorum, amp;nbsp;Eugenio interfedo, prsdids genres mgaci compendio receflerunt,amp; Pyrensis montibus fe deder^nt. Sed Didymus lt;jo ^ Vcranianus,ambo fratres,de nobilioribus amp;nbsp;potentioribus Romanorum, fe in corumtr3nfituobieccrunt,amp;; fracrumobice potentatuatranfitu funtrepulfi,amp;: tribusannis per prouincias Gallig vagabudiaRomanisamp;Gotthis esdes frequen-riffime funtexperti. fedprsdiclifratresquiclauftraPyrensipotêtiprsfidiotue-wtur,fueruntapudConftantinumCsfarem accufariquafirebellioni Eugenii ‘'Oulenfiflcntjfed licet innoxii amp;nbsp;infontes,a Conftantino Csfare funt occili.

D( introiiu Barbarorum in f/ijpaniam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput 'XI. .

af Ors autem fratrumVandalis,Alanis,amp; SueuisoccupandiHiQ)anias ^viamdedic,quiintrantesHifpanias,vaftationcsamp;:necescrucntisincur-^^^^fibusexercebant. Ciuitatesamp;oppida,villasamp;pagos incendip confu-mentes, fpolia occiforura diuifione cruentiffima partientes, ad rantam dadeaccolas pcrduxerunt,vt humanas carnes famis periculo attentarent. Beftis quoque cadaueribus affuets in viuorum interitum fercbantur:atque ita quatuor ^lagis,beftiarumfcilicet,famis, peftis,gladii,Hifpaniamiferelaceratadiuiniiudi-

ciifenfit iram. Tandem verovidcntes Barbari terram extindis cultoribus elan-guerc,amp; frudibus dcfraudarijamp; in ipfospenuriam rcdundare,non miferiis incolarum,fed fux cerperunt penuria: condolere. V ndc amp;nbsp;incolis conuocatis,cum cis prouinciaS diuifcrunt,vt in col a: terram colcrfnt,tributa dominis folutiiri:ipfi au-tern prouinciarumdominiafortcfacrilcgaparrircnmr. AlaniitaqueLufitaniam amp;nbsp;Carthaginenfem prouincias habucrunt: Vandali, qui SiJingui, in Bxtica refc-dcrunt:aliiVandaliGaUcciamoccuparunt: Sueui maritima amp;nbsp;occidua Occani tcnuerunt,amp; pancm Ccltibcrix quae ad montana Oceani tendebatur.Totfauci-bus induira laccratio Hifpanorum,cum fupcreminerent gutturavoratorum car-nibus occiforuinée fubiedione, nee officio mitigari potuit crudclitas dominoru. 10

2gt;ere^/19i^fi*^^randaiorum,(^prirrtiiMtrehu0otihffgt;»W‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X/t

0 s T 0^ A M autem HifpaniaS funt ingreffi »primus in V andalis regnum obcmuitGundepcuSjamp;inGalleciapofuit federn regni annis decern amp;nbsp;odo,amp;:fœdcrcintcrpofitoipfcamp;: Sueuipariteribidem corregnabant. Alani cnim qui Carthaginenfem prouinciam amp;nbsp;Lufitaniamoccuparar, prxminebant Vandalis SeSueuis. Sed quia Alani Céltiberiam infeftabät, quxfo-la in Hifpaniis in poteftate remanferat Romanorum, Walia Rex Gotthorum qui ^^ erat m amicitia Romanorum,per Conftanrium patricium qui inCeltibcria refi-debar,in auxiliu eft vocatus,amp; intrans Hifpaniam, adeo Alabos ihfeftauie, vt Regem eorum Athacem extirtgucre t, amp;nbsp;relidis fedibus Carthaginenfis amp;nbsp;Lufitanix ad GündcricumRegcmGallecixqucmnuperproftrauerant,fc transferrent, regni nomine iam oblito. Omnes tamé in bcllo Walia fuperauir, amp;nbsp;Silinguos qui in Botica morabantur, bcllo fimili coardauit. Walia auté vidoriis inclytus ad Gal-liamGotthicam eft reuerfus.Poft cuius difceflumGundericusSueuorumfeede-

ra violauir,vt cis fubicdis ipfc folus prxeflet Vadalisamp; Sueuis : fed Sueui obftma-tione iolita pertinaces in Neruafis montibus reftiterunt. Vnde cum cos Gundc-ricus aliquandiu obfcdiflcr,cœpit de vidoria defperare, fed ne vidcretur defpera- ^ tioncfiueimp0tcntiarecedercabobfeffis,caufam maiorisnegotn fimulauic,amp; ’ obfidionc relida, ad Baléares infulas fe conucrtit,amp; cas prédis amp;nbsp;exdibus dcua-ftauit. Indc rediens ad Carthagincm cifmarinamfquar Spartariadiciturjeamdi-ruit amp;nbsp;dcleuit. Hang olim Scipio Aphricanus dclcta maiori Carthagine,vaftatio-m: fimili difliparat, amp;nbsp;ibi fuitantiquitus dignitas ciuitatis. Sed poftquam ipfa a Vandalisfuiteucrfa,Gotthorum tempore dignitasadToletanam eedefiameft rranflata,amp;: adhuchodie CarthagincfisdiciturprouinciaTolctana.EuerfaCar-thagine,proceffit vt Bxticamdeuaftarct,nonp3rccns Silinguis,quierant cum Vandalis vnuspopulusamp; gens vna. Sed cum Hifpalim diruifletjamp;ada cædediri-puifict.in bafilicdin Vincentii martyris eius vrbis facrilcgus mifit manus.Sed Dei lcnrentianülenstantümfacinustolcrarc,da:moniiimpetiiinforibustempliceci- 4 ditintcrfcduSjXraquadringcntefima fexagefimafeptima. Ettuncremanferunt inHifpanüstriarcgnadn Carthagincamp; Lufitania Alanorum,quiadmanfiones fuis poftrccclTumWalix rcdierunt:fccundum regnum inGalleciaSucuorum: rertiumin BxticaSilinguorum,qux regio a Silinguis Vandalisadhuchodie Vandalia nuncupatur, quam Andaluziam corrupto vocabulo vulgaritcrappcllamus, amp;: incolas Andaluzes.

ORTvoGundcrico,fratcrciusGifcricus fucccflïtinregno,amp;re- 5 ! » gnauit quadraginta annis. Hiccum effet catholicusinapoftafiam F ArianzperfidixeftIapfus,amp;cumfratereiusGundericusverensvi-5 cinitatem Gotthorum Regum qui in Gallia Gotthicaamp;Aquitania refidcbant,amp;partem Hifpanix veniente Walia occuparant, propo-fuit ia

wm.Gifedcus autem propotici confeins cnm omnibus Vandalis eorumque fa-miiüs ,reliaisHifpanüs ,ad Apbrieam transftetauit, amp;nbsp;continuo obiedir Hippo-na.CurasobfidionisanaoprimobatusAuguftinus,beaü Ambtofij difcipuluSi ciüfdctiivtbisEpiCcopusmigtauitadCbriftuminterimpetusobfidentiumVan-dilocutn,anno decimo poft mortem Hierony mi, Epifcopatus fui trigefimo quinto. CmnautemVandalorumtranfituValentinianusiunior qui occidetaliimpe-iloptxerat^audiuiffet, timuit ne totam Äpbricam fubiugatent, Si cum ob tifterc non'jj.lertt,pcrTrigeriumpacemmiftt,5ó partem Apbriex^Hipponxvi e icet to te^ionera,conceffit ei pa cilice poffidendam, conditionibus intetpo itis, ne qui

UUUUVUUUOamp;ICpaiAVUUXLUCiav uukv vvfc**v----1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ TX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„2^

Vaem pace deceptam diripuit Sc confumpfit.Cartbago ante omam un co utcpuiagititaduobusannis,amp;cfeptingentistrigintafeptemannis,^c^ebusdcce «t^Xfanaaaonc(«a,as4oncinccnU^ Adaosarinosfuitdenuoreparata,amp;cpoftiternmaGifericodeftru^^^^ iaoQuattaKaledasNoucmbris,amp;6adbucbodieftmulirreparata.EtcumcffetA-nanxleaxpcrftdus ob(eruator,ftatim in exordio (ui regm cœpit perfequi catbo-0 \ nbsp;nbsp;^quot;llcosCbrilbarios,S6corumEpifcoposinexibumcottdemnauit,amp;0eosquieireb-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kt^ntafuittunctcmponsperle mis catbobens repetbi. Pro-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„^MpGcisoto€anabat,amp;óiuïnenta tuatam in cüivpicïübewis4oïïiinioïantabanf.ecevenasp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xviansimbe-ecdcfc,Q\ianiiïipóïncibnstebaabav.amp;ê adeoper totam ApVincam knanamb^ tebai,ÏtvbostanQüos XnanambxreCnn détenantesip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kavtvfanc

De Iran/«« rawdalorMwi» Siciltar». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X1111.

KN 11 quia neetaerbegib ,nec cxdibns bominnm pot erat Cawatq B kpbrica eocuVeatainSieibam nauigauit ,n t earn p^n extermimo a ‘«^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eetarev.Sgt;cditeptiouibusiampfcraetis,obled\tPanormnmeiusiu u-eiuitatem.Cnmquebxe omniaTbeodobusmmor qui 0rieutiprxerat,pcrcepifiet,e^ercitum eongregauit ,N^ilericum a Sitiba enugatet. Et dumbxe bet ent,tumor aduenit, quodWunnir bradas bticumdeuaftabant. SscViacnecebttateTbeodobus euereitum quem cotta \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;daios debinauetat ,r euocauit ,n tT bractbus ^bb ticis beter in iuccutmm.Mat-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiaaus autem ^feuidaiorianus, quiimperabatinÓccidente ,abbabain Vlilp^i-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amebprobétus ,amp;c cum adCartbaginentem pt ouineiam p erueni’Set,in eodem \ btmreabquantasnauesadttanbtum contrat andaXosprxpatauiv.iedproditione \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biotumiuitN anda\is reue\atum ,quiimptoubo nauigtoN enientes ex eis abquas \ nbsp;nbsp;pn lücceudetuut,?lt;. abquas abduxerunt.SicquebALartianusdiïpobtionebuft.tatus in 'P \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babamebreuerius^dcT ettone abiebimiro patricio occiditut citcunuentus ,eo \ qnodteipubbexignommiamintuXetarSciaöturam. Quod audiensGilericusno-\ coutentus kpbricx?)cSicibxNanarione,aggrebus ebpatriabomanotu. boma^ \ nbsp;nbsp;nbsp;ux autem eedeb^adbueptqetarbeoP apabomaniN eto timentes aduenruprin-

ciuitatemhabitatoribusvacuam/edplcnamdiuitiisoccupauitrfednecinccnde re voluit occupatam,nee in eos qui remanferant,gladio defxuire. Nam beo 1 ap inincroitucinitatis occurreratvenienti, amp;nbsp;dkiini verbi pabuloGiferici tyranm fic fedauit, vt a ferro amp;nbsp;incendio abftineret:^ fuafus ab Eudoxia Valentiniani re lilt;3:a,qux eius commercium cupiebat, vt Romam ingrederetur, Romanoru copias cupiebac,amp; perquacuordecim diesexhauficopes,amp;:thefaurosabfeoditosc-orundem,amp; Chriftiani Valentiniani Eudoxiamreliâ:am,amp;duas Aliasduxicca-ptiuaseummultismillibuscaptiuorum. Roma itaque domina ciuitatum retnaut vidua,quafi terraCmotu tertio conquaflata,primo Alarici, fecundo Athaulphi,ten tio Gilerici. Vandali vero Roma egreffi fe per Campaniam diiiiferunt,omnia gladio amp;nbsp;incendio diffipantes, Nolam amp;nbsp;Capuam, nobiles Campanix ciunates, impetu fubuerterunt,amp; incendio confumpicrunr,amp; firnilia in aliis ciuitatibus,c3 ftel!anis,amp;ruribusperegerunt. Samäusvero PaulinusNolanus Epifcopus quic-qiiid habere potiiit pro redemptione captiuorum patrix,erogauit. SuppHeantie-tiam vidux vt vnicum filium captiuum redimeret,cum nil haberct omnibus eroy gatis,fc ip firm in feruum vendidit, amp;nbsp;filium vidux liberauit, amp;nbsp;cum aliis captiuatis ipfe quoqj in Aphneam eft delatus,vbi fandis operibus gloriofus, meruit obtinc-r e fibi amp;nbsp;omnibus concaptiuis qui a patria fua dudi fuer3nt,libert3tem ' amp;nbsp;ficcum omnibus in Campaniam eft reuerfus .De hoc beams Augüftmus in libroDialo-gorumpleniusdeclarauic. Etfic Gifericus vidor amp;nbsp;inclycusad Garrhaginemeft rcuerfus,amp;: moxmifit nuncios ad Theodofiû qui prxerat Orienti, amp;nbsp;pace firmata remifit eihonorifice Valentiniani rclidam, amp;nbsp;vnamfiliam,alteram rennensfuo filio Hugnerico:amp;: tarnen perfequieedefiam nonomifit infiftenshxrefi Arianx, Paucis autem diebus interpofitis,Gifericus iterum in Italiam voluit nauigare,fed repulfus a Bafilifco patricio nauali vidoria, in A phricam eft reuerfus. Siequeve* fanix fux virus vbique rcfundens,frequenter vidor, vltimo vidus,quadragelïmo regni fui anno vitam finiuit.

O RTvo Giferico,filius eius Hugnericus fucccditinregno,amp; regnauitannis odo.Hic habuitvxorem Valentiniani filiam, ex qua fufeepit filium nomine Heldericum.Initium autem regni fuiconfperfit viruperfidix Arianx,amp;ficutinregno,fieparrisin hlfcrefifuithxres, amp;inperfecutione catholicorumpatreatroci-oreft inuentus,ecclefiasinfifcauir,facerdotes amp;: exteros inec-defiafticis offidis conftitutos exilio condemhauit,monachos amp;nbsp;laicos cirdter quatuor millia durioribus poenis ardaui t, amp;nbsp;eeru plurimos marry rio confummaui r,plurimis confefloribus linguas abfcidit, qui tarnen linguis ab -feiffisj Domino ^aciente, vfquein finem vfum loquelx non amiferunt. Lxtus e-tiam Neptenfis Epifcopus fub eo martyrio coronatur,amp; quia Arianicontagiilabe noluit maculari, vidor amp;nbsp;martyr cœlefti confortio meruit adunari. Et quia Hugnericus calicem irx Dei aliis propinauit,ea potione, qua amp;nbsp;Arius dodor eius, ef-fufis vifceribus impium fpiritum fuo reftituit incentori regni fui anno odauo.

BOrtvö HugnericoGutamudiis nepos ex filio Giferici fuccedit in regno,^ regnauitannis vndecim,menfibusodo, qüiftatimpacemcum cedefiareformauit,amp; omnes catholicos ab exilio reuocaüit. Ifto mor-tuoThrafamudus frater eius fucedfitih regno,amp; regnauitannis viginti fex,menfibus nouem. Ifte infaniaé Hugnerici fucceftbr amp;nbsp;lixres, ftatim ih Catholicos mifit manum,amp; eos abhortans,amp; eüertens bona eorum fifci tituliS affignauit, amp;exomni Aphricä centumtriginta EpifcoposmittensSardiniamexiliöcódem-nanit: neefuitemporis hxrefi fatiatus,Hildericum filium Hugneridiuramento aftrinxit,ne catholicos exules reuocarec,ecclefiam reftitueret aut fouerct. Ifto

^on^.quunApnucavtinu.geuæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,efiftebant,fufiinueruntaGili-

bantjSiniopter captionememstyrannoindeoitoremteD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in rar-

mcriopet{ccutionesvariasamp;daàutas,itî^4'^°^ multos excise nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

ccùbuscoataaref.alio{qspro(cïiptistubied:is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ^ nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;^-

dencumhegemeum affimbus fut generis 00 am nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntxlioinierfcdt.

10 BeWwsGutimitumamp;cGcbanundumftattes i n

y\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeiudcprxlioiteratoipfuinGibmenurnlug nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^^^„ç'^^-^teiconquifitislrn

\ lt;VKtgt;sc»vS»,mt,8ciçCam«vwmc»mûimUB j^jomiffoieiegiuoti KpW-

I ““quot;t^^^mRomanotv^mnonon^^^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbtiumdttaucninv.amp;cmafitpofteaKomanotu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^^»c^^xibus ad-

Wetiaftutialuitredditabxteticx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\j,^xxofuudituscx«tpat«tA^oà

aCundencoKegevlquc ad inter num Gnimcn nbsp;nbsp;nbsp;„ iz r r

Manotummemgcrofcrul-^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stada donecGaWiasinftcgctunt»

^bw^^'’''''-''^'^’^'^motigmem,proccft.u., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 poÇtQuamiçLnuïHitptr-

niasluntingrcffiym Catthaginen 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^VtSfimascoWocatutA^^

^oeulo,cotlauido,crnddivtopofnotedes^^^^^^^^ NtSi\iugdsiubxnea,SueuisiuGa\\eeia,V.omanisinC^^em^^^

NaadaXos quosiUNua pronindti condufe^antcum u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^xViadnêfipto-

Scincutfibus ennAantrum .Womanis eux in Carpetanra q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quotum.

iiiriciaddi\Gaïant,intn\etuntmiAtas cxdes,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K.euem'^ aXiam

aeccffitate Conhannus pawidusljndixi fnpetiuslGo -,.\ getarnt,Sc quam Ni wouw,qwmox^eukus Manos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^xeemnommeabne-

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'laaXiisexeïcuetandetitatem^Nenrenti^yaXixtcXiqueiun , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nxApmenufnue-

gj,tQ,leGutidenc.o quemd.euicetant,XuXgt;iecerunt,ledcumeo a q mtCutideneodn codpedu^aXix ceddetunt ,St dunateslux '^aaïiaenfiptourn.da'WaXiatïadiditConh.antmprxXid'iVlt;omano

ia’AxÇ^auiiseoïum pottntiadiXatata,StVlt;egis nomine apuA nbsp;anosia c

eeRtreV^omanisN andaX\StSu.eui,quXleretotamXd'dpaniarnoccuparu

igaaxxx 5jvoma\onpatte,nonmiXiüx,fedaldiptipopuXoteman crunt ,necN giiaav«lt;\.i^Ç^^ç^ a\Yr^lt;^xn\^Yauetunt, donee pod temporis intetua urn on 1 imnuCu vramrAx perutneruut.XLtXne finis r eg^m St ^mX^ KXanorum.

Dere^noSueitontw. Cap. XFIH« - , kt t abi^nauia kXanorum^trxfirerefiatadXiifioriam Sueuotum.^ ^hginemScptoccfium inïuperXoti opere deeXarauX.

eumXdifpanias intrauerunt,VXermer’icuni V tindpcmhaouerut, cnniN andaXis GaXXedam oeeuparunt,ledV andaXis nauigatiXausmpro iiiue\asKpXttieanas,£oXiSueuiGaXXedacmtenuerunt.GaXXedtamenXnaXiquapat-

tepeopt:iolt;lominiovtcbantur,quosHermericusaûiduisincurûbusprs:âabam. Tandem morbo chronico aggrauataspacern inUccum GaUecis, S^ ranquam in-üifficiens dUum fiuim Recilam rcgnirubRituitfuccciroremjquiarmommüvdiis prouacatus rato a prxliis quiefcebat. Cuni futem Romani mifidentqnendam militixfax ducem nomine Andebodem cummultiscopiis, vcBxticamoccupi-retfOccurrens ei Recila addanium quiSilingiusdicitur,in Bxticzregione,con-fercoprxlioAndebodemvicicódinterfecitjmagnisauriamp;^argenncopiisoccupi' ns,amp;Romanorumexercitudi{ripatoBxticamfuxfabdidicdinoni,amp;:volensLu-dcaniam fubiugare, obfedit Emericarn, ó^captamregnoproprio adunauicHer' mericusautem pateripdusinterUr, podquam feptem annisfaeratmorbodiutino ^^ fatigatus. Regnaueratautemannis trigintadaobas. Carthaginenfem etiam pro-uinciâfuç Cubdiditpored:ati:Sdita GaUecia,LuGtania,Bxtica,Carthaginenû pro-umcia fuo dominio fabiugatis,eracin HifpanUsfere monarchus, Si vtin hac qui-etefecunorpcrmanerer,CarthaginenGprouincixregionem Carpetaniain,vide-licet qua Romanis ab{lulerat,re{liruit!aéi:apace. Cumq} venilTetEmerita (pront fertur}(übgentilitatiserrore vita infœlicitcrconfûmauit, cüregnaiTetannisoäo-

Oarvo Recila RbeciariusGliuseius,amp;:fadluscathoïicüsfuC‘ ^^ ceffit in regno annis ix. Hic duxirvxorem Gliam Theudercdi i Regis Gottborüm,amp;: pro tanto coningio elcuatused/ufpicatas non tantum HifpaniX)fed amp;: Vafconiisimperare,8cad Theude-redum focerum fuum in Galliam Gotthicam eR profeâ^, Scab co redicshonoratusGottborumauxiliumfccumduxit,amp;:Tar-raconenfem prouindam Ô^ CxfarauguRam Carpetanix qus Romano Imperia feruiebant,impetcnsoccupaait,Cartbaginem, etiam regiones i quas Romanis reddiderat Recila pater dus,prxdqincurdonibus deuattauit.Mor-tuoautem focero fuo Theuderedoin bello Catalaunico,amp;:dus Glio Thurifmun- i do,fuccedente Tbeodorico fecundoGIio,Rbedariuscœpitin HifpanUs infoie- H fcere.S^TbeodoricusRex Gotthorii Glias Theudercdi, quiregnabatin prouin- i da NarbonenG, contra eum deins properauit. Rhedarius autem de fuis viribus i plnsprxfumensoccurritTheodorico,amp;t:prxlioadinuiceminchoato,Rbedarius I çRagatur^pofleacapitur.poGeainteriitinterfeâus.

^ Ve v i autem bifariediuiG,aliiMafdram MafGlxGh'um in prindpem , ^^og^runr,quitantum duobusannis regnauir-.aliiFrantam. Mafdra ^'^aurem Ratim mortuo,pars MafdrxGIium dusGibRituitRemifmun - ^^ dum, quicum Franta ilicopacern fedt: S^ambopariterfoederatipartes LuGtanixdeuaRabant. PoRbiennium moreuo Franta, pars das Gbiprxfedr.quicum Remifmundofuperregniprxmincntialitiga-ret,cuertit Flauiam,vaRauitparriam.RemifmundüS etiam Lucüm,amp;:Auriam,amp; * maritimadeuaRabar. SedpoRbiennium Frumario dccedente, Remifttiundus i pace cum Gallcdsinita, Sueuorum in Galleda obtinuitprindpatu. Sueui enim I cumGbiinregulumprxfecerunr. QtuadLuGtaniam tranGens Coimbriampace 1 deceptam diripuitamp;exbauGt, VJysbonam etiam occupauit,LuGdiodueSdneo- 1 Ja guiilJicprxerat, earn tradente. PoRaliquotdies Remifmundushis fucce/Gbas eicuarusad Theodoricum Regem Gotthorum nuncios deRinauic,amp;pacem amp;a- ƒ midtiampoRuIauit. Quos Theodoricusbenigne redpiensannuit poRÜlatis,amp;: in Ggnum veriamoris coniugem miGt ei per Sallanum quendam ex oGïdopala-rinocum adieiRionearmorum S^munerum copia fa.Etrecepta coniugeamp;mane-ribus, cœpicamplius fuperbire, amp;nbsp;SaUanum m unerib us honeRaturemiGtad The-odocicum cum epiRolisfuxlaudis.quiaam ad Galliasrediiflèt, Theodoricum ab

Euricofratrefoo rcperiit interfc^Ium. Huius tempore Aiax natione Galata, ef-feäusapoftata, Regis auxilio fedç fe cohtulit Arianç, amp;nbsp;inuentus ed fidei catko-Hcaiinitnicus,qiiide Gallia Gottliprum adueniens hoc virus peflifcrdm genti 5ueuoruniinfudit)RegibusinArianahxrcfipermanentibus.CatholiciperIecu-tionemamp;periculapertuierunt, donee tegnauitThcodomirus, qui prasdicdtione MartiniDmnigfisEpifcopifidcicatholicx redonatus,eliminatafpurcitia Ariana ^ueuosrcftituitfïdcivnitati.HicMartinusDumienfisEpifcopus,reIigione,do-«rina,amp;fidepra:clarus,mul tadocuitamp;: firmauit in ecclefiafticisinftitutis,pro CU

IUS memoria cccIefiaGalIccixadhucgaudet.ReghauitautemTheodomirus an-10 nisdecem.

0 ST Theodomirum Mirus prineeps efficitur Sueuoru, À: regnäuit an-nistribus. Hicfecundo regni fui anno Rucconibusmouit guerram,amp;: bellisattritos opibus fpoliauit. Et dum Lcouigildus Rex Gotthorum Hermegildumfiliumfuumpropterfidem cathólicam Hifpali obfedif-r^^J^L^™^P*^°‘^®®^*® ^“’^i^i“ Lcquigildi, amp;nbsp;Hermegildo capto amp;nbsp;interfedo Mi-'uidem terminum vitx elaùfit. Huic fuccedit Euricus filius eius in regno, 10g' ^'''^‘^°^®^’'^^^i^conditutumAndeGapertyrannidemrcgnopriuat,amp;coe-0 Ummonachum fieri,amp; detófum in monaderio inferauit. Sed quia maloruni fu y.?^®®® remanetimpunita,protinusRcxGotthorum Lcouigildus ingreA . ' P^uias,bellumintulitprouinciæSueuoru,amp; Andecam deuidurriregno ^^'n^'^‘'g^'-’'^^^'’-^^”'^ptoLiinciam redegit Gotthorum. Ipfumautem Andern poft regni h 0 norem fecit ton deri,amp; pres byterii officio mancipari.Ênimue-dinquot;°*'^*^*^’'^H’*o‘^I^®grfijofcccratinnocenti,ipfcproditorcongruaviciffitu-epaterctur. Et fieSueuorum regnum obtentum a Gotthis, expcrs glonæ hiç

L ^^I^^^^’^s rcgnoamp;aulibüsSueUorumjmeGogitmaten'aadadefcri-creSilinguQj.m^^qmjj-mj^ j-^j-æ cum Vandalis vna fuit,nifi quod illis in phricam transfretantibus idi inB^ticaremaniér^t. vbi experti c^des, rum S t^p^^*^^°*’^s,amp;periculaRoraanorum,noneuaferuntexcidia Alano-Hif 1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GallcciæSueuorumeosniultisdireptionibusfubiecerunt,amp;: täted L-v®*^*® “^^i^^Polisinterdum diruta,interdum inuafa, nunquam feelici-Priuata 'nP°/^'^^®°^®*^egt; donee fubLeouigildo Gotthorum principe filuitca-g,i . J*'^S'^^rcgnigloriaviduata,amp;inGotthorumprouinciamiamrcdada.

4® Gotth ^^^'quot;’^'^^fP^'^^ip^^risamp;potentiaSilinguorumjquorianexterminiuma ' p • °*^^^^^goA}7aliainchoauit,amp;perLeouigildumpoftca confummatum. terf ^®*^j^^®'’^korum Athaulphus Hifpanias ed ingredus, fed Barcinonse in-

Ptin ' P^’^ “^^’^’'^ inSilinguis prouinciis de Gotthorum maionbusindituic cipes populorum,nec tarnen ibi fedem regni voluit collocate. Theodorieus

STO DOMINO SV0 FERNANDO, DeI GRATIA RE' gi Caftellæ amp;nbsp;Toleti,Legionis amp;nbsp;Galleciæ^Cordubæat^ Murtiæ,Rodericus indignus cathedrç T Oieta-næfàcerdosliocopufculum amp;Rcgi Re-gum perpetuo adhærere optât.

ID E L i s antii^uitds amp;nbsp;anticjUt^fi^^^^^^P^^’^^^^^' rum do6îrix ç^genîtrix pofierorUcrcdidu aaibuf mmorari/ißbijoltfegenitarnrepia^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* per ea eju^eßadia ßunt, Dsi inuißbihd perespißsnt, ejuia morte inreruemenre nopoterant permaneree4 rju^e diuina reuelationeßi^dio 'vi^ilanti,dodlrina,'v-ß,memoria, inteUedlu circa creaturarumopeia, ra-tionepr^uia inuenerittdnueßi^antes experimeta rt^

vr^'Tr^^^^^^^^ rumamp; anigmataßgurarumfuturortimnotitiaprß uiderunT,^ dace ßfiritaprxßentia percepcrant,amp;ßatara iffdagiaß^noaerut. Sed obliaio f^axfempermemoria adaerfatar,pedijßet^aa ncßigcntiafabfetjuen- 5 te,ejaod diligentia adinaenerant ,greßa obaio litaraait. Qeterum ne deßd/aßa-pientia inimica itineraßadU occaltaret, illi i^aipro laceßapientiam habuerunt, ^ earn rebas omn^aspratalerantßgarales literas inaenere,(jaasin ßillabas ^^^S^Jf^^f^fi(»vt his compingeret diéîiones,c}aibasvt ex trama ôquot; ßamine ^aßt a texentibas oratio texeretar: ^per hocßatarisßiecalisprateritavtpraßntin nanciarent, amp;nbsp;vigilataßadia artiarn liberaliam amp;nbsp;oßßeia mechanica jabtilh ter adinaentaßr if tara poßeris conßraarent. CarJas fyderam, motos Planeta-ram,dißoßtiones[ignoram,eßeclas aßrorum, e^aa ^ßronomorum curiofadi' 40 ligentia adinaenit^cabitoram Geometria dißindlio^es,amp;gradaa d/ßerentidh amp;nbsp;pandoor am dißantids,(jao obie^a lana lacida denigretur^tjaa echpßSola cU ritas tenebreßat,(jua inda^ine herbaram notitiam ^ earam ejßcaciam experiment is ohyßcalibaspercipere^ßneßrilotis qaa memoria poßet ejaantomlibet inßansßlertia reminißi,ne dixerim inaenirej nißprincipioramnotitiapraccß-ßß^^jtjoa primaui inaentaßcceßoribas conßripßerant? Ker am ^oiahomana fiadia maltißarie variantar,pariproaidentia ^ eodeßadioßolicitodo diligent sorademdeßripßta^laßapientiam^fialtoramßdeliam ès ethnicoramiVir-totes catholicos amp;politicosßara canonica amp;nbsp;ciaiHai 'vtper hoc mandi curfosin ßao or dine dirigatar, Ggeßa principom,yoorom ali(jaosignauiaßecit viles jäh ■ osßpientia,ßrenaitos j largitos, ^ iaßitiaßataris ßcalis çommendaoit,'vt f^aantaßt dißerentiavtroramqi exita comprobetar, ^ dißantpoßeribonorif exemple

I K Æ r 1 1 U, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149

(xem^Hfinniti^^ malorumfemuis declinarc.Qjüa etß ad tempus bonorum 'vi-tatur Dominti^ obliußi^in ßne ^ißricordiam no abfeindet. Etßad tempus e~ ^^‘^’^iinpiiiirol^erentur,tolluntur inaltumjOJtUpfu corruantgrauwri. Q^ise-nim de creatione ntundi,de Pattiarcharumßteeeßhne, de exitu de ^gypto^de ‘t?e veteri^de Kegibus terra fan(^a, deexterminio eorunde^deannunciatione, ^gt;depafione, refurreéÏione, amp;nbsp;aßenßone Domini leß C^rißij earu ^(j thus morte fublatispof et relatione 'veridica eße certuSjnißlibri canonici aut 10 ^^^^du tefidrentur'iQ^bus, eo lt;^uodßripferunt.,tantoampliusobli^amur^ ^'^f^opcrcorumdoclrinam inprateritoru notitia innouamur . GlorioJa etiam pt^Ua Eomanorum (^ aliarumoentiumielua in mundo'varietate mirabili ac-ti ^^i^ntßnePeripturaamemoriaexcidißent.Cumi^iturHißaniarumßteeeß i'^ßanoruprincipum cruentis cladibus iteratus amp;nbsp;linguamutarit,amp;origo fua ^^^n pluribus intercepta dominiisßt oblitaj- iamferegens amp;nbsp;origo incolaru Hilf ania gnoratur.Q^a igiturplacuit veßra excelle tia maiefiati^mea ree^uire-^^ %^otantiamparuitatiSj veß e^ua de antiquitatibus Hißania ^^ de iis etiam I^ß^ntiquisvelmodernistemporibusaccideruntfmea memoria occurrißeti 10 petitioni veßra deßribere laborare,amp;uta quibusgentibus calamitates Hißa-^fßtperpeßd, G'Hißanoru ßegum origo,amp; eorumagnalia, quipatrugloriaS ^’^^^^quot;^^ponc-ßciüutijuntgloriofa^pcrßriptura mea indaginead diligetia noßra ^fßMmperttenirent. Ego vero tanti dominija excelß,non poßumprecibus co-tfaire,^ vixpoßibile cogor ob reuerentia attentare.Tempore enim 'vaßdtionis tabumJeripta ^ libri dlpereuntepatria perierunt,niß quodpauca diligent iu ^^p^^^^euaßre.ltaq- ea qua exlibrisbeatoru Ißdori^^ Udepboß,amp; Ißdori iu-jo • j ^^^“Qallecia Epißopi, ^Sulpitii^quitanici,ç^ cociliis Toleta^ tui)amp; ordanißaeripalatii Cancellarii,amp; Claudi Ptolemai or bis terra deßri-^o^^tgregq^^ Dionis qui fuit hifloria Gotthicaßriptor quot;verus^ç^ Pompeii rogi qui fuit hifloriaru Orientahu [olicitusfupputator,^ aliisßripturis quas eme ranis ^pHatUs laboriofe inuefligatas laborioßus cdpilaui,a tempore la^ pfttiMoeplii'vfq- ad tepus veßruglorioßßime Pcx Fernande,ad hißoriaHi-jpania contexenda,quamfolicite poßulaßis, prout potuißdeliter laboraui. Inter omnesauteprincipes Gotthorum Ißgcs faculapracipuoshabuere, e^ teßame-40 ^^ ^ ^^^^ ’^ ^ß^^tiia legauere, quorü inßgnia -vfq; ad tempora qua me pratere-^^^gt;^triuaui,addens aliqua qua eorum hifloria famulantur, nee non ^ clades ^^^ Diff aniapertulit ante cos. In qua Hißania, peragratis jdfla^i^ Europa ^rouineiis çj^ vaflatisjijltimo dominio refederut, ubi etiaab Arabibusfub Portico PegeDeiiudiciumpertulerunt.l^obis itaq- Caflella,amp;Toleti,amp;Eegi-GaUecia, Corduba,eJ^ Lufltania, Alurtia ^ Gienni inclyte domine Fernande ortum eoru qui primo in HtflanUs habitauere,amp;beUa Herculis ^^^^^^^^^^‘'^^^fit’^^ ^os,amp;qua Pomam mortis iudicia intulere,(f^ quibus Han-^ ^ ^hSibngos,^lanos,amp; Sueuos exitUs conßmpßrünt,prout ex antiquis libris 5 amp;^e Fionefdelirecolligprepotui,egoPodericusindignuscathedraToletana .^^ ^^^fy^^^^diF^fapicntiatenui,adpraconiuajeflragentis^i^ 'veflra glo~ ^i^imaieflatisfolicitus compilaui:pro ajeniafupplicans eo,quod munus taexiguu ^ffflsfuileHurorÜ diligentia exhibere, amp;nbsp;conßeHui tati Principisprafentare: n iij

^ T veritas Gcncfisattcftatur,quam Moyfesferipfit ^ Spiritu propheti.x, humanum genus vagum amp;pm' fuguminterramifcria;abcrrauit,donccculpahomi' num inundate cxtcris cnccatispericulocataclyüni) Noc folus cum filiis amp;nbsp;vxoribus, domino proregen-te,fucre vt feminariu humani generis referuati. HaC funt nomina filiorum cius:Sem, Chain, amp;:Iaphet. S ed horum filii pœnas peccantium iam obliti culpas ablutis crim inibus adiecerunt, amp;nbsp;volentes altiffimo fimilarijturrimfuperbixercxerunt.Sedparesincul' ^ pa pari vt Lucifer prxcipitiocotrucrunt. Et ficutibi nbsp;nbsp;, di uiE angcli diuifa officia funt fortiti, ita cum omnia nbsp;nbsp;: in diuina eflenda fint contenta, ab bis vbique ei femperaffiftitur, amp;nbsp;per cos in terris falutisminifteriadifponuntur. Boni verohisconfimiles habcntprxoculisdi-uinae iudicium maienatis, amp;nbsp;filiali timorealtiffimi offenfam metuentes Dei dul-ccdincm, licet inænigmate, lam præguftant. Alii autemangeliquidamnando hominiinuidcruntjamp;mortifcrafüggeirerun^Deiiudiciûnoneuadunrjfcdfem-per cos culpa amp;fuppliciumcomitätur. ficamp;maliquiiniquitatis iudicium feciini feruntjVoluptatum folicitudine crucian tur. Noeitaqucgencratioin Chaldxa,amp; Damafci Syria,amp; n«aiori Armeniaj^: Aflyria in qua Niniue dicitur efle fita, incer-tis fedi bus vagabatur : amp;nbsp;eastern regiones Afix, A fricæ, amp;nbsp;E uropx vacua: habita- 4® tonbus folitudine quiefcebant, dohec primordia noftra: originis, fupcrbia con-fundêtevnitatcmfimplicium linguarum,diuifiofeparauit. Etquialoquelx dincr-fitas conuidus,mores,amp; animos variauit vnilingués,aliam amp;nbsp;cçterarum linguaru alias forritac funt regiones, amp;nbsp;prout vnius lingua: ^pfeffio exigebat, diuerfos populos effecercjamp;ab inuicem fegregad climata, prouincias, amp;nbsp;patrias diuifcrünt,amp; lingua aliaalienarionem a proximo fuggerebat, amp;nbsp;non tam difcidio qüam odio feparari locaplacidaelegerunt, in quibus fedes commOdas lócauere, amp;propriis terminis non contend alios inuadereprxfumpfere,amp;: cxiniuriismorsamp;gladius prouencrc,amp; nomina fua in terris amp;nbsp;cognationib’ vocaücre, poftcalinguas idio-matibus diftinxerunt. Filii Sempofledcrunt Afiam^fednontotam. FiliiCham 5^ Africam habucre. Filii laphetab Amanoamp;Taurö montibusCiIiciç,quæfuncin Afia,amp;totamEuropamvfque GadesHcrculis infinibus Hifpanixpoflederunt. Et quod filii Chamamp;: laphctaliquid in Afia habuere, exiftimo adum bcllo. Sed quia de generatione laphct cura eft profequi in hoc li bro, de aliis fratribus hic o-mitto.

De Europa , c^^enerationibus laphef. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. i L

j^VRoPA autem incipiens a Tanai fluuio ex vna parte Tyrrheno, amp;nbsp;ex aha Septentrionali amp;nbsp;Gaditano Occano terminatur. Tanaim vcro hunc dico qui «Riphæis montibus oriens ad hxc prxceps ruit, vt cum vicina flumina Mxotis amp;Bofporus gelu fxpiflime folidentur,folus ex confraduofismontibuscuapo-ransnunquam algore Scythico indurefcit. hic Afix Europxque terminus famo-ius habetur. Fretum autem Gaditanum in finibusGalIicixa GadibusHerculis lO nomenhabet. Occanum Septentrionalcm qui verfus Septentnohem plurimas infulasinfe tenet, fcilicet Scandiam, Frifiam, Scotiam, Angliam, amp;nbsp;Iberniam, amp;nbsp;alias minores : deinde omnes regiones citra Tyrrhenum cum infulis quxTyr- , rhcniJittorcincluduntur, fcilicet Maiorica, Minorica, Ebufus, Frumentaria, Corfica,Sardinia,Sicilia,My tilene, Venetix, Creta, donee ad paludcm Mxotida pMucnitur.Conftantinopolitanaamp;ciuitas in Europa nofciturconftituta. Hos o-

'Dnes terminos,amp; vfque ad Gadiram, qux cum Pella includit Decapolim, filii la-pltct Corner, amp;nbsp;Magog, amp;nbsp;Madai, lauan, Tubal, Mofoch, Thiras, in linguis amp;nbsp;cognationibus (vt dicit Ifidorus) polTedere. Porro filii Gomcr Aflcnec, a quo RhcginiCalabrix, Ifidorus Afcenez, a quo Sarmatx fine Sauromatx, quos G rx« ci Rheginos vocant, amp;nbsp;ab his proceflerunt Calabri, Siculi, Appuli, amp;nbsp;Latini qui Latium habitasunt : amp;nbsp;Riphat, a quo Paphlagones, Paphlagonia contigua Gala-ciæ,amp;ficut dicitCornelius nepos, Paphlagones in Italiam tranfuedimox Veneti funt vocati, a quibus Veneti Ligures amp;nbsp;Æmilii proceflere : amp;: Togorma, a quo

*“tyges,quiterranifuamPhtygiam appellarunt. Filii autem lauan Elifa, a quo Grxci,qui Æolidx dicuntur:Tharfis, a quo Cilices, qui Giliciam habitarunt, quorum metropolis Tharfus : Cetim, a quo Citiçi, Ifidorus Cyprii, amp;nbsp;fecundum hoc Cyprus a filiislaphet, non filiis Sem prouenit, quorum ciuitas Citiumdici-tur;Dodaniin,aquoRhodii,qüorum ciuitas Rhodusdicitur.DeGomcr filio ^^P^^P^^^^æ^ecündum lofcphum amp;Ifidorum: qui Latinc Gallogrxcidicun-

Græcis Gallatianaquafi-Gallogracciam appcllarunc. De Magog Scythe, quiamp; Alanagerçappellantut, amp;nbsp;Gocchi fecundum Ifidorum,Vandali,Sueui, Alani, atgucHunni. De MadaiMedi, a quibus Media nomen (nmjj^t. De lauan lones, quiamp;Grçci, a quibus Ionium mare, ex quibus Grçci quiTroiaraamp; fineseius habitarunc,proceircrunt:qua deftruda duo fratres Priamusamp;Ancenor Venetias nauigio peruenerunt, ex q uibus Antenore mortuo, amp;nbsp;Paduæ tumulato, Pri-amus cum comitibus Germaniam occupauit, amp;nbsp;ab ipfo germano Antenorc Germania fuit dida. Quæ nuncaTeutates, qui eft Mercurius, Teutonia nomi-tiatur,aLatinisautcm LemanniadicituraLemannoftuuio(dtfquoLucanus:

qui bas continet regiones : Lothoringiam feu Brabantiam, Vcftfaliam, Frifiam, Thuringiam, Saxoniam, Sucuiam, Boiariam, Franconiam, Carinthiam, Au-fttiam, amp;nbsp;inde Gallias infringcntes:a fradione patrix, amp;nbsp;eorum ferocitate Fran-ciafuitdida. a nauigio fimili e Troia Brutus adueniens, earn quæ nunc Anglia “'dtur,afuonomine Britanniamnominauit, aquaamp;: olim Siluaria,nunccitra *^^tcminor Britannia nominatur. De Moloch filio laphet Cappadoccs,quotum metropolis Mazaca,quam Tiberius Cçfarafuo nomineCæfarcam appel« tauit. Thiras, a quo Thraces quafi Thiraces ( vt dicit Ifidorus ) amp;nbsp;a nomine patris fui terra incolatus fui Thräciam vocauerüht.Hçc ideo dixi,

QYtNTVs autemfiliusIaphetfuicTubaffaquolberi,quiSeHifpani(vciiicût lfidorusSePIieronymus)procenErunt.EibiaùtemTubaldiuerfisproùincus peragratiscurioficacevigilioccidentis vltimapetierut,quUnHifpaniam veniett-tes, Se Pyrcn.xd ruga primitus habitantes in populos exeteuere, Se primo Cetuba-icsfunt VocaTi,qaafi cœtus Tubal : Se attendent es Kellam quz ibipoüfolis occa-bitum 'occultarur,occafam dus vcfpertin um Rellam Hefperum,Se patriam a âel-IxnomineHefpcrriam vocauere. Dicitur autem Europa a quadamUliaRegis A-gcn(rrisfjcvocata,quam lupiterrapicns tertixpartimûdiexdusnomincnomen ‘^ dédit. Hi poll diuifionem linguarum, vt regiones adirent, Se vtNemrodeyranni- ' dem euicarent, diuiüfuntinlinguasSenationcs, Selinguam quxnuncLatinadi-cicur,-ohferuarunt:alii Se ßlii lapbet qui in Europx partibus re federunt, linguiS aIsashabuere,Grçcialiam,BladSeBulgariaiiam, Cumaniaîiam,Sclaui,Bocmi, Polani aIiam,Vngari aliam.infulç etiam Hibernia Se Scotia fpecialibu^linguis v-tuntur. Teutonia veto,Dacia, Horuegia,Suetiaqux aSueuisSeScyebisnomen accepit,FIandria Se Anglia vnicam babentlinguam,licetidiomatibttsdigoofcan‘ tur. Scandia SealixSeptentrionales OceaniinfulxquxEuropx annumeranmr, / aliislinguisvtuntur. Waliacontigua Anglix, Se Britannia minor circalictusBci-Cannicum lingaas proprias fuut forciez Himilitcr Vafcones,Se Nauarii. Cecuba- ^^ iesitaqueinpopulos dilacan ad plana Hifpaniç defcendcrunt, Se iuxea fluuium quinuneIberasdicitur, villas, Sepagos,Seoppidacon(iruxerunt, Seinibirema-nentes,quiprias Cetubalcs,ablberoßuuio,corrupto vocabulo Celtibercsfcvo-

pilt;ia.,fciliccc Auca^m,ôc: Cahgurram,Tyraronâm,S^ Auripam, qujcpolîCçfarâU-gii(i3AhAugafioCiçfarcfaicdiiâa,'visI{oma.norum principum occüpaui[,qiix ionien ûcuc rcferunc PUnius amp;: Sifebutus, ad CartbaginenCçm prouinciam perd- l nebanc. Deinde adalias parces Hefperix procedenres in terris fuis eognadoncs ƒ amp;:nomina vocauere. Se in dinerdsprouinciis diuerios principes habuctunt,cx ^ 1 qaibusfaicGeryon,SeaIiiqui vfqueadHerculem duraacre, PhaIeg autem tem- ƒ pore cuiuslingaarâ diuiûofaâa fuir, vfquead Geryonem fab quo Hercules fuit natus M.ccLXiii^funtanni. Amorce Herculis vfqueadcaptionem Troizanni xiti.A capcione Troiç'vfqucadPomulum quiRoma côdidit,anni ccccxiit-A Romulo vfqueadCofules^anni ccxLi. A TarquinioSuperbo vlcimoReguni Confulesrexeruntpopulum Rom.perannosccccLX111. EtpoRbuncregnauit folus Caius Iulius Cçfar annis un. menlibus v i. tempore Confulum Africa Si HifpaniaaSapione deflructis, Tolemon Se Brutus duo Confules condiderunt Tolerum cencurfl Se ofioannisantequamlulius Cçfarregnarecoepilfet, tempo-t^cPtolemçiEuergetisRegisÆgypti.NuncadbiBoriamHcrcuIisreuercamur. ^

Zgt;r a^/^M/a fferca/A /^ ^^a^xxr, e^ ygt;ag/^a f^aTiejifi» ijerj’^^f rr/e/^rfe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca/ar ////.

^^ VM itaqueHercules fere tota A da occupaca,perüenilfetadfaxum mirxma-^^gnitudinis Se excelfç, vt faxam Se populos qui feinibireccpcrunc,expugna-rec,Se incolasia deditionem cogcrec,tcrrxmóturepulfusin Libya nauigauit, ba-bensAtlantem Aürologum magnum pronepotem magni Atlantis fratris Pro-methei, qui Tabula fedicitur bomines de luto formate, Sefpirieü immififc. Mer-curius, Se nepos dusmulraram artium peritus tempore Moyli fcribiturclarui/fe. f Atlantem Hercules cbarum habebat, co quodcius condlio regebatur. Etat Se mons altiïlimus, qui dicebatur Atlas, fed quiaHerculcs Atlantem magnishono-ribusextol!ebat,xquiuocaco nomine dixitpoeta:

Eoenimtempore Ärgonautarudicitut pcriculurnaccidiffcjSóin finibusHeCperiç nauiumfuarum ftaüonemlocauit,amp; in iUa parte tunesfottiflimas fabricauit,quç cffenipoftetis in monumentum ,qv^ adbuc bodie Gadcs HercuUs nuncupantur.

J-IOV auc\,LLi UULIV wiLkUMk 10 L xvL^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U *0

undabatgregibus Sc armentis,Slt;s bab ebat tria reena, quç nunc dicuntur a eci , buütania,Bxti«a:vndeamp;iteGcryoncurncffetaliasfortisócferox,tt^^^^ bitütfabuiofe,dc quo Ouid. in nono Metamorph.

Pro dignum triplex armenti ditteslbert CeryonisquamuisintribtfS'VKttierat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;u LvteffrusautemdemorteVergd.t^epumoÆnerd.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tneampoiAdpamx pr opter vrftoua nbsp;nbsp;nbsp;n.^^^^^^^-^„o\,,ïnpo,Sceamptomn-

\ V^den\,qaamVe\opsauuse\usmatern . t uhtaniamnommauit-.coque , Qn™»W«Ltov,uisßnlouis,8i. ^^JXÄwvtaAeF®«*«“»^®«^

\ nbsp;,0 «“gt;'''V\“'wc\«Bxùftuni'Ocimsatut,ciuraK:n'™'?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iaeaSpa-

n\aï4C,c\übenamoïabatvAï,beiioconttituminfug,arY\c.oep,tt ï\iïv\i\.\s,c\iTOs\aabitatiopnncipa\isin.moï\teCatpetamx,quta AU

Cacid\citur.,ce.\cbtis\Aabc.batut,cuiatrucï\totVAnA,?)Cp,regyAn\, xena \o piaïamuiabatur ,?)CiuSitteoiuqoEtb\imiotin.uerütut ,cu\us ^tnaptum Vjop lù Umarn,^NtriAerroptoveSocutbicarnterrumatur. Cacusautetubdiornfettor

WptodwusLauiniaTOpetüt,amp;4in.montcïuquinunckuent\uusd\c\tur,\nipc-WaÇa^ea,amp;tprQiuudiflÀUAa,tctAebtoÇaqueru£tuVietcu\isteteccp\t,cu\usaà\tu

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gramsmoks ,cater\is appentaïetteis ,ptote^cbat, c^arnipfepatemo artinvro ia-

ttrir!\\von\\n\im qaam Metarum Viragoes vnrvunaetas fyicrcebat iquomm capita ù«ai\ipii’[\)iadetcù.andispoi\.ibvisa^g,e,\gt;aV.dettv\cisNeroTOiÇç.rabi\\b\isexectan-àamitv^MVÙesrabieTOÇatiabat.'V cvuTOWcrtvAcsinradice montis Caciey^üs qui. tccümi\lt;YNvo ?lt; kuioniaNenctant^dequad.icitVv!iCan.us‘.

^^Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cwmque (uperba ƒûret Baboon jpolidwda tropb^is Zufoniis')

v\«'A(:ï\'\vtct^k.''f.tcYA\^'oc,\\\SNr'^t\gt;AV,c.\vü\.A\.cv\AN ï^eWurn xAx^caxiU e\^^cn\, ka-Çunù%tmït\lt;Y'i\Çec.\Ân\Ntï\exaut,k.v\n\icso^’ç‘ïàurï\cuYî\iexV\voï\oÇvAVgt;\uç^a\i\t^e\£-

lt;\v\tCQïïiïaà:v^u^(^Q^ kutou\avnnott\vrkauu^cu\u% cv\i\ia%\ kvAsVAO^veuücuY^tut

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibiqaeexnouemnauibnsfaipedißiquis^ cçrerisad GaUecia applicads,nonaid

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ittusapplicaitCeltiberiXjVbiciuicaccm çdiHcauitquam exnanabarchaBarchi-

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonam appcllauir, traäufquc Grxcorum (^liciis ad fiatioacm nauium infrcto

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Britannica temeaLütfôâobtentaHirpania,immo vérins defolata, quxafüipnn‘

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P*^^**»^P’^^oC^^balcshibituât,amp;ü5profperafceliâtategaudebat,iofa'

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hees populos qaoslongaiquiesinermes feccrat, amp;:isnanosGrxcorû iugoqiiina-

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^^^‘^^^^^^^^'^^^^^^^i^f'cnbg^^dinsHerculisfübiugauit,^^^^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodamnobih,qni feenm abadoîefeentia faeracconuerûuus,abdusDom}aeHegt; I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iperiam nUpaniamnominauitiipfeautcmafcenûs nanibus inltaüamefi ptofi 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aus.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^Caci,ç^'Li^a//fi/^^//u^(^^^^/^ff^y^^^^y^ Ca^M n

^^^^^^cP.omxgloriaprincipatur, Herculesperueniûet,Si ^^''_°^^^^^^quot;^^^J^^^^^naagnisberoibuscumarmentisGeryonisa6nibus Hiipaniaruai cdomitisremearec,ôcmontis Auentini valiibusfecu Iberisarmen-tisiecusrip^ Tiberis Iluminisreceptaret,ôcarmentanobilia peramœna pafens ^ybramohTiberismarginibuslafciuircntfVüIcanidesinfuipeéiatranqnilIifopo-^gt;^S^^btudinerrucbatur:fcdnequicquamIceIerisintentacam fuxneqnidxre-maneret,quatuorpræelcâos tauros cum totidempatisformxconiugibusexar-mentis fallaciterabfentauit,amp;: vtfalleretvelligantempcncaudam traxitrerrogra- i‘^ doinlpeluncam. Aurora veropoliera rubefeente clauigcrcumarmentis cœpic itercarpereconfuetum,amp;:pecudes in reedru deuexas valles meedis mngitibus impleaerunt,ad quarum voces alriConas vna boum remugiitin fpclünca,amp;exin-fperatofurta facrilegi reuelauit. TnncHercuIesfuribunduscolIis Anentiniam-bitam anhelis curlibus ter ludrauityfrudra fublatas pecudes iauedigans, cum po-tiusrecedum quam aceeßum vedigia tedarentur.Demum veto cernensfemife-rum in fpcluncxaditu reßdentem, aeriiculmen motis curfu cclerUmpctimt, tri-nodem clauam dextera rclibrante. Ar proies Vulcama tune timoré trepidansin-fueto,curfu refugit concito in fpelunca,aditu accurate molc faxen iam obdrudo. Adquemca Herculesnullo modopoßetadicum reperire, dcntcratprxualidus, 1^ cornurupisdurisimpulßbus lacerauit, Scadituad fpelancam virtute validaprx-parato,C(£pitHerculesVaIcanidemnuhctelorumimbribus,nuncfaxorumim-pugnaregrandimb^s. Sedfemifer impar viribus ad cum Hercule propinquante, fraßra artiumpaternarum auxilium inuocauit, ignesfumidcos ineeßanrerore ^^yg^^ cuomendo,quibusinnatas fpcluncxtenebras condenfabat. Atorbisdo-mitorcxpersmetus,c5temptodifcriminetetrirogi,caliginofisignibusfal[üprX' cipitifciniecit,Scfemiferumrrepidantemarrcptumgutrurefudbcauit,amp;:vada-cispartibusltalixacfubieäis,in Grxciam transfretauic,refumptoqueexercitu va-üauitlIium,Sc At^xum palxdrx inuentorem, cum non poßetin terra cleuatum, in aereinterfecit. Podea Olympiadesdiu neglefias ob memoria Pelopisredau- 40 rauinSc tandem dolore colei vexarus pyrçardend coaftus impie fcingelfir,Sc qui multos extinxeratfeextinxit: licet fabula fedicatura Dcianira data camifia con-crematus, qux tarnen dédit ignorans. Nam quidam maledcus'Deianirx fnadt, quad Hercules alia prxfcrcbat,fcd ß banccamißam induerct, captusamorema-neree. Maleßcusautem venenumincentiuum camißxmifcuit,quaindatusHercules viuusarderet:vnde Ouidius,

Ineeriie anno vitxfux Lti. Per idem repus Alexander Hclenam rapuit, bellum-que Troianum décennale farrexit.

TjIsPA N autem virindußrius, ßrenuus, Sc de beräum maioribus, quem Her-cul es prxfeceraegenti miferx Hifpanorum, dißipatam Hifpaniam reparaußt

Sc0pera fortißimapradenter extruxir, quarum aliqua adhuc extant, turresin Pharo GalIeciq,Scin Gadibas,quasScmoderna temporaadmirantunCiuirarem lux»

DE REB. HISPANIÆ LIB. J. 155 luxtaiugum Dorii xdificauit in loco fubieóho promontorio quod Cobia dicitur, amp;quiafccus Cobiam fita,Secobia nuncupatur,vbi aquædudum conftruxic quimiroopere ciuitati aquarum iniedionibusfamulatur:amp;inmultisaliis Jocis inucniunturopera ab opcribus nonri temporis aliéna,quæ tanto amplius admi-ramur,quanto ab antiquiori tempore adhuc extant. Græcorû ergo feruitute Hi-P^Pî®f®®anfîtopprcâàvfque ad tempora Romanorum: medio tempore regno oiuiio plurium præda diripientium vaftacionem nonpotuitfugere,quia leo-num faucibus cogebatur inferri.

L’ ^L'^^‘ï“*^ magnorum petitio mecoegit Gotthorumoriginem amp;ada dé-CfiDere,proutexdiuerfis hiftoriographorum fcripturis recolligerepotui, vf-^ueadnieatemporacontexuiamp;dcfcripfi. Verumcumdiuerfefintopinionesde otthorum origine,Claudius Ptolemæus orbis terrç defcriptor egregius refert, '? y^5®”* *°^o effe magnam infulam nomine Scandiam, quam PomponiusMe-^weiteflepofitatnin CodanoOceani maris fmu,lateribuspandis perlongum ^'wa fefe concludens, Et habet ab Oriente V iftulam fluuium, qui a Sarmacicis 10 ^^’^’“^‘'^“’»‘“^‘’“Q’c^uScandiaetrifulcusillabitur Oceano Septentrional^ Qiuidit Scythiam amp;Germaniam,amp; habet ab Oriente vaftilfimum lacum,de ‘l'^oegrcdicurfluuiusdidus Vagi,quafieius vterogeneratus,amp; trahens per par-^csauftralesvndofus voluitur in Óceanum. Ab Occidenteimmenfo pelago cir-ciimdatur. A Septentrione innauigabili Oceano eft conclufa. Et licet in Scandia ^'^ltçamp;diuerfæ raaneant nationes,fcpte tantum nomina corum meminit dau-‘us PtolemæuSj fcilicet Gotthi, V efegotthi, Oftrogotthi, Dani, Rugi, Arothi, lânlI,quil)^5pgjq,g2^J^g^J^jp^^^JJJ^gJJ£^jJ^q^J^^^JJjJ^^jJ.^.^^[.g j^egj^yj-^gofjorigj^ contemptoproprio regno eius militiæfefededit. In cuius Scandia quadam par-

^“°^ ^P^5 nufquam reperiuntur, amp;nbsp;circa folftitium xftiuale to ^^ nbsp;nbsp;nbsp;'^^cv ^°'^*b^*s continue lux habetur, amp;nbsp;in folftitio hyemalieodem die-

1 y .°,'^Qutneronoxcontinuatenebrefcit.Suntamp;ibialiægentes,quive-^g'exitniisyj^ntur equis,Spelles fapphirinas cum aliisgentibus cómer-A ’ L ..^^°’'^^'gredinepellium,cum viuantinopes,ditiflime vcftiuntur •. O* rogottniitetnamp;Dani,quiexipforumftirpc progrefti Iderulos propriisfedibus expu ^^e'Hxitaqnegentes corpore amp;nbsp;animo grandiores pffgnabantfæuitiabe-uina.hxnaccrgoScandiainfula quafigentium officina,amp;:nationü vagina,Göttin cumRegefuo nomine Veric quondam memorantur egt‘cni,amp;quam cito ter-ram exeuntes anauibus attigcrunt,dedere illico nomenloco Gotthifcandiani nonfinantes, amp;nbsp;locus ille hodie Gotthifcandia appellatur. Et inde venientes ad fe-des Vlmerrugorumquituncin ripis Oceanihabitabant,com^iflo praslio eosi 40 propriisfedibus pepulere,eorumque vicinos Vandalos fubiugantes fuis vidoriis ïpplicariintjamp;diuerfos Reges ex fuo genere habuerunt.

po ST mortem Veric,regnauit in eis Gadaric, qui fuit magnificus triumphatorj Püftl?^^’^°^'^Scythia,amp; Gepidia qua:nunc Daciadicitur, populos fubiugauit» nu ' j*?^^’’*^^®*’“P^'^®®”®’-’^^*‘^®®5P^'’^emerRugorumterram vbertatispe-j ^'^ ?k®’’^’'®gt;dedit confilium, vt ab illis fedibus tranfmigrarent. Et cum dm fe-^^ ^ tl maasamp;congrualocaperquirerent,ad vlterioresScythix terras venir,vbi rcgionisvbcrtatem amp;nbsp;votiua gaudia admiratus, decreuit vtin propriis refidere. t cum terram requireret vt explorans^ amp;nbsp;ponte m in vafto flumine reperifl'et,amp;: rcgionem vitra placidam profpexi{ret,decrcuit regionis intima pcragrare:amp; parte exercitusiamtranfmifla,pontisftrud:ura corruit tranfeuntifipedibusconquaf-^tajncc tranfmiflas licuic rcmeare,necaliis tranfuadere.Isenimlocus(vt fertur)

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paludibustrcmulusconclucjjtur voraginecircuniedajqui vrraqiconfufoneim-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcruitisinuenitiir. veiû tarnen adhiichodic amp;nbsp;voces armenforum audir!, amp;nbsp;indi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiomin um deprebendi,quamuis a Jonge çômeantium reJatioprorertetur.Pars

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veto Gotrhorum quæ apud Philemercitra remanicrat, optatüporirafoJüadgen-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem Spaloru aduenit,vbi conferto prxlio visoria, fantadepti: exindevr viâores

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad extremam partem Scythia quç adiacetPonto mar/,cum rriumpJio venetüt,Si

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scychiam Cuisviäoriis fubicccrc.Ecquiaibidiunus rc/êdcrunt,amp;regiinctcnuc-

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re,ScytJixvtindigenxfuntvocari.£cJicet Gottbiadgentes aliasfxpius diwmf-

ient, restores fuos in Scytliia dimirrebant, penes quos genus tuicio conbdebiï' Hxc qux diximus de genus Gotrhorum prindpio, Abanius defcriptorgentil ^'^ Gouborum egregins venOima hidoria attedatur: in quam fententiammukide maioribus conienferunt. lofcphus quoque annalium relator vcriüimus,lt;l^gt;l j vericacisrcgülamóócauCarüorigincsretraxitüdeliter, Sclddorus Gotthicxgen- j tisindigena, S^chronicornm didertor optinnisdixcguxdiximusdc Gottbotum / prindpio cur omiferint,ignoramus. Sed tantum ab hocloco corumprofapiam ƒ ^Gi^oranteSjIofephusScytbaSfKidorusGetasad'cruntappellatos.Sedcumdee- ’ orum antiqua origine opiniones varixbabeantur, plusoccultatvarietas, qtutn / déclarât. lofepbusdicitde MagogdUolapbctScytbasamp;Madagetas procediffe. 1 Vndequidam nituntureaquxEzccbicl propbeta contra GogócMagog fpirita- I aliterpropbctauit,Gottborum aélibusadaptare. Iddorus doâor nulbus fcienüs ^^ 1 ex pers eos Getanim due Scyebarum docet ex genere procedidc,amp;: c litcrainn- I rata in o Getbx dicuntur Gottbi.Dequibus Poeta: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Marient eanientnane /aui/Ma w/nere t^eia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Scd lofcphus ScIddorus, quia ortum eorum a Scandia omifere, Scythasamp;^Getss 1 ab incnlatu patrix, non ab origine appcllarunt.HiScptcntrjonaliaiuga tentas -res,Scytbica regna montibus ardua podederunf.Sd parsilla adbucbodieGoi- t tbiaappcUatur. interpretatio autem nominis eorum cd lingua nodrafortku- 1 do, Se: re vera.nullius en im gen tis dren uitas ita regnis Se: imperiis fe obiedt.In pd- ƒ mo enim cgredu a Scandia gentem dolidam Vlmcrrugorum amp;nbsp;Vandalorumi 1 dus fedibuseiecerunt^iugaSeytbicafubieccrc, Vexorem RegemÆgypuprxlio ^f fi!gaucre,AGam fuhiugarunr, amp;:eorum aliquiinibi remanfere, exquibus Paribi, 1 vt didtur, procedcre. Horum foeminx reliébx a virisarmis inprxbisclaruere,^^ 1 partem A dx iubiecere, Armeniam, Syriarn, Cilidam, Galatiam,Piddiam, lont- 1 arn, amp;nbsp;Æoliam dofnuere. Telephus Rex Gotthorum vicit Danaos, inreremit 1 Ther fund rum,in fecutus fuit Vlyd'em. Cyrus famo fus aTomyri fuit oedfus.Dx 1 rins dlius Hydafpis, amp;hlius dus Xerxes ab Andro Rege Gotthorum inferiores I inprxho funtinuenri. Hos Alexander vieandos docuit, Pyrrhus pertimuit, Cx- 1 far exhorruit. cum Pompdus proarripiendo rdpublicx prindpatu contra Juli- / urn Cxfarem arq^amouit, amp;:idi exteris fortius dimicarunt. Tbraciamirrucre, I Italiamvadauere,Romamceperunt,Veronamxdidcaruntnomen imponentes, 4- ' quad veRoma,in odium R'omanorum,amp;Gallias funtaggred],Hifpanias funtad-cpti,ibiqucapud Toletum fedem vitxSe:imperium locauere. Hipodquam Scaa-diam rcliqucrunt, in tabcrnaculisamp;rcntoriis habitarunt, terras vberesfemina- 1 baat,nufqaam munitioncs vel domicilia fabricabant : amp;nbsp;licet terras, amp;:ciuita[cs, 1 ^^oppida fubiugarunt,fcmper bellis amp;:vadationibusinddcbanrcótcntiduminio I populorum, prxdis dtuites Sc triburis. A fui prindpio ferodtati dedicibelluinx, f ^ix humanx rarionis debitum attendebant. Atpodquam mores aharam genti- I um videre amp;nbsp;vrbes, humaniores effedi benignicatem amp;: manfuetiidinem d' I dnere,adeoquodamp; philofophos babuerunt, ad quorum fapientiamlnimili du- I dia peruenerunt. Diu propriis ducibus fe rcxcrunt, amp;: podca regale fadigium afctucre,quod amp;: lacerdotio ornaucre. Hos omnes Europxpopuli tremuerunt. f Alpiuin obices bis ceüerunt. Pod exterminium Scythixgens VandalicaaPan- nbsp;nbsp;'

^i^pendio caruere.Libertatem femper bello quam pace potius feruauere. In bel-an meceflitatevires precibus pra:tulere.amp; inarmis fpedabiles, haftis amp;nbsp;iacu-^Sarcubus amp;nbsp;fagittis, enfibus att^e clauis, equeftri amp;nbsp;pedeftri prælio conflige-l ^?*''^^I^^^'^^^ equorum chariorillis fuitztelisamp;iaculis prorecreationepræ-ereattectabant. Ludorum certamina vfu gerebant inarmorumexperientia.

° °^aualisbelIiexercitiocarueruntvfqueadtemporaSifebuti,fubquoadtan-tanigJoriatnperuenerunt, vt vidoriarum infignib. non folum terras, fed amp;ipfa ^anafubfulcarint.Fuereautemmagnanimi,amp; audaces, amp;nbsp;naturaliteringenio jQ ^^?5^’^Subtiles, in propofito prouidi, amp;nbsp;cóftantes, geftu amp;nbsp;habitu approbandi,

* us pollentes,ftatura ardui amp;nbsp;proceri, diri vulneris, manu prompti, corpore va iai,niembris apti,difpofitione compofiti, amp;nbsp;coloris albi.

De/ït uScj/ihilt;e, c^ de G oft hor uw exerctius regiwine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capu( X.

^CYTHiA fiquidemGermanæterræconfinis, ab occidentevbilfteramniso-ritur,dilatatur,Habens ab oriente Seres,in fui principioCafpii maris littus, ab occidenteGermanosamp;:flumenViftula:a meridie Ponto amp;extremoalueoDa-^ubiiterminatur. Inprincipio Scythiæ funt montes Riphæi, qui Afiam diuidunt 20 j buropam,exquibus oriturTanais fluuius,qui in palude Mæotica dnem facit. “^thiaautem prima gens aborientefunt Gepidæ, ad AquiIoncmMyßa,ab yicomagnus Danubius, ab occidente Venetiarum natio populofa, quorü no-roinalicecnuncpervariasfamilias amp;nbsp;loca mutentur, principalitertamenSclaui îiominantur. Gotthi ergo defcenfisalpibusquib. inhabitabant,deftruda Gras-cia,Macedonia,Ponto,amp; Afia,amp;: Illyrico, Macedoniam amp;nbsp;Illyricü annis fere xv. tenuerunt,8e:poftiuxtaMxotidem (quas fuit eis primafcdesScythia-^commora-to, Philinier Regem habuiffe nofeuotur. In fecunda, id eft Daciæ amp;nbsp;My f æ, Zeutam eruditum philofophum habuerunt, poft hüc Diceneum, poft hunc Za-molxem.quemmira: philofophiæ amp;nbsp;eruditionis hiftoriographi proteftatur. Nee 50 ^”^'5'^^^''^^Muieosinfapientiaerudirent,vndc amp;nbsp;Gotthifapientiorespeneo-mmbusbatbarisextitere,Græcis pene confimileSjVtrefertDion, qui eorumhi-ironas compofuitGj.æ{.Q ftylo,amp; generofos dicit inter eos Pileatos vocari,exqui-busregesamp;facerdotesordinabantur,amp;adeolaudatosinbelloprobauit,vtMars quempoets deiim belli pronunciant, ex eis dicatur ortus fqjfte. Vnde Vergib us:

VndeGotthiMarternfemperculturaafpertima placauere, opinantes bellorum pracfnlem captorum fanguine complacandum. Tertia vero fede fuper Ponti-cum confederunt,iamhumaniores amp;nbsp;prudentiores effedi, amp;nbsp;diuifi per famibas caftra figebant. Arcus ex neruis magno ftudio compingebant. Vnde Lucanus:

^Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rmewof^uearcuiGeticis interdite neruis. nbsp;nbsp;•

^CvTHisquos Amazonumvirosprifcatradit autoritas, Vexores Rex Ægy-ptibellum intulit, in quo a Gotthorum exercitu vidus fuit,quib. prxerat Rex Tanais, amp;nifi Nilus amp;nbsp;munitiones quas propter incurfus Æthiopum V exores fe-cerat,obftiti{rent,eum cum patria extinxiffet. Cumqj eum ibi pofitum Jçdere non valeret,teuertens fere totam Afiam fubiugauit,amp; Formi Regi Medorum tune fi-50 bichatoad perfoluendum tributum fubditam eflefecit, ex cuius exercitu non-nulli vidores prouincias fubditas contuentes in omni fertili täte poliere, deferto fuorumagmine in Afis partibus refederunt. Ex quorum generc dicit Pom peins TrogusParthorumprofapiamdefcendifle.Vndeamp;bnguaScythicaPartbijideft fugaces,fiueexulesdicuntur,fuoquegcneri refpódentesinteromnespene Afia: nationes, foli funt fagittarii amp;nbsp;acerrimi bellatores. De nomine vero Parthor urn

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aUquietymologiam trixcrunt^ '^^^^ccreturPAtthi^quaG p2rencamfug3Ccs,qüi3 ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apaceatibusrecefferunt.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J~i^^^ ^^^'EanaimpoO:mortem faiinternuminapofüerc,poGcuiasdeceG

] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^,^^^^^^^'^^^^^^^^^^°^^^^^^^^!^‘^minisadgentesaliasdiacrterunt,quibüs

diatius immorantibus mulieres coaäx ad incurfus bodium armafampfere,ex qiiibasaliqaxrediereadviro5yalixremanfere.Illæautemquærcman(ere,inptç-dam avicimsgentibustentabantiir,feddoäxarmisfortiterreditere, boGcfqd^~ ^^ perfevenientescum magna verecandiaabegerunt. Eodé tempore facreapud eos qui in Scythia remanfcre, duoinueneselegates, exregaliprogenieprocrei-ti,alter Plinius,alter Scolpytbus vocabatur, qui egreih de terra fua cu multitudi' neiuuenum,babitaueruntiuxtatiuuium quidiciturThermodoon.Incolqautetii eius terrxeos Sefuos bellis Sc faélionibus occiderunt. Mulieres vero eorum de vi-torum interitu condolentes,paucüsqui euaCerantoeddere, vtomnes viduæpati Hetu virorumCanguinem vindicarent, nee ex inde maritalia gaudiaadmifcrunt, fed tantum pugnis amp;nbsp;prxliis inditerunr. Cum quibus autem pacem kabebant, i concubituifetradebanr,ôdpartustemporcmafculosenecabanr,Scfœminasrc~ / feruabant,amp;dextrasmamillasabfcinderedecreuere,vtarmisS^fagittaadiodicio i^ f expeditiusvrerentur. Virginesautemearum, fpretis officiismulierum, armisêe venatioriibus inddebant, qux audientes alias fceminasfuigeneris a Gottbisrcli-dasprxliis exerceri,in earum coloniam tranderunt: qux omnesGmulfretsma-iori audacia fe ad inuicem cohortantes, quia Gne principatuincertiusfereban-tur,duasprudentioresÓ£audaciores, Lampedo videlicet Sc MarpeGamelegere, eafque principatuiprxfccere. Qux dum curam rerumgererent, Sepropriade-fendentesaliéna vadarent, forte Lampedo cepitGncspairioscontuendos: Mat-peGa verofeeminarumagminefumpto nouum genus exercitus attenraait, Sein , AGam proGcifcens diuerfas gentes bello contriuit, alias pace conciliais ad Cau' i cafumremeauit,ibiqueccrtum tempusdemoransheamfaxum MarpeGxappd-Jauit.VndeScVcrgilius: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

x^i^y^if^ra/f/exjaa/^acj/ar/f^^raa/e/, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Hicergomulcum temporis Amazones coforrats, indeegreGxTaleduuiutranf- ! iere,Armeniam,Syriam, Ciliciam, Galatiam, PiGdiam, omniaq;loca fcelidexet-citudQmuere,ScreuerfxIoniam Æoliamq}dédirasGbiprouinciaseffècere. Vbi diutiusdominantes, duitates cadraq^ fuo nominedicauere.EpheGquoq^tetn-plum Dianxmirxpulchritudinis ob fagittandiacvenandidudium, quibus fear-tibusdedicarunt, effuGs opibuscondidere. Tali ergo cafu exScythiagenitsfee-tninxpotirx videtria, per centum fereannos régna Aûxtenuere, Sc Ge demum ' adproprias fociasincautesMarpeGasquasfuperiusdiximus,admbntcm Cauca- 4^ ƒ fum repedarunt. Qux videntes proles fuas rarefcere,a vidnisgentibus concubid pctiere,ica vt fadanundina in anno femel mafculis mifceantur,Sc eade die future nbsp;I

tempore reucrtentescôcubituifcûoncedunr,pacribusmafcülos,Gbifœminas re- 1 feruances,Scarmorum vfuidéputantes. Dum verohxfceminxpartes AGxdeua- 1 Garent,Perfacum exercitus fuperuenit, quicumfœminisbellûaggrdG, XL.mil- 1 lia fceminarum cum MarpeGa occidere. PoG MarpeGam Sinope Glia das mater- 1 no principatui fubrogarur:'poGbac regnauit Orithyia, qux aduerfusMenelaum 1 ScHerculem mouicbellum, amp;phisdolo quam pugna Orithyia vida ab Hercule nbsp;I

fuitcapia, Sc de exercitu fceminarum fere centum milliainoregladiicecidere. ' Herculesautem reGituit Oritbyiam fororifaxAntiopx, quxcum Oritbyiacor- pa regnabarPoGea Orithyia miGtadScythiam, vtScychxauxiliamGbideGinarenr, quo contra magnum Herculem prxlium repararet. Arpedo autem regnabatillo temporeapudScytbas, qui recolens Amazones exScytharum feu Gotthoruge-nere proceGiGe,dolens tam inGgnes fceminas deperiGe,miGt Gliumfuuminauxi-lium Amazonum cum magnamulcitudine bellaroram,a quorum facie vêtiras

Hercules in Grxciam fe recepit. PoH Orithyiam fufcepitregnum Pentliefilèa, ^uxaudicnsGrxcosinTroiacexterminiumadueniflejfuccurïuifecontulitTro-'ïnorumcum Lxx.raillibusarmaftiriimjamp;ibiftrenuemuica geffit. Tandermbi-®®^’J®rouItis ex fuis ab Achille dicitur incerfeda. Poft Penthefileam Thaïe-J^'s ufcepit regnum Amazonum. Hæc adapace cum Alexandro, qui amp;nbsp;Paris, ræcosdeliicinfeftare.Erant autem Amazones varia vefte compolitæ,capillis ® fontetonfis, accruicedemiffis, mamillisdextrisabfciflïs,finiftrasftriduratunics coatftabant. Et erant eo tempore plufquam ducentamilliaarmararum. Et 10 *• ^^®*^“®^®®in«vfqucad lulium Cæfarem regnum egregic tenuerunt. p ’Wc vfque ad hæc tempora regnum tenent in terra quæ vulgariter dicitur

^eachbuj Gotthorum ^c^äeTde pho ^ (^ de Eurypylo Gott hor um Ee^ihMf d“ regina Tomjri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X1/1.

S^J’^U’adeviris Gotthorum fermo aflumptusfuerat, amp;nbsp;quanta fueritgenris tut o ^ °”*’ *^®f®®’’’*5^®cimusmcntionem., quarumforticudinehoeproba-1 '^’“nusdicit, Gotthos Regcro nomine Telephum poftmultatemporaha-Xo 1$^' ^'^^'i^°^^^^^^^iSy -—/»fpuuedtemcofiijump^r/tmge»s Telephum. quot;gofclephusHerculisfilius,forori Priami fuitconiugio copulatus,procerus co*'porc, fedtcrribiliorin vigore, qui paternam fortitudinempropriis viribusæ-quans, genas Sc for mam fimilitudinepræferebat.HuiusregnumMyfiamappella-ncreniaiorcs.CumicaqueHerculestemporeGedeonisfuifledicatur,amp;anteTe-^pnumfilium Herculis plures Reges habueritgens Gotthorum,fcilicet Varie,amp;: Waric,amp;Philetner,amp;:Zamolxem,amp;Tanaim, amp;diu poftTclephum filiü Her-ƒ is, amp;Herculesfuerit temporeGedeonis quiiudicauicpopulumlfraelcente-imooftogeGmoquinto anno,amp; ita videtur quod multis annis ante tempora Ge-cu^D^°^-^^-^ ® Scandia funt egreffi. Is ergo prædidusTelephushabuit bellum

Ad IIÏ •'‘'^^^»Vlyflcmquc profcquitur, idibus equo cadente, ipfe corruir, ‘H^eiaculofetnore fauciatus diu mederinequiuit: Græcos tarnen quan-uis LUCIUScxfuisfinibuspropulfauit.TelephovcrodefundOjEutypylusfuccef-it in regno ex Priami Regis germana progenitus,qui cum oWZaflàndræ amorem cnoincerciretTroiano,parentibus foceroqueferreauxiliumcupiens, mox ve-nicn^ftcxtinftus.Poftlonga vero tempora Cyrus illefamofusRexPerßirum cumTomyrisRegina Getarum hue Maftagetarum fibi exitîabile bellum infer-J^btranfmilTo Araxefluuio mortis amp;nbsp;regni pöenas fubiuit, cuius capu t abfeidum

iæquænuncAmazoniadicitur,vilt;ftrixabfceflît,amp;mutatonomineminorem ^cytbiamappellauit.amp;ciuitatemTamerafuonomine ædificauir,amp; adhuc hodie ucceltrices earum fœminæ agentes militiam, ftrenuæ habentur in opere milita-’lAterraearum adhuc hodie dicitur vulgariter Foeminca.

DeviZ/orid Gotthorum coutra Per/as amp;nbsp;Grae^t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X11/1.

P^SThxcDariusfiliusHyftafpisRexPcrfarumjAnchiriRcgisGotthorumfi-'äininmatrimoniopoftulauit,rogans,paritcramp;dcterrens,nififuamperage-’’ctvoluntatem. Cuiusaffinitatem Gotthi fpernentes legationemamp;petitionem JO P^i'iterfruftrauefg^q^jq^ijjrepulfus,amp; doloreftimulatus,contraipfos egitexer-^a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;millium armatorum, nauibufqs peneaChalcedoniavfqj

^a ny.zantiüinftarpontiö tabulatisduobus menfib. fatigatus odomillia perdidic wmatorura.Timens autem nepontcmciusaduerfariioccuparent, celen fuga m iraciamrepedauit, nee Myfiæ foIumcrediditcfTc cuturn. Poft cuiusdccefthm ctxes filiuseius paternasiniuriasvlcifci defiderans, de fuis feptingenta millia,

dcauxiliantibus vero trccenta millia habuitarmatorum.Nauesroftratas mille ducentas, qux ad nauale bellum roftris ferreis armabantur, onerarias autem ad tria millia legitur habuifle. Et contra Gotthos^rofedus bellum no fuit aufus tentarc,fed eorum animofitate amp;: conftantia fuperatus abfq; certamine confufus recédât. Philippus quoqs pater Magni Alexandri cumGotthisamicitiasfccderans Olympiada NeptolemiregisMoloflbrumfïliamaccepitvxoreni,vttaliaffinita-te roboratus Macedonum régna firmaret. Qua tempeftate Philippusinopiani pecunia padlis Odificanam Moefiç ciuitatem qua propter viciniamTomyn Regina Gotthidieratfubieda, vaftare curauit. Sed facerdotesGotthorumquiPi-leati vocatur, patefadis portis cum citharis amp;nbsp;veftibus candidis obuiam egrefli, ’ö patriisdiis,vt fibipropitii Maccdonesrepellerct, vocefuppbcimodulantes;quos Macedonesfibifiducialiteroccur-rere contuentcs(fifaseftdicere)abinermibus terrentur armati, amp;nbsp;folura acie quam ad bellandum, non ad vrbis excidiumcon-ftruxerunt,inito fœderead propria funtreuerfi.Quemdolum cum poftlongum tempus cognouiiTet Sitalcus egregius dodor amp;nbsp;dudor Gotthorum,c t. millia pu-gnantiumcongregauit,amp; Atheniendbus bellum intulit, in eis Perdicca tune régnante,quem Alexander apud ßabyloniam miniliri infidiis potansinteritü,por- nbsp;nbsp;1

redoanuloin AthenienfiumprincipatureliqueratfuccedbrenT.magnoqjprçlio 1 in hoc inito Gotthi inueti funt ƒ vidoria fuperiores, amp;nbsp;pro iniuria qua in Moelia nbsp;nbsp;|

Defapicfiiibfn Geit hor ran dr eortjfliariü eerufidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X F.

P\E INDE regnauitin Gotthis Boruifta, amp;venit ad eü in Gotthiam Dicineus, quo tempore Sylla in Romanis habuit principatum,amp; Dicinei confilio Germanorum terrasquas Franci detincnt,occuparût,amp;deditei Boruiftafereregiam poteftatem. Gotthorum regnum Ca?far qui penc totum mundum fuo fubiecic f imperio,crebropertentansnonpotuitfubiugare, neqs Caius Tiberius Imperator terriusRomanorum, licet fxpius attentant. Gotthi autem hoc commodum, hoc falubre,hocvotiuum, hoc agendum in agendisamp;riniudiciisiudicabat, quod y Dicineus eorum confiliatius approbabat.Ipleautem moreseoru baibaricosim- 1 murauit,ipicfcreomnem Philo(óphiam,Phyficam,Theoricam,PraóIicani,Lo’ 1 gicam,di(po(itionesixii. lignarum,Planetarumcnrfus,augmentumLunçamp;de’ ' crementum, Solis circuitum, Altrologiam,amp;: Aftronomiam,amp; naturales feien-tiasGotthosdocuit, amp;nbsp;ex beluina ferocitate homines amp;nbsp;philofophosinftaura- ‘ uit. Hæcamp;aliaDrcinens Gotthis peritiafua trades mirabilitcr enituitapudillos, amp;nbsp;non folum mcdiocribus,imnio amp;nbsp;Regibusimperauit. Elegit praterea nobilio-res amp;nbsp;pruden tiores, fecitque facerdotes, quos adTheologiam inftituens vocauic Ipeciali noininePfleatos,amp;quia tiaris capita pulliabant, arbitrer licvocatos. De-cedente vero Dicineo pene pari venerationeEumoficumhabucrc,quianecim- 40 par in folertia habebatur.Etenim Rex amp;nbsp;Pontifex ob fui peritiam illis fuit, amp;nbsp;in fummaiuftitia populos iudicabat. Et hocrebushumanisexempto,fucceditin regno poft multa tempora Dorpaneus.

IterufK de hed^ C oithorftm, ck Oßrogoffha, amp;nbsp;G»iua Re^ihtti eorum. Cap. X n,

A Nno xii.ante æramconditamvfqueadæram cxxv. in qua regnauitDo-^mitianus,amp;:fiuntanni cxxxvii.fcriptumnonreperi,amp;:ideohicomifi.De-mum autem Domiciano imperante æra cxxv. Gotthi eiusauaritiam metuen-tes,fœdus quod cum aliis principibus pepigerantdiftbluctes,ripain Danubiidiu jO ! pofleflam a Romano imperio dcletis militibus cum eorum ducibusvaftauere. CaputOppii Sabini qui inibi Romanis præeraf abfcindentes, caftellaamp;ciuita, tes amp;:oppida Romanis fubditadeuaftarunt. qua neceftitateDomitianuscuma--mni virtutefualllyricumproperauit peneRepublicaiamexhaufta, dlt; Fufeoeis prælato cum elediftimis viris amnem Danubii confettis nauibus inftar ponds tranfirç

MIÙFANIÆ Llb. 1. ï6i trance óoegit contra exercitum Dorpinxi.Tum Gotthiinfignesrepertiarma «peirunt,primoq5confliduRomanosdeuincunt,Fufcoq5duceimprimisexüin-o calhamilicum diuitiis fpoliant Momanorum, magnaque potici gloria per Joca proceresfuos pro gloria amp;nbsp;fortunaSemideosvocauerunt.Hiautemlicetcom-muniterdicerentur Gotthi, illi autem qui in Scythia commorantes in Orientali P ^g^æaneb5t,Ofl:rogotthi,quiinOccidentali,Vefegotthifpecialitervocaban-tur.htgensiftamirum in modum in ca parte S cy thiæ qua manebat, in Ponti lit-tore, tanta terrarum fpacia, tôt finus maris, tôt concurlusduminum tenens eni-ft'P^ândalus amp;nbsp;MargomanusSquadrorum princepseorumeflentfubditi.

° 3 ^“^^^xGepidarumabOrtrogotthaRcgeGotthorum,autbellumfibiparari, aunerræfpacium legatione prçmifla petiit derelinqui.Tune Oftrogottha,vt erat anjmifoJidijtefponditrelatis, Bellum taie fcabhorrere,durumq5foreamp;omnino iceldtunjconfligere cum propinquis, loco veto non cederefore dignum. Gepi-dæauteminbellairruunt,amp;inclinata parteGepidarum, Rex eorum pudendis °Pprobriisadpatriamfugitbellocoadus. Viflores Gotthi difeeffionecontenta “J »rapatria to to tempore foeliciterremanferunt. Poft deceflum Oftrogotthx 'Jtiiuaad regimen fublimatur, qui exercitum diuidens in duas partes, vnam par-^etuadvaftandam Mœfiamdirigitquçnegligentibus principibosfueracdeftitu« p’^evero Philippopolin ire feftinat, amp;nbsp;diu obfeftam inuadit, prædaque potitus f“^mducemquiinerat,fcederauir,qua(icumimpcratoreDeciopugnarurus, ^uiDeciuscœpitregnarcæra ccLXvii. Ad conflidum igitur venientes, ilico ^''** ^^7 iJecii filium fagittacrudeli vulnere fauciauit. Quod parer aduertens ad confor-tandosanimosferturdixifle, Perditione vnius milirisnihileftRcipublicædimi-nutumzafFeftu tarnen paterno compatienshofteminuadit,aucmortem,autvltio-ncmfiliiexpofcendojdifpofttoqj prçhofinemconfequiturvitç,Imperii, vltionis.

2f Gaffe, ^ r^lu^afio, ^ Clauäi^ Imperaforihus, ^pugnis eorum cum Gotthü. Capat Xm,

1 ^™n?°^“®’^regnauereannisduobus,xraccLXX.GalIoautemirtfatacc- Aru 170 denteGalhenusperfcarripuitprincipatumæra Ccixxr. tempore cuius Gottho- •^’■** *7» rum cxercitus cum multis nauibus per Hellefpontumin A^amtranfierunr, vbi multas cius prouinciæciuitates, amp;nbsp;opulentiflïmum templum Diantequodiupe-husdiximus Amazones condidifte, extradis diuitiis fuccendere, amp;nbsp;ipoliatam Chalcedoniamfubuertere, quam poftea Cornelius habitusreparauit.Quxctfi vrbistegiæ dignitatem obtineat, antique pugnxpofterisfignapræfert.Hac ergo œlicitate, vidoriis, fpoliis, prxdaque ditati tranfeuntes per Hellcfpontum i n iuo innere Troiam amp;nbsp;Ilium vaftaucre, amp;qua:erant a bello Agafhemnonis vixali-40 qtiantulumreparatx, hoftili gladio iterum feriuntur. Poft tale excidium iterum Auaeorum expertaeftferitatem-Nam Anchialonciuitatemaggreflj,quam ma-Vietnam Sardanapalus Rex Afly riorum dicitur conftruxifle, ibi multis feruntur ”^1110(16 diebus aquarum calidarum recrcatione iucundi.Erat autem ad infir-^'’mm efficaciflimc fanitatem.Ex inde ad propria repedarunt. Cumqueregio-^Komanisfubditas deuaftarent, Claudius Imperator qui coepit regnarcæra '-^Xxxvi.occurrit, amp;vidos coegit ad primas fedes Scythia* remcare. Romani j^ra i8tf ^“^^öiClaudium Auguftum,pro eo quod tam fortiflimam gentem a finibus Rei-

r, '■ïtemouiflet, infigni gloria honorantes, in foro iUi aureum clypeum, in ^3pitolio auream ftatuam collocarunt.

^‘Confian/ino Imperatere, ç^ Generic C^fferma»ark0 Goff herum Regi-bus,ç^ eorum beffâ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^uf X mi.

J^Emvm cum auxilia plurima DiocIctianoamp;MaximianoRomanorumprin-cipibus præbuilTent,fuccedente Conftantino Cæfare Magno, qui coepit re-0 iij

xra }ilt;rgnarezracccxxvi.aliquandiu fuutnegleóii,eoquadCzCarMagnusfucceden-tibusubiprofperiscontraParthos ScPerfasinfuperbiamtamuiüct.EtcumDio-^^^danus Acbillem in Alexandria fuperaffetj^MaximianasHereuleosScQaiu- nbsp;nbsp;i

^ntinos in AfricaattriuiUct, cœperunt Romani Gottborum auxiliadedignarû nbsp;nbsp;i Tune Gotthi Sarmatarum regionë aggreiïicopioGirimisfüperRomanosagmi- nbsp;nbsp;/

^lbusirruere,Sóvebcmenttvictutecanébadepr3cdationeócgladiovaO:auere.Ad- 1 uer usquosCondantinus adem indauramCj ingentiquecertamineDanubium 1 ^°^P^^^P^^^^^^^'^^f de diuerGsgêtibus virtutisgloria clarus, fed de Gottborum nbsp;nbsp;1 viaoriaampliusgJoriofus, quem Romani acclamante fenatulaude funtpublica ƒ P^^fecnti,quodtantamgentemvicerit,quodpatria.Reipublicxreformarit.Got- jo j ^biautemadiagapropriareaertentesilaidemaliquandiu habitarunt, fed quialf 1 Y^-^ ^^‘^^^dbus non cedcbant,itcrum contra Romanosrebellia attentaruDt,amp;: ƒ iub Ariaco S^Aurico qui tune temporis Gotthis prxerant, Pannoniam amp;Iraliam ces Liguriam inuaferunt, amp;■ commoditate regionis illcdi Guduerunefa-^° ^dimamRomanx vrbis xmulam in fuonominecondececiuitatem,quxab

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crediturfuiGe Verona,qux(vcalibidiximus)quaGvxRoma edappcl-

^^^ J^^-.^’^^^^^^'^^^^^enbriam, qux fuitiuxta paladem Mxotidemxdid- . cata. o t Ariacum amp;nbsp;Auricum Geberic fuccedit in regnum annoCondantini l

^^^ ii} xxvii.xra ccclih. Nam biccumedet nobililGmusgenere,gloriamgeneris 1 luiauorummagnalibus voluitadxquarc,S^primitiasregaiingete Vandalicacu-piens odenrareeontraHuimarRegem eorum bcUatentauit, vidumqueeoegita f Huimarautem amp;nbsp;VandaliexpuIG a fedibus ab Condantino prin-cipe Pannoniam petierunt, ibiquefere perfexagiata annos locatis fedibusim-decretisvelutincolxparuere, amp;podlongum tempusaStiliconema-gedroRomanxmilitix, confuleSepatricio inuitati Gallias occuparunt. VbiGnici-inosdeprxdantesimpedientibus Gotthis non potuere adprimasfedesinPanno-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remeare. Nam Geberico rebus bumanis exempte, Hermanaricus regimen iS7 Infcepit in Gotthis anno Condantini Imperatoris fecundo, xra cccLvii.Hic taultasSebelUcoGGfimasgentesperdomuit, fuifque legibus patere coegit, quem i mento nonnulli Alexandra maxima compararunr. Siquidem cumgentesdomi' p 1 , ramp;shaberctfubiedas, Se apud omnes earumfubiedioneclarasGorcret, non dl ƒ contentus,niG gente Herulorum quibusprxcratAlaricus,fcre trucida ta, ref du- I nm fuxfubiieeret ditioni. Nam gensprxdiâa quanuis m ultosfua vclocitate fubi- ƒ gcret, Gottborum tarnen fuhiacuit dabilitati, vr amp;: ip fa inter genres rcliquasHer- ■ manaricoferuirer. Pod Herulorum cxdem Hermanaricus in Venetosarmamo- nbsp;' ^cc,qui quanuisarmis defpedi,prxnumeroGcatetamen primo refidcreconaban-tur,amp;:licetab vnadirpeexorti Vcnctianiamp;Sclaviani dicantur, hos omnesHer-

D/ffiv/f^Âf, ^zxiMffffr^aaarM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^a/ X/X. rum gentium exti[eractriumpbator,aliquo vulnerc fauciusçgram vitamim-beciUitate contraxir,Se tuncAIamberRcxHunnorum in Oilcogotthosguiiaina Gotthis feiunéU manebant, inbluit amp;profiraait. Hermanaricus autem dolore ^Ineris amp;nbsp;Hunnorum potius, vitar fua: anno vx. eü defunäas. Cuius mots

1 Hunnis occadonem prxbuitprzualendi, ipßque Gotthi qui remanferant, extin^ ^ispene Odrogottbisamp;: Vefegottbisad ValentemImperatorem nunciostraaf-miferunt,vtpartes Tbracixamp;Mcebaseis traderetadmanendum: qui annuic,amp;petitas terrasconrulitexcolendaSjScDanu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f i bium tranfmeantesDacixädThracix largitione principis ia- fédérants

RiMvs Gotthorum gentis adminiftrationcm fufeepit Atha» naricusxra cccLXXXi.amp;regnauitannisxin.qui perfecu- jtra jSt tione crudeliflima aduerfus fidem commota, contra Gotthos qui in gente fuaChriftiano nomine cenfebantur,c£Edcs cœpic. il Exquibus plurimosqui nolebantidolisimmolate,fccitmartyres, reliquos autem multis perfecutionibus affliélos dum in-terficereprx multitudineabhorreret,deditlicentiamin Ro-’^3norum prouinciam tranimigrare. Æra cccLXxxix.Gotthi in Iftrum ad- Ara ff9 ^cdusfeujgQpfQsjn Athanaricoamp;Fridigemodiùifialternisfecædibusdeuafta-^unt ; fed Athanaricus Fridigernum Valentis Imperatoris auxilio fu perauit, amp;nbsp;ei cæpitpotentia prxminere.VerumtamenFridigernus quafifubregulus habeba* tut.Tandem veto negentisGotthicæ gloria fcinderetur,Fridigernus cum iis qui »iOncnteOftrogotthidicebantur,amp; Athanaricus cum Vefegotthis in Occidê-tctabernacula metabantur.TuncGudila Epifcopuseos legemdocuit Chriftia-nam, amp;fcripturas nouiac veterisTeftamenti linguam tranftülit ineandem.Ec Gotthi qui hadenus idololatriæ fuperftitioni dediti gentilibus facrifîchs fe voue-bant, iam nunc fide fufcepta ecclefias conftruxerunt, amp;nbsp;facerdotes euangelicos habueteJpecialefqjliteras quaseiscum lege Gudila eorum Epifcopus tradide-

^^ F*^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rei gratia legatoscum muncri-

CA ^”'^”’^”'P^ratoremroiferunt, amp;dodorcs propterfufeipiendaChri-lanændei regulam poftularunc. Valens autem a veritace catholica deuius, amp;nbsp;A-n^æhæreus peruerijcatedetentus, vtaudiuit Gotthos hdeifi catholicam fufee-piiie,applaufiteifdem,amp;miflïsba:reticis facerdotibus Gotthos perfuafione ne-randafuierrorisdogmatiaggregauit, in tam prxclaram gentem virus peftiferum transrundendo:ficq5erroremquem recens credulitasbibit,tenuit,diuqjferuauic vlqj ad tertiam fynodum Toletanam quae fuit lub Recharedo principe eelebrata. Gotthi autem ftatim vt Valentis literas fufcepere, amp;nbsp;fibi doggiatis fui ccclefias conftruxere, amp;nbsp;talia iuxta eundem Arium de ipfa diuinitate documenta fumpfe-4*^ te,vtcrederentFilium Patris maieftate ede minorem, amp;:æternitate pofteriorem, Spintum autemfandum nee dominum efle,nec ex fubftantia Patris exiftere, fed perFiliumcreatume{re,vtriufqjminiftcriodeditum,amp;amborumobfequiofub-^'tüm:aliamquoq} Patris ficut perfonam,lïc amp;nbsp;naturam aderenteSjaliam Filii,ali-^deniq; Spiritus fandi,vt non iam fecundum fandç fcripture traditionem vnus Deusamp;vnusDominuscoleretur, fed iuxta idololatrix fuperftitionem tres DeoS ^Dominosfaterentur. Cuius blafphemiæ malum per dcceflum temporum Re* gumq;fucceflum annis pluribus tenuere:qui tandem falutis fuæ reminifcentes,amp; inolitamperfidiamdeteftantesad vnitatcmcatholicæfideiredieruntæra cccxc. Ara ^^o

0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Igt;(fame Coithoramjdr morte ralenti In/fleratori^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput H.

ÇOtthi quiprimum Chriftianosa fedibusfuisexpuletunc,rurfusab Hunnis amp;nbsp;ipfi cum Athanarico amp;nbsp;Fridigerno fuis Regibus funt expulfi. tranfito Danubio , cum vim ferre non pofTent , Valentis Imperatoris imperio ar-mis dcpofitis fe dcderunt. Sed vbi viderunt fe opprimi a Romanis, contra

P^f^t^tatis rebeUia tradauerunt. Verum famis pericuïo eminem te rridtgernus amp;: Athanaricus qui viceRegu illis prxerant, exercitusinopixcon-dolere, amp;nbsp;imm undorum animaUum mortici^a eis dare,ira vtmandpium pro vno P^^^gt;^^^°^^^^ ‘'^^^^^^^nium mercaretar. Mancipiis autemSePupdieÜdii^m dißraais, ßboseorum auatus mcccatorpoPcebat,parentes autem Paluti pi^no-^m proui entes e^ereingenuitatem potiuspetitequarn vitam,dumqui ven-^^^’^gt;^ttxPeruetur.Contigitil}otempore,vtdiä:atorRomanorumFridigerDum ott orum Regulum dolo ad conuiuium inuitaret. Sed cum Fridigernus doH nefaaseam paucis conuiuio aduenißbr, Puorumin prxtoriooedPorum vox Pu-lt;P‘ä‘^^lt;gt;[‘b^pntonuk,ScyoccBcbilinonigooailPcovdodt^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;l igernüS,{uoPq} Poaoseripiensabinteritu imminenteadRomanorum necem m- 1 ^€^t ^oß^^znoccaßonem clegeruntbcllo magisquam famedehee- f ^,ScLupicinum amp;iMaximinüducesgladio occidere;ódliadie5Gotthisfamem, ƒ RomamsPecuntatem ademit, cerpenmtq; Gotthi iam non vtadaenx amp;pcregri- ‘ ^’ ^ J^^^^^^^^ziomini poßcßbribusimperare,totaPq;Septentrion.'iIesvfq}ad anubiumlub iure teuere, quodcomperiens in Antioebia Valens Imperator, cxcrciru in partes Thraciarü egreditat, vbilacbrymabibbello com- * mi ■ o vincenobus Gottbis in quodam prqlio iuxra Hadrianopolin iaucius ipPePo’ / 9^z)a Imperator in tarn vili caPella delitePcerer, Gotthisignem, I vta °^zit,apponentibus,cumregalipompacrematur:ócmcritoipPcabeistcm- ' I pora i crematuc incendio, qui tam pulcbras animas xternis ignibus tradiderat f concremaridas. Inuencre autem Gottbi illo prxlio confeßbres priores ex Got- I

t ts, zjaos dudumpropter adem a Puis Enibusexpulere,amp;voluereeosparticipes / ^^zprxda:Pux,quicumacquicPcerenoIuißent,fuereexcisaliquiinterfccli,aIi‘ ' ^^!!^.^^^^ ^^^^‘^zzfugia conßruxere, Sc non Polum perPeueratione ’ iriitiani catholici, Ped amp;nbsp;in concordiaRomanorum a quibus dudum except acrant, pcrmanPerc. Eo tempore VePegottbi Tbraciam DaciamOj RipenPem gt;nbsp;P°Rz^ziticropbxigloriam,tanquamPoIum genitale potiticolereincepcrunt. nbsp;nbsp;nbsp;/

f^i Ç^^^ TZANVs Gütern qui cœpirregaarexra cccxci.amp;regnauitannisvi.poll j y.^t^^^^^^P^^^^^h TbeodoûumquiagnominabaturHiPpanuSf^H’ I Comitis eleâumprxfecic imperio Onentisanno regnifui quin- / ^Oj O^tracremparuum Valentinianum Romanoimperio fubrogaun. Qui Valen- i timanus regnamecum Theodoboannis vm. Cum auzern eÛèc TheodoGus a- 1

^ ^iztute pr’xciarus,pra:cepcoram fcucricarem ûc Hberahia- 1 ^^.^ ^^^^^^^[^^£^pcrauit, veremiÛum exercirumadfortiaprouocarec.Acvcro ' ^^ ^^^P^^^^^P^^^Porccompertoimpecendi GoubosGduciamacceperunCfCoG 4^ 1 que Thracix ßnibus pepulere. Scdcum Tbeodoûus penc vfque ad dePperado- ! nem ^sgrotaïTet, Fndigernuscum Goahis diuifo exerdru TbeiTaliam,Epirum, 1 Aenaiam, amp;nbsp;Alatheos cum reßduis copiis deprxdams, Pannonie Puperuenir / Quodeum GratianusImperator qui a Roma in Gallias Peeeßerat, comperißet, I moxadcoscolleäo exerdru venit^amp;eorum exercitum cuiprxeratFridigernus, ƒ primoaduentu proßrauic. Sedcum quieuaPerantad Achanariciexercitumcon- 1 fugilFentj amp;nbsp;moX Arbanaticus deliberauit collega:Panguinem vindicate. Sed ƒ Gratianus occutrens venir ad cos, non ram armisquamgratiaamp;muneribuscom- 1 planandos,paCemqueFrmat viäualiaconcedcndo. QuodaudiensTbeodoGui 1 poPquam conua!uit,gratum tuiit,amp;:inbancpacemipPeconPenFr,Athanaricum- P ƒ queRegein quiFridigerno Puceeßerat, ßbibenignis moribusamp;maneribus Po-cia uit, amp;: Conßantinopolim acccdcreinuitauir,quiacquießenscum Theodo-ßo vrbem Regiam eß ingreßuSfmiranPque vrbis ßtum, ßationemque nauium, populoPque druerParutn gentium, qaaßin vnoFonte e diuerßs mundiparribus fearunre, En, inqmr, cerno, qaodincredulusaudiebam. In ralicrgo admirarione gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maiori^

DE REB. HISPANIÆ LIB. II. te^ tiiaioriquea principe fufFultushonore,obiitpaucis menfibusinterieélis, quem princcps affeâionis gracia plcne plus mortuum quam viuum honorans dignx tradidicfepiilturaî. •

J^EfvnctoigiturAthanaricoæra ccccxiiii.atteudentes GotthiThéo-^^^ 414 dofiibenignitatetu RomanoImperiofededere,fuereqi fineRege xxvni. annisTtexinde didifuncFœdcratijquosTheodoliusconcraEugenium tyran-10 *^utDquioccifoGratiano Galliasoccuparat,plufquamviginti miHiaarmatoruy fidèlesamp;atnicos intelligens fecum duxir, vidoriaq; de prædidlo tyranno potitus vltionemexegir. Sub Theodofio Alani, Vandali, amp;nbsp;Sucui Hifpanias lune aggref-fiAbniCarthagmem amp;Lufitaniamforciuntiir: pars Vandalorum qui Silingui ‘^’ccbantur,Bæticærefederunt : reliqui Vandalicum SueuisGaUeciamfuntad-^pti'PoftqiiaiiiveroTheodofiusquicœpitregnarecumGratianoæracccxciî, ^^^ j^^ ^regnauit cum eo annis quinque amp;nbsp;Valentinianus regnauit Romæ aunis fe-ptcm,amp;Theodofiusin oriente poft mortem Valentinianiiunioris regnauit mo-®®rcliaannisdecern, amp;fiunt in vniuerfo anni x v 11. Hic pacis amp;nbsp;Gotthorum Sentisamatorfuit, amp;nbsp;rebus exceftic humanisæra ccccxii.amp;fuccefterc ei Ar- Ara 411 W radiusamp;;Honorius filii cius, amp;nbsp;regnaucre annis xxv.qui luxuriofe viuentes Gotthisconfuetadonariafubtraxerunt.MoxGotthisincreuitfaftidium,veren-tibusne longa pace eorum ftrenuitas folucretur, amp;nbsp;iudicarunt indignum fe Ro-manorwDlubdicos poteftati,eofquefequi quorumleges ^imperiumcontem-plercjamp;quosinprxlio fæpiusdeuicerunt.SeddumRegem eligere procurarent annoxi. Arcadiiamp;Honorii, æra ccccxxni.in Radagafo amp;:Alarico diuifilé Ara 4^5 variis cædibus laccrarunt. Tandem in concordiam veniunt ob excidium Roma-norum,Sipariintentione vniforracconfiliuminierunt,vtambopariter corre-gnavent.Alaricus tarnen potior haberetur,amp;: ad dcprædandasitaliæ regiones ad inmcem diuiduntur. Sed Radagafus gencre Scytha cultui idololatria deditus, p Barbarie« inbumanitaïufcritatcfeuiffimus, cumducentorum armatorum mil-Hbuslealiaepartes vaftationeaggreditur vehementi, (pondensin contemptum Chri/hdiisiuis Romanorum fanguinem immolatutum.Cuiusexercitus abSti-licone duce Rotnano in montuolis loris Tufrix circunclufuj, fame eft potius quam ferro confumptusjipfepoftremuin Rex cap tus amp;nbsp;interfedus. Quo ex tin-do conforsregnialacrius cœpic regnare foins, nomine quidein Chriftiaflus, fed liæreticus profeffione. Qui dolens tantam multitudinem Gotthorum extin-ftain,habitofuorLimconfilio,adHonorinmmific]cgationcm, vtj,(ipcrmitterer, Gotthi pacatiin Italiamrefidcrent: hnantem aliter, belloforet agendum.Sed Honoriusvtramquepollicitationemformidans,initoconfi!ioc^ micnatu, vteos 40 afinibus ltaliïEpellcrent,prouincias longe pofitas, fcilictt Gallias amp;nbsp;Hifpanias quas peneperdiderantjConceflerunt. Gotthiantem acceptant donationem fa-crooraculo confirmatam, amp;nbsp;ad patriam fibi tradicam procefterunt. Poft quorum difceffum nihil rnali in Italia perpetrato, Gotthis nihil a Romanis fufpicantibuSj Snlico patritius,amp;focerHonorii,quifueratnatus de genere Vandalorum, gente pet(idaamp;dülofa,in AIpibusGotthosinuadereprocuranit.Sed Gotthi recolleétis aninus,vtfolebant, amp;nbsp;recolentes tantam multitudinem cum Radagafo extinda, omnempene exercitum Stiliconis vfq; ad inter necionem furibundo animo pro-ftrauerut,amp; in Liguriam quarn tranfierant, rediere, eamqj prédis amp;nbsp;fpoliis deua-ftantes Æmiliam pariter vaftauere,amp; Tufeiam difcurrerun t.

T T ne viftrix cædium expers remaneret, Alaricus cum fuis in vindiétafangui-* ■^nisRadagafiaduetfusRomam prælium inceperunt,obfeflamq5 magnæ cladis impetu irraperut. Sieq^ vtbs cunûarû getiu viótrix Gotchicis triumphis vióla fub-

cubuit amp;nbsp;captiua. Gotthi ante tanta: fuerunt dementia:, quod ^^^’^'/^gj^jj-^xc qui ad fandorum limina confugerunt, nee quemquam a fanduarus e runt. Ingrcfli vrbem omnibus pepcrcerumifediis quosextralocamat y ^^^^ ucneruntjChriftiamp;fandorumnominainuocantibuSjfimilifuifericor ia ferunt,inrcliquis autcmctiïpra:dahoftibuspatuit,feriendilicentiamp^ frenauit. Incurfantibus vero Gotthisin illa vaftitatepcrvrbem^um qui amp^ tens virginem confecratam xtateprouedam in tranfitureperiflet, earn mo c admonuit, vtii quid apud fe auri argentiqj haberet, voluntaricexhiberct. i * dcli confcientia quod habuit, reuelauit. Cumqj ille vaforum formam amp;: puk ir tudinemcxilIaantiquaRomanorumopulentiamiraretur,virgoait:Hçcva am hide facrariobcatiPetri Apoftoli funtcommiira.præfume,Haudes.ego acram hoftiam no audeo tibi dare. Gotthus ille ad nomen Apoftoli magno pauorepe terrirus,hocRcgi pernuncium nunciauit,quiRexconfcftim reportariomn ad facrarium fandi Petri per virginem illamfumma cum reuerentia iuflu» cens: Cum Romanis fe bellum gcrere,non cum Apoftolis lefu Chrifti. Redik ig turvirgo teueren tiflinns offidishonorata, re deun tóe cum illa omnesquicifcio ciauerunt, fuper capitafua vafaillaaureaamp;argentcacum hymnisamp;: cannant portantes.Concurrerunt vndiqsad vocescanentium delacibulis agmina Glit diana. Concurrcruntamp;: Pagani Chriftianis admixti, amp;d urn feruos Chrifti ic el dngercnt.calamitatiscxcidiumcuafcrunt. CaptaeftitaqjRomaabAlaricoan

bus Romanorum,tcrda die cuerfa vrbe partibus amp;nbsp;incenfa,incly ti amp;fpoliis amp;nbsp;vi-d’oria rcceflerunt. Deinde per Campaniam,Brutiam,Lucaniamqjfimili ftragc bacchantes,Rhegiumperuenere.Indeconicenfis nauibuscumSiciliamexiguo j ab Italia frcto diuifam tranfiredifponunt, infefto mari periclitati, multum exer- | eitum perdidere,quibus tanta fuit gloria de Romana: vrbis obtentu, vt nihil niali i fe pados arbitrarentur cuentum naufragü vidoria compenfantes. Poft paucos j autem dicsapud Confentiamquam ipiëdeftruxerat, Alariciis morte fubicaelh ' defundus xx viiH'cgnianno,æra ccccL.qucmfui nimiadiledione lugentes, Barfento amne afuo aluco dcriuato,in medio amne colledocaptiuorum agmine locumefl-bdiuntfepnlturæ,incuiusfoucægrcmio Alancuscummultiscopiisfe-pelitur, amp;nbsp;locoobtedo rurfusamnem proprio curfui reddiderc,amp; vtnefciretut abaliquo,omnes foffores captiuos qui interfuerant,cxtinxerunr.

A L A R ico fcpulto,ad regnifaftigium Athaulphumconfanguineumeius,for-^mamenteqj conlimilem fublimarunt a’ra ccccXLix.amp;regnauit annisfex» quictiii on adeoprocerx ftatura:,pulchritudine tarnen corporis eratinoculisia' tuentium gratiofus. Hiciufeepto regno rediens Romam,fi quid remanferatto-tuinabraHcmoreconfumcntiumlocuftarum,ncctantumpriuatisdiuitiis,immo publicis Italiam fpoliauit, imperante Honorio refiftere non valente. Cuius foro-rem Pladdiam quam Gotthi Roma:ccperant,tum propter nobilitatem , tum propterpulchritudinem inforolulii, ciuitateÆmilia:,libimatrimoniocopula-uit.EtHonorio rebusexhaufto iamquaficognatodeferens reliquitltaliam,amp; ad Gallias fe conuertit.quod cum audiflent Burgundiones amp;nbsp;Franci qui prius p G allias i nfeftabant, cœperunt fe fuis finibus coardarc. Vandali, Alani, amp;nbsp;Sucui q uos Gotthi fugaueran t a Pannonia, qui amp;nbsp;in Gallus fe rccepcrant, relatione ma-» iorum didicerant qualiter Geberic Rcx Gotthorum incommodis amp;nbsp;cædibüs cos in Pannonia coardarar,amp; a Gotthis coadi ad partes Confugcrant Galliarum, Vnde auditocorumaduentu,fe adHifpanos tranftulerunt.Cumqj Athaulphui diuGal-

ûiu Gallias mfeftaffet,ei vt ptmeipi paruerc. Conftrmato itaqj Gotthorum re-?,no .Mhaulphusaudiensinfolentiasbarbarorum, cœpitcondolere milerüs Hi-ipanotum,8coccutreteincurübus ^bandalomm. Dumautem telidisGallus Hi-fpaniaspeteïet,aquodamfuotuinapndBarcinonamfuitintetfarailiares tabu as iu^ulatüsxta ccccLV,Huius XibaulpbiScPlacidix roaitimonio conaniut qui- A.r4 45^ damadapuTepropbetiamDanielis-.Filiain Regis AufttiaffumetRex Aquilonis, weftabitexeisgetmen-.Sevocant Regem AuftiiTbeodohum,^ egem qm-lonisA.tl\aulplïum,necfteiitexeisgermen,qvbaprolem nonhabuetunt. e a i-teïe\poïiiwïinDanieledeRegibusS5nx8^Æ-gyVti,necre pc u ouv up vu 10 plieiauiijte^nvimRomanumverfus Auftrumconllftit.lmetea u 100 ^ omest e

^OsTobiwm Atbaulpbiprinceps Goxtbrsebgiwr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otidimus iWitannovno.LLxauxemSigericusRomanoruclade

Gw'im£(ivocvis,pTofuvado animo,termonetaxus,covavc. p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^^^Q^^^jj^ \ nbsp;10 bidus,Ubendicupidus,ad(olicttandasgenxesptu enn^^ Hiccumpluresbabetet

V\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam\aeete,odiann(cexeparams,claudicans eq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gcïitmxclicimswcnd-

WoUipxowwte jpopulusvexaremr, cœpita ? nbsp;nbsp;.^^^. ^quensHaned-m.Otdoirvtv\iisifte fuit •. pttmusGifextcus pat« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,^^A,^ cusvterbüsGunxexnandusvquarmsTtafarnundxs.q^^ ^^^ ^_^^^^^.^^^^^^^

rarSvgmmsptQpQnexetGoxxbos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^.^v^beWi quam pacis podot WarvMutAbenepheids conmuere, Gotmvq r^g^-^Q^^^^ï^p^apexemere. caaïadbt,cürvtraipïumcondnuocon(pixaxnnx,^ ,eanum xeneux tribus anms æ/âa^ô Êxa ccccLN x.N aba Sigedeo in regno (ucced ^obe\\xcaaiavxxxicxpsaGoitbxsefeaus,(edadpacem

lumwroicm ewsoUva captam ei remem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Couftaubum patb-leproptev tempublicava advutoremAtaq, ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,V audaVos üwtuocaix»,WawnomKwscauUbatbans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ SvliaguosvnbxucabeWupxolVïamtAYnosqu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^•.Q^pÇvApevÇuereexAU-

axs^obVvdxegmnomme^GundeïxcoRegvV au nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ov^omexumexuspoten-

Wedaxeux,^dumeumNa\xaeoxx^^%exexeuxamto^^^ ^^{^^^x.zxz^zv:^Qi^^s^t^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kIgcxo Gadi-

^'^'»^^^»«‘aVy^ompamxNdUt^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AWxcouaxxbagü,

W\^xxuxN auda\b, Maxus, USuems, R ^^^^^^. ^ V^oRxbus^aVvqxxauxas pxo-^ ^dxaxmux xuT oWam^Romauo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^.^ataedbVv aUmpexaxoxe

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uxcumcus U ^^ abqxxam

\0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeTb£Hdor£Ao,écafttHw»»orwm. Cap«t nil

J KixkRegedeVunöio AVevxdoxedus Ïucceditmxegno xxa ccccrt^.Btxe- AfA ^s 9 ’ gnawitanuis x-x-xx xx- quiregno Aqxxitanico noncontentus,pacts omanx fedasxccu£ax,v\xxaq,mun\cipiaRomanoxumiuiscxdfeusoccupanxt,Anxe\xa-aaïïmoWxmumGaWxx oppidunaobtedummn\usNxxxbus oppugnanxt ,a euxus

obfidione eminente virtute Etii Romanæ militiæ ducis non impunitusabfeeffit. lufluigiturValentinianilmperatorisEtioremoto amilitiæprincipatu,euTheu-doredus Narbonem vrbem fame amp;nbsp;obfidione diutinainfeftaßetjturfusa Litono Romanæ militiæduce Hunnis auxiliantibus effugatur.Litoriusautcmclumpri-mumgeflifiet bellareipublicæ contra Gotthos,dcnuo dæmonumfignis arufpi-cumqjrefponfis fallacitercircunuentus,bellumcum Gotthis iniitmoriturus,a-mifibqj Romano exercitu,miferabiliter interiit fuperatus: fecitq; intelligi, quantum ilia quæ cum eodem periit multitude prodelîe potucrit, fi fide potius quara fallacibus dæmoniorum aufpiciis dimicaffet.Extindo igitur Litorio amp;nbsp;receptis epiftolis Valentiniani,Theudoreduscum Romanispace inita,denuo aduerfus HunnosGalliarûprouinciasdeuaftantes,atq5vrbesplurimaseuertentes, in cam-pis Catalaunicis contra Hunnos amp;nbsp;Regem eorum Attilam bellum aflumpiit. A parte Romanorum tanta Etii patriciicuiinnitebaturrefpublica,virtusenituit,vt in eaparte Hunnorumferocitas fopireturauxiliantibus Francis,Burgundioni-bus,Saxonibus,Vrionibusqui quondam fuerant Romani milites, fed tuncinau-xiliumrequifiti.Sangibanusautem Rex Alanorummetuperterritusfuturorum, Aurelianis ciuitatem Galliæ vbi fiftcbat, pollicetur Attilæ fedaturum. Sed vbi Tbeudoredus amp;Etiuscognouere,anteaduentum Attilæiniedis aggeribusoc-cuparunt,amp;quiafufpedum,cuftodirifaciûtSangibanum,quem cum genre propria in die belli mediû ftatuere. A ttila autem Rex Hunnorum tali diferimine con-turbatustimüitexperiri,amp;futuracœpitperarufpicesfcifcitari,quiprænunciantes infauftahoc folatiiprædiXere) quod dudor aduerfæ partis occumberet, amp;fua morte triümphumfedaret.Eratautc in campis illis locus fuperexcrefeens, quem vterqj cupiebat exercitus obtinere. Dexteram partem Hunni,finiftram Gotthiamp; Romani cum fuisauxiliis occuparunt. Inter quos dextrum cornu tenebatThen-doredus,finiftrumEtius cum Romanis, mediumSangibanus. Exaduerloautem acies Hunnorum ordinatæ, in quorum medio cum fuis Attila confiftebat, vthac ordinatione ab imminenti periculo feruaretur» exceptocornu Attilæmukiplices populiamp;nationcsdiuerfæquasfuæfubdideratditioni,fuægentisexercitumam-biebant. Attilaautem folicitusfuperomneS)fuoserigitadcertamen.SedThurif Î mundusTheudoredi filius,amp;Etiusdux Romanuscruento Martecollisfuperci-lium occuparunt. Arderico Rege Gepidarum qui ob nimiam fidelitatem confiliis intererat amp;fecreiijs,amp;i:ValamcrRege Oftrogotthorumquieratfecretitenax,do-li ignarus,blan dus alloquio,cum elTcnt audacia ftrenui, amp;nbsp;eos Hunni (xpiüs infe-llaflent, ne dixerim fubiecilTent, adiuuantibus fupra modum venientes Hunnos collis bénéficié facile turbauerunt.Attila autem videnS fuoscaufadida turbatos, eos alloquitur,nequi hadenus inuidieXtiterant, nuncinferiores inuenirentur. Hæcamp;aliaillodicente,accenfiinpugnam præcipitantur,amp;præfentiaRegiscun' dationeminertfbusauferebat,bellummanibus aggrediuntur atrox, multiplex, immane,pcrtinax,cuifimileantiquitas nulla narrat, inquogeftatalia referantur, 1 vt nihil clfet quod in vita fuaconfpici potuiiretegregius,quihuiusfpedaculinon fuit contemplator. tantaenim fuitcruoris efFufio,vt fluminisalueus,ficutfolet imbribus inundare,fluenta traheret mixtacruore. TuncTheudoredusRex Gotthorum dum adhortansfuos difcurreretper exercitum quipugnabat,cuiustelo occidit,ignoratur,nifiquodequo defilienscalcantium pedibus conculcatus vi-tam claufit vltimæ fenedutis. hoc fuit quod arufpices Attilæ prædixerunt. Ibi eti-am fui t occifus cognatus A ttilæ Lauder icus. T une Gotthi fe ab Alanis diuidentes Hunnos fortiterinuaferunt,amp; pene Attilam extinxerunt,nifiqüod vidensfuo-ruminteritum fugitadcaftrajamp;inambitum quemex plauftrisamp;lcriniislibint' mauerant,ferecepit.Thurifmundusautem Theudoredi filius de colle quem cum

vulnerarumjfedfuorumprudentialiberatusapræliandiintentionecefrauit' tins etiam nodisconfufionediuifus,cum interhoftesmédiusvagaretur,fiqmd^ uer fi Gotchis acciderat,intrepidus inquirebat, tandem ad caftra veniens relique.

nos cadauenbusafpexerunt, Sc tarnen Hunnicrumpcre non audebant.Sciebanc amê Goithi Atnlam nonnifi mag^acladc peccuffumccrtaminadexxiare,qvxanx-nistamenartnistcpcret,tubis cancbatmtnansincutfus,vclutlcoconfoffioncvc-naW\pi:ouocatus,quifpeluncx aditus obambulando ,nec audet infurgere, nee ceffatbttnuibus vicinaterrere. Sic AttilaRcxbeUicofus licetindufus (nos tur-babatîenut autemdefpetatis rebus in fupremo agminede feUisequinispytara \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fttuxiffc,Nifxittuetentaduerfarii,ftanxmisCeingcreretconrumendurrx,ixeautah-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quisdusNutecletarctur ,aut in poteftatemboftium dorrxxnxxsxantarurn genn-1 »«»4«to«.V^Glt;»tó4eig«lt;Koae^'»^»»*»«^gt;«J“^ A nbsp;nbsp;nbsp;«cnuamutefaUctastubfecua.doloubusftimrfanexpte^^^^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vbtatumàemumintetàenûïtima cadavtctatcpcrctunt, .,''^?J i » f rentia

' ^®'™“4““““gt;“™'“V°^'SXosmoaemv«riSNotakvmdicat=.^ WpltóoAlUua.vKrausimpaamHün ^ ^^^^V^^^^^^^^^

\ nbsp;nbsp;nbsp;iaV,o[aaaas,con(uVukvta4fcdcsptopnas nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;. ’ , onnóconfibumnonvï

’»««SttiK,a4roMrf^'»«6'aro “ ^^^^^^^^^^^mceiftatramsc ’^’»»■•^Vanciauto.q«»^' X ^ „,„^j,,i„a\teieperaet iottwtuxbaga\xdctex,xptc tamcrxXxc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nrn^o beWo ab vtxxVqxxepatxxbus

^tït^nxiucceSucexxatncn. Xnboextaque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mxWxbus E xaxxcotxxvn SC Gepi-

UKtmiamc tnxWxa exta €ctuntux, exceptas nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'kluka Egna cœVx Sexex-

Xaxo.xa,qxa^vxtcbe\\ummtxtuxsvu\rxexxbuscotxcx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;^ ^W cxxxdeVixas bgna-

X0««»«««^t«eefe«».T»^~F:^^

(cata,aSo\isoce^£uappaxuxtft.cXXaCoxïxexcs, q g Xratav^is pex ruboxem x-

X!^\t'^\^\\t^Vi^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;An\o metueus pvoewn-

Kvi\^\i,t^zz^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^^^^^-s: oïoÇavn a canvp\s Cata-

\v\\;\z\^z^\.zyàzt^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^e,wsvoV«ÉodW-Y\CaVA\a\i-

■^MçxxWa kvWx tSû’^axi.vt, xp^urevepae Kitowa nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nûaxwtv àonû-

a.'avùiXÂTaYepetexe naauEonts amp;L xWe Çanao vas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v exo xcvxA-Wo^exxxxxxocUtxxxaxus xxx^Xoxxxas

\ ^^^'^V\^YxxsVX\ixxnox\ixxxcaxcxxxxs'Êo\oXaxtxxcà:xxx, pace co XxrfxAe'^exxaïaxx-

^^^'’^aMxxxxpaxxxo^axxxpxxXo «paexoxexxcXxai ,£xxxXaxxp}xxxxx% N\xoxXoxx, ócoe xxxxx-ütTbeudoïico ,0* rt^uVw SweuorMW.

’TRinockxcnslt;j)exxcx,axx\xsexvispQRxxecexxx£xatexx\axxxxxaccccxc\it..an.xxx^ Rx* \^5

inimicum. Hie cnim Rcchiarius ex quo Thcudoredi Regis filiam duxerac, de fc præfumensvniuerfampene Hifpaniam fibi crediditoccupandam,Habensfedes Galleciam amp;nbsp;Lufitaniam, e quibus egredien^Hpanias inuadebat, cuiTheudo-ricus cognatus fuuSjVC erat modeftus,per legatos pacifice demandauit, vt non lo-lumrecederetafinibusalienis,verumetiamnecprxfumeretattentare. Cumque adeumThcudoricilegatioadueniiret,tumido animo fie refpondit: Si hiemur-muransTolofamveniovbi fedes, amp;fipoteris,ibirefifte.HisaudinsThcudoricus compacatisgentibusquibusarmamoucrar,aGalliaGotthicac5traRechiariuni propcrauic. Cui cum Rechiarius cum magna copia occurrifler,confcrtoprxlio iuxta fluuium V rbicum inter Aftoricam amp;nbsp;Legionem, Theudoricus vidor eni- lO tuit.CaefisSueuorum agminibusaliquantis,amp;multiscaptis,plurimifquefugatis, ipfepoftremo Rex Rechiarius telofauciuscumpaucisaufugit,carenfqueprxfi-dio Sueuorum nauemconfeendit, folius fugaeprarfidio comitatus,aduerfaquc proccIlaOceani Portugalcproiicitur,ibique captus aduerfario redonatur pn-uatus regno, vidoria,atquc vita. Theudoricus vero vidor exiftens, fubadis pepercit,eifque prxfccit clicntcm proprium nomine Aliulphum, qui Sueuorum perfuafionibus incitatus prazuaricari praefumpfit, credens fe æqua cum domino poteftateprouinciamobtinere.eratquippe Auernorum ftirpegenitusanobilita-te Gotthici fanguinis alienus. Quo comperto Theudoricus contra eum exercim dcftinauit,quimox venions eum in primo certaminefupcrauit,amp;fuorumauxilio i^ dcftitutus,capitcpleditur,fenfitqueiratum quern ncfciuitfcruareplacatum.Tiic Sucuireólorisintuirum cótuentesfaccrdotesfuosadTheudoricumfupplicesdi-rexerunt,quos ob pontificalem reuerentiam grate fufcipiens non folum impuni-tatem Sueuis indulfit,fed vt fibi de fuogencre principemeleuarcnt,flexusmiferi-cordia condonauit. Occifo Rechiario Theudoricus de Galleciaad Lufitaniam pertranfiuit,amp;dumEmcritcnfium vrbemintcnderetdeprædari,ianâ:a:mariyri5 Eulalia: miraculo territus cum fuo exercitu mox difceflit, amp;nbsp;cum parte exercims duces dimifit,qui eaquæin Hifpaniisacquifierat,tucrentur,amp;partemvnamcx-crcituscumducequiCeuriladicebatur,adBaquot;ticamdeftinauit,parten?aIiamcu S unerico amp;nbsp;Nepotiano ducibus Gallcciæ députa uit,qui Sueuos apud Lucum fa:- jO uis cædibusvaftauere:amp; ex tune Gotthorum duces in Hifpaniis prxfuerunt.Ex-indcTheudoricusSueuorumgentecum fuis principibus fubiugata in Gallia® Gotthicam eft reugrfus.Et tune Agrippinus Comes vt Gotthoruauxiliamererc-tur, Narbonam tradidit Theudorico. Poft cuius difceftum Sueui bifariefuot diuifi : alii Mafdram Maffilæ filium in principem elegcre, qui tantum duobus an-nisregnauit,alii Frantam. Mafdraautemftatimmortuo,parsMafdra:filiumeius fubftituitRemifmundum,quicumFrantaillicopacemfecit:amp;amboparitcrfo-dcrati partes Lufitaniæ deuaftabant. Poft biennium mortuo Franta, parseius Frumariumfibiprxfecit, quicumRemifmundofuper regnipræminentialitiga-ret,euertit Flauiam vaftationes in patria exercendo. Remifmundusamp; Lucum,amp;^ 4® Auriam, amp;nbsp;maritima deuaftabat. Sed poft biennium Frumario dccedente,Re-mifmüduspacecumGallccisinita,Sueuorumin Galleciaobtinuitprincipatumj Sueui cnim cum fibi in rcgulum præfecerc. qui ad Lufitania tranfiens Coimbria pace detcntamdiripuitamp;exhaufitjVlysbonam etiamoccupauit, Lufidiociucamp;: incola qui illic pra:crat,eam tradente. Poft aliquot dies Remifmundus bis fuccef-fibus cleuatusad Theudoricum Regem Gotthorum nûcios deftinauit,amp; paeem amp;amicitiam poftulauit. Quos Theudoricus benigne recipiensannuit portulans, amp;in fignum veriamoris coniugcmmifiteiperSallanum quendam ex officio palatinocumadiedionemunerum amp;nbsp;armorum. Et receptaconiugeamp;muneri-

buscoepitampliusfuperbire,amp;Sallanumdonariishoneftatumremific ƒ5 ad Theudoricum cum epiftolis fuælaudis. qui cum adGal-liamrediiflet,Theudoricum ab Eurico fra-

^^^xv^ ^'P^^i iedere,quo amp;nbsp;frater, fucceffit in regno æra d v i.amp;: regnauit an- ^^^ ^g ftauit P ** '1^ ^^° honoreprouclt;Jus amp;nbsp;criminc, partes Lulîtaniæ impetu deua-Petior ^™^**^^®amp; Cxfarauguftammiflb exercituin dcditioncmrecepit,fu-Hifpaniam fux fubdidit poteftati, Tarraconem amp;nbsp;prouinciæ nobi-uctfus ^'*^®*^®P‘’5P“®rat,irruptionccxercitusperagrauit.In Gallias autem re-

*®dcn$R’ ^'^‘’^hnum ab Vrfo Romano milite interemptum.A^ndeatten-cipatuif*****^*''' j®?®”““* conturbatum Arclatum amp;nbsp;Mafliliam fnbiugatas prin-busin **j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Riothimum Regem Britonum,quicumxu.milli-Adh ^^^''^^®*’®fatRomanorum,bellareftauransvidorextititamp; opprdTor. b æf p*^”*^®^® GizericusRex Vandalorum qui expulfusab Hifpania rcgna-wAP ^*'quot;'^?^°^^^*°^™'^^^'‘*husincitabat,vtdum rcfpublica turbarctur/pfe lilt ''æ^ ^’^'^ placidafrueretur. QuodEuricus grate fuleipiens Hifpanias Gal-rclw^^^p™ ^^'^^^”^*°'^^® prouineiis fubiugauit.Cumque quadam die apud A-'^^Gotthos adcolloquiumcongregaflct,amp;:Gotdïimanibustclatcnercnca r ® «rialiaviridi,aliaroteo, alia nigro, alia crocco colore, naturalem ferri fpc-

^^ ^ '’’'^'«haliquandiüitnmutatam.Subhocrege Gotihi legumfuaium da tut a ad fipturxfenemredcgerunttnamantca tantum moribus amp;:confuetudine tene-3iKUt,Oblie ArdatiEuricus Rex,amp;: morte propria vitam finiuit.

P^Vaicq niortuo Ardati filiuseius AlaricusapudT.olofam adGottliorum re-g'racii fublimaturæraDxxn i.amp;regnauitannisxx i n.aduerfus qucmFlu-Qumus Francorum princeps Gallix Gotthicx regnu alfeâans, Burgundionibus “biauxiliannbusbdlum niouit,fuCfquc Gotthorum copiisipfum poftremo Re-

•'N b ^'’^'^®'“®,qviiin Italia tuncregnabat, erat paruulus, vix quinquen gt;nbsp;nWjïNarbûnxAlaticQj^QfjyQ fubrogacurxrauxLV i.regnansannis quatuorji- ^^^ 54^ ^^k^j”^^^'''^’'^'”^®hcitateamp;;ignauiafummus.Deniqi vteadcciuitasaGun-flebadoBurgundionumRege direptafuifict,iftccummagntfuorumcladeBar-^nonemferecepitjibimoratusdonecregnifafcibüsfugxignominia priuaretur. J 'denfe^nonpofreproficerejin AphricamtransfretauitpolcensfuiFragiumVan-dalorü,quifincauxilioab Africarediés,obmecum Theudorieün Aquitaniam fc tecepit.Aq'japoftannicirculuniin Hitpaniadt rcuctliis, arq;Thcudotici Regis ^ceduodecimo a Barcinone milliario commiflo pralio eBug^ur, amp;nbsp;interift tra?

V^^OsT raortcmAmalaricimatcrprofcflafcxusfragilitatemcumfpcrne-Wti^,rcturaGottliis,Tlieudium confobrinum olimfiliifui tutoremobgt r-inanitatisgratiamaTufciaaccerfluitjVbipriuatcdegebatjiicum in Rc-^gemcumconniucntiaprincipumelcuauitxra o tx x Siregnauitannis j^ra ^yo ^J^'quot;^enfibusquihque.Quidum eflet hxrcticuS)paccm tarnen conceflitec-^‘'■‘bMeovtliccntiamcatholicis Epifcopisdaretinvnumapud vrbemB^egiam

p conuc^i^ç^g^q^æc^Qq^ßaddlfciplinamecclc^îæ pertinerenijibere ordinärer. EoregnatnçjJum FrancorumRcgescuminfinitiscopiisinHiipaniamconuenif-lcnt,amp;Tattaconenfcmprouinciamdeuaftarcnt,GotchiduceThcudi(clo,obici-busHifpaniæintcrcluûs,Francorumcxcrcitummultacumadmiratione vidoriç proftrauetc.Sed dux idem preceatq^ ingcntipecuniafibidata,viamfugxho(li-busreüduisvaius diei nodilq^ fpacio condonauit,cxtera infœliciû turba cui traf-' r ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

KUS collati temporis non occurrit, Gotthofumpercmptagladiononcuafitiamp;fi« infidiofamFracorumcalumniamrcpulitab Hifpanis.Thcudiusvero immemot beneficii Amalafucntar, póft ahqübs dies earn fccit inbalneo ftrangulari.Ecquia ipfafcamp;filiumluftino Catholico Orientis principicommendaratjCumaudiflet facinus,condoluit interfedæ5amp; mifit Bclifarium ducem amp;nbsp;patricium,vcinTlicu-dium vindicaret. Sedipfo intercepto negotiis Romanorum,atKeaducntum eius fuitThcudiusinterfcöus,amp;ficremanfitimpietasimpunita.Pofttamfcclicisfuc* ceflumvióloriaï transfrctum Gorthi minusprouide hauigarunt.Deniqucduni aduerfus milites qui Septam oppidum inuaferant,pulfisindc Gotthorum mili« tibusTyrrheni littorapertranfiftent,amp;cidcm caftrum magna vi certaniinis ex- i® pugnarent, aduenicntc die Dominico armis depoliris quieuerunt,ne dicmfactum prsclio funeftarent. Hac igitur occafione reperta milites repentino incur-fu aggreffi cxercitum mari vndique terraque conclu (urn, inermem exercitum ad-co proftraucrc,vtnccquidem vnus fupcrcfl'ctqui tantxcJadisexcidiumnunci-arct. Necmoraipfum principem débita mors pra uenir. vulneracur enima quo* । dam in palatio qui iamdudum dementis fpeciem, vt Regem decipcret. ßmulant. i Finxitenimarte infaniam,vr principem trucidaret.quo vulnereRex piofitarus vigladiiindignantem animam cxhalauit.Ferturautem ineniffionefangumi'có-iurafle,ne quisinterficerct percuftbrem,dicensfe congruam meriti viodaudU nem reccpiïfc, quod amp;:ipfcpriuatuscómifcratinducémfuü.IncercmptoThcu- ^'' V^7 lt;ji0jTbeudifclusduxcxercitusGotthispraîficiturin(.unâantcrafraDLxx«vn.amp; rcgnauitannovno,menfibus tribus. Qiu dum pluriniorumpofentum connubia proftitutionepublicamacularct,amp;obhocnecem piuribus procuraret,prïeucn- । tusmanucomuratorum Hifpaliconfoditur,3cinterepulasiugulatur.

De ï^^ifa Jiegr. Cap. XJIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ara j8« XtinctoThcudifcloin regnum AgilafublimaturaeraDLXXXvni.amp;rc-•^gnauitannis quinque.Ifteaduerfus Cordubammouicbellum;amp;incontem-ptumreligionis catholicat fcpulturam beatiflimi Acifclimartyrishoftiumamp;iu- i mentorum præfentia profanauit, amp;nbsp;inito cerramine contra ciuespœnas dignas fandis inferétibus,proutmcruir,eftexpertus.NambellipræfentisvJtiünepcrcuf-fus filium cum copia exercitus intcrfedum,amp;thefaurum omnem cfi indgnibus opibus confufus aftifit. Ipfc vidusacmiferabilimctufugatus,apudEmerit£ni!C recepit,aduerfusquemintcriedoaliqüantitemporisfpacio Athanagüdustyian-nidc regnum præfumpfir^dum cxercitumcontra fc miftum Athanagildusipud Hifpalimproftrauiftet. HincGotthi videntesexcidio proprio fe cucrti,amp; niag:s metuentes nc in Hifpaniam Romani milites hac inuadetent occafione, Agi bui Emenex pcreme4pnt,amp; Athanagildi fe regimini tradidetunr.

^^ ^9i f^C c i s o Agila Athanagildus tyrannidc fit fuccefior xra Dxcin.amp;regna-'^uitannisxi iii.Hiccumiam dudum Agilamrcgno priuareconaretur,auxi-ha militum ab Imperatorc luftiniano popofcK,fed fubmouere Agilam a regno non potuit,donccafuisfuit Agilainterfedus.DccefiStautem Athanagildus! ok-ti propria morte,amp; vacauit regnu menfibus quinqj. Poft Athanagildu Narbons:

Ara tfo7 præficitur LuibaGotthisxraDCVii.amp;rcgnauittribusannis,quifecundoaniii! poftquaadeptuseft principatum,Leouigildum fratrcmnoniólum fuccefloren’, fedamp;participcmregnifecir,amp;Hifpanix prouiforem,ipfc Gallic regf’o conten- ) tus.Sicregnüduos fuftinuit,cünullapoceftaspaticns fitcofortis-Huicaiité vnus tantii annus in ordinc temporu reputatur,rchqui Lcouigildofratnannumcratur. Duxerataute Lcouigildus vxorcnomincThcodofiam,filiaSeuerianiducispro-uinciçCarthagincfis,quifucratfiIiusRcgisThcoderici. LuibaverodefundoLe-

Ara do ouigildusadeptuseftHifpaniçamp;GalliçprincipatuxraDCX.rcgnauitannisxviin

HiebdUsregnum dender ans ampUare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multos po-

wlwm concordante fanore viâoriarum, Si ammo ƒ ruxicBategiam ifte ce-pnlos Çndugauvt. Cantabriam na^qstfteobunnite p^ifpanwe emirates. pinSabanaab eofuitdedaa•. ceffetunt et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caftraqux occupane-

fuditquoc^idinetfo prxlio milites aàuerfantesSi q contra imper m tyran-ran^eisabftnlitàimiGando.Hemergilàum dein e i jnibusnoluitconfentire, aiuatemobfeffnmHilpalidolo cepit,Só quiane an ^^^^^jj^aimpius dignuDeo tomêdsuriisernciauit.Demum fecuri pe«qStotulit,rcgn«mc®corüin jus matvjtetn confecranit .Pofoemum bellum Sneu nbsp;nbsp;nbsp;^^ pQ^tusHifpanraarnplra-

;□ Gottbotumbéllo eeleri comrantauit,S6 magna ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. S cd oftufeauit in eo

wrotimpictatistantxgloriamprobitatrs.Deu q, _ ^paUnfemSiMaufonamE-iacatbolicos perfeentione commotaEcandrum nbsp;nbsp;v ^.^g^o r elegauit, ecdeiiarn

raetitenbvûfanetiffrmos Epitcopos, Sc alios plurr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pj^oribus knanxpdUlc-

reditusinMcanlt.Scpriuilcgiaearum abftubt^u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decepit. Aufus quo -

^applicauit,plxro(qsfmeper(ecutionerlleStosa ^ ^^^^^^^^^^ç^Yumexplebe, lt;\ueintci extetabxtebs lux contagia catboncos t ^^^^ (2x(at auguftanum, quem. fedklaectdotaXb ordinis dignitate,bcutV ineen nbsp;nbsp;^gp^^i^^ainfctnum .Extitic an

• dcbpdcQpQapobaumeft'efccit^amp;ctanqnamacjV nbsp;nbsp;nbsp;pQ^eutifftmosac nobibffi-

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mosxibt^antcapite mnti\auit,autablatisopr ?^ P.^p^^(cr,lt;^rariumderapinisciui-

tdcgann.Vi(cnm qnoqvbc pïimns\ocupUtaurt,p ^^^^ ctiam Inter lues regab v e-Urnra bob\nmq,mannbns auat’ locupUtaurt. nbsp;nbsp;nbsp;^^^ .'^1 am ante turnKeges qui

bettgucoopettns refeditinregabloboïnore (^^^^p^^^creonuiuebant.Con-lactant,inveb\bnsSlt;.eQnfcffrombusmi.btrDUS ^^^^^ç^YK.ecoço\vmuom.mauit.ïn. diiit emnatetnin Gc\tibe.ria,quam exnomm ^^^^-^^^ conEituta, correxxtbu-Xc^ibnsqnoqneeaqnxabEnrico videbanttrt ' ^^^ nXxtafc^ Juperbuasvefecauit. dtONv^Xaan ,p\ntin\as\eges adnerens prxtetmr _ ^, ^^^^ ^ecatedo ,v tEpilcopos

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beddasaWnnute aeriter torquer etur .P'^^^^V „ç^manumE ulgentium K-

vtç^uAuuxN .Âuds .H\c £mi cv tu v ^i^Yq nwïuv^vs ,\ÛC VXÀC mYvxovdusXQu^e àvSvmxWs. Y\avn AU ntdv^voU • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aù^^U-

*«.V'tovoMmfei.»jmu4uoiûi4 ““^“““quot;®“„_™u a. e\4tm concAVo '^^“‘^'^*“ Vioumms in N*c «^“^^t-4^\{4bfcï\v4oM fomar '

.^ ucUiA«gt;^xolt;xAcûum,licÂrnb^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

^'^^^'^\'!gt;-'!!!!i^^\\çAz\^^\\XX\z\'^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- kmÆo

..s.dv^c^,r^^^.£,,^^^Y\V^\.us;.xK4^to^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iottWwuvnuct«

W^xaaûsxWvîŒi^Ç^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®'

tür exercuifte. Prouincias autem quas pater prxlio conquifiuit, utepaci ^.^.^^ feruauir,xquitatcdifpofuit,moderaminegubetnauit.Fiiitautemplaci “^^.^j^jg egregix bonitatis, tantaque in vultu gratia abundabat, amp;nbsp;tanta animi ’’^”'®

nalabesfifcoaddixerat,iuridebito rcftauraret:cleraens,vttributapopu i m gendo fxpius rclaxarct.Multos etiam ditauit rebus, plures honoribus lu ’quot;^^^j^ opes fuas in miferis,thefauros in egenis recodens. Scicnsadhocilliiuille reg conatum,vtcofalubriterfrueretur, bonisinitiisaddiditbonümfinem.r* da:glorix quarn in initio regni percepit, nouiffime publica confemone p tcntiaconfummauit.TolctifincpacificomigrauitadChriftu. Annoquart(^ riofiffimiRcgisRccarcdi,idibusMaii,tertia Toletana Synodus eclebratur, ’ ter fecundam Synodum fub Montano,amp;iftam fuerunt LXn.anni.Ethxc fubHclladio,amp;interfuerunt Maufona Emeritenfis,Euphemius Tarraconen i gt;nbsp;LeanderHifpaIenfis,Nigetius Narbonenfis,Pantardus Brâcarenfis,amp;lu tag ^^ Aei corum. Etinhoc concilio fuitabHifpanis eliminata hxrefis Ariana,qua« fedafueratgensGotthorum a tempore Athanarici Regis, amp;nbsp;Valentis Imperato ris qui dedit Gotthis dodores, vt eos in Ariana perfidia confirmarent. Sedin w concilio eliminata fpurcitia eius fedæ,Gottbi in vera confeftione fidei catho ic. rcmanferuntjamp;ponituribiliomiliafandiLeandriEpiicopi de lande ecclefix pf conuerfione Gotthorum, quæfic incipît:Fcftiuitatem banc omnium mniorem feftiuitatum nouitas ipfafignificar,amp; caetera. Etfuitiftud conciau Lxi i.Epifcoporum.

OsT Recaredum Regem coepitregnare Luibafilius eius aéra OCX IH !• amp;:rcgnauitannisduobus,ignobiliquidem matrcprogcnitus,fedvirtute t^O indolis infignitus, quem in primo flore adolefcentix Videricusfumpta tyrannideinnocuum Regem deiecit,prxcifaquedextraorcidit anno $• Æra 64^ tarisX VI.regniautcmfecundo,æra DcxLV.ExtindoLuiba,VidcricusregnunJ quod viuenteillo inuaferat, vindicatannisvii. virquideinftrenuusin armorum arte, vidoriætarnenexpers. Nam cum aduerfus Romanes bellumfæpiusinten* tairet,femperingloriuseftinuentus,nifiquodquofdammilitesducês Seguntiain captoscepit.Hicinvitaillicitamultafccit,inmorte autem gladioperiit,quiagla' d io fuerat opera«Ms:mors quippc innocentis non pcrtranuuit muka. Inter epuw enim prandii coniuratione quorundam cxtititinterfedus: corpusautemvilitet

Ær4 6^1 exportaTum,viliuscftfcpultum. ÆraDCLii.Gundemarus poft Videricunire-gnum fufcepit,amp;rcgnauitannisduobus. Hic Vafcones vna expeditionevaftauir, alia militem Romanuniobfedit. Propria moneToletideceffit.

CIsEBVTVs Rex chriftianiflimus poft Gundemarum ad regale faftigium euo-Ara lt;jf4 caturïcraDCLUii.rcgnansannisviii.menfibusfex.QuiininitiorcgniIud«-osadfidem Chriftianam permouens,acmulationem quidemhabuir,fednonfe-cundfi fcictiam. poteftate enim c5pulit,quos prouocari oportuit fidcirationc. J fed ficue Pau lus^dicit, fiuc per occafionem, fiue per veritatem Chriftus annuncic-tur,inhocgaudeoamp; gaudebo.Sifebutusitaquelberiamvtvir fapiensamp;nimium licerarurae deditusper annos v111. retentât. Hicper Hifpaniam vrbes Romanas fibi fubiecit.VencrabilemHelladiumTolctanæfedismetropolitanumEpifcopu, fanclitatis præconio prxfulgentem, cede fia vencratur. Ifidorum Hifpalenfem metro-

DE REB. HISPANIÆ LIB. IL mctropolitanum tunc temporis Hifpania cclebrabat,fandifïïmiim,doélorem e-grcgium,amp;pra;clatum, qui anno feptimopræfati principis Sifebuti contra Acc-palorumhxrcfinapudHifpalim igfccrecariofandæ Hierufalemcoticil'umce* '^iuit,atq5perveridicadodorum teftimonia Syrum quédani Accphalum Epi-lt;;0putufupraf3tam hxrefin vendicantem exupcrat,amp;: vcra concilüaflertione ciuseloquiacQ0(]£fjjj,3yj[^j^^qy^g p^^errorepræfatum Pontificem diudocendo pc^etualitcrliberauit.Fuicautem Sifebutuseloquio nitidus, litcrarum fapientia ooótuSjiniudiQjs ftrcnuus,acpra:ftantiffimuspietate, mente benignus,gubcrna-tioncregniprxcipuus,inbcllicis documentis, amp;invióloriisfemperclarus.Aftu-

•w f^cnimfaïpiusrebelIantesmiflbexercituindeditionenircduxit.Ruconesmon-tibusarduiscôccptosvndiquepcrduceseuicit.Ecclcfiamfanâæ LcocadixTo-ætirairooperefabricauit. Dc Romanis quoque pcrfonaliter bis foelicitcr trium-phauit, amp;nbsp;quafdam eorum vrbes pugnando fubegit, refiduas intra fretum omnes ^’‘’üaniuic,quasgens Gotthorum poft in fuaredegit facileditionem.Tantæ cic-’’‘'’‘öx extitit ergavidoSjVtquos hoftilis potentiamancipaueratferuituti,daro P^doreftitucret libertati, eiufque thefaurus redemptio exifteree captiuorum. ^^ncalii proprio morbo, aliiimmoderato medicaminis hauftu, alii veneno afte-pw4eceffj{fe;cuius exitus non folum religiofis,fedetiam optirais laicis extitit U’^uofus,p{yjQ5 temporibusnefandus Mahomet nequiciamfeclx fuxftultis po-10 pulispræJiQjjit.Obiititaque Sifebutus reiido filio Recaredo paruulo,qui poft petrisobitum princeps paucoruin dierum,ideftfeptcmmenfium,conftunma-tut.Huiusvitæbreuitas nihilhabuit memoria diffnum.

QLoMosissiMVS SuintilafihusRegisRccaredifufccpit diuinagratia regni feepttumxra DCLXiii.amp;regnault annisx.Iftefub Rege Sifebutoducis na- Ær^ 6$} dus officium caftra domuit Romanorum. Ruconesetiam fuperauit.Poftquam ^’’'n’^'^’‘‘^'?'^®®cftadcptus,vrbcsrefiduas'quasinHifpaniismanusoccupaue-

3 tat omanotum,confertoprxlioobtinuitamp;fubiecit,auélamqjtriumphigloriam prxcætcrisKegibusfœlicitatemmirabiliterreportauit.TotiusHifpaniacmonar- c cn/amintra fretumOeeani,quodnulli retro principumeft collatum,exclufis Ro-manisprimusobcinuicinterGotthós. Auxiteo prælio virtutiseiustitulü duorum pamciorum obtentus, quorum alterum prudentia fuurn feeff, alterü virtute præ-lüfubiugauit.Ininitioregni incurfusVafconum coarlt;ftauit,quiTarraconenfeni prouinciaminfeftabant.Montiuagivbipopuliaduentuseiustcrrqrepetculfi,co-feftimquafidebitaiura nofcentes,rcmiffistelisamp;complofisadpreccm mambus fupplicesfubmittunteicolla :Oligitis ciuiratem Gotthorum ftipendiisfuisamp;la-boribus,vteisparcerct,fabncarunt(hanc quidam dicuntOlori^m, quidam Olitu)

45 pollicetesiurifdiftioni patere,amp;imperioobcdire. Prêter has militaris glotitelau-dcspkirimxin co virtucesregiæeft'ulfere,fides,prudentia, amp;induftria, in iudiciis txaminatioprouida,inregiminecurapræcipua,circaomneslargitaslæta,ergain-''pcsmifericordiafemperprompta,itavtnon(olumprinccpspopulorum,fedetia ^wpauperum vocaretur.Toleti propria morte deceflitacraDCLXxiii.Huius Ara lt;^7i . quot;isKechimitusin confortioregni aiEumptusparicum patte folio corregnauit, ^'’^'iius infantia itafacræ indolis fplendorenituit, vtineo amp;nbsp;vultu amp;nbsp;mente pa-f^f^atumvirrutumeffigiesapparcret.Iftofere cum patre mortuo füperftitesre-’^jnfetealiiduofiliiSuintilçSifenâdusamp;:Cindafuindus,quosfufccperatcxThc-,^ootafiliafupradiftiprincipisSifebuti.Sedbeatus Ifidorus,Gotthorum hiftorix: p oe*criptojegi.egiys,vfq.3^^pjpf5aQ[jy„.,pfjpj.jpj5 Suinnlxfuic feriem hiftorix

proiccutüSjamp;quarto anno regni Scintilç,non dico Suintilç,a quo tertius fuit ifte, cumbeatusifidorusin Hifpalenfiecdefia folemnia cclcbraflet,amp;populum fibi commiffumcœleftisfrumentiadipefatiaftetjfeeorum orationibus commédauir, amp;vltimumvaledicens obitumfuum quem propheticenoucrat,reuelauit. Obiie itaquequartoprincipis anno,xra DCLXxxi.fecundononas Aprilis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^r4 lt;781

Pf StfenanJe^ö' Ci/ttila,amp;coaciltit euram temperihifl aleorill^t C^tieT»lga. Cap. XIX.

^^‘^ ^^^ pOsT Suintilamamp;Rechimirumfiliumeiu^cœpitregnare SifenandiisxraDC-Lxxiii.amp; rcgnauit annis quinque,amp; menfibusxi.Ifte per tyrannidernm Gotthorum folio collocatur.Q^anno regni tertio fui, LX vm • GaUiæamp;nupa-niæ,apud Toletum Epifcopis congregatis cum abfentium vicariisamp;palatiile-nioribus in eeelefîa fandæ Leocadias virginis amp;nbsp;martyris Chrifti, extante ad-huc Ifidoro Hifpalenfi Epifcopo,amp;inmultis iam libris fulgente mirificc,dcdi‘ uerfis caulis concilium celebrauit fublufto vrbis rcgiæprimate,amp;fubfcribunt ibiIfidorusHifpalenfis,SeluaNarbonenfis,Iulianus Bracarenfis, AudaxTarra-conenfis,Imirus vicarius Emcritenfis,amp; fuftiaganei eorum,amp; fuerunt omnes LXvrii.amp;iftud fuitquartumconcilium Toletanum. Poft mortem Sifenandi Ær^ 6^9 CintilaGotthispræficiturçra DCLXxix.vnoannomenfiurqnumeratorcgnans quatuor annis.Hicquintum concilium ToletanumEpifeoporum xxmi.pro-curatfub Eugenio regiæ vrbis primate. Vbi non folum de rebus mundanis, verum etiam de diuinis multa ignaris mentibus alumine gratiæ funt infufa. Quanta vero fandorum congregatio cum Epifeoporum vicariis aftiftentibus, amp;nbsp;cum fe-nioribuspalatii quidigni interefle concilio habebantur, extitit aggregata inec- ^^ défia fandæ Leocadiævirginis,liber canonum gloriofedecJarac.HuicSynodo Braulio Cæfarauguftanus Epifeopuspræ cîeterisilluftrisefti.ilfit,atquepiamdo-drinam Chriftianis mentibus decenrer infudit, cuius amp;opufcula mme vfque ce-clefia veneratur.Huius eloquentiam Roma,vrbium mater amp;nbsp;domina, per epifto-lare alloquium eft mirata. Et in hoc concilio fubferipfit Selua Tarraconenfis, amp;nbsp;aliqui de fLiftfagancisfuisamp; vicariis abfentium Epifeoporum. Sextumconcilium de obferuationc fidei catholicæ amp;aliisecclefiafticisdifciplinis fuittempo-rc eiufdem principis CinciLr celebratum fub Eugenio vrbis regiæ metropolitano amp;primate,ftibfcribentibusSeluaNarbonenfi,amp;IulianoBracarcnfi, amp;Honora-toHifpalenfi,amp;Protafio Tarraconenfi,amp;eorum fuftquot;raganeis,amp; vicariis abien-tium Epifeoporum. Mortuo Cintila Tulgasbonæ indolis amp;nbsp;radicis Gottho- ’

^ra lt;78} rumregnumfufeepitæra DCLXxxiii.amp;regnauitduobus annis.Ifteblandus^ catholicus in omnibus eft inuentus. Régna fibi fubdita pacifice dilatauic.Iniu-dicio redus index,damit largicate,magnafuitleMtaxe. Synodosafuis prædecef-foribusconfirmatasflSmili autoritäre confirmauit.î5oleatgens Gotthorumtani cito talem indolem amififte. Cundis flentibus, quiaflos tantæ indolis infrudum non adoleuit,Toleti propria morte deceffit.

De C!»diißiigt;7^ü,dri/iilt;eKtiüKeCMöralinmperTaiüKemEpißop»m. Cap. XX.

po ST Tulgam Cindafuindus per tyrannidern regno Gotthorüm inuafo cœ- '^*^ Ara lt;;8y A pit Iberiæ triumphalitcr principan æra DCLXXxv.amp;regnauit annis decem.

Hic Toletana vrbe fynodaledecrctumxxx.Epifeoporum cumomni clero,amp;: vicariis eorum epifeoporum quos languor velinopiadetinuerar, amp;nbsp;cum palatino collcgio quod interefle collegiis merebatur, anno regni fui quinto indixit lau-dabiliter eelebrandum difcurrentibus tantum notariis,quosad recitandumor-do requirit : amp;nbsp;hoe fuit leptimum concilium Toletanum fub Eugenio metropolitano amp;nbsp;primate vrbis regiæ celebratum x v. Kalend. Nouembris, de refugiis amp;nbsp;præfidiis, ccclefiafticis difciplinis : amp;nbsp;interfuerunt amp;nbsp;fubfcripferunt OrontiusE-meritenfis,AntoniusHifpalenfis,Protafius Tarraconenfis, amp;nbsp;eorum fuftraganei, amp;nbsp;abfentium vicarii,omnes numero XL. Et fuit in hoc concilio magna turbatio, ) eoquodliber Moraliumquem beatus Gregorius ad petitionem beati Leandri compofuerat, deperditus negligentia in Hifpaniis non extabat. Vnde amp;nbsp;idem princeps,facro concilio approbante, Taionem Cxfarauguftanum Epifcopum religione amp;nbsp;literatura præftantem,amp;: folicitum fcripturarum,ad Romanum Pon-tificemcurafuapetitione pro libris Moralium nauigio dcftinauit,amp;dumaPapa de die

DE REB.1HISPANIÆ LIiB. II. 177 dédie indicmrefponfiodillcrrcturjquafiinarmartoRonmnxcccIcfix pi;æ mul-Ku inevoJuminmnnonpofletquælitum defacili rcperire,orationis caufaTaio ^W copus in baülica Apoftoloru^ principis pernodauit.ab oftynis eedefix Kmcntiaeftpetita.atvbiimpecrauit,circanod:ismediumcumfclamentisni-^^^*^^^* ^®^’^®*’^”S®^®ï»^“'O’^^'*ccinifla ccditusadeototaecclc-dic f ?^^^gt;''^f^ccmodicum quidem luminaria cedefiæ rclucerenr, amp;nbsp;tune vi-worum agminain vocc pfallentium introire.Denique vbitimorenimio F copusterritus^amp;qQafiexanimisiam iaceret, orationcab eis compléta ex illa to b ' °^*?''’’”®®^®®®P®*’^®®**^‘ï“ï‘^P’^*^®P“5C°®fift®^®^^“°^®*’®5indcaI-^’^/®*“‘’“$acceflcrunt,amp; cum eum iam pene mortuum inueniflent,ad ftatum pn tinum reduxeruntdulci alloquio fal utatum.Cumque intcrrogarent ob quain caulamatam remotispartibus adueniffet, auteur in eabablica üc vigiliisiniticif-^^Kquali infeii omniaqiixßuiflcnt,Epifcopus mukiseloquiis coniólatusfidu-Wer ficeftfatus: Obfecro domini, qui funt illi,amp;quæ fandoru ilia caterua quæ ^tanto luminccomitetur. Cui dixerunt, duo principes quos cernis manibus Ce /’‘’’'/untPctrusamp;PauIus Apoftoli domini noftrilcfuChrifti: caftcrifucccffo-^°f'’ni,quiiniftabafilicarequiefcunt. Cumquccaufam cut venerat cxplicaf-f ’wpereundatur, qui eßet ipfi qui ad cum vénérant confolandum : altçr eorum ^^ 2 ponditfe dre Gregorium, pro cuius libris deuotiflïme laborafti, amp;: ideo veni-'’J^vtquojJexpecis reuelemus.Dixcruntqi,in armario librorum in thecapen-tinia inuenies quod requiris ..Atille pro oraculo Ixtus, quærit fi in illa tam fan-amukitudinefan^uj ^yg^^jj^^j adeffer, pro cuius libris non minori quam pro ' ris beatiGregorii deßderio tenebatur. Tue illc vir clariiEmus,amp; omni fpedba-Ji°negratiffimus,inquit: Auguftinum quemquæris,altiornobisconrinetlocus. wevbi adeorumpedes cœpit proruerc,citiusab eius oculisfenesiandiflimi cum luce qua vénérant, abiere,ipfoamp;oftiariis fimulterritis vehementer. Cum-queiequcnti die vifionem Romano Pontifici reuelafler,inApoftolorumfedeve-bto '^^^'®®’^“dtgloriofus,qui antea defpicabilis habebatur. Eerepeno Ii-^'^°'^^^®”'^°fum oraculum reuelaraGreceptabcnedidione Papaljadfuum ^2'”''^ f^^erfus libro, gaudio, amp;nbsp;gloria comitatus, habitus Roma: amp;nbsp;in Hi-

^^^^gt;'fe CiadaßfiffJiy^primate ecde/ZitToleta^ie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caf). XXT.

QiNDASviNDvsRecenfuindum filiumfuumregno Gotftiorum prarponitre-gnans pcrfeannisfex,menfibusnoucm,amp;cumfiliofuo Recenluindoannis quatuoijdiebusquindecim. Ide a Romano Pontifice obtinuit priuiiegium, vt fe-umbeneplacitum pontificura Hifpanorum primatix dignitas eilet Toleti,^ ^,. ^’.^''^^^l’3nhquo:amp; per multas fynodos cum Epifcopis cclcbratas eedefiam cru lUK.Huius rempote ab omni perturbatione Hifpania c^nquieuit,adeo vt 40 nu usin eainfidelis reperiretur,velquiarma(umeretrebellandi.Librosfando~ u™P’r4®'^*^g®''^®’^^®citpcrquiri,amp;:inftitutabeati ifidorifirmicer obieruari. ieperfidum TheodiftumHifpalcfem Epifcopumfynodali iententiain exilium “'“»^’goitatem phmatiæ quam ab antiquo habucrat,totius approbatione wnciliiTolctanxecddixconfirmauir. ObiitToleti.

I^t Recen^ifi^Dj^ conciltiseiustemporectlebratis^amp;defanCio jCdifofrß. Cap. XX IL

^ cînsvindvs poftmortem partisfucceffitin regnoæra Dcxcv.amp;tegna- ^’’* ^^Ï uitaunjsxyiii.amp;menfibusxi.invniuerfüxïxii i.annis.Sedquiniannieiin temporu non computantor,quia patri cui corregnauerat numcratur. Rear vtci decern amp;nbsp;odo anni S^mefes vndccim copu tentur. Hic ter cocilia daren-.^^“’’f®.°’°*’^^’S-f®gi«mctropolitano Tolctiinftituitcelebrari xLVi.Epifcoporü cuinhnitoclcro,amp; vicariisdcfiftentiü,atq5officiariis digniflimispalatinisinbafi-’caprætoricnfifandorûPctriamp;PauliApoftolotu.Etuôfolûdcmudanisaâibus,

verumetiâ^né^çtrinifatismyfterioanimasinftituitignofänrcs. Indicbushuius atmoquinto regni das fuit oélauumcDnciJiû ToJctanam,præfcn£ibusamp;fubfcri-bancibus OrontioEmeritenfi, Antonio HiCpal^üyamp;i Poramio Bracarenfi,amp;coru /quot;u/îragancis,nccnôamp;£pifcopispro«inciæNarboneniîsamp;:Tarraconcfis,fub£u-genioToicranopontiHccamp;primafcfolennircrcelcbratûÿamp;rfucruntnumeroLH. £piicopi,amp;:x.vicariiab/ênrium,amp;pJuresabbates,amp;xvi.dcvirisinuftribusofficn palatiniiSâponuntudnfcnedufdcm condliUegesquxdaaprxàiâoRecenfuia-do pândpcpromulgatx. Nonutn conciïium Toleanum fait tempore dufdem principisanno vu. regni fui fubEugenio vrbis regixpontifee celebratû, prxfai' tibusamp;(ubfcribentibusEpifcopisalia.rumprouinciatum,numeroxvi,amp;vicinis l^ abfcntium,Sivirisilla{lnbus ex officio palâtino. Decimumcocilium Toieranu fuicrempore ciufdemprîncipis,annovuïiregnifui,Si(ubEugeniopôti{icecde-bratû,SâfubfcnpferuntFùgitinusHifpalenris,Frud:uofüsBracateûs,ô^fü(fr2ga-ndj^vicarUaliorum, numéroxxv. Hicûdem catholicamexcordcdiligêsafcio-lisfanâx feripturxpetebatdubia(cripturarûS^articuiosEdei dedaTari,adeo q^ cum diuinxferipturx femper coUatioddedabat: akaria Chuki omameans va-dis dccorabat.HaiustemporibuseckpûSoliskdlismeridie apparentibusomnis MiCpania terdtatunatq} incurfationem Vafeonum non eu modico exercitu repu litûnedamao. RecêfuindusitaqicunâosmircdilcxitfSâacanâisdilcdusfuitin villapropda^quç tuncGcrticos,nîjcBambadicicur,in teTdtodoPalantino.Obik ^^

iusremporccum HcluidiusScPclagiusa Gallisvenicntes,plxrafq)partesHifpa-nixinfeci{lenr,virginitatem beatx virginis infamantes,beatuslldefoulusiilisoc- / currensfacrarumfcripturarutek:imoniis,amp;'linguamellißaa,Scgratiainlabiisfuis i diffaCa eomm dogmata confutauir,Si ab HifpaniisconfufosabeginVndeS^infe“ 1 / ^ogllt;^^iofxvirginis,quodinHirpaniisxv.Kaî.ïanuadicelebratur,cüipfeadnia- j tarinaleofficiumcomitatusclero,amp;'populo, amp;: multislaminaribusadecclcfiam ^^ 1 '■ Çogt;^aeniffet,apparuiteibeatavirgochori5Apo(lolorû,martYrü,atqivirginûcotn’ I ^^^^’^ß^^k: f^maßdecerta, confeientiapuralumbos taos virginitatis cingula l l^büs tuis diffafa virginitatis mexgloriam in cordibusßdeliü de- / plnxtlii,accipevekffmde thefaurisßmmei,vtetiarnin haevita vekimentoglo-TtçadorneriStamp;ea in meis amp;: ßm mei folénitatihus vdliaris.Etbis didis cüglotio-^PP^^^^^^^)^dgloriam ßliiremeauit.Beatus autem Ildefonfusde pronvnisfecurusüifccpto munere Ixtusremanßr.Hacautem veile nullus pod Archiepifcopus,qui culpa fuaab illa fede pro-

P^‘j^»ÿ'\^^'^^’^^^^^^-S^àitiutetanouem»nois,amp;duobusmettûbu5ina' j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^piccoxvui. Recêfuindiprincipisanno, quifincpatreCm- 4^

c°^^^^'^^^'^J^^ë^^^crat,x.Kal.FebruariivitamßniuitToletfamp;rincccIe ^beatxLeocadix ad pedes beatiEugemi deedforis fui cum magna reuerentia

P°^^‘ß^^lt;^^^^ko eloquioconfummauit, aliqua etiarn morteprxuentusimper- / ^^i^gt;^(dgt;q^gt;^-Etqaiadiuinagratiaperfuderacosilltus,iIdefon{usosaureumdice- ' batur,amp;etiamqutain diuerßslibris mellißueloquebatur, amp;:de virginitate beatx

^^‘do pob^que eloquio perorauit. Ancora ßdd dus tempore in rota ' G^bm roboratur : Sclibriab eo editipokquam faerein coaci-bisleditati,3£ab omnibusapprobati, tanquam cibidiuinxgratixinßde pufilhni-mesre eccrunc. ^cumbeatusIßdorusfcripßßfctGottborumoriginem vfquead (0 2^'nrumannumRcgisSuintiIç,finauslIdefonfusf^^^^^^ Gotthotam, A 3norum,Vandalorum,0£Sucuorum, a quinto anno Suincilx, vfm ad odaaum ^^^‘^^^^ccenfuindt.EelüdorusiuniorquiaprindpiomundiincipitChroni-

Recenfuindi annum ßdeliccrprofccutus,amp;vfque • ad ddlraätonem Hifpanixper Arabes ip feferipßc.

E F VNCT 0 itaqueRecenfuindo, ibidem ab omnibus Baba vir nobilis,dc Gotthorum nobili gencrejftrenuuSjpacificuSjman-fuetus,qui ante regni faftigium multorum rcuelationibus celc-’ bris habebatur, ad regni faftigium vnanimiter fublimatura:ra Dccxiiii.amp;regnauitannisnoucm, menfevno, amp;nbsp;quamuis ^’'^ 7’4 renuens amp;nbsp;inuitus, demum tarnen minis amp;nbsp;terrori bus vix con-fenfit,fed decreuit fe a Regis nomine temperarc, donee in ma-'“tiecdcfiavrbisregiæ vndionis reciperct facramentum. Mox igitura principi-10 Ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ducitur, amp;nbsp;in primate ecclefia beatae Virginis aQuirico eiufde pom

R^g^ omnibus annuentibus confecratur(amp;: omnes in eJedione eius pro-fpontaneafubferipferunt, amp;nbsp;fidem ei amp;nbsp;patria: iurauerun t, amp;nbsp;Paulus fu-''’fusproditorfubferipfit cum aliis)amp; iurauit,amp;: iam cultu regio infignitus ante al-'^f^diuinum fidem catholicam eft profeflus,amp;:iuramento leges amp;cófuetudincs quot;wiconfonasconfirmauit. Et inipfahoraquaa Pontificevngebatur,ciidiscer-’’entibusvifus eft vapor ab eo loco, vbi vndionis oleum fundebatur inmoduvir-gæiuneçafcendifle,amp; vifa eftapis de eius capite profiluiffe, amp;nbsp;ad cœlos continue oitafle.Etquidiligentiuscogitabantjintelligebat per eumGocthorum regnum ®Wtetexaltandum,amp;inpacisdulcedinegubernandum.

^Eoguia nouitas perturbationibus raro caret,in primo anno regni eius turbatio non modica excitatur. Nam Hildericus qui Nemaufenfis, vrbis Comitatum tenebar,fauentibusfibiGumildoperniciofo jMagalonenfiEpMcopoamp; Ranimiro abbatCjContraftatucaGotthorumludæosinpatriam reuocauit,amp; virumvencra-btlemAregiumNemaufenfem Epifeopum rebellionis fuævecordia nifus eftir-^’^^’^^^quot;^ ^“’^ ^^°^ potuit laqueare, a fede expulfum Francorum manibus tra-aiditilludcndum,amp; Ranimirum abbatemperfidiæfociuminpontificatu exulis iubrogauit,amp;aduobusEpifcopisproditionisconfortibusfecit contra ftatutaca-nonum confecrari. Demü a temeritatis infania non verentes FÏïldericus Comes, ^umildus Magalonenfis,Ranimirus Nemaufenfis intrufus, coniuratione iterum ’’'Qouata,amonteCameliv(queadNemaufumterram diuidqnt,coniurationis ’Complices afcifcentes,vt fidelitateminfidelitasfuperaret:amp;furorisfui vefaniano '®ntenti,ciuesamp;agricolasquiaduentuin Bambænoui principis expedabant, ^'^Pctuncprædisamp;vaftationibuslaceftere. Quod cum ad Régis notitiam perue-'‘‘^’imifitilicocumexercituPaulumducemquiexGræcorum profapianobili ‘^’^^’’^etatjfed gencis fuæverfutiam non obliiuscœpit remiflïusagere,amp;militum ^^guiaccenfi adpræliumvcniebant,vtregniiniuriamvindicarent, a gradu ptopetotctardabat,amp;perfuafionibusinclinabat,dicens, impedimenta principis ^'^ ^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expedite.Etiampublicefidem promiftamBambæprincipiviolauit,

veadoptatum faftigium perueniret,Renofindum Celtiberix ducé amp;nbsp;Hildifum adniic 10Palatino officioconfiftentemarcanocófiliocircunuenit,vtfuisinfidiis eoniencirent. Simulabat enimfuidefiderii virus occultans contra rebelles regiæ poteftatisexetcitumcircunferre:quodvirmagnçfanditatis Argebadus Antiftes ccclefisNarbonenfis folcrterpcrcipicns,nifuseftprxcludcre aditum ciuitatis.

Sed amp;nbsp;hoc ipfum ad notitiam Pauli venit, amp;nbsp;antcaqua rcuercndus Antiftes quod fideliter cogitaucratjcfFcdui manciparet, Paulus portas NarbonxprxcurlonbuJ militibusoccupauit,amp; circunfufa exerciti^ tnulcitudinehabita concionecœpit iniurias in Antiftitem retorquere,eo quod vrbis ingreflum nifus fueratimpcdirc.

p T cumiamcordafcreomnium inclinairet,rebellionemcontrarcgiammaic-•^ftaternquam corde conccpcrat, publice denudauiejureiurandoproraittens Bambam pro Rege fe nullatenus habiturum, nec in eius confiftere famulatu, fed fuafit,vt Regem ex fe ipfis cligcrent,cui amp;nbsp;ipfe,vr cçteri,in omnibus obedirec.Ad hxcRanofindus faólionis confeius fie refpondit:Regem nolumus nifi Paulum, amp;nbsp;ipfum in Regcm eligim us, amp;nbsp;ei vt principi obedimus. Tunc omnes coniurationc aftridiilludidcm voce publica aeelamarunt. Paulus verofidelitatisimmemor, ambitioneanhelus,præfumptionefuperbus,confenfitcriminiproditorû,amp;mox rcgalibusinfignibus infignitusomnes fibiallicuitiuramento, fub cadem forma qua ipfe cum ahisToleti iurauerat Bambæ Régi. His peradis regnum obtencans, alios minis,alios donis,alios pœnis fibi alliciens, Fracos amp;nbsp;Vafcones datis mune-ribusadfui auxiliaincitauit.HildericumComitcm,Gumildum,Ranimirupfeu- ^^ dopontifices de facili fuæ perfidiæ fociauic:amp; nee folû Gallia Gotthica, fed amp;^ pars Celtiberiaiacquieuitconfilio proditorum. Paulus vero tantorumconiurationi-bus iam fecurus fe coepit parare,vt intrarct Hifpanias proditor contradominupu-gnaturus,amp;regniconfiniainuafurus. Dumhxcageretur,Vafconesquictisigna' riloeaPyrenxiamp; Cantabrixinuaferuntrapinasagentes, vteiusgentisetiamho-die fadaamp;defidena atteftantur, qui libenter rapiuntaliena. Quod cum ad Bam-bx notitiam pcrueniirct,contra iniuriofos de iure procedens,a finibus Cantabri?

Ü Egem autemin finibusCantabrix eommorantcmapartibusGalliçperculit ■^^eeler rumor de rebeJlatione Pauli amp;Hilderici.CumqueilluftribuspaIatii turnons inftantiam reuclaffet, bifaric confilia diuiduntur : alii redire ad patriam, Si ampliorcmfumereapparatum contra proditorespatrixprocefl’uri,aliifuadebar, vt in continenti procédèrent perfidos inuafuri. Cumque Regis catholici folcts cura confilia nutantiaaudiuiflet,fuos magnanimus fie afFatur:Qmd Paulus amp;nbsp;fui artentaucrunt,iamaudiftis : eos ergo expedit prxueniri,ne crefcat incendium tanti mali. amp;nbsp;Gotthorum gloriam non deccret repetere propria, donee tanti fa* cinorisiniuriavindicctiir?amp; pudendum eirer,vt Paulus proditor qui fraude,non armispatriamfujiplantauit,Gotthorumglorixaudeatrepugnare,amp; quiimbel-lemgcntemproquietepatrixnonvaluitfubiugare, Gotthorum militishoftem 4® feaudeatexhibere,quafinulla virtutc eius tyrannidi rcfiftercvaleamus,cunia fxculis Gotthorum magnalia omnes populi omnefque principes fint experti. Et-fi enim de Francorum viribus Paulus prxfumat,claret clare,quodfxpeFranci inuafî ab hoftibus Gotthorum auxilia implorarunt, amp;nbsp;eorum benefieüs funt cre-pti, Siquandoamp;prxliuminterceflit,femperGotthi fuperiores GaHicisfuntin-uenti. Properemusigitur refiftentium contuberniadeuaftare,vtarmis imparcs armis duplicibus deuaftentur : amp;gloriofius erit etiam deficientibus alimoniis arma capeflere,quamabundantixignauiadetorpere. luuatamp;quodGotthorüno-bilitasfcmpcr donauit nobiles libertate, quos Fraci feruitute nobililhma oppref-ferunt. Abhincergo Vafconumcladibusacccdamus,amp;pereosadfeditioforum 1® interitum properemus. His auditis cxercituamp;gratulatur, amp;nbsp;accenfus animis Gotthorum gloriam çmulatur,amp;fciirurampatrixrcfarcire viribus mcditatur,amp;trâf-itumfaciensper Calagurram amp;nbsp;Ofcam,per vallem Pyrenxi, quxAfpa diciuir, Vafconias funt aggrefli,quas dies aliquot dcuaftantes,amp; eorum campos incendiis concremates, amp;nbsp;caftra plus lignca quam lapidea fabrica eleuata pugnis amp;nbsp;machi-nisde-

REB. HISPANIÆ LIB. III. 181 nis dcicccruncjitavtquifeadiutores Paulo fpoponderanCjdepoßtaferitatevitam eruari, pacetnqjlargiridatis obfidibus poftularunt, quas nó tam precibus quam munenbusvixpotuereaprincipeq^tinere.Etacceptisobfidibus, amp;nbsp;tribuns, pa-«lt;t ™®^^»RexBambaamp;fuusexercitusad.Galliamprocefl'erunt,amp;diuifitcx-crcitumintres manus : ynam partem verfus Ruthenum amp;nbsp;Albam Aqüitaniæ ci-n^ k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuum, qui tue temporis in Narbonen-

tV • ^?^’' ’ ^^^^quot;^ pattern verfus Aufonam cotra eos qui fauenteS Paulo in Cel-A jT'^^°^^’^^”^'^''^’^’^''^^ope’^''*^^TolofxverfusNarbonam,Biterram,amp; 10 Aufoif”'^-^^*”^^^^*^®^”’^®®^^™ potiorimultitudine eammanum quæper ’^®gt;ueraü, iequebatur. Sedquialuimieus bonorumoperum Temper niti-ƒ ?a °’^*5°petibus zizaniara feminare,quidam de exercitu rapinis amp;nbsp;adulteriis ecu aüjetiatndomosincendiisconfumcbanCjquodRexiuftusitaacriter vin-gt;caujf,acfilæfæinaicftatis criminis effent ici, vt exteris fieret exemplum, ne fi-^' ’'ïjJ?f®?^’’’®'’^»^anoqucnsexcrcitumperorauit:Cum bellum immineatnon ^ttmicitisimphcari,quiaDeibenignitasefloranisimmunditixcxecratrix,Ca-’“‘um eftergo ne Dei indicium facinoribusprouocemus,amp;non viribus ho-^ua',fednoftrisfceleribusconfternamur,amp;quodGotthorumglori3armisef-r ”'5®ü^ueuit,noftris exceffibus amittamus,amp;: ego qui præfum, merito conf u-’ ^°*aceam,fiimpunitafacinoradcrelinquo Jndominoigitur confidentes, ^° ^'L^hf**?’®^“®P’’°‘'®^^®'*5.CumqiBarcinonempcrucnifictquaseratvnade ^e e Jantibus,earnincurfuceleriacquifïuit,amp;eademcapiensfateliitesrépugnâtes, ‘cilicetEuredum,Pompedium Guntifredum,Vulfumdiaconum,amp;:Naufrc-um.Deinde Gerundam incurfu fimilifubiugauit, vbi fuere ei literæ praTenta-?’ï'’^^®“*'’*pro^^*^o’t amatoriciufdem vrbisAntiftitimilerat fbbbis verbis; udiniquodRex Bamba cum exercitu ad vos venire difponar,fed tua prudentia ^^^’^ ^°^ ^*^^’ puto) amp;nbsp;tarnen quem primum de nobis arn-bobusibi tuafanftitas cum exercitu viderit accedentem, ipfum fecredat habere dominum, Sein eins debet perfiftere ebari täte. Hac mifer fcripfit, neft ius quod ^0^’t^fewftumiudiciumprofcrcbat. Vndeamp; verbarefetipti Rex Bamba confi-^'^ propTeta^^^''^^^'^^*^^'^^^P^’^^®’^^^’^^ femetipfolocutum,fed nefcientem

J^Gressvs itaqj prince ps a ciuitateGerundaconferto exercitu venit ad mü* nicipiumPyrenæiquod Cauco liberi nuncupatur, vbi eft porrus maris nani-gantibus commodus amp;nbsp;fecurus. Ibi etiarn Pyrenxus mafi finitur. amp;nbsp;cadra alia Vultuariainamp;Libyamfîbifubiecit,quxquidem cabra auro,amp; argen to,amp; fericis, Sabonis aliis abundabant,quxomniaexcrcituiaduenere,gloriofo principe ma-^usab his omnibus continente. Vnde amp;nbsp;ad feruiendum fibi animos omnium in-40 jmmabat.Cumqjad caftrum Libyx, quod eft caput Ceretanix, pcrueniffet, byacinthusEpifeopus Helenenfis cum Aragifelofibicaftrumcapere nitebatury ^dneccaftrumcapere potuit, nec Bambx principis manus euafit. Milfifqj duo-Mucibus cum parte exercitus, Rex Bamba caftrum quod daufura dicitur, ’ ^fadecertantibusoccupauitjCaptisibidéRanofindo amp;Hildigifo cummul-^^Wnepetfidorumquiaddefenfionecaftri conuenefantfaftuofi,quodiidem ’^poft tergamanibusalligatisgloriofopriticipiprxfentarunt. Vidimiruseti-^yinsexperfidisjquife in Sardonia receptararjrelido caftro aufugit timidus in , ƒ .°®*®,amp;PaulovfurpatopnncipifadtaBambxprincipisnunciauit.quicor-c 0 utiK,vtfucratparticeps fadionisjfic fuit etiam amp;nbsp;timoris. Vnde amp;nbsp;a Narbo-

re,amp; Viditniroqui aSardoniafugerat,tuitionem Narbonxcommifit,rebdisibi Kanimiropfeudoepifeopo, Argemundo,amp;: Gultntione primicerio, qui etiam Kanimirus vifo exercitu,antcquam ciuitas inciperet expugnari,fugam petiir, fed dioxin tertitorio Biterrenfi capitur, amp;reduciturfugitiuus.Hisigiturmunitio-dibusocciipatisglonofusBambafatigatumexercitum,amp;:manumquam perTo-

lofâm miCcrat,rccol!cgit,amp;:fcS^luosdon2nsquicti, bidaoibi manüt. Cumel; ex-erdeus vndi(^conucnilïent,minumvn3mmiûcpe[mare, vtNarbonam naua/i impecu coiräarent:. IpCcvcro quatuor prztfUCn principes cum eleäo exercita armarorum,qui Narbonam machinisimpugnarent. Cumq} ad maros vrbisprin-cipes pcrueniffcntjfccandum Icgem oblazapace,falucem,fifeRegi redderent, poUicenrar. Viäimirus aurem qui pro Paulo inibircbellabar,cœpi[Regem con-uitiis laceffere,Sócxteris mortis pcricalumô^ Paalipotentiam minitari. Quod Gotthorum animoûtasimpatiens tolcrare,iacandaicanimis,ôcora blafpheman-tium iaculis impeduit. immanis vrrinqj pugna conferitar, amp;akernatim fagiua-ram immUrionibus impcrunrur,Scdum ab vtrifq, (orciteragicar, a Regis exerci- ^^ tu cotlapidûiâibus ciuitasinfeRatur, vt viderccur omnibus quafi allaaionegran-dinisfubuercenda.perquatuorcnitnferchorasafandibulariisricfuitciuitasin- 1 feû:ata,vc nec quidem refpiraculum fupcreffet. Tunc Gotthorum agmen vimte : magnanima dilationem vi^orix non prxRolans, ad portas vrbis hducialitcr ac-ceTcrunt, Scüicccnûs portis ingreffi funt duitarem. Tunc Viäimirus ingreffu Gotthorum turbatus, in eccldia bearx Virginis ferecepit, plusgladio quern nw' nutenebat,feiaâansdcfcnfurum,quamrcuerentiaarxfacrç.VnusautemdeeX‘ . ercituaudienseumverbisfuperbixinton3re,fumptatabulainuafiteam;fedmi' / ierSeviUs cordcdiff61uirur,Scinterra cadens viuuscapitar, Scpriuatusgladio I querntcnebatjVind:usdudtur,Sccumbisquibusvrbemtueridecreuerat,flagcl' Usdannimis RageUatur. Ciuitate itaqj triumpho nobili iam obtenta, Sc multk f bellatoribas communita, Biterram Sc Agatham duitates vidoriaümili fubiuga-ruac, comprehends Agathx Vilidnundo Epifeopo, Sc Aragifclo,ScRanoßndo germane EpiCcopiVilifmundi.PoRhxccontraMagalonamfuasaciesdirexerm: quodaudiens G umUdus pfeudopontifex dus vrbis, qui tuncaderatprodicionis confeius,mente Sc animo cöRematusfugam iniit,ScNemaufum adPaulumpet' uenit. Rexautem Bamba vrbem exerdtu dreumfafo, Scnaualiprxliodcarda' uit,quodRïagalonam ümili viSboriafabiccitpariter Sc muniait.

Z)ra^ufffr//exfrcdajai/A7m^u/»//^. Cap»/ /'/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'^t

quot;pOsTlixccontra Nemaaüjm Gotthorum adesdirigantur.Peimaadesqua- l -* tuordacibus ci^m magno beUatorum agmine commendatur, m qua cratro' l buRa iuuentus fere triginta millium pugnatorum:3c iRi fcdali prxcurforesRegii f cxercitamprçccdcntcsinortuaurorçNemauûconrpeiRibusaduencrüntcotain 1 oculis concluforam,clarinobilitateanimorij, pariterScannorü. Erataatem Pau- ƒ lus NemauR cum complicibus falt;Rionis,Sc cum Francorum exercita in auxilnan 1 adaocato. Verumincademdaitatecum Pauloerantpotiores,Scquitandiaeiüs i perddiç pertina fiter adhçfere,donee cum ipfo fadi dégénérés perierunt,Gumil' / dusEpiCcopus,Fraifcus,Flodorarius, Vidimiras,Ranimundus,Ado{yndus, A' 4“ dulphus, Maximus,Sc Gotbila,Sc alia pcccantmfynagoga,quad Ruppapertinacia RmilicolIigara.Atvbi venientem Regis exerdtü confpexerunc, cum paucoscre- I dcrent,in campo conRigeredccreuerunt,fedfufpicantesiafidiasfuperedè, ehgut / in vrbereicxitüprxRoIari,prxfertimcumcrederentperegrina auxiliacitiusad' 1 uentura. Vbiaute terris Polis claritas eRinfufa, tubis clangentibusccepit Gottho-rum exerdtus muros vrbis acriter impugnare,Sc cos ctiaqui erantia vrbe,fundis, iacuIis,3cragittiscxici3litercoardarc,ScpugnaRmi}iquiinteriusrefiRebantjCXtC‘ riorem exercitum impctebant,Scxquali certamine rota die Sc coca node crudeH Marce vndiq;concercarunt. Vnusauceconfpiracionis parcicepseminus exinuro proloquens,caliaproclamauic: Quid hic (inqaic)pugnxinilRicismoricurigt;curad (( larespropriosnon redicis^curance cempus vicxdifpendiamprocuracis?curprx- ' rupea montiij,concaaa vallium,condcnfa nemorü,afpera colliam nonrequiricis! vccûauxiliinoRriaducnericforcicudo,poffîcisibi fakem ad modicu vicx difpet^ dio prouidercincc vc ccrrcam,iicpcroro,fcd veRrxmiferixcondefcendo.Icnint-nenccnimauxiliaaduencitia,quxranrovosdariuscxcirpabaac,qaancoviccüce3c mulcitu^

KhB. HISPANIÆ LIB. III. 185 ueni N^* P’’æcmincbunt,amp; tertia dies eft hodie,cx quo ab illo exercitu hue ad-totibusc ^*'**^ yeftro principe confidatis, quem vobis oftenda anoftris auxilia-ftatnoft *^^’’^^’ ^°” e*’go expecit pro co vltcrius dccertare,quc forte Jam con-veniT T^^S^adiointeriire,amp;cum noftraviâoria vosinuoluerit,fpesvobis idinu ^^''*f‘^®^^^æclt;i‘censbellantestcrruir,fedadpugnampotiusanimauit: ^''^'''^^''^’quot;^^^^^'■^^ P'^S^^™ acuunt acrius dimicantes.Ettuncad fottead ƒ ^^^““^o’^ïeftinarunt, vtexercitusin auxilium properaret, ne baprz T P^’^dsauxiliaprquenirent.AuditisnunciisinnodisinitioRcxBam-**^ du om *^''^^ ^andemiro duce decem millia pugnatorum,qui tota node gra-runramp; °*”^^^^”^^^’” ^’'^^^ dieiad eosqui Nemaufum obiedcrant, adiicnc-otum obieflotibus creuerut animi, tantum obfeffis elanguidis fuit dem-f • ^®eniraviderunthoftibusexcrcitumaccreuifle,exiftimaruntBambam ret /P^*^. ‘’®”*^C‘ Cumq; Paulus in quandam turrim, vt exercitum confpice-Qn’*^^r . ^’^®'®^’**®“*®® ficcftaffatus:Æinulutnmcutn videoaduenifte, tus *°L*^’’°“P°^“*onibusrecognofco,H«funtvires,hxepotentia, bic exerci-inechabetampliusquidfpe^tetj nihil eft quod deexterotimeatis. Famofae-lia d' j ^^”®^“^'^’f^usquagentibuspra:eminebar,penitus iam defecit,quiaprx-adc *”^^^^^^°^°'-P°'^^confecitquosconfuemdoafliduavirtutepriEfecit:amp;fi to jjjp^®^^^''enftenïus,fadidegeneres potiusfugient, quamrefiftent. Adhxc Pau/^^ '^^* ^*^*quot;’'^^^’^’-’ Regem fine vexillorum inhgnibus non venire. Ad quod usjdeo, inquit, line inlignibus aduenifte, vt putaremus adhuc alium Regis rcitumfuperefle, amp;nbsp;hoefraude agitur, vtquosbello non fufticir, dolis euirct. inf 1 •?’* . *®®”^® cœpittubis regalibus excrcitusconcrepare,amp;vrbem variis dinc ' ^^'^^’^^^f^j^edquiintuserant, heet alia iaditarent, plus de murifortitu-1 .^?^^ de fuis viribus confidebant. Vndelapidum amp;nbsp;iaculorum iniedioni-. i^bant,amp;ingeminantescertaminarediuiu3,plusipfiquam exteriorex-CfcitusRdebantur. Cumqj pars Pauli fagittis, amp;nbsp;fundis, amp;nbsp;Ipiculis, amp;nbsp;vulneribus videmu?'’^*^’”^’**“ ^*”^°’^^ affedi,amp;animo confternati Paulo dixerunt : Non

Mita ' ff’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnanimitas hoc confirmât, quod gentis illius an tiqua novit b ^' fl”^'^^'’^P^agarum amp;nbsp;vulnerum profunditas.Iam nos doceta quantis usinhiganturjamp;excuftio iaculorum non prins percutit, quam extinguat, ia-siapioum umulvulnerat amp;occidit præterinftantiamfagéttarum,quibusne-lt;ïueuntarmarefiftere,velcautela.Q^rumPaulusdum verbis trahitur,defpe-tationisiaculofigebatur.

40 H?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *^3q5Regis Bambx reputans tardum fi Victoria in craftinura dif-

teraturjaccenfisanimis concitatifere vfqueadhoramnonammurosfortiter quot;^pugnarunt, portas vrbis ignibus fuccendcrunt, amp;nbsp;muros irrumpunt, amp;nbsp;in plx-'^locisaditu patefafto occupant ciuitatcm, Cumqjinclufi non poflentferoci-^^tiuntrantiuintolcrarejinpræfidiumconfugiunt arenarum,quod a Gotthis ^’«antiquitus contraRomanorum potcntiam obfirmatum : fed viri exercitus jj “'Huentes vfqjadpræfidiumcaedercnondefiftunt,adeoquodomniafereha-^^P^^feæplcnæiacent cadaueribusmortuorum.Aliqui tarnen de vulgo f ^^^^f^^’^c^’Äntur, aducrfo gladio perierunr. Cumque in parte Pauli ‘ooriretur, co quodincolx proditionem in fuorum aliquos retorquebant, ^‘^'''ülneribusconcidebant,amp;adcoinualLiitiftacxdes,quodlicctipfe Pau-I k*^^^^°^’^ ^^®^*^ fuisvernulisacclamaret,demanibusferientium non potuic * erarc.Vnde amp;nbsp;fabius cotemptibilis, tam ipfe,quam fui qui cum eo ab Hifpania ^encrant, ab omnibus incolis fufpicioniamp;defpeduihabebantur.Verebanture-'''^neinfuiscapitibus admiflamBamb3eprincipisgratiamprocurarent.Vndeamp;: 'Uma concertatione concifi mirabili fpedaculo caterua proftcrnitur perfido-^uin,ô(:quiGotthorumcua(erantvim,armorum fuorum gladiiscecidcrunt,itavt

184. RODERIC! TOLETANÎ penetralia amp;nbsp;abdna cadaueribus eflent plena, aliqui etiam lethali vulnerefaucian mortuorumeffigiemfimulabant.Paulusautem taliavidenstyrannidisferocitacc depofita, magna cordis miferia ardabatur, ciÄn nee poffet hofti reliftcre, nec ci-uibus fubuenire. Vir autem quondam de familia Pauli calamicati compatiens,in-quit PauIo:Quid agis? vbifuntconfiliarii qui read tannludibriifpeäaculum per* duxeruntîquid tibi profuic contra Regem amp;nbsp;tuos infurgere,cum nee te,ncc tuos valcas adiuuare?Ha:c vir ille infultädi animo dicebat,fed memor benefieü ex co-paffionis amaritudine loquebatur. Tune Paulus orauit, vtdolori cofufionem no admifceret,amp; illico vir ille in gradu marmoreo,vbi taliaproferebar,a Pauli militi-bus eft occifus,licet frequentilachryma Paulus diccret effe fuum,amp;: vt parcerent, flagitaret, fednegligitur contemptuihabitus,quafi continuo moriturus.Tunc Paulusomninodcfpetans,quaefuperbeprxfumpferatregaliadepofuitornamc-ta,amp; eadiereuolutoanno,boc eft in Kalendis Septembris,quareligiofus Bamba fuit ad regim en fublimatus, ea die fuit cruptio ciuitatis, amp;nbsp;Paulus regalibus fpo-liatus coronam depofuk cum fortuna. Hisigitur malisPaulus proditor tabefa-dus,tertiadie poftquam depofuit regni culmen, fuis loquitur, vt mortis vale,aut vita: confilium fibi datent.

T'Vnc omnes communiterflagitant Argebadum Antiftitem Narbonenfem, i^ vt regi occurreret veniam petiturus.Hic eorum aófibus nó confenfit,fedco-adum duxerant a Narbona, amp;nbsp;tarnen pietate folita condelcendens fufeepitofficium fupplicandi,amp; celebratis diuini myfterii facramentis, eifdem facris veftib. cumquibusDeoimmolauerat, quarto ab vrbemilliario exiuit obuiam ptincipi venienti.Et cum ad Regis præfentiâ perueniflèt, de equo defcendens coram ma-ieftatc regia fe proftrauit. quem Rcx vt vidit, pietate motusillico fubftitit, amp;nbsp;inf-fit a terra pontificemeleuari,amp; pontifex voce flebiliprincipifupplicauiteiuians atqj diccns:Peccauimus,inique egimus,nee tantiprincipis venia dignifumus/u fit noftrainiquitas non tantum terra?,fedccelo etiam reuelata,quiaamp;proraifla:fi-dei padafregimus,^læfæ crimenincurrimus maieftatis, fed pietatis tux cleme- 5^ tia condefcendat, amp;nbsp;prüftet venia quod petitio no meretur,vt ad internecionem muero non fæuiat,amp; gladius reliquias non extinguat,amp; faltem remaneac femina-rium incolarum.Iube ergo ceflare a fanguine, quia pauci euafimus, amp;nbsp;pro paucis veniam poftulamus.fi. enim cito non pepercens, non fuperctitcui parcas.Rc-gisdementiahiscommota vitam omnibuspollicctur faluaiuftitiarantæ culpï. Pro tanta gratia prçfullætusaddiditfupplicare,vt ad iuftitiacondonaret.SedReX inquit, quod iam dixi penitus obfcruabo, fed Condi tiones alias non admitto : tibi autem foli fufficiat me in omnibus pepercifle. Rex itaqj propter nimiara infiantia aliquantulum indïgnatusproperauit ad arenarum præfidiumcapiendiim animo-fus, eoquod audierat Francorum auxilia aduenire.Rexitaqj cumexercitupro- 4 ccdente armorum fulgor ex folis reuerberatione prafuigidus terram quafifplcn-dore duplici radiabat,amp;tantuseratdecorexercitus,quodvixpofreteialiquaglo-ria coparan,cum maiores,mediocrcs,amp; iuuenes fic procedcrét ordinate, vtnul-lus eftctquiafuoordinedifiïderet,amp;fpecialibus vexillisquçlibetaciesfignabatur. Ferturctiamangelorûpræfidia affuifTejamp;multisvidentibuspugnatorumanimos crexifte.CumqsduæmanusquæIccumadcrantjamp;illaquæinAquitaniamiuerar, principi aduenifient vno ab vrbe ftadio, vifione iam angelica roboratus difpofitis aciebus corda fuorum ad bellu excitât perfidorü.InualueratquipperumorjFran-cos amp;nbsp;Saxones qui in fubfidium vénérant obfeftbrum,ad belli dubiafe parare: fed cum nilefieprincepsftrenuuscomperiflet, nifiquodaliquiquinuperaduenerar, y) taliaialt;ftitabant,mox præcepir,vt de caueis arenarû proditores cum fibi fauentib. abftrahantur, vt viui principi praefententur. Bellatoribus autéiufia complcncious Paulus cumcomplicibus mox extrahitur de abditisarenarum ,amp; per murumfu-nc depofitus, a duobus ducibus capillis trambus, amp;nbsp;ludibrio habitus principi pra-fentatur. Quo vifo Rex magnificus prorumpens in lachrymas ccepit Regem 0-mnium

1 nbsp;nbsp;nbsp;quicapufucîaM^iubeimmuspcrtraaari.Eramemmno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^usCu-

istenisteftkunrnanumiffos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.„„rnernmmftantia

Voft.bxcavuemRexcondo\ensditutx dmtaùpïæcep _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;givulneratos

^tV^Uï\,?4mcedasianuas renowan, Sc oedfotum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuetant Joletver in-

n'edicoïumo^ciocon€ouen,5ctbdautosoïnn^s^titacrorumreueten-'\km,?lt;cun\d\V\geuüacnftQdin,non cupidnateu e ?^’ Q^j^^^c^cbifccpc«

\ nbsp;nbsp;nbsp;utJdMeemtJactotmnipoEisxtatinmangmen nbsp;nbsp;rf^j^^^t Sicotonaman-

H nbsp;nbsp;nbsp;teavaç\uamRecateàusprinceçsdeuouflttnns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ambafecta vaU qn«

. MuomobWamM disbenebenspiustnettto ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ces teipondetunt.

\ nbsp;30 fttnÙu diabobb We. bmibtet Sc omnes taston nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quimdidabtet

A TunciubennbasbWbusSCNittsibudttbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ nuoibeuttupettus

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afftbebant^ptobtatnebindtutnentutnToXetteon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^^ g^tubtetiptionc

diximas^VaaiusEdebtatetn ,bcutabi ,Regt 8gt;cjatu nbsp;nbsp;nbsp;conditiones eputbusinta-

taaaasptoptixtobotautt. kbatxtunt etiamocte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^eibdebtetobeditent-,

teaoaaiatnbbiiecit^Nteiintepatabibtet adbxteten , nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;^edeientotesdims

tatapaatapvincipetnobtetuatent,b^eonttaRegem , nbsp;nbsp;• nbsp;p^^ Aj{q,adebnbo

t^catitetadiauatent ^Stconttadeiedionem etus-^ v,Ambamiu^anb.utn Regem ^t.mianga\n\stot\s\tttbusdttntcatent »U^no urn nbsp;nbsp;nbsp;, g^ eXed.ione'bam «

iaeQneioneiaafententta\ttettudicatunt.Vitscond\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ç^^^^^tiabtet

tttrbaium coniutabent ■. Nude Sc capttab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ktebiepbeopo ptombe-

XxxT^pxomtbtnonimtnetnot^ptxcepbetsNttam^nc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vsocubsptxce-

VY1 x^ \^ xwmottnetebubex aduetfobtancosSe'E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtatantet

((^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ateepk^expet\t\cupten.sconttaEtancos.NndeS)Cablt;puan me^ex-pettti.Sed.

iotataotepetâtus expirante ^debbetanb cum eisin eotum ^çp^Çç^detaNioia-panpaStapaenentnRegeb tanootummtetcebetunt. ,nobntp . pj^^x^aduentn te-Rtavaenb tancotutuNtbes opux magnis tnunbiontbus ptxm nbsp;nbsp;nbsp;^Q^ttutn e**

185 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RODERIC! TOLETANI cidium déplorantes a propriisfedibus recefferunt, vitx fux latebrofis fubfi^ prouidentes. Cumq5 Rex Francorum a vaftanonis propofito iam ceflaflet,ói Ne-maufenfem vrbem foflatis amp;muris fortiffinus reftauraflet.nunciatumcftcilu' pum ducem de nobilioribus Francis Bicerrenfe territorium deuaftare. Qup“ Rex audiens cum exercitu properans Lupi fugam voluit præuenire.Sedeum Lupus iuxta villam quæ Afperianumdicitur,regreflumprincipisaudiuiflet,tanto timorefugæ periculummeditatur, vtruifibiamp; ipfefuis viderentur penitusiam deefle. Et partita fuga omnes line comitatus folatio 3ufugcrunt,prædas, amp;nbsp;fpoliai amp;diuitias quas attulerant, hoftibus reliquerunt, amp;nbsp;multi quibus timor abftulit alas, cap ti poftea rem auferu nt, amp;nbsp;tanta fuit ccieritas fugientis, quod non potuit i® confequi ftudiumfubfequentiSjamp;ficfugeruntad abfconditalatebrarum,quoa pauci autnulli potueruntinueniri.

p V G A T o itaqj Lupo duce,princeps vidor fœlici regrelTu Narbonam peruenir» amp;difponensdeprouinciaNarboncnfi,amp;dcRutenoamp; Alba ciuitatibuspu^ tuncadeam ciuitatem pertinebant,praecepitdiruta reftaurari,amp;eosqui obme* turn difcidii fugerant, reuocari, amp;nbsp;confuctudines indebitas in melius immutan, amp;DmniaIocaamalis vfibusfeformari,amp;locisdebitis redores qui dementer agC' ^“ rent, dep utari, vt terra tanris fordibusdeformata quail nouo baptifmatepurgarc-tur. Præcepitetiam vtludæi quos Hildcricus vocauerat, ab illis finibus pcUcrcn-tur, ftatutum omnium pacis concordia roborauit,amp; radicem rebellionis amp;nbsp;Ichi-fmatis penirus extirpauit ,amp; dimifitibi manum valida fortium bellatorum, Fran' corum prxlia non formidans,immo potius vilipendons, cum nullus eflet prind-pum vicinorum qui cum eo praefumeret concertare. Hisomnibusprouideordi-natiSjdifpofuitinHifpaniamremcarc.CumqjadlocumquiCanebatdicitur.pcf' ucniflet,concionetotius exercitusconuocata, omnibus gratesrefert, quod tam fideliter,tam viriliter,amp;:tam ftrenuefibi inomnibus aftitilïènt,amp; quod corum præliis tam cito rebclliafubiecilTet. Vndc amp;nbsp;imperterritus animo princeps de- • mens cundos abfoluit,dans licentiam amp;nbsp;fumptus itineris, vt quo placerct itinere reraearent:ipfequoqj Helenamveniens,biduumibi manfit.Indcqj veniensin Hifpaniam lextoOfenfe afuorecelFurediitgloriofuSjamp;quarto fere miJliarioab vrbe regia Paulus cum Ibciisfadionis decaluatiscapitibus,rails barbis, pcdibus denudatis,indutifaccis,came]is impoliti, amp;nbsp;Paulusconfufionispotior coronapi-cea coronatus, fequentc longa dedudione fuorum, quos excitas amp;nbsp;proditio dc-ducebar,fadi omnibus in denfumamp;kidibrium,in opprobrium AcachinnunijVr-bcmingreirifun^ToIetanamjamp;carcerideputatijVtquifuprafcnequiterleuaue-runtjfedeantfolitariiamp;tabcfcant.

■^ regni meditans eleganter, ciuitatem Toletimuro amp;exquilito opere renoua-uit,quamamp;operefculptorio verfificando prxtirulans,hoe in portarum epigram-matibus ftilo ferreo in nitido lucidoqj marmore fecitferibi:

In memoriis quoqj martyrum quas fuper eifdem portarum turribus titulauit, hoC hmiliterexarauit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ£gt;

Kot domim fi»ffi /quorum fgt;raftttiafüllet, f/anc vrbew c^ fgt;bebem fblitoferr/atefauore,

Hicannoregni fui quartoinToletana vrbebcatx Marixfemperque virginisa-trio in feeretario poft tranfados odo amp;nbsp;dccem perturbationum amp;nbsp;diuerfanim cladium annos, concilium falutis parauit : amp;: iftud fuit concilium vndecimum Tolcgt;

^oletanum fubQuirico vrbw regix primate. Interfiierunt huic concilio fedecim bpifcopi, amp;nbsp;multi vicarii abfentium Epifcoporum, cum quibus amp;nbsp;tempora abfq^ concilio prætereuntia dcplorarunt.% hoc vero concilio confolationem cum tan-t'svitistecepit,amp;ibifuittuncillud concilium conftitutumgt;vtviciniEpifcopi fin-gulisperannum menfibusinvrberegiadebeant commorari. Huiustempore ducentæfeptuagintanaues Arabum adlittus Hifpaniæ peruenerunt,cumque cx-desamp;vaftationes agerent,amp;: ad Regis notitiam per ueniffet, miffo cxercitu bella-totutnilicocapiuntur,amp; naues incendio concremantur, amp;: pars potior aduento* fnmgla(lio(lecruncatur,amp;pars aliacaptiuatur ; amp;fic exercitus ad Regem cuglo-10 riacftreuerfus. Tempore autemCindafuindi Regis exCraeciaviraduenitno-*^'neArdauaftus,quiabimperatorefuo expulfus,maritranfuedus in Hifpaniam cftadduélus.Quem Rex Cindafuindus fufcepit magnifiée,amp; confobrinam fuam «mattimonio copulauit, ex qua fufcepit filium quem Eruigium nominauit : qui bmigiusinpalationutritus proceffu temporis honore Comitisfublimatur ,mor-^“C'ïCindafuindo in fuperbiam cleuatur, amp;nbsp;contra Regem Bambam faélionem ’■^ccpitcaHide cogitare, amp;Regis potui ingeflit herbam per quam Regis memoria t'^'^batetur, CumqjQuiricus Epifcopus vrbis regiae amp;nbsp;optimates palatii inteHige-'^cntRegem memoria deftit«tum,amp;: caufam penitus ignorarent, ne Rex catholi-cns facramemis fidei fraudaretur, ftatim confeirionisSdpœnitentiæ antidotuna 10 obtuletunt,S:Rexgloriofusdeuotefufcepit,amp;religionishabitumpoftulauit,Só ïd monaftetium cóuolauit in villa quæ Pannis plica dicitur, amp;nbsp;ibi creditut tumu-htus,8cvixitinregnoannisnouem,óóinmonafterio annisfeptem.

^V icfncccditEruigiuSjCoqUodefietRccenfuindi führ i nus, fed tyran ni de, nondeiure.ReliquerateniroRecenfuindus filium paruulumTheodofredû, cuueguTucceffiodebebatur.Cœpit autem regnareEruigiusatafeptingentefi- Ær4 71) mavicebmateïùa^sc regnauit annis v 11. Hic Cifilonem filiam fuam magno viro ^° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hambx çùncipis confobrino dédit vxorem propter Recenfuindi filium Ineodotredum,neregnieiusprimordiaimpediret.Huiusin tempore fames va-lidaHifpaniampropartedepopulauit. Hicanno regnifui primoprocurauitfi* eri concilium duodecimumTolctanum quinto idus Maii,inlt;puo fuerunt trigin-ta quinque Epifcopi cum inxftimabili dero, amp;nbsp;Chriftianorum collegiolaico-rum.EthocconciliumfuitfubIulianovrbisRegixprimate,ó4fuhlcripferuntIu-lianus Hifpalenfis,LuibaBraccharenfis,Stephanus Emcritenfis,amp;fuftraganei,amp; vicarii abfentium prælatorum. Anno quarto Elauii Eruigiipvincipisfuitcele-bratumtettium decimum concilium Toletanum fub codem luliano primate, amp;nbsp;intcrfueruntEpifcopi numero quadraginta ofto, Luiba Bracïharenfis, Stepha-

40 nusEmeritenfis,SpandusabbasagensvicemTarraconenfis,Pacatusabbasagés vicemSumpbrediNarbonenfis, amp;nbsp;alii EpifcopiHifpanixamp;GaUixcumvicariis abfentium vices agentibus.. Quartum decimum concilium Toletanum fuit i'^noquintoElauiiEruigüfubïuliano vrbis Regiæ primate,fubfcribentibusVi-'dlhuo CyprianiTarraconenfis metropolitani vicario, amp;loanne abbate Sum-pb'eiiKarboncnfisarcbicpifcopiviccm agente, SóMaximoabbatc vicario Ste* pbanitnetropolitaniEmentenfis ,Recifindo vicario Luibx ArchiepifcopiBrac* i chatenfts,Gaudeniio vicatioElorifindi ArchiepifcopiHifpalenfis,óófubfctipfc-

1 . deinteiveptesfpmarum produftus omnibus mundi partibus in doÛrinaChrifti rrïanetprxclarus,quiamp;!:iamaparentibusChriftianisprogenitusfplen' di de in omni prudcntiaTolcti manebat edo élus, vbiamp;poftmodum epifcopatu

DeregnoBgicie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca fut XIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

17 G ic A generamp;fucceflbr Eruigii poft mortem eius ad regni Gotthorum a jtra 7ja '^fumiturprincipatumærafeptingëtefimaiftgefima,amp;rcgnauitannis cce , amp;cumfilioannistribus: fed iftitresannipatri, nonfiliocomputancur, uai^ vniuerfo regnauit annis tredecim, amp;nbsp;dum regnum accepit, filiam Erwgü coniu^ ratione Bambæ abiecit. Hic Gotthos morte fuitamp;odioperfecutus.Huius tem porc inguinalis plagx neceffitas inualuit in prouincia Narbonenfi,occauone cii ius ad Narbonenfem cathedram Epifcopi pertinentes aToletano conciliocxcu fantur,ita tarnen quod eiufdem facri concilii inftituta in fingulis cathedral! us ec ^^ clefiis nuncientur amp;nbsp;admittantur:amp; ft quis Epifcoporum h oc non fecerit, amp;nbsp;ana themate feriatur, amp;nbsp;quinta bonorum parte muldetur. Anno regni eius primo quintum decimum concilium celebratur Toleti in ccclefiaprætorienliianc 0-rum Apoftolorum Petri amp;nbsp;Pauli,omnibus Hifpania: amp;nbsp;Galliæ Epifcopis aggreg^ tis,beatæ memorie luliano clarefcente, fub fexagenario numero Epifcoporu, multiplici Chriftianorü collcgio in circuitu afliftente.In quo jp diueriis caulis, pro abfolutione iuramenti quod præfato principiEruigionoxaliterfecerat,expofeit fynodum,vt folueretur a iuramento. Eius in tempore librum de tribus fu -ftatiis, quem dudum Romam miferat primas fandiflimus lulianus, amp;nbsp;minus cau-te tradando Benedidus Papa Romanus indixerat reprobandum,ob id quod vo-luntasgenuitvoluntatem, fandus lulianus veridicis teftimoniisinhoc concilm B ad exadionem præfati principis per oraculaeorumquç Romam tranfmiferat,ve« ■ rum efte firmauit,amp; apologeticum fecit,amp; Romam mißt per fuos legatos presby- ■ terum,diaconum,amp;: fubdiaconumviroseruditiflimos, amp;in omnibusDcifer-uos, amp;nbsp;in diuinis fcripturis imbutos, cum verfib. etiam adclamatoriis, fecundum quod amp;nbsp;olim tranfmiferat delaude Romani Imperatoris.Quod Romadigncamp;: pierecipiens cundis legendum indixit, atque Imperator adclamando,£4//^^»lt;lt; Detain fines terr .e, ledum fæpius notum fecit, qui amp;nbsp;refcriptum domino luliano per fuprafatos legatos cum gratiarum adione amp;nbsp;cum honoreremifit,amp;omnia quæcumqueferipht, iuftaamp;pin eile deprompfit. Et fuit hoc quintum decimum concilium Toletanum celebratum anno primo Regis Egicæ quinto idus Maii J^ fub luliano vrbis regiæ primate, amp;nbsp;fubferipferunt Sumphredus Narbonenhs, FlorefindusHifpalenfis,FauftinusBraccharenfis,MaximusEmeriteni)S,nietto-politani,amp;Siful4LiaricariusCypriamTarraconenfis,amp;aliivicariiEpifcoporuni, ~ . qui non vénérant caufa légitima impediti, amp;nbsp;fuerunt praeter vicarios fexaginta vnus. Anno fexto Flauii Egicae nonis Maii fuit celebratum fextum decimum conciliumToletanumfubFœliccvrbisregiae primate, amp;nbsp;fubferipferuntFaufti-nusHifpalenfis,MaximusEmeritenfis,VeraTarraconenfis,FoelixBraccharen-fis, metropolitani, amp;aliiEpifcopifuftraganei,amp;vicariiabfentium vices agentes. Anno feptimo Fl^n Egicæ Regis quinto idusNouembris fuit celebratum fepti-mum decimum conciliumToletanum in ccclefiafanda: Leocadia:,vbi fanftum 4*^ eius corpus requiefcit, in fuburbio Toletano fub Fœlice vrbis regiæ primate, qui grauitatisamp;prudentiæ excellentia nimia præpollebat,amp;fubfcripferuncFaufti-nusHifpalenfis,MaximusEmeritenfis,VeraTarraconenfis,FœlixBraccharen-fts,metropolitani, præter abfentes qui pro fe vicarios deftinarunt. In quo conci-lioidemRexpræfentialiteradfuic, amp;nbsp;coram omnibus hurniproftratusfeeorum j orationibuscommendauit, amp;tomumquam manu tenebat, primatiamp;concilio offerens,fuper lis quæ ibi continebantur,fibi fatisfieri poftulauit ; amp;hæc omnia iu libro canonum pleniffime declarantur,

De merteEgte^jdr“ regne ritt^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CafutXIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï** !

KJI c Flauius Egica tribus annis ante mortem Vitizam filium fuum quem ex Li-“^^filonefufceperat, præfecit Galleciæ quæ olim regnumfueratSueHorum,amp;: præcepit,vt inTuda quç eft vna de amœnioribus Galleciæ ciuicatibus,refidetct,amp; jlluc etiam Flauius Egica Fafilam ducem, pattern Pelagii, licet inuitum, exilio re-legarat.

DE KEB. H1SP^gt;^^^ LlB. Ut i«sgt;-le^««.Qacmr afilatnVtóza occafione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D uodecim ma-

^JuheiemoriüusfuitiuxtaV tbicum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propria morteToieti mo-

«^*«daüü,avpcttMur.Pöa^«cle^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irizaxrafepcingen- Ær^ 740

titur,8cibidcmhonorifice fepelitur. Cuiweeë ^^ _^ fuccedés in (olio,quam-ufimaquadtageVimagt;Sê regnanit annis nouem^q ^J^^^ ^^^ pater exiiio conde-q'iata^eiulcusjclementiffimustamenfuiriói’ ’^^^^g^g^jaborauit. Nam quod pa-ra’aaaeuqverutnetiamquafrcUentuïoSjVtre nbsp;nbsp;^^ nbsp;» ^^ ^ pater patrio lolo ab-

tttimpofüetatgraueiugum qpfemodicere W» g^’ (p^gi^o conuocatisomm-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imcraqipfctcftiiucnsfcebciftatuiredona a - ^ confecerat,ipfe in confpedu

^ \ ïö buscauiioaesinftrumentorumquaspaterrn ^^^^y-^g^Q^je^^iditabinfolubi-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omniumdionomcendioconcremauit,amp; ®°^, °^^çquxEgicainbfcaratjói exput

\ nbsp;nbsp;nbsp;bvinculocautionuTO,verumetiamomniare t ^Q^tVeni quxeftcxtraTolcwm,

\ fosofficioteftituitpaiaiino. HicineceVe ra ’^^^^„^Ÿcociiiumcelebrauit,quod \ tumbpifcopisïicmagnatibusfuper ordination ç^^ ^y jp^^acircainitium opti» y timen in corpore canonum non habetur. ^^ p^abere,Si V eiagium biwmb abiq l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnemtboaffetjCapitpoftmodnmftagitio tus ^^^^ ;^fturibusrebeUauit,obcau-

\ ^'tt.nC.antabriXjquipoft.eacontraSarracetro ^ . ^ ^^ç^^^g^^,^P^^^^gapetu-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hm pétris quam prxdixitrws ,abvrberegra- nbsp;nbsp;nbsp;ç^^am pub\icatinaperto,ótlaxa-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bmeri^rtetinoceukOjiamnuneVnxusimp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^^{^Ys(ordrbutperiiffet,tïcno- ,

A 10 tbbabemsuubiNWoiefubtraxit.Etvtrnam' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^5 tuCecidet. kdtantxenini

' 1 büitatemCiottborumekriamp;L popub wrsr nbsp;nbsp;nbsp;^pp^rcs^xotesSc concubin« ad

ptrimonisStdiffobitionisperuenitcumu u » ^ p^j^q^ virostbuftresSepotiores hnemtemVbidinis fimui ^^hnerct.ht exemp ^^ exempioin minoribus popu\i CiortbommadCrmffiafacinorainduceba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GundettensToktanxtedispri-peccataWWtuundabant. V er idem te y ^^^^-^^ mirabibbus eXarior eekbra* mas(andimQn\xdonoibuft.risbabetur, urcteoi«pnmas»'vkÇanamp;imoniæku-tur.ViuiciucceSuSinderedusEpifcopus’^ . nbsp;. ^ ^ (ubidoinkpetditaciuitas

^ktktus, ïi durauit Nique ad temporaKo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^-^^^cckbaT oktanarepete*

1 okun^,Wxe^qQ^\oP^xuos SebonoraOUe ^ rç^^^^ (uorum xek bwO.\tat\s, \n t^t,pobmone,mkrvamp;.\bcebciamp; Sc Gunderter . ç-nare »amp;cboc adwbwtium'V i-li«MntOTnW,to«m,c^vrtStw«e nbsp;^^^^

Qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eotum turtrt-r*

\ Bearrdtx^x^,r^^t\kduyug,erütA\dSSnb^^^^^^ ^Wmuünonenfe,^a\onhC«to*n%ntoc\axadoanna,amp;Zaxe^^^

genertUQndebrrkrrrmdere,kmtrrauktrrpotekatéiuperbtam,tnrebgtorreactdta, rapace dikotkam qrrabundantraXuxurram .infedewtat^nautanr, adeoNtb^x popu\us,beS(.keerdos,bcutrrtrprr,beScp’trrrceps.QmeumproiursrrrrqnrtatrbU^ irmetet expert, nrutos prxeepk duur evurtatum pextet paucasquatunrmuxoX

deftrucreformidauit* amp;nbsp;arma ferrca invotnerescommutari» vtquafiommbiis conniuens illiciw, viderctur quietem, amp;nbsp;paccm, amp;nbsp;licita procurare. Iple ^^æ^'' dolofe agebat,ne poflent fibi refiftere,qui vlt;Abant eius fcclcribus obuiar^ u uione ergo voluptatum in rota Hifpaniainundante» Vitiza principe maieftanso-culosprouocante repleta eft terrainiquitatc.Omnisquippecarocorruperatvia fuain,amp; qui optimus,quafi paliurus,amp;qui redus,quafi fpina de fepe.

C En quia dominus voluit Gotthorum gloriam incuruare, Satanimmifitinpa* ‘^cemquamfimulauerat Vitiza. Cum enim Theodofredus filius Recenfuindi, j qui in xtate paruula a patrefuerat derelidus,amp; in iuuenili ætate placidus,elegan* tis forma:,amp; indolis gratiofæ,ab omnibus amaretur,timensEgica pater Vitiza: nc iuuenis tanti generis amp;nbsp;tantac fpeiadregnifaftigiiimafpirarct,apropriisfinibus » Cordubam exilio relegauit. Cumque fibi manfio Cordubx placuiflct, ibi palati-ummira:fortitudinisfabricauit,quodamp;: filius ciusa:tatis roboreadolefcensamp;di-latauitjamp;obfirmauit, quialiquandiu ibimoratusduxitvxoremdercgaligencte nomine Ricilonem, ex qua fufcepitfiliumRodericum. Cum autemVitizaregni ^^ gubcmacula poftpatrem fuum Egicam fufcepifict, æmulatione,qua pater,cœpit nbsp;, perfequi Theodofredum,donee captumvtroqueluminefecitorbum.Pelagiuin nbsp;J etiam cuius pattern apud Tudam fufte peremerat, volebatpoenafimiliconde- J mnare,fedadCantabriamfugienseuafitfuriam perfequentis, quiavolebatDominus liberationisafylum in Hifpaniisconferuare. Vitiza autemfacrorumcano-num inimicus Oppa: fratri fuo Archiepifcopo Hifpalenficontradiditcccleliam Toletanam,eiufdemecclefiacviuente pontifice Sinderedo, vtficutipfecarnali, ita amp;nbsp;frater fpirituali adultcrio foedaretur, amp;nbsp;vtiniquitateminiquitatiadiieerer, violatis priuilegiis ecclefiarum reuocauitludxos, amp;maiorisimmunitatisqua[n ecclefiaspriuilegiishonorauit. Sed q uia iuftoiudicio Dei agitur, vt adores fede-rumpœnasfubeantvltionis, de manu Domini dupliciafufeeperunt quiprofim- ^' plicibus fatisfacere noluerunt. Igitur Rodericus filius Theodofredi, quem Vjti-za, vt pattern,priuare oculis vi fus fuit,fauore Romani fenatus qui eum obRecin-fuindigratiam diligebat, contra Vitizam decreuitpublicerebellare.quiviribus prxeminenscepit cum,amp;quod patri fuofecerat,fecit ei,amp;reghoexpulfum, fibi 1 regnum eledione Gottliorum amp;nbsp;fenatus auxilio vindicauir. Vitiza itaque pleims * abominationibus,vacuus regno,orbus oculis,jppria morte CordubæquoTheo-Ar^ dofredumrelegauerat, exulamp;exrex viumfiniuitæra DccLi.Cumqueduosfi-Jios reliquiflet,Si^bertumamp;Ebam,neuterfuccelfitinregno,co quodeflentpro-pte'rpatrisinfolentias omnibus odiofi.

’ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dere^noRegùRoderid. CafutXrn.

HZ R T A N T E autem 8c adiuuante fenatu, amp;nbsp;adhup Vitiza viuente,ccepit con- Ö ƒ■ quot;*regnare Rodericus vltimusRexGotthorum,aniïqyiit quarto, Arabumve- ; jir/t 749 1^0 xci.aera DccxLix. anno feptimoVitiza:: amp;c tantum tribusannisregnauir, | vnoperfe,duobus etiam cum Vitiza. Etatautem Rodericus durus in bellis,amp;3d negotiaexpeditus, fed inmoribusnondiffimilis Vitizx.namamp;circainitiumre-gnifui Vitiza:filios Sifibertura amp;nbsp;Ebaro probris amp;iniuriislaceffitosapatriapro-pulfauit, qui relidapatria adRccilamComitemTingitania:obpatrisamicitiam p transfretarunt.Erat autem tune temporis Toleti palatium a multorum Regum temporibus femper claufum, amp;feris pluribusobferatum.HocfecitRexRode-ricus contra voluntatero omnium aperiri, vtfeiret quidinteriushaberetur.puta- : batenimthefaurosmaximosinuenire, fedcumaperuit, præter vnamarcararc- ’ pofitamnilinuenit.qua aperta reperiit quendam pannum, in quoLatinisliteris erat

DE REB. HISPANIC LIB. III. t^ï cratferiptum: Quod cum contingerct feras frangi, arcam arque palatiumape* riti,amp;videri quæ inibi habebantur, genres eiuseffigieiquæineopannoerant depiâx, Hifpanias iftuaderent, amp;éQo dominio fubiugarent. quod Rex vixens doluitaperuifle, amp;,vt erat prius,fecit arcam amp;palatiuminferari. Erant autem inpannodepidæfâcieSjVtvultuSjdifpofitiOjamp;habitus Arabumadhuemonftrat, quifuacapitategunt vittis, fedentes in equis, habentes veftes diuerlis coIoribus' ^atiegatasjienenres gladios, amp;balliftas, amp;nbsp;vexilla in altum tenfa:quapidura Rex amp;nbsp;ptoceres timucrunt.

•0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DtvitlefftiafaffaflU Comité luliam, amp;nbsp;coffiuratioKCCum ^rabibft^.

^0 s erat tunc temporis apud Gotthos, vt Domicelli amp;nbsp;Domicellæ, magna« turn filii,in regalicuria nutrirentur. Inter esteras Domicellas filia Coniitis ‘uliani præftantior habebatur. Etat autem Iulian us vir nobilis de nobili Gottho-’«mprofapiaortus,illuftris in officio Palatino, inarmis exercitatus, Comes Spa* ^''^notum,fami]iarisamp;:confanguineus Vitizz,amp;inoppidoquodConfocradici-'“^^inmaritimis diuetfatum poffieffionum titulis abundabat. Contigitautem 10 .''^'^‘^lulianuslegationis caufa a Rege Roderico in Africammitterctur.Qua ægatione pendente, Rex Rodericus filiam eiusdequadiximus j violenter op-pteffit. Hæc erat Regi promifla,fponfaliter non traduda. Alii dicunt vXori Com-''isvimfecifle.Sedvtrumlibetfuerit, Galliæ GotthicaeSd Hifpanixcxitialisex-‘^‘Qiicaufafuit.Verumpcradalegatione rediens lulianus, vtftuprumcomperit ''’'orevelfiliareuelante, dolorem continuit alacritate exteriusprocurata,amp;le-» ^ gationeexpoiitareceffitindignans, amp;nbsp;temporehyemäli nauigio iuit Septam, vbi yxorem cum rebus domefticiscollocauit, amp;nbsp;habitoverbocum ArabibusinHi-paniameftreuerfuSjö^xgrotantis matris defiderium fimulans a Rege filiam im-Petrauitinfirmxmatrifolatiodeftinandam, quam feceptam reftituitmatrifuae. hadr'd^°''^^°”'^^^’’^’^**'*’^’’^“^^™ ^*”^®”’» nunc Arabice Gelzirat al-d amp;^ k^'^'^'^’^^^^^^atiCXqua batbarisAfricanis damna plurimainfcrebat.vn-^J^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem tune temporis in Africa princeps quidarnquiMuzapropnonomine dicebatur, amp;nbsp;eratab VlitäMiramomenino prales Africaconftitutus. Huie fuit lulianüs Comes fadiofo colloquio foedera-tus, promittens ei fi fibicrcderet, Hifpaniamfedaturum. J^uza autem cogno-mentoAbenozairaudiensComitem lulianumgaudioeftgauifus, eoquod ftre-nintatis eins magnalia expertus fucrat in periculis gentisfux, amp;nbsp;continuo ver-umhuiufmodi AbuIitaMiramomenino Arabum nunciauit, qui inhibuirei ne mHifpaniamcisfretarct (timebat enimpoffe in periculumredundare)fedpaucos . knitteret,per quos poffet promiflum Comitis aperiri. Mu za auwm mißt cu Com-

4 MulianoquendamTarifnomine, amp;nbsp;cognomine Abienzarcha cum c.militi-^usamp; c c cc. peditib. Africanis, amp;nbsp;lu in quatuor nauibus tranfierunt, anno Ara-^»axci.arai)ccL.in menfe qui dicitur Ramadan. Et ifte fuit primus aduen- Jtra yje

^ Arabum citra mare,amp;applicueruntadinfulam citramare, quæabeiusnomi-.^icitur Gelzirat harif:amp;ibi fubftitit donee adfe cognatiamp;complices ex Hi-P^^'aaduenerunt, amp;nbsp;priraos infultus fecit in Gelzirathaladra,amp;indcabftulit

P Pfædam,amp;alialocamaritima deuaftauit.Et Hifpania mifera quæ a tem-.^^couigildi principis fereper c x t. annos in pace fubftiterat, iam nunc inci-f '^‘^ouatisantiqux miferixcladibuslaniari. CædibufqueinLufitaniaamp;Bæti-f ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lulianus cum Arabibusquosadduxerat, adMuzamrediit

, ®‘'“' Hisdiebus Sinderedus de quo diximus,vrbis regiæ prçful amp;nbsp;primas,

( ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A.rabum expauefeens, amp;nbsp;Vitizæ infolentiis fatigatus, Romanæ patriæ e ededit,oues deferens, vt mercenarius,non vt paftor. Vin autem longæui, de quibusdiximus, Vrbanum virum fandimoniæ inEpifcopumele--

T)O ST hæc Muza vocatus ab Vlit a Miraiymeninoiuit in Africain, telidio in patriçprincipatuTaricAbentietquieratItrabo,cuiiniunxit,vtluliano om iti auxilia largire tur,amp;amicitiam conferuaret. Tune autem dédit Comiti lu lano x 11. millia bellatorum, quos feparatim duxit in Hifpaniam in nauibus rum,necaufatranfitusperciperetur,amp;c5ueneruntadmonternquiabillo au ro GebelTaricadhuc hodienuncupatur ( Arabice autem Gebel monsinterpre Ara 7^t tatur) menfeRegeb, anno regni Arabum xcii. æra DCCLi.Quæcum ad Régis Roderici notitiam perueniflent,mifit contra eos fobrinum luuæ nomine Eneco-nem, qui cum eis fæpius dimicans, fæpius fuit vidus, amp;nbsp;ad vltimum interfectus. Vndeamp; Arabes fumptisanimis,audaciamafrumpferunt, luliano Comité cospet Bæticamamp; Lufitaniam dcducente. Gotthorum enim exercitus prima vaftatione pcfculfus, amp;i, longa pacearmorumvfibusdefuetusantiquamagnahaignoraDa i amp;nbsp;fadi defides, amp;nbsp;imbelles, ignari certaminis funt inuenti, amp;nbsp;obicibus terga ver-tentes, ad mortemcitiusquam ad fugaefubfidiaperuenerunt.Taticaucemcuni luliano Comité ad Muzam in Africam cft reuerfus,amp; luliani fidelitas ex his fadis apud Arabes fuit mirabiliter approbata. VndetSdMuzaTaricamp;CornitiampIio-rem exercicum fociauit,amp; retinuit Ratilam ComitéTingitanum, terrebanrenim eum doli Comitislaqueofi,fi forte cum aliis mitteretur.qui cum in Hifpaniamap-15 plicaflent, inBæticaamp;Lufitaniacœperuntdireptionesamp;excidiaexercere.Rex autemRodericus audita ftragefuotum,amp;prouinciaevaftationc,Gotthis omnibus congregatis, aduentui Arabum fe obiecit, amp;nbsp;ad incurfum eorum ftrenue prope-rauit. Cumqjveni/rentadfluuiumqüiGuadaletedicitur,propeAfltdonam,qua: nuncXerezdicitur, ex alia parte fedit excrcitusAfricanus.RexautemRotlcri-cuscumcoronaaureaamp;veftibus deauratis, a duobus mulisinledoebiirncote-rebatur, vt Gotthorum Regum dignitas exigebaLEt per oólodiesconnnuosa DominicainDominicadimicarunt, itaquoddeTaricexercitufere decê amp;fct millia ceciderunt. Sed luliano Comite amp;nbsp;Gotthis qui fecum aderantdure inftan-tibus,frangunturaciesChriftianorum,quilongapaceamp;abundantiadelides, 101' 5 belles,amp; ignaui certaminis funt inuenti,amp; obicibus terga dantes. Die Dominiclt;%

Æra 7(1 quintoidusmenfisXauel,anno Arabum xciii.aeraDCCLii.RcxRodcricwamp; 1 Chriftianus exercitus vincitur, amp;nbsp;fuga inutili perierunt. DuoautemfiliiVinzx j qui cum luliano Ctimite confpirauerant, Rcgi Roderico in hocprælioaftitetûc, amp;nbsp;alter a ßniftris,alter a dextris collaterales acies gubernaban t,amp;: dicuntur in prç-cedente node cum Tarie confilium habuiffe, vtipfis a belloceflantibiis,Gottlio-rum exercitus de facili vinceretur,amp;: Rex Rodericus cum eflet magnanimus,an-tequam fugeret, permitteret fe occidi, amp;nbsp;co mortuo poiTet eis regnum perditum prouenire. nonemm credebant,quodpoflènt, vel vellen t Arabes patriamretinc-re. vndeamp;incoimiduarmisdepofitis,quantocius efFugerunt.EthocipfumTa' 4 ric promiferat,quod reftitueret eis omnia quç fuerant patris fui.In exercifu Clin-Hianofuifleconftat plus quam centum milliaarmatorum, fed erat populus duo-rum annorum pefte amp;nbsp;inedià imbecillis.Etquia diuinagratiaprotedionisma-num elongauerat ab Hifpanis, gens illa vidrix, gens illa nobilis, gens Gotthorum cui fe dedcrant Afia, amp;nbsp;Europa, amp;nbsp;eius fugacibus Vandalis orbiscefTerat Africanus, triumphisArabicisincuruatur. Conferto prælio cum Arabibus,Rex Rodericus fortiter infiftebat, fed iners manus ftrenuitatis Gotthicærecuruata, qux multorum fanguineconfueueratgloriari, hoftes fuocogiturfatiare.Iulianusau-temanimabatGotthos qui fecümaderant, neenon amp;nbsp;Arabes, vt beHumacrius reftaurarent. Cumque bellum ex Vtraque parte indanrius efferueret, akemisea’- JO dibus plurimi cecidere.Iam iamque Gotthorum aciebusferevndiqueconfier-natis,Rex Rodericus in terdum fuga, interdum oceurfibus nitebatur, fedaliqua-diu bello protrado,gens Gotthorum in parte cæditur, in parte fugæ prxfidio li-beratur.amp;dumhocagitur, quid de Rege Roderico acciderit,ignoratur,tarnen corona, veftes,amp;:infignia,amp;:calciamcn ta auro amp;:lapidibusadornata,amp;:equus qui

Oreliiàictbawt.inloco tiemulo Uixtafloo'»® û“® “'f °'Î „„demis tempori-aarcmdecorporefuctitfaftnm,penitusignoratur,nE q nuemtat. HiciacètRo^ bosaçudVifeumciuitaréPorrugailiX infcriptusnunu u^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pgrtwax, amp;nbsp;lt;»^»-dertc»s'ultiw»s Rex Gotthorum. Unledi^ui furor tmfws A^ufOft^obUtusfidelitA-^üi0^([Mduri^vt[Anut^uru^anirnofus'wii^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^^^^^f^^iftdominurn^hoflis ùdmmaMrreUfionis/onttmftoràiuinitAtiSyCrude tst ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omni or am Arefeit ^amp;

Âeftadsxta DCCLU.Siquxplun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W

pKoH dolor Uc Enimr ^loriaGotthrcx »a ^^^Yy^£^^g\otixinchnauit.qui busbel\isrc^naplurrmaïncutuauit,vnotK ^7 nbsp;nbsp;nbsp;g^yWvricumvaruscxdibus bc'^rWttv^Pontum, kbam ,'M.aceàoniattt,GïXCv^^ pt«\üs (ubiccctunt,amp; Cy tu \aftauoruor,iccor urn muMcres Orientalen^ ag ^ ^^^Xj^-HYteaniXiNi^nm Só ïüagnumdomin\iTObab'j\Qnix,Kff5ïi32»Si- ^g^^^Q^^jpvouinciatudotninafte-' ti^iutnirv\rreÏan^uiniscxtiï\xcïnnt,S^cnvv ^^^ ^^^^ eximius ÄrtdaKoxHun-

'w.^enu »cuiiro^etaioï'V akns ceffttineen to, nbsp;nbsp;^^^ Xianifagitino ptxVio P an-

^^'ixnrttCatalaunicobéiloïeco^nonit Int vering^ ^^i^^^Q^^^ï^beWaminaci-),Qïton\4ttid,imi(cr\int,cni'Vanda\iceffcrnnt a t -jj^^Q^ometi nuper onarebebio \*tiovïitrubtoii mundo a ixcubs '^^?’^*^'^fç\|^ton\ncs»ne dines in dinitiis ,nc

bSosadorwanvt dwteroçnasHiÇvaniaminOect nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^t^üsferme Omnibusse

^çgt; eWmKbx^^xixç,px çroninciis.Seexperu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qo^nibnspr^tnlernnt»

eo c^uodinter ornes rwAndipto'^l'acias ipeevan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ceano cirenmdneitnr

à Scïgt;îîrbeno.Ga\iiaScÇiottbicadde^gt;^atbonen _V ^^^^^ç^^^^^^^^ç^Yi \ ba,ScNinanodn\tanbns,çYnxOottbotn.rntemp . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auxTinçÂtamadice-

d ^ettinebant^Scin kirica ^Nnapronine'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oninne onabparadifus do-

\ nbsp;nbsp;nbsp;batat,adÇiotd\orn\ndomvninpettincbant.Vdnpa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y V)oûaJTa?,o,Kna,SC.

\ nbsp;nbsp;nbsp;roirrwetepnacxpaVrbnsbnmimbnsnrt^atnr^enreet nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;ïYaùtndmeàefeïnv-

Wi,raontaràsinter çpié.\\betinterie9t.i%.^^d\x(\ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ y^î^natterinis St fon-

\ nbsp;nbsp;nbsp;tWsim^antntdedStpnteornminbta^tararodcinnt. ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ÿbnsÆnXoÇaar-

tÂb.ad:\bns^de\\eioiapdeibnsdapida\alt;Xicmns,c\amo •^y^^y.^çtris^emioÇa'^’t-s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta^alt;\sSt’j,re^\bnsdnvetbaeç\n\s,eommoÀamvms,pr\m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comofaoUo ,\xta

% ^J^ta,^yxce\\ensin^enio,andaxmprxVm ,a?,Avs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bad^.^obe’asdorYnio^fetnbsinommbns^nnWamfe . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^„c,ypvi2i,Çide\ita-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^^^'^^';^vapatabibs,vanelt;^rvra^nitnd:mexç\na\es,m

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcpteo\oii^\yyxadaeiabn^n\aris.SnntSta\iab.nmma(\n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ eanderndifenr-

A \n'«»Vto'WjtMaiuOceannmdeùnatnt. Kbn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oexurmenbA ol^^a-

\ nbsp;nbsp;nbsp;ap^eWatwr, koatisScSnecaris ,«\nx otinntnr in terrimuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reçnnm

nraaÿï\e,taraotrratnm,pattixp\adioinieNet£o,lt;\'^^bmco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

T) E L L o autem miferabilitcr confummatoxum vix fiipcrclTet qui ad helium ex '^alccrutra partium non veniflet, omnibiisTn fc cæfis,rcmanfit terra populisvacua,fanguine plena,fletu madida, vlulatu clamofa, aduenis hofpita, ciuibuspere-grina,nudataincohs,orbatafiliis,con.fulaBatbaris,infedafanguinc,ftupidavul-ncrc,dcftituta muniminc, amp;nbsp;fuorum folatjo defolata. lam clades Herculis inno-uantur,iamVandalorum,Alanorum,amp;Sueuorumobdudavulncra reputrefcut, qux olim Romanorum gladio fauciata, Gotthorum medicamine poftcurata, nuncipfafoetu ca:ditur,iamcxtindaamp;oblita canticainloquelalabii,iamlingua 19 loquiturperegrina. Viriexerciiusincoccineis,amp;equorumigneæfunthabenz, corumfaciesvtnigredo,vultusgloriaquafiolcx,amp;eorumoculivelutignis,vc-lociorpardis miles cius, amp;nbsp;lupo crüdelior vefpertmo. Enimuero genti Aphro-rüm ,quæ olim de viribus non præfumens doits amp;nbsp;diuitiisnitebatur, nunc cedit Gotthorum ftrenuitas in momcnto,quxcitiuscccidit quam dici poflit,amp;:vixrc-linquitur,vtdeplorct,quodmortisinflantia nonreliquit,vt elamet tranfeunti-bus lam non viuo. Attendite fi eft dolor fimilis ficut meus,vox eius percipicur, vt Phtronis,àeIoquiumeiusmulhrat,vLcxhumo,ploratusamp;vluIatuslugiibrisvix auditur. Hifpania fuos filios plorat, amp;nbsp;confolari non potuir, quia non lunt. fada eft eiushabitatioiamdeferta,eius gloria i3mconfufa,iam eius filii gladio cecide- ^^ runt, amp;: cius inclyti iam captiui : pri ncipes cius in opprobrium habuerunt,amp;vix bcnatorinextcrminium.Quieranrlibcri,mancipatifuntferuituti,quiconfueuc-rant in militia gloriari,cogun tur eultro amp;vomcre incuruari, qui velccbantur vo-luptuofe,nec vilibus fatiantur,amp; qui nutriti funt in croceis, non tangibilia ample* xantur,vtnecinundatiopluuiarum,nccanuuiotempeftatuin eispotiieruntadx-quari.quxHifpaniamnon prærereunttempeftates’paruuliallidijtur,adolelcen-tes cædibus inuoluuntur,iuucnes gladiis extinguutur, viri prælüs profternuntur, fenesexcidio confumuntur, amp;nbsp;quos feniumamp; decrepita fecerat honorandos, hos Afrorum crudelitas abiicit extirpandos, mulieres fcruatur ad ignominiam.S^ carumfpeciofitasadcontumcliam. Qi.iirobuftusanimooccubuitgladio,quive-jO lox pedibusa fagittariis eftconfoffus. Pepercitgladiusinimicis,amp;:indomefticoJ debacchatur : non erat qui refiftcret Gotthis dimicantibus in feipfos. Quisdabit capiti meo aquas, amp;nbsp;foneem oculis lachrymarum, vt plorem excidium H/fpano-rum,amp;:miferiam ^ntis Gotthorum ? Covticuitrel!giofacerdotum,ceflauitfre-qucntiaminiftrorum,abfceflit diligentia prælatorum,periitdodrinahdeiamp;fan-dorum vnio, pater foluitur orrhodoxorum, fanduaria deftruuntur, eedeüæ di-ruuntur,amp;: quae laudabant in cymbalis, prouocant in blafphemiis, lignum falutis a Tandis eiicitur. non eft qui a(piciat,vtfaluctur.folemniapenitusceirauerunr,amp; cccleha; organa jp blalphemiam tranfierunt.non eft qui iubilct in cccleliis.amp;r fub-fannat confeflio Machometi,defoedat abufio ornamenta,amp; vafa fanda contami- 4^ nantalieni,rcligionemdeuorantinimici,amp;:omnishabitatiodefolaiur,ciimocci-ditur habitator,ciuitatcsignominiis confumuntur, amp;quæqueviridia fuccidun-tur. Adeoenimpcftisinualuit,quodintotaHifpanianonrcmanlitciuitascatbe-dralis,quænonfueritautincenfa,autdirut3. Arabesenim,quævinonpoterant fubiugare, falfo fœdere deceperunt Oppa filio Egicx Hifpalenfi Epifcopo iuacie-te, vt fubiedi Arabibus viuerent fub tributo, amp;nbsp;li force Dominus patnam vilira-rct,herentfubuenientibusinfuccurfum. Ecficfraudibuscircunuentircddiderut oppida amp;nbsp;prxfidiaciuitatum, amp;nbsp;ifti didi funt mixti Arabes, eo quod mixti Arabibus conuiuebant, quorum hodie apud nos nomen perfcueratamp; genus. amp;nbsp;rali fraude Arabes fercomniaoccuparunt, 3«: omnibus occupatis, rupto fœdere the- jo faurosecclcfiarumamp;diuitiasincolarumpariterexhauferunt,niliquodEpifcopi poftmodum cum reliquiis Afturiis fe dederunt. Quiequid illa Babylon magna inter rcgnafæculi prima a Cyro amp;nbsp;Dario fubuerfa perrulit,nifi quod perpétueex-terminiofolumabeftiisamp; ferpetibus habitatur,quicquiddomina prouinciarqm RomaabAlarico amp;nbsp;Athaulpho GotthorumRegibus, ^GifcricoVandalorum principe

DE KEB. HISP ANIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195

principeeftpetpeifa, quicquidHieturakmitxxta dontinicam ^opheriamiapide (upetiapiàenxnonreüao (udinuit dkutaSr incenfa,quicqmd Cardxago nobiiis a StipioneRoæanoàireptioneamp;ii*cendiopaffaftxir,hocnxiferaHifpaniaomni-umeUdinmcomedismiferiis cil experta. nec eftqui adiicatmx cretuSed^a

Ke^isaàexemplumioiusconxpomrutoïbis,peccata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otririAio

amp;aborxxm Kcæanx qui prxced'erant, qatorum aUqui au vonc, a 'Q^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' (cupamci(iiore2vxiv{utpaueiampotcftaiem,lucce lonc cgiuma 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(uftcntarat,execitatA-.ntaaàa,tt,aDe.,amp;Gotdraturajiottamquara^^^^ acTOa\£^nis,Sôquos(uft.vnuxtnxbxren Ananay v „„„.vin^eabomina-

NommmemResurahieduximus «?quot;”' ƒ f^Usalt;l»oa»m (uotum fuit Mi^jhm ayudB«cVuuonim ratet fi™quot;« (• ,;;.„ minfcaus: StThutiC-VoàinoiiÂtt«mtHfcau5-.Segenco5tat»» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^^^^^„5.yheQàori-TOiœifuàToWimconcaraftatnsto^. nbsp;nbsp;p„iNa*on»n.mfoto«uit wWufemctuohmiVknmicrfeam-.K'^^ ç^ausaquotoquifeinfanum, »»«ttcitutatrfeaus-.StThet^usfuitv^ ‘ nbsp;nbsp;^^^aVimaquodarafaotum '»^gt;«lt;^«^6®'gt;^«-TJ»5®““„4^^ùtamiM«fea»s--t^ fwiMMefuhsrapitaf. ftjdaatutseftav nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnoUbathitefi couCemitet 4u«e*ci,fttaraCtraraHetmentï.dduW. ^^ intetfeaust Vitetievrs «Uba fekcebatetb a Vitenco fan V^o _^^q_^^^ VmzaaKodetico ex-k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coaraxaùone c^uotnnàam Çuttnatet epuXas in nbsp;nbsp;nbsp;ç^g^^^^. YroAaftatïcmluvAmVv-\ ^W$;ScKoàmcusalu\unoaVtctcdnw • nbsp;^^

ataÇüata\i\t\v.\à\ac(u'çetatat,ScV\cetîà\Ço,çY'-'‘^'^quot;^'^”^ , nmÇeA^aandaaVdeckAtAt,NtnectebV\cteeo^AtatentA^

Ntbe%Çott\t\\iÂueçtxcd\c\gt;at,c\ira)oantomneûïù\gt;\xcce.'ç^u» nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y nbsp;-^

^quot;^ ^vaNatow ,Meàatet AeÇ\A\s cotnvbcAbwsfY^K Ancatnamp;C ^™^ô ƒ taxées * Wtent.'Vunelatteàkùbt exetevtnw ,?lt;vn\bttvicnAamt\nxAe

5s.asÇeetatSattaeew\.\s,eça\à.\eebatut KtaVi’\ce^oç,e\ta\rort\\^5gt;t et atteints tn n'®tvaoïlt;\n\,?)cAtvs;\ttetnn\tgt;e c.TO\\\tes-,Slt;.CotÀvCùame^'ç'^o^eckvts.N xxenx^

k M^\\Y3Îoes\^eàesç\vx\'t'Ç'\a\vttc'çgt;eùe'ôat\Ât. V\atn ex écrans Gottbotntn ne \»e e

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bx\çùt\\,f^ç^^\\\t£%ÇaetarïtÇiôt\..V.tn\'X\ta\\v\tt\exete\t\itneôtta^\î^aca\t\S!C ta

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiatwA^teanteva enttx «\a\ott exet e\tn,N entt^entc^atn Yto\’ e Çxtenntntn ^ Si ex \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twatttR^vKxAxtxxs A^x'^anxt. YA.o^extavxtettx cvxtxx Cet AeXxattxN enxSet ,’xnN xWa cytxx \ betaxx^^^vextat ,\gt;to'^eCQtàe?oattx ^wxÇxèixas oeexxXtaxaxt. ht c^xàatnàe exetextaxa \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tV-xeXatR •^■j^Qt^£ (^etn ee^exatat •, txxtwotes ÇlotÀtxbx ÇexÇextataxtxt, lt;\aax Se tettaWt

,^ \ t’ m^w^'-’^MxvxuDxaa auxet\ptxtxûxaxtxxeot\taxç,xtae,C5CYtaaeaxuxxx'i\.uv:xv\xtitv.v-v,v..

^ ' axWxtxbustexaaubSe ,?!Cxitbeïtxe\texxxxdataxxxtx\xatoÇeta\,txxÇx epaQdxxÂXtapotxtetta ^^^euxutxa’(x\bxa\i%'xtxtete'xÇ\is,'b/Volt;^exta\itettxeaxttxtxaoexetexaxattaYxbaxxt'bxtxtïx,?gt;C. aweSiL toteuQ^vxHiwtbtoÇQN etxatadXocaxrxx pet qaxetxattxntxxtatettaxptxoNxattx da-

\«a\'.\bxeùitaexijxbe\x\xaea,ex\\NaÇea\xa\iXx\xoaàxxtente^ad\oeaxnxxtxtetexdùa-

fcendcrunt, amp;: vittis Mogcit vfi pro funibus ad muri ardua confccndcrunt, amp;nbsp;vb gilibus interfedisferasamp;ianuas infregerunt,amp;pcrpontis ianuamintrauerunt, quodcumvrbis dominus percepiflctjnccclfcfiæ præfidium quod erat rortilli-mum, fe recepic,fed ibi eum tribus menfibus obfcderunt : poft quos idem dominus ciuitatis ad montana quae imminccci uitati,dimiflïs aliquibus in ccclcfix mu-nimcnto,abiit fugitiuus. quod cum ad Mogeit notitiam perueniirct,poft eum in-fecutores continuo dcftinauit. infoclix autem fugitiui equi cafu prxcipiti con-quaifatuSjdefperatis rebus, vt in proprio clypco refidebar, quem Mogen fuperuc-nienscepitviuum. Necaliquis defcnioribus Hifpanorumcaptusdiciturpwtet iftum. Ómnescnimalii deditionc,autfœdercfcdcdcrunt. MogeitautemCor-dubamrediens tandiu præfidium ecclefix impugnauit, doneccaptos capitibus mutilauit ; amp;nbsp;ex tune dida fuit ccclefia captiuorum. ludaeos autem qui inibi mo-rabantur,cum fuis Arabibus ad populationcm amp;cuftodiam Cordubç dimifcrut: dominum autem vrbis quem ceperät, Vlit Amiramamonino Arabi præfentarut.

E^’tquot;^^^ s autem qui Malacamiucrat,ccpitcam,amp;Chriftianiquiinibilu--*^bitabant, ad montium ardua confugerunt. Alius exercicusGranatamdiutius impugnatam vidoria fimili occupauit, amp;nbsp;ludxis ibidem morantibus amp;nbsp;Arabibus ftabiliuit. Deinde ad vrbem qua: tunc Oreola, nuncMurtia dicitur, properauit. Et dominus Murtiæ egrediens contra eos infoelicitcr cftaggreflus,amp; in vrbis am-bitucircunfepcus,cum ciretprouidusamp; difcretus,fecitmulierum capita circunci-di,vtin muris afforis apparentes viricminus credercntur,amp; canna:quasmanibus prxferebant,lancea:putarentur. ipfeautem fe fimulansnunciumciuitatisexiuit ad obfeflores, amp;nbsp;blandicns domino corundem fecuritatisgratiam impetrauit,in-tcrpofito fcedcre treguarum. Tune paucos ex cis introduxit in ciuitatem, amp;nbsp;cum vidiflent hominum raritatcm,de datis treguis doluerunt,ncc tarnen pro rcligionc iuramenti treguasviolarunt,fcdpaucis Arabibus ibi relidis,ca:teriToletumiuc-re, vbi Tarie tune temporis confiftebat. Cum enim ToIctum veniflet,inucnit cam fere habitatoribus dcftitutam.plurcs enim ad Amaycram,aliiad Afturias,alii confugerant ad montana. Taric autem ex Arabibus quos fecum duxcrat,amp; luj dxis quos Toleti iqjpencrat, muniuit ToIctum. exinde iuit Guadalfaiaram, amp;ad montem qui dicitur Gebelculeman,amp;:impofuit ei nomen Gcbeltaric.indcvenit ad ciuitatem Montiuicinam, in qua inucnit menfam viridcm ex lapide precicfo, amp;nbsp;menfa amp;nbsp;pcdes ex vno lapide erant,amp; erat immenfç latitudinisamp;longitudinis, amp;nbsp;impofuit villa: nomen Medina talmeida, quod interpretatur ciuitas menfx.ex-indc venir Amaiam olim Patriciam ciuitatem,ad quam propter fortitudinis prx-rogatiuamdeic6teconfugeratmultitudo:fed quiafameamp;penuriaferelaborabat totaHifpania,fameprotinus fuit capta, amp;nbsp;ccpitibimultamillia captiuorum,amp; thefauros,amp; donaria magnatum. exinde campos Gotthicosamp; Afturicamdeua-ftauit, amp;nbsp;in Afturiis ciuitatem Gegionem, amp;nbsp;alialoca plurima occupauit,amp;m lo-cis idoneis præpofitos ftabiliuit, amp;nbsp;Toletum poftmodumeft rcuerfusanno Ara-bum xenr. Muza autem filius Azair annoprxdiólo menfe Ramadanaudiens magnaliaqua:TaricprincepsfuiexcrcitusexercueratinHifpanos,famiIiarisze-lidudusinuidiainHifpaniascisfretauit,ducensfecumplufquam xii- miHiabe-latorum, amp;cum veniftetadinfulam viridem quxGelzirat alhadraiam Arabice dicebatur, incolæ fuafcrunt, vteaviaquaTaric intrauerat, ipfe iret : quod noluit acceptare. Tune auditores qui dicuntur Adalides, amp;nbsp;alii Chriftiani fuaferunt, vt peralialoc3amp; ciuitates quæaTaricnondumfucrant acquifitac,ip^cptocederct maiorapractcritispatraturusjamp;ipfegaudens eorumconfilio approbate venir a locum municum, qui Latine Ciuitas falua, ab Arabibus Medinatfidona exm e fuit dida ( hxc eft inter mare,amp; earn qux nunc Xcrez, Latine autem dicitur Ai-dona)amp;campugnx violentia occupauit. DeindevcnitCarmonara,amp;qu^

Óumfuerateijquodviximpugnationcaliquapofretcapijmiïïc Comitemlulia-numcumaliquibusChriftianis, vtfugamquafi vidi a prasliofimularent:amp;fica Cluibusreceptati, pro hofpitalitacis^fficio liofpitam ciuitatem in manus Arabum prodiderunt.noduenim vigiles occiderunc,amp;: per portam quæCorcobadiçitur, Arabcsinduxerunc. Deinde vcnit Hifpalim, in qua Gotthorum fubftiterat mul-f'tudo,quxanteGotthorumaduentum a SilinguisVandalisvrbsregiahabcba-tut/cdCotthi ab ca mutauerunt curiam in Toletura. Hane Hifpalim cum Muza anquandoobfediflet, Chriftiani qui iuerant ad villam qux Bcia dicitur, aufuge-runt. Ipfeautem captam Hifpalimdc Iudxisamp; Arabibus populauic,amp;:indeiuic *0 eiam,amp;ca[j^(}jfpgf^j}jggjjjjjjQ^^ijpgyjj, Deinde iuit Emeritam quæ multisamp;: antiquisædificüs antiquæ dignitatis gloriam teftabatur,amp;!: incolæ de multitudinc praumentes contra cum ad prælium exierunt, fed ea die Muza non potuit præ-yslcre. Videusautemquod vi nonpoteratobtinere, in lapicidina vrbi proxima ’nfidias occultauit,amp; fequentidie, vtherifecerant,ciuesad prælium proceiTe-^nt/edintercelatamamp;aciesinterceptiex ciuibusplurimi occiderunr, amp;nbsp;qui fuadereporuerunt,advrbisambitumconfugerunt. Eratenimmuri firmitasmi-^'oopetefabricata Chriftiani autem cordepufillanimidcfperantesfequentidie colloquium pctierunt. Cumque permifli ad Muzx præfentiam acceflifTentjamp;r vijl canitiemattendentes,ad fuos poft colloquium redierut, amp;expofita canitieob-io lenorisopinati funt fenem breui tempore dcfiturum,amp; ideo ilia die a compofitio-niscolloquiodeftiterunt. Tunc Muza pra’Cepitmurum perfodicircunquaque, obfelfiautem abintus exeuntes plures ex foiToribus occiderunr. Die tertio ite-lumcolloquium poftulantesadMuzxpraefentiamredicruntjamp;quos pridie ca-Hosnotauerantjtinfturxopere coloris contrariiinucnerunt,amp;fatuitateattoniti ^iraculumreputaruntjamp;adfuosilicoredeuntcsnunciarunt virum virrutepræ-iJitum, quinunciuucnili,nunc fenili praeftantia iuxta beneplacitum mutabatur: amp;hocmiraculo conturbati vrbem protinusreddiderunt, interpofitotarnen pa-Û0, vt faluis rebus recederent amp;nbsp;perfonis. Cepit itaque villam anno Arabum xenn.vltimadiemenfisRamadan. Etdum hæefierent,ChriftianideElepla, JO amp;Veia,amp;aliispattibusinfurgentesHifpalimadierunt,amp;vrbis pexfidium occupantes plures ex Arabibus quos Muza reliquerat, occiderunr, exteri qui euadere potuerunt,adEmeritam quam Muzaceperat,confugerunt.TuncMuzafilium fuumAbdulaziz mifit Hifpalimcumexercitu copiofo,qui v»niens vrbemilico occupauit,amp;Chriftianosquicxdcmegerant,interfecit, Eleplam etiam occifis incolisoccupauit. Dum hxcaguntur, Pelagius in Afturiisrebcllauit. Muza autem viftoriisamp;fpoliisgloriofus iuit Toletum,vbiTaric non minori gloria refide-bat,qui in occurfum Muza ad Talaucrx confinia eft egreflus, amp;nbsp;iuxta riuiim qui Teitar dicitur,fimulato gaudioconuenerunt. Muzaautem qniTariccalumnias cogitabat,Taricredarguitindignantcr, co quod,licetfœliciter, mandatum prx-40 tetieratin peradis, amp;nbsp;Toletum pariter vcnientes de obtenus amp;nbsp;acquificis, de di-uitiisSe thefauris,demenfaexquifiuicexaä:iflrmerationcm,amp;reccptismenfavi-tidiamp;: pecuniisquxTarievoluntarie reuelauit,venientesamboCxfar-.

auguftamipfam,amp;ciuitates alias,amp; pluraoppida Car-petanix amp;: Celtibcrixoccu-

T dura toc difpendiis Hifpaniam diflecarent,Deusomnipo-cens in ira fua mifericordiç non oblicus, Pelagium quafi fcintil- ^^ Jam modicam in fnoconfpeduvoluit conferuare. Hic Pela-giusfvt eft didum) fugiens a facie Vitizæ qui eum voluerat ex-cæcare,licet fpatharius eius fuiflet, apud Cantabriam fe rece-pit,fed audiés fuccubuilTe exercitum Chriftianum, amp;nbsp;Arabes quæquedefiderabiliainuafiflejfumptafecumfororepropria, Afturïis fe donauit, vt falcem in Afturiarum anguftiis poffet Chriftiani nominisa-liquam fcintillam conferuare. Sarraceni enim totam Hifpaniam occupauerant gentis Gotthicç fortitudine iam concrica,nec alicubi refiftête,excepcis paucisre-liquiis qux in motanis Afturiarum, amp;nbsp;Bifeagiæ, Alauæ, Guipufcua:,Ruclioniï,amp; AragGniæremanferunt,quasideoDominusreferuauit,nelucernafan(ftoriiinin jj Hifpaniis coram Domino extingueretur. Præfecerunt itaque Sarraceni in fingu-lisregionibuspræpofitos quiapauperibus,vinitoribus,amp; agricolis Chriftianis, quosfub tributopermiferantpermancre,cenfuscolligerêtamp;tributa.Eracenimin ’ regione Gegionis iam Sarracenis fubdita, qui amp;nbsp;in montanis aliq ua locaoccupa-runt,pra:fcdtusquidamMunuzanominc,Chriftianusquidem,fedArabibusfa:-deratus,qui captus pulchritudine fororis Pelagii,cû eo araicicias finiul3uit,amp;fin-gens caufam legationis Pclagium mißt Cordubam,quæ olim patritia, cficeratA-rabibus fedes regni. EomiftoMunuza procurante quodamlibertofibifororent Pelagii copulaiiit,fed poftquamPelagiusrediit,facinusnoluit tolerate,amp;:refijni' pta forore,licet diflîmulans,in Afturiis fe recepit non minus magnanimus, quaro lt;c folicitus,liberacioncmpacriæadhucfperans. Munuzaautemproablationecon-iugisrcpuransfecontempcum,TaricprincipinunciauitiammanifeftePe!agiiinr rebellarc. QuimiffismilitibusprçcepicMunuzæ,vtPelagiumc3pcret,amp;;Cordu-barndeftinaret. Cumque milites ad Afturiasperueniflent,voluerunt Pelagiuffl dolo compolîto ret/nere,{ed confilio per quendam amicum in vico qui Vrete di-citur,Pclagio reuelàto,quia non poterat armis refiftere, ad oppofitam ripam Pio-niæfluminisequoinfidenspernatauiCjamp;squiafluuiusinundabatjSarracenipcrfe-qiiiceftauerunr,amp;:ad vallemquæCaniGedicitur,folusvenit. Inuenienfqueplud-mos qui metu ad edidta Arabum properabant, fpiritu fortitudinis amp;nbsp;fpe in domi- ] noconfortauit,quiaeciipropcerpeccataflagellatfiliospeftilentes,in finctamen , nonobliuifeeturmifereri. Illi autemfacramonitaattendentes exeuflb metufadi I magnanimi amp;: fideles ad moncem magnum qui Aufeuadicitur,confcenderunt, amp;nbsp;per omnes Aftures facramonicaperfuadens quafi degraui fomno pufiHanimes cxcitauit, amp;nbsp;de omnibus partibus Afturiarumad eum tanquam ad Dei nuncium concurrentes in tanta defolationcipfum in principem elegerunt. Cœpitque per loca deuia amp;nbsp;incerta cædes agere cotra Mauros,amp;: quafi gyrouagus eorura totam victonampercurbare,amp;fuosadperfecucionem Arabum roborare. Exercitusau-temquiincapeurameiusvenerat, Cordubameft reuerfus. Quod enm audilTet Tarie qui Cordubæ refidebat, Alchamam principem militiæ cotra Pelagium de-ftinauit,amp;: Oppam Epifeopum Hifpalenfem filium Egicæ, vt Pelagium ad obedi-endumfibimonitisiuaderet.

Dei^iroif/t Pelagiiin ca/(eam,(^^rage/irab»fK,amp; caplio^ie Opp^, Gquot;c. Cap. H. QV o R v M aductum cum Pelagius percepifiet, in cauea quadam qux eft in la-teremontis Au(euç,de quo diximus,fe recepit.eft autem hçc cauea quafidi* uino

DE REB. HI SPA NIÆ LIB. IIIL uinoartificio riipeinexpugnabilic!rcunclufa,amp; ab impugnatione fecüra.Et cum macaueavixfu mille hominumreccptiua,a{rumptisfecumquosftrenuiores cre-didit,rcliquos diumæ gratiæcomnltndauic,vtintLKis montiumDeimifericor-lam Sc rei exicum expedarent. Ipfe autem in cauea cum iis qui fecum aderanr, eimifericordiamimplorauic.Cumquc Alchamaamp;OppaEpifcopuscummul-utu wefundibulariorumamp;pedicumadAfturiasperueniflentjamp;vaftationesali-quasperegiß'enc^demumin circuuucaueaefixis tentoriis recederunt. Oppaaii-tem qui multos Cbriftianos fualerat,tunc(vt fertur)mulo inlidens dici tur Pelagiu ta iter allocutus : Qwntafucrit Gotthorum gloria in Hifpaniis ipfe nofti, amp;nbsp;lieer 10 empet contraRomanos amp;nbsp;genres barbaras inuida fucrit, nunc Dei iudicio vida P °tat.C^e(|gj.gQ fiducia tua, vt claufus in antro cum viris pauculis nitaris refi-^^r^n .'^^*^^ ^''^^^^’9’^°5 ^o^^5 exercitus gentis Gotthica: fub vno Rege non po-tiiitiuftinere?recole Gotthorum regnum,quata dodrina, quanta potentiaabun-ïuit,amp;nuncvltimæ virtutis exinanitione confumptum ad nihilum eft redadu. owuleigiturvitæ tuxamp;eorum quitecumpari miferia confumcntur,amp;Taric ■niiidiprincipis teexhibe voluntati,vtamp;honoribusredoneris,amp;cumiisqui te-t^timfuutjVitaamp;operibusperfruaris.CuirefponditPelagius :Etfi ad tempus De-“5pctcutiat filios peftilentes, non tarnen proiiciet in æternum. Nofti autem Epitope 0ppajqualitertu,amp; dattes tui,amp; patertuusRex Vitizaveftrisfceleribus 10 ^^® luliano Comité iram altilhmi prouocaftis, propter quodexcidium gentis Gotthica fiiperuenit. Et fletecclefiapenitusdcftituta filios perditosamp;extindos, nccconfolarifiifficit,donee Dominus cololetur : fed per id modicum amp;momen-tancum exterminii noftri pondus adiiciet ecclefia,vtrefurgat, amp;egofperansin mifericordialefu Chriftihâcmultitudinem cumquavenis,nullatenus pertime-Ico. habemus enim aduocam apud Pattern dominum lefum Chriftum, in quern crcdimusamp;fperamus.TuncOppaEpifcopusdeperfuafîonedefperansexercitui dixiffeferturdnueni hominem obftinatum,nil reftat de extero nifi pugna. Tunc Alcbaman prxeepit fundibulariis, fagittariis, iaculariis, odium fpeluncx fortiter impu^ate.SedDei manu pro fuis conclufis mi fericorditer dimicate lapides, fa-’î^''^®®’fforumintcntunavcrtebantur.Sicquctaliiudicioferme xx. ^”' ^'^''^^«fedis,c2teri quafi vertigine turbabantur. Quod Pelagius cum vidi/ictjlaudansDei potentiam, amp;: fpiritu fortitudinis roboratus cum fuis e-greditutafpelunca,amp;Alchamancum maxima multitudine Arabuminterfecir, prêtereosquieiierfisiaculispcrierunt.Reliquivero ad Aufeuxarduafugientes, abiisquos Pelagius reliquerat, cxdibus perierunt. Qui autem ab iis euaferant, in Libanaad ripam Deux fluminis perucnerunt,amp;fuper quodam montis fupercilio incedentes,eodem fupercilio in fluuium corrucnte,amp;:aggere opprimente, in flu-mine funtlubmcrfi:amp;Ægyptiorumfubmerfionouomiraculopræfentatur.Oppa autem aPelagio captus manfit. Abaliquib.dicitur Oppafuiffefilius Vitizae,ab 40 aliquibusfrater ComitisIuliani.SedveriusfiliusfuitEgicaeamp; frater Vitizæ.Sedv-trutnlibetiftorum fuerit,certumeftfuifle ArchiepifcopumHifpalenfem.

Y^banys autem Sinderedi fuccelTorjdequo fuperius diximus,arcam reli-quiarum,amp; feripta beati Îldefonfi, amp;: Iuliani Pometii, amp;nbsp;veftem facram quam , ^tavirgo dederat lldèfonfo,cumiamviderctin Hifpaniis deftruélionêeccle-^Jæamp;populiChriftiani,ad Afturiasdiciturdetulifl'e,amp;delocoinlocum,vcperfe-cunoexpofcebat,afidelibus ferebatur.Poftquam vero vrbsregia fuitnonirru-p ptione,fedfœdere ab Arabibusoccupata,quod tarnen fœdus Sarracenipofteair-ruperunt, clerus amp;nbsp;Chriftiani eieôlicumaliisquiin Hifpaniis feruitutibarbarica: mancipatielegcruntdegerefubtributo,permiflifuntinlegeamp; ecclefiafticisinfli-tutis,amp;habere pontifices,amp;euangelicos facerdotes : apud quos viguit officium I-fidoriamp; Leandri,amp; viget hodie in v i. parochiis Toletanis. nbsp;nbsp;Eo amp;nbsp;tempore,quo

Yrbanus in vrbe regia præfidebar, Ouantius Archidiaconus Toletanusdoólrina, r iiij

fapientia, amp;nbsp;fandicate, fecudum fcripturas fpe,fide,charitate prascipuushabeba tur,amp;Frodoanus Accitanæ vrbisEpifcopusrcligioncamp; fapientia prxdicabatut infignis,amp;:vfquead tempora AlmohadumlJui Imperatoris Aldefonfi tempote inceperiint,inpaccinftitutaeuangelica feruauerunt. Etiniftomediofuitapuü Hifpalimgloriofusamp;fandillïmusIoannesEpifcopus, quiab Arabibus Cacica-matran vocabatur,amp; magna feientia in lingua Arabica claruir, multis miraculotu operationibus glonofus elFuIfit, qui etiam lacras fcripturas catholicis cxpofitioW' biisdeclarauit,quasadinformationem pofterorumArabiccconfcriptasreliquit-F uit etiam ibi alius eledus nomine Clemens, qui fugit a facie AlmohadumTala- ^^ ucram,ibique diu moratus vitam finiuit, cuius contemporaneos memini me vi-difle. VeneruntetiamtresEpifcopi,Aflïdonenfis,amp;:Elepenfis,amp;rertiusdeMarchena,amp; quidam Archidiaconus fanóbflïmus,pró quo etiam Dominus miracula operabatur,qui Archiquez Arabice dicebatur, amp;nbsp;vfque ad mortem in vrbe regia permanferunt epifcopalia exercentes,amp; vnus eorum in ecclefia maiori eft fcpul-tus. Q^d autem ab aliquibus dicitur, quod a luliano pontifice Toletano amp;nbsp;Pe-lagio principe rcliquiarum arcaamp; fanftoru fcriptaabecclefiaToIetanain Aftu* has funt tranfl3ta,ftare no poteft,cum lulianus Pomerius terti us fuerit ab Ildefon-fo,amp;SinderedusfubquoHifpaniædefl:rudio,quartusfueritaIuliano.Hocmo-dondefonfofucceffitQmricus,cuilulianusPomerius, cuiSifibertus,cuiFœlix, ^^ cui Gundericus,cuiSinderedus,fub quo fuit ab Arabibus ciuitasoccupata. Item ab aliquibus dicitur, quod primatusHifpaniæprius fuit ineeelefia Hifpalenfi,amp;^ poft traflatus ad eeelefiam T olctanam,quod etiam ftare non po teft. In x v i.enim ' concilioToletano,vbi Sifibertus ArchiepifcopusToletanusfuitdcpolïtusme- . rito culpæfuxageneraliconcilio omnium Archiepifcoporum,Epifcoporum,amp; cleri Hifpaniarum amp;nbsp;Galliæ Gotthiex, decreuerunt nihil tradandum in côcilio, donee prouiderctur primx fcdi vrbis regiae de paftore. E t elcdus amp;nbsp;tranflarnsfuit FœlixÂrchiepifcopusHifpalenfîs ad eeelefiam ToletanamfaâuspontifcxToJc-tanus. Etineodem concilio FauftinusBracarenfisArchiepifeopusfaduseftHi-fpalenfis,FcelixPortugalenfisEpifcopusfa(ftuseftMegarêfis Archiepîfcopus,amp; pofteadeordinatione earum concorditertradauerunt. Vndepatet,quodfiHi- * fpaIenfisecclefixmaioreftet,nontransfcrretureiusEpifcopusadminorem.Quia igitur propter diuerfas relationes feriptorum interdum de veritate hiftorix dubi-tatur,diligentiale(ftorisinquirat,vtexfcripturisauthenticisvideat,quiddebeat approbate.

IX morte ^ff»uzte, ^'-ßliorum ritizay ^ Comitisluham, c^ tiédis Pela^ii. Capta Pf/L

Vnc ergo adordinem biftorix reuertamur. Cum itaque Dominus diuino prxlio inimicos fuos ad oftiû cauex Pclagii principis, amp;nbsp;in rupe Deux fluuio nbsp;nbsp;| imminentc,præcipitio amp;iaculis proftrauiflet,Munuza qui ciuitaci Gegioni raari-timæ amp;nbsp;Afturiis prxfidebat, fugæ periculo fe commifit ; fed ab Afturibus in vico qui Olaliesdicitur,fuitcaptusamp;interfedus. LicetautemGegiociuitasfitdefer-ta,Giion terra vulgariterappellatur, in quacftmonafteriûfanôtiSaluaroris. Muza autem condolcns ftragi fulpicatus eft fadione filiorum Vitizæamp; luliani Comitis prouenifle,amp;eos panter padis,amp; capitibus,amp; vira phuauit.Gotthi autem quibus fugæ facultas affuerac, audientes quod a Gotthis manus Domini non difeeflerar, clanculo fe furantes ad Pelagiû phneipem aduenerunr,amp; zelantes legem, amp;nbsp;Ma-chabæorumiuftitiamæmulantes pro fide commori eiegerunt. Ciuitatem etiam Legionemquæindefeenfu Afturiarumab Arabibus tenebatur, primo exerciru inuaferunt in eavcxilla fidei exaltantes. Eo tempore Aldefonfus catholicus, filins Pétri Ducis Cantabriæ, in Afturias trafmigraui t bella Domini cum Pclagio principe pugnaturus,cuiprinceps Pclagiusinvxorcmdédit fuamfiliamOrraifinda. PcIagiusveropoftmultabelIadcccntcrcxercitamigrauitcumdominoapudCa-nicas anno x v 111. regni fui.

I^ci'i^fioFaßla drAldefonßCatholicized eorum morte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. F.

^ORTvoPelagio,cœpitregnaicFafila filiuscius xra dcclxx.amp; regnauît Ær^ 770 annisii.quileuitateduâusplusdebito venationibus infiftebar,amp;quadam

dicduinvrfuminfequinitcretur(dccreueratenimcum vrfoßngulariter deccr-tatcjabeodemvrfofuitmifcrabilitcrintcrfedus.lftedignü memoria nihil egir, ’lifiquodquandam ecclefiam fandx Crucis pulchro operedecorauit. Poft hue ^pitregnaregenerPelagiiAldcfonfus xra nccLXxii.amp;regnauit annisxix. J^ra 771 2‘c^nominatusfuitCatholicus,quiadocumêcafideiinfelegaliterobferuauit, *adidaliosvt zelator fidei prouocauit, amp;nbsp;ideo ab omnibus amabatur, amp;:c5mu-mvoto ab omnibus in Regem eft receptus.Hic fuit filius Petri Ducis Cantabrix, amp;babuitfratremquiFroiladicebatur.Fuitautem Petrus Duxex progenie glo-bofiffimi principis Recaredi, qui cum fratre fuo Froilafxpius Arabes bellis in-'fntans plurima bellageffit,amp; ciuitates multas occupatas ab eis Chriftianç poten -

’’°'’poteratrctinere.Retinuit autem in Gallecia Lucum,amp;Tudam,amp; AHuri-caradndefcenfuautem Afturiarum expugnato exercitu Arabum,Legionetnj 9uæpofteacxfrequentiRcgum habitationcvrbsrcgiafuitdida.Occupauitcti-2nicamposGotthicos,quiabEftola,Carrionc,Pifonca,amp;DoriaflLiminibusin-0 cludiintur,amp;in partibus CafteUx Septemmancas,Dominas,Saldaniam, Ama-

*3ni,Mirandam,Cinifariam,Alefancum,Tranfmeram,Supportam, Carrantium. ttaMalaua,amp; Ordunia, Vifcagia, amp;nbsp;Nauarra,amp;Ruconia, Sc Sarafacio vfqj ad hrenxumpluritna caftramuniuitpopulis ChriftianiSjamp;multosexhis quitene-bwurcaptiui,reduxitadpatriam,amp;:adlocaquxpotuitcommunire.Ad ipfume-Ciin,tanquamadfingu!arc Chriftianxprofeflïonisafylum,exvicinisregionibus quas Arabesoccupaueranr,Cliriftianamancipia concurrebant,amp; quamuis diui-nagratiatantiseum honoribus exaltaret,humilitatem non deferens omnibus fc amabilemexhibebat,amp; Deo deuotus in ciuitatibus quas obtinuir,fecüdum quod ^°’;'^'^’°VV°’^^unededitopcram,vt Epifcopi crcarcntur, quorum dodrinarcÜ-3 o quiæ ChnlUatut in fide catholica firmarentur. Ecclefias etiam, prou t tanra defo-anotolerab^jfttuclujijg^ omamcntis libcraliter dccorabatjibrosetiamfacrx icnpfurx vndecüque poterat, collige bat,amp; omnia opera pietatis Deo,amp; ccclcfii.s, amp;hominibusproviribusexhibebac.Reliquitautcm ex ÓrmifindaRegis Pelagii filiaduosfilios Froilamamp;Vimaranum,amp;filiamOdifindam,ÄMauregatumter-tium filium ex ancilla,amp;: propria morte vitam finiuit.In cuius tranfituvocespfal-lcntiuminaercferunturauditx:Ecccquomodotollituriuftus,amp;nemo confide-tacablatus eft afacic iniquitatis, amp;nbsp;eri t in pace memoria eius. Sepultus eft autem ïumvxorefua Ormifinda inecclefiafandxMarixintentorio Canicarum.

pOsTmortemciusFroilafiliusciusfucccflitinregno xra Dccxc i.amp; regnauît ^fquot;^ 791 ïnnisxiii.IftepopulauicOuctum,amp;fccitibi ecclefiam cathedrakm.Cum-

a tempore Vitizx infolens abominatio efrct,vt clerus carnalibus coniugiis P°^itctur,ifteintelligensiramDeipro tantaimmunditiaæftuairejiuxtafacrorurn ^’''Oßuininfticutaprxccpit,vtminiftriccclefiaccaftitateferuata,nullatenusma« ^■’’f^oniisvgj^.Qj^j^ujjjjj fœdarentur;amp;licetalias auftcrus fueritamp;crudclis, pro-P’^rnæcquæ circa clerumin(lituic,direxit Dominus manu meins. Cumq; Omar uxCordubæ fines Galleciçinfeftafïèc,occurrens ei Froilabello proftracumce-pitamp;interfecir,amp; in eo prælio quinquagintaquatuor millia Arabum ceciderunr. ^ebenantemetiamfuo domino Galleciæpopulumfubiugauit,eorum prouincia aeprædatus.Nauarrosamp;rebeUantcs inuafir,amp;fibiconcilians vxoremex eorum tcgaliprogcnie,Momernam nomine,fibiduxit,amp;cum eis Vafconesfibiinfcftos luæfubdiditditJoni.Rediensad Afturiasfufcepit filium ex Momernanomine AI-Qcfonfiim.Cumquc frater cius Vimaranus effet pulcher, ftrennus,amp;: affabilis,ab

omnibus amabatur, quem Froila ob zelum regni propnis manib interfecit, amp;fi lium eius Veremundumquafipro fatisfadioneinfilium adoptauic. 5^^(?J”^® celTauit indignatio (ui generis contra eû. Vn^e amp;nbsp;a fuis apud Canicas ruit at lone (imili interfedus, amp;nbsp;apud Ouetü cü vxorc fua Momerna fuit traditus lepulturx.

DeAureho^çy''Siloze,amp;M^uregaio,c^ reremuKtJoDiaco^o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, 711,

jua ^^'^ pOsT huiusinteritum Aureliusfratereiusfucceflïtinregnoarraoccciiii.amp; fexannisregnauit. Cuius temporeferuilisorigocontra propriosdominosin-furrexit,fed eius induftria in feruitutcm priftinamfuntredadi.Etindiebuseiusio Silo frater eius Odifindx Froilæ Regis forori coniugio copulatur, propterquam poftea obtinuit regni fceptrum.Et in principio anni feptimi regni fui vitam finiuit | ^fa 810 morte propria,poftcuius mortem Silo caufa Odifindæregnûacccpitæra DeeeX.

amp; regnauit an nis vr 11.amp; in Prauia ad regni folium fubleuatur. Cum Arabibus pa* cem firmauit,amp; Galleciam rebellantem in monte Ciperio fuperauit, amp;fuoimpe-rio fubiugauit. Aldefonfus autem filius Froilæ amp;nbsp;Momernæ propter Odifindani amicam fuam regale palatiumgubcrnabat,amp;:Silonisnegotiaprocurabat,quiaSi' lode proleex Odifindadefperans incrsfiebat,amp;annorcgnifuioótauohumanis adibuseftademptus,amp;:inecclefiafandiloannisapoftoli,quaipfe conftruxe«t, j^ra 81S fuitfcpultus. Siloncautem defundoaraDcccxvni.omnesmagnatespalatiiciUq

Regina Odifinda adregni foliumeleuant Aldefonfum.Mauregatus autemeius 1 patruus ex ancillafvt fuperius diximus)elatus in (uperbiam ad Arabes fc contulit, 1 eifque confeederatus auxilium poftulauir, fpondensfeeis fidclitcrferuiturum,li corumauxilionepotis imperium obtineret.CumqueenimefTetaiFabiliSjperfua-fït,amp; dato fibi exercitu Arabum,regnum nepotisinuafitfauentibus fibialiquibus Chridianis. Aldefonfusautemafaciceius verensfugitin Alauamamp;NauarraW' j Ipfeautem Mauregatus vt fauorem Arabum retinerct,contra Deilegemmul-tacommifit.Puellasenimnobiles ingenuas,amp; plebeiasdupris Arabum conce* debat. VndeDeo amp;hominibusodiofus,expletisinregnoquinqueannis,amp;pra-uus in Prauia habuitfcpulturam. Regnauit annis quinque, fed eius anni in com-1^ putatione temporum annis Aldefonfi Regis annumerantur. Eo mortuoVe-remundusfilius Froilæin Regemeligirur,amp;quamuismagnanimus,regnuni tarnen fpontedimifit,rccolensfcolim diaconiordinem fufcepifï'e,amp;duobusannis vixit in regno,amp; fobrinum fuum Aldefonfum qui ad Nauarros confugeraf,reuo-cauic,amp; in regno fubftituit fucccïïorcm,amp; cum eo aliis quatuor annisamp; fex men-fibus dulciflïmamduxitvitam,amp; propria morte vitam finiuit fepultusOueti cum vxorefualmilone, quam viuens a fc propter confeientiamordinis feparauit, reliais ex ea duobus filiis paruulis Ranimiro tV Garfia.

De/ilclefi)ifbCaJ^0,(^piisaperiêgt;useifts. Cap. mt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(i

A Ldefonsvs itaque didus Caftus,filiusRegis Froilæ,virvirtutum,caftiiatc pietate praecipuus,abfq5 contaduftemina: cælibem duxit vitam. VndeSi Aldefonfus Caftus meruit nominari. xLi.annis regnauit. Anno fui regni tertioex-creitus Arabum cü duce fuo nomine Mugay Afturias eftingrefTus, fed Aldefonfi milites in loco qui Lucos dicitur, Arabes præuenerunr, amp;nbsp;cum eodem duce bello inito feptuaginta millia Arabum cacidcrunt, multifq; præliis repelJens Arabes pacem patrix confirmauit. Anno autem regni fuixi.a fuis per tyrannidem regno expulfusin Abclicnfimonafterio ferecepit. IndequeaTheudoamp;aliisfuis fideli-busrcuocatusregniculminiredonatur. Nunc mifericordiæ fuæ opera profe- 5® quamur. Hic cum mnltis virturibus emicaret, palatia regia pulcliroamp;forti opéré conftruxic Oucti. Fundauit etiam eedefiam cathedralem,amp;maius altarcin honorem fanóli Saluatoris,amp;altariaduodecim apoftolorumcumfuistitulis ele-uauit,ecclcfiamque fandx Marix iuxta balilicam fanóli Thyrfi ex lapidibusamp; columnis marmoreis,argento amp;auro cum regali palatio adornauit,amp;Gotthorum glo-

limTolenfuKerat, prout potuit» wmgtóuminccdc6is,quaminp^«m,vw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuuenes upatauii.EiRcutrepanto lemplo per Efdram ^^^^^ nbsp;nbsp;. j^o^is rempli magnift-%mpuoris rempli gloriam ignorab ^t, Sc lenes nbsp;nbsp;^y^^j^^j^æ, peifvmêebamm U-«nuamrecolebanf.GcSólbiquiS^®’'^’' . ^’^^^ ji^infcuRegKmagnalia culau-divjKiisScraoetore,iuuenesautemprxteruxg o ^QÇ^^^j^çcamrcliquiarumjquâ MusexroUebanr. lu altari etiam laucbi'Mn^ ^^ tempor c perditionis HiCpaniç ad. '^^^^ dawns Sc V rbanusEpifeopus v tbis tegiæ J ^^^j denote concutrunt po-^tftntiasttanftuleïunt,adquabodic ex vniuct ^^^^^^i^f^j Cbrift-usibidé fuis ft-pnlidinibatn,laudatesDeibeneftcia^^*. ^çg'ç^eftisiUagloriofiffima quam ra àclibusimpattitut. Et in eadem ecclcüa dicuur ^æ^ ^^tem ar ca r cliquiarum di-bcatavit^o contulit glotiofo pónbei llderon o. nbsp;nbsp;r^^^.^^^Qnis P leudomacbometi ciiur Hierotolvrais conftruOra fuiffe, Sc tepor ^V^^^ addufta, demum (vt didum i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vet mate Hifpalimf uiffe traftata ,indeqne l o^q^^ teUquihm Afturns coïlocata. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;til)rempote quaff anonis cum multisalns a

K Vl Wc cumKex pteciofoslapidcs ’^^^^ eedefraad palatium v enienti occur-^ot\fdctn\apidibusfabricatc,lp^rquca ^^^^^g^j^fpetenics-.Kexautemdaüs

1'4 tetuntdnoaugeliinefflgicpercgri^^,!®^^'-^^ rç^^^p^.(.çetlusopetaïi. Cumquem anto?)t.W\d\bus ,enam ^®^l^^®®^^'^^c^^°fQY\tdtans qui nam effent. Cumque Vtatidiocüfediffent,tnifltnuc\osadaunhces, ^ ^^^ confummatam gt;Sc corufeo mcüacceSiffcnt,mucuetuut crueem ^'’^® ^deo vtnoupoffenttatum fp\eu-fvltudote tonus domus penettaWadVofu^tc ^J^.^^^^ feffiuauit, Sc tanto tplendo-Wemintueuttumoeuli tolerate, quoo nbsp;nbsp;nbsp;^^^ clero,SC populo,Sc pontiflee,glo-retompetto agens gtatiasSaluatori,conP ^^^^ç^^^’^^y^^ç^^Y tertio qmfcdi apo-nofamctucemaltatlobtulltSaluatotïS,oc nbsp;nbsp;nbsp;^^.^^.ç^j^ Xtebieplfcopus ctearctut. ffoVexpvxftdebat, obtînmest m Oueten r ç^^ ,Scmenaforot elusComltl CutnqueeueatallaSccircaptxllaexlffereta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’.jç_™(u(ccpltfflmmuomt-

1 nbsp;nbsp;30 SauelowonoWuttluo connubloclam corner , v CoturtemSauerumm ^ol nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncbetnatdum.lt;$^è.cumadKeg^snotrtramp ^^^, ’^o^trsScwmeuloruffa-caatoquodEunalt;lr6tut,catceteScvmculrsc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..^^^^^^ç^eûomanclpa-tuensvautnanetn-SototemautemSemenan nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Ex autélongo tegrmrne Sdabotlbus £ atlgatns ad imp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuadtet

gnauW^ Kldefonfr, qul xcpaammltet non £ et entes fnufetntIkeCTt enrnffanuu ,n t quodttia.\auetat,teuQeatet,alrocpnurpfum ate^no expelleteut,Sc patka ems nn -

'^a latenuso\)fetuaten.t,Scffordealrcuo dominoptouldetenti^nralebantenlmmotr. l\oet\,lt;j^anrlnEtancot\ideg,ctefetultntcYrnElsrnff.antc£ottruscxtetlsEetnat-dobonx\Wo\rs,bQnxfper.Plt;exautéVrcettudoatusminis Sc conffllo faüsVeclt, SC ltetansnuncüsad.CutQlumqnxf.poponderat,teuoeault.\ratnsantemC,ato\nsff.-betnmeótatulntétans ,eaipltVlt;e^r Kldefonfo tettlEllltet commlnatl, Sc poffpo-ltùsbellrsKtabu^uexltaclesln.te\lcpûa,sVVffpamaru.Q^^uaà.m.titarra\Àlfpamq

iO4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KUULKIL^I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cbmore«:

perucniflct,inquibuspauci qui gladiumcffugerant, habita ƒ p^æj^o inifcue* lido, tadi dolore cordis intriniccus, lachrymas cum facrifacus ^^.Q ^j,^l^^jjj ri^nt,quafi non fupcreflct cis vite rins viucre^um ram cxperti rcdiuiux mortt iterum parabantur, qua: tan nbsp;nbsp;nbsp;. j^^ amp;:quibusc-quanto ab illis timeban t, de quorum debebant prxlumcrcc a ^^^-j j^j^qj, rantconiundifibulaChriftiana.Cumquehocverbumruil en ^^j^jj^^nimoSi amp;nbsp;Bifeagia, Nauarra, Ruconia, amp;nbsp;Aragoniadiuulgatum,oinnes^^^^^^^g^^[^ pari ftudio elcgcrût mori potiusquam feruire,collcdiquein i® nbsp;nbsp;nbsp;pyrenxieX defonfo contra Carolum proceflerunt. Carolus autemad ra ^.^pj^p-jf^yjUij 15 oppofitoinvallc quadamexercitum collocauit,quæ ädhueno jjjQfinueni-vocatur. Indeque proccdens per vallem qux vallis Caroli “’^‘'“^’^^^jem’montis tur,ncafccndentcs impedirct afperitas Pyrenxi, vfque ^^ a Rntannix,R‘’' porredoagmineproccflerunt.Inprimaacicvcncruntprxrcctus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. Ij.

busoccurrensRex Aldefonfuscumprçdidispopulis,virtutcg a 11,1 nifupcrauir,amp;cisftratis,plurescx cisquiporrc6toagmincproœ e a » impctucecidcruntadhucCarolo per vallcm Caroli veniente. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noroc' prçcedentium comperifret,turbatusinfonuit buccina quam lercbat, am gt;nbsp;tujfugajamp;pcriculocomitatusjamp;aliquiquiaftragcpraïccdentmmaocrra nbsp;gt;nbsp;dem comitibusfociatiadeum femianimesauditabuccinaconrugerant, ^^^ | qui extrema exercitus obferuabant,propter Bernardum, de quo rama erat q ^^^ cumexercitu Arabum per partes AÎpacamp;Secolçvcnicbatjpoftremaexercitu uafurus, amp;ipfe tarnen in ftrage primorum femper aftitit Aldefonfo. Caro ^^^^^ indignatione amp;: confufione demonitus,tantam multitudinem fuorum extin deplorans,amp;: clades quas Arabi bus intulerat parui pendes, ad Germamam rep dauit,vt reperto exercitu Hifpaniam retentaret. Sed thermarum deliciisintcrc^^ ptus excrcitum craftinando obiit Aquifgrani,amp; in gloriofo tumulo fepelitur,q crat prifcarumvi£toriarumepitaphiiscircumfcriptus,ea parte vacua remanen » quavalleCarolivindiftam minicans ingloriusrediitamp;inultus.Nonnulliil 0^ , fabulisinhçrentcsferunt Carolum ciuitatesplurimaSjCaftrajamp;oppida in Hl f niis acquifi(rc,multaque prælia cum Arabibus ftrenue perpecrafle,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^j bheam a Gallis amp;nbsp;Germania ad fanélum lacobumredoitincrcdirexifle.v^t)^ quidem quantum ad partem Catalonix,fcilicetVaremoncnfis,Gerundcnus, fonenfis,Vrgcllenfis territoria,fatiscondat, qua: curaGotthicaGalliaRcxrra corü dicit ad fe ex ea acquifitione quam fuperius diximus, pertincre. SedCoæc^ Barcinonae dicit fe tranfadionc ab eius feudo liberum amp;: exemptum.

Ara 81 ƒ VTEkvm cum Carolus tempore RegisCafti, qui ceepitregnare »ra Dcccxxv. 4 ’ fuiirenofcatur,noninucnio,quasciuitatcs,caftra,veloppidainHifpaniisac

quifilTet.Nam Tarracona diu deftruda fuit tempore Bernardi Toletani primatis» licutpatetinrcgeftoVrbaniPapæfecundi,quiVrbanuscundemBernardum c reftaurationcciuitatisecclefiæfuisliteris animauit. Poft recuperationemena® Toletiregiaeciuitatis Comes BarcinonæIlcrdam,Dertofam,amp;Fragamnofcitur acquififte. Montionem Titio quidam nobilis ex Aragonia acquifiuic, amp;nbsp;ci caitru illudproditione fublatum Comiti Barcinona: deditione prouenit. OfcaaRege Petro Aragoniæ nofcitur acquifita. Cçfarauguftam,Tirafonâ, Calatamb, amp;nbsp;D^-rocamcumcaetcrisadiacentibusAldefonfusRexAragoniædicituracqui(me,a-fiftcntibus fibi retro Comité Perticarum, cui conuenit Tutelei cum aliis calbgt;S ) qua: pofteadedit Garfiç Ranimiro Regi Nauarræ cum fua filia Margelina,amp;«^* ftone Vicecomite Bcncarnenfi, cui etiam caftra amp;nbsp;pofleflionesin Aragoniapro' uencrunt. Idemetiam Rexhabensvxorem Vrracamfiliam Regis Aldefonfqu* cepi t T ole tu m, populauit S onam, Almazan, V alcranicam, qua: nunc V crlanga dicitur,amp;BeUiforamen. Sed in finibusregni Caftellx AldefonfusquicepitTo-

DE REB. HISPANIÆ LIB. UIL 105

iciuiu, vcpiieùamT alauetam,'Maquedam, S .Lvdalvam, amp;nbsp;Alfanum, populauit Scalonam,ccçiiMatgeritum,Ganales,ôc'Vlnos,Lalamancatn,'Vxetatn,Gua dal-hmim,înam,amp;A\tBodAatiatnplt;ulauu.BuutagumtcmporeeiusBernatdus QuimnctempoiiseratprimasAlcalaaccpixGuit.ldemeuamRex Aldefon us e-kttm,Abuhm,Salmattücamcumomnibusoppidisamp;(uaramaiœc^^^ çute,QuxatemporevaftaûonlsAtabunafenapermanferantdefo^^^^^ lt;\\ixnuncCælum,olimSegonüaàicebatur,ôôAtenua, ipagt; an auspe P Î^WÇülsNiàoïusaccefleïunt.OxomaJandusStep aanus, VoteCorakumCaftellæCbri(Vlanononainïprouenerunt.Optam^Antel^^^

10 amp;CaAmoWnuul.mpaatOT,Velcfium Sanuns wscius u ncueldmperàuaAlàefonfusnobxbsc^

gt; Wx.Kcx¥«nanàuspatetKeggt;s Mdctonuq_^_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mde.fonfas.aui

NavasN ocabluv Kbolabex Au7iaWusUe\LVjî4auàaaet\n%xeff\,auàac\usfavÆ kbwxnXocQeçAN ocaiuxblaïou^aXte’txu kuceaoBuuio pervetunt. Sub-Waxeievapote anno te%n\««» ulgebmo fepixvno , cumƒ a^a bu uomxnxs ^Waaos^ kxabesduXeoxaxet, Vu ^x^'^V!.^yi\lt;^xs,^^^

AtWvWa KbdettavnxV^egvs Cox dub x evurebeWKouem pïocutauem^xudv-^ '^'gt;^\'^'^^\s^\zx\\\!^'^zlt;üxA\!i^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wdefonb cum muXüs Ktambusepav

cvAv\A^wv.^§lt; cXevucutci futcepvus per Çcpicvn. auuos ïuGabecXavccuvnQram, c^Aod.M'ù'^wuobùadueuxus Atabum mauuatc\ta-,b:bvtax.QX\bus GaWedx vno\c~ bias xa^wtW^^sCiptodatvpmspvxtct’ux nou obXuusadàKducongeùevnfaSklom.

\o XacaÇ«ata\a\çpiod.Çau9t.aGbùb.\uaà.\cXxux ,\u pxxXudXeXum eXenacuüs domauX A ^ ÏiCetteï'tavavi'KUeXXutXs boXpXix uAuscAxebeXXaxe.SedV^ex audlcusmowu exer-' ' c\xuxa.,abbd\xcaAtumcummuXüsm\XX\busbcXXa\.orvaïn. GumxpicbeXXumcouiïa \tgeva'^xxd\^ku%pxQd\mvptxXumpbbct,N\QiuscapXx.cYnu\.XXatux ,cpiod.Vlt;cgXXXX-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea'^xxleaxaxux ,cabxuù\cç,cap\xuxB^c^\s domXuXo tebauavum ,?lt; de Avababus xpaX

lös nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RODERIC! TOLETANI quinquagintamilliaremanferunt. Rcxautcm AldefonfusOuctumcumviiSorii eftreuerfus. Dicitur quinquaginta duobus regnaflcannis, quinqj tempore Mau-regati,amp; duobus in regno particeps Veremuijdi/olus autem quadraginta vno. m quibus licet vxorem habuit, ab eius contadu femper extitit alienus, cafte, fobrie, immaculate, ac pic regni gubemaculadirigendo, amabilisDeoSóhominibus. ApudOuetum morte propria confummatusimmaculatumfpiritum ad calosdi-mißt. Cuius corpus omni venerationedelatum in eccleßam fand« Mariae quam ipfefundauerar,in tumulo lapideo fepelitur.

■^ defonfo adhuc in extremis laborante,amp; hoc ipfum præcipiente, ad regni ialb-'8 ÎP giumfublimatur«raodingentefimaquinquagefimanona,amp;fexannisregnauii.

Sed quia in Bardulia pro accipienda vxore aliq uandiu fecit mor am, Nepotianus quidam Comes palatii attentauit regnum tyrannide obtinere. Ranirairusauttm hoeaudiens feftinato reuertitur, amp;nbsp;apudciuitatem Galleci«qu«Lucusdicitur. exercitumcongregauit,amp; Afturiasirruptioneinuafit,eoquod Allures NepoW-nofauebant.Nepotianus autem fumpta manu Afturumamp; Vafconum RegiRi' i^ nimirooccurritadpontem fluuiiquiNarccianuncupatur. Necmor3,dellitutus afuis injpfocercaminefugamparatjfugitiuusaduobusComitibusSomnaó^Sci- *^ pione in Pramaria capi tur, amp;nbsp;lie regnum Ranimiro pacifice fubiugatur. Rex autem Nepotianum inmonafterium rclegari prxcepit, vt ibi lïnemvit«orbusamp; monachusexpedaret. TcmporeRanimirigensNormanorumcrudcliiTimaamp;o pagana ad Pharum Gallecia: applicuit cum multis nauibus amp;: triremib us.qiiod vt comperit Rex Ranimirus,congregauitcxercitum Comitum amp;nbsp;magnatum, amp;nbsp;in PharoGalleciæfupradidointuliteis bellum, amp;nbsp;Domino adiuuante, gens Normanica, licet afpera,fuit vida,amp; feptuaginta naues corum incendio cóeremata’, magnaeorum multitudineinterfeda. Quilüpererant,nauigioaufugerunr,fpo-lüs multis vidoribus derelidis. Fugientes autem Hifpalim confugcrunV, amp;: pr«- , das agentes plurimos ocoiderunr,vfqu€ adeo quod ipfam Hifpalim irruperunt,amp; * 1 poftanni circulum ad propria redierunt. Dum h«c aguntur, Ranimirus beJIiv

, nbsp;nbsp;impellitur inteftinis. Nam Comes palatii Alderedus, amp;nbsp;Piniolusprocer paJatn cü ; feptem 11 lus contraRegem in fuperbiam funtelati. Sed eorumfadionibusRani- t mirusoccurrens,Aldcredumpriuauitocu!is,Piniolumcumfeptemlïliisintcrfe- a cit. PofthxcautemRcxRanimirusnolens otiofusaDeiferuitioinuenirijag-grelTusellloca Arabumjamp; tam in villis, quam inagris cundaqu«reperit,ctiain Anagarum incendio cóeremauit. TuneSarraceni Cum maximamultitudineoc-currerunr. Exercitus autem Regis Ranimiri vifa multitudine, in locum qui Ch-uigiumdicitur, fe recepit. Cumque innodedecertaminedubitaret,apparuitei beatus lacobus confortans eum, vt certus de vidoria fequenti die bellum Arabi- 4Ö bus inllauraret.Cumqj diluculo furrexiflet,vifioncm Epifcopis amp;nbsp;magnatibus re-uelauit.Qui pro vifionegratiasexoluentes,adpugnamoêsfecommuniterpara-ueruntapoftolioraculo roborati. Sed ex alia parte Sarraceni demultitudine con- j fidentes,ad pr«lium proceflerunt. Hincinde itaq5confertopr«lio,Sarraceni có-fufioneturbatiChriftianorumGalliisrergadederunt,itaquodexeisferefeptua-ginta millia ceciderunt. In quo bello beatus lacobus in equo albo vexillum manu nbsp;nbsp;1

baiulansferturapparuiire.TücRexRanimiruscepitAlbaidam,Clauigium,C3-lagurram,amp; multaalia,quæ regno adiecit. Ex tunc(ferturjh«c inuocatioinole-uïz,Deuiaeli/(ua,c^/aKé/eIacohe. Tucetiam vota amp;nbsp;donaria beatolacobo perfolue-runt,amp;:inaliqu!buslocisnonextrillitia,autexneceflitate,feddeuotionevolun- p tariaadhiicfoluunt. Aderant autem cum Rcge Garfias frater eius,quia patreco-rum Veremundo diacono poll mortem patris infantulus ellrelidus,qué ReX Ra-nimirus tanta benignitatefbuebat,quod amp;nbsp;tanquam feipfum diligereriamp;r parcici-pemfaceret regni fui. Vrracaaütvxor Ranimiri quam ex Calleiladuxerar,ci'i cC-fet chrillianilfima,ecclefias fandilacobi amp;nbsp;fandiSaluatoris multis donariisador na uit,

MdtContouxit criam RexRanimirus ccdcfiamfana«Matiac opère fomiceo inliictcmonûs NaurantU, duobu^nAiUianbus ab Oueto* Anno (exto regnitui çxoçnamonc dccefamp;tjOueübonor’vamp;cc lumulatus.

kxjXMiRO defüoftoOrdonms Rbus evusfuccetbtinregnoxraoftingentefi ïaafexa2cRmafcxta,ócregnauitannisdecem,vitpauens nbsp;mo e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°

temàuxkaomincMamaàonam,ex(^uagenunquinc^ue ^°^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;instates

(ertasquascicais Arabibus Mdefonfus Vopu\atotibv\stcpaïautt,(cdïcetTudaïn,A^^^’‘^^®-^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teeni fui iconuaK^Ustxvifimc àimi«ns uium^

^^aerfusVaïconcsiebeÜantcs exetenum congreg gt;nbsp;mnApareT audinit Ara-5ê paniam(ubiugautt.Cutnq\^ viaor a ptopn^^^.^^^

^wtQa«afecumexctckuaduenire,amp;cumtoto . ^Q^^^^^ae„uncaüs iûUtç\àasadbenanduTO,amp;êvïaLor m Arabes.ƒ Q^^o^^PusrediagVoriofus. emiaaïugcrunt A (urnpus CpoW amp;nbsp;‘^^Jquot;^ ^^,^o^cGoubus, tedrituMa-Wnm autem cquidarrxprinceps Sarracenor^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^ Bencabanm

» cWacc mqmnaras cum tota fua gente oe V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cruïtatcs,iqualdam , iKuut cemaRegernCordubxrebdX^^^^^^^ Wc{üçvbutauxt,quatàamgXaàro,lt;gt;x^aïafe ^^^^ nbsp;nbsp;f^^j^j^^^^çn^j^^Çtan-\m,v\iAxr,[v^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;edes oVurunas infer en-wsCata\oaxx^Ga\bxGottbrcxartnavetu^^^^^.J^^^^^^^^^^^^^^^^^.^ üo,W(YicwrumÏrancorumduces, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.^^ wrannv^sSarracenorum

N\ctt,amp;tccpitcatcnrs,amp;ê carcenmacipaurt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»partira ftUus ciusLu-WbearaafitMporzcum Ebo too Axetn,? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noniWeMagnusrquiram pus^txWdo cepcrunt. Car oins autera e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fc^mme ei non poterat ob-dctcEctat»N'v^tas quod Ene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^^cceptismuncribusmcvuie-,0 u«=,4ratóxMgt;ixi«manenb«scomïe(cend ^^^^ nbsp;V^^ ure «Kamt «k ia «^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Äxc pixtumvuonc çt xtenu non KtjcmtauuminffivaouaOTdWenv^ftV V^^^.^^

^’Ä'Ä xvvdNm ^à cos lt;\uos \n ób^^\onc àwïwfeiA , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtetîo-V«Vœ«tmatas^uxx,lt;\mY™cxvitH,vï«'«^^ „sÔxàomofefuVKcn. içautm(cvivt\icc\àcra.Bt ^cum omvwbos lt;Y.\x\\abcba,t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ae Aer ^ îiàMtaV«Â,Ç\i\gt;àttosc\£u\t,amp;ccontra Ktabcsv^oV^eocOrà. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v S^A

♦««.«wu^»« ».^ Orion's c»,»™ “”^^^g,XASfeavsxÆ-xaav\t\caracutùVlt;^cçc£\ioM\ixcrcxpotcnt.cï\uuîiWi«^V''^ v Q}i\iTC\Nü\%üsc.'ûïON'x.ot\\3US?)t.ÇAV\sïccvtNcr\àV. î.t(àerovctoYou us ottuauv Vutx ^ùWAtiatÀxXutota octucuctuut ,amp;c.\oca tuaùüvua. àc^ï^ xutes, onunes lH»|m»wxaàxocoi»£um^feixHivl.i^^^

frétantes, Nacorum duitatcmeiusprouincixinuaferunt, magna Sarraccnorurn multi tudine interfeda. Deinde Maioricam, Minoricam, Euizaro, Frumentana, Baleares infulas vadauerunt. Deinde aduediUrxciam patratis incurfionibus eo dem nauigio ad propria redierunt, Rex autem Ordonius fupradidus explcto anno decimo,quidam dicunt decimo fexto regni fui,morbo podagrico interceptus, Oueti defundus in ecclefia fandæ Maria: cum prioribus Regibus tumulatur.

1)0ST mortemOrdoniiregnauitAldefonfusfiliuseius,quiquatuordcciman- 0 jira i7y norum erat cum rcgnarecœpiflet,çraodingcntefimafeptuagefimaquinta,amp; J regnauit annis quadraginta fex. Hie in morte patris a palatio ablens crawled audi- j ca morte patris feftinus vcnit Ouctum, ibique ab omnibusgratanter fufeeptusre- 1 gnifaftigium eft adeptus^Cumqueregni ncgotiaIaudabiIitcrinchoarct,Froila Vercmundi ek partibus GaUeciac cum magno exercitu veniensregnumprxfu-raereattentauit.SedtamencximprouifoRexAldcfonfusAlau^ferecepitjVtcol* ledo maiori exercitu Froilæ Veremundi obuiaret.Interhaecautemdumprajdi-dus Froilaplustyrannice,quamrcgaliterfehabercr,OueriinrerficiruraienaiU' Cuius mors quantoiuftior,tanto gratiorapprobatur.Quodaudiens Aldefonfus ^^ ab Alaua ad Afturias properauit, amp;nbsp;ftatim vtilitati inhians, Sublantiam amp;nbsp;Ceiara populauit,muris amp;nbsp;turribus communiuit. Eilo autem Alauenfium Comescor-dafuorum contra Regem indebite incitauit exiftimansrebellarc,feddumRex eolleda manufadioni refiftere properaret Alauenfium, aduentu Regis cerrid manus dcderunt,pollicentesfe de entero fubditosamp; fideles. Sicque Alaua fuoim-perio fubiugata,Eiloncm Comitem ferro vindum mifit Ouetum. Eifdem die-bus Legionem exercitus Arabum attentauit cum duobus ducib. Imundaramp; A1-' chana, quorum aduentum audiens Aldefonfus cxde amp;gladio effugauir. Poll hæc volens omiffis aliis ftragi Arabum infudare, amp;fidei terminos dilatare, Gallos amp;nbsp;Nauarros amicitia fibi iunxit, amp;nbsp;ex Francorum regali genere vxorem duxitno-mine Amelinam, quaepofteaXimcnamutatonominefuitdida, exquafufeepK ; quatuor filios,Garfiam,Ordonium,Froilam,amp;: Gundifaluum,qui fuit Archidia-conus ecclefiae Ouetenfis. Hie Aldefonfus vir belloruro,pietatis,rcligionis,amp; iin ftitia: fuitamator. Hie volens bellis domini tempora dedicare, all'llmptis Gallis Gotthi2c,amp; populis V afconum amp;nbsp;Nauarrorum, terras quas Arabes detinebât, b-me,flamma,cçdibus,amp;incurfionibus coardauit,Lentiam turribusigneconfuni-ptis obtinuit habitatoribus interfedis. Inter cetera aut pietatis amp;nbsp;religionis opera thefauros q uos pater fuus fibi reliquerat,ecclcfiis amp;nbsp;pauperibus erogauit, ecclefia fandi lacobi quæ crat terrea, quadris lapidibus amp;nbsp;columnis marmorcisreparauk, ) ccclefias multas amp;nbsp;palatia intra dioecefin Ouetenfem, amp;nbsp;per omnialocarcgnifim oppida,munitiones,amp;caftra.Fadum eftautem,vt Arabummaximamuleirudo 4 ex regno Tolcti ad regni fui exterminium adueniret,fcd Aldcfonfi Regis occunn confufi,amp;caruereoptatis,amp;qua: attulerantperdiderunt,amp; maxima multitudinc bello perempta,etia quæ fugx fe dederant,perierunt. Perada vidoriain ripa Do-rii,Rexrediitcumgloriaamp;honore,amp;inhis bellis Bernardo fortiflimomilitefibi ftrenueaffiftente. Verumquia pater eius, licet orbusamp;decrepitus,adhuc in vin-culis tenebatur,Bernardus extruxit caftrum quod Carpium appellauit,in territo* rio Salmanticenfi,indcqi fœderatus Arabibus ccepit regni confinia infeftare. Vn-deamp;ArabesafirumptamaximamultitudineLegionem,amp;Afturicam,amp;aducen-tialocavaftarecœperunt. Sed Rex Aldefonfus abfolutione patris Bemardücon-cilians contra Arabes exercitum inftaurauit. Arabes veto prat mulcitudinenil vc- ƒ rentes in duas partes exercitum diuiferurtt : vnam partem Puluerariam miferunr, cum alia Regis exercitui occurrerut. Sed Bernardus cö parte exercitus eamedie-tate qua: c5tra Regis exercitü mittebatur, in V allcmori præuenit,amp; cos cardeiron rabili deuaftauit. Rex vero eis qui Puluerariam iuerant occurrendo,iuxta Vrbicu vt potens proftrauit, vt vidor occidit, vt præualens exterminauit, amp;nbsp;prarter cos

Quifu2XDwicuXopeticïunt, in campo cxü vfc^ue adduodecimmilUarcmanfc-tunt dû quod devtroque exer citu nulliaiii enafetunt, ptxtet decent qui obteûi (au^iutetuanCerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

Wntectewi exetótus Xtabum congregatu!Zamotaro. Q^i ’^Xtxaufataftoufacumusquosadmanumhabun.mgteffuscftc.u^ ïaiaiaasomnibustuxgenüSjNCintaccurfum eius t^antoemsprope a •

10 Wibus^\ti«tuïXtnottemLe^isprocutans,ta t ' nbsp;„ r nbsp;nbsp;nbsp;^uosVeremundum, P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Getextet eummieques compteXaendu, amp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rauXa. V et emundus ante ÎÂuuiutu,Qteium,ScEïoXXamptXnanttocuise^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xdc tn,cum quibuset-daueuXoîuvtKtecam^amp;perCeptemannosge^ttr^n ^

SitmerùsoWettîimÇo\uuob€iàvonc {uov^venoco .^^^^^^^ Qïtift.\aBis .‘Edanx VowsgSja,Xxïtum,EVamvim cœverautbabïut nbsp;. p^Xauu-O^’^^am te 'i^lt;!^z'\\'^\^y^\^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^_ J-rJasKcócamp;vtxfcnta.-^0 ^V^otoxMMawnotec KboVaEbeWo co V ^^ççp^x^\jerateamp;c(ecuvus. tus, lt;p te vu t^nvum miVlàW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m camvis Goiteis po-yteeiiamKcxSevutumancas^'DomxBas^óCau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^xoneseuctteusEa-Vtek.Voft.Wctei^mcs’ï oXcutea^lans^Sca nbsp;nbsp;. ^^^vev^nxumpaectnAe-tetotïbustïudàaùs,accevtaaSaïïaccB\svccuB ,^e^£atïüVkaVaXaüt\a\ntnot-

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^LU^tecteuÄ aóiv^QV^^’^ ’ ^^^^^^'^T'^'^A^oXavûaû.'EccXeEas c^Mocvicbea-ttTuV^evscotuuttXtïüacXütxatviro A'^^^'^^^?’'? nbsp;nbsp;nbsp;„\Gcamp; ^abücauXt .Quas ooft-ea üXate, it £atetutuE acteX S^ nmvum »*«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^y^ mvuonew V^“ KuEts ittexeturu. xa^wura Go^ouXti voatxutoa

X^tw va eutanos totXns eXtniXXanXtansbeauV cm apo^oXotntnpnnetpuXempv n t r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fk r\.

Status,it XupetXtanenetxatn xdXbesXio eeeXebanatneam ^ittùiXdîîûo eXaueste^nX

cœlorum,amp;rcliqiia. Hine rurfus imminente Domini noftri arciculo gloriofçpaf-fionis,inquit:Egoproterogaui, vtnondeficiatfidestuajamp;tualiquandoconuer-fus confirma Fratres tuos. Ideoque quia veftræ notitiæ Fama per hos fratreslimina apoftoIorumluftrantesperSeuerumamp;Dcfideriumpresbyterosnobismiroodo-rcbonitatis eft reueJata, paterna vos adhortationecommoneo in cœptisbomso-peribus gratia duce perfeuerare, quatenus copiofa vos beati Petri proteftorisve-ftri,amp;noftraprotcgatbenedi(ftio, amp;nbsp;quotieFeunque filiichariflimi ad nos venire quilibet veftrum, aut tranfmittere voluerit, tota cordis exultacione amp;nbsp;animi gau-diodevltimisGalleciaefinibus, cui vos præter me Dominus redores conftmur, tanquamiurefiliosnoftrosvoscolligimus,amp;eedefix Ouetenfisquamveftrocó- ’^ Fenfuamp;affiduapetitionemetropolitanamconftituimuSjOmnesvosfubditosciTe mandamus,amp; concedimus etiam praedidæ Fedi, vt ea qux Reges, (éu quibus fideles iufte obrulerunt,vel in Futuru m Domino opitniante contuïerint,ratum,firnió, amp;:inconeufturn roanerein perpetuum praecipimus. Hosquoqjlatoreslitcrarum noftrarum omnes hortor,vt habeatis commendatos. Bene valere. Item aliaepi-ftola ab eodem Papa Romano direda per Arnaldum gerulum menfe lulio.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^haepißeia.

TO ANNES EpifeopusFeruusferuorum Dei diledo filió AldeFonfogloriofoRe- ^^ gi Galleciarum. Literasdeuotionis veftræfufeipienres, quia deuotumvoselfe cognouimus erga veftram Fandam ecclefiam,gracias vobis multipliées referimus Dominum exorantes,vt vidor regni veftri abundetde inimicis veftris,vidoriani vobis cocedat. Nam vos filii chariftimi ficut petiftis, Fedulas preces Domino fun-dimuSjVtregnumveftrügubernetjVosFaluosFaciatjCuftodiatjamp;protcgatjamp;fii' perinimicos veftros.Ecclefiamautem beati lacobi abHifpanisEpifcopisconfc' crari Facite,amp; cum eis conciliü celebrate. Et nos quidem,gloriofe Rex,iicuti vos aPaganisiamconftringimur, amp;dieacnodecumillisbellacommittimus,fedo-mnipotens Deus dat nobis de illis triumphum.Huius rei gratia rogamus diledio' nem veftram,amp; animum deprecamur,vc quia ( v t diximus ) valde a Paganisoppri- j' mimur,aliquantosvtilesamp;optimosMaurifcoscumarrais(quosHifpanicauallos Alpharaces vocant) ad nos dirigere no omittatis.Qualiter nos recipientesDomi-nü collaudemus,vobis gratias reFeramus,amp;per eorü portionemde benedidioni-bus Fandi Petri vos remuneremus. Bene vale dilediffime fib, amp;: clarilfime Rex.

Defublimatione Ouete^ßs vrbif in metrepo^ifff, amp;nbsp;dédit at tone ecdeßiefäfi^i latobiyC^ciincilio Ouetenß, Caput XFIII-

quot;D Ex itaquc vifisepiftolisgaudio eftgauifus,8cconftituitdiem inquaconueni-rent nobiles,amp; magnates, amp;nbsp;pontifices, qui ccclefiam beati lacobi dedicarct. 4^ Et cclebratadedicationc,omncs cum gaudio ad propriarcdierunt,amp;fuerunttbi indedicationemultiEpifcopi: Vincentius Legionenfis,Cornelius Aftoricenfis, Hermegildus Ouetenfis, DidacusTudenfis,EgilaAurienfis,Sifnandushienfis, Recharedus Lucenfis, Theodofinus Briconienfis. Horum ciuitates iam per Dei gratiam a Chriftianis poffidebantur.FueruntibialiiEpifcopi, quorumciuitates aliquae deFertæ,aliquæ ab Arabi bus tenebantur,Ioannes Aucenfis, DulcidiusSal-manticenfis,Iacobus Caurienfis, Fauftus Coimbrienfis, Ardimirus Lamecenfis, Theodemirus ViFenfis,Guimagus PortugaHenfis, Argimirus Bracarefis, Helec.! Cæfarauguftanus. Horum vrbes etfi aliquando Afturiarum Reges obtinuerunr, propterimpotentiamretinendiab Arabibuspccupatæ,autretenti)autdiruptx jO remanferunt vfqj ad rem pora AldeFonfi qui cepit Toletum. Er eatum Epifeopiad AfturiasFugientes tarn in ciuitate,quain diœcefi Ouetenfi partitis fibi territoriis, vt poterant,vidi tabant. Vnde in aliquibus libris antiquis Ouetura diciturciuitas Epifeoporum. Tranfadisautem xi. menfibusprædidusRexvnacumvxoreamp; filiiSjEpifcopiSjComicibuSjamp;magnatibusautoritatedominiPapçIoannisOuetu adcele-

aàcclebrandum concilium conuencrunt,in quo cum vniuerfali conuenientia ci-uitasOuetenfisdignitate mecropolitica infignitur, amp;nbsp;Hermegildus in Archiepi-fcopum fublimatur,quia Hifpania Äptiuatis quinqs fedibus metropoliticis, iile-batofficio metropolitico deftituta. Incurfantium enim hoftilitate fugati intra A-ftiiriarumanguftias Prxlati qui gladium effugcrant, confugcrunt, amp;nbsp;vt tanta an-guftiatolerabat,antiquaToletaniconciliiinltitutafollicite contuentes,Oueten-femccclefiamamp;cxcerasquibusiam vt metropolis ptacminebat,ordinabantiuxta canonumfandiones.Multifq^fecundum Deumvtiliter ordinatis,foluto conci-^ioâdptoçüatcdierunt.

P^ ST hæeveniens Zemoram Garfiam filium fuu comprebendit ) Si apud Gazonen! ferreis vinculis mancipauit, quia fufpedu babebat, eo quod focer eius ^nnioFernandi tyrannidemaditans contraKegem rebellare parabat. Ex quo bdoalii filii indignati, coniuratione fada, pattern fuura regni regimine priuare parabaat, Haiusautem diffenfioniscaufa fuit Regina Semena, quædidafuerat Amelina, quxfatisinbumanaftudebat noua grauaminaôeferuitutisonera inuc-nire,nihilominusdifcidiaamp;febifmata procurare. Hæc Regem Aldefonfum non IQ habcn5cbarum,vtafïeélus expetit maritalis,excogitauitvirum regno priuare, amp;nbsp;filium fuumGarfiam quem pater vinculauerat, fubrogare : Albam, Gordonem, Aibolium,atq; Lunam commouit,vt filius eius in bis rebellans, auxiliante iocero Munione,captionisiniuriasvindicarec,coniurationefratrum eumadtaliaincitante. Rexautemtam fiiii,quam fuorum perfecutionibus coardatus, in villa quæ Beides dicitur in Afturiis, regni regimine fe priuauit,óc filium fuum Garfiam,licet iniiitus,regniconftituitfucceflbrem prçfentibus filiis amp;nbsp;potioribus regni fui.Poft Ucorationis caufabeati Iacobiliminavifitauit,amp;rediensafiliofuoRegeGarfia quemexakauit,quiaiamtücfratribus prxminebat,petiitvtfcmelimpcteretSar-taceuos,amp;t.obtento a filio quod petebat, mouit exercitum contra Mauros,amp; eo-^^ ™tutcrnsftugibus8eincendiisdeuaftatis,ócfadusinclytusfpoliisamp; captiuisvi-dor ciuitati reftituitur Zemorenfi, amp;nbsp;ficut principium, fic finem regni vidoriis adomauit. Ibiq; proprio morbo coaä.us,foelicem fpiritum creator! reftituens, vi-txcurfumfelicitetconfummauitjamp;cfepultus Aftoricæ,pofttranfiatusOuetû,in ccclefia fand« Mariae cumvxore fuaSemena Regina finalem obtinuitfepultu-tam,cum regnaffet anuis x L v i.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeprAns Garßie^(^ morte etUi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X X.

| ‘icgnamtanms iii.Gatfiasigitur in initio regni fui terras Arabume ft aggref-i bs,amp;durisincurfionibuspetagratas, euerfis plærifqj munitionibus campeftria , ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bitnmavoraceconfumpfit,amp;:habitopraelio cum Aiola Rege Arabum,plurima

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;litige contritum vielt,amp; capnuamt. Pnedatp, return, gregum,8ó captiuorum ma-l W[iib(equenteveniiadlocum,quiTremulusnuncupatur,ibiqjcuftodiumin-

1 '■tfiAiolascuriofusabfceflitjamp;adfuos tediitfugitiuus.Garfiasautem iii.an-t s'ottiRve^p^ctij circulis,ZemoTx propria motte deceflit, O uetüq; delatus in mo-1 statattRistcgalibuseftfepultirs.

po ST Garfiam Ordonius frater eius regni gubcrnacula legitur fufeepiffe ara S^ Dccccxxiin.Scregnauit annis v iii.menfihus fex.HuncOrdonium Rex Ara 9x4 AldefonfusCiallecix praefecerat adbuc regnans. Hic autem O rdonius paterna fa-ftafcelici mulatione capeflens, pr udens amp;nbsp;foler s, iuftus amp;nbsp;plus, Sc in neceflita-übus paupetum confolator, regnum prouide gubernabat.Cum enim viuen-te parte principatum tenerct , collcfto exercitu aliquantas Bxticx prouin-óx cluitates irrumpens loca campeftria deuaftauit plurimis babitatoribus

Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iv^JbJiini'lt;*

interfedis. In initio autcm regni Rex Ordonius collcdo excrcitu Talaucfam oppidum animofusobfedit,venientcfqiArabes,vtobfeffisfierent in fuccur urn, ipfi pugna pfoftrati, amp;nbsp;obfeflifruftrati,vtriq)^ladio pericrunt, amp;direptooppi o, quæibicrant)RegisOrdoniiprxd«ceflcrunt,amp;principeracxercitusCor ui c fiscaptumadduxit, quimultisprazdisamp;captiuorumcateruiseiusglonam u ƒ ' quentibus in regnum fuumreuertiturglohofe. Pofthaecautemtantisva atio nibnsardati Arabes, ad Regem Corduba: Abdcrramenamp; Almotaraph Regent Tingitania:miferuntauxiliapoftulanteS,quilcgationihigubriannuentcsinter-minatione pœnali exercitus coegeruc, amp;nbsp;Auolalpaz Alcaidus Cordubenus cum magno excrcitu Arabum, amp;nbsp;cum alio RegeTingitanix Almotaraph nomine,a caftrum quod fandus Stephanus dicitur, in ripa Dorii peruenerunt. (^od Rex Ordonius cum audiflet, conuocato magno Chriftianorum agmine Kftinusoc-currit, amp;nbsp;triumphali prxlio proftratos delcuit, amp;nbsp;Rcgc Vlit, amp;nbsp;Almonal^t ducc màgno, amp;nbsp;aliis ducibus interfedis, exteros aut cxde, aut captiuicate poiIedir,K cum triumphali gloria ad propria eft reuerfus. Sed a bellorum magnalibus imp3' tiens abftinerc, cótraEmeritam exercitum congregauit, amp;nbsp;totam Luutaniam tere dcuaftans,caftrum Colubri quod Turne Alariz dicitur,occupauitjamp; aóla prï* da auri, amp;nbsp;argenti, amp;nbsp;fcrici, amp;nbsp;hominum triumphaliter remeauit Sed illius pro-uinciçincolç occurrcntes,oblatis muncribus pacem hurailiterpoftuIabant.Qpï ad tempus induira ad propriaeftreuerfus,amp;veniensLegioncm pro tantis vido- ^ riis omnipotenti Deo gratias rcferens,conuocatisEpifcopis amp;nbsp;magnatibus, æa-iorem ecclcßamfandorum apoftolorumPctriamp; Pauliqua: minus tutefftebat, intravrbem decreuitprouidetransfcrendam,amp;inpalatioregio quodolim bil-neumfueratPaganorumjEpifcopalcmcathedramcollocauitjConuenicntcFrii-minio Legionenii Epifcopo cum aliis Epifcopis,qui tune temporis ibi erant.Et cu tres eflent in palatio manfioncs, in prima domoaltarc maiusin honorem fandie Mariæfempcrvirginiscrexcrunt:infecündadomo fandiSaluatoris,amp;apofto-lorum omniü conftruxerunt: in tertia domo fandi Ioannis Baptiftx, amp;^ omnium martyrum, amp;nbsp;confeflbrû. Q^ibus omnibus dcdicatis prxdidaaltaria ornamen* tisaureisamp;argenteisliberaliterdecorauit,amp;addotemecclefiaepoflelïïoncsvan- !• ascumulauic, amp;in eadem ecclefiacommuni fauoreprincipum Simagnatuntn duodecimpontificibusfuicdiademateiniignitus.

TJ I s peradis Rex Cordubenfis dolens tantum interitum fuægentis inuafiteer--^ -•^minos regni fui, amp;nbsp;ad Roindoniam vfqs peruenit. Cui occurrir Rex Ordonius, conlèrtoqj prælio multi ex parte Regis Ordonii,amp;: ex Arabibus cort ueruni, amp;nbsp;cum per totâ diem fortiter dimicaflent, neuter vidor, neuter vidus fuit, fed vcriqi redierunt ad propria cum iadura. Poftharc venir Abderramen cum magna 4 multitudine fuorum amp;nbsp;Africæ quos cönduxerat,terraraqi ingreflus cft Nauarro-rumvfqj adlocum qui Muez adhuchodic nuncupatur. QupsRexGarfiaslilius Regis Sancii nequiens tolerate Régi Ordonio nunciauit,qui côfeftim occurrens cum ingenti auxilio properauit. Cumqs in valle luncaria iibi adinuicera exercitus obüiâflent,ficut Dominus voluit fuftinere, multi de Chriftiano excrcitu corriie-runtiEtiamduo EpifcopiDulcidiusSalmanticcnfisamp;HermigiusTudenlisfue-r un t ibi ab Arabi bus comprehenft, amp;nbsp;pro ifto Hermigio fuit fobrinus eius fandus Pebgius datusobfes,qui poftca fuit martyr. Similiter amp;Dulcidius fuit datoobf-delibcratus. IsautemRex Ordonius prouocatus exfuisagminacongregauit,^ ingreifusterram ArabumquaeSintiliadicitur,ftragesamp;i:plurimascxdesegit,ca- J3 ftt a amp;nbsp;oppida pluri ma in ore gladii occupauit, Sarmalion, Hcliph, Palmatium, amp;nbsp;Cadcllioncm.amp;Magnantiam,amp;muItaaliacaftradiripuit,amp;deftruxit. Exin-de Zemoram rediens cum triumpho vxorem fuam Muninam Domnam, quxK Gdoira alio nomine vocabatur,inucnir defundam, exquafufeeperat duos flics, Aldcfonfum videlicet,^ Ranimirum,plus de morte coniugis contriftatus, quam de vidu-

icviöioïiaiucundatus. Aliam quoqs duxit vxorem ex partibus GaUeciae nomine Atagontura,quampoftcafufpeaam reUquit,proquo condignepoftea fanste-dt HisnanfaaismiRtproComitÄusquiCaftcUamrcgerevidebantur,a o cum Qüiïegulare dicitur, in tipa fluminis Cairionis, quad cum eis co oquium Kabitürus,ó:veneruntadeumNuniusFernandi,Si Almondar Albus, luscius Didacus,ócïernandus AnfurifiliusAnnUo confcio exceptis coGhanis cepit eos, ïiNinïkoscaienisLegionemadduxitjamp;caccetimancipatos po nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

pusiu(amp;toccidi,5ópo(uitmaculaingloriafua, amp;ctuoreinnocuo * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

tó filiam dus nomine Sanciam duxit vxorem. Poft quo etiam habuiffe quoi oWmliciumvocabatur,amp; Vicariam,qux ex eo ’^°’P®“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^propria*

qiodCiottliotum tempore fedesiudieübabebatun euer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fepukusLe-

cutnegrederemrZemoram,ininftrmitatepercuffusvrtamfimuu,ftpukusLe ^ioneincccleflacatbedrali.

nee ’^^^^^ V: ^’’^p^^’^a^ex quafuCcepk tres b\\os,Aldc-temnommeUunma uo nbsp;nbsp;nbsp;^ ^s^quattumdeconcubma Wum,Ordorrium^K^— ^^^ nomme Acenare. wenm » , • nbsp;nbsp;^^i ^.îiommmmka-msOlmuradrnobftisbn^^^^^^ nem eorurtr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^® cuïfttücpta^vmusanni S^duorum üondwtotdresto,? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ç^^^Qj^ç^jjj^TO

EKdemdiebns nobWesbardubx ,qo«^ nbsp;nbsp;nbsp;-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ‘Didacum vocatosad. laosNnmnmïetnandv Al-ondar Mburn eoWoqmnm^exïatkroncaKegeOtdomor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^’^^^^anatft)UsLegronem-

kmnltaabaqnxcbenrmbus adrudrerum • r _ o^^vbus pattibusar-WWcflebant,v\dentcseüam quodtermmr g v p^o^^abant^bbiamp;epofteris ^ 5kabantnt,amp;tvtomdictoconterrtvtusamp;êcontum ^^^ ^^^^^^.^VrExlegefut,

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DamnnraXV etemnndumVXaumt.'Ç etnandusgenuvt au nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex qua

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n\nnsgenn\lt;^nn\umE\aum\.NuuïUsdux\t.vxoremnotmue nbsp;nbsp;nbsp;-n, nbsp;-’• y):^^^.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\\\^ excagen\nt.Vlt;odet\cuu\Y)XdacX ,quX dtOtusVuriCamptatox. nbsp;te „ ^^

^^ V N i v s autë cognomento Rafura fuit Sir patiens amp;nbsp;modeftus ,folers amp;nbsp;pru* •^'dcns,induftrius,circunfpedus,amp;licabomnibiisamabaturjvcvixeffetcuie* ius iudicia difplicerent, aut eius fententias caufaretur, quas tarnen rariffirac pro* ferebat,quiaiii compofitioncamicabili fereomnia termina bat, ^ficcharus ab omnibus habcbatur,vt locus aliquis detradioni,velinuidixnon pateret.Hicha-buitfilium nomineGutidifaluum Nunii,quicum efletadolefcens,bona indolc coxtaneis prxminebat,amp;futurorum indieüs omnibus complacebat. Nunius veto pater eius fere ab omnibus Cadellx militibus Domicellos fiiios petiit nucrien- P dos i quos curialitäte, affabilitate, amp;nbsp;bonis moribus üc inftruxit, vt patres adole-fcentium deprofedu filiorumprofiterentur fetali nutritioobligatos,amp;ipfiad-olefcentes fic erant Gundifaluo Nunii diledionc coniundi, vt euraquafi dominum fociarent, neepoflentab ciusconfortio vcladmodicu feparari. Curaqjcre-uifTet fadus miles,militiam ftrenuus exercebat, amp;nbsp;pacis dulcedinem in patriare-tinebar,ita quod patre fuo mortuo,patri fuit fauore omnium fubftitutus, amp;nbsp;etiara principatummilitix conniucntibusiisquifecumnutritifuerant,addiderunt,amp; duxit vxorem nobiliffimam Semenam nomine filiam Nunii Femandi, ex qua fufeepitfiiium nomine Fcrdinandum.Hicfuit omnibus patre charior,infcrmo-ne verax,iniudicioiuftus,inmilitiagloriofus.multaenimftrenuecontra Arabes jl peragendo fines patrix ampliauit. Hic habuit filium qui didus eft Ferdinandi Gundifalui.HuncDeus fuprapatrem amp;rauum totgratiisexaltauit,vtipfonon attendenre,tam a magnatibus amp;nbsp;militibus,quam ab vniuerfis populis Caftcllanis in Comitem crearetur,amp; omnes fe fux fubiieerentditioni.Q^fadus Comesto-tam Caftellam fic pacifico dominio confouebat, vt omnesDeo gratias agerent, quipcrtalem Comitem a populo fuo releuaucratfarcinamferuitutis.Hiccontra Arabes plurimabelIageffit,quoniamamp;fandumStcphanumamp;aliaplurima loei Chriftianx reftituit ditioni. Ex quo iffe fufeepit fux patrix Comitatum, ceffaue-tuntReges Afturiaruminfolefcere in Caftellam, amp;afluminePiforica nihilam-plius vindicarunt.ftrenuitateenim fuaeorum infultibusrefiftebat,ncc propter ; eosabellis Arabumdefiftebat. Monaftcrium fandi Petri in ripa Aftandse flurai-nis xdificauit, amp;nbsp;multis pofTeflionibus illud dotauit. Morte propria defuuÄusin eodem monafterio eft fepultus.cui fucceflit filius eius GarfiasFerdinandi, homo catholicus,qui bella plurima contra Reges Afturiarum conantes Caftellx finibus prxminere, gloriofe peregit, amp;nbsp;caftra plurima in ripaDorii munificereparanir, amp;nbsp;vfqs ad fluuium Carrionem iurifdidionis fux terminos dilatauit. Hicconftru-xit monaftcrium in honorem fandi Cofmxamp;Damianiiuxtaripam Doriifluminis Aflantix,in villa qux Cauex rubex ntmcupatur,amp; ampliflimis pofTeflionibus dilatauit,amp;locaquxdedit,ftatuitlnfantaticumappcllari eo intuitu,quod fialiqua de genere fuo non poft'et,aut nollct mariti comparis folatia adipifci,de bonis mo- 4® nafterii prouideretureidem largiter amp;nbsp;decenter,demptis duntaxat neceffarüs ciericorum quiinibiDeo amp;fandis martyribus deferuirent.Obiit autem morte propria,amp; in monafterio fandi Petri de Cardoniatumulatur.

TTV ic fucceflit filius eius Cornes SanciusEcrnandi,virvirtutum,amatorpa-•* ■*trix,amp; in fubditos torus pius.HicobtinuitPennam fidelem,amp;Scptem publi-cam,amp;Madolium,amp;Montelioncm,amp;Varinarium, Oaromam,amp;fandum Stephanum,quxincaptioncpatrisperdidcrantChriftiani,amp;multaintulitAgarenis. J9 Antiques foros Septem puhiicxiftededit. Caftcllanis militibus quiamp;tributafol-uere,amp;milirarecum principe tencbantur,contuh‘thbertates,videlicetvtnecad triburum aliquod tencancur,necfincftipendiis militarecogantur.Hichabuitfi-liuin qui didus fuitInf.insGarfiaSjamp;LegionefuitproditionaliterinterfedusrÂJ hab ûitfiliamnomine Gcloiram, quam duxitin vxorem Sancius Maior Rex Ara* gonix

gonixamp; Nauarræ,dc quo,fi Deus dederic, poftca profequemur. Huius mater o-plans commercium cuiufdam principis Sarraceni,propofuit filium interficere,vc nccum munitionibusamp; oppidis opiitis nuptiis potiretur. Cumqj quodam fcro leth^ipoculovirusmortiferummifcuiflet,filius reuelationepedifcquaehocprx-lcnlit,amp;matri,vtpriusbiberet, fupplicauit.Quodipfa renuensdemum coada, quod malemifcuerat deguftauit, amp;nbsp;parricida mater haufit, amp;nbsp;meruit mortem in poculo quod parauit. Et tandem Comes Sancius contriti cordis, pœnitentia fti-muatusconftruxitmonafteriumnobilequodOniamnominauit, eo quodma-

lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hifpanico appellabat. Demum poft multas vi-

onasitrenueconfummatas fœlicem fpiritü fuo reftituit creatori, amp;nbsp;in monafte-^0 nienfi quodipfe conftruxerat, eft fepultus^ Nunc autem ad genus amp;:ada WmAfturumreuertamur.

mDccccxxxiii.amp;regnauitannis v. menfibus vit.annovnomenfiuin Ara 533 jT”ftï’^°®®^^’^°”’®^“5Semena,exquagcnuitinfantcmOrdoniuro,qui ^^ ƒ ^5^‘‘^31us,amp;fuitiuxtaCordubaminterfedus.HicAldefonfusleuitatepo-'usquamvirtute deliberauit apud fe, vtadviam confeffionis amp;nbsp;pœnitentiæ fc t^ransrerretjamp;ideo religionisopcribusdeuouitfe,amp;aliquandiuhuicpropofttoin-ærendodecreuit fibifubftituerefratrem fuu nomine Ranimirum.Cumqj pro-po /u^ftatripernunciosintimaffctjRanimirusauditonunciocummagnoex-ercitu venitZcmoram,amp;Aldefonforegni regimen refignante,Ranimirusfub-

b J K p^'^™'^^”^''erato,amp;regnauitannisdecern,amp;nouemmenfibus,die-durn ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effet virbellis deditus,mouit exercitumcontra Mauros, amp;nbsp;fccera^^’'^*^'*°'*^°^^*^^^*^’^*'®’’*’^^*^^5®®^®'’’f^^®’^'’^^® Regefe monachum re Z^ j^^°^^^^“°^P°^®tareftliuit, amp;Legionem venienscœpitinibirebella-

5 a Eegnumiteruminhiare.Ranimiruscumhocaudiuit,direxitcongrega-^um exercitum contra eum,amp;duobus annis obfedum in deditionerecepit ad fute ^7”^*®^°^’^®^^“gt;^ftïitimincarcerctnnaittiiuffit. Etdumhæefierenr, ue ^' °^ A ft^ Q*^donius,amp; Ranimirus,filii Regis Froilae fupra didi, cum conni-tt«^?*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,amp;tyrannidem exercentes Aldefonfum quimaior

def’ ^?“°æ‘’®S*o præferebant.Afturesenim indignati,eoquodinceflioneAl-fa^'^L ^^^^^’^“^*°’*®^^*^*’®fM*^o“fucranteuocati, rebellionemhuiufmodi »usHV ^'^^ ^'^^^^ Aftures in dolo euocant Ranimirum,vt fi fieri poftet, in mafias eft°''^'^ Ffoilæ deueniret.Ç^od prçfentiens Ranimirus armata manu Aftu-jg£Q^^'''5fefrus,amp;coaâospraeliismancipauit,fecumq5ducenscumfratrefuo Al- \ porisia'*°'^^^’”^®g®‘’^®°'^®® c^'^c®’^®c®®’^^®’^*^»^poft®^f9'^®®^“^“®^®®®“’ Pœnit ^^^^’^“™ fratrem amp;nbsp;fobrinos crudeliter excæcauit. T andern Ranimirus conft **^^’*^“5 prope Legionem in ripaTurii monafterium fandi Iuliani ^^ fine ”^’^^**'^° fratremamp; confobrinos pie,proutpotuit,collocauit,vbi vfqj ad *^''itæncceflaria habuerunt. Mortuus autem Aldefonfus ibidem fepultus eft

cumvxorefuaReginaSemenaamp;confobrinis.RegnauitautemAlde-fonlusannis quinq5amp;menfibus feptem,amp;in quinto anno

Devic^oriaRaNimirtydr ComitisFerna/^diGuNdifiilHi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^p^^ ^^’

“D A N r M i R v s autem regnum ingtedien^oletanum obfedit oppidum Maio--^^ntum,amp;: muros difrumpens/ublatis rebus incolas captiuauir,amp; reduce exer-cituremeauit.Pofthæc Arabes fines Caftellæinuadere decreuerunt,amp; Cornes Fernandas Gundifalui,qui Caftcllæ tunc temporis præfidebat, nunciauit adiien* turn Arabum Ranimiro,qui conuocato exercitu,properauitin auxilium Comité Caftellani.Cumqj Legionenfis amp;nbsp;Caftellanus exercitus conueniflent, Arabibus apudoppidum Oxomamoccurreruntjamp;collatis fignisadinuicem dimicarunt, fed Dei gratiaadiuuante,Chriftianisvióloria, Arabibus ceflicfuga, multaqjmillia captiuorum Chriftiano exercitui prouenerunt. Sicq5 Rex Ranimirus ad iuafceli-citer eft reuerfus.

po ST hæciterum Ranimirus contraCxfarauguftam exercitumcongregauit-■^ Abenaiaautem quiinibi princepserat,auditoquod Ranimirusamp;Ferdinan-dusGundifaluiCoracsCaftellaïadinuicemconcordarant,timuitinimmenfuni. Vndeamp;feipfumcum terra RanimirifubdiditditionimentitusAbderramen Régi Cordubæ,cuierat fubiedionefimili obligatus.Rcxautem Ranimirusonines * munitiones regni Cæfarauguftae quæ A benaia: refiftebant,cxdibus amp;irruptioni-bus coegit Abenaia:obedire.PoftquæRanimiroadfuareuerfo,Abcnaiaproditi-onis nonimmemor,fregitpad:a,amp;reconciliatus principi Cordubenli ratuseft poire inuadere ter minos Ranimiri, amp;i, agens exercitum peruenit celen ter Septem mancas. Quod audicns Ranimirus alTumpto exercitu proceffit obuius contra eu, amp;nbsp;ibidem adinuicem vtroqs exercitu dimicante,casfi Arabes, nee fuga, neeftw ge, fed vidoria caruerunr,amp;fecundaferia, in fefto fcilicet fandorum Iufl:iamp; P^' ftoris,ex Arabibus vfqj ad odoginta millia perierunt, amp;nbsp;Abenaia proditor fuitca-ptus:c£cteriqui euaferant, ad oppidum quod Alfondega diciturjconfugerunr-Ranimirus autem plus fanguine Arabum,quam prxliis, vel fpoliis cupiensfatiari, cosviriliterinfecutus in caftro Alfondegaquo confugerant, comprehendit.A-bderramen autem cum paucis füge comitibus vix abfceffit.Tune fuit folis edipfe per vnam totam horam diei.Tunc Rex amp;nbsp;fui cum multis fpoliis amp;nbsp;multa turbape' difequa captiuorum reuertiturgloriofe,fecumducens Abenaiamcaptiuatuni.

T Tls peradisexercitus Sarracenorumper ripamTurmüfluminiseftingreftus •E^fubprincipe qui Aceiphadicebatur,amp;:fauentibusfibiFernandoGundifalui amp;nbsp;Didaco Munionis magnatibus regni fui, cœpit populäre Salmanticam, Lete- 4-fmiam,Ripas,Balnea, Alfondega,Pennam,amp;: alla multacaftra.Tuncetiam Cornes Rodericus populauit Amaiam,amp;prædasexercuic inAfturiisin partibusfan-dælulianæ. PoftRex Ranimirus talibusconiurationibusprouocatusexiitobiiia Sarracenis, amp;nbsp;bellis amp;nbsp;cædibus fæpe repulfî a cœptis operibus deftiterunt, amp;rcr-nandum Gundifalui, non ilium Comitem Caftell£E,amp;;DidacumMunionis,faU' tores Arabum comprehendit,amp;alterumLegione,alterumGordonein cat cere vinculauit. Sedprocedente tempore,quia captione eorum magnates alii mur-murabant, rccepto ab eis iuramento fidei obferuandæa carcere liberauit, amp;filio fuo Ordonio dedit vxorem Vrracam filiam Fernandi Gundifalui ComitisCa-ftcllanü Poft hare Rex RanimirusquiexReginaTarafia, fororeGarfiæTremu- J lofi Regis Nauarræ,cognomine Florentina,genuerat Sancium amp;Geloiram, in honorem fandiSaluatoris iuxta regale palatiummonafterium fabricauit,amp;ibi-dem Geloiram filiam Deodicauit. Decimo nono regni fui anno obfedit oppidum quod olim Aquis,nuncTalaueravocatur,in diœcefi Toletancnli. Aiabes autemei fuccurrerefeftinantesvidiaprxdido Regelnprxlioceciderunt^^cx-

'^ ”^ ^JW^®C'® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 Aicauv^i^ vxore Ca Kemna T avafva opérante

tó^kacouteflioncLpdcoptsSckb _^^^^Q^^.{Yj.c^^,ofaaoa(eregnnqnod ^^?^?^K:^U«.mcumUcKnmis•. Nndns egrelins Cm de apatteMcevcïat,abààcanitproc\aaaa ^^^, ^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aàintor,non nnaebo,qnid

I XO womamstacx.nudnsrenertar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monaftetio (anaiSalnaioris

L {idatmlh'Cotuo^H\sataperaö.ts y va aecemSênoneannis computanrur 1 lt;çioàfta{uxconftiuxetat,tumu\aiu • nbsp;nbsp;nbsp;.^^.^æ^m annum damn Cbftitmt ûbi

\ WutatffitinKBJoOtiomTOttoeiw^^n’^'^^^^a^jjj^s^roicns, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^odaua,amp;tregnauitannisqninque,men ^^^ ^-^ Sancins quemKex KaC-

\ nbsp;10 ^iatcntaineexercitnscvrcuCpccXus.NUQe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fauoreScauxdioctnl-

A'l Ctusey.IaraCCtoreCatExKeg'^^^^^^^^ .V Q çYe\\ani,ipû■sperCna\i-.\ à.taGaCxa.nvvcnbSc¥ernanàvGuoàüaCaCo^^^^^^

amp;tiv^edigmvattrcg\adonaretnr.SedKe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^cç^nnnafabiCnepadnscora-

■üaaaaesvtauraaa\t,?4ïnnnitaones var dater ne nbsp;nbsp;nbsp;, ^^ ^ etnandnm Cocetuna Cnbo-

fctuiaaav^ÏivxorettaCanaV tvacam,qnaaCO nbsp;nbsp;nbsp;v\onameCeVo\tam,exqnageranat

ïtettafenferat,detc\aqnat,8iêdnxitvxorcmaaa , nbsp;nbsp;nbsp;ÇiaWeci avarem andaentesdaf-

bbaraQvàCat’ûoàa'itaens,nomineWetenanaa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnmïaKes,cm Ordonauatv

^o tebeWartA^itNerQ eongregatoexctcitn ^ s^^cAvitane\vtnsaaan\tistpo\aas5iC. ltvaWoüt^\x«wa^vo omnia dcptxdatais cat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gvmdadna Com-

atetftCaddWomtn daCotdia (edata,exerçât nbsp;nbsp;nbsp;„ , g^^Go„aesbernandns

Vbavaüvnar\npar)otii,^vïqnc’egt;^%^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^QSvCne'Ooxmmaaaïecaatns

Cavadala\\aac\ircaeacercamKegisOrdoaaaaamp;.C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^^^^ ^Xvaramamc^ captCanat.

wraaCbc2\r,?)Crtaagnarr\mnïtatndanem vavko nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;connre^arc,CdmC-

v?,\uvc \)Vxv\ervv\isT.cmorX motatnr ,oc negaorac , ^dvaatotts qnodpattttrans coradaderat,Cp e\atnr.

DeRegeSAncto.cïrOriomoMAlo. Cap. X.

l \T^v«W™eàxnc^^^x^u^tus,Nnàcà^^

\ davmoia^ k'oàenamc.w ^^rw^amp;^zvo. CovAubx ^oVLvAave,'J^oV eva ‘^^^^^^^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;%ücà\m^Qïv^eïcxe\e\iaù.Cu’K\lt;Y,cvvn\eo\gt;accm£vv«\aSev,^oïlt;i'-^ m ewut-

A nbsp;nbsp;nbsp;Y^^'o^feàevU’Kvtuxùa^TûÇ^cce^Çu£ce\»x.us,(\\i\conv\ocaûsïv\eQ.\c\s^àx\u « .^Yuvutut

tïVtïQim. WevVxc. avivern Comes V cv wanlus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(«feene-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^v^ovvvM.vavaïïuïu^VYVvevrkKcx K\^e£ou^\iSexcusesN-itoveCvaSeTO^^ nbsp;nbsp;nbsp;J

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vw^xïv^entvvkÇ^ '^v\vvc\'^iew\e\clt;^evuvAV,CvCornes ¥ ewvawAus Cuw^ v a Mv

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^avtvù.tïvavatxaxùN vvacamVx^c'^vsCvAQUuAcveVvStavn.^vav.avixe tuwc vew y

quidam nobilis adolefcensnomineV’egilajquicumeflctdenobilionbusilliuspa’ triæ.noIcbatComiti Fernando vtfubditus obedire. Comesautemeumgrauiter in^’cutuscompulitexulare,amp;ad Arabescon^ulittranfmigrarc.RexautemSan-cius aflumptaab Abderramenmulcitudine Arabumeftreuerfus,vtabfensrcgnu quod perdiderat,veniensobtineret.Quodaudiens Ordonius Malus in Afturns ferccepitjVtdifficultatcmótium inibirebcJIaret.RcxautemSancius,olunCraf-fus,qnam cito aduenit, rcbellibus domitis regnum recuperauit. Ordonius auteni Malus cum eflet vilis,amp; pufillanimis,amp; effœminatus, Deo amp;nbsp;hominibus odiofus, operibus prauus,nec in Afturiis fe tutum reputans iuitad focerum fugiés amp;abic-dus.Comes autem filiam ei abftulit,amp; alteri viro dedit,amp; ad Arabes ire eoegit, cu lö quibus du vixit,vilitatis fua: poenas exfoluit. Rex vero Sancius regno pacato,du-xicvxorcm,qua:Tarafiadicebatur,cxquagenuitRanimirum.TuncRexSanci-us cum eflet homo deuotionis, fuadentibus vxore fuaTarafia amp;nbsp;forore fandimo' niaIiGeIoira,mifitVelafcumLegionenfcmEpifcopumamp;aliosnunciospropacc firmanda,amp; pro petendo corpore fandi Pelagii martyris qui fub Abderraméfue-ratCordubæmartyriocoronatus.R'exautem conftruxit monafterium Legione, inquo corpus fandi Pelagiiftatueratcollocandum.Ethaclegationcpendentf» Galleci difcordes in ter fe praedas amp;nbsp;iniurias excrcebant.Sed Rex adueniens info-leotes domuit,amp; iniuriofos eoegit vfqj ad Dorium,qui diuidit Galleciam amp;nbsp;Lufi* taniam.Qupd audiens Gundifaluus qui trans flumen Dorhprincepseratvfqj^^l ripameiuidem fluminis,congregatopotcntiçfuaîexercitu,præceps venir, fed vidons fe Regi Sancio non poirerefifl:ere,fuxgratiæ fe c5mifit,amp; præftito iuraméto de tributis foluendis,etiam terræ fua: dominium RégiSanciorccognouit.Veruni proditionis virus in corde referuat, virus mortiferû pomo immiflumRegi obtu-lit ad cdedum,in cuius efu cor Regis coepit ilico titubare, ficut natura exigit vene-norum : ct Rexintelligensdum Legionem mortis confciusproperaret,ter[hdic in via moritur, amp;nbsp;Legione iuxta pattern in fandi Saluatoris monafterio fepelitur.

C A N c i o defundo filius eins Ranimirus, habens a natiuitatc annos quinque, p3-5 7 f nbsp;nbsp;tri fucceflit in regno æra nongenteflma feptuagefima quinta, amp;nbsp;regnauir annis

viginti quinque.Hic de confilio matris fux Reginæ Tarafia?, amp;nbsp;amitae fax Geloi-ra:monialis,fecundum legarionem patris cum Arabibus pacemfecit,amp;corpus fandi Pelagiijp quo pater miferat,impetrauir,amp; in monafterio quod pateradhoc conftruxerat,collocauit. AnnofecundoregnieiusmultitudoNormanorunicu Rege fuo nomine Gundiredo infinibusGallecia: applicarunt,amp;ftragibusamp;in-curfibus vrbes amp;loca Galleciae vaftauerunt, amp;: Sifnandum Epifeopum fandi Jacobi peremerunt, difeurrentes patriam vfque ad locum qui mons dicitur Ona-grorum.Tcrtio anno cum patratis vaftationibus vellent adpropria nauigare,in- 4'’ uocato nomine Domini amp;nbsp;beatilacobi, Comes Gundifaluus Sanciioccurriteis, fl poflet exterminium vendicare.Et cum prxlium iniuiirent,Dcigratiaamp;:vir-tute Apoftoli,qui fine lege vaftaucrant,Dci iudicio funt proftrati, amp;nbsp;ramipft quam Rex eoruminore gladii ceciderunt,amp;:ComesGundifaiuusSancii eoruffl nauigiaignc confumpfit.

De•uafiationeCaße/Za,amp;^efßürlt;e,^Gaßeciit, (^morteRanimiri. Cap. XIL El dumha:c fieront, Arabes per Ranimiri Régis paccm fecuri contra Caftel-■^lanos excrcitum direxerunt.CumqueFerdinandus GundifaluiComes refi- J'’ ftere non valcret,occuparunt Arabes Septem mancas,Donias,amp;Septempublica, amp;nbsp;Varinatium,amp;milita alia,terramcædibusamp; incendio deuaftantcs,adhæco-mniainhumanitcradiuiiante Vegila quodamnobiliquia Fernando Gundifalui Comité ob rebellionem a partibus Alauæ erateiedus. Ex tanto ergo fucceflu A-rabcs infolcntcs etiam fœdus quod cum Ranimiro habuerant, infregerunt, amp;nbsp;ve-nienres

niemes Zemoram inuaiamtundttns tunuertcruuv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y : nbsp;nbsp;nbsp;g^ tunione, ï etnandüs Gundifalui Comes CafteUx '?”æ^ra^ amp;nbsp;in monafterio fan-Stài\atationepattiçNti\iter,fttentÂq),5cffffelitcr a or ’^^^^^p^^pimirusdu-diVetu de ^ffantia quodipfe confttuxerat,fcpeh • 4;fcretionemxtatis venif-xitNXOTcmnomine V tracam .Cumqs effet puer,nee ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eófdio matris amp;nbsp;ami-iet,fta\tisa£kibuscoepitComités GaUecix prouocar ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j.g quendamVe-tx alicnm.Cumque Gaiieci non poffent eins æ ° ^ - t -Q^jj eteauerunt.Quod tcmunàumfiiiumff.egis Otdonii fuper feRegem ^^ Q^jicciam feftinauit, amp;: ex audiensKanimiruscontraiprumcoUedo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nrxlium commifcrunt.Bt te aliapattcNenicnsVetemundusinPotteUade r G -^^^-^jenvutuaceci-iiceiinui£kiaAinuicemdffceffrffcnt,cxvtraquequ P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jj^^niobeUuminda-

Awant,5c Auobus annis nó fine grandi v triulque g nbsp;nbsp;Q^^-^^p^cgione,óc in Deft«-

^lt;wkinum. Ranimirus autem morbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;earn pattern anatïi^x^^iijtepyqtviïx. IntcreaMcorrexiRex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj^ço^ma^nonvetitus

dx t^ax aune Portugaffiadicitut, Se vfqne a ^ g^imnuffain cosinffrmi-, poftobtn,Aeuaffauit,(cdmcrita kpoffolioccut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^j^nunciarent.

\A0 MN 0 kachleKanïTnko^V ctenuin us protnouetar,eo quod mot-^?;\onevaabomnW(u(6pkuï,amp;i^adre^n^^^ aàivfum eratàcinteregnuue-^ ^trxtooo tnoSancioij2itTuo(uoamp;iKätvimiro c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tAecctnöcCeptetn.HicVegesGot* et'ÂïoàcuQ\m,xtamA\cfttna,amp;cregnatntannï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^.j^^o^icas lanflt'»»csie(-tUwïûVbwAiur conRttnanit,Sgt;cCaaAo r Y nbsp;nbsp;nbsp;j^^^^j amp;e àetraâ.otAgt;us antes Miïi’çïxceifk,îi\iccta.V\as effet talk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpçniàefamffiaeccieffæ Gnài licobys fcksiacknabM. Keciffit anté qnoff tt es nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ Kaffion, açuffKegem ffow-çXWQxxiwvNaMSNocabaturZaàon,alteretianr promiic-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wataW KW^kuïn àc crimine peffuno a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ GaUeciam ttaffitntutn.

\ ^OïatSatueeavskk^etnMaltotneticatniniceVtu . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipis quiKegi Skeio

\ qatntafenaanteVakkaNentffet Unew,co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç oifconusconffantianxtno

'ito«5^oamp;a»ce\óx».»vK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnoeës ciuVu ytifenlukt, Xmvmi»œï.çfavumàefcmtn.Sea ^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^

ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aUnntemNndeNenetat,remeauit.£piïcopnsantcmcornuaqnxffbitaurnsdi-

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ts,^tesNetoG\txfuggeffionis?4eornrn(eminerna\ediaocoartlans,adexe-

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eW^'i\^i;xc\is,?gt;J.Ynan.e\as^Ni\is,amp;ctenésfuiu.Rexa\ité\iio miracnlo pertutbatus

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obmkY^^^eo^oGüsfaaionéffedRpffcopusregeNiderenolnit'.immofecudafc-napoïikkiiP aleb^iter artipiens adP amartefem ecc\efiaian€\.xRu\a\ixNicpper-uenitlbiiaÏKtnitateeotrepmscpiartafcriaNitamffninit .Cnmtp, lui veWet corpus

lt;ji tmsaAeeekbïtYnbcatilacóbi deportare,immóbi\ceffinuentü,amp;L attendentest^

•J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aV)ominoberet,tradiderunt corpus in eademccclefialanöixEulabxlepulturx.

'DeinJ'oUntMsyereTOundt,ó''üxortbMSetMS,lt;^de'uiÓÏeriaXlmdworis, Gap. XIHl. ^^XN croN eremuudusbabuit duas nobffes concubinas,amp;c, cratfor or es,\egerti

Infans autem Ordonius procedcntc tempore ex infantcFronildagcnwi .^ fonfum,Pclagium,Sancium,amp;Semenam.Praediótusetiam ^^^^“^quot;^poncon-duas vxores légitimas, Velafquitam videlicet, ^uam viuentem dimiW) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ centus inceftujibi aliam nomine Geloiram adultcrino contubernio co|^ nbsp;nbsp;gt;nbsp;quagenuitAldefonfumamp;Tarcfiam.ExVdafquitaautemgcnuitChn m fantcm.Ipfavero Chriftina ex Ordonio Catco filioRanimiriRegis gen ^^ defonfum,Ordonium,Pelagiam Comitifram,amp; Eldontiam.Eldonciaaut PclagioFroilædiaconogenuit Comitem Petrum,Ordonium,Pel^ium, ^^ oncm,amp; matrem Sucrii Comitis amp;nbsp;fratris eius,amp;Tarefiam Comitiflam.^ ^^ eflet domina Carrionis, ibi ecclefiam fandi Zoili xdificauit. Hi onmes dieu vulgariterinfantesdeCarrion.IgiturpropterpeccataprincipisVcrcmu b P 1 puli Chriftiani,Rex Arabum qui Alhagib dicebatur,fe Almanzor conlrnu’t^^j^ minari.Alhagib autem interpretatur(upercilium,qui3ficutfuperciliuni ^ v^Jc eftfiue vmbraculum oculorum,ficamp;ipfe dicebaturdefenfio populorum. o^^ amp;nbsp;clariorivocabulofe Almanzor inftituitnominari. Almanzorautem incerpr tatur defenfus,fiucdcfenfio,eoquodmultisvidoriisgloriofus feamp;iuos ten defenfauit.Cumque Vegila de quoprædiximus,amp;quidamComités,amp;a up rimiChriftianiadeius præfidiumconfugiirent,promittebantciterram re iqui rumHifpaniæfedaturos,amp;hacambitionecommotusadunatoexerçitu Ara u^^^ amp;nbsp;Chriftianorum qui fecum aderanr, affumpto etiam filio fuo Abdelmelic, quo in tempore famulus erat Régis, cœpit Legionis, CafteHæ, amp;nbsp;Nauarræ proumcia deuaftare,cuiextcrminio promaiori partecaufam prxbuit diflenfio pnneipuro Chriftianorum qui fibi ad inuicem auxiliadenegabant. Ahnanzorautem cume fetprudens, ftrcnuus,hilaris,arque largus,ita fibiChriftianos allicereTarage ar, vtChriftianos Arabibus oftendcret chariores-Hacbenignitatechariffimuserat fuis,adcoquod omnes ex animo eiferuire pariftudiolaborabantjitaquodaDe ho qui crat limes inter Chriftianos amp;nbsp;Arabes, vfque adfluuium Eftolam omm’ vaftauitjin cuius ripa tentoria collocauit. Quodaudiens V cremunduscum exef citu properanit, amp;nbsp;infultum faciens in tentoria Almanzoris multos de fuo exerd' ruinterfecit.Cum autem eflet Almanzor raagnanimus,arque conftans,apro-prio folio depofitoaureo pileoqucm pro corona geftabat,humircfeditiuxtaino' rém principum gentisfuæ.Excrcitiis autem qui eum ex animo diligebar, confu-fionem autem ferre non fuftincns,prælium reftaurauit, amp;fugatis Veremund militibus vfque ad Legionis ianuasperucncrunt.Scd vrgentibuspluuiishycmali' bus,qua: folent in illis partibusinundare, Almanzorad propriaeft reuerfus. Ciu^^ autem Lcgioncnfesamp;Aftoriccnfes timentes in future anno fuperfetantam mul' titudinem aduenturam, corpora Rcgumqua:erantfepulta,Legioneamp; Aftoriw cum corporefandi Pelagii martyrisad Afturias tranftulerunt,amp;apud Ouetuni in ecc-lefiafandæMariæ(epelicrunt,amp;:fupcraltarebcati Ioannis Baptiftar corpus

ADveniente autem verno tempore Almanzoriterum exercitum congre-’^gauitjamp;veniens Legionemobfeflam firmiterimpugnauir. Veremundusau-temfeapudOuetum recepitmorbopodagrico pra:pcditus. Almâzorverocapii' oni Legionisferuenterinfîftcns,dum fere peranni circulum impugnaflet, inpor- . taoccidentali prima irruptio fada fuir, quarta die poft hoc fccunda irruptio iu-xta portam mcridionalem.TûcGuillclmus Confalui Cornes Galleciæquiadde-fenflonem vcncrat,grauitcra:grotabat,fedaudicnsmurumeftTadum adlocum pcriculi fe armatum deferri pra:ccpit, vt mortem videret antequam excidium ci-uitatis.Irruentibusitaque Arabibusidem Cornesocciditur,amp;ciuitasoccupatur, amp;nbsp;Almanzor portas vrbis opère marmoreo conftruda$,amp; arcé prxciptiam,portz oriencaiis

onentalis murum,amp; esteras turres fecit deftrui a fundamentis, vna duntaxat re-Iidaqua:cflct pofteris in mcmoriam,quod talium murorum amp;nbsp;tantarum turrium defttuxcratciuitatem.CcpitAftotifam.amp;fummitatcmtutriumdccurtauirjCo-*î?5’^™^^“æ ^^'^^ ^ alentia)amp; fandum Facundum,é^ alia plurima loca fu bu er tir, Albarn,Lunam,Gordonem,amp;:ArboIiû !icctimpugnaucrir,nonpotuit obtinere. Deinderediens per terras Caftcllx,Oxomam,amp;:Alcouelam,Valcranicam(quæ nuncBcrIanga)amp;: Atentiam obtinuitamp;deftruxit. Exinde ad fuarediit fallu amp;nbsp;fu-pctbiacleuatus.Sic cnim fuper Chriftianos ira cælcftis Regis exarferat. Vbi cum creper duodecim annos Chriftianorum terminos inuafiflet,amp; vt volucrat,vafta-W uiiret,amp;plurima loca fibi tributaria cffeciflet, femper inuidus rediit cum trium-pho.yndecciam ab Hifpania Gotthorum gloria rccclfit, thefauros cedefia: Ara-bcsabdiixerunt,amp;cultus ccclcfia: datus eft in contemptum, amp;nbsp;plaga quæ accide-ï«icmporeRoderici,amp;iamvidebaturobduci,pairacftrccidiuum.

J^irvRannoxiir. Almanzor rclumpto exercitu ingrclTus eft per earn partem Gallcciæqux dicitur Portugale,munitioncsamp;: ciuitateshoftiliter deuaftando. ^UHiqucadmaritimaperueniflet,etiam ciuitatemamp;ecclefiam beatilacobide-^^ “. ®“*^fiïd fulguretcrritus,abeoloco vbi elTc corpus apoftoli credebatur,ab-mnuit,quod tarnen propofucrat violate. Nihilominus tarnen campanasminorcî lignum Viloria: fecumtulit,amp; in Mezquita Cordubenfi prolampadibus col-locauit,quarlongo tempore ibifucrunt. Almanzor autem cum fuo exercitu pcr-euflusa Domino profcelerc facrilegii dignam fuftinuit vltioncm. nam qui fangum locum apoftoli profanarat,immundafui plaga, fcilicctdylenteriajfere to-tus exeteituseft confumptus, reliqui morte fubitanca perierunt. Quod audiens RexVcremundusmificmultitudincm pcditumcxpcditam,quiimbcllcsamp;infir-mitateconfumptosin montanis facile trucidarunt. Et fie Almanzor coaduspe-fteadpropriaeft reuerfus. Rex autem Veremundus coadus hoftibus legationem 50 mi ’^GarüxFemandi ComitiCaftcllano,amp;GarfiaeTrcmulofo RegiNauarro-rUITÏjVtObuciininj’iA * 1 Alt;T#»ri/4^ *^«*^1.*/^ £z1/gt;i /^^»^/»rorï ïn /imnl r‘onn/*nirAr.r^nrïrl fus mu/titudjne,amp;RexVeremudus,licet podagricuSjgeftatus humen'sbaiulorû, colkda poten tia regni fui omnes in fimul conuencrunt, amp;nbsp;in loco quodä qui A -rabiceCalacanazor,Latine autemdicitur Vulturumakitudo, Almanzor veniéti cûfuis Arabibus vt Caftcllam inuadcrct,occurrerunt.Cumqj fefe mutuis esedibus inuafiflent,maxima pars cecidic de exercitu Agareno, tarne nodis tenebris inter-cepti, neuter ncutri ce/Tit campu m, amp;nbsp;tan ta ftrage comperta fuorum bellû in cra-ftinotimuitreftaurare.Vndeamp;denodefugienscum vcnifletadvallern Borge-40 corcxijdolorevcxatusanimamexlialauitjamp;adlvIcdinamquçCatlumdicirurjcft dclatus.Cumqidies craftina illiixiflct,exercitus Chriftianus putauit Arabes ad prælhim reuerfuros,fed cum tentoria vacua hominibus confpexifl'entjipfa tento-^amp;:fupellcdilcm,amp;;fpoliavaria occuparunt.Cornes autem Garfias Femandi '^itcrinfecutuseosquicædcmeuaferantjferevfqueadinterriecionerndeleuir. ^''ßanzor autem quifemper inuidus fuerat,tantodolore profternitur,vta dic

^(fu^a Ab Jelmelich,(^ morte Regis reremuadf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, Xm.

jo JBiDEMannofcquéti Abdelmelich filiusciuspoftquampaternumfufcepitho» norcm,exercitum congregauit,vtvaftationibusin Chriftianorum finibusin-ftarctjVenicnfque Legionemjquod refiduum inuenit in mûris amp;nbsp;turribus,difljpa-uit,ncpoffetiterum reparari.SedCornesGarfias Femandiadueniensex Caftel-lacummagnamultitudinc militumamp;populorum,fibiLcgionemadiunxit,amp;:A-bdclmclichinorcgladii elFugauit. SicqîChriftianis finibus a tôt cladib’libcratis,

aliquotefnporeterraquieuit. TuncreuocatismilinbusChriftianis,Rex Legio-nis,amp;: Rex Nauarrx, amp;nbsp;Comes Caftellx pofleffiones amp;iuramilitibus reftituerur, ne particularia fchifmata fièrent Arabibus oclt;gt;fio præualendi. Eo tempore Rex Veremundusafufurrone dcceptusprxeepit capi GudefteumEpifeopum Oue-tenfem, fed vt tantum nefasnon procederetimpunitum ,fadaeft ficcicas magna in terra, i ta quod torus populus ciborupenuria ardabatur. CumquequibuW^ religiofisfuiflet a Domino reuelatumfamen propter iniuriamEpifcopiaccidifle, amp;nbsp;Regi eflet reuelatio intimata, confeftim abfoluit Epifeopum, amp;nbsp;per Semenuni AftoricenfcmEpifcopumcuiRexEpifcopum commendauerat,fccitreftituiGu-defteum,amp; ftatim Dominus pluuiam voluntariam fegregauit, amp;nbsp;terra attulitfru- * dus fuos. Tune Rex Verem undus cor/lc compundus ecclefiam bead lacobi, amp;nbsp;cxteralocaqum Almanzorprofanaratdiripiens,proutpotuir,reftaurauit,ÿ bonis operibus,amp; eleemo/ynis iam intentus de commiffis cum confilio prçlatorum pœnitentiam agere fatagebat,amp;in villa quas eft in Berizo,moritur amp;nbsp;Icpelitur,Si ab Alphonfofilioamp;fucccflbretransfertur poftaliquantum temporis Legionem, amp;nbsp;in ecclefia bead Ioannis Baptiftx cu m coniuge Geloira denuo fepelitur.

DeAliiepho»ffi,c^mir4culüßrorisfuie,c^f»or^eComitisGarßx fer»a»df. Cap. XmL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

T) O s T obitum Veremundi Aldephonfus filius eius fucce/fit in regno, qui quin-Ær4ioi7 -1 queannorumeratcûregnarecœpilïetjXra M.xvii. amp;nbsp;regnauitannis xxvii.

nomen matris eius Geloira. Cum eflet paruulus,datuseft nutriendusMenendo Gundftalui ComitiGallecix,amp;vxori eius ComitiflxMaiori. Cum autemadole-uiflet,acccpit vxorem eorum filiamGeloiram^ex qua duos filiosdiciturhabuifie, Vcrèmundumamp;Sanciam:amp;hæcSancia procedentetcporenupi)tRegiFcrnan‘ do filio Regis Sancii Nauarrorum. Hieautem Aldephonfus inrt probum fenfuin flatus,cumefletpuer,dedic Tarafiam fororem fuam in vxorem AbdaliæRfgi ToletifubpadoauxiliicontraprincipemCordubenfem,ipfapenitus redaman-re. CumqucRcxille vellet earn fuis amplexibus commifeere, inquit illa,Chri- i' ftiana fum,amp; abhorreo connubia aliéna, noli me tangere, nc interficiat tc ,queni colo, Dominuslefus Chriftus.Itle autem deridens taliainuitam corrupit,ftanm-que percufttis ab Angelo fenfit mortis penculum immincre, vocatifquefanulia-ribusoneratis camelisauro, amp;argento, amp;nbsp;vcftibuspreciofis,amp; lupelledibvalde decora remifit earn protinus Legionem, quæ ibidem in monachal! habitudiu vi-xit,fcdad monaftcriumfandiPelagiifepofteatransfcrensibidemamp;vitamfiniuit) amp;lepulturamacccpit. Eifdem diebusSancius filiusComitisGarfia» Ferdinandi contra patrera vifus eft rebellare. Cumqucinterpatremamp;filiumcfl'etdifcordia conci tata,S'arraceni fomentu impetus habuerunt, amp;nbsp;Gaftellx terminos inuaden/ tes Abulamquxpopular! cœperat, deftruxerunt, Cluniamamp;fandum Stepbanu ^'^ occuparunt,cqdes amp;nbsp;incendia in patria exercentes. Cumque Comes Garfia:Fet-dinandi talia percepiflet, magnanimitate pulfatus, licet gens fua in eum amp;nbsp;filium eflet diuifa,eligcns mori pro patria cum Arabibus decertauit,fed multitudinecir-cumclufus viuuscapiturinter cxfos vndiquecomprehenfus,fedpaucisdiebus moritur,eo quod in hello fuerat lethaliter vulneratus, amp;nbsp;corpus eius a Sarracenis redemptum in monaftcrio fandi Petri de Cardonia requiefeit.

DeSaftdo Comité,^pitsoperihftsAldephoa/i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XIX.

T gVic fiicceflîtinComitatuSâciusfiliuseius,virpruflës,iuftus,liberalis,ftre- J® nuus,^ bcnignus,qui nobilcs nobilitate potiore donauir, amp;in minorib’fer-uitutis duritiam temperauit. Hie patris iniuriam impatiens fuftinere, iuxtafeedus cum patre initum Nauarrorum amp;nbsp;Legionenfium exercitus couocauit, amp;nbsp;ingref-fus cum eis ad partes Toleti cxde amp;nbsp;clade cunda vaftauir, amp;nbsp;prædis abdudis,qii2 remanfcrantjflammaconfumpfit.NccabhisftragibusfuitregnuraCordubqalie-

tïum.Sed vtroquetegno vaftationc confumpto,amp;r munera obtulerut,amp; indigna-nomsfacicm donatiorum copia piacauetut, Sc tic patris iniur ia vindicata glor io-(us Scindywsremeauit. Rex aunSIn Aidephonfus concilium eelebrauit,amp; vex-diamp;cauttEcgionem,quam Mmanzor Sc Abdelmelicb films eius defttuxerät(pro vtfupeiiuscftexpreftum)Scleges Gottbicas reparauit, Sc alias addidit, qux m re-MoLenomsetiam hodicobCcraamut, Sc eolligens offaRegum variis ÿrepno-axliustóümiuinfanailoannisbafilicafepeliuit.HistempoïibusduofónVegi-lïadSamcenosnans£ügxptopterinlolentiasquasagebant,aSancvo cdemt,amp;caRegeAldefon(obenigneïecepüinfubmotaneisdommmmacce-

Wpetunt.VoilbxcRexAlde€on(uscumluoexercimveniesadoppïdumquoü^ -feumdicitut,moxobledii.Cumqueinermisinfirmioraoppidiprofpe^^^^^^^^ uïteapubsïa^uapctcuffuslctbaUsvulnensfcnfitiaum, Sc re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E j^n^.

po SI inonc MicfonCiV eiemudus Öias emsfucce nbsp;nbsp;nbsp;Æm ji^xt ens ,tam

Site^naait x. anuis ,Sc quamuispuex ’ V®^^^'?^^?'^? AuGpaxaftuduit r epar a-W ccckfias.qaammonaEena,quam\oca(actaab ^'^^^''‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V^eTatefiamfiliaal

ïc,^ avalomm infolenxiasxefienaxe.Hxcduxn^xoxe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ^^eGeloixam £alü

SiaciiCoxaixisCaEellani,quxSauciusbabmxaxam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^j^^y Sancio qui

dicaax'JocaxaiuMaioxem'i quam dednvxoxena ^t-, nbsp;nbsp;nbsp;Gaxfiamvidelicet,SC

ix^aseWdox ,exqua(uïcepixidexxx Sanemsduos fibos ,Gaxïvam ïexaaadaxa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXL

De#ttlt;}-ï«««l«‘WS**““quot;*^ f’

^ \ XliOKTNO

^\at?us,Scil.ten\xvxs,Sc\ubdk\iscouimucteexe.tccs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kva-

^^W'taoTOpïO'x\ma,vaméN\ua,pevNu\nus\a.cexb.c.ui ommop

,Sc£ovusu\m\lkcüo muWebÜNlix muacu\o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e ctuatu

SacksPi^YÏvxtu.k'iocauis.^Aou^avMemmaVïe ..quidamno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

bnamp;cW\s KviPex adb^tevaP^S^^axbx ,£u£ccpu.m£amu\u ,Sc£c.cu. tu d\u^cu -fimceWk^§^.KaBlaebs\uVaut\x Sé pvsmùx aums^tuad adoklctunxpemem -k Et,xtau'(akdo\t,Sc'mdo\tmlVxeuu\sopeübustuptxabat,amp;C EaceeïEtwxe^uo

Rc'^xGaxÏxxxxauccctXNWx.NuxxixxusauxétiuscutEtxuoVxVxs Scabxm aus, ^^^^^ ^.^^^

bxapextuxacoufilüsScau'xWxxsad.mag.uaXxapxouocabax^Si-pxocuxaxuse xewxo xcxadaxt’^XQÇç.xtùutqaxTEtodaNocabaxux ,txqua£ulctpuE\\umGax xamuo xa\at,qxna'^xxou'üuaxus tET xtxuu\otus.Vda^u\x.e,xxam.quaxuox Ebas ^Stvueuam,

Mariam, amp;nbsp;Tarafiam ,amp; Valafquitam, quae fuit data Comiti Bifcagiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Verum RexSanciuscx Cantabria Arabes grauiterinfeftabat,adeoqu ad morte Auce, amp;TudcIiam, amp;nbsp;propc Ofcati fere omnia fubdidit itio ■^ quifiuitetiam Aragoniamamp; montana. Verum populi Cantabror.^g*‘ nbsp;nbsp;^

frigorc afluetitempore irruptionis Arabum cxpeditiones virilitcrlu inc gt;nbsp;quadamvicccumArabeshyemalitemporcinuadercntPampnonia,^ e cius vitra Pyrena:umageret,auditopcriculo,periculofeingsirit,amp; propte portunitatem niuiu de crudis corns fecit abarcas, quibus pro fotularibus per dias ni ues tranfiui t illæfus, amp;nbsp;ab hoc fado fuit exinde didus Abarca (amp; a iqoi q exgcncreeiusproceflcrunt,adhuchodic cognomen rctinentabAbarca) cir auroramobfeflis adiieniens impctudirupitobfeirorcSjamp;tantafuccubuitmu tudo, vt vix fuperelfet qui Arabum infortunium nuciarct. Et quia habebat popu^ los agiles,amp; in fpiculorum adibus expcditos,vtcosad bella amp;infsftationes ra bum ampliusprouocaret,intcrdum cum militibus ftudio militari, interdumcu peditibus officio peditali,(cmpcr tamê prxliis fidei infiftebar, amp;nbsp;in rupibusar ui munitioncs fçpius conftruebat,amp;: aliquando pugna,aliquando furtira caftra p u^ rima occupabat,amp; more peditum calciatis abarcis peditibus comitatus,pari, im mo prxccllcnti agilitatc,in Carpetania amp;nbsp;Celtiberia loca pluritnaacquiiiuit,quç adhuchodic RégisSancii Abarex dicuntur,amp; ipfcRexSanciusAbarcaadhuc hodiememoratur,amp;: inde fic compefcuit incurfantes, vt terradiebus eius feeun täte continualçtarctur,amp; rcgnauit Rcx Sancius didus Abarca annis x v. amp;nbsp;decc •

O mortuo, Garfias filiuscius rcgnauit pro co, qui didus cftTrcmulolus,co •^quod quado rumores pcriculi audicbat,vel debebat in prxlio experiri,aprin-cipiototustrcmulabat,fcd pofteaconftantiffimusperfiftebat. Hieb onus, pins A' largus,ftrcnuus,amp;:benignus, amp;: quiequid habere poterat, militibus erogabat,^^ quia imitator patris, interdum fc peditum phalangibus immifcebat, peditansag- ; grcgacim,amp;ctiacalceamcntisfimilibusvtebatur:vnde didus fuitGarfiasAbat-amp;rA ÿ63 ca.Regnauitautcmannisxxv.amp;mortuusfuitacraDccccLXVHr.

De Rege S4f/ciü,c^gefierationibifs Return Nauarra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXHH,

T)0st mortem eius filius eius Sancius didusMaior fucceffitinregimine Na-uarrorum,amp;:duxitvxoremfiliamComirisSanciide Caftella,quxMaior,vel Gcloira fecudum alios dicebatur, amp;nbsp;fufeepit ex eaduos filios,Garfiam amp;nbsp;Fernan-dum. Et Rex Garfias habuit duos filios, Regem Sancium, quem fibi ordinaucrat fucccflorem,fed fuit occifus in Poe na lcni,amp; ali um,q ui Sancius fimiliter eft voca- J tus,apudRhodamfuitproditionaliterintcrfedus.HichabuitfiliumRanimirnni Infantcm,quiRanimirus duxitvxoremfiliamRodericiDidaci, cum Valentie morabatur,amp; fufeepit ex ea filium Garfiam Ranimiri, qui primus regnauitin Na-uarra, ex quo Fernandus filius SaneiiMaioris fedem regni a Nauarra tranftulitin Caftcllam,amp; tune temporis Nauarri inter regnumCaftell3eamp;Aragonix,quafia-eephalifluduabant. Vndccum poft mortem Petri amp;nbsp;Aldefonfi RegumArago-nix qui fine filiisdcceflerunt,rcgnumNauarrçdiuerfis ftudiis craheretur,Nauar-ri Garfiam Ranimiri,dc quo diximus,miffis duobus Baronibus, Guillelmo Ace-nariidc Otcica,amp;FortunioEnechonisdclect,claheuloaMontionis curiaeuo-carunr,amp;cum fibi principem clcgcrunt,amp;per cum fuitregnum Nauarrxfatistc- j nue reparatum.Hic duxit vxorem Margclinam filiam Rotronis Convins Perticarum, ex qua fufeepit filium nomine Sancium, qui fuit prudens, magnanimus, amp;nbsp;ftrenuus in agendis. Habuit etiam duas filias Rex Garfias, Blancam, quxnu-pfit Sancio Regi Caftellx, amp;nbsp;habuit filium nomine Aldefonfum, de quo in-ferius profcquemur, habuit amp;nbsp;aliam filiam nomine Margaritam, qux nupüt Guillelmo

?j''^?®^^'5^®*cïtqnafiifccp« Regem GoilldiMuin,qm icmperdiuidis Kdcliciisabundabat.Hicduxic vxorem loannam filiamEnriciRegis Anglorö, Wc tarnen habuit ex eaprolem. Sft eo mortuo vxor fua Regina Ioanna nupfic ^ïimundo ComitideTolofa, ex quo fufeepit filium nomine Raimundum, qui

° ofæadliuc hodie principatur. Morcua Margelina, Rcx Garfias duxü vxorem tracarafiliainImpcratoris,quamhabuitexGotroida fororc Didaci Abirego-^'S) exquafufeepic certiam filiam. Et mortuo Rege Garfia, Vrraca Regina nupfic uato Rodeheij amp;nbsp;me fua tempora inuenerut. Et ex ifta habuit Rex Garfias ter-j^ '’^’^Wiatn Domine Santiam , quæ data fuit Gafconi Vicecomiti Bearnenfi, amp;nbsp;eo ®ottuofineprole,nupfit Petro Comiti Molinéfi, amp;nbsp;fufeepit ex ea filium nomine ''iicncuni,quifuïtVicecomes Narbonenfis, eoquod Comes Petrus fuitfilius ™quot;'ndæ,adquamNarbonafucceffione prouenit. Sancius autem Rex Nauar-æauxit vxorem nomine Beatiam filiam lm peratoris, ex qua genuit duos filios, inelumjquifucceffitinregnojqui dicebatur agnomine Inferatus,eo quod in ca-'0 fudeliæ refidens fe ab omnibus prxterquam a paucis domefticis occulcabat.

'tgt;tamp;alium61iumFerdinadum,quierat meritoprobitatisin oculisomnium uit H ^^^^^^^^ tnifcrabili equi prqcipitio quaflatus apud Tudeliam vitam fini-

' «uit amp;nbsp;tres filias, Berengar iam,quxRicardiRcgis Anglixfuit vxor. Quo ''Woiineprole,in viduitate laudabili diu vixic,amp; in ciuitate Cenomanis ex do' 20 '’^Wnepropternuptias quam habebat,frequentius morabatur. Eleemoiynis, amp;nbsp;Wationibusjamp;piisoperibusintendcndo caftitatis amp;nbsp;religionis exemplo prouo-3n»ltutliaf(x;nninarum,amp;ineadem ciuitate vitaccurfumfoclici exitueófumma-^gt;t.SecundafiliaRegisNauarrx fuit Conftantia,quz fuit mortuanödumnupta. ertiafilia fuit glanda, quæ nupfit Comiti Campaniz Theobaldo gt;nbsp;amp;nbsp;fufeepit ex co ium pofthumumTbeobaldum. Hicduxitvxorem de Lotboringia filia Me-n is^omitis/edabeapoftmodum fuitiudicio eeelefiæ lêparatus. Poftea duxic Fla^^^^*’**^’'■®’’^5 ^^'^’^^’'^’‘^^ bello ioco,amp; SibyHæfiliæPhilippiComitis bii^j”*^^*'‘'‘ooiae.cxiftafufcepitfiliam nomine BlancatD,quæcft vxorno-

1 ’cobaldusfideizeiQ fuccenfus aflumptafecummaximamultitudinemili-tum,prinnpiim,amp; baronum iuit in fubfidium terrç fanâç,amp; loca plurima acqui-uit,quæChriftianæ reftituitpoteftatijbique omnibus militibus indigentibus, ctiam iis qui in expcnfis eins non iuerât, vfque ad reditum in fumptibus fatisfecit, P xrolque milices quosAgarenoru verfutiacaptiuaucrat,padis5dpecuniislibe-rauitj^reuerfusinCampaniam Comitatumamp;regnumlaudabilitergubernauir, omnibus maiifuetus,iuftus,pacificus,amp;modeftus,quinûcNauarrzamp;Campaniç P'''^mpatur,amp;Dominusdirigatvias eius.

^( iff faute Gar/ia^quififitocci/usift Legiof^e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XX T.

^V Ncadhiftoriam Regis Saneü,qui diftus eft Maior,aqua diucrtimus,reuer-ntJ’®'“’’^°*'tuoComiteSancio fucceflitinComicatu filiuseius Garfias,cui dieV^^^ ^^^^^'æ vxorem procurati funt Regis Vcremundi fororcm quæ Sacia vfqu *T ^^™^'’‘^ infans Garfias cum fuo exercitu, amp;nbsp;Regc Sancio Nauarroru, cim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Facundumfadurusnuptiasperueniflet, ibidem dimiflb exer-luer’^p''''^*^^^^^^^quot;^^^^^ *^’^ Legionem, vt poflet fponfam confpedu mutuo info Dida ^^.^^^^'^®*^ ^^‘^ temporis Legione filii Vegilz Comitis, Rodericus Vcgilæ, liuin^'^^ *'^^'^æ’^ ^”^^^^^^egilz, qui ob patris odium proditionis anheli in fi-mos hT ^®®^’^^*^®^*®'“®® »^ ci obuiam occurrétes, manus ofculo (pro vt exigic nvm L Pj''“^^^® ®'^5 dominio fubiecerunt,quorum hommio ia fecurus, amp;nbsp;parafe m ^ '^ ^’^^”alloquio pfuafis,permifrus cft infans optatis folatiisdelcdari.Cüq;

Vegilx ad Sarracenos transfuga:, co quod aComite Sancio indignantet recefle-rataCaftellaproditionetraóta,infantemGarfiamannorumterdecimocciaerut, Rodcrico Vegilæ ca manu, qua cum de facrotfonte leuaucrat, gladio feriente. W proditionem huiufmodi fponfa fua Sancia qua: vccumque perceperat, rcuelarat, fed magnates qui fecum aderant,cum eflent nobilcs amp;nbsp;fideles, tâtum facinuscre- ( derenoluerut. Vndeamp;:pera6lofacinorcCafl:elIaniamp; Legionéfesinteftinxpla-gxvulnerecorruerunt.Sponfavcrofponfidulcedincvixguftata,antevidua,qua traduda,fletulugubrifcmiuiualachrymascüoccififanguincadmifccbat, feoc- j cifam ingeminas cum occifo. Qui cum in cedefia fandi Ioannis cum pâtre fpon- i fæfepeliretur,amp;ipfacumfepuko voluitfepcliri.AIiquiautcmdeproditoribusad lä j i monciumarduaconfugerunt. SanciusautemdidusMaior,quifororeminfantis Garfiac maiorem duxerat in vxorem,rtatim Caftella: ingrelTus eft Comitatum,ad quem erat rationc vxoris fucccflio dcuoluta,ad quem etiam Ducatus Cantabrix pertinebat,coquodpatereiusRex Garfias fueratfiliusSancii,quiregno Nauar-rç Cantabria: addiderat principatum,amp; regnum Nauarra:,amp;Comitatiim Caftd' la:, amp;:DucatumCantabriæ bellis indefinctibusmirabiliterampliarac, cuius fedes fuit Anagarum ab antique. Sub ifto Comes Didacus Porcelli populauic Bürgin Ara 911 quam quia ex B urgellis plurimis adem erat,Burgis ftatuit nominari, xra nongen-

teßmavigefimafecunda,amp;iter fandi lacobiquodproptcrinlultusArabumper 1 Alauam amp;: Afturiarfi deuia frequentabat,ab Anagaro per Biruefcam amp;nbsp;Amaiaro ; immutauit, amp;nbsp;per cofinia Carrionis, donee ad Legionem amp;nbsp;Aftoricam veniatur-

Z^ Vmqv^e Arabes vidoriisattriuiflet, finis fecuredegebat. Habebatautcroc-'^ quum quem tenerrime diligebat, co quod celeri fortitudine equis omnibus prærainebat. crat enim ftrenuus, domitus, amp;: probatus, amp;nbsp;in co tanquam m virx fubßdioconfidebat, quemdimifit Anagarivxorisfidei commendatum. Tan» crat tune temporis infedatioArabum, quod milites, Comités, SdetiamRegesin , domibus vbi vxorum thalami ornabantur,cquis ftacionem parabant,vtquacuO' 5 j, q ue hora clamor inuadentium infonarct, ad cquos amp;nbsp;arma poflent fine dilationc aliquafcdinarc. Filius autem dus Garfias qui erat primogenitus, commedamm cquum a matre petiit fibi dari. Et cum illa annuiflet precibus inclinata, miles qui* dam Regina: ficruitiodeputatus, earn apropofitoreuocauit,nefortecontraeain Regis indignatio incanderet. Scdamp; ipfa acceptans confilium, quodpromiferat, denegauit. Indignatus autem filius vehementer fuafit fratri,vt matrem fuam apun patrem defamiliari commerciocum milite qui de equodifiuaferat, aceufarenf* Sed Fernand us nolens elfe matris delator dixit fratri, non accufabo, fed qux ti*' xeris,tolerabo. Garfias autem cuius furor maledidus, quia pcrtinax,amp; indignatio, quia dura, matris infamiarn coram patte propofuit impudenter » amp;nbsp;fratris te- 4^ flimonium inuocauit. Et Rex credulus filiorum vxorem fuam in caftro Anagari obfcruauit,amp; fuper hoc curia congregata decretum eft Reginam condemnadam duellicertamine,autfaluandam. Sedcum nullus adeftet quicontraRegisfilios vellet in certamine pro Regina experfri,Ranimirus aduenit homo pulchemnms, amp;nbsp;in armis ftrenuus, amp;nbsp;Regis Sancii filius, non ex illa, qua alii, ortus matre. Ipfcfe obtuli t duelli pcriculo pro Regina. Cumque negotium in magno difcrimine tra-daretur,accdfitmonachusfanäitatepra:cipuusex monafterio Anagarenfi,qui dixit Regi:Si Regina falfo fufurro accufatur,velletis earn acrimineliberarejamp;de-latoribus indulgere ? Qui refpondit:Si poftet cum iuftitia liberari,nihil polTctmi-higratiusobuenire. Filii autem confefti fuerantfandoviro, fein matrem fuam j3 falfoinfamiarncongeftifte. Virautemfandus timensnein tanto pcriculo Regina innocensdamnaretur,Regi,quæ perceperat, rcuelauinamp;faluatus eft Regmx fanguis innoxiusilla die. Rex autem deabfolutione Reginxiucundiuseamro gauit,vtfiliisimpictatisfacinusindulgeret. Tune Reginaannuitea lege,vtGarfias in regno Caftcllxquod ei ex parte patris proucnerat, nonregnarct : ^^

DE REB. HISPANIÆ LIB. VI. 217 feitafuit. Nam cum regnu filiis diuidere dccrcuiflet, ne occafio difeordiæ viam dar« Arabibuspræualendi, ordinationc partis Garfiæprirnogenito regnum Na-u«tæ8iDucatusCantabriæprouelt;crût:Fernando veroCaftcllætradidicprin-cipatum. Regina itaque honori priftino reftituta, amp;nbsp;ctiam ampliori, Aragoniain quæeiuseratex donatione propret nuptias, dédit Ranimiro priuigrto, qui propter earn fe obtulerat ad duellum ,idip fum Rege S ancio confirmante.

En quia Ranimirus principium fuitRegumqui in Aragonix regnauerunt,agenealogiafratrumfuorum aliquantulumdi-riisclarueruntjftylo cotinuovfqueadhæctemporaprofeque-quot; ^ mur. Fuititaque Ranimirus films Regis Sancii qui dictuseffc Maior,quemfufcepitexquadâ nobiliflîma domina de caitro Aiuarum. Quiparre mortuo cum eflet Rrenuus , primus in A-ragoniaRegem ftatuit fe vocari, amp;nbsp;hic fuit in Aragonia Regu primus. Hic genuit filiumquemapatrisnomine Sancium nominanit. HicSancius obfedir Ofcainj Stfagittapercuffusfenlitfe lætalitcr vulneratum,amp; adiurauitfiliosfuosPetnini 80Aldefonfuni^qyQjj^^jjjq^j^fj^2j^Qßßj^jQj^gfgcederent,donccciuitascapere-50 tunamp;ipfovitamexvulnercfinicnte,corpuseiusinhumatum tandiuferuaucrur, donee cmitasfuit capta. Cumque ad foluendam oblidioncm mukitudo Arabum aauenwct,Pettüs qui inter filios maior erat, amp;nbsp;ibidem mortuo pâtre in Regem fuerate]euatus,a monafterio fanôti Vidiotiani mattyris fecit afferri corp’, amp;nbsp;eins orationibiisfecommendanscunî Arabibusconcertauir,amp;:martyrisoracü!ocon-fortatus pugnæinftitit,adeoquodamp;:fugauit Arabes,amp;deeorumfpoliis exerci-tuiinopialaboranti copiam miniftranit,amp; interpofitis paucis diebus fie ciuitatera ftrenueimpiignauitjVtamp;ciuitatemfibi redderent,amp;: feeiusdominio mancipa-tent. HiceftPetrus quiinbcHopoftmodumaRodericoDidaci fuitcaptus, fed hoftisclcmentiacontinuolibcratus. Hichabuitduosfratres Aldefonfum,cuius 40 fidapoftea profequemur,amp; Ranimirum, qui in monafterio fanfti Pontii de ’Thomarisfuitmonachus Sc facerdos.

Dr diffenßene ^ya^oKe^Jium^^ nie reg»o »fo»achi Ra^imiri. nbsp;nbsp;Caput 1 T.

Y^^VM interpofitis multis annis, aliis duobus fratribus decedetibus fine pro-„ ®gt;«gt;itintcrAragonenfesdilPenfiofubfecuta,quiacû Ranimirus (vtdiximus) '’^°t'achus amp;facerdos, non pofiet bclla neque iuftitiàm more regio exercc-’'’^epoHetvxor légitimé fibidari.Vndeamp;quendänobilem qui dicebaturPc-5 3''3fiæ,volebancRegi mortuo fubrogarc,amp; quia ille minus prouide fcgere-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomincfeinfolerejamp;rfpei,non reidominiofuperbire, amp;no-

1 esdedignan., Yndeduomagnates,fcilicct Petrus Titionisde Cathercda,amp; eregrinusde caftello Acioli,cum efient nobiles amp;nbsp;potentes, amp;nbsp;vellet fidelitatem ^aturalidomino cuftodire, plurimotum animos a primo propofito reuocarunr, vtRanimirummohachuma monafterio cuocarenr, vigilanti ftudio procura-ftmt.Diimemmquadamdieapud Boriam Aragonenfium curiaproueniflet,vc

«8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RODERIC! TÓLETANI prxdiäum Petrum ad regni fadigium fubleuarcc,amp; ex Nauarra aliqui exnugna-tibusadueniflentjamp;eosAragoncnfcsminuscunalicerreccpiflcntjPetrujTitio-nis eis occurrcnsrccepitliberaliteramp;iucurilejamp; feiens Petrum Tarafix balneis detineri,prardi£tos magnates duxic ad eum, fed fuit eis a ianitoribusaditus dene-gatus. Et indignantes ilico abierunt, amp;peradoprandio cum Petro Titionismu-tatopropofitoreceflerunt. In cademautem curiaprocurantibus diftismagnau-bus,fuitpromotio PetriTarafiacimpedita,amp;resdil3tavfqueadcuriamMontio-nis. Cumque in Montione iterum conueniflent, potiorum confilium hoefirraa-, uit,vtRanimirummonachumfratrimortuofubrogarent:amp;edudumdcmoDa-ftcrio apud Ofeam in regni folio collocarunt, amp;nbsp;fororemComitis Pidauienfisin i3 vxorem ei poft modicum temporis afeiuerût. Hic fuit in prxliis fortunatus,amp;fuis bcnignus,propitius,liberalis, adeo quod fereomnes villas amp;nbsp;caftra regalia militi-buscftlargitus. Sufeepit autem filiam nomine Petronam, quæ poftea diâafuit Vrraca, quæ Raimundo Barcinonenfi Comiti fuit nupta,amp; cumeflctnubiliSjHa-tim Rex monachus fuit fuomonafterio reftitutus. Qui tarnen dum in regnoexi-fteret,inotiaftcrium fuum ecclefiis amp;nbsp;pofleifionibus multisditauit,quxadhuc hodie poifidet in Aragonia amp;nbsp;Nauarra.

De 'v»ftgt;neregnt (^ CombatUf Sarci»oM,amp;filiis Comités nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

(^Xe^i/s^. Caput HL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

'PIV s itaque filia Vrraca coniunda Comiti Barcinonæ,fuit regni amp;nbsp;Comitatus ■^vnadcinceps fucceifio fubfccuta. Etfufeepitidem Cornes ex Vrraca Regina duos filios,amp; vnam filiam, Aldefonfum fcilicct amp;nbsp;Sancium, amp;nbsp;Dulciam, qux nu-pfit Rcgi Sancio Portugallcnfi, cuiusgenerationë inferius defcribemus. Sancius duxit vxorem Sanciam filiam Nunii Comitis exCaftella,cx qualufeepiefiliuifl Nunium, q ui fuit mortuus fine proie. A Idefonfus auteprimogenitus patri amp;nbsp;marri fiiccedcns feeptraregniamp; Comitatusobtinuit.Hicfuitftrenuus,amp;liberalira-tis fatis amator,amp; in partibus Prouincia: mul ta geifit. Comitatus enim Prouincie fuuscrat. HicpopulauitTurolumamp;aliapluracaftra,amp; duxit vxorem Sanciam nomine,quam Imperator HifpaniarumfufcepcratexRichaimperatricc,quxfuit filia DucisPoloni,ex qua fufcepit tres filios,fcilicetPetrum,AIdefonfum,amp;Fer-nandum,amp; tres filias,Conftantiam, Alienor, Sanciam. Aldefonfo dedit Comita-tumProuincix. Hicfuit bonus, ftrenuiis,atquelargus,amp;: duxit vxorem neptem Comitis Folocalquerii,ex qua fufcepit filiurn qui nunc Prouinciæprincipatur,amp;i eft ftrenuus arque prudcns, qui ciuitates multas amp;nbsp;caftra a Comitatu deperditas acquifiuit. HicduxitvxorcmBeatricem filiam Comitis Maurienem,exquafuf- । cepit quatuor filias .• quarum vna nupfit Regi Francorü domino Ludouico:a[iam duxit dominus Angliæ Rex Enricus: Conftantia filia Regis Regi Vngarix fuie nupta,amp; viro mortuo fine prole in Aragoniam eft reuerfa, quam RexPettusfra-terciusdeditin vxoremRegiSiciliæFederico,quifuitpofteaImperator. Clinique Aldefonfus Comes Prouinciæ frater eius cum forore Reginain Sicilian) na-uigaflet,ipfaiundamatrimonialitcrFederico, Aldefonfus Comes vitamfiniuit cum multis aliisnobilibus qui cum eis ex Aragoniaamp; Catalonianauigarat,Fede-ricusaurcm fufcepit ex Conftantia filium Enricum,qui adultus duxit vxorem filiam Ducis Auftriae. Scdquia contra pattern intcntaucratrebcllare, patereura tandiutenuitcaptiuatum,donccin Apulia diemvltimumconfummauit.

De Pet re Ke^e/Ïrago»ilt;£,ó'‘eius morte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput jm-

!)£ T R v s autem qui crat primogenitus, Aldefonfo patri fucceffit in regno. Hic fuit ftrenuus,curialis,amp; Iargus,amp;vndecumquc pccuniashabere porerat,libe-raliter crogabat,adco quod interdum caftraamp; municipiacreditoribus obliga-bat,nemanusfolitafempcrdarc,inuenircturalargitionibusaliéna. Hic femper fuit Regi CaftelJa: Aldcphonfo nobili fidei amicitiafcederatus,amp; cum eoin famo-

X.b\b(ieimuz,8ialucaft.raquxaSarïacenoruin anua v quamhabuevatexfi-MtóamaumfuncipisnobiUsGi^enmm^^^^^^^

KexP euus (ubInnoccnuo Papa tetuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;emum cum v ener abdis krnaldvrs cHnbnamp;iVancram diademate corona • „ruNarbonenfmomeDomini KaWafcXmtftcsconttahxtcucos q^F ,^.^^ainem aduocaffet,aduenit b\iÇ'ç'(\eKnbaar,deGa\\ns crucis fr^nato ^ ,^^-j^j^q^^ç{çÇ^aimundusCô-YcuusikcxKritTonuminauxdmmCornons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^ ^^ vxorem. Rai-ro esToïotx KifororemPetriKc^vs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomme Sancix er ar marri -munduseüamciusbVvusparrixquiuocusiot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J p^^;^Y^efon(o,hboLrAdo-moniocopü\arus,amp;óexi(VaSancia?,enmt J» pviradsPettuseam paucis Arago-\i\cike^isbrar\corun\,ComiriPi£^auien r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ SterramcumP uxenfi A abis atr\Ç\\i\is,Ç)Cp\üïibusCaralani$,Siprxm o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j^utekrm dicirur,cumGaineis W^^^viÆaiii^Gorrbicx,iuxracaftrum q nbsp;^j^gonenGbus in prxiio eccide-coramfeux,amp;ücur Domino piacmr,Kex cu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^Q^avio Cominbus rerga pvc-wn^mipGfobvttüircr perftircrunt y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^^^ effet piene catboUcus, m bran'ousc.nraaiiquibusGaraiarris.NecK.ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^f^^^tatisdebiro .Mor tunsau-

buoremveacrarbiafpVaemorum^ed Çv t dm nbsp;. ^^ g.^efa conftr uxer ar bofpitab,

10 rem tepairuseftinS exena quam marer iua nbsp;nbsp;% uerunraurem cumboinbetto de ^CÄueraribi coWegium dommarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p ^^p^^ ff^qs eins, SeGomerius de luigaarfcas kragonis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lnotrbus Aragonis.Hoeprxbumtuït L««i,UWA»âàeLufta.Scmu\ùataA5V°™ ^ xranivWebrax dacenredma quinquagebnaa

tanum tanäxUanxin Acquits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. CocobrenGbpitcopo tobicue GdeiibusreGirurusdaxeomniaNenerabibBr V \.ne,v^re.Cumqsinadannosad-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oieteenrixperueniSer,AXienorGiram Aide nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;% paGbumquidicirur Aide-

\ nbsp;nbsp;nbsp;parerd\uütetardomiee\\am,dux.irNXorem, bS'^^ „fpAktVnitcopumCardiuaXe

Xaatus,tedpoGeaper^enerabrXemboanueapo ^° ^ nbsp;nbsp;nbsp;• qf^isbuea arringebar,

X nbsp;nbsp;nbsp;WuriudreioeeeXeGxtevararr,eoquod.bbrconrangu nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;xmuXarionema.

Vi%raeonrendenspartnrummagnaV\atupcrarc,cœprr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.«p Arabumoccu-

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repaoppidum quod dicirurburr\aua,mu\us abrscabu% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eQuituibaXeares \^u,vkeaNeromagno namgm cougregaro ercommbrrore reg ^^^. ^^^, ^^

\ X'^Wmimpugnauoned\uunataugaram,bxg ■ -„Jpvreou .Obtenus cu-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’'^'^ivAvXiij^'iwd'C-erdciursmuXrxccc.xdcrunrbcXXxsvarus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^rj^qw.VXecNuius

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amP,à\it^YdYUorica,re\\£risdeteutoribusin Aragomau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-..Utiourbus prx-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wgrä^Kq«roue conreurus^regnumN aXenrix 'X^^^^'‘'^^' ,^r._pqviröroPlt;c-mmtbatA^vtcouGdêter^^Xougucouceuatvombusctuttaamp;mte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q-tetAc, g\te\idamrradid\r Ï5ctubieeiam.uectecredeusPlt;cxmurtX.us a '^^^^ tamdmin'

' nbsp;nbsp;po dam ageudum aXiquid remauebar ,amp;ciuuadcus exteras \ rX^s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovuniamu

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurGbusï^,exd\busregniiucoXascoar0i.auir,donec\rbes,cairra, nbsp;nbsp;^^^ ^^^^ teyyus i\e\p\avegu\\ 'qtvwx Plt;eg\ \ueX\ ro reddidermar ,\r ram rr anqm ‘^^^ ^feus «ro* ^adrqueprueurara^dcomnibus aduertarbsiamobreurrs,uonba ca ^^^^^^^^^^^ 'it^cx te guerram.XXictNt drximusXaprimaNXore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qux aXnm uommeXoXetam GXram AudrexXkegrs N ngarix gt;nbsp;^ ^°^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fuit filia Pétri Imperatoris,amp; lolefæ Imperatricis Conftantinopolitancnfis.qui erantde gencre RegumFrancorum,amp;exhacvxorefufcepitfiliamnomme oe fam,quam dédit vxoremdomino Aldefonébpriraogenito RegisFernandi,qui Cafl:ellæ,Toleto,Lcgioni,Gallecix,Cordubx,Lufitanix,amp;Murcixprincipatun Sufeepit autem ex cadem alios filios paruulos,quibus Dominus benedicat,

De matrimomo Regis Femandicum forore reremtoidi, (^ de morte Sancii Regis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. FF

NV N c ad Régis Sancii S^ filiorum eius hiftoriam reuertamur. ItaqucRcx San* ciusdidus MaiorpatriæfinibusdilatatiSjamp;paceinter filios ordinata, contra Veremundum Regem Lcgionis arma commouit,amp;deregnoeiuslocaplurinia acquifiuit,Hic Sancius dumquadam die le in venationis Audio recrcarcr,apruin fecutus,contigit in ciuitate olim nobili,tune deferta,quaiPalentiadicehaiur, cry ptam in forma ecclcfix inuenire,amp;:akare in honorem fandi Antonini niartyris adhuc extans. Ad quamcumaperfugiensadueniiret,amp;: Rex vibrato venabulotC' ram in crypta occidere voluiflet, diuino pereuflus miraculo, quod propofuit,non potuitadimplere.Obriguitenim brachium eius dextrum,amp;ficaperilla;fnseualK.

Rcxaucemconuerfus adpreces beatimartyris Antonini fuifragium inipiorauit, igt;' amp;:ilico deftitutusiuflït ciuitatem diruptam reparari,amp;fupercryptam ecclefiam £Edificari,amp; procurauic ibidem Epifcopum confecrari,amp;rotamciuitatemeuro omnibus terminis,amp; plcnodominio Epifcopo,amp;: eedefiæ donationeohtulir!*' berali, villas amp;nbsp;pofleffiones alias fuperaddens, quibus adfeuc hodie gaudet cccle-fia Palentina. Magnatesautem detrimentum patrixattendentes Regem Veremundum fuafioneamp; confilio induxerunt,vtfororemfuam Sanciamvaldc pul' chram virginem daret Fernando filio Regis Sancii in vxorem, qui amp;nbsp;confcnfit,äi a parcibus venions Galleciæ, regales nuptias in magniscopiis dórnunenbuscele' brauit. T une Rex Sancius didus Maior quicquid acceperat vitra Piforicam Fef' nandofilio(uo,deditSanciænurui cum beneplacico Vcrcmundi.PolthxcGar- ,'■ fiasqui Nauarris Rexfucrat affignatus,caufavoti beatorum apoflolorumPetri amp;Pauli limina vifitauit,amp;coperegre ficagentc,Rex SanciuspacerciuspJenus dierumvitæ terminum Gonfummauit,cum regnafletannis trigintaquinque.0-jf^y^ ,ojj biit autem aeraM.Liii.quemfuusfilius RcxFernandusregalibus exequiisede; bratis in Ouçterjfi mopafterio fepeliuit,

De w^^oria Regis Carß^ contra Regem Ranimirum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capat FU.'

TNterea Ranimirus cui pater in Aragonia panem dederat, confedcratus ■^Regibus Cæfarauguftæ, Tudelix, atque Ofeæ,contra fratrem fuum Regeci^ Garfiamindebiteconfpirauit.QuicumperadovotoRomarediiflet,inuenitRï' nimirum fratrem fuum iam Regisnominefupcrbire,amp; fuperTafaliam exerci-tumcongrcgalTc.SedRexGarfiascum cfletftrenuusamp; magnanimus,RanimifO occurrit, amp;nbsp;infultu turbatum fugae reliquit. adeo enim improuifus aduenit, quoi Ranimiro amp;nbsp;exercituiadarma nonlicuitconuolare:immo Ranimirus folis pan-nis lineis circumtedus nudis pedibus inequumprofiliit,equnm nonfrenodiri-gcns,fed capiftro.Sieque perada caede tam inReges qui auxiliatores vénérant» quam in exercitum Ranimiri, occupatis tentoriisöi fupelledilibus vtrorumque, Rex Garfias vidor recedi t,amp; quicquid Ranimirus a patre habucrat prxter

P^ R KO cft ofta difcordia inter Regem Fernandum qui Caftellç,amp; Veremun-dum qui prierai Legioni.Caufa autem difeordia: iftafuit.Cum Aldcfonfus pater Vcremüdi adhuc puer regnare cœpidet, Rex Sancius a flumine Ceix verfus

^cll3momniaoccupauir.Scdcum(vtdîâumcftJFernandusR^isfiIiusSâcii b^k k'^^^^*^^^''^”'^”^^^“’^®fî^t*“^’^o’^c™»tc’^f®“**^a™9“’^*“controuerfia ' îbcbatur,pacifiée poffidebat, c9quodßbi amp;vxorifucrata Veremundolibéré «elidatemporcmatrimoniicclebrati. Mortuoautem Rcge SanciOjVeremû-^spræteritæimuriæreminifccnSjpaftaquæfcceratjnon fcruauit,amp; parte quam ponte fororidimifcratjfororinoluitvcndicare.Quod percipiensRexFernädus,

* *^«0Garfia fratre fuo Rege Nauarræ,contra Regem Veremundum qui cum co-^opotentiæ fus exercitu veniebat, iuxta fluuium Carrionis occurrit. ibitp exerci-10 7^*^?^®^*®“^®5 adinuicem pluribus cædibus fc lacferunt. Et Rex V eremundus de vclocitate amp;fortitudinc cqui præfumës, amp;nbsp;ipfe accr per cuncos militâtes im-perterritusieiniecitjVtRegemFernandum poffer impeteregladio fpeciali. Sed

Fernandusno minoriferociapertinaecs exaduerfoviriliter ^^ ^cbant, amp;dum Rex Veremundus cqui impetu traherctur, confoffuslancea ‘'^^^tumeeciditexpers viâ:oriæ,fimulamp; vitæ. Multi ctiamdefuis militibuspoft 'Î®gt;œpctuni concurrentes inibi cecidcrunt,amp;codera raoraentovitaamp;domi-J'owrucrunt. Corpus autem Regis Vereraundi Legionera delatura eum vxore «T««Mftfep»lwn., ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

^ottemcoepiffentindigncaliquantulumrebellare, tamendefaciliobtinuitciui-tatcm,eo quod nondumerat poft deftruâionem Arabum firmiter reparata.Etin-gtediensLegionem in Rcgem ab omnibus cft receptus,amp; regali diademate deci-mo Kalendas lulüavencrabili Seruando Legionenfi Épifeopo infignitus,amp;rc-

ru ^°f'^^æ^5’^ ^^*^5 addidit quæ fpedabant adregimen populo-5 n‘’™cRcxYcttiandus vit bonus, amp;nbsp;iuftus,ac timens Deum,amp;ftrenuusina-gendiSjexprædiftaSjP(,j^ Veremundi forore genuit Vrracam primogenitam, ornaram moribusamp;decore, antequam regni faftigium obtineret. Poftcagenuir bancium, poftcaGeloiram, poftea Aldcfonfum, pofteaGarfiam. Hosfiliosfe-cit inftrui liberalibus difeiplinis, adultes vcromilitaribusftudiisaffuetos,incur-nones amp;nbsp;pra’lia indidit frequentare, filias autem in dcuotione erudiri prxcepic Si ftudiis feminarura.

40 ^VccEDENTiBvs autemprofperisFernando,fratereiusGarfias RexNauar-rorum cumeffet magnanimus, amp;nbsp;fuperioris impatiens,de fratris fucceffibus '''tquebatur, cumque eum contigiffet apud Anagarum ægrotare,amp; Rex Fet-^^ndus veniflet adeum gratia vifitandi,inique cogitans Rex Garfias eum propo-'^'^tetinere.Sed cum confilium patuiffet,Rex Fernandus Dei gratia liberatus p’^'oitoppidum,amp; ad propria remcauit. Paucis autem diebus in terpofitis Regem ƒ''3ndum accidit infirmari. Cumque ad vifirandum Rex Garfias modo fimili '^coiffer,vtfcclus præteritum expiaret,quod in innoxium cogitauit,ipfeno-^'^^oftp(;fp£ßy5,g^^^pj.^j^^ f^gggPj.^j.j2ndo ciiftodiendus Ceia: depucatur. Sed paucisdiebus clapfis,promiflione fuafis cuftodibus/oluitur, amp;c (ux patrie reftitu-50 tuscœpitvij^jj|^2jjj totisviribusprocurarc,amp;:congregateexercitu tamfuorum, quamRuchQjjjjjj^^ y^feonum, amp;nbsp;Maurorum, ad fratris iniuriam properauit. Lumquepofttranfitum montis Aucæ confediffetin loco qui dicitur Ataporca, Kcx retnandus vcniens ex aduerfo,per legatos paeem humiliter poftulauit, vt cô-tenti fuis pace perpétua lætarentur. Quod Rex Garfias renuens nuncios, commi-t*adograuia,inhonorosadfemifit.Cumqueiam belli periculumimmineret,ma-v ij

a^z. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K LJ U IS Iv 1 lt;-i x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

gnates amp;nbsp;milites regni fui ad ipfura communiter acceflerunt humiliter fuppJic^’^ tes,vt cis Ódablata reftitueret,amp;leges patrias confirmaret. Cum enim prxcc er ftrenuitate corporis,amp;virium magnitudinefuperomnes,adeovtomni uspr mineret,crudeli fuperbia grafTabaturjamp;polTefliones militum infifcabat, lu^ patriaimmutabat. Ipfe autem folis viribus autumans prxualcre, petitiones mi nu refutauit, nc videretur annuere ex rimorc. Tune duo milites quorum bona pro feripferat, naturale debitum abnegantes fe in aduerfarium traftulcrunt, 10e nutritius cius qui eum ab infantia nutrierat, vir prudens, amp;nbsp;bonus,Itrcnuus, delis,fincerislachrymis confulebat, vtamp;petitisannueret,amp;fibifuorum animos complanaret. Rex vero animo induratus, neutris fatisfecit. Tune ille nutritiusin quit.Tntelligo quod hodie villus amp;nbsp;ingloriusmoricris, fedegoprxmoriar,netc vidcam morientcm,qucm tanto ftudio enutriui. Cumque fe exercituscircum pi-ccrent,amp;: ad certamen vndique properarenc,illc nutritius depofitis elypeo, amp;ga-lca,amp;lorica,pannis duntaxat vfualibus circumtedus, folalancea amp;gladio comi-tatus, morti in prima aciefe obiecit, nc alumni amp;: genus exeidii edet teftis. Cum* quemutuis cxdibushincindcexereitus feimpeterent,cœpit prxualcrc exercitus Caftellanus, co quod numero amp;nbsp;potentia exccdebat,amp; Rex Garfias fuoruma-nimosnon habebat.Tunequidam militesqui fuerant ex familia Veremundi# nodu collcm q ui Nauarrorum cxcreitui imminebat, clanculo occuparant, Regij Garfixacics cum duobus militibus qui ab eoreceflerantjimpetuirrumpentes,ad 1® regis aciem pcrucnerunt,amp;: alter militum qui ab eo recefferat, dicitur cunilancca pc rfodifle.ex quo iélu in terra cecidit Rex Garfias, amp;nbsp;duo magnates qui eu eo ad-erant, inibi cecidcrunt. Cumq-, Rex Fernandus fratre occifo, amp;nbsp;fugato excrcitu» devidorialxtarctur,pictatisnon immemor prxcepit fuis ne fugientesIxderenc Chriftianos, ramen Sarraceniqui adcrant,promaioripartç capciuitate amp;gladio perierunt. Tune Rex Fernandus prxcepit corpus Regis Garfix honorificeAna-garum deportari,amp; in monafterio fanétae Mariae quod ipfe conftruxerat,5edona' riis plurimis adornauerat,fepeliri.

De me ff arc hi a JÜegis Fer^andi, ^ de ac^uifitiefjc Porlft^adia^ (^ diuh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J''

TG IT VR Rex Fernandus non minus de Deigtatiaquamdevidoriagloriofus, '‘regnum fratris obtinuit fine mora, fadus monarchus Flifpanix vltcriori$,fa* licet Gallecix, Afturiarum, Legionis, amp;nbsp;Caftcllx, Anagari,amp; Iberi. Terra autem Nauarrx inter Iberumamp; Pyrenxumremanfie Sancio^io Regis Garfix, qui fint occifusin Pennalcni,amp;Aragoniacum Ripagurtia Ranimiro. Cumque intran-quillitatefecuragaudcrer,congregato cxcrcitu proceffit,vtPortugalliam amp;Lu-fitaniam occuparet,quas tune temporis Arabes detinebant. Et primo ingtri u cxfis pluribus cepit Senam,co pado vtincolx rcmanerent,amp;eirentfubditifu 4® rributo.Inde Vifcumveniens obfediteam,iedquiaciuitasmultisfagittariisabu-dabat,Rcxexploratisingrelïibusciuitatisprxcepitvrbisianuasabarmatisamp;iot' tibus obferuari, amp;nbsp;propter fagittarum inftantiam prxcepit aiferes clypeis fuper-poni, ncimpugnantesa fagittariis lxderentur,amp;duplex lignum fagittarumimpetus hebetarct. Cumque ciuitatemfortiteramp; continue impugnaret Vifeorum, coadam obtinuit,amp; habitatoribus captiuatis amp;: interfedis,diripicntibus dedit manus,rcpertufqucfuitillcfagittarius qui in alia obfidione focerum fuurri inter-feceratAldefonfum, cumquecaptum fccitRexoculis,amp;manibus,amp;pGdealtc-romutilari.Indcqueproccdenspcruenit Lamecum,amp;quamuisciuitas locidi * ficultate incxpugnabilis videretur,tamencaftrisligncis amp;diucrfismachinisco J ardatain contincnticapitur,incolisamp;:opibusoccupatis,amp;patternhabitantiuni intcrfecit, partem ad rcfarciendas ccclefias diruptas reféruauit. Hisitaque mum tionibus occupatis propofuit Coimbriam maioremillius patrixciuitatemcum Dei adiutorio impugnarc, amp;nbsp;ad petendum cxlefte fubfidium ecclefiam beati Iacobivifitauit,amp;: imploratopcr triduumdiuinx auxilio maieftatis,beati Apo-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doll o ra-

congrcffauk, vbinxis bU otaculo confottatus contra Coimbriam cxcrci ^^^^ se^quia ciuitas for-tentonis citcumquaque machinas Sccafttaligneac ®“^ . ^J^^|^5pJotclari. E-tiwdinc8imagnitudineprxmincgt;at, o'^^^‘^ï°’^.?”? ^^^^^ foco ar^o, qui Lotua-tmiautemtub krabura poteftate monachi reugto i ^^ß^^^^^j^ thefaurosfru-nutnadbuchodie appeUatut. Hilaboribus ^jconferuarant, hæc omnia menti,otdci,Scmiiii,amp;.hhginisignotaniibus Ara i ^^ß^jg yi^uabbus indigc-ptoprio vidui lubnahentes. V etum ‘l'^'\P’^°I^\„s monachi occurrunt,Sê qux bat,deEcccffu ab omnibus tradabatur. Sed andte ^^^^^^j^^et obtuletunt. Ethis aion^uumpotibusconferuatant, Kegi^o®“ß.'°tfgaus,Seibis tefociUatiimpu-W vidualibusexcrcitus confottatuslonganimismt donccobfeffifamc amp;;pugnaco-^nationivtbisdedicindiemvitihusinfttterun , ^ç^.j^j^^^^fitibtet inhhennbus, Sc adidangaidisanimismateuctunt.V«^ srUeaüiacobiintetuenturnurush-Wbinuvndiquequaffantibus, auxdioDet . ^ß^tem Sêopesï ernado pnn-w»^gt;ttduitaüs.Quovi(okïabcsconftcnia nbsp;nbsp;nbsp;quodKegis ckmentiaacce-

luw. Eotempotefettutvir GrxcuXuscx , ^^Q^çoemoftans audiuitindi-li^cdefum haài lacobiadueniffe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntxhisapparcïc,Vediprehcet deuo-

^^ tuskpoft,óioptxdicabatnÓmihtcro Jedp' nbsp;nbsp;nbsp;^^ foUndore confpicuum Apó-

| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftobpïxicntatum.Si.atmoruminhgr'L nbsp;nbsp;nbsp;•ßQ^chmnscertusfafkuSjöcdtem,^

îü'baemtc.Et peregrinus de quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aoU nubhcc pr xdicauit, amp;nbsp;neut ipic WamcapÜQuisCoimbrix ineceVeha ? „»^WLLcrrichraMondaicumdu-ptxd\xit,bepQdeateivcritaBpatc€cctr, ^ nbsp;nbsp;^^^yy^Q^^^Xi^^^ niumChtiihauxhdeiacquihta.Comm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{^aarenoturnjStfux metito pro r-io,qmo\imexa\adhxferat kbeuadab ^^^gj^ßones cxcrcmtcontraCnnftv-^ tausWnatim ocuhsgranotus,qurbe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;um nunc reconediatus ptmctpi , eo\asXjixaaa\am^VortugaXXiamVaamtan ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipg^^mandusprotrtumpbo

\ nbsp;nbsp;V^^etWaWiaMretaus graux amp;cXaonor\. nbsp;nbsp;Q^^^ß^^owarüsadpropriaedre-gtanasagenseeeXtbMabeaülacobvvrntau ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^vitxtuxabintedauom-uerfus^ecepithouhadibusabundarc,«. ^Q^temciusde tegnohXhdecer tahus {/tabumnon cedauh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^^cKo ortmogchitoanummcPdortca

\ rent,ipfeviuensteguurtv diuidt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« ç „ro'Le?Aoncm,kdut\as,amp;LTÏranG, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qahe\\am,L'nagaruru,ï£Xbcru-.S)2-dc rt nbsp;nbsp;nbsp;'o -^^^,^patterncamporumqm \ mtiamvïqvteaddumtrv quoddrertut ue, j^pvrmontcquXdXcïturExcbrc« ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wh\üduuueupautur,S£ber\xurrtvtqucmNrdamt^^^^^ 4.dedaNtraex2^Ge\o\rxh\rabus7.cmoramScT.auru . OiaWeevameumeapartcoux dvertutV ottugatc.

\ ^^.^^.^sA^udanamN nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VA'^quot;^

\ nae^vdxaa^KiaXatas^pcxquas OaüÏnanoxnmvnirav . ^ «• ^^Q^btcX'^^'’^'^* geeotttïx^^^ïaXoco opainunc daernn Catacena^v Wt’^ nbsp;nbsp;_ '^-.^jxvs-.rnont.ana Kn-ptasadxQ^a\\\tXude.ad.\ocaCant.'aïo’nx'pto’pe.tan.s,CX^n a , oXetumÇÎ a\a-\U ex StWxxÇ.axWodàdà’t.à.mom. Wehrmans, mmh'^ oXetamhe tnauùcan\,ÇiuadivXa\atam, h\ca\a,^a\eüt.nm-,cxteraXoc.a o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bemn-

exdeïtXneendvo deuah.auu.,v \^^:f^ oXenhxotumeXamorv n ^^^^^ -ç oPteaadeo t^wade\u,?ït.\utament.o 5ptom\Xn.nVon.t.a anmshngnXXsXc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omoèaduo-

\e'^eVX\bj'd\lt;\nXehahu.,vt.coxp’ 'oeanXhdoüpermnt.eretm o . ^^^,^\^^c^Qitvdca h'M.e’pheopvs^KXxxvmY^c^mneh^^Ot.domo Kh-oiXccn^mn ns ^^^

tibus trail flatum cft ab Hifpali Legionem. Aliqui dicunt corpus beatx luftç cum corporc beau Ifidori tunc traflatum. Sed quia noftris temporibus corpora tan a rumluftæamp;Ruffinæ reuelatione oftenfape^Petrum Fernandi nobilemprinci-pem funt traflataad regale monaflerium prope BurgiSjegonolo,feddiffiniat,qui prxfumit.VeriimRexFcrnandusccclebamhononficarnfecitconftruijamp;inno-nore eiufdem fandi Ifidori dedicari,quam auro, amp;nbsp;argento, amp;nbsp;Japidibus precio-fis,amp; cortinis fericis decorauit,amp;: eandem eedefiam vefpere,amp; mane, nodurni-que bons,amp; facrificii tempore frequentabar,interdumcumclericis in Dei laudi-bus modulando, interdum etiam vices catoris explebat.Cumquefepulturamin monafterio fandi Facundi aut fandi Petri de Aflantia eligere decreuilTet, vxotis fuæ Reginæ Sanciæ precibus inclinatus Legione in eedefia quam conftruxerat, degi t fibi,amp; coniugi,amp; fucceflonbus fepukuras, amp;nbsp;etiam ab vxore fuafus Regem Sancium patrem fuumamonafterio Ouetenkadeandem tranftulitfepukuram. Adinftätiam etiam Legionenfium Zemoram nobjlcmciuitatem,quam Alman-2or olim diruerat, reparauit. Poftea enm ciintas Abulenfislongis temporibusdi-ruta remanfiflet, Rex Fçrnandus ab ea corpora fandorum martyrum V incentii) Sabinæ,amp; Chriftetæ dicitur tranftulifte. Sed quia aliqui dicunt ea efle Abiilx, aW in monafteriofanftiPetri de Aflantia,aki corpusfandi Vincentii Legione,alü corpusChriftctæPalcntiæ,dubium procertoafferere nonpræfumo. Conftimit etiam vt in toto regno Legionenfl leges Gotthicæ feruarentur,

TJIc itaqueRex Femandusiam fenedute confedus vitamfuam bonisoperi-■*busamp;Deo placitisdedicauit. Eedeflasregnifui, amp;nbsp;prçcipue famfti lacobi, fandi SaluatoriSjfandi Ifldori,amp;cathedralem cccleflam LegionispofleikonibiiJ amp;donariisinclytauit, monafteriorum etiam indigêtiam de fuis facukatibusfub-leuabat.Dum vero quadam die in cathcdrali eedefia Legionis audiret diuina,vi-ditminiftroseedefiae caufafamiliaris inopiænudispedibusminiftrarc,amp;ftarim certosreditusadcalceamentainftituitminiftrorum. Cæterum cum adfandiFa- ’ cundimonafteriumveniebat,cibis,eorumcontentus,pariordine amp;confortio, quafl vnus ex eis amp;nbsp;diuinis officiis infiftebat, amp;nbsp;cibariis regularibus vtebatur.Cu-qucoblatum vasvitreumdemanu AbbatisadmëlamrefidensfufcepiflctjVasde-cidens de manu Regis ilico fraàum fuit. Rex vero pro negligentia vaide pœniiés incontinenti vasaureumgemmisornatumfecitafFerri,amp; Abbau ofièrensprovi-treo fatisfecit. Obtulit infuper Cluniaccnfi monafterio de regio fifco mille aureos annuatim perpetuo foluendos. Nee minus eo regina Sancia vxor dusbonis^^ piis operibus abudabat, amp;nbsp;in regni regimine, amp;nbsp;bellorum difcrimine eiusfolcrtia vtilis amp;fedulaapparebat. Cunique RegiFernando Arabes Cekiberiæamp;Carpe-taniæ tributa negaren t,ipfe Rex cum exercitu eos aggredicns,amp; vaftationibus in- 4® feftauit,amp;: priftinç reftituit feruituri.Sed iam vita; fibi termino imminente,apparoir ei beams Ifidorus,amp; diem fui obitus intimauk, amp;cum cœpiflet poft modieü infirmari,fecit fe Legione abduci, amp;nbsp;nono Kalendas lanuarii die Sabbati ingref-fus eft ciuitatem, amp;nbsp;ex more corpora fandorum flexis genibus adorauit petensÄ fupplicans, vt cum dies obitus iam inftarer, animaeius ab Angelis duceretur, In ipfii autem node dominiez natiuitatis, licet £Eger,ipfe Rex cum clericis incerfuii matutinis concinens,vtinfirmitastolerabat,amp; obferuabamribi tune temporis officiumTolctanum. Fado autem dievocatis Epiicopisfecitfibi miflamfolen-niter celebrari, amp;nbsp;percepit corporis amp;nbsp;fanguinis Domini facramentum. In crafb-no au tem vocatis Epifcopis, amp;nbsp;Abbatibus, amp;nbsp;viris religiofis vna cum eis fecitad 1*’ ecclefiamfcdeferri,amp;impofitocapitidiademate,amp;indutusregalibusinduinen-tis,coramfarcophagofandilfidori clamauitadDominüvocedara:Tuaeftpo-tentia, mum eft regnum Domine, tu es fuper omnes Reges, mo imperio omnia font fubieda,quod te donante 3ccepi,reftituo tibi regnum,tantum animam mca in æterna luce iubeas collocari. Et his didis exutus regalibus ornamdis pro venia exorabat,

txoïabat,amp;ïcceptaabEpifcopispcenncnüaamp;c gratia vlümx ciMo,Siconfpetfuscinete duobusdiebusmpcemtendaatquciacftty umvTetóaauiemferiaboïafextaiBfefto S.loannisEvungcb çÇ ecclefiafan-icAMiDco (piritum immaculatu, amp;. iuxtapatrem fuum m ea e ^^^^^ mov-diEvioüeftfepukus.Kegvaauerat auté viuente panc anmsx 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^ ^ ^ æ^^_

fibusv i.d'iebusn.ReginaautéSanciavxoï ciustupermxna wUusNüuembns,amp;.lepukaeamp;iuxiaeura.

^t^aWaiaeralraternolan^mnemaduemut.^exuaq ç^^^^-eftor 8cbxres,Sc(an-nanxbaibusnon contentus ,rnbumanvtatrs Gott at nbsp;nbsp;j^^y^eVare ,'wt mWAfratrib j'i\ntK\bj,tvum.frtrrc,ScadcorumregnaccepA^'-'V'^ , (oXustotuambitlolusbabe-vdlotoùbwsdc us cpixpater dederat,remaneret, nbsp;nbsp;.^g^lt;uuoxrumlxpe lundi.

L nbsp;nbsp;nbsp;i«.Vndiccontieit5ccxdesNariasptouenire,amp;£ ^^® ^.p^evorummodelkiam,^ r-

B nbsp;nbsp;nbsp;r^camScQidoitarrramp;bascommendarat.Gurue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^çŸuscoub\ro(ereg,ebat.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. anatextamiWebmano^te- itr4r9o^

\ RK^t-xN sNereameratprimo?,emtus ^’^‘^^'t^^Ltrumbbiv-^uNendi^ V* r 0*- ^f OJ

Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^™^T\m,^fe\auTOsrcç,uauu.'B\ereç, i.^^^,lt;nlebare.Dumautem ex

Sanewseoatrabau^vaexercituru cou?,re§,^b » Çüntconç,relb, ScDorumo oppoGro leobiecit ,?sc\vr\oco rym^^^^^^^^^f \.,eret?,rauiori,Kexlauerns luç,a-dvlporrcnte jtpiiSanciuraextoWebar ,Nt\apvu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çj^ptu uVurrtur ceerderuut,^ rirtbatremSce^crcituruGe^iours nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-^iornlcNCtlo ,Gbrrb.rauimrle-

à nbsp;nbsp;nbsp;^aed Ktabescoalueuerautlnbruere,rr^eruo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autera.

Ir rrpiivtu\erurrt,Nr£kulcpierupr«bo ^c?^„f«v8tusN\8tonte^anmced«rctbue y drearcoabrtuuatadpu'gaaudum^^''-V^ ^Arrrrut convrenrbent,mxtarrpamuu-Y nbsp;nbsp;pa^aa-GumrvuerrAoco lt;\urN ^'V’^’^V^usbeWoexhs ,demumVlt;exSaucrnslurt

\ nbsp;nbsp;nbsp;’KrrrrrsGarrrorrrs,exNtrar\ne parte yru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K^^^^^^^p^^-^oXeusparcereGVrrriVraurs,

\ 4,e'lt;''‘^as,Sccurabraxdnbrxlededrbet,v e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg^^^^^vitemcnmReoeSancro

\ XnsLeeprtNtrruWusprxlumerctpetle^ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yp^çY.^^etu.luumàenr8tnm.

\ nbsp;nbsp;nbsp;lt;erWnnsdramp;usK.odex\cusprdaO ^^^^^^,^‘^,-^^^vurenocaret,Scmaurora

'^^Wrsperlnabt,Ntlt;\noadpobetru^te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç,ç,nseu\mr\\ac0lueurr.ru.pro-

\ \^WrrlrbusScGa\\ccrsrmpronr ^^^ r £Q^lt;xtetcomm\narr.N udenoOmt-\ ^WexaOtare ,Sca\rosderrdere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;• ^^ dormremut ,Scrrrnente exetcr-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\Alt;scau'‘rs abrlcrneexits, cxtetiltY-rclu^arrs,

A ' r»c«nJgt;M™\(™moMlt;r.AA*v™ ^ A«™. C«MWSo«-'«»“^^_ ', r«««»»««Ste,a«MJ»W«atioxgt;ytoVlt;*~,Wn^^

\ rarrrraoaaeWm.Nernmptoentato eonbWo enmYetro kburuGorutte Vn^u. \ aedu ,ScYe\etnNemes ab kYmenoneKe^ernrbtdomtuanteloXenurtet ettreee-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^ut,?!Cruu\trsrtrnuerrbnsbonotat.ns.beR.ex'Eo\etttnr.erpobtomramevu.uleeuv

taris fibi præftitît cautionem,amp; in ipfo atrio regio domos amp;nbsp;manfionem congrus fabricauit, vt Rex Aldefonfus extra ftrepitum ciuitatis cum fuis Chriftianis com-modius habitaret, amp;nbsp;iuxta regale viridanuni^ vt recreationem recipcrct quando vellet. E rant autem cum co tres fratres viri nobilcs amp;: fideles, videlicet Petrus A -fiinijGiindifaluusAflurii, amp;Fernandus Affurii, quosVrracaReginafratrisiW Regis Aldcfonfi euftodiæ amp;nbsp;confilio deputarat. Et Almcnon in co gratias tonn-uenit,quodeumquafi filium diligebat. Ipfe veroproAlmcnone contravicinos Reges Arabum bella vtiliter excrcebat, amp;nbsp;pacis téporeper montanaamp; ripasflu' minumvenationibusintendebat.

VERVM tune temporis inter condenfa atborum amp;inhumore fontiumripï Teuinia: vrfis, amp;nbsp;apris, amp;nbsp;aliis beftiisabundabat, amp;ipfe afcendens peralueu, locum fibiplacidumqui nuneBriocadicitur,adinuenit.CumquefibiCaftelluro) amp;nbsp;loei amœnitas,amp; venationis copia placuiflet,rcuerfus Toletum aRegc poftubs im petrauit,amp; collocatis ibi montariis,amp; venatoribus Chriftianis, remanfitlocus fuæfubditusditiûni,amp;pauculosChriftianosgnaros venandiamp;rofficii fagittan i ibi accolas collocauit,quorum fucceffio ibi manfit vfque ad tempora Ioannis ttt tii ArchiepifcopiToletani,quilocum ipfum habitatoribus ampliauit,amp;vieuw parochiæ fandi Petri, quafi fuburbium, populauit. Quadam autem die cu AlmC' none defcendit in viridariumgratia fpaciandi, amp;cum cis turba Arabum circun-fedit,amp;profpiciens cominus ciuitatem, cœpit aldus cogitarequaliterpoffittanta ciuitas reftitui Chriftianis. Verum cum confefludiuinofatigati per viridaduara'. bularent,Rex Aldefonfus fubvna arbore decubuit recreandus,amp; eo fomnium fimuIante,Rex Almenon cum fuis Arabibusloquebatur,fi poftet tam fords ciuitas virtute ahqua expugnari.Cui quifpiam fic rcfpondit:Si per feptem annos hm® vrbi frugesamp; vindemia: auferrentur,dcficicntibus vidualibus poffercapi.Qu^ _^ nbsp;nbsp;nbsp;)i«^ |-, Aldefonfus audienl corde intimoeóferuauit. Iterum quadamdiccum AldefoH' fusiuxta Almenonem caufafoIatiiconfideret,cceperunterigicapilIiverdcisAl- gt;nbsp;defonfi. Et Almcnon cœpit comprimere manu fua, fed capilli tanto ampliusca-perunterigi,quanto amplius premebatur. Et fapientes Arabum hoenotätesfua-ferunt Regi, v t interficeret Aldefonfum, quia pr ognofticum hoc fignabatipfu® ad vrbisdominium elcuandum. Almcnonvero noluit fœdus promiftifideiviu-13re,fcd iurare petiit,nc co viuente fui regni terminos inféftarcr,amp; Rex Aldeton-fus fpontancus Almenoni hoc iurauit. Eo itaqueToleti degentc, Vrraca Regini præfenfitquod Rex Sancius fratereius intendebat earn iis qua: pater fibi dederat) fpoliare. ZemorenfesveroRegis Aldcfonfi exiliumaequanimitenmnferentcs ArriamGundifaluivirum nobilcmamp;:potentem,quiVrracamReginamnutde-rat,in principem elegerunt,vt eo ducc refifterent Caftellanis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

C E D Rex Sancius ex Caftcllxamp;Nauarrxpartibusexercitu congregatoLegio-'^nemaduenit,amp; cam,licet modicum infcftatam,vtvidorinuafit,amp;:c£Eteraquï Regis Aldefonfi fuerant ditionis,amp; fibi trium regnorum impofuit diadema. Et o* Rex Sancius circa huiufmodi morarctur,Rex Garfias in fuos tyrannidegraffa ƒ tur, Avilis ab omnibus,amp;afuisctiam habebatur,amp;contra fratrem bella Jicctle-gniter,intentabat. Habebat autem quendam Vcrnulamcaufafamiliarij feerco plus debito fibi charu, cuius dclationibus cotramilites amp;nbsp;baronesaures creau as j adhibcbat,amp; licet fæpius fupplicafrent,vc afc prædidûVcmulam remouerct, i ceflum eius nullatcnusvoluit fuftinerc.Et ipfi reputantes dedccus amp;nbsp;iadura,qnia eius dclationibus lædebâturjdelatorem in eius præfentiaocciderût.In cuius mot

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te fe læfum reputans, amp;: conftifum illatû dedecus fæpe obficiens ,omnesfuos toe^ {

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^„Vonaucfcétes.amp;ülatunvAcAecuStecoXen-

VoCttraum-Suiautcratnavaxaropetvcuvav nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^^^^^^.^^^^Q^^^. Q^^ ^ ^_

to,K.aS4ncTOSvdwroY’?^^7® c^nevas defacAvobtvaua qaoA optabat. U0üt,lt;\aUavms,ïnNotaAv^is,Kc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^Y^^^yj^j^^^taAKgarenos,

InwrimawemKex Garfvas aftwrapus fee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exexcitaxa Aeftvaar ent, rcgnuia

WusetWaadete ,Nt(ecacoatxa€xatte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ïcfponActanaCataKex effes,

Wsamp;faum eb poWceas (c Aaiuxam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ nbsp;net Aiiata nabis Aabis gt;Ho-

tc^amübifetaatetninitnepotaiih •. qao nbsp;nbsp;nbsp;r p^^^ftianotum pattiatn temUetut,

[ r\oxiwmumcnïnancxibas,(eAActpeaatna . ^^ç^j^çç gj-j^^PottagäHafetc-\ quot;^ (^'M.XapWciconfüCvonccótxvtasccepvtptoavn nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ^j^^^^^j f jätet eiasinloco

\ nbsp;nbsp;nbsp;tepx^asXotapiatinvaoccapaait. Cav “’^‘^^^^ ^^^ ot Avnatant, amp;nbsp;inito ptxbo, vidas

DeobftdtowtZaworæjô'SÆncwRe^isworte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C p

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« tpuatnratata vaVaitetiata accapare,ia-

k nbsp;nbsp;nbsp;n^CN^Kitsitaaaeïuttatntegntstcuan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Pç^-^^^g^^^^^^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feaamp;fotoiibus,eo quoA ^^^^°^^° ^^eftZamatenieia ,Sc abbAiano

1 WiÏwvbaWgibascongXobattsvtbetnagft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ç^^^^ ^ ^^ ^^^ Aixaaas, SC

1 » toatWaractepitfottitetitapagnate. bea , . ^qvioAaptabat.Catn-oÄalimnXvtct tebbebaat ,ncc obtefto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^^ ciaitate cgtcAiens,cpii Ai-

(picvrrvatpiecextaminaagexcntax »SctnAcsq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viXantetnXaceapetiitincan-

ttWatMidas KA\aaXpbi,Kegeavpet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y ^j^^j^KaAetveasDiAaev

^«,Uîe^taùoneqa»^ea«ax,(etcattm ^ '-WùpiatoxitXoàonvvniintexxettvcatnptavc'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nrxacnite. Kc^aateta San-,

rV^iLViK K^ VS \XVQ weenaas ,CaVVcaaavamp;c r^aa« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ^vamp;eNaaatûRAc-^

xm,U(\ava¥lt;«.Saada�ceAwax«v®^^V^° '^\fravüsT o\exatacoaîaç,c-'^'^^\\\\\\XMsz{z\x\\ztvr^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cv vtaüasabcoxecvpc-

av;\r^^ta^iïft^àotavaaavcoacoxAaex c\e?,cxatia\v ^a nbsp;nbsp;' V -«.-^^tetfeaas;

Wavamcataav ^c^aoA’P.exSaadas Ac cvas coafc^at^ maav’R-cavaa Wo-^lt;^Wt\cAosaaacvos daacaXa AcAvaaactaax.N naca - ç^^Yo^aAtraacm.

. nbsp;nbsp;nbsp;'^;^WaîacTOotcaÇv^vacatvacoa^xcç,atagt;Scclt;M^teccv^^

V ™axa\\\ç,Ço^Ç\ivalt;\acavvxx cxxexvs AAv^ebax A V oXeuta -ç^^ ‘ jg_^,^^vtaacvvs, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oexveaXaav vet-

\ NxViottQvi;'Jà\ivaÇccxctÆvavaa\Xvabcxctaï ^acxeaemvova ^^ \ ^. nbsp;nbsp;çy^^^

^tïcwncTOnt.Se.A.Vetvus KKaû\N«à\Çcïctu%,amp;c.‘\n\ïBÇ,vva ^ (oa^evïia^ïÇ5aûa.

'^ \':o wKùotfeaamp;^itùx canotas, otaai Ave exuaT oXevava c^v nbsp;nbsp;' ç^^te ^n t vaae-

v\avîiaà\\vî.àa.Ne\^va^\vas ec^avtafeat. YtcaÇaacc\àvv.lt;\woQavcvN^ ^\ïaeaoav '^\vç,t.ç\at’K\’çvi.a\Nç.a\eateTcv, c^avAvxkfvVsvfevAco aAacane ’^^ç^ç.^y^ç^coWoeV'^û. ^v% Sawcvv'vav.ex\v.aav aaadaxet. 'Veuasaatem Aaxwe.a^^'A ^^^ ^ ^ y^'^^'^V^^ ^W^vava lO^evaanv^atato ea^ae vaterVeca •. Sc aA wata V^^^^taivaataaaVvaavtaavoieSz. caatataaWvNcaveatca gt;lt;\

decollauitjfcdviaaliaaliisvcnientibus fecretumnon latuitAlmenoncm. ctro veroAflunigreflu tertio procedenteVrracaîReginacnunciusfupcriienit,qui, vt faólafuerant omnia, nunciauit, amp;nbsp;ille feftÄusToletum rediens cepit Aide on o infcioitinerinecefTariaprxparare.CumquediealteroCaftellanorutnnuciusa uenifler,amp; Regi negotium indicaflet, ipfe amp;nbsp;Petrus Affurii dubitabant, ne i mcnoninunciumreuelarent,Regem caperer,amp;padagrauiapoftularet:veluce' latent,amp; ipfe alias poflet fcire, hoftilius defæuirct. Et dum ipß tali dubio teneren tur,Rex Aldefonfus confidens in domino ficrefpondit:Honorifice me recepit, necelTaria liberaliter miniftrauit, amp;nbsp;vt filium me tradauit, quomodo eum celare potero quæ Dominus mihi fecit famp;accedens ad eum, quod per nuncios accepe-rat,reuelauir. Almenonautemhxc omnia iamfciebat,amp;omnium viarum tranHquot; tus feccrat diligentiffime obferuari, vt fi co infcio vellet abire, ab obferuatonbus caperetur.Cumqucaudifletquxdixerat Aldefonfus, fadushilarisfic refponflii-Gratias ago Deo altiffimo, qui me ab infamia liberate, amp;nbsp;te a pcriculo voluit eu* ftodire. Si enim me infcio aufugifles,captioncm aut mortem nullatcnuseuafife' Nunc autem vadc,amp; accipe regnum tuum,amp; de meo accipe aurum, argentum,«' quos,amp; arma,quibus poffis tuorum animos complanare. Cumque inter eosmu ' ta amicabilitertraólarentur,in ter cætera hoc excgit,vt Rex Aldefonfus iuratnen* turn fibi amp;nbsp;filio fuo primogenito,quod de fccuritate fecerat, innouaretf amp;nbsp;eu ne- | ceificasimminerer,contravicinos Arabesadiuuaret.Etipfeamp;filiuspnmogenimS'' Aldefonfo fe fœdere limiii obligarut. Etat autem minor filius de cuius fœderenil dixerunt,nec Aldefonfus fuiteiinaliquoobligatus. Hisperadis Almenoncu® maioribusgentisfuævfque admontemde Velatomc Aldefonfo regaliterconn* tato dedit munera amp;nbsp;pecunias,quib’ Aldefonfus Rex inclytus diâo vale, in fu®’ mitate montium ab eis difceflit,amp; fuis fœliciter redonatur.

De/»bli/nationeAldefoftJi in Rekern,amp; de'vxoribf/samp;fitabuietffs. Caput XXI- (

IE N S itaque Zemoram cum Regina Vrraca,quç erat prudens amp;nbsp;piisopc' . ’ ribusdedicata,habitoconfiliodiligenticœpit inoperibus iuftitiæ exeteenq Caftellanietiamamp;Nauarriadipfumilico conuenerunt,amp;anteomniaiuramen-tum(vtdiximus)exegaÉunt,quodnonfueratconfeius mortis Régis Saneufratm fui. Sedeumnemo velletabeorecipere iuramentum, ad recipiendum feobtulit folusRodericusDidaciCampiator. Vndeamp;poftea, licet ftrenuus,nofuitineiiis oculisgratiofus. EtRex Aldefonfusobtento regnoquodperdiderat,amp;:etiamtC' gnisfratrum,omnibus accIamantibusViuat,Viuat,omneseicommuniteriura-At/îiioi uerunt,amp;accepitimperiidiademaæramillefimacentefimaprima.Trigintaan-norum, amp;:feptem menfum état, cum regnarecœpiflet,amp;regnauit quadraginW tribus annis.Hic habuitquinque vxoresfuccefliuelegitimomatrimoniofibiiuii' , das. Prima fui t Agnes ; fecunda Conftantia, ex qua fufeepitfiliam nomine Vm- f ' cam,quæfuitvxorComitisRaimundi,dequaipfeRaimundusgenuitSanciamamp;-Aldefonfum,quifuitpoftcalmperator:tertiaBcrtacxTufciaoriunda:quartaE‘ , lifabet,cx quagenuitSanciam,quaefuitvxor Comitis Rodcrici,amp; Geloiram,quî j duxitRogeriusRcxSiciliæ. Hic Rogerius fuit frater RobertiGuifcardi,amp; filins i Tancredi de Alta villa,qui venions a Normania Siciliam,amp; Apuliam,amp; Calabria, amp;Capuam occupauit. Quinta Beatrix ex partibus Gallicanis. Habuit etiamalii vxorem quæ Ceida, poftea Maria fuit dida. Habuit etiam duas nobiles concubi-nas,vnadicebaturSemenaMunionis, ex quagenuit Geloirâ,quæfuit vxor Rai-mundi Comitis T olofani,amp; ex illo Comitégenuit Aldephonfum Iordanis,quifîc diâ:us,eoquodfucritin lordanisflummebaptizatus. Ipfaenim cum viroinSy-f riam transfretauit rempote illo quo exercitus illc magnus procedens ex partibiis Galliarum,iftoRaimundoComitéduceaeprçuiocum Epifeopo Auicienfi,Ie-rufalcm, Tripolim, amp;nbsp;Antiochiam acquifiiiit, bottante amp;perfonaliterin Galliis amp;nbsp;Italia prædicance beatiflimo Vrbano Papa fecundo, qui primusfubRituiteun-tesin fubfidium terræ fandlæ in dextro humerocrucis fignaculo infigniri. Et ea-deffl

as«ï,,lm,ms,confohnoncmVachn,mx,auz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ün\uix

W«tamp;tQa?,nammusk\dctonVusAex^ eatoiis maffniamp;cauiteumintimoroi ï^^^%i’cv\ilt;ixninoinucnit^ïatiatninocuUs’-ï nbsp;nbsp;c^^’^^ ^daiaTeïegnum,cxtetrai-

. v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inwoïüïft,î4mvopn\o(uoe\eç,ixeumie nbsp;nbsp;nbsp;,^^^^^^j.^.Xebas,reftaurare(anaa,

. \ nbsp;1^ nai:tWKos,condndeïcadueï(anos,w^ V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^^^ ^jï^osenitofcedeïc

\ | nbsp;nbsp;nbsp;WveM,c\im\vma€œàusaà\umnnonAn\ nbsp;’^^^ xXdcfonfuscowraenmpïo

^ teteàxWoiptoçetauit, ^'^’^‘V^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A efonfus nnuciauit eidem, ^nod ia

wn\rai\ii^:\i^endiumadncnire.Sedi^exn.v nbsp;nbsp;nbsp;gj. keffer am inxer cos .Tune M-

z\\i.^^xx\vxix\zx!À^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'amp;amVgt;oinxxanxes ftnes Cordnbx

ratrvoaoctviubdenm a^ionibus ^xadatuta » nbsp;nbsp;nbsp;æ^^^ vxexevie; ad çr o pria fœW-

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qra'axacxdbasamp;cinccndusvaaaaexunx,^.^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;^^1 oXedamvbnsinfe-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z\\z\z^tz\,z\{^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r bft.aBxian\exnaxxibusGa\-

. , nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXIII.

■gt;'V^° eXexano QvdaNÜsfxaxmamp;c çaixis VRàxadvOtxxs^o’dîranamp;vaXaxe^no ÇnbÇtumxuxA^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to^an?,axm

_ ^/kWçaoTv^xxÂxxaosîidc-\’»kNWxgt;cçxÎD\!amp;c\MtùvfeN emebaxw^admxnuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtxaexenxm ,amp;ca

\’^ Itvù. C^^v^tóÇt\\Vv^e^\Vï^x\\o£^^^ vcutxmw, cwvxvc.o'ôï^.nowevmccvva, to^w^xxttU'ix.xckuracxom\\\'b\i%^îctùVivxsxe^vÀExK ,2lt;^x\ï^Ç.% î^-'i wxàcmxA.s e-'MSbxixv’^txx^itaTO. ttxxxxoxxwreCY oXtx^xvanx .,Ç£^e,x c^uaxwox xnx\os‘\à.\'ç\»vù\v\xw-V'ÂCCt’Sv\i^.^x\\CtXC\\\\X^S CMuQtîls£\X'ÇÇ.XCxÇ\l\O’Ç\ÙCWÙ'a.C\V\\tÂXCS,X'iWiCX\XOX'3iW-

WwVÇVN 'amp;'i.V\lt;iïvt CQV\.XV!\\\'ai\\O\\ 'ÇiOXVÀXN Vamp;.WjXïViWS WOXV C^XWt •LxVsX'^ K\^Ç,^QXV W^ VÇ^WX^ ^XX^V^\tXamp; COW’gC.t’^'XXO ÇXtXC\X\x\\\E.XÂXO ,

P R/tpibus aha licet, afnplo^ßiu populoß, • ƒ CircumdanteTagorerum'virtutereferta, D ricluw^lacarensinuillaßdeilithoßi.

C Ab/(la,Secobia,Salmantica,Publica Septem, A Cauria,Catfca,C0lar, iß ar, Medina, Canales, P rlmus,0' rlntetutn,Magertt,Atentia,Ripa, T Ofima cum Fluui0lapieiufn,P'aleranica,Mattra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i®

A Afcalona,Fita,Confiera,Maipueda,Butracum ri^forißne fine fito modulantur ouantes: Aldephonfi tui refonentJuper aßra triumpbi.

Araiïi} CepititaqueToletumxramillcfimaccntefimatrigcfimatertia,multispadioni- l bus intcrpofitis,videlicet vt Sarraceni haberent plene amp;nbsp;intégré domos, amp;nbsp;poiTef- J fiones, amp;nbsp;omnia quæ habebant, amp;c Regi remaneretpra:fidium ciiiitatis euro viri* j dario vltrg pontem : reditus autem qui antiquo iurc dabantur Regibus, ei pcrfol-uercntAgareni,amp;:etiam quod maiorMezquitaeisin perpetuum remanerecSic* que Rex adepto praißdio amp;nbsp;ciuitatis dominio manfit ibidem pro ciuitatis tuitio-nc magno periculo fe exponens. Fuit autem capta in die Vrbani Papa amp;nbsp;martyró ^^ odauo Kalendas Iunii,viccfimo anno regni fui ,amp; quia de ciusintentionedubiü adbucerat,diftulerunteledioncmPontificisinfuturum.TuncRexinvrbercgi3 ftatuit tb ronumfuum, donee fecur um prxfidium Habilite t,amp;gen tem Hdei con- ’ firmarcr,amp; eledionis populus prxualerct.

' -^ablfidoroamp;LeandropontificibuSjquodcutranflationeamp;literadiciturTü-]etanum,pcrtotâHifpaniamfcruabantur,adinff:antiamvxorisfuæRegina:Con-ftantixquæeratde partibusGalliaru,mifitRomaadGregoriü Papam feptiroü, vt in Hifpaniis omiffb Toletano Romanum feu Gallicanum officium feruaretut Bernardus autcmToletanæecclefixelcdus fuitde Agencnfi territorioonudus, fcilicctdcoppidoSaluitatis. Hiccumfuiflctabinfantia literatusomiffbclerical gt;nbsp;militiç fe afcripfic,amp; poftmodum infirmi täte coadus in monafterio iamffi A uren- . tii AuxitanibeatiBenedidi regulæ fumpto habitu fedicauit,exinde vocatusab FlugoneCluniaccnfi Abbatecumeo laudabilemegitvitam. Deinde curoRex Aldephonfus vellet fandorum Facundiamp; Primitiui excacauiaquamdiximus, , monafferium ampliare, mitrit ad vcnerabilem Hugonem duniacenfem Abba-item,vtcivirumprouidumamp; religiofummirceret, qui in prædido monafferio fandorum Facundi amp;nbsp;Primitiui Abbatis officio fungeretur, amp;nbsp;ficut in Galltó illud

®Hi[pjivüsptxûàeict.PiX(iiÊtus auictn Abbas OuniacenûsBernatdum quem oWinaitaûsmeritumcbaïumbabe»at,cumalüsmonacbisdcftinauit.Quimox tuiens fadas Àbbas, omnibus fe exbibuit amabiiem Sebenignum, adeo quod twDeus omnipotensToletù Cbtiftianx reftituit^oteftad, moppie pou mo-iicuminuiuallumfuitdeàusiuAtcbiepifcopumôcpdmatevm.CumqsKexad çatUsbedonisiuiffet^ipfedeftusRegina Couftanuaborunte afeurs müiubus CaùWumaioretn Meiquitam ingreffus eftT oietana, e immata MaWùwedtaluTiaamp;dciCbtiftianx,amp;inmaætiturncampanasadconu^^^

\Q cationemamp;idiumcottocauit.Q^odcurnadKegu nounaperue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Ae'MeT.

»««.«,Kt{m»mgt;^uuu«.lt;,«u. mvv.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idet maTOtes Si minores cura (.»«UmtomTotonoramMlb^V« Reïiobmamewetunt.Cumeç WsttsxoribusinvasoqmMasamdicuu^^^^^

c **Nonvob.smOTiafaaaf««^^^^^^ uWiMiteciKtoiefticnonporer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xubesaotem« «amptuden-

V « «.dtoamvodbusteftexttToîbnbosc“““ Aiibcs inbanc modum ç«-A ImtKtxsKipaMBrofabteuittnens^ é^copus duxtevtineq« eft les«

’ nbsp;nbsp;nbsp;outamp;cœpcïunfsbcncnounous,quoà A .'umbdeiCbriftianinospetcudentv-Nçîamp;x,amp;^anïaWmusncascius,obxv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^ cûmuspetpetuo odiob, Sû

vwUôiuimusafçEdcxciuïamenu.Hïs audin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^„effusvrbetuïegiam,

^'ixpxxfcnxauxx ,?iCGxegoxxo feptimoNUtuNuiuct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ amp;j.beuÆue îufee-

Wxnfecun^uxubde KpoboXxeafubbuutu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;azntxmasxAbxtutusUx*

\V'iseonfecxaùouexu ,pa\\xuxu ^amp;tpxxu\\egxuxu obuu , ? caoïaïuxedxeus abide

^^ Wxuxu^Kpobobexfcdxsbeuedxa^nefuteepxa^Sipe . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vüWsceU-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aptiUixmVmi O au\\,?lt;.fau8tx exuevs.btbeaxxSxepbau p . ^^^us amp;L pxe-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bxaaaxt.ttdebacouuocadsbpxfcopvsdedxeauxx^’ScxUxuawxaa ^^ ^^^^^ç^^^g^

ào^xt^Msjàasc^asa fede kpodobea axiuXexal^bt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç_\3e,uebcus\exaxut

paxxuxaixK(ituxux.befauxvsobx.u\exaux,eo\\oeauxt,qüo’c'^^''^quot;° ^ .^^j^y^cpùbusùduus popu\usQkxamp;\auus.NexuxuquïaVdcaxdus\egatustegexeoaxx^^^^^^^^^^^^^_

^ nbsp;nbsp;nbsp;\^ ta\iXc,xe\x'giQnt?£auxox\x.axeeoxupefcu\tatxeuxata^adeOO^o ^y^ixuaute xeuoca-

» xlt;xix\epxmxus ,îvùxab\ xbauobuuxuoV ouüdcexeuocaxvxs. ^ i^Y^{.3^tvuruo€xcvuxu Xiöxvexnt\et.\x,%ï^.pop\d.usxoüusVXdpau\xtuxbaxutigt;eoquod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;püruaxe^jXegaxo» XÂàpw aXe^^xo amp;l pxXueXpe co^ebauxux ^amp;c daxuxo die »y^^^s^^^^j-^xu^eXeto ,uù\v-

trarium,minis amp;nbsp;terroribus intonante. Ad hoe vltimo res peruenit militari pert -nacia decernente, vt hæc diffenfio duelli certamine fedaretur. Cumq5duo mi i tes fuiffent cledi,vnus aRege,qui pro officA Gallicano,alter a militiaamp; pop“ ‘^ qui pro Tolctano panter decertarent, miles Regis ilico vidus fuit, populis «« tantibus quod vidor erat miles officii Toletani. Sed Rex adeo fuit aRegina ton ftantiaftimulatus,quod apropofitonondifceffit,duellumiudicansiusnone c. Miles autem qui pugnauerat pro officio Toletano, fuit de domo Matantix propt Piforicam, eufus hodie genus extat. Cumq5 fuper hoc magna leditio in militia '

in magna ignis congeneponerentur.Etindidoomnibusieiuriio a primate, Ifg^' to jamp;clcrojamp;orationeab omnibus denote perada, igné confumiturliberomci* Gallicanijamp;profiliitfupcromnes flammasincendii,cunâ:isvidentibus amp;nbsp;Dominum laudantibus,liber officii Tolctani illæfus omnino, a combuftione inccn-diialienus.SedcumRex effet magnanimus,amp;fuæ voluntatis pertinaxexecutof) nec miraculo territus, nec fupplicatione fuafus voluit inclinari, fed mords fuppi* cia amp;nbsp;direptionem minitans refiftentibus, præcepit vt Gallicanum officiumino-mnibus regni fui finibus feruaretur.E t tune cundis flentibus amp;nbsp;dolentibus in^c-uitprouerbium :Q^ovoluntRcgcs,vaduntleges.EtextuncGallicanumomcH umtaminPfalterio,quaminaliisnunquamantefufceptum,fuitinHifpaniisob-feruatum,licet in aliquibus monafteriis fuerit aliquâto tempore euftoditû, amp;««• '' am tranflatio Pfalterii in plurirriis ccclcfiis cathedralibus amp;nbsp;monafteriis adhut hodie recitatur. Ricardoitaqs legationcpriuato, primas Bernardus cœpit inHi-fpaniis ecclefias ordinäre.

De ßhißnate clericorum, dgt;' ‘^f ff^if^ priwatti, (^ de bo/iis virti aGa/ZUsduifif, Caput XX FIL

ÏSDEM diebusfandiffimus VrbanusPapa fecundustadus dolore cordis,f'’ “^quodab AgarenisHierofolymitana ciuicas tenebatur,perfonalitcr verbum crucis cœpit omnibus predicate, ficutfuperius meminimus nosdixille. Eiusin-dulgentiis prouocatus venerabilis primas Bernardus de clericis indigenis Tolt-tanam eedefiam ordinanit, amp;nbsp;affumptis ad viam neceffariis, crucisftgnatulo iæ fignitus receflir a propria ciuitate, volens cum exercitu de quo fuperius dixinuis, in Syriam transfretare. Cumq; vix effet tribus dictis afede propria elongatuself nciquosineccleiiainftitueratjftultelocutidixeruntadinuicem primatem luum nunquamdeextero reucrfurum.Vndefpiritumalignitatisamp;inftpientiæinfljni-matialiumeledioneindebitafubrogarunt,amp;primatisdomeftic9seieccrunt,lt;ï‘'* gradu concito dominum confequentes, prout fadum fuerat, intimarunt. At«-1e non immerito admiratus Toletum rediitin audoresfceleris indignatus :quo’ cumeledo fuonon tardiusdegradauit,quamipfi celeri præcipitio inthroniza-uerant maledidum,Stollens aliquos de monachisfandi Facundiin eccleliacol-Iocauit,ne interim dum rediret,ccclefiadiuino officio fraudaretur. Ipfc veroeff-ptoinnere Romam iuit. Sed cum ad fedem Apoftolicam perueniflet,probibuit eum dominus Papa Vrbanus, nc procederer, fed in tanta nouitate ad ledern pro-priam remearet,ne paftoris abfentia nouella plantatio periculo fubiacerct. Cum-que eum a voti amp;nbsp;crucis propofito abloluiffet,ipfe per partes rediit Galliarum, vb eligens de diuerlis locis viros honeftos amp;nbsp;literatos, necnon amp;nbsp;inuenes docito quoshabere potuit,inHifpaniam fecum duxit. De Mofaico duxitbeatum Gi-raldum, quem prius cantorem in ecclefia Toletana, poftea fecit ArchiepÜto-pum Bracarenfem. De Bituricisfandum Petrum,quem prius Archidiaconum Toletanum,poftea fecitEpifcopum Oxomenfem.De AginnoBernarduiUiQrii P fuit cantor ecclelix Toletanæ , poftea fecit eum Epifcopum Seguntmum, poftea Archiepifcopum Compoftellanum : amp;nbsp;de eadem ciuitate Petrum, qui fuit iuuenis nutritus in ecclefia Toletana , poftea Archiepifcopum , poic-ea Epifcopum Secobienfem : amp;nbsp;alium Petrum,quem fecit Epifcopum Palen-tinenfem ; amp;nbsp;Raimundum, quifmtpriundus de Saluitate, amp;fecit eum poft wa-

DE REB. HISPANIÆ LIB. VI. 145 turn Petrum EpifeopumOxomenfem, qui poflca fucceffît cidem inccclcfiaTo-ictana:amp;Hieronymum de partibus Petragoricæ, quern tempore Roderici Cam-piatbtisfecitEpilcopum ValcntinAn, fed in breui ciuitate deperdita eum domi-nusBcrnardusmetropolitanus eiusamp;primas in ciuitatepofuit Zamorenfem, vt k ^^9^^ nondumfuerat necEpifeopus, nececclefiaca-tncdralis.Duxitetiamde eifdem partibus Bernardum, quern poft mortem Hie-lonymi fecitEpifeopum in ccclcfia Zemorenfi, amp;nbsp;ifte fuit primus proprius Epi-*copus2emorenfis.

Hicerataftucus amp;nbsp;verfipellis,qui cum uocaretur Burdinus, faftus Epi-‘^opWiCcitfeMauricium appellari, amp;immemor fidelitatisamp;gratiæfan^lacre-OMïtionis, Vrbano Papa fecundo viam vniuerfic carnis ingrelïo, acceffit ad Pa-‘^naJemPapam fecundum qui prædicto Vrbano fuctat fubftitutus, amp;nbsp;magnum ponduspecunixfecum porcans, promifit domino Pafchak Papæ lêcundo noui-ffdnftitutomagnam pccuniamfedaturum,6 remoto Bernardo qui eumcreaue-rat,fierecipfe PontifexToletanus.Qui nequitiam eius ineoquod deliquerat vo-lcnspunire,accepitpecuniam,amp;cum pofteapeticionefrultrauit. Cumq; eo tem-poreecclelïaperlecutionegrauiflïmal^derecurjCpquodlinperacorOthoprxdi-diimPapamcaptiuatumcumCardinalibuscarceri mancipaifetjidemBurdinus dolorepecunixinftimulatusadfchifmaticum Imperacoremacceflit,ciusfamu-hruifedefpondens.Cumqjdealioeligendo in PapamImperator tradaret^atten-densBurdiniaftutiam,mox præcepiteum eligiadculmen Apoftolicæ dignitatis, amp;fadusPapa,immo venus Antipapa, Romamingrediturimperialiporentia comitatu5,amp;inecclciïafanóliPetri,vtPapa,refcdiijamp;:folenniacelebrauit voca-wsGre^otiuj Papa odauus. Cumqj diuina gratia adiuuante Pafchalis Papa car-JO ccretncuafilfct,perfecutione coadusper maritiinaamp; Apuliamferebaturincer-tus,ibiq5diudeg£uSjVtexul,perfecutionemconftantiirimetolerauit, amp;Caietae dicjfurobiiflc.lbidemqjfuitin papatuGelalius fubftitutus quifcripfitToletano primati,iïcutineiufdem Papæinuenitur regefto,epiftolam fub bis verbis : Gela-ImsEpifcopus feruusferuorumDeivenerabili fratri BernardoToletano primati amp;ca;tcrisHifpaniarum Epifcopis.Nonlatere credimus fraternitatem veftram, qualiterfraternoftcrMauriciusBracarcnfisEpifcopusieiadiuhabuerit.amp;quo-modoecclefiamfuam dimifcrit,amp; quomodoRcgi excommunicato adlixfejit. ll!udctiam,vtopinamur,noftis,quodaprædecellorenoftrofan(ftæmemoriæPa-fcbaliPapain concilio excommunicatus fit, amp;nbsp;quod Bracarcnfi ecclefiæ fit man-4® datum,vtpaftorcm fibialium prouideret.Nunc tandem per Regis tyrannidem H longumeleftionis mexfpacipm incubilefandæ matrisEcclefiæ feingeffit. tdtoqjfraternitativeftræmandamus, vtadeledionem in Bracarcnfi ecclefiafa-^üdamfolicitudine charitatis debitæ opera præbeatis. Ipfum veto Mauricium ^^tiiiimunicatum,periurum,amp; matris ecclefiæ conftupratorem,cæteris ecclefiç ''Wicetis.DatisCaietXjodauo Kalendas Aprilis. Er idem Papain Gallias J?’“^LugdunideccffitinPontificatuannicirculovixexpleto:amp;huicfucccß« ®xtusfecûdus,quieratArchiepifcopusViennenfis,fraterRaimundiCom-itispartisAldephonfi Imperatoris Hifpani. Hicmox paccformata debitæ refti-tuiturdignitatis amp;nbsp;Burdinum iam ab Imperatore abiedum Sutrii conclufit obfef-

1 ‘ttni(xcaptum,amp;depofitum Calabriæin monafteriofandæ trinitatisdc Cauea captiuitatiperpctuæmancipauit, qui ibivixitferevfqs ad tempora Eugenii Papæ tertii,aquofuit quartusdominus Alexander. Vndeamp;in fccretariopalatn Con-ftantinianihiverfus reperiuuturinfcripri:

EcceCalixtus,hoiiörpatrix,decus imperiale, 'E^e^uam Bt/reUnum ^am»at,pacem^j^. reformat.

Hos inquam prædiôtos viros literatos, prouidos, amp;nbsp;honeftos, primas Bernardus per Gallias tranfiens in Hifpania fccum duxit, amp;nbsp;eos in Toletana ecclefia canoni-cos ordmauir. Monachos quos ibi reliqueratlTanéliFacundi monafterio,amp; c^ cis quos fecum duxerac, vt fapiens architedus, fundandis ecclefiis prouidit primaria fundamenta, quorum folersprudentiaamp;honcftareligiocaufamdotationisamp; incrementi ecclefiis præbuerunt, ficut adhuc hodie pater in priuilegiis pofleßiO' num amp;: libertatum quæ ecclefiis fupra didis ob eorum fanditatis reuerentiaai principes indulferunt.

CV M ergo primas Bernardus ad federn propriam rediiflet,caftro quoddicitur Alcala, vix expugnabili obfidioné parauit, amp;nbsp;incolae qui eidem caftro immi-nerct, caftrum aliudobfirmauit. Demumqj fame aifedi loei incolæ per deuiaau-j fugerunt,relido caftro venerabili Bernardo primati, quod adhuc hodie in Toletana: ecclefia: pofleflionibus numeratur. Rexautem Aldephonlus acquifitaiani vrbe regia amp;nbsp;munita, reftauratis oppidis amp;nbsp;ciuitatibus extremoru m Dorii, incr-tiæinfciusSarracenorumpatriasperagrauit, locamunitioradiruens,amp;planadc-uaftans, adeo quod fibi coegit feruire cifmarinos Arabes fub tributo. Et cum tanta gloriaemineret,in priuilegiisquxperfonis velecclefiisconferebat,Imperato-1 remHefperia: fe vocabat.In diebus eins Rodericus Didaci Campiator, qui ex caufa quam diximus, non erat in eius oculis gratiofus, conferta manu confangui-neorura amp;:militum aliorum propofuit per fe Arabes infeftare. Cumque verlus frontariam Aragoniteperueniffet,congre{ruscum RegePetro Aragonia: obti-nuit contra eum,amp;ctiam viuumcepit, fed continuo manumifit.Etinde prüfe densperuenit Valentiam amp;nbsp;obfedit. Cumqjadfuccurfum Valentiæ Buchar RfX Arabum cum exercitu adueniflet,inito certamine obtinuit Rodericus,amp; Buch^r fugit vix vitærelidus,cæfa tarnen ex fuis multitudineinfinita.Et incontinentie uitas fe reddidit Roderico, amp;nbsp;earn liabuic quoad vixit, amp;fuit in ca Hieronymns dequodiximus, inEpiieopumcanfecratus a dominoBernardoprimatcArth'--epifcopo Toletano. Sed poftea mortuo Roderico Didaci,fuitciiiitas iterunt ab Arabibusoccupata. Corpus autemRodenei Didaci inter infultus Arabumiw’^ fuis fideliter amp;nbsp;ftrenue deporcatum ad monafterium fanâi Petri de Càrdtgna, v t hodieetiamquiefcithumatus.

T Tls diebusRexGarfias cœpitin vinculisargrotare.Quodaudicns RexAïdf--*^phonfus doluit vitra modum. dïligebat enim cum, amp;: quia filium non ha e bat,propofuerateumfubftituerefucceflbrem,amp;:quamcitoToletoredntï^vin 42 culis abfoluiftet, fed verebatur ne cum eilet iqfolens, in regnis rebeHiaexcitarcf-Vndefecit eumliberiori cuftodiacuftodiri,amp;placita indulgeri.Etcum effecin firmus,amp; fanguinem minuiftet, præcepit Rex, vt a vinculis folueretur. Ex quo 1 piê ait : Deus noluit, vt in vitafoluerer, abfolutionem renuo raorituru$,fcdrogo amp;nbsp;mando fororibusmeis,vt mecumcompedibusfepeliantLegione.Cuniq,euni duccrent Legionem, prout prxceperat, a fororibus amp;nbsp;pontificibus qui conuene xr41117 rant,ibidem regiofunerecftfepultus,anno xvi.regnifratris,xramilleh‘^''^^^? tefima decimafeptima.Etinterfuit etiamReneriuslegatusamp;Romanxeccci| CardinaliSjibidemqjcelebrato conciliocumBernardoToletanoprimate,mt tadeoffieüs cccleüæftatuerunt,amp;ctiamde cæterobmnesfcriptoresomi ƒ ƒ-raTolctana,quam Guifilas Gotthorum Epifcopus adinuenit, Gallicisliterisvtc rentur. Poft hæcobiit Regina VrracaFernandi,amp;:fepultaeftLeglonc.

WOrtvis autemvxoribus quashabucrat fucceffiue, Agnetefcilicet,Con-ftantia,Bertajamp;Elifabet,duxitCcidam filiamAuenabethprincipisHifpa-knfis, quxpofteabaptizatadidafuitMaria. Hçcauditis magnalibus Aldefonfi, licetnonvifum,vehementi tarne defidcrio adamauit, adeo vt fidem Chrifti fufci-pcret,amp;caftraqux fibi pater dederat, Regis Aldefonfi dominio manciparet. Ca-uautemqusevirodedit,funtifta,Caracuei, Alarcuris, Confocra, Mora, Oceania, nrdia,Vclefium,0pta, Amaflatrigo, amp;nbsp;Concha .Ét fufeepit ex ea filium qui '^ ^quot;^'“^'^ocabatutjquera ComitiGarfix de Capradederat nutnendu.Etde con-oloccfi Auenabet vocauit ab Aphrica Almorauides, qui in gente Arabum te-wmne temporis principatum,vteoruniauxiliovteretur contra Arabes eiß-ft^'^^^ ’‘^‘■^‘^^’^^^^'^’^^‘^^^'•ïenit. Namcumipß in magna muleitudinecif-Woeperunt Auenabeth grauius infeftare, adeo quod cum in quoda prz-ciimquia filiamamp; cadra Chriftiano dederat,

' nïnum.Cumq}Vandalutiieorum potentiam perpendifTentjadinuicctn tra-weruntjouideffet gratius, aut Chriftianorum porcos,aut camelos Almoraui-

^tßra^e Chrißtauorum ia Sacrait^, amp;nbsp;'viHoria Aldefonßia prouia-daHiJpakaß. Caput X XX IL ♦

Q0NGR£GxTiigiturAgarenicœperuntinuadereChriftianos,amp;efFufi funt '^P^*^tetræfaciemvtlocuftæ,cutnq5venifrentad locum Caftellæ qui Roda i^”f*®^^”®’^®^®“ duo Comités, Gardas Sc Rodericus. Et in congrefluin-c uvtrin(j;multismilitibus,tandem îuccubuitexcrcitusChriftianus,amp;ma-dietuniV^^^'^f*^^^^^^’^^°^’^ plurimisconcrematis, Agareni cum fuperbiare-iO ercitum ƒ Aldefonfus dragem huiufmodinon Icuitcrfcrens iterumex-ouem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’°^^“’‘’^e'^5exercitui Agareno, qui cum fuo maximo principe tusi 1 ''^^°®eninumvocant,exoppofitöegrefluseft.Cumq5amboexerci-in °^oquiSacraliadicitur,concertafrent,demum ceffit populus Chriftianus, lius bd^ft ^^'■^^’^^^ P^’'”^’^’^^’^°^ ^ ^”^* ‘^®Chrifticolis pcricrunt,quod il-Rex Aldet ^^ ^ memoria quafi in prouerbium adhuc extant. Fugatus itaqj ftematus^ p'f^^ d^^'''^'-°'-'''diorixeoronauerunt, non fuit tarnen animo con-Und’ *j ’^®^“®P^^fuis,amp;conuocatisde omnibusregnis omnibusconuo-^.^'^S^ificoad vidoriameleuato,eodem annofaciem contraHifpa-^it nbsp;nbsp;d ^'^*^’ ’’‘®®“^4“® Bxticam amp;nbsp;earn partem Lufitaniæ qnæ fibi non iub-40 i:\'^*'æ '^’^®^^donibus, amp;incendiis fie omnia deuaftauit, quod horum fuga, '^^^°”^ fœlici commercio mutarentur. Et licet Amiramomc-^°^^^^^eretcum ComitéGarGa OrdoniiChriftianos,nontamenau-^^P^°^^’’’'’^“®^®'“*®^^*’EtRex Aldefonfus reuerfuseft prxdaamp; viâo«

^gi^'^P°^^^°’^®5^ bellaplnrimaRex Aldefonfus Iongæuusdegeret,amp; pfoprion*'^^^ confraélus infirmitatibus amp;nbsp;ætate, Amiramomeninus qui Hali P xiinii$jfç^®®*^’c®^^^'îf»vcnitVclefiumobfiderc. Scd Rex Aldefonfus (vtdi-^’^cio adbti^^'^^^^'^æ^ ^°^ permiffus, mifit Garfiam Comitemcum filiofuo ^defiuD) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^cum eis magnates amp;nbsp;milites regni fui. Cumqj propc

®'ptïij3|ç^*^*®‘^®’^^’^^’^'^accnorura maxima multitudo quç iam obfeflis V cîe-*’^lgt;uscon*^’^°^^’’^^®’'’®”^®^ ^S^^ditur ad pugnandum, amp;nbsp;hinc inde difpoiitis

i4lt;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ROD ERL CI TOL ETANI inualerc. Cumqiquifpiäcquum cuiInfansSanciusinfidebat,gcauiterviüncraJ-fct,Comitidixit:Pater,pater,equüscuiinfid^.efipèrcufliiS.CuiCötncs:! r? larc, quia te criam ferient fucceffiue: amp;nbsp;in continenti ceridit cquus qui fuerat a ciatus,amp;: Regis filio fimul cadente,Comes defcendit,amp; inter fe, amp;nbsp;clypcum, pa^ uum collocaiüt, cæde vndiqj perurgente. Ipfc véro cum eflet ftrenuus, amp;nbsp;c yp^ paruumtutabatur,amp;vndiqj irruentes cædibus repellebat, fed pede iuu gw amputate,nonpotuitampliusfuftentari,amp;incubuitfuperparuum,vtipfe,qua pucr,antca cxderetur. Cæteri vero magnates amp;nbsp;milites Chriftiani qui morns pc riculumeua{erünt,fugientesamp;vióÜvidoriamediigerunt.CumqsComes aj . fias Fernandi,amp; Comes Martinus, amp;nbsp;alii Comités amp;nbsp;ifiagnatcs ad locum qui nue Septem Comités dicitur,perueniflent,eosArabumfequelapræuenit.Etfeptc'’^ de magnatibuscum multis aliis ibidem occifîs,occifionis locum vocauerum ra bcs Septem porcos,qucm poftealocum Petrus de Franco Commendatoi Vc en fis mûtato nomine feptem Comités appellauit. Comités autem amp;nbsp;magnates qui fugérant aconflidu,cumT oletum deiedis v ultibus. adueniflent, amp;nbsp;Régis pr^' rentixaftitiiTentjRexdoloreinelFabiliconturbatusfaliadixiteisrVbieftfiliusniCj us,iucunditas vitæ meæ,folatium fencôtutis,vnicus hares meu$?Ad quod Cp^e Cometiusûcrefpondit:Nobisfilium,quemexpofcitis,nondediftis.Cuiille' i* dedialiis,confortespræliiamp;cuftodia:vosadiunxijamp;ilIecuiuscvÛodiæfpcaai ter reputaui, fuftinuit, incubuit, amp;nbsp;occubuitfuper cum, vos autem relido pu^Ç ' cur veniftis? TuneAluarusFanun virftrenuus amp;nbsp;fidelisficdiciturrefpondi £• Memoreslaborumquosab adolefcentiatoleraftis,ciuitatum,amp;:oppidorum,pa trix, amp;nbsp;caftrorum, pro quibus tories fanguinem efthdiftis, amp;nbsp;quod auxiliumex tindo parue non prodeflet, hue aduenimus, ne cum extindo parue magnalium veftrorum gloriaextinguatur,fica quæa iuuentute veftra fœliciter acquin is nobisperditis perderentur.Sednec fievis doloris potuitmirigari. quantoenim taliadicebantur,tantoamplius rediuiuisfingultibus memoriafilii torqucbati^* TuneperditafuitConcha, Amaffatrigo,Opta, Vclefîum, Aurelia, Ocania, Confocra.

ALiQ^ANTo itaqj temporis interuallo videntes Comités amp;: magnates gern dolore amp;nbsp;fend o tenderead defe(3:um,inpago propeToletum qui ^^ gamdicitur, panter conuenerunt,traól:aturivt VrracaRegis filia, qua: ®‘”^“ Raimundo Comité viro fuo adhuc vidua permanebat,riuptui traderetur. tcu^^^ inter fealiquandiu traâ:auiirent,demum communi confilio elegerunt, vt oæ' Gomezoni dido poftea de Campo fpinx, qui crat potior, matrimonio iunger ^^ tur.Etquia confilium Regi proponere nonaudebat animofitatis eiusmagni centiamformidantes,quendamludæum Cidellumnominc afciuerunt,quiƒ cratfamiliaris Regi proptcrinduftriamamp;fcientiam medicina,amp;huiccon nu dénudantes mittunt ad Regem, vt qua: tradauerant, nunciare t. TuneRexqu dolore duplici ftimulatus ludxo tale dicitur dedifterefponfum : Non ti i irnpui quodhocdiceteprxfumpfifti,fedmihi,cuiusfamiliaritateintantamau ^^'^P’^° rupifti. Caue ergo ne de ca:tero audeas in mei prxfentia comparere.quo i cce ris,ilico moricris.Mea autem intercrit mex filixjfed non vtP‘^^ j^^ L^’P*?,j' ƒ Hoc auditorecelTeruntconfufi Comités amp;nbsp;magnates. lifdemdie us e o fumparuulumfiliüRaimundiComitisamp;VrracxComes Petrusde rauain a lecianutriebat. De quo quia Comes Raimundus nonfuerat in Regis ocu isg tiofus,quafieinsimmemornon curabat, fedvocatoToletanoP^’J’«®» Fæ^ . Epifcopis,amp;abbatib.regni fui,decreuit cti eis,vt filia eins Vrraca Aldeton o nbsp;g

Aragonix matrimonio iungcretur, amp;:vocato Rege Aragonum quo ®^^^^^^^’ impleuerunt.Nuptiisitaque amaraconfperfioneperaótis,Aldeton us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Uet^trislmperatorinfeneftute fuarcgni periculafic fedauit, vt nobiles amp;nbsp;igno-

PVMOVE dvitæterminusimminetet,ferc nbsp;nbsp;annum infixmitate chronicate* nebamr^Sewmen confiUo medicotum coxidie aUquamulum cquitabat,vrla‘

'0 botibusaffuetuSjexerciuofouereiurjSiQuiaDeusomn^menseiusoperaacce pur^dusobnumptoenolbcoftebilivolvritintimare.^ auoetemtn win wwb^^PQ^^onisjAorafGxtadeiapidibusqnierannna tansgra i “ nü,noncxterta,\elexiunàuris,fedexiptafubftantia api umcœpi q. q^j ^“^’itnubus emanate, amp;nbsp;tribus diebus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„„Cr Quiaudi-^«'«BinciuitaicEctrusLcgioncnfisEpifcopus^fit e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veftibus ab ec* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'«'«itgt;cu\oenmvninerfodexo,amp;populociukaus,mdm^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'«(iuatbedraiixfqne ad abate (anàilûdorivbihocacci ,? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^^^y^ac* 1 nbsp;nbsp;«sef^jmonepto

1 nbsp;nbsp;nbsp;lt;nmi, «twipCaacyuaponufices U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;-^^^ prxfisnatet. Sed motte

v\ ^«iaditadicocognouetunt,quod\utti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^.æg^^^juvn,kalen-

1 nbsp;nbsp;nbsp;ntmtbat^quateScdutdapidesplotauetunxA i ^o^J?ofuo,perieu\upaxtix,Sau-\ nbsp;nbsp;nbsp;^is\uVù,q\i\ntaÇetiac\ate{eente,tehqmtlutX Ç Ç p^s ypciusobitucxiuitlatro,

1 nbsp;nbsp;nbsp;àmbobibüs,\amentutnpauçetibus,(u(pwiaie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(xuixVaobis,€ugitNi‘-

\ Vxbmp(\tvtxdo,\atuttpaupet,conxicmt^etus, ^^^P^^^gt^ynio ptxpata-\ nbsp;nbsp;nbsp;dona,ctenitïü^a,gladius in domebteosenet atu , v pi^egeitaqucfinitoexitu.

1 tor,lt;\uol\bet quodbonum etat in luis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quiadeunt, ^1^'^^^^'^’^

1 nbsp;nbsp;nbsp;g\ox\oio^rimasbctnatduscutnmagnaxvbusc.t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. g^noxtuonoufpetabant, \ '^WasoekWt.Sed quia de tuitione ermtatts . ^^^^y cmodiple ditaue-1 yo totpüseiosadrooia^Pietiutnlan9toxum'bacunm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gQv^yetcix.Ke^nauixau-, \ tat, detultmrrr.NbiQuitus cumb^mnis amp;t laudmu ^^^.^^^^^^^^etanxut -. poft-\ nbsp;nbsp;nbsp;tem duobus annis harre viuente, ted IM anm aunts t ^^^, ^y^y^us duodecim, qui \ nbsp;nbsp;nbsp;quamxeroToletoteàiit,anmsquaàxag;mta,memmus^^^^^^^^^^^^^^ç^y^^^çj^

ŒTO Nxoxe £uaN nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^^excE^etous^eo pwa\x\x,?£xotan\iextavuBU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;\uan\ Ntbouus à tras Çucceamp;ouc prouenex , ^^^ ^^Uauxoxxxxnxucto Xucev% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e .ieWxxauvAuaxu viov^vunv

corum aliqui diu fidelitcrtenucrunt. Hzcautemcrat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ara-

Rex Sandus didus Maior fuit pater Fernandi Regis Caftell^ mAldefon-goniæ primi Regis. FernandusgenuitAldeAnfum qui ccpit 1 oietaro.

fus genuit Vrracam Reginam. Ranimirusgenuit Sancium qui ca petrus SanciusautemgenuitAldcfonfumquiduxitVrracam. Verum °æ r^, Aflunia Regc Aldefonfo qui ccpitToletumgt; Reginam Vrracam paiuu peratnutnendam. Mortuoautem Rege poftpatris exequias Regina mgr nisfpirituincitata,tcrramabftulitComitiPetroAflurn.SedRex rago Xorisingratitudinem nonacccptansreftituitComititcrramluam, qua » ^^

na in his amp;nbsp;in alus cxcedebat,Rex fecit earn in caftro quod Cafte lare dicicur c locari. Regina autcmindignantertoleranscuftodiri,vocauit min tes ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

cumquibusfuafiseuftodibus fibi dads reditum obtinuit in Cafte am. e gnates regni ab ca diuortium procuratum nullatenus approbantes varn.' tra bus interpofitis viri gratia: reddiderunt. Sed tempore procedente cum e teJlexiflet a fuis beneplacitis alienam j S oriam vfque cam duxit,imque repu i di»ifit earn fuç arbitrio voluntatis, amp;nbsp;ipfaad Comitem Petrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fuo confiliofecommifit. Tune celebrata curia terram petiit ab omnibus a lanis, quam tarnen a Rege Aragoniac tunctenebant.Sedvtfidehtatisdc iw cxpofcebat,tcrramquamtencbant,ei communiter reddiderunt. Cumque ui ^^ earn ex omnibus regni partibus conuenirent indignatione maxima prouocaUiC quod Rex Aragonum earn repudiauerat, amp;indominio patrix Aragones prapo nebat, eiufdem Regis dominium abiecerunt, amp;nbsp;munitiones amp;nbsp;caftra omniagu-tenebant, Regina: naturali domina: reddiderunt. Tune Comes Petrus Afluriiu’ dutus fcarlato, amp;nbsp;inftdens equo albo,amp; portansfunem in manu accelfit perlons liter ad Regem Aragonum in caftro quod dicitur Caftellare, cui manu amp;nbsp;ore i^ minium fecerat pro terra quam ab co acceperat in honorem, inplena curia proponens : Terram quam mihi dediftis, Regina: reftitui cuius erat, mex doff* na: naturali. Manusautem,os,amp; corpus qux feccrunthominium, vobisonff*’ morte vel difpendio confumenda.Tu ne Rex cum eftet aliquantulum iracunw voluit in continenti fentcntialitcr condemnare, fed fuafus a fuis fentennam 0« *' lit promulgate. In craftino autem magnates fuiinconfilio fuaferunt, vt calipi*** dpi qui fidclitatem naturali dominx ftc feruauerat, amp;nbsp;ei corpus amp;men)i’^^^ difpendiumofterebat, liberaliter indulgeret.fidclitatem enim vtrique(loff'**° obfcruarar,provtdominii debitumexpofcebat.Etinfontemremifitcumin***^’' ribus amp;nbsp;honore,cuius faäum Hifpani adhuc hodie imitantur.

De vt^orUi Regü ^ragoniæ contra Gaäecos, (^ CafieSaKOS^c^morte Cltnitit Gomt/tt. Caput 11.

/^ Astellani autem confeftim caftra amp;nbsp;oppida intermutarut, amp;nbsp;ficregnuff 4 '^indifcidioconftitutum ab vtraque parte grauitervexabatur. IntereaCowes GomitiusadRcginçconnubiumarihclabat,ficutpatnstempore(vtprxdixinius) a magnatibus fuerat pertraélatum. Sed Regina Vrracaclanculo,nonlcgitimC) ComitiGomitiofatisfecit. Vndcamp;Comesquafide matrimonioiafecurus, C££-pit agere bella regni, amp;nbsp;pro viribus Aragones propulfare, amp;:gcnuitexReginafi-liumfurtiue, qui didusfuit FernandusFuratus. Interim autem quidam Comes Petrus de Lara reginx gratiam clandeftine procabatur.Quodvoluit,impctr3-uit,vtexituscomprobauit. Cumque regnum difcidio amp;cladibusvexaretur,Al' defonfusRex Aragonum, qui adhucmunitioraloca in Caftellx terminis detme-bat,exercitu congregato Caftellx finesinuafit, amp;nbsp;Caftcllaniomnes cum Gomitio J Comité congregati ei communiter occurrerunt. CumqjVtriqucinCampofpi-nx prope Septem publicam conueniflent, Caftcllani fuasaciesordinarunt: prim» aciem có regni vexillo Petro de Lara Comiti concefterunt: in poftrema verofuit Comes Gomitiustanquammaior.Et cum exercituscongrediinccpilTcnt,Cornes Petrus qui ad Reginx connubium anhelabat, in primis idibus vexillo proiedo eellit

- i\ i^ U. n i d r 21 iN 1 Æ L, 1 D. Vil. 24^ Corn^°^'^^^^^'^'^ fquot;^^^^’ ^ '''ctiit Burgis, vbi Regina tune temporis mojabatur. fedi)t'^*7^**'^°'”’”*^*'“*®^æ^®”5^®^®^”“ ^^^^°*^^’^’^^’'^^^*P’'æ^'^^^^°’ ’lomoæoî 'quot;''æ^^^'S’quot; A*^’goo’Çviâugt;occubuitamp;occifus. Sed amp;nbsp;miles quidam de eccid r nbsp;nbsp;‘l^*''ex’llum Comitis in fua acie præferebat, occifo equo ad terram Olea' f ^'’'P^^3tis manibus folis brachiis vexiUum tenens non cefl’abat,Oleam, ’’\^*^'^®clâmarc. Fugitergo exercitus Caftellanus,multis ex eis cædibus Ara?n ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuper incly ta pro vili commcrcio profternitur derelida. ^onh' ''^]^^f^’^^^^^^’^^^æ''i^o'^*3.eleuati,Doriamtranfeuntes per campos

*^ Wicer ' । ^'^'’^Legionem, intermedia irruptionibus amp;nbsp;incendiis deuaftantes, ^ Yn^ ' ^'®^®“^prédis,tarnen cœperunt defedu pecunia ftipendia minora-^Pu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aragonum ad fanduaria mifit manü,amp; thefauros auri,amp; argenti, quot;ufac 1 ^^I^P'^^”’^^®^ ^^g*^*^ ^ Reginarurn deuotiodedicauerat,ma-«gaDe*^*'^^'^''P^^’^’ ^ etiam pofleffiones oblatas a Regibusinfifcauit. Vnde gnavY ^'quot;^hon^incs ceffit ciinfcandalumamp;peccatum.fperabatenimfere-quot;öjfcj f'*^’'P®^‘’°^®^“‘“^um.Cumque vltehusproceiriflet, Galleciamp;Legio-

^^ deu fl''^^°’”^™^“*^''^^obamp; per partes Caftellæ rediens fautores Petri Comitis ent /**’^’^®°^P®*^^®9Ucnsin MontionepropePalentiamcoaräauit, vbifugi-jjj^^ ƒ'’®“pcrantcutn Regina, amp;nbsp;ex eis aliquosibi cepit: amp;nbsp;fic in Aragoniam re-triumpho duplici coronatus. Petrus autem Comes de Lara cumfamiliare niercium cum Regina indebite propalaret.fperans illud matrimonio confir-3fe,omnibus præminebat, amp;nbsp;cœpit Regis officium exercere, amp;: quafi dominus '’*™$*®peritarc,fcd magnates alii infamiam doming non fcrcntcs,cœperunt

^ '^Ma ^ ^ ^'‘^^quot;^^^ ne res ad effedum cafu aliquo perueniret, G ometho de 4Wp/n^?quot;^^D^^'^^®quot;^ns Fernandi de Caftro præ omnibus mlliterunt, vc j^ um Keginæ fiiiy^ ^ Comitis Raimundi, quern a temporeauiin Gal-cianutneoant, adregnifaftigium euocarent.Qui fauore omnium cuocatus, wregni folio coj/ocatur, refiftente nihilominus llbi matre, amp;nbsp;Comité Petro 'if J ^^*^ ^‘^'^f“^ ^ fuis Comitem Petrum de Lara a regno expulit, «Si ex-pullus ad afylum Comitis Barcinonae abiit deftitutus. Rex autem matrem fu-’■uReginam Vrracam obfedit in turribus Legionis, fed pace inter matrem amp;nbsp;lum procurata, retentis quæ Regina voluit, cetera filio refignauit, amp;nbsp;inte-^^ 'uis difcidiis iam fedatis cœpit Rcx , quamuis iuuenis , potentiam Arago-quot;^tn attentare, qui adhuc in regno fuo potiora loca fub potellatis fuæ doini-Metentabanr. Cumque ex Gallecia , Legione , Afturiis, amp;. Caftella exer-.‘^ congregaffet, Rex Aragonum ex aduerfo per partes Anagari cum fuo ^ntu veniebat. Videntes autem Epifcopi amp;: Abbates Caftellæ amp;nbsp;Aragoniç j,^°'quot;'L diirenlio poftet Arabibus viam darc , ficut tempore Roderici, vtriep dar ''”''‘'^^'' ^npplicarunt, vt a prxlio abftinerent, donee de concordiatra-,''’®'Dcmuin cum eftet iunior Rex Aldefonfus , fuit talitcr procuratum, ƒ Wcaret per Epifcopos amp;nbsp;Abbates Regi Aragonum tanquam patri, vt fi-\™utueret regnum fuum, amp;nbsp;cum de iure non poftet, nolict eum de fado ^^ pnuare, qyjj jpPg paratas erat, tanquam filius , cum in omnibus adiuuare.Et Aragonum hisauditis,cum eftet virpius Sc optimus,ficrefpondif,Gratias ago ^ovctoquifiliomeotaleconfilium infpirauit, quiaSefiantea hoe feciftet, me ®ttBquam hoftem, fedpropitium habuift'et,óceccenuncex quopetiitgratiam, ^ilcorüquæad eu pertinent, mihi volo, fed cunda reftituo incundantcr. Man-'^“'titaqj omnibus qui rnunitiones,caft:ra, Sc oppida decinebant, vt Regi iuueni Wgnofuooraniareftituerent fine mora.Et firmata pacecÓcorditer Sc benigne.

vterqjexercitus fine belli periculo ad propnaremeauit, AldefonfoRegeiiiucne in integrum reftituto. Verum Rex Aragoniae audiuit ibidem Arabes fuis finibus ad uenifTe, amp;nbsp;in eoru occurfum properans it loco qui Fraga dicitur, cum Arabi-bus decertauit,amp;: qui alias femper inuidrus fuerat,ftrenuitate Aragonü frigefcen; te, facrilegii quod Legione commiferat, foluit pœnas. nam vidus occiditur, amp;,ü occifus inuentus fueht,dubitatur. Ab aliquibus enim dicitur corpus eius in nion-tis Aragonismonafteriotumulatum,aMauris tarnen ante redemptum. Abato dicitur viuus a prxlio cuafifle,amp; confufionem prælii nequiens tolerate,peregrin'* feexhibuichuic mundo, effigie amp;habituimmutatus. Et annisaliquotinterpolin* quifpiamfeoftendit, qui feeundempublicefatebatur,amp;multorumCaftcllï^ Aragoniae id ipfum teftimonia affirmabant,qui cum eo in vtroque regno fucrant famiJiarirerconuerfatijamp;admemoriâreducebantfecretaplurimaquæipfeoliin cum eis habita recolebat, amp;nbsp;antiquoru aiTertio ipfum eiTe firmiter aHerebat. Dc-mum tarnen quia cum ex regno plurimifedabantur,amp;dedieindiemeorumnu-merus augebatur, Aldephonfus Rex Aragoniae fecit eum fufpendio interne.

De magnalibue Regis Aldephof/Ji circa pri^dpium regnifui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capt IIH-

^quot;^^ A Ldephonsvs autemfiliusComitisRaimundicœpitregnareçramillelinn centefima quadragefimafexta,amp; regnauit u.annis. Mater auteraeins régna- -ucrat poft morté Aldephonfi qui cepitToletum, 11 ii. annis amp;nbsp;fuitvirbonuSjbr-gus,ftrcnuus,manfuetus. Cuius tempora virisoptimis,Comitibusmagnatibus,5* aliis ftrenuis magnatibus abundarunt, cum quibus magna amp;nbsp;ardua attentaukA'

concuïcauit. Interea Bernardus primas vencrandus ordinatis ccclefiisp^ uinciae amp;nbsp;primatus, beneplacitis Deo adibus gloriofus quarto Nonas ApriA 1 quartodecimoannoregnilmperatoris, defedu naturae migrauit adChriftui») in ecclefia quam de Mezquita ad ti tulum beatæ Virginis cófecrarat,obiinuitt'quot;’ dis flentibus fepulturam, acclamantibus vniuerfis : Cur nos pater defensdeio tos?Vixitin pontificatu annis quadraginta quatuor.Eft autemtitulustuniquot;*‘^ inferiptus : Primo Bernardus fuit hic primas vencrandus.Haie (üCCciülV.^'’^'^^ Epifcopus Oxomenfis.Poftea Imperator per partes TolctiMaurosaggrc'^’^'’’ Calatrauam quæ regnum Toleti grauiter infeftabat, amp;nbsp;diu obfeffimpugn'5^ machinis occupauit, amp;nbsp;eedefiam cum multis pofleffionibus amp;nbsp;decimistega w redituum domino Raimundo Toletano primaticonceffit, amp;ciuldemv« 2^^ rifdidionismunicipiaquaemunitionibuspraeminebant, quidamrctinuit,q dam folo dirupta adaequauit, fcilicet Alarcuris, Caracoi, Petrochiuæ, dam Euphemiam , Meftantiam , Alcudiam , Almodouar. Et cum e e* ptione frequenti Mauris infeftus, omnia fibi profpere fuccedebant, *• fpaniarum Regem in fuis fe vocabar.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De ertadi^genealogia Reglern Portugai/ia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capul T-'WErvm ComesEnricus, dc quodiximusquodRexAldephonfusTan ^^ filiam ei dederat in vxorem,cum effiet vir bonus,iuftuSjftrenuus.tit^^^^^^.^ ceepit aliquantulum rebellare, non tarnen fubtraxit hominium toto re p ^^^ tæ fuæ, fed a finibus Portugalliæ eiecit, prout potuit, Agarenos, u * *^*^^ ^P exerci- f vendicansprincipatum. Hucufqueetenim cum genre ^“^”?ï\/T”tfi tanqui tum amp;nbsp;ad curiam veniebat, fed benignitas,immo negligótia Al P ^^^^æ^co, confanguineo amp;affiniimprouide deferebatjpfe veroEnneus i ®% fu-amp; Portugal! fedes rcftituit cathédrales,Ó^ aToletano primatecarunij^^^^^.æ^i^^ eruntconfecrati. Coimbriæctiameiustempore fuit Burdinus, ^.^^^jjjyjjdhuc primus Epifcopus confecratus. Bracaram etiam quæ variisva an ^.^^^^^

1 ^Kex'is^çtjVumRbamcpixTataûaàvcebatur, nbsp;nbsp;nbsp;^ usSanciusduxitvxorem

\ nbsp;nbsp;nbsp;^w^W^^^Q^^æ ^^fu^^^oïtuabneptoic. ^' J SeVrraex A.vagonenüs, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, SC babuit vxorem. \ W«fc«Vitaweiios Mdepbonintnqui dtuccemt nbsp;nbsp;nbsp;amp;^^. J^^^^f^pæ, Sanctum

1 ^nicinï{i\\5imRcgtsCaft.e\\x nobibs Mdepbon , » ^^^ Habuit fecundum b-1 WK'Vottu^a\V\x(ucceffotem,lt;\ui ettatna ^^^g^eoattibusEtanct^ba-\ nbsp;nbsp;nbsp;'WK\dtpboaïnm,qntduxitvxotetnMattn^ citatum.Habuitetiamtettium V nbsp;nbsp;'“^bMCovnmttam^amp;epetcambabetbodteCo ^_^^^^^^ganctambbamCom-% nbsp;nbsp;nbsp;™btai^Qva\neVïedtnandum,lt;\uttnCaft.eba nxt ^ ç^^p^çç^y^actXîSi.tbtfutt

\ w tt\sVtt^\aand\,¥ia.butt enant bbam kbenot, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^.^^^ Kidepbontum cu-% Wt\iaÇ\aepto\e.Vlt;exantemSanctus,àccpto tx ^^^^^^p^^^^^,p^vcdux\tvxo-1 nbsp;nbsp;bt^tnemtotamebdiSta,bbumbabuit abntn n nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^^ \itambniuit.

5 nbsp;nbsp;tttRïvW kt^mengaudt Comitis N tgeWen ts, nbsp;nbsp;nbsp;^^^ Xandtix Comitibam ,84 \ nbsp;nbsp;baWttitaWbbmV etdinandum ,^nt tW\t ^ ^^^^ bbaml atabam nomi-

\ aatee^ï.tftpm\emiufc\petet,Nitatnbniutt.vAa uv ^^Q^tubevmocopuXata, ex \ vte,e{txK\depWfoKegtbe%\oncnb€ntut^^^^^^^^^^^^^^^-DyXccm,amp;.^ et-\ txvtÄevÄmnommebexnaud^^ „.Tnondumnupta.

'^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TitMt^nU^JioyuTORe^wPortttgAßi^AUepljo»^^ ^*1? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W

actaWxx î^à. fsXè.c.vVkOVA'vvvvn'Dw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Yvmuus ,amp;t

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ »vxAcis.KmneiV'ïóiXvV^xcïeovia

\ Wt^w^wuwv;^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nxxoààlw^ûvs5)tV'=‘^^®^®'

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^x^^(;viV£v\t\Vk^VkèioVlt;£'^e?ce^'^\n\\\s^\v\o^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fevnXta^Co-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®'^'^i\\\vx\Q\-\AY.t':'\o'lt;A\\Ekx Ct\xc\%.Cvù^'XCceÇS\tî^^^^'-'^'^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^'^'^'^^'^'^\\lt;:\\\Xi\\^^'\\.Ç,\^,yt\\zXÇ^'^\^^Z\\\.-^'^'^^^

\ nbsp;nbsp;nbsp;M»i4^\5^^^^vcia!XÏ!ix KiïïovLmN zxi\zx^xzxzx^':^'^^\^\lt;^^^^^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^'^^^'^'^'i^'^xz^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^^-^yS^^x\XZxK\VXi^^^

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^Ä^^Xo'Me.va’i^exwrts.^ ovvvwwvnoWvx^S^'T \!xxzs\\.z\y\^^'iiL\x\^^

^ttmamp;\\^OVlUlt;^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TOOV'OO dwouve-o ^lt;\wàt\.tï\VW%N\tXK\^W\U\tgt;

^^zz'amp;s.\\z ^^cù^x Q.vwt\s ’wma. '^xxxe.vn vtxèiwas Ç.t'^xAvÂXX.WvÀc. ÇMecefiA. Çv-'‘'Ä ^X^^'^VqvïW va '^ vvaev’^vn Oxù^vxvÀSvvavKs, vw Çva^ t^x \z^\sx^ n oVauvavv

In diebus eins Aichazar Sicaftra alia in dedinoncm fideicat o j^jeSancius Moriturusautemciegitinmonafterio Alcobarix fepulturam. ^^ femul-filius eius fucceffît in regno. Huius temporiÂis Heluis, lurmen , ^^^^ ^^tar,^ ta alia eaftra Maurorum, Chriftianoruni viétoriisaccelleran * fenemtexcre* Dominus dirigat vias eius. Et vt genealogiaîRegumPortuga

,^oJ Imperaior^/iui/ît imperiumfilii^f‘i^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capui f^^^gt;

MortuoitaqueAldefonfoRcgeAragonum, amp;fubftttuto ci ^„jijic, monachofratrefuOjCtepit AldefonfusRex Hifpaniarum rag . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pj„it,

adeoquodeiuitatesj amp;nbsp;eaftra quæ funtcitralbcrum, amp;locaom T andern poft longa certamina ca lege in concordiam redierunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^.^j^

numomniafupradidateneretinfeudoaRegeHifpaniarum^_ ei e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj.

lum.Quodamp;fuitfideliterobferuatum vfqueadobfidionemCon 1 * - ^mÿ citur Rex Caftellx Aldefonfus nobilis Regi Aragonum Alderon 0 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

dominium remififte. PofthaïcrcdiensLegioneininipofuic 1 1 ®P ^ ma, amp;nbsp;vocatus fuit deinceps Imperator. Habuitautem duas vxores, ^r ^, amatqueRicham.Ex Berengaria genuit Sancium amp;nbsp;Fernandum, À Beatiam.EIifabethnupfitLudouicoRegiFrancorum, exquagcnuic j^j. dida fuit Adelodis, amp;nbsp;fuit vxor Comitis de Pontino.EtiUa Comiti ag „ -g riarn, qüæ fuit mater loannæRegina:Caftellxamp;Legionis.Beatianup ’ ..^^^ Regi Nauarræ, amp;nbsp;fufeepi t ex ca duos filios^S^ tres filias, de quibus ƒ ?ƒ *'*^ pgp didum. Poftha:cconfilio quorumdam Comitum Amalaricide ^*’\ ^^ nandideTranftamarimdifcidiàfeminareVolentium,diuilitre^um u

liiSjSancio amp;nbsp;Fernando. Sancio primogenito dedit CaftcU^viquca Facundum, amp;nbsp;Morum Reginx, amp;nbsp;Aggerera fumorumgt; amp;nbsp;Oroniam, 0 (^^ Medinam,amp;AreuaIum,amp;totum territorium Abülenre,amp;indeficut lui 1 nbsp;nbsp;,

ciata,qux dicitur deguinea,amp; in Afturiis fient diuidit ripa Oue. Reuduum mare,amp;PortugalIiamdeditminorifilio Fernando.

130 s TE A cum magna fuorum muleitudine metuenda vtbem aggrefluse ^^^^ dubenfem.Cumquepropecamveniiret, PrinCeps Auengamiaqni ° ^yj prxfidebat,de viribus non confidens exiuit obuiam Ïmperatori, amp;nbsp;c aues ^^^^^^ ciuitatis eius dominiofefetradens.Cumque Imperatoracceptafleto ^^ Jp^jj. pit etiam ciuitatem, amp;nbsp;in Mezquita Raimundus primas amp;nbsp;^^^^æP* j /^„ggim-1 tanusritucatholicofolenniacclebrauit.Cumverociuitascfietpopulo ^_ nbsp;nbsp;.

peratorfufficerettotibiadconferuationem dimitterebellatores, Q'^’P^ fiftete incolis, fi vellent forfitan malignari, demum confilio minus fano “^^^^^ mia:qui ei ciuitatem dederat^ commifit euftodiam ciuitatis» amp;illeluper Mahometi qui Alchoranus dicitur* fibiamp;Regi Sancio filiofuofecithoæ* amp;iurauit.

PO s T bate quidam maligni inter cum amp;nbsp;Regem Franciæ volentes odiumfcin^ nare,RegiFranciçobrepferunt,dicentesElifabethvxorcmfuatne eorta ^^^ viliftimaconcubina, ^RexLudouicus volens experin fuggefta,iterarripugt; fandumlacobum veniendi.Quod prxfentiens Imperator Butgisoccurnt, ^ ba herilium procerum comitatus,equorum amp;thefaurorumeopiis^dotnatu ^ gener ei us ab eo amp;nbsp;Rege Nauarrç q ui cum eo venerar,gloriofiflime en iu rep ^^’ ita quod ipfc Rex Francis in afpedu tantæ gloria: obftupebat. ^““’9’’®^“® que ad fandum lacobum produxiflet, inde rediens Toleti curiam eelw w^^^^^^

DEREB. HISPANIÆ LIB. Vil. 255 Chriftiatiorü,quam Arabum eins imperio fubieftorum, cui etiam interfuit Rai-? .5^o™cs Barcinonenfis. Cumque Rex Francis tam nobilcm curiam in-P«iflct,admiratus omnia dixit coftm omnibus proteftatus, firailem curiam, fi-j.\?’l’PP“2tutninorbisambitunufquameffc, nee tantam fupellecblem fc vi-^' i uncimpcratoroftendensei Comitem Barcinonæ^qui in magno amp;nbsp;hono-gt;uapparatuerat,Ecce, inquit, ex huiusfororeBerengariafufcepifiliam quam o iscontuliin vxorem, amp;nbsp;(ivo bis hanc ignobilem, óómeingloriumfuggefTe-veritatem.Tunc Rex Ludouicus gratiasegitdicens: '^ rui ■ *”*** ^^^^ ^“°‘^ filiam tanti domini ex forore tanti principis habere rae-rum ''^°?®' Obtulitautem Imperator infinita donaria, quæ fine valore nume-bun 1 ^^^quot;^’ PednileorumvoluitrecipereLudouicus, nifi quendam Car-y, ** “® ) quem in corona fpinæ Dominicæ apud fandum Dionyfium colloca-

^^^'^^’’^’’’^^^buiuslmpcratoris Aldefonfi furrexitapud Arabes virquidam CU?^“quot;^”'^®^quot;^^’ ^°“° in Aftronomiaamp; naturalibus valdc doäus. Hic ^^ Pfion ^^f’^gj^^^^^^g^ns quxfiuit iuuenem filium figuliquiAbdelmonpro-fimj/”*®*. ^^^“’'’ ^eiPuadens grandia prædixit eum Regem Arabum aftem p 5“*®°^*'°tifentiens prophetixmonitisacquieuit.Auentumerthau-Valjj'^'^'^^'’^“‘^^“^'“-^Enohadi vocabatur, amp;nbsp;erat in Mahometi dodrina tlocer**fr^’^^^P*^ ^^^'■'^^ Mahometi quidicitur Alchoranus, exponere amp;nbsp;lincadcf • P^®^®®^^*^®®’ ^^’^®^ Papa Arabum, amp;defcenditgenerationis qui tu ^quot;^,'^®^^bometi, contraria prædicare, fimiliter contra Almorauides ’tetun^^ v'^ ’■^^‘^“’^■A-tóca obtinebant, rebelliaadhortari.Ettantamfedu-Almo^°j ^^^dtudinem, quod licet Rex Albadi qui erat Rex amp;nbsp;dominus Woci,J/'*'’5’^® ^*^^æP’^^‘^°’^ce’^^^^^*^’ amp;nbsp;edam deuicilTet, tanta fuit com-^'^ gdia exetcçk^^’ ^'^^^ *^°^ potuit præualere. Ille etiam Abdelmoraiis qui re-^^gemAbo r *’^“^’’ pradicatione Almohadi, amp;nbsp;conciliis Auentumerthi, ^larrocbum '^’'i'^.’^tnterfecitjamp;totumregnumobtinuitAfricanum,amp;apud pfopbetam ■ ®^’’^,^’“®ctropolim ftatuit fedem fuam, amp;nbsp;Almohadi quafi Dei ttb I i°^*’'^'^^bonorabat,cuius prædicatione totam Africamacquifi-tiominio ®^’®’“^’“gauit.Tandem etiam inHifpaniamcisfretauit,amp;ferefuo ‘tiohadi °^'^^5^''^bes incuruauit,amp; eo reuerfo in terram fuam,mortuus eft Al-•intaven^^^^ ^bdelmomus non longe a Marrochis regio funer« fepeliuit. Et in 'i^ttri g^^ß^f'°”^^^betur, vt in neceflitatibus fuis ad eum recurrant fubfidia pc-'^endieu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compliceshuiusfedxAlmohadesnominantur. Aliita-^^^itisAue ' ^?°^^^^^’^ti’fosincerpretari.PofthxemortuoAbdelmunofilius f^°°^^^^^^idnregno, qui inHifpaniasveniensaquodamChriftia-^bteuris '^*^'?^°”‘’g®b«Cuifucceffit frater eiusAdueniuxeph, qui in hello M **'-P^^^briftianos, amp;nbsp;hoc mortuofucceïfiteifiliuseiusAuenmaho-^o'** 'P^^*^ Tolofæab Aldcphonfo Rege nobili fuit vidus, quæ vidoria

^^re2^^ “^‘“P^’^PUfa diadematis feminarium difcidii germinafler, con-^^ oivjuitófl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beatiam, amp;nbsp;cum de fuis aliqui rcceffiffent, Sarrace-^«min^fj.^PS’^®S’^®lt;l^olgt;iendanaobfidionemilicoaaucncrunt. Apparuitaü-^®Pollicen ^^^’^^ Ifidorus confortans Imperatorem, amp;iiico£igreflucraftino

^.°’^^^'^?'^^'^^”‘^®‘'’^^^’”^^PP^*^^^^^’’^’^° pfxlio iuxtapromif-^'^■'enon v 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imperator, amp;nbsp;fugatis auxiliis, Mauri incolaï, quia refi-

'‘''‘^^ipfeiii ^^^■^’^''^^*^®®’®*® fedederuntjamp;eivrbisprxfidiumtradiderunt, continentirepleuitbeUatoribus, amp;nbsp;incolis Cbriftianis, amp;:reinanfe-

1J4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RODERIC! TOLETANl tunc Maurifubdici fub tributo,amp;propter miracutunt ecclefiamfandilfieo^’^*’^ uentu regularium ordinauit, amp;nbsp;donariis plurimis adornauit.Etinoeproce en perucnitadciuitatemmaritimam,quædiciArAimaria.Cumque aliquan lui manfiffet, Raimundus Comes Barcinonx, amp;naues lanuenlium aduenemn • Qui cum eum in acquifitione fideliter adiuuiflent, obtinuit, er fibiretinuitciwta tern, amp;fpolia omnia Ianuenfibuseftlargitus,interquxinuentumfuitvas ma ragdineum, vt fcutella, amp;: lanuenfes illo contend excera dimiferunt, qux fere o-mnia Comiti Barcinonx contulit Imperator. Et reuerfus eftlmpcratorinclyms Victoria amp;nbsp;honore, amp;nbsp;Beatiam vfqucperuenit,ibiquerelidofiliofuoSancioa euftodiam ciuitatis amp;nbsp;Andugari, ipfe Imperator per montemquiMuratal i-citur, iter arripuit redeundi. Cumque veniflet ad ilicem quandam frondibus, denfamamp;ramis, ibidem infirmitate vexatus vitarafiniuit, amp;rtatimFernandus filius eius timens a fratre fuo Sancio prxueniri, cum magnatibus tegni fui rc-gnum adiit Legionis.

Deßteeeßone Jlegù Sa^eii i» re^nc Caße//lt;e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput XII.

V M Q_y E Rex Sancius qui Beatix rcmanfcratjhocfenCITet, relidis omnibus '^que vitra monté de Muratal Chriftianitas poffidebat,ad funus patris vélocités properauk, amp;nbsp;cum primate loanne qui tune aderat, pattern fuum duxitToie' l tum, amp;nbsp;ibidem in patriarchali ecclefia honorifice fepeliuit, amp;nbsp;cœpit regnarea:« ^ra uÿj miUefima centefima nonagefima feptima, amp;nbsp;regnauk anno vno, amp;nbsp;ex tune eoepi“: affignati tegni negotiis prouidere , amp;nbsp;viuente patrc vxorem duxerat nomine Blancam filiam Garfi.x Regis Nauatrx amp;nbsp;Margelinx filix Rotronis ComidsPef' ticarum, ex qua iam fufeeperat filium nomine Aldefonfum, qui trium anno-rum remanferat in morte Imperatoris.Hic Rex Sancius tantabenignitatepol' lebat, quod clypeus nobilium dicebatur, amp;nbsp;tanta congene virtutum claruiG vt pater pauperum, amicus religionum , defenfor viduarum , tutor pupiUuquot; rum, iuftus iudex omnium ab omnibus vocaretur. Nihil arduumreputabat quod ad cordis magnificendam pertineret, afcenhoncs virtutum in corde iuo continue difponebat, amp;nbsp;munditiam amans ad ca qux virtuofura faciunt,au-helabat. Quid de modbus eius, de ftrenuitate in hoftes, de hberalitatem o-mnes, de iuftida in fuos, de pietate in fratrem, de deuotione in cedefias» de timore in Deum dicam? Huic pater diuifit imperium , fed ipfe virtutesomui-um in fe virtutum fibula eolligauk.

De reßi/utio^e /Kagaatuin Legion^ pe^ Xe^em Cafie/Iie.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput XIII.

D Ex autemFernanduscumefletpius,mifericors,amp;benignus,fufurronumta-'^^menlinguisaurescredulitatefaciliinclinabat,qui volétestegniexordiaper- 4 turbare,malade quibufdamComitibusfuggeflerunt,amp;ipfeeorumfufurrisincli-natus abftulit eis temporalia feuda qux tenebant. At iUi Regem Caftellx Sanci-umadierunt,qui ftatim congregato exercitu venir ad fandumFacundum.Qiiod cum Fernandus Rex Legionis audiffet, verens cum fratre committere, Iwbito fuorum confilio,fra‘trisarbitriofecommifit,amp; cum paucisequitans venir ad fia-trem velociflime fine atmiS. Ipfo veto improuifis omnibus venicte, Rex Sancius in menfaconuiuiieonfedebat, amp;adeoRexFernandus venir feftinus, quod vix potuerunt ei aflurgere conuiuantes. Rex autera Sancius, vrimprouifus aduentus potuittoler3re,eumrecepitcurialiter,amp;iucunde,amp;iuxtafeincollegiorcgiocol-locauit. Etatautem Rex Fernandus de cultu non curans,amp; venirillotusveftesamp;: f caput. Cumqj vidiffet eum Rex Sancius qui munditiam veftium amp;nbsp;corporis dili* gebat, fecit in continenti balneum prxparafi, amp;nbsp;tandiuin menfa non comedens expcdaiiiqdonec lotus corpus amp;Capur;,optimiS veftib.innouatusjincóuiuiocul-tu regio feditomatus. Etc5uiuiofplêdideceIebrato,RexSaciusaduêtusfuicau-fam,amp;: cuius côûlio fie aduenerat,fcifcitatur.Cui refpSdit: Ad vos tanquaad patrê amp;:do-

bammiofiuftnGtus.Scdcumpateinoftertcgnun^^^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ auotumau-

«to pu» Kto Krom Î?^gt;’'^T^ roaanaubus quospnuaftis,K Oï,»l«^fe(^ï(gt;M«gt;4eMn^ba,K 8^j^^^„*^5^^j„. ^°’^?^^^^'^ tübttonibus coppieos, Si ^S° ouçKexSanems dixcrat,accepta-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;»ac.l««»ad«/i.i.Ull.a.i«.er«»JÏ.^^lt;’»-«'''S“^'”™-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CafutXIlU‘

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xD«\ea\e.ban.tcuïnma^noexcïCttu^a nbsp;nbsp;nbsp;a^qj^ posent ktabumvioVennx

1 V^^'\'i\iïcen\Ca\attauxtenebarvt,ütnentesqti ^^^^ ^jtSt arcetnSi'wAVatnCaXa^

\ nbsp;nbsp;nbsp;tiWat,aàVlt;e^tïûSanc\un\acccfferuntwpp 'v u^^ïefAendi, nee inuentusfnit

jl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^îi'ixttc\’çetet,ç\\i\anonetateisÇacu\tas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^^^y^^^^^^^

^^vàsàc'çotenûonbns c^ai veWet defennom y ^^gjoms, kbbasï kein, S^ ^'^’^ Wte’n\ponsïnNxbeïc^taK.avïnnndusgt;nOïn . ^^^^ ^\\otnonobtbs, óólt;^non-^^'f!^^XiV^z^Q^\è,^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eXatep^x x -«mbus otxnndxis, amp;6axuxxentutc

^^^^lzxiZZ^\s^.z'Stz^^ -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(oXxextnxnpto dxfctxmxne Caia-

'i'^x^\v^ Saado enuttxtus .Qhx Nxdens c?, nbsp;nbsp;nbsp;g^Wcet kbbas (c apnnexçk

ttavixMvtKbbat^NtaV^e^eYetetetCaXatta nbsp;nbsp;nbsp;’^ pbcantx,ScaccedensadKe-

itadamp;xAtta\xtacoïxfen£xtïnonacVxo,oXtïntnx » ^^atent, tarnen bent Dornxno '^'^\z\lt;\\Z,i^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vatvxnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cowdneBÜ n eneruntadprx-

^ ^bbas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qnxaudxensïananmvro-

\0 taatetîAQaMbçxû.lt;3^\x\xrxcptxetatecc\eVxx o . ^\tanx.x\xnm,amp;tkcxtpxxb\xce

^xxàxcaïx,Ntopa'ae%e'awxç.sxnanxx\xnm Cavatt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„,^\^ effet Qxax antxn vtoptxa

^wxonanoaxïet,aut cognes,antatttta,antpe^^'^ AeVxtetxo xnnoffeffxonempet-�dalt;xRceTOÂdeôàtKbbaùamp;cî«‘^Q'-’^J^^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y^YdacoNeXaïepaxtnonx-

^ttviata^NxWaTaÏi.’jtxffdxxxm CaXattanx-bt k r ^^^vtpobüoneaXtxffxmxotdx-dxQNetatówceXiorMX'oC.aXattavtarn^amp;tff^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.;,^prpueTat.nonadxxenxt.^’

^xxXxaexetcete^ï^VJQrïxxnoadxxxnanteprotVC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^- amp;LoresLes,5gt;Lcxteta

^'ùtxxta.'XtincKbbastenerffxsadtnonafferxnTO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^xd^vxdxncnxbeX-

^^Xawxxbnstxxncternvotxs^xtetxxxtnaXjnnüab^^ f^e„«xMen.xensCaXatranam»

^^;^^^e““««XÄS

Wquot;X’^,NbXÏgt;tx»v««a«^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^obutxnmonaffetxo

Nda^(\\x\^^i^ç^5^^.^^5^\-^xt,n\i^^ etxammemxnxmeNxdxxXc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

's^ata^tds.XbtnoC'Aatrxnaxn^conXnrnrnatxis'xnXxrevxxc.ornp ^xite p \

n axxxxTKAxXWxxs., xdeo XeffXnanxt entnU omxnn

'^^'^^'i^\^\i^iix^si\^ç\xsï^;xs:iXvlt;^2XtzxQSamp;'^'^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ovci'^w^.

*’”'*’158 muSjamp;patrispriuilegioampleélcndus, xra miHefima cente ’^^”° infantil odaua. Hunc genuerat ex Bianca fiiia Garfias Regis Nauarrx. ic ^ vultu viuax, memoria cenaxjntellcdu capax.Sed quia regnorum p *’*°‘^’P* nbsp;nbsp;nbsp;, rentdifcordiaetiaminadultis, multi de fuis qui ad difcidiain ia ant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( RegiLegionenfi infantis pacruo fuaferunt, vcRegispucriininapertur are. nbsp;nbsp;nbsp;^^ continuo acquiefcensaliquas ciuitates amp;nbsp;oppidaoccupauit, itavnp e e p uulusquxreretur.Caufaautchuiusfcditionis(vcdicitur)iftafuit.Cumdelidera. bilis Sancius patereius viderct diem obitus imminere, vocatis magnati usm dauitomnibus,vcterrarumdominiaqua:abeorenebantfeudoteni^pora nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

annos quindecim retinerent.,amp; tunefilio fuo fidelicer refignarent. unique pu G uterrio Fernandi de Caftro adefiderabili Sancio fuifiet comma us, ip e p patris obitum cuftodiæpueridiligeniiamadhiberet, accefferunta cum an , GarfiædeAtia,ComesAmalaricus,ComesAIuarus,NuniusP^ri e tres vltimi eratfratres,filii Comitis Petri deLaraamp; AuxComidü«. Garüas w-fixeratfratereorumexmatre, amp;filius Comitis Garfixquunbello Vclclu^ infante Sanciofuitoccifus.Itaque omnes fuaferunt Guterrio Fernandi eca gt;nbsp;vtdaretpuerumComiti Amalarico, quieratpotens, amp;: charus habitant! us trematuramjamp;ficpofletterræfeditiocomplanarijamp;ipfiautemGuterno eman ditanquammaiorideferrent.Erat enimvirgrand«uusamp;honorabilis,quictia defiderabilisSanciipatrispuericuramhabueratjCum viueretlmperator. ic 1 citur fete quingentos milites manu propriaaccinxiflècingulo militari, la ® vxorem nomineTheodam,ex qua tarnen prolem aliquam non fufeepit, e a buit fratrem nomineRodericû Fernandi, qui fuit Caluusagnominatus. ic 1 buit quatuor filios Femandum Roderici,amp; Aluarum RodericiA Petrum rici,amp;: Gutercium Roderici, amp;nbsp;filiam Sancia Roderici, quæ fuit vxor Aluari derici deGuzman. Cumq; Guterrius Fernandi adhibuiffet fidem verbis Conn Araalariciiamp;fratrumfuorumjeorumfideicommifitinfantemjamp;infantenirece ptumGarfiæGarfiiede Atia tanquam maioriscuftodixcommiferunt.Ip/^^'^^ cum eflet fimplexamp; return non prouïdusdifpenfator, quxfiuitafratribosv poflet de fumptibus prouidere.Ipfi verogaudentescoquodadeuftodiawp anhelabant,dixerunt ei,vt fe ab expenfarum onere cxpediret,amp;, traderetpuet Comiti Amalarico. Quodamp;ipfeacceptasfumptib.caruit,amp;regimine,5iinoö°’- ’

De eUßenfitione magnat urn CaßeUa ßper c uß eelia Regie Camelia, c^ defig^ eiu/dem in f^tentianf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X ^ R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

/^ VM vero GuterriusFernandi percepiflet hosfratrescumRegepamorebe '^lare,iuxtaquod promiferat, penitab eisreftituifibiRegem.Quetnipn^^^^ quamimprouidumderiferunt.Cumqueintervtramq5domum,deCa rovi licet,amp;: de Lara, longa concertatio incidiflet, roulta hinc inde pericula, mu ra w micidiaacciderunt,adeoquodha:cdifcordiaoccafionemprxbuitLegmnc i u præualendi, in tantum quod amp;: aliquam partem Caftellæ amp;nbsp;extremoru om 0 cuparent. Cumqj Comes Amalaricus amp;nbsp;fratres fui fibi timerent, Regern P^^*-” Soriae dimiferunt fub fidei euftodia in parochiafandxCrucis.Inter ixcaute GuterriusFernandi vitamfiniuit, amp;nbsp;in monafterio fandiChriftophon e u fuitfepultus,amp;ComesAmalaricusincontinentipetiitterraanepoti us ^^^^^^

Ferdinandi, fed illi vfqsadquintumdecimumannumpueri iuxtaftatutum c^_ Sancii patris fui reddere noluerunt. Vnde amp;: ipficorpusGuterriiFer ma^n nn^ humaniterexhumantes,deproditionc, nifiterram reftituerentjeputaru^^^^^^ nepo tes eius ab impetitione huiufmodi liberarut dicentes,quod Rex ab ip quam petierat terra fuam. Vnde iam mortuus non potcrat crimmarbo^ ^ ‘^^.^

raiix»Mdaœptoptiæteftkuitutfcpukuri.Camcv.innepotcseiusydlentob-lÆcnmtaismfimiamietorauwc.tcfpondciantfcteftamenuUediaoRcgts S«u«™ûbicicdiam',foadînnosquindccimicunctc,actuncparan=tant inm.tta«eRcji(uo.His decenaüonibus æftamman utiamRcgispueri «m4à«Œ6ddteKje«amp;m«i.incuifionibus8ccbd.busaffecctunt,8ccrc-kÂmalMtaaeadeoiesçtoceffit.vtReBLesjoneamp;ferctonustegmSe«-«to«duodedmannosfolucrentütieduusamp;tnbuta,^Co^ dcusiitanixneceffttadsaniculumfuiiduftus^t egi ^S‘° ^ iofoReecSo-nmtojœaidcdandoRejepuciomvaffa arn. um^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^

*«TOo^onenu,uuciuorumnuei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xzUberum euftodite. Etrunc puer a

^ovtvxtxîiçàaeruni-.Uberumvobis damns, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^ ^^^^^ ducitur fub fpecie

Watûconcimusinbracbusbaïubcœpud »* ’funeV errusNnnii de fonte ^^^ianà^tRcaftetnceffaretApatruotraderetur lun^,^^^^^

Wmcxiri,mAeƒtennus amp;£.bdebs,Re?,em pu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P_ ^^^. ^ ^^^^ Cumque in con-

^wotc^uoiÄnseadreadcaftrumfantbbt V ^^^^^.^^^^.^penradarent,amp;c ^ï\QSoùtaî\KtxLe^iouis,84 Comités, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^-Legionisdepucropetcunàa-

MatumfomtmmKe^is puerifpedarent, ^ nuxreremr apadagogo ^^bmeniaafpeamp;ationeamp;cdefiderio taugat • A^^^^pj^^ruoprxfentaunum.

’■'^ V'ieùç^aonattieffet,teipoudif. miles ^®^^^^??^ jQcurarent,demuminciuita-buîîn^aeCoraitesmoramvariisprotraaioni '^^^^ç^ çpatruorecelïernnt,vt Âapettatbaùonenon moàica,ea conditi ^^ç^.^^°^ç.^^^u^^apaaum.btea

jiài amp;c\\QïvAm Y^o Vvticïaùonc Äom^BV no ^^^^^YîiemCotnki Xmaïarico waaàvisàoVavm’çutans (c Adutum» Si tn^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ jucnàcos pt o liber aûone ào-

lt;s{àt't^ôftWÀàtta« Sc çennûo ^VV®'^^'’^«*^Aotüinutn omnibus prxponen-

^J^y^'quot;^'^^'^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deXutum brae reiponfo abo r e-

l’^wmvMj^x-jLàrevvauàvimN enerat . nbsp;nbsp;nbsp;XmaXaricum çr«Cennabtet

mifcraat?[îxi\trùç,win\b.exbcràinanàus n aigc- Situmbàebs, aurprodiror, ïCÇtatet,CoratsKrù^\^ùcusbcàickurretŸO^'^“ 'tenebumpuerumdominurtv autdeüo{üs,ne(ciQ,fe^L(Yiolt;^'^'^'1^5’^°^° ’^^Anrimb naturabs. kà Vaxeommu rataraafeïuitaieinàebbabberauilcuumeaus

riukates cab.ra,5sJ-vibas,pi«’^^^ Ç\Cevtkvitita%^exVernandusomnes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»UQxjando minus tute,amp;ûq'-''

‘ ^aueiffiraatiuçpûbusVlt;expue\\usrecep^ ^^rAns^raùafauorabibs ,naturX ■^WaraatcàlbsriumdspatuuX^^ dépende at, ç^^^^Q^y^mindiebs obteman-^^X'àeioiuuoeeus,pattispùu\\eg\o ampXc en gt;nbsp;„^^^k^lonv erusbxres eidax-^'^îi^affiarateus,Ne\uoceusadmortemqn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^^^eViebateffeVixres ei^inte-

^^y\\\\\amp;^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^viecufionedieatur, quod qmcquid ^’•'^WxaguoleebaV.uffaboedagnumper , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ç^çu^xuonbrabatur, ^'^MiBusxtadsÇubetat ,\aoempuero „ nbsp;^ ^^ Vnouaregabsgvauuas b'^^.^XvKpmeeffusmtauùxiarrrm puerma oben^^^^

^“JW^abusNVtxtaseuamopexatux ,an nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Recenter exet-

Wtagt;4\at£xtuteuaubeudens,54be\\ap\ur^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^,.^p^vamqfaueuùb.bba

’JxibîitwjxàùQnespXutarua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perdua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V . .e,«vBöteN\tx

tionem amp;nbsp;damna a Fernando Rege amp;: fuis coÄpHeibusperçu ®f“*’ ’ nbsp;nbsp;^ • j^

QV i D fide gloriofius ? impofiibile eft eniro Deo pfacere quempia Siprimagratiainiuftificationeimpii fidesatheologis prxdicatur, p' damnatus homo gratia: redonatur. Quid fidelitatepotiiisappeten urn. fit vtilis amp;lionefta, fine hac Deus qui omniapoteft, ha:c periret, homo homini non fubefiet, neequifquam ab aliotutus e «, uid:usinterhominesnonadefler,fednecquifquamfufficeretfibilo us, i ^^^ gregatiohominumdeperiretugiturcundapro nihilofadaeffent.ri esitaq pra:uia omnibus, per quam quilibet Deo placet, qui eft Dominus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fidelitatem ctiam circa inferiores tanquam pupillam oculiinuiolatam cu o ^^ amp;illæfam.Nunquamenim ha:reditatiseiustutapoffeflloviolatur, amp;nbsp;®’^n”-tiatio nunquam mercede fraudatur,non eft in ca labor fine premia, nee e tun . fine adiutorio,oculi eins fecuri,frons vclari nefcia non indiget vela^mento,tu w occulte, gloriofa in publico, iucunda inter amicos, nobilis in ter odiolos, pro infefta,laudibusgraciofa,ab omnibus acceptatur,eciam vbi difplicetappro atu. Sed amp;nbsp;vitiorum monftrofa caterua fidelitatem abnuens,quam in fe renui t,in a u concupifcit.dignitate enim humanç naturç confpicua non prono,fed vulm me dit eredo, amp;nbsp;terras dedignata fimilis cxieftibus inuenitur.Quiefeit fecunta confeientix, roboraturfpeimagnitudinc,totapura,totadefiderabjlis, ^°^^^'' nbsp;nbsp;nbsp;1

inuenitur. Hancexquifiuit a iuuentute fuaAldcfonfusdcfiderabilisSancii i”, qui cum effet paruulus (vtdidum eft) amp;nbsp;fere regno priuatus, fuorum fideltoi^^ induftriarecuperauitperdita,acquifiuitnonhabita,rexdificauitdeferta,donv iacerex fundamenta vrbium, amp;nbsp;engerer excelfa turrium, amp;nbsp;ruinas a fxcüJi^^^f^^ rarer. Proficiebatenimapud Deumamp;:hominesfapicntiaamp;ætate.Perfeq“^'’ cnanus euafit fuorumfolertialiberatus.TandemetiamTolecumobtinuih^^ duodecim annis occupauerat Rex Fernandus.Perfecutus eftperfecutorem, quern iniuftefenferathoftem, fxpeperfecutuseft fugientem. Omniaenimqn.^ perdiderat,acquifiuit,amp;etiamlnfantaticum,quodfubdubiovertebatur. ƒƒ cum Deus altiffimus, amp;nbsp;magnificauic eu Creator ipfius, donee ftabiliret H1 0 ^ glorix,amp; exaltaret ei diadema vidorix. In fraude circunuenientium iHiaßurh honeftum gloria feci t ilium,cuftodiuiteum ab inimicis,amp;afedudoribusmtacu eftillG,amp;:deditillicertamen,vtvinceret,amp;fciretquoniaomnipotensregitRc^’ amp;nbsp;per cum principes tenent terram. Obtinuit itaqs omnia quxfuerant patnsim.

quot;^TVnc aprofecutionepropofiti aliquantulum diuertetesRegisFemandima-“^^gnaliaprofequamur. FuitauteRcxifteFernanduspius,hilaris,Iiberalis,ltre-nuus,benignus,amp;inprxliisfortunatus,ergareligionesamp;ecclefiasficdeuotus,vt eis fere omnia regalia largiretur, qux tarnen filiuseiuspofteareuocauit, amp;adeo communis omnibus habcbatur,quod,tanquamregularis,inmobilibusferepro- ) prium non habebat, amp;nbsp;quamuis induftria immoratus, plus fauorequam timoré ab omnibus amabatur. Ftaccepit vxorem Vrracam nomine, filiam Regis Portu-gallix Aldefonfi,exquafufeepitfiliumnomine Aldefonfum.RexigiturFernan-dus, licetgener,RegiPortugallix, pacificusrarofuit. Vndeadconfiliumeum -dam Vernali qui aRegePortugallixIxfus effugerat,locum optimum populate

lt;]uidiciturCiuitasRodcrici, ex qua Portugallia: intulic mulca mala. Populauic . ji*®LctcfmamintcrritorioSalatnantmo,amp;GranatamintcrritorioCauricnfi, ^ricuentum,amp;Coiancamqua:nuncValentiadicitur,indioecefiOuctenfi,Vil-bi^quot; fl »ManfcIlam,amp;MaioricamindioecefiLegionenfi,cafttumToraph

10 C^.^'^®SaIamantinaciuitas exterasregni vrbesamp;: habitatoribusamp; termi-ttji)''* **^^’^'^*“lt;^*5“^^* ciueseoquodRex coriimterminosdeciirtabat.con-‘^cgcmfaujnfiijyjfjßj Abulenfibiisfeditionemmouerunt,amp;in valle Muzae Fcin”?''^'^'?^^* ^^® ^“‘'® *1“®^^™ quiMunio RauiadiCcbatur,cum Regc ^P^”^omnium vidbria Regiproucnit,amp; tiaco ^'’^^^'’‘^‘^“’^^“^»^“O’onemRauiae viuum cepit,querncapitalifenten-non .’’^“‘t'Etfic maiohbus fibi fauentibus, quorum fententia principio Pho °fl*'Pfæualere.vim vulgimukitudine faciente,demumexpcrti prxfum-ven-ƒ ^^^*“™*^P®^®“^’^”’^*^°’'^^'’”^^^^^'^ maioribusamp; fuoprincipi pro OUÏR ^'’P''^^'^^ ’ ^^ ^^^ vidor ciuitatem,vt voluit, fubiugauit, maioribus to ' ‘^3uerar,honoratis. Poll hxc Rex Fernandos corpus Regis Ranimiri De-'‘^nzfcpulturaAftoricamtranftulitjamp;incathcdraliecclefiafepcliuic.

temporis vir nobilis,de quodiximus,exCaftella Fernan-^usKodericiagnomineCaftelIanus,qui poftquam feudaquætenebat, Regi ƒ «ueratCafte]lano,receflerataCaftella,amp;tranfiuitad AgarenoSjamp;cumeo-'^’^^^^iiDamultitudincadciuitatem Roderici venit feftinus,vtpræoccuparcc /'ï®®tmcoijj jmpjQyjpQj^jgj jjpjjyj, ßu^Qs Ifidoruscuftodi facrorum fuæ jT''æ’^’?”‘^®®prædiâ:i principisamp;Arabumreuelafle, vtipfe Femandofi-kfj- ®‘'*^^®’tPctfandusaudienscgitgratias,incontincnti properans laium obfeffûmæ. Sed quia ciuitas nondum erat muris m uni ta, popula -oresquadrigas.amp;fcrinia, doka,areas,amp;;led:os,amp;: lignamina omnia in circuitu po uerunr,quibus vfque ad aduentum Regis hoftibus inftitcrunt. Rex autem eniensinuiftus3nitjj0jj,(jjjgp^j in Domino, amp;nbsp;oraculo confortatus, cum obfei-onbusconccrtauit, amp;nbsp;maxima eorum mukitudine interfeda qux vix poterac '’icrari,alioscgitfug3,aliosretinuitincaptura;amp; munira ciuicate Roderici qui-

Î Rex Fernandas optansftrenuos,Fernandumde quo diximus reuocauit* cam • *^®® f®™®*’^“S quiefccre nefeius cœpit inuadere Caftellanos, amp;nbsp;in UfU . ®f^^o’^’^™) ’^ loco qui dicitur Lubricale, pugnauit cum Comitibus Ca« jj^jj’*'^{lt;:focerum fuum Oforiuni Comitem qui degebat tunc temporis in Ca-fu?^’^ ^'u3rum Guterrii fratremRoderici Guterrii interfeeir, amp;mukisaliis rii '*’5*F''^®t'Sgt; ^ interfedis, Comitem Nunium amp;nbsp;Rodcricum Guter* ^^^piiujuit) qui tarnen pokca recepto reuertendi hominio taliter difcefie* 10 i)5|-/r'^^^°®®^ Nonius ftatuto tempore, amp;nbsp;Rodericus Guterrii poftquam fe-^’ « Aloarnm Roderici , fe reftituerent captioni. Scd cum Rodericus

^^^^ ^^g^X’ fratrem fuum in farcophago pofuit , amp;nbsp;tandiu diftu-^ spellte, doneeFernandus Roderici vitam finiuit, amp;nbsp;fic fuit a captiuitatis °'''gt;nioliberatus. Comes autem Nunius die amp;: loco quo redire debebat, af-'’'Ptù fecum fexcentis militibus venit Donias, amp;: in pratfentia omnium Fer-® Rodencife obtulit captioni dicens coram omnibus, Ecce adfum, Linxia y inj

1^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RÜJJLRICl lULhiArMi ^^^ condidum mcrecipite incaptiuum.Sedcum Fernando ^°^æe5Nü-cultasfexccntis militibusrcfiftendi,nemomanus ineuminiecit.EtCo ^^ mus proteftatus coram omnibus capnuitafffe tempore placin' obtuh ^’ ^^^^ beratus, amp;: fic follicitudo delufa eft captiuantis. Occifo autem Oforio ^^^ FemandusRodericifiliameiusquaminvxoremduxeratjdereliquita i densafBidionem: fed ipfanupfitPetro Arise j ex quo genuitRodericum e ^^æ villaLuporum.Etpoftpaucos diesRex Fernanduslororem^“^p^’^P*j^jj^ mine Stephaniam,eimatrimoniocopulauit, ex quafufcepit idem Fernan u um Petrum Fernandi,qui fuit poftca magnus,amp; coram Regibus honoratus. nbsp;nbsp;^^

ALdephonsvs autemRex Portugallixdolens quodRex Fernandusx^i^^ cauerat ciuitatem, mißt exercitum cum filio fuo Sancio primogimiwco cara. SedquiaRex Fernandus a Rege Caftellaeinfeftabaturjdiuifocxercnur^^ | temreliquitquaeoccurrcret Caftellanis, pattern duxitcontra exercitum of^. gallis,amp; occurrit filio Regis Sancio venienti in termino ciuitatis, in loco qui tur Arganale,amp;confcrtopra:lio,Rcgi Fernando vidoria,Port,ugallenfibi s c^^^ fuga,amp;multisoccifis,multifq5fugatis,cxteriRegisclcmcntia:fcdcdcrunt,q j, non vt Victor cuertit, fed vtclemcnsabircpermifit, Rex autem PortugaHixif ^ gnatus ccepit Gallcciam infeftare, amp;nbsp;occupauit totam Linciam,amp;Turoniuni» ^^ aliamultaloca.Deinde congregate exercitu Badallocium eftaggreflus, qu£^^ diuifione acquirendorumprouencratRegiFernando.Cumq; lupcrhocnüO iis adueniffet, Rex Fernandus congregate exercitu bellum intulit Aldephon ^^ cum fuccumberct exercitus Portugallis,Rex eorum confugit ad cam de qu^a^^ tur ciuitatem. iamenimfereduaspartes occupauerat ciuitatis Agarenisin^f conclufis. Scd nee i bi quidem fc tutum exiftimans, dum per portam c'^'S'^f^'^u uitatis, qux pclTulo ferreo claudebatur, impegitad pclTulum, amp;crurc co”^ . vix inequopoteratrefidere. Vndeamp;ilicofuitcaptus,amp;RegiFernando fans , ferabilis præfentatus.Quem benigne fufeipiens Rex Fernandus iuxtafcinco felTu regio collocauit. SedRex Portugalliaegrauis difcriminis attendons ft^tu ’ confeïTus eftfe Regem Fernandum indebite oftendiHe ,amp;pro fatisfadifne^ gnumobtuIitamp;perfonam.ScdRcxFernanduspietatefolitamanfuetus,iUisC0f^ tentus RegiPortugalliæ fuaremifit.Tune rcftituit rex AldephonfusR^P, ^j

• nandoLuniam,amp;Turonium,amp;catreraqua:fua:fuerantditionis,amp;ditn' ^ propria eftreuerfus,nec propter Ixiionemtihix potuitpoftea militateoniw exercere.Rcxautem Fernanduscum iterumBadallocium übfideret,egrti eum Agarcniab arcefe ei cum præfidio tradidcrunt, quorum hominio » fufceptis præfccit eis quendam Arabern qui Abenhabel dicebatur, cuius commifit euftodiam ciuitatis. Sed Rege ad patriam redeunte prxdiâus Aiï oblitus fidei continuo rebellauit, amp;nbsp;Amiramomenino fe tradens Regemfc'’^^^^ dum poftca grauiter infeftauit. Arabes autem attendentes Regem Aldepbo fum debilitate quadiximus,praepeditum,eundemin cafttofanâæirenxzcon gregata multitudine obfederüt.Quod audiens RexFcrnandus in fuccuriura ci^^ celeritcr properauit,amp; eius aduêtu territus Rex Aldephonfus timuit ne ad vin candasiniurias adueniret,fedcognitaveritateegitgratias,vtdebebat.Agarcnia Regis Fernandi prjefentiä non ferentcs ab obfidione continuo receflerut. EtRe Fernandus ad regnü rediens dimifit Vrrasam vxorë,quia eum confanguinitai gradutcrtioattingebat,amp;duxitvxorêTarafiamfiliaComitisFernandi,qui uc rat vxor Comitis Nunii de Caftella. Et ca mortuaduxit Vtracarn filia Liipi Com j itisNaiarenfis,exqua fufcepit duos filios Sanciumamp;Garfiam,quorum vterq,c’^ pers prolis vitam finiuit. Cçterum Rex Fernandus annis triginta vno in regno m j«)'4iio8 liciterconfummatis,obiitBeneucntiacra millcfimaduccntcfimaodaua,amp;incc clefiabeati lacobieftfepultusiuxtaauumfuum ComitemRaimundum mpe ratricemßerengariam,matremfuara. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^,

^t^cieAldephonfi,(^eiusmililia,c^/lus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cafut XXUH. ^ORTVoRegeFernandojfucceflîtei eiusfilius Aldephonfus.Hicfuit homo pius,ftrenuus,amp; benignus,fed fucceffionum viciflitudinemutabatur,amp; atonfobrinofiio Aldephonfo Rege Caftellæ amp;nbsp;Sancio Rege Portugalliç infefta-tuscirca principium regni fui venit ad Regem Caftellæ, amp;nbsp;in curia Carrionisac-finitusabeo cingula militari,manum eius fuit in plena curia ofculatus, amp;nbsp;in eade '^wiaRcxCafteUxnobilis Aldephonfus Conradum filium Frederic!Imperato-13 ^'\''0maniaccinxitfimilitercingulomilitari,amp;eiprimogenitam Verengariam p ponfauit, Sed ipfo Conrado in Teutoniam reuertente prædiâa domicellade-ponfationicontinuocontradixit,amp;per GundifaluumToIetanum primatem Sâ ^'fgofiumSan^^jangcliDiaconumCardinalem Apoftolicæfedis legatumdi-“fdebrato,puellaVerengaria manfitinnupta.Etficad tempusquieuitter-p2ccaniicabiliterreformata.Sedquia(vtdiximus)auriculariorurri fufurrisad ^^oanebamr, eorumçonfilioduxitTaraiîamfiliamSanciiRegisPortugalliæ 'Wm,liceteflent confanguinei in fecundo gradu, ex qua fuicepit Sanciam ”nandi)m,qyifygj.unt mortui fine prole, amp;nbsp;aliam filiam quæ Dulcis dicitur, ^^^ “ueviuit. Etin odium Regis Caftellæ fuithoccontubernium procuratum.

^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^quot;^ *^'^ vernuhs, dolcbat fe a Regc Caftellæ recepifle Cingulum

' ^c,amp; tanicn ab ilia vxore fuit iudicio eeelefiæ feparatus. Demu inter ipium jRegem Caftellæ guerris amp;nbsp;vaftationibusperpctratis,duxitvxoremdominam ^mnganamRegis Caftellæ filiam, de cuius virtutibus poft dicemus, amp;nbsp;fufeepic ^*^^’^”' Caftellæ amp;nbsp;Legionis proucnit poftea principatus, Ôd I fy '*'quot;‘^^“’5^Ii®s»Conftaniiam, quæ fuit in Burgenfi monafteriomonia-) Jcrcnganam,quænupfitIoannidcBrena,qiii ex parte vxoris quam habu* ^'■2[,Hicro(olymitani regni ad tempusnegotiaminiftrauit.Pofteavcrofiliamfu* 2niquamexprædi£taVerengariafufceperat,BaldouinoImperator! Conftanti-nopoisdcfponiauit.amp;quiaidem Baldouinusadhuc puera Græcorum incuifi-^^ miSm^^”^'^’”^®”‘’”‘ defenfarc,fedcs Apoftolica loannidicto Regi com-garis æpcrattix.Q^jji^yç defundis Baldouinus cum vxore fua Maria in nipcrnculminedominantur,amp; dominus euftodiateorum ftatum.Rexautem acphonfu5amp;Regjnaygj.çj^g3fiafufceptis£iiisfnpr3dia;jspropterconfangui-Z^'f”’. ““^’^^önocentio Papa tertio feparati. Et poftea inter Reges guerræ ^aftationesvixaliquo tempore ceflauerunt. Rege tarnen Caftellæ in omnibus fæ’?quot;!®’^^^® '■®gnoalrerius caftra,amp; plurima occupante : fed tarnen nee fibi, ''^c l'o/cdnepotiFcrnandoomniaacquirebat.

43 ^^^llihusAldephonfiRegisLegionefiJïst nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca pul XXX.

dill ?^*l’’^^®ouitgucrrain,amp;obtinuit abcis Montcmangii,Emeritam, Ba-iia^*''''^’quot;^'‘“‘^'^^^f‘'^''gt;^^’-]’-’‘^Canccrcs.Popiilauiceciam SaluaniIconcm,Sal-amp;co^’'quot;»amp;Sabucalc,amp;aliaplurimaloca,pcrquærcgniterœinosampliaui« ,^pi ^itetiamcum Auhcnhuc induftrio Sarraceno, quinuper expulfis Al-ZoR • ®^’’‘lt;^3liæ vfurpauerat monarchiam. Sed hello fubadus Aldephon-aafcj^'*f'’’*^™®“’-®®‘^®‘^’^^^*^g^»^'^^^’* Emeritadedit mantis.Mortuus eft 53 in ?'' ^iHanouade SarriaaeramiHefimaducentefimafexageftmaodaua, amp;nbsp;QU k .^^’^ilacobi requiefcit,etreliquit duasfilias Sanciamarque Dulccm, (i5il^^*^*’‘®f“‘:ccffionem regni legauit. Sed quia omnesregni nobiles cam de fn ''''V.5“^'® ’i® aliis olim filio fuo Fernando iuraueranc, non potuerunc re-Jibi . '’*®^^*'’®’'®« Sedaliquantis difcidiisprocuratis,etciuicatibus, et nobi-fu^ quot;^ '^^f'^ ftudia feparatis, nobilis Verengaria Regina Caftellse intcrpo-

tÂ RODERICI omnibus plurimos fautoreshaberent,amp;munitiones,amp;:caftra quamP^“”J^ j^^mTa-fereregni finibuspoffiderent, ad hoc infames ^ f“®*^®^ ƒ ^^ -erjuebteitató rafiam neceffitate induxit, vt ciusgratisfffponderent.

in omnibus imicatrix curialitate fua vt infantes c°^^*““^’'®quot;^ii ducentch I kTS cit a filio affignari, amp;nbsp;fie obtinuit pacifice regnum patris æra mi

De fft^gffibffs fJohUîiAliißphonß,(^ Cit/gt;ftigt;fie Cûfic^‘^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^^ ^

amp; hoftis clementiam implorarcnt. Miferunt legatos ad Almohades, ver a ris ad gentem Arabiæ. Induratus auditor conclufit aures, amp;nbsp;fuum auxi lum nbsp;^^ gauit, timor belli confudit eum, amp;nbsp;odor belli terruitcum, fama Regis /-‘’’’ , mare,amp; nomen cius compefeuit tranfeuntes, donec reddita eft ei mumtio nbsp;, chæ, amp;nbsp;turrcs eius fubditaeei,rupes eiusfadæfuntperuia:,^amp;afperaeiusinp cies.PoiTedit etiampoftlabores multos, amp;nbsp;extruxit earn in vrbemregia^^^5 ineacathedramfidei,amp;nomcnpræfulisexaltauitinea,congregauiii * ,^^^.^^ populos, amp;nbsp;vniuit in populum magnitudmis, ftatuitin ea præfidium foW amp;nbsp;Regiam decoris honeftauit in ea. Dédit ei Aldeas fubiedionis, amp;pa»eui ^^^^^ tarisdeliciauiteam,ampliauitinaltomuroseius,amp;vallauiteammunimin ^^^ creuit in vrbem multitudinis,amp; dilatata eft in termines populorum. Miraw nbsp;nbsp;^ antiquus incola, amp;nbsp;in afpedu eius formidat Arabs. Munitio eius in r^Pæ^ ap amp;abundantiaeius indecurfîbusfluuiorum,gloriaeius in principe fuo, ® jj, .3 monia eius in cathedra dignitatis, deliciæ eius in pafeuis gregum, amp;nbsp;copiy■ pane amp;nbsp;vino. Recole Concha dies principis, amp;nbsp;in memoria eius exhihra1 ac » nomen eius in Iaudibustuis,amp;gloriaeius memoriale tuum,addiditprote 10 terminis tuis,amp;: dilatauitiurifdidionem cathedra: tuæ.

CE pi T Alarconem in rupibusfcmpiternis,amp;firmauit feras dcfcnfionis,AM ismultisdotauitillud,vtabundaretineoincolafidei,conftituitfortesinni^5 nimine,v t efiet Arabibus via necis,deferta apte repleuit gentibus, amp;nbsp;in via ww ^, ^ efthabitatores,Alcariasrupiumdomuirpopulis,amp;durit!am ilicisconucmtin as. In Vclefio ftatuit caput ordinis,amp; opus eoru enfis defenfionis,perfecmm bum moratur ibi,amp; incola eius defenfor fidei, vox laudantium audituribb ƒ“ lusdefiderii hilarefcitibi,rubctenfis fanguinc Arabum,amp;ardetfiacs chan^^gt; mentium execratio eft cultori dæmonum, amp;nbsp;vita honoris credentium in eu ^^^ Ripam Tagi repleuit habitatoribus, amp;nbsp;incolis defenfionis faltus Ocanix, 0 ‘’^j^^^

BE REB. HISPANIÆ LIB^ VU. zCt, ®'“lfo terratn illatn,amp; militia fanfti lacobi dedicauit earn, rupesÀureliæ vniuic ^.‘'^P^æfidiummorcfubiccit illi, vt dcdicarct terrain fandimonix,amp;particeps 5'^ïteligionis.DefiderabilisSanciûs parer eius deditFiterio Calatrauam, Al-5Pnotifusnobilisconfutnniator corum,fufcepit militiâcontemplatio, amp;nbsp;egref-,^^frattuaFitetio.Rex Àldephonfus educauit eos, amp;nbsp;pofleffionibus ditauiceos, 'it'Um,8c Mmochariam ,Macbedam,Acecbam ,amp; Cuculutum obtulit eis, amp;nbsp;ütoifatcinam paupertatis,amp; fuperaddidit diuitias competentes, mukiplicatio i ^°’''^’^coionaprincipis,quilaudabantinPfalmis,accinâ;ifuntenfc,amp;quigeme-1 nbsp;nbsp;nbsp;^’'^Q^^wesaddefenfionem patriæ,viâ:us tenuit paftus eorum,amp; aiperi tas lanx

h | '3 '^§^™quot;'^tumeorum, difciphna affidua probat eos,amp; cultus hlcntii comitatur wsjfrcqucnsgcnuflexiohumiliâteos,Sinodurna vigiUa macerateos,dénota 1 nbsp;nbsp;nbsp;oiatioetuditidoSjamp;scontinuuslabor exercer eos. Alter alteriusobleruatlemitas,

uocauitpopulo J ^^^ vtbem nouam,^ exaltauir ibi tiaram pontificis .facerdotio e-J P$ ordinaat earn, Ôédilatauit terminos enhs fvti'.Toletanamvrbemvallauitca-l^tiSiScteititoriumeiusrepleuitpopulisûn diœceû dus extruxiroppida, amp;nbsp;re igi-Oî'cmamp;deilocauitin eis: magnificentix fus addidit opus, amp;nbsp;ædincauit AVarcuvis 'dlem (anguims •. iudiciaDei aby ffus multa, Ôê ignora hbis hominum ; iudicium btifupetoçetaeiuSjôôfententiacœliinagmcnilliusicommouit armainRegem ^phiicæjamp;iptouocauitcito gentem Arabiæ-pop'^biseiusinftaurauitades.ôôar-ïtiapoteniiaditexitinMaurosiexercitus eins tranfiuit Bætim, amp;; dux eiusPræful îo\d.Uagnatesvegniinconhliispræfulis,8ôexercitusomnisfubpræfulcdigni-uw,nomeneinsMartinus Magnus. Et genus dus aPKorica, bono r gentis vira e -

1 nbsp;nbsp;nbsp;w^'Ethobeinsdiadema cccldix,fapientia eius pax mukorum. Etlinguadus in-

1 y: fo™«iodfcp\\nx,n,anusdusadlubfidiumpaupcrum.Etcoreinsadcompaf-. • 1 nbsp;nbsp;nbsp;fioncmhutnûium ,cmgnlum dus zelus fidei. Et arma eius ad perfecutionem bla-1 f?hemiæ.Agmenoinneaanmuv^iUius,ranguisArabuminconfpeauillius.Re-

1 ^io Bxtica flammisfuccenditur ,ScfaaumPrxfulis profperatur.ptoceffitenim 1 pcicafttaBzticæjierrasSc oppidafuccendendo ,fœhciter autem ad propria eR

V^ '^Xaiemutus regnabatin ÂpVnica ,06 genus Almobadum cap ut gentis. Surre-^^rneeps in mukitudine magna, Sc v ariis v ocibus repleuit capeftr ia. P artbus» ^■^XKkrjÆthiops, Almobat,amp;ê de claris montibus in exer chu eius, Si Y aldus ’^^^idnutuinilliustranhuitTytrbenum in ftndoHvipa\\s,ct\ndas maris cab ^^Wnbus.Exeràtus dusinnumeTabilis,mulùtudo illius v t arena maris. Ap-

\ nbsp;nbsp;nbsp;V?'''^^quot;^^^dHi{palen{emmcttopolim, etproedïusillius ad campettriaCor-

1 nbsp;nbsp;nbsp;ow^^ujijjxitvultumvcrfus Alarcuris,etfadcminàignationis ad regnumT olc-^ ti .plaçai «i\q^ nudanit pa(cuis ,et fcopulorum femitas ampliauit v ngulis. tranh^ iiuffionini^i^ç^çj^^j, et in multitudine nimia ficcauit nuos. famax olaùlispctiu-Qitfxcula,tiedet rumor puKauitHifpaniam .in auditu nundilxtati funt multi,et

y tonÇduteid.Ç,nnn.q, congreffi fuiffentexercitus, (uccubuit exercitus Cbriftia-WtnoU'amp;Rç.x a fuis x iolenter eduebus abello duo turn indubr ia eb (aluatus,lv •»dpfcmoù^ntius eligeret,quam Paluari. obtinuit etiam Agarenus poft prxlium Wam cakuHoc eft bellum Alarcuris,quod£uit xramilleftma ducenteftma Aranyy

DidiJciiiio Regum Le^ióne»/i amp;nbsp;]XauarrieaRege\^l(l(f^lt;»^f^ »obtü. Cap^t XXX.

Z^ Vm autem AldçphonfusRexLegîonisamp;SanciusRcxNawrrxvenircinau ^-^xilium ad bellum Alarcunsümulaflcnt.amp;iatnaüxegniCa e Ç rmdtib. uenilTcnt j audico quod in prxdido bello non bene fucceflerat, a propo i tcrunt,amp;RexNauar«quuainadrcgnumCa^ LeeionisperucnitToletum,vbi paucisdicouscunii^cgci

terrain rediit Legionisjamp;poft modicum temporis “^ ^^ ° ^ , Caftcll^hoftiliterinuaferunt.ScdRexLcgionisArabibusfederefüCiatu, tisexeisfecum afcitistcgnumCaftcllxpercamposGotthicose ingrc u cns,diripienS)amp; dcuaftans,amp; Rex Nauafræ ex aliapartc deiu ans °^'^æ mazanum,cædesamp;incendia exercebat.Ex ilia parte contra ® ®^““’. ^ nbsp;nbsp;,.

hadum.diÓlus Iucef,anno fecundo obfedit ToIctum, deinde Maicntum, calam,Optam,amp;Concham,amp;Vclcfium)amp;deindepefAlcaratiumc *'e^^^ ’

vaftatisomnibus amp;nbsp;deftrudis quæ extra murorum ambitum funtmuenta. autem nobilis Aldcfonfus fœderato libi fideli amico Petto Rege, qui m ^^S® tune regnabat.terram ingreiTus eft Lcgionis,amp; obtinuit pluracadra,ici icc lanos,Vallem Arearum,Caftrumviridc,Coiancam(qua;muUtonomine ƒ tianuncupaturjCarpiumiamp;Paradinas.EtpIurimis prédisactis.amp;cxdi u^ petratisjefFugatisetiam Agarenisquos RexLegionisfecüduxerat,am oa p priarcdierUnt. Tertio autem annoRexAImohadumdequodixitnus,itcruni' niens obfeditTolctum,Maquelam,amp;iTalaueratn,fednullameariitn P°^“*‘” ncrcïcuertirtamcnfanaamEulaliam^amp;alialocaquxmunitionccarebant,^ depfocedenscepitPlacentiam,Sandamcrucem,Monternangibamp;Turgc ^ » amp;:indc cumfaftu amp;fuperbia eft reuerfus.Tunc temporis Rex Ca Ik i« Aragonum iuxtâAbulam in monte Palumbaria morabantur.Reucf o ’nK»’ garenoad propria cX monte Palumbaria ambo Reges contra Regem LtP” pariter proceftcrunt, amp;nbsp;obtinuérunt Caftrum Legionis,amp; Araon,amp; Ca ' GundifakiijiSuCaftrum terraï,amp;:Albamdealifte,amp; vfqjad Aftoricamcun î . dibiisamp;incendio vaftaueruntjamp;indeper partes Alux amp;nbsp;Salmantira ’^’”‘ j, omniaexterminioconfumpfcrunt,amp;Montemregalcmcaftrum nobile^^ runt,inde ad propriarerncarunt.Sed Rex nobilis Aldcfonfusdignum^ ’'* ^^ roricedere venienri,ad tempuscumRege Arabumfecittregüam,vtpünet ^ vicinis Regibus obuiare.

J^Oi!Rex/Î^JephonfMnobiüileJii/î/i/irfj/uam Re^i Le^ione^/ï. Caput XX^b CVmqve proponeretRegemLegionistrucioridifpendioinfeftarejquid^ gucrrxpcriculum pauefcentesfamiliariconfilioprocurarunt,vtRcx eg nenlispetercta RegeCaftellx filiamfuam Berengariamin vxorem.Et *^ 7 nobilis hoc tefpueret,co quodipfe amp;RexLcgionenfis confanguiniiatis int fent vindi, Alienor Regina vxor nobilis Aldefonb, cum effet prudétiflima, ag prouidentia,amp;: folerter return periCula attendebatjquibus per coniun ion huiufmodi poterat obuiare, amp;nbsp;Regi Legionis vallem Oleti cum fuis magnati venieotideditprçdidamfiliamin vxorcm,amp;propter nuptias datisdonanom .^^ qux tantx dominx compctebânt,amp;t nuptiis foleoniter celebratis,tradüxit eaff regnumfuum.Rexautem Caftcllxnobilis Aldcpbonfus omina quæ ab u c » nunegenero ,olim hofti, dediefilix fuxnUptxÆtlîc pace qua» cum nliotc mataavaftatiónibusquicuerunt.

POST hocRexnohilis Aldcpbonfusvolens RegisNauarrxiniuriaJvind^J^ cum Rege Aragonum fideliamico congrcgauitcxercituinNauarMm^i^^^^^]^

tinueruntRuchoniamamp;Aiuarc,quçRcgi Aragonumproucnerunt.Obtînuerûc ctiainlnzuraraamp;:Mirandam,qua: Reginobili remanferûc.Et fie veerqueRegum vaftationibus, ad projltia eft rcuerfus. Iterum autem Rex Caftellæ “0 i isAldcfonfus cepit Ibidam amp;nbsp;Alauam infeftare,amp; obfidionc diutina Vido fiiniimpugnauit. Intérim autem Sancius Rex Nauarræ forcis viribus,armis ftre-*^“gt;is, icavoluncate propria obftinatus, regno diferimini derclido cum paucis ^»amp;n«iûusmigrationiscomitibusad Arabes trâfmigrauit, amp;nbsp;eis aliquadiucom-{^^(^''^^’^“^’^‘^^‘’’^“^^^^‘^““Tranftyrrhcnumtranfinifcrarjexpe-cau?^' ^'’^^^”’^^^^°”^’'*^*^^‘^“^^'^“^'^s Rex nihilominus dedudionis o|)ferv^?*'*?’^’^*^“®‘^*“*^*^*®»^’lt;*coruinpatriainorabatur.Intérimautem ded ^ . ”æP“S”“^^®boribus fatigati,amp;defedu vidualium maceran, in fcoJ^u*^’*’’’®“^“™*’'^’^®™®^’Selt;l '^®'^^^^^*^*^ Garfias Pampüonenlis £pi-Sînein' ^'*^’* ftudio gratiofus cum famispericulum compcrifler,ad Rigcin ''tntat Arabum cum obfefldrum aliquo feftinauit,qui rei expofira force^a- ^°^f'”^*^’''^^^g^Caftella:Vidoriatraderetur. Quircdicnsrem-Oiïoi j *^“f°o:umeomilite, quoniam obfeffi Victoria:deftinaranc, Régis San-Re»\f’*®®’'P°^‘*’^»^^^®gæail'clIae Vidoria redderetur. Obeinuit itaqnc

Midis Aldcfonfus Vidonam, Ibidam, Alauam amp;nbsp;Guipufcuam,amp;earum 19 tjQnj^®®““'^‘°”^5 amp;caftra, prêter Treuennium,quod fuie pofteacommuta-tdla c''^n'^æ^^^^'^^’^*‘^'''3r‘dam criam dédit commutatione fimilipro Por-^(] • ^ndumSebaftianiim.Fôtcm Rapidum,Beloagam Zeguiragui, Aircorroz, M^^* V* ^™^°^'^^’ ^*lt;^oriam, Maranioncm, Auflàm, Athauir,Iruriiam,amp;: A» jquot;‘^®''^*“®’^9“’fiuit«VerumRexNauarr« rediitonuHusmunenbus SitcDi, edexoncratuspraedidisomnibus ^honore.

^^‘^‘fii^ioDiil4ciLupi,ç^^obJî^to»eCa^e//æ^Ç^ieijifc4tiûKemo^a-fterUregahs. Cap-, XXX1//.

^0 ^gï^pj^“®’’’^“’’^*^^^^^“’Lupi Bifeagiçdominusqui interomnesma. lt;i»îci3io difeorf'^'* præcipuus habebatur,a voluntate Régis nobilis familiari ^Juarrorum i T'^^”“^® feuda quæ tenebatreftituens, ad Regem fetranftuhe ‘’maintulitC a „^’’5^®^*bamp;incur(ationibus frequenter infiftens,damna plu-\^^’”'^^^dl^exnobilis Aldefonfusiniuriarum impatiens afeito mgreffus eft Nanarrorum. Cumque Stella m *M multi C V, ^obIediflcnt,DidacusLupi ex Bifcagia,qui erat in oppido 'osvinear '^ ^®^“’î nobilibus impugnantibus,rcfiftitviolenter,amp;interobi-Hmiitione'^™''*'^'^^^^^'^'“'^®æ‘^®®^P®“^“^^P‘^^^*®*’““*' Sed quia oppidum fui ^’^Re?es ?*^^/rT?^'B^’^^'^ni minorabat,necfpcsviâ:oriæ animos protrahe-^’quot;''sconf ^ ° oppidirece/TerunCjamp;valtationein circuitudamnofain-'*gt;^Re?*™*M^^^*^” ^^ propria redierunt. Poftea autem inter Regem Caftel-'^nit R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regem Legionis treguaper interuallum temporisin-

^^Id’ '^^^P ^^°®°rnplaceret,propeBurgisadinftanriamfereniflîmç vxo-^'gt;^’^° f ?S'®5monaftériurndominarum Cifterciêfisordinisicdificauir, ^'®i'tv’^ f æ'^^^^^^^*^'^’^multisrcditibusamp;poflelfionibusvariisfie do-^^‘^çDeodicatæquæibidie acnodelaudabiliccrDeopfallunc,

*^ælt;li^^”^’*?^’'*’®‘^^®^®^ii”i»fcdftfuduris,clauftro,amp;ecckfia,amp;caete-^^lt;iudili?'f^^^^^'^*^^'' ‘ronfummaris, expertes folicitudinis in contemplation«

^'^'»ifiru^îiÿfit ho/^itali5^(^in^ftutf0f)e/chül4ru»/,(^ac^u/ßtf0»e rafeenu. Caput XXX/IIL

'^filoilitcrd^^^^^*^”' bofpitalç iuxtamonafterium ædificiis amp;domibusmi-2coratura,quod tantis diuitiis dilatauit,vc omni b us peregrinis, n ul-

lo patiente rcpu1fam,omnibus horis diei neceflaria miniftrentur, Icntibuspcrnoaareledi mirabilis apparatus continue prxparentur. . . vfq; ad mortem, vel reftitutionem priftinx f£lt;Ritatis,per manus mu ^^^^ cordiiim amp;:virorumomnianeceflariaerogantur,adeovtoperapictatisi hofpitaliquafi in fpeculopoflit quilibctcontemplari,amp; qui invita proptcre lentiamoperum ab omnibus meruit collaudari, poft mortem mu tip icatisin ceflbribus merebitur a Domino coronari.Sed ne fafciis charifmatum quxin cu afandoSpirituconriuxcrunt,virturcaliquafraudarctur,iapientesa a iis lia conuocauit, vt fapientix dfleipima a regno fuo nunquam abeflet, amp;nbsp;magiitros omnium facultatum Palentix congregauit,quibusamp;magnaftipendiao argi tus,vtomniftudiumcupientiquafl mannaaliquando in osmfluerct apiemucu iufli bet faculcatis. Et licet hoc fuit ftudiû interruptum, tarne per Dei g^a^ ^ u durat.Etpoftquaferctotam Vafconiam pratter Burdegalam,Rcgulam, aion fux fubdiderat ditioni, fini to termine treguarum quas cum Amiramomenmoa^ tempus inierat,pofl:quam amp;nbsp;Moiam populauerar, idé Rex nobiiis pro nde C n^ ftimoridefiderans præteritum dedecus, licet prudenter, non tarnen xquanmn tcrtolcrabat.Etquiafempcrmagnalibusinhiabat,noluittreguavlteriusprote an, fed ftrenuitatis propofito, amp;nbsp;zelo fidei aniraat’in nomine Domini mouit guerti'

QV A R E nuneiis incipientibus inchoata eft pngn3 inter Regem nobilem amp;nbsp;A garenos. Poft vaftationem autem aliquam fadamanoftrisinterraßeattf, Endugari,amp; Gicminii,filius prçdidi Regis Agarenorum Mahomat nomine co « flo gentium fuarumexcrcitu caftrametatuseftincircuitu Saluxtcrrx. Cumqy camfere tribus menfibus obfcdiflct,diucrfifque machinis impugnaflet, miikis * iisquierantin caftro,occifis,plxrifq;vulneratis,turribusamp;muro feredirutis obfeflis pluribus fiti amp;nbsp;impugnationibus intcremptis, ad vltimum caftrum oc^ ^^48 patum eftinopprobriü fidei Chriftianx,a:ramillefimaducëtefimaquadragelii^\, oól:aua,menfeSeptembri.Caftrumillud caftrum falutis,amp;deperditio eins ad^ ptioglorix. Superipfumfleueruntpopuli, amp;folueruntvincula brachioruffl'^‘' lus illius excitauit omnes,amp; fama eius confperfit pluriraos. In auditu ciusfwf^^ runt iuuenes,amp;in2clo eius amaricatifuntfenes.dolor illius ad genres^xtclt;;'^’ compaflio eius adxmulances. Eo tempore Aldefonlus nobiiis exercitutn nu congregauerat circa confinia Talaucrx,amp; cum vellet dubix forti belli fecow®'^ terc,prxcipuc ad inftantiam filii fui primogeniti Fernandi,maturiorivlusconl 1 mandauicinfequentem annum bellidubiaprorogari.vtilioreftenimdihwoP portunitas,quam audaciæ prxceps temeritas.

De cû»i/i^ûbe//û,ç^ morte Ifi/aKiisFerfutndi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XiXFD l/^

AGarenvs autem adeptus prxfidium Salux terra: cum magna ^nper^^ '^propriaeft reuerfus. Aldefonfus vero Rexnobiiishabitocum ArchiepHeop , Epifcopis, amp;nbsp;magnatibus confilio diligenti, ore eius vniuerfis acclamancibus e^ prolatum,meliuseflein bello voluntatemcoelifub difcrimineexperiri,quam'gt; derc mala patrix amp;nbsp;fandorum.Fecieque edidum peromnes prouinciasregni m» vt milites amp;nbsp;pedites,reliais fuperfluis veftium,amp;aurificii,amp;: ornat’cuiuflibet,qö, ad rem non pertinent, armis vtilibus fe munirent, amp;nbsp;quipriusin fupcrnuisdiip cebant,nücinneceflrariisamp;:vtilibusaltiflimocomplacercnt. Omnesautema®*^ nimo vfque ad maximü voluntati regix parucrunt,ad hxc omnia dulciffimo rf nandofilio primogenito nobiiis Aldcfonfi competentemfux modeftix opcran ) impendente,quieodem tempore febre correptus finiuit vitam,antequanioc termin’ adueniflct.In cuius morte fletus patrix, Indus ineÓfolabilisgeniton, q® inipfum tanquam in vitx fpeculum contemplabatur.Erat enim fpedatiopopn*^^ rum. Sicenim cum Dominus honeftauerat, vretiam ab omnibus amarctur, quodxtasinadolefccntibusnon pcrmittir,iaminipfo gratia di/penfabat. D ^1^

'ïntcfiinaqQ^^ ^âgento in diœcefi Toletana mefe Odobri, xra millefima du- Ær4ii4c) '

'^ifimooaft .'■®8®^’’’^ nona,vacuus dierum,plenus gratia amp;nbsp;virtute. Scpultus

^^ 4^^™ poftca regnum Cartellx fucceflione pro-'°’^'S-vbivirt ^'^^^'‘^^'^^^’icramp;decéterofficiafun8ris,amp;honoris, S^gemitusdo-

^^^pictateiq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ plénitude claruir, vt eius prudetia deuoti fexus excede-‘^^fthinconf 1 ^®5®ofy“^™® largitio,principum largitates:etiam pudica mo-1® ^^'iiauïmc^ *°* * lult;3^ui folatia procabatur,vt cxinde famx eius dulcorata fuaui-iitulospaup?'^^*^'’^^^®’-®^^^^^corem. Rcligionum, amp;nbsp;pauperum, amp;nbsp;quorum

pfiftcropcr *^***®’^^*^^^»’-°^®^®™pofevitacfuzfubucntrixcxtititamp;Icuatrix, '^Î«ercon(^?^^'^'^^’’‘l^æ’■^g*’^^’-^ ^^° ^^1° ”'**^*^‘-® c^^’^“^*^“^^’^^*^^i’^ i^°^^~ f'^''^cxcr° •^^^°''^’^ ‘^^ morte filii nifi in magnalibus non admittens, collcdo “'»«iobU: ^’^ P®’’”P*®fl«uii qui Sucarisdicitur, terrain aggrediturSarracc-

’^®®»amp;Cub ^^- quot;'^'^ ^^°^ dicitur Alcala, amp;nbsp;cepit ülud, amp;nbsp;Surcariam, amp;nbsp;Gara-^'‘Juibuso*^’^^*^^*^'^^ *^^^^^ Agarenorum capti,multaetiamfpoliafuntinuen-

ges ad bella procedcre,ab Aldephonfo nobili citatis gcntibus,cÓgregatisarmis,vidualibus comportatis, nee non amp;nbsp;omnium cordibus ad bellu ercdis,faótus eftoccurfusomniüapud Toletum,quxfola potuic fui opulcntia omnium neceffitatibus non deeffe. Interim Roderico eiufdcm vrbis pontifice amp;nbsp;exteris jnuneiispropter opus fimilc deftinatis, aduerfis partibus redierunt. Ét cœpitvrbs regia, repleripopulis, abundare neceffariis, infigniri armis, diucrfificari

glinguis,variaricultibus. Namzelo belli ex omnibus fere Europe partibus ad earn diuerfarum nationum ^üi«as concurrebat.Ncc crat qui poflet alicuius rei caulari defedum, cum amp;nbsp;i-wiuitasluiabundantia occurrerct,amp;prodigamanusnobilis principis omni-Motnniancceffanaminiftraret.Concurfus autemvenientiumamenfe Fe-^ioparticularisincepit,amp; multiplicationis paulatimincrementafufeipiens vernumtempus,amp;ampliuscreuitturbarummultitudine copiofa. Et J ’‘'uerfarumnationumvarierasdiuerfitatemorum,linguarum,amp;culiuum /■^^ibantjdcvoluntate principis in eadem vrbeeiufdem vrbis pontifex mo-^’ ^'®t,vtdiffidentium varieras per eius induftriamfedaretur. Etfic fadumeft 50 ^®f°®*'*F®'^®utisDcigratiamqui folonutuomnia difponebat,vtnullafeditio, nuilapertutbatiocxortafuerit qua: potuerit belli negociü impedire, lieer per ho-ftïw numani generis fuerit fxpius attentatum. Et quia de die in diem crefcebat Dum«usftignaataDominiincorporefuoportatium,neintravrbisanguftiasar-öarcntutjRexnobilis volenseorum commodis prouidere, extra vrbem circa fluentaTagidcliciofa viridaria,qux ob Regiç grauitatis recreandam maieftatem coalitafucrant,ciscxpofuit,vtfubvmbraculisarborum xftusiniuriascuitarent.

ibiq; ex frudiferis arboribus coftruftis tabernaculis vfq; indiem lum in Regis fumptibus permanferut. Odauo itaque die poft feftu quo Cbn '^ na religio Pentecoften célébrât, Petrus Rex Äragonum nobilis Aldefonü c i$ amicusfecundumfeedusapud Conchaminitum,dietisplusfafturegiofeftinatis, die préfixa vcnitToletum:vbi apontifice amp;cotocleroprocelfionaliterelt rcce-ptus,ibiquein viridario regio Axis tentoriis geneis fux prxftolabaturaduentuni'

COepervnt etiam venire magnates de partibus Galliarû, Burdegalcnfis amp;nbsp;NanatenAs Epifcopus,multiquc Barones de eifdem partibus amp;nbsp;Italia. Cóue-1® nerunt amp;nbsp;Amplices milites,neenon amp;nbsp;de pedeftri ordine plurima mukitudo.Ad-uenitetiam venerabilis Arnaldus,qui aliquadofolicitudine Ciftereii fungus,tuc regebatcccleAâNarbonenfem.Hicpauloanteçmulationelegis Catholic? pro-uocatus,contra quofdam qui in NarbonéA amp;nbsp;vicinis prouineiis blafphemarc nœ men Domini amp;nbsp;eccleAam ore nefario præfumpferunt, corda ftdelium cxcitauit, vt Agno crucis contra hçrcticorum verfutias armarétur. Et Ac fadum eft per De gratiam,quod vbicontemptaprædicationonprofecit,falcecrucisputatishxrcii' bus Ades Catholica de die in diem foeliciter coalcfcit,amp;: deftruftis B iten!s,amp; Cat-

caflbnablafphemantium fanguine, amp;:flammavorace, amp;:vkrici gJadio eftcon-Ar«ri4ff fumptusxramillcfima ducentefima quadragcfimafexta.Hicicaq; pontifexcum mukitudinc citerioris Gallic vafis belligcris, Agnis, amp;nbsp;arm is honefta, vrbe ingrei-fuseftToletana,inquadecêtcranobiliRegcamp;eiufdévrbispratfuIe eftreceptus. ConuencruntetiamadeandcmvrbempI^riquemiliccsde partibus PortugaHiSj pedituverocopiofa multicudo,qui mira agiliratcexpeditionis oncra facile fufti* nebant,amp;audaciimpctuimpetebant.

amp;equisbonefti,Toletumad exercitöperuenerunt,inter quos fuerunt Gat' ^^ 'Aas Romerii,Eximinus Comelii, Michael de Lufia, Anazarius Pardi, Guillernius ) deCeruariaCornesEmpurenfisjRaimundusFulconis, GuilJermusdeCatdona, amp;nbsp;multi alii principes,amp; B aroncs,amp;: fimplices milices,nee nö balliftariotum amp;nbsp;P^' ditum copiagratiofa. Aderat in vrbe regia cum nobili Rege magnatum fuerum generofa focietas,nobilitatc,ftrenuitate,amp; mukitudinc approbanda,quos fic ^ morumelegantia,amp;curialitatisprærogatiua,amp;ftrenuitatis fuperemiliétiavenU' ftauerat, vt amp;nbsp;in oculis hoftium nÓ folum terribiles,verum digni honoribusapps' rerent. Ciuitatum vero amp;nbsp;oppidorum cóciliafic copiofis phalangibus, amp;nbsp;equis,amp;C armis,amp; vehiculis,amp; vidualibus,amp; omnibus ad bellü neceflariis prçmunita vene' runt,vtnoneflecintereosquialiquoindigcrer,immofuaaliisliberalitercórouni' I carent.Quamuisveroinoppidisamp;: ciuitatibusfubvnodcgatprincipis regimæf)4 tarnen a fuæprincipiogcntis,amp;armorum etiamamp;militansdignitatisinfigniaha- 1 bucrunt, amp;nbsp;militate nomen fortiti funtab antique. Muka eeiä contra Sarracenos amp;nbsp;contra Chriftianosipfiamp;eoru parentes decenter exercuerunr. Fuerunt etiaro ibi pontificesquifeamp;:fua,proutDcusdedit,infumptibusamp;laboribusdeuocepto fideincgocioimpenderutjinfolicitudinibus vigiles, in officiisdcuoci,inconfiliis prouidi,inneceffitatibuslargi,inexhortationib.fcduli,inpericulisftrenui,inlabO' ribus patientcs.DercgnoCaftellæArchiepifcopus Toletanus,TeniusPalentinus Epifcopus, Rodcricus Segontinenfis, Mcnendus Oxomenfis, Petrus Abulenfo De regno AragonûGarfiasTyrafonëfîs,BcrengatiusBarcinoncnfis eleûus.Dc fcculari vero militia regni Caftellç Didacus Lupi de Pharo,Comes Femandusde Jû Lara,Cornes Aluarus, amp;nbsp;Comes Gundifaluus,frater eius Lupus Didaci de Cara-beris, Gonfaluus Roderici,amp; frater eius,amp; multi alii nobiles,amp; magni,amp;ftreniu, quorum nominalongucflecenumerarc.Fucruntetiafracrcs Calatrauxfub vno militixfua: magiftro Roderico Didacifgrata Deoamp;hominibus fraternafocie-tas) fratrcsmilitixtemplifubvno magiftro Gomitio Ramiri, qui poft bcHumf®'

f^^^^^^^* P”™* *® nouo teftamento figno crucis fufcepco, fu-j ftrenuitate feruata,charitatis amp;nbsp;religionis vinculo arda-hofpi#ilis,qui fratemitatis, charitati infiftcntes défunt nbsp;nbsp;nbsp;k ^'’ ^ '^^'^^ ^3^^tæ ncceffitare accenfi defcnfionis gladium affumpfe-

' ^ '^'^^f’^'^^^'^’-^^cffioErinegildi. Fratres etiam militiæ fandi lacobi u ° • ^’^^ ^^æ‘ ^* ’” partibus Hifpanix multa opera militiæ decen-»ttmz^^MultietiamChriftianæ religionis diuerforum votorum amp;nbsp;profeffio-^ffunt ^ ^°™P^^^°^®ïnonitï, infigniti fignaculo fandæ crucis inibi conue-

^^7^“a™^^’^^•fferfa, tam varia, tam cxtranca multitudo non eßet facilis päcifice*'quot; k *^’ ^^*^^ Padenti, nobilis tarnen Rex magnanimitate fua omnia ^^^“^^’°*’^*’’^æ4^animitcr amp;nbsp;tranquille tôle rabat, itavt tædium in vir-tirefe /^''^^’^^®^^^^“^*^^dtædiumfuperarct.Irreucrcntcrprolatareuercn.-®'an^ i®’**’^®?®’’®“^'®®‘^o^uertebat, ambitionis loquacem triftitiam Urga ^”* æ^*?. “**^“®’^®®®utabat,curialiapplaufufaftibusmilitaribusoc-V • ^^ morum grauitatc feruata. id in ipfo operabatur bcnignitas,vc ^®flül)jf^^^g^*^®f®'“*'^5l“*btas,fapientia grauitate confperfa lie omnia mi-dcc ƒ. ^“5’^®^®*“®c“dalitasinfufpirium,amp;ftrenuitasincxemplu,itaquod [jj ° æ*P°^®^'P^ævirtutishabetplus,quam pofledimus omnes. Adolcfcen-æ'’^^*^ tobur perfuderat,ienes,amp;f dccrepiti, quid lauda-ind ft •*PP?^”®“”‘'“^^^“PP®tcrct,quidmirari,quiddiligcrcrepererunt,eius hjjf ''^'’^'”^S®^^*^ftuporeattonitimirabantur,qucmdoniamp;datiperfcdioüc Ç“‘æ^“®^“fæ charifmatibus abundarct, adeo vt mundi circulus fa-auo^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H*Qgt;®ogt;acfedebere. luuenes amp;nbsp;adolefcentes quorö

pri^” • ’^^P'’'^®^®’’^t, præficiebat titulo militari, vt quos nondum pro-bus 2« '“„’‘^gloria, amp;nbsp;crcantis manus, amp;nbsp;parentum magnalia magnali-^'^fafecunuteT^ ^'‘^equorumtutafirmabatmagnanimitate,armorumcopio-ferenr amp;m' “^'’^^Peciofa varietate, vtinipfo inuenirent amp;nbsp;dominu quem di-düudic ’ ^“'''™gcnisdiflidcrent,quia mores omnes virtus maguira ra ^^?^^*”^°®®*^'«Utisfaccrc,quivirtutesomniuminfcpotuitconferua-’’®®'^®j®pattiæ incola, fie mores omnium in fe fciuit alTumere,vc fum''^* ^^^^^*-*^^*5™°''^^^^‘^’^^^®’’®* Delargitateautemeiusquis loqui præ-meret’eumidinipfomodicumfucrit,quodinaliisvix poterat reperiri, Sice-raa m ^ntialargitatemferuauitjVtobliuifcinonpotucrit quodde matris vte-ecumtraxit. Sicomnia largitatis fuæ priuilegioconfirmauit,vtore omnium ^0 j°™gatafententia,omnibusmunificisfilentioimpofito,ptærogatiuammuni-obtineret. Et licet magnis magnifiée diftribueret, manum gt;noribusnonrctraxit.Cumenim eiTentvltramontaniplufquamdecemmillia ^'^®’^5®®®*P®0Iwpcditum,dabanturomnidievigintifolidi vfuales,pe-c:gt;^°^'^*”^^E’^E)Iidi.muliercs,paruuli,debilcs, amp;nbsp;cæteri ad bellum incpti non tetj y®g®^®^*®öi. Hçcerâtquæin communiamp;publicedonabantur,prç-nbu'*'^’ P”“^^^’^*’^ ^u* quantitate hunc numerum excedebant, quæ magna-teban °''^‘^*^^^^’^^'^ufione,fed potiori fumma per nobilis Regis nuncios mit-bra® '^'^ munenbus cumulabatur equorum numerofa generofitas, paruu-‘“^^3varictas,quæomniatenacitatiscuruafeueritas vultu propitio no ^^ tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^ ^^^^™ omnibus fi iungatur Regibus oblata donaria, fuis dif-

'^f31tipendia,plus modus dantisamp; hilaritasmeruit,quam bis omnibus emi F ^^•wadhïcomnianegcnsalienigenaexpeditionis omnibus indigeret, o-01 us tentoria, amp;nbsp;eotum véhicula eft largitus. Addidit etiam gratiam gratiæ, amp;nbsp;* anorurn véhicula cum cæteris neceiTariis fexaginta millia fummas, amp;nbsp;vitra cü ‘“mmariiscrogauit.

SAtisfacto itaque omnibus per omnia,duodecimo Kalcndaslulncxcr citusDominiabvrberegiacftprofcólus:vltramontanipcrfc, dato eis pro u ce Didaco Lupi de Pharo: Petrus ftrenuus Rcx Aragonum cum fuis : Aldefowus nobilis cum fuis. Et licet feparatim procédèrent, modicum tarnen fpaciuracx-ercitusdiuidebat. Primo die caftrametatifunt iuxta alucum Guadararazifccun-doiuxtaGuadalcelet: tertio iuxta Algodor. Vltramontani veroiuxraDaralicr ciam caftra fixcrunt. Et inde procedentes obfederunt prxfidium MalachoniSi amp;fignum in bonumdiuinagratia faciente, licet quicrantinarce, fatisvirilitcr c defenderent, inftantiatarnen vltramontanorum, quæmagna ftrenuitateferue-bat pro Chrifti nomine mori defiderans, virtutem refiftentium amp;nbsp;munitionum præhdium innomme Dominiminorauit, cepitqueMalachonem, omnibusqui inerant interfedis. Scquentidieexercitus Regum aduenit, ibiquefubftititvno die, fed amp;:aliquantulumvidualiadefecerunt, tarnen occurritinduftria Regis no‘ bilis,amp;fccitcxponivilt;3:ualia copiofe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

JNde igiturprocedentesomnespariterperuenimus Calatrauam. Agateniau i •*tcmqininibi rebellabant, excogitauerunt tribulosferrcos fabricare, amp;pcro' mnestranfitus Anæ fluminis proieccrunr,amp; quatuor habentesaculeos,qualKCf cunque cadcrent vnoeorumeredo, pedibus hominum amp;:cquorum vngulis gebantur. Sed quia liumana artifleiacontra Deiprouidentiam nihil valent, Deus voluit,vtpauciflimi, vel nullifcrc,illistribulislaïderentur,amp;gratiar Dei nia nufuppofitatranfiuimus flumen Anam, amp;caftrametatifuimus in circuit CaJ trauæ. Agareni autem oppidumillud flein fummitatibus turriumarmis, ^^ xillis,amp;:machinismunierac,vtvolentibusimpugnarefatis difficile videretunP^ tcrealicetflcoppidumilludinplano,tamenexvnapartemurieiuspertaduni “ minis inacccflibilcinnenitur:exalüsparcibusfiemuro, amp;antemurali, fonatis, ) turribuSjamp;propugnaciiliseflmunitum, vtabfquelongamachinarumimpugna^ tioncinexpugnabilcvidcretur.EratautemibiAgarcnus quidam nominc^nen caliz, longaarmorumafTuefadioneaftutus, amp;bellorumcxcrcitiafreqnetifcr^^ pertus.Dehuiusinduftriaplusfeipfis confidcbatpopulusobfeflorum,^^^^ ibiin prxfidio quidam Almohar, quiprxfidii euftodix prarfidebat. Cumque' obfidioneper dies aliquot moraremur,amp; Reges cum principibus deimpugn^^ one præfidii dubita rent,poft longos tradatus placuit omnibus non relinqueref^ nbsp;nbsp;|

pidumintentarum, licetimpugnatio difficilisviderctur. Plæriquc autemfflC’^^ | iudicabantcœpto innere ad bellumprocedere, quam impugnationibusca ^^^ .g infiftere, prxfertimcumintalibusamp;ftrenuipericlitentur, amp;exercitusfangettt, 4 cum Seins acquifitionis amp;nbsp;retentionis talium pendeat ex fine belli. AfTumpm^ armis,locifqueoppidifpecialiterRegibusamp;principibusaffignatis,vocen e*c uataoppidumfuntaggreffi. SiequeperDeigratiam fadumeft, vtdieDonnni poft feftüfandiPauliexpulfis Arabibus fuit CalatrauaReginobilireftituta, qu^^ ftatimafratribus qui dudum ibidem refederanr, fuit munita,amp;Chriftwnono^ m redonata.Nobilis autem Rex de omnibus ibidem inuentis nihil fibi retinuic, c^ vltramontanisamp;Regi Aragonum cundaceffit. Sedquoniamhumanigcncf inimicus nonceflat Chriftianisadibusinuidere, mifit Satan in exercitumcia^f tatis, amp;nbsp;corda æmulantium conturbauit, amp;nbsp;qui ad certamen fidei fe J retrorfum abonopropofitoabierunt.Omncsenimfcrevltramontani^com ^^ propofitoftatuerunt, vtrelidiscrucisfignaculis, omiffisetiam belli la on gt;nbsp;propria remearêt.Rex autem nobilis fuorumvidualiacompartitus,quant nbsp;^^^^

cefle erat omnibus eft largitus. Sednecficcœpta o^ftinatiopotuitreuocan^^n^ | mo paflimomnes inglorii recefrerunr,exceptovenerabili Arnaldo bJa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

10 WvpawrnDonumin Angariaattu\ctun gt;nbsp;„mDommiconftftenter, St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nnisfupetiusnominansptoficftcicceverunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• --^mnoccupatuP^^^ccnon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 1 nbsp;nbsp;nbsp;pximovencwntkiarcuns,\biquecaftta^^^^ , nbsp;nbsp;. dauerns Kcx’Nauarrx,^m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* \ îtcîamp;tWiilnmvïcino.Incident ™“’’°”“Scrimen nciaenwmfait.ftte- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ \ Wupwvciçioftmuhffetnohcvcnhc,^ SicqncKegutntetnatiusmVan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 \ nbsp;nbsp;nbsp;numliix?,\oxhma‘Dcifttmuonon€nbwa \, ^ameçati tunten ettcunu

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^xuux.yiominicaftiefeciucntvvftumtun^fe ^^^^.fçPPe,cntut.Etp

k «.«was atmaxetut ,8€ etiam omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St coûts otnata,vtixttuemi-

\ ^Mantuiisappaxnit mukitufto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amabths ,bcfto expefttens dj-

\ w Wxa^iBhofttbnsamp;ctctMs appatetet,no ^^amagxtanimotumereuctut, A nbsp;nbsp;nbsp;«ffuraabfcnnnxncoxnpcnlaxcx^quoftcitamc ^^^^^.^jpfcVifmaepaoftm^^

\ nbsp;nbsp;nbsp;çttÛhùtmcon£otuü,ànbnconft«ï«^^'» ,.,,cexiaxuàicahexo{pcaanxcs,p

1 wxxnwai^ttcefftx acoxàibnsxixniàotn’^- r axtuefta. T andern peruentm \ p«ntxftma^ia\iaxn manftonemqux ^'5^ ^loveto àtcaàahaxn mamtonem \ a^^kMnxnan^opetneWdemttomtnb’*■ ^ yfatat*

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bemp(itio»cwïOMtis,-u»tit4dpr^ nbsp;nbsp;nbsp;f yjj.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n A^atenotum ptopeGtentuu

' \ nbsp;nbsp;nbsp;THim K WWagetcniux ,Uahomat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^jeftoVabatut exexcuutu

\ nbsp;nbsp;teanoTum .'NectxaxtttQïftt vngnate,^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Aimmutt motubus et te

\ nbsp;nbsp;nbsp;xtàixninülixex ,vifoxxe Cbuftaam ^^^'^^^^y^rç^Si.^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-

\ nbsp;nbsp;nbsp;^wenonN3\cxenx.bxi8ieo£oïtcconhboa\u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^o\o dancuVo

K nbsp;nbsp;nbsp;'keexexcknftkxanxtsaóiAtabesttattstuge nbsp;nbsp;nbsp;’ffaueïatpoft.di^^'dmmCa

\ nbsp;nbsp;nbsp;kàdeftnxnNxftnaknxnàttcgentcs,lt;\uttarne nbsp;nbsp;nbsp;i;ÇpQBûone non îaWttut, ut

\'^^xa,Ntkgaxtnnsxnn.tatoeonft\to,aftump nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,^xuv£o,ucpctucut.t,amp;ta\tlt;pao

^^ta^i^anasl oWx,Nttnanguftta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç evûfttautÇummttatenï

V^ W Axfaotumttanhtum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ a£cen£um exetettus

'^'^'txnnoncepAent;m monttstupetetbo quot;^^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;ç.^vtntMacmtcnttone bb-

^wck'ai\(:ïnîÂà.\,?lt;.'^axù\\\iTÂ'^\iv^\o^'^gt;'^^V^^^ - ^i^^^^nioceàcxcBixvn’çxo-\ ’^ ’AimMexivttcmWx^c ^tz\\vM\\zzçgt;vS\\\^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kx^W\nuelt;*

'!i^^\'^^~,%\^y^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos'EeveXxt^e.vw^vxx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;YÇ^Keuf. St lt;\xn\mualt;c

dcmdiepleriquedenoftrisad montisardua confccnderut. Maiorvcroparscir* ca G uadalfaiaralueumrcmanfcrunt. Sexta feria in mane très Reges, Aldcphon-fus de Caftclla, Petrus de Aragonia,Säcius dei'Jauarra, inuocato nomine Domini afcenderunt,ibique in quodam decliuo mon tis fixis tentoriis refederunt, 6i ea dieoccupatumfuitanoftriscaftrumFerral,fubquofuntquçdamvoragines,amp;:in rupeanfradus,amp; fcopulorum præcipitiaiuxtaLofam,amp; tantaeft ibianguftia tranfitus,vtetiamexpcditos impediatdifficultas. IbiqucquxdamphalangesA-garenorumperdicmillum amp;nbsp;partem fcquentisChriftianorum tranfitus obfcr-uabantjibique frequenter illo die inter noftros amp;nbsp;ipfos quidam belli præludiain-terceflcrunt,ita q uod ex vtraque parte aliqui,non tarnen plurimi,ccciderunt.Dii * hxcagerentur,Regumamp;principumdeliberatioeligcbat,quaefletfinepericulo procedendum. tranfitus enimLofa: non'cratpoffibilisfinedamno. Etcumiam cxercitus Agareni vicinior nobis effet, neenon amp;nbsp;eins tentorium rubeura appa-reret affixum,diucrforum de proceffu exercicus diuerfæ fententiæ ferebantur.A-liquienimattcndentcsimpolfibilitatcmtranfitusrecrocedere confulebatjamp;pet locum faciliorem ad Agarenorum campeftriatranfmearc. Ad hoc nobilisAlde-fonfusRexCaftellæ:Etfihoc confiliura difcretione fulgeat, periculum fecum portât, populus enim amp;nbsp;alii incxperti cum nos retrocedcre viderint, non belluni querere,fed bellum fugere iudicabunt, amp;nbsp;fiet difceflio in exercitu, nee poterunt retineri.Sed ex quo ex vicino hoftes profpicimus,adeos neceffeeft vt camus.Sic-utautem fuerit voluntas in cælo,fîc fiat. Cumquehoc confilium nobil/sRcgis pra:ualuifret,Deusomnipotcs qui ncgociumfpcciali gratia dirige bar, mifitquec' damhominem plebeium,fatis defpicabilem, amp;habitu,amp;pcrfona,qui olimin inontanis illis pecora pauerat, amp;nbsp;cuniculorum amp;nbsp;Icporum ibidem captioni infti-terat.is oftendi t facilem viam, om nino poffibilem per dccliuü lateris montis eiuf- nbsp;nbsp;(

dem. Nee oportet ab afpedu hoftium occultari,amp; ipfis videntibus, neeimpedir« valcntibus,venire ad locum pugnx congruum poteramus.

C E D quia in tanto difcrimine tali perfonat vix credi poterat, duo principes pt«-cefferuntjDidacus Lupide Pharo,amp; Garfias Romerii, vt fi inuenirent effeve-raqua;paftordixerar,montemquendaminfummitatefui habentem pknniem occuparent. Et dante Domino fic euenit, vt ille tanquam Dei nucius, qui mfima mundi eligit,veraxinueniretur,amp; pr^didi principes roods planiciem occuparut,. amp;nbsp;tres Reges die Sabbati fummo mane fufeeptabenedidione podfcaliamp;gntu facramenti,adpr3edid:um montem cumfuisagrainibus peruenerunt. Caftrutn Ferrai quafi omnino tune inutile eft dimiffum. Ipli tarnen credentes nos a prïlio nbsp;nbsp;nbsp;|

deuiare,co quod Lofa: tranfitum non fcruauimus, prædidum caftrum cü magna laetitiaoccuparunt. Reges itaq; poftrema cxercitus obferuantescü totocomitatu 4^ ad fuos principes qui præcefferant,peruenerunt. Quodattendentes Agarem non efte fubterfugiü,fed procefrum,grauiter dolucrun t,amp; profpicientes tentoriaqux inprxdidi montis cacuminefigebatur,cateruamilitüdeftinarunt,vt a metacione caftrorum primos agminis cohiberent. Nos enim proprer vix anguftias porrefto agmineprocedcre cogebamur. cum noftrisautemdiutiusconfligentes Domino faciente viriliter fun t repulfl, amp;nbsp;noftri occupataplanitie montis per Dei graciam caftra foelicitcr locauerunt. Et tentoriis vix mctatis,videns Rex Agarenorum^ quodinobferuationc tranfitus nihil ei proderantinfidix , neque doli,difpofïris aciebus eadem die proceffit ad campum,amp; prçcipuam aciem qux eius erat enfto-diac dcputata,fuper quodam promontorio ad quod difficilis e^ratafcenfus, nobili- 1 ter collocauit,cæterisfuis aciebus adextris,amp; a finiftris prudêtiflïmeordinatis,amp; ibiabhora fexta vfque advefperum fpcdarunt,putantes noseodiead prxlium proceffuros. Sedconfiliidcliberationehabitaprouifumfuit,vtbellumvfquead fccundâfcriâdifFerretur,eo quodequierantmontiüdifficultatevexati,amp;exerci-tusfatigatus,amp;:vtctiâftatû eorûamp;procefTumpofTemus iniftomedio œntueri, ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Curaque

Cumc^uc intcUcxiifei Agarenus, quodnon procedebamus adbcllum,clatusin. %ionim,nonexcautela, fedprouenire crediditextimore. Vndeepiftoias n^fit ïcaüam8cGiennum,quodtresRtgcsobfcderatintratriduumcapiendos.Ta-

W«c.ScQuenüdieDominica,{ummomaneiteruegreffuseftA§arenusinca^ F»,^tXamp;to«^tocampovfqucaamctiäxcmdifpofiasa^^^^

Wwôamtcçdknàam atom fuit tentorium rubeum ad rmdWisaiisadornatumJubquo gioriofusdebito

WiiftüïC^ioexpeftabat.Nosvero,frcutpridicfecimus, cotue nbsp;nbsp;nbsp;, , ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'y-Q.

Qï^OviKtwero die circa mcdiamuoó;emvox ^^ nbsp;nbsp;^^^^^ ineXamatumeft, vt form ia rabemacuXis Cbtidianis, 5^ V nbsp;^^'^taane D ommic^paiboms my -omatsaXbetoD ominifc atmarent.Ceiebtatts i q nbsp;^^^\s, ad campi certami-Ws,Witonfeflionc»(umptrs(actamenus,acc ^^^ç^ç^j^^pettraCXatu inter naV^ottfeaat.'Ddpofttifqucacicbusfbcntram n nbsp;nbsp;nbsp;.^^^^^Yausimediaaciem

VmapesGaWaos^DidacusLupicumdus va nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedi,ScCa-GoraesGaadibXaasNumicumitatnbns t emp , Q^^\3etis,Sc Aktatus Didaci baaax'xoWamXeaibabuitKodericusüidact nbsp;nbsp;nbsp;„,ç\ÇAem‘.invXtimaacieno-~

..'^’quot;'^quot;'^'^'^'^'^''■gt;^^''^^iwsGvmditaiui,Slt;aXù noot es -r Tetanus enmeo, Sc aXit L 'P bibsktx KXXtWas SeKodeticus Atemepdeopus xvei Sefratet eins,Kode-

\ deW 1 vtto idasXvabmt GatbasKotnetn. ,.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^W team tui i bmiXt-tüi,bcK.iaanasVatX\\\nNXnmafmtipiecnm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^t,p)ecommnmbnsetiam ttrïz.iacoXXatetaXi.ac\eaX\osdetuXsndbiXmnsco o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnec\aXintxto2,atXu.a

\ nbsp;nbsp;nbsp;lt;xi\matCade\\x\\aba\t\ptefecnm.Vlt;exXÂanatt^Sa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ? , ^-^vreomitatn.

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'ta%lt;\s^X^cx\aa\taan\Xgt;ns,d\te0dsadV)enmocn ts,co nbsp;nbsp;nbsp;-A\,p\X\ddct\mXnao-

’^'^WotenbtvexdXnddét^Scnomineeomvm tnnoca ®ï i ^-^^^^dcDida-V nbsp;nbsp;nbsp;vUtet aemeaemnt.VtXmXantemlt;\nX pumostatns dévêtu \ '=HXeVXiatQ,faetttntXunsdX\ns, Senepotes fnpetmsno .. A^^etnntdc

^'^^\'!^\ia\vpt\tid'ç‘\umbAmo\iadum,tiCVvbtu'mcdamfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^atur»gt;lt;\^lt;^^^^

1 nbsp;nbsp;nbsp;u^c^LYfev^T. XXcbotanus.'ï.xtxaattm.m étant mam aXtxa^esp ^^ coVù’î,aùs,^t

\ nbsp;\^ A'^idaauö^ iaMwodbus, tp^amde extettotVcms bVt amnme^^.Çç\ucbant. V-tat

i\3ai\^tÇa'^x'çtxîid\o dd^etatent, cQnd.atitet\gt;tVû’m'îîtanûam ^ j^Yïmï'i^''^^^’^^“ aattiat\\tt\asanteatt\u,mae\es K^moXxadnmmdttatts^ eo^^^i ^^Çç^^Xs étant Ma-uraa\t\taWtett\bd\%\tia^ptamp;.n-.adcx.tt\santcm\pfotnmbC-^ ' ^Aormpttut^ït btsNtXoniatt^Xïaxceatnma’^dttate noc\ü.Xncxptttts,t\d\?^. ^^u^nda^»^'^“ Xi’^xttatnanaXaXdcnnt.dnpXanttteN etoNXat n dbdadttattno’^

A G A REN i autem fere immobiles in loco manen tes cœpcrutrepellcrcpriniô’ noftrum qui afcendeban t per loca fatis congrcflui importuna, amp;nbsp;in is rep fisaliquiexnoftris congrefforibus difficultatibus fatigatialiquantulum /uWB^ runt. Tune etiam aliqui ex mediis aciebus Caftella: amp;nbsp;Aragonix in ynum agm ad primas acics conuenerunt,amp;: fuit ibi commotio magna, amp;nbsp;res dubio peucu • fa,ita vt etiam aliqui,non tarnen de magnis, viderenturfugæ prxfidio inhiarc, ^ primiamp;mediiex Aragoniaamp;Caftellaconiundimcongrcflunnuftcbant,co ^ teralesetiam aciescum Agarenorum aciebusacriterdimicabat,adeoquodqw dam eorum terga vcrtentes fugere videbantur. Quod attendens Aldepbon ui nobilis,vidcnfquequofdam plcbeia vilitatcquiddeceat noncurarc,dixitomn^ bus audientibus pontificiToletano: Archiepifcope ego amp;nbsp;vos hicmorianiu'’' Qm refpondit ei : Nequaquam,immo bic prxualebitis inimicis. Rexameimnu^ (ftusanimo,Feftinemus, inquit, primisfuccurrercinpcriculoconftitutis.T#® Gonfaluus Rodcrici,amp; Patres eius proceflerunt ad primos.Fernandus vero Gif fia:virftrenuus,amp;:inmilitia induftrius, retardauit ipfum Regem,confulem'' ' obferuato moderaminc procédèrent ad fuccurfum. Tune Rcx inquit iteiui’J' Hic Archiepifcope moriamur.taliscnim in tali articulo mors non dedecer« ß“* Je : Si Deo placet corona vidorix,non mors infiftat : fin autem aliter Dfop^i“^“*’ rit, vobis commori omnes communitcr fumus parati. In his autem oninif’'^5 (tc-ftificorcoramDeo)nobilisRcxnon mutauit vultum,nee geftumfoliw®)®®® loquelam, immo virilitcr amp;: conftanter,vt leo imperterritus,aut mori, aut vinecre firmuserat,neediutius valenstolcrare primorumpericulumfeftinatogrefluyl-que ad atrium Agareni dante Domino hilaritervcxillorum infigniapetuener^. Crux vero Domini quæ coram Toletano pontifice confueueratbaiulari,pi2i^' . rente cam Dominico Pafchafii canonico Toletano, per Agarenorum aciesmira-culofe tranfiuit,amp; ibidem illxfo baiulo fine fuis vfque ad finem belli, ficutDorai* no placuit, perdurauit. Erat autem in vcxillis Regum imago beatx Manx Virginis , quæ Tolctanæ prouinciæ amp;nbsp;totius Hifpaniæ femper tutrix extititamp;patrona-In cuius aduentu acics ilia mirabilis, amp;turba innumcrabilis,quæ hadenus fatii immobilispcrraanebat,amp;:rebcllisnoftrisobftiterat,cæfagladiis,fugata lancets vida idi bus terga dédit. T une etiam ad inftantiam germani fui, qui Zeit Auoze-erithvocabatur, Rcx Agarenus iumento varii coloris infidens fugxpræfidiofc commifit,amp;cum quatuor militibuspericulifociisBeatiam vfque venir,amp;Bcati-cnfibus quid faccrent fcifcitantibus,dici tur refpondifle : Nec mihi,nec vobis parfum confulcre,Dominus fit vobifeum. Ibique mutato iumento, Giennumea jO node peruenit. Intcrea Aragonenfibus ex fua,Caftellanis ex fua, Nauarrisexfuî parte inftantibus,cæfafunt multa millia Agarenorum. Quovifoamp;auditoTole-tanuspontifexhæcverba dixitnobili Régi : Eftote memor gratiæ Dei, quxo-mnes defedus in vobis fuppleuic, amp;nbsp;opprobrium aliquandiu toleratum hodiere-Icuauit. Eftote etiam memor veftrorum militum,quorum auxilio ad tantam glo-riam

de REB. HISP ANIÆ LIB. VIII. 175 ''äniftrueniftis. His^aliisinhimcmodumdidis, ipfcTolccanus.amp;aliiponcifi-q^iüniuladerant, cumlachrymis deuotionis inlaudis canticum eleuatis vo-c,-'*^’’.vïP®'^““*‘^*‘:®otC8:TcDcuin laudamus,te Dominum confitemur.Erac Qv *”;. “^ Palentinus Epifcopus, Rodericus Scgontinenfis, Menendus

™is,DomiiiicusPlacentinus, Petrus Abulenfis, multi etiam alii clerici ”’.®‘^®“ócadccaotantcs. Campus autem fic ftrage Agarenorum plenus e-^ tctiaminrobuftiffimis cquis vix fuper eorii cadauera abfque periculo tranf-Pt?'^.'^!'“''^“^®™-^îircniquifupraprçdidum atrium inuenti funt, ftatura *0 bu^'^quot; ■^^^^^'^^‘^'^^^^^^ ’ ^ (^“°^ mirabile eft didu ) licetiaccrent in omni-fon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a paupetibusfpoliati, in toto campo nee

8 'Dunguinij poterat inueniri. Quibus pcradis noftri gratiæ Dei terminum f . . ’'’'ponere, peromnes partes vfqueadnoólem eosinfatigabiliter funt b «iecundum extimationem creduntur circiter bis centum millia interfe-

(^^* autem fpecialiterfadafunt a magnatibus, neminem credo fufficientcr ^3 ttt^f ’^‘‘^“^jcum nemo potuerit omnia particulariter intueri, fcilicetquali-

Pfz ^^'''^'^”fii^®audaxftrcnuitasoperamdeditftragi, qualiter agilitate facili h. P'^^^^fugientes : quamviriliter Eximinus Corrtelii cum turba fuorum ad-^ quot;^'^öCnnbusprimösidiis: qualiter Garfias Romerii,amp; AznariusPardicum te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aragoniæ amp;nbsp;Catalonia: belli dubia magnifiée pcrcgcrunt;quali-

tes. ’^^”°^'^®bellicofaagilitasbelliinftantia:feobiccit,amp;pcrfecutafitfugien-•quahterScvltramontani qui remanferant, in occurfum magnanimi Agarc-^^umincutfibus rcftiterunt:qualiter Gaftellanorum magnifica nobilitas,amp;: no-'’®agnaniraitaslargis copiis fuppleuit omnia, manu ftrenua compreffit peri-'“a,vidncigladiopræuenitvelocia,fœliciviâoria complanauitafpera,amp;cru-P dulw-^''^'^^^°“^quot;’ commutauit,amp;: hoftis blafphemiaslaudum canticis flus dgg^*'*^®^^^S«lor““®agnaliavellcmprofcqui,citiusin fenbendo ma-^^'^«»quaindicendi materia mihi deeflet. Sic enimomnes prxuentrix arm.meiatgratia,vt nullas de iis quieffe aliquid videbantur, aliud appeteret, nifi autpanmarfyrium,autobtinere. His itaqueomnibusperadisfœliciter,iam. circa 0 Kocca/umin Agarenotura tentoriis fedimus fatigati, fatis tarnen pro vidorix titurecreati,ncque ex nobis ad caftra qui redierunt, nifi famuli ad farcinas de-POitadas.Tantaautemfuitin campo Arabum multitudo, quod medietatem fpa-^■vixpotuimusoccupare. In campo autem qui voluerunt rapere, plurima inue-J^runt,aurumfcilicet,argentum,veftes preciofas, fupeUedilia ferica, amp;nbsp;multa a-’ptcciofiffima ornamenta, necnon amp;nbsp;pecunias multas,amp; vafa preciofa, quæ o-’quot;apromaioripartepeditesamp;aliquimilitesde Aragonia habuere. Maiorese-3^quosfidci2elus,amp;Regis reucrentia,amp; amor ftrenuitatis nobilitauerat, ^oniniacontemnentes vfque ad nodem perfecutionivirilirer intenderunt, -j^'ttimeum prxeedenti die pontifexToletanus fubinterminatione anathe-'^’nhibuifletjnequis prædæ campi infifteret, fi diuina prouidentiavidoriam vi^®^’g“®f®’:“'^* Camelorum au tem,amp; exterorum animalium, nccnon amp;nbsp;’^'iitiquxinibifuntinuenta,vix poirct,quantumlibetfubtilis diferetio xfti-'btodemitaque loco illodieamp;:fequentimoramfecimusfatigati, Homi-

IgA f ‘:“^»^’^®^’^^^’^®*”^5gt;Q^Ç^‘^®’^®®’: °^ ^^^^’ inftatiam propofita,vel neg . ^diHmiQrujnftudiofuntadueda. Etquodvixvideturcredibile,licetveru, W ^niwjduobusdiebusadvfusomncsnullaalialignacombullimusjnifihaftaslan-

*-^3rumamp;fjgiti;aruin,quasfecum duxerant Agareni : vix tarnen in illo biduo po-f^'®usconfutnercmedietatem,quamuisexinduftria,noadncceflitatcm,ignem ’Pponercat,fcdadeorum multicudinem confumendam.

Vecaptiof/eBeatU^c^ rbet^j^^ aliortfw caßrcrum,amp;redituextreitui- C^f’ ^ ^^‘ EX i N D E procedentes quidam ex noftrif caftrum de Bilche fortiffimum obft derunt. Nos vero die tertia poft bellum ,quartafcilicetreria, vemente p mus caftrum Bilche,necnonamp; alia tria,fcilicetFcrral,amp; Balnea,amp; o o vfque hodie per Dei gratiam a fidclibus incoluntur, ibique moram per vnum fecimus,amp;: procedentes ex noftris ad ciuitatem Beariam vacuarn inuenerun, gientibus Agarenis, amp;nbsp;fuorum pcriculo iam comperto fein Vbetam rccepcrun, praeterquofdaminexpeditos quiineorumoratorioquodMezquita iatur,iQ cendio pcricrunt. Hoc audito Reges amp;nbsp;principes communi conluio cercue Vbetam obfidcrc. Hocfadum fuirferiafextapoft bellum.Igiturfccun dauo fcilicct die poft bcllum,aggrcflï funt ciuitatem inuocato nomine Chnitu-no,amp; ficut Domino placuit,cx ea parte vbi inftabant Aragon enfes,quidam armi ger Lupi Ferrencii de Luna murum afccndit, amp;nbsp;in eius akenfu corda re n enu Ianguerunt,amp;fcRcgis gratia: fpopondcrunt. Super hoc itaquehabitotrequen traftatu primo obtuleruntSarraceni millcmilliaaureorum, vtciuitascisinicgt rcmanerct,quodamp;aliqui3cceptarunt,dolentibusadmodumRegibus,dil rou

lantibus tarnen propter inftantiam magnatum. Demum Toletano, Naibone i, exteris pontificibus auéloritatcpontificalipada huiufmodi prohibentibus» “ ^^ cft,vt ciuitas funditus euertcretur,Sarraccnisad vitam fcruatis,captiuitati n^ o minus mancipatis. Et iam Dei gratia propterluxum hominum tepcfccntc,Cnn ftianicupiditateillediintendcbantiniuriisamp;rapinis.vndeamp;Dominusinipouit frenum ori eorum,amp; pereufilt cos infirmitatibus, amp;nbsp;iumenta, amp;nbsp;vix erat in rab«' naculis qui commilitonipoifctfociojvel domino miniftrare. Etncccffitateroni pulfirediuimusCalatrauam,ibiqucinucnimusDuccm AuftriçdeparribusTd' tonix,quifatisin magno veneratapparatu.Indequccum Rege Aragonum,cui^ rat confanguini tate coniundus, in Aragoniam cft reuerfus. Nos vero cum nobH Rege Aldephonfo ad vrbcmpcrucnimusToIctanam,ibique cum pontificibus, clero, amp;nbsp;vniucrfo populo in ccclefia bearxMarix virginis proceffionalitcrcftrc ceptus,multisDcumIaudantibus,amp;inmuficisinftrumcntisacclamatibus,quo^ cis Regem fuum rcddiderat fanum amp;nbsp;incolumcm, amp;nbsp;corona vidorix coronatu-Ind c diuifo cxercitu, vnufq uifque ad ,ppria cft reuerfus. Hic finis belli, quodruK ,Ærlt;a n f o a:ra millcfima ducentefima quinquagefima, feriafccunda, dccimo fexw W W' das Augufti.

De captèo»e Aicaratii, c^ ylkantar^, c^ alioruf» caUrüri(m,eß finden eu» Re^t Le^ionenß. Cap. XIIL

T) O s T hxc autem, licet Chriftianorum populi ciTent laboribus amp;: infirmitatibus , fatigati,Rextarnennobilisamagnalibusnonpotcratabftincrc.Etcongregato 4 exercitueodemannomefeFebruario Caftrum Dominarum impugnatumma chinisoccupauit,amp;rcftiruir,quorumfuerat,fratribus Calatraux. Etindeproce-dcns cepitcaftrum quod Eznauexore dicitur, amp;militix fandi lacobideditillu • Etindc perucniens ad caftrum famofum quod Alcaratium dicitur, obfidionediu' nnaimpugnauit,amp; indieafeenfionis Dominieiufdemanni ccpitilludDomino facienre,amp;a Roderico Tolctanopotifice,amp;clero qui aderat,proceifionalitercl receptus in ccclefia fandi IgnatiiquxMczquitafuerat,diuinisfolcnnitcrcelebra-

quatus dicitur,feftum Pcntecoftes prçfenre vxorefua Regina Alienor,amp;ffloruo Enrico ,amp;£lia fua Berengaria Legionenfi Regina, amp;nbsp;nepocibusfuis Fernando AJphonfo.curngratiarumadionibusamp;gloriacelebrauit.Acciditautcmeoanno, vtDei indicium Hifpaniam vificaret. nam fic in omnibus regnifinibus vidw u defecerunr, vc homines panem petentes, cum non efiet qui porrigcrer, in plateis amp;compitisfamisexitiomorcrctur,licctipfeRcxnobiIisIargiifimccIccmolyn3S

DE REB. HISPANIÆ LIB. vin. »77 Qii^’^^*'*'^’®^ magnates, milites, amp;nbsp;populates fupra pofle ftuderenr, ïï,fe(Jet^'^^^°^^^^^^’.P^^P^''^^^^^*ÏP^^''^^^'^^^^^^^^™ fterilitasin frudu ter-'^*T'^°^’^®*^“^’Sf®ß*^*“* amp;ar“icntis, qua: conceptu amp;nbsp;fœtu eo anno ^’■^^’■“*^^’^ equitaturæ,amp; equi multi defedu palearum amp;hor-patriam infeftaret, Rexnobilis abafcenfioni-f*5^onpotuitretineri,amp; cum AldefonfoRege Legionenfi olim tcmrcpal ^^^quot;i^'^''^^’^^^'’”^’^^^^’'-^*^ eiRex CaftellxCarpium, amp;Mon-pidePh ^^’^^^^^^^^ exteronon ftarent.Etdatoeiin auxiliumDidacoLugt; *® percon^^’™®8?®^®“°^’**^poïe®tc, Reges panter condixerunt, vtvterque lt;^011111 •*^*^^^§^'^^*^^®*^c^^u® duceret contra Mauros :amp;Rex Legionenfisin bmeSS^^*«»“ munitionem nobilem, quam dedit poftea fratri-

^DEPHoNsvsautemnobilisRexCaftellçxramillefimaducentefimaquin- AMizy ï inM^'^^P““'^^^^“® ^^^^^‘^^^ Decem bris, congregato exercitu vrbem ^® tiaiiip*^'^°^*^^®^™’^P®*^Confocramamp; Calatrauamtranfiens circaBea-

. ’tcaltra,amp;ficinualuitfamesibi,vtexercitus carnes humanogeneninfue-com' ^^''°S^''®’^^^'^’^’^iHjaduenitpr^didusDidacusLupicummagnomilitum ^^g’°’^^’^^^ poftcaptam Alcantaram reuerfus fuit in ter-tut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beatix obfidio traheretur, nee apatria vidualiaportaren-’°^*b»Kfcrcfaincdeficicntibus,fuorumconfiIio Rexnobilis treguacum tab* * ^^P^f°'''^^^^*^ediitCalacrauam, amp;nbsp;cumfratresamp; fæcularesquiimbimo-antur, ameamp;inedialaborarent, magnates, amp;nbsp;milites, amp;cætcripopulorum, tth^^ 1 ^^P®^®*^»^®‘’®®®®r®®t»ficut tanta aduerfitas tolcrabat. Rodericus uium ^'''^^ P°’^“^^’^ ^“^’‘^^^®^ verbum Ioannis Apoftoli, Qui vident fra-P doDcichari^'^*^'^®^®^®‘'““’’^^^*“^®’^’^^’’^’^®’^^“’’^®”^°^^*æ^'’æ’^“°®°* fipaucris og'^S.®^o?amp;itemdicitfcriptura:Pafccfamcmorientem,quemni-ga»;t,amp;ne oS*“ “«^ q^J’S^a fe potuit inuenire,ftambiis ero-ind' k • j ‘^°ntatia:remanerenthabitatoribusdeftituta,elcgitiplecum igcnti ^^*naigere,amp;cmnffatnbus in terra: folatium amp;nbsp;fubfidium eo tempo-

k r ,?^'^^^5 cumexercitu ad patriam redeunte,pra:diduspontifex mni us æcularib^sreu^JJ,gP^j^J^5 Calatraux a fefto Epiphanie vfqi ad odauas ƒ1 o^DDisomnidieedulium miniftrauit.SedinQuadragefimaadtantxne-ƒ itansanguftiasperuenerunt,quodipfepontifexcumfratrumcapitulo potius nescoinedere,quam terram deferere decreuerunt,nifi Dominus aliter proui-Vi?^!. ^^7 ®’®bundantiapietati mifericorditerfic prouidit,vtprxdidoponti-'ahmonu nondceffet,amp;fratrum indigentiam fupportaret vlq; indiem, qua JiDomini diuitibusamp; pauperibusfrudum dedit. Eo tempore idem pontifex i?^’’® æ’P®*'Q®^®Toletum Arabesgrauius infeftabant,caftrumquodMi-P°P^^^uit. vbi cum aliquandiu confediflet pkiuiis amp;nbsp;inundatio-^ ''iiipeditU5,caftri fabrica non crefcebat, tarnen in eo quod fieri potuit, reli-iuij.' “^’^^“^^^^^ä^oftbusqut ®°®æP°P^^^^'°®^^ ambitum euftodirent, cm 'Ï.’'æ ^^’^^^’^^'^c Ramis palmarum venir ad eedefiam Toletanam. Vbi , nbsp;nbsp;“^^nefolenniter eelebrata, cum clamor infurgeretegenorum, idem ponti-

''^‘'‘»«nexpofuitcharitatis,amp;:ficOmnipotenscordaaudientium inflamma-p ^’’^^^I’*®®cipicnte, cateri qui verbum Domini audiebant, vfqj ad tempus fru-‘’ '^® cæteros pauperes receperint : amp;nbsp;fic charitatis gratiarum numcrum au-gcienuüitjVtiQ [Qt^yj-lj^Yj^j remanfentquiexhibitorem proprium non habe-t«. teadetn die qua fuit hac diftributio charitatis, feptingenti milites, amp;nbsp;mille ^adringentipQjjitesArabuæ caftroMiraculi aduenerunt, Arcos qui intus ad-•‘3nt,vniusdieiconcertationefortiterimpugnarunt,adeoquodaliquisdeintrin-'^dsfine morte, aut ellufionefanguinisvixremanfit.Agareniautcmincluforum

178 ROD. TOL. DE REB. HISP. LIB. Vin. conftantiamformidanres.mulHsexfwsfagittiSjgladio.amp;bpidibusinKrfcdis, greflu rétrograda receflcrunt, amp;nbsp;tanta fuit cxfio obfefforum, quod nullus ex cis in caftro potuit remanerc. Sed poft accclTun? Arabum Roderico pontihei, cuius erant,nunciodeftinato,fucceirores fortes amp;nbsp;incolumes rcceperunt,amp;ipuTo c-tumvehiculisfuntaduedfijvbicommoditatcdebitarecreati vfqjadfanitansgau-dium fub chirurgico remanfcrunt.Rodericus autem pontifex his difpofitisiuic Burgisad Regem nobilem Aldephonfum, qui opera eius commendans in Domino deditei vigintialdeas inpoflèiGonempcrpetuamecdeâxToletana:.

COnsvmmatis autem quinquaginta tribus annis in regno, Rex nobilis A • dephonfus generum fuum Regem Portugallix ad colloquium conuocauu. Cumque effet in procindluicineris cundiPIacentiam vltimamfui dominii ciui tatem,inaldeaquadam Areuali,quxdiciturGutcrriusMunionis,capitgrauitcr infirmari,vbi demum febrecorreptusvitamfiniuit,amp;fecumgloriamCauclla: c peliuit,fadha prins confeffione Roderico pontifici,amp;fumptofummiviatici facta mento,affiftentibusEpifcopis,TellioPalentino,amp;:DominicoPlacentinenli. quenti die in præfentia Alienor vxoris fuac chariffimac, amp;nbsp;Reginæ Berengaria: hæ fuæ dulcilfimæ,cum Enrico filio,amp; Alienor filia,amp;nepotibus fuis Fernando at^raii^i A]phonfoin£Etateconfiftentibuspuerili,£eramilleßmaduccnteßmaquinquagc fimafecunda,indieFidis Virginis,fecundaferia,decitno KalendasOdobris, non plenus dierum,fed virtutibus amp;nbsp;honore, beatumfpiritum fuo quidederat,re 1 tuit creatori. Et fadus eft Indus omnium, amp;nbsp;defolatio magnatum, necnon amp;.’o-mnium populorum. Et corpore eius in decenti farcophago collocato, ea dieper uenimus Vallemoletum. Deinde ex omnibus regni partibuspontificesamp;ab ^ tes,religiofiamp;fa:culares,milites amp;nbsp;magnates, hurailesamp;maiores ad exequias tanquot; ti funeris conuenerunt. Sic enim corda hominum vulnerauit relatio mortis etft quafiquilibetimprouifæfagittæiaculoferiretur. Sicenimftrenuitas,largitas,crr rialitas,fapientia,amp; modeftia cum fibi ab infantia vendicarant, vt poft mortetne-ius fepülcacredantur omniacum fepulto. Omnesenim non tantum in fuis, 10 *® aliis Hifpaniæ finibus effrenatis ftiidiis, amp;nbsp;laxatis habenis liccmiæ, 9“°^?‘’^^j^^j erunt,amp; nihil fibi retinuerunt, cumthefauros verecundix amiferuor- epum^ eft autem in regali monafterio prope Burgis aRoderico Toletano, W gt;ƒ tino,Roderico Segontinenfi, Menendo Oxomenfi, Girardo Segobien 1 pi pis,amp;aliisreligiofts, ofticiofaobfequiafunerisfiliaeiusReginaBerengariainipf dente : qua:tantodoloreeiusexequiasconfummauit,quodferedil3cerationc lachrymis feextinxit.Etficutin vitaregnum virtutibus adimpleuit, ficinmort totamHifpaniam,immomundumlachrymismadefecit.Sepultusc nbsp;nbsp;nbsp;^^ autem in prardido monafterio a pontificibus fupradiftis, vbi laudum eius pr æconia nee inuidia,

0 igitur fcpulto iam continue fîliuseius Enricus paruulus amp;nbsp;ha:res,apontificibus amp;nbsp;magnatibus,vniueffo cIero,T e Deum Iaudamus,cantantc,ad regni faftigium cleuatur. V ndecim an-norum erat cum regnare ccepiflet ) amp;nbsp;duo bus annis, amp;nbsp;deeem menfibus regnauit. Verum poft mortem Régis nobilis vigin-tiquinq} diebus tranfadis Alienor vxor eius fuit rébus huma- '

““'S kdï nbsp;nbsp;nbsp;ois exempta. Hæc erat Enrici Regis Angliaefilia,pudica,no-

P^ftiK • ^*’ ^^^PssP*^^ ®^ssi prxdiéto monafterio iuxta virum, amp;euftodia ^^ ‘iiis.C^'^ ƒ regni gubematio remanfit penes Berengariam Reginam fororem ^rdcC ?^. S^^riaficapparuittoto tempore fui regimin.is,vtpauperes,diuites, «iitiirp^^æ^^’’®*’^®“^^®®P®f®R®8ïsgt;^obilisfuerant,infuisftatibusferüa-’quot;tem '|?^®^®*^*’®^^i®taszeloinuidiaîcircumaâ:adifeidiaprocuraret.Cum ^^’''^^’^^'^^’'^^^^’^'^^’^^^^^^^^’^^’^ ’ ^''’ ^°rnitis Nunii '''U ' '’'■^P^’-'SSstadeuftodiamRegispueriinhiare, vtconceptaodiapoftent ''us ^p°^. /â*st,vindicate,ftcutpater corumfecerattempore puentixpartis P'tunr *^j*5^Q“ibusRcginàBercngariafccrcdebat,eorumftudiisconfenquot; «and’ R ^^^’^'’‘’^^““i^i^^l’^^ntino qui Gardas Laurentii dicebatur amp;:de iicK?'°^^^'’^æ®'^^^‘^'sftodix Regis pueri deputatus. HiepromiRaßbi aCom-''^ AlttX^a‘j5'^®*^'sitcm villaqux diciturTabulatâ,Regifuaftt,vtad Comitis ^«janimo''^'^'^ ^^ transferrer. Quod cum folers Regina Berengaria percepif-Cora/tem S?'’®^^’^®“ccflït,fcd timens infolentias qux venerunt, fecit iurare tWamauf ^^'^'^'^’^ttiagnates, vtfine ipflusReginse confilio, necaliquibus quot;etent n ^^^7^’*’^^^^'^’'^'^^ terram datent, neevicinis Rcgibus guerraro mo-tc-amp;' ’ ^^”^^“^®’9fæHifpania;pe(ftadicitur,imponerent inaliquaregnipar* ^^ iuramento,amp;hüminioinmanu RodericiToletanipontificis firmaucrunt, contrarium facerent, proditionis infamia tenerentur. Sed quia Regina pro-inp*”’’J7i°'^^^^®^^^“™^ “S“®’^“quot;*^^‘ito erat affeda, timebat ne regnum Iiih'’*j''tt.°^’^’^^®*^®^rgt;^‘'ïeo ^°”^^^^ Aluaro dedit puerum conditionibus 4015 '^'^'Quicum GundifaIuoRoderici,amp;fratribus fuis tune fibifauentibus

Jt 7^jf’^“®“rgûegrcdicnscœpitcxtcrminiaprocurare,magnoshumiliate, “gidiuitcs exhaurire,religionesamp;ecclefiasancillare,amp;decimarumtertias ^^'^^^^^ot® ^^I^ricas pertinebant,cœpit fimiliter indicate. Sed excom-toji'^^^^5 ^ Roderico Toletano decano, qui vices Archiepifeopi ttinc gerebât, i'cj?™'’ r®^'tuere, amp;nbsp;iurare nede extero attentaret, óC ccclefiarum homi-oiamp;7'^’*®8'°’’“® rogalium immunitate gaudebant,coepit angariis amp;nbsp;exadi-^'quot;biugare.

V^u’^^“® ®P^’^ Vallem oleti curiam edebraflent magnates alii, Lupus dacide Pharo,Gonfaluus Roderici,amp;: fratres eius Rodcricus Rodetici, amp;: quot;ïtusDidaci deCamberis, Alphonfus Telli deMeneiis,amp;alii nobiles tegni 'erminiocondolentesciirauerunt tantiscladibus obuiarc,amp;Reginx Beren-TOpnidentiamadeuntes humiliter iupplicarunr, vt regni mifenis condoleret. üwesautem Aluarus cœpit Reginam nobilem infeftare,adco vt ea quæ fibi pa-A ij

RODERIC! TOLETANl tenfuui dederaiioçcupatet,amp;:ôij:ti^oretqmcrariodemaodauir, nein regain nil^iis femanerec.Tuhe Regiiianobilis cumfohofe fuaAlienor,quæ 7^i%^^ Regina Aragonum, amp;erattunc temporis dpmicellaj inc^ftrun] Gnp a ui lt;gt;nbsp;deri ci quod Aptellüm dicitur, fe recepit, ibiq; deguit vfqj ad mortem matris, e prædidi magnates tanquam natural! dominât fidclitet adhérentes Régii parue dclicatis debiturn in omnibus feruauerunt. Cxcerum prédidæ Reginæ lo ers m duftriaomniaâcprouideordinauit,vtmagnacesïibifauentes,amp;Comitis uari infolentiasrefrenarct,amp;iura fua Regiparuo conferuaret.Verum cumRex te nellus intentioncm Comiris fagaci indole îam fentiret, libenter volebat ad oro riscuftodia fe transferre. Sed Cornes Aluarus perfuoscomplicesitacauit,quo Rcx puer quod volebat,non potuitelfcdummahcipare.Nam Comescallideco gitauit vxorem ex Portugallia fibi date, qua mediante poflet puerum in fuo benc* placito retinere,5ed incontrarium res euenit. Nam cum Mafaldam fiham Régis Portugnlliæ adduxiflct,amp; puer non effet in ætate nubili, remanfit domina cornu-galicommerciodefraudata,amp;quiaieconiânguinitatislineaattingebant,denia-datolnnocentü Papaefuitcontuberniumfeparatum, Et poft (vtfertur) inter (e,S dominam voluftCornes Aluarusconnubium procurare.Sedipfacumefletpu-dica,verbum refpuit indignanter.

DemortenufJciif^captioneMofitisalacrûyC^obJidiônef^t/laalba Caf). IH. j.' ■pOsT curiam Vallisoleti Comes Aluaruscum fuiscomplicibus,amp;cumR'cgf 1 extremaDoriiperagrauitmaiorumanimoslîbiconcilians,vteorûfauorepo*' fetaliisimperare,amp;habentiûdiuiti as exhaurire,amp;inde fetranftulitvitra Serrani. Et cum veniffet Maquedam,quae eft oppidum in diœcefi Toletana, Reginanobi-lis mißt nunciû defratris ftatu clanculo percundari. Eratenim foheita, coqueu a Comité Aluaro negligentius feruabatur. Et cum Cornes Aluarusde nuncioe»* periffet,fecitfcribiliterasimpofturæ,amp;tfalfofigilloReginénobilisiùterc/udi,io j quibus continebatur, quod Reginanobilis feribebat aliquibus de cÔùlio magna- 1 tumdccampis,vtcum toxicolibimiffo fratrifuoexitiaîepoculumpropinarenii vt fie puerum ad fororis odium grauius prouocarcnt,amp; hominé continuo fufpen derunt. Sedcum labiamalignorum fibi velutebriamentiantur,quiSufannam^ falfoteftimoniohberauit,Reginamnobilemamp;innocentem abimpofturæmen' dacio liberam declaraui t, amp;nbsp;vt m fuis mendaciiscaperentur iniqui, commun«^ fidelis affertio omnium fine dubio affirmabat Reginç nobilis ventatero,deteltâs maledidis amp;conuitiisquodiniquitasadinuenit. Et licet e fronte fiiperbiaConics Aluarusniteretur,tantatamcnefferbuitfubfannatiopopulicontraeuni,vtcoge-returrecedcrcapattibusdiœcefisToletanx,amp;Optam veniensibialiquandiute-cit moram. Aduenitauré miles nobilis Rodericus Gundifalni de Valle vitidi,qui beneplacitum Regis pueri iam babebac, vt ad fororcm fuam infeio Comité Allô* rofe transferrer.Sedcum FemandusMunionis Comitis Aluarifaatoramp; ncpo^ 4 \ aduentum prçdidi nobilis compenflet,ci ex improuifoaffuroptismilinbusfope^ uenit ,amp;captum duxit ad Alarconem. T une Cornes Aluarus vt in regnoexcidi» excitaret,fautoribus Reginæ nobilis mouitguerra,amp;aflumptisquoshaberepo-tuit,cum Rege ad Vallem oleti in fequenti quadragefima peruenerût,amp;:Palcliatc refurrediois dominicæ celebrato,cum militibus Caftellanis, amp;deextremisDo-riiVallem tnticariamvaftaucrunt,amp; domos magnatû qui Reginæfauebant,ho-ftiliter diffiparût.Deinde in caftro quod Mons alacer dicitur, Suerium Telliiob-federunt.Sed cum Gonfalus Roderici,amp;fratres cius,amp; AlphonfusTellii pluribus militibus præmincrent,Regis prçfentiareucrentcsnoluerunt obfeffo fieri inluc-curfum.SedipfeSueriusTelliiRégipetentiprotinuscaftrû dedit.ExmdeCornes f cum Rege procédons in campisplurimadeuaftauitjamp;apudCarrionéperdicsali- j quosfecitmorâ.DeindeadVillamalbamdeAlcorcontraAlphûnfumTelliiprü-perauit,amp;:quidam militesexagminepræcurrentesexrramunitionéAlphonium j Tellii repererunt,amp; captis equis amp;nbsp;armis ipfu m etiam vuberarunt, amp;nbsp;vulnetatus nbsp;nbsp;1

m municipio fe recepit,v bi per aliquot dies obfeftus virilité,r fe défendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^'*’®obilesinT^° ^^’^^^ recedens Pallentiam feftinauit. Regina autcm amp;Î ^*®f’^oquodin ^ • ^Caftro Cinifario morabantur,amp; nefciebant quid age-*'^f'iftinere Vn?^’^^^°^ Regc præfente non poterant infilire, nee illatas iniu-?'’^*'^iliiiincx ^^°^'^^^’^''-^^'‘^^''^^’-’^f^iritRcgircftitucrctcrramfuam,amp;de r ^»amp;Com nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^“^ igitur terra(vt diéhim eft)variis incurfionibus va-

iQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ paruo Pallentiam adueniHet, contigit eum in domo Epi-j^^’^cuttiJ)’ ''^^ eçcleüæ vthoftem confumercamp; dcuaftare.Quadam au-.’^Mtiu n^ P^^'^^'^ftaret ludicriscum coxtaneisDomicellis minus proui-^'^^''^'‘letaiji ^i^’^^!^^^ quidam e tutte cafu tegulam ptoiiciens,Regem in ca-'^’’^ film '^^ ^^° '‘^u poft dies paucos fuit mots lugubtis fubiecuta. S ed an-

Reginafapiens mifit Lupum Didaci '’'^'’^P^ttetn^*^ ^°*^^^.^^^ inagnates ptofilio fuo Fetnando,qui apud Taurum ''^'’’‘'Pfenin ^Z^^I^?”^ Ulorabatut. Quieuntes tumotem de motte Regis pue-**^^^amV ^^^’L^g‘°^’^caufam aiiamfuadentes cumInfante Fernando ^'®'5Palle • ^''^?S^'’^^^ redierunt. Interim autem Comes Aluarus tulit Retd P'‘tnitQ. 1 '^ï^^'^^^^'^timquodTarecumdicitur, celaretur.Sed quiaresnon ’'’’Ö'itib ^'''’ '^’■°‘^^^^^^g'^funcfti'. rumoribus concitataPallentiam cum '^ïil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vbia venerabili TclÜo Epilcopo ciuitatis cum procef-quot;'^’'”*®’’’'®^®P^'’®^tndeadcaftrumquodDoniaedicitur,proCcden-

^ctuh p V^^P'^'-unt.Tuncmagnates cum Comité Aluaro deconcotdiatra-^msf * ^ ft .^°^’“'’Comés Aluaru$acceptarc,nifilnfans Fernandus Rex *ltiÈnate'*æ^’^”°^’æ’''^^^'^'^®^tilus,tradetctur.Cui pacliom Regina nobilis amp;nbsp;®^ Ven ^'^^^^^^ P’^æterita,nullatenus confenfetunt, amp;nbsp;procedentes ad Vallem ®®Cftt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habito ad extrema Dorii ptoceflerunt. Et cum ve-t^lAide ''' ^'^^'^æ^^^^^‘^’eitur, babitatores villæ eos recipetc noluerunt, fed '^^^^'^^'^'^'^æ Sanâus luftus dicitur, feceflerunt, amp;nbsp;ibidem nuncios ^^ cedetcitt'^’^^^^^^'’’^”''’^®^‘^^“^’‘“*»''^®^®‘^ aliquam extremotum Dorii ac-^'^oneX^^^”''^’^quot;”^^“™ '1^®”®™ 4^°^^ Sancius Fernandi frater Regis ^ct.Vndcamp;u'^'^^''^^^^’’^^’^ ^ filium eius magna cum multitudine adueni-^'“osrcdieni ^'*'^’^'’^*^’^ ^^^^^^'^^ cumbis quiaderant ad Vallcm oleti pró-

Ç^M autem audiflet Regina potiores extremotum Dorii, amp;nbsp;de vitra Serrant ecobiæ conuenire, mißt nuncios qui eis fidelitatis debitum fuadetent.

^0 ™^^'ttextremotum Donihoc audiflent, venire ad Reginam nobilem conti-oconienfetunt,amp;cum ad Vallem oleti communiter coueniflent, ibidem tam temorum Dorii potiores qui pro omnibus vénérant, quametiam magnates wesCafteHani communiconfenfu regnumCaftellxftdelitatedebitaRegi-J'obiliobtuIcrunt.Ipfienim decedentibusfiliis,cum eflet inter Alias primoge-j^®*^“C®®ffio debebatur ,amp; hocipfum partis priuilegio probabatur, quod in jj. '''pBurgenliseccleftxferuabatur,amp; totum regnum,antcquam Rex haberet J'^’^*’’tiramcntoamp;hominio hoe firmarat. Ipfaautem intra fines pudicitiæ amp;nbsp;r , '®ïfupraomnesmundi dominas fecoardans regnum fibinoluitretinere.

1 portam Vallis oleti eduóla multitudine extremorum Dorii, amp;nbsp;Caftcl-jo fl. ®’’®iagitur,conuenctunt,coquodtantammultitudinemdomorum an-e^Mflonferebat,amp;ibidem filio regnum tradens ,Infans Fernandus,de quo di-^'niuSiOmnibusapprobantibusadecclefiam fanftæMariæducitur, amp;nbsp;ibidem ad fsgnihlutemfublimatur,anno araris fux decimo odauo, clcro amp;nbsp;populo dccan-Uncibus,T e Deum laudamus,teDominum confitemur. Et ibidem omnes cife-'^crunchominium, amp;fidelitatem Regi debitam iurauerunt,amp; fic honore regio ad regale pahtium eftredudus. Cum autem audiffet Regina nobilis Aldephonfum

Regem Legionenfein ad villam qu« Airoiumdicitur,aducniire,mo(lelba Iu2 infiftcns pudori,per Mauricium Burgenfem amp;nbsp;Dominicum Abuleniem pi e poshumiliter fupplicauit, vt fe ab inquietatione filii temperaren Sed ip e c elatus fuperbiaj quam cordi eius Comes Aluarus inftillarat,fupplicanoniamp;:pr cibuscontradixit,eoquodimperio inhiabat.ImmotranfluitPiloricamjamp;vcni Lacunam, vbi cum diebus aliquot permanfiflet, direxit faciem contra BurgiSi cumlocaplurimaamp;domosmilitumdeuaftaflet,amp;aliasincendioconcrema eil ad villam quæ Arcus dicitur,fuperuenic,fperansciuitatemBnrgenfemfecaptii rum. Sed cum audilTetin eademvrbe LupumDidacijSc multos milites congru gatos, fruftratus fpe vacua amp;nbsp;inani,contra confiliarios indignatus in terram wi® propere remcauit.

REgina autem in Regem filiofublimato,dumhxcfierent, Pallentix mortquot; batur,amp;ibi venerunt adeam exSecobia,amp; Abula,amp;aliis oppidis extreme rum Dorii milites copiofi confiliorum fuorum feruitia ofterentes. Et tune Reg‘ na duos venerabiles pontifices, Tellium Pallentinum amp;nbsp;Mauricium Burgenic® militTarccum, vtEnrici Regis corpus reciperent cum luis parentibustumu 3® 'dum,præfertimcumamp; hoe ipfum Comes Aluarus iammandaffetiamp;prxfati po® tificesrecepto corpore Pallentiam redierunt. Et inde Rexnouuscum matre ugt; Regina nobiliad caftrumquod Muniodicitur,aduenerunt,amp;:dum Rexopf* dum impugnaret, Reginanobilis fratremfuum EnricumRegem in farcophag' nobiliter præparatodetulit ad monafterium propeBurgis, amp;nbsp;ibidem iuxeani tremluum Fernandumlnfantem cumplandu magnoexequiis celebratistega liter fepeliuit. Inde vero Regina veniens Munionem inuenit caftrum a Roglief nandoamp; fuis fidelibus occupatum,militibusquiineranr,captiuatis.Po/th!rcJ Lermam amp;nbsp;Laram,quas Comes Aluarus deunebat,cura Burgeriß conciliop cedentes inuafasfortiter occupatunt,amp;rebellantesmilites vicepcrunt.Indc^ vrbe Burgenfem redeuntes, a pontifice, clcro, amp;nbsp;populo hononfice amp;nbsp;procew ; naliter funtreccpti,gaudentibus omnibus quodliberati abhoftibusin dominé nacuralis dominio remanferunt.

DelargùatejRe^in^rerefi^art/e,^^decaftiofn Commis Jluan. nbsp;nbsp;nbsp;Capxt ^^^'

X^ E R v M quia perturbatione huiufmodi obfiftente regales reditusad ftipcnc'i ’ defecerunt,amp;:ReginanobilisquidquidhabueratirilargitionibuSjdilpeo^® rat,ad argenthamp;auri,amp;gemmarum donaria mißt manum,amp;quaqi ex talibns te feruarat,in auxilium filii liberaliter erogauit, amp;nbsp;de conßlio magnatum quifecu® aderant,ad partes BelliforaminiSjAnagarijamp;Naiarxprocefferuntjamp;tcceptisn 4 lisquas fibiincolæ gratilIïmereddideruntjBurgisiterum funtreuerfi. mimiuo nesenim quas Comes Gonfalus Nunii detinebat,nonpotueruntpropter/ui or-titudinem expugnarc. Et dum Rex amp;nbsp;ReginanobiliseflentBurgis, Comes Aluarus cum fratribusamp; complicibusper aggerem Alliorum amp;nbsp;Quintanam fortunn tranfierunt, amp;nbsp;in Belli foramine hoftiliterirruentes, nee xtati,nec fexuipeperce-runt, fed cundaeæde amp;nbsp;incendio confumpferunt. Quod ceffit nouo Regi amp;: Rc-gmæ nobili in amaritudinem amp;nbsp;dolorem. Et hac vaftatione peraâa Comités ad propria redierunt, amp;nbsp;Rex nouns cum matre Regina nobili amp;nbsp;fuis magnatibusa Burgis Pallentiam cœpit ire. Et dum ad villam qua Pallentioladicitiir, peruenil-fent, Comes Fernandus in Ripella vallis Guiarix aciebus difpofitis fubliftebat- jo Comes Aluarus cum fuis miIitibusFcrrariolamferecepit,amp;quartaferiaquatu-or temporum menßs Septembris,cum Rex Fernandus amp;nbsp;Regina nobilis itun Pallentiam iiixta Ferrariolam pertranfirent, collateralem aciem cum Alphorn fo Tcllii amp;Suerio Teilii fepavauit, ne agmen exercitus tranfeuntis a milici-bus Comitis Ixdcretur. Et cum Comes Aluarus extra villam cum aÜquibus

’’''Hübusrefedinet, in villam cæterisintromiffis,vtpoffetexercitum contempla-’Vemanlitcumpaucis in villam colligidedignatus. Sedcum AlphonfusTellii,amp;s ^uenusTcHi^g^ ÀluarusRoderici, amp;nbsp;quidam alii cum eminus agnou^ent, con-^^icutnçquocumimpetuproccfferunt,amp; videos multitudmempræroinere,iam ^'»niinis ,quamuislupetbus recolligerefefe cm pit- Sed cum prædidi milites ad-'^tniffent,Comes Aluarus de cquo defcendit ,0óiacens'in terra clypeo feobtexit. ^îdûbmanibus eum trahentes captum cum duobus militibusconcaptiuisRe-S'^nobiViKeginx prxfcntarunt. Et qui multos ofFenderat, qui nulli pepercerat, 9ui natural! domina dus dominium abnegarat, diuino iudicio nunc proftra-jj “^ tusfuorum militum amp;nbsp;fratrum intuentiura auxilio deftitutus, capitur inglo-ilus5tconïufus.Tunc Regina nobilis gaudio amp;: lacbrymis Deum laudans diu Jtaiiaruininftititaftioni, quod mimicum fuum, Ôir,çgni ,^amp; filufiburadidic tarafacilicaptione. ■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ 'V 1 ’

^^dComes kolnarus (^ Comes Femandus reßitaefunt ^u^dam caßra nouoRegi. CafutniF

Y^DBN T ES mitar cunâi qui aderant ) quod Deus omnipatens Reginae nobilis ''VuaditlgebatjCum gaudio Si adionibus grati arum PaUentiam intrauerunt, ^'quot;^sad Vallem oleü iuerunt, vbi fuit Comes Aluarus in captione amp;nbsp;vincuiis '“MtusCumaueibidemdecompofiiionealiquandiu tradaretur, ea condi-“ottefuitnaftio acceptata,vt Comes Aluarus reftitueret caftra omma qux tene-^‘t,(ci\iceiCannctum,Sc Alarconem, Amaiam ,ócT arecumCxfareum,SóVi-'»n'fiancam,ïummBelliforaminis,Anagarum,Naiaram,amp;:Vandicuruum,ÖC

^ieteïolucrciur.CafttumXotiz amp;nbsp;Orzeionem detinebatComesternan-Wtatctcius,8cadcotumcaptioncmtcncbatut Comes Aluarus cum centu mi-I'tibusKegemleam, donee ea fux poientix fubiugaret. Comes autem Aluarus WttóuoKodencifuitcommiffus,doneccomvleretfuperiusptxnotata.Rex wvemteexercuum vetfusCaftrum, amp;nbsp;licetComesEernanduitukus copia , nbsp;^0 v'W\uw^va\a\uiudmeacmatoruminibirebellaret,eacondiuonerelbtu^Ca-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uturn ^Oumm-ïx, vt dus vaffaUus Eer et, Se ab eo v t v allaUus pr opr rus Callr a 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcneret.Hispeti5ï«Pilt;,^.^o déponente, quieuit perturbatio noui Regis, amp;nbsp;fex ) nbsp;nbsp;nbsp;mcnfiuinfpaciofuitfcdtóoGefedata, qux credebatur perpetuo duratura, quod KcxFemandusfufcepmsabomnibuscocpitibiiutildiéiioncmregiamexercere.

uradmmopotws annullatam ,inV alle inniperi temtoni V aUentini cœpemnt 1' 'tramtebellatejamp;tprxdas in campis Gottbicis exercere-SedRex Eetnandus ^Kegina nobili matte (ua Sc abqua patte roagnatum v enit ad Agger cm fu-''“'W,2iMedmamdeiiuo Gcco,ScncComituminfolentix pto patte maxima ^^^«aut. Sed videntes Comités in Valle inniperi non pofte teirftete,Régis '’Wads dominiote dedetunt, 2z, vtmouct et gnerr am ftlio, fuafetunt. Cum-* ^’'^uc exeteitus conueniftent,2z quidam nobiles ex Caftella v etCus partes ^^'^'^«inttaniffent, videntesRegemLegionisftbicumtuo exerertu occur-MdeaUedinx delcampo, qux Caftellio dicitur,intrauerunt. Cum* S'''^'^nsi\A,^Q^^.\.^q^(.Q^;^Yr\biobicdvft'cr, Sz Comes Aluarus ccepiftetcaligisfet-tos eättj^g^c^ff^j aD omino ceepit gr auiftimc inftr mari,2z. Er maratr eguain» l^ t« purem ttfiW^nxrda inuieem difcefferunt. Comes autem Aluarus motbr Sc ^ttgaxdelatevexatus,Taururnlemianirnis eib delatus , vbi morris anxietato toad.asrtixixtxxiandilacobr Iele dedit, amp;c ibidem vit am Eniurt,amp;i.V deftieft ie-lalms •brpa^modicum temporis Cortres E et nart dus frater eins, cur non v t v o-w/rnttgaaCaftellx deftdetia prouerrerunt, in Aftieam ttansfretaurt, 2z. ab rairamomen\a.afnicepüs muneribus varia raditaurt, (edum rbrlonga mnea*

vt moriS eft Afabuth, traherctur, cum contigit infirmari, amp;nbsp;fecit ad vicum prope Marrochos qui Elbota dicitur, fe transférru VicusertimaChriftianisduntaxat incolis colebaturÆc düni percepit ex incurabili morbo intentumimminere.a GundifaluófratteHofpitalisjqUililhöcetttüPapaetertiifatniliarisextiteraMulcc-pithabituniHofpitalis , amp;nbsp;vniuerfai Carnis viamingreffus, cum alüs qui ibidem obierant,ad domiiitr Hofpicalis, qui Pons Fiterii dicitur,in dicecefi Pallentincnli, infarcophagoeftdelatuSj amp;ibidcmab vXoreruaComitiffa Mai ore, amp;nlnsluis Fernando,amp; Aluaro,amp; muleis aliis cft fcpultus.

Ï)e laude Ke^ls Femandt c^eiusvxcre Beatrice. Caput X. 1 ADvERSARiis itaque fic a Domino iudicatis j Rex Fernandus regnum obti' ■^nuit pacifice amp;nbsp;quiete,Regina nobili omhia difponente,qu3c adeo filium edu* cauit, vt regnum amp;nbsp;patriam iuxta moré aui fui nobilis Aldephonfi in pace ödmo deftiagubernarct,vfque ad regni fui vicefimum quintum annum. Sed quiaindc-censerat, vt tam magnusprincepsextraordinariispetulantiis traheretur, mater fua quç femper voluit eum ab illicitis cuftodire,procurauit ei vxoré nomine Bea-tricemjquæ fuit filia Regis Philippi in Romanorum Imperatorem elcfti,amp; Mariae filiæ CorfaC Cönftantinopolitani Imperatoris, quæ fuit optima, pulchra, fapicns j, amp;nbsp;pùdica, miflîque pro ea nuncii, Mauricius Burgenfis Epifeopus, virlandabdd amp;nbsp;diferetus, Petrus Abbas Sandhi Petri de Aflahtia, Rodericus Abbas de Riuom' co,Petrus Odoarii Prior HofpitaliSjad Fredericum Roraanorum Regem,fubcu' iuscuftodiaerattunc temporis Domicella,inTeutoniaacceflerunc:abipfoRcga honorabiliter funt recepti. Cumque legationis Caufam,vt iniundura fuerat, c^' plicaflent,prçdilt;ftus Rex amp;nbsp;fui principes refpohfionem aliquandiü iuipendetuci amp;nbsp;fere per menfes quatuor praedidi nuncii eXpedarUrit. Tandem Rex Federicu’ in Imperatorem eledus confobrinam fuarn Beatriccm , DofniceUamnobilen’’ pulchram, compofitam,amp;prudentem, Regi Fernando per didos nuncioscuiquot; apparatu nobili deftinaUit. Et cum Parifios aduenifient, Rex Francorum Philip pus nomine, quituncGallii'spræfidebatj earn honefterecepitperterramfu^n' honorifice dans ducem. Ad regnum Caftellæ fœlici innereperuenerunt. EtRe' gina nobilis Bcrengaria cum comitatu nobili religioforum amp;nbsp;fçculariummagna-tum,amp;Dominarum vitra Burgum qui Vidoriadicitur,occurritnobiliT‘’®/^^‘* læ,amp;: Burgis ex inde venientes inuenerunt Regem Fernandum cum tnagwi' us, amp;nbsp;nobilibus, amp;nbsp;ciuitatum primoribus expedantem. Qui Domicellamamp;nun-cios honore quo decuit,receptauit, amp;nbsp;tertia die ante feftum fandi Andreïinre-gali monafterio prope Burgis celcbrata mifla a venerabili Mauricio BurgenfiEpi' fcopo, amp;nbsp;armis militaribus benedïdis,ipfeRex fufceptogladio abaltariœântt propria fe accinxit cingülo militari, amp;nbsp;mater fuaRegina nobilisenfiscingumni deaccinxit. Tertia die, in fefto fcilicctfandi Andreæ, Beatricem duleilfimaDo- f micellam duxit folenniter amp;nbsp;legitime in vxorem, mifiarn Venerabili Mauricio in cathedrali ecclefia celebrantejamp;i benedidionem nubencibus largiente. Ëtfuicibi curianobiiiffimacelebrata affiftentibus totius regnimagnatibus,dominabus,amp;: fere omnibus regni militibus,amp;primoribus ciuitatum.

■po s T modicum veto temporis propter iniurias quas Rodericus pidiciti^ Camberis in terra fi bi crédita exercebat,licet effet crucefignatus in iubfidiurt terrrfandæ,Rex Fernandus citauit eum., vt ad curiam veniensfatisfaceretdeo -iedis. Cumque ille ad Vallem oleti curiam adueniffet, cum naruralitcr irxincon ftantia duceretur, a falfis amicis fuafus inuifo amp;nbsp;infalutato Regerecclfir. Rexau tem pro huiufmodi indignatus abftulit ei terram.Et cum prxdidus Rodericus Didacinolletreftitueremuniriones, tandem reftituit eopado, vt Rex daretu quaniot-

^lt;uoïieómm'd\u aureorum,5lt; cum pecuniam (ufeepiffet, tune demum ted-MtafttaKcç. kano pofteakerum reuoluto,G on(alus P etriMoUnæ confi-^oComnkGundifaluiccepitcontraKcgem minus prouidetebeUate, amp;nbsp;partem Kt^roxMo^wx ^iemara tapinis ?lt; vaftationibusmoieftate. Cumene momtus ntcàtÇA\ete,net(atis£acere voluiffet,Kex¥ ernandus fuper cum VtWuit,feà(uDeïuenientinobdiReginaBercngatiamatrelua^cu

i a\WsVlt;e\(oWoexetcituaM.oiinateceffu. Etdiebusa q „eCafteUxbene-i tsGuBÂœ^Àunü ,quiaà Arabes(c ttanftniwat,cv^ a cg ^ ^^^ ^^ parti-1 10 timaoBçofea(îcqüi,vtoptabat,itetum€eïe(hturt Agate ’^^^^^ oïauiftima I WCotUxmoiaiemt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'uims vbibabentota-l nbsp;nbsp;nbsp;con«^ki'^(\immori,5icdeïatus aCuisfepukuseftm £V

\ nbsp;nbsp;nbsp;'‘'i^'ötatïvciaiaprxdiamp;.aeccXeitaaÖignautt.Via nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;YvtonbitaPVaXmtkxofftct-

\ XtXtraoaadenadegttNtrgoDomtnocon cerat .^^^^^^vs aXienum, mtXittx btx p nbsp;nbsp;nbsp;kr\'^tnaraatetKei\s\oXenseuntaCX\r\B.ianoru nbsp;nbsp;nbsp;k ^^YC-^pjusnoXuitvXtettuspro-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tùxtvK't^v.xR.tqtacangregato^aiXtb.enttbusXt t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„^ij^^k.ttonesexetcensag'gte

\ nbsp;nbsp;nbsp;^'karaat,rpaerat Atjioumpttneepsuobtits tu » ^^;^q^^ic^o\gt;\\Ætn\um dente

\ t^pabeatura Kadu'^atum ,atqaeVAatt^, nbsp;nbsp;„»avActuns ,adbaa^cóactict ebte-

\ XuttteGAatraaxA^dek.tuQtts'sdüscau.tts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Se,utot,dAodatum,?/.GattteT,

A K^k'a^'xtot’fcasdadrraauttA'AttXqteNad.attom u t .Q^^^^.ç^^ç^ç^ç^ç^qxX.ôannesdô

^ 'maaaK. Ba tempore etattuVidpanüs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;%pdcopus Gardmabs ,N \t

^aaskdXa.qtxektnCorottatuP onttut ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ponts conetXtts, pobquam mo-

^X^topoWtt^adXedem ^V^^^^'^J^Kvabumektngredus, 2lt;ce-PobaaetterumKexPernandus nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;^,SLCXücranam,amp;caXtaNt-

V’^^Wapb.turtemdeK\bep bauStumS p nbsp;nbsp;nbsp;^^^^„^Q^^^^tvü^ortttudtnem.

Wt^expuguatt.Utndeptoeedeuscep gt;nbsp;^dumoatod AXbamadtet-^SWtttaaemXundttusdeXoXautr Sé centen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XV AroAWdriStnautt.V ob quod

tdptapttatarae'keretturemeautt.X.nXaaee'^pu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sKcumtue ^atmatus^

\aattXexde\eranus, GuadApbatare reman _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capebanum.

Xt'^a ,«Nenerabt\em .bpdeopumVXaeeuuneuXem, qm m ettotot bïspaatt'aeAtaexereeret.

Aknohadesquos habere potuit,capitcdetruncauit,amp;o.mnes ezqui^sp tia AImohadumiudicansinqüinatas,afperfioneaqu«fccita uis acer oti us piari, amp;nbsp;armorum fuorum infignia fecitnigra, quxinbellisamp;ahbiprafereb quafi ludu præfignans excidium gentis fua, amp;nbsp;in ifiodico temporeobtinuit a daIiamHifpanorüm,præterVaIentiam,amp;confiniajinquibusZaende^nercr gio rebellauin Erat autem Auenhutde genere AbohagctolimRegisCxfara * guftæ, amp;nbsp;cum fere monarchus in cifmarina Vandalia haberetur, audacia, largii tCjiuftitia,veritate,prourgentiseisinfidclitasfeu verfutiatolérât,prçminebat. ( aquodamfuorumquiAbenromandicitur,inuitatusadepulasamp;deliciasfanin* res,quasgentisilliuscolit volüptas, fadione hofpitisamp;vaflalliocciditurincofl claui apud pfæfidium AlmatiæàEttuncinüaluit Arabs quidamdidusMahony Alicnalaginar, quipauloanteböuisamp;aratrivcftigiafcqücbatur.HicArion^, Gienni,Granatæ,Vaftæ,amp; Accii,amp; lociS aliisadhuc hodieprincipatur:amp;poftii’' teritum Abenhuti, Vandalia cifmarina in pluresRcgulos eft diuifaj ôdabAlffl®* hadibusfeparatajquodGhriftianisvtileinüenitur.

lgt;emorte^kieigt;b0fiJiKe^iiLegiofieff^y, dficce/tofieRegtiFerMfiJf. Cap/fiXlUff

■pOsT hæciterumobfeditGiennîum, amp;nbsp;machinisvalidisimp'ignaiù/cd'i-densquodciuitas tanta fortitudinepraminebat, quod non pollet hui»«^' genioexpugnarijhabitomagnatum ftiôrumconfilioindereceflït,amp;cumAbûa-ralfertiamperueniflet, rumor aduenitpatremfuum in villa noua deSarriaabbo^ a8 fçculo migrauifte,amp;ineeelefia beatilacobitraditum fcpulturæ,aramillcfimaûæ centefimafexagefimaodauaj amp;;quodetiamrcgnum legauerar, quasexReg“’^ Tarafiafufceperat,filiabus. Propter quod mater dus Regina nobilis domina Be* rengariaad cum materna folicitudineveniebat,vtad recipiendum bonumpate^ num quantocius feftinaretjquod ei de mandato partis pontifices,magnates,amp;fi- 4® uitatum concilia iutarent,ne forte in morapertut batioaliquaorirctur. Erantau-tem cum eo Rodericus potifexToletanus,Lupus Didaci, Aluarus Petri,Gonfal' uusRoderici,GarfiasFernandijAlphonfusTellii,GuillermusGonfalui,Didacus Martini,amp; alii nobiles,amp;magnates,amp;pluresmilitesciuitatum,quicumRegein-clyto venientesReginamnobilemirtpagoqui Orgatium dicitur,inuenerunt,8i inde communiter vrbemregiamintrauerunt, a qua morapropofitaomnes conti' nuô receflerunt,amp; ad oppidum quod Agger Sellarum dicitur,peruenerût,indcç ad caftrum Sandi Cypriani de Mozoth cum matreamp; comitatu venions, caftruro ei vt domino reddiderunt. Sequent! die eum fimiliter in Villa Laliireceperunt, vbi ad Regem, tanquam ad dominum, eX Tauro nobililfimooppidomilitesad- p uenerunt,qui Regem fui amp;nbsp;oppidi naturalem dominû cognouerunt,amp; vt fequen-ti die Taurum adirer,inftantiflïmcfupplicarunt,nobili Regina hçcomnia procurante. Altera vero die Taurumintrauimus, vbi omnibus annuentibusRexFcr-nandusfadoftbihominioinRegem amp;: dominum eft receptus.Indeqjpercaftra domina: Reginxaliquandiu incedentes recepimus ex aliisciuicatibusmilitcsxamp;^ nuncios

‘I“’ videbantur de receptione Regis aliquantulum dubitare, cum **quot;”®‘^®®’“*Rcgis»Sanciaamp;Dulcis, dequibus diximus, rebellioncm Pi*^'^^5P''æpacabant. Sed tarnen regni Prælati, quorum intereft regnü cepc ^°''^®contucri, in auditu auris Regem Fernandum in Regem ilico re-fis Ïj?*v’^’'’'’^®^^°^'‘oesOuctcnfis,Nunius AftoriccnfisjRodcricusLcgioncn-Cbit”^ ’'^“cenfis, Martinus Salamantinus, Martinus Mindonenfis, Michael ''0 fe ƒj ’^**’‘^*‘’sCaurienfis. Hiomnes cum fuis ciuitatibus,patre mortuo, H-Mün “CC rebellio cogitata potuit inualere. Namquarncito venimus

^^‘”l’'(J[nL(^i()ncnß,c^ Concordia Re^ü cumfororibui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capuf X r.

^nim^^j3’*®'^°‘^æ*®ïfî‘“*’’'‘ïsLcgioncm,quscinrcgnoillofedisrcgiæpræ-

'^'K’um i ^''^æ’^^^^^^^^^P'^’'°P° amp;vniuerfisciuibusadregniLegiomsfa-^cj[C ß ®''gt;^’®’^®^pop‘*ïocantantibusconcorditcramp;iucunde,öicxt,unc Rcf. ’iz ^æ^Legionis panter eft vocacus.Ibiquenunciiaduencrunt ex parte ÏIHii* *’^®®*^“P®’^co®pofitioneinternuncia re teren tes,amp;heet verbum ma-Mif '^P*'‘'^''^^’ ^^'^•^c’ Regina nobilis in tantum timuit regni amp;nbsp;pauperum

^^ àco'^^'^’’‘^'''°‘^P''°‘-'J’^^'-’’''’'''^^^^^ ^'•ibtifterecLegioni, amp;:iptairet Valentiatn fo))5''*?’^‘^’®‘^“®R*^g**’aTarafiatraâatura.Cumqucambae Regin« Valentin Kto’*”^®®’®‘'^ü^e“w Regin« nobilis Berengarjæprocurauit,vcRegisforQres ej$D'’*®®®’^®'*^o®”'^lt;îuæwnebant,amp;ipf« client prouifionecontcnt«.,quani teil '^^^®8'*'®quot;o^*^’saffignarcnt : fi quid iuris in regnohabcbantjfimplicitcr J J'’^'^quot;^'E^paôohuiufmodiconfirmato, Rex adueuit, amp;nbsp;inde omnes iuimus iUnj'*'’^^’®’^'’°®^'^*”’*’^^'’îcsfili«Regin«Tarafiæaduenerunt,vbiRexFcr-ten ?^^^‘^S'‘’^'^ot)iIiseis reditus triginta millium aureoruminlociscompe-„, '?^^^ê'^’cuntpercipiendos toto tempore vitæ fuæ: Sc ficobtinuitomnes ^^'tiones Stom nia caftra quiete amp;nbsp;pacifice RexFernandus.Etinhocenituie

^^ 4tt£''”“quot;‘®^®8'quot;æ'nobilisfolerscura, quanonminorigratiaRegifiliodc-bat.Si'''''^^T’'Ï^*® rcgnumCaftdl« quod ad cam iure h«rcditano pertinc-ccrerff ft j •'^'^®®®*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’^ licetregnorumvniofereomnibusdifpli-

Ucn' ’ ^ ^ '^^^'^^^'‘^^tprouidere, vt finefanguiniseftufionc regnorü vnio pro-tj ç'i’^'^f''“®9“®’’cgnumpaccpcrpetual«taretur.IndequeRcxiuitZcmo-

'B)öillamanticani,Lete(miam,CiuitatemRodcrici,amp;: Albam,ôcpcrcæteras re-j pactes,inquibushonoreregioamp;hominio abomnibuseftfufeeptus. Tune I^ * ernandusdedit Cafeatam iure hxreditario Roderico ArebiepifeopoTo-^ ^f'o,qua:tamenaliquantulumreparataaSarraccnisincolistenebatur.SedRo-jcicusArcbiepifcopuseuoIutisadonationemenfibus tribus, exercitucongre-

^0 m ° '^'^ ^°'^cti Cafeatam cum multitudine armatorum, Sc expulfis Mauris qui ^’jj3soppidireparabant,illudretinuic,Scad honorem Regis qui illud dedcrat ec-y æfoietanæjCuftodiuithaétenus, Sceuftoditcumaliiscaftris,fcilicetPilos, ^’■’t,Lacra,Agofmo,FonteIuliani,TurribusDela,cumFicu,Alaulula,Areo-^’'’'busGermanis,VillaMontini,Nubila,ScCaftorla,Concha,Sc Chelis. Poft ^1^'^rumRexFernandusobfeditVbetam, oppidum populofum,beltatoribus Cof;^°’^^*^\^'^^'-''^'-‘^'-'^'’^’^^‘^^‘^‘-'^^''^'^^^^^^“^T’^'R'^^'quot;'*b vtcóckifi faillis cor-reu ?''Ppidumrefignarent.EttuncRexoppidoacquilïtoad vrbemregiameft tni' ’’*®®’ll®fi‘’™^ducentefimafeptuagefimafecunda.ObiitReginaBea- Ar^nyx ■. ’'’‘’Ppido quodTaurum dicitur, Sc duda ad regale monafterium prope Bur-

\^ Y^te rvm elapfo biennio a morte patris fui Regis Legionenfis obfedit Cor-Qubamtegiamamp;patriciam ciuitatem, ad cuius obfidionem hoc modo ve-■Jarraceniquidam olfenfi primoribus ciuitatisvenerunt ad quofdam milites

ChriftianoSjfpondentes fe daturosvnumambitumelAxarquiaciuK^is- ^.^^^ tem milites qui Almogaueres dicuntur Arabice, verbumgaudiisud*®“ ^^^^^^ non crederent, periculo fefe dederunt, amp;nbsp;in nodis filentio ad murum peruenerunt,amp; cum vocem vigilum non audiflcnt,quia foporis ignauia nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ tur,appofitis fcalis quas fecum tulerant, ad murialtitudinem afcenderun , resaliquasoccuparunt, inquibusvigilesocciderunt, amp;ambitumqui 4^ dicitur,inuaferunt,multisex Arabibusinterfedisquiinhocambituna iw ^^.^ amp;nbsp;ipfi metu poftpofito in turribus rcfederunt,licet ex alio ambitu Arabes ƒ * fundis, iaculis, amp;nbsp;lapidibus fortiter impugnarent, amp;nbsp;fucccfliim humlmo in ciarunt Chriftianis qui in frontaria morabantur. Quod cum audifler mi e 4 dam de familia Regis qui Ordonius Aluari dicebatur, ftatim omnes quos w .^ potuit, Cordubam fecum duxit,amp; datum obfidionis domino Regicontinuo^^ timauit. Interim autem aduenit Aluarus Petride regni magnatibus potens bilis, amp;nbsp;obfidentibus fe adiecit, amp;nbsp;Rex Fernandus quiin regno Legionis co te pore morabatur, recepto nuncio,conuocatis ci uibus amp;nbsp;militibus, licet non e p^ datis, vixcumcentummilitibusccepitcontinuoproficifci, fedimbrium uiorum inundationibus aliquantulum impeditusnon potuit tam cito occur gt;nbsp;vt volebat : aduenit tarnen tempore opportune, amp;nbsp;cotidie tara ex Caftella,4 ex Legioneveniebantmilites,amp; magnates,amp; communia ciuitatum.Cœptt^ , dubagrauiuscoardari, tandem aiFedapugnisamp;inedia,vidaredditur,amp;:intigt;^’ amp;nbsp;vitæ tantummodo conferuati inclufi Arabes exierunt, amp;nbsp;in fcfto Apoltolor Pétri amp;nbsp;Pauli a fordibus Machometi patricia ciui tas expurgatur. Sed Rex int'* maiori vbifolebat nomen perfidiinuocari,prxcepitlignumcrucisviuificæex^ tari,amp; cœperunt omnes cum gaudio amp;nbsp;lachrymis, Dcus adiuua, condamarc» fubfequenter regale vexillumiuxta crucemdominicamcollocari,amp;cœpitgt;'’ ftorum tabcrnaculisgaudiiamp;lætitiævoxaudiri,clerocumpontificib.acclaD’ te,T e Deum laudamus, te Domin um confitcmur.

De reßauratiene ^ dote eccleß.e Cerdubenßs^c^ campant relatii adfân^iifff lacohum. nbsp;nbsp;nbsp;Caput X FI J.

• ET. tune venerabilis loanncs Oxomenfis Epifeopus regalis aulxcaof^^'æ '*^cum GundifaluoConcbenfi,Dominico Beacenfi, Adamo Placeotquot;’^ ’ «^ cio Caurienii Epifcopis,Mezquitam ingreifus eft Cordubenfem, q^^ , Mezquitas Arabum ornatu amp;nbsp;magnitudine fuperabat. Et quia venerab'''^ nés, de quo diximus, Roderici Toietani primatis vices gerebat, qui tune te P ris apud federn Apoftolicam morabatur, eliminata ipurcitia Machometi, ^^“^ Judrationis perfufa, in eeelefiam commutauit, amp;in honore beatæ virgimse altare, amp;:miflamfolennitercelebrauit,amp; fermonemexhortatiomsdiemptep , nens fccundumfapientiam fibidatam,amp;gratiam fuislabiisindillatamdinu itgt; cordibus auditorum, adeo vt pœnitentiali gaudio recreati, contriti cordis lacn ciaamp; labiorum vitulos immolarent. Et Rex Fernandus noux ecclefiædotenio tulit coropetentem. Podea confecrato ibiEpifeopomagidroLupo, Rodent primas amp;pontifexToletanusaliquosredituspriuilegiocófirmauit,amp;:Lucenaii' infuper dédit ei.Et tanta ed vrbis illius abundantia,araœnitas,amp; vbertas,quocia dito præconio tantx vrbis ex omnibus Hifpanix partibus habitatores amp;fututi incolx, reliais natalibus fedibus, quafi ad regales nuptias cucurrerunt ,amp; ficin colis contin uo ed replera, quod domus habitatoribus, non habitatores domibti defeccrunr. Et cum in opprobrium populi Chridianicampanxfandilaco b quas ( vt diximus^ Almanzor detulerat in Cordubx Mc2quitatn,dcpendcrcDt fumdxofficio lampadum, Rex Fernandus cafdem campanasfecitadecclcfia® bcatilacobireportari, amp;nbsp;ecclehx beatilacobireditutxiunt. Cumcxteriscym balisbenefonantibusinfamdisfuis peregrinorum deuotiolaudatDeum. oU* bilita igitur incolis amp;nbsp;bellatoribus ciuitate, Rex Fernandus Toletum adRegi' namnobilemedreuerfus,queparivi(doriaiucundata,vtpocequxconfilioamp;lu fidio,

L ß. H 1 5 F A N 1 Æ L 1 B. 1 X. 28p fidio,licctabfens,omniaprocurarat, gratias cum lachrymis cgit Deo, quod anri-quadignitas,ignauiaprincipumliturata,fuifolertiaamp;ftudio filiifuicHifpaniærc-ftituta-HtccnimReginanobilis Bcrengana fic filium in bonis operibus enutri-uit, quod bonaftudia.quç Regina nobilis nullius virtutisoblita, nullius charifma-uscxpets,vtlacmelliflnumgraciis circunfufnm cordi cius influere nonccffauir, wevn^uaab vbcrcplcno virtutibus abladauit : amp;nbsp;licct vir faftus, in ætatc robo-nsconhtmatus,mater eius nimquam ceflauit, ncc ceflat, qua: Deo amp;nbsp;homini bus ant accepta, ftudio,vigilifuadcre,quianecvnquamfo:minea,fcdfetnperniagni-cwtizopeta.perfyarit.Hxc enim Regina nobilis tanto ftudio conferuaiHt,amp;: ad-0 corn atauinecepta charifmatiigraciarum,vt omnis çras,omnis fexus,omnis con-uKio,onitiisprofeirio,oninisBatio5 omnis lingua affedutu fentiatcum eftedu, amp;nbsp;virtutumfafciculo non partifó,omnibus mifèneordiae opera compartitdr, amp;nbsp;pa-wtnotumoperum prouidaexecutrix, plus inuenitur regni amp;nbsp;reru prodiga, qua ^''^^’■t'wiqiiam mentonoftra tempora admiratur,cuinunquafimilein,necmo-'^^^inccpatrumnoftrorura tempora babucrunt. ProquaDominüexoremus, ’^wmdigndfcr diutiusconfcruarc,Si fibi profutura concédât,amp;: bonis operibus

^^ nbsp;nbsp;nbsp;^Uri^u^itnefecunilte vxeris Retina loafifJ^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caigt;t(t. X n ! L

p • 7 T I I I O 5 * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

neRegispudiciciaalieniscommerciiçlæderetur, Reginanobilis mater fua domiccllamnobilemgenerofam,proneptem Regis Francorum ilkiftriflimi ''douicijfiliam Simonis illultris Comitis de Pontino amp;nbsp;Marix illuftris Comitil-æciuldemJoannamnoraincprocurauitinConiugcmfibidarijXramillefimadu- ^^^^ jj^^j ÇtntefimafeptuagefimaqHintj.Bprgisaduenicns morcrcgalfcuria amp;nbsp;nuptiis ce-tbtatisadReginæaffunpitur^ÿUitatetn.HaECVcroReginapulchritudine,prz-icantia,8iraodeftiaficflürun,vt in confpeduviri virtutibus gratiofa,coram Deo Sibominibus fit accepta. Eefuéepîtexea filium quidicitur Ferdinadus, amp;nbsp;filiam V«'»'^’aq«jcaproauia Alienor cftvocata,amp; aliumparuulutn Ludouicum.Yc-

“ï ætabantuqCordubâeftreuerfuSjamp;inaduétufuomultacaftraSarra-cenorum,quæ£htiftianQj.mi, incurfibus amp;nbsp;inteftinis cçdibus longo tempore ta-bc ceoanfjVoIêcescoIercpacificetcrrasfuaSjfupradidisinterpoficisfcRcgisdo-minio traaideiunt. Tune datx funt eiciuitates amp;nbsp;caftra,quorum prxfidia Chri-cianis(vt diximus)inue(liuit, amp;nbsp;ab Arabibus tributa fufcepir, amp;nbsp;eorü nomina bic notatur:Eci!a,AImodouar,Luc,Luxcena,SiGpa,Sedc,amp;Fila,amp;:multaalia, quo-tum nominalongum effet enumcrare.

Hocopufculum,vcfciuiamp;potui,confummaui,anno incamationis Domini minefimoducentefimoquadragefimotertio,aera millefima ducentefima odo-4^ geumaprima,annovicefimofextoregniRcgisFernandi,quintaferia,pridieKa-Undas Aprilis,anno pontificatus mei trigefimo tertio,fcde Apoftolicaad-^ hue vacante anno vno,menfibusodo, diebus decern,Gre

' cipi DOMINO D. Henrico iiii. Castel læ amp;nbsp;Legionis Régi excellentilîîmo, eiufdem regiæ maieftatishu' milis capellanus, auditor, ôcconfiliarius,RodencusSannide2VC' ualo,vtriufquc iuris amp;nbsp;artium profenbr,EpifcopusPalentinusH* fpanus,Caftrifan6li AngelialmævrbisRDmi^ pro fandiflimo Ç mino, domino Paulo fecundo Pontifie^^inàximo Caftellanus, ipfumcumfupplici recommendationç. |lt;,

Allvntvr flurimum^td HiJ^afiiantm ßtum,ge»tfireligionemdrc((ltum, af^uew^ift^^i^^^

gunt. lä^Ke Vf arbitrer obferiptoru taniiume/i:^itemailmo(lf(r»de^eßisRomaf)ürit’’i^^_ l, \ ta CatUiaaria cö^guentur. laut det eaimt^t»^

Quadrosß^ fcrfhefftiitmfttdftßrialoagei/lufiriertif^^ orbe, tjuamßiteriat, referaatur. 7(ec aliter de re es if aieisdteipoteß. aafaamp;Perfarftm,Gracorura,à'Rlt;»”‘‘^ ruatgeßa,ltcetaatßßima fueriat, verum allf^iil^ß fia iaferiora ^uam famaferaatur.Sedtfuia ma^nufiirquot;' ’ rum lageaia ea lu^lraruat, fier erbem terrar»» pm^i“; mis célébra ta fùat, f/ißaaica tamea^eas au^uam hab uit talem cofiamfirißoru,^iitiif'* ia^eaium ßae corporeexercebaat,^!' /juihbetoptimusvirpotiusvolebatficere^uam i re,cupiebatqueampltus fia beaefa0}alaudari,lt;puamipßaliorumbeaefailaaarrare. rum aoaaudi Hißaaos res legere dedigaaatur, co (vt put o) errore duóli,^uo ao^n t ^n rum artium ac rer urn iaexperti, puodia aagulo mudi ( vt aiuat) ffßaaiaßta ej/e '^{J^ ^ ’ coateaduat^at^ue extra orbem pofta pvt eoru verbis vtar) ab erbis gloria a ißa vi ea ar Loage aliter rapieatescofitographifeafere,^ui orbe defcripturi,ab Hißaa^tapuamap^^^^^^ cipaliorbisporta,iaeepere. Cum eaim muadimachiaam^riaocircumfifijitpe a^o, fff ma idaeßaua ad orbem ipfimaditumprabet,veluti ex cuius oris atpue litten us a moatioppoßtispelagusip/eoceaausprofuit,^^ßieam, Jßamßiuropampueue li tat,fid lußrat at^ue dißermiaat. Ft igitur huiufiaodi homiau error taato aper ^^^^^^ tibusfiaßitorum exulet,ifuaato efaveritateremotiorjmandauitmihi'Sereaitaf ‘^ tins orieat»,ßmulc^ mediterraaea,acfipteatrioaisregioauftum,dejcriptioaem ,^ p cipatus,pr^clarafiueresficmeateteaet,acfipedtbusocultfiueidaomataperagraaaoc^eff^^^

W^*w«, itfimo tiiam,^u^ occiJentis plagam tenef, aJaliorumpotius ^«fiiK»U ^ ^J ‘‘^^^^^^^^^ßigt;»fdejcrtherem,acpaucü(iutbufdam(vtitailtxerim)ßil~ ^^i^tr^ ^^ ^’^^^f^''^ ^f*‘^ hutufmodi pro/tinciam coacemere ^ ornare vide-t)^‘^9^i^ r’^'*^ ^'*‘'*^^^^^dt ßnm (^ egregit 'viri res HiJJtaweaffammittiw deferi-fe^^^ amp;ff'^clarafaci»lt;)ra »onfetis comple-^^’^famp;»un/ ^^^'*^^^‘^^^‘*^ lgt;reutfed^raui/ifeo,Gotthic^genus originem quiinf/i/^a-i‘i^*óamp;cc amp;^^‘^^quot;'*^ ifiiimaießas tui^ueJgt;rogenitores0rtufntrahüts)regum^ueipforti ‘^‘ ^^^ts^^^^ '^^‘^'*^ ^^^1^^^^ (^»»texuif. Rurfes id ipfum egit Lucas Tadenfes. Dein^ '® ^c^ä'ßedg^/'^^^*^''^^^^^ '^^chipraful eorundem regum fetccefetones^ pari-^^‘‘’'Unurn n^ ^d tempora Fernands huius nominis HL Ça ^uo per reef am li-^^^‘Iltntiiifl ^^^' ^’‘^d» disiat} breui,fedfuaui ele^uio hferauit : tjua omnia eadem tua ^’'-'t'^nJ ‘'^'‘^^^lP^^^^'f'^luit tarnen nunc fengularifed ingenii acumine, d^pr^ieritas ^^/tf^’^^/^^quot;!^^ dfederioaccenfus, nedum earudem Hi/^aniarum fit urn óquot; lau-ifiVtt,^^'^''^^^^^^”^^^f^^^fe^^Jgt;o^estnde»fFernadumLlI.agnefeere^fedl0n^ ^‘^quot;‘’unei!^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^Ï^^^flt;f rege pofe Hiius calamitofam miferamque eladem (quem

^ibfj' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modernahactuatempora,prafirtim quia ea omniaLatinofer-

^’'’'gt;ó^iil^*^’^^^^’'^f^^^^^^'d^^rtttxifiiprofecf0 princeps Serenifetme rem optima f^^^'^ti '^ ^^^^dignamfeum voluifii vt ea omnium praclarifiima or bis regio,qua tibt ^^ ^iiicrj'^n‘’*’'.‘''^^('^^^^^^^^^-gt;^^fiquatur (ß deleffabih leefione, ç^ delegier is illius praco -^di^ ■ ‘^^ ‘^^^do,quamdiltgiseiusincrementa quarendo.Faciamigiturjatisnon qui-^^chi^ quot;^^d^^^‘^'''^P^° ^^^ tnaieffatis, er reipfam altiusrepetendo, breuifeimas quatuor ‘*it^ ter’^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f“^^^ Hulas edifeeram. In prima quidem Hifeanica aura filubri -

‘'‘^t^’^‘’‘'‘^^^^di,auri argentiqueac caterorum metallorum e^ mineraliumdi-^ ^lt;‘Hemde ' ” ‘^‘^^^^gt;^^^^^‘J^oquereligionem,fedem,amicitiam,humanitatem,firenu' ^ittmirwl^^u-^’^'^^.^^^drglebaflifianialaudes eßpraconia breuitnterferâ. ^■rty^ , ^^^*^’^rum,illarumque deßriptionem rejpelfu caterorum or bis cUmatum, diiKptt^T^'‘f'”^^^^’ deniqueprincipatus Hifepanici regnerumque ereffionem, fid ^ ”'« t»ulß^rT'’‘^'’'^I^^^fodo,^^ a quibus inceperunt, ac in quo tandem regno ffi/pa -ï^ ^^»ßitgt;»üii*^'j*^f^^^’^^^P^'^‘ (^racorum,Peenorum,acRomanorutu adHt/panias r'ff^r^linijriim ^'^^'^’*‘ ^ originemprincipatus Gotthorum,Oferogotthorum, randalo-^Pri/tcipatu 'y^'^.^’''‘'^'*’^i^gt;feuorum,illorumquead HiJpanias accefeum, drincolatum, ^»winlU/p '^’'^^'^^^f^rfiringam. In ßcunda vero parte corundem Gotthorumpri-jp^^j^^’^^^friacipatum,illorumque regnandi ordtnem,fuccefetones,ac difpMt 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vltimum eorundem Gotthorum regem,/ub quo calamitofe clades

^vamffC ^r^^'^^^^dantopercurram. Intertia tandem parte/equentium regumo-lnh ^ ^^^quot;^^^^^^ffehamp;frccedendiordinem^fuccejfeps deniqueeß elarioraeorum dun’ll?quot;''^r^’^^ ®i^'’*“ inchoando,videlicet poH infelicem dadem, vjque ad Fernan-i^'^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Adagio ipßo primo post dief am dadem régnante XXX F. rexfuit,

\^ ^mti ^^^^^^^fe'^^!*^'^^^djqaeaddam, a pradiffisfiriptoribusintada. In quart a parte ^ Q *^^^^^^’^^^^^‘^^^ ^feoda m,incipiam a dido Fernando,in quo ille firibendt fine ilium in Hifiania regnantium feuccefeiones, darioraquegefia ^iiQ '^^^^^^^''^^ didi»tjuosfines feculi peruenerunt,quibus T.excellentifeima C^fee-»i ^1’^^^-demum riua pradidorum regum temport bus digna relatufeuere, ta in Roma-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efn^f^^^^^fide, ijuam Imperio, darioraque exterorum iÜiferium virorum ç^pul-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viil^^^'^d9ciir»e»tabreui(^fideUter refeeram, vtquodvnusRodericus praful tant

dsoin) i‘‘'*di ‘^^‘'^^ eiu[dem nominis dr profeefetonis expleat, impari tarnen fiapientia d* psrttn[^^^^‘^’'^^-^'^^^‘ ^^^‘' ^^^ ^^‘*rrandis rebus tefeimonium verifetmum, veluti qui ^ire p^’'^^dedft hifioria,dflifepaniarum oras,littoraque, dquot; angulosamari vfeue ad 53 kisip^-^^^^‘^^^^^^^^^’'^^^^^^*^‘i^^^^ft^^^' ^^‘' dubito a quibufelam multa in re-tcghi^'^^^^‘'^^‘^^^^^^^^''^^de vera narrationis deuiajfe audio,pro co quia nihil Illi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ditaaremottsnarrataßriptitarunt.Tuneenim,vtputamus,resqua-

P^ ia^dib/fs c^ praco»iû froid/ici^ amp;nbsp;terra ff^attM^MaJaerist^fatrU ftlubritatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput l.

IcTVRVsde rcgionc Hifpani«,eiuïqucfitu,dcfcri* ptione,acdeRegibusincarcgDantibus,amp;dcil!orii genealogia,amp; clarionbus geftis, decreui pauculacx multis contexere. Scio quidem longiora,aucbrf‘ uioradici polie, ego tanienpotius breuitari ftudu* quam copiaf, nclcgentesfaftidio afficiatn. Atquc^-ledores attentiores reddam, dignum exiftimauün' ciperc a laudibusamp; infignibus prxconiis eiufdcni Hilpanix prouinciæ, gentifque religione,fide, H“' ’ manitatc,amp;: amicitia. Primo iraque de terrxHi(pi‘ nicxfalubritace,acaerispuritat£:fecundodeg/cb2 Hifpanicx feracitare,amp; rcrumomnium

quænaturales diuitiasadhumanumvidumneceflariasgignunt,breuiter“' mus:tertio deauriamp;argenti,mctallorum,acaliarumrerumcopia,quçindu na les cfficiunt opes:quarto degentis Hifpanieçreligione,fide,humanic3tc,amp;bu i-bus. Verumne domefticæ laudes ab HifpanoviroaIlatæ,Hifpanix gloriamni'' nuant,dabuntfidcmhiftorix,rcbufquecnarrandisvirifapiencesafxculoramob pra:cipuc Strabo,Pomponius Mêla, deniquePtolemæus,Plinius,Solinus,,Iu i nus,amp;pleriqucaliiquiorbisamp;:vrbisgeftafidelinarrationc feripferût. ^Y^®*’ itaque ab Hifpano Herculis nepote appellata eft, quam loge ante vetercs ab Ibero fluuio Iberiam,alii Hefperiam ab Hefpero fydere quod earn refpicit, nomina-runt, amp;nbsp;( vt ftatim latius in eius defcriptione difleremus} Hifpania fita eftinter A-fricam amp;nbsp;G alliam,vtrefert Strabo.Qmnimmo(vtluftinusfubdit)ficut minorv-traque terra,ita vtraque longe vbenor atque falubrior. Nam neque vt Africa violen to fole torretur, nee vt Gallia affiduis ventis fatigatur, fed media inter vtraque, hic temperato calore, ibi fclicibus amp;nbsp;cempeftiuis imbribus gaudet. Rurfus(v{rc-fertluftinus ) falubritas cæli per omnem Hifpaniamxqualis cft, nullaquepalu u graui aeris nebula inficitur, vt plurcs orbis regiones. Tanta denique ( vt Strabom placuit)in ca terra aeris puritas cft,vt in ca prouincia non facile noxium anima! re- p periatur.Tempcricsitemciustam aprifcisfxculiscftlaudata,vtquidam ÊJy los campos non procul ab ea pofucrût. Ibi enim mites Zephyri fiant, ibi vita doeitur facili ma.nam ad cam marinae aura: accedut, vndique aflïduique vêtoruro arus, quibus omnem prouinciam penetrantibus prxcipua omnibus fanitasredduur. Nee Ariftoteics re rum naturaliumindagatorfolertifllmusidipfura negauit. ait c-

HIST. HISPANIGÆ PARS I. 195 {^'*f^^®^^^’'’ïl’f*wt®lt;ww™î ex duobus maxime caufati,altcrum ex cxiefti ex 7?'f®^®’®'f^*^^^®xventorum puritatc. Conficitur primo patrixfalubritas '«e^ ft ‘^®“‘^“’o®®gt;vividelicethycmali tempore abfqucnebulis débita eJari-fcit ** “®^*’^® *ft^^®vcro immoderato calore non opprimatur. Secudo cogno-bitur^^^fæ^^'^l^”^^^^'^^*^^®’'^’^ P^^^^f®' ^^ liquidem terra falubcrrimacopro-ulis k ^'*^ boreales fiuefcptcntrionalcs purificant venti. Idque contingit, cum tibus • '’’’2’ ^^ eofdem aquilonarcs ventos aperta eft, nec a propinquis mon-^ ’*’’P«ditur,vtHifpania.Habent enim proprium ipfi fcptentrionalcs venti, l0fc/i4*^^^’^®““S’°®*^“^ ^^f*^^® quamvifitant,puriorcm atque falubriorem ^''tHincPalladiusRutiliusfcribit,quiafalubritatemcuiufuisregionisaerif-^^pUfitatem declarantipfa loeaabinfimis vallibusamp; nebularum nodibus ab-“ö» at fpirituum aquilonarium flatibus non impedita : conftat vtiq uc Hifpa-11^^^^®®^’:®*'®^’^*®® nebulisnonaflidueinficijnecaqiiibufuis motibus Hu® ’’’’^’’*“*^®P“”“®*’^^b“svcntislibcrcvifitctur. Cuius falubritatisfigna Hominibus enim eiusregionisincolis capitis famtas, m f ^®'^®®^f®*^®®®®ft»®o^Fenf^mdcniquelumcnocuIorum,purusaudi-’ ’“ccscomcatumliquidx vocis cxcrcent:contraria vcro acris malignitatem ^.’^Hant.Hifpaniitaque intra natales fuosdegentes acutiorem firmiorenique io hi?f®^'‘'®®^»9“^®fi^ï'b* ®o®®orentur,vbi capitis vcrtigincm-fchtiut,acca-quot;^mdentiumquetempeftiuius firmirate amp;nbsp;pulchritudine fruftranrur.

'J-|IsPANiÆfertilitas,acfrugumrcrumqucomniumad vitammortaliueXpe-dicntiumferacitas, non ignota prifeis fapientibus fuit, adeo vt non ipfis tan-tumincoliSjVerumetiamGalliXjFlandriXsVtrique Britannia; ,ipfi quoqne Afri-cæcuna;arutnfc|.(jj|jyj,jjjjj2mpræbet. In Hifpaniarurfus(vtluftin«s voluit) no )oS™quot;‘^'‘^'“7®*®P®sgt;“ontorrcntcsrapidi,vtnoceant,velutiL0gobardorum ^'°““'^'^P^dtur,fedlenes.Vincisrurfuscapifqucirriguaert,vtvitxhu-a ^°*'^’ . ®®^®l“®ftu®c®*®gcnscopiacft, verumamp;:mellis,zuchari, un °^urac|ue]iqui(Jofmia. Adde,na{citurin Hifpaniæ gleba alius non patuus mc/aurus,alibirarusJinienim,fpartivis ingens, minii nulla terra feracior eft., anta en imps trisvbertas fefc offert, vtfœminx non modo res domefticas, fed agrorum cultiirasadminiftrcnt,dum viri bellis, nonnunquam rapinis amp;nbsp;vcnatio-nibusvacant. Adde, quiaStrabone tefte ex Hifpanix gleba vini, frumenti, cerx magnacxtrahitur vis:item pix,grana,purpurx amp;nbsp;falls ingens copia. Inde lanarum ittclarumabundantia.cuniculoru quoquequosplcriquelepufculosvocanr, tan-taeftcopia,vtftcrilitatcmterraealiquandoingérant, quo fitvt plerunque li'abi-4iUce5pecuniasvenatoribiis,vtcapiant,largiütur.Taccodcradiceadtin0l:uräido-quot;taiquiinibiabundat. Arbores in Hifpaniæ gleba Strabo fore reftatur,ex quaru Moramolaceffluebatdulciflimu.RurfuscircaCarthaginemnouamfuiflcar-“quot;’«mpcrhibetjC cuius cortice tela pulchcrrimaconficiebatur. Fruduumquo-

°f^Hpartescontinuo deferantur. Namapud Alexandriamfrudibuspomifquc ^’^‘H'scum eorum aromatibus permutatis, prouincia noftra eotum vbeitatc di-^^f'^f-l^dde vinorum copia, varietate,amp; bonitatedici poteft ? Gallorum littora ™^™ttjatqucFlandi‘enfium vino carcntia, id non ignorant:fed amp;nbsp;Anglicorum icotoru^qiieampla fitis teftimonium perhibet, ad quos affidue onerarix naues p non panes deferuntur. Olci infuper copia liniteiusvbertateamp; dulcore orbem, Pifeium quoque tanta tn ultitudo, amp;nbsp;magnitudo, amp;nbsp;bonitas efl:, vt incredibile vi-dcatur.Namin capite BæticæpropeGaditanum fretum res non tarn mirabilis quamvtilisomniannovifaeft. Certiscnim temporibus anniinnumera dalphi-notummultitudo ad littorainfallibilitcr 3cccdit,quafipifcatoribus fc otferant. Turretcniminibiûtæfunt,exquibusvenire cateruatimccrnuntur,amp;appoficis B iij

magnisrctibus cumparuolaborcamp; fummovcnandigaudiotätacapiturpifciura copia,quantampifcatorcsvolunt,appofitifqucfalibusconferuatur,amp;pcrtotuin fcrc orbem dcferütur.Vndc Strabo,in mari,inquit, Hifpano omnia genera pifciu capiuntur,vtdalphini,oftrea,conchylia,congri,muraenæ:anoftrismaioresinuc-niunturaliquandoquatuorcubitorum. Animaliumquoqucamp;armentorum,fcd amp;nbsp;pecudum a quibus pecunia appellata, tanta copia eft, vt plcrunquc ob vellcra atquecoriamultaminiaoccidantur.CaprasdeniqueHifpaniacquofqucprodu-citfylueftresabundantcr,procrcatamp;caftorcs.Equorum veronedumcopia,fea pemiccs greges Hifpani obtinent,quorum tanta eft velocitas,vtponus volarc quam currere credantur, illorum prscfertimquosolimcxpeditoscquos,hodic '^ Ginctos vocant,quos Strabo ait eflcfimilescquis Spartarum,reliquosonincs mi' ra cclehtatc fuperantes. Rurfus equorum Hifpaniae tantafertur elle tides, vtcum fe pereuftbs in bcllo fentiant, felTores fuos incokimcs inter hoftes mira probitate extra prxlium reponant. Serico veroadeoabundat,ut cæteræfibi cedant prouin-ciac. Denique ineaprouincia ingens eftmaterialium copia ad medicamenta vb dumque hominis perncceflariorum. Sed iam agemus finem, fi id vnum attuleri-mus,quolniiusrcfcrtifliniç vbertas proui nciæ fcracitlima dclignstuf.Telle emm eodem luftino in Lufitania iuxta flumen Tagum quodToletanos agros vfqucin occanum mira fertilitatcrigat,compcrtumeftequasvento flacuqueconcipctc, quod a nonnullis fabulofe exponitur,pro co quod inibi tanta equorum equarum-que copia generator, vt quafi vento ipfo concept! videantur : quodipforum Icri-bcntiumfaluadixcrimgratia. Quinimmonaturaipfa,terræquefalubntate,aeris puritatc,atqucfupracçleftiumcorporum peculiar! quadaminibiinfluentia,acc^ dente natural! denique equarum ipfarum concipiend! defiderio, id cffici poffe phytic! non negant. Idquc Solinus in eo quern de raudi mirabilibus libro cdiditi conftanter affirmât, ait enim in ca quam ediximus Hitpanix parte, afpirante Fa* uonio,equas ipfas vento concipcrc,óó cum mafculos ßtiun^aut odorantur, auu-rum fpiritu mari cantur.

jDeffi/^a^ia pr^coniisi^uoadauri, argent, c^aliorummetafftrSj c^iterarutfi^ttereriiKCt' piam^^ju^i/fäuflmiles epesco^^pdfani. Ca^ut III.

COnciTvs ordo folicitat, vt reliquam partem ampledamur. Poflquam'g'^^^ adum eft de terrac Hifpanieç feracitate amp;nbsp;return omnium fertilitate,exqu' naturales diuitiænomen acceperunt, fupereft breu! agerede aur! amp;argenticætc rorumque metallorum copia, ex quibus induftriales opes conficiuncur. £ c im’ queHiipanixterramincrisaur!amp;argent!amp;al!orum metallorumditilTima, ^ ï^rrer inquiruntur. Ferrariis quoqucvltracæterasorbisplagas abundat,a eovt etiam aquas generct, quibusferrum acrius tempcratur. Inde chalybis copia 4 hauritur, amp;nbsp;plures mundi prouincias ferro amp;nbsp;chaly be di tat, nee vllum apu 1 fpanostelumproba‘tur,quod nonaut Birbilifluuio autChalybetingatur. Vn e ctiamChalybes huius fluui! finitimi appellat!, ferro exteris prxftare dicuntur. Plumbi denique amp;nbsp;arris vberrima eft. Sed vt de auro amplius dicamus, vfque a co auro ditiffima eft, vt etiarn aratro frequenter glebas aurcas excitent ruftici. quippeamp; hodicin arenis Tag! fluminis affiduo viros fœminafque n^ pauc^ confpicimus nodis tempore arcnulas aurcas fplcndentcs colligere, Taceo de monteappcllato facroplurima diccrc,quem Iuftinusmcmin!c,tïferrovm etur, nefasgrande reputandum : fedtiquando fulgurcterra profcifla eft(quo ctiam illislocisfrequcnsrescft)dctelt;äum aurumvelutDci munus colligcrc permit«-tur. Addc(vtStraboniplacuit)chryfocona,idcftaurilauacr3,appcllatarcperin. Ibi denique ex purgamento auri quxdam fit terra tenax, quarn cledrum vocant. Apud populos Carthaginis nouæ tantaauri amp;nbsp;argenti copiaeft, vt eodem ötra-bone tefte in ea prouincia quatuor hominum ceturi« (vtverbis cius vtarJ amp;nbsp;p a-niusloqucndo quatuorcentihomincs populi Romaninominexxv. miJnadra-

ni^rAiNH^itFAKol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2py ^^gt;niMuinperdics^ngulosrcfcrebat,adcovtex nulla orbisplaga tam ingentem (j uitiarum copiam exhaurirent. Cuius rei ftan t hodic figna patcntia,caucrnæ vi-cwarquefodinx minérales nimis profund», aceruus item fcoriarum amp;nbsp;pur-^'’'wtorum argcntiquodillo tempore exhauriebatur, quæ in inftar montis ha-M ^'^®“*'f’®^°»”°^“^ temporibus hominum incuria nullaibi mctallorum quit** ^^’^’*’'’°°° ^^^‘^ ^^^^ nobis minor vcteribus auri cupiditas,fed illud in-nat^'' '^®''*®^^8’®'^^5* Rutfusnon puto omittédum quodidem Strabo fub-ïffcn''^''''''®°^f^^ ^''P^^'^osadBoream vcrfosmultum vtilitatis prouincix *0 uiaCeb^'f aurum, amp;nbsp;argentum, amp;nbsp;ses, quibus abundat. Talis eft amp;nbsp;Carpeta-lupral/'^^'^^P^'^^^^æ^^''*^’^®’^®’^^^^’'’'^’'^^^ dannumcopiofcadmodum copiât'* ,‘”^’“Cafliteriisinfulis,inquibusauri,amp;:argenti,amp;mctallorum fulphn^'^’^^’^^^^’^^^^^^^öï^iacumjibi vitriolum,ibiauripigmcntum,ibi ibitbu ^*'’^®“*copia,ibi marchafitç omnium genera alchimiftis perneceflaria, dcü?n ^^‘■æ^cra atramenta abundanter reperiuntur. Taceomercurii copiam orbis *^’^’*®‘^®’^S®ntum viuum appellant, cuius tanta fit cxhauritio,vt nulla in j^ P3rtetamabundantcrcolligatur,adeovtmagnumregi vedigalcomparer, ^®‘nor boli ^enici,aluminis,fpodii copia eft.

jQ ^^itau UuJibus ^Madgentü religw»e»f,ß(lem, amkiüaw, hufftanüafemjßrt“ nnttiitem^(^Cittirasvirtutes. Caput Jllf.

^ONsEQ^ENs eft vtpoftenarratapaucula quaedam exmultislaudum prx-fettjj**^^®”^ Hifpania: quoad aeris falubritatem, fimul amp;nbsp;frugum vberrimam piof'^f ”'’’^''^®®’^®^®®^®Worumc»tcrarumqucopum induftrialiumco-Rcn 7 . ‘^®®'S®**dsquoqucHifpanicx religioncm.fidem, amicitiam,in-. ^^u c^^'queacumenjamp;viuacitatemjCXtcrafque laudes breuirepetamus. Pri-QUo^'k^^ ^°^^^*^^^ P'^^^^cis illud Ariftotclis veriffimum documentum, busïJJ’ ''**^”'*“'’®P“*tioncsintcllcdualcs jpl^afqucingenü vires, qui-p gtuttcom'^’^“^'‘®®®®^’“lt;lantur,ncquaquaincxcrjcet,nifimcdiancibuscon-priu$fucSi'^f'^’®“»P'ocoquia(vtaiunt)nihilinintcllcducfleputatur,quia ^wndoquef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufficiensc3ufacrcditur,curhumanus inteUedus

lir, crediturt *”^’^’’*P’*®tur.Idqucquaquam improprie,nec fecundü fe didum, 'dledusa ' ^'**^'^'^^^^'^fecundü ipfosexterioresfenfus,quibus mediatibus in-d ^?^’r^^'^^'^'‘cropcratur. Exquoilludfequineceflç.eft,vtoperationes Per' ^^I^””^^’^^*l‘orcs,proutcorporahumanamcliusautpciusdjfpofitare-’Jutur ^'^^ ^P^'^’f“*'e*'go habiliusintcllcdus,ipf»qucanima:vires potiores red-dem ’•^^quot;?^°‘^P“^®’'occacrisfalubritatcamp;incolumitategaudet.Ingeniir}qui-■Pin' ** *7 • **^’^“®®®^'^'®^P^‘^®^®P^'*^®®^^®“®^“®“P^^““'®’^^®“’^°” ^ ^V°- ^^'° '^eSd vahditate prouenire putatur.Ex quo illud elicitur,quia (vt-Pith fi *®^d9uütur corpora,pro co quia ex bona corporis valctudinc fenfus a-^^ï unt viuaciores:cui igitur natura dat corpus no incolume, nee optime dif-%®’P”5®®^®Quensamp;datanimamnonrededifpofitam. Cum igiturHifpa-

E'net h L’^^^°Hifpani ingenia præclara,fi cacolere velint, amp;nbsp;ad omnia (eiendi

^’^^‘^®^“*“’ '■^* aliam no infulfam, fed naturale caufam, quia ca eft flonaj'^*°’®^ ^^’^P^’'’°^’ 4^æ*^ hominibus remiffos atque squales fpiritus Jctult;tn^^*^’^^^®“^“^^“®8’^^^^®5 tribuat, fed prout bonaccorporis amp;nbsp;mentis va-!® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^??’’®®“'9“°fi^ '^t propter remiffiores animorum impetus fanguinif-non ’ ■ ^®® ^^'’’^^s ingeniorepcriantur. Demum vtvirtutes corporeas lab '’'^'^f^.^'^^’^^^^^^^ Hifpani corpora (vt vcteribus placuit) ad inediam amp;nbsp;Hm''i?^^®®^’^“**^®'^®co’'P®’'*® ^ animi fatigauonumpatientiflima,du-o leruant amp;nbsp;aftridam parfimoniam, vigilias, folem, amp;nbsp;hiemem » famem ire '^^'’æ^\'*®P^“’^4'^æ‘^’^pef*culapropatria fuftinere amp;nbsp;pro honore ad-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt,_viaum quoque malunt in cellario quam in ventre , quippe

lÿC RO DERICI SAMli* qui vcndcrc potius quam guftare præcliguntzfœminx vcro Si pu^* ^^ vcncnumfugiunt.Rurfus Hifpaniaegcntes(vtluftinusrcfcrt)be UQ ,Ujfpjni$ præoptanr,amp;(vtaiunt)fidecftdomi,cxtrahoftemquorum.Velocita nbsp;nbsp;p ^^

atquelaeertorumagilitasineftamp;forcitudo.faltandiquoquc,tranedigt;iu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

natandi arte amp;nbsp;exercitio plurimum callent. Hinc Romanus Vegenus, i p inquit, non tantum numero, fed viribus corporumjacertorum agi nate præftitiiTe manifeftum éft.Sed amp;nbsp;Liuius id non negauit cum ait:Clan ima i armisHifpania,quaefiviresfuascognouifl’et,facileiniroperium cua i et. que Hifpaniscquiamp; arma fanguinecariorafunt.Macilentimaiorc ex parte ci funt:quod fignum eft vigilantix,fobrietatis,amp;laborura paticntia:. ciui es omnem dexteritatem ingcniiamp; corporis aptiflïmi.Ncemimmitaque '^^ fanguinis Carthaginenfes, fi tantü Romani m fubiugandaHifpania ü cre.isC^ ties enimpugnatumeft cum Hifpanisimparifortuna?queries cacuKomanie citusamp;:duccs?quotics turpi initofcedcrecapti.^quoties deniquepropea c P rationem redafti fucreî licet illi nouis creatis ducibus fortius arma ^æP^ runt,adeovtnemincmRomareperirctqui Hifpaniamaccedereniteretur. * (vt aiunt Liuius amp;nbsp;Eutropius) anno ab vrbc condita n c.omnes Romanos tam i gens Ccltibcrorum metusinuafit,vt ex omnibus noneflet quiinhupamam miles,vel legatus irc audcret. Sedamp;anno fcquenti, lieerMeteHusin Ccln ena mifrusciretjinfelicitcrmilitauit.CuifucceflitQuintusPompeiuSjamp;demut^i ;• tus Scipio, qui contra ViriatuminLufitania bellum contra Romanos gerente pugnantcs, inglorii redierunt. Fuit autem Viriatus primum paftor, mox atWi mox accrrimus dux,vt xiin.annis Hifpaniisdominarctur.tantes enimad « lum populos concitauit,.vt Lepe Senatus res Hilpanicas deferere cogitaret. tandem (vtLiuiusamp;Eutropius referunt)contra ViriatumSextus Vedilius pt^^ tor mittitur,qui toto exercitu exfo, vix fuga clapfus cuafit. Deinde Caiura P a“ tium prxtorem multis prxIiisfraÀum fugauit. Pofthxc Claudium Vnimani* cum omni exercitu fuperauit. Sed interim Viriatus ipfe a quibufdam Afns familiariffimis interfcduscft,putantibus Romanos interfedoresprxmioooni re debere.Cum ergo a Scipione confule premium peterent, probe refpófuni c i nunquam placuifle Romanis impcratoresa fuismilitibusinterfici-Dehuiusti' riati moderatione,cultu,amp; moribusftatim dicemus:cuius tempore ludas chabxusamp; frater dus lonatas florebantin ludxa. QuantadcniqucHi^’^”'?^ ftrenuitasfuerit,no«eruntRomani qui bcllo Numantinoinrerfuerc,q^'P“ ^ fafli funt(vt refert Æmilius Probus) potius vidos quam vidores Roæiæ''® ifle,nihilque exeo bello aliudquam fecuritatem adeptos,fcque magis cuai NuWahtinos quam vicifTe dixcrunt, nam cumex eatempeftate fupereflctqui dam Tirefus Celticusjnterrogatu sa Scipione qua de caufa Numantiaautptius inuida,aut poft euerfa fucrit;Noftta,inquit,infclicitatc,non tuis viribus.con cordia enim vidoriam, difcordia excidium præbuit. Rurfus Hifpanis nu 24 funt balneorum aut vnguentorum dclicia:,quæ virorum animos enoeminatos rcddunt, nullus ibi fcftus dies, nullus epularum apparatus, aquacalidalauari po fecundum bellum Punicum a Romanis didicere.Nceparum mirandumelt(vi inquit Vegetius)in tanta facculorum ferie nullus Hifpanis dux prêter Viriatuni fuit,qui (vtdiximus)annisxi r n. Romanos vacuavidoriafatigauit,quemipiuni noniudicio populi eledum,fedvtcauendi declinandorumquepericulorumfci* entia peritum fecuti funt:cuiuscavirtus contincntiaquefuit,-vtcumconfulares exercitus frequcn ter vicerit,tantis rebus profperc geftis non veftis cultum,non armorum titulum,non denique priorem vidum mutauit,fed in eo nabituquo bellare primum ceeperat, perièuerauit, vtquifquis gregarius miles ipfo impcra- ^ toreopulentior vidcretur. Fidcsquoquearquelegalitascrga dominos Hnpa* nis non facile crcdibilis eft.Huic genti öbedire dominis natura cft, non q^uera violcntia,fedamore: amp;cuifemeldcdercfidem,prxftitercfimulamp;vitam. Teitu cft, vt extera taceamus, illa Saguntinorum non modo fortitudo,fed expedata adfocios fides,vtLiuius,deinde Valeriusreferunt.Poftduorum Scipionumto-tidem;

nio-x. niiFAlNlCÆ rA K 0 i. xpy tidemqueRomanorutn fanguinis cxcrcituum miferabilcm ftragem, Sagunn-niviâticibus Hannibalis armis intra mœnia vrbis fux compulfi,cum vim Pu-■licatnncquircntamplius arccre, collât is in forum quæ cariora cuique cranc, amp;nbsp;'gncfucccn(is,nc a fide amp;nbsp;focietatc Romanorum difeederent, communi rogo fc-”'«ipfosfupericccrunc.Hinc id ipfum Auguftinus rccitans ait :Hifpaniæ ciui-^“quot;gû[inorum,populiRotnaniamiciflîmaamp;fidiflîma,dumciuspopulifidem huiusgentis ad dominos amicitia amp;fideseft,vc 'j* °“slullino atque Valerio)tormentisfæpepro fide,pro filentio rerumcrc-10 viuquot;*^'^quippe amp;nbsp;mortui,adeo vt potior illis fidei amp;nbsp;taciturnitatis cura qua ^.^’‘UCtit.CQiyjreicclebraturetiambello Punicoierui Hifpani fides amp;paticn-t^f''^^ ^°™’^'J^ ’^^®'^ tormenta rifu exultauit, ferenaque Ixtitia crudelita-pj ’'“■ïntiumvicit. Vxorum denique ad virosfides amp;fumma diledio apud St* ^0 *quot;*** folumlegum animaduerfione,fed aflidua obfcruantia cclebratur. ’'' Mpr^clarum non longe anoftraxtate,fed fempiternisfxculis confecran-J'^ficinusVcenimveraperhibentannalia, cum Eduardus régis Anglix pri-jPS^oitusin domini fepulchrum transfretaffet, fuifletque in via proditorie a all(?f°^'*°^^quot;^ S’^'^*® '^^^^^^^^ percuffusj amp;nbsp;medicorum remediis non tam ^'5turquamalligaretur, tandem in Angliam fine falutis fpc eft reuerfus.

fiba^noLiam atque inauditam,fed amore amp;nbsp;pi-9‘fnam adhibuit medelara.plagas enim mariti toxico infedas,qux ipfius ®foivi claudi non potcrant,lingua dictim lingebat,fugebatque humorem vc-^^‘’Onim fibique liquorem dnlciflimum.Cuius vigore,dicam venus fidei vxo-vircute,fic omnem matcriam veneni attraxit, vt integratis vulnenim cica-‘Clous illc plenc curatus,illa incolumis euafent. Quid igiturhuius mulièrisfi-cranus audiri?quid mirabilius efle poteft ?vt vxoris lingua fide amp;nbsp;diledione ^j3ntali petunia, Venena a dilcdo marito expulcrit, qux ab eledo medico ^^ 'nonvalucrunt;amp;quod plurima exquifitaque noneffecerunt medicamen-W P’^^^^ cxplcuit. Religionis infuper cultum obferuant Hifpani PfiduM^®’''®««ionc,diuinisquoquc ccremoniis deledantur apprime, af-deiwV*''?“®®“ facrorum cultus amp;nbsp;fanditudo.poftquam enimfacrxfi-fcrecepc'^'””*'''’^®^®P^®‘^®» ^'’æ lacobi Zebedxi Chrirti Apoftoli tempo-fiint hr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a fide deuiarunt: Romanx fedi qux fidei magiftra eft,

que /*^'^”^®”’‘'^ccidHieronymusnegauit.nam ad cofdemocciduos lo-fec ^ j ’^?^’“9“*tj*nco/rupta patrum feruatur audoritas,amp; cefpite terra oritur r ^°®*®‘‘’*‘®®*“«puriutcmccntcnoffudu multiplicat,ibi fol iuftitix ^^”5 ^oipcrica nouitatum fidei infcia eft atque impatiens, Hi-cor ”®’ï“® amicitias quxrit maxime, amp;nbsp;ad omnes conuerfandi dul-^anT?»/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^’5 ^*^^^ ^ manfuctudo perhumilis.Et (vt paucis

^“^^•0 • v^’cjs fme dementia aeris,aut benignitate foli,fiue natura amp;nbsp;infti-w'^^^^'.°’''°^ *’'odolittcris,fcd amp;nbsp;ciuilitaticonftat cflcaptï{Gmos,folcrtia-fed amp;nbsp;facilitate perornatos. Sediam vt ad fitum de-Hifpanixacccdamus,agam finem delaudibus eius,fi fob quo-cia^ta ^° ^’P^ ‘î^æ attulimus,vt apud fapientes carpimus,fummatim fuc-^‘^P^“^ igitur, velut paradifus domini,quinque princi-amp;Btj^’’®’“*^*’5**^rigatur amp;fœcundatur,fcilicct Ibero,Dorio,Tago, Ana, A'licvi)’'’’®”^’““ *^*’^’'^^®'^^*^®^ intcriedis: medixque valles,qux lui latitu-fœcün?^^^^'^’quot;C’‘^^c;runt fingularcm. Nam humore fluminum amp;nbsp;montium ‘'’^‘'damp;pro magna parte riuis amp;nbsp;fontibus irrigantur.puteorum e-P J’usdeJ'^^ ^°^ défunt. Rutfus Hifpania fcecunda frugibus, amœna frudi-^operfa 'quot;*°*’P’^cibuSjubundans venationibus,gulofa armentis atque gregibus, glorioZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^ciliSjpriuilegiata caftris,curiofa vino,diues metallis,

‘^ pr«r *’^^»^’^®“ melle,copiofa oleo,lxta croco,prxcellens ingcnio,audax ®otun^^^ ^^^*'^*”°’^*^^^’* domino, facilis ftudio, pollens eloquio,fertilis *°ws, nulla in ipfa fertilitatc fimilis, paucx magnitudine xquales, in li-

ij8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RODERIC! SANTIl bertate przeipua gt;nbsp;fidelicate preciofa, in ftrenuitatc fingularis.

HIsPANiÆ igitur fitumdcfcripfcrepcrmuln. PtolemäusquidempercUma* ta, prout a fuperioribus amp;nbsp;cxlcftibus corporibusuifitatur,pu c irc i eer nit. Plinius, SoJinus, fed amp;nbsp;antiqui cofmographi pcrabundc, led inter cos arbi-tratumeo luftinus in calcc Chronica: eius fitum atque diflerentias, umul amp;nbsp;qua-litatcs luculenter enarrat. Idem quoque fccit Orofius, veluti qui proumaara ciufque licum non tam libris,quam oculisdcfcnpfit atque depinxit. Idem cgn Pomponius MeJa. Strabo quoque Grxcus latioribus verbis eam diltmxic pro uinciam. Verumquia prouinciarumamp; vrbium antiqua nomina non fatisamo demis agnofcuntur, ca de rcdiücrlashuiusprouincixdelcriptioncs, vteius rus facilius percipiatur,fuccinâ:eGontexere dccreui. Inprimis igiturabcoin choandum putaui quod fapientibus quosediximus, fed amp;cundis cofmograp lU eft nociffimum. Qui enim vtilitcr orbem defcriberefatagunt, ab Hifpania,(ƒ quam aprincipali porta adorbis ingreflum, incipere oportet, nam cum mun us pelagocingiturmarinOjHilpaniaiHa cftqux(vtdiximus ) ad orbemipfum vna aditum prxbet. Equidem ex oris littoribufque Hifpanix Atlantico monti op pofitis pclagus ipfc profluit, Africam, Aflam, Europaraque nedurn nobilitari fed irrigat amp;: illuftrat. Eft ergo Hifpania ipfa to ta pene infularis, veluti qux ocea no atque mediterraneo mari circumfufacft, prêter breuem atque angiiftum m greflum, qui quinque fere dietis conftat, a mari videlicet occano,appellato ro^* Baionenfi, vfque in mare mediterraneum, didum pclagus Narboneufe. Ingtd fusitaque adHifpanias difficilis eft propterPyrenxos montes,qui diuinoquo* dam minifterio anguftas portas difflcilcmque aditum Hifpanix naturaliterpr^ bent, quo fit vt Hifpanixfitum, cxlum,amp;Pyrenxi montes finiant ordinequ ^^ fcquicur. Ab orienteigitur,oceano,finu q^i Hifpaniam a Gallia diftermmagt; prxfertimprouinciaAquitanixamp; BritannixiinnoftrisverolittoribusViicaue amp;nbsp;Lepufeua. Verfus autem feptentrionem oceano, amp;nbsp;cingitur, vbi Aft“{'^^^^ Gallicia, in qua Compoftella: deinde idemoceanusab occidcnte ‘;j^*^^çJp^5 Gallicix partem qux Portugalia dicitur: pofteaveroin eifdem littoribus meridiem Lufitania eft: deinde Bxtica, vt in fcquenti capice dicemus,æ4 bus pars non parua Portugalix eft : deinde Hifpalis infignis vrbs putatut ,qu eft fuper Bxti flumine. Rurfus Gades incidit infula, vbi ciuitas Gadiren s^^, Gadibus feu Herculis columnis fic dida, qux nauigandi ftrenuitatc amp;nbsp;pop Romani caritate co felicitatis perucnit(tcftc Strabone)vt inextremo ot e æ vniuerfascelcbritatcnominisfuperet. In eis vcrolittoribusnonlongeangu u oceani fretum accedit,ex quo occanum ipfum veluti torrens orbem rigans y fus meridiem defluit, quod mare mediterraneum vocant:quod fiquidcm rc turn Hifpaniam ab Africa paruo fpacio X11. fere millianum diuidit. In ci eni item littoribus noftris Tarifa eftacGibraltar,infigneoppidum,aquofrctumi^ pfum nomen fumpfit. appcllatum eft enim ftridus de Gibraltar, Habens mop pofitum Africam, illam videlicet prouinciam,quxamp; Mauritania, in qua amo fus eft mons Atlanticus. Ibi amp;nbsp;ciuitas dida Cepta, amp;nbsp;Tanger, fic “®‘“® V ,. appellatx : vbi Tingitania a Tanger vrbe dida : qux quondam atque o heet in Africano folo fitx, tarnen prouincix Hifpanix connumerantur,vtin^ fraliqucbit. In eifdem denique littoribus ad meridiem Hifpania meditcrra^J neo mari circunducitur. Ibi Bxticaprouinciaprotenditur, inquaregnum c Granatx quod Sarraceni incolunt, Habens in oppofitum cam partem ne in qua B ufia eft amp;nbsp;Hipponenfis vrbs, cui beams Auguftinus prxfuit : dem e u midiaamp;exterxprouincix Africx,qux nunc aliis nominibus quam antiqm^^^

11101 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rARo 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xp9

,amp;Barbarix,amp;Tunitn. Rurfus ha-^’‘hntiatnn” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Africx oppofitis nouara Carthaginem,deinde

P^Wj^^^'”’°^*'^^*^'^^quot;' • Vtigitur cum codem luftino paucis vtar, Hifpania i-wmenfenf”^*® ^ Galliam fita eft. Alii vero breuiori bus verbis vtetes ad eundé o»lQuem*'V*'*”^’^'.^P^quot;’^™ ^®’^^™ oecano, deinde meditefranco freto,Pyre-Pfsbent ^'''^^^ claudi.Hi funt illi montes qui, vt edixi, ingteflum ad Hi fpaniam

’^^‘I^Mufititf^rdefcriptionereJ^eófu ^/trticulariuof prouinciarum h caßtaru^

ietiufj*'*^^’^“® '■^^æ”^^ prouinciasamp;ciiiitatcSjamp; dcmum perregnamo-Ïtoiii|j^®^®'’*’®®®®^*8*ï“fHifpani«(vtantiquifcriptorcs volant) fcx habet f^siju*^’. ^‘?“®“^®®gt;C^fthaginenfcm,Bxticattï,Lufitaniam,Galliciaï£5, Ucoj.*’’ï’ï“®^’^^P°®^“®gt;amp;iafolo terrç Afnc^,quxMauricantaTingitauigt;

^® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meajfed Sexti Rufi verba funt in ea Chronica vbi air, ftviDojquot;'. ,^'^'^5P''°^'^^*^^’^^Q’^hlicaRomanaafrecutaeft.Ifidorusetiamin ^D °^''^'^‘^/'”^ ^^‘'“ lt;ïefcripiioncm, amp;nbsp;Mauritaniam trans potum in folo A-iiili5Qj-'^*®”*^P’“*æ^®ht. Repctamusigiturvnamquanqucprouinciaruhu-''1111 *-/''^g”’^^°‘^æ''”^^‘^°t)isnotasvrbes. Tarraconcnfisitaqueprouin-toni»*quot;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-’*’^*P*^^^®’^*“ ^*^ Cataloniam totam, amp;nbsp;partem regni Ara-‘•net amp;nbsp;’ j quot;’8*“®fi$ vero a noua Carthagine dida, Valentiam amp;nbsp;Murtia con-Wmh'æ ! ^®quot;^®8*^‘^nicumadiacétibus,atquealterampartem Hifpaniae Oxom° f *quot;‘*“®^^^ocatnus.ContinetctiamSaguntum,Conchcn(cm,amp; wco(rao^''^k^^'^'^^^^^’^^^’^'’^^' BxticaverofecüdumPomponiumMelam }0 vctfuso2“’f'^’’^^oï*oumdemirabiIibusmüdi,incipitpoftCarthagineni ticçquofit^B’^'^ï^®^®“‘i*ïurvfqueadGadcs,quamSolinusaflcritcaputBa:-g^Hifpalis f'æ''^'^Vl?^’^''fruaqucmarercfpiciat.InquainclytçfuntvrbeSjAfti-

°'^.‘^^°^gt;^eritium, amp;nbsp;Vandalia. Nonnulli veto huicannumerant tcnditurvfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lufitania poftGadesincipit,amp; per Portügaliam pro-hot *^*0 p'°^S*’®ptoinötoriumVlisboncnfe,quodArtabranaliiappcl-InLufi ^^ ° '”“’^gt;cit. PoftVlisbonenfeGalliciaincipitjVt ftatim dicemus* includuntur prouirtcix amp;nbsp;plurimx vrbes, licet folum

^” j .^^^f®cundumPomponiuni.H«ccontinetquadiximusPor-ît^ij'æ^u”^''’’ . ®‘^®^^^®’'^®™» Placentinenfem, Caurienfemj Cinitatenfem* 4^ 5«8**r J^.^^^iocenfetn/cd amp;latam regionemquamExtrematuram voca-“»•H ' * æj'^^’'°'^°'’P^'^^^e^P*'ouinciarefertavrbibus,fedamp;montibusplc-cJ^'^A, “'^P®’^^®^ P°''^^g^^'^^^°‘'^’‘^®^^^”^' 1^®*^^^® famofam vrbem lt;^04^ j’’?^’^®^»'^“^®“^®™aAuricnfcra,Mindonienfcm, Lucenfem, totas *®4to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atque Lepufeuam, amp;nbsp;eas partes quas hodieCaftclla

tur. X '^°''^™^5:4^æ Offnes antiquitus fubCantabriaamp;Celtibcrianotaban-bdan'^’P°“^'’®^®’^°’’^^^dcaqu« Mauritaniaappellaturj régna habet De-dicta^^”^™®‘^°^*^^®^®^’^“®^*^®”*9üo^“®P’‘°“*“®®^®P'®fi^^®^^'^O’ ipâM '^°P^^’'®®’’®*”^®™®^iuinfiidifparetB religionisamp; fideicukum reges licetdeï’a’’®'^*”g“®”*®*”^^®““^^‘“’ä***P*^ogt;’’“ciam partem cfleHifpanix, P ^^°’ '^^^ *^®®ogöofcunt. Hx igitur funt antiqux prouincix Hifpanix, univnatantumhodienomenintegrumretinetjVidelicetGälliCiarTarraco-®n isvcroamp; Carchaginenfis vrbium, non prouinciarum nomina tenent, eave putoratione,quiaGaniciaal0giinmisteporibusfubvno principe, videlicet rege * c ^^änliucxterarum Veto nomina proptcrprincipantiûvarietatesamp; noua forainaregnoru antiquas nominationes pefdiderunt. Defcripta igitur Hifpa-*’iapcrantiquasprouincias,fupcceft vtper modernaregna illamfcccrnamus,amp;i

qua parte vnumquodque regnum fitum exiftat, brcuitcr difleramus^^E Icxprouinciisqux totamHilpaniamconficiuntjquinqjfuntor a ^ , . jp,

rcprouinciascontinec,videlicetCarthaginenfcm,Lu(itaniam, aticam, liciam.Habcteniminlongitudine xxx. dictas legales, incipiendo a o£cap Almeriamvfqs ad finem Gallicix:in latitudine veroquxmenluratura ari aF pofita Atlantico monti vfque ad oppidum Fontis rabidi in Lepulcuaquc i r niam a Gallia difterminat, x x v.habet dictas fimiles. Quo fit vt a fimili, ’™r5\ men,proportionedicipofljtdcregnantcinCaftella,quodProphetaait,Quiï minabitura mari vfque ad mare, amp;nbsp;a flumine vfque ad terminos orbis terrç. aCarthagine amp;aregno Murtiarquodlungiturmari mediterraneo, v^fquea fcaia amp;nbsp;Galliciam,qux fun t ad oceanu,amp; ab Ibero flumine quod diuidit Hi pi* vlteriorcmaciteriore,vfque ad oppidum quod re amp;nbsp;nomine dicitur Finis ten i, vbi eft vltimus terminus occidentis,omnia funtfub regno Caftella:amp; Legiom^ Ex prtedidis pater quomodo hoc regnum refpiciat omnes plagas orbls.Narovn fus orientem Vifcaiam habet amp;nbsp;Lepufeuam : verfus feptentrione Aflurias amp;nbsp;P^^ tem Galleciæ : verfus occidentem vltimam habet Gallecix partem, vbi Cpnipo* ftellaiacet(ibienim vereoccidenseft qui nihil vltra orbis habet habitabne) verin meridiem vcro Carthaginenfemhabetciuitatem amp;Murtiamcum adiacentibei' Secundum regnum eftAragonia,cuiacceditValcntiaatque Catalonia. Hoever fus meridiem protenditur,amp;:mediterraneum mare refpicit: verfus occident vero amp;nbsp;feptentrionem regno Caftellae cingitunverfus orientalem plagam N«^ ramamp;Narbonefemprouinciasconterminat. TerfiumeftrcgnumNaiiarrç , ftcllx’amp; Aragonia: contiguurn. Paruurn quidemeftgieba,fed mira fertilitatc^ fertu. Antiquistemporibus partimex Cantabria,partimex Celtiberiafumebai' mareoceanumparum attingitprope fontem rabidum. Verfusorienter «quot;ƒ Vafconcs refpicit:verfus feptentrionem amp;nbsp;occidente regno Caftella’ei”o'f“^“ meridiem vcro Aragonefes amp;nbsp;Catalanos refpicit, Quartum regnum 1 of fa liacft,cuiusnonpaucam pattern Gallcci2antiquiconnumerant.Opul^f'^‘ ' certe regnum amp;nbsp;omnibus bonis plenum,fuperlittoraoceaniconftitutum,ex qui parte occidentalem plagam refpicit. Ex meridiana vero amp;nbsp;orientaii parteatqpe ptentrionaliGalleciamamp;CaftclIx regnum refpicit. Quofitvtin PortugaliamaC' ceftusautaditus nullibipateat,nifi pereas partesHifpanix quasCafteUaobtinct-Qiiin turn regnum Granata nuncupatur.Hoc folum infidelium ef ,amp; totum pene 4* adharet Bxticis littoribus : ad meridiem vero mediterraneo mari proteditur, op-pofitashabet oras Africanas.Exreliquis veropartibusregno CaftellxcingituG nee aliter quam per Caftcllam,fî per terram cundum eft,ad regnum illud acceflus pater.Regnum quidemlongum. trecentaenim milliaria inlongitudinc obunet. Nam afinibus Vandaliç per Bçticam protenditur vfque ad Carthaginem nouaw-patria opulcntiflima eft,quç bis in anno fruäificat.in montibus fita cft,amp; pene to-ta mótuofa. Arces habetatquevrbesinacceiribiles,quibusconftruendisSarrace‘ ni mirum in modum vacant:quæ rcshucvfque egitvtin noftramnon vencrini ditionem.Addeinduftriameorum,quæ tanta eft,vt totum fereregnumirriguum faciant.quofit, vtaquisfluuialibusvbertatcmfimulamp;fecuritatcmnancifcantur. je torrentibus enim ac fluminibus manu faöiSjVelut quibufdam ftriftis,fcd pro-fundis canalibus,aquas quo volunt conducunt, vt équitésnifi per pontes crebros patriamillam ingredinonpoftint. Dehorumitaque regnorurn minis quandoii 3 quibus inceperuntjatius dicemus in 1 x.amp; fequentibus capitibus,

^^‘^^^ihiintiijuiiirincipatiis (^ moftarchia HijpanM^^ quanto f empöre f^^»»mre^em,Mtperpluresffi^ama/((ifguh£rfgt;afa. Cap. m.

^noiïiV***'^5^’’®’^^HiIpaniaïfitutnamp;prouinciaruin antiquarurtiamp; modcf-^P'incin '^S”?™®‘“^®f I®'''’®fictatcs,reftatdeantiquiflîfnisinitiisnionarchiç P^plur«^^’^P’*’’^*^‘ï’’®^®^®®P®*’®P®*'^®“'’* regem aucmonarcham, vel *^^''3üim r ®’’ï‘’®^S“I’®f**3tsPuerit,brcuidiflerere. Omnesigiturquasienu-

'’'P’’°“*”“®*” Hifpani« terra conftitut«, olim fob vno rege Vfloqj ’^ Ï^'^’tot H-?**^^.’^ temporibus gubernatæ futrcrqui rex Hifpaniæ, aliquando im-‘’''’gt;««n ' P^’^'®'’^*'^ appenabaturjVthiftörixapertcdoccnc.Quodvtluciduis Minu'*ft^f^’”^’™®“®'5 f®™ ipfam repetcndam cenfot. Primo namque foppo-f'S'^lon? '’®‘^**’HiIi’ania,ctiamineaprouinciaquaîÇafteIIadicicur,fucrunc pfgt;mæ(l{ft*’’^®P””'^*®^®I^^'ï^fo’’cm Troiæ. Hercules enimille magrius qui ''’.”‘'^’^°^æ”®”P®ruam opera dédit, tempore régis Laomedontis %one^f^ ”^™’ vcnitînHifpaniamjquemconftatprælium campeftreCum ^onif^^^'^”*^’'^g®H*Ipanix,immo(vt venus loquarjCafteUç.Eratquida '’‘'’’»J'’^f“”®*^® ^”“™regnorum,videlicetLufitaniæ quarn nuncExtrcma-’''Sb ™^’^^æ^'^æ^^^'^^PP^^^^’^ds Andalufiam,amp;GaIliciacquxhodic ^’^’’Oflef '^°’^®” fetinet. HæigicuromUesprouinciæhodiernistemporibusful'» fe,, quot;'’^^^S'jCafteHç. Hercules igiturdeuidoGeryoneinflituitinea regem fetA?''^^^'’“’’‘I'’°H'foâûiadiâaeft.Hxcautcantiquiffîmaforcné'moaàai-f''‘3nagt;'^^^ ”æ°”^'^^'^H’ ^^aducntüSaluatorisfeptingéti quindecimflûxe-'«ma' M - ®’^®'’^°“®vldmaTroiçvfqjad vrbecondita ccccLint.Conifera'uj Htfoquot;^^ uHerculemquafiperceAtö annos.Couftac Ipani^***^^ f ‘^'’'^Hifle reges in Hifpanla.Qup fit vt fupputando a Geryoné Hî-» uévrdiXimusinCaftella regnaflecoperimusJviqjadpraî-gc$flt;ïquot;uî^“’^®''’''^lt;^“o®‘niaannoiîî« Netleftdubiïadum ante Geryoné re-''ncin\ust™^^^'^'^’''^^'^P‘'^P'^^quot;'’''^^‘*'‘quot;’ antiqUitatem eofum nomina norrre-I'^ TaceoTc(ic*!''^'^’’’'“9“'^®^’^®’g“”''^pffo‘^*P^’'“5Hifpaiiiç3pcrtccon(picitur? c'usrqu.p.fpp^^'^æciairt Hifpaniam pufforn, amp;:G3rgorin,amp;:Habidem filiuni'

'•KJiie HercuJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnaruntin Hilpaniaante Herculcm. Taceodé-

'’’oranrem ^™''I’^“®Qai quendamCacumin Carpctaniaamp;Celtiberiacora-^olcanffil’^d^^^^pnneipantem,be!lo vidumab Hifpanisfugaflefertur,qui’ æ'^'*^'^^‘^'^quot;^P'^ælt;I‘‘^o Carpetailia:monteadliuc hodiemons Caci tiirHif”*^*^?^^^^*^’!^®’^*^’’’“'*’’!“*®?^^^ Celtiberos habetur Celebris. Sicigi-•t®n ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’’^^ tempore lu b dominatu GræcorUm reda fuitferevfquead t«u^*? • ”'n’’°’'*’'’'’P'^’®^efiII^lt;^eraporaqoibus Aidrubalamp;îHannibal Pœno-®in '^^T?*'^‘*^HiIpaniçpartedominacifont.Demumeonftâtquofdara Ro-^’^Nui f- r^®®*‘^“'ægt;’^®lt;l’xcrirafobicôlionis, nomine quafdam Hifpaniaî Î^fi’j*?^® . “'^'^•Hquecgifle legimus Iulium Cæfarem,quiplurimis acce-^P”“^ totumpeneorbem perdomuit,quarn Hifpaniafibi plene cef-alios confiât Hifpaniastentaflefubiicere,quorumaliqui priiis gni^5'æ^®’^“’“’^*^’“’Hifpaniamoccuparct. Poft quos Vaildali,Alâni’Hu-fpanuj^’“^‘^P^'^*I‘”^'^®gS’^lt;^®-Q}’æIl9“'lt;I®”'B«fI’3ricaegtfntescaufam Hi-aGalli5^æ‘’*^»’’“««nr,proeoquiaTheodofius Imperator eos infeques U3fgf '®?*uif'(^repnlfifunt Pyrenaîosmontes tranfire.Hifpaniasergo in-(laljG^'^!quot;^’^*’’***^''“”’’’^^^”^'®®™^^^^®*'’®™ amp;Carthaginéfortitifonr,Ya.n-l'etiæ d *'^*”’^^^^' ^^^''icima,amp;: occidua oceani obtinuerunt, amp;nbsp;pattern Celti -iîHiVanJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'Itimantiam amp;'rionnullasalias vrbestenebant.

tem nbsp;nbsp;^ '^'°ni effe creduntur a flumine Vandalo Polonix didi. Quare ab il la

|, Pofeinliodicrnavfquetemporaea Hifpaniæparsquarn obtinebant, Vanda-'t^'tUr,quarnvulgato nomine Andalufiam vocamus. Obtinuerunt denique îuntinia Tingitanicam vitra mare in folo Afriex, cuius fupra mendo fada eft. ®f“.®^®®’I’^otumrex Genfericus Romam occupatntjEudotam Valentini-fite idamamp;duasfiliasduxit captiuascummultis millibus’Romanorum:aIàn“-

ÎOZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R o U h K 1 C 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

guine tarnen abftinuitprccibus Leonis Papxfibiin ingre u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuit,primo

fie Roma domina orbisquafi tertio terrxmotuconqual ƒ a Q^gj^pQ. Quote* ab AIarico,fecundo ab Ataulfo regibus Gotthorum, tertlO a j^jjproredem' porefandusPauIinusNoIanusEpifcopusfeipfumvendi K ^^^^^^.^^^ ^j^j^pj

ptionc captiuorum, vtbeatus Gregorius aitin dialogo. ic fgpgrdotefqoc hacrefiinfedusperHifpaniamamp;Afrieam eedefiam per ®^^ ’j^j^jrejesfedt, amp;nbsp;plurimos ccclefiaftici ordinis viros exiiio mitrit, amp;nbsp;noo P - ,inp-uis perfede confcflbribufquelii?guasabfcidit,qui(vtlfidorusn3rrat)a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^„nAisenime^*

loquebantur. Sedtandem rexipfe Vandalorumpœnascxo • recibusArian»!’ fufis vifccribus mifcrabilitcr vitamfiniuit.Etdehis Vanda o § r^æg. infodis hxrcßpulchrenarratChriftianiffimusluftinianus mp ‘ nbsp;nbsp;nbsp;«vj^di

ex ccclcßisfecerunt ftabula, amp;nbsp;teftaturfc vidiflc vcnerabiles viro q , g.

dicituslinguis mirabiliter loquebantur. Hxcfublimoccnaopnm no domini c c c c.amp; fub hoe turbine Auguftinus obiit.

De i»gre//ü regum Getfhor urn ia ffifiaaiam, amp;nbsp;^K0t^0‘^^ 7^ avalos (^ ali^s Reales ab /JiJpaaia expukruat,^ elepradaris •virtutibus i^gt/ n^ttt' tftGotthorum,d'‘delaudibuscorufa. ^^P' ^^^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

P Egmamtibvs igitur Vandalis ïn Bxtlca qum amp;nbsp;V *^prxdida parte Africae,Sueui etiam regnabantin Gallicia, “1 fpania: partibus. Procedéte vero temporchxc duo regna valida Gott on nu,^totadeletafunr,amp; adeandcfti gloriofam atque inuictam gentem o rum vtrunque tegnumdeuenit.Liberetigiturin bacparte de originegcntis tliorum,amp;illorumftrenuitate,nobilitate,amp;vióloriis, atque virtutibusa iqm cere: tarnen Ifidorus in Chronica fuaamp; Rodericus Toletanus Arehieplico, quidam fuccinde circa cam rem diflcrucrunt,amp;: nos illico eorundem lapient amp;antiquorum cofmographorum fententias fequentes aliqua compendio e , dgeemus.Sedvtbreuibus agamusjplcnuseft mundus corum vidonis. Nam( antiqui feribentes tradunt)Gotthi regem Ægypti Vexoremfugauerunt, A « fubiugarunt,ex quibusParthi(vtcreditur) proceiferunt. Horum Gotthoru^^® minxaviris relidxarmisamp;prxlüs partem A fix doraucrunr.Tcleplms^':^^^^^^ thorumvicitDanaos,intcremitTherfandrum,infecutusfuit Vlyflem. Ï^ mofus a Tomyri regina fuitoccifus. Darius amp;filiuseius Xerxes abAnOtot g^ Gotthorum in prælio vidi funt. Hos Alexander vitandos docuit, Pyrrhus pern muit,Ca:farexhorruit.Cum Pompeius pro accipiendo Romany rtipubljcç pria cipatucontraluliumCæfarcarmamouit,Gotthifortiuscxterisdinricarut.l J» ciam irrucruntjltaliam fxpe vaftarunt,Romam ceperunt, atque eiusædinciapet petuis vulncri bus pro ampliore eorum memoria non diruerunt, fed perforarunt 4 Vcronam xdificaucrunt,nomen imponentcs,quafi vc Romam,in odium Roma-norû.AduerfushosinThracia Valons Auguftusxv.imperiiannocongrefriiseli) fed magnaftrage vidus,amp;fubitoigne confumptus.TandemGotthi Italiacapi^ vrbcRoma potiti funt, licet ftrenuitatcamp; potentia Bellifarii in Gallias amp;nbsp;Hifpa' nias tranfierc.In quo acceflu Gallias funt aggrefli, Hifpanias funt adepti. nâ poft* quamfvtprxmiflum eft)tam vrbcm,quamorbem domucrunt,Hifpanicægenus humanitate amp;nbsp;dulcedine freti, illorumquc amp;nbsp;ftrenuitatem amp;nbsp;vires experti,dc-relidis exterisorbis quas obtinueruntregionibus,ad Hifpaniasfeconferunt,pu-tantes totius Europxmonarchia potiri facile pofle, fi gentis Hifpanix autfubic* dionem aut amicitiam nancifeerentur. Adde quia Gotthiipfi Vandales, Alanos, j® Sueuos,Hugnos,infcftiflîmoshabcbat,tanquam vicinos eorum natalibus.Q^a-rcfreti Hifpanorum prxfidiis, feritatem Vandalorum,amp; Sucuorum,ac Hugno-rum non ferentes, cofdem Vandales,amp; fi qux manferunt Sucuorum amp;Hu-gnorum veftigia, ab Hifpanix finibuscxpulcrunt. Quo autem tempore,quo or-dine Gotthi rcgnarûr,amp; de corû fucceffionibus amp;nbsp;fucceffibus breui in fine huius

^^'^■'^ tangemus. Nee illud obmittendurn putamus, quia duo Gotthorö ^^*®’’^.'^*®“^“^’*^It®lwnaanfcrunt,OftrogotthiappeIlarifiint,q«afio-4g„j\'’p®^^^’;9“‘^®foHilpaniainfortitifunc, Vifigotthifuntdidi, quafiocci-tespo'j ^^^’’‘l“®’^“® P’^’^T^'-isrexfuie Athanaricus. Qui amp;nbsp;eorumfucceflb-losm”*^^^ ^'‘^^’^’^'’’'■’'^’■^^^’'^'^^^'^lafolum crudcliflimos Arianes Vanda-

cliia ^'^i?^®®afinibusHifpania: expulerunt.Hiigitur inclytiGotthimonar-13 {teil'** ^P®®® ^’^’®“®^J^® obtinueruntcum prædida Mauritaniç parte poft in tc*^ ^'‘■ææjVC in fine huius partis tangemus.Tandern continuata eft fucceffio ‘Hoi^'*4^?*’**^P^^'* ^°''^^°’'^^ vfque ad Rodericum, qui vltimus rexGot-Tolet**- ^^''’ '''■^^‘^'•'‘^^^^^‘-adcrn parterefcremus, amp;latiusinhiftoriaRoderici ’ai p^*?*’^®®‘’*^®“®*g““f Rowcrici régis tempore propter peccata Ciirifti-“itliD t'**^*”^ ^^* fenente principatus, ipfe arque monarchia regum Hifpa-*^o om '''' '^ ^^’ ^ P“^®*^^'^ diuifa pari ter amp;nbsp;diminuta. Nam fub eodem Roderi ^ärra ''^* ^'^P^“*æ prouinciæ prêter Afturias amp;nbsp;partem paruam Galliciæ per VjU^^**’°’’’^®®’“”®$°^^'’P^'’æ P^rit:quos proditor quidam amp;nbsp;regis Roderici moit'**’^“’^“® Cornes Ceptæ intra Hifpaniam introduxit. Roderico igitur

^® it^i''**^®*''®®5®^®'^®^*5gt;^*^âï®f®’us Pelagiusinmontibus Aduriarum Jatu-’ ’ademDeicIementia miferante ipfe amp;ab eodefeendentes cum Chriftia-PeJa''* ™^^^^°*'^'^^ ”^^^^ paulatim deperditas terras recuperarunt. Et ab ifto po continuati funt Reges Hifpaniæ per eadem redam lincam defeendentes Poft J'a’’®‘^®®“® Henricum quartum Regem Caftellx. Fatemur tarnen quia dictum Pelagmm in diuerfa régna diuiia cft Hifpaniæ monarchia,vtin fe-^‘'Waamp;tettiaparcedicemus.

^tori^ne^enth GBtthor((f»,ç^pyi/icipaff/ ifforumj c^ ^aa ^roub/cia cr/ifan/j à‘dceûri(migt;y0grej^^ge^bclay^oribus. Capuf JX.

jo '''^^'^^^'^^'^^^'‘^^‘quot;'^^ ‘Je Gotthis,Vandalis, amp;nbsp;Hugnis diâum cft,qui nedum ^uxiha^^^’^^'^P'^“®^5 prouincias diuerfis temporibus afflixerunt, dignum Winfcref'**p^'*^®®”g*“ero, nec non principatus, initium,amp;progreftum bre-^’.^®®®*nIgitur originem Ifidoruslatededuxit, velutiqui cxillo-Scu —^ƒ ^^'^^quot;^“’^^xit. Nam Leander, amp;nbsp;Iddorus, amp;Fulgentius, fiJiifuerunt eftl *''^”* . ^^^''^^giocnfîs,quictiamgcnuit Theodofiam, quænuptui data eonogildoqiiiitii^ifp^pj^ regnauit. Seuerianus itaqueex vxoreTheodo-)exbotthotumfanguine defcendenti,genuitpr£efatosglonofospontifices amp;:

Ifidorum,amp;:Fulgentium. CircaorigmemiraqueGottho-Hidorusipfeamp;cæteri feribentesineo conueniunt,videlicet Gotthosexin-^^^^^y^^^'æ feptencrionali ortühabuiire.Quinimmo(vtait Marti-^- olonius in chronica fua) très genres fcilicct G 0 tthi Hypogotthi, Vandali, amp;: ’?nivnam]inguamhabentes,nominetantumdiucrfi,exeademinfulaamp;adia-Pjæ^P'^o^æteQuamlibetigiturgentemattingemuSjamp;originematquepro-ji^ij'^ttibreuifermonediiTeremus. GotthipræfacaScandiçinfulanoncontcnti «0^”^*****'’ ^^*®**'^ “0’' infeftas eis genres feptentrionales fubiieere cupi-tem ’'’'®®P®®®^ finitimas prouincias inuadere longe ante Herculcm, quem dot 1 ^®‘^®®*’“^“*^®^®g’®“s. '^odamp;eo tempore Gottbosregeshabuiflelâ-R '^’sTudenfis,arqueVincentiusperhibent.Intercætcrosfuerunteorum jilioj* o’^^^^’^*g’^^’^®’®*^gt;^alii complures. Poft Herculcm veto plurimos P . ’^^S^iCotthos habuifte compertumeft,qui ingcntiabella cam aduerfusrc-^°”^^agüilonares,quam orientales gefferunt : tantaquefuit eorum in bdligcra-° ‘^locitaSjVtadfœminas tranfiret. Nam ex Goetborum generefamofxiliçfœ-^■•læididæ Amazones,prodiifle narrantur,quarum Tomyris regina tantæpo-^''dæamp;ariimofitatis fuifle traditur, vt Cyrum Perfarum regem immanilFimum potentiffiinumdeuicitamp;capite truncauir, quodin vtrc pler.o fanguine fiiorum '^onianguineorum demifit inquiens,Satiate fanguine quem fitifti. Has Magnus

Alexander debcllarc voluit,cui regina carum talia fcripfiflefertunDe wa{inquit) prudencia non parum eft mirandum, quod cum fbeminis natura im c i uscon^ fligere ftatuifti.nam fi fauente nobis Fortuna fubcumbere te conungat, g ona qua tantopere quxris»fruftraberis:quod fi dcuincas, nequaquam tibi ad honorem ceder, quiade mulieribus çriumphafti.Super cuius prudenti refponfo Alexander admiratus ait, Decensfore non per gladiiFurqrem mulieresvinccre,fedponus per amorem. Sie itaque libertatem eis conceflit, quas non violentia, led amicte fuo imperio tandem Fubiugauit.Mortuo igitur Berig primo Gotthorum rege,fuc-eelfit filius Gadaricus,qui magnos amp;nbsp;feroces populos in ea parte Scythiæ qux nunc Dacia 5^ Gotthiadicitur, fubiugauit. Pofteafilius eius Filimerusvidens tet-1* ram minus fertilemjfuafit fuis tranimigrandum abillis fedibus. quo euenitvtex-teras Scytliix prouincias perquirerent:quas cum occupaflent, earum vbertare deleélatus Filimerus decreuicinibirefidere. Cumitaquein vaftofluminepontc confpexilTer, voluit regiones trans flumen peragrare,cumque aliqua pars exer-citus per ponte tranfiircr,autdiuinoiudicioficdifponentc,autpontis vitio,cuenk vt pons ipfe corrueret,adco vt nee trafmilfis licuit remeare,nec exteris ad eos tra -ire.Parsvero Gotthorum quæ cum Filimero citraflumen remanferat,extremani partemScythiæquæadiacetPontomari,præclarisviâ:oriisobtinuit:indeqjquâ(i totiScythiaedominanteSjScythiçvtindigenæappcllatifunt.Etquanquamdiucr-Fas orbis plagas petiilFen t, fuos in Scythia præfides dimittebant. Hinc euenit vtlo-Fephus eofdem Gotthos Scythas appellet. Ifidorus vero Getas. Vnde mutata pri-raalittera c in o,amp;: vltima æ in i,quiGeta: appellabantur,Gotthi dicuntur,quiror-tcsperinterpretationemnominisdicuntur.DequibusPoctaait:

V t igitur pancis agamus, Gotthi ex plagaaquilonari prodiere. Et fi accurate con-fiderare libee, vtique reperiemus ex illis regionibus eos originem duxiflc,qu^ liodieRegibusDacixfubiiciuntur,videlicet Dacia,Suetia,Noruegia,Gotthù ue Gotthorum. A quibus prouineiis amp;nbsp;exteris vitra fitura aquilonarem in magnâ latitudinc ditFufis,quæ hodie a Barbaris amp;nbsp;Tartaris incolunrur,Gotthi ortum tra hcrccrcduntur.RurfusGotthiliceta principioferocitati infudarent,amp;vix ratio- ;■ palis naturaefemitas agnofcerent, poftquam tamê mores exterarumgentiumex' perti funr,humanitärem induerunt, adeo vt ad dodrinas amp;nbsp;fcientiasleconrerrer, Ód philofophos ac fapientes ex eorum gente habuerunt, quorum confiAlt;’^“'’^ ' gerebant. Gotthiigiturinomni armorum genere experti eranr,exercita an armis, ludorü certaminibus afliduo vacabant, Folo nauali praelio carueruDtv q ad tempora Sifebuti régis. Fuerunt naturaliter magnanimi,liberales, ingemo a-ciles,audaces, conftantes,geftu decori, habitu venerandi, viribus prxpülhntts, Ratura proceri,durivulneris, manu prompti, corpore validi,adcundadilpoliti' Dequibusapud Strabonemlegimus, Aftas Scytharum principem ad Philippus FcripfilFetTu quidem Macedonibus hominibus imperas/qui bellandi peritiam 1 4 dicerc:cgo autem Scythis qui aduerfus famem amp;: fitirh amp;nbsp;quisque afpera pugnarc noucrunt. Gotthi igitur Afiam Fubiugarunt,quorum aliqui inibi rcmanlerunt. Armeniamquoque,Syriam,Ciliciam,Galatiam,Pifidiam,amp;plurimas prouincias domueruht. Hifvtaic Vincentiusamp; Gilibertus)fubquinto regefuo Filimeroa citeriores partes Danubii,Thraciq videlicet,Daciæ,Mocfiae,longelatcque perua-gantesin gentem magnam creucrunt.Terapore vero Deciilmpçratoristranlito Danubio, Romanum imperium moleftabant, epos Deciusimpetens,tandemcu exercitu Fuo profligatusamp; caefus eft atque peremptus.Exquavi(ftoriaeiati,nia-ximofuerunt terrorinedum Romanoimperio,fedorbi.TransDanubiumvero conftituti tempore Valentis Imperatoris inter Fe ciuilibellodiuifi cceperunt col- f lidi. Alaricus vero dux vnius partis,cum praeualuifletFrigitemo duci alterius par-tis,Frigiternus ipfe a Valente imperatorepetiicauxiliü,pollicensfebaptizari. Valens autem mißt auxilium,fed parum prefuit.Eodem tempore,anno x 11. imperil Valentis,Hugniquietiamin Scythiadebacchabantur, inuaduntGotthosdilcor-dantes inter Fe,quoFdam autem captiuitate fubiugant, quoFdäpatriapeiliint.Qup

HIST. HISP ANICÆ P ARS 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

wenrtNlGouhifubàidfieréiHugnis.MagnificaüigiiurHugnitotifeteScydii^x ioTnmibintut,àec|uorû origine lùtim àicemus.Gotihütarçicrgadantesi tra iz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

Pinubio^vrEurropius air)aYa\étcimpcratore fine vbafoeàctispaœone ^^^^^^^ tawA inic proprer inroïer ab fie anaritiâ fame comprfifi in arma '^’‘S^ rwR^w^k Quitcaffnrnçdsviribuscûcifdem Gottbislacryma quot;nbsp;^^javerfus mv?Lo,uniemexcrcituscinsmiferabfiireïoccnbuit?vfcquu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^juinoiu-

\ nbsp;nbsp;nbsp;bi}«iWmar\Ç\r,q\aan\necYifigotrb\,r\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^^\nco\ume,

y feio^eMWi^nx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumpicre,

ferrirrrexeareiaorrtQVixbodaeV oXomav oca j Aqà.oius tarnen quemteq UiaNarrdaXoWrnqviarnrrr'^^rcVodvevoca

Nxneennns?=cexreùXo«ap\AX,N andaXosde^^^^^^ Kz'iixxz.^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aeriens xe^GoerVommbeXXoNttn,

eQraraomres^o'X.ra'aXxarernporaeùarn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- a^ConXXanunnNXa'gno \cx

kva\e expnXvr.Oiw^vömano ÇeXnXadenres nbsp;V nbsp;^y_ ç,^ annos VK. paeXiv« m

\\z!i^iz^\\^\\ÇiX^\^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V.AXxreeonrrarempn'oXXearn orna

. WivItdasrnexunKreadnXmpexaxntr^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^

A 'quot;'«3ÄÄÄ^^^:sÄÄrÄ ^k-WboWXnnsa^nrWGaXWnxnUW^V^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnV XnopXnabXXkS

^''X^ttv^^vùmere GenXiornm.SedX.vnenù'onsXrXnpeeeav p ^^^\^ccsVlt;onA-^’ÎJ»-^^srùeenrùropporrv\rlt;\ras.Narn\nrerYgt;onnae\nrnç4 ‘ açAQxembaqXnXn' aosoxriix^^^jX^areperXwÀdxarn^YiornraeXnsXafXnsXnrerXor enm ^^^ç^^^i^^ç^'^ •an-bAüs^X 'ùec'apandwm YXXsvj arn amp;t kXrXeam XrrnXtann. qao enm P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Qno

pa\\\RX\ÂXrinlt;^orernpore\n\XÀeorrbrrr\arnr,d\n\na?sL\\nrnanape ^ ^^^^^yy^, Yû-rwa^ortbearws Kn'^nbXnnsapnd WXppona kXrXex d\é eXanXnv quot;;'*^.^^ ^vmXs 'je'î-V. 'Rlt;a\'^\wra’M\oÇiiaPaqv\vupera.rnr\s régnâtXuper eos'bdonop,' \^'\ Qu'ira Çiwdenens f^ms erns Xn îXrqaa parte V\dpanXx tep,

^06 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R O D b R 1 G 1 ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i *

qui cum occupata Hifpali elatus manus in ccclcfiascxtcndiffet, adxmoneinten mitur fecundum Vincentium:cui fucceflït Gcnfericus frater eius, qui m xre in Arianam fvt fertur) lapfus eft : cui fucceflit Honorius filius. Hic contraecc e lam confurgens,tandcmdeiiudiciopercutitur,amp;vermibusfcatcsroifcra i itermo ritur.Poft quem regnauic Guthamundus,amp;:poftillum frater eiusTra amun us. Hic Hildericum filium ex EudoxafiliaValêtinianiImperatohs genuit, qui o o annis regnauit:poft quem Guilimerregnauitannis quinque,qui tant« uit cru c litatis,vtnecparêtibusparcerct.TandemBenifarius patritiusaluftinianolmpc-ratorc non nifi iuflii Dei ad Africam liberandain de manu Vandalorum tran mi fuseft,quiGuiIimeremcepit,amp;duxitConftantinopoIimadImperatorem.Kir3 rabies Vandalorum fundituseuerfa eft. Hugnorumverooriginemamp;eorureèou defcribitIfidorus,amp;SoIinus,acca:teriquideorbisdefcripdonefcripfcrut,Ied i-uerfimode.Nam Albertus Magnus eosfore Hugnos aflerit^quoshodiePanoncs velVngarosappenamus.PomponiusMelag’eneraliusIoqués,Hiignosorigineni ex Scythia fumpfiirecontcndit,qua:(vtdiximus)vaftiftima regio eftinpaitibusa-quilonaribuspoft Danubium. Hugniitaque (vtdiximus)inomni peneScytm principatumtenuerunt,exquibusradixpcccatiproceftït,AthiIa,flagellumor iS quem ad corripiendasgenres peccatricesDeus vt acutum gladiii deftinauit. ggt; tur Guilimerrex Gotthorum, qui poft egreflumScandiæinfulæquintusrexGot ^^ thorumfuerat,cum terras Scythiaecumvalido exercituingrederetur,repcriitifl eifdem regionibus quafdam magnas mulieresquas Gotthicofermone Ahriro^ dicunr,eafquehabêsplurimum fufpedasdeillarcgioneexpulit. Quascumqui-dam filueftres homines per defertumvagantesvidiflcnt,carüamplexibus fem* fcenteshocgcnushominum,fcilicetHugnorum,ferociflïmumediderunt,quo tantæferocitatisfuicfecundum Vincêtium,vtnifiquiafermonis quafiquafda'’* habcbant imagines,cumeflentnigerrimhoculisquaftpundis exiftêtibus,nul“^ cos homines fore credidiftet.Hi in filios fuos primo die defæuiunt, Nam man ferro genas fecant,vt antequam lac fufcipiant,fanguinem fundat. Hi imberbes c ncfcunt,ad equitandumpromptiflimi,ceruicibusfirmi,fuperbiamp;elati,cüdiset^^,. horroriamp;formidini.Horumpotcntiamauxitvióloria habita de Gotthismanen-tibus circa ripas Mxotidispaludis.QuamvidoriamVincentiusreferthocniodo aflecutos fuifte : Venatores Hugnorum fequêtes ceruam,Mxotidas palud««^' euntes expJorata regione ad fuos rcdierunt,amp;ad tranieundum animauer^^f' igitur tranfuadaftènr gens ipfa Hugnorum eafdem paludes, Scythicasgeri^^^ omnes fubegerunt fuo dominio,amp;ipfos Gotthos cxpulerunt fedibus fuiS'q'i° üumeft,vcpcrLXxx.annosHugnimundumconarentureuertere.TadOT liasamp;Hifpanias plurimum vexâtes,poftremoaRomanis,dcindeabipfisGott ^^^ Hifpaniseffedisdiftipatidrextindifunt. Scdialibetvtrcdeamus adresHnpni cas, amp;nbsp;breui deducamus ortum amp;nbsp;initium regnorum amp;nbsp;regum Hifpani« poft nn^ fcrameiuscladem. lllud tarnen præfupponédum eft,quialicetdiuerfi anteregou 4 Gotthorum in diuerhs Hifpanix prouineiis rcgnarüt(vt fupradidum eft^quiatä menillorum principatus violentus fuit,amp;nonvoluntarius,crcdioregnorum pro co tempore non fuitlegirima. cœpitenim ab euentu feliciore.nampotentionc-gnabat. Secus autem poft cladem Hifpani2e,quo tem pore per légitimas fucceflio* nes amp;nbsp;iuftos titulos eredio fada cft,vt ftatim dicemus.

J)e origine regnorut» c^ regum f/i^ani^e po^ miferarn eius claiiem, c^ a ^ui? iepore, amp;nbsp;^ui) m0elo dtuer/a reguatu eaäem HiJ/gt;a»ia ereefafuut, amp;nbsp;^^ ortuc^imtio 'vuiujeuiuj^ue regui,(^ a ^uomeelis : ^fgt;rim0eie0rigme regui^r regum Legie-

POsTQ^AMigiturin fuperioribus deduximusinitia antiqua principatus Mi fpaniæ,amp;per quos,quomodo,amp; quanto tcmporegubernatafuitvfqucaini^ feram cladem amp;irruptionem,diuino iudicio eidem calamitofxHifpanixinnic a tempore Rodericivltimi régis Gotthorum ifupercftvtbreuiftimeoftêdamusor tumamp;progrcfliimprincipantiüineadem Hifpania poft prædidâ perfecutione)

kutaâî??™” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ereâionem. V t igitur in odluo capitc diximus poft ^ip'tcfecûd^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hifpaniæcladêfdc qua inferius latins àgCrtlUS, in vltimo thotumdcft'^j*’L^^'^^^°‘^®”^°*’®S®^P®^®S’“5^^‘(^’^*^*’^*™^5) exgenereGot-thotumbt‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®rat regis RodcriCivltinoi fegisGot-

P^ncipatua p^ *^''^^^* ^^ Afturiis exiens cœpit rclifterc Satracenis, amp;nbsp;paulatim tûmenreji ’ *^^î®®’^®®»^^^riitfupctChriftianos quiinAfturiislatuerat: non iMetituliKr*”'^''^-'^**^^®^^^®’^®^“®P^^»^^®æ^®riantc regemRodericum.Nä Hifpaiii;er^'’”k^°^^^*^^*^'” penitus ceflauit poft cartdem eladem. Licetertim 10 fiiinplctunt?^* r ’^*”’Gotthisdcfccnderunc, titulum tarnen Gotthicum non ?''^illici ’^’ ’’?^^®^^®^“tinfigniti. Namaliireges Afturiatum,pöftearc-W^MiT • ƒ ^S‘°’^'s,tandem reges Caftcllç appcllati funt.Quo autem têpore ‘î“°^^ur'l P^^^g*^^ ^^g^^r^cœpit,non.habcmus j licet aliqui dixerunt^ ‘’®enincj/^’^^'^®‘^®®*‘^M“O‘ip«nciparic(Epitannodomini Dccxu.alii qnofitvtj f'^'^®“egt;'Unttempusprincipatusfui:nampaulatimprinciparicœpin ’^ftS^n» 3 n°î®g^^®’^»9'’°2.nnoregiumfutnpferittitulutn. Sunt tamettqui '”‘Pfoclari p'’’®quot;®*“®®®^®^epr«diâarcgalcmtitulumaccepit.Nihilômi-^'’’iiifcljc''''o^j^^y®®®^®’^*^^®!potcft,qüodexeodiercgiumfumpferittitnin, ^MuiijJ'H^^®‘^®’^‘®“5rcgnunipetdidit. Computandoigitureatemporapu-^^'^Xxn ■ *’®'^®8®^^®cœpiireanno praidido occxii. regni vero Hifpanix

*»iô.Hici?^’J’”^’^’^*’^®8quot;^'r*r,vt inferius tangemuscum dceodem Pelagio agc-‘^’’'poalbo^-^'^^P^'^^'^^ ^umpfit proarmisamp;infignibusfuisleonemrubeum in poteceflar''^'*u^r”^^^^^®’^®^'^®‘**’egumLcgionis,quia(vtdiximus)abeo tem-Mameft **'.P*®’^*““rulationesamp;:infigniatcgumlt;jotthorum.Quodpu-f'*'’t)fuitLep‘^^^'°”?^^'^^*’‘^^'^’^^*^P^i’^^®i®i*’as‘îu3rtaaSarracenisrecupera-**’“r«gtuuk amp;n'^‘^®”®*’’ ’g'^*^*r Pelagius duos ftlios,FafiIam,qui poft obitum ^''^’’iQuoeff 4 . *®*fiQdani reginam,vxorem régis Alphofi primi,didi Catho-.Q^w^tabtitq^^'^'^g^üHilpanixinccpit. Hic AlphonfusfîIiusfuitPetridu-^5 W’fpaniï^J', nbsp;nbsp;gencrc gloriofi Recharedi régis G otthorum, qui vniuer-

f'^uitabUifp • ®pr«diâam principatûtcnebat,amp; hærefin Arianamex-®®psfui^amp;a^j3q''’.’'^'’^A.lphonfus reamp; nomine Catholicus ,amp;:gloriofusprin-^oppidaniaffKjU^^^’^posGotthicoSjplurimafqucciuitateSjprouincias,cadra# P^^f^ædiciDoIr ''^^^^^pefamtvfquead motesPyrenæos,quivercreftauraror

‘^‘^ûMaiorem ^'■^^''^’g’tur hçc intituîatio a regno Lcgionis vfquc ad SanCiû

'''Comitis Ca/h^**^ Nauarra:, qui ex fucceffione vxoris fuæ q uà: état fi lia Sart-^’^^fllumcn* Væ’ *^^’^^^° regioCaftcllæfucccffitj de quo ftatimeritfermö* ^^ '^qoafifitcn^^''^^®æ Bardulia vocabatur, Comitatus crat j fic dida Ca-^'’»Rcniu 1^ ..'^'^''^^^^•Gaftellacigitur rcgnum(vtpra:diximus,amp;latiusil-^quot;'^’ocius g • ^’‘’*®habuitquoad intitulationcm apr^dido Santio amp;: Fernan-quot;^‘flurnof ^”''’'®’ ^egregatim regni Caftellx titulum amp;nbsp;regiam denominati-*''''^ncni ^^’^'^.'^°‘^®’^*^’^dlcfimodecimofeXto.tamertantehuiufmodiin-‘

• ^'’*M^m*'*^’ ’■^‘l^eGafteHaniregem Legionisinfuperiorem cogrtofcebanC •^'’^■»»fn P°'^^^Honii fccundi,qui in Legionc regnabat. HicOrdonius Co-^'^^^'Qhofçgj^^ P^®’'æ ^^ ^e eUöCans protcruo fpiritu inftigatus, cos interfici *’®f’^ïiireft^^^GanellaniindignatiabobedierttiaregüLegionis difceflerunt: ^ '''^^Uojüj); • °^^^^^^rcnt,amp;acephali reputarcntur,cx nobilioribus eius prouin-

cp5^®^®Serut.Vnius nomen fuit NuniüsRafura:aIteriüsLaynus ^'^5Santi»miJ*.^®^®’^‘^®^‘^r^**‘î^res#ComitcsCaftelIçappcUatifunt vfquc ad ï'quot;*^)f^gnauir T ^’°’^®® ^ ^ernandu filium fuum, qui primo in Caftclla f vt dixi-r '’‘oautem ^^^.^®^°”g° tenaporediftinda fucrunt régnaLegionis amp;nbsp;Caftel-'^^^ntü nbsp;nbsp;nbsp;'^^'''^“ï^^ regni fada eft ordine fequenti. Prædidus Femadus fi-

nis,amp;fororcii!Vcrcmundiregis :amp;cumEicVeremundus abfquc liberisdcccf-fifler,Fernandus primus propter SantiamvxoremregnutnLegionisobtinuit,amp;: fjcfuitprimusquirexCaftella:amp;Legionis intitulatuscft, amp;nbsp;régnafueruntvniu quoufqueiterum per Alfonfum regem Caftcllçamp;Legionisfueruntdiuiia,amp;itc-rû reunita,vt nûc funt,vt lati’ i n ChronicaRoderici cótinctur,amp; inferius tagcm’. V oluimus tarne breuiter bqc fcripfifle, vt cuiufq; regniinitiïi legentes nonlaterct

De origine reg^i dgt;quot; fegum Nauarra, ^ partium ei adiaccNtium, amp;nbsp;a putbus^ e^ ^uemi^f t»i(iumhabueru»t,c^eile'v»iüffeeüy/(m. Cap. XII.

quot;D E G N v M Nauarrx fic incepiße creditur. Cum enim circa annos domini -^DCCCCLXI. Caftellaamp;terraLegionisacNauarravariis Arabuincurfionib’ vaftarentur,adiienitexComiratu Bigorrix,virbellicofusamp;ftrenuus,acarmisaf-fuetus,vocatusEnequus.HicinmontibusPyrenxisNauarrx contiguismoraba-tur.DeindeadplanitiemNauarrædefcendêscumplurimabellavtilitcrgefliflct, tandem a populis Nauarrenfibus primusRex Nauarrxaflumptus eft. Poftquem • regnauit filius cius Garfias,amp; poft eum Santius didus Abarca, filius ciufdem Gat-fix.DeinderegnauitGarfias filiusciufdemSantii,qui quidem Garfiasdidus dl Tremulentus,amp;hicfuitquartus rex Nauarrx. Poft que regnauitinNauarraSan-tius filius eius didus Maior, de quo paulo antediximus. Hic fuit quintus rex Na- ' uarra:,amp;;duxitvxorem EluiramfiliammaioreraComitisCaftella:,amp;ficexfuc-ceflionc reginx vxoris didus Santius intitulatus eft rex Caftellx. Poteft ergo bic San tins,autefficacius Fernandus filius eius, dici primus rex Caftellx, prælertim poftmiferamclademHifpanix.HicSantiusrcxgenuitexdidaEluirareginaCa-ftellæ Garliam amp;nbsp;Fcrnandum,amp; dimifit intuitu reginx regnum CaftellxFernan-do,regnum veroNauarrx rcliquitGarfîç.GenuitdeniqueidemSantiusRaniify baftardu cui reliquit regnum Aragoniç,amp; bicfuit primus rex Aragonum.Reg'’^ veroValentixadhucoccupabaturaSarraccnis. Qiiarelonge poft circaannun’ domini millefimum fexagefimum odauum RodericusCidusobtenta licêciaab ^^ AIfonfofexto regeCaftcllæ, cuius vaftalluseraï,fociatus confanguineisamp;plun-' misCaftellx nobilibus dccreuit contra Sarracenos quiValentiamamp;parreaillas occupabar,bellumgerere. Cum igitur circa partes Aragonixamp;Valenrixp^fPquot;’* quafFet,Petrus rex Aragonum,dequoftatimdicemus,manupotentid‘'^^j^^'^® decreuit:tamen in bello a Roderico viuus amp;incolumisc3ptus eft, amp;nbsp;illico lux i-bertatidonatus.RodericusigiturValentiamaSarracenisoccupatampetiitjili^^' que obfedit. T andern deuido rcgc Buchar amp;nbsp;innumera multitudinc Sarraceno-rum,eandem vrbem Valentix gloriofcacccpit, quam tenuit quoad vixitdicetco mortuo iterum a Sarracenis occupata eft, amp;nbsp;rurfus a rcgc Aragonum lacobofeli-citer fidei lucro reddita, vtinferius tangemus in capite xx v 11. tertix partis.Hu-ius au tem regni Nauarrç fitum amp;: vbertatem,vbi Cantabri degunt,gentifquc ftte- 4® nuitatem fupra deduximus in principio huius primx partis vfque ad caput v i n

De origine regni c^ regum i^ragenilt;e, ralentUf (^ Cataloni^eyC^ a^uibus,amp; ^wme^f initiumhab»erunt,e^(Iev»ioneeorum. Caput XHI.

T^ Egnvm Aragonia: amp;nbsp;eius intitulatio ( vt antiqua annatia perbibent) incc-quot;^pit a prxdido Ranimiro filio Santii Maiorisregis CaftcUxöii Nauarræ(vt fupra diximus ) amp;nbsp;primus intitulatus eft rex Aragonix, de quo in prxeedenti ci-pirulo diximus. Nam ante eum nullus intitulabatur rex Aragonix , fed Santius tertiusrex Nauarrx, didus Abarca, primus fuirqui poftclademHifpanixma-jJ gnam partem Aragonix a Mauris recuperauit,quam Garfiaseius filius amp;nbsp;Santius pater huius Ranimiri adauxerunt. Ipfe vero Ranimirus patre Santio mortuo aliquam partem Aragonix ab Arabibus occupatam poft plutimas fufceptascla-des recuperauit. Incepit autem regnarc in Aragonia circa annos domini M. X v 11. Hic Ranimirus filium genuit Santium,ftrenuum amp;nbsp;animofum,qui obfedit

Ofcanijamp;ibiaSarracenofagittaletali pereufTus obiit,rclidis Petro amp;nbsp;Alfonfoac Ranimiro. Pctrusveroregnumfufcepit,amp;Ofcam,aliafqueciuitates, amp;nbsp;oppida regno Aragonixadiecic. Hie Petrus poftea a Roderico de Biuar Caftellano,Cido cognominacOjquiValêtiainaMaurisrecuperauit(vtdiximus) inbellocaptusfuit amp;libetafo«relaxatus. Primis itaque duobus fratribus fine foboJe vira fundis, cu tcgnumûnehæredefluôtuarct,quiaRanimirus monachusamp;facerdosfuerator-û'natuSjeade re magna inter A ragonenfesdifTenfiofecuta eft. Tandem Ranimi-tunrmonacliiiamonafterio reuocarunt,5lt;:apudOfcamregcmfublimarunt,cui vxoremdedcrunt fororem Comitis Pidauienfis. Hie Ranimirus filiam genuic '^ VrracamquædataeftnuptuiComitiBarchinonæ: amp;nbsp;cxinde fada eft vnioCata-''O’æadregnum Aragonia:. Ranimirus vero rediit ad monafterium, amp;nbsp;regnauit ^’'^^^ gener cius,vt latius dicemus in tertia parte /®®®Kanimiro. Hocautem Aragoniæ regnum Ccltiberorum ges bellico-. ”Mt,qux fiepe Romanis amp;nbsp;exteris non paruo terroriatque excidio fuir, . ? Vfiturn, feracitatem, gentifque nobilitatem, amp;nbsp;laudes fupra tetigimus f”®*^piohuiusprim« partis.

'‘’rr« dquot; initio re^m (^ regum Portugals, ç^ {^ua»^!), dgt;“ ^Kümodo, c^ a ^uihtts in-P ^‘(trunt^^t^itodneodemregnohucuf^ueregnarunt. Caput XH-Id

^rvGALiÆdenique regnumnouiffime eredumeft ordinequifcquitur. W ?'î‘*’^^®’^f“^*’®^^*0’^®*æ9*^iTolctumeSarraccnorum manibus recupc-(, ’®amfiiambaftardam,nomineTherafiam,dcditvxorcm nobihHenrico rj* u^^°'^””8’æ‘'°“^”’g'’’*’®o Imperatoris, qui de partibus Galliarum vene-^‘■MotuseftadidAIfonfusrex, quiaillum ftrenue pugnantem contra Malio-co p|5°''^P^’^'^‘Hic Comes in rebus bellicis expertifiimusfuir, 'tquevirmagni Galp •*’^P'“”®“®P’^æfilt;^ür®g* Alfonfo attulitjdeditqueei in dotempartem folit*^'æ*^'*æ?'^’'‘'^®’’f“8®’*®‘^’citur. Comes igituripfepatriamillampofteditcu Hcn^'^°^’''“®®®»*^®g’ Hiipaniædébita. Genuit igirùr exea filium Alfonfum lt;nbsp;Wur’?“‘“®’‘i“® “^^^ Caftellæ primo Duce Portugalix creauit.Deinde a-P r'^^^“‘^ ‘^“ Sarracenis amp;nbsp;rebus profpere geftis, voléte rege Caftel-''Xornupfnc'^a^'^''^P^^’ ^oc’g’^“f Alfonfo Henriques vitafundo Therafia eius ^^'O' Ouar '^^'^^'^^^'^^^rido Comiti.Quæ tes plunmum dilplicuit Alfonfo eius ''Ique^ °*^'quot;'“‘®ïcosinoplacabilisdifcordia,bcllaqucgrauiacófertafunt, dum vif- '^f^^‘l^^datn campeftri prælio Alfonfus vidor euafit contra Fernan-’witatu C ^'^’.'’’^^'^^'’^S^eftjamTherafiamcapiiuauit,amp;invinculistrufit, paru fed Drin nbsp;nbsp;nbsp;.^“®Rotnanum, quimatrisprecibusnedum vidor cfle noluit,

P'feonu*''^C ^*^''‘ 'f'^rerafia itaque eSquefta eft Romano Pontifici, qui per E-’■°'gt;iniiin' °™^”^^f'^m monuit Alfonfum, vtmatrem liberaret, alias illü ex-’quot;^etdix *^n^'^^^®’®’’°'^®'^eiit.QuemEpifcópusanathematidcdit,rcgnumque

^ ^dcJ?^’^^°®^*^^^f“g’e-f^e’’^eim prædidusRom.Pótifex Cardinalem mi-gt;rob5fcnf°°”P’^°^“‘' . Quinimmo cu Alfonfum iteru excómunic.aflet, ille ’'^quot;M ^æquot;^^'^‘^^^^5’*^g^eûfugientéperfequitur,amp;capit. Referttamé Lucas ^^5cv i'f'’°‘^^^f°®feisdolcslcgatüccpiffc,coraro cofefpoliauit,eiquecicatri-

^^''.^®“^^ditprofidecatholicaaugendaaSarracenisillata,indigneque ^(»(«^•^quot;’“^’P^odpatucum pelleret. Placatus itaque legatus pollicituseft ^^•^(na '''^^ ^^°®' f’^ntifice obtinere. Mater igitur videns difterri relaxatio-^^^*1%'''^^^^^*^'^ ^^*° dicens:Quiacrurameavinculisalligafti,amp;mihiabftu-f“*5,dcJ*®’P^^’’®’’®^*^“®»f^®*’™ P'’^^°’''^^ ^^ hoftibus fiscaptiuus, vt ego ^^P'etiii?'''^*^^'’^^”^^'’^^^‘'°fP’^*^5’f*^^*-*^^^f^^’^°'^quot;^’‘fff*’ Aetodpaulopoft ^ ^^Sioni 4 ^^quot;^etum bellum apud ciuitatem Pacenfemcum Fernando rege P^nj,tj|)' °®^'“ ^°'^f‘^^c’^ct, exiens per portam ciuitatis ad prælium iam cœ-ptuseft j*^’*^*^f®^°**'**°f“^®®ftpanteramp;rupta:illc veroinbellovidusamp; ca-''fnaei ^^^'^^^^déinobedientia ad mandata apoftolica,fimul amp;maledidioma-llt;ianj.£j^^®®P’’®^®**^®'^“t. Scriptum eft enim;Filius ftultus defpicit matrem '^^ion *'”’*® ^P*®® dt:Maledidus a Deo qui exafperat matré.Et rurfus:Male-

;io RODERIC! SANTII titulusrcgnîPortagaÜÂaprædiâo Alfonfo modo quo cnaiwuimus æ^JJ^^^_ tandem cotinuati funtregesvfque ad Dionyfiura regem P®*^^^?- ^j'^^pjonv trimonia prxcedentia neposerat Alfonfi x. régis CaftcHxexnha. ’^jj^^^ fins fuit percundemfuumauum ab omni recognitioneliberatus. quo grauiffimis fcandalis adum eft, v t infra in quarta parte fub eodé Alfon o eci agemus. Itaque fupputandoabeodem Alfonfoprimo quiregiumntu umm demprouinciaprimusafTumpfitjvfqucadliæcnoftratempora,duo ^^’æ^ fuccefliue fortira eft Portugalia,ordincfcquenti.Primusfuit Alfon usprç i Oi gener Alfonfi regis fexti Caftcllx. Poft quem immediate regnauit Satius priniu ■ deindeAlfonfusfccundus. RurfuspoftillumSantius fecundus,cognometo a^ pcllo,cuius corpus apudTolctum honorifice tumulatfi eft. Huiefucceliit A on fus terrius. Demum regnauit Dionyfius:deinde Alfonfusquartus:pofteal etm ■ deindeFernadus: poft quem lobanes regnauitexordinemilitariafliimptus. c inde filius cius Eduardus. Poft quem Alfonfus nunc féliciter régnât, duas haben forores. Primam n uptui dedit Imperatori Fridcrico moderno, alteram Henrico regi CaftellXjVt latius fub codera Henrico dicemus. Hoc Portugalia: regnum prædiximus)pcroceaniraarislittoradiffunditur.IncoLufitaniferociirimi,cun dis fxculislaudativiri inhabitant, cuius regnifitum,vbertatem,gêtifqueftrenui tarera amp;: laudes fupra tetigiraus in principio huius partis.

^ R A N A T Æ regnum in Bxtica prouincia fitum eft. Ex omni fere parte a eïte* ris regni Caftellæ prouineiis cingitur,folum verfus meridiem Africarefpicif' Aboccidente enim Vandaliamamp; Lufitaniam conterminat. Deindeperlnfo^'’ raeditcrraneavfq;adCarchaginemnouaprotëditur. Nouiffimeigiturpoftgo^® alia Hifpanix régna ereda funt, Granata titulum regni aft'utnpfit,magis certeSar-racenorü finiftrisquaprofperiseuctibus. Fueratenim Granata Mauris profpefO' ribus no vtiq; regni caput,fed pars regniCordubæ,quævnalôgistcporibuspatri-tiafnitciuitas Arabibus,amp;principaliorcorûfcdes.Pro cuius clariorcnoritialihei antiquafummatim recolere. Vtenim certiffima nosdocétannaliaex Uidoro^ Luca Tudêfi refcrctibus,diuina prouidentia cuius iudicia abyfliis mu/M,ex''gc“’ buspeccatisChriftianipopuliHifpaniamflagellaredifpofuit,acfub(ïic'onc^^^' büamp;raiferaferuitutcfubiecit.Fuiteiufdêirruptionispeftilcnsinftrumcntuatquc principalis fautor,fcelcratiftïmusproditor Julianus,Comes Ceprç,exqnadaroaa rege Rodericûindignatione.NaMiramomclinû potente Arabuprincipcm Afri-cx accerfiuit,cique liberü ad Hifpanias aditü obtulit. 111e vcro Muzam prafideni fuüamp; Tarif virübellicofumcü innumera Arabia multitudineinHifpaniä tranf-fretareiuffit.Illivcro aditushberosad Hifpaniamreperiétescundadeuaftac,oc-10 cupat,amp; diruunt. Veruntamen RodericusRexHifpaniæqui a mari viqueadma-reomnesHifpaniaru prouinciasobtinebatjCognitoingreJTiiArabïirefiftcrede-creuit.Cumq5vtrinqjaciespropeGiencfemciuitatê confligeret,amp;poftplurimï belJaex ArabibusTarif pcc.amp;fexmilli3cxfaeffent, tandcfie difponécediuina fententia dominica die de anno domini d cex 1111. Chriftiani vidi fiinc,cundis partira cæfis, partira fugatis, rege Roderico interfedo. quo euenit vtintrabrene tem pus Mauri omnem fere Hifpaniam occuparur, amp;nbsp;pro aliquo tépore q ui priii-cipatii Africæ obtinebant,etiam cifmarinas partes Hifpanicas gubernabant. De-raum vero Mauri qui Hifpaniis præerant principibus Africanisrcbellantes,diuili funtnedumaprincipatu Africano,feddominiainterfealiquandocxconcordia, jO aliquandoexbellisamp;feditionibuspartitifunt. NaraquidamMahometdidusA-benalabcth a prædido Africano imperio fc diuidens,fedem regni apud Corduba ftacuit,alius in Hifpali amp;nbsp;Vandalia.Itaque exindeSarraceni ipfi particularibusdo-rainiisHifpanias afflixerunt,quafi miferæamp; calamitofx Hifpanix non fuffecif-fet Mahometis fpureiiïïmis feruire, fed amp;plures principantes illam deuorarent, veexpe-

HIST. HISPANIGÆ PARS I. ju vtcxpcrircturquia iuxtaptophetam propter peccata gens multi principes dus, IgiturapudCordubamregniini eredum eft,fubquo Granataamp;Malicafuerunt. litcgiiaruntinHilpaliideindc amplius fæuicnteiraDei aliiinMurtiaamp; noua snuginc. Sicamp;apudToletum, Valcntiam, amp;nbsp;Cxfaraugudam, quaï quidem ptoumcixfingulosregeslongifrimistcmporibusobtinucrunt,vfquead tempora quotun anipnncipumSarraccnorum qui diccbanturAlmorauidcs,qui tandem 4 3 iispotennoribus Mauris appcllatis Almohadesab Hifpaniacxpuliifunt. Illi ycrolicprodiuiforegnaruntvfque ad tempora regisFernanditertii, qui regnare

“• ccxv i. cuius tempore intetfedoafuis Mauris quodam »ppelbto Abenhut ,qui Vandaliam amp;nbsp;Bxticam obtinebat, alter potens Sarracc-’^'i’ididusMahometh Arenalagmat,animofusamp;:ftrcnuus, licet humiliternatus, ««lUöScbobus, in Granata amp;nbsp;Gicnenficiuitate regnare capit. iam enim ira tidèn^^”^*^”*^ ^^ mifericordia vires conccflit,quibus ex iuftitia ante abf-den Caftcllx pro tempore animos rcafl'umentcspaulatimplures un nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recuperarunt, adeo vt praediélus Fernandus, huius nomi^ tot**v ^“^‘“^^“'“^8^^’^j^luinoauxiliomunitus,Sibiliam,Cordubam,amp; U^’u”Ï'^^'i^’^j^portera Bacticxlucro fideiattulit. quo effedumeft vtcum deinde Cordubam regiamcorumvrbcmperdidiflent,neccffi-20 0 ^r'''’'P“’^^’^demregiamadGranatamtranftulerunt,quiaamplioramp;infigni-ƒ lusanguliciuicas cft,quam vfque in hodierna tempora noftra obtinent in fe-'^'f^cHuiusautemregnifituni,vbcrtatcm,amp;:laudesexplicarélatius,referrem-^'JcdulciuSjfiaChrifti fidelibushabitarctur:fed pudet, vt a Chriftiano viro ea rc-ggt;ülaudibusextollatur,in qua non Chriftus,fed Chrifti hoftis colatur.

.!^c»D do iimnts re^is regnontm Hijpanjie ducunt origifiefn ex franco (^ ßifite regum

50 {pj”æ''‘'‘‘'®‘‘’®’®*^cftc demóftratur creótio,principium, amp;nbsp;ortus regu m Hi-quot;séante?«“ . Conftatqueliquido omnes reges qui poft remC ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extrunco atque ftipite regum Hiipaniae, quosnunc

.° j. . *®Ppdlatims,dcfccndiireamp;origincmtulifle,nonnulli tarnen remo-tius,3 iquipropinquiujjpj.Q^jj^'ypj.j^ diflcrium eft. Rcx vero ipfc Caftellae Henricus quitus modernus ab Athanaricoex Gotthis primo regnante perordinatas uccclnonesdcfcédit.Q^nimmoabcademdomOjCadcmquefamiliajamp;eodem otthorumgenere,fincaliquacxtrancaefamilixacftirpisintcrpellatione, conti-nuatuseft,adeo vtcornpucandoqucmlibct regem pro vno gradu ,rex ipfeCa-cliz mouernusdiftatab Athanarico prædido perixxxii. gradus lineae de-cendcntis,autaTheodericoqui effedualiter monarchiam Hifpaniae affecutus ^^ 'Pcti-XX.fucceflioneSjamp;aPelagio qui primus regnauit poft cladem in Hifpa-®'aperXLiII i. gradustotidemque fuccefliones. Quxresitafingulariftima eft, j'’'p°^^'”^op^ütnilis forte non valet reperiri: amp;quanquamincamultianti-Wtniamp; excellentiffimi principatus exiftant , non tarnen eft regium aliquod ^j^^^’atamdiurnisteraporibusfubeadem familiaamp;domo regia amp;:fincintetpo-®''ta!tctius familix continuatum. Et licet plerunque inter cofdem Hifpanix o ^«tatumfitjamp;praelia non paruainita,cxdefqucfecutx,nunquamtarnen

.. '3Beam familiam principatus dcuenit. Quod tam excellens beneficium no /^''^P'itïndumcftrationc eisabAltiflïmodonatumfore,nifiob fingularcmamp; i'-^otuaiteligioniscatholicxciilcum,quematemporelacobiapoftoli vfquein jO nodicrnumdicm perfeucrantcreuftodierunt,atque propter obferuantiflimam

rcucrentiatnamp;obedicntiamadfedcmapoftolicam,vtmerito nonfaUatferiptura ficraquæait:Siobedicrisvoci facerdotisDci,facietteDeuscundisgentibusex-cclüorem.Etalibi:CCircxiuftitiamDeoferuauerit,firmabiturfoliumeius.Etite-tuiuxtaSapicntc:Virobcdiensloqueturvidorias.amp;rurfuscconucrfo:Non défit »ducilitascontratiutn agentibus,iuxtaveritatem eiufdem diuini oraculi, quo

legimus propter iniuftitias amp;nbsp;contumelias nonnunquam ^^’^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftivica-

^omodo in regno ^uodhodieappef/ainr Caßeihe (^ Legionis/efide ntinatioreguf»ffi^^^i^‘ ^^P’ ^

CV PEREST igiturvtillud minime nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tornen infidcat, f

‘^fit,inquo viddiectregnoaut prouinciaprincipale Hlipanix nom ^ Eritetiam breuis ferma de quibufdam infignibusvidonis nbsp;nbsp;nbsp;• jj» pervnum

cenoshabitis. Prædidaigiturrégna(qucmadmodumprxmi ^.iJemdi. rcgematquemonarchamlongiflïmistemporibusgubeinata u nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^g

uiiaadinuicem amp;nbsp;feparata (vtfupra relatum eft^S^vnumquo qu g ^^^^^^ regiumfibiafl'umpfitanominibuspröuincix,quibustcmporcqu nbsp;g nbsp;nbsp;nbsp;^

funt,nuncupabatur.NomenveroHifpania:rcipfaamp;vcntatc,ac ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^,.

lis fucceffionis titulo,fed amp;nbsp;omnium nationum ore amp;nbsp;nominatione i ƒ lpania:manfit,quæhodicfubiiciturregi Caftellæ,eapotiflîinummtcrc tione,quiaregesC«aftellæaquibusipftdcfcendût,monarchiam i pani didumcft)magnistemporibusinfôlidumna(ftifunt.Acccdit,quiaCon a■ nbsp;nbsp;.

rem Hifpaniarum partem fubditam fore régi Caftellx,ita vt iuxta lurium i p tionem,quimaioremreiparcemobtinet,totiusrcidominusappe anre ^P° ConftatfiquidemexfexprçdiiftisprouinelisHifpaniXjquatuorrercintegrasi' g CaftclIaîamp;LcgioriisfubieôtasforejCarthaginenfemvidelicctjLufitaniain, Ç cam,amp; Galliciam.Id etiam vox omnium populotum probat, qui licet nonign^ re t prædida quinque régna intra nationem Hifpaniae iitafore, cum tamM ƒ ^ nunt Hifpania: genres,folum natos in prouinciis principatus fubditi régi Cal f * vocant Hifpa nos icætcros vero a regnis amp;nbsp;prouinciis ex quibus nati lune. Nap rimifuntpopuli qui nunquam Caftenam,fed Hifpaniam audicrunuQuod vn^u ncquaquam exignoranria procedit, quaftncfciantpotentiatnamp;latitudineni 0 ’ miniorum regum Caftcllæ,fed ex induftriaalios reges propriis nominibusappcl-lant,vclu ti regem Aragonum,amp; Portugalix, amp;nbsp;Nauarræ,arque Granat«-' Zd/um autem regem Caftellæ vocant Hifpaniæ regcm.Ita enim ab an tiquo iohibidi^ e cordibushominum,quod principatus Hilpaniaetitulovniuerfalisfucceliio^'5 gitimecontinuatur in reges Gaftellsiprincipatus veroamp;regnaaliorunicxUtu is ftngularibus,amp;vtpIurimumexregumCaftellæautftirpe,autdcpendcntiapto-ceftèrunt, vt didum eft, non autem ex titulo vniuerfalisfuccellionis principatus Hifpanici,amp; ideo omnes genres pruden ter amp;nbsp;vere ipfos reges Caftclla: ab autiquo nomine principatus appellant reges Hifpanite. Nee inueniorationem quarc poft illamcladem indifferenter non appellantur reges Hifpaniæ. Et huiusveritatis po- 40 tilfimumfignum eft,quod folus rex Caftellæ habitu amp;nbsp;animo acreipfatanquain vniuerfalis hærcs monarchici principatus Hifpaniæ,prçter régna prçdiftapoftea fcparata,cætera omnia habet,quæ antiquis temporibus (pedabät ad vnum Hifpa-niæ monarcham.Nam omnium aliarum prouinciarum conquefta, quasinfiddes poflident,amp; aliquando fuerunt Hifpaniæ,vtdidu eft,ad euni vt vniuerlalem I12-redem principatus Hifpanici pertinct nemineinficiante, ficut Granataamp;orancs infulæinoccanofitæ.quævocanturinfulæHerculisamp;FortunatæatqueCanari«, quarumaliquashodiercxCaftellæpoftîdet. Illud prætereanon obmittendum cenfui, quia inter omnes turbines amp;nbsp;diffidia in Hifpaniis exorta, nufqiiam a bellis cótraMahometosceffatum eft. Licet enim (vtpræmifimus)Sarr3ceniperquin- p gentos fercannosquinqueprouincias Hifpaniæ ex fexprædi(ftisinuaferunt,amp;lic potentiafaiftidiminuta eft:fed tarnen iusmonarchiæamp;vniuerfalisprincipaciisamp; potcftasiurisnon potuithoftiuminuafionetolli. quanquamenim anguftaretur, tam numerus perlonarum,quam larirudo territorii,ipfe tarnen principatus,prout cftiusprincipandiillæfum,manebathæredibusiniuftecxpulforu,prçfertimquia, vtdiftum

^tcSdEde tand^'5 ^'^Ïj Pélagie prodierunt, diuino auxilio amp;: magna corum vir-‘l'^inqucoccunT *° .“^ Sarracenos talitcr reftrinxerunt, vt cos compeUcrent 8'‘’'’gt;'ncolere Et ^^ P''°^^^^'^5 defetete, amp;nbsp;pattern Bzticæ folnm in qua nunc de-wttmHifpjjj' ^* P^^eis agam,a c c c. fete annis CafteHç amp;nbsp;Legionis reges ma-

‘'“pusciuitajX^'^ P?’^^®?’ ^ ^^^‘^*^‘^s hoftiü Chtifti eripucrunt. intra hocenim ^i^^itvocabat ^^^'''^ Hifpalenfisj a quaprinceps quidam Sarracenorurnrex ^uf’cnfis,aqy.^^’'^^''^P^^^^^^^Pe*^Fetnandüregcmtertiurh-Itehi ciUitas Cor-°*‘'^)Cïrin ^^*^’■^^4^^dam Satfacenorumintitulabatur,amp;ciuitatesGie-

*^ PUatifujjf n”^’ * ^^da, Baeza, Bädaioz, amp;: fere tota prouinciaToletana recu-

^^°^^^^’’^^ C°^^dicnfem, Cartliaginenfcm, amp;nbsp;innume-^^gdlè ^P?*’^^’'^^^P®*‘*^*^^gt;^fillûiccelïbtes cum Sattacenis incredibi-^^obmujt^f**^^! *^ quibus diuinaprzfidiavifibilitcropem tulcrunt, amp;beatus ^cçtera^*æp5®“’?’°‘^*^^®f’^®rarmismatcrialibuspugnai‘cVifuseft. Sed

’^ ‘^®®üii M æ ^°^^^*^^^^ Uiinime obmictendum cehfui quodgeftum eft an- ♦ *^*®Nauar’^^^ ^^fiiofinn regem CafteUæ, amp;nbsp;pct confanguineos fuos ^'^^’fneen ^*^^®2e,^Aragonum, contra Miramomelinum amp;nbsp;alios fimul re-*^'^*-^^*^^*^^^ ^*^*”^ dementia mirabilitet vidi funt atque pro-*^Pt«4iA ^^' paniç pars tune lucro fidciceffit. Cuius belli particulatemfe-^ ^'’'’octDtiof^^ *^^^ CafteUx ad confolationcm fanftx matris cedefix domino ®^fiöJij-**w’’'Ï°P°^fifi^“®8®'oc‘i®gaudio intimauitj qux liquidem li tera . ^°“^oodauo *°?j^*^’^®^’^®P®i^lturlt; vt latiuS tangemus in tettia parte fubAl-

'‘“®pnnciD* r ^^^ ^^’^^ primx partis finera abfoluamus^ vt tandem ini-^vfqucadr ^ u ^°^^*” Hifpania^ amp;nbsp;Corum fucedfiones fimul amp;nbsp;fuccef-^®k^o -?^®®”°^®*^icum fuccinde tecolamus^ quia diffüfius a Roderico liisamp;fucccff^^^^^'^æ®“^^ ’deo breui fepetemus gt;nbsp;vt addamus gcnealo-*^odcnianoft ^''^^ ^’^^^^’^dum regum poft Rodericum amp;nbsp;Pelagiura vfquead

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E c V N D A.

VONIAM infuperioribu^ antiquum ffij^aniaprincipatum fumma-ttm (^ in genere retulimus^ (^ tandem deeluxtrnffo Gottherum reges inclj/toSjHt^anorum viribus fietos^ a fint bus ffijpaniarum Fandali/s expulifié^necnon HugnosfiueuoS^i^lanüS^Selinguosfied c^ {^ßes,de~ indeRomanostrurfusdiximus ab^^thanarico primo Gotthorumrege ’yf^tteadHenricumquartum^ modemo tempore regnantem lxxi r. ^alvt ' L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ô^^^^fii^^^buccefitones ex eodem Gotthofum rege e^uxiffètiam ergofi(~ ^truci^^^^^^^^^^j^^^^f^^^^ ^^^^^^^^ Gotthorumfiiectficamgenealogtam^ *^‘al^^ ‘^’'‘^‘^^^ ^^^^^^itm, fed^per/onarum regnanttum nomina (fi fuceeßto-1^Q^^^^^’'^S^ß^fi^ femporibusoccurrentia vfqueadRodericumvitimumre-^litF^^ ^.^ ^^^ ^^^”^^‘ J^emum ver o in tertiapartejubféquentium regum po^i

gt;F fificcefius^infignioraquegefiafuis temporibus occurrentia^vfque ad fernandum

314 R O D E R I C I S A N T I I tertium^in ^uo Roderick Jrchiepi/copi hifleria claudit^r/uccinite ferfirin^i^iff^- J» ijMrtt veropartefuceeßtoffesregufn, eerftftdemgenealo^iam c^^efiafaceaumfiM vf^uead^re-fentia He»rtci ^»arti tefftpara aü^ua/tto latius defer iberntts.

BThanaricvs igiturprimus ex genre GotthorumobtinuitpHn'' cipatum,vt paulo ante diximus. Incepit autem regnare anno domi-mini c c c x L111. regnauit annis x 111. Licetenim hæfitandum nort fit Gotthos ante Athanaricum plures inter fe reges habuille, poft-quam tarnen ab eorumpropriapatriaexierunt,amp;Italiam,Gallian’i Germaniam, amp;nbsp;Hifpaniaminuaferunt, hune Athanaricumprimumregemek-gifTehiftoriographi teftantur.HicinGræcia,Pannonia,ItaIiadiuerfabellafœli-citeregit. Demumvteundem Athanaricum poft deuaftatarndituptamqucRo-mam,plurimafqueltaliæillatas clades, HonoriusCæfar ab Italia pelleret, Gallias eiconceffit amp;nbsp;Hifpanias, vtquidamreferunt.DeindeCaefarTheodofiusexHi-fpanafamilia natus,non parum eumformidans,fœdus cum illo pepigit. Inuitarus igiturabeodemThcodofioConftantinopoIimadiir,vbihonorificereceptusil'i-coobiit. Tempore huius Athanarici ledebat in cathedra Petri Liberius pn- ; mus,amp; Felix fecundus, amp;nbsp;Damafus primus. In imperio vero fedit V alentinianus, qui imperauit vna cum Valente fratre fuo. Hic Valentinianus compefcuitValentem fratrem volentcm perfcqui Chriftianos. Tandem apud Strigoniamex apoplcxia obiit: quo tempore apud Atrebatas (vt ait Eutropius) veralanadenu-bibus pluuiæ mixta defluit.Rurfus eodem tempore terræmotus pertoturaor-bem fallus eft, amp;nbsp;mare ita terminosfuosegreftum eft, vt Sicilix infulasacpluri' mas vrbes amp;nbsp;populos oppreflerit.

A L A R i c v s fecundo loco Gotthorum regnum obtinuit, non illico poft/'ba; '^^naricum,fedaliquanto tempore poft, videlicet anno redemptioDisChnfti CCCLVi.namGotthibenignitatemTheodofii Cæfaris confpicientes/eems'®' perio dederunt, fueruntque fine rege Xxvm.fereannis.Regnauitau'^^æ annis xx111. quibus explctis Alaricus Gotthorum regnum fufeepit. HicTbracias, Pannonias, Germanias diuerfis afflixit eladibus : deindeltaliaroingrefiuscun-da deuaftat, fedTheodofius Gallias cis ab Honorio conceffas iterum confirmât. Sed cum a Stilicone comité prædidus Alaricus inviaimpeterctur, eodem extin-do comité indignatus Romam rediit, cunda deuaftat, dato tarnen prins prïce-pto fuis militibus, vt fiqui m fandaloca, prxcipuefandorum Petri amp;PauIibafili- 4-cas, confugiflent, hos fecuros cum fortunis fuis cuftodirent, a fanguineprxeipue diftride præcipiens abftinendum. Huius Alarici tanta fuit ad facraliniina reue-rentia, vtcuminfacrariofandi Petri plurima preciofaiocaliaChriftianifaluan-di gratia detuliftent, Alaricus illæfa a fuis cuftodiri iiiffit dicens : cum RomanisIe bellumgerere, non cum apoftolis: plurima deinde quxeius milites ab ecclefiis abftulerant, illico templis reftituens, quemadmodum Auguftinusindeciuitatc Dei li bris teftatur. Fuit autem ab Alarico Roma capta anno M. c tx 1111. ab eadé vrbecondita.ItaqjRomaolimcundarumgentium vidrixfub Alarico GotthO' rum rege humiliata eft» amp;fuaeditionifubied3.TandemobinnumeramalaquX Romx a fe amp;nbsp;fuis perpetrata funt, cum per Italiam cunda vaftaret, 1 ubita intenit f morte, quem fui inconfolabiliter luxerunt. Vt tarnen vidoriæ contra Romanos obtentæ fempitcrna duraret memoria, alueumcuiufdammagnifluminismura-runt,ibiquetumulumhonorabilem Alarico confecerunt:rurfusaquam fluminis ad eundem alueum redire fecerunt, vt ignotus eflet locus fepulcri Alarici,fic-utalias de fepulcro Moyfi facra hiftoria commémorât, quod vfque in hune diem

HIST. HISPANICÆ PARSIT p; diem incognitum eft. Huius Alarici tempore feditRomæ Quiricus primus, amp;: Anaftâfiusjamp;lnnoccntiusprimus unimperioGrätianus cumfratre Valentinia-ßo.HieGratianusquendam Virum ftretiuuttl moribus amp;:armisconforcemfecir inimperio orientis: fibi Veto amp;nbsp;fratri fuo partes occidentales referuauir. Tan« oera Maximus Conftantini confanguineus Rex Britannia: ab exercitufuoim-pctatoi cligitur, amp;nbsp;per tyraftnidem imperium inuafit ,amp;: prope Lugdunum Gra-, tunumcitcumuenit amp;nbsp;occidic.

^^yi^nvs Alarici affinis, fecundum alios nepos, tertio loco regnum Got-mowfufeepitjanno faluatoris mundi cecexi.regnauitannis fex. Hie Van-ad r’lp *»^“®“°^gt;®^I^“g®os, quosOftrogotthiaPannoniisfugauerant,amp;: ^us tranfire coegerant, valida manu infequitur. Illi audito Ataulphi aef-jJ’Mffiiffis Galliis Hifpanias petunt. Ataulphus vero poft deuaftatas diu Gal-^)Prjmus omnium Gotthorum Hifpanias ingreditur, Vandalos catterofque Wosezfurus. Tandem apud Barchinonam a fuis feditiofe iugulatur. Hoc ^®pore fedebat Romx Sozimus:inimperio Honorius amp;nbsp;Atcadius fratresfilii

^IcERicvs Ataulphi confanguineus quarto loco fegnurn Gotthorum fufeepit anno natiuitatisChrifti ccccxv ii.Parumdignum relatuegit,proeoquia ^no videlicet anno regnauit, cuius tempore præfuerunt infedeapoftolicaamp;in unpenoptoximenominati. Circahxc tempora Orofiusdodor Hifpanus,do-dtinaaceloquentiaefuauitate datiffimus, floruit.Hiefvt Genadiusdcilluftri-busviiistefcnlegregiadefcripfitopufcula, pra:fertim contra querulosChriftia-^^ RefSr R *^''*“^“ eclipfatum diminutumquefuifleimperiumamp;ftatum

P 'C2Koman«per aduentum Chrifti. Aduerfus quemerroremplurima ^®?®®®®*atione digna defcripfit, liquido acapertiflimisteftimo-n«so tendens,longemaioragrauioraque mala Romanae Reipublicxac vniuer-joorbiaccidineaprincipiofæculivfquead redemptorisnoftri aduentum, quam pofteuangeliumdiuulgatum.Hic Orofius Auguftini difcipulus fuit fecundum eundem Genadium,amp;pro difcenda animae rationeadHierofolymammiflus,re-«quias beati Stephani protomartyris fecum tulit in Africam. De quarum innu-“gt;erisvirtutibusamp;ingentibus miraculis idem beatus Auguftinus xxii.deciui-*»« Deilongum agit fermonem.

De'^alia quinto Rege Getther/tw. Caput r, ^^11A quinto loco tegnum Gotthorum fufeepit anno faluatoris mundi qua-'‘^?^^t^fimodecimoodauo,regnauitannistribus.Hic Vandalos SilinguoS '‘'^fugaun, amp;nbsp;Hifpaniis foluspræfuit.NamGenfericusrex Vandalorum ‘'^omnibus Vandalis amp;nbsp;familiis fuisad Africamtranfire coadusfuit, qui con-*’“00obfederunt Hipponam. Cuius obfidionis anno primo beatus AuguftinuS ™'g'auitadChriftum , inter ipfos obfidentium impetus fuos ad martyrium con* P A^'®““*“®*®*” ^*’‘®o epifcopatus fui trigefimo quinto, anno verodecimo potnicronymi obitum.In hoc Walia principatusVandalorumquiamp;Silingui ■tuntur, finem habuit.Vocati funt autemSilinguiilli Vandali, qui in Africam 'fsnuere, eadem tarnen gens erat : Leonogildus tarnen eorum veftigia totaliter ^tirpauit. Huius régis Waliæ tempore in Francia primus omniumregnauit wamundus. Hoc tempore fedit Romæ Celeftinus primus: in imperio prædi-osHonorius. Hoc tempore celebrata eft fynodusEphefina cc. Epifeoporum.

Cufentinus tarnen refert congregatam fub Tiieodofio mniore. ui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° terfuit CyrillusEpifeopus Alexandrinus. vbi damnatus eft Ne on p p Conftantinopolicanus, qui impie negabat beatam virginem elle veram in amp;nbsp;Dei matrem, quia alTerebat duas in Chrifto filiationes,duas per onas, fuppofita. quaderefynodus anathematizauit tredecimcapitulainqut uscon ftebantblalphemieeiuSjdequibuslatiusagiturindecretoXVL i lu * crtiaj nodus.Rurfus eo tempore (vt ait Martinus) apud CretamDia o ’^^Q^* ^P^ runquetransformatinangelumlucis, in fpecie Moyfi apparens urn u aosi terrampromilïïonispcrmare pedc ficco tranfirepolliceretur,plurimosinter u dusnecauit: fed qui euaferunt ad Chrifti fidem conuerfifunt. Sicicaque o i ipièmalignusafeipfo viduseft , plus dolens de paucorum viuentium ƒ pta, quam de multorum morientium caïde adepta. Sed verum eltillud Augui i ni,quia daemon magis dolet de vno peccatore pœnitentiam agente quam dc een »um in peccatisdecedentibusiplus pdit profedu vnius,quatormetamulcorunb

’T’Enderèdvs fexto loco regnauit, tribus annis poft Waliam annodomini ccccxxi.HicabAthilaregcHugnorumincampisCatalaunicisinter o tur. Alii vero referont hunc exfum fuilfe Theodericum.Ipfe tarnen Athi avi âus eft a Gotthis amp;nbsp;Romanis. Nee legitur a multis fæculis tam iliuftre, imroo um cruentum bellum in Europa contigilfe. nam vthiftoriæ habent, trecentaroi ia hominum cæfa funt. Paulo ante hoc diriffimum bellum ternbilia lignavilamnt magnam fanguinis eftufionem indicantia. nam poft eclipfes folis amp;luna,lolviim eft per tresdies fanguinolentus vitra communem amp;nbsp;fo'itum ordinem. Athila« ro fic vidus dolo Etii ducis Romanorum dimilTus eft. putauit enim perempm^ thila Romanos opprimi pofte a Gotthis. Athila veto Panonias repetit,maior^'^ que congregat exercitum, amp;nbsp;furibundus Ïtaliam ingreditur, ac primo Aqui ^a expugnat triennio. Sed cum eius exercitus famem patere tur, nee ampliusto tw re poftet,quadam die Athila ciuitatem circuit, vt videret qua ex parte tacilius op pugnarc poftet, amp;: répété ciconias cernit in turrium faftigiis nidificarc lolitasvu impetu e ciuitate migrate, fœtufque fuos fublatos roftrisforinfecusdef^^*^' Quo vifo aufpicio,Confpicite,inquitad fuos,futurorum auespræîeMîF^’quot;“'™ relinquercciuitatemtftatimque adhibitis machinis hortatur luosactite'’P^» re. V rbem itaque fine mora capit, amp;nbsp;cunda igne vaftat amp;nbsp;gladio. Quodcum neretquaedamnobiliflïmaamp;pudiciftimavirgo,inquadamaltiffimaturriexi nbsp;« nefordidiflimis barbarisludibhumfieret,e fumma turrieuolutocapiteiep^^^ pitem dedit, amp;nbsp;( vt ait Eutropius ) metum amittendæ pudicitiæ memorabihexiw terminauit.Demum Athila inter conuiuia vino foporatus,fanguine per os Snares elfufo, fuftbcatus eft.Qua nodeMartianusImperator Conftantinopoliexi ^w ftens vidit in fomniis collum Athilæ efte fradum.

T^ Vrismvndvs filiusTenderedi feptimo loco regnauit anno domini cccctn« ■*■ amp;nbsp;a fuis decimo anno regnifui inter ficiturfratrumconfilio.

'^Heodericvs fraterTurifmundi poft eum odauo locoregnauitannodo- jo ■^ miniccccLiiii.HicextindoapudRauennamOdoacre,totiusItalixade-ptus ditionem Romam pergit, amp;nbsp;a Romanis magno cum gaudio fufeeptuseft. Tandem Barbaros infequens Idifpanias afdigentes, in Galliciaapud Aftoricam Rhetiarium Regem Sueuorum, Hifpanorum pra^lidiisproftrauitatqueinterlc-cit. Extunc principes Gotthorura effeduahter in Hilpaniaregnarunc, amp;c eius monar-

HIST. HISPANICÆ PARS II. 317 ^onarchiaitt tenucrunt, non tarnen fub Hifpaniæ titulo, fed Gotthorum, une tarnen Theodericum a fratre oCcifum ferunt. Hoc tempore fedit Ro-Hilarius ! in imperio veto Martianus, qui apud Conftantinopolim fuo-feditione interfedus eft,

J)effamet ix.Re^eGûithommin f/ij^aniaregnante. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^ut IX.

'^ Ut’ 5'^*'^’^''^^^^^^^'*^^g^^uitannis X viï.Hic primus leges Gotthoruferi« ^j7.^*^P®P'’^*^‘l“®*’^^*‘Ift*Q“cmadmodumPhofoneuS leges primus Grasje ^'‘U,SolonAthcnienfibus,LycurgusLacedxmoniis,NumaPompiIiusRo-^^.’“^umlfidorum* Hoc tempore fedit Roma: Simplicius: in imperio conf ^P”®**^’ S’“ ^uendam filiolum fuum nomine Leonern fecit in imperio “''«nijfecundumSicardum.

^^^Iaric011. Jecimo Rege Gotthorum in ffij^ania regnanU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^ut X

^^ARicvs II. Henrici filius decimo loco apud Tolofam regnum Gottho-d^Qj'''‘5^'^®P^quot;:unno domini cccCLXXXV- rcgnauit annis xxii. Sedanno ft 4 *®*’'®^®g®i ftd acciditquodTranfmundus tyrannus Africæ j fautor hære-Per ?''æ°’®’^^5 epifcopos vitra, amp;:vigintiex Africaexularc fecit, qui difperfi “fuemtecurrerutadSymmachum Papam.Iile pictate motus aliquos epifco-lQ(|-f?’‘^’®’^‘IHifpaniam, fueruntque humaniter recepti. Tarnen paulo poft eM,^^®’®P®®’^°’^’“’^^2®ï*liM^i*im qui deuicit eundem Tranfmundum,amp; lian *''^”^®^’’'Hic igitur Alaricus apud Pidauium in Gallia aFludiguino Gal-Q^I ®P’*’’':*pevidusamp;occifuseft. Hoc tempore fedit Roma: Felix tertiusamp; tin ,^^^y’®'’^uchns fucceffiue ; in imperio vero Zenon. Hic apud Conftan-tttH%’^®^’’‘’’““wviginti.Hic Zenon Leonern pucrum Augufti filiumin-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«us hoc feiens alium fibi fimilem obtulit,filiumq5 Leo-^'t.Hic2^^’^^”‘”'®^®“’:°f^*“^’^b9'ï*'^ clericatu vfque ad tempora luftini vi-PandciiinT^”'''^^'^^®’’^®“'^’^™ *^“’“ GotthisinItaliam contraOdoacrem:

^Hla vilt;ftus eft. Odoacer vero a Theoderico eft RauenniC F'^entptus/ecunduniSi^.dumamp;Vincentium.

^^^^ffiliiricexï.RegeGotthoruntinffiJ^aniarignante. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput XL

Ç^ssELARicvs Henrici filius ex concubina vndecimo loco regnauicann0 ^ nbsp;nbsp;°ï?'^'^'^”’'P*'æfuit regno Gotthorum annis quatuor. Hic Alarico fratre ’«a h °’^'^'®*’’®^’“^a’^icumcxfiliaThcoderici régis genuerat, qui in Italia j» ^ at) ad regnum Gotthorum per tyrannidem affumitur. Sed tandem villus Ui^^f^^^^^ ^ Quodam duce Theoderici Regis Oftrogotthorum , amp;nbsp;in Africain itöjj^^®P?^^’’^®^gt;*Hque motte propria obiit. SediteotemporeRomæHor-’ytliiiquot;^ ’®P®*^® '^®’'° -A-naftafius primus. Hic Imperator infeäus fuit hxrefi Eu-’'oiii?^'^’^*®“^’ ^ “^o'^*tus per Papam Hormifdam vt ab hærefi refiliret,cura daliih'i^®’^®^»^’’^“°^*™oo iudicio a fulmine pereuflus eft. Hoc tempore Van-

T,^Jot5E RI c VS patruus Alarici duodecimo loco rcgnauit, non iure proprio, e3tltjp'’’®‘^*'”’®P°’’ ^^^dcus puer fuit,ccepit regnate anno domini n x i i.Hic anni$?^^^®”8’^®®^^®“^®“®’^^“'^®Hifpaniïc Alarico nepotidimifit. Rcgnauit 'Us t.^'^^®;’’“®“^’^’’® Zeptern. Namaudito quodGefTelaricusfuaignauia fuga-

318 , RODERIC! S A'N T I I cum nepotem fuum pcrtinercf, vcnit in Hifpaniam j amp;nbsp;cum effet belKcôfiffimus amp;nbsp;magnificus, licet Arianis deditus, vnanimiter ab omnibus Rex affumitur : qui tamenrenuit, nifi foiura durante pueritia nepotis fui. Quo adueniente illico regnum ei dimifit, amp;nbsp;Italiam petiit: amp;nbsp;fic aliquo tempore in Italiaamp;Hifpania rc-gnauit.Hic Theodcricus Arianus fuit, ecclefiamperfequicur, mifitque lohan-nemPapam amp;nbsp;virosconfulares ad luftinum Imperatorem, vtecclelias Arianis reftitueret, alias Chriftianos per totam Italiam trucidaret.Quodaudiensludi-nus paululum fuperfedit perfequi Arianos. Interim idemTheodcricus Boctiuin Senatorem , amp;nbsp;alios daros viros quos tenebat in carcere, iufft interfici. Hic Theodcricus pater fuit excellentiflimi principis Seueriani ducis Carthaginen- ' fis, qui ex nobili Theodora genuit fandiflimos ac clariffimos filios, videlicet Leandrum amp;nbsp;Ifidorum ArchiepifcoposHifpalenfes,amp;Fulgentium Epifcopuin Tingitaniæ, ac Theodofiam vxorem Leonogildi Regis ; genuit amp;nbsp;Florentiani virginem. Hoc tempore fedit Romae Iohannes primus, amp;nbsp;in impcrio luftinus primus prædidus.

7)e z^malarico x 111. Rege Gotthefum in ffij^ania regnanie. nbsp;nbsp;nbsp;Cdput Xlth

A Malaricvs Alarici filius,decimo tertio loco regnum Gotthorum fufee- ^^ pit anno domini Dxxini. regnauit annis quinque.Hic a GilibertoRege Francorum in bello occiditur. Manfit regnum matri fux didx Amalafenta, fiü^ Theoderici Regis. lila vero ex Italia euocauitTendium eins confobrinum,queni in regno Italiæ amp;nbsp;Hifpanix hxredê inftituït,qui tarnen ei ingratiffimus fuit, vt fta-tim dicemus fub eodem Tendio. Hoc tempore fedit in cathedraPetriFclix quartus,amp; Bonifacius fecudus : in imperio vero luftinianus primus. Hic xxxviH-annis imperauit,leges condidit, amp;nbsp;confummauit oodicem amp;nbsp;digefta. Eö cenipore floruitbeatusBenedidusapud montem Cafinum.Hic luftinianusperBd^i^^'' umplurima profpere expleuit tamcontra Vandalos, quam Gotthos.Signante! tranfiensin Africammultiscladibus Vandales afflixit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

TE N o i V s Amalafen tx Reeinx amp;nbsp;quondam filii dus tutor,decimo quawlo-corcgnauitanno domini dxxxii. prxluit regno annis matrem Amalariciamp;confanguineamfuam pofteainbalneo mori fccit:8^9'’'’' illafeamp;filiumlmperatoriluftinianocommiferat, ipfeChriftianiffmiisltnp^^^' tormifitBelefariuminHifpaniam, vt ineundem Tendiumtancumfacinusvin-dicaret, fed ante dus aduentum quadam fingulari morte interfedus eft. Cum enimTendiusquadamdie in regiopalatiomaneret, prxfentibusplurimisregm magnatibus vnushomo vilis conditionis, buffonis arcem exercens, fequeftu- 4 | tum fimulans, Tendium Regem gladio perfodit, amp;nbsp;illico extinxit. Ille vero Barones hortatur, ne buffonem Ixderent, quia Deierat executor, amp;digne poenas luebat. Hoc temporefedit Romx Iohannes Papafecundusamp; Sylucrius,inim-perio prxdiébus luftinianus, qui poft multa prxclaraoperatemplumconftruxit apudConftantinopolim mira ftrudionead honoremfandx Sophix, ibiquem multapace fepultus eft.

quot;THeVDisELVs duxit exerdtus Gotthorum, amp;nbsp;Tendii confanguincus,de- f cimus quintus Rex fuit, incepit regnare anno domini nxi. regnauit antw vno, poftquam a Gotthis Rex eligitur. Hic pelfimus fuit, amp;nbsp;vitra communes modum valde luxurix deditus. nam nobilium vxores rapiebar.Quadcreaptd Hifpalim fuorum coniuratione ftrangulatus eft, ac paruo tempore regnauit. Ferunt Hifpanica annalia , quia Regina huius Theudifeli vxor cum illum

HrST. HISPANICÆ PARSIT. 5?^ dulciterarguevetdeextraneislibidinibus, ille dixiflefertur : Nil tuæ dignitati de* trahit mealuxuries, nee meum ad te mi nui t amorem : imitatus Æliu m Commo-lt;lumCæfarem,apudquem cum vxor conquererctur propter aliarum fœmina-rmnconcubituSjilIe,Patere,inquit, me pcraliasexercerecupiditatesmeas.vxor wimdignitatis nomen eft, non voluptatis. Suoq5 tempore concurrerunt lohan-^«8cSykieriusRomæ,amp;inimperioprædiôl:us Iuftinianus,de quibusfub Ten-

j^^'i-AaGotthisRexeligituramp;decimofextolocoregnauitannodomini dl. f V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' HieaduerfusCordubam bellum mouit, amp;fanótorum Aci-

^.' '^oriætumulos prophanauit, tandem in bello cotra ciues Cordubcnfes ’ ”t'diuinxvitionis fcnfit.nam in eo conflidu filius eius interfeótus,amp; the-n '‘'^sablatuSjOccmultumpoftapudciuitatemEmeritamafuisoccifuseft. j^ ^^mporefeditRomæPelagiusPapaprimuSjinimpcrio luftinianus primus, j ^'*°Pauloantediximus. Hoc tempore Armeni fidem Catholicam rcceperüt. ®'''3niteniporefecundumMartinum propter terribilem peftem apud Con-“quot;opoliminftitutaeftfeftiuitaspurificationisbeatæ Mariæ.

^^'iihenagiläß xvii. Rege Gott hor um in ffi/pania régnante^ nbsp;nbsp;Caput X TJ R.

j^^henAGI LD vs poft mortem Agilaedccimo feptimoloco per tyrannidem fegnauit ,anno domini d l v, regnauit annis x 11 n. Hic apud Toletum mor* propnaobiit.Tempore huius Regis horrenda aüfpiciaacciderunt.namprope t'mendifturaTedonjVnusaltiftimusmonsprope HifpaniamGotthica per tres 'csvlulatuslactymabilesefHidit, amp;ftatim aliusvicinus mons fubmerfus eft, nee Anletuntveftigiaillius^necaliquorum populorumei proximorum. Sæpeenim 1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difpofKione,autvthomines corrigantur, autpuni-

peradomr ^^JP^^^'^cit fignaamp;prodigia magna amp;:peflima,iuxta illud: Vide o-miÆpv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prodigia magna. Et iterum : Ipfefccitprodigia in medio ro r n■ '’^^ quot;°‘^^^tt'porefcdit in cathedra Petri Iohannes 111. in imperio ve-dit ^f^'^^'^^Miniani nepos.Hicbonum initiumhabuit,dcindccupi-f^ Kpiunnus fevitiis dedit. Eo tempore Narfes patricius cum Longobardis ref f ™^^nialuftino amp;nbsp;iugo Conftantinopoli tano eripuit, amp;nbsp;ab illo tempore ertMartinus)Romani per patricios ceeperunt regere.

^1 Limba x v 111. Rege Gotthorum in HiJpania régnante. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X XIU.

\}^^ A,aliasLuiba,poft Athenagildumdecimoodauo loco Rex Gotthorum [ 'T^tir,annodomini dlxix.regnauitannis tribus.Hic Leonogildumfratre ren^’'°’’‘°’“™'^®g’’rfucccflbrem,lcdpatticipcmfccit,amp;Hifpaniaegubcrnato-fictif''^^° ^^'^'æ G^'^rhicae regno fuit contentus. Hoc tempore fedit Romç gnj, ‘'^^•’“’“pcrio veto Tiberius li.Eo tempore fecundum Martinuma-HicK^'quot;“^ ^oïdûcæ Chriftianam fidem fufeepit, dimiffis cundis hærefibus«

^^^onovilelo x i x. Rege Gotthorum in ffijpania régnante. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput XIX.

L^°N0GiLDVs poftLuibam fratrem Hifpaniæ ^Gallia: decimonono loco ’^^nuniadeptus eft anno domini OLXxii. regnauit annis x v 11 i.Hichabuit fi5(;p.'’''^^®°^°fi®™Thcodcricineptem,filiamSeuerianiducis Carthaginen-He’d 'i^^§'5quot;^^reoderici. Seuerianus veto ex vxoreTheodora,ex regum fangui-e cendenti, genuit clariftimos filios Leandrum amp;nbsp;Ifidorum ArchiepifeopoS P^lcnfaSjamp;FulgentiumTingitanumEpifcopum,éditas filias,Florentia mo*

nialem amp;nbsp;Tkeodoßam reginam, quam diximus vxorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^it^cx. Hic

genuit Hermegildum qui fuit Chrifti martyr, amp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jcnonnuUasali’

Leonogildus bellicofus fuit,amp; accépit Cantabnam, Sabaudia , as Gallix vrbes,amp; plurimum Hifpaniamamplunn:. Naniante e«^ ’ ^ ^^ rum anguftis terminis aréfabatur,amp;i aliquam pattern Hi pant „„oniamhic temporetegnum SueuorumintraHifpaniampenitusdeletume ,q Leonögildus contra Andecam Regem SueUoruminGa ‘c^^P^g^ . Jamp;fcpic dcuicit:amp;: ex tuocceiTauitregnumSueuorum,quod centum ep nbsp;g

annisprincipatumtenucraC,illudqjregUo Gotthorum additum • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

contra eum exercitum congregauit, amp;nbsp;apud Hifpalim eum ob e 11, ƒ^P ’ carceribustrußt.CuifuaßtvtCatholicamfidemdelereretjamp;regnai 1 a q primogenito dimitteret.Cui Hermegildus ait/e non curare fi ei m ^rreno g non fuccederet, li aliud longe fclicius regnumobrineret in cœlis. lan c p plurimafupplicia ipfeimpius patetfeeüri caput filii e^*^^' Hoctemporc RomxPelagius 11. amp;nbsp;Gregorius primus: in imperio vero Mauricius P*!® nbsp;nbsp;.

Græcorum gente.HicfuitgenerTiberii,amp;:fuitcatholicusamp;dcuotus, er Armeniamdeuicit. Hoc tempore bcatus Gregorius in Papam ®quot;'S’^“Gf“® ? Mauricius difcors fuit ^ adeo vt imperator mórtem ei comminaretur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

decundis poenituit. Hic Imperator in oriente conftitutus eum a rapinis “, tisluos cohiberetamp;puniretgt;prouocati milites Phocam Cxfaremelegetunt,q Mauriciumin quandaminfulam cumvxore óifiliisfugaucrunt,amp;tandemf^ emerunt.

, De Jtecarecio xx. Rege Gotthorum in f/ij]^agt;jiaregffa»tè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gap ut XX.

REcaredvs filiusLeonogildi vigefimoloco regnauit, annodominin^t; hicregnauitannis xv.Chriftianiflimusfuit,amp; patri fide amp;moribusvalûeûi' fimilis. Namhicgloriofus princepsbello protatüserat,in paceprxciarus,W plus fide quam pater armis regnum dilatauit. Hic à fanélis viris Leandro amp;nbsp;“^ gentio a cunabulis eins in fide inftrudus fuit, amp;nbsp;a populis fuis Arianim n^*^^^ ' .^ concilio Toletano congregatis multis catholicis Epifcopis extirpanit- * pfeChriftianiffimus princcpsperfonaliter irieodem concilio 1 olctanointer u it,geftaq;ineo fuafubfcriptione firmauit,damnans petfidiam Arianam,qu^'’' pro magna parte Gotthi tenuerant, amp;nbsp;propriö ore prædicauit trium perfonarum vnitatem,vnumDeum,Filiumconfubftantialemgenitum,Spiritumfandunigt;n feparabiliter aPatreamp;Filio procedentem. Poft quamfideiprofeffionemaenx 4 refis damnationem, ipfe princepsreligiofiflimus fidei armis munitus apud Lin-guamoccitanam XL. millia Francorum proftranitatq; deuicit.Quobcllopraiff illudin montibusCatalaUnicis commiflum,nullumacrius commilfumin Gallic legitur.Sçpe lue Rcx Romanos amp;:diucrfas alias genres deuicitamp;fugauit.Exhu* ius régis tempore nullahazrefisreperitur in Hifpaniaorcaautdefenfa. Hoc tem' pore fedebat Romæ Sabinianus primus amp;nbsp;Bonifacius tertius,amp; Bonifacius quaf* rus:in imperio veto Phóeas. Hic (vtdiximüs) feditione militari creatuseft contri Mauricium. Hic Phocas Conceflit beato Bonifacio, vtteniplum Pantheon in ee clcfiam confecraretur. Contra huncPhocam Heraclius bellum moüit,amp;euW

Vitaamp;regnopriuauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

T ViBA ii.Recaredi filiusvigefimoprimo locoregnauit,annodominiDcvi. -^regnauit annisduobus, menfibus quinqj.Hiefedeeim annorum crat euma

'Wicoper {editionemeft occifus.Propter regni breuitatemnon ponitur con-^tf^Komani Pondficisneclmpetatotis, nifi id vnum. Nam eo tempore maxi-«'itohcxoitafunt aduerlus Regem Perfarum ,amp; Romam Hietofolymam amp;

V^nKKnoccifoLuibaNigeftmofeeundoJocopettyranmdernregnümat n {'^quot;^ütannodominiDevtt^egnamtanmsfcptem.Hïcmuhaühcnafecu amp;:

^^^V'^ttfeMom Deufdeditnatione Rornanu^. m rmpeno vero Hetach^^ ?®^^^aUüoftio(tto.Hicfc€mtHetacUamCon(uVans Mnex ,6eduos

1 ^'^«‘’»tttïüik cautamq-, Uveieax nonparuam aitu\it tyrann« amp;: miq a

\ \^^at(cWtüaStdiuifionem ^’^^^^^’'''^J^^'^^‘^\° „eriÆ amp;£.deVA0ca\ibi

ütxuu.Ricprxfüit tegnoaums nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fauorem eceVebavum,

ï'i^aaa^apMdloWuvaobiit. Statuit pVutimas leg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ tempore VeduRo-

%mtwqaodwAa%\ïtui.tus exttabatuta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^^is a quo Cbofeoes ReX

wa'Rwimpxxó\9iv»;mtrrtpertoN«o rdemrie ? ftj^etuce a capttut-^. ^^tW.X^.,^,,ç,,,ft^4opu\us Cbtiftv^nuscum^^^

acN t.tt'gaaaitaatits ix.meuRbus n r.Rtek-Wu nbsp;nbsp;^^^ ^t^tetRuteouedtoT^ o-

„WtoadiiqaxavataRderÇLatboWcxÇoctaùVuetauqcompe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xw .dv Suut

'^'■WiWavaatceiRvatei.uVeepetmtjNtbabetut'm . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'y:^çç^\vxàxu^°“

'^t^Q^avafeaatWeStde'outumtuptmetptotegm tut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tudaiaaSe^

\ ^^'■^xittacouetXteÄoXetauod.atuetetut ,qutadetttcep% p^„YU.ut.SuXgt;XtocS'tX-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^Wttwitta'Kttdttet’R.demXuXcepetaut^eamXetuatecog nbsp;nbsp;-^.«ttaWxeRrt K-

De Recareda X'^^'V-Re^e Getthorttr» in ffißgt;afiia regna^te nbsp;nbsp;nbsp;C^t^^ ^^^‘

REcaredvs huiuS Hominis 111. Siflebuti filius,vigcßrao quinto loco regn^ uit anno domini n c x X V. folum menfibus feX prxfuit. Hic ex par o te poreregnauit.ideononfitraentiodeRomanoPofltificcamp;Impcratorefuoteni-pore concurrentibuS.

CViNTiLLA primus filius Rccarediprimi Regis gloriofiflimi vig^imo fexto *^1000 regnauit annis x. incipiens anno domini n C x x v ï* Hie fub Smebuto u fuit,amp; Romanos bis domuit.Hic tonus Hirpaniç monarchiam cxelulis omnibus veftigiisRomanorum primus obtinuit. Fuit bellövibtoriofus,amp;(vt ait Lucas u denûs) inter Reges Gotthorum auxit principatum Hifpanix miro modo, notaffl prudentia /ingulari^quam virtute prxlü. Hic filiüm fuUra Râchimirum in con of do reghi aflumpfKjamp; fimülcum patre regnauit. Scdillico aut partira poft mortein partis obiic,amp;manfcrunt duoalterifiliiSuintillaamp;Sifenandus,quosSuintiinp2 ter fufCeperat ex Theodora filia Siflebuti. Hic Suinnlla belli amp;nbsp;pacis tbæP°^^ moderatiffimus fuit,Deoamp;hominibusdilcdus. Hoc tempore beatusludoms obiitin Chrifto. Circa ilia tempotafedit RomxTheodorus primusamp;Martibui primustin imperio veto Conftanrinus tertius. Hic fecundum quofdam filins He-radii dicitur, fecudum alios filius fuitConftantini:vndeaquibufdaraappellat^ Conftans. Sub co magna parsreipubflex à Machometis defolataeft. Hic pefli' mus fuit. Siio etiam tempore Sarraceni Africam occupant. Sub hoc Impentorc PapaMartinus concilium congregat addelendum hxrefin.Quade rccommo* tus Conftanrinus Papam capic amp;nbsp;in exilio mori fecit. Hic Imperator omnibus fui t exofus,amp; in Sicilia apud Syracufas a fuis occifus eft : poft cuius obitumm®'^^ quendam Armenum nomine Mezentium elegerunt. Sed paulo poft Contoquot;“ nus filius Conftantinioccifi applicuit,'amp;imperialem purpuramfumpfit,interim* dis tyranno amp;nbsp;partis occiforibus.

De Si/ettattäo x x V11. Rege Gott herum iß ffi^ama reguaute. nbsp;nbsp;nbsp;Caput XXX/Z^

CIsENANDVS Suintlilîè filius vigefimofeptimoioco regnauit anno‘lömmi D c c V. Hic regnauit annis quinqj j menfibus feptem. Per tyrannidemtewusu obtinuit,cumtegnum debcreturSuintillaefratrifuoprimogenito.Apud lole-tumobiit morte propria. Eo tempore Romx Martinus primus, inimperio lede-bar Conftanrinus tertius,de quo fupfa diximus.

ÇViîîTiLLA ii.filiusSifenandi,vicefimoodaUoloCoregnauitannodomini ^DccxL. regnauit annis int.cuius tempore concilia Toletanafuetuntfre-quentata fub beato Eugenio fedisToletanxArchiepilcopoHifpaniarum primate, fubferibentibus Narboncnfiamp;TarraconenfiArchiepifcopis metropolitanis fubeademTolctanaprimatia. Hoc tempore ledit in cathedraPetriEugeniuspri-musiin imperio vero idem Conftantinus tertius,de quo paulo antediximus.

TVlGaS exGotthicoregio languincdefeendens regnauitvigefimonono loco, anno domini occXiv. regnauit annis duobus. Hic catholicus amp;nbsp;opti-nius Rex fuit, humilis, liberalis, cultor iuftitix, diledus a elero amp;nbsp;populo,confir-mauitpublicislegibus quxcunqsdécréta fuerantinconciliisToletanis.Sedpcc-catis Chriftianipopulihic Chriftianiflimusprincepsintempeftiuemoritur.Hoc tempore

HUT. RISP A.'t^lCÆ PAKS II ^^^ 'tffiçotc(eàitKott\xVkc\ian.us •. in imperio veto idem Conftantinus tctiius, de

fcmnodomtm n c c x r v * ^ ^ Hoc tempore fedit Kom» àuoavuàïokwmfüemnt concAta congte^ata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qo^ftantinitet-

''^ Äiuk fede cathoVeus Sc deuotus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter hxteVes mturgenres

W^^wmteïPpoteHetaciuatantiur.uetn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poUtanenfis mfurtextt

1 nbsp;nbsp;nbsp;t\omtÇ.ïÇMÇ3,c\an\Nen\tCon^anùnopontngt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{ecunduroUartmum Si \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;triât,c^üövA(3^5^vt eins ettam\)aptrttnag\oüote n V » \ nbsp;nbsp;nbsp;^\r«W.

V^mxtxipv xSixmCmdatoda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vHic ptoentanit vx ino

’^'MxxtvN rr.tegnanvrannisXNXtr-rrre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„^^çj^tax Beninstenapore e

\ XadöY\isy^wA\Mönïv\sprx£n\riedv^ 0 ^'’^vraxepxxüaxe fcxipÏxxcontxa’^uo \ nbsp;nbsp;nbsp;daras^x^rVranxdenorns^deent^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^cto^LtneWidna do£kt\na mtra '^

Waarer\eQS^de\^s:\d\ntn?)^.V eXagwm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Ydem M'ronio mavatma e 0 e

r^aW\\r.lt;;^regt;QearaN\rgoapnd^ o\e p^«u\tn%'.Qi^^^^^^^'''^ t^èsr«ii\appata\x,eWov\x^p»m coxnx ^^p^rmxnüsmex^oxratno wsaXèsstoa\^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;can^^Xx^ % ^^^^ onam ïe^ts^i«^

pi XdeW\tp\YCk\^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eiVevav deaWanvt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ rempote “^^^'^^^rv,^^

Nete.çgt;s^rawreVWn%\xwstematd • Q^vrikantarms VanWpnts^amp;tÄdeneVomanm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y^aate■Vmtaa^tempeamp;tmvas.

^Wsss^xe tevxx.naVkWi'^a'axotvwnXtvt^^ V^ rxretwndotnvn veneno ete ^^V'Wv^enna^'^tenxn^^ exetnaWMA^t'^^ V.e%\s ^ e^^ peVYnexa ^W\samp;s^i^ pex^^ntv^Yatn tovdo'otinnm Cm a v ^^^^.Qmxtens Kreanept-

^olt;\r5ar\i^^lt;^^ç,rnot\a^n.ee\\onp\.\\den.rracot\xn ae ^ , •,^ç^ç;ç;\ç,Ç\xi.ae.ta'H\ctt-‘

ire'^ns^ï^sx^'ans ^xe'^tn.opxvxva'rescan^avnne\^e\ent.e^ ^ ^^vetewex'vvxs^xï^xTOm.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\'iï\'^.Wi iSssap^x apad. erano'orwm opp\d\ ^e V amp nbsp;nbsp;^^ Kt\.a.m.a‘.'\X3.\o2 '^ tranx

WÂtî^tm^ÂjqxTâxa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r.^ÄexnmVmxe^^mVam

mo Pontifici oranti reuektum eft » vt eligeret quendam ‘^°®“°f u.r : J t^o-busocciduis,nomineBambamrufticum.QuiquxßtusperomnesHiip^as, demdiüiilôiudiciorepcrtus eftinfinibus PoftugaliXj inagroquem fuisarabàtXumigiturduomiliteseumreuerenterfalutaffent,dixi entm

cæliordinaturaeffejVtRexHifpani£efuturusc/ret,illeputans 1 nu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-j.

poftmultaaitad milites:Quando hic baCuluscum quo boues percute a ,g LbitÂoMcsamp;foiaom^cegoRcxvcftcrefat^àaoi^^ illaradicés,folia,amp;fruaamproduxiLOmnes igicurperternt^iuin nonrefiftentesBambaniadvrbemToIeti pcrducuntdbiqjperQuincum epifeopum vndus amp;nbsp;corohatus eft. Hxc eft vulgata Hifpanorum opinio,q eo quod miraculo iuuatur, a muftis comprobatur : aurhenneæ tarnen 11 Bambam exGotthorum genercdefcendifleperhibcnt,quodtamen uwe nx aflumptioni non répugnât, potuit emm ex Gotthorum généré ^^®” ^ Plerumqjenim utiliusad regimen populorum quisaflumitur ex abori us canis,quamexdeliciis vrbanis. Quare diuina difpofidonequxjouit quidc 9 populorum amp;nbsp;prouinciarumcongruat, fæpeex agroamp;paftura KegvSa u J SicSaurpatrisafinospafcensRcxeligîtur.Sicamp;Dauiddepoftfœtantesa nbsp;c nbsp;,

fceptrumdiuinoiüfluacceptuseft.SedapudRomanosQjhntiusCincinnatu âator ex aratro ad didaturam vocatus eft. Sic amp;nbsp;Tullius Hoftihus, qui in pa do pecorediligens fuit,diligentiusatqiralubriusRomanumr^it imperium, co vttefte Valerio trita illàinagricüfturaxtas aftiflimo maieftatis raftigio Sicamp;AttiliuscümaSenatuquxrercluradimperiumjfeminaâgrisfpargeiiS intervtbiùm illecebras repcrtus eft.Quare(vtidemValeriusfubdir)iUasex tro attticâ: manusfalutem publicam ftabilierunt, atqj ingentes hoftium cop^ derunt. Hoc tempore Bamba* Régis feditRomæ Leo Papa 11 n. in imperio idem Conftantinus,de quo paülo ante diximus.

'■p RiNGivs Recinfuindi nepos trigefimo tertio loco ccLXXXV.Hicregnauitarinisfeptem,tyranniccintrauit. crag®’® æ g. ftesTheophredus filiusRecinfuindi,cuiregnum debebatur.Hictn Jiamfuam vxoremdedit EgicæconfobrinoRegis Bambxinodium 1 V^^^^ di,neimpedireturinregno. Hoc tempore tria conciliaToletanafuerun æ^ gregatafub Iuliano Pomerio primate,virofeientiaamp; moribus præclaro. u poribus validàfames Hifpaniaminuaiîc,adeovtmufticogcrenturpermun v t profugi peregrinari.Hoc tepore fedit Romx Benediélus i j amp;nbsp;Iohannes qu tusan imperio veto luftinianus fecundus. HicImpefator fuit nde cathoicus,p rimumhonorauitecclefiaSjamp;diuinumofficiumfrequentauit.Contra unec fpirauit Leopatricius cümprælîdiis Tiberiiprincipis, quicundem lu mianu ^ imperio priuauit,eumqilinguâ amp;nafo truneâtumin exilium mittit. 10 eavet populo acclamante luftinianusrecuperauit imperium,Leonemqjamp; i^nu vfurpatorcsimperiiiugulat.Qmnimo(vtMartinusrefert^tantaminre c esvin didam cxcrcuit, vt quoties fibi a nafo præcifo aqua deflueret, tones a iqucraa uerfariorumoccideren nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

V G ICA gcneramp;lixresEringii trigefimo quarto loco Gotthormn rcgnumful-•^cepitannodomini occxcir.regnauitannis decem.Hicpoitquam exa fumptuseft,filiâEringiiRégis vxoremfufcepit,fedcompertoquod le us rm-giusinmortemBambxconfpiraftet,eandemvxoremfuamafeabiecit. ictan-

HISTJ HISPANICÆ P ARS II. 51, oänm’'*^?''™^*^^ Secundus. Hüne Leonern ab imperio expulit amp;: in nuit F '^* ^Wimarusdux. Alix hiftoriæ habent, quod vindum in vrbe dcti-P°’'^’^^^^’^^’^'^^3r[inum,magnumfchifmafuit,amp;fynodus con-

'^ ®iisn ''^^^^^^‘^æ’^^S’’^“**:ai’nisnouem,minimu tarnen bonus vixir. peffi-Ui’iQ^'?'^^^^'^ ^^^8’^'°^'^’’^’^^'^^smThcofredum filium Recinfuindi Regis EftittVF^'*'’^°^^'°^ ®^o^**:«HicThcofredus exRetilene vxore fua regio ^fifjt ^?‘^®°“ genuit Coftam amp;nbsp;Rodericum, amp;nbsp;fecundum alios Pelagium. Cintab/*^'^*’^’^ '^°^^^*’°^^’^^’'^ Pelagium ,cuius patrem peremcrat,fed ad •Sferen *^f“S*^®“^^®*’sfuriatn perfcquentis, quia perillum diuinaprouidêtia ^'^^^ ’^'^'“'^'^^ Hifpaniam liberare. Hic Vitiza poft multa fcelera ab f^ volu *’*’^*P®®^5 ^“*^* ^^™ Roderjeus ftlius Theofredi quem Vitiza interficc-ttli^!^^’^^“°‘^®^°“'^*'*^®'^^tus,cuiRecinfuindus amicus erat, contra Vitiza ^' T’ ^ '^®quot;‘^^”^ eum cepit, regnoq; priuauit. Alii dicunt Cofta fratrem Ro-**^ Pw ^^^' ^”^^*' ^æ''^’^^flagitia Vitiza hoe addidit. Nam (prêta propria vxore ftpr '*’^®^“^®“^‘^^^^fit»^oinniluxuriaefededit,diccnsilludfapicntis,Non aiiit^^l'’®^“°®P®’^^f^*^^®^tluxufianoftra: amp;vtmultitudinemhaberetfoci-quot;‘‘tælibidmjs, audoritanue dedit prxceptum, vt clerici poftent publice du-trat •^’^°Ï^’’®^®“^*®*^®5^alercntnutrir e, nee obedirent præceptis apoftolicis co-‘Um iubentibus. Deniq; reftituit ludxos, quos Chriftianiffimus Sifebutus a firn ?j^^^^'®^^^'QH9’^^’’^^3gftiôrumpœnasperfoIuit,quia(vtdiximus)oeulis dom 'J^^®“^^®^'’scft,iuxtafententiamprophctac : Difperdam habitantes in fed ^° ’^P^*^“ ^luxurix. Hic Vitiza cum a multis argueretur, quod quendam Vtttt?^’™®^’’*^®®®?^““» omnibus odiohabitum, ad magnas dignitates )® atbittituK*^''^°^^®*‘”^“f»*”Q“‘f»^“^g“5,quimeomDiummortaliumpefljmü hominem'''^'^^^^^ioï’yf omfeniorem tyrannum, qui cum aceufantibus quod ^0 inquit '’^”^’'''®®‘gt;c*uibusmoleftum,adfummos magiftratus vocaflet:Vo-doredia ’ nbsp;^ ^^*’®® magis quam me eines odiant. Funeftum verbû tali au-Vitiz ' '^'^deruntdeniqs Hifpanorumannaliaquendam Buffonemfacetum üHu.s Regis amp;:Rex ipfe exiftas,curitaagis vtre-relin 'P^*^^^^ƒdlIcjVtalterDionyflusSyracufanus,Pater, inquit,fua mihi régna

AdquemiterumBuffoait,Fallerisinhoc,velutiinaliis, hin ■ *’^ ■ ®*^““^® tibi vitia amp;nbsp;fcelera induxifle, quæ potius ad bonu q uam ma-®peliir. Hoc tempore fcditRomx Iohannes fextus amp;nbsp;Iohannes feptimus:

^ ^ peno vetoluftinianus fecundus, iterum ex exilio reuerfus, de quo diximus Pfäcum deEringio egimus. Huncluftinianum deiniuriislibi illatis vindican-

P*'°^'''’®*æ ^h imperio expulerunt,amp; quendam Philippum elcgeriit, otiftantinopolim venions luftinianum cum filio peremit.

C^^^*'riî®ofr®difilias,amp;fi'atcrRodcrici trigefimofextoloco regnum GoC-Kt ü'**’^“^®®P*^gt;®®®odomini ncccxi.regnauitannisquinqj,menfibusfe-^® re rjp ®^®^^^“^^^ol*t®malitia,ficutpatrcmThcofrcdum, voluitobcæca-’ ^Q toftareftitit etiam patre viuente, amp;nbsp;eum excæcari iuifit, ficut ipfe fecerat .‘^o'patrifuo.Attulitautemauxilia CoftaïSenatusamp; populus Romanus, ^ ƒ'nicitiatnquain cum Recinfuindo auo fuo habuerant- Nam in bello campe-/■eundemVitizamdeuiciqamp;oculisac regno priuatü Cordubam mifit,vbimi-'fA^jfeddebitam vitam finiuit.Nonnulli hiftorici,vt Rodericus T oletanus,nul-'^deregno Coftæfaciuntmentionenx, fed immediate poft Vitizam Rodericu

regnaflc perhibent: alii Coftam licet paruo tempore, tarnen poft Vitizam regnaf* fe affirm ant. Qui ( vt aiunt)propria morte obiit, reliais duobus filiis im puberibus. Subhoc Coftapræfuit Romæprædidus Iohannes vu.amp;ûiniraperiofeditlufti-nianus fecundus,de quo hadenus diximus.

De^oi^erico xxxvii. c^vltifffoRe^eGütthomwiff fiiJ^Miare^niWtiyC^deinf(~ lid dade Hi^a/ji^e eia/dem Roderid te^npore eccurre^te, amp;nbsp;de cai/ßspr^-fat^ irrufdoKis,^ de walü ^u^ ex 'viffdidafreeed((»(,amp;^ua~ re Rodericks didtur vltimusRex Gottherum, d* de

RO DE RIcVs vltimusRexGotthorumanteirruptionemamp;clademHirpaniç, filius Theofredi amp;nbsp;frater Coftæ,trigefimo feptimo, fed vlumo loco regnauit, anno domini occcix.regnauit annisduobus cumVitiza,amp;vno folus.Hicrc' gnauit viuente Vitiza. Fuit autcm Rodericus agibilis valde,fed in bellisinfortuna« tus, moribus non fatis ornatus. Hic Rodericus filiam luliani Comnis in fuoregio palatio enutritam violenter oppreffit, dum pater in Africa legationis officiofun-geretur.EratluIianusipfe virnobilis,amp;deGotthorumprofapiadefcendens,con-fanguineus Vitizæ/ed amp;nbsp;plurimum audax,karmis ftrenuus:cuius filiçinfelixftu-prum infeliciffimam Hifpania: cladem attulit. Nee folam huius præclaræregionis i irruptionemhæcfornicariapeftisadduxit.Nam (vt Methodius voluit^ quid aliud quamflupra amp;nbsp;libidines mundum ipfumdiluuiodiluere.^quid Gomorrâamp;foci-as villas incendit ? Equidem raptus fimul amp;nbsp;ftuprü HelenæTroiæ euerfionem pe-petit, Graeci am q^viris præclarisorbauit.Sedamp;rapnisDinæfiliælacobrcgniSi-chcmdefolationêpcrtulit.Verumquia(vtaiuntfacriinterpretes)altiffimiisrcu!, indus malorumvindex eft, amp;corruptoshominum mores, ftupra,acfuneftafli' gitiafolet bellis plerumq5emendare,nonnunquamconterere:igitur huius Redc' rici amp;nbsp;aliorum regum Gotthorum peccata, tyrannides,iniuftas fuccefliones,elftes, rapinas, amp;; aha fcelera vindicate voluit. Non enimdurabiliseft iedere quib tus prinerpatus.Vndenofter Lucius Seneca in ïragcediis:r/lt;?/lt;jZ4z?f»zc;w/’rrMtlt;’^' tijtuatdiuymoderatadurant. Cumigitur ad perditionem amp;nbsp;Hifpanix euerlioné fe-ftinarenttempora,Iulianusipfeexlegationerediens,ftuprumqifiliçcorofe»^ irae ftimulis accenditur, lingua confunditur, cor palpitat, facies ignefet.^^^f ^' rantur oculi,nequaquam cognofcit notos,fuperiorem non vider, nihiloih^''”’* dida cogitat ad quam properat. Quare vxorem,filios,ac res fuas ad vrbemLeptx in Afrieam traducit, ibiqs habita coniuratione cum Arabibus, tandem obtinuit filiusipfeperditionisa Miramomelino principe Africæ, vtquidaMuzaprinceps Africæ,amp;alter didusTarif,cumIulianomagnis Arabern copiisfuffulti in Hilpa-niamtranfirent. QuibusIulianusplurimisnequiffimisChriftianisfociatiisaditu præbuit,amp; Tarifam, Algeziram,pleraq5 alia loca occuparunt, ingentemqj præ^^ 4' in Afrieam attulerunt. Quæresmaiorem Muzæitcriim tranfeundi fiduciam tribuit. Quare idem Tarif lulianocomitatus cum infinita multitudineAraburafe-cundoin Hifpaniamtranfuedat. Contra quos Rodericus Rex Santiu nepotera fuummittit,quividus amp;nbsp;interfedus eft.Tunc Sarraceni dilatantes potentiara fuam, Bæticam amp;nbsp;Lufitaniam iam diuina indignationeanimis amp;nbsp;viribusdeftitu-tas,fibi fubieccrunt. Cumqj Rodericus Rex cognouiftet ftragem fuorum, patrix deniq; inuafionê,congregatis copiis fuis, Arabibus fe obiecit, amp;nbsp;prope Xcritium diuerfaamp;acerrimabellacómiflafunt, inquib.(vtrefertLucasTudenfis) occcvi. millia Arabum diuerfis bellis ceciderunt. Sed tandem die quadam dominica,anno domini Dccexim.lulianoamp;carterisperfidisChriftianisac Mauris fortiter p dimicantibus,amp;:nouis ciscopiisaduenientibus,vtdeoplacuit,frangunturacies Chriftianorum,amp; Rex Rodericus(vt putatur)extindus bft.non enim nifi veftigia coronç amp;nbsp;veftiû funt reperta.T andé.Sarraceni per omnes Hifpaniasdebacchan-tes omnia diruerunt. Nam infra biennium principatum Hifpanix obtinuerunt præter Afturias,quoufqj ira P ei permifit,quç prop ter populi Chriftiani peccata.

PÖr^?'^^'''^* ^^^'‘^^ pugfiabat. Nee folum Hifpania earn diruptionem ^'5pro •.®^S^^P®*^^Gâl^ï^iP’^æ*^ertimAqiiitania,Vafconiagt;amp;totaNarboné-Necf'’'?^’^*?^’^^^**lê’^àOecitaftâjquçoliitiHifpanicaGotthicaappclIatacft. '''’turn i Î*’'^^^*^^’'^^^*^^^^^^^^ ^’^^‘^^^^’ tethpote fxuiit in Chfiftianos Sarrace-ir.tjjjiJ^^us.Vbiqjenim pefottiliesHifpanias MauripailÏmfastiiebant.etenim ^^tn v ^^^^^^'^^pecudes j paratui erat ad cædendû gladius, parati qui cæ-f’iaiuiiri'L^®^^®^^^”**^ Pip^it^fcfpcllatus aRegeRodericöproauxiliö,eidé ^rd - *^^*^7®*^^^ ^^’'baicripfit i Tiixcxccllcntiæ litceras triftis âceepi, ^niiiH'^^®®*^^*“^“''^^^^“’ iniferam terras tüx cladé noh lugcat?quæ Bar-^tiilie^j ,^^“‘^*^^ P®“® iâmfton habet qui in ca viuaCjamp;timcti habet qui ''skôiÿ'. . ^®’^®®®Pfolt;löroinömoriantuf. Quâîomniâfiinefta malavni-^W^7*'?^*'^æ*^^^æ^’'^^^^^^’^ i°^®^'x viiidiÂa,qua? ab ipfo vindicante in-^oliUcO'f ‘^^*‘^®^°^^’^ciufjdum ptioilt;^p^eriâsinfeexigit,quamaliiseX-^’*^'gt;ffcrquot;'r '^^^*^*'®”^^^^^’‘^°’ lt;]uxhofti‘siniutiasinfevindicat,amp;:fuäshofti-^Ii|){,^'’®*^*^®”^^ôi^cwminfdix vindicadi tables, quæ in fuosiæuit,vtho-^^-rîi!J^f^°^^^P^^^^''^^^oftesditet;O infeliX hominis teligio j qua’Deumim-^ai-Q. P ?^’^^®®^®’^^‘^’ï® Machotnetumt;ülit,amp;lt;idcttinegatjVtpetfidiäöi ^®5vil f ^'^^P^^^^^’^'^æ '^“^‘^ patriam ptodit, vcahenam concilier : ac iuos

^*'’^t *a5®^*’®’P“^*^®*f»vthoftcsfimüIamp;rcrtioSOotttttödoliberos,feddo-^''''tciü''^'^^*^'^’'^''^^^*’’^®'^^®‘^‘^ulcempattiâcrüdehtâ$,qu±ptopnoseX-^tdQ^^^^®®®®^^^“®®f’^cpi^opgt;n9wlt;Jsinteritnir,vtextcrisvifamdonctî ’*'igt;iim°”A^-^^^*^^*^““*®* BafbarosJEt(vtpaucis agamus) o infcliCiinma o-’’’i^dian'f !''^’^'^®‘Î“’''’^‘’'-P'^^®f^’',''^’^'^‘seuaditl Cæterahuiusinfeliciifi-^P'^nti '/r®’^’’®®^®®ïæ®13disamp;diruptioniscalâmitatesRodericüsTolctânuS '^°^^°^^^^g'^^’^iftylo déplorât. VerumIulianus ipfe perfidiflîmuS ^’ihsiuft'^ -^“°®cuafit,acerbioresapudinferos recepturus.Nam ab ipfis ^''Mi\çt ®^®’^®Piscreditur fufpicionisamp; Chriftianitatisei notam fingenti-^'^’'^■î.t«c”'^^^'^°‘^P'^op^®^^^‘t:Impiiconfumenturabidolisquibusfacrihca-^^ ?’‘KibçJJ?®!®®’^pcrirctur quod fapiens ait inEcdefiaBico: Qui vindicate '”^‘iutnæj^(f'’^'^^^indidam. Et rurfus m Ezechiele : Pro eo quod fecit vltioné ®®®tuaiii,ß 7‘®^'^ct,vlcifcaramp;egoineum.Sic letemias ait:Vlcifcarvltio-P’^^^^eftvinj-ü'^^®®**® Deus omneminimicumamp;vltorcm, fed ptçcipnein cos ‘'’^Wguideft '^^^‘***^patdacperniciemvlcifcutur,dicentepropheta, Vlcifcat ^'’^Wlacab'^'f *’^®8‘°“®“' I^“®* Eïii^c Gregorius ; Si ob illatas nobis coutume-* ^‘’'^caliosn„ ?^.i'®“^5Vindidxfurotinnos ipfosreuertitut,amp;indepunimuf, *'’1'Unimfevi æ ^^^^“'’^•^uiffec fatius malcdido luliano iniuriaContemne-H®atnqoi4oi'^* . ^®^S®’^®»‘l“’^*“’^^siAmbrofiufapicntioreftqui contemnit, 1'quot;I'deodoJ ^^’^’?*®’’‘®®o“tcmnit,quafinofcntiretitadefpicit : quiautem do-^'^®^otuni a’^**’^^®**^*^ SediamadRodcricumtedeamuSvltimum Regenl ^^Sjf PP^^^^^'^’^^’^’^^^Cvtput^^usJvltinausRcx Gotthorum, non quod ^abAt2*^^*^^^^^®’®’^^®®®^®’^““’S®”®f®“®^®^c®^lt;^^quot;G^®dlt;ïüiai'eges ^tticyi^ p^?^*^*®® Qui primus ex Gotthis (vt diximus) regnauit,vfqj ad iftum

“Wo ’ ° °^°®’oeregio Gotthoruappellatifunt.NecenimintitulatifunC ^?’'gt;iaatgc*'}'æ’^?*^®^®^^ægt;vd Lcgionis,fedReges Gotthoru hmpliciter. Qtii ï*f^Mo* *^'.^’^®^®’’®^®nt,nonHifpanijcquidem ,fedgentisGotthiC2e,atit

^^'''^^Cï[ ?’^®“’’®^’^iusinprimapartetadumcft.PoftRodcticum veroPe-n SS???'^P^H‘4gt;anicofuccelTeruntjCtfieX fanguine Got-P^^OjdjjJ^’?quot;^^^ aefeendetunt, tarnen non Gotthorum titulis, fedHifpani:e ’PP®®Jti,Qu^ ®g’°^’^^^fturiarum,tutfusCaflcl!çfegiisintitülàtionibusfunc ^^t,cut^Q?*^.^^®^“^^®^^^P”ttcipàtuscâdcfflinvtri{q}fuerit.Êaigiturcau-®'‘'''’’i'ifelicem'^æj-^^''’æ^^^®^^otthorumcommünitcrâppellarifolet. Poft ’■®^^‘^gisMira ^æ^®^°®®’^P®t^s Hifpaniasptredifti ArabesMuZäamp;Tarif du-®'pïtttsHifpj!™ï”®^^“’^’^®ösfrctaruntin Africâm,conftîtüentcsRegem prin-'? «lazimfiliümMu2æ,qui parue admodum rempote regnauit# £ 0

amp;afuiseftinterfelt;9:us.PoftiIIumvero rcgnarunt in Hifpaniaquindecirn Regcï intra viginti annos. omnes enim occidebantur abeifdem Sarracenis vfq; ad prin-cipatum Acabat filii Läget, quem Sarraceniin Regem elegerunt apud Hifpalira. Hic Acabat aftutus amp;nbsp;foïers admodum fuit.Inuenit enim remedium,quo amp;nbsp;prin-cipatus eius duraret, amp;nbsp;præteritorû regum interfedores puniret. Ea enim die qua Rexeleótusfuit,decreuitpotius ingratus viuere,quarn gratusmori. iuflit enim deplores vt paululum in palatio fpedarentunterim vero quibufdam übi fidiflimis ad cameram vocatis, Scitis, inquit, quiainter hos omnes qui me elegerunt, par-tialitates amp;nbsp;difcidiafunt, amp;nbsp;quilibet voluit Regem ad fui voluntatê cligcre, Deo tamenplacuit, vtilliprudentiaamp;confilio parentiimamp;samicorummeorumvota fuainmedirexerint.Siigiturde mevt decaeterisRegibusdifponunt, fatiusniilü foret viuere vt priuatus,quarn eito Rex mori.Dcliberauit itaqj eos omnes elcdo-res gladio cxdere.Paratis igitur lidorib. fingulos aut binos ad fe euocat, amp;nbsp;tandé eos eadem hora numero trecentos interficit.Quo fado exteri de regno perterriti fuere, nee in eum confpirar unt. Regnauit autê longo tempore amp;nbsp;plurimas clades Chriftianis intulit. Tempore Roderici prxfati fedit in cathedra Petri Conftan-tinus fecundus,qui ex laico fadus eft presbyter, amp;nbsp;tandem per tyrannicam ambi-tionem papatus inuafor fuit fecundum Martinum: fed tandem a fidelibus,oculis priuatur. Sedit etiam poft eum Stephanus tertius. Hic ex Gallia amp;nbsp;Italia conuoca-tafynodo ,omniaa Conftantino prxdeceflbre ordinata deordinauit, amp;nbsp;omnes : pereum ordinatos degradauit.HuiusPontificis tempore (vtrefertSicardiispn partibus Ligurix,vir magnae fanditatis, Boadinus nomine floruit, qui fxpe futu-raprædixit,abfcntiaquoqiquafiprxfentianuntiabat, NamcumRexLuprandus venareturin iylua,alter exfamiliaribus putans ceruumpercutere,nepotemRcgi$ Anfufum nominefagitta fauciauit.Quemcum Rexvnice diligeret,fanftoviro recommiftt.Illeveroad Regisferuitoremait;Scioquid Rexoptât,fed hache» puer obitinChrifto. Significa ergo Regi,magis Abi proficietraortuus quarn vb uus. Rex itaqj licet doluerit de obitu nepotis, tarnen fuftinuit æquo animo, Deo gratias agens quod fuo tempore vir Dei fpiritu prophétie luftraretur. Eodc-niqj tempore fedit in imperio Philippusfecundus, qui (vtdiximus)Iuftinianum s Imperatorem iugulans imperauit annis duobus. Parum vero pofteundem Phi-lippumAnaftafiusImperator fecundus, quiamp;Artemius diduseftjOCubstVim-perio priuauit. Hiefecundum Martinumamp; Vincentiühxreticus fuit,omnefq5pidurasamp; imagines ab ccclefiispræcepitabradï,proptetqiio“^°‘ maniimaginemciuitatisipfiusreciperenoluerunt.

H*ST. HISPANICÆ PARS III. 5x9 aZæ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Twietjßj» J SiiJericu liem^Tiktane/tfem hißtrin^rafi/nn cÎ4~

‘ ^^-^^^^^^^^^^^^f^^^^^^^^^^^^^^^^^ ^uiexGotthisprimusiff' ^uartuiRexCd^eüac^Legioxiimedemas LXXX11.gradi-niimtrint'^f^'^^'’^^^'^^ f^’'^^^^^^^^^ dißat quorum ^ceeßionum gradus X L T. wa^tr^’^^^^ ^^^^^^ R(g(»^ pro 'v»afitccefione^uegradujificipie/tdo a Pela-

quot;•»fffUG^^^^^^ omnesfereflifpa»ia,(^ fimnia ^^'^^‘^'^^['‘^^^^^‘^^^^^foru!tf(tem/firabtliierJt(baffafueruxt,'vfqKeadflen-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘' fi^^^-^^^^regnantem, wridica computatione can^at, ^uia

'J'^^^^P^o^cttottdemijue regnandi gradus intra eandem familian/conti-fti»K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eaaäemß irpem,eande?n deni^ domum, idem^genus, nee in eedem ffi-

fonn^*^^ '^^^^^‘'*^^^^^^rgt;ed familie interpelatio inuen/a esi (^^^ res in nu/lo cate-ffuiu,(ff'^^^’^'*^f'^^^^P^^^^‘^fi'ifiioi/e patent) dignunt duximusfub ipuodam epilo~ *fdtM ^^‘j'‘^'^’''*^^f‘*''''^ß^‘’^^^jdrreg/'i ;ndt ordines/i/orttm fifccejpts,(^darioragefia ^‘inL ^’'‘^' ‘^^ V^^^^^^^^*’» Femandtan (ertinnf (ftd randaUameß Bitticam a Mau-omanjento aligna praelara lt;jnigt;i(^^^ '*^^^f^ à'fnernorabUiadidade frdainJerenjNS,tamex facra fcriptura^ ^^^^^^^^Gracorumannaiibus^addentesinjitper^ult;edammoralia * ^^ W /^ ’'^*^ ’^’^'^^^^^ lt;^ongruentia, lat tor cm rer urn Hi/panarum narrationem hifio~ '^'^'’'^'^^^‘*^^^^f^,^airesHißfanieasvf^^ adfemandumpr^ediélaminda-hnT' ■^^^‘^^^y^f^fi^^^^^^’^ontdepaule extenjins fubjetjuentiumpoPi pradidum ß(ifi quot;^ 1 ^^^‘^^^^ regnantiumgenerationesjuceeßtones, dr regnandi ordines,necnon

Dt PeUciitiyj^^ Reblin Hißania poll dus dadem amp;nbsp;dc/dationem a IHauris, dr dege-^^‘^^ÿAtius^Ç^^RegilfffjQgflljgyif^^^^^aepis/ue tempore. Cap. 1.

êWAY®^^ ^ primus Rex Hifpanix fuit poft cius cladem, amp;i;xxxviii.ab 'J^^rhananco primo Rege Gotthorum , incepit regnare anno domini ^Q ^^^fjcxu.tegnauitannisxx.Hic(vthiftoriæperhibent)filiusTheofredi Gütthoruin ’?^^r*Ipfevero Theofredus filius extitic Recenfuindi Regis

miRep' C '' i ^‘^^°^erici,amp; per confequens Pclagius fuit frater Roderici vlti-4acisC t ■ “®'Rliihiftoriographiaiunt Pelagiumipfum fuiffe filiûFafiUç

T - •i^æ^nestamenconcordantPelagiumperredamlineamaRegi-cisC *^^ K°ï^^®f®®“^flc.Addcquia Alfonfus duftus Catholicus, filius Petri du-njjf^^ p |'æ;,®^progeniegloriofiflimi principis Rccaredi Regis Gotthorü, ge-.S'i'^ofitvtexomnifucccffionePelagiuSjamp;abcodefccndétcSjVe-^,^nilpaniæptincipatumobtinuerunt.HicigiturPelagius primus poft cladem P^'’’æptincipatû in ea tcnuitjaltem iure,licet no plene de fad o,vt didum eft: eo vno repræfentabatur lus amp;: fucceffio principatus Hifpanise, exteris usGotthotu amp;præfertim Roderico fratre mortuis atqs ca fis : tum quia (vc ^u^ f '^^’'^^^'^°tiica(ua)populi Chriftianorum qui in Afturiis latitabant,in qtok^^^^^^^^^’Se'^^^ipfittcipêjCundem Pelagium in principem clegerunt: nii^î?®*^^®®^®^^°^’^“9uafiquçdam iuris continuatiopotius,quamnouido-'*®P^æ'^æPclagius diuinapictate praeferuatus creditur, vt miferas Hi-Rcnt^^'^”^ ^^”^*®®^ipoptili aftlidas,amp; pene euerfas reftauraret, ne incly tæ ^?^^ææ^^^^''^^i^orbepenitus extingueretur, vtdcRoboamlegimus, j ,'’“’''eritaDauidamp;patrumfuorumDeus in regno luda prxfcruauit. Poft-p 1 _ 'giiiirapud Afturiaslatuitdiuinoconfortatusauxilio,paucoruroCatholi-'J copia fretus, Mauros quibus vndiq; circumfeptus erat, paulatim infequitur. ^ndetncomagisrefpirans, incredibiliaamp; plus quam Humana bcllageflit,adco Piucisintetiedis annis non mediocre terraria perditaru partcm,iuuante domi-^ pcirrixinftaurator dicendus,immo

“ ™useft.HuicfacernmoprincipiccdatRomanusCamillus,qui(vtaiunt)Ro-'’'101 captamaGallisliberauit.Cedar amp;Qmntus Fabius M. qui imperium Italie

JJO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K U 1gt; JC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Romanis rcftituir,acfa:pecofcruauir. Amilcarquoqifileat pater Hanniblis, qui imperiûCarthaginêfibusreftituit.Pclopidasitemquityrannosexvr e e ar cxpulit.BrutusdeniqiquiTarquiniumRcgcmSuperbûapatriaignoininioicde-iecit.Sedamp;DionSyracufanusquipatriamamanibusDionyûityranni i erauit. Thrafybulus quoqj Pelagio inferior eft,licet Athenas patriam a xxx. tyiannisu« berauitjamp;ThemiftoclesquiGræciamamanibusPerfarututatuseft.Pelagiusigi-tur de quo fermo eft,poftquam magna Hifpaniaeobtinuit partem,contra Mauros ingcntia bella deuicit,amp; de extero fucceftbres fui no fuerutintitulât! Reges Got-thorum,fed Reges LegioniS amp;nbsp;Afturiarum. Genuit duos films bah lam, qui polt eumregnauit,amp;:Ormifebamreginam vxoremAlfonfi RegisCatholici. Hoc tempore fedebatRomæ GregoriusPapa ii.inimperio Anaftaiius,amp;polteura Theödoftus iii.Hic Anaftaiius nequiflimusfuit,quiPhilippum Impcratorcro prxdecelTorem fuumiugulauit.Thcodofiusvero Anaftafium depofuit,amp; feck presbyterum ordinari. Hicgcfta v i.fynodorum fecitdefcribi.Tandema Leone Papadepofttuscicricuselfetftusinpacequieuit.

DeF^/Za ïi.Rege ffij^ani^poUdiF/af»daiiew,amp;degeßi^ßoUwpere. Cap. II. P A F i L L A filius Pelagii, i i.Rex fuit in principatu Hifpanix poft illius cladem,»

x x X i X. ab Athanarico primo Rege Gotthoru, incepit regnare anno domini D c c x x x. regnauic annis 11. Hic magnus Venator fuit,amp; a quodam vrfo quem in-fequebaturoccifus.Nonparua dementia eftiéfepericulisexponerc,cumnecene non ftt,maxime vero cum feris voluntarie contendere, vt de Adonidelegimusab apro interfeao,amp; Aty Groeft filio,qui Adraftihofpitishaftatrasfigitur,dumapni petit.Qui enim feras infequitur,dignum videtur, vt afcris Ixdatur. fera enira bej ftia fe natura tuetur,cum perfequentemferinhomo vero contra naturam agit, eu beftiamnon lædentcmperfequitur.Cuius tempore Gregorius iii.Romæfedc-bat;inimperioveroLeo in.quoteporeSarraceniCóftatinopolimobfcderut,i' plurima damna intuIerüt.HuicLconi Imperatori fucceffit fili’eius Coftatinus '•

DeAlfinfiprimo diFIo Catholico 111. Fe^epoii dadem Hißaf}!.^,^ (i( ^ix^ geneaiogia c^^eßfi. Capul III.

A Lfonsvs primus didus Cacholicus, m. Rex fuit in principatu Hifpan^’ ;•' -^poft eius irruptioncra,x l. vero ab Athanarico primo rege Gotthorü, regna-uit x ix. annis. Hic gener Pelagii ex regum Gotthorum genere defccndit-fnk enimipfe Alfonfus filius Petri ducis CantabriçdegenercRecharedigloho' ‘^ gis Gotthorum, qui ante eladem Hifpaniæhxreftn Arianam extirpauit.VeH^'^ nim fide amp;nbsp;opera Conftantini Magni in v i. fynodo prxcifa eft hærefisManienç-omm in oriente : ftcin occidente eadem religioneamp;: fide Alfonfus Ariananihæ* reftn extirpauit.In Italia vero Gratianum Cxfarem hæreftn extirpafte legim ƒ ,^ ad reólamfidemperduxifle, qui librosbeatiAmbrofti contra eandemharefm ab omnibus recipi ob tinuit.Incepitauté regnare anno domini nccxxxi.diftuscl Catholicus, quia fidei documenta obferuabat. Hic in omni parte Hifpanix multa 4 oppida amp;nbsp;caftra obtinuit a Mauris. Deinde Aftoricam, rurfus Legionem vbi fede regiampofuit,campos etiamGotthicos,amp;plurima caftrainCaftelladeuicit.Scd quid hxc minima commemoramus.^Fuitgiorioftffimus ö^vidorioftiTimus-nani ingentes viftoriascÓtraSarracenosobtinuit,amp;plurimasprouincias,ciuitates,amp;i oppida aMauris occupata miraanimofitatelucro fidei adiecit. Inter estera recu-perauit Portum,Bracham,Vifeum in Portugalia, deinde Beiar, Ledefma,Zamo-Tam,Salamanticam,Simancas,Duennas,Saldanam,Miranda, Scgobiam,Curu-gnamftn Gallicia,Tranfmieram,Garnicam,amp;:prouinciamBarduIis qusnunC Caftella vetus appellatur,O rdunam,Vifcaiam, Bitoriam, Pampilonam amp;nbsp;Nauar-ram, Pancoruo, amp;nbsp;quaft vfq; ad montes Pyrensos. Deinde Alfonfus reamp;nonii- f ne Catholicus omnes eccleftas a Mauris deftrudasreparaiiit, quibus calicesamp;ot-n amenta donauit. Mcrito igitur hic excellentiflimus rex poft irruptionem Hifpa-niæae poft Pelagium.ii.inftauratorpatriæreâedicipoteftivtalterCamillus Romanus,qui vrbem a Gallis obfeflam Iiberauit,etiam recipientes aurum pro tribu-tocxpulit,amp;:adeptalibertatevocatus eft alter Ron4ulus,vt ait Liuius.Rurfuside

UfonfusvtaltetlofuaamiflapatrufuorûhacreditateCvtfcripturacommcmorat) ''^^^^i'*^i“^“’^S®^^®^I‘°^®s,vtconfcquctciurhaercditatempcrditaïn,inuoca-»t “'»»ûjamp;impugnauitinimicosvndiqjîSivtaltctNatanornauittêplavfïç \i?''p®'*^°“®®^*^Ç»^^^^'^^a’^®’^ï^*cçrdotes nomen fandû domini.Deniqi ,Wtamferuentiffimi zeli fuit ad augendam Remp. Chriftianâ, vt fæpe

^ ^’oUbitucaftraMaurorû exploraret,qui plerunq; cognitus fuit, fed mi-f''’^^?^^â^'’:;imitatusMutiûScæuolam, quiobfeflavrbeaPotfenaRcge

15 0 ^'S^^f^î^dRegem dudus coftanti animo affirm auit peccafle, quia Rege Ç^^'°Mecreuetat,manumq5 in igné pofitam combuffit. Qua animi conftantia ^Widionereceffit. Sediam Regis Alfonü prolcm referamus. Igitur ipfc ç °''^t\amp;iiaPelagiigenuitFroilam^ Àureliû.qui regnauerunt poft eum fuc-quot;^^tnuitamp;Egimadam quçfuiivxor Silonis,amp; propter earn rcgnauit;amp;IU

, yOminiDccxxxx.fuitpiiffimus, ScDco amp;hominibus diledus. Suo tem-'''^^'ïditt(otnx7,achatiasPapa:inimperioCÓftantinusquintus.Hicfuit parte

. nbsp;nbsp;.^'»Wfaciifiiciadxmonibusimmolauit. Tande pcffimiincédii plagapeccuti-

'’^'■^iniisadhucviuusigniütnulinexiinguibilitradit’ miferabiliter moritur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentalogia drgeßis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput 1111*

i ®''WDCCui.iegnauitannisxtn.Hic contra SarracenosGalleciainfeftantes bel-’ lifdiciaegit,uin.millibus Atabü C3efis,aquibus dirifttmafpolia amp;s diuitias cofe-Wtüseft.Maiotêcetteinearelaudem confecutus,quam Cxfat qui totidem Gal-l’^wùremc^uamîvlarius quiCimbroru multa miUia imperadi gratia occidit,cum bcit\\'^\onis,nóatnbitioniscaufa boe fecent.Nauarros rebellâtes inuaüt,V afco-n«\nkUiübdrdir.Tandé in Aftutiis ab Autel io fr atr e fuo iniufte tegnadi gra-

‘ p^WWMMÎûnsoccvlitut,idemcyftateramp;liûintetfeaifrattls,noinincVctc-munàü,ç^uaùçto(ilt;\jÇ^g^^Qj^ç ^^tloptauit,rnaitarus rtolemxum,qui tefte V alcrio

' nbsp;nbsp;MemphitemftiuÇuuin^ç^^ç^ ^^ Cleopatra, cade fotove fna amp;nbsp;vxore, fuftulerat,

\ nbsp;lt;iïMia,pmunetenaraliiio mam fus? mifit.Demum tantum flagltiu atbitransbe-

’'eficiodeleic,altetüamp;lium parti regni ptxfecit. Similis regnandi cupiditasRo-

gt; ’»'i'Mn,Atteum,Polynicem adtalefacinus impulic. ¥ erunt Hifpanorum annalia

1 ij’.^uinlucceffwnetegni.videbatenim Aur eliü onme pcriculb fubitutu regnadi ^Kdqué Mfontus vetbaMagni Alexandri r eiubt,\' t aitQ^nrtius.defignas

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^''^'t^ni opes aliis quam f ortib .Sc pr ob atis v iv is r elinquirSc lub dit ,T alem quip-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'‘^quot;•'''lt;quarto.H\cLco cupiditate duduS acrucifixo emufdaecclebx coto-

, '^^^bVarisiapides preciofos afportanit. Cu igitur candem cotonam in capita Ï'-‘’^^'“’,r\\eïü\.iap\desamp;cgemmedpftq,fcbïC mottuus eftrpoft qué deuenitim-ï'-’'''iWitn3^Vi\.rs\\orisbeucs diOtx Sc Conftantini filü (ecundum Sicar dumlt;

\ ^MUNsfil’? MfonbCadAobci,quinto loco tegnauitpoftcladëVlifpaniq, fed \ xut.Rcx.füir ab Atbanatico i.RegeGottboïü,regnauitannisfex.HicpoR \ ’^^^dedionebarnsfuiccepitregnarcarmodomini occuxvt.Vluv’ Aurelurépore brd’jntslldpaniascótïa dominos furtexer uur,fed Avueluinduiltravetbcraum

1 nbsp;nbsp;IdWafttartntëfunttedaQd.N o\ucvut.n.rm\tariSc\tbas,dequïb.blerodot’ ait:

551 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KM1gt;JC.J\.IK-«1 dAiNiAA quia cum perfequcrenturgentes Cimmerias, Afiamingrcflifunt,amp;Mcdosi®^ perio eieccrunt,quod XX v 111. annis tenuere. Reuetfi itaqueinpatriarn mucn runt vxores impatientialibidinis cum feruis concubuifle. Quarcopasfait, vilt; ui contra dominos arma fumerent: qui fuperari nonpotuerunt, nifioomim verberibus,non gladiis comprimèrent, fueruntqjeiedicü proie extrapattii' his originem ducunt populi qui appellantur Sindi. De quib. V alerius Flaccusi* Degenere/que ruunt Sindi,glemerant/jutpaterno Cnminenuncetiamnietuentesvetberaturmas.

Hac de caufa Scy thæ quofcunq; capiunt feruos, occidunt. Sic Si in Siciliaingf ^^ feditio feruilis infurrexic cotra dominos, plus quam triginta milha, quorum^ lentiamFuluiusamp;Rutilius rcprcflcrunt,amp;tcftcluftino,vigintimillia excise cidar unr. In Minturnis vero c c c c l. ferui in cruce fufpenfifuere. Apud Sun a quoq; quatuormiUiaferuorütumultuantiumaQ^Mctclloamp;GneoSeruilio^r preflafunt.Regnanteautemcodem Aurelio, fedebat Roma: Paulus primus *

Cito frater Aurelii,gcner AlfonfiCatholici,poft Aureliiobicum fcxtolocor«' ^gnaukpoft Pclagium,fed poft Athanaricum primum Regem Gottliorüq“^ dragefimo tertio loco regnum fufcepitjregnauicannisodo.HicvxoréduxicOil' findam fororem Regis Froilæ, amp;nbsp;Alfonfifiliam, propter quarn regnü fimulamp;P^ cem obtinuit. Nuptiæ enim fxpe ex rcgiaftirpeconciliantregnum, vcolimac“^' dit multisRegibusSyriç,Macedoniç,amp; tonus orbis.Incepitautemregnareaii’'‘' domini DCCLXxii.Hic pacem ignobilemfirmauitcumArabibusJedtandc’’' male ei fuit obferuata,vt in eo verificaretur, Quia qui turpem pacem conficitj’®' neftum bellum patitur. In poenamquidemperniciofx pacis iufto Dei iudiciogf^' ue bcllu amp;nbsp;improuifum a Mauris fuftinuit, vt de eo propheta dicere viluslït;l^^' cepiftipopulumtuum,dicens,Paxeritvobis,amp;eccegladius.Ecitcrutn,Curabïi’' contritionem populi cum ignominia,amp;: dixerunt pax, amp;: non eft pax. Tandécot' redus de turpi pace,vtiliterpoftea contra Mauros bellauit. DeniqjGallecftmK' bellantem domuit. Eo tempore fedit in cathedra Petri ConftanrinusfecunduS natione Romanus,amp; Stephanus natione Syrus : in imperio præfuit Coalhifönas feptimus. HicConftantinuscum matre fua Irenenomineimperauit^”^'^“^^^^’ quorum tempore congregataeft Nicenafynodus cccL. patrum.HicConftif’^*quot; nus matre priuat imperio, amp;nbsp;folus imperat, vt Ninusiunior matrcin Setnitaw»® regno Babyloniæ. Ipfa vero Irene mater crepto fibi imperio rancore ftimubu Conftantinumfiliumexoculans, vitaamp;imperio priuat,amp;: fola tribus annisimp^' rat.HaneIrenem, quia Carolo nuberevoluit, Grxei in monafterium intrufc-runt,amp; Nicephorum Imperatorem elegerunt.

De Mauregatefiptime Rege ffi/panupell eita daeie, dquot; elegeßüp/e tepere. Cap. yilgt;

^AVKBCATVS Alfonfi Catholicinaturalisfilius Silone defundo per tyran- | '^*'*’nidem regnum occupât, nam Sarracenis confœderatus corumauxilioftc-tusregnumobtinuit.Etfic numerator feptimus RexaPelagio primoRegepoft cladc Hifpania:, fed quadragefimus quartus ab Athanarico primo RegeGottho-rum,regnauit annis tribus. HicMauregatusPfeudophilippofimilisfuit,qiiilicet fpurius,rcgnum tarnen per tyrannidemoccupareconatus eft, AlfonfoCatliolico patri fuovaldedftftmilis.IIle enim talisfuit, vcnullusclarioribus virisfueritdedi-tior,ifto vero nullus turpioribusconiundioniJIo nullusprincipümelior,iftonul- jO j lus hoftis deterionillo nullus principü fuo tempore caftior,ifto nullus voluptatib. ) inclinatior:illo nullus Iiberalior,ifto nullus rapaci täte auarior.-illonull’animofior, ifto nullus timidior. Ipfe enim quada animi malitia in Dei oftenfarnvt Sarracenis placerer,cerrasvirginespro tnbuto annuatim mittebat. QuadereDeoamp;liomi-nib.ingratus eft,amp;in quinto anno regniprauus in PrauiaAfturiçprouiucia mor-tuusamp;^

5msamp;ófepultus eft. Cû enim varus voluptatibus amp;nbsp;dcliciis dédites foret, euenic ’tijnauus,imbecillis,acpuGllanimis euaderet. Na qui ta turpibus feruicba^itns, ''wfcetattamturpiatributaprxftaret. Scriptum eft enim per Sapi^te.

fotüuni4ominabitur;quxautemremiffafuerit,feruietignobiliter. oce certe übifuntSkuratribuiUjdcquoinThrenispropbetalamentabatur mqui^s. on ttiixbnivminespopulimei. Etfequitur, Quis audiuit ^'V««.VlidVpV-ffxam«,tudi^NccaU^^^ “»•*»te(iiKi»it)obfccioviiiuctfipop^Aviaw o ^^j;^^j(8^^ “cæabieruntin captiuitatem inirmcorum ^“®'^’r®„-iapuaConftanü-^^çnmœnairopctioNiccphorusCxfat.Hicirop ^^^^^.^^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TrBa^ifaa“fo»«W*c»-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbo\ici,fünoftauusRcxaPelagio,ab ktbanarreo p ^^^.^ duobus.HicMau-

l 't^uoïaonüomïegemaffumitur.Vuitmagnammu • g^j,Q^jfobrinüfuü Mfon-\ nbsp;nbsp;nbsp;’»Wstó«piïfe,tcgno (ponre ccCfiipoft duos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ çfpo^eæ, r elidfa vxor e fua

\ 10 ^^^’FblNauartos cbfugcrar,in regno (ubftiturt Qç^^^p^g^^ effeftu, amp;: Garfia. i intdijione.exquaduosfilios(u(cepeïar,K.amrrriV nurparrito inter filiosrc-1 nbsp;nbsp;HieVuemunduslmperatoremLorbarmimitatus e ^^^^^^y^^^ effeaus eft, ma-

1 nbsp;nbsp;ç\o,(c^cdoïenunùauit,vtanieanimoconcepetat, nbsp;r -^^ pæp^J^^^seftdeniq,Ly-

l nbsp;nbsp;^lt;çotaùoràbus(uisquamfillotumatmiswgnopto ^^^^ænote (edebarRomx

ibolid,iï\Cïij\uegnareannodornmrncccv.H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x dranarico primoRege

TaQKe^cGorrWupoftclademHKpanrxJed xuv ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nPus Sebumr-

«ow,ïtçmkaûnU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corubtvraorias,

b,UtorcdeaoTOenCaftr(orrrrus eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nmlrirudo Mdu-Wv^tbc^-NirWrbsloquerut vraotras.Nam^ nrWbbus Nrabüexfis. Æ-x\Wufiaeft,quak\(on(uspeoducepïo(Vramt, ‘ r ^^f^ftoncen(emeÓ-^'Worlarrprxdpuuseeaefiarum^rnrer quasOue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.AWritus. Quare auxit

Àoraw.k v r evAmsD er aug^er etur, pburtmum u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xdrdcarro amp;é

^?''^rÇ}ftQivna\raredomrnoÀ\\reoaudrrerrreïurrÇrrb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n-datmtnreoruar» ^’®^,^kSa\or£rorv quraptms xdrficanrr donrumT) er, qua p ^^^ emumVrre

\ nbsp;nbsp;nbsp;'^^^'^'^^'^^x')XsZQ\yxXamp;^^K\^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^’ ■. « K\fov\foS'

\ ,J'^?^^’^'^'«gt;^N5eR«o% ^xw N ïWc ovxx VxoàxcWo^v^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p fAvtA^AAwm

\ nbsp;nbsp;^^'^^^^\^\.z^ziL\^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mxatwxs, nbsp;nbsp;nbsp;Ä^Vv^, ^c^vA-^tvAXis-. uvwa-

554 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j n IN x -

Papa tertio, in bafilica fandi Petri, cum regnafletfuperFrancos annb Y^Vp hicprimusFrancorumRomanisimpcraukannis xiin.amp;cum Micnacc cephoro imperantibus apüd Conftantinopolim concotdauif,vtinuiccm e lu renuamp;fratrcsappcllarcntur, amp;nbsp;Grxcus Imperator hab ere ton en tem) aro vero amp;: fucceffores occidentem.

Ve Kamtroprimfif^ifi fuit Decimus Rexpo^ Hij^ania clamer», amp;nbsp;J^^^Z^^ ^0 temporat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caffut Xt

RAmirvs huiusnominisprimus, films VeremundiRegis prajdiélbdeciY Rex fuit a Pel agi o, fed x l v 11. ab Athanarico primo Rege Gotthoru, regn uitannisfex,menfibusnouc.IncepitaütemreghareannódominiDcccxxi * HieduminGaftcllaproaccipiendavXoremoram traxiflet, quidam Nepotun“ Comes palatinustcntauit regnum occuparc. Cüi Ramirus feftinaamp;armata m nu reftitit, amp;nbsp;tandem eum fugaui t, quem iterum bello cepit, amp;nbsp;in monaucrio vi finirefeeinHic Ramirus adeo dilcxit Garham Infantem fratremfuumprop virtutes amp;nbsp;mérita fua, vt eum fecum conregnare fecit, amp;nbsp;ita cunâa gu^JJ ^ ’ vt Ramirus. Inter quos fuit Gngularisvnitas,neevnqua audita eftfcintilladi co diæ.SùOetiam tempore gens NormannoruminnumeralittoribusGaniciçapp cuit,cüi Ramirus occurri t, amp;nbsp;cum eis conflixi t. Tandê feptuaginca nauibus mannorum fuccenfis, amp;copiis ciusfufis,quieuaferunt,ingloriiabicrunt.iu eftenim Deus, cui(lefaiatefte) ingrata eftomnis violera pt^datio^amp;(vcair n -iudicat operaamp;fcelera aliéna occupantium, quiadignumeft) vt propriiscY» qui aliéna rapereconatur, vt illud propheta: in feexperiatur : Væ quidcprac®f ' quiadcprædaberis.Hic Felix Rex cum Sartacenisapüd Calagurramdcccria«’» in quo bello fanóluslacobus apparuit, amp;nbsp;cæfa funt muka millia Arabum,amp;CJ gürrâ cum adiacentibus partibus in deditionem Ramiri dcuenit, Bdlointjukr paruit fanólüs lacobus gt;nbsp;non fide ,vt olim de Caftore amp;nbsp;Polluce finXere Rowan'^ Merentur catholici principes diuinaauxilia, cum infidèles petfequûcurzeY''' , pliandi legem Dei, no augendi régna icmporalià. SicMachabæis ptoiegePe certantibus contra TimotheumjVifuseftfcnfibilitcrdecoelovirDGilüdaîisanxi lia præbens,amp; ludam incolumem feruans: amp;nbsp;iterum contra Lyfiam app^'Y' dus Deide cœlo in vefte candida,haftamcontrahoftesvibrans.Tande“^ ^^^ mirus in domino. Teporchuius regis præfuitfedi Romani Valentines ^ Gregoriusquartus:inimperiofeditLodouicusprimuscognomentoPieS ^’‘^ Magni filius. Hic fuit natura ipfâclcmentiffimus gt;nbsp;ideo vocatus eft Piusnmpet^ uit annis vigintifex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

De Ordenieprimo ^ui in ffi^ania vmlecimû loco regfiduitpoß dus clades, (^ degefisjuo tempore. nbsp;nbsp;nbsp;Caput XL

Z^R D o NIV s Ramiri filius regnauit annô domini necexxvn. amp;nbsp;fuit vndeci* '^mus Rex a Pdagio,ab Athanarico Vero primo Raege Gotthorii Xtvin.rcgnä' uit annis decern. Hie genuit quinque filios^ Alfonfum, Veremundum,Nuniuin» Ordonium,amp; Froilam.HiCaduetfuS Vafconcsrebellantc^exercitum^ongrcgJ' uit,quo fimul amp;nbsp;patriam fubiugauitjquampaulülum feuere rexit, regequendam ludaimitatusqui populumEdomrcbellantemjamp;neeiforetfubiedusfummopC' re conantemjgraui feruitute afflixit^dignum iudicas, vt qui humanitatis dulccdi* nc non fapiunc, acetbitatis pocula deguftent. Hic Ordonius in reditu Arabesift* uenitpatnam depopulanteS)qüoSvicicatqjfugauitiamp;iterumMuzamprincipein ! SarrâCenorum pàtriaminfeftantemdeuicit)deCemmillibusmintaribuscafisjamp; Lupus filius MuZx qui in Toleto ptincipabatur, Ordonio fe fubiccir. Hic Cauria Salamanticamrecuperauit. HuiusOrdonii rempote feditRömxSergiiis,ininT perioLothariusliuiusnominisprimuSjLodóüicifilius,quifolusimpcraretenta-uit.Sedfratreseius Carolus amp;Lodouicus contra cuminfurgut, amp;æ3guavtrinqj ftrage

HIST. HISPANICÆ PARS III. jj^ ^efecutapaxinitur. Nam regno diuifo Carolus in Francia,Lodouicus in Ger-5inia,Lotharius veto qui maiornatu erat,tenuitltaliam,amp; earn partem Francia: ^U2(liciturLotharingia,ab eodem Lothario fiedida. Deinde Lotharius feculo

J^^wß co^nominato Magno,qui ^luo(^ec^mtfffuit po^ tüiifs cladcff/, c^ ^efiii/uoietftpere. Caput XÙ.

^troNsvshuiusnominis tertius,côgnominatus Magnus, filiusOtdonii, duo* tlecinmsRexfuitaPelagio,abAthanaricovero xtix.incepitautemregna-' '^innodominiDcccxxxiii.regnauitannis quadraginta,genuit quatuor filios, «“im,Ordonium,amp;Froilam,amp; hi très fuccelfiue regnar unt: gcnuit amp;nbsp;G undi* * '’r?5’’^lt;^9®“® Ouetenfem. Contra Sarracenos vidonofus fuit,amp; pi uri-( '1 ip ^'’^'æck. Intercæterafubiugauit Alabam, Colimbriam cepit atqj Vi-quot; âliasvfbesinPortugalia, amp;nbsp;catholicos terminosdilatauit. Hic amator fuit P'^^^tisdfiufijjjæj amp;nbsp;bellacontra Arabes affiduo geffit, amp;: Galliam Gotthicam, amp;: 1 wVafeonum, amp;nbsp;Nauarrorum non paruas terras quas Arabes detinebant, nm ^^^^^'^‘^’■'5^°^'''^^'^”^’^''“C^^‘^^splLirimasædihcauir, Conftantinüamp;plLi-^^ loc **^®’®“*®®o’*®'^^^'^’gt; qui firmamentû imperil inreligione amp;nbsp;fide coh , ^'^iJ''t;(]uodamp;gentiles effares egerunt,falfosdeos colères, illienim(tefte Va-®®)jofehumanarum return commercia gentiumqjcunda imperia tco btme-J^fJîiftimaruntjlîdiuinæ potentiæ bene atqs conftanter fuiffent famulati. Tandê ƒ wnfusfilittGarfiam fibi reconciliauit,amp; contra Arabes eutri mifit,qui duo-? '0® milliacæcidit.Hic princeps Alfonfus crû cathoheus amp;nbsp;animofus fuerir, ^Mclitatetamenfimulamp;ingratitudinenoncariiitjquendamexregibuslfrahel ^'Utus,dequofcripturacommemorat,quiapietatemamp;religionem(Liacrude-'^itcinaculaiùt.NamVeremundumjNuniumjOrdoniûjamp;Froilamjfratresfuos J^'»Vû'ttttit,quia(vtfcrtur) in eius necem confpirabât. Sub hoc Alfonfo mi-13 S« 'T''^^‘^'^°'^'natiflîmus miles Bernardus de Carpio, cuius ad Regent u\®'^^®^î'®tas,amp;clariffimarumviâ:oriarumfélicitasnuUaobliuione fimum R a*w^”’'’*’^‘pî‘trcnrinoroincSandiasConaitcra,virunapræftantif-

'juamparumuDifidum.Ham ( tefte Æmilio Probo) cil hoc commune vitiû apud ’’’3gnospnncipesliberafqjciintares,vtinuidiagloriæcornes fit,amp;libenter iis de-’ unt,quosvirtuteemincre altius vident.Tanta enim erat partis amp;: filii in rebus gt;tisamp;omniumvirtutum genere præftantia, vtcæteri magnates æquo animo ^uinoninruerentur: quare Régi de eisobloquebantur. Bernardus igiturfæpe '^cmfuppliciterexorauitjVteiiisgenitoremlibertatidonatct, nec inuidisfuis 4'i V^^^' ’^^^‘‘™ expetebant ingentia partis amp;nbsp;nati obfequia eide Régi pra-j^.'*^P’'æ‘'*P'’®9^oi‘^cinRcx fidei Bernardi exploratiflîmum argumentum ret«'''^^'^^^*^^P^‘^ ^^^^’^’‘^’^’■^’^^ Alfonfus contra Mauros præliumconfc-ûbfc(î^^'PP^^^’’^^^'‘f^’'^° ^'^^ equo amp;nbsp;in terra proftratus, amp;nbsp;muîtitudine hoftiû fjo/^'’^quot;■^™°^°^'^^pchculo addudus,nihilominus fideliffimus Bernardus de time *^’‘'^'’‘^®®$^®g’®®g’^2‘uit. Quo cgrcgiofacinotcamp;infigni fidei expe-Iba amp;nbsp;''*®’*®^^'’^ ArabûRegem cxemit,vt alter lonathas qui fe tunica fpoliauic 1 nbsp;nbsp;nbsp;fçfÿ-^*'''^’uid dédit,neimmincnspericulûincurreref.imitatusillüfidelilTimu

gt;'l’JtiitValerius commémorât, qui vtdominû profcriptûamorteliberaret, P •'’’utatiscygQygfqjbyj amp;nbsp;domino per polHcû miiio,tcfcdominû quem hoftes

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irnitatus deniq; amicü Bruti, qui vidés hoftes Brutu inueftigaffej ^ .arofeßtutü afferuit, vt vere Brutû 1 iberaret. Sed verum eft quo d Sapiens ait, x'îingratusfenfuderelinquitlibérante fe,amp; vix dimidiû redder qui fohdû de-f’^urfusBernardusrecolebat aliud né inferius beneficiû.Cû enim ciuitas Za-J°^fisaSarracenisobfideretur,præfidiis,copiis,acftrenuitate Befnardi abho-j ' uslibetataeft ■. quo tempore Rex Alfonfus eidem Bernardo pattern hberatu-1 ®*®pollicitusfuerat. Verüquiaingratianimus caufasfemperinuenit, ne référât

35lt;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R O U h R 1 C l ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;*

amp;: nunquam de reddendo rccolitj qui femper denocendo cogitât, quiaferî^ptufl eft per Sapientem : Ingratus etiamfi potuerit reddere,aduerfabitur. ex ip epo

^ plurinlaspreces refpondit Bernardo, nullopadopatrem veile liberate, p clt;J Bernardus, vt alter Quintus Crifpinus quern Valerius commémorât,quiin^ turn contra fe principem prius monere quam vincere maluit, iterum regem 10 tatur, vt patrero relaxet.Rex vetocomminationemeimortisindixit, bueea j ampliusloqueretur, vtdeeoSapiensloqui videretur, Quiaingratusconuita maledida redder ei, amp;pro honored beneficioreddetcontumeliam. Bernat nbsp;nbsp;,

igitur fuis amp;nbsp;amicorum copiis fretus terras regias vaftat, amp;nbsp;inuiftus, fed volun ,j napietatemotus,maximasdeprqdationesfubditisregisinfert.Contraquem cxercitummittit.Sedquiapietasadomniavalet, Bernardus regisexercituni 1 uicit, amp;nbsp;duces exercit us captiuauit,quos eo pa do regi tranfmilit, v t patris ube^ I tionemobtincret. Quorum precibus, fimulamp;omniumregnimagnatumin «‘f I tia Rex ipfe deuidus annuit, amp;nbsp;folenniter pollicitus eft pattern Bernardi liberal 1 ft Bernardus caftrum del Carpio regi affignaret. Idq: egit Bernardus illico h 1 Rex veto mifit ad vrbem Legionenfes, vt pater Bernardi duceretur : fedquatuot 1 antediebusobierat.Quæ res cumregifecretoinnotuiflet, iuflitcorpusexanim^ 1 certisvnguentisamp;aquiscalidisperungi, amp;nbsp;optimis pannis veftiri, fupraequu® 1 vtviuuscrederetur, putans promiffioni feciffe fans raortuum reddere, qui'' 1 uum dare promiferat. Cum igitur Rexintelligeret aduentum eius, obuiarad nbsp;nbsp;1

cit, amp;nbsp;Bernardo pattern affignauit. Qui vt primum eum morcuum cognouit,iæ confolabiliter lacrymatus eft. Cui Rex loco confolationis quae procaufaamp;ie»-pore débita erat, grauitercomminatuseft, vtomniraorapoftpofitaaregnoei' ret. Quod fine mora expleuit Bernardus, amp;nbsp;ad Carolum didum Caluum, r^f® Franeix, fe tranftulit.Sed nee inuidiam fugita fuorum confpedu receden ö’ Qmnimo quanto maiorfuiteius gloria, tantoampliusæmuloscomparauitjCiquot;quot; queabfentemperfequcbantur.Ille ramen tantam ingratitudinem, dicaml**®“^ ditam inuidiam, paflus, acaritate patrix recedere non potuit. in Galliiseni®®' litansfaluberrimaauxilia patriae contra Mauros tulit, maioremconfecutusgæ riam odio quam obfequio æmulorum.Non parua fuit huius principis mg*^ tudo. Nee aliter Tbemiftocli accidit, qui cum principi Gracia tantumpr«lii* amp;nbsp;confilii impendiffetjVt per eum Rex vitara,fimul amp;nbsp;Graeciam i:ecepi^'lt;^^gt;^^^^^ eo vfque ingratum eum Themiftocles fenfit, vt pro cuius vita amp;nbsp;rego^P^“^®^”* tetriumphauerat, nondebitamfibivicem, fednecmifericordiaærup^'^®’’^’. eo eflugere cogerctur.Sic rurfus, vt apud Machabmoslegitur,Denie'^'^^^§'^ qui cum de manu hoftium Antiochenorumalonatbafæpeliberatuseliespaulo poftfeabeoalienauir, quern valide perfecutus eft.Sicamp;:IoasRexIudaproni3' ximo a loiada pontifice recepto beneficio maximam ingratitudinem perfoluiG cum filium eius occidit, vt apud Paralipomena fetiptura facta commémorât ^^ Habenttamenquaedam Hifpanorura annalia Alfonfùm regem pofthme omnia fibißernardum ob fuaingentiamérita reconciliaftè, arabofque contra SarracC' nos gloriofa fimul bella gefliffe.Nec aliter Salinatoh amp;Neroni accidiffeVab' riusrefert.CumeniminuidiaNeronisper ingratum fenatum mifluseiTetine»' hum, Senatus cognofcensingrateegilfeaduerfusSalinatorem, quiplurimaRo* manæReipublicæ beneficia praeftiterat, illum cum honore reuocauit, atquefr mul amp;: Neronem confules cteauit. Qui priftinae iniraicitiæ obliti apudMetao-rum fluuium quinquaginta millia Pœnorum captiuarunt.Sic Marcus Lepidus^' Fuluius: fieScipioamp;Tiberiusdepofitis grauiftimisinimicitiisinmiramvtilenK} Rcipublicae amicitia deuenere. Refert Lucas Tudenfis tempore huius Alfonh tertii apud Cordubam a Satracenis tune occupatam, regnafte quendam Macho-metum nomine, qui cum quadam die ad amcenilfimum viridarium variis amp;odo-riferis arboribus amp;nbsp;rofis confitum diuettiffetjait ad eum vnus miles : 0 quam pul-cher, quamdulcis,fapidus, amp;:dele(ftabilisefthicmundus,fihominesnoncireni I morituri. Ad quem Rex,Erras,inquit,grauitet ineoquodloqueris. Sienimnoelfer mors , vtique ego nonregnaftem. Ad quem rutfus quidam fapiens qui aderat, Grauius,

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niörziiMiv^ /il, ƒ A K o 1 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^7

Miî'’^d^^***^’^“ ^^^^^’° rex,dum ideo caram babes mortem, quia tibi regnum ° *^ ''''^^ mortem neceffe eft, quia tibi breui regnum auferet. Quarc tu 'e^ÀaVæ^^”^ tiraeredebcs niortem,qui magis exteris perditurus es per mor-?''tseS^'^^'^^*^^^^^P^^^^^ *^^S”®’’®’ ^tnariflimam puta amp;nbsp;mortem, quæ ne re-%ttii^’^*^*^*^*^'' ^’^^^^^J® rcx,mortcm minus timet ( tefte Romano Vege-^'^uiafn '^'^5‘^^^^'^^rionis minufque terrenæ habet felicitatis.mors enim quxq; regnar • ^°^’^^^ ^‘‘^’S’^ ^riæ diu ftare non finit. Ad quem rex. Quid igitur rexfolum fruatur amp;:gloria.Cuiautcm(ccft:c Ari-*® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ®®?“^“®“'“®*»tyranDidcm cxerccre,nonregnare,diccnduseft,nec

ic®tt’^B*'^*^'®*^®®’^®8’^’ EotemporefeditRomacLeo iiii.amp;Iohannesvm.

”^'^^’^°^^”^ primus:in imperioprxfuit Lodouicusir. de quopauloantcdiximus.

^‘^‘igt;‘ßä/gt;rimi),^uifuitinHiJ/gt;ama XlU.rexpOiî eiusdefilationefff^ (^^^^(ßi^ßto tempore. nbsp;nbsp;nbsp;Caput XHL

^^ ^^^^ P”’™®S®“*fusAlfonfi xiii. rex fuit poft clade Hifpaniae,poft Atha-^^**^'^^''°P“®“® regem Gotthorum quinquagefimus.Incepit autem ^®^cn{*^° *^°®™ ucccLxxxiii. rcgnauit annisiii.Hic Arabum terras duris [(^^ ^^‘™safflixir,amp; btcui tempore prxclaia bella contra Arabes confecit. In-rfttu’^^l’^“‘‘^'^^ captiuauit Aiolas Regem Maurorum, amp;nbsp;cum magna præda defi*quot;!’T^P“*»^^“ religiofiflimusamp;catholicus foret, preciofiora fpolia ec-Ufu . j^.’^®*rorisOuecenfis contulit,imitatus Gratianum Cæfarem, qui vo-^»11 ^°'^.'^'g^”^’^æ^*m^t)ilem hoftiummultitudinem apud ArgentariaGal-tioft P°^ ■ *^*”^''^^*^’I* ^•^^’errate proftrauit,amp;: Romam rediens liminibus fidcifc ^f*P^”^quot;quot;^poliorum dedicauit: quam fiquidemvidoriam culturaredæ Uotu *^r'æ'^®**8*°““tribuit.Sicamp;Iofua obciusreligionem amp;:addeumde-4tiaSS'^’r^’'”®“^““’®bilitcrca:cidit. Gedeon quoqjreligioneplusqua p uctum. ^^^“^’gitur poft tres annos propria morte obijt,fepultus apud O -«Iujii*coen*''''-°’^®^®^ft®P“lt;l^®r^®® apoftolicam Adrianus ii.inimpcrioCa-imperatoris °'’'^^°^Wuus,rexFrancorum,Ludouicin.filius. Hicauditamorte dlians im ^^°^^*”'Pfopcrat,amp;Iohanncm papara vin. amp;nbsp;Romanos fibicon-ftatref ” ^^^^refficiturfecundum Vincentiü:contraeum tarnen aLudouico uit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^'^'^®quot;'^*æbollumparatur,quiaco inconfulte imperium vfurpa-

^t OfiiiiDii, Ii,(i^i decimo quarto loco ia Hi/paaia re^nauitpoll cladem, amp;nbsp;de ^eßisfuo tempore. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XllIL

Ç^RDONivsn.frater Garfiae prædi(3:i,xiiii. rex fuit, amp;:Li.poftAthanaricum PmumregemGotthorum.Incepit rcgnare anno domini Dcccixxxvn.re-huc^*’”’*^\*“'®®fi^risvi.HuncOrdonium AlfonfuspræfcccratGallcciçad« r®8i$C**j 'Ï^'‘^P®‘^®®^^g^’rfuit,in bellocaptiuum duxit principe exercitus fiunii'*a æ’^.P^’^’^*®^’^^’^^'^^’^°’'^^^ contra Arabes obtinuir,totam fere Lu-rounid ^“^“^^‘f’^rtaftrum Alarimoccupauit^ecclefiamLegionenfempIuri-captiiiiu”'^*^^’^®^^’^*’'' kernel tantum fuit vidusaMauris, quo bellofuerunc beium'*^^^'°^^'^^'^^^ AftoricenfesEpifcopi.Hic AftoricenfisEpifcopusPe-ttKniS*^^'^’™ ^I^^^^^® dedit,amp; tandem apudCordubamper Abderramem 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f^^eriorummartyriocoronatuseft. Ordoniusipfeaprincipiotam pius

on ^/f^^’^^^.'^*®®^^®^P^fiïtnoamp;Antonino comparari potucrit. Verum ƒ m o enseftregiajlignitasamp;feftinata profpGritas,gloriam fuam appetitu vin-æ?* . ®’’^*'°®cdiocribusviriisvirtutespriftinas dehoneftauit.Sedve-uic ’r|Wu(vtinquitValerius)ficutaliqui dégénérant a parentumnobilitate-amp;: guitate, icaliquidegeneratafeipfisamp;priftina virtuteamp;probitateificutNero, tQuoquantum ad fui principatus initium dicit Seneca in libre de dementia:

Nemoviuênshomo vmhominitamcarusfuit,ficuttüpopulo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.‘/r hocfuifletjoifinaturalis tibi bonitasineffet : qui tandem omnium n ‘l , wafit. Ordonius ergo vitiis acceffir, fed infeliciter ei fucceffit. Nam p 0

eionenu nuiiuremotprxcinuiciiuapciutiviiivxv..v,..— nbsp;nbsp;7. nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;. ptura rccolic, ne veritas fallat, qux ait propteriniuftitias amp;nbsp;dolos régna transtern degentein gentem.Hicenim Ordoniuscrudeliteramp;impieagens omîtes a ftellæ qui tunc régi Legioni fubiiciebantur,fub fecuricate vocatos apu nbsp;nbsp;^’^’■æ*\ doloccpit,amp;:tandemapudLegionemincarceribusoccidiiuffit- ucruntmte quatuor Comités ficinterfeól:i:NuniusFernandi,amp;DonusAlraudo A uo,Di a cusfiliusfuus,amp;FernandusZuI.QuxrespIurimumdifpIicuitDeoamp;horainibus, amp;nonparum virtutesOrdoniiobtenebrauit. Fatendumeft enim,iultarüitregis indignatiocontraComitcs,quivocatiaregefuoproiufl:oamp;:piobellovenirecon-tempferunt: vcruntamentamacrcmvindiólam inferrenondebuit,præfeitimcu violation e fidei a fe præftitæ. Nam cum fcriptum fit, Quia iuftus ex fidc viuit,non rcéte iuftitiam exercet qui fidem a fe oblatam violât,qux etiam hoftibus feruan a ert. Ha:c aliter fecit loab, vt fcriptura commémorât, qui vocauit in pace Ama an ad colloquium,amp; quafi ofculari vellet,in dolo eum percuflit. Sic amp;nbsp;Antiochus tex loeutus eft verba pacifica commorantibus inlerufalem. amp;nbsp;illico in dolo kruiftu-pereos,amp;percuflit plaga magna. Sedamp;Ifmael apud Machabços legiturGo-doliam ducem Ezechix regisapudMasfadafeinuitatuex infidiis occidiffe.Sc tanca fidei violatioperOrdoniumpcrpetrata,perpctua vindiftapunita eft. Nana ob earn cau fam prouincia Caftellæ qux hadenus regibus Legionis fubiiciebatur, ob illud fcelus a fubieâ:ione prxdida fe fubtraxit. Caftellani enim regibus Le^iO' nisdeincepsrebellarunt,amp;iudicesdenobilioribuspatriçelegerunt,videlicccNa' nium Rafura auum nobiliflimi pnncipis Fernandi GdndifaluiComitis,amp;La,’' num Caluum proauum egregii bellatoris RodericiCidi:exquibus defeendu''^ reges CaftclIç.Didusvero OrdoniusgenuitAlfonfumamp;Ramirura. Huiustetn-porefedic Romæ loannes v m. in folio vero imperii Carolus iii.Ludouici Get-• maniximperatoris filiusac nepos ex fratre Caroli Calui. Hie annuentibus fibi ' quibufdam Romanis imperium adeptus eft. Hie Carolus corporeamp;animodeâ-ciens ab optimacibus repudiatur,amp; Amulphum in imperatorem eligunt.

De Froila 1 [. ^uifuit X F.rex i/t ffij/gt;ama poU claele?)f, ^ ((e^efiis ßotempore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. FF.

quot;pRoiLA ii.frater Ordonii,amp; filius Alfonfi rir.decimusquintusrex fuit poft cladcmHifpaniæ,fedL 11. poft Athanarieumprimum regem Gotthorum, te* gnare autem incepit anno domini odingetefimo nonagefimo quarto,vnoanno amp;nbsp;duobus menfibus regnauit, genuit quatuor filios, Alfonfum iiii.amp;Rami* 40 rum i i.vterque fuit rex:itcm Ordonium amp;nbsp;Froilam. Hic fæiius fuit ( occidit enim multos nobiles) amp;: tandem lepra pereuflus cft, vt alter SyllaRomanus, qui ob eins crudelitatem pediculari morbo pereuflus extitit. Digne quidemavililfimisani-malibus vita priuatur,quinobilifliraos homines morte affccit.Nihil egitmemoha dignum. Eo tempore feditRomæ Martinus ir.inimpeno Amulphusfilius Caroli Magni nepo tis ex fratre Caroli iii.Hic Amulphus filius Caroli,non tamenle-gitimus,tandê imperator eflScitur,amp;pediculismoritur.nairremediabiliter(vtfer-tur)ab eius corpore fcaturiebat vernies, qua afflidione obiit. Huius téporeFranci imperium perdiderunt,quod apud eos fuerat circiter centum viginti annos.

De ^Ifonfe quarto,qui i» ffijpania deamo pxto locopo^ daelem re^»a-uit,(^ de geßtsjuo tempere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capat XFL

ALFONSVsnn.filiusF roilæ, x v 1. rex fuit a Pclagio primo rege poft cladem Hifpaniæ,amp;: l 1 r i.poft Athanaricum primum regem Gotthorum : cœpit auté regnare

HIST. HISPANIC Æ P A RS III. 5,, ^®8quot;*“'*annis quinque,mcnßbus vît.Hic ^^’’”’^ Ordonium vocatum Malum : ipfe ver o Alfonfus monachus he^ '’’'^^““®R*®’’’ofi^ätr‘dgt;lt;n*fitgt;amp;tandempœnituit.Namapoftatauit are-icxk''ç^'”°quot;^^^'^’°^^^'^^^^^^^^^’*^^’'‘^®”' iuicLegioncm vbiinregemfee-*®*f”^® Ramiro captusamp;: excxcatus fuit. Ramirus imitatus Ludoui-v ®^”’^‘^°™®’ Q'“Carolum Magnum filium fuum pro co quod apofta-ç, .paraisfcelenbusgenusregiummaculabat, carccribustrufit atquecx-4jf*^^^®’^®“*™^“^’®*'ns Apoftata cfFedus crat.Ordonius vcro fïlius huius w St 1 ^P“^^°’^^“^^™*”tcrfcüuscft. Hoc tempore præfuit fediapoftolicæ u cp^**®^’^Formofiis,amp; fuccefliuc Bonifaci’ iii.in impcrio vero Ludouicus j^^quot;is Arnulphi.In ifto Ludouico eœpit dcficerc progenies Caroli Magni, amp;nbsp;cef ^huius Ludouici tempore Italicicœperûtimpcrare. ’®pc'’i “5P*’°Pf^'-^y*^^“^°tuItaliaeinfolentiam nonhabuitbenedidionera

De Ramiro 11. ^»i in HiJpania X TI L rex fuit poU cladem, c^ degefl/i fuo tempore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XKII.

^^^iRvs ii.fratcrAlfonfi,amp; films Froilaf,x vu. rex fuit poft cladcmHifpa-^® ena*’'*’^^””*^^ Athanarico.cœpit au tem regnare anno domini d c c c c i. rc-?®'*hxix.mcnfibus ii.Hicgcnuit duos filios, Ordonium amp;Sancium,qui ®‘Ucruntreges.HicbcIlisdeduuscontra Arabes vidoriasobtinuic.Namfo -jj^'usnobiliFernandoGundiflaluiComiteCaftcllx, apud Ofmam contra Ara-jj^gloriofaniobLinuitvidoriam.Huic Ramiro AbcnaycrexCæfarauguftçobe-f^^ntiaiiiamp;tribucadabac,qui tandem fiduciarégis Cordubx nedum rcbcllauir, yaltellara ingrefluseft vfque ad Simancas, vbi grauiiïimo bello commido, J* ®.®®^®g‘®tatnillia Arabiimceciderüt,amp; Abenaveproditorcaptuseft. Vix ƒ 'öilliïbominutnvnoprxliocxfareperimus, non a Romanis, nonaCarthagi-2Ï .’‘‘“'“^'‘‘‘qiabAlexandre.Quareputandûeft,pieq5credcndum.angclo P accX''''*'^'“^®“’‘^^crib, tantam cædê contigifle. Clariores tarnen vidorias Hifoan ’’'’'’^“““'“‘‘Utiusinfra tangemus,cum de Alfonfo vni.agcmus. Ferne coü ' C*'a*'n®’’?'^9’gt;odcum AbenaycrexMaurorumprxdiduscummagnis pns uttcIUmiintraffet, nonnuUi Barones Ramiro perfuadebant ftipendiis ad-Vc?7'Pfr'^^'’^^‘^‘‘“S^tbaros, didos Alarabes, inimicos Abenaye : illiquefe c Chriftianos iuuarepollicebantur,fieisfalaria militariafolucrentur. Piures foexmilitibusRamirinegabant Barbaris ftipendia danda fore. Ramirus vcro, ’terCatoSenior,crr3rcvltimosgrauiterafleruit.SienimBarban(inquir)vicc-f b non a nobis,fed ab hoftibus mercedem exigent illis foluendam : quod fi vidi quot;^nnt.necaquibusftipcndiumpetaturjnecquipetentcruntfuturi.Cxterûcum

^ contendcrent,qux pauca admodum crant, Ramirus fingulis miliri bus fin-j^nunimosargenteosfi31umdiftribuit,dicensquodapudQuintumCurtium, j.^dtumin paricafudixifle fertur: Longe melius forepauperes domum re-v ’’i’gt;itndiuites extraeam mori.Sic amp;nbsp;Catonem Seniorem dixifie ait Polybius.

’^’nlibramargcti militibus fuis diftribuiflet,ait fclicius efle vt multi cum ar-tral,°'^'^'’’P^'^^*^‘^'^^^’^°^ bello reuerterentur.HabentannaliaHifpanixcon-

, ’’’Stegern Ramirurebellafle duos nobiles de regno Legionis, vocatosFer-1.. '^J’'‘nanensamp;DidacumNunii,adeo vtRamirusnullopadopo^^eteosa^c-f'nonibustjjf^here. immofadi funt vaffalli Aceffx regis Sarracenorum, qui ab P Ci •h®®^'bus inftigatus congregato excrcituterras Ramirihoftiliter inuafit. ^'Ixainirusadiinatisgétibus fuis animofe occurrit, amp;nbsp;vt Deo placuir, Sarraceni '^*amp;cæûfunt:fedamp;captiilliduonobiles, cotraquosventilatoiuridicoproccf-crturcapitalis fententia. Sed illico plurimi nobiles regni regi fupplicarüt, vt cis .’gt;ceindulgerct,fupponentescapita fuafiamplius rebeUarent. Q^bus rex Ra-'tus,vteratnaturaclcmentiflïmus, Dono,inquir, vobisvitamillorü.experiarq;

’^vincabenefieüs quos minis amp;: terroribus fledere no valui. Quare fua illis bona 'F ij

340 R O D ERIC! S A N T I I reftituo ac certas iUi villas regio munere tribuo. Ipfi itaque militesconfpeâatanta erga eos régis dementia amp;nbsp;bene^icentia, deinceps fiddiffimi omnium fuerunn ImitatuseftRamirusillûprincipem quemSenecaindebeneficiis recolit, qui eu non poßer quendam potentem milicem fibi fan’s conciliate,vxorem côfuluit,quÇ dixit ei:Facquodmedicifolétfacere, qui vbivâtatareraedia prodeflenopoffunt, tentant contraria. Tu ergo fi feucritatc nihd profecifti, nunc tenta per viam de-men tiæ. 111c igitur vxorisconfiliumfequcnsei:nedumindulfit, fed muneradedit, fuitque deinceps fibi fidtlfimus, adeo vt illu mhæredem faceret. Hic itaqueadus Ramiriclcmentiaamp;beneficentiapleniispluresvitçRamiriinfidiantesfibideuo-tiflimos amp;nbsp;fideliffimos reddidit, vt vetû fit quod idem Seneca an : (^agrauitec *' errat,fi quis estimât ibi tutum elle principem,vbi nihileft tutuma principe.fccii-ritasenim fccuritatepertfandaeft.RurfusbicRcxRamirusmaioresvióloriasob-tinuiflet,fedafratre Alfonfoimpedituseft.Quemquia excxcauit,pcenitenciadu-d:ustnonafteriumfancliIulianiconfi:ruxit,ibjquefratremfepeliuit.Salubricon-filiodudiispœnitcntiamcgitjnecomminatasfibi cælituspœnaslueret,vtaquO' damfanélo vitodiciturhabuiflejdicentefaluatorezSidixeroitnpiomortemoric-ris , amp;nbsp;egerit pœnitenciam a peccato fuo, conuertar ad eum, amp;nbsp;(i pteni tuent, ego pœnitentiam again fupet maio quod cogitaui. Hoc repore fedit Romx papa Romanes, amp;Thcodorus,amp;Iohannes ix.amp;: Leo v.amp;Chriftophorus:ininipcrio Be-,, rengariusamp;Córadus Alemanns huius nominis primus. HicfucceffitLudouico '' tertio inGcrmania.Hiccoram principibusrcgni inftituit Regem Henricuin,fliu Othonis ducis Saxonum.Qup effeäum cft,vt edfaretprogenies Caroliinregno Germania’.

DiOr^oaiotertia^^r/itfiH/J^awa decimooi^^uolocopoßdadew ye^/iA-uifyamp;degeß/s/koiempore. Cap. XFIU:.

Z^ RooNtvs iii.filius Ramiri, x v 111. rex fuit aPelagic primo Rege pofteb* '^ dcHifpaniæ,amp;Lv. ab A thanarico primo Rege Gotthorû.cœpitautéregnarf annodominioccccxx. regnauitannis quinque. HicgenuitVeremundumpaii', lo poft Regem.Hieprudens fuir. Verumramenfratcr eins Santiusquero Ramiros' cxfororeGarfiæRegisNauarræfufccperat,fauoreamp;auxiIioeiufdemG3rl).î:,^ Fernandas Gundilfalui Comitis Caftellaniattentauit cundem Ordoniumdarre aregnoexpellerc. SedOrdoniusderelida Vrracavxorefiia,quiapaterfói’“'^quot; nandusGundilTaluiComesfratrifauebatjduxitaliamin vxorê,innulloP°P5æ'^ imit3tus,quiIuliamvxorcm,licctCa:farishoftisfiliam,nonmodonÓrepum''uit, fed co cenaciusdilexir,maioriquehonorchabuit,fednecanimü lulixpatt'^*’^*' matin’odium mutauit. Tam tenereitaquemaritumamauit, vreumPompenve-ftem cruore refpetfam de caftris addudam vidifiet, de falute mariti terri ta cxani-mis cöncidit,partumedidit quem ventreconceperat,amp;cum magno dolorcexpi-rauit.Illa denique viuente diffidia inter Cæfarem amp;nbsp;maritum quieuerunt:mortua 4e vero tranquillicas otbis amp;nbsp;vrbis fua parca virtute truculêtiffimo cruore perturbât! eft. CæterumquiaGalIiciafauebatfratriSantiOjOrdonius congregate exeteitu Galiecos perdomuit vfque ad Vlisbonam. Tandem fada eft concordiainter Or-doniumamp;ComitemFcrnadum. HoctemporeprxfuitRomanxfedi Sergiusamp; Anaftafius;in impcrio vero Berengarius.De ifto Berengario primo amp;nbsp;de iecCido, ac de Hugoneamp;Berengario 111. nullafit mentio in Chronica Vincentii.

Lvi. ab Athanarico primo Rege Gotthorö.Hictyranniceregnum vfurpauit, J ideo no attribuutur ei anni regni,nec c0currêtia,quia omnia fupputatur fub San-tio.Hunc Ordonium cum nonnulli hortarentur, vta taminfefta tyrannidcabftf neret,amp;cüSantiocoponcrct,adeosOrdoniusdixiflefertur,Quiarcgnandiaui-diras nonnifigladioamittitur. ImitatuseftOrdonius,immofecutus Adrianiim-pcratoris fcntétiam,qui(vtait VolcatiusGaJiicanus^dicebat,Quianiiferacóditio regnantium

lam nbsp;nbsp;occiCiS ctcdi poteft. mînûwàcaffeamp;an t^rannide nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, • ComkisCafteUxJed pro-Otàomusàoximotcm E\iam¥ etnandiGunAx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud Cotduba

itdus^Kedc c^uidemabboke inamp;ddi ocu rimpu ab idoks quib müotnXùWçroçbetx expenaturqu'»'*^® r^datur quifuoscxderecona-kÄiiuw,dwnvimen\TONxdctur,Ntab extern nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imveno Bcrcnganuslc-tut,bocv,ra,oxcfedkiucatbcdïaPe«i Knaftahüs,^ v cunius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca[lelUfuit liber«Udfubte^iow* ^^S*®” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^ftaterO^'

^ ^^®\tQ^üvaoVlt;t^c Gottbotuxœpxtau nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^ arauatus •^®* ^j^Xjebat.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^Wuaaab xm Auk\utc\«abvb 'i^^ nbsp;nbsp;nbsp;^ coplt;atu tue Aveo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^nûào-

\ quot;quot;^WUabtiNttkmatWXuucuabs^ y ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xn.necatutu.’ïSlatu

^^^X'^ZX^X^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^WïUVoxCotft^^^^ A\etx CoVï\vüsquot;t «-’ W’ÿxKUwm.U'Ç wn^rv^us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-j^otctft'ÏAtacx^ eaXsCotàubxN enuva

% wv «ivosSawSx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^V'G Vi^xxa.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^S8(aüx,Uv'^\\v«^K^^Kaücov^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cwXtva^casvwa-

'«^twiWvca Äi c.Q.tlt;x^xN \\. xtlt;^wa.'a\ia’£\v\\s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

^'^x!^A\Kvamp;\zzxs^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\xaïo\bv\s 'paRCtaw«.

x\iVftxs«^^V'i\Qt\«sïVlt;ç.'^lt;itQXAavK\G^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ \IóSamp;a\\rüsiaTk-

\'^'^^'^ZZX\'amp;.V\\Z^^Z\XXXxyii^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ^^^ ^XVkOVC

lt;lt;'^^^^^\z'zz\!\\x^z\z^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^Q^toXv VlvxxïïoxXïxgi woipio y^^^^^^

\ nbsp;'’'««»-Vs,.«wU^,»^^Bj*t«Baxe^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^'®

34^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ù A 1 *

duiA filium Regis Ordonii in Regem apudCorapoftellam creaucrunt, contra quem Ramirus cum magno exercitu vadit, amp;nbsp;prxlio commiflb vtcrque inuidus a pradio difceflir,nondnegraui vtriufqucgentiscade. Plurimaincommodahic Rex fuaimprudenciaexpercus cft,qpia Comiti Gudiflaluo parum credidit. Scriptum eft cnim :Rex fapiens ftabiftmentum regni,amp; qui fpernit cófilia,pcrdet po-pulumfuum.EtiterumapudDanielem:ConfurgetReximprudens,amp;nonpro-fperabitur. Obiitautemmortecommuni apudLegionemabfqueliberis. Tempore huius Ramin Regis Legionis erat dominus Caftcllx Garfias Fernandi,filius irobilifttmi Comitis FernadiGundiftalui. Cum igituriufliieiufdemGarfias Corn-iris nobiles viri feptemInfantes filii Gundi/Talui Guftii dclara, terras Sarraceno-ruminuadercnt,cxinfidiisamp;proditioneperfidiauunculifui Roderici Vafti tra-diti funt ad manus Sarracenorum. Nam ctfihorribiic arque infauftura aufpiemm con^cxiflentinvia (videront enimaquilamfeipfampercutientem) inultiquccif-dem fuaderent, ne vitra procédèrent : illi tarnen non acquiefcentes illico obuia-runt auùculo proditöri,qui fubpacis velamine eofdem nobiles infantes deduxit ad infidias paratas.Eius cnim induftria latebant duo Sarracenorum Reges, videlicet Aliquamte amp;nbsp;Viara magnis copiis muniti.Commiftb itaque bello tadem vi« Öfi panteramp;occififuerunt Infantes prxdidi.Sçpecnimprodigiaamp;aufpiciafutu-ra indicanc.Sic enim ante mortê lulii Cçfaris(vtait Comcftor)fulgur ccciditiuxta ftaituameiusquaeluliadicitur,amp;denominceius C literamcapitalemamputauii) ï-mortem eius pra:fignans.RurfusiuxtaMartianum,i i,de nugis philofophoruro: pleninque Deus commoner mortales velfyderis curfu,vel fulminis iaculo,vd prodigiali nouitate,ftcut excidium T roiæ ftcllafuperdomum fafeem duccns,vi-amque fignificans in Ida fe condidit:quo fignabatur Troianos ad domum Anclii-fxfugituros. Tire tarnen aufpicia fine prodigialiafigna terrere, fedneemouen: catholicos debent, fimiles enim adus auium amp;animalium fecundum fanam df^-Örinam contingere polTuntjCX corporum fupracceleftium difpofitione:quocii^ ügnaquxdam funt circa naturalia. Nonnunquam veroacciduntdiuinadifpoü' tionc, quæ ita difponir, vt per aliqua animalia certa futura prxnofticentur ; veluu coruùs qui pafcebatHeliam.Sed pleninque taliacontingütdiaboliilluüonc,qüi.'' per tales aftus animalium decipit, quos profpicitpronos ad talia credcndum,vi tandem i nducat ad dæmonum culturam,vel vt ipfos fideles terreant, quoficiUus ab infidelibus vincatur curn fidenadura ; quemadmodum Hifpanicaannatórc-feruntaccidiftctcmporenobilisvin fcrnandiGundifialui Comitis Caft^I'^’P^* trishuiusGarfixComitis. Nam cum potentiflïmusRexSarracenorumAlman-zoradiinatis copiis terras Chriftianor'uminuaderet,præfatus Comes Fernandus Gundiftaluiei virilitcroccurrit.Eaigitur dxmonumdeceptionevilus eftingei’5 draco in aerevolitans,ignefqueeubmens,atqueterribilesvlulatusemittens:cum vcroChriftianusexercitusnonparumrerreretur,FernandusComcscosc0for-tansilladxmonumcfleprçftigiaad terrendosdecipiendofquefideles,fuadensvt |3 inDeofpemponcrenr.Commiffoigitur fequenti die bello Sarraceniviólifuere. Hoc tempore fedebat RomæStephanus vu. amp;nbsp;Iohannes xi. amp;nbsp;Leo vii.amp; Stephanus vin. inimperiofedit Berengarius m. Hoc tempore graue fehifma fuit in Italia.

De reremff^do 11. Rege Legienif ckmagpie partii HiJ^a»ite, (^devi^sridjC^ de ge/üs fuo tempore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXII.

VEremvndvs n. filius Ordonii, x x 11. Rex fuit a Pclagio primo Rege poft Hifpania; cladcm,amp;: l i x. ab Athanarico primo Rege Gotthorum. Hiemor- p tuo Santio patruo fuo amp;nbsp;Ramiro confobrino, regnura Legionenfc ad cumdeuo-lutum adeptus eft,anno domini dcccclxii. regnauit afinis v 11. Hie binas fuc-ccfliuc vxoresduxit.Ex prima Alfonfumgcnuitpoftea Regem. HiccotraAlma-zor Regem Maurorum,qui vfquead Compoftellam cunda vaftabat,yiri!itcrpu-gnauit,aflïftentc Garfia Fernandi Comite Caftcllæ,amp; eum primo deuicit. Deinde Alraan-

'*'Knz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N 1 C Æ P A R S 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;345

^®'^ctcinuJ^'***'P^’^^^*^“*f^“®Legionis potenter ingredîtur,adèo vc ^^’’’^•Tadc ^^•■“gereturfugcreinAfturiasfandis reliquiisin Ouetumträf-B ^^Mec % j®”^°^,L^g'0'^e™ obfedit,amp; ciuitas occupatur muris deftm-^''W*i«iob^’’'^ ^^’^^^’^^ftuamp;fuperbia datas in patriam rediit,Ofm3m amp;nbsp;^^^®fp’Hcnjp'***'' . ^® Almanzarcontentus, iterum in Galleciam ingredi-°^^'QVbiet ®*’^’’g^^*æ»^o®poftdlanatn cepit ecclefiam,eamque dirupit, fed ^Öfactiij^?5®^'’^^*cobi,fulgureterritüsviolarenon valuit.Sed ftatim pœna ^°ff®Wa' ^ ^^P^f' ^^^^‘'^c'^edibili dyfenteria pcrculTusvixeuafic.Reliqui '^ ^'’’’9üïfu ^”^''’^®^’‘l'*°™®^polia Vcremunduscolligi fecit.Tueturenim

D*^’^®*'^'*’^^^®“^*'S*lt;^®”*™*“librisludicumfacrafcripturaco-''^'’^''tSik*^ ^'■“^'■“^^^^'^unitemplumdominicontaminantes apprehendit j^’'^p T'^’''*verent quod cogitaran t. QmnimmoMachabxorum prin-J**”®®quot;^ ^^™P^*^*®^^^°°®*®’®g®®t*vidoriapotitifunt,dixeruntque,Va- , p ^Acfa ^I^^^”^P'^®domini. Quodamp;fiprifcorum gentiliü annalibüs cre-?®^®°^®5*’®u^ïosdimifcre. Sic Dionyfiustyrannus quiatemplu ^^'isdcia nbsp;nbsp;’fimulamp; fpoliauit, ac Æfculapio barbam cuulferat, à regbo

.'^istn'^ .'^^^^•^æ^Varroquiaparumhonorauitfacratempla,Caiinen-i i^iiilanQ^f a^’’'’’^^^®®'^®’^*^°Pf®pferfublatas ^^g^^^^^ a tcploIunonuLo-* *^5iisin^ ^d:useft. Sicrurfusamp;QuintusFIaminiusquiaoflenditlacra,Ro-^'*^0ijif{jj^°’^^^^®®*^^*®ftMgemapudTrafymcnumpcrpdruscft. Deniqj ’’®“'®’^“$®‘^®*®oftræhoftespœnaslucruntfacrilegioruniintem-'^'''oinir '’7’”'^®^®”’quoque perfidus quia facra amp;nbsp;religiofos infequebatur, ^ quot;®')cniqu^^'^12'J^^^^'ocontraGotthosviuuscxlefti ignecofumptuseib Legi-^^yfewu™^'^‘P^’^^'^’gt;4^odPompeioobfidentc Hierofolymam AriftobuluS '^P'direal'”''^^.^''^^”^Plurimumdiffidebant,dum alter ingreiTum Pompeii ^'®'capetet n^”'®®*'®^®'^®’^®^'^’^'QH?lt;l’^‘^®'^^’^®^®c’f»v^^*^®*^®P°™P®*‘j'5v*^*^ ^ducetn • '._P^'?®“sitaqueAriftobuloScfiliiSjHyrcanumdimificpótificeiTi '^«‘VWh'”^^^' ^®^crim tarnen Romani infolentes ex vidoria effedi, facrum Jo ptofanafutn''?^^'^PoI'uunr,equofque in portion locat,amp; facra multipbciter

Pompeium ex illo tempore infelicem fuifle, amp;nbsp;fem-’“Passant' ''^^.^'^°gt;^’ofi^^i‘i^usfuit. Dehacviolationefacrorum tangemus ^3r/ïanifcr„ 4 *^^' Tandem igitur reformata pace inter Veremnndnm amp;: quot;Mmiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CafteUx,amboperfonaliter Almanzorinfeqnun-

ffopeSori L*’'?^“®®’gniscopiisauxeratjamp;apudoppidum Decanatanazor “f^proftr 7 , ^ftcommiflumjinquoplurimiMauriceciderijt. Quo do-'°fiiiusc' rj ™^zorvitam finiuit apud Medinam Celi. Rurfus in eodem lo-6quot;urtant' •a' - '®anzor poft dies paucosvidusamp;fugatus eft.Veremundusi-MV’ quot;nbsp;^°^’'^P^'^us rediitgloriofus. HicpoftealegesGotthorumconfirm ^* *'lt;tciji/^*^7*’'5®**®®^*fu*^' facilisenim fuit ad credendum. Ex qua re feuidas «^ ’Pf^‘SftinicontraEpifcopum Compoftellanum,in quem taurum feroeé j^i^uimanfnetuseffedusadEpifcopum innocentera accedens, cornua m PStS'*. *®*^^’^*c^®’^®tianaEpifcopumOuetêfcm incarcerauit,amp;tadiu ^oiWLquot;quot;'’’^’®g®*^^®’’^5 terramoppreffit,quoufqucEpifcoposJibcraretur. '^'^5% ^'■^f°P^’^'^'^3bundanterdecxlodelcendit.QuomiracuIo Veremun-ftftaiita^''?’*^®^®^®^’® ^^’^'^* lacobi amp;nbsp;extera pia loca per Almanzor dirupta Q'pc$(lt|,''’^P®“’^®®^^®‘^®^®®^^*®P'^æ^^®o’^“æ*^g*f’ Caucre catholici prin-ftQitill''quot;^’*'’'’^®g^’®*®'^5*“Tpifcoposdominimittcre,quiait,Nolitctage-^änrinu *'quot;®®?’’^ *” propbetis meis nolite malignari : fed imitari debent Con-‘^lt;canoj'^-’’^°7°*’^'’* tefteEuiebio Cxfarienfi, dicebat, Abfit vt nos deos iu-'nluo /' • ^^*'**°mirum fi nöftra pietas cos dignetur honorare, quibusDeus dnD ■ '''°^*^''°''^™'■‘^*^^’^æ'^5illosdeos,aliquando angelos nc)raiii.in)r?Eciiib-gtea ''''?®^®^‘“5®fteosiudicarc,copcrprophctam dicente,Deus ftedtin con-djy .S''®^®°™™»**’®®dio autemdifcernitDeus. Eaigiturdereprincepsille hibquot;^' j7’!^^®’’°®®“^^“’’:^’'^*^oriofiflSmuS. Longe aliter facraannalia pcr-'otdehisquifacerdotes Dei inhonorant. Sic SedechiasRexcumleremiam

prophetatncapriuafletjpeffimaoccubuitmortc.OziasiteinRexquiaCotumcH^ intulit racGrdotibuSjCifquepœnaspollicenSjftarimkprain fronce re p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

quisenimdubicat iniuriamminiftrisillatâdeoinferri cuius funt mini • q , Qui vos tangit, me tangit, amp;nbsp;qui vos fpernit, me fpernir. Tandem Veremun cïïitreliaoAlfonfofilioamp;Rege. Hoc tempore fedebat Romx Marunusm.^ Agapitus i r. amp;nbsp;Iohannes x 11. amp;nbsp;in impcrio Lotharius imperator hums nomiws i r. Hic imperauit apud Italiam annis duobus.

Dci^lfonßquinto,qui xxiii.RexfidtinregnoLf^bw(^^^^^^f'^’'^^^^^/^‘^^^‘^^ 1) (^ de vi^oriis^C^ de geßü J»0 tempen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘tp- ^^^^^'

ALfonsvsv. filius Veremundi vigefimo tertio loco poft cladem regnauMn nodominiDccccLxxrx.regnauitannisxxvii-HiegenuieVeremu u regui fui fucceflbrcm,amp; Santiam qux nupfit Fernando filio régis Rex Caftellæ fuit,fed amp;nbsp;propter earn regnum Lcgionis adeptus eft. Hie A on ü prauodu0Iusconßliocumeiretpuer,Thcrafiam fororem fuameuidam ^ Sarraceno Régi Toleti vxorem dédit, vtei auxiliu prxftaret contra Regem or dubæ. Ipfa autem fanda foemina renuensfuafit Abdalx,neeamtangerct,a Chriftusfilius Dcieumpcrcuteret.Rcxautcmimpiustaliaderidens,caraampc ,, ditentauit, fed illico ab angelo pereuftus eft qua fi ad mortem. Quarevocansƒ miliaribusfandamvirginêauroamp;argcntoacprcciofisvcftibus onuftama f gionemremifit.quxinmonafteriofandi Pelagii vitara cxIibcmfccit.QuiaCD’® mirum fi Chriftus caftitatis amator,virginitatis fedator,virgines fuas tucatur. refte Egefippo gentiles virgines falforum deorum patrocinio tucx IcgStur. C au^ dia enim virgo Veftalis (tefte Valeriolcum in fufpicionem ftupri venifict,amp;:iii^'* lachrum dcæ matris in vado Tiberis ad probandam fuam pudicitiam peicrct, turcingulodiixiirenauem,quammulta hominum millia traherenequiuen''’ Ex co tarnen Alfonfi tentatoinfclici contubernio, quo magis ipfe culpxrcu^ guitur,comagisfiliscpudicitia luftratur. Hxcenim virgoimirataeftCorn^ , Scipionis filiam cunólis fcculis comtnêdatifiïmam,quiafpreuit nuptias Ptoknic Regis Ægyptiorum barbaræ religionis aefedas. Pater vero parum iroitatuse» quofdamlmperatores Romanos, qui quaquamomniapoftent,tarnen neguaquA cumpotenriirimisexterrarumnationib.nuptiasfccere:etfiCxfarCle‘’P^^^^ ginîEÆgyptifevinxerit,pocnasfvtputatur}eofceIereIuit,amp;M. Antomusint doCælarcnonalicnofupplicioemendatus cum eadem Cleopatra foeû^^nup rum iunxit,filiofque fuos Regibusludxoru nuptui dedit.Ex quo flagitio i 1 nus inferrecoaduseft,HicAlfonfus apudVifeuminPortugalia,quçtunc ra eratjÄ: quam tenebatobfeftam, a fagittacuiufdam Sarraceni letalitercl perçu fus,amp; vitam finiuit.Sed paulo poft Fernandus primus Rex Caftcllçgcnereiusite rum Vifenfemciuitatemobfedit,tandem earn cepit. Sedballiftarium Sarracenu 4 qui Regem Alfonfuin p ereufterar,diuerfis mortis fuppÜciisaßccit,arque in vin dam necis Alfonfimaximam Sarraccnorummultitudinemcçcidit,Eo tempore Santius Comes Caftcllæ apud Cordubam Arabes famofoprxliodcuidt. c K co temporeRomæ Benedidus v. Leo v 1 r t. Iohannes xi n. amp;Bcneditrusvi. Benedidus v 11. in ira perio vero fedit Otho r. amp;nbsp;i r. Hic Ocho primusiecuiwin Sicardum,primus imperator fuit Aleraanorü vfquead tempus prçfens^icOt 0 apudMedeburgecclefiam mirificexdificauit,amp;inca fuit tumulatus. Otho vero fecundus Romæ moritur,fepultus apud landumPetrum.

De Feremuftde 11 r. /pittiffregnoZegw^d 'vtgeßMe^U4rtoloeoreg»Mft,amp;^Mine- 5 de paß ßam CaßedaMre^ffumfuit ere ff a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capuf XX/HZ

VE R E M V N D v s r 11. filius Alfonfi, vigefirap quarto loco poft clade Hifpanit iegnauir,amp;ab A thanarico primo Rege Gotthorum txt. Rex fuir cœpitau-tem regnarc anno domini m. v 1. regnauitannisx. Hic VeremundusRexLegio-

'quot;^^^fponfauitSantiamfororem RnmlnfantiGarGæ filio Santii Comitis amp;nbsp;do’-’'quot;''iGftenæ,quiGarfiasapu(iLegionemprodicoiieeftintcrfeâus,vtillud Lui ^'ittipoffit: Nullafides regni fidii, omnt[^ne poteßas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. *■

. öe'nütcademSannadefponfataeftFernando filio Santii didiMaions, Res’^ Nauanx, qui poftea ( vt paulo ante diximus ) fuit primus intitulatus Rcx propter vxorem , qux crat filia Santii Comitis Caftellæ. Et cum inter ^sfctnandumScVeretnundumdiffcnfio ortafuiffetpropterfuccclTionemTc-ßii)bcllum inter cos initum efi apud Catrionem,amp;V eremundus regno paritet

îi'ouisiüejnjjjyjj^jj^l^pg^fQPj^l^egij Pernandi, vt olim Romanotum amp;nbsp;Alba*

’'WttûPerfatumamp;Babyloniæ. Igitutvfquc adiftü Regem narrata eft ge-''^^'^umLegionis. namCafteUaregcb’atut pet Comités (vt prædiximus) ^^'•''ïdciiasfnif^egiQtijulQ illuftrata. Satpeenim fiedifponente-Dei prouidétia ^^''3iaictignntur,autfupprimuntur;Na Aug.teile, régna Deus diftribuit, vt et Ï.^WnihiUniufte placet, quado enim voluit, regnü dedit Romanis, ficut cc-''^®’jt'ns,velPetfis.CaftGllaigiturcreétaeftinregnum,Guius icélio fiuc dinifió ’'’^ê’''gt;legionisDeodilponeniefaftacft,quemadmodum AlexandrumNiace

^ ‘^^^'’IkcifleV'oerMacbabxornm oftcndn,qni prouincias pueris fuis diuifit, amp;' ' ''poGerutfibiduiiemata. Sic amp;nbsp;prouincialuda q«« fob regnoïlrahcl 1 uibpoft-^^^^giotitulofuitdecorata.TSiecidingratum fuitDeo, quod ex eo liquide patel, '1'ionumlcroboamprirausregnauitin luda, cumque veilet earn prourneiam ta-^ I nbsp;nbsp;^'■iitnpenytannidemdiuifamperfequijSó regno Krabel,vtbaâenusfuerat ,fub-^^

I nbsp;nbsp;nbsp;^tet«,pïopibuus eft populus iuffuDei ne pugnaret contrafratres fuos.Vnde Sub-

i ^i^agüft,n\aaifeftecomprobariiuifuautvoluntateDci,aut vindicantis,autfit2 '^Cü\t\snQbiscaufisdifponentis,quafdam regiones fic diuidi,vt duo régna etbci-imt,rvonaanquauïte2iustitulus fupprimatur ,vtdictim conipicimusinLofna-' antique tempore titulo regio gaudebant. Sic Si inHi-50 WÂ«iâa,Ç«jjj^^^jj^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oletum,qux omniarë«?

giisntuiiso\imhfttj\j^^J^^^ y^^^rfusnoneftobmittendum,quia ab Atbanaricq ptnnoRegeGotthotutti mHifpamavfque adRodericum cuius tempore Hifpa^ inadeftraclaamp;aUautisoccupataeft,Hi(paniaipfagubernata fuitfub titulo're-* ^oGotihot'u.poftcavcïoPdagiusquiHtfpaniamrcftautarcamp;ïccupetare cte-^ HcetdcgenetedefcendeïetGotiboturaÇvtàiximusItamenipleamp;cpoflecifuF WtucnmtiiwitiabdRegesGouboru ,{edfümpferunttitulosLegionis amp;nbsp;Adrv--Wm,dcinicCaftcllx,pront éas aSatticemsrecuperarunt. Huius regis tem-' VKfcusfediliQcatWtaPcttiBcncdiausv 11, Sc Iohannes xi 111. Sc Gregorius ^•Wobannesxv.iuimperio veto (edit Otho 111. filins O thorns 11. Hic corona-^’'^^^®®^^^'®Sotiov.amp;i(vtfcttut)inKa\iafaitvencno extinftus ,amp;.hitrcs '^tiesper (ucceffronem generis regnar nnt.P oft cos v er o cedefia Romana in-“ O''pct officiales inaperüchgatur Imperator. V ndevetfuSquot;.

VaUttnusäapiferydux portitor enßs^ iAarchioprapofituscamerat^pincernA Bohemus. Hi fiatttunt dominum cun^is per ficula fiummum.

®^ ^‘*”*'0 too Majore qui^i^êjîwo quinto locoregnauit poli dadem^^ quornodo fuit ''^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prims CajlcUi« propter'uxorew. Gap. XXL.

1 nbsp;nbsp;nbsp;'^^^iw s,ft\(bnsMaiot,Rex'blanattx,fi\insGaïfixT rcmulcnti regisNanatrx, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’'^^(nitaV elagio primo RegeHhpamx poft dadiem, Sc (exagefimns (een-V nbsp;nbsp;nbsp;'itab KtbamneoprimoRege Gortborum. Huicnoncompntantnr anniregni, \ nbsp;nbsp;nbsp;'('^'^^^'^'iütttaporeprxtnittantpiamRexCaRcftx. Hnnc propter vxoremRVni-

ftelIx.HicSantiusexdidaEIuiragenuitGarfiam,amp;exconcubina ami u ftardum,dcquibusinfcriusdicetur.Santiusitaqueinftigatusabvxorehiuirap dida/ororelnfantisGarfix,quifuitdominusCaftellx,mfti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^quot;oro-comités,Enecum,amp;Didacum,acRodericü Vela, filiosComitis ca, quiap ditoric intcrfecerunt prxfatum Infantem Garfiam dominum a e x. poft: longamobfidioncm in caftro de Monzon,tandem cos cepit, nbsp;nbsp;entcnti ter comburiiuflït.Cxcerum hic Santius Maior bellum grauegeflit c^tra c mundum regcm Legionenfem amp;nbsp;plurima caftra amp;nbsp;loca ab eo euicit. Kic euffl fet magnus Venator, aprum fequutus eft vfquc in ccclefiam fandi Antonini,q tune inquadamfiluancmorofafitaerat.Ncceo tempore aliqua populatio, ccclefiacathedralisibierat. Cumveroaperadaltarefandimarçyris con ugi gt;nbsp;Santius rex conatus eft illum venabulo percutere, fed propter irreucrctuiu a templiamp;reliquiarumbeatimartyrisdiumoflagcllopercuftus,illicoGbriguiit)ra-chium ei us, nee potuit beftiam percutere. Rediens igitur ad fe amp;nbsp;profti atusapn altarc, tandem precibus beatimartyris vires brachiiïucre fibi reftitutx,ip eqü ccclefiam mirifice xdificauit,amp;: opulérer dotauit, atqucin cathedralem erigio tinuit,amp;ciuitatemPaIentmamxdificareamp;populareincepit. HicSantiuskreuc renter fchabuit volens beftiam apudfacrum altare interficere,imitatus læuum illum Syllam Romanum,qui Mutium Scxuolam ad templum Veftç quo nihil an dius Romç habebatur,obfugientem aramque ipfam amplexantem irreuerenir gladio perfodit, v t ait Auguftinus. Quod facrilegium inultum dii non pcrrai runt.dummamcertereucrentiamantiqui lacris tempus pr^uaoain, uev urnautfanguincameffufionemineifdem templispatiebätur. Namferiptu» ƒ era quandam fecuritatem cunótis animantibus polliceri videtur,dicens,Ingrc ' , ctur beftia latibulum fuum, amp;nbsp;in antro tute morabitur. Adde, quiafugientespt^' laifitudinc beftias perfequi,non eft adus fortitudinis.Simile narrat HerodocusdC Cambyfc qui in Ægypro contemnens teraplum, in eo vulnerauit Apim bouem. Quo feelere equo defcendens pugione feipfum transfodit.Rutfus Mdwg^'pi“'^ intcremit aprum Calydonium facrum Diana:, mortis caufara fibi prxbu*^ fusquoqueGutnaperfacerfeeiinvenationeofFerretjCafuquodanijüucQ^*^^^'^ facram rex ipfe polluiflec,filium fuum Atym occidit,dum haftara iaculatctunna prum. V ide qux de irreuerentia teraplorura amp;nbsp;facrorura diximus fupralub Vere-mundo 11. Huius regis Santii temporibus fedebat in cathedra Petri Iohannes x v i. amp;: B enediébus vut. qui fui t a papatu eieólus, amp;nbsp;fuit teterrimum fehifma in ccclcfia,dequo alibi diccmus:in irapcrio verofedit Henricus ii. Hicfccundum 4' Richardum filius fuit Conradi.

De Femaneio primo /jui TjigeFmo ßxto loco pofl cladem regaauit, équot; ^uomo^f i» (0 ’'il»*

pE R N A N o v s huius nominis primus,filius Santii maioris prxdidi, x x v i. rex fuit a Pclagio primo regc Hifpaniç poft eladem ,amp;LXiti.ab A thanarico primo regeGotthorü. Cœpitautcmregnarcannodomini w. xvri. regnauitannis x L.Hic(vtdiximus)duxit vxorcm Santiam filiam Alfonfiregis Legionis,fororcni V eremûdi. Quo fine filiis decedente Fernandus prxdidus propter vxorcm San- j® tiamregnûLegionisobtinuit.quocuenitvtifteFernadus virtualiteramp;cxfuccei-fione primus rex intitulareturin Caftella amp;nbsp;Legione. Hicgenuitex Santia vxorc Santiû,Alfonfum,Garfiam,amp;Eluiram,amp;exconcubinaFernandumquifuitfan-dx Romanx ccclefix cardinalis. Hic Fernandus optimus princeps fuit, amp;nbsp;vaidc bcllicofus, Colimbriam in Portugalia ab Arabibus occupatam fando lacobo vifibiliter

tiSbilitci apparente obtinuit,amp; maiorem Portugalix partem fux ditioni fubie-tit.Naffl(vtaitLucasTudenfis)dumhicPernandusca.demciuitatem CoUmbriç •Kbuusdetétatnobfideret, acciditquendamEpifcopum Graccum nomine Ho* ^»«»Vttónafanóilacobivifitaffc. Etcummulrisreferentibusaudiret glorio-»»yoftoltimhcobumvtrailitemfxpcvifumfuiffc,auxiliaChtiftianisfctctë, «’M%Me^inqui^apoftol^j^YQçj^jçj„aitcïn,fedpaftor«n,autpifcatorc. ^“quot;quot;g'Wteanoae dormiret,apparuit ei fanduslacobus dicens,Noli Hoftiane «atemenonfote militemcontraChrifti petfegnutores. quod vt pro cxplora-N r .’®’'’'^W'®cquitolaturusauxiliarcgiPernado,quipetfeptemannosob-'^Colimbiiam, amp;nbsp;vt fis cettior, cofpice claues quibus eras hora tertia aperiam P^^üsewimij Cbtiftianis. Qua reuelatione pertemtus, fafto mane canonicis ^^ontpoftcUanxreuciauit,amp; corapertum eft ita cueniffe. Sxpc enim di-^'“®'»«k{omnüstcaclantutfututa,qucmadinoduin aitPolybius, quia eano-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AtbilarcxHugnorum,Imperator Martianus tüc apud Con-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'°'^'''^'^ottuum foreAthilam. Indomohuius Eernandinutritus ett in-

\ nbsp;nbsp;tJ'*'®^®^wicusCidusfluipofteaV alentiam a Mauris obtinuit.Sic amp;nbsp;PhUip-

\ nbsp;nbsp;.„^’•'Ï^Uacedonumnutrituseft apudEpaminundarnThebanum. De quo

1 '’'^''i«inïetnandusa2nouit,amp;incolumisadpropriaremeauit,queminnrman- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

1 '^^^?®‘ênscaptumcuftodirifecit,vtde eo iUud Sapiens veru fit. Quia qui frau-

1 nbsp;nbsp;, quot;’'iwsiaeodetüloco occubuit,vbi alios fccetat trucidari,vt apud Machab^os

ï ^ûWsÆ,t,^fuorÛ animos nonhaberet,m cobeUo viftus amp;nbsp;cxfus eft, i nehoftesqüi^^^j^^^^^^^^.^^5^Q^^^^^j^^^5qqecaliierRemusegit.cogitauit

1 '^'^ifi^’c'lvitaEetnAndüsvcrStatrc occifo amp;fugato motus pietate fuis iuffit, ne 1 ’«ê«ütcsltdctét,cotpu£QucGarfixhonotiftcc ad monafterm de Analoro quod

1 ‘^conftraxcutdcpottMifccit.Sxpc enim profpetitashominis caufas inuiden-\ nbsp;nbsp;^«Misoccafitmalitct tribuit,ftbiquetandem in perniciemvertitur. Siclfaac ^tfelocuplctat^paticbatur inuidias fimul Scinfidias aPalqftinis. Sic amp;nbsp;francs ‘^ymuidebaütei.quodptofpcraeifucccdetent.Nócnimpropinquisinuidia M,l^iraSt\[5^^jj^^ç^^(. XaronMoy fiftatrifuo inuidebant, quod dux a Deo ^Wusefiet.Kegaoptxfertiminuidiainnataeft,cuiusdignitati multiinui-^htwetiataconeupKeunt. quo fitvtylerunquefratres régnantes noulibc-j^:^\ntante oculosiratrum fuoru. Hie igitur Gar bas iufte poenas inuidixluit, y '^Wquarafratriinferrecogitauit,infereuet(acft,vtpuniatur in quo de-

, w\tSaulcogitauitcapcrcDauid,?gt;c.ip(ein manus eins incidit. Sic amp;nbsp;Ama-n'^Moccidercloah ,quieademftaudc eum pereuftit. nam quad ofculari ^'^ws^V^yQ^g^j^y^y^^ç^y^j^yyyy^^_ HicigiiutÈcmaudusfratremortuo,re-

1 Ti '^obtinuit,amp;ci'aQïuseftmonarc\ïaHi(panixvirerions,fcilicet CafteV * ^^Ws,ï\iïiusGallecixinquaPortuga\ia,Sê Afturiarum. T erra ante Na-'btixinut\bexum5iêVyrcnxosmontcsmanfirSantiorcgisGarfixhlio,quipoft-IP '^QtefusdtAngomvero cumKipagorciaKamiro fuitaffignata. HicEeman-\'isconttaSarraeenosquipartcmLufitanixoccupabant,peïionaliteï accedit,Só ®quot;bist\a\tatesacoppidaftdeiluero dedit.T andemE ernandusiptene (ilüfupct 'c^'^'^l'^^^'^'^^^’^''°^^^'^^^’^^^^,dumviucrer,rcgnadiuifir.'Hamprimogcnito ^r\o^aVid\artiCorïtu\it,Allon£oDcgionem, Afturias, ScT r aufmeram ■. hbabqs

GarfieverototamGaUeciamaflignauitcumcapatœquïdicituiPottujahaA multas ccclcfias amp;pia loca conftruxit amp;nbsp;dotauit.Huic Arabes Celtibcriae amp;nbsp;Car-petaniæ tributa foluebant. Et inftantc die mortis fuæ, quem fibi reuelaun bea Ifidorus, féliciter obiit. Vircertefuit cuiuis regain externorum comparaw non folum fortuna ei alludctCjfed magnitudincanimi,pietate,religione,ac lo lis felicitatc.Scpultus e^t in eedefia fandilfidori apud Lcgionein,quainipfçcoD üruxerat.

De ^renui/afec^nebiUfaee RodericiCiJi quornodo reculerauit ralenium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXflR

CÆ T E R v M quia(vt diximus)tcmporchuius Fernandi floruit æternis vldorü^ Rodericusde Biuarcognomento CidusCampiator, exigunt eius ingenue mérita, vt paucula ex multis in medium afleramus de eius ftrenuitate ac innuni^ ris virtutibus,rurfus de cxcellentifllmis eius vidoriis quæ totü pene orbem rep^ runt. Duxititaque originem Rodericus Cidus ex illuftribus amp;nbsp;antiquisCowiy bus Caftcllæjfignanter a clariflimo viro Lay no Caluo, qui vna cum NunioK« “ ralongotemporeperfefuofquefucceflbresiudicauitCaftellam. nampræ i Laynus genuit Fernandum Lay n i,a quo genitus eft Laynus Femandi, qui genui* NuaiüLayni,aquogenitusLaynusNunii,aquogenitusefl; DidacusLayni,lt;]^' ex vxore fuaTerefia Nunii qux neptiserat ex concubina Regis Legionis genui* illuftrem bcllatorem Rodcricum prxdidumjquifuit pater EluirærcginçNauai ix,cx qua natus eft Garfias Rcx Nauarræ, pater dominç Blanchç,quætuit regin^ Caftellæ, vxor Santii régis didi Defiderati. ex quo matrimonio genitus eft W^ Alfonfus viu. Exquabreui genealogiaapcrtcconfpiciturexcellenniTiniä' ^ derici Cidi generis claritudo.Verummagnificaacinclytaeiusgefta tam cxc^‘’ tia amp;nbsp;fempiterna funt, vt ea magnus non caperet liber : fuccinâe tamenquiu^^ paucula fummatim tangèmus.Fuit Rodericus crcatus miles per prædidumf^' nandum Regem Legionis,e3prxfertim die qua Colimbriam a Mauris recupd^ uit. Pratfatus igitur Rex cum cognofceret ftrenuitatem, prudentiam, amp;nbsp;vitwtö RodericijfciensquodferiptumeftperSapientem, Quialegatusfidelis/anitas,* ipfe eftprotedio fortis:amp; iterum ,.Sicut frigus niuis in die meflis, fichomoWcb eiquimiflteum.-dccreuitcommittercRodcricogubernationemBurgen^i^^^'“';

' tatisamp;Caftcllx. CumigiturquinqueRegesSarracenorum terrasChijA’^quot;®^“ eicommiflashoftiliterac valida manu ingreffi forent, Rodericus multitu me Maurorumnon perterritus cumquadamanimilatitudineamp; ftrenuitaie^osm-fequitur in domino confifus,qui(vt ait Iob}prout ci placer,datfidelibus fuisvido-riam.Tandem eofdem reges Maurorumamp; eorum copias gloriofe deuie^ at^ue plurimoscaptiuauit. Deindefuperauitfimulamp;interfecitfortiflîmûmilité wat' tinum Gomecii,quiCalaguram nomine Régis Aragonumoccupabatjamp;ciuiiatu ipfam régi Fernando fubiecit.Prætercabis vidoriis non contentus,cçcidir maximum exercitum Arabum prope oppidum fandi Stephani de Gormas, qui magna fpolia de terris Chriftianorum deportabat. Demum vero cum Rex Alfonfus vn eundem Rodericumad Regem Sibiliæ vaflallummitrcrct,vtiolitumtributiiin rcciperet,euenit vt Roderico moram apud Sibiliam trahente, Rcx Granat« plu-rimisnobilibusChriftianisfociatusquicrantab Hifpaniaexulcs,duriflîmûbel-ium contra regem Sibiliæ prædidum ageret. Rodericus icaque ad defeniionem Régis Sibiliæ vaflalli regis Alfonfi viriliteracceflît, tandéregé Granatæamp;:præûi-dosnobilesproftrauit,amp;:plurimoscaptiuauit. Rurfusmaximaviamp;artecaftrum fortifflmûdc Alcozera Mauris ccpit,amp;parum poft, duos Reges Sarracenorum jO cundem Roderieu in dido caftro obfidêtes miriflee deuicit, amp;nbsp;ingen tia fpoliarc-portauit. Poft prædidahellû capeftre tribus vicibus gefliteu Raymudo Comité Barcinonæ. amp;nbsp;regem Dénié amp;nbsp;tories eum deuicit, amp;nbsp;poftremo captiuauit, quem tandem libcraliter relaxauit.Dcnique Petru regem Aragonum in carnpocollatis vtrinquc fignis ftrenuiffime deuicit arque cepit, quem cura multis nobiJibusdolt;

«»St I^’^^' H’SPANICÆ PARS III. 54, ^i)^n^^^^*^?^^P^^P«Çcbnisvidoriasamp;pIutima alUquæenar-“^l'iîtnRev j°u’^^P*^ fibique fubiugauic indytara ciuitatem V alentiæ. con-'’‘‘‘^Mcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didus Vnes potentiflîmam ex Africa claflem para-

^'^'^P^ûitu °“ædit y alentiam quinquaginta millibns equitum amp;nbsp;centum mil-®^tii ®'^®J®^^cus veto Cidus nonexpedatalongaobfidionùeianimofe ^^**’'22113°^^^flaquedutiffimobello, demumvtDeoplaçait, vidifunt Ara-^’®^po ^^^^^ F^’'^® Câîfaamp; captiuata* Rex veto Vnes percuflus fefc amp;nbsp;quos a ^®®^®‘^P*®’^^®spattiaminfcliciterpetierunt:ipfcvcroRcx **^ ^oftjttjf'*^^“P®°^°^’^æ^^“â®woeftusfiniuit,iûiungensBucharpotcntif-^?^^^’’^^^æ’*^’^*'’^’^oo immemor qUantociuseamvindicaret.Bu-^gt;5t,v//ft ^f“^P°^®®^’®'^®^®*'tiam petit. Tantæ itaque étant Arabum ^®’^to^™^ Gilibetto qui Africanam biftoriam contexuit) in caftris Regis ’’’^•Cun^’^^’^^^^’^’l'^^Q’^^^iUiârepericbantur praeter papilionesinnume-quot;'f'^^tet ^^*^“^*^“^^0^6^01 innumeram Maurorummultitudinemexpa-^'’'®gt;ftre . “’®’“®~ ^“®5 ai*^ : Sinite timere. artnorum enim varieras, non mi* ^'*’’^ □*^®^^'*^^°*^Pæ*^*5,adducens illudTitiQuintiicôfulis Romani, f'*®'tion ’'^^quot;^^^^’■^^^^°^ exaduentuexercitus Regis Antiochiin Peloponnes 1 ^f|)itei?^’®^P^'’^‘^°5»^‘^®°®v®ïlt;l® probeamp;faceteait: CumChalcideapud °^^^oii]« ^“^^“»“irarerque multicudinem carnium, bofpes admeinquft, ®^® ’ ^’^^ condimentis arque apparatibus differre. Proinde ^!iifü °5®™*^e™oiAntiochicopias, namfagittariiaftuti, équités, aepedites, fôna,iM“®^^æP®’*®^’j«unc tarnen folis armis funt différentes. Qua Ipc con-''ccurti° k ''æ^'^^’^t'Hbigiturdiâis contra hoftesRodericus Cidus viriliter ^2rrac '’^j ^®”*®® pugnatum eft, nec fine ancipitifortunæ varietate. Nam 'olent''^^^^^'^^'’'^^‘^^'^^^°'^*^^^’^^®^ » ^‘^ pi^iorem cladem mœftiflimis animis re-Mio^’ 'n ^^“^'^^o^primos impetus plus quam viriles dederunt. Sed diuino °P®® fetente , in progreffu prælii imbecilles animos amp;nbsp;minus tacttâ^y®““’‘*’“‘ffc return euentus demonftrauit.Nam in eodem belloSar-^^ Wiai»Â^Î^®ftratifunt.Habent enim illius temporis annalia vitratriginta î^cBucliafi?’''®'’®^®, præter captiuos amp;cosquiinmarifubmerfifunt.Ipfe-’'3rentqo d °quot;'®^^xviausamp;fugatus infelixeuafit.Quemcumfuiimprope-^m nond ”°''^^^§^)^’2‘1 apriuato homine effetvidus,Sinite,inquit,talialo-^^^o“^“ comparât. Et addit, Quid enim mirum ^orieft h ^^^''æedt,qui plures eadem die fuperarefolet, nec mihi (inquit^ pu-^ecr 5°quot;®®*» quimeliorem mefratrem deuicit. nam fi vinei oportet, præ-H’T K ^’^^'^®^’“’^’* 9^^™“ ^““ Sardanapalo vincere. Imitatus es inhis Alc^ Z*^ . ’'^'’®gt; qui(vt ait Quintus Curtius) gratum fibieffeafferuit, fi ^yj ’'?‘^®’*®cere non poffer, necfibidedecoriputauit, quodataliclariffimo ^^ ^^'^'*^ft *^^'^^''' ^®’^®”®“5 igitur deuidis hoftibus ex eo bello ditiffima fpolia af-\J''^^.^’^^^®'^'2smagnasoblationesecclefiisamp;piislocisdeuotiffimeobtulit.

• E)[^quot;quot;^*f®^æ§'ofiofus dux Arabes deuicit,fed mortuus, vt eius habent anualia. fct|JJ®^°‘^®”®*“o’’*lift’fpeproceditnobilis domus de Mandoza, vthiftorix ^^^HiccerteRodericus Cidus nunquamrepetiturfuperatus,- fedfempervi-canit^*’’’°®*®P^’^^'^^*°C®^^^”4'ïi(vtâiunt)figniscoIlatisquinqüagiesdimi-^ ' *Marco Marcello, qui triginta nouem vicibus fuit prælia tus, amp;nbsp;to ties vi-riofio^^^'9^^'^’ ^æ Rodericus in bellando par fuit, invidoriatantoglo-non '’^’^’''^°'^^'’2onpro religione,fed pro caduco imperio dimicarunt: hic veto fj. Pf®'^'teno incremento,(ed fidei catholicæ augmento conflixit. Fuit Rode* ^ , “^f^ntïbonitatis,vtquosarmis fubegit, dementia magis vicerit. Sed vtpau-*5^o^n]ijs,quatitæexcellentiæamp;virtutispr£cdidüs Rodericus Cidus fuit, inter æffraexhonoreeiaRegeAlfonfofexto,fîliohuius Fcrnâdi,prçftito facile cog-®dtur.Rodericus enim ex Valentia difeedens nongentis eledis militibusfo-['2tus, ad curiam Alfonû Regis apudToletum âcceffif,iuftitiampetituruscontra ''bntesCatrionispropteriniuriasfadasvxoribusfiiis, filiabus eiufdem Rode-^^'•Alfonfusigitut cognito aduentu Cidi, obuiani exiuie ei honorifice. Cuivt

550 RODERIC! S A N T H . vhcriorem exhiberet honorem, leuius fern per cum «opertotamviam Si vtoem inceffit, eumque vfque ad eius hofpitium fociauit. Cumque fequentidie Kode-ricus Regem in fuo palatio vifitaflet, quxreretque aRege, quonaminlocofel' fuos federe volebat:ad quem Rex non tam vr bane quam prudencer,Tam ingen-tiajinquic,funt mérita veftra,vt in nullo alio loco nifi mecum vobis federe conuc' niat.Nam merito federe debet apud Reges, quifoletvincereReges. Decerni-mus igitur fedem veftram contiguam impofterumfediregix, immediatamque ede debere. Longe certe arbitratu noftro Rex Alfonfus moderatior prudentior-quefuitquam Adiuspoeta, quem Maximus Valerius commendarenititur,qui lulioCæfariampliffimo ac florenriffimo Imperatori in collegium poetarumve-menti non aifurrexit, quafi in comparatione ftudiorum aliquante inferior diet Cæfaris maieftas. Sed nifi fall or iftius bumanitas amp;nbsp;illius pctulantia facile exM confpicitur, dum ifteregiadigDitateinfignituspriuatamvirtutemhonorauit,ac ille infimæ conditionis vir tantæ maieflari im pudenter non aifurrexit. Huius Fernandi temporibus feditin cathedraPetriRomxIohannesdecimusodauus, amp;Benedidusodauus. Fuit maximum fchifmain ecclefiaDei, de quo alibi dice-mus:in impeuo verofedebat Henricusfecundus.

De Saaüo ßeunJo, c^ de præclariigefiisfills, amp;nbsp;^e veteris occ«rrentibuefuigt;

'C A NT i v s fecundusjprimogenitus Fernandi,vigcfimus feptimus Rex fuitaPe-Jagio primo Rege Hifpanias poft cladem, amp;nbsp;fexagefimus quartus ab Athanari' co primo Rege Gotthorum. Cœpit autem regnare anno domini millefimoqu®‘ ^uagefimo feptimo, regnauit annis fex. Hic cum Alfonfo fratre fuo concenanS regnum Legionis a patre diuifum vi acccpit.Ipfe vero Alfonfusmetu fratrisSaU' tii ad Regem ToletiMaurum didum Habalmonefetranftulit, quifolcnniteroj receptus.Eo autem apud Toletum manente Garfias alter frater fctranßulitä“ Agarenos regni Cordubx, quorum prxfidio incepit Portugaliam Regi Fernan' ■ do fubiedam infeftarc. CuioccurritSanriusapudSandum Anderium.ßdlo'^ quecommifio Santius vincitur, amp;capriuatur fimul,amp; Nunius de Laraamp; Gar/ias de Cabra, plurimis ex fuis cæfis. Garfias tarnen volensvidoriamprüfe9‘^',‘^^”' tium quatuor fuis militibus commifit cuftodiendum. Interim veroüol’*quot;’^ tus Fannes Minaya qui erat de fidelioribusSantii, recolleórisgentibusq^^5^^' unarepotuit, circuibac vt leo rugiens,quærensdominumfuum.Queæ^^''’^'^’ ait ad milites cuftodes Santii, Dimittite Regem veftrum, o proditores. Tamam-mofe igitur arque ftrenue cum illis conferuit, vt eos vicerit,illorumque equos Santioamp;cæteriscaptisaflîgnauit, qui omnes reaffumptisviribuscæterosSantn milites difperfos congregant. Interim vero nobilis Rodericus Cidus cum treeën- 43 ris eledis militibus applicuit opem laturus Santio.Iterum ergo confligitur,éi poft multa Garfias vidus eft pariter amp;nbsp;captiuatus. Fuit denique interfedusln-Fans Santius nutritiusamp;diredor Garfia: amp;nbsp;plurimi alii. Garfias vtiquefciuitvin-cere, fed nefciuit vidoria vti. Nee enim parum eife debuit vincere, a quo viribus vinei debuit. Sed verum eft quia ( vt ait V alerius ) fæpe vidor ab ipfa vidoria vin* citur. Idqueacciditcüm vidor immoderate ipfamvidoriam adinfolentiamvcr* tit. Vt enim idem Valerius fubdit,dccet vidoremvidoriam temperate, amp;nbsp;Info-lentes animofiratis impetus cum pietateamp;ratione ab animo cohibere, quiafvi aiunt) ipfaoptatiffima vidoriamoderationetemperaridefiderat. Fatemur, vincere egregium eft , fed fuperuincere inuidiofum. Hinc alius ex lapientibus p ait, quia vidoriam aftequi gloriofum eft, fed vidoriam infequi periculofum. Libuerat enim Regi Garfiæ reliquias ipfas vidoria: non perlequi aut humani-tatis intuitu, aut quo teftes fupereflent vidoria; fuæ.Sediufteabipfisbelli fragmentis fradus amp;nbsp;fuperatus eft, qui vido quippedcaptiuato principal!bofte, imrao Fratre concentus nort eft. nee enim modo hoftem, fed amp;nbsp;fratrem perfeque-

HIST. HISPANICÆ PARS in. 351 Uteinf .'^’‘‘^^ollllcttidecuieanimtimdeponercj acaduerfamcalami-dentiff*^*]*”'^.^®'^®*5‘I®pI®‘^^’^®»“®“P®“^‘:*’5 extern^inarcj memor illiuspni-qnii^f”*' . ^°”®M'*®ö^I^I’f‘Reê“®c°®®®®®°^®“*gt;9^i^tadIöab^Nun-| ^'^ ^^’’’^^’“f^rnedoaemtuusmucro defeuiet ? An ignoras quodpericulofa *”®adS '°'^^^^^'f’ ^^‘I^^S^^ ïïoïidimittisperfequifratremtuum.? Sed I-'^natn ^T'” ^‘^'•’ertamur, qui potitus virima viól:oria,Garfiam captiuum apud P’^i amp;*^ ^'*”'^^ Afturiis vincülis tradit. Hic Santius terras forons voluit occu-^®lljdo ^j.^^''^^^® fororem Conclufam apud Zamoramtencret,aquodani *^ ^OJCid • ^°’'® P^°^^^°''^^ ^^ interfedus. Proditorem auternipfumRoderi-inquarn putabat feremgratamfeciflc I^laton'^i’”’*^’'“^gt;’-^®®“®‘^®fI**^*®®tulit, amp;nbsp;vindidx opetamdeditj imitata ’nietfefj^^’^^^’^^jQ^Hteftc Quinto Curtio) familiärem proditorem atque ^gt;iiii,Ji''**®^^“I“''“^^^^a® proditionis fratriDarii conceffit trucidan-®lt;leiDe,^^^^“’ ^°^ quiabeoproditionis premium expedarent: imo violate Siaamp;f quot;’^^ acriorem fore vindicem quam feipfum. Santius itaqueficinre-’'•^Af^*** ^°^’”’’ ambiens vita caruit atque regnis j pafura imiCatus Scipio-^}t((j^'’^‘’^™)quiadeoLælio caritatefraternaconiunduseratj vtfupplexro-ne prouinciæfors quæafratrefuoeripiendaerati adeumfränf-^® dcc(j^''^^'S'’natesfratribusfcoptarenon eripere. SantioitaquefineliberiS ®®fiiiii**^''^®S“°™® Alfonfum qui a facie fratrisadRegem Sarrace-’^®*ii Al? 1-^“'^^^’niconfugerat, pernuntium fecretiffimum feuoCarunr. Tan-^®fp °(r ^'^æ^*^^ ^^''^™®*^^° quod Regi Toletiamp;filiöfuoamicuseifetjli- lt;nbsp;*04011*quot;* ^^^^^’I'^egnaaccedere.Qtu obtento regnoquodperdiderat, atque liiteni^'’'?^. “®‘^*®P®”*^’^^®®^®c^®P’^»^*^*”^*^^‘^æ®®“5‘ HuiusSan-Vidor fccundus, qui imperial! fauore fadus eft Papa, amp;nbsp;*^^cundu'^'^''°''^^’^^®'^®^’’^^^ decimus, amp;nbsp;Nicolaus fecundus, amp;nbsp;Alexander ‘’'^'“'P^nnvero fedebat Henricus quartus-Hic fuit films Henrici ter-'n^incX°'’^'^’‘^^nfcepto imperio fecundum Sicardnm,patrcm fuum cepit, ac 1° 'I3’lit.M^(^°’^'f''^'’:•QuareiuftoDeiiudiciopunituS cft, quiapatremdehone-‘^^ptiuauit amp;nbsp;^'^^ quot;^^^^ legitur tale facinus, nifi de loue qui Saturnum patrem ?ngt;tia contra ''^^'^°*'P°^'^uit, fi fabulis credimus.Mithrid.ates etiamfegnandi “^Woi ^^^'^^ ^imicauit, amp;nbsp;Soriafter contra Tigranem patrem Arme-0 P S”^*nt'Dcceiritenimfinefilio.SuccefilteiLothariusDuxSaxoniæ*

^^fi^fófixto^ ^ui vigejtme o^auo loco po ff claffem ffi^afiite régnai ff, (^ ^^o-^ ^^^(^(5 Portugals ortumdr^ffium habuerUfif, d^devxori* ‘^ amp;nbsp;proie ^Ifonß^ çp^ /puomodo recaper au ff Toletum c^ alia lo^

4® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frii conßerata^ draffs bis tpuaob earn rem accide-

Vf®’^^^’^*’^5 Pemandi amp;nbsp;frater Sart tü,vigefimo o flau o loCo f egrta-^OfjiM ^™®™’^ ^exagefimo quinto poft Athanaricumprimu Regem Got-S'^ïuita/^'^P*^^^^^™ ‘'esuarc anno domini millefimo fexagefimo odauo,re-^'ecniiis ^^3*^^^”^^^^ ^’’’^'^^‘^^ 1*°^ defcenderut Reges Portugaliæ,vt ftatim °f'?neR “P’^^“'^*®us in prima parte j^iapite decimoquarto, vbi egimusde Çortugaliæ amp;nbsp;aliorum Regum Hifpaftia:. Hicigitur Alfonfusfi-^ PfecteaO ™ ^°^ genuit, fed plures filias reliquit ex fexvxoribus. Ex prima ^fenafl'V'^^^c^'’.®^ ^^^^^ ^®*'° g^’^^^f ^^'^^ ^^’^5 i ^^ quarum vna quæ fuit Sar-i Stnuitlnf ®^^ç Hljas, vocataZaida^ ad fidemconuerfaMariacognominata, ^’‘'luadamTr ^^^^^^”1 d*-” *“ quodam pradio occifus clt, vt ftatim dicemus.

®°'^^'jHna genuit Therafiam qux nupfitHenricoComitiLo-f 4 ^^*^ifidotem partem Galleciæ q ux nunc Portugalia vocatur ; eX ® een unt Portugalix Reges. Nam ille Henricus Comes fuit pater primi

Regis Portugalix. Hie Alfonfus fextus Rex CafteUae Toletanam vtbem varib vaftationibus fatigatam poft longam obfidionem obtinuit modo qui fequitur. Regnabat enim Alfonfi tempore inToleto Alemaymon Rex Sarracenorum qui fingulari fœdere amp;nbsp;amicitia Alfonfo vindus erac, adeovt Alfonfus ipfeiu-rauerat eundem Regem amp;nbsp;filium fuum iuuare, amp;nbsp;in vira eorum protegere: idque fibi fideliter obferuauit. Verum vita fundis eodem Alemaymon amp;nbsp;Hlio, Alfonfus folutus a fide prxftita duriffimum bellum geflit contra eandem vr-bem.Tandem neceffitate famis vencrunt Sarraceni in dedicionem Alfonfi,eo pado vt Sarraceni ipfi tanquam ciues amp;nbsp;vafiTalli manerent in vrbe, retinerent-que domos amp;nbsp;agros, rurfus illxfa eis maneret Mefquita maior eiufdem vrbis: S' arces vero amp;nbsp;estera omnia ad manus Alfonfi dederunt. Decreuit igitur Alfonfus in eadem vrbe dimitterc Reginam vxorem fuam amp;nbsp;Bernardum ele-dum Toletanum , ipfe vero pro occurrentibus rebus ad regnum Legionisfe tranftulit. Interim itaque Regina ipfa fpiritu Dei vigorata, amp;: Bernardus qua-dam intempefta node multis Chriftianis fociatus militibus, Mefquitam Sarracenorum ingrediuntur, qua: expylfis cundis Machometi fpurcitiis in eede-fiarn fandx Maria: dedicata, amp;per Bernardum deuotiflime confecrata eft, altareque eredum, amp;nbsp;inibi folennia celebrauit Archiepifcopus. Sarracenivero ruptis veftibus, fimul amp;nbsp;internis vifceribus plurimum fuerunt concutbati, amp;nbsp;illico lamentabiles querelas per fuos legatos apud Regem fecerunt. Q^te ! Alfonfus acerrime iratus, amp;nbsp;vehementer contra Reginam amp;nbsp;eledumindi-gnatus eft. Itaquecundis dimiffis rebus Toletum celerrimo greffu petiit. Je' liberauerat enim amp;nbsp;firmo animo fixerat Reginam amp;nbsp;Archiepifcopum publiée interficere. Et quia fciebat plurimos Barones pro Regina amp;eledo foreex-craturos, iurauit Rex prxfentibus legatis Sarracenorum nihil facere conin’ qua: pro parte Regina: amp;nbsp;Archiepifeopi fibi foret petitum. dicebat enimiß'“' riam non Sarracenis, fed eidem Regi fuifie fadam, afferens quia cum on”quot;’ Rex non nifi pado amp;nbsp;fide fubditorum regnet, indigne Rex appellari poteß qui pada amp;nbsp;fidem fubditis non feruat. Tandem Regina amp;nbsp;eledus inceUigcu^^’ Regem tam acriter elle commotum, clerum amp;nbsp;omnes religiofos proceifiona-liter amp;nbsp;Regis filiam indudam cinere amp;nbsp;cilicio in medio proceffionis inceden-tem præmiferunt. Quos dum Rex vidiffet, vt erat deuotiffimus, defcendiede cquo, vt facris folitam reuerentiam ageret, amp;cumfiliam confpexidê’^“^^^!’^’ terna pietate flexus: Vah, inquit, matrem fociabis in morte. lurauinJquot;§^j^ eorum qux petitura es.Filia vero quæ iuramentum nouerat, infirud^Q^’*^“’quot; ccret,Peto,inquit,domine mi Rex, vt Reginam tibi terrenoRegi nonpare”' tem,fed caeJefti Regi fidelem fimul amp;nbsp;Archiepifcopum illico interficiasTune Rex obftupuit,quinimo tam pia fagacitate deuidus ad filiam ait: Liberafti)0 filia, a morte matrem, fed perpetuo maritali carebit confortio. Nedutn eniro verba expleuit, amp;:viditvniuerfos Sarracenósvcriufqucfexusfibiobuiamfacientes, 4’ qui mutato propofito Regi fupplicarunt, vt omnino Reginæamp;Archiepifeopo veniam daret, afferentes multis retro diebus per certumvaticinium idipfumnu-tu diuino futurum eflè. T une Rex penitus placatus acquieuit precibus fupplican-tium, amp;nbsp;Ixtus intrauit ciuitatem. Primo tarnen ccclefiam ex Mczquitaconfecra-tam denote vifitans, in medio porta: Reginam facco indutam, amp;nbsp;Archiepifcopum pontificalibus ornatum inuenit. Qui Regi aiunt, Peccauimus in te, o Rex, fed oramus confidera peccati caufam,amp;: finem refpice. Rurfus quia felix eft culpi quæ tam infigne templum meruit obtinere, felix paucorum tranfgreftïo quamul' torum peccata purgantur.Tunc Rex manus præfulisdeofculans, Reginamam-pIedens,regalepalatiumpetiit.Commendanda eftinduftriafiliæRegis,quaper- p niciofum Regis iuramentum in matris beneficium vertit,imitata Anaximenem præceptorem Alexandri.Cumenimf tefte Maximo Valerio) ipfe præceptoroc-curriffet Alexandro feftinanti ad excidium cuiufdam rebellis vrbis Grxcia’, cum primum eum Alexander vidit, timens ne iræ fuæ preces opponeret, iurauit non fe fadurum quod petiiffet. Tune Anaximenes, Obfecro,inquit,vt vrbera

HIST. HISPANICÆ PARS llï. «} , 'rbcmdicuis.Q^folertiinduftriaciuitasUbcracacft. Poftlt;|uarn veroRex AI-foutus Tolctutïi amp;nbsp;adiacentia locä fidei lucro dediffet gt;nbsp;manfitaliquandiuapud tandetn vtbert regiam cum toagnä nobilium amp;nbsp;militum copia. Verum mi^cs dusbalneisSiddiciis plus folitofe dedere.quemadmodurhineademvrbeTo-IctanaSatraccniagetefolitigrant. Cum igitur quidam Barbarididi Alarabesex Wneattanûtfehtj vädaflentque prouinciarn Carthäginenfem ^ exetcitus Alæn i cisoccuniijSi peccjitis Chriftiani populi apüd Alcazar dé Confuegra victi ptofttaüfuntjibic|üe inteifectus fuit S antius In fans filius Alfonfi. Occubuerunt etumfeptera fiobiliflitni Comités 5 à quo ttifti cucntulücus illc vfque in hödier-’ö öuttidicraVocatuseftSeptem Comitum* Rexverö filü mortem äeqtianimilet to-'«wiiVetumtamcncuminueftigaffetRex folettiffimei curnam milites ärmaK t'üiwshbotesnonfaiisfcrrentiafapientibus tefponfum eft caufam foré potiiu-'^^^)'\Mçlvis folito milites luXurix amp;balneis vacabant. luffit igitur Rexvto ^ü^baliitadcftrücrentutjpïobibenslibidineS ac deliciasj quæ militum ‘^°5P°’-^ quot;lulStinilnoscffcÈminant.Demuminduxitbaftiludiatotneamcntaamp;a ia e quafolenia priftinas vires milites recupetatunt.Imita use e ^WusScipionemconfulcminHifpania,qui (vtaitValeriuSjamp;tecita nbsp;nbsp;g ^^üonodeciuitatcDeilvtfortiffimosNumantmorumfpintuscontundere^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a'’'’‘^’^lawvoluputiscaufecomparatactantjäüfctrentut.Quoc e u

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Jt duobusmillibusfcortorum acaftris expulfis, ficRomanorum cxerci ^^Ut^^tix(çn^ina^^Jç^J^^5JççJ.çJ^^J^■yÿItuteanimofamNumantiam e euit.

Mtrid'VmcifiliAbui^lfonfi, ^Je^roleearuw, amp;nbsp;quomodf^lfonfus RtxAnytnumduxitvxorem yrrAcam^^irdeeiuiimpudicJtia^amp;i^ua Uruttrf^Htconiunxproptcr ureuerentiam ecckfi^if eßimamorte obïerunt^f^ quornod» Aragonenfei quendam a Je m Regent tkUum regno priuarunt^ amp;nbsp;Ramirum monachum in Regent erexerunt. Caput XXX.

C5?r«»«te«x««»feüamp;«ufajult;gt;*«w ühosfututosugnifviccefforesquandamnobilemduxitconcubinamdaam XimcnamNuncns.cxquagenuitAlfonfumlordanis/icappdlatumquiamflu-mine lordanis fuit baptizatus.Nam ipfa cum Comité p txdifto vuo (uo mSyri-inittasfieiauitt«npotcilliusmaximipafagii,mquoRaymu^öCotnixe^ ttWalcmJnpoVsamp;êAntiocbialucroamp;deiaccreuerünt.HiciÇtütAlfonius

*f^ ^'®os te, Scnouiffime vtRoderkus Cidus Campiatot, acï ernandus ter-^^sdcquoinftoloco dicetur.P intimas denique alias yinutesAUonii narra ^^«icus ktebiepifcopus in (ua biftotia. T empöre bums Abo^'b Roder mus f M aientiam acquifmit, de cuius viftotiis amp;nbsp;clatiffimisgeftiS diXtmusmpra ^'»bwdoptimopatrebuius AlfonCuHicautcm Aftonfusiam inferno confti-^^'^^'^’tabiiosnonbabeïetmafculoSjfdiam eins V ttacam viduam qnam nbsp;nbsp;yquot; g'^^Ga^a.ntia2enuetat,Sc.qüamRaymundoComixiBatcinonqvxotemdede-’^^t,taattuo Comité qui blium Alfonfum t eb quit, Alt onto Regi Atagonum ma-topulauit.bx quo nullum ftlium (ufeepit 5 immo pluximum cum ea

^'iia^icdeSencca') nouiffuni incommoda domus uofex didicimus. N ee alitet de ^dbmoteS^jWx natïat.Hicton^mus.j cuius tamriotacratimpudiciüagt; vt A-üiCTüs cantatemt quod S'jWaignotabat. Quinimo fecteta pudenda domus tuX ROR alm quambodium conuicio didicu.Necabtet accidirGneoP ompcio vi-W vtbis, qui impudiciffimam vxotem (onitus eft. V exum Vaiftorix quo(-

354 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

dam familiäres Alfonfi ei fuafifle, vt Vrracam vxorem tantopereimpu lö^^^ pudiaret. Ad quos ille probe amp;nbsp;facetGaitiHudMarci Antoninilt;gt; jj^jepu-nirn vxorem de adulteriofufpeótamhaberet/uaderencqueplimt^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^j

diodaret, ille dixifle fertur: Si vxorem dimittimus, reddamus o .^^[^^1^ aiitemeratimperium. Alfonfus igitur poft mulca prxclara opera a nbsp;nbsp;d ^^^

amp;:adfideidefenfionem gefta obiit mortecommuni, amp;nbsp;apud mona ^‘■'^ âi Facundi vna cum Zaida alias dida Maria fepultus eft. Ferturenim eu recepifte habicum monachalem, fide tarnen ob fratris fui Santiinmoren^ ^^ magnus xdificator fuit ecclefiarum.Reparauit enim eedefiam 1 ° ftituitBürgenfem,vtramquemirificedotauit. Poft mortem vero A oni e » prædidi Regis Caftellx Alfonfus Rex Aragonum in rcgnisCaftellxamp;LcgK^^ tentauit regnare propter vxorem, amp;nbsp;fuit non parua difcordia, alm rauenti ^ Regi Aragonum,'àliis prxfidia ferentibus Alfonfo filio Vrraeæ.Tan emp ^lurima diflidia amp;nbsp;bella obtinuit Alfonfus filius Comitis amp;nbsp;Vrracx. fcrunt fpanonim annaha hanc Vrracam irreuerentem fuiirecccleüisamp;piislocis, ær^ facratemplafpoliandoamp;ecclefiaeminiftros vituperandoamp;capiendo.C^ff^'^^ ftiflimeacerrimasfuorum facrilegiorum poenas foluit. Cum enim bel ^æS^ ret contra Alfonfum Imperatorem filium fuum, ingreifa eftmonafterwm a^ diIfidoriLegionenfis,atqucamonachis importune petebatpecunias. Cum' ro illi dicerent fe non habere, iuflit militibus v t eedefiam fpoliarent ornamc^ amp;nbsp;cilicibus. Illi non funt aufi. Quafe ipfa indignata templum candis ioca i « fpoliauit. Cum vero egrederetur limen ianux, media crepuit cunais vi e bus, amp;: iudicia Dei laudantibus, Nee diftimili morteinteriitAlfonfusRex ra gonum,maritusVrracæ. Fertur enim multafacrilegiaperpetrafie, ccclcfia$F hafte, amp;nbsp;ob earn rem creditur diuino iudiciopunitumefte.Nam vitimo ƒ quodcontraSarracenosapud Fragam conferuit, occifuseft, amp;nbsp;(vtairRu «r cusToletanus) nullaeius veftigia reperta funt. BodemAlfonfo num fie interfedo (vt ait Lucas Tudenfis) nonnulli proceres ^Baronesr^ê” Aragoniæ decreuerunt eligere quendam nobilem appdlatum Petrum i^r ’ rnultorum iudicio probum,Qui vt fe vidit in regio throno, fefuprafcexw’' fncepitenimdefpicerenobilesregni, amp;: leges ac confuetudines patriasabroga-re. Cum igitur pro more regni curiæ generales tencrentur, eflentque Barones amp;nbsp;nobi|es vocati, plurimi Aragonenfes amp;Nauarri qui primo veneranr, non cx-ierunt,vteftmoris,Reginouoobuiam, nififolusvnus milesvocatusPerms i 2on : exteri vero petieruntRegispalatium, vt vidcrentanaliquod curialu^“^''' gnum Rex eis agerct.Ille vero indignatus iuflit portaspalatiifibidaudi.BarO' nes vero amp;nbsp;nobiles fequenti die curias fine Regecelebrarunt, atqucinpn®® Petrum Tares tituloamp;regnopclleredecreuerunt, quiacuminhonoreefle[,non intellexit.Sed verumeftillud Ariftotelis, quia magiftratus virumoftendit.Non parum perieuheft, priuatos hommes inmagnis magiftratibus non expertos 4gt;’ fubito ad regalefaftigium fublimare. Nam (tefte philofopho) nuper ditariamp;cxal-rati nefciunt ferre magnas fortunas.Quinimo vtplurimurofuntddpcdiui.de-digna’ncur enim amicos priores,notos ignorant, hiftrioncshonorant,comités contemnunt, grandialoquuntur, fublimia meditantur, rationi fubefle non pati-untur, præefle moli un tur, funt denique fubdicis onerofi, omnibus infefti. Çhiare (vtinquitSeneca) talibusrepenteexaltatis faciliuseftpotentiamamittercquani acquirere. Expulfo igitur PetroTareSj regnicoldAragonia-com muni confen-fu reuoCarunt a monafterio Ramirum monachum presbyterum filium Icgitn mum Santii Regis Aragonum amp;fracrem Alfonfi fine filiispræmortui, cui dede-runt nobilem vXorem, videlicet filiam RaymundiComitisPidauienfis,obren- p taque difpenfatione apoftolica genuit vnicaro. filiam. Sed non putamusalic-numapropofitofore, breuidiftererequid interim Ramiroamp;nobijibus fuis accident. NarrantcnimHifpanorumannalia Ramirumfuiffeprobumvirum,amp;pe-nitus diuinat contemplation! deditum j fed valde firoplicem , agibilium inex-' pertum. Contigit autem vt neceflarium belluna contra Sarracenos confereret.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfu expers equum afcendit.Nobiles veto fcutum

\ üimùijef?^ æ^'^ P°^yerünt jamp;lanceam in dextera. Rurfus dixeruntei,vt bri-^ \ nbsp;nbsp;euott^V*'-''”' c^peret. 111e vero, Ponite, inquit, in ore, quia vtraqj manus oc-’ iwit'üv ^^^'^™®^‘'^”^^®ni Sarracenos vitiliter aggceditur,óó eos ftrenue yU^''^®®®*'^'^*’^o*^’^'illiBatonesdchuiufinodi aftuamp;caeteris fimplicita-fto(r'^ß^^'^®®^'’'’^®’^®’‘®’^^®f ittidebant, vt Ramirus ferre æquo animo non P ®’wdepofitamonachalifimplicitate animum induit plus quam milita-Kro.Namvndecim nobiles ad ie apudOfcam vocatos gladio ferire fccit, amp;ad ^^ «petftitcs winvulgariHifpanico : T^n fibt la volpeiacon quien trobeia, quodeft ®ï«c,Nefcitvulpecula cum quo ludit. Q^o terribili exemplo extevi petterriti

1 nbsp;nbsp;nbsp;’“J’ttJbittifioncccffaruïit ,fed eiinfidias parabant. Ramirus vero fe Se regnum

1 ^®^vu.RcgiCaftcll« diâolmperatori recommifit, quoufqj hliaeius fuit j ^® '^'^'^amaccepitvxoreraRaymundus ComesBarcinonæ,qui poftea luit 1 n^.^wium 8i Gomes Barcinonæ. Deinde didus Ramirus donauit eidem.

| nbsp;nbsp;nbsp;(^^’^^‘terxSonamcumdiftridu, quxante adregnum Aragoniæ pertjnebar., j |.'''®^$gt;g«ttt pacatisRamirusrediit ad monafterium, vbicxÜbem vitam egit. 1 ^foi'«Ctgoac nobiles Aragoniæ quo paâo non incufem Regem irridentçs, 1 nbsp;nbsp;nbsp;''®^^’0kmucnio. Scio feriptum elle, Non irridebis homines in amaricudinc

1 ^^ ^quot;'’’^'kVnde de Regibus videtur dictum illud lefaix ; lUudam iUaiforps eo-

1 nbsp;nbsp;nbsp;”*®'Eiitc^am: Abominauodomini omnisillufot.Etrurfus Sapiens ; Itridentes

1 nbsp;nbsp;nbsp;''quot;ntdendentes fine honore.Denique feio, iuuenes itridentes Helifxum vrfr l^ccratunt.ScdScvitiSadocbirriferuntprincipcmGedeonem jfedlucruntpçe-* quot;n lezabel quoque irnfit Achab qui peflima morte obiit . Verumtamen quo-quot;'odoKegematantacrudelitate excufem ignore, prxfertim in monachali inno-

’ nbsp;nbsp;nbsp;«miinumtum,quifaepeilludSenecxlegcrat ; Nondum felix es, fi te turba non ierfaiv.fivisbeatuseffe,cogitahocprimum contemnerecontemni-Etitetum '46mSeneca,Adhoneftavadenticontemncndus eft ipfe contemtus. Et Cicero,;

’ nbsp;nbsp;nbsp;l^tao conterani timet, nift qui fe contemnendum atbitratut. Hoc tempore It^MKümxGtegoriusvH. amp;s Viaor iii.amp;Vrbanus ii. infede vero imperii y» '^wwi,.J4iusPridletici primi.HicfuitcoronatusaCeleftino.Mortuuseftin

lit Alfmli'^wjntitulatolmperdtore^qui'vigefimonono loco po^icladem régna-' tut,e^ quomodo régna tterumdtuifit^amp; de darißimis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

‘^ (^iwatum,vigcamp;musnonusRexfuitaPelagioprimoRegepoftHifpaniçex-’^^'®\,Si,Lxxv t.poft Athanaricumprimum RegcmGotthorum.lncepitre-^''*^imno domini m. cv 111.regnauit annis ui.HicdiuihtiterumrCgna.Nam '^''^Caftdlxinftituit primogenitum Santium, in regnoLegionis E ernan-natum.Diuifio hue partitio r egni eth pier umque hat ex v oluntate

* '^''MNindicantis,autprxfentia dilhdia tohentis fvtinquit Auguhinus) hm» P' '''quot;'quot;lt;cn regnotum diuiho minime ad perpetuitaiem reani cedere corn-“'^Wgvmm quidem fteftephilofoplao) nonnihvmtatehrmatur.Hinc ?'°'^-'‘quot;4dÎ3p^ç.ç\^,ju\a’îyDcusuAvvAo principatuvnicum principem conRituit^ ö't:ïn’ebi\p;,;Y3,p(gt;r ç.■(gt;,pPç.^^^-^^. Adducamvos demedionationumin gentem

. 'nam,8cKw. vuns ent omnibus imperans.Quemadmodum pro malediaionc dawtnt(l,\tïcgnutn diuidatur, quia fvt ait Sapiens') propter peet ata populi multi ^‘?p ^^^^^'^^■^'’-'P'op'^' feeler a Salomonis amp;. hlii 1er oboam eins r egnû diuifum tratetaattan\é,quianbnunquaadvitanda inter ftatres inteftina diihdia,expe-au^nùatçit tos pattiti,idq, plutimi imperatoves feeere, vt lupta dtximus.Qu» ■ nbsp;nbsp;nbsp;^ ^’^^^noräpartitioethdifcordiisptotuncoccurretibus prouidete wdeatur^

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G th)

maiores tarnen timenturinquiecudines. Adde, quia facilius partes diuiamp; ab ho* ftibusinuaduntur/quamtotumin vnitateroboratum. Hicigitur Alfonius regna diuifit. In qua fedum filiis przfenribus prouidit,futurafcandalanon vitauit,quo-ufque tegna iterum vnita fuere, vt inferius tangemus.Hicfuit vir bonus, ftre* nuus,amp;:manfüetus, mukacaftraamp;oppidaaMauris, fignanter Galatrauam euro adiacentibus, fuæ ditioni fubiecit. Huius Alfonfi tempore, mortuo Alronfo RC’ ge Aragonum,amp; fubftitnto ei Ramiro monacho fratrefuo, Alfoiifus Rex Hiipa* niarum eoepit Aragoniam infeftarc,amp;ciuitates ac caftra citra Iberum occupa* uit. Tandern in concordiàm redicrunt, vt Rex Aragonum prædiâam patriam ro feudo teneret a Rege Hifpaniarum, edecque ei pro didis locis vadallus : quod n-delitet obferuauit vfque ad obfidionem Conchas, in quafertur Alfonfo regiA-ragonum homagium remidfle. Hic fe Imperatorem Hifpaniarum appellauk. nam prindpatum tenebata marioccano vfque ad mare mediterrancum. Sorti* tus eft Alfonfus duas vxores,Berengariam atque Vrracam. Ex Berengariagcntiit Santiumamp;Fernandum,Elifabctamp;: Beacricem. Hascitaque Beatrix nupiitLudo* uicoRegiFranciç. FuichicRex Alfonfus gloriofusamp;virtuoius, magnasprouin-ciasamp;: vrbesddcilucro adiecit, vfque adeo vtSarraceniei feruirentintribuco,amp; ad curias fuas, vt fubditi, venire cogerentur. Huius tempore Ludouicusfepii* mUsRexFranciasgencrAlfonfidecrcuitvifitareliminafandilacobi, deniq;vo* luit Alfonfi foceri curiam accerfiri.Fucrat enim eidem Ludouico falfo fugge* ftum ,reginam Francorum vxotemfuâm fiiiam Alfonfi nonefle legitimam.Alfonfus igitur fociatus regi Nauarrorum Ludouicümapud Burgenfemciuicatcni folenniffime recepit, quem fociauit vfque ad Compoftcllam, eumq; expletapct* egrinatione Tolctumconduxit, vbi Rexcurias generales indixerat.Interfuieró cifdem curiis Raymundus Comes Barcinona: amp;nbsp;plurimi alii principes, fidèles pJ' riter amp;nbsp;infideles, fuitque tanta ini bi adunata nobilitas, vt Rex Francis palamdi-xerit , non fuifie in orbe fimilemïegis curiam. Alfonfus veto plurima dona Ludouico amp;nbsp;militibusfuis contulit. Fuitque aGunde cettificatUs vxorem fuamk' gitimamfore filiamAlfonfi imperatoris.Quareplurimum deledatus,rediicin' columis Sc hilaris in Franciam,quern Rex Nauarra Sc Comes Raymundus vfquf adBaiOnamfociarunt. Hic Alfonfus iuftitiæzelantifiimus fuit. Fertur enim pa triam fegni fui exetutores quos Alguaziles vocamus non indigem : ibiquemini* ftrabaturiuftitia.Habencenimgefta huiusregisquendam rufticumGaiet^ttma-pudToletum querelas egifte contravnum potentem militem bonafu^i”“^*^^^’' tem. Cui Rex Alfonfus breuemliteram conceffit,iniungens vt illico miles qux abftulerat,ruftico affignaret.Ille veropro reftitutioïie minas mortislabotatori intulit. Regemitaque rufticusiterum adit,quicommotus finxitfe argrotum,amp; interimfecreto Galleciampetiit celerigrefru,domumquemilitisobfedit,quero tandem cepit,amp; prope dus domum fufpendit. Quo fingulari adu multiperterri-ti fuere, amp;nbsp;ab inuafionibus amp;nbsp;rapinis abftinucrunt. Hic Alfonfus torduba magno F eXercituobfedit.CuiprincepsSarracenus quicamregebat,deviribusfuisdiifi-dens exiuit obuiam, ciuitatis claües offerens. Alfonfus ergo acceptaciuitateearn commifitcuidam Maurofibi fidelifubhomagio. Tandem procedens pet maritima Almeriam obtinuit,deinde Baeïam, ibique relido filio fuo Santio obiit in via exægritudinefubquadam arbore, in monte qui dicitur del Muladar. Hoc tempore feditin cathedra Petri Innocentius n.amp;poft eiusobitum Celeftinus ti.Âû Lucius tn. quo tempore fuitmagnUmfchifma:inimperioautemfuitConradus 11. amp;nbsp;Fridericus primus. HicConradus nepos Henrici imperatoris ex fororebe-nedidionemnonhabuit.

De Santio 11 i.DeJfderatoa/fpeäatOtquipo^/frruptionefnffiJ^ania/ri^eßmolocfre“ ^nauitt^ devirtutibtti d^'gffiitjtfis. nbsp;nbsp;nbsp;Caput XXXU.

CAntivs in.cognominarusDefideratus,primogenitusImperatorisAlfonfi, ^x x x. Rex fuit a Pciagio primo rege poft cladera Hifpaniae, amp;nbsp;l x v 11. poft

WIST. HISPANICÆ PARS III. „7 ^^^^^?^^^^’^eget^ Gotthorum. Cœpitautem regnare annodomini cotpu ^’^^ j^^^^^ ^^^^ ^^°' ^^^ ^'^’^ intelligeret mortem patris, concito greffu tte^u^’^^R '^Toletum, ibique hoUorifice'fepeliuit.Hic vxorem duxit pa-Rodct?T-]^^”'^^’^”* Garfixregis Nauarrx, qui fuit nepos ex filianobilis regnanr r ’ ^^^^^ hifcepcrat Alfonfum, qui poft cum in cunabulis exiftens ^^^^’^æ^^^^^”^'^’^ ™'-^I':*5'''^'^'^':^I’cis polie bat, amp;clypeus no-Iljuxil ' j '^''’amp;^(eratenimhumaniflimus) nullifideseius,nullivicl:us,nul-adfu *** . ®^’^^®*^a^scft Simonem Athenienfium ducem, cuius tanta fuie '^ tosl ^^T^^^^^n^ficc^^^ïVtnullus inopiarei familiaris moeftuseffet, mul-cupletauitJuoquefumptuextuliCjVteomortuo nontam duxqiiamomni-bej- '^“’’^’“^‘^^’^^^“f’ï^cföandus autem frater Santii cui pater regnum tüW a '^^’^^bliccepiusamp;benignuSjtaméquorundam prauisconfiliisabf-gtmsj^*^'*^’’®‘l®’^“^^^'® ®®^*^*^“® ’ ‘î'^æ pater cis concefferat. Illi vero re-gredir r ®^®^®^’æa^*cf“nt,quicongrcgato exercitu regnum Legionis in-fit 0 f quot;^ïndustarnen bello captus eft,qui tandem fratris arbicrio fe commi-''’^“^^^’•‘'On^pllcicnsnudumrcgalibus veftibus induit,imitatus Pompe-PttmïT ^’^'^^^•^»ftciifratrem bello captiuatum genibus flexumiacerc non Here' r ,‘’'®'S”'’$fr^^f®™recreauit,amp;diademaquodamifcrat,capitiimpo-20 yj. 'Wtamque fimulamp; regnum contulit,xque pulchrum iudicans amp;nbsp;regem f^taccre.Nec aliter Santius, etfi regno fratris,imofuo potiri potuiflet,fra-®conciliauit,quem futurum hxredem in fpiritu prxfenfit.Tandern rebus ’^O’’ipolitisvnufquifq;in patriam rediit. Rcx vero Santius confummatus in breui ^cmpleuit tempora niulta.placita enim erat Deo animaillius.ldeofeftinauiteum oiiiinusadducere de medio iniquitatis. O biit enim apudTolecum. vocatus eft cnimDefidetatus, quia præmature tam dileótus de terra deledus eft. H.oc tem po’s leditRomæLucius 111. in imperio prxdiäus Frideheus primus. Hic dux fuit ueuotum amp;nbsp;nepos Conradi Imperatoris. Hic coronatus fuit ab Adriano Pa-Ç’S'^^'SRuttranfifletin orientales partes, amp;nbsp;fatigatus magno xftu in quodam ^^ u^ionauffetƒ^^JægJ.ß^^gJ^^^J dicitur in Chronica Sicardi.

^^^^''^‘‘^'iijicunilg^^iff^gll da Jem dif^anid trigeßmo primo loco regnauit in Le-ÿ^^^iyd-fratereiusSantiusinCaftdla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput XXX111.

Pciagio primo Rege poft cladem Hifpaniæ, amp;nbsp;l x 111. poft A thanaricum pn-niumRegem Gotthorum. Cœpitautem regnarcin regno Legionenft anno do-®ini M. c Lix. regnauit annis triginta vno. Eodem enim tempore Santius in ultellategnauit,amp;Fernandus in Legione, fed non xquali periodo in regnis Î^otarunt. Santius enim vno anno , fed Fernandus triginta vno praefuit.

‘ütiusitaqueemnrede,pie,amp; iufte regnaucrit,licet paucis annis, longo ta-’''?'*®porcvixiflccenfendus eft.Namætas hominum benediftributa, longa ''''•“Qiale,breuiflima. Diu enim non viuit, qui diu impie viuit,dicente Salamq-^■^''imdimpiorumlongs vits fuerit, innibilum reputabitur. Vnde Seneca,

'^^'Ï'turqui proptercanos amp;rugasin fronte putat diuvixifte.HicFernandus, ^“^pfætniffum eft, præmature mortuo Santio Rege CafteUs eius fratre qui

' ^WMftSliutn anniculum reliquerat (vt quidam aiunt) adregnum afpirabar, ^“U’^’fevolunt) nepotemftbi vaffallumfubiicere tentauit.Sedobftitit explo-rataacstetnislaudibus illuftrata erga Alfonfum nobilium fuorum fides, prae-fertira ducrum fratrum Manrici amp;nbsp;Nunii Comitum de Lara. Cum enim ipfe P Alfonfus mortuo Santio patre in cunabulis agens a nobilibus CafteUx iute in Regem cleäus arque receptus eflet, Fernandus , de quo agimus , patruus eius,manuarmataregnum Caftellx ingreditur,amp; magnam eius partem occu-pauit.Petfequebatut enim miro odio Manricum amp;nbsp;Nunium Comités prxdidos, quibusSantius Rexfilium commiferat.Ipfiigitur nobilesviri non valentes aliud eiheere, homagio pro tunc ab eisprxftito affenfetunt Regis Femandi voto, vt

558 R O Ö E R Î C I S A N T 1 l AlfonfumtanquamvaffalluGbi traderent alendum.Cum igiturFernandusoppi' dû Soriç peteret,vbi erat puer:amp;: effet cof am patruo addufltus,cœpit plorare.Cui Fernandus ne plotarct j blandiri coépic/Tune Cornes Manricus feiens quod fen-p turn eft, quia in tempore tribulationis fidelis agnofeitur, omni timorc depolito ad regem ait:Puer(inquit)la(ftari cupic,nonferuire, nutricispotiusmamillisquani patrui obledamentiS indiget, longe magis puero opus effetlaftantisfolatio quaffl patrui palatio, magis optât lac quam fanguinera gt;nbsp;longe magis ei expedit abladi-tus vagite quam coaôtus feruire. Voluifti hodie,o Rex, efficere quod naturanoo patitur. Cupisenim Vttibi pfseftethomagii formam, qui formate verba non di* dicit. Cupis rurfus vt tibi feruire incipiat, qui vix viuere inchoauit. Optas vt tibi homagiurft dicat, qui quid fit quod petis ignorât. Et vt paucis, fed veris, tua pace agamus, vis vt tibi fiat vaffallus, qui dominus iure fore deberet. Fac igitur quod tibi libet.Sed vide anliceat.noscedemus temporij non rationi, dum tu refpicis pueri ætatem,nontui honeftatem. Si igitur placet, puerumad nutricem addu-camquæ eumlaól:abit,poftea locunde videbit eum Rex. Interim veto quidam miles didus Petrus Melendi iuffu Comitum afcendit equum, amp;nbsp;puerum fub mantello abfeonfum celeri greffu duxit ad oppidum fan^ti Stephani de Gormaz-Idquecum intimatum effet Régi Fernando qui AlfonfumauideeXpedâbat,ni-miaira indignatus eft contra Comités.Illi veto quodam tubore pcrfufi, dixeruni fe velle Regem quxrerc,amp; ad Fernandum adducere. Comes itaque de Lara pan- ' lumcxteros prxeedensad oppidum pergit fandi Stephani, puerumqjadarcem de Atienzâattulit,necputauitirecotrahomagium,vtdominumfuum autaraot-tc aut feruitute liberaret. Fernandus ergo reX Nunium diffidauit. 111c veto ftatim feregiprxfentauit,quem Rex toruo oculo confpiciens proditorem appellauit-SedNiinius patienter tulic,drcens id egiffevt dominum fuum liberaret, necem' debar contra regniinftituta egiffe. Fernandusitaque remdeduxit adconfili»®’ amp;nbsp;a cunftis proceribus iudicatum eft, Comités minime cotra homagium, qi»®' mo ftrenue amp;nbsp;fideliter egiffe. Quo prxclaro facinore Rex Santins auta morteaat a feruitute libcratus eft. Manricus igitur amp;Nunius xternâfunt laude comnieti-dandi,qui nedum vitam,fed honorem domini fui vitx propriæ prxculerunt, imi-tati fidelillimos illos loiadam amp;nbsp;lehofeba, quos fcriptura facra commemotaii qui abfeonderunt loas paruum filium in virtutefua amp;:in cubiculo fuo,contra Athaliam amp;cxteros fernen régis extinguere molientes. Sic puer Pco/enu'us Rex Ægypti,quem pater eius Ptolemxus Romanorum fidei commifew^P^'^^^' rundem Romanorum fidem amp;nbsp;probitatem f vt ait Valerius) defenfusw^®®^^^ patruosamp;: Ægyptiosregnum illiuseripere molientcs.HicFernandusdeuicitm prxlio Alfonfum qui primus fuit Rex Portugaliat, Huius Fernandi tempon-bus fedebat Romæ pradiclus Lucius 111. in imperio veto Fridericusprimus, de quo paulo ante diximus.

De/^lfin/a v iiï.quipoJtcladem ff/J^aKi^/rigeJîmffficft»dohciire^gt;iâuit,di' de darißma eius fgt;role, d“ ^^^^^ amp;nbsp;vidoriiffro temper e eccurrefftibus. Caput XXX11/1.

ALfonsvsviii. cognomento Bonus, filins regis Santii, xxxi i. Rex fuit a Pelagio primo Rege Hifpaniæ poft eladé, amp;nbsp;l X i x. ab A chanarico primo Rege Gotthorum.Incepitautem regnare in regno Caftellæ anno domini m.clx.amp; regnanit annis lui.HicAlfonfus (vtpauloanteprædiximus)pâtreSantiovira fundo inter ipfosvagitus infantix regnare ccepit.Necparum fuitmiraculieûin J^ tança enafiffe innocentia, cui tôt pedora nocentiainfidiabantur. Sed nec carebat myfterio ilium incolumem poffe fèr uari,quem tanta ambitio,aut tancainuidiain-uaferat.Quare futurum videbatur,vtquemmaximafidesdefendcrat,maximei-pfe fidem defendercr,amp; inter multos elariffimuseuaderet, qucmclari/fimaau-fpicia futurum elariflimum demonftrarunt. Hic igitur Alfonfus poft annos fur adolcfcen-

^miafeüKvcM^VKe^« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V.\\^°^^

\ W^Vftc.vAïnUeie\\^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,«^^1 V^vü \ W,vdxis,AXVcvxAc^ue^o-.XV^ÏÙ^ÏÙ,’^

\ nbsp;nbsp;nbsp;Kaum «ça Îiivuç.^i^na V 0^’^'^^Vo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cvûÂ^ in ^'^^^^ ata''

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iAei^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àatx^V^

deafGgnandocaftruin^vtftatim dicemus. Sicitaqj auiditas vindiâx Pctri Fcf nandi optima arteillufa eft. Cxterum non aberrabimus ab incepto pt0P°!^ fibreuiinferuerimus quidhuius inclytiAlFonfi temporibuseidem nobiliDi ^ co de Harö accident. Fuit enim Didacus fvt ferunt Hifpanorum annalia) Alton régi carus^plunmumqj acceptus. nam erat vir ftrenuns, corporis atqj animiv^ bus pollens. Verumtamen apudfemetipfum cun(ftisfortiorvidebatur,quini bellandi arte, animoft täte gt;nbsp;amp;fideplurimis feprxftarc arbitrabatur, vt alter K tellus^ quemSaluftius inlugurthacommémorât, qui quamquamgloriaamp;vito' te clariftimus, ramen ei eratarrogans atque contemptor animus, quiaarrogaon^ ^^ commune nobilitatiSmalumeft.Eaigiturinfeliciftimadie qua rexAlfonfuscon fligeredebebat cumMiramomelinoregeMaurorum prope Alarcos,Di(la^''^ ipfe quatuor problemata publice amp;nbsp;arroganter deuouit. Erat primum,nullopcf* culo dominum fuum in bello dimittere: fecundum, quod nulla neceffitate caftn^ au^t arces domini fui hoftibus traderet : tertium, quod ii vnquam oblidesaffigna-ret, illos omnino redimeret: quartum, quod iam conferto prxlio,lï femel caican’ bus equum percuteret contraSarracenos, nullo difcrimine refpiceretretro. Sc altiftimusDeus cuius eftomnisfortitudoamp; poten tia,fregitarroganiiaetos,lt;]uii fcriptum eft: Qui fe iaâae amp;nbsp;dilatât, Deo difplicet, amp;nbsp;iurgia concitat. Et in Ecclc ftafticofcribitur:Necteextollasincogicationeanimxtua:, vcluttaurus,nefortc^ elidatur virtus tua per ftültitiam,amp; folia tua comedat,amp; fruftus tuos perdat,amp;rcquot; linq naris velut lignum aridumin eremo.HincAuguftinus in libre de conflidn vitiorum:Deftnegrandialoqui.FrangitDeusomnemarrogantem,magniloqnJ cadunt,inflata crêpant, tumefada premuntur. Itaq; tan tam arroganciamDtoac* de Haro Deus non fuftinuit, quippe ea die contra prxdida quatuor aut mctu,an‘ infelicïtate,vel neceflïtate agere coadus eft. Nam viedo exercitu Chriftianorum, ipfeDidacus plurimosChriftianosfugereconfpiciens, adarcemde AIarco'^‘'' fugit.Atcumcerneretviólualiadeefle,exiensdecafl:rofuismilicibusfociatu5)i® petumin Arabes fecit,vttandem euadere poflet. Verumfui eum deferuemnn Cumitaqs retro refpiceret,neminem propefevidens,verccundefatisrediita(li''_. cem. Rurfuseadem die duodecim milites MiramomelinoregiSarracenonimt^ padoobfidesaffignauitjipfeqjfequenti dieincolurais,fedinfelix,eualïr,A'arcc’* infeliciushoftibus confignauit.Sicitaqj eademquatuor eademdie nefcioanin” folentius ac impudentius fregit ac violauit. Nee defuit qui ei palam iiäantiam lu-am improperaret dicens,O Didace memor efto,quia in quo multateadurunna-lt;ftafti,inco multos offendifti.Iadantiaenim(vtinquitaoftetQuintilianu$)audi-entibusnon modo faftidium, fed etiam odium générât, qui enim feiaftanthoc facere, tanquam fupcriores aut fortiores übi videntur. C^arc fupra modum ex-terospremere amp;defpicere creduntur.Hincamp; nofterSenecaait,quiamagnam* mi tas fi fe fup ra le extollat,faci t virum minantem,inflatum, turgidü, inquietum, cundis odiofum.Tu ergo,o Didace,illud Scipionis vtinam animo côgitafTeSjqui 4 militem taciturn effedebere ad exequendum, ad faciendum potiusquamaddi-cendum proniorem. Tu ergo qua die te verbis oftentafti, ea te opcribus defraU' dafti,amp; qua die vouifti,ea votum fregifti,vt in te illud Sapientis impleatur ; Supet' bia tua extulit te. Et iterum : Eft qui hodieextollitur, amp;nbsp;eras decider. Verba tua te polluerunt,fed hoftes non rcrruerunt,quia (vt poeta air)

Fieri verbis hoftes vicifti, a quibus hodie vidus euafifti, veimiteris Damafippuni quem Macrobi us commémorât, qui cum pollicerçtur aprum folus

intcrfîcere,Ciceroquxfiuitanipfumvenabulo vel verbis interficerepromit- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

'^ Toliijt^ (^ ^Komodo crux Chrifitpreciofa 'vißbiliter opem tulit, dr de inntt -^(timultttuäinecießrum.Inßruntur etiam copia tnterfe^orum in Mti^iiis bedis dr caterar um nationum. Cap. XXXV.

^Porp p'”'^'^^®* ^'^^'■^'■^ g®^® Alfonfi viii. poft infelicem cladem peccatis fosaV '^^^^^“‘^“fc^P^^^apudbeum deAlarcos.Poftquamidem Alfon-quot;^^^^ Sarracenorü fic infeliciter vidus fuit, confpiciens pee-

^ft • P“” ™*®onaftcriainoniaIium.Fcrnandusitaqucfi!iusciusciimcflcc ^'®UtlU^°°°^'5^^™'’''^^^^^^*^’^^’'’^^‘^''P‘^^^^^P^^*^^^'^’^f’^^’^^’'^^^'’'^^°æ^~ fpxerj^^^'^*^^^’^’'®^'^™?^'-’^^^’^^^ viCtoremaggredcretur. Pater vcro cum con-

’’^•Af» ^®®®°®*®ftf“^oscopiismultis,acinlocis fakuofis manere, ad filium ^*'® iV/r ’°^'*’^°^^^^’'’^”^’^ plurimos tibi fimiles in caftris meis confpice-^M ** ''^'^'^''^^^^P^'^^^5 nor* eflem : imitatus Paulum Fuluium, qui contra N»5ç,’'‘?^°“^‘gt;l®*fl“sgt;c«tncflcnthoftcsin locis inacceHïbilibus, hortante eii ’»iliij^^f®5‘“‘^®^^'““®“®gt;'^^^oft®sadorircntur:Faccrcm,inquif,iftud,fitua ^® '^^vtr '’'^f’^^’^^l’i ^ca experientia. Verum pluries expertus fum non tutu ^’'’dc ?'‘''’^®‘*^*4'^^‘^^^^e proftratusaduerfus inftruótamaciemdimicem. ^f®®^**^P'’®‘’^l’'’®fil**®tQuefuianimi amplitudine roboratus, eundem

Hoin ^^'^?''®^°''“'^^*ffilt;^3uic.lnterimRodcricum ArchiepilcopumToletanu Cotor'''*'''*“'^'’®^’’’“’^^^®»^“^™^®”^®^*“’®^“’’“’'^’^’^“®’’*®'^^®’g’^“*^ diebcll^ Client j .’'^’■“^®®’^®f®*^®»^^’^*’a®®“**® mulcitudineconfidcnces,vtmoris iigeba’^*”''*^^'^^’”®S®*5'’®®*^®5gt;^^’®®’:fisfonorumamp; tubarum drepicibus

Aium ‘“'stimorcm,fuisvcroanimüdarent.Cum vcro Alfonfusfuosho-fen-S ^'’^'®® fortnidarecofpiceret, ad cos air quod Saludius in Cacilinaria rc-Nobist ^^'^(’''4'^‘0gt;npr21ioilliseftmaximumpericulumqui maxime cimenr. )’gt; ®^’gt;nï,i^’^*’'^'^’ tnilites, audacia pro muro, fpes pro fecuritace, gloria pro vi-^'^o[lium'|^''°^®‘'^'':^dine vincendi habcatur. Etfubdit : Nee vos concurbenc HKcftAlfonf''''?’’**^^“’®*P®'’®f®^’“*®*“'®»‘l'’^^^5®^“^^^®’^®^*“®*’®'^®’’^^quot;

^^ , S^um Alexandrum,qui(vtQuintusCurtius rcfert)cotraDa-''i’ustu b '?f*?^’®^®ilicafuadfuosfottnidantcs ait: Quid Barbarorum clamo-^ïinamp; .|'’’*’9lt;iitimotishabcnttcftimonium,non confidentie probationem. 'fitibu ■ y i*^^ ''^fciicioribus mos eft, quanto plus defecerint vires, eo magis la-’^osim ^™^’^^P^®“S‘g’ï®fJ’is verbis, omnes in domino confortatiSarra-'11112 P^^^”''^'dnq5itaquepugnatutBeftacerrime,amp;non fine variera te for-^»nd ^?^L ^ f^iiente» coramquofortunaipfaaut nihileft, autnihilpoteft. A’^Ni**t T^ ^’f^^'^i ftragefufîamp;cæfifunt.Fuit hoc bellum famofum diélû •’krirk^^p ®^æ*^^*^®’^^^’'*^‘ vifibiliter opemtulit. Meruit hic Alfonfus 'S i’, '■''^®®^®®®®®®camp;rc®®fcntgt;agt;crucis triumphantifîîmæ auxilio fii$k’.’.^®^CooftantinusConftantiifilius,qui(vtinquitCaflîodorus)aduer-^tiljJ'?®P“g''^^“‘^®®^‘‘i“P®ff®™®*®“fî|:nü crucis in cælo flamineo more quot;^tinitoh ^'^^^^ *®^®“^®5 ^^^^^ dicentes:Inhoc figno vinces Conftantine. ^®gt;Hoih,^'’*^^''^®® C®®ft2ntinusin figno crucis, vc nec folus vnus de fuis in bel-®’*’lt;i$(ii^?-'*® ^^P^''^ ^'^^'■^^'OilP efFcdumcft,vtcruxquæ primo apudRo-^ocîsi “®f’^®*'®^gt;*®numifraatûfigurisfitdefcripta literisaflcnbentibus: ^'quot;’’(îcur'^^^^^^^^''^ ’^^^'^’^ ®^’ vivi. Fuititaqstâgloriofumhocbel-JO^^Arab ^*1®^® inHifpaniaaccidiflelcgitur. Cæfaenimfuerecirciter cc.mil-lioqu ^'^®.P^®'^^^^^‘^®5d®3uditalues,totintcrfedorumhominummultitu-'®®ott p*}^* ®®®®®’®®®deflenda,fedeumfummis gaudiis referenda,arque *^®°S®®^®dacft. Quisenim Barbarorum miferebitur quoscum fiiixfub^'’*’'*^^°^æ®® ^^^®®®^’'^^''^’ ”®^4®®^®®ftradiripcre,fu«que per-fctum quot;^®^®^P®’®®5-Tantamitaquc ca:forumftragem,tantamqucocci-•'quot;'titudincm,vt eo bcllo Alfonfus intulit,nulla referunt annalia.Nam

ctficlariorabclla truculentiorefquepræliorumcxdesrccolimus, uic lo \ dona: non facile comparantur. Vt cnim refert Orofius in primo congre u xandri cum Dario fexcentum millia Perfarum bcllantiura fuere, quæ non min artcAlexandrifupcrata,quam virtute Macedonum. ybimagnaeæ j rum. In excrcitu vcro Alcxandri tantum centum viginti équités, amp;nbsp;o o pc it defucre. Parum vcro poft,Darius cum quatuor centum millibus peditum amp;nbsp;cc turn millibus cquitum in aciem prodiit, pugnaquecommittitur,am oquereg vulnerantur.TandemDariusfugit,c:cfaquefuntodoginta millia peditum,cqt“ turn veto decern millia, capta autem quadragintamillia.Et rurfus : DariusIpcpJ cis amiflà, quatuor centum millia peditum amp;nbsp;centum millia cquitum congtegi uit,amp; Alexandroab Ægypto rcuertenti apud Tharfumbelloopponit.raroquc in ullo prxlio,vtin hoc,tantum fanguinisfufum eft,totufqueotiens in poteftatcni Alexandrivcnit.Quantus autem numerus militum Alcxandri ceciderit, non tradun t fcriptorcs.V eterum cnim mos eft,ex ca parte qua: vincir, ocuiforum nume rumnonponerc,ncvidoriam maculent damna vidons.Denique contra Pyt-rhumapudLucaniamCurius cÓIul bellumgcflït,vbi odoginta millia pcaituni, amp;:feptuaginta millia cquitum regem Pyrrhum habuifte ferunt. Ex his triginta ex millia exfa refcruntur.Rurfus Regulus adueffus duos Hafdrubalcs amp;nbsp;Amilcarem acerrimum bellum geflït,vbi triginta milliaRomanorumceciderunt.Poftcave ro anno ab vrbe condita quingentefimo fextodecimo apud Aretium comffli fo prxlio, Attilius conful eft occifus, odoginta millibus Romanorum cxfis.Ca: terum Sylla Mithridaticum bellum cepit,initoqucprxliocum Archelao con i-xit,vbi nonaginta millia interfedareferuntur. Parum vcro poft cum Mithridates adiutorium Archelao mififler,fecundopra:lio quinquaginta millia ex fuis inter-fedafunt. Item Iulius Cxfar apud Rhodanum Gallos bis vicir, vbiquadragiota I millia Gallorum ccciderunt. Sed amp;Tiberius priuignus Augufti Germanos bc^ fuperauit, vbi centum viginti quatuor millia cxfa amp;nbsp;captiuata feru tur. Quod W' lum maximum amp;:formidolofum quinquaginta legionibus geftumeft, nedet^ vllummaius bellum poftPunicumfuit.Poftremo(vtid0rofiusrefert)annovt bisconditæodingeutefimovigefimoquinto, VefpafianustemplGHicrofolytois i' dirupit, murofque vrbis folo a:quat:amp;ibifexcenta millialudxorum interfeda Cornelius amp;nbsp;Suetonius afteruntJoiephus verovndccies centena millia Itidzo-rum gladio amp;famc periifle,nonagintavcromilliatoto orbedifperfatdeftoma« nis vcro vix viginti quinque equites ceciderunt.

De his ^H£ acciderunt regi t^lfonfi mi.pssl famofurn bedum Nauium TeUfi, ck de ciuiiatibus ^ lecis ^uæ acijui/i/fit, amp;nbsp;defingtdarifacinore dn^ arcern de ^erda, ç^ obiiu eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XX TI.

CV PE REST igiturvtad Alfonfi præclariflîraa fada amp;nbsp;eius tempore geftarede- 4 ‘^amus.Poftquam itaquebellum prxdidum de Nauibus Tolofxtoto orbefa-mofum Alfonfus félicitercxplcuit,creuitadmaiora animus. VteniminquitValerius, felicitate obtentævidoriæ roboraturnobilisanimusatquenutritur,vtcla-riora femper aggrediatur,illaquc cum laudum cumulo pcrficiat.Profequiturigi-tur vidoriam fibi a Deo miflam, amp;nbsp;poft multa laboriofa bellica certamina, pluri-ma locaa Sarracenis cuicit,lucroquc fidei adiecit,praefertim Calatrauam, Alcara, Concham cum diftridu Alarcon,caftrum Dorainarum,Vbedam,Baczam,amp;in-numera alia caftra amp;: oppida qux tempore Alfonfi vi.fuerant a Mauris occupata. Neeputamus alicnumapropofitonoftro,breui referre quoddam,nondixerim prxclarum facinus,fcdamp; dolendum pariteramp;: ridendum exemplum,quodetli p Alfonfum non parum afflixerit, tarnen fua prudetia amp;nbsp;induftria in eius vtilitatera amp;gloriam vcrfumcft.RcbcIlauerat contra Alfonfum miles quidam didus Lupus dcArcnis,fcqucinarccmfamofamde Zoritainclufitatqucintrufit,cxquaincó-moda plurima finitimis ingerebat. Cupiebat rex quam maxime caftrum fimul H militera ad manus hahcrc.Idque cum quidam mimusfiuc bufo didus Domin-gucllus,

gutllus,facctus,fed prudens,qui apud Lupum erat, intcUexifTet, regem ipfum ar-ceffwit,fibiquecaftrum amp;nbsp;milite tn fc dacurum poUicetur. Percunftatusarege lt;iuonacnpadoidfieripoffeconfidebac,ille,vterataftuius,remquediuanimodi-Stfo«,regivtilem,fedfuncftam malitiam aperuit, vt videlicet pateretur, fe ali-

lt;iutnitxiegis miUtibus in facie citra mortem percutere, ftatimque ad caftrum ^^SstetjVibupoCaftcllano nuntiarerquendam ab co militem in régis præfentia pïoeointeifeâum,quiadeeodemLupodetraberet,proditoremqueappcllafl.et; 4^îoccaûonegrateeumreciperet,Sé tandem caftruraadrcgis manusdeduce-^«•AnnunteXjfcdnonrcperiebaiur quifepercutiabufone petmitteret. Affuic '^ tindcmquidamnobilisSé grandxuus miles PetrusDidaci. Is vt rex caftr um ob-bncicqpaffuseftfcabufone in facie percuti. Expie to igitur conceptofacinote, bomiugmjibiscQcitogtefitiadarcemfugitjCaftellanoqueretulit obciusbono-UmiuKgbeonfpeau militera occidiffe. Quaeres pergrata Lupofuit,illumque diltdutababuitjSécuftodibusatcisprxpofuit. Gum igiturcaptatadieCadcila-iquot;i5'ncanictataderetur, oblata oppottunitatclancea bufo fpatulas cius pertodir,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^''‘^'Wituetemit,ac pet locum ab eo deftinatum ex arce exies ad caftra vegis de-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'itwtneposCafteUani ad regem accefficjclauefquc ar cis donauit.Meruit certe

1 nbsp;nbsp;nbsp;’«Wamp;dignumfuit ,'vt ei qui fidem fregit ,fides frangeretur ipfa. Sed dum

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfoditiopunitur^illius nobilis fidelitas ad cxlum vfque extollitur,qui facie fe per-

I nbsp;nbsp;Defetebat.kiuinenimannaliaHifpanix iuuenem quendam non facis moribus

1 nbsp;nbsp;nbsp;xtatetnamp;cmotesilliimpedimentoforedicebat. Adquemiuucnisliberiorquam

1 nbsp;nbsp;nbsp;eeepAbFlemumpiviresagnofco, qui tecum pridie pila Sé alea luier une, a te præ-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wràkVonoïfcusexaltatos, fed v t puto ideo lUos ad dignitates admififti, quia ft-\ 5'^^'i\t'imeisW\ikv.tneveïoidéorepellis,quiaçumtegcnQnlufi. Rifitrexface- ,

1 tiammuems,i:\ibttuen^inlaceffcndo,inrcgem prxle«im,quiludcndo atque \ nbsp;nbsp;nbsp;liacndoptofcnbetefolet. Laqué nullaira commotus ar mis Sé equo iuuenem do-\ nauit, imitatus CatfatemMarcum Antoninum, qui cum quendam adoicfcen-

1 nbsp;nbsp;tem non fatis motamm, bonorem petentem rep elfer cc, monetetque vtfe bo-

1 nbsp;. '^wvidotiasipfegloriofusAlfonfus a domino vocatus , in quodam rure op- '

1 ^'^Wit kteualovocatoGutierremunnom gtauiter infitmatur, vitamquehni-\ '^'tbcum VUpanix glotiara fepcliuit. Hoc temporefedit RomxV rbanus \ '^'''\ioeiiamtcmpoteciuitasfandaletu(alem a Sartacenis occupata ed. Hoc \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^■''''‘tempote Condantinopchs a Erancis Sé V enetis capta eft. Eo etvam tem-\ V^'^VuitinHilpania Vandus Dominicus inhitutor ordmis Ptxdicarorum.

\ r'^a ''^dotofcht in impcrio Henricusvi. Sé Oebo ttii. H\c Och o pet in-1 ’^™ataL^Qçç^^^^y papx m, imperium ohtinuit, Ehilippo inretfefto. Hunc \ nbsp;nbsp;nbsp;•JdWtn^^^çp^pp^^Qç.^^^^^^ papa cxcommunicauir Sé depofuii, quia con-

1 ttaeins\ü\tmtatemingreffuseft,rcgnum Apulix, quod conabatur auferreEte-\ deIicoteg^^\çq•\^J,p^^ç.;^ççJ MemanixEredericum eXegerum, Sé Och o feVar-\ 'p ftnhicustnotreur.

Ct'^lfonfoIX. qitipojl etejlruHtaRtm HiJpdmæ trigeßmo tertio loco rcrntml, Ó* (jHOWodû in i(lo t^lfonjo iterum re^nn fuerunt

mo rege poft cladcm, amp;nbsp;l x x. ab Athanarico primo «gcGotth^m. LopK aurem rcgnareanno domini millefimo ducentefimo/egnauit anni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cxdominaBerengariafiliainclyti Alfonfivin.regisCaftcUaegcn excellentiflîmum regem Fernandumtertiumfidei catholics propaga orcm,q Hifpalim jamp;totam Vandaliam, amp;nbsp;maiorem partem

fîdei fubdidit. In quo Fernando fuerunt régna Caftellxamp;Legionisi erum vtapud Romanos mortuo Lepido amp;nbsp;Marco Antonio,quiparntimter cor e fucrant. Fuit ergo hxcreintegratio regnorum Caftellsamp;Legionisa maïus ^^ miufque principatus ftabilimencum amp;nbsp;quietudincm ingentcm,vt u eo c Fernando tertio dicemus,quiafcriptumeftinlibnsRcgum. Vnuravirum ƒ ras,amp; totus populus eritin pace. Rurfusliic Alfonfus nonusgenuit ctiam nbsp;on

fumdiftum Infantem Molinx.Tandem Alfonfus rexfœdus iniuitamp;rcnouiui cum nobiliflîmo Alfonfo oétauo rcgeCafteIlxolimfocerofuo,amp;abcoplutinii caftra dono accepit, amp;plurima diftidia inter vtrumlt;ÿ regnû fedatafuerc. 1 eæ pore huius Alfonfi noniaccidit cuiufdam fîdeliffimi militis præclarum racinus non nifî fempiternis laudibus commemorandum,amp;acunâis nobilibusarcium euftodibus non modo animo figendum, fed imitandum. Hic enim Alphon usa Vtraça nouerca fua,forore Didaci de Haro domini de Vifcaia, non parum onen ^ fus, pâtre Fernando vitafundo.eandem Vrracam etiamfibi non fans tiaani, i' mul amp;nbsp;Didacum fratrem fuuma regnoexpulit,caftrumque famofumdeGuiar feptem continuis annis obfcdi t,pluri mumque affligit. Cui Didacus de Haro que-dam fîdcliflîmum Caftellanum præfecir, videlicet nobilemvirumMarcuæGu-tcrrii,cuiusfides,conftantia,amp;:animimagnitudonullispræconiisfatisluftraripo-teft.Cum enimamp;longaobfidione non modo homines, fedeunda vidualiao^ elTent, Guterrius Caftellanus folus, fed forti animo fociatus in caftro permani'^-Erantque ei cibi animalium coria, herbs dcmura,ac mures,amp;cuiufiiis geneuk beftia quam occupare poterat. His igitur confumptis,Marcus fuipenfisadco' lum arcis clauibus.incdia fameque confumptus ad portam interiorem turrisi», medio cardinis fercexanimis proftratusdecubuit.Sicitaquemanfitintegradie EftecitigiturMarcusfpirituamp;viribusdeficicns,quodincolumispatrareiolitiisf rat. Vndemoriensfclein media porta intrantibusobicemoppofuit,vt nemo nui fupraeum intraret, cum nullus dum viucret, contraeumingredipotuchr.^lï« Verofolitum impetumadareem dingens,neminemquerefiftentem profpiciens, apponiiuflit ad murumfcalas. Afcendentesnobilemvirumfemiuiuum repermt, caftrum,non fe euftodientem. Arbitrantes igitur qui afcenderant, Caftubanum mortuum,adregisprsfentiamfuprahumcrosdetulerunt. Lacrymatuseftigimf rexob viriillius ingentem virtutem,curamqucdc eogeftit, rcmcdiifqucadbi-bitis paululum conualuir. Cum itaque rex ob eins egregia geftaaepertinacifli-mamfidempluriniaobtulifler,Abfit,inquitMarcus,vtate,orex,aliquidcapiani,4J qui gloriam, qui honorem arripuiftimeum. Erat mihi fempiterna gloria in arte mori,quam tuvt viuercm abftulifti.ibofipermittisad dominummcumlibenS) vt vitam adimat quam tu inuito donafti. Sed quid agam, fidem ei prxftitifti quam non nifi morte perfoluerc poteram.Perpetuasigiturcontrate,o rex,agamque-relas, quinc fidem perfoluerem, impedifti .TandemMarcus a rege dimiflus,Didacum eius dominum in Africa exulantemmœftusadiit,aquogratilfimerccc-ptus. Cumquerei feriem cognouiflet, die vnapercelcbri cuma multis nobilihus Guterrii fides amp;nbsp;conftantia adaftra vfque rollcretur, ad eos ait Didacus, Verilfi-mumatque fideliflimum Guterriumextitifle Caftellanumnemoambigit,verü-tarnencaftrumlibenterreciperemmeumMarcofiducialiter commiflum-Quod f infulfumatquefsuumamp; inhumanumverbumcum MarcusaudilTet, fequedefi-de ineufatum, nee illam fatis domino prsftitifle putans, illico curiam régis Legio-nispetiit, vililfimifque veftibus indutus,prolixam barham negligentcfquc deferens capiilos, inter canes venatonos fe in regis aula recepit, arque cum illis panem anguftiæ in terrapluribus fumpfit diebus. T andern a quibufdam nobilibus noms relatum

tektumcftregijMarcumGuterrii inter eins canes vitam agcre. Admiratus rcx ca tumc nagit^ ct,cur illud egiffct,iUe rem geftam apud Didacum dominum fuum. “Wauiwftufislactymis fupplicans nc rex ipfe pateretur, vt profugus amp;nbsp;tanqua P'O itotpermundum difcurrerct,eique morcmgereret, vtfidemipfeferuaret, ^^ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'’‘^^ prudentiffimus ,Libcnter, inquit, tc ab co peri-

^'^0 ' «abo, Effecitigirnt illico caftrumvtcrat, ar misse vidualibus munitifli-^'imeiicldgi.g^y^,illudque Marcuscum vellet, domino reftituerct, ac fidem f watet. Mitcus itaipelxtus arcera plcnc poflidens ad Didacum fcripfit, vt ve-^wteafttutnfuumteceptutusjpetensvefidem homagiumqueremitterec. Cui

'® bidacusfidemviti admirans refcripfit,vt arcem regi Legionis tradcret,cumque ^'bilominusafidclitateamp;horaagio liberans. Conlccrandacerteamp; perpetuoiV WtidaediUius immortalis vin fides,quam non aliter arbitratus eft fe plcnc do-^^oHucrepo^uif^ej-jifiYvcaftrumtcddcret, aut vitam, necafidefe verbis, fed *d.a^noVlïJ;Y^» ,fed morteliberatum credidit. Sed nee minus libcralifllmi arque quot;'^^'''ficentifilmi regis extoUendaeft lib eralitas,qux v t Marei conftantiflimi i m-P'^'isfidetn(etuatet,optatiffimumfibiamp;afeprcciofumiocale,nonmodoprecio

1 ^® ’'^'^bsdeitaCtaspcllesfcruenti aquarefolutas ederunt,Sc tahcibo vti fuftinuc-

1 nbsp;nbsp;nbsp;^''''bncfideiconftanti'avnRotnanisptxftitamviolarent.Nec aliter quidem Crc-

1 nbsp;nbsp;nbsp;H'^od'fiftoteospaticogerenóporuiftet,vtaitluliustrominus. Seddeeximiaft-

i nbsp;nbsp;nbsp;^tfecoaftantiianiiquotunr in euftodiendisareibus latins tangimusinlibris de

Cifttllams2i,bcllorumducibus,qucmnupcredidimus. Hoc temporefedit in wtbedtaPewilanocenüüs m. inimperio prxfatus Otbo,dequo paulo antedi-

l nbsp;nbsp;nbsp;^'^odaregemaftamitur.Matr e eins detunifta ,regni gubemationem fuicepit no-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^'^'^ti\tlùsl\o^is,plurimadi(criminarcgnoattulit,8êbéllum contra tegemamp;t

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^“^b'ivevuTiïv^m aperte geffit, quiafcriptum eft •. Homo apoftata omni tem-potdut^^(evfwvAit.Etiterum-.Semper iurgiaquxritimpius,Sidiieotdiaspro-'^°^^’'Vv,\;^us,^;ir,\ens'iif, Ho mines peftilentcsdiffrpant ciuitatem. Sed verum Kuftötdeteffe tn 11 r i.P oliticoruml exiftentesin exceffibusfortuux, potemff,j^^^^y^^^^j^^^ (ubitet nee voluut, nee fciuut. Quod viderc libetin.

p V’J'^tisinfj^^yYvxutcgandennbus,qni propter deliciaseriam parentibus 6£ do-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dotibuslubiiei nelciuut. Quarefubdit idem pbilofopbus, quia nou contingit btaeptiucipati, qui lub principe nou fuit ,autbcue (ubiieinou coutucuit .T en* tiuetat euitu Muarusfvtdiximus'jHeuricum regem puerum tilix regisPottu-plixuuptuittadere,reginaS)Cruagnatib’ teguimuifidisAdque defaftoobtmuit, v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itqda ie coutiagebant coufanguiuitatis gradu , nee ad quietem tegui expédié -

I^S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-bar,ab Innoccntio papa 11 i.ccicbratum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w quocmanauitillafamofadccrctalis : Eiß »tcefe^lf donai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exituspar-r«gt;».Sxpcvniuconiugbintcrûnguinisvto^^

hcrctapudPalcntiam,cafualitcrobiit.Namcoludcntecumcçtcnspuerisno bus,tcgulacccidit,amp;cerebrum ciusillifit.Siquidem minus promt e eu o i cflct,quidam ex domiccllis tcgulam ludi gratia proiieiens, regem in capite vu rauit : ex quo poft duos dies fpiritum exhalauit.Poft cuius obitum P^'^'æ^ ‘ bia Aluarus Cornesprocurauit. SedtandeminclytusFcmanJis hhusBereng -riæ, vt iuftum amp;nbsp;d ebitum crat,in regem Caftdlæ féliciter eft affumptus, qu men hmulamp; Berengariam Cornes Aluarus mfequebatur. Pofteatarnen im iudicioidemCornespcrmilitcs Berengarixamp;regis Fernâdinliuuicaptusc , * qui multos offendcrat,amp; üdditatem debitam non fcruaucrat jin ofrenlorumro nibusiuftedeuenic, carceribufquemancipatur: quos non euaut,niiipluriniâ ftraquaeoccupaucrat,reftitucrat. Sic itaqucimpletumcftin co illud Sapienns Quiinaltum mittitlapidem,cadet fupercaputcius. Aluarus itaquelapidem ton dali mifit in altum,vc altum videlicet amp;nbsp;eminês feeptrum régis deprimeretdignç igicur cecidit fup er caput eins. Deus enim in laqueo fuo humiliauit cum, quia^ fteSapientc,QuiparataltcrifcandaIum,ofFendeturineo. Superbus Aman amp;' fipator vnitatis,qui erat fccundus a rege, incidit in fcadalum quod rcginxamp;^ dochço paraucrat. Sic amp;nbsp;Camillo confulc Falifcos proditionis fupplicium nn comperimus, quod aliis parauerant. Sedicteporehuius Henrici in cathedra f ' tri Innocentius 111. in imperio vero Ocho 111 x. de quo paulo ante diximus.

De ßorio/ßimo re^e Fernando ^^ai po/lclademHißaftia tri^efif^û^ftinfele^of^^^^^^’^ in Caßeda cè^Legione, (^^aomodo vtrumgue regnum fuit in eins fff^i^'*'' nit um, c^ de claris eiusßliis,^^ ^uemodo Baticam tot am recupef/i’ uitjC^deviéloriu c^ clarißtmlseiusoperil/us.

pERNANDVs cxccllcntiffimushuiusnominis iii.filiusAlfonfirégisLegionu amp;nbsp;domina Bcrcngariæ ,filia: inclytiflimi Alfonfi v ii i. régis Caftellx, xxx v. 4 rex fuit a Pelagio primo Hilpaniç poft illius cJadcm,amp;i x x 11. ab Athanarico pn moregeCotthorum. Rcgnauitannis xxx v. Hicmortuocafualitcr(vcpra:min‘ musJHenricoauunculofuo, cœpit rcgnarein Caftella anno domini milleuæn ducentefimo decimo fexto, qui viuente Alfonfo rege Legionis pâtre fuo regnars incepit in Caftella. Poftca vero x v i.anno regni fui preedidus Alfonfus Femandi pater dcceffit. cui Fernandus ipfe fucceflît in regno Legionis : in regno vero Ca-ftellx fucceflît ex prædida domina Bcrcngaria filia primogenira inclytiflimi viH» ‘ régis Caftella: fine libcris mafculis decedentis. Itaque regnum Caftellx diazoo' minæBcrengarixnaturalioptimoquciurcdcbebatur.SicigiturFcrnâduscxpn' tre in regno Legionis, ex matre in Caftella regnauit, fuerutque in eius perfonaffl J régna vnita. Qux vnio amp;nbsp;reintegratio monarchiæ Hi/paniæfada eft anno doi^-nimillcfiraoducentefimo trigcfimofecundo. Duxititaqucduasvxoresfuccei»' ue,BcatriccmfiliamducisBrabantix eledi in Imperatorcm Alemanix, ex qua genuit Alfonfumx. qui pofteum regnauit. GenuicdeniqueFredericumamp;Euia* nuclem,amp;Philippura,amp;:Santium,amp;Henricum. Hic Henricus Fernandinlius longo

HIST. HISPANIC Æ P ARS III. ^6j longo tempore cxulauit, tempore fratris fui Alfonfi, vt fub co dicctur. Defunäa Veto Beatrice contraxitcumlohannafiliaComitis de Pontis, ex quagenuitLu-Qouicumamp;Lconoram. HicFemandusgloriofusrex fuir, qui propricAuguftus ^'O‘potcft,quiaplurimmn regnaauxit.Laudamus Camillum pro eoquod patrie oesdilatauerit, fcdlonge plus Fernandus perpetuis laudibus confecrandus eft, 4uitantsvirtutisfuit,vtamp;:bonapatriæauxcrit,amp;: mala in hoftestranftulerit., Li-^'‘^''^inciiispcrfonamrcgnavnirafuerinr, poftea tarnen diuinoafliftenteau-’^^'0)longemaioraregnaamp;dominialucrofideiattulit. Vicitenim plurimabella lt;^ontrapcrfidüsMachomctos,rccuperauitdeniqueHifpalim,Cordubam,amp;:par-^^swiacentcs,necnon vniuerfam Vandaliam amp;nbsp;Bxcicam. Fuitdenique Fernan-“^religiofiflimus.Nccenim tantumlaudanduscft,quoddenobiliffimaamp;anti-‘l'^fogumprofapiaoriginemtraxcrit,quantasamp;quotvidorias ingentesconfe-^'^^'^riitjfedjgi^ocintercxtcrapraedicadus eft, quod inter fulgura palatii amp;nbsp;ho-^^'^^ culmina Deum timuerit, ccclcfiam coluerit, amp;nbsp;in ter regalis fanguinis amp;nbsp;jï^'‘2tijniafiluentiam,matcriam virtutum non deferueric, dicente (criptura, I’'’°ffgitfapicntia,quodnon protegitpecunia. Hic princeps facrifieüsamp;ora-j^ 'tgt;inaffiduuserat,Alcxandrumfuperans,dequoaitQ^urtius,quiaeofacri-’'’'joiiinishominumturbadeorumlaudibusvacabat,nccad bellapergebat,

. Wat.RurfushicFernandusarmisexcitatusfuit,laborum bellicorumpa-'’^'l«inus,totoferevitæfux tempore bellorumcontrainfidelesiuftiffiinocx-^f^^dovacabat. feiebat enim quia ( vt Cato Cenforinus amp;nbsp;Vegetius de re militari ^^fontlarsamp;exercitiumfolent prxftarevidoriam.non enim multitudomili-'''‘Ojnonnmnerusannorum, nonfplcndentia auroque fuira arma triumphum ^‘’’oendicomparant, fed bcllandi excrcitatio amp;nbsp;frequés vfus. nutrit enim auda-^^’nccnferendifrcqucntia,quiaeodemCatonetefte,ncmo facile metuitquod ƒ ceiflefæpe jQjjßjjj, Quarc Fernandus ipfe fuosmilites verbis fapientiflimis ?J‘^®ÿeffibusfrequcntiffimis ad armorum exercitium commonebat, inquiens QHi®''^P“g'’^^quot;^P^*“^ ^°^^^ vfusprodefle, quam vires.

' PeriB dA”***^vfusceftatarmorum,nihilvilIanusdifFertamilite.Rurfusfem-tüsamp; oquot;^'^' F ‘^e ciuitate Dei in ore gerebat, quia per annos feptingen-^omabldoftilioTulliovfquead AuguftumCæiarem,vnatantumæftatc sna vifcetafanguinem non fudauerunt. DeniqUe fuit Fernandusin ordi-ƒ ^^æbüs prüdentiffimus, in congrediendo ftrenuiflimus, denique pius, uctuSjDjoSi hominibuscarus, humilimus quoquefuit.Quaremcritovi-onoiiffiranjfyjjj^yj^ feriptum eft : Vir humilisloquctur vidorias. Sæpe enim *Mtere Africæ Mauri contraFernandumtransfretauerunt, Hifpaniam vali-manu vaftantes, quos Fernandus mirabiliter fregit, amp;nbsp;contra cos diuina ^.^iH(^*'^*'^’^°'^®*”fit' Hic Fernandus, vt alter Alexander quemluftinuscom-*A^.’^*’/^®81o”oIus in pra:Iiisfuit,vt cumnulloboftecongreflus eftquem gnÿ'*^®”^ gt;nbsp;““Hä® vrbem obfedit quam non expugnarir, nullam gentemag-j^’^^uam non calcaucrit. Fertur, in ore eius ille propheticus verfus fem-nio'o'^^^^^ ’ ^oroious mihi adiutor, amp;nbsp;non timebo , quid faciat mihi ho-^*^ ^^° confidit, fugerunt a facie eius inimici illius , amp;nbsp;re-Hninif ’’^* ^^^’®*^^^ ’ ^ hberauit cum a concuflione amp;nbsp;afïlidionc ho-wIqb A*''*”* ’ ^ P^'^cumcontriuit dominusbaculum impiorum, virgamque licite n^Wantium confregit, quiequidanimo conccpit ac agere cocpit,fe-fod ' quot;’’‘liviuantccompleuit, dimifitqucampliflimum principatum Alfon-lt;ülainfi''’’*^*° ^'^^ * marioccano vfqucad mediterraneum , amp;: quiequid inil-nio ^’°®®*®^’‘^® tempore régis Rodericivltimi régis Gotthorum Sarrace-uit ^^”’'*®^* Pcfo^ndusipfe poftmulta annorum fpatia feliciffimerecupera-^fll’ut’f*“’’' fecit. nam(vtair Cufcntinus)omnidic 5Morabctinosaureos eiperfolucbat,amp;:adillius curias venire tenebatur,amp;: lji-^’’^.*^?®®®“^’^*Hauroj ccc. milites mittere aftringebatur. Fuit denique 8 onoiusprincepstanta:moderationisamp;virtutis, vt nunquam nifi iuftis ex

caufis cuiquam bellum indixeric, illud Augufti Odauii feropcrcommcmorans, videlicet iadtanns eße animi amp;nbsp;leuiflimi ardore triumphandi amp;nbsp;ob lauream, id eft folia infruduofa, in dilcrimen per incertos euentus certaminum, fecuricacemn-dclium ciuium prxeipitare. E t iceru aliud Scipionis femper in ore gerebat : Malle fc vnumciuemfcruarc,quammillehoftes occidere. Hie catholicus Fernandas de tot amp;nbsp;ram prxclaris vicîoriis non intumefeens, nee de tanta dominiorum araplitudine fuperbiens,viólorias ipfas Deo altiffimo tribuebar, amp;nbsp;incrementafi-deiacChriftianx religionis potius quam terrenæ dominacionismentegerebat, atque pro ea fide afliduis pcriculis fc exponebat. De quo verius quam de Pyrrho dici poteft, quia non fans eratilli pro falute pugnare,nifi falutem pro fide conte- '* mneret. Hie princeps interrogatus,cur loge plus regni fines auxiifet, quam multi cius primogenitores, quippe qui rccupcrauit qua: illi perdidcrunt : relpondüTe ferturverbumfuoaudbore dignum, amp;nbsp;fempiterna commemoratione dignuw. Patres (inquit )meifortaflis animo gerebant principatum terrenuna exalrarepo-tins quam fidem platare,augere fibi populum multum, fed non ftabilire diuinuni cultum : quare deccpti funt in adinuetionibus fuis : itaquead cxium oculos ver-tens, Tu Domine qui feis corda amp;nbsp;ren es hominum,nofti quia non meam/cd tu-arn gloriam quxro, non tam caducorum regnorum quam fidei tux Chriftiana:(^ religionis augmentum defidero. Deniquc iemper illudin oregercbat, quianon propter cius merita, fed propter infidelitatcm hoftium omnia profpera ei fiiccef- -fiflent. Sciebat enim deuotiffimus princeps,quia fie Moyfes, fie lofua, fic Dauid vicerunt regna. tunc enim proftrarunthoftes,cumpugnaruntanimotuendiamp;: augêdireligionemvniusveriDei. Sicamp;IofaphatrexIuda dicebat militibusfuis: Crédite in domino pro quo pugnatis,amp;fecurieritis.EtNehemias, Deus,inquit, nofter pro quo pugnamus, pugnabit pro nobis,amp;dabit vidoriam, nos ipfifacia-mus opus. Nihil profedo tantum ad viiftoriam cofert quamreda bellandi inten-tio in vera iuftiria ftabilita. Scriptum eft enim, luftus iuuabitur in die periculiiw iuftitia. Ecitcrum,IuftitiaeIcuatgentes. Hine amp;nbsp;apoftobs bellare admonetpci armaiufticixamp;loricamfidei. Nam(vtferipturacommémorât)fanftiperfides ., viceruntregna. Iuftitia autem belli exipfarelt;ftabellatisintentioheprocedir,di- ’ cente Auguftino,illa bella iufte fufeipi pofte, in quibus non eft nocendi cupiditas, vlcifccndicrudelitas,amp;hbidodominandi.taliquippeintentionebellant)busvi-doria promittitur. Nam (vtinquit Gregorius) non deeritcertanribusoprata yi-ä’oria,fidefitin animo humana gloria. Hine Bernardus, Ex cordis, inq^’^^^‘ äu, non belli cuetu penfatur vcl periculum,vel vidoria Chriftiani horoiwSj quia ft bonafucritcaufa pugnantis,pugnx cxitus malus efteno poteft. Rurfus Ambro-fius: O homo ideo no vicifti, quia de tuo prxfumpfifti. Qui veto bella etiam contra infidèles geric,nonaugendxauttuendxreligionisgratia,fedamp!ioribusdo-miniispotiendi)autquad3mhumanagloria,parumvi(ftoriafruitur.SicRomani, qui (vt ait Auguftinus)nondiligebantgloriam propter iuftitiam, fed iuftitiapto- 4lt;5 pterhumanamamp;inancmgloriam, ingentes cladespaftifunt: amp;quanquara pro puniendisorbismalis aliquandoceleriterbellaconfecerunt,ipfamtamenvifto-riam celerius perdiderunt. Quod facile comperiec qui recolet quam diuturna bella a veteribus gefta fuerc, quam varios euentus, quam Juduofas clades, di quam parum diuturnas vidorias experti funt.

Deno^nu/its indiientthui tjitis huius Fer»a»di tempore iff iliuer/isfgt;artibifseccumru»t,à ^eorta pefitfera partialitatitiff Italia,viMicet Guelforum amp;nbsp;GebeUfforum-.dfqfiO' moolo eo tempore per taco bum regem lt;^ragoma Maiorica c^ cater^e infula

Baléares l/tcro fidei accreuerimt: f^defiUci obit it btiius Fernaifdi, (^ ^aomodoprohibuit fibi fieri fiatuam :c^de di»ifio»e iff' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JO

Caput X L, pERNANDi igitur prxdidi temporevaria in orbe occurrerunt digna rclatu.

tcciehxRomanx Sifauentesimperio. Ex quo tempore incepitpeftifera partia-b«Gebelinorum Só G aelforum, quxfuctunt nomina duorum fratrum inTu-KU,quiinhas duas partes fediuiferunt.Gebclinusenim fcquebaturpartesimpc-tiiks‘.Guelfiispartes ccciefix,vt Confentinus ait* Rurfus eiufdem Femandi ktapotclacobusrex dragonum cum Femandi rcgisadiutoriofumma ftrenu-*^?™'’'®®’^®^’^®5gt;4'i®Maiorica8cMinorica dicuntur aSarraceniSjdeuicit, , üctofiljjijjjjjjjj, vt Confentinus refert. Poftquam igicur Fernandus o-'''ïtclicnctperegiffet, tandemvt Dcoplacuit, licetcum grauiflimo Chrifti-ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius quant kio,bcatum dcdit Deo fpiritum qui eum creauit.

^dicauditxiuntvQces incxlo;Enmorituriurt;us,amp;nemoconfidcrat.Cunéti '‘desobciusobituminceffabiliter flebantdicentes,Vtinam tabs princeps auc ^'quot;'iu(ctterur,autnon moreretur.Qito nullus ante cum bellis fellcior fuit,aut in ^’'^''^^’^“^'^»'Qcwo^llsbberaliflimusjinamicos fidebflimus. Habent enim ?^’^otütaannalia,quiacumhic gloriofusprincepsin agonia mortis eßet con-,‘^^^^Mi^aod-Ammibre interrogams cd, quale fepulcrum aut ftatuam fibi iübe-®’Pponi. Cwille, Immaculata, inquit, v t potui ^ vita mea ac gefta fint m ihi fe-ï^ctutnSif^jjyjjjj^^jjj^^jCatonem femorem ,ad quem cu amici dicerent plu-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^^rui®^|)i(^^gpi.^j^çjpyj^£^gi^Yaforeinfigniafepulcraamp;4ftatuas;ille,Malo,in-

l w^'y^^®taincsft3gitent,curCatonisftatuapofitanonert,quant cureft pofita. | nbsp;nbsp;nbsp;,5 '^kuttiPeti^jnduspauloante eius obitum non ignoraret precium ab infide*

l * /quot;^ffc()atiimprüciusmortc,diccbatadfuos,Me finquit) non quxrunr, led pa-| nbsp;nbsp;nbsp;f^’’‘•putantenimMaurifacilc ^fpanias obtentotos»fiFcenandusmorerctur,

?^^ttciluntHi(paniam ipfant vinei non poße, fiFemandus non vinceretur. ^^'^diutdcftePolybio) Scipioiunlor de fedicebat.Reéle( inquit )qui patnant quot;PP^jningmepriusvolunt de medio toUere.Non enimRomam caluram putat ^d^iionc(upçt(^itc,T^ecvitlû ScipionemfiRomaceciderit. HuiusgloriofiFei-quot;iadirtgistemporeivtferibit Martinus Cufentinus )quoddam mirabile ad no-’j^wtUwamp;deidefenfionem accidiffe fertur. Nam cum apudToletum qui-tn^'^^'^^^'^^?i’‘^d^^’^Vbandi vineam fuamrupem comminuiffet ,ïn medio faxt ’ WusuççKacft,vbihbctcratfolialigneababens,defcriptusinbuslmguis, ^^btxis,ÇitjQy^^^Lç^f^^;^.£çf,p;^^i;avcroquafivniuspfaltcrii videbaiur.Hicli-Wtdctriplicitftiiio^^ffercbat ab Xdamvfquead Antiebnftum. Principium veto wrtiilibriiaüpicbataCltttftoficexordiens: intertto^tnefMt^mundûfiLtusDei»agt; [^tlurinrnuniixxvirgineMuriAifaüeturtjue pro falutehominum. Quod cumludaus toufpiccret,duim cum familialuafacrofonte tcnaius eft.ln fine itaquebbri di-«biwt,quoitemp3tePemandi regisinueniri debebat.Sed de buius gloriohfli-t^demiuditegisdeuotione,rebgioite,pietate,ft.renuitatc,cxttr'.lqueeiusinnu-ttttrisrätütibusöerriumpbantifftmis vicloruspatumanobts in boe epilogo di-^^tut.ùigeteatemmprxclarageftaciusintegvumvolunten. Accedit,quiaRo-^'^^^iüisTolctanusarcbiprxfulin bocFetnandoiii.xtatis lux contempotanco pó«ncbufit,cuiusvitam, gefta, atque prxclarafacinoraittcalcebiftorixlux '^t^oomexuit. TemponbusbuiusFernandiledvtincatbedtaPetrilnnocen-

V^fttottetabatonumSe totius tegmPottugalix depofuii,verius ^P'^^b'öadminiftrationetcgiategemVortugabx,danstlbcoadvutorem Afton-. ’^WbabciurM.C.grandi de Cupplenda negl.ptxlalibro v i.Poft obitum ®'®®ta^^^^ç-^j feditHonorius 111. n attoneRomanus, poft cuius obitum ledit ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^':^?,'^ïViUx, nabonc Camp anus, 24 Celeftmus titi. natione Mediolanenfis,

^^?°^i'^wOA\ov\c\imAeipohvoaVgt;£\eïköTibus\mperücot\G\\o24 prxüdüsWvv-^'^ \'ççite^isVîanc\xlvT\petator clVc\cftv\s,an.noix\\Veü.mo duceuvehmoóedvAAO, MuUnV \nccnüusH\c¥ reàeïVe us côTonatus£u\iK.omæ ab Honorio 111 .de ta-^ouvata^nv^ttauk ,u.on me. c\uitandemdepofnusamp;cobftmatus anadaema k-^akava^tùt^ç^uarat^'JiïoiantemManfteàus (dm c\us naturals ad reg^num SieV.A^ aTOfekas,ùa\tasc^u\acciua\e(ceïet,(eCït(u’SocaTt, Quo mortuo K\eàorcs\mçc-uua^uQ^Çtdvavduut ^«Y'^idam Mf onium tc^emC.aV\e\Vx EdutuVamusî etnandt

III. aliiRicardum CoroitemCommbix/wircniregts Anglin- Q“®^’^® longo tempore durance, tandem Alfonfus rex Caftdla: zcló (vt aiunt) Chtiftianç pacis fuccenfusamp;: Gregorii papa: precibustefignauic. Ricardo denique moriuo electus eft Rodolfus Comes Aneeburgenus. A* erum licet propofiti noftrinic* ritgcnealogiamamp; ortumregum amp;regnoruniHifpaniae,clarioraquccorumgC' fta amp;nbsp;fuccefliis folum atempore huius Femandi r 11. vfque ad moderna tempon Henrici quarti nunc féliciter regnantis contexcre, pro co quia idem Roderick archiepifeopus in fua Chronica prxeedentium regum generationes,gefta,atquc fuccefl'uslatiorcfermonc profecutus eftmos tarnen quxdam prxclaraab coinU' daaddentes, voluimus fummatim amp;nbsp;fubquodam epilogo gcnealogiamamp;fuc-P ccifioncs omnium regum percurrere, qui ante Romanosamp;poftcosinHifpann principatum obtinucrunt,eos etiam qui ex Vanda!is,Hugnis, Gotthis regnarunt, incipiences ab Athanarico primo Rege Gotthorum, amp;deraurafequctiumtcguffl qui poft miferamclademHifpaniaz, amp;: a tempore Pelagii vfque ad huncFcrnan-dum inclufiue regnarunt. Contexuimus etiam clariora corum temporibusge-fta, neenon exterorum prinerpum amp;nbsp;clarorumvirorumaccommodatacxcin* pla,breuiusquamvoluimus, vc tandem exteros reges qui poft eundemFernan-dum vfque ad h xc noftra tempora in eifdem regnis prxfucrunt, fucceffiones panter ScfuccclFus aptius continuemus.

HispanicÆ Pars Q^V A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

F^^ce^its reguf» ffi/pawayf^r/efertim Cafie/ia (^ Legionif, 'olijix lt;i^^^‘ ''' nbsp;nbsp;rioji^imum Femafidum huius gt;Wfnwis 11.1, ijut H/ßaHf/f jCordubnai,

C^totam pe»e Fanalaliam c^ Baticamlucro fideicatholicaaäiecitßf-ßonaf» ipfaw co»ti»»emus, etiafngenealegiasJucceßoKes, amp;nbsp;^•if'i'»'^ geifa Jetjuentiumregi/m po/leundemper/faa^um ‘v/queadHenricuif 4® JiIL »anc féliciter rognantem. Ferum^t 'h/ßoriam jpfam pulchriorem clegaaMrtmiptt reddamus, felitum ohferuabimusordit/etfi. Naftiad»arrationesreturn Hi^auaruKiali^m ù/^gnia clr prlt;eclara ac relatu digtiagefa amp;nbsp;dtlla tam ex ficra fcriptura, quam ex a^mb' bus Bomanorum priforum c^ GracorumJimilia exempla aptabimus, moraliacjue âoeu-megt;tta c^ fapieatumfifjtefttiasaddemuSjVt^uihancHiffam.ehi/ioriampercuri'erttjCiite-rarum etiam partium clariora fa^alegijflatetur, cf ali^utd adhumau£ vit a i »firms-tio»emattigijJevideatur. Demumhi/loriamipfam return HiJpamcarum altius tepetemus, pro eo maxime,quia prafati Roderici Tok tam hifioria regumfitpuentium tempora nou atti-gerit,fidfilum in eodem Fernando Ill.narrattonemclauJtt. Itaque agemusinhac t^usrU parte de XL regibus ^uipof Fernandum III.pradiUuminfU/pania, Caßeda videlicet (}“ ,5 Legione, regnarunt, at que in prouinciis eidemprincipatui fubditu, clr de eotundem tegi/m genealogiis c^/uccefiionibusac clarisgef is. Nec omnia particulatim tangemus, fidfolum tduUriora. .^ilibet enim rex pro return occurrentium magnitudine (^ varietate vnu ex-pet eret volumen, ficunffa contexeremus. return quia in occurrentibus aut recentibus rebus firibere nonparum diferiminis cfi dijfieultatis vertifolet,pr0 eo quodiuxtafiribetium variât

ri4 fi^tuna fhrunifue varia aliquando fiStanarrantur: nos veritatem rerumgeHarum )ri[M}lum(ntes,necadtilationibuSynecodiis vincemur^fed prout ex 'veridicis HiJ^anU inmUuicirftre fotuimus^ (^ ah egregiis d)^ omni except tone dignis per fonts, ab idis prx~ ftnm t^wnnittuiHs ex narrandis rebus tnterfuereydtdicimus, rerum geUaru ßriem de fer t-^ btmtü.xjüifit (Him vt ipfa hifi or tar urn notifia qua ad eruendam 'veritatem inueta efi^con-twinitmvmtatem militet.Nam {tefle Ifidoro} fap tentes preterita hominumgefia ad in-^dttiiiintn^rtl(Htiumhijloriis demandarunt ^quaetji fummis retro temporibus accide-Tunt/itiminwitate nituntur^quarn maxime nos dtrigunt, at que quodam certo teflimo-«lii^nm^qu^ftqui^quji rurfus vitare debeamus. hofdam entm longe magisprifcorti ^'^It^imtimqMmvifarecenter.VteniminquitGregorius.Bxtranfdéiaprifcorum homi-'^^^’vitiitiictnuis^qualitsr nos in Jubfequenti c’buerfari debeamus.Et CaßiodorusJnßru-^'^^^(ÜUur animus ad futura^quandoprateritorumpraclaragefia ad memoriam reçoit-’‘“•H«ncP»rt«4tf: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prxterid ratio feirefutura facit. ^^'^i'tCutrg cum de oratore agit, Hifloria, inqutt, temporu teflis eH ac lux veritatis, vi-^^'''‘^tu^^^^ß^(lq)ita.Incipiemusigitur ab{^Ifonß X.fiUoglorioß Fernandi III. de

^' ^»Ji X.flio Temandi ÎÎI.d^de Violant a eius vxore.dr quomodo tentant aliam

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'ifere vxorem.,dr de exitu eius rei, df de eius nobili proie, çf de virtuti-

^fîOHsvsRuiusnominisx. gloriofoFernando m- patri eius inre^is^c-ttffit anno domini miUeRmo ducenteRmo quinquageûmo fccundo. Hic '•XxiiLicxfurtçoft Àtbanaricutnçrimuna regem Gottborumjamp;xxxvni.a Ve» '^oçtimotcjççotkdadcHi(panix.Rcgnauitautcmxxxu.annis,àuxiivxoïC

V ^^Wim^fiy^iYvlacobi régis Atagomx, ex qua cum pt olem non fufeip er et, ar-^“^^^^^Çtdumgenctanàiineaforc,miRtoratoresad regemDaeixpetens m ^^WofcatrreiusRbamdiaam Chriftianam, lilcvero obedebutate K\iQï^(^ç„^j ^^^j^^ eomitatam pluribus nobibbus fuis ad cum tr ^fmiRt, ïü «tobit^jj^appVicuerunt.Interimvcro dominateginaViólatacx Alfon--’^’^?5®^VWtiacWtambcdngaclam,poftcadoTOmatnGuadalfaiar«.Cu 'S'tutÂlfûn[usiîj^^ç\|Hççç^£^^j^j^jeCT^sP)aciçabeotantopctecxoptatam aduen-

^Wiconfübtev.aon tarnen ibius pudicitiam attentauit, fed tumrno ftudio r c-’‘^bijK^aiteb« .OnodPbibppusfrarer eius confpiciens,qui crat Abbas V aml-v^'pH^^'’^^'^’‘'^^^b,aceleQ:useccleRxHifpa\enRs,clcricatudimiffo,obtu-

Ç A1 ^'^''''^düccteinvxorcm.Quxrcsgratiifimaadmodu.fuitrcgr on-^^^^^^yj aUecorneiaSc abapVurimacaftraamp; dornmra. S ic Â5^®^’^^®îûtftbuiusfâ€künrtiumaccommodatoRnc reparatur. Aboniusi-MV^'iïiurum di\cxit,Sc genuit ex ca¥ er nadum ptimogemtum ,qui tt'aitimonium cum domina Bianca Rbafanéli Ludomci regrs obütautcm¥ emandusipfe viuente parre. Genurt iwi^'^”^ ^'‘^'^'^R^^ abosRbos ,Sant\umvidebcet qui poftearegnaub, ac o-

n nbsp;nbsp;1 ^^'^'^'^i^atdvvot\isMout\s€cttati,ex ^uaAuos RUos ^enuit. Hiclonanes ók'' ^'^’‘^^*??ff'tcon«aM.auros,o\atimaquc caftta 8£ oppiàa ab inndebutau-w r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ tetupotebuius MfouR exuVauitinfansHenricus frater eiusÇN t 'itnùxvaÿjç^uiaeurràcm kifonfumfratrerrrubfatisbonorabat ,Bcc\t\quam J^^^^V;'bMraotbeR,voW\to(cu\ari.Q^reïàetnUenricusKotn3efenatoj

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T anàcrr\fauensCorraain.o co-i ^^^^^'^^ttivts.^^^.z^yi,^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efu Vtiç,itur adMfonfumredea-

mus, fuit hic princeps excelfî ac magni animi, amp;nbsp;ad grandia velu tiftefte Ifidoro)Moifes loges Hebrxis tradidir, Lycurgus Lace 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ j. Ion Athenienßbus, Romanis veto Numa Pornpilius proutanutnini u y rat: fic hic Alfonfus legibus condendis deditifliraus fuir. Namcon picicns p uerfa volumina plurimorumprincipumamp;populorum legesdilper as ore^ curiofitate,qua olim Romani, vfus cft.IIIi enim ( Auguftino tefte) ^1 orna c di tara ab Athenienfibus leges Solonis rcccperunr,quas tarnen po quam acc p re,meliorcsaccommodiorcsfacercconatifunt:idquevtdelegibus ycurgi cedçmoniiferunt,quamuisLycurgusipfecx Apollinisaudoritate ^g^^' ^ c' ftituifle finxerit,quod Romani crederenoluerunt. Qua de relegesvtab om bus,non a diis latas admiferc.Necalitcr Alfonfus effecit. leges enim Romanas rcgnisfuislegifecit, licet minimecis fubiieeretur. Demum ex omnibus um moderatione amp;nbsp;rationeac xquitatis vibramine fcptcmlibrosquosPartitasvth canr,inftituit,amp;falubritercompilauit, in quibusfacratiflîmæ leges non lo unia caufas hominum decidendas, fed ad diuinum eultum dirigendum augéduraqu continêtur. Deniqueidem Alfonfus reruminorbegeftarumlibrumaccomæo daciflimum per fapientesfcribifecit,quem Generalem hiftodamHifpaniappo laut. Rurfus hic Alfonfus adarmaftrenuofevertens, regnumMurtiata Cartha-ginc noua vfque ad ChinchillaaSarracenis recuperauit, Murtiamqj Chrilbanis ^^ populauit,quamciuitatemplurimumdilcxit,amp;illafidelillïmaeifuitinaduetuia »

De liberaUtate hitiusregif ^_y^lßlt^//c^miraadcalamitofiscottipaßione^c^^ifti^i' de grandi pecunia redemit Imperatorem Confiantinepehtanum captif uatum a Seldane Babylonia, ^ de claris viH or iis dus (Ottfrai^auros, Caput lï.

pL v R i M i s guidem virtutibus Alfonfuspraîditusfuitjpræfertimlibcraliüini munificus,arquemagnificentiffimuserat. Incerplurimaigiturilliusprindp' magnificageftabreuialiqua difleremus. Cum enim apud ciuicaté Burgento' folenniflimas nuptiascelcbraretFernädodelà Cerda primogenico filioluo cuü domina B lança filia fanâi Ludouici régis Fracorum, in terfuerunt inuitati ab codera AJfonfo multi principes de maioribusorbis, videlicet Philippusprquot;’’®^^' nituseiufdemfanftiregisLudouicijquipoftearegnauitinFrancia, rurfuscaiiar-dus etiam primogenitus Angliæ, qui nepos erat filius fororis Alfonfi : itennni^os Petrus,primogenitus lacobi regis Aragonixutem infans Santius frater eins : item Fredericus,amp;EmanueI,amp; Philippus,Infantes,fratres Alfonh:itcmSatius,acPe-trus,amp; Johannes Infantes,filii eiuidem regis Alfonfi:eratquc rata inibi congrega-ta nobilitas,quanta a multis fçculis pacis terapore coadunata non reperitur.Qui-bus principibus tam excelfa,taquealfiduaparabatconuiuia,vtexccderevicicre- 40 tut Caium Caligulam amp;nbsp;Vitellium,qui(vt ait Suetonius) pradia amp;nbsp;cœnas fimul re-gibus pararunt,adcovt in vna famofilfimacœnaduo milîiaelcâiflîraorû magno-ruraque pifcium,amp;:feptemmilliaauiumfiluefl:riumineduliumpræparaflet. Hic Alfonl'usMetcllumcxceffit,qui(vtaiunt)famofam,immoinfaméfccitcœn3,cu-ius excclTum difficilius eft referre, quam intclligerc. Itaque non facile credi poi-fer,quanca fuit Alfonhinduftria in cifdemfeftis arque conuiuiis,qiiacus miniftro-rum ordo,quanta fedulitas obfequii, quanta vrbanitashofpitis : vbi Alfonfi iuiTu vidualibus inforisdimillis nulluseratcuftos,vtquifquequibusvellctfriiererur. numulariipubliceaderant,quiomnibusforcfibusquaspctebat pecuniasdabar, amp;nbsp;erant alii deput3ti,vt fi quem male veftitum vidèrent,illico indumentis iam fa- p dis tcgercnt,ncdifterendo negate viderentur. Feftis vero finitis,incredibili3do-na eifdem principibus contulit, nee fuit quifquam ira minimus qui regis liberali-tate fraudarc tur. Vt igitur paucis agam,tanta fuit eins li beralitas, vt quemadmo-dum de Rom.pop.Valerius air,ftcut tantum accepiflevixinuidiamvitarcpotuit, fic tantum tribuifte gloria earere no potuit. Cxterum eifdem nuptialibus feftis duranribus

j^ ^*«niörAiNlG Æ F A iv 5 1111. jy^ ^öBöt^^^*^ °PP®f^®*t®s, vt alia Alfonfi Regis cxcelfa magnificentia amp;nbsp;^'^^^^ ^^J’’ clarefceret. Cum enitn Imperator Conftantinopolitanus *^^^Ptusfo*^^ populidemefita a perfido magno Soldano Babylonia: bello vidus ^^^:lnin °’'®^.’.^‘^^®® tnillibiis marcarum argenti eius relaxatie effet compo-^c4ciigt;p^^^^°5®^“^^°^^lt;’™ Fontifieem arceffiüitj qui pattern tertiam ^*®pet(^*'-n*’^’“^^^®’^‘^®*^*^ FrancisChriftianiffimuS certam quótam iti-^^®0J ^v™^ Pofcebatigitur ipialmpctatrix ab eodem Alfonfo, cuius liberali-^“iiorifi 'J^®^^®’^‘^*®^^J^ïfibiatque tam pio óperifubueniret. Alfonfusigitur '^ ^cunjg'^^ '^^^.^^^^æ^quot;^^^^’“^?^^^ in regia aulavna cumregina conforte loca-‘»osilliij A'*’/P’“’’®^’-®^®®^P^i°ncm b^peratons in longum protrahi, confide-Hieiü r'®^f®^‘Quiaillaveraeftliberalitas, vt fratres ac proximos tuos non

facetj *^’*^®n*‘ï®nilt;5,qüia proprium cftliberalisamp;magnificilibenteraccitó ^oiiff ^®^®^®°*^“)^“P^^^ ^^ benignitas,cui accedit cclehtas. Quart idem fîiiafcç- ■ ^5^*^°“ ü‘^'ji^irnperatricicompacicns eamad prandium cum re-*’toljii**®’*'''*’^*'®^^®’^o^onifl'^affdtuit,nunquam admenfam{ederc,nifilibe-itcoiiiy^!°*'®P^^^®ramp;maritö. Rex igitur Alfonfusaudito tarn infignifacino-

” ^» k dei,eifimulamp; infortiiniototis vifeeribuscompatiens adlmpera-*^'^101 ^f ^^^^*b exorafis vt læta amp;nbsp;Confolata pranderet, poUicens infra decern torçj ,’®”?cntifunimain liberaliternumeraturum.Addidit denies veile ora-libcr • °^^quot;u*^dimittcrequilmperatriccmincolumemconducerent,amp;:prö |)ejfQl*°’’®*“^®*^^^’j^g*ïnrinfra eundemterminum vniuetfam argenti furnmam Pont®'’^'^^^'^*^'’^'^^^’^*^^^°‘^^^ impératrice fummoperepetfit, vtRomano kilis 1 '’'^^'^’^''gbranciæquicquid ab cis exegcrat,illico reftitueret : quod amp;nbsp;no-coiif***'^^j^^“®®®^^*^^®’^ impleuit. Extollenda certe amp;nbsp;perpetuis laudibus mitffç **^^““^P”ncipis liberalitas.Quxenim excelfiormagnitudo ani-cetc y'M’«® magnum principem a mhera magni principis feruitute abdu-^'^ nimftj^^®P®‘^'’’“^“ncontemncrc,vttantumprincipemredimeret’Necc-g®Hüin ???'^®’^i®um,licctpermulta terrarum fpaciaremotum atqs inco-teftetfi’ ^**‘bqttia(vtinquitGregorius) veracompaffiodiuidilocis non po-^^5qua y^^*^^®’'8®‘lifinngi*:ur, mente tarnen quem diligit, habet. Hic Alfon-âori p™™^*^i5fait,vidorextitit,quiafcnptumeft:Virhumilisloqueturvi-Pîftu ^ a 'J?^^f°^^iuprafe extulit amp;nbsp;arrogantiam induit, infelices fucceffus ex-HimAf • *’’*’^®®’® régistemporibus RexGranatæ munitus auxilio Mauro-WM ^^æ’^P^^f®“?®quamcumRegeAlfonfopepigcrat,plurimacaftrare-tjri .’”'^’æ’'®l’^uit,dcindcobfeditciuitatemdcXcricioiôBætica,amp;occupa-riiC*^*-n^^^^® ^’*^®'^i^^^machinis debellabat,quamftobilisvitGatfias Gome-^''^*^^ ®^“^®lt;Jiebat.Diruptis igiturmûris interfedifq5CuftodibuSjfolusCa-(^^^''^'5®ânfit,quivltra humanas vires, non dixerimfe, fed duo paruamœniâ !(t^ç'^'^^’’^™ant,cuftodiebat, fecitqj grandem ftragem in Arabes.Quod pîî;J^'''^^'ï‘'°'^^Pb’'^‘’'s,ne interficeretur,(ed viuum omnino capcrent,diftride ttal^?’l’^°*^‘ÿ'^^^^cilius expièrent, curuatisferris eumtrahebant, qui carnes

iHatis 1 ® ^^^ Granatæ ob eius ingentem fidem libenter confpexit,eumq5 de Ptof A ^^uslolicitccuratumincolumem Régi Alfonfo tranfmifit. Superauit Rurf °^‘‘''G°mcciusduorum Brutorum conftantiam in obfidione Mutinenfî. fott-/^'’*’^^*P®'^^^L*^’’^®““’P®™^æ^QtÇ*c®’^®» ^^’ obfeffi in Gallia ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tulerunt.necipfi CretenfesparcsfuercGomeció,quiin

‘«oncMeteUi ad vltimam penuriam compulfi iumentorum vrina fitim feda-d f îî^'^^^Gomecius nofter Saguntinos noftros imitatus, rores nodis ob aqua: ohf’’‘^^^ebatNumantinorum quoqjfidem æmülatuseft,quia Scipione f ^^mb vidualiumdeiedum humanis carnibus pafcebantur. Nee aliter ege-^'''CalaguritanijquiaPompeio circumfeptivxores amp;:filios deuorarunt. Sicamp; ^üiiegtenfesquifubdueeMcnofilo obfeffi a Maximino,pro ncruis funes ex ca-

pillis matronarum adarcium amp;balliftarum vfumfcccre,idcptefteLiuîoRom« adum comperimus : quo euenit vt Veneri calux templum a Senatu coftitucretur-

,^omodûi^lfi»fûi X.recuperauitoppidadeNiebla^del lt;^lgârhe,amp;qu0medigt; iffconfulte liberauit regnum Pûrtu^alilt;« ab eo tribut a ^uo regibus

Caßeütt tenebatar, ^ âefeandalisproptereajub-or fis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput III.

Vandalia per Sarracenos diuoccupatum menfibus decern obfedit, illuofji machinis continuo debellauit. Occurrit tarnen in caftris fuis innumera quxdam mufcarum plaga,quç manducare homines non finebant,quin ód illas vna cumci' bis commanducarent. Ex qua re omnes fere decaftris ventris fluxiimqucm dyl-enteriara vocant,incurrerunt, plurimiqs moriebancur. Cum baronesamp;milnt5 Regifuadcrent,vt ab obfidionedifcederet,ille tarnen perfeuerandumdixitin re incepta, vt alter loab in obfidione Rabba, qui (vt fcriptura facra teftatur) fuorum fuafionibus non acquieuit,donecciuitas,licet cum fuorumincommodo,capcre-tur. Sciebat enim quia(vt Hieronymus ait) abfqj perieuerantia nee qui pugnat vi-doriam,nec vidor palmam triumphi affequitur. Vix itaq} Alfonfus verba expie-uetat, illico duo monachiad Regem acceirerunt,monenresad perfcueraniiam ' obiidionis,quoniam Mauri vidualibuscarebant,murideniq} ruptierant.Pla-gam vero mufcarum pollicebantur ceflare, fi eorum conülio Rex annueret. Per-fuaferunt enim Regi vt publica banna acclamarentur, vt quifquis certam miifca-rumfummamad quofdam puteospropecaftraafFerret,duosTuronenfesargen-teos pro falario obtineret. Qua induftria euenit vt infra biduum tribus profundis puteis mufcarum fpurcitiisrepletis,plagamufcalis,fimul amp;nbsp;dyfenterix roort’**’ penitus ceflarent.Qua re a Sarracenis cognita,non modo Regi oppidum dedcr^i fed amp;nbsp;alia caftra amp;nbsp;oppida ad Comitatum Algarbi fpedantia, prafertim Gibrai c on, Huclua, MoracaftroMarin, amp;nbsp;quamplurimaalia. Poft prxdida vcrohiC Alfonfus quandam hliam baftardam vxorem dcdit Alfonfo Regi Portiigaliï/“' dotis gratia caftra amp;nbsp;patriam de Algarbe,quam paulo ante a Mauriseuicerar, Iib* raliter aflignauit.ExquotemporeRegesPortugalix Algarbi Reges ftfeinrirub' runt. Prxdidus igitur Alfonfus Rex Portugalix ex eadem Alfonb fbagem/K Dionyfium.HicfadusadoIcfccnscumnobiliflim^indolisvaldepriidens^'^’ ® corusforet,Regem Alfonfum auumfuum apudHifpalimvifitauit/uicnixc profingularimunificentixdonopofl:ulauit,quatenusregnum.Portugaliæûigna-returab eo tributo liberate quo Regibus Caftellx amp;Lcgionistenebatur,vide i-eet vt ad eorum curias Reges vocati accederent,amp;; demum trccentos milites contra Mauros requifiti mittere aftringerentur. Rex vero Alfonfus etfi rem dimci-Icm confpiceret, paululumfubflitit : fequutus tarnencuiufdam militisconüliuni, 4 vtalter Amon filiiDauid,quiconfilio lonadabrem fecitfibiamp; populodamno-fam,vt erat magnificentiffimus,ncpoti cum fuo nee minus totius regni difcrimine complacercdecreuit. Resigituradconfilium dedudaeft.Cumitaqjcgrcgiusamp;^ nobilis vir Nunius de Lara quid fibi videretutjidicere moneretur: Dignum ed,in-quit, o Rex, vt plurima huic clariflimo nepoti tuo beneficia conféras, id enim natura,id tuorum fuorumq} antigua nobilitas expoftular,amp; tibiinnataprofufalibc-ralitas.Verum vt regnumPortugalix ab hoc tributo, non tamperfonxtuæqiiam fubftantixregnorum tuorum debito,tam facile iiberesgt;neq} decere,nee te id face-re poffe video. Alfonfus igitur Rex quiiam rem animo conceperat,contra Nuniu verba non fatis decentiaindignatus protuIit,cumq}odiohabuit,ficutScdechia$ f Rex leremiam odiuit, pro eo quod rem ingratam, fed veram amp;nbsp;vtilem ei dixerat. Alfonfus igi tur cxterosafflagitac,illi vero quo Regis voluntas tenderer, confpici-cntes,Regem nepoti complacere debete confulebant:quod amp;nbsp;Rex fine mora ex-plein t. Nunius vero ea hora nee pctita nee obtenta Regis licentia difccffit. fuire-nimres ipfamaioribus regnimgratiflimäjnedixerira incommodiflïm3,quippc

HIST. HISPANICÆ PARS un. 57; ^'’î^?®P*^æ®*P*’^ caufamfuturis magnifq; diffidnsattulit.nonenim paulo poft Philippus Infans frater Régis,amp; Nunius de Lara prædidus, ac Lupus Didaci oe Harojamp;Stephanus Femandi de Gallicia gt;nbsp;Fernandus itê Roderici de Caftro, ^^ L '”'*T ^°‘^®”” dominus delos Cameros, amp;nbsp;Aluarus Didaci de Afturias, *c ^F^sde Mendoza, plurimiqj alii Barones vltranumcrum trium millium Ie a “fitateamp;fide,fimulamp;obedientiaAlfonfi Regis expediuerunt,eamqi eifub-®enjt,Adquosplacandoscum Rcx Alfonfusquofdam mitteret, caufamqs dif-‘^^^^ü2rcrcnt,dixerunt illud Michcx prophete, V olumus reftaurare regnum 10 ^iip^’^'-^f^^^f^^te.AdRegemitaqiGranatxacceßeruntjbellumqjcon-^^'^“onfaraRegemacerbiflimum gefleruntnon finemaximis cladibus,quod ’'onpyuotgijjpQjgjm.^yjj, Nee abs re. nam leremias propheta peftilentes vocat '^principes quiminuüntciuitatis amp;nbsp;regni iura. Quare de eis ait: Luxit terra, amp;nbsp;iJ”**^®®pulchritudopopuli, quia principes tranfgrefli funt leges patrum, amp;: Lon'*^'®®’^^P^**®’^®^ P^^u® ,propterhoc malcdióhio vorabit terram. k# ^^^”^ ^ princeps Machabxorum cffccit,dc quo fcriptura air,quia di-,., ’®*® ^ honoratiffimus a populo fuit, quia dilatauit gloriam regni fui. Qua-^^’tusefthonorcius amp;nbsp;fines gentis fax.

^^ ^nniii bic i^lfinfui X. fuii ele^us I^fperator Alemani^, ^ ile iKfelki exhif e/»t ^^b6‘tic dijcordia tater Sanó/umLffiioaicum Regem Fraact/e ç^ euadem ^ifoafumfuper tare regni, c^ depace peut a.

QVamqvam igiturhic Alfonfus x. ob eius fagaxingenium amp;nbsp;ingentem li-^oeralitatemamp;adomnesmunificentiamper totumfere orbemcommenda-1 inuscflet,vitiistamen non caruit. Fuit enim non tam magniquamfuperbie-ïtift^winijarrogansplurimum, Sequadam fui fenfus fingularitate confifus. dc-æ”^”^^’'°’^ ^^^’■‘ *^^^ enim modo maxima quxqj aggre-?0 pulchri ^'^^’^'''°’^um erat auidus, fed potius inuidus videbatur. qui equid enim ^‘Ï“®“*’ S^^^^ cernebat, acerrime dolebac f '*',”'”?^^gt;autcffici non potuiire,imitatuslulium Caiarem (vt Sue-, ..^ /*I'^'^iiiorbemcircumiensGadesHifpaniæadueniflet,ibiq;Ale-an rnmaginemvidifPet,ingemuit, fuamqjignauiamdcteftansquodnihilafe emorabile eflètaiftum eaætate, qua Alexander orbem fubiecerat. Et vt paucis j^amuSjtam cupidus gloriae fuit Alfonfus,vt aliquando gloria: fux, vt ita dixerim, n ignaretur,CaIiusquouis modo eiusparticepserat.plerumqs enim duces ac ca* pitaneosluos vidoriasinfignes obtinuifledolcbat,imitatus Alexandru Magnum J^jl®^'’^“sCuitiusrecolit,quiaudiensAgim Regem Laccdæmoniorum re* 4^ 1^ °f^æ’ ^^”^ P°^^^ Antipater eius nomine ilium viciflet, hoftes quidem iuos ttA®®g^®^“*®^»^cdAntipatrumviciflctacitusindignabatur,fuaegloriædc-alienæ.Cæterum Alfonfus de fefuprafe 5ji^ Ï P*'æ^umebat,amp; nónulla non fatis deliberate tentauit. Eft enim (vt inqiut iiidi'?^^'^^^^'^^*^ Pf®®*P“quanta fit res concupitadifcernere,amp; non cito facilia rcfaJ^^?^°P®^’®^^*“™^g’’^5^^^“^9gt;*-®^“5”°“^®^®**’^gt;^’^^^“^P®“^’® ^®”®* IniDe *''^*”''^^^ Alfonfusipfe ab aliqua parte Eleftorum imperii Romanorü 2iiituÏquot;''^'^^^^ ^^ ’ ‘l^’^^Q'^^® ® difcordia. Tandé cum re indigefta nee ma-quot; . ’^^ciuspenfataadimperiumfufcipiendumpergeretjcognitaeius elatio* gt;’®pctii,nc dixeriin confirmatione,fed nee pofleflione potitus eft:Iicet(vt qui-P ‘^‘^^^^‘^®®^‘’®®^gt;^’:®cc®ü®®®vfi®®difchifmatisiniinpcrio,Roma-' ootificisiulTuiuriimperii refignare vifus eifer,idq; egit apud Belicardun^pro-pf U’fiionem.SicnonnuUosducesiub Aureliano per ambitionemimprudenter *®periumorbisafpirairelegimus,necadcocupitam poteftatemdeuenere,fed Pæn^ambitusluebant. Fuitdeniqj Alfonfus amp;: in exteris rebus infortunatiffi-nius.Nam rediens in Hifpaniam non paruas perpeflus eft perfecutiones. reperit e-■'iffiplurimasfuneftasnouitates. Primo inuenit foremortuum Fernandumeius

pri nogecLum filium.Reperiit ctiam Reges Granata: Sc Bellamarini diäu a Ben-yuzaf magnas intuliffe clades in VandaliaÔcBætica,vbicæfifueruntSantiusInfans Aragonix 8c Archiepifcopus Toletanus.Verûcura cognouiflet Sanduhlm eius fecundo natum poft Fernandi primogeniti morte viriliter amp;nbsp;ftrenue aefum ma cum prudcntiaamp; dexteritate patriam ab infidelibus defendifte, illofqj a Bxo caexpulifte,obtinuitquodomnesftatusregniSantiumprxdiftuminprimogcni tu m iurarent amp;nbsp;reciperent, non obftante quod ante eins ad imperium difceUu® Fernadus primogenitus fuerat iuratus, amp;nbsp;poft illü Alfonfus delà Cerda eins filing Aiunttamen nonnulliSantiumprater omnemAlfonfivoluntatëadprimogcni ^^ turamfuifleaftumptum.QuinimmoaflerunteundemSantiü Alfonfumeiusp^ trem ex impcrio venientem ad regni gubernationem nó admililïe, vt inferius tan gemus. Hic rurfus Alfonfus lice t ftrenuus in armis fuerir, nÓ tarnen felix, fuo Heet tempore aliqua pars regni Murtix regno Caftellç ceffit.Sed quoiundaeft opinio) id a patreinclytiflimo Fernando effedufuifle. Rurlushic Alfonfus no carnit'* tio crudelitatis, fed amp;nbsp;ingratitudinis. quofda enim nobiles fibi fidiffimos ææulo-rü fugillatione occidi iuflit. Huius deniqj Alfonfi tempote nó parua orraeit ■ fcordiainter SandüLudouicum Regem Francixamp;eundem AlfonfumRegom CaftelIæ.Ludouicusenimfiliuscrat(vtdiximus)dominçBlancçprimogetiitÇ fonö viir.RegisCaftellx,excuiusfucceffione régnafibi deberi prartendebat. NamRexFernandus i n. pater eiufdê Alfonfi filiuseratdominx BeringueUb- -hæ fecundo nata: Alfonfi v 11 i.prxdidi.Sed ad fedandam tam peftiferam dilcof-diammatrimoniumcontradûfueratinterFernandûdela Cerda primogenitum huius Alfonfi x. amp;nbsp;dominam Blancam filiaSandi Regis Ludouici. Exquaid«® Ferpandus genuit Alfonfum amp;nbsp;Fernandum delà Cerda, neuter tamenin regno fucceffit, Sed Santins fecundo natus eiufdem Alfonfi x.quem Alfonfusip® in Regem fibiq5 omnes de regno iurare obtinuit, cum tarnen ad eum regna mim' me (vt aiunt) fpedabant, fed ad praedidum Infan tem Fernandum didüdelaCt'( da primogenitum Alfonfietiam primogeniti huius Alfonfi x.nepotem Sanm

^uare iße Al/o»fus y. diélus e^ Aßf'ßogff^) amp;nbsp;^uofnodo arrogMier opera Dei^ixH tneii/tsßen po^é^^ quarter fuit eiiuinitus correptus, (^ de infer tu/iiis amp;nbsp;inco»ff»odü quæ ex eacauß pafus eU, amp;nbsp;de cat erts inci-dentiis tempereJuo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput rgt;.

“^TE C folum hic Alfonfus x. nominis fui gloriam in legibus candendiS'tt^ ^^ dendis diuitiis,ca:tcrifq; magnificis geftis am pliare con tentus eft,fed aut arroganter,autquia natura ad id eumimpellebat, Aftronomiadeledabatur. Quare Aftrologus appellatus eft.Cuius nomine,nefeio an fapientia, tabulx AlfonlmxS-' alix Aftrologicx confiderationes copilatæfunt, amp;nbsp;fub eius regio nomine luftran- 4 tur.Rurfus Alfonfus appetitor erat laudum, fed rebus ipfis magnifice geftis potms quamadulatoriisfermonibuslxtabatur.Cumenimproadipifcendoimperio(vt diximus}in Alemaniam pergeret, apud Narbonam quenda eloquentiftimu ora-torem,orationem de eius laudibus habere defiderantem, perorare prohibuit, dices exornatas verbis laudes ad principes adulationis aut metus fuifiefufpeftas,ad-dens talia laudum prxconia nó nifi mortuis qui illuftria egerunt,debcri,ciimfcri-ptumfit;Lauda poft morte,magnifica poft cófummationé:imitatusPefccnnium Nigrum Ïmperatorem, qui (vt Ælius Spartianusin eius vita air; cum quidam exi-mius orator qua die Pefcennius Imperator creatus eft, panegyricum laudum lua-rumrecitare vellet,dixit,Scribelaudes Marii,velHannibalis, autcuiufeunqjducis f optimivitafundi,amp;dic quidillecgerit,vtillum nos imitemur. Nam viuentem Jaudare,irrifioeft, maxime Imperatores a quibus beneficia fperantiir. Rur/usfa-cilccft eosad cxlosvfque attoncre,amp;diuina decisfcribcrc,quiprofcribercaut necarepoffunt. Hic Alfonfus (vt tradunt Hifpanorumannalia) diuina opera quxperfediftima funt,amp;eum fummafapientia,pondéré,numero,amp;menfura creata,

hist. HISPANICÆ PARS lilt 37^ CttJtSjîudicarequippcamp;emcndare conacuseft.orcenimblafphemo dicebat pa-um,Siapnncipio creationis humanx Dei altiffimi confilio interfuiffer, nonnul-ƒconditafuiffe.O vana,ofunefta, o fiiperba atqj inutilia ver-^ ^p .^^^‘^^^'’“^b^t^icens,Mirabiliaopera tuadomine, amp;quiscognofcec

p ç ^”“’ Qy^'” magnificata funt opera tua domine, omnia in fapientia fe-^’ ’• ^«piens:0inniaoperaDeibona,neceftquiaddanNaamp;redemptoriste-«nonioipfe Salomon cum tota fapientia fua,qui ciinda ab ifopo vfqs ad cedrum P cnitatuseft,minimü Dei opus nee intelligere,amp;longe minus iudicareeft auto j-. ’“^‘“^“^Cam me verterem ad cogitandum opera Dei, vidi effe afflidionem pntusamp;vanitaté,cumnon poffithomo illaexplicatefermone. Etiterümidem ^2pgt;ens,PluritnajjnqujjjjQjj,jygj.|j^j^Qj^jj^jjj^^æ^jj,^æq. indifputandovanitaté fium ü '^®^^^^^**‘^®®Sapiens, Stolidi, inquit, hominis eftintelligere viam

niitüs p^ï’’f^P°^°^^^jSnperbia, inquit, in tuofenfununquam dominaripcr-^‘Jp«b **^'^'’^*^P’’*°®®P5^®i“®iènfuconfidens,hxcarrogantiflïma,vana,atqj voiles ^'^JÎ^^^æP® repetebat : fed no caruerût diuina vltionc. Accidit enim quod geteo]”f ’^*“^®^”“^®*^“”*^®P®*'*’pi’eg®I^e“®“’’’e®5»i®ft*^*’^®’'^c“’’® ®®eiij'*'^*’^’5^^^^elis,viditinfomniis vifionem,quendapulchrü afpedu ho-^° fiocór ’^5^^^?®^ videlicet albis indutum, ei dicenté laram efle in diuino confifto-ff oifi '^^^^^ Alfonfum fententia,vt exhxredatus moriatur,fed amp;nbsp;crudcli mor-ttiani ^’^”’.^^^’ Ailles vero de vilionc perterritus caufarn quxfiuit : cui, blafphe-tisid **'’^^’^’®S®^’“gt; -Alfonfi-vanaquemcritatcm diuina opera corrigere molic-!)«.• '™i, Alonuit ergo eundem militem, vt ad Regem accedetet, eurnqs ad tem jM^^ . *'^’‘e^ur. Milesvero celerigrelTu Regem apud Burgis commoran-Xerjj ’^^'®“? tremore vifionê retulit, atq; ad retradandu q uæ tam impie di-fua ’P^^'^^®’^tiqjfummopere monuit. Rex vero qui ia præualucrat in vanitate «eau' quot;T^^“^®^s^ie expulit, amp;nbsp;iteru verba illa facrilega repetiit: Si tempore ^,^esK ®’”æinterfuiflet,plurima melius ordinari potuifle. Cuq; poft pau-^° ^ernreue^ •’'^“‘^^®gol’’®“moratraheret, quidaeremitavitxfandiflimxean-i^ttimtad ^°''®® habuit.Regem igitur acceflït,monetqj vt de peccatis fuis,pfç-^wa fcriot -*^n ^^'^iacrilegifq; verbis, pœnitentia agar, alias fentiret vltionem'. Et i^)VtaJte Ç ^*^''anitarecofdisfuicomprehenditurpeccator,RexipfeAlfon-^f®atus ft ?®®^ctib,iöblafphemiaperftitit,amp;,vtalter Nabuchodonofor,con-iitsablata a p’’P“^i^* Qn^re teftantefcriptura', cecidit de folio fuo, amp;gloria e-’bireiuffif • ‘^®^ttamigiturRextoruoitatoq5VultUcöntemplÏt,amp;vtinfipienté ^tepanté ’“*’^®^e’^i’aillanefandarcpetcns,HolofernetnimitattisAchiorin-'i^ilesamp;’^f p^°'i^eopotentiaattribuebat. Ea igitur node mißt Deus tam hor-Ätot nbsp;nbsp;f ^^ tempeftates amp;nbsp;fpiritus procellarürn,totdeniq; tonittua^ totful-

^ ^^titt^fl ^^°*’®* ^ fulmina, vt cælû cadere putarctur,fcd amp;nbsp;in cubiculo Re-

SV ^ ”^'quot;®^''eftes Regis atq5 Reginx comburens. Rex vero attonitus vix ^Ver ''^’ ^“^teularios cuftodefq5 monct, vt illico etemitam illum ad fe defe» '^’'quot;tßnt''' 1'^^^^®^^’’ tempeftas, Vt nullus palatium exire valeret. Vt citiUS tarnen fc ƒ f^^'f®*^ adducunt.Qi^m vt Rex vidit,procidens ad pedes eins, EgOj

^°)5c:lt;'^'^'Peccaui.Eremitaverö illudEcclefiaftici imprimis adeumaiü,Ho* ^üpie5*?^^'*^“i*^a^aamp;audaciacordistUi.Etitctu: Quispofuitin vifceribus ''e^botu^*’? ■ ^^ti^iuid confiliatiuS altiffimi tu ei ? o vtinam Rex memor fuiffes ^’fcHijró-^^^^P’ei'dflimiSalomonisiVanitatcinamp;vetbattiendaciialienafaca ^°'’®eidX i”^^®?^“ i^ex ipfe ßmul amp;nbsp;metu inftantis mortis Cu magno animi mœ-^^ ^^tymis ni^'^^*^.'^^ confeiTus eft,amp; publice Verba nefanda retradauit.Cum itaqï ^'’ftitoarâ”^?’* P®*^^^^ conterebat j incipiebat ceflare tempeftas i quinimmo ''’Jo$leüah™*^°^*^^^*^*'^° “afiqüillior ferenitas cemebatur i nee ipfe a tetra o-'i'^teconfe ^'^“^i^jpiene procellofa tables conquiefcetet* Itaqs meruithumi-®‘’’^*uitiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Puperbafuiprxfumptionedemeruerat4 Deinde vero vitam

'^’'^ ïxh«tc3^ i^^^vetüm tarnen (vtquidam aflerunt) ex ea amp;nbsp;aliis caufis tegno in ^^tueft a filio, aquoVenienS deinfelici conquefta imperii non eft

admiflusxiuitas tarnen Murtiæ quant ille aSarracenis euicera£,nunquâm ab eiui obuiam difeeffit. Ob quant caufant Alfonfus cum apud Hifpalim moreretur, cor fuum euifeetari iuflit,amp; ad Murtia deferri, fepeliriqj in eedefia fanux ^^dx per eunt conftru(3:a,concedcns ciuitati priuilegiutn,vt in fignum fingularis naelitatis feptem coronas in armis amp;nbsp;infignibus deferret. Hic Alfonfus ppftquam difta ver ba nefanda protulcrat,infortunatiflrntusfuit, quippe qui pro eins arrogantiaim-pcriuntfvtaiunt)adquodeledusfuerar,perdidit.Adde,quiacumrediret,plurirni infortunia paffuseft,vt prædiximus.Nam Sarraceni plurima bella vicerut, atq;in-terfeccruntSantiumlnfantem Aragoniç,necnon ArcliiepifcopumToletanuni, Nunium deLara,amp;plurimos nobilesamp; baronesregni.Deniq5obiit Fernanous delà Cerda filins eins primogenitus.Etlicet(vtdixinius)filiumrelinqueret,tarnen Santius fecundo natus regni fceptrum eodem Alfonfo viuente(vt ferunt}occupa-uit, nec eum veniente adntifit: fed apud Hifpalim regno priuatus diem claulit ex-tremu. Huius Alfonfi x.teniporibusprxfuitRomanxfedi Alexanderquartus, nationeCampanus,deordinefratruntminoruni,quiinpublicoconfiftoriocom-burifeeirquendam libellum inter exteracontinentereligiofospauperesdeelee-mofynis viuentcs non fore in ftatu faluationis, condemnauitqs didum Iibellüamp; audorent cius, videlicet fratrent Guilelmum de fando amore. Rurfus idetnPo-tifex aliunt libdlunt condemnauit,amp;comburifecit,in quo alTcrebatur legé euan* gelii neminê ad perfedum ducerc,fed legé fpiritus : afferebat deniq} legem cuan- • gelii fic fc habere ad legem fpiritus,ficut legcnt veterem ad legem gratix:addebat deniqi lege Chrifti finiendo anno domini M. c c l x. quo tem pore lex fpiritusfub-intraredebebat.Quæiiquidentpeftifcra hxrefis ex verbis lo. loachiraotiginem trahebat, amp;nbsp;non paucos illis diebus habuit iedatores. Poft eundem Alcxandruro prçfuitfucceffiue Vrbanus quartus natione Gallicus.Quo mortuo fedit element nationeProuincialis,amp; rurfus Gregorius decimusLombardus,amp;Innocentiu$ quintusBurgundus,5«!: Adrianus quintusGenuçnfis,amp;Iohannes xxi. nations Hifpanus, amp;nbsp;Nicolaus in. Romanus, amp;nbsp;Martinus 1111. Italiens. In Romano vc* roimperio feditprædidus Fredericus,quodefundo circa partes Balileæ,elednS eft prxdidus Radulphus ; quant eledionem Gregorius Papa quartus in faiiore® -Pairagiiterrxfandæ,adquodplunmianhelabant,approbauit. Adeuiusinftanni idem Radulphus crucentfufcepittranfmarinam.Imperauitautcmannisxvj II. abfqs impérial! diademate.

De Santio II IL flio Al/onß XXX m. Xegepe^ Pelagium, amp;nbsp;i^e 'viy lui thus à '^'f^^' r/ii eius, (^ ^uomode recuperauit a Maurii Tar^am (ß alia loca, c^ ^Ml^' eeri^lfi^Jûmf/atrem'vefîie/ftem deimperionofi aa-wßtadregKum. Caput FL

ÇA N T i vs huiusnominis quartus Alfonfo huiusnominisdécimopatrifuoin regnis fucccllît anno domini millefimo ducentefimo oduagefimo quarto.Rc’ 4^ gnauitauté lxxiiii. loco poft A thanaricûprimum Regem Gotthorû,amp;:xxxvii. poftPelagium primum Regem poftHifpaniædadé, regnauitannis xi. Obtinuit igiturregnum Santius,exclufo,licet de faido, Alfonfo delà Cerda nepote prxdidi Alfonfî ex Fernando primogenito prxmortuo,dum adimperiû pergeret. Quiß’ quidêAlfonli nepos amp;nbsp;filins primogeniti eidemSantioprxferendus omniniudi-cio videbatur,nihilominus aut fortuna fua, aut populorû confenfu gt;nbsp;vel (vt credi-tur)eodem Alfonfo propter Santii virtutes amp;nbsp;ingentia mérita id volcnteamp; procurante,vt fupra diximus,vel ita Deo difponéte, qui régna transfert atq; côcedit pro fua ineffabili prouidétia,idem Santius regnorû fuicepit feeptrû .regnauit auté x i. annis.HicduxitvxoremdominamMariam filiamInfantisAlfonlididi de Moli- f na fratris gloriofiffimi Femandi m. ex qua domina Maria genuitFernandunt n n. poft regnantem, Petrum, amp;nbsp;Philippum, amp;nbsp;Henricum qui fuit mutus, Hic Santius ftrenuusamp; animofùs fuit,prxclaraque bella contra Machometos con-fecit, eofque fxpe vicit, ac plurima caftra amp;nbsp;oppida fux ditioni fubtecit.Inter extera cum magna perfeuerantia amp;nbsp;longa obfidione infigne oppidum Tan» fa nu

HIST. HISPAN1CÆ PARS lin. „^ tod ^^^'’“^“’^“'’P^'^^üW’Scd amp;nbsp;vitra alias prïcclaras eiusvidorias,Re-quot;imin ^’^‘^^°®®^“®^*üu®aBcnyuzaf fingularivirtuteproftrauit.illee-Rex **'?^’^^^®”'»^^^'^^’^fi’^®ï®P^*Q’^niam,parauerat,cotraqucmSantius '‘^wfiinobilcnivirum Benedidum Zachariam Almirandumfuuin,qui 'quot;tt »mdaflem obtinuit,amp; cæteris nauigiis combuftis terdecim galcas mixtas ft3cenis atmis amp;; equis ad noftralittora incolumis deduxit, fugato a Benyuzaf WMautotum, quem nobilis Almirandusinfequutusvfqiadlittora Afneana 'wa bngitanica.HicSantiuspatrem Alfonfumparumglorixeximperiorepor-^^ tantemamp;inderedeuntemadregnifcepttumnonadmiüt.Q^rejVtputaturjnon diutcgnauitjVtinfeexperircturidquodRubeninpatrempeecanspafl'useftjCui bwbpaterait,Effufusfisficutaquaineccrcrcas,quiamaculaftiftatumpatristui. btutfüs^bfolonemimitatus eft ,n5 tam in regniambitionc quam fceleris puni-^'0''t,qüiDauidpatremeregnopeUerctentauit,fedinfelixfuiteiuscoiiatus,dü ®lt;:cttbuitiü(oiitainor«.NccSantiusipfcprimu8 inorbefuit qui pattern regnadi S^aprinapatupcllcrctjcum Darium intcrfedumlegamus a filio Artabano vt C’^ustegnatet. Sed amp;nbsp;alius D arius cum aXerxe patre mdulgcntiHimo Rex effet ^»^Staoenduobus eifratribus affiftentibus in pattern cófpitauic,vt regno pri-, '^quot;«.tWfcelerispœnasluit.Rutfus TulliaT arquinii Superbi yxor patré Set-1 nbsp;nbsp;nbsp;woroTaftintn occiditffuper cuius cadauer carpentum inferri iuflit, vt übi amp;nbsp;ma-

l iO WoRomanïvtbisregnumacctefceret. Denique G poetis credimus, lupitcr Sa-| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tottffi patten^ regno expulit.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l)(nui\m^dm crudelitatihus Santii, (^ de bellis, amp;nbsp;defiandalis exed caufafi-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjuutiSyé'deßngtdarifidclitatecuiußiimKobilisobfeßiinTdrifaf

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qm^ißuseH filtuminterfici^ne arcem aßignaret, amp;nbsp;de

\ nbsp;nbsp;nbsp;Ç.Mt\n s quattus,de quo fermo eft,pluritnis virtutibus polluit, qux Reges

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nRà:\Q«u^QjQj^t.p^æcipuetameninbellisdi(ciplinxmilitaristuitieueriut-

1 ^0 nmseuftoditQtdïpeenimpro patuaitvobedientia milites virgis exit, manus am-1 nbsp;nbsp;nbsp;putauic,mobedievitcfc^in mediis caftris reçut i iuffit percuti, nonnunquapropria

1 nbsp;nbsp;nbsp;manu czciditNam cum contra Satracenos bellum geteter, otta femel feditione

i nbsp;nbsp;nbsp;^tumukuinexeteitu ,cum per alios fedati non poffet, proceffit Rex S antius nu-

l dusiohindmuscamiba, aefeinmedio fuoruminuicempugnantiuminiecK,di-1 nbsp;nbsp;nbsp;ctns,0 foenmmüites,\'bieft fides veftraïnonin vefttos commilitones,fed in me

1 nbsp;nbsp;nbsp;^bdios bgite, quivosbuc adduxi. At cum ab armis non ceffaffent, ille inermis vt

1 nbsp;nbsp;nbsp;wai,anepti\anccadoos pereufftt milites qui principales in tumultuvidebatur,di*

1 nbsp;nbsp;nbsp;^ws,auiSanacenosveftrosboftes,autmepercutitequivospercuffi: neebodie

1 nbsp;nbsp;nbsp;^'^dcinbdclibustantam detisgloria,amp;cvobiftpftstamfuneftamignominiam ,vt

1 nbsp;nbsp;^ 'W'»vïteis,noriboftilibus peteaiis.T unc omnes aut metu aut pudor e ab armis

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'^^uuum.Neeparü regii animi magnitudo extoUend a,fed admit ada eft, qux

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^W exigebat obedientia,vbi obedientia non eft,2x1 inter diftantes gladios

1 ^quot;'W’ïv;busftnreauiuseft,\'bimditcsRegesfuosieïUcav’idcnt:imftaius Auft quot;^^^t^wnxydYnpeYatore de quo V ulcatius G allicanus pulcbre ait. Cû enim in 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®''^^^'tr^rvigrauisfediiio otta effet,ille ruftico fagulo tedus, jpeeffu dicens,Per-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cutuem^ç^^^^^^^^, du tarnen difciplina militate non defer atis.Quo vifo cunäis

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2®^'^m\si^\i\ç(^ç^^^y^j^ç^y^^^pf^^j^ .quia no timuit.qux r es tantu militaris obedi-

1 ’;quot;^'æRQtT.a^isaààiàn,tantumq,boft\b.tunciréiniccft,vtpacë ablmpcratorepe-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utcni.Sanuusitaq,Rex difficile putabat principe vincere poffe, niff afuis militib#

1 b btncaUK.SeTOpereniminoregerebatilluddeatci ducisRacedxmoniotu,vtte-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colidvi\iusVxoudr\us,lmperatore, aut duce exer citus potius timendu effe, quarts

non abftinuit. fuit enim iracundus panter amp;nbsp;ûcüüs,amp; vt estera omittamus, ^^ Pacenfem ciuitatem vna die quatuor milliâ cîuiunl inhümaniter amp;nbsp;f®P®“”“® „, petu iuflit occidi, pro eó quad ciues ipd eiufdem Santii timorcalios eines eo hoftes ex ciuitate expülerüt, amp;nbsp;qüöfdani trueidauerunt. Timen tes igitur nc in eos fæuirer, AlfoUfUnl delà Gerda prsdidum, eiufdem Santii ex fratrenepo vitx faluanda: gratia iri Regem erexcrantRurfusaliam non mediocrem a '^ feuitiam. Cum enirU apud oppidum de Alfaro moram trahcret,celeriiudic0j]^ irato ac turbato animö panter amp;nbsp;vultu j occidi iuflit nobilem virum Lüpu to itemamp;döminum ViïCais.Captiuauit deniqj Ihfantctn lohannemfratte u j Quibus ex caufis maXimS cladeS feqüutsfunt. Nahi Didacus filins ei tlfoew pi Comitis amp;nbsp;plurimi Uobiles amp;nbsp;baroneSj ei amp;nbsp;dido lohanni fanétesj ^°j^f° z u Regem Aragoniteconfugerunt, apudquem obtinuerüntjVtrclaxaret Al on dela Cerda filium Fernadi primögeniti Alfohfi decimij quem in vinculis teno ^^ de quo fub èóderh Alfonfo decimo egimus,quibus Rcx Aragonixannuit. ^ ^^ fusigiturdelaCerdaafTumpto tituloregioCafteUsregnumatmatamanu^gf fuseft,quib.Santiusoccurrit,amp;belIagrauiflïmafcquütafunt,dnrauitq;di gt;nbsp;tribus afinis. Tandem matrimönio paCatum eft. Nam idem laCobus Rex r^g nixElifabet filia huius Santii, de quo agimus, duxit vxorem. Iohannes y®”P. didus frater Santii Regis ab eo l«fus,cum ie avineuJis liberum eoefpexitja nbsp;nbsp;nbsp;,

didaminfelicitcrproperabat.NamVIisbonamcIampetiitjindeqjnaüigio f frétât in Africam,amp; AbeniacobMachometu Regem Bellamariniaccerüt,alt;] hononficereceptuseft :cuifuafic Iohannes,vefigeneesamp;claflemeiconce ct » facile ei oppidu de Tarifa aflignaret, quod paulo ante Rex Santius eins ^'■^^^^^ cerat. Conceflitigiturei Abenyuzafquint^rnilliaeqüitumamp;magnam P^.'^ piam. Applicantesigituradlittorariöftra,oppidum prædidûTarifainoble t ’ cuius cUflódiamgerebatnobilisAlfonfus Petti de Guzmaii, Quare decreucr oppidum expugnare, quod fek cöntinuis mêfibUs, machinis amp;nbsp;omni artincio bellabant. Cum itaqj Infans ipfc Iohannesamp;a]iUs Infans Satracenus frater yuzafvidèrent Alfonfi Petri amp;nbsp;obfeiTotum coriftantia, nuncios mifefeä Co ferentes pacémjfice tram pecunia: fummäperfoluerentethefauro Alfonii,lt;]^ inibieffeputabant. Auditisitaqiicgatisobfcfliomnesquafivirvnusamp;vnoore Xcrunt:Dicitehisqui vosmiferïitjturpeadmodumeffeinfignibusducibusj^pa^^ tam vidoriam pecu nia vendcre: nee minus turpe eft fortibus viris, '‘^^^^^’^q/co prccio eóparare. Quibus auditis verbis,Iohannes Infans ait ad SarracenO ’^. ^^^. egohominesj neepfecejrtee pfecio flcdentur.Imitati funt Alfonlhs prifcos illos Hifpanos,non minoris fidei amp;nbsp;virtutis viros,quös cum apud nbsp;nbsp;^^^^

fletuneappellatam ciuitatemLufitaniç BrutuscortflflRomanüsIongao i ^ afflixifretjipfiqiobfeiripertinacicerarmaretinerenrjtétatafedemptiotiep legatos, illirefponderuntferrumfibiamaioribusrelidumefle,quovrDe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.

tuerentur,nonaurumquolibertatemabauaröimperatore emerent. u 'r ncc fic Iohannes Infans amp;nbsp;Sarraceni obfidêtesproficcret : Opus eft,inqtia o neSjfartguine^vt Alfonfum Petri vincamus.Manebatenimfilms Alfon i ƒ ni eo tempore in eiufdem Iohannis obfidentis feruitio.Miflis •gi^^’^rr ^^''^tiib fonfum Petri, vtoppidum fimulamp;arcemlohahniaflignatet,aliasfi ’umu g ret: Alfonfus ipfe fidei amp;nbsp;ptöbitatiSi magis qua Vitx filii folicitus,imitatü q, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

FuluiümRomanumprçclâriflîmumvirum,adeosquiverterantverba acic i cite,inquitjmittentivos,quianonlohanniaduerfuspatriamfiliumgenui, c tfia;aducrfusIöhannetriomriefqïmörtalcs.Diciterurfus,quiaii *?**’ƒ Vpjjj, gladioçæcidit,mihiglôriam,filioveramvitamtribüet,cidcm vero æ*”^quot; rj' p piternamignominiamamp;adiniferos damrtationcm.Siveröfiliüs ƒ ®”^‘”A • la:dam,vita eiuS mors mea eft amp;nbsp;irtdelebilis macula, qua idem films viuen rietur. malo enim orbatus filio qua fide Viuere, malo deniqj glorio am i ^^^^^^ quam turpem vtriufqj vitâ.filios plurimis ex caufis inuiti fxpeper mms, amp;nbsp;honore nifi voies nemo perdit. Optatlcihannes,immohoitis,vt imi is quipacum xlhmat fidemquamnóhabet.nullainfelixipfeputatia ura ’° ^^^’

HIST. HISPANICÆ PARS Ult 5»^ quem diu ante petdidit. luguletigitur filium,vtfuroriatq; perfidie fu3e,hononqï meoficiatfatiSjdaboqjdli gladium quo id trifte fpeéiaculü, mihi dulcilhmû, ex-plcauEt dura verba finiret, gladium fupra muros in caftra Sarracenoru demifit. QaoabimpioIobannefnfceptOjnunciifqjauditiSjiftico videte patre amp;gladio pains Wiumtransfodit. Confultius profedo Iohannes ipfe ob partis ingenté fidem w'o defebene merito peperciffet,itnitatus M. Antonium,qui cü nullo pado cen-wnonemaCæfjjjj fide retrahere potuiffet, atqj ob earn rem filium èius occider© ’^ctcuiffetjconftantercenturioad eum air,nullo filiorum fuppUcio adduci pofte, ^tCsfaiis miles effedefineret,amp; Antoniieffeinciperet.Q^perfeuerantia(vrin-'^ 'l'iitLiuiusjc^uoconftaniiusvitamfiliorumcontempfit,eofaciliusvitâm ab An-^^öioiinpeitauit.CumigiturSarracenicernerent omnem fpeindehuftchabcdi '•^^t'iminfeliciter ab obfidionc difcefferunt. Cçterum ad Santium vt redeamus, V^otriindisdiffidiis inter eundeinSantiumSólacobumRegem Aragonix,qux ? ^'quot;^peiime diftum matrimonium nó fuerant fopita,arbitr i defti hint; pax ta-*

1 nbsp;nbsp;nbsp;’''^’'’'oûptotu^cfequutaeftjfcdtreuguaadtépus indita.Interim Santiusabhac

l nbsp;nbsp;nbsp;^'Ufubttibitur,8óobiit morte cotnmuni.FiliumfuumprimogenitüFetnandum.

| ^^^'i'ïiegnotumfucccfibtem,quem exinclytadominaMaria eins conforte ge-\ ^^^^^^'■qüimeidcmfiliodimifictutriccm,vtftatimlatius tangemus.Hic Santius

1 quot;®^üstft^vclutaltet Abimclech ,qui vt fecurius regnaret, nedum frattes, fed

1 nbsp;nbsp;nbsp;P™®osa.liosgiadiocxcidit:fedfcripturafacratcftate,paruo tempore te^auit,i

I nbsp;nbsp;™^'patiusKotnanus,8ófucceffiueNicolausquartusLombardus.lnimpeno e-

1 nbsp;nbsp;nbsp;AüftnxfiVmmp^oduipltjiP^egisRomanorumjprxdecefforis fui,in quapugna o

i iulpbus occidiiur anno domini miUefimo ducentefimo nonage nno o auo, 1 dndemaienoneftpotitus.

^'^'’«‘»do^K4rro, Rege CaßeU^ amp;nbsp;tegionu trigeßmoo^MOfon dademHh^ ^^^*té‘de(ummapudicitiA ac 'virtutibus domina üVLArii^ matru ^^tri(ueiu3.,(^quomodo obtinuit contrAomnes Reges Hi ^Aniarum qui diffidArunt eundem FemAndum impuberem, CA^utVUH

Vn ^^^^o®'naMatia,vtpau\oantedixvmns,nhatut-S^lt;Mi«tdJlt;«B«enïJ»a««o«rtsöori«üR^^ WmUwiMtóaMauiis lecupemm.Hxc ,«uiRcsmaM«uSm-

\ nbsp;nbsp;'»dmkit,^ai„jï„„i,vi.omana .tefteOioCtodictbal.mttUoTOCOTOuWum , \ ' •?««gt;S««ttmta««mïOMtó«t«ïP»mcft.to«««»fe«^

\ nbsp;nbsp;'''b®4«aaW,6t4ecau!abtenoïatet«v.«(ï6igt;tf*gt;(empetmaxv™(uunï

\ nbsp;nbsp;'’\'itxç,a^^eus earn non efievtduam qvtx bhum partis tmagmem ge am ^ man

\ nbsp;nbsp;nbsp;tritoiebar'Aubèiensiretntn,onia non pïo\is,tcdpor\us cups tramt t tmsnn tr,)

ait non fatis fidos fuifle Régi talia commonentes. Nam defiderarc earn ad fecun i vota tranfire » nil aliüd videbatur quam Régi corum domino infidias optare.Igf-tur illuftris ipfa Reginafoeminea benignirate depofita, animu plus quam vin cm induit, amp;nbsp;quâmquam ( vt fapicntes aiunt ) Caftera: virtutes multum habcntadiw* rationis, fed pietas ad filios plurimum amoris, tam exuberans fuit in hac vnam^ trcad filium pietatis Cura, vt non minus admirationis quam diledionis habcrcvi deretùt. Nam velut alia Regina Hefter omni periculo fe expofuit pro liberationc popuK fibi Commifli » Cum igitur profpiceret proptet filü tencram ætatem o mnes Hifpaniatum Reges amp;nbsp;alioS xmulos contra earn amp;nbsp;filium furrexifie, uqui ^^ dem vna eademque die filius Fernartdus praedidus â Regibus Arägonix» Nauar ta:,necnonPortugaliaïjacGranatxdiffidatusforenAlfonfusdeniquedelaCet ^ fCjp Rege Cafte 11a:gerebat i rurfus infans Iohannes titukim regni Legionis v ut palTet.-qui omneS crudelem guerram diuerfis in Regni partibus mouifTen^aeva lidamânu régna filii vaftafTent»Ipfa tarnen ReginaMariaiadânScuramfuaæ‘’J domino, tanta prudentia tantaqjdexteritate harum mâgnaru quidem tempe atu Vitauit naufragium, vt paulo poft omnes ipfi eius hoftes inceptis rebus non præua lerét. Nec modo armis iura filii tuebatur,fed orationibuS, ieiuniis, affiduifqje ee mofynis, àc füæ regiâÈ perfonx maceracione.Ferunt enimHifpanorumannaia hanc dominam tam ftriâtam in fe amp;nbsp;filii fui cura parfimoniam amp;nbsp;paupertatem et üafTe, vt vafa argentea non haberet,fed tantum fidilia amp;nbsp;lignea. cunâa enirn quç habere poterat,aut pauperibus, aut ædificandis facris templis, vel ftipendiismi i turn pro regni defenfionecertantium ptofufaâffidüaquemanudiffundebat. c neeproCerumamp;magnatum regni fidclitas quieuit, ac probitasfubditorum.vi dentes enim mulcitudinem inimicorum,ac regis fui pueriles annosintuentes, m nobilitate amp;nbsp;fide confortati,illuftri Reginçaffiftentes amp;nbsp;prçfidiaferentes,ani®ô^ plus quam viriles affumpferüt. nam vitra illorum eXimiam fidem, commifer^'’ infantilis ætatis regiæ amp;nbsp;materna; pietatis eis animos auxit. Quare contra onquot;' hoftes prçualuerunt,imitatiMacedonesquos Pluratchus commémorât,qwp^ rulum Regem fuum tam fortibus animis tutati funt, Vt oftendefent fuis nofti , Regem, non virtutem Macedohibus defuiffe* Quare ob tantam fubdicorö ndc amp;nbsp;matris pietatemingentem,Regemipfum ab omnibus mimicis dominuslibeti Ui t,amp; pra:ualuit aduerfus eos qui tribulabant animarn fuam. Nam acrioresho eidem Reginçamp;nobilibusfuispaccmoptatamvltroöbtulerunr,aliivero eg«, immq hoftes,brein tempote a regno pülfi funti Rcx tarnen AragonM^'^S^^^ Murtia: occupauetat, poft plurimas guettas amp;nbsp;clades tandem oppidade nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

propc Murtiara,amp; Aliquante,Elche, amp;nbsp;qua;dam alia Caftta teg ni Mutine ^’^/^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l

trali fententia vfqj in hodietnura diem obtinuintefiduum veto regni Murtiç fit Régi Fernando. Tulit autera hoc arbittium Diony fins Rex Portugaliæ pto dandisdiffidiis,quaraquâoppidapra:dia:aRegiAfagonia:adiudicacaadregnu Caftellæfpeaaflent.cuiarbitrioceflîtReginainclyta, nefilius fub tenensann^ agens,totfirauladuetfantiumpetfecutionibusaffligeretur.Hçcfanfta ^S*'’^* alla Noemi,folicita amp;nbsp;prudentiffiraa fuit in agendis füis,amp; velut aliaOlda prop tifla qua fetiptura commémorât,tara prudenterlofiam Regem direxit,vta ue vencurafuafapientiainptofpetacouerterenPoftplurimaitaqj huiusnobi is ginarpia operacœnobium fanfti Francifei Vallifolcti amp;nbsp;feptem alla deuotamona-fteria propriis fumptibus cofiftruxit. Fernandas igiturfaâusadolelcens u» VXorcraConftantiamfiliamDionyfii Regis Portugalia:,eX quagenuit Alton u • vndecimum,pofteaRegemCaftellæ:itemLeonoramquxvxordataeftAltonlo nbsp;nbsp;,

Régi Aragonum. Cum igitur DeüsvocafletReginam ad illudinfallibileregnu, vbifînetædioamp;abfqj finefegrtatur, ilia inter esterarecommifitfilmbarone nobiles,qui in eius tenera ætate contra Reges Aragonum,Nauarrx,Portuga iç, Granata;,5ccæteros hoftes militaüerant,ÔCpræfertimnobilemvirumIohannera

Alfonfi de Haro,qui mita vittute viCetât lohahnem Nunii, quem capciuuei e Reginç amp;nbsp;Fernando eius filiopra:fentauerat.Quæ vna res totalem vi ona o i Fernando attulit. Nam vtdidus Iohannes Nunii liberaretur,afrignauitrcrnan

HIST. HISPANICÆ PARS nil. j8} ^^ oppididePalenzucIaquod tunc idem Rex obfidebat,amp; cad rum Xenz,Du-S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiftar. Quae omnia effecerunt, vt prac-

'^S^5^‘^æterihofl:esFernandianimumperderent,amp;adpacemproperarêu en^'r ^'^ ”^” ^^^'^ ^^™ fingulare feruitium praedidi Iohannis Alfonhreco* b ' uni iiitperAlfonfumvndecimûhuius Fernandi filiUjVtftatimlauusdicetun

^^quot;OfffK^us dr vilfiriis Fernandi /juarti, c^ ^ualitey recuf^erauit a Sarracenü ^Anltif d'iiliilca/lrajdr ijuidfaceti retubt quidam anü^utts Sarras

t) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^fJiiijamp;deJubita eiu'i merte,'vt creddur, pr^pter certas i/i-

^Vü^^'’'^'^^*^'^^*'^æ^^æ^^^^’^^'^’*'^^^^^’'*^^‘'^^^^' erat quidem indus amp;rc^ Cmno’^^f^'^® generales pro fubleuandis grauaminibus fepecongregabat. Wd?”’* ®“''^“ ex omnibus fuisregniscurix tenereneur, applicuitnobilis HexS ‘'^^^''^‘^^^rofiliaLupiComitisamp;dominiVizcaix,quem(vtdiximns) Dijj 3'f^^“®’’^”^ ^P*^*^oppidum de Alfaro occidi iuflerat,quç liquidem Maria ®ifcS a '* ^°‘^^'^^* rHJpferat.Cum igiturdidusLupusciusgenitorfinefilio ^^ peteb *^'’^^®®^f’ dominium Vizcaiae adillamoptimoiurepercineredicebar, fill, ^f^quot;^^'^'iuftitiamminiftrari,prçfertimcontraDidacum deHaro patruum , ®)Præ(lidæprouinciæ vfurpatorem. Rex igicurFernandusauditis hmcinde ^ ^Panibus, tulitfententiam qua Didaco de Haro ad eins duncaxat vita vfum-ea ?'’’^'^‘'’*æ’udicauit : pod mortem vero eins prædida Maria obtinerec

” emVizcaiam, Durango, amp;nbsp;patriam didam Incartationes : rurfus Lupus de ^I^ronliuspraedidi Didaci de Haro obti neret V almafedam, Ord unnam ,amp;:ViI-'^3)ScLofa,quamfententiamomnes partes emologarunc. Poft prædidaFer-quot; usRexbellacontraMachometosfelicitergeffic, illifque magnas clades irt-'^'Namintercaeterafamolum oppidum de Gibraltaramp;deCannetepoftlon-i® huid ^'®’‘®® f’^^ dittos fubiecit.Inquorum recuperationepræcipuemili-dend r''''^^^^^“^e Lara. Nee tarnen putauiobmittcndamfacetiam,ri-tujjj ^ '®^'^notandam,ciiiufdamSarraceni, quamprædidoFernando re-

• ^’’^'’iiToppidtim prad ld um de Gibraltar veniflèrindeditionem Régis , ^')CXpadoS.3i.]-j(.ef,ivtj.iyfqQefexi4sexeuntes de caftro optabant tranl-äre in Africam.Inter quos acceffit ad Regem quidam Sarracenus veneran* 'centumfeteanoorum', qui ait ad Regem: Nefcio quidmiliiamp;stibilitdomi-^x,autcurmetantopereperfcqueris,Eram ego quondam ciuisHifpalcnfis, «Fernandusproauus tuns cum illam ciuitatemobtinuit,meindeexpulit: ƒ ^erocotulimeXericium. Poftea fuperuenit Alfonfusdecimusauus tuus,32 4'i3’;5*“'^3temcindc expulit nudumamp;pereuflum. Tandem applicuioppido de ji^'ïvbidoniunifabricauijamp;dum me tutumputarem, venir Santius pater tuus* fidu '’quot;'‘^^rmisobtinuitjamp;fimili modo pulfusfuidedomomea.Pofteacó-ujfj 'l'^°^'HnullolocoeorumquxSarraceniinHifpaniaobtinent,tutius vi-finir ^’'®™» 9^3 in hoc famofo caftro de Gibraltar, decreui in eodiesmeeftos lcnf'''''’’‘^“’’^^®to tandem tu vcnifti,amp;caftrüobtinuifti. ExoroigiturexccI-con'^^'''^’’^’g’'®’'*® ^'^^* ^ familiae mcae fcapham au t paruum aliquod nauigiU

. ®'iVtin Africam tranfeam,finiamq^dies meospaucosamp; maloscü aliqua fik j^'' '™^’ videatoculi mei tot gentis noftræ clades.Rex vero Fernandus '°fnsfiniulamp;compatiens,donauiteummuneribus,concciritq5nauigiuni j^ r J^WHffiiferisquosipfedelegit.quohumanitatisprçclarofacinoreavicinis PPWB cognito, fefe finefanguinis effufione Fernando dedere. Nee alia arte Qlt; . ^WliiCeltibericasHifpaniægëtesexpugnafl'elegimus,quiquofdâCeltiberos quot;’tcrcipicnshumanitatempropinquæviâ:oriæpræferens,nôfoliieosincolumes fcni^t,fedabobfidione difceffit.quo tam dementi fado non vnius ciuitatis mœ-*'i5jcdomniumCcltiberorum vrbium animos ccpit,elFccitqj vtadeas redigédas ^■il'.omanipopulideditionemmultisobfidionib.opus non effet. Poftremo hiö

Fernandus cdî vidoriofus fuit, amp;nbsp;multis virtutibus polluit, quibufdam tarnen vj-tiis non caruit. Fuit eniin in credendo detraóloribüs promptus, amp;nbsp;ex quadam, vt putatur, rigiditate iuftitiae in puniendo celer.ExquateaDeopunituscreditu^ Nam cum apüd oppidüm de Martos duonobiles de Caruaial coram codeprodi' tione accufarentur,Rex ipfé pratcipiti iudicio præcipitari eos de altiffima rupciu -Et. Illi tamêfefeinnoeentesaflerebant.Quarceum humanumdeefretauxiliu® addiuinumtecurrerunt, amp;propter iniuftam mortem Regem cirarunt, vtinW trigintadiescoramdiuinocomparetet tribunalij rationem de tam iniqua morts redditurus. Adueniente igi tur die citationis,cum eiïct Rex apud ciuitaté Gienen fern, poft fomnum theridianum fepertus eft mottuus. Alii ferunt morte comrou-ni expirafle. An autem bæc fubita mors a cafu,vel a Fortuna,an ex prædifta obue-nerit caufa,iudicio diuino relinquendum eft gt;nbsp;cuius iudicia abyfliis multa. AbU^ nereprofedo debent principes a feftino amp;nbsp;prxcipiti iudicio. HincRexamp;patm archaIob,Caüram,inquit, quamnefciebam, diligentiffimeinueftigabaro.V ' Gregorius: Ad ferendam mortis Fententiam præcipites cfle non debemus, neciC' mereindifcuflaindicate, mâiora enim Criminacredenda non funt mox,cumaU' diuntur: ftcut fcriptura commémorât de Phitifare qui leuibus verbis cóiugis credulus, fententiam tulitcontraloFeph.NecaliteregictyrannusillequemSeneci in libro de ira commémorât, qui irato amp;nbsp;feftino iudicio tres occidit innocent! 1 mos milices: vnum quia rediit de via fine focio, quem dicebat ab eo interfeduni' Etcumducercturadfupplicium,vcnitfocius, quem cum executoriuftitixeon fpexfifet, viuu duxit ad principem. 111e verofeftinus amp;nbsp;iratus, air ad primü ,TciU' beo intcrfici, quia damnatus es. Secundo dixit, Te firaili fententiadamno,qma caufadamnationisfociifuifti.Tcrtio,videlicet lidori, dixit, TequoqucocciAjr beo,quiamihiimpcrantinonparuifti. HuiusFernandiRegis temporibusic ' in cathedra Petri Celeftinusquintus ,amp;fuccefiiueBonifacius odauus,natif^^ Campanus, amp;nbsp;deinde Benedidus vndecimusLombardus,amp; Clemensquin^ Burgundus. Vacauit Fedes duobus annis amp;nbsp;totidem menfibus. In imperiovs' præFuit Rodulphus fecundus,de quo paulo ante egimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

De^^lfin/ôzi^decimo, ^uipo^cladem f/i^a^ilt;ttri^eßmuifjo^u! Rex fuit, 6'^^ prole fua, dr de 'viHortü etus centra Reges Bellamarini dr Granatx^amp;^ui/-modo recaperauit Alcala la real dr alia caßra, d' eie dus repentinû cadibus ^uors/ndam magnat uns, d de magna ingra-titudine contra eos commißa. Caput X,

A Lfonsvs huiusnommisvndecimus, filius Fernandiquarti,Fucccflitinr^^ ‘^gnisCaftellxamp;Legiönis, cœpitregnareannodominimillefimotrecente^^ mo decimo. Fuit autê feptuagefimus fextus Rex ab Athanarico primo Rege Go thorum,amp; trigefimus nonus a Pelagio qui primo regnauit poft clademHupni Regnauit autem annis quadraginta. Hic duxit vxorem Mariam filiam Regis ƒ 0 tugaiiæ,cx quagenuit Petrum qui poft eüm regnauit. SedexnobiliFöemi^ RŒââsÂiZffiâP genuit Henricum amp;nbsp;Fredericum filios naturales. Primum co ComitemdeTraftamaraj alterummagiftrumfandilacobi.gcnuitctiamSanti amp;Telium Comités,Petrum amp;Didacum,quosvltimos paulo poft Petrus ciüs lius occidit. Hic Pnnceps ftrenuus amp;nbsp;valde animoFus tuit,plurima prxclara e contra infidèlesgeflit. Deuicit enim Almohazen Machometu,amp;demum uz Reges Bellamarini amp;nbsp;Grariata:. nam lucro fideiamp;Fuæ ditioniadiecitAcaa beneayquam nunc Regalem appèllamus, amp;plurimàaliacaftraamp;oppida. AlFonfus iuuenisFatis regnate cœpit, amp;nbsp;quorundam prauo cóhlio aliquosmag, j^ viros de Fe amp;nbsp;regnis Fuis bene meritos inhümanitct gladio cçdi iuffit.Ob nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

maximi amp;nbsp;acceptiflimi obfequii qüodlohannes AlFonfide Haro dominus cameros Fernando Régi patri fuo paulo ante in bello cöntraReges^Aragonum Nauarrafeduloamp;vtilicer praftiterät, vtFüpradiximus, cundemlohaoncm Fonfi apud oppidum de Agufeiointerficiiuflît, vt verificaretur quod '^^S^^j^^^

?5ki,quiitóc maenoamp;pecuUati (cruitio magnafucceditingratiiv^o.Ru rfus ûonminotfuitfeühùamp;ingtaùiudo quam mUobiUmvirum un x a u * a,

moppiiiamp;tcafttamuadetetAnqUo beUo ÇUg nbsp;nbsp;nbsp;auslnfans Picazo Se p\un-tieute€otiunx.Sed(ivuinoaïfiftenteptxÜQ.'0 5 P fttaminfignemviaotiam A1-‘^ wiSatticeniocdamp;ïunt,5'?ïïï^‘^^rASo«ri,öo«emlotono»W^ Wus?lt;c\(^a(^8^ conG^io XWonGï etnandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ eftiobfcditqüe m quo dam ^xnwÄ^loVannempTxdiöium acettime pet eq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e€uainoocenttaócqstuis ''•}^wXo,^Uuèemïdem lobannes Mfonn co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^-^^^ andetis quas pauio ^'^quot;iXAAi;lt;i\^YCTOopïX?uüs,'mduö.usx’cX' ^^g^p-^ç^ati,immomoïtiteob-^'^^wkWoconualntamemPicato o^«^?” . 1 nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;inbumanitet cum occi-'ÿ’^tx^woimo nee tabs debbetato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ^ ^^„awudo, nee diffimibs ei ’^'*.hQ^,eiononmcdiocns€uitKegxs M nbsp;nbsp;nbsp;ç^\^„x\es« ^edittoü otbi có-'^^^WaataSusebab KtbenieubbusA«'^^ nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ç^^^æcupattiaquadeten-

y^’M'i^atasinqptumexibodamseb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VüUovvsamp;cqVuvxevAbbuXo-

%wmk^^ç£\ÂV\\\v ,Ï3C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

^^’^»MmUW^vüU^w^xxvóm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AmfalcWvV ^cew’ïe.vT^Xv^vi^e

ottw^-^xx N a\\^.a TO.3lt;v\y\ yx^’ÿ-’'^'‘^wxfttd^ixtïovamp;xxï^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r YstWo ca-v'^vao^ ce'çÆtvw-,

'^^^^^^xXï\t^\'(\'i-^lt;^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xw^^Xi wx Q^^^ooXxx, tax«.o^*tBtïicïo

O^t'ü^ïitXvw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NxàèÂC’M Tcxixoxes te^W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ prexetvixSxVOQ COW-

^vQt'K^tQxÄxxXtrAt'^ÄeNAtvvvx^ïXi^^V^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

'^^^'^Y^'^^\:^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WÇo-ùXùsWVsexa \s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„\^^\Y\A\A?gt;c\3VC.wvv^:m^oic

fublimauit.Namintercætcra contuliteiplurimacaftra,oppidajamp; villas, creauk’ q u e eum Com i tem de Traftamara, adeo vt ex h umili ftatu vnum de maiorib. rc-gni eum conftitueret, quippe qui fecui^dus poft Regem erat. V erumtamen cum didus AIuarusfortunamfuam non fansagnofceret,fedamp;infoléseftet, tentauitfu-perbo amp;nbsp;cemerario animo ducere in vxorcm dominam Leonoram Regis Alfonfi fororem. quod Rex ipfeconfpiciens, cernenfqj non fans prouide Aluarum tacc-leri motu ac præcipiti afcenfu exaltaffe, quippequem iam contumaceni in pluri' bus confpiciebat, veluti qui impinguatus amp;dilatatusconrraeum qui fecit illum, calcitrabat, commemorans deniq ue quod eiufdem Aluari confilio occidi iuffcrat nobilem lohannem domin urn de Vizcaya cófanguineum fuum,decreuit prude- '^ ter deprimere que leuiter exaltauerat. penit enim Rex ipfe, vt Aluarus aflignaret caftra amp;nbsp;fortalitia quæ fibi contulerat. quod Aluarus pertinaciflime renuit, quin-immoeredusinfuperbiamRegirefiftere tentauit,vtde eofcripturainlibroEket dicere videatur: Multi (inquit) bonitate amp;nbsp;principü honore qui in eos collatusck, abufi funt in fuperbia,nec contenti funt gratias non agere de beneficiis,fed in dominum profiliunt. Alfonfus itaqj formato contra eum legitimo proceffu, eti fuif-feproditorempublicedeclarauit.PauIo poft acciditeundem Aluarum morâtra-here in quoda oppido fuo de Beluer, quodfuerat hæreditariû pradidi Iohannis dominide Vizcaya eiufdem Aluari confiIiointerfeâ:i,cumquediâusAIuarusar-cem vellet ingrédi,cuftosdilt;ftusRamirusFJorespermifiteüintrare,amp;clauaqua ï-manu gerebat,caput Aluari coneuflit arqs elifit,amp; ex muro demifit cadauerin terra,veluti idem A^iarus fecerat dido lohanni domino Vizeayæ, quem fuocond-lio apud Taurum Rex interfici iuiferat. Ramirus vero illico corpus nudû ligatum afino Regi obtulit. Is plurimum lætatus corpus exanime comburi fecit, bonis fuis omnibus confifcatis. Sic itaqj adum eft,vt,ficut leremias ait, vices ei reddereniut iuxta opus fuum, amp;nbsp;id fibi fiererquodaliiseftecit, velutdeAndronicolegim^s quempropteriniuftam cædem Adoniafacerdotis, eiusconhlio admiflan!,Aigt;' tiochuspurpuraexutumfecitvitapriuari.

Igt;e prit darü 'vidori^ Alfin/i vndecimi contra Reges Grassaia ç^ dfi^iea, (^ depredefisj}^ • liis^f/aiK hef/ohabuit c^ Romano Pofid/cstranfmißt, amp;nbsp;^uomodo poU lon^am O' conßantißmam obj/dionemrecuperauit duitates ^Ige^rof^dr-quo-modo quidam Sarraceffu^stentauit i» (eniorio Regis ^Ifonß eum proditorieinterficereyd^aefingulari clemen-

A Lfonsvs ita^jvitam fuamrecolens amp;delidaiuuentutis fua:adpiaamp;iulb operaconucrtcrccupicuSjOmnipotcnci Deo perquem RegesregnatJoien-niter vouitbellumcotrainfidelesindefinentcrgerere, primitiafqjvidoriaruniei 4® offerte. Cum igitur Almohazch Machometus Rex Marrochitanusamp;: Bellamari-nifociatusRegeGranatxcum magna Pœnorum copiaobfedifletoppidumno-ftrum de Tari^, amp;nbsp;xxii. machinis muros perforaflet, occurrit illi Rex Alfonfus comitatus Alfonfo PortugaliæRege. Acerrimo itaquebelloconfertopugnatum eftingenticontentionc,cumquediuvtrinque dubia forte cæderentur,tandem vt diuinæbonitaciplacuit, Reges ipfi Maurorû vidiamp;cæfifuere. In caftrisveroeo-rundem ArabumpIurimapreciofafpoliainuétafunt,dequibusdeuotusRexAb fonfustecognouit ipfam vidoriam obtinuiffe non viribus fuis, fed Deoeamtri-buente:imitatus patriarcham Abraham, qui habita quinque Regumpræclaravi-doria, obtulit fummofacerdotiDeialtiffimidecimam fpoliorum belli :amp; velue |0 alterftrenuiffimus Gedeon, qui deuidis hoftibuseorumfpoliisintemploobla-tis,benedixit dominum dicens, Abs te eft domine vidoriaiftatamp;tanquanifanffa Iuditb,quæ poft OIofernis necem arqj vidoriaobtulitin templo Dei preciofa fpo-liorü : Dauid quoqj,qui gladiû quo luperbó Gohadecollauit,fàndificauitdomino in téplo fando fuo. Horü itaqj facra veftigia fecutus Alfonfusfummo Pontifie!

«^““^•HISPANICÆ PARS nil. 587 ‘^’urosinbell ^^^^'^^’^^Q^’U® fpoliis deuotiflimc rranfmifir,cctum videlicet P®tcapiftrajgt;°^^P^’’°’’^’’°^^®®9“®5gt;*^® vt finguli Sarracenifingulosequos ^^WamR *^^^®’^^®®^“P®*^“*’®v®**Uumdcpórtarêt,quosprafcedcbatini-^^'^'^ctiipr ^?’^^^^^*^SvexillumRegis Sarraceni bellocaptum deferens, quæ ^®ptoce®*^ ^’^^®®‘^?^®*^Roïnanus Pontifex hilari vultu confpcxit,amp; fequenti ^''H’''fixilli]^L ^^““’f^’^f^ftagratias Altiffimo de tanta vidoria perfoluit. quod ^'''**^' Ru f p ”’“^®®PoribusineccJefiafanóï:i Petri huiusalmævrbis cer-^^'^Iareaj2 *1^ , '^^^^’^^ propofitum profequens,poftquam caftrum de AI-^ ^'''Rïtesdei ^l^,P^^^™^®^^™srecuperauit, forti amp;nbsp;conftantianimo obfedit ^umetosi h g^^*’^®’’^*8**^“‘^“®^‘’5®cï*fib*ï^gt; amp;gt;ocaobfidioncgenresfuaï ^'''‘^^ite * °’^^^P®'^Pcflæfunt. Nam inter caetera fingulisdiebnstriümenfium ^quot;^'^^'isad^*^' ^^^^^^^P^'^uia, ignis Mauro ril calliditate in caftris Regis Alfonfi ^'‘’‘‘'‘«.C7°”k'^*^^’^ ^^g^^*^ vidualium amp;nbsp;exterarum rerum partem con-4’Obeam rem validaexercitum Regis affligebat. Verumtamen vt ^^tepÿ'*’^^®g*^pf°“^‘^eotia,amp;pcrraarcaliquantavidualiumcopiaexer-5’*’®iiliti|)^^j®^’^‘^™®®®b®®ttAmcnpermultiRegem, vt fakem verbabonaï ^^Mo ^^^^’4^^° faciliusfamefuiferrepoflent. 111eveto, vteratpromptus iO *®^di®(j] ^^®quot;^^®^“^’ C^tonis fenioris verbum retulit in limili cafu. dicebat ^'Wusd I ^^^'^^^^’^^æ'^^cuûorationem haberequi aurc^nóhabet,quip-^“ocoL . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coquorum fumo quam oratoru elegantia. Exercitui tarnen

^ortjju^®j?*^^*^*wbaquçmenfçrcgiçerantrcfcruata,militibus diftribuit, ^°'ntanr f ’®P®*^oiUo cibo potirentur,ipfeqj merito pro eis leiunaret qui pro f’^fniinr ^'^^^°^^'^ti erant. Cüq; fine interceffione ciuitates debeHareqSar-’’’’qiicnjÏ'^’^^^^^’^^^^^^^ï’sfratcr Almohazenvidentcs eóftantiam Alfonfi,vel-^’’»«afit ^'^'^^ndatio aquarum,nee flammarum incendia,nee impatientilfima '''^ft tran p ^°’'^^°cabant, obtulerunt ei ciuitateseo pado, vt ipfi libere vitra ‘^pïWt ^ T^''^ poffent. Rcx igitur Alfonfuseafdem Algeziras murisamp;foflis ''^''plasS^^^^“'^“ ‘^^‘^^^^^^ fecit,aliafq5 de nouo eóftruxit atqj dotauit, amp;nbsp;vr-'Wacin '^*^populauit. Verum inter cetera huius Alfonfiegregiaamp;prç-^’'fenïo(lcr'•^^æ^®’^®“^®“dum “®“ putamus illud ftupendum amp;nbsp;pene admira-Alfonfo$eï^^*'’^^^^®®®ntiæ fignum,quod in eaderaobfidionedelas Algeziras ’fflidoît ^?'^’CumcnimvidiflentSarraceni Regis conftantiam,amp;fefame f’^enusey^f ®ohfidionemferreampliusno pofle,vnuspertinaciffimus Sar-^’incitur F ®$3dc«tcrosloquens,Nunquam,inquit,pcriculumfincpeticu-^*iensit ^'*^°’S'^urpro legiszeloamp;: veftrafalutemeamvirammortiexponam. focaftraR^'^^*^^*’*“*^^®g^®^*®^“®®“^’P*“ ^^æ’' diploidemamp;tunicamabfcon-^^f°®^pedt, amp;nbsp;cum in manus euftodum incidiflet, ait ad eo$ vt fe ^ôteieit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonnulla,vt eadem die ciuitates acciperet,locuturus erat.

^’'^Hif ^^^*^^dRegemduceretur, vtprimu illumviditquidamgrandxuus ^M P^ ^^^5jexpoliari eum amp;nbsp;perquiri fccit, repertoq5 gladio ad Regem du-'*Wn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dclibcratxproditionis intellexit. Cumitaque gra-

^^^^^^'’^’^hii in Africa conftituto tranfmifit præmiandum, ^Wei *p ®®patrixvitæ fux prxpofuit. Rex vero Sarracenorum qui (vt cre-^^*^olico ^’'^5^*^^^’ crudeliffimacum morteaffecit. Egregium certefacinus, fi a ^^’^3ndru ^^Pd**cipe geftum. Imitatus eft hic Sarracenorum Rex Magnum A-Çuicund 'quot;’^’^^ quem, vt Quintus Curtius ait, cum vnus ex Darii familiaribus ^3nïcrn -P^dumprodiderat, quippeamp;interfecerat, duceretur, illumfratri i® premium*^'^'^^^''^^i^it‘dicebatenim Alexanderfallieos qui proditionisabeo ^^'pPum r^^^^^®''^^’’ : iuimo violate fideineminem acriorem fore vltoré quam l’crande ^* æ^^^'-*-^‘^eni qui fe vitro morti obtulit,nefcio cur fakem mentë li-‘cmpotcR *P'^^^ Uiagis commendem,quam luliani Chriftiani perfidi£fimi,qui Valerio A °^n^’d Regis vltimi Gotthorum patriam prodidit.Ille enim (vtaitex Rom n. ƒ ^^‘^’“deciuitate Dei) velut alter Paulus Decius cum videret Remp. r ^proftratam,caput fuum pro eius falute deuouit,amp; in medio hoftiü fibi K ij

mortem petens comparuit.Iulianus vcro vt alter Sylla qui aduerfuspatriatnin gladium ftrinxit, vt tantum fuorum fanguinem oculis viderit, ^^ ^ audire. Scdcertevtrumq5pulchre,fedimpariIaude,CiceropriraoaeOihc.tan-gere videtur. Omnem (inquit) caritatem fuperat adpatriam amor, pro quaquu bonus vir mortem nondubitat appetere,fipatrix mors fua eft profuturaîficui nulladeteftabilior inhumanitasquameorumquilaceraueruntcumfcelerepatti*

J^aliteft^lfo/if^'VfjdectMf/sprit^^iälusobfeditfamoßm oppiättme^caßrumdeGibfi ^^^i amp;nbsp;depeße ßperuenienti i» eius caßris, c^ deßn^ftlariperßuerantia in obßdioM, ’ in ^ua eandem obiitpeße,religio Petroßlio regni fucceßore, (ß de lamen-tabilibusßdmemorabihbus ver bis j^lfinßndßos tempore mortis prolatis,ac de alHsprudentißmisfententits eßfutnris vatt-dntis cuiufdam Grlt;ecißpientis ad Petrum cdßm~ malibertatehabitis. Caput Xm»

C E D iam ad Alfonfum redire libet. PorroJiicgloriofus princeps commeraoranJ quod famofum oppidum de Gibraltarfuo tempore in deditionem Sarraceno-nimdeuenerat, quidemculpa, verius proditioncfcclcratiffimacuiufdamVato Petride Neyra eiufdem oppidi cuftodis, qui caftrum prædidum Sarracenisaffi-gnauit, amp;inAfricam ignominiofeamp;infelicitertranfierat: decreuitRexipfeAP fonfus cum vniuerfis copiis fuis obfidionem poncre dido oppido.Verumpoft feptem menfes tam valida peftis in caftris defeuiit,vt non dixerim die integrated vix pefte pereuflus horam finiebat. adeo enim torus exercitus afflidus erat,vtauf xgriscompateretur, aut fufpiraretmortuis: veluti de fimili pefte Orofiusrek^ fub Fabio Maximo amp;nbsp;Quinto Decio confulibusRomæ accidifle.Ç^arecun«' magnates amp;nbsp;milites confulebant Régi, vt ab obfidione pro tune dilcederet, Re^e vero conftantifTime renuit, amp;velut alter fortiflimusMachabæus ait, Si appropii^' quat tempus noftrum, moriamur in virtute propter nomen domini. melius o enim nosmori quamvidere mala genus noftræamp;fandorum.Subdebatrutii'S' Alfonfus ipfe,viros magnanimos timore mortis non debere ab obfidione cœptgt;*’ que rebus difcedere, præfertim vidualibus Sarracenis deficientibus.non enim çquo animo audiebat difceflum ab obfidione, pro eo quodinfortuniofuoatm-buebat, eius tempore caftrum illud ad manus venifte Maurorum. Tandem m^æ^ mualefcente pefte, ipfe conftantiffimus Rexglandula peftifcra percuffu5e“' Aa cum igi tur iamin agonia conflitutum magnates ac fibi diledi acceirerunt,8ivtne-ri folet,lacry mofis oculis dicebant, Cui nos commendatos relinquis ? quafi dice-rent, fi filio tuo Petro nos commëdas,gladio nos committis. Ille vero fenfum vet-borumincelligens,Deo,inquit,fummoRegivos committo.Rurfuscurailliftibm cercnt,Cui deniqs committis Petru filium tuum? Ille ingemifcens,Vobis,inqui(, 40 fi bonus erit: fed id me pluris quam mors angit. Cum eniroqualisfuturus fr, non ignorem, doleo acerbiftime talem vobisrelinquerehæredemamp;dominum,qui meliorem vobisfiliûdiraftîlfeoptarem.Ettandemfubdebat.Licetcnim Adriani Cæfaris fentêtiafuerit, quia fuccefforem nemo odit,ego fateor, Petrum vt filium diligo, vt fuccefforem non amo, nee vt Regem futurum lætor.Sed cum natural forsipfatulit,qualifcumqjfuturus lit, necclic video Rtx veftcr fit. Eaderevoso-mnes ei corn mittam,non quia bono,fed quia filio. Orate igitur Deum vt eius mores in melius commutet, amp;nbsp;fxuitiam in manfuetudinem vertat, quia (tefte Salo-monc) ipfeeftqui corRegisdirigit, amp;quocunq5volueritvertatillud:ipferurfus Regis Aftueri crudelitatem in clementiam conuertit. Verumcum nonnullicon- jo folandi,verius aflentandi gratia ei dicerent, Noli, 0 Rex,contriftari, quod liucuf-quePetrus dyfcolus vifus fit. luncnrus quidem aliquid infolentiç habere folet,fed fperamus,proueä:ioraitas,fedamp;prob)tastua a qua degeneratefibipudorierir, ipfadenique regia dignitas mores mutabunt fuos,nouumqueamp; tibifimilemeum reddent. Sed vtcunqs fir,recordare, inquiunt, Philippi Alexandri paths fentetiz, quam

»WO ’^'5^'WISPANICÆ PARS IUI. 58? ’'‘^’■öc fe ær*^^ ‘^o^®cndat. nam ctfi malè de filio fentiret, moriens tarnen air, ^quot;’^onfiB p ®®5’’^^®’^CjCtim filiü fuperftitem amp;nbsp;Regem relinquerec. Qui-?''®**IIa{vt^’ ’^^^’^•’ ’^‘ï“’^' ^^'^ ^^tyranus amp;nbsp;tyranni filius loCucus ett. tyrannidis '^^''’cunjj^'^''^^^^i^cra conditio cft,vt auidius earn ad pofteros relinquant, qua ^’®”gt;oinjl°n^’^®’^‘'®®“^^“^lt;ï®fcï'erc poffinb Reges enim qui natura tegnant, fi-^°f'5p’ttib ^^^®^^?’®^°*'®5’^®ï’0lt;ïueteperöptat.quidenimglofi«,quidho-

^^»Conf . ^ae^^^is ipfi fcelenbus perpetuo macularuncrScriptum eft ” P''®ïtii$fl'** ’°^.’^®'^^’^^^patris,impius filius. amp;iterum,Dolotpatrisindifci-

^'quot;^s an'^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccclefix facramentis denote receptis fe Deo com-

^tfeeni ^'^ ^^^^“^ efflauit. obiit autem die fanóto V eneris q uo Chriftus cru-^“'quot;'ten' '\??^°^*^^‘^®^^^l^atorismillefimotrecenccfimoquinqüagcfimo. ^'‘^ti8jj ™®^'*MicctcumfuopericiiIo,Reip.Chfiftiançconfulerc,vt alter f^f^''Ut?^°^^^^*^*^^commémorât, cotraquem cumPelopóncnfes bcJIuge-’f®t.QiiO(ip*4®’’^®^f®^P°’’^^®®®®P®f“’’t’^^P^f“f^’^®^ vidores quorum duxper-'^'^oftes ^°'^'’'^^^^^æ*’^’^’'æ’^'^^’^^choftibus!niccit,vtocciderctor,malêsmori ^o,CtthA'***’^”?’”'“'^’9'’®'^’“®f®hoftibusnonfuperatis. Alfonföigiturvitafun-lO '^'®'5ile 'r^?'’'^°^æ^^’^^’'^^’^^’^r'^ piandu amariilïmo/ed auxit mœrorem,quia

MiQH 4 “™^“^®®P*^“”gt;’®O’opafluriefat. Habent enimillius temporisan-f^ïi^ö A ™^^P*®““®quot;’“®Gfæ®umeiufdcm Alfonficonfiliariu, vilàexper-imorum difparitate,mortuo Alfonfopubliée pr!nc/’^^'^'^''^°^^^quot;^’P^‘'^''”''''*-'’dix!fl'c: Dcflc(inquit)omifcfaHefpefia, tanto ^HiD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patrepatriæ orbata.gemitus inceflater emitte. V no enim eodeq;

Jubet TP°^’^®*’®®®g®’^’5gt;’ï“3^®o^amiferis principe, amp;nbsp;qualc habeas, aut qualc ’^®in ^°'^^.'’^5'^^’''J’^^^®’'gQinconfolabiliccr déplora,impari tamédolore. Pa-liüv 1 ^’’’®.®^®™*5fingultibus plange,quia talis eft a te princeps ereptuS,fed fi-^it ( ^?^®^®®®gt;Q’J’* talis eft fuper te eredus.patris acerbamcrito tibi mors F«dc(V quot;’*^^^^etbior. pater tux fuit vtilitati donatus, filius vero tuæ punitioni ^^ tibifuitÏ’^P’^trisvitatibifuitfolatiojfiliitxdiocritatqjfupplicio.patrisobitus ^3tiscol •«?'^’®'‘V®ro vita tibi erit mœrori. Sed forte quia pattern piiflimum n5 ttero D ft ’|^®’^y^®olöatlt;5pfeuumfiliü pari meruifti. vtenimtalem haberespa-^»Mk ' ç ^°tdofuorü mcritorö,fed vt talem filium pateteris,exigebat cülpa turv' ^^P^^f’^vtrandiinterpretesaiunt, pro mentis fubiedorûdepraua-ƒ areftorûjquiafcfjpjQ eft : Dabo eis Regem in furore meo. Sic amp;nbsp;econtrajp' fol '^Ç™^®'’tiumbenedifponitufvitaferuicntium.Sedeftquopaululûcon-.**'°'’^obtiodicipoteft.nonenim cufolaesquæhasbofloruamp;iniquorüm (j^cipufuftinesvicilTitudincs.SedneceftPetrusfolusquiâprçclarisparentibuS Stnetat.Abrahamfiquidem Dei amicus plurespeflîmosfilioshabuit. Dauid Ail 'l’PtÇterSalomoncminiquosfiliosgenuit.Sedamp;ipfe SalomoncuidonoDei ^^oi^apiétiacôparatur,flagitiofiflîmû Roboam filiû genuit. Taceo de gentili* ^î^®^^'®^®P*oo*sMaioris,qui adeo diftîmilis fuit patri,vt eu no imitans,fed Antiochi Regis côtraque pater pugnabat,fe capi per-tusi ( ^l'“5F3bii Maximi egit, qui tantæ fuit nequitia: atqs iæuitiæ, v t fenâ-db .^°*’’^ ^ honore paterno priuaret, exiftimantes indignû quod honores -p ''fificeapatrequafiticaufamtantisvitiisinfilio præberent.Eaigifurverba

P’ n.^'■ognouiftetjiratus ad cundem fapientê,Incipia,inqnit,in te veritaté qua JtXe^ui.Quaregladio eum feriri iuflit. Exotatus tarnen Petrus, ne in ipfum T^^wpattisfunus fæuiret, diftulit dicens, Volo vt in tua vana fapiétia mentiaris, jg aofiDivenia,quacundiagnofcant,qüialonge infolentioratqjimprudêtiotcft 9^1 taliaptincipiimpunedicit,quaprinceps ipfe qui talia audit,amp;impunita reJin-^'^■t'AdquéGrxcusfapiensintrepideait,Optaremidexvirtuteageres,fedquia oniniscrudelistimidus eft,in me ideo iniufte non fæuis, ne iufte in te populus fæ-uiat.Vtinänientituseflem in miferis fubditis tuis, vt mihi vcra dicéti tua exeteeres ftequinä.Sedproh dolor no eft illis mentita iniquitas tua,amp; qui videbunt,annun-dent. Tandé iniquitas tua finem dabit,quia fcriptu eft, Qui feminat iniquitatem, K iij

nietet earn. Et iterum, Iniquitates fux capiunt irapium. Quare iniquitas tua defcendet, atqj in memonam redibit malitia tua, qœaP F illudexpeneris,Eteccecrudelitatistuævltoreritfraternusgladius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

tatem tuam vifitabit Deus regnum tuum, amp;dabitilludproximocuome lont QuibusdidiseuanuitaconfpedufatellitumRegis,amp;tranfiuicin ri^v ipu rima f v t aiunt) vaticinatus eft de fu turis. Sunt qui aflcrunt ex ma hora tendiflc infidias cundis fratribus fuis,quorum aliquiimpias eius manus none gerunt. Qua vero arte Petrus Rex tétauerit Grxeumpraediäum a e re ucere, ^^ amp;qualiarefponderit,infrafequenticapitehabetur. Temporibus mus on vndecimi, pracfuitin fedeRomanalohanncsvigefimusfecundus, ucce w Benedidus duodecimus, amp;nbsp;Clemens fextus Gallicus. Imperauit aut eo tempor AlbertusDux Auftriæ, filiusRodulp.hiRegisRomanorum, quiapu oppi un Aquiigrani eledus eft.Hic mifit folemnesoratores ad Bonifacium pro obnnen a confirmatione, quam idem Pontifex multisrationibuscocedere renuit proeau ce,dicenseum reum Ixfæ maieftatis.Tandern in odium Regis Francis cum con firmaoit,fubiiciens fibi quantum potuit,regnum Franeix. Hie Albertusregnaui decern annis, tarnen fine corona. Tandem occifusfuit a nepotefiliofratriSjanno domini millelimo treccntelimo odauo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,■

De Petre huius nowiniiprifMO, liege Cafie/itt (^ Legtonù XL.fgt;011 irruptiofitf» fftl^'^ niiejÇ^âe cauris odiorum inter turn (^ Blancam Reginam eius confinent, ^ ^uomodo ^per ^uemfutt ntaleficiatus,drde finißrisfuc-eeßbus buiusrei,c^an ntaleßcio amp;nbsp;artemagica odi» ‘velan/orindifcipoßin Cap.XlIll-

PE T R V s primus huius nominis, Alfonfi vndecimi pr^didi fïIius,imtneJi^f^^' fuceeHitin regnis anno Chrifti redemptoris natiuitatis M.cccL.Hicfcp^^^ gefimusfeptimus Rex fuit ab AthanaricoprimoRegepoftcladem Hifpaniæ) illius miferrimam irruptionem. Regnauitautem annis x i x. quilongiHimiregn' colisvififunt.HuiusPrincipisvitara,gefta,atqjvtinamegregiafacinora,üclrf* , piëre nonnulli,non tam (vt opinor) extollendi quam laceflëndi defiderio. Nos ƒ ronolibenterhancaflumimusprouinciam,verum cogitinceptusdicendiordOi vt hiftorix veritas refpondeac,vtqualisquifqjfucrit,qualiaueegerit,talemamp;fn-

Ba nudo, fed vero ac libero calamo defcribamus. Optaremus quidem duw^ ^ gisgefta tam claraforêtatqjinfignia,vtclarioranosatqjillüftrioralitensaut r ptis facere poflemus: fed verum eft,quia (vtaiunt) habet hoccuiufqs prinnip'so fcuragefta,vtetftexcufariforfanaliquâdopoflînr,laudaricaméminime.Etq'^o non parum Regum ipforum miferamconditionêoftendit,illud eft, quia quanta-libetillorû fîncclarafacinora,pcrpauca tarnen deceftandaautnonfelicia.peropti' ma ab eis gefta deturpent, vt verum fit, quia in paucis oftendens fadus ht omniu 4 reus. Hic i taqs Petrus donis naturç locupics fatis fuit,ftatura procerus, vultu dcco-rus,corporis viri bus prxpollensamp;robuftus,plusquaRegêdecer.Scdamp;:quibu(da animi dotibus no caruit,fi illis rede vti voluifTet. fuit enim ingenio velox,aftutuS) amp;nbsp;aftabilis,in pfuadendo promptus amp;nbsp;dulcis,armis deniqj ftrenuusjn cogredien* do primus,reb. bellicis trims,fuperbos atqj inobediêtes,raptores, viaruqj infidia-tores miro modo perfequebatur. Sed ca vircutu dona prxclara quidé eius generis funt,vc ornatü,non felicem principe reddant. Quibufdam ènim capitalibusvitiis forduit,no vtiq; a parenribus tradudis,fed fvt aiunt) afceleratis familiaribus indu-dis. In primis igitur Petrus imicari patrê nÓ ftuduit. quinimmo nequiuit pater ta-tamgloriaacquirere,quantafiliusfcedauit.DuxitigiturPetrusvxorëBlancanifi- p liam ducis Borbonii, qua paulo poft nuptias apud Vailemoleti dimifit, lieerde ii-do, Seelen grelfu pergitin Montaluam,vbidegebat Maria de Padilla fibi admo' dura diledaconcubina. Verum quia apud multosnófatisnotxfuntodionini caufæ inter Petru Regem amp;Blancâeius conforte, quærepudiooccafionédedifie videntur,amp;: a diuerßs diuerfa narrantur, decreuimus rem ipfam breui contexere, fequentes

HIST. HISPANICÆ P ARS nil. jv« ^|“quot;^^^ftorw$non modo a fcriptoribus Hifpanis éditas, fed ab exteris famo-iisniftotiographisdefcriptas: inter quos infignishiftoricus Ptolemxüs de Luca

corpotisSitnoruintegritate pollebat, fed ('vtaiunt)inimiGohumani generis procurante, iniplacabile odium Petrus contra Reginam innocentem conceperat,ma-c ciatus(vtcreditur)induftriaMariæde Padilla, quamprius concubinam dile-xcrat.naniillj vidensper Regem contemptui habitam, machinata eft per tritos marteniagicaRegemipfumin Reginacodium deducere.Quam rem per certa malencia dænionum quidam ludxus fe fadurum obtulit, qui etiam fingulari oöiocontraeandemReginam confpirauerat,proeo quoddeuotiflima cacholi-‘^^cginaelFeccratapudRegcm, ne ludaei in Regis curia fauores, officia, amp;nbsp;ho-^or«obtinerent: quinimmo apud eundem R egem pene conclufetat omnes lu-°’^^o pellendos, vtin Franciaadum erat. Modus autem inducendi odia quot;’^’®^(vtaiunt)talisfuit.DonaucratRcgiöa Petro pulcherrimam zonam ’“^’Multisgemmisamp;prcciofislapillisornatamjquainPetrus Reginaeamo-^^ æpedeferebat. Maria veröde Padilla Reginææmulacallidcoperatacfl:,vtzû- '

* ^*’‘tnauus magiciludæi aliquandiu perueniret.Quam tali maleficio afficcit, Wjnf quot;'^’'’^âinfcftiua dieRex iilapraecingeretur,acunäisintucntibus atqjafé ' '’°'’2onaaurea,fed quodam horribili ferpente praecindus videretur. Rcx ^‘’®witopcrterntuscumquxreretquidnamrcsillaeflct,anonnullis Regina: ^'’'Wisamp;forfanfaiÇtjo^j 3(jçfjjæj,j.j|^y5 ^g£ppj^^^jjp gjq.,2onam Reginæ talem pub ‘^ quot;f“lt;“Mropeperiffe.Exquahora Petrusinfeftiffimam Reginamhabuit, nee ’‘npnusillam videre,nec cum caconuerfari voluit, vt de eo verum fit q uod deA-'’’®nadTamarlcripturacommémorât, quiamaiuserat odium quo earn oderat, ’’'’orequoante camdilexerac. Qmnimmoadco contra eam inHammatus Petrus ^ntitjVtproceffusin earn formate iuberet.Quæresmoleftiffima fuit plurimum ^ingtatacunftis regni ftatibus,innocentem Regina feientibus, præfertim Hen-P ÏÏeï^''^''^^^'‘^‘^'^^^“^“^gt;^“‘ °æquot;^5 ^°quot;^“ ^“”^ nedum Reginam defendere, rafe '^^'^V'^^'^aritaleconfortium reduceretur: fed eo magisanimus fui natu-Hlcsa'*^^ 'p'’'^2lt;^vindidamprouocabatur.QuarenÓpaucosprïclatosamp;no-2regnofug3yjf^^^^jjQjgl^j-Qpgj.^^jU'jj.,j.Qjy^q.jggj^yn3nobiliumfanguine uentaiiitacinipijcjjjjjjdiffidio conturbauit.Ea igiturreadinnocentii v i. noti-läiudedudalcgatunadeftinauit,videlicet Guillermumfandae Mariæin Cofme-‘ndiaconumCardinalem, vt Regem ipfum cum Regina atqj regni magnatibus ^’nciliaret.LegatusveroRegeminflexibilemreperienSjparumprofecit.Regt-3Veroma:ftiirima,quasinnocentiamfuamoftendebat,neqj audiebatur,praetri-'tiaKmarorepaucis poft dieb. vita funda eft. Sicigiturinnoftramifera Hifpa-^^^ ç’^’enficatû eftillud Naum prophçtæ vaticinium: Ecce corruet ciuitas propter ^^”°’’®®®^f®tricisfp.cciofx amp;nbsp;gratae,habentis maleficia, quæ vendit ad gê-reS'’'''“'quot;®’**cfi««fi»ft-amp;^e9“ft«’^gt;Pfoptcrcadicit dominus excrcKuuniy him f P^^^^^^^^^j^oftendam regnis nuditatem tuam. quod adliteram ca-‘•l'-nppcamp; paflaeft. Necidnouumeft. vtenimdiuinae ftoe 'quot;quot;P'^^^^^ fententia eft,peccatis hominum permittit Deus limilia fieri* ^''^*'^Canon)pcrmaleficosocculto,fednunquamiufto iudicio,Deo

. ,'''tt)amp;diabolopræparante,dçmonesipfosinhumanacorporaamp;illorum Üa^'P°^^^^^^™ exercere compertumeft.Fitenimipfa dæmonis pote-

!5 do mulieréapplicatur, amp;nbsp;ab altera aufertur. Rurfus daemones opcra-®ftw nosamp; intra nos poflunt facere, vt vna eademqs res fub v na figura, amp;nbsp;de-^''Wfubalia videatur. Extranos enim facile agit daemon in acre materiamfpe-0 Jcem.Conftat itaqjifta fpecula fenfibilia fieri pofte tabs difpofit ionis,vt res ali-^®tcfulgeant,amp; fub alia figura quam fint. Cum itaque damones in acre pof-wteandem matcriam fpecularem formate fecundum fimilem difpofitionem ^uzcftinfpeculisjoftcndentibus tern non fecundum figuram quam habentï

5^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fecundö per confcquens potcrit efficere, vt refulgeatres in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihiin figuram quam habet. Prohibendo ergo pet pofmonem alien nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^^ ^^^^^æ fenfibus,quodlinea: a re vifibilinonveniatadoculummeu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r a fj. incefliimifedfolumper reflexionemabeademnatufafpecu an cietvt resappareat mihialtcrius figurx quart fit. Hincpulc re g decimoodauo deciuitateDei : Nemini dubiurteftarte dxmon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vtvideantur effsqux non funt, non quidemrealitercooimutan °* . ^^ .j. am hominisalterando:quxetiamcogitando natur )amp;cum corpus non fit, tarnen fimilesmiraceleritateformas p P , ^ , oppreflis hominum fenfibus : ad aliorum fenfuum nefcio quo me ^. * - i^. guram corpoream pofle produci. Hx’c Auguftinus. Sedamp; intranos 1 P mones agere poflunt, quoniam per inordinatum motum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P° j. parerealteriusform£cquamfit.Conftatitaqjda:monespoireip os pin reinordinatomotuamp;diuerfo.quofictvrvnaviceresappareatvnmsw. alterius.Zona igitur Petri eadcro in fubftantia exiftente, datmonisartc tuit,vtferpensviderctur,quippeamp;moueretur.Vcrumquia(vtaitSapien fidiisfiiiscâpiunturmiqui,rcferunthiftoriçeundêlud^urtactannfcele « phccspaulopoftiuftcabeodemPctroobaliascau6sgladiofoiffec«fos.W^ uenit aliquando Petrus iuftc quos puniretiniuftus. quid enim tarn m uni,q vtodiohabcaturquiodia fcminant?vtrcdedeiisprophetadicat:Con um abidolisquibusfacnficarunt.amp;iterum,Inueniaturiniquitaseiusado lum-

De prole Regis Pefri, c^ de morihus c^ ^itHi et»s,c^ deplurimisfiuitiis ^lut ifffiaereSfpropiff^/toSfi^fttosffobiles ^regfficolas oxer cuie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capfft xr.

PEtrvs ergo Rexdequo àgîmüs,prudensfatisamp;bellicofusadmodunif'*|^ fed amp;nbsp;in armisftrenuus:amp; quod mirabiledidueftj in bellis ipfis plus“]“^^ expediebat,audebat, fed pacis tempore plus quanioportuit,timebat.quoc dumeftjVtpublicisamp; campeftribus bellis magisquart ciuilibuseiuspocuit dari fortuna,quam tandem deturpauit, pofuitqj maculam in gloria fua. go expulfa(vtdiximus)ReginaBlanca concubirtae adherens, autnaturaif a?^^ aftrorumconilellationequajeumadfaJuitiamimpellebatjautfvtdixiniu^/® ficio praïdido infeól:us,vel potius peccatis populi exigentibus,quæpkniQ’^S ^^ vtdiuina iuftitiain prouinciaspeccatriCes fæuiat,dicentefcripturapriP'^°P tam,Tradam eos in manu dominorum crudelium: amp;nbsp;rurfus, Dabo eisKegeæ furore meo : amp;nbsp;iterum, Erit eis ReX AfTur virgafuroris mei : poftquam regno pt^ fuir,agereinfolentiuscœpit.Incredibilesenimca:desamp;crudclitaresinfrattes,co ^, fanguineos, amp;nbsp;regnicolas exercuit, adeo vt poft Neronem aut Caium CabW® omnes fieuitia amp;nbsp;crudelitate vicerit. Plurimis denigs aliis vitiis (vtaiunt) reipenu’ fuit.Fctunt enim nonnülli fibi perfuafum fuifie, gladio fuorum debere occumbe* re. Quare Petrus ipfevt alter Herodes quem Titus Liuius commémorât, ficinV' niuerfosefterbuitjVtftaliquisfuperefretjfufpedusfibiforetjnecputauitfetiituni» nifi genus deficerethumanUm;Domirianum pene imitatus, qui (tefteSuetonw fic gladii necem perrimefcebat, vt non nifi occidendo tutus apud fe putarctur,amp;: qüod erat omni timore timidius^ fpcOulum lapideum j illum quocunqj ibat, pro' cedebat,vt a tergo per imagines confpicerer quid retro in eum tentaretur. Veruni quiafvrfiipientumeftfententiajnünquamperfcelcratutumeftiterjquomagisin cumftos Petrus feuiebatjCo magis omnes timebat,VtinquitPhilofoplius,citææ ) mor quidam fit triftitia ex phantafiafuturimali,qui in alios fxuit,futurum eft eos timeatquoslædit.HincnofterSeneca,Necefte,inquit, eft multostimear,quein multi timent.Addequiafcripturatefte, ob fed eraamp;Êagitiam ortales viribuscor-poris amp;mentisdebilitantur,quiafcriptumeft:PeccauitIerufalem,proptereain-ftabilis fa01 a eft. Nee aliter Petrus Rex licet viribus corporis alias robuftus, fortis, ac ftrC'

âV?™^^^^'^'^^’ ^'“^^^“'’^^ tarnen fuis animo debilis, amp;nbsp;fibi ipfi panidus effc-/•^’!*’^®®®^“’Pï'’‘’agt; pauor üs qui operantur malum.Tandem igiturab i-4to“* ^’’^'^^^^“^^^•Nanjfcriptura facrateftante, fieuf dementia roboratur tut '^'^^5^g‘5’ ^æ^^^”^^l*f3tedeprimitur. Hinc Seneca, Errat fiquis exiftimat ibi ^?^^^^*^’''^^^'^^^^^^^^^’^^^^^^g^* Hicitaqsprimo cum regnarein-bffodÏv '*'^g^’^^’quot;‘^^''-'’'^^’-^''‘^‘-l'-’‘^ndam nobilem BaronemdidumGarfiarn 4 ^^^^ quofdamhonorandos eines vana quadamfufpicioneimpieoc-gfjj '.^’*^^‘^eb[ifpalimadaeniens,omnipietatenudatus,vt alter Nero,qui '^ tremp*^”®^'’^^®™ interemit,amp;alter Baflianus cognomine Caracalla, qui fra-j ct3niregnoamp;vitapriuauit.SedverumeftquodSapiensait,quia vircru-1’311^°'^'*^'^^°^ ^^'’^^^^■^^'^^‘ï’P^^’'’^^ impieimitatus dl Pharaartem Regem fupct°'^'^'^’^^'* P'^æ^^'' P^^'^'C’^’^ ’“ patrem limul amp;nbsp;in filium admilfa, trigin ta io-niale^'^°’^''°^^''^^''^^ ^’’'■'‘^'‘^^llc 1 cgitur,nonvcritustancoacrali fanguineregnu IjinAq^'^''?^^*^*’-®’^**'^®^’^'^® Rcxgladio feriri luffit Fredcricum magiftrum tuin» ^'''’^'’^^o^i3tinemjatq5 Didacum, eius fratres impubères, nullius doli au t M ?*’'®’’^®chiscontcntusfaeuitiisapu^illj^oppidum Vizcaya: Infan-’Piniu ^'''•^'^^^ Aragoniafratrem eius confanguineum occidi iiiflit, ne illi do-pfeoi)t-^?^'P®“^^“c®yæ adiguarct.cidem üquidem lohanni principatus i-^° ^3nni u®®'^®*^®^®’’3tur,velutiquicontraxerat cum lohannadeLara, filialo-diCo ^'^''''‘^‘^Laradomini Vizcayæ. Rurfus iuffit interfici Alfonfum Fernan-

^*™°''^'^ caftrode Aguilar rebellantem, amp;nobiles Petr j æ^^^S'^ldjfilium Iohannis Alfonfi de Alburquerquetamp;dcmum l)ij{^-*'””‘^®^*o”*’apud oppidum de Villanublafccitiniufteinterimi.Ncc Bhn ^^'^P^^'-^^^SinclytasReginas Aragonia: materteram fuam, amp;nbsp;dominam ^lifab^'^^'™^*^^*’^^^'^^^''^*^ ’‘l*^^™ quot;^ arce Xeneii captiuam tenebat,deniqï ƒ ctamp;IohannanideLaraforoieseiusconfanguineas,adquasprouinciaViz-Que ^i^P.^^^'^^^^^C’^effione fpedabat,vitaparitcramp;principatupriuauit, omnef-«urn à ?®®^®‘^‘^“®bere. Quo euenit, vt inclytam amp;nbsp;nobilem familiam Gornig wquaci ^'^P^'^'tusexiingueret.Quzvtique domusantiqua fuitin Hifpania, timiexc 11 '’^^^^’^“difaluus Guftius,amp;: Mudarra Gundilalui eius filius, amp;nbsp;pl u-blesfœ ' ^f’‘'^’^ durauit vfq5 ad tempus buius Regis Petri, qui has duas no-etoir ' ƒ °®®^x e^familia fuperftites iuflit occidi.Ceflauit itaque, verius ^«n ' ^^^®”'domusComitum deLara, faltem quoad dominiumamp;titulum.

Vn ®®*’*le$ mulieresfuetunt filiæ Iohannis Nunii de Lara domini int 1 ^'^^^disdotnusmoderna de Manriquez ex prædida ftirpedefeen-'?''^®’’'™°quot;8’*’®'® anobili Comite Manrique de Laradomini de Mo-Oitiâ j ''^^^^'dariaferuntin armisamp;indgnibusfuis. Rurfus vtad Petrifæ-4(11 ^^^bocciditapudoppidum de Alfaro nobilem GuterriumFernandi ^^^h u^°’ ^’^^^'^’I’dominumVafcumdeToletoarcbiepifcopumfratremfuum, ii» °^°^c^'P^us,tandem apud Portugaliam exulem mori fecit.Plurimos Pp^n^ '°5 ®^^üatesnobilcs amp;; ciucs perimi iniufte fecic, adeo vt omnibus Hi-his,a4^°”®®®^^'‘hïf®'®oti*NamRexGranat« eitributariuscratatqivaffal-Dumha:cagerentur,RexPetrusqui

^2æPot • u®’''æ°^^^“'^ccbatur,mcmor iliorum verborum quæ Gr^cus fapiens ^us pe^quot;'''^'^ Alfonfi patris eilihere dixerat,vt fub eodem Alfonfo fupra retuli-

batur H quot;^’■'^^^^’^^^.i^ccéptufecure tranfmitteret,quemhonorarepollice-•ilud S 1 ^*^^^‘^™ fapiemi prædido lignificauit. 111e vcro maiore fretus libertate, ^^ phor °^^'^^P’®*^^’®™^ refpondiflefettur,qui,vtaitLaertiusidevita Philofo-lon ^'’'’'''^®P^^’-™’-i’^ honoraretura quodam tyranno,vt fecum manerct, So-Rc '^^h° ?'^’’^'‘® *'' ^^'^'^ ciuitatem decreuiffet : interrogatus a pluribus, cur cum tes^^ -^ ^^^'•®'^°^^et a quo tantum honoris fibiofPerebatur, iileinquit, Sapicn-Jcvittutc præditi apud tyrannos necede eft dedifcant philofophiam, quæ v-lt;{ventatem defendereiubet.Demum vero quantalibet lapientia vigeantqui

quifqj quandoq; plura,quandoq; pauciora dcïignat.Sic tyranni quandeq magnu amp;nbsp;darum virum honorant,quandoqj âutem fublimant indignos honore,fed pau-lo poft vtrumqî fine diffindionc meritorum in burfarecludiqnonnunquam raie-tir ad ignem*

Ve defefia»ja cade Reg^ Granatie iuj^ Regû Pétrifa^4,amp;dealiifhomicidiû nobi-hum c^ ciM»m apud Teletitmfa^^id^ de irreuere/itia et us admatremé Cap»t Xn.

PE T R o iraqj Rege régnante, cum inteftina diflenfio amp;nbsp;implacabilis difeord:* efler in regno Granatæ, quibufdam Sarracenis faüentibus Régi dido Maho' marojaliis opitulantibus Rcgi dido Rübeo j vaflallo amp;: foéderato eiufdé Pétri : hic Rex Rubeus ad Regem Petrum Hifpali commoranteni confidenter acceffitqq mo quidem venia de commiftîs,iî aliquando ofFendiflet, deinde contrahoftéfuij aùxiîia petiturüs.Petrus veto fæuitiç auaritiç rapadtatem addcns,putanfq;ciind' Regem Rubeum magnos attulifle thefauros j de nece eius inique cogitât, fed ini* q uius necat.iuflitqj cum turpi ter capi,ac cunda fua confifcari:öi vt maiorioppro-brio efletj illum fuper afinum per vrbem depottari fecit,prçconc acclarnate,eum proditiönis caufaoccidi iuftum.Vtigitur Rexipfe Petrusmaiofem ei honorem afFerret,decreuit eius cftclidorem,cuius decucratefledefenforem.Arreptait3(]i lancea corpus Regis Ru bei perforauit. Illevero Arabica lingua, iedprofuiaaltaq; voce, Funeftum, inquit, triumphu amp;nbsp;turpem Vidotiam hac die explefti,o PetrCi dum fanguinis amp;auri mei fitibundus, atmatus inermem ad te confugientemoc-cidis.Quævnaturpiscaedes vitra caetera Petri Regis fcelerafuneftiffimâeiigno-miniam attulit, dum crüdelitati auri cupidinem addidit, imitatus illüm omnium mortaliùm pecuniae auidiffimüm Septimuleium, quem Maximus Valerius co®' memorac.Iscilm Gracchi amicitiaefœdefc.foretcôniundüs,audiensOpiroiu® ficdidumconfulemfpopondifTe tantum feaurifolututum,quantum Gracchid' put ponderaftetji ei a corporeabfciffum ofterreturiSeptimuleiusluctoruram'^^', gator,nouorummaleficioruminucntor,caput Gracchi abfcidit,liquatoqjplu®quot; bo cauatam partem capitis,vt ponderofiorcftct,impieuit,atqj per vrbem pile** xumconfuli Opimio obtulit.Quidigitur Petrus turpius aut cogitâre autagetc poterat,quameüm occiderequi ineumtUtiflimum refugiumpofueratj^/eilh tutandum praebuir,ne ab aliis ItcdetetUr. Parum Cette imitatus eft AuguHum Cx-farem.AdquemcumHerodesRexabeovidusfuppIexveniffeqfeqicicunifum-ma fiducia commififlet, atq; coram co coronam depofuiflet dicens, Adtevenio, Aügufte,fpefalutisdetuavirtutepræfumensiad cum Cxfat,Immo lainusefto.A' nunc omni timore depofito,regnato certius, Volo enim tuum augerej non aufer-re regnum j cum tu noftram amicitiam ranti feCifti j vt etfi nos aliquando ofFeudi* , Ri gt;nbsp;de nobisamp;; virtute noftraConfidetis. Sunt tarnen qui aiuntjRegemPetrüpro f’ fcelerisfuidefenfionedicerefolitum,Regemipfum Rubeum fidemiHifefelhfc ' quia prçfidia non mifîflef,cum Petrus bellû gererct contra Regem AragohmNec folö Petrus ipfe Rege Granatæprçdidûâuâritiaccaufa interemit,fed plurimosali' os,praefertim domina Blancam de Villena, qua vt in dominiis eius fiiccederet,fc-curi petcuflit. Rurfus quendâditiflimum ludæum appellatû Samuelem Leui,li-bidileélû Almoxarifumacthefauranû,gladiofeririiuflît,aquo(vtaiunthiftori2) fexcenta milliâ duplarû auti extorfit.îtaqj crudelitas quæ altéra ex trib. caufisho' minibus inefte folet,odio videlicet,ira,aut cupiditate,in Petro omnes fimuleaufx OCCurrerut,amp;:odio,iræ,ac timori auaritiafuperaddidit,quiafvtait0uidius}aiiari-tia fetro amp;nbsp;ianguine aurû quçrit. Sed neC omittendü eftaliud non inferiuShuius f Petrifacinus.CumenimprædidusHenricusfratereiusanteinceptaintcreosin-teftina bella,baronum,magnatum,âc omnium ftatuumtegni confilio.apudTo» Jetumeundem Petrum Regem monetet, Vtdominam Blancam vxorem fiiam ad fe reduceret, amp;nbsp;Mariam de Padilla concubinam pclleret : idem Petrusfalfa fufpb cione arbitrans quofdam honorabilesToleti ciuesfeditionis in eum confcios,illos publicc

Imbliceoccidi impieiuffit,ptoco quodamicitia coniunftierantbaronibus qui tundem Petrum, vc concubinam pelleret, monuerunt. Nec aliter fcriptura facra Siulemegiffe commémorât, qui cum in Dauid f^uire optaret,falfo fufpicatus eft 0iuidamp;(iliumlonathan inillius mortem confpirafle* Tandern inter eos quoS I’cttuseidienecidedi^aurifabrumquendam probumamp;antiquumvirum iugu-lindumdecteuit,cuius films pietate naturali inotus Regi Petro lupplicauit,ne pattern innocentem occideret,auteundem filium loco patris morti fubftitueret.Pe* Uusvero,vterattotusfæuusiraq;repletus,iuffit patréliberari ,amp; filium infontem interlici.Quæ tes non patum addidit feeleribus huius principis, a cunftifq; fune-*^ ftiiudicataefi,feciffetq; longe confultius vtrumqj liberate quam ambosinno-tentesdamnare. Longe certe aliter Senatus Romanus pileci Acier tut, quiGrac-clwmamp;t Gaudiumconfocios ad fc delatos abfoluit, pro eo quod Gracchus licet aWo\uendusforet,eandetnpœnâiurauitfefubiturumquam Clauóius.Tantaigi-tut Wtlitateperfpeftadigne vterqjliberaius eft. Nec in hoc quieuit huius Petri netgis ctuielitas^Namcum domina Maria eius mater metu illius in oppido de Tautoferecepi{fet,PetrusRexeam obfedit.T andern iUadefcendensde arce pie-utifiliiiecommifit.NonnuUivero magnates qui cum eaétant, pucantes fe tutos ^’^ttifiniattemcomitarentur,fimulcum ea ad Regem vencrunt. Petrus veto de-

\ io^A^-’''’quot;“*^®^ttetnrcucrentia,óiineiusconfpe3:uiuftitoccidi noblles viros, l ^''(^ttPetrnmStephani magiftrum deCalatraua,amp;Rodericum Gundifahu 1 ^^^^ïnneda,SêAlfonfumTellezGiron,ócMartinum,Só AlfonfumTcUo.Re-1 nbsp;nbsp;nbsp;S'''^'intamctudelitatem confpiciens attonita quaft motiuacecidit, amp;c pettevrita

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^omodo Hewicas (^ ihi^'a.tres Regis Petrifugientes eius f^uitidmiRcgew Ardgouunt

pL KU Kï KT ^( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lantahominis feuitia.adeo vt Geut (criptuta comme-

\prop'nquosab\K\nï\iGtavutDcus cótvaevirnpropinquC)SipfüS.Namamp;votapo-pui Q'^P^tebantjVtabipfts propinquisSciis quos\Geratjpfe abiiceretur,Qicen-tcSapicnteiAngelustn^^^^.^^ contraeum.Henricus iguut amp;T ehus ac Santius e-wsftaites,amp;In{ansïetnandus Marchio de Tortola frater confanguineus etuf-dtmPettGonlpicïeutesquiafvtmhbroHeftcrlegtturGerendusnoneftqmpte-titembumanam luactudelitatecommaculat,decteueruntvitx eorum conlulc-'h^tautaelxuinjetehhere.lhietgoamp;ótronnulhmalüresregniex propinquorum Rumbus piutvmum vleetati, ad Regem Aragonum confugerunt. Qua ex caufa ^^’iut adttiodum helium inter eundemPetrum Regem CafteUx SePetrum Re-^^''uKtagonumfuhoriumeft,fücruntc^acerrimx cladesvbiqs fecuix.Sed Pe-

^ Ripaniasptu compouenda inter eos pace , videlicet dominum GuiWermum 1 ùeheaem Gatdmalem .Ls veto enm inter verum que Regem de pace agerct

adiic Petrum Regem Caften?,qui poft multadixit ^^®“°^® ^J^jj eidemRc' gonixiugularetquendam Frances Empellores, qui certas „s Marchionen» gi Petro dixcrat. Petebatrurfus vt ab AragomapeUeret pi. jgiusvafly deTortofa,amp;Henricum,TeliumASantiumfratrcse.us,W^^^^^^^^^^^ qui ad eum eSfugerant, amp;nbsp;reftituerct oppidum de Onue a n ^^ ^^^^^^j. adregnü CaftelIæfpe(ftantia.Quacomnialegatus prxdi us .^ q jtts pofuit.SedilIcquibufdamannuic,videlicetquiaexpelleret o « nbsp;nbsp;| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,

habueranc, poft Jatu iudicium amiferunt, creuitqj acerbius oaium a lum.Rupto igitutomnitradatu pacis,RcxAragonum,amp;H^rici s, ac ca:teri magnates partes eorumfouentesjnitoconulio ex Ga iisqua . gantesgentes quasfocietates fiuecompaniasappcllant, quancpciuseuoca Quibus aliifq; copiis aduentantibus regnum Caftellæ forti manuingre lu gt;nbsp;Calagurram occupantes,Henricumin Regem fublimarunt.J^gmtoigi Petrum Caftellæ Regem,quod frater regium titulum aflumpfiftct,aciui genfi in qua tune moram trahebat, animo proftratus in Vandalia, dein e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

liciamferecepit.Etquia(vtfapiensait)vifceraimpiorumfempercru elacop gt;nbsp;cumeffet apudCompoftcllam,veneranduspaterSuerusArchiepilcopus o poftcllanus Petro præfente,necprohibente,impieoccifuseft.

^Offf 0^0 Sex Petrusamp;princess de Gales cu/^c0/gt;üsA»gltcorufKpugnMntc«r^ ffettrico^^fd tutte ‘villus ex Frattetagetttes collige»s Petram ttiß^ui-tur,d^tatidem eumoecidit^d^ dealiis dt^ttis rebus pro

RE ß v s igitur fic fl uduantibus,Rex Petrus ad Baionam vrbë inVafcon^ dominio Angliç fubditam, fe cótulit,quxfiturus ab Anglicisauxilia. Hlito’o tur applicuit princcps de Gales primo^enitus Regis Angliæ,magnis copiismun* tus,Regi Petro prxfidiaallaturusjcuiuspotentiam non parumverebanturbar. nes Hen rico fatten tes.Sed fertur Henricum forti animo eos ad bellum con/orfj fe,dixifreqiverbum quodRexAgis adLacedæmonios retuliflePofyb'i'sa en Cumenim apudMantineam contra plures hoftes pugnaturus eflet,^*^^^’® multisvultdominari, opus ede vt cum multisquoq;pugnarct,Itaq;Heni'^ roncs fuosbonoanimoefferogauitjafrerensfuturii effevtpluslaborisinnbs P liandis quant vincendis habituri erant.Nihilominus fefellit eum opißioma.M contra hoftes Henricus Rex potend amp;armata manu profiliit,bcllumqucaccrri mum commifrumeft,amp;:tandem Henricus Comitis Teliifratrisfuiculpa atq^f ignauia pugnare nolentis vidus eft,plurimis captiuatis, præcipueEneco Lupi^' Horofco,quem in vinculis trufum,vt creditur,Regis Petri iuffu quidam miles An’ glicus indigne, immo turpiter interemit. Sic igitur proftratus quippe amp;nbsp;fugat^ Henricus Franciam petit. Colledis igitur pluribus ^ntibus fibi a Rege Franck conceffis, regnum Caftellæ potenter ingrcditur,cui magna Hifpanorum nU' nus occurrit.Tandem non paruam Hifpaniæ partem occupât,Toletumqueob-fedit.CumqueHcnricus intelligeretRegem Petrumin oppidode MontielmO' ram trahere,illum valida manuinfequitur,amp;conferto prælio Petrus viduscll magna vtrinque ftragefecuta. Petrus itaque fugatusin arcero oppidi fcreccpit: Henricus vero caftrum murari vndiquefecit. Petrus tandem iniquam condinO' p nem fortitum intelligens,pctiit colloquium cum Henrico fratre. Verum(vtquilt;ii ai unt)obfïdes poftulabat, quia longe pluribus nobilibus Henricus comitatuserat Adquem Henricusdici iu(ht: Dicitccrudelityranno,quiaipfecffccit,vtamp;iple folus effet, amp;nbsp;ego beneamp;fidcliterfociatustiroitatusTitumQuintiumconfulcro Romanü aduerfus Philippum Macedoniæ Regem miffum. Nam cum idem PW* lippus

»ank«”Pk t ^^'°‘^^‘°Pf®^eïgt;i^ccaufuseßet,quiavtdicebat,cummultisRo-' *PP^.5''^'-°PoluseratMacedonibus:tuncrefpondit Quintius,Tu enurn a nbsp;nbsp;|^”^C'fti,quoniam fratres,cognatos, amp;nbsp;amicos occidifti. Quare di-

’'^^a **^®^”®®’gt;Q*ï*a folusinorbc eflevoluifti.Cumveroquadam in-daraa?'^°?^ Petrus ad tentoria Beltrandi de clarequin Comeftabilis Fran cix ciusfec'*^ . f’^’’'^'^^’’“”^)^®’^^ö ‘^^ Petto liberando dederat,Henricus inicius tiumB .^^’'’y^^^^onfeius Petrum ibi adefle, paucis comitatusfinemoratento-PUgio * '^^''^'*°^'''^’’^g^^‘^'tur,eundemque Petrum regé aggreditur, amp;nbsp;tandem 10 dam ff'^’^®‘^*^’^’’**®*®ércfcruntvtrumque Beltrandi caniditateamp; ftudioa-hoft ^ ^’^?'^P^fto fidam tribuit fccuritatern,amp; Henricum vtfratrem fimul amp;: tico*'**/^^*’'®^®“®*^®“'^’^®®*^®^“*’^ alii aflerentes intra arcem Petrum ab Hen-one Ki'T^^^^*^^^^° ®®”^®*°^“*^®®®®*^“mgt;ß®™“^^9“ofu”^®”^^u®™*”^^^*quot; tem.'. '“°’’’®’9^endam fapientem Afrum apud eum gratiaIcgationis mané-t'ffitn?fc^^°*^^”°^*^'^®'^^ P®’^fU5Rexfidiscihominibus,quibusfequafifidc-«JqI,- f™^®“^'®®“^®^®wt, autcarcrepotuifler, aut probaiisvti licuißer, ®ïiiifc ■*'^'’*'^'®®’’®“®pcriculo, fed vidor cuafiflet. Vtcunque fit,Iibuit diui-cit ’5’^^’ mortCjfed amp;nbsp;a propinquo occüberct,qui nee propinquis peper-tesd ,'*^'5‘decebatquevt tam multi de ciusvnius necclxtarentur, quamplu-^®fcini propinquorummortibus doluerunt,quia (vtiapiensait)qui dev p'''^^'f®^^®»®^f®tmala,amp;virgaira:Rfacconfummabitur. Et Auguftinus y . ?^'’tiftiana,quifanguineminnoxiumefFuderunt,itaDciiudiciumfenfere, P^Poftmodum fanguinem fundere cogerentur fuum,qui fundebantlibentcr fkrquot;*^’ ^™P’^^® eftigitur in eo illadominifententia, quiaquigladiopcrcutir, o ‘''°peribit.SuperquovcrboCyprianus:Excufationullacft,fifecundumtuam tfnamiudiceriSjamp;quod feceris, ipfe patiaris.Hinc nofter Seneca : Mala ex-®P«in caput femper perpetrantiumredierunt,quiaiuftum eft, vt quod quis ali-^®txcogitauitfupplicio,fa:peexcipiatfuo.EtOuidius: —NeceïtUx^e^utor'vUa^ • ^amnecisartijicesarteperirefua.

1 1® Prat f’^'^®®®i‘ïiturquifratresoccidit,velut inThebanobellocotigit,inquo '^'’^^'''pcrinfidiasinterfecit.QuareregnumMacedonia:amp;Pcrfarum ob C ' » ^'^'“'’'tiscrudelitatcm,illifimulcum vitaablatumeft.Neealiteregerüc tJotnitianus,C5modusamp;Heliogabalus imperatoresRomani,quipro-F cruentamfxuitiamferroipfipcrierunt.Sicamp;Sylladiótator,qui incrudclita-^HXappcHan voluit, fcdillicoamifla imperandi poteftate, celcri infuetoque orbodeceffit.Scdvtinamhic PetrusRexiolus tam fæuifratricidiipœnâluiflet. nonparuintimendumeft,nc velutinalteroCaim fratrem Abel occidenre, tptuplum puniatur, id eft, vfque ad feptimam generationem fucceriorum pu-o«tendatur,Deo ficdifponête, qui peccata prædeceflbrum punit in futuras 40t 'f’^‘°*’^5‘Agt;teniminLeuitico: Addampunitionesveftrasinfeptuplumpro-i^ptccataveftra. Feruntaliqui ad Petrum ipfum fievulneribusconfon'umamp; tro^'^'^^^l^^tantcm acccffiffcqucndambufoncm,authiftrioncm,eidcmPc-Unir ^'æ™’ ‘l^^^®^ ^^’^ miferans quam vindicans, nee tam mœftus qua ®Petre,velim memor fis verborü quæ tibi fæpe ioco dicebam, tentus’'''’*®^®^^^®^®P“®®®*‘^®^®’’**?“*^®P®5°®®’^*^’^®®^®®^®”^°”®®®*'“ . ’''tmtnait,Crede Petre, quificvixit,vttu, nonpotuitalitermoriquamvt no j^'®®^®° ^Q*^ pcpercifti, a fanguine tuo occubuifti, fæuior Domitia-) “®^otNcrone,irreconciliabilisamicis,incredulusfaroiliaribus,cöüisini-) lt;,.’’™'®giiior.Sicutcrgofecifti,ficpatcris.dignumenimcft,vtquiomncsoc-( * Mmneseiusmortelxtcntur,amp;quiinomnemfexum defauiit,vterquefexus eiuscædccongaudeat.Cui Petrus quafiexanimis,Si aliis,inquit,fLnfaeuus,tibi '^*t'cnbcnipus,quiinceftufimulamp;homicidio teliberaui. Sedverumais,meiu-ƒ tnori,quitciniufte viuerefeci. patior item,quia in co te amaui, in quo nequif-'’tuses.vcftiuifapepreciofisindumentisnequiriam tuam.moriordenique,quia naturedonaui,fed tuz artinequifiimæ. Namfareor,fi homo tantum elles,amp; Mmo adulatotiusnon fuiffes, non tibi donaflem. Morior rurfus, quia honoraui

in te vitium,non naturam. Vtinam hic princeps tam reda in vita cgiflet,quam vc-ra in mortereferebat.Sed mortis doloribus prefTus fapienterloquitur, qui gaudiis dele status imprudenter operatus eft. 0 infelix princeps ille! perpendebat fatis quod tolerabat, intelligebat quod amifcrat, fed fera fuit eins cognitio. VtmJ memordum viueret fuiiTetjquiamifericordia amp;veritas euftodiunt regem, amp;^ nofter Seneca ait, in quamcûque domum ingreifa fuerit dementia, earn tranq® lam fclicemque praeftabit. Sedin regia domo quo rarior,eo fecurior atque nobi lior.Sed vt paucis agamus,illud poeticum femper verum fmr,quia

SicigitureaPetriacerrimamorte finitumeftillud acerrimum helium, amp;nbsp;Henri eus in Regem a cundis populis gratantcr amp;nbsp;cum omnium regnicolarum appiau fuaflumitur. AnonnuIIis afleriturPetrumperpendifTe quendamfibifamilial ümuminiidiasparare : quaremultis audicntibusdixiffcferturjNihilcftcurmori non dcbeam,fi a me ipfo caueri me oportet: vt alter Dion tyrannus,qui cum a • onyfio fibi fidilfimo infidias parari intellexifler,ait,mori longeprxftantius tore quam viuere,vbi non hoftes folum,fed etiam amicos atque coniundoscauerco porter. Tempore huius Petri Régis CaftcUaeciuitasnoftradeAlgcziraa » bibuspcnitusdeftruótaamp;defolataeft.HuiusPetriprimitemporibuspWiuit o mae papa Vrbanusv.Lombardus.Imperabat autem primo Henricus Comes Luzéburg,ftrenuusamp;fortis,quieledus fuit ftatim Alberto occifo. Qui Henneu paruminimperiovixit.Namrediens abvrbe,vbi de fpecialicommÜuonc mentis v.a tribus Cardinalibus coronam recepcrat, inTufeiaapud bonuroco“ uentum obiit,anno domini M. cccx:111. EoigiturmortuoEledoresindifcor i duos eligunt.Nam aliqui eliguntFredericum ducem Auftrix, filiura Alberti c gis prxdiól;i,aln vero Ludouicuni dücem Bauariç.Inter quos grauiffimafuitto tentio.Tandem inquodambeUo Fredericuscaptus eft,amp;Ludouitusiusinip^^^ vfurpauit. Dum hacc agerentur. Papa Iohannes xx 11. proceflum format totquot; Ludouicum,quiaconfirmationempetcrecontcmpfirjdcclaranscledioneniD lam.Ipfe tarnen Ludouicusquorundampotêtumltalia:fauorevrbemingre * ' amp;nbsp;a prxfedo vrbis fufeeptus eft.Tandem peffimo dudusconfilio,lohanncl viuente, de fado eligi fecit quêdam fratrèm Petrum de Corbario in Papam. lt;* obitum vero lohanis xx 11. amp;nbsp;Bcnedidi duodccirai Clemens fextus ciigitiir,^^5 eundem Ludouicumiterum reprobauit amp;damnauit,præccpitqueEIÇ«on^^ vteligant,quiCarolum primogenitum Regis Bohemia:concorditeref^g^^ ’

amp;Romx coronatuseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y '

üe ffenricoILCa^beffayege^ Le^ionis XLLpoßclademHißgt;aKi^,amp;J^lt;^‘^[^’^[ tibus (juMpaffffs e^ipo ff inferfeifionemßatyis, (^ ipKaüterprlt;eoliff oßairM w Peiricp^fuaiffeisamp;eor/tmpofieritatepufiUacreibufitKr, Cap. Xf^‘ ^

HEnricvs huius nominisii.interfedo ab eo rege Petro fratre maioribusamp;a toto fcreHifpaniie populo Rex cum fummogaudioelra ptuspariteramp;receptus.Fuit autem ab Athanarico primo Rege Gotthoruro pruagefimusodauuSjamp;aPelagioprimo Rege poft cladequadragenmusprim Coepit au tem regnare anno domini m. c c c l x i x.amp; annis odo regnauir,no co putatis duobus quibus cumfratrefimulamp; difeordiapræfuit.Nobi esautcni qui partiales régis Petri, qui eins mortis tempore aberant, propter em ci Regi Petro præftitam Henrico non obedierunt : quinimo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® * Ouof

malueruntfvtdicebant)nonmodopatriam,fedvitam,quandemde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

dam tarnen ex eis Henricus captiuauit, quibus plurima donaria ^°^^*^^ ®.’ obedirent. Illi tarnen potiusin carceribus raori, quam Henrico runc.Baroncsamp;: magnates ci obedientesmagnisdominiis mum fublimauit, amp;nbsp;ex illo turbulenco tern pore nobilcs amp;nbsp;Barones 1P^, gc quam anteditiores amp;nbsp;potentiorcs effedi funr, non fine regixcorona nbsp;nbsp;nbsp;^^

tionc.Ferturquofda Barones paulo ante Petro adhérentes, Henrico po nbsp;nbsp;^^^^

^•^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exprobraflc,quod eiim in Regem recepiflenr. ^... ^

‘^'^os.Nec p^V^'^“^®“^®*^®^®^®“* obtinerc Regero,quam ei tales habere fub-*®^'igt;s nbsp;nbsp;nbsp;*^^'' ^.^*^^'”^“'^’U'’^^mpancafurefpondiflelcgimus,quicum aRo-

''^Mus |^”’P°’i^”®®®^*‘:®^e,autob eins ingentes virtutcs,Conful muleis inui-^'quot;P^tato^ ^^’.^.'^^^^ÿ'’*'^^*g^^^'^^^onhabere, quoniam nóideo dedus fuiflet ^“fHen/’^^^ *^2^®”® °P^^ ®^®^’ H^dn potius illis tali imperatore. Obtinuit igi-

• ^* ^^^^f^g^^fr^ti^ls. Hic Henricus duxit vxorem lohan-^Fernand' • ^^^°^^**’^^™®”“®’*^“?®’^ maternalinea proneptisfuit Infan-’® ®®’Holb *^”®?8®*’*^*^^f®®fidccimi,quiviücntcpatrcdcccflèrat:exquagc-°’’®raiji ”^?^'’i^^^”H“’P?’fteumrcgnauit. RurfusetiamgenuitdominaLe-Henticit^o^/* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcftaamp;clariorafacinorahniusRegis ^'°^’iinsU ^.““®'P®^ofratrecius,amp;aliquiddiccturfublohanneprimo,fi-^^^ala?i ?’”^'9^“^®’’^®®W®“ricusapudfandum DominicumdclaGalza-^^nonp ^'’æ^’æ®®^’’ P^*® Henricus poft interfedionemfratris,infeamp;fi-^®'coin ’’’?®® ®®*^“$P®’T®^uscft,quas vtinam regiapofteritasamp;totiusre-|naiiit.**’.’’?’^”°”^®“fiflènt. Nam vtextera taceamus, no diu,nccpacificere' '^’^^’nt''”'™° ^®^^g’^®“i®in®cumPortugalenfibus,dcmumcum Anglicisfur-' ^^atimi’^”*^®^®®“®® ^®^^æ* filium amp;nbsp;regnum acerbiftime afflixerunt, vc ^ ''''3cffi'f^*^^5*^^^'^®^®^ enimadcxlumtantavtriufquefraterni fanguiniscru-^^dj-p’ ^^‘^^'Flenhci vltimumfratricidium tagamus, quamquam ad vin-‘Jitii$.fl* ®^”^*'®^*’“^“^5,illiufquc punicnda Hagitia, aDco vlcor Henricus ûpieij|ç'?®®®^“’^»*pP®9“®Pctfusiuftc poenas foluit: Henricus tamcfvtnonnulli '’'''ine 'ii?'^’'f^^°^®®*^^*doneamp;:regnandigratiainiuftefratrcmoccidiflecredi-^ïlö *'’^‘®®’®’^®*®“5 fratricidium excufant.non enim Nabuchodonofor in-^'100^^^^^'^'^^^*^^^^^^’^’^^*® dcl^soit Deivoluntatein populumlfrahel,de ^ihij ‘:usait;QuiJ335Q feruQ mco NabuchodonoforRegi,pro eo quod feruiuic ^W A °^*o enim populi Ifrahel iufta fuit eius exterminatio, fed iniu-’gt;tgt;eïL . ^’“’^ntis. VndeGregoriusdnfclixpopulusIfrahel, cuiuscomparati-^^ ’'ö!gt;^Ï®^'^“’^®’’““5^eiappellatus cft. PetrusigiturRcxmeruittalemvlçio- •

^^'’fïniiï^®“® ''‘-^S'^^ndi cupiditate fratrem occidere non debuit quo ad præ-‘^^^quot;’que ^•‘^‘“^“® vetoinferutabilis cft,qux plcrunque vindidam exigic ''Mda' *'’'’’gt;Pe'^eosquitueri,nonoccidere tcnentur.Nihilominus(vt aiunt) '^'’''ÜèO“ '^^^^''®5gt;^^ dixerim vcrenda,fcd infligeda crat. Hinc in libris Regum Meri '’'’^’^P’^opHctatnlcgimus : Propter peccata Baafa régis Ifraheldemetâ Main ^??’^®^^Regi5leroboam. Etiterum illud quod propofitofimile vidc-ti®^tua * p ^®^regem dixit Deus,quia occidifti,amp; pofledifti,dcmetam pofte-quot;^'ï'O’ j ^'*leroboam,infligendopropoenaregnidiuifionem amp;alienatïo-^1^0 j ®^°^riulliaiunt in eo Henricumpunitu,in quo deliquit. agit enim *m2Ä«* , vt qui propmquum regno priuat amp;: vita, parum ipfe rc-

\. ^''^'^’ra-SicAthahain tantam exarfithbidinemregnandi,vtomnefe-\r ^ ®®®*‘^®f®^**Ha tandem paruo rcgnauit tempore, vtalterfiliusGede-’’*’gt;W ^^“®®’’’^®P^“®§'rara fratres fuos,vt folus regnaret,fed no diu poft regna-^^''*^ko'^^° ‘l^æ^am mulier cerebrum eius ignominiofe collidt, vtferiptura ’^'’^ftj ®®®®’'®’-*Si® ^ loram filius lofaphat regnandi cupiditate occidito-®®®i4ii7^^'?^ gladio, fed paru regno potitus cft. Sic amp;nbsp;Selum Princeps Ifrahel ?^cft ?'’™‘am Regem fibi propinquum, vno tarnen menfe folum regno po-^®°rcpn'j' '^^^'^^**“^‘-*’aspoftcritas amp;regnivnitasmuldata creditor,quia '^üoAi ’“®*’'“^® incepit, dum priuatis donationibus regni magnam partem ^^ ^lt;linjfn^*F®'^’'““®®^»^®^“^ob Salomonispcccatum regnum Ifrahel diuifum ^®®caie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®*^®®ur,commcndanda eftliberalitasin principe erga

^^cSm^^* n ^^S^rrdaprodigalitas, praefertim in principatus diminutionem. '^^'Pfen ^'‘^’^®^°’’”9^’rgt;cgcnti,fednonvtipfeegeam:fuccurrampcrituro,fcd ^^JUnon? J^^**''^^^’**^’’5*^®^®g*^^®^®^®^®“”*^®®”^*®» ^^æ*^®^^’^^^*^®'

plurimisau^oritatibfts^exemplis. Capt XX. - r , FRoposiTi noftri non eft Petri Regis, de quo egimus, fæuaamp;crue ta eu a flagitia,fcd ilia pro rcipublicæ quicte nonnunquam tolcranda a crimus,no ambitionc,nonhumana praefumptionc,necpriuataauiftoritatc vin ican a,1^ cente Gregorio: Admoncndi funtfubditi, nedumprxfidcntiuincu pascon 1 e rant,audaciorcs contra cos fiant.amp;:fubdit:Namfi qua enim valdcrcgcntiumpra ua opera fuerint,ea apud femetipfos diiudicent,vt tandem diuino timorccontri-di ferre ab cis iugum fubiedionisnonrecufent.fadacnim prxWentium a u ditis feriendanon funt,etiamfi rede reprehendenda videantur. Curcnim ere dus non fuit Regis Petri furorgt;cur non paululum crudelitas tolcranda? non cm

diu permanerepoteftquod violentumeft. nam(vtquidam lapicnsaiij u ciuem patria habcat, malum tarnen principem dintius nonhabebit.qinden^ populustalëmcrebaturprincipem?Sienim fcriptura tefte,omnispoteitasa eo cft,fiucad bonorum exercitium, velad iniquorum pœnas nlludconfcquens c ^^ quia cum facuum Regem populus pacitur,diuino imperio,no humano paren or tafle patientia populi hunc principem mitefcere feciflet.Q^xenimpatria-qu regio/quz ciuitas fxuiflimos non eft paflaRcgcsfQuisenimdubitatRoinano j^j multos pcrtulifle Caligulas ac Nerones, Domitianos, Galienos, Maximianos, u iianos denique, amp;nbsp;Decios,pietatishoftcs.? SyriaSardanapalum tolerauit, er Cyrurn.Græciaatq^ Afla Alexandrum tulit,Sicilia Dionyflos. Non efthaben u fldelis fubditus qui fubiici ncquit, etiam a principe læius. Nam vt air Sencca,cii Socrates per medias Athenas pergeret, amp;nbsp;a quodam principis fatcllitc alapa pe^^ euflus foret, licet pro eins fumma amftoritate ad vnam illius vocero lapidari p^ ceps potuilTetjfubftitit, ncfuavindida populi quietudo turbaretur,neue eau ^ aduerfus principes rebellandi quouis modo dediflè viderctur. Illud folum vet dixifleferfut: Moleftumcifore, quodnefcirenthommes quandocumga!ea,v fine ea prodirc debcrent. Subdit denique idem Seneca, quia optimisciuibus «^ fidelibusfubditis expcdit,nonomnia rcgnmfada amp;gcftaadiniuriam redpert’ Scd tutumatqucfaluberrimumeft,vtmuItîEnosiniuriætranfeant,exquibusp^' rafque non acccpit,qui ncceflitati parens tolerate animo duxit. qui enini vult ei e quietus,non fitadmaiorum vindidam curiofus.Rurfusidem SenecaauLuci-hum inquit:Sicviucndum eft cum Rcgc,qucmadmodum fubditosno ƒ tu viucre optamus.Si enim in mentem veniat,quantum tibi in ferüo liccat, tw ^^^ cis amp;nbsp;vitae tu dominus es, veniat in mentem tantum principi tuointcliccw. fert enim V alerius,quod cum Syracuianus nobilis plurimas a Dionyfio petpy foret iniürias,eumquc amici ad feditionem monerent, patienter idferendu dixit a principe,Forfan,inquit, quia nos fimilc egimus, cum in dignitatcefiemus. Sed verum eft,quia fubiici nolunt qui diuitiis abundant,dicentc Ariftotelein Politicis,quia quifuntin exceflibus bonorum fortunæ, potentie, amp;:diuitiaruni, fubiici nee volunt,necfciunt.quod pueris accidit,quipropter deliciasnecdo-doribus, nee patribus fubiiciuntur. Exorandus itaque amp;nbsp;placandus eft Rex,non necandus.nullum enim tam feroeem, tam fæuum natura genuit, qui non affidw obediential obfequiolcniatur.prxfertim quiararofæuicRexabîque duiûculpa: quia feriptum eft, Propter peccata populi dat Deus Regem hypocritam^ iterum, Dabo, inquit, vobis Regem in furore meo. Saul enim Rex etfi malus,«:-uus,amp;iniquuscrat, tarnen Dauid ad quern regnumDeo iubente fpedabat.non eft aufus cum tangerc,licct illc vitæ eius infidiarctur, amp;nbsp;iniufteamp;Deo reprobante rcgnafl'ct:dicens,Abfit vt tangam Chriftumdomini. Vndeait Auguftinus,quod Saul non habebat innocentiam,fed habcbatfan(ftitacem,nonviræ,fed officii^ dignitatis.quarefubdit,quod Dauid Saul Regem honorauitviuum,amp;vindicauit occifum.RurfusinvctcriTcftamctolegiturpunitos eflequioccideruntloasRc-gem luda, quamuis idololatram amp;nbsp;iniquum. Sed coniurantes contra rege Amon, fleet reprobum amp;nbsp;idololatram, iufto ramen Dei iudieio percufli funt, quiain Rc-gcni

S’““quot;® fquot;“® funcxerunt.Quod fiimmenfa cd amp;QinaRegis,co„(uluc

,JSquodnonnunneiexpeditcotnunitatibene ordinatç pnnepetneor-Sl«nlt;luat8cnenptineipeturfecunduinleges,inaximefndagatpetcon-J;«^.taiunt)adcomtnunitaten.multitudinKpert.neat.lludagete,^ ÇSetlcemmunitatisdeftruaio.Rntfnsaffetûthuiuftnodtraplent«,que-Abpeffcoceideteenmquetnfcitamp;videtptocntaredefolattoneto-,II,'**«nit.tis,finonfiabetantnonpoteftprincipead,requndagat,quta(vt

1 sJ}gt;R«deaw8caffnmptnsfnetat.illadeg.ffebc.tepotu.ffeaffenm *''gt;lWocCfitiftianxtnanfi.etndininoncongtu,t,cu

gt;gt;«««tnó(t,l™prineipibnsbonis,fedd7fcobsftibd,totfote.Snpradt-Î’«O opintanetn pbMophotum mofalium de pnnetpepetelea,onem a(-Ï''“’'””’gt;gt;'l':eoq„ipet(neceffionemtegnat.mtelbgendamfore,no.n-

' 3®'fafelWedbÙncfctupulo(umlab',rinthumnon.ngredinaut,necal,-*‘’««w*„etaraus,tedtetngeftam Seferibennutn yanas fententias tnfen-?gt;'»«fal™la,iasdi(cuffitnusinUbtomonatch.ænnperanob.sed,to,

l 2 »quot;'''‘'“t’lt;pan'n ante dixtous, vrinam Colos anaotes pœna tenetet, nec

1 nbsp;nbsp;5®®'«tó»camp;, Rutlustegnante co dem Rege Henrico anno primo regn.

1 nbsp;nbsp;nbsp;'»'nisnobiftus amp;nbsp;(apientibus vitislociatus, Roman, venir ad V tbanumPa-

1 '«i^^^^joft modeftiffrmam difeuffroné quotudam articulotum in qui-. nbsp;nbsp;nbsp;lï^'nttidebat.rarab ecciefia Romana, tandem deuotiff.mc vniratem emt*

b.n'®'''‘^'^dcfixacccptarunr,8cintoienniproceffionc Grxci ipfrCymbo* rM.^®atün.,SpiritumfanaumaPatte5cPiiioprocedenrcmaflerentes,i..-oiift^^a®ar.Q Vontifici obedire Seftaruta apoftoV.cavfq.advitimü apicem

\ no(^Q^^apcrquoipfcdmperatorbuiiamauteamaff.gnauir,quxinatcbiuisa-i'iaitó^''quot;quot;'’ Hntden.Henriciir.rempotcpoft eundem V rbanr.m ledit

\ fi.(i?^^®*''^*®amp;°®naxr.ruiioricGaRlcus.Poftelusoblrï.(cV.ifmamccclc-nioi/'^quot;''''®axotratr.ell.NamCatdinaicsquictantcumGtegorio,poftiilius

' f;jj^''®'^gtrur.tEartbQ\omxum arcbicpifcopumBarcnCem,qt.emV tbanum pïlA'’'’Pï'®“nrit.Scd pauio poft Cardinales exreti apud Ananiam eiegetunt

' nbsp;nbsp;nbsp;.t. ^''®^atdiria\emGebencu(cmqu.vocatuseftClemensfcptimuS)aflercn-

lt?R'“)“’*“n'''®'®’“lt;n primam luiffe nullam .Huic Clementi adbx • in™ . aai-ExindevetocontinuatumcftdctettimumlcbilmainDciecclc-i^-''^®®'‘®^ntaulr,v{quca4Conftar.ricnfc concilium, quodincepitanno

\ ,J\®'*'u‘^^^^t..inquagcnctali(ynodoele€kuseft Martinus vdmpetanitau-l ®® n^n.ieitempotcCarolusprxdiStusfilius RegisRobemix.

RODERICI SANTII De lohtinneprimo Rege^ CaßeiLe^^ Legio fits XLII.regepoU PeUgiumy (^ de darißifffii vxorthus ^ßlm ei/ts, c^ de bedo cumPortt(gale»ßbiis (^decaußseius. Caput XXP.

IOhannes primusfucceffitHenrico prxdióloinregnis CafteHxamp;Lcgionis. Fuit au tern odogeßmus Rex ab Achanarico primo Rege Gotthorum, amp;nbsp;x l 11. a Pelagic primo Rege poft cladem Hifpaniç.lncepit regnareanno domini M.cco Lxxix. regnauitannis vndecim.liic primo duxit vxorera dominam Leonoram, filiamPetri regis Aragonum:deiiidcilla mortua,Beatricem vxorcm for ritus cit, vnicam filiam Femandi Regis Portugalix. Quod matrimonium fcminariumamp; lü incenfiuum fuit grauiflimi belli poflea exorti,de quo ftatim dicetur. Licet matri' monü vinculum ad fedanda hominu diflidia augendamquc caritatem inftitutum fit,vt iUico dicemus, grauioribus tarnen fcandalisfxpecaufam tribuit, prafertini fi non rcólo animo 6t.Sic enim Saul filiam Michal defponfauit Dauid dicens, Dabo earn illi,vt fiat ei in fcandalum.Er (vt quidam fapiens ait)fxpcconiugii cclebri« tatcminfelixdeturpatcucntus,amp;cantus,amp;epulas,amp;choreasluüusfequuntur, necnonlacrymæ,amp; tumultus,vtÆgiflhusinfiliorumcôiugiisexpertusert.taceo quod quædam vxorcs ferro,aliæ veneno virosextinxerunt.Sedamp;genitonbus fuiscaufammortisdedere,indeq5inccpcruntcladcs,vbiceiraredebuerunt.quod facile eftconfpicere,cu inter coniundosfanguine connubiacontrahuntur,vtla- ^ tius fub Henrico primo diximus.Rurfus lohanes ex Leonora filiaregis Petrigc-nuit duos clariflimos viros,Henricü videlicet primogenitö, auum modemi Henrici Regis,ac Fernandum fecudo natüm, qui poftea Rex Aragonum effeduselt Hi duo excellentilTimi fratres Henricus amp;nbsp;Fernandus,fueruntduo orbislumini-na,amp; omnibus Hifpaniis Regesamp; Reginasattulerunt,vtftatimfubiiciemus.Er Beatricevero fecunda vxore lobannesnullumfiliumfufcepit. Tempore huie^ regisIohanmsduograuiffimabellaeiamp;regnisfuisfucceflerunt.Primumbciluiquot; fuit cumPortugalenfibus. Nam Iohannes RexCaftellæregnum Portugalix^u fe amp;nbsp;vxorem fuam Beatricem praediótamiure pertincre dicebat,quiaaliqueni legitimumfilium FemandusRex Portugalixnondimiferat.Portugalenfesvetoj' nonnullilohannembaftardumfiliumregis Portugalix,magiftrü ordinismilita-risDauis,folennivoto profefluminregemvocant.'aliivcrociufderaregninobi-lesRegiCaftellæadhærët.Grauiaindediffidiafequutafunt. NamlohannesRex Caftclla: ius vxoris profequens,Portugaliam manu potend ingrefluseftiSfVW-bonamobfedit,fedobfiftentepefteobfidioncmleuauit.Sequentiveroannocura Iohannes bellum continuare decreuifret,fuperueniente cidiuturno inotbo res belli infeliciterfucceflèrunt. Nameoxgrotante aliqui magnates cum regeman-ferunr,nonnulli vero cum aliqua parte exercitus concito atque improinfo grefln Portugaliam funt ingrelfi,quinonfpeólatis caeteris nobilibusCa(tellx,regedc-nique ignorante,quadamtemerari a audaciaaciuuenili impetu ad bellum prope- 4® rarunt,putantcs in manu fuaefrevid:oriam,quamdolebant Venturis nobilibusat' tribui. Cum igiturforentfefii,veluti qui ea die longara viamfecerant,tandcpro parte profugati funt,non paucis caefis. Merito quidê fux arrogantia: pœnas folue-runt.licet enim a regio nuntio atque a prudentibusexpertifque viris monerctur, ne ea die prælium confcrerent,illi tarnen elati animo contempferunt, dicentesvt alter Pharao:Ncfciodominii,amp;Ifrahelnondimittam. Quareconfufilunt in medio caftrorü inimicoru fuorum.Tam certos deniqs de hoftibus fe putabar,vt Por-tugalêfes futures captiuos vedere pofie arbitrarëtur : vt alter Nicanor deque fetf ptura comemorat,qui3 ta fecurus de vidoria corta ludafibi videbatur, vtludxos venderet,antequam eos in campo confpiceret.Sed tandem fuperbia eorühumi- J3 liataeft,quiafcriptumeft,Deieciftieos,dumelcuarêtur.Sedverum eftquodValerius ait, quia qui hoftes defpiciunt,fua pericula defpicere videntur.namdum fuis confidunt viribus, aliénas iufta cxtimatione profequi non valent: quare plerunque fentiunt vltrices. Sic Olofernes egit, qui iurauit omnes de populo Ifrahel exterminare, fed ab eis vidus amp;nbsp;exfus eft.Sic amp;nbsp;Benadab A/Tyriorum Rex, vtlw-

405 l vthibeturinlibrisregum, dixit ad filioslfrahel : Hoc faciant mihidii, amp;nbsp;hoc ad-dintjifuffecentpuluisSamariapugtUisomnispopuliqui fcquitur me. Verum-umcnpukhrerelp0fumeftilli:Ncglorieturaccinausxquevtdifcinaus. Itaque (|uiinpotentiaamp;; viribusgloriabantur, experti funt quod prophetaait ; Humilia-f^')ficutvulneratum,fuperbum.amp;; itctum:Gemuerunt fuperbi gigahtes, Vt com-ptcbtndaniutinfuperbiafua.amp;Ieremiasait: Arrogantiatuadecepitte, amp;nbsp;fuper-biacotdistuiquiapprehendereniterisaltitudinem. Fertur quodPortugalenfes confpicientesbellum tunc potius inchoari quam finiri,non tarn deleftati prçfen-

f« da/Jem belli, amp;nbsp;de cUdibut amp;nbsp;»i^Us ex eo fecutts,amp;tandem de feitet

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Concordia per matrimonium, amp;nbsp;de fefina morte eiu[dem Iohannis,amp;de illitts virtuttbus amp;nbsp;acadenttbus

CttffiA.r,glicisnon minus acerbum. Nam dux Alencaftrix amp;nbsp;Cloceftrix ,nbus ‘J^i^n^lw^tcgnaCaftcUxamp;Lcgionis adfepertincre dicebat ex pane vxoris ^^^W,filaRcgisPcwi,qux(ecundum confuetudinem Hifpanix fuccede-»^^'«.bUnnesvctoKcxfcfciutcamp;faaodcfcodcbat.diccbatcm^ ^Mdatoquoddomma Conftamiaduciffa doceftnxfuent marot Rho ^quot; ^'^'l^W.ndattamennecPettumipfumJednec Alfou umerusgemtote,

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^''ï’^à^^vt^i^ll.a^utn^uumaUquoiurefui^fclegitimosRegespra: 1 oru

1 nbsp;nbsp;nbsp;'^^’‘°™®gt;pioco maxime quia Alfonfusx. qui fuit ele dus Imperator Alemarux rautt^antcquamgcnuiflctcundem Sannum,

1 nbsp;nbsp;nbsp;^«''uuFçtnanàumàelaCerda^quicontraxitmatrimotuumcumdominaBlan-

1 nbsp;nbsp;nbsp;^Wttlc^itittttUnaiLudouiciRegisFtanci« ; ex qua genuit duos Rhos, Alton-

1 nbsp;nbsp;nbsp;';^^ielaCetda,quifeintitulauitRegem,amp;Fernadum-.S0CumAlfonfusabfquc

\ nbsp;nbsp;nbsp;''*««deceffi{[e^(uccethteiFernadusfrater,quiexdommalohannaRhaloban-

1 nbsp;nbsp;^'^ ^'•Risptzdiailohanmsprimi. Ex quafupputatione tegnahquido periine-

\ ri?^^'i^dc'»Iohannenaex maternatucceffvone ,nccquouifmodorcgnaipe-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^duciffamCioceftrix prxdidam,necadRegemPettum per cheques,

\ .y '^l^^f^ptidiEtos. Dux veto Alccahvix Sc AngUci piurimorum Hupano-\»iu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turba fociati,in iure diftx Conftantix conRfi,cxcAufa qu a-lok'^''^'''RSidcfafltoHtfpanias per partes GaUicixingreffi funt. QuibusRex - ^'^^^'^tenucoccutrit,amp; grauiabehafecuta funt, qux longo tempore dur a-quot;'• ^^ittninipitante ahiffrmo pacis auflore,amp;.per bonorum vitotum medra-'^^^^'^Ofttotdiamaitiinonialicontcntio feheitet fuitfopita. SiccnimDauidte-Isboffetb Rho Saulis ,quiaMrcbai eius foror ,D aUid vxot data eft, AQ '^®^iÇtiùc\piomfcanda\urrtRbidatafit,vtfuptadiximns.SicdcniqucintctHe-^° ^^ ^^bpattumamp;cFfyrçanum diihdiapacatafuete ,quiaMariannem Hy rca-lumRetodesduxitvxorem. AptopoRtoigitutmeepto nediicedamus, pro '^traaii^YawstedaudiScalämitatibusHenricusi t t.Rhusprimogemtuseiufdem

. 'jWvspumteouttaxitcumdommaCatbetmaRhaprtidiaotum ducts doce-\ 'quot;^’^^dotaiaxConRanux eius vxorisRhx regisPetri. itaque quod Hemicui

prædidusappellareturPrinceps Afturiaruin,amp;:Catherina Principiffa. Et fic œ mni iure régna Caftella: amp;nbsp;Legionis fuerunt cofolidata in perfonam Hcnrici nt filiiciufdem Iohannis primi. Poftprædida vero féliciter gefta Iohannes Reit cum effet apud Alcala de Henares, quadam dominica die anteprandium equita-uit equum quendam non fatis domitum, amp;nbsp;cum extra oppidum curfum facers equusipfetam fortitercefpitauit,vtfupraRegemcaderet. Talitereum inter Ie* amp;nbsp;terram oppreffit,quod infra paucas boras mortuus eft.Nec dubitadum eftdii* plicuiflcim mortali Deo, huncPrincipemdominicæfeftiuitati non fatis honoris tribuiffe.Namferiptum efl::Benedixit dominus dieifeptimo,amp;fanâificauitillû' Necenimfolumabomniopere ceflare prohibuit, fedamp; avenationibusamp;vanisi) ioculationibus. tantaenimcenfura feptimam dicmobferuariDeuspræcepitjVt bomineradeprehenfumdiefandificatacolligerelignajicetdomuifuxnecciw' ria,lapidariiuffit.HincOrigenes:In die fandificationis define ab omnibus fccula* , ribusoperibus,nibilquemundanumgéras,fedfpiritualibusoperibusvaca.Adde quia non folum corporea exercitia in bis diebus inhibuit,fed ipfas animi cogitati-ones, dicente propheta : Reliquie cogitationum diem feftum agent tibi. Igituf nonnunquamhuiuspraeceptitranfgrefforesgrauiter punit dicenszQmefcercfi' ciamomnesdies feftos a terra : quodfit temporales infligendopcenas.aitenini pcrpropbcc3m;Conuertam feftiuitates inludumveftrum. EtiterumapudMa-chabæos : Dies fefti erunt vobis in ludum. Tradunt enim annalia Angloruni,.lt; quia Rex quidam Angliæ die dominica ante miffarumfolenniavenatumpergiri cumque facerdos facris indutus diu Regem expedaffet, auditæ funt angdorum vocesfummacumbarmoniæ fuauitate miffam officiantes. Tandem rediitRe^ fcd non incolumis.Nam poft leporemcurrensequuscecidit,regiqjceruicéfin)“

amp;: tibias fregit. Hicigitur Iohannes Caftellæ Rex deuotiffimus amp;nbsp;catholicos fuit, amp;nbsp;omnibus ecclefüs cathedralibus donaria amp;nbsp;reditus perpetuos contu^ Rurfus dolens vehementer de fehifmate in ecclefîa orto, licet Henricus palest“' us dccrcuiflct nullicontendentium adhæreredne indignum iudicanscatholicu® Principem fore acepbalum, attendens quia fecundum fententiam fandorump2' trum febifma fouere dicitur, qui a communione fedis apoftolicx fe fufpendi'i'' congregari fecit praelatos amp;nbsp;viros in iure diuino amp;nbsp;humano dodiffimos, amp;nbsp;caste' ros regni ftatus, amp;nbsp;poftlongam concertationem declaratum eft,vt dementi vit apud Ananiam eledo obediétiam praeftaret. Demum vero eo mortuopræfaæs^ Caftellæ regnum adhæfit Petro de Luna appellato Benedido xm- ''fç“^^“ concilium Conftantienfe. Imperauit autem eo tempore Carolus fiHf^ ^ß^.^ Bohemia:, qui perges in Italiam imperialem fufeepit coronam ab V rbano^’ hic Imperàtor dodus fatis amp;nbsp;multarum literarum peritus.

De f/enriee III. lûhanKÜßlio. Il 1,1 II. He^e CaJlei/lt;e c^ Legio kis, amp;nbsp;^^ darißimiffH^ ^‘'^gt;

amp; e^e iKfiKie FerKaKdo eins fi-a/re miKore Katu,p{gt;ßea Rege t^rago-»fSKf,^eiei»d^taeMS ^ro/e. Cap. XXIII.

TIËnricvs iih Iohannis pra:didiprimogenitus/ïlius,regnorumCafteIIxamp;S -^Lcgionisgubernaculaillicofufeepit. Cœpitautemregnare annodominiM.

c C c x C.amp; computando ab Athanarico primo rege Gotthorum gt;nbsp;lxxxi. a Pel agio vero qui primo regnauit poft clademHifpanix,xLiir. regnauitautéannis xvi.ln exteris regibus regnandi tempusdefcripfimus:in hoc vero gloriofo Henrico no tantum regnandi,quantum viuendi ordinem difreremus,necquam muleyegna-uerit,fcd quam pic, qua bene, amp;nbsp;iufte vixeri t, afferemus. Qui etfi paruo téporein mundo fuir, longiffimo tarnen tempore viuereamp; regnare cefenduseft. paucise- ^ nim diebus vitam mortalem fortituseft,quimagnis præmiorum cumulisfloruit, quo fit vt quatenus ad dierum numeru attinet,breuis fuit eius vita,fed quo ad fru-dum amp;nbsp;prxmium,longiffima. Ad quem fenfum putamus fapientem dixiffe.quia iuftuscito peritumpius autem multo viuit teporein malitia fua. VndeCyprianus ait: Magis lætandû eft,quod iuftus breuem,fed fruduofam vita tranfegenr,quam

Wlongam non vident. Henricus igiturxii. annorum erat cum regnareccepir, '^'’SMstamcnannosfupplcbatfummailliusgrauitasamp;prudentia.Cani enim illi ^‘'insérant. Hie tempeftiue duxit vxorem, videlicet dominam Catherinam filia “cisCloccftrix amp;nbsp;Conftantix filix Regis Petri,per quod matrim onium pax au-oreDcofequQtjeftij^fgf Hifpanos amp;nbsp;Anglicos,vt fupra diximus. Hie Princeps Pincus fuit, quietyj amp;m,anfuctus, confilio amp;nbsp;maturitate ac omni virtute P ^wusi vacabac tarnen plurimum quietudiniregnorum ex prxteritis turn ul-lombusnon vfqnequaquefedatis. Cumigiturnonnul!icumhortarentur,vc lî iiup^^^*^^“® ’ violentiascoherccret, quia ibiiuftitia non vigebat, amp;nbsp;v-f“ “luihjuequod libebat, non quod dccebat, ageret : Henricus quçfiuit quxnam. 61^”'“*^'^“^^ ^^^’^*^”^’^“‘^’”^*5^“^’’^§”* initiis neminem punis flagirio-gt;Putansdecori efle regibus a fanguine abftinere. Verumtamen vt fapientes ''%profalute corporis humani, cuius inftar habet cuiufque rcgni refpublica, fw ”'^'^''®°^gt;cus,fcdviolcntuscruorcxtrahitur, ne totiuscompagis corporis vob '^?.“'*’^3^^r’ AdquosHenricus, Verum, inquit,attuliftis, fed videtc fi a Vos '/*®^‘C“dum fit. Videtc iterum an vos ipfi viueretis, fi illico peccatorii ‘'Öift® '''^^^*^®''®^^^™^’’®°^®’' Seneca ait, fxuiflimeaduerfus peccantes e-^^‘^‘^^^‘^m'^'’^':'æ’JS.decetigiturvcpuramus,lenitiLiis remediis

Xü®'iteraR^'^®’^'’^e4^2i^*g^camp;ferro vlceracautericntur. Quare xquani-^'•^^‘^‘'•‘^^'^'^ strata pro loco amp;: tempo re tolerandafunt, quimc-

''fand fj ’l“®^fo’^®II®ipIc,autfibi propinquiamp;diledihabeant,inquo to-OQinij'- °^’ ^^‘^ pulchre Auguftinus non negauitinquicns,quia contra iüip ^^^“®®®’gt;v®lcaucndanccxiftant,velfanandacumextiterint,nihilvti-Mi® ^'''^‘’'’^»‘Iff^maliquandofeucritatidetraherc. Accedit quia vt fapientes 'itis d’^.”^’^^’^® ^'I ptincipi cos plcrunque tolerarc quos amat. Verum fi,vt di-’P'ffirauiiiinualnti;hQtninQmtnalitia,nonparum difcriminisamp; periculi eft punire. Imitatus eft Henricus Antoninum Pium quem jj^^^^P'folinus refert, cui cum infimili euentu a fuis fuaderetur de refór-JO^HonW^’’® ^““ = Video,inquit, hoc tempore parum de iufto, parura “'s^end '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îf^effe, adeo vt ncc vos ipfi infontes fitis. V erumtamen ad ^'''*'drfl] '^^'‘^°Pff5eftgladiis,multis fecuribus,vtinantiquumftatumpu-'’'■fadeu ft S^furgt;quippeplurimiscarorum modorumlamentisatque morti-'*'titci nbsp;nbsp;^''^'f’queracupitis,perueniendumcft:fi tarnen Deus vitam dona-^foslo 'f'’’P®®®4’ï*purgabimus tempora. Quibus fapientiffimis verbis ad ^ifö H ^®'Iroonuit,amp; infontes ad reformationis fpemvfqueperduxit. ®üs V r ”'^^‘^® ^^° ferma eft,ex prxdida Catherina Anglica duas primo

. **®^Cathcrinam genuit.de vlteriori enim progeniedefpe-’'Mof d'•*'^*^'^'** ’ ''’^°f''^’^°Pff^g'-f*fi'f'^3 ^f^' ' tandem quodam modo ^^ nbsp;nbsp;nbsp;®’™“®’fi®difponente clemetia, idem Henricus prxter omnem fuam ''^'td ?'^^^'^®§’^°^P®f’’gt;genuitIohannem 11. patremiftiusmoderniHen-‘'f^ . ^.“^’•®^°^Hifpanianimiumexultauit. Fernandusverolnfans,fra-P’^fimd? nbsp;nbsp;nbsp;“^’^ continuo cum eo crat,habens in regno Caftellx amplum fttciq).'*®*'^'^'®'Ufn amp;nbsp;villarum,quod Iohannes pater amp;nbsp;idem Henricus fra-^^fHiii ^’■“®^ Sortitus eft igitur Fernandus infra regnum vxorem nobilifli-^'^‘’’'gt;H fit ^^^®®®™do®loam Comitidam de Alburqueque eius confan-^0fan]i[jp'n'^^°^''-^^^^fffdexredalincaregiadefccndcncem. Ex quadum ®*'i'ï®öh ““^'f^ficret,PlongeantequamregnumAragoniçobtineret,ge-

'^ ^®®0'cum '^^^ lofiannem modemum Aragonum Regem : tertio Infantera I®*®«:hi^^^''**'''lanóti lacobi : quarto Infantem Petrum, quiapudNeapo-'’f’Poftca^ff^A^^*^^^^ *^' Q^®^®I®^®*’f®® Santium,quimagifterdeAlcan-''’’’f|dariffi ^^c^ ’ ^ '^ i^uenih state obüt : fexto Mariam : ieptimo lohan-f“ttünt amp;nbsp;®*^“^^' quxalteraCaftellx,alteraPortugalixreginx feliciifimx ^^ßduob^V®5^odcrnorumRcgum Caftellxamp; Portugalix. Itaqueexprx-^stratribus, Henrico videlicet amp;nbsp;Fernando, progenies admodum

40tf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RODERIC! SANlii gloriofa procclfit. Sed verum eft, quia orani gloria: atquefclicitati proximum eft periculum atquepcrmixtumdifcrimen,vtindcmœrorplcrunqucœntingat, de procedit amp;gaudium.Euenit enim vtHifpaniaeodem fonte diuidialentir^ quo quictem,quo gloriam putauit fufeepÜTe. Nam tatç nobilitatis amp;nbsp;virtutis pf^ Icm Hifpania: caperc non potuerunt.quo effedum eft, vt ea ipfa tam exceUens magnificaproiesHifpanias omnes plurimum tumultuantcs redderct,vtpate^ illico. Qux res non modo in Hifpaniis fingularis fxpc confpicitur,fcdvbiquec^ munis. Quocunque enim in regno plurimi cuiquam regi filü nafcuntur, totw rcgnofuturaparanturdifcrimina.Hincinlibrisregumfcribitur,MelioreftvD quam mille filiiimpii.Etlob ait,Si multiplicatifuerint filü,eruntingladio. Ruf

agerent, primogenitus régis non fans ob cam re lætus, interrogatus de cauû m® ftitiæzMultoSjinquitjVosipfîfcftiuatislîctantes, qiiosaliquandopaticminiûcu^ rances.Ego etiam dolco fucura di/îidia,quia ii omnes non tam fratres, quam roi ' hoftes nafcuntiir, cruntquc multi beUantes aduerfum me, vt non mentiaturpfæ pheta : Filius matris meæ pugnat contra me : fubdens,vnus filius Regis, vm^c regno,plures veropluresdifcordias générant, quia feriptumeftjEffufaeftcoteB', tio inter principes.Hic Fernandus Infans obedientiflimus fui t fratri HenneoR^' ' gi,necvnquameiloquebaturnififlcxisgenibus.

De pradarû ‘virtutibffs huiffs ffenrici 111. (iemum de ^liabus etui e^ /juibu^ nufß' r»pt, c^det^of^t^aia c^fefiina morte eH^fiffefiriciy (^ de oc-carremibusfio tempore. Cap. XXJIIL

A D eundemigiturHenricum nr. redeuntes pauculaquædam cxmu!o$®^ -^virtutibuscommemorateJibet. Fuitiîquidem hicprinceps deuotiilîiO''S Deum timens,orationi valde aiIîduus,eccléEam amp;nbsp;eius miniftros vénéras,iDî'’'. fuetus,humilis,iuftusamp;: redus,paruis amp;magnisiuftitiaminiftrabat. Raroqu^®' piampuniebat,novtiquevtdeIidaimpunitarelinqucrcr,fedvrdegéteBragni'’ norum Polycrates ai t,tam iuftus crat,vt opus punitione aut vindida non clTc^^ nulla fiebat iniuria.Ob eius igitur ingétes virtutcs non modo a fubditis,iedabf*‘ trancis amp;nbsp;forenfibus plurimum amabatur, adeo vt tantum audoritansjf^®^’^ nominisapudexteras genres nemohabuit. nulla autrara tributa fiucw*^“^ xit,licet militi bus amp;nbsp;Baroni bus integra ftipcndiaperfolueret,acmunificabcncn-cia cohferret.tamliberalisfuit,vtquosnonpofTctofficiisamp;honoribuspræpo^®' re,Iocupletes teneret. Salaria multa auxit benemeritis : fed amp;nbsp;plura illis fubtraxit, quos aut inhabiles, aut male verfatos vidcbat acciperc,dicens vtalter Antoninus Pius,quemluliusCapitolinusrcfert,nihil efie fordidius, imo damnofiusquä®^ quod refpublica grauctur ab his qui nihil in ea fuo ingenio aut virtutc conferren!) quia iuxta Ariftotelisin Politicis fcntctiam,improprie ciuis dicitur qui parumaut nihil ciuilitatis aut vtilitatis reipublica: poteft aiferre.Cuiufmodi funt iordidi,au! inutiles homines, quos philofophus ipfe ^avairovç vocat. Plnrimasdenique Hen' ricus expcnfasfudit,tam in a:dificando,quam defolata caftra reparado, prçferiim infrontcriaSarracenorumamp;regnorumfuorumlimitibus.Namfortalitiumamp;at' ccmMurtia:,palatiumdeniquede Miraflorespropeciuitatem Burgenfein,amp;Ia’ tiffimum campum hue parcum murari fecit,vbi poftealohanes i i.filius cius,(le-uotiifimum cocnobium Cartufienfium conftrui fecit,amp; ibi fepeliri voluit,Rurfus hic Henricus munificus arque magnificus fuit, prefer tim i n reeipiendis amp;nbsp;liono-1* tandis oratoribus ad illumvenientibus,quosliberalifiïmedonabat, adeovcnul-lus in largitionc effufior eflet,ncc in cundis hominu offieüs modcracior.Seenim ipfum quo volebat,vcrfabat.Nam cum triftibus feuerc,cum rcmifiis iocüde,cuni fcnibusgrauitcr,cumiuuenibusexemplariteramp;comiter. Cazterumhiepruden-tiifimus princcps viros dodos arque confilio amp;nbsp;experientia rriros plurimum dilc-xit

hist. HISPANICÆ PARS IIII. 407 ^quirn ^^ cquot; ^^‘■^^^^^^‘™ longe plus reipublicx confcrrc fapientum conû-^ndeS *!^*™’'^‘®^gt; maiora illuftrioraque intellcdu quam gladio confici. f«,ÏCv^'quot;'”j^'^^^^^^°™°'^ idipfum cxpcrtusait;Melioreftfapiétiaquamvi-Offiefisf^”* ■ ™’^“^’^*“^®*’^’ I^emum idem Henricus illud Ciccronis in *®übiKh'7'i^’®°''^gerebat, quiaSoloniseruditaconfilianon minus Atheni-ciuitatiB ?®®’’Ï“®®'^^®®*ftoclisarmataviókoria.NamilIc triumphus femel tutisdl^l M®*^*“^^’P*®“^^confilium temper prodcrit. maioris enimvir-®®pwliib'^^ ^°“^® prouidere nequid aduerfum ciuitati accidat j quam ar-'®cuDtijf .^':®”^^^'^*a^' quienimarmis hoftcsfupcranc,afortunaevarietatedu-g'.iatin’^^'*quot;^'^^^'^^''’ ^e*^®ca,fimilcs funt nauigantibus,qui fortunx flatibus a-‘*®gt;pib2''**'f’^^^*^*^°^'^’’’ ^^^’•® ‘'^^æ Ciccr 0 fubdit, qui fapientia amp;nbsp;confilio 5gt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plusagunt quam qui corpora iaculishoftiumexpohünt,

H’defceJ f ”*■ S^l^e^uantibus nauem, qui longe plus agunt in puppi fedendo, utn(jq,j , ^*”g®U‘lo»quamlaborando,rcmigando,autbcllando.Dcnique S'^ad '’''”°^“^pl'^*^’*uutnfuitfcirecunólorumprincipum,ctiampaganoruni ï«im,jj^’^*“®gt;^usofatoresmittebat. NamadTaborlanumSoldanum,Mo-^*^10 T^*^^ veriufque Afiae, fed amp;nbsp;Indiarum principes oratores amp;nbsp;dona mi-Wto * ^ ^^'^ eorum recepit : in quib us rebus non paruas fecit impenfas. Ec ^^®®*l®iwtioni fuit,paruo temporcampliflïmumaggregauitthc-^®Ma °'' *°' ’ ^quot;^^ ^''^1^ contra Arabes diftundendüm, quamquam ad fifci fui ''*'''?ï^^°^“^^ll^^^l^e‘^us j dicens illud CóftantiniImpcratoris,Lon-^'^cn K^^5 °P^^ ^ priüatis poflideri, quam intra vnum clauftrum referua-’^Hcftr- • ’’“'®S****’^®*®»’®®P®® ®ll®uou pofle. Cum enim miles quidam ^f^ïta ^°'°'^®^’^^g''^u^q^æfefct,quanamcaufadiues eualilict, refpondienuk

P^'^^'P*^ cumulatiusaugcri,quam fi iuftitiæ fît cupidu$,no f'^'tiai ^n’?^,’'®‘^^louion teftis crit,de quo fcriptura ait,quia pro eo quod in fa-?®^--T^’‘‘l’°P'*^o5ß^l’®™®l’^^ præcefîîtomnes qui ante cum fuerunt rc-^^»«it fc ^°f®°^^’ ^^qi-’^ ^^®o vt tanta in domo cius argcnti abundantia fue-^^ ^“bdiiotu f P’^“®’“®c äurura in precio erat. Denique Henricus tanta caritate °°”’îspro ^’8®'^®l^at, vt amp;nbsp;omnia amp;nbsp;omnes quafi fua client, curaret. S ub eo *^'^aten' '''j'^^ciuitatesfloruerunt. Bonos indicesamp;reól:ores non mutauit. !‘«firfiflit^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniuriam,fî bonis viuentibus gubernatoribusa-

'’’’l’ci Qu' t .P”®®rociuitati,quamoptimoamp;notopriuabatrcö:orc:altcratn. '^'^’^iisbon °*’™°^®1^5P'*ol’ü®’:®™rcmouerividcrctur. Nihilominusfîcutpro-^5otace °^l’^æ^‘^®$^re^otespræponcbât,cademanimivirtutcamp;fcueritatc ^^‘’^uente^ f*^*'^^*^^^'’^^^^^ ’ ^^°^ ’’^ geredis magiftratibus amp;nbsp;offieüs, nedum ^’^ut 1. ^^l^'^u* cofpexit. dicebat enim cos indices no indigere alio fyn-'^P^ïnt f jj P*^®®*regiminis probatione, nifi quod pauperes magiftratu ac-^^îratn ®^Pl^tcsindccuafiffent. ImitatuseftHenricus AntoninumPium ^inoffi '?^’^^,^®püolinus ait,qui quendam prætorem defîgnans, parno tem-^le '’quot;^ ^'^^^’^‘l^euatumait, Andiftisprêtonsnoftrifilios indutos pür-*’^'^^ ft®^“^® P’^’^'^of ficJ^ct, mendienmamp;pauperem nouimus,fed fubi-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ l^l’^lùiV nde quæfo nifî de vifccribus reipublicç amp;nbsp;panperu

’'°'ö(ii)[ ■ ''^ ^’®*^^^ ® officiis locupletatos,non indices aut redores,fed fpoli-^»M f**^*’i® ®’^®^*®$ 111’1 ciuitatesarbitrantur, vtluxuricntur,amp; diuitesfi-l’®llö'cS(^^f'^P^’'^^^®^®*^^’ Nonficde Valerio Valerius Maximus narrat,qui l’’*gt;iiaoti■' • ”^ Romano populo acceptiffimos tam pauper mortuns eft,vc 1’*gt;pofthi'^”’^*“®’^pl®“*l*5®’^®Huiasnonfufficcret.Sicamp;de Marco Menenio, ^'''■®ManHÜv^^?^^*^*'^^®^^^®^®S®R®gt;°l’P^upertatemfepultura caruit,nifî ex ''’®8*ft«inl?f “y51*°uorabilchabuiirct. Sic rurfusamp; Scipio poft resfeliciffi-^^ftiquï 'y^^j®’® l^uima paupertate deceffit, nee tanta pecunia ab eo reli-^“''‘»kp^ra^^^^** filiabusfuffeciflet. Qiaalcs autem debeantefTe indices, rc-'^'P'itïntur amp;^ J -’ ^^^ ^^ rcgendas prouincias amp;nbsp;vrbes a quouis principe vel rep, ®'’**®colih ®®“ ^®l’^dc fi bene præfunt,aut vituperio fi inique,latius egi-

loPapa: ir.dedicatum. extern dchuiusgloriofi Regis prole brcui aliquiddif-ferendum eft.De lohaane igitur eius filio poft cum régnante ftatim latior ent fei' ino:de filiabns tarnen hoc loco aliquid dicere libet. Mariaitaque primaHenrico fuit filia,quam fortitus eft vxorem incly tus atque perexcellens Alfonfus Rex Ara-gonum, eiufdem Marix frater confanguincus, filius Fernandi huius Henrici fr-tris. Hçc domina Maria non tara patris effigiem quam virtu turn paternarum coo-gericmimitataeft,amp;quoniam(vtvoluntfapientcsjmagiftratusamp;potentiaviniin oftendut,qualis hxedomina fuit,illius regimenamp;adminiftratiopatefccit. Cum cni m Alfonfu s vir eius affiduis guerris extra Hifpanias occuparctur, prxfertimm Italia circaacquifitionemrcgniSicilix,di(ftaMariaconftitutaeftgubcrnatrixrc-1® gni Aragoniç.Inquaadminiftrationetantaiuftitiaamp;moderationevfacftjVtpro-uinciaæ fibi décréta in fumma pace amp;nbsp;iuftitia teneret.Certis enim in hebdoraafr aflignatis diebus,viduasfolutn,orphanos,pupilles,amp;oppre/rosaudiebat,quibus iuftitiamfiinulamp;alimoniamminiftrabat. Tantadeniquecaftitatc,pudicitia,A: honcftatcflagrauit,vttotiusmunditiç fpcculumvocaretur.Faftusamp;ornatusJeil amp;conuiót us nobilium fimulamp;domicellarumfuarumftridiffimaccfura per cam caftigatuseft.Etlicet Alfonfus xxv, fere annisabea diuertiflet,ilia tarnen paticns amp;obfcquensfuit. Hxedenique prxdarareginapaccminterlohannemfratrem fuum amp;nbsp;lohannem tuncNauarrx regem amp;nbsp;fratreseiusfxpe compofuitExigerct rurfus ordopollicitus,vt de altera filia huius Herici,Catherina videlicet,fermofi^’ cret,vermn fub lohanne fecundo eiusfratre ftatim deeaaliquid tangemus. Selt;l iam libet redire ad eundem Henricuin. Cum igitur,vt diximus, belluconttaSar-racenos animo fuo plurimum fixum eflet, amp;iter verfus Granatam ageret,inuale-fccntibusinfirmitatibusqurbus,licetinuenis,a/riduoaffligebatur,relidofiliol0' hanne hxrede amp;nbsp;regnorum Iucceflbre,cui fimulamp;foronbus,vt diximus, tutored locupletiflïmosdederar,fufceptisdcniquefacramentis ecclefix,apudTofrlt;^'’’ obii t, ipfe quidem féliciter : infeliciflime tarnen eo Hifpani populi caruerunt'^’' ptusenimcftnefubditorummalitiamutaretintelle(ftumeius,autxmulorïifidio deciperetanimumcius.CuiusmorsnonminusdamnofaHifpanisfuit,quaTfr' ^. banisregisEpaminundxobitus, ex quo tantaglorixamp;honoris regno perditiofr quuta eft,vt non iam pérdidifte Regem, fed ipfi periiiTe cum co viderentur. Hf* autem Henricus xxvii.annorum cum Deo beatum fpirituro reddidit, die vid^ est fanóliihmx natiui tatis redemptoris noftri,amp; in breui vitx fpatio tempora vir-tutummultacompleuit.EtvtcumHieronymoloquardealio principeag^fff^'^’' tinam gloriofi huius iuucnis Regis prxconia,cxtcrorum principum rugobfr'flt;^' dus imitaretur. Hic princepsparui corporis,fed magni animi fuit. Grandiacogi-tabar, ft prxmaturamors eum nonrapui/ret:adeovtilludfibiconuenirevilt;leatiir, quodquendam exmilitibus Alexandre dixifteferunnSidii(inquirycorpustuum exiguu m auidi tati amp;nbsp;deftderio animi tui fccilTent par,orbis totus te capcre no pof fet.Hic gloriofus Henricus non tarn ftlio quam patri prouidens, idoncos amp;nbsp;oroni 4^ exceprione maiores tutores reliquit, videlicet dominam Katherinam Rcginani confortcinfuamamp;FernandumInfantem,vt ftatim latius dicemus. Eidem veto lohanni filio fuo nutri tium amp;nbsp;perfonx fux diredorem deputauit nobilem amp;nbsp;fidelem Baronemlohannem Aluari deOforio. CumigiturobpupiJlarem Iohannis xtarem non paru difturbii timeretur,fertur Henrico in extremis laborantiquof-dam fidiffimos Barones cum lacrymis commemoraife, non mediocre imminerc pcriculum circa rcgnifucccftioncm, pro co quod Henricus ipfe lohannem fiÜum incunabulisvagientemrelinqueret.FernandusveroInfans Héricifrater,maior natu erat codem Iohannc:fed amp;nbsp;ab omnibus regni ftatibus admodum amabatun Nonergoabsreformidandum erat,nead regnum afpiraret,velutiquemnimm J® proies,item regnicolarum fauor, fed amp;nbsp;ipfa regnandi auiditas, quxnóimbe^cilÜa, fcd forcijftma pedora tentat, ad earn rem facile impellere poterant. Addebatrur-fus illud Ariftophanis prxclarum verbum,dicentis, aut potius fingentis Periclcm principem Athenienfium ab inferis rcmiftum,amp;publicevaticinantematquecla-mantem,non oporterein vrbenutririleonem, qui cum fefiliumleonisconfpxn.

HIST. HISPANICÆ PARS lin. 40, fcit fibi coronam a natura largitam. Ad quos Henricus moribundus, fed animo fonis,Sinite,inquit,timerei fcio cnim neminé cflè Regis filium,qüi non fc regem decies innofte fomniet:nec defunt qui id ipfû adaugeat dicenteSjaut potius blan-dicntes,quiafiiilius, ergo hxrcs,nihilque(vtaiunt) Regis filio,vtRex fiatjdeeiTe, nidtegnandi animum.Ea tarnen aliéna funt a Fernandi integritate.Nofcoenim iHiusimocentiffimatn naturamj cuiusfidem acingentem probitatemexpertam. habco.Suraquidem certo certior Fernandum fratrem degenerare minime polTc a parentiitiobilitatc,ficut neca fe ip(o. Quod vero dicitis euro a populo diledumgt; idipfum liquidodemonftrat,quantxfitfideiamp; probitatis.nihil enim magis ad a-gt;0 micumtrahitquam exploratafidelitaSjquia fcriptum eft,fideles in dileéhönc ac-quiefccntei.Difficilcenim foret Fernandum ab omnibus diligi,nifiquædamnà-tuulisfibibonitasamp;innatafidesadeiTet.Illacnimeftcindurarenumeius.Quarc noneftinpernando timenda improbitas gt;nbsp;fed admiranda atque imitanda fide-liw.QuaconftantifiduciaHenricus omnem formidolofam cunthationem afu-or'umentibuseuulfit. Huius Henrici ter111 tempore fedit in cathedra Petrifchi-batedutateprxfatusClemensfcprimus,amp;:Bcncdidusdecimus ternus nationè HifpanusiapudRomamvero præfuerunt prædiâi B onifaci us nonus amp;nbsp;Innocen -i nbsp;nbsp;nbsp;'wdc«üs,lnimpetioverofederuntCarolusantediâ:us,ôieoviuente Vladiflaus

1 nbsp;nbsp;nbsp;puî«iK.ç^i5gg^^2j^,iæ{^|ju5éleél:usfuit,quemele(âoresvt dilapidatoremdepo-

l ï.o(uerunt,digeYitesRobcrtutnducemBauarix ComitemPalatinü.Hic Vladiflaus I nbsp;nbsp;nbsp;‘®P«ioptiuatas,pctuctfamhxrcfin Huflitarum in regno Bohemiæ fouit atque

i ^^ndirPtafarusvetoRoberrusfic vt præmifimuscleôtuSjpcr Bonifaciumno-i nbsp;nbsp;nbsp;'’'^’’'conamp;rmatus amp;coronatus eft. Fuit autemiuftusôc bonus, qui Italiam eft. in-

1 nbsp;nbsp;nbsp;g'tfc court alohannem G aleatium ducem Mediolani, a cuius gentibus fugatuS

'^(^li^miil.Hewici/iitOyRege CaßeU^amp;Le^onis X L IIILpoH dadem HiJpd-^i^^ó'dcKitheriniimatredi'FernandüpAtruotMtortbweiuSydf^^^^pf^^-^ .^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iliriswdorüsFernandttemporetnfdftti^IohanniSf^ijualiter

Keuperauit Anteciueramyamp;^£ ßng»ldr)fide amp;nbsp;ingenti-busvirtutibtuFernandt. Cap. XXVi

yO HANNIS ii.fihusHcnnci ptxdi^i,inceplt fegnire anno doraini millefimö 'ly^dtingeutcfuno feprimo. hic ab Athanarico primo RegeGotthotumofto-wsfecüdusK.cxfmt,aPclagio vero primo Rege poft clademHifpanix qua-1 nbsp;nbsp;y mus quatrus-hic princeps ex omni parte nobihffim.us fuit, nee folü ex da-\ nbsp;nbsp;nbsp;y Gouborum genere originemttaxir,(edex iUuftriproiapialmpcrarorum \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grxcorum ac nobihftrmaSi facra domo Francix.lnrer extera \ nbsp;«X^”^'®’‘^’^®^oüiaqux inter has inclytasdomusfxpecelebratafuetc,illudvnu \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HmiUam luftranit. F er nandus enim didus delà Cerda Al-\ nbsp;nbsp;nbsp;\J?'’^^^ssbCaftehxpïimogenirus vxorem duxitfiham San fti Ludouici \ nbsp;nbsp;nbsp;Æ^®ï'i®gt;qûcuaBomfacxus oàauus canonizanit, exquagenuit Alfonfum \ nbsp;nbsp;nbsp;tsii^ftüiauusfuttRcginsÊlohannx confortisHenricifheundi, quxproa^ \ deus1 ®^'^®^i®’^b (eenndi.quo fit vr Iohannes ipfe per redam ftirpem defcê-\ nbsp;nbsp;nbsp;^Kc»^^?|ïadu diftet a S aneVo Ltidouico .Rur lus bic lohann es trahit origine \ nbsp;nbsp;nbsp;ós M '^'^'^?)^''^‘'^^^'^^’^htpraaö.ümeft,Iohannesipfe nepos cftlohannisDu-\ nbsp;nbsp;ïoHi^^^ fibiBduatdi,vhimiVmiusnominis Regis Angiorum. A extetis VC-\ nbsp;nbsp;dio ' ^^’''^’‘'^’^^egibus nedum de{cendit,(ed tph ab eins ftirpe defcendunt. Ex \ nh\ '^^^^^^^'^ceftentiaptogenitotupaSecorum antiquitate fvtait Arifto-' Kc '^- ^®bcorum\ibto^cogno(citur fummanobihtascuiufuisprincipantis. '^tpRauterutegnifcepttum cum effet in cunabufis ,nondüm viginti menfes ex-' nbsp;nbsp;nbsp;||^^’'’‘'^^®’^^^ï^hdomini quapater obiit, in regem efeuatus eft .Regnanit àu-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex difpofitione paterna doos idoneos quidêàcfo-

\ du '®'^\'^’^®}^^^'btus eft,Rathetinamvidchcctmatrem,óclnfantemE erna-\ nbsp;nbsp;nbsp;®^^Wl\i.u,q\io pofteainRegem Atagonfx affumpto, tutcia ad Katherinanv

matrem in folidum rediit. In qua tutcla Olympiadem Pyrrhi Reg*^ Epirourum filiam imitataeft,qux poft mortem mariti Alcxandti,filiosPyrrhïiamp;P^o cn^“™ literarum ftudiis inftruifecit,quibus amp;nbsp;regnum conferuauit.Sicamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.. ^ nbsp;nbsp;nbsp;'

nativxor defundo marito regnum Syrixgubernauit,dumfiliilaud3tisltudus moribusvacarent,nee modo regnum feruauit,fedauxit.NccfolumReginaip» Kacherina prudentiffima,fedula in filio alendo atque crudiendo erat, fed in rcgni gubernationevigilantiffima.cundacnimnobiliüjBaronum rcgni,acprxlatorum confilio agebat, fed prxfertim duorum fidelium clariffimorum virorum neduro fiide,fcdxtatc,prudcntia,amp;expericntia probatiffimorum,quosHenricusRexe- ^^ orumingentibus virtutibus dilexit, videlicet lohannemde Velafcoamp;Didacum Lupi de Aftuniga, quorum hodic nobiliffima proies parentumnobilitateinim'' tatur.Quinimoquafidc,quaintcgritatc,quaobferuantiapatresamp;aui eorum,ca’ 1 dein amp;nbsp;ncpo tes rempublicam tutati funt.Nec aliter egerunt cçteri potentes amp;:rc-gni magnates. Tandem Katherinavt Deo placuit,paulo poft vitafunda eftdo-hannes igitur x 111 i.xtatis fux anno confti tutus, fine tutoribus agens, de afteniu prxlatorumamp;omniumftatuumregni gubcrnacula fufeepit.Duxit autem w* rem illuftriffimam Mariam confanguineam fuam,filiam Fernandi patruip^didi, ex qua genuit duas filias in infancia defundas.genuit rurfus excellentimæuin Henricumquartum,nuncfelicitcrregnantcm.PoftobitumveroMarixduxitie-cundam vxorcmElifabeth filiam Iohannis Infantisfilii Iohannis Régis Portuga- Jf lix, ex qua genuit inclytos Alfonfum amp;nbsp;Elifabcth, nuc fuperftites, quosalniiinius conferuare dignetur. Huius Iohannis tempore dum iocunda infantia gauderet, Fernaduspatruuseius atque fideliffimus tutor amp;nbsp;folertiffimusmilitixdux,gucf' ram contra Sarracenos a patreamp;fratre prxmortuis inceptam féliciter continua-uit,amp; in propria perfonaproficifcensmultisHifpânixnobilibusfociatus,regnu® Granatx potenter ingreditur,vbifruâuofc admodum amp;cumfumma dvs^^^’, pugnatum eft,multafqueSarraccnis clades intulit. Cuietfi a Mauris magnasu» pondera obJata fuiirent,illcrefpuir,dicens quiafanguinem illorum,nonaut’^ ficiebat,amp; vtaltcr Scipio Æmilianus, non quantum auri pondus afferre potum^^ cogitauit,fed quatuinglorixamp;:amplitudinis,fitantum aurucontempfiftet.turp« r enim dicebat fi quid eorum fidei amp;nbsp;virtuti debetur, pecunia ematur.quoeuemtf^ crudeliorem contra cos poftea guerra gcrerct. Tandern vrbé diélram Antequet» denobilioribusrcgni Granatxpcrannüfercobfedit.Cumqsex Africainnuroera Arabummultitudotransfretaflcr,vtvrbemab obfidionelibcraret,pedü^cnti-busmilitibus ne vitx fux arque illorumca die finemimponerct,refpondii«ioco venifte,non vtfalutifux,fedvt Chriftianx religionilongiores rermino^iaceret: nee modoillicura erat de vita,dumciuitascfiTetcuidaiaddensquia nee vrbisob-feftç alciffima moenia,ncc terribilis claffis copix cum terrebant, quippe qui velvr-bem ingredi,vel prope vrbem fepeliri fpiritu firmo delegerac,hoiieftani motieni extimans turpi meticulofxqjvitx prxfercndam.lllicoigitur vrbem oppugnat,a 4Ö quacüSarraceninonparuonumero egredientcscaftra impeterét,Fernanditarnen virtute amp;nbsp;induftria captiuantur.Suadebant igitur multi cos omnesocciden-dos, vt incluforum viresfrangcrentur.FcrnandusverovtalterLucius Papyrius quem Plinius commémorât,omnesdimittcdosforeafleru3t,vtipfi beneficie,C2-teri humanitate amp;nbsp;exemplo obligarentur.Tandcm armorum vi eandem adeptus cft vrbc,multis Arabum millibusin cxpugnatione cxfis,ipfamqj vrbem lohânis nepotis fui regno adiecit,cuivniuerfam vidoria fidcliffimc attribuit,velut alter loabprinccpsmilitixDauid, qui(vtaicfcripturafacra) cöinftaretcaptiociuitaiis Rabba,q ua diu loab ipfe 0 bfedcrat, mifit ad Dauid vt veniret capcre vrbé, amp;nbsp;Re-gi,nonfibi honor vidorixdeferretur.Eademdenique die Sarracenoru copias qui 5®

in aïïecutione Rcgni Aragonix,vt ftatim tägemus. Iohannes igitur Rex ficutxra-IC,fie virtutibus crcfcebat,Dcum timuit, eedefiam, amp;nbsp;viros ccclefiafticos, amp;nbsp;rcli-giofos,amp; dodos plurimö amauit amp;nbsp;dccorauit,diuina officia frequctabat,vt ftatim d^cemus.

(iicemus.HicIohannes natura mitis amp;nbsp;démens erat: veruntamen feditionibus amp;nbsp;’quot;ïgnatumambitionibusprouidenSjFredericum dueem Bencuenti in vinculis , 'fudit, Alfonfum etiam eiufdem Frederici fratre exuiem fecit a regno. Poftea ve-^mualcfccntibus feditionibus nonnullos Comités amp;nbsp;Barones tumultuates tru-^'ticatcenbuSjquos poftea benigne liberauit. Verum quia huius lohannistem-po^vicatiorcgni Aragonum occurrit,dignura duxicontentiones fuper regno ■pio occurrentes breui inferere.

^(Vicitione re^ai Ara^onia temport di^i /ohannis Regis Caßeä^^ amp;nbsp;de com~

W) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftülonbus in dicio regno, dr tjualiter Fernandas idem regnum ob-

iinuiteaptiuato Comite FrgedenJt. Cap. XX FF pHANNEigitur prædido régnante, fubtutoribus praîfatisagenre,vacauitrc-i^’®^”8®®’’îpcrRcgis Martiniobitum fînefiliis decedentis.Superregno CQj,**''’?P'’®^®°^“® ^°’^’’^”° ^ graniflima altercatio orta eft, fuerûtqj plures thc/*^?'®’^*‘^®^^®^^‘cIo^^®’”’csfccGdusdcquoagimus,amp;ciusnoinincKa-An/^^'^^'”^^^'’^^^'^'''^'*''^^^^*^”^’^^^5^^^^’'^P^^'’^’^^ ^°^®’^’^’®’^^^^’'’^^ j( .'*W« Cornes deniqjVrgelli.Hi omnes ad regnum praedidum Aragoniæ »»eS **^!?*^’*'“^4^dflt;5pfucccflionisiurcfibi regnum deberiaflerebats omnes ta-^® ïotifl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fœmineaque ftirpeiuspraetendcbanc,aliusfucccffioncs

Ai/Î • f. P*'opi*’^uioresadducebat.Quæomniaînpr«fcntiarumadduccrc, inr ■ f ®®^®q“^intcndimus,rationcmexccdcret.Eatarnencontendoquae ‘’quot;’rantemFernandumamp;IohannemRegcCafteUçeiusnepotemmagisdo-H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum omni honeftate fummaqj virtuteamp;:prudentiaadaeftamp;

dib ^^'^S^^Mdeovt nulla exterior difputatio aut contentiofaaltercatiofe* Ff quot;nbsp;^’■P^ucisagamus,facilefuitvincerevolentes.Tanta.n.eratvirtus,tanta ^^andiprobitasde fides,amp; tarn ingens ad ilium erat caritas Reginx matris lohä-Îe? 4 ®’^‘5®*“üor“lt;tt nobilium regni Caftellæ ad eum amor,quod nedura ato’'^“’®“**“® in adipifcendo regnum impedimentü fenfit, fed opimatiffima i^ cf(J’’“?®®P'^æfîlt;l®adcp£uscft,quibuspadficc regnum adeptuseft. Scriptu febusf '^^quot;^“^fQ ^ ^‘ï^^i da honorem iuxta meritü fuum. Fatemur no param limn ?Jf‘‘’^’*'^‘“®cntofuiire,Iohanncmncpotcmciusinfantiagaudere.Si-elt;* ‘■’^ïfuifletætans,forteresipfaalios habuiflet fucceffus. Conclufum ed 6°perreginatn8iniagnatcs regni Caftellx inclytü Fernadum futuru deberc Si f ^^egéAragonum,quippcpotentia,thefaurus,vires,omniadenique Hi® 4 quot;^^^^’poUicitaamp; publice proclamata,vt illud Artaxerxis Regis Perfa-lt;iiiin'^^°'^^P'^‘^^^^^'^^^ê“^^5’deFef’^nndodidüvidcatur.Cogoofcat('inquit) tnjj '’’^“j® 'déliter Regiobediunr,digna pro ftde rcciperc mercedis corona. Fre-(vtj- *®®® Pemandushis potentiis facile fuit regnu Aragonix nancifei, quia ^'^îl '''^”®®^^®S®®viftricibiisarmis. AddequiaFctnadiïngcntiameritalon-ïL* ^®’® ®®ï8 pugnabar. T efte.n.Seneca,certius virtutibus quam viribus vi* ^((^®P’*^®^f’-R®fiftcIgt;ant tarnen Valentini plurimü,amp;^ Aragonenfes fimul i^ ï'’9’I®nplurimi ComitideVrgellisfauebanr,velutiintrarcgnünato8i ^ P°^ ®ulta prxlia hi ne inde commi ira, quod neceffario arm is fut il iiidicc! v ®^cnmvirtureperviamcopromiftîamp;:iuris fopitumeft.Fuereigitur '’’’’Fcn . ^P^ Benediäus, fie in fua obedientia nominatus, ac frater Vincen-^‘'mma lt;P°^®®P®’^Calixtumii.canoni2atusfandus,amp;nonnullialii.Iiveto ptii,iiiHj r®“”®^P™dcntiacundalibrantes,ftatûreturn, acpcricula prom-P®2cn' '''quot;I’^^''*^®®diCaftellçInfantisprxdidiconhderantes,eiufqîpotentia, ^ Pf®qu 'j''’’'^'“®^“deniq;innumcras,amp; humanitärem intuetes,eidem Fernâdo ^otn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expedient!regnûadiudicarunr. Qui regnifeepdunadus,

^^qud * ^^^^^^®^'^® prædidum intra regnum exiftenrem,amp; magnas habentem ^onü»\'^^^P’'‘^^?’’® ^^‘^®fccrauii. Hic Cornes Vrgelli auusfuit ex tîha Pétri de ^otnit' v ^^^‘^’■’'i^^ins lacobi cardinalis,fadi Euftachii proxime defundi. Hûc ^tiu ^/^^'^®^^®^^'^nâdusfub coropedibusligatû milîtin Cafte'lamadfor-sHuruennapropePalentiam.SicitaqîPacifices fclicitcrdeinceps rc-M ij

gnum Arago nix cum adiacentibus partibus obtinuit,amp;ad di^uni ^ mlit,vxorcm,filiumq;AJfonfumprimogenitumAfiliasduntaxatfecumd , cxtcros vero filios,videlicet lohannem, nunc modernum Henricuramagiftrumfan(3:ilacobi,ac Petrum intra regnum Ca e x P RegiCaftellaerccommiflbsdimittenSjfuumamp;vxorispatrimoniuincis i

DeJi^gulari religiöse Iohannis Ee^is Caßei/a^Feman^hHe^i^ ^ylragonum circa extirpationem /chi^ads in Deieccleßa, (^ de congre^atione conciliiConfiantienßs. Caigt;f(t XXFH-

REGNANTE codera lohanne fecundo inCaftellaamp;LegioncinualuitpIori murafchifmailludpcftifcrumamp;inueteratu.dcquohaaenusdmmus. Etant cniminccclcfia tresRoraanipotifices intituIati,Benedid videlicet ragonen fis de domo Lunç,amp; Iohannes,ncc no Gregorius,fie in fuis obcdicntns nucupan. Ad cuius fchifmatis extirpationem, prxfati, Iohannes Caftcllx, Fernadus rago nix Reges,fummavigilantiaamp;folcrtiaftuduerunt.EtlicetprædiauBcnc^ um, olim Petrum de Luna vocatu,intra Hifpaniânatum,amp; ibi manentem can imuffl habercnt,amp;rurfusBcncdidusipfe Gallixamp;omnium Hifpan^ruprxter orra galiam obedientiapotiretur: vnionem tarnen ipfam cundis ponibilibusretnc u profecuti funt.Quinimo vnionem amp;nbsp;pacem ccclefixaffcdibus luis prêtèrent« cumprxdidodiuoSigifmundoCxfaretradatusiniere,amp;aftum^vtprx 1 i* SigilmundusHifpaniambis pcterct.Quifefemutuointelligétes,afliltente cm^ ChriftianiffimoRegeFrancix, nonnullaapud Narbonamconcordata capitu^ conclufere,exquibuscongregatioconcilii Conftantienfisfecutaeft.Proquoa unandoSigilmundusin Alemaniamrediit:prxdidivcroReges,Iohannesamp;rci' nandus,iuxtacadcm capitula, Benedidumfummopererogant,raonéf,atq5con tellantu r, vnitati ecclefix confulcret, amp;nbsp;ad refignandum titulo papatus animi^ darctjVclfcConftantiamperfonalitcrconfcrret.pollicebaturenimfibi omnif*'^ damfccuritatcm,q'jinimo AlfonfumfiliumciufdcmRcgisFernandi primogen' tutneumeo mitterepromittebant.SedBenedidus ipfepih corumdem Rcgii jj precibus durior effedus, vtramque viam rcnuit;fed refignadi prxfertim verba® quamimpatientilfime audiebat. Huiusduritiem etiamfledereomnesHifpam^ prxlaci amp;nbsp;clerus plunmü ftuduerunt,idq5 per fuos repetitos oratorespoftubrunt) fedneqjprofuerunt. quinimoquanquam fubtradionem obcdicnrixcidécom minaticircnt, nullopado animus eins fledi potuit. Confiderantes igitnt gloriofi principes,quia,teile Auguftino,melius eftvtpereatvnus,qua vtpefc^ nitasiamp;iuxta Ambrofium, In corpore Chrifti nullam habctfücietateniq'i’^^* uerfumcorp*diuidereconatur, quippenccadxternapoteilperuenirerequien” quifcabecclefiafeparatpercontentionê:dcliberaruntab vnoacephalodinungi» v t vniuecfo iungcrentur.Concordarunt igituriidem deuotilfimi Hifpanie pnno* pes,eudemBencdidumpotiusdeferere,quamvnitatemccclefiximpcdirc,qu« 4 inpromptueratjnepereorumadhxrentiaquouifmodovnitasdifFerretur. Qpä-redccrcuerunt ambo Reges publiceeidem Benedido obedientias fubtrahetc. Qui hæcprælcnticns per mare furtim ex Perpiniano Penifcolam petiit, in tegno Valentia;,oppidum intra marefitum, quod ordinis cil fandi Iohannis, quod pci quendamfuumnepotera tcnebatur,ibiqipauciscumiequcntibusnedumvitani, fed fide fimulamp;famaamifit.intcrim vero congregaturConilantixfynodusffCU-menicafupcr coderaextirpandofchifmate, adquodfolcmnes oratoresprédit gt;nbsp;Reges tranfmifcre.Pollquorumaccefl'uraamp;r adhxfionem,conciliutnplenunK0‘ bur amp;ficmitatcmobtinuit,amp;fadis rite amp;rcdeproccflibuscundemBencdittuni ixpius monitum Si. citatum damnauit,aliis A ntipapisliberccedentibus. Qiio ^' do patres in codera fynodo congregati poilplurimas faluberrimafqjconilitutio-nes, reformationera ccclcfix vniuerfalisin capiteamp; membris concernentcs,ma-turc atqi digefle éditas, ad eledionem Romani Pontificis procedetes, dominum Martinum Papam quintum,Romanum de domoColumnx,vnanimiterclcgC' runt.Sic igitur vnitasccclcfix Dei féliciter reddira eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^ ^^^ ^'^^'‘?^‘^‘‘ fohafina Regli Ca/Ief/it, ^ tJegra/dbaî ehfuJUi inter eS I^f^tem ffenricumyC^ilecaußseortim,c^

^P'ôqui^^’^^ ^exCaftclIæamp;Fernandus cius patruus vitra naturale amp;pro-®’’Sjlonffe'*quot;*quot;'.^^°g®”isvinculum quo crant copulati, per matrimonia, vt dixi« vxotcnj^*’î’^\P'’æ^^^^™®®ccffitudincadauxcrunt.Nam lohannesipfeduxit Wcin|(*^™**?^®”’^®‘^’’^'xrfus Alfonfusprimogenitus Fernandiduxit '^ '^''guinei n'^^^^^^^’^^^g’sCaftellx fororcm,amp;ficerantomnesfratrescon-

'’’°Ppi(lo P '^’^’^“^‘^^“Pofi^sFernandusRex Aragonum prope Barcinonam f'^'^ceffore • ^'^‘^Hiortecómuni obiit, rclido filio Alfonfo in regno Aragoniæ ^’^tin ’^™^^^ädavxore nullum filiumgcnuit,fedex quadam domicella PJ?^®^“*^filium Fernandum nuc Regem Siciliæ. Iohannes veto Rex ^^I^^l^atl ^^”^^’^°’'^’Vxdiximus,gcnuitHenricumquartununc regnantera. *^^^#0 r^'^^* ^^^' Caftellæ maritada alia foror Kathenna,fpeciofilfima qui-^''’feu *,/ ®”^^® Rcgi Aragonum etiam reftabant duo fratres, Iohannes amp;nbsp;^^•^iw« • p °f lohanna, Iohannes igitur amp;nbsp;Henricus fratres Alfonli Regis re-^'l’tt$K^^^®‘^^’P“^ curiam Regis Iohannis.Contendebantigituradinui-^^ *''gt;iiitcan,n^®’'’’'^”'^’^®*^®™^™’^cturvtriufqucc0nIanguincam.Tandemob-^®liaiilijft *’”®“^^“f*“Sxaroco,vtpaulopollcompertum eft, prætermentein ^^oru ^^3'5 Caftellæ, Kathcrinx fratris. quxres incentiuum fuit multorum ‘^^“fisfi îw'“^’P^^®^*î* Sæpe tarnen graues feditiones in repubhea oriuntur ex P®'cntib * *°’*’*^^’^’^’^lt;1quot;C Ariftotclcs Politicorum quinto,quod duobus vins lt;^'Ïciiiit^^ï^P^®'^^“^“^®® fpcc!ofamamp;: locupletemmulicrcmin quadaGrx-'‘fifttnt '^u’®^®f’^‘^usdumquilibetillamobtinereconaretur,omnesciucsdi-^itetuf j^^'^''’*^^’'Hvni,aliisalterifatientibus.quo eucnitvtpolitiaciuitatis ““^ ®®njm ^’i^^^cratia in oligarchiam. Simile narrat accidiffe apud DclphoSj amp;: Î««nùb ^‘'y'®”æ°5' Rui^Pus non paruas feditionespariuntcontrada inuitis ^° “’bust^'’'“’“bia,Plongemaiora diflidiaoriuntur, fi inuitis patribus autfra-fri6ijsrap^’‘^’f^lt;Ï“cmadmodum acciditRegi Sichern filiam lacob inuitis fra-^''’asiiii™''’^^quot;’^^P“‘^Machaba:osIegiturdequibufdam,quicumclande-’'’^um /'’*®®^®^rarcot,pratter mentem domininuptixeorum verfæfuntin «iidusf ''°’'^“^corumin lamentum JohannesInfans frater Alphonfi prat-gijMjn-'^ï’®^''’^®’^®“^®*”*“*“ B'ancam Reginam Näuarr«, reliàam Rc-'’'ReZ ’'quot;’”^’f‘l“ecft Iohannes Rex Nauarræ. corufcault enim titulo regio Niujt ^’'®'^®^“’’®* ‘I^’“?®”^*' vnum filium mafculum, Carolum principeni Ciftcll*’^”'^“ ^bus,Blancam videlicet,qua: data fuit nuptui Henrico Regi W***»^*^*^®’^ ^^'®'’^^' ^^æ nupfit Comiti de Fuxo.Iohannavero,foror

. ^^'^’^3gonnmSrNauarrx,datacftvxorEduardoRcgi Portugalix, ’^^7/M’^®''P'’*®Rcgcm modernum. Iohannes veto ptædidusRexCa-xiiiiu5'^'^^^'^^°*^°*^e didorum Regum Aragonum amp;Nauarra:,poftquam,vtdi-SUïi^^quot;^^''^ ^®“dcum modernum Regem Caftclla:, duas poftea filias habuit, lttai(^*’’“^*^°^‘®xunt. Hicitaque Iohannes fccundusRex Caftcllæcumef-^^gciiet'”^’ ®“*®®'^’® habuit Aluarum de Luna fecum connutritum, ex no-dbaliasp^^^''^^^“^ humilia de Lunaregni Aragoniæ, quondam Papæ Benedi-gilfiiiio '^^^Lunancpoté,quiadeofuiteidiledus,gratusjamp;acceptus,vtlon-®t9iieD^''*'''°*^^^^g®’^^’^®S’^^Lbcregubernaret,vtlatiusftatimdicemus.Fe-‘^°03u'^^^ Comitem fanéli Stephani, deinde plura dominiaamp; terras illi 1^ “sJ: 'f’7tandemprocurauit,vtmagifterfieretfandilacobi. Hicregni magna-dos cj°“^^ds(vtaiunt)honorabat.Rurfus,prêter paucos fibi aut coniiin-mm’ ^ . ’ttonpermittebat apudRegem alios familiariter commorari. Ve-item 4 **1®^®’’ t^ïteros cotifpiccret nobiles viros Petrü de Acunna,nunc Com-fpife nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^® GomeciumCarillo,fratresdomini Alfonfi CarilloArchi-

bo^ft^' k ^.''^“'’^^^S®t'°nparumdiligi, cosaregioconfpedufimulamp;fauore ® ®^begit,aliosinfcriorisfcdproba:fortun£Eviros Regis obfequiis fubftitu-M iij

cns. Et vtpalletsagamusjdem Aluacusptudens, fagax, amp;nbsp;aftutut plunmum fuit, quia vt Redemptor ait, Filii huius fcculi prudetiorcs funt filiis lucis. Fuitdenique ßmulans ca veile quæ nollet.His vero quos oderat afFabilis,amp; quafi beneuolusap-parens,balbutiens,fedfacctuseloquioerat, repentinis refponfionibusautconh' liismelior quam meditatis,vt alter Tiberius. Verum fuit in bellis ftrenuusinfuper amp;anitnofus. Needefuerunt qui dicerent cummagisfelicem quam ftrenuumaut fortem. Deniquc plurimas virtutes participabat, fi cas cum magis cxpediebai» non defcruifiet,aut illis reétevtivoluiiTet.Fauitei Fortuna longo tempore,Satara-diu cunda ei profpere obuenerunt, quamdiu regiohonori amp;nbsp;bono publicoaw-mum dedit.Qi^o tempore plurima tam bello quam pace prxclara quidemciusf^ confilio amp;nbsp;animi magnitudine ada funr.Demum vero cum flatus fui incrementa (vt aiunt)fupra modum quærcret, amp;vtpaucis agam, cundafuo arbitriovellet) virtutes priftinasfuadominandicupidinc obum brauit.Namiuxta Hieron.philo-fophorum fententia eft, moderatas efle virtutes, exceflus vero vitra moduin atç menfuram inter vitiacomputari.Ettefte Bernardo, cuiufqueviri illafumraapta-dentia eft,non fupra Fe extolli,non euadcre in longius, nó extendi in latius,tenere medium,fi non vult perderefinem. Huius AluaricauFa multatumultuofaamp;roi-Fera in didis regnis acciderunt.Iohannes enim Rex Nauarrx amp;nbsp;fratresillumaRc-ge Caftellæ cxpellere conatur, illeque id ipFum contra eos tentabat. Acceditqui^ animus Iohannis Regis læfus erat, pro co quod inFans Henricus cum tumultu,amp;-' i co inFeio Kathcrinam fororem Fuam in vxorera,vt prçdidum eft,acceperat.Qui‘ re crcuit diflidium,vcluti fcriptura facra teflan te,occafione Dinæ filia: Iacob,qua contra mentem patris Sichern rapuit, Fada eft magna diFcordia in terra. Alfonlus vero Rex Aragonum,amp; Iohannes Rex Nauarræ, ac Henricus Fratres prxdidi)®' tiamimplacabilitcrftomachatierant,quod Aluarus corum xmulusita acceptus eflet Regi Caftellæ,amp; eorum incommoda procuraret, conabanturque expu^‘’' nem Aluari a Regis Iohannis curia amp;nbsp;præfentia.

De iatefitws d/Jii^iis iater Ioha»»ew ^egef» Caifeü^f (^ lt;^lfoKßim (^ loha/h »em Reges Ara^o^um ç^ J^auarrig, ^fratres/uos,cß ^uomodo Iofans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ffenricus fuit bis captiuatus, amp;nbsp;de Concordia inter eosfa ff aper me-(hum legati Apofehei amp;nbsp;inciptarum Reginarum Ca~ fella (^ Ar ago nia. nbsp;nbsp;Caput XXIX.

W L R VM quia fanguis naturaliter,ficut cum turbaturlcuiter,tranFr^^“ ’ contrariamFpeciemcruoris,itainterFanguineiundoscumparulxd't teneritudo amoris,Facile tranfit in graue odium rancoris. Vteniniqu***’® cns ait,ficut nullus amor çquior Fraterno,fic nullum vbi cœperit,iniquius01« gt;nbsp;nullaacriorinuidi3,nullumdcniq5periculofiusbellum.NamtefteValerio ƒ mo,propterpriuatasdiflenfionescuiuflibetreip.ftatusruinæ exponitur.rru ■* 4

cnim bcllum Foris quæritur,cum domi amp;nbsp;intra mœniageritur.Quare idé Valeriu Fubdit,quia vbi pertinax inter coniundos intercidit odium,plus alter alteri, quaro vtcrque contrariis caftriscertior hoftisefficitur.ExhisitaquequasIupraenarra-uimus,amp;: aliis non Icuibus diflidii caufis, animus Iohannis Regis Caftellxnome-diocriter vlceratus erat,quippe de quibuFdam inFantis Herici fimultatibiis cora motus,illumdiris carccribuscaptiuariiuflit. Creucruntitaqjdiflidianediimciui lia amp;nbsp;inteftina quæ inter dues efle folent, fed plus quam ciuilia quae inter fangume deuindos exoriütur.T ale quippe bellu raro fopitur nifi altera occubente partc,v RomæacciditinGracchianaFeditionc,amp;;:demîiinCçfarisacPompciidim 10' n quibus Funeftis bellis fæpc parères in filios fæuiût, filii in patres, amp;nbsp;Fratres in 1 1v^ ) terinosamp;germanos.Sed inter hos principes eomagis fe alebat contetio,quo neus InFansftridius carcerisvinculis tcncbatur,amp;quo Aluarusalohanne eg^ ardius amabatur. Quare AlFonfus amp;nbsp;Iohannes Reges Aragonum amp;nbsp;Nauarrx .n ftant,monctqj lohanne Regem Caftellæpro liberatione HenriciFratrisamp;expu fione Aluari,hortates vt lohanneRcgéNauarræamp; Henrieuconfanguineos^u^

^ferte,ellc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^5 ^’ftcllïcu f^ ^^“®“®^®rctvtiurafanguinispofcebant.IohanncsveroRcx ^°5«hort ^”'^^’^’^“®^^®'^*“’f»^cófanguineosprafdidoscomplcxuscft,

’S'tutlibc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceflàren^necAluarumperfequerentur. Henricus ’SStceiu’ '?^\*quot;^’’*“®°^oftius Aluarum perfequebatur, amp;nbsp;gentium copias 'iikttc '^ T ?’P,^^‘^^'^’^® quidem inter Henricum amp;nbsp;Aluarum erat odium, Uil)nsCic'^quot;'-^A *^®’^°^*^***^*“^’“®“'^*^®”'* ^“”^ enimaquibufdam ci-®°npoter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^örct,aCatilina incendium fibi paratum fore, ait, Si aqua °’^'3rciD Lp’**'’^’^^!^®’“’quot;8'’®®‘Exccrabilecerteverbum,quopriuataeorum '’^^°n?eap '^æ 8''®^’'^ P^P^riffe excidia liquida annalia Romana oftendunc. f’Muid 'f^f p ^ Athenienfium duces de imperio altercates egifle Orofius nar-TOren'’”’^°* 'ærumdomefticam difcordiam regni periculum imminere con-^^Ï’M''°dquot;'^^'''^^'^*'^^'^'^^'^°^° ^^ Senatum populi rem transferunt, depofi-^'»HoinAl* '' •^^'^^^^^^ ^^^ animojpfpiciens Henricu nullo paóto auertipof-

'?Ï^^’^P’’®^^'*$^®®®itionib’ Alfonfiamp; lohanis rurfuslibcratur.Fer-

'’^diLokr “^^^•^^^^-^^*^'^^^fuiHc ad Iohannis régis Gaftellç prçfentia, quem 'quot;^ttno* .’^.p’’“j””®”* ficalloquitur:Precor te confanguinee cariflime, non fit ft ^”'^^°’'‘^’®^'*°5®®^“'^*^®*‘*®8*^*”°^* rurfusiniufte perfequi eu qui *®l*iiieDté' •^®^*^‘ '^^*^'^^*^^fnmtibi optimadono: tuautémihi bonaexhi-''’te .’^®.’®^“’8®^tcnbi,nonintumefcas crebra venia mea, quaaflidua tua llilii;ï?***’^^?*'®‘^“^®’^® P°^^’’’’^°*' tc(inquit)conturbet quod Aluarü de Luna

«Me nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“°“odiendo/cd obfequendo quxritur,neca perfequente,fed 0ininj'''^”quot;’f*'“”’“®“° inuitus amar,raro quis laceffitus diligitur, (cd amp;nbsp;v t Q^ ^coni *T” '^^ ^^^**'®'^ diligit que fçpe faftidit. Aluarus non propinquus amat, oro,vt te amé:ego vero aga, neme odias. lóge plus te qua t- P™*^*1“^ Aluarusdiliges.Verba certe optima principedigna.In

”^111111° *°^?®*^®^“5 ®^ Alcæû pocta qui ( vt ait Laertius in vita philofophorû) Mtstó^'”'’”’“ P'^° philofopho intulilïet, Pittacus adeptus principatum,ad ^^ Wti^'^““^“ ait:Mihi pro vindida.tibi vero pro poena illud lolum fufficiat,

’^Pati Jp’P‘^æ®’®P®^®5rcportarc.Meigiturparcentê perfequidefine,que

')^denié ’ ^^^^^^'•®''^^o’^é. Quibus verbis finitis Henricus fupplex gratias agir ^5x^3 f''^^’'‘^°'’’''^éobcdientiapollicetur. Nihilominuspaulopoftlohannes ’lur« *’^æ^.H®oticus ægre ferétes quod Aluarus indies magisac magisex-Hndf’ °^^''esrex Caftellæ in eorû contumelia amp;: defpedu illü totis viribus

^'M Q^''°''^^®^'’bintra rcgnu gétes coadunabar,amp; populos cómouebat cötra

J(^j(^^gt;’^æ''^^fiennon poterat, quin fcandalü generaretur in regno. Cómotus

gtujL xü^aamncuslecum populis Aragonenlibuslt;x paucis Caltellx ma-f'”P«t''''^'^'^^^^°^^^'’^’^'*^P*’^^^^^^^ Cartel lam ingredi délibérât, obtétu-1111111$ iquot;’'°®'®^*'^®“®gt;Sccxpulfurus Aluarü przdidu.Confidebatenim in non-fu5Cjft j ^^^^^æ^^^^’^’^^^jQ“* tandé ei minime auxilia prærtiterüt, imo regé

*f®^^^*^^^^' Iohannes verorcxCaftellæcü dido Aluaroamp;totaCa-^^octlSr^’^^'^-^^^^''''^^^^^^^ Alfonfo regi. Quod intuës Alfonfus aliqualitcr re-^inncs ’ ^^*^Alfonfus regnum Caftellæ manu poteti ingreftus fuerat, Rcx lo-zavtct^*^’’’^*?“®*“’'®8®“™^f®8®’’^æ*”g'^®^hur.Namapud oppidum Hari-(9 ^pîniisc'^'”^*^^*^ exercitus,tnagnus valde,qualis a centum annis non fuit in Hi-'quot;Pvtr' h^ginxitaqj Caftellæ amp;nbsp;Aragoniæ vxores amp;nbsp;forores permix-fumex'* 'I^^.^®ghdolebant interno dolore, quia vtroque euentu non nifi mifc~ m3titu'^^^^'f^''^^^^’^^^^^'^^^'^^’'^'^^^^™rtoaqucdc vidoriadülcre,cum aut nieino**'’*'*quot;’’^^^”*^**^^*°P°'*®^®^»^'^^*^®^®^’“’5^®®*®^5‘^“g“^'““5^®’^“ Min | ^p^'''?^P^^’’®5 amp;nbsp;fratresfimulcummaritis bellabant,fic calamitofæ.

ftram cemereverebantur, nee aliud fuperclTevidebatur,quam J^j^jj^^jj trum dotarcntur, vel maritorum cæde viduarentur,amp; qui ^‘“®S’'V -j^jj pc ju-fororibus amplexus extorqueret. Timebant quoque miferxip'X amp;nbsp;’fgjjj. dcrentflerefratresdcuiä:os,neofFenderent maritos vichores. ^*li?y. .,

distamfuneftisdiflîdiisfummoperclaborât,antiquosilIosKoma tefte Valerio Maximo conuentum inftituebant,amp;: ChariftiaappeUarun , qua inter cognatos amp;nbsp;affines querela efiet orta, adhibitis pacis rauton us o tur. Ad pacandumigiturdiffidentes maritos ümulamp;fratres,prxc an im nxomnemadhibentconatum,IuliamCxfaris filiam amp;G. Pompöivxorem tatx,cuiusfummavirtutcamp;prudentiapatrisacmaritiinteftinadl i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a illa vixit, quieuerunt. Ea vero mortua, örbis amp;vrbis tranqumitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Affiftebat tandem eifdem nobilibus Reginis dominus Cardinansde uxo, g rusa bonx memorise domino Martino V.fupcrhac rcadHRpamasim “^* nbsp;. multaigiturplacuitpacis audori, quod intereostreugxpoficxfunt,amp; ep fuerunt fcx indices ex vtraque parte, qui eas omnes differentias luaiententia planarent: interquos pro parte Alfonfi RegisAragonum altei ex dcputatis beatx mémorisé fandiffimus dominus Papa Calliftusfecundus, tunebpj ^ p Valentinus,qui per quinque continuos annas in vna diætaapud Agrc am aliismanfit deputatis. Tandem audoreDeo conclufaatquefirmatae p^p ^^ petua inter eos,amp;Iohänes Rex Nauarrx amp;nbsp;Henricus redicrunt in Caltel a. mum vero co lêpore Eduardus Rex Portugalix moritur, relido paruulo 10 fonfo amp;nbsp;tribus filiabus.Alfonfusregnumobtinet, fedfuper tutelaoritur dilcor^ interReginam amp;nbsp;Infantem Petrum,fratrcm Eduardi Regis. Poft multavero o fans Petrus heet de fado, puerum ad fe recepit, atque vt tutor gubernat. Keg’ recedica Portugaliain Caftcllam,amp;Reginafororemamp;fratresadiit.Interimcrf feit Alfonfus,amp;(vtaiüt) deconfilioaliorumpatruorumquiPetrofratriinuiflf ^ iniuriam matris vendicans, in x v. xtatis fua: anno Petrum tutorera afeexpe Qui cum refiftere conaretur, per Regem amp;nbsp;patruos in bello campeftri occi ^^^ gt;nbsp;expulüs hins a regno, inter quos r uit nobius aommusiacou ub, punca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j3

De darißmavi^oria Iohannis Re^is CafioU^ contra Sarracenos Granats, c^ikitirif* shfeordia inter lohannem Itèrent Caßeült;e (^ lohannem Regem Nauarra ^ Infant em Henric um,'^ de iis ^ute acciderunt in oppido de ü^Iedina, drdefugat^luarideLuna. Cap. XXX.

’pAcTA itaque hacfœlici pace inter lohannem RegemCaflcIlxamp;Alfonforo Regem Aragonumamp;fratresfuos, Alfonfus Rex Aragonum Italian! petit œin conquefta regni Sicilix:cuius progreffum infortunia, deinde profperageftatam promifena fecundarum ac aducrïàrum return viciffitudine fortuna tcntauK,vt quemadmodum de Cxlare Augufto Valerius ait,non fit facile difeernerecalami- 4 tofior ,anbeatiorfuerit. Verum quia Alfonfus aduerfa infatigabili labore fufti-nuit,quinimo fortunam ipfam fxpeineum fæuientem cumpudore fuperatani in fui auxilium fummaprudentiaamp;perfeuerantiaconuertit, merito veputamus interfeliciflîmoscomputandus eft. Cuius latins gefta enarrare modo propolm non eft,qui folum de Hifpanicis rebus agere decreui, eo maxime quia apud Inlos tam recens, tamclara,tamque illuftris efteins memoria, vtnonfecusdediuo Alfonfo,quamdequodamhüius fcculi fydereofplendoreloquantur. Iohannes vero Rex Caftellç cum acccpiiret,perfidos Sarracenos non paruaintulifle damna terris fuis, vt erat catholicus amp;nbsp;deuotus,in propria facrum templum beatx Maria: deGuadalupevifitauit,vbioblatisDeomuneribus ac diuo auxilio confortams p patriam Sarracenorum valida manu ingreditur, imitatus Samuelem qui dum of-ferrethoIocaufta,PhiIiftæi caftramctati funt ciuitates Ifrahel. Sed venienteSamuele ad bellum ,illicointonuit dominus fragore magno fuperPhiIiftini,amp;rex-terruit cos, amp;nbsp;exfi funt a filiis Ifrahel. Necaliter Iohannes eofdem Sarracenos magna clade percutit, amp;nbsp;plurima caftra amp;nbsp;oppida ab eis vi amp;nbsp;armis obtinuit;

natiin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vellern,amp;pluritna alia. Deinde vrbemGra-

facile obfidionem patitur.Sarraceni vc-®^rhort j.ffi’'^®‘^^’**®“®®rofefediuidcntcs,aliiintraniurosvrbis,aliiextra habenres fefe reccperunt.Cumqueexercitus eatho-n^üdiutel ^'^'^^'^^'■^^^^Ç^ccedercntjSarracenofqucimpetercntjillifreticom-^onfetuej '’^®J^^dtudine confidentes,diuerfis partibuspra^lium cum noftris ^‘*cnintn ^’®“**®®utn quidem.T andern diuino prçfidio opem ferente occu-^^^''fbemf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;millia : exteri vero terga noftris oftedentes in-

’® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 L®'’““’’^*QS.’®’g“urtenjpushyctnaleappropinquabat,variifque

^’:'tóamp;g[5 ° f ^.^^^^^ Caftcllx exercitum fuum difioluit, amp;nbsp;in Caftcllam cum ^uftin^jf '^‘^^“^'^^‘^‘'’^•PoftbxcquiainuidiahoftishumanigenerisOcfte ®‘^‘«Bie ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°P^*'^^amp;^^3nâaopera intcrcipere conatur, veluti qui de fidei

fc,noi^j-’’’^.’’“‘’’lt;^cnsvnitatifidcliuminterris,quamipfcvuluerauitincç-8ciiil^,»*'’'®“*“®^‘ï'’elwrum inter lohannem Regem Caftellxamp;Iohancm Re-*“'01 »tb f*^*“^‘‘“^®®Hcnricutncompliccfquefuosdifcordias feminat. Illi Aluarumcxpcllerc,amp;rcgnigubcrnatiooiintcudcrc» ^txccUç***ÎP’’æ^^*®®f®“”lt;^^yftdïroaiïobilisMaria Regina Carteïlx,amp;, filiuse-*''gt;fdenjç'**^®“^^®®’^æ“spriinogcnitus,tuncPrincepsCaftella-,cû nónnliis ^®f°Cäftcil^'quot;*^°^*‘*^^^* CongregarûtigiturexercitumpropeMedina. Rcxve-®*filiie«*'**^®PP’‘^“m prædidumeü Aluaro amp;nbsp;paucis fc recepir.llli ergonon ’f'ifjUst *®^®S’$Pfofequiacclamabant,quammironiodoopp'rcflam Aluari ^S’ant ^’’'quot;‘“^^ffcfcbant.TandcadnonnuUacapitulaconcordiçdeucnitur, ’»ittoh^*'''''*'’^P’^*^°**®^*“^”'^® “*0^^® P®*^^®”^™»^®^ l^cgis aninnim, vtdixi-''^itur '''^^''^'^^nifiaquetradatusipfependeret, quadamintempeftanode, ^fince '^fpP^^^’^^^useftaditusoppidüobfidêcibys. Regina igiturCaftellx,Sc ^‘esR ''^^^'^^5’^‘'^‘^^^^'’®^ RexNauarrXjS^InfansHenricus,amp;cxterima-'^«s ^'^^^‘’®’^®lg'gt;®r‘^iibiismanuarmata,fedanifnismitiiGmisabrquea-'’öttst . ^’’eoppidu ingrelli, Regc humilicer adeunt. Quern cu magna falu-^® '‘»t«s«?’'^’’^corâeogeniiaflcâ:cntcs,fupplicât,molcftcocferrctquod Al-^^'’’m''^’'^^‘^'^ '^Q^ modo caufam dabat, fed eius regiam perfonam oppref-^“oiaijif ^'’^’P^’'^t^it'.Iohannes vero Rex tumultü prxfcntics,paulo ante Alua-®onjitat ’''^®'*c® ^^I^'s vitam feruet. Quifratrefuo Archiepifcopo Toletano ^'Xpr Ï-A^”®™ velocitate fretus cuafit, amp;nbsp;pro aliquo tepore Mar ia regina ac ^'fe^h *^’‘’^’*^â’’fæamp;I®^a®sHenricusRcgemcomitatifunt,eutnquevtli-^(uö 'Ï?®^^“^‘’®®atnodcratiÓecffecere. quo eftedu vtinter ip(os tumult’ ^vbi p”^ ^^^'’^vtin fimili Auguftin’ de Gracthorü tumultu refert, eo ipfo lo-Ïia(lj{R'*’^®P^”^^**^®$^^^ captusputabatur,ibivjdorlibcriorq}cuadcrct,óc ^’fattociuspotuitirritari,eadêmafuetiorfeliciorq5quovelletpergeret.

^fiitiu Aluifi ail Re^em, amp;nbsp;^^ ^^^^lt;^ ^/gt;ff^ 0lgt;fgt;iclf(m de 0lf»edo,i» ^uo Iohannes Rex hnvurr« ^ Henricus dr dbi adh^erentes fußfuerunt, d^ fanden/ de con-wdia [etjuuta,dr de feitet exitu iüorum qut contra Re

^giihp®’®*^®*^“*'^P®'’’ï®sdiffidia.Pauloenim poft inclyta domina Blaca,rc-'*’’’acnl ^'^^’^’■æ’^‘^^^^'^'^3 cft.Quare lohanes rex Nauarrx vxorem duxit nobi-^^Helli^'^ ^’’•^’•*^'’5 prxditam Iohanna,filiam domini Friderici Admirandi cxqij ®'''cg*ogcncredcfccndentis,eundorü Hifpaniaru Regu confanguinei, p UteV f^^®’^“®“‘^®®®®I®hannamnuncfupcrftites,amp;alios qui in teneraÇ-Ara» * ®^*^^^^'Pcffiandusitaqueperobitû Caroli eiusfratrisprimogenitus, •*»1^*^*'®®®?^®^®*^^^ cft. Verii ide Iohannes longe ante genuit plures filios, fcoti A1 P”®P*^ocrcauit. Interimvero Iohannes rexCaftellçangebaturab-M 'J’”'®“’™*®®®®*'^^’^®®R®g*5coIligataerat Aluaro,fiebantque multi itüslcctetiinter RegemCaftellxSc Aluarum amp;nbsp;alios Barones regni, vt Al-

uarusredirct:qui tandem aflentientibus Regina amp;nbsp;fratribus fuis ad Regem venir. Rex itaque Nauarrç amp;: Henricus amp;nbsp;complices hoc ferre non valentes, nouis dem-quefuccrefeentibus diffidii caufis,iterum exercitu congregant, idqueamp;l^aneJ Rex Caftella: agit. Adunatifuntigiturvtrinqjexcrcitusprope oppidu de Olmedo. Rex veto Nauarræ, Henricus lnfans,amp; complices prædiâi,non contra 0 Helix regem,fed contra Aluarüpugnare veile dice bat.Tandé prêter fpembeliJ' dinonnulJiiuucnes nobiles vtrinquefeimpctercleui belle incipiunt, quod mû demi Scaramuzam vocant,paulatimquefcfealuit prælium, Hérico id ipfuro e Hderante, in quo rex Nauarrx, Infans Henricus, amp;âbi adhérent« fiacti amp;nbsp;vi i funt, amp;nbsp;aliqui cccidcrunt : inter quos Infansipfe Henricus nobililumusIzw net perculTus eft,cx quo poft paucos dies obiit, in regno Aragonix yno fuperftitc liolegitimoexnobilihliaLudouici Pimentel Comitis Beneuêti.Neepotuit e ricus aduerfa fata fugcre, amp;nbsp;qui ad bellandum ardentior omnium fuit, primus o-mnium occubuit.Fertur lohannem Nauarrç plurimofquc Barones infanti Hen ricoluahire,ne ca die confligerent. Ad quos fpiritu forti illud Epaminundx r^i cix Impcratoris dixifle aiunt,Si principari vultis,his ludis vobis vtendum palxftricis armis,non minantibus verbis:quodque fi hodie non pugnatis,yt 10 1 feruiatisneceflcvideodongcdeniquemelius fore aflerens animas macievin itet cftundcre,quam in cathenis fatis ab eo expertis turpiterconfumere.Eoigiturcx ^^ pleto congrefru,Rex Nauarrx ac nonnulli Comités amp;nbsp;Barones Cadellas ei a Ç rentes Aragoniam fatis celeri greftu petierut.Non legimus profperos illorum ex^ itus qui contra Principemcuilïdcmdcderunt,fcditionesautbellamouent. en ptum eft enim:Noli ftare contra faciem regis, amp;nbsp;non coneris cotra itum nuun-iccrum,Ncdicas,quid faciet nobis Rcx?Sicutamp;rugitusleonis,ficamp;terrorregu-lufta eft enim Regis indignatio in cos qui Regem inquiétant, quaquamemu’ ^ roboam filius Ioas,rex Ifrahcl, prauus amp;nbsp;idololatra foret, difplicuit tamé P^ bellio contra eumfalt;fta,quinimoacritcrpunitacft.RurfustcfteIofepho,cu^ cxRegibusÆgypti,poftquamSenatuifidéprxftaftet,armacontraGncumr'’ pciu m fumerct,prxlio intcrccptus,arma non contra Senatum fumpfilfcyut^ ’ ’ , nee vt aliéna caperet,fed fua tuerctur. Cui a Pompcio refponfum eft, t’*^* terefle,an Rcx Ægypti iufte,vcliniuftcperiret.dummodo periret, nee fatis nuf feruaflet, qui bcllarc tentaflet. Sed de fide amp;nbsp;obedientia Baronum amp;nbsp;milieus’ Principes iiioslatiustagimus in libro Spcculivitxbumanx in prima pitted iamagimus,qualeserganobiles Principes ipfiefledebcat:fcripfimusdcmqult;^^,^ commentofuperbulla depofitionisRegisBohemix. Igiturpoftprxm ^ doriamIohannes patrimoniis omnium prxdidorumquividiamp;fugat' '^ nbsp;nbsp;’

confifcatis,nonnulla Aluaroprxdi(ftocxterifquercgnimagnatibusdonat,a'9 fibi retinens. Tandern per obitum Henrici Magiftratus fandi lacobi vacas u roconfertur. Iohannes vero Rex Nauarrxex eo tempore Caftcllamnone inceps ingreflus,fed in Aragonia manfit,fratris Alfonfi nomine regnurn Atagæ niægubernans. Poftea veroperbonorumvirorummediationesfaftaeltcocü diainterlohanncm Regem Caftellxamp;Rcgem Nauarrxprxdilt;ftura,vtdimi o patrimonio in rcgno Caftcllx,certam annuam florenorum pêfionemal^gey^ ftellxpcrcipcrct. Eotcporenobiliflima Maria reginaCaftellxfeliccmDeo pi ritum reddidit.Dccuiusfan(ftimonia,honeftate,amp;humilitate,amp;iinmenusvirtu tibus ac fempiternis laudi bus plurima a me dici poflent, quippc amp;nbsp;deberem,ni procofufpc(ftusiudicarer,quiaeiufdédominxamp;: Henricifiliiobfequenti imu cxtitifamiliaris,quippequi matris fumptibus literarum rudimcnta,filiiquoquc fauoribus amp;nbsp;prxfidiis honorum vitra condignum incrementa fufcepi.

Di/a^efifi ^jfeél/flohaKfiis Regis Carie/Z^eadi^lttarumde Lf(fJ^,amp;^«omo^«tlgt;^^ uan ifffole»itam amoriffos/iumwutatuseßyamp;demobilitaterega-lisanimi^C^iie pr^daris exemplis ad eat»

^V GEB \T v R Indies Iohannis regis ad Aluarum de Lunaingés diled^o amp;r in-«edibilis caritas, nec eft facile diélu quam teuer pariter amp;nbsp;tenax ad eu fueric tçbatnot.bjatniuxtafapientüfententiâ,neccflitas amoré indicat, amp;nbsp;ingês peri-uracaritatisardorcoftendit. Iohannes ver o Rexvt Aluaruprotegeret atqj ef-^t‘tt,nullupetfonxregixpcriculum,nullu amktédi regnu difcrimen pertimuit, '^3'^^^'^^^^^^^^^’^^^effi^as,nullaquoqj vxotis,filii)0i coniunftotu inftantia,ab '•MS '^^Mnctcttahctepotuctuni’.vtdeeofapicnsdicerevifusfitjquiaquidili-g'tiOranitetnpojg^j|jg^ .Vfqucadeo eum cariflimühabuit,vtipfutn mentis eius « “f’'’®'l''odlibctümDcusvocat,quialibcrumhominibus, nullius videlicet '^^'^^‘'S\’oiumaii(ubieö:um conceffit,Iohannes ipfe in Aluarivolûtate '«•tx(|uivnatecunaipluritnummirabitur,quidfibivellet,autvndeproce^-

^'^Mingensadhominé caritas, coniedabantquenon tam fore virtutis dilech-üW(pia^m^jjleficamfafcinationem:quia(vtfapientes aiut) eadem odiflc,eade

’^^'nerc, incertu eft an amicitia fit, vcl faftio. Arbitrati funt itaquc u^’'^'‘roRcgisfafcinatïi ,autBrauis ambus ab Ainaro diu ruiffeoppre -

1 f 'S® nbsp;nbsp;nbsp;quidem reh gio fi ihm os atc^dodilfimos, qui non fine m oms

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5P®^®»fetantlohanniRcgi,vtfuohonoriconfulctct,addcntcsquiacu

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mores amp;nbsp;raodum mutaffet non obfequendo, ipfe r ex mutaret

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’‘'^’^'^o^etatediligendo,pr3cfcttimquia(vtdicebac)nonnul an ms ce-

i ”'^^^'fipientumfotefcntétias,fieosquosdiligiæ'^s,inyitiaruetecon pt i,?^®®®®®®^®ftgt;tadiffoluctidafotcamicitiam,quippc8£fiincorngt i este m ’^^^^’^''n'pédaamorisfocdcra,fedpaulatim diffuenda,ne (yt pu c re in

Wiim^^QjjjQlm^amor depofitus,fedodiu fufeeptuvideatur.Quare ecun ^^Mttonetaipfum vtilius effe diccbat fenfim diffuere quamrepente prç cm ^^^'^quot;aMfententiam fumma prudetia Rex ipfe fequutus eft. fp eft ah at emm yt

U^'^^^’^cdKetjCctnetctqucanimoquatncertiSjquamquca. 1 uispencu is toZ^^^'l'^iregibusaffiftunt.QuisenimRcgiDauidacceptiorJquis^

1 ®'tiestiüsçjç^{^j,çj^^j^^£çjQ5, Sed vt(actalinquamusexempla,quisacceptior

1 nbsp;nbsp;W Woandnun ouamLv fimaebusî quis apudT iberium quam S er ranu s?vtti-

1 nbsp;nbsp;nbsp;'•'l^tUMtnuinnlnudo nota eft Sc ruina, quis Netoni Cxfari carior fuit Seneca

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^ûtpoteLucanoîmaxtarnen ab co mori coaftifunt.GaUus Augufto ad-

1 nbsp;nbsp;nbsp;’^urngtatiB acceptufQuefuit,cui paulo poft capitali odio extitit. Pifone quo-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'^hituit,Kfncamfibifubcgit,eumdeniqucClt;ifaremmillepericuus6cfe-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^'^^^'^®'^®uiv.quatcC^(atipfeBc\li(atiumadConftantinopolimacceden-

onV ^^®®'^^^^* Scdquidbxctccolimus ? Annalia plena funtbis periculis, j^ '^^^'^atm tegumamicitiis confidentes. Necfapientumfentctiafallitqux

’'ï''ttKdtispeticulofior fuitregis amicitia quam odium. 111am tamenbomi-'^^®Çttcquxtunt. quofitteftePetrarcba,vtpeïiculumematur pcriculo. ^^tuiiBcx^^^^^YnottalcSjCumamantur odiripoffe. SedviinamiUud Ariftoi

1 nbsp;nbsp;nbsp;'^'5^Qiitiog(ç,xçxent,quiafacilius amor diffoluitur quam nafcatur. necenim a-i ^^ Tfr''‘^^quot;®'dbttt nobisvtique ratis comparatur ,(edvitiis qux facile fequimur, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■'j'^''''^'‘'^'^®^bquclógc promptiores mortales funt ad concipieda odia quam ^^y^^ttiieiüas.kdde quiatefte tapie te, cor damottalium licet inter utabilia fint ^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'^'t^lnsquatn exter otu bominu occultis nobis diuinis iudiciis v ariabilia

1 u^aeNett\hiliatuut,diccntctcripturafacra*.Sicutdiuifionesaquatum,fiecorRe-\ ^'^•biat Naas ex tapientibus ait, quia vt fortuna, fic v oluntas Regum v aria

amp; inconftans, ac Temper incerta, veluti qua: Temper a muHis concutitur,Ted tandem a Deo dirigitur. Nec enim myftcrio vacat, quiaTcripturaTacra tenante,cor Regis in manu Dei eft. Licet enim iuxta Tapientem, corda omnium mortaliu® intueatur Deus, ipTeque vificet amp;nbsp;dirigat cogitaciones hominu, peculiarius tame diuinaprouidetia iuxta eiusbencplacitacordaRegumdirigitjamp;Tingulariusquo vuic vertit ilia, nonunquam vt per Regum minifterium bonorum hie mercesau-geatur, aliquando v t hominum Tcelera per cos in hoe Teculo vindicentur : queni-admodumconuertit cor Regis NabuchodonoToriniramcontraIudæos,vtilIos propter eorum Tcelera perderct. Sedhxcpauculade iisqui Regum fauoribusii amicitiis confidunt, dicta Tufficiunt : de quafelatius agimusin eodemlibro queffi ’ niiperedidimus,diä:o Speculum vitae Humana:. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;-•

,^alifer f^l/tartis (ie Luna priedixit ruinantßfam, ^uem tandem lobauncf 2lex CaßeS^ apud ctuttatemBurgenßm incarcérant ^rdecoda^

VI igiturad Aluarumredeamus,inTcillccxpcrtuscftquodferturT2peaWsdi-’ xifte. Cum enim feiicem cunfti eum prædicarent, quod Regem pahieramp;rc-gnumregeret:Improuide,inquit,iudicatis,cumçdificiumantefinemoperislau-^ datià.N'oftisquiamaledidusqinconfiditinprincipibus.SicitaqucquodamptJ:' Tagio infelicem futurum eius euentum prædixir, quem venturum non credebat. Quod et ft ioco dixerit, Teno i n Te expletum eft, vt de numero illorum eflet de qu'' businEuangeliodicitur, videntes non videant, amp;nbsp;intelligentes nonintdligani' Paulo enim poft iufto iud icio diuina iuftitia animum Regis Aluaro deditiffiro^*® couertitiniram. iuftum cnimvidcbaturvtquifauoreamp;gratiaprincipisabutiwr, eandemgratiam idem princeps vertat in odium, veluti inlibroEfterfcripturXi^' cræ in terpretes de AlTuero amp;nbsp;Artaxcrxe amp;nbsp;Aman quaft pro hoc caTu Tcriberct* funt,quorum Tummaad Amandiledio vcrTacftinTummumodium.aitenimfc’^ p tura in hçc vcrba;Multi bonitate phneipum amp;nbsp;honore qui in cos collatus eft,^ .j ufi funr in Tuperbiam,amp;: non Tolum Tubieófos Regibus nitutur opprimere,fed£l^ tam fibi gloriam non fercntes,in ipTos q ui dederunt, moliuntur infidias : necco^' tenti Tu nt gratias non agere de benefieüs amp;nbsp;humanitatc in Te coilata, fed Dei c^ dacernentisarbitrantur Te cuadere pofte Tententiam,in tanta veTaniamprofuni' pentes,vteos qui crédita fibi officia diligenter oblcruant,amp;itacun(ftaagii'’f''f‘’ mnilaudedignifint:falfisTuggeftionibusconenturTubucrtere,dum3urc5 ®^ cipii m callida fraude decipiunr, vt eorum prauis cofihis Regum ftudiadept^^'^'' tur. Et fequitur: Vndeprouidendum eft paci omnium prouinciarumrego^^ de Aman didum intelligatis,qui pietatem noftram fuaambitionecomroacuto pcregrinusanobisTuTceptuseft,amp;tatamexpertusefthumanit3tem,vtpaterno-ftervücaretur,amp;:adorarecur ab omnibus poft Regem Tecudus.Quarerecepitno 4 a nobis,fed Deo reddentequod meruit. HæcTuntadliteram verbaTacrarTcriptu-tx. Qua- omnia Iohannes Rex quaff pro Te amp;nbsp;Aluaro Teripta repucauit. Confp^i-ensdcniquelohannesRexffmulamp;dolens quod Aluarus ipTenulIumfibimode-rationis frenum ponerct,Tcdcunda Tuoarbitrio regeret, Tubditos opprimerct fq uippe qui in ipffs facris Chrifti paftionis diebus quibus homines culpasdonare, nó exigere,nec punire folent,AlfonTum Petri de Biuero Regis maiorern compu torum officialem amp;nbsp;diledum conffliarium infolito mortisgenere,videlicetprqci pitio raori iufferat)amp; (vt aiunt) Regi a quo fublimatus eft, debitam amp;nbsp;confuctaW prxeminentiamamp;reuerenciamnon Teruaret, RegiTqucfamiliaamp;honordecre-Teeret,amp;Tua:domusfaftusaugcretur:fremcntibufqucatqjinftigatibvyplurimis 5 rcgni nobilibus amp;nbsp;clamantibus etiam populis, deercuitpoft maturam deliberati' onembonum regnorumfuorumvnihominiamp;quidem inToléntiforcprxfcrc^ düm. Quare affiftentibus quorundam magnatum amp;nbsp;potentum Teerens couJiis prxffdiis, pra:cipuenobilisviri Petri de AftunigaComitisPlacentiniamp;Aluane Aftimigaeius primogeniti,arccm Burgenfis ciuitatis obtinentium,pra:fatum A -

HIST. HISPANICÆ PARS nil. 44, ^'’'eiusrciinfciurafagacitcramp;fmcaliquo tumukuapud eandemcJuIfaiem to^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandem fado legitimo proccflu in oppido Valiifoleil

Vit ^'’’?“'’^“’^’^^P“^‘gt;®*U5 inforo pertriduummanfit.Nouimusnos virum fol h ’f*“^“^®8®*^’^nium,qui Aluaruminforoadfuppliciumadduétumco-qn *^’“^®'^®æt®radicenscalcgehumanatn profperitatem àtq^ vitam ipfam Dob q ’^’®^®“™’®^^»^“^c®P*^®’^gt;^^ ^^*‘1^^®’’^°^^ eoanferndeberec: quia aito r^®''^^^^®’’’‘h*^^°’^^tina eripit,nifiquod dédie,immovt luliusCelfus

''^ dus ’*“^'^f’ '^'^°^ ™'^’ ^^*^5 dixeris, quia hæc terrena amp;nbsp;Humana profpera velo-tant f ^æ’'*'^samittuntur, quara acquiruntur. Qiyre ego etfi aduerfitatépoft cund ® *‘^’^^®®^Quando timuerim,non tarnen omnimodam ruinam,etfi fe-folatequot;^'^^'^^”’ *^^“^*“gt; ^0*^fi®“^^^^“^æ exterminium. Quæ vna res incon-fuiff '^'''’’^^tigitatq}conturbat,adeovtnonputemaliquemmortalem vnquâ vitin^P^®P°^® ®*fewore®gt;amp;tain repente fimilccafumperpcflum.Adqucm flanc r v°f'^*®us,Fallens, inquit, Aluare. ideoitacredis, quia omnia tibi in lieer ^“æt^ ad votum venere, nihil aduerfivnquapaftus es,adeovtnunquam ^®“P®«ri-Sed verum eft quod fapientes fapienter aiunt. nam eum WelÏ''-”'’^®™®“® ’’^^^^“^‘l® vitam tranfegit fine aduerfario, pro eo quia ni-^^ citato ?^’æ^°’^P^fcft'Tuergofelicitatem quam finemorfuinprofperaaclonga hallis fi ^^°^''^ ^^'^ potuifti, hac breui vica, horula q uæ tibi reftat, facile compa-Hicn’ ^^'■''^^^^tiamemineris, amp;nbsp;corde contrito te Deum offendifle dolueris, amp;nbsp;Volo ''^^.^^®^e'^“afufpiret,quamtantoperefallacia terrenadcceperunt.Rurfus iiiai(,^V®P^‘“^*®®^*g®tate,gradu,atq}potentiateipfofortunatiores, longe tam X| *'^^’^® iacularepente fuiffe perpelfos. Duos inter innumeros tibi addu-latus ^'^.'î^^'^^^^amiorum potentiflimus Rex, vt Polycrates ait, adeofortu-

' nbsp;nbsp;nbsp;PUc ^^^^’’^’li^uidaducrfialiquando experirioptaret. dieenimquodaanulu

1 nbsp;nbsp;nbsp;htii?‘P°^^*^^Mtiid tamé foret aduerfitas,libens agnofccret. Sed illico anu-

^’^ pfeina ■’^P^°P*’fccquiiUumdeglutiuerat, recuperauit,amp; (vt alii aiunt) pifcisi-tïacnl^'^®“scundemanulum in ore geftans, Regiqj arridens oftendit. Ipfe ’ïtenjac^f**’'®'*^^“® P°^”^’^^*'^^’^’^^*' abOroutepræfedo Dariiincaptiui-■Honte ^. “^ feruitutem redigitur,liberis coram eo occifis,ipfeq} in altiflimo ^mfu ^'^^’^^S'^arauibiis amp;nbsp;feris deuorandus.Huic addamus Alexandrum,vi-f^’^tnanam naturam magnanimo animo præditû, ac vltra cun-fft vr ^’^wntefortunafeliciflimum. Cui tantum eademfortuna concef-ïI1qu ''^^^ftis armaetiamipfe inermis timeret, cum nullo bofte congreiTus ^idquot; *^°^'^æ^®tet,nullam vrbemobfeditquamno expugnaret, nullam gen-^ ƒ^'^'^^^’^°ncaIcaret.In dimidio tarnen dierum fuorü,ipfa flanteprofperi-^^ M *^?®’^^*Ö:us,non virtutchoftili, fedinfidiis fuorum amp;nbsp;tumultu ciuili, *ÏHo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'''■'^^■^^’^^^^ verbis auditis, Aluarus in domino confortatus

iiamp;^4''7*^^°®P“®^“’’’®*^®‘ï^ dcuotißimc confeifus, ceruicem plus quam vi-P^'’^f’^'^^^ impauidus ac omnium iudicio libens morti offert, ptioi^’™®“dantmortales,nec vultu mutatus,nec'ver bo : apud quem viluit te$itaj.''^P®fp®r*ras,vtprcciofoilliforetimmincncis mortis aduerfitas.Aftan-^^Mii f'^°®°P’'^‘'®^ tidDeufunderent, enixe precatus eft, monens deniq; ne ftdR» f ®’^’^’'®^ fauoribus credant,fed nee Regum mortaliü amicitiis confidar, ^'^ nbsp;nbsp;•^'^^^ ^^ dedant,apud quem no eft tranfmutatio, nee in illo aliquis fal-

Ïüidöl)'-^'’®^®“^®' Sfeigitut fpiritu exhalauit fecuraac beatamortê adeptus, ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitafeftatus fuerat. quo euenit vt cum eo longe clemëti-

^Plt;ïnï^^^'^^'^^’^°’^”^^’^'^^^^^'^™’^°^^'^orisamp;maieftatisfaftigioobiiffet. Naqj ^uinim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiusfeculi liberatus eft, quem mundus puniffe credidit:

Qiiantj-'. ®’g’^®'^’^^dcælu,qucm ealamitofum infcliccq; vulgus appellabar, ^fipic^^'^P^'*^^°^.’^ Aluarus fueritUum viueret ex eo confiderare Iibct,quia ’tnonno ^^ ®°”^®iuit*Vtenimbeams inquit Auguftinus,quemadmodüviue-öuitquibcncmoriignorauitjfic prudentervixiffecenfenduseftquemo-

ri in domino ccrtû eft.Ncc putandû eft illû dura viuerct, quibufdâmeritis caruif-fe, qui cam beate mon meruic.Dimiiitigiturnobiléprolem, videlicetlohanncm de Luna Comité fandi S tephani,amp; filiâ fpeciofam, quam duxit vxoré nobilis vit Enecus de Mendoza Cornes de Saldanna, filiusclariflimi viriDidaci Furtadodc Mendoza, Marchionis fandæ lulianx. Aluaro igitur vita fundo Rex lohanncm prçdidus partem dominiorû fuor û filiis prçdidis reliq uit,parte veto iibi retinuii= thefauri vero amp;: iocali û très fibi partes retinens, quartâ vxori Aluari filix Comins Beneucntaniamp;filiisliberaliteramp;cIementerconceffit.CæterûcumAluarusviue-ret,capellâamp; fepulchrû infigne in fandiffimo temploToletano mirificc conlb« feeerat, quod ab Infante Henrico Petri diruptû fuerat : Iohannes tarnen Rexhu-manitate amp;nbsp;pie täte fretus reftauraripermifit, licet plurimi id maxime diffuade' bat,ne ta fuperba ftatua in eo emineret templo, in quo Hifpaniarû Reges humili-ter tumulantun adden tes indignû videri,ne capite truncatus inter regio diadeæa-te coronatos ta elato fepulchro fungerctur,eo præfertim,quiafcpulchn intitula-tio reru maximarum iadantia præfeferebat. Ad quos Iohannes,Vera,inquir,aiit falfafînt quædefe Aluaruslcribereiuflît,intadamancant,quiadignupucamusvt monentes cum aliud no poffint, quæqj volunt, de fefcribant. Adde, quiavolo vt eins no deleatur memo ria qui tam facile a me diledus eft,cundiq5 agnolcant lagace atqs potente A luarum a me ca:di potuilTe. Sit deniqj pofteris exemplu infigne. hominetam maximeRegiacceptu abilloobeiusinfoletiasvitafuifleinterccptu- -Imitatus eft Iohannes SeuerumImperatorcdequoÆliusSpartianusaic,quiacu iufluPefeennii didi Antonini NigriepigrammaGræcû in eins fepulchro Roini apud campum louis defcriptu eftet,potentiam præclarafqdHius res compledens, Seueruscius fucceflbreradiprohibuit,quanquampræfedi amp;officiorü raagiH” idIuaderent,addens,SitalisPefcenniusfuit,fciantomnesqualemfxpedeuiccri' musifi talis non fuit,putent omnes nos talcm viciffe, effecifleqj ne manfuetiflif’“’ praefideret imperio,quiarrogantiffima de fê qui humilis cft delcriplit.

jDevirtu/ibusFegü loha^fjijamp;i^eei/isfelidohitu^c^Je eyelfw^e Henriet IIH-/üi eins i» Regem, amp;nbsp;eieobitu jilfonßRegà Aragonum aptfäNeapoHm. Cafui XXX1111.

PO s T R E M 0 Iohannes Rex Caftellæ prxdidus cum omnia profpere egiffet, vt Dcoplacuit,poftquam regnauitferequinquagintaannisjdiemfuûebu 'f- P rumtarnen bonisregnauit: quicertenunquâ tamdiuregni feeptroputitu’^ ^ ’ auttam carus fuis regnicolis führet, nih magnis naturæ amp;nbsp;virtutisdonis a un a fet, amp;nbsp;Deo placita foret vira amp;nbsp;conuerfatio illius. Reliquitqj haeredem Hominu regnorum fuorum fereniffimu atq; excellentiflîmum Principcm Henricum 11 ƒ i-primogenitum fuû, quem Iohannes ipfe antequam morerctur, in Regé aHuniià. lcuariprçcepit,amp;eithefaurospropriosamp;quosab Aluaro habuerat,adnianus e dic.FuithicIohanncs inreligiofiffimus Princeps,catholicus,acofficiisdiuinisK contemplationiplurimumdeditus.orationiafliduus.prçdicationisverbiDeiaui-dus,gaudebatplurimûfacrisecclefiæcerimoniis.Demûdiuinisliterisamp;morai-bus difciplinis opéra dabat, cum dodis viris lape conferebat, difputationibuslç-tabatur,quibusmefa:pcfuabenignitateinteruenirciuflit.Veruminterdifput3n-tesalteri opinion! quæmagis fibi place bat, tenaciter adharebat. quo nbsp;nbsp;atvt

divirifiepe contraopinionem propriacum Regeadulando fentirent quemad-modumdeFauorino GrammaticoÆliusSpartianüsrecoIitmvitaHadnani.M cumHadrianus Imperatoracriterreprehendifletquoddam Grammacicxdocu-mentum,illiq5Fauorinusceffifl'ct,arguentibusamicisF3UonnumnonredeCæ- 5 faris opinioni fauilfe, contra Grammatiex audores: ille nfumiocundiffimum mouensait,Non rede vosamicifuadetis, quinon patimmime Hadnanum do-diorem omnibuscredere,qui omnibus plus poteft, vultifque vt eum errate i cam, qui habet triginta paratas legionesfama célébrés. Demum o annes u riis mftrudusfuir,callens ingenio,fcripturisfacris deledabi itcr vaca j^

, WIST. HISPANICÆ PARS IIII. 4M ^^o^^*’j?*’*ï^^®®M**odplu5quaRcgieScpedif«,lcüioiiiopciidaret ^’’’crom^ k ^“^^promouitnam amp;nbsp;firnplicia ingenia commendabat, eru-’’’®®niai (i*^°^^^’’’^^®^^®^àturcutnlcgebatfuperbiâdominantium : Regiata-• ? *^ ^^^^*^ fetuauitjfed auxit^quietis ac pacis amator fuit, eni tanto ^o4cftu’ .®^’^9WûtomaiofiscftlaudispacatâtcnerefuamrenipüblicS. ^^bat •*’^^““’^®5*^* quamfcliciusatnpliauentj fed hec paruin eft parta tuen. ^®oij)crü^J’E’^“^’P’^ö‘^^^®^®t®‘*ï^*“‘‘‘’l^*opc5^*ftat,haïcgloriam.dicebac 10 f'ftffen'* ®™bgt;cóosabundarequafifcu^quia potentiflirai regni Pnneeps pau-*^piiut ^^®’'^*’^^°**^®^lt;^^^®^‘“’»f®^lt;lc/aeuicbat.Demum pauperibus amp;nbsp;mi-8^lib p^^°”’P®fæ’^^) nee facile cora eocuiufquamPrincipisvelmaior Jc-'gt;icnvit^^^^^’'^^^Pæ^®^*“^æ’gt;‘*Plufitnis dcniqjvirtutibusfulßnquibufdamta-^’®'alto'^''°^^j^'^‘^''^‘^^lu^ ^^'^ nimiüfuit amp;nbsp;fufpediflÏmuS j obtrefbatores no ^*o^^.®^Pææ^^^“®®®“*lt;lc®ttdirct.Ncc défunt quiglôriçciusvulne« Pulilicj/’. “^®’®*®“5 diligentëfore, quam principe expedit, aut tantæ rei f^rnaccinpcftatencfci* \. ^'““^^““^‘^‘^ptu^fitïQ»* nimisemungit, elicit fanguine. Po* ï’‘’‘in^ • ^^'^^^^'^ ®°*^P^*^^^^’^ cohercuit-immenfisenimdonationibusre-» 10 amp;‘’gt;iat(Lr^’^’®^®^^^'»*®® tegno damnofior, quanto quibufdä prêter condi-'^^^retantomagisdetraxitregiarmaieftati, quanto minus ®M(/o ƒ °*^®S®ft®tgt;‘ Rutfus päulo poft inotccm eiufdem Regis lohan-WX '^^^ ^^ Aragonumamp; Siciliæ,confobrinus eiuS,æratis fuæ anno l v 111. ’'^'’cenf ^°^''^''”^^ ^*““*^’ “®“ gloriam,relido regno Âragoniæamp;partium ^^•iQ^'**''*^’^’^*^*^“°’®c^y“®®*® lohanni prædido moderno, tune Nauarrae ’’li *''l^®'’®*’°5’c*l’æ*oftftuto lixrcde fucceflbre Fernando eiusfilionatu-’ ®g*iifflato,nunc féliciter regnante.

j^itein ecdeßa Dei extirpalo apud Cenßantiam fefnpore huius Regis iehan-^Öquot; äe infelici extiu congregatioais Baßlteaßs, d^ cittern occur-

1® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fCKtibusfuo tempore. nbsp;nbsp;nbsp;Caput XX XT^

i.tempora,amp; przfertim ab initio regiminisfui,fuerut 'li’^usBe j?’^””‘^^“®ffi^®‘^u®tfiintitulatiRomaniPoniifices,vidclicetprç-OiBvir ^™. ^“’•^chifmatcdurante,amp;inltaliafcdcbantprçdidi,lnnocen-Ciioclcc}^^ft*^^^’^'^’^^^'^^^^''’'^ I°I'‘^^^^^5^^^^‘‘ ^®“dê in Cóftanticnfico-n ^ °°’’’'’^'^5Martinus v. nationc Romanus, vt ftatim dicemus. Fuie ^“ociie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M’ccccxvïi.præfuitRomanæecclefiieannis xiii.

''ätion V ^'^ '''^'^^^‘^tCjCleélus eft in fumma Concordia dominus Eugenius inn locution nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ religiofiflimus,qui palTus eft in Papatu plutimas per-

^^ ®3nia ^?' , ®’®®porcfuo congregatum eft concifium apud Bafileam in Ger-fquot;»! /'^^”^'l’^^æ^P’'°^^^'*’p2^io’^ei^ærefeonHuflitarum,amp;:reformationemo-lui^^^^öloChriftianocomponcnda.Adeandcmigiturfynodumlo-^''itttAl^^'’*^æ^'^'^^’'^^^^’^°^'^quot;^’’^^P’'’n^epsmifitfolennesoratoresfuos,vi-’^'nM ’’®^*’®^“chcnfcmEpifcopum, AlfonfumBurgenfemfpedabilevi* ïcdoó,??'^®‘^*^*l“^’P°^®®Cömitctti de Cifuentes, amp;quofdaalios iniignes ^®amp;0ft ^’^^'** F''^ ^^‘'I^llæ vnitate indefefle laborarun t.T andern præter eo-''^'’tciind'''^*^ P*'*”^^P’’™ affenfum, nonnulli nomine concilii de fado depofu-* ÄtjuAiPr^^*”’”*””Papam 1111.amp;elegeruntAmadeumducein ffeepem ^ nbsp;nbsp;nbsp;appellantes.Quam eledioné catholici Reges amp;: Principes nó

1® amp;audof ^’ o ^^^*™ *’^’^®’ Iohannes Rex Caftellæ, qui pro veritate, amp;nbsp;honore, 1 Roden 'T T °™^®æ®®‘^l®^ægt;^®iufdcEugeniiiüftitîaamp;innoccfitiâ,mifîttne Irapcrat^ P'l^epninPalentinum,tuncin minoribusagentem,oratoréfuumad nc5amp;• ”‘^®”®“®^pl“fi™osRcgcSamp;Principcs,vbimagn± difputatio-eudea a^’!’°®®^*“^®’^“®ncrunt« Et ibidem mancnslibriiedidi, videlicet dialo-imatis'd °”?^®^®®’IP®”^*ö^*s,amp;iterüaliumlibruintitulatüderemediofchi-®4^io.matchislatius tago inlibrodefenforii eedefix nuper a nobis edi-

toiuffu fandiffimi domini Pauli i i.Pontificismaximi. Prïfuicaute idem Eugenius annisxvi. quo mortuo fuit aflumptus Nicolaus v.nationeIanuenGs,qui an-nis vin. prxfuit.obiitautem co anno, quo diâus Iohannes Rex Caftellæ.Inim-perio ante tue fedit Sigifmundus filing memoratiCaroli de Lucenburgo,Rex Vn-gariç,amp; frater ducis Vladiflai,aliasVenceflai.Quo fupcrftite,fiiafu amp;nbsp;inftantiaPa-px Iohannis xxiii. poft obitû fratris Roberti Imperator eft eleâus ,ôi per cundc lohannemPapapoftea confirmât us.HicSigifmundus,vtprajdiximus,præcipuii5 fuit in congregando conciliû Conhantienie. Nam triplicéfuniculum côtenden-riudePapatUjdiuinoauxilioamp;fiimmafubtilitatediflüluitjmedianteeodëconci- ^ lio.Nâcolligatioesimpietatisqufb.tanquafunib.peccatorûcirc«plexifucrâr,eli- ’ fit,amp;cûpropterdurûamp;inueteratûfchifma,cxteraecclefiæmébraxgricudincla-borarent,hicdeuotiflîmuslmperatorfuafingularideuotioneamp;vchementircli-gionenullisinfortuniisfiuepcriculis,nuHis1aboribusperegrinationibufq5pcper-cit,fedpropriiscômoditatibusChriftianxreligionisbonûprçponens,vtinvnam animorumfententiam,invnû votum tota vniuerfalisccclcfiadcueoir€t,clBcaci-ter laborauit,aflîftentibusamp; eandê vnioncm promouentibus Carolo Chriftiaoif-fimo RegeFranciæ,amp;prxdidis lohanneRege Caftellxamp; Aifonfo Aragoni.ï. Defundo autem codé Sigifmundo, tempore huius Iohannis Regis CafteUxele-dus eft Rcx Romanorû Albertus dux Auftriæ,gener Sigifmundi, qui mirafelin-täte fubi to eleuatus,intra fex menfes Vngarix amp;nbsp;Bohemie régna,amp; deindeimpe- *• num confecutus eft,fugauitqj ex VngariaTurcos, amp;nbsp;in regno Bohemia: Hullins cohercui t,Polonofq; inde abegit.Sed qua eeleritate creuit, eadem defecit. pepo-nibusenimin VngariadeledatuSjdyfenteriâinciditjexquafecundoimpenian-no mortuus eft,relida vxore prägnante,ex qua Ladiflaus Rex Vngaria amp;Bolic-mixgenituseft,qui his proximis diebus non finefufpicione veneniinteriit.Teni-porerurfus huiuslohannis n. RegisCaftcIIx defundopraedido Albcnol^*^^® Romanorum eledus eft Fredericus dux Auftrix,nepos Alberti,qui a Nicoh^ gt;nbsp;gt;nbsp;Roma eft coronatus,de quo ftatim dicemus.

De Henrico HIT. filio lohaftfjis, XL r. Re^eposidadem fft/^a»M,amp;tjf{0meJüf»i^‘ tie rfgni fui /juietauit omnes différé» fias cum Ieha»»e Rege Nauarrte,amp;‘-demum ^uomodepefiprofite am reueremiam Cad/ße Pap^

HEn RIC vs huiusnominis iii i.fuccefiltlohannifecundopatrifuoinrc^tiiJ Caftellçamp;Legionis.Hicab Athanarico primo Rege GotthoruLXXXin Ro^ , 'cft,amp; a Pclagio primo Rege poft eladé Hifpanix XLV.Incepit ante regnaredeme-felulii M.cccCLiiii.qué pater viuenserigiamp;fublimari in Regem fecit,qui regnat de præfen ti,Cui alciflîmus diu amp;nbsp;féliciter regnare permittat.Erat auté «tatis xxxt 4!) annorücum regnareincepit. Hicanteacceptu regnum Princepserat Aftiiriaru, amp;plurimasciuitates,caftraamp;oppidaa patreobtinebat,quxomniacumfuninia fubditoru beneuolentiagubernauit. Deinde in principio regiminisvertcsaninio illudfapientum Athenienfiü,quimalisprxteritisfatisdüdidixerunrgt;fLimmoperc elaborandü elle,ne tenerü principatû domefticadiifîîdiainuoluant,quæ fifealât» difficile fédantur: decreuit paci amp;nbsp;regni fui quieti vacate, imitatus Dauid Regem» qui in initio regni fui fecit amicitiâ cum Abner,amp; ex eo tempore tranquillû tenuit rcgnu.Sicamp;RcxAIexahdcrinptincipiorcgnipcpigitfœduscûIonatbaproftâ' bilimento regni fui.IgiturHenricusRex no finefingulari quads prudentiaamp;mO' derationequietauitmaximasdiffidiicaufasamp;dilïerentiasJquæhadenusincepe- p rantintcrlohannem parrcamp;Iohanncm RegéNauarræauunculûfuum,prefer* tim fuper patrimonio amp;nbsp;boniseiufdem Iohannis RegisNau3rræ,quç hadenusifl regno CafteHæobtinuerat. InterCætera enimfuitconcordatü, vteidemiohanni Régi Nauarræcertaaffignareturpecuniarumfumma.inRegis Caftellæreditibw. Quofda deniqj nobiles amp;nbsp;Barones qui Iohannis Régis Nauarræpartesfequutifii-

HIST. HISPANIGÆ PARSIIIÎ. 415 înintjamp;cxtra regnu vagabanturjîbihumaniffime reconciliauir,cifqs bona refti-WntcrquosfueruntnobilesviriAlmirandusacGomeciusdeSandoualjConi* 5 ^caltroamp;eius filii. Veru quia interim vinculis tenebatur nobilis vir Fernadus '’âfHeTolcto Cornes de Alua,pro eiusrelaxationc nobilis Garbas ci’filiuspri-^^ j?“P^’’$9'^^I^’^®®'’is conatibus infudabat, plurima quidc vt patré libera-quot;f^gacitatejfedviribusamp;armis mirabiliaudaciaaggrefluseft,atq5parua . ®înuconfecit.Fateorpublicarûlegumrigiditatedamnata,fedfummaca-cu n*P’’”quot;®Pæ^®f®ï“ftf®t®‘TandcquiafacilefuitfuperarcvoIcntcm,Hcnri-® uit ^^^i'’''®f^^*^^'^®*^*t®ïeftetus,amp;Garfiæftrenuitateplacatus,patternlibera-’P^ffi3q;reftituit.Ineaigiturmagnai;iiamp; nobiliû recôciliacioncamp; liberanone lj^'''’quot;^P’^°^^'^P*^i’^étiaamp;fagacitas domini IohannisPachcco MarchionisVil-11» ^^’’’P^^^^ecôponendis rebus fe ad oppidû de Agreda perfonaliter contu-beii'*^ ®^’“®®5^®^Hauarr«conuenit. Henricusigiturhis rebuspacatiscû ai{i^?*5®i^”c®®osinftitucrct,fcquutusSapictisconfiliüquiinccclefiaftico ju(|’jc-'^’’*’^‘^'“P®f®™ft“*®*lt;I®crcuit ante bellûiplum quod videtureflequoddä àV '^'^'^^‘‘^'ie”tus5parare iuftitiäj videlicet Deo amp;nbsp;(auélæ matri eccleüæ debi-Câl^ft *'®^®ov.Rom.Pontificcvitafunâo,amp;:illicofclicilîimçrecordationis j '‘MPontificatûeledojdecreuitianélæ Romans eeddiç débita impen-^^ Hifj'P’®’“^®A®cRolt;icricû Epifeopû Palentinô eius confiiiariû,tiinc decanû edif -''^»^““oratorcRomâmifît,eidefummoPontifici Chriftivicarioob-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:imitatusSamuelêqui primoobtulicDeo facrificiûoblationis

y'iientiævidimaSjamp;fecurusperrcxitadbellûcontraPhilifta'os.Sicamp;Rex J,,, ^ J) poniovotafuaDeoobculitjmificqjthurafubiedionisamp;reuerentiçfummo y^b, jj^ ' ^'^^fdoti,deindecaftrahoftiûdeleuit. Machabæusquoq5 oblatisDeo vieil- ;*„^

® ™‘entiæhoftesdeuicit.Imitatus demq; Metellû amp;nbsp;Pclthumluillosprçcla- }’^^ ••■ t^^crcitLicgrcdino (une ***’J*' fehiV ^’^'®°''^l'ggt;oni moregererentdicêtes,quiaitamaioresfui orbisrégime kti.o'’‘°’?“®*®®™”'» fi diuinæ potentix benc atqs conftanter fuiflent fam u-wtcon ^^^^'’ficusigitur auidus contra infidèles belli gerendi,exercitû pa-Baron’h *^'’*^°^’ ^ *’’ propria perfonaregnû Maurorü ingreditur, plurimis Gtan ^^'*'^^2^''^ob'l'boscomitatus,fruges,mcfles,acoliueta,necnonvineas a^liâoentiû deuaftauit. Demû aliquacaftra fuæ diti-fiff ' D?^'^“*'®®lt;Icnilt;ïgt;ftreniie Sâ magnifiée egiqquæ deuotifîimü amp;nbsp;religio-ftri “ /™*^P®”''®®'’gcndo fidê decet. Qua igitur fide, quadeuotione amp;nbsp;induct *'“Phncipesbellügereredebeatcótrainfideles,amp;anadidteneaturamp; te J?®™’'*P®’^’^om.Pontificc,tangimus inlibro comenti fuper bulla crucia-C \..æP”fi®^*ffiroûdominûPium Papaii. Poft prædida Henricus Hifpa-

^,J* .’^“^^Çvxorcdominam Iohannâ,filiâEduardi Regis Portugaliç: faéto J^,J'*?®“™®Klo ®Pofiolfta audoritate adomina Blanca filia Iohannis Régis |Â’”'®®^^®8“*®®®fiï®gt;lt;lu®priosduxcratvxorc.Expleuitauté folennia nu-V4 ?'’’'”^5ArchiepifcopusTuronenfisoratormilTus perdominûCaroIum ijatc^^”’^‘^æ®’I®'’*’‘^^P^ogo®Henricû. DeindeHenricusex eademlohan-ranj^^^’^^^^^y^^fi^^fifi^’^o^fij^oacundiregniftatusin primogenitam-ros reccperunt-RurfusHenricus cui animo fixû erat bellu côtra Mau-piamu •'''’’*®fifi'^®-'^°Pfi®regnûGranata5 magnanobiliûComitûamp;Baronûco-nesd p P°’^®®’:®f aggreditur:inter quos fuerunt nobiles amp;nbsp;inclyti viri lohan-ron '^ i?^®^’^’^“’^ Metinx Johannes Pacheco Marchio de Villena, Petrus Gi-

^ Joa^u .'^®®g^fi'®’^^^®^’^^'*ç,Fredericus Admir5dus,EnecusLupidcMcn-p * wehio amp;Comes ftrenuisfiliisfuisfociatus, Aluarusde StunnigaCornes C»^'?®’^°^^”^®5P*'’'ooïc^ Cornes Bencuenti,FctnandusAluarideToletoi C **'^ i^^^®’’^®fi^®®5^®oriquc Cornes de Caftanéda,RodcricusManrique ornes eParedes,Gabriel Manrique Cornes de Oforno.Needefuerût nobiles

f ®^’^“°pfi”'ogenitusComitisdcHaro,nccnóFcrnandusdcVela-®gt; nbsp;nbsp;onfusetiâ de Velafco,fratres germani eiufdé Comitis de Haro, feientia

amp; moribus clari,amp; plurimi alii Comités amp;nbsp;Barones,quos nominate opero nbsp;nbsp;nbsp;-

fet. Manferunt interim régis amp;nbsp;regni ordinationegubernatorcsdominus nbsp;nbsp;on

fus Carrillo Archiepifcopus Toletanus,amp;: Petrus Femandi de Velafco omes Faro,virinobilitate,fapientia,amp;omnivirtutumgenerepraeftantes,qui mgu an prudentiaamp; moderationecreditum gubemationis officium cumfumma au amp;nbsp;commendatione expleuerunt.Henricus igitur tantanobilium locictate mu nitusper totumregnum Granata: liberetranliit. Sarracenifefe intra mums n i urn receperunt. Multafqs clades amp;nbsp;vaftationes eis intulit, ac nonnulla caltra o cafibifubiecic.

De dißidio inter lehannem Re^em Nauarr^e (^ Carelum ßlwm ß/uf» cui ffearieitff^^^i C^ ^ucfnoido Henricus regnum Nauarrapotenter ingreditur c^ multa loca expugM' uit.Deinde qualtterprincipatum Catalonia lohanni Regi Aragonum rebedantem Henricus RexCafiedà! non acceptautt,amp;de caußs huius rei, (^ ^uomodo Rex Francis amp;nbsp;idem Rex Henricus mutuo ß viderunt, d“ de inutili effeHu idius dictie. Caput XXX Fi F

CÆ TE R V M cxigentibus populi Chriftiani culpis,ac indigantehumanigene-ris bofte,intcrceptum eft bellum contra Mauros, amp;nbsp;quædâ fimultates dofflC ftica:amp; bellorum nouæopinionesinfurrexerunt. Subortafiquidem fuit qua a® '• nbsp;inteftinadiflenfiointereosquosnaturaipfavnamperfonamreputar,videlicctin

• ( terlohannem Regem Aragonumamp;CaroIum filiumfuumPrincipcmNaiurtXj ■ nbsp;nbsp;parte dicentc,dum viuerct, Nauarræ Regem intitulari acliberegubernarede c

; reffilio Carolo aflerente,cx difpofitione matris,paöiis etiam fuper ea re iniaSiP*^ prietatem amp;: dominium regni eiufq^ adminiftrationem poft pubertatis anno^^^ eum fpedare. Henricus vero Rex CafteIla:Carolo fauebat. Tandern poft p*® _ ma amp;nbsp;varia quæ in ea re in teruenerut, Carolus apud Barcinonam vita fundus c ■ ffid amp;nbsp;paulo poft foror eiusdomina Blanca eandem viam vniuerfe carnis ing®® cft.Ex quo tempore adamfta eft fuper regno Nauarræ difcordia.Rex enim Ht®' eus ex certis caufis ius ad illud prætendebat : Iohannes vero Rex idipfum ex öl^ rum fucceffioneaiTerebat.Comes etiam de Fuxo,Iohannis Regis Nauarragendt filii fui nomine regnum tuebatur,Henricus tandem valida manu Nauarrainpro-priaaggreffiis,expugnauit nonparuam Nauarræ partem, videlicet Vian?quot;’ o^ Archos,Sandum Vincentium,Laguardia, Lerin,amp;plura alia caftra, quorum ai-qua nunc fuæ ditioni fubduncur. Dum hæc agerentur, Catalani rebclbntcon-tra lohannem Regem Aragonum, elegeruntqs in Regem amp;nbsp;dominum eundem Henricum Regem Caftcllæ,cuiusvexilla apudBarcinonam erexerunt,monC' tamqj fuo nomine cuderunt, eundem Henricum exorantesvteosinfubditosaC' ceptaret,gentefq5armatas addcbelJandum lohannem Regem concederet.Aoj® quos Henricum dixiflefertur illud Alexandri ad Darium,aduerfusmagnas vires amp;nbsp;magnos hoftes,non aduerfus calamitofos veile pugnare. Adeos ruriusverba agens, Bonum, inquit, Principem habetis auunculum meum. Quo fermone,vt alter Spartanus quem Valerius commémorât, principandi repulfamfummoho-nori adæquauit,amp; propinquam fanguinis neceffitudinem regnandi cupidini prç-tulir. VerumHenricusipfe confpiciens Catalanosfibideditosplurimumaffligia Johanne Rege Aragonum amp;gentibus Ludouici Regis Franciæ, qui cidem Johanni eolligatus amp;nbsp;fœderatus erat, eorundem Barcinonenßum amp;nbsp;plurimorum Baronum regni CafteUæ affiduis precibus inftigatus, nonnullas genres arrao-rum ad tuitionem eorum in Cataloniam tranfmifit. Pugnabatur itaqueperto- jo tam Cataloniam, fiebantque miferæ cædes, deprædationes, amp;nbsp;calamitofe clades. Tandem aâum eft vt pro his componendis rebus prafati illuftriffimi Reges Franciæ amp;nbsp;CafteUæ fe iimul viderent, amp;nbsp;mutuo loquerentur.Venitergo Rex Franciæad fuamBaponenfem ciuitatem. Henricus vero cum maximo apparatus faftuplurimis Baronibusamp;prælatisfociacusapud oppidumfuumFon-tisrabi-

HIST. HISPANICÆ pars nil. 417 ’'’tibidl fecontulit.ln finibus itaque vtriufqueregni ambo potentiffimi Princi-p^°''^^’‘e''.crunt (vtinamficanimis,ficui:corporibus)amp;aliquando inuicemfunt ^yi °^“ti.Fuitautempnmaeorum confabulatio circadimidium Aprilishuius præ- T '’^^annidomini m.cccclxhi, Vcrum quia facile fuit fuadere volenti, acquie-^^^nricus, vtRexFranciæ arbitraretur infadisCataloniæ, cuius arbitnuni |P''cusacccptaiiit. Ferunt tarnen nonnulli dietam illam non paucas diffidii oc-°'’^sintereofdem Reges partunfle,vt rerum exitus comprobauit,adeo vtqui P °''nitateconucnerant,diuifidifcederent,amp;qui licet inuifiamp;incogniu vnani-j^ (■«sacccfferunt.cognitijvlceratistarnen animis,difiundifunt, amp;qui aliis pa-^‘’’t^omponerevenerantjinterfediflidiafeminarunt, amp;dum aliénas lites ex-^’'ctuntjfuasfiifcitarunt.Et quanquam verum fit ( vt ait Cicero) quia amico-Pfæfenda, conuiiäus,amp;confiliaamorern augent, plerumque tarnen ex ipfa S^tmn Principum mutua contradione amp;nbsp;confabulatione odia nafcuntur, Y^ ^f'‘n'cumcrgaeaamp;ptopcerillaadunanturqu£Eadipifcivtcrquenonpoteft.

'^iiinpg]jjj|.^^^jpjQ jæg|jj^^m.j^ dehonorcamp;gloriaagitur,infidaeftRegum «iHi$T’^*’’PF® ’”'®*“^jas maximas inter amiciflimos extitifle fæpecorhperi-'‘‘^®®^'^‘■° *^”^’^*t» raro atque perdifficile amicitia in illis conler-tuta ’5'“^®^’^*®^®^onoribusamp;principaiibustumcfcunt.Hinc Plautus noci-^^ ücn 'ƒ **P^ ®^®’^ potentes amp;nbsp;glorias auidos Emilia colloquia, ait enimcon-Iiij j.’’®‘'’’cchationes,amp; conuidus non quæro,vt amorem parlant, vnnam ni-jj '’fUnidarent.Subditigitur, quia teneracmolliseftPrincipumanimus,amp;

Wasprodiuior. Etvclutrofa,velliliumfinegligentius tangantur,diutiiis “fwtjfivcro tenacius manibus contredantur, citoliquei'cuntatquemar-untificcftd^Pcincipumamicitia. Verumtamen eorundem Regumfumma “tcpaulopod omnis dilTidii caufa fopita eft,amp; priftina vtriufque regni frater-jj*?“®®^' Sediamredeamus adRegcmHenricumamp;ciusingcntemino-ft,|j^?’’®™’Q2,’nquamcniro (vtdiximus) Catalani amp;nbsp;nonnulli Aragonenfes ei R2'^^®®“b®*hilominus vertens animo excelfa mérita quondam Fernandi P Con« ‘’^‘”‘“® patrislohannis, fedamp;attendens quiamagnianimieftmagna opfar '^n®’*’®'P^®®regnandifacultatcm acundismortalibus tantopereex-ipfam J 1 • ^'’’®^ ^ P^’J^ quam Humana virtutc non admilit : quippe collatam j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnandi cupidinem Engulari temperantia amp;nbsp;incrcdibili mo-

nim ”*’”*^’’’^®’^*’'’**onvtiqucvirtuti amp;nbsp;potential fox diffidens, fed quiaprxcla-a^l„Ï?^'^‘^®’'^®^® aniraiindicium dicebat, regnandi auiditati moduul hu,^'**'^’^^‘®®®^®o®x^®P*®otibus, ea tutaeftpotentia qua viribus/uisfre-'Piponit, afferens illam laudatiflimam fore potentiam , ip(àm potentiarn

^ unquamtemperare. Addebatquia vltrahumanitatisamp;virturis premia,illa k quot;^^^‘^P®^®^^’^, nolle regnarecum poifet.- faspe illud noftriSenecærecen-4aï4'?4””’’‘^®P”*’‘^’P®Pf*clariorfplendetvirtusquam ipfa moderatio, quæ

^ '“Qcltquam cum fumma prudentia fecundas res non ftatim, nee efFufo gau-£i^^'®^®’^®'’®'Vcrtcbatcnim animo modeftiffimus Princeps,quam inuidio-pii{„’^”®P®’’®'’^o^a,fitregnorumcumulatio,diccntc redemptoreperPro-^^fmin æ’®^*5Q®^gg’^®g^“sagtumadagrura,domumaddomum,vfquead ''tüc '''?^''''æ'*’unquidfoli vos eftis in terra? Abimelech enim Hiius Gedeonis, agnato$^’’^'’*'æ’'®^’^'^'^^^'^‘’”^’^**™®^®^^“”'“’^*’^® '•®g”^ afpiraflet, amp;nbsp;per ‘liamh ^.'’’®^® ^u™3ttinentes id iure pofle impelleretur, tarnen ea regnan-2lt;iöi j-*'”''^®'®®® ^* exitum præbuit. De quo Sapiens dicere vifus eft, Eleuatus Oem lï*'***^’^ ^°*^Fubfiftet.QuareFdenricusoblatam regnandipromptitudi-1® lion ?^^^®“’’®’^^^*’^P“blicolain Valeriumfempiternalande amp;commenda-dinf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imperii infignia populi voce ad fe tranflata^ inui*

Gf ^^^P^^i^ip^^usfiiftigiumingenti moderationedefpexit:imitatusrurfus 113 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^i plurimos fibi delatosfummos Honoresreeufauit, coro-

ob^p ^^°^'’'^' imitatus deniqj Diuum Vefpafianum, qui cü apud lerofolymam cft ' ’°’'? f®®3rct, ad imperium poft Galbam amp;nbsp;Neronem occifos eleuatus jquiaaeoreltitit, queufquegladiis vibrantibus atqueminantibuscompulfus

lendumcogitabatjquoniifccleftius, nihilqueinhumaniusputa at,uni u fricanum Scipionem qui oblatum ei aSenatu regnum, (upplex rogaun nc cap uincia:forsfratrifuoeriperetur,vtadeamtraniiret. Laudamuslupcnorem canum quod tantum laboris habueritinhonoribusamp;pnncipatibusreculandi , quantum egerat in merendis. Illi tarnen Henricumanteponamus, qui reçu au régna oblaca, cum mereretur accepta, quo effedum eft vt quanto in care uer ^^ moderatior,tanto euafic gloriafuperior. Verum deRegumamp; Prmcipurn mo rationeamp;:temperantia,acrcprimendalibidine, diximuslatiusinpra: i o i Speculivitx Humana:,amp;:inlibrodercmediisafflidæecclefiæmilitantis, *^^*^^ datu de confutatione feda: amp;nbsp;fuperftitionis,amp; illius erronbus,

^uaHtfrtemporehuiusf/enrid^uartifomo/aoppitiadeGibraltarf^i^fc i ofi^ ^ pfiff ra alia loca recuperata /f(»t c^aurtsexpal/it, c^devirmdbushuiiti f/efirici^pM eitts 0peribifs,prafertim ^ualtterfutt magm^^cHS X^ liberàlis. Demam a^tur ^^ttaHs liber alitai ell laa-flamila^c^^ffalisimprobandamprmcipibfis.

Tquot; E M p o R E huius Henridi quarci fua vigilantia amp;nbsp;prope fingulari pw^'J in ter extera caftra amp;nbsp;oppid a qux a Sarracenis euicerat, amp;nbsp;lux ditioni lu ict famofum oppidum de Gibraltar cum arce inexpugnabili lucro fidei ceflit, Maunfque expulfis,Chriftianis populauit, quos plurimis bcncficiis«P ' uilegüs donauit.In cuius obfidione amp;nbsp;felicitccuperationcioclytusbhai’»f Guzman dux Metinx ftrenueatqueprxcipucmilitauit, tantoqueanidiu-sqquot; .^^ to tenacius animo gerebatgenitoremiuumineiufdemoppidioblidioneviU ifte priuatum. Rurfus eiufdem Henrici temporibus caftrum de Eftipona P^, Klalicam non fine graui difcrimineamp;pcriculo clariffirnivirilohannisPacu': Marchionis de Villenaamp;r fuorum e manibus Arabum ereptum eft. Deindeopf dum de Archidona poftlongamobfidionem, plurimis Arabibusca'fis,m^^^ cum prxcipualaude obtinuit nobilisPetrusGiion MagifterdeCalatraua.^^^ Henricus maxim os thefauros congregauitjiceclonge mi notes, quampa'i'^^^^^^^ pore rallias amp;nbsp;tributa fubditis imponeret. Scdquidhxc.^ huiusPrifC'P' ^^^ des tacere cogor, ne familiaritas, neenon ingens adcundem Principein ƒ . jj fides, amp;: obfequendi defiderium,fufpicionem ingetat. Adde quia ^^Pæ?? u^, confilium, Ante mortem nc laudes quenquam : fed laudandus eftquispo» ^ res,magnificanduspoft confummationem.Nam fcriptumefttSeptiesindic ^j dit iuftus, amp;nbsp;refurgct.amp; rurfus :Nefcit homo an odio vel gratiadignus fit-UP^ resagitvtnonfinetimoreactremorelaudetur, qui tot ruinisproxirouscit,vt tius tetigimus in capite quinto huiusquartxpartis. Verumquia(vtaitl latoj Republica bene inftituta Principes alendi funt laudibus, amp;nbsp;iuxta Poctamcre d laudatavirtus, fed amp;nbsp;Salomon in proucrbiis ait, VirfidelismultumlaudabitU' amp;iterum,Qvngraditurfapienter,ipielaudàbitur:nonindigne,vtputamusJ f ceps virtute prxditus laudandus eft^ vt fefe virtutibusalatamp; fuftentct,vtii3 veritStis amp;nbsp;virtutis corruat, fciat tara tute ob gefta obfeura pofte dcturpari,qu3 ob clara laudari, ibique moleftus accedet vituperator, vbi gratus accclnt dator. Ne tarnen penitus tacendo veritatem oifendam, paucula cx mulns ^^^ ui difteram. In primis hic excellcntilfimus Rcx , vc optimum dccet P”®^ pem , literis inftrudus eft j diurnifque officiis plurimum deleâatur, ®^‘'‘® fticum ftatum ac religiofornm ordincs diligit, veneratur, amp;nbsp;colit, cede ^^ monafteria,amp; pia loca conftruit amp;nbsp;abundanter dotât. Inter extera mona. rium de Miraftores prope emitatem Burgenfem CartuficnfiumordiniS)ioq^® Iohannes pater fepulturam clegit, mirifice conftruxit amp;nbsp;abundanter ^^^^^^^

J. hist.MISPAMICX PARS IIII. 4igt; ■11 j??.'*®'’’^“^^8ptiinolapidc dcuotiffimorumcœnobiorurndelPar-jJj* '’ciiquum fandi Antonii prope Segobiam, amp;nbsp;aliud fandi Hieronymi prope Paru ^^'*?'P^“’’’®’^^®**’9uealiismonaftcriB amp;nbsp;piislocisregnorumiuorumno ^c ft ^^’P^'^P^^^°5contulit.Deniqucmagnus eftædificatorregaliuma:di-fici/ *'°'^™Aarciuniindiuerfisregni partibus,in quibusnouaconftruxitçdi-^fnin ”7^®”’^®^^“fat) necpuduicin eis magnum fudifletheiäurumJiberalis 1 W ?^‘^°^“*^^ftjHTiilcospublice pnuatimqueditansamp; honoribus augens/ ' ^at *• ®'*^'°^*’’ familiaritate cognouit. Telles fuut non pauci quos plurimum '^ tirjf^p‘^^'’’pc'’'I^H^öregeritafapientibusdiólum,nullammaioremPrincipis lijbe '^'’’^®M“^™ multos fccifle fcliccs.Quç vnares edi mukoiuin inuidiain gt;iitn^^?^’^’S’‘^”^'’™®“lt;^afcrenonpotuit. ,, Fatemur tarnen non lore com*' Ma’ '’’^””‘^'P®“’9ui patrimonium regniincôfultclargitur,prçfertim vbi ^niiP ’f’’®‘^^^“3s,nccReipub4fuadetvtilitas.Nam(vtinquitCiccro)qui.d lt;Hci)/'*Ï'’^“’®'^^^f®9uoddiutiusagcrcnópolfis?Vndcfubdit,noneft.epr. '^^c 1 j '®“^^^^rgrtas,fiquod alterilargiris, alteri extorqueas: iili dare, ilbno-. Wgt;lic .’l”'’'‘’’^^’^’piétun) fententiam,quivlrramodum funditquæfuntRei* quot;’tóv ’®quot;'®‘’‘^^“^‘”'^P^“P®‘’f®t'S'qu'nimociaflïmïUturquihoftibüscó’« ^’'tfenn^*”^™’ ^^ ^*^'^ pulchre Philippus dicebat ad Alexandrum,.amp;:Occ* ^^ kinfn ’v^^'^i’ftaprofufalargiiasconFcrtjpcrquamMaccdoncSinon^iicRe--W' '’'’^^^ miniftrum amp;nbsp;præbitorem purent? quodfordidum elle Regino» Cuii]° '.^^'^^^^Largitionesimmoderatas rapinxextorfionefque fequuntur.' f’''!cji '?''quot;^”’^ocgerecœperis,a!ienis bonismanuscogerisinferre.non erger '’liftasM^*^^**'^^”’^ê”*^'’“’”’ vt beneuolentixcomparand«gratiaprodigus ’”111111 ''/''^’''^'^•’'ömamoris alTcqueriseorum quibus dederis, quantum ik 'ijfjj °‘’'i’9'i'bus ademcris. Ea de re Principibus non eft ita claudenda res fami-Poi'^^quot;^ ^^’^'8’'*'®^ aperire non polTit.Tunc enim laudata eft liberalitas,cum ^Ci ^®^''ii'tutecuiquctribuitur,quod eft fundamentum iuftiti«: quia,te-^''W°”^’'''^'’ ^^ liberale,fi non fit iuftum.Donent ergo Principes rationed ^'^ *®inli^^?“'®»®'9ucinprimisita largiantur, vt nee aliis, nee fibi noceant. nee ^’•KWiit *^*'’'®®go’fici funt, qui cupiditatc gloria: aliis eripiunt quod aliis ^ïntac ’?. ®9uofdam,immomultosla:dunt,vtinpaucosprofufiexiftant* 'liisin ^^ ''quot;’^bneipeliberalitas,qu«tefteDidymoad Alexandrum,inlargi-Sedamp;: tanta exiftat ,■ vt nefcia fit pati difpendium, ^ji’.f j ’^®®®'®g®*’5» qui fuit largicns, rideatquequi accepit, lugeatqui ''131 f J ^^'*’’‘®^®wüone penfentur beneficia,vt quod transfunditur,non mi-*”^f’'‘^°''’®tüujaieftatcm, vtinface,exquaquantoplura fuccendis, ’^g'sficültatem recipit plus lucendi.

^ ((I ‘quot;^^‘^^‘^’'*^^(if^i(i^uarti,^deei»sl}Ufnaf}itate,lfiefate,c^»iaKfüetudtfie,c^de H' quot;lt;^wtutibus ^prafertiM de lemperantia c^Johhetate, ç^ (jue?nodofugie~ ^linutum regium (^ tjuituis media debcamenta. Deinde ^uomodoplu-ftmiis »oblies exabauit. Rurfus ijuab/er dele ff abat ur venatio-

011 ƒ‘^^ '^'^^'' nequaqüam his virtutibus contentus,animofu$ eft arq; ftre» h fifcusjrt’ip. “^‘^®”*q'’®®’^®fcitiisplurimumtritusamp;fortunatus,incongref f'Mn'' '’^’^P®’'^''“^’’P*’*”'us;imitatusakcrumcxCa:faribus, de quoannaliai ^'ntiffi ''^''*”’ ”'’^*'’bus dixiffejltc, fed, V enite. Rurlus bellicorum laborum pa-'lt;liiitaiij-'**'\’^^°“5*®*®a$viasfaepcincrcdibilicclcritatcconfecit,armorïiói

*thmiii]jj j ®^^^*’’®®^^®‘^*''^oftcscouertcns. f^eiri^e humanus,manfuetuSy f''’*iia(l ’ °J'8^P’^^q^3ni temporis malitiaexigit. DeniqueclementilTimusac ® c tator.Errori facile veniam dat. Pius quoque amp;c plurimum miferis

compatiens.namvtaltcr Adrianus Imperator/cruitoresetiamparuxcond’ nis infirmos faèpc vifitabat,atque de fua menfacibos rainiftraba^ roe ic P debat, omniadeniquepietacis officia ad cuiufqjoptimipriuatihominiso pertinentiaagitjöblitustegiifaftigiblraitatusdcniqïAnconinumlium mp torem)de quo ait Iulius Capitolinus,qui cum militem fecum educaturnagrotu fiepe vifitaflèt,atqucviliaobfcquia,fed piapræftaflctjamp;proptereamultis ’ P *^ ilTct, quafi Rege hoc no dccuilfet : ille ridens ait,quia nec dignitas nec imperiu tollit affedus,nec pictatis opera dignitatis faftigio derogant. Sed amp;nbsp;wa picta opera tanta: eft mâfuetudinis,âtqj ta placidîC eft lenitatis,vt quos maieftacis quo^ ^^ contra fe reos confpeXerit,non facile punit,Si aduerfus fe infu rg^cs diuino quo dam animo dimittit in eadem familiaritate quam ante babuerit. Et vt paucisng mus,cundis benignus amp;nbsp;communis cft,adeo vt quemadmodum deTraiano cggt; tur,non pauci, nec parua:audoritatis viri eum ,quiacomrounisplurimum wrefi fiepe inculpabat dicentesillud Valcrii Maximi,Reges fuis fubditis familiarifliu’U aCcommuneseffenonoportere, quiaquicquidinexcelfofaftigiopofuumc ,’ fitvenerabilius, humili amp;nbsp;familiariconluetudinevacuumeileconucnit.A qu Henricus refpödit, talcm deberc edcPrincipem priuatis,quales cfle fibi Principe priuatus optaifet.Nec putabat humanitateipfam quoq; regiam dignitatem perUb fed augeri, illis non affentiens qui credunt audoritatem Principis cmoHiri) ' ^ miliarem fe fuis reddir, cum per earn modcllam quidem fubditiscarior nt. tx terum cum fiepe a multis lepide argueretur,quodnon regio,fed communi vtcre tur habitu ï rcfponditquia rcgalis dignitaris alius debet elTe teftis quam purpurrt aut preciófa veftis, addens q uia fatis turpe videbatur Principi nó return aut virtu-tisexcellentia, fed folo habitu veile a priuatis diffetre. Rurlus Henricus omm bus æquus, ad iram tardus, ad miferiCotdiam pronus, vana: gloria: contemptobr^J rus in iêrmone,amp;loquendo patiens auditor, nulliusimprudentiam defpidtgt; P^ dentiam in quouis homine, etiam humilis conditionis plurimum comU'^u gt;nbsp;Hic Henricus fuos fecumque connutritos vehementer dilexit, fed intereïte^® dum puerilibus amp;nbsp;teneris annis ageret, duos fecum nutriuitnobilesiuuenes . antiqua amp;nbsp;clara familia ortos, videlicet lohannem Pacheco amp;nbsp;PerrumGiro*’' quosfuisvirtutibus cariifirnoshabuit.haturaliterenimfvtinquit Ariftoteles)f‘'' bifcum connutritos amp;nbsp;conuerfatos diiigimüs noftra cis corn municantes. Ulof®' que plurimum fublimaüit. Nam altcriMatchionatiimdcVillena, dcindcMagi' ftratum fandi lacobi de Spata ; alteri Magiftratum de Calarrauaconfcrriobu-nuit,acplura alia dominia contulit. Necpra:didisregialiberalitasamp;muni»ccn-tia contenta eft, fed amp;nbsp;pluriraos alios nobiles vt virtuti deditos viros exalwuit,inter quos plurimum dilexit Michaelem Lucasamp;BeltrandumdelaCucua.Hunc Ducem de Alburquerque,alterum Comeftabilem creaüit, imitatüs Magnum A-leXandrum, qui (vt aie Iofcphus,amp;:apudMachaba:oSlegimus} licet vxoremprX' gnantemamp;cognatosrclinqueret, eostarnennobilesquifecumnutritifucrantm 4 iuuentutefua, in tantum dilexit, vteosadhucviuens plurimum cxaltauerit,qui-bus amp;nbsp;regna diuifit.Sed amp;nbsp;Auguftum irouatus, de quo aiuntannaliaquiafuos tantum dilexit,vteos tammagnificiscucxerithonoribüs,vtpcnefuoxquarctfa' ftigio. Denique hic Henricus elegit fibi confiliarios excellentes virosin vtro' qiieftatu .* inter ecclefiafticos dileXitplurimum criamantequam efietaßumptuSi dominum Alfonfum de Fonfeca, primo EpifcopumAbulenfem,demumArcbi' cpifcopum Hifpalenfem,dominum LudouiCum de AcunnaEpifcopum Burgen* fern, amp;nbsp;fucceifiueregnumadeptusacceptum habuitdominumPetrumGundi' falui de Mendoza Epifcopum Calagurritancnfem, poftea Saguntinenfem, viroS cximia:nobiliratis,dodrina:amp;prudentia:,amp;!:plurimosalios nobiles præftantesvi- j® roS. Rurfus vr esteras Henrici virtutesomitramus, temperatus admodumamp; fobriuseft, blandimentorumamp; balneofum infcius, cosplurimumderidens qui capillorum rancani curamgcrünr,vc pigmentiSamp;aflïduislotionibus, licctnonfine capitis difcrfmine, tarncrebro tetguntur, quoufqueftauoscrincs,autcalami-ftratüsconficianc,amp;quosnaturanigroseftecir,arteaureos reddere conantunda-

HIST. HISPANICÆ PARS IIII. 451 S|-^”''®^'*^®®®°‘^*^*”P®‘^®ï®f*scIementiam,qui(vtaitIuIius Capltolinus) '^^”^’''^.^^P^'^°^.^°^°“^aureifaceret,fuiire fertur,vtcapitiaurum refper-LmA^°™^^'5 ^°^^’^lntninataflauefceret. Sed nee minus vitupérât Commo-

Iniperatorem qui codem lulio tefte, fepties amp;nbsp;odies ca-libwhæ • ƒ ’^f^^ein ipfis balneis edebat. Quibus delicamentis nihil corpo-mimoT'^'^ff neftiusatque crudelius eile potclt, veluti quæ corpus débilitant, dunt x^quot;*'quot;^®™^”^’®^‘3“*®^*^®5^®ll**^asimbccillesamp;fragilcs homines red* porisd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seneca ait, qui blandimentis balneorum cæterifquecor-w vtquod '*^f?^“P®’^®®‘^®™“s,cundaduraamp;difBciliaiudicamus.aguntenim rumSe pnAinnuSjbreuifruidefinamus. Demuminfobnetatecibo-Henricus tanta parfimonia vtitur, vt imitetur Auguftum Cæfarem, p«tlJy'quot;?P’quot;®™^®®^®“™ bubalinum manu prenùmamp;cæteralaâiciniaap^ ^'^5proh P°f“”^ Henricus abhorrer, memor quia Dei voce vini vfus Regi-fcuitijfiL''^'^’®°^æ®“^®’^^^niuclnoli vinum dare Regibus, ne forte obliui- -Hterro» '’^?’’“® ^^’' ^‘iQue agit non répugnante natura, fed (uadente virtute, queink • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vteretur, cum pollet, ait nihil pulchriusfuauiuf»

^»««h °”''”^ 9^3niillud fumcre quod deledat : imitatus Romulum vini parcif-®toöjT|*’^®*“‘'°”“*“’oparumbibcret, amp;,amicidicerent,o Romulc, Si o-^^ ^“bveUetJu^'^f’ '''''^^ ^^'^^ vinum: immo,inquit, carius,fiquantum Squale '’’^odati '°^'^^^quot;^*^^^‘^c^^ueeundemHenricumfacetum,fcdçternacom-^''itcal ''^.'8^^*^‘dixide verbum. Cum enim in valle Granatæ,vbiintenfi ^“'bn o’‘’’®'‘’*®’^®’^‘^'^“'^’”wmdeficcrct, querela ad eumdelata. Satis, in-*^'#01 • P*^®“*^“® ®^ ‘^’^ optimis aquis,ne homines fitiant.Simile Auguftum ^•^W vk^' ^“^^“’^‘^^Heus poft bellica cxercitiaharmoniisac concenti-®öoïtD * . ^^dmodumdeledatur, venationi plurimurn deditus. Cuius exer-ftiMj^/quot;^^’’’‘'^^““‘’^^^eac fuæ Reipublicæ vtilitatevtinamparciusinfuda-^'uie n ’''•^''Ethicus,idvnumquemquedecetmaxime,quod eftcuiufquema-'’Ï*’’®^^y^“^autparturicndas,autincolcodas,fedadvrbesvifendas ^° ''’^^opud k P^'^^P^ affumitur, quiavtdcEfau Polycratcs air,adres politicas ’^'’äöoin i*^®^® poteft adu, qui fylueftriscftincolatu. Fateornonfemper

®'^33iruefr ‘^‘■1^'”‘^'’’'Jnique enim otiiinertiamfugiuntquilaboribusmem-ff^^eóoi n” '^’’^’’®*P^avenatio ex perfona, loco, amp;nbsp;tempore penfanda cft. Illa ’'*®'gt;*vtM p^'^“^^^‘ïaatque]uftrandaeftvenatio,nonqua:aprumCalydo“ aperçut' ^^'’’^'^^ ^^^^taurum vt Cambyfes,aut cernas vtEuripides vena-

^Î’^®^^'’æ^^altcrAuguftus,vaftatores amp;nbsp;hominum opprefloresve-''^Mam ^quot;'^^'^^’^^''•Refe’^ï emm Polybius Traianum Auguftum diccrefoli-''’^^0111 x*'^'^“’®P”’’c*paotibusvenationcm,nonbcftiisautfcrisccrtamcn, «»H#;™®ï'««'o««nindiccrc, neccuminnocuisanimantibusdimicare, fed ^^ ^'^h*^ J ^^^^^^^’^ hominibus confligere. illa enim fyluas ornant, hi re-''Mr i^^P^P^’^^f-’hafrugesvaftantjhivitammorefquehominumdiflbl-’Hsb7'^^'g’^’’''^^®*®'ftoc^®®'‘i*’^*^® Polycratesait,a frequentibusvena-^’^ ^^’°bbus ludis Principes fore arcendos, ne Refpublicaludere videa-

’^^l!‘igt;n'‘^^’''*^^ ^^ ^‘^^^^^‘* ^^^1’^^^ ^^^^ ff^^rit^i, amp;nbsp;i^£ Romaaif PeKtißeihas ^ui eff ^v^l‘‘^‘*^’'’^^^ ’ f^'^ß''^^^ ‘^^ Calixto ,Pio,ac Pauloficundo, c^ tie oor urn '°'*^^raclayißiucggß^^ ^ äe cpufculü auéloris ha»c hßoriaw com-filautli/uheifdem Pouti/ïcibus c^ eomy» tußueditis. Tandtm

^cu^^jH° ^•'^^^^^’^^^ ^‘^^^ ^^^^^ ^y^ ó quæ huius Henrici quarti Rcgis ^'’lanis P ^.^§'°^'*^^eniporibus in ecclefia Dei amp;nbsp;in imperio acciderunt,amp; de oncihcibus qui tune eedefia: Romana: præfuerunt. Eiufdem igitur

Henrici tempore obiit Nicolaus Papa quintus, amp;nbsp;fuccelTit Ç^’^’jXo’diûadc ne Hifpanus de regno Valenti«. Hic Pontifex genere nobilis de Boria,doétiffimus luïifta fuit, feruidus admodum in expeditione co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^

amp; plurima compleuiflet, fi dies non defeciflent. Sedit autem ^“^^“^^ tripefinU’ Eo itaq; in bona fenedutevitafundo, affumptuseftPius fecundus, »e g ^^^^ menfis Augufti annodominimillcfimoquadringentcfimoquinquage » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

Uo.hic Pontifex natione Senenfis, natus in oppido Confignano,quo p F idem Pontifexciuitatis tituloluftrauit,amp;Pientiam aPionomine uoapp fit,vbiecclefiamcathedralcmerexit,conftruxitatq;dotauit,pa atiumq, atqs fiiperbum «dificauit. Fuit bic Pontifex orator difertilfimus m au .^^ tijdemum Frederici tertii Imperatoris modemi nutritus eiqueac^ptus, Cardinalis effedus eft, amp;nbsp;parum poft ad fummum Pontificatum afluroptw. n Pontifici,Henrici Caftellç Régis prxdidiiuffu amp;regnorum fiiorum nomne, 5 ipfe,tuncEpifcopus Ouetenfis,puram,debitam,acfolitamrcuerentiani 0 en tiam præftiti. Hic Pontifex dura efiet in Papatu,inter ingentem negotior lemftudioaliquaborulavacabatjhiftoriamqjrefertiflîmâjamp;aliquaopu eu ap elare ingentiqs elegantia delcripfit, eaque mihi fuo referendario antequam c forent, communicare dignatus eft.Rurfus fuitPontifexipfezelannflinius amp;nbsp;expeditionis contra perfidos Turcos,amp;aduerfus eorundem impiewtcnige , ralcm amp;nbsp;famofam indixit cruciatam amp;nbsp;paiTagium, cui fe debilem viribus, e mo fortem perfonaliter exhibuit. Verum peccatisChriftiani populi, fed ig uia atquc diffidiainfelicitcr res ada:funt. Namcumapud Anconamvrbein ritimamtransfretandi animo moramtraherer,expedansaduentumquorun Principum amp;nbsp;magnatum,qui perfonaliter venire, aut præfidia ferre poUiett»c ) confpiciens nullam fuperefle fpem deiHorumaduentuarquefuccurfu,con natus animo amp;aggrauatomorbocorporali, ex huiufmodimœftisanimiaf‘^'[^^_ tibus, tandem vt Deo placüit,fpiritum exhalauit, me tune in cadem ciuiw^^ nente', amp;nbsp;adtransfretandum cum eodem Pontifice parato. Obiitautem 6^ quarto die Augufti anno Chrifti incarnationis millefimo quadringentefimo'® gefimo tertio,prarfuit annis fex. Illico itaqj domini Cardinales cum tota curia mamfeconferunt fuper eledionefuturi Pontificis. Qui conclaue ingrédient ficdifponentcdiuinaclementia,vnanimiteramp;concorditerperviamSpirituslaf dielegeruntfandiflîmum D.dominum Paulum fecundum natione Vcnetuni) quinuncféliciter Deo audorc pr.xfidet.HicPontifexgenercnobilisatqjpæ tius,fed vitaamp;moribusilluftrior, nepos quidem fuit beat« memorixEugenn^.^ pæ quarti, amp;ita ex vna nobili gloriofaqjdomo duplex pontificatus egre ^^. gnitas,amp;dumininomœrorvniuerfostcnuitquodraptusfit,iniftogaudinin u

ceftît quod affumptus eft.quo fit vt vtriufqj Pontificis laudum gloria,vniuer aƒ 0 pulorum ora complcat. Eftigitur huicPontifier virtus animi ingens, fedamp; o-.œa corporisvenuftiflîma.illaprçftat,vteumoporteretPontificemmaximûncrbiçC)4 vtdeceret. In principio pontificatus fui Romanam curiam omniSimonix^cx torfionis labe feueriftime purgauit, cundofque officiales ac curiales rcformauii, domumq;habuitmundiffimisatq5honeftiffimis viris refertam. Cxterum contra perfidosTurcos VngariæRegi acplurib.Principibusamp;communitatibusafli u» necparuapræfidiaelargitur.lnecclefiæverogubernationenedûfortunatiuiniu» eft,fcdfummaexperientia,prudentia,amp;virtutepr«ftantiffimus,deniqueclenicn tiflimus amp;nbsp;omnium indulgentiffimus,ad pacem deniq; pronus. Nam Italiain 1 fidiis plurimis incenfam fumma cum induftriabispacauit.Demumquibuldam tyrannis a terris eeelefiæ expulfis,no paucas nec paruas vrbes amp;nbsp;terras ditioin ec-elefiæRoman«adiecit. HicfeliciffimusPontifexquadieapicem fummi on r tificatus affumpfir, de facri colJegii aiTenfu non fine fingulari confidentiamein . gnum,fedfidum,præfedumCaftenanûcaftrifandiangelidcvrbeinftituit,quip-pe qui iocalia amp;nbsp;ecclefiæRoman« thefauros fidei me« commifit, deindepro ua animinobilitaceamp;munificentiffima liberalitate meipfumindignuprimoa a« morenfem eedefiam, deinde ad Calagurritanam, tande ad Palentinam tran u a.

^^quot;'‘■'hation^^^^æ ^^*’^^^s pluribus annifCaftd præfati fandrangcU cura amp;C ^Mglotij ^^^”®®’'^^* ^^^^5 ötii füpererat,de ciufdcm lux Beaciflîmæ man-^^^öcidatio °*^*^!P°^^^^*^^^*»^^cclefixDeiexaltationêamp;decorë,acverita-^'^Winis /A- °?^‘'^®P^^ciila inculto rudiqj eloquio edidi. Primo libru ma-'f^^otespjj| * .^^^^^odüfl:atüsecclefiafticicontraquefulös,xmülos,amp;de-*^^^^lgt;riftiamp;A^^ ^^^‘^^‘^dcorüjdiüifum in decê tradatus. Itê librum de pauper-^æ'PMe . ?j™^°fûgt;amp; an Chriftus amp;nbsp;Apöftoli mchdicarunt, amp;nbsp;quo fenfu 10 ^’“'«rcavitâ ^n^^’^’^'^'^i^^e^iqi deduciturPrxIarosamp;clericos modernes no °'*^^’^*^^^°'’^'^^^^^JpP^’^’ poflefliones, amp;: prçbendasdiftin-''quot;****afand^ ^^'^^^^^**^ ***domib.propriis habitée, nihilominus cos vita com-^'^^'^'dilib '^V^’^'^^^^f^fâduccre cenfendos fore. Rurfus iuflu eiufdc Ponti-^^^Hl«ü ƒ’^°*’^^“^^^ ^'^^ peccato fideles licite fugiant a locis vbi fxuitpe-^''^''^fioth'^^^^^''*”^’^°rbis,inquooftenditurapudRomanüPontificé refi-^'S^sHifö *^ ”^°®®'^chiam. Demü in eodem libro infecunda parte deducitur, *^®*^Ïttom”4^n “^^^*?^bforelmperatori fubditos. Agitur etia per que/jua-'quot;'’Mia’ ' ^^S^^^^^linquétespuniripoiTiint. Itc librüdefenioriüirtiuslibri ’ÏÏ»t«ns ƒ ^^^“^^^^‘icffadoresfupereildêamp;aliisvtilib.materiis.Itê librum 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^’' ^^^'^ cruciatç indiâ-ç per Papa Pium tótra perfides

'quot;^b.Panc ƒ ^'^percémente bullxdepofitionis Regis Bohemia per fandifii-*'''!''®3lt;iJiibquot;^^^'^*^^ P^bheatae. Itê librü de remediis afHiêlæ ccclefix müitantis, *'’‘®gt;cisb •^^^’'®®®‘^*8cótrao€spcrfccutiones quas ecclefiaabextehsamp;do« ^•4jij^^’”''^’^’’btüdidöfpcculuvitachuinanjr,dcprofperisamp;:aducrfisjduI-''^^tiere quot;^^ j^^'^ ftltué vita mottâliSj ta in ftatu fpirituali j q ua temporali. Ité ^'^^de''^ '^^'’^° ’ ^ 9^’^^^^® primogeniturafit licita. Itê librü de pace amp;:

quot;^'^^^’^® ^ vtilitatc belloté. Ité librü de eruditione puerorü.Irem li-°n?^®^æ^^“P^^^^^’o'^isMachomcti,amp;quorundâerrorûcooten-^®ûi^ ^^^^P'^obs per quenda eloquente oratoré miffis perfideTurco.Ité |o ^quot;^wj' ^'^’^°''’^^^^ Romani Pétificis amp;nbsp;generaliü conciliorü, amp;nbsp;de pcena ’ “''®^M?°^^^‘®”“^^^^^^ apoftolica, amp;nbsp;de remediis fchifmatü.Irêplurimos '^patiedT^P'^®^^^’ 9’^æ ^9^aidê opufcula eide fanéliflimo PÓtifici pro ma-'^'^om '■^i^^^^*:»^^^’billiusgloriofoamp;xternonomine potius,quaftudio f*^f«dod'ƒæ^ folü/ed vt alter Efdras,vel Rex Ptolemçus, '’''’t.Sedd i''’.°5^^^‘^’°^osviros adferibendû inuitatj quippeallicitatqjremu ^“'Usita .p 'Ja^Pontificisgloriofisgeftis,laudibus,amp; prxconiisalibidicimus. quot;''Aüftri i°^''^^^^2cRegis Henrici prxfati tepore fedit in imperio Fredericus ^'ftamp;C '^^^.■^æ^’atefufeeptü imperiû lerofolymä deuotc vifitauit Alberto ''’Zitaten ^'^'^'^'^’^'Çfociatus. Adeptus aütimperiûcû Germanosquadäneu-M^^fiare æ^^^^^^^^btradieobedientiæ videbatur,frui cófpicerct, amp;nbsp;diuifam ' ^^'quot;talt ^Vp ’'■Q^ucnticulé apud Ba file â congregatû abire luflicvnde fecuta '’H k- ^.'^^'^®*^^vnioecclefix.CüVngarisaliquotéporebellauit,amp;aliqua ^»Ï ''^^'f’^^^^”°P^''^^^beisdamnacófequutuseft.Vxoréduxitlororê Heï:^‘^^§‘'''^)'’iominc Leonora, fanguine amp;nbsp;moribus incly ta. Hic vt diximus, v-bufeepit. Deinde vifitauit Alfonfu mR ege na ^’’’déHl ^^^Ü’æ^^o'^isauunculurn, a quo honorifice apud Neapolim receptus petegti^''''^'^'^ féliciter rediit.Demü annodomini m.cccclxix. deuotionisamp; ^ffinoP °?’^8''^baRomaamp;: ApoftolorüfaCra limina vifitauit,qui ab codé fan-®®P’latiok “'^^^^oPótificcfolenniflime receptus eft,illüqiin fuöapoftoli-^**'^110? '***'*°’P^™camp;curialiffime locauit, amp;nbsp;quädiu Romx fuit*fibi amp;nbsp;gétib. ^iiiatfn'c'^^'^P®^®^®'’’*^’^^'’*^ ’ ^ æ receflu fpiritualib. amp;nbsp;têporalib.munerib. ^tef' 'i® .’“’’■• Agimusiahuiushiftorixfiné fubeodéHenrico ini.Vc-^iié Reges regnat,vc '’'pleat ’^æ^^Q^^'^bptotegatjamp;defendatjVtquç féliciterincepit,felicius f’t«amp;f j'^.®^®^’®^“j^*fcs,amp;conatum tribuat,quatenus feamp; fubditos in viam Wisæternædirigat,eo prxftante qui eft benedidus in fçcula, Amen. '^ODERICI SANTIl HlSTÔRIÆ HISPANXCÆ UNIS.

REVERENDIS. ET SERENIS. PRINCIPI AC DOMINO” D. Henrico, S. R. E. TT. fandorum quatuor coronatoru Cardinal!,InfanciPof' tugallia:, Archiepifcopo Eborenfi,’Alcobacicnfis monafterii Com-mendacario, amp;nbsp;in regnis Portugallix fummo de fide Catho-licacognicori, Domino fuo obferuandiffimo, loannes Vafxus S. D. P.

^ AtoneM iHumCenßriumma^nißce^^praclareteßätiif 'icero pr^cepiß, Princess amplißimej ita coparandam (ß

■J^t 'vitanofira,'vtnonmini/f ocüjCjuanegocnrationob^conß^', rcvideatur.P^oluit {opinor} vir ^rauißimttSitantdnos ratioquot;

___neduceretemporiSi'vtneinocio^fiideocioßeßemHsßdinto^ lt;elde priuatk.'velde reip.comodiifemper ali^uidanimo tra^aremfti.^t^ii^^ daudat P.Scipionem,eum (juiprimtts y^ßicanui efï appellatus, tjuod dicereß^ tus eßet,nunqudß minus eße odofum^quam (^uu eßet odoßts : 'videlicet ^“^‘l ipß odo de ne^oais cogitabat, adeo^i nunejua ceßabat, vt t^u^e res aliis b^^^'ß aßerreßlet,ipßm acueret.Horu ego 'viroru tamfingularem ingenii praß'^^'^’ ßcutafßrmare me imitâtione conße^iuutu eße^fiultum ac temerariutudtco'' ’'^ non dß'imulo,me laboraßcßmper,vt'volantateproxime accedercm. Etne^ß‘' ijuidem md rationeprobe mihi conßare arbitror^ tum apud Celßtudinew tuii tu apudalias,c^uibßcum hadenus vixi. Sedodi c^Uitna ratio a me daripotent) ^uod adeo exiguu mihiAppetit ^'vt nullu 'verius ejuam modicu dici poßid^r enim odifuper eßepoteß homini to tos dies in docenda iuuentute occupât oos fi^ ßunclioncß e^uidßorte temporisfupereße cotingatjd totu cura domeßie^) dßi^ pulorumpriuata interpellationes, corporis acßlutis neeeßaria curaconß^nß Quoruvt nihilimpediat, tarnenitanonnumpuaanimumapraleElionepiioiio deßatigatu,adeo naufeabundureporto,'vt cum librisacpriuatisßudiis rationed 4 alßua habere,ß maxime liceat,ne libeat ^uidem.Nihilominusßtputd'vntju^ •vacui temporis mihißorte diesßeßi ac ßeriatißecerunt, id ne otioßumeßuxijß 'videripoffet, maximopere ameefl elaboratu. Culus reißdem 'vt ^mplitudin' tuaßacere, amp;nbsp;quod dico,reipfa coprobarem,prater alia qua aliquando in lucem dabo,ßlucts vjuram Deus Opt.APax.cdceßerit,.hoc quoq; coßeripß Chronicon rerum HißanicarUjOpuSj-vt mihi quidem videtur,nd minus neceßarium,qitß laborioßum.Qupdquibus de caußsfußeperim, poßeriuslatius expUcabo. Po ut quidem, -vt. Phßanorum resgeßapoßhac no Hißane tantu,fed etia Latine e (^ ger entur. IVam Latina legunturin omnib.ßeregentibus : LlißanaJuispnt ß nbsp;nbsp;I

quanqud no exiguis,ßne cótinentur.Et conßntaneu omnino 'videtur, 'ot res quas Hißanigeßerunt, quemadmodu orbis terra regionib.deßniutur,ßßrngt;n busgentib. innoteßant, amp;nbsp;quornanuu Ldißanaru telaperuenerint, eode^lona

r^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^ R Æ F A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4îy

i^^xi^ijipnetret.Q^ru rerum maiefiatemßdi^mtate orations ex^ttjuare non Ud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma^nif amp;arduknonjolum

« ^^'‘^'^fidetum^fa^oße^e cenfetur,prafertim quum eaßribaturjin quib. ^^^^y^ßlt;K deßdereturiquamfidesßifioria qult;ieratur. Hane vero lu-^^ ^^^^^^(fnultisnominib.ßcratißimotuonominij Serenißime Princess, de-^‘^^^^^l^itui.Primuenim quuante annos tredecim,relHa Salmanticeß Âca-^^ßUrißima^ repudiatualiu conditionib.nopœnitendû, me in fidem ^ '^ JJ ^^.^^^^^ll^^»^^^^f^^nufaUenum,quacui vitam^cuifortunasmeas IkhCil^^T^^^’^ ^'^‘^'^^^dias amp;nbsp;laborer meos literarios edmendare? amp;nbsp;cui ‘vit^e

\f^^^»^^em ^ lucubrations huiuipatrociniuacceptuferre ? Q^d? Li nbsp;nbsp;'^^^ ‘^^^fidebd, vt quu me tattllo otio quod ßceißus hors corradere po-

^^'^°^°ßnino co^nouißes vfum otioß, qua tua ePl ergaßudioßs humanitas, fint^'^^ ^^^^ ^‘^^^^ ^^^^ ^U^^ ^bquandofaéîurus, Sed poßqua res mea ita tule-Y^,j^“^^^^’^'‘^’^^^^dab Academia Senatu honeßa coditione vocatus redirem, ^(^'^^‘'^‘^'^^■^^^ ^^ ^^^^ ^ffi^^^ ’^^^^ '^^ ^P^ ^^^ ^^f^His atq; infamiba tua ^ niiiL^^'^^^^*^^^^ ^^^ ’^^^tupare, quod turn demu nouis me beneßens cu-

■ j'^^^^^^operammeam'vtilemeßeiuuetuti Lußtanaiudicares,ac ditiii ^.^!‘^ ^^^ tibijubmoleflus eße 'videretur, tarne cu ita rationib.mes ßii'f^^^’^^^SP^^^^^^»^^ ^odoJolita atq^vßtata beneuolentiaßgnißcatione, ^^ ^^^^^anere donatum me dimißßi ,amp;neme credereris afamdia tuapenitus ^^^^»^ffetiammeumnatu maximuinßdem amp;nbsp;chentelamtuaadoptafii. ^^^S^^eneßeumagnitudme, nißetiamabßnsgrata memoriaprofequerer^ Pf^te ^^ff^^^ßi^us omnium, mer ito indignus omni beneßeio iudicarer. ^^ ^^uS'^^^^^^^d~^^ologicsfludiis bißoria leSlionem admißere j ne 'uUa d^’^fitwl/^'^^^’^^ ^^ ‘^ß^^^^ fl^dio diueUere, non ingratu me Celßtudini tuaßa-tnar Ï^^^’^ßm,fi ab ipßs primordiis compedio tibi proponerem Hßania ^e H ^ ^^^c^tafaäa, quam tu inter alios Principespeculiariter nobili-iit^g^^^^^''^’^^^^^^»^^^^^^gt;^^P^ficai,illuflras.Pofiremoautegovehe-''lt;«« ^^^^^^^^ ^’^^^ o’^’^^tjo Principum Hißania po ter at hoc opus conuenien-'^^ Q^^‘!'^^^^^ ^^^^ P^'^^^^^p^ßeratißime.Qsad enim magis decebatj quam ''ohii ^°'^^’'^ ddißania partem qua de hareßon diuerßarum traslat extirpa-^' l4 '^^.^^^ ^^tholicafiabilimentis,fummo deßde Catholica in ißis Portu-^^4cditionib.iudici dedicare'i deßmehs illis epijcopis amp;nbsp;'verepaßori-''‘^^n‘^^^^’^^^ß^^°^'^ '^^^^^^^bdis {abßt adulationisfußieio] iure compa-''’'^^^^^^ ^^^^^ds ^ eccleßaflicisflatutis,eiprajuli,cuius in hoc omnes ^’^(i^^^^ ^^^^ ^fidcitudines incumbunt, ut gr ex ei commiffus quamma-^^ ''‘^‘^^^^P^dnitiua eccleßapietatem componatur? de principib.re-^Igt;lill' ^’ ^^^^^dpi '^era religionis obßruantißimo ? Adde quod bic reperies, ^‘«ie ‘’^!^^^^^^^^°^ ^‘^^ ^^od imitere, quam quodimitatum abs te merito ^ ^^lif ' j^ß^^^ ^^dio Pontißcatus tuißnodum Bracara omniu illius diœ-^»»n^^ °^^ ^°^‘^'^^^fib^ ^ccleßaßicam difciplind,aliorü uel negligentia uel ^(f^^ ^'^^^^^^^^^^'^^^^^’^^^P'^d,quoadencs fieripotuit,reßitutßi: hoc babes ^^U '^ '^^^dtii,^ alioru eiufdemJedisßnSlißimorupraß(lum,ut de reli-^(fi ^pi^.'^^^^^^^damperßdiam tam conflanteroppugnas: bocSißebuti

ïLsXeMdri.SJfidon^.Alfinfi.klt;gt;calm^ fancïitaTe?loriatur,tummentisadïUuatur.Qj^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[

in quopueri^ratuito bonk lit er is amp;nbsp;Probis nïo^ibfitiimbiierenturateneriSya ^, idem la Ebor^e tantofludio ac diligentia moUriimaxima reip. ono,neqj minor aliorum ePifcoPorum exempla: hoc Maqi habet SJfidori, ne recenjend^abit/ lixtisfim.Quodtatacura ^folicitddinefemperadnixinet^tqf^t^^ ^^^ militant[acerdotes,eafernentvitacaßitatem,q!^aminfufdpien atantojacr ment o profeßifrnt: hocfandli amp;nbsp;'venerabilitepifiapi B.Motam o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo

Etlii,cnittsin ea re diligentia miraculo dininitm' comprobata e . Ç^o act ßn tua ipßperlußras, quum in familia tua multas habeas integntate cru / tionepr^eßanteis 'viros,quorum in ea re 'vicaria vti operapoßu. oepo a to Giraldi,qui in eo munere ajita quaqiperfundlus,a vißtatisout .a vijen osan gelicoschorosfelicißimedemigrauit.Qj^dquotiesanegociorumßrepitußcej^ Jum quarts, omnis animi tui voluptasßt intermonachos religtofßimos verß hoc Heüadii epißopi, cuiusßndhtatem Toletana 'veneratur öd' ca it ecc eji Q^dviduas jpupiUos omnets éx aquapauper es ta prolixa benignitate proje ^^ queris:hoc prater 'venerabUes epißöpos,etia Eßaredi,Sifebuti, aio^fgt;rtr^ tißimoru Kegum.Q^dadea quoqi deßendis,'vt in eccleßis tibiß k ua ia^ ria niteat,facrariaßnt munda,vaja luculetaßiturgia ö' oßcia ec cleßßicA pA decentißime amp;nbsp;qua deuotißimeperagdtur,quodq; tibißt in omneis cet emom piaßlicitudo dißoßtaiqud laudeminßaeerdote Chrißiipfe quoqj D.H^op mus magni aßimat: hoc habet 'Venerabilts Conantii epfeophquopracep^ Frucluofus ad tantaproßecit fanélitatem, hoc B.EtfgeniiiVt de caterup W^ Deniq; hic tu Princeps 'vere cathobicus jplurima leges de Eegik Chrifii^j misna iniucunda:h ie potißex Chrißi'vigilantißimuSj defandlißimis Hilf^^^^_ epifeopispermulta reperies, qua no dubito, quin tanto tibigrattore huifuop^^ ledlione efficient,qudtoßngularib.'virtutum exemplisimpefius deledaiis. “^ terumj'vt nulla e fl in reb.humantsßncera 'voluptas, ita hic quoq) re)iiß'^‘‘'y ßtudines erunt, amp;nbsp;nonuUa interueniet parumfaußa de Pegib.quibußap‘^^^‘ hareticts, partim impiis amp;nbsp;omni feeler um inquinamentopollutis, depAnascpi^ ßopisßepaßorib.verius quapaßoribus,de lufÏuofa ilia Hißama clade,qu^ ( éhonisquidc'voluptate imminuentfedjalutari dodlrinatis 'vtiliinpofietu^d ^^ faperemus,exemplo docebunt,quod no minus vere qua elegater D.fcrippt nic ronymus,peccatis noßris barbaros fortes effie. /Icdpe igiturjSerenißPrincef) a diente tibi deuotißimo munufculum, non autoris nomine, fedeorum qui m 10 deßribuntur,cdmendabile. Q^o d quum aliis multis de caußsßrenißima tuo no^ mini dedicandum cfupturn hac pracipue,vt te tibi tanquapenicido deping^ t, nd quinfia, quantopereßngularis tua modeßia ab ißiufmodipraconiis ab or r eat,fed quod omnium int er eße cenßa,vt tale te efß cognofeant ; Siquidem Err tusacriorib. adimitationemfuißimulis nos excitât, quottes in iUußripoptafa fiigio refulget. Dominus Deus qui te totßndißimorum Pontificumidufir^uU fgt; exemplis, curriculopraßntis vitafeliciter exado, cum eißem immarceßiai^ beatitudinislaurea coronet, atq, interimSerenißima dmplitudinemtuania commune Chrißiana reip, vtilitate amp;ßeroßndaßdeiampUfcutionem quam diuttßimeferuetincolumem. Salmantica, Xi i. CalendJanuar. dnno ^^^^'

N TEQV AM Chromcon ipfuw aggrediar, operapridun» mihifad unis videor.ß prias confiUi meirationem aperiam^ . de Uudibus Hißania ati^ue antiqua admimftraiione iüius ï paucu qult;edam velut dehbem^ quaquenataUm Christi ' praceferunt,fummatim amp;nbsp;compendioperfringant.NaM hac^prxterquam quod erunt ledu nôn intucunda^ettam non ^^minimum habebunt momeutt, turn ad cognitionem tpßus '^ Chronidytnmadaliamuha ^ quoi maloiniedorisopinione ^4C ludtcio relinquere, quam i» orattone meaponere. Factam vero,quoadeiusfieripoterit,breuifime:proptereaquodFlü-______ ^riAnusACampo,amp;Petrtti^MoniusBeuter,hancpartem ^*'quot;?^fi»i«lé'ddiotntil^ime, quamuk fermone vernacuU^unt projequuti ; amp;nbsp;tarnen “Mrnnef4ffii meade me opinio.vt nonfiußra videar pod illoi hunclaboi em^uße-W-^^^^riuiintÿdg^^f^^^^^^^ Latineloannes Gerundenßs EpßcopuS,amp; da laborautt^ ‘^‘'^‘’‘’‘intit^mafu^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hac mea indufiriaßquam Ule diligenter amp;nbsp;erudite pleraq^

f^'fl'yimtmtndate fuißet opus impreßum. Sed ad eaquoq^ qua Ule pule hr e ac dode coUe-Wlwjiwädatwuj ^ qua ipßm velfectiUvitio,vel librorum penuria fefdlerunt ^autquA * ‘^'M«M de edupi ponenda nonputauit.Sedad rem.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uoconßliohacfcripferim. Caput 1.

'ijÄ quot;^ ^ I^'^os quidemvel dekaatiomsratio, vel vrUitatis iUecebra, il^^^ ^®^^®^otiscupiditas, vei vit tubs amor impeUit,vtanimumadaUa ^^S'^^^lkftudiaadiur\gant:meverouibilborum,vtime adbiftoriX co?,nitionemdarem ^ commouit, fed necefdtas quidam pertraxn. ^^. Natnquuminpatriameapenepuer,videlicetnoudumexa£tódeci-fca ,’’'ï‘5^^'^^’^’^o ï^b amicis Si propinquis docendx iuuentuti deftinatus ef-wsMift ®”^^®V^'lc»s^tequerttet mecum rationem inibam, qua tam graue

' Wo ft j^^^®’^®^’^®'^oAdiismoribus,eavitxmte^titate,caetuditiotte»vtme-

1 adb v^^’^'®®^wott'ï‘'lgt;ttsmorstantiviriiugendafit,ab eodnquam,beuignc

^^ ^i^ba ''°'^quot;‘'°wlceptus,per tpeciem qvuuem Inens HebtaiciS operam da-’^'^^°’^^’^ conVequuius cravn; re v era tatrré iuris pruden-ftt(Kft'\\'^^’’‘'»^®^'^®o’^’^^üoin£c\iciiet ,vt mihi quids m videbar. Sed infti-Wo ®^'^P''^'^ViWcapro{eöio,quamNicoiao Oenardoincitatoreac ^d\e K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coionis aufplcüs lufeepi.Vbi tribus anuisparrim in auialfa-^îdim ^^^’^'•^^^’^^hî roregislndiarum Occidcutabum negotiis, partim Hi-’^WtotvSbmabibbotbecaColomcacontumptiSjtaudéSaimanticaprofe-

j inuicatus niu dus, adintcrmiflalegumftudia, vclut P°®^*quot;'*^°J®p^^,ojeAntwerpienfi,cu-honeftaconditioneaclariflimoviroFrancilcoaVal e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji^p^tenebatjad'

iuscumfïliusSalmanticcnfisEcclefixPrioratum(ucenitnimportuna olefcenslongiorevitadignus.Sedrurfustainopportunip . nbsp;nbsp;nbsp;^pjoftudiorum

/ïcvitxmexrationesconturbauit,vtncccflarionnhi uen ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^„gjJeßdera-

fufeipiendam Bracarenfisiuuentutis erudiendx prouincia , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gQ^ßijum

dcpofui,ramsinamp;dsmcblt;^e,vdpoausDcocmusaami«b^^^ bernanturomnia,icavifum,vtineomunerecuipenepuer e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiÜ^

Rudiaad hoe obeundum munuscontuli, id vnuni fpec ans,vtq nbsp;nbsp;nbsp;P , ^^j,

rasvtilitatesquibusledoremcumulât, animum quoque mirinca u ce 1 mulcet.Hoc igitur vnicum lafti amp;nbsp;cura confedi anirniperrugiumacreme cepi, amp;nbsp;Grxcis Latinifquehiftoriis Hifpanas etiam admifcui, fcilicet ”^P'quot; eflèm ignarus return illius regionis in qua mihi viuendum erat, neue in a ira ^ tria bisperegrinus eiTem.Quarum ledio magnitudine return geftarum iu .^ creauit,vtquas obiterpriusacperfundorieperluftraueram,feriomoxamp; 0 de pcdcgerem,neq5perlegercmfolum,fed etiam prxcipuaquxquedecerpt’^ Diiboni,quamdiuicemHirpaniam, belli pacifqueartibusreperi /quantasret . aefortunç viciflïtudinesiquot bella prudentilTime fufcepta,fcientilÏïmegeiiai liciftime confedaj quam indefatigabilem vindicandareligionisChriftiana» uorem 1 quot omnium virtutum documenta! quot omnium reru mcmorabilmn' exempla! Denique non animus modo iucundilTima Icdionis voluptate mibRx pletus eft, fed commetarius etiam iuftus excreuit carum rerum, quas intei jege^'’^ dum memoria dignas enotaucram. Ægreferebam cas in tato filentio iaeere, lam tantarum rerum memoriam apud exteras nationes extare, nullum hat enu in tam prxclaro argumente ingenii vires explicuifte, faltem vt res pofteriiatis nu-moria digniflîmas,ab obliuione hominum atqs a filentio vindicaret. Subiitpaula-tim huius tentandx rei defiderium, fed quum mente repeterem, quam muhaopus eflentad tantamremcumdignitatecôficiendam,quibusegocarerem,prçlt;crtini 4 aurores illi anciqui,qui de rebus Hifpanorum,quamuis parceadmodum amp;cond-fercripferunt,nonfumaufusConfîliummeumcuiquamaperire,nefieuentusnon refponderet,rifum pro gloria reportarem.Atqjhiscogitationumæftibusiadatus, dubius inter fpem amp;nbsp;metum fluduauî,tantifper dum Georgius CœliuSjViromnibus bonarumartium ftudiis omatiffimus, mihi dixit in Alcobacienfis le nionafte* rii Bibliothecareperiflecodicemanuferiptum,in quo eftentSandusIfidorusK Sandus Alfonfus de viris illuftribus, amp;nbsp;alla quædam S. Ifidori monument de reb. Hifpaniæ.Quid ego nunc tibi teferam candide ledor,quantopere me bearitnun-dus adeo exoptatus?Non conquieui animo,doncc ta defiderato thefauro potitus fum,interpofita au toritate Reuerendiffîmi ac Sereniftimi Cardinalis amp;nbsp;Principe J® D.Henrici,cuius dde ac tutelâ monafterium illud tegitur. Compos tandc fadus, quû librû adeo expedatû oculisamp; animo deuoraftem,reperi omnia longe maiora quam pro expedatione meâ,deniqi talia, quç animü nutantem amp;nbsp;ambiguû in ccr-tam fen tçn tia profequedi inftituti ^ppellerent. Mox amicos quolda certiorcs ftei, in quorûfideâC diligentia fpem aJlquam auxiliiponebam.Quorûadiütusopeac indulliia,

w««t- ^^5^^^^-® CHRONICON. 4}S «i5liS’ï’''j“quot;¥'“”‘'quot;pfi , cüius nunc priorem tomum in lucem edere ^uiffeco ’ P'^®P®‘^'®® datums amp;nbsp;altcrum, fi laborem hunc meum non ingratum ^wvt ƒ^° libentius fufcepi, turn ne tam numerofus fanólorura runiEe *''*^^^°8“*»^°^Pf®figt;lcsfandiffimi,virieruditiffinniamp;:inomnifcientia-effeit P“^®’’^«, totresdomiforifq; praïclaregeftæ,diutiusin obfcuro '’^'■°'^^''æ^'^^bquam Hifpaniæ pro tarn benigno hofpitio redderem, dunia ^^^^^^quot;^^^^^^o^oiampridem affedusfum,vtinquatotidempropemo-vtetio *’°’“‘5'“P^ttiavixcrim:adcoalien«patrixlongovfuitaconfucfcimus, 10 ““Pfoprixameponamus.

^■^^‘1‘^fieri! huius trawanJ^ materi^eKece/ii/as prüplefexiegt;‘K0Sidgt;'' (fiam^iropteripfis HiJ^anos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

^(ld ***'^^*’’^ opefamin reparuni neceffariapofuide mêcaufetur, paucis pfæcin f”’‘^‘*®‘^“^*gt;9“®ntainihi neceflitashuius traâtandæ materiæ vifa fit,* P^haû ''f°P^^'^excelsnationes,quibusres inHifpaniageftæ,feriptorutriino-i ^quot;'^îsT^S^ ^^'^'^'^^°g”^^æ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Idacius, loanncs Abbas j S. Ifidorus

’*®doin ^''^^^^'^^‘^’•^^*^ tenebrislateht. Rodeficus ArchiepifcopüsToleta-^^^’fW ''?^P'l^°pusGerundenlis, Alfonfus Burgenfis,nuperquidernXanthi Mi? **”^ °^^''^ ’ ^yP'^ exeufi prodierunt, fed ira mendofi, vt piurimis in locis I^qi«' ''’'’’^P'^^'^^'On^nquam non minima graciadebeturXantho Nebriflen-üj’i .-'’^'I^l^unque nobis dédit,addita præfertim Antonii Nebriflenfis partis diiE^f k ^i^^^^^”^^’^^'”^’ ‘^® ’^®^'^5 geftis Catholicorum Regum Ferdinan-client * 1 . '•'’P^'^d'^^”’ erudita. Ç^i autores quamuis vel omnes imprefiî j^^ iVelquieditifunt ,ita effent a mendis repurgati,vt fine offenfiondegi pof-dma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum vtiliaamp;iu-

tw« ^'.P’'®P®®odmn etiam neceffària videntur. PrætercaRodericus Tolcta-txtSj’“’î?®’®’*®^®9“utifunt,vclfçculivitio,velquiafortafledeprauà£is ^^ dohm ■''^,''^''^*^“nt,nonitavbiquefidemhiftori«ibruauerunt,vtnonaliquan-*^î Anto ' ''^'^^°''^^”^^ ^ Campo,Canonicus (vt audio) Zamorenfis, amp;nbsp;Pc-Hifn ?^^5®2uterTheologus Valentinus,diligentius amp;nbsp;eruditius de rebus •ev 1 nbsp;nbsp;• ^®^^^j^cdquia vulgari fermone vil funt, Hifpanis tantum confule-

tin k* ^'^*‘’^^^ur.Qualiveroeæfint Hifpanorumresgeftæ,quæpatriæfu«re-(b * “^’^‘^“fetibi debeant,ac non potins,quemadmodum fama fua cun-fen °'^°^''^ colt;^plexæ funt, fie ab omnibus legi mereantur ? lam vero extra Hi* ^ 'ämpauciadmodumferiptores resHifpanas attigerunt, idque itadubia fi* fefd ƒ ?^“®^®^^®”®**ïvia*QH?f'î® remm ignoratio quantastenebras quillt **^. .Pf®’'*^‘gt;$offudcrit,quam multos auroresgraueis nonpaucis inlocis ^îj! ” j^b’lsdcmutn fueritmanifeftum qui diligenter inhoc noftro Chronico ' Wuerterit.quam varios diuerforumautorum locos mifere deprauatos, ac bm v °^^*’^'^°^^^'^ °^''^’'’^''O)OP'i'‘'^^''pnfebcircrrcfti[:iiimus, vtquamuis nul-co^iQquot;'^°P®^®P'’®‘’*“® ^^‘^noftra lucubratione feciffemus,non omnino male lib^’P®”^^®”^’^*^* ‘i®bcat.Accedithis,quoddcfanâ:isHifpani«,dcfcripto-gnit ''''quot;’'^quot;5’ ‘^^ ®^^^^ multis memoratu dignis, nemo fatis hadenus pro di-rum quot;'^^^^'^•^^'^^lodanus a Campo primam tantum Chronicorum fuo-lüftr''j'**'*®'’“^g^'’^^*^'’®‘^®g°‘l“*^®®^‘^*®®’ Petrus AntoniusBeuterdum il-(„ læP3tnæfuæpræcipueftudet,hæc atque alla huiufeemodi vel tacituspræ-fisd' ^'’'^^'^™”*^^æ P^'‘^*'^*^^’'''P’’°^^^^ neceflàrium mihi vifum eft,excuf-j^ quot;genteromne genusferiptoribus, Chronicon aliquod edere, in quo nihil eorumquæ reperire potuiffem, prætermitterem. Quod fi tantum apud aliosinueneritgratiæ, quantum mihi præbuitlaborisamp;

7(ihil mir audits tjaod homo extern^ de rebus flij^amlt;efcrifßri»t,qiiüd^ non/ineexemplofaetam. Caput IIL

E QV E quifquam tniretur,aut vitio dandum arbitrctur,vel temcritati ad fen “^^batjqnod homo peregnnus,amp; velutinalionatusorbe.derebusHifpani?*^ aufus aliquid commentantPrimum enim neqjnoui quicquam facio, neq; ha® excmplo. Nam fi confiderarc volumuseosqui res Romanas fcriptis (uis memo' riæprodiderunt,inueniemusplerofqjeorumGræcos,inqiiibusPolybium,DiO' nyfiumHalicarna(reumjPIutarchum,nereliquisrecenfendisprolixusfirn.Qo'^ ^^ amp;TitusLiuiusceleberrimusRomanæconditorhirt:oriæ,non Romanus erat,100 Patauinus,quxciuitas Gallia: CifalpinæfiueTogatæ erat,non Iralix.Sedneanti* qua repetam,Paulus Æmilius Francorum biftoria non Gallus, fed Italus confer!' pfic,amp; Lucius Marina-us,Siculus,non Hifpanus,de rebus fcripfit Hifpanotü »aiqi vrinam parem cum Paulo Æmilio tuliffet eloq uentix palma. Nec ego felicius Ma-rinxum Hifpania: natum quam Vafxum credo, crefeitq, mihi ex eo h’ducia,qtiod ilium videam,quomodocunqifcripfcrit, non id modo line reprehenfione,fedC' tiam cum laude feci ffc. Quid quod ne pcrcgrinus quidem cenferi debeam ? Nam fi Athenienfes prudentiffima ciuitas,inciuium numerum referebant,quicunqi apudeosclTentfcptemannosverfatidiRomanimukisqui RomamnunquamW' derant, ob beneficium aliquodimperatoribus benigne præftitiim,autoperammî‘ hello rtrenuenauatam, ciuitatem fuam dabant : non immerito me Hifpanimicr fuos numerabunt,apud quos viginti iam annos vixi,vxorem nó obfcuro locona-tamduxi,liberosprocreaui.Addequodeorumcommodisamp;fi:udiisiuuandispet m ultos annos ita defudaui, vt pauca admodum eredam ede municipia Hifpam^’ quxnonaliquemhabcant Vafeidifcipulum.Nonhicreferamquodcommunem FlandricumHifpanisdominumagnofcimus.nonquodtamafliduisvlcror'f'''’^’ commeationibus tanta fit vtriufqj genus coniundioamp;communicatio, vtpt'’P‘' pro iifdem haberi poflint. Illud fortaife non abfurdedixero, cum Hifpani BtuJ'$ infolomeonacaIiprociuibusamp;pJufquamciuibushabcantur,amp;iifdcmatqiadeo potionbus prærogatiuis vtantur, me non iniquum poftulare, fi apud coseodero •' cenferinumero velim.EtcerreHifpanime hadenusnontanquam peregrinun'i quanquamfunt alioquiin peregrinosclementiffimi,fedtanquam ci nein,amp;‘^'' uem benemeritum tradauerunt.Primumenim,incuriam Ifabellx Augurtxvt vcni,quotibiamicosreperi?DeindeHifpaliquambcnigneacceptusfuiaviri’prç' claris amp;nbsp;admodum erudicis?SaImantica: veto quumprimu publiccprodicncœ-pi,quanta contentionefcholaftici,quoftudioapud Academix Redoremegerur, vcmihi ftipendium honorarium ab AcademixSenatu decerneretur?Neq5Sena' tus grauiflimibeneuolentia ceditfcholaflicorum iludio.Tresenim duntaxatin-uentifuntintotoSenatu,quimihiaduerfarentur,feditaaduerfarentur,vtnópO' tucrincornaremagis. Quorum egoiniuriam,fi tarneniniuriaerar,Iibenter/ïle0‘ 40 tio prxcereo,tum quod partim iam faro concelïerunt,vt cum laruis luftandumflo Et;rumquodiftiufmodiresobliuifcimalo,quamcommemorare.Porroautemvt inLufitaniama Cardinalipatronomeohoneftacondicioncatqjamplioripropo-Etafpe vocatusconceiïï,quanrameiusgentis humanitatematqj bencuolentiam hm expertus, primum Bracarx, deinde etiamEboræ,neq5 paucis explicate pol-fum,ncqj fi poïfim,pie mefacere arbitrarer, fi proiucundiffimo totannorumho-fpitio,amp; ampliflimis beneficiis,tam breui, tamq; vili defungererorationismunc-re.Neqj referte nuncpaucisqueam, quanta cumbeneuolencixfigniftcationeSe-natus Academix Salmanticenfis mepoftannosduodecim reuocandumcuraiiir, traditapublice prouincia D.IoanniQingnonioCancellario,virononfoluman- p tiquiflïmoclariffimoqj maiorum ftemmatcillufl:ri,fedomni quoqjvirturumge-nereexornatifiïmo,prxterealiterispolitioribiis, turn Grxcis, turn Latinisita ex-culco.vccius exemplo mihi videaturacceptum ferri debere, quod exploftpaula-timbarbarie,licerxhumanioresSalraanricxcaputatcoIlereincipiant. Huiuscer-tc integritati amp;nbsp;inculpatiflïmx vitx debetur, quod ex quo temporeipfeprxfedus nbsp;nbsp;nbsp;(

^’^^f^â(it,vtC^æf’^^^^^^^°®’^*5 ^d fantam vitæ frugalitatem amp;S moäcftiaril ''**'’‘Mrih r^^‘°''®*’’^S*^eperpetuogt;nonCancellariumvideatur.Adeovir-'’quot;^'Ms. vTH ‘'”’°^^’^ento, ftimulos habet acriores aliis ad imitationcm fui ^'^'’'’P'^üüiHQj ^^p^*™™ehto S.C.C.M. Caroli Imperatoris,anteannos ali-^^’’•»svitji ’*^®^°’-’^^*^dæComplutenfis Academixdelegauit.Cxterurri ^^'’')*f4tïipn v *• . ’ °P^^®® femper menti deme, fpaciofior alias aperietur di-*®P^®lioiiio ' pJg’^^’' ''^‘^^ digreffa eft,tandem reuertatur oratio,ncqj nouo ex-) ’'’^®gt;epcre **!^. 7*®®atus alterius gentis res geftas deferibere aggrefliis fum, ?’’''$ipfotui^^^^^P®^^5iudico : amp;nbsp;vt maximeperegrinus eflem,tarnen eade ^***ftitutu ^^'’^^'^ “? ^*”5 cÓtuli, talium opera fum adiütüs, vt neq; veteri de-pfoieq ui, ncqj quifquam (criptismeis poifitmerito fidc derogate.

^'‘^ftoraderebia HiJ^dnufcripferunt Latine,at^etiam f/^ane,c^ ^natentaeoifeijuor. Caput UIL -

^^'ih?^* ^’*^^^^’^^^°^ ’°^° catalogi!m eofurti aütofum pertexere qui ^P^iai *P^Î^*æ^^P''°^'^^°^°*^æ^’^f^*'’o^ediderunt.

10 p ’liconoa^ ^^*^^® occurrit Idacius Gallccix Epifcopus, de quo latius in i ™^®®il#ii /^°’®'^^®4^^^hngente{imovigcfimo.IsfcripiitaprimoTheodo-

^’^fitab ^°“®*^^’quot;®“^^5®onafterii, amp;ex AbbateEpiieopusGerunden- ^ ^^^’‘'ricii A *^®°^'*ft*Q* lunioris Imperatoris primo, vfqj ad odauum annum ^•’îdannu^'* '•^°^®®’®^^quot;^^^^dominiquingentehmoiexagefimoquarto,vi-^’f’ft^tics a '*®g®®^®*^®**® odogefimum nonum, de quo in hoe Chronico f’’’'bnsQQi^æ^’^^’^8*^ft®ous Epifcopus, fcrïpfit hiftoria de iis rebus qux tem- j

u quot;’'^itSviïh* °''^5^^1pälenhsarchiepifcopus,hiftoriamGothorüm,V’ahdaIo- ^ ’^sillttftni^'‘^’'^(^^d fua tempora paucis complexus eft, fcri pilt prxterea de ^'Alfonfu r inChronicis fuis paucaadmodum de rebus attigitHifpaniç.

’^'ianisKeg; ^“^C^^^i*’ appellant) Ildephonfum,aiunt ab anno quinto Suin-^ifedncal v ^®®^®^“ S-hidoms, Gothotumhiftoriam fuiffe profequu-’^®po ^- *quot;^^“chicpifcopushuiusoperismeminit,heq}etiàinFIorianus ''P^n nea’ ^?^^*’^'am return perueftigator,neqj ego in Alcobacienii codice ’^iioftct T^ '° ^^nuferipto, cuius mihi pro candore fuo copiam fecit Refcn-*“ ^“® Receehunthi Regis, fepcri hæc ver-^^oto /\^”-^'f’^ndearbitror,quxcunq}illeaD.Ifidori tempore pofuit^ -i^l»ftiAlf ^^ *” præcedentibus ipfiiTimaDiui Ifidoriverba retulit.Eiuf-^’’®*ioann’ AL°?^^''’^^^^nmdevinsilluftribuslegi. Horumautorum,Idaciidi-f’^firn'^l °æ’ ^'^^'^oh ) Sc S. Alfonfi, quæcunq5 de rebus Hifpaniæ reperire ^gt;® . °’^®TunnuncnfiAfricaccpifcopo,propcdicm Deo bene iu-i^MuH ^!^ ^'’i^usfeatent, quo ad eins fieri potuit, repurgata, amp;nbsp;fcHoliis no-^^btntTp'^^^^^'^^^^'^ns.Indignumenim vehementerexiftimo,autores ^^f^Mhi ^^^' ^dp^naamp; religione Chriftiana meritos, diütius in tenebris ia*

^«kIhbBj' ?æ^^’^^^^’’cihepifcopusafan(ftoAlfonfotertius,fcripfithiftoriam ^ WioiliecaF*''i tempore geftis ; quam hiftoriam vidi Salmanticac in Bi-

ßämtemn '^p^^^^tioneGræcus,diaconusToietanus,fcfipfit hiftoriam Hifpa- ƒ ^di Net i .g“^®S*®»^^ait Florianus a Campo, fed earn hadehus ego non IdcmÏl*’ '^*'^^^°^*^'^æ^‘^^“^“’’ '^ihsilluftribusdelulianoArchiepiieopo.

^*t:it,Sebaftianumquendam eledum Salmanticen- g ®^°tiæprodidifle,atemporcPelagiiRegis vfqjad Alfonfum

442, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x j T xi. vz — dumfiueVercmundumPodagricum:PelagiumEpifcopumOuetenfemabhoc Bermudo vfqj ad finem Alfonfi odaui. Scd hos ego autores,quanquam diligenter quxfitos,inuenire nondum potui.Tamen Sebaftianura Salmanticcnlem alle-gar Petrus Antonius Beuter. Pelagii Ouetenfis meminit F. Alfonfus Venerus m Enchiridiotemporum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r a 0 IfidorusPacenfis Epifcopusetiam fcripfit Chronicon Hifpania:,cuius fic Chronicon illud quodilliustitulo prxnotatum vidi,portentum potins dixcriWi qua Chronicon,adeoprodigiofe fcribit,amp;GothicepotiusquaLatine.Ccrtenii-hi tanquam in nouo quodam amp;nbsp;inaudito idiomate defudandum fuit, vt intellige rem.Inueni amp;nbsp;aliud Chronicon titulo Ifidori lunioris tanqua illius,ab initio mun-di vfqjadquintum annum Suinthilanis GothorumRegis,quifuicannusdonii' ni fexcentefimus vigefimusfextus.Sed hoc ego Chronicon S. Ifidori Hifpalen-fisarchiepifcopi,non Ifidori Pacenfis efie certo mihi perfuadeo, præfertim quuö ipfeetiam S.Ifidorus inEtymologiisfuis,feadcum vfqjannumChroniconta umperduxilTe teftetur.Vidiquidem ineodem codice aliud Chronicon, Ifidori Hifpalenfi Epifcopo inferiptum, fedquum in vltimo Trafamundi Vandalorufl in AfricaRegis anno definat:alterius potius atqj eius Africani,quam S.Ifidori Hi fpalenfis effe arbitrer, prxcipue cum rationem potius cum regibus VandaloruU in Africa, quam Gothorum in Hifpaniahabeat. Neqsobeft lunioriscognomen* turn,quod D. IfidoroHifpalenfi conuenit,nonhuicPacenfi.Diciturveto DJ«quot; dorus lunior,propter Ifidorum Cordubenfem epifcopum, qui Pauli Orofiite®; pore floruit. C^od ita eife, Ecymologiarum S. Ifidori titulus indicat, in cumslibn frontifpicio ad hunc legitur modum : Iftcipitejfißolalßäßrtl/t^ferisHrJpalofßs f^r piadBrauhonem Cafaraf(g^ßa»f^m{^taenimlege»äu^»}epifcop^^m.Hxc ego pluribustf' cuffi propter contrarias opiniones,amp;fententiarameadixi, facile cefluruSjfiqiiii compertiora in medium adducat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

,0 VidiSalmanticx in bibliotheca collegii S.Saluatoris, quod magno blicxbono inftituit D.Didacus MurosOuetenfis epifcopus,amp;Catholic'^ * gibus a fccretis, dodiffimorum atq; integerrimorum fertilitate virorum celt»« * rimum,hiftoriam Compoftellanam in duoslibros digeftam,iuflu D.DidadPi’ mi Archiepifeopi Compoftellani,in quibus primordia,fucceflus, incrementat« elefia: Compoftcllanælate defcribuntur.In iis libris plurima fcitu dignarepeft qux fuis locisponentur.Priorislibri autores fuifledicunturMunioMindonien^

amp; Hugo Portugalenfis epifcopi:pofterioris,Giraldus quidam presbyter, vtco 1 gitur,amp;:eiufdem Archiepifeopifamiliaris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .^

Lucas Tudenfis Chronicon fcripfit Hifpanix,pro illo feculo non pirmtcndu, fedveltemporumvelfcriptorumvitioitadcprauatura,vtnonfacilequeataquo nis intelligi. Huncepifcopum fuiffe affirmant, fed ipfe fein opere Rio indignum diaconum appellat. An pofteaepifcopusfuerit,nefcio.ScripfitautemChronicon fuumiuflïi BerengarixRegina:,qua:mater fuitRegisFerdinanditertii/ereeO'^ dem tempore quo fcripfitRodericus ArchiepifcopusToletanus.

RodericusXimenez Nauarrus, ArchiepifcopusToletanus,resin Hifpan*^ geftas nouem libris complexus eft. Qiiibus fubiunxit Oftrogothorum, SueuorUi amp;nbsp;Alanorum acVandalorum compendiofam hiftoria.Q^dopusXanthusbC' brifTenfis, vir, vcapparet, eruditiflimus, amp;patris doéli/nmi ftudium inluuanû ftudiis refercns,in lucem edidit,fed vel exemplarium penuria, vel temporumin-iuria mire vinatum,amp; tarnen qualecunq; dcdit,non minimam merecur induto^ laudem,quiquodpotuit,inpubJicamvtilitatcmdeprompfit.EosIibrosfiquiseX' emplariumcoUatione mendis expurgates atq}emaculatoseuulgaret,nonadeoâ fpernandum haberetHifpaniarerum fuarum monumentum,tantifperdumaliu5 ) delicatiore Mineruaprouinciam eam aggrediatur. Scripfit prxterea Rodcncus ifte biftoriam Arabum, ab exordio amp;nbsp;origine Mahometis, quam ex Bibliotheek Reuerendiftîmi Cardinalisamp; SereniflîmiPrincipis ac Domini mei D. Henrici

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;talogo

'*lûgoTicorum il!uftriutn,qui additus cfthiftoriç Ioannis Regis Caftellç eins no-^gt;nisfecundi : fedeum ego autorem neqs hadenus vidi, neqs alibi citatû legi. Vi* quot;luiaem Hifpali in Bibliotheca Colonica,dum illius curam agerem,prçgrande 'olumendetebusHifpaniæ,ô£nifaUor,Romç,certeinItaliaimpreflùm:(edRo-«id Valentini epifcopi, quem etiam Raphaël Volaterranus citât, quod poftea S'^o^Vallifolenin Bibliotheca CoUegiiCardinalis Pétri GonfalisMêdocii vidi.

wannesEpifeopusGerundenfiscompofuitParalipomenon,idcft,rerumHi- jj 'Psniæabaliisrclidarum,libres decern, m quibus Hifpaniæ primordia, progref-j^ ™5amp;:inctcmenta,acvariasrerumvicifîitudinesftudiofe,necvfquequaq;infœli-

^quot;cr ptofequntus eft,vfq, ad tempora Honorii amp;nbsp;Arcadii Auguftorum. Hic quo-'l'’Wpisexcufus,fednon{atis emendatus. loannem ilium appello,quamuis ano-^®«Çiodiit:quiacxhiftotiaregumFerdinandiÔôlfabcllaeabAntonioNebrif-pJ’igt;U,conftat tempore belli Granatenfis, quo tempore hanc hiftoriam con-'•^'PMtxproamiopatet,loannem EpifcopumGerundenfemfuilTe.

./HsaCarthagenaEpifeopusBurgenfis,PauliBurgcnfis epifcopicxlc- i4 S'''J''gt;mattimoniofilius,amp;inepifcopatufucceffor,pra:teraliaoperafcriplitana-'•Wæofinre^utnHifpaniæjCumRodericoTolctanonuperimpreffam.

^^’^^'lelRitiusNeapolitanusfcripfitde Regibus Hifpaniælibcllos très ,ele- ij i^^y^’^ï^’ln'O’^lurafuccmftOjaGargori Rege, quifuit ex genre Curetum,

? *^®inunicauit pro candore fuo perquam Reuerendus D. Em^mel San-quot;^’^pifcopusTargenfiSjfummavitxintegritatejnec minore facrxThcologix *^^'^'iptobailffiiïivis,cuiego fum multis nominibusadmodum deuindus.

^’^utSeMaui AretiiPatritii Sy racufani dialogos, nomine Calipho, qui non 16 l^dtendamconiinetHifpaniæ defcripiionem*

bannesÀnniusViterhienûs,prxtcrea quxin’Berofum Chaldxum com-^ ly '''^'^Uinseftjlibellumfcripfit perexiguum de primis temporibus amp;nbsp;viginti qua-’««J^sHifpamx.Berofom (equutus. Sedhuic autori non lans fidei tribuut

10 ^^^’^'‘“‘^“O’l'im neqj B ero(o,cuius tarnen lo cum v num ad v erbum in lo* qQjfj^^5'’®?'^tüstcperi.NamquxprxtctcaiUiuscitatlo(ephus,nonruitmihi

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^finausSiculusderebusHifpanixfctipfitopusvariumnecinelegans.fed ^g

1 nbsp;nbsp;nbsp;quot;f^'''^3bgiategum Kragonixlibres quinqj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, „

l nbsp;nbsp;nbsp;l''^'btip(lt ieoibenovio ,aufpiciis Chriftophoti Colonis reperto in Indiis

1 nbsp;nbsp;nbsp;^Walibus ,Becadas aliquot. Nó enim quum hxc fetiber em,librum ad manü ha-

1 nbsp;nbsp;nbsp;btn,(edinüsaquibufdamtanquamfufpedxftdeireprehenditurinnonnulliS4

\ ‘hVv^'''^^^’^^°’^bisNebriffenfis,cuiusmemoria toüHitpanix meritovenera- 2,0

' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?tftjte ptodidit return aP erdinando amp;nbsp;Eliiabefita enim deelinajifœlicitn’

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^'^^visaGoesLufitanüs,mibi pene adhuc pueroinElandriaolim cogni- it

\ nbsp;nbsp;nbsp;?’^^°^edemeraetitus,(cïip€itdevbertateacpotentiaHifpanixcommenta-

\ nbsp;nbsp;^'^ y^bemDienfis Cambaixvtbis oppug.nationem priorem fcripfit, Petri

1 nbsp;nbsp;nbsp;^'^’'’‘quot;‘b'Cutiu^qiqglt;;\VoïuqTnc\2^Yiflimotumv\ïorum ptxconiismagnopctecelc-

\ nbsp;nbsp;f beohnsPcuius,RegiiapudConimbticam col\egüptofeftotegregius,nupcr £j,

1 ilotatacntauii de rebus apudDium geftis anno millcfimo quingentefimo qua-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^tirtantexro edidit^ea ibili v enuRate confetiptum, v t ft de rota ViiftoriaDufita-

. nbsp;nbsp;^qnoiVo\V\cetut,adtera contu\etit,dnbio ptocnl effeautus fit,vti quemadmo-

dütaWiun\a tetumgeftatum glorianuUr ptouincix concedit,hc neebiftoti« ^wnPtatccedctecuiquammerito debeat.

il ExcidératRaphad Volatcrranus,q«iin opère illo prïgrandi cblEmfuam HifpAnorum Régibus amp;nbsp;rebus gèftis a/Iîgnauit,in qua taiiKtli nonniinquam a vc* htace declineï hirtöriac^nihilmirahdümiquinpotius in gratia ac beneficu» po-nendum,quod qüa: fepetire pötutt,filéfttio prjctercunda non putauit. A rq;ih $ haólcnus reperire potui, qui dé rebus Hifpänotum Latine fcripferunt ex prutd* fo:nuncqiiiidem patrio fcrmonettâdaüeruncargunientum.paticisdicamus.

X4 nbsp;nbsp;nbsp;A Ifonfus ReX; i i .is nominis dccimusgt; cognomen to Sapiens gt;nbsp;cuius funt tabu-læqua: dicuntur Alfonlînæ, exautoribus probatis hi dona m Hifpanam iuffitin quatuor partes redigij opus copiofum » amp;nbsp;antiquö illius temporis idiomate venc-rabile,fed mire Vitiofum,ira taiAcn,vtadhibitolabore Óccollationeautorum,cx - quibus collcduni eftj facile poffit in priftioum niïorem reftitui, nort quin alicubi totaerrctvia,fedinpauciSjittquibusRodericumToIctanum,tanquamautort'ni irrefragabilem feqüitur,vt fuis löcis annotabimus.

ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A ifonfus vndecimus)pater Regis Petri Crudelis, fecundo itiffic colligiatq ƒ

ordinariusdigéri Hifpanorum hiftorias. Eius exemplar ede puto, quod mihi có-nlodato deditEborxvir omatusac probusFerdinanduS NoniusLco,iurisCz’ farei Licenciatus. in quo libro cft hiftoria Regum Caftcllacj a Ferdinando Magno, vfq; ad finem Ferdinandiquarti,eiusquiinciuitateGiennenfimor[uuscil, die fibi did o ab iis quos iniufte lüiFerat de rupe prarcipitari ; qui Fcrdinandusfuit pater huius Alfonfi vndccimijde quo nuncloquimun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'

j^ Salmanticx in BibliöthecaPrancifcanafepofitaïfunt antiquorum Hifpand regum hidorix rnartufcriptx.Ineadem cfthidona antiquaRoderici Diazedc-bernmi Ducis,quem Sarraterti Cidum Jd eft Dominum * confeifione virtutü n pfius appellauerunt, fed longe diuerfa ab ea qux vulgo cifcühfcrtur.ExcuiusBi' bhotheex hiftorüs quiconque inftituromeo feruiebant, fedulo mihi annotait reucrendus Parer F. lacobus Hallcnfis Hannonius, cui non minima huiusC^ro-nici pars propter banc diligentia m accepta ferenda cft,vtfuo loco dicam.

j^ Dieghus a Valera biftonam Hifpaniæ generale iuflù Ifabellæ KeginairtCO®’ pendium contraxit.

jg FerdînandusPereza Guzmartlibrumédiditinmodum ValeriiMaximi.qui.' infenbitur ValeriusSdioIafticus.Ineotitulosquidemponit VaieriiMaximi,cr cmpla vcro ex facris Bi bliis amp;nbsp;hiftoria Hifpana, opus,meo iudicio,tum diligcnWi turn varictate lau labile-

p nbsp;nbsp;nbsp;Nauarrx hiftoriam compofuit Carolus infans illius regni,fed nondumcuul-

jj nbsp;nbsp;nbsp;Extantamp;omnium Portugalhx regum hiftorixdiIjgertrcrConfcn'ptar,pïcrz-

que omnes a Roderico a Pina, fed null« haiftenus ty pis excufx, prxterhiftoriani 4’ Regis Ioannis eius nominis fecundi, quam Garfias Refendius pofteritafi relique

Extat pr.rterea ComitisNonii Aluari Pereira, Brigantix domus autoris hi-ftoriaimprefla,quemComitem Luiitanix Camillümrciftcdixeris.EamjVtau-dio,Latine verrit IoannesFerdinartdus,quemilluftriflimusBrigantiçduxTbco-dohus filio fuo vnico loannijin fucccflioriem ampliflimx ditioriis nato,pr2ccpto- f rem prudenti conftliodelegic,cuiuscrüditio varia Compluti,Salmanticx,Co-nimbrica: cclebrioreft,quamvtaIiena:pFxdlcationisindigeat.

34 Proftantamp;quorundaaliorumHifpanizregühiftorixdiuerftsauroribiiSjtypis excufa:,nempcRodericivItimiGothorûRegis,fcdquxfabulçquamhiftoriçmi' hi propior vidctur,Petri Crudelis,Henricifecüdi, loannisprimi, Ioannis fecundi.

^IdgT. ^'’''’CusaCaftello,Henrici régis eius nominis quarti hiftoriam con- if feondumcuulg'aucft. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ^^S^ftisC k ^P^Ig^*'jVirfvraiunt)inferraone vernaculofacundusamp;elcgans, ^(j *^'fcàiiqQ*™'^^'j^°”’”' ^^g^^ Ferdinadi amp;nbsp;Ifabdlx quatuor tomis compiexus

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ferdinandus Ouetenfis Hifpanorum in Indiis Occidenralibus 37

'''’Hire» ^'’'5viótorias,atque omnes earum gentium ritus acmorcs,ipfarum ^'^4'^alicatcs,amp;quzcunque reperit notatu digna,vigintilibris per-*

^'^b ^f^^g'^^'^^ Zamorenfis de rebus quoquefcripdt Hifpanorum, cuius ^3 F.^tf***?^*’®'*^®’'®’^®^f’®FoftaIitiofidei.Sed egohadenusnonvidi. ***oncHi(''”^®**®*’’’5®*^^*““I^’Domioici,Enchiridiontcmporumediditfcr- j^ f°'’’''t j^°’'quot;^“°multapræclara de rebus Hifpanix qua; hadenus in obicu-

’*^''‘S*’«i ^^^^P®’ '^''^’ ^’' appâter,multafledionis,amp; indefatigabilis hac in pa r- 41 ^^»«m æ’^'^'^^'^F^ifpaniæresmemorabilesquatuor tomisdefcribendasfuf-

^^'Iiiî quot;^^'Pp^f^’æ potueruntinueniri, ftudiofeac diffufe collegic. Reliquos Fct(gj^l’''’”®'*‘’''®^*^f® meo momenti attuliflet.

®'®ci)ih 1 °'’'“5Bcuter,ThcoIogus Valentinus,idem argumentum tribus to- 41 ^^W ^?'’®^®Pf®®^®’:’^f»t*®etfiprxcipuusciusfcopusvidcatur, patriäfuä f''*ni Q,'?’^®“’^^W’Primum tantum hadenus vidi, erudite amp;nbsp;cum iudicio fcri-^{te •'**'’^^æ'®’’®^^“cubrationcsfpero mihi no paruo vfui fore, ad res illius re-^Hlijjj ®^'■^gonum,compendioperftringendas,fi contingat earum compo-Nun ’^P'®*!“*® Chronici mei pofterior tomus typis mandecur. KpiL'”^‘“c®®prolt;iiicopusiuftumdc dignitateamp;: rebus præclaris Hifpaniæ 45 Î^ FMudi Mricruditi,amp;mihi olim Hilpaliamicitiaiundi,magno, vtap-Aquep,-''^^°''‘^^'^‘^''gt;amp;iuciinda rerum varietatecommendabile.

^°$feoinli '^'’^^'^P^'^icariim reru fcriptoresquoshadenus inueftigarepotui. 44 Uctiij ». , °^^^ronico fequums fum, no tarnen quod ita in illorum verbaiura-F'fqua * quot;’‘^‘^P'ircmihireligio fit,fi quando res poftulet.Amici quidem illi 'i’to ■ **quot;’’’'“‘^'^Bratione adiutus fum,fed magis arnica veritas, cuius in hifto-^M PfP®P®’'“‘caratioeircdcbct.PrçclarcenimfcripCtPolybius:Qué-^kifto^ quot;’^’“^“^’^o^’nimari efFodiat,reliquum corpus inutile fit, ita dempta f^vcritate,narratioomnis inutilisé ft.

^ nbsp;nbsp;nbsp;^'‘*^^'gt;^iis earum autorunty^uibus in hoe operefum'u/ùs. Caput r.

^^ïi^jj^P*?^’^’®°’^®s®ospetftringam,quibusinhacIucubrationevfusfuro,tu F^'^iuo °''''^^‘'‘^‘^'dismeisaftrua,tum quod ingenui animi effeiudicem,fateri r'olcceris.Sequarveroinrecenfendiseisordinemalphabeticum.

Ajconius Pedianus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

l^’^^ixlRitiusNeapolitanus.

]^ ktflnns, ijui hißoriam feripßt Eccle-ßiHicam.

^^s Clenirdus,cutus fchedis aliquot v-i^^S^Wj^aas peß obit um ipßus magno P'^[‘}»fe^uutus,ali^uando, deo außi-^^^''''*!ß^ ’ ^^^Jp^ff'^ffit dabitur ^'^quot;^lAEmyHus reronenßs , Francorum p ^ftsrhi/loria.

‘f‘fioigt;'^t,is ^uißrutinium i ^ ^^^^ ^‘^^^‘dla

J^ßiis Hißanus.

^^»HetlinJ

’K^nttnius Beuter,Theologus Kalen-^‘‘^'•‘Crmtus.

‘''^^^^^(RitiHbus epijeopus ,^uem ego in fttru'^ '^^'''^^^^^hg^^dumcen/eo.

l’hniits Ç ‘^'^^''^‘^'^^“^^g'^dtsßentepißola.

^ ^^'‘'gt;iiis,Naturalis (criptor hiße-

Magni, (pua vitas aliquot Sadorum car-mine heroico deferipßt,ginter eas Sandi Pelagii Martyr is, Corduba pre Chri-ßo fub Abderamenepaßi. Robertas abbas OMontis. Robertas Gaguinus. Rodericus archiepidopus Toletanus. Rodolphas Agricola. Rußinusdehideria Eccleßafiica.

Seueruj SulpitiaSj^ui Chranicon/cri^t/iiv/^ ^ue ad AEram tjuingenfe/imam quadra-geßmam feptimä, ^n/itä Diai Martini, Sextus Aurelius n^for, Sidonius Apolhnarü, Si^ebertus Abbas Gemblacen^s, Stephanus de vrbtbus.

■^ Roma nuper inuentas in columnis marmoreis, ad Regem Portugadia Io~ annemißas^L. Andreas SeJendius mihi benignef vt aha muh a, communicautt^ n^ifendamonumetumantt^uitatis. Eos poßea GaJpar Barrerius Canonicas Ebo~ rends, vtrornatusat/^uehumanioribut hterh probe excultus, typh excu/as cum catalogo Cofulum (^ Cenforum^Roma^ ‘vbi Henrici Cardinal^ amp;nbsp;Infantis ne^ go da geßerat, reueres at/ulit. ' Theodor it us de hisloria Eccleßaflica. ' Thomas Aquinos Sandus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

nd or Tunnunenßsepifcopus, proguoper-peramlegitur in Etymologiis fandi Jß-dori, Turonenßs.

‘Sïï*“ inhoepriore Chronico haäenus vfus fum, fi qui prxterea of-9'iCü|jfn**^® ^8° catalogum pofteriori tomo præponam,Deo adiuuante, ne-^üCjjjjj '''®®’9^®’'^^rouisobfcurum,fuaglorixportioncfraudabo. lllud quo-'’®öien °^^’?'^^^ arbitrer,nihil me hoe priore tomo dixiffe,' cui non continuo ’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”^ adiungerem, neque id inconfulto fecifle, ne quis tanquam re pa-

*®^ltae '^ ’'‘*^®ffcndatur. Cum enimmulta effent ponenda quæalii omiferunt, ^^**^^^^^^^ dixiffent,referenda:neceffarioitafacien-’'^^^cidi^*’'2°'^'^’fublatofcrupulo,certioreffetdifl-ismeisfides. id quod vfqj 7°^^®*^“® perpetuo tenore feruaui,pofteriusnon idem fadurus,

^orum in his Chronicis opera fans aeUutuSf^ui^uemthih^J'^^ fuppeditarunt. Caput FL

pO R R o quum tarn mukis emendis libris fortunx mex vix mediocres baud-quaquamfufficercnt,pra:fertimcontinua muhoruraannorumcaricate ficat-tenuarx,vtvixalendx familix pares effe polTent : prxterea multi libri nulla pecu-niacomparabilesefl'ent,quippemanufcripti,atqueinBibliotbecis antiquisrcli* giofeadferuati:mukadenique qua: ad rem meamfacerent, nondumetiaminli-bros digcftaeflent,fedinfGhedasamp; quxda velutaduerfaria paffim relata delite-fcerent:neceirariomihifuitadeosconfugiendum5quipoircntopérebusmcisad- [( ferre. Qui quandoquidemofficiû benigne præftiterunt,fuislaudibus fraudandi non funt,fimul vt amp;nbsp;ipfi bcnignitatis atque candorisfui prxmiu ab xquo Ledore percipiant,amp;alii admoneantur,ne maligne occultantes,blattas ac tineas pafcatiis qux prolata in medium,amp; patrix lucem,amp; ipfis decus,amp;: ledori voluptatem panter atque vrilitatem prxbere poflent.Proinde catalogum hie paucis attexam cum aliqua grati animi teftificatione,tum eorum qui mihi libros fuppeditauerunt,tum corum quorum opera fum adiutus.

I Quorum primus eft,nunquamfinealiqua honoris prxfarionemihinominan-dus,Sereniflimus Princepsac DominusmeusD. Henricus, Cardinalis amp;Infans Portugallix, qui pro regia fua magnificentia,amp;in tanto dignitatis ac regii ftern- jo matisfaftigioincredibilihumanitate,nonfolumAlcobacienfemcodiccmexmo-nafterio. illo fuo bis mihi iuifit adferri, fine quo libro irritus in hoc negocio cona-tus meus futurus erat, fed e tiam ex Bibliotheca fua varia amp;nbsp;copiofa multos libros fuppcditauit:prçcipuevero RodericumToletanum Archiepifcopim manuien' ptum,cumque tanto emendatioré impreflo, vt ex illo innumeros locos in coàice nieoreftituerim,acpropcmodümihividearipfum integritatifuxreddid(iïbf^^f ineodclibroeiufdemRodericihiftoriaArabum,quemadmodum fupenusdix’i nunquam haóbenus imprefla. Scdnon contetus benigni/fimus Princeps hoebe-neficio,fi quid etiam in legendis autoribus(vt omne tempus quod abodmonc^ publicis negpeiis vacat, factor urn autorü Icétione trafigit) obferuaret, quodind'' :' •uto mco conduceret, humanüfime mihi communicauit. Huiusenim eft pr^K^ alia, quod ex D.Thomx commentariis in epiftolam Pauli adGalatas probaui-mus,D.Paulum Hifpanis prxdicafle verbum falutis.Huicigitur,amiceLedor, optimo Principi amp;nbsp;fandidimo Prxfuligratiam mecum habeas pro tanto beasd-cio,ac falutem ipfius Deo Opt.Max.deuoris precibus commendes.

^ NcquemonafteriumAlcobacienfefiIentioprxtereundum,ccnfuIocuples,di-tione amplum,antiquitate vcnerandum,amp; in quo facile turn Diui Bernardi autoritärem ac fanditatem, turn Alfonfî Henrici primi Portugallix régis magnificen-tiam agnofcas, de qua re fuo loco dicemus. Huius igitur monafterii patribusgra-tiam libcnter habeo, quod amp;nbsp;codiéem illum fuum, ouanquam iufl'u amp;nbsp;autoritate 43 prxdidiPrincipis, tarnen non inuiti commodauerunt,amp;:alianonnulladeniona-ftcnifuiprimordiisamp;inftitutionevltroipfiprxbucrunt.

SedEcclcfixBracarenhsperqua reuerendo coliegiomulto maximas gratias debeo, quod Ferdinando GundifaIno facerdoti, viro probo amp;honefto, mihique iamindearaultisannisamicopermifit,vtquicquidinarchiuisilliusfandxEcdc-fixreperiret antiquitatis,idomnediligenterexcuteret,amp;fiquidreperiret quod adremmeampertinerer,eiusmecompotemfaceret. Quorum beneficiofimulac diligentia didi facerdoris, plurima fum confequutus venerandxantiquitatis mo-numenta,qux fuis locisproferentur.Fuerevero huius beneficiiautores vin nobi-litate confpicui,Dominus Petrus a Soufa, Bracarenfis Ecclcfix Cantor, vtipforü ^g moreloquar,amp;BalthafarCarneriusScJioIafter,atqueaIiipermulti,quoscnumc-rarclongumfic,fed eorum memoriamgrato femper animo colam.

Dominus lulianus ab Albanonpoftremum hicJocummeretur,qucmincIy-tuS Portugallix Rcx loannes tertius, ob infignem ipHus integritatem amp;inculpa-tos mores,forori fux Dominx Marix, heroidi omnibus animi corporifquedoti-busin-

^ ^^^^quot;^ ’^’^cxcmpla numerandx, primum pxdagogum elc-b'^' einde poftmukaamp;longa virtutum ipfiusexpérimenta,idem Rex amp;nbsp;mariti quot;* 'ciumfequutaRegina,Dominx Manx,fillçfuævnies,in fpe ac fucccfllonem ^0^ Untotutnque regnorum enuptx ( quam Caftclla Principcm fuam magno '“'’'gwdioviditjfedmaiorccum dolore intempeftiua morte velue in herba übi P^æ«putnluxit,atquectiamnumluget)afecretiscflevoluerunt,amp;nunc tandem ob tam limita ipfius amp;nbsp;tarn przciara mérita epifeopum Portalcgrenfem creaue-yw- HicJnquam.Præful reuerendilTimus quum alias optime Temper meritus oenie,tuni veto adhanc obcundam prouinciam quiequid habebat librorum, 15 ipicquidmonumcntorumHifpaniæ,quotumTempercuriofusinueftigatorfuir, nonfolutnprolixe communicauit,Ted etiam nonnullos xrepropriomercatus eftwdicesquosmihifeiebatdeeffe.Q^d beneficium nifi agnoTcam amp;colam, weróoingtatiffimus omnium cenTcar mortalium.

_ GeorgiusCfcliuSjSerenifiimi Principisac Domini mei Tecretarius, $ odebetrimitnonafterii Sandi Georgü prope Conimbricam digniffimus An-bwS)decniusvitilaudibus8ê cruditione quid opus eftdicerc,quum ipfiim fua odebtentingenii monumenta?Tamen temperaremibi non poirum,quin hoe “^ïonamelogium de ipTo Nicolai Clcnardi, viri ab omni adulationis TuTpicio-^'^'^^iliïni^quamfiiitab omnibus aliis vitiis rcmotiflimus,quod elogium re-1 WpWinlcltj^j quibufdamipfius autograpbis.ldvcrotale eft : Georgius Ccclius

'''^^■niucunditatemlenicatemque fic refert,vt parem non viderim .HaÄenus ^'^natdus,noninelegansingenlotumTpe£lator.Hic,inquam,Georgius Ccclius nonloUtu Mcobacienfis codicis (qui mihi fuit hui us inftituti proraamp; puppis) ïnmus index fuit, led etiam ex Bibliotheca Tua Græcis LatiniTque hbrisinftru-diïunipl\juu^Qjmjj.Qj benignefuppeditauit,qui rebus meisnon mediocriter oo®n«jiautttm(,

1 S«biotutnXcjç,jt^j^^o iniUe ducaiorum ftipendio,eoque perpetuo,ad eandem wnctioneinCotiirabricam vocatus, atquea Domina Catharina Regina Sere-niuimaobcÿegia^fjjx mérita Conimbricenfiis Eedefix cathedrabs Cantoria btualoqujj^^jg^-^j^^ç donatus, vit multis mihi nominibus Tufpiciendus ,cu-'Jhnügnis vtnufque iuris, Philo (ophix, Theologix petiiia,Caihurci, T oio« ^ibilmantlcx, Conimbticx, quibus in Academus maxima applauTu amp;nbsp;fre-. Wiffimolempct auditoriodocuit,eftadmirabilis,fanaitas vitx vix credibi-

i nbsp;nbsp;nbsp;'^mtegtitas motum omnibus amabdis. Hic non folum hbris, confilio, iudi-

1 ?«»Janlimatiffimo me iuuit, verum ex ipfa vlque Nauarra Tchedas nonnullas \ nbsp;nbsp;nbsp;^^^'outiuitadfctti,qux conatibus meisnon minimum attuletunt adiumenti.

1 nbsp;nbsp;nbsp;'J^temiblpetpctua tecordanone colendum Eratrem Erancifcum a Vi- '

1 nbsp;nbsp;nbsp;^''j^tt(iïbcologix,duminviuisagetct,Salmanticçprofefforemprimatium,

\ '''b'^tsixlogoponete nonliceat. Antequam enim ipfuro inftituti mei cettio-\ nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^^^ttn,ip(um,inquam,cuius atbiirio regebat, confilio nitebar, in cuius be-

1 ncuûltii,j^^ç,ç^^^çÇ^^Y,ara •. przfentis vitx calamitatibus petfundus, in fando-

1 nbsp;nbsp;nbsp;Wtncontub«nium,vi ego quidem perfuafum habeo,tranftatusfuit.QuiTi vixiC-

1 '^®'''Wedib\li,leftione pene infiniia,iudicio exaamp;iffimo,memoria exprompta, i ^n ^^5'^Qddatünamtx miraculum merito videreiur.Gratuletur hbiiancliDomi-1 aKii\\ui(ùsacttligio(a€amilia,quodtalcmnaftaftt vitum,quonc(cio equidem, 1 '’^ii^'ilüsïtumsaliumbabuetit lactx Theologix peritiotem.quod ip€e quo-\ ’|^'5^'®®‘^®®l®«»fitam£uiffctfcribcndicupidus ,quamerat egtegie peritus.

rctn,vt non immcrito Nicolaus Clenardus dicere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam pU-

rcligiocft,multanonfufficiunc,nihildicereimpium.NonpotuideYiüorauicr^^ cum Martini ab Azpilcueta meminiflem,quod cos viroscommuni con 1 percxpertus firn prat cteteris omnibus optime de Vafxomcritos.

fuItiffimus,amp;olimSalmanticenfisAcadcmixprofeirorceleberrimus,nuncLa-nonicus Eborcnfis,communicatismihilibrismultis,quorumha etmnumcra fupellcdilcm,non minimam mereturbenignitatisfuxlaudem amp;nbsp;gratiatn,vt ipfiusin me beneficia breuitatis Audio in pratfentiafilenti^rasteream.

y Clariffimus dominus Petrus a Villalon archidiaconus Turolenus,in La: at auguftana Ecclcfia Metropolitana,amp; ornatifiimus dominus Michael Lcerma, illius olim Pa;dagogus,qux mihi de rebus Aragonumdeerant, ftudiolequa: ita libcraliterac benigne pro vcteri amicitiamihi mifcrunt: quorum tanto li c^i us memini, quod olim mihi Salmanticx domeftica confuetudine coniun )gt; iucundamdiuturnamque fui memoriam in animo meo reliquerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

10 Duo reftant qui bonam buius lucubrationis pattern fuo übi iure vendicarc pollant,adcomihifummamoperafuamnauauerunt. Prior cAL.AndrMS Kt-fendius Lufitanus,Thcologus, Orator,amp; Pocta infignis,amp; Reucrendinimi ac Serenidimi Cardinalis amp;nbsp;Principis domini Henrici a concionibus, vit antiqua mihi bcneuolcnria,caque olim Louanii incepta coniundus,amp; mei inHilpam-amaduentus quodammodoautor,ccrtc incitator.Ismcin hoc opère librßan* tiquismanu fcriptis,fchedis fuis, iudiciocopiofeiuuit,neque quiequamba u^t antiquitatis,cuiusipfenonfolumeftcuriofiflimus,fedetiam fcientiiriniu5,q'io mihi pro candore fuo non benigniffime communicauit. Prattercafiquidæ* * fuborircturfcrupuli, ad ilium tanquamafylum quoddara femper confugi,cujus cxadiflimum in re literaria indicium non ego folum femper maximi feci/edS: quot;nbsp;NicolausClenardus,cuiushocquoque de Refendio noftro in fchedis clogiiu* repen: Andreas Refcndius,Poeta infignis, tanta carminis maieftate, tarn net-uofis inuentionibusdonatus ab Apolline,vt fiin Audio poeticoperdurareGfara nobilem vatem haberet Ebora, quam genuit olim Corduba. Alter eftfwfw^** cobusHallenfis,patria Hannonius, fed apud Hifpanos in prouincia Saadi la« cobi tegulam obfcruantiat Diui Francifci per annos fere quadraginta religio-fifiïmcprofefirus,vir inculpata: vitx,amp; fingulari humanitate prxditus,nuluquc iaminde abeo temporequumprimum in Hifpaniam veni,ariAilIïm3necelIïtu-dineconiun(AiAïmus,amp;:plufquam Pylades alter.qui poAquam fadus eftbuius inAituti mei ccrtior,non folum quos habere potuit libres, mihimifit,fedexeuf- ^ fis omnibus Bibliothccis,amp;prxcipue Francifcana,hoccAmonaAerii fuifcuit-go monaAcrio quum aliis multis,tum hoc pratcipuc nomine fum deuindilC--i^musjquodineo nonnulla fint inuenta monumenta hiAorix Hifpanx antiquif-fima,quibus ego vehementer adiutus fum) quicquid inuenire potuitquodad rem meam faceret, indefatigabili Audio propria manu mihi dcfcripfit,tantum-quc fufeepit laborem amici caufa, vt merito mecum communis huius opens au-torcenferidebeat.certefincipfiusoperanon potuifiemredemeo fungi officio.

Hunccatalogumdefcribcre libuir, turn vttalibusviris tam benemeritis dcroc gratiam aliquam reponcrem,tum vtalios hac grati animi teAificationeanima-rem, vtfiquid habent abArufum autreconditum deantiquitatibusHifpaniz,in p medium proférant, parem gratiam relaturi:tum denique vtmaior huicChro-nico fit fides apud eosqui intelligent, qualium virorum fauore,opera,auxilio facrim adiutus.

morniNiÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

pOsTbxemihiorandus cs, humamffime Lector, vt bos labores meos qui ccnenonfuetemcdiocresjboniconfulasjamp;ficubilapfusfueto (quis enim tam L’nceus,vtnonaliquandocxcuiiat;)candide mc ac fyncero animo admoncas. “amumenimferaper experietis ad palinodiam eorum qux petperam fcripfi, id-qucnon^elionotificaeorum mendone per quosiufteatque amice admonitus wcto.Ntt^^çç^jjj^çgpjj^jjjj qui non veritans quamopinionis mex potiorem ï«‘TOcm4m;jm. S in tails erit admonido cuimerito cederc non debeam, tarnen co linguï tempetamento, quod fcripfi, tuebor, vt amp;nbsp;gratia bonx voluntati habe-^^ “utjkveritasnon deftituatur defenfionis auxilio. Semper enim mihi arrifit in F'nwi^Sjngggj notabilis (entendatSi merito obiurgauit aliquis, fcito quia pro-1 ^A®‘®®ctito, fcito quia prodede voluit. Atqüevtquodpollicitusfum,teip(a 1 y* cm,Los hoc loco nominabo qui boe munere dofte atque amice funfti I tóf r^^'^'^edloannes Gcnefius Sepulueda,TbeolögüsjPhilofopbus,Ora-\ hbt ^n^’^ccuiusfingulari erudidone quid opuseft dicere,quum toteditis \ fim'*'^^^quot;®^^'^lSobt?Satisfitadlaudem ipfius,quod ilium ex tanto doftif-\ nbsp;nbsp;£|?*'*''quot;'’'‘0cutnnuineto Carolus quintus Imperator femper Auguftus potif-

\ 'Tem '^^''■^'^’■''■’^ d^r) res ipfius terra marique prxclariflime gebx, perpétua: \ nbsp;nbsp;W*quot;'* '■ommendarentur. Is igitur quum ipb a Maximiliano Boemix rege,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hifpaniacumvxote Maria gerente, cenfma buius Cbronici

i nbsp;nbsp;nbsp;fret? *^*cffet,candide atque erudite quxdam notante, in quibusilli non faul-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^Qn xgre tuli,vtedam magnlbeneficiiloco duxerim. Al-

i inr- ,.'^^cusNeila,iurisPontificiiDoftor,amp;Salmâiiecnûs Canonicus,prxtct i Bt ' . ®^''ö'anitatem ,Grxce Ladneque doftiffimus i Idquodfadsindicat 1 nbsp;nbsp;ü^‘'“®^'''“»lcamp;ionum,ab ipfo luffuP rancifclQuignonu Catdinalis,aufpt-

1 nbsp;nbsp;n,,?''^^'^o^dRcis itavenufte,rta erudite concinnatû, vtnibil mpra.Hic quo-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'l'^'^'rïlücuhtationembatrcperluftraffet,Scquxdam deptebendifletquxvel

Wdbm deprauadstranbata ipfum offendcrent,eomc candore, ‘ nbsp;^5S?«'«l«f«i«q«aem«t«im admonuit,vtettoribusmc.s hoc quo-

A vtfpero,pcivetax inter nos arnteux feneftram •ik* SeinoneftH=ntiovrxteieundusGafpataCaftro,Gnguhns.pfi. wS^woitotooiie Bteuiatii focins.vir non fotam vtnufqne hngnx Sr gt;«imiaoictatevtïftans,qnltametfivclnulla.vclvaucanoiau.t, U .“^«quiuüs monkenta, qux plunma fammo ftodto per totam ?*gt;'gt;®.tq»eHi(paniampcrquiGtlcoUeêitgt;enignccomtnumcau«,qm^ S«gt;»».t«Mamp;»ucKcnmquodifcrupulo dixeram.conhrmatepoffi. ^«»«gt;teiup«„i(rLdeaqnxdoHifpaniadicendafunt.v«iaa«otauo.

Bgt;'e«jsdc]criptjo4C«ü«i/«oHiJ^dMW. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cup ui VTlï*

V{'H^u SuiVoniVb-v conobuWohumiptoicnfo coropatatut .Ea pek-^5'Ï?^^'^'^'’^?.'^'iïgt;’^^f'q'iap^’^^^^'/’^enxvmonüsobieO:uaGaV\usdiuiduur. i«^^^V4tóaabOttumontcmPvtcn«um,qui aV encris tempVo Gue promon-ïSgt;»»me»ctos(CoUbtcKo^eappeUant) in Oceanum pfocumt imïgt;gt;quot;^^gt;^^cpariemaximéan?,uftaeft,adeovt e^odumpet Canubn-»inmonteDim Adnam D.berdmando Coione batum renam •quot;’'’‘^'»TOonfttantCjniüfefcWiiafpcamp;uSiVttunquc mare racvidx erae U ^'''''’^'^^arrunwrdélrcei^cm eramus proximi, arc^uc eminus, quantum ocu ’^î’^dçtSmsDrreporerar iM-editetraneimansaXbicanusbuftus. kSepreu-^^ €t^t^'®^^b,udvtQ.tOccanoGantabnco,abOdca(utnanocCiduo,a en re ^. ?5?^^®^™“i'amp;^^eatico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

''^d'wtxc.YoRrinarrrarmres prourncras, b xücatn,Èufttaniaiü,amp; r arraco ’■ra .quot;èx^j^n^ 2^ Seoteuuroue eVauditur Kua buuro r ab O ccafu Xrabet earn -^^'^'■'dbttaaii^arrem. ouxeb’mtet odium Knx Sc fretum HetcuVeum.a en-'^^^Ma^aW^urpiodeb miet Return HeteukumSe Cbandamr promomo-

num,quod vulgo appdlari dicunt Cabo de Gata:ab oriente tcrminaturlinea dudaabhocpromontorioperCaftulonem ad Anamfluuium.Diftaeft Bxnd a Bacti fluuio memorabili,qui prouinciam totain interfecar, qui ortus in faku Ty gcnfi,dccurrit in Occanum A tlanticum,atq5 hodie appellatur vocabulo Arabics Guadalquibir, quod fonat fluuiu magnii. Hæc prouincia pofterius a Vandalishi* bitatoribusV’andalitiadida,hodiequoq;corrupto vocabulo, Andalufiadicitui-

Lufitania a Septentrione habet Durium fluuium ab oftio ipfius,vfque ad pon* tern qui eft contra Sep timancas : ab Occafu earn Occani Atlantici pattern, qux eft inter oftia Anx amp;nbsp;Durii :a Meridie Bxtica : ab Oriente terminatur aTatraco-ncnfijlinca duftaab Orctania veten, vfque ad pontem qui habet e regione Sepri- P niancas. Lufitania nomen acccpit a Lufo Liberi patris filio,amp;:Lyfa ciufdcni Liberi fociocum Lufobacchantc,vndenuncaLufoLufitania,nuncaLyfaLyu' taniadicitur,vtctiaannotauitL.Andreas Rcfendius. Lufitania,vtdiximus,du' obuscIauditurfluminibus,Anaamp;:Durio,intcrfccaturTago,omnibushisnicniO' rabilibus.Quorum Anas in Laminitano agro cxoritur,e montibus Cartbaginiamp;-Murciç vicinis. Vndc triginta M.P.dccurrês,obtufis totufe propere condit cuni-culis,rurfufqjftadiorüfcxagintaquatuorfubtcrrancoperadocurfu,totus renafei vidctur,quemadmodumaitMarius ArctiusPatritius Syracufanus,atq5itaniodo fe in ftagna fundcns(v t inquit Plinius lib.3.c.i. )modo in anguftias reforbens, autin totum cuniculis condens,amp; fxpiusnafci gaudens,prope Myrtilim(Mertolam ho- ï dievocant)in AtlanticumOceanumcfFunditur. TagusinCcltibcriaoricurTar-raconenfis prouincia:regione,acprimumCcltibcriatn,mox Carpetaniam,deinde Lufitaniam fecans, prope Olifiponcm in Oceanum quoquc cxoncratur A-tlanticum.FluuiushicantiquisceIebratuseftarcnisaurcis,quashodieqiioqucrc-pcriri affirmant, amp;nbsp;cfTe q ui ex ca re q uxftum non mediocrem faciant. Duriwin PelcndonibusprouincixTarraconêfisoritur,fluitq}in Meridiem vfqjadN“'”^' tiam,quç prope Soriam olim fuit,indcper mediam fluens CaftellS, moxin^Qf^ galliam tranfit, Lufitanicam ab Intcramni amp;nbsp;Tranfmontana diuidens, propeaw; tatéPortugallcfeminOccanu deuoluitur Occidentale, plurimis abforptis finira ^ nibus,quor5 non infimi nominis eft Thormis, quem Salmantica nobibfliniidi^’ fciplinaruomniijm3giftra,vicinitatefuanobilitat. Intcramnêappelle Portug* Iiam.quç eft inter Durium amp;: Miniü regio nó minus amœna qua fertilis,quam amp;‘‘ pfamnônulJa{rrigâtflumina,quorûprçcipui,Auus,cuiusinripatotanullâccrnâS arbore fpinifera,hoc eft,ex carum gencrc qux mala Medica fiue aurca,citrca, 2“^ alia id genus producunt, quod huic Huuio cu Aleftc Bracarefi fluuio comunceue aiunt,quii tarnen tota ilia prouincia fit horûfru(ftuû,fiquaalia,multofcraoil'æ^ amp;nbsp;Ncbis,q ue Neue, feruato nomine, hodie appellat, amp;nbsp;Limia cclcbratusantiquis fluuius,que Lethen GrxcijObliuioneLatininuncupauerunt.huncfalfoGctun-denfisEpifcopuscuMinioconfundit. Habctamp;aliosLufitanianonpœnitcndoî amnes,quorum no poftremus eft Munda,Conimbricenfis Academia:propinqui- 40 rate Celebris,Mondegum hodie nuncupant,quiamp;ipfcaureisarenisamp;ramcntis celebratur. Perperam idem Gerundéfis Conimbricam Mundam fuifle affirmar, amp;caminqua Alii Pompeii fucrcvidi,rcfragantibusapcrte Cxfaris commenta-riis.nimirum Munda oppidum erat non in Lufitania, fed Ba?tica. Nee minusinc-pte in Pcolcmxo amp;nbsp;Pomponio Mela quidam Lacobrigam Conimbricam cfleal-fcrunr,quum vclipfc Pomponius Mela LacobrigaminSacropromontorioponar,de qua plura diccmus fuo loco. Non longcaMundaeft Vaca fluuius,hodie Vogam appellant,quern amnemnon pofuifrcm,nifiPliniuscius meminiflet. in codem traäu, nimirum odo Icucisa Conimbrica, vifiturctiam hodiefons ilJe admirabilis,qucm Pliniusin Catinenfifitaenim in Plinio legendum) Hifpanixa- jo gro ponit,qui quicquidadmotum fuerit, abforbet. Cuius reifcprzfente fadum periculum mihi affirmauit perpetuomihi venerandus dominus meus Henricus Cardinalis amp;nbsp;Princeps,coram rege loanne amp;nbsp;exteris fratribus regiis,quum in ar-borumtruncisamp;ramis,turn in iumento,quod fonti admotumpcde,paulatimab-forberi cceptum,xgre tandemafamulis extradum eft. Affirmât Plinius altcrum iuxta

nidVAiNlÆ, CHKClNlv^^i^. 453 i«ufluerc,quiomnia rcfpuat. Is hodie,û extat, (altem ignoratur. Fons illc nunc »ppeUaturFeruentia,Seager in quo vilitutjCadima, non proculaTentugalenü manicipio. Habetaltiflimos Lufitaniamontes, quoru velprxeipuus qui a ftel-beognomenhabet, in cuius cacuminc frequenter in lacu quodam fragmeta na-uiumtepctiutur,quumtamenamariplufquamduodecim leucis diftet. Quin amp;: txxftuatc,amp;:tempeftatetnibi audiri affirmant accolae, quoties intumefeit mate. Similiaferelcg^QtujJejjjojjfg q^Q{JJJJ^pJQpgJ^q^asFlauias,vulgoChaues,in

13 niam compledatur •. illud tarnen negari non poteft, potiorem Lufitanix partem Potwgallistegiparere. Diuiditurvero PortugalliainTranftaganam ,Ciftaga-wm,amp;lnteramnem.Tranftagana Bxtiex parte carpit,earn fcilicet qux ab Ana v^aàtegnilimitesporrigitur. Interamnis tota extraLufitaniam eft, nifi repu-'^^^'idctiptionepofita^Scraboni magisaccedamus,qui ait lib.^.maximam Lufi-““otumpattemtaUaicosappcUaios, Huiusregionis longitudo eft ododecim TOatituioquamaximaeft,duodecim,alibi tantumfex,autetiaquatuor. Ac-

| nbsp;nbsp;^'^^’^hoctatnexiguo terrx interuallo,prxter Ecclcfiam Bracarenfem metropo-

^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™ille quadringetasfexaginta parochiales cu fuis baptiftcnis,

'■™’^'itdam,certeinCaparte,quxBi‘acarenfemagnofcitEcclefia,o(ftingen-'æ'quot;quot;^t''lcKur.£xquarc fettilitatem amp;nbsp;antiquamreligioncm gentisfacile agno-^*^' Deimœniuteveto quid opus eft dicere, quum in ea numerata fmt vitra vi-P^tquinque tnülB fontium perennium, pontes quadtato lapide e legantiffime ®nfttuQ:i,ptopç,j^^(,j^j^pQj^yç jyjj^|.jQj(ç-x.Q^odproptereatacëdumminirne 'J'btluiabonitasScdignitasbuius prouineix fere ignoratur. Huieprouineix ‘^7«tatiuamïtanfmontanamappellant,regiooptimitriticigencrofiquevi-a,caputampliffimiducatus,cuibodiepræeft,multifquç ,.Z'^'^S^ïegiotantumftemmateinclytüs,fcdomnibusetiamcorporisa-^M*ttspïæftjri(nmushcrosD.Thcodoûus,ommumctuditorumprx-^c’eBi^,,^, Ex buius rcgionis montibus,affitmauit mihi ampliffimus ™':^ps5cao(ninusmeusHenticusCardioalis,regiloanniftatrifuofepræfcnte ^™J'gt;apilt;ltm,aüteisramëtisacbraaeolisplenum.SedhaaenusdeLufitania.

^W'I’iiHilpanix pars ad Tarraconenfempettinet prouinciam ,quxbabeta ^WtioncOceauutnBritannicumjabOEaloneÇficappellantpromontotium

ï^lt;wDutihaMctiAic Lubtamam Sc Balearic! maris oram : ab Oriente *J'’®«osmotius,quibusaGaUiafcparaturHifpania. TattaconenftsaTarta-^^'^'Wenomenaccepit ,eius prouineix metropoli, ciuitate ad excipiendas ^'‘'‘'V«cgtinaiiones,vi inquit Strabo lib .vegregic nata,amp; in qua Impera-î{V^^'àloûemagitabant. Compleditur bxc prouinciaMuteix regnum, p^'bvt^ X^agonum cum Catbalonia,Caftellam vetcrem,Nauatr q tegnum, 1 ^kTt\lntetan\ncm,Gallccixtegnum,Afturias,totamCantabr!am. Ha-\p ^^?^^ritium qui in eana(citur,5i aliosftuuios,Cxfari,Lucano,Silio ItaUco, jj^ ./'■’^'^^bratoSjlbetumftuuium ratnm,\ttoti Hilpanix nomen Ibetix dede-'^'quot;‘'‘^Womnium^Ac quinque ptxcipuisloquorlrcliquis in occafum v ergenti-'quot;^^’'^•Mtumdeiluir,Sc in marc Balearic urn exonetatut. cuius tei caufam qui ^° b’lokr^cxptincipiisbiftotix AntoniiNebtiftenfts viti vndecuque doOuffimi

1^ ^^^'^\^zx:!^\Àz\xïva^ futnus-BfeiniapximumvnicaluitprouinciaproConfularis ,'9elpotius confulatis. ft-

1 nbsp;nbsp;nbsp;'IWraV.CoruebusScipio ABicani maioris pater,Cbiul ad earn nullus eft con-’’^‘^'^w'tiaBm^umerbpoftcaProcoriiuladminift.rauir^vr exT .Liuiilib.i.amp;c *• .de twaaoStWoP viY^^QO patet, idque anno X this conditx quingentebmo trigefimo S'iwo,lu:\tqu(i^^X cummodumptouincia proconlulatis pervigtuti très annos

(pctquosa(3mîniftrata,pofteriusdiccnnis)Jonccannovrbiscondi[æqo’ngenK fimo quinquagefimo feptimo, Cn.Cornelio Cetbego, amp;nbsp;Q.Minutio Kuto Co • diuifaeftinduas prouincias Prætorias fineProconfulares. nameofdem lubin c T.Liuius bb.^.de bel.Maced.amp; alibi fa:pc,nunc Prætores, nunc Proconfulcsap' pellat.SedhocintercflcccnfeOjquodpriuseratProconfularisimperioConluU’ ri,fcilicct quia tanta effet in Hifpania belli moles,non folum aduerfus ipfos Hilp^ nos, venim etiam aduerfus très clariflimos Carchaginenfiuni duces, ac totidem exercitus, vt confulari opus effet imperatore amp;nbsp;exercitu. Annibal veto itagrauis hoftisimmincret Italie, vtvterque Conful ad earn tutandam neceffarius effet. Qiiod proximum erat, Proconful mifTus eff imperio amp;nbsp;poteftate Confulari, do-15 necfvt dixi ƒ n duas diuifa eff prouincias Prætorias fine Proconfulares, amp;nbsp;per Prat-tores fiue Procófules adminiftrata ell imperio amp;nbsp;dignitate Pretoria fiue Procon-fulari.Tametfi non ignore,Pixtorem Afconio Pediano dici omnem magißraiu, cui pareret exercitus. Ita tarnen in duas prouincias difpertita eft Prætorias, vtpro rationebellorum ingruentium,fi quandores irapolccret,nunc haïCinuncilla) nonnunquametiain vtraquefimulfieretConfularis. Nam Catone Confulcper Confulem vnum, ipfum nempe Catonem Cenforiu m, amp;nbsp;duos Prætores resge-ftæfuntinHifpania.TemporeNumantinibelli,amp;contraScrtorium,duoconlu-laresducesamp;exercitus,amp;nonnunquam tres millïfunt,vtfiiolocodicemus. Hx du£cprouincia:dicebanturciterioramp;: vlterior. Quæprodiuerfarationeteniporamp;, : diuerfoshabuere limites.Primumenimciterior Hifpania dida eff, quiequidmea Romaniamontibus Pyrcnaiscislbcrum obtinebanr: vlterior, quicquid vitra. Poftea ƒ rogatis imperii finibus,vctus forma prouinciarumutata eff,vciplcquoqj Plinius lib.5.cap.5.teftatur,amp; citerions Hifpaniæ limites Iberum tranlierunc.bo-namqueTarraconenfisprouinciæ parte occupauerunt:amp;ab Affuribus per V^c-exosamp; Orctanos vfqueadCarthaginem nouam porrigebatur, vtexPauloöro-ffo Iib,r.cap,i.c5ftat. Quo tempore vlterior a Gallecia fumebat exordium,'’tp-^' tetexL.Floro,quifcribitlib.y6.adbücmodum:D.IuniusBrutusinvItcrioreHi-fpania fceliciter aduerfus Gallecios pugnauit, amp;c. Poffremo, cedenteiaminiuf5 . Romanorum rota Hifpania, rurfus prouinciaru termini mutati funtadeum mæ ' dum, quemfcribirPliniuslib.j. vt totaTarraconenfisprouineiaciterioreffetH'’ fpania, Bæticaamp; Lufirania vlt,eriorem facerenr. Habcbant hæ prouineixfuot conuen tus, vndefinitimipopuli iura petebant.Bxtica quatuor:G2ditanum,Cor-dubcnfem,Affigitanum,Hifpalenfcm. Lufirania trestEmeritenfem.Pacenfemamp;t Scallabitanum. ScallabishodieSandarenafandalrenenomenhabet.Tarraco-nenfis prouincia fiue citeriorHifpania feptem:Carthaginenfem, Tarraconefem, Ca:farauguffanum,Clunienfem, Affurura, Lucenfem, Bracarenfem. CluniaPH-nio lib.5.cap.3.in Areuacis eff,atquc in fine Celtiberiæ, qua parte CeltibcriaCat-petaniæ iungitur. Antonius NebrilTcnfisamp;Florianus a Campo affirmâtClunian fuiffepam quaehodievulgarifermoneCrunnadicitur,oppidum quodabV'Xama 40 ciuitate abeff leucis fex, a Durioamne tribus,a CallarogaD.Dominicipatria,du-abus. Vndeamp;: Nebtiffenfis Comitcmilliusoppididominum,ComitcmCluni-enfemappellat.Etrede illiquidem non abludctevocabulo. Quaquamquxolini Cluniaerar,ab co oppidoquartaleucæpanediffat,nequequicquam nunc habet, praeter antiquæ vrbis veftigia,amp; Sacellum D. Virgini facrum, appellaturque Ca-ffro. extant etiamnum amphitheatriamp;aliæ antiquitatis reliquix,fedamp;lïgillum conuentus Clunienfis ibidem q uinque ab hinc annis repertum,ac penes Comité ClunienfemalTeruarimihiaffïrmatumcff.SuntnóproculCIuniaamp;fodina'Ijfpi-dis preffanriffimi.Perpcram in PtolemxisquibufdamimpreffîsCluniadicituref-fe,quæappellacurciuitasRegaIis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

Hifpania,vtfcribicGerundenfisEpifcopus lib.r.paralip.cuiantiquafuffragan-turconcilia,inquinqueprouinciasdiuifaefftemporeConffantiniPii,Tarraco-ncnfem,Carthaginenfem,Bæticam,Lufitaniam,Galleciam.

Hifpania habuit tempore Maurorum plurimosregulos.-pofteriusa fex regibus poffcfracft,Legionenfi,Nauarrenfi,Caffenano,Aragonenfi,Portugalliæ,Gr3na-tenfi,

^'^icratU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRONICON. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;455

I^f^^'rdinanA*^^-^*^^^**^® Heinde cüm regnö Caftcllx coiit. Reliqua tem-t PülfifqucU*?^. ®^**®^^gt; ad vnius CafteHæ régis arbitrium amp;nbsp;imperium^ .*®5«® * P^^'^^auns redada funt,excepta Portugallia, qua: proprium 5’^®$vito5^^^t^^?*®?°®®^®lc^quothabeatcpifcopoS',quotPrincipesamp;pt^ P*’»iiniac^*”'’’7®“‘^“®‘^®^’“sabundct, prêter Marinxum SiculumJegac ^^^^ufteij °^^^^^^ relibellum curiofe ac diligenterferiptum. Nobis hæc deli-

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

^e laudibus ffij^anu. Cafut IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^lt;58B^k^^*^P^?’^^“P*®“'’™v*‘J®^'i*^®^’9^‘^*^cribcrcpofttotautorcs,qui

^^°'^efD ''' “', ^'^’^^^^Quamquodneceflariü exiftimem. Igiturillud me-^**•lt;11011 ^f ^^'^P^^'æ Maudes ponendum vidctur,quod ipfe quoque Cxür in 'quot;’'Mctn ^'^^^''^ Üb.j.de bello ciuili affirmât, rcgionem effe faluberrimam,qua ^jjA5!’®^’^^*$lt;^o®roünicauit.ScdIuftinuslib.44.Hifpaniamcon'tendit ^®l«m0 f”æ’’^‘^*’^^’^^^o’^®’’agt;ficacris temperamentofalubriorem,vtquçnec ^^ ®®'’'aù'fi?*^ Africa,foie torreatur,nec affiduis, vt Gallia, ventis fatigetur : adeo '^Vm • ”^Se^^*-^^’æc^’^Ha,amp; frumcnti,vini, olei, mclNquc copia redun-^^J *’ï®®°^'®^^®^“™abundevidumfuppeditet,fedetiam Italia:ScRorax ®’’fiiiii°*'ft^æf*^®^“®“^®*^duriffimistemporibusperopportunam frumenti,ar-®'fen ’ ■ ^^^°'''-'^)atque omne genus commeatuum abundantiam fubmi-gt;o.def*^^T°’^*^*^*“^“^^®®““^® ^®^’° Punico non femelfadlum oftendit lib. 'Gildis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HxcetiamCxfari resin Galliagerentimateriamfabri-

‘’tins ’^9^0Scquitcsfuggeffit. Pliniuslib.vltimo,cap.vltimo,primam j.’’^®*’'^^®^*aetribuit,proximamHifpaniç:fednefciocquidem,anvI-Mh 'quot;^“'^^‘^a’^ia cedere debeat Italia:,de iis Ioquor,qua: ad falubritatem ac P sollteJ^P5'“”cntveriufqueregionis. Nam fiquisvctcrummonumcntadili-lïff£fQtó^^P*^*®öHIudrepetict,Hifpanos frequenter Romanis vitæfubmi-Pfoüin • ^’‘’’®^“am vero Romanos Hifpanis:aut fi miferunt, militibus fuis in 'iifiiai]i^^^*'®8®’^®“^*^'^^ ™gt;f®runt. Quin amp;nbsp;ipfos Romanorum exercitus, vel did’ n^f''ææ^aliquoticsaluitHifpania.vndeilludCatonisCenforiicelebre do f^’,.®f®*pfii«*alct.Quinonfolum exercitumconfularem cumpræto-j”*™’’’^®*P’*o. fumptibus,in HifpaniacontraipfosHifpanospauit,fedamp;: jj '. ^'P^’^P'^æ’dapecuniam militi diuifit, amp;nbsp;in triumpho tulit argenti infeófi vi-‘'luuique millia pondo, bigati centum viginti triamillia, Ofcenfisauri quin-pondo. Etpaucis poft annis QÆuluius Flaccus citcrioris Hi-

« nbsp;nbsp;□•'^'’*^’^’”®’’ exercitum tantum in Hifpania aluit, fed ftipédium etiam im-

tt/ . ®’'‘*^oluit,vtaffirmatlib.io.debel.Maced.T.Liuius,amp;:intriumpho d® viginti quatuor coronas aureas,cum magna auriamp; argenti vi tulit, prêter cq.^®8®otcinquamexercitui dedit. Deinde auri, argenti, amp;nbsp;rcliquorum nias ’''''^'°*'unafetnper fuperior fuit Hifpania,quantumuis hoc diffimulecPli-r(gt;J‘^'^''^^^^^Hcofernperdiues extitit,vtmeritoPofidoniusapudStrabo' J^Writ,infubtcrraneis Hifpania: locis non infernuPkitonem,fed Plutu P '^'dtiarumamp;opulentiacDeum habitare,fcilicetquod Hifpania non diues ‘ ®^'giofibifit,fedaliisetiamdiuitiasfufficiatacfuggerat.Cxterumhxcau-Wquecopia,nefcio equidê maiori damno an glorix fuerit Hifpanis. Nam-ï^fflüftamp;sgentes in Hifpaniam eins auri cupiditascxciuit,prxcipue Phoenieas, P ï’’*3Utmnvilirerüpermutatione redemptum, in Grxciam, Afiamque,ac natio-'’fscæterasdeferentes, maximas ex eo commercio diuitias contraxerunt, atqne ’n Hifpania tantam repcrerunt auri argentique copiam, vt cu onuftis nauibus fu-pcrarttargentum,ancoras ipfas ex argento conflare fint coadi, vt præter Diodo-rumSiculutnlib.6. affirmât Ariftotcles de mirabil. Aufcul. Et tamé adeo diuitias Hifpanotmnexhauritenonpotuerunt,quinCarthaginenfesquura in Hifpaniam

duce Barca(hoc cnim cognomentum fuit AmilcarislvenctuDtjHüpanos in Tat-ditania,qux Bæticæ pars crat, argen teisprçfepibus amp;: doliisveentes inuencrint, vc affirmât Strabo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res amp;nbsp;ipfôs quoque Carthaginenfes in Hifpaniam pelle*

xit, arque adeo auxit illorum vires,vt Diodoro Siculo tefte, nequedomeftico ne* que fociorum milite vfi, Romanos, Siculos, ac Libyas in magna adduxerinr péri' cula,quod omneis diuitiis ob aun argentiqueabundantiam luperarét.nam amp;nbsp;ipH nouainHifpaniametallainuenerut,amp;:putcosefFoderunt,exquibusvnusquiBc', beloabinucntoreappellabatur,amp;adhucPlinii tempore durabat,trecentaargcn-ti pondo Annibali indies fubminiftrauit, hoc eft, iuxta æftimationem Budai de Allé lib, 4. terna mill iacoronatorumaureorum in dies Angulos. Aquibusoccu-1.’ patadifpoliataqueHifpania,quum permultosannos corum auaritiam fatiaret, poftea etiam tres Carthaginenfium potenti/fimos exercitus, amp;nbsp;maximas Roma-noruro copias fuftincret, ne fie quidem, vt quæ nouis femper mctallis fcaturiref, cuacuaripotuit,fcdadeofcmpcr(ibiconftitit,vtintraannospaucos,nempeopi-nortrigintaodo,exHifpaniaRomampcrvariosPrxtoresintriumphisdepona-ta fintaurifupra nouera millianongentanonagintaquinque pondo;coronxau-rextrecentxvigintiquatuor.-argentiinfefti pondofexcentatrigintaduoraillia, trecenta oâoginta feptem : argenti Ofcenfis trecenta nonagintaodo millia,fcx-centavndecim:argenti bigati trecenta trigin£aodomillia,viginti tria: argenti ü-gnati innumerabiJis multitudo. Non hierefero pecuniam militi tot cófedisprx- i^ Jiisdiuifam,cuiusinirinumerüpoflevixarbitror: non L.Q^intiiCrifpiniexLu-firanisCeltiberifqucprxdam,aquofcribitT.Liuius lib.ÿ.de bel.Maced.taniun« demauri,quanturaargcntiintriumphotranfiatum,fedquantumtraftulerit,pra:-termifit:nóM.FuluiiNobiliorispofteriorcmprxdam,proptereaquodT. Liuius lib.6,de bel.Maccd.forte memoria lapfus,mihi bis vidcatureadem rcmpofui/le-Illudquoqucprçtereo,nondubiumquinplureisamp; amphores prxdasexHifpü'’^ Romani hoc annorumintcrualloiulcrint, fed quarum memoria fimulcuf^'' uii monumentis intercidcrit.Qiiin amp;nbsp;argenti fodinasillas taceo Canhaginino^ï vicinas,quxpopuloRom. vicenaquinadrachmarum milliaindiesfingulospen* fitabant,hoc cft,fecundum Budxi calculum lib.4.de Afie, duo millia quingentos p coronatos,quasBudçusnon redcfufpicaturcafdemefi'ecumputeoilloAnniba' hs,dcquoloquutifumus.NampurcusilleAquitanisprox!muserar,vrPliniuste-ftatur lib. ïj.cap.6.amp; Budxus etiam fatetur:fed argen tifodinç,de quibusnundo-quimur,viginti tantumftadiaaberantaCarthaginenoua,vtaitStrabo,quç3bA-quiranispIurimumdiftar.Poftremoilludetiamdifïïmulo,quodprçterea,qu2di-Ófafiinr, Afturiaquoquc,Gqllccia,amp;Lufitaniavicena millia pondoaurifingubs annisprxftabant, quodipfiquoquePljniohb.3j.cap.4. ftuporemfacit. Veru® tot deprxdationibusvfque adeo non funtattenuatx vires Hifpanotum, vttupn-mum Romani eoeperin t experiri non folum inexhauftas eorum opes, verum etia infuperabileroburanimi,amp;virtutembenic3mtantam,quantamducentisannis 40 cxpugnare non potuerunr. quid dico ducentis annis ?imo nuquam Romani tam pacatam habuerc Hifpaniam, vt non opus fuerit iufto exercitu. Tucdemum fen-fère Hifpaniam non folum diiiitem, verum etiam fvt ait L. Floruslib. z. rerumab vrbe condita)bcllatricem,viris armifque nobiiem,feminanum hoftiJis exercitus, cruditricem A nnibalis, quæ proptcrca vióba fuit a Romanis, quod fola omnium prouinciarum non prius intellexerit vires fuas,quam vida eft,prius obfefta quam feipfam cognofccret.Nafi vel vniuerfa contra Romanos confurgere, amp;nbsp;vires faas conferre,atque velimpcrarevelJibertatem fuam publice tuen animum induxif-fet,non modo fupcrari,fcd ne adiri quidé ingenio fitus,vt affirmatLuciusFJorus, potcrat,itavndiquemariPyrcnxoquevallataeft.EttaméhxGipfaqux viresfiias jo non cognouir,quxnunquam communi totius prouinciç confilio helium iniir,ra cruentas frequenter vidorias Romanis dedir, vtfxpe nihilo rachor, quam vidi, conditio vidons fucrit,amp; ex vidoria nihil prxter inane triumphi nomen,amp; mife-randam fuorum ftragem tulerint. Longum efièthoclocoreccfere,quotiesapud Hifjaanosres Romana infummum difcrimenaddudafit. Doccthocbellum Vi-riaticum.

'iiticu y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1N 1 Æ CriKKJiNlCUIN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7

^‘quotiesarm u.?*'®^*^*'“°f®Ro®»n*sco*’ft’“ffe,adcovtncccfrehabuerinta-*°æSfcp4ir f ™^P’“’*®‘^'®®rc,nc poflent ex bellis bcllaferere. Quam rem ad-^‘^^^Liuin i L ^’^^“‘’’^‘^oncmfibimetipfisconfcifcerentjgcnsfcroXjinquit ^'•''Smdio^ * ^^^ bcl.Maced. nullam vitam raci fine armis effe, quippe qui in ^^“I’ctisaffi^'*^^*^* ^oleant,taquam gloriofe ac fœliciter vica exceffuri. quod de fog«iuajnU7*’*^''.^^®““^^^***”“*^*^’’'’æ®P'^*PæP^®’^‘!‘’^^®^æÇ^®“®*5prç-

1 ''^Mms‘^^^^^^^''^^ fernper habita cft,vt quum Romani duces alius Africa-^’’’P«r«orc ^ a''^”’’^'*^^ Numidicum, alius aliis cognominibus fe vendicarent: f'^'-Hifna •P.^^^S^^befiamAtticosamp;FrancosacGermanicosfeappeUa-^•npetabft *^*^°^°®°’®’'^®’'®®^“^®*^*”^®»^*”“*®^®^*^°®’““religiofiffime ^Wedn ’*'’’î^,“^^°^“^QtÇcciIius Metcllus Cekiberici nomen afFedaïTe vi-^'’:gt;fttftiHK-''j ^’““^’^^ip*®quoque,quieuerfaCarthaginc,nonmfi Africanus ’'®’*'®f«aD H ^^'^™^ntia,nonHifpanicum, nóCeltibcricum,fcdNuman-^Hïc^Mi ®5®P’tgt;contctuseo titulofuturus,nifi illi hichonosnegatusfu-^”1011) ü®™?^*^’^) pro qua duo potentiflima orbis imperia per tot annos, ÇQns° ^^æ*’a,cruentiffimis præliis decertaru nt,ex qua ci Alexander Mato '^'l''icn^^^'^*^’^'^*^ petentes ac gratulantes accepiflet, tum demum amp;nbsp;fibi amp;: ^'’t’iidtiu*’^^?^*’'®’^“® dominus vifus eft,fi Arriano credimus lib. 7. de geftis '^“ralili *j’^'’*’^“®®P^®3uiircIulius Cxfar inter prxcipuamilitum fuorum ’'’'IdlctJ *^^°‘^**^*^G®®®c®orat = cuius defedionem cü Nero Auguftus ^®À ÏÏ^““‘^’^’®rtatcsinfradus amp;nbsp;interritus,collaplus, animoque male ^*«con ?®'^Qc®»^prope intermortuus iacuit,atq; vt refipuit,vefte difcifla, quot;’’''‘Sink ” . ®»®^unadefepronunciauit.HçcillaHifpania,qux prima Roi-'^■dooii A *^^‘3rumquæquidemcontinentis fint,poftremaomnium,dudn r^'?^^^®’^*® perdomita eft,fi tarnen perdomitam fuifie T. Liuio ’‘’nim^i^j '“’*wcatn ciuitatem Numâtiam,Cicero pro L. Murxna terro-h^‘’^iu . “*appellat : cuius metalla auri amp;nbsp;argenti facra Machabacorum '®®relebm'u’*^®^®P^s dariffimus ludxorum fcriptor lib.2. de bello ludaico Ç^udionct^’^’^Hifpaniaquarn fimul cum GalliaTrebellius Pollio in D. '‘'’Petiunj Kq ’’’’'•res imperii Romani appellat, cuius auxilio Carthaginenfes ^f°^'niumf '^’'^“”aad extremampene defperationemredcgerunt:inquavel ^'Wam 1/^^’‘^^clbcUicisattibus excrcitati funt duces, per quos Romani ^ cui ^'''’’^rotum Orientem,poftremo etiam Septentrionem fibi fiibie-^Batbat‘”''^^’”’”‘P^^*^®^“’ °'-^*5 quondam domitrix, fafces fuos fubmifit, ^'‘''quot;itori æ?/'^S°’^dgrauiterprefla,fednunquamtotaopprefla,adeofeanti-^^'^’^'^^diaintegrumreftituitjVtpulfisprofligatifqueBarbaris,im-Ao''^''''Wu ^'^f^.’'^°rbem complexafit,India Occidental!,amp;alterofereorbe %lilnj-^”®’’^’“^®c®g®*ro CaftcllçRcgibusparcntc:Rcge PortugalliçO-^'’''^i 'æ,’^^'^S^æ ArabumPerfarumqueparti,nequcpœnitendæ Africæ '■*dante,vttotam ferme Africæ orammaritirnam,vtplurimasinfulas ^‘'^pikL^?.^'^^’'l’’'æL'-^dtanorum imperium agnofcunt. AtqucHifpaniafic-^'^^®bMc ducavirtute,imperii amplitudine reliquas omnes prouincias vel fu-1^^’”^pan^ ^^'^^^• itareligionis antiquitate amp;nbsp;veræ fidei euku nuUi omnino *^^°te$.at *'*’’®“^‘^rt. Scilicet hæc duos habuit Apoftolos diuini vetbi annun-^^'defijQ ■n^^P°^°^®5dacobumZebedxifilium,quicüduobus aliisintimus ^^æ^^rhosh *’^°rnim amp;nbsp;feruatoris noftri confiliis,amp; Paulum vas eledionis. ''^®onisB **?*®^®®®*umIefuChtifti difcipulum, qui omnibus facratiflima: '''’’^lt;104 '?'’®*’'æ myfteriis interfuit,amp; multos aliorum Apoftolorum difcipu-quot;'^^^Perfa *'^f°^®^^^^‘^®^rudimentisimbuta,amp;plurimorummartyrüfangui-' ''^fibilist ’?''æ^îP,^®'^^roBcatiIacobi Apoftolifepulchrofandificata,tamve-^kXcoî^*^'^'^ ,vtprimopoftRomamEcclefiæ principem numero efiet, ^Quii • ^^^“S^rdiccnfisConciliipatetivtipfcetiaConftantinusMa-confuetudinem Hifpaniæ,Çalliæ, amp;nbsp;a-amp;0üuta,Orientalibus cpifcopisimitandamproponeret,Hifpaniamre-

liquis prouinciis prxpofucrit. Eandemquoquc venerationenietiamapuàpoftc' ros habuit.fîquideminConcilio Remenfi,quodinGallia temporeEugeniife* cundi celebratum eft,communi patrum decreto ftatutumfuit, incendiario hzc pœnitentiavtidaretur,vtHierofolymis allein HifpaniainferuitioDei per annuff vnum pœniceret.Quin amp;nbsp;hodie votum Compoftellanum inter facrofandaamp;in' uiolabiliacenfetur. Neque fane immerito hic bonos habitus cftHi(panix,qœ(gt;' pe quæ Chriftianç religionis,fi q ua alia/emper obferuantiflima fuit,amp; fidem Câ-tholicam,qua femel imbutajinccrißime vfquc coluit,hærcticis infeftiffima,contra q uos fi remedium domi deeflet, foris quxrebat, vt videre eft in epiftolis Dim Cypriani. Nullam cnimhærcfindiuconfenfitHifpania,amp;qui earn iropiis cnon-busfoedarc conatifunt, aliunde pleriqueomnes vencrunt: quod deMarco A0' ptioipfequoquciniy.Efaiae D.teftacurHieronymus. Prifcillianumquidem Ipaniagenuitjfi tarnen genuit, fed hxreticumiamvelutimpium filiumpia mater abdicauit panter amp;:ablegauit. Ariana hçrefis alibi nata,alibi oppughata, fed inm fpaniarnaGothis indufta,ibidem vno diepenitusextindaeft. Quinamp;illoipW tempore, quo perfidiamArianamGothorum Reges fouereconati funt, quant multi fucrint per totam Hifpaniam omnis generis Catholici, qui nullis perlecuu onum procellis ab orthodoxx fidei confeflionc potuerunt auelli, turn numero us martyrum chorus, turn concilia docent,Tolctanumfecundum,Tarraconcn|^ Ilerdenfe,Gerundcnfc,Cxfarauguftanum,quxpereatemporamaximoRcipuö' Chriftianxbonocelebratafunt.Quampietatislaudemadnoftravfquererapo religiofiflimeferuauitHifpania. Nam vtprimumaBarbaricis bellistotare pna uit,nihil antiquiusduxere pientiffimi Reges, quam vtludxos omnes acSarrac^ nos,aut ad profe/fionem Catholicx fidei perducerenr,aut pertinaces rcgnilm nibusexterminarenr. Qux laus prxcipuedebetur ChriftianiffimisFeidin^ amp;nbsp;Ifabellx Cadellx amp;nbsp;aliorum regnorum,Emanudi LuGeaniç amp;nbsp;Algatbiojj^ gibus, cuius fili us Cardinalis amp;nbsp;Infans Héricus,talibus auis, tab patre dign' auitumacpaternumfidei2elumpulchrereferés,fandxinquifitionismunu Cbriftiamorenódedignatus,nonminoriftudio,quampaterditioriibus tes eas eieccrat,ab omni vel perfidixIudaicx,velinfanix Mahomcticx,vc r^'*^ uis hxrefeoslabe, ab omnibus quoqjritibus Chriftiana profefiïoneindigms dicare Portugalliam non définir,idque tanta prudentiajVtomnesimpiomm minumverfutilfimosconatuseludat;tanta integritatc,vtncmoquodcaui^^e^f^gt; babeat:tantafeueritate,vtmalosexterrcat: tantarurfusclemenciaacman u^^jquot;^ dine,vtnon paucosadrefipifcentiam pclliciat. Atque hosquidemqnanw ^^^^ uolentia com pledatür.quibus benefieüs profcquatur,amp; aliis arbitrorno nbsp;nbsp;nbsp;^^

rum cfl'c,amp; ego aIias,Deo adiuuante,fufius perfequar.lllud in prçfentiatac ^^^ pofium,quodanteannos,opinor,feptem,cumduoMauriiamadulta?tatc’ noftram conucrfi,baptifmi beneficium poftularent,n5folum eosobuiisvDi ^^ ccpit,fedipfcpontificalibusornatusinfulis,diefefl:oPentccoftes,Eborçm co fia fua cachcdralijfalutaris aqua lauacri tinxit tanta celebritate, vt fi filmai ƒquot; tris fui Regis,fieri non potuerit bonorificcntius.Prxtcrca alterum in famwaro^ boneftaconditioneadoptauit,alterumRegiinchetclamdedit.Quxr«i^’‘’' , prxclara vifa eft, vt nihil fupra. In reliqua quoque Hifpania quotquotlunt e fidei cognitores,cafide rcligione officii feruant,eaintegritateacvigi anti3,v moquifquamhifcerecontrafacrofaniftaEcclcfixftatutaquicquamau ea. bi forfan impie facere non licebit:in Hifpania ne loqui quidem, niu pie, ^^'^ . tur. Alibi crrores forte iam nati extirpantur : inHifpaniaipfaetiarnerrorum naria, anteq uam pullulent, opprimuntur. Noui ego, quiprauisalibi opmici imbuti,in Hifpania ex animo refipuerint, amp;nbsp;quçcunque efleotEcc■ e la t ^^ contraria,verovultudcteftatifint.Plurima,neprolixusfim,deni paw ^^^^^ tiqua religioneacperpeniapietateprçtcreo,quæ in ipfoChrimico “’^ . nbsp;^ j.

ferentur. Illud nuncdicendum,quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qux

ga Reges fuos femperfuerunt,atqueeos etiam quos pro Regibu^o u nbsp;nbsp;nbsp;• ^^^

’quot;l“eauxili nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G H K U IN i G U IN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;459 '''®'®ïqiijcm*^u’?®®^“™^*^*lt;lucercnt. Hinceftquod Annibalinltaliaad diffi-‘’‘^olybioj^.T^tiörutn opera maxime vtebatur,amp;iisplurimumfidebat, vt ''’’”'’’^iliaamp;fi *^®^*®°*^®^ft’»t‘Hinc,quod Aquitaniad oppugnandos Roma-i^Mo ciuï-^^^5 e’^Hifpaniaciteriore acccrfiuerunt.Hinc,quodGn.Pompe-^’'ï'^otum ',? *^®“°'^hbus Hifpanorum maximum fui exercitus robur credè-^'^’''otHob^ h *’’cerepoterat,fi confiiko rem gcfliflet.Quin amp;nbsp;luba Numidix 1 ^'^f'’ïrat. Pi ’™®^?*.gt;H*^panos equites,cuftodiæ fox caufa,circum fe habere con-^®’’reni ^^^'''^.^’^^ fcriptor grauiffimus in Scrtorio autor eft,hunc Iberis fu-'^ ’deduce ’*3’”'‘^‘’®a^’Cuifcdeuoucrent,vnacumillomorcrcntur.Scrtoriura

^^^**^ Sertorium protexiflc, vt no prins de propria falutc co-‘°’’’gt;iftl^(^'*’®‘^’^^®® ^uurahumerisafportatumintutopofuiiïent. Igitnr Ser-^’^Hii ^®°’’“® fidclisopera terribilem Romanisfecit, amp;nbsp;ipfi ctiam Mithri-^'^Hus r ^™’^^°'-^^^'quot;^l^s^ infidiæ extinxerunt.Ipfe quoque Odauius Ómnj^u . ^^ï^Dorum '^^'^^’^ ’‘^ corporis fui euftodiam vfque ad deui-*''‘’nth ?'^’*®^l’'dt. Nunquam finiam,fi commemorare velim,quocquot ^tq«quot;*^''^^ exempla.Sedfuperfluum fit inea redintius commorari,cuiuS ^^ ’’•Q'iV^’’®®°’^°^fc“’^^^®ft’g’^gt;^lt;ïcxprcfla clariflimaque extant documen-Won*'quot;^*’'^'^®^® reperiturorbe Regibusfuis obfequcntior,quam fint Hi-Wol ^^'^^^ Reges fui in remotiflimas qiîotidie regiones, amp;nbsp;alio (vrille in-fiBCBii|''^®’’^®^’’‘^0PP“g**adós Barbaros mittät,caaccingfiriiralacritate, quafi ïitoK,|***’^®^^”’S»gt;iicreindotnifuaegcfturi.Cuiusrcimeoquidetniüdidomc-•gt;iasv' ^'■'^’’’^’^''’udemvendicantLufitani, adeoRegifuodediti, quafiexv-iiiHif**^^''^®'^^°®”’^™- Scudiavero literarumac liberaliumarrium,quam ^ P?'’^^'^'’iperfloruerint,quidattinetdicerc?quum fatisidexStrabonecon-

' nbsp;nbsp;nbsp;fiç^^j'^®’^^’l’'î-hinterrcliqüos Hifpanos,Turditanos Bæticæpopulosfa-'^üiffe v'^^^'æ^’^^'^c'^3rum ftudiisvfos, memoranda vetuftatis volumina ha-

' MehC 1 ‘'^®‘« teftimonioopuserat?Senccx,Silius Italicus,Pompenius ö ftcrit '“’''''’»^ttialis, Lucanus,amp; alii quam plurimi fatis loquuntur, quan-enm '°'®®P°ftUterarmn gloria apud Hifpanos,quantumqnein omnifci-

àâ temper prxftiterint. Sed quanti bonas artes Hifpania fecerit, ^ƒ' crmsexeoeft,quod affirmatin Epiftolafüm libro3.Plinius5inuentum in P^niaLanium Licinium hominem priuatum,qui Plinii Secundi commen-oSj quum ille procuraret in Hifpania, quadringentis millibus nummiim li-’n non dubitauerit, hoc eft decern millibus aureorum, vt erudite calculum toudæus. Denique nulla vnquarn fuit artas, qua non multos in omni feien-

r ?'’’8^'’ereviros,profa:culo fuo non poenitendos edident Hifpania, quosquia 'teniporibuSjaufpiceDeojfumpofituruSjConfultomiirosinprxfentia facere , ew. Nequevirosfolumcruditionis gloria prxftantesoftentarepoteft Hi-^’’'^ledfeminasquoque,quibusetianaeruditiflÏmaillafxculamérita inuide-rasP^''''^^^'^”^'’'^^^^ f”^^ ^^5 aliquot amp;nbsp;muliefes Latini fermonis non igna-I^. ' '’'is omnibus,vtalias multas Latinis literis tin(ftasfilentiopræteream,da-'YWaAloifiam Sygxam,virginem ToletaUam, fed in aula Lùfitana per °^'iniannos educatam, quinque linguarum adeoperitam,vt non inimcri-

® _^iB(crtias Pontifex maximus,!iteras illius adfe fcriptas Latine, Græce,Hc-®'^^^^riace,arque Arabice,laudibus patiter ac fauftis comprecationibusfit pfo/eguutusjadmiratustam multipliccmingeoiifrüä'um,amp;donum mulciplicis i ^^finguarumfeientiae in vins quoque rarum,nedum in foeminis.Sicenim lónanc ( ''crbadiplomatis.Debeturhæclaus optimopatriamp; virododiffimo DidacoSy-g2o,quinoncontenrusfilias optimis quibufque difciplinis inftituifle,tantamin filiatotlinguisimbuendadiligentiaraadhibuitinecincafolumhanc opcrampo-fuit,fedakeramquoquefiliam Angelam Graece Latineque pro artate amp;fexu non medioenter eruditam, tam exada Mufices feientia curauit perdocendam, vt

4lt;;o .IOANNIS V A S Æ I cumpracftantiffimisillius artis profefforibus contendere poffe putem. Multuœ debet huieviro Lufîrania,quippc qui vel primus,vel cette ex primis literas hæ maniorcs Lufitania: inuexit, poftea illuftriflîmi Brigantiæ ducis amp;nbsp;fratrum ipö' us preceptor, nunc tandem in Regiam familiam cooptatus eft, amp;nbsp;a Rege ftudio-rum aman tiflimodocendis aula: Regia: puerisnobilibusprxfeâus. Filia veto A» loiûa Sygæa in familiacftSereniflîmæ D. Mariæ principis priraaiix,quæamp;ipli inter eruditas huius æui reccnferi merito poterat,nifi calamus tanto fuccumbetfl oneri,atq ue adeo ad tantarum laudum molem fubeundam inhorrefcerct. Proin* de finem f3ciam,de laudibus Hifpaniz nô plura didurus,quam quod earn merito Pauli n us poeta amp;nbsp;clegans amp;nbsp;pius,apud Aufonium,fœlicem ac diuitem appcllauit. *

^ui/leges acpopuü isn^eritauerif/f ffi/Jgt;agt;tia a Thabalv/^ueaeiCartba ^ ginefffes. Capuf X.

'^VNC paucis perftringam, qui reges acpopuli return inHifpania potitifunt, ■^^vfquedum Carthaginenfesimpcriüillius occupauerunt. C^inreprofiteor meBerofumClialda:um,Manethoncm,AnniumViterbienfcm^orianüaCaiB' po, Petrum Antonium Beutcrumfequi,atqueea ponere, non qua: pro compcr-tis habeam,fed qux apud illos repetio:quorum didis quando antiquiorumac grauiorum autorum calculus accefferit, addita corum nomen datura indicabo._^ Porroin temporum rationefubducenda,annorum feriempoftdiluuium,vl(]uc ad vrbis Romana: principia fequar, deinde annos ab vrbe condita more feripto-rum Romanorum ponam,vfquead Chrifti feruatoris noftrinatiuitatem,aqui coramunem Chriftianorum numerandi modum imitabor. DiluuiumveroM annoaborbecondico,nempeabAdam,bismillefimo ducentefimo quadrageæ mofecundo,fecundumfeptuagintainterpretes:atlccundumHebr3£os,annonid' lefimo fexcentefimo quinquagefimo fexto,quemadmodum aiuntEufebius,^-^''' dorus,Beda.Sed Hebrxorura fupputationem ex facrisliteris confirmât loanncs Driedon,fcriptor accuratus,amp; Catholicus.Eam amp;nbsp;nos fequemut.

145 1 H v B A L hlms laphet, nepos Noc,vcnit m Hilpaniam, prjmuiquc earn nau^ j,^g -*• uitpoftdiluuium:regnauitveroineaiyj.annos.HuiustemporibuscumNoC) quemEthniciIanumappcllauerunt,inHifpaniaveniflet,duasin caciuitatescon-didifl'edicitur,atqi cas a nomine fuoappcllafle,alteram NoclaminGalle‘^'^'^/.^_ ram Noegam in Afturiis. Hanc Berofi opinionem c5firmat lofephushis'^^f *$• Condidit autem Iobel(hic cft,quê alii Thubal vocant)Iobclos,qui noftri5te^P° ribus Iberes appellantur,qui amp;nbsp;Hifpani,a quibus poftea Celtiberi nuncupanwnt. Diuusquoque Hieronymus diuerfislocisincommcntariisinEfaiamamp;Ezcchie lem,ThubalfiueThobel,autIcaIos,autHi/panosinterpretariaffirmat.

a 99 Mortuo Thubal fucceflit ipfius filius Ibcrus,quifluuio Ibero nomé dediflcdia* tur.IbcrusverofluuiusHifpaniçnomêlberiçdedit,vtpoftPliniûamp;aliosautorcS) affi rmat etia D. Hieron.in 66.c.Efaiç,amp; xy.Ezech.regnauit vero Iberus y/. annoJ-

- nbsp;nbsp;Poft morte Iberi,reru in Hifpania potitus eft Idubcda filius, qui Idubcdx mon-ti nomen dedit,regnauitque annos 64.aliilubaldam feuluballamvocant.

400 IdubcdaepatrifubrogatusBrigus,impcrauit5t.annos.Abhocautcmortu^f' mantvocabulumBriga,fiueBrica,quod perindefonatHifpanis,atqueGanisJJu* num,GermanisBurgum.Nam ficutGallidicunt Lugdunum, Nouiodunu:Gcr-mani Friburgum : fic Hifpani appellantMedobrigam, Mirobriga, amp;c.Quodet« Srephanus de vrbibus annotauit,tamctfi ille Bria ponatpro Brica. EratveroMe- ^^ dobriga,vt hocquoq; breuirer annotem, oppidum in Lufitania propePorta.egra vrbera,nunc a Rege loanne tertio, titulo ciuitatis amp;nbsp;Epifcopali fede donatam,a monremHerminiüpofita,quimonshodiequoq5VulgodiciturMonte Arminno, aquomóteipfaquoqueMedobriga hodie Armenna appellatur. Quodmmip.o fuo candorecommunicauitRefcndiusnofter. Vtriufquetam Medobrig^^quam

Heminiimentismétioficincommétariis Cxfaris,feupotiusHirtiiautOppij, vt 9^tgt;gt;‘^^‘ titulusprx fefert. Mirobricam mihi olim dixit Reuerendus pater F. Francifcus a ullifolcto, tuePrxfeftus monaderii Sanóti Benediâi apud Zamora,porta Ab-^i5S.Facundi,arbitrari fe cfle eam,qux hodie Ciuitas Roderici nuncupatur,c5qï wôpinionemconcepifleexfaxo quodam,quod extat apud Bletifam oppidum qux

1 nuncLedefmadicitur,inquo prxter estera legitur ad bunc modum : termi-Ï^VS. AVGVSTAb INTER DLETISAM. ET.MIROBR. ET. SALM. Cuiufmodi sliudqiioquefaxum,cumeadcm fiere inferiptioneapudipfos CiuitatenfesadDi bannisinbaptifteno repcritur.Qiiam ciuitatem funt quiconteftdant olimap-

lo pcllatamfuilfc Augurtobricam : amp;nbsp;Mirobricam fini He, qui nunc pagus Guadra-niitodicitut.Sedidquamreöe,ipfiividerinc.Nosad remredcamus.

PoftBrigum regnauit filius Tagus annos trigin ta, qui T ago flumini celcbrc a- 4$^ P'lipoftetos nomendedit.

^’^^wtegnumpaternum hxreditario iurefiuficeptum adminirtrauit annos v- 4Si. quot;®®8tttiginta,atque Tutditaniam literarum ftudiis illurtrauit. Huie Bxtisflu-

I^nicinoratiflitnus nomen fuumacceptum refiert,aquofluuio,vtdiximus,Bx-^^iptoumeia appellata e ft.

10Libya,tenuitque annis viginti quinque, didusalio nomine Dca-p^J’i5tcmporeferuntOfirin,quiamp;;Dionyfiiusdi«âuscft,exÆgypto venifi-l^''',;^'^P*’'bm,oppreffaquetyrannide Geryonis, regnum diuififle tribus ft-”“ w,fedptiusadmonitis,vtabrtincrentacrudelitatepaterna. HicOfirispri* T”^quot;‘ induxirte dicitut Hifpanis * Sunt qui triginta quatuor annos ^^^sGetyoncs,tergcraini(vtaiunt)fratrcs,regnaüerunttantacöncordia,vt ^5^ Po«0cisfibulisiocumdcderinx,quiGeryoncmtricorpotemfinxcrunt.Iuftinus ™''^VWHifpamx tegnaffe prodit, alüs alia parte regnantibus. Hos Hereul es ^^P'i'KinvindiÊtam patris Oùris,cuius occifi non minima ad cos pertinebat wuï*^««gt;gP»wpittptofcau5,primüinconfliauvidt,dcindcengoUricef-inteer ^^^^^^^ccidit.HuiusHctculis opcrum monutnentumfunt colurnnacgt; ”Lalçtn^5j Abylammontes.Huius quoque dicunturHifpali columns, qux

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’8'‘“tttsdifticft.cuiusv tbis originemD. Hicron. in prooemio i.lib. Commet.

1 nbsp;nbsp;’fHMaàGahtasGrxcis tribuit, kb ciufdé Herculis comité BaleoneBa-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'”'^b(uUjppç\^j^j5i^,5^jçj^jgtian^LJloruslib.6o. HuicHerculipofteaTyri-

1 nbsp;nbsp;nbsp;^''^«mcoüdidiffefetibit PomponiusMelalib.vc.6. eSditotibus, religioner

l nbsp;nbsp;nbsp;5'jWpibusiMrc.Dcatmcntis Geryonis,quslurtinuslib.44.prodit,Stra-

I ^'bubniconfiftam affirmât •. idem indicare videtur Plinius libri 4. capite Hi \ ^ 5^’^'is autor Grxcus non folum eft in cadem opinione, fed etiarn aftruit nul-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jüHdpaniaKegem GeryonemnatumfiuiffeJib. i. de geftis AlexadriMagni.

^^'ipus Getundcnfis aflitmat ,Hercu\em qui in Hifpaniam venir,non Ægy-\^Wç,(edGtxcum, Alcumenx ex louis adultcrio filium. in qua opinione ),j^«^®’i5t AntoniusNebriffenfis,dum ait Hetculem poft Liberum r^atrem. ti^'^^'^V^^'®® • Ariftotelcs auiot eft,Hetculem Hilpanix bellum in-diuiiüs inuitatura .Hinc ortam receptamque apud Hifpanos ' Y^ ^^argentum pofffdeic nonlicerct, camquelegem adbuc Carthagi-^'^'^‘■'tmponbus dur affe.

^^’'Cü’its,compo(iós ivr Hifpania rebus,ptofeftionem inltaliam parans,Hi- 5701 % ^jj”'“^’’^Regem Hifpanisreliquit,aquo Hifpalim conditam ferunr,quam RwaWsCxlat iuffaurauit arque illurtrauit. Earn Strabo lib.^.fuo tempore *\^Tj''^’^'^^'^^^^^’^’^'^^^'i^^?,'^^^''''-bliivalannos 17. LaftantiusFitmianus feti-Hetculem exHlfpanta reuerfum in Italiam, ritum immolandor urn ao^lwtuffuliffe.

tt'Mu lucceffot 5)0 bxrcs tegni tilius Hilpan fiuc Hifpanus ,rcxlt Hifpanos ‘^‘^^^H'-q^^c ab ipfo mjmenboe fottita dicitut. Huie falfo afetibittir aquxdu-

^n.dilff. d;us Segouienfis Traiani opus, amp;nbsp;Pharus Gallecix,quæ turns,vt exantiquain-fcriptione pater, Augufti temporc dedicataeft.

^}9 nbsp;nbsp;Hercules audi ta morte Hifpanis nepotis fui,cx Italia in Hifpaniam mctiinoua rum rerum propcrauit,vbi poft aliquot annos fénio confedus diem claufic extremum, fepukus Gadibus, vbi pofterius templum illi conftrudum, ficuti diximus, in quo ait Pomponius Melalib. j.cap.6. ofta cius fita fuifle.

«jjS Poft HerculemHifpanis gubernacula fufeepit Hefperus,vnusexducibusi-pfius,a quo HifpaniadiótaHefperia,ficut Italia: fed Poets differentia: caufaltali' am,Hefperiatn magnam appellant.

PuIfoHcfpero,regnumHifpania:inuafit Atlas Italus frater ipfius,ac tenuitper lO annos vndecim.Cxterum quum Hcfpero in Italia resad votum fluerent, timeret-quc Atlas, ncprofperitas fratrisinfuam perniciem verteret: relido inHifpania Oro filio,cum magnis copiis in Italiam ad opprimendum fratrem profeduseft.

Orus fiuc Sicorus dominatus eft Hifpanis quinque amp;nbsp;quadraginta annis,» quo Sicorim fluuium vocatum afferunt,eum qui Ilerdam alluit,pofteaIbero mifeetur.

Sicorum in regno Hifpanis fequutus cftSicanus films, qui præfuit annis tri-ginta vno. Abhoc Anam fluuium nomen accepiffe ferunt. Anumenimpropri« umfuiffe nomen regiSjficutamp;Orumamp;Eleum: Sicvero,pra:nomcnfiuetitulum

principatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï'’

yyS Sicano dcfundo,Siccleuspaternoregno inauguratuseft,manfitqueineoan-nis quadraginta quatuor, cuius tempore affirmant fuifle diluuium Theffalia: fob Deucalioneamp; Pyrrha,amp; plagas per Moyfen irrogatas Pharaoni iuffu Dei. ^02, nbsp;nbsp;Poft obitum partis rexHifpaniçcreaturLufus,obtinetq5regnûtrigint3 annos. ^3^ Deinde dominium capeflit Hifpanis VIus,aIias Sic Vlus,potiturqueeojn-nis plus minus fexaginta.Fuit hic,fecundumaliquos,filiusLufi;fecund!Jnia/i-

85»} Poft hunc Tcfta principatum fibi vendicat Hifpanisper annos fepwagint» quatuor.erat bice Libya. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

9^7 Tcfta vitadefundo, paternumrcgnuminitRomus,poflidetque annis tribus ƒ fupra triginta.Huic regi Valentini vrbis fusprimordiaferuntaccepta,quaraal’ eo Romam appcllatam, Romani multo pofterius amplificatam ac nobilitatad Valentiamappellaucrunt. Huius tempore régisPhoenicesprimuminHifpani-am veniffe dicuntur. Eodem fere tempore Bacchus, alias lacchus, Liber Pater cognominatus,agminemagno comitatus in Hifpaniam venir, non tam donwn^-rionis cupiditate, vt inquit Antonius Nebriffenfis in prsfat.hiftoris, quarovtparem glonamrcportaret ei quamex domita India confequutuserat. Deniumvi-dor nullum aliud Hifpanisaduentus fui monumentum reliquit, quam quodNe-briflam in Bsticacondidit, celebrem hodie vrbem, non quia Bacchum babuerit conditorem,Deum cbriofum ac male fanum, fed quod einem ediderit Antoni- 40 um Nebriflenfem magnum dccusamp;ornamentumHifpanis.HscvrbsoIim inter sftuariacrat Bstisfluuü,nuncabeo odomillibuspafTuumdiftatjoblimatovidelicet altero illius oftio quod erat meridionalius,fimul cum alueo fuo,vt ibidem an-notauitipfe Antonius Nebriflenfis. A Lufo Liberi partis filioLufiranianomen accepit,qus eademaLyfa Bacchi comité dida eft Lyfitania,ficut fuperiusan-notauimus,atquehscducentis annis ante excidiumTroisfadafcribitidem Ne-briffenfis ibidem.

icoi Palatuus deinde fucceflït,PaIentisconditoracPaIantis,contraqucmresno-uas molitus Cacus,regni pattern occupauit,fed mox fuperatus,fccunduraali-quosjn monte quodam proditionis pœnas dédit,qui ab illo nions Caci diâus,ho- jo die Moncaiovulgariterappellatunfecundum alios,in Italiam ferecepit.Regnauit Palatuus feptuagin ta annis.

2072 MortuoPaIatuo,rcgnumErythroceflir,quircgnauitfexagintaodoannis.Ab hoc Erythreaminfulamdidamaffirmant fiueErythiam'.vtappcllantPomponius McIalib.}.cap.lt;j.amp;PIiniuslib.4.cap.2,i.quamaIii contraGadeis,aliiconrra Lui-

’’»iatn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’4^5

^liüiusitjjJ^'^^^’ï^cponuntjVndeHerculesGeryonuinatinctaabduxerit. Sed ^n.dilft. ’'’‘^'^'ninO^'^ ^y’^'^^’oco^^s ab Erythreo mandixiire pucar, Arnanus eiufmodi

f ^'”^olligenJ-quot;^P^”^ Iocnmfucceffit,quiMeIIicolacognominatuseft,quiamcI- i^jy ^^^’’fetUffi' r ’’?P””™'’’*“ucnit,vtinquic Iuftinuslib.44.quihuius iTieminir, ^^'’’pofcf lt;?. °'’*Tarthcffiorumregemfuiffefcribitantiquilïimum,fedquo '’°^ Eode '^'^*^P*^'^^'P^'^’^™5'^o’^pooit. Aiuntregnafle feptuaginta fepceman-'fi^niredj '^^^'’^P°'^^^^oiaeuerfajmulti Græcorum quicertis de caufisin pa-

''^ ''feront æ^^^'’°” potuerunt, velnoluerunt, poft varios erroresin Hifpamam ®^gt;Ptim ''^^’^^^^^^'oea fedibus confederunt.Ex quibus Teucer Telamonis quot;’’^ccup ^?''^*^P^oixIitoribus appulfus,caloca,vbi poftea fuit Carthagono-^’^X^”* f'''^®’® Galleciam tranüit,pofitifqueibi fedibus genti nomen de-^tfennij ““^^’^Ïoftious» ^‘^ hunc autorem Salmanticx ciuitatis'originem ^*oitjih'quot;’”^quot;’ '® memoriam antiquæ patriæ ipfius Salaminis fic didam. '®'nit.J)' ^'’^^^P^^30usGra:ceElmanticen appellat, nequehuius originis me-^niii|„'*’®5’^®*9“o4oe in honorem patris Tydei, Tyden ciuitatem in ripa

Mq» ■ ' ^'ophilochusTeucrifociuSjinGalIeciafuinominis vrbemcon-'^'^sOJif quot;^^‘^°^**ofociiinmediterraneaHifpania:loca errabundiabiefé.^ V-iMar' ^'‘^'“’t^tifundamentum amp;nbsp;nomen dedit,ibiq; templum PaHadiqua ^'ktiii^^*'®°’®^’’’‘^®‘^'c*nit.Strabolib.}.*Vlyflcavrbemappell3t. Mneftheus

r^^^ ^^^®^ appulit,vbi Mnefthei portum ponit Strabo, deinde Ga-^æcparti^°^°’^^^^''^^^i^bratuscft. LaconesCantabria: partem renuerunt* Mino2*A^’'’^°’'’'’’i”®^pi^*®^'’i‘’5p”'’®ipi°*’°”'i”®^i5»P^’^^i”'®*^’'’^®^®”^gt; *®®“ioNcbriflcnfi. Ilerdam quoqueStephanusde vrbibus adTro-U(jnï^'^p'^®^®quot;®'’^idctur,quodIleüsTroianis Apollodicatuh« ^^Ï^dïB^ ^^'^^°f^’ ^^his ipfius ex filix ftupronepoS,peradmirabileS cafusamp;i i^ï^ ^^ '^i»aH8^'quot;^'’fingulari fortuna feruatus,fucccftbr regni ab auo adhuc viuo de-^’ieftate ^^'’™ '^®g®® accepit,tantx fuit magnitudinis,vt non fruftra deorum ’''f)Uucs •^^“iisereptus vidcretur. Qmppe barbarü populum legibus iun-®®igt;oii5Qj °^'-^^^odomari,frumentaqjfulcoferer,edocuit,amp;cx agrefticibo eorum qux ipfe paflus fuerat,homineseoegir. Abhocamp;:

’’liini I ^*^’’populo interdida, amp;nbsp;plebs in feptem vrbes diuifa. Ha^enus ex ''‘^H L-*^r‘i'‘i“®®confubs,finofle voies, ex quam mirandis cafibus ac peri-®®'gt;ein f *”®^°™® benignitate feudiuinapotius prouidentia ad regni fuccef-T^^”^ ®^’ ^n^inus ait, mortuo Habide, regnum per multa feculaa '’'’gt;Hif'^'°^^^'^^^®'’®®^®®' i^nii^®’^^9'^0c®nftat,nonvniusfolum imperio to-J**”’® pamiffe, amp;nbsp;plures habuiffe reges, quam quorum memorialitera-^'tc 'J^^”^^*^ prodita repcriatur. oianJ^^’^^’^^’nnponunt admirabilem illam ficcitatem, quanegantHifpa- ïa^jo Ptïie[^lh*^®**‘®’’^““osvllisomnino pluuiiscœlitus irrigatam,omncsfluuios QSîàto?*”.^^’^*’® ^’^afoifl®» Hifpaniam fere omnem incolis exinanitam. ^’I’fistcte*^'’’^®’® ®°® fitverifimile ^quia nulla eius rei memoria in veterum ^’’lt;iiii^^’^’’l“*'^®® ^^™ ftupendam ac raram procul dubio non tacuilTenr, ''eniffe ■ mirandanon fintpafti filentio perire. Eodem fere tempore ^*^P^”*^®’’ oeftio quos Almonides;fed hoe quoque Antonio ^'luabaliquo fabularumconcinnatoreconfiiftumvidetur.

'^ ^liodjr ^*^^. ^'^®^‘^Homerus nondum cœcus, amp;nbsp;Melefigenes appellatus, 1507

i awe yP^P®®® nomen fuir,in Hifpania atque Italia peregrinatus eft. Floruit rod *** ,°®®ois poft bellum Troianum annis centum fexagintaoäo. Autor Hc^ ^toin vitaipfius.Quod amp;nbsp;Strabo fatis indicat lib.5.

Ibe ■ ^^^^P®*^^ Geitas Galliaépopulosin Hifpaniam veniffe aiunt,quibus cum 1350 Patri ^f° ^^*^'5 ^^^^° certantes, pace demum conftituta, communicataqueinuice )routuaconnubiapfrmittentes,haG rcrum communione nomen quoque

jfrt.iiilu. commune fortiti func,amp; Cckiberi nuncupan,qua(ï Gallohifpanosaicas,vt auD-Hicronymus.Ex Diodoro Siculo lib.6. Huius rei meminitamp; Lucanus,

t^jQ Rhodienfes quoqueinHifpaniamvenere,amp;fubiugisPyren.Ti montisinora maritimaRhodam vrbcmcondidere,adquainCato bellum inHifpaniafadurus primum appulit, vt ait Titus Liuius lib. 4. de bello Macedonico. F uit hxc ciuitas Epifcopalis adhuc tempore Gothorum,nunc nihil habet prêter ruinas amp;nbsp;vedigia antiqua: vrbis,ac monafterium D. Petro facrum, vt annotauit epiieopus Gemn-dcnfislibro primo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

jj8o Hoctempore,autcirciter,mcmorabilcilludincendiumPyrena;imontiscon-tigiflcvolunt,quodlib.^.Diodorus Siculus fadum fuifledicitignea paftoribus iniedo,atquehincPyrenxos appellatos montes. Ardente vero continuisdiebus inccndio,plurcs ex eo argenti puri riuuli, flammarum vi effluxere. Pofidoniusa-pudStrabonem fabulam putat. Quaevero de Pyrene nymphaamp; Hcrculeetiam ex Silio Italico feruntur, Plinius lib.j.cap.i.non immerito fabulam putat. Arifto-teles huius incendii meminit de mirab. Aufcult.

ipo nbsp;nbsp;Phœnices auri amp;nbsp;argenti cupiditate illedijitcrum in Hifpaniam venere, opef-

queHifpanis turn rudibus adhuc incognitas, vel Faltern parui habitas, vilireruni permutationcredemptas,ficutFuperiusdiximus,inGrxciam,Afiamlt;]ue,amp;na[i- i-ones cæteras,magno fuo commodo auexerunt.Hinc Phœnicum colonixinlbe-ria, hoe eft Hifpania, amp;nbsp;propinquis infulis. Hæc Diodorus Siculus lib.ó.fed tempus nonnotat. Ca:terumquodaitdecommutationeargenti,confirniatArifto-tcIesdemirab.Aufcult.hisverbis:PrimosPhœniccsfcrunt,quumTarteffumni-uigaflènt,tantam argenti vimoleoaliiFquenauticisfordibuscommutaflejVtnc'^ caperc naucs,ncc ferre poflcnt.-quocircacoaidos fub difccflum,cum c2fc«9“'' busvrcbantur,tumanchorasetiamex argentoconflare. Hoc quoquetempos Gades ab iifdem conditas affirmant,fed Strabo tertio corum in HifpaniäadueüW conditaslib.5.tcftatur.Vtvtefl:,TyriorumcerteGadcs colonia,ipfoetiamPlu!3f',, chotefte in Scipione. Phœnicibus Strabo Malacam guoqueamp;Abderam atm-buit lib. ;.

iyy4 nbsp;nbsp;Ccltibcriiam patriae multitudincFuagraues,inLufitaniamtranficrunt,in(p‘

multas condidcruntciuitatcs,quibus nominaaboppidis patrie luximpofuenit) inquibusSegouiamfiucSegobiam,qua:aSegobriccnhbus xdidcatiêificspp^ lata creditor, ciuitas aquaedudu memorabili amp;lanifïcio nobilis, cui hocnomme dcuinótusFum,quodvxoremmihinonignobilemdederit,iucüdamvit2Pociani. Erat alia olim Segouiaprope Cordubam, cuius Cæfarincommenrariismeroæ'' (namamp;Celtaerurfus ex Lufitaniain Batticam tranfierunt,ibique multaoppidi condidcrüt)eahodiequoqucnomenrctinercdicitur,feddiminutiuum.Segouix veroquamaCeltibcrisdiâ^amamp;conditamvoluntjmentiofîtapudL.Florunilib. 4 j.rer. ab vrb. cond. in bello Sertoriano. Ex hac Celtiberorum in Lufitaniamnu-grationc,ipfiquoqucLufitaniCeltiberiappellat! funt. Vndc aitDiodorusSicu-IusIib.6.CeItibcrorum Lufitanifortiffimifunt.

ij^i Secundum fupputationcmannorumquamhaélenusfequuti fumus,hocan-noRomaconditaeft:proindeabhoclocoannosabvrbeconditanumerabinius.

jj ^RÆd ex Sicilia in Hifpaniam vcniflèdicuntur,amp;aliquameius partem oc-cupadc, forte pelledi illecebra diuitiarum, quas Phœnices ex Hifpania in o- J® mnes orbis parteis afportaucrant.D.Hieronymus in Hifpaniam venilfeaffirmât, fed quo tempore, non addidit. Eius in proœmiofecundi libri commentariorum inepiftolamDiuiPauli ad Galatas hæc funt verba: Ad Hifpanias tran/gredior. Nonne Saguntum Grxei cxinfulaZacynthoprofedi condiderunt? amp;nbsp;oppidum Tarteflum, quod nunc vocatur Cartcia, Iones Græci homineslocafficrcferun-turl

^8dG '**^P°‘l'’®^'^P^’’wamCalpe,Idrus,Pyrcnc,itcminfulaïAphrodifia- ^èvrlf't fttjittgt;J;“®“æ»4“ævocâturBalcares,nonncGr«ciferinonisindiciadcmon-

**$Xbh/^**'**’^®’’’^®“P®^^*^“”f*’*^*”^“^®5™®”5^^*^“®’^*”®’gt;”®™P® ®^^®®’ ^^* ’''''lilii '?'’’^'^*^^*^^^ÏacontraV’aIentiam,nullumhodiequoquegeneransa-*^'’Co! ?®*. *'*4”®’^*undeallatunafuftinens,quincótinuointcrimat:prae«

‘^diAam, quod fcatcat rtlulco amp;nbsp;malefico genere ferpetura, Hoct *®P®*““*^®^^^*b.x.cap.7.

^'’'clm *'’’P°'‘®A'^3gt;idioniusTartefIïorunlKcx Gadibus regnanedicitur,jdq} 1^9 vixifle abundeforec. Odogintaeniman-

’''Mi ’”?^''®’“*’*^“'®’^imperiumfcxagintaannos-natusacccfliflet,vr ex *^®quot;.'’’^M Valerius Maximus lib.8.cap. 14. Vixiciraqueannos centü

’'’^’ïet j ’ æ*^ ^®®’'’$ Pollio apud eundem tantum centum trigin ta iUi tnbu-^'’’sineifft ^®*’®^*®^’®® pauciores,nempc centum viginti. Diuus tarnen Bafi-

^'''■'in quot;quot;P^^^S^I^’^Iiiceramni etiam noftris temporibus.Noui ego etiam E-

1 ^tteti^'^^'”®*^*’’ » 9“^ '^™ decern fupra centum annos com pu rabat, qu u m M«u*'*'''’’®“*“s mater ad centefimum vigefimum vfque peruenir.Magis m 1-Miij^'’'^^'^fiï^‘ï»pudIndos hominem repercrunt, quiiamirecêtehmum

^^.4 b ^^^'P^ Graeci,ex lonia in Hifpania vencrunt,Vt etiam affirmai Stra- 104 ^j{j/'^^®'^^^**^^’^’’®®»®’:*^E™pof’3scondiderant,vtaitT.LiuiusDccad.

gt;^5’^to^'^^'fP''®’^ flatus fuit vfqucadCarthagïnenfiumaduenrum,quem '''’^'t^,tl^f^'?''^®Ufo^ibusdcfcripflmus.quç omnia, ficut pro ind ubitatis haberi ^'Mnep 'Micorum autorumteftimoniumaccedat,itaillud affirmareex

^'’’'”311]pe ‘^'*®®s,Phœnicas,Phocenfes,Celtas,SóPœnosin vniuerfam Hi-^‘*'5G j^”®^^®*^4^° tempore,incertum cd.

^'«tcojiijr •'’'’'’'^y'^®gt;^®’^® ^ Catîhaginéfium origo crar, facra Hereulis per ^ 55

^'loIaceff'^^°’*°'’*'^^^“fi‘’‘^*™*5H’^P**'’® P^P®^'*^’^® P''optc''ea Gadiranos '^P'^ition^''I^^^^’^''’^'^'^”'‘^°®^^®S^’*®®‘^Carthagincnfesmifcrunt. Ibifœhti

^'quot;'Mfu ^^. ‘tanosabiniuriavindicauerüt,amp;maiorem partem prouintlæ ^tenih*^ p ^®^“** H«c ad verbumexluftinilib.44. Quod ego aliquanto '’'M$ ^’^'quot;'^®’^ediderim.Etcerte Antonius Ncbriflenfiscircitertreccn-*’''''‘^^^p’^’Ï^®’’®® ^^'■*^*®^^’^®“' poï^it» paucis videlicet anuisantepri-

^*^HiL’?'^®“*^“®»vtcxT.Liuïoamp;PauloOrofiocolHgitur,miffifuntaCeI- 435 Ï®^1’gt;C!l'quot;’®8*^’®‘iAlcxandrumMagnumamicitiampctentes,congratulan-Ï'''®^iiiJjJ'®®°®’*^aamp;cukustumpnmumcognouercMaccdones.Exiisct-^''Mliqib^’*®'’“^*»^’^®®^**^’^®®®’^^“^ ^®*5 arbitrium illi deferrent. Qux res ta ^^'^fuijt *^^ Alexandr o, amp;nbsp;iis qui circa ipfu m erat,vifa eft,vt turn maxime amp;: ^^®fiiijfj^®^®®’**'^^^*P“S'fit.Ex Artiartohb.7.dcgeft.Alcx.Magni. Paulus

^''Mm .’4“K’^tdiximus)exCeltiberiainLufitaniam,amp;inde Bçticam ef- 4 JJ ^nio,L^’’*^°^'*”oarone,primumIntcraroncmPortugalliam,deindeGal-''quot;^^Btï(;''^’''®'''quot;'b8^Po'‘tugallenfcmciuitatem,quafiGallorumportum,de-^^^^'5 bracatisfic appellatam,condiderunt,vtaiunt.

- nbsp;nbsp;1 '■^ræoriginem ad Carthaginenfes aurores referant,amp;: a Bragadis

^lfvrb.cô. B ragaclx( alii tarnen Bagradam appellancjfluuiiaccolisconditamamp;appcilatam affirment : cuius rei judicium, quia neurrius opinionisautores antiquoshabco,io medio relinquo.Illud tamennondilfimulo,Bracaram,quacunquecenfeatutori-gine,perantiquamciuitatcm tanti Romanis:fui/re,vtAiigufta:tiiuloornarctur,amp; ab ea qiticunquefiabitabant inter Durium amp;nbsp;Limiam populi, Bracari dicerétur, inquibusdebellandisquotannosfudaucrint Romani,fuo!ocodicemus.

^8^ Carthaginenfes Hifpaniïethefaurisamp;ctiamHifpanomilitefretijSiciliamin’ uadunt,atquc aRomanis ca prouincia cederciuffi, non folum non parentirnpe* rio Romanorum, verum etiam bei^ cos terra marique per viginti quatuorannos vario Marte Iacefl’unt,vfque dum Sicilia in totum pul£i,ad extremum marisirape ** rio exclufi, funeftoque naufragio vim, a C. Ludatio conditiones acciperc pacis coaólifunt.ExPoIybioamp;L. Floro. Quod vero principiumprimibelliPuniciin annum ab vrbecondita quadringentefimum odogefimum nonu inciderit,confiât ex PolybiiIib.i.Solinilib.i.cap.i,(in quo tarnen in impreffioncAldinapcrpe-ram trecentefimo pro quadringentefimo legitur) A.Gellü lib.iy.cap.ii.quanqua Plinius lib.}}. cap.j.vno anno pofteriusponat,Nequeobftat,qupdTitusLiuin5 inpræfationequartxDecadiSjquadringêcosfcptuagintaofioannosponac.-quia locö eße medofum clarius eft, qua vt probadu fir,amp;: legendö, oèlogintafeptc, vel potiusofiogintaoöo.ficeritvniustatüatqjalteriusannidifferêtia.CófimilimO' do circa principiu quartæ Decadis, anno quingetefirao quinquagefimo legend« t arbitrorcamp;libro quarto eiufdemDecadis,vbiagitdeludisRomanis,quosptimu Sqnatus a populo fecretus fpc(fiauir,perpcram legi, ad quingentefimum odaiium annum,pro,quingêtcfimumquinquagefimum oâauum annum, nemo, opiner, mihi refragabitur, nifi qui tarn ignarum finfie Romana: hiftoria: T. Liuium contendere volet,vt tot annoru numero ab aliis omnibus autoribusdifcrep.itct,qult;’5 ncdeprauatoseflecredam,facittabula5.viroruratriumphalium,inquainffr'P”' ones multas reperio,inquibus numerusannorumcumfupputationenn/lf^^“ amulfim refpondet.Sed ne prolixus firn,quatuor tantum ponam.non enim«®**' quicatcsoftentarevolo,fedfidcmdidismeisaftruere.Primajgiturli:eccft.

Confiât fane ex Poly bic amp;nbsp;Caffiodoro, Ininc M. Valerium cum C. Ofiacü^ fecundoanno belli PunicifuifTe Colfifcilicet anno quadringentefimo nonage^ mo,vtinfcriptiohabet. Secondavero tailsefi.

IlIudquoqueiifdemattcft3ntibusextracontroucrfïamcft,C.Corncliumamp;C. Duilium quinto anno eiufdem belli fui/TeCofThocefi, anno ab vrbecoditaqua-dringentefimp nonagefimo tertio.IIlud tantum interefi, quod Comelium Polybius, C.Calfiodorus,CN.prænominat.Prçterca in Polybio DueIlium,pro,Dui- 4® lium,nondubiumquinmendofelegitur. Tertia porrohabetad hunemodum.

Hunc quoqucanno duodecimo belli primi Punici Confulcm fuifle ex Caffio* doro liquido confiât. Eft ibidem amp;nbsp;alia inferiptio de triumpho L.Cœcilii,quifc-quenti anno triumphauit, fed earn mifl*amfacio:quartam tantum addanidcin-umpho C.Lu(ftatii,qui huic bello finem impofuit. Ea eft ad hunc modum.

Hæccoadiunxi,vtledorprudensintelligar^nonfruftramcaffirmaïïCjT.Li- p uium illis locis elle deprauatum, atque ad eum modum reftituifle : tametfinefie quidem probe refpondetcalcuIus.Sed in tanta rerumantiquitate, non miradaeft duorumauttriumannorumdifFerentia.PrjEtercanequisignorct,quibusrationi-bus5lt;:caufisaddu(ftushuncannorum numerumfequar. Neeveroexiftimetali-quis aduerfari opinioni noftræ, quod Paulus Orofius ponat ininuprimi belli Pu-

Iion(?m°^r^^*^®®^‘^æ4^^’quianumeruminOrofiodeprauatumcflc,vclcxeo .^^vrlgt;,e3.

^Wtou^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^™ ^°”So bel'o fradis,aliud repente exarßt,minus quidem J ^ ^

^fcrounii)’'’ *1*^?^’”® multo ac periculofius,amp; quo res Carthaginenfium in ex-^umexvj''^ ,)æ*^^®enaddu(3;aeft.idAfricanumappellant,quodprçter exerci-’'®®erat '^^r^^'^æ diuerfiffimarum gentium coUeditium,cuirefp.foluendo bdlumtr’i .^‘^“®‘^^“5^^’^^h^g’'®®’’f®s Africa confurrexcrat. Durauit hoe

’ ®’æ”’®®’*’“* Barca cognomentum eratjeum iufto exercitu in Hifpa-Bicfun T^“®*^^® filio comité, qui turn fere notwim aetatis annum agebat*

^beï'r^ .‘^annoscirciternouem commoratus,muleisHifpani«ciuita-’’®®Ci V’°^’^'^’P'®’^’^‘l’’®®riam,padafalufe arque impunitate bonorum,in fi-Wem p'”®”®“® receptis, dignam tadem rebus a fe geftis mortem obiit.Si-teo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acrociffimos viros amp;nbsp;potentiflÏmos populos bellö gerens,amp; ma-

'^'ens^*^' ’’’‘î“®P®*^æ'’Bsintrépide fefe, accum magnaomniuadmirationefub-^°^^'^^*^’ HxcPolybiuslib.i. luftinusaitlib.

®'figt;ihf -j ^®'^®“®® incon(ultius fequitur,in infidias dedudum,atque ita oc-^1 . ™^®^*’®®®*’’5®*u*^®’i5originem tribuunt.

S'üer ?f’®®'’®® fucceffit Afdrubal, aetatis flore primo Amilcariconciliatus, yi4 C(iii(;|-'’'^®°^’’^®®rlolcmprofcduanimiadfcitus.Qui potitusimperio,plura öfj|v;'''*’l'*^®^’g®*^®nMufpiciisrcgulorummagis,conciliandifqucpefamicitia Cirtli • ”°'’’^g®“^*^'’’’^“®™ '’^^^^ ^ armis rem Carthaginenfem auxit.Idem ctijm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ °^ °^* opportunitatem nö folum ad res Hifpaniae, verum

raut? a '^^”^’5 ® Hifpaniam,fœdus pereuflerunt. quo fœdere inter cætera ^^ rümj'^'^'^^^‘’'svtriiifqucimperiiIberus amnis diet, quem Carthaginenfes

bettjsf{(*’''^’'®^'^®’’ï’Saguntinis mediis inter imperia duorum populorum li-^dniou T*^*^*^“’’®virum non modo bellicis artibus, fed eloquétia quoque ifem ■ '‘’’®®u®animos pollentcm,quum iam odo fermeannos obtinu-taut ^^'^''^'’'’^’'^tiarusquidamferuusobiram interfediabeo dominiobtrun-j^'^’,^°''nprchenfufque a circunfl:antibus,haud alio,quam fi euafiflet,vultu, tor-ii(l{i,(''’?’ï’*®’^’’®^’‘ccfarctur, co fuit habituons, vtfuperantelaetitia dolores, f^aiaffir^™ ^æquot;^ P’^æ^^‘^’’^''‘^^ ^‘^^^æ ^ Poly bio, qui ilium a Gallo occi-iii^ ƒ ^^”’^’^“^®®*’®cxtemploiuucnisAnnibalprxfogatiua militari in prxeo- yj^

Vito ^, ®^»®g®ntiqucomniumclamoreatqueaflenfu,fauoreetiamplebis ilv* x P®*^’®’^®®“^*lritatus. Hic odium Romanorum pene cum lade matris tft i .’®‘lutûpater Amilcar exercitum in Hifpaniam traiedurusfacrifica-j^^’wibusadmotus, tadis facris, iurciurando adadus eft,fe quum primum per faft^^'’®®gt;^®ft®® lore Pop.Rom. Hic vigefimo fexto xtatis anno Imperator bilijj'''”^®® ’^“»tHifpanam nomine Imilcen,ex Caftulone oppido no igno-

fan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’^'^^^ ® Hifpania inchoauerit, amp;nbsp;quantum ex eis puteus vnus y} 4

P oc ?'”’^P®”®gt;^°®’’nosquoqueatqUcltaliaminuadcregcftit.Cuireidum

omnibus viribus oppugnat, amp;nbsp;dum Saguntini auxilia Romanoru fruftra cx-deli^''^’^^^°quot;^^”*^°’'^^^^^”°’^'^^^^^”^’^’'^'^^*^^^B®^‘°’’’^’^5tépusterunt,cru-ß. ^''^’^pugnat. CuiquamobftinatisanimisSaguntini ad extremum vfquere-

/’mt,quantaqueconftantiaamp;fidePop.Rom.amicitiam conferuauerint,qui ^‘rcvolec,T.Liuiuniconfulat lib.i. Dec. 3. Habebat id temporis Annibalinar-

DeJicundo beffo Punico^ (^ Romanorum i» f/ij^ania rebus geUis vf^M ad Au^ußum^cunt catubgo Ce»/ulumyPreconfulum, ö“ Pr hierum flißgt;afiia. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. X II,

y^y C’ Arcs tam indigna Romanis vifaeft,vtbellumCarthaginenfibus indixcrint, '“^Confulemque amp;nbsp;Confularem cxcrcitum in Hifpaniani mittendum dccreuc-rint. Cuius rei adeo no pœnituit Annibalcm,vt nihil prius duxerit, quam omnent belli molem primo quoque tempore in Italiam trasfcrre.Igitur P.CorneliusScipio, African! Maiorispater, Cof. primus Hifpaniamfortitus prouincia, atquead tf earn cum cxercitu profeüus,vt Annibali ex Alpibus defeendenti occurreretje-uerfus in Italiam, Cn.Scipioni fratri prouinciam tradidit, qui primo anno Hâno-nem cum cxercitu fudit accepit, amp;nbsp;contra Afdrubalem terra marique folicifuc-edrupræliatus,prêter Baléaresinfulas,centum viginti populosHifpanoruRo-mano Imperio fubiecit,anno fccundo, quo P. Scipio prorogato poft Cófulacum imperio, in prouinciam rediit.Exindeduofratres commun! confiliorcmgc/Tc-runt. ExT.Liuio. CartbaginenfesanteRomanorum aduentum viginti tribus annis in Hifpania dominât! iunt,quo tarnen tempore Roman! focictates in caba-bebant. PoflidebantHifpaniam var!!regul!,qualeisT.L!u!usnom!natMando-nium Ilergetum rcgulum, Amulitum Lacetanorum, amp;nbsp;al!os:Polybiusetiara An-1^ dubalem. Hi reguli partim eo tempore Romanos, partira Carthaginenfes agno-fcebant. Prius tarnen fumma imperii penes Carthaginenfes erat. Hic obiteran-notanduslapfusL.FloriJib.a.quiaitinterfinemprimibelliPuniciamp;principiuni fecîidi,v!x quadriennem fuiffe requiem, quum viginti très anni, vt min!nium,in-tcrcefrcrint,nifîveIdeprauatusfitFIorus,vcl ad alia bella refpic!at:amp;Valcrii Maxim! lib.6.cap.6.qu! Sagunti calamitatem poft Scipionum in Hifpania mifeobi' lem ftragem ponit,quum decern fercannisantcceflerit. Cura Cn.Scipiofu'^^^ * forera a Senatupeteret,quodfiliamhaberctnubilem,cu! fine ipfo dos expédié no poiTettSenatus ne Refpub.bonoducecareret,patrisfibi partes fumpfic,amp;ûO' teconfilio vxoris amp;nbsp;propinquoruraScipionisexacrario conftituta,puellaniDæ ptui dédit. Valerius Maximus Iib.4.cap.4.

y4i nbsp;nbsp;Cn.amp;: P.Scipio cura per odo annos multas rcs profpere gefliftent in Hifpam* multafq uc hoftium ftrages edidifl'cnt,mifcrabili elade cura exercitu cçfi funt,va' detrigefimo die alter poft alterum, vcautor eft T. Liuius lib. y. Dec. 3. Quoruwo-numentumetiam hodie prope Tarraconem extare affirmant ex marmot^“quot;^* brelaborato. MoxL.Martius impigeramp;magn!anira!iuuen!s,a Scipionef^' gt;' tarera artem cdoduSjColledis ex fuga militibus, rera pcrditaadmirabiliinduiuia reftituit. Ex codera. ExhuiusL. Martiieapite concionantisflaramameluxulc» ait Valerius Maximus lib. r. cap. 6. qui addit ilium odo amp;nbsp;triginta hoftium roiW* concidifle,amp;: magno numero in poteftatem redadojbina caftra cepiftè.T.Liuius4° addit,in prædacaptum clypeum argentcum pondo centum trigintaoâo,cuin imagine Barchini Afdrubalis. Eratautem L.Martius primipili Centurio,vuit Cicero pro Cor.Balbo, qui teftatur ilium primum curaGaditanisfœdus icifte, quod fcilicet illi tam duro Rcip. temporefidelem operam Romanis nauauerint.

543 nbsp;nbsp;Claudius Nero cum exercitu Proprietor in Hifpaniam miflus,qui L.Martio amp;nbsp;T.FonteioCn.Scipionis Legato fuccederet.T. Liuius.

144 nbsp;nbsp;Comitiis Romæ habitis, caeteris omnibus metu recentis cladis a petitioneHi-

fpaniæ prouincia: deterritis, P.Cor.Scip!o,Scipionisoccififilius, annos natus viginti quatuor fe obtulit, qui fummo omnium confenfu creatus ProconfulHifpa-nia:,amp;cumiuftoexercituinprouinciamprofedus, primumCarthaginem,ma- p gnum illius belli momentum cepit : deinde poft ra ultas res præclaro imperatorc dignas,tandemPœnos variispra:Iiisfufosfugatofque,qu!nropoftquamProcon-fuJ inHifpaniam vencratanno, amp;nbsp;poft bellum cum illisin Hifpaniisinitum deci-mo quarto,pcnitus expulit Hifpania, atque in Africam cum omni exercitu inglo-riofercdirecoegit.Excodem.

P’^ouincixtebus,cam Mlt;vrt.ç»i 8''ffus ’j •^’’^1*0Acidinotradidit,ipfe veroRomam rediit, vrbemqsin- 54*?

ƒ ^»poo^*'^®’^^**^P®“’*pf3cfe tulitinacrarium,argentiquatuordecim mil-

| ^entf ^*^^^entaquadragintaduo,amp;fignatiargen£imagnum numerum.Non b.\lan;,'^'^^^^^’“’^^'^^quot;'‘'^^3gi^^^æ^‘^^S‘:^^^-^'^-^’^^°^^æ- L. Lentulus amp;

^®*®ïni ™P®quot;*^’^®®^®cnta,frumentuin,arma,amp;omnegenus commeatus ’quot;ïgtó^°f’^®^“®^»’^®*^T.Liuiuslib.io.Dcc.y.quiaffirmai amp;fequenti anno

^'C-ouj^^^*^^®^^*^?®®** reucrfus,Scr. Sulpitio Galba amp;nbsp;C. Aurelio CoiT. ex jj^ ^®tnii||' *’^^^®^“gfciruscft,tulitq}cxprxdaargcntipondoquadraginta qua-'”gt;î(l|kf*’*’’*’*‘^’^®®gt;Uiaquadringcntaquinquaginta, pratter pecuniammiJiti-’*®»nun^’^®''^®^“®ccffitC.CorneliusCcthcgus,quiamp;ipfemagnumhofti-

tc*’^Hifj|JJ?®’’®^®®uloamp;Pdulio AppuloCoÆC.CorneliusCethegusProcon- yjy ’^’'eiiii^f'’^®*’’^o®®ÆdilisCuruliscrcatuscft,atqiadmagiftraturogercn-^’'$eft .'’^•Loco eius amp;nbsp;Lucii Manlii Acidini,qui amp;nbsp;ipfe Romam redire iuf-^'^’nliü^^'^*^^^^^^'^^^^ ^’^'P^'^^æ Cornelius Lentulus amp;nbsp;L. Stertinius. Ibidem. ^S^Ô tt'p ’^‘‘^’““^ priuatus vrbem ingrcflus,cx Hifpania mille d ucenta pondo

^'’*’'^làris°^''^''° ^®^^^®S° ^ QJvIinutio Rufo Coff. Hifpania hadenus vna pro- yjy ^^Præt ’•^^^^^^* perduos pari imperio adminiftrata, diuifa eft in duas prouin-’^®tM ï5?*®**®’^’oremamp;vlteriorcm.CitcriorCn.ScmpronioTuditano:vI-*''gt;i»ai{»J^®’^®^g’t’Hi terminate iuffi, quavlterior citeriorve Hifpania ter-

»{.^H%ft^^*’î’’®'’®^“P®““slatiusfumloquutus. M.ÆliumT. LiuiusDec.4. fptttiaviu*^°poftM.HcIuiû,nifi mendofus eft liber. Ingens eo anno in Hi-^öJ.Incit.'^'®^®^^“*®coortum,Culcancamp; Lufcinoneregulisarma mouenti-'^'^^’'^iJluft ^?®^C*Sempronius prælio viétus, exercitus eius fufus fugatuf-^^■^ditam /®^’*ftgt;naciecxfi.Sempronius cum grauivulnere latusex prælio, '^^°poftexpirauit.Ibidem.

'''ïmvltc^*'^'’’^P’’”®*^®^^*^^^“‘^*®^®*^^®^^° ^°^'Q:-^^^*”^ ButcoHifpa- jy8

%itcf *°'^.^'’'’Q:^inutius Thermus citeriorem Prætores fortiti funt. Hoc '®’’’Pon‘ |®^'fp^®® bellumcœptum, fcilicetquinto anno poftquam fimul ”gt;€0exer °°^ °^ßitum erat:quiaturn primum Hifpani fuo nomine, nullo Pu-v'^'*’^'enni* ^^^^^^^^j^^^’^^^æ’^^’^’^* Hoc quolt;^ anno Cornelius Lentulus, ' ’’’’'’hill ^^^^'''^^doreniHifpaniam obtinuerat, vrbem ingreftus, tulit præ fc ^#J'^'**”g?*‘^^poödoquindccim,argcntivigintiminia,iignati denariostri-

■ °'''^'“■äamp;quingentosquinquaginta. L. Stertinius exvlterioreHi-^®'^'**’5’’*S**'^a millia pondo argentiin acrarium tulit, amp;nbsp;de manubiis duos ^'^Pok^ °°^'’*°®^^^ Fortunat ædem amp;nbsp;matris Matutæ,vnum in Circo ma-'^^^^!B';^j”'^^®’-'^^^'b’-^‘’^’g‘''^^’'ir^^^dTipofuir. QjMinutius Thermus ad-*^'^’cçci/^^ ^^^^^^’‘^e® iæperatores profperepugnauit, duodecim hoftiu

1 ^^“® ’^ Hifpaniabello,vt confulari amp;nbsp;duce amp;nbsp;exercitu opus eflet, 5^9 la * ?’^^“*’®^orHifpania confulariseflet,adquamminus M.Portius

Cl j?‘'®*’^'*’^®Ccnforiusdiâuscft:huic P. Manlius Prætor adiutor ’^''^APl ”r’'^^HcroHifpaniam vlteriorem fortituseft.ItafermeTitusLi-^PofleviJ^’’®’’^® ^^^°^® Cenforio.Sed ego ex iifdem col!igo,amp; affirmaremi-*'f'orc:\i^P ’Prætoribus Paulo Manlioinciteriori: Ap. ClaudioNcroni invl-*'^fiorio' ’^^°”'^o’^^ulün totaHifpania imperium fuifte. Nam Catonem in ’°ücomn™*^”jf?“®’^’^®’8®®fl® exPlutarcho conftat,quiaitex Polybio,a Ca-^rbium muros, quæ intra Bxtim amnem funt, vno die folo xqua-

Jifvrkco. toseffc. Quodfi quis admiratur,magis admirctureum tribus feruis comitatum Hifpaniam rexifle,amp;ineaintra annum quadragintaoppidacepiffegt; quorum al-terum Valerius Maxim us lib. 4. cap. 5. akcru Plutarchus literis proaidere, ex quo amp;nbsp;T. Liuio pctat, qui de Catonis inHifpania rebus geftis plura nofle deiidcrat. EodemannoM. Heluius ouans vrbemingreflus, tulitinærariumargentiinfem quatuordecim millia pondo,feptingentatrigintaduo,amp;fignacibigatorum xvii* niilliavigintitria,amp;Ofcenfisargenti centum viginti millia, quadringenta trigin-ta 0(9:0,ex vlteriori Hifpania. Q^Minucius de crterioriHifpania triumphauit,^ tulit argenti pondotriginta quatuormillia,odingenta, bigatorum feptuaginta 0(9:0 millia,amp;Ofceniisargentiducetafeptuagintao(9o millia. Atqjhic eft primus 1. triumphus,quern Romanos egifle de Hifpanisreperio. RurfusT.LiuiusM.Hd' uium appellat,quem fuperius M. Ælium dixit,forte quod vtroqj appellareturM-mine : fed in eo lapfus memoria eft,quod aitf^Minutium M. Heluio fucceiTme. Namqj Heluius vlteriorem,Quintus Minutins citeriorem,vtdiximus,rexitHi* fpaniam:deinde quod ait M.Heluium in aliéna prouinciapugnaftc.Siquidemlli* turgis, circa quam poftrema eius vidoriafuit, Plinio amp;nbsp;Ptolemæo in Bxticapo-nitur,quamaliqui Giennenfem cHc ciuitatemfufpicantur.Antonius(]uoqjNc-briirenfisinBæticaponit,quanquamin VocabularioipftusGeographico,inen-dofe oppidum Bceotica: pro Bxticæ impreiTum eft.

560 nbsp;nbsp;P- Cornelio Scipion e Africano iterum,amp; T.S empronio Longo CoffPriw-1-

res P. Cornelius Scipio Cn. filius,hoc eft,Scipionis Africani pairuelis.vkeriorcm-Sex. Digitiusciteriorem Hifpaniam rexerunt, rurfusin prouincias Prætoriasr^quot;' bus compofitis reda(ftam. Horum impar fortuna fuit. Nam P. Scipio profpere 0-mniageflît,amp;ProprætorLufitanosfudit: alter crebramagisquadignadi(ftupr^' Iiafecit,amp;adeopleraqjaduerfa,vtvixdimidiummilitumquodaccepcr3t,fuc^‘' fori tradiderit. Eodem anno M. Fortius Cato ex Hifpania triumphauit,«’“*^ argenti infe(9:i viginti quinq; millia pondo,bigati centu viginti tria millia, 0»®“ fisauriquingenta quadragintapondo,præterpecuniammilitidiuifam.Nâæ‘ , tarchusin CatoneCenfor.teftaturlingulas argenti libras viritimmilitibusuu«' . buifte,illud adiicientem,melius efle multos ex Romanis argentum, quampu^W*-aurum habentes in vrbem reuerti. T. Liuius addit,Catonem ex ferrariisargeiU’' riifq} magna ve(9igaliainftituiire,quibusinftitutislocupletiorinde prouinciasquot;!' Plutarchus indicatScip.MaiorcmCatoni in Hifpania fucccniftc, fed tallus cß'‘' militudine nominis, nili forte lapfus eft interpres. nam codicis Grxeinon'“’ mihi copia.

y^j L. Cornelio Merulaamp; (^MinutioThermo ColT.C.Flaminio terior, M. Fuluio Nobiliori vlterior forte obtigir.Quorum hic apudToletu® V accæos, Ve(9ones, amp;nbsp;Celtiberos fudit fugauitqj, amp;nbsp;Hilermum Regem viuum cepit.T, Liuius.

s6z ^' Qi?'*^**° ^ ^*'’ F^oniitioÆnobarbo ColFPrætores Hifpaniam fortinmn') 4 M. Bebius Pamphilusciteriorem, A. Attilius Serranusvlteriorem :fedprimum S.C. deinde plebifcitopermutatis eorumprouineiis,FlaminioFuluioq5proro' gatum imperium eft.Hoc anno FuluiusTolecumcepitoperibus.Ibidem.

y^j P. Cornelio Cn.filio Scipioneamp;M. Attilio Glabrione ColT. L.ÆmilioPau* loeuenit Hifpania vltcrior: C. Flaminio in citeriori prorogatum imperium. ftP dem. Æmiliusad lopiendosin Hifpaniamagnos bellorummotuscxbrtos,mil' fuseft:,noncumfex,vtcæteriPrætores,fedcumduodecimfecuribus,it3 vtdigm-tas confularis imperio eius inelTet. Bis collatishgnis hoftes fuperauit,interfecitqi * nbsp;nbsp;nbsp;circitertriginrahominummillia,manifcfteqjapparuitvi(9oriamexinduftriaeius

partam fm/îc. Vrbes vero ducentas quinquaginta indeditionem recepit, paca- p ramqsprouinciam relinqucns,ne vnaquidedrachmaditiorquamprofe(ftusfuc-rat,reuerfus eft. Plutarchus in vita eius. Eodem anno M. Fuluius Nobiliorex Hifpania vltcriore ouans vrbem ingrelTuseft, tulitqjpræfe argenti bigaticentum trigintamillia, prætcreaduodecimnulliapondoargenci,auripondo centum vi-gintifeptem,quam prædainT.Liuiuslapfufortemcmoriæ bis ponitDec.q.Iib.t). L. Cor-

HISPANIÆ CHRONICON. 471 ^■ComcIioScipioncamp;Cn, Czlio Con'.L.ÆmiIioamp;: C. Flaminio in Hifpa- -^tvrixë, uptorogatumimperium. Quô anno Romani magnam in Hifpania dadettt ac* 5^4 P'funtjiexniillibusdccxercitlifuocæfisjCaîtcris infugàm verlis,idq; in Vafce-’?’I”?P“‘^oppidum Lyconem cum Lufitanis pugnabat. Ibidem. Ego fufpi-

tior? '^'’’’®®®“^°^®^®g*VafcctanisproBaftctanis,quifuntinHifpaniavlte-^l^înquaminciterioriquoqjVafcetanosnufquaminuenio.

“*^ gt;nbsp;panizciterions: L* Bebius Dinesvkerioris. Sed L. Bebius in prouinciam

0 yjP^'''’'”Pf°^^’^‘'®'^saLiguribus circumuentus, magna parte cotnitum cæfa, neratusipfecumpaucisfincliaoribuSjMafliliam profugiCjamp;intra triduüm ti^''^*’^^’’^®®'’‘^*^Scnatus decreuir, vti P. Innius Brutus Proprietor Hetru-£®***^**^®’^®ï“rcxlegatisprouinciaamp;iexercitüjipfeînvltcrioréHifpa-Æmih* p ^*^®^“*’’®‘‘]^pf®“*®ciâcicfl€t. Pauloantefucccflbrisaduentum,L. Wau■ ’“Winultuario exercitucolleôtojfigniscollatis cum Lufitanis pu-L *'’™'^“gâtiqjfiinthoftcs,ca:fadecernamp;odo milliaarmatorum, triamillia jpjf °'*^’P''gt;^caftraexpugnata.Cu lus vidorix fama rranquilliores in Hifpania ^^t)amp;fupplicationcsRoma:ex S. G. fadæ funt.Ibidem.

gt;'iinici*'^f*°^^^^'^^ ^'L'’-’'^ Salin atorc Coll. Prx tore s L. Manlius Hifpa- ^66 ^® M £^°f^^:C'Catiniusvlteriorcmfortitifunt.Ibidem.

L®P*^®^C. Flaminio Cofl. PrætoribusHn'paniæprorogatûim- ^67 vk ^î*'®'^“^^ctisRojnsefignificatumeft,CcItibcrosLufitanofq}inarmisefrc, ’^‘’^^°''^endofelegitur,C. Attinü,pro C. Cacinii, non procul a phnei-

^ ƒ P-Pofthutnio Albino amp;nbsp;Q^^artioPhilippoCoiT.Prætores Hifpania: créa- j^g

„ p^’];'9^^tlusCrifpinus,citerioris:C.CalpumiusPifo,vkerioris. HoCan-m 11 '^Î^^scumLufitanis in agro Aftenfi collatis fîgnis pugnauit,fex hoftium ' gt;2cjciditjÇæjç|.Qj£y^^5 fugatofqjcaftrisexuitjAftam oppidûcepitjfeddum ç^âutmsfQbj[jjjm.Qjj-^y5g^ vulncre poft diespaucos moritur. Hac de eau (a

P pttS''’^’’°®®^‘*®gt;^^*® prouinciam properaret, ne fine imperio efiet. Afta no risac' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;InciteriorcHifpania L. Manlius Acidinus cum Celtibe-

runt P n''^'^'^^^certavidoria,nifi quod Cckiberi proximanode caftra moue-tin ' ^®^®®adCalaguriumoppidumprxIiofuperauit,amp;caftriseorumpo-for ft ’''’P’^æI'°adduodecim hoftium millia cæfa, plus duo capta, amp;nbsp;nifi fuccef-ttedim'”^^'**”.^'^**’®^^ *®’-P®^®“'^^^®“5»^“^®^* Celtiberi forent,fi Liuio hto^P’5**’’^'°^®^chroamp;:M.ScmpronioTuditanoCo(r.PraîtoribusHifpanîç j^p fus ^“^^^’^Peduni. L. Manlius ex Hifpania citeriore oUans vrbem ingref-2cn f ''^°^^5^^*'eîisquinquagintaduas,auripondocentumtrigintaduô,af-

Ulis’ °''™§''^^^®'^’^* QÆabiumQuxftoremaduehere,idquoqjfeinscrariuni filioi'^’ P^æ^Q*^^^ Hifpania: Calpurnius amp;nbsp;Qmntius, commun! animo amp;nbsp;c5-pulû^^®*’®®f®$gt;o®®pfoculTolcto cumvtroq5exercitufufi,amp;incaftra com-ininia^'^^P®^“^^““^®^®5ditarunt,quin^fuorûiniUibüsamiffis.Qüamigno-sduetf ^''^^®co'^^’^adis Hifpanorum fociorum auxiliis,amp;: recreate a terrorc f'P''’mTagi, édita in hoftes magna ft rage,

A.Ter . °P‘^^^’^°^L*Po™oL‘cioioCofl'.PrxturamfortitiftintHifpaniç, 570 putti' ^pf'’^^®'^'^Oj‘^’fsdorisiP.Sempronius, vkerioris. Eodemanno C.Cal-

Î® Bliji?'*^ ’^®^^’^’“^*“^^’^^*^’®*'*®’^®**®’^^»^®Lufitanisamp;Cekibcristrium-Wn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aureaStulitodogintatres, amp;:duodccimpondoar-

1«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tâneundem auri, quantum areenti tranftulit. Sed numerum auc

’ roM ^'^^*° Marcello amp;Q^Fabio Labeone Coff.Prætoribus Hifpania: pro-cumcTk^^”^^*^**^^*^^'^^’^^^^’^^°’*^^^''° ^“^^^^^^^ aliquotfccundaprxlia quot;

Alf vrlgt;.co. erant. Vltcrior in pace fuit, amp;nbsp;Luficani pcropportunc quicuerunt : quiaP. Scm-gt; proniusdiutino morbo implicitus fuit,amp; tandê ibi morcuus eft.Ibidé lib.9,amp; lo.

571 Cn.BebioPamphiloamp;L.ÆmiIioPauloCoilPra’toreshabuitHifpania,cite-rior Q^Fuluium Flaccum,vltcrior P.Manlium,qui eandem prouincia priore prç-tura habuerat, vt ait T.Liuius, qui in hoc vidctur non conftare fibi, quiafuperius dixit P.Manlium prætoremM.Catoni confuliin citeriore Hifpania adiutorem datum,vtannotauimus anno vrbisconditaï jy^.FuluiusFlaccus Vrbicuam vr-bcm (quam hodie Arbeca appellari dicit Pet. Anto. Beuter) non fine de trimenio militum fuorum cepit ac diripuit.P. Manlius exercitum diflipatum in vnum coe-git.Ibidem. A.Terentius Varro ex Hifpania citeriore ouansvrbem ingreflus, 10 tulitinxrarium argentipondomillia trccentaviginti,aurioóloginta duopondo, coronas aureasfexaginta fep tem.

J73 P. Cornelio Lentulo amp;nbsp;M. Bebio Pamphilo Coff. Praetoribus fuperiorisanni in Hifpania prorogatum imperiu. In citeriore Hifpania bellum ea æftatecoortö, quantum nunquamfermeantea,idq)aCeItibcris,aduerfusquosFuluius Flaccus magna quidem vidoria,fednonincruenta,potituseft,de qua re latins T.Liuius.

y74 nbsp;nbsp;A. Pofthumio Albino Lufco amp;nbsp;C. Calpurnio Pifone Coifi Prætores Hifpania fortitifunt,L.Pofthumiusvlteriorcm:T.ScmproniusGracchuscicerioré. Hu-ius anni principio aQ^Fuluio Flacco miffi funt ad Senatum ex HifpaniaTMinu-tius legatus,amp; duo tribuni militu T.Menius, amp;nbsp;L. Terentius MaiTaliota, qui duo ï fecunda prælia,deditioncm CeltiberiaJjConfedam prouincjânunciarent,necfii-pendio quod mitti foleret, neefrumento portato in eum annum opus efle,amp;:alia quxlatiusprofequiturT.Liuius. FuluiusFlaccusProprætoriiueProconful,vI-terioriCeltiberixagro,vndeindeditionem non vénérant,vaftato,magisirricauit quam cÔterruitCeltiberos, qui obfcflbfaltu Manliano, FuluinmTarraconécum exercituadoccurfumfucceflbrisproperantem,necopinatoadorti,viâ:oriâlt;F“‘ dem illi,fed cum magna militum iaduradedere. Ibidem.

575 nbsp;nbsp;Q^Fuluius ex Hifjoania cum magna fama rerum geftarû reuerfus, quuni extra vrbemtriumphicaufaeflet,ConfulfaduscumL.Manlio Acidino,quiamp;ipieali* quotanteannisciterioremHifpaniamrexeratjtriumphansvtbemingrefluscuin ’’ militibus quos fecû duxerat,tulit in triumpho coronas aureas centum vigintiqiw tuor,auri pondo triginta vnum,prêter argentum Ofeenfe fignatum,amp;pecunuP-militibus diuifâm,amp; duplex ftipendiûfolutum.Ibidê. Hoc anno PrætoribusHi’ Tpaniæcûfuisexercitib-prorogatumimpenî). SemproniusGracchusmu/wr^c^ busin Celtiberia profpere geftis, centû tria oppida intra paucos diesindeditione accepit,amp; Thurrium regulum in belli focietatem ex hofteaccepic. L.Poftbumi-us eadéaftate in Hifpania vlteriore bis aduerfusBracarospugnauitegregie,amp;: ad trigintaquinq5milliahoftiumoccidit.vndecolligas,quantafueritetiamtunctre-quentiailliusgentis.BracariverodicûturpopulilnteramnisPortugalIiæjquifiint inter Durium amp;nbsp;Limiam fluuios.Quçdaimpreflîoneshoc loco,nempecircafiné 4O decimilibridebelloMacedoniGo,malehabent,cum Vaccæis, pro,cumBracaris. Quem errorem ego ex L.Florilib.4i.natumcrediderim, vbi legiturad hunemo-dû: Et a Pofthumio Albino Vaccæi ac Lufitani fubaâti funt, amp;c. Sed ea ledio qua falfafit,exeiufdêL.Florijlt;î.lib. conftat, vbi aperte VaccæosinciterioreHifpania ponit, amp;nbsp;oftendic Bracaros tum in vlteriorefuifte Hifpania, in quaetia Gallecios ponit,qui funt vitra Bracaros.PraetereaSex.IuliusFrontinus affirmât,Vaeexosa ScmpronioGrâcchooppugnatos.vndeconftat,taminT.Liuio,cûBracaris,non cüVaccæis,quain L.Floro,Bracari,nôVaccæi,legendum.amp;ita in T.Liuio habet impreftio Badiana,ita legit Henricus Glareanus,vir vndeeuqj doftiffimus, ita L. Andreas Refendius in T.Liuio manu fcriptolegiftefe mihi affirmauit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

57^ nbsp;nbsp;M.Iunio Bruto amp;nbsp;AiManlio Volfone CoffiPrætores, in Hifpania citerioreM. Titinius:invlterioreT. Fonteius Capito. Hocanno SemprOniusGracchusde Celtiberisamp;fociiseorum,pofterodieL.PofthumiusdeLufiranisaliifiq5eiufdcni regionis Hifpanis triumphauit,T* Gracchus quadraginta millia pondo argenti tranftulit, Albinus vigintimillia«T.Liuiuslib.i.Dec.j.

-Claudio Pulchro amp;nbsp;T. Semproniô Graccho Coff. Prætoribus Hifpanix ^tvrb.co. r°fogatumimperiutn,fedvtraq;prouinciapacatafuit.Ibidèm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J77

nei n Ç?*^“®^*®^®*P*o’^®Hifpaloamp;QJ?ctilio Spurinô Coff. Prxtorib.M.Cor- 578 Sei ''‘P*°’^’^âluginenfi Hifpania vitcrior : P. Licinió Cralîb citerior obtigir, funt^'^'''”^^'’''*^^**^*™P^*^^^*^®^°^^”^*'^^5 ^^cufarcnt,ncin prouinciâircni,iuiri ^ . ’'^^^e,autiurarepro condone,folenni facrificio fe prohiben.Cum auté am-

’^' Titinius amp;nbsp;Titus Fonteius Proconfules manerecû Ç^®!®P®*^**'*’’®®Hifpaniaiuflifunt.Ibidclt; HuiusHifpaliConfiilisfilioCn.

''^ ça '’^quot;Q^cipioniquuttiHifpaniaprouinciaaliquandoforteobcigifletjdecretû ’^■fetjadiedacaufajqredefacetenefdret. Valerius Maximus lib,6.cap. j. vkei ■ ’^°^9^^'^’°^°^’^P'^^^^‘^*^5 Cento citerions Hifpania: Prxtor: 779 ''otisveroquisfuerit,quiaT.Liuiushoclocomutiluseft,noninuehio.

vltef'j’’®*°^Qt^'^^®Coff.Prætoribus Cn.Seruilio Cepioni Hifpania 580 l)crA*'*^’;'^“”®P^*^°®“®f^of contigit. Hoc anno Ap. Claudius Cento Gclti-coepi^™”*^^‘^“®“^“®®^**5*‘c^®^l^ocfant,tnagna clade affedos, imperio parere U^3’'*®°l’r®®Romæperdicmvnumfupplicatiofuit,amp;vigintimaioribus 'quot;“«^ificatum. Ibidem.

Hifpa !?^“®*° Albino amp;nbsp;M. Popilio Lenate Coff. Prætores Cn. Fabius Buteo Î^^ ^'^ A|i.Q'*?^°’’®’^’ Adatienus vlteriore fortiti funt. Idem. Perfedis comitiis, genti /®C®®^o ®^ Celtiberis ouans cum in vrbe iniret,decê millia pondo ar-À'jlT,j^^'”'^^'^^'‘^^'^’'‘^’''æ^^^’ûculic.Idem. Cn. Fabius quuminproumciairet, turvtj**”®™“’^’ ^^’’^^“^ decreuit, vt P. F urius amp;nbsp;Cn.Seruilius,inter fe fortiren-vtPf^f^''°!'°^®^*^*'’^P^“°citeriorcmHifpaniamobtineret.Sorsopportunafuir, ' ’*”gt;!$idem,cuius ea prouincia fuerat,remaneret. Ibidem.

OfH f • ***Lenateamp; P.Ælio Ligure ColF.Prætoribus M. lunio Pœno citeri- jgi ç‘PW Sp. Lucretio viterior forte cecidit.

taniü?®^i^®^®^ ^’ Caffio Longino CoIT. a Senatu decretum eft, vt vnico ^gj '^iUeti '''^P’^æ^®’-® regeretur, vnaq; tantü prouincia effe t, for te quia iam pa-^° ^dpani ''’’^“^SortituseftautemHifpaniamL.Canuleius Prator. Hocanno

iDanofii'''''^^’!''$^®g^tiRomainiffi,inScnatuconqucftifuntdcmagiftratu0Ro-9iudcfu'•*^^^^®P®’'^'^ ’ 4oibus ex ordine Senatorio patroni dati funt. Et P, ’patronise ^^^’^®^^®’^“® ^°^^ verterunt: plurefqj accufaflent,nift(vt fama eft) ^Senat ur ^P’^^^ibiti.Itapratetitis filentio obliteratis, in futurü confultum '’'ïnush'k f^'^'M®°‘l’Oipetrarunt,nefrumehtiqftimationemmagiftratusRo-I'^itiinf ^'^Lnevecogeretvicelimasftributi hoe genus erat) vëdereHifpanos, ^amp;di nbsp;nbsp;. ^®® pr^fedi in oppida fua ad cogendas pecunias imponerentur.

Wo .''°^’S^’’erishominû ex Hifpania legatio venir, ex militibus Romanis î'aQuâ '5? ,'LuSjCum quibus coUnubiû non effet,natos fe memorantes,fu-^^ ^ ?'’quot;®^’^utnmilliatorabantj vt ftbi oppidu in quo habitarent, daretun

qH^ ^'■f^^^bvrinomina fuaapudL.CanuIeiumprofiterentur,eorumqj ft ‘^°’'iifc''^'^^^'^^^’®®^CàrteiamadOceanumdeduci placere:quiCarteienfium ^'■^''equot;ent,poteftatcmfore,vtinumero colonorûeflént,agroaflîgna-

inucnitjpJ'^^^^cinoSdCi AttilioCoff.quisfueritHifpaniæPrætor,nondum 584 t0f,^ï^^^*^*Ppo 11.amp;Q.ScruilioCepioncCoff.ClaudiusMarcclkisPræ- jSt ^Wobtinuit.

uitHifh '^.'I'°^^®^odl.Sr C.LicinioCraffoCoff.P.FonteiusPrxtoradminiftra- 580 jo

eftjit'cjp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coff. Hifpania turlusinduasprouiricias Pretorias diuifa 587

cxT.Liirio’^™**^^®’'^°’’’^’Læ*niiNeruçvlfcriorforsfuit,ibidélib.y. Hadenus

Punt.Iuli ni^QTofthumio Coff.a Lufitanis Romani per arma grauiter vexati 600 ^^4nqua i- p®^'’®os.Forte tutte accidit, quod ponit Paulus Orodus hoe anno, 'sLoir.deSergj0 Galbä Prætore,qui a Lulitanis magno prælio vidusgt;

^hvrb-cö. vniuerfo exercitu amiflb, ipfe cumpaucisvix elapfus euafit. Ipfequoq;L.Flotul ait lib.47.his temporibus a compluribus in Hifpania res parum proipere geftas.

^oi QJFuluiusamp;T.AnniusCoffprimiCalcndislanuariismagiftratüimctunt, propter iubitum Celtiberiae bellum, vt ait Cafliodorus. Ex quo videtur Hifpania hoc anno prouinciafuifleConfularis.EtiamL.Florusdicitcomitiamutata, quod Hi-fpani rebellarent,(cdCo(Enon ponit,amp;: dicit quod anno d x c v 111. Nos aliam ra-tionemfequimur,propter caufasfuperiuscommemoratas.

601 nbsp;nbsp;M.Marcello amp;nbsp;L. Valerio Coff.in Lufitania varie pugnatü.Iulius Obfequens.

605 nbsp;nbsp;L. Lucullo amp;nbsp;A.Pofthumio CoiEHifpanienfebelliialiquoties parum profperc

geftü,cum ciuitatem Romanaconfudiflêt, tantufqj Cekiberoru metus Romanos 1-' omnes inuafiflet, vt nemo inueniretur, qui veknbunus, vel legatus ire in ea pro-uincia vellet, P.ScipioÆmilianus,adquodcûq}militiæ genus quod libiimpcraiü foret,vitro fe offerens,nó mediocriteromniu animos ad militadi ftudió accendir. QuodL.Floruslib.47.additVaccçosamp;CantabroscûaliispopulisaLucullofub-ad:os,non intelligo,quumcertö tit, Cantabros vfqj ad Augufti tempora fuiflc in-domitos,quemadmodum necillud, quod ait Marcellû Lucullo fucceflïfcquum contra manifeftum fit, tam ex Caffiodoro quaexaliis, Lucullum Marcello fuc-ceffifle. His Co ff fuiflc Sergii Galba: calamitatem illam quam fuperius pofui-mus,fcribit Paulus Orofius Iib.4.cap.ii.atq5 addit eundem Galbam, cum Lufira-noscircaTagum habitantes voluntaries in deditionemaccepiflet, per fceluscir ï cumpofitis milicibus inermes incautofqj proftrauifle.Q^ res vniuerfe Hifpania: propter Romanorumperfidiammaximitumultuscaufafuit.

i^o8 nbsp;nbsp;Cn.Cornelio Lêtulo amp;nbsp;L. Mümmio ColT. Viriatus in Hifpania genereLofita-

nus, vir calliditatis acerrima:, ex venatore, vt ait L. Florus, vel paftore, vt Paulus Orofius Iib.y.cap.4.1atro,ex latronefubito dux atqj imperator,^ fi fortunacf^f-fet,HifpaniçRomulus,noncontentusfuorumlibertatemdefendere,m3guan”n Romanos ftragem edidit per quatuordecim annos, amp;nbsp;omnia cicra vltra^Ibetoro amp;nbsp;Tagum igm ferroqj populatus,amp; caftra Prætorum amp;nbsp;Confulum aggrediauluS neqiidirritofuccefru,maximoterroriRomanisfuit. Huicprimo C.VetiliusPrÇ' toroccurrit,fed cæfo vfqj ad internecionempeneomni exercitu, vix ipfe cûpaæf cis fuga elapfus euafit.Ex L.Floro lib.i.rer.ab vrb.cond.amp; Paulo Orofio lib.f.( lt;op Qtf^^bæ^ax'^oamp;^L. HoftilioCoff. Viriatus C. Plautium Prxtorem muto pra:liisfraél?unifugauit.Paulus Orofius ibidem.

^jQ Ser.Galbaamp;L.AurelioCoirClaudiusVnimanus,cumagnoapparatubell'^‘ tra V iriat ü q uafi pro aboleda fuperiore macula miffus,amilfis copiis vniuerfi$» m-famiäprxteritäcumulauit. Viriatus trabeas,fafceis,cæteraq5infigniaRoinanain montib.fuis trophxaprxfixit. Eodé tempore trecentiLufitani cü mille Romanis acri prçlio cóflixere,cecidere iêptuaginta Luficani,treccti viginti Romani.Lu fitanis hac vidoria fecuris ac fparfis, vous eorû a cirennfufis equitib. Romamspe-des ipfe deprehêfus,equovniusequitislancea perfoffo, amp;nbsp;empire ipfusadvnügla- 43 diiidumdcfedo.itaomncsmetuperculit, vtprofpedantibuscumäisequinbus Romanis, ipfecontemptim atqj ociofus abfeefl'erit. Idem Orofius.

^j j nbsp;nbsp;Ap.CIaudio amp;nbsp;Q^xcilio Metello Coff hoc,opinor,anno Viriatus C.Nigidi-

umoppreflit, Prxtorem, vtarbitror,Romanum. quod annotauitPliniusde viris if luftribus. Viriatushoc rerumfucceffu tantumterroretnRornanisintulit,vtad-uerfus eum Confulari amp;nbsp;duce amp;nbsp;exercitu opus effct.Icaqj rurfus Hifpania confu-laris prouincia faóla eft, amp;citcrior Quinto Metello Proconfuli décréta.quod ex eo confiât, quod L. Florus affirmât, ilium Proconfùlemin Celtiberia resgelftlfe, ficut mox dicemus.

^^^ nbsp;nbsp;L.Metelloamp;QTabioMaximoCoiTQ^çciliusMetellusquatafcucritatemi jj

litare difciplina feruauerit, Valerius Maximus lib. x. c* 2. docere potent. Sed illud ineomihilaudabiliusvideturquodtdereferclib.y*cn. Metellu,dumCentobrica obfidione premeret,amp; CentobricenfesRethogenis filiosqui ad eu rranfierat,ma-chinxidibus obieciffent: humanitatem propinqux vidorixprxtuli/le,atq;olgt;-fidione abfiinuiffe. Qua dementia omnium Celciberorum animos cepir. £0-deratem-

0DDd''^PTr ^^^æ^^°^^^^ Contra Lufitanosamp;Viriatumdimicans,Bacciam ^b'Orkea, • ®*'® ^^P'^'^'s hoftibusliberauit, amp;nbsp;indeditionemcumplurimis

ûieBâ^T *P*^' !^^^^^^ Orofius lib. j. c. 4. Bacciam al 1 qui volunt eße, quæ ho-vocabul '^*^’*^*^’'®8®®^“*^c*Çæuiopinioninôrcfragarer,prîclcrtitnaUudcntc hocan °?^*’’^^^°’ ^'** ^^^ procul abeßet a Lulitanis. lulius Obfequensairj

•’llde ’^^'”?8*’^“5 multisvrbibus, recepit.Sedquantum McteUuscIementiæ eiiim*^' . P®P^”^*^^®^*“'*^o®^’^âxit f^^*“* crudelitatislabem.Quingentis Dusp P^^'^’P*^“^ eorum quos focietate inuitatos deditioms iure fuiceperat, mafias y ^‘'•^^‘^‘““setiâ vltimisbarbaris ScythiæexecrabilejVt ait Paulus Oro-^tt’bus*'‘'’’^^®*'“quot;^^®xcufarcFabium veile videtur, quod transfugx fuerint, fac$in*^^’”^“’^'’®8^^*P®’^^‘^*æf'’ærocrito. Pompeius Cof. Numantinord ^'»ân kr ’^^quot;^'^^’^''^acla^^cdilceirit,omni penecxercitu profligato amp;nbsp;plu-'gitii^ * ^*^’ interempta. Paulus Oroßus ibidem. Idem Termeßinos lub-

w^^^°''®^^ ^æ^*°^°^’^^^'’'^^ Proconfulrebus m Hifpania profpere 614 quot;^^nia ?'''^pofiuit,pacecum Vinatoæquis conditiombusfaéla.L.Florus. Sed

^^ f’dam quot;^‘^^'^‘^ iFabioopprelTum. Plinius fcribit banc pacem cum Pompilio w’*f^''^‘l'’“®^^*^‘^‘^‘^’^^®Mfßgt;avcroretinuiflct,bcIlun)rcnouaHe. Vteuh-Mtj ***“^ Cepio eius belli confedi gloriam captans, quû aliter vincere no ^^Oclî n°^^®'^'’'^^5pe‘^uniacorrupic,quiViriatühumidepoßcüperimerct,atqj 'Hipt ° 'S*°”’® dédit,vt videretur aliter vinei non potuiße. Quæ vidoria quia gt;as *''*^’’^®'‘®tuimprobata,amp; pereuffores indigni præmio iudicati. Ita Viria-U'pet quatuordecimannos Romanos duces atq5exercitus^triuerat,inßdiis C.tjtV™^''^*^‘“®^^*^’^L.Floro,Plinio,amp;Orofio. Cicero lib.i.Offic. fcribit ^quot;51 jquot;^'''S''*Sapiensdicebatur, hunc Icilicet qui hoc anno Conful fuit, Viria-WiU^'^æ'‘^'^^^'“tgt;fitegifle amp;comminuid'e,ferocitatemqj eius ita repreßißc,

vtexl pi^''*^M-Pontpgt;lio Coff.M.Ponapiliocjtcriot Hifpaniaprouiftciafuit, 61^ pç “’'°eonftat,lib.jj.

’pii(|''r°L’*^‘‘^^'P'o®®Naficaamp; D.Iunio Bruto Cofl'. CMatlehus accufatus eft 61Ö '^'üvir ” *’'’°’P’®l’i$»^cxercituminHilpaniadefcruiffct,damnatufq}(ubfurca ^Hi( ^'* ^æ^^^ eft ,amp;: feite rtio numo vxniit. L.Florusibidé. lunius Brutus Cof. 'otaf *ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Viriato militaucrant, agros oppidumqj dedit, quæ V alentia

'ffiöc« f ^^°‘^Pd*usProconful aNumantinis,cü quibuspacéfadâSenatus ^dliM*^ ^^'^^^’^^^^^'^^'^ei fufusfugatulqj. Ibidê. Hunc Pompeium alii vacant. bietiP?.'’^“'‘^^“f»”'L.FlorusitaimulläfuiircaffirmatjVt nontemere vUius

^Ï^s^”'” '°’’^^§^défes,n.focios amp;nbsp;cófanguineos fuos, Romanorü manib. ela-'’'ai^?'''''exceperant.Habitajp eis deprecatio nihil valuit. Porroeufeabo-Pe'gt;tX''^^°^‘’^'“”® rcmouercn(,inlegitimifœdcrispreciûiufli funtarmade-gativii f ®‘'^^'*®®dnisacceptü,quafi man’abfcinderétur.ltaqjllatim Me-11 ï’’”'®‘''°duccadarmacóucrfifunt. Hadcn’Flor’lib.i.rer.ab vr.cód.

®'^eerfus^'^^^'^^^‘'*e‘MancinoCoflr.C.Hüllilio Mâcino Hifpaniaciterior ^t^ *Moi '®''®’’f*aroprouinciafuit,cuiprateraufpiciacötrariaamp; alia prodigia, ^•Jtore j^’^’^'d'h'^tab Herculis portuin prouinciam foluentitalis vox line vllo e3(lri * ^^i^esperueniretjMane maneMancine. Pofteavidusa Numantinisamp;: hiof ^^'^'^^’eumfpesnuUaferuandieXercitus eflet,pacem cumlisfecitignomi-

'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Senatus veruit. TrigintamilliaRomanorum a quatuor

111311 ^^'’’®’'“quot;^dlibusvidaerant,vtaitL.Florus lib.jj. AcneillâquidemaNu-lilt;lciïpY^*’’“*^®*»^®‘^®‘^'^'^eitnotnncscircumuctipcriiirent,nifiintcrpo(uiflct ^ïTiberius Gracchus Quxftor ipfius,cuiusapud Numantinos gratia ma-tcn^''*'’^'‘®P*^’’ ''^emoriam partis Gracchi, qui iam bellum aduerfus Iberos ge-def ’ j^^^'^^^^'quot;'^^'’^''’h firmauerat, earn qj fern per apud populû redeiußeq} *34erat. Sed hic operxprecium ellanimaduertereNumantinorumfidem

j1èvrb.cô. Ôcintegnêîtem etiam aduerfus hoftes. Cum enim intercateram prxdam, tabulas quoqueabftülifTent,in quibusquæfturxfuæ rationes Gracchus confer!pferar, eaque res folicitüm eum haberet,cum quatuor familiaribus ad Numantinos pro-fedus,rogauit eos,v t fibi tabulas reddi iuberent, ne inimicorum calumniis obno-xiusfieret, firationem adtnihifttationisfuïcredderenonpoflet.intravrbemhu-maniterinüitatusamp;conuiuió liberaliter exceptus, non folum tabulas (uasrece-pit, fed poteftatem etiam, vt ex prxda quiequid vellet, fecum deportaret. Autot PlutarchusinvitaGracch. Eoderti anno D.Iunius Proconlul Luficaniamvr-bium expügnationibus vfq; ad Oceanum perdomuit, amp;nbsp;quum duuium Obliuio-nem tranfire milites Romani nollent,male de nomine fluuii ominantes,raptum a 10 fignifero fignum ipfetranftulit,amp; fie, vttranfgrederentur,perfuafit.Hæc fere L. Florus lib.yp. Vbi illud notandum, quod Romani in expugnâdis Bracaris quadra-ginta annos defudarunt. Tot enim numerantur ab eo anno,quo primum L.Poft-humius aduerfus eos pugnafie legitur. Abeft vero Obliuio fine Limiafluuius,Le-thenGrçciappenant,ab AuguftaBracarorum metropoli leucis quir.qbvtvulgari morelóqüar. Illud quoqj non pra:termittendum,qüod cum tota pene Lulitania fe Bruto dedidiflec,fola Cinaniapertinaciterarma rennes, tétataredcptionc,pro-pemodum vno ore legatis refpondit: ferru fibi a maiofibus,quo vrbé tueic[ur,no auru quo libertatéabiraperaloreauaroemerent,relidü.Melius fine dubio, in^t Valerius Maximusli.lt;3.c.4.hominesnoftrifanguinisha:cdixi{Ient,quâaudiflenr. 1^

^’^ P.Furioamp; Sex. Attilio Serrano ColfP.FuriusprouinciamHifpaniamforntus, Q^etellum,amp;Qu.Pompeiumconfülarcsvirus, amp;ipfivehementerinimico5) legatos fecum ire coegit,fiduciam non folum fortem,fed pene etiam temeranani exhibens, quæ duobus acerrimis odiis latera fua cingere aufa eft, vfumqj rii vix tutum in amicis, e finu inimicorum petere fuftinuit. V alerius Maximequot;quot;’ 3. C.7. nbsp;Dccius lunius Brutus fceliciter aduerfus Gallecios pugnauit. N^^'

gintamilliaeorumquiLufitanisauxiliovenerant,afperrimöbelloamp;dilfic'M“'^ incautoscircumueniflet,opprelfit. M.ÆmiliusLepidusProconful,Vacti°’ innoxiamgentemamp;fupplicem,etiam prohibente Senatu, perrinacitetexpu^' retentauit. Sed accepta clade non minus turpi quam Numantina, grauiliii*;^r improbæ pertinacia: pcenas dedit, fex millibus Romanorum iuftilfimc cJ^^' reliquicaftris exuti,armis etiam perditis vix euaferunt. Ex L. Floro. lib.jd amp;: Pilei' lo Orofiolib. y. cap. 4. quiaddir, IiisprxIiisaducrfismilircmRoinan.uiniuf^^^'quot;' tatum,vt cofpedo Hifpano,hoftem difiiigiens,vinei fe prius crederer, qua v'den. Idem affirmât L.Florus, ne oculosquidemautvocemNumantiniviriquenQ'^’^'” fufiinerepotuifie. HocannoadfoIuendumNumantinifcederisreligion^P’^P^' lumRomanüjMancinus turpiffimifoederisaütordedituseftNumantiniSj^iii’' dato corpore,manibus a tergo reuindis, ad portas Numantinorum cftcxpoütu$, ibiqjvfqjadnodemmanens,afuisdefertus,abhofteautcmnonfufeeptus,lachry' mabile vtrifqJfpedaculumprçbuit.QuodaRomanisiniu^I:efadura,amp;:eosa^u- 4 mantinis non tan tum fortitudine,fed etiam iufticia,fidc,raifericordia vidos, non minus erudite,quam vere difputat Paulus Orofius lib. y. c.4. amp;nbsp;y. Atq5 itafanee » qüantumuisexculârcRomanosCiceronitaturlib.j.Offic. NumantiniMancini deditionem non recipientes,autinUiolatam pace folam,autoranesquospignofC pacis accepto viuos dimiferant,repofceban t. Idem. Hoc tempore tribus exerci-tibus Coniuiaribus res in Hifpaniageftx, nimiru a Furio Cof. amp;nbsp;duobusProcon-fulibus. ranta erat moles belli»

^^9 Ser.FuIuioamp;QjCalphurnioCoffivtriCofulum Hifpaniaprouinciafucrit,an M-Æmilio prorogatum imperium,quodex accepta clade non eftvcrifiniilc,quU feriptû non inuenio, affirmarenonpoflum. Illudtantü luliusObfequensm^io- J riç prodidic,apud Numanciam res malegeftas,eXercitum Romarium oppfcuuin.

^^° Cum vicio duCum bellum Numantinum non fine pübliCo pudoredurar^dc-latuseftvltroScipioni Africano 3 Senatu popuIoqjRomano Confulatus,cü Can-didatus non eflet,eiq; line forte bellii contra Numantinos decretum. Igitur Con-ful fimul cum C.Fuluio Flacco fadus, atquein Hifpaniam profedus, primo mi 1-

^^ra ifciplinam reftituit,amp;quxcunqj voluptatis caufa comparata trant, fum- ^bvrlgt;.c»gt; 1] ouit,exercitumq;adquofuis fubeundos labores exercuit: deinde comiGo præ-,^()^nmoNumantinos Romanifugere, deindeincrepatione amp;nbsp;minis Confulis SciD*^'’?°^^^*”’ ^^’^^ •luiiquam quifquam fperare aufus effet, videre fugientes.

eis audendumnoneffeprofeffus, obfidione Numan-fio ^0''•'*^^* ^f®ff®circundedit. Ex Valerio Maximo, L.Floro,amp; Paulo Oro-j,^J ^'^i'bi'^elitL.Florus,quumaitScipioncmConfulcmfaóiiim, folutumi jn(cfr'^”æ’5^^^^’î“®*'Q’^® i®tf^decern annos iterumConfulcmfieri, non feciinT^“'®’*^^®’’P’'’*”'’®‘^^*Pæ’^*5Confulatum,quoCarthagincmdclcuit,ÔS îibu ^''^5^®^^°’'^^^*^i^^ercefferuntanni. Vaccæiobfefl),liberisamp;coniu- 0 non^dl^'*^*”^’ '^^ ^®*“^®femcrunt, vt ait L.Florus, fed a quibus fuerint obfefli, C J' ^^'^ Scipioni fatis aduerfus Numantinos negotii fuir.

dédit ^''“^^•^^Ip^^^'^'^io Coff. Numantini diu conclufiamp;fametrucidati, 6zi neexe*'*^^'*'”^^'^^^’’'^”’'» ^*'°i^’^^i’iiiaiubcrentur. SedcumScipioveramamp;fi-viti$/'*^°''^'^*^°’'*’*’'^ ^^^^^'^ ’ ncque iuftx pugna facultatemdaret, vt tanquam 601 if^f’^^’’^^™'^‘^pieticarnefcmicrudaamp;celia(eaeratexfrumentopo-’l’gt;e»r ’ï^®’’‘^°®^^’^®) duabus portis eruperunt,amp;atrox certamen atque vf-“ecfic'T'^'*^'’™ ^°”^^'^°''^'^ ediderunt. Ex eo prxlio compofitis ordinibus, ^^ ipliintt^ f^”^®^’’^^’^^®® reuetfi, poftremo deftinara morte, claulam vrbem

Pdfiin I quot;^^^^c^’^^erunt ,cund:ique panter ferro, veneno,atqiigne cohfum-beror f^^'^'^®'^”^quxperannosquatuordecimfolaquatuormillibusCelti-^^^^1*^*^°'^ folum futtinuic, fedetiam vicir, wim ^''^’^'’^denbusaffecit,oppreffanullum de fegaudium hoftireliquit. Vnus dederi f^^'^^'’^'quot;^^’^ein fuit qui in catenis duceretur, neque vndc triumphum 'Hum 1 ''’^'’'dgt;t.Prçda,vtdepauperibus,null3,armaamp; vertes ignis abiumpfit, k,^ '^^^‘^'^quot;'‘’'''’i^'’:denominc, imo Romani femagiseuafiffe, quam vieille

P®-’^^® Orofio. Erat Numantia vrbsin ros Qu . proeul abamne Durio, finemuro ac turribus, vt ait L. FI0-^® »pAttutV • ^^’^°^’’’*muroshabuiffedicat.Eratpropevrbem,quænunc oftendit °^^“^ïiaffirmantfuiffe Zamoram, quod quam falfum fit, Plinius deturadffl'”'^''^'**'''^’^”’ ^^^’” circa Numantiam ponit.Iilud quoqj non abs re vi-læmal j7i/'^*^^’'’°'^'^iillosetiamcélébréseruditioneviros,locoPomponii Me-busf ^ ' ”’^o,fedpciusintellcdofalfos,Numantiamdixiffc,amp;inprçledioni-îÿt'’*^^P’’^”*®®^*^®*'®ugurtam. Locus Pomponii Mclælib.i,c.6.fichabet:ln Blei P ®’’“®*”®®«fiicruntPallantiaamp;Numantia, nuncertCæfaraugurta. Mter*”*^quot;*''*’^’ ^æi^raugurtamfuo tempore clariffimamfiiifleTarraconcfis fj'”fævrbetn,quemadmodum olim Numantiafucrat,nôquod que olim '*®gt;Jiaaclfe,,,;;„edieeretüiCæfaraugufta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' '

^^i^^tesT '°^^'^^''P'^ioCoff.Scipio,cûdeletaNumantiapercaterasHifpanix ^j^j, opt^îj ”î^°’’’P°”®f®tgt;Tirefum quendam Celticum principe confuluit, qua Coiwquot;^'®®“'P*^’usinuiâaduraflct,autpoftfuiffctcuerfa.Tircfusrcfpondir, Q,ç'’.p’^'^®gt;’iifcordiacxitiofuit. Paulus Orofiuslib.y.c.8.

^fædf^^''^^^^quot;^''B°amp;T.QLiiiKioCoff.Q^Metellus Cof. Baléaresinfulas quas ^ji ’^^?^tijse^''^”^5’^^^^i^ ^'^P^*^’ Maioricamamp; Minoricam appellant, hello per-^i^aincolquot;''quot;**^’ ^pi''^^ica'^ infertationem quæ ab iifdem tûc exoriebatur,plu-

Marius j '^°^^^®i*^‘^i^e*'gt; quantum ex Plutarcho in vitaMariicolligere licet, C. ^^q îrociniisr^'^'^°^^^^'^P^^®^^°^^^^^^'hPræfor vrteriorisHifpaniæ.prouinciala'

^ P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effecit vt prædati non amplius honertum putarent.

Romani ' ''^’’®’^Secundum Caffiodorum ) Rutilio amp;nbsp;C. Manilio Coff. exercitus ^49 C )^(jj^^''‘'^^'^’^®æ^“*’^^fiusObfequens.

dânum^p° ^ ^C.Fl.FimbriaCoff.Cimbri vartatis omnibus quæcircaRho- ^ji popular' C ^^^^» P^*^ faltum in Hifpaniam tranfgreffi,ibique multa loca J’^,™*^®”^^gadfunt, reuerfiqjinGalliam,bellicofisTheutonisfeiun-

'Âbvrb.co. C. Mario in Lamp;QJLuâ:atioCoir. LuficanisdcuidisjHifpaniavltcnorpaca* 6yi tafuit.Iulius Obfequens.

6^j M. Antonio amp;nbsp;A» Pöfthümio ColT. Lufitani rebellantes fubadi.Iulius Obfe-ques. Idem ait, eodem anno parura profperein Lufirania a Romanis pugnatum. Éodcm anno L. Cornelius Dolabella ProConful triumphauit cxHifpaniavltc-riore de Lufitanisj. Kalend.FebruariaS,vt pater ex quinta tabula virorum triune phalium. Porto huncin catalogoConfuIuinnoninucnio:proindeautPrxtorcffl aut Proconfulariimperio miffum arbitror. Namfuperius admonuimusT.Liuiu IinedifcrimineeofdemnuncPraftoreSj,nuncProconfulesappellare.

€^6 Q.Metello amp;nbsp;T. Didio Cofll Hifpani variis prxliis deuióti. Iulius Obfequens. P 6^7 Cn.CornelioLentulOjamp;P.LiCinioCraflbCofT.Celtiberifubadi.Idcin.

660 T.DidlusProconfulexHifpaniatriumphauitdeCeltiberis,4.IdusIunias. R LiciniusCralTusProconful triumphum egitdeLufitanis,pridicIdusIunias.Ex quinta tabula virorum triumphalium.Huius Crafli meminitamp; AfconiusPcdia-nus. Ex his appare t, hoe quoque tempore in Hifpania duos fuiffe exertitus Con-fuIaresgt;amp;T»Didio per quatuor annos,P.Crafloper tres fmllc prorogatum imperium. Sub hocT.DidiotribunusmilitumfuitSertoriuSjVtaitPlutarchusin vita eius. Eodem anno Hifpaniç principes quirebcUabant,perNaficam fupplicio confumpti;djrutis vrbibüs. luhus Obfequens.

^68 L. Gihna 11. amp;nbsp;C. Mario V IL Coff. M. CralTus quum viderct pattern amp;nbsp;f«' *• trem à Ginha amp;nbsp;Mario occifos, idem periculum metuens /tribus tantum comité bus amp;nbsp;decem feruis aflumptis,quanta maxima potuitceleritate,in Hifpanlarow tendit, vbi olim fubpatrelmperatoremilitans, permultosamicosfibicomparé' uerat, atque in agro quodam maritimo, in fpelunca quadam latitauin vbiquanu fide ac benignitate habitus a Vibio Paciaco, cuiusagerilleerat^quifcircvolcr, Plu tarchum in vita eius confulat. Latuit ibi menfes odo gt;nbsp;donee de niorwC«®J' nunciumaccepit.

^73 Q.Sertorius,virfummxquidcm,fedcaIamitofævirtutis,vtinquitL.Ho'^5’ quum Marianarum effet partium, Syllam fugicns in Hiipaniam fc contubMoi® ^ cum in Africam,amp; Baléares in fui as, atqs ipiasetia Fortunatas pcnctralfct, teuer' ' fus in Hifpaniam,delatum a Lufitanisaccepit imperium,atqjHifpanianitouni^f mauit, amp;nbsp;variosRomanorö duces atqj exercitus, partim perfe, partim perdee'^^ fnos,amp; præcipuc Hcrculeum Qua Ito rem vititacfudit,ipfumquoqueMeteJli»’' PiumProcohfulemjVirumaetatisfuaeampliffimum^ineasanguIlias redegiG'rR Lollius ex Narbonenfi proüincia auxilio venirecogcretur, PompeiusALg'^^5 Proconfulari impcriocumfummafeftinationeadiutorMetelloraitteretur-bxL. Floro,PJutarcho,amp; Orofioi

^77 Hoc anno Pompeius milIusinHilpania, vtcoUigituréxPIutarcIioinvitaLu-culIi, amp;epifloJaipfius Pompeii ad Senatum /quacadditaeft Saluftio.Eodeman-no,nempc M.Æmilio, amp;nbsp;D.Bruto CoIT. Didius Laeliuis Legatus Pompeii aduerfus 4O Sertorium,cccifusinterpabulatores.IuliusObféqücns.

678 Cn. Odauioamp;C. Scribonio Coff.exercituis Romani a Sertorio in Hifpaw* cæfi.ïdem,

685 nbsp;nbsp;nbsp;Sertoriushoftis Metelloamp;Pompeioita par, vtfæpiusviûor, adcograuisRo'

manis cxercitibusimminebat,vtMetelIusprxmiapublice,neceamediocriafti' tuerer,fiquisScrtoriumoccideret,conatusproditioneconfcquigt;quodbeIlonon poterat.ItaSertonus anno ducatus fuidecimodomefticafraudeopprefl'us,aKl' Perpenna amp;nbsp;aliis coniuratis occifus in contiiuio,bello finem fecit, amp;nbsp;Romanis vi* donafinegloria dedit. Omnes Sertonançnecis cofcii partim aPompeio,pattini

' a Maurufiis interfedi funtj heqj quifqua enafit, prmter vnum Aufidiüj qui in qui-1 da villa Barbara inops inüifufqsconfenüit.ÉxL.FJorolib.iié.amp;e^.ter.abvrb.cond. PlutafchoinSertorio,amp;Pàulo Orofiolib.pc.i). Hicmihi temperarenonpof-fum, quin adferi bam Pauli Örofii verba,qua: in fingularem Hifpania: laudcm .bâ-ben tad hunemodum: Fortis fide ac viribus femper Hifpania, cum optimosintii-óliffimofqj Reges fuos ad deditionemReip. dedcrit, nullum vnquam tyrannotu

HISVÀNIÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

^’M\o\f!^,iviÏAodiemum diem, vél de fe édita mifit, v el in fe extr infecus incur- Abvrb-e». ‘^ttrowTOpotentemuedimifit.Haftenusilic. Hic Sertorius gymnafium in Qfca'jtbcin(litviit,inç|uonobiliuTOfilios,traditisprxceptotibus,Græcis acLati-i ^^^i'^îùseïudmcurâuit.Plutarclius invitaeius. HuieSerrorioEVorenfesci-1 '»'rósltttpfitnotiiaaccepiafcïunt» amp;nbsp;ac^ux duftum infignem aquæ Argentex, 1 ^^V««win{cnpüone marmots antiqui:quod ie vidifle ac optima fide ttanferi-1 ÄiffttmatKdendiusnofier.rnihiqiptoiuofingularicandoteinhancformam

ViOlNUn. WOVE KQV ^U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7m ^^^^ . nbsp;.

StnmiBüqjiioicfc ^„„UifomixNteo aefmemowmdedMonem 684 ^«'''''üotci(o,omtatesomnesHdpantx ^.^ ^^^^^^^^^^^^^^^ \ nbsp;»,^nnmmteftitctunt,\xamaamp;êCa^^^^ „^obfidtoneconfeftam^atque QitailVotnptTOscueYtit^Cala^nïmn Aftamt ^^ ^,^^e-\„ccndtocr,delcuit,Ex ^Wwisefcavnwietanda tnopta coaftam, v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Calaaurtim aP ompeio ^Ï??''^'^‘^^'^^^^^''^^^V^S'^’^^^^^quot;^'^domitaHifvani^amp;iadtriumvbum '^itWcÂ'b^yxap.é. Cn.Vompetusc , ^^netuocondidit,vtex ’tWï^mas,Yotave\onemfineVomvetopQVndeuo

'^^^^'èaiss.ci^^^v^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Suetonius A tanuutWus in Kutou.SitC.ati\.Eius ter tneu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SitPiloniHi--^tua^,^.o^xiu\venamCAu\.Cxtatem eumè^ttaotdinem ob iulpieionem n tb aux cornu

^’^?dwstàïaetnitÀtîiSa\uù\usi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^,Ar-4VïxtutamacÇùtH

Ma\.feUGa\Auotatotisvatet,citca\vxctemvotaAtxtutam-g,eiittVï '^'^•KWvwsVedianusinx.ASt.inNettetn. _ . nbsp;. nbsp;nbsp;,

'^^'^^^^kûx^^zt\v.l^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K\o;AU^^vüA.evvlt;v^vv,vvv\uxÇu\.^

^^^-^:lt;.yV. tóuxao Co^.CAvAvvis Cx^^tVixWNWwxetüfo^twtÄ ^^aj \ nbsp;^'^^Wa\îitAgt;iotXQVÀ% eCvaxa Q^ïtoxtnv Wvcti w^wi.,Ci^ äubo^iäUcos

''^ ^’^^^\^'^^^xlt;;^'i!^^^^\^i^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ïjcAt\\\C.\Sv€'Ci'ASO'^twwe.COW^VtWXXs^XO^'i“

^'^^^\z\^\\\\\\\'^2fiz^\^'^lt;!S^^^ ^'t^xeX^ut \ ei«ÇvnXewàXs àe.\gt;\io’tv\vt\exc^wo-^'®^’3j^Aç.^'^V-i.V\QV^\\5\X^\Yv\.ti\\V\\S^\\.Æ\V.'gt;NVt'ï.^'i''û\VOÏ\XVt\’Ç'VÇgt;\\C.ù\?i\iSÀ\i'a.SCY^\àcrC\.

^^^^'^^^v^vxz\\{\\\lt;^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\z\\\'XiZx.zt.^\.^^^'i^ ^onxwwls, ç^woà ^à xw ïWcbo tx-

Mvrkco. impetrare potuiffet, Catone prxfertim aduerfante, omiffotnumpho ui g a u extra vrbem aliquandiu moratus de more fuerat,ad Confulatu ingre us animum adiccit,n«que id irrito conatu. Suetonius amp;nbsp;Plutarchus. Iulius Oblequensart, hocanno Lufitanosamp;Gallecosfuifledeuidos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

C. lulio CxGireamp;M. Calpurnio Bibulo Coft. triumuiratus illcamp;tocietasin-ter Pompeium,Caefarem,amp;Craflumcoiit,amp;:Cxfar Gallia,CraflusAnam,Pom-peius in uafitHifpaniam,quampoftcapcr legatos adminiftrauit,vt ait Plutarchus in Cæfare amp;nbsp;Catone. Ex L.Floro,lib.4*rcr.abvrb.cond.

6^6 nbsp;nbsp;L.Pifoneamp; A.GabinioCoff.hocanno,ncmpcquoexulauitCiccro,P.Lentu-

lus citeriorem Hifpaniam cum impcrio obtinuit Pretor, vt ego opinor. Nam le-quenti anno Conful fuit. Ex epiftola Ciceronis ^.libri primi.

658 nbsp;nbsp;Cn.LentuIo amp;nbsp;L.Philippo CoiT. QMctcUus Nepos Proconful fuit Hifpanix,

vt ex Plutarcho colligitur in Cæfare. Eodem anno Aquitani aduerfus Romanos p ugnaturi, midis Icgatisauxilia Seduces exHifpaniaacccrfiuerut,amp;eosprz-cipue du ces bello prçfecerunt,qui vna cum Sertorio militauerant. Ex Commentariis Cæfaris,amp;: Paulo Orofio,lib.6.c.8.

„cj nbsp;nbsp;L.Lentuloamp;M.MarcelloCoft.Pompeius vtramque obunebat Hifpaniam,

quas per legatos adminiftrabat. li fuere L. Afranius,M.Petreius,amp; Marcus Varro qui vlteriorem regebat Hifpaniam. Contra quos Iulius Cæfarcxardefcentciam

foederis padione dimifit, duas legi ones a Marco V arrone recepit, totamqueHi-fpaniam fibi pacificauit,idque quadragintadiebus,poftquam in Hifpaniamamp;l'O' ftium confpedum vencrat. Ex Commentariis Cxfaris,Plutarcho,amp;:PauloOro' fiojlib.^.cap.iy.

C.IulioCæfareCof.amp;Didatorc,perannosaliquotHifpaniasipfiusaufpiûi$ rexere,M.Lepidus Proconful citeriorem,QX3aftius vlteriorem. Ex Coni®^quot;“' riis Cæfaris,lib.4.de bello Alexandrino

Q^urio amp;nbsp;P. Vaticano CoiT. quo anno in pugna Pharfalica vidusto^o®' peius,QJZaflio qui ob infignem auaritiäexofus erat prouinciæ, fucceditC.Tr^ bonius,Proconful fadus vlterioris Hifpaniæ. Ex iifdem.

C.IuIio Cæfare 1111. amp;Fabio Maximo CoiT.(^Fabius Coi. triumplisuit^ Hifpania tertio Idus Odobris, vt patet ex fexta tabula virorum triumphato®'

WegibusadcultioremvitxvfumtraduäoSjinprouinciaEformamredegitiVtau- Äbvrb-co. toteftluftiiiuslib.44. Tunc Augubum apud TarrâConemlegatiIndorumamp;i Scytbarutneummuneribusadierût j quemadmodum olim Alexandru Magnum HïipanotumGallorumqjlegati apud Babylörtemcontcmplatione pacis adierat. ExOtoüoamp;L.Floro. Auguftus pacata Hifpania in Italian! rediturus, milites quixtatenuiiilitareraexcedebant, 84 emeriti erant, in ea prouincia reliquit,con-ceffit(^eisvtinLufitania vrbem conderent j qux a mibtibus emeritis Ementa di* dieft, ab Augufto Augufta cognominatajhodiefcruato vocabulo Merida dici-tut.S.Ifidorusamp;Calepinusex Diomede. Tune quoqjCçfaraugufta,quae Sal-

W dubaphusdicebaturjabeodemAuguboämplificatanomenaccepit,vtannota-'iftcpifcopusGerundenfiSjSdexPomponió Melafacile coUigitur^

f'AuguftoCxfareVL 04 M. Agrippa Coff.Sex.AppuleiusPröcSfulexHifpä' ^lÿ ’''iK«Miipbauit 7. Kal.Fcbr.vtpatetex feptima tabula virorumtriumphalium.

^otatitio,quifuitAuguftiCxfaristrigcfimuSquintus,C4ulius Hyginus co- 74J ^ottienioPolyhiftor, Grammaticus infignis damit, quem/uetoniuS Hifpanum

l nbsp;nbsp;nbsp;'^^’^^'•bbiftiferuatoris noftrinatiuitatem,inuenire magno labore potui,quæ te

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAtilo^ttsim^eratorftmejuiimperaueruntHiJpAniieydonecaGvthü

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oceufatae^i, Cafut X1U-

^^ '^^ idbrinc quidern modum per Confutes, P roconfules, SóPratores ad-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'®''^'ftiiUeftHifpania,'vfqueadnatalcmCbrifttfalutifetum. Poftea quoque

tindemieïcadttiiniftratxHifpanix rationem inuenio, propevtque ad tempora ^«Wiani8cDiocletiani Imperatorum.-Nam 84 fubTiberio Cafare, L.Pilo-

«ft^t^^^*'^^Wi(pani«Prxtörctnlcgo apud CorneliumTacitum, 84 in n.tu.de ’ n'^^'^’?''^'^^daniAue,uftirefcriptumadConfulemBaticXjatqueadl.Cor-

quot;i W'’4n^viocuöque ordine aut titulo ccn(etcmuc,vertmebat,hcut docctut «odeofïicio pt^dis. Strabo autor eft,fuo tetupotc(vixitvero temporibus '^'i^wbSt'Vi^je^Vv^^sticawblebiattribütarnfuiffe ^ ad quam muteretur Praetor, ^^^i^Wbabereiamp;.Quxftorem treUquaHifpaniauACxfarisfüiffCjad quam 7P^^°^’^''«'fo^^tossPrxtoïiutiv,8êGótrCulaferniP^totiutn4uiaUetu^^

V o’^'^'^^abcbatjLufitanisBxticxvicinisadDuriumvfqjiusdixiffe: quod ?''’^^^'^^Wnix,PrxtoriüueLegatoCon{uIarifubduumfuiffe,haudin-WUentiexercuum, tribus ordrurbus ac täbusLegatisinfttua« quorum is^'''^'^®^'^^ ordimbus trans Durium Cailaicos, A-ftur cs St Cautabr ós,abus \i»0v'^Ï^^^*aterioris maritimam pattern,tettius intetrore ptouinciam fer-tt^t ^'.V^^^atq,ltalicaviuédiformacoiatinebat ^ adeö vtetiatogatafubmde ticon'^^'''''^'^®V®ï^totem in otis maritithis ^ maxime ad Cartbagmem 04T ar-xftjJ^Mitaionemagiiatefobtumpdt^prxeiVtictcmVotebybcrno.Nam bd '^u^^’^i^rönincixpatternobireconiueffc,irituentemqu^emendationis ^^^^^™'^^™VC)reSrrabonis. Sedpofteriusjmpetatonbus o-i^ W '^^^^’^^'^^^bbus 5 prouincix quoqsipforum arbüt'.ö ac nutUadminitVratx

^^^^^'^^dquvxariosbabetetiegatos 04 tribunos. Circa temporaMaximiniani ƒ''^dtüatii per Comités ceepta eb t egi,qüos b abeffe prouincia quacunque de iwaua^Cïetipet vicarios tegebatuf. vr ex v ariis titubsCodreisInbirriani eó* ^MbrtepetimusSeueruCornue Httpamx,rb.de bde inbrumentotü,\. 14. Si tu-

de Serais fugitiuis, lexeft, nempefexta.ImperatorisConHantini^Tiberiiim Comitem Hifp^iOia:-Qiu Tiberius videturex vicariofaélusComesnilpaniæ.Na in eodem Codice de Donationibus ante nuptias, lex eft eiufdemlmperatonsad Tiberium vicarium Hifpaniæ. Sed,amp; in tit. de acquirenda amp;nbsp;retinenda poffeflio-ne,lcx eft A A. Arcadii amp;nbsp;Honorii, ad Petroniu vicariu Hifpaniæ. Poftremo vero tempore Gothorum,qu,r portio Hifpaniæ Romanis obtemperabat, per Duces amp;: Præfeélos adminiftrata eft: quanquam cafane perexigua pars erat, nimirum mari timaCarthaginenfîsprouinciæ,amp;:Cantabriæ,atqueAfturiarum pars, vtexipfo Chronico conftabit. Nuncvero ponamus catalogum eorum Imperatorurn qui tocius Hifpaniæ imperium habuerunt, quorum merito primus numeratur Augu- 10 ftus,quippequi primus, deuiiftis Cantabrisamp;:Afturibus,imperiumtotiusHifpa’ niæRomanisdedit,a quo tempore cataloginoftriinitiumfaciemus.

’V'AndaJfSueuijAlaniScythicæoriginispopulbatqîaGothispulfifuisfedibus, ’ epatria in Pannoniam,quam a Conftantino acceperunt, inde euocati aSnli-cone in Galliam tranficruht: e Galliametu GothoruminHifpaniamferecepe-rût, qua poft miferandam duorû annorum ftragetn tripartito inter fe diuifa, Van- p dali amp;nbsp;S ueui Galleciam poftederunt, Vandali Silingi Bæticam, Alani Luütaniam amp;:Celtiberiam,quaefolainRomanörüpermanieratfidejamp;Regeshabuerunt,eüS qui fequütur.-Sueui Hermericum, Alani Athacem, Vandali Silingi Gundcricura. Alani cum Rege fuo Athace a Romanis,auxiliante Walia Gothorum Rege,ad in-ternecionem pene cæftjn Gunderici Regis fidé recepti,Sueuis fe iunxerunr, neqj poftca

poftea Regem aut regionem proptiam habuerunt. VandaU relira Hifpania ^«uGothorum,deciinonono anno quam in earn vénérant, in Africam concef-ferantExquo tempore duö inHifpania régnafuere j Gothorum amp;nbsp;Sueuorum: P»inamenaliqua,nempe Geltiberia, Romanis parebat $ quam Gothi paulatim ^ïiptmes, tandem impetio fuo totam adiunxerunt.

1^ QO THo Kv M biftoriam vfque ad captan! ab Alarico vrbem Romam, elcgan-tiffitnepaiiter atque eruditiffime redegit in compendiumloannesLudoui-^'^sViueSjgidodilEmis fuis inlibros D. Auguftini de ciuitate D ei commentariis î^’^pQluit.NoseatantutnhicponcmuSjquxfuntinftitutonoftfoneceffatia. Go-'^'’^Sqthixpopuloscffe,amp;eosquiolimGetxappeUatifunt,apudquosOuidius ^^^'^Sefefenbit,multivolunt. In bac opinione funt D. Hieronymus in quxftio-’''“'isfupetGenefin,PaulusOtofiuslib.i.cap.i6.D.lfidorus,ipfcetiamGlaudia“

*quot;^S)lt;)ui bellum quodStilico cotta Alaricum Gotbotum Regem geifitj Geticum

*Ppdlai. Sidonius quoqj Apollinaris paffim GotbosGcias appellat. Sunt tarnen . 'I'^i^otboslongilTime aGetisdiftarecontendunt,quippe Sarmatis interieótisóó »».®®'^®®aticofiucGotbîco.Vtvt eft, bi populi Romanis prouineiis Içpe graues ^'quot;^^i^'iUnultisRomanislmperatoribus cruentis attriti fuere prxbis, fed aCó-'^linoMagno tanta clade affefti, vt per multos annos cogetétur agere quietem. .^fttïtempotcValeutislmperatoriSjGotbi ab Hunnis,qui Sc ipfi Scyibiepopu-l’ttantjfedimmaniores ,fedibus fuis pulfi ,fupplices ab Imperatore petierunt, vt 'icctetfibi ftipendiariisPo. Ro.Myfiam citraDanubium flumen incolcve,Rdtm ^iuxiliutnfuum aduerfus teliquorum ScytbarUmincutfusPo.Ro.polliciti. Qui j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«mpcttata,qüumaLupicino Sc Maximo, quiDuumuiti diuiduhdis agris mifli mugauatectudeliterque traCtarentur, impatientes atque efferati tanta indigni-

i ute^exfisRotnanisducibusSc prxftdiOjMyfiä m totam inUadunt,atqjinThracia jQ^''^^'^'^ttanfeunt,omniaferröacftammislate populates.Quibus Valenslm-’ V^eWwftoexetcitüptofeausobuia,Romanis fufts fugatifqUpfefaucius, QuniMiViUutem quxrit, invillulaquadam viuus aGotbisiuftoDeiiudicio crematut,vtfuopQç,Q dicemus.Impetus veto Gotbotum quiiam Byzantium öb-Mionepteinebat,Valentiniani Augufti virtute paulifpet retardatus eft,vfq; dum ThcodofiusexHifpaniaaccitus,Sc coforsfadUs impctii,ita eos multis prxlüsfre-l'Mifappliccspaccmpctctecocgetit.Tandem poftmortemTbeodofii, aRufi-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^^'^''■'^ue,quitutotcs ArcadioScHonorioteliö.i,altetbbi,altetHlioimperiu

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WW,amp;ciudctnumfcvoticompotesfietipoffectedebat,üteip.ftatumqua

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wtómetmbatenf.abiis,inquam,GotbiinRaliamconttaRomanosacciti,ma-

i nbsp;nbsp;nbsp;v^^?'^J^^^'^l^notctnfeceru.nt. Sedeaquoqjteinfcelicitcr cedente,tandem frau-

1 nbsp;nbsp;nbsp;' p^wnulmpcutoïideteda^Scpadisindueüs,Gallias Hifpaniafq; ad babitan-

^’'''obtinuctüt,quaslmp erator infeftantibusbatbatis aliis,ie teiinere pófté, de-^’^•Q5?pïxtercadcGotblsdiccüdactant,('uislocis rcfereniur. lllud ta-\'*‘''^ptïieuUaomittendumnon eft, quodGotbi motte Regis fuiHetmanari-\^-^^^''^ftmperauittemporeCóftantini’Magm,inOftrogotbos ScVefogotbos ^^' 'w,böc eft Orientales Sc O ccidentales Gotbos. V efogotbosNicepborus iu^^’’^®5appdlat.Püctcprxtcteaintetcosduxftlufttiffu'nxtegi«t^fatnfti«t ■ ^^^?,otbosBaltbi5amotibusftcvocati, itaenimapud eos appellantut au-. ^.^^/'’'^^ïGftrogotbos\eto Amali,ab Amalo fummo duce Sc Rege üc nuncu-to b ''’’^’^®^^^V®’^’^t®’b4m in Galliam ,inde in Hifpaniav enere ,atqiin ea regnu ttcceutos odogintafexpoffederunt, donee aMaUris pene ^5'i\uüm oes delen fuut. O fttogotbiv tto Rcnonislmpecatotis tepore inlta-r'^’''^^®Ç®’'®®^S^dquoniaSucuiper multos aUnosin Hifpaniadiuifutna ’0t bre^xxmGaUccix poffedernut, catalogum Regum v ttiüfque gentis bmul ^j'^'^^?^''^’^tïiùofaamp;oab Atbanatico Gotbotum Rege,ftcutfctiptores omnesHi' Ï^tuftciungtarnetft primus inHitpaniamv enerit AtbaulpbuS.

‘’' Reges Gothorum in Hifpania. 3^9 ^thanaricus a».ij. 3^^ ^laricus aff.2S.

■^^^ Jthaul^fhftf a».f. 4^^ nbsp;nbsp;Sigericus a».i. 4^7 nbsp;\C^aÿia an.22. 439 Theoiloredm an.i^. 45'3 Thari/mundus a»./. 454 Theodoricus an.ij, 4^7 £uricus an.i/. 484 i^laricus a».2j. 5'^7 Gefalaricus an.^. 5^1 nbsp;nbsp;nbsp;TheodoricusltaliigReXypronepote réglât i» mjpania a».i^. 5^S l_y^f»alaric/iS a»,^.

531 Theudius ana/. men. f. J48 Theudi/clus an.i. 549 ^guila a».s. J54 .^ihanagildui an.i./.

quot;5^9 Leouigtldus an./ÿ. ]\iam duo anni Lf(dt‘e Jtegûidi annumerâtur. ffuncBedaLeu-uigildum appedat more Gothorum, i^ui pro eoponunt eu, Theudo/tuspro Théo-dodus , tpuod hodie ^uo^ueLudf^nd fa-mtltareelf.

4^4 Remt/mundus, i^uicumtotagentet^riana h^re/itnfeâlusfuit,tn ^uo erroregenstda per annosfere centum perfeueraust, cuius tempord Reges non reper/untur, ^uippe

indigni, /quorum »ßmim in animis ho- ^ minum'vigerent.

Theodimirus Catholicus tm,^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^j

Miro an.ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jé?

Rboricus an.2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8i

Andeca tyrannies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58]

Sueuorum regnum deletum efl tempere Leo- j8( uigildi Gothorum Regis, peßipuaregta-ueruntinHißaniaannis cent umJep tus-ginta feptem,'vt autor ed D.lßdorus. Reges Gothorumamp;Sueuorum.

Recaredusprimus Gothorum Regum Caifio- j88 deus an.i^.

Toiba, an.2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(°^

f^iéfericus an.y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°)

GundemirusßueGundemarus an.^ ^^^ Si/ebutus Rex Chri/lianißtmus annisocio, 6ii menßfix.

Recar edus,/ecundum alios men. j.fecundiinii’'^ ados 7. Confiantinus Phrygie dicit, ^Hod anno 'vnOjmenßbus ipuin^ue.

Cintila,lt;puiprimus Hißanu monitrebiabs-éu buit, Romanis in tot umpulßs to, Si/nandus an.^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ji

Cintila an.ef. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6jé

Tulcas an.2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;è^-

Catalogus Regum Eegionenßum ^ CaßeHa, a Pelagio vj^ue ad tempora nofira. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput X dP.

recußt, mémorabUi wiforia fufùi eil a Lufitanû. tandem Cowpl/tti ca/u eqtà op-pre/Jusfat o concefit.

1474 4^ ifibe/Ia c^Ferdinanduil^.an.^ 0 .Hilieget aiere Catholid^expugnate regne Gra-natenß, Sarracenos Ht^ania pendus ex-terminaruntHudaes vel Chrifum agno-fiere, vel regnis fuis exulare coegerunt: Mauresi^u0^qui ex Granatefßbe/iere-manferantjVelasifdem Chrifianamre-duxerunt, 'veiHißania cedere compuie-runt: centra eos^uifdemebriße inba-ftt/mo datant nefruarent, aut alie ^uo-nis ntede ab erthedoxaßde aberrarent, fancla In^uißtienis eßieium infituerut, atque alia ijuantplurtmageßerunt perpétua recerdatiene dignißtma, qua fuis le-cis declarabuntur. nbsp;Per hes regnu Hra-

genia,Halentia,Sicilia,acNeapelitanum cum aliis qua adFerdinandum haredi-tariaßecefiene pertinebant, regne Ca-fella ^ Legienis iunHa funt, amp;nbsp;etiant regnum Granata, qued ipf a Sarracene-runt tjrannide vindicauerunt.

4S Pbdipp»sArcbid»X(^ufrilt;e)CaroltF. Intperaterispater an. 2. Hie Cemitatum Flandria cum reliquis ditionibus regne Caßella uniuitjC^ immatura mortepra-reptuSj magnum fui deßderium omnibus reliquit.

.fP Rurfus Ferdinandus F. Rex AragonS dr vtriufque Sicilia, régnât tn Cafte/lapro Carelo nepotefto ,ßmul cum Ioannaflia fua,Philippi Regis 'uxore an. io..^otë-peris interuallo regnum Nauarra vi bel. lica expugnatum regnis Cafella fociauit.

S e Carolus Romanorum Imperator,eins no-minis quintus,fèmper ,^ugufius, regnis Caßella,LegieniSyf^ragonta,Nauarra, Falentia,Granata,c^ reliquis inaugun-tus', régnât iam in Hißania trigeftnum quintum annum, .^em Dominas Deus ad comune Hißania dr totius Chrifia-na Reipub. commedumper multos annos feruare dignetur incolumem,fmulcuin Principe Philippe filio,regnorum acditio-num omnium fuceeßore deßgnato.

Neuemßpra quadraginta numeraut-mus Legioms (ßCaß ella Reges, quoium vigintitresfolumfuerunt Reges Le^f^ ^ Aßuriaru: quatuor in Ca fellafbi t^' gnauerut:reliquintrü^regnopotttiilt;gt;^^‘

'quot;^^(Kf^ßisinßgnibusinatrioodium P^m, ,juas illic extruxit fuperbißimas, habet deptéîôs. Is ver o ineo Cata-h^jß^’^at,mortui) SancTioGarßa inter-^^’’'*”'f»ßepuatuorannorum,dum mit-^^^i ^ decret um adferrentfummi Pon-^V^i^, é-kges putbus vterentur I^auarri, ^^^^'‘»t interim admintftratum per XIF '^»'nsregia^Qtefiate drautoritate.

i9 J ^^”‘^i^drifavnllusc^coro»atusReX, t''^«fftäatuseHRexNafMrro,(ß‘abeo j ‘ijMcmnes, Regnault an. ^J.ahquitantü ^^».annos.

^^'f‘^Eniegusan.3o.fecundualipuos.

^^'^^01 annosdetrahuntf^'i/numac ‘^'^’^‘rtgtulftfcribant, puos egofepuendos ^^ ^^’^^t-Hic a Mauris inprolio occi fus fuit.

^'‘^Inniunt fuifointerregnum oHode-^^^^'‘^'*”’gt;^^^^ducaretur Sanlhus A-ß^gt;l'‘^gt;ixemptus vtero matris a Mauris till ’ ‘' ^'’^^^^ puodam fuit educa-

' ^d»esnullum annorüinteruaÜumpo-'^tt.Namanni huiusinterregni SanHio jtti endf uni, vt conßet annorum nu-, tntfus,

7 SandtusGarcefusduarca,an.Alt;I.Mica l^^'‘'^tbus,calceamentigenere,puo puer vte-m^^4^^’''^^ ^ff^^^^^ßita cogno-

an.^ff.

22 Lt(doutcasFtinus,RexetiamGaütie,affi ijio ÿ. y^am^vt att Robertas Gaguinus, vittopa^ tremper matrü obitum coroaattts efi Pompe^ lo»e, (^ appe/latus RexNauarrie.

2J Philippus Longus, amp;nbsp;ipß Rex GalliJi, ^t^9 exclu/a filta Luelouici ni»/, ad i^uam iure hareditario regnuM redibat : at^ ex eo tem-poredicunf apud GallosßHas »o» eße h^re^ desreg»t:reg»auita». d. TJelfecundus» a»~ »aies Gallür//m,/jui»g^,

24 Carolus Pulcher,Rexetiam Gallic ja», j^zj ä,fecu»duf» a»»ales Gallorum.

2^ PhilippusIIL»omi»evxorls/uaIoa»~ ijjt »it^^uafilia erat Ludoutci ni»i,a». zf.

2lt;f Carolus II. a»»os37. Sedhica»»ode- ^^^ mum j^fo.per mortem matris reg»arec/e-pit, vt ex Chro»icis Caroli Pri»cipis Nauar^ rxcon/lat.

2^ Ioa»»es, Ferdi»a»di dragonum Regis i42;j ßlius,c^ Ferdi»a»di RegisCatholicipater, an.^0. Cum hoc regnauit Carolus/iliuspoll mortem matris,rebellis patri.

2if Gaßonus Comes Phoxe»ßs,diesiy. nbsp;nbsp;nbsp;14^9

ƒ o Phæbus a». 2. Forte v/^ ad eum dietit 1481 fob aliéna tutela vixit.

31 loannesLabriten/ticofonatusèHPom-1494 pelone. Nam Catharina cum pua regnu dotale accepit, ad eum vf^ diemfub tutela matris fuerat ,^1 ex Antonio Nebrißenfo appa-ret. Cui regnum a Rege Ferdinande legitimis de caußs ademptum ell,anno 1^12.

}2 FerdinandusRexCatholicus,auusmà- lyü ternus Caroli Imperatoris,dn.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

3i Carolus Imperator fempert^ugußuS, ^^i^ cui Deus Opt.Max.vitam incolumem puant diutißime prorogare dignetur.

Ita^ tres cnrtginta fueritnt ßauarr^ Reges,puanpuam puatuorillipriminonßnt diHi Reges T^auarra, fed Suprarborum ^'-Ripagortia. Nauarram,foue,vt alii appellat, Nauariam {'vthoepuo^ obiter annotemus) Antonius Nebrißenßsa camporumplanicié diciam put at. 7^am camporumplanos areas Nißani Nauas appellant. Hos tempore Go-

An. do. quod nonulli de Aragonc fluuio, amp;nbsp;ara Herculis, ac ludis agonalibus fpeciofe fin- dtlt;^ xerune.Nam fl vocabulLim A ragonix tarn antiquueller, minim ni apud antiques fcriptoresinueniretur.Inuenioquidem inconciliis amp;;decrens Pontificum epi-ftolam Hormifdx Papa: ad Sacratium Aragonum Regem/ed viri eruditi confiil-tiame,refponderuntnonfatisfidendumtituJisilliusIibri,aIioquivereaurci.Prç-tercain antiquisHifpanorumferipwrummonumentis aliqui pro Rucconesle-gunt Aragones,amp;:pro Aregiam Aragoniam: fedne hocquidem tantieft,vtfi-dem faceredebeat.Proinde Antonio NebrilTenfi hadtenus accedo,ccfrurus,fi quismeliusaliquidafferat.

^^^^ i Aragonum primus Rex omnium cakulis numeratur Ranimirus .^pieiate/ingulariw nouercam Celebris,Saneftt Maiorispilius, lt;^ui ^uibus merisiseo regno ßs podtus, fuo loco dicemus. regnauit an.^^o.

20^4 J Petrus,lt;puifuitcirNauarr^,an.T^.ffic impetrauitab Frbano Papa décimas, amp;ius patronat us, vt 'vocant, Ecdefiarum 2(a-uarra.

222tf R Ranimtrus t^lfonßfater, ex monacbo Rcx,an. /p.z’taiunt. Pticmemorabdeex-emplu edidst in regni futproceres^ut ip/um tam^udmonachuparuipendebant. Sunt ^ui affirment ilium filia fua RatmundoBerenga-rio Barcinonis Comitidefigt;9nfa,adinflitutu monaficurediife, ac propt ereafortafe numerus annorum non refiendet. *

^^^i S Raimundus Berengarius decimus Comes Barcinonis,nomine Petronillaconiugis fua obtinuit regnum Aragonia, regnauit anj2. Per bunc Comitatus Barcinonenfs iunclus ed regno i^ragonia. die tpuamdiu vixit, Principem fe appellauit t^ragonum , non Regem : ita enim in conditionibus matrimo-nitconuenerat.

e.soj R Petrus tl. Alfonf films,an.io. tarnetfi dicunt quod 2/. fid numerus annorumnon reßondet. die a Papa Innocen/io tertio Roma coronatus ed, ^ priuilegium obtinuit, vt ficcefores fn CaJaraugufa coronaren-turab Arebiepifiopo Tarraconenfi.

24 Petrus UJI. cognomento Ceremouto-t^i fus,an.i2.dic obiit citatus ad tribunal ebri' fit a proeuratoribus Ecclefa Tirraconenfs, cuius patrimonium tprannice 'voluit ‘vfi-pare. Citatus eil aute in fixagefintitmebeiif, at^ tpfo vadimonii die obiit. de qua re fie loco copt ofius Deo annuente dicemus.

2j Joannes,an.ii.men..f.dicin've»otu^^^'’l^' ito delap fits equo,fiu {'vt ahi) mula, mtrt»»^ ed.Alii dicunt lapfu equi oppreffiem, coft' da eeruice, repente expit afe.

2(1 ^MartinusfiaterJeannis, dumanus,an.24.

27 Ferdinandus cognomento Hone/lus,frs- ifi ter Henrici Regis Cafella, cognomento F'f' letudinarii,an.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 2R Alfonfus r. cognomento Ma^nanmms, ^r Ferdinands filius, primus Ar agonis Re^t^ Rex deapolttanus,an.42.

2p Joannes T^uarra Rex, frater Alfonfi, 14^1 amp;nbsp;pater Ferdinandi Regis Catholici, an,20.

2 o Ferdinandus F. Rex Catbolicus,an.d' li’^ 22 Carolus F. Jmperatorfimper Augufius, if qui bodiefiliciter regnat, regnabitq^ quan-diu diuina dementia placuerit.

Jdumerantur badenus Reges Aragonia 'VKus(fi'viginti.

1^0 Ri VG ALLï AM primum dedit Ferdinandus Rex cognomento Magnus, •* cum titulo regio füofuo Garfaqfmulcum Gallecia:quem Garfiam,Sanóbus frater diuifionem regnorum agre ferens,bcllo captum in vinculaconiccit,amp; dominium ipiiusinualit.Sed,occHoSandio, AlfonfusRcx eiusnominisfcxtus,is qui Tolctum a Sarracenorum fcedo dominatu afleruit, fratrum fuorura rcgniso-mnibus

HISPANIÆ CHRONICON. 48p ^^mnibuspotitus,aliquantopoft filiamfuam Tarafiam Henrico Gomiti defpon-^»•^^-^tjCiqiprouinciam Portugalliædotalemdedit,cumtitulo Comitatus.Erathic Henricus,vtaiuntLufitani,Hungarus:vtCaftcIIani,Conftantinopolitanus.Sed icobusMeyerus, rerum Flandricarumfchpcordiligentiflimusfimiilamp;eruditif-i^us, Lotharingum fuifle affirmât,Qiii Conftantinopolitanum afficrunt, eo de-ceptos atbitror, quod eüBifuntinus fuifle legatur,quaE ciuitas BurgundixCom-P'“^•^^etropolitana, olim Lotharingiæ attributa, Byzantinum in tclligunt, amp;nbsp;onitancinopolitanumfaciunt. Nam quæ nunc Conft:antinopolisdicitur,olini yzantium appellata fuit. Quin amp;nbsp;SebaftianusMunfferus in Cofmographia fua otharingum facit. Hic Henricus fuit Alfonfo fexto gratiffimus propter infigne pfobitatem amp;reimilitaris induftriam,rerumq5in Portugalliapotitus efl: vfqj ad snnumDoijiini 1112.

f Hic duc em Portuga/ü^fe appe/Zauif, ^ * *^«»4^fr4».j7.-i^4^/nemorabi-^/ ' ^^^‘^^^‘^^lüdgrüOrichien/i contra ^^^^^‘»n iihß^ z^K^fngy Sarracenoram Jf^^^°^?’'‘‘^^‘^^ cemmij^ruf, Rex ab ddijquot;^''^^^^^ ^^^' ^^^^^^^f^^ enim vi-tnir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0^ reges bei/tim

ftriP ^^^’’‘'^‘^^ l’^fi ^‘^ ^^^^^ ■flt;^’ f^^^^ tot am ^ffu^aHtam, /quanta nunc esf, a Sar-'^^^^Wyraaaidc liberauit. Redt^aa/ko

^^nßßifff m^aurospradarege-Plt;-wlt;irttur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

I22j 4

revit 11 ‘*^‘^lt;f-Seaait0b/üùeffrem/s e 'f^^tpßuSt iußt Innocentii

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^' ^^^^^ ^onenien^s, amp;nbsp;ex

^“‘^’‘‘‘'‘ß^‘‘^-^^fotß X'. Regis ‘^Z^ ’^^^'^'‘^ '^'lt;5'*^^^®''*^' it^ dätem HnnZquot;‘^'^”'^‘’-^‘‘^‘^ggt;'icelas appeÜa-^ ^^’ ^ff^^^ Portugal-1»^^^/^’^^”»^ f^t^damen^

fff ferait ii/i ‘^^^^ Xil. Rege ’ quodgeßum eU contra ^^^^’^.^‘fffo^^ioram c^ de'

quinquaginta

^ Feirtts^an.io.men. g.diesiS.R/icfrocii- j^yy rat or es amp;nbsp;caußdicos e regnoßßul/t ; acerri-mifsfutt peler um 'vindex: dixit Regem, quo die nullt benefecerit, Regio nomine indignu, p Ferdinandus,an./0.men.p. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^équot;/ i o loannesßlius Regis Petri, fedillegitimtes, 1^85 ex Magiero miltttæ ordinis Cßerctenßs de Auys, dedaratus Rex Portugal/ia, auxilto T^onit dluari Pereira, regnum Portugaise a Capellanis id pene nobtltii defedlione pof-ßßum recepit. Regnauttan.fo. er Sep tam v^ßica duitatem Mauris ademptam,L,uß-tunis dédit.

Il Eduardas, an. s .Hutus explia Leonora 14^^ nepos extifit Maximtitanus Augußus.

12 Alfonfus F. an.^^-Hti pr/musdßteani 14^8 tttulum meruit, multis magnify in v^ßiea vidoriis pot it us, dr ment o regum omnium did maxtmus potcrat,niß inaußieatum co-iugium fecißct atltima regni ipßus minus proférai

ii loannes IL an. 14. men.2.Rexmagna-1481 nimus,Jéd nobilitatem par urn habuitpropt-tiam.Huius etiam hodte corpus integrum ef-feafprmant qui zgt;iderunt, tn monaflerto Pi-dorienfi,quod vulgo dteitur Bataiba.

14 Emanuel, nepos Regis Eduardt ex plioi 1^^^ Ferdinando ,an.2B. Htc ludaos dr Sar racenos regn o fuo exterminauit, niß qui pdem Chrtßtanam ampledebantur, ^ alia plitri-^‘t geßtt memoratu dtgnißtma,qua Juis Iods dedarabuntur.

iS loannes IIP. f/iebodie fatlidterregnat, jy2.i quiet is ac tranqutllftatis regntfut ßudtoßßi-mus, reltgionis monaßica inßaurator vigilant ißimus ,Pudiorum ac bonarum art turn fautor benignißtmus. Eum cum Catharina coniuge prenißtma, dr loanneßlio Rege de-ßgnato,quam dtutißtme regnofuo Dominus Deusferuare digne tur tnedumem.

T7 NvMERATïS adhuncmodum/quotquothaäenüstotaHifpaniaregnaflc •^leguntur,Regibus,operœpreciummihifaâurusvideor,fiântiqUôsep]lcopa-tusHifpanix breuiterfecenfeam,quia teftiponbusRomanorumamp; Gothorum cxtiterunt ; propterea quod hoc turn gratum ledori, turn etiam vtile futurii t cn-feam rcftituendis muleis locis, qui in antiquis conciliis liarum rerum ighorantia leguntur miredeprauati. Laborauiin hacrefupraquam quifquamfacilecredar, neqj tarnen mihi per omnia fatisfeci, propterea quod volume conciliorum Hifpania: amp;nbsp;dccre torum, vt a diuo Ihdoro amp;nbsp;eins fuccedbribus defcriptu m fui t, ad ma- lO num habere hon potui.Nam in editis conciliorum voluminibus ea tamum txcó-ciliis Hifpania: leguntur, quæadeommunem ecclefiafticædifciplinæ inftitutio-nemfaciebant/refedis iis quæadHifpaniampeculiariterpcrtinebant.Ha;c veto resadeomihicordifuitjVtfivitaïmexratiohespaterenturjnoninilitustotamHi-fpaniamperagraturusfuerim, ad excutiendasccclefiarumcathedralium amp;nbsp;antiquorum monafteriorumbibliothecas.Sederuntaliifortafre,qui amplioreprçdi-tiocio,prouinciamhanc diligentiusobibunr. Interim ledor jcquus. amp;nbsp;candidus huncmeumconatumboniconfület.Epifcopatusvcro,vtcxahtiquisconciliisde-ccrpfi,ordincalphabetico ponendos cenfui. Et primus quidem

Abderitanvs, pro quo mendofe in conciliisimpreffis Ablritaniislcgitur. iö Ciuitas cft Bxtieç maritima,non procul Charidami profnontorió. Aliquiarbitra-tur effe earn,quam hodie Almcriam appellant.Gerundenfis ait die earn, qua ho-dieVcradicitur.Scdpriorcmopinioncmpluresfequuntur.EpifcopatuSantiquif-limus,cuius primusEpifeopus fandus Ccefipho,beatilacobi ApoftolidifcipuluSj vtfuo locodicemus.

Accitanus. Acci ciuitas eftregni Granatenfis, quam hodie appellant Guadix. HuiusciuitatiscpifcopusfuitS.Torquatus,beatiIacobiapoftölidifcipulus.Hu’ iiisquoq; ciuitatiscpifcopusCamerinusinterfuitConcilioEliberitano,quodte-poreCoftatini Magni eelebratu e ft. Hicepifcopus erat prouinciç Carthaginefis-

Adenfis.Huiusfit mentioirt tcrtiôconcilioTolctano,vbitameninmargiDC ƒ notatum eft,alios codices habere AddianenfisiAdcbamponitPtokmçüsihTat' raconenfiprouincia non procul Dertofa. Aliudhicnon hat co quod dicamjW^ forte mendofum fitproDianienfis.

Agabrenfis. in Bartica t ft Agabra,vulgo Cabra.Nunc non habet cpifcopüln-Agathenfiç. Hic eft prouincix Narbonenfis. Nainillius quoqjprouincifffP' fcopi ad concilia ToletahaeohUenicbänt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Agragcnfis. Huiusepifeopi inehtiofitih fecundó conciIioToletanO)l^dqui fuerit,hadenus ignoro. Agrarn D.Cyprianus in concilio Cartbaginenßnun^^'^^^ inter cpifcopatus Af icæ. Nam inde in Hifpaniamad concilia veniebant,pr3tci-pueexprouincia Tingitana.EgotamenfufpicordeprauateÀgr3gcnfis,pro,Aga- 4^ brcnfis,vel pot us Agaihenfis,legi.quod exfubicriptionibusfecundiamp;tertiicon-ciliiTolctani poterat aftrui, nifi tot anniinterccififtent. Nam vtrobiqjNibridiu$ fubfcribit,quiinaltero Agatenfis,inalteroAgathchfisdiGitur.

Arcobricenfis. ArcobricamaiiquiinBarticapohunt,amp;aiunteflecamqua:lio-dièArcosdicitur,c3putampliDucatuSiSed ArcobricenfisepifcopatusinTarra-conenfi prouincia erat, in qua etiam Pliniusamp; Ptolemæus Arcobricam ponünr, nonprocül Bilbili.EtAntoninusPiusinterSegontiaponitamp;Bilbilim.Vthoccfe-dam,adducor CohcilioToletanononOjin quo Arcobricenfis epifcopiment.ößti quod mihi conciliümi vt fuolocö dicam j non generale totius Hifpania-, fedprö-uinciale Carthaginënfisfiuc Toletanæprouincia: fuiflevidetut. Pra:tcrea,qüöd p in neutro Hifpalenfi concilio Arcobricenfis epifcopi mentio fiat.Erat amp;nbsp;Arcobricenfis Africa: epifcopus, vt ex coriCiliis Carfiiaginenfibus conftar.

Afindonenfis. Hit in BatiCa idifpalenfem agnofcebat. Erat autem Afindum, quç h odie Medina Sidonia diciÉUr,caputampliflimiDucatLJs.Burgcnfis tarnen ar-bitratur efte quod hodie Xeritium dicitur, quam Gerundenfis Sifaponcm didam arbitratur.

We ^f^’quot;*^’^*’^5'*®^’’' Bxtica Hifpali fuberat, nuc eft Archidiaconatus Hi-

^0 K 'k^?®^^*®‘^ mefaUit memoria. Aftigi vrbs erat percelebris,amp; Gonuentus

T« n^‘^*’‘fis.Vulgo Aftorsa. Hodie quoqj dignitatem retinet epifcopalem, ‘“quot;^‘«enferaagnofeebL

b Ij^j .™^^5gt;opinorlegendum,AbuIenfis.V ulgo Auila,ciuitas amp;nbsp;epifeopatus ce-''^tlüainvtalicuiusdeclatationisindigeat.

, j^^^^Hædn Satdicenfi concilio fic inuenio: Domitianus epifcopus ciüitatis #it^^i^'‘^°’^°^’®®‘^‘^'b^'Pctrus Crabbe MacbUnicnfis,de HifpaniainteUi-

1 biw Ï''''’*^^ftuticam Auguftam,amp; Plinius ait S ctabienfes Auguftanos appel-

I jf- lt;’^quot;^^‘^^“caraintclligo,qiixpeculiariquadamprcrogatina Augufta

\ nbsp;nbsp;^'tqiitDj''^’^^'^'^’^’^’^^^^^^’^ Catalonix principatu, epifcopus Viccnfis fiuc

\ nbsp;nbsp;ïute^'?'quot;^^'^’’^S® ft^idem atbiiror, Auxitanus fetibitur, pro, Audtanus .Etat

i da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupra Burgos, circiter viginti millia paffuum, in monte lube-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saltus Auccnfis,vt autót eft Antonius NebrilTenfis. Hic erat

\ nbsp;nbsp;nbsp;ii^n^^'f''°P^^'hqtiqtempore Alfonfi lexti,eins qui Chriftianis reftituitToletu^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üo^i«« etiamhodie extant. Auxitanus epilcopus prx-

\ nbsp;nbsp;Pto Au ^ '\^^'^tindenfiidcm eft ,qui Aufoncnfis, nifi force fcriptum ht Auze nus

1 nbsp;nbsp;nbsp;?ÏiP°™’'^'üitasQuxtitulosRegum amp;nbsp;Imperatorum illuftrat.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Huno regio eft Hifpanix citerioris,in qua eft Ofca. Hu-

1 nbsp;nbsp;^’««iwMeuniaRcfendio eft,qux vulgo dicitur Baza in regno Murcix.

\ A'^'A quot;^'''''‘^'‘^^’^''cnnonemheti mmonumentoquod eftCarthagini Noux.

\ nbsp;nbsp;tn(.^^''^'^^^^^-Eüi\ishtmenno in concilioT oletano vndecimo •. in margine ta-

\ nbsp;nbsp;tcMo'^'^’' alibiBiftargcnüs,alibi Bigcir enfislegi. Quifquis cft,videtur fuif-

\ to 'quot;quot;^?’‘^^®'^^^’^^sgt;oF’^ot,quatuoï,exl\acvitadcccffit,vir prxtetantiquifft-

\ 'P ƒ y'^^^^'■'^^^’^tnata,multis vittutibusamp;.etiamVitctatuftudiisexcultus.Cu-

1 ^^^’®‘Ginv\\;,Yevy\ctgamchumanitatcmSalman.nc'XCxpettus,uihgtataïecot-‘

ctiam fedemetropolitanatantxautontads.vtqtiumS.TuribusA uriccn iscp fcopusiuffuB. Leonis Papa: cöntra PrifcillianiftaS Syöodwnƒotl Hifpanix, décrétaconcilii ad BaleoniumBracarenfemmilerintepi p , ^

quam quæ cuperenupKus autontate confitmariƒ ÇC e^^^^ primatucontcnditHifpania:,obtdiopinor,quodcini loiecuu Maurorum, ömnes Hifpanixepifcopi Bracarenfein agnofcerentjquæprima tropolitanarumecclefiarumaMahometiftarumtyrannicJiber^ta uit. got te profeßioncm obedientia: Mindonienïls, Afturicenfisj Tuden is, amece Olibponenfis, ZamorenlÏs, Aurlenfisepifcoporum, Bracate^ iArcbitpilöV fadamvidi,etiampoftToIctumSarraceniSadcmptumgt;amp;epiuo am nbsp;on

fpania: Imperatorisad loannemBracarenfem Archicpifcqpumlupercon r tioneepifcopiLucenfiSjquumtamenhefciojanCompoftenaiam uum a c Archiepifcopum. Bracarenfi ego me ciuicati, propter eximiam genus u™*‘”' tem,quamepertricnniumbcnigniflïmetradauit,amp;migrantemmagno 00 1

multifq51achrymisprofequutaert,deuindimmumcn'elibenterprofateor. non pra:tereundum ßlentio , quod in concilio tertio Tolecanorepeno duas u fenpriones Bracarenfis epifcopi,quarum altera ad hunc habet modum: Pi»i^ ec. ca. BracarenJts metr. Gaüecia pro. épifeop/ts, (^c. Altera vero hc: Juliafita ecc.epifcopusfubs.Similiterinuenio duosepifcopos Emeriten(ès,amp;nonnu aru . item aliarumecclefiarum.Dequaré diUmultumqj cógitanti, hoc mini mentem,epifcoposecclefiarumcathoIicosaLeouigildofedibusfuisdetur ato inexiIium,vtexipfisChronicisamp;:D. Gregorioconftat,proiisalios Arianx w^ feos defenfores fubftitutos :poftea vero catholicos ex teftamento amp;nbsp;æ^’^^æ. ƒ uigildi per Recaredum reuocatos, ac fedibus fuis reftitutos i ilJos quiinttuh c^ rant,fufpicor,poftquamcumRegéamp;Reginaamp;totaGothorumnobiliw^ “^ nam hacrefin publice in concilióToIetanoabiurauerant,amp;Catholicx fclïïonifubfcripferantjqucmadmodumex: aótisip/ÏuSconcilii multosfc^' “^ ^^^ turn eft, in gratiam amp;nbsp;epilcoporüm Catholicorum communioiiem recepW^ ^^ menretinuiireepifcopi,amp;legitimisepifcopis lucceflbresdcfignatoSiQHP^y ,. eredam, quarticonciluToletaniautoritateducor, inquolulianus, quimter»®’” tulo Bracarenfts epifcopi fubfenpfit, iam metropölitartum epifcopumBracarf' fern Ce appellat.Illud quoqs manifeftius,quod in tertio concilio Toletano, B®^ laLucenfisepifcopusquiintcrabiuratoresepifcoposnomcnfuüprontenir,pO' caineodé concilio inter Catholicos aélis amp;conftitiitionibus concilii luwen 1» quü tarnen prius Pantardus Bracarenlis Ecclefia: metropclitanus epifeup“?’fam pro fe qua pro fratre fuo Nitigifto,ciuitatis Lucenlis epiieopo, fubfenberc c pro fiteatur.Idemdealiisinrelligendiim.Hxcmeaeftdehacreopinio,qux»qui us non probabitur,pcr me non ftabitqüo minus fuo qüifqjfruaturiudicio.

Britoieenfts. CiuitaseratinPortugalliaInteramni,pröpeViaftam,quilt;aic''^ deCamigna,quxBracarenfemagtlofctbaf metröpolitanütïiepifcopu.Eiusa -4 hiicextarcveftigiamihiaffirmauitRefendiusnöfter.Illüdcerte exChronicisW gis Alfonficonftat,quodepifcopatusBritolecnfisfüeritTudenficonterminus.

Britonoru.BritoniRefendioiidem qui Britolcenfes.Ha:cciuitaspoftea Maurorum tyrannidelibcrataepifcópumhabuit,quiconfecrationieccleiixB. lacod interfuit,vtpatet ex Roderico ArchiepifcopoToletanó. Quando verofucrieva' ftata,ignoratur.

C^SARAVGVSTANVS. Cæfaraugufta a Cæfàre A ugufto ainplincata, qutlrt prius Said u ba vocaretur,aurore Plirtiö lib. y.cap.18.Hare tamcopiofofandiffimO' rum ma rtyrit fanguine refperfa j imó vero fandhihca ta eft j vt venerari magis qüanl Iaudarelibeat.Epifcopatusariciquij(fitnus,cuiuScpifcopumFelicemafartdifatCamp; p orthodoXaftdelaudatD. Cypriariuslib.i.cap.y.Huiusciuitatis epifcopusValcri-üs interfuit concilio Èliberitano,amp;:CoftusSarclicenfi. Cæfarauguftatemporelo-annis xxr i.Papæjmetropolitanàdignitatemeritodoriataeft.

Calagurricanus. Caiagurris,hodieCalahorradicitur,ciuitasceleberriniaciiic M. Fabio Qmntiliano. Nunc epifcopum habet D. loannem Bernardum, virii ob infignem

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^'?^^° digniffimum, mihi olim in aula Ifabellx Auguftx cognitum. ’'^^«^§^^*’’*^^^“^‘^301 falfociuemadfcribunt fandiflimum Chrifti con-*'^’®Md p®’^æ^™’P*^æ^æatorii ordinis autorem, quum ille non Calaguri

1 ^^^3rogx oppido Oxomenfis dicecefis. Affinitas vocum videtur er-CalarogXjfciolusquifpiamin breuiario Romanotrium V^Ppofuiffevidetur,CaIagurx. , ^Cojjj^^’®P*“°’^^^^®cndo(êlcgi,prQ, Colibrienfis,hodie Colimbrienfis '^*quot;’^034» ,æ®’^^^^æitur,non tantum ecclcfiacathedralij fed ctiamcelebcrri-^Uc.'’*’’ï®^6“*^'^^“‘ï tarnen annotandum,inodauoconcilioToletano v-^^t^^’^’^’^^^^^^^^^^’^rienfem fine Caliabrenfem,amp; Conimbriccfcm, k^ W °“'^ni:Cf/z(/tf»z»j Caliabrenßs epi/cofw^Si paulo poft, Sißbertus Conimbri-j l*^ejquot;^*Q2æ*’®5®lt;i’uuatopinionemRcfcndiinoftri, quiarbitratur Coli-^^'^Oôi^î^æ^^’^æ Conimbrica dicitur,quam amp;nbsp;D.Ifidorus Colibriam appel- nbsp;nbsp;' f^^'. ^^®^ero,quxhodieCondexavctus,nihilhabensprêterantiqui-‘‘'ïiiij ^ ^^ 9^3 re ipfe Refendius aliquando latius, in antiquitacibus Lu-

^ ’''*gt;HL^®®*’^æc'^^quc ad tempora Gothoruinprxcipuafcdcs fuit Hifpa-’*‘^®’’^“$lt;^*cenjus.Hodicnomenamp;dignitatcmrctinctepifcopalcm. ’*''’Sÿ4j^®*‘^S’CaftulôciuitaseratHifpani«primaria,cuiuscpifcopus Annfa-''’^’öti *^®'‘®^®ffoitconcilio.Hodic oppidu ignobile, dicitur Caflona, amp;nbsp;fer-Cj J''’^^’^'*æ veftigia,fcd epifcopo caret. ’’'’iio.c'’’^'*’^*^“*“5®^“**-®^®P’^®®P“5^®®“”‘^*”“5®°®*^’®*”'®’^“-*^ ^^’^®‘ '^hab ^'^®'®^ci Ptoleraxofuntin Lufitania Celtica. Quod prxterea dicara,

' ^Mj.t f’®®*‘fis«Dchac ciuitate qua: dicenda erant, in ciuitate Caliabréfi di- nbsp;nbsp;nbsp;' ^^ Con'^'®''^'’®^olûncâpwtcratregni Portugalliæ.

I ^^Aorl • ''^tThcologi.quodvtinamfitinaliis Hifpanixciuitatibus,faite %rd(j-^i\'®^’^^®“^^®l’®^^®®^°™P^*^^“® ™^’^*™®*^^*^'’^’^®'’®’’^®®^’™®* ''’'lt;S ji •’^^ci^ci,Cardinal!,Archiepifcopo Toletano,amp;Hifpaniçguber-^'^°^P^i^to alias deo adiuuantc pluradicemus. Illud tantum non 0-^^i^ftarecosniiiCnmn!iirnm Gnad.ilaiarenfes elfe dim nt.oimm Gua-

^^ tt’l^^’^^^^'^wcpifcopatusantiquilfimuscftjamp;propter Ofium epifcopum dJ^®’“'EihoaicptaïcftD.Lcopoldus,MaximilianiAuguftifilius. Cor-'cte^” '^P^^!^iti^diél:a,amp; Mar cd li xdificiü,vt inquit Strabo ,fed cuius Mar-^pQ^ ^''’^’^^ettum. Ego arbitror illiusqui tempore belli ciuilis inter Cxfare

1 nbsp;nbsp;iftitte ^^quot;^^’’^esinHifpaniagcffitjde quo in Commentariis Cçfaris. Vt hoc cx-fnusf^PfÇcipuetationcadducor,quodantcilludtcmpusnufquaroinucnia-curnl k j ^®^^^æ 1^20;,quodegoquidemmeminerim,nifiapudSiliumItali-'5'Hcundo bello Punico,vbi fic inquit, NecäecusauriferieceJ]^uitCordubaterr^.

otheanus. Hic ex Corücainfula in Hifpaniamvenit ad concilium EUberita-’ gt;notniiieCatonus.

1111 f ^^^'^^^^^^•Noraenhodieretinetin Aragonia,adlbcrufluuium. Adria-to(i ^^'^y^^^^^’^°Louanienfiin epifcopum Dertofanum, ex epifcopo Der-Cü f ^^^^’^^^’^“““^^Poötjficemafl’umptus. Huiusciuitatisprimura P'lcopmnS.5^yfmjj^51^0^15 Cyrenxi filium fuiffe aiunt,vt fuo loco dicemus.

Dianienfis, nunc Dénia, prouinciæerat Carthagincnfis,nuncMarcHionco habet,cpifeopum non haber. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Dumicnfismonafterii. Sunt qui hune cpifeopatufuiflearbitrentur euquiho-dieMindoniélisdicitur, fed hi tota errant via. Duniienfemonaftcriûpropc Bucaram erat, cuius ecclefia etiam hodie extat, antiquitatem fuam rcfcrens. Huius roonafterii conditoramp; primus cpifeopus fuit S.Martin us, que Bracariadhucco-gnominat Dumienfem,vt ex decimo concilio Toletano pater. Huius etiamenuo htinj.concilioTolctafio.HocmonafteriumadhuctemporeGothorumvnittun fuit Bracarenfi Ecclefia'.Nam in decimo fexto concilio Toletano fubfcripfit Fee-hx,quifcBracarenfcmamp;i:Dumienfemepifcopumappcllauit,vtcx-libroCanonu annotatum reperi in Roderico ArchiepifcopoTolecano manu feripto, cuius mihi copiam fecit fereniflimus dommus meus Cardinalis amp;nbsp;Infans D.Henheus.

Egabrensis, idem qui Agabrenfis. Antonius Nebrißenfis interdumEgi-brenfis,intcrdumÆgabrenfisfcnbit.Tamenincocilio Toletano oäauopnnu* ponitur SeIuaEgabrenfisepifcopus,deindeBaucada Agabrenfisepifeopus,y * fufpicor in altero loco ponendum Egarenfis,fiueEgurenfis:Difi ciuldem ccclchï duo fimul epifeopi fuerint,alter re vera,alter titulo tenus,amp; fuceciTor defignatus-

Egarcnfis.NeEgaramquiderareperio,fedEgurrospopuIosinearegioDeHi-ipaniar,vbiefthodieMedina,quxvulgodiciturderiofeco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

Egitanus.ScribenduineratlgæditanuSjVtantiquaraonumentadeclarant. gÇ dira ciuitas erat Lufitaniæ, nunc viçus obfeurus Edaniadiótus. Epifcopalis fe f* in Guardiamciuitatem tranflata elf.

Egobinenfis.In cocilio Toletano duodecimo reperio MemoriumEgobmen-femcpifeopum,fedquisfucrit,penitus ignoro.SufpicarereiTemendum,pfO) r gobienfi vel ScgobriGenfi,nifi in eodem cocilio vtriufquefubfcriptiofequet^ In margine annotatum eft, alias legi Egofcnfis. Egofam Ptolemxus in üo °^^^ ponit,nonproculGerunda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i

Eborcnfis.Elborenfem Romani appellant. Eboraciuitas eft Luficaniy^® berrima, amp;frequentiregum Portugalliardoraicilio nobilifliraa,cuiusepifcop^ z lusexeo videturantiquiifimus,quod B. Macium lefuChnfti dilcipulumhabuy ritprimumdiuiniverbi annunciatorem,amp;,vtvcrifimileeft,epifcopum.Huius^ iam ciuitatis epifcopus Qtiintian us Eliberitano concilio interfuit. Anno mint mo quingen tefiinoquadfagefimoEborenfisecclefiametropolic3nafadaeft)ï'' toritatePauli i n. primufque Archiepifeopusqui nuncpra?eft,niultilqucanni5 féliciter profit,fcrcniftimusPrinceps,amp;ReuerédiflïmusS.R.E. CartbW^»^®* minus meus,D.HenricusPortugallia: Infans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -

Eli beritanus,Eliberis ciuitas cratpopulüfaamp;magna,duabus diftasIeucisaCti-nata,quin amp;nbsp;Granata: hodie quoque exta t porta Eliberitana. Nam quailegutuna libris Hifpanis, de nefcio qua filia Herculis amp;nbsp;nomine Garnatç,mera vidétur eu* gamcnta.InditioncEliberitanacaftellumeratGranac£e,qua:dicebacurvrbslu-da:orum,quiaaludæiscondita, vtannotauit Rafes Sarracenus hiftoriographus Miramolini, Marrochiorum amp;nbsp;Cordubæ régis. Gregorii Eliberitani Bxticæep' fcopi meminit D.Hieronymus.Plinius hancEliberim appellat, diftinguensab liberi,qua:cftadradicesmontisPyrenxiprope Veneris templum. Aliivtramquc codem modo liliberim appellant. Sedes Eliberitana Granatam tranfiataeft,qaX amp;nbsp;ipfa nunc metropolis eft.Qua: præterea dicenda reftabant, dicemus in Illibcn.

Eiiocrotenfis.Eliocrotam reperio initinerario Antonini Pü, qui poniteamvi-ginti quinque millibus pafluum a Carthagine Spartatia diftantem, itinerequoa Carthagine itur Caftulonem. Huius epifcopus Succeflusinterfuit cocilioElibe-ritano.Inaliisconciliii nullam Eliocrotenfis epifeopi mentionem inuenio-forte quia tempore Gothorumdefiitefleepifcopatus,amp; a Vandalis dirutaeftElioçrc ta,quotemporeCarthaginemeucrtcrunr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Elnenfis. Legendum erat,Hclencnfis.HcIena ciuitas cft Gallix Narbonenm, iunda Hifpania?,quam dicitur Helena Conftantini Magni mater,vel Connansm honoremauix condidiflejvbiConftasraortuuseftjVtpoftD-Hieronymum cri-

J’lamhuiiisreimentionemfaciunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

'■^'^^ legendum eratEumenienfis,tametfi apud Antoninum nium • ^''''^'^’”*^^^^^ legaturEminium. Erat autem Eminium, hue Eumi-’':’Pitasamp; flumen eiufdem nominis inter Conimbricam amp;nbsp;Portugallenfem j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt ex Plinio,amp;clariusex Antonino Pio conftat.Aliquiopinantur,neq;

dein'^’™'*^!^ °PP^^^'^ *^^'^’^ ^'’°^ nunc appellatur Agada,fitum ad flumen eiu^ c3'^'''®*’^^’^*’g^ulcavrbs eft Aragonite, quæ nunc appellatur Alcanniz, fed 10 ^''^oonbabct.

I “^^tiDENsis in Catalonia dignitatem antiquam retinet,fed mutatopaulu-'’°nuncvulgo Girona dicitur.

«abticenfis, in concilio Tolctano 0âauo legitur, pro quo annotatum eft in .2ne,aliaslegi,Agirienfis,quam voceni nufqua hadenus reperire potuit.Pro-‘gt;veraeftled:io,fcribendum erat,lerabriccnfts : quanquam etiam apud An-'oomPium femel legitur Gerabrica,forte æquemcndofe. nam poftea legitur I^f’ r'C3,vtnoslegendum dicimus.Erat autem,vt ex Antonino Pio conftat,Iera-'‘’'^mtetOlifiponemamp;Scalabin. Refendio videtur fuifte, quam nuc Alanque-^'’^^°quot;ini'.;iccabkidit Antonini Piidefcriptio.

P qua '*’*''^'quot;’'^-^‘^P^l*®hodie Siuiliadicitur,maieftatem acdignitatemanti-^5®'''Qo2dcctymologiahuiüsvocisRodericusToletanusexS.Ifidori 3 ƒ 1 ”y’efett,mihi non arndent. Ciuitatem efte pervetuftam non nego, fed u loufarg amplificatam ac nobili tatam, amp;nbsp;alii fcriptores, inter quos etiam S. °®^»tcftantur,amp;cgo ex eo præcipue arbitror,quod apudT. Liuium nulla fiat e'qsnientiOjqtmtnfj^gj^l^gllgjgfcfjbatjnBasticagefta. Hifpalenfispræfultem-^æ Pappin Lufitaniaamp;B«tica,hoccfttotavlterioreHifpania, vires WatRomaniPontificis.ficutalibi annotauimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ftERDENsisJlerda,hodie Lerida dicitur, in regno AragoniaeadSicorimflu-'*‘''gt;P:fedcmretinetepifcopaleni,amp;: Academiamnonignobilem. y ' ^ mcenfisJliceciuitas Hifpanix Tarraconéfis,ad mare Balearicum fita,in regno ^Pte, vndefinus llicitanus, nunc alii vocari aiunt Alicante, alii Elche, quod î’^alluditadvocabulumantiquum.Epifcopumiam non habet. j^tJous idem cum Ilicenfî.

] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mcritanus.Illiberis ad radices móris Pyrenxi pofita, contra mare Balearicu,

lioleraxoEliberisfiueEliberidida,nuncvulgoColibreappellatur.Gerunden{is ' jffitmatbiccelebratum primumHifpaniæcócilium quodEliberiranum dicitur, iubConftantino Magno. Quanquam alii celebratum contendant Eliberi, quim I nbsp;nbsp;nbsp;diximusfiiiffcprope Granatam. Ego ramen hadenusGerundenfimagis accedo.

Immontînenfis.InConcilio ConftatinopoIitanoiyc.cpifcoporu,quodfubB. Damafo fummo Pontifice celebratum

(ita enim fcribut Græci ^/^gnus ImmoKd^efi/is,Sein margine, aUtU LamimUKus. Im-montinenfis quis fit, nufquam legi,nifi forte legendû fit Imomontenfis,ficut Imo-pyrenæus, de quo max dicemus. Scd hoepro ditiinationc, non affertione haberi velim.Laminitanosponit Plinius in Carthaginenfiprouinciaamp;conuentu.

Imopyrenxus.IncScilioTolctanoodauofic le^itur.Do/iusJff^epjrefi/eusepifcti-fus. HiemibivideturfuifTeepifeopus Rhodenfis. Etat enim Rhoda, de qua alibi diximus,in radice Pyrenæi mentis pofita,amp; cpifeopum olim habint,vt annotauit cpifeopus Gcrundenfi^,cuihocmagis credo,quodvir crudiiuseaquxadfiiam 13 pertinerent diœcefin, accuratius efle perfcrutatus videacur.

Impuritanus.Nondubium,quinEmporitanuslegenduin fit, abEmporiis,de quibusiamdiximus-nunc ad Gerundenfempertinct diœcefin.

lugaftrcnfis.inmarginealiasluncarienfis.vellntercatienfis.Delugaftrcnfini-liiIduinueni.IuncariapropeGerundamerat,nuncredadaadparuimonietiop-pidu,vt annotauit Gcrüdëfis.Intcrcatianó^pculAfturicaponicurAntoninoPio.

Irienfis.IriaFlauiaciuitasGalleciacmaritima,quænuncappenaturPadron,ad quam appulit corpus B. lacobi A poftoli. Huius fedes tempore Alfonfi Caftitraf-lata eft Compoftella, fub Tlieodomiro epifcopolrienfi viro fanao, cuidiuinitiK rcuelatü eft, vbi occultaretur corpus Apoftoli, vt poft hiftoriam Compoftcliana * annotauit F. Alfonfus Vcnerus, qui ait Iriäa teporeMironis Regis Sueuorû,quo tempore fedes illius epifcopalis inftituta eft,vfque ad fedis tranflationcm,quindc-cim habuilTc epifcopos,quorû primus fuerit Andreas vir fan dus, cuius fuccdlor DominicustertioToletanoinrerfuitconciliOjinquoArianaharefisabdicataclb

Italicenfis.Italica,SiliiItalici,TraianiAugufti, AdrianiAuguftipatria,pwpc Hifpalimerat,vtex Antonino Pio manifeftumeft:nqncignoratur.

Labrionensis. Legendu opinor, Lambrionenfis.Erat autem Flauiibam-bria prope Limiam,in Portugallia Intcramni.

Lacobricenfis.DuasinuenioLacobricas, alteram in promotorioSacro,quod vulgo promontorium D. Vincentii appellatur, cuius nunc ruinxamp; antiquorum ' ædificiorum veftigia extât, prope Lagos Algarbiorum vrbem, in vico quiLufit^ nica lingua dicitur a Lagoa: alteram ponit Plinius in Vaccæis, amp;nbsp;Antoninus Piû^ XLV.millibus pafluum a Palentia,initinere,quoabAfturicaiturTarraconem-Sedvtriusharum fuerit dignitasepifcopalis,quis in tantarei vetuftate affirmer.'

Lamecenfis.Lameca etiam hodie in Portugallia ad Durium amnem federn rennet epifcopalem.

Legionêfis.LegioGemina,fîuefvtaliquivoIunt)Germanica,amp;regnitituloamp; dignitateeathedrali etiam hodiecelebratur.Hæcfingularipriuilegioi3n^gt;udc3 temporibus Gothorum fedi tantum Apoftoliex fubieda, metropolitanuni epi-feopumnonagnofeit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4®

Lotonenfis.Narbonenfis eft prouinciæ,nuncLodonenfis dicitur. Procodein legitur force mendofe in concilio fexto Toletano Lotenenfis.

Lucenfis.Duos inuenio Lucenfes cpifcoposin tertio concilio Toletano, quorum alter in Gallecix prouincia,hodie Lugo dicitur, amp;nbsp;Sucuorum tempore nie-tropolitanuserat,vtexconciliispatet:dealtcroquidfcntiam,inBracarenlidecl3-ratumeft.ChronicaRegisAlfonfiLucenfeminTarraconcnûponût:lcdinTu-denfi,vndeeaadverbumcranflatafunr,proLucalegitur Auca.

Magalonensis in Narbonenfi eft prouincia.Huius ciuitacis epifcopus fecun-do Bracarenfi concilio interfuit.

Malacitanus in Bxtica,hodie nomen retinet,Malaga. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jJ

Mentefanus.MentefainBxtica Refendio eft, quxnüc dicitur Montiio,neque abludente vocabulo, amp;nbsp;Roderico Archiepifcooo Toletano propemodum a.ffir-mante,dumaitlib.3. cap. xx. Mentefam fuiftepropeGiennium. Mentefanusepifcopus poftea in Giennenfemtranflatus eft. MentefanusepifcopusPardiusElibe-ritano concilio inrerfuit.

fe ^’“'’^^•NouiumPcolcmæoinGallecia ponitur,amp;funtqui arbitrenturef-ƒ ^'^MmquæhodieNoya appellatur: fed andeeadicaturepifcopus Nouigt; '^’pctieseruditiotcsefto indicium.

L*'*?”®’*’®’‘’5is. DeOlifipone tacere quam pauca dicere fatius eft.Ea inter ^fritnasnondico Hifpaniæ, fed totius Europa: ciuitates merito non poftre-°^uroobtinet.TemporeGothorûEmeritenfîfuberatecclefia:,pofteaBra-® nbsp;nbsp;nbsp;'■ ^'^'^^*^^ quifub Hifpalenfi fuifle fcribunt. Tempore Ioannis Portugallix

kbr f’^™^^“‘^®““^’o Arelatenfi fecundo, quod tempore Conftatini Magni ce-jU*''’®®®»’®^**I^^criptionibus ita.i:cpcrio:Ex Hi(/gt;afiia duitafe OrceUs'i Naialü pre-qnio' ^'^^'^^^®*^*E®mciuitatcœPtolcmçusinBaftitanisponit.Nondciunt tonii '*i?''^^’^0ccIisfiac Ocelilegendum putêt, amp;de Ocelo Durii,quamAn-iijstcijj*'”^®“^®^“®“®*^^*^“ Zamoram cfl'e fufpicantur. Ego indicium hu-

SoC51'^''^^‘^''^^^^*’’^^°*^^”’°^“^^'^^^r3ConenGsBæticæamp;Lufitanix. Vul-4inisr^*’’’'^’’®^®P’fcop“”’ ’^or^ habent, fed conuentum equitum militiæ or-

ftiamU*”®®®®“ adhuc retinet amp;nbsp;dignitatem in Aragonia.Prætcr hçc Aca^de-Qy^nonignobilcm.

5iiijj°“®*’®‘^^-0flonobaciuitas erat in regno Algarbiorum, prope cinitatem ''^^P‘^®''^5.Mauris dicta eft Exuba.In locum epifcopi Ofibnobenfis fuc-Qj^'uenfis.Offonobenfisepifcopus Vincentius interfuit cocilioEliberitano. 1icnamp; ”'^'**^*’P'^° ^^° perperam aliquoties legitur in conci liis Oxouienfis, no-hoi ^^^’S'^^mfedem retinet. vulgo enim Ofmadicitur.Hæc ciuitas Plinio amp;;

p^^Vxamanonjinatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

«itw,ïtp’’’^P^lt;^®® ^“-^quot;^ exiftimat quidam efTe cam qua: Badaioz hodie di-^° ^«U *'*®^cpi^copatus nomen retinet.fed vehementer hallucinantur, cum

itinerari 1 ®^^ioLuficania, quæ Beia nunc appellatur : quod ex Antonini Pii ^QUo ■ ^’^.'^^^ftgt;4uam vtnegaripoflit.Pra:tercain Chronico quodam peran-'^HiPor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^citRefeudius nofter,rcperi Begiam cinitatemadhuc

dicht’ v^'*^®*^^^^ Paccam appellatam. Conuentus etiam erat Romanorum ’'tulo R j fQuidcmcinitatisnomen retinet, fedepifcopalis fedes fimulcum ^m Â'^^'°^®*’^emciuitatëtranflataeft. Cui nunc fedi merito præfidctiUu-’*’^»tiir æ’^®“®^’^'’^®Nauarra,nontantuminclytorcgumNauarræftcmma’‘ ®gt;Hir* *®’^?*^®’^®^®®^aQ^itatcvita:,gra«itate,eruditione multa,amp; omnibusa-’iiitioj-5°™^’*^^o^i*’wscxcultiffimus. Aliiepifeopum Pacefemabipfoftatim ^'^ 'w'^R ’®’^®®0!aPaccAugufta,vrbcamp;:coloniaRomanorum,Anacfluuio

^«iojJ'^®®^^AuguftaMaurorum cormptione in Baxaugus, deinde in Ba-U^gt;«uit. Qnæ vrbs quaquam ex parte Ba:ticæ appofita eft Anæ fluuio, iul«^’*'*]'“^f^æiurifdiâionicontributacrataRomanis,idcirCQ ab eisinter ^OHuit] '^^^^^^^’^•Qux ratio eadem cftMeteilinenfis eoloniæ. Horum me ad-

911040111^'^®^®®^'®“*^^^^^”“^de nomine amp;nbsp;priftina dignitate mutauir, nifi p yalantiadiólaeft.

otiusPompilonenfis. NePampelonaquidem quicquam P^fUsan ^f^.^®PP®^^^“°^e priftinadegencrauir,caputregniNauarrç,amp;:cpifco-

^^ Pbe ’^'”®®“^^^®^**$patebitquxfuolocodcS.Saturninodiccmus, Port «’’^'^^^^^ntiaquoquehaextate antique nomineamp;honore cenfetur..

P»lo(i ^^ ^*'^*’^æ®ciuitas ad oftium Durii fita, amp;nbsp;amplo portu pobilis ac po-''‘ium’d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non epifeopo folum,fed etiam Regibus Portugalliæ ti-

^jliJ-*^^*^®^’*5’^®Saltnancicadiximusalibi.Eanunccftnpnfolamepï» 'Snitatevenerabilis,fedetiamplurima nobilitateilluftris, amp;nbsp;Academia

magnifîccntîffimaaFerdinandoRegenominisciustertioacfanâoiDftitu^,^' co Celebris, vc alicni præconii haudquaquam indigent. Epilcopum habet D. l c-trum a Caftro, incly to Lufitanorû Regum ftemmate clanflimum, fed quem ego nontamnatalium fplendorc,quam prxftantifacrarum literarum periciaprxdi-candumcenfeo,cuius ilium egregia documenta cum in difputationibus public«, turn in facris ad populum concionibus prxbentem, non fine magna voluptatea-nimi frequenter audiui.

Segobienfis. De Segobiaamp;eius origine alibi diximus. Eanomenamp;decusan-nifi qui per ætatemjautmorbum opusfaccrcnonpoflct.Nullideeftgt;vndcviduni quærac,aut in quo fe exerceat : quod vtinam perinde fieret in aliis Hifpanix ciui-tatibus. Antonino Pio Secobia, Plinio Sagouiadicitur,nififallor. Eaquoq;Prx-fulem habetD.GafparcmaCunnigaprim.arix nobilitatis virum,atqucilluftr« Miranda:Comitisfilium,aCarolo AuguftoSalmantica,quumnihilminusvd ambiretvelcogicarct, a publicafacrxTheologiæ profeflïoneadobeundumepi-fcopi munus magno turn vitx integerrimx,tum prxftantiflïmx eruditionismeri* to vocatum.

Scgobricenfis.SegobricainAragonixrcgno,nuncquoquccpifcopumhaber, ^^ amp;: nonnihil mutato nomine,Scgorbia dicitur.

Segontinus. Segontia prope in confinio Caftellxamp; Aragonix fita, denominc antiquoamp;epifcopalifede nihil mutauit. Haneperperam aliqui Saguntum fiiiflu dicunt.Qinnquam dodi nonnulli arbitrantur cam a Sagucinis, port euerfionem vrbis fux co commigrantibus conditam.

Setabienfis.Setabis,fiiuc(vtinantiquiscpitaphiisfcribitur)Setabis,inregnoVa-Ientix,nuncXatiuadicitur,fedepifcopum non habet.

Sibarienfis. In concilioElibcritano inter alios epifeopos fubferipfireth'” “' nuariüsSibarienfis cpifcopus,in margincalias Salarienfis. SibariminHifp»®'* nufquaminuenio,ncqueadducipoflum,vtfufpicerSibarienfem,pro,Sarabrien- , femferiptum. Nam SarabrimaliiZamoram,aJiiTaurumfuiflevoIunt,proqii‘’ in Antonino nefció an perpcram legiturSabana, amp;:verifimilceftaliquem ialt;* regionefuiflcepifcopatum, cuifuccelTeritZamorenfis. Salarias duasin Hiff*’ nia ponit Ptolemxus,alteram in Oretanis non procul Caftulone, vt etiarn ex Plinio eolligitur,alteram in Baftitanis,no longe ab Abula.Reliqua in ledorisiudtóo rclinquo.lllud tarne addä,temporeconciliiEliberitani aliquotin Hifpanwfjj'^^ epifcopatus,quorû in conciliistéporcGothorûcelcbratis nulla reperirurraccio.

Sitalenfis,induodccimoconcilioToletano,vbiinmarginealiasSitianélis,alias Sitienfis.SitiaPliniooppidumeftBxticxCordubenfisconuentus.Niiiilpta:ter-ca de hac ciuitate legi.

Sulfetulenfis.Suftetula ciuitaseft Africx,vtexD.Cypriano,amp;S. VidoteVi- 413 tcnfiepifcopoconftat.SedapudD. Cyprianuminlibrisimpreflïsmêdofclegiiut inconcilioCarthaginenfi,PriuatianusaSuficula,pro,SufFetula. Antoninus Plus huiusciuitatismeminitjamp;dicitabefleaCarthagincM.p.cLxxir.

Tabetanus.Hunc quoquc Africanum fuifle fufpicor ex eo,quod apud D.Cy-prianum inter fubfcriptionesreliquas inuenio : N. aTabeis.

Tarraconenfis. Tarraco ram eelebris fuitpriftinis tenïporibuSjVtrtomenani-pli/fimxprouincixdcdcrit,amp;conuentumhabueritampliffimum:hairtenusnic-tropolitanam dignitatem retinct,in regno Aragonixciuitas marihma.Huiuscc« cIeJ(ixantiquitasexPrudétioconftat,qüi epifcopum eins martytem cumduobüs diaconis eleganti hymno eelebran nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

TiraflonenfiSjpro TurialTonenfis, vt ex Plinio amp;nbsp;Ptolemxo Icgendum cóftat. Turiaflbenimciuitaseft AragoniXjquxnuncvuÏgoTara2onadicitur,non procul a finibus regniNauarrx;hodieqüoque epifcopum habet.

Toletanus.ToletanxeccIefixantiquitatem,mäieftatcm,opulentiam,clegan-ham, fi dicere velim, nefcio hercle an fatis pro dignitate porti ra. De hac re multi multa

®«ilta(cripferunt,nos quoqac quidam fuis locis delibauimus. lUud in præfentia '’tisfitdixifle, ArchiepifcopumToletanum in Hifpania, poft Reges ac Regiam Proktn,nulli ede neque dignitatc,ncquc fortunx amplitudine fecundum.

T^uccitanus.Tuccain Bçtica erat,non procul Caftulone,v t ex epitaphiis con-^^tif^usvidiapudAndrearaRefendium. Plinius ait fuifleconuentusAftigitani. ^^^’'^^^l'Jïfuerit,ignoratur,tantum abcft,vt epifeopum habeat. Tudenfis.TudefiueTydeinGallcciaad Minium amnemfita,nuncTuyap-pdlatiir,8i: etiam nunedignitate cathcdrali gaudet.

,Q l^ullicenfis.Tullicam Ptolemacüs in Hifpania propc Cantabros ponit, in Au-'f'gonibus,quorum caputCalagurriseft,vt annotauit Epifcopus GerundenGs. ^«ütamenPtolemxusinVafconibus ponit.

™Motioreft,quamde quadicendum aliquid Gt.lllud tantum animaduetfionè j. ^J^’iuodmconcilioToletano tertio tres inuenio Valêtinos epifcopos, Wi-S’5'uni,Celfinum,Murilam.De duobus idem dieëdum arbitror,quod de Bra-f/i. ^fucenfibusdiximuSjquiaWdig'fclus inter epifcoposabiuratesfub-'^y^?”^'®^ ^'^’'æ ^'^'^ ^^ quot;^alentia GaUiæ. j^ ^J^tienfis.Valeriaolim dicebatür,qux nunc Concia, vulgo Cuenca dicitiir,

PtB j ^'^QiicVelienGs,nam Veliam Ptolemäus in Autrigonibus ponit pro-^^w.Barduliavero dicebatur olim, quae nunc Caftcllavetus. Inö'^'’'^^’^^^'^* Oppidum Plinio,fed amp;nbsp;Ptolemaeo in regno G ranatç ponitur. j^^^ctetalibusextatepiftolainnocentii iii.ad ArchicpifcopumTarraconcn-f,j^ï''''l'^^^^'^entiocpi{copiVicenGs.Sedeumefleopinor,quinuncVicquen-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'“^‘’'•Nata ciuitas Vefcicnfis tuc in poteftate erat Maurorum.Quæ veto fue-''mtnondumconftat. ivenamp;s fiueYifeenGs. Vifeum ciuitas PortugaUiæ non ignobilis, dignitatem '^'j^^nomentetinet.

^’^ MmS*^'“'^'^^' oppidum, quantum ex Plinio amp;nbsp;Ptolemæo patet, non procul gi.Ali?’^''’^'^S^^o‘i’^ucappellatur Almeria, amp;nbsp;Pomponio Mela: diciturVir-gsapo iJ'''^^^f^^°PP'du Aragonix in coGnibus regni Nauarrx, quodbodie Ver-^tur.HocegopotiusVirgiappellatumcrediderim. fcdeS^'”*^^^^'^ ’■S^^^^’^^'^^gt;'^ regno Aragonix hodie nome amp;nbsp;epifcopaleni

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijn^^'^'^^'^^'^^Gotborumin Hifpania cxcidiuciuitatcsepifcopalifcdcinfignes

\ nbsp;nbsp;nbsp;n^r”^^^?^'^'’^^‘iaibusqu3edaminignobilesvicosredadxfunt,amp;ruinasanti-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C'a '^P^'^°’æ^^’'^'im oftentantiprxclarum inconftantiç return humanarum do-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'^''^''T^damfunditus interieruntjfcilicet ne nobis caduci homüncioncs \ nbsp;nbsp;^ ci4^”^ ‘quot;^Mernvanafpementiamur, quum etiam prxclariffimxvrbesitaintcr-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^irecemioribus Hi/^anuepifeopatibus. Caput XXI.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ti^'’®^‘‘^^’^tóa'BatbatorutntyrannideHifpanï#tó, partim antiquis ciuitâ-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rüinQ?^^''°P®^'^digniiasreftitutaeftjpartimnouicpifcopatus inftituti ,nimi-

\ nbsp;nbsp;nbsp;gmt n^'°'’^’^^’^’^^°diequoqucPacenfis dicitur,mütata tarnen fede,quod aliinc-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bu ^'^'^^’■®^'^P^’'''^^'iiï’acenfilatiusdiximus.

\ 10 Roifcm • •*”quot;^^^^^^®‘^ ^^ Aucaciuitate antiqua,dc quaiam didum eft,in But-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nünccJr'^^^^'^''^^'^’^^™’^^^^^^^æ^^^^^'5(hoceftBarduliæ)metropolin.Ea

' nbsp;nbsp;nbsp;'n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuerendiffimumCardinalemD.FrancifcumäBobadi-

rtnau^'T'^^^^'^'^^ clatiffimum ,fedintegritate vitx, amp;nbsp;optimarum difci-' Pwtotio ^. s,atque cruditione multaclatiorem,cui velut bonarumartium bent ’^“^’’^^^“^ffitüatöamp;omniaprofpera metito ftudioG omnes optate dö-»

Ciuitatenfis, in confinio Caftdlx Sc Portugallix. Ciuitatenfium mentio fit in epiftola decretali Hilarii Pap£E,qux extat priori tomo conciliorum. Sed ex ca non conftat,quod turn cpifeopum habuerint.

Compoftellanus.Cornpoftellaprimum villa, deinde municipium,poltremo ciuitas epifcopali fede nobilis,vt air Pafchalis Pontifex Rom.in diplomatequou-km ecclefiampallii honore donat. Compoftcllanusepifcopuslriéfimutatafedc, fed retento nomine didus eft Irienfis,a tempore Alfonfi Cafti, quo tempore fan-diflimumbeati Apoftoli corpus Theodomiro Irienfiepifcopo fandiflîmævitz viro rcuelatumeft,vfquead Alfonfumfextum.Cuius tempore VrbanusPapac-ius nominis fecundus,anno pontificatus fui odauo,hoceft, anno domini milieu- lû mo nonagefimo quarto fiucquinto,prccibusDalmachiiexCluniacefimoDacho Irienfis epifcopi,amp; federn amp;nbsp;omnia quxcunque Irienfis ecclelix fuerat,Compo-dellam tranftulit,amp;Compofl:ellanumdeincepsappcllari,nonIrienfemcpifcopu iuflir. PrxtereaCompoftellanam ecclefiam hac prxrogatiuadonauit,vtquxaa illud vfque tempus Bracarenfem Archiepifeopum agnouerav, nulli in pofteruni) prasterquam Romano Pontifici, mctropolitano fubeflet Epifeopo. C^xomniî fuccefloripfius Pafchalis, qui CardinaIisadhucIegatusinHifpaniafuerat,paul0 poft confirmauit,fimul illud adiecit,vtCardinalesinecclefiaCompofi:elIana ere-arentur. Poftcaquoque anno domini fupramillefimumcetefimo quarto, PniU' lem Com poftellanum pallii honore cumulauit.Poftremo Calixtus fecundus,3n- jc no Pontificatus fui fecundo, amp;nbsp;falutis noftrx plus minus, millefimo centefimov«-gefimo fecudo, Compoftellanam ecclefiam metropolitanadignitatefublimauit, amp;nbsp;incaomniaEmeritenfisecclefixiuratranftulit, omnefque illiusfuiFragancoJ CompoftellanoArchiepifcopoparerciuffit. Id quod fecitaddudus turn fingub' ri fua in B.Iacobum amp;nbsp;Compoftellanam Ecclefiam pietate,prxfertim quodin ci frater ipfius Raimundus, Tolofx Comes, Alfonfi v j i, pater fepukus eflet, WPquot;' cibus ipfius Alfonfi Hifpanix Imperatoris, cuius ipfe patruus crat, amp;nbsp;olimp“®f“ in ea ecdefia facro baptifmilauacro tinxerat,atqj in Regem vnxerat.Nechiscoa-tentus D. Didaco Compoftellano Archiepifeopo vices fuas in Bracarêfiamp;Emc-ritenfiprouinciacommifit.HaeceoaccuratiusexhiftoriaCorapoftellanacollegi) 1' in qua amp;nbsp;A poftolica: de iis rebus literæ deferiptæ funt, quod qua: hadenus lupcf hac re vulgo proditaleguntur, non fatis mihi videanturautoritatis habere. Habd nunc Compoftella præfulem Reucrendiffimum Cardinalem, D.Ioannera aTo-leto, ex illuftriftima Toletana familia, virum antique ftemmate amp;nbsp;multisaninii dotibuspræclarum.

Eunenfis.EunenfeminAragonenfiprouinciaponitMarina:usSiculus,icdeuc Elnenfem fiue Hclenenfem fufpicor, de quo fuo loco dicemus. AlioquÜnget’U® fateor,medeEunêfiepifcoponufquam alibi quicquamlegifte,atqueadeoncau-diftequidem.

Gaditanus,a Gadibus infula celcbri,qua:hodie dicitur Galis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4®

Granatenfis. DeGranatx origineinEIiberitanofcripfi,quæinRafeMiramo-hni Marrochiorum amp;nbsp;Cordubæ Regis hiftoriographo reperi. Eaigiturexcaftel-Jo non admodum celcbri eo amplitudinis creuit, vt metropolis ampii amp;nbsp;opulenti regnifuerit, quodregibus Barbaris, vt ait Antonius Nebriftenfis inprincipiodc bello Granatenfi,fingulisannisdccies centenamilliaducatorum aureorum pendebat. Earn Reges Catholici Barbarorum tyrannideliberatam, metropolitanam merito fccerunt,fortafte Eliberitana fede illue traflata, fed pallii iure amplificata. De qua rcfuolocoktius.

Guadicenfis,olim Accitanus,nomcn tantum mutauir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo

Guardicnfis,hodiequoquecorrupto vocabuloEgitanenfis dicitur, mutatata-menfede,vt in Egitanodiximus.Huncepifcopatum Rex Portugallk Joannes i r i. in duos diuifit,Guardiéfem amp;nbsp;Portalegrenfem,nimirum quod amplior vide-rctur,quam vt ab vno rede adminiftrari poffer.

*tinF.B|jf**^’‘^“®®*PoQtgt;ficis,praefuIein habet pcrquam ReuerendumPa-^''^'nendar ’^’^’^“‘““^‘“’H'cronymi.virumintcgritatevitx omnibus valde

*’“'’“ cpifco7’^^^^° Mondonnedo in Gallecia.F.Antonius a Gueuara,ciuitatïs Hadeo ƒF*^’™®®°*’*æ P^o^^’^hï gt;» epiftola quadam, fedem epifcopalem ex ‘^°'’*fnfem^'^^^^ ^^^'^^'æ cranflatam in Mindonienfem.Perperam nonulli Min-'’*M»Ti„™“Afr?quot;f™‘‘“', vt fuo loco declaracum eft. Inhiftoria ’Ppdlatuiu**'^ ’Ruenio epifcopum Mindonienfem olim etiam Vallibrienfem iiioiitan'**^^*''^^'^*'^^“^’^^æc®*“^’:a$eftii*Po’^t“gaWiaquamappcUauinausTrâf-W«x ^’*'®®P^®^“* ®f*g^ntia, ad Durium amnem lica. Earn ante annos, opi-foinniip^**’.£®^.^®*’^“g®^^’æR®xepifcopaIifcdcdonauit, ex autoritäre Pauli iir. P^Oivirn L^*^’^^*®“® *” ^^ epifcopum inftituit dominum ToribiumLu-'’ochon ”quot;3 ’^^^g'^’f^temvitxac prudcntiamfingularem,amp;alias animidotes,

’^'ficafr^'Z^'^^'’^^^^'^^^*^ Froila,quartus ab Hifpanix recuperatione Rex, gttuXeo'a ”^^’^^^®™‘^°’’^*^“*^ lt;hcitur,quampofteaLeo Papa tertiusro-'pifconT 1 ’’^^3ftimetropolitanamfecerit:fedexhiftoriaRoderici Archi-^^*®Cafto( j ^'’‘^’^^^^^hocnonaLeonein.fedloannevin.ncquefub Alfon-fWea’ p 'æ^^Q Magnofadum, vbi etiam ipfumexemplar Apoftolicarum ^’iicfaiif,i^’^^’’“™®’^^^^’Q“®^®®fisecclefia Temper venerabiliscxtitit,multitu-Hif|)ai,jj'’'’“®'^®^H“’®f“™,9wætempore illo miferabili.s excidii ex omni '‘'’’lieft '' ^^“^^^ comportatx, demum in ea ccclefia repofitx funt, vbi etiam

Pon i '’^^^‘““^^’’‘^’'ationeferuantur.Dequarefuo locopluradicemus.,.

'“’»nisp^®”^’*Hicepifcopatus abhincbiennio inftitutusaPaulo 111. rogatu Attire r^'’^’quot;'æ^ ÄlgarbiorumRcgis, ex ca Guardienfis epifeopatus parte Mtrff’S“®l°”g*“5al’crat,quamvtabvnorite adminiftrari poffe viderez I’usoth • '“‘I’^^’^otninum lulianumab Alba,multis magnifqueanimi doti-^^ 511edj®“™»Ted pkiribus amp;nbsp;maioribus vitx meritis fufpiciendum, deni-Tuarum óf officio rede faciendoita folicitum,vtvcrumpa-

‘''^me/}^^”' ^^^”° Algarbiorum, mutata fede, Oflonobenfifucceflit,vti iam ^^°f^'’'’’ ’“ '‘l’’-‘” fuccefferit, in tanta rei antiquitate,non eff interpretatu loHif '’“’®®®®q«i affirmant,de nouoinftitutum epifcopatum,petente Alfonso J^'''^'^‘'®l'’^peratorc,a Calixto fecundo RomanoPontifice, circa annum pfimo”'”*'®I‘®'^® centcfimum dccimum nonum,Pontificatus Calixtianno ecclcf'T?^®‘^®®’^'^^’’®*tiftrumentaPontificiaamp; Impcratoriainarchiuis illius \'ilctan*^’ ’''^‘“‘‘vetoZamorenfemepifcopumfuiffe quendamBernarduTo-quiobiitanno Domini milleâmo centefimo quadragefi-“quot;hh’.^“^^^illüe huic Stephanumvirumfandum. Aliqui Zamorenfemdi-l'gt;itN^'^^Numantinum epifcopum.Sed Epifcopus Numantinusnunquam poreF*?*”® ^“I® tnuko ante falutarem Chrifti natalcm diruta,nullo poft tem-

certo(l'''''°'quot;“^ ®^’^®’^t^ti™''^*‘^®tur,dcprimatu Hifpaniæ penes quem fuen't, lêonif **^’”°’^ poire.Nam in conciliis primum Archiepifcopi,deinde Epi-cilia *^''^“™ otdinationis lux tempus fedebant. quod patet turn ex ipfis conto Ç J ® *‘®'^”ptionibus,tü ex primi concilii Bracarenfis capite vigefimo quarto m .^’’®‘^‘’®®^l^*lp^toorum annalibuscolligipoteft,primatusHifpaniæ pri-ß ™ quot;^Hifpalcnfi fuit ecclefia, deinde Toletana, vfque ad excidium illud Hi-r 'yoneftum.Poflcaveroquum Toletumadhuc effet in Barbarorum pote-)“tacatenfis A rchiepifcopus ea dignitate fundus cft,vt ex iis conftare po teft, ']txexecclefixBracarcnfisarchiuisdiximus,dumde Bracarenfi prxfulcloque-‘t^ut.Denique reftituto Chriftianis Toleto, dum Bracarenfis acquifitam fe-o’gnitaumfibi vendicatjToletanusamiiTam poftliminii iurereperit,con-

tcntio inter cos orta eft,vc ex primo libro Decrctalium apparet,amp; adliucfub iudicc lis eit.

IIludquoqueobiterdiccndum,nequemoffendat,quodinipfo Chronicicur-fufrcquentcrToletanum Epifcopum,Hifpalenfem Epifcopum,non Archiepi-fcopum,dicimus.Namrationem illius temporis fequimur,quo tempore raniE-pifcopiquam Archiepifcopi,cxæquo vocabantur Epifcopi,fed Archiepifcopi metropolitani cognomine diftinguebancur.Solus Pontifex Romanus dicebatur Archicpifcopus,quippeomnium epifcoporumfummusamp; vere princeps:quoJ exantiquis conciliismanifeftumeft.

De i^£ra, ^ tjua»tum différât ab atitto natiuitatis Chrißi. Cap. XX11, P O s TR E M o loco dicendum videtur aliquid deÆra,amp;quotannis priorfitan-”*• no natiuitatisChrifti.Inter alias defignandi temporis rationes, Hifpanipt^cb pue hac vfi funt, non folum ecclefiafticis in rebus, verum etiam in fcripturispro-phanis,vt annos per Æras diftinguerent,quodapudaliasnationesnonperindc vfitatumfuit.Vndeinconciliis antiquisraroadmodum Æram innen ias,prater-quam in iis quæ in Hifpania eelebratafunt. Quod opinionéGerundenfisepifco-piadiuuat,quiaithanc Augufticonftitutioncmdeorbedefcribcndo,atquearciD tributum dando in HifpaniaTarraconefadameflc,multisannisantequampro-mulgaretur.Quod vt affirmare non audeam,donee aliunde certius mihi confier, ^’ ita non temerc faâum arbitrer, vt Hifpani prae exteris nationibus hoc notandi te-porismodo peculiaritervterentur.SediJlud mirum qua autoritäre affirniauent idem, Æram anno Chrifti tantum viginti fex annis priorera eiTe, amp;nbsp;errarceosqm plures addant,quum cotrarium omnes,tam qui Latino, quam qui vemaculo fer-mone de rebus Hifpanix feripferunt/entiant, arque omnes ex xquo annünatiui-tatis Chrifti Æra triginta odo annis pofteriorê ponant. Quod duorügrau/i^'r’O' rum autoritäreferiptorumprobandûduxi, tametfires extra cotrouerfi22l^^ ^^^ videacur.In Eufébio Alcobacienfi manu fcripto,in quarto Augufti CrefarisÄ hæc verba in ipfo contextu reperi : f/oe tempore edi^foAugffi Clt;e/arisasmti'ilgt;ii(i*amp; , cenfusdamube/iir,exquo ,era codecia c/jf.Qux verba in Eufebiis impreifis, nefcioqirgt; decaufa,omifrafunc.Igitur quatuorannis fiaddas trigintaodojiabcbisquadr-' geftmum fecundum Augufti annu : quo anno natus eft lefus Chriftusmundii^' uator.Si quis forte tergiuerfetur, amp;nbsp;calumniari velit, hac annotationem effeftp* pofïcitiam,quodin vulgaris exemplanbus non reperiaturihabeodiuilfidoriauro' ritatem,qui aperte dicit in Chron.Gothorü,anno ante Æram conftitutäduodeci-mo,proaccipiendoReipub.imperio,Cn.Pompeiûamp;C.Iul. Cxfarem3ræ2C'^^‘ lia commouift'c.Hoc verofaelum eft L.Paulo amp;nbsp;C.Marcello Coftaquibus vfque adquartumAuguftiannum,C311iodorusduodecimannosnumerat.IdcmS.Ifi-doruspaulopoft,primum Valerianiamp;Gallieni Imperacorum annum,Æraduce-tefimanonagefima quartafuifrcdicir,cuinumero fi odoamp;triginta detrahasan- * nos,habebis annum dominiducentefimumquinquagefimumfexrum,quoanno Eufebius eos inauguracos imperio feribir. Vnde mihi fufpicari libcr,Auguftura Cxfarë iam tum,quum iniro Triumuiratu cum Lepido amp;nbsp;Antonio imperium or bis,velutcenfumauthxreditatempaternam,intcrfepartitifunr,hocediâumcc' feripfiffe, quod muftis poft annis promulgaucrir, ac forte in Hifpania turn, quum domitisCantabrisamp;: Afturibus,vniuerfa Hifpania tranquillaacpacatapotitus eft. Cuius edidiquum mentiofiac in EuangelioLuc. i.amp;etiamiofephilibro Anri-quicacumiS.mirûeftRomanos feriptoresnihilomnino meminifte.Quodveto ab illo ediéto hxc defignandi têporis ratio exorta fit,prxter alios docetS.Ilîdorus £tymolog.lib.j’.c.36.his verbis:ÆrafingulorumannorumconftitutaeftaCæfare l Augufto,quando primum cenfu excogitate, Romanum orbem dcfcripfît.Difta autê Æra,ex eo quod omnis orbis xs reddere profe/Tus eft Reipub. Hadenusiilc. Difta eft quidemÆra,non tarnen inde natumvocabulum,quod multoantiquius eft. NamLuciliusPoetaeo vfus ed ad hunc modnm:^£raffumeri^ddati/aimprde. Erat enim Æra, numeri nota in moneta, defignans quantum valebar. quod poft Noni-

d r A IN i Æ v^ rl R V IN 1 C O IN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50}

^oniumMarceUum, etiamnotauit Ambrofius Calepinus.Hæc vero temporis 1 r'f Ætasfignificandi ratio, in Aragonia fublata eft a rcge Petro eins nominis 1 ?'**'?’^®®^o™’o* millefimo trecentefimo qninquagefimo odaiio, in con-^CûtibusVjij^jjæ cclebratis,vtannotauic Petrus Antonius Beuter:in Callella ’^''noinillefiinotrecentefimo oótogelïmo tertio,ab loanne Regeeiusnotu nF’^'®°’‘^™^°®’-ientum rcgni fuiSegobiatageret: poftremo etiam in Por-vih lp ^^geloanneprimo, poftquamSeptam Africa: vrbem munitiflimam . ^“riSarracenis ademit,circiter annum domini millefimum quadringen-lüCt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atquc itacommuniomniumHifjjanixregumde-

'0riutmnefl:,vtinaftispublicisannianatiuitate Chriftiin pofterum perpe-g^ ^umerarentur. Poftquam hac fcripfiflcm, admonitus fum a loanne Gene-bus*^’'j!*®^’’^®^®^*^nj effeÆræ origincm,quam a S. Ifidoro amp;nbsp;aliis fcriptori-«tia® ^^f' ^'^‘^^ ^^ ^^^’■^ annotationcm, quia non folum ingeniofa, verum JIJ , Mumihi vifa eft, ad verbum bic adfcribendam duxi. Ea habet ad hunc , r .“'’'■ h Augufti Principis gratiarn, Hifpani non folum vrbem ad ripam 1-^^^^®^isCjfaraiiguftatnnominarunt, fed etiam temporum rationem, vtRo* ttu^ x '^^econdita,fic ipft ab Augufti Cæfaris prmcipatu rcpetereconrtitu-®°’^^’'’®'’^^°^^ annum vfque Chrifti nati millefimum tre-^® Ciftjl''’’’®°^ogcfiinutntcniuin.Tunccnimlcgccautum eftab loanne primo • duc ’'^'g^’Vt deinde anniamp;temporaaChrift:inatalidie,veluta capite,de-»C(?'^gt;°®’flaÆra Cæfaris. De cuius initio amp;nomine mukaa mulristum L ^tumrecentioribusfalfo traditafunt,necquifquam quernquidem vel Snnlvela^(Jig].^J^,q^æ{^^o^i fatisfecit.Erroris autem origo fuit,quod hæc Ponun ratio Æra nuncupata, Chrifti natale triginta odo annis antecedir. ’■'ncidiffc conftat in quadragefimum fecundum annum Augufti princi-j^, ;^usinitiumfcriptorumconfuetudo idem quod Triumuiratus facit. Hu-t!it^^''l^^^^°’^^'^'^orum interualli confideratio, multorum ex noftris ingenta jijj^’'^^cutnexitum non inucnirent, in varias amp;nbsp;commentitias opinioncs,atq; ^^ fii Jt'!'^*®®“adi(ceflcrunt,quje refellcre nec huius loci eft, nec magni nego-^lt;/nj d ’^pluribus verbisexplicuimus.Cætcrumnonfucritalienum,quem’ ®’*®i0iihi omnia diligenter perpédenti, amp;nbsp;vcterum de temporibus iiiis mo • {»•tt-**'*’®l^®^f*otidifficultasexpcdiri poflcvifa eft, paucis explicate.Sic entra .. ’®0)Vtresipfadocet,veteresHifpanosearationcgratiâab Àugufto Cælare '®olicntcs,non ab ipfoftatimprincipio Triumuiratus initiûhuiufmodi fup-ptionis 4^1,2 çQnftituifte,cû Auguftus, Antonius,amp; Lepidus communicon-°*auftoritateremRomanamadminiftrarecœperût:fedabeotempore,cura ?’'Pîrtito,Hifpania,amp;Gallia,amp;reliquæcitra Ionium mare regiones occiduæ, J?'^*^^guftiimpcriumcÓceflcrc,amp;reliquusorbis ad Orienté Antonio per-A'5\n p ^’^^fæ^veroattributa Lepido. Quam partitions fadam fuifle poft bel-^fufinutn,ftatim poft LuciiÀntoniiconfuiatû, hoc eft quarto Triûuiratus

Aii^* ^^'®’^C’o8cPanfaCofl.amp;tertio poftanno,cûPublioSernilioLueium atm '’'’*^^®Coofiïlem,Aurelius Caffiodorus eft au tor. Æra igitur qua multos df P^®“^gt;pfæ“r aliarû gentium confuetudiné, vfi funt Hifpani,rede,vc . ’ ^fti Cçfaris nominatur,initiumqj fumpfit ab anno cû Hifpaniarum im' daun ^ 'P^^® folum delatum eft,qui annus,vt expofui conftatq;, tricefimus 0 -, 5’'itenatum Chriftum numeratur. Huius vero vocis Æra, quam n öfter lû-)3ütor alioquin grauiflimus,amp; fere pofteri,ada:ream monetam amp;tribu-äoAugufto Cæfareindeferiptioneorbis imperatum rcferendamfalfo puta-10 ^^’^®®cmpaucisexplicabo. Veteresenim initio(vtcquidem procomperto P°fïtumqueliabeo)fcripturas claudentes,tempus ad hunemodum adferi-ƒ 3nt;Aftafuerunt hæc, exempli gratia,Cordubæ,pridieCalendasMaii. An-us trat Augufti Cæfaris centefimus quinquagefimus. Deinde breuitatis caufa ^everbaadannumpertinentiafignabantjA. er. a. cæs. CL.initiaduntaxatver-ojumpundisdiftindapro totisverbisnotates,vetuftilfimoproperantiülibrari-prumotc.Ethuiufmodimultaintabulis xneisamp;lapidibus olim fcriptalicetani-

IR c i T E R Cal. Maias Vafæe litcras tuas adcepi, datas ^ticx.AdccpiautemConimbricx,quomcRegiaaudoritas(itaenitn a mihimalo,quamvimadpcllarc)tranftulerat,hoccft,abhoneftoamp;quieoo«o negotiumturbulcntiffimum,amufa:oinpiftrinum,vbifinevllaintermi *° cxtremamdcfatigationemeftmolendum. NccütisfcioquidconqucMr,n q quid non conquerar,nifî quod hoc quidquid eft, irato meo genio mihi co^^’^'S' certocgofcio.Nonigiturvacauit,imonenûcquidemvacat,poftulationituæ curatius paulorcfpondcrc,vtiaraicoamicumparerat,tamennenullaexpattc tisfaciam tibi,cui equidem femper ex omni,pro tua in roe beneuolentia,itu ui tisfacere, fcito me de Æra nihilo plus cogniti, nihilo plus comperti habere nun » quam habuerim tunc,quum de ea re prüfens mccum egifti. Neque egoacinm^ eins loquor.Nam fatis manifefte adparet,incepifle ex co tempore, quo ex partin oneTriumuirali vtraq; Hefperia Odauio ceffit, poft annos quatuor quam e J® terfedus C.Cxfar.Loquorautem de origine tan tuvocabuli,vnde videlicet^ nominetur,quæue nominis eius caufa fuerit.Nam quod alii ab aere dando, ide gt;nbsp;acenfu,quiAuguftiindilt;âioncfoluebatur,Æramnominatâarbitrantur,nonalt;l' modum probo:multo etia minus, quod alii ab hero,id eft doroino,herani dicivo lunt,quafidominationem.CommctumautemGenefiiScpulucdae,quoexcoi’’' pendio fcriptionis a.e r. a. Cz£id eft, annus erat Augufti Cxfaris, feciffe impf''' tos Æram Caefaris,nobis nititur perfuadere,fatcor,non fine admiratione,profita hominis cruditioncm,legi.Libcnterenimabilloquærcrem,num literarumi^^f^“ compendium exiftimet feribis tantum fuifle cognitum,quafiefletfimiW^Y braeorum elemctorum arcano,quod apudipfos Cabala nominatur,authicf°§ Ï' phicisnotis,quib.vetusÆgyptiorumobduâ:aimplicataqueeratfapientiâ,qnaru myfteria quum foils eftent cognita facerdotibus, a patribus adcepta q uafi per nus pofteris prodcrcntur,an magis compendiariam iftam formulam etiam in vulgus cmanafiTc arbitretur. Huic parti fi, vt dodum facere aequum eft, adïentiatut: 4O rcfpondeat,quonamtcmporcHiipanosautumetintatamanimi,vtitaloquar,fu-pinitatëdeuenifle,ftantibusneadhucinHifpaniaRomanis rebus,aevigenteira-pcrio,anpoftcaquaraconlabi adGothorumirruptionem cœperer’Florénbus rebus id fieri nequaquam potuit, quum Latina lingua multum non Romani modo quiinHifpaniaerant,fedipfietiamHifpani vterentur. Adhæc,quum Hifpanù primuminprouinciasduas,hoccftciteriorcmamp;vlteriorem,deindeintreis,Tar-raconenfcm,Bçticam,amp; Lufitaniam eftet diuifa,tum deinceps proptermagnitu-dincmdiuifatrifariamTarraconenfi,Galleciafadafitquarta,Carthaginenlîsve-roquint3,vtfcribit ad Valentinianum Sextus Rufus,necibi finis, fed diuifaquo-que Lufitania,fexta numéro cœperit efle Vettonia:atque hæ omnes prouinciæfi- (0 uc confulibus, fine procofi.fine prætoribus, fiuepropratoribus, due præfidibus, fiuelcgatisregcrentunpræterea feribis,logiftis,tabulariis,tabcllionibus^, bomini-busvel Romanis, velcerteRomanælinguxperitis, plenæ effent, etiam vfquead tempora Maiorani Cxfaris,qui regnarecœpitcirciterannum Seruatorisnoftri ccccLXXii. confentancum profedo non eft, ignorafle eos vira harura literarum

UR,A.Siautem pôftquaminHifpaniasGothiinuaferût,idadcidiflelt;Iicat,rur-asquæretcm,fubito neid,anpaulatim potius ? Subito ac repente extinôtam fuif-

UY nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f -j‘^*i*ii4VUUVt4L VJtllCUUi J ItllldlgU lUlUC LU 1111) Ul UUi l V^ UVO jcro^*n ^quot;^’^’P*“*^“® ciicnit,inquiet. En rurfus codem luto, in cadem hæ-

* «ta, vt nimis fane videatur effe mirum, vix centum annorum interual-0)in tantum remobfoleuiflc,vtctiam ad Leadrum ilium, acadeolfidorum, mul-“'neruditionis turn diligentiæ hominem, vulgatiffimus quatuor illarum lire-*0 B ™ ' '« ^^‘^“^^^ minime perueniret,vt confilia vetuftiflîma, nempe Bracarenfc FmuÆraDcx.amp;Hifpalenfe prius Æra Dcxxvni. celebrata prætermittamus: ^pfætermittamusetiam veteresin faxis infcriptioncs Æra D x.amp;o xx.amp; n l. fa-n”^?^*,^’^“^^“*^^fio»amp;“gt;âigt;orc luftiniano. Scd quidquod fub Arcadioamp; cxn°f'''î^'^^^^”^*^ ^^^^ Seruatoris cccc. integris etiam dum ,aut certc minima feti r ^*^ ^'^P’®^''®^“’’^^^® Fauftus Regienfisin Gallia epifeopus, Ôo|t *. ^“®“^®®*’^’^Çvï’t^*^vocabulo?Quuius verba priorede Spiritu San-Py?/°’’'^^®bcnc:Sacerautem numéros diximus,quiatrccenti in Æra fiuefup-Q^Î^®8“®®®’^C’S’dcccm amp;nbsp;oâ:o verojefu adorandum nomen oftendüt. tej?°’®’^bis partim, partira etiam ipfarationcadducor,vt credo, neque ab

^^ ûon w'' ocatamÆrara,vt putauit Ifidorus, neque ab hero heram, vt fomniäc ftpj' '' “’^fimplicitera nota numeri,quod Æra,fit nota vel fupputatio,vtFau-**’tfipretatur. Ad quam rati on cm AlphonfusHifpaniarum Rex fuamtem* fej ^ l’P®'’‘'o“® Æram adpellarit. Si quis autem roget, fatis ne id Latine : re-^jj 'ooNoniiMarcelliverbis,Æra,inquit,numcri nota. Lucilius libro 19. Hæc 3tiopcruetfa,Æranumerifubdult;âaimprobe. Igiturab initio,ratiohæenu-'3nditcmpora,abufqueAuguftocœpta,Æranominataeft. Neque moucre quot;“^Qquamdcbct,eius vocabuli tfum apud probatos aurores minime inueniri.

^a nunc fünf ift honore zgt;ocahuld,/gt; volet v/ttt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

atur' MeusVafa:chucinclina|animus.Sicuialiudplacuerit,fuoftu-Qu f • ”'^*11®« Atque hæc quidem funt, quæ de Æra diligenti ftudio per-fc k ^®'’®’’’®potui. Placuitvero horum fententiam dodiffimorum virorû àd-?*!^®’l’’’*®diciummeum in medio relinquo. Nam vtriufquefingulari e-j(l ’tiom tantum tribuo, vt ab alterutro diiTentire religio mihi fit. Prudens ledor ^quaturjquodmaeisipfiprobabitur.NuncChroniconipfumjDeobencfor-'^Wedwmur.

VA nofltenat’eftlefusChriftuSjilluxit’vniùerfæHifpaniænu-1 bes Candida, tanta: claritatis atque etiam caloris, vt inftar Solis eflet meridiani,vt patet ex hiftoria Regis Alfonfidccimi par.i. cap.iO7.Verum non hoc ioli contigit Hifpania:,fiquidem earn noétem omni luce clariorem führe,fcribit in fermone de Nati-uitateChrifl:iD.Cyprianus,fiuequifquis cftillius autor,qui certcfuiflepiusamp;cruditusnegarineepoteftnee debet. Hoc âtSextiliusHænapocta Cordubenfis, qui de laude ôe interitu

^n. dom. MarciTuUiicarmencompofuit. PetrusCrinituslib.depoeLLat.j.QMdcarmc rccitauit in domo Meflala: Coruini,vt ait Gregorius Gyraldus lib.4.hift.poct.

Tarraconenfi Colonia templum Auguftoftrucretur,datumque inomnespto-uinciasexcmpIum.CorncliusTacituslib.j. Tiberius Cæfar Cantabros fitvici-nasgentes latrocinia excrcentes,ab Augufto oppreflbs, ex Augufti Cxfaris infti-tuto,tribus militu ordinibus impofitis,non modo pacatos, fed etiam vrbanis prx-ditosmoribusefFccit.Strabolibrotertio. HuicTiberioPrincipinunciauitOlili-ponenfium Iegatioobidmifla,vi{umauditumqucinquodamfpecuconchaca-nentemTntonem,qua nofcitur forma, vtautorcftPIiniuslib.^.cap.j. qui fcribit K? in coderalitorefpedatam Nereidemfquarais hifpido corpore,etiamqua parte huraanara effigiera habet,cuius morientis etiam gannitura triftem accolasau-diuifle longe.

x 4 nbsp;nbsp;Anno Tiberii nono,Vibius Serenus Proconful viterioris Hifpania;,dc vi publi-

cadamnatus,obatrocitatemtcmporum,ininfulamAmorgum(vna eratexCy-cladibus)deportatur.Cornc]iusTacituslib.4.

i6 Hifpaniavltcrior,miflisadSenatumIcgatis,orauitvtcxcmplo Afix delubmm Tiberio matrique cius extrucrct.quod Tiberius illis negauit, elcganti ac mode-fta orationc teftatus,mortalem fe ede, atque hominum officio fungi malle in ani-mis illorum,quam templis coli: tantum hoc aciuibus amp;fociis pctcre,vtquan-1” docunque coceflerit, cum laude amp;nbsp;bonis recordationibus famam nominis ipfius profequantur.Idem. EodcmannoagreftisquidamnationisTermcftinar,inH)-fpaniacitcriori L.Pifonem eius prouinciç Prattorem,pace incuriofum,cxinipro-uifo in innere adortus, vnovulncrcin mortem affecit,qui tandem dcprehcnfuSi cum tormenris ederefocios adigeretur, voce magna fermone patrio fruftrafein* tcrrogariclamitauit:adfiftcrentfociiacfpedarcnt,nullam vimtantadolorisfoW vtvcritatemeliceret:idemquccumpoftcroadquatftionemretrahcretur,eoni*‘* feproripuitcuftodibus,faxoquecaputadflixit,vtftatim exanimaretur.Pifo Ttf* medinorum (Termes oppidum eft Plinioamp;Ptolcma:o inter Cluniam amp;nbsp;VxJ' raam)dolo cæfus habetur,quia pecunias epublico interceptas acrius, quam W',' lerarcntBarbari,cogebat.Idcm.

jj nbsp;nbsp;Scruio Galba amp;L.Sylla CoffiSex.MariusHifpanorumditiffimuSjdefertuf'”'

ceftafle filiam, amp;nbsp;faxo Tarpcio deiicitur, non dubium,quin magnitudo peeuoi’^ ei malo verterit. Idem lib.y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

J7 D.lacobus Apoftolus filius Zebedxi inHifpania pratdicamtEuangc/r“^^”}quot; fti,amp; in tota prouincia nouem duntaxat ad fidem noftra conuertifTe didwt'O^*^/ uisbcatus Calixtusincpiftola tranflationisipfius,dicat illumplures habmfle^’*' fcipulos,fed duodecimfpeciales,quorum nouera,dumadhucviueret, in Gallena elegiffe.cuius tempore prædicationis in ciuitate Carfäraugufta templum Virgini matridedicauit,ipfiusadmonitu,(quod vulgo dicitur,nueftra fennoradclpibr) 4‘’ etiam hodieplurimis nobilitatummiraculis,vtPetrus Antonius Beuter Bean Ca* lixti Papa: amp;nbsp;aliorum autorum teftimoniis confirmât. Atque hxc fuit prima Chri-ftianorum toto orbcEccfcfia,vtcftconftansamuItis retro feculis aeperpetuafa-ma amp;nbsp;memoria,per quam multa antiquorum gefta, tefte Magno Bafilio in epiU-adNepot.nobis velutper manus traditafunt. Apoftolus vero,duobusdifcipu* lis in Hifpania prxdicationis cau/a relidis,cum reliquis in ludxam rediit.BM' tus Calixtus Papa.

5^ CaiusCxürCaJigulaRomanumfufcepitimpcrium,cuiustcmporeHerod«, fuadente Herodiadcincefta Philippi fratris vxorc,pro qua Joannes Baptiftaocci-fus crac,ad petendam Caii amicitiam Romam venir ried aceufatus ab Agrippa, f Tetrarchiam perdidit,fugienfq ue in Hifpaniam cü Herodiade,tnccrore confum-ptuscftjVtautorcsfuntScuerusSulpiriusamp;Beda; Eodemanno,autfalterafc-quenti,natus cft Cordubç M. Annens Lucan’ Pocta,parrc L. Annco Mela, Senc-CÇ Philofophi fratrc,matrc vero C. Acilia Acilii Lucani Oratoris filia,i r r i- Nonas Nouêbris,C.Cx(are Augufto Germanicoitcru,amp;L.Cçfiano CoirCunasinfan-tisqui-

'«(]uibusfcrebatur,apescircumuolitafre,ofqueinfedifremetnoriæproditueft, ^^‘ ^quot;' wlccmamp;facundumpoetam portendentes.lnfans oiSimeftris Romam dclatus td-rixcpattitnexPetro Crinitólib.j. de Poet. Lat. partim ex aliis. Fuere hoc tempoteCotdubx dux illuftres familix ac nobiles,altera Annea,ex qua pleriquc inlignesdodrina virinatifunt,abhac Lucanus,Scnecæ,amp;:alii Annei dicuntur: V”*7^^ötqua Acilius Lucanus Orator,Lucanianuspaternus,amp;Acilius ' ^^ïvirptjtonus.GregoriusGyraldusIib.4.hift.poet.

’'DoptitnoTibeniClaudiiCxfaris,D.Iacobus ApoftolusabHerode Agrip- ^^ ^^V^wpitettuncatus,vtautoreftEufebiusinhiftoriaecclefiaftica,libri fecundi ca-V'^ïüono'.quamuisideminChronicisdieatdecoUatüannotrigefimofcxto.Oc’ gt;nbsp;'^ïeftautetnvigefimo quinto die Mardi,corpus veronauigioimpofiium adi- v f'^^'^’^PP'ilitinHiipaniam oftauo calcndas Augufti.quo dte prxcipuum ipfius ^Jitnabç(;c|ef,jçg|ç|jj^jjjj,gj. depofitum cftinpetra,cuiusdurities ceflit fan-pof ^’® ’^“‘^^tc qux olim lriaFlauia,nunc vulgo Padron dicitur. Tandem ^j^' °WedvanasD.Lupxamp;Reguli GuePrxfidisiUius prouincix illufiones, j^ per clatiffima miracula ad fidem Chrifti conuerfum, corpus Apo-bn* ^V“'*^ttanflatum eftCompoftellam, atque ibidem fepultum tertio Cal. Ht^^'H!*odietraflaiioipGustotaHifpaniacelebratur.lta ferme qui de Udis Wptt5^''^fet«nt-ScdexepiftolabeatiLconisiii.Papxcoftatabül'lt;lcmdi(ci-

fc‘^'‘‘''’“co’^P'is Apoftolinodefublatum metuIudxoru,Sc ab loppe naue idift ’P^Pw^a adlriam Gallccix pottü delatum eft,ad prxdiü quoddam qd g. ^'i^efermedecê Ócodomillibus paffuumabetat,deportatum,vbi(inqvic ^^ ^quot;Jnuncvenetaturióê in crypta quadadiruto minutadmidolo a paganis con-b '^’^^'‘^''Lfatellureconditumeftfadafuperdomunculacumaltari,fedqux j^JWa^vtannotauitL. Andreas Refcndius)crcfcentc indies fidc,audaamp; lo-jjW^aeftcclebripcrorbéfepulchro.VideBreuiariüEborenfenuperaRtien-

Sedoperxpreciü videtur bocloco fubiungere,qlt;Fde hac re in Hi C^quot;gt;'^':^^ai^arcperi.ideftbuiufmodi.OcciditHerodeslacobufratrem

^^ 8tEi^’^'as'gt;wttff‘™‘ ApoftolicorpusvencrandÜludxtmaleuolentia L®.’^^^necfcpelirevoluerüt,necaGbriftianisquitunctêporisHicro(o-

1 nbsp;nbsp;nbsp;r‘$“’t.fcpelitipctmifctüf.fed(ücuiLcoPapaincpiftolaquade eins paffione

1 nbsp;nbsp;nbsp;g’^PonsipfinsitiHifpaniatraflationc ad Hifpanos deftinauit, affitmat)mtcgrü ?^'iscïicapitct^„aduitatemproücientes,canibus,auibus,atqjferisdcuoran-

1 ? ,^“^^'^«iendumquc expotuerur. S cd eius difcipuli ab eo adbuc v iuente prx,

1 ^J'^'^vtcorpusfuum inHifpamam transfettent tumulandum ,totum corpus 1 ?.'^’‘P«e,tcftcLeonePapa, nodurno tempore arripientes,adlitus vfque ma-

1 nbsp;nbsp;nbsp;j'^'^^ocal\cpcruwietunt.Vbidumfolicittdenauigio quo transfretarentinHi-

1 nbsp;nbsp;nbsp;^^'^Wffcnt,nautmdtutnttusparatant inlitoremans inuenerunt.Quaro Deo

1 *’'^ ^'^^^^’^animiter agentes, impoftto facratiffimo cotpote,lxti contccndetunt,öó \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;•'^’aiCbarybdiac pcticuloftsSytribus manu Domini gubernâte deuitatis, i^'^'^^’^'^^^^’^porrumfoelrcicutfu peruenerunt, deinde venerabile corpus ,^?^5^ tune Liberum donum,nunc CompobcUa dicitur, dcfercntcs,fub \ iij'^'’®®cubus(cpdicruni. Hos veto difcipu\os,eodem aurore Sc aliis mul-\ fto 'ÏS^^'bnHi(paniaRdcCbriftianaimbuit,quicorp’ magiftriproCbri. \ Pet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tequuri funt,Si indcRomam profedi,atque ab Apoftolis

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff A' *^'‘^«^*« *'*“*gt;'*’»VlUCVU ptU \^ULlUlllUVV^Ult;*kl.iyi.A\AkVUV«K*V5

'gt; ™^’^’^^'^^ t^i(copu5 WEtur^ttanus tnBxttca,boc cft,vt aUqui affttmant,Gtcn.-^ï™^.S,Sctua^üS,pt'tnms eptfeopus Kbu\en(vs.S.lnda\\ent\us,prtïnuscp‘t(co-'‘t\Uaus,(^\ioàoç’^\àun\[u.ntcy\.ûtn Xta^omaeftbatbtment^tn conbnibus

EttfA'j'aQ'^^^Yvfco^vxs kbAeritanus, (ecundnm abos, Cecundum b eatum Cab-^ti^''}\T^\taatis.EYatautetrtV tïgi,cpiam nunc Mmertam vocart atunt, non pro-^'^^^'Q^lt;iu;lt;tt\Vüm’jQntoMdaconbat.\ tdccpix deV rcttano epbeopatu tuo

”’ ‘’”’’ loco diximus.SsHefyehiusepifeopus Carthefanus,velfecundum BeatumCali* xtum,Carcefitanusprope Afturicamfuilfeaiunt. Reliqui duoS. Athanafiusamp;S. Theodorus iuxta S. Apoftoli corpus quod indefinenrer vigilantes feruauerant, alter ad dextram,alter ad finiftram,a populis quos Deo lucrifecerant,fepultifunt: quos Petrus Anto. Beuterlibriprimi capite vigefirao tertio ab ApoftolocxHi* fpania in ludæam rcdeunte,Ca:farauguftæ relidoSjalterum epifeopum, alterura presbyterum feribic. Sed hoc cum epiftola B. Leonis non concordat. BeatusPe* trus martyr,primus Bracarenfls epifcopus,etiamfuitS. lacobi Apoftoli difeipn* lus,vt Bracarefis cantat Ecdefia. Hoc tempore,nimirum fub imperatore Clam fmographus Hifpanus,ex Mellaria oppidoBæticæ.vcipfefcribitlibrix.capite^-AtquehæcipfaMellaria nobis etiam dédit Turannium G racculam, quem citât

AnneusSeneca philofophus Cordubenfis, ab exilioquo miffusa Claudio pct inuidiamfuerat,reuocatur, procurante Agrippina Claudiinoua co ni ugc acini* treNeronis,amp;: Praetor Romanus deßgnatur.Cor. Tacitus lib.n.

TiberiusCIaudiusNero vndccimoxtatisanno adoptatusa Claudio,Anneo Seneex philofopho iam tue Senator! in difciplinam traditus eft. SuctoniusTran*

vterctur,quiaScnecafidus in Agrippinam,memoria bcncficii,amp;infefu$ Claudio^ doloreiniurix videbatur. Cor.Tacitus. Hie eft illeSenecaphilofophus Stoicui amp;nbsp;Orator cJariftimus,SocionisphilofophidifcipuIus, cuius hodieprxclarainge-nii monumenta extant.Cuius tarn tenax fuit memoria, vt duo nommum mnW quo ordine erant dida,referrer, amp;nbsp;ducentos amplius verius feme! auditos,abn' cimoincipiens,vfqueadprimumrecitaret,vtipfedeferefertinprxfationedccla-mationum fuarum. Anncum Senecam Romae non folum Praetorem.fed Confulcm fuifte reperio, ftmul cum Trebellio Maximo, autore Senatus conlu “ Trebelliani,quos Cafliodorus proprerea in catalogo Confulum non pofuit,^“'^ honeftamenta potius nominis,quam infignia poteftatis habucruntata rendum reliquerint quibusCofl'.Confulatumgefterint,quemadmodiimdei^ ncca amp;nbsp;aliis aliquot ait Aufonius in Paneg.Gratia.Idebhorum Confulatum^ ftodorus,opinor,Ncroniadfcribit. Huius filius fuit L. Anneus Seneca,TraP^,^ arum fcriptor celeberrimus,Cordubenfis amp;ipfe,vtautor eftRodolphus colain commetario quern fcripfit in prxfationem dedamationu Seneca-amp; alios duos filios,Nouatu amp;nbsp;Melam,que Rodolphus Agricola Lucam^^P tremdicit.Ego tame Eufebium fequutus,Mela Lucani pattern, fratref^“^. CÇ dixi.Habuit.n.Seneca fratres duos Gallione amp;nbsp;Mela,vt ex Comcliofi^'æ co^ ftat. Quanquaquianimaduerterit Seneca amp;Lucanum code fere tcpoteneci ros a Neronc,atqj xtatem vtriufqjcofideret, fortaffe Rodolpho Agrico^xcre a » ^^ Senecam philofophu non patruii, fed auum fuifte Lucani. Eodéfereiépore 0 ruitLatro PortiusHifpanus,eximius orator, amp;nbsp;Senecas admodufanii!iaris,vt''' dereeftin prxfationededamationuSenecæ- Perhxcteporamemorixprodi ‘ Pet. Ant.Beuter,S.Saturninu, poftca Tolofanum epifeopu, a Diuo Petro Roæi milTumin Hifpaniamad prxdicandum verbumDei. Venitvero Pompelonc®, amp;feptcmdierumfpatioquadragintahominummillia ad Chriftum conucrtit,’^ Pompelonenfis legit ecdefia, amp;nbsp;in his S.Firminum ciuem Pompelonenfem tp fcopum amp;nbsp;marty rem. De quo fuo loco.

Nero Othonem qui Galbç in imperio fucceffit, chariftimu ipfi amp;nbsp;omnium con filiorum,fecretorumqjparticipem,vtPoppasa arnica eius fine nualipotiretuy et caufam legationis in Lufitaniam mifit, eiq; prouinciae præfecit. Qua Otho a mi niftrauitquaeftoriusperdecemannosmoderationeacabftinenciafingulari. or. Tacituslib.i3.amp;SuetoniusinOthonecapitetertio.

OftauoNcronisanno,AnneusSenecanon ignarus criminationum qui mi pfummaliapud Neronem ad détériorés iaminclinantemadoricbantur,per pe ciemfenedutisamp;aduerfas valetudinis,eleganti rationepetiit

ftipublicisnegociisamp;fortunis omnibus fccedenti in ocium fe abderc.cuius ora- ^gt;f-(iof»' tionemfubdola refponfione ac multum beneuolcntiaï mentita,Nero velut clauu c‘aj^opepulit,amp;fecurumcffeiuffit.Corn.Tacituslib.i4.

«lt;^Anncus Lucanuspoetain Pifonianaconiuradone deprchcnfus, bra- 66 c lumadfecandasvenas medico præbuic,pridie calendas Maiasjanno ætatis fuæ lam ” ’’*l®^^*“'P^’^dmex Chronicis Eufebii,partira ex aliis. Eufebi^dicitj Me-fer' ?^5®’’“1'’^*^'’*®®“*® poft bona filii a Nerone promeruifle:fed contrariura af-bi n^''^'^°’'”’^^^ft'^5i'oterfedi filii rera farailiarera acrius requirentera, aFa-*0 ris °”'^'’°^^^^ft^^oaj tanquaconiurationis confcium, afiimulatis Lucani lite-

5.quas cuNero qui opibus ei vis inbiabat, ad ipfüm ferri iu/fiflet, foluta vena pro-uid 'k***^ quot;'^^^'^ '^*^^ '^^^^ quaifiuifTe.Lucano mottuo,cuius fupcrftitis gloriç in-

^t)in monumento marmoreo Nero clogium boe pofuit, quod Romæ in-^^^^'^ttidicit Petrus Crinitus libro tertio de poct.Lat. m. anneo. lvcano.

^’^^ïhSI. POETÆi BENEFICIO. NERONIS. CÆ. FAMA SERVATAà pria( ^^^''^^ lunius Anneus Gallio,fiater Scnecac, egregius declamator, pro-Eüfeb '^^''^^^^’'^*^^’^’ ’^°’’^^™ ^^^^5 Nerone in prxlentiam fuara differente. n^'‘®^®ttccampr«ceptorem fuumadneccmcompuiit,quamuisfæpecom- ^7 ’^tntu^''''|’^*®ft»^°“*ftl’^®c®^®®d perfande iuraflet,fufpcdumfc fruftra,pcri-

fii$cft* *^®““^9“^®®ocft“f“™®i»vtinquit Suetonius in Nerone cap.3y. luC-^isbr h*®®^®’'°*’®®°’^^®®ft*oarbitrio fibi parare. Igiturapertis primura ve-f^ï*iiorumamp; crurum,cumlentius fanguis ex vcnis fenio ardatis effluerer, Jem 'quot;^'’’^^^^® Socrates in carcerc bibit, haufit intrepidus : amp;nbsp;quum ne fie qui -^ *’’oreretuf,inferuens demum balneum illatus,vtcalor veneno vires fuppe-’''^bpaucadcanimx immortalitate philoföphatus,amp;CofolatusPaulinamvx-Coi*'' ^*®*‘'®^P'^^fcntcs,mortuuscft.Corn.Tacituslib.xy.amp;RodolphusAgri-iu^ 1‘“P^'Moftuuscftauiemaiorannisii4.vtexipfiüs Senecx præfatione mamp;b «““‘““CSkus facile eft eolligere. Ait enim,Ciceronem fe audire potuifle, ^^ br«b^‘‘*‘'‘^quot;’ ft’^'-' obftitiffct,quo feintra fuara coloniam continüit. Porro doCi ' '''“®’“^®Cxfaris amp;: Pompeii,quo tempore apturn fe fuiffe dicit audien-^iQüid f°'''?^®ortem Seneex, intetceiferunt plus minus 11 é.anni, vt affirmare fciffi °^®®®'*s,ipfümcentefimumvigefimüm ætatis annum exccffille.Paulina fimf'^**’^^°™'^®”’ ^‘^ fociara fe mortis marito voluit præftare, fed fluente fen-ode ^'{^^quot;’^’^‘'^e^efiderio Vitx, fine admonitu Neronis incepto dcft:itit,vt in e-Iptn |i°n^^''‘^'^Corn.Tacitus. Hoc tempore floruit L.IuniusModcratus Co-101 ^”'^P^’quot;^5’oxmunicipioGaditanojvtipfealiquotIocislib.8.cap.i6.amp;lib. k*^7'^®^^'^'Scribit enimlibro primo de agricultutaj qux ex L. Voltifio con-lndfquot;^**^°^^^æ'’‘^'Qd'®^ confulcm fuifle cum C.Caefare Caligula, fcribit H0I0-^'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43-quo anno mortuus eft Cafar Caligula. Hune ego Seneca

tunip .^’’‘’^'’^^™cminic. Hoc quoqs anno produnt annates Hifpanici, bea-''’uy- ^P°ftolüm in Hifpania pradicaffe Euangelium Chrifti,amp; multos ad il-ptoR ^^^‘^^^'fte-De qua re quoniam varia funt opiniones, quod partira ftudio finît'''*!?’™“’ ^'^fto*'b adnaonitu ex g’rauibüs autoribus annoraui, pauló diffu-i.cB ft “‘^“^'^’^‘•EtGclafius quidcmPaulüad Hifpaniasveniflenegat,il.q. hune ^' ^.^'•^'^dD. ChryfoftómüS illo antiqüiorafiirraatjhorail.y.fcfibensad 2nnun ■ “ftfl“^®vero Roraaingreflüseft,ibiquoq5 quantacum modeftia

qua?'quot;^’^''^ ™^’^P®®^^ percutrit. Diuus quoqj Hieronymus, tametfi In epiftola 1® ipa ^'^.“’^’^’^cluidium fignificare videtur, Paulu antequam profedioné in Hi-

tjj.^”î*’“°/eft‘ôatâfufcipefctjaNcroncinvinculaconicdû,amp;incommentâ-pç *’*'?^^®^^P*'ibadEphefiös cap.3.ambigue fcribat,D.Paulö ad Hifpartias Vel Qj^^*®^*™‘^*^P°ft’‘fte‘^™® '‘^^ ‘^ Efaiafc cap.i i.fcribens affirmât bis verbis: ^ QyniusPauli Apoftoliexemplo intelligamus,qui pet Paraphilia,amp; Afiara, bf Achaia,amp; diüetfas infulas atq; prouincias ad Italia quoq5, amp;nbsp;(vt f ^nbitjadHifpaniaSalienigenarura pottatus eft nauibusiSed idera fenbens in

•/fit-dtm. Amosprophetâmcap.y.cIariushocaftruit,adhucmodum:Qinvocatusadomi-no,cfFufus crt fupcr faciem vniuerfic tcrrç,vt prxdicaretEiiangelium deHicrofo-Iymisvfqueadlllyricum,amp;: ædificarec non fupcr alteriijsfundamencum,vbiiain fuerac praîdicacû, fed vfqs ad Hifpanias tenderer, amp;amari rubro,imo ab Occano vfqiadOceanûcurreretjimitansdominumfuüamp;folêiuftitiæ.Sophroniusquo^ Hierofolymitanus Patriarchaineadéeftopinjone,vtaitIacobusFaberStapulc' fis in commétariis in cpiftolam ad Romanos cap.iy.Scd ipfius Fabri verba,cû So-phronii fentêtia, operæpreciû fucrit adfcribere. Ea funt eiufmodùSed dices.Pro-fedus ne eft aliquando Paulus Apoftolus in HifpaniamîCredo quidem.Q^dâi Sophronius Patriarcha Hierofolymitanus rcliquit fcriptum.Scribit enim, Italias, ’’ Gallias amp;nbsp;Hifpanias tranfitu beatiffimi Pauli illuftratas. Qui fvt refert) cum in domo Probi illuftris cuiufdam viri hofpitio fufeeptusin Hiipania fuiftet, amp;nbsp;Xantip-pcvxorciufdemProbi,molt;lcftiâhofpitisfeduliusineumintentaadmirarctur,di-uinavoluntatcfadumefle,vtdûficintentavultuiperegriniinhæreret,apparerct ante fronte Pauli quafi literis aureis feriptû :pavlvs apostolvsprædica-TORCHRIST i.Quae cum prxnuncia fama multa de Apoftolo audiiret,amp; diude-fideraftet vultumfc pofte viderc Apoftoli,gaudiopariterrefolutaamp;ftuporc, cum lachrymis corruic ad pedes Apoftoli. edoda autem myfteria Chrifti, cum viro amp;nbsp;famillaChriftoregcncratacft, rcgnoæternzbeatitudinis adinuento.Sedamp;tra- ^^ diturPhiIotheus,eiusregionisPrinceps,PauIoadhæfifte,fadusChrifticonfcflbr. O quam fœliccs, qui cum æterno regnû permutant terrenu! Hadenus ille. Sedamp; D.Gregoriusidé affirmât in Moralibusli.3i.c.37. amp;D.Ifîdorusincadéeftopini* onc,inlibelloquemfcripfit deortuamp;vitavelobitu Sandorû Patrum,cuiushzc funtvcrba:Incipicnscnimab Hierofolymis vfqîadlllyricûamp;ltaliam Hifpanias proceftjr,acnomé Chrifti multarum manifeftauitgentiûpopulis,quibusnonfu* eratdeclaratû.Sandusquoq5 Thomas idem affirmât incomentariisinepidohm D.PauliadGalatas c.x. hocpadoiVocatautem prædicationéfuamcurfuni.ptO' ptcrvclociratemdodrinaefux:quiain modico rempote, aHierufalcvfqjinlüyd' cum,amp; vfqj in Hifpaniam prxdicauit Euangeliû. Non ignoro eundêin commen-tarifs in cpiftolam ad Romanos cap.iy. hac quæftione in medio relinqucre,addu' ’ dum autoritäre Gclafii,cuius paulo ante meminimus. Cæteru vtquoddehaerf fcntio,dicam,fubiiciés tarnen femperquxeunqjdixerofaniori acmclioriiudicift neqj mihi D. Paulus bis affirmafte fine caufâ videtur in codécapite, fe profedura in Hifpaniam,neq; autoresgraucs amp;nbsp;fandi hoc temcre de illo memorix prodiw reliquifTe.Atnufquamin Hifpaniafuiftclegiturinadis Ap oft olorum.Scd Lucas hiftoriatantumvfq;adquartumNcronisannumprofequutuscft.PauIusveroA-poftplusvltimoNeronisanno,hoceftdecimoquarto,pafruscft,ncqjresilliusge-üx decern annorumfacrarii literarum oraculistraditxfunt,amp;tamé illum inter-cafuifte ociofum,credendumnoncft:prxfèrtira quumD.Hieronymusin cau-logo fcriptorum ccclcfiafticorum literis mandaueiit, eum poft bienniumquoin 4O libera manfit cuftodia,dimiftu a Nerone,vtEuangeliû Chrifti in Occidetisquoqj partibusprxdicarct.Idemfercfcribit amp;Beda. Hxcaltiusrepetendaduxi,quod plurimumad Hifpanix laudem pertinere ccnfeam,ficonftctcam tanti Apoftoli fuifteprxdicationefandificata.Neqjvero proprio Marte collcgi omnia hxc,fed adiutusfumprimum opera fereniffimi Domini meiD.Henrici Cardinalis,Infan-ris Portugalliæ, deinde Fratris Francifci Forerii ordinis Prædicatorii, vix vlli hac tempeftatemeoquidcmiudicio,concionadidextcriratefccüdi.Neq5dcfuirFr3-tcrlnnocentius ex inftitutoD.Hieronymi,virreligiofus,mihiq5 amicus,amp;lireris clegantioribus excuItus.Necfilcntioprxtereundus eft Frater Alexius SalamSca, ex D.Francifci familia,vir egregie pcritus,qui amp;nbsp;ipfe mihi opera fua hac in re prx- jo ftitic non inutile. PoftremoM, Gregorius Gallus Theologus,amp;facrorij Biblioru in Salmanticenfi Academia profeftorlaudatiffimus,fed a Carolo Auguftoad Có-cilium euocatus,mihi Quodlibeticam quxftioné fuaoftendit,in quafufi’hocar-giimentütradat,amp;argumentaeorüquirefragaturhuicopinioni,nóminusacu-tc quam erudite diluit atqj conuincit. Paulus ConfefTor, Diui Pauli Apoftoli di-fcipulus,

*fi(pa^fc^a^’^P*®“P^lt;Jgt;cationisEuangclieacfocius,ainagiftrorcUftusin ^^-d^ 'I^^us m' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Narbonenfis demum epifcopus, complete diligenter officio,

' ^cNj^jj^’'^^‘^^'®P'^copusFlorcnnnushuiusmcminit,amp;Prudcntius:amp;:Petrus Bcuter lib.i.cap.xi. affirmant effe Paulum Ser-^yf®^ifir ^’’^’^^^P°^°^“5adfidcmconuertitAduumi5. S.Rufus Simonis *^|J$ '“’’P^ul* Apoftoli difcipulus ac focius, fuit primus Epifcopus Derto-

'^ **Hifp r ^'^^°ææ Silius Italiens Pocta Hifpanus, ex Italica ciuitate Bætica:jp- 70 ^'fo D L?’’^“'“* Confulatus eo fuit eelebrior, quod codera anno raortuus lit ^ftfirt æ^^°®âftorum calamitas,amp;imperii dedecus. Hiepoetadefundus *^niihV^®^™^®^P“^*’c*’’ïïcgoc*isadociuinpoericuin-amp;ftudiaconuertit,vc ^^°^eai) r^”^*^ teftatur Angelus Politianus.Pofledit hicpracdiuVcrgiliiina-^Winïpt^^’^-^^^^^^^’^’catn villam Ciceronis.Martialislib.y.amp;it. epigra. ^'^f'l’'ti)Jp ^*^^'^^’ ^’’^diligens amp;nbsp;cruditus, ac de bonis literis optime meritus, *tioc(m'^ ^^^^“^cConfulemjidtpMattiïdiscpigrammatccÓfirmat.quodnc-lti^^ ‘^'^gt;ïn de hoc Silio, an de aliis f nam plures fuere)intelligendum fit: prae-%Cq'Ï?*’®“™®*U5 Confulatumfuifledicant, quo anno mortuuseft Nero.

^^ '’”’*r?;,^^'''^‘•''^'-’^^'“^'■’‘^’'P*^' quoqueMartialis autoreft, illum in ocium lite-^’Hïsfii’ff ^'■^® ^^ abdidiffe. Plinius qnoq; aNerone confulem fadum ait,fed ^^'M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hunc Petrus Crinitus lib.4.dePoct.Lttnaffir-

^®fcin *^^^æ^Hifpaniæ ciuitate oriundum, fed Romas natum. Quo tem-^’”®^Nero,magiftratumgcffitinHi(paniaCliiuiusRufus,virfacun-

Hm °'^æ^^^°dtatis,cuiushonorificafit mentioin epiftolisPliniilib.6.amp;p. ’^nef ^’’’P’’’'° ^^f^ mortem Neronis, inter alias prouincias j Hifpania quoqj Wte^ ''''^gt;’^f'æ^‘^Pfhicipcm,aRomanodcfecitImperio. Cuiusmocuscom-*^t),^'?’'’‘^’^Q““® tr^ditacilet SergioGalbæ,quiTarraconenfem prouin-^^'■*^ ^ inxqualitcr rcxerat,iple fibi melius qua Neroni con-^'^ ^ptcliÏÏ'®’gt;Pf®fcffiniaquo mandata de necc ipfiusadprocuratoresclarailTa ®®0refra '''*^“®^^i omnmilhcdcuinxit animos, vtconlalutatus fit Imperator, ^d quod prêter alia figna amp;nbsp;aufpicia, vehementer con-1''’ndo '^^f'dniofatidicæpuellx,quæanteducentosannos cecineratorituru i^tilliv ’^^^'^P^”^'^ Pdneipemdominumq;return. Illudquoqs mirabile acci-^iace *- *”Pf°'^^’^ciam ingreffits facrificarct intraxdem publica,puero c mini-Ma *^®''®’‘dcapillusrepentetotocapitccanefccrct.Quofignificariinter-Hïefjf ^'^'^'^'^donéreturn,fiicceflurumqj iuuenifcnc,hoceft,ipfumNeroni.

’hiijC n*^*^^'’®^°®*°’“^®’^°”®^®P*4^’^^^^^^^®P’^’^’^°’ PiihiusQuintili-’’^M' ^p^'^f'°PP*doHifpani.T(Aufonius Callagorrimvocatjnatus,adolcfcens

^^ '’''ilift . ’ “®^°®am perducitur,patre vfus erudito viro,amp; in reipub.fux ad-^nbl|^''°”'^^^°'^^^'dime verfaro.Eufebiusamp; Angelus Politian’ in præf Quint. ^’^gt;iiiiæ^f^*^P°''^’^^^P^^’^^^5^'™’P^’’^’-°’' AuguftuSjiaftatusprocellisRcipub. 72, mieten’''’’*“”^æ ^**Pp^®’Ç tribuit, hoc eft,ius petedi magiftratus, amp;: vt eadé gau-P'*'’u Cl p“’’’^^®»^“^ Romani.fic enim interpretatur Andreas Alciatus lib.dif-^ciniop '’’’*^*” Naturalihiftonal.5,0.3. Eodem fere tempore accidit Lartio P^’^henf '^°”®’fto,iuta reddenti in Hifpania Carthagine,vt mordeti tuber de-PJininr *^V5^5 denarius primes dentes inflederct, quemadmodura autor eft

2iino(J .^P’''^’^®f*^^^®^“Chrifti,rcquicuitin domino, obiitÆra try.hoc eft, ^^

'^ Hifhai,^'’'*”’^®P^'’®S®^™° feptimo. Hoc monumétum, cum aliis antiquiffimam quot;îotu ?®J®^*S*°°®®^®ftantibus,paucisab hincannisprope Cantabriamin-

frirnu R ^'‘^dlianus cum agendis caufismaximum fibinomen comparalTer, ^q ^An I °D*^'^^^’*™P“^^æ®®’®^i^uit»atqïcx fifco falariumacccpit. Éufebius fiiijm^^'*?P°^^^*^®'“^°®®*^dido,quidifi:ipuloseiusfuiiredicitIuuenalcamp;Pli-

^». dam. grauiffimiscauGspr^lhititfdequare'videepiliolasipüus- lunenalcGintgaiHifp i^is adfcribant,qnod ego nequeaffirmare po ffum,neqacrefelletc.lllüdreamp;ecó’

tncmini,antcannosquindecimvidiffcmcSegobix,dumillicinaülallabell^l^^' gu(lxagerem,in turriquadam eregione portxDiuiAndrex, faxum cuiushïf eratinfcriptio-.PYBLio iwenali ivvENALis-ScdnoarbitroreffedehoclaucPi^' Hoc (empöre célébrés faae multipoetxHifpani, quorum prxcipimsM. Va^f' rius Marcialis,natus Bilbili(quam bodie Calataiud appellat, didam Mautis Cab-tAiub,aMauroquodam AiubquiruinasilliusinGaurauitffedlocoaliqüaniülüi^^' moto a vetert Bilbili)Romx varUs ornatushonoribus,vteque{lri dignitate, Plt;:^' ^^^.^^^^^^^^i^^^*^^^°^^^'HuncÆliusVerusImperatorfaùfoletappellareVeC'^ gmum.Quiiam xtate proueâior, res vrban as pertx fus,Sein patriarn reücda5,DÓ multo pod diem fuum obUt. Petrus Crinituslib. 4. de Poet. Lat. Mortem Mardis i^^dcpioratPlmiusmepiliolislib.}.epia.vlt.CaniusPoem Deciaam

raHus^ichn^'^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pbilofopbus, vtannotamt GregoriusCp

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘ Vmcuspoeta,Martialis confanguineiis.ldem. ^feb^s

dam capireeJn '^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lutetiam,Chrittumprxdicans,agen[iligao‘ co}doquodamcb^eR^^'^^‘^^^^—^^^^’‘’^^^^^quot;^^'^^'^P°^‘^^^‘^^^^

g ^^^quot;^quot;;^oncusHtfpaaas,amp;S.Aatoaiaus. fenex,nimirum anno xtatisfexageGmo reDtitoo^onu-

- Vi^orextraltaliam^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Certe Sextus Autelnd js»lt;‘»-»r^Âsœsîssiïï

7-can rlt; A 'S''''S?quot;^’“'™“quot;'’“”quot;”P‘^'’â‘''«ÆÆum.Pau.0mfc* ’ num^quod^ncf,'‘P‘^r^‘quot;‘‘''P‘r°'^r‘‘’''°-^“‘’^°‘^^quot;quot;‘^V‘^^^^^^

, eoad. Deani^Jr^^P^^^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hb.i.rer.abi'tb-

ciuZin-^R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;* ^^P'^-^-^’ ^«hacperPecationeSeatusJd^ difcipulus,Eborx fub PrxEde Validiopro

V‘3-Hicamp;incaenaciimdifdpulisrccubuir,amp;domlii‘gt; / ^.^P°^° °^^quot;^gt;P^^^^^P^°Puomodulo minillrauir.amp;cxterisDonjd P /

oppiJuJoguaJam propcMediaatnfguçcogaomiaaturvu/godenbfecû' lt;^P^uradeeiusvùano/îe voler,confulaibreuiariumEb^^^ ^^J^nusnobllïrauJrHiïpanhm varnsxdiEciis,arq»cinccrcxrcrjcóllruiibl'

IfitfuperTagunijpontemafecognominatum, qui nunc vulgo diciturDalcantaquot;^»« dof»-t3,opusfuperbum amp;nbsp;imperatona maieftate dignum,in quo etiam hodie fequen-tesvifunturinferiptiones. Exvtraque parte arcus.

^AlORi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

. '-'lt;amp;in quafacile Romana magnificentiam agnofeas. In bac mecum opi-’’'°ne^;p[Qfjj;-jyj^(2ampQ,2lt;Pct;rLisAnto.BeL’.tcrlib.i.cap.ic.RodericusAr-cniep^copusToletanuslib.i.cap.y.HifpanifiueHifpanoRegi adfcribit,fedfal-*tgt;Jr. ftaianusexi4.1egionibus,quas adconiprimêdosProuincialiumpopulo-wiiitnotuscopfcripferatjduas inHifpaniam mifit, vt qux vrbes in editioribus lo-’^’®'^®^æ^ificat«, folo æquarentur, arque in locis planioribus amp;nbsp;ad rcbclladum

'^'^’3cis extruerentur. A quibus diruta Sublantia, Legio Geminia condita a iniliübusfeptimælegionis nomen accepit,qux hodie regni LegionêGs metropols eft-Suntquihoc Neruaimperante faftum feribant. Illud in præfentianonvi-Qeturiilentioprçtereundum,effenonnullos,amp;:eoseruditosaccelebresviros,qui cimtatetnhancLegionemGermanicamappeUatam affirmêt,Ptolemæiautorita-umlcquuti.laqua fententiaamp;ego hadenusfui, donee aviro graui amp;nbsp;crudito

514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUAfMINlb VAOÆ* ^H. dem. Didaco Neila,Canonico Salmanticcnfi,admonitus(um,Legionem ^^®’j^?^ uc Geminiam,non Gcrmanicam olimdidara,amp;:Ptolemxicodicero men o vidcri:proptcrea quod cu a Icgionc feptima conditam vel ex ipfoPtolemço c ftet,camcnnufquatotaHifpania,lcgionisfeptimxGcrmanica:nomenmve faxorum inferiptionibus reperiri hadenus potueritjegionis verolepumx e nxpcrfxpe.Cuiufmodi multas infcripnonesinuenit,mihiqueoftcnditvirorD tiffimus Gafpara Caftro, cunofiflimus haru rerum inueftigator,amp; primusnui errorisvindex,quodegoquidemfciara.Quamrcmeoftudiofiusindagauit,vtvc rum patriæfuxnomen e tenebriserueretinluccm.MultacnimhuiusrcimoD'* métadefcripfit,amp;mihiprofuahumanitate communicauit,exquibuspaucaqu3C dam inmediumproferam,amp;legionum nomina, vtviaAppianóitapridcroin co lumna mar^oreareperta amp;nbsp;in xdes Catdinalis S.Florx tranflata funt,fubiug2ni| vt manifeftum fit ftudiofo ledori, non conieduris tantum opinionem hancniO) fedetiamgtauioribusteftimoniis fuleiri. Et prima quidem inferiptio répéta® Portugallia, quam Tranfmontanam vocant, apud aquas Flauias, vuige Chauöi in xdibus Simonis Guedes,habet ad hune modum:

NINO,PIO,FELI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(J

Plurcs inferiptiones adf erre in medium poffem,quibus idem côfirmatur,qua5 idem Gafpar a Caftro diligenter obferuatas ac deferiptas mihi communicauit,ni* fiprxftarevidereturipfaLegionumnomina,vtRomamiftàfunt,hicapponeiamp;

Dehacquoquere confulendum Refcndiumduxi,virum omnisantiquifatis feientiflimum, cuius mihifentcntia,quamuis Pcolemxilocus quera facile de pro uatum

iiatumaffirmarenohaudetjpræfcrtim fuffragante codicc Græco, fcrupulum fa- ti^n.dom. ciat,codcrainclinarevidetur, vtcx eius ad mepatetcpiftola, cuius partem cran-Icnberehicad verbum opèræprecium duxi, cum ipfis Legmuunominibus /qua: ipfe adrne mifir. Arbitror’enim hoc ftudiofis non minus gratum quam vtile fa~ turu^ Deakero epiftolæ tuxeapite ntme agam. Ais te a viro dodiff Salmanti-cen ‘Canonicoadmonitum candide jquafi non rede Legionem Vrbem Legio-”5™ .®^^™*PPeHaris,quumpotius Legionem Geminam debuides. idq; ’’**^®”‘^’^*®^'^^g’®ïï*i*ntïöminibusquaB Romaeincolufnnavia Appia Wnueextantjquxque benigne tibia viro illododiflîmofcribiscoïftmUnicata,tu *® ^trocxinfetiptione quae à latere codili inuentafitineadem vrbe, qua: eflec ad owmodumi leg. V11. o e m. ^ f. id eft, vt ego ioterpretof, Legio icptima Gc-^’’’»ph) Melis. Deifta inferiptione codili tunc iudicabo j quum oculis viderq. f '^•^^’,”’^^^^’^®’^®^ölcohifce rebus fidem aditinge re, quurn pnefertim iri-^f'ptwjifeipfius truncarz ilia tantum verba miferis. Sed doncmus ibi elle. Eri am

.l’.’*^lt;*^Legi0ncfcptimaGcminavrbcmLcgi0nc0fcniefleconditaro, ^(j^fcntiiiftæiifcfæ akerius rei caufa Lcgionis feptima: Gdminæ meminerunt? inte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^”'®^^^’’‘^*^^ ®*^’^ Ptolemzus,qui libro Geograph iz feeudo, n«incad'*^^''^*^^^^5 ^^^^^^^’^ '^ * ’* Germanicam panic, vel expendendum, ^0 ex Ant '.quot;'.‘'''^g’®^”* Gemina,qua: legio v i x.Germanica:eoqucmagis,quod Call °”quot;'''^''’^*’^'^*°gt;^l’**^eCcribituritera Mediolano per Alpes Cottias vfque min ^'^'’’ddlegUas V11. Geminam,quod ego legcndum puto ad Leg. v r i. Ge-

°P^'^’° *^^ cofirmari. Tametfi Antoninianu hoc icitterarium mi-cmup P*^“’'“®' ^*^ '^^’^Q’^^^‘^ ’^°o conftat, nec cadem fit legio v n. Gemina, ^iij '’^’®’^^ *• ™ô etiam fi vna eademque fit,Ptolemzi autem co’dex fidei 10^0 “’vy^æ’^ôîcrim liccbit nobis,opinor, maximum virum grauiflimumque ^’IiL''’'quot;^'^^''^^™**'^ ^^'■^ ^®g’®’’^m qux mififti adnofco quidem ,^cd‘non j^jj,. °'’S«cnimplurainucriiucur. Ego quae tumukuaria ledioneex audoribus

10 xiniç ^’quot;^•Q^o^ip’^sew^c^fcribamjhabconihil,nifimetuicfire,vtquima-^'''’® ®^^*me,ftudiofum. Vale. Conimbricx , i u i. NonasTulii

	quot;’Lcgionumappcllationcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H Mr-ü’’^
'^^‘iiutrix.		tlL-	Cyre^aica.
^äiutrtx, ^litutlit.		• XPl.	Ferr^tenfis. Flaw. gt;
^lutdit. vJliuh.		in. •	Flauiana.
^lutdit. vJliuh.		nil.	FLAF.
{^htUila.		xn.	FLAF.
^Uitild.		xn.	Freteff/is.
Kyiiauaa.			Fulminée ^ i^el Fulminalrix jKe-‘ rajnobolos. Ga/llca.
^merina.		III.	Fulminée ^ i^el Fulminalrix jKe-‘ rajnobolos. Ga/llca.
^tminiana.		VII.'	Galbiana.
^toniniana.		VII.	Gemella,vel
^^Biaarif.		va	G E M. nbsp;v
^t^u^aiis.	jr if.:	VIII.	GeW. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -
AKG.		r.	Gew.
^KG.	• Uit ’ :	XIIL	Gem.Antoniniana.
Hrittnnica.		XIII.	Gew.im.Nero^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
CLAKD.			Tiber. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;/
CLAKD.	t	XIII.	Gem.im.CC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Claud.	1 .3	XIII.	Gem.MF. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^ gt;. G *
Claud.		XIII.	Gem.CAMlE. quot;‘’^’
CommodaP.P.	^onflafft.	XIII.	Gem.GAI.

HadenusKefendius.Uludbicaddendamvidetur^nondeeffeguisrbitteanir, viamquxArgenteavuJgoetiam nancappellaturyócSalmanticafautaotipfociti indeEmeritam vCque,deinde (vt pïeriqueafKrmaat)Hifpalim ducit, a Traianola-pidibusfiratam aernunitam, acqueUs columnis quxadhuc, quanquamplüfnaii loc^cpUapCx, yifantur, certisinteruaUifdißinäam. SediUudópus Traianoiao-guius,ScabHadrianoAugußoreßitutum,exfequetipatetinfcriptione,qüXfi^ ûmin illis columnis legit ar, quam idem Gafpara Cattro mihi mißt ad haacifgt;’ dum:

Hot tempore dirait Voconius Vidor Poeta^ipCe guidem Iiomanus,fedcuitii mater e primis faitciterioris HiCpanix, vtaanotauitGregorius GyraldusIib.4‘ hid. poet. De Voconio, vide epittolas Plinii,amp;Martialem. no Perfecutioin Chrifiiaaosguam Traianasmouerati PliniilunioriscoGlioiDi' tigataefl.EuCebius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ in- PliniusSecudusquinaturalemfcripfitHifioriamydum VefauHmontisinaißt incedium^craßiore caUgine obürudo fpiritu,daufog} ßomacho, petiit. EufebiaS amp;nbsp;Plinius Junior lib. étepitt.HicinHifpania procurauit, eodem autorelib.j-epiRj n^ nbsp;nbsp;Ælius Hadrianus Hifpan us Italics natus,amp;: cofobrinx Traiani SHus, Rominu

dtatumApoftolorum difcipulu, amp;nbsp;Ariftidem, ac Serenum Granium de Chriftia- À», dem. oireligioneinftrudus, per epiftolam Minutio Fundano Afiæ Proconfuli praece-®.^^lt;^®rctChtiftianös fine obieâu criminis amp;nbsp;probatione damnare. Quin feChtiftianos Hierofolymis agentes mukis fauoribus eftprofecutus,vrbe ipfis ^°” „ ^^xpulfis ludæis. Quam vrbem muris inftauratam, a nomine fuo Æliam apP«htiiuflit.Eafcbiusamp; Paulus Orofius lib. 7.cap.i5. Hadrianus cum Tarraco-ne nybernaret, quo Hifpanos omnes ad conuentum euocauerat, ædem Augufti fuofumptureftituit.Q^o tempore non fine gloria maximum penculum adiit. JincumapudTarraconem per hofpitiuaviridariafpatiaretur,amp;feruus quidam •nipfumgladiofuriofus irrueret,retentum iliumminiftris accurrentibus tradi-'bamp;vbifuriofumefleconftitit, nihil animo turbatus,mediciscurandumdedit. ^wsSpartianu5. ^MuinIudaicuminPaleftinafincmaccepit,rebusIudaeorumpenitusoppref- j^y i”'quitEufebius.Quosveto Hadrianus in eo hello Iuda:os cepit, in Hifpaniam r ?’^'’'wifit.Atqihæcfuitdecimaillorumcaptiuitas.Porro ex eo tempore ad

vfq; tempora Catholicorum Regum Ferdinandi amp;nbsp;hab dix acq; eti-tnianuelisinuidi Portugalliae Regis,publica: in Hifpania ludxorum Synago-videt”'^'^”^^^®' ®e^'^e'^lfi’' ^' cap. 19. Quod ipfum D. Hietonymus amrmare ^® Ablaquot;'*^**^ commentariisin Amosprophetam cap.8.aitad hunemodum: fc ^f^®'*'®’^»^prophetq xterno conticuete filentio,mouentur a mati ad ma-Ïu • ^*'® l^htannico vfq; ad Oceanum Atlanticum, id eft, ab Occidente

* ‘^l^cliemjamp;ab Aquilonc vfq; ad Orientem, toto orbe peregrini. Hadria-^n^’**^P*’'danusRomæ natum dicit, Sextus Aurelius Vidot Adrix oppido ^‘^'ceni,ficutTraianumexvrbeTudertina:*fedvterq;totaerratvia.NamEu-JiscumEutropiOjamp;OrofiOjamp;Seuero Sulpitio,vtrunq; natum Italicae pro-s quot;‘‘ilpaliminHifpaniafcribunt.NumifmaBracatæaureumvidijponderisduo-1^- ®®'’^ ^“catorum, quod vtriufquehabebatinferiptionem ,Traiani amp;

50 ml'^'“'^®^^“^““® Antoninus Pius,Hadtïanl gcncr,faauseft ImperatorRö* ^^j tra •'quot;^‘^’‘^*'‘0 floruit IuftinusHiftoricus,quiTrogiPompeiihiftoriamc5-,. ’'’''°’i''pendium,atque Antonino Pio dedicauit.C^idam hunc Hifpanum , ,?f’^^odmihinondumconftat.Hifpaniannales aiuntj hunceundem cum

^’’•JiquodDiuus Hieronymus nullam in hoc luftino mentionem epitomes fa-deinde i quod dubitojanluftinusTrogiabbreuiatorChriftianusfuerit.Illud ^liquetJactæhidorix nonadmodum fuiffeperitumiquumab bisque fcri-“ntutinGenefi,nonvno tantumlocodiffentiatiPoftremojquod epitome lufti-'quot;ihiltoficititulum præ fg fer at,non philofophi. Quocirca perfuafum habco idu-°^eodem tempore fuiffe luftinos, alterum philofophum, altérum biftoricum* ? u^°‘l^e tempore fcribunt floruiffePompeiumTrogum, quern etiam fuif-. p''?Wmaffirmant. Quorum neutrum probabile mihi videtur. Nam luftinüs . ^^Multimilibri,tamipfum,quammaiores ipfiusVolfcis Italixpopulisad-

, 'b^in principio libti 454 Romam patriam ipfius vocat. Quod Veto ante , ®5 l^petatoremfcripferitjmanifeftum eft ex luftino, qui in calce libti pèrtub patternipfius fub Caio Caefäre nulitafle, epiftolatumque j legationum amp;nbsp;ä-^Wicurambabuiffeteftatuti Inter Caefatis autem monafchiam amp;nbsp;Antoninum quot;luninumetantur anni plus minus 185. Clarius autem iftud COnftat ex Plinio Se-^do,qvdifi fuaNaturaU hiftoriafrequenter citatTrogumPompeium jquum 'piefubTito Vcfpafianoillud opus lucubrauerit.Vnde potius cfedidcrim,Tto-gumPorapeiumOftaun Augufti tempore fcripfiflehiftoriam,prafettim quum Tam tantum adiUius Vfqüetempotä ptofecutus fit. Hæclibuit accUratius expen-* dcre,non^Hifpanotugloti3e quiequärn dclibatumvclim, autquos Uli Vitos cla-1 nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^’‘'^ditosaliiadfctibuntjdetraherej fed quod mihi videatut Hifpania dome-

I5^ S. Firminusciuisamp;epifcopusPompelonenâ's,amp;Senatornapudfuos ordini!gt; dam in Hifpania Ôc GâlUâ multos ad Chridi ddem ptxdicaûonefui conueniffef, in vrbe Ambiancnii,iu{RiLoi-iginiamp;âScbadia.ni iadicam,propter populnunwi-tam clam nodudecobatus, marrym/aurcam accepit, circa annum Domini 1/' Fait hic S. Saturnini,vt dixim us,difcipalas,ab Honedo facerdote eiufdera fandi difeipaloddem Chrididoutas,S^abHonoratoepi(coppToloCano,Sgt;Saturnio^ (vtatbitror)facceffbre,faâ:usepid:opas,decaiasinaentionc cotpom luoteDy poredicemus.ExBreuiarioPompcloncnd.

^^i M. AhtoninasVerasPhUofophasinaaguratusedimpei'ioRomanOtquHaD- ^^ âicate vitxomnibus ante fcPrincipibasantcccllait.NatusisqaidemR.oniX,i^^ oriandus exHifpania. h^amproauas paternus Annias VetasPtxtotias^ertSat-

A J cabitanomanicipiopi:oaincixBxticx,cxliidpania,daâ.asedScnatot.îüli\isCi' pitoUnus. Idem autored, huiuslmperatoris ^emporeMaarosHifpaniaspiopi i omneisvadaffc,acM.Antoninum per legatos bene res geddffe’.prxtercacündaä nbsp;nbsp;l

J^J nbsp;nbsp;Seuerus faäus e/ÏRomanorum Imperator, qui prias forte creatusetatQ^^'

Hor Bxticx, fed quia BxticamMauri populabantar,proBxtica SardiniaH^^^ attribura.ÆliasSpartianus.

200 Idocanno,autcirciter,motaedinCbridianos qaintaperfecutioitnpci^^^^^ ^^ nbsp;nbsp;^

Seucro,inquaFelixPresbyter ,Fortunatus,ôâ Archilochus diaconi,aB£a[oIte-nxoLagdunend epifcopoad prxdicandum Valentinis inHifpaaiarnloild,dib Prxdde Cornelio pro ddc ChridiSeprxdicationeEuangelica,podnon ^dinaan-doscruciatas,fecurifuntpercu{ri,quodciuesedentRomani. Pet.Ant.ßs^'^^^’^ Petrus deNatalib.Hosmartyres ChronicaRegis Al fond nona perfecudonc^^b Claudio paffos tedatur.Laurentius Padiliain quarta perfecutionepoDit,‘]^^’^‘^‘^ iab Marco Antonino Vero,in qua manifedu ed exHermanno Conuado,^'^^^'

■ nxum martyrio coronatum.Martyresidosquidam Valentix GalUcxai^dda^^^’ ^}igt; MaximinusImperatorRomanusfcxtaminChridianospetfecutioncm^^^’‘'.

cuit, in qua S. Maximus propeTarraconem cum alUsmaltis martyriocotonat^f'' ed.Pet. Ant.Beuter.Haius Maximini monumentafant,BracarçAuguttçvlcus^ ^^ portaMaximinijquxbodiequoqipodtotfeculanomëretincnt.Certumcd,!^'’' manosomnes Imperatores tam per fe, tam per magidratus, rcs prxclaras ind^quot; Epaniagedide :quod tam ex piurimisip forum monumentis, tam ex antiquisn»^ mifmatis conüat.(^xego omnium ferelmpcratoram indgnita nominibusbdigt; ^pleraqjetiamhabeopenesme,multalargitusamicis.

2,41 Hocanno, fccandumEufebUfupputationem, AntherusPapaepidohnr^^'‘^' pdt ad epifcopos BxtiexSe Toletanxproaincix, pietatisacdiuini fpiritasplc’^if dmam, in qua datait, cpifcopum non debere migrate in aliam fedem,nilip^bli-cxneceditatisSevtilitatis,nonpriuaticommodicaufa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4^ : ^

ijl? Lucius Papa epidolam fcripdt ad epifcopos CallixSeHifpanixconfohtotii Sebortatoriam deiisqux ad o fficium pertinent epifcoporum. Eaextatptiotito‘ mo Conciliorum. EodêfcretemporeiaatpaulopodfnempefübStepbanoPa' pa, Diuas Cyprianus Carthaginends epifcopus, epidolam fcripdtpietatisSeeta-ditionispleaiffimam, cum reliquis epifcopis in concilia congregatis, adFclicem presbyterum Se plebem Legionenfem atq} Adaricenfem,8eÆlium diaconum SS plebem Emeritenfem,in qua de communi aliorum patrum fententia decetnit, PadhdemSeMartialem idololatrixcnminecommaculatos, Senefandoramfaci-norum confeientia vindtos, epifcopatumgerereSefacerdodam deiadminidrare non oportere,acproindereëlepriaatos ea dignitate^ Sealiosin locum eorumfab- p nbsp;nbsp;nbsp;,^

rogatos.Videtar alter eorum Legionends, alterEmeritendsfaideepifcopiis.Sa-binum in Badlidis locum fudeäuipfeD.Cyprianus aperte tedatur.PrçtercacoIli-gi videtur, Legionen fes arq^ Adaricenfesco temporeeidéepifcopo fmdefubie-Elos, lieerpodeadiaideptfeopatusfaerint. Ineadéepidola mentiodtFclicisepd fcopi C^{araugudani,qacm collegamSeddei culcoréSedcfenforem veritatisap'

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcllac,

pcllat.Epiftolaextatinopcribusilliusprioretomolib.i.epift.ç.Eiusinitiutn,Cum ^». dow, ‘“vnurnconueniffemus.

oftaua'^^T^^^'^^ ^^^^^’’^^^ Valeriana perfecutione quæpoft Neronem fuit 257 bçatmL '^^^’’*^®”^*’’’“® proChrifti gloria certauit conftantiflimus martyr tificis Q ’®®®^“^^‘^’anus,Leuita,Archidiaconas,amp; CanccllariusfummiPon-^’“^“^ Xiftus Papa, quum ad Toletanum venilTet concilium, Cx-otdin’p T*““/®‘^®”^’^°“*’”^®‘^“®^“^’^*'^'®“^°f®^*’®®^“5Vincentius pair '^ ^ . ^®™)^“^®f*“onedchoc Sando.Huiusfanélimartyrisgloriofam

'5 uct' • “'“5^^^’^3gt;DiuoAuguftinotefte,gloriaextitit,vtmundumilluraina-nJp^'ym'^o profecutus ell Prudentius.Qui de fandis Hifpa- , 1110(1 •™’'’'’^^*^®®^®®^uiflcdicunt,inter quos eftbeatus Vincentius quem I,ç^’’‘^‘?“'®‘’s,quiaddit ilium Cxlarauguftæ literisoperam dediffe. Inhac I tan^^-*^’*^’^'’’^^“it®ulto maxima, Tarraconefub ÆmilianoPræfide, impe-1 bd' '*’p®^alcrianoamp;Gallieno,proanerenda fideChriftifanguinem fuum us*,t 1 ^?^“°^“5^®pi^copusTarraconcnfis,amp;duociufdcm diaconi Auguri-bio ff’’Sias, de quorum paflioneelegans extat bymnus Prudentii. Cordu-^n{jj^®^Paf®®’’*“s presbyter cumaliis. HermannusContradus. Cartha-

^^’''dida mafia,led in Africa,vtautor eft Prudentius, 10 Ij .’^’**p3/GoncDiuiCypriani,noninHifpania,vtopinanturalii.

*'’^^®®^âfiæperfecutionis autorValerianus,moxaSapore Perfarum z6o conf ^f^'^^gt;^®pe*’3torpopuliRomani,ignominiofiflimaapudPerfasfcruitute nj L ^^5^sncinfamisofficii,doneevixit,damnationemforcitus,vtipfcaccli-ict r n '®S®® fempcrafceofurum in equum, non manu fua, fed dorfo accolte-■ äiiienusvero tamdaro Deiiudiciotcrritus,tamquemiferocoliegæexem-P«niotus,pacemecclefiis trépida fatisfadionereftituic.PaulusOroliushb.7.

jj^^^' Hicobiter annotandum,Hermannum Contradum hoe loco vbi de bu^t ^V ^*‘^'’^*°’*®, quam D eci 0 non exadefubduóla temporisrationeattri-lnHif'''’'‘'’'^^’^*°’^“® ‘^°’^*'“P’'^^^ ’ ^icreftituendum. Veronas Zenon epifeopus. itcnimZ*'^’‘”^‘^°“®’Pf“^“°^“’ cpiPc®P“s,Auguriusamp; Eulogius diaconi.Fu-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum fanditate, fed etiam eximia fa-

peritiaclarus,qucmadroodum videreeftinhisquæ exmonu-. JPywin Bibliotheca Vaticana perluftratis, citât in Catena fua quam ex an-4 ’ 'fflisquibufqyg autoribus, turn Græcis, turn Latinis,amp; eorum plerifque 0-® usnunqu3tjjimpreffis, maximo labore amp;induffria contexuitin Genchn, amp;nbsp;P^tatintotumPentateuchumReuerendiffimus D. AloyfiusLippomanus,ciuf-^îinciuitatisfratfifyQi'yijæggjyçgpifgopyj, Pacritius Venetus,natalium fplen-’ttditeraruna peritia, morum integritate, vitæ fandimoniaclariffimus, nuper PWloannemPortugallix amp;nbsp;Algarbiorum Regem legatione Apoftolica fun-l*'^’^^ ®“^®‘dtos haberetLegatos Romanus Pontifex, vel citraargumenta inutefcerenc,quotquot histemporibus tam impie acnefarieRomanx fediob-’^'ïntReliqui vero tresfuerunt Hifpani, non fub Decio paffi, vt ait Hermannus ^^''traSus,fedfubGallieno, vtautor eft Prudentius. Inhacperfecutione oda-gt;®attyrumcacalogo acceffit S. Narciirus,quiex Alpibus venitin Hifpaniam Pf^dicandumGerundenfibus.Petrus Antonius Beuterlib.i.cap.24.

'’^igj.autfecundumEufebium, 166. Germani vheriores abrafapotiun- iéy futnilpania^acTarraconemdeuaftant,per duodccim fere annos omnia ferro amp;nbsp;inccnaiisacrapinismifcentes,vtaitPaulusOrofiuslib.7.cap.i2. BeatusRhena-

i. return Germ, dicit fuifleSueuos,quiGalleciæ regnum occupauerint. ^offiamen multo poft contigit,quemadmodum fuo loco patebit.

P CitcahuncannumSixtusPontifexMaximusfcripfit adepiieoposHifpania- t^é tunicpiftolatn grauem de accufatione epifcoporum, qua inter decretales iplius cpiftolasextat,prioretomoConciIiorum.

Dionyfius Papa epiftolam fcriplit ad Seuerum Cordubenfcm,vt apparer, epi-170 (copum,dediuifioneecclcliarum parochialium prouincixCotdubenfis, accula-lionepresbyterorum amp;nbsp;epifcoporum,qux extat ibidem.

^n. dom. nbsp;nbsp;Impcrante Claudio,Tetricus inuafit Hifpanias amp;nbsp;Gallias, neruos amp;nbsp;vires Iin*

2-78 nbsp;nbsp;Probus Romanumfortitus Imperium, permifit Gallis omnibus amp;nbsp;HifpaniS vt vîtes haberent, vinumqjconficerent. Flauius Vopifciis. Huius temporib® Hilpani aduerfus Romanos res nouas moliti funt, quia illos Saturninus pacaflei^ dicit,qui huius Imperatoris temporein Oriente occupauit imperium.Idem. Eo' dem tempore Bonofus quoqs ftupenda bibacitate Celebris,origine Britannus, Ie» educationeHifpanienßSjinGermaniavfurpauitimperium.Idein.

Hoc anno, fecundumEufebium,Eutychianus Pontifex Romanus fcripfit^ Ioannem(opinorHifpalenfem)amp;otnnes Bæticæprouinciæepifcopos,epiftolaiii fandam, quomodo deberent fubditos de incarnatione Seruatoris noftri infor-mare. Ex prioretomoConciliorum. ,

Dioclerianus in Oriente, Maximianus Herculius in Occidente, menfe Mar-rio,die fando Pafchç,fecundumEufebiLim,fecundumHiftoriam triparti tam dis paffionisDominica'jVaftarieccleiiaSjaffligijintcrficiqsChriftianos decimopoft Neronem loco præcipiunt.Qua: perfecutio omnibus fere anteadis diuturniot atqiimmaniorfuit. NamperdecemannosincendiisEcclefiarum,profcriptioni-bus innocentum, cædibus martyrum miferabiliter adacft. Paulus 0rofiuslib7' eap.iy. Huiusperfecutionis non minima lans debeturHifpanix,atqjhaudfoiO) an vlla tue pronincia plus effuderit fanguinis pro fide amp;nbsp;nomine Chrifti. SolaCï' faraugufta,nifallor,potefthac parte contendere cumquauisnon dicociuitate, fed prouincia, vt eleganter teftatur Prudentius in hymno de ododeeim marryn-bus Cxfarauguftanis.Vtigitur ab ea catalogum exordiamur eorum martyr»®

Optatuij PubHus^ Lupercus, FrofJto, Suceeßus^ felix, Marüal^^ Clt;tc/üaf/»i, rrba»aSf Euenitus, !uüus, Primitiuus, t^iatibaf//fi,.dpßdemtfts^C^ quatuor Saturfiini.

C^os omneisfimul cumdiiobus confeflóribus Caioamp; Crementio,Prudentius rleganticelcbrauit hymno. Quatuor illosSaturninos, quorum nominarenuent^ metri lege non pofuit Prudcntius,dicüt fuifle Caflianum, Matutinum, Fauftu®' lanuarium.Ego tarnen fufpicor fuifle ahos. S.Encratis (vulgoEngrati.i}vir^’ nobilis, filiaDynaftæ feu PrincipisquircruminLufitaniapotiebatur,amp;Do^''*' miraneoRhodani prouinciae Narbonenfis Galliae defponfata,quæ lob proprio palfioni fuit fuperfl:es,vt canit Prudentius in hymno iam dido, vbi paffionemiMf us paucis perfl:ringit,de cuius vita qui plura volet, confulat Breuiarium Eborcnle aRefendio rccognitum. Dacianus Hifpaniaeid temporis Prxfes,aiqjfedulus huius perfecutionis minifter, vbi vidit crudelitatem fiiam Chriftianoru fuccum-bere conftantiæ, dolo penfandum ratus quod viribus decrat, difpofitis adomnes 4’ Cæfarauguftæ portas militibus in infidiis, per præconemediciiubet,quicunque Chriftiani in ciuitate eirent,fi continuo difcedant,impuneatq5 illxfos abituros.il-livero gaudioexultantes, neqsquiequam fufpicantesfraudis,fubitofefeagmine porcis effundun t pfallentes Deo,amp; gratias agentes: fed mox in railitum infidiasil-lapfi,fimulomnes proChrifti nomine fanguinem obtruncati eftundunt. Quorumcorpora nea Chriftianis,fiquiforteremanerent,occulte fepeliriatr^adler-uaripoirent,iuflïtinvnum colledaaceruumcremari(,pcrmiftisquotquotinvin-culis erant facinorofis ac maleficis hominibus, vt cinerupi quoqj confulio eilet. Sednihil potuitaduerfus diuinaprouidentiam humanamalitia.Poftquamenim redadifueruncin cineres, repenteiandorum martyrumcineresapparucruntni- f ue candidioreS)aIiorum vero carbonequouis atriores.Praeterea pluuia calitus dimilfajteliquiasfandorü in mafias candidas redegit,vndc id nomen hodieqiioqj retinene,atqjadferuantur fumma cum veneratione in templodiuæ Encratidis, cum reliquiis huius fanôtiflimæ Virginis, amp;nbsp;ododecim martyrum, in monaftcrio quod in ciuitate ad honorem Dei amp;nbsp;fandorum martyrum magnifiée infiaurauit catholicus

^stholicusRöx Ferdinandus,acmonachisDiui Hieronymihabitandum dedit. t/fn.dem. f ebratur veto fcftum horum innumerabilium martyrum tertio Nonas No-cabris, quorum nominaignorantur quidem, fedfcripta fantinlibro vitæ.Ex

^‘ Lambertus eodem tempore, cum nollet abnegate fidem ”quot;»®bherofuocuiinagriculturaefcruicbatofficio,capitetruncatus,moxca-cft^ ar^^*quot;^^^^^^^^ (mirareSjféd vera) vitra quatuor pafluum millia profedus

•°?®’^*P’’?’^*^“^c®^’®ntmartyresoccifi:quocumpcrueniflct,clata vo

rn TTL ^'’.'“’’^^^^^quot;’^gloria.Rcfponderuntfandimartyres,Etlxtabuntur ctioilibusfuisj3tqjacclinauit fe illis. Ibidem.

/GVNTi,(nuncvulgoMoruedre,quafimurusvetus)propeValentiamAra-amp;®'’iæ,fubeodemPræ{ide,gloriofumcertamen pro fideChriftianacertauit D.

''‘■cntiusCæfarauguftanusfvt Prudentius aperte teftatur,non Ofcenfis,vt vul-0 ''’.C'litur)amp;:(vtinquitdiuus Auguftinus) vere Vincentius, omnia mortis peri-L A ^®® '^^'f' ^^ cuius admirabili paffione vide Prudentium.Nuper quoqj 1^^^ /'Kefendius paffionemac tranflationem ipfiusad Olifiponemciuitatem,

“æoearminegrauiter eft profcquutus. S. Valerius Cæfarauguftanus epifeo-^'^''cxiliopropeValentiamdiemfuumobiit.Pct.Ant.Beuter.

liis’ï^'‘’’’°^^ P^^^^^^'^eodemDaciano S. Cueufas,amp; S.Eulaliavirgo, va-

^® afe ^^'^'^'^^mi^ cruciatatormenris,amp; S.luliavirgo.LaurentiusPadiliacum nr S.Cueufatis Parifiis in Ecclefia S. Vidons adferuari memorire L '“'Petrus de Natalibus, amp;nbsp;etiam Laurentius a Padilia, fed in templo S.

I ^ERVNDÆ, S.Fœlix S.Narciffidiaconus,amp;,vtaliquivolunt,S. Cueufatis ^^jCuiusmcntionem facit Prudentius, ficutamp;SandiCucufatis.Sunt qui boe ^TreB.NarcifTum dicantpairum,dequo iamdiximus. S. Cueufas amp;nbsp;S. *^*xpaflifuntaRuffinoDaciani legato, fed priusGallerio ProconfuIe,amp;;Ma-

’«10 Pruilde, dum in illos variis tormentis defaeuirent, diuino lupplicio per-^'’'Pbs.ExBreuiarioEborenfi.

5*^ nun'^^^^^^''^*^°'^^^’*'^°PP'^° quodtuncdicebatur Caftrum Odauianum, ƒ '^ütufatis,martyrioaffedifunt S.SeuerusepifcopusBarcinonenfis,cla-c r /°''’caputimpado,poftmultaverbera,amp;cumeoquatuorfacerdotes,amp; ’ ^'fc^usgladio pereuffi.Laurentius a Padilia.

^^’’THAGiNE (deea loquor quæ in Hifpania dicitur Carthago noua,Pœ-®onimopus) Saturnino Proconfule, pro fide amp;nbsp;religione Chrifti gladio percuiS '’’j'Speratus,Natalius,Cirinus,Bcturius,Felix,Aquilinus,Letarius,Ianuari’ )benerofa,Baffiafiue Belfia,Donata, Seconda. Autoreft prêter alios Marinæ-JSiculus.Sedhos ego potins imperantibusGallienoamp; Valeriano paftoscredi-'fgt;iïi,quotemporeSaturninum ConfuIemlcgo.Verumanis fitquiin martyres

Al AG VRi, s. Hemeterius amp;nbsp;Cheledonius milites Icgionarii, filii Marcelli ^’quot;urionisjamp;fratres Facundiamp; Primitiui, de quibus Prudentii extatbymnus, fint: fed Chronica Hifpana huic

® crniannoContrado, vbi perperam legitur, luftinus amp;nbsp;Haftar, pro Itiftus amp;

^ ®wicutineodem paulo ante Oueufas, pro, Cueufas. Horum quoqj meriti-onemfacitPrudentius.

^OLETi, S.Leocadia,in cuius ecclefia pofterius celcbrata funt pleraqj omnia conciliaToletana.Suntautem triaillic huiediuætempia:primumvbinata,alte-

P rumvbipafla,poftremumvbi fepulta. Huius fanélæ virginis ac martyris corpus temporeMaurorum a ChriftianisColoniam Agrippinæ delatumfuit. Vude D. wanna,Caroli quinti Imp.femper Augufti mater, brachium illius e Flandria de-portatum,Toletanæecclefiædono dedit. Laurentius Padilia^

Abviæ (vulgo Auila)fub Daciano Praefide S. Vincentius,alius ab illo dequrt urn dixiinus,cumfororibusSabinaamp;Chriftetidc.Ciucs funt EborenfesinPci’“

t^nJorn. tugani'a,non oppidi vulgo didi Takuera, vrquidam ineptefomm'aiit.Man’næuS Siculus falibputauit,hunceundem c/îècum Diuo Vincentio Cxfarauguftano- I Vifunturadhuc lEboræpkntarum S. Vincentii vefUgia in lapide, in quo cumau nbsp;nbsp;1

rio tcBcjbeata Eulalia virgo nobilis,duodecim annorum, a Donatopresbytero^' dem Chtididoä:a,cum S. luUa comité, dub CalputnianoDaciani legato, cuias glotioiam Siadmirabilcm paETionem eleganti catmine defcripdiPtudcntius. S- i jj Eliertius,Viäor,Tbeogenes.LauteatiusPadilia. S. Eides Si Sabina, vtaitEd- nbsp;nbsp;ƒ

tradiduetunt) cum nouem dociis. Petrus de Natalibus. In eadem petdecutiot“^ 1 IubEugeniolegatovelprxddc,ptoChriIliddemartytiocreduntütafdcdiS.Paii- 1 lus Diaconus, S. Æmilianus, Hiercmias,Eulogius, FauIius,Ianuatius,Matti3liS

martyribus,Helia,lddoro,ldaac,Leouigildo,Chridophoro,PerfedloprcsbpC' 1 ro,Atbanado,Secundino,Petro,Aucntio,Faudila,AdulphoSiIoanne,SaIoiigt;0' I ne,Hclco,NarciIdo,LucioSiMinutioDiaconis,Abundo,Vigildo,O}yiBp‘‘gt;^°^ I Maximo, quosduos podlremosdub Deciopaddos addtmatLautentiusuP^tPP^' nbsp;nbsp;i

penuria cxolcuit.Neq} enim dubicanduedl, quüdiuesmBracaradaerit (vtiaquit Audonius qui ea inter quatuor prxcipuasHidpanixciuitatesnominac)Sicotiucn-tusccleberrimus. Po. Ro. quin multorumartytüdanguineredperdadit, quoruaL huedubobdcuradamapalEmillicrcdiac. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^ ^^'

lu ASTVRiis(nomen vrbisnonproditur) B.FclixComplutenfisjamp;Ana-ftaGus,amp;S. Digna.

In LEGioNENsi, pto Chriftianæ fidei confeffione fanguinem fuderunt, Claudius,Lupercusamp;Vidoricus fiàtres,fub DiogenianoDaciani legato. Quo-lumcotporaineadem ciuitateinmonafterioDiui Benedidifummacum vene-

rationeferuantur. Hos F. Alfonfus Venerus, fandorum Martielis amp;nbsp;Nonac einf-demciuitatisciuiumfiliosfuiflefcribic. SedL.Marinæus Siculus dicit, Martie-leraduodecim habuiffe filios,quorum vndecim eodem die crudelillîmo affedos martyrio,Nonam verocxtindocum filiis marito, paruulum qui reftabatfilium wmplexara,oraffeDeum, vtipfam cum filiolo miferiis præfentis vitæ fubduce-rMqueexortorepentelacucumprolediuinitusabforptam,adquemlacûtem-p'uniilliconditum,quodS.Nonæ dicitur.Cæterumfuerunt martyres iftifiliinon vtillidicunt, fed B.MarcellipriusCenturionis legiomsTraiar)æ,viri “^ ^lacmukis honoribusmilitaribusamp;emeritisftipendiishoneftati, poftea ™’'^ri$, qui AnitioFaufto amp;nbsp;Gallo Coff. Legionibus apud Galleciam naralem ^“S’allotuindiemcelebrâtibus, quumfacrificare monitus baltheum amp;nbsp;fpatham ^^L''''’^^^’^^ft*®*’'^™^®P’^ofitcretur, aFortunatotribunolegionisvindus ^0 1 ^’’'^£gionéfemduduseft,amp; indeTinginMauritanixTingitanaemetro-f. ^'‘^gncolanum Præfedorum prætorii vicesagentem mifl'us,amp;ibi propter ƒ■ æ^^ctotacapitis abfeißone punitus. Ada huius rei babes in EborcliBreuia-^“’iperL.Andream Rcfendiura diligenter amp;:fidelitertranflata ex EcclcfiaCom-Wana. FilühuiusDiuiMarcelli fuerunt, Claudius, Lupercus,Vidoricus, J'’^ndus,Pnmitiuus,Hemeterius,Chcledonius,Fauftus,Ianuarius,Martialis, ^''ïndus,^Germanus, martyres omnes, de quibus fuo loco in hac ipfa perfe* ^“''onediximus.

by^^'^^'’^fluuiumpaflifunt fub AtticoPraefideFacundusamp;Primitiuus,prx« '«'^Matcelli martyris filii,quo loco nüc oppidum S.Facundi,reliquiis horum

50 '?''quot;'‘’^monafterio Diui Benedidi nobile. PropeciuitatemBurgenfem ^^^’^^uaniiucgj.j- an eodem tempore) fub Eglifio præfedo paflx funt pro Chri-) ■^entolii§^£jqj.jgj^2,5 (2entollxcorpus,regnate Alfonfodecimo, aGun-^uoepifeopoin Burgenlem Ecclefiam tranflatum cft.IoannesMaldonadus. wcquoqjperfgj-yjjQj^g ( locus non proditur ) S. Vincentius amp;nbsp;Orontius, amp;nbsp;S. *wor Leuitaquil^ofpitio cos acceperat,amp;: pater S.Vidoris, ab Aquilinacóiuge '’'confeflionefideiconfirmatus,capitclunt cxfi.Quorum corpora dum a Pontio P'lcopodiuinitusadmonitoinltaliamplauftroimpofitadeferrentur,adciuitatê (5btedunenfctnbobusfubfiftétibus,necvltcriusproccderevolentibus, fepulta '‘öt.PettusdeNatalibus. Eodem tempore m fandorum marty rum fodalitium

40 ''^^'^^^S-Eugurius,Iulius,Iulianus,Vincentius,Fruduofus,Caflïanus,Euty-*■ '^SSiS.Bibiana.LaurentiusPadilia. ScdquodadS,Fruduofumamp;Eugurium ^^'quot;'«tatbitroreffeeofdera quosfub Valeriano amp;Gallieno pados diximus. Hi

1 nbsp;nbsp;nbsp;j? ^''^iChriftimartyres,quos bis temporibus,aut faite circahxctcporapaffos

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^'quot;'^baftenus potui,quibus Hifpania quü aliis multis,tü hoe prçcipuc nomine

1 nbsp;nbsp;nbsp;( ^’’P'^^öeüpatronismeritogloriatur.Nee dubito,quin multopluresfuerintj

i .’l’’®tttnominaChtifto cui militarvit,nota,fuft'ragianobis falutariafunt. Quo-1 ''^'hiliceat aliquando frui patrocinio,fatis amplü laboris mei prxmium rece-1 nbsp;nbsp;nbsp;P'uemeritogloriabor.Nee moueatquenquam, quod alios aliis Præfidibus pados

1 nbsp;nbsp;Q'ximus, Nam nihil mirum, fi Hifpania per decem annos quibus durauithuius

1 F^tfeemionis terapeftas, a diuerfis adminiftratafitPræfidibus.Prætcreacertuni 1 1® di,Dicianum,quGmvnus tam multisperfcquendisChriftianis non fufficeret, I P^tlegatosrnultageffiffe.Quem conftat ex vita Diui Georgii, huius tempore ! pcrfccutionis, igne coelitusdcmilTo conflagrafte. Hac tempeftate vixitetiam

BeatusPrudentiusHifpanus, exea Cantabria prouincia quxnunc dieitur Ala-I ba,cpifcopusT arraconenfis Sc confeflor domini,cuius feftu celebratur vigefimo 1 oftauodieAprilis.Ç.AlfonfusVencrus.Aliusbic cftaPrudentiopoeta. Claruit

*gt;^«.dom, eodem tempore RufTusFeftus Auienus, poctaeruditusamp;elegans, quemHifpa-num fuiffe putant,vt inquit Petrus Crinitus lib. y.de Poet.Lat,Huncetiam Abidnu inantiquiscodicibusappellarinotauitGregoriusGyralduslib.^hift.poet.

3ïy Hoc anno jautfecundumalios, 311. Melciades Pontifex Rom.adMannura, Benediétum ^ Leontium, amp;nbsp;alios Hifpaniarum epifcopos epirtoJamJcripfit, tara fanôloPontificedignam,deprimatufedisRomanæ,quaetiamrefpôdetadqu2' ftionemillorumjVtrum mains fit facramentummanusimpofitio, id eft confirma-tio,an baptifmus. Ex priore tomo Conciliorum.

3^^ CelebrataeftmenfeIuniofanófaSynodusNicena3i8.epifcoporum,qua:fuit primajtefteEufebiOjfedœcumenica. Nam concilia generaJiaprouinciarûprias celebratalegimus, vt Cartbaginenfe fnb B. Cypriano, fed amp;nbsp;Bedain Chronicis dicit, imperanteHelioPertinacc,conciliumin CasfareaPaleftina: aTheophilo amp;aliis epifcopisfnpercelebratione Pafcbæ celebratnm.ScribitloannesAbbas, quod concilium Nicenum fuitannoConftantini vigefimo,hoceft,CliriftipJ' fed exa(âisipfiusConcilii,amp;epifto]aOfii confiât,celebratum hoc Conciliûcon-fulatu Paulini amp;nbsp;Iuliani, qui caditin annum decimum feptimum Conftantinipd eft, annum domini 316. Celebratum eft autemi3.calendaslulias.lnterfui[liuic SynodoTheophilus Gothorumepifcopus, vt ait Socrates inhiftoriaTripartira lib.y.cap.38. vndeliquetfalfum eflequodaiunt,GorhosvfqueadValentisIrop£' raroris tempora Chriftum penitus ignorauifle. Huic fando concilio Niceno i-Ofius epifcopus Cordubenfis interfuit, amp;bonammu!tamque in eonauauitopc' ram, vt etiam annotauit Petrus Meluas in vita Confiantinilmperatoris/criptor diligensamp;multæledionis, mihique ohm Hifpalicognitus.Imoveropraicdiue videturconcilio, amp;in eovicemRomanigefliflePontificis, cumViftoreamp;^^''’' centiopresbyterisRomaniSiquosnune Cardinales appeUamusrquodapparere’f præfationeSardicenfisconcilii.Præterea extat illius inadisconciliiN^^^'^f^' ftola, in quaipfeamp;Macarius Conftantinopolitanusepifcopusamp;:presbytfif'‘^æ didipoftulant,qux in eo conciliogeftaerant,Sylueftrilummi Ponuficisco^'^ ‘ fuamp;calculoconfirmari. Hiftoria Tripartita lib.6. c.20. teftaturOfiumCordubx Hifpaniç præfulem adhoc concilium ab Imperatore Conftantinoprææiffuæ)'' flammam ab Ario tune excitatam extingueret : etiam Sabellii Libyeniis hxretif' dogma deftruxifie. Interfuit Ofius Epifcopus etiam concilio Gangrenfi,quod(lt;’' dem fere anno in PaphIagonia celebratum eft. Prioretomo Conciliorum.Qi^ prxterea de Ofio dicenda reftant,fuis locis dicentur.

31p Floruitfub Conftantino Imperatore luuencus, nobiliflimigenerisHifp^ni’^ presbyter,qui verübiisheroicis, pene ad verbum rransferens^EuangcIicamhiti^^' riam quatuor libriscöfcripfit, amp;alianonnulla eodem metro ad Sacramentorum ordinem pertinentia.D.Hieronymus amp;SeuerusSulpitius.

338 Conftantinus Imperator magnas adduxit copjasinHifpaniam,vtBarbaras nationes quæ Galleciam, Bæticam, atque omnem oram maritimam varie occu- 4® pauerant,expelleret; atqueHifpanosinmonteisamp;inacceiTalocaprofiigosfedi-busfuisreftitueret.Quqdvteffecir,adcomponcndas resecclefiafticasanimum adiecit. Chronica Regis Alfonfi. luflit enim celebrari concilium Illiberitanuroa 15. Epifcopis,in Illiberi,quæ eft in radicibus montis Pyrenæi, non eaquaîfuitpro-pe Granatam, cui concilio Helenam Conftantini Magni matrem cum ConHan-tenepote, cui in partitione Imperii Galliasamp;HifpaniasConftantinuspaterde* derat, interfuifle affirmât loannes epifcopus Gerundenfis. In hoc concilio Hifpa* nia in quinque prouinciasdiuifaeft:Tarraconenfem,Carthaginenfem,Bcticani) Lufitaniam,amp;Galleciamiamp;:fingulisprouinciisaflignatifuntepifcopinietropo-litani. CiterioriHifpaniæTarraconenfis,CarpetaniæCarth3ginenfis,incui'Jslo- f cum poftea fucceflit Toletanus (vt etiam ex Diuo Alfonfo eolligereeft, apud que frequenter de Toletanis Epifcopisficinuenies, Carthagifiefi/ïsprouifici^ewetm^di-/4»//r£^//clt;ygt;»5)BæticæHifpalenfis,EmeritenfisLufitaniæ,GalleciæBracarenfi'. Ex loanne epifcopoGerundenfilib, r. HuicconciliointerfueruntOfiusCot' dubenfis epifcopus ( quamuis Petrus Antonius Beuter Cófcium Ofiiprxceflbre,

üs eccieiiæ adiunchim volui, quam Chronica Regis Alfonli hoc tempore non ponunt.Quo loco quiconque ponuntur,vt ingenue fatear,xgroti veteris fomnia p eraqueomniamihi videntur. Multos enim epifeopatus ibi lego, quorum in an-tiqwsconciliishullafittnentio.

j' ■ p''^’'',^'”^^^®amp;^uspropeNicomediam moritur,anno ætatisfuç66.Quem 541 'ot ufebius extremovitætemporeabEufebio Nicomedix epifcopobaptiza-turn, in Arianum dogma declinafle. cui opinion! fubfcnbitS.Ifidorus. Sed Hifto-^ïccclcCafticalib. 10. c. n. acTheodoritus contrarium fentiunt. Siquidem Ruf-x®dn hiftoria ecclefiaftica, Conftantiam Condantini fororem, a presbycero Wam Ariano in te dam veneno,presbyterumcundemfub mortem commen-^'-onftantinOjConftantinum vero eiufdem presbyter!fuafu Ariumabexilió Wcjflcj aciulfiflè, vti quod de fide fentiret,fcripto exponeret, fed earn expofi-^æ'^^mlmperator ad Hierofolymitani concilii remifitexamen, neque illumin Vft””*’'’°®®®’'eciperc voluit ante indicium amp;:probationemEcclefiæ,vtcftià ^^°''aTripartita lib. 3. cap. 6. Prxterea verum quidem eft, quod Athanaftum |.^^ntiitalfis Arianorum perfuafionibus in exiliumTreuirosmifitinGalliam, ^° («3^'’'^’^^® ^^°'^''*^^ reuocariiuffit. Poftremo, cum Nicomedixxgrotans ^'’quot;'itæJæmfufpicarcturadelîejgratiamfacribaptifmatisrecepit. Diftule-^f^’Wvfqncjd illud tempus, in lordane fluuiodefideransfalutaris aquae laua-''°‘quot;’gi.Ibidem cap.11. AsTheodoritus in hiftoria fuaecclefiadicahb. 1. cap. 31. “'l'gt;ahæc verba fubiungit: Rex quidem in meliustranfiit regnum. Augufti-J^tuchusEugubinuserudite probat, non folum falfumelTequodabep'itco-p^teticobaptizatusfit, fedetiamquodbapcifmumvfqueadfinemvitxdiftu-'‘'■Quodftverum eilet, non potuitfe fine baptifmointercffeNicenoconcilio, cum tandis Patribus preces habere. Quod de baptifmo quidam dixerunr, ^^cumcalidarum aquarum fuilfe recuperandæ valetudinis ergo. Quod patri 1® ^j- ''’‘’^^filioloteHigcodum.IdcmctiamapparetcxcdidoipfiusConftan-

1 bquoàextatprioritomo Conciliorum. HuiusImperatoris mortemEufe-’quot;spoDitanno 340. Hermann us Contradus 343. Ego Paulum Orofium (equu-'‘^5‘Un],quijicitf^i(p(, annoab vrbe condita 1091. Conftancinum Magnum ^uum de vniuetfaHifpania,tum veröde B racara Augufta prqclare meritum con-ƒ exnumifmatisantiquis, quorum illic maximamultitudoetiamhodiemani-®'hominumtcritur,cum imagine amp;:!nfcriptioneConftancini. ImpietasArianaConftantiiRegis fulca præfidio,ex!liis,carceribus, amp;:variis 341 Wionum mod’s primo Athanafium , deinde omneis Catholicos epifeopos P^ecuta eft. Eufebius. Hoc tempore Ofius Cordubenfis epifeopus pro Ca-f^^ Wcxfideiprofefiionemiftuseftincxilium ,dequoextathoc Athanafii Magni '''Apologiaelogiurtv.Demaximo autem amp;.optimo feneSc vere confeftbre Ofio ''Moqmfupetfluum. 0 mnibus enim notum eft, quod etiam hunc in exilium Witifecerunt. No enim ignobilis, fed omnibus nofcitur efte notiflimus. Cui ®^«non præfuitSy nodo?aut recte loqucns,non fatisfecit vniucrfis? Quæ ec-'^buiuspjti-ocitjii memoriam non habet? Quis aliquando dolens,cum venif-^fi3cu(ti,nondeceflitfanus?Qu!sindigens quumpetinet,nonmeruitquodpo-polcit!Ettamen etiam contrahunctaliaprxfumpferunt, quod impiaeotummo-liminacognofcens noluetit propria fubferiptione firmare. Hqc iUe. Ex ptiore to-ffioConciliotum.

PacianusBatcinonenfisepifeopus,vitae putitate ac fanftimonia Sc eruditionc 350 P datuscelebratur,ScfubThcodofio Principe in vltimafeneftuiemottuus eft. De quovideD.HicronymurndefcriptoribuseccIcfiafticis.

NaiuseftCxfarauguftx AureliusPrudentiusClemens,PhilippoôcSaliaCofE 551 \tipfedefeteftaturinprxfationcllbtiCathemerinon,vbi ficinquit;

- y^a. da.^i ^^^ctiiniîegenâiim^non quemadmodumhal^etnisetiam a doHis depravatclc' gebaturt Acquehanchüiusiocireflicurionemnonmihidcbescandidcicâorikü Lgt; AndrexReCendio,qui mibi locum hunc arque ahos nonnulios ^quaedhumi-nirate^ communicauit, cuius ego in his rebusHmanidmo iadicio non immerho plririmumtribuo.Isinhocauroreadamuffimplurimarelilitair,quemadmodiit!i reipfa expericris, dquando, quosfubUma premie in Prudciium Commenrarios, per occupationes Cerias poruericeuulgare. Locum errori mihi dedide vidcrurd-tulus Prudentii. Sic enim legirur, Aurelii Prudenrii Clementis K C.quodperpe-ranainterpretancur, ViriConCularis,amp;:Maffilixfuid'e Con(üléfomnianr,qiiüni, legedum dr^viri clariddmi,vt erudite Ccribir Andreas Alciatushb. 5. difpanäx- 4’ jP^ nbsp;nbsp;Hoc anno celebratumetlconciliumSardicenfe,nempevndecimo anno po^

mortem CondantinCRudinoScEuCebioConCulibus, in quo velprxcipuamo- 1 peram n^iauit OCius Cordubends epifeopus, iam longxuus, Se vteliin epidote 1 eiufdem Sy nodi, atq} Hidoria Triparticalib.4.cap. z^. propter xtatem amp;nbsp;confié / donem, t^ntumque laborcm omni honore dignus. Tarnen Caidodoras ból ƒ Conlulcsnonopodmortem Condantiniponicanno.egoTripartitambidorbin / . ^^'^°9^^olt;iOCiumin hocconcilioprxCedtdedicunt^contrariiinX^ 1 ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concilii condat,in quibus Ofiusnon primo loco, vrinSp- nbsp;nbsp;/

^^‘^ c ^^‘^^^^^^[^Hmperator, quum apud Ariminum numeroCam vraudjoeorbis SynodumcpiCcopalemcollegidet, cupiens aduerCusCatbolicamddemAriioe-^^^^^^i^i^ii^^ii^i^Lccledam Deityrannica vCurpationeturbare, Oduminrnrro-gitntColennilegationeepiCcoporummida, vtrum inconcHioNicenocunp^iiii' terfuerar,Homudon vniuscum patrefubdantiçdliij,dcutÇatholici anHomau

creuident. Odi^ veto duepcrlongam xtacem, dueadentationePrincipisrdpoo-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qi^ iententia tarn dulreprolata, tarn abipdsArnd:

quam catbohas vno oredenU amp;r refutata ed, amp;: pod banc conCultationcmnoio^ 1 bus inter Catholicos epiCcopos deeeßbres dus minimeredtatur.Expriorem-moConcthorum. HancSynodum,CitarnenSynodusappellandaed,acnonpo-tius concibabulum, D.Hieronymus in addit.ad Eufcbium,anno rrecenerdmo lexageurno tertio ponit, fed quia ada Conciliorum Synodum idam Syrmiaid concilio,de quoiam dieemus,prxponunr, quodexbidoria Triparrita cond^ox'i-no Cequenti,ncmpcpod conCulatum Sergiiamp;rNigrianicelèbrarum, ego run dem yrdinemCcquutusfum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

Condantius a D.Arhanaüoadfanammenrem conuerCus, quiimpradsAria-norum fuadbusinpridinam relapCus effecinCaniam,concilium contra Catboliros Syrmiicollegie, quo Ohum CordubenCem Pontidccmtucccleberrimum omnium, vreriam Triparripa tedarurhidorialib.y. c.j6. quiArianorummolimincpau-lo anrein exilium miifusfuerat, euocauit, amp;inuirum venirecompulir. Quicum eisconfentirerefpuerer, rormenralongxuuspJagafqueperpedused: vnde edan needhrare vehementi expodtionibus runeedirisconfendtarqueCubCcripdr.I^

''’nfeftimexituscrudelisfiniuit.Nampoftimpiam (vt aitquidam) Ofîi præua- ^n. ^o0t. ^uoncm, dum Sanâus Gregorius Eliberitanus epifcopus, in Cordubenfi vr-f^^'uxta imperiale decretumfuifietaddudus, acminimevelletillicommunica-

gt;commotus Ofius dicit Clementino Conftantis præfcâ:ivicarib,vtraitterec '’quot;n exilium. At ille, Nonaudeo,inquit, epifeopum in exilium mittere, niü '^^^iJ^n^iabepifcopatudeieceris. Vt autem vidit Sandus Gregorius, quod O-Cli '^æquot;^^'^^^^quot;^^^bam,appellatChriftumtotisfîdeifu£Evifceribusexclamans,

' ‘dJeusquiventurus es indicate Viuos amp;nbsp;mortuos, ne patiaris hodie humain «.•V^^^'^^^'’^^'’^^’®™ aduerfum me minimdm feruum tuum, qui pro fide no-^ ‘''smijVtreusafliftenSjfpedàculumfadusfumrfedtuipfe, quæfo,incaufatua æ'udica,ipfefententiam pcrferredignarepervltionem. Non egoquafime-^ ”^aeexiliofugerecupioj cum mihi protnonominenullumfuppliciumgra-^ ^j^.‘''(edvt multi a præuaricationis erroreliberentur,cumpræfentem viderint J. '”'cm.Hisdidis, eccerepente Ofiusrefidensfaftu quafiregalis imperii, cura drf'^^’®‘^ooaretur exprimerez os vertit diftorquens pariteramp; cernieem, ac '■''’minterrameliditur, atqüeilicoexpirauit.Tunc admirantibuscunôhsz fcfi ^ ®®®fiodsillegcntiliscxpauit, amp;nbsp;licet efietiudex, tarnen timens nein bina *^ Wæium iudicaretur, proftrauit fe ad pedes fandi viri, obfecrans vt fi* ^° igt;itrio ^'^'^'^'’’'*^ ^^quot;^ diuinz legis ignoratione peccafiTet, amp;nbsp;non tam proprio ar-Z' ’.^'^^'’’niandantis imperio. Inde eft, quod folus Gregorius,ex numero vin-y .''quot;'^integram fidem Habens,nee in fugamverfuseft,necpaflusexilium. l’'T^qoeéDim timuit de illo vlterius iudicare. Hadenus Sandus Ifidorus* j?’''ftiDiuus AuguftinuscontraParmenianum , innocentera Ofiumamp;catho-^æfcticôrum calumnias aftrUit. Ilkid mirum, quum Diuus Hiero-^ j^. ''’Gregoriimentionem fecerir,tarnen Ofii non meminiire. loannesTritte^ c P “Umponitanno j^o.Sed arbitrorillum Æram pro anno domini accepif-gt;^boquinon confiât ratio temporis.

aàîtt{î^æ^^’^^'’^'‘^æ ^’■^^°’^ infignis docet. Diuus Hieronymus in addition. 3^0 ” «toTi^». s.Damafusordirtatür Rom. Pontifex, numerottigefimus ^6^

trih '/'^'^‘f^’ænatusVimarani.soppidoPortugallix,interDuriumamp; Minium, jj^. ^'J^'5aBraGaraAugufta,ficutBracarenfiscantatEcclefia.Hicelegansha-

‘f'ngeniumincompanendisverfibus. Diuus Hieronymus huiefandoPonti-jj' u«'alibellisfynodicis,arque ineremum reuerfusmultasadillumdeditcpi-jj^^’wetquasvnamfingularcmtomofccundojCuiusinitiumjj^o^Mwve/«* (JeD'^^“.^^“‘^“'^'’terofl:endit,quantoperêfedem Apoftolicamvenerabatur. V^ j^ feuiariumEborenfe, a Refendio nitori fuo reftitutum. Sunt qui Sandum f.p*“®2’”’otreccntefimofeptuagcfimo primo PontificatumfummuminiiC-

40 tnot æ ^’ ^’^'^ Bli'LiberiofubrogantFelicem, qui fedit anno vno, menfes qua* nunt''^^’’°^' ^®’-“™ hunc alii tanquara Arianum inter Pontifices non po* riim ^°‘^^^ 3^^° Athanaricus eledus eft in Regem Gotborum fine Geta* UDtsy’‘^”'P^°'^®®^*^P^”æ®’^“quot;’ return Gotborum Reges numerate incipi* quodt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Alfonfus Burgenfisepifcopusinhoclapfifuntj

vcli r''^^’^^§'’^'i^ab)annotrecentefimoquadragefimotertioaufpicatur,quum rus ^ M^ .'^'^^^^'^^^^e'^^ef’-’erit,nonConftantio.Redius igitur Sanduslfido-’9'”QicithuncregnatecœpifleÆra 407. anno quinto Valentis, in quo tribus ‘quot;pannisabEufebii fupputatione difcrcpat,a quavnico tantum annodiffe* “’’f Chronica Regis Alfonfi decimi, ficutamp;LucasTudenfisHicChriftianos

^^ ”’“«iffimcpetfequutus, plurimos barbarorum ob fidem interfedos, ad coro* '’^tnmartyriifublimauitj quorum tarnen plurimi in Romanorum folumnon tre* P‘'Jgt;)Velutadhofieis,fedcertiquodadfratres,proChrifticonfeflionefugerunr. *^usOrofiu$lib.7.c.3i.

FloruitGregoriusBæticusEliberitanusepifcopus,vfqueadextremam fene- ^^^^ utem,floruit,inquam,nonfolumdodrinaamp;fcriptis,fedetiampuritatevit£eac ileiCatholicXjnequc fe vnquam Arianæ mifcuitprauitati. Diuus Hieronymus

^», dom, amp;nbsp;Seuerus.Hic eft ille Gregorius beatus,quern Ofius Cordubenfis cpifcopus^p? fcopatu, quia ipfi communicate nollet, deturbare voluit, vt iamcommemoraui-mus. Eodem tempore fub Valentiniano Principe elaruit in Hifpania Aquili® Seuerus,dc quo vide D.HicronymumdcScriptoribusEcclefiafticis.

377 nbsp;nbsp;Corpus S. Firmini Pompelonenfisciuisamp;: epifeopi reuelatumeftSaluioA®' bianenfium epifeopo, decimo tertio die lanuarii, quo diefubito maximuscalot fadus eft, amp;nbsp;campi flor uerunt, m ultifquc miraculis hie dies inlignis fuit. Ex ßte-uiario Pompelonenfi. Eodem annoPecundum S.Ilidorum, fecundum verohi-ftoriamTripartitam,cui Alfonfi Regis Chronica concinunt,375.Gcthi rebusin-

ter Athanancum «: rngiacrnum ( alu rnaigcmum apptnduiy uiumj, «.uiuw vulnenbus attriuerunt. Sed dum Athanaricus rerum potitus, a Valente firici^^' tholicxdoólorespoftulat, Imperator Arianxfautorhærefeos, miffislkcrdoti' bus hacreticis, eadem illos imbuit impietate, quanobilis illa Gothorumgensiæ feaa fuit per ducentostredecimannos, hoc eft, vfque ad tempora RecarediR^' gis CathoJici, qui a beato Leandro veram fidem edodus, in Toletana SynodoÄ: publico Patrum confefTu omnem hacrelm abiurauit,amp; feaefuosCathohezor' thodoXa: mancipauit £idei.Ex Sando Ifidoro. Sed quomodoGotliiinAngt; namimpietatcmfedudifunt,quando banc rem non fans accurate, atqucaliq“^ ex parte, ne fideli ter quidem, feriptores Hifpani tradidere, non abs rctucrùt^'^ plicatiuspaulo repetere. Gothi igiturafide Catholicaquamprofitebantur, Valen tis Imperatoris amp;nbsp;Eudoxii A rianorum cpifcopi folicitatione, in Arianamptf Ediamlapfifunt,adhuncmodum.Quumtrarifjtoiftro,ciuiliinterfebelloconni' darentur in duasfadionesdiuifi,amp;: Athanaricus FridigernumviciirccFridigf^' nusRomanorumadquosdcfciuitope,rurfusAthanaricumvicit.Proquo^^^^' ftcioValentigratificaricupiens,cumfuisomnibusdogmarcligionisipl'‘^^^'”Y' Xuseft.HæcinhiftoriaTripartitalib.8.cap.i3. Theodoritusveroinli'l^‘^^'‘^‘^‘^^' ftaft.lib.4.cap.vlt. dicit, quod cum Gothi tranfgreflilftrum, pacertcu® ’ feciflentjEudoxiusfuggeftitlmperatori.vteiGotliicommunicareDtjquiîCOæ munio vnius dogmatis firmiof em faceret pacem^Quod confiliumquum » ale ti placeret, exegita Gothorum ducibus, vt dogmatum quoque çoncordiâmt^ ncrent.IIJi vero negarunt fe paternam pofte mutaredodrinam.TumEml'’^ VJphdam Gothorum epifeepum verbis pecuniifque fiedens, eftecit» vtBa* communionem amplederentur Imperatoris, dicens certamen eftevetbo®^ non difterentiam dogmatum.Huius Vlphila: magna cratapud Gothosautor“ amp;irrefragabihs,quiliterasGothicasinuenir)acdiuinasfcripturasinvernaei'‘“ illörümlinguam conucrtit.D.Ifidorus GulphiJam appellat, Hifpan«M®'' vitiofeGudillamnominann nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

375 nbsp;nbsp;Valens Imperator inftinduda:monïsnccromantiamfecit,vtfciretdcfuccc fu imperii,cui dæmon quatuor litcras demonftrauit, Th. E. O. D. dicenshoeno-men poft Valentem Imperii eulmen accepturum. Vndelmperatorzelodu^ lt;nbsp;peremit multos,quos tyrannidemambireiudicauit.OccidebanturitaqueTncæ dori, Theodoti, Theoduli, amp;nbsp;quiconque has litefas in capite fui nominis hab® fent:inter quos etiamTheodoftus quidam,virfortiSjexHifpanaprouinciagep® ducens,occifuseft. Hiftoria Tripartita lib. 7. cap. 35. Hic eft Comes Theodoliu'» Thcodofii Imperatoris pater, qui contra Firmumresilouas in Africamolicn^® amp;nbsp;regnum vfurpantem cum exercitu mifluS, Mauros multis præliis fregir, ipw® Firmumcoegit ad mortem,amp;:totam Cum Mauritania Africam ad Imperaio''$ reduxitobfequium.Poftea vero inuidia amp;nbsp;dalumnia quorurtdam feanimiru'quot; quamdiximusjiuirusapudCarthagirteirtterficijbaptizarivoluitinremiifione^ peccatorum. At poftquam facramentumChtiftiquod quaficrat, adfecucusc 'ƒ poftgloriofamfcCuli vitam,etiamdevitaa£ternafceurus, percullbriitigulu®'' tro præbuit. Paulus Orofiuslib.7.c.}3.

381 Hocanno fecundum D. Hieronymum, fecundum S. Ifidorum tfecenteu®® fepruageiîmoodauo,nimifumÆra4t6. Gothi alios fuis ledibusdcturbareloi®’

HISPANIÆ CHRONICON. ;z^ tij«^®’’^®^®^®®*®®»Thradamhabitandam accipiunt,fed feruitutis impa- i^fn-dom^

S^wam,quoc0nfugerat,fuppofitoignifuccendunt.ItaqüeiuftoDeiiüdicio fun ^Ç™ '''^^^ incende run tj qui propter eum etiam mortui vicioerrorisarfuri

1 5^filt;lottis,amp;Orofius.ScdOrofiusdidt hocdecimo tettioahno Im-3^0'nimirumannoab vrbe condita 0rôûæ^'''^°^'^*”° ^^^^’^^^^’^^^ ^^^^‘ '^^ ^’'^^ *’^ ^^^’■° ^^® ego vfus fum. Cum Ïj^^*’’^’*^‘’“’°*'^®^^o^O*ybrioCónfulibus,Gratianus Auguftus quumaf- j8i Dh '^T^P’^°Pe collapfumReipublicaïftatum viderct, eadem prouibone qua 1 ’’’’damlegeratNeruaHifpanumvirumTraianum, per qUemRéfpüblicarc-^'.^^^•'^g'tamp;ipfegt;atque Onenti præfcCitTheodobum virum Hifpanum, ex f^^'unciaBætica. Q^afflidam Rem publicam ira Dei,reparandam eiiifdem mi-[^''^ütdiaratus, Chrifti fretus auxilio, Alanos, Hunnos, amp;nbsp;Gotbos formidatos j. ’®^'’™ Alexandre illi Magno populos, niultis magnifquepræliis vicie “’'‘'■PaulusOrofius ibidem. Hoc loco in Profpero Aquitanico méndofele-« “bMufonio amp;nbsp;OlybrioConfulibus,pro Aufonio, inipfoftatimChronicifui WicTheodoGus tam propter parentumnobilitatem, quam proptet ^ diana'^^propriamnominatiffimus habebatut, Sc propter baue cau(aminüi* tus V j''''‘‘dicumfatigatusinHifpaniamorabatur,vbiamp;ortusfueratamp;nutri-j^h ^“^4tneuocatum Imperator Magifttummilitumfecit, amp;cum exercitu tes ft ®$®’fitgt;inquib. ille tantam ftragem edidit,vt Imperator, nifi miffis qui j^j^äsinfpicerent, credere non potucrit. Huic perfomnium vifusS. Mebtius j|^'’‘^henuspræful eblamydemdare imperialem j amp;coronacaputornare.Hi-L ƒGpJttitalibrinonicapitequarto. De fanditate amp;nbsp;admirandis virtüti-‘^lacillçvxorishuiusTbeodoiiijVideHiftoriâTripartitameodélib.cap.3o.amp; quot;nbsp;Hoctempote S.Paulinus in Hifpaniam le contulit ex Italia, vitam monafti-^Pwfeffutus,vtquietiusreligioni vacate poffer. Fuit bic poeta non illepidus, jo v ^'’quot;'’'“’'^gniSperfundus bonoribus,vt ex Aufonio pater,cuius extant ad Pau-ƒ «m epii^olj) g^ Paulini ad Aufonium^ Hunc ego non leuibus conieduris ad-''jWiijti^fyjd'gP^yjjj^ynjjillyn^Nolan^ciuitatiscpifcopum.adquemex-'’' luinietonymiepiftoladeinftitutiotieMonacbi,tametfiPetrusGrinitusdi-“snumfentiat,nondiffimulans interim, alios m hac effeopinione.Gregorius ^ytaluus Butdcgalenfcm fuiffedicit, amp;nbsp;Pontium Paulinum appellat, atque opi-quot;'oneniCrinitifequitur.prxtereadicit,quodCbriftianusfadus, Diuö Augufti-quot;oatque Ambrofio multum vfus eft j quodque ab illis Barcinonem in Hifpaniam ^‘ffus, factis initiatus eft.quodmagis opinionem meam augen Eodemanno ^'ifcillianuSjAbulenfisinHifpaniaepifcopusjexManicbxorüamp;Griöftieorum “ogmatehærefinnominisfuicondidit.Profper Aquitanicus, quiboclocoinli-^'^^«^ulgoimpteffismire depraUatus eftiSic enimlegitur: Pritcianusepifcopus

\yïlbtia.qui locus ex Alcobacicnfi codice fie rebituenduseft: Prifcillianus ^^^üsdeGallecia.Namquod Prifcillianus, non Prifcianuslegendum fit,ex

i ®WuisAbüla,cuiusepifcopusPrifcillianüsfuit, in GaUecia non fit, fieri 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtGalleciam pattiambabuérit.CertequödHifpanusfuetit, non

1 nbsp;nbsp;“™ïgt;£xbiuoHieronymo in epiftola ad Ctefiphontem contra Pelagium,ac D.

| nbsp;nbsp;Augullinopater. Idem affirmât clatiffime D lt;nbsp;Ifidorüs in ety mologiis lib. 8. cap. n

1 Abylæverofuitepifcopus ,non eius quæ eft Pbœnices in Syria,vt in feboliis fuis 1 înnotauitEtafmus,fed eius quæ eft inHifpania.NamfivelinGaUatia,vtmcn-1 P dofelegitut in Profpero j vel in Syria, vt inquit EtafmüSi fuiflet epilcopus: ad 1 Orientalem, non Occidentalcm pertinuiffet ecclcGam, amp;nbsp;in Conftantinopo-1 luanoiSo.Patrumconcilio j quod tune celebfatum eft, nonBurdegalenficon-demnatus fuiffet.

1 TheodoflusTbeffalonicæ graniter ægfotans,aBafilioéiufdemciuitatisepi- -g {copobapiifraumfufcepit.Profper Aquitanicus.-

ƒ30. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I U A I 5 V A5Æ1

z^^n.dow. Hoc Anno fecuadum Pro/perum Aquiranicumjfecundul/ïdofumannotrc' j^) cemeûmoodiogeûmoprimo, nempeÆraqua.dringeateGina.àeciminon2(hoC tarnen vtriquccumLucaTadcnGconuenic, quod annoTheodoGi tertio) AihH' naricusGotborumRcx,iâocumRomanisfœdere,ConilantinopoJimadThelt;gt;' doGam Imperatorem profeäus » decimo quinto die qaam abeo faiamp;tbonotili' ee GjG:eptns, 0 bUt.Gothilmper a tor is benignitate ac virtatibus alleüi,illius ie tH' didernntimpcrio. ïGdornsSePaulus OroGus.

3^^ Anno TheodoGi quarto, Gothi indignum genereGtoratipatereRomaniSi quorum fxpe vires bello fregiRent, abie£ioiugo Alaricum Regem créant.lüdü' rusacTudenGs dicue ÆraquadringenteGma vigeGmafadtum, hoecG:, annotte- ’^ centeGmo odtogeGmo fecundo. RodericusArchiepifcopus Toletanus, S^iHaa^ nbsp;nbsp;j

fequutiAlfonGis CarthaginenGs8^Didacus Valera, dicunt GothosRomanist'

neduceproprioparuiRevigintifex, aur vigintioäoannos.SigebertusGetnbG’

cenGs S^ Chronica Regis AlGonG,quodquatuordecim, in quo lornadem (equau

funt.LucasTudenGs,quodrcpcem.SedinhocautorenuinerusÆrxitainendo- 1 {used:, vein argumentum trabinonpoïEt.EgoIGdorumfcquor, apudquemna- I metusannorumAlarici,ProCperi calculoprobereipondet.Haneannorumdit-

ferentiam exeo natam arbitrer, quod Rodericus Toletanus contraGdembiGo-

tlx, A than arid regnum anno trecenteGmo quadrageGmo tertio,hoc cli,Æ[auc-

ccnteGmaoâogeûmaprimacœpiffeGcribit,vtiamdiâumed.

DttmaGisPapamigrauitexhocGeculo, feditin cathedraPetrioäodecitnan- j lt;1 nos, menfeis duos, diesdccem. Petrus Antonius Beuter Tarraconenfernfuiûc ƒ dicit, Marinxus Siculus Madritio ciuem adferibit, fedmulrx(vtdixitnus)Hifpa- nbsp;nbsp;1

nixEccleGx Vimaranenfem fuiHe aGGrrnant. DamafoGtcceditSiricius,cuius I

cxtatadHimeriumTarraconcnfemepifcopumepidoladecrctaliSjApoGolicado-dirina S^autoritate plena,quam io Git CartbaginenGbus,LuGtanis,Bxticisamp;^Ais Gnitimisepifeopistranimitti. Eaexcac in priore ConciUorum tomo.^Ptofpeto pro Siricius,mendofelegitur VrGnus.

SBS nbsp;nbsp;Pridcillianus bxreticus,cum infynodoBurdcgalenGfe damnandumiatdbic-

rec, adImperatorem feupotiustyrannumMaximumprouocauit,audituPqjPte- ’ ueris abEuodio prxfeäo prxtorio,a Maximo gladioaddidiused cum aHqaotl^ diatoribus,atq; litter cosMatroniano^Latronianum alii vocat)Hifpano,vitod' 'dito, amp;nbsp;in apere mecrico veteribuscomparando. Ex ProfperoAquitanicoSi^‘ Hieronymo. Hosduos,Prifcillianum dice S^Matronianum, Petrus de NataHboi etiam in fandlorum Martyrum (G diis placet) catalogum cooptauitfamp;qiiodindi-gniuseG:,D.Hieconymiaucoriratefomniumfuumvoluirc0Grmare,quumexD. i Hieronymo confier, impudentiûîmosfuilTehxreticos, ategetiam fputcilhmos. nbsp;nbsp;I

communione priuatus,exilio condcmnacusfuic,atquc ibi diem fuum obiit. S.Ib' j dorus. Sigebertus GemblacenGs dicit propterea communionepriuatos, qito‘^ j epifcopinefase{reducerent,cuiufcunq} modi hominem epifeoporumaccufatio' nbsp;nbsp;j

nenecaci.HucIthaciumloannes Trittemius eundem elfeadericcum IdadoHt' j fpaniarum epifeopo^qui Chronicon feripGea primoTheodoGi Confulatuvicpti^ 1 annum quadringenceGmum nonageGmum,fedfallitur. Siquideldaciusm Cbto; 1 nico fuo teGatur,{eannodcmam Honoriidecimo,boced,anno Dominipla^^^ nbsp;nbsp;j

D.HieronymGinPrifcilliano,jp VrfatiolegicHylaciG,fed(pacctantiviridixctinil r 1 hacin parceillin0adencior.NaS.IGdorus,SigebercusGemblaccGs,amp;Hctmatf' 1 ^ nus Cocradlus dicunc, Vrfatiu culthacio obaccufationem Prifcilliani comunion^ nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

eccIeGxpriaatu,amp;:exiliomultaru:apudquos,GvlIufuidetin vocabulomcndum, 1 noncdetrantaledlionisconcordia. Eade tempedate TiberianusBxticusqaa^^ ƒ fufpicionc Prifcilliani fc purgadethircfcos,tadêpodcxdéPrifcillianiamp;:fociotcgt; nbsp;nbsp;nbsp;I

•ïdiovidusexilii, mutauic propofitum, amp;: catiis reuerfus ad vomitum, filiam vit- 9/fa,d«nf. ?inemDeodicatamnuptuitradidit,vt autoreft D. Hieronymus, qui non minus '^«equampie tribuitimpietati, quod quidam hoc tempore (pro dolor) nullo ex-'J’'plo,nullaautoritate, fed fola impictate huius quoqj dementia: fuggeftrice pie-

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedvnum tantum hærefiarcham, amp;nbsp;paucos aliquot illius

nuncvid.camus, qui floruerintid temporis in miN r ’®'®^^^°^®*’ Lucinius Bæticus,vir nobilis ac pius,qui D.Hicrony-hj ° ^^'^æ ^^*^ opibus iuuit,quiq5 fex notariis feu librariis fcriptoribus Bethle-'^ to? . ^°®*?*^^'^^®’^®ï*y®* opera defcribifibicurauit. Cuius extat D. Hie-to ^*?f?^P^^“®®‘^'^^®o^oramvxorem, fed quæ ab illo forons habita fit lo-iùsA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de cçcitateconfolaturD.Hieronymus. Abun-

S-St ?''“.^P*'®^^yf®^} ftui epiftolamLucianivirifandi de reuelatione corporis hm? *’’’’^°®“®“®^®^®^®s®*fl®®,LatinofermonetraftulinGcnnadius. Ad

P^æronymus. Imo vero duos Auitos eines fuos, eodem *otcP° Y?*'^^^^^^'^°^ponit Paulus Ofofius, in epiftola ad D. Auguftinu, de cr-Ï^ad * ^'quot;3^iftarum amp;nbsp;Origeniftarum. Olimpus Hifpanus epifcopus,qui fcri-

Eratorf, P“®op“s,inagnusamp; ftrenuus aduerfus omnes hæreticos fidei ptopu-^^ Pliotiiÿ'^^^’‘^“®*^^“®^®”ichacos,Sabcllianos,amp; Arianos,amp;præcipuecontra ^°^«aD ^^'^^“‘’^‘^’“’•^onc ego ex Diuo Alfonfo colligo epifcopumfuifie

% “’^^^»Poæpcloncnfis, Barcinonenfis parochie presbyter, in fando-^ddi ^*^®*'®^4®®samp;faccrdotumcaftitatcmfuriofedebaccharicœpit*Cu-

*® venenatis diélisD. Hieronymus, Riparii acDefideriiHifpa-^non ^T®®®®fog®tu» magno zelo amp;nbsp;feruore fidei refpondit.Quxepi-

^^ ’»zcim^Q P^orbus,renatusvidetur. Quafi vero D.Bafilius, GregoriusNazi-®'ofdcnjojj^*®®°®’JS,Hierony mus, AugurtinuSjPrudennus, Gregorius, amp;alii ”»«2’^ iQuircliquias fandorum maxima cultuvenerandas eflcjuon mi-^'öiUpftfp'’®® ^‘^fiptis teftati funt : imo vniuerfa hadenus ccclcfia diuino de-^æotiæa^•^°'^^^'^^^^“'^‘’P^ foli,fi diis placet,nunc tandem acceperint fpiritum ^^°'’igt;nü^-^quot;^^'^^‘ S®^ ®*]^*Ï miruminferuosDeicontumeliofoseffe, quum *^?cflcri ™^f'’®^ fandiflimam ipfius fponfam ecclefiam nihilo modeftius «?‘‘k««c.fa?“ ii meminit amp;nbsp;Gennadius.

'^’ccdcfi i???’“*’“® D.Hieronymusprofequutuseftopus fuumdefcripto- ^^^ 45 ’'I^türj j^Tçj. ’^“’’'*®ir’i® vfque ad annum Theodofii decimü quartum^ vt ip(e ’’'’’'ctigp ’^^Sigebertus Gemblacenfis.QuodopusdedicauitDeXtroBarci-

. ^ ÀJÇVfc^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'J'^WVl tuilJ 143 j 1*1* Mj VUlt;11U4\.lt;*|-'**«V1 T Ulwv^llöllLlO^XXlVlX^lljllJUJ

*^*^^4* ^^^’’^’'’ ® eodem opere, amp;nbsp;ait omnimodam fcripfifTc hiftonam, ^°f® PtuiJ. '^.’'^^*^® conftet eundem ede cui opus dedicatum eft. Bodem rem-^.'^'’'5us[^^'^^ ?^°^^^ Lyricus in Hifpaniaclaruit, amp;nbsp;in Repub.Romana variis Ï’°®gt;0nin(j’^'’®*^*’’® » ^undanarum return pcrtæfus gt;nbsp;totum (c ad fcribendas va-^y®Jio$iuJ^5^®^®^®fticascontulit.Qucm tanti fecicecclefia, vt aliquot illius ^^®odof?*”quot;^ °®^^^^ cantari fanxerit.

•5 ’'’î’’’»Cæ^t quot;’*”°°orium filium natu minorem,in eodem loco,quo Arcadium J^J ^^^®^ec^ ^''^^^ Profper Aquitanicus.Nam pofteaquam imperium confor-P°*®^^ttibii P^^’^’^'^æ’^-^’Jg’-^ftifctentonominejadconfortiumalledoCæfaris ^æ^^^^^iQUaf ,^^’ ^’^’^at^en Auguftali maieftati vt fuperiori dcferret, erantque j?®®*®dmQj* ^^§nati Augufti,vt noftra tempeftate eledi Reges Romanorura, p*nfclioli'’*?.^'’5*’^®®®*^^®’^^^dite pratter alios annotauit L. Andreas Refen-^'‘°Qeni4Qj,|. ’^®®'^®®®ntium Leuitam amp;nbsp;martyrcm,cuius paflionemamp;tranf-

z^fn-dam. nbsp;nbsp;Theodofias poft multas amp;nbsp;cas infîgnesDéo Juccaduerfusvariostyraiittosvi-

5^7 doriasfdequibus videPauIum Orofium^poftpCenkcnfiaThc/TaJonicenuscru-dclicaàSyMediolaniüibDiao Ambrofio,vt vere cathoheum Prindpem decebo actam fde qua confulc D. Augu/hnum^ quum iam feptendedm regna/Tet annos vtaitlornandeSjmonturMedioJani.HuncIornandesderegnoamp;temp.fucce/î' didt Theûalonicxab Anathoho Sanâo epifcapo baptizatum, admodum ecck' Gx reUgiofum enitniffe propagatorem, Keipublicxque dçfcafoicm eximium-Corpus dcfunâiiÇonGancinopolimaIlacum,ibiquefcpukam.

^^ Arcadiusamp;^Honoriasimperarecoeperant:, bicia Occidente, illein OiicntC' Fueriintquidc,vtaacorcGClaudianas,inHi(panianaci,(cdforiseducaii. Piii'^ las OroGas HiPp^nus^Diai A agaGiai difcipulus, Ôâ clogio DiaiHicronymicom' medatus, hoc temporeelaruit, qui fcripCicaduerfus calamniatores Cbnkianino-minis qaidiccbanzdcfe£tamKeipab.RomançChriGidoânnainueâun},hbi:os fepeem hortaza D. AugaGini, in quibus zoziuspenemandizemporiscalanvdîtcs amp;miferiasacbellozam inquiezadines rcplicans, oGendiz znagisChzidianxob feruanziç cGc,quod conzra meritum faum rcs Romana adbacdüzazcz,ôepacecul' tarx Dci pacazum rezinerez imperium. Gennadius. Profeqauzus cG vezohanc biGoriam,abiniziomundi,vfqiad zempora ''^alixGozhozum Régis. Fuitauté PaulusOroGasnon CordubenGs, vzopinanturqaidarnfFedpoziasTarzaconcn-^s,vzaizRaphael Volazerranus,ôeexipûashiGoriacolligerelicez,vbiloquizurlt;ie '*' Germanorum in Hifpaniam fab Gallienoirrupzione.DeOroGofcribizadhunc modum B.AugaGinusadD.Idieronymu: Veniz ad me religio fas iuueni5,c3[bo-lica Gdefrazerj xzaze Glius, honorecompresbyzer, noGcr OroGus, vigilingenio, parazus eloquio,GagransGudio,vzile vas in domodominieffe dcGderans.HicO-i^oGasaBeazoAugaGino ad Diaam Hieronymum miGaspro diCcendaanimyra-zione, rediens reliqaias BeaziSzcphaniprimimarzyriszuncnupcriziuenzss,primas inzuliz Occidenzi. Gennadius.

399 nbsp;nbsp;Gozhiin Alaricuamp;Ragadaifum diuiG,mutais fefelaceranzcçdibüs,fedpoilci

in Romanoram excidium confpiranzes, deprxdarilzaliam commaniconhlioin-Gizuzinz.S.IGdorus,amp;:LucasTudenfis. SedaddizS.IGdoruSjquodannoAzca^if'

40^^ amp;Honoriiqaarzo: azep ita confpirazio iGa in annum quadringcnzcfiniumioa^ ,401 Arcadiusamp;^HonoriusnenonperomniareligioGGimopazriGmilesclFcntjfd totum mundum,quaRomanum pazebazimpcrium,idoloram zempladituiacioquot; loadxqaari prxeeperant. Sigeberzus.

4^2' nbsp;nbsp;Tempore ArcadiiS^Honorii,FlaaioSzilicone Confale,celebratamcGTok'

ziprimum concilium a i^.epifcopis,prxGdenzePazrono epifcopo, contrahyrcHa Prifcilliani,in quo conGizutu eG,vziaccrdozcsHifpaniç viaerenzin perpetaoca-libaza.Decuius Conciliicap.ii.(qaoniamfcrapulasiGemoaczurinpriorczoino Conciliorum Colonix impreGbeum) bocmihi videzur, non eGe proprium buius c5cilii,fed ab aliquohuiusc0ciliialt;GisaGazam,propzcrea quod idem cradatecaz-p gamenzum.Quod pazez,quia cocilium illud vndehoccapuzzranGazu ek,Leonis PapxiuGu,^c.plus minuspoGanais, perS. Turibium AGuricenfem epifcopiicc-lebrazumcG, cuiusepifcopinomcinzerepifcoposhuiusToletanxfyziodinoad-fcribizur, cum zamen ipGus in illo cocilio iuGu Leonis eelebrato ,pzxcipuafuezis aazorizas,vz ex cpiGohdccrctali Leonis Papx côGaz,quæ in prioreexzazCócilio-tumzomo. Inzer epifeopos qui fubfcripLeruzbuic cocilio,nominazurAGuzius, quern ego Tolczanum faiGcprxfalem arbizror,cuireliqaixfanâorû tnazzyzüla-Giamp;PaGoris reuelazx diainizusfuerunz. Sed prxGazipGusS. Alfonfideeo verba rccenfcre,ex quibus banccÓcepiopinionem.Dicizigiturad buncmodmAGuziiis poG Audenzium in Tolezana vrbe fedis mezropolis, prouincix Carrhaginis,Póri- ƒ fexfuccelfor,viregregius, adfignans opera virzuzumplus exemplo viaëdi,quant calamofcribenzis.Hicamp;:faccrdoziobeazasScmiraculo dignus,quiaqiiibusiun-gerezurincoclo, eorüzerrenoreperire membrameruizinfepulcbro.Nacufedis fuxfacerdotio fangcrezur, diaina dicizurreaelazionecómonitus, CóplurenfiG-pabos munidpio, quad ab vrbe eins ferme feXagxGmomilIiarioïiruineG,D^‘

^^f^tesperferutari. Quiconcitus adcurrens,quos amp;nbsp;tellus aggeris amp;: obliuio té- it/fn.dem. r®tgt;spreflerat,in lucem amp;nbsp;gloria terrenæ cognitionis prouehendös inuenit.Qül-?5repettis redire ad fedem renuens,feruitute fimul amp;nbsp;afliduitate fandis innexus, æ‘’iclaufitextremum. Cuius tarnen federn,donee vixitinemoadiit. Inde (vtan-^''l^asferQinToleto facerdos nonus, amp;nbsp;in Compluto agnofcitur primus. Hac-^^^usS. Alfonfus. Ex cuius verbis, praeter alias conieduras quas breuitatis caufa ®'ffasfacio, eolligo amp;nbsp;Audentium cuius fuperius meminimus, Toletanum fuiffe pontificem,amp;: hunc Afturium de quo loquitur S .Alfonfus, huic primo Toletano

15 ‘“^^^’ffeconcilio. Ego quid fentiam expofui, paralus cedere, fi quis certius ali-^uwattulerit. HocconciliumToletanumaliiannoquadringentcfimofeptimo ponunt.Ratio diuerfuatis ex iplius concilii titulonafcitur.Scribitur enimcele-DratumStiliconeConfulejfednondeclaratur, vtrum fueritprioreanpofteriore tolulatu.BisenimConfulfuit,annoquadringentefimofecundoamp;quadringen-^d'mofeptimo,vtexProfpero Aquitanicoamp; Aurelio Cafliodoro confiât.

^nnoArcadiiamp;Honoriidecimo,Ragadaifus Gothorum Rex,genereScy- 407 *'^widololatra,cumduccntiSarmatorummillibusItaliampopulabundusin-y^ Wpondensfe Chriftianorum fanguine diisfuis heaturum, fi vidoriam illi fusaS Ï^''^'^^^ ^^^*^^’^^^ ^^^^ '^ Fefulanorummontiumverticibusinterclu-

“ °lt;^aptiuotumGothorum fuifle dicitur, vcviliffimarum pecudum modo, fin-^’“teispaffimgreges hominum vendcrentur. Paulus Órofius lib.7.c.37.qui ^Gothorum cladem copiofius defcribit. Huius Regis inItaham cum tarn Wofiscopiisaduentus,magno timore Romam conculfK,amp; concurfum exci-3ganotumclamitantium, hoftem effe cü virium copia, turn maxime deo-i*® ptsfidio vine ëdu m•.potentem autem vrbem ideo deftitutam amp;nbsp;mature per -J“*J, (fuiaDeosamp;facra perdidcrit, magnis querelis vbiq; agebatur, amp;nbsp;conti-‘^^^‘'“•iisfactiscclebrandiC^ traclabatuc. Quorum vtblafphemiam re-

10 Dcil?’^'^“5'^ft‘®«s dodiffimos illos amp;nbsp;omni pietate refertiffimos de ciuitate

tifu *** u^’^’^’gt;Sueui,relidis GaUiis quas per annos aliquotmifere depopula- 4ïd ''2'’t)Hifpaniasinuadunt,biennio ante Romam duce AlaricoGothoruRe-

ttm ^^ • ^^'^^^ Orofio,qnem bac in partefequor,quippe Hifpanum auto-’^quitcftishuiusreifuitoculatus.Profper Aquitaniens amp;nbsp;Caffiodorus fe-

L? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®''^®®‘^®'‘5 occupatam fcribunt,nempe anno Honorii fe-

W° ‘^^®®^‘’^'’*^tScuerusamp;Idacius,fed addunt, quod Æraquadringentefima k • S^^^’^feVtima,boe eft, anno Domini quadringentefimo nono, amp;nbsp;dicit ^^'us,quodquartôi4usOaobris,D.Ifidot’,quodÆraquàdringentefimâqua-

4® inl^'®^^®’^^’^’^°ceft,anno Dominiquadringétefimo feptimo. Idem dicitalio

\ nbsp;nbsp;nbsp;{c(;vjj,j''^^^^^^bannisquibusHönoriuscum Arcadiofratreimperauit,qüieft

\ nbsp;nbsp;nbsp;tanicQ^’'^’^'^'^^^o’^oriicumTbeodofÏo Arcadiifilio.AtqjitacuProfpeto Aqui-

\ copiü \p ®®^otocócordat. Imperabat tüVandalis (Vandilos appellatPro-\ ^deb iv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AlanisRefplandianus. Procopiuslib.

\ nim' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^’^Honoriolmp.conuenid'e,vtfedes inHifpaniababetent,mi-

\ Qua *^^*'''^^^bsbabitatoribusnocentes, neqiprxfctiptionisiurevtivllovn-\ nbsp;nbsp;(;-,t\/;f'^^°’'^P'^^^c^quot;‘^'^'Q^cmProcopius appellat Gogidifcum, Nicephotusvo-

d’^o^ws AVancoQoq^oj-m-^^ Rtgi pro pace optima amp;nbsp;quibufeünqUedib.fup- 4^ Ita?^''^^^^^^^^^'’^^'^^^ ^W^^^''®’‘ oranti, inito cum Senatu cófilio, vt Gotbos

’‘^^^Vd'ieteqG^qijsHifpaniafqs quas iam pene perdiderat, concedit. Qua .^^Wonefac^Q otaculo confir mata, quum ad coceflas fibi G allias Alaricus pro-

I nbsp;nbsp;nbsp;hf ''.^'‘^^'^b^blico qui Elio fuo Eueberieo, Cbr iftianx fidei infeftifl'tm 0 bofti,ca-

^».tiom. in Gothos nee opinâtes ex infidüsSauloHefarxoduceirwt,acprimoiinpcmvp élor,poftea a Gothis turpitervi^useftin Alpibus Coccus» Ex Ifocopio nbsp;nbsp;g

berto. Proindc Alaricushacperfidiacxafperatusacvindi^^cupi US aur petit,Romamobfeflam magnoimpetucapitCalcndis ApnliSjac eprx atusv bê, omnia ferro aeflammis mifcet. Sacris tarnen locis, amp;iis qui ad eaco ugeran, vim belliabftinet, amp;nbsp;ü quid ex locis facris ab aliquo feitet afportatum, magnac reuerentiaiubet reftitui,teftatus fe cum Romanis bellum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

amp; Apoftolis Dei. vnde amp;nbsp;multi pagani Chriftianis fe mifcentes, Chrittianinomi nispr.'etextufalutemfibipepererüt.Hxcomnialatiffimeamp;elegantiiiime ecri-bitOrofius. Scd liber quo ego fum vfus,mendofus eft. Aitenim,irruptioDcmvr-bis ab Alarico fadam,anno ab vrbe códita ii74.cum legendum fit, 1164. vtcoltct ratio temporis, quemadmodii etia legitur incodicemanufcriptoamp;librisemen-datius impreflis.quod obiter admonitumvolui,amp;ita habet Beda,fed addit, quo nono Cal. Septembris : quod opinor errore librariorum faótum. ^ Alaricus tri duum vr bis direptioni immoratus Roma difccflit, amp;nbsp;per Campaniaac Lucaniara fimili clade perada, in Africam cum opibus totius Italië nauigans, fado naurra-gio in Siciliam rurfus eiedus,paucis poft diebus Confentix rebus excdfithuma-nis.ExIornandeamp;Sigeberto. Regnauitfecundumaliquosvigintifexannis,(e-cundum Beatum Ifidorum, viginti odo, fepultus a Gothis fuperbo monumento, ^^ in alueo fluuii Barentini,propeeandem ciuitatem,quem fluuium luedecaufa c riuauerü t,aquis denuo in locum fuum redudis : fed ne locus aliquâdo poflet cog nofci,foflbres omnesad vnum interemerunt. lornandesinhb.rerum Gotn.

4B nbsp;nbsp;Gothi Atanlphum Alariciconfanguineum, amp;nbsp;forma admenteconfpicuuæ,

Regem créant. Quifufeepto regno Romamreuerfus, fi quid remaferatjiuofc^-cuftarum abrafit, nec tatum priuatis diuitiis Romam fpoliauit, fed etiamf “^^jj ƒ’ Imperatore Honorio refiftere non valente. lornandes ibidem. Hicin^mn'O buit,obliterato nomine Romano, folum omneRomanum Gothorutnin^P'-'^'J'' facere,amp;RomamGothiamappellare. Verummultaexperientiadodus,Goi ^0 propter effrenatam barbariem legibus parère nullo modo pofte, fine quibusnu a Refpub.conftare poteft, gloriam potius ex reftituendo in integru augendoqjKO' inano nomine quæfiuit, vthabereturRomanx reftitutionis autor, quinonpott' cfteimmutator.PaulusOrofiuslib.y.c.vlt. EodemannoGogidifcum,quoRt{i^ VandaliHifpaniamingreftifunt,autoreProcópio,mortuum,amp;eiGundericuD' fubftitutum fcribit Sigebertus Abbas, quamuis apud ilium Modigifclus jpGogi-difeus, de quo nomine iam diximus, legitur. D. Ifidorus praccedenti annopon'b Chronica Hifpana fequenti. Hoc quoqsanno Conftantinus tyrannusperCon-ftantium Comitem, Honorii Imperatoris ducem, apud Arelatum occiditur. Hie Conftantinus apud BritanniasoccifoGratianotyrano,ex infima militia,folalpe-cie nom jnis,fine merito virtucis eledus,continuo in Gallias tranfiit, vndeiudiecs inHifpaniasmifit.Quoscumprouinciaeobedienteraccepiftent,Didyniusamp;Ve- 4^ rianianus (Seuerianum alii appellant) fratres nobilesaclocupletes, patriamfuain propriis impenfis amp;nbsp;clientelis tueri, amp;nbsp;iufto Imperatori coferuare aduerfus tyran-nos conatifunt,arq;Pyrençiclauftrisoccupatis,eosHifpani3prohibere.Aduerfiis bos Conftantinus tyrannus filium fuum Cóftantem,exmonachoCa;iaremfadu, cum barbaris qui bufdam militibus qui Honoriaci dicebantur, in Hifpanias mißt» Hinc(vtaitOrofius)apudHifpanias prima malilabes. Nam barbari milites, oceißs ^ffatribus iam didis, occupatis Pyrenxi clauftris, in pretium vidoriæ prædandili-centiamc5fequuti,illedipr3edaamp;abundatiaregionis,quomagisirapunitüfcelus foret,atqjipfis plus liceret.proditaPyrenæicuftodiaquæipfis erat commifta, Barbaras genres quæ per Gallias vagabâtur,Hifpaniisimmittunr,feqjiplJsadiungiir. f Atqjita VâdalfAIanijamp;cçteri barbari, ficutfuperius diximus, in Hifpaniävenere. Ex Orofio Iib.7,c. 40. Antonius Sabeliicus afiïrmat,fratrcs illos Didymû amp;: Scuc-rianü Palentinosfuifte.acproindePalêcinosprimosomniühoftiliterfutftecaptos amp;afiîidos,Toletûfruftratenratû, Olifiponcfes auro pace redemifie. HuneCó-ftan tem G eru n cius comes fuus ap ud Viennam G allias occidi t. Idem. Cum ex Hi-ipanjareuertiftèr,vt ait Paulus Æmilius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maxi-

Maximoityranno inHifpaniaregnum ablatum,fed vita concefla,coqilodmo- itAn.dom. s la humilitatis affeftati imperii inuidiam non merebatur. Profper. Eodem 414

nif ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Q^^^Q*^^*^ Rcx,Placidiam Theodolii Magni filiam,6ó Hono-' °'’orem,quamGothi Romæceperant,inForo luliiciuitate Æmilix matfP S jgj ^““®’^’^gt;®^ 4^^ nullam prolem fuftulir, amp;nbsp;relida Italia in Gallias tranlit.

” *°D*ï^’^’®®’P®®®»™®''^b‘ï5l’®ft’®’^ügrauitcrvcxata.SigcbcrtuspoftOrofiult;

*® ljn^°P ^’““’■^“®’^^^‘^^^®’^^®gt; Hifpaniarum pofleflioneminterfediftribuunt. A-Q *^™ïggt;nenfcm prouinciamamp;; Lußtaniam fortiuntur: pars Vandalorum i^*^^' 'lingidicebantur, Bæticam infedere : rbliqui vero Vandali cum Sueuis Gal-f^^*'’quot;^‘^“P^“®’^®*Partimcx Orofio, partim èx Seuero, qui dicit hxc contigif-'cnniopoft captamRomam.Sola Celtiberia manfitin fïdeamp;: poteftate Ro-fohl°'^^^’^^^'quot;'^'^^^''^^ ’^^^’’^^^'■^ Conftantino Patritio. Chronica Regis Al-^ P^efplandiano AlanorumRegidcfundofucceflitAtax.Chron.Hiip. ’ ^^ ocannofecundumGregoriumHaloandrum,fccundumaliosanno 4(3.10- 4ié Ctó?'quot;‘^^®P®cpiftolainfcripfitadcpifcoposinTolctanaSynodocongrcgatos.

cclcl)'^''''’^'*“’“^*^”5 ^°^^*^’°^^*’^'^’-^^'^ fitmentio.vndeconftat, plura Toleti 10 rum '’'‘^®°'‘cilia, quam qua vulgo extant, amp;numcrum qui inlibris Concilio-Quif ^^^'^'''‘^‘'’'‘'‘'^‘^l'^Scndum deiisqux {untdiuulgata,nonde celebratis.Neqj nihil’ ^^'^''^P’^°^^^ ^®*®P®feprimiconciliiTolctaoifcriptamcrcdat.Nam ’J'eoconftitntum eft eorum quæ hac epiftola decretalipræfcribuntur. li5i,®^'’^P^’^^RexquiPIacidi2Evxoris,pfobataercligionisfœminç,confiliisde- 417 hnonotiovtleuiro deferens,relitftaillilcalia,in Gallias fe contulerat:mifer-3111 /'?''^^”^^“^panorumq.uamabarbarisnationibuspatiebantur jinHiipani-

^, '^'amtantisnialisiturusprofedus, Bareinone a fuis inter familiarcis fabulas nu''''p‘^5-^o''nandesamp;Orofius.SedIornandesadditilIumtertioanno,poR-cuiJ(?^^‘^paniafqjdomuiflct,occubuiffe,iliopcrforato gladio Vcrnulfi,de

5® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IdaciusfcribitAthaulphum Narbone Placidi-

trusA quot;^^.^'^’^'^c,amp;indeaConftantioParritiopulfum,Hifpaniaspetiiße. Pe-PlacJ °''’'^^^euterautoreft,illumBarcinone cum fex ftliisquos ex alia ante pita j^*^”’^°''‘“gefufceperat,ocGifum,amp;monumentoeiushoc infculptumE-

®£LLipoTENS VALIDA NATVS DE GENTE GOTHÓRVNl ^^C CVM SEX NATIS REX ATHAOLPHE lACES. ^''SVS Es HISPANAS PRIMVS DESCENDERE IN ORAS ^EM COMITABANTVR MILIA MvLTA VIRVM. , lt;^ENS TVA TVNC DEMVM NATOS ET TE INVIDIOSA PÉRÉMif QVEM-POST AMPLEXA EST BARCINO MAGNA GEMENS.

^ ^ndquintQ5YcrfLis(;i3u3jcaj,fortefupertft demum, quoäobiter admonctl* ^nxi. AihaulphofucceflitSegericus (D.IfidorusSiericum appellat,niß qui cum indem iudieioDei ad pacem pronus efl'et,fuorum '‘^P«emptüs,mox vitam cum regno reliquit. Orofius amp;nbsp;Iornandes,apud 3- '^°P'''°fcorrupteRegericum,pro,Segericumlegi. Achaulphusregnauit jj^^ .’''^- Segericum RodericusToletanus Gillum fequutus Alfonfus Car-i tus^''^^^^'^'^^° ^’^'^° regnaffe fchbunt. Sed Paulus Orofius, lornandes, S. Ifido-ifiiowtregnarecoepitjoccifum affirmant, Sigebertus AbbasToletano fub-f'wt.Profper Aquitaniensamp;Scuerus Segericum hunc inter Vefogothorum re-P h*(r5?P®''“’’‘Gptopterbreuitatemtemporis,quiavideturregnuminiifle,nort PoMilTc: quapropeer Walliam Athaulpho fubrogant.Sed Profper Aquitani-'tshoclocomiredeprauatuseftjhocpaäoreftituenduscx Alcobacienficodice ^ntiquoiAtbaulpbusGothorum Rexaquodam fuorumvulneracusinteriit,re-?numqiieeius''^/allia,peremptis qui idemcupere intelligebantur, inuafinSe-^ annotationc in eodem,quanquam,pro, quamque, amp;nbsp;Gallia, pro* * «lia isendofe legitur.

i^n.dom. nbsp;nbsp;VZalIiaRex a Gothisad hoc creatuseft,vtpacem cura Rotnanis infringetet,

Hune viginti duos regnafle annos,teftes fun t Hifpanorum Annales vernacu 0 iermonc confcrip ti iuflu Regis A Ifonh, atqs ita efle, facile ex Profpcro quitani coacPauloOrofiocolligituriquanquamArchiepifcopusToletanus,amp;i ^æP^^ omniaimitatus Burgenfis i très tantum annosregnaflefcnbant.QiJos ego 5. dori parum emendatis exemplaribus deceptos arbitror, apud quem idem Icgitur, fed non dubium quin mehdofe. idqj ex LucaTudenfi fans confiât, qui S. lü on veftigiisitainhacret,vteademferme verbareferanSedamp;Tudenfis rurfusita e-praüatuseft,vt facile reftituinonpoffit.Simili modo viciofelegitur hoclocoinhi-geberto Gcmblacenfi,annis duobus, pro, viginti duobus, quod ex ipfo Übro ma-nifeftius eft, quam vt probandum fit. Hic Placidiam Theodofîi Magni filiam honorifice apud fe honefteqj habitam,Honorio fratri pacem ipfius expetens,re • didic, qux Conftantio Comici nuptui tradita,Va!cntinianum peperit,Honora fucceflorem.PaulusOrofius,Profper,amp;Sigebertus. EodemannoPaulusOro fius,aD.Hieronymoad S. Auguftinumrefponfadeanima£rationereferens,reli-quias S. Stephani cumhiftoriainuentionisin Africamattulit.Sigebertiis.

41^ Walliacum Hohoriolmpcratorepacempepigir,amp;Romanx fecuncatipen-culum fuum obtulit, vt aduerfum exteras genres quæ per Hifpanias conicoulcft» fibipugnaret,amp;Romanis vinceret.Qimtempore amp;nbsp;Alanorum,Vandalorum, * Sueuorumqj Reges Honorio Imperatoriad hunc fcripferunt moduffl.f 0 cum omnibus pacem habe,omnjumq5obfidesaccipe,nosnobifcumconfliginio5, nobis perimus, tibi vincimur: immortalis vero quaeftus erit Rcipublicæ tuXifi*^”*^ pereamus. Orofius.

420 IfidorusSeniorCordubenfisepifcopus,fcripfitadPaulum 0rofiiini,ohn“n‘l’ fub Honorio. loannesTnttemiusamp;PetrusMefiiaSi Eodem anno ptor Hifpanus ad dominum conuerfus eft,vt ipfe de fe teftatijr.Hicpofto ^^,' I inquit Sigebertus, Lemicæ Hifpaniarum vrbis epifcopus j amp;nbsp;ChroniconUt'P ^ primoTheodofii confulatu vfq; ad annum quadragefimum nonagc/Ïmuni,qno aulpicatur a Diuo loanne Chryfoftomo.Sed nomen vrbis cuius diciturfuiflo^P’ ' fcopus, neq;inconciliisantiquis,neq5vfquamalibiinuçnirepotui.InAlcoba

niecenßs perantiquus eft, vt ex concilüs patet, amp;nbsp;eaPortugalIiæ parsolim Gai ƒ' cias tribuebatur.Sed hoe ego in aliorum iudicio relinquo. Eodem anno W ' aConftantio Patricio euocatus, Alanis amp;nbsp;Vandales qui Lufteaniam amp;nbsp;ß^“^^^ tenebant, bellum infert.Seuerus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.•

421 nbsp;nbsp;Wallia Alanos qui Vandalis amp;nbsp;Sueuis dominabantur,in eas redegitangæ™, Atace Rege ipforurnexfo, vtpauciqui cladifuperfuere,Gundericoin Galleen Vandalorum Regi fe iunxerint ac fu biecchnt.Fuit vero hoc prælium apud E®®' 4^ ritam,vtautoreftSabellicus.Idemextinxitamp;Vandalos SilingosquiBxdcamo^ cupabant.Ipfeconfe(ftoHifpanienfibello,cumclafle traiieerein Africain parat» infrecoGadicano grauiflïiTiaialt;ftarustempeftate,memoriIliusfub Alariconau-fragii, cœpto deftitit, amp;nbsp;Hifpaniarelida, Gallias repetiuit.Vbi ab Impetatoreo resbenegeftas fecunda Aquicaniaficaetiäm inProfperolegendum,teftc AIco' bacicnflcodice)amp;ciuitatibus aliquot vicinisdonatuseft, hoceft,aTolofaviq)a^ Oceanum,vtinquitIdacius.Ex S.Ifidoro,amp;Seuero.Hüiusreimeminitamp;Sido' nius Apollinaris inpaneg. Antemii Augufti. Hocanno, idcftjÆra 4y9.S.lii' doruspartitionem poireflïonis Hifpaniarum interVandalös, Alanos,amp;Sueuos fantam fcribit,quam nos anno 41^. pofuimusifedfufpicorinlfidoro numeruellc ) vitiatum. Vfqjad huncannUm Paulus OroliusprofequutUsefthiftoriafflfüani, hoc eft.vfqj ad annum mundi 0i8.vtipfe in fine fui opens teftamr.

AIaniindomici,nccalienipatientcsimperii,aGunderiCogt;cüiusfefideitradi-** derant,defcifcunt,amp;CarthagincnfcmproüinciamacLufitaniamrepetiinc,amp;:u' ne Rege terras eas incolunt, veâigales tarnen Romanis. Chronica Regis Alfonü.

±A**^ ^länqueram patriam fuamdidamnoinfciteputatDaniianusaGou- ■^»- dom. ^S) diäam vero Alanqueram torrupto vocabulo, pro, Alankerquam, hoceftA-ä’^^fumphanum .EavrbsRömanisolim dicebaturlerabrica,vc Refendiusarbi-tratur, cuius opinio exAntonini Piiitirtcrario probe conftare videtur. lidcm

°^ ^'smiftijGothalaniæ nomen dederunt prouinciæ, qua; nunc Cathalonia di-1 ^töTiVtautor eft Raphael V olacetranus. Sed vero propior videtur Beati Rbena-j '''opinio,quiüb. i.rer. Germ. Catthalaniam didam fcribit ab Alanis,amp; Catchis^ luicutnAlanisinnélijineam Hifpaniæ pattern proruperunt.

' 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VandalorumRegem,amp;HermericumSueuorüm,qiiem 4ij

, nbsp;nbsp;. *“ Warbaforum montibus obfidentur.Seuerus.Quanquamin Seuero Sulpi-

oo UnEtbaforum montibus.Ego tarnen apud Ptolemxum Natbafos inuenio. . wandusComes ob egregia in Remp.mérita in focietatem imperii ab Hono-quot;owoptatur.Profper Aquitaniens.

jç^ *quot;^*gt;®®iflaSueuorum obfidione,relidaGallecia,inBçticam tranficrunt. 4^4 lo/'^^^^^^F’^'^^®^^^ BalcaricasTarraconenfis prouinci.xinfulas(Ma-tiaitt^*^. °''*‘'^™ ^®‘^^® appellant) deprædatus eft, amp;nbsp;Carthaginem Sparta-faftu j.^^*’^®’0^®®5^®rcitum in Bxticam duxit. S. Ifidorus. Aliqui anno 417. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^° nias ''^^''^' MortuoConftantioImperatore, milTuseilexercitusad Hifpa-cob °''f?^’'''^31os,duceCraftino, (CaftinumconRanter appellat codex Aliu ■ ?^)^uidux Bonifacium virum bellicisartibus prxclarum inepto amp;nbsp;in-atn°‘^ P”^®äb expedicionisfux focietatcauertit. Nam ille periculofum fibi nu f ^*”*®tamsfequi, quemdifcordem fuperbienteraqj expertus eftet, eeJe-n Mporemu vrbis.acqj inde ad Africam proripuit.Quæ res Reip.muliorum ^'quot;minitiumfuit. Profper.

6 MuftoinBæticameXercicUjHifpalimdiruitjamp;omniacasdeacprardismilcen uiVin'^^?’’°”^^^®f^g'3epoteftatis,irreuerenter manus impias in Bafilicam di-

5° roone’^'*'^'fattyris vellet extendere, repente Dei iüdicioin foribus rempli dæ-f°'^5P^'’$’''ïcriit.Idacius,amp; S.Iftdorus,amp; Seucrus. lornandesinliteras

^1] ^'■'cumdiximuSjSe Gizerichum, illum ex matrimonio Icgitimo, hunc no-^.miquod efletarmorumperitus,amp;frateradhucpuer, return fummadela-iiiHï ”^^*''*® A^'d^mputant afratre intcrfcóbum : fed Vandali illum din.nc mipania a Germanis ( Sueuos, opinor, intelligit) captum, paloque infixum, tas '?^^f^^^^'^tichores gerente.Cmterum cumldacius, Seucrus, S. Ifido-jj’ . ^quot;^“^enfisjAlfonfus Rcx cognomento Sapiens contrariumfentianr, potius fequendos duxi. Nicephorus quoq, Gontarin appellat, quem nos bic 40 ’’®^®”curodiciraus.

^jj. X'“’^o Gunderico fuccedit Gizericus, fine (vt lornandes appellat) Gi- 4J0 dot^ ^^’^^'^”^ Idacius Gayzaricum nominat.Regnauit bic, (écundum S. Ifi-dit“''' ’^^^®'^“^®’^^®æ» qua^lragiotä annos : fecundum Sigebettum amp;nbsp;Ho^^'^^^g’* ^’^°“fi » quadraginta odo. Sunt qui Genfericum appellent. ii!i$iX'^^''°^P®’’ ^Q““^®æ“^ ‘^'^'*' Vandalos a Gotbis exclufos, ex Hifpa-ƒ ^‘''tatntranfifle,de qua re paulopoft dicemus. Cum Profpero concor-)ƒ affiodotos. Eodemtempore, Hierio amp;nbsp;Ardabure Cofl. Valia fiueWal-contra Vandalos fines ipfius, hoc eft ,Hifpaniam prædis vaftanteis, mouetex-

10 ^^P®®'^“‘^^'gcbcrtiis,fedbienniopoftfadumdicit,nempcanrio 431. Atqjita 43Ä WabisoppugnauitVandalos.

')'nquitSigebertus. Siquidem illi alioqui natura feroces, Regc luuene ac bclli-tofofreti,magnarn in hofteisedidereftragem.Chronica Regis Alfonfi.SedGize-quot;tuspartim a Bonifacio Comité, Aetiifraudulentisconfiliis a Rep. alienato, inui-

) nbsp;nbsp;nbsp;'^'^^iPattimGothorum odia veritus,cum V andalis amp;: omnibus eorum familiis in

t/fa,thfft. Africam ttaiecit,S£ earn prouinciam miferis inodis adflixit.Sigebertus.TraieüW vcro Vandalorum in Africam fuitmenfeMaio,vcmquit Idacius. Vandalßin Africam trandatis, foUin HifpaniaSueui rerum potiti funt. Quorum RexHer-mcricus hocanno in magnum amp;Jongum inciditlangüorcm, quoperfepreman* noscontinuato,tandéconfumpcuscG.lcaS.lGdorus,acTudenfis,Siqaiprxïetei derebu5Hifpanixfcripferunc.SedIdaciu5autorcG,prxdancéLühcaniam,qüa!^ baud proeul Emerita SanâxMartyri E ulaUxiniurias in ferret,vhionedinina pd' emptum. Cuiusdeprxdationis quum Gayfaricus (itaenimappellat, vcdixiroo^i Gizericum Vandalorum Regem ) in Africam cranGteparansadmonitas eilet,et’. curfucum aliquammuleis fuorumfaâo,maleGcosôi impiosfüditfugaültqj-Et' migariusvero (ita Hermcrieu idem nommât) cum eis quos fecum habebat,atte' pco, vc putauit,euro vclocius fugx pr^Gdio,in G umine Ana diuino brachio pc^ci-pitacusintenin Quo ica extinäo,mox quo cœperac Gayfaricus enauis-at.Hxcille'

^^^^“^'jE^J^^^^^^^^^^^esTudcBGsamp;:ArchiepifcopusToIctanus,ii.annoste- / gnaGe fenbant, attribuentesilliannos quos Wallix detrabunt, quern tresraa- / tum annos regnigubernacula tenuiG'ea{rcrunt,mortuum anno Ip^Sedgaan nbsp;nbsp;/

gt;oncreliquit.Q^Rej.}^^2 feptem regnauit annos,amp; Hifpali expugnata, Bxticam iy^ft.dom. an wgincnfem prouinciam ditioni fuæ fubiecit. S. Ifidorus. Lucas Tudenfis

^^^^^^^^Acribie Rcchilanem.RodericusToletanus odo,cuifub-kei ^quot;'^ J^^^^æ^RegisAlfonli.VndcindiuoIfidorofufpicormendofefeptem quot;^^^ T'^'■°^P^’-^9‘J'’^3nicusfcnbit, hoc anno bellum aduerfus Gothos guUinum V ^^^^^geftum. Eodemannoteftis cftSigebertus, Beatum Au-' ob/id ƒ ^'^^^'’^^'Pponem ciuitatemipfiusdecimum tertiumiammenfem ^tmanno ^^’'^'g''^^®^*^ Deum. SedProfper Aquitaniens gloriofam ipfius mor-SabT^^T**''’^^^^'^^^°'^^o^ Rechilaneextindum. Chron.Regis Alfönfi. 4^1

apoft ''^’^’^^’^^^‘“‘■^•^‘^^cius. Gifencus Vandalorum Rex,ex catholico fafbus cîmA^’^^’''^®æ‘''^^^°’’^''æ'-®^®®5,intrah.abitationisfqae limites fidem Catholi-tanicü^ '^^æ^^^^ fubuertere volens, epifcopos perfequitur. Profper Aq ui-^°^^^^ tempore quatuor Hifpani viri, Arcadius, Probus, Pafchafius, bcl^/''*’'^’’^^™^?“*^ Giiericum meritofapientiae amp;nbsp;Hdelisobfcquii clan ha-tenit ? M?”®^^®^ vt copulatiores fibi faceret, in Arianam fed am tranfirepræ-ätrociir • ’”'’’^®® Barbaro, primum profcripri, deinde inexilium adi, turn fein ?*'^®*^^* fuppliciis,ad pofbremum diuerfîs mortibus interempri, illu-lyj ^*!y*’®®habilitcroccubucrunf.Profper Aquitanicus.Puerautcin Paulil-4«^n''®5’^’^®’^P^fchafiiamp;Eutychii,procIegantia formxatqj ingenii adnio-quot;nbaf ^'''^^P^^^’^ P‘'^’^'‘^'h'n'ne a tq; am ore Catholicç fidei cum nullis minis dc-^[3 *'P®^®hdiu fiiftibus ca fus, ad infan*em feruitutem damnatus eft, nee ideo, Wc H ’*®^''^edus,nefuperatafæuitiaimpii Régis, etiam illaætasgloriaretur. norumetiam mentionem facit S. Ifidorus.Chronica Regis Alfonfipaffio-

5° quifccü\'^''^^^''^^os inGallia profperepugnatum. Profper. Littorius Comes 441 ®«t dum i , ®“° Patritio poteftatc Hunnis contra Gothos auxiliantibus præ-monumf ^^''S^ohamfuperare contendit,dumq}arufpicum refponfisamp; dæ-citainf ii°'^*”‘'’^^°niBusfïdit,pugnamcumGothisimprudenterconferuit,fe-bus /|T’*ïquot;’ntnm illaeorum quæ periit manus,prodefre potuerit, fi potiori-bem p ^®’® fuatemeritate vti maluifl'et,quando tantam ipfe hoftibus cla-ktet .*^’^*“^*nconfidcrantcrprxliatuscaptiuitatcmincidiflct,dubitandum fet ’*^F°”*’^P’“ivi^^oriaadfcribcrctur.ExProfpero Aquitanico,3pud qué teft,t^*’'”*^'®‘^®*^®®“®‘^æ^^ Aetiopatritio potellati,legitur, pro, lècunda po- , nn c,p*^^^'^^^^®otlnmegoex Alcobacienh codice reftitui. Pax inter Roma-

42 Umir ^'^°*”^’’®“nn®”’’PO^quot;”C‘P’^*5p^’g”æ*nchrymabilccxperimcntungt;* Gill quot;**^’’®*’quot;^quot;9nquot;toquot;ntcpopofcifrent.Idem. Aetio componendis rebus in ligio^''^^'’'’*^°’^’^®’’*‘'^5 ”’ ^^'^ ^^^^ metuentib. Romanis, violata facramenti re-ope$eij^^^’’^°“®*’'^'^’'^^^'*ng'*^®‘^®^® P^c*5*'’*’n^'^®^‘2deprsEdatur,omnefqï cerdot ’^^^''®^®^*^^fi'orfotormentorumgenereciuibus,iniusfuumverrit, fa-uinicuM'^^^^”^ P®^***’ n^at tyres multosfacit,templa prophanat, eaqs nó iam di-dinemf ^æ^^’^®*^luorumiulfiteffe habitacula,in vniuerfumcaptiuipopuli or-liom' ■5'*'^hfedprxcipuenobilitati amp;nbsp;religion» infenfus, ymondifeemeretur^

* Si? ^^^ ®®^’”n Deo bellum intuliflet.Ex coderaamp;S. Ifidoro. RcxAlfonfus

' P n' d Af%^^'®'katn granitefaffligens, accepte nuncio de Sebaftiano ab Hifpa- 44? fünf ^^'^æ^^''’quot;^^^n^^gt;oeleriter Carthaginera rediit,ratuspericulofumfibiaG '**5 °®gt;fivjrbellandipcritus,recipicndaeCarthaginiincubuiffet.Vcrüillcami-, ®quot;'^kquainhoftêviderivolcns,diuerlaoroniaapudbarbaroSyquaropr«-

j pP^'^’dcpetit,eaq5fpcscaufailli maximaamp;calamitatisamp;infoclicismorrisfii-I J f° P^tAquitanicus. Hoe anno Chronica Regis Alfonfi, Sigebertoautorey 1 nbsp;nbsp;nbsp;leunt paceminter Romanos amp;: Vandales per Tricarium Comitem fada, quam

A», dam. nbsp;nbsp;Cum GiCericô ab Augufto Valcnciniano pax con£rmaca,amp;certisfpaciis Afd'

44J cainter vtrunqj diüifa eft. Profper. In Gifericum apudfuos de fucceflu rerum fuperbientem quidam optimates ipfîus con/pirauerunt,fed mohnone deteda» multiab eofuppliciis excruciatiatqj extindifunt. Cunqjidemaudendumetw'” aliis videtetur,mühisRegisfufpiciofüitexitio,ythac(uicuTiplüsviriumpeii(' ret, quamïibeilofuperaretur.Idem.SigebertusAbbasaitjhocanno Theodlt;^ cumHifpaniasinuaüffe. Recbi/aSueuorumRex,pacercgnumfuumconfrffl^'

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re RudenSj Garpetaniam prouincia Romanis reddidit. Chronica Regis Alfonf 447 RechilaEmeritxfab cuhu{vtfertur)gcntilitatis vitam hnit-SandusI/idorw-448 Recciarius Rechilanis hhusjam fallus Cathoiieus, Sueuoruni Rex conlliKi'^ tur,amp; régnât annisnouem.Vxorem duxitTheodorediGothorumReg/sÄ/wn’) quoconiugiotamampio ingenteisCpititusôc (pcs magnas animo conccpnÆ^^' ICidoroôiLucaTudcnii.

449 RecciarilisVafconumregioncmdepopulatnrjdeindeadfocerumpTofediiSi CxCarauguHam in reditu Gothorum auxi/io vaRat:Tarraconenièm prouincia^ Romanisüibieéiam inuadic: Carthaginenfemregionemquampater ipûuspads ergo Romanis reddideraf,in prxdam mittic, arq; hocrerum fucceiTalxiasactn-umphabandasad füos reuertirar. Ex S. lûdoro.

’ nbsp;nbsp;nbsp;4^0 CircahuncannumLcoPapafcripritepi{iolamadS.Turibium(itacniagt;incô-ciliis legendum,vtex principioprimi concilii Bracarentis condat) gaaillumboi- ! tatur ad conuocandam concilium generale Galleciæ,ad extirpandoserroresPrb fcillianildarumfacqiottendithancbàereûnexomnibusaliarumbxrcPeonfccibus S^fentjnaconâacam.Prxtereattatuit,vtinterCatholicosnon cenfeatariguiCquis vtitur feripturis abeccleûa CathoUca^amnatis. Cuius Leonis prxcepto Tarra' conenTeSiCarthaginenTes,LuûcanifôâBxtici epifeopi, faâo inter Pc concilié,''^' nbsp;nbsp;, gulam Edei contra Prifeilliani hxreiîn conferiptam, ad Baleonium Braearcnfis nbsp;nbsp;i EccleüxPrxCulem direxerunt.Expriorc tomo Conciliorum.Euithic S-Taribias nbsp;nbsp;1 Hifpanus,ex prouincia Gallecix, AiluricenüsepiCcopuSf cuius cx/nîiaUîiditiS 1 mulrismiraculis conErmaraeE. Eodem tempore Eoruirlulianus cop,nonica' 1 to Pomerius, natione Maurus, qui oâo libres de anima per modum dialûÿco^ 1 fcripfiti in quorum oâauo Tcrtulliani confentienserroribus, dicit animai ^ nbsp;nbsp;nbsp;1 corpoream.ScripûrScalioslibros.S.IEdorus.IoannesTritremiusdicithuncli'^^' I Te Tolctanum AcchiepiCcopum.Cxrcrum nefció,an deceptus üteo, quodald^ nbsp;nbsp;1 celehretEccleEaTolctana IulianumPrxfulcm){'cientiaamp;: vitxmeritisclarust^' nbsp;nbsp;l Poriascrediderim bunce{rePomcrium,quemin EneTeriptorum ecclcG^‘^°‘ ƒ rumdeferibitGennadius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 4^1 In Africa exarEr perfecutio Vandaiorum in CbriEianos, adeo vt diuisios ii- nbsp;nbsp;1 brosexurerent,amp;:de facris palliisac vettibus vcEimenta fibi facerent.Valetiarius nbsp;nbsp;I epifcopus fanäusoäogenarius, nolensdiuina facramenta propbanisttadcrc,i 1 RegeGiferico omnivrbeac domoexclufus,reliquum vitx vfq^ ad mortem Gb ^^ f dionudustranfegit.ExSigeberto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 4pz AttUaHunnorumRex, WalamerisOErogothorumRegis,SâÂrdariciGepS‘ 1 darum Regis,Se:multarum feptentrionaliumgentium fretusauxilio,aPannonbs nbsp;nbsp;I egreifus, occidentale inuafit imperium cum quingentis armatoram millibtis.E( nbsp;nbsp;ƒ primoper Galliastanro furoregraifatuscEfVtnullaciuitaseorum fabterfagetis nbsp;nbsp;I rabiemtExSigebertoS^ PauloÆmUiOé Huius Attilxmcntemad vaEadonerti ƒ orbisparatam, mulrismuneribusGifericus Vandaiorum Rexad Vefegothorarrt ƒ bclla prxcipitauit, metuens ne Tbcodoricus ( bic cd quem nos Tbeodoredam ƒ diximus) Rex Elix vlcifcereturiniuriam. Quæ Huneriebo Gifcrici Elio iunda, j priusquidem rantoconiugiolxtabarur,fedpoEea,vteratillcctiaminfaapigrio-^ 1 ra truculentus, obfufpicionem tantummodo veneni ab ea parati, earn patatis 1 '' naribus, fpolians decore narurali, patri füo ad Gallias remiEt, vtturpe fanas mi- nbsp;nbsp;1 feranda femper offerret, ôâcrudeliras qua etiam mouentur exrerni, vindidam / partis efEcacius impetrarcnlornandes. ArrUx aduenrum vbi prxienßtAeti- nbsp;nbsp;j us, vnicum return Romanarum columea, miEt Auirum ad Gothos faafarn, vt nbsp;nbsp;1 Hannis t

«cindautut r\quot;®®®ttiinAttiIxcflcconfiliuin,vtjnprimis Romanorum vires ^n. dom. '«•demo ‘^“°“4’“®turum, nifipaulo poftamp; Gothosipfos penkusobtC'

’®i Actio ^ip *'^™4ue cogitarc Attilam. Gothus his auditis, auxilium fu-^fitlThe^ j ^®^'*'’ ®®^^^5 Rhenanus ex Sidonio ApoUinari in Paneg. Auiti f'^detico ^°^^^'’^’S“'irGothorumRcx, quatuorfiliis domirelid:is,nerapc ^^Motic ’*^’®®»^o^®®croamp;Hinnmcrit,(ccum tantumThorifmundum amp;: ^°'’traHu ®®*®*'®s natu participes laboris a(rumit,amp; in auxilium Romanorü ^^'^^''^'^ciilcm vrbem iam obfidentcis, amp;nbsp;Gallias fœde vaftateis

^^quot;0 Fra^ * '^^ mcmorabile prxlium in campis Catalaunicis,propeTolofam, 4^ ^'^idilTc '''’'^'■'*^ Annales cumSigeberto Abbate amp;nbsp;lacobo Meyerotradunt *^’'Mii^''^''*^ O'^^oginta millia hominum. lornandes ait cxfa vtriufque partis '^onagintaraillibus Gepidarum amp;nbsp;Francorum, qui ante con-^otus {/^P^ybeam nodu fibi occurr entes, mutuis concidere vulnerib us. D. IH-^P*ï^ ’’^®^'*“'Wacius,atquevttumquefcquutifctiptoresHifpani prodût, ^'H'ari-^^^^^'‘^''^it^'-im millia exfa.Huie prxlio quinque Reges intcrfucre,Atti-*’‘’«ü^*’'’^P“^^®^b:Valamitus,fiuc (vtalii appellat) Wal amer Oftrogotho-‘’‘‘«•Tlie a ^“^efegothorum:ArdaricusGepidarum;MarouxusFranco-

'^ ^'^^‘^tusj] '^'''■^^'^sgt;nhocconflidu,inccrtumaquo,percmptuseft. Idaciiisamp; S. 'MsPji ’^quot;^Jgii^m precedent! anno ponunt-Hermannus Contradus amp;nbsp;Mat-^itii/^‘’^**’’“0 4ÏO'J^o®«ltof“ro autoritatcfrctus,amp; pr«cipuc Seueri f^'^®^^®0‘iorigt;hocannoponeremalui. OccifoTheodoredo,Thurif-

f '‘'^^*^egnüfufcipit,amp;patriiuftadebitohonore perfoluir.Hic Hun-^ïta*^ j ^^^‘’^^craccionem delereconftituit. Cuius confilii cum Aetium *^7»? - ^'’^ certiorem feciffet, ille veritus nc gens per fe ferox amp;nbsp;irrequie-'^'quot;P f''n^^^^^®’'''Ro™a^ostandemimpctüfaceret,fubdoleluafitilli,vcdo-MeS? ß '’‘^°“‘^“5^“*’^®“^“^®’^®'»*“’^®^“*“'^*^’^®’'^®g““‘”abfentisin-'^dnij^^^‘'°^*'i™ ncipfiquidcm Aetio Içtum fuit, vt qui paulo poft a Va-5^ buiH^’iSV’Occifusfuit,quod effugiilocü Attilx quem debcUare potuit,præ-

^^Aü j'^'’^^o^belloaggrcflus,vidusaThurifmundorediitinglorius.Sige- 4J5 ^abA 1 '‘^^cinteteos Archiepifcopus Tolctanus,quodThurifroundus ^^Da ?^®^ooppreffis fuppetias profedus, Attilam fuditfugauitque, amp;

^cm '''l^*^”’ ^’^^^ ’^'^S”^ ’^^^ ’^^’^^‘° xgrotas,dum fan guinem tolli t de vena, ab 45$ '’'«'üQ '” ,y®*®*®icos nunciantc,armisfubttadisperemptuseft, vna tarnen *1911(0^» ^'^^^^cbabfca^peUumtcncnsOucniminlornandclegendum, Man ƒ ”^^^8’^ois fui extitit vltor, aliqua multos Gbi infidiantes extingués.

^quot;^Mdo^ ^‘^^’^arusautoreftjThurifmundumprimoregniannoa fratribus (,fottc Frederico ) Ictho datu. Annotationes margina-Moni. p ^^ienfisfexannos regnafte teftatur : lornandes amp;nbsp;Sigebertus, cum

■ Q^nSts ^^^^^°’^^’^'^®^ annosimperaflefcribut ,quibus ego magis accedo. covalde^’^^^’’^P*““S9'i®’'ïoMartiam anno occilum fcribit, tametfi hoclo-

\ 'ï'^nnus' '^’quot;^f^’®P‘ïibamïcis Actü patrien in capoMartioocciditur.Maximus 457 1 nbsp;nbsp;Mit,^t*^^®’^’*5’®*’^'***lit, amp;nbsp;EudoxiamV alentiniani vxorem inuitam hbi toto

i nbsp;nbsp;MimJquot;^’^^^ftatcprouinciasexercitüfquc fibi conciliaret.fed ilia tan txin-

1 5^ 'nottem”^^'^'^^^andalorum Regem id vindicandam coniugis (ui ' nbsp;nbsp;Populari ^’^*®‘*8’^®®*®ï^io'i*t4t‘quiAfrorum,Numidarum,Maurotum

' nbsp;nbsp;^' yju^^®®^®^®ft“l^abito,adtfecciitathortaliummilliainltaliam tranfmi-

1 '^timan ^°M^ tnctutrepidamingtefl'us,Maximüoccidit,tertioaneceVa-I «filiasc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per quatuordecirndïesdifpoliat.Valentinianividuam

541 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i U A i\ IN i b y A 0 nbsp;nbsp;nbsp;1 fy^nJom. tit,vnam tarne ex iis,qux nuberet filio fuo,rctinet.Ex Procopio, S.Ifidoro,amp; Paæ IoÆmiIio.Hocaliialioannoponunc,egoCalîiodorumfequutusfuin5tScuetUi qui Maximum feptuagefimo imperii die, tcrroreVandalorurtitutnultuvulgioc cifum dicit,ante ingreflum Giferici. Theodoricus Gothorum Rcx,pro datisJ uerfus Gallos fubfidiiSjpermiiTuImperatorisHifpaniam ingreflus, primusio^^ obcinuitimperium. CuidumRechiariusSueuorumRexcummagnis copiiso uiamproficifcitur5ad Vrbicumfluuium,duodecimoabAfturicamilli3ri,colla^ fignis dim icant. quo praelio fufus fugatufque Rechiarius, fuga fibi falutem qu2 uit,arreptaquenaui in Africain curfuminftituit,in fidemactutelamVadaloru^^j fetraditurus:fedaduerfaprocella TyrrhcnioftiircpercuiruSjamp;inPortugallenW ciuitatisportumeicdus.captusadTheodoricumperducituratqueocciditur.t^ lornande amp;: Diuo Ifidoro,qui maritimç fuga: non meminit,fed tantum inPott»’ gallenfem ciuitatcmteloiiffumcofugiflefcribit.LucasTudenfisautoreftjW' doricum ex eo loco Bracaram profedum,cuius ciuitatis direptionem,fi nonctH' entam,lamentabilemtamenfuilïè,amp;:Romanammagnamcaptiuitatem,eoquolt;i incautefeGothistradidilTenr. TheodoricusreturnaduerfusSueuospotitus,«' rumSueuicarumfummamcommendat Acliulfo Auerno,qui illos Theododo aufpieüs regeret.Sed vix difceflerat Gothus, quum ille amp;nbsp;fidei amp;nbsp;officiifuioblit, Regem fefalutariiubctjamp;regnü fibi vendicat,neque Regem tam benedcfcmC' , ricum agnofcit. Quo fcelere exafperatus Theodoricus, confeftimcontra illu ro^ ' «et,atque m primo cSflidu regno panter amp;: vitaexuit, atque itafenfit iratumgue propitifi feruare non potuit.Ex lornande. Stieui rebellionis fux pdenitentiamoti, nonfolumveniam quam fupplicesperfacerdotes fuospoftulabant,coDfequun font a Theodorico : led e tiam, vt ex gente fua Regem pro fuo arbitratu crearent-Ex codem.Igiturquæfupcreranrgentisreliquia:, in extrema parte GaUeciat,*« * dramMalfilæ filium Regem créant. Ex S. Ifidoro.Theodoricus hisrebu^e^ 'f» tradudo in Lufitaniam exercitu, Emeritam deprædari conftituir, fedS*^’**'^.* Eulaliçperterritusoftentis,impiiscœptisdaftitit, atque exerciturathpaidtoüWi-fum, partim Cherula duce in Bæticam mifit, quo menfe lulio ( vtinquitwacius/ peruenerunt,partim Sigerico amp;nbsp;Nepotiano ducibus in G311eciam,aquibusSue uiapudLucumfaeuadepraedationevaftatifLinr.Cumrcliquoexercituipfeinl^ liamGothicam reuerfus ell.ExB. Ifidoro. EodemannoSabinusepiieopusB^' fpalenfis,pofi;vigintiannosquamcerrauerat,expulfusexGalliisadpropriarart' diitfedem.Idacius.

4j8 nbsp;nbsp;Agrippinus Comes Narbonem Theodorico Regiproditionctradidit.Pi“''^ Ifidorus. Sucuiinduasfaâ:ionesdiuifi,31iiMafdram(vtdiximus)Mairi)a.^læ*P' alüFrauram Regem ûlutant.Sed Frautamox defunâo,Sueui qui proiUo“quot;’®^’ Recchimundumilli fubrogant.QnicumMafdraf quemD. Ifidorusnunc Maldram, nunc Maldramappcllat,nifimendofuscftliber)inita pace, pariterLufita-niamdeprxdatur.Exeodem. Chronica Regis Alfonfi Frautam oóto annisre- 4 gnafie teftantur, fed Frautam amp;nbsp;Frumarium pro eodem accipiunt ,quuin fintdi-uerfi,vt ex D. Ifidoro amp;nbsp;Luca Tudcnfi pater.

460 Mafdra a fuis interfedo,poftquamtresregnalTctannos,inter Frumariumamp; Recchimundum oritur de regno Sucuorum cótentio.Frumarius cum Sueuisfux faélionis, Flauie;nfis vrbis conuentum graui cuertit cxcidio:Reccbimundus vici-nafibipariter Aurienfisamp;Lucenfisconuentusmaritimadepopulatur.ExD.Iü-doro. Maiorianus Imperator Occidentis inHifpaniam venit Cæfàtauguftani, vt inde parata clafle Vandalosbello adoriretur: fedproditione fuorum coniilio Vandalis detedo, irritus voti in Italiam reuerfus, a Recimere patritio occifuseft. Ex annotationibus libri Alcobacicnfis amp;nbsp;Roderico Archiepifcopo Toletano. S Seuerus Sulpitius dicit, naueis eius quibus in Africain traiicere volebat, captas a Vandalis in Hifpania circa Carthaginem Spartariain.

4^2, nbsp;nbsp;Idacius fcribit hoc anno in conuentu Bracarenfi vifum portentum duorum

kpïc^^^’^'^’’’^^^^^appcllat)omnibus Sucuis in ditionc fuam redadis, regnat, yin. Âom, G^iJf ?®^^^®^’5^'^®**‘è’^S.Ifidoro. Huius régis tem pore Aiax nationc »ediu’ ^?P°®*“ Arianus,inter Sueuos Regis auxilio, hoftis Catholicæ fidei tede^?*. ““*^^*®®^8*^»amp;Arian«virushxrefeosex GallicaGothorumgë-infcft??’’*^^'^®'^°’^P*f^^’Q2?*-®”*®S*®8®®5*^*^®“*“ i^ukis regibus manfit Sucuif ‘^^^“™^^S'^^^^®Thcodomiro,Arianx impietatis errore deftrudogt; Cathol '*'*'^* ^®S®» ^ annitentc S. Martino Dumienfis monafterii epifcopo, gt;ûcocræ^*^^^^™^™P^^^’^^’^^’^^^’^^‘^°’'®*^^^^5'^”^^”^^ ^°”®g’^^^ annos quot;^ fiifiiii ]°f'P®'’^*^^®^^®Sueuos affirmai. Quorum Regum Arianorum memo-pcra(o”*^'^*^'^^®°’^™g®^*^®^’'”P^°“^’“^^®”®®^°^^*^®’’^*'^* L^^^'^^^iquot; ®ccid^'^^*'^°^'^*”^°’^’'^^æ'^5^”^®’- ThcodoriciRcgis,pugnans cum Francis, ç^*f^ur,iuxtaLigerimGaIIixCcIticxfluuium.Scucrus.

^ûlicfe*'’'^*^^^^^^^®*^^“'^®g^’’^*^®^‘^”''” It^îgt;»ï»cumcxcrcîtu nauigantem, 4^5 thaj$p?’^”®*’““®®*^*P^o«ïpcrauit,amp;: redire Carthaginem compulit. Mat«

Cir )'^'^’^5gt;^^* difpiciat prudens Lcdor,aB forte legendum fit BafiJifeus. M'Tj^^®’*“®®“®“® cura Papa Hilarius Romx celebraret concilium, Afcani« 4^7 ^'‘‘Fl«^’'^*^^^ ™‘^^’^°P°^**:ai^usepifcopus,amp;:alii epifeopi ciuldcm prouineix ^«opiimf ^®®®»^““*^®*^ramcpifcopuin Barcinoncnfem,amp;SiIuariumepi-

*® Hiljtiop^**f**^um defignafle fibi epifeopos fiiccofiorcs.Quorum faôum ab ^*Wc j^’®^^““®*^^ Synodo vehementer eft improbatum,amp; epifeopi fub-’quot;»111 . ^’’^»'^ïc’^ipura Papx dccretali cpiftola patet,in qua Cinitatenfi« ^''l'^inpü° ^'■^’’°‘^ propter eosadiungo, qui Ciuitatenfem vrbem parum an-tti|^’^’’“’^‘uSucuorumRcx legatos ad Theodoricum Gothorum Regem 40 ’Âicio'*^^'’^®*“’’’»*Qu®PC’‘®c^‘^cra legatos amp;nbsp;Sallanum Gothumex palatino p;ofc5 ^'‘'^^^^^^^m c^’^’ugem accepit,Quqhonore fublatusin Lufitaniam ’litiüitbß^’’’®^quot;c«^ra(Colibriam vocat D.IfidotusJfpecic pacis dcceptam ’‘OjUitt^j P°“®ratradcntc Lufidio qui ciuitati prxerat,occupât. Eodem an-5® Ïolo6{f'^“’^®oraslrapcratoris decimo, Theodoricus Rex ab Eurico fratre ®'^®ftaiio^k ^'^“^' Seuerus amp;nbsp;Sigebertus. At D» Ifidorus dicit, quod anno Leo« ^iTlicod • ^’®^“®‘^®“**“*^“^^““g®“^®^®®^®^®S®^™°“P'*™°’ ^®®** ^WGo h *^*'”°’ furieus frater ipfius(Eoricumaliivocant) ex fratricidafadusefl: '^'iiidu n°'^’“’’»^ï'cguauitfecundumfandum Ifidorum annisfeptendccim, fc-’itaaff ?^M^“®®“®*'^®“®’^*^^®g°““^ ^“^°”^^5'^’S’”^’ feptem annos Wh' R ^‘b'i’Cap.io.fcdfufpicor effie raendum,qucmadmodum amp;nbsp;illud, Euri '^ ^^^ ^'‘^cm autori ibidem cap.ij. Euarix dicitur.

lgt;üsp ^“*P5’'’®*P*o regni continuo Lufitaniam deprxdatur,acmiflïs cxcrciti- 470 ^P’nia f^ °’?^m)Cxfarauguftam,Tarraconenfem prouinciam,atq5Ctiam Hi-^'’»Lc ^P^”°’-®®»in poteftatem fuam redigit.S. Ifidorus. Idacius decimo fe-

^^gt; **’®®®f’^®umdicit,vtfuolocodiccmus.EtquumRomaniimperiiva-^ Maffiliam bello captas regno fuo adiecit.Idcm, ^fttotov ^’*“^*^®”cus VandalorumRexcurauit,vtOrientale impenum ^“^'Eof^'’ ^^^P^''^^'^ ^“^ Occidentale V cfogothi vaftaren t, vt in vtraque Re-^*’� '^^^^’'®'-u®utibus,ipfe in Africa quietus regnarct. Ide lornandes.Scri-?»öi,^d*rf^^^'^”^’*'”’^'*™^^^^'^® occupareniiitur,Riothimü Britonum Rc-^odenj '^’’^’Quetn Galliarum Romanis auxilio venientem, bello contriuifle. Hictcft^'^**®®°’^*^'^’^^^^cf*cus Vandalorum Rcx,anno regni fuiquadragefimo* ’‘sntifr 7'^®®®'*it»fficceffioneregnadi interfiliosfuosordinata,vtfratrimo-^'^ '’’genet^''^ f^‘^cederct,fine vlla controucrfia filiorum,amp; poft filios fuos, quicunq»

^®ttuoC f • '^”^ icquuta,ponuntanno477. Ego S.Ifidorum feqiü malui. '®'*ltocr J ^”^°^‘*®*^®®^Honorichusfilius.D.Ifidorus Vgnericumappellat,qui ^Eudox’ 4 P“*^®pcrfequutus eft Chriftianos. Hic VaÏentiniani Impcratons

■ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;544 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IOANNIS V A S ÆI

■ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Honotichusfecundo regnifaiaano,înCbttai3Oosûeme9S,citàterqmtaôt H 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^7^ ^^^^^^‘^^^^^^^^^^diarelegauir,mart:yres mukosfcciCfConfeironbusIinguasib' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' I^^^^^yS^^bnguisadernptispcrfeâiusloquuüfunt.S.llidorüs.Sigebertüsqtiaisi ^i^^enongentosfeptaagintafexin exiliummiffosait.Bcdaaddit,qaodinexiliiin^ ^^^^^^cfugatisplafquamtrcccnris teigiata quatuorepifeopis CathoUcs^coraS^ ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccleûas clauCeritjplcbem variis affcceric fuppliciis, ^innumerisquidemmanai 1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^I^^’^^^^^dioguasquoqueprxdderit, nectarnen loquelam CatholicxconfeSquot; 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oniseriperepotuerit.Huiusrei tncminitamp;luttinianus ImperatorC.deo£prz^' F P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prxt.ôi oculata Bde Bbi conüare tcüatur. Hoc tempore Eugenius Catchigi’ f ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^P^fcopusSäomniscleruseiuscontra Arianam hxrefin Vandaloramfot' ^ titer pro Chridi tide certant. Sigebertus.Sed ego in anni numero S.lüdori fappü' t^oonemfequor,nequiserrorefaaumexin:imet.

°dnila i arracone,maritimisvrbibuspoticused.Idaciusamp;:Seuerus. *^ I ■ ^^é Hononchus folito crudelius in Cbridianos exartit, omnesAfycxepifcopo5 / pcripeciem fynodieuocatos,vfqueadquadringétos quadragintaquatuorinex- / ,!*^^^^^^[^^^^’^'*^lt;^^^^^lt;^Iclauftc,veIAnanKdedit,plebemlt;Bnribamp;^^ / pbcnsaâbxir Letum Neptenfem epifeopum ignitraditum martyrio coronaal. ! tiugemum Carthaginenfern epifeopum cum dericisfuisplufquam quingenas, varns tormentis excruciatos cxilio condemnaun. Partim ex fanaolMod,par-limexSigcberto.

norichusodauoregnifai anno,poa innumerabUes in Chriaianoscrudeliiates,. ladtcio deipercuÛus, vtArius pater dus, interioribus cÛdis e/Fufis, miferabûùcr ^^^^n^bmn.S.Itidorus.SigebcrcusAbbasfcribitvermibusfcatentemexpiraffcf ^^^^‘^‘J^^f‘^°^^P^I^°P^^-I\^gnauitannosfeptcm,méfeis quinque,veairR' cas 1 udeds. Vidor epifcopusdicic, quod menfibus decern fuprafeptéannosre-gnauern.MortuoHonorichofubrogatüsdlGuntamÛdus,qairegnauitanuisda-odecim,amp;re(litutapaceeccleûx, catholicos ab exilioreuocauit. S.ltidorus.Pro-copias lib.^. de bel. Vandalico,iflum Gundabundum appellat,amp;dicit Genzonis fuiirelilium,quiGcnzon GifcriciRegistiliusfuitnatamaior,amp;:addichuncGuD-dabundum ChriPianos imicatione fuorum, grauioribus etiarn fuppUcHs aßi-xidè.Sigebertus dicnnouem tantum regnalPe annos. SedS.Iddorolubfcnbic Procopius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

^82. nbsp;nbsp;Cum Rex Gothorum Euricus, ArelatefuoseuocalPet ad colloquium, arqueii

de more gencis cela manibus cenerenc, vidicRexcoloremferri repente mutari-i-lia enim cela colore viridi, alia rofco, alia nigro, alia croceo naturalem fern cohr remmutarunc,vcannocaruncpollS.lEdorum LucasTudentisamp;RodcricusAr chiepifcopus Toletanus.

^g^ nbsp;nbsp;Euricus RexArelacifacalis vadimonii diem obiit,cüregnairet fecundum coa-

munem omnium opinionem,annos i7.1ecundum alios,i^. Nequeenimaudien-, dosarbicror,quiiÿ.annosregnofunâ:um produnc. Hieprimus Gothislegesfcri-pco dedic, nequeimmerico a S.I/idoro inter alioslegidatores cenfetur, veannota-uicAlfonfus epifcopusBurgenEs. DeEurico Eue Eorico Rege fenbitS.Cre' f gorius TuronenEs epiEsopus libri fecundi capite ty. quod ex Hifpania in Gallias cgreEïis, perEreucionem in Catholicosmouic, amp;nbsp;Ecrorum ccmplorumadieus Ïpinis iuÉicobferari, E:iliccc vc raricas ingrediendi, obliuionemfaceretddei. Huius rei, quanquam EibobErure, meminic Sidonius Apollinaris, in epidolaad nbsp;nbsp;ƒ

BaElium libro Espeimo, vbi mendofe legipuco, Ec Varix,proEuarix, ve/pocius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

i i i o i ft IN 1 ZE. V. Fl Ik kJ IN i ^ KJ IN, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j 4 J

Euticus. Eodem anno poft mottem paths fui creatus eft Rex Gothorumapud quot;^'’* ‘^‘””* Tolofam Alaricus,anno Zenonis Imperàtohs feptiitio,vt aitSeuetus:vt veto Uddorus amp;: annotationes marginales libti Alcobacienfis, anno decimo ,Quac

I '‘Wcnitasexconafcitut,qüodaliiZcnonemannodomini quadtingentefimo fe-ptuagefimoquarto Impctlüm iniifle fetibuntj inter quos eft Hermannus Con-p^^ ^':’^ÿ^æ’’*'*opoft»vt Matthaeus Palmerius. Hic AlaricusTeudetufam fi-'sm ‘ttigisOftrogothorum Regisvxorem babuit,Vt ait Procopius libto primo eHoGüth.Paulus Æmilius dicit^hunc fuifte nonum a magno illo Alarico qui

10 t°“’??”’®P“*^'^°f®*^^®^'’*ff®Thcolt;ioriciOftrogothorumamp;ItaliaeRcgisfi-'ïm,idqucvenfimiliuseft.Quod veroeavocatafit Amalafuenta^ praeter Atchi-®P* '■oputnR.odericumTolctanum, amp;nbsp;qui eum fequuti funt,nemo affirmât. Imo ^^foCafTiodorusautot eftcumalüs aliquot, AmalafuinthamTheodorici huius ''^Euthaticonupfiflc,exquo coiugio natus eft Athalaricus, qui poft aui mor-’^^tiaaitin Italia, prematura morte extindus. Regnault hic Alaricus vigind ”^’^''os,autorcS.lftdoro.

j^ '^’'taniundoVandalorumregi defundo fucceffitTrafamundus frater eins, z^S^ 4^i^^?''^’'^^nisvigincifeptcm menfes quatuor, vtait S.lfidorus. Fuit bic virin-Ch 'a^'^®^’® maxima,turn animimagnitudine maiores omneis antecedensj

^ itio l '*’'®$’‘o’'P®Q*s corporis aut fupplicii,vtabi,fedprxmiisSi honoribuso-An ?^^'^'^^^’^’^e^*^^na fideminuitabat.non aufcultanteis minime pledebat, fuit ^ ^ ^^optincipi ebariffirnus. Procopius librotertio debeUoVand.SedD.Ih-2''^‘^''^^^'^^quot;^Vindalotum,quodArianapetcitusinfania,perfeGutionem ^ Wianosinftaurauit, amp;nbsp;centum vigintiepifeopos inSardiniam relegauit. 1-^«dtamp;Beda,fed ait ducentos viginti epifcopos claufts corum ecclefiis,in ex-’®Kniffos.Verum Ifidorus etiam in Chronico tantumcentum vigintiponit. ('‘^mioHifpanixfluuiopifccs capti funt,in quorum fquamis videbaturim 490

1 '‘J^Atapr«lentisanni,vtait Sigebettus. Annotationes marginales libri AU '''^icitnii5teft4ntur,hoc anno,id eft, Anaftafii Imperatotis feptimo, S acosin Hi-^^^’^‘° amp;nbsp;Prxfidio Coff. de qua te nihil vfquam alibi Icgi, nifi

Hf ^^^'''P°fcftotuit,amp;.ab Arianispro aflerenda bde Catbolica multa paffus 49^

* ana:usp^]gçJ^^J^5P^^J£pgJ^ßJ epifcopus,ctudiiione,facundia04 fanêlitateil-^'iris,Qijei^Ql^j.Qj^l^^ j^ggls Alfonfi poftca many tio coronatum teftantut. Ra-WVolatcttanusTolctanum fuiffe fcribit, proteffione monachum,ab Aria-quot;^incxiliumrclcgatum,poftea reuocatum anno vno ante obitum,praefulaiu 'Wicato,antiquum repetüffecœnobium.Floruit fub Anaftabo primo Impeta-'we8tGelafioPapa.Fluiusbeati Fulgcntii vidilibrumde fide incatnationis fibi

1 nbsp;nbsp;nbsp;bdad Scarilam,Sialium de in ten o garis quxftionibus ad Ferrandum ccclefix

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ u^^^'^obuevfutpaffeimpetiumeius Hilpanixpartisqux Romanis parebat.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°^“quot;’^bi[paniis fedes accepetunt,^ Butduneftus a fuis traditus,SóT olofx tau-

^Moieptimo Anaftafii,Olympios quidam epifcopus Arianos,dum inbalneis 4^, ipudrc^omvrbemblafpbemat in (andiffimamTrinitatem,tribus iaculisigncis, angelominifttante,inpifcina aqux frigide percuffus,vitamimpic fimulSc pro-

Ifi digiofe amp;uiüit.'Viedor epifcopus Africanus. Aliqui hoc anno 497- faÜum arbi-«aiitut,ntnipc ü qui Anaftafium inufte Imperium anno 49o.pütant.Sunt qui bocCarrbaginefaäumdicant,nimitumquiadicitur apudregiamvrbem conti-^ilic,(eit\oaanimaduertunt,quodvtbstegia temporis illiuslctipioribus dicitur ra Otientaliimpcrio Conftantinopolis,in Aftica Carthago,in HifpaniaT olctum,

\ nbsp;nbsp;nbsp;biKkephoro envoi conftat,quodhoc mir aculumfaClum fit. Conftantinop oh.

^^^ nbsp;nbsp;Anno AnattâCiinono,PatntioScHypatio CoH. Dcatetius Ananas epifcopW

dum guendam nomine Barbarum haptizarcr,amp;: male dittinguens Tnnitatcia, diccrcr,Ego te baptizom nomine Patrisper Filium m Spirituianäo : aquarepen-tediCparuit,S^vas confraäum clF.ExPgt;licephoro Sc Sigeberto,qa} hocaitcond’ giüc Con üancinopoli. V iâor epifeopus T unn une fis Sc S.lfidorus paulo aliter te-feront,dicentes BarbamappeUatum epifcopum,quibaptizauitadeum modüta. fedegomendumeife fufpicorAllud conttat ex omnibus, quod qui baptizandas erat, vifo miraculo conuerfus fit ad veram Bdem. Hoc anno Annales Francoran ponuntinitium belli inter Clodoueum FrancoramRegem,qui ScLadouicasdi-â:use[i,ScAlaricum Gothoram, ex quo acerrimx inter vttunquePrincipemêi !^ populum exarferunt inimicitix. Caufa belli fuit prxter religionis difpatitacem (nam Francinoua religionepii, Gotbos Ariana impietate pollutos odetant)qaod Alaricus, cuius parer auufque amantiffimi Francorum Regam faident, exalei bofleifqueeorum recipiebat colcbatque:Sccum de colloquia ageretür,inûdiîS j vitx fax Francus Rex paratas ab co fe comperiife dicebat.Qaxconteniioaai- 1 morameovfqueexarfit,vtfubmotiscxterisado{lentationem virtatis Regesia- | ter fe fmgulari certamine condiSiuri faerint, nifi Theodorico Odrogothorum ƒ ScItalix Rege folicicante, bellum illud m B urgundionuRegem ad tempus tranf-latumüuilct.PaulusÆmilius. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

5°^ nbsp;nbsp;Fœdusiâum interClodoueumFrancorum,ScAlaricum Gothoram Reges. lO ƒ Sigebertus. Hocanno,boccR,i4.Anatlafii,MeffalaConfulc, GothiDetorfam ƒ ingreffi, Sc Petrus ryrannus interfeäus, caputque dus Cxfaraugudam déporta- / turn ed.Annor.marg.libriAlcobacien fis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I y^^ nbsp;nbsp;Alaricus Clodoueo Regi molirus infidias,fuedus violat.Sigebertus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i S°9 nbsp;nbsp;Prxlium commiRum inter Alaricum Sc Clodoucam in Piüonibas,decimo nbsp;nbsp;nbsp;'' ab vrbelapide,in campis Vogladcnfibus,inquo Alaricusa Clodoueo deieduse-quo dicirur.Tunc duo Gothorum équités,Regis fui cafumagisirritatiqt^^^^^’^' riri,antcquam Rcx Regem condcerc, Sc opima fpolia capcre poRet, diaetfi ha- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ras equoramque curtum in vtrunque dus latus dirigunt, qui benefcio loricx I Sc auxilio Clodouid iuuenum fortiRimi, xquato Marte, incruentus pericalum-'’ I / cuirauit.Stratum Alaricum pedes Francusatrollerefeconantem confodit.Gotlr 1 ’' fugxfemandarunt. In Burdcgalenfium EnibusGothiqui prxlio abfaerant,aii^ ƒ fbrrunamprxliirentare,tanta cxdc viRi funt, vrislocus Campus Arianas etiaSt 1 nunevodtetur. HoebellovouirRcx ClodoueusLutetixtcmplum fancis ApO'i nbsp;nbsp;nbsp;1 RolisPctroacPaulofacrum,infaburbio,quodnuncdlS. Genouefx,incuiusdi- nbsp;nbsp;nbsp;1 na:tutclaeavrbsdl.PaulusÆmiUus.EademfermeS.Gregorius Turonen/ishb- nbsp;nbsp;nbsp;I z.cap.^y. D. Ilidorus, Sc illum fequuti fcriptores Hifpani, banc Regem franco- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 rrum Fludainum appellant, Scponut mortem Alarici anno quingentefirnofcxto, nbsp;nbsp;nbsp;l quum tarnen annodecimofcptimoAnadafiilmpcratorisoccifum dicant.Caius I diuerfiratis caufarn fuperius anno quadringentefmo nonagcfimo nonopofui- 40 / mus.SeucrasSulpitiusmorrem AlariciannodecimoquinroAnaRafiiponit. 11- nbsp;nbsp;nbsp;j * ludquoque admonerenon abrefuerit,quodin Roderico Archiepifcopo Tole- nbsp;nbsp;nbsp;I ranoimprdlopcrpcrambocloco proPiäauium,Patauium Icgitur. Hoclue- nbsp;nbsp;nbsp;j edfu fcrox Clodoueus, omnem fere Aquicaniam Gotbis ademptam regno Po nbsp;nbsp;nbsp;/ adiccit, etiam Tolofam regni fedem. Prxrerea Germanorum adiatus auxilio, 1 Carcaffonem vrbem obfedir, in qua vrbe eratSolomonis prcciofilfima Sc (peda- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ru dignidima (upcllex, quam ingentis preeiigemmisornatam, ex Hierofolymis 1 Romani quondam auexeranr: Alaricus fenior, quum Romam cepic, in prxdam nbsp;nbsp;nbsp;' fuam conuerrit-Nonramen potitifunteavrbe Franci, fed aduenranre Theodo- j rico Odrogotborum Sc Italix Rege, foluerunt obfidionem. Procopius lib.i.de f gt;nbsp;bello Gorh. OccifoaFrancis Alarico,Gefalaricus frater dus,EuriciRegisex concubinaElias,NarbonecreatusdlRex.Nam Amalaricus, Alaridexflia Tbc-odoriciGothorum in IraliaRegisElius, vixdum quinquennis, nondam cratma-curusimperio.Hiefecûdum S.ffidorum, regnauitannis quatuor, tarnetf aliipla- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ reis,aliipaucioresannosilliattribuant. HuncaHi Gcfalaricum,aliiCefcIcycum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

n 1 i r A IN 1 Æ C H K U IM 1 L. L? IN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ47

^•^®^®^®gt;P^ocopiusGafclicum appellat.Hicvtignobili matre cditus,ita'^”‘ ^quot;*^’ . ^aegenerextititjamp;dum NarbonemaGundebadis Burgundionum Regis

pc tu defendere non poflct,cum maxima fuorumcladc,Barcinonem igno-fcib'°^ °^ ^^ contulit, ibique turpiter delituit, donce aThcodorico regno fa-

een Oftrogothorumamp; Italic Rex contra Francos, ad vicifcendam ï^® can ip '’®cem,oéloginta armatorum millia mifit duce Ilba ( Helbanem alii vo-^Z^epidarum Comité,quiGothisconiunä:i,viä:oriapotiti funt:FrancoruEn ’

10 Ç * amp;nbsp;eo amplius defiderata. Prouincia ad Oftrogothos, Vafconia ad ^S°thosrcdiit.ExannalibusFrancorum. Eodem anno Gefalaricus Gocri-

, '® t3arcinone in palacio intcrficir,amp; paulo poft ab Ilba duceTheodorici ab Hi -

to(j ^*^$poft^c“ftfapctitumin AfricaVandalorum auxilium amp;varioscr- Jii ’^Mem apudDruentiumGalliæfluuiuminteriit,amp; prins regnum,mox vi-

Ïtali R ^'^'^^^°''US' Modern anno Tbcodoricus lunior, Oftrogothorum amp;nbsp;^.j.æ^cx,ciiin iamododccimannos non fine gloria rcgnaliecinltalia, venitin « ç^*®gt;«que ibi per quindecim annos Amalarici nepotis fui paruuli tuedam fpan-- ^^®C“®c®g°“quot;'®lt;J™ioiftrauit.S.Ifidorus.Alii ingreftum eiusin Hi

lo ]^^’‘'’''’ïi5-ponunt.In hoc tarnen omneseófentiunr,quod ir.annoAnaftafii.

QU 1*^°^''’^°^^° ^’■^”^°’'^'^ Rege,regnum in quatuor fratres diuiditur: JiJ coU j- P^fbfii)Clotario Sueirioncs,Clodamiro Aurclianum, Theodori- '

‘ ^diomatrices imperia fucrunt, omnefqueRegesconfalutati,ac primum 0-'^pacemcum Amalanco Alaricifilio firmaucrunt,data illiin matrimoni-

^^ ^*tutn Amalanco firmatamintellige,quia Tbcodoricus nonfuo,fed nepotis ^'tomineresinHifpaniagcifitzamp;fororem paótaminondatam Amalanco,qui id quot;’'Potisnondum ex ephebis exceflerat. Illud quoque animaduertendum, nc-f®™“ fcriptores,neque vllosalios prêter Hifpanos,memorix

10 ^’?®‘‘®’^«gt;flc.Thcodoricumhunc,dcquoloquimur,in Hifpania res gef-amp;lib ^p^’®'®vtHifpanisfcriptoribus magisaccedam,amp;:autoritateD.lfidori, rico ^°^°'’'^‘l'°rummoueor,inquo, vtcontinuovidebimus,fubbocTheodo-j \j’^“^™tiisAriano,conciliacclebrata defcribuntur,quxnifide annis quibus ^''ptiniaillercgnauit,intclliginonpofrunt.

bocanno,Sandus Ifidorusautoreft,morcuo Trafamundo,Ildericbum Ho-, jifi °richiexValentinianiImpcratorisfilianauum,Vandalisimpcrarecœpifte,feda talamundoantc mortem facramento obftridum,ne, quandiu regnaret, cccle-’® Catnolicis aperircr,aut priuilegia redderet. Qm a matre fide reda imbutus, ®®gt;urifiurandireiigionem violaret,antequam iniretimperium,Chriftianosab

'‘ioretiocat,ecclefias facerdotibus reftituit,atqueitademum regno inaugu-'tróandusIlidorus.Hocfadum poftannum feptuagefimum quartumbære-®Ptofanationis,inquitBed3. Procopius teftatur,huncxqucin Cbriftianosat-

''quot;aosmitem,armis tarnen minime fuifte idoneum,quibus Amerem pro-r i'’t'tnpræfecifle,quiobfortitudinemalter Achilles eft appellatus.Regnault fexto ^æ’'^'^^^^^^^^^^°*'‘ bodem anno, nimirum Tbeodorici lunioris

gt;^onfulatii Pctri,cclebratum cftTarracone concilium decern epifcopo-'^tt't’AlauoJdusNoucmbris.Inquoconcilio,præfidenteIoanncciusciuitatise-Pncopon]etropolitano,inceraliamulta ftatutumeft,vtobferuatiodiei Dominici 'pcipiaturafabbato. Arquebinc fortafiisemanauit confuetudoin totam fere Hi-*paniam,ceirandi die fabbato abomnioperefub horam vefpertinam. Ex priori

) tonioConciliorum. Hoe concilium alii alio anno ponunt. Ego diuum Ifidorum 'flt;]uor,Gui calculus Cadiodori ad amuflim quadrat.

Hormifdaad fummum Pontificatum euedus eft, qui vices fuasSaluftio Hi- 517 lpaicnfiepifcopometropolitanocommifit,perprouinciasBxticamamp;: Lufitania: pcrreliqiiaveroHifp3niam,Ioanni,opinor,Tarraconcnfiepifcopo.Huius extant iliquotadEpifcoposHifpanixcpiftolxdccretaleSjinpriorctomoCoinciliorum.

'^H. darn. McnfelunioeiufdcmannicelebratumeftconciliumGerundenfeafcptcmc' pifcopis, Agapito Confule,anno Theodonci feptimo, fub præfule eiuitatis illius Fortuniano.ÈxprioretomoConciliorum. Eodemanno celebratum aiütcon-cilium Cxfarauguftanuin, a duodecim epifcopis, fub Lucio epifcopo Cafar-auguftano,quarto nonas Odobris, in quo præter aliadecretum eft, nequis vfur-’ pet nomen doéloris,nificui iure conceditur.Ibidem.Petrus Antonius Beuterfe-quentiannoponit.

P3 Gilimer Ilderichum per tyrannidem regno Vandalorum dcturbat,amp;cumfi-Iiiscarcerumcuftodixmancipat,regnumipfeinuadit,amp;multos Africa* nobiles partira opibus, partira vita fpoliat. S.lßdorus.Beda GiJifmerum appellat. Hic Gibmer fuit,vcait Procopius, Genzonis,de quo fuperius loquutifumus,films, amp;malisartibusacfalftsapud Vandalos calumniis Ilderichum regno priuauit,amp; cum Amere atque eins fratre Euagene carceri tradidit, atque Amercm poftea excaïcauit,nequc vllisluftiniani Imperatoris monitis a male cœptisabducipo-tuit. Quarc Imperator foluto bello Perfico, bellum illifacereftatuit,quod Procopius duobus libns prolixedeferibit, vtcuiipfcinterfuit.SigebertusbuncGiJi-merem ponit anno fî8.amp; addit ita fuifle crudelc,vt ne parentibus quideparcerct.

Pf Hocanno,ideft Theodoricilunions dccimoquinto,celebratumelf odauo Idus Augufticonciliumllcrdenfe,aboól:oepifcopis,fub Sergio illius eiuitatisiJ temporisepifcopo.ExprioritomoConciliorum. Eodemannomenfe Deccin-tï bri,celebratum eft concilium Valentinum fex epifcoporum, fub Cellino illius ci-uitaris epifcopo,in quo ftaturum eft pratter alia,vt euangelium legatur anteofier-toriu,vt catcchumeni amp;nbsp;pœnitentes qui non offerebac, audianteuangeliü,antc-quam exeantecclefia,quodetiamannotauitPet.Ant.Beuter.Ibid. Exhiscon-ciliiscolligi pofTe videtur,eam Tarraconenfis Hilpanix partem qu« Romanis parebat,tocam fuifle Catholicam, vtin qua tot concilia tam li be re edebcata 1“^^ Quod exeo clariuscfl:,quod affirmâtS.Ifldorus,loannem pofteaGcrundculc'” cpflcopum,ab Ariano Gochorum Rege Leouigildo Barcinonem exiliicauhte-legatum. Eodcmquoqueanno,Theodoricus OftrogothorumRex quuniHi-fpaniam per quindecim annos rexiflet,non fine gloria,nifi quod alienusafidc Catholicaamp;acerrimus Arianæfelt;ftatorperfidix,regnum Vefegothoriim AmJquot; larico nepoti iam adulto tradidit, atque in Italiam eft reuerfus,vbiobinftauM' tam Romam,amp;redintegratos illiusmuros,auream ftatuamaSenatumeruir^' Ifidorus. LucasTudcnfisaddithuncinHifpaniavxorem duxifl'ecxprimaHi-fpaoorum origine, cuiusprecibusHifpanos omneis libertate donafletexeaftb-umfüftulifre$cuerianum,fand:orumLeandriamp;Ifidoriatquealiorumparrcm‘

yi6 Amalaricus,Theodoricotutelam ipfius iamregno maruriabdicanre.Gotnis in Gallia Aquicanica amp;nbsp;Hifpania imperare incipir,quanqu3m Gallicarum re-rum fcriptores, vt admonuimus,omneis Theodorici annos Amalarico tribu-ant,quihocannomortemipfius ponunt,dequarc fuo loco dicemus.Regnault 40 annisquinque,vtaitS.Ifidorus. luftinianusImperatoradmonitusperfomnum aLetomartyre,exercitumin Africam Belefario duce contra Gilimcrem nnitit: quiBelcfarius Gontimerumamp; Gebamundum fratres Regisprimo prabo fudit. Gilimcreminfugamconuertit,Africamrecepit nonagefimo fepcimo,qufiVan-dali regionem illara occupauerunr,anno.Giliraer vero in primo Belcfarii occur-fu,anteconfli(ftum,Ilderichum Regem amp;tquofdam eins affines obtruncaiiit.De-mumcaptuscum omnibus fuisopibus luftiniano Conftantinopolinadduc.'tur. Sic Vandalorum regnum cum omni populo ac ftirpe deletur,quod permanlit annis centum tredecim,a Gunderico Rege vfque adGilimcrisinteritum.S III-dorus. Cuitisfupputatioüs aftipulatur qui anno Domini quadringentefimode- J cimo tertio, Vandalos in Hifpaniam irruifle fcribu t. Ex quorum albo eft Sigeber-tus,quicxcidiumregni Vandaliciponitanno quingentefimo trigefimo tertio,«* cut amp;nbsp;Matth XUS Pal me ri US. Sed luftinianus C. de off. prxfprx.lib.i.§-r'dicitA-fricam per annos centum amp;nbsp;quinque a Vandalis fuifle C3ptiuam,ftlocusnone

Annoquinto Amalarici Regis cclcbratumfccundum concilium Toletanum lt;i-^fi.dafn. Owocpi(coporum,fubMontano præfuleToletano. Ex priore tomo CÔciliorum. no j cribit S.Ifidorus in hift. Goth. amp;nbsp;ilium fequutus Rodericus Toletanus, conci-umhocperadum anno fccudoTheudii Regis,qui quamuiseflet hærcticus,pa-cemutnenindulfic ccclefix,adeo vt catholicis epifeopis poteftatem concederet . ^^tegiamconueniendi, amp;:quîccunquc addifeiplinam cccleüafticam per-n*'*??^'''*'’®^®^*^’^®’'^’’Cçterum ex ipfius concilii vltimo capiceliquido con-f) iiDAmalarico Rege, non Theudio celcbratum. Fortaflis aliud Cocilium eo 1^ régnanteToleti celcbratum eft, quod in aliorum conciliorum numerum non fit MontanusveroquemhuieSynodopræfc-‘ ^diximus, fuit poft Celfum Toletanx fedis metropoli tanus epifeopus, vi ta amp;nbsp;'htioneclarus.Quiantiquiflimafideliquerelationenarratur,adpropulfandâ f°^'^'ügalisconucrfationisinfamiam,candentcis prunas tâdiu tenuifle veftejdum ^^™itipcrjgçj.ç^gQqug perado nec prunx ignem,nec veftis inuenta eft amififte °fcni.Scnp(îtadPalentinoscpiftolam,inquapresbyteroschnfmaconficcrc, j^^‘‘coposalicnædiœcefis ecclcfiasconfccrarc,magnadicitur autoritäre pro-

Amalarico Rege,amp; nouem annis pontificatus tenuit dignita-fetur ^‘^®“^®’ Eodem anno Stephanus quidam Hifpaniarum præfedus ef-^0 ho dip *^’‘^®”’ anno tertio præfeduræ fuæ, in Gerundenfi ciuitate, in conci-Chï ^''''^'^^^^•Annot.marg.Alcobac. MemoriæproditSigebertus, hoc anno jT ^oposqQofdam in Africa orthodoxos linguis radici tus excifis a Vandalis, po-xj^.f^^^loquendo multis miraculo fuifle. Quod miraculum vnus eorum au-{iil)Pb“^“P®’^'’^® ^^^^’J^» cofeftim diuino priuatus munere obmutuit. Sed hoc ^. 'hnieretyrannofadumcft. ClotildisFrancorumRegum foror,'aGothis JfliSjinquoscnupferat ipfa pia,ignominiofe duriterque tradabatur : viaeun-j^ '^ænolapidibufqQcinceflebant.Sauciaimbutumcruorefudariumadfrarres c^^?^^’^’’°^®^“fJ*':®f*5 fanguineexaratisirapercitiFranci,in Gothos du-abex '''^’^®“^apudNarboncm prælio vidus,dum Barcinonem fugere parat, P turin'^'^'^'^°’^'’^™P^^^ occiditur. Clotildisdum a fratre Childebertoreduci-^5 lfid''''^'^° conceflit, Parifiis iuxta pattern fepulta. Ex annalibus Francorû terri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixi, hiftoriaeGaUorum anno yiy. fadum hoc aflerunt. Ro-

ind ^^^'**'’^saddit,ToletumaFranciscxpugnatumacdifpoliatum,amp;multa âüfacratcmplisFranciædiftributa. Totamhancrem fufius atqucexpli-tek' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GregoriusTuronenfislibro 3. capite9. cuius verba nonpi-

t ' ®^yibere,Eahabentadhuncmodum:ClotildismultasinfidiasabAmala-tel/^Jr P''°P^^’'^^^'^ C^îholicam patiebatur. Nam plerumque proceden-tjk* ^®*®®^®^®™»^®’^®®’’®^’^*®®’^^®5^®^^°’^®5Pæ**®*^®P®’^®’'® iff post-Ad extremum autem tanta eamcrudelitate dicitur cecidifle, veinfedum 4^ Htf ^*^°anguinefudarium fratri tranfmitteret. Vndc ille maxime commotus, p^^î^^^PP^duit. Amalaricusverohæcaudiens,naueisad fugiendum parat, jj^^toiininjiiejjjg Childeberto,cum Amalaricus nauemdeberetafcendere,in fe. Cj*''®'^®®*^’ multitudinem fe precioforum lapidum in thefauro fuo reliquif-^^^°^*^^^ P^^t:ndosinciuitatcmrcgrcdcrctur,abtxercitri in porta fer ^.*^®°^^®^®™^®®®^P®^®®®aderc,adccclefiasChriftianorumcon-cum *^^^®^ ptiufquam limina fanda contingeret, vnus emifta manu lâcca, (yj ^°f'’hidufauciauir,ibiqucdccedensreddiditfpiritum. TuncChildeber-nefdo'^ ^^^^^'5 ^^^^^^^^’ fororem aflumptam fecum abducerecupiebat, fed, ^'^ Urn ’ “' ^^^ mortua eft, amp;nbsp;poftea Parifios allata, iuxta pattern fu-yjn ,°‘^°'txum fcpulta eft. Childebertus veto inter reliquos thefauros, mi-Euai’^r*^^^^*''' P’^®®*®fi®®® detulit. Nam 60. calices, ly. patinas , xo. gdætumcapfasdetulit, omniacx autopuriffimo,amp;gemmispreciofisor-sta. cQnoncftpafl'useaconfrin2i.cundaenimccclciiisamp;bafilicisfandorum •^‘Pcnfauitactradidit.Hadcnusillc.

e^f». dew. nbsp;nbsp;Pad: Amalaricum Theudius rcgnar,qucm alii Theodatum,aIiiE[biuâi appd

5P^^^^P^cgnauitannï3i-g.men(eisgumguc,vtaitS.lüdotus.auncPioco^mi\ibigt; de bd.Gothorum, alibi Theodim, alibi Theudam appellat, dicitqueeüaTheo-donco exercitui V efegothoram prxfeâum,duâa cxHifpaniisaobilißimacoO' i^S^lonpcriumviurpaÏTcfidqucviuoadhucTheodoncoSlAmaladco.lottiï^t^ nominaceum Tbiodim,ócaicfüiircarmigerum Theo dot ici Oiltogothotu RC' gis,ac tutorem A malanco in Hifpanixregno datum. Qua; hocloco ponitRodi’ neus Arcbiepifcopus Toletanus exProcopio maleinteUeäa, deTheudioexlO' ’ Arcius male grata impietate ia AmalaCuentam tam bene de femericitngt; ^d^gothorum ItthaUapertinentbiüoriam. Alias enim fait TbeodatusiUd ^^^ ^beodahatas, vtConradus Peutingerexveterinumifmateargcteoappelli' ^^^P^F^^^^^obUtuSf Amalafuenta cuidebehatregnü,in balneodnO' ga anfeema ^'^^^^ci^iusGothoruinAquitaniaScHifpaaiaRex. Toletanier-roremfcqaata5eamChroaicisfaisRexAlfonfa5.AnnoTheudiiptunoFaaci nf^tr^rh'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Tarraconenfemprouindam depopulabancut' 1

fgt;‘^^^^^^^'^‘'^^f‘lt;quot;’n ellpmanm concilium ib oSo cpirconis,prxedeii!el-'‘- nbsp;nbsp;,

^quot;’^^[^“‘‘‘‘P'teopo mempoliano, CdcndisMui, nbaLntamia ^^ë^^AItonb.nam numerusÆrçin Codice Conciliorum vida fas dlFdccoa-ctiio dcatus Martinas adh ac D amiends epifcopus interfuir.

Valentinusboctempore vita Sefcriptis datait, mütor ^^^^•iquot;dorus.Hictrcshabuitfratresepifcoposeademmatrenatos,Iu(laVte;elli-

om nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vrbesexpugnanr. Tunica Vincenriimsrcftis

P^°’Polnsopimisamp;ampnsexuuiisarportata,eigucdiuoxdesfuburban3cxcru‘ ^^gt;gua: nanc D. Germanied. Annales Francotam. Sed Robertas Gagainuslib. tatt CxfarauguFanos,dum obddionepremerétur, defperatisomnibasrebasad

Fad/a Ariana runcinkaba Odragodiisimpcrance, guiipfum acciderenr, ange-Fadmanieuin vkroneum exiiïIecxiJium, ackprem podannis eiuidem Fociix /rnperiain Francia capire rmneacum : capuc Hiipa/im de/amm duirare/n muid caia m iradbus guibus rara hoe depten nio iabara uerar, a/lcruidc : corp usa F Fa^ febia Arciacendepiieopo in Fit arend duicatepte Fepuirutn.

A o r A i C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l G o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;551

GothitraicäofretoHerculeOjRomanos qui Septam inuaferät, magna vi op- '^».dofif, P gnantSeddumdieDominico religionis ergobcllo abftincntes, incautiusic 54*^ getuntjtepentinahoftium oppreffione ita funt ad vnum omnes internecionecç-iVtnenunciusquidem cancæ cladis relidus fit.

lamtuftemnuncium non diumoiataRcgisTheudii mors fuit, nam vulnera- ^47 tuseltaquodamquiiamdudumdementisfpeciem,vtRegemdeciperet,fimula-ueratj^t'inxitenimaneinfaniamjperfoditqueRegcm.Quoillevulnereproftratus occubuit, Fertur veto inter effulionem fanguinis coniuraflepræfenteis,nequis intcrficetetpercuflbrein,affivmansfecongruammcritiviciiritudinemreccpilTc,

TheudifclusfiueTheodifclusThcudiidux,regnoGothorum præficitur. Qui 548 ^uwinultorum magnatum conubia nefarialibidine publice pollueret, atque ob idmottemplerifque moliretur,præuentus coniuratorum manu, Hifpali inter e-pubsiu^üljtm-jgxeodem.LucasTudenfis ait,hücfuiffe nepotem ex lororcT 0-°'æ^is.lornâdescumThiodigifgloflamappellat.S.Ifi.dorustnbuitilliannutn ^‘’'^'»laiinotationesAlcobacienfesadduntfeptemmenfeis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Woeannofecundum B.lfidorum,fecundum alios fequéti, Aguila Gothorum 549 ^^^'^^tiftnuitur, amp;nbsp;régnât annis quinque. Hiedum fa el o Cordubenfibus bello, ?“’^^«B'ptumChriftianae religionis fepulcrum beatiffimorum martyrum Aci-

^^ ‘“äcViaorixpoUuere amp;: prophanare prxfumeret, dignas impietatis tenaerariae P‘^'’3sluit.Narnamp;ftliumia eoconflidu amp;nbsp;thefauros omneisamifit,amp;ipfevi-^'Wpifuga Emeritamfe contulit. S. Ilidorus. Rexiftc lornandi Hadenufagil

'^'^'w. Annotationes Alcobacienfis codicis dicunt regnaffe annis quinque, ^^''tbus fex;Sigebertus annos nouera, fed ftllitur.

Öflrogothorum nomen amp;nbsp;iraperiurainltalia luftinianilraperatorisaufpiciis jjj ^«ttm.tclhntur Chronica Regis Alfonfi. Matthäus Palmerius biennio poft «clwnfctibit. Athanagildus regnoGothorum per tyrannidem inhians, dum diiyaViexgiQj-Qjjj Agujlq, vel fvtD.lfidorus déclinât) Aguilanis, contra fenaiflum

i nbsp;nbsp;nbsp;'''^itinosi^Scfecundumalios,!^. Autor cftLucasT udcnhs,huncRegera fidem

\^o ^0dicitur Rioia, afanclo viro Felice Chriftianx fidei forraulara cdotlus , ex '^pliQuefaduseftcrcmicultor ,vbi deditus contemplationi atque orationi, ^fï.ta ld centeGmum vfque annum cum incredibili fandfitate produxit, Ai poft tt'ottetninnumeris damit rairaculis. Ex iis qui fetibunt de fandisHifpamx.

bGallia Golhica mons quidam Rbodano imminens, editis per multos 561 dies mugitibus tauri inftar , tandem ab alio monte contiguo diuullus, cum domibus,ecdefiis ,hominibus ac iumentis , prxceps inRhodanum corruii.

TheodomirusinGallcciafaduscftRex Sueuorum, per quem annitente S. 565 MattinoDumienfi epifcopo,pofteaBracarenfi Atchiepifcopo^Sucui defciuerut

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AuuoTheodomiri(ecundo(quamuisinconciliislegatur,Atiauriri)decimo o- 564

, hmepifcopls,ptxhdêieS.Mariino,iatuRtacaïéfrsecclehxepitcopomctropoh-nnQ,Qd(^’'jtaitSdhdotusl exOriêtahbus regionibus inGahecta v enit, Sc ea gété

^«. dom. ab Arjanaïmpïctateadvcrxfidcicultumreduxit. Scripfit de différentes quam« virtutum,quemlibrumfclegifleBeatuslûdorusprofitetur. Scrip it tp varias omnium virtutum exhortatorias. Idcm.Ioannes Trittcmius autor e , adMironem Regem feripfiffe dequatuor virtutibuscardinalibus tz honeftz.In Ledionario eedefiæ Bracarenfis fcriptum rcpcritur,euo em datum compofuilTcdecaftigationerufticorum qui iamin fide manentes lono idolisexhibebanc. InconcilioToletanodecimo,dicitur hicS.Mamnus u enfemonaftcriumconftruxifle(dequoalibidiximuslatius)cuiusruitcpi copuj antequam ad Bracarenfem eflet promotus metropolitanam cccleliam. Idem • Martinus in compendium contraxit concilia Orientalia, amp;nbsp;Nigcho Lucenu epi-fcopo metropolitano, ac tori concilie Lucenfi tranfmifit. Ex priori tomo coci m-rum. Hoc concilium Lucenlccircahunc annum celebratumeft,calendislanu ariis,fub Thcodomiro Rege Sucuorum,fub q uo amp;nbsp;Bracarenfe, ad cofirman am fidem Catholicam,amp;: conrtituendü eccJefix ftatum. In co confitioeccleüxßr^ carcfimccropolitanz,amp;aliisGalIecizecclcfiiscathedralibus,fui cuiquehnesa fignati funt,quos nc excederent.Ex archiuisecclefiæ Bracarefis, vbi proNge lo Lucenfi cpifcopo, Icgitur Nitigio. Meminit huius re' amp;nbsp;LucasTudenfisin ege Bamba,amp;dicit Adaulphum epilcopum Legionenfem huicinterfuifte conti m. ^66 nbsp;Hocanno,nempeluftiniImpcratorislecundo,AthanagildusGoihorum e^ faroconceflïtToIeti,cuifuccefiitLuiba.loannesAbbas,amp;S.Ifidorus,quia ‘^ t mortuo Athanagildofuifleintentgnumqumquemenfium. LucasTuderdis } cit,quod feptem annorum,fed non dubium, qum hoc loco fit depiauatus. interrcgniexeonatacft,quodGothinonconuenicbantineltdioneR£gk'bi*' ius Athanagildi filia altera, nomine Brunechildis, nupfit Sigeberto Mediomatn-cum in Francia Rcgi:altcra,noraincGalfonra,ChilpericoSucllionuinR£g'^' tri Sigeberti Regis, qux Galfontacum Fredegundem pdliccm ferre non peiler, mortuainmaritiledoinucntacft.ExannalibusFrancoriin-'.RoberrusGi'g''''’“^

rem per nodis filctiumlaquco ftrangulafle. Pleng uekriptoresHifpannnf’'^’;'’’ Athanagildi anno ^66, ponut. Egoloanncm Abbain amp;nbsp;S.Ifidoruni eius temporis ; feriptoresfequor. HocannomortuuseftJulianuscpifcopiisEborêfis.ciiiusmo' numentum ad diui Michaelis de Machede, tribus leucis ab Ebara, repertum ,di^ mi fux habet Andreas Refendiusnofter, cum alio Pauli presbyteri, qui requiert in pacc,Æra quingentefima odoge{jmafecunda,hoc eft, anno domini quingcn-tefimo quadragefimo quarto. Apud eundemvidi epiraphium cuiufdani Scuto Presbyteri Paccnfis,qui diem fuum obiit Ærafexccntcfimaduodccima,lwcf^gt; anno domini quingenteftmo feptuagefimo quarto. Hæcad notandam religions antiquitatem jnTraftaganaLufttaniaadferipfi. Idem Reiendius mihi affirmauk, plura monumenta veneranda: antiquiratis in cadem diui Mic haelis ccrlefiaena hodieferuari,atque ex xdificiorum veftigiis apparerc,nó oblcurum illicEboren- 4® fisepifcopatus municipium olim extitifle.

jg^ Anno luftinilunioris tertio,LcouigildusLuibçRegisfratergcrmanus,afratre fuperftite in regni focictate alTumptus, citeriori Hifpaniæ pixficitur, qui Golum-rham Athanagildi viduam matrimonio fibi iuxifle dicitur,amp;: prouinciam Gotlio-rum quç multorum rcbcllionc fucrat imminuta,ad priftinos reuocafte tennmos. Joannes Abbas. Aliidicuntcum vxoremhabuiflcThcodafiam,fihamSei)criani Ducis Carthaginenfis amp;Thcodoræ:ex q na fuftulcrit Hermencgildum amp;: Reca-redum. Vnde verifimile cft, cum alteram alten fupctduxiire. Nam quod pradidi filii ex Gofuintha non fint,cx co patct,quod loannes Abbas,téporis illius fcriptor aftirmat, Lcouigildum filio maiori Hermenegildo amp;nbsp;vxorem amp;nbsp;regni parrem ad j® regnandum dcdifte,anno regni fui vndecimo,quo tem porc ille, fi ex Gofuintha natuselTct, vt plurimumdccem natusannos,neematrimonionee regnomatu-rus cITc poterat. atque hoc ira eflcpofteaclariusconftabit.Scuerianus ille, Theo* doriciOftrogothorumamp;ItaliæRegis(vtdiximus)filius, ex vxore Theodora, in-clyto GothorumRegum fanguincprognata,JufccpithosfiIios,S.leandrun)amp; SJddoruta

^•IMorumArchicpifcoposHifpalenfeSjS.Fulgentiumepifcopum primum Afti- lt;t^n.(iam. g inutn,deindeCarthaginenfem:Florentiamfanlt;âarumvirginum monaftefiis Fæ e îm.BreuianumHifpalenfcadditS. Braulium Cæfarauguftanum epifco-P ^virum multarum linguarum amp;nbsp;facrae fcripturæ peritiïïimümjamp;Iuftinam arbitt^''*^^'^^^'*^^^^^^*^^''^’æ ^’’'g'^'J”^ monafteriis prxfucritifedluftinâiftam lio T7*^^^^™ ^^æ aliisFlorentia dicitur. Braulii vero,dc quo in quinto conci-ipß Zn”°^*ccmus,quutnD.Ifidorus meminit, nihil tarnen addir, vnde fratrê bu nifj ’’^^quot;’“^•^^‘inecipfe BrauliusfiueBraulioiniis quæviris illuftri-

^0cp ’,. “’^®gt;pfo D.Ifidoro addidit, vllamhuiusreimentioncmfacit,neque i^n '^'■®*'^'^“s fracrem fuifl'e,fedamicum plufquam fraternächäritatecon-^'■‘^^5^‘'’‘^'^’^''^'^^'‘^'’^‘^^‘^s^i''^^^Luibam, Athanagildoctiam dum fur ^’^^'■^°^^ aGothis Regem creatum,feptem annisinGalliaGothicare-nonf 1 ‘‘°®^'^^u°gt;^resinHilpania,quorum trium fecudoanno Leouigilduin participem regni conftituißc, acHifpaniæ ad-ann nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præfcciflc,ipfum Galliæ regno contentum .E undem S.Iiidorus tres

8tf.a’’'8^^“sRcxloca Baftetaniae amp;nbsp;Malacitanx vrbis repulfis militibus vaftat, y68 R.exs'^'^'^^^°^’'^‘^’^'^°^^*^^^‘^^^^5’ In Gallecia Miro poft Theodomirum W bj '^^J'°tumefficitur,amp; régnât annis tredecim.Idem,amp; S.Ifidorus.

^ccu^ù^^“^^^”°‘^^‘^ fortiftimam ciuitatem, dequaiamdiximus, proditio- y^p reu '*^. f*‘3midanci node occupât, amp;militibusinterfeélis,ad Gothorum JiosP r’”^*’^°’“'’®® Abbas. Milites vero qui hxc loca occupauerant, Roma-naJi' *’^^“'^0f*NamLucasTiidcnfisautorcft,Iuftiniani milites quos Atha-caufa cuocauerat,a Leouigildo profligatos,amp; alioqui Roma-j^ illo diuerfis prxliis fuperatos,atque amplificatum Hifpanix imperium, j^?*^othi anguftis antea finibus concludebantur. Donatus abbas mona-j ”‘«tuitani quod erat Setabi, miraculis adhuc viuus hoe tempore claruin mSp^’”^‘H’cDonatusamp;profeffionc amp;: opere monachus,cuiufdam cre-Ï^neten f •’^’’“’“ Africa fettur extitifte. Qui vim Barbararum gentiumimmi-chisol ^ï^®“^»®^*!“® 0“’^*^ ^'■’‘ diflipationem amp;pericula veritus,cummona-ßeaff ^*?’’’Septuaginta,amp;copiofalibrorum fupelledilein Hifpaniam com-Seru’ ™’'®^8*oSsc atque illufttis fœminæ Minchex fubfidiis amp;nbsp;opibus adiutus, fcru ^**®’’’^“^ftcfiuniconftruxiL Hic primus in Hifpaniam monaftiexob-Pl ^^^’^“^^’■egulani dicitur induxiiïe, tam viuus adhuc virtutum exem-snooiliSjqqjjjjjç£^j^(Çl^jj^gj^Qj.jæ{,j^j.jjjjfgP^j[^jjj^j5^£xDiuo Alfonfo.Porro J ° vit« luonafticx regulam amp;: formam in Hifpaniam hoc fando virö autore mb^V^æ^f’'^ ^2° intelligendum arbitrer,poft Hifpaniam aBarbäris natio-^derormatam.Nam fuperius oftcndimus,annotrccentefimo odogefimo 40lia °’ ?“^**quot;’™ monachum,vt religioni monafticx commodius vacarer,re-pSina^a f'^'^-^*^^^”!^^ S'-^-^Sliftc. quodhauddubie non feciftet,nifiin cadifci-ocw°'''^''^^^ ^^’^Gothorum, Cordubxciuitatem diu Gothis rebellemnodu yy^ ruftic '’^^æ“^Sioftibuspropriamfacit, multafquevrbes amp;caftella, intetfeda

bel! *”*‘®'’®®^5ccclefi«epifcopus,-clarushabctur.ldcé Miro Sueuorü Rex do ^'n^°'^^’'^ Aragones mouet-Idem. Cxterum quoshic Aragonesdicit,S.Ifi-

uibaRexmoritur.Hifpaniaomnis amp;Gallia Narbonenfisiniura amp;nbsp;potcfta- y^j cmLeouigildicedit.IoannesAbbas.tamenS.IfidorüsLuibxfiueLuibanismor-itmannoquingctefjmQPgjjjggßjPQPQPjQpQj^jj^ LcouigildusSabariamingref-

, ®Posvaftat,amp;prouinciam totaminfuam redigitpoteftatem,duofqucfilios oosexamiffa coniuge, Hermenegildum amp;Recaredum, conforteis regni facit, oiones Abbas.Quolocö vide,an,Sabaiidiam amp;nbsp;SabaudosJegendum ftt* Saltern

•xfn.tlom. ira intdlcxiflc hune locum videturlacobus Valera. Hane opinionem confirmât cpifeopus Burgenfis,in quo videturmendofelegiSabandrjam,pro,Sabaudiani. MaufonaEmeritcnfisecclefixcpifcopus, in Chriftianæfidei dogmate elarus b-bctur.Ioannes Abbas. Hiipaniamp;Francide Pafcha eelebrando diiTentiuntjHi-fpanis, 1?.. Calendas Aprilis : Francis vero, 14. Calendas Maii Pafchacelebranii* bus:fed Francos reôte eelebrafle miraculo manifeftumfuit.NamfontesinHi-fpania qui fabbatofando Pafcha: diuinitusreplcriad baptizandunifolebant, non in Hifpanoru, fed in Francorum Pafcha repleti funr.Sigebertus Abbas. Idem po-nit Robertus Gaguinus, tametfi in numéro Calendarum nonnihil varier. Hlud hocloco non prætermitrcndum,quod ipfequoque Gregorius Turonefis epifeo-pus qui circa hxc tempora floruit,fontes in Hifpaniafuiflequidiuinitus replc-rentur,tefl:atur,quum alias,tumlib.io.cap.2.2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

57^ Leouigildus Rex Cantabriam ingreflus, occupatores illius prouincia: inter. ficit,Amaiam occupât,opeseorum inuadit,amp;prouinciaminfuam redigitpote-ftatem. Joannes Abbas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

573 Leouigildus Aregenfesmonteis ingreditur, Afpidiumloci fenioremeuvxore amp;fihiscaptiuosducic,opefqueeiusamp;locafuiiurisfacit.Idetn.

Î?^ Leouigildusfiliofuo Hermenegildo SigebertiRegis Francorum filiamroa' trimonio,amp;r prouinciæ pattern ad regnandum tribuir.ldem. PaulusÆmiliuseam ' lugundim appellat,amp; etiam S. Gregorius Turonenfis. Leouigildoquietapat^ régnante,aduerfarii fecuritatem domeftica rixa conturbat. Nameodem annoi' lius eins Hermencgildus, fadione GofuinthæReginætyrannidem aifumenSjii^ Hifpali ciuitate rebellione fadarecluditur,amp;alias ciuitatesatquecaftcllainfo-cietatem rebellionis fux pellicit.Quç res Hifpaniæ prouinciæ maioris exitiioauh, qnam hoftium infeftatio,fuit.Idemloannes Abbas. Noucllus Complutenbc-pifcopus celebratur.Idem.

gregat, amp;nbsp;antiquam hærefin nouo errore cumulât, aufus inter estera hærefisfu2 con tagia, etiam rebaptizarc catholicos, neque id ex plebe folum,lt;ed etiam ex fa- 4® cerdotalis ordinis dignitate, inter quos Vincentium Cæfarauguftanû exepifeopo apoftatam fadum,amp; tanqua e cœlo in infernum proiedû. Qua fedudionepluri-mi in Arianâ vefaniadeclinauerût. Partim ex loanne Abba, partimexS.lfidoro.

jSq Seuerus Malacitanæ vrbis epifeopus feripfit contra Vincentium Cæfaraugu-flanum epifcopum,in prauitatem Arianamlapfum.QuiVincentius collcgaftiit LicinianiCarthaginenfisepifeopi, vtaitPetrus Meirias,fcripfitetiamdevirgini' tateadfororem. S.Ifidorusamp;Ioanncs Trittemius. Leouigildus partem Vafco-niæoccupat,amp;ciiutatemnomineVidoriacnm condit.IoannesAbbas. Eodera anno natus eft Mahometes, peflima Chriftianæ religionis calamitas, pâtre Abda-lia,matreEmina,exgenere Àgaramp;Ifmahclis. Qui annus in Arabia tanta ficcitate p amp;penuriafruguminfignisfuit, vthcrbis vefcerenturcarapeftribus inopiapanis. Rodcricus Toletanusinhiftoria Arabum. Quodauterndicitnatumannonono Lcouigildi,fequitur opinionem eorûqui Leouigilduminiifleregnûanno quin-gentefimo feptuagefimo fecundo affirmant, alioqui ijumerus anni probe per o-mniarefpondet.Porroquodaddit Ærafexcêtefima,îegendûeft, fexcétefimade-ciinâ

'‘'^ruj^r r‘'^^^^modernIibroclariusconftat,quâvtprobandûfit.Aitenimmor lt;^f2-dota. L^oui •ƒƒ’^®“^®^”'a fexagefima fexta,quum tantum vixerit 4t,.annis.

^®tft Hifnj 'r ®^®’^®*^’““' ^^ opprimendam filii tyrannidem colligit, amp;:ciuita- 5^^, ^“cuoru* n' ®® ®^fi‘ict,ac rebellem filiumgraui obfidione premit.CuiMiro

’®^^obfƒ'*°®^®’^f°)®'i'’cBætisderiuatione conturbat.Ioannes Abbas. Miro S'hume nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elaufit extremum, cuiEburicus films fine Eboncusinre-

’** P^ditn '^“^^'^'^rosltalicae antiqueciuitatisreftaurat, quæ res maximum im- 585 îJnioJu^® ^*^P^^®ßfi populo exhibuit.IoanncsAbbas.Vndecolligo,Italicam ^’futan ^ff^P’^Qoamfuifle Hifpali,atquea Mauris poft tempora Gochorum ’''Mt ^ç “crûm. Andeca in Gallccia Sueuorum regnum cum tyrannide P^'üat ^^ D”''“''^^*^^^'’^°U’S Régis in coniugem accepta,Eboricum regno ^Pîliin quot;”’'®'^®l^ehnmretrudit,acmonachumEicit.Idem. LeouigildusHi* quot;quot;^fi?*’’''8®^^gt;®“ltâtes amp;nbsp;caftella a filio vfurpata recipit, necmuko poft fili-MtI(î^''’®^'’‘^quot;® ^°'^^“^æ capit,amp; regno priuatum Valentiam in exilium ^^xèt •^' ^“® Lcouigildus ad hune modum filium rebellem perfequeretur,

10 *'hntçf J'’'^*'^s,vcfic,locafanó^ahoftiliterinfeftaret:monafteriumeratS.Marti-’^'^cnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Carchaginem Spartariam, cuius monachi audito hoftmm

'Wöf p ®^‘^oabbate fene,fein fugam dat,atquein quadam infuia maris abi-^^’ a^lraonaftcrium Gothi,dûbona monafterü fineeuftode defer-Mfl gt;nbsp;^’’^'’®'®”' ^‘^'^*° incuruacum, fed fandicatc reâû olFendunc, edudoqj '^ ß I^^^^^putaturus ceruicem eius,refupinus ruit, ac fpiritû fubico ex-fCN ’‘^vifo reliqui percerrefa€lifugerunt.Huiusreifidesquû Régi confia-(j)^’ “'l?®onaftcrio fuerant ablata,iuflit reftitui.Hoc fibi nÔ multo pofi qua ClnÂ’'’'’“'“^’atut» fuiffe affirmât S.Gregorius Turonenfis.inlibrodcglorià ftecteV •”'’?‘^’l’*’^* Lcouigildus vbi vidtt tätamiraculaperferuosDeiquino-ctcto^“’'’j^®’^ant,fieri,vocatum ad fe vnum ex epifeopis fuis, hoc eft Arianis ,fe-

^^ 5'iîed^^*'''^’^^^''^ tandem vos, ficut hi qui le Chriftianos appellant, nulla fî-^^'ui 5'ŸP'‘^'^‘^^ fecundû fidê veftram? Atille, Sæpe,inquic, cæcis vifum re-^fificum '’”*'®“^ituu’«Quin amp;nbsp;nunc fatisfacere expedatiom cuç quea.Mox hæ-W ?'quot;'‘^‘'^dcccm aureis corruptum clam fubornauit,vt in itinere quo Régi deii ^'’“’‘quot;““««»claufisoculisrefidens,epifcopiopéimploraret, vtin virtute fi-quot;æpetditunalm»c raiferoreftitueret.Quodquüilleex compofito fcciflèt,e-j^^ opusemnmagna arrogancia manus oculis eius imponens ait. Secundum fidê fp/'’’/‘^quot;'^''Vixdumhæc dixeratepifcopus,quûoculiinfelicishominisitaob-J1” WW cum graui dolore, vtnon folum vifumpcnitusamiferit,verumetiam 1 “'’’^]ucnuiiaritiaimpeHcnteconhnxerar,cuulgaiieric.Exeodcmaucorcamp;h-

*^’tSÇ' ^“L’inferc tempore in Hifpaniaaccidifle aftirmatidem virfandus, riftianuscumhæretico pro fide fua certarct,cumque Arianus ille nullis fcri-caA?quot;‘^®^‘”^ooüs pollet a percinacia fuadiuelli:Saltemmiraculis,inquirqui gitoj''’’’®*'’^»'^'ffutcm indiuiduaz Trinicatis experire.En anulum aureum di-inio '^“®iuignetn proiicio, tucandenrem collige. Poftquam vidit anulum snul ?'’'^^*^^^*^5conuerfusad hæreticû,Siveraeft,inquit,aflercio tua,exime lia •j'^®'”’'-®l’'gi^e.DeindciIlotergiuerfante,ait zlrnmenfaTrinitasDeuSifia-^i^* wdignum te credo, often de: eer te fireda eft fides mea, nihil pr.xualeant

lt;-incendia fæua:amp; fublatum ab igne anulum diutiffimc manu fine oftenfio-^Jl'atenuitjacpudefado hxretico catholicos reliquos in fidei fu:2 confiantia

13 / n!'^'’'''^''®°^®™*oaP’i4« Eutropius AbbasmonafteriiSeruitani,difcipulus ^WH Donati floret,deqüo paulo poft latiusloquemur.Ioannes Abbas.

l'^ouigüdusGalleciara vaftat, Andecanem Regem captuin regno exuit, Sue- 584 ''orumgentem,tliefauros,patriam,in fuam poteftatem redigit, ac Gothorum Pfouinciamfacit.Andeca regno priuatus tondetur,^ honore presbytenipoft f^gnum honoratur, amp;nbsp;quod Eborico Regis filio ac Regi fuo fecerat,paffrus,in ''tbem Paceniem exilio relegatur.Idem. Itatunc Sueuorum regnum deletum

t^n.i/'tm. jn Godlos rransfcrtur,quod centum feptuaginta /êptemannos dura/Tcaffinnat fanäusIßdorusin hifioria Sueuoru/n. Hermcnegildiis in vrbe Tarraconenu aSisberroinrerficirur. Joannes Abbas, beadem ferme fandus Gregorius Turo-nenCis epiCcopuslibro o^auo,capite vigefimooâauo.Equidem vehementer ad' mirorauiorcsbos,qaumidtempoi:isinviuisagerent,hxc de Hermenegildo fen' bere,qLiem vemartyrem,pro Ade Catholicaaparre Ariano occifum,HiipanaVê* neratur ecdeCia, cuimeriro rcliqui omnesbarum rerum/cripfores fiÆagantur» amp;nbsp;ante alios omneis D. Gregorius Papa.QuiinDialogis fcribitïibrotertio,c^' pirerrigeümoprimo,quum RexLiuigildus(itaenim appellat,mûmendodiscA liber)Herminigildam Alium afanäo Leandro Hifpalenû epiCcopo Catholicara ‘ Adem cdodum,ncque præmiis aliiccrc,nequeminis perterritum attraheread Arianam poAccperAdiam,priaatum regno rebus expoUaiTeomnibus, deindcio ar dam conclu(o cuAodiana,collii[n manu fque ferro ligaA'e,deniqueipfoPafcb2-lisfe{liairarisdie,intempctlxnodis filërioArianumad iUummifiAe epikopaw, cx cuius manu facrilegx confecrationis communionem perciperec.Çum veroil-lenonfolumdcttcflaircCffederiam graairer epifcopi perAdi vefaniarn increpa-ilfet,pater in furorem verfus,miiri5 apparitoribus Alium occidi iuiTu.Qnodiili, , fccuriccrebro S.Martyrisimpaäa,effcä:udedcrunt.Cuiusmotsmultiscclebta- nbsp;nbsp;nbsp;J

ta fait iniraculis. Nam cœptus eüin noäumo Alétio pfalmodix catusadRegis^

Martyris corpusaadirijS^accenfx lampadcsapparere.ldemdicitSiBedaadbüc ^'^ / modü:Hermcnegildus Leuegildi Gothorum Regis Alias,ob Adei Catbolicçcon-

fe[Aonëinexpagnabilem,a parre Ariano regnipriuarusinfuiis,amp;'in carceréaevin i calaproicâus,adextremum node fandaDominicx refurreâionis fcciniinca-

pire percuffas,régna cœlcRe pro terrenoRex amp;nbsp;martyrinttaait. Haäen^illc,qut locasin exemplaribusimpreiAsdeprauatuscA.EqaidëarbirrorGotboSjVifstaia infignibas miracalis, in Regis fui gratia conAnxiAe, D.HermenegildùaSisberto occifam.QuoramoredeccprosIoannë Abbamamp;iS.GregoriüTuroMnfett^ib^^ deilliasmorte memorixprodidiife.HuiusSandimartyrismeritisadferibitidem D.Gregorius,quodvniuerfa Gothorûgensad CatboiieamAdëperRicaredna^^ Regem conuerfaAt,videlicer,quodgranamin terra mortuum, multam fradua ■ artulerit.Fidcm buius fandi martyris Gallicaram return fcriptores partim S.Let dridodrinx,partim vxorisFrancxfanditatiacceptamferuntjamp;addimtilluat' ra partis ira fuccenA, cum dacibus Impcratoris Mauricii quibasHifpamlimicii cadodia crédita erat,fcedere ido,vxorcm e recentipartalangaeatem, bliumqnc infantem apud eosdepofuiffe:cumq}cïret a parte fecuripereuffaSjVxoremabAa-guAi ducibus in Africam cum Alio tranlueda : Cbtldebertum FrancorUR^g^^^t fperecupetandx cumproie fororis,amicitix AuguAi reAitarü,ipfuminGorbos mouille, ad vlcifcendam leuiri fui mortem. HxcferePaulusÆmilius.Roberms nbsp;nbsp;nbsp;i

Gaguinusadiûgit,Iugundia,dam ad Imperatorem daceretur, inirinctemcetore nbsp;nbsp;nbsp;gt;

periiAe.S. Gregorius TutonenAslib.odaui cap.vigefimo odauo, dicitin Africa ^c ƒ morruamacfcpultam,AliumConAantinopoIindadum.Rcliquafefebabeni,nó j vr Paulas Æmilias, vit alioqui dodus ac diligens,fctibit, fed vtnosexaaroribus l probatis,amp;:quitesgeAas fui temporis oculata Ade fcribebant,reculimas. Gab j liptouinciam Narbonenfem cum exercituinuadant,ad quosmißusRicaredus, nbsp;nbsp;nbsp;1

âusamicitia,qaamcontraxerüntConAantinopoli,dûilIucdiuüGregotiamfedis j3 1 , ApoAolicxtefponfa(erac.n.RomaniponriAcis Apocrifariusanrefaminô Ponti- ƒ Acatum)beatû Leandrum,pro caufa Adei, Régis Gothorum legatioperrraxilfer.

lu **p^*®®°'^“*“®8®**ï*‘i®concurfu colleur, ad atrinem Lupi,vulgo.Guada- -^n- ^om. M /*®^’^’’®8°”'gt;sbcato Leandro dohomififleaffirmatur. Lucas Tudenfis

^ouigildpsdecimooótauö regni fui anno moriturToIeti,-quem diuusGre- jSy deiT^^^^*^ ^^ poftoccifumHermenegildum fadi pœnicuifle, amp;Catholicçfi-dim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnouiffe, nop tarnen vfque ad obtinendam falutem pertinuiffe,

*^®^^’’®®®P®’''^®’’’öc^filiuniKjcarcdumS.Leandro commendaflejVt

ttioU n'**’'5°^^’’®'’“*'’4“®‘^*’''fl^^^’'c perfecerat.Ex D.Gregörio.Dc morte Leo-

Ki 1110(1 *^®g*^P®“^°®^’^®'^^cribit S. Gregorius Turonenüslib.8. cap. vlc.adhunc

ftan ^'^’ •^^^“*^®®®®®•'“®^Pæ’’*^e’’^*®*®P*^o®f•fof®^’æ•*^®^ico agens,amp;obtc-tt?f.''®^’“^^^æ*’®^9“*^4'ï3‘*»repcriretur confentaneus,'in legem Gathoheara lit 'a^P®‘'‘‘^Pf®ra4iesinfletuperdurans,pro iisquxcontraDcuminiqiretao-^!®® Vpiritumcxhalauit. Hxcille. HicLeouigildus multos nobilcsiac potenr ftiu '?^'^®^*^^‘^*LP’^*mdsxrariumderapinisecclefixacciuium,amp;.^oliïsJaÓT j wcöpletauit, primus folio amp;nbsp;purpura regali vfuseft,quumantGipfumGo-ncre^'; '®8®^^lt;^onccffumamp; veftitum haberent cumaliis nobilibus-commu-Rcih'u^’'’^“*'’®°^^^^^®™®*^*^^“‘^»^*^^^^ï*5 atque additis iis quxex vlu ede

^ö car^Q'*®”’'’“’^'^^**^*rolctimorte acerrima,acfub mortem præcepitfilioRü-iff . ''’'^pifcopos Catholicos ab exilio reuocaret, amp;nbsp;beatum Leandtumcole-an«'^l/^^®®‘E’':S’^fi‘iofoamp;LucaTudcnfi. Mortuo patri fucceditRicaredus, j^‘’W3uriciiItnperatorisquarto.IoannesAbbas.Hunc Lucas Tudêfisaiftoreft S^?^®*’'‘^'^°‘^orooaturo.regnauitannosquindccim./

hi h^'^*’^'''’’®*^*^^orHermcnegildi,turpiffima morte perimitur.IoantiesAb'ï jStJ f^' Kicarcdusprimo regni fui anno, mefe decimo, Deo adiuuanteCatbolicus

’■'tur,amp;facerdotes fedæ Arianx lapienticolloquioaggrelfus, ratiofiebotius G Catholicam facit conuerti,gentemque omnem Górhu-

}0 fcomt^i^’^^®®^^* RicaredusRex aliéna a prxcelforibus fuis direpta, amp;in ß-aedit *'’’*‘^“‘^®3Cbenignereftituit,eccleliarumamp; monafteriorumconditor amp;ttüff'''^^*^'^’^‘^‘^®* DefideriusFrancorum duxGothis infeftus (uperatur, y^ncorummultitudineinaciemontür.Idem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

T’“^^”?“is,nempeSunnaepifcopusamp;:Segga,cumquibufdam.tyranT 587 ^'^aniiniereciipientesdeteguntur. Conuidi,Sunnaexiliomukatur,Segga , vn-}''’®P“^^’sinGaneciamcxulrclcgatur.IoanhcsAbbas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 1

, nbsp;nbsp;1 P’^copuscumGofuinthaReginainfidiantesRicaredo,produnt«r,amp;fiê j88

Gtholicæcommunioncm quam fub fpecie Chriftiana quafi fumebahf,pro-‘lepublicantur.Qimmaloin cognitionemhominumdedudo, Vldrlaexilio

{0\x ^^^’^“‘''^^^‘’‘“ïhaCatholicisfempcrinfefta,tandemfatocóceffir.Idem, ’icorum exercitus a Gontcranno Rege miffus, duce Bafone GaHiamNarbo-j^jç'*'’”“’^^gt;^’‘’xta Carcaffonem cadra pofuit.QuosClöudiusLuhtanix dox iiiillh''*^°’^^^^*’° ^'■*8^™ cóuer tit,amp; didu mir urn, fexaginta fei-me horna num Jiatjj-’?’”^'^®^^'’’^“P^‘is™‘®'*smiIitibus partim occidit,parpm fugawt/lilpo-£j'^-?'*®^®'^”®‘-Hanc taminfignem vidforiam nonimmerito conucrüoni ^'Kicatedi acceptamferunt. IdemS.Ifidorusaffirmât, nullam vnquamin panjisvelniaioreminbello,velfimilem extitifTevifforiara.-LucasTudefisau-

AnnoRicarediquarto,amp; MauriciiImperatoriso3:auo,celebratum edtertium j§j ^onciliumToletanum,in quo Rex Ricaredus cum Regina Badda vxore fua amp;nbsp;0-

10 ®'’gt;tiusGothisabiurauithxrefin Arianam,amp;in publico Pacrumconcilio profef-“^eftfidemCatholicam,amp;: xqualitatem perfonarum in fandiffima Trinitatc. 'debutumeftautemoâ:auoIdusMaias,abepifcopisHifpaniçamp;:GallixGothi-':æ)(]ukuerunt numero fexaginta duo,amp; prxter hos, q uinque alioru m eptfeopo^ Wravicarii. Metropolitan! epifcopiprxfuerunt,MaufonaEmeritenfis, Leander Hilpalenfis,quem LucasTudefis primatem Hifpanix fuifTe dicit amp;nbsp;Icgatum Ro-Aa iij

^fi.(i(gt;m. manxecclcüXjEuphentiüsToletinuSfPantardusBracirenGSfHigetiasl^äTbo-nenfis, Stephanus Tarraconenhs. ArchicpifcopusTo/etanus, amp;r iJium fequutialu nonnulh,aiuntHcnadiumToJetanumhuicjnfcrfui7Jèconcih'o,fedhicaJiquafl' ro pofterius Toictanam rcxiceccleGam, vt ex B.’Aifonfo codât. Petrus Antonini BeareraffirmatS. Idaliam Barcinonenfem epifcopum in hocfuiikconcilio,k^ nomen Uliusin codiceConciliorumnoninaenio. Abhispatribuscódemnauin^ e(l,ód Hifpanix Gnibusexrerminatum Arianorumdogma,(juonobilitasGo(hi‘ ca per ducentostrcdccimannosinfcamp;a faerat. loanncs Abbas tradit,fumm3^^ fynodalisnegociifaiireinhocconciUo penesS.Leandram Hifpalcnfem epidoquot; pumjScbeaciirimumEacropiamymonadeniSeruiraniAbbaretn.InhuiuscoDCi^ Uidecimo quarto cap.datutum,nequisludxus fungipodkofRciopablico. Hoc concilium alii alio anno ponunt,ego codicem Conciliorum fequor, in quoetiito in diaerCis editionibuscondanrerlegitar, celebratum Æra fcxcctefima vigefttn feptima. Idem babentannotarionesmarginaleslibriAlcobaciéGsin S.ïftdotutn. I SiigirurannoCbridiquingereGmooäogeümononoaddasannostriginaoäo, babehisÆram Cxfaris fexcenceCimam vigefimam feptimam. Ricaredoortho- ] doxoquietapaceregnanadomcllicxrenduturinftdix. Nam quidam excubicu-loeius, amp;:prouincixdüX,nomin€Argimundus, tyrannidematfeflansaductfus I Regem confpirat,ita vreum,Ci poBet,rcgno priaaretSc vira.Sed nefandiewscon’^^ Gliidete£tamachinarionecomprcbcnlus,óc vincuUs fcrrcisconttnäus, h^biti 1 quxdione, foeii eiusimpia molimina confeifj, digna fantvltione interfedi. Ip^^ ver o Argimundusqui regn o inbiaba t,primumverbcrtbuscxius, deindeturpitet nbsp;nbsp;j decaluatus, podbjeedexreraamputata, exemplum omnibusatino infidensTo' lctidcdir,nefamuliaduerfusdominosinCurgant.loannesAbbas. VfqueadhonC I annum profcquucus ed Chronicon fuum loannes A bbas, quod exodus foctatäb anno ludinilmperacorisprimo.Fuit bic cpifcopusGerüdenfis,nationeGothus,

eruditione célébrés.Ma ufona EmeritenGs, de quoiam dixim us. Leander HifpC' 1 lenGs,EutropiasAbbas,deindeepifcopus Valentinus. Seuerus epifeopusMaHl^ ƒ citanus.Licinianusprimum CarthaginenGs,deindeMalaciranüsepifcopiis,Có' Rantinopoliabxmulisvenenoextinclus,muItafcripGt.IoannesTrittem.amp;S.Ili'

dor.S.Fulgentius,epifcopus primam ARigitanus,deinde CartbaginéGs,S.Lean-dri frater, Hebrxi, Grxci, A ra bid, Syri, a c Latini fermonis periti/Gm us, fcripfitm Eaangelia,E(aiam,duodccim prophetas, Pentateuebum SclibrosRegum tinter- f

* * * 0 1 A 1 zb V^ H Iv U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyp ^uitconcilioToIctanojinquodamnata eft Ariana hxrcfiis amp;nbsp;omnis paganorum t^n.dom. n all°^'*f^”^°ætîitisfuç66.CalendisIanuarii.ExBreuiarîoHifpalenfi.Ioan-

otofindaCliildeberti Mediomatricum in Fracia Regis foror,Ricaredo Re- yp^ o'^u°it,amp;paxintcrvtrunquepopulumfado fœderecoit. Ex Paulo Æmilio amp;: ^'’nalibusFrancorum.

HoctemporeBeatusGregorius Papa,miflb inHifpaniam loanne defenfore, yp8 itUnuarium Malacitanæ fedis epifeopum, coniurarione quorundam epifeo-

P^tuiuodeiedum reftitui,actamnefarix impietatis aurores débita pœnitenria ®'J^epiftoli$D.Grcgorii.

AiMredusquumper annos quindecimGothis tanta benignitate imperafter, 6or Jt^eritoPaterpatfjæ(aiuj.jj,.gjm.,^£|j^Qmaximo lutdefiderio,rebushumanis

“Wtuse|lToIcti.HiclcgesGothicasincoinpendiumcotraxit,Romanosnnil-^^'5prçliisvicit,amp;corum multas vrbesditionifux adiecit,Gothorum imperium ''fentiffimum reddidit,atque Hifpaniam omni haerefeoslabe perpurgauir,vc /onfusEpifeopus Burgenfis affirmer, ab eins tempore nullam poftea hxrefin ’'’^mHifpaniapublice repertam. Idem Rex religiofiffimus, coronam fuam au-•j. ^^^tundxadaltare D.Felicis obtulit,vt autor eft Rodcricus Archiepifcopus

^0M •’^'’^^’^dæap.S. Mortuo RicaredofucceffitLoiba fiueLuibafilius,anno ''f^iit^.DequoS.Ifidorusad hunc ferme modum:Luibaignobiliquidem ?’^ptogcnitus, fed indole virtutis infignis. Quem in primo flore adolelcentite ™®ricu$,fumpta tyrannide, innocuum regno deiecit, prxcifaqiie deXtera oc-pannoïtatisfuxi^.fquanquaminAlcobacienfi codice^rano.)rcgni vero .'^»do,Ex quibus S.Ifidori verbis colligo,hunc Luibam fuifle nothü.Nam con-ƒ guidera Ricaredum pattern duas habuifte vxores, fed priorem, nempe Bad-‘^Mtturi Britannia: Regis filiam fuifle aiunt,pofteriorem regio Fracorum fan-ê'^hcnunifeftiiniefteditam.

fiwtusLeander Hifpaléfis Archiepifcopus tertio Idus Martii ex huius vitte mi- ^cj jQ’^'^'ftmcœleftiutncontuberniumtranflatus. Relegatus inexilium ab Arianis

T^«:ripfit,atque egregiam eruditionis ac fanditatis fama rcliquit, quam plu-*'®apollniotteniauxerütmiracula. Succeflit illiS.Ifidorus frater ipfiusgerma-^^^' fodemanno,nempe Mauricii duodecimo,Videricus (Vintcricum ahivo-‘^0«gnum Gothorum occifo Luiba inuadit,vir ille quidem bello ftreniius, fed p3rumfelix.quiqu5i^oti^anosvariislaccfreretprxliis)femperdeceffitinglorius. Hicquumvariisprobrisregnifuidecusobfcurauit,tumillopræcipuc,quodAria-Damhærefinreuocarcconatusfit,vtautoreftLucasTudenfisé Regnault annos feptem.

HocannoMahometempfeudoprophetam Corduba: hxrefeosfua: virusdif- 6of f^^ndcre in Hifpanos conatum produnt. Qua: res quum S. Ifidoro qui id temporis

4'3^oma,quoadconciliumafummoPontificevocatusfuerat,redibat,innotuiflct, ’'^eadcapiédumillum mififret:illefiuea dtemone, fiue ab alio quopiam admo-^''^hgafibi confulens,in Africam rediit.Ex Fortalitio fidei, amp;nbsp;Breuiario Ebo-renfi.

^Itcodoricus Mediomatricum Rcx, Hermembergam Viderici Regis filiam, 607 iuftamvxorem fuamad pattern remifit, integra ab fe,aduerfo rumore, quodfer-fcrurpcJlicibus ad infaniam vfque deuindus, fandi nobiliffimique connubii vfu perfrui,amp; Virginis floremdelibare non pofte,velutmaleficis artibus carminibuf-Sueprohibitus. PaulusÆmilius,qui Videricum Bertricum appellat,ficutRo-

te,autoritäre,arque eruditionc clarus, amp;: Catholicæ doÂrinæ accrrimus defenfor amp;:cuftos,vixitinfacerdotiotëporibusViderici,Gundamiri,amp;exordiisSifebuti, duodecim ferme annis. Ex B. Alfonfo. Eodem anno Vidlericus inter cpulas coniurationefuorumocciditur,amp; iuftodeiiudidoj fient innocentem Lutbani gladioperemerat,itaviciflim gladio petiit. S. Ifidorus. Nihil in vita geffit præcla* A a iiij

t^ff.e/am. rum,m'fi quod Scgunnâm per duces fdo5 Romanis ademir. Corpus eins vilitcfC'

iafum,vi/iuscft/èpuJrumJdenK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

^ro Occifo Viéiedco Gunlt;iemiri]s,riue('?caliiapp£Uit)Gandâmii:us,B.cxGothoquot; rumcreatiir^3^regnazannosduos,iacepirrcgnare3nnQPhocxImpciawrisk^' ta,qui fccandum alios incidit in annum pixccdèzcm. SedS.lCidonisaddi(,quoi Æra lexcenzerimaqaadragcrimaoâ:aua,hoceü,annoDominifexcentcf]mode‘

lt; cimo,quem ego fequor, non alios quiinùiarcgniciusannofexcëtcfimodecizoi^ quarto adCcribunc.Gundemirus in principioRatimregni fuicauit,ncviolaiétut qui ad loca facra confugilfent. AlfonfusBuigcnûs. idem Vafconcs vna expcdiif one vaRauit,altéra militem Romanum obfedit.S.Iûdcras. Hoc temporcMaho- ^ metestrèsvxoresduxic',fcdhis non contcntus,ncfariaacpromifcua ododecim vxorum libidine poUutuscfljSc variis eluRonibus ac prxlligioûs tecbnis,mitaica‘ lumfuiapudimperitamplcbemfecit.ExRodcrico Tolctano inbiH.Apbù.Maquot; Xtmus Cxfaraugu(lanusepifcopus,vireruditu5claret, qui (cripfitder^usscdis nbsp;nbsp;nbsp;i Gotborum in Hifpaniis.S.lûdorüs,ôôIoan.Trittcmius.

étz Gundemiruspropria mortedcccûitToleti,cm facceûitSifcbutus,Rexopti- nbsp;nbsp;nbsp;j musamp;rcligioms Catholicx eultor acerrimus,quique adbellicam Horiadoqué^ nbsp;nbsp;nbsp;j tix atque eruditionisdecusadiccit, vtautoreRRodericus Toletanus. Resnauit ƒ annosoflo. S. fRdorus.IfidorusPacenlis,Lucas Tudenfis,MattbxusPalmcriiis hocannoregnum inUfTeconRanterfcribunt. Equidem nefeio, quaautoritatealii ^^ j contrariumientiant. FerdinandusPcrezLcnbitbuncRabiUuiirc inHifpaniaim- ' * munitatcm eccleûarum,Sdnequiadcasconfugerent, violâtétur:quodalHGun- nbsp;nbsp;nbsp;1 dcmirocribnunt.

AdahomcrcsquintoSi/êbutiRegisannOjpra^diuitifviduxnupriisJociJpleracus, / ingenteis i

'quot;?cnteisanimofpiritusconcepic,neccontentusopinioneprophète, ad regnû a- ^«- ^»»f-'’imumadicciCjamp;AfricamatqHc alias prouinciashaud irrito conacu,adrebellio-''dn contra Romanosincitauic.neque huic rebellioni cuentus defuit. Nam Aga-^nirerumaduerfus Romanos potiti,primum in Africa,deinde Damafci in Syria, A *u ^f‘^®^^g^^^^3C“^udio confalutarunt. Ex Roderico Toletanoin hift.

^ocanno,autcircicer, Agapetus ex milice prophano monachus,deinde epifco- 6i8 P''5Cordubcnfis,rcuelatione diuinainuenit corpus S.Zoili marcyris Corduben-

1 *gt;4®oaiolcni popa,comicate clero ac populo,tranftulic in Ecclefia S.Felicis.D. uretmsPa3iiig^aljjjjjyjj.j, Veria bic nó Agapetus, fed Agapius appelläduseft,' ^^wlccundoHifpalenficonciliocolligitur,vbiD.Ifidorusdicit,illumfuifleec-^“alticxdifciplin2ign3rum,vt facile eolligi pofîit,cx milite fadumepifeopum. ^noSifebutifeptimo,menfeDecembri,celebratumellHifpalifecundücon- 61^ 'i3bodoépifcopis,præfidente S.Ifidoro, cótra Acephalos hæreticos qui dua-'t'Chrifto naturarum proprietärem negabant, ita didos, quod nullus inue-tautor,aquo fint orti.Interfuit huic Synodo epifcopus quidam Syrus,acerri Ptædidæhærefeos propugnator, qui poft logam difputationis pertinaciam, doxa 'cj'^^'^^^odamp;aliorumfandorum patrum cóuiótus, adredam amp;ortho-

^® Mah *'’^^^'^'-’^^^quot;’-^^c^Vt:exdiiodccimo capiteipfiusconciliiconftat.

•Hei /•n?*’’^f^^i’^ ArabiacumSergio monachofedamSarracenoruinchoatper- 6x0

Par ^®^'’’gt;®agnum actemi Dei prophetam fc dicens.Q^æ tam dira lues qu u ^^ °'’®gotioexcingui initio potuiflet, defidiaamp;ignauia Romanoru Principe j^.^'**t,vt Afiamtotam arque Africam, amp;nbsp;bonam tandem Europa: partem con-Ptïf ”*“*^Q3os vero populos ta tetris opinionibus imbuit, Sarracenos ex Dei ‘^icebat, aSarra légitima vxore Abrahæ, quad legitimos diuinæ

Vk '5^ucceirores. Exlacobo Meyeroac Matthao Palmerio. In fchedis ^fï *®^æo^iClcnardi,viclvndccuquedodiffimi,legi,quasillc in Africa ^ æconfetipfit^Jmjjillic Arabicarum literarum peritiam,ad bellum Antimaho-10 'Wetv^^quot;®’^parabat,fi longiorem lucis vfuram dominus Deus concedere vo-^uani ji7K ^®^vitad^gniffimo,indcfatigabiliftudioco^cdabatur:legi,in-W^o^ ''”^^'^*'^*s,totumMahometifmumdecêIudasorücommëtüfuifte: hoc fclibr nbsp;nbsp;nbsp;°'^gt; '^^ Chriftianis infignem aliquem excitarent hoftem, ac de ea

^irpr L’’*^^^®’P’ïdIudaeos.Idcmmihiolim Hifpali rctulitGermanusquidam, wu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19ui multos annos in Africa fuorum négocia gefiTerat, amp;nbsp;du

Suc J ^''^*^®*'^':dsmihiaffirmauit,audiftefea virisgrauibus in Africa,ludæum f«a(ifl‘*™ . “®»®°g®^“™^®“'®®^‘tu®ïM3^^®*®®“”®^’’*^’?’5^^1'^^o”^^‘’5p^’^'‘ ''til j’'^^'’*^ætda multam a natura return abhorrentiaAlcoranofuoinferciret, ' ^ Sif k°^f^^ftohaslegis ludibrio a feda Mahometica aucrteret.

proof '^^^^^^^oregnhui odauo,mêfe fexto,rebus excelfit humanis, quem alii 6x1 Wo ®®’'®°»’^“’®®odcratomedicamentihauftu,aliiveneno fcribuntinter-®nesf’''^^^^°'' ®^^’^fi^or'“S. SifebutiRegis duas leges reperi, alteram, qua o-^'^^^^“t) perpétua maledidionisccnfuraobftringit,quicunquc otnnis ’®^*P^“®^^riftianumIudaeofcruircvclfamularipcrmifcrit:alterâ,vc teßinj •'*'®*P®^*^°®e®cxercitus nonprogrediens,autdeexercitu fugiens, ^eiöJ °^'g^'^^^*sfriÇirreuocabilitcrcareret.Quampofteriorem,vtduramamp;: Voleta '^’'°{’*”’^emperamentofuomitigauitFlauiusEringius. Ex ix. concilio deR **''^'.^*?'^^esrcbcncs,miflbincosexercitu,imperatafacerecoegit,bis 10 cap?**’^^^®^“®P^®'ï*M“pr«liofoelix,poftvidoriamadeoclcmcns,vt hofteis inca • “°™''® proiisprecio remitteret immunes, atque omnem thelaurum Leoc ]^°*’’V’'”’®‘^®®P^*®®e® benigne profunderer. Idem Toleti ecclcfiamS. iti$rcen**^‘’'°°P^^^**^^^'^**'*^*^’^^**^’^'^®^^'^^^'^*’^^”^’ P^ft^ortem pa-''nellam quot;nbsp;*^^ ®**^^ï^ccaredus adhucparuulus,fed rum propter ætatem adhuc ^Lu T'”?P’’?P^®’’’’®g®‘brcuitarcm,nihilrclatudignügcffit.idcoaD.Ifidnro udenfiincatalogo Regum non ponitur.HuncIhdorus Pacenfis ait tres

a^n.f^/v. tantumtaenCeisregnaiTe’.RodericusToIetanusfeptem,quemfeqaitarAlfoafus epifcopusBurgenCis. Bodem anno, nempcHeraclüImperitotisdecimo, era-tuscRRexGochorumSuinthillafRecarcdipnmiBliüSjVtaicMichaelRiüus.cui fubfcribitLucasTudenfistquiadditeumfubSifebucoRegedüxiffeexetcitaniti^ Tbeodoram dióiiRcgis tiham duxiiPe vxorem,ex qua SiicnüdLimScCindifi^i^' thum 61ios fu{iuliß.'e:quod tarnen falfum cd^vt ex fcquctibu spatebit. Hicptitolt;^gt; omnium GothicinominisRegum,expuIûsproâigatifq}Romanis,HifpaniçntO' narchiamconfequutusedjVcaitS.ICidorus. Exhocloco,ücutexaiiisnonDulliSi conllare videtur,apud Gothos non fui{Iemorcm,vc dlUneceüario patribusia te-gnofuccederct,(ed cos régnant qui a magnatibus amp;: populo digni regno iudicid’ digcrencur.Imo veto üquis alia rationeRcgiçmaieflacisambiretfalligium,Ci' tbolicorumconfortiopriuandus,amp;:diuinoanathcmatecondemnandascenü:bi'

^ix VaCcones Tarraconenfem prouinciam infe[l:abant,quosSuintbillaR.ex,(iiiquot; do in eos ^ercitu,in ordinem redegit, atque ad expiandam rebellionisculpani, ciuitatem Oiigitim propriis ipforum RipeadUs xdidcare compuUt. S.IIïdoras. Haneduitatem alii in Nauarra dicunteße cam qux vulgo dicitur Olit,aliiin Ci-^l.'^^^'^^^*^^^^^‘^°^^^^°‘^^oa‘^cV^^^^o^^^f:nuncupatur:fedadhiKfabiudi‘

^zj loannesexmonachoepifcopus Cxfarauguü:anus,Kïaximi, dequo iamdiri- ^‘^ mus,iucceiior, virfcriptisamp;tcruditione clarus, fedclariorfanäicaccamp;exempt ^^[^gt;P^’^^^^‘^^cclcCtxfux duodecim annis, ScfcripfitnonuUa deeccleüaüidsof' ^'’^^‘^3^^‘^^^^^^'^^^‘^‘^i^^^ePafcbali,temporibusSifcbunamp;:SuinchiIlanisRe' gum. Ex Beato Alfonbo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

GothorUbiRoriam profcquucusS.Ißdorus,amp;:nuinc»t3bex- nbsp;nbsp;nbsp;/

ordioAtbanarici Regis vfq ue ad hunc annum, dücctosquinquagintil'cxjnnos. ^luitveroprincipnim AchanariciÆra quadringenteßmafeptima hoce(l,3nno Efomim treceneeßmoßexageßmonono, cui fummxfiaddasduceatosqaioq«^

n iß^mn ’^' nequisarbitrecur, me temereaeßne ddedunotiusbep.^-f ^oeußscumlUoperomniacoueniae, tametßnumero annorumad

1^^''quot;^l^'^ '‘^^''^ ^^^^^ fuerit, alioqviin nunquam S Afidor us Regem Uhud abile ^” • ^‘’quot;' •

i Mort c r L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auiOÆ,TOUiocottat,quucnbitadhuncmoûu‘.

i üu ^° '^°atoKegiclanflÀmo,baudquaquam pari gloria fuccefleratSendUa r ^''™?PV^^^^^^ c'^^'is cuV efegorbos ferocem gentem puderet pœniteretque, tniuius xmulusregni, iu P ranciam ad D agobettum Regem pr ofedus, auxi -numpetvauit. AbundamiusSeV eneraudus duces ,iaobilitatemBurgundionu ^’^ “Wuftam duxere'.continuoc[ue V efegotbi a S entilla ad eum quem D ago-appendit,qux ædi

■ 'o''ytiiabfoluendæ attributa funt.Hec ille.Neque v ero folum fafcibus regni 'SXutuSjVeiQïne^j^vncommunipatrumdecreroexcómunicatuseft,in quarto '^onciliü7oletaïio,vtexipfius coucilü aélisconftatlib.vlt.vbiadbunc legimus ®Qiw.DeSuintbiUanevero(Simitbilanemcodicesimpre{fivocant,fedmen-''bl(^uipropriafceleraraetuens,{eipfumregnopriuauit,,Só poteftatisfafcibus ^'^'biicutn^entisconfultudecernimus, vtneque eum, vel vxorem eius, pro-i b^’Muquxcommi-fcïuvAt,ncqucftlioseiusvnivatv noftrx vnquam confocic-i nbsp;nbsp;^'^^'^'^ctosaiy-ionores aquibusob iniquitatem deietfifunt,aliquando promo-

' nbsp;nbsp;nbsp;'^^^^'ivÇ^iq^e etiam, freut in fadigio regnibabentur extraneï, ita a poflelbone

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '^'’^'I'irr4emiferorumfumptibusauxerunt,maneantalieni, prater id quod

1 10 ^'®'^^2piiffitaiPtincipisnoftrifuerintconfcquuti.'NonaliterSêGcillanémemo-'^^'S'iifiibibnisamp;fanguineSefcelereftatrélquinecin germanitatis fide dabilis ’’'’’^Mamp;dcmglotiofo domino noftro poUicitam confetuauit. Hue ergo cum ^’(^'^^'‘^'^^^^^'quot;■^ faftum eft,afocietatc gentis atque confortio noftro pla-J^ Wmecinamiffisfacultaiibus »inquibuspet iniquitatem creuerant, rc-/'’^«tiiVtxtcridquodconfequutifuerintpietateclemétiifimiPrincipis.Hxc ®''''lgt;iiWquoqucobiter annotandum, quanta fuerit ld temporis epifeoporu ‘'quot;otiusum apudReges,quam in populo, vt etiamin ipfosReges céfuram firam. ^«cetenr. Suintbillanc adbunc modum regni fafcibus deturbato , Sifenandus

1^J”'’''’'»,qucmLucasTudenfisacMicbaelRitius Suintbillanis filiurnfuifte ' ^0 »™tTOMft,H£^fo^ vt ex aftis quarti cócilüT oletani modo relatis cóftat. Regna-unannosqu^^g^^ç^f^-5^j^çPçj,jp^jQ^Qj^5P2^cenfisait,Sifenâdumperiyran-nidemtegnutnirruafifle. bodemanno AbubacardefundojEmer Arabufucce-wirapetiOjamp;cte^natannisdeccnr.ExlfidoroPacëfiSêRodericoToletano. Alii

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^noSKenandiRegistertio celebratum eft quattum ConciliumTolctanum, ^35

1 WeDecembnpntemploS.Leocadiae.lnterfueruntbuiccócilioepifcopime’ 1 'quot;'Politani,S.lfidorusHifpalenfis,luftusToletanus,lulianusBracarcfis,Stepha-1 ''^5btnentenamp;s,AudaxTarraconenfis,SiluaNarbonenfis,cumalnsfexagintae-I P'^'^opiSjinterquosfuitSififclusEborenfis epiCcopus. praeter bosfuetunr amp;: o eb o 1 4odiQtutnepifcoporutnvicarii.Rodericus ArcbicpifcopusToletanusdicit,buicin-j nbsp;nbsp;nbsp;^“^'J^econciliofexaginta epifcopos connumeratis eorumvicariisquiiuftisde

I nbsp;nbsp;nbsp;^^'^“^'ntpedicivenirenonpotuerunt, inter quosMironemvicariumEmcritefis

1 nbsp;nbsp;nbsp;^P'.f°Pltnetropolitani.IfidorusPacenfisdicit 66.fuifte epifcopos.Nequedefunt

1 nbsp;nbsp;nbsp;YæPdagintainhocconcilio epifcopos fuifte dicant. In hac Synodo excuflbm

1 nbsp;nbsp;nbsp;'“‘■diiputatum,anquia Sifebuto Regevi adafti fuiftent ad accipiendum ba-

I nbsp;nbsp;nbsp;ptilnuitDiobiigarentur ad feruandam Chriftianx fidei profeflionem ; dccretum-

I nbsp;nbsp;nbsp;9^^3patribus,vtqiiiiam facrolauacro tindi effent, cogerentur ad feruandam

“demquamacceperant:fedne pofterius ludxi compellerentur ad baptifmum. “ipiisConciliis. In hoc concilio! inter alia multa prxclara duo præcipuein-p ftitutafunt,altcrumiuffuRegisSifenandi, vtomnes ingenui clerici pro officio ! nbsp;nbsp;nbsp;rdigionis,abomni publica indidioneatque labore habeantur immunes,vtli-

beriDeoferuiant,nullaq;prxpeditineceffitate,abecclefiafticisofficiisretralian-tur,idquecapite46.alterum,ne Iudçi,aut qui ex ludçis funt,officia publica appc-tanqquodfub hac occafione iniuriam Chri ftianis facerent. Prxterea in ciufdem

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^in. i^em. ^ionisexponitiir,îdeofcilicetbencdici,vtfacrçR.efarrcâionisChn{iitnyùe!^ quodtemporchuiusnoâis voâaciducnit,bencdiâioac(ânâi(icaülüminii(o^' cipiamus. InnoaoquoqüecapicefalutariconftitudoncprxcipiturjVtoratioDo-minicaquotidicdicatur.qaotidiana.cnim orationée{re,amp;:quotiâianaacminiini pcccatadclcrc. Deniq} toto capitc Dominiex orationis viri^ôâ cfficaciadoceiüt-64} NontinusCiuc'NonnicuSjlQ^nnisin Gcrundcnfiepifcopatufucccü'or,pïo{c(-ûoncmonacbusXttnplicitateconfpicuus,aâibusfanà:us,nonhominüm diuMi dclibcrationCfVtinquitB.Aifonfus/cdDciperhominesccIcridcdnitiüncinpû-tidcatum fuicadCcitus. Affiduusbicfuitadfcpulchrû S. Fciicismaitytis,tcxi(ct' cleûam magis meritorum excmplis,quam verborum ediâis. Hicôcyiuü$amp;: dc-lt;^ fundusmultisdicitur clatuiffcmitaculis. Vixittemporibus SuinthUanisô^Si^t-nandiRcgum.ExB.AlfonCo.

é^ó nbsp;nbsp;luHusprxful Tolctanus, HeUadiiindifciplinamonatticadifcipulus,Siinepi-

fcopalidignitatcfuccciror,fcdprçmaturamorte{ublatus,acriviringenio,(iuilt;iii( j ccclcEx vidcbaturprofaturus,û vitarcfpondiÛetingcnio.Vcrumquiadiacooüi I adliuc, HeUadio prxceptori Sâprxfuli fuo faBu fuperbixinfultauerat, ipfeteriio nbsp;nbsp;ƒ pontiûcatusfuiannoinreprobum vctfusfcnfum,obintcmpcranriaminoiam,a j miniürisaltarisfuiydormicnslaqueodrangulatusexpirauit.ScripfitadFicidbM ƒ Agalicniismonaderiipattern cpiüolam, inquaadruit fufeeptum gtegem aulb nbsp;nbsp;ƒ modorclinqacndum. Excodcm.HaicludocumGcrontiasqaidaiaprcsbpici'i •' j PtincipisfuigratiaSâfauorefrctus,percontemptumaducrfarctur,tamtcpcDti- 1 no motu vimpcrdiditintcllcâusytommamedicorum expcrimcntanonnicde- / lam conferrent/ed morbumgraaarent. Eo deniquecreuitcommotiomentis, fi / ante mortem amp;: colloquium ipfiusô^ afpedusborrori eû'et omnibus. Exeodem. nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Hocanno, ncmpefextoSifenandiRegis,ludxiTolctaniquia RegeSifebutoad EdemcompulüfuerantfVitrocerimoniasódritusludaicosabiuraüeruntiptobeüi, ƒ üquemadeosdeßceredeprebenderent, cum fc lapidibus obruturoSy^^^^^^^ vitamilUconccderevcllct, bonaeiusccderent6fco, amp;:perpetuam feraitede^^^' nbsp;nbsp;nbsp;.

itxiffcecclcGam,ac tanta in dicendo gratia polluiffe,vt auditorcs faepeinftupo- ^».dem. lemveitctct. Aiunt examen apum ipfi infanti vifumin osingtediSi egredi, amp;nbsp;in coelutnvfq;euolare: quod de B. Ambrofio legitur.Idem iam fadus epifcopus collegiumconfttuxitHifpali,vbibonaingenia crudirentur,in quo multi florue-te,iwetquosbeatus AlfonfuspoftToletanusepifcópus,amp;BraulioCæfaraugu-ftanus.ExBreuiarioEborenli. Lucas Tudenfis amp;nbsp;alii mortem eius aliquot annis pofteriotemfaciunt, fed cum ex adis Conciliorum manifeftum fit, ipfum inter 'luintum acfextum ConciliumToletanum banc vit am caducamamp;temporari-arawtnabeatitudinecommutaffe,veritatemipfamquamaliorum indicium fe-

1 nbsp;nbsp;düsmultis,turn veto ex decretis conftat, quorum non minima pars ex hums Di-dlucubtationibos decerpta eft. S. Ifidorus inter polygraphos merito numera-^ütiatqdixcteliquitingenii fui amp;nbsp;omnimodæ eruditionis monumenta:

De iirtu(^ ohitu Saniïorumpfitr 'tm.

Dediferesh« rerttm, libres dues ad Ful~ l^''^^^'^mt^i^(i)^nf^jf.^ljrfjjf ptum.

^'^'’'‘’«prixïwwr«»? Sacra fcriptura.

^J^onjmti^m ,ßue de confolatione ani-

^‘^“iurtrtrum^ad Regem Sifebntut».

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^C’jnin offciorum ,libro5duos.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(»tenttirttm libres tres ex moralibas

. ^f'jfnthmetica,

^ »owinifci« Legis (^ EuangeUorum

AnnoQimEiUæfecundo,fextolduslanuarii,cclebratum eftToleti fextum g^g Couci^i^xTttinecclefta S. Leocadi«, fub epifcopis metropolitamsEugemoTolc-1 ^^^t«oHifpalcnfi,luUano Bracarenfi,ProtafioT arraconenfi, Siluafmc ^eluaNatbotitnfi,amp;nuadraginta quatuor aliisepi(copis,amp;; fex eorum vicarüs ^“™‘i«Cäuamp;simpeditinon poterant intereffe. Huie concilioquoqdnterfuit Weins Ebotenfisepj(copus.Ex concilüs. Inhuius concilii Canone tertio, aPa-'«öuscumconfcnfuKcgisÖcoptimatumatq^iUufttiumvitoiumftatutumamp;ün-«'iraeft,vt(^ui(quisfuccedentium temporum tegni fortirctur apicem ,non ante ^tfeendercue^i^rnfedern, quam inter rcliquaconditionum factamentapoUi; '^ubnbUumfenoncatboUcumpcrmiffutü infuo regno degere.Sivero,poft-J'iin\adregnigubetnacülaaccefliffet,buiusipfetemeratorexifterctpromiffi,cf-«wbematinaranathain confpedu fempiterniDei,amp;; pabulum eiEcereturi-^®»«ttm.Sitnnttcr Scomnes quicum eo confentitent.Quam fandorum Patrü ^^^«^tiatupie fequutusE erdinandusRex cognometo Catholicos, dum r egno-^»botnift Enibus expulit atq^ exter minauit ludxos amp;: Sartacenos, vt etiam an-C^'î^î^^«^-^«tholomxùsCarranxaWrandcnûs,vir plus amp;nbsp;etuditus,qui

^‘^QjittaçQrecdebïisfuitTonantiusfConantiuminlibtisantiquislego)poft 639 ^^'^WtïvPalentinxfedisepifcopus ,vir Si animo Si corpore reucrendus, Si ^'J'Misccclefiafticis ofheiis prxcipueintentus. in canto ecclefiaftico multa ^ '®yj9’'»üoncsetiam confcripfic de omniurn proprietate pfalmotum.Vixitin poWatuplüstn^nta annis ,nimirum ab vltimo temporeVidericiKegis,vfqs

\ WtaoLmtVilla,ïegnatT ulcas annis duobus,iuuenis indole tegiaptœditus^ ^ ^^ ^maibusvinuübus optimoPtincipe dignisornatus, quicks de regno Gotbo-^”^^(^^V^’^'3.totabene metitutos videbatur Jwitalongior contigiffet.Mor-S • '^^^^^ 5’^^?,^ofoi defidctio relido :Tuiganern aliiappellant. Sigebettus

tAn.dof^- nesrelegatum.CaeterumnifiSigebertusfidelioreftinhiftoria,quanifiipputatio^ ne temporum,de iis loquor quæ ad RegesGothorum pertinent, non magnamnn fidem habeo. Mortuo Omar Rege Arabum, imperat Mauris Autumar, vel fc' cundum alios Azamam, duodecimannis. quo régnante multum decreuit impe-rio Romanorum,magnaqj regno Maurorura accelfio fada eft. Hic Attumanlu-doro Pacenß dicitur,amp;: Attoman.

MortuoTulca anno regni fui fecundo,Cindafiunthus vacuam Gothorum re-giam occupât,amp; régnât folus fex annos, amp;nbsp;cum filio Flauio Reccefiuntho quatuor,ac feptem menfes,vt ex Ifidoro Pacenfi, LucaTudenfi, Chronicis Alfonfide-cimi, amp;:annotationibus Alcobacienfibus colligo, quanquam inter eos deprauan-one librorum magna fit difFcrentia.Hic a fummo Pontifice priuilegium obtinuit, vt primatus Hifpanix pro arbicrio epifcoporum cflèt,vcITolcti,vclHifpali.Huius tempore totaHifpania fumma tranquillitate conquieuit. Lucas Tudenfis.

Theodficus Graecus Honorato in Hifpalenfi præfulatu fucceflerat, vir multarum linguarum peritus,qui quamuis eflet fpeciofus pelle decora,introtfum tarnen turpis,aftutavulpem,imo verolupumrapacemfubfpecieouisoccultabat.-quoa re ipfa comprobauit.Siquidem D.Ifidori libros de naturis return amp;nbsp;medicina,at$

arte notoria,nondum editos corrupit,in odium fidei,amp; adulcerauit,optimaquxq; refecans ac falfa fupponens, atqs ita in linguam Arabicam operacuiufdamArabs tranftulit.Propterquodamp;aliamultaquibusperfidiaipfiusinnotuitjfynodalifen-tentia ab Arçhiepifcopali dignitate depofitus, ad Arabes fe contulic, amp;nbsp;fcdxMa-hometicæ adharfit, atqj ob hanc caufam primatus Hifpanix ab ecclefiaHifpnIenn inToletanamtranfiatuseft.ExLucaTudenfi.

^4(ï AnnoFlauii Cindafiunthi quinto celebratumeftToleti fcptimuroconalm» decimo quinto Calendas Nouembris,præfidente Orontio Emeritenfimcff'V®' litanoepifcopo. Pratterhuncinterfueruntalii tresmetropolitani,Eugenias o-letanus,AntoniusHifpalenfis,ProtafiusTarraconenfis,amp;aliiepifcopi,nnn'^'^°°* mnesquadraginta,tametfiin Conciliisvulgo impreffistantum nuineK®^“’‘^jt gintaodo. forte duo fucrealiorum epifcoporum vicarii-IfidorusPacenlisoii fequutus Rodericus ArchiepifcopusToletanus,dicuntin hocconcilio trigin'^ •tantum fuille epifcopos cum omni clero,amp; vicariis eorum qui vel morboimpf* ti,vel inopia,venire non poterant, amp;: palatino collegio. Fuifie verointerepifcof^

amp; vicarios eorum quadraginca.In hoc concilioTaio(Talonem aliiappcllantm farauguftanus epifcopus,ab Rege amp;nbsp;vniuerfo concilio Romam midus edadquç-renda moralia Beati Gregorii,quç in Hifpaniis quorundam negligentia perierant. Cumqjalummo Pon tifice(opinorTheodoro, vel Martino primo)dedicinœe® reiiceretur, quafi in tam numerofa bibliotheca non poflent repenti : piusepneo-pus in bafilica ApoftoloruPctriamp;Pauli, nodern vnam in orationibusamp;hchry-mis traduxit infomnem,ac circa medium nodis beatorum Apoftolorumatqiipü' us S. GregoriiacS. Auguftinimonitisamp;:indiciovoticomposefFeäus,magnacu 40 gloria reuertit ad fuos. Ex iifdem autoribus.

^^7 Hocanno,fecundumIfidorumPacenfem,fccundumLucamTudcnfcm,te' quenti,FIauius Recceliunthusapatre Cindafiuntho cooptatusregnauit,vttlixi-mus,cumpatre annos quatuor,menfesfeptem,folus vero ododecira annos,menfes vndecim. Fuit hic deuotus Catholicae fidei cultor, amp;:facrarum literarumper-quam fludiofus,tcmpJaamp;ficraaltaria variis ornamentisexornauit.Partim exin-doro Pacenfiamp;: LucaTudenfi,partim ex ArchiepifcopoToletano.

Eodem anno mortuo Eugenio Toletano prxfule,fubrogatus eftalterEugcni-us,qui pofteafuitindiuorunumerum relatus,is videlicet qui B.Alfonfuminillius eedefiæ regimine præceflît.Hiccû efiètEcclefiæ Toletanæ clericus, vitadeleda- P tus monachoru,Cçfaraugufi:am profed:us,monaftico lefe mancipauit infl:ituto,amp; martyru fepulchrisaflïduedeuotusinhatfit.Vndeprincipisirnpcrioreuocatus,ó( prçter voluntatêfuaad epifcopatüTolecanü promotus,eruditione,fcriptis,amp;fan eiitate vitænoméfibifecitceleberrimû.Scripfitlibrude S.Trinitatc,atq;aliano' nulla tam carmine quam profa, amp;nbsp;Dracontii Hexameron iam veeuftate vjtiatum, fuoni’

\ *it.Ttitó^^^’^^^*j®odie,qiixinDracoiitio delïderabantur.fuppic- t^n ^tm. \ ''unthia^ ƒ P* ^°P^’®® dignitatem duodccim ferme annis, temporibus Cinda-

Wo. jj ®^‘^®^“whiRcgum,fcpuItustandemin baßlica S.Leocadiç.Ex B.A1-Hifpanus,quantum ex S.Ifidoro colligi pQ^nitHp '”^^®®P®“^usIuftinianiImp.amp; Athanagildi Regis Gothorum, com-W”’nÏÏ”“^^“°quot;*smundi.

1 P®^üinto^”'^°^P®’^*^®*^’^Ch’^®**æ*sAlfonfidccimi. Hocquoqs anno,nem-''^ ^ptK ^^^^^^‘^^^hiRegis, celebratum eftToleti odauum concilium, in ba-^e.Ca-^”®*’?AP®^°^®*^®® P®^“^P^®^b fexto Calendaslanuarii, præfente ’itenfi$F*^°®?’^*°“^“^’®’^®tquatuormctropolitani epifcopi,OrontiusEme-'P'iconi ^^^?’'^5quot;^°^®^^®ns,AntoniusHifpaIenfis,PotamiusBracaren(ïs,amp;:alii Mint k ’g‘”^^®^°gt;^®decemaliorum epifcoporum vicarii, Abbates cum Wee' 7'’'°^P’^^®*®®’^*®Tolctanoduodccim,ComitésverofitviriiUuftres ^nfJ*^ . ^®’^*^^“^®®®®®di® ^^^^*^^*^5 epifcopusEborenfis.Videturamp;B. ^Cem ’”‘^“^®^®i^cconcilio. Nam inter abbates referturlldephonfus Ab-Wuig' '’’®^®'^i*^S.Alfonfumquiamp;Hildephonfusdicitur,idtemporisabba-Wiiuf*?®®’®^®”*'^5’^®®fisq®«®u®c®ft®cclcfiï^it®®’a®f®™ Cofraæamp;Da-^ ^'Cöio ?™’'f’ioToletano.Exadishuius conciliicolligipófleVidéturjmaioris ^^Du 5®‘^’8®’^®^^“^^ComitcsquaDuCcs.ItacflimfcribiC'ur:EUaCom-'Wf • ^^*^^ Comes amp;nbsp;D ux. In hoe concilio inter alia mulea fingularem pi-^”^’*’^’ » hocquoqj memorabili exemplo ftatutum eft, vt folus ille acce-^’gt;tt^''*^®*®yft®”®tra^anda,quemmoruminnocentia amp;nbsp;literarum fplen-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^‘^'^^■‘^^’•^iindprxterea cautumeft,quodhodie ptohdolor nimis

^ffan '^''°^’^^^P^® negligunt, vtü quis fineineuitabili neceffitate atep fragili-W ^^'^'^^^^^‘^guorejfcu etiamimpoflibilitate ætatis, diebüs quadragefima: W *?’®^^P*^’^^“O’crct,non folum reus eflet refurredionis Dominieç, verum . ab eiufdem diei fanda communione, prxterea toto illo anno ab o-^^ Mt ,^?’’®'®^uabftinerct.Quos vero vel ætas, vel languor, vel neceffitas excu* piment ü*'^^®P'’®bibitaviolare prxfumerent,quam afacerdoteperraiflum acce-æ'^4^^^®®o®®8'^9’Expoft®rioritomoConciliorumlt;

'’’ore fk ^n. ^^^riim Lufitanix fiuuium,in oppido Tornar, pro pudicitia amp;nbsp;a- ^yj 'Situer I ?®^^cftabiisquoramlibidinicaftitatcmfuavirgoDeodicata pro-^ini ^,LY*'’P'^®iedaabocciforibusinNabanim,perTagumdelataeftScala-Wètid*' ^'3’’omenvrbidedit.Huiusgloriofçvirginis martyrium L. Andreas *^j'^'''’5oxplicauitinBreuiarioEborenfi. EodemannoAutumarfiue

^od nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rege a fuis interfedo, Moabias regnauit annis viginti quinq5.

^*^ Wa'*°æP^*®®Reccefiunthi Regis,menfe Nouembri, celebratum eft Toleti ^54 lah^ *®®.®°®®® ^ fedecimepifcopis, in bafilicabeatæMariæfemper Virginis, ctcto^?V°P'’?^‘’^®'^®l®ta®o*ÊxConciliis.InhuiusconciliidccinJocanonede« Wol ^’'^^^^^^®”®®*'®® cuiufcunq5 ordinis, ab epifcopo ad fubdiaconum, P^^^'’”^”^ nunquam acciperent,fed etiam inferuitutem ®®dcr^æ’^^^'*^ ^^c^fdotis vel miniftri ignominia nati effent j iure perenni tri/p''°°^^®° eiufdemRegis celebratum eftToleti in ecclefia Apoftoloru Pc- é^^ gt;nbsp;®uIi(JecimumconciIiumToletanum,fubbeato Eugenio Archiepifeopo lcoij^®’^^“g*®®®^’^P^^®®^»^P®^^“'’®®''®®®*^®®fii^^*g’®“duob.aliiscpi-

5® tof üï^®°^®^^®^®® eRfeftum bcatx Marix femper virginis, quod etia nunc - Hopania celebratur,odauodie antenatiuitatem Chrifti fetuatons nóftri. ^oreeelebratur idem officium quod eelebrari confucuit in fefto Annunciati-lenn^^^^*^^^ ^^^^^'■’R'*™æ^’^g’riis. Inftitutum veroeft hoefeftum, quia dies fo-fu '''n^'^®^'’''’^^’°’’rs,frequentercadit indiemita propinquumpalfioni autre-td ?^’M^°®*’’*®æ»^’’î‘b ecclefiaamp; populoChriftiano propriodie de more ^orarinonpoffit.ExConciliis.Ineodcm concilio venerabilisPotamius Bra-

e^n.dam. carénéseccleRx metvopolitanusepifcopus, nonüaemulüs aliorumfanâoTUin Pazrumïachrymis ac CufpiriiSf propria acc^ vkronea confeiüoncfeadmiaikiatio' ne epifcopatusfuiabdicaripokalaaic, quodcaäüfGcmineoforduiffec,Sübrog3‘ ’■^^ ckilliS.Fruäaotus eccleûç Dumicntiscpifcopus,kinsmen,vePotamiusnO' ^^’^ zetinevez epifcopi, quod ipCekbi propria fui criminis confcßiooeabkulerit-Ex conciUis. Vcinam omnes hoc tempore vitam eccleüakicamprofedi, boepec-^^^^‘^P^^^ndeexhorrerentjauthumanafragilitatecommiffumpariposniceath contenderentexpiare. loannes Trictemiusmemorix prodit, fekum diuxvit' ëÏ^^'^gt;^^Q^odiximus,adiuoAlfonfoin(litütum,S^effei}ludquodnüccomttiU' ^(^onfuetudine Siconfenfu celebraturfcxtoIdusDcccmbris. Sederrattotavk Q^^nquamnon negauerimfedum hoccelebriusfaäüHifpanis,propterca(]iicii / beatißima virgo Maria eodieS.A Ifonfo apparuit, vtfuoloco dicem us. Tniicmii nbsp;nbsp;1

^^rorem fequutusek Gregorius Gyraldus,dicensfcflum Conceptionisdmçvn-gmisabeatoAIfonfoinkitutum. S.veroÉrufiuofusquiinhocToletanoconci' V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ^^chiepifcopus Bracarentis, regio Bemmateclarus, ScDucisexcP

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citus Hüpamxtilius, Conantii epifcopi cuiusfuperius meminimus,difcipiilus,

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mu ^o^u^taonaâerioniinHifpaniafattpintereaComplatenûscœaobüfQuod nbsp;nbsp;1

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^^»PPcUariSaatIuaodakar)iaGaUcciacóaditorextiti[,dcmam^^^ nbsp;nbsp;'

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m^^^ ^ff^^^,P^^^kamp;^viuüsadbuc,^prxfentivitadefunäus,muhiselfullic

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^kis.Huiusopusekifnonakcrium propcBracaram,inmodicocoiIefi[iim,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^^^}^^*^^^ ^‘ Pruâuoû dicitur, atq} a deuotisacreligiofsfratribusordinis

^lt;^^^^f^^^^^^^^ê’‘^‘°‘^^^^^f^‘^^^^^‘^^^^^'^^^^^-^‘^9^of^cilcantiqiiamfrudu' ramamp;m Uruâurx ratione venerandam conditorisfanditatemagnofcas.Ibiid-oc cpulchrurn fanâiffimi vin viGtur, led corpore Compoücllam tranfato va-ugt;ai,mh^odGmbria veßisfacerdoraUscum qua demorefepukus fui[,amp;o^V'

urn ^xreIiqansipßus^pg^Jcis^^,lJj„c^fJ„jgj„g0f^JiljJ^^Jç^^^^^^^^.^^^^^ ƒ ^^^oGuardiaautn,vcipforummoreloquar,ager€Cvirprcbusacpiu$EChrHlo-^ ^°^j^^ Y^^^^^^'^iÇ^^niikihxcretulit. Eodem3nnoSoliseclipßs,ö^li€llxia ^^[^Y‘^''^^^’^^^P^^^^^^^^^^^^^‘^kauerunt.fßdorusPacenßs.

^^^ ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eugenio ToJetanxfedisepifcopometropoIitanoJubroy^tur''

3 f^ochicain Hifpaniarn venerunt, amp;inuiolatäbcaiißimxfemper vireinisU ^Y^'^^^^^^^ facrilego orepolluercconati func,infanum acblafpheiruiul/^^-‘^ Y^^^’-^^^^^^^^^^^^^^^^^-EforumalteriTeudionomen,akeriPelagiolbit.

\^os beatus Pontifex Alfonfusamp;facundiç gratia amp;fcnpturarum teßinonibd^ ^^^onfußonis amp;nbsp;verecundix plcnosHßpania cedere coegerit.Qf^^^ L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^tngracum facratißimx virginimarriextitir, vt fandnruiaagttiini-

reteJero comicacus amp;:populo,librumqucm deperpema ipGus virginirateßd' ^^ p eraCf^nugeßans, idep ty. Calendaslanuarias, quodic(v[diximus}cxdecinii ^^^^■r ^^_^^^^^^^^^^i^^o commemoratioAnnunciationisgloriofidïmç virgin^ rota nt^ania eelebratur, neqj folum apparuerit, fed veßem ett’am lâcram qua ia raciendarediuina vreretur, dederit, ranquam diüinxgrattxamp; fauortsfuipignas amp;obGdcm.Qux veßisetiam bodie, fumma cum religione, in adyriscedefT Ta-Icranxferuatur, quanquarn non defunrquiin Oucrenßcccleßa cilèdicant.Neq/ poßbearum Alfonfum qui/quam prxfulEolcranusaulus eßea veße vti,prtrtee Sißberrum Archiepifeopum, qui remerirare fua de dignitare amp;:Gde cpifcopali deturbatus, in exilio vitam miferam actrißem exegir. Hxefere ex Roderico Àt-

chiepifeopo Toletano, quitameninhoclapfuseß, quoda/terunihorutnhxreti- f^ 1 corum He/uidium appel/auerir, quum impium HeJuidii dogma mukisanteannis nbsp;nbsp;nbsp;/

a D. Hieronym o non minus crudité quam piefuerirexrinâum. Ex hoc rempote feßum ikud/äerarißimx virginis,quodfcEumExpeâariûnisdiux Virginia hodie ƒ plcriqjappellant, crediderim celcbrius/aâüi-Jifpanis,quum tarnendecéantean- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

nisplusminusinßitiicüEt, quamuismultilibriHifpano fennoneconferiprif ou- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,•

Wa*â^^** ®'^‘^*^^^“5e^epifcôpüsS.AlfonfusinccclefiaS.Leocadiac,cu- •/fn.dtm, f*^ip ®’^^'^““corpus,poftquampcrmtiltafcculalatacratignoratuni,i- lt;

r * 'reuelante,primuspatcfecit.ExbrcuiarioEborenfii Liberveroipfius que ' àih ^virginitatefcripfit,contralouiniani, Heluidii,amp; Pela-uit ..•M“®®^^’*^^i®tnavirgo Maria tantomunereamp;elogiocommenda-borenf P °®®*“pletifqj Hifpaniac eccleliis extat manu fcriptus, præfertim in E-dura 'quot;^^^^°^'^^^^^^*o’’cs eiusfefti,de quo iamdiximus. Equidem miror non-) præfertim quum ftylo fit pro illo feculo fatis eleganti, amp;nbsp;pie-'^[Çetûnaiffimoprxfulcdignam.

■ Altonfusquum ecclefiamToletanam rexiflet annos nouera, raenfes düosj 671 fen 1 ^’7*^*®*^®f®^dos labores xterna gloriaamp;perpetuaquietecommutauit, Ja'^’’'®®®^®®*^^“^® ^®°®^^‘æ’^^pedes B. Eugenii præceflorisamp; auunculi tft^P'^°P^^'' ®^°‘l^®'^da: fuauitatem,os aureum, hoc eft, Chry foftoraus dictus q«' Pç^P^^^^°^^^'tacem dodrinæ, Ancora fidei. Res geftas Gothorura ab anno n2^^ j *“*^æ^®g“,vbifinemfcribcndifccit S. Ilidorus,vfq}ad hune annum, dii ï ®*’®'*® oâauumFlauii Reccefiunthi profcquutuseft.ExIulianoAr-v P®Tolctano.Dcvita S. AlfonfivideBreuiariumEborenfe,quiillic S. 'ÿ^usdicitur.

^^ btali ''quot;’^^^ceefiunthusqüum regnafletannos ododecim,raenfes vndecira^ 67* relid r7'®^®ce^it;Toleti,CalendisSeptembris,vtinquitRödericusToIetanus, j Tbeodofredo pâtre Roderici vltimi Gothorü Régis, vt autoreftLu-bai '^'^^'’^'^•f'2pultuseft in oppiduloquodâfuo quod tune Gerticos,nuncBam-fed quot;l^quot;^’® ^®^''*^o’^*o Palcnüno. LucasTudenfis dicit obiilfe Calendis April is, in, '.®°'^bbrummendofum. EodcmdiequoReccefiunthusfatoconceffit, /’piosplotatQsa(-i3^]^enjajj-egrm[nBambq(aliiWambanemappcllant)abo-æusdclatumeftjquifuperfiite adhucRecccfiuntho,mulcorütacitispræiudi-/^exGothorumdeftinatus fuerat. Sednullis precibus aut lachrymis adduci ^^^'tiVttegnmY^fyPçjpgj-gj, vfqj dum quidam e ducibus enfe ftriéto extrema illi P qua?^^’®^^‘'’ preces Gothorum concederet. Ceifit tandem minis magis dunj'f*l’^’‘^’$ vndevigefimo poft dieToleti vndus eft in Regem. Cqterum coor °^^''''Pdmatia ccclefiabeatxMariïcfempervirginisvngereturaQuiri-f j®’®®®oiutnconfpedu vapor quidam furno fimilis e capite illius vifus ’^°‘^^'^ column«,amp; apis e vertice in altum fubuolare. ProfeiTus ^■pore fidet^ Catholicam cum facramento iurifiurandi, amp;nbsp;leges priorij Re-b ® ®ofitmauit,at(y ita omnes in verbaillius folenni carmine iurauerunt. Ex lu-^J’'o AtehiepifcopoT oletano,LucaTudenfi,amp; RodericoToletano.Petrus An-'üsBeutctaitgjnqbamfiliumfuifle Reccefiunthi,fednefcioquo autore. Ali-1 '^emorixproditumreliquctunt,Barabamagricolamfuifle,atqjdiuinoindi-401 ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regni feeptra pertraólum verius quam dudum. Sed egofabulam

ypweonfiftamarbitror ,prxfettim cum in veterum monumentis nulla huius **‘^tioSat.

i'cus'\ quot;^ö’-'f^ambx nouarum return ftudio turbatiorafuere. fiquidem Hilde- 675 min AU ^^^®’^f'^s^tbis Comes,auxilio Gumildi Magalonenfisepifcopi, amp;nbsp;Ra-

\ liamC °^’^’®°'^ï’^aGothorumftatuta,Iud«osinpatriamreuocauit,amp;totaGal-1 ve ®™catn a fiele Regis perfidarebeUione abduxit. Cuius irapio conatui quia l d ^®®^’^egiusNemaufenfis epifcopusaflentirinoluit,fandumvitumledc 1 ^^'^'^bauRséiyrannicatemetitateRamirumNcmaulenfem epifcopum ctea-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ omtafacrorum Canonum ft atu ta, a duobus epiieopis coniurationis fu« fo-

\ iq '\^C'tconfecrari.HuiusreiBambacertiorfaftus,Paulum dueem cumiuftoex-1 nbsp;nbsp;nbsp;'^''‘'^conttafflosmifit, hominem Græca origine amp;nbsp;fide, qui fidei oblitus, aefu«

1 S^®'^f’^gcniumreferens,copiisRcgiis conttaipfumRegemeft abufus,amp;perfi-1 nbsp;nbsp;nbsp;?^'''^’^^oftibuscommunic3ta ,Rex ab iis falutatus, omniahoftiha contra Bam-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îmcuifactamentireligionc fidem fuamobfttinxerat,molitus eft ; amp;nbsp;vt conatui

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tesiuppeterent,ecclefiasomni auto atqj argento difpoliauit,acFrancorü ac V a-

ey^H.iiaw. proba,BambaconiuracxrebellioDiscoafcius,prxmiffiscopHsacdiiüfoexeicitu, B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipCe iubfequatus, rebelles cintrâtes 0£; intereas GerundamacBarciaonem partim

deditione,partim vi,breairccepit, acprodtrorum potituseiltamgïorio(a viäo-ria,vtangelorum dicatarpri^Cidiis tam arduum bellum tam parue tempore,neß' pe ^cx m enCium fpatio, tam féliciter confcciÜe,prxfcrtim quumtam proeul abd' U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fet.Confequutusveroe(ihancviél:onam,quodieprimumregnifuiannumco[a'

P^^^l^ibocedjCalendisSeptcmbribuSyVtiamdiximus.PoilvidoriamSLConiü' ^^^os in potcllatemfuaredaamp;lt;os,BambaNemaufi ruinas reüituit,qaxcunq^Paa-^^^^^dtiafacrisxdib. fuerant ablata,fammadiligentiareddiiubet,Argebadiblat' bonenfs Arebiepifcopiprecibus quiadhociacris indutusveüibusvcnera[,pr0‘ lt;^ ditoribus vitam condonat, fuppUcium fibirefcruat. LupumFrancoruducemqui dicebatur bottiliamoliri in Biterrenü regione, folaaduentus fui fama in fugain ^‘^^^^^^i^-f^^^^^^^^^^^^^tctitiaperaâis,TolctumgloriçpIenusreuercitur,iex[o poUmenfequam illincdecciTerat, vbifolennigratulatione, fauttisacclamadoni' 1 busamp;:maximo omnium applaufu receptus ebi.Hottes fuos in triumpbo duxit, ra- nbsp;nbsp;J

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcrpetuocarcerimancipatur,fcilicet,vtquifefuprameritum extuieran[,prome- 1

B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^^^ nbsp;nbsp;morerentur inglorii. Hanebidoriam copiotiusexpIicarunrHi- F I

gmcnlisprouincixconuocatosfuilleepifcopos, quum omniumresagercturU' 1 Jud vero debenedeiis velordmibus permuneraconfcqucndis,noninJ]oc,iediê- / xcoamp;odauo concilio vecitum repcrio. Quod vero concilium hoe nongcnetalc

Ducentæ feptuaginta naues Arabum quac adHifpaniælitoraappuIerant, amp;nbsp;z^n-dom-matitimaomniacædibus ac rapinis fœde vaftauerant,miflb Bambæ exercitu igni ^7^ connagratunt,amp; Arabes omnes partim gladio cæfi, partim in captiuitatem abdu-«i. LucasTudenfis amp;nbsp;alii.

MoabiusArabumRexmoritur,fucccditHi2itfilius,amp;régnâtannostres.To- 078 ccanus. lidorus Pacenfis dicit fuifle Maulæ filium.

ambavitaramonafticam profeirofucceditEringius(quemalii Eruigiumap» 68r f* ’”0p«tyrannidcm adhuncmodumlt;RegnanteCindafmntho,virquidam 1^ fobilisnomine Ardauaftusab Imperatore fuo pulfus, e.Græcia venit in Hifpani-ï®) atquein fidem Regis fecommifit, quern Cindabunthus non folum benigne 2lt;:cepit,fedetiamconfobrinafuanuptumilli data, affinem fibifeeit. Exeoconiu-amp;o ringiusnatus, qui nutritus amp;educatus in domo regia, non contentus inter omîtesreferri,adregnum etiam afpirauir, ad quod viam quacunque ratione af-’ns,tandcm BambeRegi letiferam mifcuilfc potionem dicitur,cuius hauRu °’‘Kegismemoria turbata eft,ac mox ipfe Rex paulatim alienari mente cœpit. vOocumanimaduercifretQmricus, vrbisRegixmetropolitanusepifcopus,amp;: otçspeiov3vet.iri,Sacramentiseccle{îçcommuniendum Regem in omnem dem quot;nbsp;f’'®'’®’’“”f,4*^?Sacraroenta religiofusac piusRcx denotefu(ccpit,ac

^° Pid 1 *™'‘®‘^^““5»’’®g”onunciumremifit,vitam monafticam profeHusinop-tar °5'^°'l^æ‘9'^'olt;d vulgari fermone Pampligadicitur, prope Burgenfem ciui-'”'l\PgiiumEringiusinuafit,exclufoThcodofredoReccefiunthi Regis blioj , .°^^lpgitimôregnihærede.lta vno oreproduntomnesHifpanicarum rerum Wes.quosegoquidem videre potui, aquibustamé multumdifcrepantavia p^miTolctaniduodecimi, in cuius conciliicapiteprimoconfirmaturcleéfio l'”18jiRcgis,amp;vniuerfa Synodus teftatur fibi amp;nbsp;fcriptis amp;nbsp;teftimoniis co oft a re, f''’gminaWambane(ita enim appellat} eleäum Regem, antequam femonafti-^æJ'Wfecrarcc.amp;confecrationemipfiusabeodemRegcIulianopr.'Efuliftu-

P GoS^^^'^^nnos.ArchicpifcopusTolctanus. Eringius initioregnileges ' firn '^^^^’^®S’’0“’ï»amp;aS.Ifidoro inftitutas nominefuo fecit euulgari.ne eede-ArcJi**’''”*^^'''''*®*^^'^*®^®®?*'^*’^®’'®^'’’'’ ^Q’^^^'^æ ^^*1’5 allen fi 1 ca int, vr nullus ''uiiepifcopyj^jj^jj^^jgl|'^|. pvimati. PrætereaCixilonembliâfnani Egicæ, pri-

^ omterGothosviro,BambxRegiscófobrinovxoremdedir,nictu(vtaiunt) Wdi,neprincipiaregni eius turbaret. Lucas Tudenlis amp;nbsp;a'ü. Vxor huius in ModecimotertioLinbigottoappellatur. Eodemanno,hoceft,FIauiiErin-‘primo,celebratumeftToletiduodecimum concilium menfelanuario, cuius ''domendonemfeci, in bafilica Apoftolorum Petri amp;nbsp;Pauli. Cui cocilio Hido-I^acenfisdicittrigintaquinqueepifcoposinterfuilfe, fed ego vnumamp;quadra-40 j '’'^'^PWo,prxterAnnibodiumSubdemeriComplutenfiscpifcopivicariij.in-pl'j-^^J^'^f P^'ætorva quinque ahbates,amp;tredecimviriilluftrcs. Prxfeditlulianus cilib 'quot;^^^’'^biepifcopus, cui adfuerunt lulianus Tolctanus, pro quo in Con* nus’j^^’^®^®I^S*’^“‘’I“^’‘’SLuibaBracarcnfis, Stephanus Emeritenbs, Cypria* Exh *'^'®*’®™^*I’'':®*^futt huic concilioTruóbmundus Eborenfisepiieopus*

capitefcxtoconftatiamtumeleélionemepifcoponimfuiflèRc* era f ^æ» ^’^^ quaeclcdiodebebatabepifcopis,amp; præcipueToletano,cuî cn ft ^'^^oPontifice generalis faciendi conciliipoteftas,probari. Idem etiam üy 5^’^^P'ftolafirfttilionisCxfarauguftaniepifcopiadklfidorum,quafprx* ^^‘loperietymologiarum S.Ifidori, in quafcribitadhunemodum: Speciali 50 G °'ï”®B'^^bafretus, fpcciali Domino, in quo vires fandæccclefiæconfiftunt, S§oro;vtquiaEufebiusnofter metropolitanus difceflit, habeas mifericordia: f^nijamp;hocfiliolotuonoftro Dominofuggeras,vtillum illi loco proficiat, cuius ^finxfanftitasc^terisfit vitæ forma. Atqjficrefpödet S.Ifidorus:De conftiru-ƒ °opifcopoTarraconéfi,nÓ earn qua petifti,fcniifententiâ Regis,licettaméamp; P Oädhucvhicertius cóuertatanimü,illi manet incertû.Hæcibi. In code conci-minentioS.PineuiiconfeiroriSjCuius corpus in monafterio quodamoppiduli

e/fn.lt;l0M, cuiufdamEmericcnfisdiœcefisdebitoquiefccbat honore. In hoc conciHoa^^ gati funt epifeopatus quidam, a Wambane Rege in oppidulis quibulda o ^ non fatis confuko inftituti.Hxc omnia cxaâ:isipfiusconciliigt;toæ°P° ., .^ Hi2it Arabum Rege mortuo, fucceffit Maula filius, qui tertiam partem tri ^^^^^ mnibus condonauit,hac liberalitate gratus omnibus,fed fexto regm lui men bus humanisfublatus eft. Inde regnü Arabum in M.iroanamp;Abdaliam ‘“g^^jJ amp;incertumeciamvulgüsftudiaincontrariafciirumeft,atqueexhacdil^* ^ tegnum per quatuor fere annos infinitis cçdibus amp;nbsp;bellis inteftinis male ane eft.Maroan vt vires fibicontrariualem compararet, pollicitus eft Conl ’quot;“ |0 Pogonato Imperatoritributumannuumauripondotriamillia, feruorum 0 ftorumamp;equorumtotidem, ealegevtipfi contra atmulumfaueret, quod m turn per neuem annos folutum ait Ifidorus Pacenfis. Quare olfenfi Arabes,rep diato Maroan, omnes ad Abdaliam defciuerunt. Ex ArchiepifcopoToletano BaptiftaEgnatio, qui aithoctributumaMauiaSarracenorumduceproini “ Annotauit hoc etiam Petrus Antonius Beuter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

684 Anno Eringii Regis quarto celebratum eftTolctidecimum tertiunicoj’Ci umToletanuin,pridicnonasNouembris,inecclefiaApoftolorumPerri^ ^'^'’ aquadragintaoâoepifcopis,Archicpifcopis tribus,Toletano,Bracarenli,b^ tenfi,iifdem qui duodecimo interfuerant, fed Tarraconenfis amp;nbsp;NarbonenuS'’’ ^^ feruntfuos Vicarios. Ex Archiepifcopo 'roletano.Hocconciliüaliquiaunu r celebratum aiunt,ncnipcÆrafeptingentefimavigcfimâ prima,amp;aquinquagæ ta odoepifcopis.Incuius quinto capite grain comminationeprohibctur,De9 velRcXjvelcuiufcunquiecünditionisaliuSjdefunóli Regis vxoremfupef'J*^® connubiofibicopularc,autadulterinapollutionecontaminareaudeat.Qy‘''’quot; trafecerit, abomniChriftianorumcommunionefecludatur, amp;:fulpluJ^^'’^“® diabolo contradatur igni bus exurendus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

685 CelebratumeftToletidecimuroquartumconciliumToletanuni,lt;l“° * concilia vulgo imprefTa non extabat,donccReucrendusPaterF.Battboloro Carranza,inftitutiD.Dominici,hæcquoqjquatuorconcili3quæjgnorabaui''^; exantiquisbibliothecis,amp;præcipuemonalleriiS.Facundi,inlucemeruitdni^ Euere fedecim epifeopi amp;nbsp;vicarii ablentium, metropolitanifuosmifetcvicaP^ LuibaBracarenfisRefefundum, Florifindus Hifpalenfis Gaudentium,Sr‘’P nus Emeritenfis Maximum abbatem, SumifredusNarbonenfisPacaruma“ tem,vel(vt ait Toletanus)Ioanncm,Cyprianus Tarraconenfis Vitellianuwict bratum vero ix.Calendas Deccmbris,die dominico. Hocconcilium nonfuiig® Werale tonus Hifpaniæamp;GalliçGothicç,fed prouincialetantum,afepten’decin' cpifcopisCarthaginenfisprouinciar celebratum,i8.CalendasDecembr.auiitcU' tibus tarnen vicariis primarum fedium iam nominatis, vt cadem in aliisquoqjHi* fpaniç proiiinciis conuocato in omnibüs concilio,traâata amp;nbsp;confirmataioftareb fentgeneralis concilii.Q^od eo tempore fieri non potuit,tû proptcrhyberniteni- 4 poris iniurias,tum quod pontifices non ira pridem a generali concilio domumre-^üerfi,commodecongregaritamcitononpoterant. Caufaverohuiusconciliiba’‘:

Fuit, quod Romanus Pontifex ad Flauium Eringium Regem amp;nbsp;epifcoposHifpa* nix miferat afta concilii fexti Conftantinopclitani, quodaliquotanteannisiuo Conftantino quarto conuocatum a Dono Rom. Pont, fub Agathone emptu/ub Leone r i.abfolutum fuerat,ad condemnandum erroremillorum qui Apollinaris errorematq;hçrefin renouantes,duas inChrifto naturasncgabant.EavoluitRo' manus Pontifex Leo ab omnibus Hifpaniæ epifeopis Sy nodali autoritäre confir-mata, per totam Hi fpaniam amp;nbsp;Gâlliam Gothicam diuulgari, quemadmodum fa-étumeft. nbsp;Fuit ld temporis ArchièpifcopusToletanusIulianusPomerius,ftirpe P

quidemIudaica,fcdparentibusChriftianisnatus,amp;Toleti cuius vrbisciuiserar, facro baptifmatis lauacro lotus, Catholics fidei cultor acerrimus, vir eruditus,amp;: muleis ingenii fui monumentis clarus,quibus Hifpaniam omnem illuftrauir, tanta vitçfanditate,vtToletânçecclefiçjntcrdiuosrefcratur,$,Eugenî!difcipulus. Hçc fere ex Archiepifcopo Toletano amp;nbsp;Hagiograpbis Hifpaniç. Archiepifropus Tole-

^OQuquot;videtur,hunclulianumPomériumaliumefleab a^in-tiom^ fiquiJn^i. ‘^“®‘^®‘^*roo concilioTolctano.Inquo vehementer hallucinatun

'^''^^ '^^ Qwrico fuccclht, vt ipfemet alio in loco affirmât, amp;nbsp;rexi c ec-tiuma ° ®^’’^® ^^nis decern,menfe vno,amp; feptem diebiis,nempe vfq; ad ter-Â^“fi*F«lt;-«’R‘8 is, quo anno ex hoc fæculo migrauitad Do-neo P ’P'^^^^no’^asMartiaSjVtaicisquivitamilliusbeato Alfonfolubiunxir,qui ftóv°j*’'**^°B'’®®cntum illitribuit,neqjludaicaeoriginismentionem vllam fuiti 1. ^'’^P*‘'°’^ eos qui hæc de illo prodiderunt,eo fuiffie deceptos,quod alius *^ feDf '^'^^P°®®^*“5gt; dequefcribitS.Ifidorus, deque amp;nbsp;nosfuperiusfuo Joeg teJ **^'^^‘f“*^'^®*’®^“*c^ai'^ovifolu**^ooindiuiduafocietas,amp;plufquamfra-äinicitiacumGuidilaLeuitaviro fanóto,cü quopietatisftudiisinnutritus, fuu *®?®®^‘'æ®^ciparcdecreuerat:fcdDcoaliuddiJponéte,Guidiladiein naft *'“'*^^”*’°Bamb^Principisoä:auo,fextoIdusSeptembris,fepultusin mo-ffiCanenfioppido : Julianus vero poft mortemQuirici ad ec-ann f’“æPfo®otuseftprimatum. Ex eodemvitæeiusfcriptore. Eodem Me ^^^^^Sarracenoru R.cxmoritur,autfaltem regno expellitur,régnât A-fonf ^^’vcait ArcliicpiicopusToIctanviSjtamctiiCbronicaRcgis Al-j^j.''^''^'»iidicancregnafle oótodecim annos.lfidorus Pacenfis dat illi annos zo.

^*^ jnin?''*'^®‘^®P’fle-‘®’^afeptingentcfimavigcfima prima, hoe eft, anno Do-Por nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odogefimotertio. KidorUs Pacenfismemorix tradidir,tem‘

jj ''®^§gt;'^æfiueEgicanigenerofuoreliquit.Quivtprimum fuitinauguracus fin *'’y’^°f^® ^uam Eringii filiam repudiauit, propter nefarium fcelus quod E-yo'^ibtiBamham Regem auunculum ipfius Egica: commiferat,fïliumtamen ^^'f'aatnexeafufceptumregnihqredemdeftinauit,quem voluit inTudenfi Gal-uXï'i^'^^^^^'^^’ P’^^æ^^ ‘^“®^’ 1^^*^^ ^^* effiet Sueuorum, pater Gothorum^

5® abfop'^’^ft^®^°®°f^g^^^“*doncniümdecimumqumtuindixitToÏeti,inquo 6^51 tra' ^*^™‘’^itquumabaliisrebus,tumveroaiureiurandoquodEringioco-in 1 f ^''''® præftiterat. Celebratum vcroconciliumhocquintoIdus Man, ƒ• «w Apoftolorum Petri 6^ Pauli, fub luliano Primate pfxfuleToIetano, j ‘*^^°^®^dtenfi,FauftinoBracarcnfi,FlorefindoHifpalenfi, Sunfredoliue nirredo Narbonen fi,Sifuldo vicarioCyprianiTarraconenfis. Fucruntinhoc 'Oöcilioprïterqninq; vicariosabfcntium,vnusamp;fcxaginta epifcopi.Quotcm-• ftquiainNarbonenfi prouinciainguinali pefte laboratum eft, epifcopi qui ad . '^prouinciampercinebant,abhacconcilioexcufatifunt,fcdealegc,vtalt;ftahu-

^onciliiinfingulisecclcfiisCathedralibus publice recitarenturatque admit-'^f«tur,contrariumfacienti anathema Ó^quintatfacultatumporrionismulda, '^ P^tiacffet.ExArchiepifcopoToletanoamp;aliis. Biennio antelulianusToleta-

Wlibrumrefponfionis fidei fuq, vel fuo, vel omnium Hifpaniq Prælulum ''^tadBenediftumfecundum tuncRomanum Pontiheem milerar, inquö ’°ïUresin Chrifto fubftantias, verbum, corpus, amp;nbsp;animam, pratterea alia ‘J^æ îm axiomata Theologica. Quæ omnia Benedidus incautius, vt eft in ipffi conciJiodeftjitnpfobauitjg^Puljapmji ^j retradanda qua: dixerat, aut fairem te-Hnoniis3tqQg{bj.jp,.yj.jj.^fP amp;nbsp;dodorum autoritäre munienda, non feripto, fed i'uncioadhortatuseft.Inhoc igitur Conciliolulianusomniailla cumfexaginta •^pilcopisdiligenterexcüffia,rationibus,facræfcripturæ teftimoniis,amp;ccclefiafti-torumferiptorum autori bus,pie ac catholice dida confirmat,atque affiertioneni 1’ totepifeoporum fubferiptionibus munitam,Romam ad federn A poftolicam mißt, cum verflbus aliquot in laudemiraperatoris (opiner luftiniani xi.) Qu« Roßt benigneaccepta, amp;nbsp;ab omnibus recepta atqj approbata funt, ipfo etiam Im-« peratorefubferibente, atqj, Laustua Deus infixes terræ ^ fapius acclamante. Legati 2d earn rem milFi, cum honore amp;nbsp;gratiarum adionibusreuerft funt. Partim ex 2^15ipfiusConcilii, partim ex Roderico Toletano libri 3. capite decimo tertio*

t//n.(km. In Summa conciliorum diciturWibus Maii celebramm, amp;intcrfui/Tcetiam GaP lixpontidceSf Si décima facuitatum pars dituti huiusConcilü vioJanti raulda conftituifur.

cimumfextum Concilium gt;nbsp;in quô Sifiberrus Toletinas Archiepifcopüs meiito culpx fuxdefedeacdignitate fua depo/Ïcus dl ab vüiüetfuSynodo. Dccreüerant veco Pâtres de nülh re agendum in ConcHtOi pnuf^uam pallor âcprxfaldaretat eccleûaé Tolezanx.ïgicur Felix Hifpalenfis ArcbiepiCcopustranüatasdladec- ' deûâm Toletânâm,Fâu{linüs BracarenGs ad Hi fpalen fern, FelixPortugalcnd^ epifcopusad Bjacarenfem.Emeritenüs, acNarbonenüs,iideth quosfupenore nbsp;nbsp;J

depoGdonis SiGberri Gae Sisberti in ipGus ConcilU nono capitedeclaratur, qai I fcilicetaddepoG[ionemRegisEgicxat[entaait,incuiusfacinorispc£nam,locoSe i '^5^^“^^ perpetuum relegatus^prluatusefl, bonis omnibus condcatis,

^^^ ^^^^^^^^^^^o»cmbriscelebracaeGToletidecimafeptimaSynodu5,ittec- 1 cleuaS. Leocadix, in qua corpuseius rum requiefcebar, abUfdem epifcopisqd Conciliofuperioriinterfuerunr.In qua Synodo EgicaRexhumiproGra[us,Pi-trnmorationibusdeuorcfecommendauic,Siadmulra,dequibusadipfo5eefei^^-bat,rcfponderiGibipoGulauit.ExToletano3ialiis.Hicobircrannotandünaq‘^‘’d in margine Roderici Toletani manu fcripri^ cuius mibi copiam fecirScee^'^“^^^ 3cR'euerendiiGmus Dominus meus D. Henricus CardinaUs Si InfansPozwè^b liXjâdfcripcum reperi,Felicem iGum Bracarenfem Archiepifcopumiial^°^^°’^' cilio/éBracarenfem acDamienfem epifeopum feriberein libro Canoneim'^^i res eorum opinionem adiuuat, qui Dumienfern cccleGam Arbitrantur, nonldio' f domen fcm,vt quidam volunc, fed cam quxpropcBtacaram etiamhodieS.y^quot; tini DumienGs dicicur. Hoc temporeludxiperGdinon folum tunicatn fac^^^ prifmatis ChriGiani q uam fufeeperant, macular ant, fed etiam contra Eegea^^^‘ gnumq^confpirareauGfunt. in quoshxcpoenaGatuta, vtomnibus fuisrebusa^' dati, tam ipG perGdi, quam vxores eorum Si Glii, acrcliqua poGeritas percund^^ Hifpaniaram prouincias,feruitati fabiacerentperperux, manerentq} vfqu^^‘^^^ difperfx. Pr^terca quicunq} eofdem iudçosin fetuitutém reciperent,ionuP°^°^ permitterentrituum faorum cerimoniaScelcbrareautcolere.Filnvetoeoruma feptimoxtatisanno nullamcümparentibusfaishabitationemautfocietaiebilt^'‘ here permitterentutifed GdeliGimis ChriGianisnutrienditraderentur,^^)^^^' ^ ram acGliiCbriGianis mmatrimonium darétar,neinGdelium patrumfuorunife' lt;nbsp;e ^^^^^^^^^^^^‘^^^^^^^^^°^^busiterarepoGent.Exeiufdem Conciliieap-oGaüe-^° nbsp;nbsp;Egica tribus annisante mortem iam feniograms,Glium fuu ex Cixilone vxote

Vitizatii regnibxredem fecitSi confürtem,ac Tudxin Galiccia,cuircgnoipi'^^ peculiariterprxfccit,fedem babere Voluit. VbietiamFaGladux Cantabrie,GHei CindaGunthi Regis agebat, in exilium ab Egica nouarum terum meturelegaiu^' Earn Vitiza inGigante vxoreFaGlx, cum quaVitiZa clam con fueuerat,clauaiA capite ita percuGit, vt ex eo vulnere paucis poG diebus obieritpropeVrbicirrn Gaaium, in oppido quod tunc Duodecim manus, nuncPalatiamdieitanFii^^ hie FaGla, pater Regis Pclagii, inGautatoris Hifpanix^Ex Luca Tudeti.amp;^^'' gt;nbsp;ehiep. Toletano.

yoi Egica Toletipropria mortedeceGic, Si bonoriGee fepultuscG: quern Lucas TudenGs fapientis ac patientis elogio decorat, ac ter cum Francis dubia viäoria pugnaGe feribir, quod tarnen apudalios non inucni. Mortuopatri fuccelfic Viquot; ciza,Rcx Hagitiofas, Siomnifcelcrumacbbidinum gencrcinquinatiUimus.qm quanquata

^ûanquamprincipioregni clementiam ac liberalitatemfimulatapietatementi- n^n.Jom. l fetur, tarnen moxad proprium ingeniumrediie. Primo anno regni concilium in , tcclefiaS,Petri,infuburbioToIetano, fuperadminiftratione regnicumepifco-

pis amp;nbsp;priniatibus celebrauit. Theodofredum Cordubæ exulantem erucis oculis exexcauit, ne,qiiia gratiofus erat populo amp;nbsp;Rege Reccefiuntho natus, aliquan-wosoregnumafpiraret.Idem moliebaturamp; Pelagio, Fafilaeducis filio j fed ille in ^tabriam profedus, fuga fibi falutem quxtimr. Ex Luca Tudenfi amp;nbsp;Rode- \ ficoToIctano. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

j f^f^amp;niiraculisclarus.Ex iifdemamp;IlïdoroPacenfi. Vitizahadenusocculte ’’^^lusamp;inipudicus, depofito omni pudore^ publicecœpit habenas laxare libidi-^'i8cvxoresmiikas,plures cócubinas domi habuir, ac proccres regni, exemplum 'quot;i®vtfcquerentur, hortatUs eftj nee nó amp;nbsp;plcbi idem impune licere voluit. V c-^'quot;’'pontificesacfacerdotes veritus,netam eftreni proteruitatiobuiamirent,amp; P°Kiiabobfequio taperditi Regis cenfuris ccclefiafticis decerrerent, eos quoqj ^’uïinvoliiptatisillecebrafibideuinciendo5duxit.Edixitigiturfacerdotibus, vt 4'^otqui{(^yg]|g|. jyj poffer, vxores vel concubinas domi alerent, neue conffitu-'“'^^Pontificiiscótrariumiubentibusobtemperarent.Exiifdemautoribus,

''^ïpetfpeciempacis ciuicates omnes Hifpaniae, prxterToIetum, Legio- 707 '’'®gt;amp;Afturicam, muris nudauit, videlicet metum alicuiusrebellionis confei-'’'^’»libifuggerente.ExLucaTudenfi. ArchiepifcopusTüIetanusaddit,eumo-Ï''fniatmotumvfumfuftiilifl'e, nehaberentquo ipliiefillerenc. fedhocLucas WisaRodericoRegefadumferibit, idque fubdoloconüliolulianiCom-^’lt;'lwppequiraencitusamicum,autorillifuerit,vtquoniamtraquillapacefruc-^f'w,ncquevlluseflecalicunde belli metus,iubcret armaomniain GaHiamGo-

1 ™^a(pottari amp;nbsp;Africam, aduerfus nee opinatos Francorum amp;nbsp;Maurorum

:o '^'^^u' ^’^dem anno mortuo Abdemelic, imperac Mauns Vlit annisvnde-wro.HicHifpjtjiajj^ (^Qj^jj ademptam imperio fuo adiecit. Archiepiieopus

^'‘■Z^nepenlïaliquid habere videretur, Sinderedum Atchiepifcopumfede 707 °ktanaquoiurequaqueiniuriadeturbatjamp;;Oppamfratrem fuum (aliquihli-'‘Warbitrantur)ingerit,amp;nequicquamfibiadextremam impietatemreliquifa-'^t, ecclefiarum priuilegiaamp; prxrogatiuas violât ^ ludæos velut poftliminio in ^iipanianireuocat,amp;: eos maioribus immunitatibus, quam quibus eedefia gau-'iefolet,donat.Exeodem.

^^ luaminexilioprocul aula rcgiaviuebat,vxoremduxitRecilonem,regio Gotho-'^''’'ifanguinenatam. Ex ca filium fuftulit Rodericu, cui Roderico nonnulli fcri-P^^'^sCoftamfratrem addunt. Huic Roderico Viriza candemirrogarecæcita-^®'®gt;’IW1 patrifuo,meditabatur. Sed cautus ille ac prudens ad Romanos, opem ^'’’’'i^atatncrudelem tyrannum imploraturus, eófugit. Quorum auxilio propter ^’•^Uünthiauigratiambenigneadiutus,profperecontraVitizampugnauit,amp; ræliocaptumacregnodeturbatûeodemfuppliciomcritoaffecit,quoillcTheo-weauniprxteromneiusamp;fasmultaucratjfibiqsiegnum Gothorumfuffragiis «JcnatusRomanifauorc vendicauit. Viriza fuo preflusexemplo, regno amp;ocu-■sorbatus,Cordubx vitam miferam amp;nbsp;ingloriam in exilio traxit. Ex eodé amp;nbsp;aliis^ nanedeVitizavindidamnonullireturn Hifpanicarü fcriptores CoftçRoderici

^^ ^fwnadfcribunt,quemannosquinq;regnaffeaffirmant:fed ncq;hoctemporum fwiopatitur,neq;IfidorusPacenhs, Lucas Tudenfis,RodcricLisToletanus, Rex Alfonfusdecimus,praEcipui Hifpanæ hiftorix fcriptores,Coftam in catalogo Re-gumGotborumponunt,imo ne nomenquidem Coib.r monumentisfuisprodi-Wmreliquerunt. Quos ego aurores fequutus,illumquoq;mifl'umfeei.

cyfn.dotH. tizx,fiue morum crudelitatem fpedes, fiue libidinis intemperantiam. nam amp;fi-liósVitizxSifibeftum amp;Ebam, non concentus regnofpoliaflèpaterno,multis probris arque iniuriis affedos cxules fecit, amp;nbsp;luliani Comitis filix Cabx, qu^m domo regia inter alias iUuftrium matronarum filias de more educabatur,dumpa-ter regio nomine Icgationcm in Africa obibat,vitium obtulit, in municipio quoo vulgo dicitur Pancoruo. Qux fuit prima malilabes Hifpania:,amp;fcquentiumca-lamitatum feminarium.

7^^ nbsp;nbsp;Julianus Comes ira ftupratx ab Regc filix fiue (vt quidam volunt) vxoris pet' citus, priuatam iniuriam publico malovlcifcidefiderans, in Africam ad Muzam ^^ illius prouincix prxfedum fe contulit, atq5 ei fe totius Hifpanix imperium tradi' turumpromittitjfiiuftumexercitumamp;auxilianeceflariadarenonreciifet.Mtt-

cis militibus explorandam, fi promifiîs refpôdeat, turn demura amphores iHiW' piascredipofle. Igiturcxpræcepto Vlitdanturluliano centum équités, quadnii-genti pedites. Qi^os ille per anguftias freti Herculei tradudos, gétilitio fuo ex«-cituiiunxit. QuibuscopiisBaeticæacLufitaniæoramfœdedcpopuIatuSjfflilkes Africanos,praedaamp;: bellicis fpoliis onuftos,ad Muzam reduxit.Ex Roderico To* letano amp;nbsp;aliis. Sindericus Tolctanus prçful tara peticulofo Reip.ftatu contetri* tus,reliâis ouibus in Italiam deceïfit,tanquam mercenarius, no paftor. Quiaîtaie atqj autoritäre præftabanc,V'rbanum, virum fanditate mfignem, epifcopumele-gerûu Nam Olpas quem Vitizafratrem fuum,expulfoSinderedo, per vimaenc-fas in Toletanam fedem intruferat, iam régnante Roderico, nullo nuraeroapuô Tolctanoserat.Exeodemamp;IfidoroPacenfi.HicSinderedusRothxinte^u'T'

Strabo, quos Iulianusclammercatorumnauibusimpofitos, inmontemCalpc'’ traducit,qui mons amp;I0CUS a Duce Sarracenorum nome mutuatusacdiâusW' belTarifjhoceftmons Tarif,hodie corrupco vocabulo Gibrakardicirut.W^

amp; Tarifae vrbi a fe captç nomen dedit,quam alii Carteiam,alii Mehariam pu»* _ damcotendunt. Hic exercitusHifpalim mûris nudatamamp; alias vrbesdiripiV‘’ tarn Bæricam amp;nbsp;bonam Lufitaniæ partem pradis ac rapinis infeftam reddit™ tes vbi ad auresRoderici Regis peruenifiTetjEneconemfiuelnachum (quero’® Sandium appellant) eófobrinum fuum cum exercitu per tumultû coHedoMatf ris obuiammifit.SedGotbiarmorum longa pace infolentesjfacileabholh^’' r®* loexercitatiflimisvidi funt.Eavidoria maiores Iulianoamp;AfricanisTpiritusk'^' didit.ExLucaTudenfiamp;RodcricoToletano. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. yj^ Rodericusvbianimaduertithoftium audaciam amp;numerumcrefcere(innni-ta enim Barbarorum mulritudo, HifpanicarumopumcupiditateacfpeilIeda,tC' fe ex Africain Hifpaniam effuderat)amp;rcm ad exitium regni vergere: conferipto exercitu amp;nbsp;conuocata omni nobili cate regni,fed nondum congregatis omnibuS) contra hofteis mouir,repertifqj hoftibusad amnem qui Guadalete vulgo dicitur, febufque omnibus ad conflidum comparatis, prope Affidonam vrbemquaXe-ritium appellari dicunt,die Dominico, pridie nonas Septembr. dafficu caniiuffit. Pugnatumeft vtrinquepef odo diesdubiofcreMarte, quamuisGothiamp;longa pace amp;nbsp;duorum annorum famefradi, multum de priftino robore amiferant. Ad-fuit iis præliis fpedator, amp;: fua: cuiufque virtutis teftis Rex Rodericus, coronaau-rea,regali trabea,CaIceisgcmmisauroquediftindis, curru eburneoinfignis.Ita enim (olenne erat Gothis,Reges adeffe conflidibus,vt milites tanquam procapi- J te regio defendendo fortius pugnarent. Sed odauo die qui erat Dominicus,Go-this iam longo labore labafcentibus,Rex Rodericus,vt femclaleam return expe-riretur,equo fuo Orelia vedus, acïuos ad conferuandam ac tuendam gloriam tot annis partam cohortatus, magnam in Sarracenos ftragem edidit. Sedin tantaho-ftiummultitudine,dumfèmperintegrifeffisfuccedunt,Gothiimpetuminorum

iiiomiNiÆ CpKUiNiC^^iN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;577 feus fuftinere non potuerunt,præfertim filüs Vitizæ Regis, quibus cornua ex- «^n. dom^ commiferat, vidoriam hofti fperegnifibifadaprodentibus* imperium Hifpanic quod per annostam IaadAlf”f”^quot;^*^*^^™°*^‘ ^^ Roderico amp;nbsp;ahis. Antonius a Gueuarain epifto-?• “*^ ^“’^S'^P’^*'* Acribie, hoc prxlium infaurtum, die Dominico^ tertio

’^'^daur oram, ad fluilium Bcdalac. Inhocprxlio omnis ter®°^^i^ ceciditjtota Hifpania in ditionem Sarracenorum venit, præ-net '^^^^^^^^^^’^°Sj quimortalium Vltimi in Romanorumpoteftatemve-'0 ny?''. ”°^’®®’^^®*sdcfecerant, amp;: cumGothiHiCpunisiutadatent,nun-

^^’^ hrmpcr legibus vfi. Paulus ÆmiliuSi DcRodcrico cqu •5^“® ^^’’S^oratur: alii inacicoccifum affirmant,aliittegant. Sunt qui ^* ’’®?“*’samp;*ofignia regalia in volutabro quodaminuentaprodunt,corpus ^PP^‘’“’^^‘-^P'^^ Vifeum ciuitatem PortugaUia: monumentum ^’^^^nuiufmodi epitaphio î

^IC lACET RODERICVS, VLTIMVS REX GOTHO-' ’^^^^ MALEDICTVS FVRORIMPIVS IVLIANI, QVIA ^^^quot;^INAX, ET INDIGNATIO, QVIA DVRA VESANVS iOFVRTi

^^^jANIMOSVS EVRORE, OBLITVS FIDELITATIS, ^^^ÎMOR RELIGIONIS, CONTEMPTOR DIVINITA-^^5) CRVDELIS IN SE, HOMICIDA IN DOMINVM, ^'^^TÏS IN DOMESTICOS, VASTATOR IN PATRIAM, ^^''5 IN OMNES, MEMORIA EIVS IN OMNI ORE ^^ARESCET, ET NOMEN EIVS IN ÆTERNVM P V-^R'tSCET,

5® à' ^?'^^'^^’‘°™pii^slulianustam nefarium fcelusimpunetulit. Siqilidem Fer-‘quot;’“dusNuniiis Pincianus,vir multifarix ledionis,ex antiquis hiftoriis mem o-'æPfoûiditjVxorero luliani a Barbaris proditionem laudantibus, fed non prodi-forcnijlapiciihujojjjmjjj^, filium e turri Septenfi præcipitem adum, ipfum vero unanumonihibuspoflelfionibus exutum,nnferam mortem obiifl'e in vinculis,in ^fagoniajnarcequadam territorii Ofcenfis: quanquam de luliano alii diuerfum 'ntiantjVtfuoloco dicemus. Durauit regnum Gothorum a primo anno Atha-’'ïriciRegiSjfecundumfupputationemdiuilfidorijtrecentosquadragintaqua-quot;^orannos. Maurihoc return fuccefTuelati, quanquamfedccimmilliahomi-'’“meobelloatnififfent, totam ferme Hifpaniampartimvi, partim deditioneac ^^ '’’’^^partimpromilTisinpoteftatemredigunt, odomenfiumfpatio, vraitAn-^^W a Gueuara, vt alii, quatuordecim, fecundum alios biennio. Qï^anquam ’''’Mefunt quiannos quinque in ea re conf^umptos afleuerent, bac opinor ratio-*'**??’^'’°‘^ 9“iMo demum poft anno, Pclagius reftaurandæ Hifpanix natus,' ƒ i^^'^'^csdeclaratus fitRex.Interea Mauri Hifpaniam omnibus opibusmi-f®ü)gt;poliatunt, inter alia menfam fmaragdinam fuftulcrunt immenfaè magni-“ ’Hisatquginæftlrnabilis preeii. Ea praedaeillecebra vfque adeo efferauit Mau-fura duces in mutuamperniciem, vt Michael Ritius autor fit, intra vigintian-®®b^ quindecim in Hifpania Maurorum Reges führe. In AlCobaciehfi codice ^ootaturareperi, quod Sarraceni Gothos de regno fuo expulerUnt Æra feptin-j^ gîntefimaquadragefiina nona,hoc eft,anno Domini feptingentefimovndecimo, *potitifuntHifpania anno fequenti,hoc eft,feptingentefimo duodecimo, poft-quaraGothidominati effent Hifpaniæ trecentos odoginta tresannos.Egreffos wtem Gothos de terra fua Æra trecentefimaquadragefima nona, anno fcilicet uomini trecentefimo vndecimo, veniffe vero in Hifpaniam Æra trecentefima exageumafexta, nempe anno falutis humanx trecentefimo vigefimoodauo,' otmirumdecimo oftauo anno, poftquam egreffilünt patriam fuam. Ifidotus Pa-

^n.dûm. cenfishancHi/paniçcalamitatcmÆrafêpringenfefiniaquingu3gc/înia,hocc/î/ anno Domini feptingentefimo duodecimoponit,a/nalio.nosvulgatioreniopi-nioncmfequutifumus. Inaliocodiceperuetu/lomanufcriptoinuenihçcver-ba:InÆra quadringenteßma cœperunt Gothi regnare, vfqueinÆramfeptin-gentefimam quadrageßmam feptimam. Qui per trecentos quinquaginta duos aanos,amp;:mentes quatuor,Studies qiiinqaeHifpaniamobtinuerünt,doncciii^tc(-fus fuit tranfmarinus dux Sarracenorum nomine Tarie. Qui Roderico vJrinio RcgeGothorum,diequinraferia, horafexta, Ærafeptingcntcfimaquadta^oH' ma oäaua interfeâo,totam ferme Hifpaniamarmiscepit, amp;tunc Sarraceniin Afturiisannosquinqueregnauerunt. Hxcibi. Atqueita Hifpanix excidiumes- '^ ditin annum Domini /eptingenteßmumdecimumquarrum, quoannonospo' nimus. Sed numerus Ærxah Alcobacienficodicevarianquod eo fit,quia äHiiHo anno Gothos regnare cœpiffe tcAantur.

Interim multi Cbridianidulcedinepatrixpedeäi, in variis Hifpaniseciuitaii- nbsp;nbsp;nbsp;1

bus man fere,qui tributarii S^ vcäigalcs permild fun t in indituto ddege ChrUbam nbsp;nbsp;nbsp;I

^luerc, arque omnibus vtiritibüsecclcfiafticis. Inter quospræcipueflorueréviri iAn,iom\ nâitatc,eruditione, arqué etiam miraculis elari} V rbanus Toletanus, qui reli-quiasomneisToletançeccIefîxin Afturiastranftülit,Frodoariüs Accitanusepi-opW)Euantiüsai:chidiaconus Toletanus, quorum dodrina amp;nbsp;exemplis Chri-

1 nbsp;nbsp;laniintuendâfide Catholica,amp;ferendispatienter aduerfitatibusj non medio-

f ’^^“^’’^äti funt. Claruit hoc tempore, præter aliosepifcopoSvirosreligio-

I Î , 7^ “^’^^^ épifeopuSjfahditâte vitç,faCrarum literahum pedtia^miracu* 5cc ebratus, qui ad dodrinam pofterorum, facram feripturam in linguam Ara-’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*ômnés quarndiu vixerunt, Pôntificalibüs officiis fundi funt,

Whanis verbum falutis annunciate non ceflauerunn Durauit vero hæc li-wusChnftianis vfque ad Almohadurri in Hifpaniam aduentum, qui nullos 0-ninoGhriftiàflos inter fuosviuére paiîîfünt)fcdquotquotcaperepoterant,aut '^* ^^^^g^’'® coegenint, aut crudeli martyrioperemefunt. Etant amp;nbsp;ohades Arabum genui, qtiiinHifpânia Barbans imperarécœperunt tempo-onfifeptimi, déquibUs fuo loco dicemus; Chtidiahi veto qui inter Arabes,

V A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''’^e^^bt,Mozarabes dicebantur, hocedmifti Arabibus;

^tV^°^''*^^ ®‘^Ç^®^^ftæubiqvioiIlia S. Leandro amp;nbsp;S.Ifidoroinditutobihc aut ■ ’^ombisHifpariiavfaédvfque ad tempora Alfdnfifexti, quo tempore ^® tur u^^^^f^S^biPaptefeptimi mutatum ed, etiam hodie Mozarabehuricüpa-j ?J'°'”’-*umhodiequoquefcfuaturToletiiriféxparóchiis,amp;ineêcledaca'

« 1 ™Mnfacello F.Fraricifci Xim'eniiCardinalis,amp;: ArchiepifcopiToJerani, ‘Banticïquoque datis diebus in facelloDödorisTalabriceniis,quod ed in |ieillf^”^ °^^” modum amp;nbsp;ordinem non abs re futurum arbitrer, fi fummatirri ‘‘ingam, paucis enim cognitum exidimo, quum alioqui multum habeat pie-’$• Eifdèmcelebraturvedibusfacris, quibus hodie vulgo vtunturfacerdo-

ftU^’^^Sblasvcdcsfingulisvtünturprccationibus. Deinde facerdosfada rust Tk^®®®‘^^W^c,càpitedemiflb,dicitadhuncmodum:PcrgIóriamnömi-

efto ’ °faridórum tuotum, auxiliare amp;nbsp;mifcrere indignis feruis tuis, amp;nbsp;der r®®®^®^’^! Deus noder,qui viuis amp;nbsp;régnas in fæculà fæculof um. Refpó-jAiiien. Moxconuertit fc adlibtvim itt dextro altaris cornu pofitum,acdi-

*’’® “ modum intr0itüs,cum duobus vctfibus,amp;,Gloria amp;nbsp;honor Pa-

.. “æamp; Spiritui SahdoinfæculafæCulorumi Amen. Sicutetiaminconcilio oetano quarto cautum ed, vtadeummodum dicatun Adqüfcmlibetverfuni Petuntpartetnantiphonç,morerefp0nforiorûn0drorum,vtVuIgatomôrelo-Jw. Gloria in excelfis,diciturintcgre more Römano.SacerdoSCaiirandödiciti ^oinniafeinperfæculafæculorum.Ncqueanteorationemdièitür,Otëmùs,he-

^® 4 *^ «^®®^P®^dominum,fed tantum refpondetur, Amen. Deinde dicitfacér-^’ '^^‘^i^eucordiam tuam Deus noder, qui es benedidus, amp;: viuis amp;nbsp;régnas in j^çf ^'æcüloriim.Refpondetur, Amen. Podea,Dominus fitfempervobiicum. erat'''''^*^’”^’^^^“^^P^^^'^^bOiLcdiolibriÈfaixProphctae.Refpöndetur,Dcó Vöbif ^ ''^°^ ^®8’^“*’'próphetia. Qua leda, rurfum facerdos, Dominus fit femper Verf J'^'^'^^^Pondetur,Etcümfpititu tuo.Indedicitürtradusduorum veltrium Aö ft ? v® finito facerdos inqUit: Silentium faciteiSequèntiaepidölaEPaüli of ? J^'''^cfpondetur, Deo gratias. Moi canitür fiüê recitatur epidöla. Pod jJ^ ftWoinalterum altariscornutrandato, continuodiciturEuangehum ad I Oemodum : Dominus fît femper vobiLum. Refpohdetur, Et cum ipiritu tuo.

ï® ref ' j ^‘^'’’bgeliijamp;c.Rcfpondètur, Gloria tibi domine. FinitoEuangelio, ^^oödetur,Ameni mox facerdos, Dominus fît femper vöbifcum. Refpódetur, cumfpiritutuo. Podea dicitUt Alleluia cümverfu,ficut nuheanteEuange-“• 9'’oddumcahtatur, facerdos offert hodiam cüm calice, vtens orationibus quotdeuotis, quas bic referte longuineffet: moxthuraadölet,honfecusat-

1 ïnodiefit.QuibusperadiSjfacerdosante médium altaris dicitakavoce, Adiu-*'«inefratrcsinoratiofïib.vedtis,amp;:óratepï:OmeadDèum.Refpondetchorus, Cc i)

^».ibm. Adiuuet te Pater amp;nbsp;Filius amp;l Spiritus Sandus. Deinde cantaturücrificiu,nctH« pe antiphona cum duobus vel tribusverfibus.quoddumfic,facerdoslauatma-nus dicens, Lauabo inter,amp;c.ac benedicit oblationem tribusdigitis ; podeaincli-natus ante altare, fummifla voce dicit, Accédât adceinhumilitatefpiritus,amp;c-nam oratio longiufcula eft, fed valde deuota, quamclaudit elatiore vocedicens, Per te Deus meus, qui viuis amp;nbsp;régnas in fæcula fæculorum, Amen. Incipitur nuncmifla.Sac,erdos: Dominus fit Tempervobifeura.Refpondetur,Etcum,amp;Q Oratio de tempore vel fando, fine Oremus: m cuius fine refpondetur, Amen. Deinde facerdos: Per mifericordiam mam Deus nofter, qui es benedidusà viuis , amp;nbsp;omnia régis in fæcula fæculorum. Refpondetur, Amen. Si eft feftum ali-cuiusfandi,priuslcgituraliquid de vitafandi,deinde fitoratiofaciésmentioncni etiam de miraciilis vel dodrina fandi. Mox facerdos eleuatis manibus dicit,0re-mus.Refpondetchorus:Hagios,Hagios,Hagios,DomineDeusRexa:teinçgIo-riæ,tibi laus amp;nbsp;gratia. Deindefiunt orationes proecclefiacatholica,procapii-uis,infirmis,amp; tribulatis,cum commemoratione Apoftoloriim, Martyrum, quorum multa nomina recitantur, amp;nbsp;Paufantium. quo nomine illicinteHigiputofandos Dei confelTores, qui in Domino amp;nbsp;fanda pacequiefcunr. nam mukanomi-na recitantur, amp;nbsp;inter ea Ambrofii, Auguftini, Fulgentii,Leandri,Ifidori,S:c.amp; omnium paufantium. Deinde dicit facerdos aliam orationem fefto acdieicon-gruam, qua fini tarefpondetur, Amen. Sacerdos : Quiaiues vita viuoruro,faute gt;nbsp;infirmorum, ac rcquies omnium fidelium defundorum in fæcula faculorum. Chorus: Amen, Mox fit oratio ad pacem,qua finira dicit facerdos,quia tu esve-ra paxnoftra,amp;c.moxfublatisinccelum manibus dicit: Gratia Dei patrisomni-potentis,amp; diledio domini nortri lefu Chrifti, amp;nbsp;communicatio SpiritusSandi, fitfempercumomnibusnobis.RefpondetChorus,Etcumhominibiisbonævû-luntatis.Rurfuspresbyter:Quomodo aftatis, pacem facite.tuncChoruscantat .refponfum, Pacem meam do vobis,amp;c.Intereafacetdos accipit pacemdcpa^ na, dicens : Habete ofculum diledionis amp;nbsp;pacis, vt apri fitis facrofandismyftöi'^ Dei.mox dat pacem diacono velpuero,puerpopulo.Sacerdosiundismanil'‘'^ inclinatus dicit,Introibo ad altare Dei. Refpon. Ad Deum,amp;c.Poftea manibus!^' ƒ per caheem pofitis,inquit, Aures ad dominum. Refpon. Habemus ad domin«’’' Sacerdos:Surfumcorda.Refpon.Leuemusaddominum. Sacerdos incliü^ lundis manibus,Deo ac domino noftro lefu Chnfto Filio Dei,qui eftin cïlM'' gnas laudes.dignafqs gratias referamus,amp; dicens hæc poftrema verba, attollit®^' nusinaltum.RefpondetChorus.'Dignumamp;:iuftumeft.Sacerdos:Dignumamp;'“' ftumeft,amp;c.fequiturenimlongaacdeuotajllatio,poftquamdicitur,SanduJ,fc-re morenunevfitato. Deinde poft duasorationes breues,fitcôfecratioiif^^æ°' mnino verbis,quibus hodie vtitur ecclefia:mox eleuatur facrofandaFuebariftia-Pofteadidis duabus orationibus fuccindis, facerdos accipit corpus Domini de patena,amp; ponit fuper caliccm apertu,vt hodie quoqj fir, ac dicitalta voce,Donii- 40 nusfit fèmpervobifcum. Refpon.Etcumfpiritu tuo. Sacerdos.Fidcm,quacorde credimus,ore autemdicamus:amp;cleuatfecundo corpus Chrifti, vtvideaturapo-pulo. MoxcantaturSymbolum fidei,itavtcftinconcilioNiceno.Qüoddüfir, Sacerdos frangitEuchariftiam per medium,amp; ponit dimidiatam parteminpate-na,amp;: ex altera parte facit quinque particulas, ex altera veto quatuor, deindepo-nit omnes fimul in patena in modumcrucis, habetquefuumquæqueparticuJa nomen. Quinque priores dicuntur Corporatie, Nariuitas,Circunci(ïo, Appan-tio,Pafiio: quatuorreliquæ, Mors,Refurredio,Gloria, Regnum.Pofteadigi-tis fuper calicem accurate purgatis, amp;:: cooperto calice, facitMementoprovi-uis, vt ipforum more loquar. Mox dicitur oratio dominica ad hunc modum: J3 Verbum partis quodcarofadum eft, vthabitares innobisj præftanobis, vtqui te venifte iam credimus, ab omni peccatorum eriiamur contagione,cumpra’ce-ptionis tuæ oraculis proclamauerimus in terris : Pater nofter, qui es incœlis. Refpondetur, Amen. amp;codem modo refpondetur adfingulas petitiones, prx-terquam ad illani, Panem noftrum, amp;c. ad quam refpondetur, Quia tu es Deus, Deinde

Scinde (licit oration em deuotiffimam,qua:incipir,LiberatiamaliSjamp;c.amp;tun- z/fn.dem, I^naopcâusdicit, Pottedominefinempcccads. C^afinita, acceptamparticu-j ®’’î“?^.^Ç*wr Regnum,præmiffa oratione ponit fuper calicem:mox addita alia fo*’'Ti®^“®*^°^^*cdicit:HuiniIiatcvosbenedidioni,amp;ccrtisquibufdam'

'^^^^^‘“^PQp'^^O’Mox fitfecûdum Memento, vt fie loquar, pro defun-'^peradojrecipitcorpusamp;fanguinemDominicumquibufdamdeuotis

! ^^cationibusj arque interim cantatur a eboro, Guftare amp;nbsp;videte, quam fuauis eft i)oj’’^’’^’^‘^’^^^°^‘’^*communionccantaturantiphona, RefediChriftieor-

110 J ^^libroinfiniftrum cornu altaris tranflato, dicit facerdos orationem, in noft^ ’’®î^*^P®“*^®^‘’f, Amen. Deinde facerdos, Per mifericordiam tuam Deus tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcnedidus,amp; viuis, amp;nbsp;omniarégis in fatculafeculorum. Refponde-

ptek *^^”'^°®*”^^ ^f fempervobifcum.Refpondetur,Etcumfpiritu. Poftea te» ^*’^^®^^*^^o“‘’5:SolcnniacÔplctafuntinnominedoinininoftriIcfuChri-ij^-''^®’*®^™®û^2cccptumcumpacc.Rclp6detur,Dcogcatias4 Quamdiu gt;nbsp;nunquam fe conuertit ad populum. Atq5 hic erat mo-tit ^^^^iapudHifpanostempore Gothorum,quoetiam pofteavfifinit,vlqj Cîin^^°'^^^'^°*^^^^^^’’ ^‘^“’’ diximus. Quomodovero fublatus fit, fuo loco di-'bnemf ^■^°^'’ne^ Laziardus Cœleftinus in epitome vniuerfalis hiftoriæ men-^® OaturF nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facrificandi ritus, fed paucis, v bi illud addit, quod quando 1e-

Rïh ■ ™^f*ftgt;a,diaconus cantat alta voce : Videte, in quem credits. Sed hoc in quot;^nonferuatur.

^litW- ^*^°’ ”^™P® 7i7.Muza amp;nbsp;Tarif Barbarorum duces vocati funtab 717 ’cciti 'f^*^^'**^® ^^ teddendam rationem return geftarum.Quiduin feitineri HifolT-’^^^^^^‘“^ ^^^™ Abdulaziz Hifpanix prxfecit.Quicumiedem nJ '™*^bEgilonem Rodcrici GothorumRegisvxoremduxifl'efertur,de Cheil' ^ P°^ dicemus. Tarif certior fadus, quod Pelagius coUedis adfe indip ”''®”’® *^®^i9uiis,Rcx ab eis falutatus efter,ægrcfcrês rem iudicio fuo ram ttw c’'!'\^‘^^®™anvirum rei bellicx peritum, contra cum cum magnis copiis

^® tgt;otuij . “^PP^“' Hifpalenfem quondam Archiepifcopü, fi forte vel vcr-^cquo °'^'^*°gt;^elpromiffis,veletiam minisipfumabinftitutopoffetauerterei 113111111 '^’'^'^^i^iUj^uumnunciatum Pelagio eflet, cum fuis omnibus in Aulé-liemdu ' ^®P’^®S’^®flus, mille fecum feledioresinfpecumquandamprægran-^ent '^’f^^'QUosquibellovidebanturminus idonei,iullitin prxcipitiismontis ^efe quot;^^'.'^P^^are. Mox Oppas ( Olpam alii appellant) ad Pelagiu miftus, do-i^fift /’’‘®°^iccmilliusdicebat, qui ta exiguisatqïimbellibusfretuscopiisi 11111 I *. P®®®^oto exercituivana fpe crederet. Gothorum potentiam amp;nbsp;bcUi-111111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Minute fradam, atque ad nihilumredadam:quidfefutu-

Wdrr ^^^^ ’ ^’’’'^ tiullar eflent vires. Proindc ne fe ac miferam gentem in vnius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

^^ ^Óof *?*’*®“‘^®’^ei:gt; fed rebus fuis confuleret, dumaliquamifericordiaïfpesin '1'11111 L ft®®®^^®ffct.Quod ni mature faciat, earn fubeundam fore fortunam, ^PMli ^ *'’^^^^ ^®lt;^®”^* A*^ 9'3æ Pelagius animo intrepidus fere inhuncre-^odcan ?p “^ ‘ Satis illum iam vetborum Chriftiano nomini dedifle,definereÉ gioneftrP*^“®^®®b‘ï5 miferorum animos ludificari, atqueatuenda reli-Ktcxign^“^®'^®'®’^®’ Se non fuis copiis confifum, quasfcicbat quam habe-^frei ’^^^numerofo hoftium agmini refiftere aufum elle, fed diuini fpe au-^Peteltu ^*^’ ^°^^''^ cuius numen nulla quiequam valcat humana potentia : hac fedou' “’’’^°*^*Ö®stcchnas, non hoftium minas, non Barbarorum tda timere* ^dealTet^^T^^^^^*'^^ ^^’'^’ exitus, forti animo ad ferendam omnem pro Chrifti ^ ^f , ^'*“®®paratumeflc, nequedubitarefe, quintandem futurum ^o’nftatif'^^”^'^^^^^ ^^^^ fuorum mifereatunPoftquam animaduerrit Oppas quot;üllam Y'’?^®^®S**gt;’^®gfe(rus ad Barbarorum duces, ait verba nihil prodefte, felatit ^P®®®ffC’Continuo ccepcrunt Barbari fpecum, in qua cum Ofiinir ^^^e^agiusdiuinam opem exintimisanimipenetrahbusimplorans, ^^^umcft ^^^^^^quot;^ ^® telorum genere oppugnare : fed Dei fingulari beneficio

e^n-dam. rumincommodo.DicunrurpropnisteliscircifervjgintiBarbafofumminiapef-uffe. Qax rcs tam ingenteisfpiritus Cbnllianisfabdidit,vcfpccu cgtelb, magnam in rehquos dragem cdidcdnc,Alchamaa dueem hodium occidednCf Oppam cc-perint, de quo quid adum fit, memorix prodicum non reperitur.Quicumjue Barbarorum hanc dragern effugere potuerunr,in abrupcamontiumtugienics, parrimChridianorum armis perierunt, partim montisruina opprefdfunc. Hanc tam inugnem viäoriamdiainomunereconfequuti funtCbridianiannoDoai’ ntieptingenteCimodecimo odauo.

7^ nbsp;nbsp;nbsp;£odcm anno Tarifamp;c Muza ad Vlic Miramolinum profedi fant: fed anteueC'

^^^Muzam apudMiramoUnum deculit, vtnon folumnon fuenebeni- '^ ^^^^^,‘^^^‘^'^^'^^^‘^^P^^^tiiamulcatus.Exquarepaulopoddolorecó-aucum vocationem Rafes dicitfuidè quarto anno podeb' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'^^^^^^^^^^sdedmo quinto menfe. Paucispoddicbusinot'

ezentenneiot-’l^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hil-pMenncg-i '

mginn ttCueZ^f“^““quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tinlnmedbic» * ƒ

enneobttnneimS'^^ nbsp;nbsp;v’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™“™gt; ‘cnoteenld /

JU^S^T ^quot;^^J- '’°‘'^ ^•^t s»“a ipfe ,001, Mcbai.«( ‘ Mhiunis''nol'‘'“' ‘’“'I^‘i'^‘^^‘^o‘gt;‘'^'»«‘6,«.^tibesf Enden^^ V«Z'“?''’”°^f^gt; ^«‘‘«ibi vifuselivetomi«'/' rusP12namp;^’Z7'’tf? fecunduS 1^ '^^^^^ afhee^^ ^^^ ^J‘I'“^^lt;^''O':in',o„inti„a,„Relh tioguin ■-Ud d^gou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uoaut amp;nbsp;hit Bios fnttis fuiXucceüiminpetiiia-

^‘’L“‘?^‘‘'*‘quot;r’^°'^^^^^‘‘‘‘”P‘quot;'’'”'b‘^i^'O‘drunum,fedmizHe-TliHf' fibrille num^t^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fT. •

jftftnMehciaHirpaojam^üjabûdidcatAbraliemJsHifpattâmrcxitanoisdao-buscum dimidjo,qucmRodericas TolcranusnuncAdhâm, mineAzam appel-ht, ligue cas tutTuponten Cordubenfen conamaum m. AdditRa/ishma fi Mannsguntanpatten bonotun onnnn petiHTe, petrpeeiendandipaeperi-b«!/^dteeeta,vteosttaopprinete,,neiaiUanpodrentalnnandotefntger^^^^^ l^sattdlunopptdaSeeaaenhinHtRpanhpetvin»^^^^^^ dmims veto decimam foaunamm omnium tribud nomine impofuHÎe. Momiuf c/iDerrofa:, vcincjunRafeSj dum a va/iarione TuriaiTonen/ïsciuicadsrediret, v^ mquic ToletanuSt Bodem tempore Arabes Pyrenaeosmonteseranigrcffi, Gallium Goebicam mifere vexanc,amp;capta Narbone, Tolofam obûdenc^duceZama. vcinguit ToJetanuSjCuia GaJJisoccifo A bderamenem iijiBdüe, donecahusaMi-ramoJino duxminereamChronica Régis Al fondhuneZamam euadem facianc cumAzarndueAdbam.Deniquetança ednominumeonfudo, vcnonfacilccx- P ploratiaJiquid deribipoidt. Quarn ex eo nacam arbicror, quod per varias flifpania regeretur, quibus camen omnibus vnus pr^erac^ qui CordubxRexdicebacur, quancum ex vecerum nionumendsconiiceredatur,

^zz PelagiusRex, conduentibus vndiquaque adipfumnunciorecendsvidarix ChridianiSj forccor faótus, Legionem duiratem Mauris eripih dcforticereancra

Sarra-

HISPANIÆ CHRONICON. 585 ^3rrâCciiosaudendo,quafi fignum aliquot! ad bene de Rep.Chriftiana fperandû e^^n.dom. ^'tollit.ldeindimiirisGothorum Regum infignibus, infignia cepit leonem ru-‘'^'^incanipocandido,quibushodiequoq5 Reges Legionenfesvtuntur.

, ^oftuoIfidMiramolinofucceditifcan frateripfius,qui regnauitannisxi.Hic yxy '^^tienteper ducesamp;legatos fuosmulta prxclaragefiit, in Occidenteveroni-‘ ^^'’'oratudignum,adeo deditus accumulandç pecunia:, vt omnes praeceflo-^*^5*iiosopulentiavicerit.

^nnoArabum icy.Ihahcapræficitur Hifpanix,vt inquit Ifidorus Pacenfis. 7^7 j^ “'wmentiofitinChronicis Regis Alfonfi, vbidiciturhicregnaffeinHifpania

EudoDiix Aquitaniævidus fugatufqj a CaroloMartello Rege Francorum, y^^ ^Tïcenos exHifpania contrailkim in auxilium fuum euocat.Qui numero ad H^ädringentahominummilliajCum vxoribus,liberis,ac£eruis,duce Abderame-®^(^bdiramamGalli fcriptores appellant) tanquam in certas fedes ex Hifpania Y^fconia venere,quacunq5 iter Hcerent,tiim (acra,tum propkana nullo difcri-’’'quot;’^hoftiliterdepopulantes.Exannalibus Francorum amp;IacoboMt‘yero.

j ^itolusMartellus adiuuantc Eudonc,qui Barbarorum aduentu prelfus, faci- yp ^’Päcem inclinaucrat,ante vrbem Turonenfem grauiflïmo pralio cum Sarra-

jQ ^^'''^Mixitjamp;incredibilemin eosftragem edidit.Namcecidere adtrecenta P^ntaquinqjBarbarorum millia,inquibus Abderamencum omniprope^ J^Witatefua:ex Chriftianis tantum mille quingenti defiderati, ficutex ipfius ^’rdi Martelli li tens,ad Stephanum fecund um RomanumPontificem,confta-'^äffirmat lacobus Meyerus.

,, wuolhahea,mittitur inHifpaniam Adaifa Alcazazin,virÏeuis!ngenii,amp;ob yp Wis poft diebus regno pukus, cui fubrogatus eft Hiemcn, qui amp;nbsp;ipfe quinto f^nimenfedefundusjfuccefióréreliquit Autuman. Quinamp;chuicipfipoftqua-‘“wnienfeisdcfunaojfucceffitinregnum Cordubæatqjadminillrationemto-J®^'fp»tiixAlhatam .qui obcrudelitatcm fuis inuifus,decimo poft menfc,iuflu

!^7®A^uitaniaeduxfatoconcefl'it,Hunoldus amp;nbsp;Vaifarüs filü vt Aquitaniam yjj ^jT'^i’^’^^accnosinauxilium accerfunr5quiinccndiisac dircptionibusvfqj ^“^Ufgundiam pene omnia vaftarunr. Quibus Carolus Martellus cum copiis oc-™''n(,amp;cederccoegic.Ex Annalibus Francorum. vbinefcioqua autontatele-S'iiquot;')Vcfogothosamp;: Arianosin auxilium vocatos, cum Ariana hare fis in Hifpa* ^’dcre centum quinquagintaannis ante fut rit ex tinda,amp;ctiamGothorum fine ’'«’gothorumnomen iam turn deletum cxtiterit, amp;nbsp;qua: fupercrant illorum re-W)tuendisfuisfinibustantumhabereiitnegocii,vtalienosinfcftarenonlibe-'^tProindenonVefogothos illic,neq5 Arianos, fed Sarracenos legendû iiidico.

40 J^^'^giusmultisrebusaduerfus Barbaros praclaregeftis,multiiq;receptisop- ^^^ Wismoritur,fepultus apud Canicas.Non ignoro alios mortem ipfius ponere B^'fedamp;egoantiquos autoreshabeo,amp;ccnis de caufishunc annoru numeru W. SucceffitilliFafilafilius,quiregnauitannosduos,menfeslex. Eodem ^'’‘’^Satraccnimaioribusquamantea copiis ex Hifpaniis Gallias repetunt,amp;: A-^’^‘^'oneniproditione occupant,atque etiam Narbonem.Ex Annalibus Fran-

CarolusMartellus multorumvalidisadiutusauxiliis,obuiam$arracenlspro- y^g ^w^Auenionem expugnar,Athinus Barbarorum RexNarbonemfugit,Amo-^eusamp;ipfeKex Sarracenorum Narbonenfibus ohfelfis opem dum ferret,cum to-tofuoexercim ad intcrnecioncm csfus prope Illiberim. Athinus Rex relifta Nar-P boncfugit,Martellus reiiquias belli perfequitur non fine multaró vrbiiimincen-*

lt;i‘gt;S'Ex Annalibus Francorum amp;nbsp;lacobo Meyero. Rodericus Toletanus aliter ha;crcfert,fedabludcremihimultumavcricate videturhiftoriæ.

Fafi!aduminconfulciusvenacionioperam)daret,ab vrfolaniatüseft. Succedit y^y illiAlfonfuscognomenro Carholicus,filiusPetri DucisCantabriæ, ex genere Ri-carediCatholici Gothorum Regis, gener Regis Pelagii. Nam filiam eius Ornu-

t^fgt;t.(bnt. fendam vxorem duxir, exquafilios tres fuftulit, Froilam amp;nbsp;Vimafanum amp;nbsp;Aurc* Iium,ac fi/iarn vnam nomine Odifindam, prxter quos habuit amp;nbsp;Mauregatum eX concubina. regnauitannisnouendecim,meniê vno,die vno.HicreJigionisChd' i dianxnon folum obferuatordudiotilRmus extitit,fed etiam amplibcatotfelicd' fimus.Ham Lueenfem ciuiratem, Tudem^ A duricam, bonam Caddlxpattetti) j A bulam vfg} Chriftianis redituit, in Portugallia quoqj Bracaram anno regni füi fecundo,arqj in raultis ciuicatibus epi/coposinfticuir, ecclctiasornamcntisnecd' fariis,vtin tali tempore,magniticeornauit, facroslibrosfummo Hudioperquid- nbsp;nbsp;nbsp;I tos In locis factis repofuit, deniq; talem feprxdititf vt tam Deo quam honiinibu, fueritamabilis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ 1 gt;

^gS HmustemporeRegisIfcanMiramoIinus moritur,fufcipitimperiüViid,có-traguem Hifpaniarebellione infurrcxit.Adguostnotiis fedandosAhubacitin Hifpaniam cum impcrio midus^paucispod diebus occifused. Huiclucceilctx Abdemelic.Abdemelic veroregnauitannovnoSefucccditOcx,tiucOcbx,lt;llt;^'

. iltijmrcgnoexpulerat,atcpinterimtcgnaueratannis guing^.NaantcOchan^d^ bdemelic annisguatuor, anteAbdemehe Abderamen tribus fereannis,3nieil-’^ lum Mahometes duobus mentibus, an te b une Man es exiguo tempore, amdb' nem Albatam,deguo fuperiusdiximus.Hxefere exRodericoToIetjDo.y^‘^ Rafesmultum diuerfaprodidic.'Vlidimperauit annisduobus, InHUpatiü'^^' dfo Abubacar regnatRedoam.buncToban appelIatToletanus,niümendollt;^^ cdïibcr.Regnauitbicadmodum exiguo tempore.

^po nbsp;nbsp;Mortuo Vlid, imperium adepciiuntArabum Abtabam fraterVlidSiM^'^°‘

Thoabsregno prxGdturHifpanix^ virbcllicofusac nobilis, fedpo(iilt;^lt;^'^^ vnum regno panter amp;: vita ceffir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

luzefüuelazafregnatarusmictiturin HifpAniamfguifaitadmodum iniguus Chridianis.Huius tentpore dicicRodeticusToJetanus vifos Cordubx tresillos foies,deguibus diximus-AdditRafes toto bienniononpluiffein Hifpania,atqiin‘ detotani Hifpaniam maxima reifrumentarix Se ah ar urn return inopia labocadci Viderurbic regnadenouem armos. luzaf fiueluzef Arabibüsdici[ur,qucaiaof lofepbum appeUamus.

^^g Hocanno fecundumantiguiffimos guofdam commentarios quosfeguutus fum,mortiius edAlfonfus Cacboïicus,in cuius tranfiiupfallentiiim vocesaudiii dicunrurin aere:Ecce guomodo tolhcuriulhis, Se nemo conûderat, ablatustda facieiniguitans,Seeritmpacememotiacius.Sepulmsedcü vxorcOrmifcndaia p cededa diux virginis, in territorio Canicéd. Patri de funidofucccdlcdliusFroi* la, Se rc^naaitannos vndecim, menfes guing}, dies vi^inti, tient in Alcobacienfi codice, öealio Chronico perantiguo, atqiciiam hidona Compodelhnareperi.i guaopinionenon muIcumdUcrepantChronicaRegis Alfonli,guxduodecimib li cribuuac.Tolctanus Se guiUlum fegauatutt trededm armos rcgnaticaltimi^^-

Hiequanquam alioquimalus amp;crudelis,tarnen diuinofauore vfüseft,qufà li- z^n.daml ^“?^quot;’5®’’’’’?’’®®9'^^^î‘cerdotcsHifpaniæ a tempore Vitîzæfuerantvft,peni-tusluftulit, eolqjcaftitatem amp;nbsp;continentiam quamfacti cajapnes pra’fenbunr, Utuarccoegit.-

FroilacumduceCordubenfium Omar, vel (vtaIiivolunt)Iuzef,quiGalle- yj/ C'æ quot;«infeftabat ,coliacis ßgnis, inligni victoria potitus, cxcidic hoftium quin-S^^gintaquatQor miHia ^ ducemcum paueis quicxdifupererant, in turpem fuga “nuertitjngens gloria, niß tantum decusobfcuraßetfcelus admißum infratrem miaraiium,quem,quod omnibus ob formamamp;egregiam indolemcharuseßcr, ''entusnefauore popularifretusad regnum afpiraret,impia morte peremit, cuius t*®cnleelcrispœnitentia dudus, filium eius Veremundi4..nj, in rpgni iucccßio-''^madoptauit.Hic Ouetenfem ciuitatem condidifte ^ cathedraß fede tertur OfnafTe. Huius tempore Régis venir in Hifpaniam Abderamen„eamqj occupa* ^''Primum fugato, deinde occifo luzef, feq5 Miramolinum Hilpaniæ Ôc Regern

O'dubxappeHariiuißt, regnauit annis 55. A145 hoeprimum tempore Hßpania ^ ^ifîmolino Babylonia: fubieda amp;nbsp;vedigalis elle deßit. Hoc fadum, iécundum ^°bunutn,anno Arabum centeßmoquadragefimo fecundo, qui cadit in annu feptingentefimum Icxageßmum. Ac iécundum Rafen, anno iliomra 10 r y H®‘”S®^’™oö’^^“ogt;hoccft,quatuorannis prius. Addit Rafes, hune fuift

'Wisex agricola Regis filium. Idem ait,quum Abderamenexereßummo-‘^^''fta(jexpugnandamValcntiam,Chriftianosmetuilliusperterritos,eogt;rpiKdi-

quot;weenoiquem tanquam Deum adorabant, amp;nbsp;miraculorum fama celebrabat P'gt;iturenimvtSarraccnus)iecumfugientes alportafte: quos homincSiAlIibo-

‘^'sequesFecenfispofteavenatumprofedus,adorammarisjn Algarbioj mfi^ '’^'’lontisquimareilludingreditur, reperit,amp;J homines quidem occidit, pueros ^ptiuosabduxit,corpus vero Sandiillic reliquit.-Locusiile prifcis didus eßPro-^ontotiatnfacrum,forteprxlagio reifutura:. Nuncappeliatur promoororium ^'Vincentii.Hxcomnia Andreas Refendiusin fcholiisin Vincentium fuum ’’'’quot;yKmScleyjtjjjj copioims ad verbum ex ipfoquotp Rafcexpreilaprofecu-5° tuselt,exquo g^jpP^quoqj Rafe,cuius ille mihieopiam-profuahumanitateie-cif,egopauciil3i^jj. dclibaui. Qux hoe locóin Chronicis vulgaribus leguntur ueLaroJi Alj^^ij j,uj^^ patre Pipino diieordia, amp;nbsp;aduentu inHiipaniamadGala* triuniKcgeni'rQletanum,deq;Galiana Galafrii Regis filiaab eo mutupamata, 3'q)inGalliamabduda,amp;poftquam eflctfalutarisaqualauaGritinda,inconiu-?em accepta, quiaapud aliosautoresnoninuenio,confiiltomi(rafario.To!eta-'i'isquidemleuiterhiiius rei meminir,icd nihil affirmât. SebaftianustamenMun-^5tusinCoftnographixfua:hb.,3.GalianamCaroiomanno CarohMagni fratri pnmamvxorem tribuit.

MortuuseftGarfiasXimenius, primus,vtdiximus,Suprarbrorum in Nauar- yjS 4® fiRex,cuifucceiritGarliasEnnicus,amp;regnauitannos44.HicPompeIonempri-

^^''iniNauarreciuitatcm,amp; multas circumquaq;arcesac municipia,a dira ßar-l'irotunuyrannideliberauit, atqj Chrifti Opt. Max. cultum reduxit. Sepultus amp;: ldcaddiuiloannis,apud pattern.

^^tusAtchiepifcopus Hifpalenfis,eruditione,fcriptis,amp;vita clarus,floruit y^^ WDlipino,vtinquicIoannesTrittemius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Froihin vindidam fratris oceiß , a fratre viciffim Aurelio occifus eft, vt ygy 3iuntTiidenfisamp;: Burgenfis;vtaliigt;a iiiis,relidofilio AlfonfoCafto,amp;fiIiaXi-mena,matte Bernardi Carpicnfis,ex vxore Monina fiueMenina,quamcxno-bilitatcgentis Nauarrx ad conciliandos eos duxerat. Poft eum regnauit Au-P reliusfrater ipfius , parricidio regnum adeptus. regnauit autem annis fex , amp;nbsp;totidcm menfibus.Quo régnante , bellum feruile in Hifpania exarfic , ferms contra dominos arma fumentibus , quod tarnen Regis prudentia mox fopitumeft, amp;nbsp;ferui in priftinam feruitutem redadi. Nulla illius contraSar-racenos ptælialeguntur.Tandem rebus humanis fublatus, apud Camcasie-'' pabus eft.

j8^ nbsp;nbsp;nbsp;IOANNIS VASÆl

i/fgt;t.Jam. nbsp;nbsp;Mor tuns cd Maar primus A ragen i,£ Com es »qui hcamciuMtein amp;mM

771 arccsatq; oppidà dé Barbarorum fœdâfdfüituté àd Chriftianxreh'gioniscultura reduxit. SuccèiïitUli fiJius GaUndaSé

■^y^ Silo,nomineyxon5,regaumLegionisS£A{lariaramconfeqinnasett.DüXt‘ ratenim Odi/ïndam AlfonG. Catholici Giïam,Hicprir\Cipioregni pace cam Sit-tacenis pepigit,ad opprimendos qui rebus noms ftudebant, amp;nbsp;imperium enisdC' treólabanf. Sed cum neq; Glios habereCi taéq} fpem Gifcipiendx prolis )animacni negocus regni ad ocium amp;nbsp;quietem auertir, adminiGratiö S^ iumma rerum penei Alfonram CaGamcrac, OdiGndaregina amita ipGas hodprodurjnte.Regnató ^^ annisnoucm,menfevnojdievno.Itain AlcobacienG codice amp;: alio Chronico perantiquOjatqietianïinbiGoriaCompóGéllanareperi.TamenToletanaSfóiil-lumrcquaciftanrumoâoannisregnaneaiunt. îdnabalaSarràccnuSfCxfaria' giiGxrégulas, ab Aburauro ôâDeaisfezoalUGÿ SarracénórumRegibas dome-AicafeditioneregnopulGas,aCaroloMagno cuiusopem imploraaerar, Cxfif àüga Ga obfeffa, 6^ certis condicionibus dedita, reGiracas cG,amp;: Gtïitmi reges ve- nbsp;nbsp;j

Cigales fadli.Incoadicionibus hoceraCi veChriGi Garhulos condohanteisààdi- nbsp;nbsp;Il

rent.ExAnnalibusPrancoramamp;IacoboMeYceo.Q^xbicdeoGenüoneCaro- ( HMagniin redituaddanr^poGcriascontigetuntivtnonfoluincxCbronicisHi- 1 fpanorum ,{ed etiam Sigeberco conGat. llludquoqiadiiciunt, Pompelonemeo- nbsp;nbsp;1

dem tempore a Carola Magno captam gt;nbsp;quod AragotienGam rérû (criptoiesnc- ^^ / ganr,ócGarGaeEnnicoiribuunt,vtdi1ómus.

xdiGcauerat,fepulto,regnum Legionisöd AGuriarumcommuni omnium mi-guatumGiGragio delacum eG Alfonfo CaGo.Q^d quum iniiGetAlfon(us,Mae' regatus patrons ipGns,amp;: AlfonG Catholici ex pelhcc Gbus, comparais Sarrace-norum auxiliis ipGim regno deturbaait, atq} in cam Cantabrix pattern qaxAb-badicitur,rcciperefeadfuoscompulit.AuxiliaveróBarbarorumtarpiifimopte-cioprxteromnefasacdecorum redemit,nimirum annuo tributoquinquigint^ nabiUum virgïnum,amp;:totidem plebeiarnm. tótenim Gngulis annts illorumne' fandxhbidini,expado,RexipfeimpuciGimn5cxpofuit:Qiapröptermeritopt^^' peer boe Sc aliavitia,tumdeo,cambóminibusexoras fuit. Regnaintannisquiquot;?’ menGbusfcx,quibusexadiiS)apüdPrauiam vrbemRexprauusfcpahuseH'^'^' denGsin numeroannorum iam mihiGiGragacur. Aitenim ipfum régoamH^^^' füfcÆra odingenteGma vigeGmi prima, Geut codex AlcobacienGsiamp;Chrón'' can pcrantiquum, cuiUsmibi cöpiamfedt Refendius.Qüod ideo adiunxijne quisaTbitretur,metemereaTolecanó ScaltisdiGcntire.ScdSilonem adP-^^^' uaeorisIepuÏtümeGejnonad D.Ioannis,exmonumenciinfctiptiöncpitecd'^°'i paulopoGreferemuSi

^Sj Hocanno,nempeArabumcenteGmo fexagefimonono, Abderamenmaffù SeexpenGs cœpta cGxdiGcari Mefquita CordubenGs (Mefquitas Arabes rempli f’ faaappellant) opereadeo Giperbo, vtomnesSarracenorum Mefquitasfacile fu- nbsp;nbsp;nbsp;/

peraret.Ópod opus bodie quoq}viGtur Cordubaéi confecratum in ecclefiamd-tbcdralem,ScamplicudineSccolümnai:ummultitudineadmirandum. Èodeni annomomius eGAbdetamen Hifpanix Miramolinus.Reliqüit vndecim flios / amp;nbsp;nouern Glias, fepulcuséGinarce CordubéG. SucceGicilliGliasfuus,qaiTolen- nbsp;nbsp;nbsp;1

no dicitur Hiffcm, A ! fan fa Regi Ixeca, RaGifmien. quemZuidma frater regno nbsp;nbsp;nbsp;l

^8^ Mauregacü defurtfió fucceGitVeremundus Vimarani Glius,rcgnauitannos duóSf velfccundumdliosiireséblsmretiocansin mémöriam, quod eßet olim ad P facrurn diaconatus ordinem promo rus, regnum Alfonfo CaGo cdfit, amp;nbsp;vxore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

lmiloné,ex qua Glios dUoS Ranimirum Sc GarGarn GlGuletar, poGeriusabGindt, VixitpoGca cumAIfün{o C all o annos quatuor, men fes fcx,fcpulrus cum vxo

79t nbsp;nbsp;Alfonfus CaGus tandem regno fao reGitutus cG, maxima omnium appb^tllt, nbsp;nbsp;nbsp;I

HISPANIÆ CHRONICON. 587 1^_®perpétuavitæcaftitatecognomentum hocmeruit,vir omnibus virtutibus i-^it.dam^ y æoprincipe dignis præditus. Regnauit annis vno amp;nbsp;quadraginta: fed anni ^•■egati amp;nbsp;Veremundi h uic adicribuntur.

Pon^'^°^L^^^^^'^^^^” Chronicorerum Flandricarumait,hoc tempore Oliß- -^^^ ciuf™*°^'^®*’^°^®8®»opc Caroli Magni,a Barbaris rcceptam,amp;Barcinonem ou d '^'^'^^''’Jp^f^^^®' Idem affirmât Platinain vita^Leonis tertii.Et Barcinone '‘^perbïctemporaaCarolo Maurisademptam reperio, fed Olifiponis re-r æniAnnalibusHifpanorum,quoscgo quidemvidere potui, mentio nulla

1 °aaD Alfonfo Cafto recuperatafuerit (nam alius Alfonfus Rcx Caroli Magni f P°*^enonextitit)ha(3:enusnufquamalibilegi. EodemferetemporeRex Al-tr ?®‘'^’^am S. Saluatoris Ouetenlis ciuitatis cxtruendam curauit, amp;nbsp;m earn U ‘““tteliquias quæToletoamp; exrcliquaHifpania in Afturiasdelatæ fuerant:

^^ n j ”^® rcliquiarum, qua: ex Hierofolymis tempore Mahometis Hilpalim tias ^f ^gt;'^‘^^^oletumdelata,demumpoftannosfexagintaquinqjin Aftu-,’.P“ftatafuerat. Ineadem crucem aureamgemmis preciolis diftinólam re-^f p'M'^^tnangeliduo,petegrinohabitu auriheesfeefle teftati, miro operefa-. ^J^^fantjnimirunnDeoOpt.Max.fanditatemoptimiRcgistaminfignimira-pi n' *'^'^3nte.Itaferme qui de rebus Hilpaniæfcripferût.SedSilonem elle tem-''quot;UsautoremjConftatexmonumentoquodeftOuetiiningreirubafilicxSan'« 'saluatoris: vbilegiturducentiesfeptuagies,

t^^».dom. AnnoAlfonG CaAitettioDux quidamSarracenorum cummagnis copÜ53^ 79} Avarias dcpopulandas venir, fed Aifonfushofteis magno animodepuljt, occi J feptuaginta milJibus cum duceipforum.

7^4 Ixeca MiramoIiftusHiipaniæ,Corduba:Rex defundus/ucce/roremreliqu’^ Halihatamfilium,quiregnauitannos vigintifex,menfes decern,dies quindecmi' Hic equitum quinq; miiJia ad corporis fui cuftodiam deiegir, partim Chridiano^ quiafidedefeceranr,partim eunucbos.

7^g HocannoadfummumPonrificatumB.Lcofertiuseueduse/l,cuiusaudon' , tare CompodeUa. (edem ôâ dignitatem epifcopalëfottica eft, rogatu (vtaiunr)ü' nbsp;nbsp;I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roiiMagni.CuenimvenerabiiecorpusApoftoiiidtemporisviq^Jatui/refjTheo- '^ ƒ domiroepifcopo Irienfidiuinirus reuelatum eft. CuiusreifamacxcirusCaroto / Magnus,eopcregrinationis cau/a, vt crat vir reJigioiïftïmus,profeduSjde/nde l Leonern Papam rogaujr,vtJocum adeo/andum amp;nbsp;venerandum epifcopa/idigni’ I täte nohilicarec.Facileconcefficin tam piampetizion^mpienniTimusPoniifcx,^ 1

/ inenfemPedem Compottellam tranilalit,itatamen,vtepifcopilrieHisütuliiiC’ 1 tineret. Quodita obieruatum eft vfq}ad annum citciter oëi:ingentcümüfcp[u3‘ ƒ geftmum ieptimum : quo tempore Joannes odauus Pontifex Komanus ccddii ab Archiepifcopatu Bracarenü exemit,ÓC metropoUtanam fecit. PlacuitliocAl-fonfo CadOfSccinitatem CompotteUanam ecclefixilUcum alUsprouentibusac ( munefibusdonodedir^vtannorauit A/fonius VcneruscxCbronicoquodaqiiod/' 1 ^d D. DominiciLegione feruari ait. Poflremusepifcopuslrix ^SiprimusConi’ po{lcUxfaitThcodomirusvirfanamp;us.Hxcü.cntabaliisproditafant,r£(c[rchoC

fpaniamm epifcopatibus, cxCompodellana hidoriaamp;â Apoüolicis diucihm'’' PontifieümliteïiscXplicaüi.Huncoperxprcciumfadürüsmibividcoi,Ü£l^^^‘ ratione occuhati atq; ignorati fanâiûimi fcpulchri, acdeieuelationceiu{denlt;‘^ hidoria Compo{lellanareperi,boclocofübiungam.Ea verobabentadbunen^^’ dunt. Fioruerataatem aniiquitusinilloloco (deCompodcUa loqimur^i'’’^^,; CatbolicxddcicultoresCbridianareligio.Sedtemporepcrfecütionisingni^^’ te,amp;: fuperbapaganotum tyrannide Cbttdianinominis dignitatem conculci”^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) totusfereCbtidianxrcligionis cultus longoiam tempore euanuerat. in lotdÿ’ nbsp;nbsp;nbsp;ƒ turtemporeSarracenorum,ódlongo etiam temporepodreditutionem fideW venerada BeatiApodolitumj^a, nullius Cbridianiaccedufrequentata,dunc£^ fyluarum(^fpi{r]tudinemanfitdiutidimecooperra,nulliq}vfq)adtempu5Tbe0‘ domirilricntis epifcopifuit reuelataautcognita. Scdquando omnipotendDeo placuit ecclefiam fuam laborantém viütare, ë£dus aduerfitatém inprofpe’^'^^di tranquillitatem conucrtcrc,datim tempus fuo potentiimperiomutaait,^^^'^'^'^ Hifpanix trandulit, amp;:gentili fuperditione per regionem Hifpaniam concula-tamSó prorfusannullatam 'Cbridi fuiddem inibi fufeitaum Antcautem ilHuspC' p ^ dis eXpuldonem, Mirus bonxmemorixRex,diuinadifpenfationercgnifcep(ti fufcipiens,primus Pontidcales fedes per Hifpanix prouincias, iuxta Romanx ce-cldix normam, diuina gratia infpirante condituit, amp;cAndrcam in epifcopamdd gens, Irien fis catbedrx primitusfublimauit. Hinccquidem bos infrafetiptosot' dine fucceffiffe legimus, quorumnullam profeäo prxter nominanotitiamhabc' mus. z Dominicum, ^Samuelcm, 4Gotomarumj yVincibilem, óPclicem, 7 Hildiulfum,8Seluam, 9LeoündumducTbeodndum, lo EnulamaliasBenu-lam, jiRomanum, izAugudinum, if Honoratum, i^Hindiulpbum. Ptxat^ tatisautem epifcopis ferturfuccediffe Tbeodomirus^ eadem cathedra diuinadd fpenfante gratia fublimatusHn cuius tempore diuinx maiedatis omaipoteOtn fl Occidentalcm ecclefiam, fepulcbro tantiÀpodolireuclató, vifitareScdhimmare dign ara ed.Qualiterautem reuelatum fnerit, fequens pagina patefacit. OSi' damnamq; perionariS^ magnxautöntatis viri,prxfato epifcoporetulcrant,lu-minaria in nemorequ od fuper beatilacobitumbam diuturna vetudate excreue-lat, aoäurno tempore ardentiamultoties vididè, ibiqsangelos ßbifrequeoaur

H1SPANIÆ CHRONIGON. 589 ’PP^''^’''iye.QuoauditoipfcmctadeumIocum,vbiiHifccaliavidifleaftcrcbar, ac- ay^n.dom, Wuminariainprædido loco ardentia propriis oculis procul dubio afpexit.

^i'^inaigiiurinfpiratus gratia,prxfatum nemufculumfeftinanteradiit,amp;diligë-'rcunfpiciens,quandamdomunculam marmoream tumbamintrafeconti-

R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frutices inuenit. Quainuenta,Deogratiasreferens,Cafti

rem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® qui tune in Hifpania regnabat,prxfentiaincundanteradiuit,eiqi

3üdierat,amp; propriis oculis viderat,veraciter notificauit. Ipfe vero tanta: au-ftol’ 'æg^^’^'Q^'^^^^^^’t^iï^to calle has partes intrauit, amp;nbsp;ad honorem tanti Apo-b?^5^'®®®’”f®ft^'*f®os, epifcopium Irienfis fedis in huclocum qui Compoftel-æitur,inultorum epifcoporum acDeiferuorum,nobiliumq; virorum auto-»’^f’^^“®P”“**®8*®f®ga^*commutauit.Hocautcmfub tempore Caroli Ma-

I P J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“‘•’*,‘**^***J ^ViVIVIiklMUd «tUUiViiamp;Xl UO» X WMVZ till L LLO VViV/V|yâlW/^V*'* bM«-*

oentiusoculos mentis ad cœleftis patriæ confideratione erigebat,quanto tre-i^^ntiusbcatum Iacobum,poft bafilicam fibi fadam, miraculis amp;nbsp;virtutibus co-^fcconfpiciebat.Spe ergo cœleftium præditus, aliquanto interiedo tem-ç ^»’itanifecurusefHiditfinaliforteinterueniente.Hxcadverbum ex Hidoria °''''poftellana,cuiusmihi copiam Salmanticx fecerunt integerrimiarqueor-meb '^^^°''^gæ Collegii S. Saluatoris, cui ego Collegio propter antiquam erga 10 j^'^'^iolentiamplurimum debeo.

■ j'’’ûrtefratrisjcumexercitu hoftili ex Africain Hifpaniam tranfierunt ad ^“^ndum imperium noui Regis. Quo non fegniter obuiam eunte, alter illorû ^^’'''seftcum bona parte exercitus, alter in fugam verfuszpaulopolVvltrofein ^J”'epotis dédit,amp;magnis illius benefieüs vfus eft.

‘‘ortuoGarfiaEnnicOjfecüdoSuprarbroruniinNauarraRegCjfucceffitFor- 8oi Ç ''’^GatGas,quiregnauit annis tredecim,amp; dudavxore Galindi Aragonix '’‘^'tisfilia^Aragonia: Comitatus titulum accepit, vti iam diftum eft. Regnauic ’“^«»'^dccim.

Ï'‘km nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carolum aecepiffe cladem illam infignem apud Roncis val- 809 tur ?’''‘*®‘“^^® GaUiç nobilitascccidif.fed ca clades ita varie ab autoribus refer-f^ *^^^untin acceftu fadam, quando Hifpanos qui Alfonfo Regi regna

r d' ü^”^''’^^'^3gabantur,oppugnatumvenit:aliigeftisin Hifpania rebus,in '^‘'^fti'ndiflc.VcvceftjillLidintcromnes fcriptores tam Hifpanos, qua Gallos, “'Mt,Carolum Magnü in faltibus Py rendis infigni clade affedum,cxfis aliquot j,''^ciDus ipfius, in quibus Rolando Caroli ex forore nepote, amp;aliquot ex iis quos JïncixParesapp^iijjj^jj^jgjj RobertusGaguinus,atqs amiflis omnibus impedi-jntis bellicis. PræcipuaoperaineoconflidufuiflediciturMaflilIiRegisCæfar-^•w,cuiusctiamPaulus Æmiliusmenrionem facit,amp; Bernardi Carpiclis. Hic 'posent AlfonfiRegis ex Ximena (orore,quem illa ex furtiuo c6cubitu Sandii ƒ fiitiSjinterpofita tarnen coniugii fide,fufcepit. Quodquum Alfonfo Regi in-°Met,rcmindignam grauiflïme ferens, fororem in Parthenonem abdidir, und» 'æ ^cem Lunx vindum concluüt,vinculorumamp; vita: terminum c-belli’’quot;'’^®^^'^®“’’®®f*'®’^‘^“™ ^P^*^ ^^ P*^® filioeduxit,cuiusadmirabilisinre ''^Dittus,multis magnifque prxliis frequenter enituit. Eodem anno,vel I ^^'Opetiore, Sarraceni qui Toleti habitabant, immodica foclicitatc info-

'^ladulci^vrinquit ille)fortuna ebrii,aduerfus Halihatam Miramolinum um mhirtexerunt, iulTa illius detredantes. ^uod quamuis ægre eflet Regi ^foaro, tarnen aduerfus populum prxpotentem aftu potius agendum ratus, SU2m vi, mifit eo Ofcenfis ciuitatis prxfedum, hominem apud illos gratio-P mm,a quoregerentur,omncm rebellioniscaufamab illisinpræfedosfuos trans-mrenSjtanquam qui a religionc officii fui declinarent. Per quem prxfedum Uon admodum abfimili techna rebellionis autores puniuit,amp;: reliquos metu ’mperata facere coegit, atque olim Tarquinius Superbus Gabinos per Se-^tuniTarquiniumfiliumfubegit.Mifitenimillucfilium Abderamenem cum ex-ïtcitu,quicunife ad bellum Chriftianis inferendumvenifte fimularet,in arcem

■ Jntrom j/Tus quam præfedus iJJe in medio vtbis per fraudem c6ftruxerat,quolo* copo/teaD. Chriftophoro ædes ædificara e/ljprimoresper/pcciemconuiuiid e voeatosjdifpoficis ad earn rem apparitoribus, mteidavi fecitadquinquemiB '^°f“^^’“fortunio reiiqui percerriti, veniam (uppUces popofcerunt,acdein-ccpsin de amp;nbsp;officiopermäicrunf.Remrotamfu/iusRodcricusToIefanusprO' ^^^^^'^^^^^A[abumhiß:oria,ScpoüillijminChronicis Aïfonüisdecimus.lgt;^obii rcivelutadumbiaß.efufficiat:. Eodemannoduo ArabiimduccsdiuP ^^^^^^^^ ^^æ Galieciam popidabundi vcncrunr,(cd AKonfoRegenoa fesni' ^^’^^Bcntc,occiü,nonrolumrcpaïüfant, ^^P^^^brorumin NauarraRex,fato concern,pofiiO Hicfcappdiauh Regem Sc Comiteto, barorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^A^^oosprxdärageßit,amp;bo0am NauanxpartemaBit'

tancumloa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ deuinxilTct, amp;: ilium in vanis dubUfqae prxliü i

iÿ nbsp;nbsp;Sarracenis mutuo bello impUcitis, Chriaiani Barcinonem occupant Adqusin

recuperandam dum Halibatas, pace cum patruis fuis compofua, LompaLet, morbocorreptusmtenm RehqmtBIios nouendecim, fliasvero vigintiLuei^'

üernardum Carpienfem nepotem fuum ex forore Ximenalcgerediret.Moxi- / piodcfunao,atque Ouetiaddiux Virginis, quam ecdeßamipfecooßraxasu, / icpuIto,regn3uitRanimirusannisfex, men f bus nouem. Qui quapriadpioregai

potianus Comes Palacii regnum coJJcäitio exercituinuadr. Cuiusreifaduscctti- P 1 orRanimirus,haudfegniterfeadopprimcndumhodcm comparait,qaeaprx- J ’ ( novicrumamp;captumcrutisoculisinmonadcrium derrudc. RanimiroregnSte, / faro concedit Theodomi rus primus C5podeHxepifcopus,cuifepuJchrü B.Iaco- nbsp;nbsp;I

i 1 1 a l A IN l zis lt;gt;nbsp;M lx Vz IN l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pl

pfcffumD.Iacobus Apoftolusinfomnisiubetdcexitupugnacfecuruefle,vido- o^^n-dom. riamChnftianorumhauddubieforc,fe Apoftolülacobumcfle,cui tutelaHilpa-nixcomtnifTafir.ciiius propitiü numen poftero die in prxlio cxperturi fint : tantfi ^itnisabomnivitioruminquinaméto.falutariconfeflioneexpiatiSjamp;facrofan-MocorporisDominici facrameto communitis, ad conflidum poftridie fpe pleni procedcrenc.Rexinfomnium epifcopisamp;magnatibus commémorât,qui tafau-ttimomenlæti accipiunt,atq5 Apoftoli iufla diligenter faceflunt. Mox fê ad prx-lunialacribusanimis comparât, tam certo pignorefreti, Deiacfandilacobi nu-rosninnocantes, cantamqiin Sarracenos ftragem edidere, vtfupra fexaginta mil-*0 lïBarbarorüinaciecxfafint.D.IacobusineoconfliducquocandidojVexilloni« quot;^Oiamp;in eocrucerubea confpicuusapparuit.RcxCalagurrim amp;nbsp;nonnullaalia

• ^^nicipiaatqjarces finitimas recepit. Ab eo tempore receptü eft HifpanisJn prç« ‘’5oninibus,prxcipue fi cum infidelibus ac paganis res eft, Dei ac diui lacobi nu-'’'^niinplorare,quodipfis pro militari tcfleraelb Ranimirus ne ingratus efiet A-P°'blopro tam infigni beneficio, de communi pratfulum ac nobibü confilio fta-^'')Vtprofingulisboumiugis,certatriticimcnfura,quainfoluendisprimitiis v* side fingulis vini modus altera vini fingulis annis Diuo lacobo folueretur* ^°'ibodieqiioq5nonnullisinlocisfoluitur, amp;nbsp;votum appellatur,idq5vere:nam 10 ^'?®J*'‘*Rcgis, pralidum,magnatum,ac plebis confenfu perpetuo votum eft, ^^'‘'æ'niisexecrationibus/iquisinpofterum violarer. Prxtercavtinfpoliisac '''’'’ubiisdiuidundis ecclefia D.lacobi in forté veniret, atq5 vnius equitis nume-’^^ Extant de ea re literx ipfius Regis Ranimiri,datx Calagurri méfe Maio, . .^dum alios,Iunio,quo menfe vidoriam hanc confequutus vidctur,in tiod''*''’®°“'“'*»9'’° lt;1*’^’™“S modo,rcferuntur, amp;nbsp;voti inftitutio atq5 cofirma-j^. '^'äratur.Qux litcrx fingulis annis in ecclcfiis metropoli CÔpoftellanæ fub-j ®*'gt;lgo rccitatur. Qmn amp;nbsp;Pafebalis Rom. Pontificis literas A poftolicas vidi, jJ^’^ontificatusfui quarto datas, quibusea vota confirmât. Eodem tempore y Walctaordincm militiædiuilacobi inftitutumait,quamuisF.Alfonfus

10 a'''”‘’P‘‘’‘«pium illius circa annum Domini millefimum centefimû fexagefî-j^''?P°f'®'i'nquaopinionceftamp;: Raphael Volaterranus,amp;:poft ilium Antonius ^enfe.Sçj çgQ jujj ncquaquam accedo, ac Valerianam opinioncm magis

\ P°gt;'^9Meotemporeiufta inftituendicaufafuerit,tumquod diploma Rc-n^ ..^p*^^'’‘^'Pnmividi, amp;nbsp;exemplar eius penes me habeo, de inftitutione mona-^‘■‘iS.SpiritusSâlmanticx,in quo amp;nbsp;huius ordinis,amp; magiftri illius,amp; commen» «anorutnnmltamentiofit,quemadmodumfuo loco patebit. Porto Ferdinan-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^^goaNortnannorumelaflisinGalleciam appulit.quæcumhoftiliter omnia 817

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'but,Ranimirus obuiam profedus, magna illos clade affecit,amp;:fcptuaginta

I ^Msincendit.Reliqui Hifpalim profcdi,depopulati omnia, magnam indc præ-I ?''''^g^wnt.Inquodam libro vetufto reperi,tempore Ordonii centumnaucs

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^onorum inGaUeciam veniflc,amp;: poft triennium ad fuos rediifTe.

1 nbsp;nbsp;nbsp;d nbsp;j''‘®'^^°^‘bus,domcfticafcditioneRanimitusagitatuscft.Siquidcm Al- 818

1 nbsp;nbsp;nbsp;n l ^^.^^'^iolus(aliiPrimalum,aliiPriamumappellant)Comitésac procercs

1 nbsp;nbsp;nbsp;P nbsp;quot;^'*f^ptemfiliis,Regénefariacóiurationeregnodeturbareconatifunt,fed

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™PMcnteeuentu,oculi Alderedo eftbflî,alter cûfiliis morte multatuseft.

1 ^^'‘’’'tüsfatoconceflit,fepultusOueti,filiosreliquitOrdoniumamp;Garfiam gjx

1 nbsp;nbsp;« fracavxorereligiofiffimafœmina.quæEcclefiamD.lacobiamp;SandiSalua-

i’^ 'ticuolcntia fern per coplexus eft,vt eodem cü ipfo numero amp;nbsp;autotitare efiet. ^’S’^^^poftevimfibus einsOrdoniusannis decern,amp;: ex vxoreMomadona quin-fluefiliosfuftyli^^lfQj^Pm^ jçgj^j hxredem,V eremundum,Nunium,Odoariurn, ^Ftoüam.Hicprincipiotegni Vafcones rebelles ad ohfequiûfuûfubaûosrede-g’t)8dMautosàiùonêipfiusinfcftantesmagnavidepulit,acciuitatesTudé,Âftu-t'cam^çgiotiêjàtnaiamjPatritiâjhabitatoribus frequentcis reddidit. Apudbûc

^n. dam. Regem Athaulphus tercius CompofteUæ cpiTcopuSjyir fanfl us amp;pius, a quatuor ccclefixüix fecuisde crimiae peïïïmodelatusc/l. Qiiareaudita Rexmagnofu* rorepercifus,acramnefandum crimen inepi/copo detel^icas, Athiulphamia fc vocâniüfTit.Q^idiefando cœnxDotnini qaum in curia vcniilèr,rcâaintcn)-plum operaturus facris profeólusefl. Cumq5afuisadmoneretur,vtpnusRegcfn âdirct,rcip5dicin rempJo maiorem ede Regem qui prins iaJutanduseiÏèt.Demu penäa rediuina, veeraefacrisindmus vedibus, reâaadxdem icgiam protedoi cd. Rex vero raurum indomitumacanibus venaticisirriratum,infani3:umpra:-/üJemimmittiiu/ï)r,vtquiranricriminis rcusdeferebatur,impetufcrociiïïmiMU' ri diianiaretur.Sed taurus, faäo ab AthauJpho fignaculo ûndæcrucis, manfuC' i’^ tUlimusad eum accciTit, Sc cornua in manibus eius, fanquam ü exemptiliahabu-iScc,dimiûc,atqueinfylaam,viideaddiiâüScrat,rcdiii,U2qÿfandasDciillx(usc-uaCn.Rex vero amp;: qui cum eo erancpnmanxnobilicaüs vin,confpcüo ram MÜgni miracuiojadpedesip/îusprociderunrjamp;fceJerisfuivcniâfupplicespopofcerunt. Jp/êautem iuxta Apodoli dodtrinam pro maUs bonareddens, benignecondont-uit,xtq.uc eadem hora ponzidcaroi üionunciam rcmizzcns,in Aduriarumfulita-dines repadiato mundo foli Deo vacazarusfeceihz^vbi exemplum faneixeouer-fazionis aliis relinquen5,aliq uammultis poft annis nature débita perió/Liir,£xIii-doria CompolicUana.Rodericus Tolezanusbocpïafqaam cenzurnannispodc-nusponiz,S£azzribnizVer£mnndofeczmdo,qucaizeoplnsddei habziiHcdelatp: i^i ribns Azhaulphi, quod dUus eüez ComizisGundifalni, a quo Sääins Rexveneno ihblazusfuiz.PrxzerearubiugizAthaulphum.Rcgcinfaluzazo^podquamdelazQr res diris execrazionibus deuonideZydtfcciTiHe azquein izinere zerziopoddiede-fnndiu.SedrcsizafchabeZyVznoscxhidoriaCompodcllanaScaliolibzopezuetü^ dorezulimus,in quo tarnen libro reperio,quodRcgimalcdixcriz. Tokzaaierro-rem iequzzzus cd Rex Al fondas Sc ahipodeuzn. o

^}^ nbsp;nbsp;MuzaAbenbeazim originequidem Gozbus^fedprofedione^arracenasdP‘^~

tra Abderamenem HifpanixMiramolinhSc CordubxRegetninCurrexd;^^^' (araugadam,OCcam,Tudcl!am,Tolezum occupauiz.quibzisciuizatibziizioncott-tenzus,inCazaloniam populabundus expediziones cgit,quin Sein GalHatavdjzK/* nbsp;nbsp;I

tribus valneribusgrauizerfaucius, fuga mortem euadz. Leda fpolia auti, azgezzti, 1 Scomnegenusalzeriusfupelledilis ditdlima. LupusMuzxdlius, Tolctazixvzbis p l prxfcdus,feinddcmSc clienzelam Ordonii dediz,mulzis Scatnplis idiusotna- 1 1 tusbenedciis,opcramviddim RcgiddclcmSc drcnuamiiivariisconztaBazba- ƒ rosprxliisprxdiziz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

8^p Ordonius Cauriam Sc Salmanticam expugnauit,occidseotutnregulis,amp;ia- 1 dnizaSarracenorum mulzizudine, partim cxfa, patzim in captiuitaterz) abdiidalt; j Eodem anno,Forzunio Garda Supratbrorum inNauarra RegeaSarzacctiisp'Z 1 diximus,occifo,interregnum fuizqaazuorannorum,dequo videzjuxnotauin^ii^ I incatalogoRegumNauarrx. Eodem fere tempore Abderamen plateasacrtas I Cordubenfes lapideo pauimento dramt, Sc pcrtubulos plambeosex moutibus I aquaminciuiratemduxit,eam quxhodiefcaturitpropctemplütnfummuia,qu.r j^ I illorzimMefquita,vtdiximus,erat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

dxorirezur,ifqueAragonixIuditia appcllarctur. Aridacognominazasedahat-, I doze ƒ

^MC bellandi,regnauic annos 31. Mortuus eft Abderamen, amp;nbsp;reliquit quadra- eX«-^«»?' gintaquinquefilioSjamp;quadraginraduasfilias.SufcepitirnperiumpaternumMa-hometesfilius,amp;regnauictriginca quinque annis,vtaitToletanus,vtvero Rafes, annis34.amp;menfibusfex:nccaudiendosputo,quitrigintanouéannosillicribuûr. CuiusinitioregnijToletani contra ipfum rebcllarunt,imploratoauxilio Ordonü ^sg's,qui filium iHuc cum nonpœnitendo exercitumidt. Atvero Mahometes cofgt;traillosmouens,infidiisopportunolocodifpofitis,ipfecum paucisinconfpe-dumvenit.QuodconfpicatiToletanijConternptapaucitateportisfe efFundunr, ^'Queinhoftcruunt.Q^fimulatafuga,vbiclaufumamp; circumfufum infidiisho-“Cmhabuit,verfis fignis,omnibus inuadendi fignû dédit. T une Toletani graueis ‘Witatisfuæpœnas dcdere,cæfaToletanorû tredecim,Chriftianorûoé1:omiIlia.

Ordonius Oueti podagra pcriir,fepultus ad diuæ Virginis,reliclomagnofui 841 «ciiderio.Regnauic poft ilium Alfonfustertiuscognomento Magnus,annisqua^ ®^2gintafex.Qiutuordecimeratannorû,quum regno inauguratus eft. Cuiusin-'quot;^fegniFroilaquidâ Veremundus turbauitregno inhians.quidumRexinA-’°3ntCan[abriæprouinciamfcrecepic,comparaturusexercitum,afenatuOue-'^fiobtyrannidemoccifuseft.OppreftbaduerfariOjAlfonfusRcxadfuosreuer' ^’’‘'ïgnocutn honore receptus eft,mox Sublantiam acCeiam murisactur-j^Q '’\'^'”’^tnuniuit,atquehabitatoribusfrequentauit. DeindeComcsquidani ^Q^jneRio ad inuadendum regnum animum adiccit,amp; Alabenfes âd rcbel-“‘'“Mcitauitjfcd aduentu Regis terrici Alabenfes meliora polliciti, veniamcon-^WfuntjComesincatenisOuetumduduseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

^’^cesSarracenorumduo Imundaramp;: Alcaman Legionem oppugnatum ve- ^4^ ?''^�dmagna virture repulfi func. Alfonfus Magnus vt vacuusaliiscuris

f^cenos commodius debellare poftet, cum Nauarris amp;nbsp;Gallis foedus coiit, fï^tex nobilitatc Gallica vxoremduxit Amelinam,quæpofterius Ximenadi-’^ftgt;ex qua fufeepit quatuor filios, Garfiam, Ordonium, Froilam,GundiYaI-'‘^'n,quifuicArchidiaconus Ouetenfis. Quxhic ponuncurinChronicis Re-jqS'5 IfonfijdePompeloneaMabomete Miramolino obfefla,amp; Fortunio Rege ^¥Oiamp;cpoftvigintiannosfoiuto,dequcFortuniiviuacitate,quippe qui Centura ë^quinque annos vixerir,quia Chronicis Nauarræamp; Aragonix ex diame-^®pugnant,neque temporum ratio refpondet,confulto prxtermitto,quum ^en Hodericus Archiepifcopus Toletanus quem Nauarrumfuifleaftirmanr, ''niitoria Arabum hoc ipfum memoria proditum rcliquerit.

Alfonfus Magnus prxterquamquod pictatis ftudio thefauros paternos in cc- 84} «gt;asamp; pauperes erogauit,etiam eedeftam diui lacobi qux terrea prins erat, 1a-Wequadratoconftrui iuflit,amp; columnis marmoreis exornauit. ToletanifinesChriftianorumhoftiIitcrdepopulantes,profligatifunt. Ber- 844 40 n*^“^C^*Ticnfis qui omnibus bis prxliis inrerfuir,quum fruftra fxpe rogaftet ^^gctii,vtpatretnipfiusfoluerct,grauitercommotus,interritorioSalmanticen-

gt;®colle quodam arcem communiuit,quod Carpium appellatum eft,aquoamp;: ^(^^Gtpienfis diftus eft. Ex quo regios fines frequentibus excurfionibus infe-4crc*^^*^’^°^'^® ®*’g“^’æ Regem adduxit, vt ad pacis conditiones defcen-?*^’’$fiïgt;patreinqwe ipfius fe redditurum promifcrir,fiipfe Carpium Re-

1 ‘’^dducendum pattern, iam fato fundum inuenerunt. Rcx tarnen etiara ®®nuujn adduci iubet,atque ita compofitum,vtviuus videretur,ipfequoque ■noccurfutnciuscum Bernardo prodiit. Quiquum pattern defundum reperif-

»A ^y°f®namfuam deteftari acdeplorare coepit,quiamp;patreorbatuseflet,amp;ar-‘^’^ uaCarpienfi.Rexait,non cftTelocum lachrymis,alia confiliaquxrerct,amp;rc-ë'^'5ipfiusquam primum cederet. Ita ad Gallos profedus dicitur,atque ab il-ƒ magnifiée fufeeptus Bernardus Carpienfis,virmaximis viriscomparandus,fi ‘orcunavittuti refpondiflet.

AlfonfusRexConimbricamaSarracenisobfeffamliberauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sys»

bnnicoAriftadefunól:o,Nauarrx regnuimit GarfiasEniec’filius ipfius,vir no 860

s^».Jem, minus integtitâte vitx,guam armisprxftans, gui vxorcm JuxitYrracam,fccnii-nam primarjam,cumguaiamgrauidaacpartui vicjna,dumincautiusperniontcJ iterfâcerec, necopinatoho/liumin/iiJtu oppccffij5,fortiterpro(idcàimicinsi^' tcviic.Reginâqnoquclxtâli vuJnerein vtero confbflàpcrnfjil/ç/otamcninfaDtU’

Jo. Accidie veto, vriam digrettis Barbavis nobilis g uidam cui Giieuarç nomenfu-nie affirmant, ad cum locum forte accedecct, Seinfantem pervu/nusmanumex-tcadentemamp;:velutcluâ:atitemconfpicaretür. Miferatus vtriaique viccm,cxf0 marris vtero ednxitinfantem,acdomifaxdiligeatereduxit,qüodnonfincte(f' bus faiâumefî,vtqaandoresipfapofccret,fado adescôüarct.R.egnaüithicGâP fixsannis^o.iistamenaliinoüemdetrahuntfquibusegomagisaccedo. ^^ S^4 nbsp;nbsp;Alfonfus Toletanoscrebrisexcurdonibus eo redegit,vttrium annorumindu-cias magno redimere coafti ûat. Eodem fere tempore ecdefiam fanäatata martyrum Facundiô^Primitiui magnidcccondruxit, guarn poUetiusSatraceoi diruerunt.

xra nongenteCimaquarta, deceffitexbaevitafanffißimüS CompoitenxprxfulAtbaulph us, cuius vitx integritasamp;innocentia eo miraculo diumitusprobata e(i:,quod fuperius anno oâingenteiimo trigedmo primo reta-

^“quot;^ 9^3 ^crûiUodie celebrauit,tantx virtutisexiicit, vrfiquis a icuim turandurn daturus,il}am indueret, amp;nbsp;forte periurus effet, ea exainequa-quam valeret. SUnandashuic quartus ilUuseccledç fucceffitepifcopus,a(icolî- ^^ on ^aaxprxdicationisintentus,vtdefpc£tisfecülariüm return nesoeiissom cmplatiom totusinbxrerct.Is vitam aefanâitatem decefforis fui mente rcpeics, ardenttpietatisffudio in Aff:urîasfecontulit,amp;:fanâi viri corpus CompoUcHam ccm^quot;^' ^^^^ ^umma reucrentia fcpcliuit. Dequo Sifnando duo locoplan di-

8p^ PoffmorremAlmundir,Abda]iainfratrisIocamreceptus,reenauitanni5vk gmtiquinque.

^^^ nbsp;.^i^^^^^^quot;^^*^^^^^’”^quot;*^*^»^fgt;hqMmooaam^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eSdraxerat, '^dinbu5armms,auro,argeto,gcmmisprccioÛs,vcaibasamp;c^ d^mIoannisodiau2autoritareconrecrarifecit.Cuiusconfecrationiacdelt;iicatio-mimerfueruntepifcopifequente^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GometiusAflariccn- 4^

HcobusCaunenûs,Fauffus Conimbricends, ArdimirusLamecends, Theorie ^^^yrieaûs,GuunagasPortugaJlenûs,AtgimirusBracsircaûs,HckcaCxûr-^^guitanüs,qaorumciuicates partim aSarracenisoccupatç,partim deferrxeranr. ffucopr vcropartitisûbirerritoriis,indiœcedOuercnd, vitam vepoterat, exigea oat:vndcohm Ouerum duitasepifeoporum dich eff, veannotauitArchiepiieo-pus 1 oietanus,apudqucmbb.f. cap.r^.extarexcmpladirerarumApo/lralicanim

,°^'^^.‘^2.‘^^^^’gt;^^lt;^unTecrationeeccledxS.Iacobi.Huiusreimencmdceriainin f^ il ona ompoffelfana.Sedin aijolibropeructufloinucnfguodconfecranfuir çm nongentedma vigedma feprima^guwto Nonas Mau,hoc cd,annoDoni!'nio-

dumxmnoijgcn[effinaticcïmafcpaaia,hoce/l,aijnodomïnjoâii)^enteû'/nofe-prua^câ/na

J '’’önisOa”^”^' ^°^®™^®æ^®™P®’^®®cclefia-©uctcnfis,audorîtatecîufdc ^”’ ^‘’'*’ ’ '^Hifpa ■ nbsp;nbsp;’ ’^^g^^^ Alfonfi Regis, metropolitana fadacft, quod nullus eflet

’gt;«qiioiid*’^^^*^°P°^’^”“’®P’^’^®P'’5*^^“* r^^iq'^iæciuicatesqux metropolita-’'“cSart ’®. “”'»®®’^^*f®f“™ graue iugum trahebant. Bracara etfimuko ®lt;:dcfiï *^^a * egt;^epta,tarnen in cogcriem verfa lapidum,vt ex archiuis eiufdem ’ctoeccîr ^^’^^^^pkeopumquidem,nifi ritulo tenus,habebat. Quaecunque P^fiorn ^ '^^^^^^’'^*^^’^ erant vfque ad muros ipfius ciuitatis,Rex Ordonius,fu-

■ ^quot;bcodg’^ p-''^^’^^^ pofterioribus, cedefix Diui lacobi donauit. Paulo poft

' '® fORatur*^^ °“quot;ceCompoftellanamecclefiam metropolitanam fadam aiunf, ^ïSaiiA^u^^^*^^”^®?’® Francorum,qui Caluus cognominatus eft. Ita ferequi ‘PiidT J^‘^P^^'Ç ftripferunt, cuius rei miror nullam extare mêtionctn, neque '^Ris nf ^®®’*’®9'^® ®pud Archiepifeopum Toletanum, neque in Chton icis *'3111(1 °?^'^®™*'^®ftfis epifcopus autor eft, Emeri renfis eseWfix metropolita-liUu'-^^^®®P’-*“’'*”'*’^ö*'*ctcnfcm,dcindcinCompoftellanamfuifi[ctranf-Ufc^'*’*®’’®’^’^®^^®®“^c®lcfiçOuetenficonccflà.LaurcntiusaPâdiliaquiin« W ^''°^^*’P^*‘*o^*^ opinionis autor cft,addit circa annum Domini cetefimum Stilet' '’'’’^“P’^^’^'^’efimumja Calixto Papa eins nominis fecundo, quaeuque itan(L^J’’®^‘'^®^*’*^’^*Flt;'ï*üionifubeffcfolcnt,inEcclefiam Compoftellanam

^® P’tibu 7’'^®*^®‘1‘^® ^3ac re vide,qux fuperius in capite de recentioribus epifco-

üiatr • ®^^’f Zamoram profedus, filium Gatfiam in vincula coniecit, quod 8S4 tï»«’^®^’®^“»^ kiCcriMunionis auxilio,contraipfumhoftiliamoliretur,ac

’'^^ exteros filios, vinculis fraterms gramter cxacerbatos, in tJlJc ^®^®®®t®rexcitauit. Zamoram fiuc Zemoram hic Rex Alfonfusinftau* tof ^“^’^^aurisoWefiTatn liberate, amp;nbsp;hoc nomen ex euentu militis vaccara tito^*°^®^’^®®* ^*^'™ armentarii vulgariter moras appellant ) impofuifle di-f’^incatemplumS.Saluatoriscondidifte.SedFlorianusaliam huiusnomi-b(im^°i!?*® P°”***‘^f®®^®”*®* Zamoram quç olim Sentica dida fit,poft Ara-

Jö UmT ''°®®’® Medinam Zamorrathi ab cis appellatam,atque eavoceciuita-rabib ’)®'^''’iæfignificari.NamMcdinâacccntuinvl«maciuitatcmfonat A-ficâb 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P'^ Cyaneus eft,quc Turquefarn vulgo dicimus.Ideo autc

renf '^^PP^‘^‘'*‘'m arbitratur, quod fcatcat rupes omnes in toto tradu Zamo-Cyanci.Idcm affirmât hanc ciuitatem a Ferdinando Rcge,San-f *' Alfonlipatfe ,inftauratam, poftquam fuit ab Almanzore amp;nbsp;incendiis con-'*®ptaamp;funditus diruta. Alii etiam huius nominis ctymologiam dare volunt, Si **Wgt;i«teliseft.

«onfusfiliorum perfecutionibus grauiter preirus,caque moleftia defungi cu- 88^ f'''ycgnumGarfixfiliocefiïr,ipfcCompoftellamorationis caufaad vifitanda '’tnacobilitninaprofedus eft, poftea femel atque iterum expeditioncs fecun-'‘«inSarraceoosfecin

j^ƒIfonfusRexvita bene perada, amp;nbsp;regno laudabiliteradminiftrato deceflit CX 887 ’•''’*3Zamoræ,inde Afturicam delatus, non multo poft tempore tranflatus O-’quot;addiuæ Virginis conditus eft eodem monumento cü vxore Ximena,qux

, ^'quot;'iüum maritum débita pietate profequura nó eft. Succeifit patri Garfias P 'quot;Ogenitus, regnauit tribus annis, qui initio regni contra Arabes in expeditio-*'c® profeftus, graui illos damno affecir, capto illorum regulo Ay ola, qui ramen ^** ‘OoüraincuriaefFugit.DemumnuUaaliareinfignigeftaZamorxfatocócef-Gnullorclidohxrede.indedelatiisOuctumjibiqucfepultus eft.

l*^ diepatri fimilis mulra prçclara gcfi')r,amp; co adhuc fuperfti tc,hoftili agmine in Bç-*Jcamvfqueprofedus,maIeBarbarosmultauit:deindcinitioregniTalabricaob-*Mit,amp;occifisquiobfcffisfuppetias venerät, hoftibuspariter amp;vi be potitus cft. PoftcacumduceCordubenfi amp;nbsp;Rege Tingitanix ad diui Stephani in ripa Durii Collatis (ignis, gloriofa vidoriatriumphabundusadfuosrediir. Non multo poft, contraEmcritam dudo cxerciiu, Luficania adeo ferro atq ue igni vaftauit, vt Lu*

n/^fi.ihttf- fitani defperatisrebus,induciasmagnoredimerecoadifint. Aquaexpeditione Legionem magno cum honore reuerfus, ecclcfiam cathedraleniquæpriusextrî ciuitatem erat,in palatium ipfius ciuitatis propter Sarracenorum infultus,decon-filioFruminii epifcopi amp;nbsp;aliorumprxfulum tranftulir,atque in honorem diu2 Virginis dedicauic. In qua ipfe a duodecim epifcopis regio diademate fuit infi-gnirus.

891 GarliaEniecoRegeNauarraeoccifoinconflidu,vtfupradiximus,ododccini annoruminterregnumfuifleaiunt,tantifpcr dumSandiusGarcefius Auarcae-ducarctur,qui tarnen anniSandio Garcefio adfignadifunt, alioquinialerefpon-detannörum calculus. CumigiturNauarriamp;Aragonesindidis comitiislaccam 10 i nbsp;nbsp;ad creandum Regem conueniffenr, nutritius GarcefiiadoJefeentem peronatuni) amp;ru(Hcisinducumvefl:ibus,magnatibusexhibuit,GarfiæEniecifiliumamp;legiti-mumregnifucceflbremaffirmans. Cuiusreifidescumprolatismonumétiscon-ftaret,omnesinopinatoatqueincredibiligaudioperfufi,magnisgr3tulationib’, fauftifque aedamationibus Regem cönfalutarunt,qui a peronibus quibusvti confueuerar,quas AuarcasHifpani appellant, Auarca cognominatusclt.Vxorem habuitTodamfiueTheodam,exquaGarfiæSandii,Vrracæ,Sandiç,Mar)ç,V'e-kfquitæ, quam alüBlancam appellant, paterfuir,regnauitannistrigintafex, deinde muleis rebus aduerfusSarracenospræclaregeftis,ex bac vitadecefiît,fepul(us ad Diui Ioannis a Pegna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

S^y nbsp;nbsp;Rex Cordubenfis tôt OrdoniiRegis in fuos expeditiones indigneferens,cum

maximis copiis in Galleciam vfque venic, cum quo ancipiti prælio conflixitOt-donius,fed tandem mulris vtrinquecæfis, æquo Marte dilceflumeft. Idem non multo poft,conuocatainfinita Sarracenorum etiamexipfa vfque Africarouldm-dinc,Nauarra: fines hoftili agmineingreirusjomniafcrroacflaramismilcerecff-pit.cuicumimparem feNauarræRex viderec,auxilia Regis Ordonnpop^^^ Nec ea cundanter præftitit Ordonius,fed ad vallem luncariam hofii obuiamb-dus,pra:liumimpigrecommifit,inquoDeoitavolente,Sarracenifupeno'^^5 '^* ere. De qua re,quæ Refendius nofter ex libris, opinor, ecclefiæ Compoftdb'’^ olimdefcripfit,hicadfcriberevifumeft.Eahabentadhunemodum. Ordoniu^f Rex in valle luncaria vidus ab Abderamine Miramolino Hifpaniç amp;nbsp;RegeC^' dubæ,multis v trinque cæfis, amp;nbsp;duobus epifcopis captis, Dulcidio Salmäticeof^^ Hermoigio Tudenfî,amp; Cordubam in diras carceres abdudis, quorurnHermo'' gius impatiens ingrauefeenteætateaepertæfus, Pelagiumfobrinutnfuumpm*® obfidem dédit,tantifper dû reuerfus ad fuos,captiuismifirsilIumredimeret.Cu' ius pulchritudinc captus Abderamen,per iocum ilium tangens,amp;lafciuisbhn^' mentis fandum amp;nbsp;pudicum iuuenem vel in fedam fuam nefariam, vel ndândos amorespelliceredumtentaretjTollecaniSjinquitPelagiuSjamp;fciflavelîeoften-dit fe malle pro Chrifto mori, quam vitiis inquinatum viuere. Cumque tyranij®' nocinia nihil aduerfus illius conftantiam proficcret, amoreinfuroremverlohn'' p perat miniftris, vt forcipibus ferreis ftridum membratim feindant, atgueinflu-men proiieiant.Quqd illi madatum non pigre facientes, ab hora diei tertiavfque advefperam,nondicendiscrudelitatibusineumdebacchatifunt.TadcmaropU' tatistibiis,brachio,manibus3ceruicc,influuiumpræcipirarût,exquoChriftiano-rum diligentia extradas,fepulturædatuseft.Caput in emmiterioS.Cypriani.te' liquum corpus ad S.Genefii fepultum eft.Paffus eft die Dominico,hora décima, feptimoCalendasIulii,IefumChriftumfemperinuocâs,natusannosxnii.mcn-feis fex.Hadenus ex commentario Refendii.Paflionem huius fandiflïmi mart/' ris heroico carmine defcripfit Rhofuita,virgo nobilis de gente Saxonica,quxpct eatemporafloruit,fed rempauloaliterrefert,nimirumquod Abderampncolle- jO do exercitu in Galleciam profedus,amp;vidoriapotitus,ii.ComitescumPrincipe ceperit, amp;nbsp;aliis pado precio dimiftis, Principi tantam imperauericpccunixfum-mam,vt foluendo non eftet.Quareipfum duris conftridum vinculis, Cordubam fecum abducere parauit, fed filius Pelagius fenedutisamp;conditionispaterna;mi' fcrtus,perfuafopatre,vicariaferuituteipfumredemit,amp;C3ptiuusCordubamdu-

âuseft.Dccuiuspulchritudinc cum nunciatum effet Abderamini j impunis ho- lt;^n.dout. mo nefandoillius amove exardefcens,addu0:umadfeadolefcentemblandimen-tisinamotem fui pellicere conatus, cum adco nihil proficeret, vt ofculum porri-gentipugnumPelagiusimpingeretjiuffitfuriofus tyrannus,vtfunda machinali transBætimfluuiueiaculacuslcopulofisrupibusiUideretur. Ex quopericuloDei gtatiacuineuafiirer,Regisiuffugladiopercuffus,martyriicoronaaccepit. Cor-pusinaquarnproieffumapifcatoribusinuentum,acChriftianis magnovenditu, *™igiofefepiikum, plurimis claruic miraculis. Sic ilia marty riu huius fandi re-1 ^ft^ledneque Princeps captus effneque Pelagius principis filiusfuit. V erum no

®'tJndum,fitarn procul diftanti, res aliquanto aliter quam gefta eft, relata fuerir, ‘l'^'rnialioquifummareieodemredeat.

Qrdoniushac offenfione magis irritatus quam tertitus, inftaurato exercitu re- 896 9®nc$ Barbarorum ingreffus,magnam in illos cædem fecit, plurimaqueiliorum ''PP'daûbifubiecit.VndeprædaonuftusZamoramreuerfus, quantum volupta-^'^^^tamfeliciconceperat expeditione, cato mccrore affedus eft ex morte vxo-f'^Uaindefundam reperit.Sed tot belli decora,fraus illa obfcurauit,qua Ordo-^'’*ffotnitcsCaftellçNuniumFerdinandum,amp;: Almondarem Album cumfilio ®’^sDidacoacFerdinado Anfuri, publica fidc per Ipeciem coiloquii euocatos, la P^'^’^uminvinculaconiecir, deinde neci dedit. Habuithic tres vxorcs, Geloiram ''^^bitani,AraguntiumexGallecia,quam repudiauit,Santinam fine Saéliam, ^^“æEnicciNauarræ Regis filiam. tandem Zamora: rebus humanisfublatus, ^P^bseftLegione in ecclcfia cathedrali.

y^. '^ümircgnumFroila frater inuafir,eoque annum amp;nbsp;menfes duos potitus eft. 8^8 ^'^5''’‘orefuaMuninadonialiberosfuftulit Alfonfum,Ordonium,Ranimiru,

'**'” Wconcubina,cuius nomen filetio obliteratum eft. Nihil hic laude digniï ’ '^mliosOlmudivirinobilisinnocentesmortcaffecitjamp;fratremeorumFro-’'®gt;um,Legionenfemepifcopum,exilioinfontemmultauit.Tandem lepra perçus vitamingloriam finiuit,fepultus Legione, cuius morte Legionefts epifeo-}of’^“*^'‘’'®ftiwtuscft. Hoc tempore CaftellxprouinciapropterfeelusOr-‘‘’“MsinComitesfuos admiffum,afide Regum Legionenfium defeeffatq;

'^°°'‘‘tateiua J^o^iuj^iccscommvim confcnkicrcauit,quorum alter de rebus 1 æilibus, alterne belliciscognofccrct. lifucrcNunius Ratura, auusFerdinandi 1 nbsp;nbsp;nbsp;bundifalui, ptinii CafteUæ Comi tis, amp;nbsp;Flauius Caluus, abauus Roderici D i az a

^'''’irquiCiduscognominacuscft.Nunius RafuraCaftcllæ veteris finesPiforga 'mePitoricamfluuiuin pofuit,qui earn a regno Legionenfi difterminaret. In co-lt;equodamadmodumvetuftorcperi, hune Ordonium Regem duos epifeopa-'j5,Mindonienfem amp;nbsp;Legionenfem inftituiffe.Quod de Mindonien fi facile cre-'''™m;fedLegionenfernreftituit,noninftituit. NaniLegionenfisepifcopatus i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•’intiquisconciliis plurima fit mentio.

5^ Etoiladefunfto,quiafilüFroilxnondum per ætatemregno maturierat,regnu 85?5gt; ^PWibus aulx Alfonfo quarto, OrdonüRegis filio, delatum cft. Quodquum P^'innosquinque amp;nbsp;menfes feptem adminiftraffet, leuitate magis quam pie tare 3'«'ikitammonafticamaddiuiFacundiprofeffus,regnurofratriRanimiro cef-f^?'Î^T‘®® ex vxoreXimena,filiaSandiiRegisNauarræ, Ordonium Malum ’^'ntt,Verumpoftpœnitentiadudus,quumadregnumamiflumafpiiaret,‘’a animito|,gjpçj.yQ carceri mancipatus eft. Alii tarnen, inter quos LucasTuden-SAItonfmnhuncamp;RanimirumFroilæfiliosfuiffe affirmât. Quibus ego magis accedcrem,mftüdem dicerent filiosFroilæ, quia Alfonfo fauebant, pariter cum. moexcæcatos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

P Ranimirus frater, Alfonfo oculisorhato arque in carcerereclufo,regnaüit an- 9^5 nosvndeuiginti, menfes duos.Hic pœnitentia dudus eorum qux in fratrem amp;nbsp;ne-potesadmifcrat,monafteriumDiuolulianofacrumnonproculLegionecondi-dit,inquoillis,quamdiu vixerunt, omnia neceflaria bénigne ac pie luppeditauit,' , vbiamp;;fepultifunt,firoulcumReginaXimena,Alfonfiquartivxore. Principiore-' 1 nbsp;nbsp;nbsp;gni, finesToletanorum infefto agmine ingreflus, Madtitiû cepit amp;nbsp;mûris nuda-

t^f».tlom. uir,acfpoliis onuftus cum magno captiuorum grege ad fuos reuerluseft.Qny' oftenfiSarraccni,magnis copiis Caftellam inuadunt. Quod quum Ferdinan us Gundifaluus,magnus ille Caftellx Comes, qui turn forte CafteHat dominiocum

funduntfugantque,multis tarnen illorumoccifis. HinefadumdicicTudenfo,' Caftellaniiterumfc in fidem Regum Legionenfiumdederint.PofteacontraCx farauguftam didi principes coniudiscopiisprofedi, Regulum Abenaiamiæpf rata facere coegerunt, amp;nbsp;fe fuaque omnia in fidem amp;nbsp;clietelam Ranimiri dedetf-Sed ille præfenti metu ac periculo liberatus,fidem violauit,amp; AbderaroiniMi«-molino cui iam ante facramento militari obftridus erat,iudus,cum illoadvalbæ dam Caftellam venit.Sed ad Septimancas fufi, die fefto fandorum martyruni la-fti amp;nbsp;Paftoris,qui eft odauo Idus Augufti, ceciderc Barbarorum, fecunduniTu' denfemamp;Toletanum,odoginta:fecundumPet.Anton.Beutcrum,trigintanii' lia.In Tolctano manu fcripto ponuntur feptuagin ta millia. Abenaia captus, Abac-ramen cum viginti tantum equitibus fuga fibi cofuluit.Reliqui capti apud A/fon« digam oppidum, quo fe receperant. Hoc tempore fuit cclipfis folisprihorara

ƒ!ƒ Sarraceni hortatuamp;: fauore duorum magnatumLcgionenfium,Ferdinsndi ^^ Gundifalui amp;nbsp;Didaci Munionis, per ripam Thormisagrum Salmanticenfennn' greffi,omnialongelateque dcpopulati funt.Quod Ranimirusindignilfiroeæ^^’ non tarn ob Barbarorum infultum, quam quod fuorum clientum inftinäuta«“ eilet. Proinde Barbaros male multatosin fugamconuertit, nobiles vero careen mancipauit,quos tarnen paulo poft metu feditionisfoluit,fed prins iurato$/cco-ftanter ac fideliter in amicitia amp;nbsp;obfcquio eius permanfuros.

^18 nbsp;Hoc anno Abderaminem Miramolinum Hifpaniç, amp;nbsp;Cordubç Rcgcni’’cgnu

innile aiunr,nimirum anno Arabum trecentefimo : verum hoe ratio hifton^“®” patitur.Nam iam aliquot ante annisresgefliftejprçtcr alios omncs,etiaroip^“'-' chiepifeopus T oletanus,ex quo hæc annotauimus,teftatur: nifi velitnus dicciCi'' j pfum patris aufpiciis ea geififte.fed ne hoc quidem verifimile videtur, neque vU“ ciusrciccftimoniuminautoribusapparct.Regnauitquinquagintaannis.

^io Hocanno,fecundum hiftoriam Compoftellanam, tatoconcédâtSifnarƒ quartusCópoftcllanuscpifcopus,cuiustantafuitfamafanditatis,vtIoanncdi' pa,opmor,dccimus ( nam audiendi non funt, qui decimum tertium fuiflediew perliterasamp;: tabcUariumpropriumfeprecibusipfius commendaucric. Mortuus eft autem fenio confedus.In cuiusobitu,voces audits funtangelorumcanennu, Vcni elede Dei,amp;: intra in gaudium Domini tui. Hic ecclefiam S.IacobiaæP““* cauit,amp;duo monafteriaCompoftellaccondidit,quorum alterumetiamho^^'^^' Martini dicitur, eo cófilio, vt fi quis ecclefia: feniorum lub regulaac difcipHn^D. Benediéli,criminumfordcspœnitentiælachryæisexpiarevellet,opportunitatc 4^ loei non deftitucretur.Extruxitamp;: pcochodochium, vel potiusgerontocomium, quodLouiumS.Felicisappellatumeft,quiainilloS.Felicisreliquiæreconditæe-rant:vt quiconque ex familia ecclefixCompoftellana: feniograuarencur,illucfe ad quictem tanquam emeriti conferrent, amp;nbsp;eeelefiæ facultatibus alerentur. Prx-t Aca quotquot reperire potui t ex genere corum quifandum epifcopum amp;auun-culum ipfius tam nefanda proditioneapudRegem detulerant, regio decretoamp; autoritäre ccclcfiæ Compoftcllanæ, ad obeunda feruiiia minifteriain perpetuatn feruitutemtradidit. SuccciTitilliGundcfindusquintusCompoftellanuspræfuI, amp;:Comitiscuiufdamfilius: fed hic dum mundo quam Deo magis deditus eilet, vitam non fatis pio fineclaufifle dicitur. De qua re mater eius matrona pia,graui jo confeda dolore,amp; de anima filii vehementer folicita,ante arambeatiifimilacobi Apoftoli diuinam mifcricordiam dies nodefque non deftititimplorare,amp;flcti-bus,precationibus,ieiuniis,eleemofynisfibidemereri,interpofitodiuilacobipa-trocinio,donecquadamnodeintcmplociufdem Apoftoli, vocern 11 ancaudiuit: Scias filiumtuumhac node ad eledorum focictatem admi/Tum fuilTe. £xhifto-riaCom«

fiaC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN i Æ C ri K U N I C O IN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpp

'’®tatU(Jjj, * r j ^3^’° rt^æ ’^ hiftoriaCompoftellana legi,quia mihi non folum ‘’’“^’du^F f ^^’^*^^‘i exemplum pertinerevifafunt,ad verbum hic tranfen-''^'’'pfâu 'fl ^j '^huiufmodi. Hermigildusinepifeopum elcétus, port clcdio-

r ƒ;®y“5huius præfentis exilii deditus, dû vixir, iniquitatis dominio ^°^^retii ^ *^ j *^^’ ^^'^ aUtem paulo ante diem fui exitus vehemêti ira com-^^f'^’præc ’^^^/^quot;^viduç vnam vaccam cuius lade fe filiofque fuos pafcebar,au-

P'^Ï^“5'’’ ^^g° ‘^æ ^* eu militibus fuis inter cpulas fedenti, dapiferfuus

'^ '^Maa - ”?’®’^^'^^ vaccæ,quod Gallceo vocabulo Duplicia nuncupatur,in ^‘î]üenef^^-^^''^'’^^^^’‘^^ercnlaappofiiit. Ipfe vero dapLidiucrficatciadiftcncus, ^Mc ^*9^ore ingurgitatus,cum priori morfu appofitædupliciæ quant ’'’^iiif i^'f’^’^^'Qventris,eisquiintererantvidentibus,crepuit. Portquam '‘''»iij /.^ . ’^oôutnentumeiuscomburtumfuiflèjaquamplurimis audi-'^'har ru ^^ *pfi^is comburtionis figna propriis oculis ipfi confpeximus. Hæc ?*’vi4u '°''°^^^’^^'°^egi,quodœconomus huius epifeopi,vaccam iilamacce-’*’®ct '^^'^?° ^^’°^ habente. Quæ cum ad pedes Pontificis cû lachrymis fe pro-^^''citut ^ eonfequi mifcricordiam potuerit. Reliqua refpondent, fed iilud

^^ ^^Tace .'^5 vltimo regni fui anno Talabneam in regno Toletano obfedir,cui dû 52,3 CoijfgA!'^.^^®’’®eonantur,adduodcciinfere milliaca:fi,fçptêmilliacaptifunt.

'lit:Dr' '^™^'^^^‘'^ ^°^“-5 ^‘^ pietatis ftudiaconuerfus, monaiteria aliquot condi-% '^'^^Legione iuxta Palatium regium, in quo Geloiram fine EJuiram filiâ '^itin^f^^''^^^^*^^^^^’^^’^^æ^’^emuliNauarræ Régis forore,Dco dicauit:alte-% '^° A^'^'-eæ Apoftolo, amp;nbsp;Diuo Chriftophoro faemm, ad fluuium Ceam: Î^în '” ^°”°*^em fandiflirax Virginis, in ripa Durii : quartum in valle Ornæ, ^ni '^''^Jæ'^^'-^ettriana,inquitToletanus, Diuo Michaeli dicauit. Filiû Or-‘ütix?t quot;^quot;^^^æ ’ ^quot;erdinandi Gundifalui CafteUx Comitis rtlix, matrimonio

)ô àeL?’'’“®“ctumoratîoniscaufaprofedus,inmorbumfataIeminddit.vn’ ^14 ’ftatrï'’'^®^®^“’» ^ facrametis ecclcfiarticis pic comunitus, abdicato quad ^Sreflüsf'^^'’*^®g®®»*^5“®*“ ^^Çe verba prorumpens cum lachrymis : Nudus Dont K*^‘^®v*^®romatrismex,nudusreuertariliuc : Dominasmihiadiuror, Rion f^°’'î'''^^^eiatmihihomoimoxanimâautoriiuoreddidit.Sepukus Lc-Pjt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^^^':e)ris,quod monafterium filix fux,vt diximus, conftruxerar.

K '5d«undi regnumexcepit Ordoniustertius,quem S andins frater auxilio Jg^Nauarræauunculiamp; Ferdinand! Gundifalui Caftellx Comitis fretus,ro .^*’®eonatuscrt. Sedconfiliisnonfuccedentibus,Ordoniusrem tam

45 Q?A’®^“P“^*“^itgt;cxquafufccpitVcremunduroPodagncum,tcgnauitannos ^^Dque,menfes fex.Mortuus eft Zamorx,fepultus Legione ad Diui Saluatoris. Ab'ii^^^æP°''*^ ^egis, Almanzor Sarracenorum Dux bellicofus,amp; primariç port Fe gt;nbsp;^'®^^emautoritatis, cum exercitu numerofo contra Cartellam venit, cui 'Dan^yj Gundifaluus Confies,nihil animo fradus, ebuiam ire conrtituit, amp;nbsp;^Dsfuisqyjjjyjjjgj-Q tantum trecenti erant,dumexteriad expeditionem fe

. I P^’^Dtapfe venatum profedus,atque aprum ardétius fequutus,ad monarte-'DüiuiPetrijquQfjjripp^^qgpjjæflyj^jpjj vepribus aedumetis obfitüla-

^dortedelatus ert.Quo cum perueniflet,rehgione motus loei, preces deuotas ^ocutnlachrymisobtulit,patriamamp;fe fuofque omneisilli ex animo commen-oans.MoxaPelagio monacho fando ad pauperem cœnam inuitatus, totam no-

|0 ueminprecationibusamp;lachrymistraduxit, Portridieveroabeodem Pelagiodc ™iicieuentu ^rçlü certus,alacrifque ad fuos reuerfus,magno animo in holtes ruons, tantaminilloscumtam exiguiscopiisrtragemdedit,vt vix Almanzoripfe cupauciselFugerit.Quo tam felicifucceflulxtuSjamp;fpoliis drues reuerfus ad fuos, Pclagiiimmonachumcumfodalitiofuo multis magnifque benefieüs cumulauit. HocfereteraporeBurgenfemciuitatemaComiteDidaco,cognomentoPorcel-

^n-dsm. JojConditamaiunt.'fedF.AIfonfus Vencrus conditionem /îueinftauratîonemil-Fus mu ko antiquiorcm facit, nempeanno o dingen te kmo feptuagefimoquarto. OrdoniusComiri CaftcJIæreconcih’atus,auxiJiaiJJin]irtir,quibusSarraccnojin ripa Durii ad Diui Stephani oppidum fudit.

^27 Sandius AuarcaRexNauarræfatalimorteperemptuSj/îuefvtaJiquiprotJunt) a Comité Caftehç in acic occifus,in quo con/hdu amp;ipfe ComesietaJi vulncrcaf fedusfucrat,obiitmultis rcb’præcJaregeftis.Cuifucce/îîtfliuseiusGar/îasqii' Tremulus cognominatus cft, quod in primo congreiTupridiorum contrerai/cf re,amp; toto corpore perhorrefccrc fîtfolitus,quum ahoqui in ipfoconfliduforf mus eßet,amp;omniummaximcintrepidus.MichacIRitiustemuJétumcognonn-19 nat, nefcio an ipfeûtis fobri us. Forte trcmulenti vocabukim quod apud feripto-

res alios inuenit, quo amp;nbsp;Raphael VoJaterranus vtitur, vitiatû putaiiit. Hicomni-bus virtutib’egregioPrincipedigniscumulatus,maximasfçpedcBarbarisv](3o-rias cofequutuseft,amp;regnauitanmstriginta quinque, tamct/iMaririieusÄcute tantum viginti odo ponat.Vxorem duxitConßantiam,fceminam primanitno-biiitatis ex Azurits, ex qua Sandium Maiorera fußuht, qui didus eft Imperacot HiCpiinix,repükus ad diui Ioannis a Pegna.

^z^ nbsp;nbsp;Ordonio tertio (\xcccS\t Ordonius quartus,fthus A Ifonft quarti, cui Ordonio

malitia fua amp;nbsp;cognomentum Mah‘indidit,amp;regnum pariter-cum vitaademir. Sf quidem a Sandio Crafto propeCordubam occjfusdicitur.HuicnulIiadfcribun- ^^ tur anni,quia nequeJegitimusregnifucceftbr,«S^ahoqui tam malus,indignus/u-dicatuseftquiinRegumcatalogoponerctur. Sandiusqui a mo/efagm^’qua prægrauab3tur,Cra/ruscognominatuscft,/îhusRanimiri,amp;fratcrOrdoniifer-tii,regnauitannisix. Quitanta:pinguedinisimpatiens,quumad eamleuandam nihil mtératum rc/iqui/fet, ex confiko GarftæRegisNauarræ.ad Abdera^ewni MiramoJinum amp;nbsp;CordubæRegem fada cum eo paceprofedus, 3t que bonoriß-ce fafeeptus, inter expérimenta, medicorum quorum crat apud Abder^mc'’^'’’ magnaturba,vjrtutccuiufdamhcrbxcuratus,atqueadmacicdcduduscrt.Poft-careuerfus,magnaabeodemauxiliaacccpitadrecupcradumregnumquod0r-^ doniusMaJusauxihoComitisCafteftaîinuaferat. SedOrdoniusauditoaduenW’ Sandii,vteratanimo degener, defpcratisrebusadComitemfocerûfuunifuj®quot; Nam Comes CatlcUxjüliam fuam Vrracam ab Ordoniotertiorepudiatam,igt;‘‘' ptam illidederat: fed perfpeäa eins ignauia,ümuïSófiliaademit,amp;:illüaïbü^'^'^ fois excludt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

'venit. AtFerdinandusGundifalaus Comescum quadringentisquinqa3^'’^^^^‘‘ quicibus Sc quindecim millibuspeditum obuiam proféras, maiorieosqoiptins cladeaifecit. Continuatum edpertresdiesprxIiumfniriquantumnoxMetoilb ^^ redciendis corporibus dedit. PodremodieDitiuslacobusin acievifusCbriUii-nis laborantibasopëfcrre. Quod Pelagias monachusiam fatofanäas,in(omnis Comitifuturamprxdixerat.Nam Comespriufquam tamancipitiprxliolccom- 1 mirrcref,ad monaftenum Diui Petri,de quo iam diximus, Pelagii precibusfecó- nbsp;nbsp;nbsp;1

fee b 1 I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^

) ^^^d’gnicatis,animo fumptoplufquamvirili,acceptaqueconiugiifide, ^.^n.de^ »io kind™ ^^'^^^'^^^'^^'^^™ ’” CaftcUa magno fuo periculofequuca,amp;:niatrimo-

C* f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in omne æuum amoris ac fidei cóiugalis exemplum fuit.

neinRcx,tanquam ablatæ filiævindicaturusiniuriâ,infeftoagmi- ^», paffuseft V ^ '^^^’»»^ed commiflb prælio captus,quod Comiti fecerat, viciffim

r f'^*^ P^ucis poft menfibus,vinculis filia: precibus folutus, in regnum ^^'^ P ^^’^^^^^^^lt;^ de bis rebus in hiftoria Nauarrae nulla fit mentio.

fa» ^i^^^ ^aftellæ a Legionenfi Rege vocatus ad comitia,tam etfi fraudem prx- 9}lt;gt;

'o Co *f’f*®®”potiorem fidei quam falutis fuæ rationem ducens,feptem duntaxat £j,''^A'^^5^'T''^'^^^^^’^’‘^ P''°^‘^‘^Liscft.Qiioqufi perueniflet, nihil fcfelliteuentus •n^’j ^''°”^^“^^' Mox enim in vincula duci iuflus eft,atqi in catenis adleruari, pjf' **“iraulante. (^æ res cum male Caftellanos haberet, Sadia Comi tis vxor °'^niafuifimilis,imoverohacinrefeipfa fuperior,marituquoquopado li-ändum duxit, amp;nbsp;peregrinätis induta perfonam,Compoftella proficifci religi-j /rgonnxit,factoq;perLegionemitinere,primumcopiamvidedimantifibi f'Poftulauit,deinde pedit, vc ea faltem node fine catenis effet. Rex per omnia t«^ ^*'*^’^‘^^'^ voluntati cantæ matronæ duxit. At ilia poftridie antelucano, mu-. '^“™iritoveftib’,vicariacaptiuitateilluraliberauit. Cumq^ComitemiSeffe

^0 tins °^'^°'^f3tetur, Regi nunciat fe in carcere ceneri,rogare, vt folucret,neqj du-fcnf^'“^'^'*’”' ''^^*æ™^^^’^’'^g'^æ ^ cognatamfuamcofulerct.Rcxvbidolum

^ , ^’’Wiusinmaritum pietate,cu honorificocomitatuiuffitad Comitem »n?'*.’^'*'’’$®^”t“oifingularipicrate maximis periculis liberauit Sandia, di-j^^^hudcsomnes libri perfonarent.

inf j *®'®^®®porc SandiusRex Caftellamquam Ferdinandus Gudifaluus ^jy onmtenebat,exfœdere 1 iberam efte iullic,propter æs alienum cui ipfe fol-

te -”?’®*^‘®‘i’Wu“» Velafcumepifcopu Legionenfemcumaliislegatisquipe-

10 QW *'^’’’^'P“^Pelagiimartyris,decuiusgloriofo martyriofuperiusdiximus. ^^HmottemiUius Legionemallatum,afilio Ranimiro maxima cumve-°'’®'*epoûtumeftinthecaar2entea,in monafterio quodam quod Rexea

He ƒ ’ u^’’^^®^®f“s memorix prodidit,hoc anno ignem e mari ortum,in di- ^^^ ^»nîsHifpaniæp3j.fgjj Zamoramvfquediiîufum,multaHifpaniçoppidaincen-'“confumpfiffe. Huius tempore Regis, Sarraceni Legicnem obfedifle dicun-ff^®®g''®^*^^’ite repulfi,re infeda inglorii deceffifle.

, RadiusGallecosrcbellesdomuitad Duriumvfque,cumqj Comitemquen- 540 '»tiundifaluuin bello petiturus v’deretur, file rebus fuis times, fupplex ad Re-

fO If'^®’’'^'^®^ amp;nbsp;^ua omnia illius fidei dedens,ad omnia iraperata femper prxfto “fcpollicitus. Sed aliud ore ac fronte prx fe ferebat,aliud pedore celabat ho-tiæ'''^P^™- Nam poftq ua illi iam fides apud Regem erat fyncerç verçq5 amici-j^.’°'^nisdiuiniatqj humani iuris oblitus, venenu domino ac Regi fuo in porno Per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sandius haufiftet,mortemimminerefentien3,Legionem pro-

5jj*'’*^’^»®gt;‘tio poft dicin innere obiit,fepultusLcgioneiuxta pattern, ad Diui /jj|.^^^.°'^'^' Iplibro quodam vetufto reperi,S3ndium Regem cum Portugallen-

^g'onis Comicibus fub iurifiurandi vinculo, firms pacis fcedus coftituiffe. In ^uo wroGundifaluus qui venenu Regi fuo mifcuit,n5 Comes,fed Confiai appel-»^'^t'Vbiquçdel^egis morte legi, taeêda no putaui.Fides penes autore libri fit.

to d '^'^^’■'^^'^°ibiRegina(Gudoappellatur,nifimêdofuseftliber)maritûin itinere ^^^^gionemtenderet,defunduminripaMiniihonorificefêpeliuifrc,inmo-Jl^ftriodeCaftrelofita enim ibilegitur,fed mendumfufpicor)vbicuipfaDciob-^^Piofecum aliis deuouiflet, amp;nbsp;fabbatis omnib’ Deü pro Regis anitna depreca-f^ut)Sanftiutn,maritumquondamfuum,anteaItafeproftratxapparuifre,dua-»5catenisvin3:um,totidemdiabolishincindetenctibus,atq5 hoftatu vtperfe-'^»tarecorare pro cos rede enim facere. Poft quadraginta deinde dies quos ipfain

6oz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IOANNIS VASÆI e^/n-dom. ieiunioamp;fletu Ôâ eleemofynis tranfegerat) rurfusfabbato dieoratiantéâltarevi' fum,albisornatum veftibus, amp;nbsp;pellequamipfacuidamfacerdotiineleemofyna pro anima Regis deder^t,ac teftatum iam fe a d^monum poteftatelibenim,amp;:nO' nullade paradifoacqsinferno loquutum difparuiHe. Quecuipfavellet ampledi) necpoiret,partempenistulit,quçaddiuiStephaniinrjpaSi!idel3ta,atqueinpel-Jefacerdotisdeefleinuêta,miraculofidemfecitabbatiamp;cunctismonalteriimo-nachis,qui rem oculatafide funt experti. Huius tempore Regis, Abderame-nem Miramolinum amp;nbsp;CordubæRegem mortuum tradunt. CuiusmortemTo-letan’inhirtoria Arabu aliquotannis pofterioremfacit,nempeannoArabüjjc. hoc cft,anno Domini 5168. nam fuperius primum annum illorum, anno Domini 10 fexcétefimo decimo odauo pofuimus. Sed fuipicor Toletanum effedeprauatii. Regnauit poft eumHalihatanfiliusi6.annis,menfibus duobus.

541 nbsp;nbsp;nbsp;Defumftopatrifucceflitin regnoLegionisamp;: Afturiarum Ranimirus tertius,

quo potitus eft annis ly.Huius primo anno Normanni duce Güderico Regefuo, daftecentum nauiumin Galleciam ingreflj,totamregionem,prxcipuecircaCó-poftcll3m,mifere depopulati funt,omnia igni ac ferro deuaftantes, etiamSifnan-dumarchiepiicopumCompoftellanumocciderut. Cumqueiamprxdaamp;capti-uis onurti,ad nauesin patriam redituri properarer, a Comité GundifaluoSandio pratter opimoné oppreifi, vna omnes cum Rege fuo occidionecçfi,pcenasimpi-ctatisin Deum arque Apoftolumciusdiuum lacobum dederuntxIaffisquoqueJ’ eorum tota igni immifloconflagranir. Sifnandus iftc qui a Nprmannisoedins eft,Hermigildifucceirorfuit,amp;feptimus Copoftellæpræiul.quiproptercrebras Normanornmamp;aliarum gentiumincurfiones, Compofteliaramcenibusactur-ribuscinxiqamp;valloacfoffiscomrnuniuit.Sedcumnobilitatefuafretusfcratemni MenendiComitisfiliusamp;Gundefundiepiïcopinepos^tyrannum veriusquaepi-fcopü ageret,amp;: facultates eedefiafticas parêtibus amp;: quibus libebat, immoderate largiretur: a RegeSandio in carcerê tenebrofum datus eft, amp;nbsp;RodoimdusCeUte nouæmonachus illifuffeduSjOiftauus Compoftcllanus epifeopus.Sedmo’^^^æ S3nólio,SifnandusvincuIisfoIutus,arm3tusCompoftel]amfeftonatalisDo'^‘’’',j eft ingreffus,arque indormirorium vbi fandus epifcopuscum aliisfenioribus^ ecclefiafticis virisdemorequiefcebat, ftridoin Rodofindügladiocaputilli‘^‘'^ miétiprxcidere voluit. Rodofindusad tumultü cxpergcfaaus,niliiianin)^' batus,hçc illi verbadixit:Qiii mihi mortifcrogladioSifn3ndcminaris,mord^5'° gladioviolentercÓfodiaris.Mox epftcopatucedens,admonafteriuni,tanqnaslt;‘ portum tranquilbtatis fcrcccpit,vbi poft aliquot annos vita fände exadajobdoi' miuitin Domino. AnnofcquentijNormannorumaduêtuDominieaquadrage' 11 rnç nunciato, Sifnandus eos Fornellos vfque fequutus,amp;: prçlio adortm,ü’n'^'^' fimi Rodofindimaledióhonisfagitrapercuft'uSjOCcifuseft.ExhiftoriaCoropo-fteliana,vbidiciturhoccôtigifteçramillefimadecimafexta,hoceft,annoDomi-nipSS.Scdnumcrusærçproculdubio vitiatuseft. Bodem anno hominem exuit 4 Ferdinandos Gundifaluus, primus Comes Caftellx, arque eidem perpetnohono-re celebrados,fepuïtus ad diui Petri,quod monafterium ab Allantia duininecog* nominatum,ipfea’diUcjisamp; poffeffionibusampli/ïcauit, SucceffitpatriGarlïaï Ferdinandus,amp; ipfe acerrimusreligionisChriftianæamp;Caftellxvindex.Pra:füit CaftelExannis plus minus vno amp;nbsp;quinquaginta.Primumilliusprxliumfiiitcuin JB3rbaris,adGormatium oppidum. Inquoprxliores notatudignacontigit.Nani Comes Garfiasdie quodamcum Sarracenisacic confliclurus,adrem diuinam audiendamcum templum adirer, forte aderatFerdinandusAntolinus,virprætet antiquamnobiliratem,veræ virtutis obferuantiflimus, cuipro more eratnun-quamegredi templo, donee finis officiisdiuinis im poncretur. Comes peradofa- f cro,cum fuis ad ineundum prælium proficifcitur. Ferdinandus Antolinusoratio-ni corpore pariterac mente inhçrens,nihil eorum quxgerebantur,animaduertit, cumintcrimfamuliquicum equoamp;armisproforibusaftabant, vteftqnernlmn famulorum genus,domini moram ineufarent, ignauix non religion! adferiben-tes. SedDeus Opt. Max. quifuosnunquam negligit,feruifuipietatemamp;inno-centiam

il^”**'®®®°'‘®^*’i®*’^^culocôfirinauit. NarndumiHc precationitotusvacat, ^«. tiam. flj^’”'*îl’®8®®’“^c^‘^$ bonus,cffigicm ipfius indutus, cam llrenuc res in eo con-Q ^8^*'‘t)vtomnesFerdinandoAntolinoilliusdieiviâoriamacceptamferrée. f^niqtiegjjjjQ prælio quxfitusnoninueniretur(namilIcamp;recognita,meCLiin-^’æleabfconderac)apparueruncinequoamp; armisilliusomniavulnerum vefti-lu ’p!.'P^*“^ perfonam indutus,in acie vifus eftaccepifle.Quç res amp;: miracU' j^ ^''‘tinfigniuSjamp;ipfiusinnocentiamacpietatem magisilluflrauit,necvano î;g?'^^'quot;'^°‘^^^^”’^*^’’'‘^’-’i^9'-iant;o plus aduerfushoitinm impetus fynecra prcca-

'® de P^quot;'^^’^æ’‘Pi^^3s,quam bellica virtusaut armorumftrepituspofllt. Quse ^oreGarfiæ Argentina, alterius nuptias inceftoadulteriofequuta, ad quam i-Q' .ï®‘**^^^niiniuriapcregrini habituin Galliam profeélus fit, quxque de San-ti( ƒ quot;’’^’’S®’’“*’æPfi“’g^^a,cuiusopevxo^cmpcrfidamcumaduItcroo•Gcidc-^l^ /■^‘^‘^‘^‘'‘’'Sancliam vxorem in Caftellam duxerit,in hiftoria quam vocatge-1^^'’ cm, referuntur : fabnlofa eflc arbitror, vel ex eo, quod Frater Alfonfus Vc-Q Scitanspartemteftamentiipfius exarchiuisciuitatisBurgenfis,vxorem eius iiijyf®’PP®l^^^’P'’^^®’'®^addunt,dun)abcfircthicComcs;»dvindïcandanaeain ßj^^'^’^^’^^^^’^^oscumnumerofoexercitu Caftellamingrefibs,territorium jj^j ë^''lelonge lateque depopulatos efte, amp;nbsp;monafterium Diui Petri a Gardenia

^^ îxoæfi^^^l^^’ °^^*^5^^^ e° ducentis monachis, fimul cum Donno Sandio abbatc obt\ '”’^^f4^^*'^fti’:uto Diui Benedidi,quos Deo hoftiam fanâaamp;acceptabile tefi *''.**^' Worum tarnen martyrium Frater Alfonfus Venerusanno odingen-^“^'^'^^ fuilTe affirmât. Yt vt eft,illud eóftat, monafterium ab hoe ^ttm'a ^^^’^®^“™ ’ 4^®^ prxterea trium infignium virorum fepukura nobili-’?im * ’^’““C^luiludicis Caftcllx, Garfiæ Ferdinand! Comitis,de quo nunc 'ILV ’'^^'‘^'^°''^e*^*ciDias. Huiustempore Comitisnobilitas Caftcllxauda feut ^®^“'*®femporepatrisipfiustrecenti, vtplurimum, équitésnobilesfuif-jjf^gnantcGarfiaquingentiatqueetiamfcxcentifuerunt.

tien ^'^^'”''’ ^bderamen HalihatanRex Cordubç mouic duodecimam perfccu- pjo }0dt 14^''^^‘’‘''*^*'^'''^^sdicl:osMozarabes,decuiusvocabuli ratione iamdidum cunq^^pr^quot;^““®^^^^^'^ *quot; Hifpaniafada eft.Edixit vero Abderamen, vt qui-''dmo ► ''^^'’”’ viuerenc in ditione Maurorum, vel abnegarent fidem Chrifti, iius G ’'’‘'P®“aslucrcnt.Quo tempore pro fide Chrifti Cordubç paffi funt Aure-

gt; ^lt;’rgius,Fciix,cumvxoribus Natalia,Crefcentia,amp; Liliofa, menfe Augu-^^ ' '’oppidoBofcapropeNagerampro aflerendafide Chriftigladio pereuffæ (3?^quot;^® ^^obri,forores ger manæ Nimilio amp;nbsp;Alodia, quarum corpora dicu-iu'”tf^'^”“‘^®^^MdferuariBononiç.BreuiariunaHifpalcnfcdicitfcqucntian’ p3 las. Bodem tempore paflus eft confimile martyrium Beatus Vidor, natus ppido Gerefo Burgenfis diœcefeos, qui precibus fuis patriam a decênali Bar-^ no °\“p ®bboione liberauit,facris fuis concionibus multos apoftatas amp;nbsp;Sarracc-ven nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘bdemcouertit. Corpuseiusin municipio YiHorado cum maxima

rofu^quot;^''^^°btur. In eadem perfecutione martyrii coronam adepta eft S. Eu-dem'''*^^’^^’''*^ ’^°’^P’^^ colitur in lacca, Aragoniç ciuitate primaria. Sunt qui eo-nedi3^^°''^^”'^’^*^’‘^^“^ ™^'^^yWom ducêtorum monachorum ordinis D. Bern nat .’'■^‘^ AbbateSandio,in monafterio Diui Petri a Gardenia, cuius marty-tcliiii ^.’’^^^^^riinimus. Hancperfecutioncmaliquiponuntannoodingen-

Hal *’**^®®*®’^^ckciter,quantum ex ordine hiftorix colligcrc polTum, tportuo pjt J ^f‘'gt;wMiramolinoRegeCorduba:,fucceflïc filiuseiusHifien, amp;nbsp;regnauic ^‘strigintat|.i[,y5,jjjgjj^^jyj^^gjyQj._

’'^’’^^^''‘‘^^‘^‘“o^uartoRanimirusvxorem doxitVrracam,amp;perxtatena pyj j'nlq^mq^e,^J^^5 erat,quum regno inauguratus cft)infolentior fadus, matris a-^gt;cæqueconfiliisobfurdefcens,ComitesGalleci«xcotrafeexaccrbaui.t.Quiim-p2nentesiniurix,V cremundum Ordonii filium,Compoftellx,vbi educatus fue-f^Kegemcreauetunt. Itaquc regnum in duos diuifum, bellis ciuilibus atqj inte-mis maxirao malo publico exardere cœpit,qux per biennium duraucrût. Semel

». d m. coUatis Ggnis dimicatum, fedxquo Matte, neutra yiâoria inclinante, difed-Gumed.VcremundusiramftatrisfagicuSjadAlmanzotcmfccontulit.LucisT^ denGs autor eft,mu/tos ex vtraque parte deGdetatos.

^6z ^ortaoGarGaTtemulo fucce{GtSan£tiusMaior,quipoGeriusdidasedl^’ pcratorHifpanix,dcquo faoïocoplura dicemus,regnauitannisj^.£iusexo!di‘ ““^ ^^gnihoc anno pofui, quamuis aliipoderius ponant : quia priailegium citi^ f^^^b^ttus monachus hoc anno fadlum,in quo fe Regem appellat, ^^^ ^^^^^bxctemporaPelagius, ComitisRoderici VelafquiiGlias,exLucenüfi‘ ^o^podellanuscpifcopus.quicum fecularipotentia Senataliut^ fplcndorefretus, multagereret ofGeio fuoindigna, Scmaioresac feniores bono-l'l ribusmoueret ac deprimeret, iuniores atq} indignas fublimaret:a Vetemundo ^^^^^^^^P^o^res Ordonio infenG, Regem fibi conGituetant, epheopM pulfuselt,atq}millius locum fuhrogatus Petrus deMonforio, abbasmoiuhcf j ^ '^^'^'^'^°^^batur,aBeatoSifnando conGitucum.Hiccpifcopasianti 1 vitxfan ^lt;^^^cfamrdigioGsmoribusomnibusprxIaxir,vt Veremundusciusvit- 1 tutibus commotus, CompoGellanxeccleGx, quicqaidaliorum epifeopotûtem- I

coniecrata,Petrusepifcopusobdormiuitin Domino. SuccelGtilliPcIagiosDi f daci,quipropterfuperbiam,interuenienteDeiiudicio,3principibiistet^igs‘’’ miniofeeieéluscG.HuicVimar3 frater fucceirorfuit.ScdSchicduniprxtex!!/^' b'gianisnonDeo,fedcomodisfuisfccuiree,üuecafu,Gueproditionc,iiiMiiiio^^' tneefuseG.RoGquë rexit CompoGellanam ecclcGam aliusquidam cxhinifquot; marx, caiusnomenlitcrisproditumnoninueni.Hica VeremüdoRegeproptes

^rian3',ciiiusiainmc[ioniaa cü: dccc/lkvcro finchbcris.Proindc rcgnil^i^^^^-ho ad Veremundum Ordomi rercii hhumlegercdhc, quiregnanirannisfepten-decim. Incerea Alcoraxis RcxHifpalenfjs Pomigalham tocam infeHoagmincp depopulamsed.acquein Galleciam [ranfgrefTus^CompoflclJam vfq/peruennd^^ ciuicatem diruir. Propcer quad piacuhim firn ulomnes tam arrodindmiitate t^of huispercudifunt^vcnulliautperpaudfupetfhtesinpatdamreuerfifucunt V^ rem undusRexmalcis virtu tes quibuspneditus erat, hoc vitio deformadt, gooc delà ton bus pius nimio at ten tas a ures accomm odaret. Idem VeremSdus duahu^ foronbus inceflo concubitu fe mifcuit, exquarum altera fufluht OrdoniunJ,d altera Eluiram. Podea duxit vxorem Velafquitam, ex qua ChnlUanæpaterhd, qux nupta Ordonio Cxco, RanimiriRegisdlio,pepcritAlfonfum,Ordoniün^f Pclagium,Alfonfam.Alfond vero exPelagio diaconoFroilxlïlio enixa cd Conn-tern Petrum Ordonium, PelagiumfMunionem,matrem ComitisSucriadratn^f eius,amp; Taradam Comitem,qui Infantes Carrionisappellatiluntp/nfanresappcl/at HilpaniRegum dliosdicnepotesl quiamatereorü Carrionisdomina eraq ingn^ vrbdremplüD.Pelagioxdidcauir. Podrepudiata Velafquita,Eluiramadultenno connubiofibifociauit,cxqua Alfonfumac Taradamfu/cepit. Hisprindpispet' i catistamncfariisdeusinfenfus.acerrimum Chridianis bodem exdtauit,gnipro' / pnn /

prionoraineMahometcsIbne Abenhamurdiduseft.Sed quiaHiflen Miramo- ”’ ^^' inoadhucpucro adiutor dacus eft, Alhagib appellatus fuit, quod perinde fonar, 3c liproregemdicas.Pcncs hune fummarerû eratiHiflcnveroetiaadukus nomine actitulo tenus imperabat.Hic cû bellicofus eflet,Alnianzoré, hoc eft defeufo-fS’nJeiuintappellan.Viginti fcx annis imperium cxercuit.Quo annorum fpacio '5 QuinquagiesChriftianorum finesingreflus,amp;magnaeosciadeaffecit, Le-S'o^CaftcIlæ.acNaiiarræformidabilis. HuiusrnetuChriftiani corpora fando-ï’uinPeJagiijamp;Froilaniepifcopijamp;Regumdefundorum, Legioneacque Afturi-10 ?’'’^®“”^ tfânftulerunc,præ(agientes id quod accidir, Almanzorem {equengt; ‘^nnoadexpugnandamLegionem venturum.Quamobfedit,amp; captamponis ’lt;^turhbusnudauit. Quo tempore Gulielmi GundifaluiComitis Galieci;epræ-^nsanimi virtus apparuit.cui cum grauiter ægrotanti penculum vrbis nunciatu ’■biecticafead earn partem,vbi maxime laborabatur, armatu defcrri iuflit, ac-^^'Wcavrbcmpertriduüfortiflimedefcndit,neque minus fortiter pro patria ™ortemoppctiit.

®“encusVelafquez,virapprimenobilisgcnerc,fed animo degener,inftindu 5lt;j^ faiu i '^^°”^* '^°^'^™ Gundifalui Guftu leuiri Pui amp;nbsp;(eptemfiliorum qui In-lt;11^^? '■æ^^^^^^^^^^^i*^^funt,inflammatus, parrem cü filiisSarracenis pro-’^®''“'^*^^“0’'cansmali,pcrfpccicm legationis cumepiftola proditrice, ^fophoQjjj j(^(|2|.^gjj Almanzorem miftus, quum iuftuseftèt occidi, Al man-lit ^''^^^perfidiamdeteftante, incarcère feruatusCordubæ, arque ibi libcra-totü ^°'''^5^^’ ^’^''^^^^nutritio NunioSalido fimulataexpeditione, in Barba-ieto '^^^’^5‘^‘'‘^*^’'^’’3^4uea Rodenco auüculo, cuius hortatu eo profedi erar, titer ”^®®® viuosfededereSarracenis nollen r,magna in illos édita ftr3ge,for-lj(i,’*'*’''®’®cc*’^’u®runt.CapitaCordubam delata,amp; patri in carcere oftéfa,ca-. 'i'un '^i,'^^'^quot;ë^^kiarunt,Sed Almanzor mifertus vieem Gunddalin Guftii.eu fcclösf • °‘^’^‘^‘^^™hberumad fuosremifit. Verum noninu1tumtam nefarium '3cll: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^^*’^^ Mauraquadam eius obfequio deftinata,quï credi-J® adultu5”’*'‘^®”’^*”^o^’fi^*‘’“*^“ft“l*f‘•■“* MudarrxGundifaluonomcnfuit. Hic

tóCaft h' '’^‘^erico Velafquez:pofteaLambram poft mortem GarfiçCom-A/tj). æ’’'“*’l**^^nguinciundaerat,viuamcombuflît.

hm 1 '^®’’^^ft®taLufitania,populabundusinGallcc»amtTanfiitCompofteI- 575, ^ir •i^’^^^’^^U’tatemnüferandodcformauitincendio,ipfumquoque fan-’itosf-ir^^*^^^’'^^^^*^^^'^‘^ fepulchrum violaturus, nififulmine repenno deter-C9r/Lv’^*’’'P^®^s•’minoresinfymbolum vidoriaeabftulir,quxin Mtzquiia f'iitr ^j P’'°*’®Pgt;dibuseftcnt.Scdnoninultum tamimpiumfacrÜcgiutn cx-ftpjjl *^®®^®^*’sfcrecxcrcitusdyfcntcriacxtinduseft,cuimaloquifuperfuc-4*^ litß.LP”æ*^“**^’Almanzorvidoriamingloriamamp; calamitofamdomumretu-^^ ^creamp;obituAlmanzoris pauloante dixtthus. Keg^^”^?’'*'®^^®^*smaioribuscopiis,rurfusad vaftandam Caftellam venir,cui 5/81 pf«lio ^'^^’’'^Nauarrxconiundisviribusobuiam iuerut1t,amp;:commjiroacri lt;Jcgcti^^'^®®^’5’*’^tcruentudircmptumfuit,adeasanguftias Almanzorem re-hibijit ’'^^^^''P'^g^fibifuifqueconlulerecoadusfit. Qux restamaegreillum ^ucccffitT-'’^’^^®^*^*®^^’’’ wntæignotoiniaîimpatiens,media vitam finierit. agebatiiLj^’*^*®*”*®^®^’®*’®’’®’^'’*^'’ (bam HUien Miramolinus adhuc m viuis Mori r “®™®licfilius,quifuperuixit patriannis(cx,mcfibusodo.Superiusex ^ïtion ^®P°^^^l®badiximus,Almanzorem,dumarempliCompoftcllaniva-J^’iiadcf’^^^'^’^^^'^‘^^^bsdyfentcriacmorboamifli^jfugcret.apudMedinaCeli -Pf'^den ?A'’®’‘^^’*^æ®9“æ™ododiximus,refcrunt de morte iphm.Sequatur Man ^^°M“od magisarriferit.lllud tarnen non racebo, hiftonam Compo-

^flean nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antiquiorem Tudefiamp;: RodericoToletano, amp;apud me maioris h,dec'°*^'^^^'^'^'*^^ ^^^^^^’^^^'^^^^^'■“’'^^’ Almanzorem dyfcnteriapcriif-S'esc ^^^f^'Q^b^bi Chriftianosaffïixcrat anno, amp;nbsp;additill urn teramp;quinqua-^^■^aChriftianosmouifle.Pofteafibi non conftans,hxc repetit quæmodo

diximuSjamp;dicitapudMedinaCelimortuum.Ficripoteftvtamp;aliieoteporcdu-ces Arabum Almazoresfintappellati, præfertimquumvirtutisacdignitatiscog-nomentumfuerit. Abdemelic rurfus cumexercituLegionem venir,addiruen-dailla qux pater intadareliquerat: fed a Garha Comité Caftellæ magna virtute repulfus,nunquam poftea Chriftianos bello laceflcre aufus fuit.

5)81 nbsp;nbsp;Hifpania maxima ficcitateamp; rei frumentarixanguftialaborauit.Eius rei caufa

fuit,quod Rex falfis delationibuscaptus, Gudefteum hue Gudeftinum Oueten-fem epifcopum, fede fua exturbatum, in vinculis haberet. Quemvt folutum fedi fuxrefti tuit, mox terra pluuiisirrigata,amp; magna omnium rerumvilitasfequuta eff Eodem anno Veremundus qui a podagra qua grauiter torquebatur,Poda- lO gricus appellatus eft,extremum vita; diem clauht,peccatis pœnitentiaexpiatis,ia oppidoBerizo,vbifepuItus,paulopoftafilioLegionem tranflatus ,amp; commuai cum vxoreEIuira monumento conditus eft.

583 nbsp;nbsp;Poft partis obitum regno inauguratus eft Alfonfus quintus, coque fundus an-

nis xy.ôê iam adultus vxorem duxi t Geloiram hue Eluiram, filiam MenediGun-difaluiComitis GalIccixamp;vxoriseiusMaioriSïaquibuseducatusfueratïexqua Veremundum regni hærcdem,amp; Sandiam Ferdinand! Magni vxorem,filio5ha-buit,per quam morte fratris regnum Legionenfe regno Caftellævnitum eft. Hic Alfonfus fororem Tarafiam renitentem arque inuitam, AbdaliæSarracenorum apud Toletum Régi nuptum dédit,padus ab eo auxilia contra Regem Cordube. î^ ' Verumeum Abdaïiavirginisfloremdelibarevellct,nequemonêtem,nevirgine

Chriftodefponfatamvitiaret,alioquinoninu]tumfore,audiret:rcpentegrau.'ifi-mo correptus morbo, quum de vira fe periclitari fenti ret, ilia multis muneribus cumulatam,Legionem ad fratrem remift.Quæ in parthenonem D.Pelagülcco-ferens,amp;inter monachas nomen profefla,reliquum vitre fandillimetraduxir.

587 InChronicoquodamperantiquo hçc verbareperi:Æraiczy.AlmanzoH^^'’ Amercepit Conimbricam tertio Calendaslulii,amp; fient a multis fenibusaui^æ^* mus,dcfertafuitannisfeptem,poftearca:dificauerunteamIfmahelitx,Ô^t^^'^^* runteam annisfeptuaginta.Hæcibi.In Alcobaciëfiquoquc codice hæc verba re-pcri : Almanzor cepit Colimbriamæraioiy. quartoCalendasIulii.Quodquan'f quam non conueniat cum numéro annorum quem fcquuti fumus, tarnenann‘^ tandumduxi.Diximusenimfequutibiftorias vulgatas,Lufitani3mabeovail‘'''‘ anno p8y.quin amp;nbsp;alii triennio ante fadum aiunt. Imo veto RodericusTolcutquot;^^ Archiepifcopusfibiipfinonconftat. Nam in hiftoriaGothica ponit mortem A'‘ mâzoris,quo tempore nos pofuimus:in Arabum hiftoria, anno Arabum j^/-^® cadit in an num Domini nongentefimum oflogefimum quintum. Abdeme/ic rebushumanisfublato,fucccilitinprincipatum Abderamen fraterciusgt;qu’ob malitiamamp;vitiaquibusinquinatuserar,nondumexa(ftoquintomenfe,aft''soc-cifus eft. Hic autemerattrigefimustertiusannusimperiiHiffen,quoanno multis ad imperium Arabum afpirantibus,ipfodeturbatus eft :Zulema veto auxilioSan- 4’ iftii ComitisCaftell£e,tandem regno potitus eft, cum magnaftrage Barbarorum. Sed amp;nbsp;ipfe paucis interiedis menfibus,ab Abmohadi r.egno exutus eft.

98s Diflidium inter Garfiam Caftellæ Comitem amp;nbsp;Sadium filium exortum,ma-

opportunamnonnegligentes,AbuIam,Cluniam,acDiui Stephani municipiuni occuparunt.Cuiusreiindignitatem non ferensGarfias Comes, cum iisquosfecu paucos habebatfnä Caftellani in diuerfa ftudia feiffi erant) in hofteis ruit, quiim-que propter paucitatem fuoru vincere non poffer, fortiter pro patria pugnansca-ptus eft,amp; plurimis iifqueletalibus affeäus vulneribus,ex quibus paucis poftdie-bus expiraiiic. F. Alfonfus Venerus ponit morteeiusanno ^py. Succeflitineius jO JocumSandiusfilius, omnibus egregii principis dotibusornatus, qui patris mortem grauiterferens,nihil fibiduxit antiquius, quam vream primo quoquetëpore vlcifceretur.ProindeconuocatisauxiliisLegionenfiumamp;Nauarrorum,graueis expeditionesinToÏetanosamp; Cordubenfesacmaiores prædasegitjquæqiæde-prædarinonpotcrat,ferroac flammisdepopulatuscft. CorpuspatrisaSarrace-nistc-

®'5rcdemptiim,adD.Petri Cardenienfishonorificcfepeliuit.Huic mater amore 't^n-dom. ^’^PrincipisSarraceniflagrans,eiufquenuptiasambiens,venenatumpo-uinparauit,nequid obftaculi eflet tam feelerato coniugio.Quod quum ipfe a-imaducrtifleCjmatrem adegit, vt poculû quodfilio mifcuerat,ipfahanriret. Sic co^^j-^^*'®**^®^®®?^^?®*’quot;'’ Cuiusrcipœnitctiaduâ:us,Onicnfemonafteriû r '^'barque ab Onia matre fie cognominauit, eique monafterio filiam fuam '51* iam præfecit. In quo amp;nbsp;ipfe vitadefundusfepeliri voluit. Hoc monafte-'n « parthenone, paulo poft , monachorum diui Benediéti regulam profile 'quot;''umhabitaculumfaftumeft.

ted ’^^^'■^^imperiumfibi vendicantibus,amp;aliisalioinclinantibus,in- loox 'n^editionegrauiter per hos annos laboratum cft.

nnfusRexLegionenfem ciuitateminftaurauit,amp;Rcgumdefun6lorücor- locj du ^T'æ^^^^^^ metu in Afturias afportata fuerant,Legionem refer ri inftit, at-lu**® ; ^°®“'**sBâptiftae,quamecclcfiamipfccondidit,fubaltatiDiuiMar-

■ ^®poni. Cordubæ poft HifienregnauitZulema,poft hücrurfus Hiflen, quo jninexpulfo, Hali, poft Hali Cazin, fimulcumAbderamene. Sed Abderamen

Abdcraincnmcnfèvno,dicbusfeptcndc-ann' /''''^^^^bometes quidam anno vno,menfibus quatuor. Poft hue Hiflen iuuen '*°°^5’'^æbusquatuor,pofteaexpulfus. PoftremoquidäHumeia magna poti '*j”^®'^“^ft*patus,regem fe falutariiuflit. Cumqucfuimonctenc,vttcm-lotnim • )gt;:oiamciuitateminteftinafeditionemifceri,acproindevitçpericu-nöho '’’‘^fe:Hodie,inquit,me Regc agnofcite,amp;cras,filuber,interficite. Quo fc®D '^'''^^'‘^P^I^iiambitio ! atque bic regni Cordubéfis finis fuit. Ab hoc enim b • ^.4^'^que Arabum poteftateacfauoreplcbispræftabat,itaimpcrinni ^k*^''J.^'^oliitn alibi atque alibi vfurpabat.

arm' '’^^^^^^«mVifcuminPortugalliaobfidens,diequodamincautiusfine ïoio luta'îi”“^’'^^““*“^’^^'^’ ^-»S*quot;^*quot; feapulis letaliter iaus,viram finiuit: vnde fo-mund '^’°'’.^^egionem délaças,iuxta pattern ac matremfepultuseft. Vere-cxtirit'^^^'^’'’’P’^*’*^“cc®®^gt;*^®S“^’-’’^4“®®””’5^®*'®™»®‘’*‘’5p’'æ‘'’P'^'^”'^'*^’^ «lis yv'^^PP'^'^’^^cIefiiSjac monafteriis quæ a Sarracenis diruta erant, inftaurâ-^^^^^^uitTarafiam,SanâiiCaftella:Comicisfiliam,exquafuftuIitfiliu ‘^'’’gt;9riipueriliætatedeceflîc.

pit y?'?®^’‘'‘^‘o Comité Caftellæ, filins Gardaspaternum principatum exce- 19« ’ttrd'Æ^'^^•^^usannostredecim. Qmdumad VercmüdumRegem proficifei-1J “ '*'^“5vxoremSanaiamVeremundifororem,Legiünefcci4dumaliquos (|i,k?^®J^*®®æS.Saluatoris,afiliisComicisVelae fiueVegila: quemPerdinan-

^oded n* j ®^®’^“’^rccompu!crar, per proditionem occiditur. Qui letale vuln’

f^j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiue V egila,fufceptor G arfix ex facro baptifmi lauacro crat.

dittsiJ®5®^'’®^^^*^^*.f9elerisautores,Rodcricus,Didacus,amp;Eniecus,quosSan-WemS^'^f^®^ NauarrXjdirisexemplisapudMonzonem oppidum trucidauic. naridod'f *^Veremundifororem acGarfixComitis fponfim, filiofuoFerdi-lUoGa f P^^’^^bperquamregnumLegionis regno Caftellæ iunélum eft. Mor-^ecund ’^Q^’^^jSandiusMaiorRex Nauarræ,nominevxorisfusEluiræ, vel pit fe '^^''°5^nioris,quxSaniftii Comitis filia crat, dominium Caftellæacce-

Caftellæ Comitem, fed Resem fcripfit. Atque ex co tempore non Sââ^^'^^*^^'^^^^ ^^^®^‘æ appel lati funt.

10 vfn ^ '^^^''^^I^npotitus magnas expeditiones in Mauros egir, quos Cordubam loiz ^^queperfeqm]ms,magnis cladibusaffecittvndegloiiæplenusiScfpoliisonuftus tit™“”'v“®P^^^“*'^‘«rcucrfiiscft.Sedvt nihil cft ab omni parcebcatum,can-]^ 'uraphilxtitiamdomcfticafuneftauircalamiras.ContigitenimvtSandiusin I{g '^™J’'^?®^*^lt;^9s,cquumqucmhabebatvtprçftantiflîmum,itachariflîmum, tus amp;æ^ æ''^C‘’nmiendaret. Nam id tempons pcopcerconcinuosbellorû mo-

^n.dom. arma eodem quothalamum Iocohabcbant,nemora eflct,quinauditoclaflicO) z continuo in procindueftcnt.Abfcntc patre, filiusGarfiasettibusnatumaximus, pulchritudine illeéfus equi,copiam illius a Regina matre fieri fibi popofcit.Matet inpetitionemfiliipronaconceffit,fed monita mox a prxfedo vel domusregi2 velequorum,quem Petrum a Scflenominatumferunc,molcftumidSanffioio« re:quempnusequumfilioconccflerat,negauit.QuareGarfiasgrauifuccéfusira, fufpiciones in matrem atrociffimas atque ab omni pietatcalieniïrnnasconcepit, matrem alterius fccretis monitis filii preces pofthabuiire,non denihilo efle,quoü præfedoequorû,quamfiliofuoprimogcnitogratificarimaluerit. Vndehxcnili ex cladeftinacuillocofuctudinenafci? Deinde quætanefariefufpicabatiir,mox iraftimulante,verafibi ciTe pcrfuadet, amp;nbsp;matrem cuius etiam fontisfamamomni ftudio tueri debucrat,innoceritemadulteriircamapudpatrem,vbipriniumrc-uerteretur,agereconftituit.Etvtdelationifidesconftaret,Ferdinandumfratrcin in focietatem fceleris pclliccre conatur. Sed Ferdinadus atrocitate rei perculfus, primo fcelusadeo nefariu deteftari,deinde fratrem a taexecrandis cóliliisdebor-tari,quorüipfaquoquerecordatioefrethorribilis ; poftremocumfurdocanerct» montre fua illa vt ita mifcere t,ne ipfum admifcere t. Se d Garfias fratre vegere no deftitit,doneciurciurado fe aftrinxir,faite non proditurüfcelusfratcrnn.H'sdo' lis inftrudusamp;furorisftimulisexagitatus.matrê nihil minus cogitante,falfiffiiw criminis apiid pattern accufat.PerculfitresinopinataRcgisanimüjidqueeoma-gis, quod I^gina nullam vnquamfiniftrirumoris in fefabulamdedifiet.CumtJ hincReginxcclebrata pudiciciaamp;integrafemper famacriminifidé detranerer, illinc filius node nihilo matris nomen de adultcrio dclaturusvidererur:Rexdiigt;

animo fufpenfus neurro fans inclinauir,donee rogatus ca de re Ferdinandus.nia-gis non affirmauic, quam negauit. Tu veto Rexgrauiori fufpicioneacdoloreco» motus, Regina in vinculis diligenter ad feruari iiibet,ipfe re omnem ad noWj“^ magnatûconciliudefert,amp;quideaderefaciendûipfisvideatur,rogat.O®”'“quot;’ comuni fentena ftatutu eft,vt regina vel armis aut legibus fe fuamque pudiciw® tueatur,vel ignibus incefta tradatur.Sed quu nemo inueniretur qui velarm'S y ^ iure contcderecu Regis filiis anderer,RanimirusSandiiMaioris(vtAr.igonenl)“ rerumfcriptorescontcndunt)cx aliavxore fvt alii affirmant) ex concubmafil'quot;^ mifertus noucrex vice,de cuius innocentia iam propemodum fibi eóftabat^ fam illius defenfurum fepræteromniu opinionem profitetur, amp;fratresadW lare certamen prouocat.Cæterumdumcaufædifcutiuntur,düm omnia adduf lum neceflaria comparantur,forte monachus quidam, vir fpedatç virtutiSjamp;ma* gnæapud omnesob vita: mérita autoritatis, filios Regis clam aggrediruriacpro* pofitoPeiformidadoiudicio,amp;atrocitate reioboculospofira,dccIatauiG9“^'^ ah omni humanitatc fit alienum,matrem falfo accufare ; quam cerraarquefeuera Dei vindida cos maneret,quam cito fintperituri qui matris innocentixattocifli-mi criminislabem afperferinc,nifimature refipifeant : hocdcdecus nonadRegb 40 nam tatum pertinere ,fed ad ipfum etiam Regem,atque adeo ad Hifpaniamtotal cuius ftamm iam profligatis hoftibus quietu, tarn nefando fcelere perturbaflent. His atque aliis rebus propofitis,ita illos commouit,vt peccatum fuum mukiscunt Jachrymis ac fufpiriis fint confeffi.Mox patris genibus aduolutijveniamiiipplices deprecati funt. Rex condonaturum fenegauit, tantifperdumveniam a Regina matre,quam adeo crudeliter offienderantjimpetrarent. Quin fi ius fuum ipla per-fequi vellet, eodem illos affedurum (upplicio, quod iJlilege ftatutum crar. Porro Regina turn Regis amp;nbsp;multorum nobilium,amp;pra’cipuc monachi illius precibus mota, turn verofilioru fuommlachrymis acfingultibus,amp; ammo materno vida, veniahaclegededit, vtRanimirus Aragoniam eu tituloRegio virruris fuamer- p cede acciperet:Garfias tanti fceleris autor,Caftellæ,hoc eft, regn i marerni bares ne efl'et.Quod cu omnibus,ctia filiis placeret,ipfa Ranimirum cui fçps benedixir, filiumaclegirimumhærcdéfibiadoptauit. AtquehocregniAragonum initium fuit. SedficutvirtusRanimiripra:miodonataeft,itanoninultûtantæimpietatis facinusextitit. Nam Garfiaspofterius a fratre Ferdinando inpraeliofuitoccifus, vtlatius

”’‘^'}3fterio Oniêü, nó duceréc vita profeffione fua digna,cófilio fuorü amp;nbsp;priusÏnG* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^’ Bcnedidi régula feruatib’ dedit, miflb

lis ad nbsp;nbsp;^ *^P^fe‘’no facerdote, virojpbatæ vitç,cû aliis duodccim vins religio-

dili ®®*’j^®''*“ C^“*'’^ccfc,qui ritus omneis amp;nbsp;difciplina régule diui BenedióH ftcrio^**quot;^™ -«^^‘S^*^’*^^’^^’'^5 monafteriü Diui loanis a Pegna dedit. Mona-Inacr^''°?”*^-^P”^’^^^^‘l“®^^P’^æ^®*^*^-^^^®^®»^®*“‘^®f®”'®^^”^’^®”5®* tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^-^* 1*^ æÔtofis Aragonia: locis vitadegebat ab omhi mudano ftrepi-

10 fulc’'^ ®®ota,quöp nucios nihil^ficerct,ipfc eo^pfecius inuitü ac rekldanté ad ƒ ipiendu Oniéfis monafterii regime abduxit.Quaprouincia vir illè diuinus ea Re^p?— -^'''“ ®‘'^’®^*®®®*®cxegit,vtinterfanélosmeritorclatusfuerit»Id6in inu^ f '^*^^^^*^^^**’’ ^^^^ *^’ cedefia cathédrale in honore S. Antolini codidit, ^ o q; ^ffeffionibus ac priuilegiis donauipatqs inter cçtera,vt epifeopus etiam fe • ^^5“^'^'^i^ft3i^’‘ada: vero ciuitatis amp;nbsp;eccldix Palentinx hacfuiffe occafionê

'^uSadius Rex venationi opera daret, forte apru ardétius infedatus,ad locu jZy''^^^^gt;''bi olim D. Antolini ceeJeha fuerat. Sed Rex tot’in apru intët’, L 7?,'°'’^æciiio3nimaduertés,dûaltanacclinâtemtraiicerevenabuiopararj j^ ' 'olibidinguiire fubitofenfit. Mox cognitoerrorefuo,antealtare proftrat’, ^® cUi^' ^°*'*^’^®‘^^’A”^oIiniopctatiscölachrymisimpIorauit,vtcófcftim bra tin' ^'^'‘^^^P^i’if-Pi'o^oobeneficiojfimulamp;cxpiadodelidofuOjCCclefiaPalen-

, .^§ogt;lïcejptcporeextruda,dignitatipriftin£ereftituit,amp;Palétiaipsaex fyl-

fia p’^^^t^’^®9“ótcfccit. Habuit hic Rex quatuor filios ex diuerfis vxorib’, Garre? «x ^“’^^^’“»^^“imiru.Quibus regna fua diuîfit,amp;Garfiæquidê dedit ^ 60ijJV3yjrræ:Ferdinâdo,Caftellæ:Sâdio,quê alii Güdifaluü appellant, Vafco-iiicSuprarbrorû:Ranimiro,Aragoniç,quçadidvfq5tëpusComitatUs,h5re-

f^”^^°’^^“^^®®®^^îigt;ocfebatur.HicSââ:iusHifpaniçImpcratorappellatiiscft, 5^tisadeiusimperiûomnib.Hifpanixditionib’,quæCbnftiani nominis erär. -^^^.^^^I’uiirevxoreslegoralteraVrraca,ex qua fortaflcRanimiri patet fuiual-

^^^^P “^^“cGeloira,SadiiCaftella:Comitisfilia, quaalii Maioreappellat.Ex dn\^^*^'î®æ^iftoriælcriptoï‘csduosfiliosfuftuliircfcribût, Garfiaamp; Ferdihä-rurv ”^°*''^®’f®f^iû addut,Sâdiû.F.GalbertusFabritius eu Caiâ habuifle tefta-

^ HtreshabueritvXoresnecefl'ceft.quumidemdiplomahuiusRcgisponar, ’OquoRcginaVrracafubfcribit.SandiiComitisfiliam,cumquaCaftellamdota-5gt;naccepit, nemofcriptorü quos ego qüidem vidifte memincrim, V rracam ap-j p\ ^®”^*’ Maioris mortem alii anno ic 16. alii 1017* alii 1018. alii icxc. ponüt: ® isin tanta autoram diuerfitatc nihil pro compertoaffirmare licet;

^rtainter Regem LegionenfiumVeremünduinamp;Ferdinatidüm Regem Ca- töió ædiicordiadefinibusregnorum,eocréait,vt vtrinquead arma ventümfit: * ï“®^8®is®^Carriotiemfluuium,VcrcmûdusinaCiecccidcrit,atquccius

quot;'wieFerdinandusRexCaftellxnomine vxorisSanlt;ftiæ,quæVeremundi vnicä ^“2tescrat,Lcgionis accelfionelocupletatus fit.

^ ‘j'iodm annorSfuh/ducedo calcu/o a 'vuigatis autoribuS Kónnihilvariatufit. ne^ ^^ 3 ettim fine vetufitßmoru codicu autorit atefadfu efi. ^^ajuam aho/jui /d/fièren-tu htec,vbt maxima,j/uatuorannorum,altjuan^o trtu,nonnur//jud eluoru anno-^i^yMtetidvutus efi.Ea ex eo natam arbttror^juoä Pelagti regnualit ab anno fitprafepitn-5® ^(»tefimumdecimo fexto,altidectmo nono aufiieantur.Ego nUmeru juemprimum tn Ifido-teP/icenfi, vetuftifitmo earu rerum ju/e circa excidium Pltfigt;anilt;e eóntigerunt, fcriptore, de-t»det»alüs antijutfiimis Chronicis reperi,perpétua tenore fijuutus fitm. In rebus Nauarr/t 6“ dra^omm juta inexpltcabilis annoru cenfiufio erat,eum numerurn firuaut, non /jui ve-

nfimus effet, [ed jui ver opoxtmus vt/deretuf. Refijua fire cum aliis confenttunt, ntfiju oei ^^sasm ju/e fibul/e plus habebant juam htfiêfi/ejconjulto rejecui. Pr^terea ficubt a réceptif

ChrOff/cff iliJ/êntîo^grauiÜ'Vtyoru autoritate^^iiit dkOjCOfißrmaiafint.^f ‘^^^’'^^^('^ cerfe maior fuit ^juam ^uif^uafacile ^eßimare poßit,fgratuf» tibi fuifito^^ouerofedul» curaboj'ut reH^uaf» Chronici partent propediem habeas, Fale candide Leffor, amp;nbsp;fruett

CV M primum hoe opus excudi cœptum eft, n 5 ignarus, quafallax amp;nbsp;labilis ftthumaname« moria,t]uammulta foleant cciamintentiflitnosoculos amp;maximam hominis diligentiani fiigcrc,pra:tcialiosamicos,etiamorauivirumgrauiflïmumatque eruditiffimuraDidaeuffl Neilam,canonicumSalmanticenfcm, vttotamhancliicubranonem accuratiuspcrluftraret,^ depoficapaulifper amiciperfona,cenforiamvirgulam fumerct,acfiquiderratumvelamevtiï jj Typographis,üquid obfenre vel ambigue diftum.fi quid denique quodfcrupulumleftoriquo-cunquemodofacerequeat,i:cperirct,idobciifcoveliugularct,velfaltcmnotaret.Dedit virhu-maniftimus hanc operam amico nóiolum libenter,fcd etiam bona fidcatque accurateiudicio, amp;nbsp;paucula quidam dcprehendir,qux te,lclt;3:or amice,fi non offendere,certc rcraoraripolTevi-debantur. Eaingratiam tuâmlubiedis annocatiunculis partira explicare,partira elimarevo-lui,nenon tibiperomnia videarfatisf ecifte.' Vale amp;nbsp;hanc quoque diligentiameaboniconfuh-7’4^.44o.A«. i i.Gah'neTogataerat.non/z^/wJNon ignoro Patauium Plinio in decimalt^ï regioneppnijamp;Italiameidema Varo fluuioinciperc.-fedveterura opinionem fequor,quitus Gallia Cifalpinaproiiinciaerar extra Italian), amp;nbsp;Rubicon fluuius Gallis CifalpinælineTogatx arque Italiæ terrai nus. Quod ex autoribus antiquisclarius eft, quam vtprobandurafif,ucipio quidem Plinio refragante.Rubiconem quondam fuille italiæ finera .Si eui tarnen hoc non ph' cebit,proItaliæ,legar,Latii. Pa^.^6i.lin.} i.Clt;«/pe»£ÿy^l^Z4»7]PomponiusMelaipfosinon- p tes columnas Herculis appellar,idquc bis, nempe lib. i .cap.y.amp; lib. i .cap.ij. Sed ego Diodoruin Siculumfcquutusfum,quilibro quinto icribit,Hcrculem peragratamaioripatte AhieSj^U' ceanumqui eftadGadcs,pérucnifte,ibique pofitisab vtraquecontinentispartecolumnis,cum exercituinHifpanian?i tranûifle.lnqua opinioneeftamp; Pindari interprcsGræcus,quauispon veftigatosibi Geryonis boues poliras dicat,vtctiamannotauitin ChiliadibusErafmus.Seruius quoque feribens in vndeciraum librumÆneidos,columnas Herculis legi dicit in Ponto* in Hifpania. Apud Strabonem longa de hac re difputatio eft .-fed tandem DiodorifenteDO^^P accedit.Ptolcmæus ambigue loquitur ad huncmodum,Calperaonsamp;columna.Qu°‘‘'\^^^ de veris columnis quofda intcllexiftc, teftis eft prima Africæ tabula,in qua ex vtraquen'“ eulciparte columns appidta: flint.PliniusadPomponiiMclæfcntentiâmagisinclinâtn''' nbsp;nbsp;'

‘Pafr.^Ci.ltn.^i.TalantiaacPalentia} PalantiamadTuriæripam nó procuiValentiai^^“’' ^^ inas adhuc extare feribit Petrus Antonius Beuter. Sedamp;Pcolemxusillic,nempe inM«®l 1 Palantiamfluuium ponit,fcdoppidinonmeminit. AlioquiPalantia cenfeturcruditi^qn*®' Palcnria. 7’lt;ï^.4cj j.A».ç .]Huic annotationividetur addendum Antonium SabeHicn®^ dedilleillierrori.Nam fubindeD.Dominicü Calagurritanüm appellat. T’ag-tudemr' 2)d’r/q/rf««j]Dertofam,Ilcrdam,Tarraconcm in Aragonia poiui, non quin fatear elTein CM* niæprincipatuquemab AragoniæregnoCingafluuius,Lucano cognominatusrapaSjaurt^ oppidi pontem difterminat.-fed cum videameum etiam principatum abautoribusneft Aragoniævocabuloccnieri,fequcndoseosduxi,addult;ftuspræcipueautoritate Gerunuen ^^^^ pifcopi,fcriptorisnonomninopœnitendi,quiaitad hunemodum.’Cathédrales Aragon*^ nafiucHelen3,Gerundenfis,Segobricenfis,Maioricéfis,Dertófenfis,VrgellcnCs,llctd‘i'’”; ^ T’^ç-f 3 i.Zrw.a 5.Z’owp^Zô«e»7w]NondifhtcorhancciuitatemeHcHifpaniæ,nonGaHiæiq'^'PP quxmetropolisefttcg«i Nauarræ.SedquiaD.Hieronymus aperteGallüaffirmatjnequco ^^ (cure Pompelone natum déclarât,nihil mutarelibuit-NififortealiamPompeiusinGalliäVi condidic,cuiusreinullaextat métio. 7’,ïj^.y42.//'«.io.7jrrAe»z]ItaIornandes,quinóclubW

■ quinTyrrhenum oftium.quanquamimproprieamp;nimislarge iumptovocabulo,3ppcthtW Herculeum,fcilicetvbi TyrrhenummareexoncraturinOccanum.

noiJl^aho7fietefgt;t\hideMihomctc memoriæprodideruntHilpanicarumreturnfcriptores,in ter quos Tudenfis,amp; Refendius in vita S.Ifidoti quam in Eborenfi breuiario poluit. Exanisvt' roicriptonbusnórnodoinHilpaniam, led nein Africam quidem venifte videtur,quaaliqu*n' to poft ab eiusfucccfforibusoccupatam aiunt.Cæterumquum hi tantum eadeMahometelcO^ banc,quæpotcntiam nadus amp;nbsp;opesgeflit, fieri poteft,vtpriuatusadhucin HifpaniamwlW' tandamfortunsalcamveneric,prxfertimquumquosfequutusfumautores,in^cio pratdicano nisfuæhocfadumaffirmcnt.Egoiudiciumhuiusteiinmediorelinquo.PrætereaSabcllicus aliiaucores, Calipham Mahometisfucceftbremappellant. Pa?, y f^-lin-z S.CumpatmiiM • Lege,cpmrcliquis hoftibus. Alioqui fi Chronica Regis Alfonfi lequimur.hiftoriafibiipuf* pugnat,vtcx anno feptingentefimo nonagefimo nono pater. Atque hæc hadenus.

CHRONIC! IOANNIS VASÆI BRV-GENSIS ADPROBATIO, SIVE PVBLICVM de co clariffiroorum totius Hifpaniæ amp;nbsp;Lufi-taniæ virorum teftimonium atqueiudicium.

J^Of 5^lt;(j ^i^'^; f„ pg^fK^^ffi^ j^ß^ Reuerefj/^ißi/ni Cariilinalii amp;nbsp;SereftiJ^fKi Principe D, Regtifratrif fut^fümmi

‘P ^^igt;thBlicait(i{tcis,futtexaminatum Ebera^vhiç^Iucubraiuf^)abadwodum Reuere-'^Witfiuele Sanbio^eptfcopo Targen/i acfacr^e Theolo^iæ Do^oregraui^imo, amp;nbsp;äpprüba -^^^■Psjhit versetiam Ètlladoliti madaio Serenißtmt D. Rfaximiltani Boewi^e Regi^, ^ “viro ''^ icua^ue docitftmgJoa»Ke Gefteßo Sep((lue(la,oratore,philofopb0,Theolog0 co»fuwmd~ ‘1 ‘’»ii,(^ Caroli ^i»ti Imperatoris hißoriographo: ^ui kokJoluprobautijed eftam muit 4 ^^^'‘ßfeferißefeitudigna, ç^ ad veram fftfpamie laudem ^ertmetja, chirographo /uö tefia-

L /™pIatiaquibusv(ifumns,præfertimGranacenfia,adeo deprauata crat.vtplurimisinïo-™gt;ntelligiuQnpotucrint .Nosigitur,quodin hoc genere Icriptorum tutiuseffeduximus, .'“'l'*ïtypographica videbantur vitiislublatis,in exterisaut nihil,autcerre perpaucamu-011 Jv?’''’’''’’'!“® P’'® ^®° iudicio corrigenda reliqiümus.Quod quidem facile eric ei cui té-Di j ' ''^“Ppenuerintinecid finefruftu fieret. Nam qui hofce noftrosferiptores velcum ’f’.Plolctnxo ,Strabone, Mela, Plinio, amp;i. exterisqnos citant autoribus, Gerundenfern U''''^''''’’LiuiOjSaluftio arque Cxfare: vel iplos inter fe(è,amp;prxcipue cum Vafxocontu-^®’finiatninterdiim diucrfitatem,amp; errata fortaflis nee paiica,necleuia deprehendetiqux jj'5?'®®““fenoluimus,netemcrca noftris autoribusdifceflifie videremur. Sic,exempli WÏ”?' ' 5gt;verfu i i,5crfA2A/p./rlcgendumex Ptolemxo:pag. z f ,v. jo.Ae/eKewexMela fr L j'®'P’P°gt;'''^gt;^-^*w^j^*bid. verfu lo, Clt;ï»»rC4r/gt;K'«J,exLiuio;p. 116,'/. ^8,l^llamf ' ^'^''^'S^iL.Iantum Pattecum,ex Hirciode bello Hifpanienfi. Sic collato loco qui eft Sic tV' ^°’'““’eo ^i^*habetur pag. 7 78, v. 5 7, hunc illo longe cmendatiorem comperics. ?5'*nunip. 178,7. iÿ,amp;: j9,intelligesex Vafxo p. f 6^,'/. 10, amp;C 19. Idem inreliquis *P°^'f“gt; vbilibuerit, Rurfus, ex ipfa rerum ferie numerfiannos Domini dehotâ-^'™gt;æpiuseinendaueris.Vtpag. 5 z 1, v. j y ,reólius legeres 2) CXXXK Namabhoccapite 1^’Jtrigefimum quintum vbique fcribendum® C,amp;atrigefimoquinto vlqueadptimum “æpartis,BCC.non DCCC, Suntetiâ,aliqua,quxlicet a librariis commifia videantur, 'Hmustarnenconiefturam noftram de iis tuo iudicio fubmittere,quam certu quid pronu-'■ Paginaigitur8,v.^o.74rr^^co«^«ƒ legendumvidetur. p. i4,v, I9,ï»z^«r«7. p.jo, ^b.Wfo«,;?^. p.jijV. V4,‘/(^löi^w. p. j j,'/.6,vrbis. p. j 5, v. i lt;nbsp;,X1I. p.139. 'i^-jtKat. f. ]\ï^y,^^^iltiftxrnis. p.^ ^^,'/. 10,apud/eremiam. p.^-/y,v. ^ i.acifnoneri.

i6,aliijuantlt;), p. 5 y 7,v. i y,confij]um. p. j 77, v. 5 i,filiam (^c. a^am Dc-5Lquot;''“'l“lt;”ïuepropafliuis,aól:iuaprodeponentibus,nominatiui abfolutepofitiproablati-nc/j-'l“*’''*gt;”°mgt;““™^i”P“™'Spropriotum exoticoruve vatixlcripturx amp;nbsp;infiexio-

’ ''«'uotucomparationes,phrafes,aliaqueeius gencrisinufitata, Ledor, occurtent.- fed fup nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“fgt;verebusipfisquidpiamdetrahant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quxvero noftram diligentiamef-

ƒ boicfunt. Pag. y v,v. 19,lege con/ldere. p. 1 j4,v. },lt;ere. p. 312,7.1,11. p.

^^’'^‘^^iPtT^alat. p. 3^1,7. 28.Cap.XXXt^l. p. 36^,7. ^^,tnuiüs. p. 480,7. yo, p-\o^,'/.^,concilia, Porto Gotthosamp;Gotthorum ab initio fcripfimus, au-atern Siiidæfecuti.- poftmodum vero Gothos amp;nbsp;Gothorum, indudi maxime Athaulphi 6*aepitaptijo,qyQj eftapud Vafxum pag. y 5 3,7.54 .vbl prima in Gothorum corripitur. ‘“patmninceteft,vtro modo Icribatur. Tu vale, amp;nbsp;nobis bene precare.

II.AVG.	II.ADIVT.	IIII.SCYTH.
VI.VICTR.	III.FLAV.	XVI.PLAV.
XX.VICTR.	VILCLAV.	VI FERRA.
VIII. AVG.	I. ITALIC.	X.FRETE.
XXII,PRIM.	V,MACED.	III.CYREN.
I.MINER,	XI,CLAVD.	ÏI.TRAIAN.
XXX,VLP.	XIH.GEM,	111. AVG.
I.ADIVT	XII,FVLM.	VII.GEM.
X,GEM	XV,APOLL.	ILITALIC.
XniI,GEM.	III,GALLIC.	IILITALIC.
1,PARTH	1I,PARTH.	III.PARTH.

.^fi. dam. XlîI. CAlfJrN»	I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rMte/iaca.
XIIL Ge»f..gt;t. -	XV111. P/l/M/û.
XlII. Gem.r/.^C,	XXil. PF/f^-
XIII. Gfm.r.dL£.	XXII. ££.
XIU. Gem.F£. y	Pannonicxlegiones. ^
XIlL rr, Gem.FL. ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.	J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pa^^cMC.
XIII. Gem.P0£r.	VIII. Pa/ftfeaJff^A
XIlI. Gem.Ol/Ji/.	l. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pd/l7ffICd-.t)
XIIU. Gern.	IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^pr£.
XIX. Gern.	III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^jirff:
VL J, nbsp;nbsp;nbsp;Germamca.	XXI. jidPdx.
VH.i G^mawcA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,	Sarmatiexlegiones. ;■
X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gfrm.	I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t.^diBtr/x.P,F.SeBerfa/U.
XllI. f^^rm. ' !	II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^dff(rrix.P.F.Se»er/MA
XllII. ^Germ.	1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Traiaxa. .gt;
Gcrmanixinfcriotis,leg.prima~	l L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Traiaxa.Fcrlis,
ni. Qiiintani, ôcXV.Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ -	III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Traiaxa.
XVI. legiones.	V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Feffrix.
I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;//aüra.	XVIII. Fi^r/x.
II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/aüc.	XX. FiP/rix.
1111.1 Maredoffiea.	Vitcllianxlegiones.
V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maced.	XXL Fife/daxa.
I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M/z/er/da.	XXX. Ff^ia.
Maehaex legiones	XXXV. F£P.