IN Q IVLII
CAESARIS DICTAI TOMS VIRI DISBRTISSIMI, ET
Auli Hirtq/cLi Oppq, Commentaria de belio Gallico,Ciuili Pompeia« no, Alexandrino, Africano, amp;nbsp;HifpamcnG, Annota-tiones Io. RhdUca ni Tigurini:
In ([uibus m«tt4 tontextus loca menioßßimti» partim (iwdem uanorum exemplanurn coUaUone fedula, partim uero conieduris nequaquam ßi uohi emendantur.
Vna cum rerum o’ uerborum locupletißim»
IN DICE.
B A S I L E AE
M. D. XLIH.
-ocr page 2- -ocr page 3-IOgt;- RHELLICANVS
LAVRENTIO AGRICOLAE
Vitodurtnß, er Ltonardo Hoj^i' niano Stimmenio amicis
3. D.
V V M ante iuodteim dnnos Optiini amid^er jratres i Ber^ n£ honeßißimo ßipendio con» duüus, publiez bonarum literd rum pro^jforé agerem, er in' ter aha difertißmos Ceefaris ca
mentitrios ßudioßs prakgerem, pauculas quafdant annotattuncuUs tantummodo in dtfcipulorZmeorunt ufim effiedi potius quim ßripß : eafde amici c^uidatn non plebei toan.Vuirttus ßrugenßs,cr l^icolaus Ar^ topceus BaUngius, nuc Curienßs,tnnc uero Dunenßi iuuentutis moderator, ut doilipmii, ita er pientißimi uiri ut deßcrtbercl utendas accepcre-Tandem Lconar de noßer er tu ijßdem no tantum diu ußis es : uerum^ ttiam alijs eas comunicans ,ertuoer aliorZ nomine multis à me contendifli,ut uulgarem.Ego autem tenui tatii ingenij mei, er beut Satyricus inciutt ) eptam mihi
-ocr page 4-EP I ST o L A
dwtil iomi fupellex fit,probc con[ciuSinon tdm iiffi^ nlem,(ludm periculoldm xdendi prouintiarn diu, mul tuinclitUtfcis^ddreadui.Tdcaè nan^ mecum reputni* burn,nihil db hirto,inculto,dc incircumj^edo ingenio meo Çcrtbi paffe,quod tdm culto,çy' oculdto feculo no Ilro,dliqud fdltern ex pdrte reffonderet. Et ut maxi' mè dliquid ltteris,memorid,çr luce dignum d me pro diret:rurfus morofulos,mdlignos,cx rtgidos feculi no ftri cenforeSjCriticoSthrifldrchos, imo Zoilos etiant quofddm metuebdm,quihus nihil placet,niff quod ipff ffeiunt.Qudndo dutem de die in diem dtfius inflares, etc idem improbius d me pro dntiqud noflrd dmicitin fidgitdresidemum ffdgitdntis improbitdte nidus md' nus dedi,dc eds ddnotdtionibus in Citfarem elimandis etc locupletdndis ddieci, quid enim quis, rei priefertint honeftx, dmico turn ueteri,chdro,jyncero, conftdnti, ac erudito negdueritmds igitur mdgno quidem fudo* re, orfueduiffs tdntum horis eldbordtds, cr utcunc^ ab[olutds,neinini iuftius dedicandds cenffi quam uo' bis:idc^ mifltis nominibus.Vt enim tdeedm quod Leoa ndrdo impulfore,iftx elucubrdtd: flintier non itdpri' dem Chriffidnis poetis db eodem donatus, drdiffima etidmeumutroqs dmicitid mihiidm olimintercef.it. Siquidem cum dltero, hoc eff Ldurentio erdcouM in Sdrmdlisffub eruditiffimo uiro D.Rudolpho Agricos
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idiunio'
-ocr page 5-NVNCVPATORIA
h iuniore Vuafferbiirgcnß,Pact der crdtorcclärißi mo,?rxceptore c6)nuni,politioribui Uteris,zy' ßudijs GeographidsÇub Annum domini M.D.XVll. ope-rum dedimus, Cum altera circiter Vigepmu fecundu fupra miUeßmü ciuingenteßinti,Vuitenberglt;e in Saxo nibus à D D.^Aartina Lnthero, er Pbifippo MeUeb tbone pr«f e^toribus noßris doilißimis,ßdii,ßemferc^ ob id nobis reuerendis, ßmul cum Griecis Uteris, arti bus di}feredi,ac dieëdi, facrofanda: t^uoeß Theologi£ rudimenta pro noßra uirili haußmas. Et quanquam ißa neceßitudo iuueniUbus annis cotrada, non tarnen Cc^uod flerunt^ißerißolet) nobisuiris tarnßdisßolu' ta eß.Quinimocüin Ccenobio Steinenßfub annu na/ tabs Domini K,D.X.:x.V.du{luTigurini Senatus fa eras liter as proßterer, cü «trog; ßmul non inßliciter renouata eß.Tum enim mutais beneßci]s,coUo(iuiis et eonuiuijs Uteratis,alij alios iuuabant,zy obledabaitt. in quarü rerum perpetuum memoriarn, er animi mei trga uos gratitudine, haße lucubrationes,uobis nomi natim dedico : rogo^; ut à maleuolorum zy uitUigato rum fannis,zy ronchss eas tMedmint.Non enim de^tu ros fat fcio,c[M clamitenf.Quis bic nouus zy femido' Hus fcriptor,ciui primus in C£faris comentaria enar' Triones fcribere Aufus'.i^uod hade nus ob negotij per'
A 5 , plcxit4»
-ocr page 6-E P I S T 0 L A '
plfxifdlew in tdnto eruiitorü uiroru prouentu nemo ? ‘^iamp;'^ll^^ ißiQttos hoc unum rogatos udim, ut[cri, fccntfin non priiu coniemnent, ciudmCcnjptd legtrint edéj^ diligenter, c^x lt;^bi^i d^Hu ferpenderint « Hoe cnimß ßcerintjdil^eream fî non ^quiorem de me fen tentidin tulerint. Tdinetfindncii non omnid dd amuf-ßm er perpendiculum cluddrent, fed rudern de indige fidm aUcubi rerü dc uerboru fertem, er Id^fui quint flunmos depr^henderint: turnen dteent in mdgnis ex uoliuffe fat eft.Et Ut mdxtmè tdnqud malus, et imperi tus gubemdtor tdntü pelagus primus tétauerit,er na uim aliquoties in fcopulum impegertf.tamen quid edijs minore tü periculo nauigaturis uidm möftrauit non eß uituperadus.üee^ enim turpe ßierit multos in eun« dem dutoré eoinentdri:dummodo imusquisqi fud can* dide dlijs impertiat^er argumétis non couitijs, dc con tumelijs cum antecefforepugnetAd quod à dofiifimis ßmul,er laudatißim'is Grammaticis Acrone, ex Eor fhyrione in ticratium: Semio, 'Dondto,Ldndino,ey' làacineüo in VirgiUj operaßüitdiu uidemus. Quo i Utinä doHi dc fyneeri uiri,quifqiin fua regione(qu£ 4 effare def(ribitur')iüußrdndd conaretunin (pi enge ter ßre, ut multi loei in eo obfcunftmi perqua lueidi redderentur.Çluod er propedie (uturu(peroA-tenim Mdio apud D.llenriehu Gldreanu poeta tieluettu ac
»nm
-ocr page 7-N VNC VPATORI A. tunJ de meUorib, Uteris optime meritu comentdtiönes ineundeClt;cfdreùmaliquot annos deUtefeerc. Quit fl hifce mets quamltbd me 5dttis, ut pubUcentur extbr fero,an nofatis magnufudiof htne emoluments ca^ ptetiSm ueri alicut magis placet couitiatore quim di fbntatorc mecu dger£,pcr me quidc ei licet. Nec emm Chrtßo duce er auj^ice,crmimdtorem recriminabor: fed hocunum ei nunc occmo,ut ipß dut mehora edut, Mtß no poteß,aliéna ßiggtllaredeßnat. Sußieit näc^ mihi cummed,tum ueßra eonfeientidiquod non munis gloru ßudiofed ueßro impulfu, er iuuentutis iuuan de gratia in legedis htßorijs hunc labore fußeperim. M ne ego ineptns fum, qui patrociniu ueßrum aduer fut momulos ißos imploro, ac perinde caufam mea uo btt agenda propono, quaß indoili ac ßupidi caußdm d (j rabule fitis,çr uos no multo mehora argument ta ad tuendä non tam meam quàm ueßra lucubratio' nein mueneritis, idqi proeul dubio uobii cure erit. Si quis nanqi me temeritatii,ac infatie m commentando accufauerif.nö tam ego quàm uos,in uitio eritisi quip pc qui me renuenté ad edendu cbpuleritis, è contra ft quid comodi aißudioßs aiolejcentesi. quibut potißif mum ißhec elucubrauim'osytnde manaueritfqui ex eis
grati funt, nooit quoq^ gratiat habebunt
, er agenf. recoginta^
x quaUacunc^
quippe quarum
,A 4 auch
E P I ST o L i
Mü^lilt;, er pwWicdW funt, unde ipß proßetrunt. Qao (matton ejlc^uod multis uobifcum baedereagam ^Mn potius roge, ut antmi ma trga uos beneuoleniti CT gratitudinem potiustquam tenue hoc, er charta' teum quidemmunufculum re^iciatis : er Rhclhcanu ttejirt ßudioßßmum c^ amantißimum C ut haiienut fecifiis)pari ßudto er beneuo* létta joueatis.redametiiß.Vale» te féliciter,Tiguro, Pridic lianas Pgt;prtleis
Anno M*Dgt;
XL.
-ocr page 9-AVTORVM CtVI IN HISOE lO»
Rhellicani Annotattonib.cp tantur nomendatura.
Aigiiitii Tfehuii Agdthus Alexander Curtiom» And. viciât m
Ammanut AngeluiPoUb
Antoniniu TieatmPJienanM Beda
BeroaldM
Bud£M
Ctiitu Icâ.anti^,
Conrad^ Celtic ComeltM TadtM Q^Curtiui tionalM Acciolu^ Bratojienes Bufebiut ButropiM-
Blauim voptfeus l L,ïlorut
A^GeUiM GlareaiiM
jiermolatu Barbarin Uerodianif^
HolhardM
HubertUiLeoibit • lodchimui Vadianus lornanda
Bdiui CapitoUnta Bucanut
LÜcianui
Ludouicut Fiat
BlUlM
Laurentius VhrypM Aldrceïlinut lAarUanus
P.Oro/ius Quidius
Prifcianus Procopius Ptolem£US
A $ Pyrehéi
| ||||||
BORVM IN ANNOTATJONIBVg hifce fcc^uentAM memorabüwm dilt' gmlijUmiu Index, |
A'Bbdtu afiem' IK ' llJ d eibbdttf celld nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 d dbduabit ßuMM 804 , dborigenct 15 4 acceptai« Jérre 2824 4cbilkt (ontu tHemno» nem ne b 4cb(QKp4trü 25^ b dcromui locM 7 8b 444 Colt» mb |
ddijcere ttlum 9; b ddrumentum m b er P^g, ^9^d dduitUci 97 b ddunwtiutn 6} b ddytum x6z b tger if o 4 C46 b dgbfomenßs preßtäurd egrotut t$o d dmu6moni md en^uinoHium dutumnale |
wi
ennum
-ocr page 11-
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
«Uibion» |
I |
N D |
E X | |
ambiorigii orlt;ttio 131 a |
antic dto |
93 d | |
ambindrati |
mb |
dntiochenfts |
Z6ld |
dtnbrdüii |
*4-1 b. |
dntipdter luddorumpo* | |
timbrones |
lid |
tentißimut |
27! d |
ambrudreti |
161 dzy |
diitoniniisphilof. 7^b | |
166 d |
dntudtes ójb.^rioad | ||
dinbuldtori£ turns |
dpenninws |
14.0 d | |
P^g^ |
UOd |
dpoUonid |
2'}6 d |
ampbdochicum |
146 b |
dpeUonius preceptor | |
amphij^alis |
ióo b |
Cdfdris |
£ 4 |
am |
201b |
dpoitidm infuld |
291 b |
andrtes |
14-öd |
dppdrdtio |
217 b |
amfus ftumen |
Syb |
dppdritores |
jozb |
andelfingenjïs p |
rdßdu' |
dpfum flumw |
1^2 b |
fd |
4-6 b |
dprouins |
153 b |
angUednui ßnuius n^ b |
dquitdnicd Gal. |
■4 b | |
•ingUßer |
50 b |
dranitium |
146 b |
angßer |
50 b |
ardnifci |
t4-6\b |
anglofdxones |
119 d |
drdr |
i^-b |
anudrid lex |
130 b |
drbergd |
sib |
annond |
io^b |
arbores conßerere ^4 b | |
annotinus |
124 b |
P^g- |
i64-b |
anlepildni |
ÎOJ b |
arburgum |
}S d |
anteßgndni |
ioyb |
ordua fylud |
14.0 b |
arduenta |
4rclitenndfylult;t |
148 d |
dfcolde |
^49 |
Plt;^g- |
lïjd |
dfaburgium |
14° b |
arelate |
ii7 d |
dfculum Picenum 191b | |
areldtum |
loib |
dßd |
^77 b |
drcinici |
«6ï d |
dßpdrdgum z4ydz$zb | |
areinoricd |
»yd |
dßi$ |
zzod |
argdudia |
48 b |
dßd 27 dc^dßenßs | |
Argentinenfes |
S6b |
P^g‘ |
Ibidem |
ariei |
^Sib |
dßigitdiiM |
zzod |
criminum oppidum iS^b |
dtdeinorü colonie lyzb | ||
arioburzunef |
188 4 |
dtegud |
3^4 n |
arioricd |
‘J4‘lt; |
dtrebdtes |
90 b |
Cum Ariouißo ubi pu. |
dtnbdtij |
90 b | |
gtidtum |
854 |
dtudcum |
mb |
dritia oppid. |
»9°^ |
dturi Ruminé 0flirt | |
armdturaleuis |
9Sd |
107 b | |
itrmigne |
»5Jd |
dudricum |
154 n |
amiorica |
«354 |
dudritid multi duiii re^ | |
arog£d |
64 t |
gioneifummuldrunt | |
arouiei |
?S4 |
77 b | |
torris |
90 b |
dUdritid or crudeUtds | |
Arretium |
^9°b |
Scipionif |
24’4 |
artonici |
^id |
dndes |
98 amp; |
aruld |
3ib |
in dutoribui emtrrdndis | |
AruudngU |
36d |
erdo |
14 |
y |
duentieen |
’ N D E X | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
INDEX
tayetwr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9» Be4» RhefMni Ilt;«w b^jKMoW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^’ bdgt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il belge e^uärn regionem in ua^erint belgi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ij belgicd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4 (^ l eüocaßium ibidem beHoudci beUuAcenßes nbsp;nbsp;nbsp;ibidem helium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 bellum facere belli ciuiUi mitium P^g- 1814 belli audis idufd pag- i7Ó4erb bellied porte «27 b benedidui Vinßerui ■ P‘'ï‘ JoSb |
beneßeidrij m 4 berlinum 79 If bernd 66 4 bertidrdi mom minor plt;iggt; nfr berones 281 b terloUm duxi Zerin- gft 5’6 beßenfon to 4 belofdfluuiM tSob beßi »jm bethied teib beiburid ^e6 4 biblis 243 d Cfquot; byblon peg. ibidem bibrade oppidum ócb bibräde bild'
|
I |
N^ D |
v E X | |
Heintz - |
60 |
hrandenburgum |
79 b |
bifontts |
147 t |
branttonij 1614.1664 | |
kuttutiK Auernorumux |
brdnnoniw 36141664 | ||
P^g- |
82 b |
breffe |
36z b |
bituricenfrs |
34 b |
brienütnßs Idcui |
3fb |
biturigts |
ij* a |
brig uicus |
27 4 |
bUctu |
2.7 fb |
brigdutinum nuuigu gé' | |
baotij fhHoibpht laM |
nus |
^794 | |
3i}b |
brit4nni4 |
704 | |
bogud rtx |
»85 b |
In Britannid mulieres na | |
bogudtand AlattrHania |
das in ßcrn mcedere | ||
Plt;«g- |
198 b |
128 b | |
bohemicd jylud |
1-^0 b |
britannU circuitiK 128 b | |
boij |
3.7 b |
britanni auxiUd 4 Sdxo» | |
botu pino |
35 b |
nibus pctunt |
116 b |
bos indicus |
«47 4 |
britdnni(lt;enduts |
zoeb |
borboniiu dux |
77 b |
britones |
70 4 |
borbomtnfts |
34b |
/ifca-xajJ |
71b |
boßtduc 97 |
b^^a |
brugg |
^64 |
bofleductnftt |
97 b |
brundußum |
»94 4 |
brabantini |
ill b |
brundußorum perßdid | |
barbantini |
33^4 |
«97 b | |
brdchata |
144 |
bubaU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i |
147 b |
buchU mdd^borice |
buchornum |
7S b | |
376 a |
buldtkium |
Z76 4 | |
buruoz |
1 N D har uacabu!u unie yi a burgundiones i^b burgundu Cifiurana pag. 64 a burgundhc (omitatus pag. ~ t, b burgundix partes du£ P^g- ï4 b burgundtaciC terr£ über tat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78 a byre.ia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ C Xbilonni 108 4 cabuüinum 158 b t£pireil zS 5 b C£farienßs ^Aauritama pag. x^8b t£far fobriut ad euerten dam rempubluam ac= teßtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 X |
E X C£far param diligenter commctarta jua fen* pßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;186 b c£farleipfum interfile' reuoluit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 jb cefitrii nomen unde g 4 C£faris uda 1 b c£fdrii elolt;iuentiiil g b (£fitrK jlatura er inform tunium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z 4 C£[arii ajlut 88 b e£fdrii firtuudo tn hello fgt;^g‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 b C£j'aris lutia f asyquot; mors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 b c£ßris dtâum de militi' hutterrites }2S4 c£[aris diHum. de Pom' peio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i?i 4 c£jaris locut C£fares unde diHi 8 b calarit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiS calabrumlittui i}8d calaguntani B talen |
^ ^i ftiJji^o mi •»2jx r Juoj ym^pyT, ^9i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^rd 'injuoj quot;Oî MU5(P3’T ^a iafiipÿ}]!^ j,pc[jvj ^ls nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t»UVttÂP3 fl ■^i'« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uongt;i Pii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘i/d SnJl330 $hl3Hl3a qp xnp ytym^Mg, tni»iV3 tjfk vnJjpjijinioiv^ ^3ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuit)nuiP3 ^ fit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;ÿri ^ififliü^gé i3}m^r3 •fl 43 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pUUV3 qsól nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;stuur 3 F -401 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J1JP4P3 F L6i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wvviviv3 F o£t tuuupjioi j«dp3 ^Zu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjosidrs F ooi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Srd fptin»\gt;^’S tunj(ioux3 ^ oo£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uin33t3 »991 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SMV3 |
fl frt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;umniiv3 fl g£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3U0HJUP3 pZoï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucjv:iur9 (jt^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»uiioup) Pÿ9z tuwilo um3ilt;iouv3 JW-^^lJPPP tuncjisn «pupsipyjui pP piuoupy r^it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tunipj3UV3 P^it Uinsi^vp 3JL3UP) lt;] fii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iunipjnu3uup3 qii^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’Srd gt;gt; ■i'iz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piuppup) 'q £« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J{jî«P3 pi'éz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lpi33UPf lt;1161 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tUPUU3UtP) fl 0(1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fUn3PJUUiP3 fl ofi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t^qiurs (fÿzi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Srd uinpi^4o uipunpjputpf lt; p 16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V^l^^ P t6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjjpj. P izi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PlU0p3lV3 lt;j3izi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^upiusiPi |
X s a N I.
-ocr page 19-
INDEX | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N D therrhonefî quatuor pJg- ^70 a (herußi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;914
therufcorum fedes 1414 (hiaUon
chorßetc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4-7 a
detro d quo eloquentiie primordia haußt t- d dnga nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZO)
cifalpinaGaüid
dam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,o
diteüariaiumentd lad dWd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïS
E X
tobolentz gt;«4 b (ohkariorum con^irda
toborffs aliarii nod coUegij in'iignn défait
eolonienfes m c colonanum 14.0 b 141 4 columnarta tributd
pag. 140 b cemata Gaüid 14 4 cornes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f3
comités de Vlujßo 107 b comment M uocabulum
commentarlud t:y' com'
mentanum g e commtttendui 2^9 4 committere prielium
pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;7C
compoßtd an geminatt' i4
MUM^ nbsp;nbsp;S g | ||
fl if |
PS^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’M | |
gt;gt;901 |
JLOjnp |
wnj sfnintp oxi sneJoj |
ttinxopjSp umMpiitun} |
q $67 q :oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piJoj | |
foil |
VfliUttJ |
p tii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xn^wx |
fl 84 |
sVi {uPX3iU3) S3X0ynJu03 | |
q ‘Zf |
WtatW uatuui |
q i'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Srd |
V9!^ |
snrs^ou |
•duiio-g inyupifuoa |
ivji;gt;iinJ li’vpipj utpx |
pin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«grd | |
oq sjip ^ xou ymoifjn |
wyif (nwlfoj fUPlluO3 | |
Asai |
uoqioj |
P5gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;umjnqpiluQ» |
fl‘ |
P 99i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S3ju3il^0jU03 | |
V^Zl |
$71403 |
P^oi w2uo'iyntf^uo» |
^^i |
WM3 |
P 5-tri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mjjnf |
V zzz |
PXllv3 PUPy3UX03 |
1]j3X »1301 M)J33 ipPXU03 |
qm |
»l30iyf3PX-X0J |
q i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ird |
MlUPJIJjaj $MpP4«03 | ||
y ^injoj »uuij rq3UM3 |
fl 9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•3pd | |
q 161 |
tuniu^xo3 |
UlP?r^ M sj 3X33huO3 |
V Oil |
S^U3qppX03 |
q-t'ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;su3niluo3 |
qizi |
qozz pqnpxo3 |
P quot;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S3uojnxpuo3 |
fl ttz |
PXX,3X03 |
P 6-n p té ^nxpuoa |
P z6 |
^33X03 |
q^fi pô-Pi '2]oxpuo3 |
q99i |
3pngt;npxo3 |
qziz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uptup]3U03 |
qtit |
q ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pp | |
X a |
a N I |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
iomitunt |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
fc7flt; |
l N D |
E X |
tTTlJix^iVaä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z70 4 |
txemplU proexempldri |
tpodorix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158 (lt; |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î64 d |
Ci^utjirts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67 b |
exerceor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;273b |
traÇmi Koterod. patria |
extßni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98 b |
pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai b |
explordtorid nduigid |
Erafmi Kotero. Vinum |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izo b |
pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;784 |
exuperdntiut 44 d |
tremitandin Keluetijs |
F |
fyluaopdcii i^ib |
T^Acerf bellum «c8 d |
ergdßulM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z37’ b. | |
tridanat 17 b ipd |
ßma inßgnii GeLenn£ |
erttiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’49 t |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3c d |
eruiare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;267 b |
ßßes dpud dliytem effe |
e/i’iri£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^6 b |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»074 |
Eß oppidum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i a |
ßueei portui 23i,b |
^ß^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7'b |
ßlixlub^uoCffdre |
€^tdii.m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 z b |
paffut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44 21 |
tffui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne b |
f rentani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 b |
Et oppidum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijia |
ßrrißdmd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74 b |
etefis ucnti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;253 4 |
fidem fuam inte'ponere |
eunoe Bogudn régis |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iamp;y d |
]AdUritani£ uxor 7 d |
fiducidnumregnum |
eunoßi portui 26^ b |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*74 «lt; |
tUOCdll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÿld |
ßduadrid poßeßio 219 b ßagUdtte |
1 |
N D |
E X | |
fï^^tdre pro flagitabit |
furier |
Sß’^^ | |
59^ |
G | ||
flagitor |
ii3b |
/'~y ^bdli i$zb i6d 4 | |
fitnirid, nb |
91 d |
VjfgjtiHone |
3ilt;* |
■ fieum |
114 lt;1 |
gibrttd |
(40 4 |
fiujfates |
107 b |
g^iies |
120 4 |
flujLtes |
i°7 b |
gddltdnM |
tic. 4 |
■ flymß |
1(3 4 |
gdditani |
X19 b |
* fr and |
11c 4 |
gddol |
71 b |
iranjUfcM t^egeUnm |
gditnfet |
67 b | |
i3 b |
gdldtia |
iSib | |
friburgu in Hukhthoni |
Gdidt£ |
154 | |
bui |
^6d |
gdUo nduigij genui | |
friCiabones |
u^ b |
^‘ig- |
279 lt;lt; |
frnuucn^ldid |
9‘i-b |
gdlbd |
7'4 |
p^ugilttM bieruiorum |
giÜid defcriptio |
134 | |
pJg- |
K^ d |
gdüid longitudo ^7 Idti» | |
frugdiUdtis commodd |
tudo |
14 fr | |
P^g- |
94-b |
gdUm |
18 4 |
^Uinatd in fuhterrdne^ |
gdüi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,5 b |
lozb | |
os fp^iUicondvre |
g^di Khenenfis |
tozd | |
}C9 b |
gdUi moHißimi |
loi b | |
quot; P‘ï^Hlt; perdre |
t 96 b |
g-lh lingux Gr£c£ ftu- | |
^fs mus ldi Ui |
i^ib |
diofi |
,63 b |
In G^ |
1fU0Xfgt;]i pz.lt;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apUfj^ qioi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;son 'snio'ann»Îuoi if^Tß tgt; 16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mpej^ qiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uini)3^32 fill xuutnMiJjiîÿ qson nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Ïrd miXid^qnuum^ ui stijJnuoii som siupum2 q og mn^od-toj opmiu^fw Ÿiuvmxai qi3 ird tiVlIjj^nJ utnJiouruiJL32 st S9t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;stjuiium stwj^jp iunJiowiui32 q l9 S^AituJynb mpji fUS turÄ^ßni^iupmÄi? F 9 t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WVUiJiii q/.t’i rMUs^tum px^ riinmviwun3£)Us st ril qt pmo2A32 pHi prit piqo2x32 q 6tt yn}03s Wipjipjoqcios mßM3r) ï gt;'i Ptoi s3ju3qAi3S ^St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;2pii^ pn?uii msiiJu3H3U3‘i *of nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-2^4 MSup/pqij 3Uotp^qo S3)PUA3q Mi S3ju3tl3U33 ^’^ P3U3q ^jjuii •i^ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*iplt;i q^ft mtiqputi P^it q6t puu3q3'3 q *01 pttumAv2 q“^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^330M^i q ^ot S3supi q *^ tury^uri qssp ps3P32o]ipi f t^ ptßuq m3pp3 up mqo mquimo tqyi q 69 pmotpi tutiMHpi P (lt; o^uo mssMUpi q Z^t jimiip Mim3nhi]p siomnji MJ opni3njuo} sunM^pf qtn tnp com ipu3nlgt;oi‘mptiiPQ «1 |
[ N 1 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
bclHCtU |
INDEX | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N D hyempfalis rex nbsp;nbsp;y 6 4 bypi« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;los b x I Ï’Remis lAtituh t^b dantz i‘} 4 Üerdlt;l 203 b 2^6 4 ilerde deliriptio 2onl imagines fex lapides in quodam Csnohio pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^iit imperatoris nomen psg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2114 imperatons fortitudo mnltum prodejl Si a imperatoris boni offitiu p4g. zjx b indteux bos i-^y 4 induere bellum 316 4 induttonanus n^b induciarum psHnii^ a infedstus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni 4 |
E X inßsr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î7j intercedere pro tmpedir» Merlscenße oppfd« }f b interpoliere pro interpo liebst nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li 4 4 ioicbimi Vaitsni laut P^g- i^b ioannes 'ibeophilut p4g. iounnes RunhetriK An' glut 6^b loannei Butlerux Anglut p4g. toannes Aeßherui 47 4 toßedum iß's nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^0 itshcd Hißtsnis oppidS italic noua regio 1314 Utobrigef 15 2 4 |
Ï N D 'itiut portui 1191 nbsp;tubu M^umlMU rex P‘*g’ «Si d iubdti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ki.y’ 5 in iuiicijs Heter urn mos Plt;fg‘ iJ^b Sub iugum nuttere ■ iulid filid C^fdris 1 b iulidcenfes iumentd fdreindrid iurd mom 14 b iurd^ut 24 b iurd^irupes ^sb iurten t^b iupurdndum ddre 2$ b iueriunenßsldcui 6^d iufticid Cxfdrii 3 d K KAlmuntz 74 b Kdm 74 b Kom^lein no d |
LA Sene 34 b Idbienm legdtM Cxfan 36 b ïdcobrutinum promonto rium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^ib Idmimtdnufdger to^b Idngies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63 Idpfm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;218 Idrijfd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^3 ldriiflt;eui AchiUei Idtobrogij Idtouici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2'7 et Idufdmnßs idem Idufoys ^63 b Über' |
Ï N D |
E X |
leberberg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24 fc |
kxohij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»01 b |
kclw cajirum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;303 leéloritnfts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 ^ |
kxou'ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^b |
libert pro Hinein priera | |
ledoMX jÏMMUt nbsp;nbsp;nbsp;804 |
tW4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46 b. |
kglt;o » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo t |
Iitr4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;220 4 |
letdrXcbM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$j 4 |
Ubumiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijt 4 |
lemdntH UcM ^ 24 4 |
lidores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;302 b |
Itmone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1734 |
lidores duoieeim 16^ et |
lemouicei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji 4 |
liege nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1 a |
ko lud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55 b |
liger'n flunten wï 4 |
kodtenßsfyluit 1234 |
heßeux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102 4 |
leap ontij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2yb |
lieutenitr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8 b |
leponttj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 4 |
ligrarius Pißeinianui |
Plt;«g» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H} 4 |
P«g. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3094 |
kptts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSifc |
lignorumßbri multi |
Itrman nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58 b |
apud Burgundtonei |
kuici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1344 |
pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20 6 |
leuchtiger Vuald m 4 |
Ulybeeum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^i 4 |
leucd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72 b |
Umagusfluttius 4c b |
kud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;634 Sit |
lingonei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63 4 |
kuga nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72 b |
lingula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103 4 |
kun non ftm^xr in mu' |
locarnenfes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47 4 |
lam partent «87 b |
locum tenens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5S ft |
kx annana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;230 b |
loiienßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;924 hire |
I |
N D |
E X | |
Io ire |
loi b | ||
lerii lotoringU |
140 b zib |
A 4 Aeon IÄ3 4 i \ YmadwaUenfts | |
lothdriogj |
z6 b |
47 4 | |
louMum |
^Qa |
magijiratiu Tigurinm | |
lue am patru |
nab |
44 b | |
luetrna |
lt;S6a |
magijiratibut Heiuoru | |
lueernam |
4-6 4 |
fi abus exire fat non | |
ludgaunenQs |
46 b |
99 b | |
luiomcux rex orientals |
magius prtfiilus ji: | ||
franco |
49 It |
h um Pomptij |
1 6tt |
luganenfes lugiunenps Gal. |
46 b |
magus |
7t b ' |
» b |
mulat a |
3S6b ! | |
lugiUiauaUts |
ill a |
fa(e\»iew |
Id b |
lunati ca'cti |
312 b |
mulat ia |
104 b |
lupi |
167 a |
malleoli |
2-7 et |
lußtanu |
zoi b |
maudarefe fügt |
96 b' |
lujirare |
174 b |
mandtbuh |
i6i b |
lutetia |
mandubij |
103 b | |
lutiner |
ib |
mane |
3OJ4* |
luxu^malorumagmen |
manipulas 61 u |
1 96 b' | |
fet-umjirt |
94b‘ |
manipulates |
97 el |
hvzip |
71 b |
mantinea |
2.4iet |
manabahjlx |
iz el | ||
mana'ata |
mnufaU i-ti b. marchid Tot
marcomana uaUK 74 Igt;
mart
ter duf um 101 b nare mterdufum Uib maria in plemlunw fe | ||||||||||||||
|
narualu imperator m-
terßcitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118 a
martiana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140 4
maj^ilifepti« graphic e
defcrtbitur 114 b
maJ^Hije oppugnatio
pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jc8 b
E X | |
materia |
I64l(^ |
materit |
61 b |
matenari |
267 4 |
matißones |
3)4 i6S4 |
matronaßuMM t^b | |
pog- |
•02 b |
mauritania |
Jwplex |
!?“amp;• |
298 b |
mauru^ij |
»93 ^ |
F. Maxjrni« AÜobrogi' | |
CW |
29 4 |
mazara |
61 4 |
medicuA uenenum [opori | |
ßrum Domitio dat | |
P^g- |
IÇ} 4 |
mediterraneum mart | |
P^g- |
tub |
mediomatruet i^Çii | |
P^g- |
sob |
meldt |
Hi 4 |
mdlon |
16z 4 |
rnelodunum |
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(61 4 |
fi»/\oe |
71 b |
menapij |
çt a ICI b |
C |
mendrtßni |
• INDEX.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
niùtarii rà diligentia P‘’g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«0$ a |
agricoloi i;i ^ mifei icordia pr^pojiera quantum oblït ^o$b mifni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1414
nußiUa bina 62 b de iMthridatis mgrejju
inAegyptum zy^a mityleneorum fides erga
rcrelicebat ohm
pag. z8i a
milo eonduxit feruos çy
Pompeium ï6i a monaftena duo Tiguri | |||||||||||||||||||||||||||||||
luo anno. defe. |
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
C * nerutji |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
diulfit iób cundari nzb nocla loiigißim£ i2y a ocelum oppidum 3^^ |
oüoiurM
-ocr page 37-
I |
N D |
E X | |
, cSoJurt« |
loc b. |
oßßni |
101 b |
odogefi |
156 U, |
oJT^^ |
t^ib' |
offindtrunt pro impege |
oßini |
93 b | |
runt |
n^b |
oßidrid (ributd |
14e b |
oUbar |
xSi b |
Othoniâ fylud |
144 |
0Ü4 receptuctdum nlt;tuiü |
othriß Ldpiddrum fedes | ||
P^g- |
îo8 b / |
P4g- |
Î41 b * |
eIgt;mp«iM |
x4lt; t |
otium ntgotio beUico op | |
oppidiftdio uniutrfu |
ponitur |
187 b | |
98 b |
ondger |
IZOd | |
oppido |
3044 |
ouu promneid |
ïTS*’ |
COppiut |
ît |
Ouidij putrid |
192 4 |
orbucuU |
183 a |
P | |
orchudes |
«y b |
T^Aco«« |
291 b |
orchomenum |
•474 |
X P^diM |
«314 |
orcynili |
«404 |
p£mdni |
92 4 |
orgetorix |
il b |
puldophdrfdÏM |
ijzb |
oricum |
2ji b |
pdluddti |
183 4. |
orleam |
«51b |
panis mirabiUmodo con | |
oroßut Angußim fyna |
ßdM |
245 b | |
chrones |
■ zo b |
purdzonium |
95 b |
cßelum oppidum |
33 4 |
in pdrenté impiut pbur» | |
oßtnfes |
20 8 b |
iidai |
^77 4 |
•J» |
73 b |
phurbiß] |
«94 |
C 3 |
I N D B X | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
pic enta |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|gt;ompejÿexfrcit[wj«g4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p-îg- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;874 ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 4 prifß^/ |
I |
N D |
E X | |
frtfidre |
iS^b |
srlvap |
7gt;b |
fir^textd z84 lt;lt;nbsp;O’ pre |
pyrentt montes |
107 d | |
texUti |
tbidem |
pagind |
»ib |
fgt;r£toriA ichors |
81 d |
0. | |
prit tons |
loo d |
Z^ Vadi |
■744 |
fnetorum dignity cr |
V / quddi ohm Hei | ||
O^di |
1'^6 b |
uetij didi |
ii d |
frimipdus |
1P4 b |
quadrigarum folcdtdru | |
CT |
96 b. |
ßrmd |
XS9 d |
primipili ofjitium ibid. |
qumd cdfird |
if id | |
promontonum |
1054 |
quincunx ordo |
164 b |
frinetpi it Kdufo 115 d |
R | ||
princeps cohorts »49 a |
quot;Tl fibhiw cr Cor* | ||
proielfut mb CTquot; prO' |
Iv «»« |
5'4 | |
etder |
ibidem |
rdins |
90 d |
proconfults |
301b |
netzuns |
1134 |
profinfti td Kcmum |
rdtionum duet pertei | ||
P^ig- |
zc9 b |
P^g- |
282 4 |
proprlt;ctor« |
jOOit |
rdurdci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16 b 139 4 | |
prote |
ioSb |
Keprdpoßtio |
1644 |
prunum |
71b |
recedentid |
219 b. |
pfalttrium uerbitim db |
receptuiednere |
«954 | |
jiere |
*43 4 |
redenes |
166b |
ptoIcmdU |
t6i b |
V^tgij^^trgd |
474 |
Î N D |
E X |
Wg*ß*«’g*«/»t P*’æJÈifl«' |
A Khenano Mtor diffen |
rlt;lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46 b |
M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!■/b |
Régulé jub qm Cf fare |
rhenenfes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ-j 4 |
j^iffi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;444 |
rhenenf» GaÜi 102 4 |
reipublicx perturbato' |
rheti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7 b |
reiolmexujli z6a |
Rhin^ldid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26 b |
rcmpublimm qui euer= |
rhinualdenfes iiz b |
* («wt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jii a |
rbo-idoiM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;job |
S Kemgq amputla ubi |
rboddnu« unde didut |
Plt;«g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90 lt;« |
P‘‘g. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9 b |
remulcare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211 b |
rboduniM à GneK dici' |
renes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t66 b |
tur E-ridiUM 16 b |
rhedonts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9s b. |
rbedm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1614 |
rhtniuaïlenfis fr^^du' |
rhutent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyx b |
ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46 b |
ripenfa uin4 66 b |
rbeUicd uiUa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 b |
roM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16z 4 |
RbeüiCftnt patrU 40 b, |
robur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tojb |
Kheüùanum Cracouifi |
rodes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85 b |
operum literie dedijfe |
rodulpbus contés ab |
P'^g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»47 b |
Uabfpurg 4-S b |
rbeni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90 b |
rodolphus Agricold iu* |
rheniduoßnttf mb |
nior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.q.7 b |
rbenumlabiper multof |
rodolpbt Agricole lam |
rtÿonef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ujb |
P‘‘g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ïb c y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vogdtiof |
1 N D |
E X |
rojitiortft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 d |
fabinui interfiâtur ; |
romandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ç)^ |
p4g. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t}i b |
folini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj'^ |
fabin ßumen Gdüi uoeât |
rotuiknfet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijb |
fimbre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4 b |
rotunutüani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 a |
fdbm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»49 b |
ruhiconfluuiut S5b |
faburd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üS b |
rudetum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^67 b |
fdcramenlo rogare t |
rudux uetut er nouum |
plt;«g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t37 b |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167 b |
dd ßderamenti redemptio |
rumore Uäno Pompeji« |
nemuoedre 28 zd |
dccepti« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188 d |
faerdegium Ctfarn |
runtzeual nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz b |
pdg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100 4 |
runfluuiiM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^b |
fderdegij pand gt;9 d |
ruft jim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3$ b |
fdgd multi dpud gerrnd |
rujj^ina oppid. »93 4 |
nos ohm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a b |
ruteni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syb i6jd |
fdguntinifi^d çy-fd» |
ruttnenfet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si b |
gunUndfrmes l^id. |
3 |
fdnitgonge nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jzd |
Abaudi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zi à |
Sdldubd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i86b |
j^Ubdudi unde diât |
fdlini nobiUßimi in Bur |
gundiontbas 10 b | |
fabnudoru perßdid tSb |
faUndrum ßdgnum |
fabtUici loctu rejhtuitur |
P^g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nzb |
^fdlond nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i78b fdloni |
I N D E X r | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N D E X | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
127 lt;lt; |
I |
N D |
E X | |
1974 |
fiatiua cajlr4 ficere | ||
fîttius |
^98 4 |
P^'g- |
ï4ï b |
fitten |
100 b |
fiatores |
jozb |
foborra mbg f^rlt;efiiluf |
(iatuinen |
zo 7 4 | |
P^g. |
»98 4 |
(^ fiatuminare ibtd. | |
faijfons |
90 b |
fteigeruuald |
140 b |
fol ubi 40 dies non occi- |
fteinia |
47 lt;* | |
dat |
tz7 b |
fi:ili c^eci |
16} b |
folaturris |
36 4 |
P«g- |
300 b |
[blodorunt |
66 4 |
fiimuU |
i6j b |
i fioldurij |
yz b |
ftipendium fiagitan | |
fors |
»41 4 |
P^g- |
X13 b |
■^ Sofirates Gnidiut |
fioechades |
ïc8 b | |
* P^g- |
z6$b |
firaobnis locus emendO' | |
f^artani didum de Impe |
tus |
. 38 b | |
ratore |
S14 |
fturij |
ii{b. |
f^athe |
2oj b |
ftyria |
87 b. |
fi^eculatorianauigia |
fubcoda |
z^sb. | |
ixob |
fiibfyluant4 |
66 4 | |
fiiiculum |
öi b |
fitbCyluani |
4-6 4 |
f^ijfibartz |
140 b |
fubterranei (becus 309 b | |
fi^inetum |
71 b |
fubura |
196 b |
f^irenfes |
874 |
fuefibnes |
90 b |
fiationes |
1x0 b |
P^g' |
^}ob |
fitcum |
t N D E X | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
tuMrui |
ï N |
D E X | |
täurus |
»404 |
thameßs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12 ^b |
taxai |
«43 6 |
tharfui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2834 |
teüofages |
«444. |
theatrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50» b |
teiÜM fluaim |
05 4 |
thebf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147 4 |
telum adijcere |
9ib |
thenu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12^ |
tempeftatu de^criptio |
theodoriu epifcopui Gö» | |
*o b |
flantiaißs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt; 4 | |
templa j^oUauit C£far |
theodorat Bibliander | |
poi^ |
$b |
P^g‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55b |
tencendje |
la^b |
in tbejjalia triginta guj |
tenchateri |
toc) 4 |
tuorinontes eff'e |
tenebteri |
1094 |
P^g‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ib |
tengeri |
110 4 |
thoncajleü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny b |
teutende |
lOyb |
ÏA.Tberinta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16, |
terencij locM |
amp;ib |
thurg£ana pr£ßdlurA |
tergejla Carnicorumpa |
P^g. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4a b | |
i7i b |
tbaregum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 4 | |
tergejlo |
ly^'b |
thuregum Ù thuro flumo |
terruana |
9^4 |
pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4.^4 |
tejiudo |
1*5 b |
thuregtum oppidui^a |
teuiomahai rex jaluiorü |
thuregum Curtem apa | |
P^g’ |
. èi b |
peUari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.241 |
teutonui |
79 b |
Tburicui rex^Arelatèpi |
teutonum domidlia 7^ b |
P^fg' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;434 |
tb un. am
-ocr page 48-
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
TritotfS |
1 |
N D |
E X | |
tfiboces 86 4 |
iB b. |
turicind drx |
5^4 |
tribochi |
86h |
turinumofpidum i^jb | |
triboni |
86 b |
turmd |
6(4 |
tribuci |
iii b |
turones |
98b |
tribunut militum |
8ob |
turrifi dmbuldtorid | |
tnbuiü militum infigne |
P«g- |
106 6 | |
P^g. |
95 b |
turf£ |
107 4 |
tricupij |
«39 4 |
tußs |
03 4 |
triccufij |
89 b |
tuticdnuiGdUui |
i^ob |
trieca^j |
98 b |
6v^et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V |
71b |
triremis |
17^ b |
quot;V 'TAccenfes |
311b |
tritium |
iSi b |
V V4didni IdM | |
tfchudiu tdxdtur |
6-4-4 |
27S4 | |
(S' b |
uddimonium |
2806 | |
4 tfehudi tabuld dutor |
uddimonio objiriSli | ||
udridt |
27 b |
P^g- |
2806 |
tubdßgnumddre |
95 b |
uobdlen |
lil b |
tugium |
66 4 |
Klt;jIeriiM Leo |
44 |
tugini |
38 b |
uaUeßani 27 |
4 66 4 |
tulingi |
26 b. |
udUeß^ inßriores |
loo b |
tuigri |
153 b |
Udleßjin dUquo Weluetio | |
turned rubrd uexiUi uice |
rum pdgo non recenf | ||
95 b |
fentur |
X7b | |
turdulf |
3x6 b |
UdUM |
*434 |
D |
M4ngto |
l N D Vingionei 874 90 uaragri «‘‘»■r4 uarninorum gens 161b u^ruca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4ç, y Muhen^es ^tS a ^ uce= bii ibiient ueäigdUa df^ui Runga^ fO^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç8 ueHones MdaßMprjeiul faniliß. UeUdni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i66 bült;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S5 veilles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84 uédere fub corónd 1C4 b venetm ideas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.11. ja |
E X uenetorum potentia de uentis GcüitM 124 d uerdgri 100 d ueragrorum uicus 101 d uergiltdrum ortus 305 b vergobretum ijy d uergobretus $9 b Vemandois 91 b ueroedffes ^ib ueromandui 91 b uerriculum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’?4b uerfdon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33x4 uerfaonenfes nbsp;^^7dzir uerfdon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem aerfon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33X 4 KerMîrHW 134 b uexiÜdtio 86 4 tiexiUum ij7 b ue^Jones 130 b uejlones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ob uefonlio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;80 4 ueßini zi^ b uidron |
I N D |
E X |
uîdron nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti^-a |
uolà ifzb cruot' |
Mdtores^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îcî b |
^‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem |
uibo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;160 b |
uolocajjès nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^, b |
ante uiüorieim laudes |
uolaterrani locus 1504 |
cancreßultum z^ia |
uortigernus regulus f,n |
uienna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijja |
glorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116 b |
uiniaUuin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^b |
urbaoj^ptdum ô^i-a |
uindonißa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36 a |
urba ubi ßta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;65 4 |
uindoniffa à quibus de- |
urbienus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64 a |
ßruda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39 b |
urbigenut pagus 50 b |
uine£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿi b |
p4g. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^ b |
uinum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71 b |
urbigenenßs pagus 27 4 |
uinumEraßnicum 7? a |
urbinas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^ a |
uini parcißimut C^far |
urdorphreuius 3ç)b |
iP^g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 4 |
urdorphum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39 b |
uiliburgum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^ a |
uri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147 b |
uiUa noua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$3 b. |
urigaHicauox 14s a |
uiriatiK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;308 b |
uria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 a |
tatudurum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47 a |
urienßes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;464 |
ulma Curtiui 4zb |
urienfes à quibus origin |
uoeates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 a |
nemtrabant 384 |
uocontij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xoo 4 |
urbs in uicos diuiditur |
uogefus mons ^6 b. |
pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;196 b |
uolcx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163 a |
urhem facrare ist a D i urfa |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ERRATA. |
nutdbunid.ii.
Pdgini lo.uerfu « i^g^
txf^ungeuoculM dfalpindt^ó lege Socratei pro
Eufeb.
-ocr page 53-IOANNIS RHEtbiCA^
NI TIGVRINI, IN CAE#
SARIS COMMENTA-ri4 Prafatio.
y ANDOOyJ^iEM in lomnibusrebus amp;nbsp;dicendisO'fat 'J.^ciendisordine rcâ( feruatonihil •.melius,O' luculentius ejitne ab gji/fo aberremus-.uifum efleum ordi iTnrmin hifcc commemarijs enara randisfcruare, t^uem Seruius int ter tatinosgrammaticoS celeberrmusprafcribit .• nema pe ut primum autboris tiita, deinde operis titulus, tertio fcriptilt;^ualitas,ciuartoauthorisintentio,lt;iuintolibroruni numerusQcui nos hijloritefrudum addemus^fexto author
ipfe explicetur.Q^iod ad uiiam luhj Cafaris attinet, pati tula quadd ex ÿc pritlibabimus,o conge remue,qua Plui tiircbusfiuetonius Tranquillus,Eutropius,o Appianus Alexandrinus de illo memoriaprodiderunt : potifsimum tarnen TranquilU uefligijs inharentesJs itaepferibitfua Hunt Cafarem decimumfextum annum agentem amiftjfe patrem,quern tarnen non nominat : matrem autem ei Auà reliamfuiffe nomine. Et quum Elarné Dialis defignatut effet,dimiffa Coffutia,Corneliam Cinna IIII. Cortfulis filiam duxijfe ,• ex qua luliamfufuleritfiUam, qua poftea Pompeio Hagno nupfit. Dum autem in Afta primumfub Uarco Thermopratore mditaret,abeolp in Eithymani a miffui
-ocr page 54-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P RAE F ATI 0,
miffus eUft:n0n nifi dim pudicitiit fute infamida Nieome de red^lje ferturJn Rhode lifus eßpraceptore Apollonio Holonis fiHo,cldriftimo dicendi mdgißrotunde (y Cicero diuinttßia elecjuaia primordidÇPlutdrcho leßanteßdut fit.Fuißetraditurexceifdßdturd,colore cdndido,teretit tus mcbris,ore pdulo pleniore,mgris,uegetis'f oculis, Uda letudint profperd:ni[i ijuôd tempore extremo,repente uni» mo imqui,dtcp etiam perfomniû exterrerifolebat.Comiti» ali tjuof morbo bis intergerêdds res correptus eß. Ç^od mdximum fortuné appldufum hdbuerit, uel inde conßdt, quad ter,nee dmplius aduerfimi edfum expertus eß: tsideli cet in Britdnnid.cldße ui tempeßdtit fermeabfumptd, CT in Galhjtdd Gergouidmlegionefufd,(3‘inGermdnorum finibus.Titurio.cr Arunculeio legdtis per mfidids obtrun cdtis. De hello ciuUi, quad dduerfus Pompeium, o- dlios gefsit,ubi dd très libros db ipfo luho coferiptos uentüfuez rit.dißeremus.Nunc uero ijuoru dufiu,amp; ope Callys pra feäut ßi.o^ijuidmillisgeßerit, profeduemur. Et generi fui P0pci;,C3‘SoceriE. Pifonisduxilioprimu Cifdlpina, deindeetidm Comatie GaUiteproconfulatum ddeptus eß, Gefsitautem nouen annis(.lt;juibus in imperiofuity bteefet r'e.Omnem G alhdmÇijuit a Saltu Pyrenao.alpibus'ip, a-monte Cebennd,fluminibus Rheno,amp; Rhoddno continet tur,pdtetip circuitu ad bis, (S' trities centu millia paffuny fritterfocias a- bene méritas duitates, m proumtiee fort mam redegit, eiip mfmgulos annos flipendij nomen impôt fuit. Quantil ad mores dus fpedatim confiderandos perti net,adel) mirabitem fe in uitijs, o- uirtutibus exbibuit,ut (^uemadmodu Titus Eiitius de Hanmbale refers y baud immerita
-ocr page 55-P n. AB F A TJOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
mmtrito ex utm^ monßrum quoddam conßatüm uideri queat. Jn obeundis enim expedtuonihus dubiu cautior rr, an audatiorfuerit.Exercituneippermfidiofaimeradti» xit mquam, nifi perfpectdatus locorufuus. l^ecp enim in Britannidewn tranfoexit, niß ante per ße,partus inauiga» tione,amp; accejjum ad infulam expier affet. Ad btec objefsi* one caßrorum apud Germanos nuntiata, perßationes ho ßium,Gallicohabitu adfuos penctrautt. lußitiamufi^ adeo m pumendis ß:eleribuscoluit,ut libertum amantijsit mtmifib coßupratam eejuitis Rho.uxoremÇ lt;juamuis nuL lo conc^iierenteyapitaiipanaaßeccrit. Pneierca ta n lit berahs fuifje traditur,ut pißorem alium quainßbi panem conuiuijsfubijeientem copedibus uinxerit. Deniß amicos tantdfemperfacilitate,indulgcntialp tra{lauit,ut Cato Oppiocomitdtifeperfylueßre iter,eorreptoep ßtbitauale tudine,qtiu ex itinere ui tempeßatis, cuiufpid pauperis tu* guriu intrare cÖpulßts effet, ibiip tinicu cubieuhm uniut tiix capax reperiffet, dicerct : Ex honorifico quidem loco decedendum eß potentibus, ex oportuno autem ijs,qui adt uerfa laborant ualetudine ffimultp ibi requiefeere iußit Oppiumdpfeuero una cum cteterisinprioretugurifparte apud fores recubuit. Qyanta uero fortitudine in bello pollucrit,Suetonius itaxefatur. Qyo fapius uiciffet, hoc minus experiendos cafus opinans: nihillpfe tanttm uidot ria acquißturum,quantum ealamitas auffere pcffct.Uula Ium unquam hoßem fudit,quem non caßrisquotpexuct ritüta nullum fpatiuperterritis dabat.F'nde apparet eum itafuiffe ßrenuum,ut tarnen in temeritatis uitiumnen räderet. G^odaduiäus temperantia. atmet,idem Tran et * quilius.
-ocr page 56-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P K AE P Ar JO.
quiï/«f affirmat^rumuiniparcifsimimfuiffe :ïJlt;juodnê inimici quidemtiutnegarepotuerunt .Catonan'ifdteo dicerefolitus fjl,folum Ca^ärem fobrium adrcmp.eutri tendam accefsilJe.tJam circa uiflum eum adeo indiceren tem.C.Oppiusdocét,utMediolaniapud Valtrium Eeo» nem cimans, conditum oleum pro uiridi appofitum, ca* terts af jerhantibus, folas largius commanducauerit .• ne hofpiteni aut negligentia, aut ruficitatis arguere uidere* tur.id quod maxima ciuilitatis,ac modeßia fuiffe, nemo (ui opinor^negauerit. Quarn mifericordem,lenem ac cle* mentemfe erga inimicos etiarn prebuerit, prater Cicero* neminoratione proMarcello,Tranquillus in hac uerba teßatur.Simultates contra nullos tam graues excepit un* quam ut non occafione oblata, libens deponeret. Seda-in tdcifcendo natura lenifsimus fuit. Piratas enim à quibut taptusfuerat, quum in deditionem redegiffet ( quoniam fuffxurum fe crud antea iuraueratfiugulari prius iufsit, deinde fuffgi. Koderationem uero clementiamlt;p, turn in adminißratione, turn in uidoria belli ciuilit admirabilem exbibuit.Denuntiante enim Pompcio, pro hoßibus fe ha* biturum,qui rcip.defuiffent,ipfe medios, amp;nbsp;neutrius par* tir, fuorufibi numérofutures pronunciauit. tn ade phar* falica proclamauit,ut ciuibus parceretur : deinceps'if ne* mtninonfuorum,quern uellet unurn partis aduerfafer* uare concefsitmec ulh perijffe, mfi in pralio reperiuniur, exceptis dûtaxat Afranio,paußo,o- È.Cafare iuuene:ac ne hos quidem uolimtate ipfiut interemptos putat. Demip tempore extreme etiarn quibus nédum ignouerat, cundie in Itaiiam reditu permifit^magifratusi^ (j- imperia cape* rei-
-ocr page 57-P RAE F AT IO. r ft:lt;fum amp;ßatuas E. Sylllt;e,ati:^ Pompeij à plaie dißeäas repoßüt. Ac ft qua pofihac aut cogitareturgrauius aduer Jiafe, aut dicerentur, mhiheremaluit, quam umdicare, Tantu de heroicisplane Cafafts uirtutibus.Reßat ut al» teram monßri partem, nempe inßgnia uitia, a-facinora deteßanda alfoluamus. P rimum ergo calliditate,tierfittilt;t cr uafricie ußus tß ad tyrannidé cum parandam, tumßa» hiliendam. Eè nam'f omnia dus conftlia fpe^abant, ut fua cupïditati,non reip.prpfpiceret.Idem decÏMi audatia Ctruculentia fentiendumeß. Adeb enimprodigut ant» mcefuce,^^ alieni fangumis effundehdiappetens extitit,ut (.Eutropio teßante^eiu! duftu,undeciet centum nona» ginta,!^- duo milita hoßi’,im cafa fint. Nam quantum bel» lis ciuilibusfuderit,noluitannotare. Signis collatis quin» quagies dimicauit. Eemde quando aplebe pafsimbene» ficus habebatur:prodigus,o- iniquus largitorpotius erat. IJam(.ut Appianus teßatur')ararium publicum depecultt tus eß ut ea pecunia populifauorem perfumptuofas epU3 Ias,t3‘fpe{lacula uenaretur. In fumma tätamiußitia uit fuit ( uti TranquiUus refert ) ut abßinentiam netp in im» perijs.ne^pinmagißratibus praßiterit. Vt mini quidam monumentis fuis teßatifunt ,m Hifpania à protonfule, Cf à focqs pecunias accepit,emcndicatas in auxilium aric alieni, o- Eufitanorum quadam oppida ( quanquam nee impcrata detra^arent, amp;nbsp;aduenienti portas patefacerent diripuit hoßiUter, In Callys fana templaq; detim do» nis referta expilauit,urbes diruitfapius ob prtedam,quam ob delirium , unde faflum ut auro abundaret, temislt;p mtlhbus numurn m libras promercale, per Italiam, pro#
4 i «intb
-ocr page 58-# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PJIAEP ATIO.
uinctdslt;p diuendcret. Jn primo confulatu trid miUid poni do aurifuratus e Capitolto ,tantundlt;m mdurdti nerts rea pofuït,Societdies,dc regnd pratio dedit, ut lt;jui tm Ptole» maoprope fexmiUid talentorumfuo,Pompcijipnomine dbßulerit: poßea uero eutdentifsimis rdpinis .facrilcgys, cronera hellorum Ciuilium,triwnphorum,acmuntrum fujlimie impendid. Atip ita contra tiera Uberdlitatis cona ditioncin dlys rapiut, ijHod alijs largiretur. Adeo deinde ambitiofusfuit,ut omne lusfoscp imperiapoßhaheret. Id tjuodipßemethdud obfeur'e preefe tulit,lt;judndoillos Euria pidisi^erfus in Phanißisjempermorehdbuit:
èivif yaf àt/hiiSf/ ;i[fii^TUfai/n'Jl©' wsfi
Kur/nsv/i/ ac/liKSiv,T' xKi ‘/‘^f’tßSy ;^f'’.i,v,
Q^oi Cicero ßc Edtinosfecit:
y dm ß uióldndum eß iusjmperij gratia yiolandum eß: alijs rebus pietatem eolas.
Hucetiam facit, ^uod quum in Hifpamam proßeifeeres tur,dc in alpihus tjuoddam oppidulü praterueheretur.ma terrogatusip àcomitibus effet,num ißhic quoip putaret aUtluas principatus ambitiones uigere ,digmtdtumip cera tamina, refpódit: Mallem enjuidé inter ipfos primus,quam inter Romanosfecundus effe.Pronum, amp;nbsp;fumptuofum in libidines fuiffe, conßans opinio eß:plurmasqs s:3- illußres fcemmas corrupiffe, Sed ante alias dilexit M. Bruti maa trem. Ac ne proumtialibus quidem matrimonys abßinut iffe, uel hoe dißieho apparet iaclaio aque à milittihus per CalUcum triumpbum:
yrhamferuate uxoret, machum caluum adducimus^
Auro in Gallia ßupritm emißhhic fimpßßi mutuum, Vilen
-ocr page 59-PRAEPATIO, ' T Eilexit amp;nbsp;résinas, Eunacn BoguJisregis Mäuritonite uxorem.o-maxime Chopatram Aegypti regmam.cü ijuit luxurio[ifsimamuititm fÿt. Denitp ne cui omninodubii fit,a- impudicuite eum, C adulterioruflagralje infamia: Curio pater,quadam eum cratione omnium mulierum tiirum,lt;3‘ omnium uirorum muUerem appellat. Ex his^ut opmorÇmtelltgi poteß, quam monßrofam uitam duxerit. Super eß,ut o-deeius nece paucafubneflamus. Qyi er* go dominandi libido eum uppadeo dementaf[et,ut non fa lummalis artibus remp. opprimerettuerumetiarn contu* meUofis diflit eammcefferet,di^itans, nil mfi meram apt peUationem eue fine corpore, acfpecie ,• Item Syllam ne* feiffe literas, qui diilaturam depofuerit ; debere homines iam confideraiius fecum loqui, ac pro legibus habere qiM dicat:faiium eft,ut plufquam fexagmta in eins necern con fpirauerint C, Cafsio, Marcoip amp;nbsp;Detio Bruto prineipi* bus confpirationis. Q}lt;i naäa occaficnepn curia eum effi cq fpecie (incumfieteruntiillicoipCimber Tullius,qui pri mas partes fufeeperat ,quafi aliquid rogaturus propius accefsit.renwntitp,^ geftu in aliud tempus differenti,ah utro'p humera togam apprehendit:deinde clamantem ifta quidë uitefl, alter Cafca aduerfum uulnerat paiilu infrit iugulütCeefar Cafca brachiugraphio traiecit, cenatuse^ profilire alio uulnere tardatuseß, Vtaiït animadumit, undiepfeßriftispugionibg peti,toga caput obuoluit,fimui fmßramanufmum ad imacrura deduxitiquohoneßius cadcret,etiam inferiore corporis parte uclata. A tq ita ui ginti tribus plagie confoffus expirauit atatisfua anno sa. Nac de uitaauthoris.Titiilusfic hübet: C. lultjCafaris
4 « Com»
-ocr page 60-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P K AB F A T10,
Comentariade bdlo Callico, o- Ciuili.Caiuspranorntt^ Julius cognomé ab Julo Aeneaßliojic enirn canit Virg^ üb.i.Aeneidosfub louisperfonaadVenerem:
J^afcetur pulcbra Troianus origine Cafar, Imperium Oceano,famam qui terminer aßris lulius,a magno demiffum nomen lulo.
QjtodmultoadbucclariusiS'maioriçüfide VelleiusPa terculus,quippe hifloricus,hifce dedarat uerbisiHic nobi lifsima luliorugenitusfamilia, cr quod inter omnis anti* qfsimos cÓfla'eat,ab Anchtfe,ac Venere deducens genus. Calaragnomêab euentu, qui alius ab ahoauthore tradia tur. Adius nam'qi Spartianus mAehj Veri imperatoris uita quadruplicé agnominiscaufarn adducit.quippe Ciea farem uelab depbanto(qui lingua üaurorü cafa dicitury in pralio ca[o, eu,qui prmusfie appdlatus efi, dodifsimi ttiri,creruditifsirpi putant diâum,ud quia mortua matre uentrecafofu natus,inquafententia Seruius quo^fuper primû Hb.Aeneidos p'ergilianie,(3‘ Plinius lib.7. naturel lis hifiorite cap. g.eß. Vd quod eu magnis erinibusfit ua teroparentis effufus. Cui opinioni Sextus Pompeius pra fusfubfcribens,ait,Cafarem à Cafarie didum.quiafeilia cet cum Cafarie natusfit.Vd quod oculis cafijs, a- uitrit hu manum moremuiguerit. P orra ut hoc ceu audarq ui» ce annedam,poflea Cafar es didifunt, quafi quidam prin cipufiltjuiri,o-defignati Augußa maießatis haredet, quos nunc Pomanorum reges uulgus noßrate appellat. Commentarius ,uel Commentarium Batine dici poteß, quod(, definitore Prifciano 'jplurium ßudio, ud dodrina, menu babitorii in unum colledio eß, Ptrotus earn uocem icom*
-ocr page 61-PR AEPATIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
^cÓminifccr^d eß recela dedudam exißimeit, tamlt;p hoe definit modo:Commentarius eß liherjn quo rerum jolum modo capita pofitafunt ,itaut uideamur in HUt ad exa quendam hißoriam,alijs fiubieeiße materiam. Bellum dit çitur totum temput in quo belUgeramur: pralium uer'o i* pß confligendi adus. Ôi^bus CaUiie partibus bellum Ut latum,Q- contra quos ciuilia arma mouerit:partms ab mt itioUb.i.debello Gallico,partimex Eutropy argumenta quod utriq bello prafigemus, elarefeet. f^od ad fcripti quaUtatem pertinet,Cafarin hislibrishißoriam feribit: cuiusßylus inter profam, v ligatam orationem medium quiddam tenet. Quantum uerbCiefar naßer in dicendi arte polluerit,uelunico Qyintiliani teßimonio patet. Is tnim libra decimo oratoriarum infiitutionufic de eo fcrit ptum reUquit:C.uero Cicfar,fi fora tantum uacaffet,non alius ex noßris contra Ciceronemnominaretur :tantain eo uiseßßdacumen,ea concitatio, ut ilium eodem anima dixiffe,quobellauit,appareat.ExoTnat tarnen hac omnia mrafermonis^cuius proprie ßudiofus fuityltgantia.Ait thoris fcopusfuit,resinGaUiaacciuilibello afe geßas memoria: proderemum alius anfam capcrct eas fuccindi traditas,copiofius dilatandi. Delibrorumnumero Sueta nius fie feribit : Rqliquit o- rcrumfuarum commentariot Callici, Ciuilistp belli Pompeiani.I^amAlexandrini, Afridép, O' Hifpamenfis incertus author cß. Alÿ enim Oppiumputant,aly Hirtiutn-.qui etiam Callici belli noa uiffimum.imperfcdumép numerum compleuerit.Reliquit (y de analogia libras duos,O' Anticatones tatidem. Ac pratereapocina,quodmfcribituT Iter. Item alia ludicra
« r fetipta
-ocr page 62-»» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PR AE F AT IO.
fcrlpta,t}uibus in adolcfcentia lufit. Caterum hoc frugal petendum tß non tantum ex Ctefaris,fedomnium alioru l)tßorijt,ut bene a- dicere inde, ac facere difeamus, Qjjo* Ittmpriasprobationentgt;nindiget:poßerius autemà î-it aiomprafationeHb.t. ab ^rbe fonditaadhancajjeritur tnodum:Hocilludeß, pracipuè in cogmione rerum falut brc,acfrugiferum-.omnis te exempli documenta in illußri pofttamonumento intuerimnde tibi ,tutecp reipub. quod imitere capias: undefadum incaptu ,fadum exita quad uites.Hacille.A quibusnódiffentanca Agatbiusinprae fationehißoriafuaita memoriaprodidit, Hißoriabaud fecus ac domina,nee minitabimda quidë,nec adulatrix i«» bet plarunlp, Cf plane conßituit, quibusnam fit mharem dum,quaue ßntßtgienda:^' permde neceffitatem perfaat dendo immifcet in animos fe,dum infinuat, uirtutemtp col tocat,ubi plurtmum allicibili utitur oratione, vel exemplo rum uarietate,ucluti condimentis qua narrantur excoUt: ra dicendo confirmant, in quibus homunes rcHiore confit lioufi,ucliequitateprobatiores fintredditi,uel forte pro tuiufquain fenicntia,fiiuefortuna duce, (S' bac aduerfante falfi,quando(p a rcélo,decoro'q; aberrauerint.Adautboris explanationem operapretiu mtbi uidecur,totius belli Gal» lid argumentum ex fexto Eutrept] libro buc transferibes remt dusßudiofi principium, medium, ^finem obocutos iabeant,^ rd capita quafi in tabula dclineata contemn plentur,!Zr redius inde omnia colorum genera, (s- or« namenta mteUigant. Sicigitur Eutropius in iamdtatolibroait.
EEEEI
-ocr page 63-BB t,i.l G AL tld
ii
Argtmtenttm.
ANNO Vrbis conducefexcentrfmo, nonitgefia ’ mo oddito CJulius Cctfar ,tiui poßra imperaa uit curn Bibulo, Confuleß fallus, décréta eß ei Gallia Trdsalpma,Cifalpma,lt;3- Comata: poßeafenatus addidit c2z Jllyricum cum legiombus dénis. Primouia cit Heluetios,qui nunc (^adi appellantur ■ D einde uma cendobeUagrauiff'ima,ufcf adOceanum Britannicum procelfu. Expugnauit nanep in ea Heluetios ,Tulmgos, Latobriges.Rauracos, äs' Boios:ex ijuibus centum, quaa dragintafeptemmilliaperempta funt,cetera eßugerut. Deinde Ariouißum regem,cuiauxiliabanturArrudet, Nidreomanni,Triboch,yangiones,Nemetes,Sedußtj,er Sueui,fugere eos compulit,dudscp uxores eins, totidemlt;f ßlids caepiu omnemep exercitum per ijumi^udgmtd mllia pajßtum mßdtidbiliter cecidit.Poß boegentem BelgarS, cui adheeferdnt bello J^angij, cumßexdgmtd miUibusara matorum-.Suejßmes cum^umqudgmta millibus:Neruij preeterta.quorum adeo indemitaferitas erdt,ut nunc^uam adfe mercdtores accedere ßnerent : bi nihilo minus eptint ^uaginta rmlUdarmdtomm babentes. Atyebates etiam, (S' Ambiani, Menapii,Caleti, Velocdßes, Veromana dui,Atudtici, Conduenfes, Eburones, Ccereß, Pemani, qui unp nomine Germaniuocantur: quorum omnium ci ijs,quos ßtpra diximus,ducenta,feptudgintdduo mdliafua iße reßeruntur. Hi qui repente è fyluis trumpentes exera citumCcefaris perterritumin fugam uertißent,tundent bortatu Cceßtris,exercitus reßitit, cosp ujlp ad interrùiioa nem pent deleuit. Debinc Titurius, «y Sacinus kgatus Ceefaris
-ocr page 64-«î P RAE F AT IO,
Cafarts Aulercos.Eburonts, Lexouiottp incredibili ç^t de deleuit.P, CrajJus alter legdtus,ex A ijuitanis,t2' Can tabris triginta oâo millia interfeât.Cafar rurfus Germa not,qui Rhenum tranfierant, cr totas Gallias fibifubijee te parabant,bello adortus, uf^ ad mternitionem eteidit: quorumferuntur quadrmgenta,quadrdgmta millia fitifgt; fe. D emdefaUo ponte,Rhenum transgreffus, Sueuos ma xmam (s-firocifjimamgenteni fuperauit;quoru effe cena turn pages multi prodidératotamtp Germaniam pertera ruitmox m Galliam fe recepit: D omuit autem annis noa uemferèomné Galliam,qua inter alpeis,^ flumenRhoa danttm,Rtenim,cr Oceanumeft:^ dreuitu patetad bis tricies centena millia paffuum. Ôritannis mox etiam bêla tumintulit,quibutanteeum neenomen quidemRhomaa num cognitum erat-.eos quof ui{ios,obftdibus acceptis,jli pendiarios fccit. G allia autem tributi nomme annum ima perauit H S quadringenties : Germanos'^ trans fUteni e‘^ÿtejlus,maximis pralqs uidt,
ARGRMENTVM EIB. 7. DE
HELLO GALLICO.
Duobellaàfeconfeâahoc libre compleditur, unum aduerfus HeluetiostaUtrum (entra Arieuiflum Germaa norum regent.
-ocr page 65-ÏN C. IVLII CÆSARIS COMHENTARIORVM DE BELLO GALLICO LIBRVMï.
Jo.RheUicani Annotations»
ARLJA EST OMNISrgt;t uifa in parteis treis.') C^wn bel» him à fecum Gallis geflum de» fcripturuseffet Cafar,haudabs I re fuit, quod GalUam primum o» \mmum una turn partibus ipfiut \defcripfit:iuua iUud Ciceronis m
ofjidjsiOtnwis inflitutio,qult;t à rations fufcipitur,i defni» tione proftcifci debet,ut inteUigatur id,de quo agitur.Por roquemadmodum illicCicero fecundum Dialeâicorum iraditi(mem,Officiim,quod mul tiplexer at, prius diuidit, pofieadefinit-.Sichocloci Ceefar primb Galliammtreis parteisfecat,deindeundmquamip fuisfimbus defcribit, Qjiid uerb Iulius bic in diuidendis Galles à probatifsia mis Cofmographis, (S' Geographis Ptolemieo, Auguflo Cafare, Plinio, Strabone, ac Meld diffentit, dum illi o» wnet Gdllidm tranfalpmam quddruplicem,liic autetn tri» plicem facittoperee pretium effe uidetur, plcnatn diuificmi fubfiituere,dc in ed oflendere, quodCafdri turn al^s non difconuenidt. D einde deCdUiie totius ambitu, G allorUm origine ,o- nominit etytnologid.Callid igitur primafua di uifionem Cifalpindmamp;Tranfalpinamdiuiditur.Illd fic appeUdta eji,quod Romams cis alpeisfita ; Cifalpma qtut nunc
-ocr page 66-li 1)4 tlß. I. DB DBB. CAB.
nunt Bin^obardia à nouis ineóUs Bangobardit apfuUai tur.Baden amp;nbsp;Tagata diäa,quod licet à ßoijs Gallicd gente origmem duceret, tarnen Romanorum uiemia, ac commertio ita paulatm inflituta efl: ut ceu illorum nobia kt,ita c horam in pace toga uterentur. D e cuius limitia bus,acpopulislegit9 Pliniim lib.}. Natu. hiflo. cap. 14. Hac autê afdein Romanit ideo ficdida, quodipfit trant alpespofitaeffet, Qjne rurfusmduas feeaturparteis,in Brachatam,O‘ Comatam. Qyarum una à brachis id eß breuibus tumcit,quje uix nates contegerent,appellata eß. Atep heec eadem Narbonen fis prouincia Rjomanorum dia titur,quodeadeuiéla, Colomam in metropolimNarboa nemydem dedueerant. Çf^iameqnidem Iulius hoc loci baud quaquam propter rerum Gallicarum uel imperitia, uel ojcitantiam quandam in partiendo omißt ; fed quod Komanis notior effet,quam reliqua partes tres,quas nona slum penitus domuerant. Jtap contentusfuit in commena tar'^s feribendisÇubi ßudendim efl breuitati) GalUam m tas partiri parteis,cu quibus ipfi in b elligerando resfuit. Altera commuai nomine Comata dicitur ,quod comis amp;nbsp;eafarie promiffd uteretur : qua non tantü iuxta Cafaris, fed ettam aliorü fententiam in tres parteis diuiditur, ßela ÿcam,Aquitânicam,i2‘ Celticam-.ttiß quodaly pro celti ca Bugdunenfcm ponunt,quod itidem cu Cafare nihil pu gnat. Celticananlp Bugduncnfis mmirtim à metropol Bugduno uocatur,quie m ea regionsftta eß.G allia totius (cuius faite Gafar hic meminit') ambitus iuxta Agrippa deferiptionem longitudine CCCCXX milliti paffuum, Batitudine utto CCCXIH patet.DcCüllorupnmora dijt
-ocr page 67-ANNO TAT1014 ES, tg 4^s amp;nbsp;nommis argumeto AmmatMs MarcrUinus in hac uerba fcribit: Ambigentesfuper prima origine CaUorum fcriptores ueteret, noticia reliquêre tregod} ft miplenafed poftea Timagenes er ddigentiagnecus o- lingua,ijua diu funt ignorata collegitex mukiplicibus hbris ; cuius fideni fetuti, obfcuritate dimota, eadem diflinde docetimui, ear aperte. Aborigènes quidam in hisregion/ibusuifos effefir^ tnarüt.Celtas nomine régis amabUis, ü matris eiusuoca hulo Calatas diélostita enim Gallos fermo Gracus appâ lat.Alij Vorienfes antiquiorêfecutos Herculë Occam los cos mhabitaffe confines. Drafida memorant reuera fuiffe populi parte indigenam, Sed alios quotp ab infulis extimis confluxiffe ex traâibus transrbenanis crebritate belloru, (}■ alluuioneferuidi maris fedibus fuis expulfos.Aiunt qui dam paucos poß exc idiü Troia, erfugitantes Cftecos us blip difperfos loca hiec occupaffe tune uacua.Kegionuau tem incola id magis omnibus adfeuerant ,quod etiam not legimus in mon/umentis eoru incifum, Amphitryonisfilis MnHerculem adCeryonis,er Taurifcifauorum tyrant riorum pernitiem feßmaffaquorum alter Hifpanias,alter Gallias infeßabat,fuperatisip ambobus AO^ße tumgenet refis faminis,fufcepifje',p liberos plures,amp; ras parteis,quit bus imperitabant fuis nominibus appellaffe. Haâeiws Marcellinus. CaterumquiaCccfarin Calliarumdiuifiot nefubiungit,tertiam qui ipforii lmgua^t ltit,noßra G allé appellanttir:unde Galli noméfortiti fint, copiofius edocen duputo, Etquonia Volaterranus de hoc baud indigna le du tradit,eius uerha primihue tranß ribere placitü cß,ac poftea exannnarc,Galles,inquit,omncis,et Germanos uno uocabide
-ocr page 68-»« IN tlB. fDE BBli GÂé,
ttocabuloueteres Grteci Celtas, Romani G allas appellat tant.N am zj- Germaniam Comatam GaUiam dicebant. . Pofltjuàm uerà Rhenum tranfiêrc, mlp Gallorum finibut conliitêre,ab unit a tjuodam modo afjmitate, J.atmi Gtrt manos uocauere.Gallos deinde Grad Galatas ab Hercu lis filio.Hercules enim(ut fcribit Viodorus hb.i.^deuido Geryone,m Galliam ueniens, Alexiam condidit ciuiiatê: àd uir^is cuiufdam eins loci mdigeme complexu,Galat ten gemuit,qui regnuni obtinens, incoUs nomen dedit. Jfit dorus quotp idpri yitgt;aKT@' dicit appeUari, quad Gallot rum corpora,ob immenfa frigora ladismodo albefcant, Qyodl'âne non difcrepat à uerfu Vergiliano:
y irgdtis lucent faguUstum ladea colla.
Hitcille ,quiequamuit clariora fint ijs, qua /fmmianut tradit,tarnen quari adbuc,^ dubitari poffet, qua ratione Craci alioquin, proprietatis in dicendo ßudioftffmi duot tam diuerfos populos unaeademép nomenclatura infignit uerintüdeolp meum qualecunlp iuditium interponere non Kerebor,ita tarnen, ut certiora alijs aflerentibus libens cef furusfim. Quemadmodumergoex facrisnoui teßamenti literis deprehendanus, ludais in morefuiffe, praterfe ot mnes populos uocare Gracos,(,ut quando Paulus Rjom.i. inquitiEuangeUum potentia D ei eß adfalutem omm cret denti ludao fimalamp; Graco. Et Heluctiorumuulgusot mnes Germanos ab Heluetica ciuitatc,feu fadere alienot Sueuosappellat:o-iconera quotquot alius linguafunt, 'P'ualos,boceßuelJtalos,uelGallos nurtcupat, etiamfi Scoti,Angli, Hybernifuerint : Hungarici, Sarmatice, Êohemte'e^yumdie'e,Hamoxobitic'e, aw Scythice lot
-ocr page 69-Âl^NOTATIONBS,
lt;}tt4nfMr; quonnn tamtn ferma Ait J^ aatiSf/ ab Jtaloru e GaUorum idiotifmo akefl .• cz quamuis Craci mimma gentium pars effent,eRheni accola,FTanci,Myfij,Silei ji),Saxones,(s-aly Germama populi fint prater Sueuos, idtf dubio proeul pantin obHehraica Imgua idiotifmu, quo partem fape aiwiKAti;iinüs pro toto accipiunt ,panirn ueroquod aduulgusnoßrate pertinet,ob returnac terz rarumimperitiam fadum eß: itaamp; Gradsquantumliz bet aüoquin difertis accidit. Quw enim authore Polybiö lib s.extremas erbis parteis incogmtas haberent ,adeoLp nee G allias,nee Germaniam peragraffent .• nomine Celtd ^r rumorem duntaxat cogmto utruntp populim fruni al peisfibi incognitum appellabant.Siqüidem Strabo lib. a-refert,Flt;'arhonenfis prouincia populos Cekas primitus dé nommatosta quibus umtierfos C allot poßea à Grads ho* minibus Cekas appellatosexißimatdd'ip partim ob eorum daritatem,partim quad id nomims à Ma fflienßbus homi irribus Grads,er dodis uidnioribus mutuati uideantur, Hincquoipfaducrediderim.ut RhodanusàCracisetia Eridanusuocaretur,ficut Oppianuslikt,ähnuTiKä^o» ßendit.lmoutro (prater Volaterrani authoritatemynon parua coniedura adducor,^ prifeos Romanós eadé, qua Gradcaufamotos,ut Germanosetiam Gallosuocarent. SeruunanéppublicuadMariumin carcere Minturnanó tlaufum utoedderet eum,miffum Cu Plinius,turn Florus Callufuiffefcribunt:quê yelleius Paterculus,C3-Valeri its Max.Germanii,ac in Cimbrico bello captu ferunt à Ma rioiideoq; à feruo dominu ßatim agnitu, c impuni dimifa fum,Q}fandoigitur Ceka a- Germanum,lt;iy Gallu Grat b cis
-ocr page 70-It Iff tlß.t DE B^I: CAi, tïsfignificat:uttànon difsimilt {p,etiam uocent Callus ut teribus Ronitirtis ita u[urpatam. Qiiw potiw tx f.Eutro fij de CimbYico bello,(3's-Orof^ libro certii eft itafe rem habere.Qya enim ex hoe conjiet Tigurinos/t Atnbronet Callorumgentesm Italiameü Cmbris,ac Teutonibus minimi pr^eSlos,e3-tarnen uterif Galloru nomme Cinta brot.ac Teutones notet, quando de illorum in Italia flra» ^e loq.iturmemoÇut opmor) negauerit, /juin uox Gallus utranepgente quamuis diuerfam.promifcuèfignificauet rit. m omnes Imgua,injtitiitis,legibus int erfe différant.') Strabo ab initio libri 4. hue Cafarisfententia hoe modo fubferibit, Aefuitanos no modo lingua, fed eüa eorporibus immutatos.HifpanitmagisijU^mCallisftmiles effe ^uia dam authoresfunt.Reliijuos ueri G alliea fanifacie prlt;ea ditos:uerum eadem non uftp ejuap lmguaomneis,fed phea rostp paululu uariata uti. Rjerurn ejuop pubUcaru modet rationes, (}■ uiuendi formulas etta paulifper immutatas efa fe. Heee ille. Cateru qua lingua ueteres Galli ufi fint,infra in hoc eodem libro per occafioné differemus. Qyibus auti inffitutit,^' legibus ijdem poUuermt infra Ceefar ipfe h.g. De bel.Gal.adlongum tradat.Ammianus item in pradia ilolib. ir. amp;nbsp;Strabo lib. 4. Quocirca hie multa infercire non effopus. Gallos ab Aquitanis Garumnaflumen.) Haflmus Galliam diuifitm treis parteis, nuncunama qitan'p parts iuxta limites fuos defcribit. Antequa uer'o ila lad ordine,cj- ad plena facias,Belgas,lt;3- Heluetios per di grefsiunculam à bellica fortitudine comendat: (3 eiufdem caufasafsignattreis,primu quodilli à eultifsima Romaa noruptoumcia f^arbonenft longifsimeabfintideindc quod
mtreaa
-ocr page 71-ANNOT ATIONES, t» Mnatoreshdud crebrô ipfosinuifdnt .Qydde re Cid far iffe infra flatim d prmcipio libri fecundi De bch lo Gdllico copioftus dgit, ubi Neruiorum frugdUtati!, ac fortitudinis menttonem fdcit. Pofiremo quod iUi Ctmidms dd infiriorem Kheni pdrtem, hi uero adJupe* riorem fmitimi fint ; quibus cum continentia gerant beU Id.Porro quando hie dicit Gallos non omneis Gallici no» minis in genere,fed Celtas innuit:quos modo dixerat ipfot rü CdHoru lingua Celtas uocarii B.omanorü autem GaU los. Qya decaufaer Heluetyquoip reliquat Gallos.') Et hie Gallos Celtas intellige. Qyü enim modo primas fortitudinis parteis Belgis inter omnes Gallos dederitt neeejfe ejl,ut Heluettj nonniftin fua,hoc eß Celtica regio nealiosfortitudineantecellant, Alioquin Iuliusfibinon conßaret,quando ait: Belgas omnium Calloru.in beilige randopraßantilfimos e/fe.Porrbeädemde caufadicit Heluetios reliquis CeltisanteceUere, qua antea Belgas omnibus C allis: quippe quadß cuti ht ad inferiore Rheni partem,ita Uli ad fuperiorem,cum Germanis fubinde €onfligant.Eorum unapars,quam Gallos obtmerediclii eß.quot;) Redit unde digreffus erat.nempe ad Celtarum fines defcribendos, quos antea perßrinxerat, A finibus Rel* garum.)fuple quos Matrona,er Sequana fMiuj conßitu» unt. Dequibus omnibus piHuram tertia Tabula: PtO3 emaicaeonfulito.A Sequana autemfluuio Sequanipopu li diäi funt ; in quoru montams loeit Burgundiones, s3- in campeßribut Sangani hodie habitant,ut D. Beatus Rhe nanus homo dofffsimus, er acerrimo in penfitandis anti» quitatibus iudido praditus una turn alijs eruditisfentit, b » Caterutn
-ocr page 72-«o I}Jt.îB.J.DEBBÏ..CAt.
Caterum quando Burgundiones Gallias inuafermt.ciuan tagens eorumfuerit,^- unde nomenfortita. Paulus Orogt; fius lib.r.cap. ft. er breuiter, er luculenter in hac indicat uerba-.Burgundionum quo^ nouorum hoftium nouum no men yalentmianus oppreffit.qui plufquä So. miüia utfet runt armatoru.ripa Rbeni fluminis infederut. Hos quoni damfubafla inferiore Germania à B rufo, er Tiberio ad eptiuisfilys Cafaris,per caßra difpofitos aiunt in magni coaluijfegentem: atip etiamita nomen ex opere prajum pßffe,tjuia crebra per Itm'tem habitaeula conßituta, burt gos uulgb uocantstorumbp effe prauaUda, er pemictofam manum,Callia hodie'ip teßes funt ,in lt;juibus prafumpta polfe]fi0ne confißunvijudiiis preuidentia Deiomnet Chri fitani modbfaäi, catholica ßde, ncßrislp cleridt ,lt;iuibut obedirent,receptis,blande,manß(ete,innoccnter'ipuiuant, non ejuaf cum fubiedis Callis,fed ueri evfratribus Chri flianis.Hac Orefius Aurely Augußini avyf^otamp;.Ammi anus uero Marctllmus Itb. t s. Burgundios beUicofos, amp;nbsp;turba immenfauiribus affluentes uccat:ideoipmetuenz dosßnitimis uniuerfis. E t paulo poß, eofdemfobolem Ro. tffefcTibit,attpcumAlemannisdefinibus,erSalinisfape iurgaffe, Hadenus er die. Porrö falma nobilifßma etiam n«m Burgundionibus rellant,undetoti quoip Nuichthot num terra aflatm falls f sppeditatur. Caterüß quis noffe cupit ,lt;juandoerquibus praditi moribus Burgundiones Chrißianißnumreecpermtäd ex tz.lib.bißo. eccleßaßica sjuamTripartitam uocant,cap.lt;z.difcere poteß,ubi ßc ait: Qyadammfulaultra Rhenu fluuiumeß BurgundionS, Ißi Uttam quieta agunt,acpene omnes fabri lignorufunt, tx^ua
-ocr page 73-ANfJOTATlONBS. t, ntiuamtrctdcfafcuntur. Qyorurrgionê Humicrebnt inuafioneuaHabant, a-flurimosoccidebant. At illi licet anxietattconflriéli, ad nullum tarnen fe hominem contule runttfed alicui deofe committere cogitabant. Turn audit entes quad Ramanorum Deus fortiter adiuuat ipfum tit meutes,omnes communi confdio ad credulitatem Chrißi eonfugiunttuenientes'ip m unam duitatem Galliarum,ro ^abant ut ab epifcopo Chrißtanoru baptifma mererentun At ille eosfeptem diebusfaciens ieiunare,ac imbuensfide bapti:t,atos odauodieabireiuIJit.C^ifumptafiduciaco tra tyrannos,alacriterfeflmabant,amp; fpefuafrußrati non funt.Nam quum rex Hunnorum nomine Suptarus per no flemfuiljet ciborum nimia uoradtate corruptus, Burgun dionesgentem irnmicamfme D uce reperientes, cy paucia täteplurimisrefißentes.faflacongrejjione uicerunt.RÜ t^uum effent ißorum tria miUia,drdter decern milita pera emerut:C3‘ex ilia totagens feruentiffimimChrißiamßno permanßt.Hadenusilla. Porroftquisfgavotaylafirequia rit,hocßib Theodofio,amp; Valentiniano mperatoribus iua ruoribnsgeßum eß:qui fub annum Dominicum uto.impe rauerunt. Belgæ ab extrenns C allia ßmbus w. ) Secuna dam partitionis ßue partem adgreditur,cjueeperfe^uidi fatis plana eßft (ut antea commonui') Ptolemai tabulant inconfiliuadhibeas, Cteterumhaudiniucundum fortaffe ßudioftsfuerit fdre,qttinani populi noßrofeculo hanc Gal liaportionemteneant. Qyiapropterilludhucex yolater rano tranferibere non piget. Sequitur, inquit, Belgica ,in qua proumdafimt.huiufcemodi nominibus hodieuocata Pteardia, plattdria,Lotoringia,Rlorttnannia.Cteterûft
t i 5«ij
-ocr page 74-« nbsp;nbsp;nbsp;12^ Liß. I. DE BE tgt;. C At.
quisnoininishutus rationem relt;juirit,tx hifce Hubtni Leodtj uerb'n fortäffe inueiMct. Opmatusfumfemper Bel gas uocabulum effe Cermanicum, ideo quia Gemani Gallos,amp; halos Vualhen, ij nonmdli Vualgen appel* lant. w. Q}«f fanèiTviuet^ffa mthieamobcaufamnon difplicet,lt;jubd m confeffofit,hunc Gallia traftum magna ex parte à Cermanis occupatum. Qjio fitutO' ego uerifi* mile putem. aut ipfos fibi, aut alias transrhenanos hoe nommts tndidiffe,c^uod Gallorum,hoc eß,Vualorum ter* ram mcolercnt.Atep hanc conieUuram tenebo, tjuatenus ex bonis authoribus edoilus fuero, huie CaUiaritm regio* nihoefuiffeuocabulum,antequam Germanim eammi* grauerunt. AeiuitantaaCarumnaflummeizrc.} Ter* tia,(3-ultimd fufeepta diuifonis pars.tjuamGallihodie Çlucundo homme eruditifimo, ej- antilt;juitatis ßudiofifsi* moteße}Guietmen uocant. Pyrenat autemmontes,qui Gallias ab Hifpan^s hic dißerminat,à Cermanorupere* grinatoribus.qui CompoßeUam muifunt, der Runt^eual dicuntur. Apud Heluetioslonginobilißimus,e3‘ditifsi mus fuit Orgetorix o^c.} G^a hadienus dixit exordij la co pofita funt,nunc ad narrationem accedit:quam ut ma* gis perfpicuam reddat,primum Heluetici belli occafumi ac ueluti femina quadam recenfet : Deinde Heluetica ei* iiitatiitermmos,a- quantum fpacij eiufdem ambitus con* tineat. Poßremb ubi cum Heluetys conflixcrit er quo pa iloeosfuperauerit. Atep hac prima huius lib.Qut in Arga mentodiximusyparseß. Caterum Orgetorigis potentia, ac opes hmc aßmari poffunt, quad Cafar ipfe paulbmfe* 'riusfamiliam tius circiterhormnum nullia decern fuiffe ait
-ocr page 75-AUNOTATIONES. tf ait,prater elienteis,ac are aliéna obfiriftos, J/nde difcit mut tant am uniat hotrnnit poten tiam,ac diuitiat libera ci aitati numjuam.autfaltem rarenter benecedere. Qj/enu admodum enim Orgetorix ille potentifsimut, ac locuplet tiftimat homo tmmerola familia, clientela, ac perditifsia moru quoramif caterua jlipatut, primam nobilitati,dcin de toti ciaitati daobut argumentit perfuafit,utfinibtttfu» it exirent, Priimm t^abd inter Celtat omnium fortifimt, deinde quad pro hominum multitudine,t2- uirtute nimium angufiot baberentfinet,o- publicum tjuidem decut,ac co» modum pratendentfua ambitioni, (j- lueroferuiebat : ita plaritp ignobUet nobilet,ac impotenter potentet, etiamni faditant, V ifeendum efi 0 hoc, e^ubd Cafar Latina lin» gua ßudioftftimut duitatem Heluetiorum hie,cy alibi Heduorum, Neruiorum etc. profadere ,feu at harbari tjuidam lot^uuntur.liga accipit. Proinde Htluetiorum cS fadtrationem proprii,fignatb, ac Latine loeuturut HeU ueticam duitatem uocauerit, Cermanie'e die Eidgnot fchaffi,ftu ut exteri Germant in more habent,dat Schuui Ferland,a parte totumdenominantet.Suitiaenimnon ni» ft mat,er exiguui Heluetiorum pagut eß. Si([uidem duitat Rodulpho Agricola Phryfio homine omnium confenfu eruditißimo defmtore , eß multitudo homi» num coUeda ad ßatum return juarum tuendum per fe fuff identem: qua confenfu ft legum uitaip coniunda. Etfecundum Ault Cellÿfententiam lib. lO.cap.t.ncdi* urn Atticarum, quatuor ßgnifcat, locum,oppidum, tus omnium, ac hominu multieudinem. Vnaexparteflumi» ne Rhena latiftmo o-c.y Nue pereaoccafionëquapaulb
b 4 (»ui
-ocr page 76-*lt; îtJ 1J B. L b B ß E Z- G A
ante dttigimus,Heluetiorumfines à tribus mundi plagia dtfcrihi(.R}teno nanep Utiffimo.ty altiffimofluuio uerfus Sdeniorientê Helueiy à Cermanis dißerminantur.Vtrt fus occafum Jura monte, uerfus meridiem lacu Lemano, er flumtnefi.hodano,lt;jui prouinciam Romanoru Narbo* nenfem ab Hcluet^sfeiungit.Qyadereuide D.Clareani dodifftmi Heluetij deferiptionem: Q- D. Aegidi) Tfehua di Helueuoru in proumcia ßadena olm proconfulis,eru* ditiffimi uiri tabulam, Caterumtriaadhuc elucidanda funt,prtm!} agru hie non pro aruo,fed territorio,feu ditiot ne accipi, cfucmadmodim J^arro de lingua Latina agru B.omanum,peregrmü,Campanum zs-c. uocat.Sic elegan ter dicitur Lame,totus Tigurinoru,feußematuagerin armiseft,diegants^Landfchafftißimhaimifl,Deinde lu ram,feu luraßftmQut Strabo uocatßuxta lucundi Vero* nenfis fententiam GaUici S. Claude,ab Allobrogibus au temfiue Sabaudis accolisfemiRjomana lingua utentibus, (yijuinmcditionds Bemati^ funt,lurtenabeaparte appellari,(iuafyluofiffmus,a-ha{lenus fubducis Caroti imperia mercatoribus parum tutus, appellari nunc. Ab Heluetys autem recentioribus abbepatis eodifimilitudi ne Leberberg idem mans uocatur:eo quad hepatis elixati coloremfaxa(,lt;juoru magnaineocopiaeßyreferant.yon enim eorû fententite aßipulor,lt;iui Cermanicû irv/uef/ à ca ßris deriuant,cjuaft dicas caßrorum mons Legerberg: eo quad ueßigia amp;nbsp;inferiptiones quada teßentur.Iuliu Cai fare ißhic caßrametatüeffe. Eananep rationf multi mon tes id nomini s affecuti effent. Dubio enim procul in multit die caßra fua per G allias ßxit. Hue accedit t^uàd Germa
-ocr page 77-ANNOTATIONES. »f 1/üs(,undemaioreinollri trans Khemm ortu habent )•» more efi,fiercgrinam uocem dut nonnihil decurtare, amp;nbsp;ad Cermanifmiformamdetortiuere: aut prorfus nouam nos mendaturamarei circumjlantijs fingere : Etenimficab Alemannis Auenticum afipellarenejdentibusfailitmHi demus,utUlud A turrium frequentia yiUburgum uocita» rent.Qyade remferiusfufius difseremus. Poßremo Le* manus lacus poßerioftbus faculis à Laufanno oppido adi acente Laufannenfis nuncupatur. Et a Senatu,populotf E.o.amicus appellatus erat,(3-c.')Liuiuslib.t.dehello Md cedonico refert,neminem ßilitum effe regem,fodu,'S' dimt turn à fenatu, populoïp Rß, appeliari .• mft ijuis optime de rep. Romana merituseffets lnterfeßdem,(3-iusiuran* dHmdant.')Elegdtitehicobferuandaefunt, Dareßdi,pra fide mterpofaa polliceri,er D are iufiurandum,id eß,iurd mentoß obßringere. Et regno occupato pertreis poten tißimospopulos.') fuple Selt;fuamcu,Heduum,er Hdueti» cum, iw ut Caßieus Sequanotu.Dumnorix Heduorum, dcOrgetorix Hcluetiorum regntM obtineret. Ceeterum (Mt plerit'ipCallicarum reru peritis placet ) Sequani olim turn tradum mcoluerut,lt;jui nunc Burgundia Comitatut nuncupatunHedui ueroBurgundiaducatuinhabitabit qvi a longe eeleberrima, ac opulêtifsima urbe Augußodu 'noetiamni a Gallis Autüuocatur, ut D.Joachimus y at
- didmusiminortale HeluetioiüdecusinfuisfuperMelam fchoUjs annotduit,amp; lucundus lt;juoep admonet. Eares, ut eßHtluetijs per indttiû enuntiata. yquouidelicetpado Qrgetorix regnum inßta duitate aßfUaret.y bi duo no* tandafunt,uturn ^uam obßruantet iußitiis,cet[uitatis, (^
It r t^uam
-ocr page 78-tt JAZ LJB. I. VE BEE. G Ai'.
qua acres libertatis fua umdices fuerint ueteres illi Udi uetij.Altera quapericulofumftt, reip.Hbera ,unu alique ex eiuibus ta longe late tip potente fieri. Nift enim 0 rgeto rixinumculis mortuus effet,ciuile interHeluetios belli unius potentis,acpradiuisis homiMs caufa conflati effet. Vtigm cremaretur.^Hunc morêcxurendi reip.perturba tores, acfeditiofos antiquifsimi effefacraquoq; litera tet fldtur.Jeremiitnamlp ig.cr Dan.f.legimus treispfeudot prophetari coryphaos, amp;nbsp;turbidentos hommes eScremat tos OiVanielé cafocys duobus in fornaeê ardente cote {lu qaed publica regis J^abuchodoneforis rdi{iu neglexerat. Vbi iamfead earn rem paratos effe arbitrati funt. ) Qjii primas hoc confdia m Heluetioru couentu dédit,ut omnia prater comeatam aditer neceffarium domiincenderent, haudduhit aut ipfe 7 hucydidis hifloria legit, aut rumore earn tognouittuideUcet Atkeniëfes in beUo cum P cloporte fiacitgeflo, ex Perielis hominis o- cloquétis,amp; manu fin stuifuafu terrafuam cornfuburbanis pro dereliélis habue iffe. Propterea quod non uillce,amp; agri,qui amittunturfed corpora deploranda fint. Non enim ait Pericles,poffefsioi nesuirosfeduiri poffefsiones nancifeuntur. Perfuadeni Kauracis,amp; TuUngis,^ Latobricis finitimis.') Bafthem fern agri à Rauracis quonda in habitati effe,argumito ef Augufla Rauracori: cuius ruina circiter mille paffusfut Era Baf tied,qua Rlnnfeldiam itur,etiamni apparent. Tin ngos Raimundus Marlianus reéli Lotharingos interpre tari uidetur.fli namep Heluetijs uerfus Aquilonem intet Vogefum monté, çr MofeUafluuium uicinifunt,ut Cafa ée Tid ingit narrat, Cateri on eiufiê Marliani, amp;nbsp;Noloi terrai»
-ocr page 79-ANNOTATIONES. »j terram conieHitra de Eatobricisfiu Latobrogijt Paulut Qroftut habet,nel ut alia legut exëflaria,Latcuicit,ali^d fonder is habe4t,non facile pronmeiauerim, D ubiu enim adhuc apud me eß, art Eaufannefes ( quorufe des à Eatoi bricis i/ü olin inhabitatasferutyCafaris téporibus nelue t^ n0fuermt,a' uel in f^rbigenenß, uel Nantuatü page re cenfiti nonfintmn Heinetiorüfmitimi,amp; auxiliares. Sed quumCafar infra Heluetiorufnes usep ad Ceneua ponté pertinuiffe,^ fupra, mate Jura eos occafum uerfus termi nariaffirmet^magis adducor, utereda Eaufanenfes tune Heluetiosfuife,i3- per Latobricos VaUefianos inteUigét dos. Apud hos. n, adhuc uicus eß Brig Germanica more pro Latobrig mutUatu uocabulu. Hue accedit,quod y al left} ne noßro quide facula in aliquo Heluetioru pago recé fantur:fed queadmodu Rotudenfes,Sangale fts,Doggen bürgtet J-eoponttj Helueticispagis,fadereiunilifunt. Atlt;p hac mea conieHura eß,qita feruabo,(y tenebo,dtm certiori didicero. Qyod ft quit interim legere uult diuer» amfententidcude Tulingis,tu Eatobricis,Heluetiorum tabula Tfchudi Proconfulis opera depi^td aide at,es-diU^ genti trutina utriufp noßrüfenßm expendat, ac dein utri uolet fubfcribat.Boiosép qui trans Rhenum mcoluerant.y Trans Blienü Boiosideomcoluiffe dicit,quodin boe codé li.ait,eos tandéin Heduorufinibus cófedilfe.Cateru Stra bo li.r.ajferit, Hercimafylua prius ab eis inhabitatd,qute tandéebcaufam noßroadhuc auoBoiohemica uocatur, Qgiade redoftifs. uir B.Rhenanusfefcriptum reliquit. Boios illos prifcos,qui inJtaliam olim ex Gallia tran» fcenderant cum aHjs quibufdam nationibus,iam uiélercs, Confule
-ocr page 80-*» JN LIB. I. DE BEL. GAL.
tonfule Marcello opprejjb. Fur lus alter Conful ad unum fere occidit. herum à Scipione manus alla Boiorum de» letur. Earn uero Boiorum partem, quit in Hercinio ne» more cÓfederat(_ unde adhuc loco Boiohemi nomen^mcly tusilleMarcomannorumpopuluteieciinjuitrans Danst» biitm pulft, qtium J'/oreiam fruftra oppugnafjent, errore uago tandem ad Heluetios delati funt, excidium G allia» Tummeditdntes.Htecille.Porrà Plinius lib.i.cap.ig.Mo reiam Tdurifcorü(lt;juos Volaterranus li.7. Geographice Noricos interpretatur} oppidum eUe commémorât. Stra» bo autem lib. r. non lange ab Atjuilcia pomtmbi amp;nbsp;Cn. CarbonemcoUatisfignis aduerfiis Cimbros, re infeila di» fcefsiffe refert. y num per Setjuanos dngußum,O' diffici» te Çfc.'j Has angußias,amp; Galli, amp;nbsp;Germani Clußam nue uocant, in (fua perlt;juam munitum propugnaculum in pra ruptis , C3- altis Éhodano imminentibus faxis poßtum Bemdtes folo tequatierunt, Anno Domini inó. quan» doSabaudorum perßdia ,C3- iurisiurandi religione quod Geneuenftbus ciuibusptis dederant,cod{li funt imperato» recraufpice prudentifsimo fimul ac fortifsimo uiro D. prandfeo NegeUno expeditionem in Allobroges facere. Int]ua^uicejuidcisRhodanuefl,(3-pduló ultra Clufam infuam ditionem,fauente ipfis diuina dementia, redege» runtudf menfe Januariocaptii,a‘m Februarßexitußi niturn eß. A Iteru per prouintiam nofiram iS'c. ')Supra di» xU Cafar,Heluetios tertiafui parte lacu Lemano,z2-fl‘lt;» mine Rbodano contineri iquiR'arbonenfemRomanoru froumcian ah cis diuidat. Ex quo loco,a- tertia Europee opud Ptoiemaum pielura cognofcitur/acilius,ac expedi tius
-ocr page 81-ANKOTATIÖjslBS. igt; ttusHeluctÿsiterm Galliasfuilft perprouintiam.Qÿi nuptr populo Romano pacati erant.') M.C.in Orationt de proumtys confularihus refers, ante luhj Cafaris btllji turn Gallisgeß(m,femitam tantum Gallilt;ta Romasta obtentam: C.enim Pontinimfortifsimum uintm,ortum repente bellum A llobro^um, attp feeler at a coniuratione txeitatum praltjsfregiffe,eoslt;p domuijfe,quilacefsierant, O' ea uiéloria content»,rep.metu Uberata,lt;juieuiffe. Am* mianus autem WarceUinus pabium Maximum à deuiÜa O prorfutdomita Allobrogumgente, Allobrogtcum co* gnominatu affeuerat. Quorum poßerius G afar baud du* hi 'ebicmnuit,lt;juando ait, Allobroges paulà ante a Rorna nis pacatos effe, Porto ueterum Allobrogumfedeis rutne Sabaudi tenent, quos V olaterranus lib.j. Geograph a à Sabatijs uadis,lt;^ populis, Ptolemao, caterislp inter al* peis pofitis,diâoseffe autumat. Isîp nonnullis loots uada tranfitur o-c.^Strabo lib.n.accipit, mquit, Rhodanus cy Ararim,(3- D ubim:mde uf,f ad Sequanafluuiu uadatur, D iUus eß autem Rbodamut à Rbodo oppido Rhodiorum tolonia,alfertore Plinio lib.i cap.ii. Extremum oppidum Allobrogum eß,proximumep Heluetiorumfnibus Gene* ua.} Hanc urbem plariep doUi in Galles, sa- Germaniai CebennasnimirumàGebennicis montibusiUi tarnen ni uicinis (.nefeto qua autboritatefreti')uocant:qitiim tarnen inpromptußtcaßtrisnomenelatura,qua c GalUcam, amp;nbsp;Germanieam fyneoparn,es- crafum Ceneu, o- Cenff pulebri refert.Qyafanenonfolum antiquitate,lt;3- empo* rioclarifsimo(,quodinde Eugdunum translatumeß-)de* tantata iam olimfuitmerum etiam recent proptergraulf* ßmatn
-ocr page 82-)• JN Liß. !• LE BEL. GAL. mam okfefsionern,er fui likerationem eekbriorfafla eft, Qyitm mim Gtneuenfes Cocblearioru ( nobilium Allo» bn^um confpiratio trat, ^ui argetta CoMearia in pileis geßabantymanuundiipobfidione cinfiieffent,ac tanta famt laborarent,ut laUentes infantes pro ladefanguinem tx matrum er nutricum uberibusfugerent ; iußo exercitu ptrpradidos Bernâtes dues fuos obßdione liberati, ac in libertatem ita uindicati funt, quicijuid iuris in Ceneuem fes aut Epifcopus,aut L uxhabuit,eis remiffum fit per um dices. Adhitciurifdidionis poméria dilatatafuntadeô, ut qmmantea nihil iuris extra mania habe rent, nmcalii quoufque imperent. Pro qua umdicatione Bernâtes rnhil aliud poftulârunt.quàm utmilitihus flipendia numerat rent.er ne cui aut Prindpi, naiuni,aut urbife cÓiungant prateripforum uoluntatem.C^od beneficium^ ftmodo fapit, ü pilt;» eft}Ctneua perpétua agnofcet:cr uidfsim de fuis bentfadortbus,ac uindicibus bene meren ftudebit. Is dies.^fcdicet didus, id efi,conftitutus erat ad quintu Ca* lendas AprHis,hoc tft ts.uartij. Erat omnino in Gab Cd ulteriore Legio una.') Legio d legendo, id eft eligendo nomen habet,continttlt;p(.Vegetio lib.i.cap.a. teftante^pe ditimfex milliacentum: équitésfeptingentos,:^' i o. Ad idus Aprileis reuerterentur. ftd eft ad n.diem ApriUs. Qj«i influmen Rhodanum influit cyc.yQßo pado lacut Lemanusfead Geneuam in Rhodanum effundat ,uide nouamGaUia tabulam apud Ptolemaim. Caterumde ertu a-exituRhodaniPomponius Melaita fentit lib. s. Uólongeab Iftri.Rhenirpfontibus Rhodanusfurgit.de» inde huu Lemano acceptus, tenet impetum ; er quufeper medufa
-ocr page 83-ANNOT AT JON ßS. g »fdinmUfiMn tgerit, tantu:igreditur,lt;jiiantusutnit. Htte die. Q}(dm lange autiD anub^, cy Khenifontikm Rhodanus oriatur ; certiora lege in Radiant no^ri fuper Melam[chains,lt;:3- apud Pmonfulem Tfehudurn in Rhe tia defcriptione. Murim in altitudinem pedum fexdet cim.') Huius muft ruinas, c uefligia qu^dS etiamnuex» tare ÿ aUerunt,^^ iflius trapus locaperfpexerut.Id ^uod mihi fidedignifsimus V .Nicolaus ad Putros Bernas, a« uirnon tantum truditiont ,uerumttiam pietate fyncera clarifsmus,Bernce recenfuit. Cafiella communit. ) f't» getius lib.i.cap. s. camelia diminutiuum à capris elle dit citMtra quiemangarijs alitjuati pedites,e^uites'.p degent tts, tutum iter commeatibus praßarent. Si perrumptre poßßnt.ySi pro an,Grlt;eca dicediforma. Grlt;eci nan'lt;p,Ei pro códitionali,dubitandi, es- interrogandi particula ufut pant.Belmijuehatur una per Sequanos uia. ) Supra C/tt far ait,non reift duo itinera fuiffe, quibus domo in reliquat Gallias Heluettj exire pojftnt:unum per proumtiam Rot manam, alterum angußum, ef difficile inter Jur am, er Rhodanum fiuuiim. Quum ergo per planius, Clt;efaris moleßatione impediti ire non poffent,fupererat,ut Cfi mot do infitutum iter abfoluere uellent^per angußias Ulit tundum effet, Jterm Santonum fines facere, qui non longe,) Sanäones,inquit Volât err anus nomen fuumfert uant^uorû urkem Mediolanum Strabo,^ Ptolomeeu: po nit.Hac iUe.Atfi quit s.Europa tabula rimetur,uidebit Santoneslongiufculofpatioà Tolofatibusdifiare.Hori tnim Colonia in extremis proumtia finibus : Hierum uero regio ferme ab initio Aquitainica Gallia eß ad Oceanum
-ocr page 84-M ir^ Liß. /• DE BEE. GAE.
forti Santonet uemitcula nunc GaUorum lingua Samt gongt nucupantur/t lucundo credimus. Ei munitioni. ) id ejt,muro,cjwm adutrßu Hcluetiorum impttum dürft rat.Qytf circum Aijuileiamhyemabantcrc.y StraboU. r.ait,At]uiltiamadfinum Hadriatinmfitam.iRomat nit conditam, Cf incumbentibus barbaris impofitam tfjc. Adcam'tp flumineonerarijsnauibus nauigari ptrKati* fonemfluuiumplutfladys tu crc. Eiutus ueroli. lo.btUi Mactdonict refirt Coloniam Eatmam to anno Acjuiltt iamquoManliut Praetorfecunda aliquot prttUacü Eut fitanu in ulteriore Hifpania fteit, in GaUorum agro de» duUamtlJi. yidtjixtam Europe tabulant apud Clau. Ptolemaum. Et qua proximum erat iter per alpeis Cfc. ) Q{t»mrx Aquiltia treslegionesexflybernis eduxiffet, Cf indt in Gdlliam ulterioremqua proximu erat iter, com tenderer Citf ar: Graia alpes fuperanda erant, qua nunc minor Bernhardi mont uocantur. Hac enim uia re^a ad Centronet ductt,quorumciuitat inSabaudiapoftta, nunc Tarentafiauocatur. ybieidemCafari non tantum cum Ctntronibut,uerumetiamcum Garocelit,cf Caturigibus hominwutferii in alpibut dimicandum erat.Porri de itii neribut ex Italia inulteriorem GalliamlegitoStraboni fubipfumßnem li.i. Ab Ocelo,quod eßeiteriorisprouin tia extremum(. ficenim dißinguendut tß contextut)m ßt net yocontiorû ulteriorit prouinti:e,cfc. y Ab Oceio.ini quit Citfarpoßremo Galliaciteriorh,hoc tß Togataop pido fepttmdierum fpatioftin ßnet yocontiorû ptrue» nißß. qui in Narbontnß Romanorum proumtiaßti funt. Cuirtinii.cfä. Ptoltmai Tabulaadiungat,er lotori ßtutrt
-ocr page 85-ÀNl^OTATJOlJEg. ii fittm confidereaißhac omnia tiktobfeura manebunt, amp;nbsp;uti Cacus de coloribui difpucabie. Multum etiam te ad hunc loetmt plamus inteUigéndum iuuermt cum Marita» ni,turn Proconfulisnoßri de Ocelo,fiue Ofeelo cémenta» tionet, Ab Allobrogibus in Scbufianosexcrcitumduciti Hifunt extra protmitiam trans Phodanu primi.-) Qgt;dgt;ji doquidem Allobroges Poxis THjwdantt habitant, v Rho danus(.teßante Cafare) Heluetiorumfirics à Ro. proKm« tia diuidit, czide hie ait fe ab Allobrogibus in Sebußanos exercitum duxiU'e,qui extra Marbonenfem prouintiani trans Phodanum primi popiilifint.reltnquitur eumpoß tergum reliäaproumtia beinCclticam contuUfJ'e Galli» dm.Q}lt;i autemßnt Sebußam.V' ubi namßti,prater Ca» farem hoc in loco.cy tiarUanum.nidlu nee ex prifeis, nee txneotericis Geographis deprehenderepotui,quinegoi iiuexplicaret. Qjfumergohuius adnotatio ad prafentii loei claritatem multumfaciat, eius uerba huctranjertbert dit effe duxi,Sebußani,intiuit, populi f ent inter Geitas ex» tra GaUiam prouintiani Romanorum trans Rhodanunt (ita emm legendum eß,non Rhenum, utißhic àpud Mdrâ liianum, er tn multis commentariorum Cafaris exempla Tibus corrupte legitur.Heép enim Cafar Rhenum Gallia limittm turn tranfgreßßts eß^primnA Uobrogibus ,ßquai nistp,ac Heduis ( tluorum erant clientes ')ßnitimi,intef Laußannefem, cf Lugdunenfern diocafim fiti: quos Belli tenfes eße comeHura eß.Ciuitas eß cpißsopalis in prouim tid Bifutina,duci Sabaudiaßtbdita.fiuetius antißiti.Hel ue^ iam per angußias,amp; fines Seejuanorum o-c.) Redit «id Heluetiosidocens ^uonam paRo per Clufam in Sa e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfiiandi
-ocr page 86-H IN IJB. t. DE BEE. GAE, Iguanas ptnttrauerint, auandoquidem per Cafarcanos mi Utes eis per expeditius iter in proumtiam Romanorum proficifd non permittebatur. (^od autem Heduorum po tius quim Sequanorum agros deuaflauerut, hincfaflum baud dubie ejl:quod his,nÓ illis fidem,cr obßdes dederat, feabppullo maleficio eortm fines pertranfituros ejje.
Ambarriquof necefjarij,üconfanguinei Heduoru.') J'iec de hts populis quiequam uel apud prifcos, uel recena tes authores muenio, mfi apud unum Marlianum ,iylu3 eundwn.Nam Eau. Phryfius eadem ijfidem uerbis mpto lemai iudicem tranfcripfit.lUe ergo de eis ita fcriptum rea liquit. Ambarri inquit,Celtas necelJdrifio- confanguinei erant Heduonm, quos quidam opmantureße Borbatoien fes. Not'.nulli autem quodfuermt Niuernenfes Heduis fia nitimifiue proparte Bituricenfes, allufione uocabuli,quo atas noflra utitur, Ambarros nanip didmus duitatu dia entes,feuadharêtes. Oppiduaut Ambarrorüpagusfemu rius,fiue mons Barri didtur. lucundo authore Ambarri populi funt,qui GalUcc nme Semar,amp;Montaruocantur. plumem (ft Arar,qucd per fines Heduorum.^De Araris origine,exitu, nominis mutatione, at flexu nemo redius fenpfiffemihi uidetur,q Marlianus,Rhenanus, Q- Marcel limts.Promde priorum uerba hue ita fubßituere placet ut pofremifententianon omittatur.Arar( inquitille^Celtt citfluuiusefl,nuncEaSoneuocatur, Oritur in Diocceft Tullenf finibus'p Burgundiie, cr Eotharmgite, non lotta geamonte yofego,exquoo-Mofaflumenprofliiit. Inter fecat turn earn Burgundiiepartem, qua imperatorias turn earn,qua Regia dicitur, Illi Comes ( ut hodie loquuntury huie
-ocr page 87-ANNOTA^nONCS. ,f fiuic dux d Francorum rege infl'ttutus prlt;eerat:tjui tarnen mortuo Carola Philippi, ab Fleluetijs occifo, adfupreir.ü iutregiu adfcriptusejl,utnidlitsadhucBurgimdite aux fitted comes tantu. interférât Gabillonè,ac Matifconë eit uitates tune flcduoru oppida-prolapfus Lugdunu urbe, Rhodanu in fluit. Hailenus ille.Hicuero li.i.reru Germa nicaru ita dijferit : Magna Fotharnigia parte Germania prima ohm cÓpleélebatur. yt minus mirandufit,t{uodAin mianusfontein Araris Germania prima tribuitifc lib.tr^ fcribens,uhide Rhodano loquitur: Etemenfus,inijuit,fpa tioflexuofo AraninÇ que Sanconna appclldntflnier Cer3 mania primiarnfluentem fuü o- nomëafcifcit. Orituraut Araris proxime Vofaginas alpeisin Cohmitio Sequanorü O' Germania prima. Promde s::x Maro de hac Cermaniii prima locutus uideri potefl in Carmine Bucolico, quü in^ quit : A ut Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrim Hacilli. Vndefatis coflat, AruU ditionisBematisfluid olu non etmdëeffe cd Arare. Jlle enim non in Burgundia^ ac Rotharingiacëifinio,fcdin Heluetiordfinibusortuha bet.Oritur nanép exfurnmis alpibusaduilld,cui German nice Bona pino nomé efl,non procid à Rhodani, in- Rufa, fuc{ut Tfchudoplacet'jp'rfafontibus. Remde Hasliens fern praterlabitur traëtd, donee in B rien tienfem illabitur lacd, Vndefe rurfus eflundens Canobid, v oppiduld In terlacenfe allait, er paidoinferim Runen fern mgredittiv laeu:quë paulb fupra R und oppidd deferens,Borna petite tamlp fibula in modd ampleciês, mira flexuoßtate furfum aliquouflp infra ea labuur, donee Arberga attmgat.Vbi maiore edimpetudeorfum fertur,praterfluens Byrenam^
e t Solatura
-ocr page 88-X JN Liß. I. DE EEL. GAL, Solatttrrim,Aruuangiam,Arl!urÿtm,Arouiam,Brugà{ vVindomlf(tm:fub quibus Rufa.iy Limago aufius pro* pf Confluetiam Helueticam Rheno mifeetur. Qya de re Proconfulis tabulant conftdito. ybi per exploratory cert tiorfaàui efl.treis iam copiarum parteis Heluetios idf.ii men trans duxiffe.} Ex his,i3‘fequentibus Cafar earns uerbisQubt ait Heluetiam duitatem in quatuor diuifam fuijje pagos^manifeflumfit, Heluetios copias [uas pro paa goru numéro diuiftfje rctaliu pagu poß alium copias fuas ArarimtraduxilJe.Qyoduerbi cu Germanicouberfuren pulchr'e quadrat; quit alioqui Latini dicant transportare exercitutn,lt;3- abfolute transmiterre,t3- tra!}cere,uberfarn Qyartamueropartecitraflumen Ararimreliquaelfe, y Citra.i.eisfluuiu Ararimfuple uerflus Clufant, o- lurafl fum montent. Hotanduetia quod Romani noilem in quat tuor uigilias diuiferunt, ita ut duo: ante .• altera uero dua pofl intempefla noâem haberentur, Tbi nos in duas duna taxat uigilias nodédiuidere jblemus. Qyando igitur Cat far aitfe tertia uigilia cum tribus legionibus 'e caftris pro fedu,antefobs exortu id accidiffe innuit. Porrbipfe Cat far Tigurinos (tefle Plutarcho y non concidit: fed legatus tius Labienus. Atquodipfiusdudufailumefl.redefibi uendicat Cafar.IspagusappellabaturTigurinus. quot;) Pai gd Cafar id appellate uidetur, quod Italoru, (3-Callotu uulgus uoce parum Latina Canthonem uocat, quotiesde Hebietioru pagis mentionemfaciunt: metaphora nimirii à canthis.i .ferreis rotarum extremitatibus,feu orisfumi pta. Vnde autem pagus in hoc fignificatu, quo Cafar hie Mitur,dicatur:pofl Sex turn Pompeium peftum D.Glare anut
-ocr page 89-AJ^1^0TATI0yE9. p (MUS Heluetia noßra ciuitatis omamentum ptrpetuim hifce uerfthusflanum facit:
Et Graci vnlyif ,pagum fortaffe Latini
Totiiufluuy fulcos dixêre propmquos: EtuUlas iuxta pofitas,uicofp,cafastp.
Non etenim credo pro uico dicere pagum.
Scripta monent aliud.teßisip adducitur boßis, Hac ille. Caterum quia plariip Gallicarum antilt;iuitatii txpofitpres Tigurinum pagum cum tradum tffeputant in Heluetijs, quem Thuregmm oppidum compleflitur cü fuoagro,C}-unusBhenanus aliam Tigurinorumueteru federn ßatuit:prmcipio huius argumenta penßtabimus,ac deinde neparumgratus alumnus cenferi queamfn patriot noßra laudcm eafuhncclemus, qu^t ad illius celehritatent facere uidentur, nempe originein,progreffum,0' prafen tis reip,ßatum,Vt ergo pace tanti uiri,ac mihi ob eruditi» onem,ac pietaté omnibus modis fufpiciendi,dicam quafen tio,argumenta eius (qua mihi faite uidere licuit) inualida effe uidentur. Nam quod primum exißimat ueteru Tigu* rinorumfedes ibifuiffe, ubi nimc y rienfes habitant^cr pa gum etiamnu ob id y ri mutilata uoce quafi Tiguri nomi nari-.duplici rationerefeUi poteß,yna qitcdtj,qui etymo logiam uocu quarumlibet uenantur, plarumip amp;fallunt, O-falluntur,prafertimm longo ufuantiquatisuocabitUs, S3' rerum,ac honnnitm mutationibtis,Altera,quod y rias ni p4gi fuus ipfe teßatur, tam populofam nationem ißhie Mtnquam habitaffe, qualem Tigurmorufuiffe ex rei cir» cunßantijsapparet.Qßum enim Cafarpaulopoßfcribat patrufuorum memoria E. Cafsiumcifulema Tigwrinit f i occifum.
-ocr page 90-0 IN LIB. I. DE BEL. CAL.
Picif:m,amp; eins exerehufub iugu miJJum ej]e:non coternt ner.dam bomnu manufuiffi oportet,lt;juippe^ua tarn infit gni corfuhn exercitui caldmitdtem mferret .Qyafane muhuudo in tdntis ungußijs ( qudntds Vridnorueffe met morant) loeu bdbudndi idoneu non hdbuijfet.yt tdeeam interim,quod uero fmile eß,i tie temporis merdm ißhic fan litudinêfuiffi-.autfdltem perpdiicospaßores,imouidrMn trans dlpeis duetnthtmgraffdtores ealocdinhabitajfe, Adqudm coniefturain ßdbilienddm Heluetioriidnnales fdciunttijui trddunt Vrienfeisab Hums origine trahere, lt;jiti illic confederint, lt;judndo Cothi,Hum, er I^anddli m Italidm irruperunt: dtip mibi terrain mcultam, öfyluot fam eolere capiffe.Huc etiamfdcit quod cum Cafdr infra Heluetios deuiÜos doinü d fe remiffos propter agri bonita temitum Strabo lib. r.eofdem in Campeßribus non mont tanis locishabitaffe narrat. Promde quado Ariana regio ttj- montuofa,amp;preeter boum pafiua, neefrurnentu, nee umum feratiuix adducar, ut credo, adeb iUußri Heluetio rum pagu m tamßenli trafiu egißfe. Deinde nee hoe fatis firma argumentueß earn ob caufam Tigurmos in Vrient fium tractu habitaffc,quodfedibus fuis pulfi nouas quaret rêt,dumfe Cimbris comungcrent. Etenim Strabo li.7. Ti gurinos,amp; Tuginosçfic.n.Iegenduaßimo') a Cimbris tan tu tn belli focietatëfolicitatostffefcribit. Nee ipfetatumo do ueritmetid Eutropius,a- Orofius tradut Tigurinos,amp; Ambronescis alpeis à P.o.adintemetionéoccifos. Vnde duocoUiguntur,unit quod uerofimilefit,ultra quofdam ex Tigurinisfe CimbrisfoUcitantibus cbiunxiffe,nec fedibus fuispulfosieb quodStraboait Cimbros fe interEluetios pracipw
-ocr page 91-AïJNOTATIONES, j, fntàfiue ad Tigurinos, cf 7ugmos contulijjè. Alterum quoi nee foßea nouas fedes mquifiuermt, quum ad unim omnes interierant, qui fe Cimbris coniunxerant. Sed dit ces mine, plus ne ergo aliorum fententia tibi arridet, qui opinantur,ueterum Tigurinorufedeis ibifuifje, ubi nune Zuriehinorum ditto eß, c qui pagus etiamnnum primas inter Heluetios tenet f maxime,Nam ftuequis nominis ÏTViuigt;,v,loei,cr trailus totiusfit urn,ij uetera urbis monut mentarefpiciat:nec nobis probabilia argumenta défunt, Prindpioenim duamaioris oppidi partes àpagodenomi nanturmempefuperior, o- inferior pagus, Cermamee uff dorff, inn niderdorff. Quoi ft autë Tigurinarum reruns peritusquifpiam eontenderit .oppidumrecentiusuideri, quàm ut lul^ Cafaris fitculofuerit ; illius fententiom non admodum improbauero. Eß enim pagus paulo infra Thu regum,cui prifco oppido Cermamee Altßetten nomé:fub quo ad ftnißra in montana eundo circiter dimidiu miiare alius Pagus eßnomine Vriorphteuius argumentsprot plus ad iatina denominationé Tigurinus pagus accedit, quafi dicas, Tigurdorpb, uoee ab initio truncata. Si eut ergo placet, alia Tigurini pagi fedé fuiffe.q ubi nuc Tigtt rüurbs eß:in iHdiHis locis eitius fuifje erediderim q apui fortos.Non enim longe àThermis Heluetiorü.Vrdorphu dißat:ubi ueterum Heluetiorum municipium ( Rhenana authore^fuit. Adhac prater alia uetußatis mditia prat grandis caßri ruina illicuijuntur una cumfornice.qicam uulgus noßrate umariam Etbmeorum cellam(Cermanit ee den heide Keller)nommat.Vnde uerijmile eß Aleman ■Of ut yindonifjam, fic amp;nbsp;iüas ßrufluras demolitos effet
G Tit
-ocr page 92-fQ IN I^IB. I BE BBL. GAB, çr Tigurinim pagum uel ex Calliclt;t,uel Batina lingua ftymo tn Germarucam Imgtiam deflexum e/fe à nouis int colis perinde ut Vindoniffa,o- Augußa Rauracoru eues nit. ÿtut auteni ccnicclura ißaß habeant, dubium mihi non eß: quin Tigurinuspagus in co traHufiierit,ubinunc Zurichinorim agereß,O‘ oppidum. Etenim Cermanoi rumnomenclaturaà Batino uocabulononmultumablut dit.Siue enim Batine Thuregum/iue Thuricumßue Ti gurinusappelleturpagusicerteuox Zurich iUasnomena daturas aiiqua ex parte refert, quaß dicasThurich, uel Tigurich.Nam quod Clareanus noßer oppidum Tiguru tiocat,terminationeanalogica urbium,amp;metricaufa po» tius quamauthoritatefcriptoris aUcuius Batimfeciffeui detur.yero enm fimile,cum oppidum,turn populu eadem appeUatione appeUatos : quemadmodu (y Parifij, (y Me* diomatrices,ita ut ft quid in oppidofadum,Tigurinis get ßudiceretur,ficuti Pari)ÿs,e3-Mediomatricibus. Deinde ft quit Zurichina ditionisfitum,commoditatem, (3- ama* nitatéconftderet:hancfedern prifcit Tigurinisnon indi» gnam fuijfe affirmauerit.Pratcrq enim quodfrugü,pafcu oru,frumentorum, uim, es'fruduüfuauifsimorüferax eß: quatuor pifcoßßimos lacus habet,Tigurinü,Cryphenfein Pfephicenfem.cy Catilacü. Zurichinus aüt ut omniü ma* ximus,ita amp;nbsp;cÓmodifiimus eß;propter merces,quaex In* fubribus,Suiteris, Vrys 0- Clareanis importantur,cy tü* cifsimex Tigurinis exportantur. Adquamcomoditatem Bimagusfluuius^qué lacus in oppidifaucibus effundit,C3‘ qui eandeminterfecatmediam')plurimüfacit. Hmcemm ft,utfrumenta,uina,c?alia merces reda nauibus impo*
nique*
-ocr page 93-ANNOTATfONE s. 411 fùt{ttelt;mt. Eiufdem fraterea lacas, aefluuy benefitio ftues TigafiMcommodifsimè O'materiantur, c lignant tur. Adquamremnon param facit etiam Silafluaiolas lt;jui ex mötanis ortus fab ipfo Tigaro minore fe m Eima* gitmeffundens-.materia: ac ügnorimómnisgeneris copia amfabaeres-aatamnum exniaibus montit-mUquefaélis mandans, daibus ijfdemadaedat. Quorumutranep niji eret,Tigurmi magna atriufip rei penaria laborarent.Ne dicam interim qabd Limagus fluaius limpidiffimas in ar be daobus pontibas ßratus, er pragrandibus duabus rot til ad atpaandum inßrudustpreecer allait afam uarium et .pifees lacums meliores,oculos mre pafcit, o- déambulât era commodiffma fuppeditat. Nec isfolum, aerumetii area innameris tiltjs confita, er in adito minoris oppidi lo cofaa omnis generis ludorum materiam prabetJßhic et nim difco,curfu,lu{la, er area certatur : er chorea in nut ptialibusfolennitatibus ducitur. Eadem amamtas utrot tjae Tigaro er maiore, er minore exeantibus occurrit. Ante illud enimfoffa praalta er benUonga eftnn quacer wpafcenteslufitant.Inlatere autemeias deambulandi locus eft amanijfimutfiue arbores in eo uarias,ßue e régi one uineta,erfyluofosfpedes colles. Ante hocautemfoft fanonferis cicuratis,fedatiuis,er pifeibus plena,ac itide locusaddeambulandaerpafcendum oculos idoneuseß. Jßbicenim carpiones er alias pifees lufitanteis:ex oppoßt toprataüirentia,acinfupremaparte lacttm Tigurinum uideas.Adhitc aliit date tilut extra idem oppidum in iot eulatoria ßoinbardariorumareaconfttie,mtraip arte mt flexit,ac iußraditfunt-.ut in aßate aliquot m^menßsfuper
Cf tat
-ocr page 94-o ^^Z IIB. L DÊ 0£X. G/A tittdifcumbtre,i3‘ade'otutè conuiuari liceat, utflexuofi tami in tacumme coUigati ud Sirij teßinn arcere cjueant. Poßremo ne quis rem foUt coniedurahbus argumentisa* gi putecage Chronuorum Tigurinit urbisteßimonidad ducamus.Ludouicusitaip cognomme Pius indotatime tanobtj AbbatifJam in mmore Tiguro,Thuregum Cur* tem(.fic enitaßriba tune temporis corrupte coreem,uillam feu caßellum,ut ex al^s fimslibus diplomatie apparet, uoa cdbantyfuam, s3‘ pagum Zurithum und mm omnibus dd ideentibus, er ad ilium pertinenttbus in duedtu Allemant nicofaiMn,uocdt. Qyod factum eßd Chrißinatiuitdte eirdter dnnum 8oo.t3-14. Rurßis in alio infirumento eon ßrmdtiorus dondtiui, inondßerium Abbatiffanum dicitur à CdrolompdgoZurichgduenfe conßrudum : quod da tu tß ^.Calendar Mdrtids, Annoinedrndtionis Dommcie D CCCDiXXllI.mdidiione prima:dnno autemint3 per^ p^ßimi imperdtoris Cdroli tertio. AÜu uero hoeeß ad ylmdm Curtemimperidlem iaVei nomine féliciter, Amen. Porto Cdrolum ilium cognomento Craffumdit ilumfuijfeextemporum ßupputdtione collige re licet. Is nan'ip dnno Domini D CCCLXXi^lI.regndrecapit. Bt quanquarn hac teßimonia dpud pium,a;quitm, er edn didum ledorê fdtis roboris babiturd non dißiddm,ut ere» ddt pdgum Tigurinum ibi olim fuiffe, ubi nunc Zurichh na urbs^er t^tio eßitdmen mdioris ßrmdmenti,dc euidem titecaufd non pigebit nos pluraaddere,
DE pyj^DATJOl^B m, bis Tigurime.
P^AEPJ»
-ocr page 95-'AtJJ^OTATiOj^ES
fi
PL AE RI Q_y E Tigurmoi-umonnes annales (qui etian jide digni apud eos habentur'iperhibent Julq Ca farts tenporibus, prifca Chronica à quot dan e^uite aurato reperta effe ; in lt;^uibus urbis Thuregij aetuflas^ey prima fundatio contineretur : uidelicet quad tins fundamenta Abraha feculo iaâa fint,trigefimo an a no pojiquarn èi Trebeto Treuirorum mania fundaricSa pta fmt.'Tunc inattam minoris Tiguri fundamenta iafia eoloci,ubiiwnc S. Petriparochiaeßufip adEwnagum, e^uoetiamnum pertmgit:uocatumlt;peffe ThuricuaThut rico fundatore, qui rex Arelatcnfis erat. Maioris autem Tiguri primordia capiffe Sangaro Ifrahclitanm Judt ce,ante C HRISTV M natum ss7a.anno:ea'ip fun» damenta per Sueuicum quendam regem nomine Sueuu iaéiaeffe.Qyorum regum utertp limites fuos ad fuuium Aha(.fic enim Eimagus ex Emt,a- Aha cempofittm no» men,ex lacu inter utrun^ oppidum profluens uocaturypo fuijjefertttr;atlt;p deminterutrump conuemlfe,ut ex dua» bus unafieret ciuitasfdtop Euregum.quafi ciuitai duo» rum regum nuncuparetur. Ahjfirunt urbis Tigurime fundationem fub lulio Cafarc Ei^atore failam-.qitod tarnen uerifimle non tüdttur.Nifi forte earn maioris Ti» guri partem ahtjuis à Cafarc adieflam effe putet: qua ia nouaciuitas appeUatur.
EE PRÏSCA TlCVE.11^AE
Vrbis Kepublica (S' Magißratu.
-ocr page 96-4* IN i^lp. J. DE bEL. G AT-,
QIAO NAM primitusufifmtmagijiriitu,nefcit tur.Vhi utr'o Rjomaniferme omnibus natiombus mperitdbant,iudicem Jiue prafeélim Eetium talociincdfironuodam confitueruntmbi nune drediUd dmeenifsimd m minore Tiguroüifitur.Ç^ifdn'efub Eio» cletiano,cj- Maximidno FeUcem,Reguldm,dc Exuperan tium ob Chrißidndm religionem cdpitis affecitfupplicio. Qyodfdólum eßpoß Chrißt ndtiuitdtem mrd ducentes pmumjoâogefiminn quintum, c trecentefmum annum. Rorndniiidtp undecimannispoß Chrißum natum urbi Tigurimt per prafeilum dommati ßintme dein eandem ^^ fgffgieffudfdHd libertdte donauerunt, imperi}lt;p focid fécerunt,ttd ut poßhde dues Tigurmi dliquem ex fefe elit gerent pro furdtorem,lt;jut rerum capitalium caufis praef» fet.JAnde etidmnum imptrio pritfedi o nonifn, o- dignii tdsdpudeos manet.ReHijuisreipub.munerihus XII.uiri pratrant:tjuorum dlteri fex ex ordine equeßri.alteri ex no bill, CA antiejud fdrmlid creabantur. Óyorum peßeri quum non in commune reipub.fed quisip fibi priudtim cent fuleretmon fine magno c urbis, O'fuodetrimente,parti» bus,a- fädiorubusßudere caperunt.In qua difcordia prit grandes,de munitie illdturres hincinde per urbemßru» iheferuntur.Qyanqu'amaly putenteas anteurberncom ditameffeßrudas.quumuidelicet hic locus paulatimim habitari capijfet. Suntamp;alij,qui exißimant Ulasanego» datoribus effe ßriiflas, quando It ali merces faas per la» turn Tigurmum hue portabant. Porrà quam XII. iUi ui» doptimates nullamßnem tyrannidis c^faßus fui face» tentjtotaduitatis multitudo tantra tosconfpirauit:eos'f rationem
-ocr page 97-AtJ^OTATIONES 4t
Ÿationemfaâi, (y- infe{li,acctpti, ac expenfi rtddert corn* pulerut. Ç^odquidiUiÇM bonos uiros deabat^facenne t]uibdnt:unufijuistp pro déliât modom exilium relegaou eß.Nec mde (propter médias,ijuas urbi ciedibus,rapmtt^ amp;llt;itrocm^sflruxeranf)ttnijuüinmurbem recepti funt. Qitofaâum efl,ut tota reipub. faciès immutatafit. Qjlt;id enmàutûxfxrla duibus Tigurinismalecefjerat,eamin JlKfMKfaTtafi commutare placuit: lt;juie (y hac noßra tem* peßatetonferuatur. Tôt am nanlp âuitatem in duodecm curias,feutribusdißmgutbant,acin communi fympoß* um,ßuefodalitatem,^ttodconßabultmuocant:ita ut fins gultcTribus binos Tribunosplebis,unüfenatorê,cyduo* denos m maiorem fenatum eligerent. Reliijut uero ex com ßabulo,i3- libera eleâione crearentur: ut in maiori fenata ducentiejfent,ciui numerus diacofiorum adhuc manet^ Atquehiec reipub,mutatio fada eßpoß CHRlSTt J^ataltm,Anno 1^6,
QyJByS nE CASSIS Th ^urm fe Heluetico faderi iunxermt,
TJCVRlNi ettant non mft certts, amp;nbsp;maxinus decaußs Helueticitciuitatiadiunäifunt. Qjium emm Rodulphum Comitem ab Habfpurg ob mfi» dias plane latronicas in uinculis aliquotannos haberent: tota Alfatianobilitasund cum Bafilienfibus, Argento» ratenftbus,Priburgenfihus Brifgoicitfirifacenfibus^ Se» leßadienßbus, sy Cclmaftenfibusfautoribus, cyauxiliat ribt«
-ocr page 98-4« nbsp;nbsp;J}^ IIB. J. VE BEt. CAt,
bus copijs bellum eis indixit.multislp incommodis affeeih Qj; od ubi Tigurinus pagusC arolo eiusnomims quarto fetpenumeroefjent conqueßi/iustp opemfrufira implora f fent/ibi alysmodis confulere nccefjario coa^ifunt.Cum tnm uiderent urbemfaam titulotenus Romam imperijfo tiamejje,necquiequarnauxilyah impcratore fperandii, aliosfibifij-magisfidosfocios yrierifes^Suiteros^Subfylt uanos,acLucernanos,quierere uifum eß. Q^i (quornam ipfis quoipmulttm negorij prater meritum nobilitasfot ceffebat ,t3- Außriaduci inprimis parum grati erantj gratanter cos in ßtum gregern receperunt:ac Heluetico faderi ita maugurauerunt, ut 7igurinus pagus inter ali: os omnes primus eßeto-adbueßt. Q^od fa^umeßpoß Vominiincamationem Annoiffi. Haélenusdeprimor* dys,ac Reipub.ßatu in urbe, Confequens nunc eß,ut eÿ- de prafeHuris in agro Tigurino, (y- extra ,item de terra ami bituoppidorum,achommum frequentiadicam. Prater altquotreipub.uicana admintßrationes,quorum adminù ßratoret in urbe nihilominus reßdent, orfîter feptem in agroPraßdeshabenf.utpoteChyburgenßm.Gruningeri fem(.ßtb quo O’ dulcißima patriamea RbelUca uillaad caput Cryphilacutcontmetur,mille paßus Cermanicos ab urbe dißansyCrypbilacenßm, Aeglißtuienßm, Andel ßngenßm,Regißpergenßm,t3- Chnonouienßm. Commu w« cum abjsHeluetijs prafeéluras bas continent Tigut rini,Tburgaanam, Badenßem, Rheniuallenßm, ts- Eibe ramprouinciä.Qyaßtne nobis cis alpeisßtaßtnt. Trans alpeis uerbinGallia Togataßmulcu alijs faderatis per uicespraßdem mittunt Tuganenßbus,ßuTucigaunent
-ocr page 99-AI^T^OTAtiONÊS. « fihu!, iocarnenfibus, MadiMUenfibus, ac Mendtifmit quibusddwn htec jcriberem} Ü. lotîmes Aefcherus à Ti ~ gurmis prafeAus erat. Terrate ditto eorimdem aque la* ta propemodum ac longa eß. Secundtim longitudmis nan que(3-latitudinisdim(nfiontm,plusmtnusqumlt;p Helue» tica,hoc efl bene longa miUiaria patet ; (3- in orbem ita po faa eß,utfi quando exercitus confcribendus fit, uno die o* mnes nnferipti milites in metropolim conuenire queant, quodTigurtmeß. Prater quad duo municipia ÿituda* rum, Stemamtrans P.henum,acquinipopptdaminora Eg1ifouiam,'Bulaehium,R.egifpergam.GryphHacwn,ae Gruningam compleäitur. Porrb in militum deleüu habe* do cum decern hominu tmlUbus ßuis fimbus exire poßunt: ernihilominusdomi iußam militum manum reimquere, qua boßium irruptionem ac uim ab ijßdemßnibus propul* fare parßt. Atip hac amplitude Tigurmi agri hodie eß^ Caterum urbem, ac eins ditionem olim amplioremfitiße: partim mditqs minimi uulgaribus, partim Uteris demon* ßrari poteßliquidö.Illiusnanip pomeria latiora fuiße, mixniorum ruina,qua ab inferiori urbis parte uftp adca* ßellum quoddam Lmago conterminum(.quodcirciter du es bombardici lapidis iaflus,ab eadem nunc dißat)(3-fof* fa oppidana ueßigia arguant, (^anta uero huius latitu do fuerit,tabula Germanica canobi} Abbatißani in minore Tiguro in hac déclarant uerba:ß quit forfan fidé med in interpre* tandorequirat.
CJS
-ocr page 100-0 JN LIB. J. DE BB^. cAi^
CIS IST EIN COPI, yyiE y ERK diemunt^ynferi Got^huszitm Frauuent munfterganfol.
ES ißz^ituiffen,dasunfermuntzzuZurichgan fol in allem Zuriebgeuuuß,durch Glarus,für yyaUifat uff.untzan den grünen hag. Auch fol fygan durch all uualßesuff,untzan den Goshart, Aberdurchals Aera geuu,untzandie uuaggsnden fuden^Aberrndßchab, untz an den Hauuenßein,und durch als Thürgeuu untz an die Murggen, da zuuifchen fol lern eigen muntz fm dan allein Zofingen in der ringmur, und auch ms furbas^
Qyod batmeitareddidii
IN HOC EXEMPLAR! CON» tinetur,ejuouftp monaßery noßri Abbaa tilfanimonetaaccipiendaftt.
NOTI'M fitmonetamnoßram Thuregianam in td toagro Zurichgauenfi,perClaronam, ultra Vualßadi um,ufp adfepem uirefeensem accipi debere. Adhac per omneis fylueßreis uicos, uff ad Gothardi montem Per tetam quof Argaudiam,uff ad uirgultum nutans.Deot fum dein uff ad excifam lurafsi rupem. Per totam deni'f Thurgaudiam,uff ad Murgamfluuium:interea loci nuis la propria moneta eßo,niß intra Zofinga mania,nee etil ultra.Haâenus Tabula.Vndeiuthocceuaudarijloco' fubdamusyertitts tarn conßare poteß id, quod fuprà ads ßrttxhnus,Figur mum pagum m Zyrichino traHuiam os l'itnfuijfe.-prafcrsim quumtamaugußa eins ditto ,etiam deletisprifcis dlis Heluet^s GaUis,fub Francorum régis
-ocr page 101-ÄNlfOTATIONES. ii
bas fueris.Ne'ip aero haie fententia noßra quiclt;iudm obi fiat,quodincoparabiUs uir D. StatusRhenanus thtirfi ^am à Thuro fluuio denommatum, ac ex diplomate bafii licit Tigufnue probat, idem à rege Ludcuico erientaUt Frantiie,pago Durgauenfi aferiptum. Non enim negaue tim fieri potuififie, utAllemanni maiores nofiri pagum Ti gurinum à Vurafluuioepenesquemconfiederuf) Zurich aut Durdorff,quafi Tigurith,aut TigurdorffappeUauea rint;O- pofieri exfimpla litera D,duplam Zfeccrint, hoc ifipro Vurich, Zurich pronunciauerint. Interim tarnen ratio mea fibi adhuc pulchre confiât, quod Tigurmut pagus ibi olimfiterit ubi nunc Zyrichina regio efi.Exfit* perioribus namipEudouiciri},amp;Caroli Crafsiinfirua mentis (.quorum alterum antiquifsimum ,alttrumreccna tifsimumyac ex eo quod Rhenanus( uti ego manulfferipa tum uidi}adducit ,appdrct .■ Tigurinum pagum ab Alle» mannisnunc pagum Zyrichgamii,nunc Rurgauiumap» peUatum.Id'ip ex eo nimirum prouenit, quod Tigurinui pagus fub Francorum regibus, er Abbatiffie monarchiit Vurgauiam quoqi cÖpleäeretur. Siquidem modo aUega» tum diploma Cermanicum docet ,monetam Duregien* fern per tot am D urgauiam ufq ad Murgamfluuiolum ac ceptam .• qui Frouuenfeldiam pra:terldbens D uram iUa» bitur. Hucacceditquodinalioeiufdemmonaflerij Abbä tiJJani diplomate Eudouici regis ( qui Caroli nepos ex fit lioEudouicofuityChamaetiam Curtis ipfiusin duca* tu A llemannico, in pago D urgauenfi fita appeUatur ; ii quod fabiumeftanno z6 . rrgni Eudouiciferenifsimire» gis in Frantia oritntali, indiäione «. in uilla Francho» d nofurt,
-ocr page 102-r., IN t-m. l. Dß nßß. GAZ^.
pof art, in paidtio rtgio.Hadenus diflorna, ynde patet, Vuregum tune ttrnporii Durgauiit angulum,feu txtrea mitatem nonfuiffeiftd multo Ivngius protentam, nimiri tiff ai Argauiam. Etenim iUtidpluji^u'm ad duos lapit dtsaChama dißat:lt;^ui baud in elegant,nee ignobdit rtiamnum uieus trans Tuginu-m laeum'eregioneTugif (^«i iam unus ex i). Heluetiomm pagis reeenfetur ) fuut tji. Tantude eoronide ißa.PorTÖ ne tjuis miretur,quo pa* Üo limites agri Tigurini antiquitus uftpadS. Gotbardi montépertigermt,(3-eur Abbatiffa monttam Duregia tnfeni fuam uoeet:feiat Vrienfium uieum primarium noa mine Altorjf.monaßerio Abbatiffanomaneipatum fuifa fe,cj- intra plus minus dueétOs armos magnis mpenfis ma numtjfum.Deinde quoi Abbatiffa numifmafui imaginé gefant pereufferit ; unie ex ex rei argumenta An^er aólx tvyKigt;vif/,quaft Anglifer uoeatur. Germanienim faeiem antluftu anglit uoeitant. Qjioft,ut etiamnu nu» mulut duobus abolis ualens,ubitp ferme in Heluetijs Ang fier uoeetur;quem alij Teutonts pfennig nuneupant.Attf itafanè eum Tiguri,tum Tiernit,adde etiam Salodorum, dieitur t etiamfi lUud monarebia Abbatijfana abrogaia, non amplius Abbatiffeefaeiem ,fed urbis feutum numit fuis imprimât .• amp;nbsp;bae nullos prorfus eudant,fed duos obo lot Angflerum nomment. Non tarnen ignoro effe quofdi non àfaeie,fed ab Augura Rauraeoru apptllariteo quoi Heluttiorumuulgut Augfier pronuntient,non Angfier. At il’orum ratio dupliei argumenta dilui pote fi, f^no, quoi ii.ud plaraïf aüa uitiofe enuntiett ideotp illius enun tiationtm non effe oraeubm Delphitum, Altéra quoi Al lemanni
-ocr page 103-ANNOT ATIO]^ ES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft
’ltindnni,qui numéro Au^ujiieRauracorum^tic in dus tir cuitiihdbÙMt, niwü^w non An^tierum,fedRabbium. feu Coruum uotuant. Vnde net ueroftmile eji numum noßratem ab Augußapoiius.ffacie Abbatijfana nomen fortitum propter rußicanam auorundam pronunnatioa nem.Namurbaninon AugflerJed Angjlerc}pronuntn dnï,o-fcribunc gt;nbsp;Econcraetymologianoftra non uulgi noßratis pronuntiatione.fed turn ueierum.wm recentio» rum Qquimonetamcudunt ) rattoneßdtaeß. Siquidem Athenienfes a nodua er bouts fimulat bro, (2- Romani i bigisCua numifmata noduas,boucs,amp;bigatos. Bematef ahurfi, Friburgenfes ßrifgoicia eorui fymbolo ntimot fuos urfos.Cï coruos diditant. Q^or deinde nÓ folum alij Heluettj.uerum etiam extera nationei imitataftn dufde ualoris numifmatepercutiendobatios,feucorrupte Bat sftos^tS' Coruos nuntupant : tarnet ft baud pari fignofig* natafmt nimifmata.Cfiiifanc mot, amp;nbsp;bac noßra dedat tatiuncula(nififigt;.avn'aamabilismfaniametotüdtmena tauit)fuperiores tabulas magis (S' ratas,lt;3' dilucidas fete rint.Std têput iameß,ut à digreffione longiufcula ad m* ßitutum noßrum redeamus. Tantum de externa rep. cf iurifdidione: par cß iam ut c de interna ,feu eet'eßaßia eaaliquiddicamus,
VE WOBrS MONASTBRIIS Tigurmit F'rbis,
DE atate,acfundatione Abbatice,feu minoris mo naßtry in minert Tiguro pneter tabulas duorit d » princit
-ocr page 104-ft JU JLJB. J. DE ßEJ^. GAI^. firmcipum ex regia profafia ortorim nibilfide dignim habetur.queefic habent:
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ego ÿMgbardus.ty frater meut Rupertut omnia hot
na.tfate nobit paterna btereditate obneneratjeUquimut. Frater autem meutfuam partem ißit conditionibut regt tradidit utin arce Turicino^ ita enim minut Tigurum^ quad ante maiut ftruflü eß, tune temporit uocabaturyê» pium cedifiearet;atcfineo pietatit officiainperpetuum inßitueret. Qyum uero Carclut Magnut poß Chrißum natum 3 ot.Imperator Romanorum eleiiui.amp;èipapa Le one tertio coronatut,ac confrmatut effet,quodam tempo» re Tigurumuenit:ubiinmaiori monaßeriofeptemdecint pretbyterot reperit, qum hac lege confrmauit, ut ex de» firnit quidem,ac uillit paroebia annexit,uiélitarent: atep uiciftim ut non tantum ipß,uerumetiam eorupoßeri Deo feruirent, omnibutep ad paroebiam ißam pertinentibut fiueinmontibutfiue uallibus babitatibutreligionit Cbri flianie oßicia(ficuti morit eßyperpetuo praßaret, A élum Tburegi, 9 anno', Cafareatut Caroli ; Anno autem Do» mini sa.
'DE MAIORJ MOUASTERJO, ET Canonicorum collegiofeorfim cum co» piofius,tumclariut.
IN uetußitmaiorit monaßery literie antiejuiutnibil inuenitur,quàm quod antecollegi) inßitutionemac inßaurationem à Carolafa^am,ibidem ingent paro» fbiafiKTittcuius miniftti tJi dn mu uaerint, Poßeaqui mint
-ocr page 105-ANNOT ATIOJ^ES, ^ tnimCaroluseoperuenu, XVJJ. presbyterosimbi re» peritünter quosfcnior Leidrachus,zj fecundus ab eo,De canus uocabatur. Idemdeinceps Carelus Theodoriept» feopi Conßantienfts opera, pnepoftturam ißhic inßituit, er uiginti quatur uiros ordinauit/^ui in poßerum fub ca» nonicorum régula uiuerencpopulistp in monübM,amp; ual» libus habitantibus,ibidem Catbolicceßdci,acChrißianit tatis minißerium omni tempore ijuarere,ac habere iufiit: atif peOjfanclidrp martiribus peliciacRegulaferuien» dopcrmanere.Óildm obcaußtm multi:rediiibut colle» gm donabat:lt;iui in eiufdem college inßrumentis annotati funt. Adhieceiufmodi ordinem inter t» illos uirosinßi» tuebat,ut oÜofeniores, oólo diaconi, o oólofubdiaconi, fßtnt,lt;]uilt;p ad pictatis munia obeunda educarét. Atip hi omnes literis,oraticnijlaudibus diuinis,crgratiarum a^i mibus intenti erantmliostp docebant, cy Chrißum pradi cabant.Idlt;p uel hme probari potcß,quod Bertoldi Ducit à ZeringenQ quifeimperialis arcis apud Tigurinos comi tem profitebatur^temporibus,omnes Canonici ad prtedi» candum Dei uerbuobßriflierant.C^andoquidemciuet Tigurini eidemßippUcauerunt aliquando, ut Canonicit edteeret, quo unus ex eis parochum ageret. Qyod er im» petrauerüt. Inhuius nanlp rei teßimoniumpradifli Du» cisBertoldiinßrutnentimt etiamnumin Canonicorücol legio extat, Praterca dtm prima fapeiam didimaiorit monaßerijfundamenta iacerentur, Carolus Magnusßta nanu primumforum infundomttopofitijfefertur.Qyod ßitaeß,abanno m? nunccurente,annifeptingenti,ui» ginti feptem Haitis monaßerq ißius fundamentiselapß d t ßtnt
-ocr page 106-14 JN I'IB. I. DE DEE. GAE.
funt. fltccdeprifto ecdefia Tigurinteritu.crfiatunon emidem contenwendo. Vertwienimutro ficuti à frauifti ma neftra natura eÖparaium tß, ut bona mßituta in mat la conueriamutâtaa' in hocfadum eß. Poßeriores nan'f Canonici nomine, ç^ re ipja irregularef,Canoni fuoprit flino uale dicentesmoui focordiit,ac luxuifuo magit idot neum comment! funt. Nam proUterarüßudio.puris pret tibut,o-cécionibus adpopulumhabendit.in templopfalt mos demurmurare, mifjare es- boare ceeperunt, er poßea alea,uenationi,aucupio,comelßitionihus,ac jeortis dédit tifuerunt. Q^Æ intmipf rie s, ac peßitquum non tantum bic uerumetiam alibi alitjuot centum annos in Chrißi ecclefiagraffdta effet :P ominus Deus tandem ob de blos fuos,uii es noßras miferatiis, uerum ecdeßa minißerium infucatilocumreßituit. Quod hic ßan'e anno à Chrißo natoisi^, reßaurari capiumeß.Huldrichusnantp 2uin glius nunt^uarn moriturumgeneis fuadecus,primus hut tus urbis in reßauratione Euangdij antißes,es totius flduetiie duitatis prophetaaDominoDeomiff'us ,Et uangeimm Matthai code manno ordine ,es-nontruncat firn ( ut ante hac mos fuit ) pro fuggeßo enarrarecapit. Quo c ire iter auadriennium ßdditer, ac Chrißiane enar ratofadum eß tandem,utfenatus, populif Tigurini det creto,Dei,es Ditiorumßatua,acimagines una cum miß fa,papißicis abominationibut.acccrimonijs omnibusè mediofublata fint:es literarum ßudia, centionet, camt Dominica ufusgermanus, es apoßolicus,in earn locum fitccejferint.Qyaomniaeoprorfus modofehabent ,lt;iuo Zuinglius inßituittacin epißola quadam adnetatiombus , mCet
-ocr page 107-A}^NÖTATJQNR9. n in Gentfm pra^xa defcripfit:^^!^^ aditis librh/cclefttt huiut códitio,ritU!,ac ctremonia depinguntur.'Niß i^uod interim plurihus ficerdotibut, amp;nbsp;monachis uitafunflit, fluret etiam pueri.cr adolefcentes in literarum jludio fo» itentiir. Nam tjuum er ecclefm,^ reip. priefides confide* tarent ,fibiprater diaconat plus quam eenum parochie opus effie injua dittone:Çueluti circumfipeélot.CrChrifiia Kos patriaparenteicdecet')curantutiuuenesfenioribut, cruiui in bonit literie ,ac pietate extreitatimortuis ,in Euangeltj minißeriofubrogari queant. In que «fi^yt prie» terito anno in3. prater multasflipendiarioscollegijmat ioris in minore quotp monafierio,^ nohiltu quonda Non* narum collegia circiter oélodecim alere caperunt. Qj(i» hut me padagogumprafieceruntfUtcrbonasliterat, tS' pietatem eas pro uiriU me a doceam, ac magna uigUantia obferuem,Rcliqua uero canobid.ut Dommicanorum, prancifcanorum ,amp; Augußinenfium inptochodochia, infirmorum, cr aliorum pauperu ufiis conuerfa fient.Nef ueroeß, quod inter ret ecclefiafiicas,ecclefia prafidet hicmultie cÓmemorem,quando plarif omnes orbi notio* res fint,quam ut eoru eruditto^ac dexteritas ame pradice tur. Qyis enim quafo eruditorum efi in toto Chrißianorä or be,qui tree Tigurina ecdefia parochos D. Hemrichi BuUingerum ( qui ZuingUana cura fuccefiit ) Peonem, amp;nbsp;Megandrum Dominos, ac patronos meat ex omnige* nisferiptis fitisignoret f Cuinam uenerandusillepater, Conradus PeUicanue, ac Theodorus Bibliander pracep tores mei in literis arcanis obfiruddi.lucubrationibusfieit « lueem edititit ignotifuermtfnemini Proinde quemad d « modum
-ocr page 108-r« Ji^ tlß. I. DE BEE. CAE.
modum SaUuliio de Cdrthägine,itd c mihi de Ulis filent dum potius ejuam pauca dicenda funt. Sed heus tu dice» ret aliijuis,adeo neinßitutitui ohlitus es jdheUcane.ut an notationes profeffus.hißoriam aut encomii feribere inet fias,(3- àTTffeJ'iiifvÿi trades f bond uerba quafo.l^Jon emm Mt in patriam mea dmof,dM ßyli ardor me ita tranßier» fumrapuitiquinpropoßtimei pulchrcméminerim. Q^« nan'ipin a^uxßionem uentimfit,ubinam Tigurinuspa» gus ( cuius Cafar meminit ) in Heluetijsfitusfuerit, ae egoZurichinum tradum fuiffe contendam : pluribus id conieduris,argumentis, er circumflantijs rei indicandi fuit-Proinde candidus, ac acjuus ledor ueniarn mihi da» bit,ft annotandi limites egreffus, cÓmentaria feribere ca» piSilt;juidem(.nifallorfiamexnominisargumento,ueteri annalibus,locifttu,acditionis latitudine c0ßat:hunc eun dem Zurchinorum tradum July Cafaris tempeßate pa» gum TigurinumappeUatum effe. Hocigiturquum pro noßrauirilitpichirematis quam plurimisoßenderimus: par eß iam,ut poll pralógam digrefsionem ad inßitutum reuertamur. Sic ergo fequitur in Cafare : nbsp;nbsp;JJam omnis
duitas Heluetia in quatuor pages diuifa eß.^De ueteru, acrecentiorum pagis infir a commodior differendiloeus dabitur,ubi ad pagi Vrbigenus mention em Cafar uenit. Hie pagus unus quum dome exiffet,patrum noßrorum memoria E.Cafsium confulem interfecit,') E.plorus lib. Of.epitomes Eiuiandhißoriarefers,E.Cafsium Ro.con» fulem d Tigurino pago(.qui turn ab Heluetiorum duitate fortefortunafecefferatfin Allobrogumfnibuscumexer» citu dief urn effe.Ati^ milites,qui ex ea clade fuperfuerant, obfidi»
-ocr page 109-ANJ^OTATIONES. r?
fihfidiiut datis, dimidia remm omniu parte,ut incolumet dimitterententur,cum hoßibus padot ef]c. Hac ille.Ca» terum Paulus Oroftus lib.r. cap. 17. hißoriain paulbalia ter commémorât ,ubi ita fcriptum reliquit.Jugurthini belli temporibus E. Cafsius conful in Callia Tigurinot ufip adOceanum perfecutus,rurfum'ipab^fdeminfidijf tircumuetusficeißts eß.E.tpto^ Pifouirconßularis, Eea gatus Caßy coßtlis interfeÙus.C. Publius alter Legatut ne reßdua exercitus portio, qua in caßra confugerat dea beretur:obfidet, tS' dimidiam partem rerum omniu Tigua rinii turpifsimo fadere dedit:qui Remo, rcuerfus à Calia Tribuno plebis die dibla, eo quad Tigurinis obfides dedea rat in exilium profugit. Havenus O'Orofij uerba reetn fuimus. Porr!) quid ft fub iugu mittere,cum Sextus poma peius peßus bi fee uerbis declarat:Iugü,fub quo uibii tra» fibant,hoc modo fiebat.fxis duabus haßis fuper eas Hgaa batur tertiafubtjs uiblos dißincios tranfire cogebant :tu ex ç.Liuÿ lib. aburbeconditaßatimab initiodifcere'lia cet.Jßhic nanip deferibit quo nam pablo Romani à Sam nitibus adfurcas Candinasfingulis cum ueßimentis, ae inermesfubiugummifsiftnt. Hancignominianotationi noßri feculi hommes Cermanialiter amp;nbsp;inßituunt, er ua cant.hbon enimfub iugum mittunt,fed fmgulos uiblos,fin gulis ueßimentis inermeis ,amp; candidobaculoinmanut tradito dimittunt : ideop uocant an den ßab uffnemen, hoceßadbaciUum recipere, Poßremocumin cadempt ricopainquit,quaparsciuitatis Heluetia infigncmcaa lamitatem populo Romano intulerat,ra princeps panas ftrfoluittduo notandafunt.ynum.quod pantin Heluea d f tiittittia
-ocr page 110-r» JU LJB. J. DE BE\E. G A E.
tneciuitatisid uocat,ijuodpdulàantepagii Tigurintat ttpprUauerat. ynde coUigmui Heluctiorum pagot re* dius panes,tjudin Canthones uocari.Alterum,partis o» rationit enallagen in tioce princeps ,ejJe:lt;j.d. praciput panas perfoluit, uel ( ut uulgi loquunturyprincipaliter. Qjtodeiusfoceri J: Pijbnisauum, L.Pifonem legaiü.y Suetonius in lulio tradit,E. Pifonis ( lt;jui ei in confulatu fuccefjurus eratyfiliam a Caf are fub idem tempus in uxo rem duaameffe,c3- luliam Cn.Pompeiocollocatam: re» pudia to priorefponfo Seruilio Cepione, cuius uel praci» pita opera paulo ante Eibuhem impugnauerat, Caterun imperatoris,aut duels alicuius legatus is apud prifcos Ro manos er at,qui Ammiani l^Iarcellini temporibus Cornet dicebatuncynoßraeetateab halts,Gallis, sy Germanit tod tenens, lieutenier,a- corrupte lutiner uocatur. Pla» ralt;f enim militaria nomina apud nos Italica, ey Callica funt,ut eß lerman,quafi larma,hoceß clafsicum/eu ad ar matts-furier corrupte pro currier,aut Curieracurrenda tiaud dubiefeu curandotquodfcilicet is, qui ißbac officia fungitur,exercitum próecurrat,(y finguUs legionibus, ae eohortibus de hofpitio,a’ u:ctu profpiciat, C^od He» duos,quod Ambarros,quod Allobrogesuexa.y De bit paulo fuperius rgit Cafar, lt;;y nos inibi ta, qua potuimut fuper ijfdem annotaumus. Confueffe enim Deosimt mortales ,y Siccy Homericus Agamemnon hii/Q' /.Menelaumfratremfuum aPandaro contrafadus iacit loiäum confolatur,dicens;
Bvir /fTKwi ivTÏx’ènJ/iiriüt loxsTitnarifi, B «n Wt ii\ Tidtav// n ftsyits» ir^Ttanite
quot;Sif
-ocr page 111-ANNOTATIONES, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ,
SUjV tfiin// KMfx't.iirt,ytgt;iiiuliT'i,KfSf T\Ki'i!trifi
Qjtor uerfus nos utcum'tf ita latinosftcimus: Eongonimis (juamuisfit Iupiter,attamen ißot Poftea multdlitmagnocumfanoreTrods: Vtfimul c? uesuli,iuutnes periuriafoluant.
In qudmfententidm cr ydleriusMMimuslib . i ,edp,t, fcribit,lt;juandoait: Dionyfitsmpdtrem truculentifsimum Syrdcufänorum tyrdnnum jdcrilegij fui pands donum infilio[uo dedi/Je : propteret lt;}uod is rtgno txd^us, Co» rinthi'jirlt;ie egeßdte ludum dperiri coddus fts. Lento mim intfuitigrddudduindiddm fid diuind procedit ird:tdrdi» tdiem'if fupplitij grauitate compenldt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alicno loco.')
Id eft, iniquo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^o prahofubldti.')hoc eft,eldti,dc
infolentioresfadifuns Heluetq.
Cafar Heduos frumentumfldgitdre. )fcilicet, cat f it, ut Prifeidnus exponitwlfidgitdre profldgitdbdtJil t^uod Ldtim hiftorici à Creeds mutudtt funt. Sicuti cT illdm fuperiorem flagitare Heduos frumentum, pro db Heduis.Greed ndn'f dicunt,iiTtdfea!tr\ßißx!tiir,idefl, poftulo te librum pro dbs te.
In his DmitidcOfO’ Lifeo,^uifummo mdgiftrdiul priterdt.') Diuiuidco:amp; Liftofttplecouocdtis.Porrodtu tem de jiemmo Heduorii mdgiftrdtu,lt;}ttein Vergobretum uocabdnt,ipft Cafdr infrd lib.7. de hello Gdllico heec ddt dittprimum quod duos ex undfdmilid creare non liceret. Deinde quod ^fdem tndgiftrdtibus, Heduorum ftnibue exirefds non eftet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CdUorum quàmPot
rndnorum imperid preeferre. Ç^eedam excmpldrid per* ferre legunt, queeftfequdris,fe tndlle ,fubdudfendinn eft.
lt;?W
-ocr page 112-40 IN I^Iß. 1. VB BBB. GA^.
Sin utro praferre legas.ftnfus ep^faHiofos illos Heduot Calloru imftria Bjo/imperijt antefem:hoc tß malle iUit ^uam his parère. Heduis Uhertatem finterepturi. ) Oliif Heduoriim lieert ar, ac prarogattua pra alijs G ala lisfutrit,c'Mn exfequentibtis hums hbri dißiiCubi Cafar in Oratione adAriouißü,eosdfenatu Romanofrairet.ty tmfangiiineos a
ppellatos dicityum ex undecimohißoria
arum libre Cornely Taciti patet, ubißc ait ; Primi Hea dm fenatoru in urbe ms adepti funt, datum id faderi am tiquo.O'quidfoU G allorun,fraternitatis nomen cum pa pula Romano usurpant,Quibus M. Cicero lih.i. ad Attia cu in epißola.quit incipit,Non modo.o-c. hifee uerhis afa fentitunNam Heduifratres nofri pugnant. Cupidu nouarumreturn.(yc.quot;)Hic locus planeRhetoricus eß. Qyemadmodum enim rhetores docent inuentionem ad nnieliuralem cößitutionem accomodate,ut primum ana tftßa hominis uita coßderetur, deinde [pes commodorS, poftibilitas aut impofsibilitasnta Cafar hoc loco rem con fderat, quum Dumnorix regni aßeflati, ac proditionit reus defcribitur. Vequo uide z.hb.Ci.ad Herennium ßa tm ab initio. I-argiter,id eß, multum polfe. nbsp;nbsp;C^if in txetcitu B.Syl!^,(2' poßea.yDe his omnibus uideto A pa pianumlib.i. bcllorumciuilium ,ctin Parthico.Veniip Flut archum m Sylla,^' Craßb. Conßditis equo admifa fo.i.concitato. (^odaBibfarteoppido Heduorum.) Volaterranus li.i,Geographiieait,ßibrai{e oppidu proa ptciuitatem Heduëfem adexigimmuicumredaflueffe.
Ba res perfugitiuot B. Aemylÿdecurio. ) V(curia (Atdo Gellie üb.t » ica.j.attcßante ) tria dénotât lot um, »S,
-ocr page 113-ANNOTÄTIONEf. ft
îw. O' fiomin«. Vnde Vecurio denominathmm dtriuot tur.J2equo ylt;getiuslib.2.deremUitaTi,caf,gt;n .ficfcri* hit.Qyemadmodum,inquit,(tnturia,amp;manifiidusfedi» tumuocaturdta inter tlt;juitesturma, Et habet unatur» ma équités n.c ^wi huk praeß decurio appeUatur.
Phalangefaila.yfX^Curtiuilib.i .de AlexandriMaa gnigeßk,phalangem,inlt;iuit,Maccdonet uocant peditum flabile agmen.ita ut uir uiro,amp; armis arma conferta fint. Vegetius ueroUb.i.de re militari cap.i. non tantumMa €edones,uerumetiam Crxcot.Cf V ardanot phalangibus ufos eße teßatur:^ in una phalange célo armatoruni ind bacenfa eße.C^yo autem pa6lo Cermanoritmißarum phalanxinßitutaßieritex a Orolÿlibropatet,ubiinhac uerba fcribitiPugna maximegrauis ex phalange Germa nontm fuit, epuam coaflo in unum agmine ,fcutis'^ fupra capita contextis, ad irrumpendam Romanoru adem tuti vndi'ep praßruxerant. Sei poßc^uam aliqui Ro. miUtinn agilitate,audatiatp infignesfupra obdudamfaliére teßu* dinem,fcutis'lt;p fingiUatim, uelutfquamk reuulfis defuper nudos deprtthenforu,detedorum'ip humerot perfodcrunt, territi hoßes nouo mortis periculo, terribilem dißbluerc compagem. nbsp;nbsp;SfK«i uno klupilorum transfxis, Of-J
idem Vegetius eodem in lib.ca.ir.Bina,inquit,funt miß ftlia,unummaiusferro triangulo,untiarumnouem, haßt li pedum eiuintp,(2- femisiquod piltm uocabant, nunc fpm culumdicitur. Prima, acfecundaacies.ySupramemi nif Cafarfe triplkem adem in colle inßruxiße. Quoi pro uallo carrot,id eß carrit,ac rotis ualli uiceutteretun Cermankefy machtend ein yuagenburg. Ctm ab hora feptima
-ocr page 114-il JN t-Iß. t: Dß BEL. CAE.
feptima diti. ) Sabellicus à tenia diet hora legit. C^am leHionemfi felt;}uimur,apparet pugnamißam nouent foli* das haras durafße.Nam Cafar ipfelubiugit in mtdta uff noflem ad impedimenta pugnatumeffe. Etenim folaria apud antiquos ( te fate Catio Eeft.an.li.T.ca.g.Qn borat tam diei,quam noäis temporales,feu naturales, non at^ui noâiales ,feu horologicasdiui(aerant:itautßngulidies, noäes'f horis continerentur duodecim. Magaras,ac tragulasftibijciebant. ) Qyid Makara ft meignorarefa ttor, qui a nufptam apud uHum G rammadcum ea uox ex plicatur,nec apud l/egettum,aut alias bellica rei defcrip tores inuenitur.l^ift forti pro mascaras materes,feu mai teras legendumefl. Siquidc maseris authore Sifetma lom gius telum eß quam lancca.Galliaßnquit jmateribus,fe* ui lanceis confgunt.Idem ahj materibus,aut lanceis me» diarn perturbant aciem.Hac Ule.p'nde, acex rei circum ßantys,genus teli fuiffe apparet, Statimenimfubiungit Cafartragulas.Qyauox Feßoexpof toreteligenat eß, fu dida,quod fcuto infxa trahatur. fiomus autemMar» tellus tragulam baßam effe dicit, acfuamfententia Sah laßt) authoritate fulcit:qui in hißoriarum lib.tfic ait. A» uidifsimis, at'f prompas ducibus,ut Me tellus iflu tragu» lafauciaixtur. Poßremo ca- Marronis teßimomo in Me* leagris comprobat,ubi fic inquit: Aut ille ceruu, qui uolx bUe current ,fparofecutus, traguldue tra^cit. Hac illi. Vnde nimirum paroemia nataeß,tragulam intjeert, pro to quod eß dolumßruere,ein totterfallen machen.
Exeo pralio circiter hominum milita centum trigim tafuperfu(Tmt.')Eutropiutlib t. tradit Heluet^s,aceoi rit»
-ocr page 115-ANNOT ATJONES. ^ Tumfocijscétnm n7 imUiain praUoiftointtrempta rffe, Strabo auttm circitcr (jtiadringenta millia inttrijffe, (y edo millia hominim euafijfe. Plutartbus uero centü boa minum millia pralio fuperfuijji ait : quos Cafar difertit ipforum fedibus rejUtucrit. Jn fines J-ingenü die quart toperuenerunt.yStraholib.n.fiipraHeluetios,!nquit, er S'equanot,Hedui,e7 Ein^ones in occafitm uergentes ba» hitant.Marlianus ait,Eingones inter Celt as populi finit timifunt Heduis, Sequanis,ac Tullëfibus,qui dicebatur Eeuci . Nomen adbuc retinent, ciuitas efi epifcopalis ia prouintia Eugdunenfi,es' Franconm re^ofita,e3‘ Eatt giesnuncab indigenis uocatur.cuiusftntenti/e Jucuna dusaccedit,nifi qwd Eangres mendofie dubio proculpra Eangies [cripium efi in eius elencho.ydaterranus lib.s. Ceographiie Eangoms antiquitus uocatos effiajjrmat, unicaliteraimmutata-.ac corundemoppidim Adunanti num tJJe.Qyos omnes à uero non aberrare, ttrtia Eurot papidura apud Ptolomeum comprobat. Qjii Serbia genus appeUatur. )Exfuptriori Cafaris defcriptionefot tis cÓftat, quatuor prifcee Heluetia duitatis pagosfuifje, quorumduos tantum ipfepercecafionem recenfet, Tigut rinum,ac yerbigenumifiue Vrbigenum, ut queedam ex» emplaria legunt. D e prioris tradu quid fentiamus ad Ion gü diximus;parefl ut er depofieriore quippiam dicamus. Tfebudusprotonfidnofler, Verbigenutnpagum in Art gouiano tradufuifje putat: mirum ni Clareani pracepta ris,eraJJinis fut uefiigtjs infifiens . Is nanff quartü fielt uetiorum pagum ad Arulainfitumfuijfeopinatur. Rbet nattus autem Hb.i. rerum Cermanicarum de eofiefeript tun
-ocr page 116-«4 Z77 I-Jß. t ÜB BÈt. G Ai.
ttm relit^utt. D ubium ejî aptid eruditos ^uifnam iße VrT HgenH! pagu!,aut ubifuerit.Vicam conieduram meant. SufpicorI'crihendumVrbienuf, aduernaculamfortafsit ueterim Heluetioru Unguam-.alioquin mallem f^rbinui. ^ß^autem yrba antiquifsimum oppidum Heluetiorum, in illa,ceu poßerior atas uocare capit, cifiurana Burgun diamon minus Uetußatis praßferens ruims adificiorum, ^uim ipßm A uemicum.Agnofcit hodie ciuitatem Ber» nenfem,ac Friburgenfem.Jnter ^außnum lacum,boceß F-emanum, c Arioricam Antcnino ponitur. Hac illi. Qjdf ß dibgenti expédamus trutina,hums,qua iUius fen* tentia ueroftmilior ,ac probabiliorQcumuemaprocößilis conterranei mei diélum uoloyß.IlUus nanep opinio nulla alia rations nititur ,^ quod pagi cl fluminibus eos perlai tentibus nomina fortui ßnt, Nißforteputetuocabulum Cermanici AergouuÇquod tarnen ab A rula,c terra det tiominatum eß,quaß dicas Arogeea ) aliquid cognationis cum Verbigeno habere. At huiusfententiaduabus hand clumbibusconieäuris fulta eß:primum[quoduoxVrbit genus cum Vrba(ßc enim Antoninus in itinerariofuo.Of lUgino Abbas Prumienfis earn uoedt} magna aflinitati habet.Veinde quodnon tantum Rhenanus, uerumetians Kolhardus Vrba natus, atep inibi cocionatoremfacrum agens retulit,dum Bema hofce Ccefariscommentarios fublice enarrarem:prieter alia antiqua rudera,O' numifi mata, turrim mira uetußatis ißhic effe. Hue etiafacit di floma quoddam epißolare Lotharijgloriofsimi regis, in quo Alfatia Elifacéfis pagus appellatur.Jlludnancf'f'r bctinuillaregiafaàiiefjefcribituru. Cal, februarias
Anno
-ocr page 117-ANNOTATIOtJBS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
ÂnnoChriHo propitio/iafdi regis n-indi^ime t. Qÿi bmnia uetußatem ac ingentem loei eelebritatéarguunti (^id ijuod amp;nbsp;Vrba adflttuiü Teillü fitd eß, qui in lacu Bbrodunenßinfiu Juerdunenfem ingrediturryndc nee illi ob fluminis inopiS. pagi name abrogare quifquam po* teß.Cdterum quindmdlijduopagi,lt;S‘ubinamfitifue* rint,eommemorare mibifitperudetineuejje üidetur.Qyß tnim nullus ueterum ( qui [altem extat^duthorum de iUii quid^adm Uteris mandauerit.ertdutdunnorumferiet multdinlocis,aceorum incolis udriduerit-.frußrdjolis tÓieiluris res tentdtur.Qyid nan'lt;p,Deus bone, cöieiidn do in bis duobus pagis nomine carentibus effreermus^ qudndo inter eruditifsimos quoslp de aitjs nomen [uum dd hue retinentibus nondum conueneritf Si enim cóiióilird» libus drgumentis agere uel'em,nec mibi coniedura deefi [ent:quibus probabile redderem, Auemicenfem qUolt;p di grumfuiffe unum ex Helueticis pagis. Etenim quando Auenticum d Comelio Tacito gemis totiuscdputdici* tunprobdbiUus eß id pago nomen dedije, quam quoi alß [ubiecitemfuerit, Turpe nuntp toti Heluetia ciuiiatifuiftlt; fet : fi metropolis dl^s oppidis cypagisjubditafuijfet, ar non principe locum in bdc quotf parte habui[[et. Ainibil dehacreafirmauerim,nec temeri in cuiufquam uerbd magißri in ißiu[modi,e3‘ alijs ne go tij s iurauerimnnterm tarnen per me licet ut fuo quifp fenfu abundet. Tantu de ueterumHeluetiorum pagis, Oyiduerot^olaterranus^ er SabelUcus perperam de recentioritm fleluetiorum pi gts[cribuntfey multos exteros[ecum in errorem ducunti apptndtcis,iy çoronidis uiee iUonnn nomenclaturam or» t dini
-ocr page 118-o IN 1.13. J. VE BEL. GAL. dinefubijciäm.Namfi lt;}uis plura de maiorim noßroruni ftedere, es-prîmordys jare cupit Clareani defcriptione, amp;nbsp;Mycony praceptornmei plurimwnobferuandifaper tandem commentariolam uideat.
TEEVECIM EEGO HELVETICO. rum pagcrum nomina, (j-ordoftehabet, Tigurum feu Thuregum,Bernd,Lucema, yria,Suitia,Sub]duania, Tugiwn,Clarona,Bafdta,Frtburgumin'Nui{kt (honibus,Salodorum,Scheffhufia, er Abt hatis teUa. Hts fadere iunfftfunt Sangalenfes,Lepontij, Val» leßani,Milhu[ianißielt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■.
nenjès,a'Rotunt uillani.
-y E propter bonitatem agrortm Germant, lt;jui 1 *fc j trans Rhenum incolunt. yclareanus inprimi ' pagi Helueticidefcriptione,putat Durgeumat grum hicaCafarefignari.At D.Of.Myconiusillius ,t«a tiiarét,acp'enerandusmihi preceptor ißhic admonet, turn poßea diuerfam conieéluram attuliffemempe Auen» tieenfem, amp;nbsp;Muretanum agrum realms hicintelUgi. Jd quad er mihi tiero fmilius apparct, Tametfi enim Dur» gaus ager über fit, tarnen Auenticut c? Muretanus mul» touberioreß.Etenim prater frumenti,pafcuorum,er fvl uaru copiammina illa nobUifsima(_ ^ua illuc etia in Sue» tios transportantur ) non proeul'ab eo traHu proueniimt ^mt à lacus ripaRipenfia tiocantur, Praurtafurtum uerfut
-ocr page 119-ANKQTATIONnS. ij
Derfus lacus ( quem quidam olim ad Auetici ußf mania pertigijje autumant^pijcofifiimus cft,qui ttiamnü amp;nbsp;Frt burgenfbus , CZ Bernatibus fatis pifium fuppeditat, praterta tantus fruéluum prouentus in pradido agro tjimt incola per totum autumnum.ac byemem,poma,py» ra,ac nuces Friburgum,ac Bernam ueFtent. Qj/« omnia Germanos terram ßeriliorem incolentes facile ad oceti» pandum ea loca pellexijfeni;prlt;tjértim ft ea cultoribus ua cua intellexiffent, Ç^àm enim auidifertiUorisfoli o- ma iores,O' minores Cermani jint.Belgarü ,Ariouifti,Burt gundionum^uichtonum.ci- Francorüirruptioin Cah has docet.bJam omnes M( praterunum Ariouiflum cum fuoeserciiu inde ptilfum') ißbinc auelU non potuerunt, Imoquotquotferme Cermani etiamnum trans llbenum in Galliam ueniunt,frugu, o-fruâuidulcedinecapti:pe3 rinde patritefua obliuifcuntttr .atq, ^ qui Fotumgußaue runt.Nibil autem Qut boe eeu corollarij uice addam ) ob» ßatquominus Cafartoti Heluetiortmagrotimueritme uideUcet èfuisfnibus egrefti Cermani in eorifnes trant firent. Qyod autem potifsimum de A uenticenfi (qui du* bio procul tunc temporis Antuates, Caienfes,Equeßres, ,attf adeo totum trailum illum tranßuranu ufq ad Gene» uapontem complefiebatur^agro Cafarloquatur/equen» tia uerba arguunt, ubi ait;a- ßnitimi Gallia prauintia, Allobrogibus'qs effent, EtenimOpfo Cafare fupra teßan* te) lura mons Sequanos ab Heluetijs, Femanus uero la* cus,Q- R.hodanus eofdem à Romanorum prouintia difcri minabat. Pradicli autem popuU in extremis Heluetioru fuiibut Geneuam uerfus habitant ,Qya de re eonjulci.
Ptolr,
-ocr page 120-« JN IIB. J. DB BET: CAE.
Ptole.O'Tfchudi tahulam, Boiot ferentibus Hcduit, quod tgTfgia uirturt.yDt boe ntgoaoCafar infra bb, 7. fic ait. Ptreingnorix rurfus in Buuriget txercitttm du* cit,at^ indeprofeftus Dergobiarn Boionmopfgt;idu,lt;juot ibi Helueticopneliouifios Ceefarcollocautrat.Heauis'f attribuerat. In Caßris Heluetiorum tabula reperta, ) C^idamputantißat Heluetiorum tabulas Gracit dun* taxat literis,amp;fermone Gallico conféras eße. Atmagis trediderim eas ei' bteris o- uocibus Gratis eo more ton* fcriptasfuiffe,lt;iuomaiores noßri ante ceniü,t2-quinlt;jua* gmta annos Latinofermone in publias inßrumentis, er rationibus uß funt. G^emadmodum nanip in hune ußf diem apud nos ingenui EatinisJtc ue teres Uli Heluetij, Cr aly Calliin Gratisinßitucbdturliteris.G^umenim Mafsibam Romani ßudiorum taiifaadterint-.UeronÖ dif* ßmileeßetiam G altos to gratia diftcndiGrataslitcras toncefsilje,prafertim quum hat urbs in ipferu terra effet ßta.Cui toiedura er Strabo,er Cafar ipje lotuples dant teßimonium.lUenanip bb^ ,ficde GaUorumßudioftri* bit: ^ ^Ätmxi'ac KUTiaMveiß Teile ra'haTae,üis *j rà air/ti pStieaa [xixeid ).fifii//.Hoc eß,ßudao paraphraße, Ea* demurbt Maßiba Gallos lingua Grace ßudiojbs ftcit, (y eb ußp amantes:ut c5traflus,ser couenta apud eos Gra tofermone concipiantur. Hic uero infra h.e.de beUoGol licorefert Gallos in omnibus feri rebus publiât,er priud tisrationibus,Gracis bteris ufosrffe:Hacilb.yndepri mb manifeßu ßt,Gallos non tantu Gracoru démentis in fcribendo,uerumetiam eorumfermone in diplomatis ufot rjfe.V eindt no uulgut,fed tAntumftribas^er potentiom nobilioa
-ocr page 121-ANNQT Ar IONES. tf HoiiUorefif homines Crlt;tcitdti ßaduiffehac notafer'e,Cie far innwfre uidetur. Quu namp dicit,peni in omnibus ci fublicis,tii priuatis rationibus,(3- cÖsraflibui Uteris Grei cis ufos: abauos nimirii excludit. Qyoru poflerius idi Cte far adhucplaniusfacie lib.s.de bello Cal.ubi ait: E pißold Crucis literis ad Ciceronem in hyberms obfeffam ideoex aratam.neeaintercepta, Romanori confilia hofibus pra derentur. Nam ftuulgoapud Gallos Grace fciuiffent, frußrahoc confilium Cafar inferibendaGraiaepißola capiffet.Sed dices,quaergoUngua ueteres Gallosufot effe arbitraris f peculiari quadam,cuius ufus apudeos propter uaria bella cim Romanisgeßa, (S'feruitutis iu* gum eifdem impofitum.intercidit. Huius tarnen ueßigia aliqua adhuc apudßritones maritimos Lugdunenfis Gal lia populos extant ,Siue enimbi ex B ritannia in maritia ma Gallia loea concejferint,ßueex Gallois in Britannia migrantes infula nomen dcderint:certe illori lingua ( ut mihi ßde dignißimus D. Joannes Burcheirus Anglut riguri factis literis operam dansretulityfemirhomana alioram Gallorum dialccls prorfus aliéna eß/s- conuenit pulchre cum eorum Britannorumlingua, qui in monta» nit habitant, quos Angli yualos uocant.Hi autem (. ut Anglorum annalesferunift^quot; D. quop Joannes Butlerus homo non tantum maiorum ßemmate, uerumetiam Ute» ris,ac pietäte ornatus, mibi dixit ) indigena in fua infula funt, moribus, ac lingua différentes a nouis incolis, qui ante aliquot annosilla loea occupauerut. Atp banc med fententiam,ac illorum bonorum uirorum relationem duo doihßimi um in adisisfuis Itbris conf rmant. yolater»
ranut
-ocr page 122-y# IN llß. I. DE GAL. BBL.
rdnwenimlib.! .Gtographiade Britonibushieclitnit tnandduu.Anti omnes, intjuit, Britonesfummum occut pant dd mdre locum. Hot Procopius ex Britdimidinfuld rolonos ejje dick. Bidduero hos potius in Anglidm trdy dentes infula nomen dédire. Plinius Brkdnnos populos in hoc Gdllorum Ikore nomindt,Strdboetidm BrkdnniS urbeminter Aejuudnos Britonibusuicinos ponit. Cafdr in commentdrijsfcribit, Gdllos proximd Britdnnia lito* rd dd pradundum occupdJJe. Cens eß nunc bellofortifsia md,firpe CdUcrii regibusformidulofd. Hac ille. Rhend nusuero hb.i.Perii Cerrndnicdrum, Sermo, incluis, ejuo peculiarker GdlUdfuk ufdpriußiuam in prouinsite fort mum redigeretur à Romunis, prorfum putatur dbolkus. Nonfecus fuum dmifere es- Hifpdnia. Caterum non de» funs, ejui putent ueterum Gdllorum lingudm non dbfimit lern fuiffe Brkdnnorum cdSdleflo .ejuos Anglid Audios tiocdS.Ndm in ukd Agricoles Tdckus de Brkdnnis dgès, in uniuerfum tumen,inlt;iuit,eeßimdnti, Gdllos uicinumfo lum occupaffe credibile efl. Eorum fderudepreehenddS fuperflkionu perfudfone. Sermo hdud multum diuerfus. Hdâenus er ille. Cuius {unifententid mihi plus drridet, ^udm eorum qui putdnt Gdllorum,er Germanorum ednt dem dim lingudm:er confaderdtosfeu Sukeros plaroff non in ueterum Heluetiorufedeis migrdffe,fed db ijfdem ortos,er prifedm pdrentu lingudm referudjfe, Argument td enim quibus id probdre uolunt non fdtisfolidd uidetur. Turner ft enim multu Cullicuerhominum,errerum not tninuud Germunicum etymologium uteunepdetorqueri poflintitamen nonflutim confequitur Gdllos omnes Gert munict
-ocr page 123-At}N0TATlÖlgt;/SS, jt
Mintee locutos. Q^iwn eniw Cic/dr ipß à princifio lib. i. o- ftcundi a/ferat, nm tandem omnibus Gallis linguam fuifje,ac plerofoi Belgas à Germants ortos,Kbenum'!f an titjuitus traduftosferi poteji^ut dliqui ex eis patriam lint guam retinuerint, donee una cum iugo Romanorum lint guarn receperut. Atf ita uerijimile ejl,margam à Plinio e3‘GalbamaSuetonio o-c.interGallicdsuccesrecenfet ri .• aliasf multas GermanifmireUt^uias etiamnuin Galt lorum lingua extare. Vt taceam interim t^uodnuila lint guatampropria numjuam fierit,i^uin abaUafaafdam voces mutuataft, ^ofra nanlp, hoe ef Germanica lint gua.multa ex tribus illis nobilijsimis tonus orbis uocabut la babet:utgadol,midda,icimna,gadol enim nos pragran dem,amp; uafam domiwi,midda modum, ac zimna temput oportunum dicimus,lt;juando fgnif camus, arbore fto tem pore amputandam. Q^ne uoces Hehrteis co^attefunt, imb eadë.Adinec Bv(x,thur,ftv},ii muli ,ßfSirKtif/ broefslé, fiiiiiet miggts,7\Jfi/igt; luuen, hoe ef,ret^uiefctre ,^10«/^ fput ven. Qya uocabuld Graecus fiatim agnofcit. Item uini min,Vas uafs,ejfe effen, Spinetu Spinet, Prunu pfrum, Perfewn pemu, Perfehialiaéffexcenta. Atip hue uerba latmus homo fatimcapit. Siijuisautem hinceuincere iiéllet,maiores noßros Hebraicè, Grace çy latine uulgà locutos effetan non hallueinaretur, zy perperam colUget retfmaxime.Ne igitur propter aliquot Gallorum uoculat Gtrmanifnumrefpientes,colligamus,eos olim Germani ca ufos lingua. Fieri nanóp potuit,ut a- Gallia Germaniet Weina, aliquot uocabuld propter commertium ab ea mut tuata fit, Hue dccedit,quod prias de lingua certum tjfe e 4 oportet.
-ocr page 124-n J^ IJB. J. DB BBB, GAL.
spartet,i^ui nominic argumenta aliquid probare uult.AÜ Cijum tales confingerentur etymologie .quales nonnun^ btomines inepti ex aliéna uenantur ImguaMquendam au diui uoeem tkeutonicam pur hoe eß eolonus à puritate de tiuare, lt;juafi eoloni omnesfint puri,ac fynceri. Cum pot tins per jyncopam Cermani bür pro buuer, i.eolonus dit tant. Qyia ergo de ueterum CaUorum lingua non admit dum cenifumus an Germanicafueritneene:argument» ^uo:f inde duilum infrmum eß. J^'e dieam interim lt;juoi muitte Callicte uoces apudferiptores funt, quas uteun'^ deiorcjueasad Germanica etymologia:tamen nulluGert manifmu deprahenderis aiuiuid certiftgnificanté. Tot lis eß ucx petoriiüapud Au.Gellium,rbedaapud Qj^in tilianum.effedum'tp apud VirgiliüiAmbaélus apud Sext Bompeium peßu,Alauda,amp; becusapudSuetoniu.Sert wo etiam authore alpes prifca G aUorum lingua altt mon tesuocantur. Taliseßquoipdiéliolcuca,uelleuga,cfutt (.lornandeauthoreyooo,!:!- foopaffus Gallisfignißeat tat. Elus generis dictio SclduriosapudCafaremlib.t. Callid belließ:lt;jucefan's Teutonisnon iM denotu (utille interpretatur)fed ßipendiarum dénotât. Item D og, mat gus,lt;:3‘Dun, ijuas uoces eruditi omnet, ueteris GaUieiß mi relinuias e(]e dicunt.Atijui Dog nobis non canem .fed aut uirginé,
pupanumagus non domumfed uentriculum.
feu ancillamiDunum non montem.fed dunn.i.tenue figiû ficat.B c5tra ejua uoces a prifeis authoribus Germanies habentur, GermanifmZ etiam infipidis Germaniifapiut, o ab eis nulle negotio agnofcuntur. Qyiis enim quafo Urn ßupidus eß, ut uoeemgantzam apud Plinium, gleft fum.
-ocr page 125-ANNOTATJONBS. ^ fum, amp;nbsp;Herum apud Tacitumpro Germanorwn uema cula non agnojiatfHuc adde, quod Clt;efar in boe eodem Ub. refert Artouiflum longinqua in C ally s confuttudiM Calbcam Unguam didicijje. j^/amfi eadem utriuflt;pgent tis lingua, quid opus eras ilium tanto ufußbi CalUca lin* gute n^nitionem pararefNee eß,quod nafutus, c? argua talus aliquis diras, Celticam dialeäim duntaxat à Sue* uica diuer[am fuifje:ad quam difeendam perinde longo ufu babuerit ogms,us fiquis Sueuus nune inferiorum G er tnanorum proprietatem,ac pronuntiationi addifcere uel* les. Cum enim Ariouißus bomo non priuasus , fed magia ßrqsus,lt;y rex apud fuos adbuc in Germania agens,effet: uero confentaneim nö eß, turn inferiorum Germanorum dialeäi adeo ignarum,ac inexpertum fuiffe, ut tanto difa tendtfpatio(ftcuti Cafar bic aitßndigeret. Proinde mihi dubiumnoneß,quinPolybius,Plinius, Tacitus,amp;ali fcriptores,qui Germaniarn, er Galliam inuiferunt ,india taffens eandem utriflt;p linguamfuiffe : fi dialedo tansum interfeuariaffent.A s santum abeß,us hoc Uteris manda* nrrit^uti Tacitus in lib.defttu.crmoribus Germanonm plane contrariant aßruat fententiam.Sicnanlpfubeiut ubellißnem ait:Gothinos Gallica, Ofos Pannonica Un* guacoarguit,non effe Germanos.fhtcille. Qyodfiigi* tur Gotbinos ideo non G ermanos effe uult, quad C alUca lingua uttrentur:uelimus,nolimus,concedendum eß,Gal beam à Germanica bnguaut nunc,itaa-olimdiuerfam fuiffe.Qyiauero Cafaris utrba de Grads Hcluetiorum tabulis plana iam effe arbitrer, audarij uice ( ficuti pro* mifmut ) addamuttan probéiilefit ,maiortt noßros ab
-ocr page 126-7t IN llß. I. DE BEE. GAE.
Hits ortos,amp; prifcarn l'mguam retiniüffc,lt;jud nos tori po» fieri etiamnum utimur.Vt ergo utrun'f iflorum aliter ha here comprobemus, ueterum monumenta, c? hifiorias ia medium adducere oportet. Eutropius itaepfcribens Hela uetios fuo tempore Okados efje difios/atis arguit, uetea ribus Heluetijs deletie, noUos incolas in eorum fedeis mia grafie: Clarut enim hifioricus ille extititfnb Valête,Gra tiano,a-y alétiniano Remanorum Imperatoribus fimul re^antibus.cirdterannum Dominiijo. Heluetiosautê à Qyadis Germanite popidis didosnemonegauerit.Nd Ptolemitus lib z.cap.ii. tabula Europie ^^.eosfub Hercia mum nemus coUocat^biferriminera efiodiatunt^uo loco (y Pyreheitnerus etiam nofirofitculoecru oppidaKam, Kalmunts^.a- Grauenouiam cum y/demferrifodinisfita efiè commémorat.Nec etia quifjuam dubitauerit, Qjsoa dis tantas uires fuifie, ut Heluetijs prijcis deletis,eorum fedesoccuparent:puiltdium Capitolinu, FlauiumVopi fcum Syraeußum o-Ammianum HarceUinum legit.Hi enim adel) tmiuerfum, Cr beUicofum fuifie pcpulum me» morantmt proprium habuerintregem,ac Romanoru Jm perdtoribus Antonino Philofopho, Ditto Aureliano, amp;nbsp;Confiantio multam negorij fecerint.Cuifententiaer An dreas Alciatus homo dodifsimusaccedit:itaeniminUa bram 7. Cornelij Tacitide Heluetßs annotauit. Eiitroa pius eorum fedes à Çj^adis occupatasfatis ojiendit,tttfu fpiceromneisdeletos, quum Qyadi, Marcomannitffub Aureliano in Jtaliam irrupére. Extat adhuc in eis uallii-Karcomananomine. Perière erUli, atlt;pab Alemannis icoUutdet Germanorum erafj/uperati in eorum ditonerk concefiete.
-ocr page 127-ANNOTATJONES. r/ conceffere. Â TheodoricodeindeGothouifii, Francit ex fadere deditifunt. Audi detnum Saxonum accefsime ^uosob uioldtdmpluries fdem fedibus eiedos Carolut Magnus in alpeis diedt') Suitenfes capêre dici,paruere deinde rtgibus Germanorü.Centumferèannifunt,citm fe cafis preefedis in libertatê a)Jeruire,cum citde repneft fis Ctefaribus.Htecille. Ç^itlt;judnlt;iHamfasisfideiapui candidum ledorem habitura crediderim : tarnen maioris tuidentia edufa,^- alia fubijciamus argumêta, partim ex hißor'^s,partim a noßra experientiafumptis. Cfyimi ita f pafsim in hißor'^s,lt;S'gentium annalibuslegamus, multos Cermaniit populos in Gallias aut fua fponte migrate,aut à principibus eo locatos effedjdem bauddubiefemiuacuat e^uoip Heluetiorum fedes occupauerut. Sic Belgit pleritp omnes populus Germanicus Belgium, Sic Gothi,acHu ni Vriam.is-Httichthones Bemenfem,ac Friburgenfem tradum inuaferunt. Cuius rei fatis magmm argument» uox Nuichtlandia,ijuit Sueuifmü pulchre redolet: ej- ho» dierna Huichthonum lingua O' termini in fuperiori Ber» natu ditione extantes funt. Glgemadmodu enim à Huich* thonibus Sueuicis populisoriginem trahuntâta er diale» dum Sueuicam in multis didionibusfetuant. 'ybi nan'f alij Heluetij ueb, erflugcn,boceß uos, amp;nbsp;mufea dicunt, Bernâtes,er priburgenfes uocalê addentes,eucb,erfleu» genpronuntiant. Qjiinerpagusin Bernenfumagroeß non longe ab urbeßn uia,lt;jua Hidouiam ducit,tiui dubio praeul ideo Sueuicus uoedtur terminus :tiUGd olim Sumo rum,boc eß J^/uiebtbonum termini illb pertingermt.De» indeiiuum Donatus Acciaiolus memoriaprodatdeetn
Saarntm
-ocr page 128-r« IN LIB. I. BE BEL. GAL.
Saxonum milha per Carolum magnum una am uxorit bus, ac liberis in GaUiam tranfportata e}Je:ucro non dtfsi mile eß,pla:rofy in ijs finibus coUocatos t]Je,^ui nunc Sui tercrum funt.Sitfuidem nomen eorum reflius à Saxonwn Viiif(.ut Rhenanus admonety t^uam à Suedisdcriuari ui detur. Hucaddequodiyprißinabellandiuirtus,0 Jin» guit Saxonica aff mitas juptreß. 1^'am Suiteri aejue pu» gnace s,ut pnfci uitee.adhuc funt,o- hoe difcriminii dun* taxat lingua habet, ejuod iUi fecundum communem Cer» manorum dialtditm S ibi pronuntiant.uti hi Atticomo* te T.lt;^in(jSuetonius,amp; Europiuslib.7, afferunt cir titer quadringenta taptiuorum Germanorum milliafu* Ïgt;raripamP.heniin Callia per Augußum Cafarem col* ocata effe, A tif hac ^uidemfatis efje reor ad probandu, maiorei noßrot non indigenas/ed aduenasmeeex ueteri bus Hebietüs GallicaJed fuam,hoc eß Gcrmanicam lin guamferuafp.Jntefan tarnen non inßeias i uerim,feri po tuiffe,ut ah qua uettrum Heluetiorum rdujuia adhuefu ferfuerint.ifuando Germant illorum fedeis occupauerut: maxime circa Muretum,Auenticuin,Ftibtirgum, ty td* traBiellas.cylactem Erlaehenfem.Jnillisenirn locis ma gna ex parte Romanam imitantur linguam fed corruptif* fme, Hac autem caufd cß, cur if Hcluci^ lt;jui trans pradi da oppida habitant G eneuarn ußpfemi Romana utantut lingua, amp;nbsp;nos quicitra agimus Gertnanici loipuamur: ^uod illorum maiorescitius in Galliam irruptionem fee terunt,eiuippe Romanorum prafedis ifihicadhitcius di* tentibus,amp;faam linguam tiltsobtrudentibusmoßri uero qutm Romanotiimptriim caput inclinaffet.cy ad F ran cot
-ocr page 129-ANNOrATJONES. tt
toi lam tranflatum effet .• lt;jui nihil morabantur qua nam Lnguafubditi fin uterentur,modo dido auditntes effent, time etiam facluw effe puto, ut Prand, Burgundiones o-catteri Cermani, t^ui CaUiam in temporeoceuparunt rtidminRomanalinguaCermteni/mos multos commit» tant.Sicutier Pangobardiin Itaüafaciut,amp; pitrilpfit» tnidodiex Germants etiam Latine iocpiétesfium idiotif» mum admifcent. ld cjttod c? apoftobs Chrifit Gract/eti bentibus accidit. (^ofit,ut nee hoc firmttm fit argu» mentum:multi Cermanorum idiotijmt in femi Romana CaUorum lingua nunc deprehenduntur:ergo omnium ut terum G aUorum lingua Germanica fuit. nbsp;nbsp;nbsp;G allia so»
tinsfeäioneseffeduas. ) Origine»« belli cumAriouifia gefit oc E iuitiaci oratione exponere incipit. Pfitlphoad» terum helium,quod in hoe libro conferibttunquemedmoa dum in argumente monuimtts.Porrl) fit uii amieitia inter honos.itafadio inter malos efi. flarimt aleerius print cipatum tenere Heduos, alteriUsAuet nos in Aquitania inter Ligerim.o Carumnaponistetcmeiropolim^tmo fum fitpra amnem Ligerim pofitam efie tradit. Vdatera ranusHbs. Geograpbiaeofdemfub Luce Borbenioagia tareferibit.aeprificumnomenetiammmferuare. Cuius fcntentiiie Iucundusafiiptilans,autrgneriuncgallicèap» peUari affirmât. nbsp;nbsp;nbsp;Pofiquàm agros,cultum, er copiât
Callorum.')Comclius Tacitus llb.to. bifloria Augufiee fubCerealis perfona refert, Germanos fiepein Gallias tranffeendiffe : neip aliam tranfeundi caulam eis fuiffi, quamlibidtncm.auaritiam, ts-mutandafedisamorë; ut telidis paludibus, amp;nbsp;folttudinibutfitis ,fcecundifiimuin Galliit
-ocr page 130-7» JN 1.13. I. DE BEE. CAE.
CidliitfoliMtiunàcum Callis pofsiderêt.Eadem Strabo lib.j.de eis in hnec uerbafcribit: Commune, intuit, eß o* mnibus,lt;iuihunc traóltm incolunt, ut alib facile migrét, Cpropteruiélus tenuitatem,a-propter agrorumigna* uiamcolendorinn,v propter pecumarum inopiamtyc. Porro Ceefar copias hic no pro militum multitudine Jed facultatihus,ac opibus aceipit:ita ut hallam li, Elegan. ^.uerefcripfiffe appareat, quando inqwt copias etiam in pluratiuo numero pro diuittjsfurni. Agri Se^uani, tnii effet Optimus totius Gallite.') Eadë terrte ubertas ad* hue in ßurgundia cß.tJam prater frumenti, amp;nbsp;falis ex tqua excodi abundantiamdaisdatifsiinorum uinorum co pia ea regio habet:quibus Magnus die Erafmus Kotero* danusBaßliea agens unicideleÜatus,amp;adeorpufeuli fut infrmitatem fußentandam ufus eß. Harudum milt lia hominum 14 adeumueniffent.Jucundus Veronenfit Harudes Conßance,hoc eß, CÖßantienfesinterpretatur; oc nimirum tot um eum traäum inteUigie, qui Ulis trans tifenum, lt;y lacum Acronium eßfitus-.ubi Buchornum, Mersburgium,ac VberUnga nuc poft a funt.At eum fol* li longifsime,Ptolomeus lib.z.cap. 11. «rgnif. lüic enm Charudes ( Sicnanip Gracomoreappellat'jnon lange à CimbricaCherfonefoponit: aedidt eos Phundufysma* gis orientdles effe. C^yod ut liquida uideas,tiufdem quar* tarn Europa tabulamconfpicito. 5equanisuero,qui intraßnesfuas yc.) Sequanis perinde accidit ,atlt;p equo illi(,uteßinapologo')cuirescumfylueßri Caproerat, er ut eum uincert poffet,hominem pugnandi peri turn in dor* ftwifutun redpiebat. Qjtemadmodum iwni bif hominis auvlio
-ocr page 131-ANNQTATJONÉ^. ’
O lt;«xiiio uilioreuafit ,fedfefjerem tergo excuttre in pejita rum nequiuit ; ita amp;nbsp;Sequani ope Ariouifli Heduor quit dem adutrfariot uicerunt, at eum, quern femel infinet fitos receperantfuo Marte ex eis depcllcre non potuerunt. Qltodexemplum utinamnos quoip admoneat,ne in uidt norum, autfeederatorum cotrouerfijs aliemgenarum imt ploremut opem,fedpotius utraip pars tantum de fuo iure tedat,quantum per reUgionem, ac Chrifianam pietatem licet. Felix enim quem fadunt aliéna pericula cautum. ' F'tanteCimbri,Teutoni^p or.)Dfhachifiorialegit to Eutropium U.s-plorum Ub.är,?? es, Corne Hum Tat titumdefitu,amp;moribusGermanorum,(S’lib. to.hifiot rite Äugufte.Jtem Volaterranum lib.ts waeatnttiriiiSpaft lib.z.o- 7.Geographiie. VenitpRhenanumlib.i.Return Germanicarü.PorrbCimbricamCherfonefumueteruni Cimbrorutn federn hodie ducatum Hclfatia,^ Seblefnit cenfis regionis Pyre heimerus effeputat.Teutonü autem domicilia ibifuiffe, ubi ntmeMarebiaef ,• cuius hte funt emtates, Eerlinu,^ ß randenburgum. D i quibus quart tàmEuropepifluramconfuUto apudClaudiumPtolet tnteu.Obferuabis autemuocem Teutonusfecunditquotp. inflexionis cffe. Cum in confulatufuo rex,atq amicus.y HancremipfeCafar infrapoU quatuor pageUasdenub fufius narrat. Treuiriautem pagos ceniumSueuot rum.}InfrdHb.n.de bello Gallico idem afferens, hoc adt dit,quod Sueui ex centum pagis fuis quotannis finguU armatorum millia beUandi catija èfinibus fuis educcrefot litifmt. Centum Sueuicorum pagorimcf Cornelius Ta tituc cómeminit in Hb.clcfitu,lt;3- moribus Cemanorum: ld’«
-ocr page 132-«• r?/ I.Jn. I. DB BEI,. CAt.
ubi à' Alchamiri amotätioms uideo. nbsp;nbsp;yefontionem.y
quad Galli nunc ßtfanfon, crCermani ßifant^ uocant, V confonanteinß,a'cinimutata. nbsp;nbsp;Adducendum.y
Jd eß^producendum bellum Harài^alifïtiii/. F lumen Alt duabii, Beroaldut, O- Marlianus Alduasdufiut legunt, quorum poßerior unà cum lucundo eundem Callice nue iedouixuOcari dicit. Çiyâflumen intermittit. ) id tß définie,uulgo da das uuaffer eruumt. Ingenti mat gnitudinecorporum Germa. ) Ipß Cafar infra à princit fia li.a.hahc uaßitatis corporu caufam eße dicit, quad li £leuillitantesmultiifinuenationibus'fint. Ç^jiteres O'ci tigenere,et cotidiana exercitatióe o libertatt uitce{lt;}uod à puerisnidlo oßicio,aut difcipUna aßuefaeü, nihil omnit no contra uoluntatê fadunt^a- uires altt, a- immani cor» forum magnitudine homines eßidt.Et lib.a.eandem pro femodum immanitatis corporum caufam ita afsignatiF'i ta omnis in uenationibus, atep in ßudijs rei militaris exit ßieab paruulis duritice, ac labori ßudent, qui diutißimi impubères permanferunt, proximam interfuos laudefet runt.Hoc aUßaturam,ali hoc uires, neruofp confirmari put an t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flic primum ortus cß à tribunis militum. )
TribunummiUtum(ut inquit ^egetius lib.t.cap.t.dere militari à tribu denominatur,tribuendo'ip iuraqua praeß militibus,quos ex tribu primus Romulus legit, Hiec ills. Crteclidemmagißratus;tiru'afxesfignißcantiusuocatur, to quod mille miUtibus pree fit. Duo autem eorum genera Çeodem Vegetio teßeßttnt,maior,qui per epißoläfacram imperatoris iuditiodeßinatuncy minor,qui ex labore pro wait. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Off j ex urbe Citfarem amicitiit caufafecuti. )
Plutarcbut
-ocr page 133-ANNOT ATIONES. tt PlutATchus in Julio multos nohiles, o- darot adulefeent Ut Rjomafuiffe tradif.qui cum Cafare in CalUca expedi time uoluptatis,ac lucri caufaje dli adiunxerint.
Vtfatis commodejupportan.yd ejl, nefatis. J^et hememereos incufauh.yHtec oratio partim ddibeeatiui generit,partim iudidalis cß. Nam ab initio cos a pußUa» nimitate dehortans,utitur loeit ab honeßo, O' facili : dient oßendit quid prudentes, cordatos, ac conßanteis milites dtteat,lt;:s-dum boßium uires atténuât. Veindeuanumde tredatis militia pratextum eis exprobrans/e contumelia affedum eßepradicaticum de ipfius prouidentia,ac cura dejperaßent. Poßremo, orationeßuaminßar circicmfpedi Jmperatorisitatempcrat.utmilitibushortandOfamp;debor tandonon parceret, a idiuerfo animos ip^ortm nimiaob iurgationenonoßenderet.Vndedißimus illius Spartani didum longe erprudentifsimum, O'urrifsimum eße;Ma lo,inquit, ceruorum exercitum duce leone, quam leonum duce ceruo.Siquidë bac leonini plane imperatoris oratio^ ne ita commoti ßint milites,ut ex timidis,ac ignauis, acer rimi, ac fortifsimi in pralio cum Cermanis/ado redditi fint. DeLtucis conßuluo Marliani Jndicem. Nam de tingonibusjupra annotauimus quadam. Jta^fe, quod in longiorem diem collocaturus eßet ,reprafentatu* rum. ) Epilogueaffeduümilitariumpltnifsimuseß.Mi» rot nanip ad deponendum timorem in animiseorum acut bot relinquit,dum ait Je ptriculumfadurum eueßigio u» trum pudor, an oßieium militare plut apudcos paßet, an timor ex uanis rumoribus ineußus. Porrà pro eo quod mendofe hit reprafentaturumin quibufdam exemplaru f bus
-ocr page 134-»3 irz un. J. -DE net. cA/:.
but habetur-.ßeroaldut tetaturi legtt,ttrrflius quidémet ittduio. SiKi'tf tam pratorii cobortéfuturd, ^Qyot cohor tes in UM legione fuerint er ^ di'terj'a.legito Ftgetiu li.» ca.«.Ctetrrutdtoprietoriadicebatur(ohort,lt;juodi Pr^ tore nunquam diferderet. üabantur autemCm^uit Cor» neltus TadtutUb.i.hißoriarum )eius cobortismilitihut bini denarij in ditm:cjuum altorttm cohortium milites fi» gulos tantim acciperent, hoc eß decern u/fât. Harte co» hartem nunc uulgà Guuardiam ex Germanifmo, er Gal heißno uocant. Hac oratione habita. yHic cerncre licet illad TranquUli de Cafare elogium non ejjefa^um, ^uandodicineum mibtitfibi adeoobjequenttishabuifje, utfeditionemperdccemannos CaUicis in belht nullam mouerint. Quad defeoptimum iuditiumfeiißet.ßi tß optime CenfijJet,ac optimam fpem concepißet.
Se effe ad bellum gerendum paratißimum. ) Oratio hlt;tc fenfu magit, lt;juam uoce tß e ongrua, ijuemamodum (S-dlain TerentyProiogo, lt;juam P-nuchuSicutinanif hicnon admasuocem Eunui hu,fedComadia relatiuum efuam rebpicitdta er ilUcadiefiii.ü non adle^nemfami neam uocem f’dadmilittm maßulinam.Qßanquam Al dus paratifsimam, non parat'fsimum Irgit. Se print in Galliam ueni0e,lt;iuam populum. yPer Galliam boe lot co Ariouißusreliijuas transalpinte Gallic partesintelli» git,qua extra prouintiamfi'a unt. Qyoniam er Hedui CeltintGadia populi er mulioantequam Ariouißusi» CaUiäuenijfet fPopuloRomanoerfocii, erfratreserat: conßat ilium baud urre afftrma/Ji,quod print in Galbam i)tnijfet,quam Populus ^maniuddeof bisnuilumiut
-ocr page 135-^AZA'0TJT/ÖN£5. », tffeineamCaUiltpartem,lt;juam ipfearmiscafiiJJit, Qjiodfi eum interfecerit,miiltis fefe nobilibus. )Jntet hos nimirum a- Catobaudpoliremusiqui poftta l^tutn fis didus tji/uit. Sit^uidi Plutan bus in Nitit^o' C saisi tomparatione rtftrt eu-m crnfui/Je, ut Clt;cfar sum j o G rr manonsm millia ctcidifjit, hojiibus dederetur. Cuius fen ttntia c aharum rerim Ctefar recordatus,poflea Anti* catonem rOmpofuit. BeUofuperaios Aruernos, amp;nbsp;Rutenos.yPe Arueruisfupra locum ex Strabcneaddiai mus,de Rutenisnunc dicenius. Idem Straboeos R’arbo» tienfi prouintia uiemos e/Je docei ,amp; argeniarias artet apud eofdem uigere. Volatei ranus Itb.a Geog.tos neftro tempore Rutenenjas uocari perbibetJucundus uero Gal iteeRodes.Vide Aquitania:extremitates uerfut Ro.pro* uintiam in, Europa tabula apud Piolemaum, Quoi fi antiiuifsimum t^uodlf tempus. ) Q^um ^ riowi/ïi mena dacium Cafarciuiliterrefutarecapilfet, uideUcct,nei^ fe iudteare Gallia potius effe Ariouilh^quàm Populi Roa manuBello enimfuptratos Aruernos amp;c.nufgt;cconcludit dicens.Qyodfi ergo antiquifsimumtempusjpeflanopor tet,Po. Ro.iufliftimü effê in Gallia imperium oc. Porra Î-. Florus lib.epitomes fua: s juperiora Cafaris uerba eóa firmant,itafcribitiCn. Domitiusproconfulcontra Alloa broges ad oppidum Vindalium multum Jtheiterpugnaa uititjuibus bellum inferendi cau afuit, quod Teutonahii Saluiorumregemfugientem recepiffent, er omni ope uia (ilfnt.Qj/od'tp Heduorum agrosfociorum Po. Rcmani Uaflauiffent,Etpaulopojl.Q,. Fabius Max.conjul Pan ii nepót aduerfus Allobroges, 13- Bituitum Aruernorum f f regent
-ocr page 136-t* ZJZ iZB. 7. DR BE^. G A E, rtgemfeliciterpugnauit. Hac die. Qyie onmiafatitde* {l4rlt;tnt,non rfje uera,lt;juee A riouijiut antea dixerat: nfW fe Romanis ius dominandi in jolam prouintiam tarbot nenftm ante id tempus fuifje, ißaenm omnia ante Arit uißi incurfionem, in Calhjsgtßa funt al'^s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cenut
boe erat pugna^auafi Cerm. ^E adem fermé de et^ueßri Cermanorum prahoinra ah initioltb.^.Ctefar,^}- Am* mianusMarceUinuslib,it.rcfert:ubi pugna JuhaniCeee faris turn Alemannis initam defertbit. Hocautempu* gute genus ante hoe tempus à Romanis ejuoip ujurpaium ex PauloOrofiodifcimus:!]uiltb.*.eap,t3.depraliointer Hafdrubalem tS’ Romand exercitumin Italiaeommif* f», ita fcribit:Diu t^uidem incertus belli eueniusfuit, ele* phantis maxime Romanam infeßantibus adem, qui à mi htibus Roma.cccifi funt,quos à uolitando uelites uecant: quod genus milit ne pauloantefuerat repertu, ut ledi agi litate iuuenes turn armis fuis ptß tergaequitum federent C mex quum adhoßem uentum effet,equis defdirent ^ fontinuo pedites ipfi, ex alia parte equitibus,per quos ad* ueflifuerant.dimicantibus,hoßem perturbarent.
Quatuor reliquat in caßra maiora reduxit,') Exfupt rioribut apparet,Ciefarem tantummodo fex legiones Rot nanas habuiffe. Supra nanép didtante Helueticum bel» luma 'egefitem, unamtantumItgionem inulteriori Gal» lia fuifje :idtoip fe in hallam proftdum.utduas ißbicc5» fcriberet,ac deinde treis,quit ad Aquilëiam hyemabant, ex hybernis edut eret. Maiora autem caßra ea uocat.qua friusfecerat.crlongiusabboßefitaerant. Turn demi Ariouißus partemfuorumcopiarum, ) Beatus Rhena» nut
-ocr page 137-ANNOT ATION RS. tf IHM lik.t.rtrum Germanicarum exiflimat pugnam ißam Ca fans cum Artouifload Diui ApoUinaritfailam :c{ui locus miiliario Germanico à Rheno, es- Bafdeadiflet. Vnde paset,quam tongum iter Aritmißus emenfut fit pot ßea,antelt;juam fugiendo Rhenum attingeret. Si antt nouam/^unam prado contendiffent.) Eandemfuperßit tionem cr i' acedamonijs peculiaremfuiffe Lucianus tet fiatur, er Plutarchus in lulio eadem ifuahic Cafarde Germanis prodidit.P'nde autemfailum fit,quod Germ4 ni nouilunium potifsim urn antequam praliarentur expet Harent,ex ^s,qua infra lib.a. de bello Gaüico tradis mat nifeßum fs.Qyum enim eos folos in Deorum numero ha berent,quos cerncrens ,(2-quorumopeiuuarensurapersi (,us eß Sol,Luna,V'iilcanus') ac reliquat nefama quidem nolfent;fupeTfiitio,ac demêsatioillaDiaboüca facile inoa lefcere posuis, us pugnam anse nouam Lunam non indit pifcerensur. Caterum eiufmadi uates,feufagasmultas apud Germanos olimin pratiohabitas Cornelius Tacit tus in libella de fitu,er moribus eorundem, er lib. ta.hißa ria: teßaturfic enim in priore feribit .• Ï^tdimutfub Diuo Vefpaftano yelledam diuapudplarofpnuminis loco ha iitam.Sed set olim Auriniam,ercompluris alias uenerot ti funt,non adulatione, nee tanquam facerent Deas.In po ßeriort autem de eadem yelltda clarius ita loquitur.Éa uirgo nationis BruHera late imperitabat ,uetere apui Germanos more,quo plarafp faminarufatidicas, (y- aiit gefcentefuperßitione,arbitrentur Deas. Omnes ala riot in confpeHuprocaß.)p'egetiut lib.t.cap.i. equitum quofdam hinc aUftos did arbitratur, quod adfmilisudit
-ocr page 138-• t IN I-lB. t. BE BEL. GAL.
nein alarum ab utra'ep farte protegant adecijuttfuo teint fore uexiUationesàuclo uoiarcntur, quid uelis,hoc eH fiammtdts uterentur. Ceneratimip confliterunt. ) id tfi,per genera,Cf nationes fuas,ut fequentia docent. At ni fipro ionßiterunt abjoluto uerbo tranfitiuum conßitue» runt lfgas,qutefequuntur durius t urn primo uerbo cohect rebunticf captant dißributionem non abfoluent. Cieterii de Harudibusjupra dixiinus,Marcomannoi uero Joacht mut Vadianus doélut iUe Heluetiut, Morauot nunc dici autumat uulgbMent cr,etelMerher:idtp à niarca,hoc eß limiic, ro quodßuuiut inde nomen trahens Pannonie s à Noricaßepdret.Oyos Ciefarhic Triboces, Pliniutli, 4, ca.17 Cf Cornelius Tacitus deßtu,Cf moribus Germano* rum,Item Eutropius lib.i.Tribochosappellat.Eos Ar* geminéPes Althamerusex Conradi Celtis primi Cerma nofumpoêtaifententid rfje putatiSic à tribus quercubus L ryadibus nymphis conßeratis nucupatos. Mthi autem tX) Europee tabula P tek mid ueroßmiliusapparet rot ej]e,quosnuc ^Ifatiosuocamus. SiquidéPtolemäus Tri tonosi/ic enm notât, niß exemplarmedoßim fit)propiut Elcebum(quodaliqui Selcßaditm interpretator) quint Argentoratumßatuit.Ä quaßententia Strabo non ablu dens inquit. Poß Eluetios Sequani,Cf Mediomatrici Ehenum incolunt, in quibus Tribochi natione Cerma* ni.relido natalifolo, traitEtoep Rheno ,fcdtis poßitrunt. At Ip hate mea coniedura fuit, dum prima hdnefaturam Eernenfibusdifcipulisdiflarem Anno trtf.quampoßea incomparabilis uir Beatus Rhenanus fuis aditisfcriptit Anno rticonßmauit, ad tutus hb.pnmitm Rerii Cer.
te rtlegt
-ocr page 139-ANNOTATIÖNES, »r ttltge. Vangwnts flteriif truditorum yuormatienjet, ticlgt;Jemett( Sprenfei interpmamur: at unm Pyrchei» intrus inuerjO ordtne, hat duo aponi putat. Mailianut Stduftos o- Stdunos ,fiue Sedunenfrs eojdem tfji augu» ratur/ed augurioßiofAbtur J^'amijuumC ajarhctihe ni accolas enumtri't,lt;jui cum Arioutjlofac'ubanitnon efl probabile tum tarn lange d jiitos dUt annumerare.Proin de Rhenani fententiam abh Rcrü Cer.magis amplt der ^uieosnunc yui/fenburgenfeis uocari Jubieiiaratione non uulgari oßendit. Porro ne lt;juid difsimulem, Paulus Orofiuslt.a.ca.r.kosCermania populos à Cajarcuiäoi Ttcefens,pro Sedufqs Edures ponit.Eb')(uple in rhedas er carrot. Prabucemmiftt. ^hoc efi in^t, tjua locutio ob* feruanda eß. Mdlia palßum ex eo loco circiter quinep.') Plutarchus ßadia quadringenta. yidefupra texiumfÇy Annotat.Tum detnum A riouißus partem ßta rum co» fiarum tyc.') Altera^Jorica.^Strabohb.?. Rheti, in» , ^uit,(3- ^orid ußp ad Alpiumfumma tenent,ac Jtaliam . uerjus inclinant: hinc Jnjubribus, hincgrauii uicini, c Atjuleia traäui. Caterü Norica regio iuxta Pyrckeime ri dtfcriptione,ab Oenofluuio incipit, prottnditursp utr» ßts ortu ad Pannoniam ußf ßtprriorem: à meridir autent . terminatur monte Caruanca .(yalpihusNoricit ad Itaa liam rfp;a Septrentricnibus autem Danubio.Nunc uero inhabitantoccajumuerßts Bauart. Adortumautemefi prouintia, lt;jult;t Ens ex fluu^ Anafi nomine uocaiur^ ta-Außria pars eß. Ad meridie aut Styria. In alpibus utra habitât Camici, partim'f Croacigent Sclauonica.Com prahtndutur Norui nomint cemitatus Ccri(êfis,u- zi« f « litnfrt
-ocr page 140-Il JN tgt;lß. J. DB 3E^. GAB.
lienfet/egionefif adidcentes. Hacillt de tJoricilmiti* bus,d quibus er Rhenanus lib. i.Rerum Ger. non dijfent taneafcribit. Q^dm potentes autem ohm tJoricifuerint infra ex hb.t. de bel. duihbus apparet : ubi Cafar ait fibi trecentos etjuites à rege J^orico in axilium miffot.
Qßos ubi quiproximi Rhenam incolunt prater.^Rhe nanus lib,;. Renm Germanicarum pro ybi,yb^ hic le* gentium,ey uerbumfenferunt expungenduopinatur.tJee uana(. meo iuditio)cÓieélura duciturClarifsimus uir. In fra nan'ip Itb.^.de bello Gallico patet,Sneues ÏZbiota ho* fiesfuijje acerrimos.Proindeueroftmileefi,nailaoccafi one,hos illis tahonem reddidijje. Ipfein citeriorem CaUiamadconuentus agendas, ) Quandot^uidemPlu* tarchus Gallia Togateelimitem,amp;quid return Cafar in illaegerit eleganter depingitaius fententiamiuxta Ant geU interpretationemfubieilam. His,inlt;juit,rebut ita cÖ* fedis,dimifsis in Setjuanos ad hyberna militibus,ipfe ^t, lt;jua Roma agebatur,intentus,in circumpadanam defect dit Galliam,ijuacommiffailliprouintiaparserdt. Flut uiusenim Rubicon Galliam citeriorem à rehtjuadißer» minat Italia.lbi reftdens plabis animos adfe perliciebat, t^am tfuum ad eum,multi concurrerent.unicuil^ turn pot fiulata prabebat,tum Ipem ingentem addebat. Inea expi ditione haud^ intellexijfe Pompeius uidetur, ^uod Cafar eum duium Rjomanorum armis hoßtis profligaret,ciuei hoßili uiHosgaif,a capiebat.
Argua
-ocr page 141-ARG^MENTf^M Liß. II. DE BELLO GALLICO.
Primo Belgarumconiurationemaduerfus Po. Ronn vim, item coniurationis caufäs defmbtt, D einde quihui modit omneit partim ultra le dedenteis in deditionem act ttperit:partim utro belli iure uitlos populi Rjoinani Imt periofube^erit.
IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTARIORVM DB BELLO GALLICO LIBRVM II.
lo. Riielluani Annotationet,
B NONN^LLIS etiaa quodin Galüaà potentioribut.i fluiut rei exemptafuptriutUa.dt Or^fforigf, ac Dumnorige regni affeilatorihut habemus, c infra hb.« . copiofius potentiorum in Gallijs mores defcribit : quippt
^uopaÜo impotentiores à potentioribus ,ac tenuioreti iitioribusopprimtrentur. Datnegotium Senonibut teliquifif Gallis.') Se^uana nanipfluuius, cCemmenl montes ex parte Senones à Leucis, Triccafios aMediot matricibus, Parifios à Rbemit, Cfnonidnnoi à Sueffoni ft inn
-ocr page 142-,». tu lîB. JL DU BS^. CAJ:' tilt h^ermi'iânt,uteß uiJerr inj Europittabulaapui Pioltinelt;m, Porro Senontt :tuc Galltct 'ienuocamur, Rhemi qai proximi :yc. ) Ht nunc uulgo ap:td GaUn Rains apptUantur^ij loc l^olaierraniis lia i. Giog Rhet menjet! uocat, CTapud lOs S. Remigq ampullameffere* fert:tx pia G allorum 'eges intingi, aient,ac demetps dié dentate tant inde à Ciodaueeo prano rege. Germanofp, ^uiripas Rheniincolunt crc. RhenanusUb.i.Ger.hune heutn teexponit.Ex ueten GermaniaNemetet,t::r yan giones Rhenum tranljeendêrefixisadripam fedibus. De his intelligit Ccefar,quant apud hune lib.i. Corn, Rhemi ' narrant Germanos, qui ripas Rheni incoluntfefe eißel gts (oniunxi[fe. nbsp;nbsp;f^tne SuelJones qatdemfratres oc. )
Qg gt;r Cetfar Sueff mes hic, Prolemeeut yefjenes nuncut parte f p in tertia Europee tabula fupra Rhemos aquilot né o tecafam uerfus ponit. Galltct tam Soiffons uocam tur. Pluri na inter eos B ilouacos. )Dellouacos L'alu* terranusinprucitatolib.ßelluacenfes.o lucundui Be* auuois nunc G alliée uocari afj'erunit'^feçuios 7ernacen» pis,O G a'Ut e Tournai. lidê fJeruj’^ à Ptolemæo uocati /unt,quantüexi Europee tabula tontjeere licet. Qpi«» deetm millia Atrebates.) Hos,inquit yolaterranus L'e* dajius dus urbis Pralul fandifsimus maxime exornat. Ptolemäus Asribatiot uocare uidt-ur.Sabellicus Enne* «de i.lbr.fua tepeßate magna Picardie parte ab eis in* habitari dicittin eo u f duitate Atrebate pretiofa confies tuaa.Calh Ai ebatet iam Arrasnominant Ambianot, quos yolateranusnic Ambianenfiis,o SabeUicusduie tati ùidi Picardies LnUiibiu côtineri affirmai. Morinos, .dis
-ocr page 143-ANNOT ATIGN SS. ft Cdlü ( imjuit idtm SaheUtcus ) nutte lorum mttrofolim Ttrrudnam uocant. Menacefpios. ^médum in P'uolffi unis,Cf Aldinisntmplaritusrfbexduabutenim diéliot nihut Menapios ,0 StUocafJtt unam corruptamtypo» graphusfecu.Porró Menapij fecundum yoldterranH lu bactnfrs nücputantur. Erft lucundocredimut,Cheltr, dc drues Gdlltce uocantur. BellocafJes dutem/eu ßtllo cdfsÿç inijuit yoldttrrdnus )d Ptolemaoponuntur, uhi nunc pldndrid. hdem Sdbelliconüc Cdßletenfes,O- Ta cundo^funt,(juos CdlU.Bdyeur dppelldnt. Cdlecot.') Strdbo li.^.CdletoslSic etid hoc loei Beroaldus legti,iy infrd Hirtius lib.s.de bello Gai.ico:^dem'if GaUicèdla eundo Cdles dppcltdntur'iuocat:eos'ip non longe à Selt;jud naoßysCtjuibus Ocednuilldbitur'jßtosejJefcribit. Hot MdrUdnutNortmdnnia diocotfeos eße dit ,13 nomen fui tetinert.p'trocdßis.')Alidexempldria Vdocaßeslcgut, toff idéMdtlianus Cdßletefes interpretaturtauos Sdbtl keus Bellocdfsiü nomine figndriputdt. T^erum qudndo Btrodldinatditio ,Orofy,cf SdbeUici leäiofuprd poß Hendpiot BAlocdjfes ponut,cf hóe locofiue Verocdfsii, fiut Velocdfsium penitus «5 meminerint .• eUifdem populi nomindtßeputo.dclibrdriorum incurid trdnfpofitds eße turn literds,tum uocem ipfam. Mdgis^utem Berodldini todieisftritmdpprobP!proptcred quodcfin Aldinis.er Vuolßidnit Menacofpios mendefr pro Mendpios hinefdt Hum uidetur,t{uod ßatimfequtturBellocdßes,feu Vela, tdßes. Veromänduos.ß.os inejuit Jucundas,CfMdrli4 nut Gdllifad lingud nunc P'erndndois appelldnt. Cdt tudclt;n:)^aos Mdrügt;mus Dodcos^Sdbillicus dutem Sido» ttót
-ocr page 144-I» IN 1,13. IL DR 3RL. CAL.
ttcosnuncuoçuri iudicat. Condrufot.^bos nomenfumil retinere ,cj- ad Leocienfem diocafm penintre Marliat nut cenfet.o- Hubertus Leodiut cÓfirmat. Ehurones,) ijuos yolaterranusnimirummendoft Alodienjes .quant al^ omnes Leodtenfes mterpretentur .à- GaUi Liege na minari diélitent.Dehis.acfequentibus populis, lange eer tifsima legito in Huberti Eburonis dodifsimis comment tarifs,bac de re ex profejfo feriptit. nbsp;nbsp;nbsp;Carafas, pamat
nos,qui uno nomine Germant appeUantur. y Aha editiot nes Corcefos kgunt,at Eutropius nohifcum Carafos. Solus Martianus Cherufeos legere uidetur.Nam in uoeû rariorum elencho Cberuf os Pamanos inter belgas numerat, amp;nbsp;Leodienfs diocafeos ejfe conceit. Cuius let {Hopes'interpretatio ft uera ef, Cberwci Eacenisfylun apud Germanos accola fedibus fuis rrlidis, in Belgium (oncefferunt.HuefacereuideturquodCafaripfe bicad dit,pranominatos populos omnetfubgenerali Germanot ru uocabulo cotineri, Et panicfupertus Rbemoru legati Julio dicuntplarofp Belgas à Germanis ortos i3-c. ynt det ut fupra lib.i.admonuimuty non mirum eff multa di tdefli nofratis reliquia.tn jemirbomana quorundem lint gua reperiantur. Flumen Axonum,yquod left Jueunt do.amp;MarlianouulgonunclaDifneuocatur. Atlt;p ibi cafra pofuit esc. )Q}/dm prudenter C. Cafarcafra metatus ft,ex praceptis végété li.f.cap.s.petere.ac ret feifeere potes. nbsp;nbsp;Nemine Bibrax ,yid lucundus Galilei
ficinterpretatur Brayenla conte de Retbel. Hubertus Mtem L eodtus iUi in nomine uulgari confentient ,addiit id oppidum quatuor milUaribus Galileis à Sueffonibm àfart.
-ocr page 145-JINNOTATIONES. *| ^H are,O' comitatus titulo décorant. Funditoret Ba» leares,)id eß ix Balearibus infuUs oriundot, in quibusex feditißimifunditores trant:unde es- nomen Graeci forti» t^funt ivo TÏ ßeiligt;\(if ,id eßjnitttndo,uel iadendo.
Et ad exmmasfojfas cafiiUa conßituit. yfufle ttimul tuaria.Sic nanif monet yegetim lib.t, cap. 9. Qyiod ft non reperituramitjua munitioopportunis locis circunda ta:maioribusßßis,tumultaaria ca fella firinantur.F/am i caßris diminutiuo uocabulofunt mmeupata caßeUa. À Titurio'jfcilicet Sabino,quem pond prxfidio in altera Axonaßmi) ripa reliquerat, Pereorum corpora reliquos audacifsimè iranfire conantes Of.) Plutarchut nonnihilab hac Cafaritfententia diffentit.flic enim Bel gas perfuorum corpora in flumine ßrat a tranfire conan» tes d Romanis repulfos effe diciniUe uero Romanis tran* fitum effefadum per Belgarum cadauera. Sic enimfcri» bit. Belgas maxima parte turpiter dimicanteisfudit. ce» riditif titaut paludes, er profunda quadam flumina per ca for urn ßragem Rhomanis tranfitum prabuerint. Infi» diasueritus.Circumfpedt Imperatorisoßieio Cafarfun flus efl,folent enim hoßes aliquando aßu magis quam me tu retrocedere:id qund'jeße TacitoUb.i.bißoriarü') Cer manico Cafan perquam familiare fuit. Nouiodunum') quod lucundo.er Marlianoexpofuoribus Noion CaUici iamdicitur. Caßrismunitis uineasagereerc. ) ye» getius lib.it. cap.ir.utneas inquit, dixerunt ueteres, quas nunc militari, barboricof ulu Caufias uocant. E lignix kuioribut machina colhgitur lata pedibus s.o-altapedi butfeptemilongapcdibiuii.Huituttibmmunitionrdu f^ià.
-ocr page 146-«t tN ttn. it. Dß ßßt^. 0Ai.
flici,tabulMs,cratihuftf(ontnitHr. Latra lt;fuolt;f uimmé fepiuntur,nef»xorum,telorum'f imfttu penetrentur.£x* trinfecus aitttm, nf immifjb cimcremftur incendia, crut dit.ac recentibus corÿs.uel centonihut aperitur, Ißie,lt;juu pluresfafiiefuerint,iunguntur in ordinem:[ub quihus ob (idente t tuti adfitbruer.da pénétrât murorumfundament ^‘‘^ nbsp;nbsp;A^^’^^ iailo.turribuscp coßhutit ere). Idem tret
getius in codent loco agger,intfuit,ex terra,lignifp extolt litur contra murum,de ijuo tela iadantur. Hitc Ulc. Por* K quando de turribus conßitutis lotjuitur, nimirum mn» it,ambulator tas turreis fuper aggerem excitatum pcfitac effe. Eornmfnes Nerwj attingebant.)Tabulatnitn fluuiutlft Ptolemttocreditnus)liellouacoedE’erui}!ori* entern uerfusdifiimgit.Porró in hacNeruioru defcriptio ne obferuabis, lt;juantam animi magnitudinenifrugalitat Eariat,lt;!}-econtra quantaminoUitiem,ignauiam,erma* num agmen luxui fecu trahat. Poßeatfuam enim Han* nibahi exercitus uino Campano madere,ac (cortis indult gere ccxpit:de bellica eiut uirtute aéium eß. Idem Koma* nit,er Heluec^s noßris recenfioribut accidit:dum iUi t^ui Afiaticwn.hi aero Italicim.er GaUicum in patriam m* tiexêreluxum. Sabinflumen,)quod lucundo,er Marlt ino teßibHt,Callorttm yulgusnunc Sambreuocat.
Mu ieres,i}uitpperatatem adpugnam. ) Infrainboc to.lem lib. ait maioret natu una cim pueris,mulieTibui'f in aß naria, ac paludet colle Aas effe. Teneris arbori* but incifit. ) Bodem fére modo er Mardi exercituni Aie* xandri prohibebant.Sic enim Qj.Curtiut lib.a. deillis tiie.noria proidte, Arbores dcfiftefum ex indußria con*
-ocr page 147-JINNOTATIONES. tr fita,lt;juarum teneros aJhiic ramos manufledunt, tjuns in tonos rurfus inferunt terra. Inde uelut ex aha radtee la* tiares uirent trund, hot tjud natura fert, adulefctre non finunt ; lt;juippe alium alÿtjuaft nexu cenferunt ,tfui ubi malta fronde ueßiti funr^openunt terram. Itatp oeeulius nexus ramorum uelut la^uei perpétua ape itinera dau* dit oc, Vexillum proponendum, cjuod trat in* f'Sgt;*r.tjitttm adarma m.y Plutarihus in Pomptq uitarefert tunieam rubram eoram contubernio portant apud Romanos pugnandi fignüfuijfe. Qyia uero lt;::f He* liogabalus in oratione ad meretriees ait,Rubrum uexiH etpud Romanos pugnafignum proponifuiffe folitum .■ fie* ri poteßutfetundum Plutarshi mentem tunica rubra ue KiHitücein partita pependerit. Signum ttibadan* dum.} Ideß^tlaßieitmcanendum.Caterume^aamuatia figriorum fint genera uide Vegetium hb j. cap.r.
Signumdandumtßpleteffera,ijua!.P'eget olib i.cap, j teße) praceptum ducis efi:tjuod ad alitjuodopui, uel ad helium mouetur exercitus. b eeucurrit. yObßrua pra teritumillud compofitumcontrapraceptionesGramma ticorumprimamuerbi 'yUabam geminare. Qbieruabit O hanc bjcutimiem ti lum adijetre pro conijcere. nbsp;nbsp;nbsp;Ht
noninodoad infignia aciÔmodanda. } Hint con^cmut alia almum, tjui or dines ducebant infignia fuißr. Et fa* neex Dionis Caßij TraianoNeruapatet,Tribunimiliti infignepttra;;,oniumfuifie. Sicenimde Licinio Sura, in Tribunum mibtä creatoßribit, Qyinetiam q.tum tribu natum miluu ei tradcret,para:ionium, quo prodignitate accinvendut trat^nudum apontxit.At talent inquit cnfitit
-ocr page 148-pa 1TJ LIS. 11. DB BEI.. GAZ. . tnfern accipt, lt;juem pro me ita demum ftrinxeri! ,fi laße imperâuero:lt;juodfi per per 3 ^uid per me fieri cognouerir, to in pemitiem meam utaris ueUm. Ita amp;nbsp;Eufibius lib.?, hifio.ecc.iluam Tripartitam uocant ,cdp.t.de louiniano ;iftiiaf;t9,id efi,T ribuno militum refert;ipuod magis elege rithaltheumfuum ammittere^ejuamimpijs luhani Im* ratorisfui praceptis injacrificando idolit,parère.
BiufiparmaturapeMtes (2-C‘')Eeiiisarmaturat ut Ve getimeap.n.lib.i. ait ) exficutatitexpeditifiimit ,C)‘fit* gittarijt iunioribus confiabatâtem de hit, qui acriter uet rutis,uel martiobarbulit ( quat plumbat at uocant dimica bant.Sunt autemfcutati(eodemp'egetiodefinitore lib.t, ta.i e^qui plSbatit,uelgladiit, o- mi'idibut accindi erat.
Qjii ab decumana porta. ) Ea(.ut idem Vegetiut lib. 1. tap.ii. teflatur')pofi pratoriam portam fita trat .• per qu3 deUnquentet mtlitet ad panam educebatur, Fugefefe mandabartt.') Attende noßronm copiam in Ciefare. Pau 11) enim ante,conijcere fe in fugam,lt;3' peterefugam, nunc fugafe mandate dicit. nbsp;nbsp;nbsp;In hitprimipilo.) Fiuiut lib.
t.aburbe condita rtfert,primum centurionem fua tempt PateprimipUtem uocatum. Qui huic hauddubit ( ut ego quidemfentio)nomen fumpfit,quod antiquitut fignu pilo, , hoc efi, hafiit infigereturud quod uel ex ißo Ouidtj di fût cholib.f.paflorum elarefeit .• pertica fufpenfot pertabat longa maniplot,
Inde maniplarit nomina milet habet.
Qyod uero primipili ofiicium fuerit,eundem Vegetium bb.i.cap.t confule. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Btmanipulâtlaxare.) Idem
Vegetiut li.t.ca.is.Contubernium,inquit,manipului uo cahitur
-ocr page 149-Am^OTATIOî^ES. 97
tabiilur ab to,lt;iuod coniunil'n manibm dimicabant. Plu» tarchus ueroaham huiusuods (lymologidm in Romulo hifnoflendit uerbis;'S-KaTos(lac iiifiis ifiif i^iiycii«, Xifa f^v, W i'^üS ayxxTii/a Ka^|ä vifixafSpHiv an;^aei,iuaiiin}itt Taifra Axti'i/oi x«Mvffi:a7r‘ iuuntv^iwi i/ê/i \ii/Tolc tfttt Tivfiati T0VTi)vi fiXi/inTM/i'^vs ei/i/uallovai, Jdeß ,fingu* latctnturidi uirduccbat,grammis,ac berbarumfafcifcu him Iquem Eatini manipulum uocant ) conto impofitum fußintnt, ynde (S’ nüc m txercitu hos maniplarcs uocat, Huius aduentu fpeillata milhibus.') His confentanea Plutarchus c? Suetonius in lulio, lÿ- Valerius Maximus lib.}, cap.t.fcribunt, nbsp;nbsp;Exfexcentis ad mis fenatores.')
Plutarchus duntaxat (fuadringentos patritij ordinis fuif» fe Neruijs ante calanutatem commémorât : in relilt;juis ctm Cafaris numéro confentit,Florus autem lib. Epito» mes ioi},inutro',pnumeroaCttfaredjfentit.Ex fcxagin ta enim homininn milhbus non ifuingentos,fed trecentos, (O' non exfexcentis fenatoribusfed ex 9} duntaxat treis fit perfuiffefcribit. nbsp;nbsp;nbsp;P't in miferos^acfuppices (yc. )Ad
hunc modum Ci.lib.i.Ofj. docet, poji partam uifloriam ^s parcendum elfe,lt;fui no crudeles in bello ,necimmanes fuerunt.Ç^tefan'suirtus Cafari(.ut in Prtefatione^uolt;p attigimus')propria,ac pecuharisfuit. Aduatici,deifuia busjupra')fcilicet in hoc eodem lib. Perro ydemnuncCal he'e ßoßeduc,amp; B oßeducenfes admonitoribus lucundo, cyMarUanodiiutur.Quorum huncin Annotationum fuarum indice legito, de quo nam Aduaticorum oppido uerifimile fit Cafarem hie loqui. Hubertus aute Eeodius baud longe ißhine oriundus Gallia: ßrabantice populos
-ocr page 150-o JN litt. JI. ÜB ßSf.. G A/,.
fuijje atttumacqui inter Louantm, c? Aldenburg habt» tant. Seäionem eins Oppidi uniuerjam a-c, ) Afca niusPedianus in li.j, Ci.de Prlt;etura ttrband,ftribit:fet Hörem e/Je teßimatorem, redemptoremip bonorum damt nati,at(p profcrip ti:lt;jH! fpemfeHans lucri fui, id eßjecut tusfpem teßunationisfud bona omnia auHione ucndit,G‘ femel inßrt pecunia uel arario,uel foeßs. Hitc Ule, Vnde facile coUigere potfumus ,ßäione oppidi uniuerfam nihil aliud elfe,^redemptionem,ac dßimaiione: quopafioan* tiquitut, erddhue apudHungaros ueHigalia,Q-äpui notdecimeeperauHionem redimuntur, yenetot, y* ndlot.yyeneti planes,l^nelli Percherons,Ofsini ^annt driger en ßertegne ,Curiofolites CornauaiUe , Sefuup, aut(^utlt;jult;eddexemplariahabent)Sefum, Exifmi:Aui lerct t\.oan,ac Rhedones Rhenes nunc Calltce uoeantur ß Iucundo,(y Marlianocredimus.Porröhipopuliomnet CaUia LugdunenfemÇ cpua C Celtica dicitur) incolunt. Dequibusuide! EuropeetabulamapudPtolemitum, (T Volaterranumlib.t.Geographitt. lUyricumép prope rabat, y De Illyrico ( quee nunc Sclauonia appeUatur) lege Plin.lib.s.cap.t.O'P'olaterranülib.t.Geographia., C^intam deniép Europee piHuram Ptolemaicam in con filiim adhibe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Camuses w. )
nunc Chartres, Andes. ) AngierSfisyTurones .')To» urs appeUdtur in fua lingua. Porró amp;nbsp;hi populi in codent Gallorum Eugdinenfihabitant,a-funt Parif}s,ac Trie ea/ijs ßnitimi:ut ex dufdem Peolemai piHura planum ft, Propinqua his loeit erant. ynempe Sueffonibus, Atre» balbus,EdlGiiac'hfR'eruij!,^^ Adudüds, De qua tecó»
-ocr page 151-ANNOTATIONES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti
fuit pfitàtatam modo Ptolemtei tahulam, Diet XP' fapplicätio décréta eß.yPlutarchus eadem his conßrmät uerbis:Hlt;tc ubifenatui renuntiata funt,per facrificia, in» didafif jblennitates quindecim dieriifupplicatio ( tfuan turn alla in uiâoria nuntjuimfuperiori tempore oblige» ra^d^s immortalibus décréta eß.Et Suetonius plurium inquit,t}uàm quifquam unquam dierum fupplicationes impetrauit. Qyibus autê modisfupplicationes ( qtias not uulgb rogationes uocamus'japud prifcos Romanos fieri fa litafint, legito Eiuium lib.t. Secundi belli Punkt non procul ab initio.
ARGVMEKtrM EÏB. Ith
DE BELLO GALLICO.
OjtimpbcUa hoc libro defcribit. Primumterreßre^ quod Galba Legatus dus aduerfum Veragros, amp;nbsp;Sedu* nosgefiit.Secundum nauale,quodP.CraJus contra I^e netos Gallos.Tertiumquoda Q^ituno Sabinoaduer» fus tenellos ,Aulercos, Eburonices, Lexouiostpgeßunt efl. Qyartum contra Sondâtes,eg- reUquos A qui» tanos ab eodem Craßo(,de quo upra^admi nißratum. C^intum aduerfusMo» rinos.Menapiosip ab ipfomet
Ceefare geßum.
i • /N
\
-ocr page 152-IN C. IVLII CAESARIS COMMENTARIORVM DE BELLO CALLICO LIBRVM IH.
lo.JilitlUctmi Amotationts.
'N ANTVATES', rertu gros, Stdunos'ipmifit.^Pliniut \likf.cap. to, Cf Strabolib,^. ipro Anttiatcs , Namuatet, Cf Nantuateslrgunt, cfpro y (ta* .^g^osuttr^yaragroi. yolatcra __^*'a'’■dnwr yaragrosinmondbusS. EernbarMjuds tjjc putat:ubi S. Mauriti) lanobiumgcn MJ caput in Srdunenfidiocafipofitüeß.Ai^ptrhosCte» faitm inCdUidspeneiraffe. Sed Tfchudus prcconfulnoi ßer,redius(.lt;juippe qui bute loca pcragrauit ) per Amuat tes cum in Sabauàiatrdflu intelligit:qui Bernatiunune tß,lt;3' Gallicipais de p'dM,et Cermanica dcfleflione die Vuaat dppeUdtur.per Veragros auiem yaHeßos inferio res,quorum metropolis olim Gâodorus, nunc Mattend* cum dicitur. Per Sedunos yallefios/uperiores, quorum metropolis Sedttnum,Sdbaudicd lingud.Seon, cf noßra Sitten uocatur. nbsp;nbsp;nbsp;Qui Ù ßnibus Allobrogum, amp;nbsp;laeu
Eemano cf-e■') Situsißorumpopulorum in noua Gallite apui Ptolemitum.Cf Tfehudi PtoeôfuUs tahulddepiUut rß. Caterum quando inter recentiores eruditos alius ad* ter de uarijs alpiu nominibus fentit:ProcôJult noflro libê* nttus hac in reftbfertpfero j uel p'olaierrano,uelAlcid* ta.
-ocr page 153-ANNOT ATIONES. loi ïo. Hi nan f hac loca rumore tantu cognita hahuerutjtit un ofuis uidit oculis. A pud hunc ergo non indigna Lütt defummis alpibusIcgitoin AIpimeRhetiacommentario ca.ii.Nam ad bic Cafaris loeit probe inteUigendu multi facit.Non parum etiarn ad hunc eundem locum reihus in teUigendum Rhenani annotationet hb.}. Return Cer. in Agauni defcriptione te iuuerint. In uico f^eragro» ri,lt;fuiappellatur Oflodorus.')l'olaterranut,crMarlia nut hunc uicu iam S.Maurity ab accolis uocari dieutfed Rhenanus, cf Proconful nofler Martenacu retins inter» pretantur. Qßa de re utrunf copiofiut differente legito.
Etealocafinitimlt;tprouintiitadiun. ) Q}lt;dmpropin# ^ui Veragrorum fines Rhomanorum prouintiafint, no* uam GaUiitapud Ptolemieu, a- Proconfulisnofiritabu» lam Helueticamconfpicito. Influmine Eigeri, quoi influit.^Hocflumen Gallice nuc Eoire uocatur,oriturtf ex Cemmenismontibus,0‘ Galliam Lugdmenfemab A» quitanicadifiungit.Oceanum autem intratut Cafar ipfe hicfcribit,(s- in j Europa tabula patet. Ac longe alti effe nauigationem in inter clufo mari,atip in uaflifsimo. ) Mare Mediterraneum ideo interclufum uocare uidetur, quodmultisinfulisintercludatur.Oceanumautemuaflu, vapertum,propter magnhudinem ,ac infularum pauci» tatem.Qua dereo-s,lt;S‘6 Europa tabulamapud Ptole» tnaum confulito. Socios fibi ad id bellum Ofifinot, Eexob. ')Ofifini,E(xobi},Nannetes,Ambiliates,C3- Dia* Hintres maritimi Celtica GaUiapof^lifunt : ut teflatur Volateranu! li.i.Geograpbia, er i Europa tabula baud •bfeure prafefert.Morini autem,C!r Menapij ßelgica.De
-ocr page 154-■ 01 IN XIB. III. DB BEt. GÂt, Ofsifinit,Morinit,amp; Menapijtfatii dichm eß, nift ^uod adconßmanda ßuperius lucWndilententHdeMendpijt Jioc facit,quod D.Andrtas Alciatus prudetifsimus luris confultusin Annotationibutfuisfuptrit Comely Taciti Ubritm afferitteos Geirhenfeis quaft Gallos Rhenenfris diélos effe. Porro I^cxoby nunc iuxta lucundi, Q- Marita nt ineerpretationem I^iefteux, Nannetes Nantes : Amt bilatesçficenim legtiuraMarlianoyDauraches: Diablin très I-eon doulenßertegne à Gallis uocantur.
Qßee contra eas regiones paftta eß. )Q}io paäo ertgio ne pradiéloru populorum Britannia poftta fittamp;t Euro fapiduram uißtando cognofets. Erant ha difficult tatet belligeredi. ) C^odfcilicet Veneti cmaiugentium qua Oceanum accokbant.potentißimi erant :quim pluri mas nantis habebant, a- rei nautica peritifsimi erant, Denitpquoduicinas genteis omneis authoritate ,ac pot tentia infuatn pertrahebantfententiam. Ne ex his nati onibus auxilia in Gallia mittant.}Per Gallia o- hie Celt ticd(, qua ty Lugdunenfts dicitur) inteUige. Nam tarnet ft amp;nbsp;Aquitania C allia pars fit,tarnen CelticaCtn qua Ve neti,y alij pranominatt populi, qui à Cafare defecerant habitabant) proprie à Cafare fic nominatur. Id quad ex initio lib,i.conßat,ubi tertiam Gallia partem effe feribit: qui ipforum lingua CeltaJed aRomanis Galli uocentur, Bt paulo poß Celtica limites depingens, inquit : Gallos ab Aquitanis Garumna flumenß Belgis Matrond,^ St quand diuidit. ^ Qjtat ex Piâonibus, amp;nbsp;Santonis.') Ptolemäus hos ins Europa tabula inter Aquitanosma ritimos ponit. yolaterranus Ub. s.Geograf hiain Aquita ttied
-ocr page 155-A^NOTATZÖ^St. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It,
died deferiptione Piilonet nunc Piäautfeif nominari dl citMf ex quatuor Aquitanorum comitatibus unum ebti nertSantones ueroQquos Ptolenutus, ei’ ipfe Sainfionet KocantyprifcumfuMn retinere nomen.Si autem luctmdo credirnue,illi nunc Poitiers,hi nero SaintongeCaUit Çut(üpralib. i.annotatiimus^nuncupantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ytpot
fitd in extremis JLinguhs.'jLingulaCiriterpretante Sexto Pompeioÿnter alia fignificata, premontorij quof genus non excellentie ,fed molliter in planum deuexi figni/icat. Promontorium autem lt;juafi prominent mons dicitur.
Qjiitm ex altofeaßus in citauifJet.^Pliniuslib.i.eap. loi. omnia maria je in plenilunio purgare feribit: a tjuxt dam ßato tempore. Qji« autemarime exeeßuationis cau* [afit,idemineodemlib.cap.g^.hifceoßendit uerbis. Plu* ribus modis exaßuatio jit : uerum caufa potifsima in ß)le, Lunatp.ßis inter duos exortus i-ume afßuut maria,et rc fluüt uicenis, quaternislp [emper horis. Inter alia ait ma ria Oceanum uel maxime intunußcere,idrm in eodem ca, fauló poß in hac uerba edifjerit ; Omndf aßus in Ocea* no maiora integuntfpatia,inundantép, j in relii^uo mari: fiue quia totum in uniuerfitate animofius eß,ciuam in par teißue ejuia magnitude apertafyderis uim laxe grajjantit tjjicatiusfemit, eandem angußijs uincentibus. Eiut rei txempluminjralib.i.hahetur,O‘ Q, . Curtiusfubfinent lib.9. fimilem Indici Oceaniexießuationem defcribit.
Fafhtex robore üc.^Roburglandifera arbor eß, quit (.Pliniolib.ii.cdp.tr .teßante)ßnuofatotodmbitufclia hdbet. Tanne item duridei eß(uelut idem eodem lib.cap. Ht. teßatur ) ut terebrari, niß madefada nequeat, e ne g ♦ ßci^t
-ocr page 156-104 JN LJß. JJI. DE GAL. BEE.
fic efuidtm ddadus audli clauus, Etufdemarboris ligna tardifiirnècariemfentire pauiopoßintodemca.doett,
Falcesprtcacuteeinfertam.)Vegetiuslib-t. cap. h. Cf ulümo;Falx,inquit,duitur acutij'simuferru,curuaiu adfimduudinem fdlcis,lt;juod conus longioribus inditum, coUatonbus funes(,tfutbus antemnafufpenditur') repente pracidiucollapfitip ueUs Eibumam pigriorem,ac inutia lein reddit. Porrè quantum ex tam citatis Vegetij uerhis patet, C afar per longuriosintelligitcontos,(iuos J^onius Marcellus, er alÿ longuriones uocant, Cf homines lt;juotp prabjngos ita uodtant. F'on abfimiU forma muralii falcum.')Gl}ia forma fit muralium fdciim ex eodem Vt getyhb.cap.i^. inteUigi potefi,ubi fic ait : De materia cy tahulaiis tefudo contexituritfua neexuratur incêdio,coa rijs.uel cilicqs,centonibuslp ueßitur.Hac intrinfreus aca cipit trabern, qua adunco prafgiturferroiquodfalx uoa ciuur,ab eo quod incuruata eß,ut de muro extrahat lapit des. nbsp;nbsp;nbsp;Tanta fubito malaria. ) Graca uox eßftaf.sxla
moUiciem, o languors fignificans. Qj^d uoce o Germi ni utuntur pro lepra. SignifcaterSuida teße fxev/uixff, quauoxaliâsfegnitiem v torporemdénotât. Apud Thu cydidem autem lib.e ■ in funebri Periclis oratione Jicuti Q-hieproquiete inbonam accipitur partem.Caterum nemini mirum uideri debet, quod Cafar Gracaufùs eß uoce, quum Cf VirgiUus in loco ufusfit, c prifd Fatini (.ußr Macrobio lih.e. Satur:cap.n')Paufam,macharam, acotiam,maldcem Cf alia multa dixerint. Reliquos f ub coronauendidit. y Quidfub corona uendere figntfia eet, Cellius lib.7.cap.4.ad hunt modum ex Sabino Jurifa
-ocr page 157-ANNOTA7IOt^ES. io/ ton^ulto edijjerit. Antiquitus mandpia iure belli capta, coronis induta uenibant, cr idcirco dicebanturfub corot nisuenire.tJanip ut eacoronafignueratcaptiumuutt nalium, itd pileut impofuus demojirabat dufmodijeruot uenundari,quorum nomine uenditoremptori nihilpraßa ret. Subiungit ^ alteram dut appeUationis caujam eodé capped tarnen priorem ex Catonis lib. dere militari, ma gts appofitam effe puiat. Legato dimicandum non exißimabat.yCiyantadiligentiaretmilitaritapudRho. prifcos cult a fit,cum hic locut, turn is,quießapudLiuiu li.s.aburbecondita docet. Ihi nanf legitur pabium Pa pyrij didatorit magiflrum equitum pene fecuri pereuft fum:quod contra eius edidu cum Samnitibus(quanquam felidter'ipugnauiffet. Jdemnot erMuniÿilliut impedvfi exemplum monet:de quo idem Liuius, amp;nbsp;Valerius Maxi mus. J^amutad bellaßifdpienda GaUorum alacer.y Badernrefert LiuiusUb.io. aburbecon. GaUorum«»• ' deUcetcorpora laboris,icflus'lt;pintcleraraißimaeffetae primaeorumpralia plufquam uirorum ,poßremaminus quamfeminarum effe.Eadem quoip ferme lib.q.belli Ma» tedonid fub fine de yfdem narrat. Labor, inquit,^' aßut tmolUdafCrfluida corpora GaUorum, ac minime patien* tiafitis,pugnadecedereeoegerut. Hadenusille. Catera fiquis ueterem armorum Gallicorum formamfdre cupit, Polybius earn hb.i.ita defcribit:Galli,inquie,gladijs pra longis,fed obtufis, ac non nifi ad imicam plagam inferent dam utUibus, er è diuerfo breuibus, ac exilibus fcutis Ut tuntur.fiucufp ille. çfyodideocorenidis uicepotifsimS adders uifum eß, quod recentiores Heluetq ( quoi confia» g r derates
-ocr page 158-«»* IN Lin. III. DE EEL. GAL-derates uocamus') itidein longis utaturgladijt:ut utro nf difsimileftt,Callicorttm Hcluetioru hunc moremadCer manicos defluxiffe.Alii nanip Cermanibreutoribus,(3'la tioribusenfibus utuntunuta noßris facile dinofcantur. Qj«» fani mos hodie non tantum Heluetijs, uerumetiam tlijt prifcoram ualloru fucceffortbusfreifitentifsimuseß.
ÔyfÇuntciuùates G allia prouintia ßnit.yPinitima fedicet Aquitania. Cemmenÿ nanp montes Aquitanid Galham à Narbonenß dißungunt .• quemadmodim tx s Europa tabulaapud Ptolemaum pateßt. Cra[fuses itinere oppidum Sontiatum ^c.yEx ninereßd eß obiter. Porrb SabeUicusoppidu hoeÇ quod tarnen non nominate taputgentis Sontiatum effe feribit. Alias cunicults ad aggerem erroQ}*» primus cuniculorum agendorum rationem inutnerit.yegetius hb.^. cap. i o. hifce uerbis defcnbitiQyum Ehodiorum, inquit, ciuitas oppugnare tur ab hoßibus,t::^ turrit ambulatoria fuper inurorum ah titudinem,ac turrium omnium pararetur : mechanici int genioinuentum eß tale remedtum.Per nofiemfiibfunda mentomuri cuniculumfodit, o- illum.ad quem die poßet ro turrisfuerat promouenda,nullo hoßium fentiente,eges fia terra cauauit intrinßcus,amp; quum rôtit fuis molet imt pulfafuiffet tanto pondéréfolo cedente fubfedit : ut nee iungi muris,aut moueri ultcrius potuerit, ita ciuitas libet rata eß, deieLtap machina. Inßnes Vocontiorum, 0 Tarufattm. ) Mendam in diâiont Pocontiorum effe treseuidentesconieéiuracoarguut. Qj/umenim Vocon tif Narbonenßt interioris Gallia populifint,lt;3’ longifsh tui â Tarufatihus Aquitanis dißenttutro fimiknon eß^ à
Craffa
-ocr page 159-ANNOTATIOT^ES. ttr
Cra/Jo exerâtum tam longe dißraätm.Deinde non tant turn Beroaldus, uerumettam SabeUicus pro yoeontiori Vocatum legit. Denif ipfe Cafar infra in hoc eodem lit bro Tarufatibus yoeates coniungit. Porr'o ï''olaterrat nut pro Tarfatibus Taruifatios, lucundut, o- MarUanut Tarufatio! legunt,atlt;p nune Turfat uocari opinantur.
Qj(^ funt citcrioris Hifpaniie fnitima;, ')Pyreniei nanipmontes Atfuitaniam a citeriori Hifpaniadißermit nantît ex j Europa tabula clarefcic,lt;zr ftipra lib.t. nont nihUattigimus. Cum Q^Sertorio. ) betjuoconfult Plutarchi uita!,c AppianumUb.i.de bellisciuilibus.
Cantrabrisp uenilfent. ) Cantabri populi funt Hilpa nut Tarraconenßs, id quod ex i li.Mcla,^- ex » Europa tabula apud, Ptclcmaum difâmut. TarbelU.yhiJ^ot laterrano lib. t-Ceographiaatteßante ,nunc Tarienfet uocantur,ef adAturifluminis oftiahabitant. Bigerri ones.')Iam Bigerrenfes,ubicaßrum Bigerram in Vafco niaejfedkunt. Flußates.^ydaterranus Eluffatet legit, addensfua adhuc tempeßate Comités ißhic ftiifß: qui de Fluffouocarentur. G arises,')qtios idem nue Ect ilorienfeis uocariexißmat, Aufei.ynune Aufcitani,unt de cr traplui dus regionis nomen inditum. Pauca ult tima nationes. yßtpie ad Pyrenaos montes uergentes: ut efl Eugdunenßs coloriia,Pjuteni,amp; Segadunum. Qyod hyemsfuberat.yCafarinferiuslib.r- affirmas,nullitferi tépushyemis intercefsiße ,quin aUqui ex uiélis Gallis re beUionem adomarent:nimirum obhanc caufam.quoi ipß hommes Septétriorialesfrigoribus magisfueti effent, quam Romani meridionalti .• ideoif ad beginn hybemo temport
-ocr page 160-■•r JN ï-IB. ÏII. TiEBEL. CAt.
temforegerendum dccómodatiores,ut Cafaripfememit nit.Infra lib. ^.de btllo Callieo. Morini.Menap^tf.y Qjiintum bellum ißiui ltbri,io’ ultimum dtferiih. Porrb quia fupra amp;nbsp;ho^.Oquot; jequentes populos tnarrauimus .nihil fubfnem ißiuslibri annotandum putoamplius, nifi unit cam ißarn locutionrm non ubiuit obuiam, uidehcet faett ft btllum pro inferre.
ARCyMENTT/M LIB. JIII.
DE BELLO GALLICO.
Qyafuerit caufa Vfiptdibus,ac Tenfieris tranfeunt JiRhenum .O’ cur cum eis btllum gefferit principiortt emftt. Deindequibus de caufttipfeRhenum pontefaäo traiecerit,O' cum Sicambris belligeratüsßt. Tertib quid ipfum mouerit.ut Britanniam adiret:attp cum eiufdem in colis er nauaU, er terreßri pugna decertaret. Vbi er irf» la fitum, ac infulanorum morts dtferibit.Poßret mo Morinorum deftilionem.acuilloriam
sie tifdem par tarnfubncHit,
lU
-ocr page 161-IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTARIORVM DE BELLO GALLICO LIBRVM Hit. Jo. Rhclitcarti Annotationes.
„ .^, SIPETBS G ERM AU J* •^^/^ O’ item Tenchiheri (s^c.) Autho res in his duobus populis nomit ' ^i nandismiri uariant. Qjior enim ' Citfar hicyfipetes,crTen ch the ros,Apfiianiis Sypetrs, (S' Tan* cheros appellat, ßeroalduSfCf SabeUicutpro Tenchtheris Tenchateros legunt, Tad* tus J/ftpios in fecunda infledit declinatione. Jn I atin^ Plutarchi tralatione etiam recen s d multis mendis purga ta,renfus(,meo iuditio) nodumejl redditus,ubific legiiur Huomaximi popuU Cermanorum ( lt;juos amp;nbsp;Tenteridat appeUant.'^Gritcu enim Aldi,(s BafdienJi exemplarfic habetlive mat xaTuuhn rove xrsfevt.mvs lt;X mmfi'/as.ybi meafentia proeve iwasfivalvas una didione, (s tenui [pi ritulegenduelJit.Sicenim redius Plutanht uerbacum hoc Ciefaris (ejuemilbhaud dubiefecutus eß ) locotjua* drabun t.fi uertas adhunc modum: D uo populi Germano rum Rhenu tranjgrefsifunt, alteros yfipcs.aheros Ten* teridas uoedt. Porro Tacitus de Situ,(S' moribus Germ4
norum yfipios, ac Tmderot Cattis ( lt;juos nunc Heffot »ocant)uitinose/}eaßirmat.Cttiusftnttntilt;tRhenanur, Pyrchi*
-ocr page 162-w. IN its. Ult. liR nni^. G At..
Pyrcheimerut,lt;tc lucundutf it^fcrihunt. lUe nanep lib. t, P.erumCcrmanicdrit'mMt.Prancosad Kbenumin Trti fieros, iuxta Chamauos, petera iUat Sicambrorumft» dtis,uft^ ad Mamun amnem,amp; Salam concefsiffe, etiam Cattorulocisoccupatit.fliueroTengeronficenim Pyr chtimeruslegitya-P'flpttcs inttr Rhenum, o-montet, ubi hodiepars Hafiiee cum Rheno comungitur,di6la dtt l)ochrug,ditiones comiticm de Nauffau, Korngjiein i^c. Prancofordiam ufp occupaffefcribunt. Sueuorumgent tß longe maxima ^c.^ltdiamtfententiet cum Cornellut Tacitut, turn Paulus Orofwsaccedit.lUe nan'f in libel to Defitu,ac moribus Cermanoritm ait, Sueuoru non u» nam effegentem,ut Cattorum.Tenôierorùmuefedmaio rem Germania partem ab eis inhabitari propres nationi but,ac nomimbus diferetis. Hicuero H.i.Qyinquaginta quatuor eorumgentes fuiffefcribit. ynde non mirum eß centu pagis illos quof babitaffe, ut Cafar hiepauiopoß meminit. tauenturinfluminibus. ) Infra lib. 6.0» mnibus Germanis in morefuiffe fcribit, promifeue in flu» minibusperlui. Et PomponiusMelalib.s. Geographic tofdem magno natandifludio etiamfeuifsima hyeme de» tentas effe perhibet. Qjidni latifsime à fuisfinibusuo» care agros. ) Idem Mela eadem de G ermanis omnibus in commune alferit,dicens,eos bellacumfnitimis gerere,a‘ caufar eorum ex libidine accerferemeep imperitandi.pro» latandiépqua pofsidenr.Nam, inquit, ne dia quidemenit xe colunt,fed ut circa ipfos,qua iacent,uaßa fint.
Succedunt y bij. ) Qj« nunc Agrippinenfesfeu Cola* menfes,olim uocabantur ; antequam rtliÜa Germanica Rhem
-ocr page 163-ANNOT ATJONBS. »» mtm ripainGallicam tranfmrgrarunt.Dequartplura kgitoapud BeatumRhenanum lib.t. Rtrum Germank carum. nbsp;nbsp;nbsp;Ar/p auditionihut.^raït àxoâie.Grteca, Het
braa, amp;nbsp;Germanicaloquendi forma, Cafar hic ufus eßt declarans,quid per rumores inteUigat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qyia fpe ada
dufli Germani, yfuple Vfipetes,i3‘ Tenileri. Infix nes Eburonum,a-CÓdrufonum.') DeEhuronibusfupra lib.t.diximtu, De Condrufonibus utronihilapudquent quarn inuenio prarerquim Marlianum;qui eos nomen rea tinere, ac diocafis Leodienfis e/fe dicit : ducatui Ducen burgenfi.eomitatui Namurcêfi, acMoftfluuiofinitimos., Secundum quarn defcriptionem prorfusijdepopulifuntf quos infra like.in s infexione Condrufos uocat.Non ra* rum autem eß Cafari nominis inflexionemÇ prafertim i» barbarisyiariareM Cï in uoce Teutonus,zj- Teutofecit, Porrb de Condrufis planiarem uideto mferiusexplanatis nem in lib.iam citato. Ad Ambiuaritos trans Mofam. ) Ambiuariti nunc ßrabantinia Jucundo,^ MarUano •ffe putantur, C^it appeilatur Vacalos. ) Alia exema plaria dualis legmt, o- ita propemodum apud Corneliu Taciturnlegitur.Sicenim lib.z.hißoriartm hancRhetû partem defcribit.Rhenus alueo continuas haudçita nan^ legendumexißimo^modicasmfulas circumueniens,apui principium agri Bdtaui,uelut in duos amneis diuidit,fer uatq nomen,ts-uiolentiamcurfusqua Germaniamprit* teruchitur,donee Oe Mno mifceatur;ad Gallicam ripant latior,^ placidior adftuens,uerfocognomento gahalen accolée dicunt:mox id quof uocabtdum inutat, Mofaßu* tuine^duf^ immtnfeorc eun/itm in Occaiwm effundunr. Hese
-ocr page 164-HI IN LIB. JIU. DR BEl. GAE. fhtc tile ,Vnde conieilura afjcc[uor ißam Rheni pantin idto à Ctmanis Vahalen/iue ÿualcm uocitatam: ijuod Vuali,hoc eß G alii ulteriorem, O' Utiortm partem incot Itrtnt.Siijuidem in noßrate lingua Gallos,Hifpanot, cz Italos etianwum yualos nuncupamus. Qyodfani nxs pi flop etiam adfuperiortm noßramßntentiam rohorant damftcitinimirim quod Gallica lingua ut nunc,hass’ ohm luhj Cafaris tempeßate à Germanica diuerfa fuer'lt fenhus. InfulameßicitBatauorum.') Idem Corne» lias Tacituslib.io.hißoriit Augußieoriginem.(sfitinn (sfortitudinem Batauorum hifce commémorât uerbis: Bataut donee trant Rhenum agebant,pars Gattorumfe» ditione domeßiea pulfi,extrema Gallica ora uacua culto ribusjimulip infulaminter uadafitam occupauereiquam mare Oceanum afronte,Rhenus amnis ter gum, ac late» racircumluie, R/ec opibus Romanis focictate uahdiori dttriti,uiros tantum,armap imperio minißrant, diu Ger maniât bellis exerdthmox per B ritanniam gloria tranft mifsisiUuc cohortibut ,quas uetereinßhuto nobiliftimi fopidariuregebant, Hadenus Cornelius. Caterum Ba» tauinunc HoUandi uocantur,ex quibus uirincompara* bilis,ac totiusnoßra Germanialumc Defiderius ille E» rafmus Roterodamus ortum trahit. De quo legitoplura in Chiliadibus ipfiusin prouerbio Auris Bataua.
Rhenusautemorhurex Bepom^s.qui alpcis.)Tfcha dus proconful noßer,duos diuerfos Rhent fontes comme» mordt,priorem,ts poßeriorem,quorum riui in unurn con» fluatfupra Curiam Rhetorum fpatio milUarij German's fi . Et hums quidern traÜu Attuatios, Rhinualden» ftit»
-ocr page 165-ANNOTATJONBS, m lfït,Schdftros,Tufn,amp;R^tzunshabitart, Jn iUiusuero Ttuet[chtros,Abbatid t:»^trntis,Trant, liants^, Grub, Flymß,amp; y allem I^ugnittam fttot effe. Idem de Bepon tÿt ttafcriptum relilt;juit : Lepontij tenentfumma alpium iugacim adiacentibut uallibut,(iti inter Heluetiot, Se* dunot,SalafJbs,Jnfnbret,lt;3- Rbetot, eitra, à-ultra alpt» monteit. Porro quia'non tantum Cafar hicRhenum per N antuatium,Seijuanorum, ac Mediomatricumfmet la* bi dicit,uerumetiam Strabo Ub.n.eadem afjerit: magnut ferupulut reftat, qui nam jieri queat, ut Khenut per tam lange (fi Ptolemao credimut ) diftitotfirjftfluat. Eum italt;p Beatut Rhenanut ad hune modum lib.t.Rerü Ger. fußuUt. Sequanorum ditioolim uj'ip ad Rhenum pertinge bat,ut^Mediomatricum, ac Treuirorum.Hinc Jidiut Ctefarferibit Rhenumfluere perfineit Sequanorum,Ba ßlienfem diocafim, amp;nbsp;Sungauiam intelligent, Etlib. i, Porro nihildubitationithabeo Mediomatricorumditio* nem olim Rhenum attigifje ,ut inteUigamut Nemetum fortaftit,attt etiam yangionH finet partim illit fuifjef'tb* itüot, nimirum quum ualidioret effent ret GaUorum, er priufquam Germania prima,er fecunda ad ripam Rheni inCalUa conßituerentur,idquodpoßlulium Cafarem failum eß, Tribucorum. ) Eofdem hicpopulot innue* re uidetur,quotfupra Tribocet appellauit. nbsp;nbsp;Jn plureis
defluitparteis.yPliniut lib.a.cap.ir- huicCafaritloco it a fubfcribit,eumq: illußrat. Jn Rheno autem ipfo propi centum M. paffuum in longitudinem nobiliftima Batauo rum infula.cr Cannenufatum,er alia P hryforum,C an» thorum,Frifiabonum,Sturiotum,Morfatiorum,quteßer h nuntut
-ocr page 166-114 Jî^ tm. UIL T) S ß R t.. GAß
nuntur inttr Heimum,ac plénum.ha appeUantur oßia, in cjuit effufus Rhenutab feptentnone inlacus ,abocci* dente in amnem Mojam fefpargit,medio inter haare mo dicum nominifuocußodiens alueum. Vide ».c? 4 Büro* fa tabulamapud P tolemaum. Atipijdiesinducijt tTatabtjtpetitut.')CeUiuslib.i. cap. tr. hancuocemit4 txpUcat: Induciatfic difiat arbitramur,lt;juaß tudicat, inde uti iam. Pafium indutiarum eiufmodi eß, ut in dient certum non pugnetur,nihilif incommodi detur .• fed ex ea diepoßea uti iam omnia belli iure agantitr,(3- reliquat NUm lt;jui uolet^totum caput l^gat, nbsp;nbsp;nbsp;Smul ut diceboa
tur. yGritca dicendi forma eß ,ßmul,ßmtd,pro ci,turn, uel turn,turn. nbsp;nbsp;nbsp;Et cum ad confluentem Mofa, ac Rhe
ni. 'tHunc locum uulgus noßrate etiamnum corrupte uo tabula Cbbu'ent3^,tfuaß dicat Confluent, uocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In
fnet Sicambrorum receperat.yVolatertanui lib.r. Geo* graphiaiO- Sabellicut Sicambrot Gelrhifeis nuncuocat Tiexiflimant:tptitameCitfuprait.i.annotauimut)Jucun du:,t2 Aldatus Menapiot hoc nomine apeUitet. Qgo« rum fententia mihi magis arridet,eo tjuod Gelrhiain Gallica Rheni ripapofita fit,O' Cajar Sicrabrot in Cert manicaponat. Cut Strabo affentiens, ait, Poß Menât piot,(fui utranf Rheni ripam in colunt, Sicambri Gert mani conßßunt. Caterum hoc fortaflit Volaterranum, (y SabeUieum mouit, ut Sicambrot Cclrhenfet intert pretarentur:lt;juod Corneliut Tacitut lib. u. hiflortarum afferit, eot à Romanit, excifot ,acin Galhat tranflatet effe. Item quod Suctoniut in Augußo refert Sicambrot fe dedentet in Galliamtraduólot. Vndt 0fieri pot tuit,ut quidam inttr Menapiöt cenfederint, u nunr tar*^ tut*
-ocr page 167-ANNOTAT JOf^Eg.
ff
iioce Gtlrhcnfes uccentiir. At quum Cafar hoe loet feri bat,R.heno tranfmiffb, fein fines Sicambrorum profe» flum, er Strabo,ac Ptolemäus in« Europa tabula eof adhuc Germania magna populum ajferant .■ lucundus {ut mibi quidem uidetur ) reflius cos inteUigit, qui nunc prineipideNaufoparët.Gliianquim nöfim nefetusHer mannuuerè nobilem ilium Comitem Neuenariüfentire Francos antiquitus Sycambros effe difios. Omnium aut reffifsimcCdr^ auTéTslKs^fentire uidetur lo. Potlius ßd, ueldanus poëta lepidifsiinus,qui eos duci Celrhienfi Vila tlmofubditosad hunecanit inodii; En tibi bellacttgaua dent parest Sicambri fTeubjeruant Eataui,Menapi}ép fimul. Deniqi nt quem ufquàmfua defraudem laude,^^ hertus ille Eeodius,illorum tTv/ucy Cermanicum,origine ae loeifitu ita defcribit .• Sycambri Menaptorum regioni occupant, amp;nbsp;Germanos indignes fuiffe nomine ipfo det prahenditur,Germanic'eenim SygenbergerappeUabant sur. yndeer Sycambri in uetujtis coduibus fcripium reperitur.Habitarunt ad alteram liheni riparn, paululëi infra ybioSferadEuramflunii:quiapud Dusburgum ftJieno mifeetur erc.Nam qui uolet tocum illius locum le gerepotefl. Itaf erfifumma difficultas fadund: pont.)fioc quad Cafar dele bic pradicat,Suetonius, er Plutarchus confirmant, llle quidem ad bune moduiCera manos,qui trans Ehenum incoiunt, primus Romanontm pontefabricato aggrefjus,niaximis affecit cladibus. Hie uerofieiCafar occafionem nadus, quum alioquingloria cupiditate duceretur,quod primus emnium Rbenum exa rrciiutTaieciffet,pontem inflruwt ere. nbsp;nbsp;nbsp;Tignabina
h * fequigt;
-ocr page 168-m IN I.JB.IIII.VR BBL. CAL.
ftf^uipedaliit. )fup{ilt in latitudintm, Nam dimtnfionent lun^icudmis mox innuit.dicenuDimmfa adfluminis alti tudmem-.hoc eß tantit longitudinis,/quantum flumims al titudo poßulabat. nbsp;nbsp;nbsp;Non fublica modo direfia. ^modo
id tß, mort fublicte, ad quem modum o- I-iuiusflepe lor quiturmt modo ^atrocinij,id eß,in moditm. Nam Ciefar hoeßgnißeare uult,pontem hune non ad eum modum dit Teile ßru{lufuiUe,quo alti,uelut ponsfublicius: unde Hos ratius Codes Hetrufeorum manum propulfauit, teßantt todem I-iuiolib.t.aburbecondita. nbsp;nbsp;nbsp;Contrauim.atif
impetumfluminis.')Eandemrationéamp;Plutarchushifce uerbis affert. C^um trunci,ae lignafluuio delata ingent teis idus operi infligèrent,ad cos excipiendos.uimif flami nis refrenandam, Cafar in juperioriparti maximas cent iugatas trabes prafixit. nbsp;nbsp;nbsp;Diebus deeem,quibus mater
ria capta erat cc.^Pltitarchus tjs,qiia modo cittuimus, hoe[ubiungit, ey hae Cafaris uerba ita corroborât. In credibilefpacium pritbuit,intra decimum lt;üem ponte per fedo. Inßritanniamprofidfli.) HtccmfulaaPtole nueo.acreliquisuettribus Albion uocatur. Vndeuero Anglia à recentioribus fit appeUata: partim ex Rbenano partim ex Volaterrano difcere poffumusMe ergofic li.u Keru CermanicarüferibitiBritanni tot iam annis à pira tis uexati,qutt nulla fupereffetfpes ullius à Romanis auxi l^,iamlt;p hoßes inßtleepartem occupajfent:cogitant de Sé xonibus conducendis, quorum prafidio eccupatores ißot A{lacottos,Piilot,(S‘Scotosexturbarepoffent.Aduehir tur igitur cum innumera midtitudint per legatos accitui Vortigernus Anglorulfloc nationi nemen traOregulus^ lainf
-ocr page 169-ANNOT ATtONES^ t,t läm'tf utéloriam adutrfus hofitis fperabunt, nee infeUcit terresprocedehat,cjuumddefenforihus ameeme infulte, O diuitis amore captis, conftlium occultum initur deint uadendo illius impcrio, pratexunt itatp ßipendianon fo» lutd,fiC‘p nato tumultujdcdlimefumma rerum potiütur. Hac iUe.Hic uero lib.;. Geograpbia ab Ulo non nihil ua* riat,ficfcribens:Conflans Confiant^ régis filmsfe prima 'Deo.cccnobiolp dicans,mex regnum repecens à yortiger no Gerfieorum rcge(qui regnum arripuit ) de medio toUit tur. Hoc tempore Engifioduce Saxones nouas riuitren* tes fiedels in Britanniam appUcuêre:^^ quanquîm mim* me Chrifliani à yertigemo in regni partem excepti firne auxilio'ip ei contra Piflos, cr Scotosfuere. Didonis infut per uifiidicunturaflutia,ut agrum mercati, quantum pelt Usbubulaoptriret,bacin tenues pofleadiuifia parteis, ut tem cinxeruntingyrum: quamfiualingua à pellii nomit ne ThoncafieU(fieenim legêdum puto, non Tangrafiel) nominauerunt. Ita nanf mihi GuilhelmusPettrfoniut Anglus avréifhis, (S' taxeorum arcuum caufa Tiguri hie» rens mihi retulit Anno Domtniing.menfitOHobri.Eoa dem uero authore Thoncafiel Anglici tantum ualet,acfi Latine dicas:corrigia cafleUi. Haclenus iUe.Cieterum fit* ue illi ex Bedd,fime allo quopiam hifioricorum hac mutu» ati fimt,certe multum dluerfa ab hlsfuper eadem re y uit tiebindusgefiorum Saxonicorum lib.t.ficribit,qui er ipfit Saxofuit. Sic nanlt;p Britanniam à Saxonibus occupât tam inibi narrat;Britannia à yefpafiiano principe iam Ot lim inter prouintiasredaâa,amp;fiub clientela Kom. multa ttmport utUiter degens,àuicinls nationibus impugnot btt»
-ocr page 170-1.» tgt;f 1.15. tlîl. DR REL.CAR,
tur:eo tjuod auxilio Tiomänorutn dtjlituta uideretur.Pe» fiduf nantp Romanus Maniait imperatore à mÜitibus in terfeäo,txternis ttllisgrauiierfaitgatus.non fufficitbat foitta auxiha adminißrarr amicisttxtruÜo tarnen ingent ti apert ad munimtnrtgionii ßnttrconßniaamariufif ad mare,ubi impetus heflittm uidebaturfore, reiinquebat rtgionc Romani.Sedhoßi acriori,(jadbeUandû promt pto,ubigens mcUts^O' pigra belh reßßitmulla dißicultas indejlruendo optre fuit. Igiturfama prodentede rebus Saxoriicit profpere geßisjuppheem mittunt legationem ad tomen poßulanda auxiUa, er procedentes legati,optit midm^uiimt, itaxones, miftri brafii crebrit boßium int curßenibus fatiyati,et admodumcontriti, auditisuiHot rijs d uobis magnipce patratis,miferunt nos ad uosßuppli tantes,ut ab eis ueßra auxHiancnfubtrahatis. Terram latam, erfpaciof tm, lt;O' omnium return copia refertam, ueßra mandat ditioni parêreifuh Romanorum bacienui tbentela,ac tutela bberabter uiximus: poß Romanos uot bis meilores ignoramut:ideo fub urßneuirtutis alas fut gere tjuterimus-.ueßra uirtute, ueßris armis boßibut tant turn fuperiores inueniamur, er ijuictjuid imponitisftruit tij,bbenterfußinemus. Patresadbac paucarefpondent, certos amicos ßraäis Saxonesfciatis, c? eorun necefsit tatibus,atf cómodis ceijue femper ajfuturos. Legati lati redierunt in patriom, exoptato nuntioßiciot latioresredt dentet.Deinde promiffus in Britanniam mittitur exercit tus,ergratantcr ab amicisfufeeptus,in breui bberatregi onem à latronibut,reßitucns patriam incobs. J^’elt;f enim in id agendo mußum laboris fuit:lt;^uippc ^ui tam oßm aut diim
-ocr page 171-Äl^tJOTATJQNES. «r ^hafama Saxon um perculfi terrebantur, dummoJo prit fmtia eorum prorulpelliitur.Erant ttgt;im htegtntes Era ^u aduerfitScoti, Pehiii:aduerfus ijuosmilitantes Sa* tones accipiebanta Hraäis omnia ad ußtrnneceffaria, Manferunt itaip in ida regione ahquanto tempore,uieaa riaBradorum bene ufi amicitia.Vt autem uiderut print tipes exercitus terrain latam,acfertilem,(3'incolarü mat nut ad beUandum pigras ,je uero ac maximam partent Saxonum fine certisfedibus, mittunt ad reuocandumat iorem exercitum, c^r pace cum S colis,O' Pehitisfirmata, in comme contra Badr os confurgunt, rosip regione prot pellunt,fttitditioniregionem dißribuunt. ÊtquiaiUaint fulainanguloquodammaris,fitatß, Anglofaxones ufqi hodie uocantur. A d htc cognofcenda priufquam pet riculum ere. ) Suetonius TranquiUus banc Cafarisprot uidentia{ut fupra quoip in prafatione diximus')hifce uert bis comprobat: In obeundis expeditionibus dubium caut tior ne,an audentior. Exerdtum nei^ per infidiofa itinet ra duxit unquam,nifi perfpeeufd^n locorumfit^usmeq; in Britanniarn tranfuexit,nifi ante per fe portus,zrnauigat tionem,er acceffum ad infidam exploraffet. Quad inde eratbreuifsimus in Italiam traicdus.^Infra à print tipio lih.f. hune portum Itimn uocat. D e quo lege plura apud Ptolemitumlib.t.cap.g.tabula Europa s. Strabot nem lib.n. Et Volaterranum li. j .Geograpbia. (^i fedefuperioris temporis confiUo.^De ißo Morinoru cons filio inde fupra inßne ipfo lib.f. Inufitatogenere tor mentorum.'iOjfiefpeciesfint tormentorum ex n.cap.Ub^ ^.apud yegeiium patet. Vbi inter alia tormentorum get
-ocr page 172-,.• IN 1.13. Jilt. DR BBI.. GAB.
nerd, balißd primo enumerat-.eam'ip funib!tr,neruis,chort dis'tf itd tendi, ut quanta maiora brachiald haberet, hoc tß,quanta maiar ejp;t,tant'ofpicula longius mitteret.De* inde anagram, quo lapides dirigebantur. Poßremafcor» pionesCquasnuncmanubalißasinquit.uocantßdeoßcdi {ios,quodpdruis,fubtilibuslt;ffpiculis mortem inférant. Hite, at/f alia nimirum tormentorugenera Britannis ho minibus feris,ac barbarisßonge'tp a fomanorum confuet tudine alienit inufitata uidebantur : non fecus atf CaUit ambulatoria turret, ut fuperius fape in urbium oppugna tione exploratum eß. Scaphas longaru nauium. Item fpeculatoria nauigia. ^Scapha nauiculafunt qua maiot ret naueis confequuntur. Speculatoria autem nauigia ea dem ßtnt, qua alio nomine exploratoria uocantur ; quad (w inquit,P'egetiuslib.4 cap.n't ne candore prodantur, colore Venetotinguntur,!^- funes cara etiam{ qua inunt gifolent nauetßnßeiitur. Nautaquoip uel militet Venc tarn ueßem induunt ,utnon folum per nodem, fed etiain per diem faciliut lateant explorantes .Verumenimuero nt quid difsimuU, Vegetius idem paulb ante uerba modi citatafcapha, o' exploratoria pro eade naui ufurpatiquii tarnen Cafar hoc loco diuerfas ejfe haud obfeur'e innuat, Oya inßationibus trant. ')Stationts ci diuma turn no» durna militi cxcubia dicutur,Gtr.die fchiltuuacht. AÜ tnu effe tempus. ) Circi fpedi,ßdi ac prudintis Jmperato ris Cafar hie nobis prabet. Ex iUius nan.p oßieio eß ,ot mniaprius experirtq armisdectrtare,acexercitujitum indifcrimen uocart. Idquad(j Tranquillusdt luhoin hacteßaturuerba:Qjsofapius'tnquit,utcilfet,hocminut txpe.
-ocr page 173-ANNOTATIONBf. ,n ttftftendoicafiuopinansmihil^ ft tantum ui^oriaaf •fuifit uturn quanta aufftrre calamitat paffet, Qyod pro» pinquadie eetjuinoH^.yQyoniamfupra dixit,txigtta teßa tit parte reliqua, nihUominus fe in Britanniarn nautgan tonflituiffe, neceffum eß ,ut bic aquinoilium autumnale inteUigamusiciuodfecundumueteres mathematicossKa lendat 0 dabris ftfecundam Recentioret uero 17 Kalen. Qilobreit,truanda Sol Libram ingreditur.'Namaltertm «quinodium,lt;juod P'ernale uocatur, iuxta prifcorumfen tentiam Oélauo Kalendas Aprilisiiuxta Neotericonm autem computationem 17 Kalendas Aprileis contingit, lt;juando uidelicet Sol Arietisfignum intrat. Quo per* fu^ofuperiori anno. ) Tumenim(_utexfnefuperiorisls* brimanifeßumeß')fe,ßtatpomniaincontinenteisfyluas, y O' paludes contulerant : cfuodfe inferiores in pugna etu» Cafare indipifcenda uiderent.
ARGyMnNTVM LI3. y.
VE BEEEO GAEEICO.
PrincipiotjuaformanaueisOceano idoneasferUuf* ferit: Deinde Treuirorumdefeilionem Indutiomaroau* there fadam defcribit. Tertio ^uibus modit in Britan* *iam reditritiubi amp;nbsp;infulafttum, ambitum, Britannori nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
mores, ac inßituta magis Ceographici, ex afHufp tjuim in fuperiori libro,explicat. D enitp lt;juo pa^io eofdem debet lauerit. Qyarto Bburonum defc^ionem, Ambiorige, cy CatiuulcoducibusisSquot; tjiiibusinfidijs Q, .Titurius Sabi* nut,lt;3-E. Arunetdeias Cottalegati abijfdemopprefti ht ftnt.
-ocr page 174-ut JN I^Iß. y. DR RED. GALgt; fint. Qpinto t^eruiorum reheUionem pradifli Ambiork git tluUufailam. Sexió qua ratiene Calliaftrmi totarn rebrlUnttm in officia retinuerit. Septimo (y ultimo quit husmodis Dabienus JndutiomarumcaflraRomanaopt pugnare conatum oppefferit.
IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTARIORVM DE
BELLO GALLICO LIBRVH V. Jo.EdielUcani Annotationet.
r A' M Q,VIE rS Ift noflro man ^c . ) Pomponiut MelaUb.i.ait,tatam terra Ocea na eircundari. E a autem parte, qua Europam ab Aphrica mare diftungit.O’ Aftam contingit,no ßritm dici.Cur autiidem mare mediterraneum ,crinterclufum etiam uucetur ,fupra lia broi.diximui .Qyodfiquit plura de hoe maft cognofcet re cupit:doflifsimos Vadiani noßri commentarios in pra titatoMela loco conCulat. Qyod à Pirußisßnitmam
partem prouintia. yQjtasgenteis Ciefar hiePirußar, Ptolemäus in r Europa tabula Pirufas uocat:i;2' in extre ma Dalmatia parte, utrßts Macedoniam eafdem ponert nidetur. Strabo autem hb 7. Pirufeas, eaßp in inferiori Pannonialoeat.P'ide a Europee tabula. Jn fines 7rt nirorum. ) Hos Ptolemäus in j Europa tabula Triberot appellat.
-ocr page 175-ANj^cgt;TArii:iigt;rES. ,„ appeUitt, Jnfyluam Arduinnamabditif.yStrabortb, ^.de Ar duenna fylua htecprodidit:Arduenna,mlt;{uitfyl* na eß procerarum arborum permagna lt;{wdtm,utri(m baud magnitudine tanta, t^uantam rerumfcriptores trat didere ,ßadifs millibus t^uatemis. Haflenus iUe. t^rri Callitam nunc in uernaculafuaforefie Dardena utfant çyGermani fyluam Leodtenßm, den Leutichér Vaald: propterea t{uod ad Eburones.hx eß Eeodienßis pertin» gat,Htßtpra tfuotp Cafarlib.i.locfuitur. Qjiæin Mel ditfaàa trant,} idem Strabo lib.todê Lexoutos,i:3- fdtU dos Oceano utcinos ejje perbibet : atep in Calda Lugdut nenß tos ponit, Ptolemctus autem, Plinius,Q- p’olaterra» nut in eddtm ejutdem GalUarum parttjid in alio tradia, nempt iuxta Heduos, (y Eugdunum metropohm propt Galliam Narbonen fern. Qyod ß ita habet,duo populi junt, ejui hot nominegaudent:t3‘Cafar de Oceaniacco» hshicloquitur.Namßtertiam Ptolemai tabulamEu* ropeam quis contempletur .• facile con^ciet nauts non ai Cemmenos montes fabrefadias, t^uibus milites Cafartat ni in ßritanniam tranfportartntur. Naues enim propter loei dißantiam à mart non fine ampUfsimis impenßs in Oceanum deduct potuilfent,Verum enimuero hanccon» trouerßam Beroaldi lediio nabis pulchrtcomponit.Nam pro in Meldis, Itgit in Belgis, Id lt;juod hue optime ejua» drat.Siipuidem quum Belga unaparteOceanum uerfut feptentriones attingant: uerifimile eß naues ißas inibifa* dlas,lt;iuibus Ctefarper Oceanumin Britanniam traiedlu» ruserat. KeUgionibus imptdiriamp;c.}fcilicetaU» ^uibus,ut ominibus, ©• augurés parumfeimkus.
Fhitin
-ocr page 176-»f JN igt;tß. r. DB net. ca^,
Fidem reUijuis inttrpontre, iufiurandum pofcen.y fuple c(xpit,ut exponit Prifcianut: uel ut ali) inttrprttMa tur.Interponere interponebat,pofcert pofcrhat.utfit, inf nitiuusproindicatiuopofitut,KaT\iraif,aj.if/. (^od Corus uentut nauigatimem impediebat.') Sine afpiratio» ue Corus fcribit debet,qui idem a-Caurus dicitui-. De quo Aulus Gelliuslib.t.ca.zt.itafcriptumreliquitiTret funt uenti orientales,Aquilo,Vultumus,Eurus, quorum mediusEurusefl.Hisoppofiti ccontrarijfuntaly tret Occidui, Caurus, quemfolent C rad Af fiel fgt; uocareds aduerfus Aquilonem flat. Item alter Fauonius,qui Gra» tiuocaturZifufet: isaduerfus Euru flat. Tertius Afrit cus,qui Grace uocatur Ai'fiis aduerfus I'ulturnumflat.
Qyi magnam pattern omnis temporis in bis lodsflare tÓfueuit. fixpradtatis GeU^uerbis.O'ext Europatat bula apud Ptolemaum ratio hukis flatus liquida conflate potefl.Nam quum Eritannia(tefle Plinio)partim uerfut occafum uergat,partim uerfus Septentrionem .• neceffum tfl, Caurum uêtum maxime indidem aduerfus Aquilonl fpirare,quippecontrar^sinterfeexiflentibus Ulisduobus uentis. nbsp;nbsp;nbsp;Cum annotinis:)boc efl, qua annonam uehet
bant,ut fit denominatiuum, ficutaferoferotinus.Eo mit nus ueritus nauibus.)0bferua ita Fatine dici uertot tibi ficut timeotibi. nbsp;nbsp;nbsp;Tefludinefada, ynde, ein î««”
ufum tefludo contextafit olim,fupra lib.s.peroccafionem diximus,ubi muralium faldum ex yegetio menlionemfl timus. Nafcituribiplumbum alcum.) Pliniusli.it-cap.n.tradit candidum plttmbum multum ariditatis hat beremigrum uero effl totum humdi, lUsidéf earn ob eau» fam
-ocr page 177-ANNOTATIONES. li, ftm nulU reifine mixtura utile. Nef argenta ex eo filtttn* bari,eo quad argentum prias liquefcat.Cpnfirmant'f, in» ^wt/i minus albo nigri lt;iuamfatiseß,tnifceatur,erodi ah toargentum. Infulanaturatriquetra. ')ideli,iriana ^ula eß,ut Strabonis interpret lih.t), aertit. Cuius unum Utus eßcontra Calliam o-c.^Qgoniam ea,qute yolater ranusUb.}. Geographiafcribitnonparumadhunclocâ iUußrandumfaciunt:age eius uerba hue transferibamus. Sicergo ait: Infulàm totam ficuti olim in triapromonto» fia feu treis angulos, m totidem deinde régna diuiferuntt ubi Cantium.cr hondinum, Angliterram appellant, quit loea maritima uerfus Galli am,v humaniora continet,ex Anglis Saxonibus appellata, quia earn partem occupaue runt.Deinde adlatus occidentale Scotia regnum,uhiina fula ingens Caledonia,amp; mare Caledoniim HU uidnum Ptolemao, cateriff Ceographis ponitur. Hadenus iUe^ Cateru Ptole. tabula Europa .i. lt;juod Cafar hic Cantm Nutantia uocareuidetur. Dimidio minor,ut exißima tur,Britan.')Pli.lib.lt;i.cap.ie ait Jberniaeandemlatitu» dinem effe, tjua Britannia ,fed longitudine ducentorum milUum paffuü minorem. In hoc medio curfu eß infula. ) fuple inter Britan.ta- Ibernia. Coplures pratereamino res.)Ptolemausin pradida tabula fupra Monam, Dim» nttm,(S‘ Adron ponit:amp;triginta Orchades Britania,^^ fex alias infulas partim Ibernia, partim Britannia obie» das. Dies continuas tringintafub Bruma.ySubbru ma,id eßfub Solßitiü brumale. Qyod tametfi Cafar no compererit, ideof nec eidem ueroftmik uidetur .• tarnen ratio ufut,ac rerum experiétia utrinn rfft doert, f^anth
-ocr page 178-„3 lî^ LIB.V. DR REL. G Al,
mim quit mugis Septentrionem uerfus projicilcitur,tlt;^^ tà in hyeme nobles Îongiores:a-1 contra in cefiate dies Ion glares funt.Hinc fit ut dies lejiiuus Cracouix, c? nox by» berna circiter bordfoiidam nofiratesfuperent. ynde etÜ Çi^uodmultbplut eß y fict, ut apud Thylenfeis,âcBdapt fiosÇi^uosiiivlexûi'Tevs Grlt;tc'euocaueris,eoqttodadeàldt tas,lt;S' prolhai babeant auriculas, utjuper unam cubent, craherafelegantycuremos Septentrionis populosfub eißiun foljiitio continu; diet,o- fub by berna continua nm ücsfint.Cuiusrci Plinius hb.z.cap.rr.fn bac utrba tefi tnonium perhibet : Solfitiahbus diebus, accedente Soie propius uerticëmundi,angujio lacis dmbitu,fubiti'ia ter* ra,continuas dies haherifenis menfibus ,noâef,p diuerfa ad Erumam remoto.Ç^podfieri m infula Thylc Pythiat MafsiUenfisfcripfit, fex dierum nauigatione in Sepientri onemà Britannia diflante.Qßidam in Noma,quadifiat à Camalduno Britannia oppido circiter ducentisnuHi* hus.affrmant. Perbibet c? loannts defacro Bufioinfpba raf ta materiali rationem eiufdem rei in bac addens uen baAlUsi^uorum Zenitheßintercirculum Ar^ieum, O' Palammundi ArPticum contingitiquodhorbzon i'.lorum interfecatZodiacamindaobus punâisatlue dißantibus àprincipioCancri. Etinreuolutioneßrinamenti contin git, quodillaportio Zodiad interceptafemper rtlinqub lurfupraboritiontem.Vnde patct,quodquàm diu Sdeß in illa portione intercepta ,erit umts dies continuas fine node. Ergoß ilia portio fuerit ad quantitateßgni unius, trit ibi dies continuus unius gt;nëiis,fine node. Ad quanti» tatem uero duorum fignarum erit duorum menjium ^ci
Qjiot
-ocr page 179-AN^^OTATJONES. nr
Qjjor autem nationts in infuld Thyle habitent,cy lt;juo pa dofefubutrumipfolfiitiumgerant,Procopius lib.i.lucu lenteroflenditndeoep dus rd defcriptionem iuxtaChrit fiophori Porfena tralationem hue audarij nice transi rh here uifumeß.^ationes,inquit,trededm infulam inhabit tans,affluentiftma ejuadam mortalium multitudine , re» geftp finguUs nationihus prajunt. Et apud has uniuerjas mtrandum quid fieri cotingit. Siquidem circa extrernuan afiatis tempus dtem inautwnnum hitefe circumagitad quadragefimum, plurimum diem, haudqtiaquam SoUn oedduum uergitifed peromne id tempusfupra terram ex ifiit,acutfitur.Drin minore quam menfiumfex interuaUo drea hyemifq poftrema, eadem in infula, per dirs^ol n o. nufpiam comparet,fed perpetua hicc offunditur noUe.yn dtamp; per id tempus negotioruan omniü remifsio tenet qui in ea regionefunt hommes,quandoquidem nulo padouer fari inter fie hi mutulgt; queanc. Mihi uero hanc infiulam adt tundi ,lt;3-fimimium proper anti oblatanunquam occafiio eji,ut miranda ifla confipicerem.Ab hit tarnen queerendo, »cfidficitando, qui indefe ad nos contulerunt, nurm ea in infiulafiatis temporilusfiic odretur(ut tradiiur)Sol,u- oe dderet, certiorem efifie dus rei comped fiamam ex eorum prafiertim relatu, qui Solern ea in infiula ideniidem affirt marent perdies hos n o nee occidere quidemified dus regio nishominibusin orientemalibi comparere ,t2-nonniillit inlocis adoccidentem,in hori^ontemlf rurfius hum redet unsern, eundemfie in locum recipere, ubi O' dirfiupedo- e orientem confipexerant, i^- hune in modum nodem imam het computare tam pertranfififie ,• rurfumép quoi ne d am
tempus
-ocr page 180-ut IN I-ÏJi. V. HR KRR. CAR.
ttmput adutntrit, ut Lunte,ita efyderu curfikut diorS tnimaduerfis,dierum hotfpatia contfmflari.Deniip die* mn quinif (y trigmta migme hums, er perpétua noilit tranjaHo iam tempore in montium cacumma ex eoru có» fuetudine nonnullos emittere fpeculatum,ut ftcunde forte ex aliéna fpecula Salem confpexerint ,hominibutftatim inferioratenentibus loca renuntient,poßijuintumdient ut bis Sol omnino lUuceatfore. Tune uniuerfos utfaußä fibirenuntiatd pane^yrids laudibus eelebrare^s^quot; bac ipfa in tenebris agere ere.Ex quihus omnibus apparet,n5 uanum ejfe Qteße Julio ) quod quidam de bis prodiderunt infulis,dies ebtinuos fofub bruma effe noélem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Certis
ex aqua menfuris.'jClepfydras nimiTumint(tligit,quïbpt es- Crttei, er Enmani in borarumfpat^s dimetiendis pet finde utebantur,ut nos iam arenarijs horologtjs. Breuia* fes nodesfuple aßatis. Ç^umenimexercitum iam ante txhybemis GaUicanis eduxi/fet,quam in Britanniant folueret, dubio procid ißbac nodis dimenßo in aßate eß fada.Jta omnisinfulain circuitueß uicies erc. ) Plinius in ante citato loco ex Pythia, er Ifidori fententia docttt Britanniarn dreuitupaterett.M.Paffus,er rr.M. Ex Avrippaautemßntentialongitudinemtoo millepajfuu eße crtdit;Latitudinem}oomillium. Bruannifeglat ßo inßdunt.-jPliniusidemlib.ti.cap.t.Claßumftnquit, fimileplantaginiin Gallia uocatur;quoBritanncrucont iuges,nuruslt;p toto corpore obfita quibufdam in facris nut da incedunt, Aethyepum coloré imitantes.Hae ille. Cat terumquia Herodianusfubßnem lib.i. quadamde.Brit titinorumuettrum moribus fcribit,quitad huncloeiM illujira»
-ocr page 181-ANNOTATION BS. nf Ultißrandum facere uidentur, ideirco eafecundum PoUt tiani mterpretationem hue adfenbenda duxi.Netp ait,ue ftis ufum cognorunt:fid uentrem ,atip ceruieein ftrro ineingunt ,crnamentum id effe, aediuitiarum argument (tem txijiimdtes-.permde ut aurum cateri barbari. Q^in ipfa notant corpora piélura uaria ,amp;omnifariam Jora mis animalium:quo area ne induuntur qui dem, uideUeet pidiuram corpora ne adoperiant. Sunt aut beUieofifsima gens,at (p auidifsima cadis,taniû feuto angußo, lanceaq; contenti. Prlt;etereagladio nudiscerporihusdependente: loricie,acgaleiepenitus ignorant ufum a-c. yndeappaa ret ttiam Seueri Imperatoris, o- Herodiani temporibus tundem pingendi corpora morem apud Britannosfuiffe: qui Julij Cafaris atate fuit. Equités hoftium, effedat T^spa'C.^Perdigrefsioncmhadlenus fitum,ac mores Bri tannonm deferipfitmunc ad infitutam hifloriam (y bela lum cism Britannicisequitibusgeftum redit.Supra enim de hoftibus ita narrat. lUi equitmu,dtq! effedisadflumen progrefsi(jc. Adflumen Tbamefim. ) Supraenim dixit Cafar à maritimis duitatibus per hocflumen Cafsi utUauni fines diuidi.yolaterranus ueroli.i.Geographiie Eondinum ad Thamefim fluuium quem uulgus Angli canut nunc Thenis uocat,{ut multis ingenij dotibus orna tusiuuenis D.CeorgiusSophocardtus Scotus Tiguriin Abbatiffano collegia agens mihi retuUt ) fttum effe aflira mat:ibiip regiarnfedem effe. nbsp;nbsp;Oppidum autem Britana
ni uocant, quumfyluas impeditas uallo amp;c. fffUufmodi ferme oppida,a- domos olim etiarn apud Germanes fuiffe idem Nerodianus lib. 7. in hac uerba seftatur ; Sunt ura i bts,
-ocr page 182-o* IN tI3. y. VB BBl: GAt.
bft,iedißciac^Gtrmanorum incendijt maxime idonea, '' Rara enim apud cosßruäura e lapide,er laterihus co^ia libus-.denfisip potius fyluis,lt;iitarum confixis, coagmenta» tisip lignis,lt;juitdam quafi tabemaada itdißcant. E uo bus commeatibus.ßdeß^duabus tranfotifsionibusjeupra fräionibus. nbsp;nbsp;ConcUioif G allo turn Samarobrinaper.y
PtolemitusUb.i.cap 9. unica litcraimmutata Samara» brigamuocat: Ambianorunip oppidumcffeuult.Vola» terranus autem hh.}. Geograbpia Samarobrinam Rhea morum urbtmßatuit. At ( cum doili/simi hominis uenia diäum uolo ) hallucinatus uideri poteß. Etenim nullam Rhimoru oppidum à Geographis hoe nomine recenfetur. Adhere ejuum C tehar antea dixerit,ße propterjubitos Gal» lorum inotus in G alliamfeßinaße,non eß uerofimile,eum ferme in peßremd occafum ac meridiem uerfus parte con» eilium ccltbraffe: quu è diuerfo Ambiantßatim poß Mo» nno;()n quorum portum ex Br'ttanniaappuleratyoccur» rerentßd quod ex { Europee tabula apud Ptolenneum li» quido apparet. Diuerfum abhis omnibus Hubertusfen» tiens,ait, Samarobrinam nunc Cameraewn did: propte» red quod Galli earn nuc uulgo Cambray,Itali,uero Same herd uocent. Tertian in Elfnos.^Qyum Cetßtrßt» preth.i. rosSuejfonesuocet,quos Ptolemetusinmodàd» tata tabula yeffonestmihi uidetur librariorum incuria pro SueJJbnes, uel Ve/Jones fcriptum eße Eßuos.Hullut enim Geographorum ueterumÇquos ego falten uidiyEßu drum G alliée populorum meminit. Inter recentiores uera Jucundusa-Marlianus autberes funt, Eßuos Armori» fitduttatibusproximos effetàBelÿs remotesplufiquinf ter,lin»
-ocr page 183-ANiJÔTÂTlGj^ÊS. ut
tinnm mt Ui a faffuä, Et C allier Reitlois oultre ternay Uoeari ajeruntijdem .• Hukertut uerouirhaudindcEtus in Ehuronikus fÿis ,ac Tungritputat, EfJuoseot nune tj]i, qui cireaoppidum Ethabi:ant:quodftiptrioris CfI* tnanit diale^o Êft ncminateiur. Treit in Belgio eollocauit.)Jdeß,in ntiqua Et!^i(parte.R’tndjenim^ StufJonts ,izf Treutrietiant ad Eil^iiam Calhamfpta fiant. Trans Paduir,id eßjn Tranjpadana JtaUa.quet nona ItaUaregio à Plmo U.i.ed. 17 . recenfetur. Paduf enirniqui es- E ridanus à Grdeis diflus eß^TugatS Galt liant h Tränfpadana Jtalia difitingit:Utex « Europee T4 hula apud Ptolemitu apparet. Qj»futimperio Ainbio* rigis. yVterép enim(utex d lib.de htllo Cal.infrapatet^di niidiapartis Eburonumrex trat. In pacatilsitnam 0 quietifsimam. ) utpoie qui RhenusßdelißimisRoma* norumfoe^tfratret trant, adecep itlc wgt;. btreftdo cojer uatudum Ctcfar Elouiodunum expugnauit, quetnadmoi dumßtpralib.i.narrat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In G alliant mor art conßii
tUit.')Cretcac0ßruflio,pro in Gallia.Gràci nanp in end cunt aceußttiuo conßruiint.quando nos,uel quoßibet in la co eße, uelfutures e/Je ßgniftcamus : ut di PuKxTGfi'i^ua ifi'fif',ideß,in Calliam perfeuerare. Eratin Carnu* tibus.ftdeß,interCarnutes{rudusenim Creecaloquen» diforma eß omnibus etiam Eatinis htßoricis perquant familiarisyLugdunenßs Gallia: populos: quorum oppidii eßGenabum. EßautemCarnutum regio i ut Cararin» ftalib.a.perhibet') totius Gallia media. Qjiodfani wri tßtex} Europettabulaconßat. Adeatiraoppugnan* diuenerunt.)fuple gratia,Eßenim AiTmiiiKt^tifs. J^aià
gt; • Óiïi{
-ocr page 184-UJ IN ^IB. V.DBBEt.CÂ^.
chilli ii/iKsc in eiujmodi locutionibus otnittttnt,ut TS/uaft tina// «7ih,id eji,difcendi uenit,fuple cauffd. Sefe pro Ceefaris infe benejicijs.) Httc Ambiorigis oratio generis fuaforg eß. tegatis nanf Cafarcanis perfaadere conaa tur^fe cim Cafari.tum ipfit bene uelle. ytitur autem pri num argumenta àgratitudine fua erga Caßtrem pro ac crptis bene^cijs.Dtinde pe r occupationem diluit id,lt;^uod fibi ab aduerfarijs de caßrorum oppugnatione obijd poft fettutiturip conieduraU argumctolt;zr criministranflatio ne,dtm culpam bellid, ac hoßilis motus in multitudintm transfertta- ijuando ait,non uerifimik uideri ,fe tan tulit copytadeo ingentem Ro.exerdttim aggredi,ne die at con tererein animam induxiffe. Hts conteduris pramifsis, dolum,ac mendatiumfubiungit, commune uidelieet Galt lorum decrettm effe, uno die omnia Ramanorum hybert naoppugnaraadquod eßieiendumingentem Germanot rum manum condudam ejfe. nbsp;nbsp;nbsp;Coadu duitatis. ) Sit
cuti didmus permiffit,iulfu tyc.Suaip ejfe huiufmodi imt peria o-c.^Ißbacimperia Alexander ilk Curtianuspre caria uocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primorummilitum centuriones, ) pro
militum HcroaUi cy Aldi exemplar ordinum,^ meoiut ditiorediuslcgunt.Maiorumenim,ac Minorum ordit num centuriones in antiqua Rom. militiafuiffe ex 2 yet getij lib. cap. 8 . difeimus : ubi in hac intuit uerba : y etut autem confuctudo tenuit,utex primo principe kgionit promouereturcenturio primipili : qui non folum aquila prteerat,uerumetiam quatuor centurias, hoc eß quadrint gentos militesin primaadegubernabat. Hic tanquam caput totius kgionit méritaconfequ(batHr,ty commet dat
-ocr page 185-ANNOT ATIOJ7ES. .„ da. Qj/i fniw «ölet, totum caput perlegat. Suant [tntentiam in utranip partem effe tutam. ) /ihiiju/tx eß, fed mßrmtMn : facile nanip ad hune modum euerti poteß. Imo aero diceret aliquis utrap fententia tua part, multi O- tementatis/j- periculi habet, Nam temerarium ne di* cam ßultu eß, hoßi credere: nee minut periculi ineß,t]uip pe qui infidiatßruere pofsit. Deinde ut maxime tota Gal lia cum Ro. confpiret: fatius erit Martit aleam in caßrit experiri.quàm ut not ultr'o in infidiaru diferimen comiMa amut.Qiia de reconfulito Ci, lib.t.ad Htrennhm ; ubi deconftrmationisrationeagit. Tumdemum Titu» riut.')Qjfandoquidein Tituriusfanioricollegafui confia lio parere noluerat,led temerarium relmquendorum taa flrorum eonfiliu inierat:par quop erat ,utprimu! omnii temeritatisfuie potnat lucret.Sicenim O’ hic Cafarde co feribit, O’ Hefiodut de omnibut temtrar^s confultoribut non tarn eleganter quam uerececinit: à J'ixaniißDv'hä r? ß0t»i\i/iä:rTi xaitîta. Ç^yod carme not ad hune modi Laa tinum fecimus. Confdium prauum domino nocet, unde proféra. Etufdem ordinii.’)ideß,qui etiam cena turio primipUi erat. Et primorum ordinum centuri met.^De quibut uide ante allegatum Vegetij locum li. z cap.s. Interim duin de conditionibut oc. ) ybinam hae in Eburonibut geßaftnt,Hubertui oßendit,dictnt : Saa binumineaLeodij uia interfe^lum.quaapudadcmS, Crude eß: atip ab eodem Sauinia binu mutato nuncupa ti. In AduaticofYtdejl.Tungrot ßelgica Gallia popua lot,ab Atuaco oppido ita uocatetiut ßeatut Rhenanut bb,i.Rerim Germanicarum edifßrit.Idem nunc lucun
i 1 dioaaz
-ocr page 186-n* IN un. r. T)R R BR. CAR. doauthortBojleduc GalUeiuocantur. Siduttm yold* tenitno credimut, ßrabantini nunc dicuntur, Jiàf confrftim mifsii nuntijs, ad Centrant! cfc. ) Hubertus Reodienfts Centronct le git, atep oppidum t'tufdem nomi» rit Cent ran in paria Reodicnft, tribut à Tungrislapidi but ponit.Quemftttiam deCrudijt, Reuacis, Pleumot )’js,a( Cordimnis fon(ulueris,bcnum ac literatum otium non perdes. Muralium pilerum. ) Code munlia pilid diflafmt exio. cap. lib t. Vegetianiclarefcit:ubidoceS prdejtrem exercitum, turn mtiru uoean Iblitum,lt;iuum pit lareelegiones pricttr feuta,etidgt;ncatapbrattis.galeutf fid^bint. Ptnnie loricalt;p.)Re bis infra lib.?.habet biinu! m Alexis Oppugnatione: ubi annotationes lucunt ch confute. Brant in ea legione^ßiple quee in Heruijs duûu Ciceronis bybemabat. Q^i iam ordinibus ap prupincfuaTerit.'ifcilicet centuriones bofltbus. Primis, id tfl cum primis ordinibus,hoc tß prima,t3- fecunda cohor: tibus.yegetius nanip lib.i.Mpif.rcfert,adem pedeßrem à prima cohorte indpere ordinari in cornu dextre. Et paulo paß,nee non,inlt;iuit, in prima acie dimicantes print tipes uocabant,boc ed ar dinars,Ctcterilf ordtnales. Pt Itertttiiin BalthendefldtürAyerutudeße Cegetioll.t. ca.if.'fßiculuminuteß,ferrotriangulo.untiaru tjuinep, ba'ilih trium pedü.tS' ßmistt^uod olim uerriculu,nunc uct tutti dit itult;. Ini.jtio locodimicare.} Quippe ijuu hoßtis ua^i niagnaprepinqui effent, o-trans riuu iierfarentur, a-a E.c.tranßundut eTat,prteterea paud: Cafareams ci rnuliis boHibuspugnandum erat. TradueunGfethett per iiallem,a( rsuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Obßrudis in fpeeiem portis.')
-ocr page 187-ANIJOTATJON ES. „t Jufle lt;juod timortfimuUbant. Qyodth nonpo^e.^Ed dduertiaUter hicponit.ficut hàejphâc O'C. nifi médaftt. IJam Beroalditxéplareas Icgft.ut referai portas. Vtro» run lp auté modo legatur.fenfus in idem redit,ea onm fu* plenduperportitm. (^a ArmoricteappeUatur. yplit nius lib.^.eap.n, docet totam /ttfuitaniam dim Aremot ricam uocatam effc.Cafarauteminfra lib. j. easdemum duitates Aremoricas uocat,tiult;tOcednudttinguc.Ç}uia fan's ex Cermanis brachhm, bœeji finummaris fignift* tat:(3- per complexom.Armoricit duitates,periode cjuafi diras maritima duitates .Et fieri poteß ut uel As^uitani quidam maritimi Germanici loeutimel hanc uoda Ger» manis mutuatifint.Prafertim ejuum Strabo Ub.^.A^ui» tanos non modo lingua, fed corporihus quo'if permutatot afferat. nbsp;nbsp;Senones. ) fuple Celtic a Gallia populi Cent
nenit montibus adiacentesiut ex j Europa tabula cogna fcimus,o- fupra li.t.pauds annotauimus, Gallic'enomen truncatum Sen adhuc retinent. nbsp;nbsp;nbsp;Alteros pro uetere.')
feiUcet Heduos.^uï Pomanorumfratres trant,ut Ca far 'pAPp’’'* lib.i.difertisindicatuerbis. Alteros fuple Phe» mos,de (juibusfuperius ah initio li,t, nbsp;nbsp;nbsp;Ariouifi hello,
lt;0- Tenderorum.') DeiUofubfinem lib.i.Dehocab initio bh if. nbsp;nbsp;nbsp;Altera ex parte Senones,Camutesip ryc.'iSet
Won« quidem quad Catiarimm regem fuurn regno eiedf* fent : Camutes uero quad Tafgetium regem fuurn intérêt merant. Adfinitimas duitates.')fctbcet Sueffonum, f^Mtdiomatricum,ut t Europee tabulapreefefert, Hac re cognitaomnes Eburenum ac Neruiarum.} Beroaldi Icdio Treuirorum, (f hauddubie redius habet. Jndutiemarus enimçqui mode in flumine perierat) illcri t « duse
-ocr page 188-ns tu I^lß. y. riß ßßß. GÄß. dux filtrat ,uttxuno,ditp alteto iftius libri loco apparct,
ARG^MENTyM l^Iß. VI, ßß ßß^ßO GAßßlCO,
Primo, Stnonu defeUioné /Icconit cÖfiliofaHa, ©• cfuo modo i]dcm cumCitjarcingratiam reditrint dtfcribu. Secundi), Belli cam Treuirisgefluit^' ijao paHo ÿdem d ßabienoutäi ftnt. Tertio, Ç^ibus de caufit Rhenum de* nul) traftericubi amp;nbsp;Gallorum çr Cermanorum ritus,mo res, ac infituta Graphyce depingit. Qyartl), Belli cum Ambiorige pugna detreämtegeßum. Ç^inM, yjcrti«» brorum tranfitam, acirrupttones in Bburonum fines: (y quibus modis tfdem Ciceronis caßra (qui impedi* métis ad yatued prafidio relidus erat'jop* pugnarint.ßemum ad Ambiorigis fugam, latebraslf deß ft*
tendas redit.
Iff
-ocr page 189-ni
IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTARIORVM DB
BELLO GALLICO LIBRVM VI. Jo. jd^eUicani Annotationet.
'3K'^^^ï^ ^' ’’“” ^‘‘’^^ potifsimam fub calctm M^'^*^''J '^ï[iipcrtoritlibri recenfuit; ejuippe ^‘{lt;‘°‘^^‘^^^lt;^dolcret/fibi belhcam RK^^ gt;'^‘^'‘gt;^^^^damtreptttm,(3-lt;iuod E'P^P“^ Ramiini imptriaperfrm cogèrent ur. Deleilumhabe re injiieutt, ijuple in Italia.Sitjuidem Plutarchut ait Cu fariër Italia in Caforum ßtpplementum treis legionet uenifje. Cn.Pompeioproconfult.')fcilicet Hifpani^e defignato. Idem nanlt;f Plutarchus in Crafsi uita refert, Pompeium,^ Craffum conlulatu per uim petites eue, (y deincepsfortitione fada,huic Syriam,illiilifpaniam eb* *^ÿJJfgt;Cum imperio manerct.ÿd eß, magißratu fungert tur, (jtialecutiohißoricisfrequens eß, prteßertim I^iuie, Sictnimlib.j. fecundi belli P unici loquitur: T. Attiliut Craß us in Sicihamcumiinperio,quiclafsipriteßet,miß fuseß, Sacramento.yi.iureiurando.Rßgauißetjd eß, aßrinxißet. Et hac loeutio hißerica eß. Idem nanif Ei* MUS lib.t.belliMacedonici, E.inquit, Cornelius Eentu* lus Prater CU tjuincplegätisprofeiliiseß^obuicsinagrit facramento regatos arma capere,acfet}iii cogebat.
Et amfuiatribuißet. ) Prater aßinitatem Ceefarit « r
erm
tj» Iff 1.13. VÎ. 33 BEL. CAL.
r^m Pomfeio,etiagt;n amiâtie lûnculü interce}Jerat,lt;ltad tarnen cum Craffo comune haMant.Jßi nan,p tret reip. munerainterfe partiebantur,ut teßatur Plutarchiuin ante âtata Crafti ugt;ta,cr Appianus Ub.i. bellorum àuit litm-.ubi ait à Catone difiam in illos.quod refp. nuptiari lenoctnto corrimperetur,a- ab alto ijuodam eofdem triât pitiam nominatos,idem author eß. nbsp;nbsp;nbsp;DuplicatOip eari
cohortiumnumero.')(^oniamfupra lib.f.ait unam legio nem,(3'quintf cohortet Sabino, er Cottacemmiß'atfu» iffe.amp;inibinonmult'o poßperpaucot exbitincolumetin Labient hyberna peruenilJ'e:per dupUcatu numerumfert mi treit legionet inteUigo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ohfidibutf de pecunia
cauent.} Cauentßtple Treuiri ,hoctßfecurot reddunt alias ciuitatetßbideuinilat.Obßdibus.i.perohftdet. De pecunia.i.ßipedio numerando.Cautum enimÇ ut habetur inU.de uerborum ßgnißeationibut ) intelligitur ßue per» fonitßue rebut cautum ßt.It autem cautut, hoeeß ßeut rut(.AlciatoexplanatoTe}eßcui utlpignore,ttelßdeiußio ne conßdtum eß. Cißhenanit omnibus Germanit.') fcilicet Segnit,O‘ Codrußs.de quibut infeejuentihus Ca» far ipfe. Porr'o qui Germania populi praterea GaUicam Edseniripamincoluerint.Pliniutlib.a.cap. 17. uideatur. Proximit quatuor legionibut coaâis.').i.quat recent dele gtrat,utab'initioißiutltbripatet. Jn hyberna. )ßt» plequaSamarobrina tripartitaerant,ßcuti Caßtripfe fub ßnem lib.f.docet. In Lutetium Parhiftorum tranß fert. ) Ptolemäus Lutotetia à Luto,quod lutofa urbt fit, uoeas. Qyale aut, sj quatulu oppidulu fuerit tempore lu tf Cafaris Khenanus li.i B.etü Cermanicaru doâifsimi dejcrüii
-ocr page 191-AKr^OrATIQNRS. 'n» if[cnbit;ni)i er monet nomiM huiujinodi ^opulorum, ut Itaurià, Mtdio.nairicct, Treutri, a- Parhifij, nunc fro ^ente,nuiilt;- proppoidis ufurpari. Qjiodautequidam Pa* njius pro Pir}njÿsj'crilgt;unt,dcpronuntiant:l)arbaTifmut tjlex Gaibealingua côjdatus.CaUi tnimbauddubiequa Uptrji pronuntient,rx dupltcii,io‘u fecerunt,hoc cß, ü. Confines étant ht ^enonitHr.) Parhißj quidem Senat tiibus confines fitnt,ficd tarnen Triccajq,lt;S‘ Augußobona interidcent:fi piHune Ptolemdicit credimut. Ex huiut iracundia cte.y J'iam iratus trat bauddubie Senonum ci uitati,quodfe regem fitum regno expulerant .De quo fut pra H.r. Etant Menapij propinqui Q‘C.')Dehoc «« finie fitperius lihr.fcripfimut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erat inter Eabienu,
titcp hoßem. ) Elumen nimiri Mofella, quad Ptolemäus (,3eato Ehenanolib.i. Kerum Germanic arum atteßant teyObrinetm uocat.Qyum ehmnon tantutn fitpraü. f, Cafar fi:ribat,Eabienû cum quart a legione, in Rhemis, idf in Treuirorum confinio, hyemare iußum,uerumeti3 hicdifertèteßetur,Eahientim cum unalegionein Treuit rit hybernal]e,cj’ißum eum hofiibus concurfiim inibifat flum-.huncfluuium intffiigi neceffiumeß,quandoaliud nullum Ctographi ifibic penunt, PermanfijJe in o^i cio denwnfirauimus.')fiuple abinitiolib.r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P h-!, qui
anteobfidesdtderant. ) De hoefitperuislib.t. Qjn* appeUatur Racenis its-c. ) Racenim tandem fyluam cim HercymaCquam Cafarpauloinferiusdefcribif)cmnium pent eruditorumeonfienfut approbat.Tametfi enim Vola -terranus lib.r . Geographia ex hoc .erfequenti Cafarit locoputet, diuerfam t^tuamen ex dus ledionr Ç nam pro
Darniir,
-ocr page 192-M« IN i^lB. VI. DE BEE. GAE.
Bactnis, BAretnit legit ) coUigi poteft, tandemgtminOf fed idem fignifcanti nomme appeUart. Qyemadmodum namp Hercymia.fMe^ut Eratoßhenes habet. ) Orcynia in uemaetda Cermanorum hartz .• ita (S' Barcenis unica litera immutata dicitur härtst pro hart ^. N am fteuti T au rus monsAftam, Allas M.auritaniagt;n, cyApaninus Jta» liain mediam interfecant, er dubio procul uaria à narijs accolis nommafortiumurâta C3' hercynium nemustotam Cermaniam ad R-hiphaos ufp montes, amp;nbsp;paludet Mao* tidis permeat,fed ab alijs confinibus aliter (y Eatine, ty Cermanice uocatur. Latini nanlt;p partim cyCradean* dentfyluam Bacenim,Martianam,Cabretam,Semanant (y Hercyniam nommant. Germani ueroiuxta Eribun gim Brifgaudite,eam nigram fyluam, à pinoru hand dut hit opacitate: Heidelbergenfis tradus ah Othone Othoi nisfyluam : Prope HerbipoUm auttm, (y Babenbergant arduafylua, Gtrmanict SteigeruualdÇunde nimiru uox G ahreta apud Straboné li.j.natacfiyah tjfdem uocatur, A Mano etiam ad Eoriam amnem prope Confluentiam der yueßeruuald,hoc tß OccidentaUs fylua.Non proeul autemaManiripa,ubi prancofurdiom, Afeihurgium, (y Maguntiacum urbeis attingit, Spijfshartz, hoc eß pit ceariajylua. Jn Saxoniafaucibus uhi comitis à Mansfelt den ditionem pertingit à pice rurfus nomem fortitur,Ger maniciuffdemhart^: A Thuringispopulisadiacétibus Tburingica{deejua Cafarhieputifsimum lot^ui uidetur) (y à Bohemis Bobemica appeliaturfylua. Qyade re qui copioftusedoceri cupit,dociifsimucarmen Conradi Celt tit Protutij, primi apud Germanos poëta,de Hercynÿne merit
-ocr page 193-ANNOT ATIONES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t«r
tnofit traólufier Ccrmaniam,O' tmium capitulum in ur hit Nuremberg^ defcriptione có/idatmos tnim bic breui tati quo ad fieri potefiftudcmut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aclonge introrfut
pertinere. y Si quit hune turn inferiore Cafaris loco con» ferai diligentint ,Bacenim ,cr HercyniamcandemeUe fyluam depreehendet. Sicuti nanqi bic ait, illam longe introrfus pertinere, idefl,longiut pertingcreuta banc in fequentibut dicitab Heltfctiorum finibut ortamufpad Dacot,^- Anartet prortendi. CherufeotaSueuit.') luxta Pyrcbemeri,Z}‘Rhenanifententiamlib.t, Eerum C ermanicarum, Cberufcorum fedet Mifni, Saxonet, ac Tburinginunctenent. Quadfanc baud inepteadbunc Cafarit locum facit.Siquidem Sue ui nobit cit Bacenim, boe eß^Thuringicam fyluam, o- Tburingi ultra earn ita habitât, ut natiui muri loco inter utrofp obieHa fit,Qya tnim exChoburgoGrauetaliäitur,BacenitadiriaGer* manicorum paffuummiUiain Tatitudinempatet, C^oniam ad hunc locum peruentum efi o-c.^Per Ion* giufculamdigrefsionem,Callorum, O' Germanorummo Tet,inftituta,ac memorabilia quatp defcribtre incipit.
Qjfiinaliquofuntnuinero,atipbonoreo-c,') J^egito Erafmi Prouerbium,Iyl’i)-ttfas oon TfiToiiOi/T'i Tirafm, bocefi,Megarenfet neep tertij,neep quarti. Genera funt duo.} Strabo U.^.Oeographia tria hominumgenera ponit,qult;t in magno pretio apud Gallot quondam fuerut: Bardot,qui laudationibut,rebufip pocticit uacabanteVa tet,quifacTificijt,caufarumïp naturaliumfcrutationifut debant;Druidat, qui prater caufarumnaturaliujludia, ifioralcm difdpUnam exercebant,reHquap epriuata, er
puHk#
-ocr page 194-,^ JN lin. VI. VB BEV. G A Ié fulUca mantra ohibant,cjiiee Cafar hie quolt;f dercrihit.
Multi in difciplina couemunc.') Pomfonius Mela huid Citfaris locoin hac ucrha juhfcrihit;C oetne mulca nobit Ufsimos gémit dam .O'diu uieenis annit in [pecu, aut in ahditic)altihus.Hiec die. PortoquiaCettit inpriedtatit Nurembergitdejeriptionenon tantumnomints Vruidat mm irvfiet^, uerumedam habitum, es- tranpnigraetonent torum defcribit fiudiofis non ingratun.fore putauijt patt (ula eim uerba hue tranlcriberé:Gtnuf,inqu;t,itl'ud Phia lofophorüapudGallos Gratcanice uiuentiumerat ,qu9i iiri ris /fuSt.i.àt^uertubusnominauere nniert^uatut (ficutlif Abrahit.iS' Cedeonit quetfut tefht eji ) oratua la antiquitut effundi ertdebantur : ita dit ueluti oraculot Titm,fcrtiim,fulminum'if {quorum Ulaarbor ebnoxiay interpretet tales conjedebam, quälet nudius uidimut, dum hannes Theophilus, Pir/tmniatrudiiionc ,uin» genionosinpatriarn faamadradices Piniferiftcum ad* duceret,hic dumforti incanobium diuertilfeinu{,bapide as imagines fex, uetufiifsiino in faxo ad fores templi parie ti infertas confpeximusfeptem pedum fingult, nudis pet dibus,capita inteda.ÜracanicopaUto,^cucuUaio,pet Tulaf, er barba ad inguina uff promiffa, er i ircanaris ffubas bifureata,intnanibui liber, amp;nbsp;baculus Diogenia cus,feuera fronte, ertrijiifuperciUo.obfipo capbefgent teslumina terris. Hi quondam arud Gallos ( jinemter» pretandiereligionis,ßuefolttudinitgratia,quoexpcdit'.0i res inquirendis reritm caufis e)fenf) in nemoribus, er fait tibus (onfedire ,inHltitudinem'if uulgi ad fe pdlexêre.
Pojltit
-ocr page 195-ANNOrATlÖNES. m
Peßea autem lt;juam Tibtrius C/tfaripfos profiter fa^iot nes^uarum duces tranOGaU^s excedereiußijjit : iUi ia Cermantam cómi^rauire,^' fub Carolis, Amolphis, er Othonibus Chrißianam religionem interprétantes : lût tant Hercyniam in amanis,ac irriguisuaUibus,aproa Tum,cr ceruorumfaltibus.fubannofts, er nigris quercut busf^a ijuibus canobiorumluorum nomina fünf) occupa» itère,ere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Magnum Ïbi nutnerum uerfuum edifet»
re coguntur. ) Sic er apud Papißas Cartuftanorum my* fierijs initiati,totum Pfalterium uerbotim edifcere cogux tur. Sed ah alijs poli mortem tranftre ad alias.) Jd quod nimirum ex Pytagorx placitis hauferat .• ir enim H\T\/a^J;iiitif/ tradebat, de qua lege Ouidium lib, /mro. If. Circumfe ambados.) Sextus Pompeius,Am» baSus,inquit,lingua Gallicaapud Enniumadusdici» tur.Vnde eolligo Cafarem bic perißarnuocemferuot fignißcare ; qui ob uaria herorum negotiaiam huc,iam illuccircumaguntur. Aly immanimagnitudine fimulachra. )Eandem rem Strabo in pracitato loconar» ratpaulo aliter.Magndm,inquit, exfano ßatuam apt an» tes, dip lignum iniedantes.pecora'ip, er uarias immiten» tes beluas at tp homines,holocaußumfaciebant. nbsp;nbsp;Q^ie
fuperaucrint animalia.).i.quee fuperfuerintcladificfape tr Virgilius, er Eiuius loquitur. Abparuulis la» bori,ac duriti)eßudent.)Eademfcrmi Pom.Melali.i. in hac uerba fcribit:Qyi Germania mcclunt,immunes funt animis,atlt;p corporibus,er ad infitaferitatem uaßi utratp fXtnttfbtUinda animos,corporaadcófuttudineslaboTÜ: maximo
-ocr page 196-H« JN 1-10. VI. DR REL. CAE. truximofrigore nudi agmtante^ pubères fmt, (S’ longilt fma apod cos pueritiaeji. HaUenus Mela, Qyod ft c^uit flurade ueteribus Germanis legerecupit, Cornelij Tad ti iibelhsm defttu^O' moribus eorundem euoluat.
Vulgb Tedofages occuparmt.') Vbi Tednfages Cal liet tlarbonenfis popult babitarint.iy- quorfum pr.t homit nummultitudinernigraucrint non tantum Ctefarbic,ue rumetiarn Strabo lib.^.commemorat.Teilofages.intiuit, PyreUitis propinquifunt montibus.paululum ettam Cem menmn attingunt ex Ai^uilonis latere,auriferamlt;p colunt terram. Potentia uera, c bominum robore quondam ua* luilfe utdetur,adeo ut incidente feditione, magnum èfuis numerum domo eiecerunt : ad eorum uerofortunas con» municandas alyaUjs exgentibus conuenére ,c quibus bt funt, qui finitimam Cappadotiee, amp;nbsp;Paphlagonie Pbryt giam occupauerunt.Porto qua loca iuxta Herciniamfyl uamTedofages occupaucrunt,Rhenanuslib.i.Param Cer.txpitcat,dicens: Tedofagumgentem Nieri, boe efl, Necari ripam accoluiffe: quo loco adbuc uetußa arx ui fa tur.qua Dactenfibus pofea ducibus nomen dederit,Cert manice DieVon DecKDequibus legiioplura apudeum iemRhenanum incaßigationibus Ubelli De fitu,crmort htts Cermanorum Cornelij Taciti. Oritur ab Hel» tutiorum, Hemetam. ) Deatus Phenanus homo in indi» candis, er corrigendis ueterum monumentis exquifiti iu» dicij,buncloctmftc er caßigat,er exponit lib. s. Parum Cermanicarum.SiquidemproHemetum, Venetum,lt;y fro Eauracorum, Tauracoru legtt, Ac per illos quidem Veneti hoc eß, Cellenfis lacut accolas ; per bos bos uero
Turgaat
-ocr page 197-AÎ^NOTATIONBS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^t
Turgaos intfliigit. 2Je quit auttm miretur Hercyniam fyluam,in Thurgaanotraäu.a-ad J^enetumlatumoria ri joUtum, addit conitéluram fuam:Hlnm uidelicet oUin latiorem fuiffe, Cf Hercyniam jyluam ad hune uftp lacu luhj Cafarufaculo pertmuiffe. Q^od uero noßra atate to nó pertingat,in cau[a eße: qii'odR.o.eamfylute partent txeiderint, ca-à latroàmis repurgauerint.Porro nt quid difsimulemConradus Cclcis ntfeio quaauthoritatefre» tw, Hercynium faltim non ab Heluetiorumßnibut ,fed ab Arduenna ( Sic mim ißhiepro Ardemia legendumy fylua incipere author eß:qua,qttHm m ßtlgioßta ßt,o- ci Rheno Treuiros,{ut Caßar infra teßatur)Heruios,Rhet nios,ac Menapios attingat, longißime ab Heluetijs difsia taeß, (^oßtut Cafaris ( qui noßram terram peragraa «it)cr Rhenantfententiam magis approbem:primu qitod Eremitana in Heluetij:fylua nontantwn à ueteribus ac tolit ,uerumetiam à fuperßitioßt Germania; inferioris ptregrinatoribut etiamnum opaca ,ßutcnebrofa uocaa tur. f/nde colligi poteßßulij temporibus earn multo maa timam,^- opaeißmam fuiße:quippe qua incadua, er ina habitahiUs cjfet,qua nunc er caditur,^ ab elegante uico inhabitatur.Abea ergo pimfera^er picearia,o- opacafyl ua Hercynium nemusin Heluttijt fecundum lulijfena tentiam oritur : in qua Menradusinßgnis Eremitadiu, multumép Deoferuient,tandem à latronibus circumuena tut,eroccifus efl.EeindeRhenani fententia earn ob caua fam accedo, quod er Deroaldus pro Rauracorum, Taua riaeorumlegitm quorum populorutn fituNemetes ,hoc tß,Spirtnfet^ lange, latef difsitißmt, Venetut autem laa
K cut
-ocr page 198-M« IN i^JB. n. DB ߣI,. CA^, rus ijliiem fonttminus rfl.füncnmirinnft Hmyniuiil urmus Ffiburgum Brijgait utrfus extendu ,4ciMtii4 de caufa,ijuam l'upTd aiugmus,nigrafylua ahheminu busnojlrisadpillatur. Ft Ar.artiim.)Q)ios Cafar hit Anartet uocat,eo[dem fHe puto, cjuos Strabo libir. in Afiaticit Seythia: defcriptione, AKanarasto-quot Plinius lib, a. cap. te, Anariacct appellat.Eiufip opinio» nit occafionem cum I'olaterrar.us ,tum Vadianus not Jlrr in annotationibus fuis itij’Mtlte ibrum ,dedtruntt Nam qutmille Hercyniamfyluam ad Pacesuf ip,lÿ Ge tas:hic uero ad Sarmat as,Klaphaet montât,Meotim pit ludern,ipfaf Afi^ tmßnia pertingtre dicatiper Anartet Scythas Aftatkot intrIbgo.Nijifi t'ic AraniiiuxaTÙ fn» taSiaifiHfè} avyiiauia'legtnüum pûtes, ut fint Pannoniet inferictii populi: auos Cornelius Tacitus in übello Deft tu, c moribus Grriminoi u Aranifeos uocat. Padla'f fluminis Danubij redone. ; Hoc nimirttm innuit Ciefar, ijucd polaterranus li.r.Ceographieerrfert: Hercyniam fyluam permedia Pannonia à dextra,lt;s-per Poloniami fmifiraifipad Dacos ,e3-Getas pertinere. Porróiuxta Rhenaniinterpretationtm,perlieiiam Danubip riparn, barbarica ; perdextram, P.omana tora inttlligenda tß.
Ncip ijuif^uàm eßhuiusGesmanice. '}fuple qu» Dacos, Pannonios.cy Sarmatat attingit.NÏft de omnibus Gert manis hoe intrUigas, Cajar pugnantia dixiße uidebitur: utpoteauifupra dUarfeex Vbiorum exploratoribus dit dici/fe,quod SueitiadinitiumfyluieBaccnis( quamean* dem i urn Hercyniae/fefuperius demeußrauimut )Ro» manorum txercttum expeàaturi e/fent: item jwndo pan
-ocr page 199-ÀNNOTAriONÊS. in tó ante ipƒf affirmai,initifim ißiut fylute aKHelueticrum finikutoriri. Qj^od dubiopracul Cermani trans [ihenu proximi arjucfciuerunt.ut Cafar-ltaip^ut pramonui) lot cusifledeulttrioribus Cermanis riercynirtaccchs, non de aterioribus inteUigendui ejvefui indubie Hints prince piumex fielitet^s,Tauriacts,amp; f^enetilaatsaccolisfa* tile perdifcere poterant,idtp ex confinio, ac mutuo reritm tommertio, Ejlboscerutfigura.yHicbos Indico bout untcomi non admodum difsimilis efi ,• quem rlimue lib.s.cap.t.defcrtbit, Smtitem qute appellantur Ah cts.)Idem Plinius li.eodem ea.ir.langeaham Aids f^u ram eradit,^ Cnfar, Non enim capra earnj'mslemfacit, fed iumeruo : excepta aurium, amp;nbsp;certiids proceritate. Plinijfentencia magisprobo,quod olim Cracouia: in Mua fatum cajirisfub Rodolpho Agricola iuniore peritifsmo duce Anno irn dreiter quadriennium militant, Alcent eafpedeinforo(.lt;}uem dreum ifihicuocant ) uenalent confpicatutfum, qua Plinius earn depingit .Fieri autem poteß,ut Cafar ex atiorü relatione kàc fcripferit, ideof O-falfutftt. Crura fine nodisa-c.^tNideto Plinium de Elcphantiseadcmfcribentem, Qjii Nri appellant tur.^Pliniusin iam citato loco Vros ad htme modum det feribit: Germamagignie infignia boum ferarumgenera, iubatot,bijóntes,cxcellenuf çyui,lt;s-udocitate Crosz quibut imperitum uulgus bubalorum nomen imponit, quum eosÇficenim legendum puto)gignat Africa uituli potius.ceruiuefimilitudine.Porro cy ijiorum boim in^ff copia hyberno tempore ex Hercynialylua{quce Polonia, UtdiUii eß,pene trat ) Cracouiarn adfertur: atipftmul ei •^ * alia
-ocr page 200-10 tj^ t,JB. yj. UB BEL.CA!: «liafmna in fora, ptrinde ut apud not cicurum aliarim anmantium carnet in macello,uenundatur. Clt;eterum ft fiIacTcbio Ub.e.Satur.cap.q.credhnut,^^ Gallicauox tß,lt;juafeTi bcuet notantur. nbsp;nbsp;nbsp;Ab labris a roento circut tludunt.yd eji,eain cornuum pattern arvento inducunt, ^ualabris bibentittn admouetur. Cafarpoßtjuam fcrybiosexploratoresctc.yA ptalonga^utmonuimut) egrefsionead infitutam hißeriam nunetgredhur.
per Arducnnamfy’.uam,q:ite eß totiut Caliiao-c.y Strabo lib.q.Arduennatn ita defcribinSylua eß procera rwn arborum.perniagna quidem, ucrum baud magnitu» dint tanta,quantam rerumferiptores tradiderunt,ßadijs mil'iibus quatemif.eam nero Arduennam notant. At ton tra bellorum impetus ,fpinofos dumorum ramos inuitem texentes irruptiones occludunt or QQtufanè Strabenit lotus nonnibil lucis fequentibus Cafareanis nerbisadt dit,ubidltmagnam copiarum partem Ambiorigisfein Arduennamfyluam abdidiffe, ysfuntfere domici» ba Callotum,qui uitandi aßus taufa cyc. ) Hat de re ui» detofupra Cafarem lib.r • nbi Britannorum, CaUorum, o Cermanorum ucterum,tandem propemodii adifitan» di rationem oßendimus. Taxofe exanimauit, ) Q}«» fadoid fieri potueritexPUn^ uerbis lib.ia.cap.il fiibip» jitmfinem manifeßu fit.Inibi enim afferit Taxo mari not xiumeße fruSlum i letbale baccisin Hifpaniapnetiput tienenumineffetuafaetiamuiatoria ex cauimsin Gallia faélamortifera effe.Adbeec in Arcadia eandem tam pret fentis effe ueneni, ut fi qnifub ea dormiant, tibumut ca» fiant,moiiantur. Sesni amp;(.-)Suntl,inquit Hubertusy
St^if,
-ocr page 201-ANNOT ATIONES. 14,
Segni,ijui oppidum,ijuod Signacum in Condrußs tiocat, inbitbitant:exiguu quidem bodie ,fed mirum profeélo ue» tußatcm refcrens. Condruß { eodem teße ) GalUci nunc Condrot:ii:tiuorim metropolis Homm appelhstur.
Ad^mitmas duitates o-c. yutP-otnandorum, Neruiot tum,C Mtnapiorum. IdcaßelUnomeneß a-c.) Hu hertus Leodius reßert ,buiusnoininiscaßelluetii(mn:i-m txt arc, atf non 'plufquam dimidio Germanorum milliaa rioab urbe d^eodiodißaretin medijsquotp Eburonum fia nibus,in maxima fiitum planitie. tdcin aßcfitßc uctufii,amp; manufcriptiexemplarisbeneficiodeprabendtfifie,proV'lt;t tuca.Gquot; Varuca Icgendom. Adflumen Aficaïdem, lt;}uod influit in Mofam a-c. ) idem Hubertus mendam in boe Cttfiaris loco eße putat. O’pro Afcalde Sabim legena dum:eo quod bic,non Ule in Arduenneefiylute finibus labet tur,o- iuxtaNamurram in Mofiamfeexoneret, Sia cambri,quifiantproximiRbenocxrf.)Quitlt;illeidem Hu bertus ivrSdliis bunc locum illußauit,ln fludiofiorum gra tiamnon grauabor illius illußrationembucadficribere. Sicambri,inquit, qui ultra Rbenum i regiont y biorum, aut paulb infra babitabant. Et patdo poß, quando Cafiar fit: y bi pons erat imperfieflus,hoc efl,duobus milliaribus Cermanicis infira Coloniam Agrippinam, Ad ima pedimenta, legionem'tp crc.^fiupleqaaad yatucamcaa fiellum impedimentis prafidio crat^ Q^nbus iam lia bet. }menduin efl, pro licet, ut (S' Beroaldi exemplar baa bet. Nouent oppofiitis legionibus,')Scilicttpraterfiud, Supra «40 $ Cafiar dicit,T. Labienum cum legionibnt trifrut 1(4 OffdUM«niiffum, C.Trebonium cum pari ntta
K t wn
-ocr page 202-Vo IN Itß. l'I. DE BEL. CAL, meroitt earn Eburonum partem.cjua Aduâticit adiacet, ipfumdtniip Ccefaremcum tribus legionibus ad Afcdlt dem fluuium concefsilfe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erat ager m prgfidio.y
Hinc,c}' txfuperiari locouides Crammatuorurndiffe* rentiam inter agrum.r^r agrotum non ejje firmam.
Cuiusmentionêfuperioribus pralijsfeâmus. ) feilicet lib.i.j'ubfinem. Rtlinquit aninws Sextium.^idefl, txaminatur. Abj cuntofa^o.yt^'egetius lib.i.ca.ig. Cuneti ait peditum inultiiudineni uocari,lt;juceiunfla ci acte primitm angußior^deinde latior procedit, amp;nbsp;aduere fartorum ordinrs rompit : efuia a pluribus in unum lociM tela mittuntur.Quam rem, induit, milites uocant capot pornnum.Cuius reitypum confpiceapud Aelianumin bcello deinfruendis aciebus. Et de Accone.^De boe lege initiuan ijiius Ubri. More maiorum.'jfeiltcet Ro» manotum. i^oautemmodoinfeditiofos prifd Romani animaduerterint.infra lib. 8. de hello Gallico patet. Ihi nantpCafarfcribit,Cutruatu feditionis Carnutameaut thorem itaab ipfo ned datum ; ut corpus uerberibus exat nimatumfecuriferiretur.
ARC r M EN T J/ M LJB. rU.
DE BBLEO^GALLICO.
Prindpso tonus GalUit Trantalpina defediané, eiufif c auf am deferibit. D einde quihus modisium Veremgeteu rige Galkru rege tumultuarie creato bellum gefferit: utt poie qua oppida param fed ultro dediderint, partim ue» tofummaui,cindufiria expugnatafmt.Equorumpoc flrcmoru»
-ocr page 203-•XN]70rZTI0NB5. ' ,g f^tmorum numtro Cenabum eß.AMricum, ö Altxia: ^Munm amp;nbsp;opéngnationem, o txpugmuionrin graphici 0-fvifCpionbu:iitp'tngit. Tandtm t^erdn^ttotigepro, fiigato,Gallotiimdeduir)ntm, Heduorum, ^ Arutmos turn prarp^attuam coinmemoTat,
IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTARIORVM DE
BBLLÖ GALLICO LIBRVM VlI. lo.HiitUicani Annotationtt.
T O MN ES Italiit 'tuniortt eoniuTartni.'jAppianusU.t.htl* lorum ciuibumrtfert ,pofi Clo» ji d^ moritm, ingintm jtruorum, Z ’^‘*^”‘^'’‘‘”^“*” nMnw d MÜo» nf códuflam rfje:eam'lt;f( Populo ^‘.quot;^'yë^r E.omimn,9-M. Cact^opecunia priut torrupto j in urbern irrupiße. Plura ißim hißoria Aß om Ui Ptrdianur.Cf Cicrroin cratwnrproMilont at tin^unb EttrcsinCaUiam Tranfalpinantijt.'iOea tafiodtftamp;onis,(3’ confpiration» CaUtex. Grna» bin dato figno concurrunt.') Ptolcrmtus uoce nonnihildt fina Ctnaburit nominal, Jucundus uero o- Cteßr infra Cenabum, ü Aurtham rtme uocari, CaUici Qtltant,
author tß ii.r. Spavum eß millium pa ff’, um dreitta mtum lt;• gt;nbsp;czr .gt;Carnwi-'i ab Arunni; longiftmi dit
ft «
1**
-ocr page 204-v« IN Itß, vu. DE BR Zgt;. CAD flare, Europie tabula oßendit: er utriuflt;p gentit pofitue, amp;nbsp;recent nomenclaturafuperius indicata eß. Ex opa pido Gcrgobia.}quod Ceefarinfra Cergouiam uocat, er nunc teßibut lucundo, er SabelUco clarut montappella tur,er in Aruemit fittm efl. nbsp;nbsp;nbsp;Reliquoßp omneit, ^wi
tyceanü attingunt.')Vtfunt Biturige5,Santonet,er Tar teli,uelut ex modo citata Ptolemtei tabula lilt;juet.
Virtute Cn.Pompeÿ. ) Idem Appianus in paulo ante vllegato loco ajjeritjn maxima uidelicet tumultu ob Clo dij caidem failo,Pompeium confulem äbfp collega ita ere eitlem effe,ut D iHatmit oßteiofungeretur. Quirn ^nuur# ter ucro tumultum fedauerit, Cicero pro Milane demona jlrat. nbsp;nbsp;nbsp;AdNitiobriget, (y Gabalos.^ Ptolemaut in t
Europa tabula Itiobriget,is- Talabos uocat : eoftpin Aa quitania ponit.Strabo autem in 4, c Pliniut lib..t. eap, 19.in appellanditbit populit cum Cafare fentiunt:ijuori prior Bhutenot, ey Cabalet Karbonenfi terra proximo!, pofieriorautemCabaiet Aijuitar.isattribuit. ^ara tenem uerfut ere. )Pndc tota prouintianomefortita cß, Pomponio Mela lib.i.in bac uerba teßante: Sed anteßat vmnit AtacinorMn.Decumdnorum'ip coloniaiundeelim ^t terri s auxilium fuit, nunc er nomen amp;nbsp;decut eß Mara tint J^arbo.Deduäa cß autem bac eolonia Portio, Mura tio'ip Coß. authore VellcioPaterculo,inpoßeriori uoa lumineadM.Vinicium Cot. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prouintiahbut Pola
tit,Artonici!, Tolofatibut. ) Prouincialibus tanlt;}uamge nut pramittit,ac deinde populorum fpeciei,lt;pui in Marbo nenß Calliafitißintßubneäit.Porrb VolcHut lucundui 4c(linat)feu Volta ( ut apud Piolemtcum legitur ) G ala
-ocr page 205-ANNOTAT JOJ^BS, ,„ hcr nunc Auignon,a- Artomici Armi^nae uocantur,!^ TolofcttctiiTolofdcoloniadicuntunquos Plintut Tolot janos nominal. In Htluios.yStraboUb.^. Eluos uot cat,to[ip inter Garumnam, er Bigerimfluuiosfitoseffe tradit.craRhodanoinitMmedpere. Idem Gallice mine .Albin appellantur. Gehenna,efui Aruernos ah Helt uetijsdijcludit.') In SabeUicoÇubibdchijioriamrecitaf) ab Helueiijsfed mendefe legitur. Heluetÿ namp longiut ab Aruemis dißant. Ideap uero nondifsimilceßltbraa riorum incuriabuncerrorem commiffum effe. Vie» nam. ) fuple Allobrogü, Altera enim er eeleberrima ^ul dernurbsAtißiiitboctiuoip nominegaudet. nbsp;nbsp;nbsp;Gergo*
biarn ßoiorum oppidum, ) Ceminaergo Gergobiiefunt, una Aruernorum.dc qua paulbfuperius,(3 altera Boiot rum. Caterum dt Boijs in Heduorumfnibuicollocatie uidefupralib.i. DuabusAgendicilegionibtis.') A» gendicum Celtics Gallia oppidum eß,inter Senones, cf Tiiruuiospofttum.er iuxta Martiani.cr lucundi fernen* dam nunc Callicè Aprouins uocatur. Ad oppidum Senonum Vellaunodunum.')quod Agendico, ac Genaba Lugdunenfis G alliée oppidis uicinum eß,crßlucunda a[fentimur,uilla noua iam in Lotbaringia uocatur.
Aboppugnatione defißit. yfupleto Gergobia Boioru, Superiusenim Cafar fcribit, ÿercingetorigem rurfus txercittifuumin Bituriges duxi/feiatepinibi Gergobitt Boiorum oppugnationem incepiffe. Nouiodunum, J qued GallicenuncNoion,uocenonnibilcorrttptaQ utßn pralib.i.annotatumeß')appcllatur.Alterum,inquitVo* laterrranus,huiiisnonünis oppidumefi preximumPa» K t rijljt
-ocr page 206-»r, IN tlB.rtl. tE BEE. CAE. fij'^i,M Prouiniidlihemrnß ,amp;ttrti»m Heduorum.
Auaricum. yf^oduulgonunc Viaron uoatur,ttjle Mdrliano. Q^odanni tcmporej'u'plcueniur.'f’uptf hybfmo. User enim hyemaU tempoTe^eßd ejjc,duo fupe* riores loci arguât. In ^uoTu uno ait Cafarfe Cebennam montemj-icrc altißma niue obrutumfupera}Je;altero,ubi de belligertndi dißieubate agit,dKcnsiSirtliejua)» para ttinhyemis uno in loco bgiones contmeret. Hueadde, ^ubd Cjeftr alibi elicit ,Nulldin fer:n'e hyrnii pneecr^ße, ejuin Galli ad deßihomm fptdaucrint ; propterea cjiihd JGO'Udnisjttbcalocltmentiori natit.hoc anni tempus dd beUandum inhabile,Gallis uttofrigoribus affuttis aptifa ftmumtffet. A 'Beid.}boccß,dregioneBoior5,quoa rum oppidu Gergobidm, Vercingétorix oppugnauerat.
Haram ipfis rerS copiant fuppetere. yipfis, fuple Gal lit cum Vercingetorigemilitantibus.Suppeterecopiam harum rtramfalicet uicorum.eedificiorum.pabulationit tr csnined!U!.Hitcßgrduia,aut acerba uideantur a-e.y Qccupdtioeß,lt;^.d. Sciouobisgrauia uideri quaconfulm dtinterim cogitatemultb grauiord,addeetiam inhonea ßiora eße,qua uobis patienda erunt ,fi meum confdiu ne* glexeritis. Qjiorum aberi yfuple Hedui, dlterifrili* cet Boij. Non enim it a mubb poß Caßir ipfe Heduorum in migen:iam,C3' Boiorumfacubatet tenueis in caufafu* life dicitiquo minus commeatuiuuarctur, A me pre Utjum eß.yßiple per uicorum.ac oppidorum incendid,
(iiHntumhas cotidianus aggerexpreßerdt ,}idtß, quam abaßeripoterdnt,ßtauidtU.et in aggere, qui co* ridie däm erat, Oefmm^usßidrum turiiutn nulis.y
Oft»
-ocr page 207-AJ^NOTATIOi^ES. HT
Qj»!«H modo dixerit Cafar Auafici mania ab oppidanic turribus undicp contabulata^zy fuptriiu duas turrets am* bttlatorias a fe contra illos excitatasfcribat: dubio procul nihilaliudhic fignificare uult,lt;iuamquad Auaricenfes Romanorum turreis ad muri altitudinem duäat fuit,tur ribui ita adeoadaquaiief'tnt,ut malos,id eß, trabes inßar mali muro commiterrntjtoc eß.infererent. Etenim eiuf» módi tttrres^yegetioauthore}non niß ex tahuUs, er tra» bibus ßebant. Trabes direfia,perpetiue.yid eß, con* tinute. Eareuindunturextrorfus. yßtple alijs trabi* bus/eu (ommifj'iiris per tranfuerfum pofttis, Qjilt;r re» His lineis.'ifuple per amufsim duhis. nbsp;nbsp;nbsp;Ab artete mate
ria.ytd eß,lignum,beuti robur eß,deßendit, nbsp;nbsp;(^la.^ßu
ple materia plenmlp introrfus reumfla. Perpetuit,id eß, eötinuis trabibus. Pedes quadragenos^hoc eß,ut ßnguLt materittßngulis trabibus quadragenos pedes longis re» uinfheelJent.Aries autem^yegetiohb.it.cap.tt.ießeyte ßudinis caput ferro muni tu dicitur ,eo t^uoddurißimam frontem habtatsquit murosfubruit, ucl quad more arieiu retrocedit, ut cum impetu uehementiusßriat. Hac ille, Porro AmmianusMarcellinuslib.il .eumboemodode» feribit: Hinc ad arietem uenimus.Eligitur abies, uil or» nut excelfaxuiusfurnmitas duro ferro c5cluditur,çr pro» lixo,arietis eßieiens prominulamfpeciemitjuaforma hot macbinainento uocabulum indidit : c? fufpenfa utrim^ tranfuerfis afferibus,i^ferratis ijuafiex lance uincidit trabes alternis continenturseamip quantum menfura ra» do patitur,altitudoretro repellent rurfusadobuia qua,^ fumpendaprotudit iHtbus ualtdifsimisßnßar adfurgStis, amp;ceden
-ocr page 208-nt J N l^IB. Vl. D B B EL. GAI^. Cfcedentis armati. Qya crebritate tielu! rcciprccifliH minis impetuisdißcijsfcifsis in rimas conciduntßruflu* rai taxatie murorum. Hoc genen cperisfifuerit exerto ui* gore difeuffum ,nudatis uallo defenforibusfolutis obftdijs tiuitates munitijsmie recluduntur. Hacienus Ammia* nas. Porro quantum ex uriufip autboris defcriptione in* teUigimus, maebina iUa heUica non dijiimilis'eifuit,quie apud maiores nejiros ante bombardas inuentas.d felis fi* militudine Cattus uocabatur. f/tro'qi enim infirumento mania concuti folebant,ac dirui.Q^o autem aliocontra rio infirumento aries repelli potuerit: idéAmmianus pofi titata modo uerba indicat, qui uoict, ettm legal.
Turn ad utiUtatem,lt;3‘defenfionem urbium.^Vegetiut tib, it.cap s.Cafaiis fententiam hoc modo confirmas.Mu* rHs,inqu!t,ut non pofsit elidifiac ratione perficitur. Inter uallo uieenum pedum interpofiito, duo intrinfiecus pafte* tesfabficantur.Veinde terra, qun defofsisfuerit egefia, inter iUos mittitur,ueélibufip denfatur : itauta muro pft* mus paries parum inferior ,fictinduslonge minor duca* tur.ut de plano duitatis ad fimilitudinemgraduum quafi cUuo^molUufp ad propugnacula afcendi pofsit. Ç^à nee murus ullit prater arietibus riunpi,quem terra eófirmat, eSquot; quouis cafu defirudis lapidibus,ea, quainter parie tes denfiatafuerit, ad muri uieem ingruétibus moles obfiifiit, KeUquafep res,quibus ignis excisari a-c.')Vtfunt tada üfiupa. nbsp;nbsp;lt;^od deufios tunium uidebant.^yegetius
lib.i.ca.ir.Plutcos ad apfidisfimUitudinemeuiminecÓ* texifcfibit! o- emtiis, uel corijs protegi, terniff rotuUrt quarum unA in medio, dM in capitibus apponâtur.Et in
-ocr page 209-ANNOTATION'S, tr» ^mcunf partem twlueris.mcrccarpétorum aamcueri. Qyos,induit,obfidentes applicant mûris, corumt^ munit tione protean,fagittis, fiuefundis, ucl mifsilibus defenfot res emneis de prcpugnaculis oppidi exturbant .• ut fcalit afcendendifacilior pra:flatur occafto. £t palus.yPaula fuperius Cafaripfe Auaricisfuum defcrihcs,aitilludfir ml ex omnibuspartibusfluminc,lt;S‘ palude circundatum ej]e, Perflare infententiarn uiderunt. )Rurftit Crtet cadicendi forma ufus cß,pro in fententia. SinguU magifratus-lSupra lib. primo hunc magiflratum ab He duis Vergebretum uocattm effefcribit. Secundum flumen Elatier.yPtcIcmausins Eurcptetabulahocflut men Caneteilum uocare uidetur: id^uoduelhincconijce re licet,partim quad nullus Geograpborum ( lt;^uantu ego fcio^Elauefts meminit : partim quod Aruemitquoru opa pidum Germania in monte fttu eßfnter Eigerim.O' Caa netellum fluuiosßti funt.yide lucundum, o- Marlianu. Qjiintii caßris.fid cß, Caßris quinquies metatis,ad qui inodum T.Eiuius ßepenumero loquitur,(S' cum ipfe, turn ab) hißcricieundla Grads mutuatifimt. Jtaenim Etta tianusinyerisinquit,narrationibus:TfiTlt;Zlt;!iuirii/àKi» rtf/it^M;^ZiiijSi/,hoceß,Terttj,ideß,tribus diebusin Ocest rum delatifum ut. Hortaturlp eos O'C.jSuaforia eß, in quaprimum locohoneßatis utitur;dum ait libertati,ac imperio eos natos effe, ideoip turpifsimum eisfore ,ft fe ni ex S Omaner urnferuitute in libertatem uindicent. D einde per occupationem diluit, quod ab aduerfario abijd potea Tat:uidelicet cum Cafari malam gratiant pro bénéficia Kgt; ipfim foUato Ttddert. Elt;it(ti{r Mq-fe beneficio affta
Hturr,
/
-ocr page 210-VI IN It B. VII. DE BEE. CAE, Eum, fed in iufta caufaddeoif fe pluris facere tommuneni totius patriit bbertatem, s^uism pritutum ud bene^cium, uelamicisidmCeeftiris. Continuo mdÿdum numera frutnenti.')Paulo fuperiut Cafar ait ,equitatMn omnein, crpeditnm midi a decern ab Heduis petita .• ijtué in praßt d^s rei frumentaria difponerentur, Vnde coUt^oideni frumentu a titauid exercitu direptum c/Je. nbsp;nbsp;nbsp;Epodot
rixfummo loco natus adolefcens.} Occafionê detedt doli per Eitauicu nexi defcribit, In etjuitu nunero conuent rant.)fuple tjui Cafari ab Heduis auxilioerant mifsi.
Hominatim ab eo.)fupleto,Cajareeuotati,haùddubît tam'ob caufamÇut ipfe Cafarfubiungit ) lt;juodparu bene inter ipfos conueniret:^ lt;juodfperaret ipftus cöjiietudine attp impulfufieri poffe^ut in concerdiaredirent. Adeöt trahenda caßrayfut angußiora faceret,Cermanic'e dat er das léger yn^ognermaehtc. Qya maxime ilU bamit nimgeneriinnata.}Illibomintmtgeneri. i. Gadis omni bus.Supra enim lib.^.bitc CalUca cenfuetudinh effe dit de,ut leuibus rumoribus, amp;nbsp;auditionibus permoti:dt funi mit jape rebus confiUa ineant^quorim eos è üeßigio pani ttrenecefßimßt. Exoppido Cauillono.)fcilicee He duorû,lt;juodà Ptolemao Cabullir,u,!3- CallicenuncCbi aUon uocatur, ts- ad ripas Araris pofim eß . Qui jluuius negodatoribus ad negociandu aptifsiinus erat. Onmern exercitu contraberet.'jSupra n.dixitfein duas parteis ex erdtu diuifijfe, ita ut Labieno quatuor tegiones in Senot net, Parifiosf ducendas dederit:ipfe dutjex in Aruemos ad Cergouid oppugnandamduxerit. Vno colle ab P-o. »r{UpatO.)Paidofuperiut Ctefarßnquicß regioneoppidi tollem
-ocr page 211-ANNOTATION ES. ut nilrm fubipfit raditibits mentii egregièmunUudtieEa tduerfano' u priefidio,i ft occupât rffe. Timebitnt trgo Calliant aheru adhuc rtfiduu lollrm ocaiparet/ofp dem totm (ircuujUartt. Mtdlmts'ip turnCafsibus.yElegâs liraiagema rfi. Abo afeenfu.)fuple ^Po. ac rtlu^ui Cæ farts milites afeenderant. Pegiontsip deàmit.yQ^ia eu tratcótionatus.Signa.yfcirKetmilttariacÓfliiire.yTria hic ohjiruada funt,primû, t^iodfi^mm indipfmdicput giia per tuba eaniu darifrit mm ht, cruodelafsùu anere Meanticr temtret dum milites à pugnando reuoeabdiur, rtetptui dicebatur cant^utfcilit etfe in fua rteiperêt. D t» inde ideonimirü deärntt le^ionis fignd,dud;to tuhefono, frimumomniuconjhtijfe:juodCttldrilldm(.utfuprdti.i, apparel y Priorité cebortif loco hibuit, tdf cb caufant Mro nô d’fsimile eft,ab eo hdud proculfemp abfuijfe.Po» firemo ejuit dit ft cum tadem legione concionati. Autim tapiendueli,quodpropteruiànidm uerbd ddmilitesfece ^it.tofp à pugmr flagranti a reuocdutritmut quod concio nari hoc loce tuba militu concioni fignuddrr,ac teceptui tanerefignifctt. Quorum poflerius ut magis prcbem,ad uerfatiuaparticula At,qut(mot fequitur,facit. Si tnint rtliquarum legionum milites subitfomm propter loci dit Hantiam exaudirc nonpotertmt,ideoipntccon[flebanti decimitnimirumirgionis cohortes Qohfpaeij prepinquit tatem )confefiim tubacantumexaudititrunt,toîpmoti, tanqaam concio ad ipfos per imperatorem habita effet,à pugna defliterunt. Munitinms caufa eonuenerant.) O/nn.-if fnif« ( ut Cafar paulbfaperiusinquit ) ad hune ^(hw inuniertdim i f^trân^eterigt tweat: (ran:,
Stil»
-ocr page 212-K« ttJ t-lß.VJ. VB BBL. CAL.
. Suosobteßari, yfctlicet ut ft ßrenue glt;rerent,nt in ha ßitm poteßatem uenirent. Hac namf [ubaudienda tj]e, fritc(dtntiaarguunt,cum imiuit : Qj)« Paulo ante Lo» manis de inuro manus tendebant.C^. V .matresfamihas «juitantea noßritfupplicauerant ; iam uice uerjafuos ad jörtiterß: gerendum cohortantur,amp; ut magis mourant, communei liberos in confft^ium proferunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£tfub
iuflino coile. ^tdeß, infima collis parte. D e eodem nanf coUe loquitur, quern hoßsis conferti eccupauerant, is- ex fuperiorc loco pugnabant. Poßerodie Ctcfarcontioi ne aduocata.quot;) Oratio tßobiurgatoria,in qua tarnen obt iurgationis acerbitatem ita temperate laudis admixtione, Uteos abipfo nc tanti(lum quidem abenet. Ad Auat ficumfenfiU'et.'^illic enim ob collis aditi.ia paludis dißi tubatemjuos cum hoßibus inique loco decertare uoluit, to quod ipforumfaluti confulerct, (^od uero hoßium ex» treitum fine duce,a equit atu turnfuilfie ait,hinc fit: quod fupradixit, Vercingetorige cum equitibiUfty abquot ext feditis peditibut, Romanis pabulatoribus infidias tetem diffe tunc temporis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tantopcre licentiam, arrogant
tiam reprahen. '}MiUtemfito Jmperatori parère,non prat ire oportere,tx hoc loco difeimusto- e contra quanti prut dentia ab Jmperatore reqûratur,nc quid temere ßauiat.
Badem deprofeHione cogitons, qua antefenfierat.y Qjiu«. ij. Hedui fubdolè cum Cafiare agerent, ac denuo de rebtllione cogttarent,ipfe(,ut paulofuperiusfcribitury maiorem Gallia motum expccians,nc ab omnibus duitat tibus circumfiflsretur,confilia inibat,quemadmodu Gert ÿ)M4 diftedtreto-c, Ladern ergo nunc confiliaexcqui findet.
-ocr page 213-ANNOT ATJONES.
Kt Qfiam^
Jiudet,ciUit 'mm pridem animo conceptrat. in ampUtudintm deduxijjet. ) QjiJw ampU Htduorum ditio, ex ^uo( dientet habuerint/mferius ex lult] defcrip tione patefcicubi ait je Heduit.attp eorum cUentibus Se» gufmnit,Ambruarttit,Aulercit,RrdnoHicibut,exBrana nontjt mtlitum millia triginea tjuinque imperafje. Q^oru nimirum magnam pattern Cafarit heneßeio nadi erann Ante nanlt;p ilUut in GaUiamaduentum ab Aruernit, (S’ Ariouißo oppref si,pleroßp omneis clienteis amiferant.
J^itaaicum Bibradea-c.^Dehoeoppidofupralib.pri mofcripfimus. nbsp;nbsp;nbsp;O bfidetciuitatum ad magißratu Bi» brade deducendot. ySupra ab initio lib. a. refert centum obßdet Senonibus imperatos, ex Heduis eußodiedos eße datot. Etoppoßtusmont Cebenna.] Ciefaripfepatt Ibßtperiut ait, Aruernos hoc monte ab Heluys difdudi. Plinius ueroUb.s.nattiralishißorite cap.n.refert,Narbo» nenfemB-omanoritm prouintiam abrdiquaCalliaulte» riort uerßts A tjuilonem ,lura,ac Cebenna montibus ^f» cerni. Porrö^uem montein Cafar hic,dc Plinius in idnt alltgatolocoCebennam,Ptolemaus(, quantum ex s Eu» pit tabula conycere licet ) Cemmenorummonttis uocat. In qua fententia ex Hermolaum Barbarumhomini eru» ditionit rara poß aliquot annos quam hac primitus anno tataßtnt,exyadiani noßri fuper Melamcommentanjs fuiffe deprahendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quad adiungi Eabieno, atif hit
legionibus exc.^Supra in hoceodem li.fcribit, fe quatuor ltgiones in Parißos,ac Senones Eabieno ducendas tradi dilfe,FluminitSequana')quodGallice(.Iucudoauthore') Stina uocatur. Porto de Eutetia infuptrieribus annota» l uimut.
-ocr page 214-Id. IN I^JB. VL DE EEL. GAL.
umus. Camulogeno Aulerco. ) Qj^or Cafar AuUrt cos,Ptolemäus Auliorcos, Lugdunenfis GalUiepopulot uocat ; (j G allice Roan appellantitr. Melodunum tjuod {iampepe diflo authore ) Gallis recentioribus Francicit Ulis,Mellon uocitatur. À prapdio, atip impediment tis.)Puplelt;iua Agendid poftta erant, tit Cafar in hoclib. fuperius commémorât. Maximum flumen. yfciUcet Sequana. Paulo ndn,p antefcribit,duas infulas in eo effe, in quarum una quidem Pariftorum Lutetia,in altera uet ro Melodunum fit pofitum. Metiofedum uerfus mif* fa.'iBeroaldi exemplar Jofedum legit,cui MarlianusÇnift ejuod literam c addens,Jofcedum legityaffentiens, oppidS fluminis Sequana ripas attingere, Melodunop ac Lutei tia Celtarum oppidis conterminiieffe dicit. Treuiri quod aberant longius.)Supra lib.lt;t.ait Rhenumper Tret uirorum fines labi, ideolp nunc dicit eos longtus à reliquis Callis difsitos fuiffe, adeop à Cermanis preffos ; eb quid Rhenus tantummodoGallos à Cermanis difterminaret.
Qui funtpnitimi ei prouintia, )fcilicet Heduorum. Atp hoc uerim effe tertia Europa tabula conprmat.Ma fipidura Ptolemaiceecredimus,Cemmeni(quosantea à Cafare Gebennam dici admonuimus')montes tantummo do interiacent inter Segufianos(quos Ptolemäus Segufit acos uocat')a‘ Heduos. Porro Segufiani fecundu lucunt di traditionem Gallicènunc Breffeuocantur.
Quorum mentes nódum à fuperiore bello.}fuple quod cum Romanis geflerant: ld quod Ciefaripfeftatimabini tioUb.i.de bello Gallicotradit. Ciuitati autem impe fnm totius prouintiit.)fcihcet Narbonenfis, cuiAllobro
-ocr page 215-ÄNNOT ATtON ES. Hf ^ttfinitimi trant, to tjuôd en Rhodanam Romanis habt tabant. Ctm finitimitpraho congrefti. ) Finitmit ut lunt Gabait.Aruerni.Ruteni.Cadurci.yolcie.Aremi ti. F^id minus idoneis tijuis utebantur. ) Ca far fupra lib.n.ttßatur.Ctrmanos praua,ac deformiaiumêtaoUin habui)Je:hitc tamtn cotidiano exercitio ,fummi utefjent laboris efficere jolitos. Calliacp exctdere.^fcUicet re blt;fua,ut Aquitania.Lugdunenft.zr Belgica. Si pe» dites fuis auxiliumferant.'i/tÄKju/uaeß: jCtrocump enin rts cadat,hoßeismagno aßititndos incommoda,cerium ft habere dich.Si pedhesfuis.yfuple equitibus. Freijuenti tibus nanip cum Romano cxercitu pralijs didicerat yen cingetorix, Cafarem Cermanis uti equitibus : inter quot pedites huis armatura pugnabant. Fugientesp ufp ad flumtn ere. ) Ararim fignari puto,propterea quod in fuperiori pugna fcribit Cafar ,fe per extremas Lingonu fines in Sequanos ieerfieiffe : ac yercingetorigem ciren ter milliapaffuum decem ab Romanis,mmis caßris con» fediffe. Alexiam,quod efl oppidum Mandubiorum.') yolaterranuslibs. Geographic Alexiamin Heduorum finibus fita effe docet, eamp ad exiguu uicum redaFtam: qui nunc Alfetum uocetur. Eadem urbs iuxta fenteniiam lueundià Gallis nunc Faufoys dicitur,cr in Burgundio nibus pofita eß. Qjji autem.a-qualesfint Mandubtj popu li,ingenue fateorme ignorare-.eo quad nullus ueterii Geot graphorum(quantii ego fcio') corum meminerit.’Nififor* te^demfmt Mandubij,quos Strabotib.a.Mandibulos ap peUataofq; Aruernisfinitimos effe affirmât.
Nofintm opus. gt;fuplt circumuallationis moeniorum l * Alexia,
-ocr page 216-I«4 IN m. vu. DR BRI,. CAB,
Altxiit, Summa Babra.ÿd tß/umma rifae, idif lutta Greecorit idiotifsimu:lt;jui etia-^ ;iSt.amp; iuri rit o^Sxt ufur fût, Ptdihus^toortduxit.i.retroduxii.Prifcianusenim rr prapofitionem nar àvoxoviy tjuaß retro diflam put at.
Oyarurn interiorem.yfcilicet uerfus primamfoffam.
G randibut ceruis .')hoceß,ßipitibut ceruinorum in« fiarcornuum ramot habentibus. Agreßet Tigurmi talet fiipitet uoce non dtfsimiUferlen uocitarefoltnt.Dequoru Craliarummuniticnumformis eruditißimas Jucundipi flurat.ac cemmentationes uideto. Jsnanf multum lucit urbiumoppugnationibus(quas Clt;tfardefcribif)attulit.
Materiart. ')hoc eß, lignari, amp;nbsp;materiam ad munuiot nesfaciedascadere.Siquidem materia proprie eauocan* tur ligna,tfua ßrufluris feruiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeUbratis, id eß,
decorticatit cacuminibut. nbsp;nbsp;nbsp;Acutißimit uaUisfe indu
tbant,')ideß,ßibdibus,ueltribulis ligneis perordinem digeßis fe ltedebant:hoc nanf Valli ( teße Vegetio lib.;, tap.s. )ßgniß(ant. In quincuncemdifpofitit (^id fttfaminii, hoc eß ,ßj:morit craßitudineßipites in quint cuncern difponere Budaus lib. i.de Affe, o- partibut eiut hiße tribut authoribus explicat: primum Fabio Qyintit liano,qui insfcfcribit: Nullus ne frugiferis adhibendut decor r'QKir negatfNam Q- in ordinem, certacp internal laredigameas arbores. Q^idilloquincuncefpeciofiutf qui in quamcun'f partem fpe flauens,re flus eß. Deinceps Cicerone in ü.de Seneflute,ubi in hac uerba inquit:Cum autem miraretur By fander cy proceritatem arbonm,amp; direflos in quincuncem or dines,is- humi Jubaflam, atf furam,is-fuauitatem odorum, qui afflarentur ifloribus, tIM
-ocr page 217-ANNOTATIONEN. Hr turn cum dixiUemirarift no modo diUgentiam ,ftd etiam fokrtiam tint. Pofiremu-m Demofhene,in Oratione,lt;iUi!e Vf it Niii0tfargt;f/inlcrtbitur,in t^uafic ait : w! tas atadwt /parlas i^ixoif-ï,^! tfi/TïuTiifix '’'®®A' v^fisftfimii'KaTtK» tixfijdeft, arbußiuas uites exciditf er oliutta in uerfus quosjuouerfum digeßa confregit. Xenophon ipfe ( inquit Budlt;tus hoc uelut auâar^ uice fubneäens ) ex quo Cice» ro tranflulit, itafcripfit: ivà iK Xsivfiali iv^f^ i Avaav ld'fat,ut iixxa liji ta d'ir/fa èhi, /i ' ffijV tet VifUtiVfStia, Cflti tfi ii tfs^ti tH// /iiij'fiff/, iuyina Ü valfta Kaxis àx^ id eß, Ctm autem locum conßtum miraretur Eyfander, quod decora ejfent arbores, amp;ßirpium conßtarum aqua bilisferies,ita in uerfus direÜos configurât a uideretur, ut ad angulos reEos pulchrè exaEa e/fentomnia. Ex qui bus uerbis cum Ciceronis coUatis contjeereßatim po/fui mus, quid fitquincuntialis ordo :etiamfi nonduinttlbgi» mus,curita,appellatusfit. Fortaffeautéficantiquiquint cuncern appellauerunt exaEam plantarum metationem, ut deeujfem exaEamfpaty diuifionem. HaEenus Budai uerba rtcenfuimus,ex quibus codigi poteß,quidfit,ßipit tes feeminis crafsitudine in quincueem difponere ; nimirä ita,ut quoquouerfus eos afpiciat, ordines, ter angulos re* Eos intuearis. Ab infimofolo.} Exemplar Aldinum, amp;Vuolfianumhic perquam corruptum eß,poßuecetn »«im petits omittit,treis:er pro occultabantur(ut Beroal dinus, er Cryphianus codex reEè habet ^exculcabamur ^ÿ^‘ Qßot ßimulosnominabant.')Hirtius infra U.r. beUorum duilium tofdem ßimulos ßilos cacos, noßratet utro uulgofuofsyfen appellant. Contra txteriorem ho»
1 1 ßtm
-ocr page 218-i«4 IN LI3. VJI.DE BEE. GA i,.
I'ttm.'tfeilictt.ijui in oppidonon trat. Ambruantit.') qui Brabantitt partem tenent. Qrannouidbus.'jelui à Gallisnunc Lauallde Moriana, Et Brannonys.^tjut ab tjfdêde Blano(uniea litera immutataydicuntur. C^vod ftautemMarliani ledionemCtlui pro Brannon's, Blano* nijs legt f)fe(iuimur:fuum nomen etiamnumretinent,
Heleutetis. ') Hi tjaatuor populi in zi ciuitama fiti funt, quorum Cadurci, Caors:o- Vellanij, San Flor Callieè nominantur. DefeciuentibuspopuUs infitperioribus ma* gna ex parte diximus. nbsp;nbsp;nbsp;Curiofolites fecundum Vola»
terranum Confopitenfes,iuxtaMarlianiautem,cr lucun di fententiam GalliceCornouaide iam uocitantur,
Redones.'jli.enet. Ambibarij. ^De bisnihilinuenio apud lt;]uenlt;iuam,praterMarlianu,lt;juieos Celtica Galt lia annumerat circa Britanniam citeriorem,o- Horman niam. Cadetes.'jGallicè Hipercorentin en Bertegne. Qui populi omnes Eugdunenji Galliauendicantur, (y Oceanum attingunt. Jta ut antea demonfiraumus.) fupleli.q ,fubfinem,Vbiait,Se Comiuregem Atrebati bus uiélis dedifje: cf eius opera plurimum efje ufum.
At ij,qui Alexiaobfidebantur.'^Hadenus Gallicanu deleflum, er copias defcripfit : nuncad Alexia obfidi ené tedit. Hihil inquitdeeorumfententia. ) Oratioißa C ritognati, Generis eßßtaßirijdn qua primû aduerfario rumfententiasualidisrationibusdiluit;Ceindefuamfub iungit,nempe fibi conßiltum uideri,ut omnia citius,o pa^ tiantur,o- defignent,quam aut fc hoßibus dedant:aut per truptionem erft, er tot am Galliam in dißrimen conijcit ant. Tametfi enimfuum confilium de deuorandis hominii bits,
-ocr page 219-ANNOTATIONES,
hui,iiui btllo inutiles funt, prima frontefatis trudele fit; tarnen id toti Gallia c^ honeftum, amp;frugiferumfore ,fi a/fentiantur. Ne auté tam immaneconfilium exemplo ca Tere putent,idquoip à maioribus fuis captum effe probat: quod per locim à minore ad maius, er per collationépart tium inter fefe ampli ficat, Refpidtefinitimam Galt liam.^fupleNarbonenfem. Securibusfubieda.)idefl, Romano imperio,ut fignu fUTuev/uixSs, pro re fignata po natur. Feneftella nantp tradit duodecim lidores cum uir garii faftibusfecurim CófuU pratuhffe. ynde fape apud tiuiumIcgitur,fafceserantapud Fabium,idefl,Fat biusconfulem agebat. Ceden tes.)fuple Gallos ad cat fira ufp infecutifunt. Harpagonum numero effedo. ) Vegetius lib.t.ca.tr.ait, Fegioneminteraliaferrament ta,etiam ferreos barpagones ( quos lupos uocant) habere. Fundis librahbus.fidefi, qua libra pondus aquabant.
Glandibus. fid efl,plumbo in glandismodumfabrefa ao,ttt interpretatur Pompeius. Aut infcrobes delap fi transfodiebatur. ) fuple ateretibus fiipitibusfaminii trafsitudine. Mufeulosa‘C.')Tefie J/egetiolib.^.ca.tt. minores machina uocantur:quibus protedi bellatores, fi lutum obfuerit, aut duitatisfoffatum, apportant lapidit bus,lignis,ac terra,nonfolum complent,fed etiamfolidat: ut turres ambulatoria fine impedimento iungantur ad murum.yocanturautemamarinisbeluismufculi.Nam
quemadmodum illi,quum minores fint,tarnen halenisaut xilium, adminuculumcp iugiter exhibent titaifia machit na breuiores deputata turribus magnis, illarum aduent tui parant uiam, itinerilt;p pramuniunt. Exiguum loei, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l 4 Eeroaldi
-ocr page 220-Kt JNllß.nt. CE BEE, CAL.
Btroaldi extmflar ini^wu Itgit. J/tramcun'.p auttm liât tmern fetiuaTis,perpdrum refert. Ea, quit occultaut» rant in terris.')ytjiip'ttes,lt;:2- taleas. Inttriores.yfcit lictt Galli, qui in oppido Altxia agehant, c eruptionem frulird tam fecerant. Cabilonni. ) idem oppidum eß, quodfupra CduUlonum appeUdtur, Mdtifconet. -)hiee urbi Mee normihil trunedsd Mdeon idm uoedtur.
ARCVMENTVM LiB. VIIJ. DE»
RELlCTORyM A. HIRTIl DE BELLO GALLICO.
Pnneipio, J^oudm Cdllorum defr^ionem, ac bellum turn Biturigibus geßum deßribit.Secundb, Camuses fis gatos. Tertio ,Bellouacorum,acreUquartmciuitatum deditioné. Qyartô, Qyibus modis Cafar exercitifuum in uarias Calliit parteis diuiferit. Qjiintó, Caniny belli turn Dumnaco Andium duce geßü.Sexto, Eiufdem bel. Ium cum Drapete Senorte,amp; LuÜerio Cadurcogeßum: ubi es- Vxelloduni oppugnationem graphice depingit.
Septimo,In quas Galliarum regiones Cafarexer» titum in hybemadimiferit. O daub, er uU timb eiufdem profedionem in Italiam: C qua ciuilis belli inter Pompe» ium,^ Cafaremfemina ex» tiierint,do(et.
-ocr page 221-IN AVLI HIRTII DE?
RELICTORVM DE BELLO
CALLICO LIBRVM VIU. IO.
RhtUicani ^motatientt.
VJ^J HIRTII dmliHot rum.yHirty ißiui mtntiontmfA at Ci.li,7. Epißaiarum ad Atti am in prima tpißolafuh ßntm. Et tx eiufdem lib. tpißola C quit incipit,Eionyfiumfla^ramem) am HiTtiim,tum EalbimQcui )if Itbcrdtdtcatus rß ) Cafarisßudioßfiimum fuifje apt paret. Caterum Hirtiut in tota ißa prafadunatla nihil aliud agit,lt;juam ut primum oßtndat:quos librot pofi Cie* faremferipferit. Secundo arrogantia, actemeritatis cri* men deprecatur : C7 obiter Cafarem laudae,am ob feri* bendifacilitatem.tim ele^antiam fmtd'ip rationem red* dit,cur C efar ipfefuarum rerum commentariotJeripferit
Superioribut, atep infequentibut eiut fcriptis. )fuple 7 librit, de bcilo C alUco, Tribut de hello ciuili. Jmper feHa. )fcilicet Cafarit fcripta. Nam Alexandrinum belt hm non adßnem afp defcripferat. Cuiutfinem nul Itmuidemut.')Eenedicit,Namßnita dißenßone inter
Cießtrem,amp; Pompeiim,noua inter Oäauium,Antonii, ^epidum,Cafiiim,o- Brutim orta eß:dequa Appianut lib.,.hellorum auiliu,Suetoniutin Augußo, Plutarchut in Antonio, amp;nbsp;B ruto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tamen aliter audimut ea,')
1 r ^Üt,
-ocr page 222-VO ^^Z 1.13. rin. DE EEE.GAf»
Eefle.Namft ufqudmillud Plauü locum habet, in hißet ria fideliterferibenda ucl maximum tenere oportebat.ut units oculatushißoriographus pluris fieret ,cjuàm auriti decern. Qyum enim nö nifi certa feribenda fint,nemo eert te cÓmodius eaperfcripferit, quam ii/iéJhts: fiueftdem.fi. ue perfpicuitatem in narrando eonfideres. Pridie Gat lendas lanuarias.fideß, Ultimo Decembris. Infinit bus ßiturigum a-c.')Adfinemlib.7. Cufaripfetcßatur, T.Sextiumcimlegioneunain ßhurigas effe miffum. ■ (^it proximafuerat m. ) EamnimiruminetUigit, quam C. Caninio Pebilo in Ruthenos dueendam dederat Siquidemhipopuli à ßiturigibus non longeabfunt.
Èefeâislpfuit neceffe ac.^ßeroaldus deieâis legitfied tarunep fortafsis perperam, Nam quum defetifcorhaudt dubie priorit pa-ticipy thema fit.fecundum Prifciani fient tentidm,pro defieHislp legendum foret. Qßlt;t Icéiio cum fie quentibus probe quadrat,ßatim nantp fequitur,Bituriges eperi rufiieopra belli fecuritate intentesfuiffe. Deinde tonijcio Beroaldum prodeieâis,dificélis potius legiffie: propterea qued (S' hiec leäio magis adfiequentiafac it. Ci tnimCafar Bituriges deimprouijo ruracolenteis adert msfitmimirum eos palanteis,acdifie{los aggrefifus eß. Nififorte quifpiam defeélusadeficeor,ideji,relinquor (Teße codé P rifeiano) deriuari putet. d^od uerbi apud Aldu, tSquot; qui cumfeeuti funt paulo inferius ponitur.Vbi tarnen Beroaldus deficeret,non defieeretur,legit. Atep ita participium defeâusÇ teße Eau. Valla ) aHiuam haberet fignificationem.iitfitfenfus: Defieftisq.hoe eß.ijs qui defe cerant in uta. Sic nanep (S' M.artiaiu,cr pabius ufurpat uére.
-ocr page 223-ANNOT AT JÖNBS. lyt iurt,quorum iUe ita canicD uläa deftda modulatur car mina lingua Cantator cygnutfuncrit ipftfui. Hic uero. ad hunejeribit modum li .e.Oratoriarum inßitutionum^ Dtfeéla'if labore feneâus,mdgna pars mortis, nihil mihi rtlitfuit.nift dilgentiam. Ductnosfeßertios.yidejl, fmgulis ducentos. Porrbfeßertius iuxta Budai traditio» nem areus nummus trat, ex eofic dibtus,quod duos affer, fs- femilJem ualeret,hoc tß, duas libras arisgrauinc feli bram, quorum quatuor uno denario Rhomano ualebant. Seßertia autem numero plurali, crgenere neutro dicun» tur, quad fingula duas libras,erfelibramargenti ualerêt hoe eß ducentos,amp; r» denar'KS,ßue mille feßertios, quod idem eß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Centurionibus duo miUia numûm. ßd eß,
to aureos coronatos.Siquidem Budaus idé lib.t.de AfJe mille numûm tr aureis aßimat. Superiore comment tario demonßratum eß O’C. ^Subipfum nantpßnemfupe tioris Commentart) Cafar ait, Q^Ciceronem,er P.Sul» pitiumin Heduitad Ararimreifrumentaria caufacolt locator tfJe.Nupertnimdtuifli,feilicet in hello cumber tingetorigegeßo. Tempore dnni dißicilimo. )hyher no uidelicet. nbsp;nbsp;Qyantumlp in ratione effet.hoc eß,quan*
turn rationeprouideri poßet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qj^i Rhemis erant at»
tributi ere. bhoc eß/anguinis propinquitate eos attinge» bant. D e quo uide fupra lib.t. Romanorum orationem ad Cafarem habitam. Rurbus undecimam erc.yÇlyod dicit rurfus,refpicit ad hoc,quod fupra dixerat^undeeima legionem duodeeima adiunilam ejfe, dum Cafar in Bitu tigum finer incurfionemfaceret, Bepopofeijfent erc.') Obferua Crammaticorum regulamde nongeminandit (ompfitit
-ocr page 224-'m IN 1.13. VIIT. DE 3EL. GAZ, tompofitt! ab Hirtio non elft feruatam. A tip ita cunt tribus legionihus,magnis itineribus adft ueniret .quot;iProbe toUigit. Adftntm nanp japcrioris libri feptimi Cajar fcribit,T.Stxtiuim cum una Icgiont in Ditunges mi/Jum tffi.In hoc autem ipfe Hirtius rtfert,Trtbonium cum du obus Itgionibut Cenabi in hybemis collocatum. Sub* pdiari.ytd eß,fubfidio effe confucuerant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ncquè ad
fanhatem rtliquorum dtditione tfje perduUos.yCtefar fu fralib.i.Btllouacorumfortitudinem,acpritftantiam:0' bb,7.eorundtmarrogantiamdefcribit, Jndiuerfifsi* mant partem G alliée. }hoc eß^in Alt;puitaniam,t}uee ßelgio (in tpuo Ctefar cum Eellouacis bellumgeßdratyob hoc di Berfa eßipuod hoc uerfus Orictem,ac Septentrionem,illa autem Occafum uerfut, ac meridiemfpeUat. Qyod uero Aijuitaniam innuat,cü inferiord,tum fuperiora indicant. Statim nanp fubiungitur,Caninitm hit regionibus pra* fiilum fuiffe:(2- fupra inßne feptimi lib. Caninius in Ru* thenos Aquitania populos hybernatum miffus effefcribi tur. Tergeßinis.}Strabolib.y.TergeßamCarnicorum pagum effefcribit : Pomponius autem Mela Tergeßum oppidum in intimo Adria finu pofitum, ac Illyritumf* nire tradit:Plinius uerolib.i.cap.it.Tergeßinumfinum, ty Tergeßen coloniam iim.p.ab Aquileia dißare ajfe* rit.l/ndemirumni horum Tergeßinorum appeUatioori* ginem habet, ^uos Hirtius hic barbarorum inturfionibus infeßatos commémorât.Maxime uero à Tergeße colonia, quia proxime antecefsit: Labienum ad colonias ciuiü Ro manorum tuendas miffum effe. Ad deuaßandos, de* fopulandot'f fines Ambiorigis,')fcUkttdimidiapartit
Eburo*
-ocr page 225-ZlNNOTATlOlJES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn
Eburonum.utfupra lib.r.amp; e.Ctefarperfcribit. Ai oppidum Ltmoutcwn crc. ) Dettmouicisfiueut Ceefor fupra iib.7-declmat Demouicibus,yolaterriinu! hec tret dit,quod Aquitanis accenfeantur,etiamfi trans ^igerim a Ceograpbisponantur.Dtoppidoautem i-emouico{ca tushiememinit Hirtius^nu/quamquidquamlegi. QiiiW quam Beroaldi exemplarnon ^emotiicu.jedi-emonem uocat:ad quern modum amp;nbsp;SabeUicus legit. Et Ro* tnanMn,a- externum jußinere hoßem. ) ßcroaldi exern* plar aliter,Q- niß totusfaUar,melius ad hune modum le* git:Et Romanum exereitum fußinere hoflem.î^am Hir* tius duobus nominibusD umnaeumab Lemouici,ßu Le monisoppidiopugnationedeßitifß ait:uno quod Fallut turn exereitatis militibus aduentauerat : altera quodfibi ab oppidanis perieulim imminere cemebat,ß cum Fabio rongrederetur, E t fane prudenter D umnacus eolligebat. f^umenimanteaCaninij eaßrafola expugnarenequï* uijfet: quonam pado deineeps recentibus Raby copijs cS 'tllius eoiundis, Cf tam beneexercitisfitaenim participai ab exerceor Flirtius formauit ) reßitijfet. Magnam uero ^vlTatif/Flirt^eiufdêuerbababent.Siquidemperfear* duu erat opus,Rom.hoc eß,tam célébré,amp; exercitu. i. tot bellis exercitufußinere haße. Reliquam effe unam aßt temfua prouintia ,)fcilicet in Callijs adminißrandte. Flyamenim Cafariam quatuor annis,amp; dimidio Gal* lia prafuiffet ,uniea ei adhuc aßasfupererat. Siquidem lut ineius uita, (y Eutropij argumento de Callicis beUit (atetßmperium ei in quinquennium prorogatum erat.
Se tradidtrunt, } Gafar dixijfet dediderunt, out ia deditimem
-ocr page 226-in IN I^IB. VIII.BBBEI.. GAZ.
dtditiontm uenerunt. Lahitnus interim in Treueris.') Supra Hirciut ait,Cafarem exercitufuum in uarias Cat lia parteis,idlt;f propter hojieis hincindedifperfos,dimiftfi fetatip inter alios legatot, Eabienu cum duabus legions busin Treuiroseffemiffum. Sedper P.Craffum. ^De t^uofuprafub finemH.z.ybiait Cafar,Cralfumin yene tos,ynellos,Ofifinos zjc.miffiim, atp rem ifihic féliciter gefsiffe. Ipfe hybernisperadis.)Quod contra ebfuetU dine ait Cafaremin Italiam feßinaffe,him ft, i^uod in fuperioribus librisfape auidem legimus earn peraätis hye bemisin Italiacocefsiffemuj^ ueromaximis itineribus, ut hie. Porrb per Italiam hoc toco citeriorem Galliam, qua amp;nbsp;Togata uocabatur,inteltigit.Non,n.mulib pof in fequentibusfubiungit: Cumomneis regiones Gallia Toi gata Cafarpercucurriffet, Etpotentiampaucorum.') fcilicet Pompey,Catonis,Marcelli,Spicionis,ac Lentuli, ficuti infra ex hello ciuili patet. Auguréprius faHu.')De Auguren numero,i3-praßantia confute FenejleUam,if Eiuiam hb.io.ab Vrbeconditafatim ahexordio. Ne* cefsitudinelegationis csx-^HuncGdlbam Cafaris lega* turn fuiffe,ipfus uerbafupra lib.i.teßantur,dum ait:Ser* gium Galbam à fein yerdgros, ac Sedunos miffam effe.
Ad exercitu Nemetocennam redijt. ) Nemetocennant, fuple urbem in Belgioftam, in qua exercitum in hybema collocauerat: u t Hirtius ipfe paulbfuperius tefatur.
Atp exercitum lußrauitoc. ) Lußrauit ,hoceß,ex* piauit : Cermanie'e,amp; Gallicè mußeren feumonßren, id eß,monßrare,o- oßentare. Qjia aut lußrandi eöfuetu* ; dofiierit^ailiii.1 o^ ./sxuJ/es Tinian a,difeere pojfumus: ubi
-ocr page 227-ANNOTATIONES.
nr
»bi Macedonia exercitus lußratio in hac uerba deßribi* rur-.Prior boftia part dextra,Poßericr ad lauam uia po» nitur, inter banc diuifam boßia copia armata traducun tttr.Mo: denitp erat,lußrationit facro perado, decurrere extrcitum:(3‘ diaifat bifariam aciet concurrere adfimula cbrum pugna. Adconfidatiit petitionem.'jfcilicet Cafareanicm, Paulotnim antedixit, Cafarem bonorem ßfim municipijt, Cf colony t in ßquentem annum cómen* dafje. Ihi quanquam crebroaudiebatCfc.^Quanda ‘luidemO'Hirtint boe loco, (S'Caßtripfe ab initio lib. u de Ciuilibut bellit,eorundem feminarium, a- caufat brea uiui,adeolt;p objeurius proponitaadem paulo aldus,O' co* piofiut re petenda uidentur. Q^id aüt nemo lucultntiut tat defcripfit tpuam I^ucanut,illiut Carmina uni eu alÿt buefadentibut adferibere non piget. It ergofatopotifti* gt;nam attribuent caufam,Ita li.t.canit:
Fert animut caufat tantarum expromerererum, Immenfutnipaperituroput, quid in armafurentem Impulerit populumquid pacern exeußerit erbi. Inpdafatorum ßries,ftmmit'tp negatum Stare diumimio'^graueitßtb pondéré lapßft NeeßRomaferentoc. Etpaulopoß: In Je magna ruunt, latit bunenumina rebut Creßendi pofuere modum,nTcgentibut ulUt Commodat in populum terra,pclagi'tp potentem Inuidiamfortunafuam,tu caufa malorum Fada tribut D ominit cörnunit Roma, nee unquam In turbam miffiferalia faderaregni.
PoTTu quibus Domnis Jboma cefßiit,ex; Plutartbi Pom peio
-ocr page 228-gt;7« IN I-IV. nil. Dß ßßß. CA^.
peio liquet. Ait tnim CrafJum^Pompeium ,ac Cafaren imperia Romattum ita interfe diuififfe, ut Cafari Galliit proconfulatus in nuinqennium prorogaretur:Craffo Sy ria, er expeditio in Parthot, Pompeio Africa, er uira^ Hifpaniaobueniret-.Curautem triceps illud regnum non durauerit^Lucanus hancfubiungtt caufarn:
NuÜafides regni foeÿsfimnistf potefat
Impatiens conféras erit.
Qjiod nerofocietas illa non protinus difrupta eß^Craffia (.säuern cum Pompeius,tum Cafar uerebatur, teßibus I^u tano,Plutarcho,Suetonio,o- Appiano^in caufafuit. Nd poßeaqua is à Parthis interemptus, er lulia Cafarisf* lia, tj- Pompe'^ uxor mortua fuiaomne di/fenfionis obßa» culum fublatumeß.Porrbeemulationis inter G af arem, fy PompeiumcaufahacaLucanoperhibetur:
Tunouaneueteresobfcurent aäa triumphof
Et uims cedat piratica Uurea Gallis
Magne times.te iam feriet,ufuflt;p labarum Erigit,impatiens'ip loeifortunafecundi,
Nee quenquamferre poteß Cafarue prior em, Pompeiusue parem.
Hac priuata fimultatis caufa inter Cafarem, (y Pomt peiumfuit. At nee populum à Ciuilis belli feminario imt munêfMjfe,idem Eucanus patdb poß teflaturjiecanem;
Ha ducibus caufa fuberant,fed publica belli Senfina,lt;jua populos femper merjère potentes. Nanip ut opes nimias mundofortuna fubaHo Intulit,cy rebus mores cefsére fecundis,
Vrada'ip iy hoßiltit luxumfuajirt rapina:
No»
-ocr page 229-ANNOT AT JON ES. nr Non auro.udisut modus,menfas'tp priores Ajpernatafatnes-.rultusgejlare decoros Fix nurtbus,rapuere mares Jacunda uirorum Paupertas fugitur:iotocp accerfitur orbe (Rogens queeip perit.Tsm longius iungerefines Agrorum,(3‘ quondam durofulcata Camilli Vomere,efantiquos Curionum pafjd ligones, Eongafsb ignotis extendere rura colonis. Non eras is populus,quern pax tranquilla iuuaret, Qyem fua libertas immotis pafeeret armis: Jnde ira faciles,(3- quid fuafiffet egefias yile nephas,magnump decus.ferrotp pctendunt Plus patria potuiffe ftia,mcnlurap iuris yis erat,hinclegcs,o- plebifcita,coablee, Et cum confulibus turbantes iura tribuni, nine raptifafees pre tio,'t ctorq; fauoris Jpfefui populusdethaUsq; ambitus urbi Annua uenali referens certaminacampo. Hinc ufura uorax.auidump in tempore fanus, Etconcuffafides,t3'multis utile bellum.
C. Curio tribunus plebis o^c.^Plutarchus in Pompey uh tarefert,hunc Curionem magno are alienoliberatum effe 0 Cafareddeoep eius parteis fecutum. Cui (^ Eucanus It. primo Pharfalta fubfcribit,ita canens:
Audax uenali comitatur Curio lingua, nunceundem yeUeius Paterculus graphice in hacdea fcribit uerbatBello ciuili,c3 tot qua deinde per continuas ioannot confecutafunt ,malisnÓ alius maioremfiagran tiortmq quant C.Curio tribunus pebisfubiedtface, yir m nebilit,
-ocr page 230-ni IN tlß.yilLDB BEf,. CA^. nobilis,elolt;juent,audax,fuit,tiliena'p a^ fortttnte,cgt;-pttdb citi^ prodigu!,bomo ingemofijsimc nequam.o-facunduf mila publico. Huius animo uoluptatibus, uel libidinibus nelt;popes ullte,ntipcupiditatttftijjicercpofjtnt. Hieprh mopro Pompeipartibui,mox ftmulationecontra Poms ptiim.c Cte!arein,Çed animo pro Ciefare reßitit. ld grat tis,an accepta centies SHfecerit,ut accepimus,in medio relmquemus. Et quoniam Pompetj dominatio, atp arma a-c. ) Pompeius armato praftdio circumuallatu!, Milanis caujdm, ij- de ambitu aceufatorum cognofcebat: ut Plutarchus in Pompeio,0‘ Cicero in oratione pro Mit lone teßatur. yndeo- Luc anus in idm citato Pbarfalint libre adhunc canit modim:
Pompeiana reum clatiferunt ligna Milonem.
Sed etiarn perfedifcefsionem facere capit o-r. ) Hoc eß Curio Tribunus plebisfuo,non ConfultsÇcuius intertraf) duBitjenatû totum pedibus inßntitiam,lt;iuam quifp uelt Ictßißedereiußit.Qyod ucrohac Hirtÿ mensfit,cjuain libetobßurebißoriam hocloci contexatt Plutarchusin Pompeio eandem rem defcribës,fic coprobat: rif is TaHra MafitiKiavTi virarov hHSKf iwtxxtiothllos t^fz K»iirccfa,ti ^«flß^cn sreMftiOf/iCiMt/ofloi, à fti luijalitiTat raÓvtict Kofflafz iftasÏ^visifnnx Ai/Tui/ltVfKsitriaamiee't^'iXiy^M TXf/ inzytairifz, Ex.Mvaïf(‘ iWirxsUiiM rove KtulÿfaïuDeif' rà SnM xxraSscSxi Kitude^as, nojuTrlmf il df;i(iiiz:gt;Vj /tint KiiS^fz ntig-iizs, A iliis il /Wtrasieiv KhX^ttsn’lat ,oliis à/sferst fous af iisHSi sa ozttsa KsraSliäiiii, Hflf fuitfenftfz àp;iaf't riû/uitiiff izlii élxiiri,titll ijoiuivofz, Kavfiuei il zraens ii t^n 9tî wfagi6ingt;, Hoceß, Adh^ec i-juum Marcellus conful latronen
-ocr page 231-ANNOT ATIONEf. „, latTonem apprlljret Cafarem/J- nifi ab arinis diferdeitt, hoßemdtcemiiuhercf.Curio tamenunacum Amonio, ac Pilbneßnatü redarguere jujitnuu. Difcejüonê nantp fotfacere lufut,qui fold Cafarem arma drponere ueUent^ Pompeium uero ewn mperio effeo- dißefsiontmfei er ut plurts. Kurfui uero tjsdifceftionemfacereiu;sis,quilut Mrunip ab armis difcedtre placera, (j- neutrum turn ima ferio fjfetPompeio quidem duo tan^im,^^ uiginn, C ur^o niautemreliquiomnetaccefjerunt. HaUenutHle.p'nde Htrtij uerba alioquin per quam abjura nunc clariora feil t effe arbiiror. (^ando autem Ittc in textufubiunoit, (fyod ne fieret, Cofs, amiciqi Pompei) iujferunt )fiipte dijcejuonemfieritabillo diffentit.Rx Plutarcho nanq eli titur,Curionit iuffu difceftionem effefail tm : Ex Htrtio autem, quod Curtoquidem perfe i lam facere trntauerii^ fed tandem Cmfulum iuffufailam. Caterimt^ut hoc au» ilarij mee fubneilamyx Renejleßa patet Remanie dtuer fufr.à noßrate morem j i Senatufcófulto per difcefeionem fatiendofuiffe-Apud tHos nanq„inquit, diferftiofiebat.ß eonfeniiretunapud Tigurinot autem,lt;:3' Qematet ,/i ret ardua,C)' ambiguafuen). QjJd dereir A u.CeüiusUb.^ neiUum A tticarum cap.i),nonnfhilfcribit.
Ad bellum Parthicum. ')fuple quad occifp \ani Craffa refiaurari à Pompaanis fimulabatur. ld quad prater Hirtium m fine humt libri, Plutarchut in bac confirmât Uerba:Nift Pompeiue pro legionibus, quas Clt;efari tpm# oiodauerat,eatrepetens,rebus Parihicit fimulatis.
ifyam tn Cailla citeriore habuerat e^c.yDehac re le» gi:eJtepr4lib,a.dcbelioGalli(ofiai'gt;nabinitiu,t3-infra lu a abextiTa
-ocr page 232-II. BÄU-Z ein tts
ab txordio lih.i.de hello ciuilL In Italiam mittit. ) id. tfl,in Togatam Galliam. Modoenimdixitxy.legioneiii ex Galliaciteriorisprafidioeduliam,o-nuncXlJI in tius locum miffam effe na rrat, qua praftdia tueretur.ex quibus xy deducebatur .yndeo-fuperior locus in hoc todem libro reUe expoftsus effe cemitun
TOTIVS BELLI CIVL
Lis À C AE S A R E C Es
STI ARGVMENTVM. SRV IN troduéiio per Eutropium : qua fut periori Gallico beUoita anne^itur:
quot;■^INC I AM bellum ciuilefue* ^' cefsit execrandum, cy lachrymi ^^ bile,quo prater calamitates,qua ^praiioacciderunt,etiam Roma nominis fortuna mutata ejl. afarenim rediens'eGalliauit __^^j ^or, capit pofcere alium confut latum:atipcü jmeaubietate aUquaei deferreretur,com tradiäum eft à Marcello Cons.à Bibulo,à Pompeio,i Catoneûuffuslp ut dimifsis exercitibus ad urbem rediret, | ce ex Marcelli confuUsauthoritate ad legiones,qua apud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Euceriam erant Pompeius eu imperio miffus ejl: propter 1 quam iniuriam Cafar ab Arimino,ubi milites congregat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
tos
-ocr page 233-ÄRGVMENTyM. Ill toshabtbat/tduerfitm patriam cum exerdtu utnit, Cofi. cum Pompeio,Senatus'ip omnii,at'lt;p uniiierfa nobilitas ex urbefugit,amp; in Gratiam iranfiuit,apudEpeirum.Mace doniam.Achaia, Pompeio duce Senatus cotra Ceefarem bellum paraun, Cafar uacuain yrbem ingre/Jut, D ida* torem fefecitünde Hifpanias peti’t,ibi Poinpeij exerçant ualidifsimo! ,0' fortissimos cu-m tribus ducibus L. Afra nio,M,Pctreio,M. yarronefaperaua. Indeegrcffut, in Creetiarn tranfiuit,dduerfum Poinpeium dimicauit. Prit mum apud D yrrhachiü primo pralio uidus eß, (y fuga* tus, euafit tarnen,quia node interueniste Pompeiusfequi noluutdixitip Ccefar,nec Pompeiumfcireuinccre, tS' iUa tantum die fe pojfe fuperari. Deinde in Thejfalia apud Pharfaliam, produitis utrinip ingentibus copijs dimica* uerimt. Pompeÿ acies habuit quadraginta millia peditii, équités in fini fro cornu feptem millia,in dexter o D. Prlt;e terea totius oftentis auxilia,totamlpnobilitatem,innume ros fenatores,cbftdareis : amp;nbsp;qui magnorum iam hellorum uidoresfuiffent. Cafar in aciefua habuit peditum non in tegra triginta millia,équités mille. J^unquam adhuc Po* mana copia in unum nerp mmores ', neep meUoribus ducit bus conuenerant: totum terraruin orbem facile fubiedus ta,^ contra barbaros duccrentur. Pugnatum tarnen e[i ingenti contentione, Cumep diu utrinip dubia forte cade* rentur.atepexaliaparte Pompeius inter hortandum dice tet:parcite ciuibus,ncc tarnen faccrent .• ex alio uero Ca* far hoc facer e urgeret ,dicens:milcs fadem feri,tandem omnis Pompei}'cxercitusfugit,cisflra dusdireptafunh tffefugutus Alexanifiampeti»it,utaregeAtgypti,cui
tutor
-ocr page 234-ts» bE^tt ci rn^tS
tMord f‘rndtudatusfuerat,frofttr iuuemltm eiu! atiSi tfm, atciperet auxiUa : quifortunam magis ^«im amici* ttamIrcutusficcidit Pomptium,caput dus, er anulû Ca Jad mifit: lt;^uoconfpcflo Cafareiiam lathrimasfudifjedi t’rur,tanti uiri intuit caput,o generi quondam fui. Hox Cajar Alexanddam uemt, ipfi quolt;f Pts lemaut infidiat f irauts. Cajar ui infiftentiMt, hojiiumpreffut ,fcapham afci ndit,qua mot pondéré fubjequentium aggrauata, at m Cja.perCC'paffuiad nauemunamanueleuata,qud th irtastenebat,natando peruinit, Mox nauali eertami* nr pulfatus, magna facilitate ilaffim regiam autdepref* fit, aut t apit Alexandrinis petitibus rtddidu rtgem mo nitum itt amicitiam magis Romanam, quim arma expt* riri Iiuderet:qui tarnen illico ut liber fuit, belbcm intufit, fedeotinuo cum toto exercitufuo er ipft delctusef. Ham wginti millia hominum in eo beüo tafa referuntur: uigin tl millid cum feptudginta limgis nauibus dedita: quingen tiex uicloribui cecidiffe diiuniur, Rexipfe adolcfcent feapharxetptus ut fugtret, multis infiliitibus merfus,ne* tatusf ill. Corpus dus ddlitus deuolutum inditiolorica aureacognitumtfl.Cafar Alexandriapotitus, regnum Cleopatra dédit Ptoltmaiforori, cum qua cöfuetudinem fiuprihabueratiquapoßea regio cómitatup'rbèingrelfa ift. P.rdient inde Cafar, Phamacem fdithridatts inagni filium,qui Pompeiom auxilium apud Theßahamfuerat, rebtllantem in Ponto,er multas populi Romanipreuin* tias occüpantem uidt aderpeßea ad mortem coegit. Inde Romam rcgrejfus:tertió fe Confulcm fecit cum Aemylio d-epido,quiet magißer equitim diäaiori ante annum fit*
trat.
-ocr page 235-An.GVMENrrM. m ttat. Jndt in Africain frofeHuseß, ubi infinitdnobilititt turn luba Mauruaniit rege helium reparauerat.apud Thapfm Cafarpugnauitcumi'Us.io-uidt: Ducesanti Ejamanierant P.Cornelius Scipio, exgmere antiquifsi» mo Scipionis Africani, Hic etiamfocer Magni Pompeq fuerat,M. Petreiiu P'arro,M. Portint Cato, ^gt;, Corne* lint paußui Sy'la didatorit fHut.Contra hot commijfo pralio,poß multas dimicationes uidorfuit Ca far ; Cato, Scipio ,Petreiut, luba ipfife occiderunt.paußut Sylla aKondam Diaatotisßlius,Pompeqgenerd Cafareinter fèfiuseß.Poß annum Cafar Romam JIIJ triumphis in greffuseß, quartofe confulemfecit,t3'ßatim ad Hifpa* nias eß proféras : ubi Pompey fly Cn. amp;nbsp;Sextus ingent bellu praparauerant.Multa praliafuerunt,u timu apud Mundam ciuitatem;in quo adeb Cafar pene uidus eß, ut fugientibutfuis,fe uoluerit occidere,ne poß tantam mili* taris reigloriam, in poteßatem adolefcentium nams an* nos quinquagintafex ueniret: deniép reparatie fuis ,uicit, amp;nbsp;Sexti Pompey flius maioroccifus tß,minor fugit.
ARCrMEMTVM UB. t.
de bello Ciuili, per Jo. RheUicanum,
Prtneipiobelli inteßini occafonem fuccinde tradit, qitamnosex Pucano fuprafufius allegauimut .Veinde quum utrintp multit conditontbus de pace facienda nihil *ffft profedumiCafarem hinc inde multaoppida indfJi« ♦ionrm atatpiffe. Tertià quim Pompeiani urbe relida fe m 4 Vyrrhot
-ocr page 236-IM IN Ltß. J. nß ßßß. Cir.
TDyrrhachium contulilJint ,a- Pompetut ipfe Brundufiu nietuClt;tfamfugij]et,Citjartm adijjJe Romain: ibilt;p pat rum a^^uosfenatoret nacium red^ße in CalUam,inibibp tdafithcniium fraude motum, Mafsilia urbem eonim per C.Trel onium legatum oppugna/fe.Qyartb belli in flit fpania cum Petreio,ia- Afranio primum per C. pabium legatum fuum,deinde (y fuo ipfius dudugeßum.
IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTA R IORVM DE
BELLO CIVIL! MB. I. lO. RheUicani Annotationes.
^^^^^ ^ ^‘*^ioC.Cafartt Cofulibus redditit (yc. ) Plutar* chus in Cafare ait banc in Cafat ^ reanis literisfummdfuijfe. Omiß ^^lÿ''/^’ fis cieteris omnibus,bec tantum peto, ut Cifalpina Gallia, Illyrit £ cumf eu duabus legionibus, ufep adfecundi confulatus paitionem mihi concedatur. Suet toniusautemin luUo eandem itadeferibit.Sedeumoi
mnia ebßinatius agi uideret, sy defignatos etiam confus les e parte diuerfa:Senatum literie deprecatus eß, ne fibi teneficiu populi Romani adimeretur : aut ut ceeteri auop imperatores ab exercitu dfcedercnt^confifus ( ut putanty facilius fefimul adquaitbui/fet ueteranos conuocaturi quàm.
-ocr page 237-ANNOTATION ES. ,tr ^lùm Pomfieiumnouos milites. Cum aduerßtrijsautem P^P'2’fgt;“f ^‘'’^^1^*^ ^^° legionibus Tranfalfinalf Gallia, duajibi legiones.crCifiilpina prouintia ,u(l etiarn una legiocum lUyrico concedcretur^a^ucddconfulfieret. Summa Tribunorumplebiscontentione.^fuple Curio* nis,^^ Antoni].CHmenim,ini^uit Plutarchusin Ca fare, Curio return fuarum pro Cafarefatageret ,pofiea fuper ijfdem rebus literadeferuntura'^Cafare .• qua: Tribunus plebis Antonius ad populum extulit, ts-apud confuies rei citauit.Et in Pompeio huw Cafarisfententia adhue da» rius accedit,dicens : Antonius Cafaris epiftolaminuito fenatuapud plebem recitauit, affedus populari gratia ac comodatos continentem. Hac Scipionis oratio t^uoi fenatus in urbe habebatur. ) Q^tandotjuidem Scipio ( ut idé Plutarchusfcribif) Pompeijfocerfuit, uerofimile eß pradidafentétiam magis ex affinitdtis affedu, ipuàm a» quitatis.Cfreip.amore profedam.Deinde earn ob caufain fenatum in urbehabitumdicit:ut innuat Pompeium qui» dem fenatui non interfuiffe : fed Scipionis uocem perinde acceptam acfiex ipfius Pompei} oreemijfatflet. Qyod nero Pompeius in fenatu tune temporis non fuerit, Plu» tarchus in dus uita Uc^ttido commonfirat, dicens;exerci* num ducibus urbem mgredi nonfuiffe licitum.
VtM. Calidius. yfeibeet lenioremfententiarn dixerat, ut Pompeius in faas prouintias proficifceretur, uidtlicet in Africam, c Hifpaniam, utfupra ex Plutarchi Pem» peioadnotauimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jntercedit M.Antonius eye, )
Intercedere boe loco impedire fignificat, ne qued fenatut deertueratratu ejftt. EtenimFeneficUadocet, tantam m f oimi
-ocr page 238-islt; jgt;r irs. i. DE EEE. ctpquot;.
idim Trtbunispltbis autboritdtemfui{[e,ut (jutccjunlfcntl tusßdtuijjit,ita demumfirmum hdberttur,ji Tnbumflt bitapprobdlJent. À Pompe'toemcdritur.'ifupleex urbt.Ndm ri ut exercitus duet urhem ingrediÇfteuti pdu* lobupenut annotduiinutynon licebdt. Et dolor re pul fee. yfuplt qudm pdffut eß in confuldtu petendo. Ceeterum ^und Ceefdr perhibet Cdtoni repulfdin doluiffe :ir,uidid Kotus bdudduhic hoc de to prodidit.Ndm Plutdrehut in uitd P'ticenfi t refert, Cdtonem confuldtut repulfam ddeo •ei^uotulijfe dnimotutefuum drnicis .fdmihdrtbuslp fuit td rubori effet, trißitidm , dtep cdldmitdtê per multas diet dfferretùpfe ignominium ita negligenter tulerit,ut paßet rodieunäus in edmpum defcenderet ,lt;3'poßpretnditttn rurfut(,ttt foltbdf/me cdlceis,e3- turned in forum unient, und cum fdmilidribus dedmbuldret.J^nde idm confiât ue rimeffe,lt;fuod AfiniusPollio(,tefie TrdntjuHloyxißimds uit,nempe pdri diligenter, pdrumlp Integra utritate corn mentarios hos à Citfare compofitos effe : quippe qui pleet ra'ep ty quee per dlios eratgeßa, temere credidtric,^ quee per ft uel confultà,uel etiam memoria lapfut etdidtrit:put tantep ideo refcripturum.ac correilurum fuiffe.
Se alter urn fort Sylldm.yfuplr qui nobilium parteis tu tatut,admonarchieefaßigium peruenit. De quo Appiat nushb.i.belloraciuiUum, ^ Plutarchtit in eiufdem uita.
Ipfe Pompeius,abinim!cis Ceefarts incitdtus,quodnt minem dignitatem fecum exequari uolcbat üc.yCeefarem hete non ex affcHu ,fed uerè, ac fyncero animo feripftße, preeterea quafupraex Eucano de Pompei meribusadt duximus, f/cllei quof teßimonium accedit ; qui in paßet riori
-ocr page 239-ANNOT ATtOr^BS. itt ViO’i uolumme td M. yinicium illos ita depingit: Póm^ i ts,in(juit,ut primum remp.adgrijjiis tß, non qucnquam lt;nbsp;limo parem tulit. Et imjuibas rebut primus iffe debet hsi,jolus eue cupiebat. Neip touirotpulßiain aut alia Ot ntniaminus,autgloriammapis coneupijt. nbsp;nbsp;Neip Tribu
rus plebis.^uiielicet M. Antonio amp;nbsp;Q,. Caßio, ui paulo ante Cafar ipfc commemmit. Appianus Curionem illis terti./m adiungit. Qyod L.Sylla reliquerat. quot;j^ppi ahüt tjuidrmli.i.bclbrum eiuilmm aii,Tribunitijmpoee fiatem a Sylla adeb perfradam, ac debilitata, ut feri ai nihilumredüÜaftt, lt;iuiiexligeprohiberet,lt;jid Tribmat tumgefsiUrt ,nltf^‘^‘f poteß.ttem habere poUeiextrtmi autemilliusi«r«intererßionem (dequa Ceefarhic) non cimmemorat. Quod ilh turbulentifsimifuperiorit hut tëp. T ribuni pltebis.)ut Gracchut uterlt;p,Saturninut Ó Spunus Melius : de quibut Plutarchus in Gracchc, S wta,Appianusiniamcuatoloco,Ecniip M, Tullius Ci. in Oratione pro Mihme. nbsp;nbsp;EratRauenme.^Qyodoppi
dismin Gallia Togaiafitiieß. Expeilabat^^ßtisleuif* fmis,id eß,non arduisjed paruis, ac tenüibutpoßulatit refponßa. y bi annotabis leuis Mcabulum metaphorici fumptumnonfemperin detériorem furtii partem. Porrd quanam iUaleuia pnßuldta CClarisfuerint .Uffohi hoe libro ex Plutarcho,zy Trdtiquilloallegauimus.Annotan d im eß Q- hoc, quod otium hic fimpUciter negotio bellica Opponitur^quodinter Pompeium ,0-Cießdrem agebatur, Cr pro quiete accipitur. Ndp enim ( ut opinor ) aut otium otiofum, aut literarium innuiturßed totius reip.tranquilt titat,qute pacis tempore uiget. nbsp;nbsp;nbsp;Oya per Scipionern,
eßenden
-ocr page 240-in IN 1,13. I. DR RR/,, dr.
oflenderat. ) fuple quandofenatus in urbt habehatur, eta tionUcebat PompeiofecundumiegiminterefJc, rndetj faptrior locus ex Plutarcbo alkgatus Ulußrari, es- confie maripoteß. Alienoeffeanimo in Cafaremmilites.') Hune uanifsinntm rumoren Pompcius ex Appio didice» rat,qui legi ones Cafari coneeßasC ut inquit Plutarebus') i Gallia reduxerat.Is enim maxime res GaUicas Ccefaris txtenuauit, ©• in Ca fare male dicaceexercuit linguam: ipfumlp Pompeium dicebat,fiuarumfe uirium, nominisip ignarii eße, qui alijsarmis in Cafarem muniretur, quem iffidem Ctefiaris copijsperdituruseßet,cumprimuminfipi teretuntantum eße odium aiebat, quad milites in Ca fiat remferuabantttantim'p eße defiderium quodaduerjus Pompdum tenerent. Pa'udatip.fid eß,paludamen* to,hoc eß,imperatoria ueße induti. Ce far apud milit tes concienatur ere. yCafarcemmentariorum legi infiera uiens ,ßtmma duntaxat oratitmisfitacapita perßrinxit. Zucanusautemillamlm.Pharfalia, Rhetoridscoloria bus exprcjsit,ubi dufimodi exordium ponit:RcllorKm ergo foey,qui mille periculaMartis Mecum,ait,cxperti .decia mo iam uindtis anno, Syllam nudata omnibus rea buseyc. }De hoe paulb ante locum ex Appiano alle gaula mus. Pablum in pernitiofiis legibus, yaempe agrarß
Jn ui tribunitia. yideß,quitm tribuni peruirn aliquid à Senatu extorquere uellét.Eius rei exemplu habes apud /,iuium lib.a.ab urbe conditafubfinem de I,icinio,er E. Sextio, qui leges omneis aduerßis opes patritioru .erpra tommoiisplebis,unamdetereaUeno,utdcduéioeodecaa fiff, quodufurispetnumeratum eßet,id quodfiupereßet, trienni»
-ocr page 241-ANNOTATIONES. at triennio a^uis portionibus perfolmretur: alteram de ma», do agrorum, ne quis plus quingenta ingéra agri pofsideà ret amp;c. Jnfecefsione poputi.^fuple ex urbe infacrum montem,(iui trans Anienemfluuium triamiUiapaffuum abea diflabat.Caientm talemjecefsionem bisfaclameffe apud Eiuium legitur: primum Voleis dcM^is,quum M. Valerius Dilator pro uióiore populo Romano adfenaa turn referret,ut next foluerentur ,neip id a patribus impe» traripoffet.Secundo,Quuplebs Appij decemuiripupra turn Verging f lia commiffo mota,eogebat omneis Decê» uiros utfe magiftratu abdicarent. Templis,locislp editioribusoccupatis.'i Sic Tiberius Gracchus capito» liumoccupauit,ibitpnonprocula templi foribuspertut multam occifus eflmttefatur Appianus U.,.bcllorum d* uilium. Saturnini.yfuple qui à Mario opprejfus eß.
Cracchorum. ^quorum Tiberius à P.ScipioneJsiafi» ta,Caiusàt.. Opimiointeremptuseß. lUotempore.y ‘fcUicetfuo,quo tarnen decretum erat, ut magißratus opet ram durent,nequidrefp, detrimentum caperet.
Reliquie nondum conuenerant Grc. ) Plutarchus in Pompeijuitarefért Cafaremnon maiorem manumfecu in Togata habuiffe Gallia, quàm trecentoru equitum,Gr quinf millium peditiim.Alias enim copias trans alpes re hdas, Ariminum,') Ïtaliie oppidum,quod quum teße Strabone Vmbrarum colonia primum effet, tandem Roa manos inquilinos accepit.Qyodfane oppidum, teße Tua cano,CiefarfuperatoRubiconeamneprimttminuaftt:fic enimUb.i, PharfaliiefcribitiVieinum'cp minax inuadit ATiminiim,Gj ignés yc. Erat ini qua conditio.y
, Plutarthut
-ocr page 242-,9« IN LIB. J. DB BEL. CJr.
Plutarchus huic CajarislococonjenianeamriujHéiüti fcrihit. l/trttmcmmuero,'mc^mt,Ctel‘iris pojtulotio dat^t ftrMin pn^fferabat ttquitattm. Se cnim arma depojitaru foili.ebatarjdtmfacicte PompeioMruntp priuata bonit f^u^ppia:» 4 duibus (onCequuturu. At indt^nu tjje,ut de» traflisfibi copies,Poinpeiouiret co/irmenturnjuum’ip aUt rtm tyrannidisinfimtdent.aUtrum tyrannuan injiruant, Peraita confuiMu.yOe proconjulatu nimiru juototjuit tur. Nam tjaam modo per Pompe^ coadutonet in Çallia earnprouintia/n redireiuberetur^i pacemfieri interipjot uellet,nullum P.omie consulat amgerere tunc temporis pi tuit. Hue accedit, tjiiod ipfe tfuoif Cajar paulb antef^ ria bitjimefire tempusgerendi adhuc proconfulatus in ual» lia perfuos intmicosjibi prareotum efje. Arretium mit tit. )Strabobb.r. hocoppid un Aritiam uocarr uidetur: ait if idin Appiauiafitumeffieiladys centum,(f a» d pM madtfians. Setpuentia nanpoppida àCajareo.cupata moxa Strahonejubiunguntur. Deledamip toto Pi» ceno.)fuple agro.Oßec -juinta l tali ce regio eß,teßdte Pli» niolib.i.cap ii. Cuins incol.e eudem P'inio, ey Strabimt teße,Picentes à Pico duelure appeliati funt. Dd uno» nes Auximittre. yOecuriones hicnon pro^saciipitn-ii ^mturmit pric''unt:ßdproys ,lt;jui Senatui,amp; conflict reip.manicipaht intererant. Namej-hi D ecunones teßt i-au. P'alladiccbaatur. Et(ut Pomponius lureconßihut ait )i.Ü3ßc uoeabantur,ijuod initio tjuit-m adonite deduct rentur.dectina eoruin pars conflit] publuigratia confa-i» bi fobta jit. Protmus apertojancbor.- terarin ) Plu» larchufde Pidlitula !n-^M,ubi ^^ ut t rat aueeUatn reçu mat
-ocr page 243-ANNOTATIOtfES. ,„ raas pro fdcultMibM conftrre, quumneip ipftidmunur obi re uedet,^ abeo obeundo amicos dehortaresur,nec Q* mnino publicas pecuniar in priuatam domi inferri aquu duceret:terarium Satumi adem cÖßituit, qua hodia end manes, Ad quod Harà aafxatlucfi Cafar hic alludere um desur,dicens: Lentulü quidë Pompetj suffit ad aptrienau fanedam arartu accefsiffemt ubi janitius ararium aperti audiuiffes,hoc ejl, nunciatum effet, Cafarem aduentare, fx urbe acutum profugiffe. nbsp;nbsp;nbsp;Falfo nuntiabatur O'c.)
idem teßatur P lut ar chus in Pomptij uit a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum hit
duabus Afculum cyc.^Duabusfuple legionibus duedecia ma, (}■ tredecima. Paulo nanîp fuperius in hoc eodem hb, Cafarjcribit,fe initio tumultus tredecima euccaffi, relia quas uero nondum conueniffe, Caterum Afeuium tejle Pliniolib.i .cap.i{. nobilifsima Piceniagricolonia eß, Qyod autem Cafarappoßtiue Picenum Afculum uocat ad dißerentiain alterius Afculifeciffe uidetur. Camea rinofugientem crc.yyolaterranuslib.i, Ceographia tradit,CamerinumfitulocimunitifsimumoppidMr.effi in Apenniniiugofitum.i^ràyarranorumgentediupofa feffum. Corßmum.')ßeiheet oppidum Pehgnotum Vaa laterrano eodem teße. Ex Alba.ffuple Colonia ad Eua [ciniimlacumßta,tcßante Pliniolib.t.cap.12. nbsp;nbsp;nbsp;Et fia
tûtimis regionibus collegerat. ffuple yeflinis, Marrucia rgt;is,amp; Fercntanis,dequibus Vvlaterranus lib.t.C!ecgra phia. Exoppido pontem fluminis interrumpebat. ) in quem finein hac à Domitio faila jint Eucanus lib.t. hifice uerfibus ofiendit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------hcc lii.ide bellum
Hareat,kac hofiis lentus teras otia ripa:
Pracia
-ocr page 244-«fi JN f-Jß. I. DE BEL. CIV» Pratipaem cohibete ducem,uiâorianobit fJicpftmum ßans C afar trit.
Et pro rata parte.ftd eß, ut rata effet uel imprimit Cent iurionum,0‘tuocatorumpars.Porrô euoeatinon iußi milites, fed promUites erant.
Qyod oppidum à Corfnio O'c.'iSulmo Pelignoru opt pidum eß,unde Ouidius poêta cum ingeniofus,tum elcgSt ortum trarit.Sicnampipfedefelib.i.Trißium, Elegiat canit:
Sulmo mihi patria eßgeUdis uberrimtis undit, Milita qui nouies dißatab urbe decem.
Cafar tribus primis diebus cc. ) Redit ad Corfnij obfidi mem deferibendam. nbsp;nbsp;nbsp;À rege i^crico. ) fcilicet yod
tione.Sicenim Cafar fupra fub ipfam fmem lib.i.de Gai lico bello Noricum regem uocat uxoris Ariouifii fratrem Vnde mea conieclura eß,eum bic de eodem loqui. PorrI) quails' quam lata olimfuerit Norica regio, fupra à nobis annotatum eß. Ç^yum uultus D omitij cum oratione non confentirct cyc. ) Hißorici in bac bißoria deßribent da mirt uariant. Appianus tnim Alexandrinus feu leÜis bifet Cafartanis commentarißßti rumore cognitis,cum 'hocCafarislocoin bacuerbafentitiCafarintereaL.Po milium imperÿ dusfuccefforem àfenatudeßinatä,tatet rosip qui cum Ulo uenerant, ad quatuor miUium numeri Corftnij obfedit. Qua ex caufa motiilH,qui urbem incola baut Demitiumfugampraparantem ad portasurbiscoi ftquuntur,eum'p ad Cafarem adducunt. Hat iUe. Piut tarebusautem, er Lucanusfuga Domitiananon memu ntritmee interim ipß quo^ interfe cofentiunt. lUenanp Demittw»
-ocr page 245-ANNOTATIO^ES. m
DomifiiMB adeb defperahtmdum.pufdlanmem, Cf Mrii in ißa obfidione defcribit, ut ejuum defpcraiis rtbut à fua mtdicoßruo ijuidt m uenenum popofciftet ,datumiUico tanquàmmoriturut haujirit. Paulbpoß ut mirabUêCit» faris humanitatem, qua erga captas uttbatur, audiutrit, feipfum lagere,amp;conflit} eeleritatem improhare capifje. £um uero confolante medico, quoniam non mortiferam, fed fomniferam potionem haufijfet,alacriter ad Cafarem contendiffe. Cuius ubi dexteram ampltxatus.dtnuofe có» tulit ad Pompeiarn o-c. Hic uero uirumfortem, conßana tem, ar mortis propatria obeunda cupidum ita Demititi defcribit:
£cce nephas belli referatis agmina partit Captiuum traxêre ducem,cuiuscp fuperbi Conßitit ante pedes uultu,tarnen alt a minaci NohUitas reüa ferrum ceruice popofeit. Seit Ccefarpanam'ip peti,ueniamip timeri, y tue licet nolis, cz noßromunere dixit Cemt diem,uiflis iam fpes bona partibus eßo Exemplumip meiiuelfi lihet arma retenta, £t nihil hac uenia,ß uieeris ipfe,pacifcor.
HS I.X quodauruadduxerat Domitius. ) ideß, mille, amp;nbsp;quingentos aureosteße Budao ifi rSiavrê saiTüfiS lt;le affe,ct partibus eius. Porra qua differentia fit inter fe* flertios, cy feßertia,fuperiusexeodem Budao annotaui» mus. AbDuumuirisO’c.yPencßclla Duumuirosfa trorum caufa creatos effe tradit, er tandem qtium ea dit gnitasetiam adp’ebem tranjlata effet :ex Duumuirit Det ttmuiroseJfefaiiof.PomponiusautéDatus refers, Tub n lum
-ocr page 246-IM U^ tl^. I. -DB SEL. Cir.
ItmfloßiUum regem Duumuiris poteßatem iuduandi feciffe de capite M.Oratij, A tip inde Erundußum. ) ßtpleCalabriie oppidum ,Mefapiorum linguafic diâum, quodformam Ceruini capitis praßcferat:ut Volaterrat nus,er f^adianus naßer ex Plinioreftrut.Appianus itéra hh.r.Mlorum ciuiliumBrundufij fitum deß:ribens,ait id mßtht in modum trUurt additttm,ßagno'p tuna inform mam circumclufum effaita ut pracifo colU, ^ muro com munito,neutiiiuam ex continente adiri poßit. D e auo, ty fepuentibus oppidis confutejextam Ptolemai tabulam.
Conßdet Dyrrhaebium profileserc.)Pomponius Mela lib.i. Dyrrhaebium fecundam ißriie urbem ponit, eamp prias Bpidamnum uocatam dieu :fed propter ma» lum omen à Romanis nomen poßea immutatu eße. Idem teßatur Plinius li.i.cap.si. Deßtu autem amp;nbsp;origine duf» dem,ac nominis immutatione pium Thucidides, ©• Ap» pianus clarius ijuiddam tradiderint:eorum uerba hue ap fonere uißcmeß.llleergolib.t.itaferibuiEpidamnuseß urbs addexteramßta nautgatibus Ionium ßnumüerßtri Hanchabitatum ucnerunt Cordrenfes eoloni à Pbalia Corinthiodedudi:quieratabHerculeoriundus,Eratot clidafihus ex metropoli fieundum ueterem legem accer» fito.Nonnulli etiam Corinthij.c^alij praterea Doricit nationis ex Colonisfuerunt amp;c,Hic uero ad bunc modu: Pompdus Dyrrhaebium tutbproßciß:itur,lt;juodnonnuUi Epidamnum eße putant, buiufmodi nominis opinione duili : Rex piippe Epidamnus urbemßipra marecendi» dit,quit ab ipfo nomen aßumpßße creditor. Huiusexß» ßanepos Dyrrhachus ex Neptune ger,itat(.utquidam
perhibent)
-ocr page 247-AJ^J^OTATIQNSS. „r ftrhibtnf)fortum yrbiadiedt ,tjui Dyrrhuchiumap» pellaiur. Dandti^mm fratt es aduerf^i Ulum helium ge* ’ rtrent,Hercules ex Erythia rediens pro tellurisparte in cos drpugnauit.Qyamobrein Dyrrhaihtj Herculem ue* liai telluris eoramp; ex parte ineolam fuifje autumant. Dyr* tbachumnon utiep snficiantes, ucrum ad Herctdem tant e^uam ad Deumper prins inclinantes.Perunttjuoif ea in pugna Tonium Eyrrhachi fihu ah Hercule per errorsrn interfehlum fu!j]'e,Hcrculem corpus tumulantem in mat re proieciffe,ut Cognomen illi imponeret s;s^c. Extre* mit Jtalitepartibut ,regionihutjp Creetiaoc. ) Videto tfCn Europee tabulaimo' bic furfus obferua Gracain lo ^ttendj formam ht /uroftiy Ï^aii'.in poseflatem,pro in po» teßatebabere, ' yeritusépdfnple Ca'ar,neillefcUicct Pompeiut Italiam dimittendam non exiftimaret : exitus, admintflrationesp Brundufint portusimpedireinf ituit. Plinius itb.f.cap:tt.buncportumtotitts Italianchilifsi* fnnm effefcnbit.Eucanus autem (s-oppidum, (s- portuin bifee uerfibusgrapbici defcrihit:
Vrhseß Didttiiolnnpofjeffa eolonit, Qj/oi projugos Creta uexére per aiptora Puppes Cecropiatuidum mentitis Thtfea uelis, Hanc latus angußum iamfe cogentis in arélum Hefperiie,tenuem producit in aquora linguam: Adriacasflexisclaudit qua comibus undas. I^ec tarnen boe ardis itumiffum faucibus aquor Portus eratfi non uioler.tos infula coros Exciperetfaxisdapfaseprefundcretundas. Hinf,illinc montes fcopulofa rnpis aperto
n 4 Oppofuit
-ocr page 248-,,lt; IN LIB. I. VE BEL. CIf'.
Oppofuit natura mari,flat ustp remouit:
Vttfemuloflarent contentgfune carina.
Magium,qutmad Pompt mm crc.)ls(.ut paulo ante Ca far commeminit') Prafedutfabrum Cn. Pompeg erat.
P'ico:,plateas(pinttdifieat. )Appofttiuefttbiungit,lt;juo, pada uicos,plateaslt;p inadificauerie Pompeius,dum ait: polfas trdluerfas was perdudt o-c.idijuodCafar pauH poji uaUum eacu.foffastp appedat, Porro quia Cafar hie atiquid diferimtnis inter ui tu, plateamp innuere uidetur tarum uotim dijferentiamfeireoportettnempe quod teße Lau. Valla, Vrbs in uicos quafi mebra minora diuifa fit apudantiquosmtRomaolimin Subura,Carinas,cr Eft quilias.Platea uero^fi uocis Îrvftûfi fpedes ) àwè rt aiiit rave,hoc eß, latitudine dida eßtet latiorê in oppido uiam fignifcdt,in qua conuenire populusfolet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deprai
henfasp excipiunt a-c.^Lucanus fub finempauloante citatilibri Brundufmorum perfdianicrprimum Cafat reanorum,acPompeianorum conflidum circahasduas nauets fadum,hifee tierfibus defcribit:
Ergo hoßes portis,quas omneisfoluerat urbit
Cumfada conuerfa fides,muris'f recepti
Pracipiti curfu flexi per cornua partus
Ora petunt,peldgustp dolent contingereclajfett, Heu pudor exigua eß fugiens uidoria Magnus, Angußus puppes mittebat in aquora limes A rdior Euboica qua Calcida uerberat unda.
Hic hejere rates gemina,clafsis^ paratas Excepére manus,trado(p in littora hello: Hieprimum rubuitciutlifanguineNereus.
Propter
-ocr page 249-ANNCyrATIÖNES. t,?
Propter anni tempus. ) fuple hybernum. Sitjuidem Hir» tiusfapra in finecUmî iibriait, Cafarem anteijuam in italiam concederet,alitjuot legionet in Belgio,^ Heduis perhybernadijlribuilje:çy abinitiolib. i. debellociuili ^ffrrit,grauifsimum Scnatusconfultu Lentult dudu ada turfus Cafarem VII Idus lanuarij effe factum,dum ipfê Rauenna ageret. Duas Hifpaniat,')fupleciteriorem, aculteriorem. (^arumaltera.')fupleciterior,ut'tpfe Ctefarinfrali.i.teflatur,maximis Pompeg benejicijsde» uinfia erat. Caralitani fmul adfe Valerium mitti aua dierunt a-c.')Simul,ideß,poflquam CaraUtant ab oppit do infula Sardinia it a diBi populi. Strabo enim Ub.f. dia gniorts buius infula urbeis Caralis,^- Sulchos effe cöme moral. Coailo Senatuinturiat inimicorumcÓmemoa rat zyc.y Idem ferméfeopus buius orationis cfl,qui fuperii orisiquamadmilites babuit.Aequitatem nanlt;pfuam,ac inimicorum iniquitatemfenatui exponit, Ac tandem tera tio poßulat, ut Senatus legatos ad Pompeium de pace fat tienda mittat. Qyis uero obßiterit,quominuspax ißafie ret,Velleius de Curione Tribunopldoqucs itafcribit.Ad ultimumlaluberrimas,amp;coalefcer.tisconditionespacis, ^uas amp;nbsp;Cafar iuftißimo animo poßulabat, e3- Pompeius aijuo recipiebat,dißußit,ac rupitiunice cauente Cicerot ne concordice publica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E t prißina confitetudine dit
tendi a-c.yAd hunc locum inteUigendum, operapretiwn erif hue adficribere,cjua Plutarchus de Catonis Vticent fis eloquentia,acgenere dicendi in eius uita memoria pro didit. Is itaep primo caufarn in hac uerba reddit,cureloa funtia fiudueric.Ea,induit, de caufa elolt;puëtia opérant
« 1 dedit.
-ocr page 250-„1 JN r^iß. j.tiBBEt. cir. deduct philofophite praceptis aUijuidroboris, neruorult;f in agenda, con!ultandoip adiungeret.ï^cn tamé cum cat tens tuuenibus exercebaiur, nee audiri a qw^uàm uole» bat. Q^d dt re lt;junm quidam eurn reprabendem, dieet retipiimprobant homines hanc tuam tacitumitatem Cat to,ut iibet,inqMt,dummodo uitam non improbit. Etadt didit ,egouero tunedemum hanc taciturnitatemmeam abrumpam:qutm talia dicere ualeho, qua non fint digna taciturnitate.Dtinde quale dicidigenus fecutus fit,paut tos poft uerfus idem edifferit.Sermo,inquit,eins nihil tut tienile,neq: comptum habebat: fed trat re flus ,plenut,O’ durus.Kaingratia quadam, amp;nbsp;attentioinerat breuisati fententiarum .• mosép eius orationi admiftut,ucluptatem, C nfum quendam honeftism audientibus afferebat. Vox autem muit a,amp;abundanstonum habebat infraflum, w» txhauftum'ip per uniuerfam fape diem incelfanterlccut tus,fine lafsitudine defmebat. Hac ille, Vnde Cafarit tierbaiattfacile inteUigi polfunt,quandoaittCatonem fua dicendi mora dies extraxiffeftd eft, prolongaffe negot tium diutius. Jpfoconfule Pompeioej-c. ySuetenius TranquiUus in Julio refert,accidiffe quum Pompeius let gern de iure magiftratuum ferret,ut in to capite,quo à pet titione bonorum abfenteisfummouebat, ne Cafarem quit dem exciperet per obliuionem : ac mox lege iam in as in» cifa,0 in ararium condita, corrigeret errorem. Hafiet nus iilc.i/nde hoe Cafaris dilemma planum fieri potent, In dn urn fcribendit Tribunisplehis. ftd eft, dreum ue niendn,fuplc quum Senatusconfulto iniercedercproftto ture nÓfmerenturiutfupra initio ifiiut libri eernert heet.
Et
-ocr page 251-• ANNOT ATIONES, 19»
Ettxpnita coUßtjuia.yfuple duo, quorum unum Pom* lxio,pcr L. Ca:farcm,dc Rofcium, alterum per Cn. Md* gium.obldtum eß. Pompetus enim difcedens dh urbe.y Sic Plutarchus in Pompeij uitd,Clt;eßiris uerbd cÓfirmdK Cttmßdiui/fct Pompcius huiufce turbdiioniscertiorße* ri, omneidubens pdtres fe ftqui. preemonito quod qui re» tndnfijjet,uir Caforit exißimdretur: urbem circiter dilu* culim liquit. nbsp;nbsp;nbsp;Sic triduüm difputdtionibus, excufdtio
nibusfextrdhiturO'c.'iCttjdr unum duntdxdt edufdm fubiungit,qudre Sendtus nuildmltgationem dd Pompt» turn fuper compofitione miferit:quippe quod Pompetus db urbe difctdens,dixiffet,fthoßiimloco hdbiturtm quote quotRomdmdnßßent. Plutdrebus uero dltcrdmddhuc fubiungit,nempt quod exißimdrent.Ctefarem dUud in pee (lore cldußtm,dliud in ort promptum hdbere:hoc eß, uer» bis dumtdxdt pdeem poßuldre,re duttm uerd nihil minus Uelle. nbsp;nbsp;nbsp;Subijcitur etidm L.Me tellus (?c. ) Cafdr pdr*
tim commentdriorum legtferuient, pdrtimfudm ignomie ndm, dc dedecus uitdns:hic pdulo breuior, tS- obfcurior tß quim dlibi. Siquidem Plutdrehus, L uednut.O' Appid ««t impiumiUius fadumhoclocodelcribunt. Quorum primus in Cafdris uitdddhunejcribitmodü: Eipoßmo» dum pecunids ardrio demere condnti impedimento affuit Metellus Tribunus pldbistcui leges quajddm proferenti, non idem drmorum, nr legum tempus eß ,inquit : quod ft hds ipfe res aquodnimo ferre non potes, in prafentid quit dem proculdbfcede. Nee enimhuiiifmcdi loquendi ftdut tid helium indiget. At cum perdais faderibus drmd depo futrimut:tunc rediens tt pUbis putronum dgt. Mac tilt * « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;int»
-ocr page 252-*.• ÎN tlß. t. VE BEE, CIV’» tnco deetdtns iurt loquor. Attp htte Mettllo loculus, dJ cirariife portas cotubt, Apparentibus nuflt;juam elauibut, fabros accerfu : tjuibus portas effringere tufsis, MettUut iterumquibuidam biudantibus inatatus ,obßare coepit. Cuifi molejius eße peTgeret,necë comindtus Ceejar.ißud ini}Mt:lgt;/onne feis aduUfcentule lange mihi dißieibus eße dictre,ijuam/aceTefHttciUe.p'ndeiam liquet,utrii Met tellus compofttionit negotium impediuerit, ut Ctefar hie aittan Ceefarem nephariat manusfacree pecunia inftrena tem aliquantifper prohibucrit. nbsp;nbsp;nbsp;Albicos barbares hot
mines,qui in eorum fide tzte.^Straho in lib.a. de horu pot pulorumfitu cum Cafarefentit: fed in eorum nomedatut ra nonnihil uariat. Sic enim ait, poß Salyes tenent Albit enfes,er Vocumij montanainfeptentrionemuergentia. Porro cum Albici, turn Mafsibenfes prouintia quondam KomanorUpopulijuntiut Tabula Europa teniaindicat DeMdfsiliaurbeinfrali.i. beUorum ciuili,nonnihiladt monebimus. Qjtibus iniurijtmotus Cafara-c.^Eut eanus U.i.Pharfalia,harum iniuriarumprorfusnon met minit:imo poß aquam Mafsilienftum orationem, Cafarit fotius in illos iniuriarn ad hunc defenbit modum:
———— nbsp;nbsp;Sic Craiaiuuentut
Finierat,quum turbato iam prodita uultu Ira ducis,tandem teßata eß uoce dolorem, Qyamuit Hefperium mundi preperemus ad axem MafsiUam delere uacat.o catera.
Qycd autem Cafar iniurysfe aßeäum dicit,huc refpicit quad Mafsibenfes Pompei partes fecuti funt: quumneut narumeßt dtbuißsnt. AtquihoemodononCafari,fed ftbimtt
-ocr page 253-ANNOTATJONEf. 10, fihimettpßs nocuerunt .Jdquod cVtUeiutPaurculut in bac indicat utrba. Fejiinationtm itineris Citfariani ttlitjuandiu moraca eft Mafiilia,ßdt melior,lt;iuàm confilio frudentiordnttmpeßiue principaUum armorum arbitria captans,ipuibushifedebetinterponere,qui non parentem tohercere pofjunt. Arelate.^fupU oppidoF/arbonenf fts GaUta maritimo^qued Paulus Orojius AreUtum uo» tat li.7. ca,}4. C. Trebomum Fegattem ad oppugna tienemMajs. ) Oppugnanonis Mafstlienfis defcriptione paulifprr omijja, bellumin Hifpania geftum idea print defcribit:quod Mafsilits oppugnatio, c id bellum todem temporegeßtt fit. Pojlfeptem demipageUas ad MafsiUit obfidionê defaibendam redit. Qjtori anus tribus legio nibui Hifpaniamciterio.^Adhuneloeiintelligendu,Hi fpaniit diuiftonë tenere oportetiquam Pli.li.f.ca.i. in hue diuiditmodum. Ad Facobrutinum promontorium ulte* nor Hifpania eß.qua er Sethica dicitur. Mn afne Vir gitano titerior, eademtp Tarraconèfit ad Pyrenaa iuga.i ulterior in duas longitudine prouintias diuiditur.Siqui» dem Betbicalatere protenditur Fufitania.amne Ana di fertta. Ortus hie in Eaminitano agrociterioris Hifpa» nia, er modo fe inßagnafundens, modo in angußias re* färbens,aut in totum cumcidts reeondens, er fapius nafei gaudens;in Atlanticum Oceanumeßunditur. Htecillr. De quibus omnibus pidura t tabula Europica apud Pto lemaumin confilum adhibe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alter èi faitu Caßulo»
nenfi. yfaple ab oppido Caßulone fic diüa:dequo idemPli mus lib.er cap.eodem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per Veéloncs.'jfcilicet citet
rioris Hifpania populos. nbsp;nbsp;Ccltiberis.^eiufdem Hifpa*
n r nia
-ocr page 254-!•gt; Z^Z tJ3. 1. DR BRI, CIl^.
nite populis fie uooith, lt;{uodex Ccltis oriundi in Jberïitf id ejl/Hifpaniaconfederint.leananip Lucanuslib.it.eä» nit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------Profiigilt;f!igenteuetufilt;l
GdUorum Celttemifcentes nomen Iberi,
Ad llerdam.yiterioris Hifpitniieoppidim.DecuiusfitU i^ucanus idéab initio pnedidi libri hifce uerfibutferibit.
Colle turnet modico, lenif, excreuit in ultiem Pinguefohm tumulo/uper hune fundata uetußa Surgit llerda manu,placidis pralabitur undit Hefpefios inter Sicorit non ultimus amneit: Saxeus ingenti,lt;iuem pont ampleâitar areu Hybemat paffurut at^uat.
Pntterea fcutata,i3' cetratie .^Vegetiusd utfupra etiant nieminimutßib.t.cap, ir. refenfcutatoiolimplumbatit, gladtjt,cymiftilibutacein{losfui}fe,ficutinuncpropeee mnes militei uidentur tyc. Cetrati autem à cetra dicunt tur,lt;ittod breuefeutu, teße t^onio Marcello,eß. Sie enim yergihusli, s.Aen.intfuit.Lteuatcetrategit. Etfubca ßrit Afranij coßitit ci-c.')Eucanusin pnecitato locoutri* ufp exercitut caßra in hac uerba deferibit,quitfuperiorie butuerfibusannefluntur: ------atproximarupet
Signa tenet Magni,nee Ceefar colle minore Caßra leuat,médius dirimit tentoria gurget.
Per Afranium ßare yc. ) Idem Lucanus non ita multi foß eaufam reddit, quam obrem primo die, quo Cafar in fuorum caßra uenit,pugnanon fit commiffafic inquiens: prima dgt;es belli ceffauit Marte cruento, Spedandaslp ducum uires,numerofalp figna £xpofuit:piguitfccleris, pudot armafurentum
Conti»
-ocr page 255-ARCrMENT^M. Ht
Z:mttntttt,{gt;atriit'if,(3- rufitis bgibus ununt Vonauerediem.
Caßrafaare conßimt.^hac noélu à Citfare munita t/Ji idem i-ucanus docet,ita japerioribus accinent:
Prono turn Caßtr clymfo Jn noblem fubita circumdcdit agmina feßd, Vurn printte praßant dcies,hoßemtp fefelht, Etprope confertis obduxit caßra maniplit,
Qjiiti in japerioribus callrts reliquerat c3-c.') Supra dixit Cafarfe bidub in C. Pabiicaßra ueniße, c poßea inter» tnifsis circiter quadringemù paßihut,noua tußra in radi tibut mmtisßxiße : ideotp bic per fuperiora caßra baud» dubie Pabiana inteUigit. Planitiet circiterpaßimm trecentorum cc. ) Pucanut in pradiPtolibrehancpld» nitiemitadefcribit:
ExpUcat hinc tellus campos eßußa pat enteis
Vix oculo prendente modum.
Vnius legienis antefignanus cc.') Ex Modeßo de uocs» bus rei miütaris apparet,anteßgnanos eos eße, qnos Ei» Mus antepilanos uocat.Sic nantp ille fcribit. Ante figna, tsf circa figna,necnon etia in prima acie dimicantes,prin» tipes uocabantur-.hoc eß,ordinary, catcrilf principales, Hiecerat gramsarmatura,qua babebat caßidescata» pbrablas,ocreas in cruribus,ßuta,gladios maioret, quos fpatbas uocant: c alias minores, quos femißpatbas nomit nant,plumbatas quinas pofitas infcutis, quas primo impt tuiaduntec. Hicuero lib.t. aburbe conditaadhune inodu : Poßremo in plureis ordines acirs dißribuebatur, Grdo enimfexagenos milites,duos centuriones,utxillaTii
unum
-ocr page 256-ia^ Z^Z LJß. I. VE BEI^. Cir.
ujittm habtbat.Prima actes baßati erant,manipuU tfuînt decirn disantes interfe modicumfpatium. Manipuluslet uisuicenos milites ,aliam turbam feutatorumhabebat. l-eues autem qui haßam tantum,geßamtp gererent,uoca hantur. Hac prima frons in dtie fiorem iuuenum pubet fcentiumad militiam babebat.Kobußior inde atas totide manipulorun, quibus principibus eß nomen. Hos feque* banturfcutati omnes infignibus maxime armis. Hoe tri» gtnta manipulorum agmen antepilanos appellabant,quia fubfignisiam alijquindecimordineslocabanturtexqui* busordo unufquislp mis parteis babebat ere, Porroßit pra iniib.i.de bello Gallico oßendimus pilo, boe eß baßa figna militaria affixa :binc enim primarius centurio pria mi pili duilor,acprimipilus uocabatur eodem tiuio au» tbore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex primo baßato O'C. ) Primus baßattis(ut
yegetiuslib.t.cap.s.docet')duascenturias,ideß,ducen» tos milites ducebat in ade fecunda, quem nunc ducena» nu uoedt. Porro baßati in genere ij ( teße Aetiano de in* flruendis aciebus^dicuntur ,qui manus coferunt amp;nbsp;comi nusbaßadecertSt. Tanta enim tepeßascooritur. ^I-u conus in lib. tam fepe citato banc tempeßate ex bybemit nimbus uerno tempore ortam eße dicit ; atf eius occafio* nem O' eau fam eßidentem ad bunc attingitmodum:
Fata dedituarijs incertus motibus aër , Pigro brumagelu,ficcistp Aquilonibus beerens, Aethere conßridopluuias in nube tenebat, p'rebant montana niues,eamposép iacentes Jdon duraturee confiriflofolepruinee: Atif omnis propior mergentifydera calo
Arueras
ANNOTATION Ef. ff A rutrat ttllut hybemo dura ferma.
Sed pofijuam uemw. calidmn Titanarectpit, Sydera re spielens d: lapfa portitor Hellet, Atip iteritm aepuattt ad iufat pondera librlt;s Temponhus uicêre dies çj'c.
T um autein ex omnibus montibus ere.} Idem paulo pop, bac Cajaris uerba confirmât,dim itujuit:
lam’ip Pyrenide.tjuas nuntjuainfoluere Titan Eualuir,fluxere muetfrafioip madefeunt !{axagelu,tum quafolitis 'e fontibus exit Non habet unda nias,tam largas alueus omnis À ripis excepit aquas,er catei a.
l'tfupra demonjlratum epeyc.} Supraquidem Sicorit Puuij mcminit,at Cinga o- caprorum inter duoßumina fitor urn non item. Eucanus autem (ut iam ante allegaui* mus) CaPra Cafareana, er Pompeiana Sitore tanti dit fcretafuiffe perhibet. Cinga uero planicië ( de qua paulo ante)coberceri idem tefaturjic modulant:
-----At proximarupet Signa tenet Magni,nee Cafar colle minore Cafra leunt,médius dirimit tentoriagurges. Explicat hinc tellus campos effufa patentcis, Vix oculoprendente modum, campos'^ cohercet Cinga rapax,uetitusfluflus,er htora curfu Oceani pepulißefuomamgurgue mißo Q}« prafat terrisaufert tibi nomen Iberus.
Annonacreuit.)idep,pretium annonaauburneß. Quit feri res,nempe annona caritas ingrauefcere confueuit int epiapd cß,per inopiarn nonfolum prafentis,fed etiam fut turi
-ocr page 258-*•« IN llß. t. DE BEL. CU^, tuft teittpofn timor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lam'tp nd dtnafwt ijuinijuJgiit ta inftnguloscfc.yEx Budai obftruaftone eöflat Drach mam apud Ortecos,itr denarium apud Romanos ftufdem fui/Je ponderis.ÿr ualoris:i3- oclo denarios unoaureo Rhe ntnft ualutlfe ex tit^dtm coputationt obferuatueß. Qy^ ratio ft admittitur ,finguli modij annon^plus minusfex noflfisaureisRhenenfb. incaßris Ctefareanis uenihant. Porto ne lt;}uid difsimulem, Beroaldiexemplar à reliijuis difcrepat. ProtjuinijHagtntaenimcfuadragintalegit, er denafiorum non meminit. Talern nuntium amp;c.)Hic manifeßum exemplum habemus, nuntii in mafcuUnoget nere i urn pro ec,qui nuntiat, turn pro eo, qued nuntiatut apudoratores.n)- hißoftcosponificut Feßus Pompfiut, C poß earn lau.y alla homo eum de bonis hterit.tun de pietate, cr religione uera optime meritus docet, Nihil mim Mancineßus in limafua Seruio dodo alioejuin CrS matico patrocinans elicit : dum malta exempla contra yaUam ex poêfis citât. Poeftsnantp met ft caufa liberiot dteendi campus ef,cjuam oratofibus, cr hißoriographis.
Vt nauftsfaciant, cuius generis eumfupeftortbus ant nij ufus Britannice dociierat.}Supralib. r, de bello Gab lico ait.Britannicas naufts paulo bumilioresfuiffe, quint quibus in noßro maft utebantur: idlt;f propter eelefitatent onerandijubduciionefep. Cannat prtmum, acßatui ruina ex leut materia fie bat err. ) Exemplaria Florëcina, qua à Beroaldo correëlaeffe dicunturfic legunt,acdifiiit guunt hunc textumtCarimt primum firamine, O' leut ma teria fiebantfed nimirum corruptifsime. Qj/o enim paila tterifimileeffet,naidi catinat exfiramintemttxtas,quS
-ocr page 259-ANNOTATIONES. 1.7
C^far ipfe juhiungdt, nlitfuü nauium corpui uiminibut tompiifhtm corijs induflum efje. NtiUo modo. Straini* titananlt;p carina[olidafitri non potui/Jet. haif Aldini, Cryphiani amp;nbsp;ynolfliani exemplaris le^io hac faltem in parte melior elfe uideturMfitfenfus,Carina primu-m,ae flatuminajd efl,llipationes earundem ex leui materia, id eß,ligno leuifiebant. Cur autem fie amp;nbsp;legam,amp; interpre» ter,yolaterranus libipiiiiijiyias n occafttinem prabuit.Is nantp ex Vitruuiißntentiddicit,Stätumen uocaritjuics quidßratoadijciatur:undeßatuminare,ßupare, er infer tire. Hueetiam facit, quod Lucanus in pracitatolibra naueis non exßramine ,fed exfalignis uiminibus context tas,er corio induflas effe hifee uerfibus docet:
Vtip habuit ripas Sicoris,eamposf reliquit, Primum canafalix,gt;nadefaflo uimine paruam Texitur inpuppim: cafotp induta iuuenco, VeEoris patiens tumidumfuper emicat amnem. Sic Venetus ßagnante Pado,fufo'tp Britannus Hauigat Oceano:Sic cum tenet omnia Hilus Conferitur bibula Memphitis cymba Papyro.
Beniipabhac nauium forma non multum er Babylonh tanauiculaabludutiquas Herodotus in Clio in hac uer» ha defcribif.Hauigia illorum, qua perflumen commeant Babylonem,omniafunt orbicula,atip coreacea: quapeeu «rij Armenij,qui fupra Afsyrios incolunt, exeafisfaUci» huifaciunt.inßruuntip pellibus.nudoillorum extrinfeeuf pofito in modumfolimetp puppe difereta, neqi prora acu» tninata,fedinfpedemclypeimagisorbiculata. Talena» tiigiim ßramsntis ßipiuum,fluuiodefetindum permit» tunt tzre.
-ocr page 260-Jî^ LIB. J. DE BEL. CU/.
tunC-err.C aterum ne ejuid dijtimidem ,fi cui Florentine leäio nugis probe uidetur,hunc fenfum habere poterit:ut intelbgamus carinat ex leut materia,hoceß,uelfaliei* bus.utlarundinibut contextas,lt;3- ßramine infertat perin de,ut apud Agathium de Gothico,lt;2- alyt peregrinit belt lit lib.r.legimut,arundineat ab Hunnit Cherfonefum obt fidentibus nauet faiias ,a- paleit earundem commiffut ras obßrufias eU'e.Sed {ut anieafiripfi ) altera Cf leFtio, üexpojitiomihi magis arridet. Dumhecad Ilerdamge runtur is'c.^yuncdemim adMaJsibceobfidionem.t:}' opt pugnationem redit:lt;fuam ante ahtjuot paginas deferibere inceperat. Head inßtlam,lt;jua eß contra MafsUia.) Himirum unam ex Stoechadibus infulam intelUgit, quäl tu teße Strabonelib. a ares iuße er due perexigue louant titatisfunt:Iuxta Plinij uerb fententiam lib. j. très dunt taxas funt,que a uidnis Mafsihenfibus propter[itus ord» nemfic appellate,quas cj- fingulis uocahulis nomnabant, Prote,Mefe,cr Hype. He nanqs ( ft pidura Ptolemaica nofaUit) MafsUie magis oppofite funt,q Metina.a- Blat fcon: quartern Plinius imbi in Gallice oredefcriptione meminit. Nam in lertia Europe tabula Blafcon longius à Ma(‘ilia,amp; a latere fita eß. Remos trans current teis detergere. ßdeß,dißringere,reprimcre,dißinere.
Hoc primtem Cefari ad lierdam nuntiatur cre.')Cot modain oicaftonem nadut Ceiar, ad res in Hifpaniaget ßas redit. Ctm enimfibi letum nuntiumde nauali uidot ria lierdam perlatum eße monuiffet: commode deinceps ad res Hifpanicas regredi potuil. Interim Ofeenßes, 13 Calaguritani 13e. )Hi,i3-ßqucntespopult omnes in citeriore
-ocr page 261-, ANNOTATJONES. ft tittrien Hifpama ßti fumait quibut uideto Plinium h.h rtip.l.amp;fceunditm Europit tabulam apud Ptoltnueum.
Equitatus nojiri pralio nouifsimosilloru. )fuple Afrat tiianoTum,c}- Pttrtianorum. Ac nomunquamfujlit ntrt extrrmum agmcn cyc. ')Qrdo cößruEionis fic habet: Ac extremum agmenfuple hoftium cemebatur,nonnunt ^uam fußmere fjaltcet Cafareanoram impetum, ac imt prefsiomm. Acinierrumpi-'jfuple cemebatur agmen hoßium. nbsp;nbsp;nbsp;Magnoipnumeroiumentorum inflimine.')
/fon difsimili modo exercitum antea per Eigerim tratet cit,Nam quum militum brachiaOnquit li.7.de belle Galt lico'jtantummodoAhp humeri ad fußinendaarma liberi ab aqua ejfe pojfent;equitatum difpoftierat, qui uim flumi nis refringeret.Signum darijid eß,clafsicMn cani.
Et uafa militari mort cÓclamari. ydtß, ut imptdimt» tis colle{lis,txpeditioni ft acemgerent. t^ifendi caut fa lati üc. )Alij legunt lpci,a' nimirwn emidatius.Mira banturtnim Afraniani militts, quibus modis Cafartani ptr ualles (}• loca pracipitia, prarupta^tv cofragofa prot fdfeertntur. Huiufmodi namp itintrit Cafar ip]t moda commeminit. A tqi adllerdam rtuerti.^o hic Cafar nonfecundum C rammaticorum noßrorum praetpriontr loquitur. Prapofitionem nantp Graca dictndiforma not tnini minorts loei proptij addit. Qytmadmodum namp Critci dicunt,a-igt;f'\vo/uea ds rif Puftiiff, id tß, proßeifcor ad Romam,fic Cafar hoe loei ait,ad llerdam reuerti.
Curetiamfecundo pralio aliquos amitteret.)Prtident üsfimtd vfidi imptratoris oßieium perpendt, tj-f talis ft cafus offert mutare. Cohortitm alariannn tS’c.y o Et
-ocr page 262-U. 117 IJS. J. DB BBl^. Ctr.
Dtdliarijtcchortilut fufra lib.t.dektUo Galkcotx yci ^ttio locttm adduximut. Ittm dt Praiorid cohorte.
Ç)jforum difceffu liberam ndüi milites collotjuiorM» facultatem.')Bucanus bb.^. PharfabamutuumhocCiet farettnorum.ci- Afranianorwn coUot^tuum, t^fdmibari* Utem hifte uerfibus defcribit:
-----Poßijuam [patio languentiatmllo Mutud con[picuos habuerunt lumina uultus Bt [ttres.ndtot'if [ws uidére^patreskp: D eprenjwn efl ciuile nephas,tenuire parumper Ord metu.tantim nutu.motoïffalutant Bn[e[uos,moxutßimubt maioribus ardent Rupitamor leges.audet tranfeendert ualbu» Miles in amplexus eßufastendcrepalmat Hofpitis ille det nomen,uocat ille propinquum, Admonethunc ßudijt confers pueriltbus atas, 27ec Ramanut erat.ijui non agnoutrat hoßem. Etpiulbpoß: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-----Pro numintfataßnißti
Exigua retjuie tantas augentia clades Pax erat,amp; miles caßris permißus utris^ Errabat.duro concordes cefpite menfu Inßituunt.fj-permißolibamina Baccho C raminci luxérefoci.iundo'ip cubUi E xtrahit infomneis brilorum fabula noBtes, Armatfamiliamcïc.tBucanus in iam citato libre famln las dextras uocat,itacanens;
-----Famulasfcelerata ad praba dextras Excitât,atf hofleit turbaflipatus inermeit Précipitât caflns.iundoslp ampUxibus enfe
Separat»
-ocr page 263-AKNOtATJONRS. ih
Stpardt, ^ ntulto difiurbatfanguine pactm.
Bmcfifiartit juis ere. ^Beneficianj^Vcgnio hb.t.cap.r, ttlidniey idcoficappeUitifunt, tjuodiribunoTUm hinefi* tio promoutrentur. Qpor dcprahendainttr/icit,) J-uednus lt;3' hoe graphice dejeribit.dietns:
------intermenfasipfthero!^
QjitC modo complexu foutrunt pedorac^dunt.
Vanareligioiufturandi s^’c.yGemitum mendumhictfi. Pro uana enim nouafcribendum ipfefenfus uerbeü admo net. Cumenimanted facramemo ntHitarielJentrogati, nouumiUudiurdmenttim accefsit. At^fadhunemodum Beroaldinnm exemplar habet.D einde proiufturandije» gendom efi iurifiurandi. Ex propofait conflict duo» bus amp;c.yPaulofuperius Cafar commémorât Afranium, t» Pttrcium refrumentaria, o-flumine Ibero inttrclufot confultauiffemut llerdamreuerti,dut Tarrai onempro» peifci.Prius ergo confilium «o-fententia tandem uicit, Qjim extremi. )fuple Afraniani, ac Petreiani, cuM tqmtibutfuplt Cafareanit. nbsp;nbsp;nbsp;Cenut erat hoepugna,
expedita cohortet.yfcilicet Cafareana.nouiflimü agmen fuple Ergionum, fK« i^uibus Cafarfubfesfuebatur.
ErjuitesuerhfhpleCafareani. Tumine^uirebantfei» beet Afrawani, id quod exfequentibus hand oifeure col» bgi pottß.Siaiim enim fubiimgitur,magnocf impetutqui tatum repelLerent;id quad de C afareanis inteUigi nequit. l'Ion enim ita multö poft fequitur, Afranianum equitati in medium adam receptam effe. Superieribut petten titos preelijs etc. ) Ettobusnan^prius Afrianam prallt trant preßt, uno, quun tam primii llerdam rtliquifftvti
t » Óittidt
-ocr page 264-au IN iJß. t DB ßßf,. CJy.
»Itère,Juande Cafareani reflexo hinere, Afranianot ad Jberuni cmiendehteij anteuerterant, ut infitperioribust ttiderelitit. Jifdem de caufn cyc. ) Qparuw fupra tirtiter lt;juatuor aut ijuinip recenfet,p rimum quod aduer* fariot refrumentaria intercluftffetjecundb.mmmecomt mittendum ratus, ut etiarnjèeundo pralio aliquot ex fuit itmittert ttertiononuulneribut aßieiendot militetopti» medtipfo meritot, quarto fortunam non tentandam put tant.Pofiremó duium milericordia tadut,quot interßei* endos uidtbat,quibut falitis, atif incolumibus rem obtine nmaUbat. Omniafaremaftaiumenta,^fl»ecalionoa mine diteUata,feu ditellaria uocantvr.uulgo femrefs.
Si ttanfire poffent. yrurfutfipnan Crtecomoreufurt pauit, Netf fummiffbt duces a-c. y De hit uide hune bbrum pene ab initio. Vtidem, fuple Pompeiut ad pon tat urbanit prafideat rebus, amp;nbsp;duat belhcofifiimat prot uintiai.')Plutarchut(,utfupra allegauimutyfcribit Pont* peium ante urbis portas fenatu corgiffcitem utramip fli* [paiiiam, s::}- Africarn prouintias per amieot, legates foot adeninißraffe. Sedperpaucotprobaii,lt;3’elefii o-c-y Supra in hoc U. Cafar ait,ex Senatutconfultoprouintiat priuatit homimbut décrétât .Jtaip magißratuuiuracöi mutata efji hand abt re dixit:quippe quando antea non ni ft Pfatoret,amp; Confutes in prouintias mitterentur, Infi atatisexcufafioninihilualere.^Perelegantèfigura, quit eteaeaftfi uocatur, eafdéparticular,infe, eb initio triutn tnembrasu repetit, Porrifenfis ißortun noßrorS perq ob* fetirtts eß,nifi aliorum loeoru claritaie illußretur. Quant ergo Plutarchut in Caf oris ui ta,banc dut inlittris ad Se natiM
-ocr page 265-ANNOT AnOKEi. ni lUMMN poßulationifuiffe[(hbat, ut Cifalpina duntaxit Gallia,lUyricum'ip fibi ca duabus Itgionibut.uff ad juli di pttittonc confulatus concederetur: amp;nbsp;Cajar ipfe ab int tio huius libri dicat,ereptofemeßri mptrioin Callijtgt» mdo adhuc, in urban je retrahi, quum iam lgt;. Domitio Gallia décréta effet: nimintm hocßgnificare uult diutura num mud,(3‘nouennale tempus, (juo Gallis magno/udo» re praßterat,minime refpici^quiam tarnen haamp;nus in mo te Romanis fuerit, ut non nifi juperioribus bellis probati C ucet ueterani ad exercitus obtinendot euccarentur, Iduero milttibut fuit pergratumerc. ) Curmilitibut hac oratio plauftbiUt,er grata fueritJcqutntia dedardt,. ^uando aif.eos o- uoce,^ minibus fignifcare eapijfe, ut confeßim, quemadmodum Cafarpermiferat dimitteren iur,acfacramento militarifoluerentur.Jd quod er Afrai niitminfuaapudCafarem oratione poßulajfe Jdtuanut ita inquit.Hoc petimut,uiÜos ne tecum uincere togas.
Statim rtliqui ad yarumflumen.yjuod Strabonelib. a.authorr,inter Antipolim,^' Niceam medium eß:cr fe» fundi Phn^fententiamlib.). Narbonenfemprouintiom ab Italia dißerminat. Cumßipendium ab legionibut ptnefeditionefadaßa^itarentur. }Rurfus Greece magit quam I-atintdixit Ceefar,flagitartnturßipendium Pe» treins,er Afranius,id tß,ßipendium ab eisflagitaretur. Sic nanep C reed dicunt,cuTodftal if\ Spino/f, hoc eß ,fla* gitorteßipendium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Parte circitertertiaexercitut
eo biduo dimiffa. ^Earn proeul dubio militum partem in» telligit,queedomicilium,o-pofßfsionesin Hifpania habe hat,de qua ipfe modb divt.
• 1 Arÿu
-ocr page 266-It« AKCVMntfTP’M tIB. Ik VE EEkkO ClVJEl
Triain hoc hbro proftqiütur.Primo MuftilMCxpu^né tiontm.TumadrtiinHifpaniagcßn rtdit.Pefinmi helium in Africa geßum defetibit,
IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTARIORVM DB
B5LL0 CIVILI LIB. II. 10. HJ-.tllicani Annotationct.
■ TREBO N ir S k^a, tus oc. ) Eedit ad MaftUue op» pugnationem, cui^ut fuprafer» mi in übri primi mtdituUio legt» rt eß)in Hifpantam proßeifrenf, C. Trebonium legatmi prafect ___Mf. MaßdUa mim, qifie ex tnhus oppidi partibit.'jMafriliitfttum graphice deferibit ejitem tarnen ne,p uttcTis,netp noua tabula Ptolemaka ty put refert, Qyam oh rem ivriJlta reüiut de eo iudicaue» rint^ ifui alienis oculit cemunt. nbsp;nbsp;Quibus cemparatu
rebut,ag^eré in alcitudiné pedu camp;gnia extrait. quot;iQ^i» hut rebut fuple mminibus,o matefta comparatisfrilicet tx proximoluco, ut Eucanutfufiut traêldtiqui c aggeri mira altitudir.it (^ duat turret ambidatoriat in iUa exci* tatat ita multoflartui bb.j.defrriiit.ijuctm Cafarhic.
-----ßeUatit axibui agger E.rigitur,grminat'ip aquanteit mania turreit Aaipit.ha nuUo ßxerunt rohore terram: Sed per iter tongum caufa repj ht latcnti.
-ocr page 267-AJ^NÖTATJONBS» Ilf
TinUtf multuudo tormhoru. ) Vndt ißhiCctormtntoTu topia Maf iUenfibut fuppeüutrit.rx ipfius Cafarit uerbit in librofuperiori difcimus,uli itit:tos armorii cffuin^s in urbf jkä mßitui!Ji,lt;juando beUS, o obfidwncmftbi immi fierefemiebant,
AlJiret enim pedum duodedm tS'c. ) Caufam nme red* dere uïdetur ,euT Mtißilienßum tormentorum uim nulla Rominorum uinea contexts (S’ uimintbus fuftinere potu trint. Nam intfuit, aßeret duodedm eufpidibus praßxot Mafidtenfes ex baltßiimittebancdcpeT duatuorCafa* fetnatum cratnm ordinlt;tm tem deßgebant.Idi^uod Luetnushfeeuerßbuscitrtteßdtur:
Sed maior Crdo Romana in corpora ferro t'is merat.neif enimfoUt txcujfa lacertit Lanceafed tenfo batifa turbine rapta Kaud unum contenta lotus tranfire,^uiefcit;
Sed pondent perlf arma lüam.per'p effa relida
Motte fugitfupertß telo pof uulnera curfut.
ttotp pedalibus tignis coniundis inter ft,porticut intege» iantur cc, ) Porticutfttple uineatum Ceefarit ,attf hoe fcilicet parte e^tt inter manus, idefi, militum cohortet fub uineatum porticibusprofetebatiir.Ofenditauti Cat far hoc loti ijuihutmodit Romani Maftlicnßumtarmen torum uim repulerint,caggcrem fuum petfecerint.
Antecedtbat tefudopedum fexa^nta ce.') Ethae machina aduerfut tormentorum hofUlium ineurfusfada trat. Metp uerb hic de taU tefudine Cafar lotjui uidttur, «ualemfupral'tb.,. belli GaUiciex Vegetsoadduximus: yd juole Ammidnus Marttlßnut lib. a. defcûbit:lt;iuan, 04 Sortit
-ocr page 268-«I# IN ^IB. It. CB BEB. CÏV.
do MtAUIfontm quendam Tribunum, coniunilis tribut nauig^s, tefiitudinrrn hacfarcit firuxifje, ut denfatis cot hartmtsfuper eapitihtis fcuti',primi militet tranßrit int flarent armathalÿ paß hot femet curuinut humiUut,ter fijt fummijjê.graddtm inclinant, ita ut nouifiimitfuffrd ^inibut infidcntet.formd adißdj fomicati monßrarent. Qiiod aiachmcegenut contra muralet pugnatidtoßgut tatur hac fpecie, ut miftilium iilut, atep faxorum per dn curfutcadcntttlabilct ,inßar tmbrium ttuneßeanterf^ Jgt;!amcaufafinalithuiußnodi teßudinit tadema Ca fare ßibditur.ejudcr Mareellinut habet. Ait enim loci aquam di caufa aggeri prapofitam, cy exfortißimit lignitfaASt rebuff omnibut ijtinuolutam çfte enim pro euolutam let gendum etfeo^ejuibut ignit iaiiut,amp; lapidit,deßndi,hoe eß,cohiberi poffent, yhi nullam faleit mentionem in «• trof fcriptore fieri audit, fua trabi prafigatur intrinfet cut ad extrahendum lapidet i muro hoßili, ut P'egetiut meminit. Inhoc autem utrius'f teßudinit ratio tadem eß,lt;juod utra'f, hoe tß, yfgttiand, c Cafareana nf in» cendio c0fumeretur,cor^!,eibtß, aut eëtonibut ueßiebat tur. Porrb de uarÿt teßudinumgeneribut confide filtra uiumlib.io.de Arehiteilura. Imprudente,atf inapt nante Curione o-c.ySupra li.i. bellonimciuilium Cafar ait,à Catone SicUiam prouinttam reliüam effe, fuumfit Pompeij auxilio defiitutum uideret. Atf exinde infulam à Curione occupatam. nbsp;nbsp;Ai f inde propter repentinum
terrorem principum. )fuple Meffanenfitm. nbsp;nbsp;Vt rurfut
turn ßruticlaffeo'c.ySuprain lib.t. bellonm ciuihum Çefatcanit claftit Brutut prafedui effe commemoratur: crM^tta
-ocr page 269-ANNOTATÏQNES. or
Haftilitnfts infiugnit inferiores, neuem dmißffe nauett^ quot;nbsp;Osi^fdibefiurant Artlatd.^lnfuperiore libre corn* memorat Cafar naueis tongas duodesim ipfius iuffu apud Arelatenfeis effefadss. nbsp;nbsp;nbsp;‘ Ijlhic Mteminifi exempta»
riafaUumyin tertiadeclinatione infletiffemdetur, iuxtd Plin'^,lt;3' Pompony Mette leäionem. Qyan^ v Uli in pri, ma dedinaffe uideri ijueant more Griecoru nomina^ Are» late,es.Deijuo (3-fupralib.i. bellorum ciuilium qaadam annotatifunt, Q|ii dexteram partem operit admini firabant !3c.')Ab initio ißius tibri narrat Ceefar, Trebo» ni«« duabus ex partibus aggerem, uineas, ae turres ai Mafsiliam agere ccepiffe, unam ^ partem ßnitimam por» tui,naualibus'^fuiffe;alteram utri qua eßaditusex Gal» ba,atlt;p Hifpania ad id mare, quadadigit ad oßium Pho» dani. nbsp;nbsp;nbsp;Turrim ex latere cre.^Dehacfs- fcquentibut
macbinationibut,confulito lucundi piduram Aid, Gry» phianit, er Vuolffianis exemptaribus prtefxam.
Patebat hac quoquouerfus pedes trigiraa .^horeß in hnguudinem, latitudinem, aeproftmditatem. Pra» bet^tonibus excontignatione prima fufpendere ercACte» far hoe loco per pr^henfionemeamuidetur fabricamin» nuere,qute operifadundo appendi folet, ut tedifidü altiut dud queat:id quod Germani ab apparando,feuinflruen» do dn grüß uocant, quafi dicas apparatio ,feu inßruHo» ril»«. MufculumpeduntX.') Supralib,7.dehello Gallico ex Vegetij fententia docuimus,quid mufculus,(T einde dicatur, Hat interfe capreoUs molli faßigio cÓ» iungunt cre, ) Qyandoquidem peßus Pompdus uitium cwinnoi intortoi ideo caprcolos uocari atumat,quod 9 t ui
-ocr page 270-tl» IN Z^jß. It. Ti B BEL. dt^.
id locum cufindu undant:Cafar procul dubiode lignii to modo intonif lo^juitur, tfuihus calumni Ila molli fafiu go eoniungebantur. Super quibus machinaiiombus, hoe tß^ahtn[tsnibue,a capreo'.is Vitruuius uideatur.Phu itf^gftfubititij.iluhut Polluxde rerum uocabubt inquit ri rifi fyi/i^vXa ils virelijtxSafif Ipixn^Fr» co iStr aihaa •ir't ,iidif«^id}iagt;,ideß, nuuium li^na quibas fubieiSt mutt uttrihuntur PhaLmget, o- Phalange uocunturt Vnde con^tio rotunda idaligna fgnißcariptrphalan* tat, quibut onera uolutantur t uulvó uudlen, oder uual» holtzInfraauttmUb.i. Cularde fmilirtlaquent I,atf nauoeefcutuUt uoedt.P'irgilius ueroli.t.Atneidot lapt futuotart uidetur.Sicenimibidemdt Durateoequai» urbein à Troianit intrtdudlo canif Accingune omnet o» peri,pedibui'if rotarum Subijcium lapfut oc. T^ocabant tur utrb houd dubie lapfut, quad onera uolutatafuptr illit labtrentur. Cum infulit ftfeforat uniuerft prot ripUt.iA ttendefupplicantiu ritut quit olim fuerit apui MaftUienfet. Hincenim apportt tot non ex barbarit ,fei GnecitoriginerntraxiUimtmulti hiftorici hoctefatur. Teßenamp Polybiolib.i.CaUi,lt;;yaliabaTbaritnationet non caduceum.neif infulat/td coroUdt exfloribut confer tat pro amicitiiCtW f upplicacionit figno pratendebant.
y tab bominibut dodit ere. ) Cicero in oratione pr» l». Flacco de Maßilitnftum eruditiont hat [criptit mant ddiût.Ne,f uerô te Maftilia praterto,qua t. Flaccû mi* littm,er quaßorem cognouiftneuius egoduitatitdifcipli ndm,atpgrauita:cm non [alum Gratia ^ßd haudfeioa» «»Æf gentibui anteponendi turc diam. Qjia tam pro*
-ocr page 271-ANNOTAT JÖNES. i» r»!à Critcontm omniiimregionibm,difciplinlt,rm^uiitf diiiifa,nunm in ultimisgtntibus,barbarixfluftibus dilua tur:ftc optimatum conftliogubcrn dtur,ut omncs dut in/îi tuta Idttdarefadliut pofsitu, (/Kam temuhri a-c.
Qyibusrtbus common legdti,} fuple Clt;cfitrii,ut C. Trtboniut,^ D.ßrutut. Alyrxcaßritfcfe incitât,') idtß,pToripmnt, nbsp;nbsp;nbsp;M. Varrom ulterioreHif Muid.)
A Cdllids,ad Hifpandt ra dtftribendas redit.Çgt;}id»di tniminfuperiore hbn narrdurrat,Afranium,Pttreiumf (S' Varronè Pompetf Irgatot pmuiniidm Hlfpanicd ita inter fe tompdraffe, ut Petrdut ex ^ußunia per Vedot «ft cumomnibutcopijtdd AfrdniSprofidfceretur.P'dra to dutem cum hii,lt;judi habebat, legionibut, omnem Hit fpdnitm ttlteriortm twretur :nuclt;iuo pado idem Varro ft am ergd Pompdum, turn Cafatemgejjerit, explicae, f öppe quad pro pltrorum'ip hominim more ad ftliciot re.n pdfietemfe inctinauerit nbsp;nbsp;nbsp;Qpi ^dutiariam operd
tgt;bnneret vc.} (^emadmodumf, induit Budaus in dnno tadonibut prioribut in Padedat^ftdutiaria poffef do pro depslitada ,ftH{ ut nunc uocant ) rfff dentin dpttd lurt» confultot aedpitunitdey Varro apud Cafarem dit ,ft ^uippelrgatumjidutiariam operam obtinere,auidrtdet ttnte imperdtore,aut cÖfuïe,cedere turn oporttret.Ad hue ttodu a-Narbazart'sdptid Curtiuli.r-dd Varitmloqui »«r: /iHpitiw.in^Hif, cr imperium dlq trdde interim,qui tamdiu rtx appelletur,donec Afta decedat hoßit.Vidor deinde regnu tibi reddat cc. EtnÓmultb poß.Compofit tit Ttbus,iußo régi tibi fdutidpd tß, per ftdutiam reßnut tt impefitan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gadhanit ut facerent cc. ) Cdditant
iCdiibtit
-ocr page 272-uo ÎN I^IB. IL DB BEL. Cir.
à GaJilm Hifpaniit uel infuU.utloppido^ut Pcnipcniut Mtla dccetyknominantur. In HifpaU. yfciUctt op» pido^ ubi rurfus uidet prapofttiontm nomini loei minorit Crlt;tcd confaeiudineadditiin^flijpaniaulteriorit. Ete» nim Pliniushb.i.cap.i.illudinerrquatuoriuridicof Hi» fpemiee ulterioris conumtus referi,dictns ; Quatuor iuri» did conuentusfunt, Cadiianus, Cordutenfis, AJltgita» nus,'y-Hifpalenfis. Exphano HtrcuUi ere. ) Idem Jgt;lrla in iamcitato loco reftrt,Gadts injulam duohus pro montor^s eminereun quorumaUero oppidum fit tiufdem notninisfin altere autem Herculis Aegypttj templum.
A r^enti pondo oc. ^Budteus U.i.è^ A/fe^çy partihut tiusihbram affetn.cj' pondo idem fignifiearc tradit : amp;nbsp;« tpi torna libram.nünam ,feu pondo centenit drachmis ult;h lere. Supra aMemdtfefitrtijsdiximus.aeex dufdem But dai ratlonecollegitnus,dracrimam aptid Grlt;tcos ,Ç}'ntt* mun apud llomanoi dufdemfaiffe ualoris, eorumlf oda Rhenenfi dureottquiualere. Cordubte. ')fuple in Hi» fpania ulterioris oppido,quod Seneca philofopho,oratort (j poé ta, Lucanolp posta facundifsmo, alumnis fuis olim imprimisgaudebat, Simulipfe Cordubeeconuentut perfeportas.')Enfruilum immanitaiis,{rauaritilt;t Var ronianie,quit omnibus qui asm imperio, merito cauenda funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tanta,ac tam fecunda,in Cafaren uoluntas
prouintia reperiebatur. fitrifim/sa efl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Se fein Ita»
La uenturum promififfet O’C.)Library srratim in Aldi» nis.Gryplnanis.O' P'uolffïanit codidbus eß,ficutilt;3‘ paulofsperiusfefelp Hifpalt rtcepil,pro Hifpalim. Ham hk pro in ltaiiai»,legendumeß Ita^cam quad Hifpania uittrierit
-ocr page 273-ANNOT ATIÖNES. tu fiktrioritoppidum efi:unde Silius die JtaUciutgre^iut pof ta ortum trahit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MaftiUenfet omnibus defejst
tnalit cj^t-^Ab Hifpanis rtbutadGaUicasreuertitur. ■ E-x yt unum ipfiut. )fuple Domiti),modo tnim ait,E, Domitium tribut comparatit nauibut,duasfamiliaribut fuit attribuilft,unam uerb,hoc tfljcrtiam ah ipfe oonfetn fam, Curio in Africam proftHus eß, ^de auo uidtin fuperiort libre. Hic locus abeßaCiupeit.'jjupleniii noris Aphrica oppido,ut Mela lib. i.teßatur. Porto quum Ctitci iftris, id ffi,cl)iptus ttocttur,haud dubie o- a Eaii nir Clups, lt;juaß Clyptte locus difius eß, quod ely pci fort mam habtret. Vide Strahonemlib.a. nbsp;nbsp;nbsp;Adpradenum
belle syc.'iAut à fcribendum,aut ex IcgmdumJtcut pra» difladuo,cy Beroaldinum habet exemplar. Adrut mentum,fuple eiufdtm Aphrica minons urbem. dr cuiui *gregia munitiont infra ab exordia ferme lib. r .habetur. Verituscp.yfcilicet E.Cafar,ne multitude nauium fua turn ipfum hoßibus confpicuum faeeret,ac prodetet .• moa do enim dixerat Cafar, turn cum decern lor.gts natubut id Clupeam.Cunonisadurniumprtcßolatum effe.
Jdeppidum C.Confidius Eongus.yuidelicetqui Pom ptianas fequebatur partes,ut infra ex initio Hb.r. Hirtiaa ni elarumft, Hancremulcoabßraxit o-c. )Remula to,inquit,Pompeius F^ßus, eß cum nauis magnafcaf ha remit trahitur. Ft Nonius Marcellus ait, remulcart dia Hum effe, quafi molli.ac leni traHu ad pregreffum mulce re.Sifenna lib.i. hißoriarum. Siquaceleriterfob i potca rat in altum,remHlcare trahit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaßraCernt liana.y
tucanutiib.it.Pharfaltahac loea priniumAnscigigam
tis rta
-ocr page 274-Kt II^ Uß. tl ßß^,. Cl rgt; ' tit wgiw wxitiitd c!jc ptrnibtttO' uulgdtam dut reifaf^it lam narrat.Curautêdeindt ConKlianacaßradidiifiet, idem paulo poft bis ednumbus rdtionem reddit,dice»si.
Stdmdiordtdit cognomina collibus iftis
Panism s^w ^atijt rcuocauit ab arcibui hoßem Scipiomamjedes Lihyed tellure poiito tiitcfuit,tn ueteris cemis ueßigia Udlli,
Pornand bos primum tenuis uidorid campot, Cunocdfira Varriconfpicitifc.') fJicmminun AAlut Vdirus fuit,qui anted Auximi inpraftdio conßisutus,ur be capta profugerat ficusi Cafarfupraab exordio,^ met dùulliobb.t.dc beUociaili memorieeprodidit.
Imperator appeUatur cyc. ) Imperator is apud uetet ret Romdnos(,teßc Appiano)dicebatur, cuius duüu dee cem millia boßium ejfent cafasquern nunc uulgojumt mum capitaneum uocdnt,qui alios multos fubfua potefida te habet ducts. Qyiod uero Cafares pojica boe nomine uocabantur, banc faduin eft ob caufam, quad régis not men populo Romano inuifum,illudautêplaufibihus effett quippe quondam hbertatisfpeciem petejeferens, quum ret ipfidmperatorismaießas nilniftmeradomindtioejfet,
Pluresduthores.ßd ef,cMt'oi,itdutad rem referatur, non ad perfonamt idqiiod fequentia baud obfeure indit (ant,qudndo ait,Ciuile helium ctyc.yPorrb amem « stillt ieTamp; iraerixiré/oTÎt ici. Quocirca orationit defeHut itafupplendut tß. Ciuile beUstm. ) fuplein quo nit hlfanästm^pium, nee quiequam turpe ducitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Genus bominim. ) hoc efl,milites. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qyod liceret
libéré facere,sirfequi,quod ueUent. iRtfiequidem.Naui o Potti
-ocr page 275-ANNOTATIONS f, an
V fOetd fie de ißhoe homirutm genere tanit:
Nulla fides,pietas'if utris, tjui cafirafequun tur: Venalestp manits,itiflt;is,ubi maxima mereet, Legionei hte, ejuapaulà anteapui aduerfariotfuerant.y fuple etiam limoris.ac trepidationit authoret erant in Curionis exereitu.Modó mim dixerat Ceefar, Curionem f 4r recepiffe legionet,quas fuperiorihus tiporibus ex Cor» finioipfe accepereUiadeh utpaucit tenturionibus muts* üt,^degt;gt;t 0Tdines,manipulïtp cenfiarent.
Nam etiam Ceefaris beneficium mutauerat confueiu» do,) Parenthefis bicin Crypbianit Aldmis ©■ yuolfiat nijeodicibui non in loco pefita uidetur. Cfi nantp conti» uns aÏTiD^eyfa, in ([ua caufam reddit,cur nam legicmct, ^uaapudhofiesfileront,terroriscaufafnerint. QniJ.in« 9uu, confuttudofiiiplecolloquii rum QjiintiHo Varre ba kti,Ceefiaris beneficium mutaueratiid efi,btneficentiaad Corfinium acceptée immemores reddiderat. (^umenim ipfos necare potuiffet,incolumts infaam acetpit mdittam Qjiaojferenturcffc.yAly Hbri,lt;jua legunt,lt;s- mea tjuia demfententia melius,utfitfenfts: cjuafcilicet confiuetudi» iucollolt;{u^,municipia etiam diutrfii partibusfcilicttmu litim coniunéia efferrentur. liquodfequentia declarant, tjuandoait:Netf enirnex Marfit Pelignislp uenitbant, fupple omnet ifiarum legimu milites fid alijaUundt, ^tüfuperiori noHe in contubernijs,commilites'ip.')fieilitrt fuiffent. A tip beer mea c0ie{lura,in tam dtprauato,ac m» tilo, hiatibusip pleno loco efi ; ^uimratenusferuabo ijua» tnm int men dat lies exemplar ituidero,autrommodio» reist
-ocr page 276-in ÎX Mgt; tJ. VE BEE. Clr.^ rem ah alio inttrprttdtionnn didtetr«. Nonnuüi ^rauionffermonat militum uulgi durius accifiKhant, ) hoe tß,rem à Qjiintilio yarronarratam,^ inter mietet fpar jam afperiorem tffe quam pro reputabant : uidelicet ttifieiusjohcitationiaufcultajjent. Eßip hie noua fenten tia initium, n J eoharentis cumfuperiori. Max enimfequi tur altera epanodi pari.tJonnulla etiarn ah ijr tre.
Coneilio eonuocato.)fuple primorum ordinum.
Çjyod hutufmodi militum eonfil^t otium maxime etm trariü effe arbitrarentur.yiuxta illud Curionis apud ^u» tanum lib.^.fub finem:
Lariam femperdant otia mentem.
Porri erant (3-e.')Alterafententia in coneilio diéla.
Curioutrump conftlium improbans,quantum alterifm tentia.^hoeeß^poßeriori. nbsp;nbsp;Tantum alteri,')hoceß,prie
cri,qua caßra yarri oppugnanda eenßbat nbsp;Hes. ^fut
flendu,poßerioris ßntentia authore trilles fcilicet priorit Atf haceófutationis Curianapropofitioeß.Qyaenim, inquit,ßdutia ts-c. ^Confirmatieprioris jententiain prat fofitione.Qyum enim quidam decemerent, Varri caßrt primo quof tempore oppugnada, per argumentum à diß ßeUi funptum probat,non facile fa^u quodfuaderenb Deinde quando Martis aleam potiusfubeundam dixerSt, quarn expet^andum, ut à ßtis circumuenirentur, hóe eet. non cogitaffe ait:quodfi inferiores, er accepta détriment to ah oppugn atione difeefferintçid quod fieri peffet) mille turn animos alioquin ad defe6lionemfpeiidtes,rnagispre penfosfore ad deficiendum ad hoßeistpropterea quod file citâtrerumgeßarumimperatoribusmilitum beneuolent tiarn,
-ocr page 277-ANNOT ATJON ES. «^ Ïilt;gt;m,i3- Icontra ret aduerfît odia confient. nbsp;nbsp;Cafirorum
autem mutatio o-c.yAlieriittfintentia: rtfiaatioiem ag, ÿreditur,eur uMtcet,ji in eajira Ccmelima tetrà i edet rent,ml mfi ult;rpifsimamfug‘im,i:cexerciiuîalitnationé reponaturi eßent.t^’etp enim,att,m.l turnaniim hoctem» poritfpatio imerieHo ( tte nos conijettit ) lanarentur Jed magit l'autiarëtur.Nani h boni.cy prudentesfunt uiri^ a, gre laturi tffint.limfir.tn de ipfisjufpitionsm aut tintoris dut defed-onts cenfipuattp ita tene antea de nobisjenti* sntes.o animati, male fintirent, (j aniinum ad pu^nam antea promptû defponderent.Sin uerô aperte improbi.ae imprudentesfunt./dtius eß,eos i^norareje timeri ; ne hit timor licentiam maioremfilts ticro puldiammitas, ü ~: afperatus animusfiudia diminuât piignandi,ac in ojfitio perfeuerandi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qyodft iam intuit explorata habet
mus üc.yPer concefsionem rethoricam in quit, efio uerii [it,quoddeexercitusalienatione dicitur,(,quod tarntn ego dutprerjus uanum,aut rumore minus ejfi (onßdoyant non prudeniium.accirciw.jpiéîorim duturn tmereji, pet rinde exercitus intommoda dijsimulare, occulere,df tet gerr,accorporis uulnera dtjsimulantur, occultantur, ac tegimturf DeindeampUßeationea temporis cireumfiant tia traclamjiibiungit.quod fiufiranodufugam adorran dam exißment. Qiiww mini miluum animi pudore, ac metu in officio contineantur,nox uinqi rei obeß:pudorem nanip omne malisbominibusexcutit, t^ tmudistimorem auget. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Olyare nep tantifum enimi oc.yPpilogus
tßjn quo potifsima duo argumenta rcpettt,o quidfacien ^m ftt,indtcat. Dimiffo coneiho, coniionm aduocat p mditum
-ocr page 278-AKI JN IJB. JL DE EEE. dr.
ntUitum amp;c.')Hinc pater Curiortem primumcum militit but primoramordinumjioc efl,tr'ihuni{ militum,centuri*' onibut,o-figniferittantum con;ultauijft:deir;de uerè ne* ^otium ad totam militum concionem retuliffe. Caterum oratio ißagenerit iuafor^ rß. D iffuadet eniin idis, ac de» bortatur,ne à Cafare,atip ipfe eins propnetore, ad hofleit defiiiant.Acinexordioioijuidêfjuoreinainilitihus cap* tat, dum priflinam eoTumfortitsidinem de prédicat. De» inde iugulum çaufle petens ,turpitudinem, t^uidem defet ilionis ilhs ob oculos ponit.fled ha tarnen ut beneuolentiee meUe orationis amaritudinem condiat dum ait-.ijuidgra» utus mimici de uobis flatuere poftet, ^ ut cas prodatis,ciui flzimmbclloeiudtfetscitaccmuobit accepium feriieita tianep beneuolmtiam fupra capta renouât. Poflrtmo ad» uerfariorum argumenta diluit, ac tandem opera, cz dili» gentiafuafeeisnon de futurum poUicet ur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anuerà
in Hifpania resgeflat Cafaris (j-c. ) Per ccllationem ui* Ei.iS' uidiorisfuadet hune potius, ijuam iliumflouendum rffe. Duospulfos exercitus.^fuplr Afranij,amp; Petreit ^ui primum feiunfl:,poftea coniuneimfufi, cz cap« funt.
Duas receptas prouintias.')fuple citeriorem,ac ulterio rem Hifpaniam. An qui incoltimrs cre.^Argumen* turn a maiore ad minus. nbsp;nbsp;P'os autem incerta uihoria.')
Argumétumeflexabfltrdo,amp;flultotracium. Defertot tnin/eiS'C. ) B.efellic Qyintihj l'arri argumenta per oc» cupationem.Siquidem particula,enim,hcc lo. i non ratio* naUs,fed uelexpletiua ,ueladuerfatiua uidetur, De* linquiturnouarcUgioamp;c. ) n/xtimüs hac intelbgcnda fuut. Capitis diminutione tÿc. ) Caput ( annotatore Ca na
-ocr page 279-AN^OTATIOJ^ÊS. ,iT
Catioyapud lureconfultot ßatum fi^nificat,lt;^ eapitf dit minuti.^ui cumfuiiurit fuirent, taperunt alttno turifub leâielje.l/'ndeiamfacilfcolliÿtur, L. Domitiontdlant amplius poteftatéfuifje,militei facramentofibi obflrtHos tenert t^uippe quädo ipfein hojUumpoteftatemuenißet, prifintmp juü ilätü,ac digniiatê amififfet.Quocireafe» ^uitbatur,milites jacranuntodlofólutos,nulla ampUut nligtone Domitiana tenen. Prttdicaiuros nófum.') Preettritiofchemarhetoricumeft. Aitenimfua ergamii litesbénéficia prteteriturum,tjuu-m tarnen pofiearecena feat, Hac uos fortuna.')Epilogus eß, in lt;^tio caps act puce argumenta repetit ; qua maxime ad debortandu mit Utes à concepta defeâione ualebant. Erat uallis in» terduasacies tS’C.'jTetmyfaipïaefl, Vtfnpra demona ßratum eß.')fuple ante duas pageUas. Hanc utegt; tpfi.y Ethicfiproan pofitumeß. EtduasMarrucinortem cohortes O’C-^P'olattrranus Hb.ó. Ceographiatx Straa bonisfententia, ultra Picenum, Veßinos. Marrucinos, Marfos, Ferentanos,Pelignos, C? Samnites Italia popua los,omnem regionem montanam incolere dicit, Suba latum ad eius conattmfeuto.ßd eß,qiium Faby conatum Mdiffetyarrus,humerumapertumfcutoprotexit.
Porta caßrorumocciipantur.')fcilictt ab Aflianis.
SedqHu loei natura Cfc. ) Paulbfuperius in boe codent bbro Cafar ait,Varri eaßra muro, eppidof, P'tica cona iunila fuifje ad portam,qiia Bellica uocabatur,C7 admoa dim munita loet natura cratnma ex parte ipfo oppido P'a tica,altera theatro, quod erat ante oppidum fubßruHioni but eiusopens maximis,adim adeaßra dißieili ,c!-ana
-ocr page 280-»18 IN l^Jß. JI. rgt;B ßEB.Cir.
^ußo. Erat in oppido multitudo infdent belli cyc. Cau fas ojlendit, cur yticenfes pleritp omnes ad dedittonê fpet ilauerint.primum ob belli infolentiam, O- diuturnam pat ce, Deindeijuodyticenfes propter Ciefdrisbeneßtiailii amie fsimt effent. Poßremoquia ex narijs bominumgene ribus multitudo conjlabat facile ex fuperioribus pralyt infelicibus terrebantur. Porr(gt;a-hicGryphiana,Aldit na O' Vuolffana exemplaria corrupt afunc. l^am pro cen ueritusßtbßittiendum eß.erant. Et deinde pro qui, legem dam eß, quam etiam ex narijs generibus conßaret,fiiple multitudo.Niß forte fyntheßmeffe placet Ji nia excmplat ria fcquamur,^ conßarent legamus. nbsp;nbsp;nbsp;tribus omni*
bus rebusfublatus i^rc.')Lucanus fubfinem li,n.hifce mot dis Curionis infolentiam,(y ßudium adpugnandum ewn lubadefcribit:
-----quem blandafutufit Deceptura malis belli fortuna reerpit.
J^am pepulit yarum campo.nudataip fada
Terga fuga:donec uetueruntcaßra ceeïdit ere.
Eeliélismunitionibus. )fiihcetcaßrorufuorumadytit cam. EtcontrouerIßs Leptitanorum.fideß.incola rum Leptis oppidi in minore Africa,ut teßaturMela H.i.
i'dburam eins prafedum ere. ) Lucanus in iam citato loco Saburam ißum fet undum à regefuiffefic canit.
Mittere exigua qui pralia prima laceffdt Eliciatip manu,Numidis a rege fecundut: Vtßbi commiffa fimulator Sabbura belli.
Multamadhancremprobandamadiuuatadu. ) Adulet fcentia nanfferuentior,er magis temtraria eß, quam le* tas
-ocr page 281-ANNOT ATIONES. a, fits umlii. Eadem de Curionismagnanimitatt Eueänut refen, Ceefareanafententiit ita Juk’jcribens:
Eignadamus iwienisméritaprcecon:a liitie, Hand ahum tanea einem tuUt indole Koma: Aut cui plus leges deberent reda fequenti.
Etfex milUum paffuim inttruallo o-c.^Eucanus infidia rum locum itaI'cribit:
Ipfe caua rr^i urns in ualleretentât.
Proximal^ refpiciens figna.ÿd eß^uexiUa fuorum.
xy I.milliumjpatio o-e.'jT antum enimfpatium inter ComeUana caßra, i:3’ Bagradam fluaium C uhi Sabura taßra erant)fuit. At Curio nunlt;juam amifjb exerci « tu etc.') Eadem Eucanut de Curionis exitu, etfonitudit ne narrat/ic canens:
Non tulit afßiflis animam producere rebus,
Aut fperarefugam,ceciditcf inßragt fuorum, Jmpiger ad lethum,et fortis uirtute coaila.
ARGVMENTVM LIB. HE
EE BEELO Clf^IEI
Per loan. Khell.
Primolocoingentia Pompeij auxiliadefcribit.Secun» do pace rurfus Pompeio per E.VibuUu Rufum oblat3,et tarnen ab code paruifaila. Tertibcaßris utrinip adEyrt rhacb:üpofttis,acleuibus comfsit praltjs-.maxima return neceffariaru penuria utrump exercitum laboraffe: Qyar topugna in pharfalito campo fabia defcribittir-.ex t^ua Pompdus inferior difcedes, ac iu zlfgyptwm fügtet,Uhe f * F'
-ocr page 282-1)0 rj7 1,13. lit. 3 3 3 31,. Cir. frr inftdimoccifustß.Poßrtmo btUi Alttandrini utluii ftminanum i^uoddam frofonitur.
IN C. IVLII CAESARIS
COMMENTARIORVM DE BELLO CIVIL! LIB. ill. IO.
HheUicimi Annotationts.
j/CTXTORE habtnttCot Imitia C^fart.} InfuperionU.de : btllo Ciuili Ca/dr ipft teflatur, 'feijuumMdfiiliceutrfabdtur dut «j difJêiQyod d M. ^ep'tdo prtetort J E iädtor eljit diäut. Is tnim trdtannus,lt;]uoperlenes, y Edri Irgum unddnnaria uo(dbdtur,tefie Pcinponio Lato.ijud annorum modusfiniebatur, ejuibus mdgißrdtus cdpiendi foteßas effet. Qfirf dutem if get annorum ccffulatus prot priitfutnnt.menondum apudduthorrs Ugiffeingenue fateor. Hoc a- dd timorem noudrum tabularum wit
lenddm.quot;) Tabula noua hinc diâa[unt, ijuod ^uum ( in« tjuit Caitutantiijuarumleäionum Itb.r.-^pecuma credit taobaratis condonentur, cy noua mox cooriuntur tabut la,tfMbus nominacontineanturnoua. Idlt;juodo-Cicero hisuerbisalibi déclarât:Tabula noua quidhabentart ^umenti^nifi utemas mcapectmiafundum,tiim tuhabeas
-ocr page 283-At^NÖTATIONES ni tgo ne» Itabcam petumam, Qy i feilU in otio etc.') Btroaldinum exemplarodio ciuiUt biUihabet ,cjuarum utraf leüio ferri potefl. S'! emm legas 'm otio .fenjut eßt ^uife Uh obtulerant rebus adkuc illius tramjuiUis, etJd» uis.Sin autein odtojenfus erit, hafe Cafart obtuliffe, ut beUmn Ciuile,quod oderant^tandem in alterutram caden te uiHoria partem fmiretur, Proindc.')Beroaldus pe rinderet pro fuße äffet poteßatem redius legitfeciffet.
Hisrehtit.sS'fer'^s Eatinis s2'C.'iQiialeifuerint,cs'un» de diäte fintferitt Eatimeex Macrobtj loco lib.i.Satumti horum cap.ii .patet. Pridiares, intjuit, omnes quibutfat tfl res repetere, nee hofie laceffere.Nam cu Eatia,hoc efl Eatinarumfolennia concipitur, item diebus Saturnalio» rum fed et cum mundus patet, nefas eft pneliumfumere. Qjiarenec iatinarum tempore, ejuo publicaejuendam indutiteinter Romanum populü, tatinosipfirmattefunt, inchoari belhm decebat etc. Cycüdibus'ip infit» lis.'ifuplemarisnofiriciuteCutPliniuslib.t. cap. it tefiaa tur')dpromontorio Cerejiocirca 'Deluinorbifitcefunt: unde et nomen àvirK J^.tiiv traxere. Ç)uaautem illarum nomina fint, et lt;juem babeant fitum, Plinium, et decit tnam Europa tabulant apud Ptolemaum confide.
Corcyra. ')penultima longa ut efl apud Lucanum uit dtrenon in uno loco. Ea autem infula uidna efl mari At driatico,tejianteMelalibrot.
Ponto, Bithyma.') fuplendum regionibus Afne tninoris, C^as traduxerat.') fuple in C rat tiam. Reiotariut adduxtrat etc. ) Deiotarius Armenitt rexfuit,de ^uomultain Oratione Ciceronit
( ♦ pfO
-ocr page 284-Oi JN LIB. ni.t)EBEZ. dr.
pro todtin,O' infra iib.^. belli A lexandrini, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qiior
ubi.)ibifcrilindumefl,^ut Aldus,a- Cryphiuf}iabtt)td nierfi Beroaldinum exemplar,[ihi'egat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex CdHot
^ratia.^cjua eademçy Galana à Pliniolih.r, cap. ultimo didtur, Agrotautem Phrygia ta regio magna tx parte compleâitur,eodem Plinioteße. Dequauidetoprimam Afia tabulam in Ptolemao. Hippotoxota.ftdeß,celui» tes arcubus utétes,C}- iaculit. Hinc Bardanos,Beffet.) De Bardonit nihil adhucinueni apud Geographos, Be BefsisautemStrabo li 7. Aemi accola,induit, lt;s-qui uff in pontimuerguntCoraUi cz Btfsi.Exquolocoapparet tos Thratiapcpulcseffe. Siquide Aemus alnfsimut mot rß,quimediam Thratiaminterfecat. Cyrenis.)utlop» pido, uel popidis Africa ,undccj- Cyrenaica regio did» tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adeum locum,qui apptUatur Pharfaba crc.)
Quandoquidempugna tandem maxima inter Cafarem, O' Pempeium in hue loeofada cfl,operaprttiu erit neffe, in qua Gratia partefitusfuerit.Plinius itaf lib.».cap.a. Phaijaiicos campos fimulcum libera duitate in Theffa» Ha penis.Catcrum Paulus Orofius lib. a. cap.ir. locum ifttim in quopugnatum eßno Pharfaliam,fed Palaophar falum uocat,hoc efl,ft Cracanicum iTv/uof fpedes, anti» Îuum Pharfalum. nbsp;nbsp;nbsp;EratOrid Lucretius eye. ^Mcla
lb t.Gcographia,Oricum primam Jflricarum urbium effe didt. Q^iibus iuffuD.Eab} praerat.} Lalius nanqs Aflatids nauibus à Pompcioprefedus erat,uti Ca fanpfemedo commiminit. Qfler.derunt.-)hoc efl,impe gerunt,al^folui'cnanefhicpofitumrfl, A Salonis.) fuple eppido Jflria rcgionisiquod tame Pomponius Mela
-ocr page 285-ANl^OTAnOî^ES. Ill fmguli:rittr,nort flur,titter flexie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Cafaris cerna
flexum ueniret.ydefl^in congreflummilttaremstut fla tiius quodfentio diidni ,fi contutgeret cum Ctc/arecon» gredi. nbsp;nbsp;nbsp;E iburnamm. 'jflfle nauium uclociflimtemm,
tjuit èi Libumis poplis primum inttentieflnt. Ccr« citatis Da’matis.'jfliliceePamonitepopul'.s.Etemm Pli nuts itb.j.cap.if.earn Pannonia pareem,lt;iU(e mare Adri» aticum fpedat, Dalmatiam uocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et prafläis Oa
nnium mulierum crinibus lt;3-c. ) Qyim dicit tormeta ex tnulierum capiUis ejflfaélaflynccdochice nimirum lotjuit tur^tjuippe iit totum pro parte accipiem, innudt, neruot baUilartm, feu fcorpionim inde fados effe. Qtiinit cajlris.id efl iptintp. D iflributiuiim tnim nomen pro Cara d'-nali poft turn efl hiflorico (y Poëtica more. lamlt;p hyems appropinquabat a-c. ) Neceflum efl hanc Salona rum oppugnatienem ante Cafarit in Pharfaliam traita (lionem contigiffe.Qyim enim non tantum Cafarfupra dicat.feipfis Januari]yonisà ßrudufmolittorefcluifle, uerumetiam Lucanuslib. r. PharfaliaaJJerateundema ßrunduftonauigationem inftituiffe\ quamaqitoraprint lenta alto iam tor pare ligata,^^ unde pigrius immotis paa ludibut baflffent .■ nullofanipatiohyemsappetebat,fed rigidiftima iam erat,fi pofl utrunip Cafarit commeatum in CratiamiJihac cum Oëlauiogefla funt.Jdquodo paulo fupcriui ex hoe eodem libro apparet, ubi aittßibua lumgrauiflima hyeme in nauibutfuit exctibaffe, ut tdtia num Cafarit comeatum exciperet, naiieitip eiut incende tet. Qjio fit,ut per hyemem bic non temput bybenumfled tempeflaurn inteUigamtób quam oborta, Oäauiut prater p r alias
-ocr page 286-in JN IIB. JIT. DE BE^. CJy.
elias calamudtcs acceptas à Stdonartim oppugnatione deßiicrit. In Candautaa’c.yPliniushb.i.cap.ii inontes Candauiit in Macedoniaponit. Et Volatcrranus lib. 8 . Geographiie ei fubfcribit. Vndeappdret Canda* Main Macedonite regionemejj’eperpetuis mentions cint flam. Parthmorum. ^jQiticet popuiorum Macet doniie,de qiiibus Plinius in proximi allegato loco.
Calenus legionib as,equitibustp Brundujij ae.^de hoe Cafaris mandata lege anteduas pageUas. Erat resin magna diflicultate.yesliilicet Bibulinitelaftis.
Cum M. AciliOfO' Statio Murco legatis a-c, ) Paulo f.iperius Ctefar ait L.Torejuatu cr fe,amp; Oricum ei dedit difje, ideolp utrifimile eß, illos legatos in oppidi prafidio relifios. Ç^od autem de ißius oppidi muris hie laquatur, amp;nbsp;præeedentia ( qute modo aUegaui ) amp;nbsp;fequentia teßh montafunt. Max enimfelt;juitur,Ciefdrem reuerfumelje Oricum, atp inibi Eibonem, cr Bibuhun ad colloquium abeodemeuocatos.
Vltcriores cittitates. quot;ißilicet Gratia:,ßatim enim fequitur. Erat autem ad Butrotum oppoßeum Corey* ra^s-c.quod aßimante Pomponio Melahb.z, Epiri op* pidum eß. De quo,SS' reliquis pradiflis,O’ dicendis in hoc Ubror-decimam Europa tabulam tonfpidto.
Exadtlitate, a- pratura exc. ) Qyod ad adilitatem Cafarir cum Bibulogeßam adtinet, Suetonius Tran* quiUusfmultatem inter eos fie conflatam eße in Iulia narrat. Aedilis prater Comitium, acforum, bafdicas'p, ttiam Capitolium ovtauit ,porticibut ad tempus extru» äiunin quibus abundante ra urn copia, pars apparatus exponerctuft
-ocr page 287-ANNO T ATIOgt;J n,?. „r txfoneretur, f^cnaiiones aittemluJos'ifCcumccUrga, Vpparattm ledida.Qun fadumeft,ut communiüijtioif impenfammjolus gratiam cdpererptec difsimulartt ( vliet gatius fA.liibulut,euenifp:fibi,ejuod Polluci. f^teniin geminifffcttribusitdes in fora conflituta tantwu Caflot ris uocareturdtam gitans, Cafarislf munificentidm tmiut Cafaris did Qyod uerb ad praturam, TranquiUus quit demconfidatu! cum ßihulogeßi, nan priCtura meminit; in quo quia cunciatx arbitrio fuogtrcbeai,kiutrfusin iUoslufi füllt:
Non Bibuloquicquamnuptr,f{d CafarefaÛtmefi: Nam Qibulo fieri Confulenil memmi.
Jpfi reeiperent. ) ideß,pollictrtntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipfe af aqua
tèrra'ip.a-c.^Aquafcilicet duldSupra cniin ajferit Biba lanos pro: huius aqua inopia, taleßem rorem cx ptllibut txprefsifje. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llludAfupU marinas, id fuplendum,ter*
reßreis eußodias. Illi ntip legatos Cafaris recipert.y id eß,recipiebant,boc eßaedpiebant, quo uerbo ipfe Celt farpaulà ante utitur. Pericülum praßare.} Pnet ßabant, hoc eß ,ß Ceefarit legati inter Pompeianot peri clitarentur,nonfpondcbant,fe Cafarifuper ea refatisfat Üuros.Pneßare nantp hieforenfe uerbum eß. ynum.) id eß, folummodo inßare,inßabant Kardsfaatf/ modi.
Grauiore morbo exfrigore,ac labors implicitus.}Pau* lofuperiusCafdrfcTibit^'Bibultm ipfum grauifsimahyet mein manibus ad Orici portam excubaffstneep ullum laborcm,aut inunus quantumuis abiedum detreclaffe. Pxißo tgi turfrigore,(y labore infueto morbum cemtraxt rat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yibuUiitsfedato tumultu t^tc.yf^itfuerit,
-ocr page 288-»,tf J2J I ZB. JIL HE BEL. CIV.
tumuliusilîtcx fuperioribusliijutt.ubi Cafdrinlt;juit,Vi hulhum priât de Ctefaris aduentu.a- pricfentia, in Grat cd terrd Pompeittm certiorem feafJe,lt;judmiiliut mdnddt td referret. Q^onuntio Pompeius ddebconßemdtus fit, utmdioribus itineribus.tjudnifoluuieffet') Ap^iloniam contenderit. nbsp;nbsp;nbsp;Fugitiuis abfaltu Pyrenao a-c. )Afrd
nidnos,a' Petreidnosbaud dubie innuit, lt;juos fupra lib.i. btllorum Ciichnm legimus. Ilerda rcltcia Oélogefam petyfjèiautem Pyrenaos monteishincindeerraffe,acbis tandem cum Ca^areanis coilocutot. lifdem tempert hut Roma M, Calius ere. ( Intermiffa aiiquantifper re beUiea,adurbanas defcribendat uenit, Qyumenimab exordiabuius librimanuiffetßdem in tota Italiaade'o an guftamfuiffe, ut neep crédita pecuniafolucrentur ,ideo'ip fe coßitmffe.ut arbitri djr(ntur,perlt;juos rerun, er poft feßionum aßimationes ßerent i nunc lt;]ucm exitum ea res fortitafit,profeijuitur. Quadautemdicit, Caliu P.ufum pratoremcaufadebitoru jufeepta fuple addefendendum, inttiomagifiratus,tribunalfuumiuxia C. Trebonijprat toris 'VrbanifeUampnfuiffe,geminumfcnfum babcrepot ieß,ucl auod Rufus peregrinur fucrit prator, et tribunal fuum iuxta curulcm Treboni} felldin ponendo,fe ei a^udz reuolueritmelijuodbaßa,aclitibus dirimédis uterif effet iudex ex aquo.Deijuibus legiio plura apud peneßtliam, er Pomponium Latum de Pratorum dignitate,crof}it tio. llistefnpor:bia,)uideliccttumultuofis. Alp ipfis.)buple dtbitoribus, ad ejuorum commodum permet bat,duriorinucntus eß Cal'U! crc. Mira ergo duritiam, er immanimem in hoc honinc fuiffe oportei.R-emoenim facile
-ocr page 289-ANNOT ATIOJ^ES. UT facile remittit,lt;juod ad friuatum conmodumfutitn pertu nenes’ lt;jaij'f fua, qiiam aliéna cauja uebementwr, es at crior patronus eft. Nefrußra m^reffiis turpem cauk m uidereiur. yideß^ ne frußra debitorum patronum agi ret aduerßtscrediiores,ne uidtlicet ilb bis fatiifacere centa peUerentur.Q^todjane pcrijuüm turpe patroanium erat. Obferuandaeß autem loipuendi forma ,ingrtdialiiuiut caufam, i d eß Jufeipere ad de/endendum quod f ermani dicunt,an eines fachßan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seruilius corßd. ) fuple
quem Calarfeeum confulem creatum effe à libiibuiusca piteafferit. Et concionari conanternde roße s dédit xiteS‘C.')Eiuius li.s.urbe coditaquidroßra,es unde diéla fint,bifceuerbis exponit. Domitis Eatinis,naues Ant aa tiu partim in naualia Komaiubduéla, partim ince^airoa ßris'ipearü ßiggeßum inforoextruâuadornariplacuic, roßraq; id templum appellat». Atq: eg in Jtaliam tuoa cato. ) fcilicet ex Mafsilia, ubi propter bomieidium coma mijfianexulabat. At^eumin Turinitm.)fiip'eagrum Turio Italia oppido adiaeëtëpramifit. yifaai proditioa ne.^proditio legëdu eß,es textusiuxta Deroaldi diftinétia nem ita dißinguendusies’famiha Neapoli uifa, atq; proa ditto oppidi appareret,es catera. Qiiod conuentus.') fuple Capuanus anna capérat, Qy’bufdamfduiis era gaßuUseS’C.yErgaftulii,es'eroafiiliis(. telleNonioMar celloyutgenere,ita es inteUedibusdißer tint.Nam neutro carctrislocus eß. HafcuUno aut euftos panalis loei quem Craci Aafie^vMKei uocant.Lucilitts bb.ir. Non ergaßu lus unus,es alius iudicem appofuir,ut nemofmtentiam lia brrf,quafi ergaßidut poßet dieere, bac ille. Si quit uerà
nominir
-ocr page 290-»gt;• nbsp;J N tj ß. tn. üß ßßt- cJt^.
B0)«itj« ^.Tv.-j.'f/ rcijiiirit, Sypontini cömtntarios Ungute J'iitinaconsulat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perucnit Turio;.')U(lpopulot,
uel oppidamtiiuod turnen PomponiusMelu hb.i.Turtum fmgulanter decUnut. nbsp;nbsp;nbsp;Tibo proMus ab Orico ts-c.)
 domeliicis rebus ad beUicas redit. (^um nan,j: non itd multi) antememini/fetcoUoauv inter Tibone,c}-jcfe, Jtemmortis ßibulintead Oricumtiaimjuopaüoinde^a' quorfim proffäus fit,enarrat. Jnj'ulamcp,cjieiC com tra Brunduftnumportamrß amp;c-}Plin:usl:b. ). cap.it. tradit, paucas infulas in Calabro littorc ante Brundufii fitas,quirumobieäuportuseßiciatur. Detiuottide Pto» lernetctnli.i.ca,i. amp;iabula Europea. Ç^iàmoinnitt,') fuple locorum, ac portas eußodia daufos ,ßiple praßdijt Cxftftfnis, de tun bus infaperioribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et adeo loci
epportunieate profecit. ) tjuod fülicet inßtlam c regions Brundußjfitamoccupauerat, ty CitJdreanosegriffupro bubt bat. nbsp;nbsp;nbsp;Per cau’arn exercendorum remigum.ßd eß
ut remiges exercerct. nbsp;nbsp;nbsp;Ad fauces portas,id eß, angut
ßiasfeu ardosingrelfusßmilitudineà re aniinata adina animatam fimpta. nbsp;nbsp;Signo dato in hoßeisineitauerüt.y
Beroalcßexemplar legit,ßincitauerunt. Hyeint pnecipitduerat. yfupleso fe, aut pracipitata iam erat ,ita utailiuum uerbum hut ceaVixyltii/ propaßiuopojtttifit, ut in Ulo p'irgilidno-.Nüxpreecipitatcalo.t^aeaCtnauit Seriiiusyuerba inuicem ponuntur,lt;jult;e paaitta, es- aflma *0^ poffuntmt auerto,^- auercor, priecipito, er pnecipt^ tor.SicGS Eiuiusli.7 deca^ , Creditimtinquit uulgbeß. in puteum apertu-m ex eejuo priecipitaße.Et ru^us uh. gt;7. decadis a. Et pars maxima inermes per fnuia,es rapes de ruptas
-ocr page 291-ANNQTATJONES. „9 nipt as pracifitantes fugcrunt. Significare autem uult, hyemem in exitu iamfuiffe. Etenim lt;juando Cafarfupra tut,felt;juinto Januat'^ dit Brundufiofoluifje ,o^hic muit todam menfeis tranl^lft affirmai : duhio protulhyems ' 'tam in practps ihatjioc tff.adfinem inclinabat. nbsp;nbsp;Qtiis
bus ntcefffdrio cÖmitltndum txiffimabat, ) e^uibusffipltn» dum ucntis,cÓmittcndum fupleexfuperiori,naties. l^tip nero eff quad tfuentjuàmfubffamiui cum adiefi no difcon uenitniia moutat. Nam eommiitendum bic non pas licit pium ,fed uerbum infinitiui gerundiuum eff:quod wip in numeros.nep in perfonas, nep in gener a, nep in tempora ^authors Gellio.ydiffrahitur, jed omnia iftbac, una,edt siem'p dedinatione compleflitur, C^antop dus.') [cilicet temporis ,cuius occaftonem Citfarrani ntglexet Tant : tanto trant alacriores ad euffodias pui claffibus pratrant ,fuplendum Pompeiani. Statimenimfequitur, Etcrebris PompejiItteriscaffigabanturae. Etpaido fuperius fcriptum tff,infulam , pua contra Drundufit rum portü eff, à Eibene occupât am effe in hoc. ut Cafat teanos egreffu prohibera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eenioribus uentis. ')ffiple
tofpirare deffnendbus. Modoenim ait,fftpe uentosflauiff ff,puibus neceffario nattes committenda fuiffenta Cafat teams, Eijcerenaues,ideff,appcllrre.Ci)ianpuatn Beroaldinus codex eluere habet. Hac a cuffodtbut tlaffium.)uidelicet Poinpeianarum. Nadi hauffrum.) fuplcuentutnffcundumijs,pt:iex Italia in Gratiamnaui gam.Max nanpjepuitur, hauffrum alipuandiuremiffiut ffantem tandemTUgt;fusincrebuiffe,Cicfftreanis'p pr/jicio b'ljf- f^’ei^bi porium,pui appeUatur N^mpha i 0-3
Ciaius
-ocr page 292-»40 IN tIB. III. DE BEX. CIV.
Plinius hl?.}.cap.iz.nympkaumpromontor'tum uocat.
Vltra jLyffum.'tfupleto I.iburnica;r(gionis eppidu»!.
Qÿi portas ah Africa tegtbdtur. ) Africus utntui (ß lateralis,cjui ab occafu bybtrno cotra Vultumumfpirat.
Q^i modb fibi timutrant. ) ut Ctefareani, tutijemus portus.'il'cilicet nympbaum rteipiebat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qpi najirit
na.pr.intulerant. ) fuple Pompeiani. Nam pratcruea Hus.ymtda rurfus in Vuolßianisexemplaribtiseß. Nam prttterueäas lcgendum,ut referatur ad naueis. Hit temporibus Scipio dctrimentis tjuibufdam a-c. Suprafub initium libri primi de hello Ciuili Ciefdrait,Scipiom Sy riam obttenijfe.Nunc ergo deßribere tneiptt, quo paâo fe in prouintia fuageßerit: cytur tadem Pompeianis copiß fe adiunxerit. Circa montent Amanitm, ^fuple Pha* nicesregionisjeße Pomponio Mela lib. i. Deduâa Pergamd. ) nobdifsimam Afia tirbem de qua S trabe li. H. Columnaria,Cf oßiaria.yfuple tribut a de eolumnie, Cf oßtjs fail:s,itclfac:endis. Vtatitem jic inttrprtterpwn tantumrei circumßantia,fcd etiam Andréas Alciatitt telebris ille iureconfultusfacif.quHn lib. Vlpiani ?. legt itg.deuerboriimfignißcatior.eitaf ribit. Qyum populo Po.in Mutina obfidione belligeranii peeuni« deeßetfiri hit Dion,fenatcrijordmisuiris indibltnn,ut 4 obclosfolw rent,infingulas quaslp tegulas adifdorum, quaRomit incolerent:idem a triumuiris compuljos nues ais ut adijit dar urn,qua: Roma habebant, penfones penderent : quoi tnuntis colonarium appellariM. Cicerone ad Atticum rpiß.lib.t},(3-C.Cafarcbelloru?nCiuiliMn cómentariot, ipje arbitrer , Cuius uocis etiam in authenticis mmtio habetur.
-ocr page 293-ANNOTATJONES. h, imbetur. tdmetfi ©■ columnarium Ugipoftit. Honet fia prafcriptione. yd eft^pratextu. t^'eéiigalprc mut tuo.)fciiicetimperabatiir,uü in forte fererantinficjuentit annifidefi, quanta pecuniafumma uefltgaliafiquêten annumredemerant. Perro Àiuiut lib.6. aburbeenndita fortem eadem propimodum dicendi forma,qua Cermani houptgue.cap. uota^ic inquiet: Cedubio décapité quod ujuris pernumeratum trat, Cafar Antomj exereim coniunbioO'C-^bieditjd!uigefta..'inte q’àm cniin Stit pionit auaritiani,^ crudchtatem defcribere i cc pit, ait,fe altero die pof nuntium aceeptum, ad /tnioniuin peruet nijfe ; nunc igitur quid ronitmäis copi)t adiumfit, eontit nuat. ^^^'^ Cotti.yfcilicet Tbratia, quem VoLatert ranutli.j. Geographiaa partibut Pompei; jletiffcptiiat.
Qyi circum Theffahamelfe tófieucrat.yreble. Stiora enim afferit,^.Caftiiiin d^ónginum cum bgione tyror.u^ qua appeUabatur uigefina irpiima, atip equitibut dueens tit in Thefidham effemiffum. Adnionteis,qui Tbi ft foliant cingunt eS'e.yPliniut Itb.^cap. s.affeuerattrigmo ta quatuor montât in Tbejfahaefje, qiinricn, binobihfn mifmt Cerceti,Cgt;ly:nput,PieTUt, Qjfa :cuiutex aduerjO Pindut, cz Otbryt Lapithariifrdet ad occafum uergent tet,adortum autem Pelios.Omnei inqnittbeatrab mo: à inflexi, caueatit ante eotfiptuagima quinip urbibus.
Ambratiamueriut. yfuple Pp,ri oppidum, de quoPlit niar eodein lib.cap.t.i^y Pomponiut Mäa lib.t. Efi autem bac uox perc uel t atter.uatiim, non afperaitm fcribendii ut Fiorentina,O' yudfiiana aditio babet. Scipio in tafirisfiatiuis t:iyc.) Dthuiujinodicafint yegetitis Itb.i^ q cap.a
-ocr page 294-’m« JN LIB. UL VB'BEX,. Ctr.
f Op-Sun hue ftribit utrba. St etwa caßra teßate, lul bybi gt;^if,bojie ui(mo,mMori labere, ac cura firmaniur. Nam fingula ctnturia,dtuidêtibus camfidudoribus {ßenän^ ißhic legend im arbitror')amp;pr'mcifibus,acàfiiunt peda* turancrfaitis, ne farcimsjuis in orbem eirca propruß» ^na depoßtis,cinaigLidio,fojßaM ipperhint latam aut no ttem,lt;nit unde(im,aut tredeeim pediéus ,uclß maler Ma nerfaricrum uit metuitur, ptdtbus feptemdecirn ( impari-tnin', numerum objiruari moris tß'jtumßpibus duüie^uel interpofitisßipitibus,ramislparbontm(_nefaciletcTradi3 labatur Jagger triguur es-c. P'nde coUigoea plane ca» ßraa J''egeüoinnui,quteitiilgiis noßrate tinfchant^iuoa cat,!3-ßatiua caßra facereficbinfchant^en. Dedu fits orte maritima praßdijs Ca!ar,ut ßtpra demonßra» tum,i;3{,') Anteduas nantppageilasrefert,Caßirem An tonij txercitucoiunäo, legionêab Oricodeduxiße: quam tuende ora maritima caußapoßuerat. In qutbut adlibraßecerat turrets a-c. ) Jn quibus,ßuplemanibus. fecerat turreis ad libram,id eß,adßatera, cz perpendicu U aquihbritmtne uideheet in alteram partem magie proa pendentes corruerent. Molem tenuit naturalem tyc.y id eß,tumuliiin. Contra oppidum, yßuple Oricum,
Quatuor biremee ßubieäis ßcutuliramp;c.^Scutula proa lerquàm quod rotundum, er concaitum uaßuligenusßa ' gnißcat,haßam quof tere tem dénotât, qua lina tundima tur. Excuiusnimirumßmilitudinekoeloeoterctialigna nauibusßubisda,utueälibuspelliqueantdictintur. Qjta Caßarßupralib. a. htllorum Ciuiiiumgraea uoce pbaa langui:er Cermanieaadeuoluendo k'H(llenuocant,uoa lu:a:e
-ocr page 295-ANNOTATIOj^-^Si ,^.iit tuian tnim Dualen Ulis dicitur. Ex^tiirdip ftarit. ) l'upletooppidiOrichD.Eitliutnab Afiaticaclal]e,a-c.y Supra à capiteißtus libri diduin eß^H. EieUum Afiath ^ f is nauibus à Pompeio prafcélum. Qj/j commsatut Biblide,atip Mantinea,amp;c. ) Biblis Pbanuiaoppidunt .,eß,quodMclalib.i. Byblon iiocare uidaur. Mantinea uero Peloponefioppidum,delt;juoStrabolib 8. Cat farpoßijuäm Pompeium ad Afparagum e]Jeco^nouit?y Superius ante treis pagellasCafarintjuit.Pompeiumad Afparagun Dyrrhacbianorum eontendifji,ubiaudiuet rat Antomj^zr Cafarisesercitumconiunéium eJJe.Nunc , uerólt;iuibus modis ipße eSdem peruenerit tCfcaßraiaxta turn metatusfit, déclarât : donee tandem D yrrhaebium peruentum cß,ubi rurjus utriufep imperatoris caßra,obfit (lsones,amp;pralia graphice depingit, CaßeUtsenim ^t-effe^it. O’f' ) Talem Turcacaßrorumformamfuifje perhibent,lt;iuiobftdionetn Vienna Außriaeauiderunh Manufata.yid eßfigetes l’gonibus,non aratro culta.Sic Vergiliuslib.i.Georgieorum:
Sedfrumenta manu carpes fata.
Auttx fubcoaüis erc, ) Calepinus déclinât SubcoaÛa, a,amp; moUiorem pellem interpretaturqua ideo ßc uocetur quad alijs pelUbutj'ubiunilafit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erat noua, lt;3- inufia
tata belli ratio,O'c.y Duasobcaufas nouam beUandiras tionemfuiffe dicit,unam ,quoniam pleruncp pandores à pluribus obfidentur : at Cafar bicmilttum numero infet nor Pompeium fiuperiorem circumuallauit. A Itéra quia et in boe objidiones fiant ut boßes frumento, de omni com tatatu arceantunatcontra bicfiebat.Objefsis nanip onf lt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nitn^
-ocr page 296-1*4 IN tin. Ill DE EEL. c 1 r.
nium rtrum necefjariarum copia fuppetebat, cy obfideut nt (contra maxima frumtnti penaria laborabant.
Hecordabantur enm teeadem 'uprriore anno in Hi^paa nia perplt;‘j}ut,c3'c. )Qumn enm cajirafua inter Sicorim O' CingamCtcfar pofuißet.adei angujia refrumentaria utebatur,ut annona ad denarioj lt;juin^u.:ginia in fmguloi modiotperuemrit:ijuumiiontra Aframamon niamret r-nncopiamhaberencdicuti upralib.i.btlloritmciuitium habetur. Memmerant ad Alexiam ,oc. ) In iftiut nanlt;f oppidi cbfidtonegrauifiima^endein tempore 0 ma* teriari,o finement an Romani necr/fie habebant. Q^J* resfiatis arguit maxima annonteangufiiamiUo perpefa fot. Multi)ettammaiorem ad Auaricum,oc.')lllie nanip complures dietfrumento carutrunt, 0 tandem ex* trema media laborauerüt. Detjuibut conluhtofieptimum bbrumdebelloCaUico. Quad appelaiurthara. ) Carat legendam exifiimamut,de lt;juo Dioficondet lib.f. cap. rf.ficait: Caron exigu-am, noiump omnibus fernen t}i,calefacit,urinamctt,fiomachoaccommodatun, oigt;i cibogratiem eß .• concodionet adiauat, utiliterantidoiit, 0 axyports mifcetur,anifo proportione refpondet. Radix tltxa paßmaca modo ad edendum eß Plmiat aero li. 19. cap.», neeCharam,nee Caron appelUreuideiur, abi fc ait:Necnonolus sjuop y'.iitßre eß triamfoliorum. Diai Jultj carminibus, praepue iocis miliraribu’ ctlebratum, Attemis lt;juippe uerfibus exprobrauere d-apfana e uixijfe apud n-yrrhaeh um,pramiorumparfmoniamcamUan* tet H sdenututercpradicemaCafa eanis miltibusco* uujilun innuit:ied tile mavis appolite,qudm hie. Nam f it •lut
-ocr page 297-Cajar appellant
ANNOTAT JONES. »«ƒ nÎHt mart Plutiirchi,I-ucani ^cr Appianigf nut tantum herbitjeu radicis attingutpropterra quodjiaj-ifijdJefy* rhiointerpretr) SsTi»ayf'ieieiix,ivxf/\a3i0fj^n^hoceß^t^* terfyluejlria olera editur,quod quidam napium interpret tantur,cr Plinius ipfe in eodein lih.cap.f. napi quoddam genuseffedicitfylueflre^cuiui f. haeruceefimihafint. Di ojcorides uero fpecieinherbanon'di simiUnominequim magis ad Ctc fat ere apparet. Quando auiem idem author refers, cari radicein elixam paßinai a in modum edifciendum eß,ma ximiim paßmacaiCermanice paftaneier,uelgirgili')prot uemum in ßernenfium hortis effe .• er owit frixas non elit xas in magnis non tantum indigenarum fed etiam aduee narum pradpue G alhcorum délités effe. Qyod adt mixtu n la fie multum inopiam leuat,id fimilitudinem pat nileßiciebat,O'c.)Pluiarcbus Cafarisfententiaitaadt fiipulatur ut uideri queat magnam huius hiftoriae pattern ' ex illius commentarijs transferipfiffe. Appianut ueri non ex radice, G htfle fed ex pabulo panes eße pißos aie : nee à pratercurrentibus Ca far it mUitibus eos panes in Pomt pe^ exercitum iafios effe, quum hi ilhs famem exprokrat rent : fed à transfugis huiujmodi panes ad Pompeium det latos,ut htticiam inde caperct: ne lp tarnen illum ut prut dentiftimum imperatorem exhileratumfedjibi cum belt uis bellum effe dtxif e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C rebrop uoces militii O-c. ) Plutarchus corticis arborum non meminitfed a mi litibus Cafareanis ad Pompcianos diflu, ie quoad huiuft modi radices terra produceret ,ohfidionem Pompeij non derehâurot. Equos eorum.fuple Pompeianorum.
farit lot urn intelligendum
lt; 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c»«
-ocr page 298-•4« IN Lib. JILDB BBL.CTV,
Cim anguflijs loci csr.) Supra ait, ex caßeUo ettfat reanoincajitUiMnperduda munnionePompeiutninter* clufum,cidem'ip maiorem exercitum. fuifje quant Ca fat ri. Extantaergohominuma-brutoruanimantiummul* titudme manguflis locis uerfante ingens peflis orta eß. Hue aci edebat o- aqua duldt inopia, eo quad Cafar ot mnes fluuios, ac riuos, qui ad mare (penes quod Pompe^ caßra erant')pertingebant,uel auerterat, uel obßruxerat.
Aha enim funt Icgati partes.} id eß,aliud eß locum te* nentisoßiciuin,attp,ideß, quam imperatorit. Nam plura caßtUa Pompdus pariter dißincnda.yid eß, co* hercendi,manus hoe eß,exercitus caufa. Atlt;p hoc eß quodßiperius feribitur, quàmplurimos colles à Pompeio occupatos,utquàm laiiffmas regiones teneret, Cafarisif copias quant maxime diftineret, nbsp;nbsp;nbsp;Ita uno die Jet pra*
Itjsfadis, tribus ad Dyrrhachiu,tribut ad munitiones.} ..Exfipenoribus conßat, utriufsp imperatoris caßra pro • pc Vyrrhachium pofita fuiJJe, munitiones uero longius prorogatas. (^am ob rem hic ait, quada praha ad Lyr* rhachin/n,quadam ad munitiones effefada. nbsp;nbsp;nbsp;Etfe ih
antiquas munitiones recepit.^nimirum adaditum locum qui Petra appellabatur. ubi caßra primum cómunierat.
Amphilochis. yfuple Acamaniapopults ,dequibHS Strabohb.s.Plinius tarnen lib.^.cap.i, Amphilochicum iirbemin Acarnania ponit. ÿt demonßranimus.} jeiheet in hoe eodem libro,ubi ante feptem pagellas ita in* cipit : Cafar Antonijexercitu coniunclo,dedudaOric» legicneO’S.} Ifihmumpramunireinßituit.} Ißh* .ttus^race isdftés t^^'ra inter duo maria ardatadicitur, i«^etf
-ocr page 299-ANNOTATION ES. nbsp;nbsp;nbsp;nr ,
^utppemter Aegetm,o- Ionium:Nam hk de Pclopnefi ijihmo loijuitur,de quo Plinius eodem lih.f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Dtlplios. ) I-ocrenfmn oppidum ,ut idem Plinius inibicap.i. aUerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tbebas. ) eorundem Eocren»
fium urbem, quas Plinius ibidem ehorficas dim appellat tas effe meminit/iuxtaqi Htlkonem montem fitas effe. '
Orchomenum. ^fuple Arcadia urbem, de aim Pom» fonius Mela lib. t. (S' Ptdemaus de ijlis omnibus lib. si cap.if.tabula Buropaio. Nonohlituspriflini injlituti Càfar,)fcilicet aduerfarijs pacem offerre. ’
Autbores eius rei.^fuple nuntij perferendi de pace fa» cienda. Scipionem ca autboritate eße oc.) Sei» ^0 «b generis fui amplitudinem, er quod Pompey jocef trat,eitm magna ex parte compeUere nolentem,ac err an* tern corrigere poter at. Eßtp boc argumentum fuaforium àfacili dudum .quemadmodum ts- er boc, quod fa tim fequitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Praeße autem fuo nomine exerci*
tuierc.') Qyoniam Scipio^utfupracxboclib.didici* mus}detrimentis quibufdam ad montem Amanum ac» ceptis,fefe imperatoremappellauerat,non Pompei},fed fuo nomine exercitui praeratiidcdf fequebatur, sum ma* ximam componendi beUifacultatem habere. *
Qyodfißcißct,quietem Italiacrc.^Qititamp; quan» tusfrudus ex I tium compofitionefecuturus eßet,oßrndit.
Utfapra demonfrauimus.) feilicet in eodem ifoli* iro.Cafra nanipPompeijin aditoloco fita fuiße,adi* turnip nauibus mediocrem babniße primu narrat : deinde ait Pompeii t « caßeUis eßedispr-paßum milita dreuitu
j 4 Ofk*
-ocr page 300-1,8 jiJ Liß. jiJ.jyE BEE. c/r.
amplnum, mtw tjuodfpacium pabulanfditut fa. Hot orgo aditut à fe ntme ohjlruHos effe Ccefa imjiiti.
Erant apitd Citftrtm exeijuaum numero cre, ) Qp# failoPompeias occafiontin rei bentgermdit inuenerit, aum eruptionem par'iret,expona. His domi yfupple in ziUobrogtbut. nbsp;nbsp;nbsp;Adomnet attulit )ldeß^apudoint
nri. Sed in illud temput referuari, pro tUud Beroaldit na ;:3- Aldina itdaio,dliud,rréliui legit. J^'algo utro. ) id eß, co’r.muniterfuple trilibant eonferipti milaet,faiit eet d Poinpeio. Sed bi uidelicet Kofcidus,i3- Aegiutfrai tres. nbsp;nbsp;nbsp;Tegumentagaleis ex uiminibut facere a-c. ) In
^uem ufum Pompeius hoeßeriiufferit, pauloinferius det cla'dturmempe ut à lapidum i^uuimincis tegumentiiga leis impofais tuti effent. E t uallut contra koßem a-c.) yaUus^teße P'egctiolib.i.ta.t. ) fudes,aut tribuit lignei funt perordinem digeßi. Qjii has duat mmitiones.} fdUcet ualU duplieis contingeret, Foffieép aggere.) fedieet lt;juem Pompeius antea in fcaphas, u aEuarias na uet imponere iußerat. t^nde tam liquet in quem ufum an tea ilium eompertare mandaurrtt. E t Irgionartj in« terioris munitionis. 'ifu;:lc Pompei ana. Qyum enim Cat fareumexcaßeUoin caßtUum perdura munitione indu fißet, quim plurimas, c latifimas regiones caßtUis, cz prafidijs munirbat, ynde rclinquitur,o- intertores,er ex» termes munitionet Pempeiofuiffe. Abutratppari te.‘ifuple cumeorum Pompeianorum,qui nauibui circum ult;Eierant, turn qui exinterioribus munitionibus pugna bant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Multam autem ab idu lapidum ( quad tinum
, trat noßrit teltan)uiminca tegumenta. ) fuple Pompt ta» norurn.
-ocr page 301-^rJKOTAnONES,
lt;49
liCTU^n^drfindfbcirii'cdicec f ofdcm ab ifiu lapiduw.
(■^itii munuionis^quodfu^ra demanfiratum cfl, ) nrm» fctfucd HdUus tranjutrfus fonirama e,qui rtlujuos duel tontm^eret ^nonduntabjoht:mejjet^ nbsp;nbsp;nbsp;Praterprincit
pempriortm.)jcduit (ubo.'tii^cjut{tcfte f/tg^etioub.t. cap i.ytniuriam/^j'einisjwcrrt,crnium (juiiiiiuaginta ho nintsgubernabat: Q-adejuemprapeomnta,tjuiiinlct ^ioneordinandajunt peranebant. nbsp;nbsp;nbsp;Cajlrvrum.')fuplt
Pompetanvrum hu fuut trat O'C. nbsp;nbsp;nbsp;Pofigno legionis
lUato.') feiheet à Pompeianis in utter a cafira, ut non ita tnultbantefcrihit. Speculatores Cafarirenunitaue» runt. Yuplendum, cohortes i^uafdam mjiarlegiomt fibi fofify'.uamuifat. nbsp;nbsp;nbsp;hlocus.'jfcditet ubicohortes Pom
fftana ajpeculatoribus Cafareanii uifeefunt. Eras obicblus ponis erutut ere. )Eriiium hiente pro animant tt bruto,nee pro Iionmis proprio nomine accipienda puto fed promftrumento ItgneomultisaculcisinflruÜo.tjui d ttiam nojiro tempore urbium ponis, o- cafteUorum mat nijs opponi uidemus,ut irruentium,z^ afcendéuum impet titmretardet,acremoretur. Quaminterpretationéuero cöjentaneam ejfeftijurntia toarguunt,ubi att/xafoif eri tio ere. Munitionem, juam peningere d cajiris ad flumenfupra demonfirauimus ere.') Ab anguloenim finit firo, cajirorum munitiontm ad flumen perdurerai Pomt peius circiier paffus toB, Qyodearnmunitionem effe arbitrarentur.')lt;juod,idefl,to quod arbitrarentuream in tellige portam effe munitionem,id efl/efpitibus munitam cróbftipatamidt tjuah porta fupra hb. r. de bello Q all: co fubfinemferibit. Porto harav^taif munitam portam,
4 t munuHgt;B
-ocr page 302-»ro tN LIS. III. DE SEL. CU', munitioneinuocät/icut Pamphilus Terentianu!,ait,uil-; iUicfcelus dt.i.qm mt ptrdidit. Ne in anguflias incidet rent decent pedum mumtimu.-) id efi in munitionein det rem tanttmtmodo pedes latam. Adeà ùt emn Cat farfigna fugientium manu prahenderet, a-c. ) His part tim confentanea,partim plura addcns Plutarchus in hac fcriait uerba: Signa etiam corripienti Ca fart reiecerunt ftgniJiri.Duoetiam «y triginta in hojlium poteßatem uct nerunt, Cf ipß Cafar ne interficcretur parum abfuit. Nameum procera ßatura,lt;:^ robußifsimo corpore uirun penesfe fugientem iniefia manuconßßere ,0-inhoßem conuerti ii^silJet,iUe terrore grauißimo permbatus.euM gladio uulnerare molitus eß. Iclcm autem Cafarisfcutk fer occupabat, eius ahfeindens hunerum, cc. Celet ritateinfeijuentium.') ßiple Pompeianorum,pauloenin ante Pompey equitet angußys, portisip à CaÇareanis mit litibus occupatit,ad infequendum tardâtes eße dicit.
Duobut pralijs, cc. ) Vno uideUctt ad munitionet Pompeianorum caßrortm.altero in ciußdem caßris.
Et notas équités Eelginatem,cc.^ Exemplar ßeroaU dißupra modum hic à J^uoifftano c Aldino uariat. Muit toenimpluresde Cafaris exercitu deßderatos eßßecomt memorat 'dlud, quam hac. Qj/onidm nero iuxta Ptutart chißententiam in PompciocireiterduohominummilUa tx Caßarcanis occißaßuntßeroaldi caßigationem magie quam l'uolffy, c Aldi aditionem hac in parte ßequent dam arbitror.Duobus inquit his uniusdietpralijs.Caßat risdeßderatißuntmilites900. cao.cnotiéquitésEot atantioo.c Tnticanus Cal!.u',ßenatoTisßliui,cäPllt;tt ★ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfnii#
-ocr page 303-ANNOT ATJONBS. ip tfrifidcrntitm, a ù PuteoUs ctntum, o a Cdpuridecen [derail utri,i3‘ dccem tribuni in:lititm,lt;:3- cemuriones trit ginta duo,0'cietera. Clt;tt(rum in ißa Icdionc frerfacrat tosuiros CapUi(nBsninünmdtuo!os,lt;3-itamoniaddi* ftosinnm Cal'dr,ut impline occidi,ci Molari fpfßnt.Sic tnim ex Tiuiifocrandi urebum Budaus interpret atur ra tnmotationibut fris poßerioribus in iuris Pandemias.
Qpo maiorperfugis[idcs haberctur. ) nam O' ipße Lelt tienus perfitga erat,'iuippe in Callicis bellis Cafrremfr» cutus.erpoflea ciuihbus ingruentibus ad Pompcium det feiens.Obfrruabisautemmiramhominis ißins fruitiam ti-iurisgentium in occidendiscaptiuisuiclationem.
nis rebus tantumßdutia oe.^Pompeianorum infrlen tiarn in rebus fecundis deferibie, ©• quamßultum fit lau* des ante frhdam uiâoriam canere, Obteihe religionis.') fuple negleda:. Citfar àfriperioribus confilijs depuis fus.^uidelicet ut Pompeianim etjuitatum ad D yrrhachii contineret,i:y pabulatione prohiberet, spuemadmodum in fiperioribus ipfe confiliumßium exponit Tneum freurum ad dimicandum dediße, yfrple ijuum Pompeia* nis infidias ßrueret. Peruenerat enim Cafrr eb priufr tpudm Pompeius fentire paßet, er Pompeianosex uallo deturbauit. nbsp;nbsp;nbsp;Vti ad Gergouiarn accidiffet ere. ) Ah
txemplo ante aeix rei eos adhortatur ad emimam reerpien dum.Sieuti nanclt;bfrpra li^dc helloCallico,de improuifr tei bene gerendot occdfienéfibioblatamfcrihit,neGerga nia obfidionë ob Heducru defeflioné,er alia infortuniao* mitteretiita er bae in partealfruid boni fperandueßi ma fiet.Parrb er hic in Aldi,ac yurÄßiieditioneerratueß, s^uei
-ocr page 304-«n J N LJß. ni. DE EEl. Cir.
qmi ftntentid mirr ohfcurai.tJamprois,^t,0’proo' rr* Ttt,offerrent hui-enf.niji forte ^ Irgendû.prit enm quant do uerbu fluta e offerrrt.fequatur, Aui ntf quit ttamtel hg’tt mdit.ut Cie^arfuos ùdhortetur,ne)e sjt alicet Poe feunti ultràin pugnaofferre deirtä ireni.quianec dimit tare timuiffent. Ante hae enun Potnpeiani pugnam dn Irebliuerant. nbsp;nbsp;nbsp;Nonnullosjigniferos ignoimnia notât
uit.yHcecignorninieenotahincfgnfferif quibu dam inut ffa e)t,qHodf.ut fupra eu ex Cafare ,tum Plutarchodtdtci mus iiignaexmetudtmsjerant. ybinotandum boni,ae circumspebh imperatoris non tanttem effe,utbenetneritot hotoribts, ac pretnio afficiat (.ficuti paulófuperius Sc^t namyuemmetiam ut male méritas ignominia notet^ac pa niat. Vif nan p fit,ut ignaut exi itantur, o boni alacrioret reddantur ad pugnam in pojlerum committendam,
Exercitui quidemomni tantusineefsit ex ineommodi dolor O’c.') Appianus hoe amplius addit, quad folito plut lont a femetipfos inca^idurrint, ita utinopinata mutatiot ne conuerfi, more patrio decimam ipforum pattern à Ctet jare mulâari ptterent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cumfuperioris etiarn ordt
nif nonnulli. yutpote centuriones,0' tribuni militum,
Conclamari lusit.) id effut conclamareturfuple uafa militari more.Qyid autem hoc fit.fipra lib.i. hellorii Cit udium enarrauimus. neteribusfuis in caflrit contra Afparagumi^-c. ) Supra inhoclibro Cafarrefertfecat firaffatiua ad Apfumflumé habuiffe, cj Pompeiu quotf: fedhunc inde digreffum omnibus copijs ad Afparagum D yrrhachianorum perucniffe ,atqiibi idoneo loco cajira fojuiffe ,pofleaquam audiwrat Cafarem Antonio cont iunäui»
-ocr page 305-A^’KOTA noy?ns.
iunSimtfJe. yndeiam fiitilecolhgituruettraCiffarit caßracentra Pompeyfitajutfß. I'ropmquitatejuperio rum caßrorum. ßuplmdum adD) rrhachium fixoïum.
Cafari adfautios dtpemndos, :o{ios confirmandos. ) Caufas aliquot nddit, proprrrquas ApoUoniam cun tx* treitufeßinaufrit. Timenslp Domiiio. ')ß ilicet Cal, Kino,quem cam legionibus duabus undreima^O’ duodrâ, ma.a-equitibus quingentis in Mactdoniam profi(i[ci tuf, ßrat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yterip roiwn cclerttaiißudebat.ut fuis eßet auxilio.') CaJaruidelicrt C om!tip,ü Pompeius Stipio» ni. SedCeejarem ApulloniadiTcfloitineri auerte3 rat.'ifuple quàminus reHäexcaßris byrrhachianiiin Macedoniam eontendtrende qua te décimant Europa pi Üuramapud PtoUmaarncon^ulito, Curautempérimas ambages m Macedoniam C afar pro/lt; dut fit, ipl'epaulà ante nonnuUas caufas reddidit. nbsp;nbsp;nbsp;Per Candaitiam. )iJ tß,monteis Candauiaregionit, dequibut antea Plmium allegaumus. Heradeam Senticam.^fCdicetquaad Stnmoncmfluuiumfitaeß.y/am altéra ad Erigonisflu, tntaineadem Macedonia eß:dequibushgito P olattrra num lib.s.Geographiain Macedoniadef riptione.
Hac.^fuple tnflataPompe'ijßripta. Vipluribut dimiHisitineribus. ) yidr num réduit dimif i legatur Statiin nanip feqiiitur,ittr confierre pofft ntfiipledinnfi, Lariff .m. ')fuple Th‘ Ifaliaurbem,unde Aihillrsoriun dut fuit,O' Eanlfaus à Virgilio uot atur. Jamlp interfe falam de pramÿr .y Plutanbus in Pompeio addit,Pnmt peianos quoldam adeàwhilde iwnina i e um po iëda peß prabum ùyrrba. bianudubitaßfc.uiferuos al.j,amiioslf lijomam
-ocr page 306-r^r« 11^ tlB. itî. D E B E i. CJ^'.
H-orndntdrjimarentadJomot iuxtaforum condutendie ueluti confcltnn nidgiftratut inituri. yoiuntarics etidnt multos ^etlumdd Corricliamnauigaljedieu,nunciati^ rot btUu faein hahere. Jam de jacerdotio Cetfaris. ) SaUujuusin Caedinario refen Iidium Citfarem,a-Qgt; Cdtulum Peneificatus competitores fuiffe, ftdbuncab illofiiperat’.unfuffrag^s. De Pomißeim autem ofjicioiû deto FerußeUam, Scipio affinuate Pompe^ confdt retes-c.) Plutarehusin Pompeionarrat.Corruliam Met teUi Scipinnis fiham à Pompeio inuxorem effe duétam, ynde coUigitur Scipionern Pompeijjocerumfuijfe.
Et D. Domiiiusinçoneiliodixit, (S'C, ) Eùam iftclocUf mifereeorruptus tß in Bafdienfi, Dtigdunenfi,o Venet tianolibrotfienantp fecundum Florentinam eeduientm redius legitur:placere fibi, btUo confido, temas tabeUai dari ad iudicandum de ijs,^ui ordinis effent fenatorß,belt Inf ma cum ipfit nö interfuijfent,CeiQj,iod autem dufit iflas paniculas de, o- non, in alijs codicibus defiderat/tt ex Beroaldi ledione addenda: cenfeo, Ptutarebi iaciin* Pompeio me cÓmonefacit:ubifcribitur,cmnes patres cotit feriptos ipfumfequi iuffos,dum Roma difctderet,lt;^ui u^ra idie remanfifft t earn pro bofte habendum. Id quodewn prafenü leflione imprimis facit. Creterum quidfihi tret t abelite uelint{quarum L.D emitius meminit ) ex priorit kus Budai in Pandefiat annotationibus liquet,ubi effet rit hunc ueteribus Romanis morem in iudiujsfuiffemt iu* dices fentem iamfuam in tabelUsfcribentes in urnam mu tertnt,ita ut alter alterius, o- omnes omnium fententiarn ignorarentJdem in pofteriorihus annotationibus, eundê morem
-ocr page 307-'ANJ^OTATIONES. tff rnortm adhucftlaniusexplanatin hacutrba. Olim etiam duet tabelbt dabanturi pratore iudicibus, in quibus lm* tmtiamfuamfenberent: autenim retm plane abfolufre, eiut plane damnare oportebat. Veindeloam Suetonijin in A uguflo adducitÇqui fani inultum ad hunc Cafaris in ielbgendumualet') ficinquiens. Cumdefalfoteßamenta agercturfimnestf fenatoret lege Cornelia tenereniur, n» tantum duas tabulas damnatoriam ,amp; abfolutoriam fi* mul cognofcentibus dedit .• fed tertiam quo^ qua ignofee* retur ÿs, quos fraude adfignandum, aut errore indufios tonfitijfet. Refrumentaria praparata.) fuple a Cd fare.R'on enim multo antedixit,fe idontum fegetis locum nadum in agTis,quie propt iammatura erat. Confir matisép militibus.') fdlicet ex detrimento,quodex duobus prallt ad D yrrhachium acceperant,ut moxfequitur. Ta meft nanep plarorumép animinon multb poft accept tm in duobus pralft Dyrrhachinis damnum ad pugnandum promptilftmi effent : tarnen Cafar (.ut in fuperioribut ipfe declaraf) militibus perturbatis nonfatis eonfidebatjpa* tium'qi interponendum utfe refocillarent,exillimabat.
Superius tarnen inftitutu in cquitibus,quod demonftra» uimus. ')fcdicet ante treis pagellas, ubi ait: Cafaré Pom* peianoequitatuiipfiusagmen carpentifuos équités itaop pofuifft,ut expeditos antefignanos qoo admifceret.C^jiod fanimftitutu Cafard Germants ab ipfodcuifiismutua* tuseffe uidetur.Supraenim fub ealcêlib.i.ss- à ca.li a.de belloCal.huncpugnadi morétanqpropriu Germanisai ftribit. Pompeius quia caftra in colle babebat. ) Appia* Sus AlexandsinusUb, i. bellorum Ciuilium refert Pom* , pciam
-ocr page 308-V# ly zrs. IILDEBB!., dr^.
ftiumnonlongfït Plurfalo ihefjalia loco tuxtaCaldt rem caßnlocaffeitit,ut non uitrei trigimafiadiainterji uterlt;p abejjet. Tabcrndculiitp detenfis'^-.)ideß,amo fis,ut fit compofuum i de/j tmdo.cr opponatur tenden» di uerbo. Qyuniiuàin Beroaldut incenfis legit, Ç}‘ fortaf» fit emendatius, nbsp;nbsp;nbsp;Sicutfemper depopo'cimus.')ntc hoe
loco régula GrammaticorSfaluari poteß,lt;juando docent, compofitorum uerborum pratcrita nongeminari.
Suorim omniu hDrtatu,prtclio decertare flatuerat,} Plutarchus in Pompeij uit a Tecenfet,eum non nififuorum diélen/t^O' improbis infligationihut motii:ut omiffa opti» mafua beUandi ratione, pugnam indipfcereturac extre» mam belli aleam rxperireiur.Qttum enim( inijuit ) uide» ret Ca fare m exercitatifsimit mditihm praditum,lt;3- ftim» ma annena penuria laborare,fe uerbinexercitatoexerci* tu laborum infueto.O'fumma reru copia abundaremultb fallut effe decemebat, bofiem cunflando uincere, quant incertam Martit aleam in conferendis manibut expedri.
Simuldenuntiauit.yfupleequitihus.R.eliquorurr, utpo* tepeditum.Siquidem Pompeiut(ut Cafar modo retulit) fuit pollicituttrat,ßrenua,t:3'gnaua equitumoperafutu» rum effe,ut reliquaexercitus part fine puluere,ac uulntre uiäoria potiretur, Multot autumni peßilentia m Ita liaconfimpfit oc.) Hac Babieni diéla ueraeffe Cafar ipfefupra ab exordia lib.buiui in hac uerba coniprobat. Atif ea copia ipfa boe infrequeniioret imponuntur,quod multi GaUtcit tot bellii defecerant, longumép iter ex Hi» fpania magnum numerum diminuerai, er graait autum» ttutin cipulia,circumlf Brundufiutxfaluberrimii Gal* ba,
-ocr page 309-ANNOTATIONES. irr litt, v Hifpaniit regionibus omnrm exeratum ualetudia ne tentauertt. Multi funt reliât in continente.^Hoc nitairut» turn faâum eß, quit Cafar e 8 rundufio in G ra» titm traiecit,izr deinde ijuoidam ttrdius fubfecutos in iti» nere Jtalieo transportSdos curauit, Itlic nantp multos ah tu defeciffe, i:^ in euntinenti remanfiffe. hine uerofmile ult;deiur:lt;’tiod ( ut Plutarchus in Cafaris uita author tß) ttiarn y, qui fecundo ipfius commeatutranspartatifunt, Cafarem dtris inter naaigandum deiiouerunt. nbsp;nbsp;Cafar
fuperius inficutumferuans Qte.'jC afar ipfefupra lib, i .de hello G allico fe legioni deeima midi urn mdulfiffeio pro» fterfingularem eius uirtutcm,a( fidem ea maxime conf» fum effe commonfrat. Ipfe contra Pompeium confi» fit.^fuple in cornu finißro. Modo enim dixit, Pompeium apudfuos infinißrocornu confitiffe. nbsp;nbsp;p'exiUofignum
daturum itfc.yDe hoc figno fupra Itb.t. de hello Gallico diximut.Porrà uexillum diminutiuum efà uch^ leße Prifeiano Grammatico nohilifsimo. Tubafignum , dat.} idefl,clafsicum canHubet,hoceß, ad arma,o-act fugnandum uocat. Primum pilum duxerat.ÿd eß, centurio primi pUi fiter at,aquilamîpgefauerat.Dc quo in fuperioribus ex Vegetio loeutn allegauimus. Signa undiip cófinerent. ) fcilicetfemiuocalia,qutepertiibam, tornu,autbucctnamdantur:Dequibusantca Ctgetium lib.}.cap.r.citauimus. Datofigno.^fcihcetconeutren di per uexillum, ficuti anted conßituerat. Eodein ' tempore équités a finißrocornu oc.quot;) Non ita multo ante Cafar caufam reddidit. Cur Pompeius équités ,fdgitta» rios,acfunditor(s in finißro cornu ßatuerii ; nimirû quod f riuus
-ocr page 310-«Z» JN LJß. ni. DE BEt. dr.
Tiuusimpedititripisdrxtrumcomumuniret. A tätet re aperto.}Hoc ejl, quad Pompe'ius fuis antepuguS pra* dixerat, Qyam infituerat. ) fciUcet in hoe, ut Pompe» ianoequitatui opponeret. Infcfis'epftgnis.'il.au.ral» la Hb.eUgantiarum ».eap. Sf^t. hanc effe diferentiam in* ter uocem infenfus,cr infefius effe tradit: ut illa uehement ter iratum,s:3'odium gereutem, hac uero uehement er ino* leßum, atep in aduerfum hoßem uadentem uirumfgnifi» eet. Indcip infeßareincurjibus crebrismoleßia aff teere, O'ßgnainfeßa,lt;jult;tin aduerfum tendunt,hoc tß, uexilla in hoßem tendentia ut moleßiam inferant,diei. Sine praßdio.)fup'eetjuitum interfeili funt. Quorum eaden /.ueanus lib.r. in hae uerba depingit.
rtprimumfonipes transßxus pedoraferro. In eaput effuß ealeauit membra regentis: Omnis eques eefsit eampit.glomeratatp pubet Infua eonuerfis preeeept ruit agminefrenis. Perdidit inde modum ettdcs,ae nuUa fecuta eß Pugnafed hine iugulis,hine ferro beßageruntur. nee ualet hae acies tantum proßernere,quantum Inde perire poteß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Cohortes.')fuplendum Ceefareanieexquartaaeie, quit rx rehquis trebu s eoUeda erat. Cui maxime eoßdebat, utt pme qui antepugna inita iadaffet, equitatusfui opera fit* turû effe, ut Cafaris exercitus peUeretur antea q ullu te* lua Cafareanis inhoßes mittipoffet. Cuuerodieit,atip earn partem,etiam Ciheenfem.atip Hifpanieem legionem innuere uidetur. Siquidem Pompeiusiut Cefar paulofu* fenus meminit ) hat tanquàm ßrmifsiinas in dextro cot* loeauerat
-ocr page 311-ANNOTATIOfJSS. 2rt loeamrat comu. Ad pratoriam portam pofutrat.') y egetius lib.i. cap. tf.huiui porto: fitum in boe uerba de* fcribit.Porta,ifuo appedatur Protoria aut orientemfpe* fiare debet,aut ilium locum, ejui ad bo[leit rejpien .• aut ft iter agiturftUam partem debet attende re,ad ijuameß per feblurusexercitus. In caßris Pompei] uidere heuit tria tlinia ßrata,magnu argenti pondus expofiwm c^c) Ma* ximÓ luxuriamfaßu,fuperbiain,infolentid, is- ojcitantid in Pompeianiscaßrisuiguiße demonßrat. Talis omninn facies caßroruDornacbenfium fuit apudaduerfarios noa ftros,ditm à natoChrißo numeraretur annus i^9».in ca* ■ ius exitù ego natusfum. Qyemadmodum cnim Pompeiaa ni magna fecuritateno nifi de honoribus ,lt;3-uoluptatibus fuiscogitabant,es-dehoßibus uincendis nuUacogitatio erattficiynißri aduerfarij crepidati in tentono ob ambu Iab0t,a-feargenteis,a-aureiscrateribus,acpaterisproa 'luebant,donee noßri complureis eorum in caßris fuis opa preßerunt.PorrbCutadinßitutum redeamutyperargenti pondus, argenteorum uaforü um Kara /ueTtenifcïixy intela bge,ut materia pro materiatofumatur.Jdijuodex Ptua tarebi dcjcriptione,:juo fic habet,facile liquet. Caßris dia Tepeis, hoßium ignorantiam, leuitatemlp admiran fuit. Omne enim contubernum myrto coronabatur,omne ß-a tumfloribus plenum,menfie uafis graues,cratères uino un diep fpumantes;apparatus,ornatus'ip litantiii, dr fcjla dua centiü magis is erat, quim uiroru ad certamen fe propaa rantiii. Hocille. ynde aut tantamluxurio matériel ace perint Pópeiani, Zitc.in paulo ante citato li.es-multis,cr tle^antibus uerfibut profequitin.C^os qui, uoltt, bgat.
r 4 Cetraa
-ocr page 312-MO tn ttt». JIJ. DK BRI,, Ctr.
DetrcHit infignihus imptratorijt. ) ut paludanunto drquoidtm Plutarcbus in Canari! uita. Qyermt tantum fe opinionemfffeUifJf. ut à tjuogtnrre hominum uidoriamrxptfiajjtt.yntmpt ab (^uuibut, lt;jui (utfupra fcribit Cttfar^Pompdo tonjirmauerant, 'e Cttfaris txtrt titum difsipaturos antequim at its utruntp interfe coeur rerent. At hi t-ndem polite itit fuis parufiantes ,fugit init tiumfecerunt :cobortibus Cttfareanis excjuartaaciefor titer rrmgerentibut. Montent opere circummunire.) fie enirn pro tircumuenirt ßcroaldtna recognitio legen» dum montt. Qpid uerajupra dixerae,tos, lt;jui uallo Pom» peianoconjitterant ducibus ctniurionibus,es-tribunit, in alti'simosmontes fuggt;jfe,(iui adeafira Pompeianapen tingebanttidei) nuncofiendit,tjuo paÜoeos Cafaril'ine deiei erit,o-fibi uifloriâ emanibus labi non fiuerit. Qyod fl Pompeius antta poÜ duo pnelia ad C yrrhaebium t cm* mijfafeciffet, ipfo Crejare bofte pronuntiante, uiUor ido die euafiffet. Bipauca apad eos de lenitatejua o-c.) Salufiius in Catilmario beUo,Catonis ingenium cum Cit faris confèrent, ait thune manfuetudine, c? mijencordii tlarumtffefablam. D.teliut.y'cilictt quem abexot dioifiiut libriun-nûC.Triario Afiaticisnauibusà Pom peio praftdû effeferibit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cafsiut eu « laffe Syroru.f
fiplr quibus à Pompeio prafedus erat. Vibone.) fcili» cet Italie oppido,quod(Mela li.t.teßante'jolim Hippo di rebatur, AdMejfanl.)fttpleSieiiteurbem. Amphi» poti.) fuplein Maced.oppido,ut author tfl Pli.li.n.ca. 10.
^^^‘ V^P^^ Pompeiiis adancoramunancbieconjli» 4if.)id, tßinnauiad ont »ram ligata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ t Mytilmas
pautit
-ocr page 313-ANNOTATIONEN. ,tt
p4«f if diebus uenit.^fcUicct in tesbi infuht ebtrifsimant urb(,ut seßjturMelaH.t.o- Pli.li.r.ca.ii.Porró Lucan, hb.s.hanccaufum Pompeio fui/Je dicit,ut Mitylenas adi ret: ifuod ante Phurfalicum prabum, Comeham uxorem faam dite depojuiUes,ut is beUorum tumultibus tuia ejjet, Idcméf I-ucanus sejiatur, Mitylenecos maximit predbut à Pompelo con.en i'tfße,ut uelundmnodemapud ipfos ma neres:infuperf omnes facidtates, c? uires fujs ei obtulifi fedstt ut uelfull Mitylentei Pompeium uiflum nem defer» uerint. Antwehenfium.^autpopulorum Antiahemt in Syrilt regionit,uel oppidi etufdem regtonii authere Pli niolib.r.cap.fi. Qui fupertoritsnnocon^ulfuerat.) de tfuo uide caput ißtut libri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rhodt. ) ßUicet e^ua
i-ytta indda eß,fcribente Mela H.t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D epofito adeun
da Syria confdio C3'C ') lucanut in ante citato Itbro affe» rit, Pompeium conßituiffe fe orientalibus hominibus ( ut Partis,cy Medis geredere, c ifihinc noua auxilia contra Cafarem eÓparare .• fed Lentuli cofuUsfententia in tond Ito uictum.iterad Ptolemaum Aegypti regem inßituiffe. Tantum Ule. Caterum per pecuniam fodetatis nim rum tam intedigitCafar,lt;juam Syri exfodetatis iure de pub» beo pendebant.Nam ßatim fetjuiturettam à priuatit qui» btifdam pecuniam effe fumptam à Pompeio. Pelu» fium peruenit. ) fdlicet oppidum, quod ( teße Pomponio Melayipfas Arabiaorasfecat. Qyosexeius.)fuple Pomptij exercitu acceptor Cabinius Alexandriamtra» duxerat s^-e.^Appianus lib.r. de ciuilibus Ro. bellis ait, Pompeio Syriam Romanis uendieante,^ Scaurum pra toremin taßatutnte ^afenatupoßSt auram, Gabinium r i fratorent
-ocr page 314-t6i Tî^ f,IB. nil DE BEE. Cir. ; fnetoriminßitutuefj'e.Ulum'if Alexandrmis hcUumin* tulijfe. Qyodhellopradonum apudtumordinem duxerat.'jPer pradones piratas inteUign, à quitus mart Eomptius prius repugnauerat,quüm Mithridatem Ponti rtgern debellauit.Ée quo lege Vlutarcbum.zr Appianu. Qpiod uero ait Septimium duxiffe ordinem fut Pomptio ducetex eodem Plutarcho difcimus.trihunum militum iU liusfuifje. Ibiab Achilla, er Septmiointerßeitur.') quitus modis Pompeius interfedus ftt,Plut ar thus, A ppi anus,er Eucanus copiofius defcribunt, nbsp;nbsp;nbsp;Cafarquum
in Aftornueniffet ere.}nimirurn Pompeijinfequtndteau» fa Cafar in Afiam concefferat. Sic enim Appianut lib.té teUorum Ciuihum feribit. Tertia dieOrientemuerfut caflra mouit Cafar, fdem Pampeiana profecutus fuga.
Jta duobus temporibus Ephe ft a pecunia ere. ) Supra tnim in hoe eodélitro Scipioné Ephefia Diana ttmplum rxpilare conantem à feprohibitueffecomonßrat. nbsp;nbsp;Item
conßabai Elide. ) Prodigia, qua fut Pharfalica pugna tempusadita funt enumerat. D e quitus Icgito Eucanum lib.r.Plutarchum, er Appianum.quipluritushanerem defcribunt. Porro Elisoppidum Elidisregionis Gratia tß.authoreMela lit.z.er Strabonelib.t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ptolemait
de. ) Ptolcmais, Pergamus. er T ralles A fia urhesfunt. Ptrero Graca ucx ddiir'f/fecretum, er penetralefacrum dicitur avtr a priuandi pariiculd,!fdi /ufujdep,non in» gredior,feufutco. Propternecefsitudinesregni ere.quot;) . Ptolemainantp pater per Pomprium regno fttoprißino reßituius erat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rehquaslp eins loci opportunitates.')
(dfuippequodßnitima regio, principatu ingeniipradita, fcüxpratcrea,ntti(itttsfru:.icnto,pecHn:}s'ippotent effet.
Çjyod
-ocr page 315-ANNQTATIONES. u,
K^odfafces anteferrentur. 'ifuple Ciefari.utpote cöfuli, Cum P.cn'm Serudioconfulcreatiiserat.ut ipfeàcapite huiu! libri teßatur,Porrö(.fi ptneßeUtgcredimus^duode dm numéro h floret eonfulem antecedebant: qui cum fa* feibus uirgarû fecurim praferebanc. Ipß enim neetf* fario Eteßjs tenebatur a^c.^Cafardißrüs uerbis ait;Ete fuit tientot ab /Alexandria namgantibusaduerfos eJJe.Et tmifM Cicero lib.t.dt natura deorum, uemos illot admet dum falubres zr nautgamikus cÓmodos ejji dich : quippr quorum flatu nimy tempere tur calores, ttj à quibus etiant marhimi curÇut celcres ac certi dirigantur, Cui cr Stra* bolib.ir.affenthurdicens: Etefias Alexandrinisineuntt itßatt à bortalibus partibus,lt;3- pelagoha fpirarc,ut leßat tem optime tranfigere queant. Haflenut iUi de Etefiarum effeflu. Qyo aut anni tempore ijdé oriantur, ex Aulo Cel liolt;3- Pliniodidicerimus. Illenanqilib.t.cap.tt.aiteot terto anni téporc(Eamq; ob caufarn ii cm flau àtrà firove id eß,anno nomenfortitifunt) quando uidclicet canit exo ritur,ex alia.atqi alia call parte fpirare. Hic uero li.i. ca. ^t.illi cófentics,a}Jerit, biduo poß cams exortu aquilones tótinuis quadraginta diebus perflare,qtfot Etefias,inquit ttoeât: mollirelp creditureos Solis uaporgeminatus ardo re fyderis.Et paulo inferius in code capite, Etefiajnqt, nofiu deßnuntflare,o- à tertia did hora oriuntur.Jn Hit fpania.ctï Afiaab orienteeß eoru flatus. Jn Ponto ab At quilone.ReUquis in partihus à Meddie, Tantum illi. Ex quoripoßeriore^ ej j Africa tabula apud Ptol.nucfäi ile conÿci poteß, cur nam Alexandria nauigenteis, Eteftat ventos dtuerfos habeat. Qp» fnim Alexandria Aegypti
t « metro»
-ocr page 316-14* IN tlß. JIJ. ÜE REE. Cir.
tnetrepolit partim uerfut occarum Solit,partim contra a» tfuilonem ftta fit : fiue lt;]uis in Hifpaniam, ©• Afiam ( quo Ïaud dubie Clt;tfar ipfe nauigaturus futrat,fi ftcundot na* Hut effet uentos') fine in Pontum regionem,ftue in parteit meridionaleisnauigioatiquisueheretur : Etejijt planti* tut,dun tjfdem luHandum erat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt in arario pone*
rétur. yObferuabit apud uetuflot Eomanot in more fui ffe, publica inßrumenta,a- diplomata in arario uni cum the faurit conferuare:quum apud not in archiuit,i3- camerit, hoc eß teßudinibut,alijt cóferuentur. Altera eodem fx» emplo O’C.'jAnnotabit amp;nbsp;hoe,quod yaUa reélc dacuerit exemplum etiam pro exemplari(quam copiam uulgutfcri barum nunc uocat)apud probatot authores ufurpari.
Pro communi amico.} ideß, pro ut communit amicut cum régit PtoUmai, turn fororit dut erat.Nam quum pa ter eorum rex, er amicut à populo Romano uocarttur,(r Cafar dufdem populi confulemageret iconßntaneueß, ilium utriufip communem amicum fuiffe. nbsp;nbsp;nbsp;Subito ex*
trcitutregiutamp;c,')Belli Alexandrini feminadefcribt re indpit. Per quot. ')alij meliut perfuos legunt.
Ha conßabant ex Gabinianit mUitibut ere. ) Plutar chut in Antonij uita refert Ptolemai predbut Cabinium adduflum, ut exercitum, quern in Syria habebat ,inAe* ^yptum traduceret.Cuiut rei paulofuperiut quoipfed ex A piano,er paulb aliter meminimut. nbsp;nbsp;nbsp;A tlt;f Hcentia ut
nerant ac.')Strabolib.n. tradit Alexandriamduobut maribut allai, uno à feptentrione, quod Aegyptium did* tur:altero à meridie, quod Maria lacut, er Maraotit apt peUatur.Hine procul dubio fabium eß,utex omnium re» rum
-ocr page 317-ANNOTATJONES. tir rum copia,luxut, ingluuics,ac totiut uita licentia ortafit t^uti amp;nbsp;Gabinianimilites exdiutino commertto tam infet fii trant. Ntc Gabinianisfolummodo hocaccidit, lt;juin» ttiarn mercenanis Nechaonisrtgis Acgyptiaci milicibut idmiiltbanteacciderat.Qjiojit ut ijdiappofitifilma trat latione,uituitfdgmati à prophttauocentur, Ille.'jfuplt Achillas. Hi.yuideUcetCitfdrtani. Sedrtmobtu nuit Cafar^omntiilp tas nducis,a’ reliduas, (litte trant in naualibusincëdit (2‘c.')Paulus Omfius lib.a.ca.ir. re/irt nauium iftarum incendio urbit partem flammit correpta, quadragintalp libroru millia proximit forteadibus con» dita exufa tjfe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pharus efi in infula turrit a^c • )
Strabo hancturrimin pracitato loco ad huncdefcribit atodun: Jpfumlf inftda promontorium eftpetra tjiuedam mart circumdata,lt;iuieturrim habet multit tabulatis excel fam.a- albo lapide mirifiee extruéiam,todem nomine,lt;iua infula. Earn Softratus Gnidiut regum amicus pofuit ob nauigantium falutem tyc. Detjuouide Eucianum in ra* tionecom. hißoriatO- Herodianum ab initiolib. *. Hic nantp adißc^ forma in ßmilitudine graphita Phari cut it flibet { appeUatiuienim non proprium nomenyieferibit.
Jn mare iaflis molibus a-c. ) Idem Strabo paulopoß precedentia,hasmoles ita defcribit: Agger autem rß pont lt;}uidam à eÖtinente in infulam,ad occidentalem eius por» tem porredlus,ditos tantum aditus relinlt;iuens in Eunoßi port i, at(f ipfos ponte iimclos : ^uod opus non modi pont vat in infuUm , fed etiarn dilute duäut lt;juu habitaretur, t t JJ^
-ocr page 318-IN AVI^J HIRTH AVT QPII I^IBRVM nu DB BEBIO Alexandrina Argumentum loi annit RheUicani.
Primum Cafaris auxilia defcribuntur. Dein Alexan* drinorum xdißdorum ßrufiura,O‘ totius Alexandria ft* tus.Terti'o, fralium naualt,extjuo Alexandrini tandem inferiorer dilce[]crut.Quartcgt;,pugnacumPhariti!faéla, ac eorundem fuga. Qyinel), Alexandrina legatie,eiujdé, ae régis Ptolemai fallax oratio. Sextèi.regis interitus,At lexandria, adeo'^totius Aegypti deditio. Septimo, Ret Afiatica defcribuntur, lt;juopado Phamaces rex Domi* tium Cafaris legatum praliofuperauerit. 0Ilauó,res tU lyrica.Nonèi,ret Hifpana,ubi mira Cafsÿ Dongini infot lentia,o- auaritia depingitur. D ecimè,lt;]uum Cafar A fa prouintiat ab externe boße tutas reddidiffet, e^uo modo eafdem abinteßinis diffenfionibus libet rauerit.Poßrem'o,rts Pontica,ubi
Cz Cafaris uidoria de Pbar* nacedefcribititr.
-ocr page 319-ttf
EIVSDEM lO. RHELLI
CANI IN EVNDEM LI#
BRVM DE BELLO ALEXAN drino Annotitiones.
BURGE Nabaiaorum Mah cho,')Pimiuslib.6.Cii.s .ifStraa bo lib. i ii.aljirun t Nabataa popu los Ardbibus tucinos tljê. Ae fine materia. Yideß, ligno, unde prius in Cafare materiari pro lit gnarihabuimus. Teblalpfunt
rudere.'tfuplendünouo.Teßenanip Vitruuioli.r.de Art chiteRura cap. i. c PrancifcoMarioGrapaldo,materiit fauimentifaxafcilicetcontufajiue teftitßaflie,^ glared cum ealce rudus noua uocatur.Mam ty dirupti paument ti poßea rudus uetus nuneupatur .■ Plinius, Complanatit trant uetere rudere uiit. Deneuo yitruuius arthitedust Tune fuperßratum duces rudus,hoc eft faxa contufa dut abus partibus ,amp;una caleis temperatie conftitues. l''nde rudetü plenum rudere locum dicimus, ey erudare rudera afportare. G^uaru alterius rei copia exigud,')Ex feijuen tibus inteUigi potef,Citfarê per alterius rei imué copiam aqul innuert. Paula eniminferms inquit,nullum omnino A lexandriit fonte fuiffe:s3- parte fluminis Nili in ea urbis parte extitifje,(iuä aduerfarrjobtinebant. Qßodep utruif palus large prabere poterat .^ Hanepaludem modoipfe Hirtius à mendie anguflifsimä oppidi parte iflicere dixit on«
-ocr page 320-an IN tJß. JIU. D ß ßP t. ALRX.
er not ad finem juperiont lib.locum tx Strabone allegaui mut, ubi hanc paludem Maria lacum, uil Maraotim apa peUare uidetur. yTbsfertUifsima uc. ) tocut ißt exit gtte uidetur,ut oppidi ifliut primordia.fitum, es- Fertilita tem ex bonit indieemut autboribut.Q^ .ergo Curthilib. ^.degeßit Alexandn Magni rrfert, ab ihomûrit ambitu deßinatum quicijuid loei eß inter patudem, V mare,circi ter oäogintaßadia.Plinius uerà lib.t.ea.io.iUud ad hue modu defcribii: Std iure laudeturin litore Argypt^ mat TH Alexandria à Magno Alexandre eondita in Africa parte,aboßio CanopicoM. P .iuxtaMaraotim lacû. Met tatuteßeam Dinocratet arehitrfiutpluributmoditmtt morabili ingenio, tjtdndecim mUiuien paffuum laxitate in ferta ad eßigiem Mtttedonica ehlamydii,orbtgyrato,lat ciniofam dextra,leua'p,arigut('fnprocurfu, iam turn tamé ijuintaßtuiparte régi dicata-Hac illi de urbit conditore, esfuu-Straboautem lib.ir.eiutpofttun esubertatemita drfcribitiQvum Alexander eb uenijfet,loei Opportunität teperfpc{ia,ßatuit urbem ad portam collocare. Opulent tia,ijua poßmodum fecuta eßßgnum v feront,tjuod in fa hrica defignatione contigit. Nam quum architeUi ambit tut line am gypfo defignarent ,es aduent -mte rege terra defe^ i/ßt quifarinam operarift difpenjabant,partem illit prabutre,lt;fua uiat in pluret diuiferut: atip i J( ut mihi uit deturfin bonumomen acceptueß. Opportunität ejutdem multiplex eß.Nam duo maria locitm undilp aUuunt.altet rum à Septentrione,ipuod Aegyptiudicitur-.altcru à met ridie,lt;juod M tria lat ut, es Marrotit appellatur. Hune Ntlut muUif feßu turn 'efuperictibus partihut, turn i lat urib»
-ocr page 321-ANNOTATtONES t^t ttribus aJauget;per qua multi plura impottantur, quant i mari. Qyare portât qw in 'aeu efl,dii tor e/i mat itimo. Ç^ahacexportantur tx Alexandria plura funt,quiin qua imporiantur. QjtoJqui Alexandria fuit, o- dieaart fhiam txereuit,probc tenetu um onerarias naun uide/ir, Vutnientti, C Tecedentes quanti grauiurer, ac Ituioret tdtri,cirroép niuigent:ac diuitias, qua tx utra^p parte train maris ,(a-inlacut porttmaduchuntur. Proprer mni tempus. ) fuple hybernum. tiero nanq fimde eft.plat ramp ajiistis partent ianitranf-.fiant fuijftquippe quum tSdiu PompeiuSiCr Cafar interne in Macedonia,ra Thef, faliapugn ffent. Transmarinaauxdia. )ut ex P-bodo, Syria,Cdiciatp,item Crttatundenimiiuan audierant Ca farem auxilia pofula re. nbsp;nbsp;Vsfupra drmonßraium eß, )
fcdicet in ealcehb.s.de bellis ciuilibus. P/atura. yfit heet callida. Supra enim Hiriius ait, Alexandrinos boa mines effeingtniofiftimos.raacutijsimos. a' Palt;eoa nio.)feiliietpoTtu,de quo Mela lib.i. in Cyrenaica rrgiot nisdefcriptione. Abinfula.yfuplendum Pharo,de qua in fine fuperioris libri. Atque hafienus Ca'ar /Uot confolatus eßmunc ucro qttandofubiur.gif,fuga utro cac. stliquot rattonibus dißuadet,ßigam nö eße adomandam. Et primttiti qui dem per argumentum à maiori ad minus: quod fi inquiihoßium impetus aduerfosuix ex munitioni but fußinemus, quopafiofugientes eorum inßiltumßißi» neremusf Deinde à Pomanorii dißituliate,ra Altxandri norum facilitate argumentafumit, nbsp;nbsp;Proindeeius confié
1^ obhuißerenturrac.yEpilogus dißuaßonis. p's re» hquit openbiu intermißit. )fupie munitionibus dus part tu Alet
-ocr page 322-J7» lî^} t-lß. tin.Dß ßßf^. Af^BX'. tis,Alexdndrht,lt;iuttm Cafar tenebat. nbsp;nbsp;nbsp;Cumf ad tum
locü accrfsijp!t,ijut appcllatur Cherrhonefus. ) Qyatiidr infigna Cherrhoneß a Geographit memorantur Tauri» ca,Ci'mbrica,AuTea, er Grttea ilia inter mare Adriatl» cum.s^-Cretiarmhea. At de nullaißarum Hirtiushic mentionernfacit,Solui Pto'.emaut(quantum ego feioßi. 4. cap, f. tabula Africa ) magnam Cherrhonejùmfupra Alexandriam,uerfuioccafumponindequanimirum Hir tiui hic loquitur. Merito cafurum indicabat.)Qjjod fcilicetlongius areliquit nautbus diftejferat.
Xvißalnis epibabatet.} G rads non tantum is dicitur, qui innauiiiehitur.vremigat,fedetiampugnat, Vndt tyuerbum saißixTsJaijdeß,aggredior. Giiiofit,utquum Hirtiusait ,ndues omnibus eptbatisnudatas,fimulcum remigibusetiantpropugnatores innuat. Sed feien» tiaclafsiariorum. )fuple Khodienfium, quos modo Hir» dus tanta nauigandi fdentia, ac uirtute in pugnandofu» iffe commémorât, ut in nauali illo pralio totum onus fußt nere non reeufarent. Gribus,erfuperioribits locis. ) id eß,d quibus fdlicet clafsiarijt Cafareanisfubleueban» tur,fcilicet Alexandrini locis fuperioribus,id eßgmirätio ribus. ^ Vt uix adifiijs defendi pojfent.yPro uixfcriben dumeßex. OmnibusoßijsNiU.') G^oruGeßantePli» nioHb.r.ca.to, ')feptemfunt. Etinportupericlitati remigio. fideß, remigando periculumfacientes. In fronte collogan tti.ßd eß,m dextro,ac ßnißro cornu,quo rum utrunq; frons /uTafofiKÜt appellatur ab AcUano de fruendis aciebu!,ubi ficinquit. Phalanx feorfuminpri» Diasfummas'f partes duos à fronte per totam fui altitudi ntm
-ocr page 323-ANNOrATJONES. m nm fecatuntjuaru altera cornu dextrum, cf caput uoca* tur,altera cornu lceuu,C}- pet dicitur,C3- catera. Cum malleolic. ) QjiaUa inßrumita muralia malleoli fint cum txVegetiojutnex Ammiano Marcellino doceri polfut mus:lt;juoru ille li.^.ca.ie ficait:Mallcolititlutfagitia,ci-ubiadhitferintttiuia ardentes funQuniuerfaconfla^rant. Hic uero li. 11 .in hac uerba. Malleoli teU^enus figuratur hacfpecicfogitta eßcanneainterfpitulu.a-ariindincin multißdoferro coagmétata .• tjua in mtdiebris tolt forma, quo uertuntur hntea ßamina,cöcauatur uenterfubtiliier, ey plurifarid patens,at lt;p in altieo ipfo ignê cum a li quo fu* fcipitalimenta. Etemiffahntius areu inualidoigniiur, iÜu enim rapido reextinguiturß haferit nfquam, tenacia ter eremat,amp;in qualp confperfa acrior ,• excitât it fus in» 'cendiorü, nee remedio ullo quàmfuperiaâo puluere com fopitur. Partemeffe Alexandria: dimidiam Africit.') Pomponius Mela U.i.aiteam in marit Aegyptiaci littore fitam,(3‘ Africa conterminaeffe.p'nde coUigitur Alexm driam dimidia ex parte ad Afiaticam oram,a- altera mea dictate ad Africam pertinere.Siquidem Afne prima part Aegy ptusefl,ut idem Mela tradit, Çl^a de re 1 Africa ta kulam confulito. Detergerentur.fid efl,amouerent tur aut reprimentur ut fupralib. i.de helloCiuili. Di* fetffum ab arte efl.^fcilicet regendarum nauiu. Nr^ mari eflugnt dabatur uiflis. ) uidelictt quad plures effent hgt;ofes,qamici. Omniaépuiéïoribus.yfuple Cefareanit trantfutura in incerto,fciUcet prepter Alexandrinorum perfdiarn. Etenim Hirtius ipfefupra ab initio iflius lib, ttflatur,eos effegenushominum adpreditionem natum,
Perpauecs
-ocr page 324-w» IN jbiß. lIJJ. DBßBI^. ALEX.
Ptrpaucos.^fcihcet Cafarraigt;os,cltcertare defummd fuple n^acfallut omnium. Hocindt/ortaftis eutniebat, ^uod uidermt cumgloriam, turn wfloriticommodum ni adfmgulosfed ad unüCufanm peruenire. Adhac o^uod non pro patria ,frd aliéna,er externa terra, v regno ad* pifcendo decertarent, Ç)jium'e contra Alexandrinorum ^uifp pro focis,amp;arii,libtris, eruxaribusfuis pugnaret.
Öjiibus profe facultas pugnandi nonfui0ct. ) nimira quod rem igando armis decertare non poffent. Mari* timis,nauticittp.')fuple Alexandrinis.Hacenim in re ad* modum folertesfuiffe er loei fitus,er Hirtius fupra oßen* dit, yt infulam.moltméf. ')de quibusfuperius pareitn adfnem lib.t.de belle Ciuili;partim in hoc libro queedam annotaumus. Et illam.')fupletoinfulam. Alteram infuLt. )fcilicet Phari partem,qute adhue ab hofibus tent batur, Etenim quandofub calcemfuperioris libri Cafar fcribit, Phari a feoccupâtam:uero fimUe eß alteram in* füllt partem,tiufdem Cafaris pntßdio munitam fuiffe,al* teram uerb ab hoßibus obtentam. Id quad er inßquentia declarant ucrha,ubi Pharitas oppugnatotfugam dediffe, atep à porta pulfos effe meminit, Etfcienttr angußiot loei tuebantur.^Hasnimirumangußtas innuit,quas Cic* far in ipfo calce fuperioris libri ita deferibit, ut angußum iter uocet,quod a fuperioribus regionibus in fui ce Phari,in longitudinem paffuum nongentorum moles in falum ta* flit eßtciant. Ad pontem,qui propior trat Pharo.quot;) Cafar quoqi in modi aUtgato loco ait ,Pharuminfulagt;n ponte cum oppido nimirum Alexandria coniungi. Paip Hirtius hie refert Ctefartm in ca pentis parte pradtit eq*
-ocr page 325-ANNOTATION BS. tn fuifJi,lt;jutt Pha fo propior frat. lamip ros, ijui pnffidio tu IcKum ctntbant^eitm locumfuplt pontem.hoc eji, partent pontts.tjua Alexandmemagis erataffinit, htcohof tium trium injiar. ) id eß,circiter très. quit loeutto ^ati* niiiquantum ego iudicare poffum) infrequent eß.
Qj/iorum altera opere effcélo.)'uidelicet pontit fomice lapidibus oppleto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Altera. ) jalieet ut pans aduerfum
hoßtsprauallaretur. Ad incendia oneratiarum. ) fuple Romanaru. Pau'.oenimfiperiui meminit fhrtius magnum numerum minorum nauigiorum, a-fcapharunt cum malle; lit, ignibusip ab Alexandrinis contra Kama» not injlruilum effr. Simul qui in nauibus longis ret manferant.^fuple Alexandrini. Modoenim ait,quofdam ex eis nauibusegreffos : tty paulo fuperiits ßaphis ,nauit busf longis quinip,loci angußias jeienter aheijdem defen fas eße commémorât. nbsp;nbsp;nbsp;Milite s noßri cohortium triiem
qui in ponte (yc. ) Paula ßiperius inquit Hircius etreiter treis cohortes à Ceffare m terrain expofitat fttiße. Vnde Hirtiii hic de ijfdem loqui puto. Munitionem in pontem inßieutam reliquerunt. ) Non il a multo and Hirtius côa memorat,caßellum ad pontem,qui Pharo propior er at,à Cafart munitum,attp inib prafidium effe pofitum.
In operibus hoßium.ySpecubusuideitcet,^ Ganymede Arfnoës nutritio interfeptis, atip omnibus urbis partibus exclufis, quit ab ipfo tenebamunut a qua magnam uim ex man rotis, ac machinationibus exprimere pojfet.
Manum comprthendi multiim operibus, cp- ardentibus ßudijs mihtu. ) Locut iße in omnibus exemplaribus(qtue mihi uidere cotigiGconuptijsimus eß. Sic fnim(H( modo s uerbo
-ocr page 326-i7lt; JN tJB. JliJ. Tip. ppp, AlPX utrbä d^pofui) yaolffianum, Aldimtm amp;nbsp;Gryfihiarium adifÜaßtUulalegit. SolusßeroaUieodexabfif ulloaße rißo ita,ßd aijua hianter:13- erumptntiius Altxandrinit manihus comprahendendi multum opfhhus, o- ardenti» busßudys midtum i^yc.Qytfßin'euerbaDtliontttatore opus haberent,non RheUicano in buiußnodi uoragmibur, ac uorticibus natandi imptritißsimo. Pudlaßdutiai rio rrgno.yPuelbeßtplendum Arßnots ,ßdutitgt;rK ngno, ijtiod falkrt ccriis baud dubit conditiombus à Ganyme* de aliquandiu puelht crtditum erat, ut repoßentireßnae ret .Quaderefupratjuoip nonnibil annotauimus hb.r. de bello Gallico. Qyodß auofaÜofemirent ea, au ce poßulabant. ) iJeß,ß uerba cum animo confentirent, boc frudusCctßarinde jereportaturum fperabat,ut rex dit tnißiis, inßde ipßus permaneret. Sin uerb fuißmilcs ejfr pergerent Alexandrini ,dotum quoepeorum ßbi magno tmolumento futurum conßdebat :i^uippe quad non amt pUus contra hominum colluuiem, ac fecem belbmgcßut rus effet fid aduerfus regium exerciium. Atepita TJirttut Ctef item dilemmate, boc eß, bicipiti argumenta in sont fultatione ufumeffe commonßrat : ut utrocunp res cadet retjreileßbi confuluifßuideretur, Vt ex carcenbus in liberum curfum emiffus.') fixra^xf ifumpta eß à carre ribus,ideß,feptis, undt et^ui ad currendum emittebantur opud Romanos ue teres. Pludentibuslp militibus. ) fcilicet Romanis. Ad Canopum.'ifcilicet infulam Aet gypti,de ijua Pomponius Mtla lib.t,ae Phnius li.r. cap. Si. De Pelufioinfuperiori li.diximus. Delta,de qua Meld in eodem lib. lt;!)■ Ptclemceus in j Africa tabula.
Ctâ
-ocr page 327-ANNOTATION ES t^f Cui loco cum apprcpin^iurr Mithridaté rtxftnfifjet. y Qjiandoijuidé loftpbus banc htßortam fu[ius défi rihcnt, vjitnditfcuiulham benejicio Miihndates Aitxandrirtot fuperauerit .■ eius urrba hue trtinfcübere non ineórnodum tjtuil'um.Sictrgplib.antii^uitatumi^.ca.it. totum illud ntgottumde Mitbridatis in^refju in Aegypturn dejeri» hu.Poft mortem Pompei}, dm» Citfaremtra Aegyptum fugnaret, Antipater ludtecrum potenrifumus, mandatis Hyreaniobedient,dim ptr Corytü tranfitet ,gt;::; minimi fotuffet per Peluj.uvid conficete,f'edin Afialtme mor a» retur: Antipater ei tria miUia armatot iu.tecot adduxit, neenono' Arabum nobili'timos aiixmato’eteiparauit: amp;nbsp;propter eumomnes Syn propê'ius Cajarit parteit adz iuuabane. P'erum etiarn B ieut potentijsimut, ö Ptclet tmeut filius dut Libanum mfintem habitantei, i um omni hut ciuitatibut eandern pro Cafare mentem habibant. Mithridatet autem furgent e Syria, ^uum ad Pelufium perueniffit, lt;7 ewn non jufeepiffent, eiiiitatem obfidebat: cuiut maxima uirtute Antipater primut partem muri de» iecit,lt;:ï reliquit uiam ingredi eiuitatem parauit amp;nbsp;Pelu» fiumquidemita deuajiaiur.Antipatrü autem, er Mithri» datêeuntet ad Cajarem, ijuum Aegyptij ludati tranfire proumtia uetarent, qua Oniadiiuur, Antipater eotfle» iif ad Cafaris amicuia, principitjacerdotu iiierat e 1 ojii dent. Qyod quüaudifjent Memphitidem habitatet/imti modo Mithridaté ad je inuitauertu. .4dquotquüf}célus fuijjet,zr ad loeit,qui dicitur D elta peruemffet,cópiigic eti hojiibut,( irca leeuw, qui dicitur ludaorüexpediiio.Ha» hebat ait dextricomaMithridatet, lauftaut Antipater
( x Sei
-ocr page 328-•7« IN JLJB. tin. Dß BEß. AEEŸ. Sed commiffo preelio, indinatur cornu, quo Mithridattt pugnabat:qui periditatus lt;J]e[, nift per ripam fluuij cum fuis miütibus Antipater current,deuidis tam aduerjartjt mortiseum periculoliberaljet. Nam uidortt Aegyptiot ad fugam conuertens.cy perfecutut ,cajira eontmieuaa ftauic-.Mithridatem'if fugientem retinuit. Sedcir» cumueilus eomari,quod Africa partit Cfc.^Supraenim txaliorumfententia Hirtius ait,partem ejje Alexandrite dimidiam Africa. Eminutexripis praliumimpar inirent.} Cafareaniteratimpareaqiiodexloeis infertori hut pugnanditm dits erat aduerfus regiot milites, quiin aditiorilococonfiituti erant. Modo nan^ dixit Hirtius intercajira,ac Cafaris iter.angujiumflumen intercefsif» Ji,quod aitifsimis ripit impeditum effet, Brachijsef cumoptrecajiroriemconiunxerat.cyc. ) Brachiabiclus» raptfinäc pro curuit munitionibut inbracbiorum bumai riorumfimthtudinem formatit accipiuidentur,utiniUo 'f'irgilianolibros.Aen.geminodemittunt brachia muro Turritifcopuli. Qyod Donatus ita export,cautetfunt in fbrmam brachiorum. Liberum acceffum haberi.yfei licet 4 planitie,que ex omni parte regia munition! fubiea da erat. Proximo terrefirt itinere. )fuple quo ex Pea lujio pedeftri itinere contendirur. Infuam partem op pidi. )fcdicec quam arite bellum confedum tenuerat.
P'tquos Ptolemäus teßa nenio fcripferat. ^nempe ut ex duob is blijs maior.tj-exduabu: filiabus ea,quaatate ana tecedebat,hares fieret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N am maiori ex duobus puea
nt O’c. ) Eadem Tranquillus in Cafare in bacferibit uer ha addent tonfihj Cafareanirationem. degnum, inquit, Aegypti
-ocr page 329-ANNOTATJONES. t^j Aegypû uiélor Cleopatra ,fratriîp eiut minori permißt, Ueritus prouintiam f-acereme ejuandoip uioUntioremnai (la praßdem.nouarum rerttm materia e/Jet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E tem
bac tn Aegyptogeruntur es'c. ) Orcaßonem, çj- caufam belli cum l’harnacegeßidefcribit.Porro PhamaceiMi* thridatis illius magniphut,a- rex Ponti regionis Afiati* caeratcautoribut Suetonio,(2' Appiano. J uit autem^te* fie Paulo Oroßo li.t.ca.f. ) mire in patré impiut.Qyum mim Miibridatei ira perdtus duos filios inter/eciffet, Pham acre exercitum in earn mouit, tSquot; adeo in patri ob* feßum inexorabiUmfe prabuit, ut pater ex altifsimit ma* n^sprofpe(lans,exclamauerit:Cijfoniam Phamaces, in* ijuit,me mori iubet, uos ftefiisDtj patrij, precor ut quan • dolp amp;nbsp;ipfe hanc uocem à liheris fuis audiat. nbsp;nbsp;nbsp;Coma*
na conuenerunt. )fcilicet Cappadocia oppidum, quod(,te* He Pliniolib.7.ca.i.') Sarusamnispraterfluit, Ji emm effe integrum, ßd eßßportuijfe Pharnacem ex mino re ArmeniaomninodecederefiremintegramadCafarit aduentum differre uoluiffet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caßrap oppido eontu*
lit.fid eß,i regione oppidi ßxit. Manibus oppidi fuple Nicopolts. At Pontied ex altera parte legiofcilicet qua in ßnißro cornu erat poßta. In Aßam retepit. ^fcilicet proprie diflam,qua in duas ab Agrippa^teße Pli. lib. r. ca. s 7 .'fdiuißt cß partes. NamaUoquinv Cappadotiatper quam Domitiusiter fecit ) Aßa generaliter dida regio tß.Porrb Aßaproprie ßeuoeataterminatur a Septentri one Bithynia: Aboccafu reUqua Propoadisparte, Hel* lefponto, Aegeo,Cario, Myrtoop pelago. Q^d de re li* brum [.Ptoleinai,cd.t.tabuld Aßa prima Paulum Oro* ( 1 ßum
-ocr page 330-»78 JN t JB. JÏJI. be BEE. A EET. fium lib.acf B.loachimum VadianumJlductitenoftrie tiutiatis in honit artihiis,c^ literis humiin'toTibus,Thicl0 ^iu deniif omniufeumiarum regina Phermetm, \fgt; t»»« TDfiH triumorbis partium.ubi hoc r.egotMtn erudite,cofit ofe.cr lucidtntertradatur,confute.
Hiadertinorum. )fuple lUyridis regiontt fofulorum ab ladera.nimirumcolonia tn continente fita jic nomina ta,duthorePliniohb.i.caf.11.
Cum diuerfiftima parte orbit terrarum ere. yExTheft falia enim Euwpie parte in Aftam.ac inde Alexandrian uftp Cafar Pctitpeiurn fugientem perfecutur efi: ut fupra fub/inem UbrOi-beUorum eiuilium patet.
Propter Mace Ionite propinquitatem o-c.')Piinius lib. a.naturaUihiftorite,cap.if.a Eyffo^quod Eiburniteopt pidum eft,Macedonian ineipere re/rrt. QyS ergo Pon» pdani feex fuga in Macedonia collegiffent, facilen,!^ tompendiarium aditum in lilyridem habebant. Qyod ut reâiui intelligat.uide Piolemaum lib. ) . cap. ■), tabula Europte decima. I't Salonamfe recipient.) C e cadem urbe,i*y colonia ferma haberi uidetur, quam fa pra Cafar ab exordia i lib.bellorum eiuilium Salonat uoi tat, amp;nbsp;not ißhic ex Mela fententia earn in tfria ( quam Pliniut Eibumia uocat^locauimut.Porrb quoniam Hir tint paulb ante mcminit magnum incommodum à Cafat reanit in lUyrico acceptum, i!S- hie in itinrrf Salonam uerfut i 'faHtfm comtticmorat.ueronon diftimikeft, Pyi rtot,Eiburnot,acJfrot inter lllyriot recenfendot effe.
In agmme,)idcfl,ita ut aeiem infirutre nequiret.
Eiltrat
-ocr page 331-ÄNNOTATIÖNES, tjt
i^ittras ad Ach.iiam.yBeroaUinus codex in Achaid, ad Caltnam legit, id'f meo iudicio e^ reflntt, er latmut l^tmo nanc^ latine uel mediocriterdodus dicit, fcribo literas ad Germaniam.uel Jtaliam.
Efiidaurum j'uple Romanorum ccloniam in l-ibiirnia fitam.'fDe ejua Plinius lib.t.cap.it,
Jn angußo mari finclium fadum eß^feiUcet Illyrico, de quo r Europee piduram confpicito.
Adnatatad fuum myoparonem. ) Budaus in priori» bas ßtisin Pandrdas annotationibuspiratiewn, Brigan tinum,feuCai!onem hóe nauigijgenus nune uocarite» fiatur, Capitexeapraliopentiremem unam syc.y rgt;uteißeeuoeespeniiremis,triremis xara ßxfßae^Mliff fompofita uidentur àvè vienTfial, o- remus : quarum priores Graca, poßerior autem Eatina eß. Kam Grad Vied fis, KSt) T fill fis uocantur, Ide'o autem ßcdidafunt, quod ilia quimp remorum ordinibus, hac uero tribus im* pellereturüdquod yirgdius li.r.Aen. hifee uerfibusplat uifsimumfacit.
Ingentemlt;p Gyas ingenti male Chimaram
yrbis oputitriplici pubes quarn D ardana uerfu
Jmpellunt,terno confurgunt ordine remi. Heedlle. Fuit autem fvip-finhsisiti tscWfutif ,fi Hefychio Gram» matico credimus. Porri qttale nauigi) genus fa D ieros, ingenuefateormeignorare. Ji/ihileniin taleapudgram» maticos, acneque apud Pollucem(.qui tarnen nauw plera Tumép fpeciesrecéfet)inueni. Nifi forte Dieros id nauigq genus fa,quod Critti alio nomine /lifif hoe eß,bir(metn t « uocant
-ocr page 332-*|O IN 41 B. JlII. HEBEL, ALEX, iiorant-.quod uidelictt dupliâ remorum ordine agatur.
Conttndit in infulam IfJam.yjupkmaris Adriatici, de qua Pomponius Mêla hb.i, Eegionumearum.'jJcit licet t^uaininjulaerant, ita utfortajsts oppidieodem not mine cum injula uocaretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ut largitionis pojlut
lat cófuetudo'O’C.^Caufamliberalitatif uecat.cjuod Caf* fius hberalts uideri uolebat,lt;juum re uera prodigut, erin» iujius largitorcjjet:cjuippe ijui ali]s iniuße aujerret, tjuod ttlys ad licentiam,s:^ luxuriamfouedam largiretur. Qyg restjuampejiilens femperin omnibus rebus publiât )ue» rit,nó tantu Longini ißius,ßd etiam Citfaris largitat te» ßimonioefi.Detjualegepluraapud Ci.inoßicifs. Qpin aut uadimonio teneretur,aut in rent referretur.)Vadimo nitun ( autorBudao in prioribusfuis in PandtÜas anno» tationibui)fponfio eßjißedi fe in iudieio. Qyid autem fit tenere uadimonio, paulb poß idem Budeeus oßendere ui» detur,lt;juum ait ; Uadimonio obßriflihodie dicipofßtnt, ^ui ob erimina in iiidiciü uocatt, i iudicibus ( utßtßmpe traueruntiut autfua, aut fponforum ßde dimittantur ea lege,ut in diem certwn,aut quandocuntp iudici uifum fue rit,ad iuditiii fißantur,lt;juos elargitos uocant, id tjijt jays ^imiifi'tiiit. Hacide. Porto non in, fed inter reos legendum rfi,ut Beroaldinus codex habet. Aut erat interpella» tum.'ßdeft,prolongatum,produéium. Pratercjiiàmenim ^uod interprliare.fermonë alicuius abrumpere, etiam du» ftrefignifeat telle yonio Marcello. Cum in Bafdi» earn tret.'jBafilicamCmcjtiit Cahus Itb. antitjiiarum h bit onum tr cap.ii.^printipiofuiffelocum confiât, tjuojub te flum ad lus duendum principes eonuenirent. C ai loi 0 di gnitatit
-ocr page 333-ANNOTAT JONES. i», gnitath gratia additum erat tribunal. Poß id quo effet ta quidem laxior, primarijs tedis non fußiaentdtis, ein cumaddidere porticus patulat intrinfecus, hinc ata; hinc primum fimplicesjnox etiam dupbees. Addtdere infuper ab} fecundum tribunal,transuerfam'ip aberam ambulatit vnem, quam caufidicam nuneupamut: quad illic rhttoru turma,eaußdiei'q; uerfarentur.Erat porro perfunihs tem plo ßafdica .proindt compari ferme modo ixornabatur. Kaäenus die. Ad qua fcquentia Hirtij uerba plurimum faciut,quandoait:Silo libellum,quaß aliquid ab eo poftut laret tu miltt,ei tradit. Porro budaus in paulb ante cita* tit annotationibuf refert, bbellum à Suetoniofebedulam fupplicem uocari : qua popularet pofulata fua principi* but exponerefolebant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erant enim omnet Italicen*
fet.^Hoc eß,rx Italica Hifpaniaopp:do(de quoni fallor tS' fupradiximufjoriundi, Seinperenim Betonet, compluretip tuocatot.^Sic Aldut,Crypnittt,e3-Vuolßi* ut legunt, Beroaldut autem P'arronet, quorum leäio Utraipconßarepoteß.Quumenim Ptclem. hb t. cofmo* graphia cap.s.tabula Europai Betonet Hifpania Tar raconenfitpopulot effe dicat,quorumhafint duieatet: Tritium,Metallum, Olibar, et P'arra:priorhaudd^kii Betonet ingencre ,poßerior autem JZarteriet fpeciatim Caftijfdtcllitrt, corporit ctißodet, adeoip ei pratoria co* hordt locofuiffe indicat. Aut dituurnitate tam fa* Eut prouintialit. ) textut bic male dißinEut eß, o-muti* lut.Proindeeumßc dißinguedum, Ct biatumfupltndum autumo ( quo in numero erat fecunda legio ) qui non cum umniproutnaaconfenJeratinodioCajty. nbsp;nbsp;nbsp;Eegradu
f r deicEa
-ocr page 334-1» r?/ Ï^JB. JUT. DE BEL. ALEX, ddiflti tß. )i(i fjl^anjmttm dtfponiltt,conß(rnata, ac ut» lur d jiätu nif ini f dimnta eß. Prouerbialem enim ( ut in» ^’tit Erafnws'j.ilicgoriimfapithxclocutio. Accer» fit oinneit.qut ftei pccuniat expenfas tulemnt.'ildem But dtw in ijfdent (narrationihut quas paulci antechau: ait: rxpinfai ptcuniat ferreidtin effe,ijuod acceptumferre' Duat enm ramnumpartesejfe,priortm aecepti,lt;zf poße riortm expenfi. Nt malis expenfat acapi pro appenfas fut ple ad libellam. Ad facramenti redemptionem uocat bat. ftd eß, prouocabat cos, qui facramento militari cont fcripti erantad m'ilitiam,ut fe pecunia redimtrent. Nam ahoquin anteuigefmum quintum annu abftp pcriurio,ac r.oxa,militia defrere nullus poterat. Hfpalim.yfuple Romanoricoloniam^dequafuperius lib. beUorumCiuit hu d^d Q. Cafsius legatut. yfupleto Q^aß^ Longini prxtorisjitnul ducebat.^nimiru cum L.Titio ,què modi» tribunum milita legionis uemacuLtfuiffecomonßrauit.
Cum ad oppidu Leptim caßra h aberet.^Beroaldina le flionôLeptim,fedLeptumhabet. Vndenonfriuolisrat tionibus à rei circumßantia dudis eolligi paffe aurumo. fliniumhic non de Leptiminoris Africa: fedpotiusde ttltfrioris fdifpaniaC cuiut tarnen nomêclatura apud Ceo g^raphos qu-tneu^m egofcio,nó extat^oppido uerbafacere. (^amuisenm Hirtius m'!dodixerit,exercitim à tongi no luftratu, legionetq!,cr auxilia, qua in Africam ab cot dem dutenda erant, adtraicHum effemißd:nufquam tat mémeminiti la in Apbricamtranfportata. Imoueroint fenus ait : Longimim in Jberoflumine aquis fuffocatwn. Ad bac quant feqult;üur in Ninio, Longinum nodu ewn
-ocr page 335-ANNOT AT JOKES. at ^umif rohordbus egre/Jum^mmirum Corduba ut tx prit* tedcmibus colltgi[tir)ntane Leptuiti ptrucnifje .• qm con* flat lamum utr ab to una node i onfi ciurr., ft non Hifpa* nica,frd Aftitana J^rptii inuUt^tnda tfl. Carbonam contmdit.} Et bit menda effe puto,ciianifi omnia i^ug ui derim exemplaria it a habt at. Nam pro Carbona, t arnio nam legendumtxifiime,lt;]iia De tit a Hifpama urbt eßdn ijua preuintia t3- Obu(ula,t3' Corduba^dt tjaibus mox in textu J Ptolemao inleamda Europa tabula ponuniur, Ai utrttatuiisopprtffumadObuculam. ) Hirtiusfut periue fcribit uernaculam legiontmtantoCafsÿodtola* horaffe, adeoip infenfo in turn animo.f uiffeM ijttum relit ^ua legiones, t^ua in cum cenfpirauerant, patefaJia con» fpiraiiont, ti jupplicarent : fold infententia permanferit, neijut ullo timort dégrada dtiifla fit. Idco'ipuctonon difimUt eft eot in tantoerga ilium odio perftueTajfe,quem admoJum Hirtiuthoclcconarrat,
Prouintia.^fuple Hifpama ulterior,in qua Carduben fis conuentus ^ qui iam à Cafsio defeetrat ) cclrbcrrimut erat,ut fupra ex Plinio locum adduximus. Nam ex ft» quentibi!sappartt,cittrio em Hifpaniamin Cafarisfde permanfiffembiaic, Etpidum dus prouintiapratorem adlitts dirimendas inter Marcdlum,er Cafsium,Cordua tam ueniffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qgt;idi M.Narro fcilicet Pomptij le»
^atus obtinuerat.
Ctrit hocprafeToriusferebat.) ideß,itäftgert* bat, ut facile agnost paffet,turn magno Cafaris odio,^ Pompeii amore flagrare . Jd quad e::^ rei exiiui déclara KK. ii nanj Cafar is paruis fqui uoluiffet, milites turn
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potitu
-ocr page 336-18« ZN iZB. JIII. DE BEI. At EX fottur retinuifjent lt;juam MarceliuM pratorem nouum f« ^‘i'IJ^’^^- ■^‘' pTtftfxtMorum.yd tji,fuerorum,cjiü fratexca adhuc,^- bulla utebantur:(juod {teße Budao in priorihus annotationtbusin Pandebiat tßebat ußp ad an* num 17,quo tempore toga uirilem lumebant, dtpofita pree textu pueriU. Idem Buda ut in poßerioribus luis annotati onibus rationem reddit,undepratexta diflaftt: Toga au* ti,inquit,pratexta idea dicitur,quia toga puerili purpu* rapratexta trat. Idem eodem loe i indicat, nobileis tantu putros praeextu,cj' bulla uti jolitos:id'lt;f ad omen, er uota coneihanda uirtutis. Hac ille. Porrbfi quis plura hac de re dü'eere cupit,Aul.Gtlliitmlib.i.cap.ti.C)'Macrobiitm lib.i.Satumalii*m,eap.i.legat:ubi pratexta,ae bulla ori ginem copiofe enarrant, Citraflumen Betim. ) fuple quad toti adiacenti prouintia nomen dedit, Se red* pientes.)jcdicetper Betimfluuium. Statimnanq fequii tur compluresinfluuijripis oceifos, Propterlotoru difficuliates.)fcilieet quod Betisalterumducemabalte* ro ita jeiungeret,ut utenp nó fine magno periculo flumen tra^eeret: idip propter riparum altitudinem ,crepidines, (S' amfradus. Caflius ßdti magis quam uirtuti legio numconfidebat.^FideifuplcndMnergaCafarem. Paula tnimfuperius fenbit, Caflium Segonia ad Sicilienfeflu» men contionem habuif/e,O‘ compertflemon fua,fed Cafa ris abfentis caufa fibi fidifsimos tfje milites,nullumlp peri cul^m deprecaturos, dum per eos Cafari prouintia reflit tueretur, P’llamcontendit.'jfliliiet Hifpaniaulteri oris, jeu Betica oppidum ,utin fecundaE uropa tabula apudclaudium Piolemaumapparet. interimi-e*
-ocr page 337-ANNOT ATIONES. tSr f'idut tx cittriore prouintia O’c.yCafamCut Hirtius pan lofuperiui tommtminit)ubi inctllexerat Cordubenfa, O' nercitum Na rcelli ab ipfb dtftciffe,liitras ad regê Mau* Titaniitßogudtm,0'adM. /.epidinnproconfulemm Hi fpaniam ateriortm miferat .Nuntergo ijuid Inerts illis Cafsius effecent^idcm projiquitur. Adexeundnm Cajsium inuitat. yidtll,^ ex {aftris.o munniontbus tjnit hut tantum nó à Marcello clau us erat, ad collo.juiu baud dubie cum ipfo, ix Marcello habendum prodiret. Qyod ^ubfadlius Cafsioperfuadt ret,f}demluamin re omniine terpofuit J^epidus,id ejijidem publican ultra citroi^ có» meandi Cafsiodedit, Cermanicierhatimeingleitdar, unddannengegeben. nbsp;nbsp;nbsp;Si permaneret.)juple tepidut
in fententia,id efl,ftferio liter inter fe, so Marcellumd'tt remptas flagiiaret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed propèiain conjUtuta opera
cum eomplanarent.')piple MarctUini milites easmunitia nes.tfuas Cafsius dijijciendos poßulauerat. Si tarnen in omnibus fuit Cafsius.ÿd efft modo Cafsio minime opi nanti,O de improuifo ilia perfdia,o indutiarum uiolatio àBogude rege fadaeß.Moxenimfubneditur,Hamde tins confeientia dubitabatur ,fcilicet utrufda an perfida effet. Niß occipere manus confeientia pro confpirati'inr, Utßtfenfus-.Nam dubitabatur,utru Cafsius cü rege rollut deret, ac rem ita ex compofito inter fegererent, neene.
Narbonen fub ide.m tenpus Trebonius conful oc.y Sic quotquot ego exemplaria uidi,legunt,fed uitiofifsini. Neep enim Hirtius bic adCallicasres dejeribendasdit greditur,id lt;juod fecundum uitiatam ledionem iedori uit detur, Sis^utdemNarbo eolonia Komanorum toti prouin . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia Gala
-ocr page 338-»14 IN LIB. nil. DE BBL. ALEX, tilt GaUicant nomen d.dit. At dices, juo modoigiturlc* gendum a,tttimasfproNarhontin,Norbeint,iluatn Ptcle* maus Ub.i. cap. ;. labuht Eurnpit i lt;nbsp;ognomemo Ciejat ream uoedt .• eam'ip in Eufitania uherierts Hifpaniiepro* uintiapomt.Qyodautem ftc lego,in eaufa eßcireumflan Iiaimn ratio: ex qua colUgi poteß Hiitiumetiamnimin rebut Hifpanicis enarrandis occupatum tjJe,Caßi} uide* licetgeßa uff ad finem pro-equens. Max enim lubiungit, Cafum cognito Trebonij aduentu Malacam peti}lfe,mf aduerfo nautgandi temport, Ibrroft cöinijißefluuiu: asf intoßu^itbus ob uturn uitam aim mortt commut.fc. Porró Malaca ignobde Hifpanit ulteriorisoppidumeß, ft Mtlx itaf ribenti lib.t.ertdimus.Siautem Piiiiio hb t naturalis bißoritcap.i.Salduba, utl Malacha oppidum modo diät Utfpaniitidrm nomen cumfluuiu faderato» rum habet,Sin nero fecundt pidurit E uropit apud P:o* Irmtum, Salduba fupra Malacam ponitur fingulari not mint .• cz Malaca mantimum oppidum eß, longtfsiml à funto liefold dißans,nec ullum aliud flumtn propinquiut bähens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ne per earn prouintiam. ) fuple ulteriorem
Hifpaniam. ProgreJfitsfeiundaçut hyberna temt ,peflate.ßdeß. yt hybernd fedicet tempeßas fecundaeße foteß. Ibcriun flumen.') PndrautorePlinioli.i, Cdp.},Crit(i totam Hifpaniam Iberiam uocauerunt.
Cumin Syria Citfarex Aegyptoueni/ftt.) Ç^oniant Hirtius fupra in boclibrofcripferdt,C/t!aremiuhada Ae gypto,C2- rtgihus in eacorflituiis, in Syriam terreßri uit nere profedum elfe,nec quiequimfubiunxerat reram inia ^i^rfiarumtideonunequidin Syria per eundem acium ftprot
-ocr page 339-ANNOT AT JQ NES.
tl7 ^t profetjuitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qylt;t diUvlurnda difcif^Utm, fitte*
ritatis'if effent.^Prifianus lib.it.Crammaiices ait,Züti3 nosAtticifmo in huiujmodi loiutiembus uti, Qyemad* modumenim inlt;juit,Attici i» Ïi'»«« cmitiunt,dicentes, f xailiviffif teifiifti, id eß, dormiendi adfum jcUicet eaufa: ita P-omani frequenter bac ^ratermifsione launiur in ge* nitiuo nominum, quafif inorum termmationes bibent, ut populifiruandi labcrat,Reip. defndëdee perteUtaiur, deeficaufei,O‘catera. Adbuneergomodu amp;nbsp;Atilits P/ir tiushic locutus uidettir,dicent; qutediffiduendte dtfiipli* tilt effent fiUicetcaufa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Htc in Syria,CUhia.Ajia.')
ideji, fuplendum proprie fic diPia,dc qua iam amea fans diximus. Tyrannos.^Oyidtyrannus aregediff^irat turn ex hac Heficbtj defnitione cognofii poteß, TVfmveiie rtafaeojuoe ßaaimje, « ayiuft atem’i!,xj iairäftimot, id iß, T yrannus eß iniquut rex, aut princeps immitis, o inhu* manuntumexNabidistyrranni oratione apudtiuiim lib.it. belli Macedonici,ubi aitfe printuma Romanis re* gern,moxtyrannumuocatumeffe .Omnium ueroreHifi fmc difcrimen borum pofitum uidetura dcPiifsimo, tS' pientifsimouiro D . PbilippoMelanehibcne priseeptore ineoin Cracaliteratura,Tbeclcgia,a'ariibusreflè dif* firendi, dicenditpmibi femper cbferitando. Cuiusuerba ex , generc definisionis ex cjfefiibus ,fiuofjicijs ftibyce* re non grauabor . Rex,inquit, eß qui units return po* titur,t3'ius dicitex ceriis legibus. Tyrannus ueroeß, qui unus rerun potitur ,C}ius didt ex fuoarbitrio fine legibus.Caterum Cynafia Cracis à potemia nomen ba». bêt,i^ regnoru D omini,optimales,cr magnates uoeatur. Q}fi»
-ocr page 340-*8» ƒ?/ Ltß. tnt. DE BEL. Af-EX.
Qj/it uoff(ni fallor')amp; Cictro in famUiaribui ipijiolù u» titur aliub't. Prouintiie.yjaiicet Ajiaiiae,Supra tnint inhoctodemhb.ait Hirtius Domitium C aluimn» A juft O-finitimis regionibmprajeHinn tffe, Euocat Tar fitm. ) Hoc oppidum quainuis aha multa tximia habeat, tarnen unum hos maxime eximium ejiiijuod de diuo Pau» la eirHo Dei injirumento,ae Gentium apuftoluprmario alumnojuogloriari poteß. Prouintiie.)fttplendwn CiLitia. Cup'.ditaie proßeift endi ad b(llum.')fuple fum Phamace in Pontogerendum,»!! paulà infertus cer nere heet. Ne aut regni btereditas Ariaratem folici* taret.') nimirum quod A riobanpanet natu maiorCappa* dotieere^Mmiure bareditario adiret. Supraenirn Hir* üutnarrat, Deiotarum.Armenia regem adDomirium feripblje^eicpfuppheaßeme Cappadotiam regnum Ariaa bars^onts pofstdert, uaßariep pateretur à Phamace. Hic ergo nunc ait,Citfarem ita negotium temperaj]e,dum rea gnum Ariobar^ani aitribueret, ut minorem natu fratru, rr^m bareditat non joUcitaret: ©■ mator rf^ni baret ala terum minorem potentia regali terrere, O' concutere nea e^uiret.Hocautemitademumeßelonfeéium.ut Ariobar ^anet fub Cafarit imperia,acditione ejßt. Deiota» rut tetrarebet GaUogratia.') Ç^a c^r Galatia uoeatur, de qua Pliniut U. naturalit hiftoria r.cap.ultimoicr Straa bohb.u Sicutiejfuprahb.i.debelloCiuilinonnihilme» minimut, Reprafentaturut eßet.) .t. re ipja praßatua rut hoc, quod polliceretur.Sic enim Hirtiuthicujurpart uidetur,ut fintfortaftit duadiihonct non una. Aliaquin tue nonfugit,reprajento rurfut prafento.boc eß oßero, ac in momoa
-ocr page 341-ANNOTATIONBS. i»» iomtmoriamreuocofignificarr. Q^inonfu;l]fntia ffojfifiofi.')ltaAidtninn,V’uotffianum,üercaldinum,e3' G ryphianum ncmphtr irgir,jrd meo iudicio mendoje, CÜ tnm Pharnacet oijitium fuum trga Ctefartm commrmo raljet,tjuoduidchcet Po^npeianasparttitnontffet fecu» tm,^ per hoc Clt;t)dri purgatutejje uellet ; Cajar re/pont detje purgationem idam non acàpere.î^fip enirn inquit, fatis tfl,ft quit in me officiofus,a'in[criminpfoutntidt,cy foiiospopult Romani iniuriojiitfit,uitufuißi. Proinde aduerbiittn negandi,non,expiingendicm in textu arbitrary CitterumJcbema hoc inuerjiejiueùrTirfMfff/à Rhetori» hutuocatundequoGelliuilib.F.cap.to. Q, . D . Cafar, mà non m:hi gratißeatus esineo, qwd Pompeio te non adiunxißi:fed timetipfi. Qyod emm illius partes non es feu ttitut,boclutriferifli,neàmeuincereris. InfeLià a» ti Triar^. ) Plutarchus in 1-iicuUi uita teßatur,Triariii non expeâato d^ucuUi exercitu.conßriopr^liodngenteni etecepiße cladem.Supra naniffeptem Ro.miUia occubiue runt,centuriones centam,o- fo. tribuni militiiplufquîm t^tyquad omnium ignominiofiftimttm erat,M.itbridates Ponti rex Romanoram caßris potitus eß. Milites ab operibiureuocat. ) fupraenirn ait,militibus preeceptum fuiffé ^ ne quit ab opere co nportandi aggerem 'ecaiïris ia ram locum quem hoßibus praripuerat.difcederet.
Falcate regie quadrige t^-c. ) Q)teforma faca’tantm quadrigarumfuerit.exr. FiuianoibrodebeiloMacedot nico difcere poßumut:ubi Annoebt quadrigas in her de» feribit uerba.Armateautem in hune maxime modi erat, eufpidet circa temonem, abiugo decent curites extantes, t uelai
-ocr page 342-.,. ÎN ^ÏJi. un. n B BEL. ABB-X. uelat cornua haMant;lt;jtiibus cju’icciuidcbuhm daretur, tmnsßgmnt, (3-in txtrtmis lugisbina circa eminchant falces,altéra aejuata lUgn,altéra inferior ad terra dtuexa: nia ut cjuiccjuid ab latere ob^ceraur, abfeinderet, hete ut frolaplotfubemtesif contingeret. Item ab axibus roraru utrint^bineeeodemododiiierfiedeligabdturfalcei. Midi tuadiuuantenatura loei, jufle Clefareanot.'jPdutcinani^ [ufserius narrat Hirtius edutl’timu colli oppido Zelacom iuneiü t3 à Ciefare accupatu effe: er modo ait, Phamaeê in primo cnngreffuualU aduerfus ardui collé afeendtffe, üa.ut Caftr hominis eóftdentiam, ne dicam temeritatem admirants fit. /.egionéfextam decedere ad premia.} Deueterana emerita,beneéf de Cafare mérita lotfuisur: ^itippecuius uirtute uiéioriainttiu modo natuerat, In Italiain eeleriusomniumopinioneuenit.') Appianus li.i. beUcrum Ciuilium refert,prater urbanos motus,grauifsi mammiütum feditionema Cafare Roma fedatam effet ac deinde expeditionem Africanamfaélam,
IN AVLI HIRTII AVT OPIt I^JDR^M y. VB BEBBO Africano, Argumentum lo* annis RhtUicani.
C^um ad finrm fuperloris libri Hirtius Ccefaris adt uentum in Italian defcripfiffetmunc ab huius libri initio, quitus modi s iade in Afiicam nauigauerit prtfeejuttur. Veindequopaflo Scipionem,Sextiim Pompeium Magni Punpe^flium M. Portium Catonem cognomentoy th cenjem
-ocr page 343-A2^gt;fQTATI0NES. gt;91 ttnfrm Afranium^ i^ Petremn una cum rtge luba inibi dtuicincattfex burns regno prouintiam freerit ,coin* memorat.
EIVSDEM 10. RHELLI
CANI IN EVNDEM LI*
BRVM DEBELLO AFRICA no Annotationes,
i:^TIN EKlBySiußb eonfe ^j^^^dis.'ijdlicetex Italia Suibaat l^-te^uerfus. AdmKalenJanuai ^^^irii,ideß^ig.Dtcembris. In ftlybaum .^ßtpbndiim Siciliie * jnßdit pfornoniorium^cjuod^ teße Pomponio Mt ldhb.z ) Aßicam fprflatzideo'iji Cajar ilbim petUurus,commodijsimèad hoe littus appulit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ab incolis fini proumtix.^ßit tiers Sieuhe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Interim in dies es- nattes longaadaut geri.yid eß,adaugehantur, a- onerarittcomplures rodens concurreTr,ideß,in I-ilybaum,eonitirrebanS. Eßnamp tnodiuerborumwa}9lt;a).li. Et inßilam peirre A* ponianam fijtue abeßi Eilybao. (^landotfuident nihil apud Geographosde Aponianainßda inuenio,menlt;nsm in cjuatuor pranominatts exemplaribus eße fußphor: jy pro Aponianam, Vaconiam tegendi arbitror t Ratio au* tettt turße legd eß, t}iu)d infeptima E tiropsc tabula a pad Ptel(fntiitm,Paceniain inßtlulam uidto à regions Sinbi»
fei#
-ocr page 344-191 JN US. r.DE BEJ^. AFB.
font uerfus AfricatniÇ^od auum Hirtiui ait, tfute aleß à Lilyhto, idràf^äurn tjime quis in ulam Paconiarn pr» montorio Siculoatniunéiamputirtt. Q^anep BcroalA» na cajii^atio Florentin (ni fallor}excuj\nó abtß,}ed uia tiof^simè habet. Ad e Kalendarum lanttar^.yd eß, 17 die D teembris. nbsp;nbsp;nbsp;In conjpeütun Africa,ideji,adei
frofè Africatn,iit earn etmere polfet. nbsp;nbsp;C lupeam prat
teruehitur. ) fdlicet oppidum minorii Africa, utijupra lib.i.belloram Ciuiuum armoeaumtu. }JeapoHm.) fuple liberum Africaoppidum,autore Plinio lib.r.cap ç. lt;juod(, Kolaterrano tejie')etiam Feptitparua aha nomi se dicitui-,ii}terduas Syrtes,ubi Iwfpitales hommes l-othot phagi habitant, poßta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pofiquam Adrumetum act
cefsit.yC^am Plinius in modo allegata loco lib er am Lit byphomicts urbem c/fe tradit. Oppidans interim.') fuple Adrumetini. Cubernatoribui,prajt{itsip. ) fut pie nauium. Jnoppidum. ) fdlicet Adrumetum, ubi praftdium erat,cut C.Confidius praerat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ueras'if
. nondum perlcdasficuterantfignatao-c.'jHincprimtun Conftdij fdesimperatori [uodata,i!3- feruata elucefcih Deinde Ro.difciplina miHraris obferuanda, qua hand du bie cautum eratine quit quid cum hoße,imperatoris iniuft fu ant colloqueretur,aut alio modo ageret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo'erp ret
fponfiim ulludabatur.yfcilii etL.Planco. Netpd.^feit licet Cafati reliqua copia Iuccurrebant,paulb nan epjupe riits Aulus dicit,Cafarem Aliienopratori Sicilia in mit datis dedijfe,de reliquo exercitu nauibus imponêdoi quod nimirumnondumeratfadum. Jnferius nanep Hirtiusait ‘Babirium Poßhumitemin Siciliamad fecundi commet
aiuin
-ocr page 345-ANNOT ATIONES. »« Mum dccerlindum,!t Cafare mijfum. Eas'^ tyrenum.) faUcct copiât. Abexordiohuiu^ libriait ,Citj'art legion: unetm tyronüfutje, ejuam Eitybaü attigifjer, o iam tam nauiin conicenfurus e/Jit. Jter conjbtutmn irr com tendu.'ipiguratitlocutioeß,qualis ilia Pamphih Teren» tiani: Hune fciofbhtmfolide inca gaudiagauifurum.
Qjix imperaßiet feccre.y Facere legtndum eß. Ad oppidum Rufpinant. yRufpina, cy Leptis duf dem Eily» phixnicetidc qua modo dixiinus)libera oppida/unt,teßan te Plinio in praaUegato loco, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Sardiniam. yfuple
inftdam marts noßrs. Ad Cercinnam infulam uer» fus.yfcUicet Africa,contra minorisfyrtis promontoriafi» tam,autoreMela bb.t. Miferari.ydtß.miferabatur, Region equitatum.ylubauidelicctregis Mauritania. Cum Sulpitio.cr yatinio remgefßrant.ßd eß,milita uerant,cr fub illoru ducitm aufpicijs merucrant. D e Vati nioclafsis Brundufmapnefeßofupralib.^.btllorum Ci» Kiitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum ea copiaconfcendit.yGrammatici dot
rentcopiam in fingularinuméroabundantiam,inplura» tiuo autem exercitus inanum figniftcare-.at hic earn diffe» rentiamnonferuatamejfe utiles. Jnftdtofanationis.y fupleto Numidica,^ Maurica.Non emm mulià ante di» fit Mauris in more eße, ut in infidgs cum equis mter com Halins lateanticyfubitb erumpant, non ut in campo itißa acte decertét.DeNumidis ueroCquos Herodianus aCra cis Maurufios uocari tradityProcopius li.t.de bello y an dilico itafcriptum rcliquit,ubi defaderis cum Ro. Impct Tatoris duceiit!,ttuiolatiagit.Maunfiiinterea quotquot apad Byt^acium, a in Numidia babitabant ad defeciio» t t nein
-ocr page 346-IM J}f tJ3. r. DE B Et, At^ET nrm tx nulla ptniiutcaufa tendehant-.äcßatimfadere fo Into arma contra Romeos parare dccreuerunt,^ hoc qui dem ex more patriofadebant. lilts mim neqDei metut tji uUus,neip hominum reuerentia,netf item iurifiurandi autobftdum alla cura, ctiamfi filtos, autfratret ipfortM ducentium exercitum eot effe contingeret:denilt;f cum nul loparemhabcnt,nifi cumbis,quorum metu coirceantur. Hlt;tc ille;A quihus non diffentanea Polybius lib.t. de ^ft dem .feribens. Eft hic,inquit, Numidarum mos,ut prim» fiatim congre/fu dantes terga, pafsimfugiant : mot uero ubi uifumfuerit,gradum rurfus ftfant, hofiemép incredit tili audatia,ac robore adgrediätur. }dauiü part,de qua timebat. ^nimiru de ea nauiüparte loquitur,quie ytieam verfus antea nauigare uifa erat, nbsp;nbsp;nbsp;A tif ordinatifignafe
leniter confequi.t Vuoljfianu, Aldinu 0 Cryphianu ex* rmplar corrupte legut, ordinatiiiUa tamë corruptius qua hoc,quod addit in . Hine nanqs eötjeio Beroaldtnaaditio nein,proordinati infigna,rcdius bahcre,ordinatim,utfit fcnlusiCafar iufsit eqititatu,a‘fagittarios accerfi,atep or* dinatim fignafe leniter cofequi. nbsp;nbsp;Milites in campo iubet
galeari,).i.armari, ut Hard irvnxJ'ii;tiie pars pro toto acct fiatur. Ades interim media.tfciliirtutriufqexerciius. 1^nde apparct.illttdfuperiut, ubi ait: D uo Paeid'^ aciem dirigtint,ita intcUigendum.itt de media potifsimu acte lo* quatur .■ prafertim quum paulb poß ibidem fequaturdex* tri,ac fmißri cornu inßrufl o,eohict'utnidas leiiis an maturainter équités media add procurriffe eommema* ret. tatere.^fcilicetacieinudato. Equités Juhani.') ideß,Cefareani. Intra cancellot omne s centech pU‘ gnare cogebitur. ) Sypont mus aj t^ cam eUot opus tffi fib dû
-ocr page 347-ANÎ^OTATIONRS. t,r rifi miterilt in cranuerfniK compaäo,ad rhttis fimilhtidit nemfaâitm : lt;juod frequenteforaminn habeat. At mri tnu ( ji quid ego iudicare poffum ) fimpliciter pro feptit hic acuptrewdetwM fu metaphor a à nocentibusjimpt la,qui /erts immfepta eothifu obÿciuntur,ut cum eis pui gnent. f/el(altem ah qs,qui etiam intra ftpta tfiu arcum fmghlari e ertamine interfe congrediumur. Signa Decttmanoru'gt;n.')ideji,decimit legior.it. Cafar intci rmconfd'.ohcßium cognito.)(^od fdlicet exerdtut ipi fius pralmga borium adt ha dreurruentus effet, ut in or bem cöcludereturM huic malo occurreret, ipfeqtiorp adé fuam in longitudinem porrexh. Conuerfts cchonii bus.fdlicet ex orbe in longitudinc. Vt una poft altera ante figna téderet. ßd eft extederet fe,ut fit errai fifit, fmi plex uerbum pro cópofito. Ita coronam, ftd eft,adem ha fliumeorona inftar condenfdtam,ficuti didmus uerbafas cere in corona dodiftmoru itiroru.i.in catu ,fett confefju freqttenti.Superitti enim mododixerat Hirtiiis adem bo* ftiü equeftrem leuis armaturee bdmidit, o- fagittarijt ita lt;onfertÜ,cx condenfatam à L abicno,i3- Pacidio filt;iffe,ut protul Cafariani pedeftret copiât arbitrarétur .• pnetcrea dextru acftniftru cornu mangnit equitum copijtfirmatd. Cum equitibut Numidis M.C,} Beroaldina caftigaiio (ftmodoiypograpbui PlorêtinusnÓerrauit in extudido) CCCduntaxatlegit. At cobortetfuit terrore finnatit.) Beroaldi editiopro, at cobories,rioftes,amp;ni totutfallar, redtut legit. la.i. flirtius oftédit, quopado animus bofti bus infuga uerfis fit,redditus,nimirüM.Petrd c? C.Pifa dit aduétu:qmru auxilijs adeo Tecreatifunt,ut nouifsimi t 4 Cafarh
-ocr page 348-tg» JN UB. V. DE BEE. A FE. Cte^arh agmen fefe in caßra nripunt carp^erint. Et i(4 Labimum dixijje pro condone.) Flortntinui codex d Berudldo emedatus,pro Ldbieniim,Iubam legit,fedper* peramdd tjuodfeijuendd hduido commonßrant, Vt tdamcitdendo. }ideß Jeriendo, in ipfauiâoria. )ideß, ^uamids condngeret Ccefareanot uincere, tarnen fore, ut taoendo inferiores ferent hoftihus,ijuos non omneis cadt tt,C3-occidcrepoffent. Qyippenon iUorum.) Et hic trreitumeßin Aldino,o-t^uolfliano codice proejuihut Beroaldus,lt;s Gryphius recie habent.Cfuippe qui in nuL loillonmfibi confderet: Hoc eß,Edbienus idea hacglo, ritibundut procôtione dicebdt,quodin nulle il'.orumfdlit ceraduerfariorum ullamfaluds fpemponeret.Cuius con» fdÿ Edbienicicirciterßx rationes Htrtiui fubiungit.
Ibilp poßea ex hibridit.)id rß,ex ijs,qui partim ex in* geniiis,partim exferuis nad eranutraâa metaphora àfe* miferis fuibus,ut docet Phniuslib.natur dits hißoriit s.ca. fi. Prteterea regiaauxida.) fcilicet luha regis Mauri* tanid. Qjteefani nota inter aliat complûtes,quas hoc loco tùdes, cerdfsima tß, priera uetba in condone non lubit, fed Labieno tribuenda ejfe, Hippotexotitéf complu* ribus.)Hoc eß,equi;ibus ^s,qui areu iaculantur:cotnpofi* taenimuoxapudCrxcostß àvi fi*rarût,gt;ui‘i Télof.De qua uoce amp;nbsp;fupra Ub.s.de belle Ciuih nonnihil annoeaut* mus. Pridie nonarum lanuarfdd eß,quarto die Ja* nuar'^. Epibatardrr.ep, fid eß,clalsiariorwn, hoc eß, milicuin in nauibus merendum, autore ß udao in priori* bus Pandedarum annotationibus. yndeamem Greece duantur, fupra admonuimus. nbsp;nbsp;nbsp;Hagittartjsép ex onmi*
bus na*
-ocr page 349-A^'NOTATIOt^RS. Hr tut Muihuf Ithyre'n. yfuple pnpu'is Calc Syri^t rr^iû* nis,delt;juibus Pliniushb.r.cap.ts. Frequenrabat.) ideji,augcbatfuat copiât. nbsp;nbsp;nbsp;Officines ferrariasinUtu
trc.^Proin^Tuebatj'tipleCirldr. Debebat dutchienouce fententiitinitium cjJe.Reddita tnim iam cdufa,cur exert Fuitm fuum Cafdr m inibus undilf adticcdtis auxentz nunc quo paflo bellted injtruincntd,lt;'p tormenta paraue» rit,’2' df commtatu profpexcrit, perfequitur. ld quadftt quentiautrba in contextubaudobjeute prafrferunt.
Ab auddeibus Jeder dits f duibus, ')J'tpote Cinnd, Cf Carbonezde quibus,o- dips rebutgeflis,qua hic recenjen* tur,uide Pluiarchum in uita Pompei),o- Appidnum Itb. ,.bellurim Ctuibum. Ad infalds Öalcdres.yfcUicn in Hifpdniidducrius Tarr4conenl'iaiittordfitas,aKtore Meld Ub.i.de quibus uideto plurdfuperius lib.t. de beUo CdUicoinobis annotât d. nbsp;nbsp;nbsp;Neep peranni temput.)fut
fk hybemum.^amnon itamvltbanti Hirtiusait, Ca fa rem ad j tJonarum Idnuarq cafira mouiffe, Fepti^fex tohortium prajidtordido, in Rufpinam oppidum reuer» fumeffe. Ft paulb inferius trad», Ca/drem cum Fabiet no pridienonds Jamiarijin edpisplanifsimis,purifsimis^ decertafje. nbsp;nbsp;P.Sitius interim,O' rex ßogud Oc. )Qho
nampado Sitius in Africam ueneril, oß^gudiregifi coniur.xerit, AppinnusUb.^. de duHibusRo.bellis ita deferibit.Sittiutlfic enim inibi legitur^Roma aeeufatiot nem propriamferre non auftts,drr(ptafuga, exerciium in «nu«» ciparduit. F einde ex Itahd ,o Iberia in Fibyam tnauigauit. Fibyeis porrô rcgibus ad inuicem eont enden tibus bello,perparteis Opern attulit, ij}tibus,auttmdttut t f hffet
-ocr page 350-»5? IN 4ZB. r. DB JiEt^, AFKI.
lijet continue uiHoria txttltantibu!,fitrÿ nomen adeptta tft.Nam exercitus eiusfpltndidc armis dep'jgnabat.Caio demi Canari in i^ibya perfei^uenti Pom.auxiUum impen dit,O’ Soborram Juba prafeiiu periUußre occidit. Hac Ule. Pom^ Libya parte ßogudrex tenuer 'tt,luprd ex ^ Hirti) li.conycere pol]umut,ubi aittCaftium ex Hifpania literas ad regem Bogudi in Mauritania mififje l'ndecóa flateum Mauroru regem fuiße. Verumenimuero quonia s:y JubaßoebißltuxMauritaniarex fuifje feribiturMerg fmile eß, utrutp obttnuiffe aliquäMauritaniaparti.Cua iutfanirei idoneu teßem Pbniam hakeo,lt;jui li.f.ca.i.nda turaUs hißoria duplid Mauritania ita deßribit : Mamtf dm regum nomina obtinuere, ut ßogudiana appellaretur txtimafitemtp ßochi,qua nuncCafarienfis.Qyoßt,ut er ßogud coniundis copyt fuis cum Sittio, tant!) eelerius in Jubaregnum incurfionemfaeerepotuetit. Suppetias profeSltts eß.^feiheet ferre, ad ftrendum utl laturus.Alia ^uidmim tale omnino fubaudiendum eß,lt;juS oratio tUipa ticaftt, Aeßateimta.')JnJanuariobac,^uakicdefcria buntur/aäa effe nihil dubito. Bx praceditibus enim cira eiter tret ißius rei notas inuenire eß: quaru unam er altea ram modo adduximus. Exfequentibus uerbunalt;juidem, fed omnium certifsima hac eß, quod f lirtius tradit,Cafa rempoßnaues onerarias ad tertiitm commeatum tranß portandum ex Sicilia ordinatas, a Kalendas Februari) ad Eufpinam oppidum cum exercitu profei^um.Vndt tonijd poteß,ea de qitibut hicfermo eß, in Januar'^ fermé medio fada effe. Prope igilur aßas crat ,prafertim in Africa,uit Cafar turn agebat:qtiippc qua Sclis uim maa Kreta
-ocr page 351-AK^VCiTATIQ}gt;/ES.
*f9
tor cm haheat ,lt;judm noßra regio. lUa enint inter cancri tropicum,o- acfuatortm magna ex parte fita eß: hæe utri inter tropicam cancel, amp;nbsp;ctrculMn ardicum, in tjito plut parsaliqua uerfus Atjiidomm porrigitur ,ró tardm ais. fiatemfentit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad AUienu^m )Icdicet Sidiliit
pratorem. Et Edhiriitm Poßhumiim.'i.ßdicet ^uem anteain Siediam miferat ad fecundumeâmeatunt tranfportandam. Hyemit.ßdeftitcmpeßatis.ßit hybemi tempori!,lt;juta(.nt modo diximtif)Januari!ii non* dam exa^as er at. P'nde er modo didus jenfus naßer de Africana aißate comprokart poteß Etelephanti perterriiife adfuos reciperent.) Plinius lik. s . cap. s.kat tonfetitanea fcribit.nempi elephantes minimoßtis ßridot re terrcrimnlneratos'p, ©• territos retro !empcr cedere ni fine magna parti imjuarum pcrnitàe.(^jfod Scipio at uir prudens,i;3-folertißsimui imperator pneßiens ,boc ßrata* gemate cas in hoßes eäutrttre docuit. Andere enim fei* licetfolmt. Cui praerat Saferna. )Supt'a Hirtiustra* dit^Cafare ad teriiu fdonaru lanuarij caßra mouijfe, cy Safemam cum ßx cakortiim prafidio Eepti praßeiffe,. Ergo quando hic additur cum cobortikus trikus ,non de Saßmaiprafidiojcd Eabieni cebortihus inteUigendu tß.
Ideclp poß uocem Saferna comatis dißinihoponenda. Ante porium .portamferikendueß. Etaddecuma Kam dtßxo. )Hjc lekUo AldifirypbßtS' yolffij eß^ßeu* ndu quam Hirtius fgnißeare uidt,decurioncillü ita per* tujfum effemt ad decumana. i.feutufuu amplißimu deß* xus fit Sie nanp peßus Pom. de uerbotü ueteru fignißca tione iLi.inquic.Alutfiafcttta dieebStUT,quiktlt;s Alkenßt, fn
-ocr page 352-)0. JN LIB. r. DE BEL. APR.
quifunt Marfi ^neris, ufifunt. Hue eadem D teumtru iiocifbâtur,quodtfjcnt ainplif!imJ,ut Decumani flullus. Caeerum Beroaldi caßivatio legit, ad terrain deftxo,qtM run uiruntf non inepte hue quadrat. nbsp;nbsp;nbsp;In praeorio jet
dens.)id eß.tn prietoris,hoc efl e0fuHs,t3‘ imperatorit tent torio. Q(J! mini pofleris temporibut confutes, antiquité prat oret uoeabantur. Vnde er propratores, qui procul in prouintiaabqua iui dicebant.eam'if tota adminiflrabant, dietbantur. Qjii mos etianmein Heluet^i apud Lucert nanos,Vituduranot,Bematet,Solaturi:eis ae Priburget ftitin Huichthonibut durât. Qßienimin Tigurina,Bafl lienfl,Sangallenfi,erSeaphuflanaieip,eÓjKlef:illiin pra» difiit Heluetiori urbibus pratoret appeUantur. Et emit eeJJdm ui tam,er ignota peeeata. ) ut pofl captant Haflh liam,pra:lia ad llerdam er, pugnam in campa PharfaUto fadam. Et extra uallum flilt caci mimbiltm in moji dunt conftti. ')Supra lib.j.de beUo Gallico adinonuimus, taleat.er flimulos a Ca fare uocari, quos Hirtiushoc loco flilot cacot appellat,eo quod terra ifd inferti effent,ut pra cacitate,id efl,obfcuritate,prima fron te uix cemerentur. Cacumenim tarnde animatis,quaminanigt;natis£citur quod aut non uidet,aut quod uideri nequit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scorpio*
rutm.catapultarum.yDefcorpionibutfupradiximus. Ca tapultarum autem inuentio à quibufdam Syns, à quibuf* dun uerb pofleriori Dianyfio Syracufanorum tyranno accepta fertur .Etfl Grammaticit credimus à de pellen* donomen habenticr Plonio Marcello de fermonum pro* prietate expofitore, catapulta iacula, nel fagitta eeleret funt.Qyj: autem capultanm ffl'g‘ei fit,confulito f/itru* uiitm
-ocr page 353-ANNOTATION BS. i*» titmliaa.de Anhite^iuracap.if. In ftcundocom* mtatu } (jui per Rabirium Pojlhumium accctfendus trat Kt non multi antiexfuperioriktisinifallor^admenuimus. ytanttdixi. yNodoenimdixerat, Scipiontminjiru* ilifsima adt.haud ita longe i Cafaris caftris in campo 15 fiitijfe, Deterrortjuo. yfcilicetijucmipfeCaiarea» nis incufsi[fet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Renefcio C. Marÿ ufifuijfent.'jFioc
nimirum tumfa^um eji,ijuum Marius cÓful una cum /„ Sylla qiiaftore fuo,lugurtham Numidarum regem deui» fit.De ^uo uide P lut art hum in Marij uita, o Saluji.um in hello Jugurthino. Ceefaremép eius aßinemaudiet ’hant.)Idem Plutarchas ftatimah initio uitaCafareana docetJuliamCa-arisamitam uxorem maioris Mar^fut iffeai qua Cafarisconfobrinus creatus fit Marius minor. Vt manu. fid ef,militum cateruafaila, g inter fe con* fpirantejefuoslf difenderent. Conftdius I.ongus.') Dequofupra abinitioifliuslihft.Miffism a Cafareeum flajje demonfrauimus. Superius nanep in hccecdem lit hronarratC.Salufium Crifpum pratoremadCercint nam infulam uerfus ( quam aduerfar^ tenebant turn part tenauium ireiuffum,quodibi magnum numerum frurnea ti ef[e audierat. Allienus interim proeonful.ySuplen dum Sicilia, quem fupraacapite huius libri pratorent uocat.P'nde colligitur,me paulo ante redefenfiffe,qudda dixi propreetores antiquitus eos Romanis difios, qui poa fleris temporibus profonfules nuneupabätur. Potroquëa admodum Cafarf^ut Hirtius /upra tefiatur') perCatajcoa pum Allicnofignifcauerat.ut primo quop temport exera titumi. qui aahutin Sicilia utntü profperun expedabat)
K Afrit
-ocr page 354-i^z IN tlß. r. DE 31^. ApXt.
in Africam tranfponandu curaret : ita hic à proconfule codent fä^iutn wdes. At^ juh inanum,id cji,tn pend ßitem Scipionnfubinittere non mtermitiit. In quo tetici modia miliit CCC. Sic multotiti iamdifinexemt pinna omnia leguntjedhaud dubie deprauanfsnnt.Nam primmninuocemodiamanifeßus cjibatbariimut. Ceim de lu inuùme in pluratiuo numero modiadteeretur ,ceu dheubi apud lurecófulcos denarianamen duofubjlamiua ua conjiruilalolacifmum fapiunt. Pramde nihil dubito, quin Hinius pro modia , modicmfcripïcrit: ficuii cs-alif nijlorici numtimpronumorumjapedicunt. P.Si» tins interim,} Oyem antea coniundis fuiscopi]! cumret ge ßogude, it) luba régis ditione fecijje ineurponi Hirt tiusmeminit, Ipjcfexto Calendarum Februari}.) ideß,fr.Ianuarij. Adparitores.} Qgt;ioi Cicero in familiaribus cpifiolisßatores uocdiiqui alio nomine es lit Hore s, cs-ui at ore s FaiineappeUantur. nbsp;nbsp;nbsp;Vigilia teniet
tubet oinneis legi ones ex caßris educi. }fci'iicrtquetnBjt proeul à Fepti libera urbeßcundum littus fuHa erant: ut fcribit Hirtiutjupra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veiut theatri eßieufpe*
riem.} S-ypontinus refert,theatrum htmicycli formant habuijfe aiifita difpoßtum,ut à fronte inter duo cornu4 fcena effet. Cuius rei ftfiguram cognofcere cupis, Vitrut uiu-mli.r.de ArchiteHura,cap.6. es- s.uide.Vndeappaa ret campa ißum^de quo htc loquitur Htriius} femirotun» dumfuiffeiac iugum interduasextremitateseins ,utluti feenam quandamprafe tuhffe. Fqueßremep co» piam.} EnrurfusCrammaticorum differentidinterco» pias,C3- copiarn non feruatam.Nam amp;nbsp;hic in fingulari nu mera
-ocr page 355-ANNOT AT JOJ^ES. ,., . rnero pro exerâtu pedrßri, uel tuma copiant ufurpouit, Ettnimexêplariauariant. Vuolffianiienim, Aldinüac Cryphianä,ptdeßrfm:B(roaldt autem caßigatio Floren till adita^ecjueßrem legit. Praßdiumtp inde deturt barent.'ifcilicet Sdpionit. Paulöenimßtperiutfcribitur, incampi iugo collet excelfbs pauiot fuifje,in ijuibut fini gulitquuin turret ,fpecula'if antiaux effent ;apud ulth mam praßdiim.ßationem'ip Scipimit cobocatameffe.
A' manediei.) Manehoc loei nomen eff ,ficut o- apud poétatfepe legitur mane nouu,;^ (larótcr ueluti dicimut fponte mca,crfatit pecunix.Qya de re confulito Prifcia» num lib.ir, Jemni fubarnut.)Pro m armit ßetiffent.
Subito nuntio de eejueßri pratlioallato. feilt cet in quo Scipionianipeftim'eäccepti,fuß,amp; trucidatierant à Cat farit equitatu. Belli iure capto, ) utpote in quot non ampliutfauire iutgentium, o midtare prohibebat. yndefacile colligitur,centurionem ißum ideo noluiffe Scipionem imperatorit titulo falutare : quod iut beUit tumnonferuaret. Suprananep legmut duotTitoteat ptiuot abeeinteremptot. yergHiaru ßgno confedo. ) id eß,completo,boc eß,quu non ampliut apparerent P'ert giliaiutpotehybernotempore.Pliniutnanipltb.ia.ca.tf. ait yergiUarum exortu ceßaiemtCr tarundem cccafu bye memmeipere.Quäletauteßellaßnt T/ergilia,idemaut torli.t. ca.^t. hifee rßendit uerbit. In cauda taurifepti funtßella,quat appeUauere yergiliat. Eadern Higiniüt li. t .aßronomia poëtica feribit. Hane conßeUat iont G er» mani obfitutßmilitudinem ,gallinam pullet jiiotfubalit ftuentem appellant, utdgo apud Helueuot ein gluggeri.
Cattrun
-ocr page 356-,M ZX -tïB. K. D R BEL. AFK. Cutcrum qui a injolitu ißj^yhernograndinarr, ideo Flirt tius inquiurtm Cafari audituincredihilcmaccidiffc^
Opfidd pertjuim (miui fub pelbbin acijutefctbant.') Subpeltibus,id ejl,r4beTnaculis fx peUibui confxFlis.Max rnimltquitur ,idios tenmorts militts lentoriola exuefltt bult;,a- arundmibus conjiruxiffe. Clt;tttrum ippido hic adt tterbiMn ejl,wn nomen: ideof ctmgraut acccntufcriben duai. Contra Sitmm reliFlp.)Qjgt;t jiilica tpfitit rt* gnum ftmulcum Üogtidemuaferat,U' tarn cajieilum ctM loet natura muniuun, turn omnium rerum copia abundat eoeperat, Exercitut Scipionis à ttrrore Cajarit.') Had ca, CF mutila oratio curn in Aldi, Ctyph^,tum Vuoiph^ txemplo eß:ßeroaldi auttm teditic hiatum, cF mutOatiot nem complens.urrbum ljberaretur,addit,CF xSiuf/ appint git, Eratin Caßris Scipionis ere. ')BfroaldusC(et Jaris legit, ts^ circlin'ßaniiarum ratio earn Irdionem mat gts natiuameffe comprobat. Qyicnimconßarent ftbiea quiefecjuunturlnullomodo. J^am ßatimfeiquitur ,defpet Hts regys cop^s,omnè terrorsexercitutexculjum. Qyod ß de Scipionis exercitu inteUigendum eß,non coharet ci te,lt;juodßatiin fubiungitur ; nempe Scipioni animumex Jubee aduentu additum. A t nee ißa pericopa.tjua incipit, Q)tofaéio cFc.ynenda caret.Pro ,iUa!um, nanif legent dann eß, intellefiu;ad lt;quem modum er Beroaldina lellio habet. Js hac ratione opus inßruehat.yEt hie lot cus mendofus tß. Printum enim fuperuacanrum ejfet rei latittum is,quum alioauin nondun finitapericopa,antei cedent euiuis obuiumfit. Deinde cjtiod Beroaldmacaßii gatio,pro is,hoc legit, F'nde ceniefiura adducor, uteret dam.
-ocr page 357-ANNOT ATJOKES, ,of iimt,lilgt;rarioriMnmi.uria pro his,aut faite id, istffe ferit ftû.Namfi legas his,duriuscum praceditthus coueniret. IteimpeijuitesCuriani. ) Eos nindrum ajuttes inttuit, ^ui fub Curione in Africa meruerant: lt;S‘ tandem impera tore fuo interempto ,alijs Sieihamrepeienttbus ,in iubtt regnumdimif i erant. De t^uouidefupra calcem lihnjet tundi de hello Ciuili. nbsp;nbsp;nbsp;Nauthus onerar^sjfupletojex.
Sicenim Hirtiusde hoc tertio commeatu tranjportando fuperius narrat. Ctefar pojhjuàm legionibus ueteranis dua bus,reiuitatu,leuiîp armatura copias fuas rxfecundo com meatu auxerattnaueis fexonerarias (iatim tubet Eilyn baum ad reliijuum exercitum tranfportandum proficifci, Qyod cateri difsimiliter ft gérant.} Hoeeß, illorum txemplo edodi melius fegérant. Habet hic egregii exema plum in Cafare ahoejuin natura lenifsimo, tjuando in ma leheos animaduertendum fitmimirum turn, (ut Cicero in B^ici^s fuis docet yquü nulla fpts eß,fore,ut in melius mu» ttnturtautfiimpunes dimitterentur,uerendumeßet,ne alijs peccandi licentiam augerêt.^fyantüeniin priepoßea railla lenitas,s:3- mifericordta omnibus rebus pub. fern» per obfit, luculentifsima C. Memmij tribuni plebis oratio apud Salußium in hello lugurthino déclarât : Porrà Be» roaldinum exemplar plures ignominia notator, '^ ah ex» treitu Cafaris dimiffos commémorât.Ante T.namp Al» Uanum, Tufcium SaUenum ponit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Triplui hello. )
fcilicet unoaduerfus P.Sitiinn,alteroaduerjus Ca:farem, tertio contra Cetülos,lt;jui ah ipjo defecerant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cte'ar
brochesperfeélit, ) Peditad Ctefaris mumtiones defcri» bendas. Ç^itm nanffupra duo brachia ita ah eo duci, o-» fri^i
-ocr page 358-}0lt; JJ^ I-JB. t'. DB BEB.^AFB. trigi capta efft commemoraffetM ad angulum dextmif^ fmißrum'if oppidi y i^ita conuenirent^mme quo pailoea* dem perfeda fint,narrat. Qjlt;iii autem brachij nomine in* telligendnmfit ,fiiperius libro quarto bellonm Ciuilium coniefiuram noflram aperuimut^ Sub HyempfaUs regis.yfcilicet T^umidia,qui Mafimffa ex Micipfafilio nc* potfuie ,utfcribit SalluUius àprimipiobelU lugurtbini, Cum C.Safema. )fuple, qui antea Feptino priffidio à Citfare pritfefhisfuerat. Cum nihileminus eiusfer» monem nuntius adfe referret.ftd eß quitm adeo nibd Sci piofuo mandata effedffet.ut nuntius,quern ad Aquinium miferat,eius hoc eß Aquinÿ fermonem adfe referret, id eß,infè reciperet,ß quid incommodi inde accipiendum fö ref.idemtp diceret,ut Aquinius qua: uellet dicendopera* geret.tdetp enim puto Hirtium tam meruditim, er male gramntaticumfuijfe utreciprocumpronomen,fe,ad Sci* pionem retulerit:q.d.quum nihilominus eius,ideß,Aqui* til} fermonem ad fe,fuple Scipionem nuntius referret,dice ret'^,ut,id eß, quomodo reliqua qua uelletfcilicet Aquia nius perageret,uidelicet cum Safema. Deducunt.) fuple Scipioniani, Supercilium quoddam excelfum.y id eß cellis eminentiamimetaphora ab oculorum fuperci* lijsdufla.C^iianquam langediiierfa ledioin Beroaldi co dice eß. Nam fie,er mea quidem iudicioredius legit, er fuperaUum quendam excelfum natura locum. Etenim quoniam fupralegimus Eabienipraftdium ex colle de* tuffiim, amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Locus quidam perimpeditus.) fuper*
tUium illud,feu praaltum illum locum haud dubi'e innuit, quern Scipioniani occupauerant. Nunc oßendere uidetur IJirtius quo paâo Scipioniani alium aditum locum obti* nuerint
-ocr page 359-ANNOTATIONES, tor
BUfrinf. Poß autem elephantos armdturas leutis (fc. gt;nbsp;J^euitarmdturte militesfdmhaud dubie oh caufampoß tlephantos coUocauh: utß lapilli in eori terrorem ab hot flibuseycerentur, ilii iiuotp lapillis emifsis tos in boßecon uerterent. Sic enim a Scipione inßruäos dntea ex Hirtia didicimus. Habuit Itgionem nonam zyc,')Qyonictm bic locus pcrperam dißinäus eß, cy nonnihil obfcuritatis baa bet,turn cóntatis,colis,(y periodis dißinguanißmuHp eidé (ß potn(ro')alilt;iuid lucis ajferam. Habuit Icgionê nonam, feptimam in ßnißro cornu. Trigeßmd,uigtßmam nonam, tertiam decimam,auartä decimam, uigeßmam priait am, uigeßimam fextam in media aciefctlicet habuit. Ipfum aut dextnim cornu,fecundam aciem,appofitiue.i.tiuod cornu dextrum tratßeundaacies/trlin earülegior.wnfeiUett. mtdia aciti(,de quibus modo dixeraf)partc cohortiu colla cauerac.Pritterea tx tyronu legionibus paucas adiectrac Tertiam aut acié in ßnißrit fuü cornu contulerat.)Qyau dotjuidenonniß tres principales aciti partes ab Aeliana lut ßupra quoip nonnihil attigimus^rec enfentur: nihil abt fardi me ad ferre putauerim,ß per tertia ade,media acid partem inteUigendamexißime. Etenim quü ipfe Hirtius mododextrü cornu fecuda uocet acié ; dubio proeul lauH cornu prima uocabatur acies.P’tfitfenfus,media adem i Ceefart in ßnißrum cornu )in c^uo ipfe uerfabaturyreßexii Qßo aut confdio id fecerit,Hirtius in textuexponit.Ad» uerfariorumef excurßonibus iter eßicere no intermittit. ) Hoc eß, eßieiebat, ut aduerfarij excurrere poffent. Atlt;f ita Dtroaldina, ey J^ uolßian aleélio habet fed dubio pro» tul t^iùm mtndoßißime.Non enim uerô confentaneum eß K t boßeis
-ocr page 360-fot 7W Ltli, T^. DB B B )!^, Af-'K./, hoßeis à Cafare ad fugnandu prouacatos: lt;juippe qui nii* per inferior ex pugna equefiri difeeßirat. t^am quod mo* do eiut équitésfruwntatu mifst N'ugt;nidas, ac Cetulos alt qua multos deimprouifoocciderdurefpedu priorispugna paru mommti habebat. Aldinus ausem, v Crypbianut codex pro rßicere rcébus oßieereßegit: Sed nee illa leüio mendouacat:proiter nan,p interim legenda cefuerim,ut fitfenfut : Cafarem nÓ intermfiffe hoßium excurfionibut eßieere. Modbeinm excurfionum koßUiu meminit Hire tius. nbsp;nbsp;Jbegionis feptimie,s3' onanie, fuple C afaris corn»
meatus fui,ld eß,tran'portationis tertio ex Sicilia,de qua ante aliquot paginasinhoc eodem bbro. De hac uoce t:31 fupra Ub-r-de beUoGaUico annotauimus nonnibil.
Ex Cotbone egreffut. ) Cot bon bic nauium ßationein figni,fieareuidetur,quitinangußomarisfinuerat iqualit in Cumenft lacucirca caßrum Eect ( unde Myfsiianut ille regulus,alter f^iriatus ab fleluet^s non it a pride eiet {lus eßyuifitur. Eiufinodi nauium receptacula nofiratet iwiTafûfiitâis oUas uocMt,balen. C^emadmodu enim olla bquoris,^' carniumfic Cotbon nauium receptacuhtm eß Etficut illa in fummo angußa er in imo laeafic amp;nbsp;Cotbo nisforma eß.Quanquam ft quit in/eriorum Cermanorii dialectum conftderet, Vernacula uox bafen in ißofignifia tatu non ab olla bafen,(qua Ulis top) fed ab habendo ,fiue Tetinendodieitur.Qyodreceptacul'.im fuperioribus Cen manis ein bab uocatur. Illi ergo b inf.feu amp;nbsp;mutantes, haf, tS' mollius quidem quam nos pronuntiant. Cuius fane rei Eenediélus Vmßerus Tigurinus homo naris non obefa, fummaép mihi necefsitudine iunelus me commonefedt.Si quit
-ocr page 361-ANNOTATTON ES ,«, fih auttm tranßadonem ut lab alla nel à Coihone Spar tanorum pocuto umptam efjeputaueritxuillo nitlla mihi pugna ent. HeCychtonantp exponents,xiSi.'ff/usttarfvoc Tifii)f/,x\faliuinif/ ttA.@- vûTxfi'ûv tHiJtoc efi, poculü miitt tnla,ltguima poculifpcnet c(i. £t P.Tigarint Afra nianui.'iLigariu.mideó Afranianumuocdt,lt;^uodin Hit fpanijsfub A[ranip,amp;Petreiomeruerat. Qyemob periiiriu, pcrjUiaintp Cue far iiffsit necari o-eOEtgarium ideo pcrfidiun, ac perrarum induhii uocat,quodflem, er iufturandim uiolaffet ,ciuo fe in Hifpawa obftnnxerat, N ameute afar ipfe Ub. i. de betlo Ciuili memoriie prodit dit ) Afraniani, zr Petreianimilitetita dimifsierant, ut poßhac à Hfiitrif partibus in bello Ciuili flarent. Saam caufamCafaiprohauerat.ydefifcfijjicicnterexpuTgat uerat.quoautein pablojn oratioms contextufequitur.
Ef m Africa confuetudo incolarum cs-c.yEademcÓ» fuetudoltalis(.utaudio)rufiicis, Africanorumconfuttut do in recondendit frumentis tj- fuperioribut, cf infériorit bus Pannoniji iam ejlM hi non tantum frumentum, uet rumetiain «in^.o- pretiofilsimas quaff retfuasinfubtert raneis terra meatibut condant: cy adeo humilibut cafulis fuper eot firuflit habitent,ut non admodum laborent, etix amfiincendio tonflagrent. Siquandoeniinincendiucat man fortefortunaft,iocularibus illud dialis profrquuntur dicentes:aranear»m trlat tandemexpurgatas e/fe. Eant demconfuetudinem ueteribut Cerinanisfuijfe Corneliut TacitutinUbeUode lUoru moribus inhac afferit uerba. Soientamp;fubterraneosfpecut aperire,eoslt;f multoinfuper fmo onerant .fffugium hyemi, iy receptaculu frugibus:
U 1 jUM
-ocr page 362-t». IN XIB. F. DE BEI. AFIL ^uia rigoremfrigorum tiufrrodi loâs molhunt.vfi quan do hoßts aduemt.aperta populate, Mita autem, cz de» foffa aut ignorantur,auttoipfo jadunt quod quarenda funt, nbsp;nbsp;Pcfierodie JubaNtunidaseos,quilccoamifßgt;.')
EotniminmaJuba incrucem ados innuit, quoi fupra in hoc libro a turma Hifpanica ex coUis praßdio, qui ad Eufpinam eß,deturbatoslegimus,eff in fugam coniedlot. Ipft caßrit incenfit .'jßipU qua propter ystitam poßta trant. Etperuenit adoppidu Agar.^Dchocoppidoni» 1)il apud Geographos inutnio. Na quod Plia- altj Agree in Arabia fit a memineruntmihU ad hunc loci facit. Nelt;p tnimhiede Arabicaoppidoab Agarit D.Abrahamian» tilla,cr concubinanomenclaturanominato.feddc Afri» rano fertnonem haberi contextus cireuwßantia fatit eßen (iit.Stdtimnanf.fhbiungit,id à Getuits diu.multum'if op fugnatu.At iUi non itapridein(.tit Hirtius paulo ante te» fiatur^a Juba defecerat, lt;::}■ proxima querep ipftus loea in» uaferant. Periugum Cafarern futßquicapit.fid baud dubieiugum innuit,quod ingens a mari propeR.ufpinam ortum in campo planiftimo ueluti theatre fpeciem eßieie» tat.In hums nanq iugi colic quodam Scipionianum pra» fdiumfui]fe,cr utriuff partis caßra non procui a iugofu ftrius commemoratur. Jis legionibus.')fuplendum, quafrumentatum profrflaerant. nbsp;nbsp;nbsp;Occurrerefuppe»
tias.yd eß auxilio uenire. Ç^uam loquendiformam ut in» frequentem,lt;zr mutilans obferuabis.Peeßenim, adferen» durmautfimile quiddam. nbsp;nbsp;nbsp;Ac iumentafibi perirent.')
Aldi,Gr)phi}, c ßeroaldi exemplar fits, c meoiudicio udiut legunt quam I'uclßlanuum, Cafar centra tiufmot
-ocr page 363-ANNO TATIONE s, jit tiufmodi hoßtumgenera. ) fuple aja per infidiat tantum^ tnodo,i3‘ tumult arij! pugnis cum ipfocongrederentur.
Anxium exerdtum noßrum, ati^ foUdtum habebat.') idtß,reddebat. Qya locutio Latinit perfrequens eß, ut quum dicunt there res mefolidtum habet. Crauis ar» matura.ydeß ,grauibus armisinduti Ceefareaniuideli» cet,ßmulat'^,id eß,poßtiudm,ab his ß:ilicet leuis armatu» ritNumidis, inßtilatus.'thoe cß,impetitus, Paßtue nanij; hoc loco partidpium deponentalt acdpitur,ßcutiapud uetußospluraaUauerbahuiußnodi Elephantos in Jtaliam tranfportari iußirat.yPlinius lib.s.naturalis hi» ßoritecap.6,tradit elephantes Pyrrhi regis Epirotartm bello primtim in Italia uißos. Qßa pars dus corporis nuda.')Idem codéUb.i.ca. 7.docet, fx preelys cumcodem Pyrrho ebmißis cognitumefje:elephantorupromufddetn fadllim'e amputari poße. nbsp;nbsp;nbsp;Eargiter erat conßecutus. ) ideß, uoti compos fadus. Equitesep in tot pi/d pra:pi lata conijeiehant.') Idem autorin pradtatolococap.a.re fert,Elcphantosà E.Pißmeindreum Roma:dubioseßß: atep ut eorü eötemptus increßeret,äb operarijs haßas pra pilât as tenentibus per totum ados dreü. Cateru prapila» tapila(,ß Grapaldocrcdimusßaßaßunt.quaferreas ha» bent cufpides:aut qua: abßf ferro in mueroneut fades exa» cutafunt. Transfugafuosdues.yldimiru yaccenfes, qui CU rege luba militahant. At n Calendaru Aprihs.') Koceß,ti dieMartij. Proeeßusafuiscaßris.yProcef» fus aut participai praterituuerbi deponétalis a procedor tß;aut menduin omnibus cxemplaribust, qua mibi faltem uidere contigu,eßtey nice proceffus, progrejfus legendu.
u 4 SignoruM
-ocr page 364-),lt; JN LJ3. V. DE EEE, AEEl,
Signorum con-peHu ferterritut. )fuflt expeditorun Cetians miUtum. Zitip in antiqua cajira copias redu» tit.^fuplenJum queenonproculab AgaremiUiapaßaum {exlonged Caiariscaßris pofutratua,ut difpemtisco* pijs, trinis in caßris confederit. Aut coinmeatu dato. ) id eß iurt commtandi,boc eß,proßri{(endi ad juos : sued amp;nbsp;mijsionem Nalini uocant. Ad hunc moduw Eiuius U, t fecundthdii Punid inoratione Hannibahsad Hijpa» nos ußirpauicuhi Hannibalficintjuit. Jta,plt;jutctnlongin ^ua à demo mßa tniliiia. inerrtwnép fit, ijuadodomos ue {iras,ex tjueecumf tbifiunt ebara uifuri fitis:fi quit uefiri {uos uijert uult.tommeatum do. Obferuahis itatp commet tut une abu to tria fignificari ,mifiiontm uulgèrin urlab, ftu pa{port:cibufn publi(um,quo milites in expeditione ui tuntur-o-tranfportatitmé. Mmutatirntpeadebant.') SicP'uolßij exemplar cadebant cum diphtbongo,Aldi uero,^ Gryph^cum e[implici legttur. Beroaldusautem cadebantur cx ni faUor redius habet. Modo enim verbum pafsiuum uulnerabanturetiam pofitum eß. Cafar alteram alam mittit,quifatagentibus.')AlamfiUicet equi tumjatagentibus, hoe eß laborantibus, anxijs : et ut not firum vulgus loquitur,{atis quad agerent habentibus.
Stagnuw {alinarumYid eß,fc.{{drufn, in quibus {al fit in maritimis loeis. Le quo lege Plinium lib.ti.cap.7.
Euna(is cafiris )id eß,in lumeformam pofitis, quemt admodum ex lunati uccantur eelt ei. Sic er Virgilius pel tas lunatas uoeat,quod(ut Scruius exponitfinmodu Eut tiec media effent formatée. A caßris.)fiiplc lulianif, prafidieq, quad ffpra memoranimus. in prima naq pa*
-ocr page 365-ANNOT AT JONES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(if
gtUa iflitis fjcic ait, VergUium 7 hapjinfi pretfidio a Set fwne praf, äum ejje. nbsp;nbsp;Et anmadutitit ancm pto ual*
lo Scipioms. caßris eltpharaistp dextro .[imßiocp cornu (ollocatii.^Sicitulgataexemplaria habent.jedJiercaldi* nacajiigatio ad butte ttiodum : adem pro ua'do Scipicnit contra tlephantos dextro,ftnißrc'ip cornu coUccatd. Qya turn Icdiottumpoßerior gcmini m ob cauÇani mthi ntagit trridtt. Primo quod abjurdum effet, ft quit caßrain jinit ßro,aut dextero cornu locarct. Idquod tarnen prior lgt;Eiio praßferreuideiur, Deindequod jupraetiaminbociihro ltgimui,acirm à Si ipiemt ita mßrudam tffe,ut ante earn triginta elephantoi turritos conßitueret. Ç^uam fentem tram a- fcquentia aftrumt ,ß mod!) rede cum dißinguat, turn intelhgat.Cajarnanip triplici Scipionit aciei,tripli» tern quoqs ßtam oppofuit,décima uidrUcet legione,ßecu»» iiatpdextro:odaua,(3-ncnaßnißrofuple Seipionit cornu eppofi tit,(_Sic enim3eroaldus dißinguit) quintp legioni» bus in quanta acte ante ipfa cornua fctlicet dextrum lt;3-ß» nißrum/uple Scipionit add oppofitis .• quinis cobortibus contra beßias coUocatis,id eß ita,ut quimt cohortes cxßn gulis quitta legionitus,elephantis opponerentur. Cat nere capit. )fuplc clafsicum. Contra principles ire fonttnditCfc.yDelegionumprincipibusßiperius(niß me fallat memoria')annotauimuslocuex Negettjlib.t.cap.s, Interim Thapßi qui trant praßdio. 'pNeditad Thap» fenßm Cetfaris obßdicnem.Nmbihci ßne. yideß, ufq) ad finem umbilici. Significareenimuult Thapßnßbusmare ingreßsis aquam ad umbilicum ufq-, pertigiffe. nbsp;nbsp;nbsp;Ducem
aliquem reqununt (30. )Sc ipio cnim ( teßante A ppiano tt i lib.t.
-ocr page 366-su JN LJß. r, DE BED. AF R.
lib.t.de billis Ciuilibus') per mart duodteim edthapbrat» sis nauibus dufugerds. Sdlutdtionctn more mill tarifa eimnfid cji,Fd{ldfdlu(dtione,ddmoncntdduerfdrios uit cifsitudinis rerum humandrii : quippe quad td cdldmitdt, qid ipfi tunepremebantur, dlijs quorp dcciderepolfet. Jde olp quemadmodufccüinfmili edfu dgi utllent, idem earn ipfis nuncagant: dtf ultrbipfos drmis dbicflis indeditiot nem dccipidnt. Nantp milites yeterani ira^cr dolore incenfi zre.yVeterdnorü ifheecftueinclementid,fiuecrut dclitdsindeortde^, quad Scipio antecommilitones ipfot rum crudeliter needuerdt. Qjfum enim ex fecundo Citfdi riscommedtu duee naues forte fortund in Scipionidnot duces incidiffent, militesip Teterdni in illis uecli dd Seit fionem dedufli tjjenttdd mum omnes db eodem interfeÜi funt,eo quod Cafari imperdtorifuo fdem ddtdm ferudnt tes,in illiusuerbd iurdre nollent. Porto quod in textufet quitur, tdntum dbfuiffe, ut Crefdreani Scipionidnis part cerent ,utietidmurbdnos quofddm defuoexercitu,quos autores dppelldbdnt,mterfecerint,bunc hdbetfenfum : eot etidmin luUdno exercituinedpitis difcrimenconiedoc, qui ditje dutores erdnt ,ut Scipionidni indeditionemdet f:iperentur,eis!p pareeretur. Qjfodft iuxtd Eerodldinitm todicem legst dolores, in eundem fenfum cum ftiperiore ■ exponipoteji. Adores enim inter dlidfignifedtd, ijquoif dicuntur,qui dliortim cdufds dgunt,eosip defendunt.
Cafdririnis caftris potitus.')idef,tripertis:nempe Sei pionis, lub£, CT Êdbieni edfris. Re diuindfdt üd.fid tji,qlt;ium D ijs fuis fdcrifedffet ,I3‘ Ut Pdpijiici lot quanturfdcrifici,qudm milfdjfet.
-ocr page 367-ANNOT ATIONES. [ir
Eeg’S JuUit.yJulius Cafar multdi leget tulit,dt Hir* t'ius de ea nimirum hic locjuitur, lt;jua cautim erat-.ut libe» rit populis hbertat non aufferreretur. Delt;jua confide M. Ciceronemin f) oratione,ijtiamin E .Pifonernhabuit. Qjtnm ergocy P'ticenfetfuam,hoc ef,cutitim Romano* rum libertatemCafarit beneficio retinuiffent :ad iUiut pariet eofaciliui declinabant. Eorum caßra E, tquittt.')lupleto Scipioniani èfuga ( ut modo dixit ) Vtia ram delati SinguUt centum.^fcilicet numorum di* uifit. Idem Sylla,Foußutfecit ^c.^Sylla peut* flut Cut Cafarßipra lib.i.hellorum Ciuilium teflaturyns ter belli initia ex fenatufconfulto inMauritaniam miffut trat Atep in regnumirecontendit.) Tieroaldut legit, atlt;pinregnum luhï tendit. Q^ue IdUouelobhocmihi tnagit prohaeur,cjuod in iam citato Ceefarit libro,Q- loco, ßatim fuperioribut annciiitur:nempe ijuod adeundem fenatum extra urbemcoaflum rtlatum ßtderege luba, ttt pepuli Romani fodut effet, dtp amicut.
Vnd cum trecentit, t^ui pecuniam Scipioni ^c.^Ex Plutarchi Catone minore conßat trecentot illot Roma* not duet fuiße, de Vticie negociatot effe : eofque Catont adeo familiaret, ut de rebutgrauibut deliberaturui,eoft dem in confilium adhiberet.
Et fine fufpitione , uultu, atejut fermone çyc, ) Qt/o tiultii Cato apparuerit, (S' quem fermonem ante ebitum fuum habuerit: item quo paflo fibi mortem con* fduerit cum Plutarchut, turn Appianut Alexandria nut luculenier defcribunt. EtquiaadhacHirttj uerba inteUigenda non parum fadunt fiddrco illius Cutpote btetótit
-ocr page 368-r« IN IIB. V. DE BEL, AFEI.
brtuius totum negotium compleélentis') hue tranferibert wfum eß. Circa uefperain,inlt;juit,à balnea ad canam tran ftjt. D incumbent porra conuiuatus eß eo more,qua à Pom petj nece con'ueucrat,nihiljolita conuerfationis omittens: ne lp plara, aut pautiora conuiuiainferens. Cmn aßanti* busetiarn de his,tjui enauigauerant,fermonem protulit,ro gans an prosper o uterentur uento.Poßreino in cubiculum delatus,cieteros omneis,ßlio excepta,à fe dimifit:quem fat lito arflius complexus eß. Poßhac enßm lefloafsiderefa* litum minime intuens, exelamare capiafe hoßibut ab dot meßieis inermem prodi. Amids autem ilium adhartanti» bus,(S'ßnihil in earn machinari proßtentibus, uerum ut fine enfe puiefcere uellet fuadenttbus,apertius hac inquit: nanmihi moricupienti,enß opus eß,facilime puidemuel ueße fpiriium licet opprimere, uel caput parieti ultra im* pingere,uelincollum priecipitaremeipfum,ut peream, Uel tetensofpiritu abire mortcm.Multaip alia elocutus, ut enfem perferrent,exorauit. Qyoallato, Platoms librum, ^ui de anima infcribitur,ab illis pofcens,legere perfeuerat uit. Cum d leihone drjiifJet,lt;jui partis praßdebant, s^uieti indulgere monuit. Ipß autemfefub pedore impreffb enfe itulnerauit. Ejfluentibus itapuifceribus ,cum ßrepitus infecutus effet,qui ad portas morabanturfabito decurrut. Medici quop adhue uifcera illecfa reducere, ©• uulnus col liga re teiitabant.I'.le reaffumptofpiritu, difimidareite» rum.acfelpfim inertpat, quad minus alte uulnus impref filT^hS'‘*(tlt;*t illis ueluti falutis fud autoribus ultroredt dere, demumfequieteindigcredixit. iHiarrcptoenfedu fcejsêre,lt;y quafi quiduro praduferunt portas.Cato dor* mientif
-ocr page 369-ANNOT ATIOJ^ES.
iff
tntentisfimilitudint pralata obUgätiones uulntfisfilens . ipfr manibus diripuit ambabu^.O futuras i oipoiis perfre git fentin modum. ^ulnut praterea cruenirtmurguit bus, digitistf htetrauh, utfeerdip difeeit .• quoad tandem txtin{ittseß,annumiamquinquagefimumdti:t!sagens, Meffa'-dut erat imperaium ac-) Hir tilts pdulofuptnut meminit,M.Mejfdldmd Ctefdie ytiedmeffe pranu/fum.
Bonorum uenduionem indicturum.yd rjiffe denuntidt turum,quando bond ipfontm uendituius effet: ficuti indi* cimus bellum,comitid,o-iußhium. V'trobip.'t'dplent dum/oj' P'ticee,t3‘ Zamce. C.interim Virgihiis.yfcilicet qui Tbdpfenfipritfidiopntfeâuserat. Sdburam.^fei licet regis lubee pnefeélum, utfupra habuimus, cßdtim fequitur. Jn Fdußum.^fuple Syllam,quempaulo ante Hirtius in Mauritdnidm ex y tied profeciumfinbit.
Qj/d t^ticdmdiripuerdnt (j-c.quot;) F^inquagintdindu* tie équités innuit, qui lt;;y Vticenftum caßrd extraoppidu pofitd oppugnduerdnt, iS’ deinde etiam eppidanorü bond diripuerant, Hipponem regtum deferuntur.yßiple Oppidum minoris Africa, de quo Meld hb.i. Qjtod jane uelhincmdximenobilitdiumefl,quod D . Aurelium Au* gußinuminter ecclefiaßicos Batinorum doblores facilt principem paßorem,ac epifeopum integerrimum, doflißi mumep habuit. Trigintdcentenisinillibus ponderis olei (3-c.)Hincillud Plutarcbi in Cafdris uitd,quod tdn» turn agri ab eo in ditionem fubablum fit,ut annuo prouen* tu percepturus effet fifcus tritici quidem ducenta milltit modiurn Atticorum:olei uero pondo iritiescêtena rmllid. Caraltis,)fcilicet oppidum,de quo Strabo lib.r.Caterum fi Meld
-ocr page 370-,1» JN LIB. VI. DE BELL. HISP» ftMel.t,^ Plinijlcäiomendisuaeât,pro Cdroleis, Calât ris legendumeß. Ille naif U.i.urhitimm Sardinia.inquit, etntiijtt'fsimitÇuatCalaris,crSulchi:hic utro libroter* tio cap. j. Calarisanos, er Sukbitanos populos dufdent infuht uocat. El ante diem tertiwn calcndarun Öiiintilis. ) Hoeeß^zg lun^.
AdurbemRomduenit.^Plutarchusin lulijuita ajjerit eum ,de Alexandrinis ,Phar* nace,i3'rege lubatriumpbaffe poßlt;}uim ex Africa dot mimredierat,
JN AVLI HIRTII AVT OPIt LIBRVM VI. DE BELLO HISPA^IENSI ARt
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gumentum Ioannis
RheUicani.
Libri ißius fummain tribus confißit. P ri mum belli Hifpanienfis occafiodefcribitur. Dein praUum adMun» damfincjuo Pompeiani inferiores fadi ßmt. Peßrema quam Corduba,er Hifpalis à Cafare effentcapta,tjuop4 do Sextus Pompeius hinc inde fugiens tandem inj'pelun* ca quadi latitans interfedusfit.Porrb quia de libri ißius autore cum ueteres turn recentiores dubitant: ego qaaßi» onisnodumita enodandum cenfucrim. Primum truanda Suetonius TranquiUusinCafarisuitainc^uit,belli Abx ^ndrini, Africander Hifpanienfis incertum autorem effe acno»
-ocr page 371-A^^KOTATIONES, ' tgt;9 at non tantum Aldi,fed omnium eruditorum,lt;iui Sextum huncUbrum perleoermt calculo ,ul[imi hbri ftilus à ret liquis dit did waaite difati^uidfi dicamut, flirtiu quart ti, Q-quin ti de hello Ciuili hißoriam fcripfiffe, czJexti ab Oppio defcriptam ƒ Tametfi nantp Hirtius in oflaui lihri de hello Cal. profatiuncula meminerit,fe ah rebusgefit Alexandrite ufp adfinem uita Ctefaris hißoriam perfecu turn : tarnen quia poßeftorcs lihri de uita exitu defiderana tur,uerofimileeß, c ilium fextum Hinij librum de ret bus Hifpanicis iniuria temporis interijße, aut quod nero magis confentancum eß,nufqudm effe feriptum, eiimtp ab O ppio qualicuntp dicendi genere feudenouo compofitunt feu amilfumelfe reßitutum. EtenimquandoC . Oppius Ctefaris in hello Africano legatus fuit,ab cotp^ut in fiepet riori libro legimusyZettenfi praßdio prafcdlus eß : appât ret eum nominis JuUani,amp; laudim eins promouendarum aque fiudiofumfuiffe, ut Hirtius. À qua fententia nee Volaterranus lange aheße uidetur. Qyutn enim in hhris fuis vifi rit ànTfarrOMrtat inferiptis Cn, Oppij tribune plebis,(3- Q,,Oppij Afueproconfulismeminißet, Iib.t7^ inquit,C . Oppium ucrum luly Ctefaris amicifsimum fuiffe ,aheo'p commentarium de hello Hifpanienft feri» ptum. Atdixerit aliquis, probahile non effi, quenquim aut Iuly,aut OHauiani Cafaris feculo tant a barbarie ufum,quanta in hoc commentario deprtehenditur .Cut refponderim,0ppioilliin Eatine feribendo idem acci» dere potui fife, quod multisalqs infua uernacula côtingit. Qgt;»i enim ah adulefeentiafe in commentando, (yfilo ex* treendoin qudtunque tandem lingua non excreueruntt dim
-ocr page 372-tl. iî^ tIB. VT. CiE BEI.. HJSPA. dum id in matura iam aiatf tentant, prater unum, eun* dem'iffermonis colorem, innumeros barharifmos^ctjolat cifmos c0mittunt,oraiionemlt;f crebns bypercatu,») ina^ TuaaJliraii obfcurant,amp;hiul cam reddunt. Jd quod huie Mton (, quippe magis exercitato in militia quant m foro, O- hifloriaji ribenda) ufu ueni)]e in aliquot infra lads in# dicabimut.
EIVSDEM IO. RHELLI
CANI IN E V N DEM Ela
BRVM DE BELLO HISPA.
nienft Annoiationes.
r^ V M Cafar muntribus dandit in Italia detinetur. ) Qyibus Cafaf munera dederit,ac quafpedaculet ^)j^^fi ‘*‘‘'^*^^ triumphos Koma adit ieritiCum Plutarehur ,tum Apt \pianus declarant. Quorum illt in ÏCrfprif uit a ficinquit.Poß trit umphos mgentia mihiibus donaria dedit. Ad connliena
dum fibi plebem fpeMacula adidif, tonuniia'ip cebbrauit: uno die in duobui.ac uiginti millibus trii linijs epulu praa bens uniueifis.Hic uero lib.t. bel. duiliim ad hunemo* dum Mtliti drachmas quimp mdle Atticat,turmte duHa ribus totidem:tribunis miii.um, equitibuslp in duplo mat ius. Adhac[ingulis expopu'o mini unam Atticam. Spe* Macula quop multifanam adidic equorum/j- mufici, pet dejiris'qf
-ocr page 373-AN^^OTATJONES. m dffrisijs certaminis: uirorS^miUe ad totidem certantium, er eijuejirts pugnas duceneoi ti paritencr aliud ex pediti* hui^ecfuis'tp preludiumfubinde immifeens.elephantormn uiginti beUam umnlt;p locatorum.I'laualem praterea pus gnam remigum ijuatermillium : mille beUatoribus utralt;f ex parte inftdentibus.fittc illi.Vnde apparet,quibufnatn anibut, er etmiculis homines ambitiofi remp. dreumue» niant de fujfodiant : nimirum ut primum omnium plebit animos muneribus,erfpeflaculis fibi deuinciant, ac dein» deopprej]'a lihertate,eismedium oftendant digitu. Qjioi tandem à Cafare quotf fadu tffe,fupra in eins uita eßens dimus, Alitjuaeiinferebaturcaufa. ')ideß,alieuius criminisaccufabatur,griecadicendiforma. Crad nanep dicunt’serufsfttff tI,vain'af/,idtfl,intentareerimen. f-ds tronumlargitio fieret.ßd eß, ut latronibusjuis indefatis* faceret Cn. Pompeius e^ucrum opera admiusi^ut modi au tormeminit^prouintiain Hijpanieam uaßabat. Itet pauds commodis hoße hortato.id eßßaironibus rdp. Ito* mana hoßibus inert ßpe aUedis. Atep here prima barba» rifmi fpedeseß,qua autor ißeutitur, DeponétaUnan^p participia pro pafsino abtfus eß,ucterum tarnen more.
C. C^Jar didater tertio, difignatus quarto. ) P haar* thus dit, Caßarem quarto conßilem ,non didatorem deß* gnatum in Hifpaniarn contra Pompeijliberosprofeduntt Prouin!ia.')ßuplendum ulterioris Hij'paniet,qua: eadem Cr à/luuio Eethi ßetbied uocatur: cuius metropolis Cor* dubatutautorißeinfrafcribiperat. (^iadereßtprali.t hellorum Ciuiliu phtraß quis uolet,legere poteß. Ibi enim totius Hi/panietdtuißonemex Plinijßntennaannotant* x must
-ocr page 374-lit JN ^TB. VI. DB BB. HISP, tnusicrex tmumhipatet, u’.teriorem Hifpaniam Pomt peij partibusfatiiJJe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qjji emiorem Cn. Pomprium
arcerent. Et bac mvToxnyi'xfatis indicat jeriptorem ißu parumexercitatiiinfcribcndofuiffc.Qyucnim relatiua» pronomina in hoe repertaßnt,ut eandem rem modo diilS fine ambiguitate^f^ faßidio referantdUe B attologum mit gisquim Brachylogum agere uoluit. Ex prouintia.y fupleciterioris Hifpaniit,lt;^uam CafarfupraUb. i. belloc nm Ciuili’tm ab ipfo ßetiffeeomemorat. nbsp;nbsp;nbsp;Clamprit*
fidia.'j^ie Aldm, o- Vuolffius legmt: Cryphiut autein dam praßdio, ex Beroaldus levait dam prater praßdia. Et priorum quidem duonm ledio uitinfa eß^poßeriorum uero tametß utralt;pferri ^ueat .• tarnen huius lefiionem HU cbboeantrpoßierim,lt;jttoduideain Aldmit,o- Vuoljfiat nit exéplaribut ledionitgermana ueßigia adbuc ßtperefa feßtaut nonnißprapoßtioprater omilfaßt. lUaenimß addatur,elam non prapoßtio,fed aduerbiü eß^a- conßrut diogrammatica belle habet. Sextus Pompeiusfrater.y fcilicctCneoiunior,a!!tore Appianolib.t.btllorum Ciui* lium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adequitatum concidendum cum exißet. ßd
tß,lt;juum putaret multitudo exoppidoegreffaßbi cü eijuia tibusßolummodoremfore. AdCordubam.) Etbic pa-im latine prapoßtionem nomini loci minoris autor noßer adiunxit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caßtr tjuum adflumen Betim (S'C.')
Hicßumus (utßipra quoep nonnibUannotauimus) toti prouindanomen dedit,o- Hifpanicenunc Guadachibir uocatur, Tenebant aduerfus oppidum i regionepona tir trabes.yaduerfusoppidü ßtiple Cordubam.quanÖlona ^e à Beti fluuio ßta efi,ut inJecunda Europa: tabula cer
nere
-ocr page 375-ANNOTATIONES ,t) ftrt licft.Cacerü ijuia amUguii i'ß^uifum trahes aceujan i i,an nominaadi cajus fit:oratijlt;jLOipambiguarcdcliiur, l^’ejaasenm an cajlra tenutrint trabes,an trabis caftra. Conjlrufl onem ergo unpeditam ,hi.iufmodi lonitéluia expedite tenta,bi!nult;,M quitm modb dixeritamor, Ca fat ris copias tripartitn ad caßra per ponttin trad iUas ejf', in Uirbo tenebant ,jubaudiendiim fit caßra ,lt;::a jit jenjut; caßra Citfaris tent bant,boe eß, pertingebant trabes b ret gtone pomis aduerfus oppidum. Sitjuidun US' Cie'arfupra hbroprimode bedis CaUicis non dfiiinili formaln^wna di utitur(nifi ipiod h:rfimpiex,il'.ic uerb, ompofitum uert baan pomtur ) juai do aitipontcm ex Cenéiia oppidoad Heluetios periinuilfe,hoc eß,pcrtigiff-. Qjtodaiucmj.bi aam boe ut lit, lt;juod aidilM fupra firipfiin::s, bipartiib, ingenu'. faieur meignorare.Js/ufjuarn enint neep boe, nci^ in dijibbrist tjuantuegomemini} buiiit traieflionis, er caßrametaiioms reeordatur.bJififortepro bipertiib,trit fertuolegendumft,amp;fupra adüerbioufusßtautorpro modo.Atif bant txpojititnè ejiutjetjuUniurnonfriuolant effe comprobant ,lt;juando ait pari rationeàPompeiocis Eetim caßra effeßxa. Sed tumulcs tumults exet quabant. yd eß, quantum aceruum erßragem caforunt unus fat iebatexerdtus, tantum et alter. nbsp;nbsp;Circumclut
dunt Cttlaris equites.j Et bicambiguumef,utrutn Pomt feiani Cafaris équités circluferint,o-eoeiderinttan Catt fareani équités Pompeianos. At cum pracedentia turn fubfequentia magis arguunt Pompeianos à Cie,dreanis cocifos effe.Modó enim ait,aliquot caßella in hoc à Cafat re oceupata, ut Pompey aduentii, c? infultü reprimeret: x t c mox
-ocr page 376-ü« 177 X/B. VL TiS. Bel. fl IST.
C inox fukiungaur, poft cadem illam,Pomptiu inftqucn ti node trans flumrn Sa'fum fugiffe. (^od minime jadit Tus/uerat indubie/i qualieunep uidoria ad Ateguain fOt titus effet. Propter terrlt;t facunditatem inopein c?c. ) Anteinopem commaponendtem eß^non poß,ut l/'uolßiat num,'^ Cryphianum exemplar dißinguit. Grwnmnt eß excellent natura.')GrÜ!nus,expofitore Nonio Marcela ^0ASg'f lt;^Ógcriedicitur.Attius Enomao^G^yernttinp inß:terdmgrutnm!nn,aut praeißtmtugum. Js figna Saguntinorum retulit tjnmip.^Saguntmi à Sagunto,Hia fpania citeriotis oppido dit tintur, ut apud Phntuit bb j. ca i- patet. Dea^uordindubitataerga Komanoseófadet ratos fuos uide Eiuium.conßtlitoli.i. ßemdi bells Puni» ci:t:s- prouerbium apud Era/mum, Saguntina fames.
Eex nomine Indo O’c.yPlutarthut in uita Alcxandri Magni tradit, Cafarem Athenis comitem quendam ha* buißi nomine Indum. In oppidoacerrimipugnatum eß.^.Ateguam hauddubieintcligit.Hancenimfupramu nitionibus ,amp; braebtjs à Ccddrecirciimdatam ; aggeres, umeaslp ab eodem adat effe legimus adoppidu oppugnsn dum. Qyibut ignis per iadusfolitusejimitti.) Peßi licet in cupis pite,acßuo compietisiquemadmodum Supra lib. a. de hello GaUico legitur. Part confueiudine ui» giliajerunda a-c.^Eeditad Ategua oppugnationem, ac propugnationem, Gfuifi prafidy cauja prapofuiopa pido à Pompeio oeabant. yi'uplendum, ut Ca arts pace lia teret eußusimptinedecedere Statirnnaqißqtiitur^dCte fare rejpon urn : uidoris effe conditiones dace uidis no ah tisaceipere, Hofpiits,qunnoppidoeranc. )feibce
Aiegua
-ocr page 377-AKNOTATIONES. ,,f Atrgua. Sic enim SabdUcus intellexit, e im’ip non falf^n tjc lu-m fr^uenrix turn praxedemta aicurad perpenfi dedarant. Qjtum bent magnam partem muri, yjei» lieft municionwttCafareitnarum cm^umpfiffent.Sitjui» demmuratitejU Jdau. i''dltynon tantum lupidfusurbit ambitus eßfid tirbii ijuotp fimdittm, ut munhionum, cas ßrorum'f, Praterea argentum,cj uefUmmta.yßiUs eet extulerunt.Hjcenim uerbumexjiiperhribus repetens d im eß. Idain lt;juod exißimabat eos poße conatum efh ficere.y Exißimabat l'ciUcet tabdlarius,lt;de ^uo iain dixit.
Eos.yßtp'.emilites,cumquibusin Pompeijcaßrapers tupturuserat, Oppidoreprifßrunt.yideßinoppis dum,ut fit feptimus cafut iuxta Seruij expoftionem in illo yergiiy carmine:Inferretip Deos d-atto. Ethomis nem.yfciUittC..4ntonium. Apprahendit.yfuple Tibes rius Tulliut. nbsp;nbsp;nbsp;Refugerunt ad Ctsfartm.yfcilicet Tul
hus,^ Cato Eufuanut, Et qm uitamfibi petcret y fctlictt aliijuis ex tabdlarijs deprabenfis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jtafadus
rus de ligno.yideffignea turft, uti modopracefsit, ut jit ffiTDi/v/uia materia pro materiato, nbsp;nbsp;nbsp;Turris lignea,:jit:e
noßra fuiffes ab imo uitiumfecit .yidtß, ruinant minata tß,'~euboßdi incendiacorruit.Sicenim ßoatiusphilofos phut, (S' orator Chfißianus cum pius, turn dißrtus idud Ciceronisexemplumm TopicisexiureCiuth fumptum: Si ledesexeßecorrueftnt,uitiumûefecerüt oc. ) interpre tatur. p'ndemirafi haudimmerita quifpiarn paßetfquo nam pado tam elegant lureconßuhorum dicendi forma futido illi fcriptori in mentem ttenerit. Reliquat in 9ppidumiufsisdedu(i.)lnoppidufcilicet.Vcubim.Modo K ) Hunj
-ocr page 378-,15 JN tin. rî.DEBEL. msp.
rancj; d'mt,caftra à Pompeio Vadim mout r/fc^ai deint de ycubenjibu! conuocatit,ab eodem ed:élum,iit diligen* tra adbihit -.expijcarentunquinain juh,o qui bojiiü para tibusjnidercnt. Qi;i auum ad oppidiem ucnijfent.) fcdicet /ltrguam,idquodex pracedenabut^o cor/cquen tibus colligi pocefl. Oppidanorii bona uendere. ) luple ( '.im.qui legatos Cafareanosiugulauerat. Profugere in Be hunam.'jPli ii} naturalts hifinria ca t. Beturiant ju duns partes,totidemipgenteisdiuidit:Ciltteot, qui J^u ftianiain attingunt, Hiipalenfis ctgt;nuentus : c Turdulor, qui Biifita'niam,^}' Temecnenjernaccolunt. Jdoßn cefiêre parumper.'-^fteixaneß^profugam diderunt. Hic fertureithilltt,Memnonisif cong. ')Ç^opcâo AihiUes e u Memnone congreßus [it,nufquam me legiße fateor.At quantiiex Caboeoniedare licet, hocproucrUtur. ex ami qua Ennij tragadiacitatum eß.Ei.enim nLdhonuman tiquarucap.n» •ni: fecx Pompei; Feßi/ragmentiscelle* ^‘ff^t'l^nndd Cnnÿ Tragadiarn fuifje,cut titulus Achd* les Arißarchi. J'ndeiquaniuex huius quoif cöiextus Opa fiani circumßaniia deprabcndi poteß ) npn diaerfum ab toadagio eße uidetur ,quod Frafmus ex Virgilio, c^ D, Ffieronymo annutauitmimpe Fares contra EntcUu. I ij rnim T ; rpionem uiribus t orporisfdentem, a- quemliht frouotantê Oppius traditmeeeßü eß, ab Ennio,aut alio quncur.ip tardépoita, Athillécontra Elemnonem intro* dini,ficuti,à Matone Fares aduer'us EnteUum.Qiiam* tu: aiitem Achilles iradae dues ab Homero,hoc eß uiribut fra fansfi gatun nihilominus tarnen Memnone inferior ^utandus ef.Qjiippe de cuius fortiiudine pafsim tarn audu
-ocr page 379-ANI^OTATJÖNES. „j Inulta prifci ferme omnes eommententur. Q^d de re com fulto eundcin Calium li. antiquarum ledionumu.ca. q.
Equités Romani hajlenfes. ) Et SabeUicus, o Berot aldus Aßenftsabjq: afpirationelegunt: er fi quidegoiu* dicare pofsim,melius. Siquidem Pomponius Mela Hb.s, A^am proeul à littore difsitam coloniam in Hifpania poz nit. Quodbuc maxime quadrat, d^ippequu er Oppius cos bic Romanos équités uocet, er paulo inferius equitum Ro.ex Hifpanienfibus colonijs, er oppidi /tfrmeminei rit. tJollrisip adhuc fretiprsefidys.^yt .4ttguie,unde Pompeiamm prafditm deicämn eß à Julianis.
Bellum ducunt.ftd eß, producunt, qua àfo! fiais per* quam famiharis eß Eiuio ,er alys hißoricis. Eqim tes.quot;) Indubie Cafarcani. Serui.^fuple Pompeiani transfuge,-unt fcilicct ad Cafarem. ycxillum pro» pofuit.^Hoc eß,pugnafignum dédit. E,tenim(ficuti exfua perioribus de bello Gallico libris, ü ex Plutarcho i^fci» tnusyquoties Cafar pugnam indepturus erat,rubro pro» fofito uexUlo fuis pugnam denuntiabat.
Idcircu enim copias eduxerat, quod T^erfaonenfium tiuitati fuiffent fautores. ) Eandem duitatem nunc Verfaonem appellare uidetur:quam paulo fuperius Sao» nem uocat. Idlp ex eo collegi ,quod moxfubiungit, F au» fio(fic entm Beroaldus legit ) antea literas effe mijfas, in quibus continebatur : Cafarem nolle in connahem de» ß:endere.Apparet autemFaußum illum(, adquem Pom» peins hac fcripferatySaoniprafuiffeietiamft bocinfu» perioribus Uteris nondeprahendatur.Cfuum ergo Ca» jarem audiuiffet in campeßria fe contulißfe, Pontpest
X 4 «iHH«
-ocr page 380-Jt8 Z?Z I^IJi. vi. DE BEL. HISP.
aquim dimicandi cum eo locum nadus:ca, qua Saonen» fihus fo licuus erat.pra^ctre uoluit, duin cepias in adem tduxit. Etenim i^f natura loddefcndehatur.^fuple Eontpeiut. Etipftut oppidi.yfdUcet Munda. Et fupirius demonßraumut. ) Ab exordia ferme iftius Ubri Oppins narrat,ulterioris Hifpania regionem,propter at dita loca,a- ad caftrorum munitiones non param idonea, difficilem oppugnatu effe. l^onnuUi etiam timere.') Apparet hißoricuillumhißoria Cafdreana de hoc prat lio Mundenß aiii non peritumfuiffeiaut maligne earn, int fideliter'ip nedicaminfulfeliterismandaffe. Plutarchus nan^p ,lt;^ A ppianus tantum terrorem exerdtui incu/fum tffe fcribunt,ut pugna etiam inoepta, eis excuti nequiret: donee Cafar miliiis cuiufda clypeo arrepto,duees etreum fidentes in hunc modu affatus eß.Erithic mihi uitaßnis, tiobis dût rd militaris dies ultima. Caujam autem tanti ti modsmultitudmeni,expedentiam, defperationemlp hot fiiufui/fepcrhibent.Qyo fit ut non paudÇut Oppiushie aitfed magna exerdtus pars adeo perculfafuerit,ut Cat farpoß pugnam adfamiUarcifuos cÓuerfus dixeritfapet numero pro uidoda,nunc autem primum pro uita dimica ui. Burn locum definite capit. ) nimirum ut milices ipfius noßent quatenus progrediendum effet, dam hoßem infequerentur. Èt magno tarnen pedculo aceeßfus torum haberetur.ftd eß,ut tarnen non fine magno Cafat reanorum periculo aditus pateret. Hie decumani.') Hoc eß,milites décima legionis,quam Cafdr(ut in bellis Callicis uidere efi ) maxima femper amore profecutus eß.
Qyibus cppidüfuitfubfidio.^Mundam innuit. Supra enim
-ocr page 381-ANl^'OTATION ES. ft, tntm ait Pompetj caftra hide oppido propmaua fuiffe.
Itdipfit liberaltbus,')ideß,ijs,qui lihcrahterjngenue, acfortiterpugnantes occubucrant. Quum oppidum Hundamfibi conjiituijßnt praftdium. ) Appianas rtftrt Pompcianosfugientet Cordubd fe recepijjè-.éamïp à Ctt3 fareanis tandem expugnatam effe.Atep quorninus dut ua riationem miremur: aniea tradit, pugnam illam non pros tul à Corduba efpfabiam. Cajar ex pralio munitio ne circundata.)lüplendum Mundaoppido:quodmodoho fitum cadaueribus,pilis,o- [cutis loco eefpitum à Cafarea nis circumuallatum e[[e dixit. Cajarflumen traies cit.yßetim baud dubie,[upra nantp ex [edida Europa: ta» hula Ptolematca diximus,Cordubam nólongea ßeti dif» fttam. Scapula totiusfeditionis ere. yAppianus Sca» pulam unum ex Pompey ducibus fui/fe tradit. Ip[e desempore citnauit .^ Et bic autoris barbaries elucet, ijttando in:piit,de tempore^pro in tempore. Vinum, er nardum identidem[ibiinfundit.^Beroaldus uinum, refit nam,er nardum legit.Necui autem mirum uideatur refiz nam r..omanisolim in delit'ytfuijfe,Plinius lib.t»,natura lis bißaria autor eßmina afperiora in aliqua Italia parte rabulana,pice, ac reßna mitigata ejfe. Porro per nar» dum ucl unguentum nardinum.uelfaditiu uinum ex nar» do intclligerepoffumus. Dequouideto eundem Plinium.
Qyos circummunitos [uperius demonßrauimus,Mun denfe praftdium innuit.Supra enim ait cos, qui ex pralio ^'*S^’'‘‘‘**hf^ M un dam recepiffe-.cam'ip dein à Cafare cir tumuallatam. EratbenemagnumintraPompeia» nas partes. ) Apparct locutionem ißarn aHoquin non ille»
X s pidam
-ocr page 382-n« IN tlß. rl. DE BEE. TilSP.
fidam aut plus fatis autori huic arriftffe: aut cum pra ni* mia uerboruminopia nécjuiuijfealia ad mtandamifmm r^oyixy uti.Nuncenim decies tSquot; infra aliquoties UU ufur» pauit,^ lt;juod maiorcm naufeamfacit ,aliciuoties in dua* bus periodis perpufillofpatio inter fe diflantibus: ut hic Itt ct clarius cernitur. Clam cuidam Philoni in (?c.^ Beroaldus aliter ad hunc legit modmn, clam erga t^uena dam Philonein illum : fed ( nifi totus fallor ) ulra.p ledio uitiofa ef.Si nanip priorem fequamur, conßruäio grama maticaparum obferuataeß. Clamenimnontim Dandi fedauferendi cafuconßruitur. Sinpoßcriorem,itlt;iueina tptaferme urßrorumßruflura, o- oratio imperfeha eß. Qvo circa illam ftc emendauerim, clam quidam Philont ido. Nam quidem etiam pro quodam fecundum Donati grammatica dicitur. Hanc utrod quam etiam magis proa boyad hunc moda: clam ergo Pkilonem illum/uplendum praßdiu Pom. amandat, ut clam aduerhialiter ponatur. Hic clam prafidio.yfuple Cafareano. L ufitaniam proa ßeifeitur, Beroaldinus codex,prapofitionë in additam ha bet. d^od Pompeium in poteßate haberent. ) Cnaun innuit Pompeium. Supra nanp refert.Oppius, Cnteum cum equitibus paucis,n5nullis'ip peditibus ad nauale pma fidium Carteiamcontendiffe. Saucius Pompdus.') fupleCnaus.Appianusnanp fcribitiUuma Cartheislea (hea ablatum effe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pompeus humera,er ßnißra
crureuehementererat faucius.')Deeodemadhucloquia tur Cnac. Catertm quo maiorlux obfeura huk defcria ftioni aidatur,dducidiora Appiani uerba de iüo fautiaa whuc adfcribam.Cumautemfinquit,(3' tos,quiipluiM inlt»
-ocr page 383-ANNOT ATIONES. j„ in leSlicd portabant defperantes intucretur, ueritut ne ab Ulistradereturhnjlibus/ugadenuom tafcaphamingrefi fus efl: pede cafudfunibus implicito,duin funemgladiofe care nititur,pedis plantamgladio abjeidit a-c. Vnde lam facile etiain l/uolffiana aditionis menditin lolli potifl^ qua pro talam, telum mtorjiffet, legitNam queinadmvt dun c Sabellicus interpretatur,nihil aliud Oppiui figni ficare uult,quant pedem Pompeij luxatam effe, ^ufttanus more militari.^Hocejl,quum Pompelustu fitani militie babitu à luliano prapdio confpeäus effet. £xclufa munitionc,anti fis q, auxUiisetc.') Ethune lot cum,Appiani uerba planiorcmfacere poffiincquafic ha» bent. Qyum denub quareretur ab boftibus, per iter pret fundum, dumislp Dbfitum,fuga elabitur : fentibus uulnus fiimulantibusfub arbore tandemfeffus,conffitit. Pepraz henlt;us itUip ab bis, qui ilium inquirebant, non ignatte fe frotegensinierfiäuscß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pndic Iduum Apriz
liscaput. yfcilicet Cnai Pompeijallatum fuple à Didio ut Plutarcbusferibit. yt autem Appianus addit, Cafar illius caput adfe ptrlatum bumandum curauit. Incerfe fio Cnao Pompeio adolcfeente.f uplendum maiore natu ut fitpra ex Appiano citauimus.Nam{eodem autore^cius frater adtdefceniior fuga rel’.quiasin unum cogregabat: cr ipfe Pompeius appellabatur Sextuspranomine.uerum idem latitans, o- fugiens pradabatur. Euftani qui ex pugna. )juple tumultuaria ad Hifpaltm comm ffd fuperfuerunt. Erantpa:ati.}fcilicet Eufeani.
Incenfisép qui fubftdium repetetent.yid ef,qui ft infubfdium fuum reciperent,
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A(dti
-ocr page 384-»U IV LIB. rr DE BEL. H ISP.
Ac deinde J/rfaoncm proßefeuntur.') Idem oppidum t/fe uidetur,ciuod autor^upra aim Saonem, turn l^'erfdoa nem,o- Plinius P'erfone appellat.!^am amp;nbsp;ilihieexempldt riiciueddmpro yerfo I'r^o'oabct.Pomtuirdntemin Hit fpanid Besied. Commemordtinitioelntjiu tefua.) Ordtio biteexpoPulatorijgeneris eß. Prnnum ndntp ingt; gentid bénéficia non ßlumin Hifpalenfeis .uerutnesiam totam ulierioris Hifpanitc prouinsmm Pafdr commemoa rasidc deinde eorundein malefida uieifsim recenfet, at^ immanemingratitu-iinem eis exprobrac. Cicteru/triciuod Oppins Qjaxßurie,dc Preemraeiiifdemapud Ibemsgea filt mensionem effefadam tradis, non tnuolum, amp;nbsp;coma mentitiumeß, Sisfuidem Plutdrshus iniUiut uisarecena fet, Cte'drem Qyisßoremcum Tubcroneprarorein Ibea riam profs darn ejfetiy poßea ipßtm sjaos^ inibi prscturdm S^f^'jP^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mullis legibusabsfeinfendtutnindudis.)
Berodldina repdßinatio Iegdtionibus(i3'nifdllor)rrilius babes.Qydnejuam enim mulsabget à lubo latiefintmiea hus tdmen, o coueniemius dictsurlegttioncs in fenatum introdudis.crearumcaufdsdCafdrefifseptdscjfe.Taa les nanlt;p leges non adjenasum santumfid tsiam ad popu lumferebantur.J/os iuregensium, co- duium nbomar.oa rum inßisutis cognit's o-c. ) Qyoniam hie locus cum in 'P^uolßtanistum Aldinis ,(3- Gryphianit excplaribus de prauati/simus eßtideirco hißoria ißius ßudiofis baud ma grafurn fore ar bist or, fl turn ex Deroaldi caßigdtione rea fiioremfecero.Sic ergo ea,ijua modo adduxit eontinudna ddfunt,morebarbdrorumpcpuli Romani magißratibus facrofandts uimfemel, lt;?fstpiui aituUftis lÿç, Çfuando
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem
-ocr page 385-^NNOTATIQNES. ,){ marmlueedura Ro. magipratumabeisimrrnitiomdea ßinätum daidbaud dubte lUjin taxai perfidiam, qua i Pumpriano prajidio orta^eó euafit,ut d^ufitann Hijfalm Ph loait (ipera reieptn^magnadadesd Cafarcanoprafi dioacccpta fn-Ç^uauquàm id non interdiu,jfd nedu fadam rffe jupenor Oppij dtferiptio ojiendat, Quarair, laudibut,ac uiriute.') h^rmo non uidet oraiiontm illam,o toti librum miw.Ltm tjje. ‘Netp enim dia pcra ftdacß,neqi bic ut de» tebat ßnim.
p l ï^ I S,
BASIX.EAE P£n. HlEROJ^r, MVM Cf^RJONEM MEN* i'B F Eß. ANNO
M. D. XEIH,
-ocr page 386- -ocr page 387- -ocr page 388- -ocr page 389- -ocr page 390-