Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

ABSOLVTISSIMA IVXTA acbrcuîflima Euâgelicæ veritatis, enorûqj SC mendacio^ quae funt cuin in Confeffio^ ne Lutherana Cæfa. Maieftati in comitris Auguften*cxhibita,tum in eiufdem Apolo gia, authore R» P» lohanne à Dauantrîa, frattum Minorum regutobfetuan» Prouinciæ Colonie

HIC teprimumprccor,candideIlt;dor,vtgd dicatur non quis dicat,dil jgenter amp;nbsp;cum fa no iudicio intueans:ne prius reptobes,quod Momifolent,quangt;per]egas. Pucoenim antehac neminem breuius amp;nbsp;abfolutius tarn i^enti nego-tio cum maiori kdoi» fruge refpondifk.Bene vale,d£ cura vt anima tua in Ecclcfiagremiodulci- gt;nbsp;ter foueatur.

CDe difcrimine ciborum, CDevotisMonafticis, CDepoteftateeccUfiaftica, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

î^’INVICTIS SIMO CAESAR! CARO# lo ciiis nominis quinto,frat, lohan# nesDauantriacS»

NuicRifiïme iuxta ac clemcn tifrime princeps Carole lm# ’^°* maxime, baud puto RÜ^^^yte immemoremq uod ante KäSli^lBannos plusminus quinq; in comitnsAuguftenjlluftriflimiprincipca Iohannes dux Saxoniæ cledor, Georgi# us Marchio Brädeburgen» Emeftus dux Lunenburgen» Philippus Lantgrauius Hefforum, lohanes Fridericus dux Saxo niç,Francifcus dux Lunêburgefi» VolfgS gus princcps ab Anholt, Senatus Num# burgefi,Slt;Rcutlingeïi»confefnonis fuç ex emplar, à Philippo Melanchth5eamp; alqs Lutheri pediflequis, partim a Catholic» fide,partim a Iohannis Huflzamp; Viclefl Iiçrcticoçt dodria inutuatGT.M.exhiba erinttqdpotuiflet cademfacratiflimaM. T» vt nouum,vt hæreticum amp;nbsp;vt Catholi cæ dodrinæ aduerfarium fola authori# täte franger e ♦ Verumhoe magis mæ do

mentiæ qua non eft in hominc maior, vi fum fuit,vt fcripturis,rationibus, SC vete^ rum patrum teftimoniis tanquam dodri na pernitiofiifima confutaretur» Qu.apro pter de mandata tuo copofuerunt Catho iici qui vocati aderant, fcriptum, quo vti par eft, Catholica probarentur, hæretica vero 5C à recepto Ecclefiæ fenfu aliéna 12# cinarentur» Et prudentiflîmo quidem c3 filio decreuit M»T»auguftiflîma neprin# cipibus illis tradcrctur,fcd tantum præle# gerctur in confefiu Confutationis exenu plum,nehabcrent ConfeiTionis archite« di vnde magis magifqj aduerfus Catho# licam veritate infanirent(Solent cnim ir# ritati crabroncs acrius pungcre)Inter prç legendum vero exceperSt quidam ex ad# uerfariarum albo quidam locorum 8Car gumentorum capita, vnde Philippus amp;il li alq Lutheri Symq Apologiam adorna rent Adornarût Si,fi Philippo vlla eft ha benda fides,obtulcrunt earn M, T» reçu# fantirex vixdum abfolutis Comices tra# diderfittypographo excudêdam,quâ M» T.vtledu indigniffimam oblatam acci# perc noluit. Et vt vehementer hærcticam

faccrct Apologiam idem Philippus poft communicatum cum ahis confilium,ins ter excudendum adiecitquædamdefuo, quæ ahis fortalfis nô adeo placuiflent(vû dco enim poll iftam Apologiam aduerfa nos hauditaparum a priori fententia de cidiHe)El hæc confclfio amp;nbsp;hæc Apol.mo tangCatholica paftim circûferuntur,on tâtur,Slt;vt oracula excipiunt in magna to tius rcipub»Chf ianç iadura» Preterea qd plurimoçe aies viroçi male habet, gloria tur in fi nu, quod nemo ha et e nus fuæ do^ drinæ fer ipturis obuiare potuerit, præfet tim vero in quadam epiftola, quam nug mutuo acceptam geucurri magis quam legi,huius rei gratia gaudetLutherusAc cedithis ctiamnum,quodifta Confclfio amp;nbsp;Apologia adeo plerifq; multisplacue^ nint,vt hoe anno denuo apud Auguftam cxcufe,publicitus in nundinis Francfor diæ venierint citra vllius reclamationcm Hieeummeeum tacitaméte reputarem, quantum malorum ex hoe tam longo omnium noftratium filentio obrepere pofret,^ quod hoe peftilcnti morbo infe di magis ac magis obturari Siaduerfus

fanam Eedefiæ dodrinam cornua poA fent engere, quodqj iftorum i niqua per* fuafione fimplicioribus quibufqj miferc ïmponeretur,primus,nifi fallorqnduxi in animum vt huicplufquam prefentiffima malo noftra qualicunqj arte niederer» Ag grclTus fuin prouincia humeris meis plas nc imparetn,amp; fingulis qbufqj vieps por^ ro examinatis, omnem omnino cicatrice prout M»T»vidcre poter it,pro tenui ingc nioli mei vcnulaobduxi»SinipIici quidê vfus fum veritatis oratione,prima vt hre noftra facilius intcUigaent quimuItaSi ingentiaverborum non eapiunt porten* la,deinde vt obferuarem formam vfitatf dodrinr.Tux igitur M»quæ admirabili quodam componendæ litis defideriote* netur,hac noftram qualcm qualem opeb lam fuppliciter dedicamus,qua fperamus nos vel paululum tuas partes adiuuaturos Scio enimquot modis quæfieris vtiHos bonos pricipes,foio pulchrorum artificio verborum circumuentos adiUammulto dcfidcratiflïmamreuocaresvnionê,haud nefcius quod ea in repubtChriftiana ni* bil vtilius nihilc^ ütiucundiuSiNqfquam

enim pcriculofius erratur,atq; vbi fidei Vi nitas,quae dcbcbatapud Chriltianosqui vnum habet Chriftum,vnmn baptifma, eße fimplicifiïma,negligitur» Hinc tot ets rorcs,tot hærefes,tot nata funt fchifmata. Hinc Arrhiani, Sabdliani, Nouatiani, Pclagiani, amp;nbsp;hoc noftro feculo Zuingli^ ani,Oecolampadiani,Anabaptiftæcæte5 vacque haercticonim peftes mundoinalo omine nati funt, Vndc tanta moram lues vnde noftra Germania antepaucos anos florentiflïma,tot opinionibus, tot tmnuk tua:ur hærcfibus^ Plane nulla alia caufa eft,quam quod finguli aduerfus fidei in# tegritatem fuam fenteutiam fuam quift que opinionem pertinaciter defenfati funt,Eandem plane ob rem fadum efle compertum eft,quod ta impie qdam odio tabidi infacra virorum aefeminarum ceenobiagraflati funt, quodtot errones Monachi palfimcircumcurfitant, quod tot deo dicatæ pucllæ magno totius reiigt onis noftræ dedccore meretricantur. Et proinde nihil patimur malorum, quod hincnon prodierit, Accipe igitur Ck tncntiflimc CAROLE Imperator ter ma

plicis fidei noftrs exemplum, quod fi T* M*dignum vifum fuerit, exhibere pote^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ rit iHuftriffimis iJIis pricipibus, vt ad id f« am CôfeflionêôChdëexigât ,vt nofito^ pusnouo Concilo fuperrebjadududefi nitis,decretis,danati3,Cupictu£ cm fcrip^ turis St ronib.doceri;8C puto in hac nfa q licdqj exegefi nihii fcripturisparcitS, fed quæ opponunt aduerfarn, fcripturis folii diflimis amp;vetenxm patrum authoritate in firmataeife* Non potui omncsfimul cas uillationes tradare,effet enim immens fum opus,prxcipua tantum return capita perftrinximus,vt extaret apud omnes na« tiones noftri teftimonium, quod 6lt; rede amp;piefentitum fit de cuagelioChfiapud omnes Catholicos dodores. Si quid for^ te hic locutus effe cuiquam videbor duri« us,is feiat me nullam principibus voluif feprorfus iniuriam irrogare,hos cm fcio a fabrefadione Confeffionis SCApologig ce vel zlieniffimos.Male me habet Philip pi Mclanchthonishomïsplane petulan:J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.

tifiimiSC fimilium temeritas, quoscerto certiusfeio hancConfelfionem'amp;ApoL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Iccto dubitari pofletj ApoL agnofdt no? men fu3 Philippus. Qualis fit Philippus ifte,afiatim ipfemetin ComitiisillisAu«' guftéfibus declarauit.PercupioMvT .A« guftiiTimä perpduo bene valere» Ex Goj lonia Agrippina pride cal JuliV Anno*

THEODORICVS HA CENVS AB HALVE-ren inter facrac paginæ profeCs fores minimus, nunc Almæ Vniuerfitatis coIonicfi»Redor licet immeritus, Si diu» Petri in Colon,paftor,pio SiCatho licokdoriS.

Abes hie Catholice Icdor exeplar iCaholicx fançqj dodfinç.cuiuisho 'mini bene Chriftiano non minus ne jcelTariö, qua vtile:in quo common-iftraturhabunde aperteq? turn ex fa cris paginis, t5 ex iacris dodonbus.pijnimis no ßrxrcligionis ducibus, patribus noRris mferi-f(turfs interpretandis,quam fint quidam articuquot; iin vnü Confelïîonfs libellum Ludderi amp;nbsp;fuo-

mm congefti.vel infani, vel improbi, vel hære-’ tici. Infuperquam vefana, fubdola,amp;incatholi ca fit Apologia pro defenfione corum in lucé pro Aa s

ßkajn qua vel legis vel audis quonam mö irrclï giofe 5^ incatholice contra folida vericatem fcri pruts amp;: in coneuffam fidemApoftolics amp;nbsp;acu menics ecclefix tradatur non venerabilc folS fed ÄJ adorabile facramentum facrofandsEu charinisjtem quomö haretidflime fummo fa-crificio omnium facrificiorum 5C maximo 3C veriffimo fanda mater fpoliatur ecclefia,quo fit multo vilior æ egêrior vetere fynagoga, in qua plurims fuerunt vidims 5ihoßia,amp;:in bac nf a non effçt vnica hoftia viuens 3c deo plaçons qux iugicer oblata fuauitate odoris padficarctomia qux in cxlisfunc amp;Cinterra.Oquam ieiunaeifet eedefia famempatiens panis viui,quidccoelo defcendit : óó indiga efTet adhucaliusexpedadi qui panem daret pro mundi vira. Sed venir,fe^ metipfum pro mundi vita obtulit hoftiam Sc no bis commemorabilicer ofFerendam vfep adcon fummacionem feculi commifit. Legis item quo modo pen'll m eant folênia religionis vtriufcß fex us vota, publics preces, ferix célébrés, óC prjlïi-maorationum amp;nbsp;ieiuniorum opera,qux tarnen in facris feripturis iuxta orthodoxomm interprx turn enueleationem funt cumulatiflime vel ex prefTa vel fundata atep ab apofiolica vniueriali ^ eedefia vfu longiiïimo d: recepta amp;nbsp;obferua ta. Neeg estera fandx matris ecclefix facramê ta fiimuntur abfeginiuria, accedunten coutume Jia ecclcfiafticx poteftatis.fummi p5tificis,fcho-’ laßieorum dodorum Ixdoria non pauca. In cer-tis etiam fententfjs quas ipfi abAugußino famo frtTimo ecclefix dodore vna enreliquis vetuflio-fibus acceperunt ; Licet enim intçr fcholalu-

cos plerique fuerint imperci fermone , quod æ lt;pfi vel flocci vel nihili fecere, non ramen fcien-tia.quando quidem rerum rum aliarum plurium turn maximeecclefafticarum vndecunep dotait fimi amp;nbsp;funt amp;nbsp;habiti fuerût. O vrinam poft cos ftatim vadat fathanas malus homo feminatot zizaniæ 3ï fparfor flagr5tiumodiorum,vt cæca pedora amp;nbsp;mentes cimmerijs vmbris atriores,fo leïuftidx (qui Chriftus eft) olim ilüsfua lumina refpargente aliqaando ex palpabili obfcuritatc fpirituum erroris eruti ad fplcndidiftimamlucê euangelicx veritatis euadanc, amp;: ƒ urfus quæ de ƒ funt fapiant, 32 non iam confequenter vc h ade-nus, de anno ad annum de malo in peius, man-drabuli more progrediantur,faxit qui omnia po left. Habes hic probe pelledor fpongiä de cortf ce bonacarboris dominicain agrodominicopiä tatx, non mediocri exantlatolabore, defumpta, qua plures Ludderanorum maculofas lituras lt;S£ lutofas labes fidei corde tenus detergere 5Cdelete terfiflïmcpotes.Hxcergo intentocordeper-lege, ne perfuafibilibushumanx fapiêtix verbis tC occidentibusliterisin lacumtrudarisxternx mortis. Verumin verbofpiritus qui dodoteft veritatis æ vitx, manens, in xternum nobis faluus fias in refurredione quando dominus ad iudicandum vencrit. V alc.

HABES HIC CANDIDE LE dor breuê rc^ magis notabi-lium fyllabuni, vbi hoc no tabis quod nuerus folia, a primam b fecundam foil] faciem fignificet» A

A Braam quam fidem habuerit.u^.b AbflinerequomodoUccat, 5Cquomodo nonliccat.uf.b

Achab quantum operibus merucrit.ijj.b Aduerfarij docent qux ipfiapudfe necdumdc-finierunt,82.b

Aduerfariorum in docendo multa varietas.191 a Aduerfarij feipfos accufant tranfgreflx politiæ, 2oi.b.

Augufiinus falfo cit atus ab aduerf.8 y. a Augufiinuspugnatcum Luthero.Sy.b Aucrti a deo Äf conuerti a deum oppofita.ii.b Auerfio a peccatis ad iufiificationem.j^b

BAptifmus quid fignifirtt.Ri.b Baptifmusparuulorum.ioo.b Beneficia cui deus largiatur.? i.b

Bonorum opcrum prxdicarores exulabant,)«.a Bona opera quantum proximis conducat.js.a, Bona opera qux foli profint authcri.Ibi.

Capiûturaduerfarq.48.a.b.78,a.ii8.b.nj.a.ti4.a Caro per externa oblecff amenta conipitur.9.a

Catholici quätum ab aduerfarqs différant.127.3. Ceremoniarum obferuatio aliquando fuit v«-lis. 210,3.

Chriftus panitentibus tutiffîmum azilum. 124 Ji Charitas nota eft qua difcernitur inter bonos jiC malos.iis.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Charitas in ignc,peccat5 in frigore notator. 117 a Calibatus non eft in natura.23 j.b

Coelibatum profefïi coguntur manere.257.a ad Coelibatum hortatur nos apofto!us,24S b’

Calibes futrât plericp o?s veterts epifeopi.j j8,a Obus quem abhorrer natura.24S.b.

Grcumcifioquid nobisfignificer,ilt;2. b dementia magißratus ecclefiaßici.i(;,a, Confeffio peccatorum. no.b

Confeffio erit fitfia fi non fueric intégra,iSj.a, Confeffio peccatorum quomodo ponïbilis,i8ï,b Communicatio fub vna fpede'non cß abufus, i2ï.a.

Concupifcentia in quibus defidat «.b ConcupifcentiSnefacbam SC cat.quomodoin-» telligatur.S.a.

Cöcupifcentia aut falutis aut gditióis caufa.ij.a Confilium Chrifliefinon haberepropriu. 214,3.

Concilium Conßantien de communionc. 227,b. Confiitutioneseffecflus funt fpiritus.f,i«o,a.

Confol ationes quibus boni erigantur.7 5,b Confdentia aduerfariorum conßringitur,ii2,b

Confuetudo Ecclefiat non efl contemnêda,t47,a, Confuctudo haberi debet pro lege.22 7,b

Contempcus rituum ecclefiat.i ï9.b Contritiopeccatoijïpeccatorineceffatfaefi.jo.a

Côucr timini ad mc.amp;^cqno exponi debcat,4ï b Cornelius centurio, quomodo meruit viüonem angelicam.9lt;.b

Corredliodelinquentium fptólat adEpos.27i.b. Corrigunt aduerfarq fententiam fuam. 174.6. Culpa donata manet adhuc pana.19 i.b Cultus quomodo fit vtilis ad iuftificationc.jor b Cultus ceremoniarum quatenus Catholicispro bentur.jjo.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D

DAuid quomodo miam fit confecutus.i i.b Décréta ecclefiae variantur proratione te Dediteispoteflatcm filios (porum.i«,a

DectetïiCalixtidecalibatufacerdotum.J4o.b. Décréta qusobferuatufuntimpoffibilia.247.3. Defertio facultatum habet confilium.i«8.albi,b

Defertio facultatum ppClirmvoluntaria.2«lt;,b Deledusciborum vnde conftitutus.iei.b.

Diledioad iuflificationem neceflaria.93.a Diledio dei df proximi conhxrent.i i«.b.

Dies dominicusó^ ferixdiuorum parum religio fe apud Lutheranos peraguntur,j«t.b Dodrina Chrifti quantum diftet a philofophia.

Dodrina Lutheri quäium paruerit maloijt.??,* Dodrina Luthetanorum parum folida.iij.a Dodrina Ecclefia: vcriflima.^.b.

Dodrina poenitentia quätradunt aduerfarij.nS cohatretjContra catholicos integra eß.17 o.b Dodrina veriffima de fide Ä operibus.2O7.b. Dona dei etiam manent in peccatoribus.«j.a Donum QC merce8quomododifferât.ij«.b.

Dubium apud aduerfa.qn höiußificetur.84,a Duplex caufa cur pocniterc debeant lapfi, 194,b, E

ECcIefia interna ignora, 144,a Ecclefiae multa encomia,i48,b Ecclefia malorum lt;54 bonorum.i49,a.

Ecclefia vtitur facramento corporis amp;nbsp;fangui-nis,fcd aliter facerdotes, aliter laici.îjj.a Eleemofynis peccata purgantur.9«.a Elcemoiynarum magna virtus.ioo.a Eleemofynæ ante teconciUanoRem placet:! deo nS.b,

Epifcopihabent authoritatem vtmodeteturca nones pro qualitate pei fonarum .248.b

Epifcopi amp;nbsp;poteftatêduilê Ä;cle^regunt.27i .b Epifcopi non luperbiant.lhi.

Euaiigelium multa complelt;flitur.53'.b Euangelium plura docct quam fidem, igt;8.b Euangelium lex amorisjex Mofilex rimorfs. j8o.a.

Excommunicatie Ecclefe qua fit.14 j.b. Excommunicat Paulusfornicarium.ie.a Exegefis catholica verborum Pauli:Ei qui opa tur.merccs.pi.a

Exemplum adoptionis filiorum dei.nj.b Excludunt Lutherani charitatem aiußificati-onc.i79.b.

Fideiquando folaponitur in texru.addeopeta* contra quando opera,adde fidem. 124,b

CMElafijpapaf decretû adultérât Luthe,jjo.b '»fGratiam dei qui accipiant.jr.b “'Gratiam adeptusmoxiuflificatut. 41,3

Homo quomodo legem dei poffit facere.i4«.a Honor additur deo cum bene operamur ad falu temnofliam.7i,b

Ïnftituta monachorumetia alijscêmunia. ilt;4.a Interceffio Sandorum apud deum efficax.s 19. a InuidiaLuther.fercAnabaptiflasmóachosmi-Inuocamusfdtóshacvitadefun- (nime.nj.b flo8vtviuences.«o,a

Iohannes baptiftaMônachus.2j2.a luftificatio quid lie.119,a lulhficari quid fit.ui.a

luftificatum parum peccatorem plurimumiu-uat praedicatio promiffionn vtbnoperet, 12!,a. louinianusieiuniorum honis.24î.b

Lex cur iniuftisôd trafgrefforibus pofita fit. 92,a Libero arbitriomukum tribuunr.xu.b.

Lucherus docet fomitem non effe peccatum.9. b Lutherus aceufat inter fe pugnâtisdodlrîæ.i o.a. Lutherani 5d Nouatiani vna fententia comprx henduntur.2s.a

Lutherani parum fibi confiant, js.b Lutherani euangelij vis amp;nbsp;ßrmitas.Hi.b.

Luthefus omnium hacrcfum caufa. lyi.b Luthetus aliter docet atque fui.i?4.b IzUtherusbis apcflaca.zoi.b

Luthetus quantum ab Apoftolis difcrepet.Ibid, Luthetus óó Melanchthon caufam errotis ana-baptiflis dedetunt. 214.a

Mala eft caufa ob q anabaptiflasdamnant 34 b Mali fidem habent fed informem.«4,a

Mali funt de ecclefia.i43,a, Mali cuius ecclefiae viua membra non fint. 149.a Mandata dei cut obferuari debcane. 3S.b.

Mandata obferuanti vita promit tit ut.2 o^.b Manicheus cut aliquos cibos damnauerit.uj.b. Mariam æquarunt Lutherani exteris mulieti-bus.224.b.

Mendacium eft quod Scholaft.tribusrint naturae intégras vires ad diligendum deum,20, a b

Mendacia qua: Catholicis falfo imponunt. 4 j.b MendaeqarguuntutLuthetani. Ibi,a,«i.a.?2,a.

Mina inferiptutis cuiobrjciartut.iS.b Meritum duplex congruiamp;ccndigni.4 0,345. a.

Mifericordia domini egent omnes homies.ij«. a Monaftica meretur remiflioncm peccatoijt 258. a Monachus Ä monafterfum a monade.2«.a Monaehoruminßieuta in feripturis funt expreP fa,254.3

Monachi alibipereunt alibi reuniifcunt.ï«4.a Monachi quatenus cómunem fidelium vitara fuperent.2e2.a

Negligêtes iuftificationê gd merear.jo.b Nemo debet fuijpfius aut cuiufuispriuati homi nis iudicio fiare, 14 «, a

OBedientia deus placatur, inobedientfa of fenditur, 2o3,b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(miff.pec,24^.2

ObediêtiaergapatijÊtraditióes meref re Obeft aduerfarijs quod profutu^ credebat.uj.b Obferuantia legis meretur remifs, pdJörum. 53.a Oïa pdtain confefsione enumerare oportet.iSi.a Omnia peccata annuatim confitenda func.i Si.b Omnia creatuta bona £ft,amp;: cær.quomodo intel

Opera bona merétur iuRificationc cota deo,3gt;.b Opera bona quibus profunt.Ibi.b

Opera legalia excluduntur a iuRificatione.sj.b Opera quæ funt adiuRificationê neceffaria.ss.b Opera q ad iufiificationem n5 pertinent. Ibid.b Opera quanti facianc.ioi.a

Opa eê meritoria ipfi eöfitentur aduerfatij. ili.a Opera fidem viuificant.ii9.a

Opera ordie naturç ancedót recöciliationê.i 28.2 Opera bona q facit peccator cópenfantur.i93.a

Oratfonibus prerparatut fedes fpiritui fó:ó.35.a Orantes non continuo exaudiuntur ,128.3

Oratio beatiAuguftini adbeatä virginem.224 b Oratio alia eiufdem ad B.virginem. Ibid.

Orationes,ieiunia 5óc,de eSgruornerentur grati Oportetepifcopumeffeirteprehenfi (am.25«.a

Paulo aperte relut^antur aduerfarrj.nj.b, Paulus confidit in operibus fuis.? S.b

Peccatorum grauitas cur hornini proponat. 2?.a Peccata cur verbo dei arguantur.iy .a Peccator quando deo reconcilietur. 17 «. a.

Philippi Melanch.in exponendo varietas. 219.» Poteftas data in aedificaiionem fpintualium return.204..a

Ptäs ecclelïaftica quatenus malos coerceat.2«9 b Poteftas ciuilis quatenus poteftati ecclefiafticae fubfit.27o.a.

Pratparationes 5^: operaeneneceiTana.ïs.a Probant Lutherani qd ante condemnabant. j. a Propofitobono opusedadremiflionem pecea-torum.jo.b

Prodigiofa verborum Pauli expofitio. 54 .b PromifTio propitiationisneceffatia v aide. 57. a, PromifTionem docent catholici cum opib. 10« .a Prodigiofa argumentatio aduetfariorum.i;« .b. Pugnant fecum aduerfarq.ys.b.

0. QVê qsodie deeo magna nó credit, ne. a Qui deS pdóoffenditjpnia placet.22.b Quieedefia décréta concemnit fpiritS fandlum dehc neftat. 14 s.b

Qui ritusecclefise feruandi 8c qui non.i6o a Qui fuerunt apoftoli nunc funt epifcopi.211. b. Quibus traditionibus placetut deus. 203. b Quid in terfit inter vtranc^communionem ,229 .a Quo pise metes ^ud catholicosconfolenf. 141.3 Quomodo acceffum habeamus ad deum .177.3, R

RAtionis iuftitialaudes.so.b Remédia adcoercêdôpruritucarnis.233,b Religio Chf iana poriclitaret ,fi fola fides Bh s

Remiffio peccatorum qu5do fiaccachoUds IM a RcmiJr.pdôrûqn fiat fecundü Lutheranos, i\a

Ritus ecclefi»qui adnosdcriuarunt,iï9.a R homanipontifices non facile difpenfent, a79.5

Sacramentaquornodo^quibusprofunt. 200. a Samaritanus Chrm,faucius lignificat ptSörem Sancti funt inuocandi.aao.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(144.3

Satisfadiôcscanonicænôfunt nupernarx. 19» a Scripture vnitcrptationêacciperc debeât 144,6

State lt;36 nolite iugo feruitutis cöt.expöitur.aij.a Stultisßulte refpondetur. i « j.a

TEntati nSeft main,fed tetatiöi afsêtire,8.b Theodofius imperator inuocat fdös. jji .b Tertullianus citatur.i 54.6 amp;nbsp;185. a

Timor domini poenitentice initium.zS.a Traditiöes eedefiae dodrix dæmôioigi vocari nö

Traditiôesmukænôligâtîos.aCetiunitfa.î^s.a T raditiöes de ieiunijs nö obfeurät doeftriä de gra Traditioes g adéquat pratceptisdei peceât 246 b 'Tradniones nihil onerant eöfeientias, 247,a ad Traditionn obferuantiä gnôtene5tur.247.b in Traditions præceptis tenent fubditiepisobe

VBifitfolaiuftificansfides.i77.a (gat.ijS.a Venite ad me oês, qno a catholicis intelU Veniæ fpes fine pma prxfumptio eft 192,5

V ideo aliâ legê in mêbris meis quo itelligat i • a Virtue apprehenfudifRcilis.350. a

Vita atterna merceseft bonorum operum, 13 S.a Vitaxterna donné Amerces H qlicate gfonaijt VitaChrodignaqüseffedebcat.iïj.a (13«.a Volât as accipiédi remiff.pdórn nö fufFide.^o.a V ota efse lidta.2 53 .a

Votis obnoxij non debent folum fuas vîtes me f tiri,fed lt;5c ex deo pendere.Ibid.b

V tracj fpecies confecratiöis pro tota ccclefia in V xor duplidter reünqnitur.2 «7. (ftituta.23i.b

HVmvidsrem tantum fuperefTe folio tiJ Chriftianc lector, ne locus omni-no effet fterilis, 66 infoecî3dus,indig-nû effe rebar,fi omnino vacaret. Co gitanti itacprnihï quidnam huic loco opplendo magisconueniret.ftatim tzenitin men tem, vttibioculos aperirê oftenderemcg tibi ali quot notulas, vnde perfpiceres in tam numerofa tutheranorum turba neminem prorfus effe,qui lux profeffioni,id eft euangelio,quod libenter ha bent in ore,per oïa refpondeat.Sunt em inuidi,fu perbi,pertinaces, iniurrj,immorigeri 66 omnino tales,qui Chnßiano noie indignihabeanf.Aper tam agnofcas inuidiam, fi animo tecumpenfi-tes quanto Audio, quanta follicitudine laborent, vt homines a veritate alienent,exemplo eius qui in feripturis vocatur inimicushomo,qui fernen-ti dominico zizania fuperfeminat, qui qd Cy-prianus ait, miniftros fubornat fuos velut iurfi-cix miniftos,afferêtes no6lempro die, interitum profalute,defperationcm fub obtentu fpei,perfi dia fub prærextu fidei, antichrißS fub vocabulo Chrifli, vt dum vei ifimilia loquntur,vetiratcm fubtilitatefraudentur.Quae aurem maiorpoteß effe inuidia,quam aliens felicitati, qua non po-tefleffe maior, inuideret' Hic videas plerofquc omnes Lutheranos circncurfitaredomeßicatim tabernatim, vt vei alicuiincautotenebrofaspal pabiliü errors tnbras infundat. Hoc aufim dicerc Q) fi noflrates tant 5 infumerct labor is in ccclefiae gremio feruandis hoibus, qtü illi impederunt eri piêdis, nó tot giffent ab bine annisplus minus vi

gintî homfnum chiliadcg, Superbia l'mo vt ve-* nus dicam, 4)(7\oajTz« adeo apprehendiceosvt nolinc vel pufillum a fuo hacretico fenfu,a fua cor rupta opinione, a fua peruerfa libidine decedere. Siquando arguuntur infanæ dodtrina: conuinc3 turcp haerefeos, magis indurantur, amp;nbsp;ineftabili mododc ipfa vidforia, quam putarnt mêdacijs parari poile,tripiidiant, Quis hic non videat Lu theri, Philippi, Poinerani, hominum plane hae-teticiffimorum ingentem animi tumorern, cum fine ecclefiæconfilio et ienfu impudenter fcriptu ras adulterandas non interprætandas arripiunti Etquod magismireris in fe folos fuperbiuntfpf ritumfandlum effe panitus efFufum . Quilegic Lutheri Babylonicam captiiiitatera,in pfalteri--um operationes,5d alia aliorum commenta ma gisquam probitatis monimenta,multo dariffi-me audier, qued dico. Addc quod pro fafto fuo nemini vel iudicio vel fandimonia vel eruditio nc præftantiori volunt cedere: lt;55 non folum non cedunt verum etiam eos qui ipfos multis prçcc^ duntparafangis,conuitiis,maledidlis, contumc lia,æirrifione onerant. Haud ita facile numera ueris qties afini,papiftæ,raff,âcichri milites,pup p«e,larua,et areopagitaaudierint Scholaft.Sane tales talia dicere,Catholicos vt a peffimis exer-« ceantur,falia decet audi're,vt Chro militia verc Chridiana antefignano vira refpondeant aqua bïate.Vt non conuenit caiigini cum luce,pluuia ca ferenitate,tempcßati cum tranquillitate.ama ritudini cum dulcedinc, 8c luci cum tenebris: ita multam operapreciumeßimparilitatem effe in ter hareticos amp;: eos quiecclefia fenfumretinent Ïani'fi ad iniuriasquibuspaiTim innocentes op-primunt,venias, iuftum facile codicem rcpleuc-'

tis, NunenS licet Monachispraäcerbitatcinl müftorum vllam aliquoverfum carpereviaft nc iniuria.Alius a longe canciJenam occinit focdl täte verborum pleniffinam, idque prxfemm Vt pauperis Monachi mentem exafperet. Alius vc vehementer ei infeftus fit ,vt irriratuscrabro innocentem,aut vellicat.aut pungit Monachn. Quid dico te cantilenis,de alrjsirritatióibus.cum baud infrequenter ad verbera,ad vulneiagt;adho micidia ventum fit, Exêplo fint illï duo infontes Francifcani,q ante biennium vel circiter gladio Igt;uthcranorü apud hxreticos Saxones(funt eni Si Catholici)ïterietnt.Exemplo fint A^alq multi boni Monachi, qui malueruntceruicê perfequê ti fe Lutherano exhibere,quam recalcitrate. Eru beaotomnesquotquot Luthero manum dedere, quotquot fanaticohuiceuagelio fubfcripfete.q» vident fuos complices tam præclara fcilicer perpetrate facinora, tam aperte fubclatödiemope ra facere,qux debebant vel ipfis tenebris effe con teda. Erubeant inquam, nam tales frueftus ha-dlcnus proferunt tam facundae arbores. Et fl qui forte funt qui manibus imper an t,tamodio tutgentvt velint nullum Monachatus panitus effe vefligium. Hi etfi Monachos non lancinent manu, corde tarnen cupiunt eos cxtindiflimos. Hinc bn dicit Cyprianus,$ zeli vulnera obfttu-fa funt Â:occulta,nec remedium cura medentis admittunt,qui fe intra confcientixlatebras caeco dolore clauletunt. Vulgo iaAitant intet fe bene Chi iftiani,ggt; illi qui Lutheranlfmü profitentur, facies habeant cnliuore fubalbidas,vn multo fa cilimc agnofci pofsit. Vt vt veto fint facies paijt tcfcrc,perfcâius multo agnofces cos ex moribus

pefsimis. Nam fl quando fact æ interfunt contfo ni.aut mufsitant,aut conceflo ore contionalê irti dêt.aut ventate verboijj dei lacefsiti.terga ver-tunc,abcuntcp quæfitû fucs contubernales,gbus c5de verbodei vtadukerauicillud Lutherusre-liquiif eius conuenæ.conferant, Vadunt ad fua concüiabula difsertum, excufTum.difputatum, definitum,qiii pofsint Contionali Lutheri inimi co os obßi uere. Sub facro quod die dnico eelebrf us agit,ïter aleas, ïcer chartas luforias,inter kor ta edunc,bibunt, vomunt,^6 hoe ordine vitâ fua perditifsime tranfigunt. Et tam in fententia fua Eertinaces funt tarnq; indurati, vc prius c5 Ana aptiftis leu cum Ekutcrobaptiftis quam en Ca tholicis fentiant. Huncenimordinem hadenus obferuatum confpicimus, vt priusefsent Luthe rani.ex Lutheranisfierent Oecolampadiani,ex quibus continuo nafcctentur Zuingliaiii.óó fub inde Anabaptift», qui adultos tingunt, SC po-kremo Eleutcrobaptiftx, qui liberum nobis fa-ciunt fiuc velimus fiue nolimus baptizari : Pu-tantenimad fpiritumnonpertinere externam illam corporis in aqua ablutionem. An non vides nunc quam bellede huiufmodi dixerit APO 8TOLVS: Sermo eorumvtcancer ferpit» Et longiori quidem filo deducit eorum vitam éó conuerfationem ludas apoftolus frater IA-COBI, quod fint conuiuantes fine timoré ferner ipfos pafcentes, nubesfine aqua quaraventis circumferütur.arbotes autumnalcsjnfruduofç, bis mottuæ,cradicatae, fludus feri maris defpu-enantes fuas confufiones,fidera errantia, quibus procella tenebrarum confetuataeliinaeternum. Tantum de not is vnde hoc hominû genus mul-

to datiffime agnokas, Non potuiomnes ofien^ dere,non enim id parieur charta papyracea,necg decet nos vt nimió aduerfus eos calamum exacu emustCpcramuseniminiinicos olim nobisquos '’odio perfequuntur,amicosfore, óó hanc afperio remconeptionem multum inelsfrudusparitu tam. Ad ea venio quæ ante initium exegefeosi-ftius maxime dicere oportuit. Cum iraeg videris alicuhi aduerfariorum nomendaturam apicib» grandiufeulis efle prænotatam,quod mox fequi tur ex Apologia quam cum fuis adomauic Philippus,huetranflatum eft. Alia oia qua hue fine vllo aduerfariorum nomine funt adnotata,ex Confeffione funt.nam hie aliquid videbatur principibus g fub feripferunt, deferendum efle. Vale,

ïffi^GPS ritatis, crrorumqj amp;nbsp;mendaciorum quae cumînConfeflionc Lutherana turn ine« iufdem Apologia fu nt, declaratie, autho re R» P. lohannc à Dauantria, fratrum Mino^t rcgularis obferuah^prouin ciæ Coloniæ Miniftro ins cipit bonis auibus»

RIM V M articulaaduerfarq ab ^^^ofthodoxa Eedefia mutuati funt prudenKr,nc omnino exorbitare ab Bcckfia viderentur. Sed neputent nosmutilatimea qux improbanda funt,excipere,poncmus confeffionis corum om-nes articules bona fide. Apologie verba plura funt,quam qux per ordinemtecitentur.

CLedefiæ magno confenfu apud nos docent, dccretum Nicenæ Synodi,dc vni täte eflentix diuinç,amp; de tribus perfonis, verumamp; fine vHa dubitationecredendS «fie : videlicet,quod fit vnaeflentia diuû na,quæ appcllatur amp;nbsp;eft dcus,æternus,in corporeus,impartibilis,immenfa potent tia,fapientia,bonitate,creator amp;nbsp;cofema« tor oïm rcrum, vifibiliwm Ôlt; inuifibiliû:

amp;C tn tres fint pcrfonæ,eiufdcni cficntie SC potentiæ,amp; coæterne,paicr,filius,ÔC fpus fanduStEt nomine perfonæ vtötur ca fi* gnificatioe, q vfi funt in hac eau fa fcripto res ccclefiaftici,vt fignificet non parte aut qualitatem in alio, fed qd^ppric fubfiftit»

lt;[Damnant oêshærefes contra hune articulum exortas,vt Manichaecs, q duo principia ponebant, bonô S^ malfi, item Valentinianos, Arnanos, Eunomianos, Mahometiftas,8C ornes ho^ fimilcs.Dæî mnât Si oês Samofatenos, veteres Si neo tericos,qui cum tantü vnamperfonâ cfle cÔtendant,deverbo Si de fpû fando afin« te Si impie rhetoricantur,q) non fint per# fonæ diftindætfed qj verbû fignificet vee bum vocale,et fpus motu ï rebus creatö» lt;[Secundus articulus»

lt;[Item docent, quod poft lapfum Adx omnes homines fecundu natura propa# gati, nafcantur cum peccato, hoc eft fine mctu,fine fiducia erga deum,ct cum con# cupifcentiatquodq; hiemorbus feu vititz originis vere fitpeccatu, damnans etaffe rens nunc quoqj æternam mortem his.q jïórenafeüturper baptifmüet fpmfâm»

Vnc a«iculum,vtgt;pßin Apologia ■ ■ireftaiicnr adueifarij,probantcatha 'lici.ita tarnen izt reprehendant pee-cati originalis definitionem.qua ilU fe obiter recitafle caufantur. Neque ab re earn carp5t,nam adtuali culpamagis qua original! conuenit. Et maxime culpam adtua-lem habet,qui fine metu Dei dd fine fide viuit. Verum qn fe excufant 3C genuin» vfitatacj ac cedunt definitioni,q peccatum originis dicit effe carentia originalis iufticig,tu debito habendi eâ». non efi quod diu tergiuerfemunfed tn in re tanta debebât nafutiorescé. Percupimus cm, vt tandë cell poftliminio inter vtrofeg pacis federacoale fISed quó id fier cum ipfi mendacqs (fear, non definant Catholicos laceiTere^Nam in ipfo. ftatim Apologia: fuse veftibulo,h3ercfeos not am cis falfo inurcreconantur, quû tarnen ipfi nolint audire hæretici,qui ab eeelefia catholica ad vm us monachi exitierj fomniadefduerunt.. Sic aut habet Apologia.

(Hos morbos,qui maximeaduerfan^ Mendaeî turkgi,nonanimaduertunt fcholaftici, urn. imo tribuunt Humana- naturæ intégras vires ad diligendum deum fuper omnia, ad facienda prccepta deiquoadfubftam dam adumn.Nce vident fe pugnantia di cere» Nam proprijs viribus pofte diligere

DE PECCATO deum fupcr omnia, facere pneepta dei, quidaliud eftquam habere iuftitiamori ginis i Quod ft has vires habet hûana na* tura, vt per fe poflit diligerc deum fupcr omnia, vt conhdenter adhrmant fchola* liici,quod eritpeccatum originis?

®Si hoe docerentaduerfarij vHo teftimonio cu Arguun Juicuncj fcholaftici,jure argueréfur.imo damna tor men- rentur,catholic).Sienimnaturahumana abort “^^^’ nbsp;nbsp;nbsp;gmaliiuftitiadeftituta intégras vires haberet ad

diligendum Deum fuper omnia, Ä ad eius ira-plenda prsecepta, quofrudlu mortuus eilet notais Cbridusi ad quid opus effet fpiritu fando^ Nunc autem cum fcholafiici doceant contrarim amp;: dicant hoe Pelagianum effe ,amp;;dogmapeffl mum,impudenter lefc notant mendacio,quo eti ara toti mundo fefe traducunt, Quis lam credet ifiismêdacibu8lt; quisab eisfalubria petetdocu menta, qui tam confidenter aduerfus veritatem moliuntur^Sed forte putauerunt,dum bate com-mentarctur,nemincm fore, qui hoc loco menda crj eos argueret.aut tenebricofum co^animum propalarer, Quod vero mentiti fint, fpfi aduer-fum fefe paulopoft teftantur ,quo clarefcitma-gis, quam fit elumbis, quamtÿ impotens falfi-tac aduerfus veritatem, nullis hadlenus hstretl-corum arietibus fubuerfam.Sicenim habecApo logiacorum,

Cltaqj vêtus definitio,eu inquit,pecs catum efle carentiam iuftitiae,dctrahit no quod an folum obedientiam inferio^t virium ho tc eSdem minis, fed etiarn detrahit notitiam dei,fo nabanc. duciam erga deum,timorem 8i amorem dei, aut certe vim ifta efficiendi detrahit. Namamp;ipfi Thcologi in fcholis tradunt , ifta non efficifme certisdonisamp;auxilio dei. ffCatholicarefponfio.

^Hxc funt aduerfarto^ verba, quibus idem refte docere tradunt Theologes,quod paulo an tc negabant.Illic nugantur,fcholafticos tribuere human» natur» intégras vires ad diligendum Deum fuper omnia amp;nbsp;facienda praeceptaDei. Hic contra fui obliti, dicunt quod Theologi tra dat in fcholis, ifta neminem pofte facere fine cet tis donis amp;nbsp;auxilio dei. Quae ant poteft efle major diuerfitas,quam efficere fine Deo amp;nbsp;efficerc cum Deo^ Vbi eft iam euangelicus die animi in aduerfarfjs candor,quem Catholids defuiffe fal fo dicunt, quum definitionem eotum peccati ori ginalis carperentiVbi fpedat maior animi can dor, in his qui male definicum notât, an in his g falfo 5C impudenter innocentes mendacij amp;nbsp;hæ refeos infimulantlt; V tinam effent ifta aduerfario turn mendacia tudi nota vulgo,quem facile pu! chro verborn lenocinio fallere potuerunt;fpera-rem bteui fore, vt ad eeelefiam catholicâ reuer-terentur. Si autem tales func in ipfis ftatim fori-bus,quantum erit nugarum Si mendaciorum iq A ,

t^Hic flagellant aduerfani etiamLuthe rum, quod fcripferitpeccatu originis ma nere poft baptifmu. Addunt hunc articu !um iure damnatu cHe aLconedecimo* Sed Caefarca Ma » in hoc loco manifefta caluniniam deprehédet» Sciuntenim ad« uerfarii in qua fententiam Lutherus hoe didum velit, qgt; peccatu originis reliqu3 fit poft baptifmum. Semper ita fcripfit qi baptifmus tollat rcatS peccati originalis, «ia fi materiale, vt ipfi vocat, peccati ma neat,videlicet cocupifeentia^ Addidit etii am de maierialijquod Ipiritus fandus da tus per baptifmu,incipitmortificare con cupifcétiam, Sf nouos motus créât in hoi mine 4.

C Flagellant quidem amp;: non afa re Lutherum Catholici, iure damnauit cum tune Pont, Max. quod docuerit poft baptifmu remanere peccatu. quod baptizati recens habere non poflunt aliud quam originis.Sic emhabet ille in affertionibus, In puero poft baptifinum negate rema

®Sihoc voluit intelligi quod côtendunt adirer farqdecocupifccntia poft baptifmum remanen tlt;,quorfum opus erat ta graui verboßi tonirruo, quum hadlenus nemo negauerit concupifcentiS inbaprizatisteliquameiTe^Noncft bic opera: precium baue Lutherifententiamfrripturis ener uare,cum a fummo Pon.condemnatus fit autof. Porto vt magis agnofcant aduerfarrj, qui putat Lutheruminiufte aCatholkis flageHatü^quod culpam originis dixerit in baptizacis rémunère, non grauaboretiam alia adncdere,quæ ibidem dixit in affettionibus.

lt;lScio(inquit) quid hie multi oppofitu tifint,fcilicct:omnia quæ dida funt, pro^ bare, non peccatu fed defeâô feu infirmi tatem relinquipoft baptifmö(fic enim fo mitemSC paflioncs carnis vocat'Refpon deo, fi fola nos verbi controuerfia habe: ret, facile admitterem vt dcfedum voca^ rcnt,quicquid illud eft mali, quod in prac didis feripturæ verbis rclinqui in nobis probatumeft» Fruftracnimcertatur de nomine cum de re conftiteriu Vcrû quod defedum fie appellant vt peccatu eife nee gent, 5C non culpam fed poenam tantum

peccati cïTc velint, admittere nopoflum* Neqj cnim fatis eft,quod fine fcripturç te» ftiinonijs, autoritate^pria dicunt omnia ifta defedus dici,quiadeficiant à perfeda legis plenitudine.Nam amp;nbsp;ipfimet cogent tur hoe peccatum dicere quod contra Ic^ gern fi t quocunq? modot SC defedus ilk, quê extenuando peccatu hc vocant, certe c5tra legem cft » Non enim peena eft fed culpa,quando dicin Concupifeentiä ne^ fciebam efle peccatu, nifi lex dicereuNon concupifces » Ergo qui concupifcit (heut omnis facit baptifatus ) feit fe lege magb (Ira,c5tra quam facit,vere peccare»

^Ex bis tam mulfis intelligit candidus kdlor Lutherum putauifTe in baptizatis remanere pee catum, amp;nbsp;nó effe quod turn aduerfarij excufent errons. Quarc vt facrae Icripturae 5c orthodoxis obflrepens,iure condemnatur. Nunc veto videa *nus,quibus rationibus hunc defendant.

ÇA d eundem modum loquitur amp;nbsp;A« guftinus,qui ait : Peccatu in baptifino re« mittitur non vt non infit,fed vt nó impu« tetur.Hic palam fatetur eê, hoe cft manei re,peccatu,tametfi non imputetur^Et h^e

ORIGINI5 Fob fnia adeo placuit poftcrioribus,vi redraw ta fit amp;nbsp;in Decretis. Et cotta lulianû in^c Auguft.Lex ifta qur dl in mébris, remif fa eft regenerative fpuali 8(. manet in car$ ne mortali,ga reatus folutus eft facram» Co,^ tenafcuntur fideles. Manet aüt,quia operatur defidcria,cótra quç dimicat fide les » Sic fentire ac docere Lutherum feint aduerfarfj.Et en rem improbare non pof funt, verba tarnen calumniantur gt;nbsp;ut hoc artificio innocentem opprimant»

CLonge aliter Dutherus ateg Auguftinus fen P‘*^*L tlt,tamctfi aduerfarij LAitherapcrcupiant ut in-nocentë protegere, Lutherus defedn in baptiza “3““*n to manenté feu fomitem culpam effe dicit, Con tra Auguftinus éComnesCatholici neganthoc confidenter.Sic enim ait Auguftinus cótra lulia»- Aug.con num;Tuautquiputas,quodfimalume(retcon tra lulia. cupifcentia, caterer ea qui baptizatur, multum libto fez. erras.Omni enim peccato caret baptizatus,non omni malo.Quod planius ita didtunOmni rea- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tu omnium maloqt caret baptizatus, non omni bus malis.Nunquid enim caret corruptöe corpo t^s^ An non eft malum quod aggrauat animai Nunquid caret ignorantiae malo,per quod a nc-feientibue innumera perpctrantur mala i Au-diunt hie aduerfarq Auguftino baptizatS omni teatu omnitg peccato vacate, qua Lutherus di-

çlt manerc. Si non pugnanr inter fe ifia.nnlla in--ter fe funt pugnantia.Et perperam Auguftinum vacant in teßem,attribuuntc5 ei, quod ipfe nun quam fetipfit apt docuit.Et quemadmodû olim Pelagiani multa mcdacia, qua catholicis irapo nerent,falfo excogitarunt : ita lt;56 aduerfarios nô pudet mendacioiji quibus Catholicos nitôtur c5 £aminare,vt fuam opinioncm aduerfus eosfia^ biliär. Obijcit Augußino Pelagianusquifpianit Chrißiani dicunt, baptifmum non dareomniS Indulgentiam peccato9!,nec auferre criminated rädere, vt omiumpeccato^ radices in mala car ne teneantur. Quibus, quod refpondit Augußi-nus,CathplicoRt fententiam approbat aduerfus Augußi. Lutherum. CQyishoc,inquitaduerfusPela-adßonif, gianos,nifi infidelis affirmera Dictmus enim ba prifma dare omnium indulgentiam peccatoi^r, amp;: auferte crimina non rädere. fsec vt omnium pcccatoijt radices in mala carne teneantur,quafi rafoiÿ in capite capilloip vnde crefcant ite^refe canda peccata. Hic Auguflinus tarn date tefla-tut inbaptizato peccatum non remanere,vt nul lus ambiguitatis reliquus fit locus, lt;5ó præclufa cß aduerfarrjsexeufationis via.

CPaulopoß vero baud fui immemo^ait fie de conciipifcentia:Hæc fi vocatur peccatu, non vtl lt;p quia peccatum eß, fed quia peccato faeßa eß, fie vocatur. Sicut feriptura manus cuiufq? dicif, quod manus cam fecerit. Peccata autem funt q fecundu carnis concupifcentiam vel ignorantia illicite fiunt,dicuntur,cogitantur. V ident triä hic aduerfarq.quô Auguflinus concupifcentiam peccatu nö dix« rit,fed peccati effecßricc. Audiât

nunceundem iterum.Nam eius autotitate fran-güc aduerfanos cacholici, quem illi putabât pro fefacere.Sic habet ad Valerium.

®Sicut corum peccatoijt.qiiæ manerc nô pof-funt, quoniam cum fiunt practereunt, reatusta -men manet,56 niff remfttatur inaeretnum manc bit:Sic illius,quando remittitur,reams aufertur: hoc eft autem nou habere peccatü, reum nó effe pcccati.Hadlcnus Auguftinus. At iam dicunt.

lt;[ Auguftinus ait peccatuminbaptiG mo remittitur, non vt non fit,fed vt non imputetur» Ideo palä fatetur eße,hoc eft, mancrc, peccatü,tametfi non imputetur» ®Refponfio. Eodem modo ifti tribuunt Au guftinoquoddoceat poft baptifmum remanete peccato, quo Theologis noftris alTcribunt quod confidenter dicant,hominem proprijs viribus ft ne gratia Dei diligere deum pofle;hoc eft vtrifcg Vtrumeg mendaciter, vt fimplicibus verba dêt, imponunt. Nufquam enim feribit ille in his, qui kgitimebaptizati funt,peccatum,fed concupif-centiam manere,qua tarnen vt peccatü,imputa ri negat.Nunc audi iteijr Auguftinn ad V alcrin, vndeetiamfua verba aduerfarij captiofe iuffu ratifunt.

«Si quxratur, inquit Auguftinus, quomo-do ifta concupifcentia carnis maneat in regene-rato, in quo vniuerforum fada eft remiftïo pee catorum, quandoquidem per ipfam feminatur.

SC cum îpfa gignimr proles parétis etiam baptl B5ati:autcerte fl in parente bapclzatopoteßeflc amp;nbsp;peccatü no effe ,cur eadem Ipfa in prole pecca __ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tâ Îiti Ad hæc refpondetur,dlmitti concupifcen»

tiâ carnis in baptifmo,non ut nô fit.fed ut inpee . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catü non imputetur. Ouamuis autê reatu fuo il

foluco, manet tarnen donee fanttur omnis infir initaEnoßra,proficiente renouatione inrerioris hominis de die in diem,cum exterior induerit in-corruptionem.Non enim fubflantialiter manet, ficut aliquod corpus aut fpSs, fed affedio eft 4-dam malx qualitati9,ficut languor fequitur.'Gu ius vitiofis defiderijs ad illicita perpetranda non obedlre præcipimur, ne regnet peccatü in noftro Concupi mortal! corpore. Quae tarnen côcupifeentia quo fcentia in tidie minuitur in proficientibus amp;nbsp;cötinentibus, oulbusde accedentcaötfenedutemultomaxime. ÇHaquot; flciat • nbsp;nbsp;denus verba Auguftini pro Catholicis non me

piget recitaße, vt legant gnon funt pertinaci anl mo/ed veritati accommodo, intelliganttj qui turpiter illi fandoij« virorum dida pro fuo capl te torqueant.Non enim didt Auguftinus: Pecca turn in baptifmo remittitur,non vt nô fit,fed vt non imputetur.Sed fiedidt: Concupifcentia car nis dimittitur in baptifmo,non vt non fit, fed vt non imputetur, Quod Auguftinus de cöcupifcen tia dixit, ifti, vt Lutherum ab erroris fufpitione libèrent,trahunt ad peccatum.

Clam qu5do Auguftinus vbiç^ lt;5C ester!, tea turn fiue culpam proprie dicunt effe peccatum, concupifcentiam vero negent peccatum effe, ca Catholicis conueniurit, qui conftanteromnes af ferunt in baptizato concupifceatiam.non pecca

turn remanere. Lutherus ergo qui côte ndit in ba ptizatisfiinulremanere peccatum sue eulpam, amp;nbsp;concupifeetiam carnis, qua refiftitur legidei, Auguftino imo omni facrac fcripturx,omniS Ca tholicorum, amp;nbsp;totius orthodox» eeelefiæ fenten tix,qu2 omnium vna eß,aduerfatur. Vidcat au tern aduerfarrj quam inf/neeritet cum défendît. Sed nunc perguntprotegerc.

ÇAtdifputant, concupifeentiampo» nam efle non peccatumXutherus defend dit peccatum eflé.Supra didum eftAugu ftinum definitepeccatum onginis.çpfit concupifeentia. Expoftulcnt cum Augii ftino ,fiquid incommodi habet hæc fen^ tcntia.Prætctea Paulus aittConcupifcen tiam nefeiebam elfe peccatum, nifi lex dis cerenNon concupifccs.Itcm : Video aliâ legem in membris meis, repugnantem le gi métis meæ,Slt; captiuantem me legi pec cati,qux eft in membris meis » Hxc teftû monia nulla cauillatione euertipoffunt, Clare cnim appellant concupifeentiâ pec catum, quod tarnen his qui fiant in Chru fto non imputatur, Sf fi res fit natura dig« na mont; ubi no condonatur, Siepattea

eîtra controuerfiam fentiut Nam AugUi Ainus longa difputadóe refellit opinion? iftorS,qui fentiebät concupifeentiä in ho mine non effe vitium,fed W(a4iojo/;,vt corporis color aut aduerfa valetudo »fo^oii dicitur»

ffSaepenumero conrendunt aduetfarij Augu-ßino originale peccatum effeconcupifeentiam, nectamtn dieüt.vbi ille hoc dicat. Catholici vc ro exploratum habent eum aliter dicere, hoc eft, cocupifcenciam non effe peccatum, quemadmo du loci iam nunc citati eos,quihus non eft keftus Äuguftinus, docere affatim poffunt.Neç^ verifi mile eft tantumvirum adeo fibi non conftitiffe. ' vtnunciftud, nuncilluddocerct. Quamobrem non credent Catholici eis aduerfus Auguftinum, quos iam bis terque mendacij arguerunt. Si veto vir fdSs originis pdm nihil aliud effe qua c5 cupifcentiam affereret, plane originispeccatum„ peccatum nó effe affirmaret.ói turfus vt fui im memor fecum ipfe digladiaretur,Sed abfir.

Paulo ad ^Quod ex Paulo citant: Côcupifeentiam nc-dunt, nbsp;nbsp;fciebam effe peccatum,nifi kxdiceret: Non con

cupifces,falfo citant,amp; addüt aliquidexLuthe ri femnqs.quod ne$ in Grçcis,ne$ in latinis ex emplaribus vifitur, amp;nbsp;tarnen ifti conftancet di-cunt.Non enim legitur apud Paulum;Concupif centiam nefeiebam effe peccatum, nifi lex dice-{«Jed fimplicitet; Concuptfceuamncfckbam,

nifi lex diceret.Non additur ibi ilia oratiöis par-ticula effe peccatum,quo errorem fuum,nc vide atur obregunc. Vide autem prudens ledtor hunc nos nodum nulla cauillacóe, fed fraudis detedio ne foluiffe. Sic nó eß occultum quod non feiatur. Corruit ergo ißud to turn, quod pro ilia definitio ne Lutheri confiruere moliti funt,nam omnes ca tholici fcriptores concupifeentiam hie accipiunt Vt concupifeentiam,non vt peccatum, Videat igitur Csefarea Maieflasin aduetfarijs non can dorem,fed animi duplicitatem.

f[Iam fi dixiffet apoßolus,quod non dixit:C3 cupifeentiam nefeiebamefle peccatum,non de-bebaut tame ifli hoc ad carnalem illam affedio nem,quç pofl baptifmum in homine reliqua eß, re ferre,quafi ea peccatu fit:fed pro ca ndore animi fui,quem fæpe oflentant,debebant teferre ad earn concupifeentiam que in mente dominatur, quse hominem ad peccandum cogit, imo quae i-pfa peccatum efl, Concupifeentia enim fiue ilia catnalis affedio in baptizatis relida,non pecca tum.fed fi rede ei homo moderetur,meriti caufa cfl,fin autem in peccatum profluit.Id quod bene ctiam docuit Lutherus,cuius verba fuo loco ad-notabimus.

CQuod veto hie,cum dicit Apoftolus:Concu pifeentiam nefciebam,nifilexdicerct;Non coca pifces , concupifeentia ptopeccato'mortaliac-cipi debeat,liquet vel ex eo quod mandatura ad dit,dicês;Nô côcupifees, qfi dicat : Côcupifcêtiî anio confentientê nefeiebâ pdm eê mortale, nifi lex prohiberethmöi concupi(centia,dicens: Non eCeupifees, Cu em femes in baptizatis remane«

ad libidinem,auarlt;tiam,{ranijnuidiam,atrt ad Tent atl alia vitiorum monßra hominem prouocans Ä non effe inftigans,animum ad fe rapuen\abalienat eum malum, Sc contra diuinam voluntatem nititur', mortal! fed tenta tercßpeccat;quandoquidempecuduminßar,nö nöl alTen quod licet,fed quod libet,quod deledlat^ facit, tiri pecca Cum vero homo,carni refiflens/piritui fe fubiy turn eß gat,fpirituf(ÿ fequitur habenas, non tantum nS pcccat,fed Sc mereturttametfi mala amp;nbsp;pernitio fa caro feu fenrualitas,fuis mailt viuere legibus. Roma, 8 Q“^® vt autor eß Paulus: Nihil damnationis eß his qui funt in Chrißo Iefu,qul non fecundû car-nem ambulant, fed fecundû fpiritû. Et apud Lu Lup g, cä angeli denûtiantpacê hominibusbonae vola tatis. Cur a5t denuntiatur hominibus bonst voluntatis pax, nifi quod nunquum, vt vt affidaf caro,diuinum piseceptum tranfilitur quam cum aßenfioe, Sic quod caro concupifcit, anima reprobar refugit^. Quo fit vt lila concupifcentia malefuada carnis non hominis dicatur,ob diuet fa ßudia utriuf(^, lila enim voluptatem,ifie fe * quitur fpiritus volntatem.Hinc dicebat Paulus: Rom,T . Si quod nolo malum hoc faclo,lam non ego ope tor illud,fed quod habitat in me peccatum.

CCum contra voluntatem fpiritus caro hemi ni bellum intentât, îamiamq» fe ad illicita ani-H5non niat.ficócupifcatcaro, idquidemhominieoad peccat.ni fcribitur,quodhumanacaro vi fuagtnuinaho fi carni ®” ’^'’^ ^d confentiendum illedat,Propric autê pareac nbsp;nbsp;coram Deo homo malum non facit,quia nö con

fentlt,fed quoad potefi recalcitrat, Peccatum er go, quod eß in homine feu fernes ille,peccati ra-dix, malum operatur.Cami igitur,hoc eß fenfua

litati inbibita concupifcenti, aut ex obledatione fuggerentijCU nôcôfencirausjedteluëtamunnô cöcupifcimus cótra legem, fed ut mandats eft, concupifcentiæ refiftimus, imo vcllemus ft Deo placeret.oëmeiusardorëomninoextinón effe,

CNecß praccepts eft carni,ncc animç fenfitiuæ Non con fed inteUectiuæ: Non concupifces,quod ilia non ™P*j5^« poteftnonconcupifcerecarnalia. Si carni pracci ^’ dictu peretut:Nonconcupifces,penndeeffet aefiDe- *^’ us praccepiffet Soli amp;nbsp;Luna: ne lucerct,igni ne ar deret, aquae ne difflueret, lapidi funda emiffo ne defideret.HaccenimomniaagStnatura:vüm- Caroper pellente:Sic caro feu anima fenfitiua bac cotrup externa tela qua a protoparenre contraxit,carere non po obleda-teft. CurauteeahominiaDeofapienterattribu meta cot ta fit,qui feire velit, legat C, Laeftantij Firmia ripitur. niEpitomes fedione tertiâ.Scd homini,id eft ani ms intclle(ftiu3e,dilt;ftti eft,ne carni côfentiens per variasvoluptatSdiffiuat illeccbras/ed meminc rit vt infaniente corrupti anhclitusbeftiam cate-nisferreisinvltimisanimxreceffib’alligeqquo Concupi feipfamfracftisdentibuscScupifcentia corrodât 1^5”^’?2^ amp;nbsp;mafticet. Hine dicit dominus : Subter te erit ’ÿendu. appetitus tuus, 5C tu dominaberis illius.Non.in- Gen.4. quit no concupifces,fed tu dnaberis appctitui,vt rediuiu5 fp tentiginc orationSieiunioijtcß freque ti cautetio cradices, abftincafeß fummoperc ab his, quae huic flammae miniftrate poffunt fome-tS. Eidern conuenit fenfui quod alibi dicit domi nus: Non concupifees domS proximi tui,ncc de fiderabis vxore eius,nô fcruS,nô ancillam. amp;c. Exod.io, Hoc eft, fi te hacc habendi titillauetitcupiditas, adnitere vt earn protinus intra te elidas:d idum

effe rememórans fapientcr, vtpoftconcuplfcen tias tuas non abeas.neiß a voluntate tua abdu-caris. Paulus quoqr haudquag ab hoc fenfu de-uiauic.quando dicebat: Non regnet pdm in vc-ftro mortali corpore, vt obediaris concupifccn-tijs eius,fomitem peccatn nominans;non qd fua natura peccatum fit, fed q, in tenebrofis animae receffibus la titans calbtatem inopinatis pfequa tur affultibus.

CAb re forte toccongeffimus fcripturas, qui busdocuimus fomitem,peccaticaufam, non peccatS effe, CH ipfe idem docuerit Lutherus :

lt;[T anto, inquibquis caftior cft,n5 quo quietior, fed quo dolêtior fe caftü effe no pofle vt vult Jdco qui fentiüt fe vexari ta Iibus’ftimulis,non ftulta opinione ftatim datis manibus fefe tradant defperationi, quafino fitcaftus quiæftuat meduIlisSlt; cogitatióibus,Non eft perdita caftitas co gitationibus talibusHmo nunq caftior fu ifti,fi tn fentis te inuitü illas habere, Spirü tualis ille hoj.affcdlus caftitatis,manetSC feruat caftitatenu licet exterior in me bris amp;nbsp;in corde miras excitet ,pcclIas.Et infra Interna concupifeentia nemo caret, SC tn hoc ipfo faluamur, qgt; ei non cofentimus.

HaeQenus Lutherus bene docet ,quodcx cccle-fiafticis celkuijs mutuatus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

das,vel qui a Luthero am cius pedifftquis fedugt; dtuses,quanidnierfaipfedoceatLutherus.Pau Luth, ac Joantedicebac;Q.u)cquidinudeftniali,qdinno cufat in-bis poft baptifmO relinquitur.nó pot dcfedlus eê ter fe pug aut dici ,qm contra iegem facit. Si aüt cotra legê nantis do fadt.piftm eft,culpa eftnôpena.Hicdoccttanto eftrinx, queej caftiorê ec, ijmohuievitio magisreluda tur,imohocipfo faluatur, qdcöcupifcentiaenon confentit. Quaeduo peffunt magisefle diuerfalt; Quocirca nos docuimushoïcm,fi côcupifeentiæ obediar,non carné male afFedlä.peccarejtamet-fi h anc affeeftione omino peftm effe nó negemus. Quo aut pdm fit 8c dicatur,paulo infra docebi tur.Hoc igitur apoftoli paradoxe paijr etia felici ter excufanc aduetfarij Lutherum.

®Porro qd addut ex Paulo: Video alia legê in membris meis repugnanté legi mentis amp;: capti--uante me legi peccati,non videntur fatis bn pet-fpexiffe,aut cerre obiter fine iudicio adnotane. Primn em cü dicit: Video alia legê in mébris me is, voluntatê feu ptöptitudinê ad pdtm procliuê intelligit: Deinde qd fegturjepugnantê legi mé tis mea:,legê naturale aut mentis q p Mofen reformata, p Clirfh abfoluta ê,putat; q fuadet gd potifTimnhö vtfaluef,facere debeat.Qua tertio loco ponit legê,prfti lex eftq indefinêterdiaboll ®E^ fuggerit,Hoc pado expofucrunt oês caiho lid fcripturai}! interprètes, neC^ aliter ifti inter-pretari poterunt,nifi veUcnt manifefte in fcriptu rasoffendere. Vnde immediate dicebat:Conde ledlor legi dei fecundum interiorcmhominê:amp;: immediate fubdit .• Igitur ego ipfe mête feruio 1e gi dei/arne aut legi peccari, Peride ac fi diceret: B t

Roma. t Exegefis vetboi5ï

Pauli:Vi deo aha

Mokfiat me imo vrger me fernes aut lex pecea ti autcócupifceiitia, vtpeccato, vt maliciæccn fentiam pet camem, vc voluptatibus me oble-ótem : fed ipfe mente tenus per legem dei melius inflruc^us.legem peccati fomitem S^concupifee tiam fupero,tametfi caro deuicHa eipareat.Non eft autê ob hoc caro eulpanda quæ talem in fe fu Uinet habitatorc, g vbi caeperit oblec'fari.ei quæ debilis eft amp;nbsp;infirma, vim facit .fed mentis arce baud quaqua fuperare poteft. Elf afit non paruæ infelicitatis, huiufmodi intra fe quotidie palçftrâ fentire. Hine exclamabat vir Dei Paulus: Infe-lix ego homo, quis óCc.

Aug.lf. ®Augftinu£hunclocntrac!f5s, refellit obiedfi Retract. o*’^ quæ ftbi forte obtrudi poterat,quod dixiffet cap. is: * peccatnnon nifi in voluntateeffe.dicens: Poteft etia putari falfa effe ifta fententia, quia diximus nufquänifi in voluntateeflepeccatS, quia dixit P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoftolus: Si autê quod nolo hoc facio,iam non

cgoopcrorillud, fed quod habitat in mepeftm. Hocenim peccatn vfque adeonon eft in volun-tate, vt dicat quod nolo hoc facio.Quo modo er go nufquä eft nifi in voluntate peccatuf Sed hoc peccatn, de quo fic eft loeutus Apoftolus, peccatn vocatur, quia peccato faeftn eft, amp;: pena peccati eft, quandoquidem hoc de concupifeetia car nisdicitur.Quod aperit in confcquctibus,diccns: Scio quia non habitat in me,hoceftincarnemea bonu: velleemadiacet mihi,perficereautêbonis non inuenio. Perfeeftio quippe boni eft, vt nee ipfaconcupifeentia pcccati fit in homie, cui qui-dem,quando bene viuitur,non confentit volun-

tastvefuntamen non perfidt bonn, quia inefl ad hucconcupifccntia.cui répugnât voluntas,cuius concupifcentiæreatusin baptifmatefoluitunfed infirmicas manet.cui.donecfaneturomnisfide-lis,qui bene profidr,nudiofinïinereluóatur.Pec catü aüt, quod nufqu5 ed nifi in voluntate, illud prœcipue inteUigendu efl, quod iuft ad arn natio cöfecuta eft. Hocem per vnuhominc introiuit i mundn; quanqua óé hoe peccatn quo confenti-tur peccati côcupifeentiæ nö nifi voluntatecom mitratur. Propter quod lt;S^ alio loco dixi: Nö igi tur nifi volütate peccatur. Hadenus Auguftin.

CGum audis neminem nifi exvoluntate pee- Augufif-care,cogitatecum peccatn, quod cittavolütatê ni verbe» fit peccatû nô effe,nifi fola denoîatione/jdvt nu nim ephti gaturLutherus,amp; ifti defendût,haudqqiiâ con- gefis tra legê dei facit, vtpote cui nulla lex pofita eft. Nâ huic pôtô, qd fomitc dicunt ,legc ponere,per inde eft,ac five diximus,foli pta:cipias,ne luceat Deinde animaduerte concupifeentiaereatumin baptifmate folutû,quem Lutherus cum iftis poft baptifmû manere contendit. Tertio nota pecca tû illud, quale quale tandem fuerit, poft baptifmû remancs,proprie non peccatû,fed peccati pc nam Auguftino dici. Vnde ergo ftatuent ifti er-torc fuO.cû ille,qué putabant pro fe pugnare, ad uerfum eos dimice tlt;

CAudi ampliusconcupifeentiS carnis.fi rede ;\ug ifb^ reguletur,pdm nôcfre;Bonitatc,inquitdefcndi j Retra-mus nuptiatû, ne putaretur earn efte vitiû, con- daxa.H cupifcentiacarnis, amp;nbsp;lexinmébris repugn ans, ( Aufculta quid dicat) legi mentis, quo malo li-bidinis bene vtitur ad filios procreandos pudici-

tia coniugabs.Sic Auguft.Sihm5i concupifcen-tia: pruritus non nocet coniugatis,cum tarnen eâ intra matrimonij limites expleant, quanto minus oberunt C3clibibus,qui eam.vbi primum na ta fuerit,lege mentis coercent.

Ckerum dicit idem AuguAinus, quem idi for Aug. Im. te nobis ledlum non elTe, aut non inueRigaturos Retract. fperabant:Iube5certe vtcontineam aconcupiC-cap, jo. centia carnis amp;: concupifcentia oculoi^ amp;nbsp;ambi tione feculi.luHiRi a concubitu amp;nbsp;de ipfo coniu-gio melius aliquid quam concelTifti,monuifii.Et qm dediRi fadtum eft, amp;nbsp;antequam difpenfator facramenti tui fierem. Sed adhuc viuunt in memoria mea talium rerum imagines, quas ibi cö fuetudo mea fixit.óó occurfant milii,vigilanti g dem carentes viribus, in fornuis aut non folum vfep ad’dclecRationem.fed etiam vfqs ad confen fum fadüq; fimillimü.Et tm facit imaginisillu fio in ai a mea,lt;5^in carne mea,vt dormiëti falfa vifa perfuadeant,q3 vigilanti vera nó poffunt. Nunquid tune ego non fum dni Deus meus i Et tantum tarne inrereR inter meipm amp;nbsp;meipfum, vt intra momenta quohincadfoporem träfeo, vel hue inde retranfeo, (Nuncfequitur,quod ad rem noRram pertiner) Vbi efl illa ratio,qua ta-libus fuggeRionibus refiflit vigilâsÆt fi res ipfç ingerantur,inconcuflus maneo. Nunquid claudi tur cum oculis lt;nbsp;Nunquid fopituren fenfibuscor poris lt;nbsp;Et vnde fxpe eriam in fomnis refiflimus, nofirifj propofiti memores, atqj in eo caRilBme permanentes, nullum talibus illecebris adhibe-mus affenfum.Et tarnen tatum interefl, vt cum aliter accidit, euigilantee ad côfcicniiæ.requicm

tedeamus', ipfaq?difl:antiarepcnamusnosnöfc ciffe, quod tarnen in nobisquoquo modo faón doleamus.Hxc Auguftinus, qua longiori opor^ tuit filo deduci, vt leeftoii melius pateret intclli--gendi oftium.Summa veto co^ cft,ratióem effe qux vigilantis procliues adpeccandum motus coercet,ne in peccatum defluant.Si accidant dor mienti neep volenti,peccant 56 no peccant. Pec cant eo modo,quo fomitem dicerous effe peccatum , non peccant ant coram Deo, qui eos lull a obcaufam humanismembris prudenter infer-uit,nifi forte vigilans vHa imagine fefe oblcdaf fet,qua: dormieti occurfans, corruptela: caufa fo ret.

Ç Quam dare duo ifti loci concupifeentiâ pec catum appellauerint,iameluxit. Reliqunefl,vr doccamus prout etiamnum polliciti fumus,pec-catum quot modis in fcripturis itiueniatur, 56 q modo concupifeentia peccatum dicatur.

Trifariä accipitur peccatu• Roma. 7 Roma. « Peccatn primo ac cipitur ,p fomite pdff pro. 06 c.

Primu pro folo fomite peccati, aut pro defeefu naturae.Etficaccipituribi: Noniam egoope-ror illud,fed quod habitat in me pcccatum.Item ibi ; Non igitur regnet peccatum in veflro mortal! corpotc,vt obediatis cocupifettijs eins. Ne-q? pofTunt aduerfarq iftos locos, nili prorfus cos diftorqueanc, aliter acciperc,Non leclsmamus fomitem vitium eiTe naturae original! iuftitia defiitut® , fed negamus culpabilc effe pccca-

turn. Nam qiiomodo culpabile erit, cum prater voluncatcmfiat^Sictradit Auguftinus:Pcccati5 Augufl. ^^^° ^^ voluntariti.vc fi non diet voluntarium, no effet.Quod dcfeclus natura fic.aftatim in fu pcrioribus docuit Auguftinus, Quod vero pena , peccati fit, docet prater alios Cyprianus, dices: Secucum efl: tranlgrefforem fupplicium,lt;36adhæ mo.de^ra fit indiuidua pena peceato:dequoerubefcent, g ti. circti, cuncp mundo corde regem in decore fuo videre defiderant.Et paulopoft hoc peccatu vocat form' te: Fomes quippe huius mali,inquit,intus in te-nebrolis receffibus latitat. Non putét ergo aducr fartj hoc peccatum, primuin a neophytisnomé-clatutam accepilTe, vt fomes, vt defedrus carnis vtpena peccati nuncvtplurimum appeUetur.

^Deindedicitur peccatum, cui accedit metis Secundo, arfenfio,cum ptrmoucntconcupifcentia;;»S!: hoc peccatui fréquentions eftvfus.Sic illud accepit apoftolus; cü métis Qrnd ergodpeccabimus: quoniä non fumus fub affenfi. 'rge fed lubgratiad Abfit.Hicprçcipitvtilli pee Rom.« cato.id eft, malis motibus 8C concupifceotijs do Roma. 7 «rinemur,ficutpr3:monu£rat.Non regnet pecca turn in veftro mortali corpore,vt obediatis con-i. Cor. I«. cupifcentijseius.Sicaccipitur 5c ibitEuigilate iu i.Timo.5 fb amp;nbsp;nolitepeccare.Etibi;Peccantcm corä omnibus argue.Et ibi: Voluntaric pecca ntibus 110-Hebr.io. bis.iam non relinquiturpro peccarishoftia.Ft in innumeris alijs locis accipitur pro culpa, qua fit deconfenfu libero ad illud domefticum fomitis malum.

©Tertio, haud ita infrequentet Paulus Chri-ftum appellat peccatum,vtpote pro peccaiisho minum a dco pacte oblatum,vt ibtDeusnlium

fuum mittens in fimilitudinem camis pcccati,óC Roma ê^ de peccato damnauitpeccatnincarne. Qndicit peccath peccato, Chrißum intellige, pro te omnibufque tcyf jQ ac-adeoincrucehofliam redolentilTimam ohlatü, cuius facro amp;nbsp;adhuc calenti cruore abluimur óC p^t^j nbsp;nbsp;^

viuificamur.Et ibi:Qui non noueratpeccatum, ^q^^ pro nobis peccatum fccit;vt nos efficeremur iu-fiitia Dei in ipfo. Hic cum audis,pto nobis pee- j Cor.ç catum fecit,accipe Chriflum fcfe pro nobis ob- Ofee/^ tuliffe. Et in Ofea dientnr facerdotes peccata po puli comedere,vbi nimirum peccata pro hoftqs. quxpropeccatisimmolabantur, accipidebent.

Ptlorc modo 56 pofleriore improprie peccatum accipiturproeo, quod aut efipena peccati, aut pro peccatis oblatio.

f[Iam neminem non videre arbitrer ex omni bus,quætum ex fcriptiiristum exautoritatibus patrum collegimus,quam inepte,q fluke Luthe tus dicat fomité peccatum efTe fuapte natura,fi ue confcntiat,fiue non confentiathomoramp;tam graue peccatû, vt diuinû præceptn tranfgredia-tur. Quod prêter id,quod fupra adnotauimus, docet,fed indode, pracepto fexto operis.cui pra: ceptorij nomen efl.

Præceptum non implctur fpiriwaliter, dum adhuc concupifeentia in nobis eft, ^“f^““* qua fitvt de caftitate nemo præfumerc ac prreepti implctionc nullus omnino pof fit,fed tantum aceufare fefc,amp; eófiteri pec catum fuum»

, «Etnone præcepto nugatur fomitem pro-« hiberijÄ^inuincibilem c5cupifcentiami5^ ipfos primos motus vna cum fomite. Quare illa duo praccepta a nulle fanct0152 putat poffe impkri, Sediamfatis ida encruauimus.

«Patet nihilominus, quam finifire, qua infeli eiter hadtenus aduerfarrj Lutheri caufam tutati finnnempe hanc.quod poft baptifmti remaneat peccatum fuapte malitia mandatum deipraeter grediês.Id quod docuiraus ex Augudino, quern ipfi fuæfentêtiatdelegerant patronum.Ante Au Origenes guflinuOrigcnesquoqjdocuit inbaptifmopec fuper Io- cata omnia dimitti. Chriftus dedit nobis,inquit, fa. homi fecuodam circuncifionem pet baptifmum regc-lia.i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nerationis amp;nbsp;‘pyrgauit animas noßras, abieci-mus omnia opptobria Aegypti,amp; pro ijs affum pfimus confeientiaebonæ anipulationera in den. Tunc per fecundam circuncifionem ablata funt nobis opprebria Aegypti 3C purgata funt vitia peccatorum.

« Idem ante Augußinn docuit 5c reliquit Cy Cyp. fer, prianus,dices ; Huius grarix liquor de abdito ói de ablu. fecretißimo fpiiitus fandi munere emanans, fic ped. lauatqsparencalislabesinfecerat.vtncc adua lis necoriginalismacula aliquafuipoßablutio nem illam veßigia dcrelinquat.

Hicro ad «Hieronymus Auguflino fynchtonus adijeit Oceanu ^“^^ ’^'^ ^uum calculum: Omnia nobis in ba-* ptifmate condonata fünf peccata,necpoß indul gentiam, iudicismetuenda eßfeueritas, dicente . Apoßolo:Ethxcquidemfuißis,fedfandtificati tCotin. * (Qis fed abluti eßis,fed iußlficati eflis in noie dni nofiri Idu Chrifti, Et roulco plura iWdem,

CPoCTem innumcras hic fantSoijt patrum teftf monia congerere/ed ne piobo le^lwi oneri fim, abftineo,-cui etiam nullum erac ad faciendam ft dem neceflarium: fed propter contentiofos ex o--mnibus pauca adnüeraui nc aduerfarq arbitra^ rentur nullam hums rei quam traftaraus an nos fuiffe menrionem. Et vt difcas iftosfallacitcr fi-mul ac mendaciter dicere, quod patres fic fenfe^ «nt/icut ipfi fentiunt, citra controuerfiam.

^ lam dieant hic aduerfarrj, fi Lutherus,vt iquot; Aduerfa pfideeo teftantur,fempcr fcnpficreatum pecca rij hicca-* ti originalis per bapcifmum tolli, quo modo au piuntur. det dicere fomitem fomitifq? motnaduerfusho minis voluntatem recrudefcentë ebullienccmqj tam graue peccatum cffe,vt etiam lege dei pro-hibeaturi praefertim cum reatus proprie peccatu fit.nomietureß peccatum. Si perbaptifmum ab-latus eft reatus,quodifti cum femperfcripfilTedi cunt,quomodomanct^ Lutherusenimomnino remanere dicit reatum. Quis hæc non videat ex diametro fecum pugnare.

CAthiedicent : Licet fomes Só concupifcétia Aduerfa peccatum fit, tarnen his qui in Chrißo funt non rios fua imputatur, amp;nbsp;fifit resdigna morte vbi non con verbail-donatur. Puto iftos monophthalmis effe cacio- laqueant res,qui cum vnum ea parte qua videt perriman tur,alia parte prorfus non vident.Non vident c-nim quæ dicant.Huiufmodi aurem eß, quod hic dicunt : Peccatum non eßpeccatum .autdimif-fum eßpeccatum 5^non eßdimiffum . Quid enim aliud fonat «Si quid eß aliud non imputa-»!peccata,quamremiiraeêpcccata lt;nbsp;Qui enim

pcccat,peccaco obligatur.nifi peccatum ef codo netur.Quid eft manere peccatum,nifi peccatum non effe remifliim.idecçp obnoxio grauiter im-putatur. Remifla ergo femel peccaca neep maquot; nent neep imputantur,iuxta ilîud propheta;:Dcquot; ponet iniquitates nofiras amp;nbsp;prorjciet in profunda maris omnia peccata noftra.Deus haudqua-quam ita remittit homini peccata, vt maneant, fed omnino tollit, iuxta illud:Ecce agnus dei qui tollit peccata mundi,

C Quod Auguftinum dicunt difputare aduer-fuseos qui fentiebantconcupifeentiainhomine non effe vitiû fed c«fzaefojo/j, vt funt in corpore color,aut valetudo aduerfa «æ/aefoj« , accipi-mus: interim tarnen feiant ifti, qui hæc nobis ob rjeiunt,aliud effe vitin carnis,a!iud animae. Garnis quidem vitiaóAzatfoja funt, gbus certe aut bene aut male vtimur : fed hoc animae fenfitiux vitium aliter àP/aepoeov eft, qua ilia.Näidud, Vtdicit Auguftinus,cft voluntas ea faciendi quae vetat fumma amp;nbsp;intima veritas, ilia vero agunt aut patiûtur procarnali affetftionevtquifcpaf feduseft, Iftud vitium animae fenfitfuac no eft ta Je,quod poffit per fe,tametfi velit,mandata Dei tranfgredi,rifi animae rationali.i.liberævolun-tatiquoeppfua^eat, vt fefein carnalem fecum obledfationem dedar.Igitur cum Auguftino co-cludimus,hoc vitium non animæraticnalisna-turam,fed contra naturam eius effe, Ä pec cat ft di penam peccati. Peccatum quidc dicitur, ga de peccati merito venir ;

tium concupifeentia.Quia vt difputat Auguni--nus, hoe vitium caula eft auc faluris aut pcrdicio Concup. nis.Salutis quidem,quando ex oblcdtamc to ali' feëtia aut quo externo vel carnali cogitatu irritatur, ind- falutis pit fe aduerfus mentem aduerfus hominem inte- aut petdi r oremerigerecumcarnisilleccbra.quaenonpo tioniseä, teft non fequi. At ille interior homo cum fenferit hanc aduerfum fe aciem inftrudtam in feipm cö uerfus,fi permouetut, fi fcquitur, peccat, amp;nbsp;rem facit motte dignam: fi vero reluAatur, fi allidit paruulos fuos ad petram, coronam meretur óC ^j«ê[.’£io/j. Ethac longa vincendi eófuetudine.

lt;[Itcm docent q? verbum,hoe eft filius dei, aflumpferit humanam natura in vtei robeatæ Maris virginis,vtfintduænaü turæ, diuinaôC Humana in vnitateperfo« næ infeparabiliter coniundæ, vnus Chri ftus,vcre deus amp;nbsp;verus hô,natus ex virgin neMaria,vercpaflus,crucifixus,mortuus amp;nbsp;fepultus,vt reconciliaret nobis pattern amp;nbsp;hoftia eflet non tantum pro culpa orb ginis, fed etiam pro omnibus adualibus hominum pcccatis.Idcm defccnditad in feros, amp;nbsp;ver c refurrexit tertia diçîdeinde afeendit ad ccclos, vt fedeat ad dexteram patris ÖCperpetuo regne t,amp;: domine tut

DE IVSTIFICATIONE omnibus creaturis, fandificct credéres în ipfum,miiro'in corde coçi fpiritu fando, qui regatjCÔfoIetur ac viuificct eos,ac de« fendat eos aduerfus diabolu ,amp; vim pec^ catù Idem Chriftuspalâ eftrediturus, vt iudicet viuos 8(. mortuos, amp;nbsp;cauxta fynv bolum apoftolorum»

CHuncfimiliKr arriculum a Catholica eeele fia muruati funt.qui amp;nbsp;impollutus eft.

filtern docent, quod homines non pof fint iuftificari corä Deo proprijs viribus meritis 8(. opcribus : fed gratis iuftificem tur propter Chriftumperfidem,quücrc duntfeingratiam rccipi,8fp(Sä remitti propter Chriftum, qui fua m orte pro no ftris pcccatis fatisfecit Hancfidem imp« tat deus pro mfticia cora ipfo» Rom.

HVnc aiciculum qui difïèntioni5,fchif imatum errorumep müdo anfam de 'dit,haudqua q cenfura præterif e de-jbebar, vtpote erroueum ÓC catholi cæ dodtrince aduerfantem : quod fi quoinö tandem inter vtrofqjconcotdia coale-fcacjiat vt exulent hærefes,^ ad vnitatem fidei ledeant plus dis dia pafon diffidentes. Duo auté hoe articulo potifiimum elicio. Alteijt, q, nemo fuisyiribusjuismerinsjuifq; iuftifiectur operi-

bustakcR, q, gratis peccatores per fidem iuftiff-cencur,quumcreduntfeingratiamrecipi,lt;5lt;^pro pter Chriftum peccaca remicti.g fua morte pee-cata noftra expiaucrit. Primum, quod nemo ex fuópte conatu iuftificetur, fi diuinam gratia cx-cludanc,facile conccHeroÄhac ratione,vt veijt dicam, funt vniuerfæ hominü iuftitisequafi pan mis menßruata:. Et hoc nemo vnquä orthodoxo Efaix.lt;4. rum aufus eft negate. Præfertim quû didiciffent

Paulum Corinthijs dixiffe, infufficientes effe ho J.Cori. J, mines, vc cogirct aliquid ex fe quafi ex fefe, quû omnis eo^z fufficientia ex deo fit.Deus enim (vc Philipp.» idem alibi autor cft)operatur in nobis veile óó g ficere pro bona volü ta te. Nerp ipfe mentitus eft Chrißus.qui vt pfumptoribus tollcret,dc fua ip-foij: iadantia fupcrbicntibus.fupcrciliü,dicebat apoßolis: Sine me nihil poteßisfacere. Hoc igit lohan.lf. fie acceptu, vtrifqj c5uenit,Ä hac rone hand mi nusqu5 Lutherani,Pelagianos profcribut ortho doxi. Si vero iflud problemaintelligïït Lutherani, vt ad peccatoruremißione noßriqp iußificati onem nihil faeiät orthodoxer ü bona opera,necp neceffaria fint,errät(quod dici folent) toto carlo firuneep nidi plebeculæ laqueü, quo in fun ipfo-rn pertrahantur interitu, adco occultû, vt baud f acilevitari poffit. Na quanta ex bonis operibus ad iußificationc hois, qui rone pollet amp;nbsp;ingenio accedac,mox fuo loco commodû dixero, Alterû vicz qa gratis iufiificctur propter Chrm p fide, .i.qun credunt fe in gratiam rccipi amp;nbsp;tarn kuiter peccatadimitti,erronendogmaefl,pernitiofum Fides fo-eß,damnabilecß. Quod vtneminemIatcat,a- la noniu periam vt potero breuitcr. Si id fufficit vtcredat flificat, quis pdtih fuS remiffunijÄ fç mox in grain recc

ptum adeoqj lußificatü, vt nihil ampli us faeßo opus fir, eut comminatur Chriflus gbufdam a,' pud Lucam,quod nifipnïamhaberêt.exemplo Luae. u, Galilaorum.quoijt Pilacusfanguinemcufacri-

ficgsmifcuerat,omnesfimiliterperirenr,Audi5t bic Luthetani iftis,aut pereundum, aut peniten-dum fuiffejÄ: nullam fieri fidei mencionem. Or thodoxi,vr cui peccata condonêtur, pniae fidem adne(fïunr,authore Chrifto, cuius huiufmodia-Marc.i. pud Marcum fentencia efitPenitemini 5c crédité eu3gelio,nimirum a qua plus quam cælum Si terra diffident Lurherani.Quare cum Chrifto in omnibus verbis fuis fideli,tuco manum dederint bene Chnftiani, turn orthodoxis,qui Chrifti di-(ftis inhærent quam arlt;ftiffime:concra qui Luthe to nituntur,errant miferc.®Quod vt magis ma Non fola g’fQt fudi elucefcat popello, adnuerabo aliquot fides iufti fcriptutai^ locos,ex quibus ceu ad fpeculum vi' ficat, lt;^fat, quam raro fidei fed femper fere pnia: tri-

buatur pcccatoiÿ rcmiffio.Si impiusfinquit per Ezcch.ij prophetam dominus)egeritpniam abomnibus p£ccatisfuisquxoperatuseft,5i cuftodieritom nia præcepta mea Si fecerit indicium amp;nbsp;iuftici-am,vita viuet amp;nbsp;non morietur, omnium iniqui tatum eius,quasopctatuseft,non recordabor.In iuftiria fua quam operatus eft,viuet. Audis hfe pniam,audis praeceptorum obfcruantiam,audis Si iuftitiam,fidei mirum eft hic filentium, Quo-modo ergo ftab.t cum his Lutheranojjt fentêtia, qui non pniae fed fidei folum remiffionem pecca torum tribuunt. Si impius, inquit, egerit pniam, non, fi folum credat fe per fidem in Chriftum a graufpeccaco^ farcinacxonciari, Agitautem

pniam.qui' a peccato refipifdt, qui malum ma-gis deteftatur, quam prius amplexus eft, g offen fum Deum toto ftudet peflore pacare, cui fum-ma cura eft,ne deû,cui iâ recôcihatus eft,quo mô denuo offendat. Sed nec^ fufficit peccata a fe Ion ge ablegare,nifi aliter vitaminftituat.vt qui prf us aliéna rapiebat, nunc fuaegenis tribuat ; qui prius voluptati vacabat, nunc abftinctia fe ma ccrct:qui prius proftibula frequentabat, nûc fcfc contineattoC in fumma, quantum quis peccato adhxfit, tantum nunc bonis operibus dct opéra. Pulchre hxc docet alius propheta amp;nbsp;bteuiter : Déclina a malo,amp;:fac bonum:vtdifcas primo fclicitatis gradum effe non delinqucre, fccôdum Febeita« peccatum cognofcere,amp; ad meliorem vita fru- ^'® ®“° gem ftudium conuertere. Illud innocentem.hoc gfWus. facit futjpfius vulnerischirurgum. Breuiter, vt ab hac Ëzechielis me autoritäre abfoluam,in iu ftitia fua(inquit)quam opcratuseft,viuet: perin de atçp diceret : Non in fide tätum,qua credit fua folum obliterata effepeccata,fed qua per diledi onem iuftitix opera exequitur, Hic vidcant Lutherani, ne dum dida Pauli a propheta Abacue nbsp;nbsp;, .

mutuata pro fua libidine ftatuût, Ëzechielis fide exinaniät. Neceffe ergo fuerit, vt duobus prima facie paru quadrâtibuslociscatholicam aliquâ amuftim.qua cortigantur,adhibcant, Nó video autem, ne^ ante me videtunt orthodoxi facra-tü feriptutarû tradatores, applicabiliorê, qua eft illud paradoxü Pauli, q» neep circuncifio ali- Gala, t quid valet neep præputiû,fed fidesquxperchari taré opetatur, Hic enim fidem audiunt, audiunt amp;nbsp;operationem, nimitüfidei,quxperchar)tatc

bïne openns iuftificat;vt difeant non fimulatrp quis diuinani beneficenriam tenuitet In animo ver fat, condonatam effe eulpam . Hucfpeclac quod alibi Cnriftus aduerfus iftos pronuntiauit: lohan. 14 Si quis diligit me,fermonem meum feruabit. Et lacob. i. beatus lacobus non auditorem obliuiofum fed operis fadiorem in fuo fadto beatum vocat : nô ob aliud arbitror,quam ne quisinfolentiot auda. lt;ulus,de fola fibifidei nomendatura blandiatut Ezech, iS Rurfum audi, quam fit fibi femper vbique con fentienspropheta,imois,qui in eo fe prodit,fpiri tuflancftusrConuertimini, inquit, 5c agite peni-' tentiam ab omnibusiniquitatibus veflris,6i nô erit vobis in ruinam iniquitas. Protjeite a vobis omnesiniquitatesveßraSjin quibuspræuarica-ti efiis,lt;5ôfacite vobis cor nouum amp;; fpiritû no* uum.Et quare moriemini dom» IfracKQuia no lo morte moriêtis,didt dns. Nihil fane profuerit poflperpetratum malumore folum tenuiteramp;: corde peccatum domino côfiteri, nifi cor tibi no uum feceris, nifi malum tibi animo prorfus exci dat,nifi peccato radicituseuulfo,iuflitiam «Sîefu rias 56 fitias:56 in fumma,nifi mandata dei ma mbus pedibufr^deinceps profequaris.Suffragat Leuit. y. quoep iflis Mofes: Anima,inquit, quae delidium fuum intel]exerit,agat penitentiam de peccato » Hic mihi videor fubodorare,hoc breui fermone Mofen voluilTe inter nos litem componere, fed aduerfariorummalo,noflroverotripudio. Sed quonam modo'; Anima, inquit, quædelidîum fuum intcllcxerit. Hoc folum volunt aduerfarrj, mutatis tarnen aliquatenus verbis,Nam qui in* tclligitdelidîum fuum,nimirum cum penitudinc intcUisic SC doIçt.^ineflFabili quadara ani vc-

locitate venfam precatur: fed nô protinus abfol uitur,nifi penitendi ftudium ei mcdullitus inhatre at.Necß enim ßatim vbi dixiffei: Anima quç de lidiumfuumintellexeric,taant: namficmanca nobis reliquiflec fencentiam.militafTetcß fortiter pro adueilarijs, g fatis cê arbittatur, vt pdtör de lidïn fuu agnofccs/altc credat per fidem in Chri Rum illud abftergi: fed addidit, agat pniam pro peccato,quo vel animi fui dolorc declarer. Häc forteexegefimnonabreaddidimus. lt;[Iamamp;: Feck t • ccclefiafiicusillelefusverebatur,nefipenitenti ' * am non agcrent,fiat,vt in manus domini vltri-

ces inciderent ludaci, «Ex Icrcmia vero difcis, Iercmi.8. quam ipfe dominus noRræ penitentix fit cupidó

amp; confcquenter,quam ipfenoflram falutem fi-dat: Attendi,inquitjamp; aufcultaiii, num qui ante offénderant me, veniamprccaturipermelioris vitae ftudium reuerterentur:amp; ecce(qd dolens di co)nemo quodbonum eft loquitur,nunuseftqui agat penicentiam fuper peccato fuo: fed vnufgf c^quafi nihil habeatinquinamenti, obtegitpec catum fuü,pcrinde ac id me lateat,diccns: Quid feci vt ad cor rcdeamlt;Et apud eundc notâtpfeü Thren.ï, doprophetas,quorumfalfa petfuafionepopulus dementabatur, ne poft erratum fuum oculos ad deum fuftolletet: fed ipfe fe mudum arbitrarctur Prophet» tui,inquit,viderunt tibi falfaamp;: ftulta quorum auditugicriabaris, nee aperiebantini-quitatem tuam,quam maxime tibi cognita effe eportuit, vt ex eius cognitione ad penitentiâ pro iiocareristæ fi quando aperuetunt, vt tibi aium demulcerent lt;5ó ori tuo mei oblinerent,contende bantiniep/aris tefeciffe, fi faite crederes g Chri

Rum omnium te peccatoß; remiffioncm indeptS hoc nequioreso, propharinaco,aconychum de-dere peftilentiffimum. Probe effent luomunere „. defundi, fi feduloindamitaffent; Bonas facite Hiere.y ^j^g Vedras Ä dudia vedia,amp; habitaho vobif cü in loco ido,(Si^nolite confidere in verbis men-dacij, quandoquidem error eft folum credere tc-nuiter remiffionem peccaroi^, amp;nbsp;interim manü fub pallio otiofä porrare. Atqui hicfortaffis quis tacitus apud fe dicat,iftas effe minas eorü,quib» turn fidei in Chriftü needu propalata erat ener-gia,quü Chriftus nequenatus neeppaffuseffett nuc autc morre eius interueniente, amplius nihil damnatióis fed falutis plurimu eos, qui credunt tantn,rcmanere.Qui hoe didt,plane monoculus eft,lt;5^ perfidixeos accufat,quod in Chriftum n5 credidciint.neep per en falutê fperauerint. Quo-t.Cor. lo. modo ergo ftabit,quod Corinthijs dicebat apo-ftolus,qgt; omnes patres noftti eandem efcam fpi ritalem manducaucrStlt;Si omnes eundem potü fpiritalê bihetnt,de fpirftali cöfcquête eos petra: ^ ^ nbsp;nbsp;- pctraaüteratChrs.Sednqjo neceffeeftinfcirpo

ƒ T’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quirere.cü aduérTarqs nobifcücóueniat

Chriftum omnium effe faluatorê amp;nbsp;redemptoré Heb.ij quodfp non fit in aliquo alio falus. Chriftus em Apoc.ij lefusheriamp;hodicjpfeamp;infecula.Erin Apoca Iypfi,agn5 ab origine müdilohannesdiuinitatis intimus lt;S5 fine pari côtcmplaror, occifum dicit. Matth il I^f^nte morte ChriftoafellofubuedoturbaHo * fiana aedamabat, pratter Pharifaorü amp;nbsp;eorum qui ei male volchant, opinionem. QpëadmodS anc ante lt;56 poft paffum Chrm vna fuit de co fi des, ita SC in penitendi fententia non debent va-

tiare. Quod autem non varient, doect multa no ui teftamenti exempla.Principio Chridus nofirj falutis autor a penitetia facrum euangelium au-fpicatus eft.non a fidc,nimirum vt qui fuo noiui ni inautorari vellenc,prions viræ maculas falu-tari pniæfpongia dekrent. HincfidelisChriW pediflequus Marcus apoftolosad munuseuage lien fekdos.extjfle memorat lt;5f denunJafTe populo , vt deferta mak viuendi confuctudine pc-nitentiâ agerent peccatotü. Et Petrus apoftolicc cohortis princeps, ne imperatoris fui dodrinam inuerteret, fuadebat populo quê iam admiffi in Chrißum flagieq penitcbat,vt peniterent magis Ä conuetterentur a via,qua ad mortem nô effet relt;flior,adfaniorem euägeliodignä mentem,vt digni effent,quibus remitterentur peccata.Iuxta aauerfariorq fententiam, fatis erat per fidem in Chrißum ome fl agitin expundu credcre. Vera Petrus amp;nbsp;qui bene credut euangclio,fidei copu-lant penitentiam, qua ceu fcopis imiuetfam im munditieijicolluuioncmdiuinitusadiuti.eueträt Luc«, »ft Et apud Lucam, vt ipfe Chrißus copiofus teßis tß, plus gaudq eß fuper vno peccatore penitent! am agente, quam fuper nonaginta nouem iußis qui non indigent penirentia. Penitentiam agete inquit, non aût remiffiôem peccatorû tantü cre dente.Siquidem venir Chrißus,vt ipfemet libe- Matth.ji re confitetur, vt ad penitentiam peccatores vo-caret,non ob aliud,quam vt doceret foli fidei ce leßem aditum occludi:fed fi comitem habeat pe a/}„ „ nitentiâ, parère. Sic alicubi Paulus fefe iaditac quod quibufdam nihilvtiliûfubtraxetit,quin de nûtiarit eis amp;nbsp;docuerit publice amp;nbsp;domeßieatim

Actu. îo - , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;•

Fides en ÄS fidem in dnm noflrû lefum Chrißum. Vidée penitécia hic aduerfarq fidempenitentiæ adnexamamp;ad luihficât copulatâ.Qiiod fi (ola fide port peccatû Deo cou nimur,quorfum fpedJabatpenitenciam denun-tiarei Si vero fola fufFicicbat penitenria.quid ne cefle erat toties fidem prædicarc^ Quamobrem qui catholice munere funguntur apodolico.peni tentiæ fidem ÔC ediuerfo fidei penitentiâ adfoci-anc. Poteram hiceos, quibus tam exofa eft, earn fetet penitentiæ nomenclatura, grauiter vrgere amp;nbsp;ceu inter mallcum «Si incudem condituere, ff penitentiâ fidei prapofitam ad falutê magis fo re necelTariam contenderem.Sed nolocrabronea fuapte fponte maligniores temere irritare:tamec fi fciâ eos vel ex tenuilTima occafione folitos pie nas paginas conuicijs.maledidiSjfcommatis oc cupare, quæ fi ex eorû fcriptis tollas,quanta erit rcliquii Necillud noflro diflidet iudituto qd ali-_ biCorinthqsidemfcribitapoftolus : Tamamp;fi « vor, T. inquit contrîdaui vos in epidola, non me penitec Äsfi peniteret vidés qgt; epiftola illa( ÂSfi ad horâ ) vos côtriftauit,nûc gaudeo ,nô ga côtriftati edis fed qa côtridati edis ad pnïam. Côtridati em e-dis fc3m deS, vr in nuHo detrimentû patiamini exnobis, Quæemfecundû Deumtridiriaedpe nitentiâ in falutem dabilé operator, vt q vedra Voluntate fecidis, mutato nûcin melius confilio podhac fide firmiter radicati,nunquä fitis com^ mifTuri, Rurfus inter apodolos primus, quu ab qs.quosChridolucrifecerat, fcifcitaretur, quid fado effet opus, vt ad illam, quam ipfe poUice-Adu.t, batur,bcatKudit]c pertingcrct/cfpondit, Penité'

tS agite,ÄS baptizttur vnufquif«^ veRfn in no» »nie lefu Cbrifti,5óaccipietis donû fpiritus fan-oi. Vident bic nifi fint Leberide caeciores aduer farrj,qjiSCcrcdêtibus admotü fit pniæ pharmac5 ■(nifi cm credidiffent vtiefj apoflolum nöconfus luiffent)quo medicati int^riores v^nirent factS baptifma fufeeptum .Idem alibi confuluit qui-bufdam, vt fi aeternxfeliciatisabirent gloriam peniterent a perpetrate bomicidiOjConuerterent eg fe ab inueterata peccadi cofuctudine ad euäge licam abfolutioris •vita normS, modo vdlent a peccatis,quibuscommaculati eranc,expurgari. EtvtadcaputChriftunj,quemprimum ex noua lege ad roboTandum noRrum inftitutumac-cerfiuicefiem,redeani,qui tam poft exantlatum -acerbiffknac mortis agonem, quam ante,quum k prxdicationcaufpicaretur,fibiconfonus,ficfere ' , ?” apud Lucam perorauit-.Oportuit Cbriftum pa- Pk^ t«,amp; a mortuisrefurgere,^ prxdicariin nomie f“® ^r■ ’ ? «iuspcnitcntiamiSóremiffionempeccatorumin P?’^ omnes genres. Vel ex bis ■verbis luce clariuseft, '”'• non fufficere peccatori adveritatisagnitionem ceupoftliminioaccito, vtcredat faltemChrißä pro fua iniquitate in crucem exadum.peccato^ metuiffe remiffione, imo nccê eê, vt fidei pniat adnerftar.qua fimul cömonftret anim fuü prom ptum ad qiu/s iniurias pro nois eins gloria pfe rendas, vtpotc g tâ acerba pro fe fua fpóte obie-lit.Si fola fides (itejÿ dico) remiffione merer pee catoi?ï,fuperuacanenfuerit pniam pdicare ,ceu rë inutile lt;5c fola denoiatione célébré. Sed abfit, vt tautologig Chriftu cödênem»,c’vcrba,fi eu3 geliofidê bcmuSjdiuiumitate caclüet tra anuct- Matth;;,

tent. Idem ChriftusinApocaIypft(fi tarnen per eu qui feprem Relias tenensin dextera.ambulat in medio fepcem candelabroriï aureorü Chriftö intelligi patiantur aduerfarrj)prxcipit lohani vt - fcribat âgelo Ephefinæ ecclefiæîMemor efio vn «po. ». excideris, Ä age penitentiâ amp;nbsp;prima opera fac. Item quibufdam poft acceptatam fidé, ve-lut ad vomicn reuerfis comminabacur,qgt; nifi pc nitentia agerent fuperioris vitæ, nifi vigilarcnt fore vt a dnotag a fure dor mitâtes, obruerétut nullâ corrigenda: vicaefpc reliduro. Quid necef _ fccftpluribus, quaepaflim tam in veterequa no «P®’ ** uafuperfuntapotheds.grauarcletftorêteftimo^ nqs.qun vnum aliquod afFarim Chriftiano fuffi ceret ledtori.contctiofo ne plauftroquidem fatif feceris? Hancigitur catholicxccclefix fententia qua egoproingeniolimei capacitate ruendam accepi.refero ad omnes bonos viros,qui verita-ti libenter fubfcribent, vt iudicét inter fc ipfi,cui potiffi mn debeatur pal ma,ecclefix defenfatori-bus,an contra aducrfariijs.Ecc!efiætutomanum dederint cuius omnia columinain vnam cocunt fententia aduerfarqpclypo funt magisdiuerüco lores,nûquam vna ft: ij, fenfentia .

ENumcrau/mus nunc multos fcripturarülo cos,quibus docuimus aduerfus pfeudopro pheta9,non a d nudam fidc homibus peccata di^ mitti pet Cliriftum, fedóé penitcntiam in pri^ mis elfe necclTariam: fupercft, vt idem etiam ra tionibus doceamus. Rationibus (inquarn) exi' pfifT. fcripturarum fonte explicitis, nc vt afTolêt cuminentur fe humanis rationibus, fophifmaci^

bu8,adados,inuiros herbain nobis dedifTe.Ftnt ant rationts numero odo. Prima ratio

CDcus vt eft pius,ica eft amp;nbsp;iuftus, oi vt canit inpfalmisDauid,iuftitiasdilexic,xquitatemvi pf^l. to.' dit vultus eius. Ta iuftus eft tantatp xgtatis ha-buit rationem, vt quantumuis fine vnigeniti fui filq incamatione, paftione,morte humano gene ti mille modisperdito fuccurrere mifericorditer profuainexbauftabonitatepotuifi’et.nolueritca velpufillum ofFendi:fcd vt res ipfadéclarât,do- Piccata, cent.profitenturqr omnes qui Chrifto manu de- punintur derc ,nihil eidem filio fuo parcens, poft extrema egeftate.fame, fitim,algores,frigora,poft multa couida, opprobria, maledida.poft reftcs,flagcl la,coronas,fpinas, tradidit eft turpiffimo mortis genere afFidendum.idcj vel pro inimicis demeri tiftimis. Qui aute in filio fuo tarn atrocitei homi n5 peccata virus eft, no animaduertet in feruum dominu fuâiterû fuis criminibuscrucifigentem fanguine eius amp;nbsp;morte contemnentë,profundê-të, cöculcantêlt;Sic abfoluet ad folani credulitatc impin, vt fine vHa penirentia impunitum dimit tatlt; Non arbitror.Siquidem de eo in Deuterono nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^** miocecinit Mofes,cf omnia eius opera fint per-feda amp;nbsp;omnes via: eius iudicia. Et in apocaly -pfi audit lohänes turbas multas cöcinentes lau-dem dCgloriam óCvirtutem Deo fuo,quod ve-ra (Sc iufta effent iudicia eius. Quod fiverafunt nbsp;nbsp;quot;nbsp;eius iudicia,fi iufta,fi reda, quo modo non vlcif cetur peccata in feruo,domini fui voluntâte feie te,As non tantû non faciente fed Ärontemnente tefpuentc lt;SC abhominanttlt;Profcdo fi euangc-liocrcdimus, contumaxiftcferuusp!.3gisvapu Luca »».

kbis multi's: tametfi pretiofi fangu/m's din'd/ comertio mifericorditerfit redeptus.Oportet cm vt et iuditix fuus feructlocus.Hinc igit primneH cimus niidS fidem in ChriRnad oimoda peccato ru rcmiflione no fufficeregt; (Seeunda ratio, Auerfum ®[am quia peccatumfuapte natura ed abin-adeo co- aftimabilibono quatdam digreffio,ôC ad bona Uerti opo. variabile adeoqj caducum acceffio, non poted g peccato obnoxius eft, nifi yere eum pcniteat pec cati,remiffioncm fperarc, nam hac ratione ad il lud bonum,quod reliqueraqregreditur, Credat qui velit,pcr Chridum remiflioncm, credat na-tum,crucifixum,mottuum,credatoniia: nifi ab iniquitate fefe ad iuditiam renntiato diabolo c5 ucrten't,non ed quod remidiouem fperet. Qui in peccato manet,amp;: ne cogitatgdem illuda fcab ■legarc, 8c credit nihilominus fe per Chridum a peccato abfolui, temerator ed diuinæ bonitatis, Pfalm v manentcpfupereumiralt;S6 indignatio, Nifi con uerfi fueritis,inquit mydagogus ille,gladium fu urn vibrauit:arcum fuum retendit,^ in co para Dauid q uitvafamortis.'Videhicetiamexempla, quae modomi Fadin’ fcripturafuppeditat.Dauidi, vbi adulte fericordi riohomicidium copuladet, facinus condona-a m fit co turn ed,fed penitenti,fed gementi, fed flenti,fed fecutus oranti. Magdalenainfignis ilia peccatrix, vbi Magda. veterem religdet male merendi côfuetudinem , vbi lachrymis pedes Chridi abluidct,coma que exterfiffec.pod multum gemitum,pod fimul ac J. cubantiiimfecretumconuicium.audrjt: Remit--Cucx. 7 tunturtibi peccatatua.SicÄPetro,quodhuma Petrus, nbsp;nbsp;pp tjmorc correptus.Cliridum negadet,delilt;d3

tenclunt.Conuerfus enim a'3 cor penituit,lt;Sóvt eu ^®*^f‘ *•» angelißaait, egreffus foras,fleuicamare. lam fi ocium tibi eft dC fi uis,voluc,reuolue cotum bi bliorum codiccm:difpeream, fi vnum aliquod offindes exemplum,quo aduerfarij fuam iniqua perfuafiouem roborare pofOnt, vtpote quod ad nudam in CluiRum fidem peccata condonétur, Caueigiturne pulchro verborum lenocinio illc «Hus, eismanum porrigas,fed fidelem teortho-doxxecclefixalumnum exhibe,

CRurfus,illafidesnimiruinimpiniußificar, bjófatis qua non tantum credit, (quod vrget aduerfarq) g^ ß dco peccatorumremiffionem.vcrum qua toto cona ctedas nl iurpcdorc,quamanibuspedibuflt;^nititur,vtla fieidem borem abfoluat,quc deus peccatorevoluit fub- obedias, ite.Si credas faltcm vcra elTe,qua: Chrifius dixit amp;eadempio virilituanon facias,nihil magni feceris.Si credas autem,5--falt;flis ipfis tuam fidê declareamp;.vt fidei fada tefpondeant,non ociofus eris operarius.neque nomine tenus fidclis. Non Roma, s enim autorcPau!o,auditores legis iufti funt ap3 deum,fed fadores iuftificabuntur. Alibi idem docet facram fcripturam ad falutem initruere g fidem,non autem faluare:holt;ccft,inculcat, quid iiobis,vrfaluemurvc iuftificemur,potlfl’imum per fidem fado opus fit:Si vero Chriftum audi' as,Paulum audias, audias denique omnia qux perfpititumfandumfetipta funt, credasitem ^C oretenus profitearis:nihil f acis, nifi ca in in ti-mos animae receffus compledens , quotidiano exercitioper bonaopera crudes. NamfeUxd'là beatitudo, beataque félicitas voluntatem dei

DE IVSTIFICATIONE patrisfacientijilon credent! fantum,aut renuicef confitenti,promittitur. Voluntas autem patrii cft,vt tu peccato va!edicens,pcnitentiæ te exer-dtationeperfidemtalemexhibeas.quipeccato rum a deomerearis remifTionem accipere.Cauc ergo ne aduetfariorum fuhfcribas fententix.

, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quarta ratio.

CCompertum eft quocß.peccarorem, quanta petoon-e eftinfe^ malitiafua deum dehoneßarc, flocci-* dit penne penderc,contemnere, quum fua praua libidine tia placet diuinam voluntatem anteuertens,facit,quod in fedum ,contemnit quodfadumefleoportuit, lob it quod de impio lob pronunciabat: Tetendit, in-quit,aduerlus deum manum fuam lt;Só contra o-* mnipotentem roboratusefl.Cuctirrit aduerfum eum eredo collo,lt;?lt;: pingui ceruice armatus efi, Deut,»j Et Mofestlncraflat» efi diledus et recalcitrauir impinguatus,incraflatus,dilatatus. Dereliquit deum fadorem fu5,amp;rcceflic a deo falutari fuo ld male habuit Mofen decarnali adhucifraele, carnalihus tâtum vmbris amp;nbsp;inuolucris initiate: öó iuxta aduetfariorum fententiam Deus, q nul lam patitur iniquitatem,qui tot modis a Chtifii anopreciofofilrjfui fanguine inautorato ceu il luditur,ad tenuem in filiü fuü fidc,nullam homi num vindicabit iniquiratem. Si tâ facilis de peccato ad gratiam aditus efi,fi ad tam exiguam fi deiin Chrifium cogitationem, inueterata ablin gitur peccatorum rubigo,ampliata efi nimirum peccandilibetiusvia,lt;ï^abfc5vllotimore,quod Ecclt.S dicit Salomon, filrj hominum perpetrabunt ma la.Si tam facilis efi,inquam,de peccato ad gratiam introïtus, vt fola modica^ fidei in Chrifin

• , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r , . Religio cogitationccontingat,quorlumputasacijoiue' Chriftia-tur religio Chriftianai Raptu,furto,fornicatu, napcricK adulteratu,inechatu,viuent homies, homicidio taretur fi auaricia,fuperbia,inuidia, Si. id generis mößris juftiftca' Iefecantaminabunt,pollutaqueeriitit omnia. retfolali Et rädern fiet,vc magishumana indicia, quam jçj^ diuinametuant: Sed abfit hoc. Qiiapropter,nc male deus videretur occafionem dedifTe, noluit imo dedecuit fuam iuftitiam,tam facilem iuRifl candi hominis fuapee malitia reddiuantis,conßi tucre modum.Ec ne lapfis fpes rccuperandx falu lis putaretur prorfus adcmpta,pro fua inaertima bili bonitatciußieiam temperauit mifericordia, reuertentem per penitentiam humaniter excipi ente. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quinta ratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

^Paulus proinde enumerat in priore ad Co * j.Cor.c, tinthiosepiftola aliquot g ordinem facinorofos ”* quibus regnumdcinoncontinget,nempcforni- npeoite-carqs.idololatris, adulteris.mollibus.mafculo- antnon rum cócubitoribus,furibus,auaris,ebriofis,ma-* wuatur • ledicis.rapacibus:^ in cpißola ad Ephefios ad* nedit his etiam immundos.Dicant hic mihi ad* uerfarq.de fidelib»,an de infidelibus, an certe de Vtrifq? hxc fcripferit anoQolus^De infidelibus? Sed hi vel ob folam infidelitatis notam a catlcfli regno arcentur.amp;fupetuacaneum fuerit admo* nerevelterrereeos, quosfcias admonitionem tuam ÓCverborum fulmina floccifaó:uros,5lt;rre dirent acrem verberafTe . Si de fidelibus hoceil Chtiflo femel pet fidem 5C baptifmum initiatis hxcfcribit, compertumefi, perhuiufmodi vi* riorum portenta, qua: admififlènt, falutcmóJ gloria impediri.Iam vt vt credant n agitiofi ißi.

fofnicatores, inquam.adulceri, ebn'ofi.Siî c«t. nfifidei pcemtentiatn adcopulent.inaniter per Clirinum retnifTïoncm credunt peccatorum.Qui odiuiTijinuidiam, fimultatem, rancorem in cor^ de geftant, qui rapro furtoque domos fuas Qc ar caslocupletant.diiffocicius, nulla prius refiituen datprædxhabita mentione, perfidem in Chri-ftum aduerfariorum opinione, remiffionem con fequunrur peccatorum, At noßra fententia, fic oredidine,præfumpfiire eß.peccaße eß diuinacqp lußiriccinfulraffeeß; tan turn abefl.vt iußificen-fur.His ergo qui peccato renuntiant, qui peccan di vcluntatem mutant, qui oêm perfequendae iu niria-anfarn captant, haud difficilis crit adre-miffione peccarorü aditus : qui credût tantû ÔC intérim vacant ocio.excludentur

Éphefi i c^rn.a fecretis deû dicit eße lucem inacceßibile, ' Â: Ephefios aliquando Paulus dum effent pecca tores,tenebrasapelîauit. Etitaomnes,quiin cçno volutant peccatorît, quofepfua ipfotô exo culatmalicia, quiquetenebrai^principiancil-ï. Cori. « latur,optimo iure tenebras dixetis. Et nemo ne-fdr,nullam effe luci c5 tenebris focietatê, quod inter fc ipfa e x diametro pugnant. lam vt nouo I uris ac P’'O‘^*S’o tenebræfiant lux,hoceß, vtrurfusho-ten’br i mopeccatorcnluceparticipet.vtrurfusdeocou dei *”atur,neceffè fuerir vt ceu ferpens,reliais priorf catorum buspdiôijîexuurjs.nouû induat hoiem gfc3m nulla fo- '^^W‘:‘'^“tuseß,iniußitiaÄSfanlt;ßitate veritatis, cie-as ' Id aut ad folâfidei in Chrm cogitationc fieri ne-Fphe,4 nbsp;quitjOgtet cm 3C iufiitiam addere ÔC fanditatë.

quxfimul 56 corpus 56 anfmatri 56 totum den! ff homme exigunc,vt noua fis in Chrülocrea' tura.Iftam veto homis metamorphofim,vtcun lt;f vocitent aduerfarij/iue refipifcentiam,fiue pc nitudinem ,fiue dolentiam,fiue alio quouis nomi ric,parummcarctuleric, modo dent fola fide in Chriftum non dimitti peccata. Neceffe tft autem Vthoc dent, nam Iohannes difcriminauit inter iJohanj bene amp;nbsp;male fideles: Si dixenmus,inquit,quonï am fodetatem habemus cum deo 56 in Cenebris ambulamus,mêtimur,56 veritatc n5 facim».Sf autê in lucc ambulamus,ficut ipfe eß in luce,foci etatê habemus adinuicê,56 languis lefuCnri fi lij eiu8, emundat nos ab oi pdô, Audiunt hic ad uerfarij 06 fideles in tenebris verfaripoffe , qc5 fanguine Clirißi nullam habeant cómunioné: g tarnen baud dubium,fi folafideiin Chriflü memoria peccata relaxantur, iam effent Chriflo re uniti,vt non in tenebris clara die palpitarët.Sed non cft tam planus de peccaroadiußificatiöera tranfitus. Omniafimul peccata relinquercopor .Corin,; tet, 56 vt Paulus docet ,expurgandumcß vêtus fcrmentû, vt fimus noua confperfio,Tûc ta-dê fiet,vt focietatê habeat inter fe,q prius erant abinuicem vel remotiff. nbsp;nbsp;®Sf ptima ratio.

flPræterea qui perbaptifmum ex fpiritu fando funt rcnati,vtique filq Dei funt, qui tan- Peccato to cos beneficio dignatus cfi . Quod fi tantx feruitemi dignationis munus obliti, ingrati fintbenefi- ferria fet centiffimodomino, fcfequepeccatisiterum in- yitus, uoluant,fathanicxfetotos mancipant feruituti, qua nonefl alia infelicior.Quid enim poteßho-mini contingets in vita inf die jus, quid mifsiius

quam fuhqd illi qui æcemæ mortis eius fern e cd litientilTimus lt;nbsp;Et non tantû feruus, fed amp;nbsp;filiu» i.ToK, eft. Qui enim facit peccatû.ingt Iohânes,ex dia lohan. Si. bolo ed,quoniâ ab initio diabobpeccat.Chrißo quoqt petfidi 8c cötumaces expatrefuntdiabo lo,malitia, non natura, iniufmodiaute fuaip-fins malicia perditû,vt priori lauacro pet inneeë tiä refpondeatjuftitia operari oportet, qua aea-tori fuo, quantu Humana per gratia Dei patituf infirmitas, coacquet. Neceffe ergo fuerit.vt iuRi tiâ facial ,vt iußusfit,qui priusdum peccatófa-cerct, ex diabolo erat. Aliud eß autciußitiä face re,aliud fimpliciter in Chriflû crederc. Illud fi fo tiamliabeatfidcm', te vere facit fidelem, ifiud plane præfLunptorc,fide vacuû,fpe vacü5,cha* titate V3cuû,amp;prorfusomni virtuteindigum.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odaua ratio

Peniten- f[Poßremo velim feire ab aduerfarqs, curtS tia requis f^j-jj^ab^jpf^jj^ys peccatis abfoluant hommes txbaturin qy,- jy haptifmo femel eliminate vetere homme baptizan ryp/yg fg peccatisinuoluunt,amp;(qddicitPetrus) côtigit eis illud veri prouetbfj:Canis teuerfus ad î.Pctr.2. fyÿ vomitum, amp;nbsp;fus iota in volutabro luti.Cur (inquâ) ißos tarn facile abfoiuût,qun ne gêtiles quidem,nifi peniterent, ad lauacrßregeneratio-nisfint receptilt; Putabantenim neceffarißeffe amp;nbsp;vere fuit, vt prius pcniterêt,quam ad baptif-AeTtua *”u“’ venirent. Et hme dixiffe Petru ludaeis, vt primo agerent penitentiâ. deinde baptizarentut in nomie domî nri lefu Chrifii in remilConê pec catorß. Nulla enim iufiitiœ cß iniquitate partici patio efl,amp;nefas,fandtn canibus date. Hock pater Auguß,in libre de fide bis terçp inculeat S£

spud patres nufquam non viûtur. Quare nô dl mihi inhocdefudandum, fed vt doccam iam re natis Chriflo per baptifmum, non tam fadlem effe pod enormem lapfum, vt rurfus illi inf eran tur.accefTum.Dicant itaq? mihi, venus grauior fit cafus,gentilis, an Chrißiani^ non baptizatf, an baptizatilt;infidelis,an fidelis^Nimitudkenc grauius effe Chriftiani baptizati amp;nbsp;fidelis deli-dum, quam fit gentilis non baptizati amp;nbsp;infide lis.Quod fi grauius eft,cut non item acriore indi geret fpongiat’cur non magis pemrentia abluere turlt;Tolerabilius eft quod aqua falutaris gentile amp;nbsp;quidemaedentem a peccatis fuis emacultt, quam quod Chriftianusremiffionem peccatotS per folam fidemin Chriftum accipiax.Grauita tern veto peccatieotum, qui poft baptifmum p , deliquctunt.lnepiftolaad Hebraeos Pauluspon derat dicensjmpoffibile eft cos,qui femel illumi nati font, guftauerunt etiam donum cxlcfte, participes fadi funt fpiritus fandi,guftauerunt nihilominus bonum dei vetbum,vittutefcßfccu li venturi,amp;: prolapfi funt,rurfu8 tenouari ad pc nitcntiam.rurfuscruclfigentesfiliumdeiamp;oftc tui habences.Et: Voluntat ie peccantibus nobis HebW», poftacceptam notitiam vctitatis,iamnonrelin quitur pro peccatis hoftia,terribilis autem quidam expedatioiudicq amp;: ignis xmulatio, qua confumptura eft aduerfarios.Ii ritam quis fades legem MofifinevUa miferatióe duobus vel tri btis teftibus moritur, Quanto putatis détériora mereri fupplicia qui filiura dei conculcauerlt óC fanguinem teftamenti pollutum duxcrit,inquo fandificatus cft,lt;5c fpintui gratis contumcliani

feceiK^ Audiiint hic quâ longe aliter atfJj ipfi do cueritPaul’.Rapiat aligs aliéna,furet, machef fornicef,adultérée,fit auarus,fit fuperhus fit inui dus,fic voluptarius.fit proinde fœtes oim immû diciarfi cloaca,apSaduerfariospriusditSoveniâ ineretur,hoc eft vt credat tât n in Chrifto peccata condonari nihilcp poenitenrig meminerit.Paulu8 vcro lapfum putat ram grauem tarn atrox vuP nus,vt vix medicamentum fufeipiat, vt vix pro peccato vlla fuperfithoftia,fed terribileiudiciS De No- fed ignis petperruus , fed mors, Quo fit palam uatianis aijQ fpintu Paul5,alio aduerfariosagitari.Tam loquitur graue plerifcßnonnullispoftbaptifmü iteró re-labi vifumefivtpœnitentiâ penitus abflulerint. Sed nos neejiftis netpaduerfarijs fubfcribëtes,mc dia via ambulam’iÄJ quod^lli negat, concedi-mus:quod ifti putat fuperfi un cê,nosdicim»om-ninonecefTariö. Hocaütfuntifti illisdétériores, quod omne timoré eximentes, peccandihomini bus frenü relaxant,quod illi volebant vel maxi me conßridum. Porto vt cöfolemur eosquibus L/Utherus legêdi vulgari idiomate libres poteßa tem fecit,quKpnHceivelabhocren5ti5t,maxïe quod hunc locüvideant ex diametro c5 doefrina ei» pugnare,infticutum eft eufic explicate,ne vel Tmpoffi- Luthero vel Nouatianopoftbacctedant.Quûer bile pro go impoflibile audis, lt;Sf quod nulla pro peccatia cljibcili. reliqua fit hoflia,difFicultaté intellige redeundi in gratia, amp;: ne veniam poftperpetratum malumi defpera : fed pro tua virili decerta, vr offinfum Deum per pcenitentiam ,quam Hierony. fecun dam vocat poftnaufragium tabulam, réconciliés, Alioquinifi fic intelligas.quomodononfe-

cam ipfe diffidebirPaulus,qul alibi inquietos do cercorrigedoseffe fratres. Quid ica.nifi vt a fua i.Tbcfs.j malaconfuetudine conutrfi, paniteant, liante^ Paulusfc tales glîuï deus mifericordicerprofuainaeftima kexpoir bili bonitate peccata condonare poffit. Rurfus Paulus fomicarium ilium infignem Corinthi- æ . urn excommunicat,amp; in intcritumcarnistradjc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* **

facanx, vt tandem fpititus faluus fit. Vides hie tamNouatiani.euinuH’erat peenitedilocus,qua Luthera. aduerfarim û,qui folum ex fide in Chrifiü iuftifi- ^ Noua cantimpin,prorfusdocumentalabafcere.Vrget tianivna enim eu ad panitêtiam,quod illis^aduerfatutid: fententia quod iftisrefragatur, quern epiftola adfidemin eóprehera Chriftumpropeccatotumremiffionc adhortari duntur. potuerar, eötrudit ccu in carnificina, qua non po Excomu ted inecdefiaefle feuerior. Quantum veto in nicatio hacprofeccritpocnitentiæcarniïicina,docctinfe ,,Cori.7 quenti epiftola idem apoftolus,vbi vult, vt in il lum iam olim a fe ad internetionem carnis pro-fetiptum, confirment charitatem, vpote iam a fuo fcelere vacuum. Poterant haze ad roboran-dam ecclefia? catholics fidem fufFicere, fed nee-dum forte obftreperum erutftantemque aducr-fariorum expleuerim ftomachum.Proponam er go plura ,vt quo modo tandem faturi, definant fubmuftitare. Paulus igitur eodem quern citaui mus,loco:Quæ fecundum deum triftitia eft, in- ibidem quit, pcenitentiam in falutem ftabilem operatur Audis hie triftitiam,audispcenitenffam,audis et falutem.Triftitia aut dolor nafatur de peccato, qua: fubinde meditatur pcenitentiam, imo trifti tiaipfafiuedolorpcenitentiacpatseft, SC aliquid

nimirum extra fidem in Qiriftum:amp;: hanctrifti tiä dicit fiabilem falutem operari,qu3 adtierfarrj p fois conrenduthommi cStingerefidcinOiriftu •• ®* *‘ cuiushicne meminitquidemaponolus ®Ecb.

Petrusdicit domin^atiencer agere propter cos quibus iam fidê in Chrißu pridicauerat, nolês aliquos perire.fed o nines ad penitentiam conuer ti. Habebât certe ifti fidê in Chriflü, tamamp;fi eä fußis operibus,vt debebant, non ex colcrêt, tam amp;fi vita vocationi non refpondcrér. Propterea ram diu eos expédiât mifericorditer,nihil eis interim mali machinas, donee täde excitari, iuilis laboribus penitentie aduigilcnr f[Et in adisa-Ad.i t, poftolicis congratula tut apofioligetibusód magnificat Dcum,quod penitentia eisdediflet ad vi tam. Rurfus nó meminit bic Lucas illius libri có geftor, fidei, que nimirum radix eßtotius euan-gelicx perfedaKp vicx:fed folum innuit quod pc nitemia neceffariocomitem habeatfidê.Nemo eßenim qui fe ieiunijs macerct,carné domitct,fi-bi ipfe renucict amp;nbsp;vt fe mei dicam,qui fe propter Chrißü prorfus excarnificet. nifiidêin ChrifiS credat. Si dixiilèttdedit Deus gentibus fidê invi tâ,habcrêt aduerfaraq.vn aduerfum nos gloria-renfur, extollerent^ fuam in Qirißum fine pen!

mus eë neceßaria,humi repimus,^ fimplici vei mur veritatis orationc, affatim contenti,quod apud nosfefe ipfadefédit veritas. JHucquoeJ fpedlat, quod ibidem dixit Petrus principnacer dotum amp;nbsp;magißtatui, verbo Dei obflreperis: Ad. T. nbsp;nbsp;HSefinquit inter alia)principem amp;: faluatorera

tu Ifrael amp;nbsp;remiflionê peccatotum. Vides quoi, neq? hic fidei vilain faciat mentionê.fed penitlt; n tu fidei neceffario adfociatç,q cû i vno fimul co lt;5t homine.remiffioné ci nimirû peccatotû ope-’ rantur.Hadenus aduerfatiotû fententiî extenu^ 5tes,eos,qui fefe ob fuperius allegatû Pauli didu mifeTc in animo afflidiabant.côfolati fumusrni fi quod eis poßeriora duo parerga videri poiTunt Hseciginir ego pro virili omnibus bene conful-tu cupiens, quae mihi feriptura fuggeffit.adnôt* ui.Expédat câdidus ledioran exceptu digna Tint: fi quo minus, référât fc adepißolamCypriani quae efl ad Nouatiana, munitiffimum noflrç feu tends propiignaculum. Ego interim pergo.

QNune audiant aduerfarq quis fit noflrs iuflifi--cationisordo, qusconfummatio ,qusnon tam cis quam noflris,quoad pofTumus.elaboramus: prsfenim nc ifli vaaHent animo, illi aduerfum nos cornua erigant,quafi id nefciamus, quod ne pueri fete noßrates alphabetarq Ignorant.

F Idem igitur qua deum agnofcat, venere -tur, fufpiciat,in primis neceflariamefleho mini,qui regno dei dignus fit.afltrimus. Fi dem,inquam, qus fpiritualis vits, iuflificatióis _,, , Ä falutis bafis eß amp;nbsp;fundamentum. Quemad- Ç'“^® ™5 dumenimquidomum sdificatin arena,opera perdituta firie fide nihil flabile,nihil fitmum.ni- ChriRia' nil perpetuum,imoruit,13nguet,5(; petitquiegd quot;æ VJts, putabatur ad rem facere.Nam autore Paulo.ii- „ . nc fide impoffibileefl placer? deo. EttCredere WeotcUi. oportet accedentem ad deum quia efl, 5c inqui-D »

»entibus fc remunerator fit .Obferna ex hoc Patt li poftenoridicflo.duopotifïimumrecQecredenti . cflcncceffaria.Alterumvtdeumagnofcatoin-’ ' niumquæfuntcreatorem,fac9:orem,moderato--re, infpertorem/me cuius adnutu in tantarerum machina nihil fit prorfus. Akerum vt credat en bcneficentiffimum largilTimumquc rémunéra^ totem fore ijs,qui fideliterex animifimplicitarc amp;nbsp;innocentia cum requirunt.Iftud in nobis fpei, Pfal.41. illud timoris feminarium eft.Vacate,inquit my ßagogus ilk, lt;5^ videte quoniaego fum deus,ac fi diceretdntendite in me animos procul abkga tis huius mundi curis,5ó agnofcitote omnipotc-tcm.cundlifcientem ,■ vbique prafentem,facile miferantem,vindicarepotentem,lt;5^aliaquçpa iam fcriptutx indicant. De timoré quem de diui na maiefiate concipit homo, hoc loco maxime dicendum eft, quandoquidem’ Lutherus 8C qui turn fequuntur, eum acordibushumanislonge vultexulare, quumtamerifapienter quifpiam dixerir,quod qui fine timoré eft,non poflit iuftifi Ecci.r. nbsp;nbsp;cari.Sic enim h abet traeftatu de modo confiten-

Luther»’ CContritio quæ paraturdifcuflionc, * collclt;âione,dcteftatiôepeccatorum ,qua quis pondérât granitatem,damnum, foe# ditatem,multitudinempeccatorum,dcin de amilfioncm æternæ beatitudinis, facit hypocritam, imo magis peccatorem, ga folum timoré præcepti dC dolore damoi

tlSi hoc verum eft,quomodo non corruet, qd P^or do alibiinPfalmisÂSinProuerbtjsdixitfpirit’fan ^j^^^ lt;ftus,nenipe quod initium fapientia: fit timor do („tentjjj »ninilt;Sedveraeftferiptura,falluntautemom- initium.

• nesdiuerfumftatucteconantcs.lftaautcmadutr fana: partis corypheiaffertio, non tantum vera non eft fed habet in dcumblafphemiæplurimû, quod vtriufe^ infirumenti feripturæ manifefte docent.IeremiasenimdicitanimaepcccatricnSci Icrem.j. 10 5Cvidequia malum SCamarum eft dereliquif fe te dominum deum tuum nee effe timorem ei» apud te.Vide viastuasin conualleamp;fcitoquid lerem. j. feceriï,Rurfus:Leuaoculostuos indireeftum.Ä: videnunevbiproftratafis.Item:Quamvilisfa lerem.i. «fta es nimis,iterans vias tuas. Quur tot locos congeffimus^vt videat Luthems cum fuis, fpiri lum fandum.quiplurimum noftræfalutiseft fi-tiens,peccatotibusfuotum peccatorum grauita tem,damnum,feditatem,multitudinem,abocu Josexpofuiffe.Quorfumlt;lSIum vtdeledtent ma gislt;num vtplaceantlt; Sedhacraiionedcusno-- Peccato ftrat maliciae effet autor, Al non tam quacreret, rum gra quarn pcrderet:nontam fanatet, quam faucia- uitas cut tet,non tam viuificaret,quam occidcret. Sedid hominiip aWit.Quid ergolt;Num vt peeniteant errati i Ita ponatur. prorfus. Sedid non vult Duthems , impium iudicans , vt contritio,difcufficnc, deteftatio-ne ,5C cat. peccarori nafca^ur. Vtvt veht

Cutherus.flocci facias,quâdo ita fpiritui fanc^o vifum eft.quodvel monoculus videattnullaren» cnimdolorg degrauitate autmagnitudinepcc cari aut premenris ingruentifeß malitimorc, naf ettur.peccans pluribus muoluit, aut hypocritam facit,quad nugattir Lutherus, fed ad falubrê pc-nicentiam prouehit.vrget.extimulat. Aliog ip-fiffima boniras deus, qui mali culpx aucor eiTe non poteft.hac ratione ad peccandum nos com-Minç feri moncret. CAdhic fi cimore prxcepti nemo de pniris cur bet fe c peccatotÿcçno.quo ad poteft,erigcrc:cur obijcian toties nobis iudieq xquitas, fuppliciorum gra -tor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitas,tribunal iudicis,ignis,ftridordentium,flc-

tus,tencbra:,fecures,gladq,famcsamp;: id genus ca lamitates.quorü in fcripturis tam frequens men tio ed.obijciuntur^Non ob aliud,quam vt rimo re pracepti abflerreatur malefacere, amp;: fi qua ha betpeccaci maculam , efficace penitentiæ nitro cmaculet. Quid necelTe eft hue feripturarum ad-portare teftimonia,cum fpfa id clamer feriptura Äaduerfarfjid non po (fint inficianïSedhxemif fa faciamus.reuertamur ad ea qux propofuim». Hunc itaeß timorem quem Lutherus in homini bus vult extindlum iri, videturangelus humais

Apoc.14. *nentibusvolui(reinfercrc,quuminApocalypfl refonans diceret;Timete dominn lt;5i date illi honorera , quia venit hora iudierj eins, amp;nbsp;adorate cum qui récit cxlum 55terram,lt;5lt;i c.Hic tarnen videat fibi qui fep, nc dum diuina: iuftitix rigoré q . acfuorummultitudinem peccatorumfecumen te ßtraeftat fine vHa mifericordiæ fpc,in infelicif git pecca finium tandem defperationis barathrn prolaba ^°*‘®’”* nbsp;nbsp;tur;hoccftjtaiuftitiammctuat,vt tarne interim

mifericordiam non defperet.Hi veto qui anima dcfponderunt,dicunt in Ieremia:Defperauitnus, letcm.iS. poft cogicationes noßras ibimus, $5 vnufquifep prauitatem cordis fui faciemus. Vr auremdeS timercfanlt;ftum,icabocdefperationismalonihi] deterius eft.Quaproptcr non tantum timcre den fed 5Cin e5 fperare debet peccator, vtpote i exu berantiffimS totius mtferationis lt;56 beneficen-tiat fcaturiginem, apud quem quod dicit Dauid Pfal.j i eft fons vitx.de quo paratiftimus eft reuertetem rcfodllare. Ipfe eft cui bnplacitü eft fuß timenti Pfal.„ buscum.amp;ineisqui fperantfupcrmilericordia Ezech. is eius.Ipfe eft,qai non vult mortem peccatoris,fed maglsvt conuertatur ód viuat. Rurfus ne te pee Fiducia ï cata faciant pußllanimen vt defperes, audi ora deum tem Mofen : Oominator domie deus mifcricors êdclemens,patienslt;5dmultsemiferat)onis,acvc Cj^gd rax,quicuftodismifeticotdiamiomilia,quiau ‘ fersiniquitatemóCfceleraatcppeccata, nulluf- Mum. 14 que apud te per fe innoceus eft.Et;Dominuspa^ tiens Ód multx mifericordiae, auferens iniquitatê dCfEekra.EtIoel:Conuettimini ad domina de- loeit, urn véftrum,quia benignus amp;nbsp;mifericors eft,pa tiens^ multx mifericordix æ prxftabilis fuper malitia^Profedoitaeft,ódmiferationiseiusmo jviiferieor di humana voce fatis formari non poffunc. Tan ^5,3 demi ta eft eins etganos mia,”tanta manfuetudo, vt „ j ma'^n. vel grauiffime in fe delinquentes donecreuer - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° tantur,expc(ftet:tanta dulcedo, vt longe per de- ConfoJa uiaquxe^ errantes,reuocectantahumanitas,vt tio pecca vel inimicos,modo definant efteintmicijfufdpi toris. at.Quid dicamdam eft noftra: falutis a ppetens, Vt vel inuitos cogatjiunc fame, nunc bello,nnc

pêflilentia,amp;: alrjs alqfque modis,v£ rechte dixiP ^^videatutDauid:Multiplicatæfuntinfirmita^’ quot;falin.9« tes eorum.poftea accelerauerunr.Et: Clamauc-runt ad dominum cum tribularentur. Quos au^ tem fie expelt;fiauit,quos reuocauit,quos fufeepit quofque fic coegit, mifcricorditet tandem cofo-nat,non ta obea quatfecerunt bona, fed qua ip-fc cum eis amp;nbsp;in eis facere dignatus eft.His addP inusfcripturas,quando pauidas hominum con-fciëtiasdelinire volumus/atagimufcp pro virili vt côfolatæ amp;bn infttudtæj ide fortes, fpe fortes priera mal» vit3eftudiapoflpofitutf,aheant. Et fie dcmulcere,non efl illaqueare: Sic abfolucrc, nô eft irretire, quod vbiq? ferenobisobrjciunt ad uerfarij.Et raro aut nunquâ ecclcfiaflica vtimur cenfura, nifi quando in maxime infignes 5C fa-cinorofos grauius anùnaduertimus,vt lt;5^' cæteri timorem habeant.Timor ergo amp;: fpes.de quib» Eccl* y * hadenusdiximus, verat pcenitentiæ initia funt.

* * Vtenim,ficut dicitquidam,quitirnerdeum nihil negligit, fed a malo déclinât, ira omnis qui fpem habet in deo,ad deum fe conuertit, facitçp quod iufium quod fandum efi. Id quod lohan-i.Iohan.; nés ait: Omnis qui habet hanc fpem fandifi -cat fe, ficut 06 ille fandus cft. Tantum de fide quam diximusad veram poenitentiam adeorp ad nofiri iufUficationem in primis effe neceffari-am,tantumque detimoreamp;fpe.

Auerfio fISccundolocovtad veram pertingamus poe apecca - nitcntiam,vtcpiuflificemur,apeccatisauerfio-tis ad iu - nc opusefl.Necg enim deo crcdere deum timere, ftificatio 50 in deum fperare fufficit, fed vt peccata relin-nem pet- quamus 8C deteßemur neceffe ed. Hinc ait pet

Kaiam dominus: Conuertimini ficut in profund Ifaia. m dura recefferatisfilrjlfrael.Et per Ezechiele: Si Ezech.j, annunciante te ad impium, vt a vijs fuis conucr tatur,nonfueritconuerfusa viafuamala,ipein iniquitate fua morietur : tu autem anitnam tuâ liberafti.Ex his liquet, fi tarnen domino credim» «onfufficerefolamfidemin Chriftum adremif ftonem peccatorum, nifi conuerfi vitara quoep melioribus aiSi«corrigamus,hoceft qui fuit ha-tSenus ad libidinera falax,fiat côcinens:qui aua rus,fua largiatur: qui gulofus, frugalitate edaci raté vincat:qiii adulter,intra fuosfefeconiugq li mîtes cohibcat:qui fuperbus, lubens fe tara rai-noribus qua maioribus fubmittat;qui alienx do drinx amp;falfitatisfuit fedator,ccclcfianicâ ara plexetufveritatcm,inaufpicatæ(p vit» tandem modum ftatuat,nitaturcg quantum potefi, vt iu ’ ftitixculmen apprehendat.Hxc autem, renunti

ationem f.inaufpocatae vitæ,^ ad mêlions viquot; ta adnifum idea copiilauimus,quod ca prophet ta Dauid fimplici tantum copula coniunxit.De clinaamaloamp;fachonum. Et Paulus: Odien-tesmalum.adhærentes bono. Non entra fatiseft malum nonfacere, fed tuftitiaoperibus oportet § ardiff.côiungi.amp;rgtum licet fux imbecillitati în terris cçleftê vitaviuere.Quo fict plane,vt pl» debonçcôfciêtiadiuïoluminc defup influcte,q de vlla te qtûcunq? honeda.gaudeât.Secura cm mes qd Salomô ait,qfi inge couimn. Côfcientia veto mali fibicôfcia,nihil pôt effe mifcrius.Sci-te em dixir Chriftus,qd verrais eoiît nô morietur flAdhacquoqtad rcmiffïonë pdtôrû fine ad tui ipfius iußi/icationc neceffario rcqrif.vt pdâ

tibi nunc conuerfo tantum difpliccant,quantum primum cum peccares cordi erant.Ißa veto dip pliccntia verat penitentiae nihil poteft effe proxi-mi». Qui enim verse pcnitet.quiq? Üudet vitant corrigetc,peccato,quod prius commifit,nihil o-dit magis.Necp enim poreßquisnouam vitam inchoate,autore b. patre Augußino,nifiprioris male adix vita eu peniteat. Hane qtÿ difplicen tiâ fiue côtritionc,fiue attritionc,vel quocunq?id vocites noie, Deus a te exigit, vtpote ad remilïï

Ifaia vl ®”*'” peccatorum ncceffarium.Ifaias enim pro • phetici dudor agminis; Adquem inquit tefpieiä nifi ad paupcreulüamp;contritüfpûÆtDauiatSa

Pfal.to crifidu deo fpüs c5tribulatus,cor côtritû ctc.Et: Pfahi4lt; ^P®fanateónitos coide.amp;vtrurfusdicitIfa.ha Ifaiat.n. bitatcumcontritofpü,Quaredvtviuificetfpiri tumhumilnim,A: viuificetcorcontritotum. Et Ifaiat. lt;i. txpetfonaChrißi:Spiritusdominifuperme,eo quod vnxerit me dominus. Ad annunciandum manfuetis mifit me vt mederer contritos corde. Vides vel ex tam multis fide nimirum djgnifli' mis teßibus,non fola fide in Chrißum peccatori bus ternißionem contingere ,fcd pratter earn lt;5lt;Ï contritionem aut alia qux idem nobis ßgnifieSc lonx.j nbsp;nbsp;effe necelTaria.Sic Niniuita dum peccata deteßa

renturafubuerfioneaflècuranrur.SicDauid, fiC Ezechias,fic omnes qui a peccatis volunt abiol ui,ncceßario peccata abominantur.

®Poßremo vt peccata tibi remittantur, o* pus eßbono voluntatis propofito , vtdeincepi fiatuas fic vitam inßitucrc vt nequepecces vn-quam, neque vilam peccato des occa fionem. HocetufubindicSt verba Cbri adultéra- apud

lohannem dicentis:Vade, óJ noli amplius pec- I°^3quot;” * care.Non dixit ne pecces amplius, fed nolunta-

■ ‘ tern habe poßhac peccandi. Hue fpedlat illud Ezech. it quod per Êzechielem dicit dominus:Facitc vo-biscornouum,5^fpirituinnouum.Etilludpa- , . ralyticointerminatum:Iamfaniisfalt;ftuse8, ia *®quot;*”’gt; noli peccare nedeteriustibi aliquid contingat. Et illud Pauli : Renouamini fpiritu mentis ve-ftra.Porto vthocinte propofitum mancat inte Ephe.4 grum.neceffe eft fient diximus,vt peccandi caue asomnesoccafioncs.Qiii amatpericulum ingt Eed.j 5iracli,inillopcribit.Etalius:Nunquidpoteftho mo abfeondere ignern in finufuo,vt veftimenta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* illius non ardeantÆt:Quitangitpiccm inquina Ecci.ij. bitur abca.Hadlenus de iußificationis modo et ordine.Nam de Confeffionc fuolococommodi wdicetur.

«Ex his, qux hadtenus pro ca tholica eedefia dida funt nobis,arbitror nemtnem effe, qui tarnen fyncero amp;nbsp;candido efl animo,qui non vide atquartum aduerfarlorum articulum non tantum fobrium non eße, fed onhodoxædodlrinx muleis numeris aduetfari. Nunedifpiciamus ctiamquintum.

lt;[Vthancfidem confequamur,inftitu# lumeft mïnifterium docendi euangelq, , amp;nbsp;porrigendi facramenta. Nam per ver * burn amp;nbsp;facramenta tanquam perinftru« menta donatur fpirituflanäus^qui fideni

cfficitvbi ÔCquando vifumeft deo in H’ qui audiunt cuangelium/cilicct quod no propter noftra mérita fed propter Chri* ‘ ftuin iuftificet, hos g credunt fe propttt Chriftum in gratiamredpu

lt;; Damnant Anabaptiftas amp;nbsp;alios qui fentiunt fpiritum fandum contingerefi* ne verbo externo hominibus, per ipforö prarparationes amp;nbsp;opera»

Mlnifterium docêdi euangdij vt fidem lt;^ feqmur,infHtutüe(re,nconegatcatholgt;-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corum.Nam s/t euangelium tod mundo wulga

rctur,miffi funt apoft.Euulgabatur, at vt audi? teserederent.Hinc vt airidtusfidem capefferent audientes, multisfermoapoftolorum fulcieba^ prodigqs.Quareid nemoinficiatur.At minifle-' . riLirapomgcndi facramenta.eandem ob rem,vi delïcet,vt fidem confequamur.inftitutü effe,pla nencgamus.Nonenimredieamp;falubriterfacra infideliu nienta poitexens,nifiprius credenti. Statenin» porngun f,f„^^ domini fententia:Qul nö crediderit condé tur lacra nabirur. EtcumapoltolosmitteretChriftusad menta. prædicandumeuangelium,pra:cepit,vtquicre' ^ar. vJ. detent baptizarentur,increduliminime.Hincdl zit : Qni crediaerit amp;nbsp;baptizatus fucrit,faJuus’ erit: vt difcas fidem debete baptifmum pracede' | re,prxfertim in cis, qui rationis eflènt compotes quietiam pp hoc Qiriftididum quodanaba -' pufte nugantur^a baptifmonon excipiuntur,Scd

id nuper pkrifque imilns argumentis in Catapulta , quam fuperiorianno aduerfus B ERNA RDVM Rothmannum anabaptifta-rumapud Monaflerium antefignanum edidi-mus, docuimus. Quemadmodum autem fani baptifmatisfalubre facramencumnon nificre-d«nti m falutem miniftratur, ita amp;nbsp;alfa eedefiae facramenta, nullam fufeipienti gratiam confe-runt,nifi idem etiam credat,ncque redde ei ad ml nitbari poffunt. Qiiia ergo in eo,qui facramenta fufcipiet,reqüirimus fidem (qua prius imper-fedaerat amp;informis, cum poenitudine priori# Vitatmakexadar, facramentum baptifmi vel poenitenna; tecipienti perfidtur amp;nbsp;defuper gratia affluente formatur)faltem informem,nefcio cur affirment aduerfarq, minifterium porrigen-di facramenta vt fidem confequantur, inftitu- • turn tffe.Sed attentum me facit pronominisilla pofitio, cum quafi cum demonftratióe quadam Camoli-dicuntrhanc fidem: arbitror quod fuam indicant corn alia quam vtnouam,nequenos,nequequianreno8 Lumera. fuerunt,patres, profeffi fumus, neque profitebi-gt; mut vnquam. Nobis enim perfuafum eft quod ficut vnus eft deus 5^ vnum baptifma, fiefit 52 Vna fides,quam vt a Petto accepimus, ita «Si in uiolatam.incotruptam.faniftamqueferuamtis, amp;: prater hanc nullam acceptamus. Si hac de-monftratione aliam nobisfidem, vt videtur, vo lunt ingerere aduerfarij,dolemus,non tam noftrl quam aduerfariorum caufa.Stetit enim fides no ftra inuitis tot aduerfariorum dentibus fefgmik k annos,ftabitque perpétua, tamamp;fi aliquan-tifper apyd noonullQ» vadUet.

Hic défi' nbsp;nbsp;Clam quod dicuntamp;afFirmant.pcr verbura ciunc a lu amp;nbsp;facramèta tanquaper infiruméradonari fpi' thcro, nbsp;nbsp;nbsp;ricû fdlm.vc caiholicu Iseci fufcipimus «âplefli mur. Laetitia: veto caufa eft, quod eos tandem ceu poftliminio, vbieorum mifertuseftdeus, a prcipis fui pria fentêtia videamus deficere, q ne gat g factamctoi ü fufceptioné gratiâ dari,amp;h{ teticûputathoc fentire. Sic aût ionât eius vetba.

lt;;Hæretica cft fed vfitata fentêtia, facra incnta nous legis date gratiâ illù,qui n5

Ä fuorû C Vide an poffit m aior inter Luthetû Suinter fu difeordia °® ®^ difeordia^ file negat per facramenta dari gratiâ^ifti dicunt A: confitenturper facramèta donari fpm f^îm. Qui veto fpm fandü accipit, accipit nimirû »5; gf arn. Nam fine gratia nô da tur fpiritus fantflus. Qui vbi in hominem illap-fus ed, charitatê, qiiæ fine gratia gratufaciente elfe acquit.^ ï corde eius difftidit. Porto gbus d a tur per verba amp;: facramèta fpiritusüfliis ^ Nû fjs qobiccgfæpofucrinr,an g nôpofucrint^Pro fecQo illis, vtpote credere nolêcibus/pui 4tßf00 At'l 7 nbsp;nbsp;nbsp;obftreperis, aari non pôt,gbnsilludS. Stephani

dictû rede applicueris: Dura ceruice amp;indfc5-. cifis cordibus, femperfpirituifando reßitißis, d^i * a^ ficutpatresvcnti,ita56 vos.Hisautê,hoceft,g ® S“* ^ non ponutobicem,qui nonrecalcitrât,rede da-cipian . j^f Quid eft autê obicem no ponere,nifi diuinis verbis credcre,a peccatis fefe alienare,ea detefta ri,gratiam querere, S^ hac fide facramèta fufd , ,'’perelt;Quod fi his nödatur fpósfandus,n5 video ' quitus rede dctur^prsfcrtim inter cos,qulc6po

les fi'ntrationis; Quamobré quiob/cnn ponor, credere nolunt, qui grariam refpuunt,huius doni non funt capaccs. ® Cum igitut nihil amc defi-derem, nihil magis efflagitem quam fehifmatS acq^ errorum, qua hac mala tepeßate apud nos lncruducrunt,exinanitionem, catholics cedefiae pacem,lt;56 aduerfariotû Ialutem,pro quaamp; hoc corpufculalibentercxpofuero (difpercam.fi ali am ob caufam hune labors fumpferim) nó me^ diocricer fum exhilaratus, qua ißä articula Con feffioni videreminfertó. Quid ni gauderêlt;haud enimdefpero fore,veradem facilitate renâclent etiam alijs,qua hue rcliqucrût. Quo fiettandem vt inter nos concordia coalcfcat. Nunc v«o fe-quitur in ConfelTione,

CQui fidem efficit vbi amp;nbsp;qu5do vifum lt;ft Deo in qs qui audiunt cuangelium.

C Hæc me exadius perle datante ingens ani-mum meum inceßit admiratio,cur ißi.qui omni um fefapientidimos arbiträrur,adeo délit ent, vt recfeipfosintelligant.Sedageidoflendamus.il lis qui cuangelium audiunt, dicunt per verbum J^®P '9f*‘ amp;facramentadarifpiritumfan(flum,qui fidem ineisoperetur,non fempernee mox,fedvbiamp;: quado vifum efldco. Ergo ne fpiritusfandusda *^ tur infidelibus.impijSjód fceleftis^ Eflo,dctur loi ritus fandus iflis, qdê ne mox accepte tanto del dono,mox fide illufiratuti Certe oriente fole,di-es eft amp;nbsp;euanuerót omnes tenebrsc.imo impoffi bile efl vt vbi lumen efi,ibtdê fit nox.Et vbi fpiritus fandus,id efl, vbi deus efl, ibi nimirum

emnis infidelitatis amp;nbsp;peccati difpulfa eft cafigó* ^ non funrijdem mahtia fakem qm' prius.quos inhabitac.lam gainfidelea funtjprjlt;56 fcelefti, neque fpm fandlum .neq? fidem pofTunt habere. Vrautem Äfpintum fanctum 36 fidem fimul Pfalm.ïi babeanc, obkem quoad pofiunc tollant.fpintul gratia: locum parêt.Non enim nifiin faneko ha-Sap. i. bitat.EnlnmaleuoIamanimamnonintratfa-pientia, nee habitat in corpore peccatis fubdito, Spiritus enim fantkus difcipÜnæeffùgietfickutn 36 aufert fe a cogitatioriibus quæ funt fine intel-lectu.Quid ergo dicunt aduerfarij fpiritum fdtm per verbum lt;56 facramentadari.quuin tarnen in inftanti in eos, qui euangelium audiunt,fed vbi 36quandodeovifum fueric,vimfuam explicet6 Ergo ne fpiritusfanekus ingreffus inhominequi audiuit euâgelium lt;56 credit,operietur alium deü qui vbi lt;56 qn fibi vifum fuerit, fuo homini, que poffidet,fidcm infundat^ Num duos nobisfaci-ent deoslt;aut aduerfus fe diuifus eft deuslt; vt quod Velit fpiritus fandtus, idem nolit pater. Sed heus non debebam in re tam ferialineptire.Porro deus vt perfonarum acceptor n5 eft, vt femper falutê noftram quaerit, ita nâquam no paratus eft dare fidem his, qui fidem optant, 56 cum fide etiam . nbsp;nbsp;remiflîoné peccatorn,modo quærant vt oportet

Mattn.y. jpfç^^ jj^j^ ^^j dixirfPetite56acdpietis,quæ-ritc 56 inuenietis,'pulfate56 aperietur vobis.

Clam vt etia alia expendamus,n5 audit euan gelift qui credit deft nemine iuftificare ob fua me rita fed propter Chrm tm.abfeg vllis operib.gfß hoc folö credit,qgt; propter Chrm i gratia recipiat. Audit autem euangelium, qui auditChriftum fa lutisnrx caufa icarnatft,pafsft, mortuS: g audit

tegnpm calorum iUis concingere tant5,qui ma- gs^audi^ data obferuant: qui audit non credentibustantu “ fed ^^panitentibus i emifTionem peccatoj S.iuftl tia,falutê,efre ptomilsa.Qui hxc audit,audit fi-mukuangeliu amp;nbsp;Chrißü.qui bate vteuangeli-zatumiffus efl,fideliter euangelizauit. Qui veto audit deum ita nos iuflificare gratis per folam fidem abfcj vllis nodris operibus, pernitiofum audit honuinü commentü;amp;:,vt vete dicam,di-abolicu audit figmentum. Tamfacilis abfolu-tionis nufqua neep prophète, neep Chriftus.neep apofioli meminerunt, fed quod tes eft, Chriftus J^jj^j,. dixit:Panitentiam agite ÖC apropinquabitreg- * * «urn caloi^.Sed itetS in eadê næfitamusfalebra vnde iam diu fuimusexplicati,5; fatpein eadem nifi pratcauerimuSjinddemus. Sequitur:

lt;[Damnant Anabaptiftas amp;alios,qui fentiüt fpiritS fandü contingcre fine ver# bo externo hominibus per ipfomm prac# parationcs Sc opera

COur non deteifarentur eos,quorü tam craftat funt haerefes Vt vix ipfi eas fermone vel litetispa lam audeant profiteri .Tam aperte cum fcriptU ris pugnant, vt nemo eas accepter pratter petuer fos amp;nbsp;feratû literatum protfus ignares. At vti- Luthems nähme vefanotumultui acaliishatrcfibuscau- caufa dif fam nódedifTetLutherus, quicuilibetlibetofe- fidiorum cit, aliteratep vniuerfalis eedefia fentit,f€ntiêdl determinadi, cóftituêdi.hnanas cóftitutiones,décréta côtenedhpro fuo arbitratu viucdi,pfcrtï,qj g fût per Chrm emâcipati,nullls deinceps huani« fubijeiät decretis, imo tp mains eft fentit, iuftum

cS tm hûani's fed iSd diuinis legibus n5 fubiedlS* Ad de qd oia fecic oibus coia : quod tametfi cer--tus firn,nolo afleucrare. Recend tn teneo memo tia.mulicrculam qdä,qtum ad corpus gtinet, 11 luftrem, aduerfariorum pattern non fegniter pro tegente, recitafle mihif i^r procax eft ilk fexus) ex fymbolo Lutheri(talis ent erat libto titulus) qgt;in Chriftianafide omnia omnibus debetent clTe communia. Non defuit quod refpondiftem, nifi me innata cohibuiffet vcrecndia.Sed hxc ex tra meta. Damnât Anabaptiftaijthxrefes.quaa nemo non damnat. Sed rationem ob quam cos . damnant, non probamus. Damnant cosvel ob hoc folum, q, fentint fine verbo externo fpiritS fandS contingcre hominibusper ipfotu mprx-parationes Ä? opera. Hoc eft tot5,quod in Ana-baptiftis ijs difplicet. Aiios cacent errores, Mab eft quodfux répugnât fententix, damnant.An lioc caufa ob quod ifti eis impingnt vterroneum,fentiât Ana q Anab. baptiftæ, nefcio,fed quod multifine externo ver damnant bofpiritum fandnaccipiant,nonitcm.Curitalt; Sit cxChriftianisquifpiam peccator,multis pee catorum fordibus implicaius.qui vbi miferante Spiritus ^^° coepit vel modicum extra lutum pedem alte fands da dimfublcuarc,gemit,plorat,lamcntatur,finon tur fine ex ore,corde tarnen precatur deum vt ful tadem ml terno ver f«rtusgratiam,quaiuftificetur,quafandificetur Jjjjj clargiatur.Interim ieiunat, fefe deijcit,miferetur pauperum,amp;nihil nöfacit,vtmifericordemdei aium ad cómiferationê Hedat. Huiufeemodi nc peccatorum remilTioncm 5C fpiritus fandi gra* dam negabitf Num infirmius eft internSdei ver bumexternof Numincreatum dei verbum fine

vUovocis externe fttepitu in humano corde po-reft loqui^Quorfum ergo illud: Audiam quid lo Pfal. $4 quatur in me dominus deus^ Quod poteft homo lohan. ♦. idem non potent deus. Adorât pattern homo in fpiritu fine verbotu fono, Ä in veritate adorat: er deus viciflim non loquetut fine verbo externo hominilt;Loquiturplanc,amp; humiliat06amp; corde contrites fine verbo externo per opera ipforu óiJ pr^patationes confolatur, gratiam cis mittens fpirituff. vt omnino tandem e peccatorum cloaca mundi abeant.CAddunt praeterea fignanter.

Quid audios Damnant vc hxreticos, qui fentiot ad fplrituIT.receptionem praparariones et opera facere.Qpis hoe aequo ferat animot’Si ad recepti Lues » onem fpirituPTancTti nihilfaclunt praeparationes Matth, r. amp;nbsp;opera,cur Chriftus ptsmittit ante fe lohannf Praepata Vt viam domino dirigat.vtcorda præparet lt;nbsp;Si tienes lt;52 ad rcceptiócm fpiritufiandinihil fadunt præpa opera cê rationes 35 opera, curdidtpetSamuclemIfrac neceffat. li:Si in toto eerde veflro reuertimini ad domina i.Rcg, 7. aufertedeos aliénés de medio vedri amp;nbsp;prépara te corda veßra dno «Siferuite illi foli.Ite^ dico.fi ad rcceptionë fpäßandi nihil faciût pparatiSes 3C op a,cut tories regrit deus noflrâ pnîam.q pa ratioresfimusindulgetiä.iuflitiäamp;fpmf.accipc «n-relt;Cutdidtinadisapofl.Pctt»:Pcienitemini3lt;3 Actuu.« côuntimini vt deleatur p«Sa veßra. Ptæparatio nulla re magis côfiar.g pnia35côuetiiôe. Etin euäg.dicit Chrs: Date eleemofynä lt;55 oïa muda Ll)C^lt; gt;*« ernt voSis,quafidicat, fi nó dederitis cleemofy-«5,poUuta crût vobis OT a. Vidêt cti5 hic ppata-

tionf Sâ opéra. Et vbicp fere in fcripturis, quutW gracia fp5fffe datui^ poUicet de» hoib.defidcriû Tfaiae.fj. «oijtamp;ntim poftulat.HincdidtpIfaiâ;Oêsfitiê tes Venice ad aqs.Et hinc dicic eciâ Chfs:Si gs fl [ohan.r *“ veniac ad me amp;bibac. Vides eciâ hic pparati onê amp;nbsp;opa.nêpe vt cô defiderio ^ fici vcniâc,fl velinc ficim excindS iri.Ec nS dac ifte potus,nifi fici aefiuâti, Sed gd necefle eftpluribus hoc cefti moqs probare,quû id vbicp clamée feripeura, et deus vt peccacoribus condonet pcccata, pniam, iuftitiâ,iudici5,corcontrit5,in proximos miam, amp;nbsp;alia id genus præparamenta exigare’Hoc tarnen commodû adiccero.q, ad deuotas hoïm pe titionesChriftusraciotinatur pacte fuûcœleftem tucs.n fpirienC datut^.hoc mó;Si vos c5 fitis mail, no-ftis bona data date filqsveftris.quantomagis pr cofleftis dabit fpm bonum petêtibus fcf Vide nie orationem præparatoriâ,qua fine pr ccxleftis a-lioqui beneficentiffimus nemini adulte det fpiri turn fancîlum.Doceant hic fi poffunt aduerfarq, orationem,prxpatationem.amp;opus non effe.Nô «ft igitur quod hærefeos infimulcnc eos, qui do -drinæ Cnrifti inhérent mordicus,pfertim quum ipfi nihil æque vrgeant atep vt fui ex Chrifti ver bis 8C promilTistoci dependeant.Non folum apt bacrefeos nos infimulant,fcd cum peflüentiiTimis damnant Anabaptiflis.Oimpudentiam.o c3tu macia plus qu5 ferinS, quæ dânat eos gbus Chrs quibus apoftoli, quibus vicaria eorum fucceffio normam dédit rede viuêdi,recfiecp credendi.Nô . nbsp;nbsp;nbsp;poffum hic mirari fatis quo mô illuftriffimi prin

ripes,viri profedo cordatifiîmi fimul acocula-tiflimi perfpicacifûmiepin hanc aduerfariorum. ( eos puto qui huius hærefeos funt aurores ôf quo

rum in Côfeflioneamp; Apologia faturam cogno fcimu6)coicrintf£ntcti5,g vidée ex diametro cö Ccripturisfacris 5C ecclefiafticis ipit ut is pugnarc

lt;} Item doccr,q7 fides ilia débet bonos frudus parère, amp;nbsp;qj oportet bona opera mädata a deo facere,ppter voluntatê dei, no vt cofidamus per ea opera inftificatio rfecora deo meren. Na remiffiopdorum amp;nbsp;iuftificatio fide apphéditur, ficut teftat amp;nbsp;vox Chf i : Cu feccritis hæc oïa diciteï ga ferui inutiles fumus. Idê doeët amp;nbsp;vete^ res fcriptores eedefiaftiçi. Ambr.enim in qtt Hoe eóftitutu eft a deo, vt g credit in Chrm faluus fit,fine opcre,fola fide, gras tis accipiens remUTionem peccatorum, CRefponfio catholica

SExtus ide articulas partim me dolore cruci.* at,partim exhilarat.Doloris caufa eft tot er rorn cögeries in tä paucis verbis.Gaudq.qd Bonoro Video aducrfariospaululü refipifcere,qdq; Ipere operum tâdê côcordiç inueniri modos.Opera itacß bona prædica-* q aurore Luthero proferipta er5t,ab exilio tâdê tores ex* funtreuocata. Qui bate pdicabât,qu5exularët, ul aba nt. prohdolor,gbiisc0uicrjs,gbusiniurijs,gbuspro fcriptionibus,gbus funt verberibus affedi.Con tra,quitHmomncmmouiftctlapidem, vtom-nis ex hununis cordibus bene opcradi adimeret aftelt;ftus,omiflt;jconatus,palmadonabat,erarg^

prædarus huiufee choreæ dudor, Sed ne h« vl' dear per calumniam Luthero impofuiffe.adnu-metabo aliquot articulos,qui doceant aliter nâc aduerfarios fentire,atc^ olimprxfaipfit eis Lu' therus,lib.de Chriftiana libertäre.

CAdmiramurhicLutheriexoculationë.quod tara palam feripeuris obfttepit.Si fides fola,vt i-Efe vult,eft falutaris Óóefficax vfus verbi.fi ver Sdei nullis operibus fed fola fide fufeipi pot et coli,cur item Paulus nonauditores verbi iuftos Roma.: affirmat.fedfadloresdicitiuftificariiCurChrs (licit quofdä fore indigniores, g gbus coeieße re'

HOMINIS FAw' gnom äonetur.qui poft acceptam fidem,quavcl pleracj mukafecifsêcmiracula, quaenam alijs Matth. T prophetaftènt.voluntatem dei non fecer5tlt;Cur ibidem.. adtuamoLuthcrefentenciam non dielt Qirus Auini fermonisfadores fuper harena, cótr a aü» ditotes tantum fuper petram xdificaret’Rutfum eut non rémunérât opcrum mifericordlæ negle-' dores luxtafenfum tuumeeur item non damnat «onindem operum operarios^Si hocfaceret,fta-tet fortirer tua fententia,Si fides eft breufs amp;nbsp;có-fummata plénitude legis,fi fides fine opcrib.iu-ftificat,liberat,faluat,fifolafuffia'tadfalutem, curmiuatBrPaulusmortcmijs,nonquicredunt fed g no obediunt euang.dicens:Qui non obedie *.TheH.i8 tint euâg. panas dabunt in interitu seternas^ Vi des non modo credendum:fed amp;nbsp;obediendü effe «uang.Itê fi credidiiTe fatis cft : quare nulla fidei Matt. i». habita mentione iuuentm fe coniulentê, quo ad falutê maxime opus effet,pperâ (fi deo placet.) docet Chr s mandata effe obferuanda? Ergo ne difcrepant,ctedere 00 mandata feruareiSi nô eft Vllares tâ bona nulla ta mala,q tibi in bonü,ód credideris,non cooperetur,mirumquid Corinth. t.Cotin.lt; fornicartjs,adulteris,raptoribus,alioquiChrifto credulis.côtigerit.QuosPauluscaleftib.regnis priuans.occultim implicatiufep, nifi refipifeeret ad æternas panas dânat.Si vbi feia fidei reuelat caetera oia ad falutêinueniûrurfupuacanea.hal ludnatus eft vt tu fentis,Cbriftus,qui fidei adnex uit etiam pniam,charitatc,bonaopera,Â;plera tp omnta.q paffim produnt fcripturæ.Hæc no-bis obiter dida fint,^ ceu a limine falutata.Si-quidem non Lutherus,fcd aduerfariorum Côfef

Ïïo,nobisfaceffît négocia. NSc«godifaitiamt acticulum. QBenefaciunt aduerfarq cû aLuthe »0 fe côuertentes.fidc bona opera parère ingenue fatentur.quode^ oporteat bona operaa deomS data,facere propter voluntatê dei.Bn hic Ä ca-tholice nobilcû fentiunttôi vna vtrirp.quod vul Open nbsp;nbsp;godf ,nauiga mus feapha. V eiÇ! quod adqeiût bo

iMna me «a opera nô fadenda.vc côfidamus per ea iufiifl rétur iufti cationem coram deo mereri, non poffiim nô im ficationê probarc,prçfertim quod factis feripturis eß diße corS deo. rancit,quodep fuo fe confodit gl adio. Cófitentur enim quod bona opera a deo mandata propter cius voluntatem fint facienda. lam ab eis velim Optra 3 refcire, cur deus ea fieri velit,an vt ipfi conducat b» pront anproxïo,autefi5nobif)pfislt;Planenóvult de» Pfalm.ij vt bene operemur,quod ipfi labor noflet emolu-mento fit.Id enim prxfagi{tDauid,quoniam bo norum noßrornnon indiges. Quadoquidem qui ipfe efl fons omnium bonoru exuberantiffimus, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a quo omne datum optimum SC omne donü per

laeo.i. feJlumemanat.aquohabentomncs i^tfint, vt bene viuant, vt bene cogicent,vt loquantur bene l.Cor. 4. nullanoftraindigetopera.Quidhabesinquita-‘ poßolus,quod non accepißie’ Vtautemnoßra non indiget opera, ita nequc ex bonis operibuB noßris lucrum, neque expeccatis noßrisiaeßu-«am facit. Non enim ad cuiufuis laudem gloquot; riofior, nequc ad vllam quaafficituriniuriam, lob.jg nbsp;nbsp;nbsp;f^t defpicabilior. Sic enim dixit beatus lOB: Si

peccaueris quid nocebis dco^ 5C- fi iuße egeris, quid donabiseilt;aut quid de manu tua accipiet^ Âliog,quod didu efl abfurdS, noflra beatitudo, noßra perfedio non eet ex deo : fed deiperfectie SC beatitudo plurima ex parte penderct ex nobis

CRurfum non vult deus nos tantS proximorn fntuitui amp;nbsp;vtilitati deferuire, vt bene operemur Voluit quidêvt naturali ordinc profevicifTim folicita fint myflici corporis fui membra, hoc efl Vt alter alterjusfubueniatinopiæ,vt alter altera iuuet, vtinfepeccantiindulgeat, ficutamp; pater coeleßis propter Chriflum noflra expunxit peccata. Num nxe voluit tantum proximorum caufa ;vt nihil ad nos inde lucri redeatf Vultvt inproximos fimusmifericorde»,vt ipfi rurfusa deo eófequamur mifericordiam. V uit vc pecc5-tlb.in nos nox5 remitcamus,vt et nobis deus pee cata remitttat. Vult vtpro calumniantibus5f

Matthä, LTVilVUU^UktMUO liVO MtVgt;AJUlt;99 V fc •** tlU*H^*M**« »«AAW rumdei adferibi mereamut. In fumma.qualis tufueris proximis, tail's erit tibi deus. Vide bic candide lector,qua mum tibi lucri ex bono opère redeat,vide etiam quam elumbe fit aduerfari- phg^.^; orumfigmétum. Sic Paulus laudat Philippefes quod fug fubuenifïêntnecclïïtati.nonquodgau-derct fux inopiæ effe prouifum, fed quod eis ex cö miferatione fua emolumêti accefTcritplurimum Vndc en dixiffet: Benefeeißis communicates tri bulatiopimcae, adiecit paulopofl: Nonquod quxro datumjed requirefrudlum abundantem in rationem veßram lt;1 Adde quod multa deus nos voluit bona opera facere.quaeparum ad Bo.opera proximorumvtilitatempértinent,nêpevtfem- ^^æ loW Pquot; oremus, carnem domcmus,crucc portemus profint óf idgenusalia,quxproximor.ihilconfcrunt,ni authori, fi forte ad adificacionem. Vident igituraduer-farq quod (kus non vult vt fui caufa, aut proxi-niorfi tantn, led adnoßru ipfotücomodnbena

©pet a fada mus. Quale commodum^Ten-enum vt anum agro domû domui adcopulemus i vt diceicamus^vt delicrjs nos luxem»^ vt î terra no mê noftrum cekbiemus^Nihil minus,fed vt fpl rituale commodum manibus pedibufq^ôCtoto peAore perfequamur.Hincvt negleda return tê porarium cura difdpuli fpiritualibus lucris ma^ gis inhiarcnt,cxhortatus eß eos Chrißus dicens: Mâtth. « Nolire foliciti eße dicentes;Quid manducabim* aut quid bihem»,aut quo opiemur.Haecem oia gères in grunt.Seit cm patervr,quia his oibus in digetis.^uacritc ergo primû regnô dei amp;nbsp;fuflitiS eius,amp;hxcoia adqdent vobis. Audisfpnalta eße quxrenda.fed quo mô^ vt fadas,quæ pro eo rum indeptione voluit deus.Hiclabafdt aduer-farioije opinio,prorfufq? corruit. Adhaec cur voquot; Mâdata *““Deus vt pniac operibusfefe affl igerent pecca tores,nifivtveniamconfcquerêturlt;Curitëvult (rr^r^^ vtdiuinahomfnc8obferuentmandata,nifi vtyi ' tambabeant in colis aternamlt;Quisdetinquit dns in Deuter.talcm eos habere mêtem, vt time ant me amp;nbsp;eußodiant vniuerfa mandata mca in oi opere,vt bene fit eisó^fllijs co^in fempiternS Et;Cuflodite amp;nbsp;facite ea qua: pracepit dns deus vobis,nerp declinabitis ad dextram neep ad fini nram,fed per viam g præcepicdnsambulabitis Ib. cap.7 ''^ viuatis.Et:Cußodi pr^cepta dni dei tui,et fac 4“^placitumeßet bonum inconfpedudni,vt be nefittibi.Proponit nobismandatorum obferuS tiam,proponit f£. fpem mercedis, amp;nbsp;aduerfartj nolunt nosfrudlum bona vita fperare.Sienô IP - cebit ei8,quiinedia,ieiuniis,vigiltjsaltjfc5propf dcü fefe modis afflidant,Dco confidere fidelm*

HOMINIS PoM, quod labo ribus fuis compare largiturus firmed ccdem. Cur ergo proponit, fi nihil vel iuftificatf oniscoramfe,velpr3emgnosmanetlt; Profedo quantum ego coniedurare poflum, nolunt nos diuinis poUicitationibus fidem habére. Dicant, fi poflunt quod male egerit Dauid,cum inclina^ uit cor fuum ad fadendas iuftificationes dni,pro Pfai.til, pter retributionem.Dicant an peccauerit Mofes Hebraat quando contéptis regijs delicijs.amp;vniuerfaAe-gyptiorum pompa repudiata.maluit in fpemer dois cum populo dei crifli moerore cStabcfcere. Non audebót dicere quod peccauerit ,alig offen derent lt;5c in Paulum, caulam noftra fotticer de-fendentem:Fide inguit,Mofes grandis fadus,ne gauit fe fllium eflc fdix Pharaonis,magis eligês affligi cum populo dei, quam temporalis pecca tl habere iucunditatem,^ c. Et quod partesnoßras tuetur: Afpiciebat enim in remuneratioem.-Qui in remunerationem afpidt, certe confidit p ogafua coram deo iuRlficationê mereri. Haud fdo,an quidquam dici polfet enucleatius.Et ope Matt»* tarn illi quos conduxit paterfamilias adexco-tendam fuam vineam,ßatamexpcdant6^ ac cipiuntmercedulam. Petrusquoqueapoßolici i.pétri.i. inuneris princeps, beatos pronundat eosqui gg iuRitia corporis aligtâ fecifTent iadura. BeatoS ing.infpe repêdend^xtetributionis.Gloriofi^qr Supplid martyres nihil de diuis promiflis diffidêtes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orü mul-

cótumelias,poR verbera.flammas.eculeos.lam tagencra pades, fuftes, crates, metalla, calcarias, fulphura tia8,Salinas,fcalas gemonias,poft cnfes,furcas, patibula amp;:pofl vltimü fupplicin forriter gpefla fpevabat fore yt fc3m verba Chrj fuis labotib.

werees refunderetur.Inanff« mercedem operftu# qui nihil meruent. Qui vero Chriflo nulla fedt fiipcndia,fi quid accipit.dono accipit, quo prin Pauluï clP’sfui überahtatem agnofcat,BeatusPaulus, cofidit in '^^’ infrado aîo nomê Clin ferme pet vniuct -ooeribus ^““’ mûdû euulgaffet, amp;nbsp;fuo munere probe de* f^jj fundus eflèCjhaud dcfpôdebat aîm, imo fadita bar,gd fe pro labore exanrlato maneret prxmt} ’.Tim,4. dices: Bonum certamé certaui, curfum confum maui,fidc feruaui.In relique repofita efi mihi co toa iuftitiae,g redder mihi dnsjn ilia die iußus iu dex,Cur fperac corona muite labore fuo parata li nê licet etia nobis per opa nra corä deo iußifi cationi promet) tœ eöf iderelt;Haud dubi5,gn mi fericors prgratia, qin gloria iPmereamuf, mife ricorditer pftet.V t ant iußus efl iudex,ita profe* Ïacob nbsp;nbsp;nbsp;^° vnicuiq^ feefidn fun labore dabit mercedê.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etb.Iacobusdicitlcgisobferuatorcinfuofado beatu.Nöobaliud plane, gquodfecitiuxta lege dei, qobferuator)busbeatitudinê,gperpati entia expedcc,pollicctur.RurfumPaulus noflrç Hebt. nbsp;nbsp;nbsp;fidei tutiffimum afylum,docetHebræos,vtbn-

ficentia amp;nbsp;communionis non obliuifcerentur,q^ talibus hoflijs promereatur deus.In tam data lu ce non vidêtaduerfarq hominem per fua opera iufiificationem promcreri,cum hic dicat apoß. quod beneficentia ^communionis operib.deui promereatur. Qui deum promeretur,plane non iufiificationê tm fed amp;nbsp;iufliciam.charitatem.bc atitudinem promeretur.Interrogät praterea per Petrum apofloliomnesquidnamlucriquid mer cedis pofl rerum fuarum ablegationê expedana Matt, ijlt; ri fint,(SC audiunqAmeadico Vobis,quod vos g

fecuti eftis me, in regenerationc cum féderft filf* Iiomis in fede maieftatis fuar.fedebicis Ä: vos fu per fedee duodecim iudicantes duodecim trib.If-raetDefiderio prçmij flagrant aponoh',amp;: Chrf ftus bona poHicetur, vt plus atfluennóc aduerfa-tijnolütnosquicquam noflrisoperibus confide re. Compottauimus nunc ex muleis imo omni'* bus pauca teftimonia,quibus pro noflra qualicS cß virili veritatem catholicam ab aduerfatiorS minis defendimus/am aperta,cam dar a,vc nifi Velint protfus errare,conuelli non poffint.Ipüve ro Vni aut alrero Verbo male iritclledo inniten-tes.nc tantillum quidem habent folidx veritatis

^Hic vt aduerfarqs intelligentiae aperiamus Meritum oftiu.haudfueritoclofum.fidixeroquiddcmc* duplexes rito definierint facrarum literarü tradatores.Bi gföi ÄCÖ fariam itaeÿ diflecant meritn,vt alterum fit me digni ritum congrui,alterum condigni.Meritum congru! vocant quod non tâ meretur fuo opere, qua quod de fola largitoris liberalitace petenti obue-nit.Bene enim petentibus fern per prçfto eft. Meri turn condigni prœmin appellant, quod ita acci-piuntbenemeriti,vtnegaffeiniuftiti3efit. Quo circahuiufmodi fabricant fimilitudinem:vt fint nbsp;nbsp;.non,

alicui pfifamilias tria fimul mäcipia, primS c6 dueftitiu, duopofteriora acceftbria quoi$ altern ™ malû,alterûpelTimîJ. Côdult;ftitiûlaborisfuifta ” tapoftulatmcrced^ quâhenispriusquâop» ag grederet,pollicebat. Hic fi mtreenatio fideli fo-iution^negaret,ïigtati8 rede ïcufaref.Prima ac cefforin,4d main dixim»,arda qda neceffitudie hero fuo adcopulatn,diligit,veneraf. Qtf fi mu-nufculü ab co petit hûilùer,dçdççcr€t ei»liberali-

fi negaret,cum ramenai vellet,negare pofTef,«® quod nullum fibi feaffet fhpcndium, Akerum aff «ffonunijpenimumjContumax.immongeruH» inuidum, herum fuum odit,petfequitur, incentac ci minas vr occidat.Huic herus, non tantum nihil dare tenetur.fed æ peccet fi dct,quod fciat eS in fui contumeliamverfurum.Primum mercedê accipi t de condigno , feeudum donum recipit de Parabo- congruo,tertium de neutro nihil accipit. Appli-Iç exege- ‘^^ ^ijne ifiis tribus fi videcur,tres corum qui lune fis in eeelefia, ordines, vt perpoflerius fignificetur diuinx voluntatis irrifor, contemptor, quitââf fi credat tenuiter deo,fi non dolet peccatiji grati am non implorât,fed manet in peccandi propo-fito,nihil minus quam remiffionem peccatorun» meretur.Medio cöiunge eum qui peccator eft 8C hö nullius frug{,qui vt coeperit malids fus enot mitatem fecum in animo fuo volutarc, conuer-fationem fuam, vel ob amaritudinem priusex-pertam,vcl ob imminentis poenx timoré,dets» ftatur.flinc gemit,lachrymat,tóditpeóus,orar media fe afflidat,pauperibus fuccurrit,amp; oém gnauat opcr5,vt in gratia tandéceu poftliminio wdpiatur.Iftiufmodi gs neget de cögruo mereri fufhficationem, prxfertim eum ad promerenda «am fefe totum effundit.Nihilominusopera ei» qualiacunqt tandem fint, non merentur vt core intuitu deus obligetur eigratiara dare, Vtfu-Ram operum mercedem, fed pro effluentifTim» fua largitate gratiamei impartit amp;: peccator» remifTionem : aliequi^ratiaiamnoneflêt^a-tia.Sic gratia (SCremiflionëpeccato^ meruifTe, idê effe intclligc,quod eft gratij fefe coaptate,^

vakdidîo ablegatoque peccato ad deum fe con uertere.HincdeusdixitjnZacharfazConucrtiini Zacha. ni ad me amp;; ego conuertar ad vos. Et Chriflusin Mat.? euangelio.PenteS; accipietis,qua:ntc amp;nbsp;inueni «tis,pulfateamp;2perieturvobis

CPorto cum gratia petenti mukifqt modis q Gratiam rentiimpenditur^protinusqui accepit.iuflifica- adepms tut,(5^ ex bofte fit amicus imofiliusdef. Deinde ”’ƒƒ poftquam folutus eft a peccatis, nihil moratus, ftkicatut conuertitfc,vt ea quaprius animo conceperat, ftudia exequatur.Tum demum fiet, vt per opa quæpoftiuftificationem in dco Ôi per deum fè-cit,dignus fiat^qui ætemam vitam accipiat. Ne mo enim operatur,qui idem non expedet opens fui condignum frueftum. Si id facit,qui pro terre nolaborat numifmate , folumfinem fui open's proipcdlans.quid putas fiet ei,qui ineffabili affe clione.ingentidefiderio.nontamfuum commo dum quam diuinum honorem,oboculosponit^ lam veto opera q is coopérante dco facit,vifua Opera Q genuina infinitam quandamex deo fortiuntur ccelefte p bonitatem,vt non tantum temporali,verumeti min me-amperpétuedignafintpratmio. Hinedefalu- rentur. taris gratis aqua dicebac faluator : Aqua Iohan.4lt; quarn ego dabo, fiet in eo fons aqux falientis fn vitamsternam. Nequediuinam dedecetbo/-nitatem,amp;: iuftitiam, vt fideli feruulo,pro opcquot; ribus , quxexmera in deum affedïione fedt, xtefnam mercedemreftituat,quam,nifinos faP lunt verba eius, in vinea fua ftrennue laboran -tibus,promifir,dicens: Vbiegofum, ibi ^ mini Iolian,I4 fier meus erit.Sit igitur hoc modo conclufum, vt iuftus,cum diuinie mandatis ad amufüm obfeg

tur,nihi!cp non ad gloriam dei facit,ccdefiem be atitudinem de condigno.pcccator pro viribus ni ftificantem gratiarn quærens pro congrue, obfti natus veto in peccatis non gratiam fed ira fed in dignationem fed æterna iupplicia accipiac.

(fiNunc quando de fide Ä: meritis inter nos 3C aduerfarios rota eft concrouerfia,operæpretiû fu erit vr etiam refpondeamus tjs,quæ de iuftificati onef re plane non minutula fed in qua omnisve^ uitur falutis cardo^plunbus verbis fed admodn infirmis difputant adiierfairj in fua apologia, g aediderune aduerfus ConfetTionis fuse Confutati onemnonfatisintellecftam.Hic præcipuaadno tabo argumenta eorum quibus Catholicam ye ritatcmlabefaëtarcconantur.

Ç Vniuerfa feriptura in hos duos locos p cipue diuidi debet, in legem SC promifTio nes.Alias enimlegêtradit,alias promit fionem deChrifto,videlicet,eum aut pro mittit Chriftum venturumcflejamp;polli« cetur propter eu m remilfionem peccato^ rum,iuftifieationcm Sf vitam æternam. Aut in euangelio Chriftus,poftquam ap paruir,promittit remilTionem pcccatoru iuftifiicationemamp;vitanîæternam.Voca mus autem legem in hacdilputationc de calogi prxcepta, vbieunq^ iUa in fcriptiv:

ra leguntur * De ceremonies Si iudicial^ bus legibus Moß, inpræfcntianihilloi quimur«

CRefponfio catholica, N On video cur aduerfarrj vniuerfarn fcrip-ptura in legem óópromiflionesdilTeeenr, nifi quod iuftificationem putant folis pro miffionibuslt;56 fide contingi,quibusnosite man datorumdeiobferuanriam adiungimus. Quart huiufmodi diflecationem demo probat fideliS, velquod nulla habeat ex fcripturis autoritärem vel qgt; ab re promilTionc a lege fecetnüt,cû tamê ois lex vt pana tranfgreffohbus minatur,ita ob feruatoribus premia promitt it.Sic quotg^vetus lex per Mofen data bonis bnditflionc,mail's co- ejprornif tra malcdicffioncimprccabaf.En propono in co fionê ba--Ipedu vroinqt Mofes,hodic bndidione amp;: ma bet,habet ledi(fbone;Bndilt;flione,fiobedieritism5datisdni et vtraq^ deivenri:Maledicîionc,finôobedieritismâda- peenam. tisdni deiveßri.AudiSthicamp;;in Mofepremiffï one,tj5aleqde,dcquahaudinfrcqnseßinDeut. Deute.tu memoria,de qua amp;nbsp;in Ifa.dicit dominus:Sivolu Ifa.i eritisamp;;audieiitisme,bona terrae comedetis, 81 Jiolucritis,gladiusdeuotabit terminosvros.Au-dianr nüc eriä in eade lege aeterna bona obfequü dätibus, trafgrefibribusite aeterna mala promif fa.De illis dilt;ftü eß;Quis der,inqt,talé cos habe-re metc vt timeant me ödeußodiät vniuerfa mä Meuter, |

data mea in oi tpe, vt bene fit eis 06 filqs eorum infempitcrnum.DeißisiIgnefuccendißisinfu- , roremeo,inaeternüatdcbit.Il]isbonoi5.’,ißisma “ ^“’•’r. lorü promittif ppetmeas,Similiter noua lex,hoc F s

eR.lex dirifii promiffioni comminationcm ha-» Matth ,7 bec annexam. Qui fadt voluntatem patris md qui in ccEliseft,ipfe intrabit in regnum cœlorum. Matt .JJ. Et fcriium fidelem fuper omnia bona fuaconfti Mar, y tuec.Rurfumapudaliumeuangeliftam:Bonum eif tibi debilem introire invitam,quam duas ma nus habentem ire in gehennâ, in ignem inextin-guibilem, vbi vermis eorum non moritur,5^ i-gnis non extinguitur.Illic animos operantin iu-cunda præmiorum pollidtatione demulcet, hic malis opcrarijs cominatur poenam, qua non po Vermis teilclTeincolerabilior.Praterignem enim interi côfdêtiæ tus nefdum, verme mali patienturconfdentia: femperremordentem, femper vellicantemjem perque perpetrati fadnoris commonentc. Cura crgovtraquelex,vcrusamp;:noua,Mofiamp; Chrifti promiflionê habeat,lt;S; comminationem,qua te meritate, qua audada fdügür promiflionê a k ge ^ Neque tantummododecalogipracepta lex appell5tur,fed quiequid deus præcepit.ordinauit in Mofe,tot5 lex vêtus dicitur. Rurfus quiequid in fua lege Chriftus praecepit.decreuir.dixit.fecit _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noua lex eft. V trâçp eeu digito indicauir Paulus

«quot;•*• Ego, inquit, per legem legi mortuus fum vt deo viuam. Quid hic dicent aduerfarij,iqui nuda de-calogi præcepta legem appellant lt;nbsp;Pauluslegi Mofi per legem Chrifli mortuus cft,nn igitur pet legem Chrifli abobfcruantia pracceptorum de-calogi abfolutus eftlt; Minime. Nam ea tam funt obferuatu neceflaria.vtfine eorn obfetuarione nemo vitara aeternam fperare poflit. Quarc id necciTario conceflerint aduerfarij,Paulum vere-« rj legi non quo ad inorahum,q use nûquam non

Hgant,fed quo ad ceremonialium æ/ud/dahum præceptorum obfeiuanciam.pcr Jegem Chrifti edc abfolutiim.De hacitem lege quxinceremo nialib.(5ó ludicialibuseft, dixit alicubi: Arbitra mur iuftificarihoêni perfide fine operibus legis, jj^q^, Non poffunt bic legem Chrifti inteUigere, nam ’ * Vtidédicitalibi;QuinSobedierinteuag.Chrifti ».Thef,t poenas dabunt in incerituaerernas a faciedomi-ni lt;ï^ gloria virtutis eiu9. Huic legi id eft euange-lioqnicûc^ non paruerit,quod audis, tamamp;fi credat folum, poenas dabit. Euangelio vero non obedit, qui negligit,quod iubetjacere, Hinc idé apoftol juftificationê nö fidei fed ogibus t ribuit, en dicit;Nó auditores legis iufti funt ap3 denied Rom. ». fatftores legis iuftificabunf.Hfcetiâipe Chrs pa Luc. i». 13 pronuciat ferun fdentê quidê dni volutarê mi nime tarnen facienté, muleis verberibus affici-endum: nimirum vtdifcant aduerfarrj lolafide abfeßoperibus legis neminem iuftificari. Qu5 legem dicimus,legcm non intclligimusveterem fed Chrifti. Non tarnen fine omnibus operibus le gis veteris iuftificatur homo. Eft enim legis turn veteris turn nouæ potiffimü Óóin primis necefta pß^^^^ riSopus,vtdjligatut deusfuperomnia.amp;proxi ^»ieg,g mus ficut alter ipfe, quo fine nemo iuftificatur. ««ximU Qui enim nôdiligit manet in motte. Hadenus nobis luce clarius expofitum fit duplicem effe k gem.Mofi fcilicet amp;nbsp;Chrifti, amp;nbsp;appellatione k gis,cui fe mortuüdicit Paulus, non mandata de calogi.fed iudicialia amp;nbsp;cercmonialia,quæ mox vt promulgata eft lex Chrifti, täquä vmbra orl ente fok eua nuit,intelligi debt re, quodep vi rafß lex promiffioneshabeat lt;5.' öminationes.cotra

Ç Poer o cur hanc excogitauerint partitionem, in léquencibus fgpeniimero declarant,nempe vc homisiuftificationem nullis operibus, fed tanra fidci,id eft.promiffionibus diuinis credeti.aiTeri bant.Et catholicos,qui cum fide etiam opera ad hominis iuftificationem exigunt,legem,non eua gelium docere,mcndaciter nugantur. Sed quam fecerint id féliciter,ex ijs quç diximus,pcrfpicuS eft.Quæ fi corde accipcrêc aduerfarq intclligcrct plane,q erronés, q ptriculofam imitarent ^ do cerét doctnna, Sed prolidolor tâ potês eft peftilês illa philautia,tam eft ad exexcandum fortis fu-perbia.Nunead argumenta, quibusceu arudini vacuxinnituntur aduerfarq, manummifluri, luperfluumduximus OKiniaéorum verba exa^ ininare.Quod fi attentatem, candidoledoriin-' ulligendi magisianuam præcluferoquam ape^ ' rucro.T am malitiofe callidi funt,tä verfuti funt SC verfipcllcs vt vel hydram commencitia va-« rietate fupercnt,Tot excogitant,que falfo nobis imponant mendacia.vtvel Cretenfeshac parte fuperent.Taceo garrulitatem,taceo quoties ean • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem vt cuculi,cantilenam cantitenc. Qiiomodo

autem veritatem ftatuer,qui meris nititur méda cijs^Sed age,quibus mendacijs tios,dic3 an feip' fos,confpurcent,videamus. ®Fa!fo ecclefiafli cis fcripturarumenarratoribus imponunt.

Menda-« Qiiod intégras humanx naturx vires tribuit ad cia q Ca diligêdüdeo fuperomnia fine fpiritulT.gratia. tholicis Quod doceant hominem proprijs viribus man-falfoim' datadeipoffefacerc.

alioquî proprijs viribus pofTet^nempe diligere deft fuper omnia ) facilius ólt;Slibentius facerec. Quod Phüofophos fequuti folam doceant ratio nisjuftitiam.

Quod Chrirtum fcpeliant.neeomediatorc vran turhoies.amp;per ipfum fentianefegratis accipe re remifTionem peccacorum.

dEtpleracjalia, quxinaniquadambarrolo giacongeminant.Ohomilium impudentiam, p uerfitatem,percinaciam . Tenet me Clirifbana modeftia,tenetvcrecundianein pracoxjedinfa num,cuiufdam qui iftius Apologias autoreli, in geniü duriusdebaccher. Scd dicac nobis obfecra mus, vbiindodloribusfckolafticis inuenerint, quod doceant hominem fragilem originali iufti tia amp;nbsp;omni diuina gratia deftitutum,proprijs vi tibus poffe diligere deum fuper omnia, quodque omnia eius mandata ex fefe implere valeat. Po Medacq no liane animam fi oftendere poterunt.Profetfio arguutur fic fentirc,nó catholicum,fcd hatrecicum eft.Hic Luxera, dicit Auguftinus,quod ad hasrefim Pelagianam Aug.lib, pettinear,credere fine gratia dei, hominem om- nbsp;nbsp;nbsp;bacre-'

nia dei mandata implere poflè. Idem nos quo- ßbus. que ingenue confitemur,óC ante nos eöfefli funt fandii patres.^ mentiuntur ora hominum iniq-rum facile ad iniurias folubilia. Aequo quide a-nimo ferendum effet,fi folum eis errorem impin gerent,nuncverolt;5iC hacrefeoseosineufant, Sed Chriftiana illoijr libert as,qua vel oïa audent,au daciores eos fadt'qv t vll5 maifi deuitet facinus. Miqr cur non retraxeric pudor,quos a tam aper-tis mendacijs timor dei non compefcuit. Qui em hxc legcnqqui audient candidi animi,tancam in

aduerfarqs deteßabuntur maligmtatê. Porto fl fentireni:,quod nûquam cogitarunt,acdocerent, quod ram impudenter,tam mendaciter eos fcn-fifle (Sr docuiffe nugantur aduer farq, nihil pror^ fus inter philofophiâ lt;S^ dodrinam Chrifti difeer Dodria nerent. Sed longo mtcruallo ca docucrunt efle a Chrifti g feinijicemfequeftrata. nempequodillahumâis mm di- tantnftudqs amp;: virturibusjide 55 gracia Chrifti ftet a Phi exclufis, felicitarem attribuit : ifta vero fidem rc lofophia quirit cum operihus. docetrp apertiffîme omnes humanos conatus, omnia opera, ad felicitarem prometendam languetciS5 impotcntiacflc,fide amp;nbsp;gracia dei exclufis. Quihæcdocec.Pelagia rus ne audite rneretutt’ CSed hic dicent aduerfa-rq: Nonne dicent ifti,qs vocas Catholicos, homi nem mereriremiffiom^m peccatorem, dura facie quod in fceft,hoceft fi ratio dolens de peccato,eli ciat adn diledionis dei, aut bene operetur propter deum^Nonnecontenduntq» deus neceftario fie operâti dec gracia ni, neceffitatc immucabili-tatis,non coadioms'f Plane id con fit en tut,amp; idc confeffi funt ante nos patres. Et curnon confite-- ïentur,quod omnis fcripturadiuinaclamat.quë admodum fupra fatis fuperque declaratiim cft.

CRurfus dicent hic aduerfarq: Sihomo,cumfa cic quod in fe eft,cum eum poenitet peccatotum. cum bene ad diuini nominis gloriara operatur, remiflionem meretur peccatorum, quorfum fpe PaflioiS «flat,quod paffus eft,quod mortuus eft Chri dus ƒ Chri me HiefeiStmeritum paffionisdominiexamp;mor-ritu omi- ^*® *quot; P“^*® ta™ ^^c néceffarium, vt fine co ne-bus ne- ”'° faluetur. Et omnes humani conatus, orania ceffariü, ftudia,ofnnia etiam opera, nifi hoe Oirifti meri

to fuftentarentur,engeren tcp,ne tantiUum quids valerent,tantum abeft, vt remiffionem peccato rumlt;5C falutemabfc^ Chrifti meriris operentm angelibo Sedgddicodeinfirmishominumconatibus,cu niquomo lt;amp;nbsp;ipfi angeli boni males fpiritus, non nifi in vir do I pirit» tutemeriti Chriftifuperauerinr.Poftenimcom- nequa fu miffum pr*lium Michaelis lt;5C fuorum cum dra peraurife cone, poftexpugnatum Sc c coeloextutbatum Apoc,« diabolum,dicebat Iohannes: Ipfivicerunteum propter fanguinem agni.Vt veroangelorû, ica amp;nbsp;hominum conatus 5C opera merito paiTionis Chrifti efficatia funt amp;nbsp;merêtur » Nam quod ait lohan. 1» Iohannes, de plenitudine eius nos omnes accepi-mus,gratiam pro gratia. Sane quod noßra opa aliqaidmerentnr,dc plenitudine meritorû Chri-Rieß, SC nifi nobis ille meruiflet, meriro omni effemusvacui. C Quaerant forte iterum ma-leuoli:Si hominum fludia amp;nbsp;opera,peccatorum merentur remiiïioncm, qua fine gratia dei omni no non efl, fcqueretur ex operibus effe graciam, imogratiam non effegratiam,quod Pauli fence MerifUttl tiatrefragatur.Theologi vthancdiluerentobie- duplex. dliScm, duplex definierunt effe meritum,côgiui fcilicet SC condigni.Et quod merito côdigni gra tia mereri non poffit,cum inter fc pugnenc grata itum æ debitum donum,pofft tarnen nihilomi nusmeriro congrui mereri: lt;36 quod meritu con grui nihil aliud fit,quam aptitude quadam gra tia deiiaccipiendaaccomoda, vt licet non fit o-mniphariam illo munere dignus, congruum tarnen Sc coueniens fucrit diuinxbonitati, qua: efl beneficentiffima SC femper libcraliffima, vt ci, qui fe gratis coaptauerir,tale donum detur.

CHiedicent, quod fichæc affeuerafe Jude-' te fit SC veritarem diffimulare. Nam fi deusne-cefTariodatgratiampro m£ntocongrui,nóiam erit meritum congrui fed condigni. Refponden-durn , quod tali alicui per lumen fidei adiuto, addiuinam gratiam recipiendam idoneo, pro-quot; peer fuijpfius humiliationem, in egenos miferi-jj. cordiam,oratióes,ieiunia,qinbusfedifponit,ne *^f ’ quot;* ceffario mifericordia detur a deo,non(qd etiam prædiximus^coadiôisilIanecclTitatefnemoem proprie deum cogit)fed immutabilitatis.Quan doquidem deus immutabilis, verax, femper fi^ bi conftans, quod promittitjideliter implet.Ca-nitenim de eopropheta,quodfidelisfitinoinni Pfal.i 4, bus verbis fuis, 56 fandtusin omnibus opcribus Nume,2j fuis.Idquoe^neBalaamquidemnefciuit. Non eftdeus inquitquafihomo vt mentiatur, neevt filius hominis vt mutetur. Quando ergo his qui vreune^ pofrunt,ad deum fefcconuertunt per fi-dem,lt;5d mifericordiam gratiamque petunt pro-Zach i nbsp;nbsp;*”*^“ ^quot;^’’*’quot;defuturum,haud dubium ,quin fuis

promiftis refpondens,dec quod rogatur.Hinc df citZacharias:Conuertimini ad me 06 egocon-uertar ad vos. Conuertit autem fe deus ad pecca torem,quem nuncpeccatorum poenitet,quando Matt. 1». mifericordia eum dignatur,amp; gratiam, qua iu-ftificetur,tribuit.Sicconuerfus dominus, vtreferc cuangelifta,refpexit Petrum, tantam ei contriri onis gratiam conferens , vtforas egrefTusfleret Pfal.jo, amare.Pollicitus eftetiam mifericordiamhis q aliorum miferti funt. Adhxc neque corda contri ta 56 humiliata defpicit, Sed hare fuperius docu{ mus quidem copiofius. Non eft ergo quod The-ologis infenfi fint homines, qui vixdum facta-

HOMINIS Fol,4« tiàfcrîptufarum.vt vidctuf,a limine introfpexe runt, quod docuerint deurn neceffario date grati am ijs,qui fe ei,vc pofTunt.coaptant, Ä modis omnibus pro virihusrpquirunt.quibustngrati-am tribuere pollicitus eft.Omnis itiquit qui petit accipit,^ qui quœritûiuenit.

• flPorro cum dient aduerfarrj ; Si neet ITario flat gratiam deus pro meritocongrui, ergo non erit meritum congrui,fed condigni,palam infei-tiarn fuam declarant. Nam fi ignorant, vel indi gnis ob folam dei promiffionem gratiamdari 05 beneficium,baud multum fapiunt.Comper-turn eftenim facerdoti licet indigniffimo non ob faam dignitatem,quf nullaefi:,ff d ob diuine pol licitationisftabilitarem,virturemdarivtcorp» Chrifticonl'ecret.-præfertim vt firma Act promif fio.Hancprocnldub o aduerfarnagnofcunt ve-ritatcm,vcrum cü eä oceukarenituntur ^ obfuf catc,oftenduntpenierfa-fuaingenia,quibusex-olitam velint Chrilhanamreligionem. At nos confitemur, quod dominus vt dlbeneficentif-fimus amp;folem fuû'oriri facit fuper bonos amp;: ma los;ita amp;nbsp;indignis non negat,quod promifit,Sic quoque de congruo,licet non de condigno, gra --tiam merentibus: hoe eft, ad illam fefe modis, quos fxpe diximus,coaptantibus, ex promiffio ne diuina datur gratia. Non tarnen quod digni fint,qui recipiant, fed quod deurn nô deceat ver bis fuisfidem retradlare.

CNunc iterum aduerfarrj non habentes quod ob rjeiantiad priorem illam cakimniadi artem, eeu ad facram ancoram confugiunc,non quidem a-Lam/ed eandem cactclenam obdrepentes. ''

Kltä, înquiunt, nihil docentaduerfa^ ni,nifi iuftitiam rationis aut cette legis,in quam intuentur ficut ludçi in velatam fa dem MofÏ,5Ün fccuris hypocritis,qui pil tant fe legi fatisfacere,excitantpr^fumpti onem amp;nbsp;inanem fiduciam operum,amp; co temptumgratiæ Chrihi. E contra pauw das confcientias adiguntaddefperationê quæ opérantes cum defperatione, nuquä polfunt experiri,quid fit fides,SCquani fit efFicax,ita ad extremum penitus defperät

®Quiha;c adviuumexpendet Chrifiianuslc dior,facileincellig€c,iftanon in Catholicos, qui busfalfo obijciuntur,fed in aduerfarios peculia-riuscompeterc. Catholici Lutheransefadionis

Fides g capitales inimici,nonvtca!umniantur veritati« docuerût euer for es,folum docent rationis iuftitiam, fed do Catboli. cent iuftitiam fidei. Non tarnen inanis fidei.qua operibus vacat,perinde ac illi fortitet vrgêt,fed docent iuftitiam fidei operantis.Sed quid operan tislt;Vtic^quodiufti'tChriftus, ne mortuafit.Iä quid iufTit Chnftus^Num vr credant homies fal tem remiffionem peccatorumf Nihil minus, fed Vt ex fide poenrentiam afferent lt;Sc diuina mandata obferuafent in temiftionem peccatorS. Ne c^ Mofi fed Chrifti legem intuentur ,ad cuius ob feruantiä,vt fideles verbi miniftri,auditores fiios pro vuiUinftigant, plane apoftolosfequuti,gex

mandate Cbnßi, cû fide diuinoiÿ mandator ob fauätiä pariterdocebac.Sednec;^ hypocritasfed Vetos Chri cultores inßituüt,qui non t m ijSjqdP *ic Chfs, credür, ver^ etiä pro fuo modulo eöten d5t,vt expleärq iuflfit Chrs,haud iiefcrj,quod nö audicorcs legis creduli. fedfadtorcsiuftificentur. Nee inanem fed ccrtilTimam operum fiduciam in addicoribus excicant.Perfuadent enim nö ho- MatM». minum vanifTimiscommetisfed diuinispromif fisftandum effe.quodq? fideliter in vinea domf-ni defudantes gloriofam expedient fui laboris mercedem.Docent nihilominus fideles, vt grati am amp;mifericordiam dei petituti.mifericordem elusanimum,prccatióibus,ieiunrjs,eleemofyni9 amp;nbsp;alijsid genus bonis openbus fledlanntantum abeft,vc in eis gratie contempts excitent.Nulla tenus etiam pauidas hominum eonfeientiasad defpetaiionem adigUnt,fed confolantur,fedcon firmant, perfuadentes tam amplum effediuinae mifcrationis finum, vt nullum tamæfi innume ris pcccatis inuolutum,fi modo gratiam quxrat

amp; defideret,non recipiat.Nonne quod etiam op ponunt nobis aduerfarrj.Cacholici docent deurn heceflario fubuenire his qui mifericordiä 5d gra tiam,quantum in fc eß,defiderant, non quod co , gi pomt deus,fed quod immutabilisfit,amp; femg idem, Adhaecdocent exeuangelio, quod quipee nirentix recipit in ecclefia facramenrum, qui no ponit obiccm,hoc eft, g prions vira facinora de teftans, mêlions vira propofitum fecum per fi-dem Chrifti ftatuit, proeul dubio gratiam a deo recipiat. Qui autem nac docent, non adigunt ho mincin ad defper at ion tm.Nunefati» confiât, 3

peffime, quam mcdaciter ifia in Catholicos to# Iciiiit aduer farij, quæ fibi magis docebimus cô* peterc.

Fides rpe ®Gloriantur aduerfaitj docere fe iuftitiâ fidei, cialis Lu fed noncommunis ,vtexfequentibuselucefcet therano- magis,fed fpecialisneinpevtcredathomofibi win. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccata dimitti. Non eft eis fans,fi credat homo

pccnitentibus remiftionen^eccatorum dari,crc dat deum incarnacum, parfum,mortu5 pro no^ bis,imo fi credat omnes fimul fidei articulos;ni--fi credat fibi pcta dimitti,5chScfidê fola dient iu ftificare.Profeefto eft ifta fpecialis fides, amp;nbsp;qui-demhadenus incognita. Sed(i oftendant eam in facrisliterisexplicitam, herbam haudinuiti dederimus. Éxploratum quidem eft amp;nbsp;nobis iu ftificari hominem per fidem, fidemej purgare, fed hæc de generali omniumChriftianorum fide qùam vnam effe docet apoftolus,prxdicantür, vtpote nö inani fed q poeniteat, quœfg dials mä datis obtéperet. Vnde ergo ifta tam fpecialis tâ inaudita tamq; incognita fides, quæ ex eorum ft dtitiaratiocinationepul)ulauir,meritoiuftitiam parit,qua sequiffimo iure iuftitiam rationis voci tes,qgt; non Chrifti verbis fed rationi magis philo fophicat innitatur. Catholica luftificatio in ferf* pturisfaneftishaud ifrequêsfidei iuftitiadicimc Jndulgcn gt;'ef,pfertim q, verbis Chrifti vbire munita fit. fia aduer Ctam non video an fint in hoemundohomi-fa.ad pee ”®® wagis pfonati,aut fi malunt,hypocritç, qui catores nbsp;nbsp;^“quot;^ aduerfarij;qui ofFutijs quibufdam ac fut el is

prsefumptióem quandam Ä inanem fidutiam in animis fuorum fouent, non quidem opera fed fidei, Quid necefte eft h%c probsire,cum res ipfa

nihil a!iudidametlt;Sitquifpiam adiiker/itfor-nicaror.fit latro,fk raptor/it denique omi fpur-cida peccatorumoppictus.aduerfarioriimvana indulgenda nihil remoratur a iuftificadone, mo do credat fibi peccata remitd per Chriflum» Et non vrgetur adulter, vtincra coniugijfefelimj-tes cont ineat: neep fcrnicator,vc lupas ceii colu-bros fugiat: nequc latro, vc latrocinio abflineat: ne^p raptor,vc reddat non fuazSi in fumma nemo cogitur ad emendadorem vinendi normam Tantum credat remiffîonem peccatorum pet Chriftum,(S^cogitatu prius,fi deo placet, iuftifi catür,amp; medullitus gratia explctur.Qiiæpotcft major effepræfumptio,quaeinaniorfideiiadan tia^Semper peccant, femper alienis mordicus in hærent 06 fruuntur bonis, 5c femper ad nudam fidem funcinnoxij.Profe^ovt videtur, credunt Vt liberius pcccent.Non recenfebo hiequae quoti die cernuntur in Lutheranis exempla.

®Poneiam,vt ad nudam fidem peccata re Capfun-mictantur alicui,vel non remittantiir.Si remittn tut hic ad tur amp;C in eifdem manetpeccatorum fecibus,pro uerfarij. fedo fine fide remittuntur.Nam 06 idorum fcn-tentia,qui in peccatis eft,fidem habere nequic.

Si non temittuntur, vtreseft, plane relinquitur aduerfariorumdodlrinam perfonatoiUi inanem fidei iadantiam prsflidfTc.

®Proinde quid magis ad defperado -nem impellir pauidas confeientias arque aduer-fariorum dodrina, f quam qualisfit fuoloco fuis depingam eoloribus.) Docent quod qui credit fibipeccata per C H RISTVM remit-tit, mox fit abfolutus, At fi fedeftus quifpiam

pfccatis immerfus dicat fe idem credere quod d®* cîz,SC tn nullû fruôû faciat.dicüt eu nôdû be«e credere,ga fi bn crederer fidesilla nô efTet odofa, fed honû iuftitiæfrucln afferret, eu aurore Chfo bona arbor bonis frudib.fir fœra.Porro fi gs eo» interroger gd fit vere credere, velint nolint cogé* tut dicere ( nifi vellent ipfi fecû pugnare)ncminS vere credere nifi vera fidc, non ex hypocrifi.cre-* dar fibi propter Chriflum peccata dimitti.Et hâe (idem folam dicunt veram^quæ fit charitate foi maca,quam nobifeum negant non effe in cis, g peccatisfuntobnoxij,præfertimfidamnabilia Capiun t fine ilia peccata.Dicant igitur fi poffunt.quomo hic irern doeiufcemodialiquiscap.talicrimfncinuolutus fuis çter- vere pofTit credere vt a peccatis exuatur, potif-bis, fimum cum fua ipforum fenrentia nemo vere crcdat,nifi veram fidem hoc eß viuam fidero, fl dem charitate formatarnhabeat. Haccautem, quod negate non poffunt, in iuflo efl tantum, in tali mottifera macula pollute nunquam. Necef fario hic relinquunt nobis, fl agitiofos nunquam vete fed fidîe tantum pofTe credere,quod propter Chrm fibi remittantur peccata.Iam vides Chri fliane ledor, quam fefe lancinet ipfa aduerfario rum dorSrina.quamque magnum defperationi# oftium his qui illorum nitunrur opinioni, quique pcenirere ad normam ccclefiaflicam refpuunt, aperuetit.

lt;1 Adhschabet aductfarioi? Confeflïo,quod non femper fed tune folum, qn deo vifum fucrit in audientibus euangclium operetur fpiritus fan ólus remifTionem peccatorum per fidem in Chri flum, Atqui quomodo fcieqqui audit euangeliü.

qfivelit deus per fpintum fóm vcramfidemin corde fuo iufundcre, vt vere fe fine vil a fimula-tione credat propter Cliriflumin gratiamrecc-ptumt’Quishicnon videat, quibus impoßuns «ircumueniant mifcros, quibulQi periculis expo li at incautoslt;De catholica ergo dodrina quant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

apudnosinuenianr,amp;: quam nos profitemut, tu Oonna to licebit dicere,quod ccrtiffima fit Ä nullis inuo Catnob' lucrisoccultata/larodei vetbomicet. Etquod caceruf-hxcfola f;t,qusepauidashotninum confcientias fima. confolari,trépidantes timoré mali animos érigé re poffit.Nam qui ex fide,licet non formata,pce ritent,fimulatq? panitentia facramentum cum piopofito vitam melius infiituendi aedpiut, ab ipfa ftatim veritate, remiffionem accipiunt pec catorum.Nunc vident aduerfarq nifi exoculatl fint,fuo fe confoffos efie gladio.Sed necdum de-finunc nobis negotiumfacefCere,

ÇHoc iinprudctifliine fcribitur ab ads ucrfariis,quod homines rei æternj irç me reantur remiffionem peccatorum per a* dum clidtumdiledionis,cumimpoffîÿ bile fit diligerc deum,nifiprius fide appre hendafurremiffiopcccatorum»Non cm poteft cor vere fentiens deum irafei, dilw gerc deum,nifi ofiendaturplacatus« Do# necterret^videtumos abficerc insters nam mortem, non poteft fe erigere natu#

®Ifta aduerlariorum affertio ram cfifrigida, Vc vel thermaspofïït Neroianasiefrigerare.Sed videamus quantum habcat neruorum aduerfus vericatem.HoieSjinquiuntjæreinæiræreosmere ri remifT. peccaroiÿ per a diu diledióis clicitû im prudenter ab aduet fare's fcribit.Sed cur italt; Re-fpondebunt quod fupra,ncmpequod qiu æternæ mortis rei funt/entiant fibi deum iratum, 5C ob hoc naturam humanam ad diligendüdeüfeele-nare non poffe. Prima facie verba ifta videntur aligd habere foliditatis, verü fi Silentr explices, vacua crût 3c fine neruis, Dicant itacp nobis ad uerfarij,quom5 feiet póöreshmói fibiofFenfum effe deült;Haud dubiü quin dicant aut per lumen r5nis,aut per lumc fidei, aut certe per vnüq; fi-mul ld eos agnofcere. Vncunq? td eos agnofcerc dicant,nf a nihil intereft/ed vn agnofeSt deu fibi iratû.pdâ dctcftari^nimiX’ inde etia fciüt, deu ró opcare pdtörü mottê/ntcritu et perditionem, imo nolle ea,quinpotius pnïam,iuftificationê,ec falutem eoriï defiderare.Et hac róne longanimit diumulrumcpexpedrat, mifericorditcrrcuocat, æ poenitentibus prioris vits peccata condonat. Fidei lu- ^Sed hic obiter irrequifiti dicamus,quodvrra mie ag- q? hare difcunt ex lumine fidei,quod deu eße fura nofcif de me bonum, oipotcntem.cunÆficientcm amp;^aegf ns et offë fimum omnibus iudicem.manifefiat. Etquem-lus et pla admodum hoiem facit mcticulefum, itacredit catus, deum multo benigniflimü,niultocjmifcricordif

ßniS.vtpote nullius perditiSis cupidó, fed quod velitomnes redire adpanitcntiä.amp;vniere, Spc quocß peccatorem erigir.atq? a dec proximiora faliiti expedtare facit. Agit nihilominus.vt dili-gamusdeû conuerfionë nofu5,iuftitiam amp;nbsp;falu' tem tanto charitatis ardore patienterexpeóatê, Qiiisnondiligatcü,quêfeadamare fciatlt;Quis Diledlio non diligat e5,quem certo credat mukisimoin- *^’S dei numeris charitatis fymbolis fe deperifieëQuis in caufæ, quam.en nó diligeret, que fciat fm cauffa flagel la,fpinas,crucê ^ morte excepiffe, amp;nbsp;id cû deo inimicus effets Quëadmodum igitur ex lumie in formis fidei na feit in corde peccatoris timor, ita ex codem oritur lumine vt fpcret vt diligat,

CVeruntamenhicamorhoc modoperinfor Fidei m^ mem fidem natus multum eft imperfecftusiquia fotmis r-peccatortametfidcumdiligat,plustamcnçquo peifcóio femetipfum diligit,qu3 deum,Hinc fu3ipfiusvti litatem.diletftionê.honorc.caleftibus mercibus œternig gaud ijs, diuinceMaieftati anteponit, Ne Qj poteft deum luper femetipfum 5C fuper oia di ligere,donec veniens fpirituff, veram charitaté difRindatï corde cius,Qjiod vbi faóüfueriqmJ rum ^ prompte, ÿ lulariter ceu a fomno experte dtus,ad honoré dei nihil non faciat,NihiIominus exilla informi charitatéper fidem parta, poteft peccator ceu calcaribus pügi.vt aliqua bona o-« pera faciat,vt fcj,ieiunet,otet,eleemofyna6der, imocxhacdiledtióequadantenus pniam agere pót,quod den fua mala vita ofFenderit. Ifla tn pniahaud eft abfoluta,qnquidem natural! imbe cillirate,(V ad malnpropcfitate inuit» impedif.

ck dns,prona funt ad main ab adolcfcentia, Vt aôr non fat/s pccnitet.ita quoq? nô fan's de plt;ftis doler,nec effîcacicer fans vkâ corrigere fecû fia» tuit.donccmiferantedeoafflatufandifpnsfen-liens.magisdoleat.magifqipflmabominet.Iin perfedtus illc amot cnoperaturjmpetfeifte me--refur, pfedtus veroainor pfeôte. lÀud meritum condignijllud congmi fupra appellauimus.

Çlam (Si ipfi aduerfar/j fuapte fp5te fatentur hoiem fuis viribus rônis iuftitiâ pofTe vtcuntp ef ficere.quanqfæpe vincaturimbecillitatenatu^ rali 3C impeUête diabolo ad manifeßa procédât faciora, V ide huic rouis iuftitiæ qt laudes tribuât ^^^ ^^‘■^”‘^“’“”^”^^^“ natura corruptama laudes 8“ habet bonum.Et: HancrcquâitSlt; tes

Qiiod fi rônis iulbriâ,nô ad gloriS dei, fed in fu3 vniufcuiufçpcômodôâilaurulâ relata,deus req rit A.quot; vfqj adeo diligit,vt tpaliter remûerec, gd obftabit,cur pdôr informi fide illuftratus.dilecèi oneq? licet imperfecta excitatus pleracj bona o-pera faciat ad gloria dei, ^rac ^fj «SC fuppliciter poftukt gratia, ad quoip’ int uitö eius mikrt» gra Fide in- zapftet,quot;vtqiiodexfenôpôtpdôr,aliûdei.adco formi g- ^'^*utus,poiTit.CV't aut q dief mus, clatiora fint pone ditos ecpofteriorisnotæadulteros. Alt pro jeamur “'® ‘^^^U'tatcvbi coepit en vitæ prions poeniterc, doter ex' ^^ mpaupts liberalis, vacat interdiuorónib.in-cniplo «diafeaffliCtat, durifrimiscótincrixloriscarnê f ' adoêmpiuiitüfalacccompefcit,lachrymatur, ingemirciL,fufpirat,amp;: peenitetia fere fe eneruat, Vt ex offenfo dco placató faciat, Atqui vbi pau

lo remiferit animum, amore illo fpurco ratio-nem fupcrantc, reddit non raro fn idem malum prius tot modis deceftatum. Et vix cxpleto faci-note, ad fanam mente reuertitur, fokt enim pee catum vt plunmum panitudo fegui. Alter vt iu J’^t* gfgasvaditextctocollo.ac n nullotcneref pdtï vinculo,nullö deteftat main, nullû horrefcit piaculü.nihil agit fide dignn/haritate dignü.pic täte dignó. Egenoscótemnir.mëdicostanquam furdus praeterit,diuini verbi m/niftros non tantü non audit,fed etiam odit. Et vt femel dicam om nia,talem fe mundo exhibet, ac fi deum prorfus nefdat. Quatre iam vterhorum dignior fit qui gratiamdiuinliuß accipiatiHaud dubium.nifi Gra euj omninovellcnt expundlam veritatem, dicent, magisea quod prior ille vtpote g ex fide informioperans feratur, tantopere ad gratis afpirat.Compertilïimû ve^ roeftneutródecondigno gratiam vUisfuisope ribus mereri, quia vterque peccator vterque adulter eft. Congruit tarnen iuftitia: diuinx magis, vt qui fumme quant gratiam, gratiam accipi-ar prior:qui contemnit.contemnatur.

^Adhxcitetum dicunt aduerfarq,quoddeu« requirat iftam ratióis iuftitia, quodtp neceflario ad voluntatem dei bona opera facienda fint.Sed cur velit nos bona facere opa, amp;nbsp;ad cuius cömo ditatc,haudeflec otiofum perueftigare,nifi fupe rius nobis didlum dTet,op3 noftra deo nihil, pro ximis aliqua pai?j,aliqua nihil,fed nobißpfisyti litatisadferre plurimum. Album igitur aduerfa rq calculum noftrx doórinx adrjciunt nefep, d d deus peccatores a peccatis idco auocct,amp;:ad bc ne operandum peturgeat,quo tandem poft dete-

Hatum f acinus, poft amotum obiccni gratiæ ob «erfum.idonci fine, quibus gratiam lui tribuit,

lt;f Paulus aiuLex iram operatur, not» dicit per legem meren' homines rcmiffio nem peccato^,Lex enim femper aceufat confeientias amp;nbsp;pertcrrefacit, Non igituc iuftiheat, quia cófcieratia perterrefada lei: ge fugit iudicium dei. Errant igitur qui p legem,per opera fua mereri fc rcmiflioné peccatomm contidunt,

' CBene equidem Paulus dielt legem framope rari.Sed aduertedum eft legem nuliâ in fuis obier uaroiibus irarn opérai i, fed amicitiam cum deo Ïoban. 14 conciliateJd docentverba ClitiftiiSiquisdiligit nic.ferraonem meum fcruabit,amp; pater meus di h get eum, iSi ad en veniemus dé mafionê apud Lex ope eumfacicmus.Côftatigiturobfcruatoribuslege raturira 4ionoperari iram.fedediucrfotranfgrelïbtibus, *” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem paulus qui dixit,lex irarn operatur,in cadé

grclTor« - .epidola ill s bona,iftis raala pnuntiauir. Illis ob bus,i on- obfemantiam, iftis ob præuaricationem legis. feruatori .(Quid legis nomine iiitclligamusiamfupradP b. contra ximus)Secundum duritiam tuam,inquir, «Sdcor Romaj. impoenitens thefaurizastibi irarn m die ira: ôC? reueladonis iufii iiidicq dei, qui reddet vnicuiqj fccundum opéra dus,hisquidem qui fecundum patientiam boni operis gioriam 56 honorem iSC ûicorruptioncm quaaentibus.vium astma: hie

autem qui funtex contentione, Af non acquief-cunt veritati.ctedunc autem iniquitati, ira Sf in dignatio,amp;cx.His itaq? pofleriohbus verbis a-poftolus fefe exponit, Af prorfus cneruat aduerfa riorum ßrufluram.bed iam eorum verba difcu-tiamus.Nondicit,inquiunt, perlegem mereriho mines remiffionem peccatorum.Quid igituri Num quod hic non dicit,alibi taceturf Profedlo fi neep hic,neque alibi in fcripturis haberetur,ho mines videlicet ex legis hoc eft præceptorum dei obfetuantia (fie emm Ipfi legé accipiunt)remilïï onem peccatorurn mereri, effet vnde gloriarenf. Quod vero,qui diuinis mandatisobfecundSc cS panitentia vita prions, remiffionem peccatorS mereantur,abunde fuperi’ Chrifti,apcftolcrum amp;nbsp;prophetarum verbis teftatum eft.Ne^ habet aduerfarij,quod iurc illisobftrepant.

Clam ex his.quahabemus in manibu8,vidctur par^r lyncei effe acuminis aduerfarii,quodq} non vident qua loquuntur. Aceufant legem peccati quod timore iudicijconfcientiamperterrefaciat Hic velim agnofcere , an hominis iuftifica io-rem labefadiet, qui diuini iudictj timorem ei in-gerit. Non video vnde labefadct,video autem Lexiu-vndeiuuctur,vndeerigatur.Scripturadicit: Ti- uattrepf mordomini, initium fapientiaeft. Cumenim danres peccatortimet deum,audit terrorem iudieq,ex- Predtr.r. amen meritorum,ignem, gchcnnam,fupplicia, Prouuo. incipir animo fecum volutare,quibns modis illa cuadatinfortunia.Moxfceüreputatdeüvtiuftn ita effe et mifericordé,facile flexibilê,facile pdiä condonantcmipeccatciis vita,non mortem vo-kntem.Et mira celeritateprioris vita: ftudijs va

dit teriuntfatum.Ec nô tantum virrjs Indulfït pri us,qtu poßhuius terrons conceptionê virtutib» inhiat. Vide nunc lt;^âtum adhoîsiultificationê Minceur iuuentlex.Si voluiftet Orrift»imperterritâ eflé habeâtur hominem amp;impauldam eiu8confdentiam,gc-in fenp- hennam,»gnem,dentium ftridorcm,fletum,ful-turi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phut.iS; alla id genus fupplicia.filentio contedra

effe oportuit.Rurfus neqj debebat apoftolus ira amp;nbsp;indignationis amp;nbsp;poetiarum aliquandomcml niHe.Forrehocagunt aduerfarq.vt fine vllo timoré filq hominum perpètrent mala. Scd nolu mus de eis tam male fufpicari.Si igitur hoc mo -do fugit indicium, id eft, vt terrore iudierj viens renunciet,virtutes amplcxetur,prudentcr fugit.

Sicenimfugifle, vitam mutaffeeft.Sednolunc aduerfarrjquod verba fua ficintelligantur.

mCocluduntcolledbonê fua difperfu facilem hoc modo:Errant igitur qui per legem ^ opera fua mererifc remifTionêpeccatoru confidunt. Si errant,quotquot per operationem legis eiufqrim pletionem peccatorem iußificari credunt,multo maxime erraröt prophete facri,apoßoli coelitus edodi,«^ Chrißus dodlrinat catholicae auchores. Quid vero acceperimus,amp;euulgauerimus e fa-cris illorum myrothecijs, ex ijsquæ nabis fupra * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dida funt,palameß.

fTQuia igitur non poflunt homines vi ribus fuis kgcni faccre 8f omnes funt fub peccato8C rei ætemæ iræ amp;nbsp;mortis, idea non poflumus per legem a peccato libera

HOMINIS F0I.77J ft ac iuftificari, fed data eft promiftio re« miftionis peccatorû amp;nbsp;iuftiftcationis pro pterChriftum,qui dams eft pro nobis,vt fatiffaccret pro peccatïs mundijSCpofitiw lt;ft mediator ac propitiator gt;

CHoc candido fed flirido verborum fuco mul tisimpofucrunt aduerfarq.qaib» fortafle noftra nee leda,vel ft leda.nec iteUeda func fatis. Vel Virt* ap fi forte intelledlafunt, nontamfacilemadfalu- prehenfu tem denionftrarcfeinitamfuntvifa. Vircusem difficilis. in fummoeft,ncc tam facile aquibufuisappre- Matth.« hendjtw, Et regnum coelorum vim patitur, 05 foli vi irrumpentes diripiunt illud, Senticofa eft amp;nbsp;ardua multiftp fpinis obfita pnïx via, 5C ob hoc paucos habet g côterât eä. Cxteiy extra oie as fatis, Quod tâ multis argumetis ftatuerc mo liun t aduerfarij hoiem fub pdtô eê,55fuis virib» legê dei facere nô poffe, pinde eft acfi diflecêt i^ gnem.Nemo enim catholicorum hoc negat. At quod colligunt,ideo nos non poffe per legê a pec catoliberari aut iuftificari,nouum nobis faceffit negotium, v t in terrogemus eos, de qua lege hac intelligant,dc Mofi,an de Chrifti legelt;Si de Mo fi lege.nihil obludtamur.óó vna eft vtrifep fentê tia.Side Chrifti lege, vt muleis ritulis a veritate QbfefuJ diffentaneum.neganius. Nam perlegisChrifti tialegis obieruantiam rcmiflionempcccatorum.iuftitf- frieret re am 55 tegnum coelorum cófequimur. Qiiid efn nyfpee. infualegemagisvrgetCiirinus.quam.vtquifn luto herent peccatorum,poenitêtix robore adiuti ]iberiabeant.Qiiid(inquam)magisvrget Cbti

flus,g vt mâdata ohferuent, g feruari.adeotß in vit3 æternâ hîc abire volunt. Qui remif piftôiij vere pcenitétibus 56 mandatoi? dei obferuatorp 1x18 contingere negat, in Chriftum blafphemus, 56 m euâgelium dus plans iniuriuâ eft. Quod vc rohis, qui legibus Chrifti obtempérât, 56 ad nor PaniSis mam euangelicam viuunt,falus 56 æterna vita Clirifti promiitatur, ex vnius Oirißi merito contingit, merito nbsp;nbsp;quo,fi modo ci lïmusmorigeri,vniuerfi libéra-'

faluamur mut 56 faluamur. Sic 56 fub vetere .i. Mofaica lege,quotquor legem obfcruauilTenf, ex vircute palTionis àc meritoiçi ChriRi peccatorum confe-Ezech jo ^“'^’^quot;'^l’rremifl'ionem 56 vitam.Hinc dicebat ■ nbsp;nbsp;p Ezechiclem dominus:Dedi eis præcepta mea,

56 iudicia mea oRcndi,quæqui feeerit homo vi' net in eis.Ideo Clirifius illis pi omiffus, nobis ve* to datus eß,vt tam illos,quam nos faluaret ac U beraret.Vnde turn illis, qui fub vetere étant te-ftamento,tum nobis qui fub nouo fumus,media tor,propitiator,attç faluator datus eft, quod cü îftis nobis conuenit. Hine eft quod vtriej ram ve Matt. 21. teres patres quam poft Chriftu nati, clamamus:

Benedidtus qui venit in nomine domini, Hofia i.Tim. t. nah in exce!fis,Cliriftus,quod Paulus tradit, pro nobis mortuus eft, 56 femetipfum dedit redem-ptionem pro omibus. Nunquid igitur omnes fal uantui 6 Minime. Percunt enim quotquot nó cre Matt '2 dunt.Nunquidomnesquicredünt,faluanturlt;Id non dixerim.Multienim vocati funt,pauci ele^ Matt,7. lt;^’-Durita6 Refpondcathic ipfa veritas:Lata * ’ cft,ir.quit,56 fpaciofa via qua? ducit ad petditio nem,5^ multi ambulant per earn. Fucrunt quo^ que quidam fidei tam fingularis, vt in nomine

HOMINIS Foi. 54.quot; dirifti dacmonia eqceretit ab obfefliis,g mfi ipfa veritas dec nobis verba,in extremo examine au nbsp;nbsp;nbsp;;

dient:Nunqiiam noui vos.Difeedite a me ocs,g ibidem''’ opetamini iniquitatem. Quid en ergo quod alq * * faluant,alri perçût i Quod alq Chro creduli eda obedierût.iRi côtra credences, foi a fide falutêfi^ bicontingerepræfumcbant.Éc Paulus comme enorat Chrilhim folis obtemperantibus faluato Tem effe, dicens : Confummatus fadus omni- Heb.!» bus obtemperantibus fibi eau fa falutis æternæ NonobtemperStibus,ruina:Ecce pofitusefthic Lucœ.ï lt;ingtapud Lucam beatus iUe fenex Simeon) in ruinam,lt;Si refurredtiôem multoruminifrael.ln quorum ruinam? Plane eotû qui euangelio non obedierunt,quosPaulus aternas panas in interi j.Thef,je tu darurospronundat. In refurredioem veto e-diuerfo pofitus eft eotû,qui per panitentia: adtû per mandatorum obedientiam vitam Chriftia-nis dignam agêtes,tales funt qui in fortem recen feantur iuQoiÿ.Ex hisquæhadlenus pobis didla funt.nemiem arbicramur latere,Chrifti promif-fanoftra opera nonexcludere,fmoexigere. Per-fpicuum nihilominus eû, non ira gratis pet Qiri ftum dari remiflionem peccatorum amp;nbsp;falutem, quod h»c abfcß noßris operibus fiant : Sedquod 'omnesnoflriconatus,omniaßudia,omncsacßio nes ad remißlöem promcrendam inania fint lt;515 infirma.nifi ex fua liberalitate ipfe nob deus pro pret Cirri mérita gram et gloria fuäla rgiaf ,ingc nue eófitemur.Sed hçc fuo loco dicent copiofius.

■ «Exdiametro igiturpugnatcum facrislfte-ris quod eolligunt aductfatii,nrmpc Chrißi pro-«»mionc mentotjt môç nöhre^Sdidonc, fedita

B gt;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S'^^tfs ofFerri rcmiffionem peccatorum, vt n?i«

ride ifor operibusopus non fit.Etnemo noßrum nefdt di cere apoßolum gratiam no eßi ex operibus, ali noD opus oqui gratia iam non elTet gratia. Sigdem vt me eßyt cS' rico congrui peccatorum mereamur remißioem dono nobisopuseßgratixgratisdatae,ideß,fi-temiiTio deinformi vel alio diuinoinßindu . Vt autem nem pec merito condigni remiffionem peccatorum mere catorunr amur, egemus gratia gratumfadente, qua fine nullius omnino opera accepta funt aut falutife-ra.Praedidiirm igitur apoßoli didum pro nobis cß magis,quam pro aduerfarqs, qui pro arbitra Prodirio *“ ^“® metiuntur,amp; expediunt orania.

fa erbo C.t3mquodaitapofio]us;Iuflitiadeiiamma mm Pau quot;^f®^®'“*’ ^‘quot;^ lege,parum catholice tradant ad

He nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u®'^^®’'ngt;9'*®‘J‘^*‘^0biußitiamdeireuclarlfinele

te ißos temerarios hoe loco lege accepit pro mc-ritis. Quod autem fine operibus hoe «fl fine poe-nitentia amp;nbsp;obferuantia diuinorum madatorum nemo iußifiectur, nemo feruetur,docuimus innu metis fere feripturarum didis, quibus reßitiße, tcmeritatiseß.Sine qua ergo lege iußitia dei re-uclata eßlt;Num fine lege Chrißilt;Nequaquam.

LexeuS Lex enim euägelicadocet quid Chrißus, vtnos gclicagd iußificaret,cgerit,quidpaßusfit, Docetetiam-doceat num,quid nos crcdere,quid facere, oportear, vt iußificemur,vtfaluemur. Praetereadocetquod Chrißus sequa lance vniciiiqj pro fuo opere mer Cöclufio cedemrefundar. Non eß igitur quod aduerfarij hac parte fibiapplaudant.

onem fuam,Quod fi ex mentis nofiris inquiunf. penderet remifTio peccatorum SC recondhatio effet exlege,eflet itiutilis.Quia enim legem non fadmus.fequeretur promiffionem reconciliatto nisnunquam nobiscontingere. Hoccerto fdant antagoniftse.quod nifi legem fadant, promiffio nemaedpere non potetut, Stat enim Chrifti ver bum:Non omnis qui didt mihi domine,domine Matth. Inttabit in tegnum cœlorum, fed qui facit volun tatem patris mei qui in coeliseft,ipfe inttabit te-gnumccelotum.Quxefl voluntas patris,nifi ve fände vt iuftc viuant homines in fortem fando

rum aedtif Hçc eft voluntas dei inquit apoftol», i.Tbef, fandificatio veftra, vt abftineatis vos ab omni fornicatione, vt fciat vnufquifeß vas fuum pof-fidere in fandificatione amp;nbsp;honore,non in palïio

1 nbsp;nbsp;nbsp;nedefiderq.ficur amp;nbsp;genres quæ deum ignorant. Nequistranfgrediatur ne^j circumueniat in vl-lo negotio fratrem fuum,quoniam vindex eft de omnibus dominus:ficut prædiximus vobis Ó^te ftificati fumus. Non enim vocauit nos deus i im mundidam fed in fandificationem. Itaque qui hatefpernit, non hominem fpernit fed deum, qui dedif fpiritum fandum in nobis. Haud fumus grauati tam multaexPaulo adnotare,prçfertira vt videat Chriftianus ledor.quapi parum con -ueniat aduerfarijs cum Paulo, quem libenter ha bent in ore,quamque diflimilia ab eo doreant. Audiunt a Chrifto neminem vtcunque credat, » nbsp;nbsp;nbsp;regno btö potiturum, nifi idem volunratem patris faciat. Audiunt rurfum a Paulo, quid fado opus fit homini, vt regno illo potiatur.'amp;^ aduet farq agunt fed occuke,vt legis facienda nunquS

mcmincrint homines, fed fei antur pro fna quif* que libidine, fed credant tantum promiffionem libiliauddefuturam.vccuncj viuant. Quorium autem fpeeQabat, vt Chriflus,Pettus,Paulus lt;5^ alq in apoßolicam functionem acciti.Clu ißianl hominis vitam ód mores inßituerent,vt formaseis viuendi praeferiberent.fi non deberent flare, fed tantum credcre,legibuslt;

® Porto quod memorant ex Paulo : Si ex kge eflet hætcditaspnanis effet fides, abolira promif fio,nihil iiiuatcorum inflitutum.Namhoc de ve tere lege dictum effe nemo, modo fit ilk alicügt; ius acuminis,exrisqu3?pra?cedunt,quçfpffqui5 tar,non vidtt.Sed fie libet aduerfarijs pro fuis ca pitibus tor quere fcripturas,vt aliquam nugç fu£ faciem habcant.Hocdidlo itaeg apoftolus Galatistantum indicatumvoluit;Si fine Chrifto ve tus lex iuflificare amp;faluafe potuiffet,fruflra venir Ctiriflus.amp; quod prouerbiodiatur,ex arena funiculum nexuit. Quocirca idem apoftolusferi bens Corinthrjslegem biphariam diffecuit, in le gern Mofi,amp;in legem Chrifli.Cum effent liber ab omnibus, inquit,omnium me feruum feci,vt plureslucrificaremiEtfadtusfum ludaeis,täquä ludscus.vtludaeoslucrificarêihisq fublegefunt quafi fub lege effem, cum ipfe nó effent Cub lege vt cos qui fub lege cranc lucrifacerem.His q fine lege erât,quafi fine lege effem,cü fine dei lege no effem,fed in lege effem Chri,Et alio loco dicit fc per lege Chri Mofaicælegi ec mortun.qdqtifla pxdagogus fuerit ad Cltri legêaccipieda nihil -q? ad pfetflu pduxerit. Quorfum bate ingent hie ^uerfarijjde lege ta multalt; Vt ipi difeat kge Ie

gl nô cômifcerc,hoc cd, ne qd ad noua lege fpc-«ftat.ad veterê,et e diuerfo,q J adveterê,ad nouJ teferät, Sed hmöi fere cd anius inepdrc volentis.

lt;[Cum autcm iuftificatio contingat g gratuitam proiniHionem, feqmtur quod nonpoHumusnos ïpfi mftificare. AJiog quorfiimöpuscratproinittere.Cücgpro iniffio nó poflit accipi nifi fide, Euägclifi quod eft proprie promifl io remifipdoru amp;nbsp;iuftificationis propter Ghriftum,præf dicat iuftitiani fidei in Chriftum, qua no docet Icx,neqj hec eft iuftitia legisdcx cm requirit a nobis opera S^perfedioneno # ftram,Sed promiffio offert nobis oppref fis peccato ÔC morte gratis recociliatione propter Chriftum, quç non accipitur ogi bus,fed fola fide,Hsc fides non adfert ad den fiducie propriorûmeritorû,fedtmfii duciä promüfionis, feu promifläe mir in Chrifto, Hçc igitur fides fpccialis qua cre dit/nufquifque fibi remitti peccata^ppter Chriftum amp;nbsp;deum placatum amp;nbsp;propitiu effe propter Chriftum,confequitur remif fionem peccatorum amp;nbsp;iuftificat nos » Et quia in poenitentia, hoc eft, interroribus confolatur S^ erigit corda, régénérât nos

amp; affert fpiritum fandum , vl’deinde legem dei facere, videlicet diligere dei urn, vere timere deum, obedire deo, poß fimus»

C Miror hic antagoniflarum aftutlam, vaßf dem amp;nbsp;dolum.Tam enim funt hxc callide tam aftute confarcna,vt vel Oedipo important,Bene au.em habct,qnod feripturam nonhabét qua fiia communiant.ficut Ävbiqoefere non habet nifi pro Tuo capite detortam. Porto nouushicau res noflras verberat iuftificanonis modus, nouü cuangelium,noua lex,noua fidesiam olim Scna ta (Sc edka,iioua denies omnia,quae vt fidem fa cerentkeSori cum fcripturia.tum prodiges erant roboranda.Nihilominus non aliter ea ingerunt quam fi vt oracula lufpicere eftet operæptecium Sed age.explicemus Silenum.Quoaita^primü aflumant,nempe per folam gratuitam promif-fionem abfq? vllis noßris operibus iußincari ho ininem,a veritate eß alieniffimum.quia Ciirißi verbis haudquaquani quadrat.Dicant nobis g-bus peccatorum remiffio, iufiificatio amp;nbsp;falusht promifla.Num folis credentibusiSi ißis tantum fada efl remiffionis peccatorum,iuflificationis, SC falutispromißio,noneßquod vUum vnqua anima: timeant intetitum. Vt enim deus fempet vnus eß,ita amp;nbsp;verbum fuurn iiüquam retratSat Atqui exploratum efl pcriffe multos, qui cre-dideruntquidem omnia. Quæ autem fuit perdi-tionis caufat’Non alia,quam quod cum crederét Edei fuznullam in opetibusexpreiTerune imagi

nem, Neceffadum igicurvt fidci fît adcopulata mandatorû ohferuancia, fi quis inde fpcrare vc-lit iuftificationis Ä falutis frudîû. Qucadmodü enim fuaptc fponre deum offêndit homo, ita eü non plaçât fine fuoipfius bonoopere. Non fiat i-gitur, quod per folam gratuiram promifTionem abfrp opere nomoin gratiam recipiatur ac iufli^ ficetur.

«Si nos ipfi nos.ingunt.iuRificate poffumus,qd opus eratpromiflione^Haud difficile eR ad hxc p .. refpondere. Siquidem promiRionem propitiatio nispcenitêtibusfummopereeffenccellariam, gs :’.° propj nefcitf Nam nemo frucRuofam autfalubrem a- ’ gitpCEnitentiam,ni(ieaminfpeveni3eagat.Pa * nituitquidem ludam,vtrefertMatthaeus,per- f^,«*.-petrati facinorie fedquiaanimüdefponderat,id * nbsp;nbsp;nbsp;' *

eR,fpem venix non habuerat,in fuo fcelere perpt Speautem veniatpoenitenspcccator vacant,fi peccatorum remiffionem de» poenitentibus non promififfet.Huc igitiir opus erat promifTione,

«Non minus a vero diffidet, quod fatpe cSten dunt aduerfarp.fola fide contingere remifTionc. At toties eifdem ineptijs refpondere, queries obq ciuntur tametfi graue fit amp;facultatem fuperet renuioris ingenrj,haud quaquam tarnen omittéquot; dum erit omnino,nc ipfi in finu gaudeac de Mar te vixdum aufpicato. Quod itacp fola fide nemi ni peccatum condonetur, palam efi, Nam quod Fides eff non tantum credenti,fed poenitenti, fed pratcep- paniretia tis diuinis parenti,pcccarorum fiat temiRio prat meref re-ter aha q diximu8,docet fllud Ezcchielis.Si impi niif.pecc. os egerit poenitentiam ab omnibus peccatis fuis Ezech. i* et fecerit iudieiü óCiuflicfani,5fc,Et illud ChriRi

Matth. 4 spud Matthæû. Pœnitentiâ agite 5lt;5 appropin' quabit regnû coelorû.Ec rurfus i)lud:Si vis ad vP Matt. JJ. cam ingredi/erua mandata,Si nô eft alius ad vi tam 06 ad regnum cœlorum.quam per pœniten tiam ô^ mandatorum obferuantiâ,aditus,vc vc re non efi-.errant ergo quotquot falfo fibi remiffi one peccatoi?; «Si falutê ad lo!â fidê repromittût. Euangeli ^Necminus a veritate difcrepat,quod volât um mul- antagonifte.euangelium Chrifti tantum promif ta corn- fionemelTe.Nam vciamoflendimus.euangeliû pledtitur Chrifti, non folum promittitrcmiffionempecca torum 5c in Chriftum fidem amp;nbsp;beatitudinem, verum etiam docet quid nob s, vt promiffionis cfFiciamur participes,faciendum fit.Docet prate rca poenitentiam.docet mandatorum dei obfer^ uantiam.docei corporumcaftigationem,miferl cordiam,humiliationem,obedienri5,lt;S(:innumc ra alia.qua longiflimo a promiffione diftant in-' teruallo.Netjvero habet euangclium ab etymo logia vt promilTioiiem fignificet, nam bonü n3 dum interpretatur,quod etiamnum a promiffio nemultumdifcrepat. Aufimquotg dicereante aduerfarios neminem catholicorum cogitaffe g dem,vceuangelium tantum promifTionem dice ret. Bed ad temerarias inuentionesplus fan's ilU fibi indulgent.

eet iuftiti uerlarqJegemnondocereiuftitiamfideiinChri arn fidei Rum: Quo circa aduertendum,quatumperdnet in Chrm, ad legem Mofi, quod tametfi non tam pal5 fed fubinuolucris ac ænigmatibusiuftitiamfideiin Chriftum doceat,inculcac nihilominus opa no' ftra nó efle accepta fine fide in deum, Qiiod fi in

dcum^ergo 3i in Chrißum.qui vtiep deus eft. Lex autem Chrifti luce clarius iuftitiam fidei do cec,quod nemonefcit.Docet enim quod qui pce*-nitentiam agunt,pcr Chriftum iuftificent. Quot quot igitur tam fub vetere lege, quam fub noua falui fadi funt, in fide Chri falui fadi fut, illi vt legi obedierut, ifti vt fecerunt.qu» iuffit Chrus. Errant igitur aduerfarrj vel in hacparte,

®Quod nunc addunt,legem ab nominibus o* Lex reg pera Ä perfeeftionem requirerc,certo certius eft, nt opera amp;:tanquamquode catholicaofFicina prodierit poftraS^ amplcdimur.Requirit, inquam,lexopera no- perfedi© ftra 55 perfedïionem:quam quia a nobifipfis ip- nem fi habere non poffumus, affluenter offert nobis gratia m faam, qua poffimus, modo ipfi nobis non defimus, hoc eft, vt gratiam oblatam iuftis defiderrjsiraplorcmus.Ettam gratuito offer t,vt earn dccondigno nemo mereri poffit,quod fupc r/us nobis longiori filo didudum eft. Quod fi a deo gratiam non obtineamus, omnia noftra ftu dia,omnia opa,erunt inania.Si accipiamus vc-ro,accepta erunt deo 55meritoria,Et nemo bene Chriftianus eft, qui ita proprijs confidit viribus, fui ftp operibus,vt gratiam dei, vt Chrifti meti-tum,excludat.

ePoro nuric faciunt nos aduerfarrj vel at Fides fpe tentiffimos, cum fpecialis fidei nomcnclaruram cialis La ingerunt, Hæc igitur inquiunt fides fpecialis, therano-qua credit vniifquifque fibi remitti pcccata,con rum fequitur remiflionem peccatorum . Videtur exhoc apud aduerfarios nouum effe CHRI-KTVM, nouum euangclium, nouam ccclefi-am,nouam Mem,nouam promiffionê, noua de

nique omnia, qui nefcierunt apoftoli, lt;S^ poft apoftolos vicaria fandlorum fuccelTio , quo * rum facra fides indefinenter hucufque ad no» per bonos viros ccu per canales deriuat.

Quod fi banc fpedalem fidem, quam iftl efrerut agnouiflent,aliquod certeeius vcftfgium in fcri pris illorum effet reliquum, vt non effet aduerfa rijs operxprecium eius notiöem pofiliminio, ccu e fpecu eruere. Audio Paulovnius fideiieuela-tam notionem, audio etiam alios apoßolos fidei facere mentionem, fed nullam audio fpecialem fidem.Verum enimuero fides ifla,quam docent aducrfattj,prorfus fpecialis efl,meretur enim, vt ipfi volunt,5^ fi placet deo,remiffionem pccca-torum. Quod non meretur communis omnium Chrißianorum fides,quam Chrißusnofter, no^ ßrirg docuerunt apofloli.quj vult, vt fibi adco-puletur etiamnum pro pcccatis poenitentia, vt ad promerédam remiffionem peccatorum mul to fit efficaciff. Videor mihi fubodorare, quor-' fum aduerfarij noux ißius 06 fpecialis fidei no^ menclaturam excogitauerint.id^fine ratione,fi ne fcriptura.Sed non dicam nifi vt fibi magis in dulgeant, complicibufcß linerius viuendi frenu relaxent.Tantum de fpeciali illorum fide.

Luthua CNunc videat bic Chriflianus Ictßor.quam nl ni paru bil libi conßent aduerfarij,quamqueparum ißa fibi con- qux bic dicunr,cum ijs,qux quinto Confeffionis ftant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lust articulo confitentur, quadrent. In ConfeP

fione dicunt,ad banefidem recipiendam inflitu-tumeffe miniflerium porrigendi facramenta.

Nam per verbum óó facramenta tanquam per inßrumenta, donacut fpiritu$ fandus qui fidem

«fficit, vbi amp;nbsp;quando vifum efi df o,in hfs g au^ diunteuangelium. Hiccontradicunt.hancfidê afferre fpirirum fandum.Quacmagis inter fe pu gnant,quam ifta duo ^ SpintufTandtus efficit fi-dem.ctihïc fides affert fpititum fanóum^ Qua O fa pica dudum eft, quod dicebant, nos nunquam facere reshoics. legemóam hic dicunt per fidem affen i fpiriturn flt;ffm,vt deinde lege factre poffimus.Illicdicunt, nunquam facimns legem, hic vt facere poffim* Qui facit legem «S^haberfpiritum fantflum.vti-« que vnquam legem facit; fed ipfi dicunt nunqu5 facimus.Vbiefl acumen eorumtï Crebro inge--runt,nullam effe informem fidcm,hoce(l,nullä effe fidem,qu{ nShabeat charitatem adnexam, hic furjpfotum immcmores,dicunt hanc fpecia-lem fidem tandem fpiriturn fancium afferre, vt deinde legem faciant, videlicet diligere dc5,amp;c. poffint.Si poft fidem datur diledrio,manifefhjm tft quod fides prius,quam diligercnt, erat inform

mis:hoc eft,finecharitate.In tam cl ara luce of' Capfun-fenderunt.Sed quid mirum,fi errent,fi ipfi fibi nó tur hic ite conftent,fi in meridiano fole vt in tenebrispalpi turn Lu-tcnt,qui fidem catholicâm, qui ecclefiaftica fa- therani. cramenta,qui facros ecclefix ritus «SCordinatio-nes, impudenteróóperffdia fronte aufi funtcö-taminarelt; Videthic qui vel modicum habet lu minis, quam tutpiter ipfi fefe traducant fine vl-lo noftro adiuuamento,verum id nûc magis ma gifque elucefcet.

«cmamp;propitiatorcm Chriftumîrâe def’ non opponitnoftra mérita, aut diledio* ncm noftrâ, quæ fidcs eft cognitio ChrP fti,flCvtitur beneficqs Chrifti,8Crcgencrat corda, ÔC præccdit Icgis impletionem. Et de bac fi de nulla fyllaba extat in dodrina aduerfanorum noârorum»

turinLu 5i Paulus dicit plenitudinem fiue impletionem dieranis. legis elTediledionem. Rclinquiturergofidem charitacisefTe antambulonem, Ä^ftatrurfum noftrum propofitum, videlicet quod fit tSóinfer mis fides,vtpotc quæ charitatem non habet an-* nexam. Putabam aduerfarios dodiorisfuiffe MinerHx,magiftp lynceos, quam vt ipfi nobig gladium datent,quo côfoderentur. Si veto quod ipfi confitentur, fides legis impletionem.id eft, diaricacem præcedit, quantumuis etiamnum in faniant,eß aliquandofides fine charitate.Quem admodum autem vno tempore fidemfinecha^ ritate effe compertum efl, ita Si alio tempore po teft effe fola. Ncque ftatim port peccatum defi » nit in peccatore fidcs,imo vt refurgcre poffit a la pfu,manet in co integra.Sed hge alias commodi Pides ^ orem habebunt locum.

legis im- nitionem Chrifti,e facro catholics: ecclefiæpenu pleciöem dcprompferunt,amp;: dchocvcrifc^conuenit.Item hanc/i modo Cnrifli beneficijs bene vtatur, cox

da vcgenefare,ac legis præcedere impktionê,n5 negamus, fed probamus, fed vt nobis peculiare exofculamur.Dolt;ftnnactiimcaiholicaeft,fidcm veram effe cognitionem Chrifti/ainetfi cogno-feentes Chrifi:umcogtiitû,vtoporteret nondili^ gunt.non obferuant,non fufpicnmt.Hanc irquâ fidem,nondubirantlegis impletionem præeede re,quod feianteam in pcccatoribusinformcm ef fe.QiiçJj Chrifti bencficrjs,hoc eft fupernaturali illuftratione.diuinacç infpiratione 5^ vocatione bene vfa fuerit, proculdubio per veram poenitê tiam deo hominem régénérât. Prœcedit autem, Vtdiximus.legis impletionem,ideft,charitatem aut diledlionem,quam irbi indepta fuerit,legem Chrifti implet;finautem,temeiat.Quis putauiP fet aduerfariostâ fttênue pro nobis müitaturosi

f[Proinde vbi perfuaferunt fibi aliquâ ma' gnam nobisex ijs, quæ commentât! funt falfo aduerfum nos, inufTilTe maculam, turn demum concludunr.De hac fide,inquiunt, nulla fyllaba extat in dodrina aduerfariorum noftrorum.Pro •_ indereprahendimusaduerfarios, quodtantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® ’**

tradunt iuftitiamlegis,non tradunt iuftitiam eua gelfi,quodpdicat iuftitiam fidei in CliriftüDi-gnn plane patella operculû, vt em telam fuam a calumnia exorfi funt, ita óó a calumnia deci-dunt.Cum dicunt;de hac fide nulla fyllaba extat in doótina aduerfariorum, aut de fide commua ri, hoc eft, defidein CHTIST VM accipi volunc,aut certe de fpeciali fua fide , quam ipfi multis nominibus efferunt. Si hoc mode accipi unt, adnuimus ptorfus, fed hac ratione ipfi fe-fe infimulant harefeos . Nam quos aduetfatio

vocant, doctores fcholafiicos óó Catholicos po tant.qutfortiterecclefiaedei partes tactur.Qtiod fi vtipfidicunt, ne vna quidem fyllaba de hacE de fua in eojjt fctiptis extat,alteij; nobis admntat necelfe eft,vel vniuerfalcm ecclefiam annos ab' hinc qnadringentos in fide erraffe, vel fefe tota, quod dicltur, via errare. Compertiffimum auté eft praedidlosTheologos ne ad latum gdem vn guem abvniuerfalis ecclefiac fententia variaffc, id quodnec ipfi inficias ire poffunt. Si veroac-cipiant vtdecommunifidtin Chriflum nullain dodrina illorum extet fyllaba, menriuntur pla ne turpiter. Nemo era ignorât, g niulta de fide Cnrifti fcripferintiamp;fi negent aduerfarij,res ipfa tatnenidclamat. Sed dehacfpecialifide.qia an annosplus minus viginti apud Vuittenber-' garn nata eß, ingenue fatemur, mirum efl apud cos filentium.Quidenim de ca re dicerent,quam necpab apofiolis nc^ ab ipfo Chriflo accepiffêt. Confiât i gitur vel aduerfarios,vel vniucrfalem ccclcfiamï recentioris ifiiits fidei caufa errare plu rimum.ïlli.quod nouam fidê’ac fpecialem mun do ingerunt. Ifia quod nó vult noux fidei deferre amp;nbsp;fuo honore profequi. Sed ecclefia vt Chrifti teftimonio,in bis qux ad fidem, facratj religio-nis pertinent obferuantiam errare non potefi, ita nulliusnoux ac fpecialis fidei dodrinam admit-titled fuo femper per fpirirn fandufiat iuditio.

CNunc aduetfarij confequenter aha in fidem catholicam moliuntur irruptionem. Gomperió enimhabent hadenus infirmes atque elumbes fuiffe arietes. Meditatur aütnûc irruptions ex^i det ipfius natura.nô min* medadeer qua priores

machinas extruxerunt. Nam vt hadenus catho licisvirisexprobrarunt.quod doceant hominem fuaipfius vinute fine fpiritufiandigratiapofie mandara fcruare,ita nunequoquevt (allant fini phcesquofque,nogantur aduerfarios fiios,orrl.o doxosputadoc'tores.fingere, fidemfolumhino A n'x effe notitiam, quodque fimul cum peccato mortalipoHitelTe.

^Aduerfarn tantum fingunt fidé efle no Menda -titiam hiftoriæ, ideoq^ docent earn cum cium. peccato monali poïTc exiftcre^ Nihil igif loquuntur de fidc quaPaulustotics dicit homines iuftificari, quia qui reputantur iufti coramdeononverfanturin peccato mortali.Sed illa fides,que iuftific3t,nó eft tantum notitia hiftoriæ, fed eft aflentiri promiffioni dei, in qua gratis,ppter Chri ftumofFerturremilTio peccatorumamp;iagt; ftiheatio»

ÇQuoddiciint.cathohcisfidemcantum hiOo Menda-tix notitiam effe mcndaciinneft.^haud fcio an cq argun hoe mendacio eflê poffit apertios.qiiod nemo fe turLuthe tenefdt^)ui vel tenuiter illomm feripta introfpe rani. xit, Ipfi Catholicx fidei nödrx antagonifix ha-bent perfuafiffimum, fidem fimul cum peccato mortali 02 nunquam infotmem eße pofte , cui

ceu bafi inherent mordicus. Hicigitur opèreprx dum fuerit demonßrare fidem in peccatore ma^ nenrem informem.óó virtutem ede,quod omni no nolunt aduci farq.

Fide intel ^Fidem effe donti dci,quo intelledkis illuflraf Icclusillu roboracurque , vt ca ,quæ naturalem rationis ftratur. captum fupetât agnofcat,5i abfeß vHa hæfitati Heb It* O'''‘’crcdat,ncm(nemputolatere,prxfertimcuni, ‘ dicat ad Hæhrxos apoftolus,fidem fubHantiam eflererum fperandaijt, argumentum non appa-rentium. Contingit aót Ä baud raro ^fu venir, vt illuminato in homine intelledlu,nó {que mox inflammeturetiam afFecdus,hoceft,gcognofcit deum,idê vtteneretur.eüftatim etiam nondili-gic.non obferuat, neq; colit, Hinc de his qui fecu Rema lofapiebant,dicebatPaulus;CumcognouilTent teema.. deum,nonficutdeumglorificaiierunt,autgrati--as cgerunt. Quemadmodum autem iffi natural! ratione ex creaturis dcum cognofcebant, que ta F‘desin- ”’'quot; vtdebebanr, non diligebant: ita amp;nbsp;multi f ornais nbsp;nbsp;Chrifhani diuino fidei munere adradiati, cogno

quam fit ^^“quot;^ den,cpgnofcütdiuinâ volntatc,lt;5lt;^ tâfor-elFicax ^*^^*^ ^*^^ftant,vt malintvel corporis iaóura fa cere,quam tranfuerfum digitum a catholicx fidei norma difcedere.Quf tarne vt oportcret.deS non diligunt neque mandatis eius obfequûtur. Habentquidem fidem, qua quae naturalem in-telledbis facultatem excedunt, fine quauis ambi guitare credunt, vacant nihilominusindeum dl ledlionc, 56 gra grata faciente, 56 farpenumero ßcepta eius prxuaricantes.peccatis funt ceu ccr-no inuoluti.In idis igiturfides ed fed informis. qu A dilcdioncm,quï forma cd 56 virtutS fpe-

daltsquxdam vita, non habent. VndeÄhanc lacob.j.^ fidem lacobus dicebat efTe mortuam.

CPraterea vt in lib.de ptaedefl. fand, refiatur Auguftinus: CredereeftcumalTenfionecogita' AuguRi. W.Cui adeo fubfenbit Lutherus vt in Adis fuis, Fides gd fidemnihil aliud elle dicat,g illud quod promit- fit Luthe lit deus aut dicit, credere. Éuidentiffimum veto to, eft plcrofcß multos fimultatera feen in corde ge-’ ßare,alios etiam rapto viuerc,alios adulrerio dif fluere, qui nónunquam tn fidei articules en men ris affenfione voluunt atep reuoluunt,necp haerêt animo,an vera fint, qux deus aut dixit aur pro-mifiqvel quod dicunt aduerfarij, diuinæ affenti-untur promilSói.Si igitur,vt inquit Auguftinus, , credere eft en affenfione cogitare,fi,quod ipfe art Lutherus,fides eft,quod dicit, quodep promittit deus,tant5 crederc,imo fi,vt tpfi hic dient aduer farij, fides cßfolum affen fio ad diuinam volun-tatem, crunreerte multi fuispeccatisimmerfi, qui credent omnia,fed ob hoc foin nihilo ernt me liores,nifi fidei etiä adingät alia fua monilia .Cre dunt enim vt refert lacobus, dæmones lt;52 contre mifcnt,Relinquiturigitur,môvelintfibicôftare «Co» *• aduerfarij,fidem in petónbus e: elftere informem ŒAdhæc vtidem inquit Auguftinus,nihil eftho mini certius fua fide,Et in eins quoqp fententiam fere it Lutherus articuloi4.dicens:fidem in corde certifl'ime fentiripofte,ffquiseamhabeat,Qiia NeonéP te fi nunquam fides charitate vacat,perfpicuum citvtrum eft nihil effe homini certius, quarn quod in cha- in charita ritatefit, Sediditabaudmulrumquadrat fcri- refit, pturxdicentifn Ecckfiafte: Stint iuftiatepfapiê Eccls.». «8 et opa corn in manu dei funket nefeit ho vtrü

odioan amove dignus fit, fed omnia in futurum feruantur incerta. Hic fi fcripturxcredunt aduer farij,confiteri coguntur nefcire hominem alioqui fidelem an in charicate fit. Quando igitur cradui fidem certiffime in corde credentis fentiri poffc , velint nolint relinquere debent nobis,fidem ali-quando fine charitatc,hoccfl,informcmeffein peccatoribus.

ne vielo oppofitum vicium intcrire pofle, vtpotc iuftiti-non périt arn obnubilât iniußida, prudentiam dementat ftultitia.temperantiam vincitintemperantia. Virtus enim fimulcum vitio nequitcoalefceret amp;nbsp;vt alterum in alterius vergit perniciem, ita fi dei habitum non tollit nifiincredulitas. Quantü Ibet igitur peccet.qui credit,nifi in hærefim deci C it aut in incrcdulitatê.fidei tarnen habitum nö ? rrictit. Charitarem tamê eseterarum virtutum ornamentum perdir.Stat ergo rurfusnoftrafen-tentia,quod ficut cæteræ virtutes,fie bifides quo que informis in peccatoribus manet, Alioqui, quod vel didu efl abfurdifTimum, omnispecca to mortali obnoxius,non folura hxreticus,fcd et infidelis cenferetur.

n j r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am ß P'*quot; quoduis pcccatum mortale fidei

Fidec fa- lumen ex homine f adicitus extirpatur, profedo kitis nrx omnis peccatori fpes reuertenöi erit adempta,po ba fis. nbsp;nbsp;nbsp;t iiTimum cum fides, vt Paulus dicit. amp;: nos fu-

ßra teRati fumus,conuerfionisnoftrae, iuftificati onislt;Só falutisbafisfit amp;^ initium. Qua qui va' cat,ncqp timet,neef? fperat,ncqj amat óónullum prorfus metuit fupplicium.Gur italt;Quia nö cre dit effedcurn.morEliorum refurreeftionem cenfet

imporfibikm, amp;nbsp;omnia quæfidccatholici am-* plcôtuntur/iculis gem's æftimat inaniora, Deus igitur vt fern g eft bcneficentiflîmus,et nullius eu pic interitum/ed magis vt conuertatur Äviuat noluit falutis hoc feminarium in homine excin tftum iti.ne ad falueem redeundi non pateret oftl um. Hinc facit homini Ä viuendi copiam, hinc cft quod expédiât patienter peccatoris pceniten^ tiam , vt tandem conuerfusfidei fuscfrudlum percipiac.

®Proinde quod nemo negat.dona dei mera Donadel bonitaceeius concelTa, in peccatoribus remanct panent Hincenumcrat Paulas Corinthrjs qua: quifepdo «lan, j^ na aboptimoMax,deoaccepifiet,dicens: Alg peccató-per fpitltumdatur fermo fapientia:, alq verofer fibus. mo fcientix,a!teri fides in codem fpiritu, alteri , Coti,u, §ratia fanitatum in vno fpiritu, amp;nbsp;alia aliorum

ona,quibusqui redle vtiruramp;S fuaeipfius Si alf orum faluti confulit.Sed manifeftum eft hçc apo ftolu non de donis gratumfaciencibus,fcd de do^ nis gratis datis intellexifle.Propherauit enimBa laam.prophetauitet Caiphas,vter^indeüim-pius. Suntnuncmultiquicfuggeftuvalentpluti jjjgtj „ mum,domi lupas fouent,de quibus dicitChrift» Dicuntamp;non faciunt. Quemadmodum igitur ifta dona iuftis fimul atque iniuftis funt commu nia,ita 5C fides vtrifque communis eft,quando-quidemcum illisetiam connumeratur;

CFotceerit qui dicat Paulum hoc locofingu-lorum peculiaria rccenfuiftc dona , baud qua-quam omnibus in vniuerfum communia,fidem veto omnibus ecclefiae membris communem ef Iè,nullumqt de corpore cedefix cenferi dcberc,q

Bde vacct fakem vel informi , Ót^reipfa/nf/^ delem fonsvrahenumftare . Bene quidem hic mouetur.necegoinficiasiuerohxcitaeflê. Si au tem ita eft, vt venique conuenic, oportet plane 111am ram cxcellentem fidem prodigiorum da-mare inftgnem.aliis donis gratiae gratis dat» ad numerate,Ä vt illa priora dona,ita 8C fidemin peecatore pofTe confiftere. Nam quod illa tam excellens fides que prodigijs daret,fimul in pec^ catore effe poffit docemur ex ipfis Chrifti vetbia Match. 7 Multidicent mihi,inquitin illadie:Dominc,domine, nonne in nomine tuo prophetauimus, ÓC in nomine tuo d»monia eiecimus,^ ext.qui ni-fi credidiffenc in Chriftum , nullam poterant in nomine eius virtutemfacere-.óó ijdem tarnen au dient: Difcedite a meomnesquioperaminiini-quitatem. Sequitur ergo fidem illorum informé efle. amp;nbsp;non venient ad praernium fidei, autor eft Cyprianus, qui fidem noluntfetuarc man * dati.

CHaud abfimilem habebant fidem illi de quibus Iohannes fic refert : Multi crediderunt in nomine eius, vidences figna eius qu» fadebat.I* pfe autem lefusnon credebat femetipfum eis; Et miiorem illi fortane,de quibus idem dicit: Ex principibus multi crediderunt in en, fed propter Pharifæos non confitebantur, vt e fynago-ga non erjeerentur. Dilexerunt enim gloriam ho* minum magis quam dei. Credunt certe ifli ^ dl ligunt, ied deurn minus, magisleucm hominum auram.

Kos, ebriofos, adulteres amp;: alias id genus bomt-' Mali fi-num feces, tanta pertinacia pro fua fide quam a dem ha -matemis vberibusexuxerunt,decertare,vt ma- bët.fedî lint 06 fui corporis «Si bonorum iacturamface- fotmem, te,quam ad latumculmum ab ea deficere.Ha-bent amp;ifti fidem fed in formem fed charitate va cuä. Quid neceffe eft pluribus Chartas redimcre papyraceas. cumin plcrifque multisfidem vi-deas tam frequenter informem , vt qui hoc ne-gatum abeat,neque fcripturis, nerp ipfe fibi hoc experte ctedar.

CAuguRinus quoque manifefledocetperfi- defni SC dem impetrari gratiam iuftificantem,quod nun üt^ça^ ,, quam nobis crederent aduerfarq. Nam iniuflis, Vt rcfipifcant,fic confu!ir:Confugiant,inquit, g fidem ad iuftificanrem gratiam, Äf per donum fpiritus fuauitate iuftitia: deledfati, poenam lite-ræ minantis tuadanc. Confiât hanc fidem, qua perurget iniufios gratiam quaerere, informem cf fe. Aliequi fi formata erat,quid opus fuit iuftis. (ilia enim formata fides iuftificat)quçrere quod iam effent confecutilt;

lt;[Rurfus idem : Ideo inquit,per legem o-fiendit homini infirmitatem fuam aeus,vt ad e-ius mifericordiam perfidem confugiens fanc-tur, Hicfecundo iam perfpicuum eftgrauiter peccatorum vulneribus faudumformata vacate fide ,quamfihabcret, iam olim peccato-furn obdutfise effent cicatrices.

Cldem quoque libro eodem manife-fiius hæc nofira confirmât . Nulli, inquit, dubium efi cam fidem ab APOSTOLÓ

camp;mêdarj,qua creditur deo.S«d adhuc efl aUquid ad difeemendum.quoniam illi qui fub lege font, amp;: timorepŒnæ iufliciam fuam facere conâtur, amp;nbsp;ideo non fadunt dei luftitiam, quia charitas X earn fade, qua non liber nifi quod licet. Non timor qui cogitut in opere habere,quod licer,cum ' aliud habcat in voluntate qua mallet,fi fieri pof fet,licere quod non licet.fAudi nunequid pro no bis dicat. ) Ec illi ergo credunt deo.nam fi omni-no non crederent, nee panam legis vtique form! datent. Sed non hanefidem commendat a porto Roma. 8 Ius,qui didt:Non eninraccepirtis fpiritum ferui-tucis iterum in timoré,. fed accepirtis fpiriin ad-* optionisfiliorum.inquo damamus: Abba pater. Timor crgoille fcruilis ert, amp;nbsp;ideo quamuis in illo domino credatur , non tantum iurtitia diU gitur fed damna tiotimctur.Filrj veto clamant: Abba pater. Qua^duaijr vocum vna cx dreun cifione,altera a pTæputio.Iudæi primum amp;nbsp;Gtj d.quoniam vnus ert deus,quiiuftificat circund-fionem ex fide,amp;praeputium per fidem.( Arten dehic /erborumxnergiam.) Cum autem damant, aliquid petunt, 8C quid pctunt lt;nbsp;nifi quod efuriunt Ä5 fitiunt. Et hoc quid, nifi quod de illi« Matth f dictum ert ; Beati qui efuriunt amp;nbsp;fitiunt iurtitia, ' ’ quoniam ipfifaturabunturC Hue ergo tranfeant quifublegefunt,vtexfcruisfilij fiant,nectamê fie vt ferui effe defirtant,fed vr tanquam filfj do-mino 5^ patri liberaliter feruianc. Quia amp;nbsp;hoe acceperunt. Dedit enim potertatem ille vnicus ft lios dei fieri credentibus in nomine eius.cofqj ad monuitpetere,qua:rere,pulfarc, vt aceipiantd^ inueniant 6f aperiatur ei*,addcns increpationenr

Äf dicens : Si vos cum fitis mali noßis bona da-ta date filijs veeris, Si cat. Quis cft cam nullius ingenq, qui ex his, quae cum labote,fed Ithen ter ex hoc beato pâtre Augußino adnotauinm« non inteUigat eum fidem bifariam diuidere, vt akerafotmacafit altera informis, ó^per hanc docere, vt gratiam quaerat peccator,qua accepta fides hauddubie formatur 3c peccacor iußi-ficacur.

lt;Quid eß quod tancopere laboramus vt fi dem in hominibus demonfiremus aliquâdo eile informem, cum Sc noßri antagonifiae nefeq idé confiteantur, quod omni modo negatum percu-piebant.Nam fic habencin Apologia.

fj Semper flat uere debemus,quod pro pter Chriftum habeamus placarum deu, «tiamfi nos indigni fimus. Et moxt Senv per ftatuendum eft, ^d fide propter Chri Hum iufti reputemur»

CDocent hic aduerfarij fucs, vt Pharifaicum induant fupercilium, óC fe iußos arbitrentur ex tenui fidei facie,quum camé eorum magna pats voluptatibus amp;nbsp;delicqs Sardanapalum, haben di defidcrio Midam,voracftaceEpicurum,fupe- Fiduela rent.Sed qua fide pofluntiflifempercredere, qd Luthera. deum h abeanc pacatum, quum fidem non hanc inanis. anc charitate formatam,quum interim nihil ad laborenc.quocoirediiotemviram viuanc. Quo modo dieet quis,quoniam diligo deum, cui* mS data noti obferuat.Inanis plane efi ifia aduerfari orum iadantia,inanes funt qui iußitiam fibi ar-

rogât,nifi prx(Ient,quod audire voIunt.Sed/fîô# quisputetfidem habere formatam, cumextra ccclefiamconditutisneinforrnis quidem faluta-' ris fit.Iflosrelinquarnus fuse philautiæ. Non pof funt facinorofi deum habere pacatum, qui indn gni func.quibus placatus fit deus,neque corâ de® jufti reputari ponunt propter fidem inChrißum, nifi fides illa charitate fit formata. Quod fi ea fi de carcnt,fequftur eos quum in Cliriftum crédite 5i quadantenus Chriftiani funt, fidem informe habere.Statuunt ergo aduerfarij fed nefeq, quod dirutnm volebant.Quantum autem habeat hçc illorum fententia virium, mox commodum dix cro.Nuncinagisnofita’fententiacaccedunt.

CSentire oportet de Chf o quod apud îpfum fit quçrenda remifTio peccatorum EtîQuærereapud ipfumremiffionêpec# catorum eft fummus cultus Chrifti. Por ro fie de Chrifto fentire, eft vere crederc,

®Luce danus eft,multos, qui tarnen nihil ml nus male viuunt, credereremiflionempeccato-« rum a Chrifto contingere óc ab hoc folo quiren dam effe : Ä quidem quaerere remiffionem pec--catorum,qui tarnen quxfitionis fux non fiunt có poces.Nam copado,quo oportebat,non qtunt. Sed dum petunt, dum quxrunt remiffionem pee catorum,palam eft,eos non habere remiffionem peccatorum.Fruftra enim quxritur, quod ia pof fidetur, Quando autem nonhabentremiffioera

pffcatorum.non pofTunt famdco placatieffe,ne que poffijnt iufii nuncupari. Quando ergo quse-runt remiflionem peccatorum,quam non habet recefiano rclinquitur eos per fidem informem neccumcharitacercdimitam remiflionem pec-catorum querere. Nara fi haberenr charitatc fi--deiannexam.nihilopuseflet aliaquœfiticne a* midsdei.Ncn eßergo quod negent aduerfarqji dem vnquam in fideli informem efle, maxime cum ipß qdem neferj dicant,idcg non hoc loco tä tum fed À fequentl non minus aperte,

([Fides antecedit diledionem, Imo non timemus, inquiunt, deum, nö diligi mus deum, nifipnus luftificemurperfi# dem,Poftquamautcm iuftificatiamp;ren« ti fumus,incipimus deum diJigere,

dHicpalâcôfitctur.fidêprimûinlioîecrearijde inde charitatê.Quis hic nö vidcat fidé, cü adhuc in hoie fine charirate efl,informé ec^ Rurfus gd poffer infipiéci» dici g qd ifli dicüt,nêpe fidé cha ritate vacua pofle iuflificare, qfi ifia tides cogai den.vrinimicS æ oforê fun deheat iuffificare, multis modis male de fe meritn. De fide informi hadfenus, nuc videamus an ea eti5 virtutis vllä habeat fpeciê. ® An informis ifla fides vera Virtus et vera fides fit, dubitatu efl ab aliquihus.

eVthunenodum foluamus fcitudigniflimn eR.vircutem a TheologisbifariS accipi, primü prepvie,deinde communitcr. Primo mö accepta

A ffußi *^*’*‘^®’fado in finemperducés. Hufe fufiragaf uguio Äuguflinusdicens: Virtuseflbonaqualitasmê “ • tis qua refle viuitur, qua nullus male vtitur, quam deusfolus in homme operatur.Hoc modo vircus bene merendi initium efl, amp;nbsp;de folo babi-tu grana,bocefl,charitate formate dicitur, qua fine vlrimo fine ster na fcilicet gloria nemo per fruetur.Si hoc modo virtutem accipias, fam in-formis fides virrus non eric. Credcre enim myßf ca quzdam eft intelledus operatio fuaptc fpon-rides vt te primae veritati alTentientis. Porro vt ißa intel fit abfolu ledus operatio vndiquaçp abfoluta fit,duo potif ta duo re- fimum requiruntur. Alterum vt intelledus fine quint, vUa duplicitatetendat in fuum bonum,id eft,ve rum,quo non eft aliud melius. Alterum vt adla-boretin vltimumfinem , cuius intuitu ipfavo luntasvero aftencit.principio recogitans pattern deumvt maximum itaóê optimum vel ob hoc folum coxternum fibi mififTe filium, vt omnes lohann.j Q“' credunt in eum, non pereant, fed habeant vi tam xtemam, Vtrunque in adu fideifermât« repetitur.Nam folius fidei ratione eft, quod intel ledus tanto Audio in ipfum verum bonum agi-tatur. Fidei enim, eo quod infaliibili innititur veritati, nihil poteft fubelTe falfitatis. Ratione vero charitatis, qux primum eft fidei ornamen-tum, efficaciter tendit credentis voluntas ad vlti mum finem glorix fcilicet perpeiux. Hoepa-(Ao vera vittus eft fides formata, at informiS non item.

aedpiaf ff Alio modo accipitur virtus communitef vittus, pro ipfo habitu vim atque animf potentiam ap-

titSte, dirigtnte fonfortantcqiie.ad arduum all quod opus lt;54 falt;Su difficile, quod tarnen ad fi--nem vlcimum nonpolïit perducere. Quainob ré tamamp;fi hac ratione aptitudo illa fiue habitus fit motalis aut fi mauis,politicus, dicitur tarnen amp;Seft vittus ,fiquidem cumin quo eft, mor aliter inßigat atqueceu calcarioperurget,vt retfte agat. Sic eu qui iuftitiæ habitum tenet, iuftitia pungit vtiufte viuat. Qui temperantiac habet Fioesin-habitS,tcperate:gprudentig,prudenter,Hocmô fournis 4 baud dubic virtus eft fides informis.nâ per illam virtue fit; aptatur^componitur intelledus hominis, vt adfaciendam iuftitiamfideliter afpiret,vt vera credat, erronea fugiat.Hinc non raro confpici as ifti'ufmodi charitate vacuos pcrtinaci côftan tia, imo conftanti pertinacia lidori prius iugu-lum quam hxrcticis affenfum ofFerre.Quis hune habitum,quo vi intelledus vera amplcduntur.

hxretica refpuunt,neget effe vittutem i Augufti Augufti. nus fingulas virtute8,vnaduntaxat excepta cha lib.de ve, ritatc,omnibu8 facit communes,fie dicens:Cum in no. ^ extetx virtutes bonis et malis podint effecornu nes,fola diledio eft propria 54 fpecialis virtus pi orum arque fanóorum. Liquet hinc Augufti-no fidem extetalque virtutes licet informes, tarnen virtutes fuifle.

CAdhxcilludquodexdiametro vicio op-ponitur,vittu8eft.Habitus vero,quod iam nunc attigimus,informisfidei direde hxrefi Äinfi-dtlitati vtpote vieqs peftilentiflimisopponitur, 54 quibus inter fe nullum eft commercium,

Clam amp;nbsp;maioris prohatur effe difficultatfs omnesfidei articulos tenere SC credere,quam vo luptatihusamp;concupifcenrijs imperarc,qu5 no-ciuai? appetitus turpitudinn refrenare.quod hare l\om.gt; recT-aeiationi magi*fintconfentanea.SicPaulo gentes.qnae exltges erant, nat uraliter ca quae legis flint,faciunt.Cum enim genres, inquic.qiiae Jegem non habent, naturaliter ca quæ legis fune faciunt, eiufmodi Icgem non habentes ipfi fibi funt lex,quioftendunc opus Icgis fcriptum i cor-dibusfuis, tefiimonium illisreddcotc confeien* tiaipforum » Illud veto naturae excedic rat tönern. Cogiturenim mens fupra lux capaesraris modiim, inteHectum fuum in obfcquium Oiri-fti captiuarc,Ä5 fe fupra fe inefFabiliore modo c-kuare. Nam fides non eft terrenaij: aut caducai^ return credulitas, fed quod ait apoftolus, argu-mentum rcrum non apparentium.Quarefi vit-Hebt. n. tutiseft.aluxucontinere.corpori non indalgere, amp;nbsp;fuum cuiep iustribucre, quae nonnun g infor-mia amp;: fine charirate funt,cur item non erit vir-Aue fuO *tB»Af‘'tl hts apprehenfu eft difficilius.magifqu? föhnde ®’’^““’”^ Hucin vniuerfumomncsappelload-ucrfarios.vcvideantjannosfolamdoceamushf Rde?Pa:

adium.vt aliud fit credcre Deum, aliudcrederc Deo,aliud in Deum credcre. Perfidem vero in-formemdeum credimus,cr€dimusitemdeo,ta-men in deum non credimus per charitatem, qua fUi vel.atifUflïmeconiungi debebamus, Quan-

doigitur credere deum, «Si fimiliter credercdco Virtuseft.eftplane ÄS informisfidesviftus,licet ex omni pane petfedlaÄScharitatecompo-fita non fit.

C Hie forte dicat aliquisdodliorisMincruæ. Obiedtio Cum forma tribuat alicui rei vt fit,qui poten ef-fc virtus, quod formam, qua agnofcatur quod tale fit,non habet C

lt; Sciât qui haecquærit, duplicemvirtutibus Dilutio effe formam.Vnam effentialem amp;nbsp;intrinfecam VirtutS qu»fpeciemconftituit. Alteram accidentalem duplex ÄScxtrinfecam.Illa effe, ifta perfedtum efTe v r- forma, tuti tribuinilla veram, ifla perfedam facit efle virtutem. Atqui ob hoc fides aut alise vinutum fpecies non dicuntur informes, quod omni pror-fus form a careant ,alioquiquoda veritatcalie-niffimum efl, virtus iam non effet virtus, fed qa gratuita ^ gratum faciente forma,quam chari tarem effe iam fsepe diximus,careanr.

^Ex his quae diximus hadtenus de informi fide , elucefeit etiam veram fidem effe informem fidem.Si enim verumaccipias,vridem fit quod perfedlum, tunc informis fides non erit verafi-des,nam forma pcrficiente,idcfl, charitateca-ret.Si autem veije accipias vt eius fonat nomen-datura, vtpote cui nullafubfit falfitas,tuncinfor mis fidesvera fides efl fine vHa ambiguitate, quandoquidem nihil credit nifi quod verum efl. Prims enim veritati qus nec fallit nec ipfa falli tur,innititur,cogitqj hominis intclledtfi.vt nuUi adeo créature, atep deo ere dat,iuxta illud apofio licum dogma; In captiultatcm ledigen tes omne i.Cori.i«

reticanô dicidebct)noneft verafedfalfafides.ideocgncc cft virtu# v«a virtus,Curitalt;Qiiiaquodeftpropriôopus dus.animae pocentiam non régit, vt intellcdum captiuet prorfus in obfequium Chrifti, nceg mr-fuscohibec intellcdum ne falfitatem ipfiffima veritati aducrfantem,hxrcticus ßatuat.Ita alia credit,alia negattaliaßatuere, alia nititur cueree re. Tale enim eft hæreticorum ingenium, quod vtfuam affirment opinionem, imoerrorem, omnia ecclefiaefenfa.omnia décréta,omnia iu-* ra, quiequid eft rcligionis, quiequid eft deco' ris.deftrudum iripercupiant. Quod vbi pro virili effecetint, contingit non raro y t confeifTa ecclefiae fagena,quifcg pro fuo arbitratu crupti-onem faciens ftatuat,dcccrnat,definiat,doccat, quod vult, Hinceft nimirum, quod tam varia hac noftrainfoelice rempeftate eedefia patitur hacreticotó raonftra, TantS de fide informi, n5c

®Struunthic catholicis fcripturarum interpre tibus alia m calüniam.haud ita multum fuperi-* eribus diffimilem.

lt;pNihiI interim loquütur de fide qua Paulus toties dicit homines iuftificari. Quia qui reputantur iufti coram deo nó Fcrfantur in peccato mortals

^Quantum loguancur de fide,quaPaulus do ret homines inftif icari,audierunt iâ pleraq^ mul- Capfun ■» ta 06 plura audient. At hie quod illorum lenten- tur hie ad tiafidcsin neminequaminiuftolocum hahcat, uerfari). ntej yliimagis competat, nonfacisprudenrer, fed infulfc proferunt. Si fidcs foli competit iufto, qui fiet,vt per earnpeccator iuflificetur,quern to tiesdieunt perfidem tufhficarilt;?Iam peccator no poteR efle iuRus per fidem.quam illorum fenten tia nemo habet prêter luflum. Corruit ergo fuo iudirio.quod in primis Rare vokbant, Audi nSc cutin peccatorefidem eiTe negent,

ÇSed nia fides quae iuftificat,non eft tS turn notitia hiftoriæ, fed eft afTentiri pro miftiot dci,in qua gratis propter ChriftS offertur remiftio peccatorum amp;nbsp;luftificas tio. £t ne quis fufpicetur tantum notitie efTe^addemus amplius,eft veile amp;nbsp;accipe« tcoblatam promiftionem,remiftioneni peccatorum amp;nbsp;iuftificationenu

dAudis quod vrgent aduerfarijjidem iuRifi-cantem efle afléntiri promiflîonidci,amp; veile SC accipereeam. Quis cxhiscolligat,quod aduerfarij probatumiricupiunt, inpeccatore fidem fimulcum peccatomottali exiflerenonpoflef Audimus quid dicant/ed quid velint dicere nef imjuB , Quod dicunt catholicos fidem

tantum notitiam hiftorix fingere,men jaewm ef fediximus,docuimusquoque fidemfimulciim pefto mortali exiftere polTe. Et hœc fufficere po-

' terant ad obieefEonem . Siibuerfo emm fund a-' * mento.non poteß i cliqua ßru0ura incolumis fia re.Sed age refpondeamus etiam alijs ineprfjs.

Indulge- Audis itaque quid dicant.Si tarn faciliseß iußi^ tia aduer ficationis modus,nen puto quod vHus condem-' fariorum neturadvItimumgchennaefupplicium.Quan-' flulta, doquidem nihil ampliusrequiritur.finonfallunt nos adutrfarij,quam vr afTentiamur diuina: pro mißioni, qux fi vclis aedpere gratis fine vHa corporis tui aut animse aut bonorum iaeßura, nunquamnon offertur- Tantum hifee vcinfera-tur ribi praemanfum.Ede,bihe,cpuIare,viue,ra-pe,occide,liixuriare,inuide,fuperbi,dormi SSo-mm veluptate tcipfum afFicc, citra vllam ope-ram tuam femp te affenfio ad diuinam promif fionem iußificat,pcccataque condonat, Prima facie quidem videntur iflapulchra accceptuque lucunda,fed multo plura,fi feripturis, fi fantßis patribus,fi iteterum doeßrinx credimus, hue fei-licet vt iufiificcris,pertinent,Plane fceleßus quff piam,lt;Slt;omnigena peccatomm fececontami-ratus.fi audiat deumob Chrißi paffionfm,qu» fola abluendispeccatis fufricit, itahumanoge-rerf eile placatum , vt peccatori quantumuis pefTimo.tribuatpeccacorum rcmifTiorem, modo id credat 5C accipere velir,prx gaudio exiliet idemquelibenti accipiet animo. Sitientienim ammo accipit homo quod defidemta At quid a-hcui veile ptodefl, nifi volunrati efficatiam ad-

das, id eft, vt ipfum tuum veile operibus corn-* acdpien ' *nonftres,vt exinde peccato roto peetere renun- . • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

me magiftet lt;S^ domine ó^non facitis quae dicolt; y^ .ffidf Nemofaltemdiuinamagnofcens omnipotent Luese.«*’ tiam,cun(fïifcientiam,luftitiam,iudicium,ve1p ' ‘^ hiftoricam fidem.dcum cupit habere aduerfarit um,boftem, óC pimitorem, fedmaglsamiaim benignum lt;56 mifericordem. Athocopus,bic labor cft. Non enim pacaueris.non flexeris,nifi prins paifta, foedei a lt;Si amicttiat fura obfemaue ris. Qui dclitijs affluit, ?»£ fuisfituit afFedibus, amp;nbsp;putat feintcrim deo amirum, temcrarmseft, plus audens quam oportet. Odit enim de* Pfalm.r U8,vt refert fcriptura,omnesqui opera ntur ini* * quitatem. V t ergo iuftificeris pluribus tibi opus efl.quam afTenfione ad diuinam promiffionem quam veile promsiTionem, remiflionem pecca* torum amp;nbsp;iuftificationem.quam accipere ea fola fide,Opus enim eft, vt re ipfa declares te pecca* torum poenitere, vt poft refipilccntiam magis fa ciundæ iuftitiae adlaborare, quam prius peccato adh3efiire,videarc.Hocanimam,intelledü,me moriam,mentem, rationem 5C ipfum denitj to turn hominem requirit.

([Aducrûrii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#

COmnia hxc accipimus, func enim accepta digniffïma. Profetflo non fufFicic ad luftificantc fidem credere tatum fibi peccata dimitti.æ pro pter Chriflum in gratiam recipi, Ód item veile, fed amp;nbsp;hanc recipere oportet vt inflificetur, Cum hoe dicunt,re ipa admittunt cuius caufa tantarn hucufcß duxerint controuerfiam, quod putauc-* runt inuidlo Marte nofira funditus euetfutum. Memo em recipitur in gratiam, SC nemo recipit gratiam,quam,vtiurtificarctur,maximerecipe rcoportuit,nifiquempcccatorumpanitet, nifi qui melioris vitæ propofltum in animo feen con cepit,amp; iam iamep agit ne poenitentia minor fit crimine.Oportet enim eum,qui in gratiam vult recipi orare SC impenfius rogare, SC quod dicit Cyptia gt;nbsp;CyprianuSjdiem ludu trafigere, vigiltjsnodes nus ferm, acfletibusducere, tempus omtielamentarionc de lap, nbsp;nbsp;occupare.Strato folo adnxrere cineri, icilitio vo

lutari d^ fordibus,poft veßimentum Chrißi per ditum,nullum iam veile veßitum, poß diabolf cibum,malle ieiunium,iußis operibus incumbe re,quibus peccata purgantur, eleemofynis frequenter infiflere, quibus a morte animæ libetan tur. Siclibenter aduerfarios non nofiris fed fan-g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dorum vetbisexpugnamusUic dicerent anta-

gonißae omnia ißa quae beatus hic agonißes pee catpribus facienda cenfuit,opera legis eße,fi ip-fi ex noßra mforum pharetra deprompfilTemus. Iam non habent quod remurmurent /rangit tin

.lt; cos tanti hominis authoritas. Illa autem omnia quxenumerata funt, noil funt idem quod crede re. Relinquitur ergo amp;nbsp;panltentiam ad accipi-endamgratiam ^ remiffionem peccatorum , iußificaiionemque, poH fidem fecundo loco enc neceffariam.Fide acceditur,pocnitentia deus pla catur. Hadenus aduerfariorum illam coroni-dem probauimus ; quorum fane nos miferct, quod tanwroxima non viderint : Nunedicunt nullum eile tarn enorme peccaturm, quod mox per fidem in Chrißumnon abluaturndquefine vllo hominis adminiculo. Paulo poßfuperioris fententixamp; fuüpforitm oblin^alinodiam cangt;

tiam redpi propter Chrißum,lt;Slt;Cfibi dimitti pee cata,amp; veile hanc remiffionem accipere, fed o-portere quoque hanc reciperc.Quomodo autem redpient fi fide non recipiunt, nifi forte pet poe* nitentiam,quod hadenus noluerunt redpianr.

lt;[Fidcs eft Aarfï’« quæ accipit a deo oblata beneficia Juftitia legis eft Aœr^/a qu» offert deo noftra mérita« Fide fie vult coli deus, vt ab ipfo accipiamus ca, qur promittit amp;nbsp;offert«

®Fide deus ita vult coli a nobis, vt non fo* lum abeo beneficia expedemusquæ promifit, (cdamp;yemanibus pedibufque ietotopedore

W and at is eius implendis defudemus. Quema^gt; modumenim peccarorum remiffïo.non eftnifi potnitcntibuspromiffa, ita «teinac beatitudinis merces non darur nifi ijs qui aeterno régi firennuC (îipendia fectrunt .Ethacrationcoportet fidem amp;nbsp;iuftitiamlegis coniügi.Sola enim fides non aC cipit oblata a deo beneficia,neep fine legis iufii-tia,hoc eft, fine mandatoijt obferuantia rede co litur. Rurfum iuflitia legis fine fide no offert deo Humana mérita,nam hoc modo no funt ei acre-* pta. Sequitur ergo alteram akeri neceffario con“ iungi,lt;5ó inutile efle quod promifit deus,credere, nifi itidem facias quod imperauit. Nam vc ipfe dixit, feruus feiens voluntatem doraini fui amp;nbsp;oô faciensplagis vapulabit multis.

lt;'Deus iti vult fe colf,vt ab ipfo accipJ amus beneficia. Et quideaccipimus pro» pter ipfius mifericordiam, nó propter no ftra mérita-

flDiuina beneficia nondantur folumpro* pterdiuinam effluentemep mifericordiam,alio qui omnia in omnibus effent aequalia, neque pro miffione munerum ad operandum, ad merendS Deus nos illedaret, verumetiam difpertiuntul fingulis pro fingulorum portione meritorum.

Sententia cd euangdica, quT nulla vlren’us indi get probatione. Ncque vnquä putauifTemus ad Uerfarios tarn flupidos,quam vt hæc nefeirent. lam fi fine dcledu deus omnibus propter fuam inifericordiam abfque vUismeritislargiturfua dona,citr ille ißo p'urajfte vero illo pauciora ,ac jrr_ .* cipit';Ciirtancopercpetere,qu3Erere, pulfareiu- ■^•' het Chriftus: fi dat omnibus propter mifericor-diam fuam indifferenter, tam non petentihus, quarn perentibusjtamnonquaerentibus, quam quactentibus: tam non pulfantibus, quam pul-fantibus. Sed diuina beneficia, vt catholice de-finiamuSjdantur omnibus quibus promittuntur Promittuntur autem his, qui ea pet fidem petut i^ quærunt,peflîmis vero negantur.

CHumfmodi confolationcs ab» lent aduerfarn, cum fidem exténuant SC vitupérant, amp;nbsp;tantum docent hommes per opera amp;nbsp;merita cum deo agere» Fin« gunt facramcutaconferre fpiritum fan# Aum ex opere operato fme bono motu »ceipientis,

® Quibus confolationibus pauidas peccatorum demulceam’ cófciêtias, parti diximusfugi’.paï ti vita comité dicemus iferius, V crû confol atio-

nes,imo,vt Vere loquarnur, defolationes aduer*' farioi um quibus falluntur indeói, vna cum fide prorfus abolitumiria cordihushominumexo' ptamus et ob hoc prçfertim fidem eorum extenU amusamp; vituperamus execramurquc,quodad perdendas animas non fit præfentius in toxicum Médacq Cacterum quod dicunt nos docere homines vt c3 arguücut deo per fol a opera amp;nbsp;mérita agant,impudêE mê Luthera. dacium eft, Docemusenimomniahominurno-pera,omnia mérita,omnia Rudia/ine fide dunt biaeffeS^ ne tantillum quidem valere , fed fidem vbique operatem requirimus.Denuo inue-' nbsp;nbsp;recundementiuntur, nos fingere, quod ex opère operatoconferaturfpiritufTantRusfinebonomo tu accipientis. Omnium enim vna fenrenriaeft, Iter.argu. fing fide nemini contingere fpititum fandhim, Cala^^’ quodtyjncredolitas obexfitquofpirftui fando Viaiat.«, pfæeludatur in hominem introïtus. QuisiameS fulaciftosnugaces,de rebus, ij ad falutemin pri mis pertinent, g tam impudenter ora fua ad mï dacia effrenant,qui ofFutqsfallacqfque pelfimis innocentium corda demulcent.^ ad fuum erro-

rem illedant.Pofluntquidem homines facile fle xibiles amp;nbsp;ad noua dogmata quæ eis luxuriofiul viuendi poreftatem faciunt, alioqui promptes, mendacqs 5c impofluris fallerc, perfuadcreque fola fide citra vHa merita 36 opera iuftificari ho mines,deurn veto 3C cos, qui verba dei docent, nemo fallit,neque verirate anteuertit. Porto deus ÄSqui verba dei docet apoRolus,iftorum pfett dologorum impia commenta prxuenientes,lon ge aliter tradiderunt, nempe vt bonis frudibus abundemus* Hineiße dicebat Ga lacis: Noli te er

rare fratres.deus non irridetur, Qu» enirn krofquot; naucric homo hæc ^ meter. Quoniam cui frmi nat in carne,decarne meter amp;nbsp;corruptionc. QuI autem feminat in fpiritii,de fpiritu meter vitam anemam.Et poft hæc; Bonum facieiites,non de-fictamus, tempore cnim fuo metemus non defici entes.Quis non videat hic Paulum abhisquib* fidem rantoperccommendat,etiam opera exige re^Sufficcret quidemvel vnicum hoc Pauli para doxum ad conterendam iftorum impudentiam, qua nihil non temere audentaduerluscatholic5 veritatem. Verum enimuero ne peftilens eorum error 5f lerpentinum malum longius diftemine-tur, neve vltcrius innocentes ouiculxpulchrorïS profceniöverborum acaults dominicit abdu * cantur.gnauahimusoperam pro virili (adiuua mentum fpcramiis coelitus) vt amp;nbsp;qui errant.re-» deant æ qui integri funt, conferuenrur. Neceffe autem fuerit in primis fpclt;ftare,qu» fit bafisaut fundamentum , cui eorumdoflrinadeftinara, vel cuius rei gratia hanc tragcediam inftituerinc

CQuantum itatp ex ijs, quxin Apologia fu« tradunt aduerfarrj.elicere poffumus, duo porift) mumprofpexerunt fallendi magisquam refle docendi animo,vt quo ad iuftificationem amp;nbsp;fa-lutem indipifcendam.nihil operibus, fideiomia tnbuant.Alterum,vtipfidtfunt,vtgloriam dei magis magisep amplient: Alterum item vt pa-uidas hominum confcicntias nefco quo mods a (Tecurent. Hocenim fibi perfuafum nabent, fl ad iuftificationem 3lt; falutem opera funt necef-faria.imo fi opera iuftificant 5^ fa!uant,non iu ftificar neeß faluat Chtiftus ; quo fiac, vr honor

CHRISTO debi tus, operibus attribu-atut. Ptæterea fi operibus iuflificamur, inqufunt, lt;5ó faluamur, femper pauidae num' quam fccuræerunt nonraconfàentiç.quiaquod debemus amp;: pofTumus.non facimus. Hucferc fpedant omnia qux fubiußifcatidis ticulo corn pldluntur, nifi quodpafflm Theologes men--dacijs.fcommatis, édeonuitijs lacelTunc, Nune fi placet ex plicemus Silenum.

Ad primam caufarn Refponfio ^Diuinaillaincreatacjfapïa.quae vt refettea , ®3p« thoücafcriptura.attingicafinevfc^adfinêfortl ter ijep difponic omnia fuauiter, vc nullam créa vim potenter infcrt,ita infima t^q? per me-’’’“'* Y dia deducit ad fumma, ^ in tanta return maeW '^^''*' àfquot; ”^ Pfæt'f ordinem nihil agit temerc. Sic foie di-ma ad lu em,noblem veto lunafideribufqueilluftrat,quae ®^^’ ipfefuo oecerno luminc folo adnutu illuminate Eoffer. Siceiusimpcrio angelis ange!i,homini-ufque angcli diuinamvoluntatcm aperiunt , quad fine internuntio folo fpiritu potuiiïèt. lam tamSifi fitipfe nobis femper praefentiflï-mus,pcr apoftolos tamëiS^eorum vicariamfuc ceffionê diuini verbi miniftros, coelcRis vntæ alimenta nobis femper adminiftrat. Hare inquam folusipfccitra vllumnegotiü'.'citraoêmlaborê Cer fepotuiffet.Quorfumhatc^ inquient bic,qui us male nobifcum conuenit. Vtdoceamuseo« qui e Luthero laetale hacrefeos virus fuxerunt, e facra ecclc fix catholicac apotheca falubre phar

HOMINIS F0I.74.' ïnaaimpetere, quoincurabilibusnifiadecclegt; fiâm redeant,morbis medcantur. Qucadmodn Deus d' crgoillaeinullüfaceflèrentnegotium.itaquotg tra vlI5 folusipfenos libcrare,fo!us iuftificate, folufquc negonS potuinet faluare. Ad hoc tarnen mimusdefig^ nos potu , nauit primum prophétas, deinde apoflolos ,^ iffet lal* poßremododtotes^qui vineam domini, quoad uatc. poffent.quantunque daretur,excoleient. Paulus proptereledlos fußinetfamem„ïitim,frigora âî caumata.pugnas Jd virgas, lapides amp;nbsp;carceres, perfecutioncs amp;nbsp;alfa fupplidorum genera.Curi _ propter eleóoi fußinet Vt A ipfi inquit falutem *• * ®®’* cönfequantur,qu3e eß in Oirißo kfii cum gloria coelcßi. Vndc fc fuique ßmilts.dei appellat co* operatores.

#Quod ß ißi faluti hßan» cooperantur,quid vc tat ne noßrg ipfi faluti confulamuelt;Si non lieehie nobis aliquid facerc,quo faîuemur.quid profuc-rit vit» acquitendae, mortifqueeuitandxfolici* tudine torqueri d Cur nobis bonum amp;. malum proponuntur,fihoc fugere,illud non licet petfe-qui^ Aduerfarioróenim opinione meliuseßma* num in finu geßarc, quam operari,ne ex imper* fedloopereconfcientiaedofolentur Mofesadhor eabatur fuum Ifraclem, dicens: Confidera quod hodie propofuerim inconfpeflu tuo, vitamamp; bonum,56 econtra,mortem 0lt; malum, perinde atque diceret, clige vtrü malis,vitam aut morte henü aut malum. Si vita placet, appréhendé. Quo apprxhendesf Plane fi mandata dei rui ob (etuaueri8,fi fidelê te une tuo minifiiç exhibuerf»

DE IVSTIFIC, fi fidem.cum operibus venture iudici praefen tauens, Vitam vero comitatur bonum inæftima-f.Corin.» bile.quod oculus non vidit,lt;5ô c.Mortem autem pefifimumep adeo malum paraueris.fi perfona-tumagasChriftianum, fi animum habeas fol» Roma, « fide turgidum,operibus vacuum.Stipêdia enim peccati,mors. Homo ergo, vt fine deo perdition nem,ita cum deopropriam falutem operatur. Opera q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ametfi autem nos pro paupercula faculta

modoW «noftramipforumoperemur falutê.nos tarnen lient ho- ®quot;® Chrifîo ipfifaluarenon poflumus. Non em minem fungus {ufficientes,inquit apoftolus,cogitate ali j Corin’j qnidanobisquafiexnobis.fedomnisfufficien-na noftra eft ex deo.Nifi exChrifii mentis gratis nobis tribueretur, inanes effent eines conatus no lohan.if, ftri.Sineme,inquit,nihil potefiisfacere. Quare neep ex nobis neep ex nofiris operibus aut meri-tis proprie faluamur,quod nemeetiam ante nos catholicorum hadenus dixit, fed per CJirlftum, qui nobis meruit gratiam,quiquc dat bene operandi virtutem,imo qoperatur per nos, amp;nbsp;in no Philip, i. bis 5C veile Ä perficere.Hic inquam proprie fal uator nofter eft amp;nbsp;redemptor, cui debemus,quic quid fumus.

Hortor CHaud minus autem ilk nos faluat atep iufti additdeo beat,qui nos per opera nra faluat,quæ no nifi ex co bn o- ^° ^°’° tanquam exipfiffima bonorum fcaturi peramur ggt;nemanarunr.Necpnactatione,quodfecauif-ad blut. ^^ putat aduerfarrj, quicquam eius derogatur bo nofir am' '‘“^“ ®“^ gloriæ,imo diuia bonitas,maieftas,fa pientia,potentia, magis abhominibus efferun-tur ’ Bonitas,quod fua bénéficia tarn liberaliter profunditiPocentia, quod ipfa in fiimma tequie

etiamihcreaturisfortiteragit. Sapientia, quod tara prudenter omnia pro nominisfuimaieflate difpenfat. Non flatim qui dodior eß preceptor, etiam abfolutior eß, fed qui feientiam luam ap bus iuuenilibus inflillat auribus. Hoc quoqj habetur quilque melior,fapientior, potentior, quo magis eins bonitas, fapientia amp;nbsp;potentia in opi bus exuberant.

lt;Qui ita viuit vt Ä5 alios folus viuificet, amp;: Viuendi poteßatem faciat.q fic operatur vt a lus quocgt; folus operandi facukatcmtribuat, baud dubium perfedius viuit,perfedius operatur. 3 quineminivel vitævel motuscaufaeß. Vndc quemadmodum deus ob hoc nondicitur nerp eß imperfedus fed prudentißimus mundi moderator ,redot,confetuator,quod non p fe modo,fed et per creaturasmoderatur régit amp;confetuat eût ita perfedius Chrißus nobis opérât falutem, c5 poteßatem nobis per liberum arbimum facit be ne merendi, hoc perfedius fa!uat,qnod g opera noflra nos faluat.

CQuisiam adeo cæcutit, vt non videat operl bus per diuinam gratiam fadis,accedcre mérita Qirißi vt aliquid mereti poffînt,quo quadan tenus itamdei parent,ói mereanturrcmilTiôem peccatorum-fEthieputamus priori caufa: fan's obuiatum effe.

f[Alteram caufam cut non admittant aduer-fatrj quod homines fuisoperibusiuflificctur aut falucntur,huiufmodi fere affignant, vt pauidas confeientias faciant fecuras.Sic autemfonant eo turn verba.

ffNuUam habebunt fatis finnam con» folationem confcientiæ piorum aduer# fus terror« peccati Si mortis,fi non fciât fedeberc ftatuerc, quod gratis propter Chriftum habcantremi/fionem peccato^ mm » Oportct ergo in ecdefia banc eédo ôrinam,ex qua concipiantpiz métes cet tamfpemfalutis,

CCathoHd in bac parte nô funt aduet farqs du bus fuos *'*o'^®®»$uquot;'veto œquiorcs.Confolantut pias con crisunt fd’^ncias.fpein quolt;$ renuffionis peccatomm iu C^hoU ^*f■Cinonis Ä falutis muko maxime peccatorf

* bus ingerunt. Hoc ægores quad docent vt nemo falfafiduciaanirnatus impunitacempeccacorti ceurem nihilfconteninat.Dorent item noitafta dum efle diuinæ ckmentiæ, vt diuinæ iufÜtiseri^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;got negligatur,quod cauitetiam ilk fapiens:N« Eca.i. nbsp;nbsp;dixeris,inquit,in corde t uo peccaui,lt;5C quid mihi accidit triftet Altiffiinus enim eft patics redditor Patitur enim noßram ingratitudmem, malitia, crrorem,5C vt cSuertamurexpedlati fed procul dubio co ferit feuerius non panitentes, quo expt ftauit diutius no redentes. Deus inquit inuidiflï mus ille martyr Cyprianus.quantum pattispie täte indulgens «St^ bonus eft.tantum iudicis maie Ebidem ftate metuendus ek, Hinc rurfus idem adraonce Ne tardes conuerti ad dominö ,amp;nc différas de die in dicm,fubito enim venict ira ilüus, lt;34 in t2 pore vindidlsdifpcrdette,

il OMI NI s Fol. 7« TleorJla vt iuflitiam eius protfus exinaniant. Vfi falfamdcimpunitate fpern ingerentcsdieunt: Semper Ha tuetc debemus qued ipfumplacatum habeamusdeum.etiam fi /ndigni fimus. Quid audiolt;crgo ne perfuadebit fibi mecebus,adulter, latro, deum fibi effe placatum propter Ghrifiû^ Ergo ne deo difplicct'lNô i/indicabit peccatuintf Perinde fonat aducrfarioiÿ fentêtia, ac fi pecca-tum iam non fit peccatum. Cur ergo non deknt peccati nomenclationem^Hacpeftifera petfua-fione trahunt homines vt confidant nullum fibi fl agitium nocere pofle,mô credant propterChri fhimpeccatadimitti.Hincrurfusdicunt:

fllßs ne confolatio efi qua corriguntur hoies { Imo defolatioefiquapercant.Sic peccantêblâ-dimcntisadulantibus palpant, fie peccandi fomi tem fubminiftrant.Nec fie deliria comprimunt, fednutriunt.Noningerunt vt faneturpatiêtiam, nee veram fatiffactionis medieinam. Paniten-tiam a pcecatoribus excludunt, grauiffimimieg delicti memoriam auferunc.Quod nos defolati onem, Cyprianusillcnunquam fatislaudatus martyr appellauit perfecutioHem.Non concedit pacem,inquit, facilitasifia,fcd toüit, neccom^ municationem tribuit,fcd impedit ad falutc.Per fecutio efi «Si tentatio, per quam fubtilis inimi' eus impugnSdis lapfis occulta populatione graf fatur, vtÏamentatio conquiefeat, vt dolor füe-at ,vt delicti memoria vanefeat, comprimatur

peccatomm gemirus, fiatuatur oculorum fletits» nee dominum grauiteroffenfum longa lt;5lt;^ plena potnitenna deprecetur, cum fcnpium (it:Mcm€ to vnde excidens, Ói age poenitentiam. Et poft paucæCatterum ft quispiæproperafeftinatione temcratius rcmiffionem le cunc?tis date pucat pofTe.aut ander domini prçcepta relcindere,non tantum nihil peccacoribus prodeft, fed amp;nbsp;obeft. Et multa alia,quç vel fola aduerfarps os alioqui infrenum compefeere potuerunt Si obturate. Et nihilominus hæc ê vêtus illius tempeftatis doc^rf na,quam niiric aduerfarqextindum iri volunt.

Vtcunque viuant in lÿnagoga ilia aduerfariorS bene aur male.vna eft vtrorumçp fententia. A-pud eos continentis «Si fornicarq, intta legis ma tiimonfj fe cohibentis amp;nbsp;adulteri.humilis ôdfu-perbi, pacifici amp;nbsp;contentïofi.boni amp;■ mali,vna eft cenfura,malus quia peccauit,bonus quia non peccauit,teus eft.amp;nihil magis confert ifti inno-centia quâ illi mahtia. Vtriqt qu^cp fides fimi-hter prodeft .Sine iße femper credat, »lie femper pecéct,vnumeft vtriufq? iudicium .modo ifte q peccat femper,inrerdiufemel meminerit.aut e er te in vita profeflîonis fuæ.Sedhacc peftilensllIo-rum indulgenda proh pudorperdnxif eos, vt de peccatis nô doleant, vt nullum quantumuis gra we facinuseaueanr,fed vt pro fu.i quifep libidine agant.Sedid imbjberuntaduerfarqcx Luthero fadlionisfuse facile antefignano. Sicenim docet ilie in Capri.Babylon.

Lotbefu» Bapù'zatos,mquit,etiam voknsnonpot perdere falutemfuam quantifcunqipec:

mO, pcftiitntcm perfrid» frontfs fenrentiam I”u«nîtw ‘hominis.'Oimquam.oplusquamimpiamimprj ’” i^utne hominisperfuafionem Sie vt tu impie feduflor, ’^“Î” (occludanthicauresquiaudiunt) impienuga- T**]?”® ris, inter feorta, inipfisproftihuJis.ir ipfa Ve-ncre, in ipfo latrocinio, in ipfo raptu, Ä in ip-fo cuiufeunque facinoris àdu qui credet non perdet falurem fuamlt; Credit «Si liberms peccat, put at emm ex te perfuafus, quod ipfum facinus quando credit,peccarum non fit . Ft nifi faeilem peccatorum credeterremiffiôcm, tam libéré nô peccar«,Â tam licenter fine metu non viueret. Quid veto eft aliud,temper ftatuedum efl, quod fide pioptcr Chriftum iufti repuremur,nifi quan do peer at quis,credat fe non peccarc,aut certe ta faeilem feeum remiffionem petcarorum flatuat Oquantum malorum terimpiahxc perfuafio p mundoinuexit. Hineeflquod prophanata funt * y^*^’^ templa,quod diruta monafteria,hinefunttot fa n® cratatumdeo virginumftupra,hine crefcunt fur Au^fi“^ ta.hinerapiimcnonnullitenêtej aliéna.Hinefca P®’’‘æ*IF tent irîe,tixat,fecte,inuidiæ,fimulcates.Hinc pul lui ant dietim alia mal a qua hoe feculo deplora mus,Lemniismalis 3cetbiora,quæ vt refera, nö eflotium.Videant amem adueefartjfeeumejj in animo meditentur,vnde prodicrintoia ifta ma-la,lt;5dvndenatafintprimum,nifiexhacfua te-meraria praefumptione qua vel dicereaudent ^5 rotimundocuulg3rc,liominemfolafide inChri llum ab omni culpa vel peffima putgari, aduct fusomnesferipruras, aduerfustot patrurndecre ,lt;a,aduerfus omiiem ratioem, aduerfus omnium

Vrtentm concentum, qui nihilfcrc aliud magi# clamant quam panitcntiam,cum ipfi,quod oß£ dimus magift^ iplendefcet,nullam folidam ha-* beant feripturam. Sed in hac re fortalTe nimij fu mus, verum hucufque deduxitnosimpiaillo-' mm dcfolatio, quam nequiter hominibus infi-* nuant.

©Porto quod peccator non debeat fola fide in ammo tecum lafciuirc, etiam alibi docet Ecdefi aftiats;De propitiate peccato, noli effe fine me-tu.necß adqcias pcccatum,fuper peccatum. Et ne dicas: Miferatio dominimagnaeft.multitu-' dinispeccatorum mcoium miferebitur. Miferi-* cardia emm cd ira abillocito proximant, amp;quot;nbsp;in peccatoresrefpicitira illfus, Hocamp;hodie did debet ijs, qui contempta dei iußitia, de fola eins mifericordia inaniter fuperbiunt,nc fefe ipü de-cipiant,immoderatius viuendo.

©Idem cauit ^PaulusiExiRimas autem hoe o homo, inquit.qui iudicaseos,quiialia a gunt, 05 facisea,quia tucffiigicsiudiciumdei^Andi-uitias bonitatis eius amp;nbsp;patiëntie amp;: longanimi-tatiscontemnis^ Ignoras quoniam benignitas dei adpeemtentiam le adducitiSecundum duri-tiam autem tuam amp;nbsp;impesnitens cor thefau-rizas tibi iram m die ira amp;nbsp;reuelationis iuftiiu-dictjdei, qui redder vnienique femndum opera . fua. Vel vnico hoe Pauli paradoxo tota corruit aduerfarioriimaduerfusveriraremfirudïura. Credebant plane quibus ißa fenbebat apofiol’, alioqui fcripta fimul cum ipfo authore exibl -lairentjarguilrentquc eum perdita opera, Etant

ijuoque peccatores,nam ob hoc praefertim acngt; tercorripiuntur.Credebant luhilominus amp;nbsp;pec-catorumremiflionem,Nunc vero exprobrat eis quod fine mctu in peccatis deliciantes, bonitatia dei amp;nbsp;benignicatis diuftias contempfiilcnt SeJ guid^Numqu^creduntper CHRIsTVM pec cata dimitti, mox ad creduliiatem fuani ablol-o8rurlt;Lufh«roquidem mundi habenturamp;iufti, at Paulo non item.Non enim dicit,quia creditis In CHRISTVM remifTioncm pcccatorum vo bis contingere, non imputatur vobis peccatum, fed eftis miindi,fed quid ^Secundum duritiana tu ^ra^cor impoenitcns thefaunzascibi iram. Nunc quoque didt per hxc Luthcro,Lutheriquc pedilTequistQuantumuisvobisdefolafideblati diamini,quantumuiscredatispropter CHRIST VM peccara remitti^on tarnen ad nudum profeffionis veßraecogitatum mox abluimini, fed nifi pcenituericis,iram vobis amp;nbsp;dei itidigna-tionemthefaurizatisjdem quoque alibi aiR Tuautemfideflas.nolialtumfapcre, fedtime. o*,-, Si enim deus naturalibus ramisnon pepercitne lortcnec tibi parcat. Vide ergo bonitatcm lt;Si feueritatem deijn eos qu dem qui cedderunt fc-«etitatem.in te autem bonitatem dei,fi perman fetis in Ixjnitatc.alioqui 8C tu cxdderis. Audiunt amp;hicaduerfarrjgentibus interminantem apo-fiolum, necum fibinimium defideapplaude-rent a fideexeidant,^ diuina mifcricordia.

Idem accrediderunt 56 veteres fcriptorce, videlicet quod gratiam 56 mlfericordiam adepti,ni-fi fidei ftcperibusgnauittroccupaffent.rorevi périrent, q declarant fidè oportete negotiofam

Clâ habes Ictflor vcl perfpe di(rimn,hanc peectquot; roribus fidunamPaulum non inûinaffe.quodcn aliter atep Paulus moueantur aduer far rj/ed quô fpiritu non dicam/ed exemple tibi fint nofirate« Lutheranac faétiôis afTeclç.ÿ licêter, g turpiter,5 que nequiter invniuctfum viuant/pititu nimita malignoagitati.

Clrerum dira,quid potuit hac peftifera petfua fioneefleinhac peflimatêpcftate iniquius^ qua fuopce ingeniohomines per omnia vitiorum de-« uiaerrabundi peruagantur ^ addunt male viuen tibu8,peius viuendi eakaria, quos a flagitio ab-fterruifTe oportuit. Vrgêt ad lihidinem,vitro cur rentes. Abftinent a facris iam dudum pertoefos, ÄC quos iam admouere debebant. Multi nunc di uina bonicate abufi peccatis peccata adglome rat,nihil interim neque fidei.nequciufiiciae.nec® Chrifti reminifcuntur. Hoc vnum fecum miferi fiatunt hac malefuada aduerfariorum doeftrina perciti,quod cum animam agere coeperint,crede re volunt remiffionem peccatorum per ChriflS. Interim neminem reueriri faciunt quod volunt.' Et eo quod non cito profertur contra malos fen Eccls S. tentia,abfque timorevllo perpétrant mala.Ta ferax,tam falubris.ramfana.tam efficax eft ad uei fariorum dodrina, cur non in finum gaudc-ant de re tam bene gefl:a^

Declpffdl CMultosantchac excogiranithumani gene-multos ris fatan feducendi hots mod os, nunc perfuade-modos in batei,omniaex necefTiratciuxtadiuinæpratde-utnuDia fiinationistSîpræfeientiænormameuenire.quo bolus, ficbat,vc fine bene ftic male viucret, ptxfciêtrï

dei in fc frußratum iri non poffe perfiiafiflimuin haberct. At tandem edodi, illam prstfcientiam neminem vel ad bene vel ad male agendum co-gerejed deum omnium falutemcupere, abhac fententia propere difccilervit.Statim aliud inalfl baud multo fecurius ilbexc^itatumeft,videlicet ne a malis timoré concufli auocarentur,fug geflumefl.Vt resefl, deum nobis vita meruilTc de gratis olim h/ncdecedentibus donaturum,et non bobus fed hominibus praparatum elle eoe-lefleregnum.Hinc vna omnium erat cantilena: j Q^^f,(. JWanduccmusamp;Sbibamus.cras enim moriemur corpore ad animæ longe beatiorem vit am. Rut fus ißi melius infirudi,perfuafiqj regnum dei ini quis non contingere,a vieqs vt poterant.fefe tc-perarunt.iußitiam ampleflentes.Perfuafit alijs fatis clTe ft in fine viræ peeniterent, promifit et« longa viuendifpacia,nequehac ratione omnes peruincere potuit.Difpiciebant enim fecum mul ei nihil morte certius,nihiltj; hora mortis eße in -cettius. Nunc omnium maxime vlam inuenifle feducendi videtur, cum per iftos hominibus ingerit, nemini peccata imputari, modo vellet credere per fidem in ChriRum remilTionem pee-catorum ad omnes pertingere. Sed quid pSt hac perfuafione effe peflilentiustf

CVide nünc quam folida fit, 'quam firma Capiuiif aduerfariorum dodrina. Tradunt primum fi- hie aduer dem in peccatoribus effe non poffe,deindc quod farij. pratter fidem nemo poffit faluari. Ex his fädle collegerit vel futor nullum peccatorem faluari poffe, cum quod ißi dicunt, nemo peccatoi ere-

deré pofTit.Et foli lußo tnbuuntfidem. Siauton pratter iuftum nemo fidem habet, quo modo per (idem quifquam iudifeabitur ^ Non video an podic quicquam did abfurdius. Qui iudus eft nulla vkerius indiget iuftificationc.at qui in pec-» catis eft in primis iuftificationc indiget. Sed ifte nonpoteftluftificari .quiavtiftidiennt, fidem habere non j^teft.qua iuftificetur, Vhi ergo eft ilia confolatioqua pauidashominumconfeien^ tiasdeliniunrcC^iosconfolarivolebant.defoIan tunSicenim peccatori ingerere neceflario de-bent,modo vclint fuatdovtrinae refpondere: Tu fieceator es iC non porescredere.æ obhociufti-icarinonpoterisvnquam. Videsquampefti-Icns fit ifta aduei fariorum confblatio.

hicfccum Mefepararinon polTe ,amp; paulopoft adtjeiunr, aduerfa. quod fidem fequatur dilceftio. Manifefte hie fibi non conftant. Si fidem fequitur dilecftio.oportet planefidemdumveniat dikcftio.folamó^ fe-paratam efle. Vinon eft feparata, quomodofe-quitur;

CRurfum nugantur fidem in terroribus con' cipi lt;% crefeere 56 ex noftra confideratione od-ritahas dixerunt.quod fpiritus faneftus det fi-dem. In confeffione vero dicunt, fpiritum fan-órum donari per verbum amp;nbsp;facramenta. Qu# maior poteft efTe quam eft in iftis, diuerfitas lt;nbsp;Si viderent ifta illuftriiTimf illi principes, fi vidèrent Senarus Norebergenfis^ Reutlingenfla

HOMINIS FoJ,l. qui Confenioni fubfcripfenint', non arbitrot quodpoßhacfidem baberent iftishydra niagit varijï. Atquï prorfus carnaksjibentcr iftis ma-num dant ,quandoquidemifta perfuafio fenfi-bus blandïtur,di^ camilibertatem ptomittir licê tiusviuendi,

ÇVerum quantum ego conieóuraconfe-qui poITum, videntur aduerfarij vel femetipfos non intellexifle, vel data opera hominibus im-poncre voluifte. Hoe mecum dicent, quotquot fanoiudicio hanc noftram qualêcunque legene eperam Si enim conférât ifta, qux in quarto ól quæ in duodecimo ConfelTionis articulis A: in Apologia tradunt, videbis quam parum mutuo tefpondcant.In quarto ContefTionis articule di-eunt,quod peccator gratis iuftificerur per fidem turn credit fe in gratiam recipi amp;nbsp;fibi per cara propter Chrifturn remitti. In Apologia perfua-dent peccatori vtfemper fecum ftatuat,quod de urn femper propter Chrifturn placatum habeas tametfi indignus fit. Addunt quoque hoe ftatu-endumeße femper,quodfide propter CH RI-STVM iuftircputemur.Hatcinultisargiimê-tisfed infirmis fed euer fu facillimis confirma-re molientes,conuerfionis,contritionis lt;^ neeni-tentiæ.quæ tarnen in duodecimo Confeßicnig articule requirunt,ne femel quidem recordantur Quam ergo confolationem adferre poteftifta co ^rina.tam parum fibi conftans^

fSi fola ad falutcm fufficit fides.quor-Bun opus «ft conuernonelt; Si vero conuerfio ad

lußificationcm hominis fade, quorfum fpe/ïa*quot; bat vt prardicaret folam fidem iufhftcare lt;nbsp;At nincnon conuerfionem medo fedÄ^cöntritio-nemexiguncamp;poenicentiam.Qpishiciamnon videat conuerfionem, contritionem 06 pceniten-tiarn multoa fidediftate mreruSU'oiRutlysqui« bic non videat.crederepoffe quenquam^Oirj-ftum icmiffionem pecc3 tor urn,quiidem tarnen mn conuertitur,neq? conteritur : quomodo anté ifte poenitere poteft,qui de peccato non doletlt; Ar bitrantur fane multi ex illis qui hoc aditetiarioquot; rum fermento inefcati funt, quodperntidam in Chriftum fidem in gratiam recipiatnur, g tarne non poßponuntantiquaßudia.non dolent, non pœnitent,fedcdunt,fed hibunt, fed vomunt. IW ad priorem adueifariorum fenrentiam vel imp-fofemper vomitu iufhficaripoirunt,adponerio rem minime.Hicenimconuerfione.contritionc 66 poenitentia opuaeft.illic nihil minus.

lt;^Fidcs fine co n trit IOC elfe non potefl; quoniam gratia non infunditurniûcum magna commotioncanimi.

ÇVt audio ampluseftfideifinus.Quicquld e*» mm ad iuRificaiionem facit, fide comprehendif S inon poteft fides effe fine contririonc, nemo cet tus eR, an fidem hahcat:nam neep de contrition ne quifquam fecurus cR, nifi idem in animo fengt; tiat magnam commotionem. At farpenumeto plericç magnas lentiunt in femetipfiscommoti ones,quitus tarnen non fempet gracia infundie

Quis rutfum hic non videat, quam longe ifti aberrent,quam mifere fuos decipiant,qui nunc dicunt,nuncncgant. Nunc perfuadenc fan's eße vc credant fairem feingrariamrccipiper ChrP ßn.paulo poft diftuadent fola fide ftandüeßc,fed contiitioncm adeo neeeßariam effe vt quacum uis credat quis peccatorum remiffioncm.faluari tarnen non poßit. Cur italt; quia non fentit in ani mofecum magnam coneußionem. Quihanc aduerfarioru varietatê lt;56 inconftantiam xqua lance penfitauerit,haud quagnutabüdushac at que iliac cogitatione diffluet.

QIam refdre velim ab aduerfarqs, qua fidem potißimum purent ad falutem effe neceffatiam (elicimus enim ex fuis ipforum verbis dupliccm cflefidem)inforniem,an formatam,nam pratte rea non eft alia.Si primamdicât hoceft,quod *u p a - • ftificetur homo ex fide informi.quamipfihißo- n^. _'“^ ricävocantjpaläoffenduntinomesfcripturasdi L* ’^^® H uinas,qux aperte prodütcitracharitatisdonum * ' fidei annexum,neminem iuftificari poffe.Nam g tan tu credit amp;nbsp;nó diligit, manet in morte ster no fupplicio obnoxius. Si habuero inquit Apo-ftolus, omnem fidem itavt montes transferam j. Cor.ir, charitatem aut non habuero, nihil fum,tantum abê vt ad credulitatê mó iuftificef.Rurfum Pau Galj. lo neep circücifio neeß praputium inChrifto lefu aliquid valet, fed fides q o charitatem operatur Vtcunqueergo crcdas,nin fidem habeas chari-tateornatâ,inani fuperbia aduerfus veritatem infl atus, fpc vacua fruftraris.

CSi alter3iuftificareftatuant,nêpe charitatefor niatam,neccffario bona fpc excidunt.qui Ola cu

mentjifia vacuifunr.Vnde liquefcicquam piquot; rumfibi conftcnt.quamqiic falfafiducia fuo'' rumconfcientiasdelinianf. Quod enim maxime fperabant, minime confcquuntur,nifi fidem Fideseba 11’^’ntcharitate formatam, qua tantum iu-ntatefor ^'^’ant. Vt ergo quis banc fidem habcar, nd gt;ußusfitoperxpretiumcß, alias fucata fpefe-jufitfi nc *^“lt;^’^r,amp;(libereloquar) ficfperafle,pra:fum-eeßaria pfiß^efl.Oportet enim primum caufam prxcc-’ dere,quam deinde fequatur effedfus.Sanc qui ft-dem habet charitateformatam,iufluseß,filius dei eß,dcum habet,amp;C in dco manet 5c deus paquot; i.Iohä.4, riterineo. Qui V’ero non habet hanc fidem,fed

informemillam qua nominetenus Chrißianu8. appellatur, qua voce 5C fermone depromit, quod cordis amp;: pectoris teßimonio non probat, non facile huncpotcritiußificationisadum eli-cere.Miferet me plane eorum,qui hoc dulei per-fuafionis melle fed feile mixto, illcdli, fatis fe fc ciffe fibi perfuadenr, ficredant faltemhacfide informi fibi perCHRISTVM peccata di-mitti.Nam ipfi etiam dicunt aduerfarrj oportc-rehunc fidei alt;ßum ex fide ebaritate formata procedere, vt iußi reputentur. Si hoc ab initio perfuafiffent fuis, non'f uiffet vllus fere de hac re controuerfise locus.

^[Conßringuntur hic aduerfarrj tamamp;fi nolint ingenue confiteri, quodfolafidcs neminem iußificet, vteunque etiam credat fibi per CHRISTVH peccata dimitti. Namfidem, vt iußificet, neeeßario comitaturcharitas.Si ergo fola fi fine ebaritate non iußificat, profedo . fola pronomen expunctum eße opottuit. Qui,,

enim vel vnum habet conuiuam, folus non re-cumbic. Simt enim hofpes amp;nbsp;conuiua, duo funt homines amp;nbsp;corpore ôc anima diuifi: fie fides ÄZ charitasvnumeffe nequeunt. Sic enim dißinxit Sc Apoflolusf idem a charitate. Qui autem fi-dem habet charitati adgluiinatam ,omnes vir-tuteshabet, tantum abefl vt folafit fides. Aut igiturfalluntnos aduerfarij, quifolam vrgent f idem iufiificare, aut imponitnobis fcriptura, qux fidei charitatem connedir.Sed iflud impof-fibik efl.

H Adhatc quam dicunt fideminformem fine charitate , quam ipfihiflorisefidem nomi-nant,iuflificare,fefeipficonfodiunt. Nam alibi Adueefa contenduntefle impoflibile, vt fit a charitate rqcapiü fides feparata. Quodfi nunquampoteß fides turfuis eße fine charitate, nunquam ergo fola erit. Et fi verbis, nunquam fola efl, fequitur folam nunquam iufiificare, Vide iamhic probe letflor, quomodo hæc quadrent ijs, quæ in APOLOGIA feri-bunt. Nam hic,vt eriamfupra meminimus, docent fidem praccedere diledionem, imo, vt ad viuum intelligas, docent, quod vbi iuflifi-catus amp;nbsp;renatus efl homo, turn demum inci-pit Deum timere,diligerc,petere SC expeda-re ab eo auxilium, gratias agere SC pratdica-re æ obedire ei in afflidionibus, turn etiam incipit diligere proximos. Quæ duo pofTunt magis inter fc pugnarc,quam ifia :fides nunquam efl fine charitate, Ä,fides pracedit cha-ritatemlt; Nunc inuitis aduerfariorum dentibus rcliquitur,fidem aliquando informe, id efl, line

charitatecum charitatem præcedit. Ethane in-», formenfidem qusfine charkateeft,fluke ad-Gal. ï» uerfum fefe^i contra Paulumdkunciuflificare qui fdem dicit per charitatem operari. Nam ifto rum fententia prius iuftificantur homines,qua diligere incipiant. Sed et hoe quid poteft efle in-eptiuseNam quod informis fides iuflificet,omni bus in vniuerfum aduerfatur fcripturis, pugnat nihilominis cum aha aduerfariotö fentêtia,qux diciinr,fidem nunquam effe fine charitate. Hic fpero illuftriff.Principes vna cum priuataplcbc hac fefe iugulante perfuafione haud attenta ille-rtos, ad cor reuerfuros, profligato a fefe longius errore.

®Perfuadent his, qui confeietiam habent mfl lemodis fauciam, vt tantum credantfe propter Chriftum in gratiam recipi,cum tamê ipfi in cor Aduetfa- ^® f“°’ ^“®** ’quot; Apologia aperte teflantur, fenti rn docêtq ^quot;^ ^^^^ '’°” ^^^ fatis,quod vtcüque credant/ed ipfi fecu oporterehanc fidem charitate formatameflc,5C non defi- ^“*” ^^mum remiffionem credere peccatorum. nierunt ► ^’^ perfuadent alijs quod needum fibi ipfi perfua ferunt. Sic docent alios, quod an certum fit, needum apud fe definierunt. Sievt ccclefiaflica cneruentdocfttinam,docêt aduerfus confeientia fuam,quæ vt alijs quadrarent erroribus,prius ex aminare oportuit.Quis nö videat iflos data ope ra fuis voluifTe imponerc, qu5 aliud docêt,aliud intclIigüt,alü5efFutiunt, aliud in corde verfantlt; Aliter fentiunt, atque rudi plebeculae inftillant. Cur ita^ Dicam quantum ego coniedura confc qui poirum,quod aduetfarij tamamp;h magna ex

parte exorditam erubeant telam, nolunt tarnen propala Tvc(\tvolt;l\.i/} Hocenim eft eojçs g in rep. cfFendcrnt,malumingenium,vtperp«ratüfaci pus npn nifi coa^li confiteantur.

CHaud dubiy quin nunc credant multi,ad prio- pß^^j-jna rem illam perfuafionem prima fronte ambro- _ . fia acceptu iucondiorem, illedb,qui tarnen hade r^utneta; nus nefciunt, quid iftifecum in animo fendant, P^tum lo quid conctperint,quid tandem pariant. Credunt inquam multi,amp; fine vHa trepitatione fuperbia ddentifunt ,auaritia rapaces, iracundia truces alea prodigi, vinoientia temulenti, liuore inui-diJibidinibus iccfli.ctudelitate violéti,fed fpenf mirumfrußtabuntur. Quid ergo in caufa efl,vt non fiant fui vod compotes^ Quodißineedum definierint,quam normam viuendi potiffimu fc qui debcant. Interim dum ißi paturiunt, multa pereunt animarum milia, qux iußificad potcrac fi ab iflis hoc melle aconito peßilentiote nô effér inefcati,fi folidum ecclefiaflicidogmatiscibum cum rudu non naufeaflent, Iflc autem cibus tan to eß purior, quanto efl vetuflate defecatior, eo appetibilor, quo fortior

lt;ISed ne tam alta.tam recondita/amep abflru-fadelitefcantfenfa ,aperiantnobis pedoris ful feneflram,quoperfpicuumfiat,quidvelinr,quid - .,_ meditentur, quid alta mente repofuerint. Fefellit ’ ' ” • enimfuoshadenus oratio, mentituseflfermo.g metaecte prorfus repræfentare debebat ,quod multis diffi-mulationum inuolucris hue vfque obtegunt :

Aperiât inquam, mentem fuam vt introfpidane »pfi,fi non efl eis ocium dicere,difcantque,quid f a do opus fit,vt ad earn fidem contingant,quacfo-

Îarndificet, an vllamdebenrgnaiiafeopefani vc a peccatorum forde emaculentur,an omnino ignauiter defidere. Si ibi latitat,qiiod citra ope-ram fuam faluari polTunt, virus certe tam fibf quam fuis morciferum circumferunt. Quod veto iftud animarum virus fit, aper it Apoftolus, g aliud pharmacum peccati fomno grauatis vt eft animarum fidelis chirurgus, ingerit : Surge, in-Ephefij. quit, qui dormis amp;nbsp;exurge a mortuis, 6^ iUumi nabit ce Chriftus.Si pofTunc peccatores citra vl-lam opcram fuam faluari,fruftra docuic Qiri -dus orandum cffe indcfincnter,quærendum iugi ter,pulfandum perrinaciter. Fruftra ingerit vt Matt, j^ fimus largi in egenos.vt veftiamus nudos, vt in uifamus debiles amp;nbsp;carceribus vineftos, vt fepe *• liamus mortuos. Hxcem omnia exiger ab his g velint ipfi mifericordiam confequi, qui velint a peccatis abfolui,lt;S2 qui velint iuftificari. Fruftra confulit nobis fcriptura,imo ipfa iuftificatio no-ftraCnriftus, vtpriorisvitxdcuia,Telt;ftapani-tentix amuffe corrigamus. Si vero adniti debet peccator, izt vere dcbet,vt c peccatorum monu-mento diuinitus adiutus refurgat, velim feite quatinusidilli exordiendS fit,vt de fide informi gradatim ad formatam illam fidem,qux fola iu ßificat,afcendat. Conuenitenim Catholicisqd qui iuftificari velit,neceftario mentem verterit ftudia:vt qui hacftenus gratia fuit indignus, nunc in ipfo bonorum opetum fudore dignus fiat. Aduerfarij forte prater fidem nihil effe necef farium refpondebunt.Sed qux Catholici purent adiuftificationem faccrc/upaiusfatisexplica'

turn eft.Qua: autem tradit ecdefta Catholica de I’uftificatione hominis, certa funt.folida funt,o-mniumque calculis approbata:amp; vna omnium catholicorum eftfententia.Cotra, quæ Luther a nadocetecdefia, ambigua funt, lapfantia funt pugnantia funt, SC prorfus talia quæ prius ani- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

mosdefpondercfaciant, quam pauidas confei-entias erigant. Audiuntenim.quimentemha-bentmagisdefecatam ,ex ijs quæ ex Apologia refetuntur,quod non fufficiat fola fides informis fcilicet.ex propria animi motione, vd humana perfuafione nata : fed quod habere oporteat fi^ dein charitate formatam, fed viuam, fed vni-uerfis virtutum monilibus redimitain. Interim tarnen fubticent aduerfarrj, quando Deus illam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

hominibusamp; quibusinfundar, Stat ergo forti- Dubium ter quifquis ecclefiafticæ nititurdotflrinæ, quæ apud ad-pauidas,quxlubricashominumconfcientiascer uerf, gdo taminDeum fiduciamdocet, quæqiiibusamp; homines quandodeusremiffionem pcccatoi^per CHRI iuftificeii STVM tribuat,finevllofucoverborumin- tur.

gerit.Tradit ifta doótrinain homine quocun- Homo que modo peccet, nifi fort« in hærefim labe - gdo Ca-retur, temanere fidem informem, qua füllen- tholi. iu-tatuS 5C adiutus magis deo 5^ diuinis verbis, ftificetur. quarn vllius hominum placito,quam fuæip-fius rationi amp;nbsp;intelligentiæ.credar. Hac fide cenexperredtuscompungitur, vt DE VM ti-meat, vt fperct, vt obferuet, vt diligar, ra -metfi amor ille needum abfolutus langueat.

Hinc nafcitur proinde dolor quod deum of-fenderit, hinc orat, obkerat, lachrymatur,

SC nihil non agit, vt deum.quantum in fe eii,re^ concilict.Ec iitiufmodi homini confidunt deu nö defuturum,fed charitatem infufurum, quo fidea illa informis fiat formatior,qua incipiat iam de iim diligeré fuper omnia.

Cettitu- CHic force curiofulusquifpiamdixerit: Qui do data ®‘’*“’ ‘■“^° quando ex mea aliquanta prapara pratie on **°”'idoneus fim,vt granam gratumfacientem amp;vnœ id eft,charicatcin con/êquar!^ num quando mea nafcatur P“ni«ntia,gemitus,dolor, 52 lachrymx impe-

* trant gracia: fpiritus fandi eharitatifi^ infufio-Dodri- cicm/lta plane. Nam ipfaclemêtiffimabenig-na Eccle ^’'^^®gt; ipfaque benigniflima dementia huius rel he vécu- geatia falubris peenitentia: facramentum inßi^ üüTima *^“’^ ^*”' '^''^ ambiguitate creditur, vt qui a facerdote, vice dei in eedefia praefidente, abfo lutionem peccatot urn adeptus eft,qui vete poenl tetlt;52 facerdoti peccata fua confellus eft,femper que fecum animo vcrfat,vc veterem vitam noua conuerfatione corrigat, nullumque ponk obl ccm:illum,inquam, idoneum cenfet eedefia or-thodoxa,g gratiam fandi fpiritus accipiat, cui donum charitatis diuinitus infundatur. Hæc eft lllaitetus,apoftolica,ecdefiaftica,prifcorum pa trum.amp;S Theologoi52 dodrina,authoritate Chtl fti, longacuitace temporum,fanguine martyrum inculpata vita confeiTorum, puritateep virginü confirmata,roboratac^,adeo vt poft tot hatred-corum phalanges inuidiflima perftiterit. Hæc eft prædulcis illa fuauifiimaque ambrofia, qua reficiuntur infirmi,qua eriguntur lubrici, qua fu ftentantur ope indigi,56,quod aduerfarij volunt quaconlolantur pauidspiorum homitumcon

fdêtix.Hsec,inquam,eftcerta 5C indubitata ger manarp Catholicorum dodiina.qiia qni nititur fecurus flat. Contra aducrfat iorum dodrina, g de iuftificatione tradunt,inuoluta cft,fibi non c5 ft ans, amp;nbsp;cum diuinis lireris vbiep pugnans, qux pauidasconfeientiasnon tamconfolatur quam dcijdt,nontam fanatquamvulnerat^non tam erigitquam in defperationem adigit.

®Ex ijs, qux nobis hadenus dida funt, arbi-tror perfpicuumdTecaufas.vthancreccntem ad uerfarij dodrinam, vixdum ante annos vigintl natam (nififorte excinetibus Iohannis HufTfta dm prodiens. in nouum Lutherum fefe transfu-dit )catholicæecclefiæ ignotam, multos dedpic tem,ftatuerent,eos potiffimum mouentes,efïe in (irmas amp;nbsp;prorfus nullas.Nam quod ifli prxten-dunt.multo meliusfacit Catholica óó vetusdo-drina,quam ifta adulterina amp;nbsp;omniolanguida

®Nunc aliquot fcripturarum authoritare, qs pro fua libidine detorferunt aduerfarij, moliun-tur fed incafTum ftatuere, qd fola fides iuftificcr.

f[Offenditquofdamparticula,foIa,c5 amp;Paulus dicattArbirramur hoininë iufti ficari fide,n5 ex operibus» Item ad Ephe« Dei donum eft,non ex operibus,ne quis glorietur. Item Romanos tertio: Gratis iuftiücati,d^csu

Sola oar CHaud mirum quod ofFenduntur plurJmf ticuia o - P'*^ cxclufiuam illam particulam,fola, quam i-mitridc* ^’ Paulo non debcbainaddcre profua temeri-bebat tate.Sciuntquidem Catholici ingcnucquecon-fitentur ex Paulo cdodli, hominem fide iuftifiquot; cari, amp;nbsp;ex nullis operibus legis abfque fide ; ne-que ambigunc fidem donum dei effc. At negatie Galat. t. Paulo fola fide hominem iuflificari, præfertim quod ex eo audierint tantum valere fidem. quae per charitatem opcratur.Quo clam infinuat, all am efle.quac operatur quidem, fed non operatur per charitatem. De vtraque didtum eft. Et bea-i.Petri.4. tus PETR VS, cuivnaeftcum Paulo autho-ritas,charitatem dicit operirc multitudinem pec catorum. Etmyftagogus illebeatumpronun-Pfalm jt tlat.cuiusteda Hintpcccata.EtBeatusIACO-lacob» i ßVS, cuius etiam irrefragabilis eft authoritas, ' fidem fine operibus condemnat. Quapropter non eft, quod fefe de fola fidc titillent aducr-

’ .pera Je ®Sednequc Paulus omnia opera excludit galia ex a iuftificatione.fed tantum opera legalia.qux ad ‘^^. rt^T*^ mortem Chriftiomniamortificatafuntamp;ener a luftiti- uata. Vel de operibus eorum intelligit, qui tan-^^'^^ turn tribuebant fuis viribus, vt ex ijs fine gratia deiiuftificarifecrederent. Non excludit opera, quac ex lege CHRISTI tenentur tam iufti quam peccatores ,facere;ifti vtiuftificentur.ili vt iuftificentur magis.Qualia funt,contritio,pa nitentia, oratio, eleemofyna, ieiunia ÄS alia id genus.quaeiuftificant peccatores. Hinc dicehat Roma.i. ^*fdem Romanis ; Non audirores legis iufti funt apud cum,fed fadtores Icgisiuftificabuntur,

Hoc CathoJief nihil aliud efTe confidunt, quam fi dixifTet: Illi homines qui fecundum mandata Chrifti prioris vita pamtetes egenis fubueniuc, qui nudos vefti5t,qui hofpicio peregrinos huma niter excipiunt, qui defundhs paretanr.qui orat, qui inedia camem fpiiitui fubiugant,^ in fumquot; ma qui mente Integra, fide firma,virture robu^ ßa parati funt voluntati diuinæ ad oia obfequi non qui fola fide ftulte ftât, iufti funt apud deum; Sic verecundo illi ^^ præ multitudine peccato-- j-tum oculos fuftollere non audenti pubficano æ HCæ.is. pedus percutienti dicentique ; Deus propitius «fto mini peccatori,'culpæ relaxantur, additur tg gratia vt iuftificatus domum abcat.

CVideor mihihic ó^alium dolum fubodorarc cum fallendi Audio magis quam docendi,fuffu^ rätur pafTim exPaulo ver ba, q fuo ißituto apti» quadrant,alia interim intada relinquunt. Vt hic dolofc citant Paulum non plus dicentem, quam Arbitramur hominem iuftificari fide non ex ope ribus. Adderedebebant quod hue fpedat,legis. Prima enim facie, cühancorationisparticulam non explicant,videtur aperto Marte pro eis Pau lus dimicare,quam fi addidiffent retrahereturle-flor, remoraretutque vt apudfc cogita ret, de qua lege Paulus hic loqucretur,Chrifli an Mofi Nam fimpliciorcs, quibus non eft euolucndili-bros copia,mox arbitrantut viciffe adnerfarios, quando tarn aperte audiunt,iuftificari hominem fineoperibus. Si addidiffentbaud ita citocrede^ , rent. Idep no hoc loco tantu, fed «Sf alps plcrifqj multis fadtitant,quafi pudcat eos verbot Pauli

Gerte non tædet nosnetpverborum PauIi neque aliorum patruni:fcd bona fide vt ipfa funt amp;:fo nant.tradimus.Hæceodixenm, quod video ad uerfarios fenpruris nunc addere nunc auferre pro fua temeritate.

' CAlia duo Paulidida Catholicis nihil offieP unc. At quod djcunt:Si difplicet exclufiua fola, toUancexPauloetiamillas cxclufiuas, gratis, non ex operibus, donum eß,verba funt nullius precq, cauillationesfuntóófophifmata, qua:a Chriflianis pedoribus in re tarn fetia effede -bent aliéna,

lt;[PauIus non tantum de ceremonijs lo quitur,f€d de tota lege » Allegat enim im fra ex decalogoïNon concupifces» Et fi opera moralia merentur remilTionèpeci catorum Sf iuftificationem,etiam nihil o^ pus effet Chrifto amp;nbsp;promiffionetSCrue« rent omnia ilia, quæ Paulus de promiifii one loquitur» Male etiam feriberet ad E^ phefios,gratis nos faluatos elfe, amp;nbsp;donu dei clfe,non ex operibusJtem Paulus ah legat Abraam,allegat Dauidem, At hi de cireumcifione habebant mandatum dei « Ïtaqj fi vlla opera iußificabant, nccelfe e^ rat illa opera tune,cum mandatum habe Két^etiam luftificafie, Sed rede docet Au^

guftinus,Paulum de tota lege loquûficut Äugufti' prolixe difputat de fpiritu Alitera,vbi po nus faifo ftremo ait: His igitur confidcratis pertra# élatifquepro viribus,quas dominus do? nare dignatur, colligimus non iuftifica^ ri hominem præceptis bönj vitæ,nifi per fidem Chnftilefu,

®Qpando falfoAuguftinum teßem eftant ad uetfarij.committamuseidcmhunc nodumcxol uêdum, veepfe ab iniuria contta aduerfarios vin dieet 4 Hic itaque beatus pater iniufle erroris in^ fimulatus libro de fide lt;5ó operibus, erroneum ef fe dicic,credere quod ad obtinendam falutem fo Ja fides fufficiat,docetq? palam hunc erroremvr pernitiofinîmum toto conatu e fidelium menti-tus eximendum eße,ne mala fecuritare propri-amfalutcm perdant.Teflatur item ibidem hunc errorem ex fubobfcuris Pauli fententijs natum, quodep aduerfus illum errorem Apoflolicæ epi-ßolx Petri,Iohannis, lacobi dirigere debeamus intentionem,quo aßeramus fidem fine operibus nihil valere.

ÇNec in libro de fpiritu ä^ litera, vbi gratiam Vt iußum efl, vehementer extollit ,fibi dißimilit cß: fed quod in libro de fide æ operibus dixerar, hie affirmât apette,Euidenter enim docetper fP dem iformem impetrari gratiam iußificantem, fi modo petamus,fi quxramus earn. TraditVtiS hic,quod iußorum operum me rees fit {tema vi-*

ta. Quodhxcitafehabeat vt dicimus,docebi? manifeHe liber iftc.modo cogitationem aliquatï tifper a fenfibus auoces: docebunttj eiufdem Au Aug.pU' guftini(Siexcodem libro verba, quxfuoloco gnat en adeonfortandum puülloSjamp;eosquibusnôfunt Luthero. ifta Augunini opéra, adnotabimus. Idque vel ob hoc præfertim ficc,vt videant Cæfarca Maie ftaspHufiriff.principeSjamp;priuatn vn!gus,quam carprim gep fraudulêter ifti illü b. pacré allégée vbiq?aduerfuseosiuftopugnâtêduclio. CHxc fere'ephegefi dida Pauli in lib.de fpû et licera ex plicat.Difeernit prima legê fadlo^r a lege fidei.

Lex du- Legêfadioi^.Mofivocatlegê.Legê vetofidei, plex kgê vocat Chri.Docet proinde legê fidei nô efle fine pracceptis,amp; non modo qux credenda fed ee quæ opéré explere oporteat, tradere. Hoc folun» interene inter legê fadorû ælegem fidei ,quod ifla credendo impetr3t,quod ilia minando impe rat. Quo modo veto impetratC V tique quxte do amp;nbsp;petendo gratiam a deo, a quo eft vt inquit laco. r. nbsp;Iacobus,omnc datum optimum, Rurfum qux-

ret quis,quo modo petet gratia à deo, qui fc pri-mum a peccatis auertere non ftudueriniHabet i-gitur lex fidei opera, gbus gräm impetrat, qua adiutus homolegem deiperfede feruare 8Cimpiété poteft. An non amp;nbsp;lex fidei g poenitentiâ SC numilïtatê, orationem 8C eleemolynam, docet quçrendam elTe gratiam,qua iuftinceturhomoî Hoc nihil docet manifcftius,quod fi negatS pet-gas, euangelium Chrifti aut non legifle aut non intellexifTeconuinceris.PorroneputesAugufti-num aliter habere,quam dicimus,audi qdfeat. ® Lex, inquitjfado^ eftipfa qux dicit:Non eS

Cupifces:quia perülamcogninbpeccati efi. Vo ^f??^* lo igiturfare fi quis mihidiceie audeat, vtrum j j ^ ’ lex fidei non dicat:Non concupifcas. Si enim no * ' P'^^* dicit,quid caufae eft,air non in ea pofiti fecuri Si: fmpunc pcccemuslt; Hoc enim A: illi putauerunt Apoflolum dicere, de quibus ait: Et ficut dicunt nosquidam dicere: Faciamusmala,vcveni ant bona,quorum indicium iuflum eft. Si autem dicit etia ipfa: non cöcupifces.ficut tâ multa præ cepta euangelicaamp;Tapoftol. teftificariamp; clama te non ceffant, quare lex faflorû etiam ipfa non diciturlt; Neque enim quia nö habet opera vetetje facramentor3,cifcücifionis videlicetatqueexte rorum,ideo non funtbpera, qua habet in facra-.inentisfui8,huiciam tempori congtuis. Aueve^ to de operibus facramentorum quxftio fuit,qu3 do mentio legis ab hoc fiebar, quia per ipfam co gnitio peccati eft,et ideo ex ea nemo iußificatut: vnde non per illam exclufa eft gloriatio, fed per legem fidei, ex qua iuftus viuit. Scd nunquid per Sftam non fit cognitio peccatî.cum amp;nbsp;ipfa dicat: No cocupifees i Quid igit inteieft,breuiter dicä. Quod opern lex minando imperat, hoc fidei lex credendoimpetrat. Ilia dicit: Non concupifees, îfta dicit:Cum feirem quia nemo effe poteftcon-rinens nifi deus dedcrit,amp; hoc ipm erat fapia fei re cuius effet hoc donum,adq dominum ôèdepre catus fum. Ipfa eft fapia qua pietas vocatur, qua colitur pater Iuminum,a quo eft omne datû optimum,^ omne donum perfectum, Colitur autem facrificio laudis aiftionifquegratiarum, vt cultor eius nö in feipfo,fed in illo gloricf,ac p hoc lege ope^t dicit deus • fac qd iiibeo,legc fidei

dicicur deo,da quod iubes. Ideo enim lubet 1« vt ammoneat quid faciat fides.id cft, vt cui iubc tur.fi nondum poted.fciat quid petat. Si autem continuo pot eft lt;56 obedienter facit, debet etiain feite,quo donante poffit. Hat'lenus illc.

CClarum eft ex his Augufiini didis lubcre le gemvt admoneat,quid faciat fides, Audis etia fidem deberedodrinam Chrifliimirari.vidcli^ cet,vt petat,vtqua:rat,vt pulfct. Quandoquide quaerenci fuppliciterç^petcnti,dat deus gratiam, quam alioqui temerario amp;: de fola fide fuperbi-enti denegaret. Vides ergo Auguflinum opera non excludcre,lt;Sf bene fcriberc,cum docethomi nem non iuftificari pixceptis bonte vitse.nifi per fidem lefu Chrifti,Nemo enim praecepta implet nifi qui prius credit. Et neceffe eft hanc fidem ha ^ nbsp;nbsp;nbsp;_ bere eum g iuftificari cupit,vt gratiam,qua ad-Opera q iutuspraecepta feruare poirit,impetret.Quodvc lunc adiu ^^ jj^g omni opere legis non iuftificetur homo di itincatio j^yfjj gd nobis.Nam fine diledione dei amp;nbsp;proxi mi.quodvtiq? legis pracceptumeft,nemofalua-ccuana. tuf gunt 3^ gjj^ jeg^g opera, vt videlicet in egc-nos fimus mifericordes, vt proximis fi quid forte in nos deliqucrüt,noxam indulgeamus, vt qd nobis oderimus fieri,alteri ne faciamus, fine qui bus omnino nemo iuftificari poteft.

adiuftifi onem hominis nihil conducuntt?Sane ea,qu3en5 cati.non fiuntexfideChrifti, vtpote fi quis legis opera pertinent faciatobferuetque mandata ad amuffim,5c ere dat interim opa fua fine adiutorio 5i^ gratia dei fufficere ad iuftitiam amp;nbsp;falutem. Sic Abraam fic Dauid d^guotquot ex fynagoga faluati fuut

HOMINIS Fol. H ûbfqucoperibus extra fidem Cbrifli mediator^ fadbsduntaxat,iußificati funt.Sed non fineopc ribus ex fideChrißi facßis.Opera ergo legis,qua fine gratia dei per fcipfaiußitiam amp;nbsp;falutëfpe-rant,velut fuperflua Af inania a Paulo reqdun-turjlla autem quxex fide lefu Chrißi fiunt.mini me,fed funt cumprimis neceffaria, Audi nuc an non eadem etiam Augußinus dixerit,5i in code libro,quern citant aduerfarij»

ÇEcce,inquit,Óópraputium dixit iußificari AugußJ ex fide.amp;J circuncifionem per fidem,fi tame cir- n» de fpf, cumcifio iußitiam fidei teneat. Sic enim genres Ä lit. qua non fedabantur iußitiam,appprehenderüt iußitiam,iußitiam autem qua ex fide cß, impe-trando cam ex deo,non ex femetipfis prafumen do.Ifrael vero perfequens legem iußitix, in lege iußitia non peruenit,Quarelt;Quia non ex fide, fed tanquam ex opcribus,id eß,tanquam ca per femetipfos operantcs,non in fe credentes opera-ri deum- Deus eß enim,qui operatur in nobis ÔC veile $C opcrari pro bona voluntate. Ac per hoc offenderunt in lapidem offenfionis.Nam quid di xerit,quia non ex fide fed tanquam ex operibus, apertinime expofuir dicens: Ignorâtes cnim dei iußitiam lt;5ifuam voletesconflituere.iußitiadel non funt fubiedi.Finis enim legis Chriflus ad iu fiiriam omnicredenti.Et adhucdubitamus,quae fint opera legis, quibus ho non iußifkaf, fi ea tä q fua crediderit fine adiutorio 00 dono dei,qd eß ex fide lefu Chriß/.Et fubdcns fic concludit.

CFide igiturlefu Chrißi impetramus falutem amp;nbsp;quantum in nobis inchoatur in re, SC quanta petficiendo expedatur in fpe.Omnis em qui in-

Uócauerit nomen domini.raluuserit.Hæcflk.^ fiNeminem arbitrorelTe cam craffatMineruf qui non videat bæcpronobis,nihil pro aduei fa-rijs.tacere.Sicut autem ifta nobis milicannfic a-lia omnia,quœtam longa difpucationeabfoluit fi epilogizentur, nihil aduerfarijs conferunt. Sed agutic Illi femper pro fua confuetudine, vt quoa nori poiTunc vericace ipfa fallere, falcem aliqua veritatis fuco fallant.

CLicetergo Apcflolus Romanis fcribcnsde vniucrfa legefecundum Augufiinumloquatur, non tarnen omnia legis opera iuflificare negate fed ilia tantum.qux rali fiunt animo, vt ilk g k gem operatur, in fe confidensgratiam del no pu tet fibi effe neceflariamjlla veto legis opera quç f äcit ex fidc,g operatur lt;5lt;;: poftulat gratia q ope tur fortif,adiu(lificatione maxiefuntneceffaria C Ingenue item conficentur Cathol. legë nemi nem iuflificare,fed quid faciendum fit.oftendere cel oftenfum deberehomine facere. Nâ cognouif fe rede viuendi normam,amp; fecundum earn vita non inflituine,fiiperuacaneum eft ófdanabik Lucs. ii. Nâ quod ait Chriftus, feruus fciés voluntatê dni Roma.j. ^ non faciens,plagisvapuIabicmultis.EtPau-lus f adores legis, non auditores iuftoseflè apud deurn dedarar. Quomodo aurem illi iufti putan turlt;Num quod ex fuis viribus legem fecerunt-J Minime, fed quod implorata diuina gratia pau peribus fubucnerunt largiter,hofpites exceperuC nuaniter.nudos veftierunt liberaliter, liberalicer fecerur oî3,q ad diuini nois maieftate videbant percinere.Côcludimus ergo, vt hac parte nos ad uerfatijs into Aug.accómodcmus^non tuftiftç»-

tihominem praeceptis bona; vit3;,nifi ca per fid? lefu Chi ifti pcragac. Sed adhuc non defiftunt ißj Catholicis negotium faceffere.

f[Si opera ex fide fada promerentuf iuftificationem, ergo nos fcriptura falh'r, dices gratis dari iuftitiam,vt cum dicitur iuftificati gratis. Et donum dci efi,nó ex operibus,nc quisglorietur,

CFandem fæpe cantilcnamprxcinentibugco gimur eandem feepe canrilenam accinere,vt ma lo nodo malus non défit cuneus, luftificat qui -dem deus hominem gratis,requirit tarnen opera ad iuftificationê eius. Hoc forte refpSfum aduer farijs videbitur monftruofum,(S5 nihil ad rem fa eere;fed fi patienter aures accömodauerint,dicêt jpfi,nifi pertinaces elTe vc!int,appofitifl)m5 cflé Optimo quidê iure gratis nos iußificare dicitur qui citra vlla nr a mérita fed ex fupereffluentiiU ma bonitate ilia nobis liberaliter tribuit,quibus iuftificemur.Principio perfidem oculosmentis Deus qui noßra, propulfatis proculinfidclitati« nubibus bus nos illuminât, quo eum,vt parefi.óc quoad licet iufiificet, homini, agnofcamus. Deinde timorem incurie, Vt eius reuereamur potentiam. Tertio fpe erig/t ne animos defpôdentes, defperemus mifcrlcordi am.Hxefumma deidcna,vta peccatisabfiinc amus.vt ad den opr pçtituti cutramus, vt noßtä

Jnfirmkatem panter ac malitiain agnofeamu«, quedam modo nos perurgent. Poft longam vc Matth.7 toorationemexauditi(idenimpromifitpertina citer in oratione perdiirantibus)conuertimus om ma ftudia,omnia opera noftra,omnf s cogitatus ÄTnosipfos denique toros ad feruitium Chrifti. Interim pt iol is vitte maculas lachrymis finguP ribufep abftergimus,vt quemadmodum prius quam crederemus,toto corpore totarp anima di abolo eramus mancipati:ita iam manumißt, to to corpore, totaep anima domino redemptori at que creatori fideliter ad fuam volunratem defer uiamusDuplici autem hoc fubfidio indigemus, primum vt a peccatis refurgamus,dcinde vt gd agendum poenitentibusquiduefugiendumfir.a-' gnofeamus. Vtruncp dei donum cft.Namnon fu i.Cor.j j^|jg fufficientes, ait apoftolus cogitate aliquid a nobis,quafi ex nobis, fed otnnis fufficientia no T ftraexdeocft.Etfinemc,inquitipfcChriftus,ni--hilpoteftisfacere.

® Porto fi bxedei dona negligas, amp;nbsp;adprifiigt; na ftudia velut canis ad vomitum reuercaris, g« crit perditst iuftificatióis tust author^Nóquid de-Négligé- usced 111e teinfortem filioßtdei adfciuerat, ille tes iuftifi tecumdedenariodiurno,vtinvineadnilabora cationé. rcs,conuenerat:fed tu reeufaftioperam,turefpu-ifti feruitium dei,malens concupifeentiæ amp;nbsp;car-ni ancillari.tudeiecifti iugum dei, vcdiabolüha beresinfeftbrem. Nonne videntur tibi opera ad voluntatem dei 55 ex eins opc fadla, aliquid ad iiiftificationem faceted Cur ex Chriftianis multi perfidem in Chriftû iuftificari pereunt^Nimi-rum quia vocation! fu» amp;nbsp;iudificationi per opa

bona non tnderunt.Cur faluatur multiïquod di-uinæ voluntati fefe per gram a dec accepta ac-commodaucrunc.Vna vtroi^q? vocado, vnacg jufiificatio.fed non vnafaluds porrio.Ifli collau dabuntur opæperfeôæ.illi vituperabuntur ne-gledae.Fides ergo fineopibusmortuaeft,ingt apoftolus,qua voce, vt inquit Auguftinus, nihil Augu.de Verius,nilulbrcuius,n:hil vehem^tius dici potuit fi, amp;nbsp;op,

fJAduerfarii |[Eiquiopcratur,mercc5noti imputaf fccundum gratiam,fed fecundum debitu.

flAgnofcimus plane hoc apoft. paradoxu, quo nihil verius effe poreft,fed nihil officie dodtrinje catholica, imoexpungit defidem,vt magisbo-nisoperibus infiftat.Tam bene operantivt opus fit metcede dignum,meritum amp;nbsp;merceslaboris fit precium opens. Profedloei qui fie operatin’, ExeTefe merces non imputatur fecundû gratia fed fecun- catholica du debitô.Et adhunc fenfum logtur Paulus. Co ^erbi futat cm cos qui ipfi opera fua m^nificabat, amp;nbsp;Pauli. fola ad fa!Utem confequendâ fumcere male con * fidebât.Cum vero alicui aliéna; opis indigo,opu lentiorquifpiamcommiferationis affedtugmo lusob exiguüopus magnS,imo opens rationem multis modis fupgrediens.donu polücetur: cuni dederit a ut quod pollicitus eft,non tâ opus quami hominis penuriâ penfans, dat fecundû gratiam, non fecundum debitum.

C Accipe 35 aliâ huius didti ephegefim. Pone effe aliquot qui régi ob perpetratö facinusobno M r

xijjiuffi flint exulareamp;Tin extrema paupertat« Alfa exe viuere. Tandem rexeorum mifertus, iubeteos' gefis co- ad fc venire,amp; commiffi peccati veniam pete-rundem re. Addir pro fua dementia fe eis non folum non verb. nociturum, fed in gratiam recepturum.imopau pertatem eotum multa return copia fubleuaturS ißi ne,fi tantam boni principis no audiunt voce, fuße in egeßate æ in indignationc régis perma-nentlt;Contra,fiobaudiât,faciâtque,4d decct eoa quiobpeccatu reifunt.putas regem verbis fuis teipfaquampromifit.nonrefponfurum^ Minime , led fi bonus vir crit, aget fedulo, ne verbis f ada diferepentmö quod illi digni fint, fed quod principem oeceatdementia.

CApplica bate fi videtur, ad regia regadomi-niej dominorum fuprema maieflatê.quæ vt eß demes ita amp;nbsp;iufla eß.Quod fi adeat eâ quis gra ui peccatorn pondéré onuflus, eu quidem fi deflt; derer exoncrat, non defiderantem veto negligit « Quodillumfafceleuatgratiæefl.quodiflâcôtê nir.iußitif. Non meretur quide illius opera,vt tä auoiat qs taMaießas fefe priori ÄtSto pdöri accômodet teprooet. pçj ^^ ladifymis, ieiunijs,inedia,e!eemofyna ,et toto perfore incelïater petit, facit quod decet fua demetia, bnficiétia, bonitatêq? lt;56 largitatc. Et tamcquiequid facit, gratis facit. Quätula enim funt humana opera adexuberantiffimü ilium omnium bonorum fontem , vnde in homines idoneos deß uit muita gratiaiv abüd3tialt;Hac ra tioncarbitrorClirißianolecßorifatisfaclum, ffAduerfani.

if[Augu. exprefle teftat hoïcm luftificari gratis,id eft,nullis fuoru operûpræceddî

«1^onge aliteratepifti obi}tiuntvbiq;habet •»-« « Auguftin».Et vehemêteradmirorquod iftosho mines medaciorum no pudct ram apertin. Au- arguunt. guftinus itaqr libro de fpiritu 5^ litera tametfi gratia magnificer operücß mérita attenuet, do-cuit tamc,vt paulo ante prægunatû eft, per fide informem quxrcd3 efte er imperranda iuftificate gratia. Si autem,quod nemo negahir.quserere et or are aÆones funt, relinquitur, opera precede-re iuftificantc gratia quacea impetrent. Vtaut Idmagiseluccfcat.Ioquafitertiidem Auguftin.

Clufto,inquit,non eft lex poftta,qux rame bo na eft,fiquisea légitimé vtatur. Hæc duo Apo-ftolusvelut inter fe côtraria connedtens, monet mouetcp ledfore ad perferutandâ qttionc atq; fol uendâ.Quô cm bona eft lex,ft gsealegitimevta turÿSi em quod fequif ,vefÿ eft,fciens hoc quia iu fto lex no eft pofita.Nä quislegitime vtitur lege, nifi iuftusdAt ei non eft pofita,fed iniufto. An amp;nbsp;iniuftusvt niftificet.i.iuftus fiar,legitime lege vti deb«t,q rang pxdagogo gducatur ad gram, g qua fola qd lex iubet poflit impleredg ipfam gp pe iuftifica t gratis .i. nullis fuory opeiÿ præcedeti bus meritis. Aliog gra iâ non eft gra,qnquidem ideo dat,nô ga bona opa fecimus,fed vr ea face re valeamus.i.non galegcimp!eu!mus,fed utle gé implere polTimus.Ille cm dixitrNo vcni folue relegê fed implere, de q dieftfteft: Vidim» gloria eius gloria q fi vnigeniti a pre, plenu gfa amp;nbsp;veri rate. Hæc eft gloria de qua didium tft:Omnes cnim peccaucrunt SC eger t gloria dei. Et bate eft

gratia de qua continue dicicIuHificati gratis per gratiam ipfius.Iniuftus ergo legitime kge vtitur vtiuftus fiat.Quod cum fadus fuerit,eaiâ non Vtiturtanquam véhicule cum peruenerit,vel po tius,vtfupradid:a fimilitudine apoßoli vtar.tS-quam pfdagogo cum cruditus fucrit.Quomodo enim iuflo non efl lex pofita.fi amp;iuflo eft necefla ria, non quaiuftus ad iuflificantem gratiam per ducatur,fed qua legitime iam iuflus vtatur. An forte imo veto non forte,fed certe fic legitime v-taturlegeiamiuflus,cumeamterrendisimponit iniuflis, vt cum amp;nbsp;in ipfis coeperit inolitae concn pifeentiae incentiuo prohibitionis Af cumula præ uaricationis augeri,confugiant per fidem ad iuflificantem gratiam amp;nbsp;per donum fpiritus fua-uitate iuftitiæ dcledari, pcenamliteracrninan-tiseuadantdta non erunt contraria,neep inter fe duo ifla pugnabunt, vt etiam iuftus bona lege legitime vtatur ,amp; tarnen iuflo lex pofita nö fit, nö enim ex ea iuftificactis efl,fed ex lege fidei, q crediditnullo modopoffeXuaeinfirmirati ad im-plcnda ea quæ lex fadorum iuberet, nifi diuina gratia fubueniri. Hæc Auguflinus.

®Quihæc ad viuum cxculTcrit,deprehêdet Au guflinumiflorumora mêdacqs nata,occludere, Non etura dieft expreffe imo neep fuppreffe hominem iuflaficari gratis, nullis fuorum operum praecedentibus meritfs,fed fic dicit;Iniuftus per 1c gern tanquam per psedagogn perduciturad gra tiam, vt iuftus fiat.Quamdiu iniuftus eft amp;nbsp;duel tur,non eft iuftificatus,credit tarnen, quamuis fi de needum formata.Cum peruenerit autem, iu-flificatur,i5ó credit perfede, Qi, non ducitur am-

plius.fed fuapte fpöte vt lamiuftificatus.implcr legem. V idesigitur ingenue ledlor.quam falla-citer,quam mendacicer ifti blaterones iftum b. virumcontenduntdicere. quaenunquam cogita uit. Vide icerum Äuguftinum, nam inßitutueft aduerfarioseiusviriauthoritatefrangere.

CLege operum dicit deus,inqiiit,fac quod ii^ Augu.de beo.lege fidei dicitur deo,daquod iubes.Ideo ein fpi.amp; lit. iubet lex.vt admoncat quid faciat fides.i.vt cui capit.ij, iubetur,fi nondum poteft,fciat quid petat,

® Audis etiam hic peccatori per fidem aligd obeundumeffe operis, quoiuflificantem gracia impetret.Quid veroobiredebeat peccacor vt iu flificantem graclam accipiat,fçpenumero didS eft. Animaduertant hic Gæfa. Ma. lt;5^ alq IHu-RrifT.nobiliffimicß viri,fi g fortcLutherana funt farina confperfi,quam fraudulenter,quam calH de ifti ex Auguftino paffim furripuerint, quafu umvidebanturerrorem protegerc,re]idisinte-rim qs.qua ad na fum erat, quacj eos rurfus erro tis arguere poterät.Ideo nos non furreptitias fed intégras adnotauimus fententias, vt ipfe pet fe leder iudicet,cui palma debeatur.

^Paulus inquit: Euangeliuni eft polt; tentia dei ad falutem omni credeti. Item fides eft ex auditu. Et vel hinc argument turn fumipoteft, quod fides iuftificet, ga fi tantum fit iuftificatio per verbu,8c ver bum tantum fide apprehenditur, fequii

Verbf au CDignum plane patella operculum. MagnS ditune- alic|uodfeputantaauerfarrjfcciire,cumtamênl mo lufli- *”' ^««“quot;t-Vtrunqueenim tamprobatioquam ficatur probatum non confiât, Vbiamabovnquam Jedum eft, quad per verbum iufiifieetur pt cca-tor.Si per verbum dei lufiificantur homines,triS phatrurfum cum apoftolisludas, netpreproba ti funtludæi,qui totiesipfum audierunt Chrifiü. Ked ld abfic,vtrilt;p enim damnati funt. Nam amp;nbsp;Matth. 7 plurimi qui Chriftiani cenfentur, vbiiniudicio coeperic ille iudex detonare,audient: Difcedite a me opcrarrj iniquitatis,3i;cær,quae fuperius do cuimus.Perfuaderefibi poflunt aduerfarij,quod folafide iufiificentur,fed nifi voluntatem patris Mattu^ fecerint, audient.'Ite malediAiin ignem atternü. Efuriui enim 56 nondedifiismihi manducare, , nbsp;nbsp;nbsp;i^cxt. Sic improbato antécédente necelTum eft 56 alia non cohærcre.

f[Confcqui remifTionem peccatorum efi iuftificari iuxta illudtBeati quorum re miflar funt iniquitates.

lt;iSolatidcin Chriftum nonppdile* Ôionemaut opera confequimurrernifiL onem peccatorum, amp;fi diledio fequitur* fi Igitur tide tuftificamur, intell igêdo ûitiiticationem ex iniufto iutium etiieu

CMaiorem propofitionem accipimus.Mino tem vero vt hæreticam improbat ipfe Iohannes dicens: Qui nó diligit, maner in morte,culpxfci licec.Quemadmodum enim.vt fimilitudine vta «nur euangelica, nemo duobus dominis' ex dia- Matth, « metro pugnantibus feruire poteft,fed alterum di hger, alterum odioinfedlabitur: ita nemo fimul deoplacere amp;;difplicere,nec^ ab eo diligi amp;odió haberi poteft. Sed hoe imptudenter hie coUigunt aduerfarq. Qui a deo accipit remiffionem pecea torum, utitj a deo diligitur,amp;: acceptus eß ei.

Atqui hac iunjheatio, vtcunque creda«, nunqu5 fit abic^diuina gratiainfufione,dicenteApoflp Roma.fo lo: lußificati gratis per gratiam ipfius. Et: gratia eßis faluati per fidem.Qui vero deum non di iigitjVieiffimnefpdiligituf adeo.Egoinquitdi- Proue. 8, Agentes me diligo.Etiterum ipfe Chriilus: Qui Diledio diligit me,diligetur a patre meo,lt;5ó ego diligam ad iußifi eum.Vtdeusdiligiteosquifediligunt,itaeosq catiöera charitate traçant,auetfatur,deteßatur,odit. Et neceffar. impoffibile efl hominem deo eodem tempore charum amp;nbsp;odiofum eße. Quod fi verum eß, fient vete eß,fcquiturfidem per diledionem fem-per,fine diledione nunquam iußificare.

CSED hic obiter admonitum te velim a mi ce ledlor, quod aheubi ißi contenderunt, fi-dem nunquam informem, id efl, fine charita -te effe.Hic rurfus fuiobliti,cum oportcret mendaces femper eße memores, diciint: amp;nbsp;fi diledlio fequitur/idem fcilicet.Sic auté euerûspraçmiffi^

|[Ira dei no potefl placari fi opponamus opera noftra,quia Chriftus propofitusc propitiator, vtpropter ipfum fiat nobis placatus pater»

^Igitur fola fide confequimur remiö fioem peccatormn, cum crigimns corda fiducia mifericordix propter Chriftum promidæ»

CTamamp;^fi fola fidecognofcamus Chriflum Fide cha ”’^diatorê,redcptorë,propitiatorë,redêprionêtS tifatc for quot;^ pfüßitiatione nó nifiperfidem,qux g charita niata fit t^‘T’op^gt;'atur,cófequimur,Nec5folafides,feddi rem DCC- *'*^'° '* bde mediatoremChriflum apprehendit Nam authore lohäne, deus charitas efl amp;nbsp;g ma i loan 4 nctincharicateindeo manerSCdeusineo.Prætc ‘ realicet redëptoremperfidem folaagnofcamus ipfam tarnen redêptionem(iterumdico)nifi pet pcenitentiamaccipimus.Quicquid veroaccipi-DeuSope mus,quicquid bene agimus, eius munuseft. Si •■^^ quot;J ^9 *i‘’S munus eft,quicquid bene agimus, nonefl,q» *’’’ .*., iflidicanc, iradeiplacari nSpoffe.fi opponamus curi alqs opera noftra, quç non tam noftrafuntquamdel creaturis. qui nunquam non in creaturis fuis operaturJgif nclt;jhacparteaduerfatij Catho.euicerït veritaté

I^Paulus ait: Per ipfum habemus aa ceffumad patremperAdem^ Igitur Ade accipimus remiflionem peccatorum,

CPauIi voeem vbieg libenter accipimus, fed liane frigidam colkdbonem eorum, nifi aliter docuerint,contemnimuF. Aliter enim edodi, fi-dei etiam chaficatem connedimuSjquæeft vinculum peifediionis.

^Petrus ait: Huic omnes prophet» te# fiimonium perhibent reiniflîoncmpeclt; catorum accipere per nomen eins omnes qui credunt in eum. Quia igitur omnes in Chriftum credentes remimonem peo catorum per nomé, hoc eft propter eum accipiunt, ergo non propter noftra mcrû ta,contritionem,attritioncm,dilcâiôem cultus Slt; opéra,

CNemo eft,qui neget pet Chriftum darf remit fionem peccatorum,fcd controuct fiaeft,an ad fo km fidem donetur. Hic ehim idem Petrus, vt clauum clauo repellamus, aliud pratter fidem cê fuiteffe necefTarium. Nam in Adis apoftolicis Adu.i etiam ftcdixitiPcsnitemini^ conuertimini, vt

deleantur pflä vedra.Et idé alibi: Vos aut min/ ftrate in fide vra virtute, in virtute fdam, in ici cficfaautemahftinennam,patientiam,pietateni amoremfraternkatis,chantatem,Cui nó prgfto funt lue, cæcus eft.Ex iuffione beati pat.Âugu. non potui ifla non recitare aduerfus eos, qui ita fidei omnia tribuunt, vt triam charitatemeiuf-que munia concendantnon eße neccHaria.

lt;[Peccatorum remiflio eft rei prornif fa propterChriftum,igitur non poteft ac cipi niA fok fide. Ideo ex fide vt fit firma promüfio fecundum gratia m.Si enim pc der et res ex meritis noftris,incerta^ imu tilis effet promifiio, quia nunquam cóAit mere poffemus, quando fatis meriti effe mus.Ideo Paulus ait: Condufitdeusoia fub peccato, vt^pmiffo ex fide Icfu Chri« fit detur credentibus.

CHoeputant argumentum effe tam validé tam efficax,vr nullo ariete enerti polTit. Sed qd eft tam forte munimen , quod ipfam veritatem lubiicrtatlt;Certe non eft fapientia, non efl prudê da,non eft confilium aduerfus dominum,Remif fio peccatorum eftquidem propter Cliriftù pro* miffa.imo datur propter Chriftum,fed fola fide nemini contingit.Sed id toties didîum eft,vt for* te aliquibus naufeam pepeterit.Necÿ fatis firm i

ter ex fola Fi'de promiflionem cxpclt;Sat,id eß,re* miffionem peccatonim,qmClirifto ferne! per ba pcifmuminauthoratiiseft : «fecandidamiUam veßem quam ibi induit, Ä male viuendo exuir, non confequctur nifi per pcenitenriam. Nam gd deberentfacerepeccanres,ingtinui(ßus illemar ^r Cyprianus.magißeria diuma docuerunr. Cypria. Operationibus iußis deo fatiffieri, mifericordiae fer.de clc mentis peccata purgari, amp;apud Salomonern cmoly, legimus: Conclude eleemofynamin finupaupe Ecclcf/j? ris,amp;: caec. Neff enim promereri mifericordiam domini potent,qui mifericorsipfenon fuerir.aut impetrabit de diuina pietare aliquid in precibus, qui ad precem pauperis n5 fuerit humanus. lara li quid habet hæc vna omnium fententia impe-dimenti, cxpoßulent etiam iph cum hoc facto , pontifice, qui hac fide robußusceruicemlidori hilariterobtulit.

flPorroremilTiopedcatorumnon pendetfolu penrif-ex noflris mcritis,fcd neque ex fola fide.Si ex fo- ßQ necca lis meritis penderet,proculdubio incerta eßet amp;nbsp;tof» vndc inutilis: quia nunquam conflituere poßemus, pendeat quändofatismeritieflemus. Rurfumfiexfola ndependeret, iterumhaefitandum eßet an fides complederetur quæcompledfi oportuit, prefer tim cum fidei non eß annexa diletßio. Quomo-doenim credasdeeograndia, cuius bonitatem charitate non complelt;ßerislt; Quomodo credes quod inimicusinimico benefaciat f Quamobre cunn5d hoc incertum fit, profuerit vtraep conne ißere,charitatem fidei,fidemtf charitati, amp;nbsp;fie fecundumdodtrinam Petri fatagcre,vtquifquc j.petti. «, per bona opera certain faciat vocatione fuâ ^

«ledtonem.Et ne quisputaretbona opera aditf ftificatïonem non pertincre;addit;Hacc enim fa-cientes.non peccabins aliquando. Sic enim ab« danter minißrabitur vobis introïtus in xternuna regnum domini amp;fa!uatorïsnoftri,

CConclufit quidem deus omnia fub peccato vt ex fide Icfu Oiriftiproniiffiodeturcredenti- _ bus,qux promiflio nullt contingit ïnfideli. Sed cur conclufitomnia fubpeccatolt; Si retulilTent fe hic aduerfarij ad catholicos feripturarum ex-pofttores,didiciiTent,ideoomniacócIufaeirefub peccato, vt agnofcerent homines fefe deliquiflc compellerenturqnc ad peccati vernam depofcen Meritum dsni.amp;adChrinumconfugere.quihancpofset obus de- P''æftarc.Detrahit meritum,fed quibus lt;nbsp;Qui ad trahatur ’ut^^kas reuerfi erant fuperßitiones, quas puta-bant etiam ad iuftificationem pertinerc. Et merf to quidem tollit eis de falfa bonorum operum o-pinione fupercilium, qui fuâm volêtes iuflitiam Rom. lo. conßitutre.iuftitix dei non erant fubicÆ.Qpib» dicebat:Qiiomodoconuertiminiiterumadinfir Cjalat.4. ma 55egenaelemcnta,quibusdenuo feruire vul Galat, j, tisdtcm:Quoniam fl circuncidamint, Chrißus vobis nihil proderir.Qux autem collatie efleir-cumcifionis, 56 bonorum operum, quxfaciunt Chtißianit’

Aeßuu. 10 etn Adis Apoflolorum legis de Cornelio «j-Cornell» dam cohorrisitalicæcenturionc, quod religibfu« Cen ad- fucritac timens deum cum omi domo fua,quod Iiucgêtil, que fecerit multas eleemofynasplebi.Sedißa gé q üo me- tilis adhuc fecit.Bt hacratione meruiffe videtur, ruit vifio vt ad iußificatiöem reciperetur.Sic enim dixit ei nê angcli angelus: Orationes tuæ ^ elcemofynx tu« akê

derant in memoria in cöfpeóu dei. Si ißiusbona opera,qua fecit cum adhuc expers eiTet Chriflia nafidei, meruerunt vifionem angclicam,Ä vt pfentarent deo, qu5to magis grata funt deo cpc ta,qua ex fide facit Chriflianusi Quare non eß fatis ad remiffionem peccatorumvt credas cam tibi per Chrißum contingerc, nifi opera fidem tu am viuificcnt,qua fol a mortua efl.

Hlamcum volunt difpurationisfuafinemfa cerc,vt fimplicibus fidem faciant.ifla fequentia ponunt paradoxa.

lt;lEi vero qui non operatur, credeti aut in cum qui iuftificat impiü,reputaturfilt; des cius ad iuftitiam feendum propofitu gratia det

fj Nos in Chrifto lefu credimus vt iufti ficemur ex fide Chrifti,et no ex opcribus legis,

CSicutMofes exaltauitfcrpctem in de ferto,ira exaltari oportet ftliûhominis, vtomnis qui credit in ipfum non pereat lt;[Non mifitdeus ftliumfuum inmun dû vt iudicet mundu,fed vt faluetur mun dus per ipfum. Qui credit in eum non iu dicatur»

ÇNotum fit vobis viri fratres,qj per hunevobis remiftio peccatorû nuntiatur, N

amp; ab omnibus quibus non potuiftis in k gc iuftificariJn hoc autcm omnis qui crc ditjiuftificatun

^rOmnia ida loca,amp;fi quse alia demondrari poirunt.defideloquîitur charitate formata, quâ lolâ iuftificare cum Paulo dicunt Catholici. Col ligunt circiimcirca aduerfarq ea quæ folam fidei habenc nomeiiclaruram, fed non aduertunt incô moda, qua fides ilia habeat, fi non fit charitate formata.Colligere quidem amp;nbsp;nos poffemus lô- nbsp;nbsp;nbsp;/

gurn eorum catalogum qua operum præ fe fer^ rent nomenclationem.Sed id ridiculum eßet non «110115 quam illud eorum facinus.Neq? vero de-cet Catholicos ceu fine ccrebro indiferiminatim fcripturis abuti. Quod ißi feripturarum loci, ^s citant hic aduerfarq, amp;nbsp;alq quotquot tandc ad-duci poffunt, de fide charitate formatainteUigi debeatit,ncque ipfi aduerfarq negate polTunt. Nam ipfï dicunt fidem nunquam informem eße J.fine charitate,quç nunquam non iudificat.Sed ißa fæpenumero diximus. Aliénant etiS alia rui-bil nobis fi nollët contedere, officiêtia,nêpe ißa;

lt;lDcditeispoteftatcm filiosdéifie# ri,his qui credunt in nomine eius, qui no exfanguinibus, Si cæt.

®Quod ex fide tantum amp;: notitia Chrifli nemo iuftificetur ijdem ipfi docent, quando afferSt fidem illam de qua locuti funt Apoftoli, non ef-fe ociofam notitiam. Quamobrem fi non eß o-ciofa notitia, operæpredum efl earn aliquid operari, quo fpiritufTandus, qui in octofos fefc non ingerit,illapfus,vim fuam explicet,vtfides cum charitate iuflificare poffit. Quid veto fides illainformisfacerc debeat, vtfpiritumfaneftum mereatur,ociofum forte fuerit refuroere,propter vitilitigatores tamê dicimus, quodorare, qtere amp;nbsp;pulfare oporteat:lt;Só quod qui fedulo orando, quxrendo,pulfando defiderabundi earn efflagi-tant,voluntaiis fuse compotes fiant. Omnis em Matth, r qui petit,accipit;æqui qu3erit,inuenit,5lt;:pulfan ti aperietur.Et:Voluntatem timentium fc facict Pfal.t44. amp;: deprecationem eorum exaudiet.amp;faluos fa-ciet cos. Hinc quoque dießum eflè omnium efl lohann, 1 fententia:Dcdit eis potefiatem filios dei fieri, his qui credunt in nomine eius, Sc cæt. Potefias e-nimiUahomibus data, qua tamarduapoffunt, — voluntas eß SC ingens cupido deum promeren-di per bona opera, quae non nifi ex fide eß in Ie-fum Chrifium,tametfi rudis fit Äinformis.

CAufim dicere, fi aduertiffent Antagoni- Dedit ets fix pofierioris fententix incommodum,opinio- poteflx nemfuam maximopere impedicns, nunquam ^c-quo earn Catholicis obtrufiffent. Id ego docebo, ita mtelliga tarnen vt ledori istx^t^p fit. Non itaque tut, ab re monuit apofiolus, eis prxeipue datam efle poteflatemfiliosdeifieri, qui iam exdeonati filrj dei funt. Si autem iam filij DEI funt, quomodo datur eis poteflas, vt filij DEI

fiancé Quoci rca not abis,vt te ab hoc abfolua« laby rintho.cum in fideChnfli.qui panirct,bap' tizacnr, vtitp deo nafcitur,amp;: filius dei conlbtui-tur.Quod ft poftbapcifmum morcalibus fefe rur fus polluât maculis, ex filio dei filius fit diaboli, i.Ioha. j. diccnte Iohanne:Qui facit peccatum, ex diabolo eli.Et alibi de fiinilibusdicebatChriflus:Vo8

Iohann.8 ex parte diabolo eßis.Qui fi per fidem licet Infor mem,quant femperrecinent,perpoenitentiam re uertantur ad dcum, probe fua poteftate defunflf funt,Hue ergo fpecQat illa poteftas diuinitustibl data, vr fi quado forte agitante diabolo pecces„ protinus adnitaris poeniterepeccati.Vidc nunc, quantum profuerit aduerfarijsifta contra catho licam veritatem adnotaffe.

turhicad fcntentiathaudmultumrefragarentur. Docent usrfarrj. enimin Apologia fentiendum effe de Chrißo, quod penes ipm quaerendafitrcmiffiopeccato-rum,quodcg earn a Clirißo quærerefurnmus fit cultus.Si fola fide percipitur remifTio pcccatoru vr fupra docuerut ,qrfum opus efl qrere.Sl aut q rerc oportet,quêadmodûhiccatholicecôfitétur, quomodo fola fide percipitur^ Sic folent paruin in facra paginaeruditi,nuncißudnuncilluddicc

tatus Ifa ffjj quod exfola fideiußificetur impius,minime ’^®* Etillud:Notitiaciusiußificabitmultos,nefcio4 mododißorqueant,vt fuum flatuant errorem. Nam neepHieronymus neçpLxx.ncçpillc qui nu p multa Biblrjs adnotauit, huius tam fingularis meminir interpietationiï,quamforte Lutheius,

nemîne I'ubente mundo inuexk. Nec^ nos hebt a ici idiomatis tam ignari fumus, aiiin vides mi's hfrinHebraeofrriptumefle, p'^i' lMyl5 OW'lay p'iï Q^ou iccieuntipie-tatuseftHito !iy. Infcienciafuaiufiificabit iu-flus fcruus meus multos - Ifti vt flatua pe fuum er totem, data opera omittuntprimurp □ pnxö pofitionem in fignificat,deinde '“lip p'^Ü ,i.iufhisferuusmeus.AnLutherus burn »omm i^ ta vertetit,ncfcto,certe ifb data opera corrüpunt prophetae fenfum.nevideatur fcientia pro do^tri na fed pro fide accpi debere, cum tarnen Hiero ny mus lt;Kalrj catholici fcriptura rum expofitores hic fcientiam pro dodrina cocorditer acceperit. In recette nihil effetpericuli.etiamfiita effent interpretati.cum omnia ad vnumfeopum fidei cui,vt iuftificet.charitatem annedimus, referan tut, fed deteftamut iftorum audacia m, qui pro fuaipforum libidine fallcndiquc animo omnia inuerrunt.

^Citant quoque aduetfarij in tefiimonium beatumAmbrofium,quafiilleeorum patrocine Ambro. tut ertori, ficcuidamlreneo per epiftolam dicen tem : Subditus autem mundus co per Icgem fa-* dus eft,quia ex praefcripto legis omnes conueni untur, amp;nbsp;ex operibus legis nemo iuftificatur.id eff.quia per legê peccatum cognofcitur, fed culpa non telaxatut. Videbaturlexnocuiffe , quae omesfecerat peccatores, Sed veniés dominus le fus peccatum omnibus,quod nemo porerat tui-taredonauit,3Cchirographum noßrum fui fan-guinis effufione deleuit. Hoc eß quod ait: Vbi abundauitpeccatum per legem,fupcrabundauit

gratis per ïefnm. Qiiia poßquam totuî mufidus fubditus fadiuSjtotius nindi peccatum abflulit, Eohann.i ficut ceftificatus cft Iohannes dicens:Ecce ag-nusdei, ecce qui collie peccata mundi. Et ideo nemoglorietur in operibus, quia nemo fadisfu • isiuftiticatur.Sed qui jaftuseft,donatumha--b«,quiapoftlauacnrum iuftificatuseii. Eides ergo eft quæ libérât per fanguinem Chrifti,quia beatusiUe cui peccatum remittitur 56 venia do* natur.

® Ambrofium vna cum catholica fua fententia accipimus: fed liane mala alienamque iftorum non recipimus interpretationem. Nam Am* brofius aperte loquiturde operibus Icgis Mofa* icx, vtpote decircumcifione ,facrificrjs,baptif * mis galijs per Chrißumiamdudumaboliffs, i Thef ^“æ ‘^’” feciffe peccatum eß. Non excludit opa legis nouæ.quxnififaciasjnteribis. Nam veau thor efl Apoftolus, qui non obediunt euangelio, panas dabunt in incerituaeternas. Dicit virtute pafTionis Chrifti gratiam darf qua iuflificentur homines,non efficatia operum,quæ precium ef* fc nequeunt iuflificantis gratiæ.quæ earn toto co natu petfequentibus gratis datur. Hinc dicit idem facet sjjwto/jlus'hS Qiri iuftus eft, do* Ambro, natumhabet. Quomododonatumhabct,nifi per fidemcharitate operantemlt; Vndefubdit, tides eft quæ libérât per fanguinem Chrifti.Qiio modo libérât, nifi gratiam quae iuftificatorati* one, ieiunio Â: clecmofyna impetretlt; luftifi* cat ergo fides abfque operibus legis, quae ita fi* unt,vt qui ea facit, gratiam Ciirifti fibi non pu* taeffe necelTariam. Noniuftificat au tem fine

cpcribus ex fidefadis, de quitus quid fentiat Ambrofius audiant. Nam hoc apenet eorum fenfum, quachicaduerfus veritatem obqciunt aduerfarq, cum tarnen ipfis magie, qui obicce-runt,repugnct. Sicitaque ait:

fIDicit fetiptura diuina, ficut aqua extinguit. ignem, ita eleemofyna extinguit peccata. Mag na plane amp;nbsp;cudis ambienda fententia, qux ho minibus pene iammortuisæ peccatorum fuo' turn incendio arefadis, rediuiuum quoddam bc neficium poUicetur, vt intetueniente eleemofyna ficut intermortuisfuccus refrigetium arefcen tibus infundatur,hoc eftvt mifeti homines qui in mortem peccatis aruerât ,advitâ eleemofynis reuiuifeant, fitq? illis mifericordia fons falutis, quibus auaritiafuerat mortis incendium.Hade nus Ambrofius. Vides ne lcdor,quam longe ali ter ifte ati^ illi fentiantf vides ne quod illa quæ citarût pro fe aduerfarq.pro fe nihil faciât,quod-quede veteris non denouælcgisoperibusintelli genda fint^ Audieundem iterum:

C Emat,ingt,peccator fibi quodam modo in-nocentiam, qui fibi emerat aliquâdo peccatum, Dicit enim dominus ad difcipulos fuos: Date ele emofynam,amp; ecce omnia munda funt vobis. Quamuis ergo pollutus, quamuis multis crimi-nibus circunfeptus, fi eleemofynas fcceriSjinno-cens effe ccepifti. AbCtergit enim eleemofyna,qSt auarltia polluebaf.tSi maculam, quam rem alic nam diripiendo, contraxeras, tuas crogando pa cificas. Vide cr^o quæ fit mifericordiægraria, q vna amp;nbsp;fola virtustedcptiocftcundoij: pdCiÿ fi Videant etin hic an patauerit Ambro.hoierq

fine vllisopcrlbus iufbficari poffe. Elecmofyna inquit.ad vitam reuiuifcant.eleemofynainnocc tiam cmât,eleemofyna peccaca abflergät. Non ne cibi eleemofyna opus effe videtur^ Quod hic cleemofynæ tribuit,idem alibi peccatorum Con felTioni afferibit: Sivisiufhficari,inquit, faterc deliflum tuum. Soluit enim criminum nexus vc recunda confeffio peccatorum. Aliud eft eleemofyna,aliud confelTio.aliud fidesttatum abeß Vt ex Ambrofio errorem fuum muniant ; flRurfus aduerfarq nihil nö attentantes vt fenté tiam fuam Hatuant ,abutuntur verbis Augußini quae fcripfit contra Pelagianosjibro de fpS óc U tera,ficloquentis.

Pclagia- Cldeoquippeproponituriuflitia legis.quod 3 tios no- fcceriteam,viuetinca,vtcumquifrpinfirmita-tat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t®™ fuam cognouerit, nö per fuas vires nec^ per

liieram ipfiuslegis,quodfieri non poteft: fed per fidem cóciliansiuQificatorem perueniat,lt;^faci at amp;nbsp;viuat in ca. Opus redum quod qui fecerit viuet in co, non fit nifi in iuRificato. lußificatio autem ex fide impetratur.

CHacc Auguftini verba non tam Catholicora fententiam,quod fado iri putant aduerfattj,ener uant ,quamobfirmant. Idem dices quifquis ex penderis ca ad viuum. Nam illis loquitur,qui hu manis viribus virtutem attribucbant efficiendae falutis, vbi maxime gratiamcommedareopor tuit,ne id fibi quifquam arrogaret, quod in pri-mis a deo dependet. Porro fi dam tota Augufli ni difputationem difcendinon faUendi animo perleditaffent, fane reperiffént idem quod dosent nûc Catholûf,nêpc per fide iidificâtem gra

tîam quaerendam effe; Quo vero vtiliter quacra-tur.didum eft. Nunc veto furtim exdptunt,qux luo iuftituto prima facie videnturquadrare.Hoe «nendacq genus canto eft detcrius,quanto occult! us. Mendacium cfTe dieet,quifquis librum de fpr Ä hteravel tenuitereuoluerit.

Ql^m fi velinr pedibus ire in Auguftini fenten eiam,iiico arbitrer propofitoexciderct.NamCa tholicis 8c Auguflino femper conuenit,opera plu rimum valere adiuftificationem,fine fide veto nihil. Sed vt audias quid de opcribus fentiat Au guRinus nunquam fui non memor.nô grauaboK ex omnibus paucula delegerc, vefidem habeas verbis illius.Obtcßot aSt deS immortalc,me nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

([Arbitramur hominem iufiificari per fidem fine operibus.Nö tarnen ita intelligendum cft vt acceptafide.fi vixeric,dicam» eniuftu.etiafi ma Au^u.H. Ievixerit.IdeoexempleAbraa:amp; Apoft. Pau- j;.^c 78 lus vtitur, quia fine operibus legis,quam nö ac-ceperat per fidem iuftificatuseft,Ec laco.gafidc ipfius Abrase opera bona confecuta effe demö-ßrat,oßendens quomodo intelligendum fitquod Paulus apoßolus prxdicauit.Nam qui putant i-fiam lacobi Apofloli fententiarncontraiiam ef feilli Pauli apoßolifententiæ,pofTunrarbitrari Opera g etiam ipfum Paulum fibi effe contrarium, quia tj faciat dicit alio loco; Nö enim audiroreslegisiußi funt Augufi apud dcum,fed faißores legis iuflificabuntur.Ec alio loco:Sed fides qua per charitatem operatur Et iterum : Si enim fecundum carnem vixeritis moriemini: fi fpiritu fada carnis mortificaueri-*is,viuctis.Et per ordinem multa alia enumerat

quae ipfi reludaren t Paulo,fj fidem putaret fqla ad iuftificatjone efle fuffîciêcé.Et poft tige fegtur f[Apoftolus Paulus fan's apertetpprædicatjç öle viuendum omnibus, qui in Chrifto credide-runt.ne ad poenas perueniant. Quod Óó ipfedns commémorât dicens:Non omnis qui dicit mihf, domine domine,intrabit in regnum ceelorû, fed qui fade voluntatem partis mei qui in coelis eft, ipfe intrabit in regnum coelorum. Hoc eft quod hadenus docuerunt Catholici, videlicet non fo-lam fidem fufficere ad iuftjficatioem, fed prater cam requiri etiabona vitâ.bona opera. Audi e5 dem denuo. CtHud quofp non video cur domi nus dixerinSi vis venire ad vitam/erua manda ta.Et commemorauit ca quae ad bonos mores g nncnt,fi etiam his non feruatis ad vitam venire poteft per folam fidem, qua fine operibus mor.-tuaeft.Illud deinde quomodo verum erit, quod eis quos ad finiftram pofiturus eft, dieet: Ite in i-gnem aternum,qui paratus eft diabolo 5^ ange lis eiuslt; Quos nô increpabit quia in eû nö credit dcrunt,fed quia bona opera non fecerunt. Nam profeflo ne fibi qulfquam de fide,quae fine operibus mortua eft, vitam promittataeternam,pro pterea omnes genres fegregaturum fe dixit, quae permixtæ eifdem pafeuis vrebantur, vt apparc at eos illi ditfturos : Domine quando te'vidimus ilia Sf ilia patientem, ^ non miniftrauimus ri bi^qui in eum crediderant, fed bona operari non curauerant,tanquam de ipfa fide mortua, ad vi tarn perueniretur sterna m. An forte ibunt in ig-nem sternum qui opera mifericordix non fece-runt, (Sf non ibunt qui aliéna rapucruntlt; vel qui

, «ornimpendo in fe templum def in fe/pfos immi ferkordes fueruntlt; Putas aliquiddki poffeaper tius,quod aduerfariorum fencentiam labefadta tec^Non arbitror. Audi eundem etiam tertio: Nam idem aduerfarios expugnabit pro Catho -licis,quem fibi illi tutorem dekgeranr.

CQuid igitur fit fi fe homo iuftificauerit 30 de fuftitiafuapraefumpferitiCaditficonfideranset cogitansinfirmitatem fuam, amp;: prxfumens de miferkordiadei neglexerit vitam fuam munda re a peccatis fuis,lt;56 fe omni gurgite flagitiorum demerferit,3i ipfe cadit. Præfumptio de iuflitia quafi dextera eft,amp;cogitatfo impunitatis pecca torum quafi finifira eft.Et poft hæc cum recitaf-fet illud Pauli:Credidit Abtaam deo 8C reputa-' turn eft illi ad iuftitiam,adiecit :

^ Vides ergo quia ex fide non ex operibus iu -ftificatus eft Abraam, faciam ergo qukquid uo lo,quia etfi bona opera non habuero 36 tantum credideroïdeum, deputabitur mihiad iuftitiam Si dixit 36 decreuit.lapfus demerfuseft.Si adhuc cogitat 36 fluduar periclitatur .Haccille. Pone hkex aduerfoea, qua: fuperiusattigimusad-uerfariorum décréta, videlicet:

ÇSemper ftatucre dcbemus,quod ipf furn placatum habeamus deum, etiam fi indigni fnnus^ Et illud:

amp;vide quanco interuallo inuicem dilïideant ißlt; é^ Augulhnus.IHe caderc dicit eos, qui fe iußoa regledapanitentia propcccatis.arbitiantur; il h Temper ftatuunt,quod deumhabeant placatü, quodquefidc propter Chriftum Temper iuflirc-putêtur, Iftchocpracfumptionem.ilb putantclTc virtutem.Cui iam potiffimum manûdabis^ Au guftio an adiierTarrjslt;Scio te maHeAugußino c5 Catholicis acquieTctre,quam aduerTariorum per egrinae incerraque Sianre centum annos cum lo hanne HufiCcinefadaedodrinae TubTcriberc.

CAmbrobus etiamputauit praefumptionem cHe.Ti vernam quis Tperaret fine panitentia. Agé fpesTine dam,inquit,poenitentiamlt;SCtribuendamveni-« poepiten ^^ credere nos conuenit,vt veniam tarnen tanna prx- quj çjj fj^ç Tperem’,nô rang ex debito.Aliud eß lumptio gf^ mereri, aliud pTumere. Tâquâ ex Tyngrapha - nbsp;nbsp;nbsp;Tides impetrat, præTumptio autem arrogâti pro

piot quam roganti.Prius folue dcbitum,vtquod Tperaueris,impetraremerearis. Haec obiter ex AmbroTio recitauerim, vt videas quam belle inter Te AugußinusÄ AmbroTiusconuenianr. Nam Tolus Augußinus cum aduerfarqsexpoßu lare debebat de iniurijs.quibus ilb cum afbeiunr» Audi igitureum iam quarto.

AuguRi ; HSi nullum crimen,inquit,Ted Tola perfidia cS de dod. demnatur, ergo Tecuri peccamus SC liheriamp; Ti-tri.Chri. ne caufa.Sine cauTa dedit deus mandata iuflitiae cap.ij. Ti Tola Tine iuRiriæoperibus Tides prodefl. Vndc Fides Ti- hicramimpius,tamfceleßus,tamperfidusigno ne open'- rantiacerrorobrepfent/cirenonpoßum.nififor bus îanis te ex illis, qui hoc exemplo in lege veteri populu adiuflifi, Teducebant, Vides AuguRino errotemeffe Ion-

BepcRilentinTimum.quemifiiauoracuIum pub licitiisprïuatimquefecuri prædicant. Nunceun* dem audi vel quinto,alio loco fie docentem:

^Homines non intelligentes quod ait apofto-lus : Arbitramur hominem iudificari per fidem fine operibus legis , putauerunt eum dicere, Idem de fufficere homini fidem, etiam fi male viuat, nbsp;nbsp;nbsp;gratia et

bona opera non habeat. Quod ahfit vt fentiret 1 jhero ar^ vas eleóionis . Quicum dixifletin quodam bitrio loco:In CHRISTO enimlefu nequecircun- capit.T cuncifio aliquid valet ncq? prxputium, mox ad didit,fed fides qux per diledlionem operatur.

CPoRremo addam etiam tametfi laboriofum fit, illud quoddehacrefcribit Auguftintislibro defide ST operibus.Hic qui fidem habet Augu-RinoecclefiaRicam fententiam defenfanti, hata vt longiore filo dedudla.non vt inutilia aut ad ré non facientia.praeterire poterit.Qui id nolet,Aii gußinum fc non nofira legere certo ctedat.Nam quod item fuperius dicere me memini, inflitutu cßhuiusviri authoritate aduerfarios vt falfari-oï opprimere. Sic itaq? ibi difputat.

lt;[[lludiamvideamus,inquit,quodexcutien' Hem 11-dum efl a cordibus religiofis, ne mala fecuritate bro de fi-falutem fuam perdant,fi ad earn obtinendam fo de 5C o-iam fidem fufbeere putauerint,bene autem viue pi.cap.i re amp;; bonis operibus viam dei tenerc neglexerit. Nam temporibus apoßolorum non inteUecßis g bufdam fubobfeuris fen tenths apofioli Pauli, hoc eum quidam arbitrati funt dicere: Faciam* mala, vt veniant bona.quia dixerat: Lex fubin trauit vt abundaret delirium, vbi autem abun-dauic delilt;ftum,fuperabundauit ÄfgratiaQuod

ideo vetum cß,quia legem accipientes homines^ qui de fuis viribus fuperbilTime præfumebant, necdiuinum adiutorium vincendarum mala -rum concupikentiarum redia fide impétrantes, pluribus grauioribufque delidlis etiam lege pra:uaricaca,onerati func, Acöcmagnoreatu compellente confugerunt ad fidem, qua mife-ricordiarn indulgentix mererentur, lt;5óauxili^ urn a domino,qui fecit calum ÓCterram,vc dif--fufaperfpiritum fandum charitatein cordibus fuis, cum diledlione qua contra feculi huius con cupifcentias iuberentur. Secundum id quod pra diclumeratinPfalmo: Multiplicata funt in^ » Arbitra-- firmitatescorum,pofteaaccelerauerunt. Cum mur iufti ergo dicit Apoftolus, arbitrari fc hominem iu-ficari ho. ßificari per fidem fine operibus legis,non hoe perfidem agit.vt percepta ac profeiTa fide opera inflitiae fine opc. contemnantur,fedvtfciac fequifqueperfidem quorno- poßeiuflificari,etiamfilegis opera non praecef-doinreU. ferunt.Sequunturenimiuflificatum.Vn inprx^ fenti opcre non eß !atiusdifpurare,quia modo de hac quaeflione prolixum librum ædidi, qui inferi birurde fpiritu 8C litera. Qitoniam etgohaec o-pinio tune fuerat exorta.aliae Epiflolae Petri, Iohannis, lacobi, ludæ contra earn maxime df-rigunt intentionem, vt vehementer aflruant fi -dem fine operibus nihil prodefle ,Sicut etiam i-pfe P A VLVS,non quamlibet fidem,qua in dc urn creditur, fed cam falubremplanequeeuan-gelicam definiuit, cuius opera ex diledlione pro-cedant; Et fides inquit, qua per diledionem o*

perauir. Vndc illam fidemquæ fufficeread falutem quibufdam videtur,«ca nihil prodeffe affeuerat, vt dicat:fi habeam omnem fidem, ita i.Cor. ij Vt montes transferam, charicatem autem nó ha beam,nihil fumVbi autem hjc fidelis charitas operaturjinc dubio bene viuitur:plenitudo enim legis charitas. Vnde euidenter in lecunda epifto-1a Petrus cum ad vitae amp;nbsp;morum fanftitatê hor taretur, mundumq? ißum tranfiturum praenun-tiaret, coelos vero nouos amp;: terram nouam expc lt;Sari,qu3eiuftisinhabitanda trade:ur, vtex hoc attêderent.qualiter eos oporteret viuere, vt habi tatione illa digni fierent, feiens de apoftoli Pauli quibufdam fubobfcuris fententijs, nontiullos ini quos accepiffe occafiSem, vt tanquam fecuri de falutequae in fide eft, bene viuere non curarent, commemorauit quædam ad intelligendum diffi cillima effe in epiftola eins, qua: homines peruer letent, ficut alias feripturas ad proprium fuum interitum, cum tarnen amp;nbsp;ille apoftolusde falute aterna, quæ nifi bene viuentibus non daretur ea dem fcntiret.quçcseteriapofloli.Sicitac^Petrus; . His itatß,inquit,hominibus pereuntibus, quales »•PeW’.J. oportet vos effe in fanais côuerfationibus 56 pic tatibus, expédiantes 56 properantes ad præfen-tiam diei domini, per quam codi ardentes foluen tur, 56 elementa ardore ignis decoquentur, nouos vero coelos 56 terram nouam fecundum pro mifla ipfius expediamus, in quibus iuftitia habitat . Quapropter chatiffimi hæc expédiantes, fatagite inuiolati56immaculari apud cum teperiri in pace ,56 DOMINI noßrä

patientiam falutem exifiimate, ficut amp;nbsp;dilelt;fîif fimusfraternofler Paulusfecundumearn .qua data eft illi fapientiatn/cripfit vobis,vr Ä in o-mnibus epiftolis loquens in cis debis, in quibus funt difFiolia quidam intelletftu qua: indotfti amp;7 inftabiles peruertunc, ficut amp;nbsp;caeteras fcripturaa ad proprium luum interitum.Vos igitur aman-tiffimi pnfacntes cauete, ne in faUcrum error« fedutfti decidatis a corroboratione veftra : cre-feite veto ingratia amp;nbsp;intellctftu domini noftri cf faluatoris lefu Chrifti. lacobus autem veheme rer infeftus eft cis, qui fapiunt fidem fine opcrib* valere ad falutem, vt illosetiam dæmonibusc5 parct dice ns: Tu credisquoniam vnus eft Deus, henef aci8,amp; datmones cred unt lt;56 contremifeut Quid vcrius,breuius, vehemétius dici potuit,c3 Ä in euangelio legamus hoc dixiffe datmonia, cum Cliriftum filium dei faterêtur amp;nbsp;ab illo cor ripercntur,quod in Petri confeffione laudato eft. Quid prodcrit,ait lacob’.fratres mei fi fidem df cat quis fe habere,opera autem non habeat, nun quid fides potentfaluare eumlt; Dixitenamrqa f ides fine operibus mortua eft. Quoufque igitur falluntur, q fide mortua fibi vitam perpetuam pollicentur. Hadenusipfe Auguft. omne aduer fariæpartis ftrutfturam pro nobisdemolituseft. ®Ex his iam fatis compertum eft erroneum effc quicquid hadtenus de fua fpeciali fide concrepu-erunt aduerfarq, nepefidemfineoperibusnihil valere ad falutem confequendam.Definant ergo ponantq? fuj temeritatis mod5,non amplius illud male iteHedtum: Arbitramur iuftificari ho minem fine operibus legis, auc alia id genus ob-

ftrepant.Difcant prins ab Auguftino.eiquefimi libusreuoluâtque prius omnia, q fer ipfit, quae Cß docuit, quam errorem fuum lefe lancinant,m, in vulgus difperganc, qua fandlo viro batrefeos notäinuräc. Quid dicent hic illuftriffimi prinapes, quibas ifti verba dederunt,cum audient Ion ge aliter docuiffe vetere5,quam ab iftis perfuafi funt^ Quid dieet inquam,cum ob oculos vide3t hanc opinionem fiderad falutcm adipifeendam (nefficacis,rudibushomin5auribusinftinatam, iam dudü ab orthodoxis reeëtioris eedefiat Chri ßi columinibus damnatam ené ^ Quid dieent ctlmviderint ifloserroremfuum ofFutijsmenda AppellSf cijsep protegere, infontes mendacijs, qua non ©nines docuerunt, onerare. Obteßor itaque emnes bo- pneipes, nos principes per facra Chriflianac religionis my fleria, Vti fefe difcendi Audio poA apoAolos poß cuangeljAas référant ad factos ecclefiae catholi-catdodores,Cyprianumdico,Athanafium,Au guAinum, AmDrofium,Hieronymü,GregoriS ChryfoA. Origenem, CyrilIum,Bedam,amp; alios tam vetuAiores quamrecêciores,qui idem do cenc,idem fapiunt,idem damnant quod nunc do cent,fapiunt, damnât Catholici.Et fi non eft oci urn eredant faltem qs qui Catholicam fententi-am quam ex ipfo veritatis fonte exhauferunt,to timundo inuitis aduerfariorum dentibus euul-gant tarn communiram, tarn fortem, tarn im-perterritam, tarnque inexpugnabiJem, vt ne in ferorum porta quidê earn euertere poffint.Tam firmam,vt prater mendaciadf fcripturas turpi ter detortas nihil habcant aduerfarij, quod obrj-ciantj. Qiiihoc vclitpernofcerc, conférât ißa.

(quæ licet fimplici v’critatis orationehumi te-« punc fed tarnen Catliolica. ) cum qsquæ glo-riofe, fedfalliciterfed mendaciterin Apologia fuperbiunt,lt;5d deprebendet.g impudenter ifti ad ucrfusveriratêceu de Gygisannulo glorientur, CNunc reliquum eft,vt etiam perueftigemus, qiiibu8 aitibus.quibufue technisCatholicas vc-ritates fubmere conentur. Miraberishic fraudes amp;Sdolos,quibus ipfam veritatem per flieft is fron tibus adoriuntur.Ec quia opinis Apologia men-daerjs fcaretÄnugis.nemo forte Catholicorum refpondit haeftenus,^ rede fecum ftatuant,apct tis mendacrjsnoii elle refpondendum. Ego veto reputans mecum hocfilentium malum parère, Ä: circumcircapromifcuum vulgus,cui potiffi-mum fubfcribac,fententiam verrere,nondebui, imo non potui non reclamarc, ne mea negligen tia,torpore,ignauia, acaulisdominicisouesab duccrentur.Ego,inquam,qui licet nouiflimus o-uilis diuini cuftos,primusli3cobiul prouinciam, baud defperansfore, vr alq expergefadicufto-des acrius lupos idos nocentilTimos infedemur: Audiamusitaejj qd aduerfns Cath.remurmuret

([Facile erit diluere ca quæ aduerfarif obrjeiuntCitant enim dida de lege amp;nbsp;o^ penbus, amp;nbsp;omittunt dida de promiflióii bus. Seniel autem refponderi ad oês fen* tentias de lege poteft, quod lex nöpoteft fieri fine Chrifto, amp;fi qua fifit ciuilia opa fine Chrifto,non placent dco ♦ Q^are cu

I^raedicantur op era, necefTe eft addere 4^ I hdes requiratur, quod propter fidem prg I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicentur, quod fint frudusamp;teftimonia

f[V ide hie apertam calumniam, vide aper turn mendacium iftorum, qui mendacium pofu crunt fpem fuam,putancque eo errorem fuum de fenfamm iri. Quis cnim non videt Catholicos femper promiiTionibus opera amp;nbsp;ediuerfooperf-bus promiffiones coniungerelt; Hxc enim adeo inter fe cohærent.vt vix feiungi poffint.Cum ergo docent opera, docent patiteramp;promiffio- Promlffl iiem. Nam opus promiffioneccfiariofequitur, onem do modo illud fine fide non fiat. Vishoevidere^ centCa-Conßituc docere Catholicos illud : Inclinaui cor tho. euns meum ad faciendas iuRificationes tuas, vides operibus hic opus;ncque tacent ibi,fcd addunt, propter re pfal.»8, tributionem,ecce promiffionem.Et illud; Mofes HebrjSe negauit fe effe filium filiæPharaonis, magis e-ligens affligi cum populo dei, quam temporalis peccati habere iucunditatem,maiores diuiti-as xftimans thefauro Aegyptiorum, impropc-rium Qitifti.Eccc opus,hicquoque addunt; Af-piciebatenimin remunetationcm,ecce promif-fionem.Cum docent; Panitentiam agite, opus Matth. 4 docent,cû addunt, quod addi oportet, appropin -

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ruifus illud operis eft doôrina: Beati quipati- Matth.y.

niam ipfi mifencordiam côfequenturjgt;romiflîo num. Sic vide in iftis fimul lt;56 promiflionem Ä Matth. 7 operarDate 5(idabiturvobis.DimittitcÂrdimjr recur vobis.Pecite SC accipictis. Pulfate amp;: apc^ Matr. n. lietur vobis.Si vis ad vitam ingtedi, fcrua man Gal. «. data. Bcnefaciêtes non deficiamus. tempe enim fuo metemus non déficientes. Qui feminât in be nediÆonibus,de benedidlionibus óó metet. Hi-». Gor. «, larem datorem diligetdeus.Gloria autem amp;nbsp;ho Rom. i. nor ^ pax omni operanti bonum,Iuda:o prima

amp;C Græco. Deficiet mihi prius charta papyra-., .. «a, qua omnia enumerem q promifiTionem ha Medacq^ jjçpfQpç,.j{jyj annexam.SihaflenusCatholic! conumcu omiferuntpromiffionem,vndeergo nataeßin *“'’• cordibushominüfpesfe!icicatis3etern3e,curtan-tam gnauant opam, cur fruftra fefe ieiungs,ora tionibus afïiidlantd Nam vt ißi dicunt,necdum edodli funt effe regnum d«i:aut fi fciunt,nefciunt tamê promiffum eße fidclibus. Quid hoc poßer dici ineptius^Si veto non nefeiunt.æternam feli-citatem promißam efle fibi, relinquitur,id eos a Gatholicis dodoribus accepiße, amp;: Catholicos iniuria ab ißis mendacicer affedos eße.Nolo hie iniuriam hâc iniuria compenfare, ne ab aduerfa rijs nullo nomine diferepemetametfi digni eßent quibus médacitatisinureretur nota. Vindidam refero omnemad piasaute8,nô ictvlcifcantut fed vc caueant deinceps, ne mendacium fenten-tiæ fubferibant, ne hoc dodrinæ intoxico inef-centur. Eß enim «Si hoc quoddam in ißos vindi-candi genus, nolle falfitati eorum acquiefcere. Sed Paulo ante baud minus aperte Catholicos, calumniati funt.

f[Prafdicant fe Icgê implerc,cumhæc gloria proprie debeatur Chrifto. Et fidu dam propriorum operum opponunt iu« dido dei: diefit enim fc de condigno me# rcrigratiam amp;nbsp;vitam æternam»

ÇPrxdicant quidem^SC quidem beneprsediquot; cant,çj qui iuftificatifunt per gratia dei manda Lege del ta eiusimpleantjegemcp faciant. Quienim iu- quiim-ßused charitatem habet, diligituicp ei deus ex pleant. toto corde. Qui veto deum diligit amp;nbsp;proximum, fi tarnen Paulo habêda efi fides.legem impleiut. Na eo authore, plenitudo legiseddiledio. Quid efi ergo incommodi, fi dixero eu m legem feruarc qui deum fuper omnia amp;nbsp;proximum ficut feip-fum diligit,praefertim cum hoe non ex me fed ex Paulo dicamlt;CurPaulum vocoteßem.cum eui dentiflimum habeam ex CHRISTO argumen tumlt; Si quis diligit me, inquit, fermonem me •-urn feruabit : perinde atque diccret, legem ob-feruat, quifquis deum diligit. Quid ergo, hic periculi ed^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

CNeqiiequicquamdiuinæ derogatur gloriae, Legêali-fi dieant fc fideles Chridi mandatiS paruifle. Nö terChrifl. enim idco venir Chridus vc folus legem im •- aliter ho-pleat,nam voluit lt;SCfuos fideles pediffequosle- mines im gi fuse obtemperare, dicens:Si vis ad viram in - plcnt. gredi/eruamandata. Rurfus alibicbiurgat ^f Matt. u;

dam vehementerque increpat quad pafum legi obtempcrauifTcnt.-Quid inqait, vocatis me ma giller À: domine,óó non faciris quacdicoÆft vç roproprius arque pecubaris feruandç implendx quelegis modus,ira Chrifto vni feruatori noßrd ai^ropriatus,vt nullus propric hunc fibi temerc arrogare audeat, Ä fi arroger, nihil ramen hic poffer nempevr imperfecta ôC quæomninoru-dia funt prorfufquerußiea legis abroger, toll ar; Si. vt iam dudum mortua fepcliat.ne fit vlla ca-rum refum memoria. Ira inquam ei proprius Si referuatus vt illis extindis , nemini conceffum fitabfolutioraßarucre, vmbras rcrum veritate permutare,vt nullus in hoc negotio ei poflitfuf-cphel.4. fragari.Hinedeeoad Ephefiosdicit apoßolus Paulus, quod defeenderit primum in inferioree patres terras, amp;: deinde afeenderit fnperomnes calosvt adimpletct omnia. Prior il'cobferuan dx legis modus/ob's ijs, qui In facramenta euan gelij iuratunt, quique Chrißo funtinauthorati ita oecubaris eß arque proprius, vt non obferua niffeChriflo fit inimicatum cfle:obferuauifle vc ro amicirix efl. Hinein vniuerfum omnibus di-Sohan, 14 cebatfidclibus: Vosamicimeießis, fifeceritiï quxprxcipio vobis.Perinde arque diceret;Pagt; rumveßronomini refponderitis, parumfuerit nominetenus Chriflianum effe, amp;nbsp;proprer exi-guum fidei lumen fefe amicum dei appellate, ni li hocetiam rebus ipfis0lt;rprofeßionereßemini, quod audire vulcis*Qui ergo legi Chrißi fie obtempérant, nullam plane Qirißo vnico feniato' ri noßro gloriam aafeïunr, fedvt meritißimo A. defcrunr.

«Ätnuncinqutuntjiduciamproprio- Merita Itimopcrumopponuntiijdiciodci .Hiebreuitef, qmodo fed aperte rd pondent Catholici,quodproptCf, p ^”5, fidem quam habent in Clniifium bonorum opc '^*^“0 ’• tumfuorummercedemfperent.Pcrfuafiffimiirn enim eft eis,quod largifsim’ omnium bonorum compenfator Chtiftusinaeftimabile amp;incom-parabile promiferit ^jaSuo/j bis , qui locris opcribus addiuinae Maieftatis a:ternamgloii-am infatigabiliterinfiftunt. Quodpromifit au-tem baud diffidunt eum copiofe præfiiturum.

Qui facit volunratem partis mei,inquit in Mat- Matib. t tbaeo.ipfe intrabit in regnum coclorum.Quis bic Chrifto tam fideli domino non credat ^ Si eft in hoc aliquid periculj,quod firmiter ftant promif-fisdiuinis, habent Chriflumhuiusflagitrjautbo rcm,qui multis fermonibiishoc eis confuluit, cü quo fi reprehenfione Catholici obhoc digni funt «xpoftulare pofeunt. Ipfe pro nobis noftram tue aiur caufam,qui confoluic nobis vt bene operan tes conftanter expedemus exantlati laboris cce leftem frueftum. Sed quid vbique magis vrgent aduetfarij noftri, quam vt fpe mentem in deunj erigamus, vtpote qui pofsit amp;nbsp;velitfolam fidem eonim multa meerede pefare'’ Spe inquam meiirorum CHRlSTi voluut vt mentem erigamus , nam nihil omnino volunt nos de neftro addere,nc vllam fpem concipiamus de bono o-ptre, CSed quam féliciter ipfi expedient

C Abfic veto vc bona opera fua, quod calum niant aducrfarti,ficiacflitent,ficeuehât,vt eapu tenc mereri vitam æternam. Hoc enim impium cffer.Sic veto effei unt,non quia ex fefe ipfijed a deo per gratiam moti ea fecerint.Si enim ex no^ bis effent,quod nemofecum Satuit, fuapte natu mala effent æfupplicio digna.Nunc veto ga y^-^'o? bonafunt,aliène,ideft,diainofuffragio,nôpof-beât qd fy^tnon bona effe, ideoep ex co quifidem dédit bôafunt mercedem propofitam expédiant. lamfiiulU animo hæfitarent fua bona opera non effe aeter-na mercede compefanda, modo ab hoc datu nS deuient.reipfadcclararentfeChriftodiffidere. Quid ergo incommoditatishjifta Catholicos fententia,fi iß/ufmodi bona opera iudicio dei op ponant,nonvt arrogent fibi vitam atetnam,fed Vt mercedem tepofcantiureiurandopromiflam Medacq CQuod addunt aduerfarq: Dicunt fe de condi arguun-- g^o mererigratiam amp;nbsp;vitamacteriiam,aptum tur, eflmendacium.impudenseflcalumnia.Hocefn fentire pelagianum effe docucrunt.Subit hic ani-mum meum ingens fufpitio ,quod idi aut nung Catholicorum legctint fententiam , autfi lege-runt,data opera excogitataq; malitia fuppreffe runt,imo inucrterunt.Quishoc non fufpicetur ex tam manifedo mendadolt;Qiiantum vero habe ant ißa virium, decent ea qua: fuperius didin xi-mus. Scd pergant iam calumniari, qui funt ca-lumnqs nati.

logi.Intucntur fecundam tabulam SCoga politica, primam nihil curant quafi nihil pertineat ad rem, aut certe tantum externs nos cultus requirunt Ulam zternamlegë amp;nbsp;longe pofitamfupra omnium créant« rarum fenfum atqj intelledü: diliges do« minum deum mum ex toto corde,prop fus non confiderant«

^HaEcvtlalfifTimeitaimpudentiffime Ca- Menda-tholicisimponunc.Quamenimdiligenterprimç cq argu3 tabulae praecepta intuiti fint, docent vel ipfa eo- tui. tuin volumina, fidei charitatis 3c fpei tracHati-bus plenifllma.Docent nihilominuseadem magna illa volumina internum cultum cum primis elTe necefTarium.externum qiiocp, fi fide vacet amp;nbsp;diledbone, neminem faluare. Qui lise Catho licos docuilTe obfetuauerunt, ilico mendaerj arguent ißo5 calumniatores magis quam Theolo gos,locutu]eiospotiusquam doflores.An putät ifii fe veritatem mendacioexpugnare poffel An Proue.io tiefciunc,eum, qui mendacijsnititur iuxea facrü Salomonis apophthegma,vctum pafcere^ Hoc autem inuento mendacitatis afylo in finum gau dent, nam hucquotics authoritare, quories feri-pturis artabuntur, réfugient. Sed id nunc vide-amus.

fi qua fiant fcmilia opera fine Chnfto,n3 placent dco. Quarc cum prædicantur o# pera,ncceflc eft adderc quod fides requis ratur, amp;nbsp;quod propter fidem prædicétur, amp;nbsp;quod fint frudus amp;nbsp;teftimonia fidei.

Fidcsin CNon viocoquibusifladicant.Afcufdicaf omni ao Namhadenus Catholici docnerunt adco in be-ro opctc quot;^ operando fidem effe neceiTanam, vt nullum necefla - opus line ea valere putarent, neque rennuerunc , jjj^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei frudium effe opera'. Num oh hoc quod O'

’ perarequiruntfidefn.funtquefrudiusfideijnihii y alec opera mifericordise, nihil valet ekemofy-nas conferre,alienis eulpis indulgere, fupplicare Ä grariam iuftificantem quxrerelt; Sed fufpica-ri poten eos dicere 7elle,quod omnia ifta et quot quot tandem funt bona opera,fidem requirant, ' nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;quod fint fidei frudus.Igitur primum crede-

re oportet, quamquicquam honioperisabfol-uas. Er quifidem habet iam indus eft, ^ ob hoc nihil conducunt opera ad iuftificationenj, quae-cunque etiam fine ilia. Haberet quidem ifta enu meratio aliquid neruorum,fi omnia bona opera ex fide nafcerentur,charitate formata. Si fides informisdiuinitushomini fubminiftrata,omni' no nihil effet,(8lt;f ad nullas eumoperationesex' citaret,prorfusftaret aduerfariorum fententia. Si hoc docuiffent ab'quid ftatuiffe viderentur. Catholici veto docent fidem informem effe do' num dei, quod nullo peccato pratter jnfidelita quot;nbsp;tcm,corfumpi poteft.Ex hac informi fide plibli'

HOMINIS ? Foljio eanusiUeapud Lucampanitens, mifericordi^ Luc, n. amque deprecans cxaiidituKedóó iuftificantem accepit gratiam. Ec non folum ifte publicanus, verum multi etiam alijhac fide imbuti,pannen do iuftificantem gratiam meruerunt - Sinemo ahusquam iuftus.falubrner orat, fallitnosipfa vernasquacorare voluit etiam necdiim iuflifica tos. Sinerao præterquam indus rede facit, fru^ ßralaborätilli.quivtveniamconfequantuv pec catorum , nodu dieque fefe ieiunrjs, orationi -bus, gemitibus, affiigunt, in paupercs eleemo* fynasconferunt, qui nudosveftiunt.quifameli-cospafcunt. Etnon tzidcnthicmonophthalmf, quantum incommodi habeat iftafententia. Sequitur enim fecundum idos neminem poffe iu-ftificationem rede quærere,quam iam iudifica-tum.Sed quidnecefTe edindificato, iudificatio-oem quartered Quxtunt ergo ytiliter gratiam nondum indificati,

lt;[Si quod idi fomniant, nunquam fides ed fine diledione, fequetur necefTario peccarorem, qui charitatem non habet, credere 66 confe -quenter indificari non poffe.Quid ergolt;num idi defperandum ernt’ Num qui cecidir, non adrjei-etvrrefurgatlt; Cur ergo idiufmodi expergifdt Ephe.ï. ' Paulus, dicens t Surge qui dormis 8C exurge a mortuis, 56 illumihabit te Clnidus ^ Vbi ed illa prscclara confolatio, qua pauidas trepidan-tefquedemulcent confeientiasi Sanehiepror-fuselangun.

CHiedicét; Imoconabimrrcfurgcre p fidequa credit fe pp Cbrm in grati5 recipi. Qüopofsunc Axe fibi conxrere^ Qtra fide credet fe in gratiam

ï«cjpJ,quum ex fide informi, quam ipfi hiftoricS . vocant.nemoiuQificetiir, amp;nbsp;alianihilominus 4 percharitatem operatur, vacet^Si alia aliquafî de fine chantate iuflificatur, relinquitur plane il lâ fidé informé eflejÄ fine charicatefalutem me reri.Quid hic dicentMomi ifli.quibus folum fua placent,qui in re tam manifefta impingunt«; Et dum volunt aliéna carpere,fua negligunt.Sic fo ris oculacæ^domi caeæ funt Lamix.

fiDocemus operibus fidehum propo fita S^promiiTa elfe præm'ia. Docemus bo na opera meritona elfe, non remiâionia peccatorû gratis aut iuftificationis t hæc enim tantum fide confequimur: fed alio^ rum præmiorum corporahum amp;nbsp;fpiritu alium in hac vita amp;nbsp;poft hanc vitam»

Opéra ef CBene habet, quod qui bona opera tam apet lemerito toMarteimpugnabant.nunccompulfieameri ria ipi cô toria elTe confitentur.Excipiunttamen hiepufti* fitentur ficationem, gratiam aut remiffionem peccato-aduerfa. rum,quæ utipfi putant.folafidcpercipiuntut.Si de merito proprie dido. id eft,de merito condig-ni,!oquuntur, tuebuntur etiam Catholici aduer^ fariorum partes. Ineptiores enim funt peccato-res,quam vt de condigno gratiam iuflificantem amp;nbsp;remiffionem peccatorum percipiant, quxex vnius Chrifti meritis mifericorditer profluunt. Et non in quofuisjed in eos, qui per bona opera

diulnxgratixfefe ,vc ex deo polTunr, coaptanr. Si vero demerito improprie diiflo.idefi:,de opère quod hominem coaptat diuinægratiæ.vtmife-ricorditcriuftificantemgratiampercipiat.(Non cß enim xquum 7t donum illud omnium excel* lenrifTimum accipiant,qui animo funepertinaci -qui gratis reludiantur, g obftinatifunt,Namfi Sapien,i. non eft negligenda Sapicrix authoritas,nô rranf fert fe fpiritus fandius alio quam in animas fan* Aas, nee habitat in corpore peccatisfuhdito. ) Side hoc meritoinquam, quonon dccondigno fed de congruo meretur, vtiuftificantem gracia accipiat,vtcun^ aduerfentur ifti merito,admic-taht tarnen nccelTe eft,imo reipfa nefei] tribuunt quodfidesdccongruogratiam mereaturiuRifi* cantem.Id vero non aliud eft, quam quod fides Fidet in-idoneiim faciat atqj coaptet peccatorem vc gra formis tiam illam confequatur.Quomodo vero idoneó quid fa* faciat non video, nifi quod oftendit peccatori,in tiat. quo verfetur vit» difcrimine, fimulcp indicans nihil fibi ede roboris,nihilcp iuftarumvirium,vt illud euadat,nifi gratia Chrifti adiuuetur. Hinc expergefacit fimulcj cxtimulat eum,vt ad ora-tionem ceu ad facram ancoram,qua adiutrieem gratiam implorer,refugiat.Hxc vero gratia de* fiderantibus datur, reludf antibus amp;nbsp;inuitis iu * fte negatur.Conftat igitur,ifta bona opera, qui-bus fe peccator diuinx gratig coaptat,de cógruo mereri remiftionem peccatorum, gratiam SC iu ftificationem, fecundum fcripturas SC omnium Veterum fententiam.

lt;Cöcedunt item bic bona opera mcritoriaef leprxmiorutn fpiricualiü ^ corporaliumihac

vîta amp;nbsp;poft hâc vit3. Si hoc largiuntur.îam fui« ipforum tzerbis capti funt. Quæ funt ilia fpiritu' alia et corporalia præmia in hac vira amp;poft hâc Vitam hominibus tribuëdalt; Sed agedum de fpi rimalibus primn diftirramus. Ifta fpiritualia bo norum operum præmia,nihil aliud effe pofliint, qua dona dei, quibus vel percipitur,vel augmen taturgratia,idque poriflimum in hac wa, Vnf cuiquéenimdatur manifeftatio fpiritusad vti' litatem. Poft hanc vitam pro bonis operibuß quæ poffic fieri rctributio,non video prætet-quatn ætemægloriæ. Nam in vinea domini ad-opus ftrennue vigilantibus denatius promitti-tur perpetuae felicitatis . Sequitur ergoexipfis aduerfariorn verbis, quodipfi negatij,Catholici probatum itivolebant,videlicet bona operain-hac vita gratiam amp;nbsp;poft hanc vitam glori •» □ m mereri, Net^ poffunt ipfi nobis alia fpiritualia præmia quæ in hac vita 5(f poft hanc vitam dantur, enumerate.

CQuod de corporalibus prsmqshic dicut aduer farij, fomniaffeeos arbitror,autcertegraui cos lethargo,dumhæc ineptirent, fuiffeconfopitos. Qüxenim in hac vita contingunt hominibus bo na,omibus communiter dâtur, tam bonis quam mâlisuam gratis qùam ingratis elementa mini-ftrant, venti ipirât, iniuftis æque ac iuftis meffes gfandefcunt,fructus matùrefcunt,frôndefcût nc-mora, exuberant pomisarbufta,florcfcuntprata Et fccundum fententiam Chrifti, æqualiter deus fuper bonos lt;56 malos na fei facit diem æ lumen folis oboriri, «Si cum imbribus terram rigat,ne-moa benefices eins excluditur, Datur quidesv

t ffla bencoperancibus, fed minutiora fuTit,quam . . quæcalibus laboribus coasquentur, vtpotequ» , etiam iniquis non negantur. Si iftadebenturfo-lum bonis operibus, cur participant etiam faci^ norofi? curcum rjscoicanr imprjlt; Si iftadeben-

. tut bonis operibus, cur nó folis adminiflratur bff óper5tib»lt;Si folis ifta dehent böisogib.cur mul ti bn fideles, benetß operofi in fumma omnium return penuria vitam exigüt, cur Lazarus vlcc ribus pleniis, egeftate plenus, dolore plenus,fidc tamen’prxcipua,patiêtia inaudica,omnibus iftis caruitlt;Sane qui pro tcrnporalibus rebus, qus o* mnibus prsefto funt, den folum colit,quafi quod ait Auguftinus,adhucvtpecuseft, Atnunctêpo AuguRi. ralilaboteæterna comparant homines bona. in comê’, Corporalia pratmia pofthancvicam nulla funt pf^j prater immortalitatem illam longe fcliciffimâ, * qua perfruenturquotquot regno caleßi fenon fc cerint indignes. Dicunt ergo ipfi iterum bona o* peta remilTioncm peccacorum, gratiam,5c iuftl ficationem mereti. Nam qui hac perfruetur immortal itate, a peccatis ablolucus, grams, dó m-ßificatus eft.Hic rurfus obrjciunt.

Ç Gratia qua iuftificamurde codigno non poteft mereri, ergo nee xterna bcarilt; tudojca enim debetur iuftïficatis,ergo no rheretur,

Gratis ^*’ (unificanrem gratiam peccatoribus deus lat tuibfican ggt;atur.Nam non dat ob aliam eau fam quamve tem air Ïecundum prœferiptum mandatoium viuentes, deus det ''^gnum mercantur Sternum,quod alioqui fideM homini *'f ^*^’ minißrannbus pollicetur. Hinc àdt ah* Apoca » ^‘'^' animae fideli r ERo fidelis vfcö ad mortem, Mart, jj. ^dabotibicoronam vitx. Et apud Matth, di* cit fidcli illi oeconomorSupra paucafuifli fidelis, fupra multa te conßituam, intra in gaudtam do mini tui.Courra infideliferuulo.quinô mißt ma num fuam ad fortia, fed infrugi fuiramp;ociofus;

Exem- coelefiisillabeatitudonegatur. Quemadmodn plum ad enimfi pratdiiies nullum habens bonorum fuorö optionis hatredem, pauperem quempiam ca lege vt fibi filiorum femper fideliter feruiat,in filium adopter. Quod dei. fi défit datæ fidei,iure haereditatis fpc priuatiir:

Ita ói nos non natura fed gratia filq dei adopt!* tq ad fidem acciti fumus, vt fideliter ei feruien* tes, perpetuæ felicißimxque haereditatis cffidaquot; mur participes. Facile igicur labafeit clumbis i* ßaaduerfariorum colledio. Audinunequam pa rum fibi conflenr,quamquc vacillantis fint ani* . mi.perfuafilTimum eß mihi nefeiuiße cos dum* hxc commentarentur ,quid prxeipu« dicerent, Confcié quem fententia fuae flatum confiicuerent,Id vt* tia aduer plurimum folet vfu venire ijs,quiceu inter facrn farior.cö ^ faxum conßituti, vtrinque comprimuntur,t ßringitur '^’'^‘^ confeientiae oppugnatat veritatis ßimulo, hinc rurfus aduerfariorum apud omes inuiolata authoritas,ólt;: quod magis vrget,ambiguutdo*^ ôri nx finis.Nam cum aliud fiatuunt,cauenduitï cß, nc aliud non minus probabile fubuertant,

ÇHis præconqs bonoçî opeçz monem tur ad bene operandum.Interim ctiaprae dicatur dodrina pornitériæaduerfus eos qui male operantur,oftêditur ira dei,quâ minatus eft omnibus, qui non a gunt pce nitentiam.

^[Confer iftaeûijsquae cumprimis didt iflius fedæ Coryphaeus lib. de cap. Bab. Baptizatus Luthe, «lam volens non poteft perdere falutem fuam, quancifcunq? peccatis, nifi nolet credere. Et cum bis quxifti fupenus nugati funt, fdlicet peccator femper ftatuat quod propter Chrißum iußus re-putatur;etiam fi indignus fit. Et:credat tâtum fc per fidem in grariam recipi.Si fufficit folum ere-dere/i iußificat fola fides. Si cuilibet credeti iam Capiunf peccata funt remiffa, quid opus eß muleis praeco «“o ad-rijs ad bene operädum admoneret'Si iußificat fo uerfarq. la fides, inaniter prœdicatur doórina potnitétiz. Siadfolam fidem peccator deo pacificatuseft, quid necefTe eß ei mina^ irarum^ fulgura inten tare,vtpote per fidem iam reconciliato. Si vero quod nunccoadli confitentur,poenitentiam age re debent.qui deliquerunt in Dcum,modo velint minas dei 55 iram euadere,cur hadfenusdocue-runt peccatorem per folam fidem iußificat ü eße. Obferuabishic etia aduerfarios informem fidc, quamhadfenus aduerfus Catholicos oppugna-

Üeruntjuapîe fpontedocerc. Nam docere fuoS Conficentur panitenciam 55 aha,qua: audis-Quando Veto fui ilii obfequuntur do^trinx, pa-quot; lameft cos iiecdum iuftificatos effe. Si autem iu ftificàti non funt,55 tarnen pœnitent, neceffe eft cos fidem habere qua iuftitiam quærant, SC fum mo animi conacueam perfeqiiantur.Ea veto n3 pocefteffe charitate formata fides. Nam fifor^ mat a effet charitate, iam deo effent réconciliât! 55 necefOtudine quadam inefFabili ardiuscum co deuindi. His autem qui tali charitatis vin culo deo coherent, vr non eftlex pofita, ita legis minas feu dei iram male oppofueris. Ampledu tut quidem Catholici hanc ceue fuisdeprom-quot; ptam cellarqs fententiam, fed in aduerfarijs TToAun-oAoi» voo/J vehementer deteftantur.' Et cur non odirent eam,quando quam plurimos vident priori fententia: fubfcribere, pofteriorem Veto nefcire. lila enim facilcm promittit iufti-ficationis normam,ifta laboriofam, Sc per-quot; adu difficilem . Adde quod ifta iam po -' ßerior vix pauciffimis quibufqueinnötuit.Qua tufquift^enim eft,cui haecletftaeftApolögia^Ec quotquotlcgunt,mature refipifcunt,Nam qui eï cum iudlcio Icgunt,omni3 ina mala ter malispe iörafecUm reputant iudiCintqueiftinederiuaf-fe.Sed reuertamur ad rem. QQuando Catho lid in ConfutationeConfeffionisredie dicerent nullam fide fecUndum Apoftolum finediledlioquot; ne iuftificare.ifti aufi funtetiam idem docere*

lt;£Aiöt(niniïru putat Cath,)hic locpPaU li regrit diledionê, häc regrimus amp;nbsp;nos*

nexarn ad hominis iuftificationem,perperädolt; Capinn I cuerunt folam fidem iuftificare fine diledione, iterum. mak dixerunt diledioncm fidem fequi. Si eniirt fidem fequicur diledio, amp;nbsp;fi fola iuftificabat fi--des, oporcebat interim diledionem errabudam cxularc.Si cum fide quod nûc aiunt, charitacem requirunt ad hominis iußificacionem,non opor^ lebat cantam in hoc vnico Chridianifmi angu-lo tragadiam excitare ,quo f alt;flum cd, vt apud cxteros Chriftianum nomen nuncpeflimc audi at.Nunc aliam ßruunt calumniam,

QPrçpofterefaciuntaduerfarii hûcvnfi locS citantes, in quo Paulus docet de fm Sibus,alios locos plurimos omittunt,in quibus ordinc difputat de mo iaftificati? onis » Ad hoe in alüs locis qui de fide lo* quuntur,femper aflcribuntcorredioem, quod itelligi debeat de fide formata» Hic nullam afcribunt con'eSionem,quod eti am fide opus fît fentiête,quod reputemue iufti propter ChriftS propitiatorem» Ita aduerfarii excludunt Chriftu a iuftificati ontjSi tantum docent iuftitiam legis»

ÇPrçp^neie fp et vt fc decet faciütifii,g Catho MedaefJ lic, vbiep mêdaerjs lacefsüt. Vnn locü dieüt Ca argutnuï tho.dtarc/ü tn fere innueros citet. Charitaté 05

qufa nifi afpirirudatur, turn quia fineeafpirj-tus hominis fructum falutis non opetetur,C5 ve ro docent nr i,non nullos fcripturarum locos, qui fidei nomêclaturâ habet,de tide charitace forma ta loq'ji,nô corrigut eos,fed catholicâ genuinnq» eorum intelledlum apetiunt. Cur veto ifti loco quem fiedixit Paulus,fed fides quçpercharitatê operatur .nullam correctionem adnotent.pracci-pua caufa eft, quod ifte æ cum eo pariter oinnes corredliffïmi fint, tamamp;finonnulÜ,quod dicit Scriptur» Augudinus.fubobfcuri fint,quibus aliquid opor vilde in- ret luminisadhibere.vtvifumhumaniintellert» terpretati admittant. Hoe veto lumen extra vnam fanon êacd- (ffamcatholicam eedefiamnon recipfunt, Ali-pere debe unde plus caliginisquamlucis eisaccrefcereex' ant. ploratum eft. Admonuit quoep fuperius Atigu-ftinus,vtoronesloci qui fidei tituloinfigniti funt ad hanc formam expUcentur, ne fibiipfi Paulus , alqfqueirem apoftolicis fcripturis,contradicere

videatur. Si ergo eft aliquid periculi,expoftulare pofTunt fi libet,cumAuguftino,cum quo nosnu-per maleexpoftulatum miferunt.

f[Prxterea non fiatim fequicur. Catholicos Clyiftum excludere a iuftificatione, quia non ad dunt bic correeftionê quod opus fit fide fentiente, /moex hoc fequitur aduerfarios fempercalumni as ftruere, ÔC nxnqs offutrjfq» fimpliciü animos dementare. Hocigitur labili fl uidoepiaefto fundament o fic fophiftice fuperftruunt,

Non furari eft neceflân'um » Igitur non fti rariiuftificat*Qu.ia iuftificatio non eftcer ti opcris approbatio, fed totius perfonae* ^IRefponfio Catholica

CHanccauillanonem fi diligentius perfpexc ris.ofFendespro Catholicis plurimum, nihil pro aduerfarijs faccre. Nam vt bi euibus me ahfol-u am.quantuuis non furari non iuftificct, tarnen adeo ad luftificationc exigitur,vt vel nemo qua tumlibct credat iuftificetur,firemfunoablata apud fe retineat,fcu rapicndi habeat animp. V t autem cum hoc furandi propofiro,ita fine chart-rate nemo iuftificatur. Imo fi quod ipfi dicunt.iu fhficatio eft totius perfonae apprebacio/ine cha-ritate nemo iuftificatur. Neminem enim charita re vacuum deus approbate poteft.Sicut dihgetes fe diligit.ficodicntcsodit.Videsigitureoscode laqueo quern alijsabfconderunt, comprehenfos effe. Audaciam tarnen Ä animum addit hxc ex cogitata cauillatio,fcd vtomnia alia,elumbis. Aiunt enim.

CNon admittit tes tam deplorata rifum,alio-qui pollet hic lector ridere. Non intelligunt iftf fuauesThcologimediatorcChrifium p charita tem non tantum a cordibus humanis non exula-tc,fed præfentiffimum effe eis. Nonne deus cha-titas eft,lt;5d qui manet in charitate in dco marets Si per charitate quiftjj mance in deo amp;nbsp;viciffiin P 1

Dcusfn eo, quomodoetiatn excludàurt^îvftd exulatji excluditur p charitatem.quOmodoms net i An fimul exulare 3C manere poteßlt; Quid hoc dici poiTet abfurdius^ Quis hie non admiref prudentiS fciliceciRoqt homiuum obexcatione qui audent vel foie elariora cam pertinacicer ne-gt; garelt; Hac vero corum infania permoti, c5 no-ßrates Theologi charicatem fidci adnetßunt.vc poßiciußificate,prxfertim quod maxima inter virtutes fit chantas/itc^vinculum perfedionii, ficineptiunt.

lt;[Si diledio efficit pctfedos, nihil igif opus eftpropitiatore Chrifto*Nam fides tâtum apprehendit propitiatorern Chra ftum.Hoc autem longiflimc abeft à fente cis Pauli, qui nunquam patitur exclude propiti atorem Chriftu m.

Paulo a- CPaulus dicit diledione vinculueffe pfedio penerelu nis.ißinegant.Paulusdicit fidemq perenarita-dantur, tem operaf iuflificare, ifti negant, amp;nbsp;concendunc CtaJ.i. nbsp;nbsp;folam fide ad hoc fufficerc. Quid facfemus,qu3-

do fewturis nolunt habere fidec’Si diledlio.inqul unt,efficit perfedlos,nihil igitur opus eß propitia toreChrißo. Et Chrißo propitfatorc, Ä fiac,lt;Sd diledtione 6C tribus fimul ad iußificacione opus eß.Chrißus propitiator eßattß hominû iußifica tor. Fides efl qua agnofeit homo Qiriflum prop! tiatorc,quê agnofeunt S^demoncs nonvt propi-tiatore.fed vtfuifcelerlsvindicem. Charitas feu diledtonota efl,qua difcemunturfidelesad^mo mbySj^i rurfus fideles a feinuicem. Sunt enim

fidel« nontiuUi amp;nbsp;non fideles.Fideles nomine- Charitas tenus.non fidelesgadaemonitus finales odiunt, ^^^^^ j -; quem diligere oportuit. Nolo hic audire, qued ddeerr.'e fgoiftos prior daemonibus comparaiietim,nam j^j^^ j.^^ iamdudum Auguftinusantefe lacobum apofio nos-56 Ium id feciffe commémorât. At dicât hic an pof fit quifquam fine Chrifto veram düedtionem ^ fohä j, habere. An non lohânes flatim pronuntiauit de *' nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘

umeffe charitatem,56incharitate manentem, fndeomanerelt; Poteftne quifquam in deomane re qui non diligit,fed qui odit i Nullum enim me diumeftinter diledionem lt;56odmauthoreChri Math. lt;. flo,apud Matthacum dicente : Nemo poteft duo bus dominisferuire,aut enim vnum odio habc-bit 06 alurum diliget.Vides hic inter odiffe 56 dilexiffc.nihil interuenire. Quomodo ergo iufti-ficabitur, qui ipm odio infectatur iuftificatorê6 Ouêquis Hoc fane ita natura comparatum eft, vt quem odit,de eo quisodit,deeohaudmagnacredat,imo vellet in magna; inimicofamamboni nominis extindum iri. Et nö credit quod quidam dixit, quem odit quifque perire ai pit.Aug. qc^ definiuit.nullü bonö apd eum effe Augufi. quinondiligit.Vbinullumbonum eß.ibi lane neque fides eft qua fola iuftificet.Iam 56 fides 56 charitas ex vno fonte manant,vrraque de meri-ris Chrifti,cönex3e quogt iuftificat: vt iila nö iufti ficat fola, ita nee ifta. Vt aut magis intelligas adncrfariosdinetticuln qrereandi gdnucdicat.

lt;[Nihil refert de q diletftióe loquatur Paul’ cö in fcripturis cautn fit neminê reefte deö diligere pof fe.nifi proximndiligat : 56cdiuerfonemodiligit proximü,nifi deö diligar. Hoc mandate hémm P 4

j.Ioha. 4, 3deojnquit Apodolus.vt qui diligitdeum,diIP gac 5C. fratrem fuum. Qui enim non diligit fra-* trcin fuum quem videt, deum quem non vider. Ibidem, quomodo potefl diligerelt;Et;Si diligimusinuicê, deus in nobis maner, 8C charicas eius in nobis g fefta.Dikdlio igitur dei vna eft cum ea qua dili Galat, t. gitur proximus.Hinc dicit apoftolusrOmnis lex in vnofermone implerur: Diliges proximum tu Augu.de “*“ ß*^uf teipfum.Ifta duo praecepta vt teftafAu fi.Scope, guftinus.ita ex alterutro connexareperiuntyr, vc Diledio n'*^ dilecSio dei poflit efse i hoie,fi nö diligac pro dei et pro ximü:nec diledtio proximi/i non diligat deó.Ec ximi co- )'deo atiquädo alterum fine altero, fiue illud fiuc hxret. illud pro plena dodirinainuenicurfcriptura com memorare, vt etiam hoc modo intelligatur, alte rum fine altero efle non poiTe,Nihil ergo refert, fiue de diledlioe dei fiue de dileÆoe proximi lo-quaturibi apoftol.qn tam ardtiff.duoquafi vnü j,Petti.4. cohxrent.Pari arte putanr fententiam Petride-prauari poffe nc Catholicorum deferuiat inftitu to,iflavic%:CharitasoDerit mulcitudinê pdlöru

CHuc fpedlant omnia,qux iam de neceffarix Chryfof, dikdlionis dei SC proximi coherentia didta funt Hoc forte non ab re addidcro,quod dicit Chryfo ftomus: Sicue rex in imagine fua honoratur,fic deus in hominediligitur 3C oditur.Non poteftho minem odifTc.quideum amat, neepoteftdeum amare,qui hominem odit. Ad hoc nunquam eft Roma.;. vcradiledlio fine fpiritu fandto.quiachariras.vt ait PauluSjdiffunditut in cordibus noflrisper fpl

ritum fandum qui datus efi nobis. Quemadmo dum vero fpirituffandusfine mediatore Chrißo non datur.itadileamp;o abfqï Chrifli merite in cor PiJes f/^ difeus nofids non diffunditur. Quomodo negabi ^g chari-muspercharitacemdelidaopenri, imohomi- tatenöiu trein iufli£içari(ex charitate enim fides^non ex fi ftificat dé chantas metienda eß) cum confier fine fpiri^ tu fapeßonunquam veram charitatem infufam nunquamfinecharitatefidemfonnatameffc.

Quamobrem neeeße ent vt admittantfidem g Oalat. t.' charitatem iuflificare,ficut dicit apofiolus, fide valere, qua: per charitatem opcrarur. Quod eti-am vel ex peccati quo peccator ohnoxius efi, na Simile, tura, amp;nbsp;charitatis energia doceri potefl. Patres citra controuerfiam, charitatemfaepenumero i- Charitas gnem.peccatum vero frigus appeUauerunt. Vt in igne^ autemviignisfrigus.itacalentischaritatisfer- peccatu uorc,vniucrfus iniquitatis algor propellitur. No in frigo -potuifiet ergo Petrus appofrtit ins dicere qua di- re figniff xit. Porro fi non deficit frigus nifi in ipfa ignis ac catur. cenîone,fi non operiuntur peccata nifi per charitatem,relinquitur neminem iufiificari, qui chari rate no habet. Iufiificari era nemo potefi,nifi.c-tia a pólis abfoluat.Necefie ergo fuerit vt fimul fides 8C, chantas opent ad bois iufiificationeni.

CNunc extenuemusetiam alias malas artes, quibusfcripturasCatholicisfufFraganteslabe-faólare fed incafTum moliütur.Stat enim irrutôta Ód femperiexpugnabilis ipfa veritas, Diut lacq bi de fide fine operibus didca, quibus Carbol ici fuam fententiam fiatuunt,fic conantur elucrc.

f^hcobi verba nihil habent incommO di,fi non afluant aduerfarii fuas opiniocs dcnicritisopcrum.Scd vbicunq; fit men tio operum,aduerfarii affingunt fuas inv , pias opiniones quod per bona opera me uniturpc reamur rcmilfionem peccatorum, quod bona opera fint propitiatio ac prcciö pro pter quód nobis deys rcconcilietur,quod opera coram deo propter fuambonitatê fint accepta,nec egeat mifericordia SC pro pitiatoreChrifto»

Médacq ÇHuiufmodi inendacrjs inefcant bonos pr/n-* ^rguutur cipes ac rudê popul5,qui ifta.quod melius infini (Si hô fût,ah eis ecu a Delphico oraculo excipint Prxtextu em emendatioris a fe inuenta religiöig oocent non q vera funt(nâ ueritas.quæ vna eft, in catholica eedefia gfeuerat) fed qua fuû prote gunt errprc,nulla neep feripturarü.neep decreto-rü patra habita rône.Qiiicuncÿ noftratiö ifta ad uerfaripiÿ Icgunt falfa cémenta, tametfi nonihil elTenteisaddidi.aóutü refipifcunt, poenitenttÿ fimulattj ifta dignofcntmëdacia.Ncçp ego def-perofore vt Äifti boni principesfimulcS vulgo ad cor redeant, perfpeeftis t5 apertis iftoijt in Catholicos calönrjs, gbus feipfos magis g catholicos contaminant.Confidenter dient Cath, ea do ccrc,quaenunquä vel docuerunt velfcnfcrüt, vçt quod bona opa fint preciu, propter quod nobis ^tusiecócilictut.Hoc primp cfimêdaçiû.Sc^in

HOMINIS ' Fout» «used doeuetint, opera coram dee propter foam boniratem ede cam accepta,vt non egeant mife ricordiaaut propitiatorc Chrifto. Miferendfifa ne eft his,quihus hac falfiffîma perfuafione im-ponicur. Ncqstam apercisrefpondendumeftmê iacrj*,qux vel fe ipfa transfodiunt, vel refponfi one indigna funt.Sciunt enim omnes pq,reifte do cuifle Catholicos, quatenus bona opera adiufti (icacionem pertineant,tametfi hæc noftra a prin cipio non lecftitauerint, Triphariam vero exténuant fententiam Iacobi,ne Catholicis ad defen fionem fuam fit vfui. Primum inhuncmodum.

f[Hic locus magis contra aJuerfanos facit,quam contra nos « Aduerfarii enim docent hominem iuftificari diledione Si Menda -operibus.Defidequa apprehendimus^i cium. pitiatoreChrm,nihil dicut, laco. autno fubiicit pro fide dilcdione/cd retinet fide nc^pitiator Chfs cxcludaf liuftifitatioe

CDifpidamus an pro aduerfarijs faefat lacobi Medacq fententia,fed primti arguamus eos mèdadj.Nuf arguntur a warn docentCatholici hominem iuftificari fola iletftione.aut folis operibus,aut vtcifque fimul:

. fed fidem docuerunt efle neceffariam.Nouerunt enim impofTibile effe, quod fine fide quifquam placeatdeo. Sedvtlacobus.itaamp;ipfifidem exigunt. Exigit veto lacobus non illam mor-

tuam aut ociofam fidem.fed per charitatéopetquot; ancem,quapoffit homomftifjcari.

CTalis eft fidei amp;nbsp;charitatis qu a alterne deut. ciuntur, neceffitudo, yt feparati a fe inuicem nS debeant,modo quenquam debeant iuCtihcare. Poteftitaque fides fine diledione, fed diledtio fi nefideefTe nequit.Huiufmodi fennunt fidem ef-* fe debere,quae ruftificct: fidem veto informe ne-i gant ad iullificationem fufFicere.Quodquâtum uis impugnent aduerfarij,coguntur tarnen vel in uiti concedere.Nam fi noient fuis verbis excide-re, docuerunt fidem nunquam effe fine charitaté Quod fi nunquam fine charitateeft ( quod ne--gant Catholici) ergo nunquam fine charitaté iu flificat.Secundo lacobi fententiam aduerfus Ca tholicosficexpediunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

ÇRes ipfa loquitur hic de operibus di ci,quæ fidem fequuntur, fed oftendunt fi dem non elfe mortuam fed viuam. Non igitur fenfit lacobus nos per bona opera meren remilfiócm peccatoru amp;gratiam» ^Refpon. Catholica

Fidem o- CCatholice Refpondent bic noflrates fidé duper a quo pleiter opera fcqui,quod alia fequantur Edê in-modofe formem,alia fidetaformatam. Illainchoantiu quantur, fiificariöem,ißa peifedioremreddunt. Devtrif ’ quedifferithiçlacobus,lt;5c ytrunep afleucrat,

Sed id doceamus.ßeatus ifte apoftolus, yt de bu manis mentibus eripcret pemitiofam iftam fidu

tiam.qua fußerbiunt nunc multi tanquam ex ea pofTint fine operibus iuftificari SC faluari,confia dentetpronuntiatfuam apoßolicamcpadeofen _ tenciam, dicens: Quid proderit fratres mei fi fi- lacobi.j. dem quis dicat fehabere,opera autem non babe at^Nunquid fides poteft faluare cum i Si autem frater amp;nbsp;foror nudi fint 5^ indigeant vidu quo-tidiano,dicat autc aliquis ex vobis illis:Ite in pa «, calefcite,SC faturemini, non dederitis autem eis,quç neeeßaria funt corpori,quid proderituta Ä fides fi non habeat opera,mortua rfl in femet ipfa. VidcshiclacobofidcmfincopcribusfaU uarc non poflè.neque viuificare, quia fola in fe-metipfa eß mortua.Quod probat euideutiffime in dæmonibus,qui ctedunt SC contremifcunt. Crcdulitatem demonßrant,quum dicit vnus ali quisex eis: Quid mihi SC tibi lefu fiüdei altiffi-

milt;Tremorem vcro,quando adiurati per nomê Marc.ç. Chrißi abhominibus quos poffederunt, exeunt,

Quod fi fine operibus non viuificat fides neque Opera fi faluac, multominusiußificat, quia iußificatio demviui eß quaeda fpiritualis renafcentia, aut viuificatio ficant. qua faluatur faltem in fpe : quia iußis falus pro- lufiifica-miffa debetur.Subiccitctiam opera,quç cum ex tio gd fit. informi.tum ex fide formata fieri pofsût. Nam primum loquitur de operibus mifericordiae,quae vt exfide formata charitate iüßus, ita ex fide in formi ad diuini nominis maießatem peccator facerepotefi,Quxficpeccatorfacit,nonnihilco aptant eum,vt gratiam diuinitus accipiat, Vn- Luca. n. de nimirum didum eß a Chriflo : Date eleemo-fynam amp;nbsp;omnia munda funt vohis.Hinc fupe-rius multa funt recenfita,quibus guintus Confef

fionis articulus eneruatus en. Subindc comnif^ Gent. JJ. morat etiâopera.qe* fide formata fedcAbra-’ amjnter qux prçfertim extoUit illud prxclarum f acinus,quod deo obedient, neglcdta in vnicum filium pietate.Hxc qui legit quitj mente fecum Abraam pertradtat,haud dubitat Abraamum fidem ha-quam fi' buiffe charitate formatam,qui tam prompte, tS dem ha' finecontrouerfiadominicaeiufRoniparuerit.Dl buetir. citautemeumexopenbusiuftificatumeffe, co qt ex ogibus g fidê fadis magis iuftificatna fit» Hiefignâterfubnexuit a poft. Vides qm fidesco* operabat operib.illius,Â ex operib. c5fumma' t a eft lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CPoftremo fubiunxit opéra,^ ex fi'

de informi fiant,dicens:SimiIiter amp;nbsp;Raab mere trix, nonne ex operibusiuftificata eft, fufeipiens nuntios Âalia via erjcienslt;Hicdicêt forte aduer farrj,fidê fimpliciter pro fidelitate,q viti ühRa' j » habæhaclegevteosnôproderetamp;gfeneftrâde loIuC» nbsp;nbsp;mitteret, adftrinxerût accipi deberc.Quibus edi

uerfo rndebiturjaco. dixiue iuftificatâ, n5 ab in ternctione faluatä eflè ratione operum. Hinc vt plurimum dicuntferipturarum expofitores,eam turn Mofieftè initiatam,cum viris iftis bancfk dem faceret,lt;Sd quod hac fide meruerit, vt tam fandtæ cognationi infereretur.Ntep nes fi multü vel int obftrepere aduerfarq, eius Turnus animi, vt in re tam nullius momenti, velimus diu vehe menrerq? velirare. Docuimus enimluceclarl' us quid fit 8C quantum poft it informis fides. Nunc tertio fentcntiamlacobi fieexponunt.

HOMINIS Fob»/ tjuod fiat per euangeliuni.Sic aiuVoIcns genuit nos verbo veritatis vt eiTemus pri mitiac creaturarum cius,cum dicit nos eu angelio renatoseire,docetqnod fide ÔC na ci amp;nbsp;iuftificati fumus.Non igitur fentit la cobus nos per opera renafcü

®BeUa plane 06 fi deo placet ,pulchra colleÆo. Per euangelium renati fumus, ergo fola fide abf lt;p operibus renati fumus,quafi euangelium pra ter fidem nihil döceat.Docetquidem fidem, do-eet Äquodper fidem peccator renafcaf,fed non pet folam fidem,Nam docet cum fide pniam, fJ cut Chrifluspraccipuuseuangelq contionalis te-ftatur dicens;Panitemini lt;56 crédite euang. Sed amp;nbsp;hoc fuperius vehementer inculcatum eft.Docet proinde vnumquéc5perbaptifmö régénéra ri dcbere:Nifi quis renatusfucrlt,inquit apudlo-hanne, ex aqua lt;56fpirttu fando.non poteftitro lohann.j ire in regnum dei. Hic autem regenerationis mo dus ad eos pratfertim pertinet, qui ex gentilitatc

conuerfi Chrißo credunt,Quando vero facru ba Roma. « pti(mum,quo Chrißo commorimut lt;56 confepe limur peccatis 56 mundojefurgimus vero in no uitatem vitz,qua deo viuimus, reiterari non po teßjicut Chriflus tantum femel mortuus efl, ne femper peccantibus deefset vnde refurgereht,in flituit facrum j^nitentiz facramentü.przfentif fimum peccati antidota, vt g prias diabolo an-ciUabat per concupifcêtias,iam Chrißo per no-uam conuetfationem famulctur, lußificationü

ordinemfuperiusprofecutifumusaffatfm . hoC excepta quod de Confeffîone peccacorum nihil diximus, hoc tantum obiter hic adnotaucrimuS Côfcffio de ea.Quando peccator cumpoenitet,petit,qux peccato- rit,pulfat, omniaqucquæpoteftexinftindu diui turn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no f acit,adhuc animo fecum hxfitat.vtrum lu^

ftolaboregratiamquxfierit, vtrum exaaditus fit amp;nbsp;gratiam accepcrit, iterum fuccutrit pijfTi-mus dominus,vt fiaei certitudine ceftiofem red-dercteum an gratiam teceperit, mittitad faser'' dotem facramenti fui difpcnfatorem amp;nbsp;mini -drum, vt peccata fua confitcatuf intégré cn ma gna animi contritione,accipiatC5 ab eo abfcluti onem proponens deinceps pro arbitrio facerdo* tis.cüi confeffus cd, vitam indituere QC facere ^ ex perfona dei iulTit, Qpod fi in hoe corrigendae vit» propofito Ä animi humilitate perditerit g cupiens pro peccato fuó fatisfacere.quamquam id non pofsit plene,accipit nimirum gratiam,ac cipit amp;nbsp;chatitatem, Vt iudificari, vt a peccatis pofsit emaculari : amp;nbsp;repentina mutatione ex fi-liodiaboli redafciturfilius dei.

CAppofitifsime igitur dixit lacobus omnia il 1 a de fidc fine operibus,qu» quia mortua ed,iudi iac abi t f'^''^ ”oti poted. Ideoque fic conuenienter cSclu fit:Videtis quoniam ex operibus iudificatur ho mo,amp;: non ex fidc tantumlt; Perinde atque dice-ret:Sola fides neminem iudificat,fed oportet qd fidem opera comitent.Neepin hoe refraga t Pau lo,qui dicit fe arbitrari hominem per fidem fine Romaj. operibus legis iudificari'. Nam Paulus, quod in propatuloed, aiudificationeexcluditopera legis,quxfiunt ante fidem, Ói ideonon ex fidc.

qua: AuguRinus lib.de fpi.Ä lir,proprie dick cf-fe opera legis. Nonexcludif autcmopera,qu3e AuguRi. ex fide licet informi fiunt, qua: gratia accipien-dx prxparatoriaeflefxpe iam dixim». Arbitrer nuncabundeexpheatum effequam infynceri-ter, quam fraudulenter ifti lacobi verba trada-uetint. Audi nunc aliam quam eidem irrogant, iniuriam.

ÇHæc fides cum fit noua vita, necefiaria parit nouos motus amp;nbsp;opera» Ideo Iacobs rede negatnos tali fide iuftificari, qua: eft fine openbus» Quod autemdicit nos iuftificari fide amp;nbsp;opcribus,certc non dicit nos per opera renafei, nequehoc dicit quod partimChriftus fit propitiator,par tim opera noftra fint propitiatio»Neque defcribit hie modum iuftificationis, fed defcribit qualcs fint iufti, poftquam iam funt iuftificati amp;nbsp;renati » Et iuftificati fig« nificat hie non ex impio fieri iuftum, fed vfu forenfi,iuftum pronuntiari»

®Hxc fides proculdubio,quæ chatitate formata eft,qua poller iam iufiificatus,cum fit noua vita, parit nouos motus Sc opera.TdcoIaco-bus rclt;ftc negat.nbs tali fide iuftificari, vtpote iâ iuftificatos. Qui enim iuftificatus eft, non operi-tur vlteriusiuftificatorcm,fcdoperatur iam ex fi

decharîtate formata voluntatem dci, vt fadift-* Apoc. »* cenir magis.Qjii emm indus eft.di'cit inApocal/ pfi angelus, iuftificetur adhuc : «quot;^ qui fandius cilJandiificeruradhuc.Stficintellexiflent aduer fartj.Catholicefenfiffenr.NetÿfentiuncCatholi-ci quad per opera renafcatur quifquâ.nerp quod opera propitiatio fine pro peccatisjed prépara tiones funt ad fpirirualem renafeentiam, ad iußi ficationem, fed principia funtexpeedataepropi^ tiationis attp faluris. nbsp;nbsp;nbsp;® Rurfus video hic no

Tudifiea candorem animi idorumjed excogiraram mari quid fit iitiam.quandoverba apodoli ne Catholicorum roborent fencentia m/a m aperte deprauant, lu-difieari inquiunt/ignificarhic non cximpioiu-dum derived vfu forenfi.iudumproniintiari.qfi apoftolocuraeedet.quispronuntietur.Sfnonma gis quis apud deum cenferetur indue. Sed fiefanc interpretari imo corrumpere debebant,m5 vel-lentfuumerroremconfiderc.Iacobusvero, quo errorem idorum multo nocentifTimum commi-nucret,quemvc copiofus tedis ed Augudinus.ex fubobfeuris aliquot Pauli verbis vnacum idis jam olim conceperunt, baud rede intelligentes ca,qux de legis operibus ilk dixifTet.hæc.quj in manibushab^emus.aduerfuteosiaculatuscd.Si imit ati effent idi catholicam lacobi fententiam ^ genuinam Catholicorum interpretacionem, nihil opus fuidet nodum in fcirpo quærere, nihil opus fui der incommodum querere, vbi res per fe claraed.Sed fi hune fenfum edenr imitati,pa-rum féliciter fuum datuident errorem, parum fe liciter fuis Gal adophagis verba dediflent. Sei profcquamur etiam alia.

ÇCitantur aduerfusnos amp;aliæquaei dam fententif de operibus/cilicenKeniit tite amp;nbsp;remittetur vobis» Frange cfurienti panem tuum,SC c.Tunc inuocabis 8C do# minus exaudict Peccata tua eleemofyni* redime.ßeati pauperes fpiritu ,quoniam taliumeft regnum ealorum Jtembcati mifericordes^quoniam ipü mifericordiä confequentur » Hx fententiæ etiam nihil haberent incommodi,fi nihil affingcrent aduerfarq.Duoenimcontinent» Alteru eftprxdicatiofeu legisfeu pnîæ,quædC arguit malefacientes amp;nbsp;iubet benefacere« Alteru m eft promiiTio quz additur»

C Catholici nunquam inficiati fünf, eftra fjdef jimj gfatiamdeinemni«mlegemimpkrtj3ofle,imo j^ infig-* libere prædicant fidem cum primis efte neceffa- p/j, riam, peccatorem per C H RIS T V M ac-* ceffum habere ad pattern. Sed fidem requirunt non ociofam fed operantem, per quam qua de-creuit,faciant,vt digni fint quibus indulgen-tiam peccatcrum , iußitiam, falutem tribu at DE VS. Exfideagunthominespoenitentiam, ex fide largiuntur cleemofynas, ex fide opitii-lanturopprelTorum inopiae, Exfidemifetentur proximorum , quatenus Si ipfia DEO hac

rationc mifencordiam impenent.Exfideigno-' fcunt in lepeceâtibus, vt viclffim a deo crimims abfoluancur.Ex fide iuftificâcem a deo fl agitant gratiam.quam etiam fidc accipint, Citrafidem quantum ad diuinam voluntatem, nihil prorfuî agunt. Hortatur veto nos omis fere feriptura.vt gratiam quæramus Sc mi fericordiam,quod fieri non poteftnifi perfidem informé. Qui tide chati tate formata imbutus ed.iâ mifericordiam con-fecutus eft, neq? necelTe eft ei miferiordiâ aut gra tiamquærcrc.quarumiâcomposed. Neep alqs dici debuit aut potuit quam necdumiuftificatis, Ifaias dixit:Cû extenderitis manus veßras,aucr tam oculos meos a vobis.æcum multiplicaue-ritisorationem,noncxaudiam. Manus enimve dra: fanguine plenç funt.Lauamini,mûdi eflote, aufette malum cogitationum vedrarum ab ocu lis meis. Quiefeite agete peruerfe,difeite hene-facerc.Quærite indicium,fubuenitc oppredb. Et cetera qua ibi fequuntur.Quibus ida dida funt peccatoribua an iudificatislt; Non potuit iudifica tis dici,quorum fi fanguine plcnac effentmanus, fi adhuc malis œduarêt cogirationibus, fi peruer fa agerent, iuflorS nomineomnino effent indig-ni. Rclinquitur itaep peccatoribusdidum eue, amp;: non qmbu fuis pcccatoribus,fed his tâtummo do qui vnius dci fidem h3berct,id ed,Iudæis.Re linquitur nihilominus contra aduerfariorum feu tentiam ,peccatorêfacerepoffefecûdum legem bon a opera ,idqr ex fide informf,quorum intuitu deus mifericordé animum fuum fledens, tandem fefe mifere afflidantiu mifereri poffit.Elfciuntur hic duo qux aduerfarq baud aufpicato hadenu#

impugnauei St.Altcrum quod informe fidem ha Doect o béant peccatores. Nifi enim crederent,maniisad oranonem non excenderct,neq; orationes multi' ejzfjjg ÿj plicarent. Alterumquodpeccatordecôgiuôper for déco exercitiûbonioperis inereaturremiffîonem pec- „^^0 catorum. Inipium efl enim credere, de5 promifli ^^^j rem. onem, quam iurciurandopeccatoribus per pceni perçât têtiâadcorreuerfispollicituseft.rctratftarevellc quot;nbsp;®Duo continent, inquiunt, Alcerum pra-dicatio leu legis feu panitetiæ.Quihus prçdicatur les «Sc: pemitentiat’ Numiuftis^Sed iftisnon cftlexpofi-ta.ncep indigent pœnitêtia. Prædicatur ergo pec catoribus. Frußra prædicarecur fi non crederenr.

Gur vero pradicatur eis lex 56 pcenitentia^ Num vt non faciantlt; Quorfum ergo opus erat prædi-cationelt; Cur inaniter perditur opérai Prædica-tur haud dubie,vt faciât.Cum audiû: «5d cum nô faciunt fideles nimirum funt,tamcp hac fide iufii ficati non funt. Excipiunt aût hac fide verbum dei,quo arguuntur peccarorum, vt deinceps bene faciant.Ipfi ergo cum Catholicis fentiunt in pec-catore remanere fidem informem , quod ha -eßenus confidenter inficiati funt. Ex altero,quod in illisfententijscontineri dicunt,idem elici poflet Hic tarnen nefas forte fucrit ea, qux itidem ex al tero aduerfus cos doceri poffunt, pratterifTc. Non ita longe abhinc negabant Catholicos ptomiffi ones docere,hic neferj aiunt, Citantur inquiunt, Capiûtn^ aduerfus nos et aliæ quidam fententiæ (Sr c.Duo hic adu« enim continent. Alterum efl promiflio. Si citant farg. aduerfus illos a Catholicis fetentiæ.qux promif-fionem continent,quemodonon docetur apud eospromiffiotSiaurem docetur cur tä impuden

wt mendax laxant os fuumlt; cur negant cos dooe re.quod docent,fed tantum opera magntfacerei Sic non vident monocnlf, quxloquantur.

^Neqj afleriptu eftjinquiütjpdä remit ti fine fide, am opera propitiationem eife Alijs modis eandem cantilcnä faepe canunr.Re-centi memoria tenes ledtor linie dicQerio rnfur» efTe.quod Catholici nûquâ fenferint fine fide pee cata rcmitti,amp; propitiationc efle.Inanit Ä fine vlla fruge aduer fus falfas calumnias difceptatur ePofiremo vtetiâ breuiter conclufioni eorum refpondeatur, nöcxcludunt Catholici Chriflum apratdicarione peenitetix.Nam docent poeniten tes vt ad Cliriflum ceii ad facram ancoram refu Chriffu» gientesomnem fpem in co collocent,expecSent-paniteti- que ab co folo remifiionem peccatorum:fcd vt tJustutiffi interimtn nonnegliganr C3,qu3ecercocertiusei azylon. placent, quxqne veræ pœnitentiæ apert a funt in dicia,ncmpe oratiôcro,ieiunium, lachrymas,fiii gulciis,mifericordiam.Si hoceft Chriftum a prx dicatione pocnitcntixexcluderej'udicent omnes boni viri. Bene aute habet quod conditionaliter fubindicant Catholicos Chriftum a pratdicatio-nepcenitentiæexcludere, quiafimul fignificant eos hxc nunquam docuifte. Si docuifTent, profes dfoduriuseos tradlalfenqneque dixiffenttSiex-cludant aduerfani a prredi.55c. fed apertis tibfjs prodamarent; Aduerfarqblafphemifunt .quia cxcludunt Chridi cuangclum a prçdicatione poe nitenriae.Sed audi mine,quid contra fe ipfi fentiat ÇAduerfarii

HOMTNÎS Fol.t:4 tent!d,id cft obligatio feu reatus tollitur, quia deus ignofeit agentibus panitentia fiçutEzcchiclus. feripturndt

«Non video an pofTent manifefKus aduerfum fefe pugnare. Nam quod h jóenus aperte Marte impugnatunt,nunc aperto perfore ipfi prædi-cant.Si quodnâcconfidenterlcquuntur.peccata per pœnitentiam redimunrur.fitollitur paruren Gapnint tia obligatio feu reatus peccati, fiignofcirdeus ipH iefe agentibus ponirentiâ.fequitur fola fide in Chri- aduevianj ßum neminé iußificarijed vtpanitetiam agat neceffe tft ei g cupit a peccatis abfolui. Paniten tiam autem agere nihil aliud eft, quam a priorc male viuendiconfuetudine fefe abducere,oratio nibus,lachrymis,eleemofynis, alrjsque pris exer citqspeccarorum indulgêtiam quærere. Hare au tem emnia ó^quotquot prêter ea ad panitenria pertinent,opera funt,^ talia opera,quibus vt i-pfi bic confitentur, pdta redimuntur, quibus obligatio feu reatus tollitur,proprer quae deus ignofeit panitentibusjam ipfi fuapte fpente dixei ut Catholicotumfentêtiam 3f doónna. mbnbabe te inc5modi, imo fana effe amp;nbsp;eeu admuffim eua gelio correfpódere.Qucrfum fpedrabatetgo tan tamtragoediaexcirare^Cur ittrineptandiuinani tervelitatü eft lt;nbsp;Conférât autêprudes lectoren ißisomnia illa,qux fuperius a nobisimpugnata lieert« nûctxpugnata,(amp;videbitquâluxa,qu5 incerta,qu5 elftbisijt iCtoiû dcdlrina.Sedaudiiä aUâ calûniâptiohb» illis baud mubuablimikm

CAduerfarii nofin vbiqjomi/Tispro ' müïîonibus tantum præcepta intuentur, ^affingunthumanam opinioem ,quod propter opera contingat rcmilTio^cS hoc textus non dicat.fed multomagisfidêrelt; quirat.Nam vbicuneppromiflïo eft,fides ibi rcquiritiir,non enim poteft accipi pro miffionififide»

®Hicreuertuntur ad confuetum calumnfandf ftudium.Non longe abhinc dictum eft nobis Ca tholicos omiflis promiflionibus nunquam poeni tentiam feu opera docuifTe, neeg quieqüam prse terquam quod ineuangdio aut feripturis expli-catur,docuifle. Nunquam docuerunt quod propter fola opera abfc^fide contingat remiffio pee catorum , fed aperte docuerunt neminem veile aut poffe vtiliter poenitcre, nifi idem etiam ere-dat. Peenitentiam enim fides neceflario præce-dit.NOn eft ergo quod huiufmodicalumnfjs Catholicos iacelTant. debona Ä fanadodrinabe Fideiqn nemeritos. Addequod ficuttextusnon femper fola poni opera,fic neefidem femper memorat ,vrdifcas, turintex quando opera ponir,fidem,quando fidem,opera tu, adde fubsntclligi debere,^ alterum fine altero nö pof op era.có fc iuftificarc. Non negantetiam fidem promiffi tra quan onibusefTchabendam, fed negant easfola fide do opera finebono opéréaccipipoife.Namociotorpere adde fidë amp;nbsp;ia finu manumgeftare, lt;3; nihiiominus fola

fide promiffionem expect are, prçfumpt io eß,ea que vaniffima.Sed iam ipß docuerunt,opera ad iußif icadonem neceffario perrinerc.

ÇTeneamus igitur has régulas in o* mnibus encomiis operumpn prædicatio ne legis,quod lex non fiat line Chrifto* Ipfe inquin Sine me nihil poteftis faccre. Item quod fine fide impofiibile fit place« re deo * CertiiTimum eft enim quod do« ârinalegis non vult tollere euangelium non vult tollere propitiatorem Chrißu» Et ma le didi fint Pharifæi aduerfarq no« fin,qui legem ka intcrprctantur,vt operi bustribuant gloriam Chrifti, videlicet quod fint propitiatio,quod mercantur re mifiionem peccatorum,

CNon tam frequenter vnum idemep menda- Medacq xiumifti congeminarent.nifün eis frons prorfus arguStur amp;nbsp;verecundia periffent.Sæpe amp;nbsp;vfcj ad naufeS fere didium elt. Catholicos nunquam legem ita interpretatos efle, vt gloriam foli Chriflo débita • opetibus tribiiant,ncq; femel meminerSt, vt o-peta vocarent propitiationem.Sed hoc docueruc quod per opera ex fide farta mercantur a Chri -fto remiffiSem pcccatorum,aquo quicquid fimt quicquid agunqquiequid cogitant, fupereffluen

ter acceperunc. Qui fie docet,ille ne glohâ operf bus,Ânô Chro tribuit?’Qui ficdocer,inc ne ma leditftus audire meruit ôUe ne harrefeos turpe me ref norâ,ille ne Pharifæus audire dignus efit Hic rurfum fpedict lüudrifsimi pricipes, fi mulct oé# boni viri non candoré fedani iftoiÿfuliginêaut eti3numtenehras,gbusohtenebrati nec^verita tê^neep deü, neq? leipfos agnofeût:fed quaeefiep / primû in buccâ venerint, quo Catholicos apud liios exofos reddant,quo coiÿ fide exinaniant/u amqtftatuant,turpiter,5CinuerecundeefFutiunt Sane qui pergit dicerequæ unit,qua: nö vult, au ^,. . dier.Temperabimustnintcrima mcdacqs.aco

*, iiicqs.a malcdicftis, ne\’t Cietêfes dtearnur aim ? ^i plt;ri- Cretenfibuscretizafse.Ét.quodiftisvnfuuenifse palameft,intermendacia,inter rixas, óf feoma . ra,fafpenumerointerciditveritas. f[Catholici '' ƒ ff * docftoresgloriamnonoperibus, fedChrifloqui taua int bumanisconatibuscooperatur,attribuut. Scifit enim opera hominum nihil habere meriti,nifiex meriris óf gratia Chrifti.Docent item Chrißum operihus bonis non contemni, fedhonorarijdcj, Cokif.j. potifsimum cum Paulodicenteóf Coloffcnfes admonentCiOmnequodcunquefacitisin verb© aut in opéré omnia in nomine domini nodri lefu , f- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cliridifacite.gratiasagentesdcopatripcripm.

fae-’atis, omnia in gloriamdei farite. Si vero, quod hie liquet, bonis operibns DEVS hono-raturóf colitur, modoeaex fide fiantialtem vel informi.non eft quodifti Catholicos malequot; dicant, amp;nbsp;condemnent in D E V M impieta -tis. Nam qux ex fide charitate format a fiunt.

ie condign© merentur vita ætcrn5,ifta,q ex fide informi fiîit.decôgruo merentgram.Qóoergo maledicüt Catholicos.qno infultant vt Pharifæ is, cü tam ifta qua illa ex fide cû Chro fiant, per que hahemus accefsum ad den,(Sinon per opera nifi ex fide (Si cum Chrifio propitiacore fiant. Nunc alio fefe confcedant mendacio,quo fc Catholicos ctedebant contaminaturos,

fPO^angaiim fchoUftici nihil oino Menda-de fide,in dodrina pecnitentiae dixerunt: dum. tamenarbitramur neminem aduerfario^ turn effe tarn furiofum, vr ne^et abfoluti onem euangeln vocemeffe» Porro abfos lutiofidcaccipi debet,vtcrigat perterre; fadam confeientiam»

CQuod Seholaflici nihil omnino de fide in do Medacq lt;^rina pocnitcntiç dicant,mendaciumeftmanife arguutur ftum. Docent emm qgt; pnia no nafcatur nifi ex fi de,nec^oino poteft aliunde nafei.Supra diximus neminem redte panitere veile,q fidei fit expers. Porro cum abfolutionc dicuntefse vocemeuan gelq qua: fide accipi debet, neferj fuam ipforum impugnant fententiam,Significant enim tâtum cfsecredendum ahfolutionem. Sed fi facrametS Capiûmt pecnitentiae ita accipiendum eft, vt peccarorum confequamur remifrioncm,re!inquitur peccato-rê non fola fide,fed facrameto ex fide accepte iu flificau, Vbi eft nunc aciunc ißc'i^lt; vhi mésfybi

ration Qui volunt omnia pro libidine fua corrige re feipfos non inrelligunt,quod hon fit, nifi ex 4 rundam philautia qui fe putain vel ipfas facta« Mufaserudicione anteire.

®Itaquc dodrinapoenitentiar, ga non folum noua opera praecipit, fed etiâ pro« mittit remiAionem pcccatorum,requirit fidem. Non cnim accipitur remiffîo peci catoram nififidc- Semper cnim in his loi cis de panitentia, intelligcrc oportet,qgt; non folum opera fed etiam fides requira tur, Verum eft cm, quod in dodrina poci nitentiæ rcquirunturopcra,quia certe no ua vita requiritun Sed hie male aftuut ad uerfarii, quod taiibus operibus mercai murremiftionempeccatorum autiuftii ficationem,

CQuid ncceffe fuit vt tot verbis tot argum en tisdocerentirï dodrina panitetiae non folum o^ pera fed Ä fidem noceffario requiri, cum hoc ex Catholicie nemo vnquam inficias ierit, Ac iam, vr vides,vel nolentescoadlifuntconfitcri, non modo fidem fed Óc opera ad panitentiamperti nere.Nam vr ipfi dicunt o^admodum cathoHee dicunt,noua vita requiritur. Quod fi noua vita requiritur, cerium eft veterem vt malam relioquot;

quêdam effe. Ida vero noua vita vt féliciter trä-figatur.multa requint.Primum vt fimulatcj vc terem exueris hoiem ,induas nouum qui feendti dciim creatusefl.Deinde vtpeccata deteftatus, gratia quacras qua deicep« malum tibi fuggeren tibus inimicis fortiter obfiftas. Si ergo ad remiffl onem peccatoruni amp;nbsp;iuftificationem'requirun^ tur opera, fi requiritur panitétia, nemo fola fide percipic remiffionem peccatorum. Idem docue^ runt Catholici,videlicct quod non fola fide,neep fobs operibus,fed vtrifque coniundlis, remifCo peccatorum percipiatur. Quid igitur neceffe fuit iterum dico,tot tragoedias cxcitare,tot medaerja Catholicoiji fama falfo polluerez Arbitrer plane vbihæcadmanus principô pcruencrint,amp; l'bl viderintiflosfolismcndacijs 8c calumnijshanc tantam rem tradauiire,recociliabuntur eis,qui-busharflenusvtinimiciffimie.infenfifuerunr.

®Non affuunt Catholici quod talibus operf-bus mercamur remifTionem peccatorum aut iu -Rificationem,fed docent idem quod ifii,videlicet quod per opera qui ex fide fiût,mcreamur remif fionem peccatorumde congruo, non vt ißi faP fo Catholicos docere nugantur, de condigno. Catholl' Quid autem interfit inter congruum amp;nbsp;condig- çj qu5t3 num, fupra affatim declaratum eft, Hoc folum gß aduet non conuenit inter Catholicos 3Ciftos,quod Ca- f arns dif tholidin peccatoribus fideminformcmeftedi- ferantlt; cunt,ifti neganr. Quomodo vero in peccatorib* fides informis fit,qua plcracp multa bona opera 5i qua deo placent, faciant, fuperius multis fcri pl uris oftendimus. Superfluum fucrit omnia hue reuocare.Tantum fu^icit offucias 5C tricas qui-

CChriftus farpe anncâitprîmiiîîôcni remiflionis peccatorum bonis operibus non quod velit bona opéra propinano« nem elTe,fequuntur enim reconciliations fed propter duas caufas. Altera eft ga ne# ceiTariofegdebentbonifrudus» Monet igitur hypocrifim amp;nbsp;fidam pniam eflé fi non fcqnt boni frudus ♦ Altera eau fa eft, qa nobis opus eft habere externa ligna ta tae promiirionis,quia confeientia pauids multiplia confolatione opus habet.

Capfun t CHi“^ ’^vt fere vbfe^proponüt fua figmeta do hie aducr ‘■“^. fua verba,Chrs ingunt, fxpe annedit pro farn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifTionê remifsiSis pdörn bonis opibus, nó tp

velitbona opera propitiationêeë.HiccogntCa tholici aduerfarfosvt ipfifpötedirät.anChrus pfomifcrit bonis operib. propiciationê.an nö.Si nó promifit,certät ipfi fecu, dicut em hicoperibi cc ptomiffionê annexa. Si promifit,ergo opera remiffione impeträt pdôrn,5Ccatholicc dieit Ia lacobi j. cob,qgt; ex operibus iufbficef h6 5C nö ex fide tm. Siverofacientibus opera quibus deus promifie remiffionê peccatorô,nô propiciaf,faHit nosipa Opera veritas deus,amp;hü eft Fidelis. ÇPrxterea nó fjj ordie na- bona opera, gbus remifsionê pec.annedit deus, lurx ante fequuütutteconcüiationê.fed naturae ordine an-

Cediint,alioqinanisefsecpromiTsio. Nihil enim «Munt re aliudeft.quafideusdiceret alicuiiamiullificato concilia-^remifsioncpecc.adtpto:Fac hoc vel illud,et tionem. fi feceris remittam tibi pc9ä, Hic iam rüdere pof fetillc : lampridem remififti mihi piftä credenci amp;nbsp;denuo cogis vt hoc vel illud faeiä vt remittä-tur mihipeccata i Haeciam excmplo tibi funto.

His.qui pocnitent, quiqj ad den fe conuertüt,pol liceturdns veniam, pollicetur feorantesexaudi turum ,pulfa ntibus a perturum. Vides pnia m p-cedere veniam,orationem exauditicnem, pulfa tionem apertionem anteccdere. Licet eirt nonn« qua tempore vno fimul funt caufx lt;S^ effedus, m naturxordinecaufa antecedit effedü.vt pat et mater prolc.Sic licet aliqn peccator fimulatc^ Orantes orauerit exaudiatur,oratio tn natura,imofreqn non c5ti-tiusetiamnü tempore antecedit exauditionem. nuoexau Audit quidem deus crantes,fed non protinusex diuntur. audit eos,netppollicitu3 eß fe fimul ac orauerint Iioies,exauditui5t, iufsic autem vt crebro orarent fideles.Conftat ergo quod opera,quibus annedi tur promifsio remifsionis pee. non femper fequa tur reconciliationém fed vtplurimn antecedunt.

Sinon anteccderent,fruftra promitteretur remif fio pdórum,cum ea iam data efset, nbsp;nbsp;CAt hic luftifira-

dicunt q,propter duas caufas opera fequantur ia tum pa^ lt;uftificatü,quodcp prior fit bonoi? fruduum ne- peccato -cefsaria confequêtia.HicrndentCatholici.fi bo rem pluri norum^ope«}: frudus necefsario fequunt iuftifi- mum iu-cacionê,ita quod iuRificatus bonotjs opei? frud» uant præ non pofsit non proferre, inutile fucrit iuRificatü dicatio ,p tot promifsionibus,vt deinceps bn operet, illc- mifsio nS Äarc, Profuerit vero peccatori vc fxpenumero Vt bnepe

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ietur.

bonorum caleßiumdulcedine,ad agedum.qux lufsit Chriftus,ilïc(5lecur,Altera caufa,curiuftifl cat urn fequancur boni frucHus, nulla eft,vana$ adeo vc illudi pofsit. Nam opera externa iußifi* cationis figna funt incertifsima.Vt enim iußus, ka potefl Äiniußus orare. V t mitis,ita poteßlt;S£ animo turbulentus ieiunarc, eleemofynasdarc amp;nbsp;omnia externa opera facere.Humilibus ólt;fu perbis, inuidis «S:: philadelphis.continentibu» amp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ialacibus, externa opera faciendi aqualisfada Koma.8 eßpoteßas.Ccrtißimumitcroiuflificationisfi-gnum, eß teßimonium bonæ confcientiae, cum quod apofl.ait,fpiritus faneßusteflimonium red dit fpiritui noflro,quod filq dei furnus. Hincetia num idem alibi dicit:Gloria noflra hæc eß/efti--»,Corin,i monium confcientiae nofirac. Nonigiturfigni gratia tantum, fed 50 metiti.allecßantur tarn fa fli quam peccatores vt bene faciant,mere5turcp illi ex fide charitate formata,vt magis iuftfficë-tur,ifli ex fide informi de congruo mereanf gra-tiam,mifericordiam,amp;: peccatorum remiffionê

^Placent igitur cleemofynae deo, quf fequuntur reconefliationem, nonqux prscedunt,

Lucæ.11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CRefpon.CathoIica

Eleemo CB rcuibus ißa abfolui poffunt vtpote prorf» fynae an- commcntitia.Chriflusdicit;Dateeleemofynam te recoci- amp;: cccc omnia munda funt vobis.Si tam diu im liatiöcm munda funt omnia 5^polluta, donee elècmofy-placent nasfaciantliomines.vttuncoinniamundrntur« deo.

quid dicunt ißt eleemofynas illas tantum Dco placere,quæ reconciliationem (equuntur,nö quç praeceduntlt; Ante eleemofynam immunda funt quibufdam omnia. Quando immundus cß quif quam non poteft etiam fimul mundus effe, amp;nbsp;ß confequens neq? iuftificatus. Ideo pracepit deus immundisóC needum iußificatis, vc facerent e-leemofynas,quibus poffent omnes maculae ab-lui ôf omnis peccatoßz rubigo abradi .Huefpe-ëlatamp;illudquodTobiasdocuicfiIiumfuum:Ex 'Toh/jf 4 fubßätia tua inquit, fac eleemofynam. Itaenim * fiet vt nee a te auertatur facies domini. Quoni-niarn eleemofyna ab omni peccatoamp; amotte liberat.Si non placent deo eleemofynae,quae prae cedunt reconciliationem,quid impofuitChrißo, vtdoccret eleemofynam abluerc immundosÔC needum iuflificatoslt; Quid venit ifii fanóo fenl in mentem,vt confidenter diceret filio,elccmofy na ab omni peccato liberat, fi eleemofynz qua ' praecedunt propitiationem.Deo non placent lt;nbsp;Nam qui reconciliatus eß deo,non habet pecca-tum,ncque obnoxius eß morti vt per cleemofy-nam liberetur. Habet autem peccator multa, a quibus eum eleemofyna liberate poffit. Rur fus audis Chrißum confidenter dicentem ; Quicun-quepotum dederievniex minimisißiscalicem Matt. le. aquae frigidæ tantum in nomine difcipuli,amen dico vobis non perdet mercedem fuam. Quicun que inquir. Neminem excipit,neque reconefli-atum,necp non reconciliatum,fed quicuneg dede rit,non perdet mercedem fuam « Quomodo non placent deo eleemofynæ,pro quibus deus benefi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Mactb. ». Itemaliolocoproniittic deusmikncordiamïiis quialiorummiferentur. Confiât reconciliacos inîam lamcôfecurosefie.Quiverodeo pcrpdîni ofFenfoneedum rccondliatuscfi,indigec prorfus vc fui mifeteatur. Miferebitur autem, quodhic audis,fi fuerit fpfe in paupetes beneficus attj mi fericors. Potuiflênt hæc quidem plutibus feriptu ratum argumentis deduci, lcd in rc tam aperta, neminicß non petuefiigata arque probata, non eft quod leefiorem oneremus. Hoc tarnen faltcm Cyp.'/er. non oficndilîe fortaffe negligentiæ fit, quod Cy deeieem. prianus,inuidi£fimus file cc-yuviSHS fermonem, quern de eleemofyna fctipfit,ficconcludit: Præ-Clara resóddiuina fratres charilTimi (deeleemo fynaloquitur Xalutaris opcratiojolatiu grande credcntium,fecuritatis nofiræ falubre prsefidium munimentum fpei, tutela fidei, medela peccati, ÄJ res pofita in poteftate facientis/es grandis amp;

' facilis,verum Dei mnnus, lt;56 raaximum.infir-mi3necefrarium,foitibusg!oriofum,quoChrifi8 anus adiutus præ fe efFert gratiam fpiritualem, prometetur Chrifium iudicem, cum putat deum debitorem, Ex his facile coUigis tam non recon ciliatis quam reconciliatis prodefFe eleemofy* nam, 06 aduerfariorum collcAioncmelumbetn efie ^ vanam,

lt;iConcedimus5lt; hoc quodelecmofy^ nae mereätur limita beneficia dei,mitigée poenas,quod mereätur vt defendamur in periculispeccatorum amp;nbsp;mortis»

® Vide nûc quam belle hæc quadrent curti çS quæ nunc refellimus,videlicet quod eleemofynx qua prjeedunt reconciliationem non placet deo. Si ante reconciliationê eleemofynx Deo no pla--cent,quS dicut hie, cÿ eleemofynæ mereant mul ta bnneia deilt;Si tales deo nó placet eleemofynç, quomodo merentur efficaciam defendendi in pc riculis peccatorum amp;: mortis^Contra fi merentur muita bnficia dei, mi^ ed fane cur exdê deo non placeant.Secundqm ißorum opinionem có-pêfat deus bnfieqs mala opa. Quid hoc dici pof fet abfurdius^Sedhierndebunt fortafle,hçcfe de iä iuflificatis de recôciliatis itelligcrc.Habct mul tu vel hic fenfus incömodi.Goncedimus inquiunt amp;nbsp;hocamp;C.Cur hoc non concédant,de quo nulla vng fuit controuerfia,dequo nunquam difee-ptatum eft lt;nbsp;Omnes confentiunt eleemofynas reconciliatorum plurima beneficia mereri, mere rietiam vt a periculis peccatorum defendantur. Vides quod vreunq; hxcintelligant aduerfarq, femper eis ofhciüt.Iam fi multa beneficia metê-tur non reconciliatorum eleemofynç,cur non me reaniur item gratiam qua iuftificenturlt; Sic femper non vident ifti quæ loquantur,

1? Hadenus recenfuimusprxcipuos lo cos,qs aduerfarq cotra nos citât, vt ofidät q? fides non iuftificet,amp; q? mereamurro nuÏÏionem peccato^t SC gratiam per opa

noftra fed fperamus nos pqs confcientijs fans ortend ific, quod hi loci non aduen fentur fententiæ noftræ,

(üHecenfuerunt quidem multa.fed non d^ tra noUram naufeam, fi tarnen hoc recenfereeft «Sinon magis veritatisordinem interturbareSî pvoriusconfiindcrc- Naufcant autem,SC non ab renaufeanqqtquothasnugas.hasfutellas.hæc mendacia,amp;:liæcdicrtenareuoluunt,Tamenini jmpudenter,tam fallaciter, 06 tam inepte detor quent imo deprauant fciipturas.vtopinioni fu£ quadrent, vt v’deantur nonperueftigendaeveri--taris amore, fed Catholicorum odio cas peruer-tifTe.Quemadmodum veto hadlenus rem fuam mendacijs, vtfxpeoftendimus,peregerunt, ira etiamnum Epilogen duobus mendacijs defœ-d^t.Catholici nunquam dixeruntquod fides nô iuK)ficet,fed defenderunt earn femper iurtificarc Argiiun t quando adhærent ei opéra. Hoc primum cft me mendati dacium.Secundum eft, quod dixerint Catholic/, orum, hominem per opera fua remiffionem peccato-rum Si gratiam mereri poffe.Hic,vtdecógruo peccatores mereantur gratiam «Si remiffionem peccatorum, iterum fidei anneflunt bona opera vtpote orationem.ieiunin, elecmofynas SC alia fiiifericordiæ opera.Hoc fentire quod ifti eisfal-foimponunt,Pelagianum elTe definierunt. Prat terea non admodum bene confolacæ funt pixc5 feïx, qhisimpofturislt;Si médacijsinefcatatfunt, quxque nefciunt,quid opponanr,aut quid doce-ant Catholici, Qiii vero hare legert, quibus vni

utrfalis eedefiæ fententsa apentur, baud duhiü. Hifi velintpercinacesclTe, fentient fibinugisód verborum fucis fallacicer impo fitum effe.

f^Tota dodrina aduerfarioru pari p^j., (^jj^-j tim cft a rationc Humana fumpta,partim eft venta eft dodrina legis,non euangeiib Duos es tis nim modos iuftificationis tradunt, quo# mm alter cft fumptusa ratione, alter ex Icgcnoncx cuâgeliofeu promiffionede Chrifto. Prior modus iuftificationis ai pud ipfos quod docent homines per bolt; na opera meteri gratiam,tum de cogruo, turn de condigno. Hie modus eft ration nisdodrina»^ia ratio non vidensimi mundiciem cordis fentit fc ita placare de urn ƒ1 bene operetur,amp;propterca fubindc alia opera,alq cultus, ab hominibus ï ma gnis periculis excogitati funt aduerfus terrores confeientiae.

CHic nihil refpSdent Catholid, partim quod Cut hic hic nihil prorfus veritatis fit, partim quod omni nihil ref-bus iftismendacqsfupra copioferefpenfumeft, pôdeatuf quantumuis mendaria tam manifefta nulla fine rnfione digna. Sed obnixe precantur omnes bonos principes,iftot^impudentium mendariumeß jiotninum protcc'tores,pelTima;fji authorum phi

JofophiacMecoenates per vifeera mifcricordiç Te fuCnrilli folius feruatoris nodri obfecrant,vt co gantiftosgarrulos magisquamTheologos, ne verbis fuis faeda non refpondeanc. Gogâc inqua eos,vt oftendanr,v£ doceant, qui fint illi Pelagi anx hæreieos affertores, quibus ram crebro ob-ijciunt,quod docuerint peccacorem fuis operibus ^condigno mererigraciam iuftif/cantem.vrin fidelicatis fuæ peruerfaeep doedrinx iufta déc pce-nam.Quod fi neminem odendere potuerint.fub eqnt ipfi pcenam.quæ fibi iure debetur, vt pofsît illudriff principes 8C nobililfimi viri vna cü a^ Iqs bonis viris, hærefeos idius tenebris Forre ali-quatenusimplicati, Catholicam veritatem ag--nofeere. Audi nunciterum aduerfarios.

HAItcr modus iuftificationistraditue a Theologis, cum docent quod iufti fv mus per quendam habituma deoinfu# fum.qui eft dileclio^ Et quod hochabu tu adiuti intus SC foris faciamus legem DELEt quod ilia impktio kgisfitdig^ na gratia amp;nbsp;vita æterna » Hæc dodrina plane eft dodrina legis» Verum eft enim, quod lex inquit : Diliges dominum Dei deurn tuum âCcæt»DiIigcs proximum tq um,0T cact. Dilcdio igitur eft impktio lei gis » Facile eft autem indicium homini Chriftiano de vtroquemodo,qu{avtcp

CBene docent Catholici,quod ponqnam „,g opera fidei acceffcric diledlio, indpiat homo deum dili no mere? gere,amp;:mandataeius obferuarc, amp;:fic perordi ^j^^ æj-gj. nem vbi legem impkuit, dikdiiöis illa operatio ^3^, meretur juftificationem amp;nbsp;vitam actemam , Namauthore Clirifto hoe docent, qui fic ait a- Iohan,i4 pud Iohannem:Si quis diliget me fermonem me urn feruabit, SC pater meus diligit eum 5C ad e-urn veniemus, S: manfionem apud eum facies mus. Vides hic dileclionem, vides S: legis im-pletionam, qua: vt in propatulo eft, nafcitur ex diledlione. Vis etiam videre iuftificationem æ vitam xternam^Pater meus diliget eum, amp;nbsp;ad eum veniemus amp;nbsp;manfionem, amp;cxt.Iam quis eum neget ene iufiificatum, quem pater diligit, quemque idem pater cum filio inhabitatd Ad^ uetre igitur primum in homine effe fidem,quam requitur diledtio, qua tarnen non neceffario fc--quitur.Sed cum fequi(ur,operatur legem, id eß, mandata CHRISTI. Obferuantibus vero mandata Chrifti, promittitur turn hic turn ali- Matth. ? bi vita æterna. Alibi: Qui facit voluntatem pa rris mei qui in cceliseß.ipfe intrabit in l egnu ça' lorum. Quid ergo nuganturißiquod Chridum excludant.qui docent diledlionem effe impletio rem legistNon excludunt Chriftum,norj exclu' dunt deum,verum ardtiffima quadam nccclïitu dinc ei adhxrct,ficut dicit lob.Deus charitas efl, i.Ioha, J ^gmanetin charitate indeomanet 5^deusin

eo.Rede igitur docent Catholic/,quod abfq? di-* kdlione nemo côfequatur remiffionem pcccato-rum, Vt enim inter fe cöueninut, fimul amicum effe óiSinimicum,fimul deo placere amp;nbsp;difpliccre, iuftueflèamp;iniuftum ,ita répugnât vtquifpiam perfidem fine charitatciußificctur,autquod cha ricas fequaturiuftifcationê,aut qgt; quisfilius dei prius fit,quam diligat deum. Tneologi quando docent ad iußificationem hominis diledioncm pertinere,non excludunt inde fidem, imo decer^ nunteaminprimis efleneceffariä, quianunqua eft vera düedtio fine veta fide.Inuifa enim dilige re poftumus,incognita nequaquam.Deusautem fan's agnofci nonpoteftnifiper fidê. Requirunt ergo fidem, fed fidem per charitatem opïtantem quamóó apoftolusamplexatur. Quodfihanc non regrunt aduerfarq, nö video quid requirant, Ipfi enim dicunt fidem fine diledtione.veram fidem non effe fed hiftoricam, qua nemo iuftifice-tur. Concluduntur ergo aduerfarij fua ipforum fentcntia,vtneceflario dicanteam folum fidem . ,. iuftificare.qux per charitatem operator.

? telligant.Aiunt fidem fed non informem illam fi ’B • nbsp;nbsp;nbsp;dê,fed viua,fed efFicacê,ad iuftificationê hois per

vernis, tinere, qua iuftificetur, deinde iuftificatum fcqui charitatem, Arbitrer null a duo magis pofte int fepugnare.SedcurexcludnthiccharitatciPlanc non ob aliud, qua vt fola fidem fine charitatetâ prxclarumfacinus perpetrafte demonftrent. Si fidei charitatem coniungerent, viderentur,quod cumprimis cauent.legemdocuiiTenegletftocuan gelio,quafi cuangelium non doceat ctiam chari-

tat? ad iuflificationem facere.Quod veto ißa fit eorum fcntentia,co]ligesfacilc ex his qugCatho lias nequiter impropcrant. O ingenia, o vefanl am. Numilleeuangelium deferitquichantatê prédicat i Quid prof ndeinculcateuangdium at (ÿ charitatem,tonus legis, veteris ÔC noua:fine atcß plenitudinê^Quemadmodum autem chari tas totius legis plenitudo eft.ira fidei, fpei oi meß virtutum vita eft,qua fine nulla opera, nulla vit tus tametfi omes fimul eliquauens, peecatorem , jolijs, autiuftific5tautviuificat.StatemfirmaIoh.fen tênat Quinodiligit maneti motte.EtifiaPauli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’‘’*

Si habuero omnem fidem ita vt montes transfe-ram,charitatem aüt non habuero,nihil fum. Et Galat, t. alibi dicitfidemquæpcharitatem opcratur, po i.Cortw tentem efte.Et rurfus alio in loco anathemate de uincit eum,qui ira credit Chrifto, vt ipfum interi non diligat. Vrinam apetirent bic oculos bis ma lis am bus fedu^ti principes, intuerenturej peniri os ißorum fraudes 8C dolos,baud dubium dete-ßata eorum vafricie, manum denuo Catholicae ccclefixporrigerent, reddereturque tandem ec -clefiae pax iam dudum ab omnibus vehemen -terdefiderata.

lt;[Nam quod aduerfarii cauïllantur multos impios ac diabolos etiam crede# r« fæpe iam diximus nos de fide in Chri ftu m, h oc eft,de fide rcmilfionis peccato# rum,de fide quae vcra Sd ex corde aßentif promüfioni gratis,loquû Hæc non fit fis

•ne magno agonc in cordibus bumams. Et hommes fanifadle iudicarc poifunt il lam fidem quæ credit nos a deo refpici, nobis ignofci, nos exaudiri, rem cfle fui» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ pra naturam.Nam humanus animus per (efe nihil tale de deo ftatuit.Itaquc neque in imprjs, neque in diabolo hxc fides eft, de qua loquimur»

ßOedipo life opus habent Catholic», qui dl uinet quam fidem ifti putent iußificarc. Neep e--nimhiftoricam illam fidcm,nequeinformem,ne quecharicate formatam fidem iuftificare conté dunt, fed affuunt etia nefcio quod noungnsfidei vete vt ipfi iiieptiunt,iuftiffcantis,Et tarnen earn • appellat, quæ in Chriftum credat, quæ credat re tnilTionem peccatorum, quæ vere 8C ex corde affentiatur promiffiói gratis, quæ in impijs effe nequit,ncqiiein dsmonibus: amp;:cumhacdicunt nunquam efle peccacum mortale : fed hoc fupra dixerunt.Dixerunt etiam fupra fidem iuftifican tem clTe earn,quæ affentitur promiflioni dei, in qua gratis propter Chrißüoffertur remilTio pee catorum óCiuftificatio,modo fit aliquis,qui ve^ Ut acciperc. Hæc omnia prodigiofæ iftius fidel inonilia,tribuuntCatholicifideicharitateforma tæ.Colligunt veto ex his omnibus aduerfarrj no ßri,quod quifquis aflentitur diuinç promiffioni, ' remiflionem peccatorum gratis propter Chriflu ofFercnci,6c vult earn fakem accipere.dido citi’

CPone iam Epicurum quempiam, nominete nusChriflianum, qui ChriHo credit, vere amp;nbsp;ex corde diuinis promiffis affentitur,credit Ärernif fionem peccatorum, ó^^proinde petit, vt fibi re^ mittantur peccata.Nam hxccreduntomnes pee catoresinfirmitatemagisquarn peruerfitate de liBquentes,lt;SC interrogati hoe libere confitebun^ tur.Num hac fola fide iuftificantur, qui cum lue fide odium, râcorem,in corde retinentlt;Minimc, alioqui idem homo ÂS iuftus effet óóiniuflus.Re quiricut ergo alia quam informis ilia fides, quæ eft fides charitate formata, ad iuftificationem impft.

lt;[Ica cultus euangelf) eft accipere bo« na a deo » Ecotra cultus legis cft bona no ftradeo ofFerrcamp;cxhibcrc» Nihil autera poflumus deo ofFerre nifi antca reconcili ati amp;nbsp;renati. Plurïmum autem confolati onis affert hic locus, quod cultus in euan gclio præcipuus eft, veile a deo accipere remiftionem peccatoçt, gratiam SOuftii tia ♦ Aducrfarr) de obedictia crga legë db eût, nó dicut de obferuätia erga euâgeliû ttRefponlio Catholica.

CProdigiofa eft ifta Thcologia,lt;5^ vix pau ciffimisquiDufqueiutclIefla. Audiuntquidem voeem , quid veto velit,ignorant. Si dixiflt; fent aperte nihil magis ad euangelq culturam

pen{nere,quain veile acciperc bona a dee,intel-* ligi potmlTenretiam arudjoribus. Nam ida fee-* tentia obfeurra eft, tam^ft non fit omnino fal -fa. Quiiam Qirifio credunt 06 crcduhtaiis fuse aperça habenc indicia, qui fidem habenc Chari-tare formacam, qui earn iuftis operibus adornSt baud inique coluerinc euangelium, fi expederit bona a deo.Fruftra veto expc(ftat,fi quod ifti vr gent,fola fide ftet. Cultus legis eft(ficut legem fu pra intelligi debere docuimus ) vt iufli operentur bene propter accemam cetributionem, iniuftivt ex informi fide de congrue accipiant remiffionê peccatorumamp; iuftificatïonê. Poffumus a fit hoc modo deo aliquid ofFerre, prius quam recôdliati 06 a peccato renati fimus.Si vellent aduerfarq fl dem informem efle in peccatore, confiteri, quod alioqui dicere funt coaefti.iam fublata eflet toti-us controuerfiz anfa. Sed tarn pertinaces funt vt nolint cederc.Sic igitur ego intelligo eultum euan gelq iC culcum legis.neque admitcent Catholic! vt puto,alium inteUceftum.

CR non video quid apud lohannem de hoc eul-tu Chriftus dixerit. Nam audio hie vifionem filij amp;C in filium fidem,nihil audio de cultu euangelq. Et hunc locum Catholicific fere exponunt,vt fit voluntas patris, qui mifit filiS fuum lefum Chrl Rum redemptorem (56 feruatorc omnium, quod omnis qui videt filium fuum mundo corde, nam fis poolïimû videtur 8C crédit in cum, fide f. cha ritare formata, habeat vitamzternam. Hiceft genuinus fentenriz illius intelleClus,neq;pofrunt aduerfarq alium aflignare,nifi forte cred ere tor-gucant ad fuam folam fidem.

CScd videhicmih)candidelclt;7or,quam belle Stuka ar hicratiocinentur:Paterdicit,inquiüt:Hic eftfili- gumen-usmeusdileólus in quo mihi complacui.ipfum ratio, audite,ergopcipuus cultus eft in euangelio,veile accipere adeoremiffionê peccatorum,gratiam

amp; iuftitiam. Nunquid hæc non eft pulchra colle-«ftio.quafidéfuâ folâ muniantlt; imo arieseftidé que fortis,quoearn Catholici funditus euertant. Nam pater,vt fidem faceret circunftantipopulo lefum Chriftum efte filium fuum naturalem.hac voce fcfc declarauit. Et nô folû fidê eis fecit vcr9 etiâ imperauit, vt verbis filij fui p opera refpôde tent. Nam audiffe folum amp;nbsp;non feafre/emera-uiffeeft. Quid veto locutus fit, breuis ferme non explicuerit. Rare aperte fui fidem docuit fnifl quodomnia fere opera eiusinuolutiuseiimeflc deurn exprimebantjfrequentill vero manifefte cxpllcauit,quid facerc oporteret fuos fideles.Do cuit ing fuos vt fi remiffionc pekôr 5 accipere vel lent,poeniterent primG prioris vite in peccatis ex adatjiuftifç^operibus vniuerfas vûioiÿ maculas eluerent.Hinc diximus eum a pnïa ceu a te falu- fJjrth , berrima euangelq prædicationé aufpicatû eê,vt tu difeas nô fimulatcpcredideris.etiâ pefîm remif * fum effe ,fed qd oportcat etiânâ accepta fidê bonis frutftibus adornare. Nâ vt nonnulla tradidit cuâgeUca pcepta,addidit:Ois g audit verba hçc Matth. 7 amp;nbsp;nô facit ea,fimiliseft viro ftulto, g xdificauit

amp; c.Et:Seruus g feit voluntatê domini fui d^nô Lues, n. faciès 5c c. Huic ppendiculo debebât aduerfarq doflrinâ fuâ cesequare.fi «teilet eâftabilê elïè.Iâ quâdo vni deferunt,alteri derogant, tametfi nuf quam legacut in euangelio, quo haâenus vtitur

Catholicaecclefia,quodiflüngerunt, vfdeWcif quod omnes,qui credunt fe in gratiam recipi pro'' peer Chriftum remiffionem peccacorum, gracia iuflificantem ä: vitam æcernam confequuntur, citra vllum aliud negotium, grauiter peccant in feripturis , Quando ergo hoc docent, fuum non Chrifii docent euang.Chrißi efn Euangeliü Ó^fi dê amp;nbsp;opadfioijt veroEuâgeliû felä fidêjhabet ft ne operibus.Iftorum euangelium a lege dei feer« ferem.jt, turn cß,euangelium Clirifli ipfiffima lexdeiefh de quo in lercmia fcripturn eft: Ecce dies veniêr dicit dominus,óóferiam domuiffrael.amp;domur lada foedus nouum,Poß dies ilJos,dicit domin’, dabo legem meam in vifeeribus eoi?t, ói in corde corum feribam eam.Si ero eisin deum amp;ipft. erunt mihi in populum.Hoc eß euangelium velum,qd a prophetis prænuntiatS,per Chrißü amp;nbsp;apefiolos toti mundo euulgatum, lt;56 in nos een per villos canales deriuatü,hadlcnus fnuitis mul torumhareticorumdentibusin Catholica cccle fia perdurauit.Sed hxc forte plus facis dixero.

lt;[Tota cedefia confitetur quod vp ta ætema per mifericordiam contingat, Sicenim inquit Anguftinus de gratia 82 libero arb. Gum quidem loquimur de o# pcribus fandorum poft iuftificationem fadis,no mentis noftns deus nos ad ster nam vitam, fed pro fua miferatione pern ducitEt itbt^.GonfefT, Vs hominum vi

HOMINIS FoLij« ti quärmneunq; laudabili ƒi remora mi: fericordia iudicetur. Et Cyprianus ï cnar ratioe orois dnicæ : Nequis fibi quafi in^ noccnsplaccat S^fc extollendo plus pes at,inftruituramp;doccturpeccarcquotidic, dum quotidie pro peccatis iubetur orarc Sed res nota eft, amp;nbsp;habet plurimaSC da# rilfima teftimonia in feriptura amp;nbsp;ecdefia ftidspatribus, qui omnes vno orc prædi cant,nos etiam fi habeamus bona opera, tarnen in illis bonis operibus mifericor# dia indigcre. Hanc mifecordiam intuens fides, erigit Si confolatur nos» Qjjarc ad# «erfarq male docent, cum ita efferunt mc rita,vt nihil addant de hac fide apprehen dente mifericordiam,

CPotuiffent hic aduerfarij labori parce-re. Nam amp;nbsp;Catholici omnes ingenue dicunt fe mifericordia dïutna egere^óó fide qua quxrat eam.Controuerfia cH,an amp;quoinodo earn quç reredebeamus.Certe CHRISTVS docet quod eis qui proximorummiferentur, miferea-tur viciffim Deus. De bis inquam controuerfia eft,óCbenedocuit AVGVSTINVS amp;: beneetfam num docuit Cyprianus,quod omnes mifericordia indigeamus.Docuerunc nihilomi-nbsijdc fdipres amp;nbsp;prater cos omnesorthodo-*ifcriptores, quod in tantum deus mifericordia

noHrx in omnes delcdetur afFcdu,vt mifencor-diam fuam fit folis mifericordibuspraeftiturus.

Hilarius, Hinc dicit Hilarius: Eft quidem ex bonitate del mifericordiajedpromerenda efthæcanobisfta dio innocenti,vt in nos refpiciat.

mêdacq itaetferremerita.vt nihiladdScdehacfide.mife ricordiam apprehendente. Nam docent, quod g vere fidelis eft,quicß bene credit Chrifto, nullam faciat mifericordiam, quin femper in deurn fidê cumfpepcrcipiendsmifericordiaecngat, ere'« Mattn.j, dmj[ enim dicenti Oirifto: Beati mifericordes 4 niam ipfi mifericordiam confequentur/ Nolunt fola fide mifericordiam expedare.neej falfafpe kfe fallere, fed addunt fidei etiam bona opa ml fericordix, vt mifericordiä viciffîm a deo accipl ât.Hic igit nihil agnt' aduerfartj,nifi q» fefe noua mendaeq nota contaminât. Et non folum docet qua fide quis mifericordiam apprehédat, fed do cent «S: iuftis SC impijs mifericordiam elTe necef fariam.Iftisvt ab impietate ad pietatem redeat, illis vt in fua innocentia perdurent.Nó eft ocium vt referam omnia.quæ Catbolicipraedicant.mi fcricordiçencomia:hoclocodixilïefufFiciat,Ca tholicos ira de mifericordiä diuina non pratfume re,vt interim ipfi in pauperes mifericordiä oblk uifcant.Sic enim præfumpfilTe temeritatis eft.

lt;jEx bis iudicare candidus ledor po# teft,nos maxime requircre bona opera, fi quidem hanc Adem docemus in pani#

tentia exiliere, amp;nbsp;debere fubinde crefcere in pomitentia. Et in bis rebus perfedione Chriftianam 8c fpiritualcm ponimus : Si (imul crefcant panitentia amp;nbsp;tides in pee« nitentia»

CHanc fententiam a catholica eedefia mutu ati funt. Agnofcunt enfin pcenitentiam amp;nbsp;alfa bona cum ffde requiri, fn qufbus Chnßfana óó fpfrftualfs perfedfo vereconffftfr, modofimul crefcant panitentf a fn ffde amp;nbsp;fides fn panftentfa Idem docuerunt amp;nbsp;docent catholfcf, ficutf toto hoc traftatu oftenfum eft,vfdelfcet folam ffdem abfeß operibus ad fufliffcatfonem amp;falutem no fufFfecre, fed poenftentfam cum ffde/fdem cum poenftentfa addf oportere,Ffdem,fnquam,nóocf ofam fed operantem,fed bonorum operum fru--flumpercharftatem proferentem . Sfhac ergo prius doeuffïent.non fuifTet data tam dfutfns velitatiófsanfa.Sf fnquam hoeprfusdoeufffenr, omnia alfaquæhucfpedfabant, ad hancamuf-firn metiri potuifTent, Sed dffficile eft fmo prorf» impoffibfle, fuperfora cn hfs coa-quare.niff vel-lentominofcriptutâ pertfnace tortura frangere. Quonodo enim potcrunt ffla conuenfre;Sola fides fufFfeft adfalutem.Et:Nosmaxfmcrcqufrf- Aduerfa mus opera lt;nbsp;Nemo enim non videt ex diametro jf docét ifta pugnare. Nunedefneeps admfttunt bonao- pugnan-pcra,merftum veto confidenter ets fubtrahunt. q^^

^Sedhic réclamant aduerfarij virani ætèmam vocari mercedem, quarc ncceû fe fît earn de condigno mercri per bona oga, Breuiter ôi plane rclpodemus: Pau* lus Romanos fexto, vitam ærernam do# num appellat, quia donata iuftitia prop* ter Chriftumfimul efficimut Blij det Si cohxredes Chrifti,ficut ait Iohannes» Et Auguftinus inquit,amp;huncfecutialii mul ti dixcrunuDona fua coronat deus in no bis. Alibi vcro fcriptü efttmerces veftra copiofa ent in cœlis» Hxc h videntur ad# uerfarijs pugnare,ipfi expédiant» Scd pa# rum æqui indices,nam doni vocabulum omittunt,omittuntS( fontes totius nego tii, amp;nbsp;excerpunt vocabulum mercedis,id qj acerbiifime interpretantur, nó fold có# tra natura,Ted etiâ cótra fermais cófuctu# dinê. Hïc rocinâtur, ga merces noïatur, idèo opera nfa funteiufmodiqüç debeât ce peiü^p quo debet vita æterna»Sunt igif digna gfa amp;vita et erna,nee indigent mia aut mediatore Chiifto aut fidc»

CPrieteriripocerantifta vtmcræcalûniæ.fed namcr- ncpcreaquifquain incaucuscapiatur, breuiter

atfoluentür. Idem Paulus qui vita m aterna do- *■“ ® ^ quot;nbsp;numelTeait, eandemetiamnummercedemeflc f^-opw-nonegauit.Vnufquif^.inquit.mercedem fuam ’«^orm.» accipiet fecundum fuum laborem. Et Chrifi* vi tarn aternam vocauit mercedem idep multis in locis.Pnmum citarunt aduerfarq ex Match. Se- „ ctindus eft apud eundem : Voca operarios amp;nbsp;da nbsp;nbsp;att,**.

eis mercedem. Et apud Luca eft tertius:Ecce em Luca. «. merces veftra multa eft in cahs. Eft apud lohan lohan. 4-^ nem : Qul merit mercede accipit amp;nbsp;congregat frudln in vita aternä, vt fimul gaudeatamp; g fe-minat S^qui merit.Rurfus Paulus no negauitvi tâ aternä mercede dici.Si volêseuangelizanero, i.Corin,» mercedê accipio. Et in can.fccunda loli. Videtc ï.loha, u vofmetipfos ne perdatis qua operati cftis,fed ve mercedê plenam accipiatis.Prxtereo propheras pratereo fapientes, qui oês vitä aternä appellat mercedê. Si gd habet incömodi mercedis nomê clatura,expoftulent cü Chrifto,cü apoft.amp;cS a-lijs, g vitä aternä mercedê appellauerüt.Et vbf cöcp vera mercedis métionê faciunt,ihi addunt etiam opcris nomenclatuta. SednecjCatholicf ita vitä aternä mercedem noiant, vt donn eê ne gent.fedconfideiiterafterunc S^donumeiTe lt;5lt;5 mercedem, forte pro perfonaijc qualitatc. luftis Vita ftej mercedem eflèinfinuât, vtmagismagiftgfeex nadonS creeant in bonis operibus ad aternä diuinaMa- eft et mer Ïeftatis gloriamPdoribus vero vocant donum ces pro negrauitatecriminüadarfli.anïosdefpondcant, qualit.ite fedmeminerint Chriftumpropeccatistoti»mü perfona-di pallïï,amp; mortun. Qua verbolz fuauitate deli rum uit, incipiant pcenitentiaiugo fefe fubijcere.Do num etiâ vocant, ne quis fuperftitiofulus putaret

®Catholici qui diuinis promiiTis tenacius inhx rent,bona opéra,quac ex fide fiunt charitate for-mata.perpetuam gloriâ de condigno mereri.negate non polTunt, cum tôt habeant fuse fenten-__ tiæ Goryphæos.Diftinguunt vero fie inter merce DonoSC^ dem 56 dona feumunera, vtmercesiuftooperi merces q debeatur.óódetinuifTe, îiuftitiæ fit.Muncra vero modo dif feu dona fint quæ ex mera liberalitate donantur ferant. nbsp;nbsp;Merces requirit meritum, quod fi nó praccefTerit,

non merces eft fed donum,quod praeftatur. Etip-fa veritas teftatur cœleftia régna vt mercedé da-Math.io. ri feruis fideliter operantibus. Id iam docuimus;

' Hoceßemiuftifudicisinfignc,vtvnicuicpfc3m opera fua mercedem reddat, lamquemadmo-dum criminofi iuße 56 de côdigno malis fuis ope ribus merentur damnari perpetuo,ita fußi iufle 56 de condigno merentur æterna gloria remune rari perpetuo. Hoc inter cfl,quod fmpq ex fuap-te malicia iufle pereunt,iufli non ex fua ipforum virtute fed diuinicus adiuti falui fiunt.Homo pro fuaimbecillitace peccare potefi ,vtbeneopere-tur exdiuina gratia efl, per quam meritoricope rari 56 gloria mereri potefl. Non tarnen fine mi-fericordia, non fine mediatore Chriflo,non fine fide, quod ifli contumeliofe in aduerfarios iacu-lantur. Nam tam56fi de condigno iuflus merea-tur glorlam, ex dei tamé dono 56 Chrifli meritis faluatur.Nifi enim deus propter Chriflum gratia Au^ufli ^' daret,nihil omnino mereri poffer. Idemdocu-de ?ra56 *^ Auguflinu9:ApoflolusPaulus,inquit,quccer-lib^arbf *® inuenimus fine v!lis meritis bonis,ipio c5 mul tis meritis malis dei gratiam confecutum/edden

HOMINIS Föhn, lis bona pro malis.fua iam propinquante paffio ne/aibens ad Timothcum.ifta vtiqj iam mérita fua bona cómemoiat,vt poft pauca mcrita cö fcquaturcorona,g poftmulramala merira confc cutuBcftgratiam.Denicpfupetcft.inquit.mihico rona iuflitiæ quam redder mihi dns in die ilia iu-ftusiudex.Cui redderet coronamiuftus iudex,ft non donafter graf iam mifericors patera Er quo-mode effet ifta corona iuftitiac, nifipraeceffiffer gratia quae iuftificai impiumlt; Quomodoiftadc bita redderentur, nifi prius ilia gratuita donaten turi Hadenus AuguftinuS.Qui fic cum Augufti no docet,ille ne mifericordiam,Cliriftum,affidé a iuftificatione cxcludit lt;nbsp;Nihil minus. Definanc ergo Catholicos iniquis caiumnqslaceffere ,ne amp;nbsp;ipfi audiant,qux nolint.

CScimus ea,quæ diximus cofentanea effe fcripturis propheticis ôC apoftolicis, fdis patribus, Ambrofio,Aug.8Cplcrifquc a« liis,amp; vniuerfæ cedefiæ Chrifti,quae certe confitetur Chriftum effe propitiator« 6lt; iuftificatorem.

®Quam confentanea fint quæ defolaftdefi-’ neoperibus dixcrunt, propheticis lt;5^ apoftolicis fcripturis,fanefttis patribus Ambrofio, Augufti-no amp;^ alijs, vniuerfæ ccclefix,haud ita paucisex-pofnumeft, vt pefthac fperem nemine fore,qui

«orum fubferibat fententiæ.præfertini cum vid® at eos totum negoriû metis mendacijs.nulla vel veritatisfpecie peregriiTe. Quam veto eedefia vnùierfam nomineni:,interrogate poffer aliquis. Quihoc inrerrogatjeiat eos de fua vniiieria cc-clefiadicere ( fi tarnen eedefia did debent hærc-»icorum conciliabula)Nam eedefia,quam Ca-tholici vnam foïam agnofcunt, Catholica: cog^ nomen habet.qusequidem Chriftumeffe propi-tiatorem 3C iufbficatorem confitetut, fed non tedpitdodrinam iftotum qui fidem fine open-bus iuftificareconrendunc.fed fideiopera,opcriquot; buffß fidem vt iuftificate pofrint,anned:it. Ad-ultctinaiüaccdefia itafidem iuftificateconten dit, vt tarnen opera hinc retjeere trepidet. Hoc dieet, quifquis iftotum commenta adviuum ex-culïcrit.

UThcoIogos conftatpIuraexPhi lofophia admifcuiffe dodrinæ Chriftia^ na* quàm fatis crat » Nee authoritas hoi rum videri debet tanta, vtnufquamdifi fentiri a difputationibus corum Iiccat,c5 multi nianifefti errores apud eos repen i antur, vt quod poffumus ex pu ris natura libusDeumfupra omniadiligerelt;.

Philofo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CRefpon.Catholica

phimul- CAmendacijstclamexorditifunt.mcnda-ta a nol? cijspe«exuexunt,mendaçiiîpræfdndcrçd«bent

tmodo iude vteos derer, veli'nt ^TnAfyti/J. mutuatl Quod nihil ex philofophiaadmifcuerintdolt;flri- f^nf^ rç Chndianæ.palam ed.Si quid Philofophi no-Ün forte dodtrinxfimilctradunt, a nobis mutu ati funt. Quare debebantPhilofophos.non Ga' tholicos aceufare.Nee^ debebant temere dcóri-nam ab vniuerfa Catholica eedefia receptam, omnium calculis approbatam, inuertere fine iu dicio eorum, qui Caiholicae eedefia prafunt, a-pudquosfolosefiauthoritasdefiniendi, liquid forte euangelicis ac apofiolicis feripturis paruin videretur quadrare.Si quid habebant qujftionis non ad Vuittenbergam, vbi fohis définit, qua vult Luthetus,fed vel ad Vbiorum Colcniain, vel ad Parhifiorum Lutetiam, vel alicubi vbi doeftrina Chrifliana hadenusintegra perdurât, referre debebant. Quod hie nugantur apud Catholicos reperiri.polTe hominem ex puris natura libusdeum fupraomnia diligere,mendacium eft Nam hoc vt fupra docuimus, Catholici vt Pe-lagianum dogma exprobrant.Iam audi amp;nbsp;alia mendacia.

fjTheologi amp;nbsp;monachi docuemnt re Q^jg^jj mi/fionem peccatorum gratiam SC iuftiti ampernoftra opera amp;nouos cultus quç rere,qui obfcuraueruntChrifti officium, amp;nbsp;ex CHRISTO non propitiatorem amp;nbsp;iuftificatorcm,fed tantum legiflato* rem feccrunt,

f[ Vêtus eft lûa calumnia lŒorum, qui quoad polTunt moliunrur,vt fua dodinna obtineat, 52 res Chriftiana prorfus peflum eat. Theologi 52 monachi.vt breuitet dicam, docuerunt vc pet fl dem ad bene operandum mouentem imo 52 ope tancera, homines falutem 52 iuftificationem q-recent, quo Cnrifti officium abfolutius acque iftl cxprelferunt. Nam fi crederent cm Chtidum pro pitiatorë effe 52 iudificatorem, 52 hac fiducia fa lutem expedlarent,non peterent neque implora-* rent gratiam,quam implorare alioqui 52 perere coguntur. Vide nunc qui magis officium Chridl obfcurent, aduerfarq an Theologi 52 monachi.

®Catholici Chriflum52iuftificatorê52pro-pitiatorem 52 legillatorem effe dicunt.nam hæc ci fcriptura attnbuit, Quod iudificator 52 propi ciator fit apud aduerfarios iam obtinuit, tarnen per irrifionem dicunt quod Catholici cum voeët 52 faciant legiflatorem. Faciunt quidem eum Ie Ifaiae.4S, giflatorem,nonexfcfedexfpiritufanlt;fio: Ego dominus deus tuus,inquit in perfona Chtiifi fpi;-ritusfanedus , docenste veiha, gubernanstein via qua ambulas, vtinam ateendiiTes manda-Ifaiï.„. ta mea. Et iterum: Dominus enim iudex nofler dominus legifer nofler, dominus rex nofler,ipfc faluabit nos. V ides igitur Chridum 52 legiflato temeffe,quod derident in nobis aduerfarij.

dodrinam improbant Facile enim iudiV cari de fpiritu corum poteft, quia in quü bufdâ articulis,adco perfpicuam SCmani feftam vcritatem damn au crût, vt palam apparaat corum impictas » Nam Slt; bulls Leonis decimi damnauit articulum ma^ xime nccefläriumjquem omnes Chriftia ni teneantamp;credanr,videlicet non effe co fidendum, quod fnnus abfoluti propter noftram contritionem fed propter vers bum ChriftuQuodcunqj ligaucris fupec terram, amp;nbsp;cast ♦ Et nunc in hoc conuentu authores confutationis damnaucrunt aï pertis verbis, hoc quod fidem diximus partem eiTepecnitentiae»

ffCatholidhaudmultoimpancofolauonede Quomo ' mulccnt Riorum animos, nedefpondeanc anios pix men fi forte audianthancinfanam dodrinam vel in tes apud Hadia vel in Saxoniac altera parte vel alibi to- Catholi-tius Chriftiani orbis exiguo angulo gradari, fed cos confo Vt primum mcminerint Chriflum dicere ventu- lentur. roseffe tales, qui ecclcfiam fuam aperto Marte impeterent.Deinde,dixi(re apoftolum, quod o- t.Cori. n porteat hærefes effe vt manifefti fiant qui proba li funt. Poßremo fi perfecutiones ab cis patiätur remémorent didum effe a ChrifioiBeati qui per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

-fecutionempatiuturpropterluflitiam.quoniain nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^’

Z mnisLutheranieuangelijvis.vtquosnôpofsSt 8 vi . yjj-jf jte vinccre.gladio faltem vel tormentovel mendacrjs fuperent.Non recenfebohicquaever-' bera.quas iniurias pertulerint, qui huic noluernt acquiefeere ac fubferibere euangclio. Hinefaci' Je dignofei poteft,quo fpiritu fetantur hoc euan^ geho imbuti,qui non tantum ora non condudât fed ne manibus quidem imperant. Sed quid miquot; rum,cum tales arbores,tales deceant frudus. ^[Rcdc quidem Leo Dicimus Pon.Max.falfi-tatem iftorum fentetiaedamnauit.Enimuero vel jxjeniteant peccatores velnôpoenitcant,credane vel n5credant,ftat perpctuoinuiolabilis Chrifti fententiaiQuodcuntj ligaueris fuper terra amp;nbsp;c, V eruntn ob eâ folam non iuftificatur pdôr.nifi fimulcum pnîa abfolutionc accipiat.Qualiter-Cunqs fefe habeant homines, verbum Chrißi per petuafoliditateiniütis quoruncunç^ aduerfario rum dentibus perfiftit. In verbis Chrifti nulla eft yariatiOjfed in homine mutationem ciTe opera:-precium eft, Quod fi propter verbum Chrifti abf quevllanoftra opera iuftificamur, plane quifquot; quis eam credit veram effe, etfi in adultcrio viquot; uat aut in quouis alio pefTimo crimine viuat,iuquot; Rus eft. V ides ergo iure damnatam effe fentenrJ am iftorum multo pernitiofiffimam,

Eides n5 eFidemvero Catholiciearatione parte effe eft pars nbsp;nbsp;pcénitentiae non negant,quod arbitrentur fineve

pnite rs f*lt;^c fruduofam effe pnïam,qua iuftificarj pof fit homo:abfit enim hoctfed quod fciunt eam vr omnium bonarum adionum.ita amp;pniaeinitiü effe 6( cauram,Haud ita multo coqueniet fi eau

HOMINIS Fo.r4i. fern pofuetiseffeeftus pattem.Quemadmodum enim pater filij caufa eß, non efl tarnen parsfi-Iq , ita fides etiamnum poenicenciae caufa non tarnen pars eß. Sed de hoc fuo loco pluta di -centur.

C Hadtenus ergo fatis fuperque déclara^ tam fit^olam fidem fine operibus óè fine charp täte non fufficerr/ed requin' conuerfionem.pee-nitentiam,amp; grat jam fpiritußandti, qua: bonis operibus exfidefadisimpetrantur , de congrue merentur. Expofi turn eß nihilominus bona opera ex fide ad laudem Dei fadla, non eße inutilia fed talia prorfus,quxiußificacionem Ó2 falutem mereantur de congruo.Si veto ca faciat qui iam iußificatus efl, de condigno meretur vi-tam xternam. Ex quibus omnibus facile colligl potefliuflificationis modum , quern Catholic/ tradunt exipliffimis feripturarum fontibus.mul to facillimum,multogue certiflimum efle.amp;di-gnum quern omnes homines appréhendant. Aduerfariorum veroiuflificationis modum,labyrinthum magis quam ordinem, ab omnibus cxplodendum.amp;ceumalorumLcrnamfogicp-dumefle.

|[ Item docent quod vna fanda cct delta perpetuo manfurafiuEft autemEc defia cogregatio fandorum,in qua euan geliu rede docetur,amp; rede adminiftranf facramenta. Et ad verä vnitatem ecclefiae ûtis eft cofentire de doddna euangeh] âS

DE VNA BON. ET adminiftratione facramentorum,ncc ne^ ce/Te cft vbiqj effe fimiks traditioncs hu manas feu ritus aut ceremonias ab hotni nibus inftitutas,ficut inquit Paulus : Vna fides, vnum baptifma,vnus deus amp;nbsp;pater omnium,5lt; cæu

^NAM elTe fanflam Cathobcamcp ecclefiam perpetuo manfuram ad-uerfarrjs cum Catholids conuenir, fed non fan's exadc Ecclefiam defi-nierunt.Non eft enim Ecclefia tantU fandofum congregatio,nam fancflisetiamnum peccatores commixti funt,iuxta euangelicamil lam parabolam, qux fagenam miffam in mare omne genus pifcium ad littus attraxiffe, pifcato res vero bonos pifces collegiffe,malosvero reie-ciffe memorat. Sagenam vocant Catholid præ dicationem euangclij, bonos 3c malos panter comprehendentem. Malos vero non feparando# a bonis docent,quoufque veniat sequiflïmusille iudex,de quo didu eft,quod feparet oues ab hoe-dis , qj purget aream fuam, paleas comburens, triticum in horreisrccondcns.

®Idem fignificat parabola de decern virgi-nibus, quarum quinque prudentes, quinque fa-tuæ funt .Iliac recipiuntur ad nuptias,iftae exclu-dunf;illf krnpadeshabentoleoplenasjiflaeva-cuasrifix virgines malac, illæ bonae. Quocirca di cit Auguftinusdftae quinep ^quinq; virgines o-mnesomninofunt animæ ClrtiHianotum, non

MALORVM ECCLE. Fo.i4« quakfeunep animxfed taks animx, qux habet catholicam fidein,lt;5ó habere videntur opera bo na in eedefia dei. Non debebant ergo ifti fua au thoricate malos abEcckfia fequedrare.cum cos dominus amp;nbsp;omnes fandi patres ab ea non fepa rauerintjidc^ prxfertim,vt per malos exerceant boni,malique a bonis conuertantur.Omnis malus inquit Auguftinus, ideo viuit vel vt conuer-tatur, vel vt per eum bonus exerceatur. Hic ïefpondent,

UTamctfimali funt inEccIefia,tamcn non funt de Ecclefiatquia non funt de rei gno Chrifti,fed de regno diabolo

®Refpon.Catho!ica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mali fût

CQuiChriflocreduntquicp Chrißo per ba dcccclef. f»tifmum inauthoratifunt, tametfiex humana ragilitatepeccent, non tarnen mox de corpore Chrifti.quod eO Eedefia,abfcinduntur, nifi forte in hxrefim labantur aut in infidelitatem. Co-hxrent enim mutuo quodam fidei vinculo amp;nbsp;fa cramentorum participatione. V t boni, ita mali euangelio Chrifti credunt, audiunt euangelium, docent euangelium:hoc folum intereft, quod bo ni etiam euangelio obediunt.mali minimetet ob hoc maxime ifti mali in ignem xternum deßinä tut.Boni amp;nbsp;mali indifferenter euchariftiam acd piunt,boni ad vitam, mal: adiudicium. Quan-do ergo boni lt;55 mali Chriftiani vnam habent fidem, vnum euangelium,eadem facramenta , non eft quod ifti malos de Eedefia excludar. Stat

DE VNA BGk Et ' i Cor.io efi«nfottisApoftolifentcntfaïVnuspan/s,amp;ir* ‘ nbsp;nbsp;' ’ num corpus multi fumus omiies, g de vno pane

Æ^dc vno calice participamus. Quo ditSo deda rat Apoftolus,qgt; omnesqui de corpore Chrifli 86 de Canguineei» participât, Chridiani funt fiueb® nifiuemaliilicetmaliindignarcommunicationis arguancur.

CR urfum vel hic confiât malos Ghrifiianos elle de corpore Cliridi, 8C cum bonis vnâ Ecclefiam conftituerc,cuiuscaput Cbrifiûeffetefiatur Apo ftolus fie Ephefios mftruens ; Ipfum dédit caput fuper omnem ecclefiam, quse cfi corpus ipfiusæ plenitudoeius, qui omnia in omnibus adimpler. Vides hic PauloChtiftum omnis.id eft,vniuerfa lis eeelefiæ caput dici,neqj excipi malos. NetJ pa titut Ecclefix tTUAlt;.oAü7i«,vt malos excipias.nä ^KANlt;r;a gr3cce,latinis congregation? fonataut collc(fiioncm,certe bonorum Âmalorumpro» mifeuam.Netß funt mali Chrifiiani omninoa regno Chrifirexcludendi,quia licet non regnet in eis per gratiam, potentia tarnen omnium domi-natur. Longanimitate expedat quos perdere po »fai .;o. terat, Expedat autem, vt eorum mifereatur,vt Ifaias de Ifracle dicebat. Interim tamé dum pee catores funt,non définit in eis fidem,ne in errores indidant.præferuarc.infpiratbonascogitationes immittit nonas affediones.quibus interdum cos ad refipifcentiam perurget.

^[am quêadmodum humani corporis mem** bra quantumlibet flupidavel aridafint,fi vlla rcliqua fit falutis fprs,non praeciduntur,fed trt fal uêtur,in corpore relinquntur:ita deusOpti.Max; «osquiinpeccatis vttfant.tamamp;fi eum fadis

flégent.cordevero credant de eoomma quae aut fecit aut pertulit pro eis, a corpore fuo non præ--fcindicjed annuit, vt in corpore fuo manctes,opc Chriflum ta 5c folicitudine fanorum membrorû.medicen- fignificat tur atcß fanentur. Ipfe eR enim qui hominê mul- Samari r tisplagisfaucium,duxicinftabul5,idefi,ecc)efi- tanus,fau am.vbiamp;ftabulariumconuenir.vtimaleafFe- ci» pecca ïîli hominis curam ageret. Neq? pofTunt aduerfa torem. tq hoc iure teprehendere q, in ecciefia fint boni 8C Luc. t», mali, nam ipfimet confitentur multos malos in hac vita bonis effe admixtos, qui habentextetgt;' rorum focietatem fignorum cum qs qui mem -fera funt Ecclefiæ.

®Sic 52 ipfe Chriftiis ait: Si quis in me nô man lohaail ferit,mittet forasficut palmes 52 arefcet,52 colligent eum 52 in igné mittent 52 ardet.Non dicit qui mortali crimlne obnoxiiis,in me non manet perdiledlioncm,reipfaiamextraEcclefiam eft, fed mittetur foras, qn angeli ad hanc funcRioem deledi.feparabSt malos de medio iuftoqt,52 mit lent eosin caminn ignis,hoceft in morte vniufeu iufcjilloqe 52 in extremo iudicio Neej dixit ari-duseft, quia manet in eo viror diuina cognitióis amp;nbsp;fidei informis,qua iteqt gratiam quarere pot: na fignanter dixit, arefcet futuro tpe quod fit irt morte,qua omnis decor intercipitur om ni fep vi-tot,adeovcnullareliquafitfpes recuperande fa pj^y „ nitatis, Mortuo enim homineimpio,quod ait in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ *

l[Nequc negant Catholici pratter hanc exter-nam Ecclefiam, in qua 52 de qua male Cirri - Eedefia ftianos cum bonis efTe docent, 52 aliam ab- interna fconditam effeEcclefiam, qujteft fancRoium ignotai

congregatio. At ifta non cft ta,qua ni apoftoK Aî alq g orbéEpifcopj vice Chri regût, neç^ ea eß, g fi quando nobis fcrupulus nafcît.confultarc de bemus,tam enim diffufa tam incognita efi,vt v^ t Rc i» bióóquisineafic.prorfusignoretur.Homoenini ' inquit dominus Samueli.videtea quae parent in f acie,deus autem intuetur cor. Externa conuerfa tionis,do(ftrinae,facranientorum fymbola veJvi 1 dere vel audire poteris,fedqua latent internae fanflitatisornanienta.nemo ncqueinfemetipfo EccIs.,. fatis pcrfpcxetit.quia quod efi in Ecclcfiaße.neP cit homo vtrum odio vel amore dignus fit. Præ-, tereacredunt 5ialiam,praeter ißamexternaEcquot; Io : defiam, quæ bonos amp;nbsp;malos commixtoshaber, fandorumoccultam Ecclefiam quacfideamp; di^ ledione deo ardius cohatrct,verum de hac raridi me loquirur fcriptura.

®Scribitur de Mofc,quod Ecclefiam duxerit jn folitudinem.Nonfolum inuifibilcm fandorS ccetum eduxitdc Acgypto, fed vibbilê permix^ tim honoiÿ amp;nbsp;malorummultitudinem,quxvna legem a deo accipcreqeifdemcß viueret decreris, eduxit. Et hinc nomen Ecclcfix indepta efl.Ee in Ad. 10, a dis apoßolidsdicit Apofiolus:Attendite vobi» amp;: vniuerfo gregi,in quo pofuit vosfpiritusfan-dus Rpifcopos,regere Ecclefiâ dei quam acquit fiuit fanguine fuo. Hinc iterum liquet Epifco-pos S^paflores non tantum interna,id efl,fando rum cógregationi fed amp;nbsp;externae Ecclefiae,rcdo resconftitutoseße.Qüo enim fpiritualem illâ 52 i. Thef inuifibilem Ecclefiam, quam non vident,mode-’^’ rarenturlt;Sane eorum efi munus,fi eidem Apofio lo credimus, vt arguât delinquentes, vt doceant

ïgnorantes vt obfecrent nokntes.vt erigSt nutan tes,vt fufeipiät ægrotantes.Hæcofficia non qua drant nifiin iflamcxternam Ecclefiâ.in quafunt boni 5^ mali,quieifdem debent legibus viuerc. _ , nbsp;nbsp;nbsp;-CEt Chridus,vt feribit in cpiflola ad Ephefios ^P“®* *• Paulus, aft endens in ccelum.Ecclefiæ fuse dédit Apofli prophetas.euageliflas, pafiores.dcócies in cofummatione fandlcijz î opus mimderij.ï ædi ficationem corporis Chrißi, donee occurramus emnes in vnitatem fidei amp;nbsp;agnitionis blij dei, in vitum perfedumin menfuram ataWs pleni-tudinis Chrifti, vtiâ nöfimuspatuuli fludliâtes ôdeircûferamuroîvêto dodrirsein nequitiaho minum in afiutia ad circumuentionê etreris Scc. Cum audis hacc omnia, facile colliges, ifla cm-nia cos obire tnunia,non propter fandos tantum nam fandi minori indiget infirudioc, fed etiam '. propter peccatores,quibus citius ob fidei exigui-tatem, fi deeffent paftores imponeretur. Qui Verodeum toto corde obferuant,diligunt,venc- Sandi no rantur,fandi funt,inuifibilique vtplunmum V' ïdigêt do tunturmagiflrofpiritu fando,qui tisquiequid doreho^ ad fidei veritatê,quicquid advitæ fanditatem mine. pertinet,fecretius infinuat.De huiufmodidicebat j, Ioh3 J» Iohannes; Non neceffêhabetiSjVtaliquisdoccat vos,fed ficutvndioeiusdocet vos de omnibus, amp;: vetum efiamp; non «fi mendacium. Satis ergo definiuiflent, fi Ecclefiâ vocaiTent omnium Chri fii fidelium rede credentium contionem,

CHanc CatholicamEcclefiam inquam, con-fultari voluit Chrifius,fiquando oriantur vel in fide vel in bonis moribus fetupuli. Si peccaucrit in te frater luus, vadc amp;nbsp;corripe cum inter te SC T

fpfum foluni.Sf ce audferic, lucratus ensfratreW tuum;fi aucem te non audicnc.adliibe tecum ad^ hue vnum vel duos, vt in orc duorum vd trium teftium flet omne verbum.Quod ft non audierit eos,dic Ecclefiatji ecclefiam non audierit, fit ti* bi tanquam aethnicus amp;nbsp;publicanus .Vide hie Chrifti pro membris fuis folicitudinem. Peccat in te frater,ft malo exemple offendat,aut fi pere Ex Cornu g^na dodria feducat.Si nec te folum,nec eos 4* nifatio. ubi fociaueras, audire ve!it,dic fratris tui pecca turn Ecclefiæ,id efi,prælate Ecclefiæ,quf cum,fi nolit fanis confilqs acquiefcere,excommunicat3 toti Ecclefiæ denuncict,vt ab dus peibfera con-tagione cæteri fefc cohibeant fideles.

qua fe deferruiÿ.Egovobifcum fum,inquit,om^ nibus dicbus vfeg ad côfummationê feculi.Nô c Nauicu - ergo,q’h5ano timoré correptus naufragiura me lam qui tuas,quando fux nauiculx ipfe Chrus nauclerus tenant. eft,fpirituffandus vélum expandit,parer defup “ ' dcfendit,angeliremigesfunr* HanenoncefTac fpiritulTandus indies fuolumine illuftrare,amp; ne lohan. 14 in fidc erret certiotem femp reddit, Hinc dicebat Chriftus: Egorogabopatrem 3C ahum parade turn dabit vobis,vt mancat vobifeum fnæternû fpiritû veritatis, Et.-Paracletus autem fpiritulf. quem mietet pater in note meo, ilk vos docebiC omnia amp;:c. Si verohadenus régnât inEcclefia Chriftus,fi hadenus infpirat fpirituflandusquç videntur Ecclefiæ prodefte,quid garriunt iftf adirer fum membra eius, quod in fide errent, quod doceant qux non debent docere lt;

CQuod vniucrfalis Ecckfia a Chriflo ah A-poftolis edoda/redidit amp;approbauit,ctedit 52 approbat in fide ô2moribus,erroneum effe negt Alioqui ipfaEcclefia ipfiusChriftiamp;fpirituflan di gubernatióe effet dcffituta,lt;52 iamdudum ab inferotum portis fuppreffa.

lt;|CatholicaEcclefiapoftdeumcertilïimu8et „. nbsp;nbsp;nbsp;, fupremus index eß in terris fuper ea,qua de reb» ^ dubrjs,de fide, de bonis motibus determinate de bent.R atio efl quod homines preut qiiifqueto- P^^^P^« rum aftedus tft,aut decipi aut decipere potefl, p fertim cum fuo quifque flare vult iudicio. Hoc efl quod magnofuo malo déplorât Germania.

De quibus dicebat Petrus,quod quafdam Paull ».Pepf.,’ fententias aliafque fetipturasin fuamipforum perditionem corrumperet. Contra Caiholica Ec clefia,quia Chriflum habet caput amp;nbsp;fpiritn veri tatismoderatorem,errare non potefl, fedtradit dodoribus germanu fcripturarum fenfum, que confidenteretiamnum alijs inculcate poffunt.

ÇCum noua recenflt;gt; emerferit dodrina, aut » en de fide,de iuftificanone, de ceremonijs pullu-lauerit fctupuli, nemo debet fux ipflus prudétix nbsp;nbsp;‘ *“® *^

aut cuiufuis priuati hols fentétix fubfcriberc, NS tam hoc,quam illud in diuinis fetipturis cautum «ft.Quod nemo debeat fuo iudicio ftarc,cauit Sa lomon:Ne innirarig prudentie tuse.Et Paulus: Nolite prudétes eflè apudvofmetipfos.Quo pro bibet ApofioIus.neiUecui (f/Zevn« imponit

oWiuifcanir amp;nbsp;fuperet ingenioli fui modulum: Quod eciam nemo vnius alicuius iudicio, tamet Pfal.iu. E fit ilk dodîilîim»,flare debeat,verat in pfalmis fpirituflaneflus, cum dicit omnem hominem mé Roma.j. darem efTe.HaecfententiaPaulo adeo placuic vt amp;:ipfe referret cam incpiftola ad Romanos, Rclinquiturergo adfolamCatholicam Eccle-fiarn refugiendum eflê, fi forte qua nafcerctur dubiratio, cuiusfolum definitioni acquiefcen-dum eft, poflquc earn nulla deinceps controuer-fiahabenda,

CQui iaditant fefe euangclicam veritatem mia eftep a fuperioribus, vt ipfi nugaotur, fepultam, ecu dicunt g gx inferisreuocaflè, in Chriftum Ä in Paulum ‘^^*V_“'' blafphemi funt. Perinde enim efl ac fi dicerent: clcfiä et' Chriflus reipfa non refpondit fuis promiflis, fed «ffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paffus eft Ecclefiam fuam aliquandiu ad pefti-

lentium hominum voluntatem agitari atque il-ludi,amp; fic inferorum portis fubiacuit. Vbi ergo funt ille pulchrx poUicitationcs'f Aperta igit eft ifta blafphemia.

fix decre cepta conremnit amp;nbsp;cum contemptu ttanfgredi-ta cotera tur.Chrißum contemnit Ä5fpiritum fandum c3 nit,fpiri' tumelia afficit.Nam fi quod fupra oftenfura eft, turn f. de Chriftus eft Eedefix caput,fi dodoré habet fpi' honeftat. ritum fantftum,quod verba Chrifti docent, feg-tur Eedefix fcita non humano, quod exprobrât nobis aduerfartj,fcd diuino fpiritu efle ordinata.

Prouer 8 HincdiccbatinProuerbijsfpirituffantftus: Pet me reges regnant,Ólt;S legum conditores iufta de-

lt;ernunt,Sed iRud facile admittent aduerfarq, qn quidem ipfe Lut hcrus eorum Coryphaeus «Ris fu Luthetus um addit calculum,pracfertitn in refolutorio dif-pucationuin Lipfiæ habitarum. Dico magnam inquit.Â: infallibilein effeEccleflæ authoritatê, quod fpiritu fando regatur,pleno corde confite-or.Idem in praeceptorio:Dico mea fententia,nul li effe licitum,fuum indicium,fuam opinionem* fuam deuotionemjequi.fed authoritatem Eccle fiXjôC captiuandum fenfum in obfequiumChrj Ri,ga fcript5cfi:Siuk»ë g côfidit in corde fuo.Et Ecclefia non poteR errate, quilibet poteR errate in fua deuotione.cum «Si multi ptopnerx amp;nbsp;fan-di reges ctraucruntnobis in monitionem amp;nbsp;ter rorem.Hadenus pugnauit pro inuiolabili Eccle fix authoritatê,quam fui temere contemnentes, fiatuunt pro fua libid ine qux volunc.

COlimreceptæin Ecclefiaceremonix^coUquot; fuetudines veteres nulla ratione funt poRponen- j_%--i_ dx,idquevcl maxime quod Ecclefia Chriftum £. _-.-eaput.fpiritumfandiumdodorem^redlorem ’æ ^^ habeat:deindequod Apofloli pleraç^multa tra diderunt, quorum nulla fere in feripturis eR men tio,quç tarnen non minus habent roboris.quam fi fcriptis mundo effent euulgata. Et hinc dixilTe Apoflolum creditut:Statc amp;nbsp;tenete traditiones, quas didicifiis fine per fermonem fine per epifio lam noRram.Et illud ad Timotheum: Hxccon menda fidelibus hominibus, qui amp;nbsp;idonei etunt 6C, alios docere. Hinc quoque confidenttr dixit Auguflinus;Ecclefiafiicarum inRitutionâ quaf-dam in fcriptis, quafdam veto Apofiolica tradi

DE VNA BONO. ET tiontper fuccelToresin miniflerio confirmatas, quafdam vero confuetudine roboracas appro^ bauit vfus,qin bus per ritus oó idem vtrifque pic tatisdcbeturafFedlus. Idem: Inhisrebus dc quibusnil certifiât uit diuina fcriptura, mos po^ pulideiæ inftituta maiorum pro lege tenenda lunt. Eeficut pracuaricatores diuinarum legum. tta contemptores ecclefiafticarum confuetudinn Hieron. coerccndifuntEtHieronyaduerlus Luciferia^ nos inter alia fie ait:Si feriptutæ authoritas nô ef fee, rotius orbis in hanc partem confenfus inftar prxcepti obtineret. Nam amp;: multa alia qux in Ecclefrjsobferuant authoritaté fibi fcriptælegia vfurpauerunt.Idem in Ecclefiaften:Scpis maeex rixque euulfio eedefiaftica dogmata funt amp;nbsp;in^’ ßitutio ab apoßolis prophetifque fundata, qua qui diflöluerit.et volueric ptcrire,in co ipfo quod negligit a ferpente percutitur. Adeo placuit Pau Io Ecdefix côfuetudo, vt Corinthijs diceret:No9 talem confuetudinem non habemus neep Ecclc-fiadei. Vides igitur quanti pericult res fit confue tudinibus ecdefiafticis obuiaffe,

Qlnßituta monaßiees ab vniuerfali eedefia approbata roborataque nulla debent temeritate damnari. Nam quod legitime eedefia vel probat vel improbat/piritui fando eius redori vel probatum vel improbarum eß.Ec quicquid tan dê aut de deledu eibot^.aut dc ieiunqs,aut de fe-tijsfandoijt dccrcuit cedefia.firmiter inuiolabi litetcj vt a fpiritu fando ßatutum/cnendum dl fine ylla controuerfia.

CQui facrae fcripturx expofitioni fua pracfert commenta amp;nbsp;non vult Ecclefißicisfenfis fe acquot; commodare/ed pettinaciter refiftit.haerctic» eft, coq^nocentior,quofuenc contentiofïor.Non alia ratione hoe docet quam fuperiora.Nct^ arbitror aduerfarios tam obßreperc veile vt hoe negent quodLuthero anrefignano fuo haud improbatö cß. HicenimAmbrofiocuidamCathannofic Luthems refpödittHzteticus eß, g feripturas fan Aas alio fenfu.quamfpiritulTanAusefflagitat, exponit.

ÇAeternz beatitudinis fefe facit indignum, qui , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dÜTentiend j animo ab eedefia fe fubttahit. Na

^ vtdiAumefl.Chtiflusecclefizeßcaput.quofi lohan.if» ne qui vixerit.intermoritur.Stacenim forti t ver bumChrißi:Si quisin me non manferït,mittetur foras,ficut palmes amp;nbsp;arefcet, Siezt. Hic didt Augußin. Nihil fic formidare debet Chrißianus quam feparari a corpore Chrißi. Si enim fepara tut a Chrißi corpore,non eß membrum eins : ff non efl membrum cius.,non vegetatur fpiritu e-ius.Qiiifquis autem non habet fpiritum Chrißi, inquit apoflolus,hic non efl eius:

QIam ex rjs quç dida funt,perfpicuum efl homi ni multo efle vtiliffimum, fi intra ecclefiz gre-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mium fefe contineat,ceremonias eius 5i vetufla

te roboratasconfuetudines fine vlla tergiuerfati one huil iter imitas. Qui em ira credit ita fadt, vt eedefia credcdö,vt fadedó decemit, haud i fide T *

aut in moribus errabic/ed fuam ipfius falutc ope rabitur. Contra qui aliter credit, qui aliter viuit, Ecclefiæ 3f^ conftituit Ecclcfia, longe a via falutis errat, mulca en CBftttgoEccclefia certiff.fidci norma,retftifT. comia. faneuse côuerfationismagifira.tutiir.i naufragio ancora,lt;SC omnium haerefum fortiffima extirpa trix.Necç client vnquamhaerefes, fivni affenti-retur Ecclefiæ authoritati. Nec^poffunt hærefes cum maiori robore, qua Eccleûæauthoritatc op Hcretico primi.Hinceft quod omneshærefescumptimia rû mais moliunt vt Ecclefiæ authoritaté vel prorfus tolar«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lanc.vel fi tollere non poffunt, ea patte infirmer,

quafibi potiffimn pofTetnocere. Vndeamp;nunc aduerfarqnoftri cô iudicandi Ecclefiæ de dubris, q apud eos primS óf nata A^roborata funt.aoi-munt poteftatem, violenter tolI5t omnem fidei certitudinem. Ideg maxime cum Ecclefiam de-finiunt occultam fanefforum congregationem. Hæc enim quod nößram fugiat cogqitioncm.crc di quidem poteß.videri autêamp;cognofci ninime. Ideonce determinationê dus vllusfequipoteft. Cü vero prorfus occulta fit, quo dubia refoluere, cui poterit bene confulere^ Qyomodo earn conful tabimus,qux feipfam nefcitlt; Ignorât enim fc fan flum efle qui fanflus eß, neep de fe ipfo quiequa præfumic,nc præfumendo perdat.quod bene fide liters viuêti accreucrät. Nefcit eni homo, quod Eccls.» nbsp;prudenter aitSalomon.vtrü odio vel amore dfg-

nus fit.Si vero nefcit homoiußus fuam ipfius iußl tiam,profedo neq? alter alterius agnofcet faneßl tatem. Hæc fandorum Ecclefia quantum 5C quamdiu fanda fit,foH deo notum eß. Forte qui nunc fandus cß,breui eric iniquus,rurfus qui nue

iniquaSjCraserit iußus.Nemo dubitat in cniuer-fali Eedefia plurimoseffe fanflos, imo oês fatë tur eos nung abfore,fcd wbicunep locoi$i fueri nr, «ia in medio narionis prauæ,tâ deo g flbijpfis in j^gj,- ^^ folubili diledlionisvinculo copulabuntur.Huius j^g Èede Elane Eedefia: mali non fun^viua mêbra, na ni fiæÿiu^

il adeo inter fe pugnat.at^ vt fimul mal» fit gf ,„j„,5ï^ pia amp;bonus:amp;: ob pdia a deo feparatus,lt;5óp cha „^j^ £^j^^. ritatemeidemcSiundlus. Praeter illamautem in ternam,5^nemini pratter deum agniram catlioli ci aliam confitentur Eedefiam.quat permixtim compledtitur omnes,qui in Chrifio credunt/qui eadem facramenta percipiunt,quos Paulusynu i.Con. x» corpus appellat,dicens: Vnum corpus multi fu-mus, oês qui de vno pane amp;nbsp;de vno calice parti g^^ief,-^ cipamus. De hac Ecclefia vt etiam fuperius di- 1,01,0^5 Zlumefljnontmbonifedamp;malifunt.etexvtrif ^ nialo (ÿ confbruitur,HuiusEcclefia: membra oïatam j^jj «fi fuo capiti Chrifto percharitatem non côglu-tinentur,adh3erent tarnen fide, pro qua amp;nbsp;mori nonnunquä parata funt. Vnn cû his,qui deo per charitatem ardliuscohaerent, habenteuat^elio, vnä fidc,vn5baptifma, cademep omnia lacra-menta.Nullo nomine ab illis difcrepant,nifi fo-Jachatitate.Imofi vtißidicunt,ad veramvni-tatem Ecclefiæ fatis efi confentire de dodtrina eu ^.* '7’^quot;' angelrjód adminißtatione facramentorum,pro bisaduer fedlo oês qui decuangelqdodlrina amp;nbsp;facramen i^norum torum adminißratione confcntiunt.Ecclcfiæ ve , revnitifunt.Confenrirequidcmiflispoffunt,amp; °®p^ ^S nihilominus charitatcvocare.Scquitur ergo mul ^ '^ ’^^^ tos tametfi male ChrißianosEcclefias côiundlos “®’ (8cde ecclefia effe.Et ißa efiEedefia.qua: in ter*

ris poll deum infallibilis amp;: fupremus iudex eil ea^ qua forte cû temporû varietate exoriri poP Ecclefia funt.quæfbonum.Hinc a primis Ecclefix incuna cft cöpo- bulis Paulus d^Barnabas vbi ambigeret a qui-nere lires bufdam vtrum ad obferuantiam kgalium obli qux forte garentur.g ex gctilitate Chtißo crediderât^dEc opuntur. clefiam confugerunt.nc quid ipfi temere decreuif Adluj i ft viderentur.negledo aliorum confratrum ludi

CIO, Ißa vero apoHolorum aiiorumcß fidelium Ecclefia,vifibilis erat, Paulo «Xs Barnabat, alqf-lt;5 qui qua de re Tecum hatrefitare poilec.nota.dC in qua bene fideles dd male fideles étant commi xti. Quod bene fideles ibi fuerit neminem fugit, ambiget forte quls an ibi etiam fucrint male fideles,Sed iftud aperte docet textus ; Surrexerunt, inquit,quidam de hxrefi pharifseoat.qui credide runt,dice»tes:Qui3 oportet circumcidi eos.prx-cipere quoeß feruare legem Mofi. Aperte docet cos quom caufa hæc fuit fynodus, non adeo bene credidiffe Chrifto.alioq hoc conuentu nihil opus fuiffet .lam ißius Ecclcfiæ redore6,quancumui8 plericß mali fint,cum legitime conueniunt.nulla Tui habita ratione, addiuinam gloriam ampli-andam,ex fpiritu fancio dccernunt,quac ad vite amp;nbsp;morum conformitatê pertinent.Et propter a-Merita p üo^ fandlitatê, quod decernunt nihil maius,auc latest n5 propter alioiÿmalitiâminus habetroboris,fed addüt pö ga idQrriftuspollicitus€ft,feecclcflSnunq defer dus decre tuijr, fed per fpm feßm dodtuijt, quæ videbuntur fis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftlanam politiam exornare, tantum ßudeat

vnufquifcßvt eius fît ,«^0^0705 Quod vero nul liusperfonam aut mérita refpiciat, cum docere vult fuos, docet Caiphashomoin Chrifl5haud(

MALOR. ECCLESIA Fotoé param impius, per quem vt author eft I o -hannes euangelißa, praedicauic emolumentum quod Chriftiano vrbi ex motte Chrifti obueniret Docet amp;: Balaami afina.prophetæ, vt inquit Pc Kus.infipientiam cohibens. Vt vrergo in pecca-tis viuant mulei, deus fux promiffioni non décrit Vt mali fint holes, deus bonus eft, vt mentiantur homines, deus tarnen fg idem eft. Si vt tes eft amp;: aduerfarrj libenter concédant,in confecratione fa erx hoftix lt;S^ in aliorum facramentomm admi-^ Kiftratione nihil refert minifter dignus an indig-nos fit, fed habent eandem ex vtroej efficaciam, curnonacque magnara habent authoritatem ^ pondusqux abecclefix primatibus mixtim bo* nisÄ malis, decet nun turc’Neceffeautem eftvt energia habeät.alioqui nulla eiTet neqjfidei.necg feripturarum.neej vllius rei in eedefia certitudo, amp;per confcquês,inccrta eént omnia. Vide qu3t9 periculi nafceretur,fi ecclefiar auferas vim ftatu^ «ndi,ordinandi,dcfiniendilt; quæ fpiritu fando in nixa ordinal ,quæ videnturad bonos mores ad eóformationê dilTidêtium facere. Adde quod etia nu Chrift» dixit:nempequodadelTe velit duobus vel tribus in nomine fuo congregatis. Si duobus vel tribus adeffe vult in fuo nomine conuenichtl bus, quanto magis aderit tam multis in nomine fuo congregatis«;Hlnc fadum eft, quod cum qui in fide amp;nbsp;in cercmonqs aut in alqs externis mori^ bus, eminent fcrupuli, ad vifibilemiftam ecde-fiam confultandi gratia recurratur, cui nimi -turn vt euangelio adhibenda eft fides. Hxc eft ’ qux euangelio robur dedit, Ô^ quod hadenus

a pud omnes fere obtinuerit authoritatem. Hæc canonicas fcripturas a non canonicis dißinxit, d bus prorfus nihil effet vitium, nifi ab Ecclefia « fent receptæ.Non quod aliquid habcant ad#iix-tx falfitatis.fed quod dubitari poffet humano ne an diuino fpiritu effent confcriptx,an diuinisvcr bis quicquam adieciffet humana temeritas. Hic Augufti. eß fæpc iadatum Augußini didiiim: Euangelio non crederem.nifi pie Ecdefiæ authoritas ccm^ moueret.Hxc inquam Ecclefia, qux cuangelia approbauit, item aliquot Monaßieesinßituta roborauit, nempe Bafilrj.Bcncditfli, Augußini, Dominici, Fracifci.Hxc certis diebus iciunia in dixit,hxc pro fidelium animabus orationes inßi tuit,hxcimploranda effe Sandorum fuffragia docuit.hxc vt annuatim fideles peccata faccrdo ti confitea ntur,flatuit,prgcepitlt;ÿ vt vel femel in „ , p fantflopafchate de menfadomini fideles partici S “fP^'”^'^æ^ '^'^^ prxdilcda Chrifli fpófa.fpi-bpoladt nruffandti gubernationcn5quamcaiitura.Hxc eßgloriofa Chrifli fponfa, quam fuifanguinis virtutcinfacro baptifmate abomni peccatorS contagione emaculauit. Hanc fibiin régénéra' tione gloriofam,omnis labis exortem,fed coele-flis mundicici confortem.Chriflus fibi exhibebit fponfam.Interim flat in acic contrahofles omni genasdimicans. nunquam velerroiiveldam' nabili culpç fubiacens, tametfi non ita rato leui oribus inquinetur delidis, vt veriffima fit illalo t.Iohan i hannisfententia:Si dixerimus quia peccatu non habemus,ipfi nos decipimus,amp; veritas in nobis non eft. At cum vencrit quod perfeeftum cft,inqt i.Cori.ij, alius apoftolus/uacuabitur quod ex parte eft •

Turid gloriofam exhibebic fibi Chriflus Ecckfi _ am non habentem maculam nerp tugam. Hxc •* iUavnica eftcolumba, nunquam repudanda, nunquam non dilelt;fta,cui nunqua pramalebunt ipfero^ portât, licet plerûq? aduerfus aliqua eius mêbra pualeat.Poteftquidem bic aut ilk vel in errorem vel in peccatum labi,Ecckfia vero vni uerfalis nec^ peccare neeg errate poteft. Hxc eft Coluna illaEcckfia,quaePauloveritatiscolumnaert. yeritatig Hæc fcripfi tibi,inquit Timotheo fuo,vt fcias q i/rjni. j. modo oporteat te in domo dei conuerfari,quf eft Ecckfia dei viui columnar firmamentum vc Domus ritatis,Domus dei in qua conuetfabatut Timo- Dei.

theu8,non erat inuifibilis illa fandorumEeckfia quatcrediturtannim.non autem videtur:fcd externa fuit Ecckfia, in qua bonismali étant per- ,.Tim. i. mixti.Hinc in præcedentibus dlxerat idem Apo ftolus : Hoc praeceptum commendo tibi fili Ti-inotheevt milites inillisbonam militiam, Habens fidem 52 confeientiam bonam,quam quidam repelkntes circa fidem naufragauerunt.

Vides 0^ hie in domo illa dei,in qua conuerfaba tut Timotheus,fuiire quofdam,quorum non a-deo candidae crant confeientiae, vt etiam circa fi dem penditarentut. Hane ecekfiam quae cum bonis compkditur malos,confidentet Paul» fit mamétum amp;nbsp;columnam appellat vetitatis,cut fidei certitudo ceu fortiftima eolumnaeinnititur Nee inuiolata fides,inter tot hominum impia co menta,inter tot hacteticorum opiniones,inter tot haerefes amp;nbsp;errores confiftere poffet, nifi vniutr-falis Ecekfiae fentetiae ceu intallibili ver/tari pro xime accedcretur. Exiftis omnibus luce elarius liquetc atbitror, non ad inuiftbilcm fed ad ex ter

ri am fandlorum congregationem recurrenduef fe/ï quid force alicubi ambigatur vel in fide vel in bonis moribus. At hic dicunc.

lt;[EccIefia interna externas habet nos tas,vt cognofc i point, nempepuram eus angelq dodrinam SC adminifkationem facramentorum cuangelio confenta? neam»

Notqc nó QHx notât non funt fan's euidentes, fed fatis clarj ncque fatisfacienres.Nam vt dubitari poteft, 4 externa eedefia intetnam habeat fandorum congregationem, ita hstfitabitur qua Eedefia euangelium purius doceat, Ä iuxta cuangelicó inceUedum rite adminiRretfacramenta.OccolS NotasLu P^diana illa eedefia, quam redius fynagogam therano- diceremautconciliabulum, fuperbitdefanado rum ven- dlnna,decj reda facramentorum adminißratio dicant fi- f’^- Haud aliter Suuingliana, ac Anabaptiflica, biomnes cæteræque fedaria aliorum eedefia tumefcunt hare fes ’quot; aniterep gloriantur. Ifli eum vniuerfis afTedis foli fe iaditant quod cuangelicam doceant veri tarem, quodep foli ad euâgelicam veritatem ad minißret facramcnta,amp;quod errent omncs,qui diuerfum fentiunt. Contra Catholica eedefia ficut longauitate vicit.ficue authoritate vicit;fic rede gloriatur fe cuangelicam docere veritatem amp;nbsp;fidelitcr adminifirare factamenta.Sunt igitut ha nota non fatis aperta,imo prorfus ignota.

MALOR.VM ECCL. FolJfs quid poteft'effe ineptius quam ignotis ignota Veile declarare.NS dicam bic qgt; ipfa obftreperet fibi,extetnas haberet notas, ex quibus agnofce-tetur, amp;nbsp;tarnen interna nominetenus diceretur, Ä reipfa iam non effet interna fed externa.

CRequirit autem euidentius SC certius indiciS q, nö quouis priuato fed ab ecclefia,quae vc dixi* inus,errare non poteRdari debet. lui vero mit^ tuntnos adecclefiam,quamnon nofcimiis.quœ-quenecfeipfam agnofcit.Hac fuit omnium ifla rum tragadia^.qux iam fere totam Germania petgraffanturjordida fentina,de qua exhalaruc tot olêtes hxrefum fpurcitiæ, quot a Chrido paf fo nunquam audits funt, Hac enim fentetiaißo turn pcrfuafa, quod interna effet Ecclefia.nemo crubuit fuam opinionem ftatuere,«Sitôt fere funt apud aduerfarios Ecclefix.quod homines,amp; ta men eodem conatu omnes fuas defendunt opinl ohes.Rupta fepe, finguli nituntur eruptionem faccre. Quando vniuerfalis Ecclefix cenfuram nemo metuit,licenter, qui iftorum malis artibus circumueniuntur,lt;Si dicunt.lt;5i Ratuunt,5i defi-niunt,qu{ cuicjpukhra «Sivera vidcntur.NecdQ enim iui fatis inter fe definierunt[quam fcqui de* beant opinionem. V ariant enim inter fe im. AU ter définit Martinus, aliter Philippus,aliter Po-meranus,aliter Bullingerus,aliter Pellicanus, Hoc dicent xqualiter,qui iftorum cum iudicio Ie getint annotationes,Poffent quidem alijsverbis dicerc,fed vnam oportereteffe omnium fenren-tiam.Poffentamp; fententiam vettere,modo nul* tam facerent feripturis iniuriam.

turan. vt vocant,non funt fatis euidentes notât: ira incertx non fatis funt.Contingeteenimpoteflvtpurequidem alf agtxjta çubi doceatureuangelium/itecpadminififencur funt in' facramenta, t^bimoxetiamnonfitfandorum tertæ. congregatio.Namvtipficonfitentur/îi verei-ta eft, malus minifter adminißrafepoteftfaersi' menta, poteft «SS euangelium rede pro germa' no eius fenfu docere,tametfi nó fadat ip(e,qüód docet.Nefpidtaro vfu venir, vt audientésteda cuangelij contionem,non fadant eadem,qu{ au dierunt, perdpiantep facramenta ad interitUrn magis quam ad vitam : Non eß opersprèciiim vt bate magis enueleentur. Qpando igitur ißorä riorx non fatis euidentes neeßfuffidentes funt,ac cipe aCarhoh'ciseuidentiores.magifcp apettas notas,quibus Catholicam Ecclefiam ab adulte rina agnofcas.

certarn tjcularis.cuius iudido ßandum eße docuimus. vndc Ec Rurfumvt non fit vni alicui orbisparti, fed totf defiäve' Chrifliano orbi nota,qu3evnanimiter deum CO' ramag' lat. Hincfapienter dixit propheta: Adorabune nofcat. eum omnes reges,omnes genres feruient ei.Et a' Prima libirinomne terram exiuit fonuseorum,lt;Sfinfi Pial.7 r. nes orbis terra verba eorum.Imperatur amp;nbsp;Apo Pfalm.15 floliSvt vniutrfoorbinon vnianguloeuangeli' Mar.vit, urn docerent:quod 5C haud fegniter fecerfit, que admodum docent euangelia.Et nunc demS im' Malacj, P'^fLim efi Malachit prafagium : Non eß mihi ’ voluntasin vobis,didtdominusexercituum,et munus non fufdpiam de manu veßra. Ab ortu enim folis vfcß ad occafum magnum eß nomen

MALOR. ECCLESIA FoLiw meum in gccibus,amp;; in omi loco facrificatur lt;5^ offerturnoi meo oblatiomuda, quia magnum eß nomé meum in gentibus. Audishic hofliam munda dno immolanda, q nó pc ei grata eê neep accepca,ni fi ex v«ra fide offerat.Ideo in omi lo--cofidem fui diuulganda amp;nbsp;acceptandam vbiep praedixit, quod Ä falt;35 efl. Hine dicit Augufli- Aug.fup nus:Corpus Chrifli eflEcclefia non ifla,aut illa, Pfalm.jj fed toto orbe diffuia. Idem fupet ps, js. Effufus efl raultus 8C magnus martyiÿ languis, quo effu Io tanquam feminata feges eedefiae fertilius pul lulauic ,amp; totum mundum,ficutnuncconfpici' , mus,occupauit.Rurfusidem:Ne mereuocesin- ‘“'’upcf» quit, in dimidium dierum meornm,vtantcmc P^al.wi. auferas de terra, quarn totus orbiseuangdiore-pleatut, contra refponfionem domini mei dicen tis;Ogtet pdicari euagelium hoe in toto orbe ter ratjt in teftimoniü oïbus gentibus ,5; tune veniet finis. Hancitacp eedefiam agnofcunt omnesfe re, qui Europam, qui Italiam,qui Hifpaniam, qui Galliam, qui Germaniam, qui Britanniam incolnt,nifiqgt; Germanise vnus angulusmale de cafentiat. Contra quosloquitur Aug. Auferan- Augun. tur,inquit, chartachumanae, fonét voces diuinæ. Ede mihi vnam fetipturae vocem pro parte Donati, audi innumcrabiles pro orbe terrató: Quis cas numcrate’quis eas terminat^Tamen vt pau-' ca commemoremus,legem attende primum dei reflamentum:in femine tuobenedicenturomnes genres,Et in pfalmo: Poflula a me amp;nbsp;e. Et dein-de:Prope omnis pagina nihilaliudfonatquarn Chriftum ,lt;56 Eedefiam toto orbe difrufam.

nus ille. Quod fi ab Oecolâpadianis,Zuuinglia nis, «Si ab aduerfarrjs noßris importunius qujßc ris,vbi eorum in feripturis fit memoria,necefla-rioobmutefcent, nifi force dicant fibi hoccom' petere, quod de pfeudoapoßolis,pfeudoprophc^ cis, feductoribus amp;nbsp;hacreticis paßim comme-Aug,fuß moraneferipturæ. Horum iterum vefaniami-Pfal, 5». dem beatus aneißes ifiis verbis obtundit, di -

cens : Quälern vefaniam paciuntur hxreticf, quæfo vc attend atis. Illi prxcifi a compaginc Écclcfiae CHRISTI, Ä;partem tenentes, totum amirtentes , noJunt communicate orbi terl ai urn, quo diffufa eß gloria C H RIS TI. Nos autem Catholici in omni terra lumus, quia omni terræ communicamus, quacunque gloria Chrißi diffufa eß.Videmus enim quod tune can tatum eß,modocompletum: Exaltatusefffu-per coelos Deus noßer, 5i fuper omnem terram gloria ipfius, Ohaerctica infania, quod non vides,créais mecum ,quod vides,negas. Credis me cum exalcarum Qiriflum fuper coelos, quod nó vidimus, amp;:negasgloriam eiusfuperomnem t«fgt;'am,quod videmus.Idem;Ctcdo fandamee i r ramis clefiamCatholicam.BcnefymbolumEcclefia calm * catholicânoîauit (55fancffa,gamultaeEcclefix quot;nbsp;nbsp;nbsp;’ haEreticorumfunt.Sedqua:noneßCatholica,nec

faneßa dici poteß.Sed dicitis : Nunc non eß per totum orbemdifiiifa Ecclefia, quianequevbi-quc gentium creditor Chrißo.Pluresquoquc ab vniuerfali ecclefia defecerunc : nechocnosnega mus-Nequehoc contrariatur diuinis litetis, iam citatis: Non enim dicitur,quod omnes femper Chrißum fint glotificaturJ, fed quod gloria do-

MALOR. ECCLESIA Fo.n-jj mini toto otbi fit manifeflanda, amp;; vbique fides pradicanda, id quod fadum confiât. Et omnes credentes SC qui eifdem perfruuntur facramen -iis,de vniuetfali fuut Ecclefia, vbicunej tandem fueitut locorum, SC hinc dicitur pet totum otbc propagata. Neque hoe mitum eft, quandoqui-dem fub ipfis apofiolotum temponbus, quando paeata debebant efTe omnia, fuppullularunt ha retici Hymenaus amp;nbsp;Alexander, primi ab Ecclefia eruptionem méditantes, fcóamquepri- „ mum cxordientes,de quibus dieebat Chriflus : Matt.K« Multi pfeudoprophetæ furgent amp;: feducent mul tos.Et poft illum Nicolaum Antiochenum, que in ApocalypfidamnatlohanncB, fuerunt multi hjrefum anertores,qs vno verbo illo notât Chrl Rus.Et Iohannes;Ex nobis predieruntJed non e- i,Iohan.ï rant ex nobis, quia fi fuiffent ex nobis,perman-fiffent vtique nobifcum. Sit igitur dia prima no ta,vtvniuerfalisfit Ecclefia, pettotum mun-dum firmiter radicata, qua emnes adultctinas authotitate diutumitateque comminuic.

QSecunda nota, qua yeram Ecclefiam dignof- Sec.nota cas eß,vt non fit iam recens nata, fed firma,fed immobilis,fed imperterrita.Huiufmodi eft Ca-tholica Ecclefia,a Chrifto fundata,adificata,amp;: tanta firmitate füget eo confirn(fta,vt nullis atic tibus, nullis machinisfubuertipoffit autlabefa eftati. De qua ipfe fundator ipfumque fundame turn ait;Super nancpetram çdificaboecclefiam Matt. ilt;, meam ,amp;: portae inferi non pracualcbunt aduer-fus eam.Si veto catholica ecclefia tabs tft.quod 1 nemo negate p5t,nou5 effe neceffe eft eâ,qi!ç illi inimical ur.Ei Paulus vna agnouit ecckfiS Ca-

tbolicam.dequadixitîChriftusdikxitecclefiam Ephe.j, lt;Sôcradiditfemetipfum pro ilia, devna,non de pîurihus loques,Quod fi earn etiam aliæfequan tut, cas oportet nothas «Si fpuriasefle,malas nô fanflas.hæreticas non Catholicas.Hincbenc,lP Tettulli cetinpkrifcjalqsn5bene,diccbatTertullianus; de orofer' ^^“^^^ fuaijr ecckfia^ origines, ædat epifeopos, hære ’ æ^^^ primatesacmaiores,denRß(Si fuccefTores perpetuos. Certum eft enim,vt verbum domini æternum efi.ita miniftros habet perpétua derma Ecckfiæ none fibi inuicem fuccedêtes. Hæc Tertullianus: Catholi- Sic aduerfarrj noftri non habent veteres fuædo^ ca: origo. dirjna:fummates,nififorte oftcdantloannem^C

V videuum HuiTenfes iarndudum haereticæ do-ô:rinæcondemnatos.Sedifticerte nullum habue runt fuæ perfidiæ patronum. Catholicifidei fuse demonftrant origines, epifeoposÄarchimanquot; dritas,Chriftum,apoftolos,euangeliftas,prophc tas.dodlores ,paftores,cæterof^ ccclefiæminP ftros,perpétua quadam deriuatione fibi inuicem fucccdentes.Hcs ab annis mille quingentis,plus minufueofiëdere potent pratter vnam Chriftiec ckfiam,cuius Catholici membra funt. Secunda ergo nota eft Catholicat ecekfiae nunquam niff cum mundo deficiens, fenedlus,

titulovariet,autpugnantiadoceat. Vnaenim Ephe.4 nbsp;nbsp;eft fides,au thore Paulo,quæ fi Chriftocredimus,

ftabit immobilis.Hinc dicebat Petro: Ego pro y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terogauf Petre,vt non deficiat fides tua .Sihaec

Chrifti oratio defiderq fui fatSa eft compos, q3 nemonegabit,cercum eft fidem Pétri nunquam

intefire.Cum ergocondet vnâefTefidemeameç perpetuam^nteeffahum eft nouellam iftorum fi' dem perfidiam effe.

CQuintanota, fi Ecclefia fponfo fuoque Q^ffa no paftori pareat, iuxta illam vocem domimcam : ^^g Ones meacvocemmeamaudiunt.IllaigiturEc' loha lo clefia,quaChrifto itacredit,vteriammanatis ^ftaChij eius obtempérer, vera Ecclefia eft. luffit autem ß^ Chriftus vt fuis continua effet cum vicijslucfta- ^^ quails men, vt fui fuis affedibus moderarentur,vt fua çp-^ debc-defideria vincerent,neminem lædetent,de omni- g^ bus bene merercntur,de nemine male.Contra vi deas in aduerfariorum noftroru Ecclefia, quibus fpurcitijs viuatur,quantum libidini vacetur, qui bus infontes iniurijs afficiantur, quibus exa^io-nibusinopcs exof(entur,quanta temeritate aliéna rapiantur. Reiiqua prætereo,ne quis dicat inter iurgia vetitatem peffum ire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quinta

C Quinta nota qua? veram ecclefiam ab adul terina dignotat, cft erga vniuerfalem eedefiam reuerentia.Particularis enim ecclefia,fi nolit au-ditcfpuria,vniuerfalem ecclefiam vt matremvc neratur,fufpicit,amplelt;ftitur,amp;ad amuflïm eius obtempérât imperio. Scriptum eft in Salomonis Prouctbrjs:Audifilimidifciplinampatristuilt;SC p^.^ ^ ne dimittas legem matris tui. Et in ExodotHo- p^^^' ‘^ nora patrem tuum amp;nbsp;matrem tuam, vt fis lon-gauusfuperterram. Vtrobicg moraliter accipi poteft pater, non natura fed creatione, 56 matet non natura tantum fed pro ecclefia in qua fpiri-tuâlitcrtenatifumus. Et huius fenrentia: multi funt pationi, Quemadmodum igitut patrem de urafumma Zktjü« coliitius,ita matrêeedeft

DE VNA BON. ET am turpe fuent cócêpfiffe.quod certe cederet vel in maximam fpanfi eins ignominiamjam fi vi detur circumfpice, an videas vnam aliquam ec clefiam vniuerfalisecclefiaclegêdefpicerejein^ nia quae coercendæ carnis caufa inftituta et3c,in^ uctcerer orationes, quibus placaretur fubiratus Lutnera dei animus,negligere;facras diuorum ferias.qua na notât do Chriftanos euangelium doceretur,abrogate, Synago. ^omnia denied fandia Catholicae Ecclefiae décréta prophanare, eâ certe fe notare puta adulte rataedoefennae. Contra fialiam videris omnia i-fta magno Audio ampledli, earn puta eê germa nam vniuerfalisecclefixfiliam.

Sex.nota QSexexnotxmagisaduerfantur Lutherani, quamexpediat rcipub.Chriftianx.Vniuerfalis ecclefia vndiquaeß bene ordinata eft. Habet em fuos minidroSjbabet fua officia,otdines, décréta normas,ad qux debeant omnia expendi.Nä hoc.

Koma.n laudat Apoftolus,arbitras return otdinem a deo cffe,confufionem veto ab eo,qui eft Babylonix princeps, Deecclefix Catholic» pulchtoordinc Cantic. • dicit in Caticis fpitituflandlus.quod terribilis fie vt caftrorum acies oedinata.Rurfus Paulus affe rit Chriftifideles vnum corpus cffe myftic5, ita Roma « vt alter alteriusfitmembum. Veauteminhaa-» Cori IJ ”® corpore fingulafingulorumfunt officia mê-’ nbsp;nbsp;nbsp;’ ’quot; brorum,miro quodam ordinc mungfep diffidla:

ita in myftico corpore Chrifti alia funtEpifeopo rum, alia principum, alia priuata plebis mu-nera.Epifcopi lt;3C paftores dolt;cnt,reliqui docen-tur:illi pafcunt.ifti pafc5tnr.Sed Af in plebc funt diftindli gradus. Quod fiordinê c5fundas,q erit omnium harmoniaf Si enim totum corpus ocuƒ

MALORVM ECCL. Fohtr«, lus efl, vbi manuslt;vbi pedes^ vbi reliqua corpo ris mebra ^Si totum manus,vbi caput i vbi ocu-IRvbi pedes^Similiter fi in corpore Chrifli myfli co omnes fint Epifcopi, fi ocs paflotes,gs docebi turlt; quis pafcete’Si oés porter gladios,gs erit oi m fequefler'’ Si ergo alicubi videas olm ordinn gra dus effe confufos,ibi puta eedefiâ effe adultetina amp;haeretico^cóciliabul5.Dequibusitëbndixit . . , Tertullianus,quodpromifcuahabeant facerdo TcrtuUi-» tia.pacêoïbuscómunicêt,mulietib»proindeac anus infantibus ius euchariflix confecrandx faciät,ca nibus quibuflibet quantalibet turpitudine oleât* □ditum ad facra myfteria refer ent.Et, vt aliquid addamu8,idê apud eos coriarius, qui facrorû mi njftertldem diuini verbiapudeos oiwvofjjo^qui agricola,quicj tabernarius,lt;5i oia cófufa func. '

lt;Septima nota,quod ecdefia,qux Catholica Sep.nota audire meretur,miraculor3 debeat daricate ful-gere. Nam Chriftus vt vellet fidem in humanis cordibusradicare, apofloiiscxterifqueecclefix fundatoribiisprodigiafadendipoteftatemfcdr, . Et ipfi quidem profeefli, vtaiteuangelifla,prx- Maf. Vb dicauerunt vbique, domino coopérante ä: fer-monem confirmante fequentibus fignis.Hac ra tione Catholica eedefia fottiter radicata eft, óó vfque in iflum diem apud Sandl. Martyrum, cö (ciTorum, virginum maufolea mira daritate ro boratur. In aduerfanorum eedefia nihil horum Videas,nifi forte mccum portentum pûtes, quod tot hominu milia vna flrage intetierint. Has no tas non minus erudite qua eleganter Reuerédus pr Nicolaus Herborn vir multx recôditæçp eiu^ .ditionisintegrotradiatuabfoluit. Quasqfquis

DE VNA BON. ET interius perfpcxerit, intelligetquor nominibus quotntuiisaduerfanorum fynagoga a Catholi ca Ecclefia difcrepet.Nobis fatisfuiqnotarS pri mosapices dcmonlkafre.

Menda-- ÇP^efaqueiftorum quçadiicrfarrj no. dura ftri defendunt, fidemcnertunt,vtqnod damnantarticulum de remiHionc pecca torum,in quo dicimus fide accipi remiflî onempeccatorum» Manifeftus item et# ror eft, quod doeët aduerfarii,mcreri hos mines remüfionem peccatorum diledio ne erga deum ante gratiam. Nam hoc 4« quetoUerc eft fundamêtum,hoc eft Chri Henda - fi^*”»^^^’” ‘JW^Ï opus critfide, fi facrame# dum ta ex opere operato fine bono motu vten tisiuftificant.

ÇMirum quod non erubefeant iTn vnam can tilenam 3C «urà ƒ/ äurZp tones ineukare.Ne-que debet nos refponfionis pudere,quando nö pu det iftos inaniï didboois, Audi igitur priores illas calumnias non verbis fed folo numero repetitas Fideminquiunt.euertuntquaedam.quçaduerfa rij noflri defendunt.Hicenumerant per ordinem quæ difplicenteis in aduerfarrjs. Primum quod Menda- Catholici damnent articulumde remiflionepee Cij argu. catorum/n quo dixerunt fide accipi remifliêeni

peccatorum.Hocmendacium efteffrontiffimo-rum hommum. Nunquam damnarunt ardculü de remiffione peccatorum/ed confidenter ipfum prxdicant: neeg negantfide acopi remiffionem peccatorum/ed fola fide affetunt nemini remif-fionê peccatoü contingere.Fidei addunt diledli-onem aliaque fancta eius monilia, vt efficax fit ad operandum iufiificationem.Sed hanc calum-niam fuperius iufta refponfione excenuauimus,

^Quod bic dicunt Catholicos docuiffe hemi j^pJacn nes meren remiffionem peccatorum diledtionc trpraarg. ergadeumantegratiam^haudparumimpuden ’™ “* tius efl mendacium. Aut, irt aliquid eisconceda-miis,loqu5tur de veta diledionc dci,qua deus di ligitur fuper omnia (Side metito condigni,amp;gra tia gratumfaciente:hoc módo nemo Catholico-rum fenfit hominem mereri remiffionem pecca torum de condigno per diledfionem dei ante gra tiae gratumfacientis infufionem. Omnes enim concorditer Academixdocent hominem nüquä vere diligcre deum fuper omnia, nifi detur ei gra tia gratum faciens 8c fpirituffandus, qui en dif Roma. $ funditur charitas in cordibus noftris: tantum ab cd vt dicant ante eius infufionem per charitatc hominem mereri remiffione peccatorum de con digno.Si fic Catholicos fen tire affernt, metiunt, Autloquuntur dediledione qua per informem f idem deum agnofcentes,ita cum amant, vt tarnen feipfosmagis «Sivoluptatulas diligât.Hac diledlione negant Theologihominem mereri re miffonem peccatorum de condiguo, de cögruo tarnen fi ex hac informi fide peccacorpoenitens ^ratiamSC mifericordiam petatóCquxrat.

Quandoquidem vt fupra dictum eft, poenitêtii, orationes,Scalia opera qug ex hac diletftione dei proftuut, inefricaciora funt,quam quz tam ma-gna operentur. Congruit ramen diuinæ bonitati vt ex tali amore pa nitentem, orantem, Óó gra^ tiam qtixrentcm mifericorditer adiuuet. Non tepetam etiam alia,ne crambe fatpius pofita pro bolecftori mortem pariat. Tatummendaciade. monftraffe fat fuerit,ne noftrisetiamnum fucum faciant.

®Rurfum mentiSturdocuiffè Catholicos, quod facraméta ex opere operato fine bono motu accl piêtis,iuftificent. Omnesvero vnofenfufidëre quirunt SC difplicëtiam pdlórS propofirnej vita corrigendi. Requirunt omnes vt remoueantur obices ó^impedimêta, quaenonremouentur nifi fide amp;nbsp;bono motu accipientis, hoceft, nemo iu^ ftificarur,nifi ex fide doleat fe peccaflc,5c vitara velitemendare.Quando verohocex fe non po-teft,per facramentagratiamquzrit amp;accipir. Qui non credit, neque fecum firmiter in animo ftatuit prioris vitz in peccatis exa(ftz,modS ponere, maximum obuoluit gratte impedimenta.

CQuod veroin Confeftione addunt, ad verä vnitatem eccleftefatis eflê confentirc de dodri-na euangelq «SCadminiftratioe facramentoi^.aut intelligfit de vnitate.qua per fidem informera 86 facramentorum fufeeptionem Chriftiani etiam , mali Catholic» eedefte vnitifunt,eadem qua ' ipfa credit credentee , eifdemque vtentesfacra-mentis.Si fic accipiunt,fcntentia eft amplexu di-gniffima. Confirmât enimea, qua paulo an -teftatuimus,videlicet quod mali Chriftiani non

tantum fint in ecclefiaCatholicaJed lt;5lt;Sper ifor--memfideni,5ó facramentorum fufceptioncm'ei vere couniantur.vnamque cum bonis ecclefiam conftituant.Siincclliguncde vnione.qua non ta-tum informi fide, verumeciam viua diledliöe ec defiae membra mutuo capiti Chrifto cohærêt $C iunguntur,relu(flabimur. Plane non fatis fuerit confentite dedodrina euangelq ec facramencot^ adminiftratione,fed oportet etiam vniuerfalis ec clefiac decretis examuHim obtemperare.Qui em ita de fide confentiunr, vt interim tn en diuina,t5 eeelefiæ præcepta temerent, fide tm informi 5^ facramentoiÿ partiapio,non autê diledione có-jundi funt.Qui deS diligit,vticp mandata ci^ob feruat. Qui veto mandatis dei obfccundat,fane decretis ecckfiafticis non obftrepet.Si aSt obftte pat,rcipfa dcclaratfedeönecdöbenedilexifft. Matt, u. Vtpote qui præcepetit vt maioribus obediamus, Hebrç.i j multo veto maxime vniuerfali ecclefisc,qux qd decernit,per fpiritum fandum decernit.

IAm quod ibidê adnedunt non effe operxpre ci5,vt fint fimileshÖanx tradiriSes,ritus ec cö remöix.Catholicis vel probat vel improbat

Probat ,fi intclligant de traditionibus 5Cceremo nijs particularió ecclcfiaHt.quz prout alönis fuis viderinc pro temporum diuerfitate expedite, de^ cernuntquç ecclefiaflicam adornant monadem Et ea varia elle polTunt pro varierate eedefia -rum ,modo ceremonijs,ritibus 55 vniuerfal is Ec clefiac ftatutis per diametrum non repugnét, Hincdicehat Hieronymus LudnioJUud te bre „, uiter admonendS pu£o,traditiones eedefiaCticas «leron:

DE VNA BON, ET præfertim qua fidei non offlciunt, ita obferuan-das,vc a maioribus tradicæ funt, nec aliorum cô fuetudinem aliorum contrario more fubuerti. Si autem loquuntur de vniuerfalis Eedefia genera libus decretis ritibus lt;5^ confuetudinibus,impro^ ba fententia eft/upra quinto amp;nbsp;fexto corollarijs cum facrarum fententrjs fcripturarum,tum Au-guüini 00 Hieronymi authoritate comminuta« Hicrurfus refpondent in Apol.

unie diftinguunt vniuerfalesdfpac ticulares ritusÂ probant articulum no^ Arum, fi inteliigatur de particularibus ri tibus : de vniuerfalibus ritibus non recipi unt « No fatis intelligimus quid velint ad uerfarq^Nos de verahoc cft,fpirituali vni tate loquiniur,fine q non poteft exiliere fi des in çorde feu iuftitia cordis corâ deo * Adhanedicimj non elfe neffariamfimi« litudinem rituum humanorum, fine vnû uerfalium fine particularium »

HNuUa plane nos tenet admiratio,quod ifli nô intelligunt,quid Catholici hoc vniuerfalium ac particularium rituum diferimine infinuareve-Ïinc, Nam fæpenumero didîum eft eos fua ipfoijt commenta haud perfpexiffe,aut cette fi perfpe-xerunt.imprudenterCatholicisobtrufinè.Quo-' modo in alicnis erunt oculati, qui fua ipfo^ non

vident,nifi forte Lamiæ effent,domi cxcx,fotis , oculatxBene autcmdixitpropheta,noluntintel Pfalm.jj ligete vt bene faciant.Quod fubrjeiunt, ad iuRi-tiam cordis coram deononefle neceffariam fP

' militudinem rituum humanorum,lt;Sfc.quam fit a veritate alienum, docebunt tc anatim.quz gn to SC fexto coroUarqs explicita funt.Tantû forte vtiliter addatur, quod ficut Catholica Ecclc- . fia fua habet facramenta fichabetamp;fuascerc- Ritus g monias amp;;ritus,gbusfincfacramctarccReadmi ab apo-niftrare nemo pôt.Et quod hinc authore fpû ftflô lis ad nos primum apofioli, deinde tota Catholica Eccle- detiuarût fia certos ritus,certas normas,quibus fefeomnes Chriftiani applicarent, inRituerint, nempe vt communicaturi corpus domini primum calefli pabulo animam fuam nutrirent, vt certiscere-monijs tes diuinas pertratRarent.certis diebus ic iunarët, certas ferias diuinis obfequrjs exigerêt, Vt facerdotes alliez diuinis ofFierjs mancipati cet tishoris in cordibus fuis amp;nbsp;voce domino pfalle-rent,certishorisorarent,32 alia pie ta tiquai par ticulatim enumerate non efl ocium. Et hoc maxime videtur EcclefiaRicamcxornareharmoni am,vt qui in fide nihil difcrepant, in ceremonijs .

non fint impares .Qui ceremonijs Eeelefiac ma-uult dura ceruice obfirepere, quam animo fim-plici obedire, palam facit fe iuflum non effe co-ram deo.quia Ecclefiæ imo deo relucRatur,cuius bona voluntate omnia in eedefia rede decernü tur.Nam vtetiamfupra fyncenspedoributfi-dem fecimus,lt;5ó accedente aduerfàriorum calcu lo probatu efi,î cóRituêdo nnqua errat,nihil p pc ra ordinat.UPa^ habet roboris qd dicunqiuRief

amfideinon effe alligatam cerns tradicionibu*! Fatctur quidem Catholici has ecclefiae tradition nés nönaadiußinä nccefl*anasc(re,auceisiußi-' tiam fidei alligari,vt ni fi ifla effent traditiones.fl des iußificare non poffet, fed quod hotnm vt diul norum contemptus mandatorum iufiificationê j.Thef,4, impediat. Hinc Apofiolus, vbi feaffet mentio-Contem *’^*” ‘^^ pceptis, lt;5 ipfe dediffet, fubintulit : Itacj ptus rituü ^“‘ W^^“‘’ quot;ö«*^«“ ^P«”“ f«’ ecclefi nbsp;nbsp;nbsp;**” ®^““ fpintiim fanctum m nobis. Vides hic dam nat P^“'*^™ confidente! dicere, quod deus dederit fpi ’ ntü fandu in corde fuo, quod^ ob hoc prxcepta fua maiorem fortirentur energiam, amp;■ quod illi magis ad corum ob hoc obferuantiam obliga--rentur. Hiclibenter audiremquorfum S^quam Capiunt féliciter aduerfarqnoßrihancPauli fententiam bic aduer torquerent. Si trahant ad diuina,nimirum obfer fjfp'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uari oportuit.Sl ad humana,neceffario dicent.iu

ßitiam nullis traditionibus alligati,amp; errauiffe Paulum, vtpote qui pias metes praceptisoncra uerit,q nihil conducunt ad iußificatione. Scd da rumcßapoßolumloq de prxeeptisqua ipfe cis dediffet, qui tarnen homo erat.Nam dediuinisp ceptis fubiecit paulo anre 3^ paulo pofl. Si vni IP cuit Pauli flatuere,cur item non liceat roti ecclc-bX Non eß minor cotius Catholic» ecclefi»,quS folius Pauli authoritas. Si Paulus potuit Theffa lonicenfes ad fuorum obferuantiam madarorum compellere,cur idem non liceat eccltfi»lt; Si di^t Paulum fpiritum fandum habuiffe, idem d c cc^ clefia Catholica dicunt orthodox), amp;nbsp;fufque de^ que ferunt,quoquovttfum hanc fententiam ver-

®Haud multo plus virium habet,quod dicunt, ad animae viuificationem nihil conducerehuma nas conftitutiones, 3i eadem facilitate reijcitut qu a probarur/i inteUigant per humanas tradici ones vniuerfalis ecclefiae aut fandforum patrum Qul tims Ïufta décréta. Nam ea nö obfetuafTe, fpirirui fan feruandi, eSo eofum primario authori repugnaffe eß. Si in SC gnon. leUigant autem de hum a nis c5flitutionibus,quae fine fpiritu fóó et huana temeritate vel q ob quo rundam luxum vel auaritiamobtinuerunt,pror fus adnuimus. Nam hae non folum no conducunt fed adanimæviuificationëmagisofFiciunt. Sed ieiunium non ad corporis tantum commoditatê inflitutum, fed «SC multo maxime ad anima fa-lutcm accommodatum eß. Idem dici poßetde oratione,de litanijs.de ferijs,dc cofeflione pecca-iorum, qua non fine iußo examine a Catholica ecclefia recepcafunt ,^hadenus inuiolabiliter obferuata,

flPraterea toto ealo errant,fi affirment huma p -. nas eöflitutiones fiue generales ßue patriculares, effedus fpiritus fandi non effe ( de his dico,qua woe® “*® adfalutemanimaconducunt) namvt iamdi- ”H® ’?quot;^ dum efl : Ecclefia femper per fpiritum fandum ^P™ “quot;‘ gubernatur. Et mirum fane quodiftl tarn aperce fcripturas fandas audent oppugnare. Si vcro ec elefia a fpiritu fando moderator,quomodo noni erunt generales 3iparticulates eöflitutiones effe dusf^ritus fdi,pracfertim cûdicat apoflo.quod j.Cor.i non fimus fufficiences cogitate aligd a nobis qfj

ex nobis,fed omnis fuffidentia nofira ex deo fif,. Et alibi dicat:quod deus operetur in nobis Ss vel le ^ per ficere,Sane Catholids fortiter flat ilia fc tentia,quod lt;5^ in generalibus amp;nbsp;in particular^ bus fandorum patrum fynodis femper præfen -tiflimus fit fpiritus fanctus, qui per cos tanquam perinftrumenta ordinat,(iatuit,definit,quæ Chri ftianam rempub. decorant,quibusqui cumfio-macho rehellat,aut eacupit abrogatum iri.rna-nifefe in fpiritum fandum impius eft,lt;SC Eccle-Prouer.s fixdciplaneimmorigerus.Perme,inquit,increa ta ilia fapicntia,reges regnant,Sdlegumcondi^ toresiufta decetnunt. Videantergo aduerfarq quam féliciter aduerfus conftitutiones Ecclefia-fneas paleftram inftituerint.

^Sicut diflimilia fpacia dienim acno dium non lædunt vnitatem Ecdefiae, ita fentinius non lædi veram vnitatem Eo defix diflimilibus ritibus inditutis ab ho minibus.Quanquam placet nobis vt vni uerfales ritus propter tranquiJIitatem fer uentunSicutSf nos in Ecclefijs ordinem niiffe, diem dominicum amp;nbsp;aiios dies fc? Aos celebriorcs libérer feruamus. Ergrau tiflimo animo ampledimur vtilcs ac ve# teres ordinationes,praefcrtim cum contig néant pxdagogiam, qua pro deft populu

amp;iniperitos afluefacere amp;nbsp;doccre.Sed no difputamus nuncan coducat propter tra militate aut corporalem vtilitatem ferua^ re« Alia res agitur, dilputatur cm vtrü ob _ feruationcs traditionum humanarü, fint cultus necefTarn ad iuftitiam coram deo»

Ha Ipacia dierum ac noAium non Ixdunt vnitaquot; tem ccclcfix,quiaomnesnoucrunt hóe return or dinem omnibui rebus a deo ede attributum, vt omnia fecundum fuam naturam voluntatidei parerent. Etquamdiu omnia agunr fecundum naturam fuam, nemo Ixditur, nemo odenditur. Lxderenrur vero plurimi fi hunc ordinem inuer terent, vtpote prouide a deoinßieutum. Sic tur-batur A: vnitas ecclefix, fi qui forte eedefiafti-catum harmoniam traditionum propria teme^ ritate violarent. Si veto quod iflinolunt.exinte gro obferuencur in fuo tolère,accrefcitecdefia^ fiicac vnitati non parum gaudij.Tam pertinad- Malida ter maliciofi funt ifti,vt femper dicant humanas aduetfa-traditiones,quas non ignorant in canonica fyno tiorum; do a patribus legitime congregatis per fpiritum fandum efle ordinatas. Spiritus fandi ne feme! quidem reminifcuntur,odio arbitrer Catholico' rum, amp;; vt fuis facilius imponant humanarum traditionum nomenclatura, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '*

^Placet cis vt vniuetfales ritus propter tran-quillitatcm feruentur, Cur nü placerct,quod pla

cuit patribus, quad traditum eft ab Apodoli», quod definirum fpintu fandîo infpiratore lt;nbsp;Pro--pter cranquillicacem inquiunc,non propter ptçcc pcum,quali nihil pcriculi fit fi omittas. lam bo* na parseorum neq; tranquillitatem nequecon-fcictniam refpiciunr,fed valent non tantum cc-temonias abrogatas, fed éd omnem Clitiftiani orbis religionem radicitus efTeeuulfanr.vtdécréta quæ apud Lutherum in thalamo nata funt, fecurius vbiçp terrarum feruari pofTenr.

l([Libenter feruât,vt ipfimcc dicunt,in ccclefijs Dies dni- fuis ordinem mifTæ^dié dnicum,^ alios dies fetus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;floscelebriorcs. Quata celcbritate port peratfliS Feri« di- facrû,poft iniquû fernen difiedô, diem domini-uoijt paip cum obfcruent,melius fciunt tabernarij amp;Icno religiofe nes.Quiddediuorn fertjs dicâ, cnnemonefciat apud Lu iftos bxovo/at^ouç odiodiuüoêseo^folennes thera. per ferias abrogate,nifi fotteiam refipifcót aber-aguntur. rorc.Ordinem miffxferuât.nifi quod facrû Ca-Canone nonem omnino omittunt,quem putant non fo-a2''roga - lumCatholicum non elTe.fed apcttoMartecum rót Mifie feripturis pugnarc.Sed q veritate abrogent,ah Luthera, alqsdifceptatüeit,certehic extra côtrouerfiâ cft.

lt;1 Amplcdütur veteresordinatiocs ,excipiüt tarnen eas, quæpædagogiamnon continent. Hic vclimdicâcquæ fint iliac ordinationes,qux paedagogiänö habeant .Catholicienim tenene quod omnes pçdagogiam habeant.Hoc docent paffim multi libri de hac re euulgati. Et inpri-mis Rupertus vir vndiquaque dodilïimus. 81 auteni omnes pædagogiam tenent, nódcbebaf ifh alias recipere,alias omitrerc,fed omnes gra-tiffimo animo ampleói. Rurfus figratilTimo' animo accipiuut veiksordinationes, oRendant

nobis inutiles, quas tam aperte impugnant, quas tantis conatibus a luotum animis eripi-unt. Sed neque vtiles tantum apud eosponde-ris habent,vt obferuari debeant neceflario,fed fo lum tranquillitatis caufa, nö propter confeientia quafi dicant,nihil periculieß iiueferues,fiue negh' gas,nam neutra parte peccas.Sic enim hic dicunt controuerfiam effe, vttum obferuatienes traditi-onum humanarum fint cultus neeeßarrj ad iufli^ dam coram deo. Bene habet quodifii hoc dient, na fi hoc dicerft apofioli, extetreren t orthodexi, trepidarentque quod tam anxie traditionibus cc cleflaßicisparuiflent. Sed aliter docet Paulus,air Lucac.i«^ ter ctiamnu Chrißus. Chrißus dicit fe contemni, fiquis forte vnum quiapofiolicummunusfufee-pit,contemnat, Paulus putat obediendum effe pr jmatibus,no propter tjmore,fed propter colcie tiä.Si propter côfeiêtiâ iußis platoiÿ decretis obtê perandum cß, rclinquitur fane décréter obferuâ dam cultus effe neceffariosad iußitiam coram deo. Si efnnöobedierispraclatis maculas confei-entiam inobedientia,negligêtia,contemptu. Ma culata aüt confeientia nonne peccato obligaturf Si autem peccato obligatur,nonne et panam me returlt; Videnunequam neceffarrj cultus fint ad iußitiam coram deo, qui côtemptum prxlatorû, tanquam fibi irrogatam iniutiam,tam attociter in contumacibus vindicar,

lt;[Hoc clarc docet Paulus ad CoIoHên« fes cumairNemo vosiudicetïcibo,aut in p otu,aut in parte diei fcfti,amp; cact. Item

finiorfui eftiscum Chriftoabelementii mundi, quid adhuc tanquam viuentes mundo décréta facitistnetetigeritis amp;c»

f[Res ipfa clamat,Pau!uniloquieis qui iam a pfeudoprophecis circumuenci eranc, vt ad iudai--cas fc izerterent fuperftitiones, Et omnia ifta verba hue citata.non incelliguntur,nifi de cibis d^ de legalium obferuatiôum ceremonijs, quæ prorfus interierunt. PocuifTent boc plenius intelligere ad-uerfarq.fi nollcnt nodum in feirpo quaerere.Nam addi[ fabbata,quodquc ifta vmbra fint futurorS vt idem fit nobis frenum concupifeentiat carnalis Circûci- quod fuit illis circuncifio,quoderât eis varia ba-fio ,quid ptifmata.nobisé aqua ilia falutaris.qua renafei nobis fi- murad vitamsetemam, Eorumiugefacrificium gnifieet. Catholicis fignificar facrificium corporis amp;: fan-Baptif- guinis Chrifti,quod quotidic deo offerunt, Sabba mata, nbsp;nbsp;turn nobis diem dominlcum repræfentatraliquo-

Sacrifieiü rum ciborum qui in lege prohibebantur,abftinen iugc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia.infinuat nobis fub lege Chrifti aliquandoab

Sabbatn ftinendumeffe,et ieiunandoabomni cibo.Sicin-Deledlus terpretaridel^bant ifta,56 nihil habuiffent inc6-erborum modi. Sedficplacet dnisiftisfeilicetferipturas pro fua libidine torquere vt fuo inftituto coaptét.

CQuod infecundo teftimonio fuse falfitatis docere volunt,ridiculum eft56 puerile argumentum, Nam hic darius loquitur de elementishuius mundi, qua ei nihil aliud funt, quam veteris legis facramenta, qua: in corporalibus rebus con-fiftcbant,pcr mortem Chrifti abrogata, 5:in

abfolutiorcs ritusæceremonias transformata funt.Et illis quidem démentis mortui fumus, nä non ignoramus dixiffe apoflolir, euacuatos effe a Clirifto,cSlt;: excidiffe a gratia qui in lege iuHifi' Galat. ». cari voluiffent.Iam gdo dicit:Ne tetigeritis 3Cc. in perfona loquitur pfeudoprophetarum qui ani mos fimplicium ex gentilitate conuerforum, fal fa perfuafione corruperant, vt en Chrifto etia 1e galia obferuarcti nihil autê agit hiedeceremo-' nqs,ritibus,et ftatutisecclefiafticis.neqs quiequa facit hic pro aduerfariorum haretico inftituto.

OmnesCatholici fcripturarum intcrpretes,hunc locum non aliter ateßnunc tradatus eft.tradant Net^tä durus eft eedefiae magiftratus vt ab om- Clemen-nibus xqualiter vditccremoniarum leges extor (j^ magi quere,fed pro perfonarum qualitate cas relaxac. Ära tus ec fi quid in nac re peccatum eft, auarieix aliquo- clefiafticl rum tribuatur, qui in difpenfando fucrunt feue-notes.

Çln eadem fententia inquit Paulus: Regnum dei non eft efea amp;nbsp;potus, fed iu* ftitia amp;nbsp;pax amp;nbsp;gaudium in fpi. f.

CNon video qua parte ifta fententia aduet- Stuka ar fariorumfaifaraopinionemroboret. Nonenim gumen-bene fequitur: regnum dei non eft efea ÔC potus, ratio, ergo vfus cibi amp;nbsp;potus indifferenter 5C omni té pore bonus,vel ab eis difereta iuxta diuinum pi g ceptu abftinctia nihil conducit ad confecutiocm

DË RITIBVS, regni calenis.Similiter poffirmus «S^oosarguta^ Stukis ri:Regnum dei non eft aurum lt;5ó argentum, non ftujtere-- mafculusnonfoemina, ergo aurum amp;nbsp;argentS fpSdetur. in pauperes amp;nbsp;egenos crogatum,nihil prodeft, i.Corin.« neeg furta,neque obfuntfaluti adulteria.Cut er-» go cauet alibi Apoftolusnc iftain republicafi-ante’ Si tales Theologi funt,ne dieam Sophift» funt,apud V uitrenbergenfes,ptofuerat domi cö conbibonibus, quam peregre cum fcriptura rum adulteratoribus fine fruge ss comminuifTe. Licet itaqueefca amp;nbsp;potus non fint regnum Def, tarnen vt cibi æ potus immoderata fngluuies coeleftis regdi aditum prçcludunt,ita eorum tern perantia baud parum vt aperiatur,conducunt.

Obeflqd Vides ne hanc Apoftolifententiam, pofthane profutu - noftram Catholicam ephegefim,aduerfarrjs ma rumputa gis obelTe,quam prodenclt; Nam quantumlibet bant nbsp;nbsp;nbsp;efea 5^potus neque Paulo neque Catholicis fint

regnum dei,tamen vtrifque iuftitia.pax.ódgau dium in fpiritu fando regnum dei funt. Qua autem poteß eße maior iußitia, qua maior pax 8C bona confeientia tranquillitas, óC quod ma-iusgaudium, quam per omnia diuinæ volunta-ti paruiffe. Ell: autem voluntas dei vt iuftis pra-! atorum décretis obfecundemuSjamp;hae fimplex obedientia fine tergiuerfatione, fine murmure, haud patum profuerit ad regni coeleflis confecu-ProUC.**« tionem. Hincenimfapienterdidlumefl:Viro-i.R-^S«*’» bediêsloqueturvidorias.Ettmelioreftobcdfen tia quam vidtima, Sïaufcultaremagisquam offerte adipem arietum, quoniam quafi pecca-turn atiolandi eft repugn are, 8C quafi fcelus ido iolatria.noUe acquiefcere, Vide nunc quam im-

ECCLESIAE FoI.M4 petite dixerint, obferuationcs tradidonum humanarum,non eflècultum neceffarium adiufti dam coram deo.

ÇAduerfani dicunt vniuevfales tradia tioncs ideo feruandas efrf,quiaexiflimf^ tur ab apoftolis traditæ efle»O religiofos homines, ritus ab Apoftolis fumptos rc^ tinerevolunt,non volunt retinere dodrt namapoftolorum, Siciudicädum eft de ritibus illis, ficut ipfi apoftoli in fuis feri^ pris iudicant.Non enim voluerunt apo^ ftoli nos fentire quod per tales ritus iuftb ficemur, quod tales ritus fint res neceffa^ tiacadiußitiam coram deo. Non vo!ue^ runt apoftoli tale onus imponere confei enriis, non voluerunt iuftitiam amp;pecca« turn collocate in obferuatióibus dierum ciborum amp;nbsp;fimilium return Jmo Paulus appellat huiufmodi opiniones doArinas dæmoniorum»

CConfidenter aiunt Catholici ritus vel ah Apoftolis vel abvniucrfali Ecclcfia inftitutos neminem violate decere fua ipfius temeritate, ' præfertim cum dicat apud Lucam Chriftus : Qui vos audit, me audit, amp;nbsp;qui vos fperait

me fpernit.Qpis pôt maior effe defpeifto.quâ iiol lefacere quad iufferint prxlaci^RurfusChriHus ecclefiam contemnentcm ethnico comparât 5C publicano. Homini facile morigero nihil diffici^ le eft imo ficut bene dixit fapiens vit,qui timet de um nihil negligit.Séd nebulôibus SC qs g ecclefiæ machinantur interitum,omnia funt fadu difïicil lima, etfietiamnü pofTent, nollent ecclefiafticis ,. . nbsp;nbsp;nbsp;inftitutis parère,fed volunt Lutheri legibus ma-

tra mo. gis viuere,Nam ilia: non funt difficiles, non funt graues,neque magnam tequirunt operam. Cum audis,o religiofos homines, nota candorëanimi iftorum,quironchis magisquamfcripturisftul-tara opinionem fuam abfoluunt. Rurfus aper-turn vide conuicium,fed mendaciter in Catholicos contortum, quod ritus ab Apoftolis fumptos retinere velintjdodlrinam veroeorum nolint at-tigete. Hue appello omnes bonos viros,qui Chri ftiano funt pedore,vt inter fe ipfi iudicent,vbi ré-tflius viuatur,apud aduerfarios,qui vtraque id dl tarn dodrinam apoflo.g ritus partim ab apofto, partim ab vniuerfali eedefia acceptos côtênât, an apud catholicos, g agunt fedulo vt neej in do drinanaapoftolorum, neep in ritus in Catholica Carnib» eedefia receptos peccent^Quam libere illi pecect yefcutur i^ vtraque, fxpenumero experimento difcunt, ï quadra quibuseÄftequens cum illis confuetudo: exper-gefima g □ fumus ^C nos,apud cos nonnullos in facra qua poft paf- dragefima efitauiffe cames, g poft pafcha ob car • ”® penuriam cogebantur pifcitjus «Sóoleribus ma bus vien cilêtis viditare.Tam pertinaccsfuntamp;tamptl tarecogu naciterobfttcperl, vtnolït faniscöfilrjs aegfeere, ür W» CQuodhicex tenebricofopedorefuoadduntno

luilTe ApoßoloSjin fuaru traditionumobferuan^ tiaiuftitiam.in tranfgreffione peccatiim colloca tejalfum eft,et æ/5 ƒ/« Trao'S/j feriptutis aduerfa tur. Nam in adis apoftolicis fic fciipfiiTe illis Adu. ij. qui ex gencilitate credidiflent,referuncur:Vifum eft fpiritui fando 8c nobis, nihil vitra imponere vobis oneris,quamhxcneceiraria,vt abftinea-ris vos ab îmolatis fimulachrorum Ä: fangnine ôCfuffocato, Ä fomicatione, aquibus.euftodi' In obfer--entes vos,bene agetis. Vides hic quæ ad cibum uatiSe tra pertinêt,videlicet immolatitiajanguinê.óó fuf- ditionum focata,aquibusdebebätfe fubtrahere,modo vel meritn, i i lent ad normam apoftolicam bene agere,id dl, trafgreffi Vt rede interpreter, fi non vellentpeccare. Quid one êpec poteß ad hçc refpondcre vniuerfa aduerfariorum catum. colluuics.na vident hic in obferuantia traditionis iuflitiâ,in tanfgreffione veto peccatum eos collo cauifle. Et adeo vtrunque in obferuantia eorum

vel tranfgreffione ponebant, vtSiris8CCilices j^^jy, ,j. ptseciperet Paulus,vt euflodirent præcepta apo-flolorum amp;nbsp;feniorum, non autem volebant vni . cuique liberum effe quod ifli blaterones inepti -

unt,vt facerent vel non facetent pro fuo quifque .arbitrio, Hunclocum aduerfumfepugnantemc Adu. u. voluminibus fuis expunxerunt,quem vetußiffi- expuxe -mi codices vnanimiterhuc vfque ofleiidunt. Vi rut locum -deergohic iterum iflorumdolumamp; vafriciem fibicôtra. cum euangelicopedorefcüictt examuffati qua-darantem.

Hln fine effundentes virus fuum, mentiuntur dicere Paulum de dodrinahac Catholica.quæ a tota vniuerfali eedefia tecepta eß,quodfitdo-drina dxmoniorum.Si lila dodrina efl daemonic

©tum,qua docent perfuadentep hominibus.vt ß fedlorum dectetis pareant.docuit amp;nbsp;Paulus do--«Srinam dsemonio^, idc^ nö vno loco,primo in Adlis apoRolicis.qucnüccitauimus.Secódo Ro ma.ij,Tertio Hebr.i j.Sed hanc calumniam con cedamusiftis, qui intus olentes habent animas, pratter calumniaB!,mendacioi^,conuitiorum for des nihil exhalantes.Quibene credit,quilt;ÿ Ca-tholicat Ecclefiæ alumnus eft, agnofeit ilia, qua in priore ad Timotheum fcribit Apoftolus,vn-Manichç de amp;nbsp;ifti hanc calumniam rautuatifunt, de Ma us cur ah nichaeo hæretico didaefTe.qui ciboseo damna-quos ci- bat,quod putaret cum ouis,carnibus, vino, alqf bos dam cß,quibus vterentur homines ad naturae neceffi-narif ' tatem,naturamdiuinamcflepermixtam. Abftine- finie obiter notabis dupliciter licitum effe a re quo- nbsp;nbsp;cibis abftinere,5lt; dupliciter illicitum.Licite ab-

modo li- ftines vel vtcarnemabftinentiæcapiftrocompc ceat,(Slt;q fcas.ficutPaulus docuitamp;fecit. Velnefratns modo no infirmi confeientiam ortendas.Si efca inquit fca Jiceat. dalizatfratrcmmeum, non manducabocarnes l.Corin,8 inctemû.Illicite abftines,quädo legis graue aiad

uerfionem metuis, autqn obdodtrinam Mani-chxo9 abfiines, Sicfere Tho.hnc locü abfoluit.

ffQuod fibre traditafunttanquam neceiTaria ad iuftificationem, cur in bis i^ pfis poftea multa mutatunt Epifcopic’ Quodfierant iuris diuini, nonlicuitCJ mutare authoricate bumana*

CProratfonetemporum, perfonarum,ftatu- Décréta ta lunt plera^ in primitiuaEcclefia, quae iiüc nó Ecclefi» funtneceflariajVtertillaadefuffocato Óófangui variâtur ne.Sic mulca nneftatuere couenit, qux tunc ina pro ratio nia fuiflenc.Et fi qua nunc in Catholica Ecclefia ne tempo mutata funt,nonnumana fed diuina authorita- rum. te mutata funt,prout fpiritui fandlo eedefiae mo natchx uifum fucrit. Sic autem ab hac caufa fe expediunt.

ffOninino quid fît militia fidci, quid fit regnum Chriili,non inteHigunt aduer farqji indicant neceflariam eue fimiUtu^ dinem obferuationum in cibis,diebus,ve ftituSC fimiiibus rebus,quæ non habent mandatum dei,amp; ext»

®Expende hæc Chrißiane ledlor, amp;nbsp;aduertes aduerfarios tarn longa altercatione aerem vetr-bcraiTe.Obferuantia in cibis, dieb. veftib» hif^ fimilibus.docent non ce neceffariä, nifimadatû deihabeantJdem doect hadenus Catholici. N5 fi gs nö ieiunaret certis teporibus, certifqt têpori bus nö abftinetet a carnibus, dies feftos nö obfer uarct,dicerent en côtra diuinn praeceptS faccre. Praecepit enim deus vt eedefi« prafedis in omnibus morem geramus.Si qui forte cos non obau lt;3iret,eum dicerent inobedientem eflêjSC iniußö.

fan^orumSC vere credentium, tarnen c3 in hac vita multi hypocrite SC mali admi xtifint, licet vei facramentis qusperma los miniftrantur,iuxta voeem ChriftuSe dét fcribsSf Pharifæi in Cathedra Moft, Et facramenta amp;verbum propter ordina tionem 8lt; mandatum Chrifti funt efFica^ tia,etiamfi per malos exhibeantur»

HIC Articulus fi expendatur ad normam quænunctradita eft pro Catholicis,nihil habet incommodi,imo confirmât ea qug feptimo articule paru fobrio,dida funt.Et mul-to maxime noftra confirmant, quæ fuperaddût huicarticuloin Apologia.vbifictradunt.,

lt;jCæterum monuit nos Chriftus in CoUationibus de Ecclefia, ne offenfi prî# uatis viens hue facerdotum, huepopuli fehifmata excitemus, heut feccrût Oona# tiftç.Illosvero qui ideo exeitauerunt fehi fmata,quia negabant faeerdotibus licere tenere poflêllîones aut proprium, plane fcditiofos iudicamus.Nam tenere propri umeiuilis ordinatio elblieetautemChri ftianis vtieiuilibus ordinationibustheut hoc aere,hac lucc,cibo,potu.Nam vt hcc rerum natura, dc hi hderuni certi curfus,

ECCLESIAE Fou« 7 coli motus, vert funt ordinatio dciamp;có Suo gla-femantur a deotita legitims poJitiæ vcre ^gf^^gj funt ordinatio dei,amp; retinentur ac defen# aducrla duntur a deo aduerfus diabolum»

C Vtinam aduerfarij quad admonuiûè fc fuos teftantur,ipfi obferuauiffenr.iam toe fedis, tot hxrefibus, tot tumukibus in Germania non periclitarctur tes Chrißiana. Porro aduertehic quod tam ßudiofe probant légitimas politias vere effe ordinationes Dei. Hic ergo coguntut aduerfarq, vt vel dicant vel negent Catholicae «eclefiz generales ritus amp;nbsp;ordinationes de ieiu-nio,deobferuationeferiarum,5lt;5c.eflelegitimas Si negent,palam dicunt fpiritum fandum iam-dudumecclefiam deferere, amp;nbsp;Chrifli promiffis fada non refponderc.Si dicant legitimaseffe.vt vere funt,tametfi ipfi negent,certeordinatio dei funt. Si autem dei ordinatio funt necefiario funt obferuanda,^ eas contempfifie.impugnafie eft Stat enim inuidifCma Pauli fententia: Qui refi ftitpoteftati,deiordinationirefifiit: Qui autem Rom. ij refiflunt.ipfi fibidamnationem acquirunt. Vides igit hic aduerfarios fuo fc gladio confodifie.

Nam quis fit tam infanus.qui putet ciuilem or-dinatiócm magis a deo effe.quam ecclefiaftica : Sed hoc melle placuit cisora principurn delinerc ne non habeantfuosprotedores,mec3enates,pa tronos.Eadem forte facilitate, qua nunc dicunt ordinationem Ciuilem a deo efre,fi bn vellcnt ec defiafticis, dicerent ecclefiafticam ordinatioem a deo effe,Ciuilem minime,praefcrtimLuthetiis fi cum fua lupa pingue ci pontifiecs dediffent be

tiîficîum. Sed iam fan's ad iocum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;•

C De baptifmo docent, quod fit neceflaî nus ad falutcm, qüodqucpcrbaptifm» offer atur gratia dcit amp;nbsp;quod pucri fint ba ptizandi, qui per baptifmum oblati deo recipiuntur in gratiam den

HVnc arriculumvt plcrofque alios, ab ee clefia Carholica mutuo acceperunt,óC obhocnobis nullum faccHit negotium;

Modus autem quo huncin Apologiaconfirmar, pronobis haud patum militât aduerfusiftoshy dramagis varios. Sic igitur ibi de paruulotum baptifmate loquuncur.

ÇSi bic baptifmus irritus cfiet, nullus daretur fpiritus fandus, nulli fieret falui, denique nulla effet ccclcfia» Hæc ratio bonas amp;nbsp;pias mêtes vel fola fatis confirm mare poteft,contra impias amp;nbsp;phanaticas opinioncs,

® Difcis hic probe lettor vel ex ipis aduerfarioij» aidis.vniuerfalis ecclefiat rit» ÓCcófuetudinc fuf ficcread euincêdâhærefimecclefix côtrariâ.Sic eni argumétâtur ftre : Quia in ecclefia Catholi ca femper baptizati funt paruuli, igitur non po-, teft paruulotum baptifmus effe inanis,5s bapti zandi funt paruuli, pracfertim cum vere confiée vniuerfalê ecclefia nûquâ in his qux ad hominS

lalutem fpeflant, fua fpefrufirandam.Hadem rationc fi videte vellent.qua Anabaprißaru in-faniam compefcunt, os fu5 ne aduerfut EcclefiS mentiretur, obturate potuiffent.IUa enim cccle-ba paruulorum baptifmum approbat.qua Lu-’ theri errotes,quos ifli defendunt,damnat.Pari ar gumento poiïemus i5i nos Catholicorum dogma protegere.vt ficdicerem»:Si fola fides abfcj charitate Sfabfcß vilis bonis operibus iußificat, fi ad iuflificationê.nerp couerfione nccj vera poe nitentia opus efl, fi oraci5es,eleemofynæ,de pee catis dolor funt ad iuRificacionem inutiles,fi ma lorum fana décréta,fi CatholicxEcdefix fandU ones fine vllo peccato violatl.polTunt, fivota monachorum óó monacharum inania amp;nbsp;nihil ligant,fane needum fpiritus fancRus Eedefix ad fuit, nemo ante Lutherum fidei ißius nouitix a(i portitorem feruatus efl. Nam q ifli cum fuo Co-ryphxo dicunt effe erronea amp;iuflitixinaniflma, cahadenus vniuerfalis Eedefia aduerfus om-nes rot hxteticorum machinas infatigabiliter dc fenfat.Sed robufliores nobis fuppetunt arietes,g bus aduerfa munimina demoliri pofTumus.Hoc tantum addicum fit, vt videant bani viri,quam infirma fint, quibus fuum ertoremfuperflruxe-runt,fundamenta.

lt;i Dc ceena domini docent,quod cor^ pus amp;nbsp;fanguis Chrifti vete adfint,amp; dt« ftribuantur vefcentibus in cæna domini^ Siimprobantfecus docentes» .

IN hoc articule nihil eß quod te offendere pof fit,namquadrat euangelioamp; dodirinx Ca^ tholicx.Condemnat etiamnum Oecolampa dianos, Suuinglianos, ôdtotam Anabaptißa-' rum impudicam colluuiem.

f^De confcHionc docent, quod abfœ lutio priyata in Ecekfiis retinenda At, qn quam in confeflione non At neceAaria œ mniuni delidorum enumeratio. Eft ein impoftibilis, iuxtapIafmiftamiDelida quis intcUigit:'

HVIVS articuli prior particula, videlicet quod abfolucio priuataineccleftjsretinc da fit,catholica efi:fed poßerior eins pars periculofa efl, nempe quod non fit neceffaria in confeflione,omnium delidorum enumeratio. Operçprecium hie fuerir vt interrogemus eos de quibus dclidis hoc intclligant, de his qux confP tend occurrunt, an dehisquxmemoriamfugp unt tSane fi intelligant de grauioribus pdis qux confitentioccurrunt,amp; quotum homo meminit fe effe obnoxiuin.tenctur ea per ordinem confite ri,alioquiquxdam prudcnsoccultaret.Et huiuf-* modi confeffidparum effet fidelis.Si veto intel-ligunt de peccatis, quorum pofl iuflam exami-nationem poenitens non recordatur,haud multS incommodi habet iflorum fententia. Nam non prxeipitur vt etiam ignota, id efl,non occurten-tia peccaia confiteamur. Et ad hanc amuibm

PCEMTENTIAE PARS Fol.ilt;» coriigenduseß canon ilk: Vtriufq?fexus:fi tam? quid habet curuaminis.

£ De pemitentia docent quod la« pfis poli baptifmum contingere poffitre mifl io pcccatoium,quociinquc tempore cum conuertuntur,amp;C quod Eedefia talu bus redeuntibus ad panitentia abfoliitü onem impartiri debean nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Con^

fiat panitentia proprie bis duabus partit bus,altera efteontritio feu terrores ineuf fi confeientiæagnitopeccato» Alteradi fdes,qux concipitur ex euangelio feu ab folutione, amp;nbsp;credit propter Chriftum re« mitti peccata,amp;confoiatur confeientiam amp;nbsp;ex terroribus libérât » Deinde fequi de« bent bona opera, qux funt fruâusjoeni« tenrz«

CAtholicus eft ifte articulus amp;nbsp;veru«, quan turn pertinet ad folum articuium. Kam Vt fupra,cum de panitetia origine différé retur.clariflSmeoftenfum eft, deus optimus,prjffi mus,clementiffimus,imoipfa bonitas, pietas, clementia,nullum defpicitpeccatorem ad fe per petnitentiam reuertentem, fed indulgentiffimus eft pater,amp; facile el gratiam confert.Sed non eft atquo animoftrendum jguod contra emniu Ca*

AN FIDES SIT tholkorum imo vniuerfaliseccïcfiedoónnam, fidcm facia nt alteram pcenitentiae partem,quod Fides eft nemosnamnumferct in fcripturis facrismedio câomniû pricer verfatus, fed ingenue omnes dicent fidem bonoR, nbsp;omnium bonoiÿ ce caufam atcß originem. Cur

non aure mimdoletpeccatorfepeccafTe.nifiquodagno-altera pee fcitdcumpcccatafimul acpeccatoremodiolia nitetiegs l’lt;:*’c » Quod agnofeit peccacoresgpetuas panas dare, nifi quod credit eifdem fe panis fore obno xium, nifi vitam melius inftituat. Certe fi hate non crederet,minime cum peccatoJ^ paniteret. Cur confitetur facerdori delictum fuum, vt ab* folutionem abeo accipiat,nifi quod credit g pcs nitentix facramentum gratiam, qua panitenti peccata remittuntur,donarilt;Habet enim fidcm lohan.ro verbis Cbridi: Qijorum remiferitis peccata,re* mittunturcis. Hinc poll accept am remifiionera peccatorum,ieiunfjs fefe affligit,orationibusg* nox perdiufq? infiftit, quod credit dignos pani-tentiæ fructus pod abfolutioncm faciendos efle. Quod fi non crederet,non tantoperepeccatis æ mails concupifeentqs reludatetur, peccata non confitcretur.neep in feipm tanta faeuitia grafTa--retur, Hinc eft illud facrum Ioannis paradoxer: i.Ioban, ï Hœc eft vidforia qua: vincit mundum,fides no*

ftra.Quemadmodum a5t fides mundum.idefb, mundiiftiusillecebras amp;obletftamcnca vincit, ita fupcrat amp;nbsp;diaboli (Sd'peccatiregnum. Hinc dicebat Hebræis ApoftolustSandi per fidem vf Heb. II ceruntregna, operatifuntiuftitiam,adepti funr ■ „ nbsp;nbsp;_ repromilbones. Et PetrustFide purificans corda

rtetu. lî eoHuQuo fide, nifi ga fides mouetpeccatorê ad pniam^panitens vero g diainâ gr ara tuftificaf»

Non eft quod occafione demus,vt Tautologie nobis nota inuratur. Namiftaeademfepeiam nobis ditfta funt.Diximus enam quod ficut deus primariaoim affecto^, ficut fol fecundana eo^ quae producit,amp;: ficut pater filij caufa eft,nequc tarnen deus,fol, pater earum return quas produ cunt.partes funt:lic fides, quae pnia caufa eft. no poteft pcenitentie pats effe. Quaptopter ifta fen tentia vt ineptiffima illudi.non-folui debebat. Quid magis ineptum quam fi dicas ; Deus feci: coelumÂ^tcrram.amp;Sc.ergodcuseorûparseft.Et tarnen iftinon erubcfcutficargumentari: Fides ®*““a ^r caufat in homine pniam, 04 fine fide nemo pa- S“™®™® nitet,ergo fides eft pars panitentie. Quando ad 9° 5°“'’^ uerfarij nullis rationibus preterquä ex fuis corm ’*“°* ““* ptis capitibus 54 plane languidis, collecftis,nul-lis fetipturis fententiam fuam roborant, fed tm, cum his quas fuperius recitarunt magisqua ap-plicarunt, queprobantfidem ad veram pin am effe neceffariam, peccataq^ fine fide no dimitti, non autem quod fides panitentie pars fit, Ecclc fie Catholice fententiam , quam nos hadenus tuiti fumus,confirmant, non aute eneruant.Sed hcq; vllo patru m teftimonio docerc poffunt fide panitentie partem effe.lt a em iftafenrenciaipis propria eft,vt nulli illorum communis fit. Audi nunc confequenter quo nihil habeât praeter me-rastricasamp;offutias, quibusfententiam fuam fiatuât, amp;: proinde quomó fuas ineptias laudêt, Catholicamvero fnïam quafi falfam veUicenr.

Thcologici ordinis ctiam baud dubicfa tcntur ante Lutheri fcripta cofufilfimara fuilTe dodrinam pcenitentiæ» Extant lü bri Sententiariorfl, vbi funt infinitse quæ Il(oncs,quas nuUi vnquam Thcologifa# tis explicate potuerunt.PopuIus neqj rei fummam complcdi potuit, neevidere quæ præcipue requirerentur in pocniten« ' tia,vbi quærenda e/Tet pax confeientiæ,

CI Meras nugas hic audis, qtiibus animutn tU' p urn catholice fentientem illaqileare ftudent, vt v ouer.j, ineorunlfententiamConcédas.Sedfruftraiaci-tur rete ante oculos pennatorumjruftra infidian nir tibi, qui aperte confpicisin hac aduerfariorS dot^rina hullam effe confonantiam,nullam fo-]iditaceiTi,quod antehacapertiltime oftendimus cum de iuftificatione effet contfouerfia. Confia n ter cm docêt quodoicredéti fibipcla remitticS feßim póa remitrantur. Si vero interroges eos, qua fide ida cóprehendant,rndebüt,nö fufficere Dot^ria ad hoe fidern informem, led quod hoe credere te peeniren oportcat fide charitate formata.Et talem fidem tiçquam charitate formatam dicunt-,amp; quidem bene di^ tradntad cunt, inpeccatoreeffenonpoffe.Videnücquafl uer.nöco de peccator iuftificaripoffit, finon fufficitfidei haeiet:c5 informis/'^fi^idem charitate formatamhabere tra Ca' noripoteft . Vides ncÖDarnncruoiv quam man tholico» ca firiftoijt docQrina^ Catholicadoóriadepceni itegta eft tetiavna eflomnium,pcripicuaeft,fana,fobria,

Ärfalutifera/tiamfi non nefdam ip academijSj Vt,iuuen)!ia exercerentur ingenia,pleraque ho-rum effe difputata.difcufla, ventilatar ctiamfi baud ignotem alterunum opiniones elTe impugn natas,atep defenfatas.manct tarnen in hisrebus prçcipuis vna omnium fententiaEt hœc fentétia tam data tam aperta eft, vt inteHigant cam vel ftiuar nati «S^ homines nullius fete ingenp Aduer^ fatrj tarnetfiplcneinteHexerint, hand fecus (e ha bent, ac fi prorfus non intellexifTént, antequam malototiusGermaniacomineprodiret Lutherus hxreticx ifhus echortis antefgnanus.^ic enim tradunt in Apologia.

Prodeat nobis aliquis ex aduet’fanis,qu( dicat, quando fiat remifllo.pcccatorum

CBnequidé optât aduerfarq.vt prodeat qfpiä ex Catholicis,qui doceat cos quando fiat remiP fiopdlórvï.Na vtiamiamdedaratûeft.tâ ancipi tes funt,tamque parum fibicotiftantes ,vtomni no nefciant,quando fiat remifTiopeccatorum. Prodqt antehac vnus, prodijt item alter,prodie-runtetiamnum multi hand poenitendi vin,qui f-ßü aduetfarqsnodü fokierêt. Sedftomachicor^j philauria iSf fuperbia pleni, fimplicem vetitatis non redpint orationem:ego port oês illos Catho lifos viros, non tam meam quam irtorum imo Remiffio Catholicam fenttntiam,iterum recenfebo,vidc peecaro lt;nbsp;licet quod mox fub ipfa gratiç infufione fiat pee rü qn fiaj catorum terniffio.nö fecus ^tque tenebrx fugiüt CathoJ),

iUucefcentefole.Vnde Catholici facrarum fcrf-pturarum tradlatores.qua tiior annumerant quç in impij lußificatiöe coeunt, nempe culpa: rcmif fionem.gratiæinfufionemjpeccatorumdetefta-tioncm,^ hominis liberi arbitrrj pura conuerfio ncm.Sunt ilia tarn obfcura vt Oedipo indigeat diuinatore, vt populusiftanonintelligar.vtnef ciat vndeconfcientiam peccatisfauciam medi-cari poffit^Iam iudica etiam de traditionc ifto-rum,qui non definunc Catholicis caluminas ftru ere.Nam iterum reuocabo fentetiam iftoß.', qua in quinto Confeffionis fuæ articulo tradiderunt.

Iio pecca ta tanquam per inftrumenta donatur fpi torn qu5 ritulTan(Sus,qui fidem efficit,vbi amp;nbsp;quan Lather *^® vifum fucrit deo in his qui euangdi #

^ Audis dari fpiritum fandum per verbum SdfacrameraJed iße fpiritusfandusimpotetior eftquam qinfidem efficiat,fed tempusexpedat amp;nbsp;horam vbi lt;3d quando deo vifum fuerit, vt fi dem efficiat. Quae func ifta verborum monftra, quod fententiaci^opinionisportentumf Hie ego idem dicerepoffem, quod idi maiiciofe ingeffe-runt: Prodcat nobis aliquis ex ißa aduerfariorS eolluuie.quidoceatnosquandofiatpcccatorum remiffio, nam iftudproWemamagiseft qua af-fertio.cui fubferibamus.Quisiam non videat,^ fufpenfosiftifuos reliquant galadophagos. Ca tholici vero ingerunc longe certiflimam elt; Cirri ßiproraiffiöcm/KiJipcjQuoiumrcmiferHispec

iuftificantem quant, baud dunie gratiani ard^ piat.Hæc eftccrta,óCclara dotSrina,nulIo huma uoprsfidio fed foliusChrifti verbis innitens. Ad uerfariorum infanadodtiinainhoctotaen.vt au resfuorum dcmulceat.innocentefcp Catholicos calumnijs amp;nbsp;conuicijs opprimant. Vn pergunt.

CQjjarc intclligunt oês boni viri vti liters pic reprebenfam efle dovtrinä So^ phifta^tamp;canonifta^ï depnïa» Nâhæc dogmata apte falfa funt,Slt; nó fold aliéna a feripturis fed etiä ab ecdefiafticis prib?

5 Quod ad deletionem peccati fola de ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftatio criminis fufficiat,

4 Quod propter cotritionc, no fide in ChriftS eófeqmur remiÆpeccatoçt, $ Quodptäs clauiü valcat adremifTü pdôrû no corâ deo,fcd corä Ecdcfia

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiae cx opcre operato fine bono mo^ tu vtentis,hoc eft,finc fide inChidtiJ confeguatur gratiam.

Et alia quaedaenumerant.qiiaecnhiseifdêan'eti bus ftibuerti pofTunc. lt;1 R.cfpon.Catholica

CVcilitcr fane coUigunt eaquae partim nô fa tis ab eis intelledla.partim falfa funt,vt videanc boni viri quam omnem idi frontem perfricaue-rint. quam infantiliter Catholicos taxaiictint, quam turpiter os mendax aduerfus veritatem aperueririt.Et adhuc arbitrantur,quod Catholicos cóuicqs.fannis.ofFatrjs fiiperare pofTint. Col ligemus itarp ^ nos pro Catholicis ea qbus ifta vel maleintellcdla.vel falfa effe declarentur.

pera extra gratiam fac^a mKreatur ex pado di-uinogratiajicintellexifle.amp;^ficallegafledebc-. bant, videlicet quod per bona opera per fidem ex gratia gratumfaciente fada, merito congru! ex diuinopado gratiam mereamur. Nam fic omnes docent Catholici, vt fupra olus fatia declaratumeft,Notaergohicfaltaciam5Cdol3 iftorum.nota etiam hie alteram medacq fpecië.

Ad fecû. ^Secundum quod per attritionem mereamur gratiam, fi rede intelligatur, certifTimnm ê mul toque elarifitmum, Sacrametumbaptifmicum fide 5^ dolore de peccatis Sim propofito mêlions vitae,iudificat 8C fa!uat,iuxta illud:Qui cre-diderit baprizatus fuerit amp;c. Sieóó Sacrame turn pauitentiae perperuum in neceiTitarc bapti-fmum accipientibus CiniftuspromittitremilTio nem peccatorum. Poenitentia amem fi tame ve ra pecnirentia eft.non fit fine attritione. Attritio veto vbi charitarem 3C gratiam acceperit, facit contritum.Haec ergo fententiabullum habet fmpediiacntum/i rede sellent inteUigete,

CTertiumapertum mendacium efl. Ex Ca- AdttttiR tholiciscnim ncmo docuit quod fola peccati de-teftatio.ad deletioncm criminis fufficiat, Sedhu iufmodieos mendacia colligere oportuit.modo vcllent fimplieibus3ó in fcripturis diuinisparS cruditisfidemfacere.Rcquinint verofidem Ca tholici.fineqtiaimpoflibilceftplaceredcojeg-runtbonum propoÉtum, requirunt facramenrö poenitentix.Haecomnia docent fententianorum vt ipfi vacant,bbri. Si docctent fuffirere ad dele tionem peccati deteftationem criniinis.fequcre-tut «Si ludam feruatum effe.

®Sed 8C quartum mendacium eß impudens, Ad qtt5 quod docuerint hominem propter contritionem abfcp fide in Chriftum mereri remifTienempec-catorum. Noueruntenim veramcontritionem nunquamhaberi poffenifi pet fidem charitate formatam,licet per fidem informemvt iam nuc diximus,atterf poffit peccator.

ÇQiiintû quot^quod falfoimpingütißiCatho Ad gntu Jicis,etiam mendacium eft.Nam ne femel quidê meminerunt,vt dicerent poteflatem clauiumva lere ad remiffionem peccatorum non coram dco fed coram Ecclefia. Refpondeant bic fi pofitint, quibus tanta incefTit mentiendi libido, doccatep vbi huius rei vel vnum kgerint apiccirt,

CHaud impari mendacio nugant tradidifTe Ad fextü Catholicos, quod fufeeptio facramentipnîæex opere opcrato fine bono motu vfentis,l »oceft,fine fide in Chriftn confequa t gratia. Sic a fit tradi derut amp;nbsp;qdê Catholice,quod facrameta dêt gra tia his g non ponunt obicê. Qui em nS credit, qui flö ftatuit fecQ vh5 3C malos mores corrigere, g

^Videanthic illuftrcs principes Ä5 omnescor dat: virJ,iftorum Crete fin Mecanates^qui for^ te his euidentiflimismendacijsincfcati funtlt;S2 a Catholico fenfu ahenati, qua periculofe Rent, quamiiifecurcviuant.cummcndacrjsnituntur. Impudc- ^num fane quod iftiimpudentiflimi fimulac ria aduer effronriffimi homines audent hanc tetram ver-fariorum borum fuliginem candidis chartis illinere, in of-fenfionem omnium bonoru, in dccurtatioem to ciuE germanica: religionis. Sed hoc multomaxie eriget nutantesconicientias,quod ifti tot menda cia mundo audent inuehere ,quod audiant iffos prçter impoßuras nihil habere quo adukerinam dodirinam fuam communiant, amp;nbsp;haud defpc-rant fo re,vt ida hærefis non minus exulet,quam nunc Anabaptidica colluuies vbiq? male audit. Lutherus Sed vrinamLutherusnon pepcrilTetouum.vndc omnium Zuuinglianà, Occolampadiana, Brentziana hserefum mala prodtjflent.Sed audi nunequam pucriliter caufa. doceant conrritionem ^fidem partes efle poeni-tetiac, amp;nbsp;dices eos no minus temerarios efle qua indodlos. Non loquor hie de mukiloqua rhero-rica.qiiisefl enim qui hac parte Philippum Me lanch. fuperet, fedloquor de facra ilia Theolo-gia, qux nihil commune habet cum pulcro vcr-borum fuco.

Î^Sed dicimus contritionem verostcr« cores confeientiæ, quæ deum fentit irafei peccato 5C dokt fe peccaife^et bate cotrido

POENITENT. PARS Fol,n4 îa fit quando verbo dci arguuntur pda, quia hæc eft fumma prædicationis euan« gdn,argucrc peccata amp;nbsp;offerre rcmiftioi nem peccatorum Sf iuftitiü propter Chri ftttmamp;fpiritum fdmamp;viam ar ter nam, vt rcnati benefaciamus^Sic coplcdif fum ma cuagclq Chriftus cum ait Lucae vL ^ dicari in nomine meo poenitentiam Sf re miflionem peccatorum inter oês genres,

®Hic velimmeminens eorum/quaefupra de iuftificatione docuerunt.videlicetquod folafidc finecharicate One vlloogeiuftificetur peccator, SC manifefte confpiciesquantum vel inuiti fen-tentiamfuain correxcrint.Quod autem tradunt aduerfarij contritionem nafci, cum verbo dei ar guStur peccata, quod fummy»rædicatiorHs cul gelij fit arguere peccata amp;nbsp;offerre remiflionem peccatorum amp;nbsp;iuftitiam propter Chrißum,poc^ Peccata nitiusintrofpexiffe fortaffemuent. Ageitaque curver^ cur per verbum dei argunturpeccata,nifi vtpec bo dei ar cator audiens foeditatem grauiratemque prcca guantur, torum,timere óC dolere incipiat, qui prius vt iu-batusgigas neminem metuebat.CurofFcrruric miffio peccatorum,(SiS iuftificatio propter Chri-ffum.nifivtrimoremfpeserigat^ An noneade docueruntCathoiiek Qiiid ergo rei eft,quod ifti in repub.Chriftiana tant am excitarunt cragoedt amtói vrilg c ex grauicate faditateq? peccati Ä ingruentis fupplictj terrore de pcccatis dolere,gd

T hen • '’'quot;^^ Luthero in mentê vt fcrilteret, quod côtri quot;d * tgt;o^Ï‘J*fcuff'O'’c5cdetenationepeccatoium pa aliterOo- famr^hypoeritam magisóepeccatoremfacit. f“*‘9**® Quishienon videat quampelTimeiftiscumLu *’*^****‘ thero conueniat,quem vbique aberroris fufpiti one voluerunt protegeren At forte hic quxras,

fi connitit inter Catholicos doctores, quod pec-cator ad timorem ex grauitate peccati diiinaeque iudltixa'quirate.^'^ ad fpem propter miiericor-diamdiumam veniam ptomittentem, adduci debeac, amp;nbsp;fi id ipfum nunc probant aduerfarq, quxfit vtrinque controuefixeaufa. Audi ôCca ue ne iftorum aftutia illaqueeris. Aduerfarij an-tehac licet folam fidem fufheere dicerent ad pee catorum remiffionejn abfque omnioperejam tarneninhoefefealiquâtuium corrigunt .nam aliquod opus a peccatore exigunt, videlicet do-lorcm,quf m fiue ex charitate. fine odio.nafeaf, dicunt fufficere ad tuftificationem, modo credat fibi peccata dimitti. Catholici vero cerifTimi qg nunquam remittantur peccata,nifi per iuftificâ-tem gratiam amp;pcr fidem charitate formatam, afferunt gratiam gratiim facientem amp;nbsp;charita-tem neceffariam efTe ad reconciliationem. Nun q inimic» recöciliat.nifi pi iusdiligat enque pri» odio perfeqbaf:nunqu5 ingratus agnofcet bnfi-ciü in fc collatü.nifi prius male afFedïum animS fe (xuat,jd eft, inimicus Si ingratus non iuftificä tur nifirharirateói^ gra interueniêtibus.Idcotra dunr non fufficere ad peccati remiflioncm.fi tan turn timeat óó peccatorS rerniffionê fperet ,fed quod oporteac cü ex toto corde dolere amp;nbsp;conuct

POENITBNT, PARS Fol.nf. ti addeum,ita vt non tantum timeat fed etiam diligat deum.Tradunt etia quod dup’idter hanc Gratfam gratiam impetrareoporteat. Primum vtpecca duplidrer tor hincirädei mctucs,hincmifcordiamfperans impetra* otando.proximorümifciendojbenefariendcr^ re oportet gracia tancifper quacrar.dum earn de côgruo me Primo rear.Deinde vt peccator doles de peccatis amp;nbsp;pe Secundo, tes gratia, facramentum aedpiat poEnitentiar,id cft, vt confiteatur peccatum fuunr accipiarque eius ahfolutionem,lt;56 iiinc ex verbis Chrifti pol licentur remilïïonem peccatorum amp;nbsp;gratiam : Quorum remifetitis peccataÄ^c. Vides igitur, - . clare,quantum inter eos interfit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xohan.i»,

(JAduertehiciterum quam bene, vt interim taceam quam inepte,aduerfariorum dida cohæ teant. Dicunt contritionem veros effe terrores eonfeientiar fentientis deum irafci peccato, 35 fc /^(Ju^rfa-peccaffe dolentis, quæ fit dum per verbum dei i.- ^g ^^^ arguStur peccata. Ifta pugnant có præcipua ißo nbsp;nbsp;^ ^^ßj^

rumfentêtia.Nam cum per verbum dei peccata ‘ eius redarguunrur, operstpreeiü eft w vel credat vel non credat verbo dei.Si non credit,nihil me-tuit, nihilqueconfciêtia eius permouetur. Si veto credit,certe fecüdü aduerfarioi}! definitioem, fidè habet.Si vero fidê habct.iteiÿ vt ipfi tradüt, iuftus eft.nam ipfi negat fidem cum peccato ma nere pofle Si vero lufti funt,nullum terrorem fed , omnem confolationemhinc percipiunt,quando CapiStUt quidem gaudenr fc a peccatis eße abfolutos. O doda capita,fed proh dolor cerebrum non ha bent.Ofiiaues prouidêtefc^Theologos g aliéna gruis lacérât,qua intelligâr, prius danât, qua fua

' AN FIDES SIT , ’ bus ipfi plane abntuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

|quot;Etdehis terroribus loquitur Pfab J-.Quoniam iniquitates meat fupcrgreamp; fj funt caput meum, ficut onus graue gr» uatæfunt fuper me, amp;nbsp;c. Affl idus fum SC huiniliatus fum nimis,rugiebam a gemi# tu cordis mei.Et Pfal.S.Miferere mei do mine, quoniam infirmatus fum,SC cart,

CHi loei aduerfariorum fententiam videlicet quod credenti tantum remittantur peccata, pror fus enetuant,fuftentant veto Catholicoi^ dotSrf nam.Cóperc0 eft cm Dauidë.dü tanta ani inten rione precarctur,dum tam anxie diuinam miam amp;nbsp;gratiam peteret,dn tä obnixe ira dei amp;fuppli cia p^töfuodigna deprecaretur, fatisctedidiiTe. Nifi enim credidiflet, inaniter fefe tanto affecif-*

• fet dolore.QSo inuocabüt ingt Apoft.in que no credideruni Credidit guide, fed non præfumpfii pcccatiimfibiefledimiffiim.nifihacrationefel« afflidtalTet.nifi miam priusimplorafTet. Aut igi turifti errant aut errat Dauid, AtDauidem er-t afTe nemo facile opinabitur,ißos vero toto cce-lo errare iam fatis explora turn eft.

CNos igitur addimus alteram partem pnîae,de fi de in Chrifium,quod in bis ter ioribu5, dçbcat confqentqs proponi cul

^ns de Chrifto, in quo promittifur gra tis remilüopeccatotum de Chrifto, damp; hent igiturcrederc,quodproprer Chrü Aam gratis remittantur ipfis peccata, f[Refp)on.Catholica.

HFadk inter aduerfarios óliCatholicos lis com poneretur/i vellent illi fibijpfis conftare amp;nbsp;fcri-pcuris credere.Fidemfaciuntakerampoenitêtij pattern,quam nos ex confenfu feripturarn pniaè caufarn eflè probauimus. Nota hic quoddicunt de fide in Chrifto,amp; deinde quod dccernit Aug., aliud effe credere deo, aliud in deum.quodej il-lud multorum etiam datmonum, iftudpaucotu fit,eotum fcilicet,qui fidein ipfum dcum tendut.

Fide autemtendere in deum nihil aliudeft, qua peecator benefaciendo, obfecrando reconciliationem ^ quando Vnionem cum deo toto pedore qua;rere,quod tü deo recS-demum continget, cum poenitentibus lt;5^ peten- cilietur tibus,dabitur fpiritus fandus,per quem amp;cha- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ritas diffunditur in cordibus eorum. Charitas e-nim fola eft,qua; hominem deo indiffolubili quo dam vinculo connedit. Sane hoc modo qui in CHRISTVM credunt,promifTampecca-tprum remiffionem haud inaniter expedant.

Contra qui Deo credunt tantum, manumque geftant fub pallio ociofam,imo cum hacfide nihil minus perpétrant malorum,bona fpe frauda tur.Et hæc eft vna facrarum fcrlpturarum.amp;o-mnmCatholicornm fcntentia,imo hæc eft etiâ i-ftorûfentêtia.nânSc addûtctiâcôtritionê,etpce nitêtiâ fidei. Aduerfarqs igit fola fides iuftificar,. abfquçoperibwvütfuseifdtrtinôiuftificatfola^

fed requiritur contritio Äsdolor de peeratis.Quar duo pugnant inter fe magis.quam ifialt; Hxc iu-pra cepiofius diximus.

ÜNec prius diledio adeß,quam fît fîlt; de reconciliatio fada; Lex enim non fît fine Chrifto iuxta illudtPerChrißum ha bemus acceffum ad deum»

CAudiHi abiurda.audis mine ahfurdiorajam etii hic etiâ dida fint: propter eos aut gbus non eftocium paginas voluerc amp;nbsp;reuoluere.tantum dicemus,quantum opus erit iftorum ori ohfiruê--do. Aduerfarrj it arp fine charitate aflerut plt;9ôrc iuftificari.imo iuftû eê,quia diledlio( vt eorû ver bis dicamus) non adert,mfi fit prius fidefaéla re Cica ad conciliatio.Non video, an quicquamdici poffer nerfa.ar- ineptius. Perinde enim eß atcj fi diccrêt, codé t? gumenta pore,eadem hora,eodemcp momento, borne fi-tlo. muliußusÄSiniußuseß. lußus, quia iußificaquot; tus eß fimultj a peecatis abfolutus. Iniußus,ga non deum,fcd feipfum plus quam par eß.diligir. i lohan r ^' ^’ ^'® placet,non bene dixit lob.Qui non dill * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' git.manet in morte,Qpisputauiffetißosocu1a-

tos feilfeet homines,in tarn elara luce offenfurost Prod;g;o ®Porto vide iam quam belle tarn inepta fen-fa argu- tentiam probent.Lex inquiunt,non fit fine Chrf mentacio ßo,iuxta illud : g Chriflum habemus acceffum ad deum.O lepidam probationem, lex non fit fi ne Qi rißo, Ä: per Ohrißum habemus acceffum

addcum/rgo antedik0icnfw amp;nbsp;finedikcSio-ne fides lunificat. ^are fi effent t mnes hemires, praefertim Catholici dcdtores,ttücisfivpidiercs, facile pedibus concédèrent in ifloiiim kntetiam Lex inquiunt,non fir fint Cliriflo dcoH ic nes di cin3us,quod amp;nbsp;Iohannes dicic.qued deus chari-ta«fit,idecqiie fine charitate non fit kx,lt;Sd qued tiemofineenaritate deum adit, aquopeccator non loco.fed affedtu feiungitur.Namqui nendi-ligit deuni/ummo Ruüïc ea profcquitur qua? cu diuinisaperto matte pugnant. Et ita nurquam dcoproximat,nunquam eónedtitur fine 1 cc ter-tiffimodilcdtionisvinculo Stat cnimiirefrapa-i?ilis illa Iohannis fententia;Deuscharitastn,lt;5d i,Ioha.4, qui manet in charitate in dco manet, amp;nbsp;deus in to.Qucdfideiischaritaseft, compenumefialie Opome» num effeeum a deo,qui charitate väcat,ntqtcn do a reef déohaherecommertium , nifipriuf Deumcili- him ha-gat.Habemus igitur acceffum ad pan cm, vt in beajnus quit Apoftolus,pcrfidem,nenillamhn'phcim, ^deum. fedperfidem,qua:perchatitattmcpeiatur. Roma. t

^Et quia deus vere per vert um vink ficat,claucs vero coram dco reniittürpcc cata,iuxta iIIud:Qui vos a udit me audit, Qüarc vociabfolucntis nö keus ac vod de ccrlo fonSti credendum cft. Et abfolu tio propric dici poteft facramentum poe# nitentiæ, vtetiamfcholaßici Theologi cruditiores loquuntur.

QExpende etiam hic quam concinne aduerfa tiorum didia cohstreant, Glaues ingunt.pdä co rä dec rcmittunc.Et abfolujio propric did poteft Vbi eft facramentû pnîæ. Adfirmant igit poreftate da-ergo fola uiä amp;nbsp;perpniae facramentû vere dimitti pda. iuftificas Vbi eft ergo ilia vetusfencetia,qdefiniebantfo fideslt; nbsp;nbsp;nbsp;la fide remitti pdalt; Si temittic fides pda,no re-

mittunc elaues aut pnîæ facramentum.Aut fi re mictunt claues Âpniæ facramentS.non remictic fides. Aut cette fi vtraeß remittunt,non remittic fola fides. V ides igitur quod fefe ipfi damnent, Catholicorum verofentcntiamroborcnt(; Toti es fpecialem fidem fuam verfant .vt fere nefeiat quid non comprehendat ilia fides,

fSed quiaCofutatio dänat nos quod has duas partes pnîæ pofucrimus, often« dedu eft quod fcriptura in pnia feu couer fione ponat has præcipuas partes, Chrus enim ingt Mat, 11, Venite ad me ors qui hboratis Slt; onerati eftis, amp;nbsp;ego reficiam vos.Hic duo mêbra funt,labor amp;nbsp;onusfi gnificant contrition?,pauores amp;nbsp;terrores peccati amp;nbsp;mortis. Venire ad ChriftS eft crcderc,quod propter Chriftu remittatut peccata,amp; c,Sunt igit hic dur partes præ cipuc contritio amp;nbsp;fides, Et Mar, x,Chrilt;

POENITENT. PARS Fo.jtj dus ainAgite pniam et crédité eu angel io Vbi in priore articulo arguitpeccataj po fteriore confolatur nos, et oftendit remif donem peccatorum » Nam credere nó cft illa generalis ddes, quarn habentamp; dia# boli, fed proprie eft credere remiftionem peccatorum propter Chriftum donatam Hæc enim reuelatur in euangelio » Vide* lis amp;nbsp;bic duas partes coniungi,amp; c»

CFA quidem liaec probatio aptiffîma ad robo randum aduerfanorum fnAitutumJed Catholi-ci non recipfunt liane vetbotum ChnAi exege^ . fim,nimiscóalt;Aam .Defendunt veroeam aeri- *lt;“quot;* tet quarn a patnbusacceperunt.nêpe quod Chd ^ *’’^o* nushocvetboallexent peccatoifm plusnimio ‘ ’ peccatis grauatuni,nc anJmum defpondeietjed ^quot;•A“®-' reuerteretur ad ipfum ceu ad patrem multo de- p° ƒ mentiAimum maleaffcóunibumamterexopi . entem,idc5p£rfidtni,quacmagispraceditpani '”^«“8* tentemquarnAtpanitentiapais,EtiAirefrige- ‘“^* rium.id tAjcminiócm peccatorum premittir, Vbi cA bic vel vnum rota i'Aarum partium pa-riten tiæ,quas aduerfarq bic compkdi volunt?

CCœtd^ quod addût ex Marco,eo^inAitutn Amte pa TicutantehacdiclueA nobis,prorfuseuertit. Kä nite, quo Ilic palä doretCbrs quod no fol a fides iuAificet, ^^g J^a-fedq, ad iuAificaticnêamp;^falutcpnïaopusfit.Et tholicicx adhóefenfum alJegat CbriAus NullatAbicmc penant ticfideivtpotealteriu^pcenitcntiaepartis, lam

quis excipiat comprefTam hanc fententiat Clin* ftiexegefim,Crédité cuangelio,id eft,crédité re-miff.peftörü propter Clrriftum effe donatam. Ni hil ergo magis compleditur cuangclium quod credere cporteat-,quam folam remiffîonem pec-catorunilt; An non credendum eft Chriftfi pro no--bis hominem fatflum.palliim, a morruis excita EuangeJi tum.fuper omnes cœlos eleiiatumlt; An non ere-urn docct demusetiamnum.quod idem docueric pocniten-plurag tiara, fuorummâdatorumobferuantiam,quod fidem. qucfingulis pro laborum qualitatc raerceaem dim rcfundaciiNumhæc vel ob hoc quod Scdae monesea credunt, a Chriftianis fide non funtex cipienda^'Sed hoc vrgent ifti,quo fententiam fua ftatuäc.vc aliam a generali fide, quam Chriftus docuir,accipiamus. Aliam inquam,qua créditât folum, propter Chriftum donatam eiTe remiiTio neinpeccatorum.Ita volunthanc fpecialem fidem fuam euangelio ciTe propriam,vt earn qua creduntur omnia ilia iam enumerata,fed 06 hoc quod ifti folum ingérant,ab euangelio aliènent. Quo non feruntur intempcranti3f,qui ab vniuet falls Ecekfiae fide recedunttf

fi Paulus fere vbiq} cum defcribit con# uerbone feu renouatidem, facit has duas partcs,mortificationc amp;nbsp;viuiheatione, vt Cohi4 q circucifi eftis circucifioe no ma# nufada,vcj expoliatioc corporis pdoru carnis. Et pofteati q fimul refufeitati eftis per fide efticaciar dei « Sunt ergo hie du*

®Eiufdem energiæfunt ifta cum fiiperioribus «andemcçhabent vim ftatuendi eaq moüûiur aduerfarij.Sed nos rcfcrinius onme iudiciû ad o-mnes bonos vires,qui Carholicæverûaciliben-ter fubferibûqan ex hoc locoprobare poffînto' pinionemfuam de duabus pnia: parcibus, côtri^ tionefcilicetóófide.Eftoautepiqnicavol5t,vt Fides n5 bac fitfyncera verborum ApoHoli interpretatie eft pars Mortificanda funt per fidem mêbra nofti a fuß poeniten terram.ne viciisfcdChriftoferuiant, vt mortui tix. fimus peccato,viuamus autem deo:nü ideo dux partes funt panitentix contritio ^ fidest’ prçfer-dm cumneutriushic meminerit Apoftolus.Rur fus quomôfequetur ex hoc quod citant,circucifi fumuscircumcifione non manufada, A; c. duas efle partes pnîæ, contritionem videlicet 5i fidc^ Sane fihoceis relinquerctur,nihil efTet a veritate tarn alienum,quod non probarctur hac rationc.

C Quanquam quid opus eft multi ci# tare teftimonia,cum vbique fint obuia in fcripturis.Pfat 117» Caftiganscaftigauit me dns Si morti non tradidit me.Pfalm» •11 s.Defecit anima mea præ anguftia/or firma me verbotuo, i.Reg.i. Dominus mortificat amp;nbsp;viuificat, deducit ad portas inferiSfreducit. Ad hunc modum folet feriptura hxc duo coniungcre, ter tor es,

amp;confolationcm,amp;cæu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

fIR.cfpon.Catho!jca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^Poffent quidem hfs tedunonris tractate pf» ducere.fcd interim tarnen nihil profecermt, nifi manifertam ferfpturam adduxerint.qua doceât fidem ita potnitentiae partem effe vt caufa ciTe non poiTit.Nam reefpta eß hxc fententia in Ca-tholica Ecclcfia.vt fides caufa fit, non pars poe -nitentiæ,quç etiamnum ißam fenrentiam aduct farforum non rccipiet,nifi forte hoc aperte doce-ant.Quid fi in fcripturis deus non panitêtes minis terrer, poenitentes veropromiffisdemulcet, ergo dux tantum funt peenitentiae partes, con-tritio amp;nbsp;fideslt; Sic ex aequo omnibus refponfum fit,quæ in Apologia aduerfarq citant,nam om -nia alia minushabent virtuos, quamißaplus quam infantiliter citara,

dunt cha mitti,quia contriws digit admndiledio luflificati ”^® ^^‘ ’ P^^ huncadum meretur aedpere pne. nbsp;nbsp;nbsp;remiffionem omnium peccatorum.Hoc

nihil eil nifi legem docere deleto euange lio,amp; abolita promilTione de Chrifto * Tantum enim requirunt legem SCnoftra opera,quia lex exigit diledionem,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAcute 52 plane vt monophthalmos decer,

difpucant.Sic enim fereratiocinantur:Quialcx diledionem exigit, ergo qui diledionemrequi-*

ïunt.defenoeuangeliolegcm docent. lamdicSt jfti fophiftx, v:ra lex charitatê exi'gat, Mofi an Chtifti.an etiam utraeç.Certe vtraqt diledtionê exigit.Èt abfolutior quidem in lege Chrifli requi Vtraque titurcharitas.quamin legeMofi.Si Mofesrequi lexdile-teret charitatem,quam Öirißus non requireret, cßionem ille certe hoe effet maior,hic effet illo inferior,vc exigit. potequipotiffimaniamp;quam Paulusmaximâ Vocat,virtutem ignoraffet.Si autcm,quod res ê, Jex Chrifti euangellum docet diledtionem, non deferit fedfequitureuangelium,qui diledtionem docet.Ec non amplius cuangelium deferit,quam Chriflus,quam Paulus, quam Petrus, quam lo hanncs,quam alrj Apoftoli, qui vno ore multa charitatis encomia reliquetüt.Et omnesvetuftio „ res Gatholici viri definierunt, quod (5d nunc for- “uangelf titer recentiores defendunt,ita legcm Chrifli le-gern effe ämoris,vt lex Mofi lex fuit timotis p-fertim quod lex Chrifli tam largam tamim- : menfam dei erga homines deel ara rit charitatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ä oh hoe iure ingratus reputetur amp;odiofus,qui *^^°'‘*®’ charitatem charitatê non compenfet.Non efl ergo quod ifli Catholicis infefti lint, vtpo te qui legem doceant relidto euangclio,nam lex chanta tis ita vetus efl, vt amp;nbsp;inter cuangelicas vittutes maxima fit.

^Diximus qnas ob caufaspofucr^ mus has duas partes pœnitentiàc, contré tionem amp;nbsp;fidemjdque hoc fecimus libc^ lius, quia circumferuntur multa didade

AN FIDES SIT pœnitentia, quæ truncata citantur ex pa^ trihus,qu£ ad obfeurandam fidem de tof ferunt aduerfarq,in quibus nuUa fit men tio fidei, ac nc in fcholis gdê cü interptan tur,aliquid de fide additur

HDixcrunt quidem fed non citra fcriptu •* rarum iniuriam, fidem partem effe panitentiæ: atnoscontra aperuiitius Catliolicorumfenren-tiâ .qua vr canonicisferipturis amp;nbsp;ret^ar róni raa-gisquadranrem.prius accipiét Catholici,quam nouinam iftorum A^parum fibiconcinnam o-pinionem. Sed male habet aduerfarios, quod in mukispatrum diciis nulla flat fidei mentio.prx fertimquodquandoin fcholis ca interpractatiir, nihil de fide addant Theologi. Si de fide nihil ad dunt Theologi,id baud laudem. Nam in fcholis omnia exadius tradari oportuit, quam feti -bl poffunt. At ego puto iftos Catholicis fup mo-* reconuitiari volui(Te. Nequeenim in omnibus Acadernqs omnes audierunt (acraß: feripturaqt interpraeucs, autfi audierut, ofcitantcr audierut.

Qlarn quid periculi eft, fi doceant poenitencia, nuUahabica fidei metione,cum hoc ante ipfos fc cerint Chriftus exterieß apoftoli. Chriftus inquit; Matth,4. Poenitentiâ agite amp;nbsp;appropiquabit regnûcœlo Luc, o. ™m- Pœnitentix, non fidei eft hic mentio. Et ali bi:Nifipoenitctiamegeritis,omnesfimilirerper-' ibitis. N.'cphic Chriftus fidei meminit, Et Pau-P lus fidei no! trx piæcipuus defenfator;Quæ fecun ,,v/j . T. dum deum tnftiua eft.inquit, pcenitentiam in fa

lutem flahüem opcratur. Neqiic bic Paulus fidel meminit.vtpote partis poenitentiae. Si quid ergo incommodi habent fandlorum di^ta , habent Ciitiftum,habenc Paulum,habcnt alios Apoflo los,lt;umquibusexpoftulent.Sed 56 fuperiusdixi Paniten mus,fidem pœnitemiç ita effe annexam,vt pror tixfides fus fine ea ene non polTit,56quod nemopceniten eft anne-tiae angufirjs f^fe fubiiigat, nifi prius idem ere * xa.

dat. Habet autem nou exiguam mendaerj notu-lam, quod bic Catholicospatrum didfa detorfif fe ad obfcurandam fidem, nugantur. Nam non tam breuia didla. fed prolixos panitentia: libros citant 56 circumferunt.Sed ficplacet jrtis Catho licos mendacqs onerare, vt cos fuo mundo con-temptibilioresfaciant,lt;S6 defpicabiliores.

ÇBoni viri iudicare poffuntreferre plurimum vt de fupioribus partibus, vi# delicet contntionc S6fidc,confcrueturve ra doerrina, league in his locis illuftran^ dis femper verfati fumus,dcConfeffione SC fatisfadionibusnon admodum rixati fnmus.Nani amp;nbsp;nos confeiTionem retint mus præcipuc propter abfoluti5cm,quæ eft verbum dei, quod de fingulis authori täte diuina pronuntiat poteftas clauium. Quarc impium effet ex Ecclcfia priuatam

abfolutionem tollere, neque quid fit re^ miffiopeccatorum aut poteftas clauium inteUigunt, qui priuatani abfolutionem afpernantur«.

HAud dubie ludicant boni vif I plurimû re-* ferre ad harmomam ecclefiafticam, vt vera de fide S^contritione conferuetur do Arina. At extra controuerfiam efi, talem do Arf nam in Catholica Ecclefia,non in fecretishxre-ticorum conciliabulis effe. Aduerfarrj quidem omnem mouemnt lapidem, vt adulterinam do-Arinam fuamftatuerent,fed vtplurimumfefel lit cos opinio. Hinc totconuitia,totmalediAa, tôt mendacia eis aduerfus CathoUcos funt exco gitata. Sed arbitrer interiorem aduerfarix partis falfitatem abftraAis fucis non parum effe de teAani,vtiamfruftrade omnibus rixativider! poffint, vtque neminem poßhac putem ram a-pcrrxfalfitati facile fubferiptur urn. Gloriantur bic quod ConfefTionem Catholicis leliqucrint.q fi peneï ipfos fupréma fit authoritas fummum-que iusflatuendi, definiendi,ordinandi,quarei-pubbex Chriflianx vtiliaeffe videantur. Non eft quod bic in finum gaudeant, eft autem quod cos temcricatis pudere pofTit.HabentEcclefiafH d fua facfamenta,habent Confelïïonem.habct alia.qux vtut infaniant Ai, nemo eripit, nemo tollit, nemo inanit, nemo oblitérât, fed non in-terihunt nificum feculo. Fidelis enimeft,qu! poUicitus eft fe Eedefix fua femper adfuturum. PfoptcrAorum vel affirmationemvelinfirina

tJonem, ecclefia nihil crit fecurior, nihil infirmi-or.Sed vide tam quanta tribuant Confeffioni, quancumque ei reliquerinc.

CCafterum de enumeratione dclilt;?lolt; rum in confeïtione fupra diximus, quod fentiamus ca no eiTe iure diulo neceffaria»

(Qui Içtalibus obnoxius eß peccatis,iure di-uino tenetur remedium quxrtre, amp;nbsp;per paniten tiam ad deum,quera offendit, redirejuxta ill3: lohe!. « Cöuertimini ad me in toto corde veßro.Et Pau Ephe, y lus:Surgc,inquit,qui dormis amp;exurge a mortu-is,3(: iUuminabit te Oiriftus. Non efl common diorautcompendiofior de peccatis ad den via, quam vr panitens peccata fua facerdoti pet or-dinemquoadpoteß.enumeret. Namvt nonpo Oiap^lï teß chirurgus hominem multis plagis faucin, enumera nifivulnera aperiatdenudetcpmale affèdlus.fa re ogtet, nare, ita neeß facerdos potefl confeientia: multis peccatis laceratac mederi, nifi omium fimul pee catorum origines pernofcat. Namfi dicattibi quifpiam fecretofeinanibus dcledarl rumufeu lis.taceac autem ad libidinem pronitatem.tacc-atinuidiam, taceatalia animxvitia,quomo-do coniedura ea affequi potcris, vt continent!-am,vt charitatem, vt alia ei virtutum dogmata inßilks. nbsp;nbsp;nbsp;NccclTe ergo futrit vtomnia fi

mul , quæ multa examinatione eolligere poteß, Keen feat, Hine ^tü SALOMON bene

vaticinatusefi: Qiii abfcondit fcelera fua non df ngetur,qui autem confeffus fuerit, 8C reliqucrit Oîa pec' ca.mifcricordiam confequetur.Eft amp;nbsp;rotins Ca caca an- tholicxEcclefiæpr3cceptun»,cuinonlicetcontra nuanco- ire,vtliomo (altem femel in anno facerdotipec-fiteda fut ^2f^ fua,quorum reminifd poteR, confiteatur.

Na m vt didtur de pcenitentqs amp;nbsp;temiffionibus Innocen. inca. Omnisvtriufquefexus.Innoccntiuscum

AuguRi, lt;[Et AuguRinusdicit: Agite poenitetiam qua lis agitur inEcclefia,ncmo dicat fibi,occulte ago quia apuddeiim ago,ergo finecaufadaues datas lunt. Hincetiâliquet,eodem iure quo facer dos abloliitioncm legitime petentem abfoluerc tenctur, obligatur peccator vt fingula peccata fua confiteatur, aperiarque anima; fuæ latentes morbos,vtcurari poffint.Et iflaefthic AuguRi ni fencentia, izt qui vete poenitet, non agat poeni tentiam occulte amp;nbsp;folum in corde fuo coram deo,fcd fuheundum eflhumilitcr, ficut idem alibi pulchre cenier,iudicium facerdotis, quem do minus fibi non dedignatur vicarium.

lt;7Quanquarn eófeflïonem probamus amp;nbsp;quandam examinationem prodeïTe iu dicamus,vt inftitui homines melius pof# fint,tarnen ita modcranda tes eft,ne com feienóis inijciantur laquci ,quse nuquam trunt trâquiJIæ,fi exiftimabuntfenopof fc co nfequi remiffionem pcccatorum,nü

CONFESS. PECCAT. Fol.«s, fi fada ilia fcmpulofa cnumcratioc. Hoc ccrtcfalfiflimum eft quod aduerfarrj po# fucruntin confutationc,quodconfeflio Integra fit neceftaria ad falutem.Eft enim ûnpoftîbilis»

C Audis quod probent aduerfarrj confeffione, quodrp iudicent quandam examinationem pro defie.vt meliusinftitui poffint homines. Si quod ipfi probant j vtills eft quxdam examinatio, fi Vtiliscft, imo quoddicunt Catholics,neceffaria eft peccatorum Integra confcffio(Integram vo-camus earn,qua: poftiuftam examina tionemfi tri debet intégré pro poffibilitate confitcntis)cur cam tätopere perfequuntur ^ impugnantlt;cur ab ca fuos auocantlt;Si vtiliscft peccatorum confef-fio,cureritinutilisomnium peccatorum confef-fiolt; Audi cur nolint integramConfeffionem effe neceftatiam. Nc,inquiût,confcientijs inijeiantur laquei « O fapientes homines manifefto errorc conclufos.Si peccatori prodefle debet confeffio, veram non fieftam effe oportet. Eric autem fi- _ lt;fta,fi non fuerit intégra. Nam decipies facerdo- Cofenio tem,cui peccatum confiteberis, putabitque té, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f“^3

figrauiorataceas,minutiorarecenfeas, lohan- hnontue ne Baptiftafandtiorem effe, cum coram Deo fis hegra omnium immundiciefum feetens cloaca. H anc autem hypocrifim vehementer deteftatur,De-us, cum de tali logeur lob: Non veniet in confpe lob. i» du eiusomnishypocrita. Integra itaque cenfef fio ficut neceffaria eft,nifi velis hypocrita cenfe-

DË INTEGRA ri,fic confciennas minime illaqucat,fed a pe«a toiÿ vinculis gbus obligabaf, hberat, Eft etianó Cofeffio facilis fadu non impoffibilisxxonerat.non grA pcflórum wat. Hic non requirunt Cacholici ad inctgram qu5 poffi peccatorum confelTionem.vt memorias fwasfu bilis, gientia confiteantur peccaca: nam hoe ftultum eiTet mandatum, fed folumea,quz poftiiiftum examen recogitat peccator, annuerct facerdoti, nó vt proditori,fed vc cófulcatori feaetiffimo.g poffit fingulis quibufque anima viens verbo dei mederi.Non putohoe impoffibile eite.Na iuxta Comien dido nihil cft facilius. Audi nunc quid de hae peecatorum eonfeffione fenferint vete-res orthodox! patres.Dionyfius difeipulus Pau Dionvff* ^’ ^’^ fcribit Demophilo euidam monacho. us Demo ŒTu vero vt tua litera indieant proeidentem chilo nbsp;nbsp;nbsp;faeerdoti impium,vt ais, atque p«ecatotem,ne-

cake abiecifti ac repulifti,tum ille quidem vere-cüde,quod oportuit,fateretur fe ad quatêda pee catorum remedia venifle.nequeexhorruiftiinfu per facerdotem optimum lacerareconuierjs.ml ferabilem eum dicens, qui poenitentê ateß impi urn iuftificaffet. Hae ille.Si ille g facerdoti acci-dit ad pedes,venir ad quarenda peccatorü reme dia,fane oportuit eum omnia peecatorum vuk nera aperire quaremedioindigerent. Cut ergo dicunt ifti aduerfarij;

lt;[Apud feriptores Ecclefiaftkos fit mé do Confcflionis, fed hi non loquü tarde hac enumeratione oçcultorum ddidorS

CNam hic nihil dicit de titu publicæ^panitert lixjed de peccatorum cnumerationc.De ifta pee catorum enumeradone ctiam apeftius loqui-turOrigencs.

®Quoniam inigtatem meam pronuntio. Pro Origenct tiundacionem,inquit,iniqultads,ideft, confeffio fup.ps.j? nempeccati frequentiusdiximus.Vide ergo gd _ «docet nos fcriptui a diuina, quia oportet pecca- Pdm cas turn non cælare intrinfecus. Fortanis enlm ficut latum a-

ij, qui habent inclufam intusefcarn indigeftam aut humoris vel phlegmads, Romacho grauiter amp;nbsp;molefte incöueniëtia, fi vomuerint,releu3tur: ita etiam hi qui peccauerunt, fiquidem retinent in fepeccatum,intrinfecus vrgëtur,lt;amp;S prope mo dum fufFocantur a phlegmatevelhumore pee* cati. Si autem ipfc fui accufator fiat,dum accu* fat femetipfum 3C confitctur,fimuleuomit3C deliflum atque omnem morbi digerit caufatn. Tantummodo circumfpice diligentius,cui debc as confiteri peccatum tuum. Proba prius rnedi* cum,cui debeas caufam languorisexponere, g fciat infirmari cum infirmante, flere cum flente, qui condolendi (S^compatiendi nouent difcipli* nam,vt ita demum,fi quid ille dixerit,qui fe prl us amp;eruditum medicum oßenderit amp;: mifericor

dem,fi quid confilij dederit facies ÓC fequatis. Si praeuiderittalem eße languorem tuum, qui in c5 uentu tocius Ecclefix exponi debeat SC curari, exqfortaffisóCcaeteri ædificanpoterunt, lt;5lt;: ru ipfc facile fanari,multa hoe deiibctatüe,4;faaï

petito medici illius côfilio pronirâd5eft.Halt;fîe*' nus ditfia Origenis recenlui, vt vidcat probus le «5}or,Origenê de vtroque, id ed de enumeratione pcccarorum,amp;de ritu pubhear pcemtênæ loqui, vtque iftos t arqua fallatios mendacq aceufet. Cyprianus quoque martyr irunftiffimus ean-

fermo.de Ç Hi inquit,quamuis nulle facrificq aut libclli lapfis. facinoreconflhdli funt.quoniam tarnen de hoc vel cogirauerunt.hoc ipfum apud facerdotes dei dolenter 8C fimpliciter confiteantur. Exomolo* gelim côfcientiæ fuæ faciant, animi fui pondus exponant, falutarê medelam paruis licet amp;: mo dicis vulncribus exquirât. Et paulo inferius: Có fiteantur finguli,vosquxfc fratres delidhim fu-um, dum adhuc qui deliquit in feculo eß, dum admitti confeßio eius poteß , dum fatiefadlio amp;nbsp;remißio fadîa per facerdotes apud dominum grata cß, Iße fandlusvir putabat paruorumo dicorumque peccatotum confeßionem neeeßa-riam eße, aduerfarq contra cenfentne grauium quidem peccatorüfaciendam eßccöfelTionem. Aut fi hoc nö ccfenrdecerncreoportuit,quae pee cara confiteri neeeße fit. Huie quoque fententia accedit Auguflinus,dicens:

Augufti- ([[ Strepitus fit tuorum peccatorum recordaquot; nus de.vi tio,Iuper quibus perßrepet in aure facerdotis hu fi. infir. milima cöfeßio,iuxta illud lacobi apoßoli:Con fitemini alterutq.’ peccata veßra. Hic nihil lo' quitur de ritupublies panitenris , fed de aurP eulari ilia ConfelTione.qusfecreto de omnibus peccatis facerdoti ficbat. Idem baud fecum pu* gnans dicit ibidem de vifitatione infirmorum.

CAperi facerdoti pcnetralium tuonim abdi- Mtw. riffuna, latibula cófdentiarum verecundarum panitiorareuelarepagula. Note pudeat coram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

vno dicere,quod tc non puduit forfitan cora mul tis ÔC cum multis facerc. Nam Humana eft pec-care, CHriftianum eft a peccatis defifiere, diabo Jicumeft perfcucrare. Ergo qux mente grauws exacerbant facinora,dei angelo manifcfta.nihil obfcurum dicens,cu)pam nullis arobagibus in uoluens, circuitionibus.quod veijreftopcricns.

Defignâda funt etiâ.in gbus peccafti,!oca, fi re cordaris Sc tpajCÜ quibus peccafti perfonis.non nomina ipfarumt«iamvc apeccaio defiftant fecreta corrigenda familiarftas,;in qua peccafti labilisaetastamp;multa alia dicit qua nihil aliud clamât, quamexalt;5iampeccator5enumetatio-nem. Audi etiam Tertullianum Auguftino vc-tuftiorem/cd authoritate inferiorem.

fIPlerofquehocopus(deexomoIogefi loqui- Tertiilh. tur)vt publicationê fui aut fufl-ugerc,autdedic lib.de pca in dieindifferreprafumo.pudorismagismemo niten. res quam falutis, velut illi qui in patcibus vere-cundioribus corporis contracta vexatione.con-feientiä medentin vitât.ôdta cS erubefcetia fua pereunt. Intolerandó fo pudori,dno offenfo fa-tisfacerejaluti prodada fatisfaccre.Na tu vere cüdia bonus,ad delinquêdn expâdensfrontê,ad deprecandum vero fubducens. Hadenus Ter-tullianus;Hic nihil agit,nifi vt pudorem abhu* manis mcntibus,qu{ peccatis ecat obnoxia,pro pellat. Cur vero propeUit pudorem,nifi vt Hbc-rius homo peccata fua enumeretiVide nunc qua tufte aduerfarios mendaeq argucris, vtpote qui

H leron. dïxerint ap3 ecckfiafiicos fcriptores nullam cffe fuper Ec de peccatoijz enumeratione mêtionc.Eiufdé quo clcf.ca,io £jfnixfuicHieron. ffSiquëingt.ferpêsdiaiJO lus occulte momordcrit et nullo cófdo lt;5 pdti vc neno infcccrit,fi tacuerit g percuflus eft et nó ege rit pniam,nec vulnusfuü ffi óS magiftro vo!uc' rit cófiteri.magifter g lingua habet ad curadu/a eile ei ptodefle nó potei it.Si em erubefcatatgrot» vulnus medico côfiten, quod ignorât medicina nó curat, Hœc Hiero. didlacuincntlllud quod in Apol.inepte aduerfus Catholicos gamut, vej q» nihil ad re pertineat quod Catholici dicut, indicé debere prius caufam cognofcere g fniam pronQ Chryfo. tiare, Hucquoq? pertinct illud quod ex Origene Homil. j recitatu eft.Et illud. CQui timet indicium dei in fup.Mat. gc, peccata fua non erubefeit confiteri, qui ante erubefeit non timet. Perfedlusenim rimor foluit ocm pudore. Illiccm turpitude côfelïîôis afpicif vb: futuri iudicq poena no credit. Nungd nefei-mus.ga eöfeffio pdoru habet pudorc,amp;:ga hoc ipm erubefeere poena eft grauis.Sed ideo deus in-bet eöfiteri peftâ nra, vt vereeSdiâ patiamur pro poena. Prodeat nobis ali gs exaduerfarns,g on dat nobis vel vnu locü ex oibus fcriptorib. eede fiafticis,docctê,quod nónecelTaria fit pdoijt enu meratio,lt;SC herbâ dabüt Catholici.Nâhac mul-tiloquetia nihil monctur.Quod fi nulludemon-ftrare prit, definât ipudêter aduerfus veritaté 1a-fciuirc Na nos ex multisimo ex oïb»paucos col legim’,gb. veritaté Catholica tâetfi per fe forté Ä inuiÂâ,abhçret:coiÿ irruptióibusdefendim? Pater igitur quam mendacirer ifti dixerint,quod nëo ecclefiafticoijt feriptoß; de enüeratione pélö rü fed deritu publics pni£ feripferintoés.Quod

CONFES. PECCA. Foluï» öfferere moliûtur,nô plus veritatis habet, qu5 i^ pfa mêdacia. bS oês Catholici pres locuti funt de enumeratiöe pólSi n,5C extra côtrouerfjâ fuit batfîenus.NeccfTe cft,vtqui Côfeffionem admit lit,non reijciatquaeOanfeffionrtfunt. Quoem pflorum etit confe(fio,fi peccata non enumeteslt; DE SATISFACTIONS DE fatisfadf iSe, qua parte pnîæ negât ad-uerfarq,ita loquntur, vt taetfi verb eâne gêt.reipla tn admittât.Dicût ein intcrio-rê pniam eê nulla, nifi forispariat caftigationes catnis,ieiunia,eleemofynas,oroncs.Et nihil fere aliud loquntur Catholici,quü quod vere cótritus hiscaftigatióib.carnis,ieiunrjs,eleemofynis,oro iiib.pro pdlórn religis fatisfaciat. Sed negât hoc nolût efh calbgatiöes carnis,ieiunia,amp;: c. eê pro pdloru panis.Pdîâ em morte Chri in credëtibus deleta eê tä quo ad culpâ.quâ quo ad poena,affit mät.Nos igitur vt magis pateat ifto^ error ,duo facris literis firmare conabimur. Altrat, quad te atu pdórn foluto ë^ cuipa dimiHa,hö adhut ple tüq? ad aliqua tpalc poena pro pdlis fuftincdam obligetur, Akei^,quod hâc pana orónib.ieiunti's eleemofynisanteuertere.^i proeapoffit fatisfa cere.gPoft culpç remifT.hoïcm plerncptpali poe næ ex pdis quo ad reatn remiffis,manere obno-xiü.hac röne facile collcgeris. Etiafi multo prifTi mg fit de9,ê tn et iuftj.qd multis in locis de cofcri pture pdicät,Ex imcfa fua pietate pdtöri g pniaj adje c5uerfo,lt;S6gratia vt oportet,qtêtilargif re atü oim pctöiü códóat, facitej ex gehens; mâci pio dei filinamp;caleftis tegni haredê.Ex acquitate vero fua iuftitix mifericordit remittic cuipa eo^ « fua pte fponte peccauerót, ita in remittit vt aU

quaexigat poena maiorê vel minore pro del/ifli quâtitate, quodedecus culpaenô remaneat fine décoré iuftinx. Et hoc eß quod in Deute, dicebat Deuter.is dns:Sccundâméfurâdelidîi/icôôplagaiÿ mod» Si oeiofumvetbn qd tn neminê pditppetuo, vit» one fua plcdbf.quâtomagis opus malûÆcî Ec Eccls.rt ckfiaße: Cüdla quæ fiût adducet deus in iudicio pro oî errato. ReÜnqrur igi t fine oï poena pda nö remitti.Sed et vt cuilibet ptSó inefl cu1pa,ita iuße üli debet poena. Neep remifTa culpa.cótinuoetS fimul remittitur poena. SicS^in baptifmo abo-mni quidem liberamur culpa, fed non ab omni peena. Remanctenim fernes file peccati totius malt feminarium.Remanetetiam mors natural amp;nbsp;alia quædam corporis incommoda ex proto parente propagata. Et hæc omnia mala nemo fuisconatibus aufert/edeeupoenitentiam ado-minoinflidam vfq? ad mortem perfert.Vt igit originalis peccati remittitur culpa.relingtur aüt poenauta pœnitêti elementer donatur culpa,ma net autem poena. Precabatur Mofespro Ifrae le.cumvirulum fabricafTent.ne quod cogitauc-rat malum.faceret populo fuo. Audiuit quidem Exo. 3’« Mofen, non tarnet) mox cum culpa remittitur

etiampoena.Sicenimfubiunxit;Ego autêin die vltionis vifitabo amp;nbsp;hoc peccatum eojjt .Similiter cum murmure populi effet permotus, mina-batur eisinteritum amp;nbsp;peflilentiam. Ar Mofes de precabatur omnia ißa mala.diccnsDimitteob fecro peccatum populi fui huiusfecundumma-’ gniendinem mifericordiæ tu». nbsp;nbsp;nbsp;Audiuit tur-

fumMofen.fed cum eulpanon dimifit etiam pce nam.Namficrefpôdit Mofi:Dimifiiuxta ver bum cuum,vJuo ego ^ in implebifur gloria do-

DE SATISFAC. Fol.«87. mini vniuerfa. Attamen omnes homines qui viderunt maieftatem meam lt;Si figna quæ feci in Aegyptoamp;S infolimdine, amp;nbsp;tentaueruncme per decern vices tiec obedicrunt voci meæ.non videbunr ter ram pro qua iuraui pact ibus. V ides ne hie donatam elTc culp3,amp;pcena minime^Da uid quoej contrito corde eulpam confites, veniä meruit. Scd quidaudtiti Dominus quidemin-quit.tranßulitpeccarü tuum,non morieris. Vc-tuntamen quia blafphemarefecifliinimicos ver bum domini, hiefilius qui natus eft tibi, motief. Et deinceps : Gladius non recedet de demo tua . .. in fempitema, eo qgt; defpexeris me.Arbitrer ^d non poffet elarioribus teftimonqs doceri,culpam nonnunquamremiftimancntcpcena.Etaduer- *c* °'£*^^ farijnullafallacia.nullafraudepoffuntiftisob- *^°P0“W' uiarcEt hue ptoduci poffentinnumera teftimo- “’“®quot; nia,fednolumusJcdorcmpluribusgrauare. p

CLicetautemprooriginalipeccatoquasda- ’ ® '“ mus, panas noftrisconatibus tollere non poffi-mus,quod dominus eas in panitentiam non ni-fi cum morte finiendä, dederitnamen pro adlua libusprccatis,quaE daturi fumus panas, depre-cari pofTumus, prxfetrim fi iufta in nofipfos ani maduerfione pda noftra puniamus.Non em fe-fellit nos g dicebat;Si nofmetipos dijudicarem», non vtiep iudjcarcniur.Semctipfosdijjdicant,fj de perpetrato malo de fe/pfis lumunt fuppl’ciû, Etniadominononiudicantur, ideft.nonargu- U^jeJ^ ,| untur flagitij. Adomioautemiudicarinihileft, ’ nifipro peccatocafiigari, quod fubintulit Apo-flolus: Cum autem iudicamur a domino corripi

Huit autë ipfc dominus vt ipfi de nobis fuppliciS fumcntes,p(fiâ nortra caftigemus.quâ vt ab ipfo Bzcch.iS puniamur.Hinc dicirperEzech.Côuertimini.in quit,lt;5lt;: agite pniam ab oibus inquinamentis ve firis.ôd non erit vobis in ruinam iniquitas/acite vobis cor nou5 amp;nbsp;fpiritû nouû. Audis qua pru-dêter dominas populo fu3 admoncat,vt poftpo fîtapeccandi côfuetiidinc.poenitcat pdtôrû vin-Matth.j. dicetcp ea in fe acriter,amp; faciat.quod lob. ait,di gna pnîse opéra. Addit etiâ cor nouû «S^ fpiritum nouû,quo fignificat ÂJ bono propofito opuseflc ei.quodeftfemfnariû tonus boni operis.Ec alibi vPara. ? feriptum eft.-Si elaufero cœlû ôî plaida non flu-xerit,amp; mandauero Si præcepero locuft» vt de uoretterram Si mifero peftilêtiâ inpopulûmeû, Conuerfus aSt populos meus fuper quos inuoca-mm eft nomê meû.deprecatus me fuerit. Si q$ïc rit faeiê meam,Si egerit pniam a vqs fuis peffi-« rais, amp;cgoexaudiamdecoelo Sipropitiusero piflis eoijtjSi fanabo terrâ eot?. Audis Si hic SC in iâ iâ citato loco a côuerfis Sidominn qretibu« pniam regri. Quid vero fignificat noB ifta pnia nifi caftigationêquandâ.êj perpetrator^ foluitur pœna pcfc5rût’Cû cm nemo a peccatis ad domi ' nü côuertatur.nemo quaeratfacic domini,nifi fe peccaffe poeniteat,certepnia illa,qux pc^ôribua fuggeritur.punitionc fignificat pcûôrû. Hocanc (ohclis.i. clatfusdixitapudaliûprophetâiCôuertiminiad me in toto corde veftro,in ieiunio Si fletu.Nô vi deoan apertiuspotuiffet pro pÆsfatisfatflionê infinuare.Nô fatis erat ei vt diceret:G5uertiminf ad me in toto corde vfo, nifi adderet in ieiunio. Vt quéadmodâ non cm corde a deo recedit, vei d

DE SATISFAC. Fo.iss etiâ prauis operib»,ncpc quado gsmèbra fua ar ma iniquitatis pcîô accémoda t : ita nô tm corde fed etiâ pnïæ operib.ad dôm acceffus eft,gb. ni^ mijÿ pÂâ pled5tur,debiC3ecp pana hac fatisfa-tfliôcfoluütur.HucquocBhortaturnos Apoft.Si Roma, « eut exhibuiftis,ingr,mêbra vra feruire imüdiciç amp;nbsp;inigtati ad inigeaté : ita n5c exhibete mêbra veßra fetuii e luftitiæ in fdtificationc, Videsetia nû Paulo nô fufficcre, vt per côtritionécordete-nus nos ad deû côuertamus, fed vult vt ficut cor poris tnébris pdtô ancillati fumus: fie 5C corpo^ re iuflitiadeinceps famulemur.Et hoc eß qd lu-daisdicebatloh. Facitefruâuspniadignos.Et Matth.j. cim patije.g hüc locuminterpretatifunt.autho-ritasiflâCatholicoiçfniamtuetur. Hincait Au a-o-guß.Suntdi2nifrudusvirtutum,frult;ftusgnon “=“ '* fufficiât pnîDus,pnia em grauiores expoflulat.

Et Chryf. Facite ingejrudius dignos pniæ.Quo Chryfof, aût mô frudificare poterimusdi vticj polis ad-uerfa faciamus. Aliéna rapuifii, incipe donate iâ propria.Lxingo es tepore tornicatus, a legitimo quoej vfu fufpendere coniugrj,ac perpétua con-tinentiâ faepius paucoip dieijt cafiitate meditarc, Iniuriâ vel ope quéquâ vel fermoe afFecifi£,refer b5diÆôiï verbatcôuicrji te percutictes, nneoffi Cqs,n5c bnfieqs placare côtende.Netç em vlnera to fufFicit ad falutë tmmô fpiculadc corpore eue! kre,fed etiâ remédia adhiberevulnerib.oportec. Delicrjs an lt;5lt;5tcmulêtiadiffluebas,ienunioet nq potu vtrücg côpêfa vtfamc fuperesiminctc.Vi difli ipudicis alienü décoré oculis, faminâ iâ oio nô vidcas.maioritadl’cautiöepoßvulnera.Et q-^ffy j/^ hreuiterdicitTertulÜan.Cû vicinusinterrogarit depeenit*

tur animam defraudes:Ddiqui,dicito,in deuirt,’ amp;nbsp;periclitor inæternum pcrire. Itacÿ nutic pcdeo ô^maceror ÂJexcrucior.vt dcum réconcilie,quî delinquendo læfi.Quid tibi videturprobe Icdlor nurnhacquac Augofti, qua Chtyfoftomus.qua Tertnllianus dixerunt.de publica fatisfadlioe in tclllgendafunt,5Cnon de priuata,qua homo deo reconcilieturlt;Cerce ifta ira publica funt(fi ramé publica dici debenr) vt tartien priuata effe non Grceori* lt;’®f“’3”tgt;S«d SC Gregorius licet xtate minor, au ® nbsp;nbsp;nbsp;thoritate ramen baud inferior,diéli illius lohan^

nis.huiufmodircliquit exegefim.Notandum eß, inquit, quod amicus fponfi non folum frudl» pos nitentia fed dignosfrudlus panitenria admonce effe faciendos. Aliud nanep eft frudum facere, alia dignn pnia frudS facere. V tem fea m pni$ dignos frudius lo qmur feièdâ eft.qd gfqs illicita nulla cômifit,huiciurecôcedit vt Heitis vrat, fic tp piccatis opera faciat,vt tn fi noluerit,ea q mü di funt, non reUnquat. At fi quis in fornicationis culpam,vel fortaffë quod grauius eß,in adulter! um lapins eft, tanto a fe licita debet abfcindcre, quanto fe meminit amp;nbsp;illicita perpetrafiTe.Neque enim par frueftus boni opcris effe debet eiusqui minus,amp;: eins qui amplius deliquit ; aut cius qui in nullis lt;SC cius qui in quibufdam facinoribus cc cidit,lt;5Ccius qui in multis eft lapfus.Per hoc ergo quoddicitur : Facite dignosfrudluspoenitcntix vniufcuiufqueconfcientiaconuenitur, vttanto maiora acquiratbonoró operum lucra per poe-^ nitentiam, quanto maiora fibiintulit damna 2 culpam.Hadtenus Gregorius.

CPotuiffent quidemhxcfufficereteftimonia idrefeUcndamimpfam adustfarionim fenten-

DE SATISFAC. Fo.iS» t{atn,amp; ad obturandumora corum, quidicunt veterts fcriptores de hac fatisfadione nunquam fenfifTe, quod necelTaria fit ad l emiffîonem pec* catorum.Sed propter contentiofos quibusdiffici le noftra probâtur, adferam etiam plura teftimo nia ex patnbus,vt definât afinos(fic enim impu denter vocant Catholicos) contumelrjs 56 iniu-rqslaceirerc, Ambrofiusitaque fie hortatut cor ruptam quandam virginem.

CSecundumconfcientiscmoIem exhibenda ed peenitentiaemagnitudotjpeenitentiaergo 115 nbsp;nbsp;*quot; ™*

verbis agenda eft fed 06 adu. Hxc autem fie a-gitur,Si tibi ante oculos ponas de quanta gloria rueris, 56 de quo libre vita nomen tuum delecü fit,56 fi iam re credasprope ipfas pofitum tene-brasexterioret, vbi erit fletusoculorum 56ftri^ dor dentium fine fine.Gum hoc certe fide ficut ë, aio conciperis,ga ncceffepuaricatricë aïam tat--* tareispoenis 56 gehennxignibus tradi, nee aliud remedium conftitutum effe poft baptifmum qua pcenitentix folatium, quantamuis afflidionem quantumuis laborem 56indecorem fubireefto contenta,dummodo ab xternalibus pcenis libc-teris. Ergo hxc tu tecum cogitans 56mente retra dans,proprrj fadi tu ipfa iudex efto crudelior.

Et paulo poft:Peccator fi fibi ipfi non pepereer it a deo i!lipacitur.Et fi futuras poenas gehenx per petuas in hoeparuo vitx fpado compenfauerit, . feipfum ab xremo iudicio libérât.Grandi plages aka 56 prolixa opus eft medicina.Grande feelus gtandemhabetnecePfariam fatisfadionem. Palam eft Ambrofiumhic nihil diccre de fatif--fadiSe qux coram populo publicitus fiebat, fed a ?

4« ptiuata fatréfaiftione. Audi irerum Anguß-Poftquam diftinxit tert-am adionem paniten-' tiæ,à de duabus fucrat locutus, hoc eit, de ca 4 adbabptifmum exigitur,lt;5ôdealtéra quæ pro ( quotidianisfed minimispeccatis cft neceffaria, de tertiafubditinhâcmodum: Tertia adioeft panitentiac, quœ pro illis peccatis fubeunda cft, guae legis decalogus côtinet, amp;nbsp;de quibus Apo-Roîusait :Quoniam qui talia agnt regnum dei non poffidebuntTn bac ergo pcenitentiamaio-rem quifque in fe feueritatem debet exercete, vt a feipo iudicatus non iudicetur a deo.Sicut idem Apoftolus ait : Si enim nos iudicaremus, a dno non iudicaremur. Ecce nô de folenni pnia aut fatiffadioneloquitur Augftinus, fed deçà qua a fcipfo quifque exigere débet peccator,modo

nô velit a domino iudicari.Sed audi eundêitern. ^ « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• CPonarfeomninoinpoteftate iudicis,iniudi

Aug.iib, çiofacerdotisnihilfibi referuâsfui,vtomniaeo de vc, amp;nbsp;jubente paratus fit facere pro recuperäda animx fal.pcnit. yifa, quæcunquefaceretpro vitanda corpon« “P' *b nbsp;nbsp;morte:50 hoc cü defiderio quia vita récupérât in

finitam, cum gaudio enim debet immortalis fu turus.quae faceret pro difFerenda morte moritu-rus.Semper deprecetur dc5, certus de yenia, quf omnibus modis amp;fine tfdio dubius rogaret po^ reflate terrenam. Abdineat a muleis licitis,qui perlibertatem aiburrjcommifitillicita. Au dishiefatisfaefîionem, cum admonet, vt faci* amus omnia qua: iubet facerdos: audis amp;nbsp;remif fionem peccatorum,cum d;cit,pro recuperanda anima: vita. Cyprianus quoque aperte loquitur depriuata fatiUadione,

HOl” 3utem pœnitentiâ criminis tollût, inquit, fatüfadliôis viam claudunclta fit,vt dû remeri Cypt.fcr. täte quorundam vel promictitut falusfalfa vcl de lapfis, crédit,fpes veræ falutis adimat. Vos veto fres quorum timor in deum pronus cft, Ä in ruina beer animus cößitucus mali fui memot eß,poeni tentes ac dolentes peccataveftra perfpicite.gra-' üiiTimumcófcientiae crimen agnofcite,ad incelU Rentiam delitSi veßri oculos cordis aperite, nee defperantes mifericordiä domini,nec tarnen iam veniarn vendicantes. Sequitur : Poft diabolic! bum malle ieiunium,iuftis operibus incumbere, quibus peccata purg5tur:eleemofynis frequen terinfifterequibusa morte animælibetâtur. Au dis hic ieiuniû,opus fdlicet fatiffadionis amp;: alia audis iufta opera, fatisfadoria quidë,nam iftis, ficut audis,peccata purgantur, Audis etiam elec mofynas baud vulgare fatisfadionis opus, audis etiäm quod hoc opere anim» libèrent a mor te.Ec paulo poft idem fandus vir dicit:

CQui fic deo fatisfeccrit,qui pœnitentiâ fadi fui,qui pudore delidi fui plus virtutis 5c fidei de idem;' ipfo lapfus fui dolore conceperit,exauditus amp;:au ditus a domino, quam contriftauctat nuper lactam faciat ecclefiam,neciamfolamdcivcni-am merebitut fed corona, Ifta eft gloriofi mar tyris fententia facro fanguine tubricata, Ä ifti .dicunt fatisfadionem nihil facere ad rcmiffionë peccatorum.Quiscredet iftis malitia magis qua ignorantiaexoculatisÆt non folum errant, fed Ä veritatis defenfores contumelqs opprimunt amp;: mendacijs, Sed prodeant ctiam plures catho Jica caftra proteduri. Hieronymusquolt;jj fijper Hietony. Malachiam fic tradit.

([Qui peccator eft,amp; quem mordet pfopnâ confdentia,ci!itio poenitentis accingatur ó^ pli gat vel propria delid^a vel populi, ingredia-tut Ecclefiam, de qua fucrat cgreffus amp;nbsp;cubet vel dormiat in facco,vt prateritas delicias, per quas deum ofFenderat, vit» aufteritate com-penfer.Audisetiam hic praceritarumcompen-fadonem delitiarum.voccm fcilicet fatiffadioquot; CJhryfo. / ni correfpondctem.Et Chryfoßomus noftrx fen tenriæ ïuum adqcit calculum.

([Poenitentem nunquam oportet oblimoi peC catum tradere, fed deum quidem rogarc ne eiua meminerit,ipfum veto nunquam ipfius obliuif-ci.Si eius nos non tecordemur.deus ipfius non ob liuifcetur .Si nos eius meminerimus,deus obliui* fcetur. A nobis ipfis vltionem fumamus, nofi -pfos accufemus.ita placabimusiudicem. Ann5 vides hic etiam faciffadlioncm.quando ait: A no bis ipfis vltionem fumamus, vt iudicem place**

(IQuifquis poft baptifmum et feientiam del f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in illud mortis corpus incurrerit, hoc eft, in ali-

quod capitale crimen,feiat fe nô quotidiana gra tia dei, id eft, facili remiflîonc quam momentis fingulis exoratus domin’ noftcr erroribus noftris donate confueuit, fcd aut diuturna affl itSione poenitudinisacpoenali dolore purgandum ,auc certe pro his in futuro attemi ignis fupplicrjs adq ciendum.His fubfcribit etiam Leo Pon, Maxi, cognomento primus, vir tant» fandlitatis vt ei in Concilio Calccdonenfi a «jo. patribus tertio fanctus acclamatum fit;

DE SATISFACT. FoUi? confeientix fuæ habere nidicem, ne conuerti ad dominum de die in diem différât ,nec fatisfadio nis fibi tempus in fine vitx fuse conßituat,quem periculofe ignorantia Humana concludit, vead paucarum hotarum tempus feferuet incertum, ÄT cum poffer pleniorc fatisfadione indulgentiä promereti, illius temporis anguflias eligat, quo Vixinueniat fpacium velconfeffiopcenitudinis vel reconciliatio facerdotis, CQuid habebunt hic aduerfarrj,qnod refpon-deantjCum videant iftosomnes lt;^ alios hic non citatos,pedibus irein Catholicorum fententiam cumvideant eos vnanimi confenfu de priuata fa tisfadione.qiiç ad remiffionem peccarorum per tinet,non de publica illa aut tragica fatisfadio^ ne loqui.Bene igitur ait Scotus, quem ißi deridét Scotus de quod per ieiunia reddatur honos deo,amp;: comperi fenditur. j fetur mors sterna. Nam omnes ißi quos citaui-mu8,dicunt,quod grande fcelus grandem necef-fariamhabeaefatiffadionem, quod g feipfum iudicat, a deo non iudicetur, quod qui facerdotis obfequitur iuffs, animat vitam recuperet, amp;nbsp;c. Et ex his omnibus hifque fimilibus fux fana dodrinxScotuslacexuxit. Aduerfarq icafa tisfadionem neganc,vt ne vnam quidem ex fa-cris literis aut a pattibus fententiam habeanc, q ^ßilcnsdogmafuumfulciant.Siverbis tantum •nanibus credere oporteret, effet hic quod arripc rent homines »Atifta tarn ardua res verbis aut mendacqs peragi non debet,fed neep ealumnrjs, fed en grauitate, cum authoritate, Äeum figno rum claritate. Res enim Chriftiana 8C ifta Ca-iholicprum dodrina vt vides diuturnitate obti-

nuit. Et ißa quidem qua recenfita funt/ufficr* re poterant ad reftinguendum iftorumenorë,fed ne refpuifTe magis quam refendre videamut co rumplacita, breuiterhisqua aliquid videntut habere ponderisjefpondebimur.

ÇScripturæ citatæ ab aduerfarijs prat fus nihil loquunturde canonicisütisfa« diionibus amp;nbsp;de opinionibus fcholaftico# rum,cü conftet eas nuper natas elfe» Qga re niera cai ünia eft, quod detorquent kd f taras ad illas fuas opiniones.

®Tamedi facraliteraa Catholiciscitaea nihil loquantur de canonicisfaciffadionibus aut opinionibus fcholafticorum, tatnen manifeße teßantur,poßcondonaram culpam adhuepoenä reliquam efTc.iciunrjs.orationibus, eleemofynis prscuertendam,quod fatis fupertÿ oflenfum efl.

Culpado Quia veto facta feripturanon tâtum internam rata ma fedamp;externam pcenitentiarndoceteffenecefla net ad- riam.qu» ieiunio,carnis monificationc.oratio-hue pce- ne,eleemofynis confiat:ob hoc authore fpû fan-na. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do fadi funt canones illi pnîales,lt;Stob hoc pre#

ranto conatu an annos mille trecêtos,ad fatisfa* diôes non folênes illas tm,fcd amp;nbsp;ad priuataspo pulû adhorrati funt, vt docucrût affati fnîæ eoJJt j5n5c allegatæ. Et hoc dodris genus magno c5 fenfu citra côtrouerfiâ fequunf Schol, ne ad latS qdc culmn hiedeuiates. Et hic nihil metuuttheo ninos ifloip décès, q fi aliéna deefsér^ fua ipfoiS

commenta la«rarent. Quod addunt canomcas fatisfadiones nuper natas effe, non citra menda Satisfa^ ciumdixerunr.Namfi tanïhefternifuntCypri- drioes ca anus,Origenes,Auguftinus,Ambrofius,Hiero-- noicacnó nymus, Gregorius,Chryfoflomus,Caflianus, funtnu-I-^o,vt iure nuper naci dici poflint, concedemus per natst ctiam iftas canonicas fatisfadlióes amp;: de eis fcho lafticorum opiniones recenteseffe, SC nuper natas. Iraq? ficut alia de fide æmoribusdocQnna non ex hominum opinionibus fed ex ipfiffimis fcripturarumfontibusefFluit:ita5^ ifia dotflria de faciffadlione, non habet aliam fcaturiginem quam earüdem feripturatum, Ethane fententiâ pertinacicer fequûf Catholici, «ß ft ifti infaniSt

lt;[Nosdicimusquocl pœnitêtiam hoc ê couerfionê feu regenerat ionc boni fru* flus bona opera in omni vita fequi debet ant.Nec poteft eife vera conuerfio aut ve ta contritio, vbi non fequuntur mortifi# cationcs carnis amp;nbsp;boni frudus, Veri ter^ tores, veri dolores animi non patiuntuc corpus indulgere voluptaiibus,amp; ext«

C Audi iftos homines Protheo magis mu- Aduerfà tabiliores, nunc fatisfadiones refpuences, nunc riorum in accipientes vtpote neceffarias, femperque fibi docendo fimiles. Quodnunepertinaciter infidantur^, multava nunc confidenter docent. Supracontendthant lieras.

folam fidem ad iußificationem fufficer e,nunc tf quirunt etiam conuerffonem amp;nbsp;veram paniten tiam.Si vt bic vere dicunt, non poteft effe vera conuerfio feu vera conthtio, vbi non fequuntur mortificationescarnisÄ vcrifiudus, profcóo tota errant via,qui priori dedrina fidem haben tes, credunt fairem per ChriRum fibi peccata di mitti,nihil neque mortificationis carnis, neque bonorum frucRuum meminifcentes. Si vera poe nitentialt;S; vera conuerfioad falutem requirun* tur,fide vacuaeß fententia, quodfolafidesiu^ ßificet:pcfiilcs c5ment5 ê,quod propter Chrißü Temper placatifimus. Rurfus fi nulla eß vera in terror pnia nifi pariat mortificationes carnis ^ bonos fru(ßus,quod docent etiam Catholici,cur sb ißis audiunt afini SC blafpbemi, cum idem requirant,idem doceant,quod ißilt;Cur tarn im-pudentet traducunt faneßos patres, g nihil a pec catoribusexigunt,nifi quod regrit deus,ieiunia, abßinentias, lachrymas, orationes,quibuspto peenispoß culpas lupetflitibus fatisfaciant ^ Cum igitur Canones poenitentiales mbiladiuiquot; na legediuerfumßatuant,fed per omnia ei qua' drent ,mirum fane curabiflis contemnantur, cur abrogentf® Adhaec cum corporis affl idio-ties, voluptat ibus débitât, temperales panas ere inaniant,haud iniuria fatiffadiones appellâtur. Si vt hic dicunt aduerfarp, vera fides non eßin' grata deo, nee contemnit mandata dei,comper rum eß neminem fidem habere , nifimandatis dei obedientem.Et hinccolligitur, quod nemo petfolam fidem iußificetur,nifi diuinis obtempe ’ ret mandatis, Quis non videaqquam male fibi

aduerfanotumdióarefpondeant, Ói tarnen vö lunr, vt abipfisceu a delphico otaculo dépende amusfine vila controuerffa

CiEr cum Chriftus inquit: Agite pa# nitcntiam,certe loquitur detota pecnite? tia, de tota nouitate vitæ amp;nbsp;frudibus:nó loquiturdeiUis hypocriticisfatisfadiói# bus, quas fingunt iSchoIafiici tutn quoqj valere ad compenfationem panæ purga torn aut aliarum pcEnarum,cum fiunt ab bis, qui funt in peccato mortals

®Sicut facra fcriptura vbilt;$ veras requirit fa tisfadiones,amp;: vbieç hypoenfim rerjeit : ita SJ Catholici facratioribus literis imbuti, vera nö ff da exigunr fatisfadionê, vbicj deteßantut hy-pocrifim.Neeß euägelio difTonü efl, quod docent Opa bo Catholici,Deum omnium remuneratorem bene naq fade ficentiflimum, bona opera,quae fiunt ab his qui peccator funt in peccato mortali,ablatione panç purga- compen-torij vel aliorum malorumcompenfarr.Ratum fantur. eflenimChriflididum: Quicunlt;5,inquit,pot5 Matt.ie, dederit vni ex minimis iflis cahcemaquatfrigi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.’ ,’

dæ tantum in nomine difcipu!i,amen dico voB, non perdet mercedem fuam. Qnta vniuerfaliter dicit quicunt^,neminem excipit. Perinde cm efl atc^ diceretiQuicuep fiue iufliis, hue peccator fie qui mei caufa vel modicum fecerit,quicquid be ne fecerit benefit io refundam, Peccator ergo ff

sd honorem dei eleemofynam dederitjiïo quc^ refpeóu, vt a peccatis liDeretur/ane non erit ina nis eleemofyna, fed aut gratiam, qua conuertat impctrabit.aut merebitur,vt abaliqua bbeietul Matt. r. pana. Beat» em miferfcordes, quomam fpfimi--Daniel.4 fericordiarn confequentur. Et Daniel ccfulebat

Psiahiichodonoforo vt petâ fua eleemofynis 55 jriqiiitatesfuasmifencordqspaupeiStredimeret, .Vt autem eleemofyna? efficaces funttita nô va-eât fua virtutecæterxbonæoperationcs, fed iux i.Cor.j. ta apoftolum,vnufgfc^ fecûdum laboremfuum mercedem accipier. Qiiod fi quis charitate v acu U3 , non meret ut pro bono opere acternam merce dem,congruit tarnen diuinsebeneficentiæ.vt he-o neficivi beneficio côpcnîet.Id quod 8c in Achab

*’ »’** impio rege videre eft. HicenimcumexElia ver bum domini acciperet, quod induceretur fuper r fe malS,adeo vt demeterentur poßeriora fua, in terficereturt^de domo fua ad parietem mingens claudus lt;5ôvltimus,expauit,fciditque veflimen-ta fua, 55 operuit ciliciocarnem fuam,ieiunauit 55 dormiuit in facco amp;nbsp;ambulauit demiflb capi te. Pratclara funt ifia poenitentiat opera, tarnen non fuit vera poenitentia, Audi autem quantum illi profuerit. Sequitur ; Fadlus efi fermo domini adÉliamThefbiten dicens: Nonne vidiflihumJ Achab ^’'um Achab cor?. me^ Quia igitur humiliatus Stiim *^'^^icaufa,nóinduc5ma!umindieb‘eius,fed oocrihus ’” «fiebus filijfuiinferammalam domui eius. Si 1 ismeru ^^*’*^“*” valuerunt fatiffadforia iniqui régis ope jf / nbsp;nbsp;nbsp;® ra,vt mala,qua? iuflo dei iudiciomeruerac,ante-

CHæedidaferipturæ nullo modo ptrtinentad fcholafticas fatisfadiones. Ifti fingunt fatisfadiones ede opera inde bita, feriptura vero in his fententiis requi tit opera débita»

CTametfi peccara nobis femperdebeantdiP plicere, no tn aequahteroes ad pnîæ opera obh-gamur, fedvnufquifepquomaiora perpetrauit facinora.eo obligatur maiora panitentiç opera Gregori» facere Hinedicit Gregorius;Cogitandum ium- “ tnopere eft, vt qui fe illicita meminit commififle a quibufdam etiam licitis ftudeat ahftinete, qua tenus per hoc conditori fuo fatisfaciar, vt qui co mifit prohibita, fibimetipfi abftïdere debet ena concefta, Sunt igitur nónulla opera poenitentiae qiiibus fefe obftringere debet, qui grauiora cem miferunt,ad qux non tenentur illi, qui in innoeë tiafortiter perftittrunt. Namhisquinulli funt crimini obnoxij,conceflum eft, vt communibus cibis A: veftibus vtantur: contra qui homicidio, qui idololatria amp;nbsp;fimilibus polluci funt, grauif-firnis fe debet piiix legibus obligate,videlicet fo lo pane vefeâtur, aqua bibant, cilicio fe veftiär, amp;: in faccisÄ^ in cinerib, dormiat.Et hxc eft vox Cbri:Filia populi mei accingereci!icio,côfpge-re cinere,lu(ftû vnigeniti fac tibi pl5lt;S5 ama^.

Cur hoc'’ga noluetôt âbulareï via iuftitix g dns cfidetaqganoluernt audite vocêclâgêtistubx.

Vides igitur fatisfaJtiones aliquibus efle debits aligbusindebica pro præuaricati mandati mó, ÇAduerfarq

lt;[InduIgentiæ remittuntillas fatisfa# diones,vt docet Gap» Cum ex eo,de poe# nitentSC remilf At indulgentiæ non fol# uunt nos illis praeceptis : Agite poeniten# tiam:facitefrudus dig.poenû

Duplex CDuplicê ohcaufam g lapfi funtpanitentiae cacurpoe fe debent operibus affl/gere. Alteravt hoc modo ratere de dimnam iurtitia placent, eiq? quoad pnt farisfa lieantla ciant.Alteravtproprijsconcupifcentijsneliberi pfi. usinfolefcant.dnentur.iuxtaillamvocc apoflo Roma.« h,iie regnet peccatum in mortalieorum corpore Licet vero illi,gbus QC culpa ói pcena condona ra e(t,non teneanrur duriffimofe poenitentiaeiu-' go fubmittere, Vt potnat accipiant remiffionem, qua iam poriuntur,tenentur nihilominus ad laP ciuientis iubiugationemcarnisÄ ad pauorum concupifcentia: motu5,nc anïxdominctur.mor tificationê,iuxta fniarn Apo.Oês g Chrifli funt carnê fuâ crucifixerüt cö vicijs S^cocupifeentrjs,

CCu Scripture citatæ no dicSt qd opibp nö debit is poenæ æternæ eópéfandrfint, temere affirmât aduer.arn q? p fatisfadi# ones canonicas poen» iUæ compefentur ftRefpon.Ca ! holica,

CLucechicobnubilumpeiftusißorum, qui ta aperce Catholicorum fencentiasdeprauant. Ca tholici enirn nufquam tiadicierunt,quodopibus non debitis œternæ pana: compenfentur, tempo raies tantum dicunt operibus non debitiscompc „ fari.Quod ißi de ætcrnis panis rugaiitur,vt Ca tholicorum nomen obfcurenc.Catholici de tpa-- afguutur rijs panis intcUigunt.Sciunt em Ôd ingenue côfi-tentur actemas panas non nifi meritis Chrifii pa nitétibus dimitti.Sed fie placet dominis ißis mê-

lt;[Quang igitur fentimus,quod pnîa debeat bonos frudus parère proprer glo riam amp;nbsp;mandats dei^Èt boni frudus has bentmandata dei, vera ieiunia,veræ ora tiones, verse eleemofynç SCetn hoc nufg reperimus in feripturis fdïs cp poenaeçter næ non remittanf. nifi propter pcenâ put gatorq autfatisfadiones canonicas, hoc «ft,propter quædam opéra non débita»

CSi ißa diligenter introfpicerent intelligentes Si cordati viri, vidèrent orthodoxe: fidei aduer^ farios partim eadem qua: Catholici docere,par-tim cêtones farcirc. Nam quod tam pertinacitet regarunt haóenus, nunc vel nolentes veritacis quod arbitror,euidentia conuidii/um Catholi-« cis aperte docent, videlicet quod vere panitens, yetarpanitentisc ft udtusparere debeat, debeat b j

feiunare.ofare.eleemofynasfacere propter glorZ am (S^mandacum dci.Idem tenet Ecclefia.idem doccc Catholici.Quia verc pienfqjmultis mife^ re iponit ^xÀauT/a.ne de fatisfadlioe aequo ferât iudicin.ideo fpiricu fanc^lo authore facfli funt ca^ nonespoenttentiales.ideo inftituti funt fpirituale« indices,peccatorumcç cenfores,quorum confilio limitanda funt omnia poix opéra.Mirum quod idem damnant quod docent. Centones farciunt, quando Catholicos dicuntdocuiffeqjpoenæçter nx non remictantur nifi propter poena purgatorfj aut fatisfadlioncs canonicas, nam nemo Catho licorum hoe docuit.Quomodoenimhoedorerêt qd nullühabecinfcripturis ucfhgiüï'Scdhacró' ne,quod fgpediximus,facile fuis verba dare pof funt.Vidcant aut itéra hicilluftrilT principes caé teric^ boni viri,quam infynceriter negotium fu-um,quod volât maxime euagelicöefÏe.peragSr,

frPræterea mors Chrifti no eft foI3 fan's* fadio pro cuipa/ed etia pro æterna mor# te,iuxta illud:Ero mors tua o mors.

CVt nö nifi meritis Chrifti f a tentur Catholic/ culpâ deleri,itaquoqj gternä panam fola morte Chrifti dicût effe dimilTam. V crû vt fine noftra conuerfione 8C pnia culpa ó^perpetua pana nS relaxantur;iraomnis temporalis pana pro cul* pislibera voluntatecommifTis.q iufte amp;nbsp;vol un tarie fubire deheret peccator, fine ci dus afflitft/ one feu operationc nontollitur.Sed deuspaniteft

tibus culpam er panam aetemam mifericordiret remicrens, vcmiaeiunfla ficiuAitia, temporale quandam relinquit panam pro delidlorum mo aölomaiorem vel minorem.noßra qualicunque fansfadtione redimêdam,vt, quod m Apocaly- Apoc.iï, pfidicit Iohannes, quantum fequifep glorifica-uit lt;5d in delicijs fuit,c5tum detur illi tormenti 5^ ludlus. Opera veronoftra,quxnon habentman datum dei,fed funt propria voluntate aflumpta Vt de nobisipfis fumamus de crimine fupplicin, fi cum peccato mortab fiant, mortem aetemam non redimunt,quod efFronres illi homines nequi ter ^ mendaciter dicunt docui (Te Catholicos.

Non piget me fingula mendaciadetegere, arbi-trorcnimbreuifore.vtagnitismendacijs, boni viri pelblcns hxrefeos dogma, quod ab iflis Cre tenfibushauferunt, protinuseuomant. Nifimc iüa caufa perurgeret, incredibileeffet, quanto cum dolore hæc impia aduerfariorum commen tadetegerem, quaequi cum iudicioexpendit,n5 poteft non fuccenfereißis mendacium dodtrinis, qua authorc diabolo confidenter difperferunt in vnoaliquo orbisangu1o (Ecclefiaenimexhis nihil fenfit incommodi ) vt opprimèrent cogni-tioncmveritatiseuangelicxÄecclcIiaßicsepo-litist.

ÇDe lege fic dicunt: Deus condefcen« den noftrae infirmitati conftituithomü ni menfuram corum, ad quæ de neceflîta tc tcnctur,qu£ eft obferuatio præceptorS

vtdcrcli^ J.de ogibus fuperogatióispof fit fatisfacere de commiflis. Siefingunt homines legê dei ita facerepolTe, vt plm etiam qua lex exigit facere poifimus SC c»

polTit k - ÇQiiod Catholicidoeët, hominem ita legem gëdeifa- deitacerepoHecndiuiua ope vt etiam plus qua cere. lex exigit faccre poffit, non figmentum fed tel

Veritas eft.Nam adiutore deo,qui petentibus li-benter praefto eft.nihil non poteft homo, alioqul quod dieftu abfurdum eft , pncepilTet nobis „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f leftu impoflibilia.Nunc veto aperte loquitur in

tJeute. Deutero. Midatum quod ego praecipio tibi ho-die.non fuprateeftneeproeul pcfitumnecin coe lo fitum, vt poftis dicere, quis noftrum valer ad coel5 afcendere. vt deferac illud ad nos lt;X: audia mus (Sc opere cöpleamus: neque trans mare pofi tö Vt cauferis ^5 dicas , qs c nobis poterft mare trasf retare amp;nbsp;illud ad nos vfep deferre, vt pofTi-mus audire 5C faccre quod pceptij ê,fed iuxta te eft fermo valde in ore tuo amp;nbsp;in corde tuo vtfaci-as ilium, Quid nobis xqt proximum atquecor noftrum ^ Inferipfit autem deus cordi noftro fua legem, vt eius non obliuifceremur, fed earn iu-Hier.jt.' ftisopetimus exprimeremus. Alibiquoque per prophetam dicebat: Dabo legem meam in vi' Madata fceribuseorum.iSï in corde corum fcribameam dei fadlu Cur inferipfit legem fuam humanis mentibus^ poflibUia Plane nullam aliam ob eau fam, qu3 vt eo auxl liatore expièrent earn .Qi tare ita earn tempera quot;nbsp;tam effe oportuit,vt non effet obferuatu impoflï

bill's fed facilisjmpoffibilis fane fine deo,poffH bilis vero amp;nbsp;facilis c5 dco.Hic dicebat Ion.Ma dataeius grauia non funt. EtapudMatthatum i.Iohan.ç ipfeChriflus: Iugummeumfuaue«ft,ASonus Math.u. meum leue. Anathema fit jinquit Hieronymus, Hierony, qui dicit deum impolTibile ptaecepiffe. Et in ora tione fuaChriftus Apoßolos patri commendat, quod fermonem fuum obferuauiflent. Pater,in t-u-j, ,^ quit, manifeßaui nomen tuum hominibus quos * nbsp;nbsp;nbsp;* *

dedifli mihi de mundo. Tui étant .iSC mihi eos de difli amp;: fermonem tuum fcruauernt. CoHigimus exhisChriftidiÆs,etiamfiinfaniant aduerfarij, quod quotquot mundo renuntfant cum'Apofio-lis SC deo adherent,legem dei exadiffi me faci-ant.Et aduerfus ißos nô clamat fcriptura,qgt;mul turn abfint ab illa perfedione, quam lex requi-rit, fed funt cura deo ardiffima familiaritatc de uindi. Etnon folum faciunt quæ lex praecipit, fed addunt pleraque quae liberae funt voluntatis, Gloriatur quidc et Ezechias,quod legi dei fadis refponderit; Memento quaefo,inquir, quomodo ambulauerim cora teinveritate 3C in corde fedo,amp; quod pladru eß coram te fecerim.Et n i fiverelcgem feruaflet,nó audiuifTet : audiui ora tioem tuam 8C ccce fanaui te SC addam diebus tuisquindccira annosfed iniquae commendatio nis fuse iufias dediffet poenas.Lucas quoque palam teßaturZacharfam «StSElizabetham iußos homines coram deo inceß'iffc in omnibus man- Luc».» datis Sc iuflificationibusdomini fine querela.

Et alia huius rei multa teflimonia fuppeditant nobis fcripturs, fed longum eß amp;nbsp;multi laborfs lt;Bxomnibus multa producere. Aduerfatq null« b »

habenclocum, quoopinienem fuam multo fai-' jiffimam communiant,nifi forte vnum aut alte . rum pro fu» arbitrio nequiter detot tum, fed bis nobis facile fidem non fecerint. Poffumus igitur imoper gratiam dei longe facillime poffumus mâdaca dei ieruare,non quidem fecudum illam abfqlutiffimaeperfetflionis normam, fed fecun-dum illam perfeflionemquam ipfe præcepit no ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis,qua multi Hrennue banc vita exantlati funr.

vnera u pit deus in lege. Hoc non effet obfeurumaduer-pereroga fartjs.fivellct fibi perfuadere multosdei amicos, noms. deoque cxiurariffimos, quidam bona opera fe-ciffe.ad quae tarnen non obligabantur, SiePauquot; lusdienofluquemanuario labori infiftcbat,vt vitfivi fibi pararer,cum tarnen pi nibil magis prg ciperetur, ne ab ijs, quibus euangelizabat vitae neceffaria rcciperet,quam alijsapoftolis,quibus euangelizandi par cura erat. Confiringuntur autem bicaduerfarij, vt dicât, vtrum Paulus ad i.Qjr.», hoc obligatusfuerit,annon.Si proprio eum labo re vit^itare oportuit ex praecepto, métitus eft,ci5 dicerct,femanducandi ^bibendiexijsquacapo Polis adminiftra re debebant fideles, poteftatem habere. Sed id abfit. Si non tenebatur fua opera viuere ,amp; tarnen vixit vt plures lucrifaceret. Pat vtic^ fententia noßra,quod plus fecitquam obligaretur.Adhortatuseft nosChriRus,vt oia diuenderemus.daremufeg ea pauperibus, amp;nbsp;fe^ Matth, w Çaeremur eum. Hoc itacß aut præceptum, aut non pra;ceptû eP,fed eP confiliû. Si efl praeceptS, quod contendit inerme anabaptiflarum vulgus, tenentur omnes fuaabdicare,^ nihil rçtiqfrç.

Sed hoc non eft opus, alioqui iuffifTet apoft.vt 3 fuis facultatibus difeederent Chriftiani.Nunc p^ mittit illis re^pofTefftoncs,permittit illosfacuî-ratum fuaçt eflë dnos,vtcg ex his pro arbitrio di largiantur eleemofynas.Et ex verbis Petri.qux pro fe Anabaptifta^ colluuies putabat facerc, elucefcit,aneminehominûexigi,vt bona fuain Côecôferat.Mancs,inquit ad Ananiâ, manebat tibi,amp; venundatû in ptâte tua erat.Et Chrs cô medat Zachçn, vtpotedimidiû bonoiy fuoiy in pauperes diftrahëtem.haud probaturus hois pro pofit5,fi oia illf femel effundeda fucrât. Si nô eft præceptûvt rescft,confilineft,dicentcChroadu lefcenti:Si vis perfedtusefTe.vade 5ô vende oia. ÄSequafi diceret, nô cogo te,fed tuo te relinq at bitrio:non impcro,q3 ad Demetriade feribebat Hierony.fed propono palmâ,ondo pmia,tu5 eft eligere li volueris in agone ateg cerra mine coro-

nati, Ergo qui et exempio Chrifti amp;nbsp;amorceius vitro àfe poflefliones amandant, amplius v-neg quam cenentur faciunt.Et in priminua eede fia étant Hierofolymis quidam pauperes,quo' rum crebro meminit apoßolus, qui omnia vel propter Chriflumreliquerant vel venditorn pre eia ante pedes apoftolorum pofuerant. Certe 5^ ifti pjusfeceranr.quam tencrentur. Si fuifTct ifta tantü externa 50 ciuilis iuftitia.quæ nihil ad rem fpeótalTet, nunquä Paul’ pro eis tâ follicitusfuif ^*5'^^t’’gt; côtrouerfiâ eß coelihatü5óvirginitatc cöfiliüeê, quod qfeg q liber eft,vel feg vel nö fe g poteft.Sane g fegf, facit q» nulla lege caurô eft A: plusquâ tén,ebat.Etapêl Lu côfuhr dnsfideli Luc. il b’fuis, vt de en quod fupect viA’ 5lt;f veftii »necef fitati,eleemofynas darêt.Qui hocfacit,op’ facit

fupererogationis, non necefTitatis aut prarcep^ ti. Alibi prœcipiunt feripturæ vt fobrrj fimus 8C abflemij, fed concedunt moderatum cibi ac po^ tusvfum. Quiergoalicitovfuearumrerófcfe cohibet, 8C contentus eR pane tantum Sc aqua, nimitum facit quod non cogebatut facere. Qua propter fatis iam eluxit hominem non folum di-uina pracceprajed 3C confilia cum adiutorio di^ uino impiété, amp;nbsp;plut a quam ad quæiuramento conftringitur,facere porte. Audi nuncapertam iquot; fiorum calumniam,apcrtum mendacium.

Médaerj ®Iftifinguntlegcmdei contentameffe extef arguutur naÄciuiliiuditia.QuädohoefinxeruntCatho liciohominum tenebricofa pcftora,omninfal-* laciarum receptaculalt; Non viuam,fihocquiP quam cogitauit. Si vocant iRas fupererogatio--nesquasproduximus 8C harum fimiles, externa SCciuilem iufhtiam,quod videtur,errant, quod dicitur,toto calo. Nam hæc funt qua perfedio-ris vita nomenclaturam ex fcripturis fortiuntur Si matrimonium promirtïonem habet,ccrte ha' bet 5c ccelibatus,nam caÜbatusauthore Apo' ’t.Cori.7, fiolo beatior eO quam matrimonium.Si abfoJu rus eft cum polTefTione return temporariaruRa' rus, abfolutiorem viuendinotmam habent,qui propter CltriRumomnibus renunciauerunt. Et fimilitcr de airjs dici poffet, qux fi diligenter ad viuum excufferis, videbis quam infirmât quani langnidæ fint emnes, quas ccclefiaRicis intentât caRris machinât.

DE S A TIS FA. Fo.ij» nirepeccatum ♦ Certe punit in contritio « nCjCum in illis tcrroribus ira fuam ofidit.

dncontricioneiftanoukia,antcpaucosan- In cótrfti nosapudaduerfariosamp;nata^educata.nulla one mo* prorfus auc exigua eft punitio.Ille enim, cui terri dica ê pu Pile dei iudicium proponitur,peccator aut credit mcio aut non credit. Si non credit,floccifacit iudieq fu turi minas,quia omnino non credit futurum efie Vt homines poft cineres diuinis ilIis tribunalibus prxfententur.Si credit,iuxta aduerfariorum fen* têtiam perfuafiflïmum habet,quod peccata fint fibi remifta per fidem propterClitiftum,(5cquod deus fit fibi placatus, nam hoc volunt vt fecum femper ftatuat peccator.Quomodo ergo metuet ille iudicium, qui confidit deum fibi elle amic^^ Vide quam pat um fucci habeant iftorum diefta.

Catholiciexfcripturisinftrucfti,nontribuunttf-; V^p cS miflïonem peccatorum fob fidei, fed addunt eti tritio. am contritionem. Et hæc contritio poteft effe tä magna, vt fimul cum culpa poenam abfumat. Verumquia hocnemo facile ftatucre fecum po teft,ideo peccator in fefe grauius animaduertir, vt ficut nedS corde pefto cöfenfit in pdm, fed eti am membra corporis pflö accômodauit: ita no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

tâtum corde fc peccaffe doleat, verum etiam in fuo corpore peccatum puniac, manciperque fua membra iuftitiaequaeprius diabolo ancillaban-tur.Qui harc cum iudicio leget ic boni viri, pet fpi cierquam infynceriter,quam pernitiofe ifti uerç poenitenciae partes tracftauerint,quam proif’ 06 nubilauerint,quam omnino confuderinr, Sed ve

notæ profe/Tionis inter homines,fed malt; gisvt fintfignaSC teftimonia voluntatis dei erga nos,ad excitandam amp;nbsp;confirma dam fidem in his qui vtuntur, propofita» Itaqjvtendum efi (acramentis,ita vt fides accedat,qux credat promiflionibus, qux per facramenta exhibentur S^ofiendunf» {Damnant igitur ill os qui docent q» facramenta ex opereoperato iuftificlt;nt, nee docent fidem requiri in vfu facramé^ torum, quae credat peccata remitti,

Hlcarticulus nihil compleóitur incommo di,ideoq? vt fyncerus a Catholicis agno-fcitur.Quia vero de facramétorum nume to nihil renouant, exterq? IlluflrifTimi regis Anquot; Henricus glorum Henrici huius nominis quinti de fepté rex All- facramentis tradlatiiserudirusiuxta ac CathoH glorum, cus.confulcohic fuperfedemus ne nimiaonetent ledores proli xitate. {Porro ingens nos tenet admiratio, quos hic damnent erroneæ doórinsf. Nam neq» veterum quis hærcticorum adeo défi puit, vt diceret per facramenta fine fide quempi arn, modo is ratione polieret óC ingenio, iuftiffquot; cari,incidentes veto in Apologiam ißam fpurd üarum fentinam, inuenimus quod bate in Cacho

Ifcos docStores laculentur, vtpotc qui docuef/nt quod facramenta ex opéré operato finefidem-ftificent.Sic veto tradunt in Apologia.

CHic damnamus totum populû fcho lafticorum dodoçe, qui docent q? facra« menta non ponenti obiccm conférant gratiam ex opéré operato fine bono mœ tu vtêtis. Hæc fimplicitcr ludaica opinio eft, fentire quod per ceremoniam iuftifi« cemur fine bono motu cordis, hoc eft, fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1'

ne fide. Et tarnen hæc impia amp;nbsp;pernitio« fa opinio magna authoricate docetur iri toto regno pontificio,

Clfta eft aperra in Catholicâ Ecclefiâ amp;nbsp;in oês Arguunf facros doctores blafphemia,apertn eft medaciü medacq quod nulla indigerctrnfióe.nifiquod nolumusi-ßos tabulas in finu gaudere, qui folis mendacijs ludlaturi nobifcum in arena defcenderunt.Omis ÜacpScholafticoijr dodtoij? populus femper docu Sacramê it amp;nbsp;nunc docet, quod nullû facramentu gracia ta qmo^ vllihoîmmôfitrationiscompos,côferat,nifi g doamp;qui percipit poeniteat fe peccafTe, nifi meliorib» ftu bus pro-drjsveterem vitale correlt;ftuijtfec5ftatuat,amp;: g finr. facramencorn fufceptionê gratiâ apud dnm quç rat. Quis non videat hicbxc fieri non pofte fine fide^Neminêpeccatipanitet,nemovitâ corrigit nemo gratiam quxrit, nifi qui creditmam fides poEiiitentiæ,correlt;ftionis amp;nbsp;orationis radix eft/t

ideo ißa non poffunt nifi ex fide nafci. Hæc tfl to tiuspopuli fcholafiicorum dodlcrum vna fentê tia. Quomodoergo dcccrentomaleuolijacra-mentadaregratiam fine bono mom vrendsnó Fides in ponenti obicem, qui docent ne miné fine fide deo omni bo placerc pofle, qui docent fidem in omnium rece no opère ptione facramentorum neceffariam effe, qua fi* receifar. nequifacramentumfufcipit.iudicium nongra* tiam accipit. Firma eßenim Chrißi fententiaig Mar.vlt, non crediderit,condemnabitur. Sedhiebreuiter Baptif- lolos excipimusparuulos, qui in fide Ecclefiac mus par- baptizantur,qua amp;nbsp;faluantur, fi contingat eos Uulorum a tenerioribus vnguiculis hac vita defungi.HxC cßinquam, Catholicorum eeleberrima fentétia qnam ißihoepatentißjmo volneruntmendacio obfufeare, ne viderentur illi rede fenfifTe de fa-cramentis.Confundantur pefiilentifEmi ifli homines, vt femel tandem poiTimus cum bonis vi ris ab eis fedudis,foedera pacis componere.

^rArticulusConfe/TquartufdeGmus, lt;[ De ordine ccclcfiaftico docent quod nemo debeat in ecckfia publice do cere aut facramenta minißrare nifi rite vocatus,

HICarticulusrecipitura Catholicisviris Seite mutuatum agnofeunt. Quare nihil habet incommodi quod examinetur.

Vtinam fie omnes effent ab Ecclefia mutuati, fane non perielitaretur tor tumultibus religio germanica,non effent in vno Germania angu-lo tot fehifmata.

DE TRADITIONIB. Fo.»ot CAtticuIus ConfefT quintufdccimus» x De ritibus ccdefiafticis docent,quod ritus illi feruandi fint,qui fine peccato fer uari pofluntjamp;profunt ad trâquiHitatem amp;nbsp;bonum ordinem in Ecclcüa, ficut ce» tx feriæ,fefiaamp;finiilia«

î- De talibus tarnen rebus admonêtur homines, ne confcientiæ onerentur,tan* quâ talis cultus ad falutem necelTarius fit

3 Admonenturetiamquodtraditiôes humanxinftitutxad placandum deum ad promerendam gratiam amp;nbsp;fatisfaciem dum pro pcccatis,adaerfentur euangelio amp;nbsp;dodrinx fidci»Quare vota 8( tradition nés inftitutx ad promerendam gratiam amp;fatisfaciendü pro peccatis inutiles funt amp;nbsp;contra euangelium«.

PRior huiusaraculipars quidem probat ec* I. clcfiafticos ritus, fed nô fine motfu,cum ait qui fine peccato feruari poffunt.quafi fit a- Morfus liquid in ecckfiafticis ritibus, qui fpirïtu fando aduetfa authore inflitutifunt, quod citrapeccatum fer- riorum» uari non poffit. Sed morfus tam leuis nihil lacdit Catholicos,Âfi hue fuftuleris e medio,nihil ave ra fide alienum docet articulas. Et admonendi funt hic aduerfarij.vc quod fermone probant,re ipfa non improbent, Et cum huius rei Catholic! in Comitijseos admonerent,ficrefpondeiunt.

ftificati futnus,nos fumma voluntate ca pere conferuare politia m ecclefuAicS, Si gradus in Ecckfiafados etiam humans authoritate * Scimus enim bono amp;nbsp;vtili confilio a patribus ccclefiafticam difcipli nam hoc modo vt vetcres canones délai bunt,conftitutam clTc»

lt;[Si perinde atq? ingenue dicunt ecclefiaftican» politiam vtili amp;: bonocófilio a patribusfpir-ku f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanc^o authoreinfiitutarDjCupintob/eruarc, cur

rr)leiplo8 tantoftudiomoliunturennteritumlt; curritumif acculant fx inuercuntlt;cui Canonê inde eximunts; cur ca^ nangreT- Monicas deo laudes non pcrfoluunt^ cur quadraquot; gefimae facrum tempus ieiunijs non redimunt f Ecckfia. cur facraeoenobia fubu^tüce' HxcenimóC aha omnia vtili etbono confilio a patribus inflituta, ordinata, roboracacp funt tot annorum centena riïs.Pofrem» hic fingulorum canones referrejed nolumus in re explorata pium ledoris animum grauare. Quod fi velit leeSor fcire,quid hic dic5t facri canones,introfpiciat tantum Conciliorum Generalium ac prouincialium, Decretorum ac Decretaliumfyllabos, qui facile oflendent fin-gulorum fingulos canones, magno patrum au-thoricate célébrés . Sed audi nunc quo modo fe exeufent, curnolint Epifeoporum quibufdam decreris fuhferibere.

DE TRADITIONIB. Fo.«* feiïi fumus abiiccre ac damnare,aut noua Scinaudita crudelitatemirerosamp;innocê imtobe-tes occidunt.. Hæ caufæ impediuntquo dire minus agnofeanthos Epifeopos noftn facerdotes»

CBeHa plane,fideo placet, ratio, quod fiolunr Eplfcopisobedire. Apud Epifeopos eft authori-tas definiêdi ea, quæ debêt facerdotes populo do cere.Et obhoc dupliciter peccantes,primo quod inobedientes lunt,deinde quod hatretica dodtrina fua populum feducunt,iufte vt nocentes oeddun tur.Ec inhaccaufa velim non folum Epifeopos, verum etiam ocs principes aliquanto effe crude liores,non quod cupiä peruerfoi^ fanguinê,fed ^ Epifcopi defiderê eedefiâ femel ab h jreticis effe vacuam. excufant Quid fi nó eópefeerenterroneoseorum conatus, nunquid tunevere Epifcopi, vete paftores habendi effent^ Nihil minus,led mercennarij amp;nbsp;3-bus ouesnihileflênccur»,optimoiure diceren-tur. Hocingunt dodrfnacgenus,nounplane 5C inaudito, SC apud Lutbej^ói cóceptóA: malo ominemódoeditó.quodfatpcfpccialcfidêvoca tôt nouo miraculo. Quod fi hoe doóriae gen • eu3 gelicöeft Â:apoftolic5,côfcquet Catholicâeccle fia ab apoft.huc vfep errauiffc,5c fpmfäm earn no texiffe.Nuc aut eópertum efthsreticä effe æ prorfus nociuâ dodrinam quae Epifeepoip 5fpa ftoijtdodîrîaenô qdrat.Sed vnprodietutoêshaere fcs.nifiexeoquodEcclefiaeaurhoritatiamp;Epif- j.^ copalidignitati nonobtemperatumeßd-JieCy piianus;Nelt;jaliüde,inquit,obort3efunthaEt«fta

aut nat a fchilmata quam inde,quod facerdotf dei non obtemperatur, Nee vous in ecclefia ad tempus facerdos,« ad tempus index vice Chri-Ih cogitatur, mi fi femndummagifter/a diui-na obtemperaret fraternitas vniuerla, nemo aduerfuscollegium quiequam mouetet, tiemo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poft diuinum indicium, poft popub fuffragium,

poft Epifcoporum confenfum iudicem fe non Enifcopi fed dei faceret, Nemodiffidio vnitatis Cnrifti Ecclefiam femderer, nemo fibi placésaC tumens feorfum foris nouam hatrefim códerer, amp;c. Et hoc tempore fi obtemperaretur pontifi* ci in caufisfidei, non effent tot hatrefes.tot feds in Germania, Et ifti volunt vtdeferro amp;nbsp;côtem Luth, bis pto Pontifice,fubfcribamus Luthero bis a poft a apoftata. tæ.femel a fide Chriftiana,femeI a fuo inftituto, amp;nbsp;nunc a caeteris hominibus neep vita, nerp con uerfatione,neq?habitudifcreto, cuiperpetuoin thalamoS; in ledoamp; in finu foueturconcubi-na.Certe vt fubfcriberemusei,oporterete5 nows prodigies,nouis miraculis elarere,nouam K angelica vitam viuere.Fuit amp;adhuc rumor eft, quod fi Luthero integrum effe potuiflêc,vt vxo rem, qua cum nunc dulciter quiefeit, haberet in coenobio.non eflent ei tot excogirata mala. Sed nos nolumus tarn finiftrede eofufoicari,fuffici-at nobis qiiod dodrina eius non eft fana,mi ere-damns. Retrahit nos tarnen baud past malum noui Apoftoli exemplum. Apoftoli reliquerunt Luth.cJ- vxores,vtexpeditiores effent lt;amp;nbsp;femriores in re tn ab a- bus euangeln.Lutherus ducit vxotem, vt non ft poftolis bi fit opus lafciuictem carnem caftitatis lege do diferepet marc,Ettnvultnouus Apoftolusaudire,Apo-

DE TRADITIONIB, Fol.je, fioliChriftivt pcpulum docerent euangelium, vniuerfum peruagati funt orhem.Lutherus foi5 Vuitrenbergx lt;Si5 in thalamocum amafia latitat .Gonfirmabant Apoftoli fuas erdefiasfriä inter gentesdunffimas.amp;in medrjspencii!is,Lu thetusnon purat fib) fan's confultum, vt inuifat velinter Cnriftianos.Hincefiquodinultac fiôç fub vno militent Luthero.quar parum inter le in dodrina euangelrj concordat.Ei fere tot funt opi riones.quot lurthcmires.qucR'dcminaiui Lu therus. Forte iamfatis multa extra caufam. fo-lum hoc fufFicete poretat, vr excufaretrus Fpi-fcopos,quos ifti aceufant oppriffionis fuç doclri ræ.multis modis perjculofae, amp;nbsp;quod huius do-* tSrina: mimftros fi quando nolfit Catholics fub fetibere fententis.iufte occidant.

Q Secundum quod dicunt.non ede necefTaria 3d ialutem.vt obediatur ecclcfiaßicis eóftitutio nibus, nemo non improbat .pratfertim q, facra fcriptura aperte eum te(tetur conteronetedeum, qui iuftisprxlatCK decretis nö paruerit.Qui vos fpeinit,inquit,mc fpemit.EcrQui refiftit potefia ti,dei ordinationi refiflit,^ damnationê fibi af-cifcit. Etqj nedüpropter timoré fed «Sf proprer confeientiam maioribus obediendn fit.Imo ipfi aduerfarij inferiusin Confefliôe palam docent, Epifcopis,qui fuspoteRatis limites nó excedvit, neceiTarioamp;dediuinoiureparendum tPTeii'x-ta vocem Chrifti : Qui vosandit me audit Fa-teneur etiam qiadeorum fpeóe'-officiócogno-fcerede dodfria, vt euangelio röfenranea docea tur.difTentanea reqeiatur.Ä qued corum fn.im pios, quotS nota eft impietas,a communiene cc

DE TRADITIONIB;-clefix a teere. Quod fi vt vere alTerunt.de diuino (ure legitimis Ecclefiç praeceptis Q nô fiût nifi ab Epis.neceffario obeéperatur, eut hic côtrariS do «nt,quod nô neceffario eis obediatlt; Si hæc non pugnanc,nulla inter fe pugnant. Si ad Epôs perd net,vtdedodrinacognofc5r,g fana fit,q infana,cur aceufant eos, quad cogat fuos facerdotes hoc pelTimum doftrinx genus vd abqcerevel in gulum exhiberez Gerce ake^ necefTarium eft vt Vel fanam doderinâ accipiant vel pereant, lubêt cm cos perire Cxfarex leges, quæ.vtipfi dicune aduerfarq 5C, nos firailiter fatemur, habet man datum dei, vt iuSe perçant, quorum contagionc exteri infici poffenc,

tradkiones adplacandndeumamp;: promeredum gram 56 fatisfaciendü pro peccatis.infticutaecua Quitus gelioaduerfentur,impiöeft56crrone5, Diuina traditio- emteftimonia ,quoi^irrcfragabiliseft authori-nibus pla tas,palam indicat deum pnia, eleemofynis, oro «etur de- nibus,ieiunijsplacati,quodqteifdêgramprome U8, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reamur,56 pro peccatis fatisfaciamus, inxea vo

Ezech. is cem dni in Ezechiele: Si impius egerit pnïam ab Zach. i. omibu« peccatis fuisquxopcratus eft, ó6c,Etin Zacharia : Conuertmini ad me 56 ego conuer-tar ad vos.Exploratum quoque eft deum man-Dbedien ^^^^ '’'^ obediat ppofitis. Q3 fi feceris,explefti a volScatc « mandata dei:fi ncglexeris non parui Jiara^ in ^* mädatodei, fed qfi deu fpreuifti ïplat/s,Sanc • obediêtia I**””'g'’S^^oP^™deödchoneftas56offendis, off'dit ir ’ootediedoeidé deucolis56plaças: iiinobedié O etu ur. tiairafci£,vtic^obedictiareconciliatur,Sequitur igitut cj tradicioes 56 vota ad recöciliacionê, ad

DE TRADITIONIB. Fobo4 fatisfatflionê, ad græ fufceptionêinducentia ni^ hihepugnent euangelio, neep inania fint. Si hu--manae tradirióesadplacandóden adprometen dam gram amp;nbsp;fatisfaciendü pro peccatis,inftitu tæ/uangelio q3 ifti gnatim de oibus dicunt.ad-werfant, percupio fcire q euangelio eófonenr, nu illx q tcmporariamagisquacoeleftia nosdoeët inueftigarelt;num q externa magisquaminterna promouètlt; num q humana magisquä diuinam offenfarn nos doeët mitigated Cerre Paul, dicit, poteftatë datam effe in adificationc. In qua pu-tasædificationê/pnalem an corpalem^ 7irtur5 an diuitiai^?Nemo facile fine euagelij iniuria di-xerit, qd ob corpalium rern córnoda ptas infli-tuta fit in ecckfiatfed magis dieet qd ad hoc pfit Vt hoïes doceat gratiam dei querere, pnia Dta placare,vitia extirpate, virtutesinftrere,vt gra uitatê poenarn.inefFabilitatë gaudiorü denntiet: ficut ait in Ezechiele fpûff. Et tu fili hoïs fpecu-latorë dedi te domui Ifrael, amp;c.Et ad Hieremiâ dicit dns:Ecce conftitui te hodle fup gctes lt;5lt;f fug tegna,vteuellaslt;S;deftruas,lt;Sf difperdasamp;'diffi pes iC aedifices amp;nbsp;plStes.Et in hâcprouincia poft prophetasdefignatifuntApoftoli,euâgeliftaf,pa flores,amp; dotSores ficut ait Apoft.ad côfumma-tioné fan(ftoTn,inopus minifterii,inædificationê eot poris Chrifti, Ad vitiorn extirpationë,ad vit tutti infitioné, ad ofFenfae diuinac placationë pci nët oës illæ platorû traditióes,ordinati5e6,decrc ta.Quæfi côtenas,pinde eêt aefi vitia in te nolis cxtirpari,virtutes tferi,amp;r den tibiplacari. Vide ergo qua utiles fint traditSes illæ.qs ifti doeët ad plac5d5dcïï,adfatisfaciëd5proptfcisJpotentC3

«nè 5^ elumhes. Addit quocp non parum robo-ris noflræ fententiæquod omnestraditioncs, qs aduerfari) odiocathoUcorum femperhumanas vocât,diuïofpiiitu, qui in legitimis pactum fyn odis.vbiiftæ fiant,praefentinîmusefljnatuunt.

Et nos arbicramur fpiritum fanelum non minus adefTepatrum Concilrjsquamadfuitcôcilioil^ lo Apoßolorum,de quo legimus Aduum capn te quintodecimo.

ÇTuneferiptura vocattraditiones doflrinas dxinoniorum,quando docamp; turquodfint cultus vtiles adpromereiu dam remilTionem pcccatorum amp;nbsp;gtatw amjamp; catt.

Traditio CRedpimus fcripturamquafdamharetico' nes Bede tumcraditionesdodhnamdxmoniorum appel fif dodlri lantem.fed damnamus iRorum opinionem,qui na dçmo fingunt traditioncs patrum fpiritu fando aumo niorum rcinfticutas, tunedodrinasefle dxmoniorum, vocari quando docetur, quod fint cultus vtiles ad pro' non pof» merendam remiffîoncm pcccatorum et gratiani tînt« vt fuum hxreticum inflitutum ftatuant,quo do* cent folafide in Chriftum remilTionem peccaro' turn contingere. Nam bic nihil aliud quam fus placita loquuntur.Nufquam cm in fcripturisdi' citurquod iufta patrum décréta non tarn huma' naquam diuina docuiflc,dçmoniorum fit dodri na,fed ficplacet ißis Catholicos iniurps amp;nbsp;con-uidjs laccHere, At nos docuimus quod fine pec-*

DE TRApITIONIB. Fobej tatonegligi non pofTincfandlapatrum décréta. Si eR in negligentia peccatam, certe erit in obfer uantia meritû. Et nulla dicendi arte poffunt hoc tcfellere, Si autem in obferuantia meritum cR, quod nemo negate poreR, quo modo non confc rent ad remilTîonem peccatoi? 8Cad gratia pro-merendam^Nerp qui traditiones ill as diuino fpi rituinRitutasdicunt ad remilTionem peccato^, Â^gratiam promerendam pertiiicre,Iudaizant, quod iRi nequiter diaint.neçp dodtrinis dçmonio rum obruunt euangelium, necfrcoiiRituunc aliS mediatotem qua CÄriRum,fed docét euangell « fed fana docRrina illuRrät gloria ChriRi, fed vni cum agnofcunt mediatorê lefum Chrifium,qui cRpropitiatio pro peccatis noflris. Si audit Chri Ru qui prxlatü audit,fi fpernit Chrifin qui prat-' latum fpernit, vtique qui raaiorum décréta con temnit,dccretorum Chrifli temerator efl,amp;:om' nino vna damnatie efl, decretorum Clirifli, 52 prxuaricatio traditionum quas conflituerunt per fpiritum fandum orthoxi patres. Vt igitur prx-ceptis ChriRi obtemperare vtilc imo necelfa^ rium eR ad falutem 52 ad promerendam gratia, fuxta illam ChriRi vocem:Si vis ad vi:am ingre diferuamâdata:itaiuflaecclefiaflicimagiflrat» fcita obfetuare ad falutem adeoep ad remilTio-nem pcccatoium facit, 52 contemnere,haud pa-rum aia incommodât,52 habet iRx traditiones mandatum dei vt fieri debeant,alioqui non dice retur: Gbedite prxpofitis veRris 52fubfacete eis ipfi enim peruigilant 52e. Et ; Quxcunep dixe-tint vobis,facite.Si in haccaufaChriRo obfeêj-mur,nimirum oportet aliquod effe obfcquij bta

uium.videlicet remiffîoneni peccatorum Si gra tiam.qua: hac ratione promerent. Et multa: funt traditiones patrum, quæ ad fatisfadionem peR nnent.quæcÿ ad eâ vriliffimæ funt,adeo vt /an' öieas ad vnguem obferuarivoluennt,quafi ha maxime ad remiffionera peccatorum Si ad gra tiam promerendam pertineant. ®Supra Ion ga difputarione docuimus, quod quidcm gratis iuftificemur per Chriftum, fed non omnino fine noftra opéra.Nam 06 ipfc iuftificator noRer reg rit a nobis, vt poenitentia prseteritaspeccati ma culas abluamusiexigit vt in nos peccantibus ig' nofcamus,ne nobis veniæapuddeum non pâte' Cultus nbsp;nbsp;at oftm.Ec ptcrea dixim» quod ob hoc ipfe Chrf

çuomo'' Rus nihifimperfecRior fed inulto abfolutiffimus do fint tz' mediator fit atque faluator,vtpote qui in nobis ti'es ad nbsp;nbsp;operetur quae fandfa funt 8c qui patiatur nos fc'

iuftific, ^ cum noßram operari falutem.Et quod tarn fm' menfæ bonitatis fit, vt quicquid eo adiutore fa' cimus bene, nobis afcribat, faciatque fua dona noflra merita,quibus noslt;5óremuneretólt;:faluer, amp;nbsp;quod omnia noflra opera qualiacunque tan' dem fine, inefficatia fint 8c oleant fine Chrifli mentis. Quiaigitur liste fupracopiofeexp/icui' mus, non efl quod ifla nos hic rutfus cogant, vt velinuitiatflaagamus. Sidemasexhac Apo' logia aduerfariorum verba,mendscia.conuicia blafphemias,bonedeusquantuni erit reliqui^ Ïadto fal fo funda mento,oportet fane reliqua o' mnia mendaciaclTc, Fundamentum, quod do' cuimusfalfumefle , fuit quod fola fide propter Chriflum iuflificemur, lt;5i huic fane omnia quoquot; adpptuciunt,concordgrunt, Etvehoeftatuant,

DE TRADITIONIB. Fobo» Txpeniimerofine ratione,fine iiidicio,fine feriptu ris/ine patrum teftimonqs, turpiter cpilo^izanc Echacmani multiloquentia pucant fe Catholic corum fencentiam 5«; authoritatem fracturas, g nonfregerinrctiamfiipfam loqucntiâ loquacita te vincanc.Sedredeamus vndèdigreflî fumus,

ffPauIus inquit ad Galat.Euacuatî elt; ftis aChrifto qui lege iuftificamini,id eft fl fentitis vos mercri obfematione legis, vt iufti coram deo reputcinini,nihil pro# dedt vobis Chriftus^

fIRfponfio Catholica, CBeHaplaneverho^ Apoft.exegefis/iquis _ tamaccipcre velit. Paulus vt palam docet côte Pfæum xtus, loquitut hts qui cum obferuatione euange adultérai Jij putabant Mefaiex legis obferuantiam ad rê pertincre.quafilexChtiftiinfirmiorflt.quä q fo Ia iuftificare lt;Si faluare poffir. Paulo cm ante di xerat:Sicirc5cidamini,Chriftus vobis nihil pro calât derk.Ifti effrontés hoics aduerfu9 oim,g facras H ter as tradlaruntjentcntiam ita torquent diflum Pauli, vt vel ex obferuatione legis Chrifti nemi nê iuflitia æfalutê poflë confequi dicant.Sed gd hoepoffet efie abfurdius^/quid pcriculofiusC Na affirmare,quod lex Chrifti fuis obferuatorib. ne lt;5 iuftitia neep falutê afferat, Chriftum legis cua gelicxlatorê blafphemare eft,amp; gloria eius ob-feurare.Perindeenimeft.aefiimperferftammu-til3qp tradidiffet Icgê: tradidiffet mädata, quoiÿ t43£cruationeoptemi{ri,peccatoB£. neep iuftitj5.

ne?^ falutem mtreretur. Si non meretur corum obferuatio peccatorum remilTionem quam ad' uerfarq fob fidei attrihuunt, eadem ratione non tnerebitur tranfgrelTio damnarionem.Ä labaf' nt rotum euangebum. Vide nunc quam dexteri ter ifti nobis Paulum expofuerint,Gerte domin’ Lotir, is. in Leuitico: Cuftodite inquit leges meas atcp iu' Extc.io. dicia.qmfacienshomoviuetineis. EtinEzc' chie!e:Dedi eispraecepta mea amp;nbsp;iudicia meao' Prouer 7 ß^”^^’ eis.quj faciens Ito viuct in eis.Et jn Prouct bijs ipiticus fandius: Serua mandata mea amp;nbsp;vi-Manda- ues.Èrequenter in fcripturis diuinorum obferua-taquiob tollbus mandacorum vita promittitur,lt;S^ ifti no femant lunt,quodftatuamus,noscoramdeoexobferuï vita pro tia legis Chrißi iußitia m amp;nbsp;rcmiffîoncm pecca-mittitur« »rum mereri Sed qualisinquisvita promitteba tur illis,corporalis an fpiritualis aut vtracplt; Sane deus fpirituali magis vita, quam corporali de Jedatur. Viuebant enim naturaliter multi lu Jçi SC omnes in vniuerfum gentiles, fed vtriq; man darorum dei temeratores.Etiamfi nonnuUoiuni deimandatorum publica nälgreßio antiquitu# fola morte expiabatur,non tarnen squefingulo rum tranfgreßio mandarorum,quod docent fut ti.detraftionis.odqcgpeccata IgiturdiuinaelegiS oUferuaronbus nó tantum corporalis,fed óf fpi ritualis vira 5f arte ma pollirebatur. Id quod Samp; ipfe apud euägelißä teßatur Chfs: Si vis ad vitS Matth.i» ingiediferua mandata. Et legis die pericusvbi confnlmßet Ghrißum quid potiiTimum effet ad codeßis regni adeptionem,neceffarium, iubere-Lucat io »’■^t'c ipferefponderequidIcgiffet.audqr: HoC * fac (Sf viucs,manifcfieinfinuando,quodinpti-

mis opus fit e» qui feruari velit.kgis obferuatio ne : amp;nbsp;ißi tarnen impudentes homines dicunt ^ fola fide faluemur fine vllo opere. Sed omnibus hifcc nugis quas hic de lege,de fide,de iufhficatio ne replicant aduerfarij, fupra longa difputatiO' neobuiauimus,

fNulla tradirio a fandis patrib. hoe Confilio inftiruta eft vt mercamur re mi fi fióem peccatorum aut iuftitiam/ed funt - inftitutar propter bonum ordinem in Ec défiai propter tranquillitatem»

CHiequia fine vlla probations manifefle fal fum docent,nulla funt refponfioncdigni;conftat «nim inftituifle fandos patres,vt fairem vel femel ad minus annuatim omnia peccata noRra facerdoti proprio confiteamur,vtcß femel annU atimeucharißiam fairem accipiamus. Cur ita, nifi vt per facramentorum bonum vfum grari-am mercamur amp;nbsp;rcmiffioncm pcccatorum.C5 Rat proinde amp;nbsp;ferias aliquot ab Ecclcfia elfe in ßitutas non ob aliud, quam vt pofitis tempora» riarum rerum curis deo liberius vacantes gfati-am 5; remiffionem peccatorum peteremus.pe-tentes acciperemus. Ladern rationeindida funt ieiunia, folennes preces,amp; canonic® laudes, vt huiufmodi mrdtisdiumam graciam^ remiHio nem peccatorum ab vnico mediatore nro Chri Ro mercamur. Et hanc certiflimam SC euange-heamfentennam tenebunt Catholid ^ etiarnif

’'’f^niant omnes invmuerfum aducrfarq.Sicprç dicahunt fidem vc tarnen opera non excludant. fidc Äo- g,c efferét opera, vt tn fidem non exinaniant, vt peribus.^ Chrifto.vt Éuangelio fuus feruetur bonos.

£ Et vt velit aligs inftimcre cetta ope ta ad promerendam rcmiHionê peccato^ rum aut iuftitiam, quö feiet ilia opa Deo placete, cü non habcat testimonium ver# bi Deicquot;

^Tantum bic fortaffe vtiliter dixero, q3 fan óti patresmaiores noftri,imo Catholica eCciefia vel extemo nonnuugvel nonnunquä internover ho,quo nüquam priuatur, iuxta vocem Chrifti, ordinat quidam, quae certum eft cum ad gratia, turn ad remifConem peccatorum accipiendam, vtilia effe 8C accommoda.Et bæc qui bene Cbri ftianus eft, non modo credere fed amp;nbsp;opcre expie re tcn€tur,vt bac ratione fiat vod fui compos.

£ Nonne vbiqj prohibet in prophetis inftituerc peculiares cultus fine fuo man dato.Ezech.xx. In præceptispatrum ve» ftrorum nolite inccdere,ncc iudicia corn cuftodiatis,nccjamp; c.

tq, amp;nbsp;tamtpconfidenter dicunc : Nonne vbiep* Äc.Etidein cicatuslocusimpetat.vtobferue^ mus iuftas patrum traditiones, tantum abeft vt Lotus ah prohibeat ne obferuemus. Quando enim mSdat aduerf. ci p propheta ne malam patra fuorn vitam imite [3(^,5 3^^ tur,addit 7c legê dei obferuent. Sed vt elucefcac uerfusecs magisquiddixerithicdominus.commodumfue pugnat ïitvtlatiorêfaciatnushuiusdidi exegefim.Pau loitacpfuperiusquamiftadiceretprophetaexg p , fona domini, etiam fic ait:Egoleuaui maniï me “®lt;^quot;«*® am fuper eosin deferto ne inducerem cos in terra quam dedi eis fluentem lade 56 meUe praedpu-am terrarum omnium, quia iudicia mea pro-iecerunt,amp;in pceptis meis non ambulauerut,«: fabbata mea violauerunt,poft idola enim cor eo

rum gradiebatur. Et Paulo poft : Dixi autem ad Ibidem filioseorum in folitudine:In ptseceptis patrum Veftrotü,5iï caetera quæ fequuntur. Quis eft ram obtufi acuminis, qui non videat,mala fuifle pa trum iftorum ftudia (S^peffima iudicia, vt iure fi lij abftineantur, ne patrum veftigia fequanturlt; Quod enim magis impium poteft effe indicium, quam quod contempto deo praecipiatur, vt idola vaniffima fequantur homines. Et vt hoijr ni-mirurn peflima traditio peffundanda erat,ita id re contemnuntur décréta pefTimorum eedefiae p Traditio latorum. Et hoe quoque nos ingenue diciinus, nes mala petdunt enim quos feruare debuerSt. Athincnó nö ligant fegtur,quod iufta maiorupeepta côtemnere de-beamus,imo contraria prorfus pracipitur, cum dicitur : In praceptis meis ambulate óc iudicia mea euftodite, Et iufta Ecci fenatuspeepta pari

obcdiencia vt fuaobferuari voluit juxtaiHudî Matth.îj QuæcuncJî dixerint vobis fadee.Et qui vos au* Luc3c,islt; dit.me audir.amp;rquilvosfpernit^e fpetnit.Siob feruario mandatorum dei, quod nemo catholic« inficiari poceft.meretur gratiam ÄremiHionem peccatotum.oportet vt amp;nbsp;fandla Pontificum fd ta.quae non aliter arque fua mandata obferuari voluit ChriRus, meteantur remifTionem pecca-torum 6Cgratiam.Et omnino non cuftoditiudl cia dei, qui inuiolabilia part um non facit præce Lutherä P'æ ^ic plane ludaizantaduerfarij.quandodP norum ^quot;*’ ‘^“°'^ ''”® *^atione Ecclefiafticæ amp;nbsp;oim gê* fmpia ca ^’“”’ ^I®æbo®*”gt;^®^*“o*’®®3PProbandçlïnt uihatio * ^^‘^ ® agnofcerentfpiritum fandum Ecclefix ' dei effe moderatorê amp;quod nihil pter eius fingu lare aiTenfum Ratuat in Ecclefia, nô tâ prinacit reqj tâ inucreende dicerentudeiusefTegentibua amp;nbsp;Ifraelitis Ratuendi cultus ad promerendâ gra tiamamp;: remiflîoncm peccatorum v tiles,quibu« tarnen nihil cum CHRIST0, nihil cum fpiritu fancto,nihi! cum Chrifliana fide commune cR. Sed fic verbis tantum volunr errorem fuum, ne putetur error eire,protcgere.Nam omnia quxei tant,aut torquent auc data opera corrumpunt. Etinfinitieilet laborisctiamminutioradetege-* re: Catholicamfententiam fatisadiuuero, fi ea qua videntur aliquid habere roboris,quoad pof fum,exdorfuauero.

CïPaulus ad Coloit plane dicinNemo vos iudicet in cibo, potu,aut Rato fefto « a ut nouilunio,aut ubbacis^gus funt vm

DE TRADITIONIB. Fol*., bræ (uturorum,corpus autê Chrifti » Hic fimul amp;Icgcm Mofi amp;nbsp;humanas traditio ncscompleâitur»

f[Quishic non admiretur prudentium iftorum fciliccc hominum exoculationcm. Si in tam ciaquot; ta luccoffenderêt Catholici,o dcünrimortakm 4tic6arini,quocirsnebuloncs,audircn[.Sed nolu mus côuiciû cSuicio côpcnlare. Sine vlla feriptu racine vllo teßimSio, imo aduerfus ipfius didi, quod citât veritatê,nedû abfurda fed amp;nbsp;ta mani feßefalfainferuntjVtnernoeorumfalfamßruquot; duram non vidcat. Dicunt hac fententiaPau- Pauli ver lum fimul Qc legem Mofi amp;nbsp;traditiones humaquot; oa adulte nas complcdi, cum tarnen Paulus palam indi- rant. cet,fe de veteris legis obferuantijs folum locutü.

Teflatur enim ea ipfa dequibuslcgtur, vmbr5 efle futurorum,non præfentium ceremeniatum, qux tune needum expirarunt.quarum nüc nulla vmbra fed ipfiffima veritas emicar, iuxta voquot; cem Pauli : C mnia in figura contingebant illis.

Tam euidenter hic textus de legalibus 5fvmbra i. Cor. i,. ticis illis senigmatibus difputat, vt nemo fand o-

turn aufus fit eum alio refetre. Hinc diuus Hiero Hierony. nymushunc locum exponens,ait:NulIum in hoc iudicium efl,quod efl vmbra, amp;nbsp;ceffauit corpore veniente, quia imagine opus non efl, veritate prafente. Nullam facit hicnouxlcgismentionc- , -A mbrofius quoque hunc locum fic abfoluit. nbsp;nbsp;^tw? o .

CQuidam ludaorum inquit,folent iudicarc fideles,q, ea qua interdida p Mofen funt,cdant de cibisjcumomniadeusmunda fecerit, Indig-

nf autem iudicati ludæi de his edere prohibi t li funt a mclioribus. Solent iterum reprehenderc ros quia dies feftos corum fpernimus.aut quia in ftiamenfiumnon ieiuamus , quæ neomoenias vocant, maxime autem quoddiesfabbatotum non euftodimus, vt ocio amp;nbsp;epulis cum luxuria tranfigantur, quod magis ad ofFenfam pet tinet qua ad gratiam. Hæcautem omnia funt corpus Chrifti.quia elemcntorum per effetftus funt vo^ cabula,Hinceft vndefn euangeliodicit:DomP rus eft enitn filius hominis, etiam fabbati. Pef ipfum enim omnia, quæquidem fie data funt g Mofen, vt vmbra effent vel figura futurotum, vt apparente veritate figura ceffaret. Hxc ille, fed nihil de humanis traditionibus loquitUf, niÜ forte aduerfarij purent legem Mofi humanas eP fc traditiones.Ét Beda putat d, Augußinum hSc locum fie voluiffc exponere, cum loquitur aduct fusFauftum.

^Patres nofiri qui deo placuerunt tenuetunt ordinem fuum in ipfa obedientia,vt quiequid de u^temporibus iubendo diftribuit,ficobferuarenc quemadmodum ille diflribuit. Itaeÿ non folum carnes ad cibos daros, cum omnes natura munquot; da effent, quafdam tarnen nonnuUa fignificati one immundas illo tempore non cderunt,quo eas praeceptum non edendi erat, vt talibus fignifica tionibusfutura return manlfeßatione præfigu-rarctur.Sed amp;azymum panem amp;c3ctera huiuP modi in quibusfuiffe vmbram futurorüdicit a-poßolus propterqua: tam rei effent illius teporis lt;5ó illius populi homines,fi obferuare conteneree quado ilia fic fieri, lt;amp;f ifia quænunc reuelata funï

DB TRADITIONIB; FoDio ficprænuntiareoportebat,quam nosdcfspientcs cflèniusfi nunc iam maniftRato nouo teßamen to illas pi aenuntiatiuas obfemationes aJiquid no bis prodeffe putarcmus.Hadîcnus Augiifiin»,S: hadenus fupcr hoe loco récitât cumBeda. Vndc afFatim docerisquamfinißre aduetfarij dixerint hunc locum legem Wofiamp;traditiones fub noua lege quas Cacholici non tarn humanas quam di liinasnuncupanqcompledi. Et multomelius vf dent Catholici in hac caufa.quam vniuerfus ec-defiaßieorum feriptorum chorus defendit,atque aduerfarij nefiri qui aut verborum phalcris aut perfonataeveritatiinnïtuntur.Superuacaneîipla nefuerit veritatem multiloqucntia adorn are, lt;5 fe ipfa fua maießate illufiret. Hoc tantum dico, Vt tu magis Catholicls,qui Catholicos prefer rit tefle s,qua m aduerfarqs, qui tâtum fua verba di cunt/idem habeas.

CSi cuangclium negat ceremonias Mofi q crantdiuinitus inftitutæ,iuftificarc,gto niinus iuftificanttraditioncs human»?

CPulchrum p!at]eamp; ad decipiendum fimplp ces quoique excegitatum figmentum, fed nô ca Pientur co illi quitus tfi aliquantum acuminis. Oremo Kufquam cuangclium tradit obferuaticnem ce- „j-gjSQj, rcincniarumvctcrisinflrumcnti/tim non effent ebolitar, ad iuibficaticncm nihil picfuiffe, imo aj/np-n^ iple De minus amp;' Icgiflatcrprarc’puus afin mat nbsp;nbsp;? 1“

jllascertmcniasfibitamfuiffeacccptaSjVtncn *‘’ folumobfcivatcribuseatumfcd amp;: peßeris to-

nun multa bona contulentcNam ex feripturis re een s eß memoria eorum,qux Ifaaco dicebat do Gene. ï». mgt;nus:Dabo pofleris tuis.inqult.vniuerfaB regio

’ nethas,Äbenedicenturin femine tuoomnesgê tes terra, eoquodobedierit Abraam vod mex, amp;; cart. Verumeuulgatoiameuangelio veterei illx ceremonix non modo inutiles fed Äfaperua canex funt amp;nbsp;qua fui obferuatorê perpetuo dâ-nent. Et ob hoc tanro Audio cas infedlatus efl a-pofio!us,ne quis putaret eas ad iuftificatione pct tinerc.Ifli tarn pertinaciter malitiofi amp;nbsp;tarn ma litiofe percinaces funt,vt quicquid aduerfus per^ nitiefam legalium ceremoniarum obferuantP am didum e»Te darum eft,adiuflarum traditio-nurn demolitionem adferant,

C^Nce habent Epifeopi poteftatem in ftituendi cultus tanquam iuftificâtesauî neceiTarios ad iuftificationem. Imo apo« ftoli Aduu. i ƒ » dicunnQuid tentatis de umimponentes iugum,ôlt;cæt,vbivclal magnum peccatum accufat Petrus hoc confilium onerandx Ecdefiar. Et ad Ga* latas ;. vetat Paulus, itetum fcruiwtl fubiici.

^Hanc aduerfariorum fententiam fi fimplid ter verras,5tdicas:Habenc Epifeopi poteflatem Inftitue-di cultus tanquam iuflificantes amp;nbsp;necef farios ad iufiificationê^nihil omnino pececs imo

TRADITIONIB. Fo.ui cdthdicam promlens fententiâ. Confiât enim apud legitimos eedefiarum Epifcopos, fummâ «fie defmiendi. fiatuendi, quæ cum ad polit jam turn ad animarum falutem pertinent, Si quod apudeospotefiasfit in ædificationem corporis Ephe,4. Chrifii myftici quod eft ecdefia, ad iftauratione feu comfummationem fandorum in opus mini fterij.donccoccurramusoes in vnitarem fidei æ agnitionisfilijdei,in viiy perfedu. Aduerte oia quae apoftolus memorat ecdefise miniftrorum nomia,amp; vide qua ƒ/? J'la Ttsaa'Zfi pagnent c3 fingulorum ctymologia.pracipue tarnen aduer-te quam parum erit ima'KOTTOÇ, qui Epifeopi nomine infignitur.fi non licebit ei infiitucre eul-tus ad iuftificationem, ad falutem fuoi um necef ^j^yj. farios. Netp rede dicetur ilk fuis t7rio'K07rt7/j,g non corrigit deuiantcs,qui non fanac agiotantes g no pafeit efurientes. Si hie dicant aduerfarq, ad hac omnia fufFiciat verbum dei,refpondebi-mus etiam apofiolos decreuiffe nonnulla ad fa1u tern animarum vtilia, quorum ne vnus quidem apex in facris literishabebatur,amp; quod Apoft. Ashuius tempeftatisepoiy vnafir authoritas, f£ quod decretorum qua vtriq? ftatucrût,fimilis fit tranfgreiTio. Quanquam quid hie longa altcrca tioneopusefi,cum ifti negentnon modoEpifeo-potum amp;nbsp;apoftolorum décréta fed 66 euägelico rumobferuationem praceptorum ad iufiifica-tlonem pertinerc.Tam inuerccundi funtA: procaces aduerfus veritatem,vt fuum de fola fide iu dificante errorem ftatuant.Quod ex Adis apo-ftolicis proferunt, itéra legales ceremonias refpi dt.amp;nrhil incommodât noftro inftituto.Sic cm

Ad,if. kgis ibn Surrexsrût quidam de hardi Pharifæo rum.qui credidcrunt dicctes.quia oportet circû-cidieos,pracipcrequoc5 feruarelegem Mofi.C3 ucneruntcpapoftoli Ä feniores videre de verbo hoc.Cum autem magna conquifitio fieret, fur-gens Petrus dixit adeos: Viri fratres vosfcitia qm ab antiquis diebus deus in nobis elegit per os meumaudire genres verbum euangelq iSC credc re. Et qui nouit corda deus teftimonium perhibu ie dans lUie fpirltum fandum ficut c^ nobis,et ni hil difcreuit inter nos amp;nbsp;il!os,fide purificans corda corum. Nunc ergo quid tentatis deum impo-nere iugum fuper ceruices difcipulorum,quod nequc no3,neque patres noftri portare potuimus Decircücifionc,quod audis, ó^de alrjs legis one ribuB loqcurtnam verbo vtitur prxterito.nempc potuinijs,alioq fi de craditionibu$,quae authore fpiritu fandio m eedefia ftatutx funt, loqueretur Suo fe iu- verbo vtereturfuturi temporis videlicet poteri-sulatlt;^la *”^5- Oportcbathicaduerfariosomniaincórno jiQ ® dapriusprofpicere,qu5 aduerfus veriratceuan-gelicam lt;.^cpifcopilem authoritarem definirèt. Nam ex hoc codé capitc. quod nobis demanftra rüc.colligimusargumentü.quodeotjtfniamquï putabde irrefragabilë.prorfus labefadat. Nam Quifue- exgentibusadChrmconuerfis fic feribebät apo rut Apo- ®®’^* Vifum eft fp5i fdlö 5; nobis,nihil vitra im Poli nunc ponere vobisquähaecneceiTaria, vtabdineatis funt Epif vosabimmolatisfimulachroijt ^ fanguine lt;SÏ copi. nbsp;nbsp;nbsp;fuTocato 5d fornicatióe, a qbus cuHodictes vos

bn agetis. ApoPoli idi primi in religiöe Chriftia na fuerüt Bpi,fuer5t amp;nbsp;holes ficut noPrates Epi, fed tn dcctcuerüt iPaq étant ad iuftificarionê ne -

WiTaria ,qiia: fi côrempfifient quibus fcrcbantuf arguêdi effent vt diuinae legis prxiiaricatorcs,amp; quod fequiiur, non potuifîent iuftificarietiamfi benecrederent. At fi forte hic obijeiätaduerfarrj qa hac ob ludçorû fcâdalû obferuatu fucrint ne ceffaria, nihil tefragabimur, nam 5^ hoc modo iuuat inftitutü noftrû. V aide eni necefTarin cR vt caueamusne quêfrattû verbo autfadooffen-dam». Væ enimhomini eß iuxta voeem Chri jyj^jj ,#, fli,per que fcandalû venir. Et Paulus : Qui pro- r^q„, j ,4 pter cibum feandalizat fratre fuum,nô fecundü charitatë ambulat. Qui nô ambulat fccûdû cha ritatem,noniußificaturfed manet in morte cul-pat. lußerunt igiturißa Apofioli, vtea quas ad falutê effentneeeßariajantü abefi vt noluerinc ros traditionibus, q inflindu fpiritus fandi fint ceuadfalutê non neceflarijsobedire.

Clamquod Paulus dicit: State amp;noliteiteiu Gal. ? iugo feruitutis contineri, nó cogit nos ne fandis patrum decretis obtemperemus,alioq ipfe fecu pugnaret Apoßolus, alio locodicens:Obedite Heb. u prxpofitis vefiris,5if c. Et alio loco: State amp;nbsp;te- 2 .ThefT# rete traditionesquas didiciflis lt;5cc. Et aceufan-dus effet infana dodrinx,nä vt fert Lucas:ptrâ-fics CÛ Sila amp;nbsp;Timotheo ciuitates, tradebat eis jc^^t^y ,, cußodire dogmata,qerant décréta ab Apofl.Ä: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fenioribus g erât Hierofolymis. Nä nô eßerede dum Paulû aliter hic aliter alibi docerevoluiffe.

lugum igitur q non vult fideles Chrifli onerari. State ^ onuseßlegaliücercmoniarült;3(5inigtatü,quibus nolire,t^ priusfortefuerâtirretiti.Ethincpalâpronûtiat. ext. qii5 State,in fide videlicet Ä in iußitia,^nolite netjf exponi iugo feruitutis contineri: perinde atque diceret: debeat.

Fuiftis antchac graui peccacorum pondéré one-rati.cum peccacorum eiTetis ferui: latagice dein-ceps.quando vos deus fua gracia dignacus eft,ne eifdcni icerum vicijsceuiugo opprima mini . Hxceftgermanaiftorum verborumexegefis, quam eciam aduerfarq.fi noUent clTc obftreperi, fequi debebanc.

ÇDe rebus ciuilibus docent quod le^ gitimx ordinationes ciuilesfint bonao« pera dei,quod Chrianis liceat gerere mai giftratus,exercere iudicia, iudicare res ex iperatorqs amp;nbsp;alqs pfentibus Icgib.fuppli cia iure conftifucre, iure bellarc,iniiitarc, lege contrahere,tenere proprium, iufiult; randum poftulantibusmagiftratibusda re,ducerc vxorcm,nubere.

([Damnant Anabaptiftas qui inters dicunt bare ctutlia officia Chridianis» DamnantdC iilos,qui euangelicam perfe dionem non collocant in timore dei S^fï de,fed in deferédis ciuilibus offices, quia cuangelium tradit iuftitiam æternâcor* dis. Interim non diffipatpoIitiamSi Oc^ conomiam,fed maxime portui at obrer-« uare tanquam ordinationes dei amp;nbsp;in tali' bus ordinationibus exerccre charitatem.

VBT POSI. SIT EVA. PERF. Fo.m Itaqj neceifano debent Chriftiani obedii re magiftratibusfuis ÔC legibus,nifi cü iu« bent peccare,tunc etiam magis debent o^ bedirc deo quam hominibus Aduum ; »

hil difcrepantem libcnter recipiunt Or-thodoxi,pracipue tarnen quod vident ad uerfarios eadem approbare.qux ante damnaiie rant, videlicet quod humanas traditiones hic ob fnuandaselTe docent propteracternam cordis iu ftitiam,quas paulo ante dicebanc nihil ad iuftiff cationem facere.Cum dicunt amp;nbsp;quidem Catho Alil hic lice,quod fideles diuino iure tenentur fuis magi- docent at ßratihus patere nifi eos peccare cogant, docent que alibi nos iterum quod non debeamus iuAis maiorum decretis rebellare,ne peccemus cutn in deum ,qui hoc pracepit,tum in proximum, qui vice dei i ec clefia prxfidcr.In altera arriculi iRius parte nefci remquosdamnarentpratter Anabaptiflas, nifi in Apologia Monacnos fuo more vexarenr.qfi Ifli docuerinteuangelicam perfedtionem collo-catam eiTe in deferendis ciuilibus ofFicqs.dC non in timoré dei 8ô fide,id quodcalumniandi anio, vtcjj fuorum anios odio aduerfusMonachos in-flâmcnt,nuganf.Nânunquâdocuernt Monachi Perfeaio perfedlionem eiTe in deferendisciuilibusofficiis, inquibus in return abdicationcaurcommunione,fed dixc rebus po runt iRa adminiculaeiTe contingendi ad veram ^'rx petfedlionem.Quorufquiftß enimeRquiinfaf-cns,in magiRratu.amp;inrerumciuiliumtumultu, raentem habet tam pacatam, ta m quictam.tï

a mundanarum rerum ambitu liberam, quam babent boni monachi, qui in fumma quitte vi^ tam viuunc in terris cceIeftemlt;Non hoc dico qd damnemreturn publicarum adminißrationem fed vt Monachatum ei præferam.Sunt enim va rq 56 diflinfli in ecclefia gradus.Porro illud pror fus practeriffe quod in Monachos fallo iaculâtur aduerfarij/orte haud vicio caruerir.

Ç Monachi multas pcrnitiofas opinio nes fparferunt in Ecckfiam^Vocauerunt politiam euangclicam communioem relt; rum,dixcrunt efle confilia,n5 tenere progt; prium, non vIcifci.Hæ opiniones valdc obfcurant cuagclium 8i regnum fpiritua Ieamp; funtpericulofæ rebus publicise

®Hic declarant aduerfarij quomodo afFe-Äi fint Monachis, nam aperte acuuntenfesó6 gladios.quibuseotum capita amputent Prin--cipesamp;magiftratus. Sicenimferedicunt: Mo» nachi docent quod confilium fit non habere pro-prium,non vlcifci, 56 idem docent mine Anaba ptißar.qui tantum tragcediarum germanica re-ligioni excitarunt.iußn igitur Eierit vt vna pereant fententia.qui vnius funt opiniöis. Et in decre tisconciliabuli Marpurgen fub paragraphe, de magiflratu.Monacnos plane cû Anabaptifliseö ragüt. Vtvt doceät MonachijCöpert 5 eft q» Apo,

DE GOMMVN, RER. ' Folun vbi relidi’g fecularin reijj labyrïthis.Chrm feqrë tw nihil fibi refer uatutjcd de his q force Chrirto ofrerrent fideles, cum Chriftovidlicarunc.Ec Hie rofolymis fuifTe fub Apoftolis reÜgiofos, g fc o ' nanibus denudaffent facukatibus SC comunibus Viuerent,docec facpe in epiftolis fuis apoftolus amp;nbsp;in AA'sapoft.Lucasrvbi 8lt;:ficlcgimus:Omnes qui credebant,erant pariter 56 habebant omnia communia. PolTcffiones amp;nbsp;fubflanrias vende-bant,amp;: diuidebant illa omnibus,prout cinq; o-pusjerat. Si non eft hiceuangelicus viuendi mo-dus,fi répugnât euangelio, vadant cü Chriflo g Jioc viuendi genus confuluit, óó co Apoftolis, g cor.-moeius paruetöc,expoftulatum. Alibi Chri ftusctiamnüconfulentife adokfcenti bene cofu luit,dicens:Si vispferftuseffe vadciSi vende oïa qux habes 62 da pauperibus 8C habebis thefaii to in coelo S^veni fequere mejftud aut prçceptü autconfilium effe facile concèdent aducrfarfj. Si dixerint prxceptum effe.omnem experientur ad uerfus fe fcripturam dimicancem. Extra con-trouerfiam eft vnicuique licere, vt fuatum return dominus fit. Curhicæque nondamnant Lutherum. chorea: iftius dueftorem^ qui alicubl ita fcribit:

eVendere Só relinquerc omnia no eft c5 filmmjfcd neceflarium mandatum, ^^'r * CCur non damnat fe ipfe Melanchthon, g in li- ch. caufS bro Hypotypofeon vota monafticafuggiUans, ertorisa-pedibus concedit in hanc Lutheri fentctia.dicens nabapti-quod paupertas euangelica ab oïbus iurc diuino fus dede exigatur, lt;3^lt;f non folö pertineat ad Monachos runt.

Vide nunc vtri maioremAnabaptiftarum colin uiei errons anfam dederint. Monachi qui hoc Ambro . confilq an ifti duo,qui pratcepti effe dixerunt. I-Pelargus ^^’^ prüderer etiam ante nos notauit Ambrofius

Pelargus, qui hic Philippum vehementer fl agel lat vtpote parum fibi conftantem,amp; parum fell citer paupertatem monafticam extenuantem.Sl dixerint confilium effe, vna ipfis amp;nbsp;Gatholici# fententia eft. Cur ergo danat Monachos cn Ana baptiftis, quorum tam interfe pugnaces funt fen rentier’ Nam Monachi confilium, Anabaptifta dicunt effe praceptum, Caufam ob quam ißa de Monachiscommêtêtur,diximus, nempevtMo rachos omnium principum Grotius vulgi inuiquot; dia exponat. Et certe iuxta Monachorum fente tiam,fua vendere amp;nbsp;pauperibus dare,confilium eft : Non em dixit Chriftus:Si vis aternis gaudijs pcrfrui,dimictc omnia,et fequere me.Hoc modo pceptum effet, fine cuius obferuâtia nemo faba ri poffer. Sed dixit:Si vis perfelt;5ïuseffe,vade,vê deÄic. ac fi dicat: non pracipio hoc ranquam ne ceffarium, fed perfedlionem demonftro. Ifta Ca tholicam e^tpofitionem agnofcutomnes Catho jT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lici fcriptores,inter quos haudinfimum tenens la

d n”^* c»*” Hieronymus, fic ait Demetriadi:Apoflo-' ad Üem, ]icifaftigijperfedaquevirturiseft,vendereom-' nia amp;C pauperibus diftribuere,amp; fic leuem atque expeditum cumCliriftoJad coelcftia fubuolare.no bis imo tibi diligês crédita eft difpenfatio.quan-' quam in hoc omni atari, omnique perfona li-* bet tas arbitrii rclidla fit, Si vis inquit effe per-« fedtus, non cogo; non impero : fed proponopaP mam, oftendo pramia , tuum eft cligere, fi yd'

DE VLTI. INIVRL Fo.n» lutris in agone atq? certamine coronari. Flocci pendimus infantilem Philippi Melanchthôis lo quutulei magis quam Thtologi exegefim, qui hoclocoin annotacionibus nifi male memini, dicitiftudelTeprzcepcum petfonale quod ad i-Hum adolefcencem folum pertineat, QC- quod non pertineat «que ad omnes.

CDe vltione iniuriarumquid fentiant Mena lt;hi pcenitusignoro, nequemea multum intereft, Suiddicant aducrfarij,quosinhocrotos effevi-eo,vt monachos pro fua libidine violent« op-primant,cum vna fit omnium CathoUcoru fen-tlt;ntia,vt caueat vnufquifçp ne animo vlcifcen-di,feu priuata vindifla malum malo repenfet, amp;nbsp;ne iudicibus fuas partes ßulte auferat.Et i hac caufa libete fequûtur Chryfoftomum vel ilium Chryfof. qui eßimpcrfedÜ opens author,catholice fie dice vel ope-tem;Si autem fecundum Chrißi mandatum non fis imper refißatur malo 3C fi mali non laeduntur, tarnen fedzau* boni permanebunt boni. Et fie mandatum Chri thor. fii impletur Biegis mandarû;Sequitui .Sed dicis quia digne efl ille repcrcuti,g contra le gern per-euffit, Étiam. Sed tu non esdignusrepercutere, quia illiusdifcipuluses, qui maledidus,non re-maledixit, percunùsnonrepercuffit.cruafixui procrucifigentibus feorauit. Si repereuflèris ergo primum negaßi te Chrißi eße difcipulô, non verbis fed fadis.

CQui fie docet,non confulit vt magißratus gladium non accipiant aduerfus reipublicat dd politic turbatofes,id quod Lutherum feeiße da turn eß.qui cos lubet Chrißianz meminiße mâ-fuctudinis,qux incerdiçat nobis omne fus bellan

bi. Qiianquam videamus eum vd coadtum v« la verterc TSttÄ/v^i'/J. Huicitaq? no Mona-chis,huius fediciofi errons caufam.quS defendSt Anabaptinæ, accepta referrioportuit.Vide hfc Pelargum libro contra Anabaptiftarum errores vbi date conuincitLuthetü,quod docuerit Chr/ fiianis vt Chrifiiani fint in totum interdidlum cf fe lusi^eilandi, quod ifbus Apologia Architeói odio tabidi uequiter in Monachos de Luiliero transfcrunr.

J^Item docent quod Chriftus appare bit in confunimationc mundi ad iudican dum, 5^ niörtuos omnes refufcitabit,pns amp;nbsp;elcctis dabit vitam æternamSC ppetua gaudia,inipios autem homines acdiabo ioscondemnabitvt âne fine crucientur,

, cöionus et nulla prorfus indiget rafura. V ri nam daret dominus ißis fuum fpiritum, vi femper Catholice fentirent.

lt;lDe libero arbitrio docent, quod h« mana voluntas h^eat aliquam libcrtatc ad efficiendum ciuilem iuftitiam, Sf ddi^ gendi res rationi fubiedas. Sed nö habet vim fine fpiritu fando efficiendae iuftitic

xvni CONFESS. ART. F®l.*i« deifeu iuftitîæ fpiritualis, quia animalis homo non percipit ea,q funt fpiritus dei, fed hæc fit in cordibus, cum per verbum fpiritus fandus concipitur. Hæc tot idem Verbis dicit Auguftinus lib. 3 .Hypogno-fticon: Eflefatemur liberum arbitrium omnibus hominibus Habens quidem iu« dicium rationis, non per quod fit idoncu in fis quae ad dcum pertinent,fine dco aut inchoate aut certe peragcre, fed tantum in operibus vitae præfentls tam bonis qua etiam malis.Bonis dico, quæ de bono na luræ oriutur,id eft,veile laborare in agro veile manducarc 8Cbibere,veile habere a^ tnicum, velle habere indumentum, veUe fabricate domum, vxorem velle ducere, pccora nutrite, artem difeete diuerfarum return bonarum,velle quicquid bonG ad præfentem pertinet vitam. Quae oia no ft nediuino gubernaculo fubfiftut, imoex ipfo Slt; p ipfum funt Si efte coeperut. Ma# lis veto dico, vt eft velle idolu coIerCjVek Ie homicidium

Mljum diduqualibenterhucarticulu,de beWfcGi q tâ diu inter Luth.amp;nros côtrouerfum a Luthc.

cQ/xcipiant Catbolid.Precantur etiamnum de urn Op.Max.vc ficuc hic Luthero renûtiant.ita ab omni errore refipifcentes redeant ad vnitaté ccclefiafticam. Longe aliter fonat ißearrlculua arque ilia Lutheri alïertio, qux cd inter aflertio-ries numero trigefima fexta.

fïLibcrum arbitrium poft peccatum res eftde folo tituIo,Slt;dum facit quod in fe eft,peccatmortaliter«

lt;lQui hic Luthero fidem habuiffent ab omni bus honeßis fiudrjs femel auocati, fefe toros fuis libidinibus exponebant.Nam fi concupifcentfjs ^ peccatis intentairent bellum,pcrfuadebant fi biquodhacratione mortaliter peccarent. Sed non cd oper^recium vt huk nos aiTertioni mul topernitiofififimatopponamus , nam ifti noflrl □duerlarij in Apologia earn fatis refcUunt pro nobis,

ÇHabet inquiunt,Humana voluntas libertatem in opcribus Erebus ddigerv dis,quas ratio per fe comprehendit ♦ Po* teftaliquo modoefficere iuftitiam dui* km feu iuftitiam operum ,poteft log de dco,cxhibcrc deo certumcultum extern no opcre,obcdirc magiftratibus, parenti bus inexterno opcreeligendo,potcftcó* tinere manus a caedc,ab adulterio,a furio Cum reliqua fit in natura hominis ratio»

XIX ET XX CCNE ART. Fo.nr amp;nbsp;judicium de ret us fenfui fubicflis,rcli quuscftetiamddedus ret urn êlt;libertas èc facultas efficiendae iuftitiæ ciuilis.

C Audis nunc quansum inj concédant lihe.ar-bitho, velue reuoluc omnia Catholicorum fen-pta.difpeream, fi plus a dofiris libero arbitrioat tributum fit,quam ifli attribuent. Vbicurep ergo offendes quod Catholicos cû Pelagianiscö-ferunt, vbicunqj offendes quod dira nt Catholi-cosdocere hominem poffe deurn diligerefuper omnia,amp;' pi accepta del faccre,mereri gratia et c. mendacium effe agnofcito,obhoc folum excogi tatum, vt fuis fidem faciant,noftriftp mifereim ponanr.Sed quandoita vifum eft,pergant menti ri et in bac præfertim aciccinóuti milites omnes Vires fuasexperiantur. A monachis facile ferent palroam, veritatem autem Sc confeientiam re-di.quibusobatmati fund, etiam fi furore rum-pantur,nunquam occident,

^Dc caufa peccati docent, quod tam# ctfi deus creatSCconfei uat naturam,tamé caufa peccati eft volïitasmalorum,8fdia# boli amp;nbsp;impiorum,quæ no adiuuantc deo auertit fe a deo, fuut Chriflus ait lohan# nis. s.cum loquitur mendacium ex pro# prijs loquitur.

\7NA omnium fententia vtduo pratceden-/ tes, hicarriculusreceptuscft j A^omnino vacat periculo.Sed non item qui hune im-

([Docent quod opera noftra non poG funt reconciliare deunt aut mereri remifs fionem peccatorum amp;nbsp;gratiam 8C iuftitv cationcm,fed hanc tantum fide confequi mur, credentes quod propter Chriftfire# cipiamurin gratiam,qui foluspofitus eft mediator amp;nbsp;propitiatonum,pcr qucin re concilictur pater,

Syperuacancumfuerithucomnia adnotare, qux hoe loco in Confeffione loquunciir ma^ gis cu im docent aduerfarq. Et fi nö fuiflént fui ohliti.derelinquere poterât totum iftum arti' culum.nihi! aliud ineptientem,quant quod quar tus hæreticc nobismolitus eft inculcate.Nam hic SC ibi dicunt quod fola fide propter Chriftum re cipiamuringratiam.SitigiturquaniarticuliiSï vigefimi vna cenfura. Præterca quando articu' lo fexto plane docuimus,quam parumimoqua nihil operihus tribuerint Lutherus óC ifti eius af-fcclx.non eft operacprecium.vt etiam excufatio-nem,qua fe apud populum putant purgare,refe' famus.Lutherus enim,quem ifti libenter iequun tur, a hono opere tanquant a peccato abftinen^ dunt putauit. Non ignoramus quid fonent afTer^ tiones. ji. lt;Sc.jj. Et qui hanc imbiberunt opinion nem pluspeccato amp;tma!itix , quamiuftiti« At cacterisvirtutibusafficiebantur. NonfugitnoS quid audierimus quid vidcrimus in Haffia, Rea

Dß IN VO. SANGT. Fol.«« liota eft ÄS nullis ofFutijs occukai i poteft. Cannes libentius fubfcribent recepra: in Ecclefia fen-tentia: quam iftis perditis A pologiae faiptoribus qui tam aperte biafpbemant Chriflum amp;nbsp;eins lacrumeuangelium.Nullam apertam feripturâ, HuHum darum habent teftimonium,quam qua arte deprauant,aut murilatim citant. Nulla ra-tione ferenda tftifta blafphemia quod nuda fide propter Chriftum conringat remiffio peccato-rum. Omittimus quod ifta deeftrina tam infirma tam inconftans eft,vt feipfum tueri non pof-fit. Sedhxcomniaóómultoplura fupradocui-ihus,inde lettor fumat fcripturatum QC patrum inuieftateftimonia.

ÇDc oiltu fandorum docét, quod me moria fandorum proponi poteft, vt im^ temurfidem corum amp;bona opera iuxta Vocationem ♦ Vt Cæfar imitari poteft ex emplum Dauidis in bello gerendo ad de# pellendos Turcas a patria. Nam vterque rcx ê.Sed fcriptura no docetinuocarefan dos,feu petere auxilium a Sandis. Quia vnum CHRISTVM nobisproponit mediatorem, propitiatorem, pontificem SC interceftorem. Hic inuocandus cft, êc promifit fe exauditurum effe preces

DE INVOCATIONE noftras, amp;nbsp;hune cultum maxime probat, videlicet vt inuocetur in omibus afflidio ' nibusgt; n Ioha^ ^, Si quis peccat habemus aduocatum apud deum, NIC articulus quando ica fandlornm culcQ admittic vt tarnen inuocationem neget, ab omnibus orthodoxis inrereprobatut ôC non paruo indiget cauterio.Nam eorum inuo catio Auguftino.Hieronymo.Cypnano.Chry^ fodoma, Gregorio, Bernardo,amp;:cnondifp!icuit Et fi quando de oratione quas pro viuentibus co ram domino cfïundunt,loquuntur,nufquam vC tant neinuocemuseos, Docebimus itaqj inuoca tionem fantSorum fidei, rationi lt;50 faens feripeu risconfentaneâ effe, amp;Saduerfariosinaniter ad^ uerfus fandtos furcre.Sed videamus primum q* busmodisfanCtorum inuocationem exténuent.

HAllcgant Cyprianum, quod vmum Cornelium rogaucrit,vt difeedés pro fra tribus oraret. Hoc cxemplo probant mor tuorum inuocationem, Citant 8C Hierom nymum contra VigilanJn hac arena in# quiuntante mille Slt; centum annos vielt Hierony. VigiJantium. Sic triumphant aduerfarii,quafi iam fit debellatum ♦ NeC vident ifti afini apud Hiero.contra Vigi» null# extare fyllabâ de inuocatióne, SC c, C Refponfio Catholica,

®Quod rationibus non ponGnt,cükimnrjs,mc élacïis ólt; malis artibus tüentur.Non ah re citanc Catholici Cyprianum rogantem Coi nelnim, vt dum hinc dccederct,rogaret pro fratribus achuc ßrennue domino Pipendiafacientibus.Significa uicenimbocfatHo (e fentirequod Sanc'foiÿ qui hinc difeeffîfient, preceshaud parum conducanc his,qui cupiunt hiiius virç difcrimina fine ofFen.-fionepercurrere. Hocigitur primum coflituatur quod oratióes fantfioriim apud deum plurimum valeant. ld autem folius Cypriani ambori-tatedocuifiefortafTisnon fufFiciat, audianturer goplures.Hieronymum contra Vigilantium i-pfi aduerfarq confitentur de honoribus fandtet 3 loqui,non de inuocatione.Cci te nihil Icquitur de honoribus eorum fed de intercefTicne,

®Dicis inqiiir,o Vigilanti,in lihello moquod Hieronlt; dum viuimusmutuopronobisorarepofiïimus, entra Vi poftquam autem mortui fuerimus nullius fit pro gilan. alio exaudienda oratio, præfertim cum martyres vltionem fui fanguinisobfecranres, impetra re non quiuerint.Si Apofioli lt;50 Martyres adhuc intercef-in corpore conftitutipofiuntorare proca:teris,qn ß^ ^jp^ pro fe adhuc debent efle foliciti,qiiro magis pefi ^q^ofn 3-coronas Óó vidtorias lt;^ ttiSphosd V nushS Mo ^j fes fexcentis milibus armatis, impetrat a deo vc çffj^jjj ni5;EtStephanis imitator dni fui d^ primus mar tyr in Chrifto, pro fuis pfeentor ibus venia depre catur. Etpoftq nunccum Chriftoefiecoepcrint, minus v’alebuntlt;’Paulus Apoft.ducenras feptua ginta fexfibi dixit in naui aiascondonatas. Et poftqu5 tefolutus roeperit effe cü Chrifto,t nc ora claufurus eft,lt;Sd pro his, g in toto orbe ad fuu ere

DE INVOCATIONS diderunt cuangelin mutirenon poteriff Meliofcp erit Vigilatnis cam’s viuus,qu3 komortuus.Rc Aehocdc Ecclefiafte proponerem/i Paulum in fpiricu morruum confiterer. Demcß Sdî appcHS turnon mortui fed (liuentes.veldormictes.Deus Abraä.dcus [faac,i5ó c. Totushiclocus de in-terceffione Santflorn cft,honor n altilTimn efthic filentium.Id non dixerim quod Sanchos non pu--temhonorandoseffejed vtdemonftrem fallacë iftorum animum,qui fe folos putant holes elle. Audisetiam ex verbis Hicron.qj Sancli non de beant mortui appellari fed viuentes, iuxta você Cnrifh:Non eftdeus mortuot^ fed vnientiü. Sed aduerfarq citra deledum vocanc mortuos, qui vereviuunt.DeintcrceiTioneaudiitei^euiidem. Hier o. ad nbsp;® V eniet ingt.venietpoftea dies quo victor re

Heliodo. uertaris in patriä,quo Hierofo. coelcftc vir fortis coronatus incedas.Tunc municipatneum Paulo capies, tune 5ó parentibus tuis eiufdc cinitatis ius petes. Tune 55 pro me rogabis,q te vt vince res incitaui.Docet amp;nbsp;hiclocus San(T:oiÿ,q carne tefoluticum dno viuunt,precesecefficaces. Hic quocß Augußinus dicit in lib.de verbis A port.

Aug.lib. Clniuriaeß promartyreinEcclefiaorare.cu-deverb. iusdebemusorationibuscommendari.Etin co-ApoR, nbsp;nbsp;dem: Aeftimo eum,inquit,quafi per ignem traf-

cuntem, faluari meritis lt;Sj intcrceffionc cœleftis Ecclefiae, qua? pro fidelibus femper intercedit do Orige. fr nee impleatur Chriflus in eis.Origenes iliis duo-lof. Ho- bus natu maiot intcrceffionc Sandoijt approbat mil.i«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CEgo fic arbitror inquit,quod omnes illi qui

dormierunt ante nos patres, pugnant nobifeum Ä adiuugnt nos orationibus fuis. Et Chryfoßo-

tons ait:Sanlt;5îorum orationes amp;nbsp;fupplicationcs babent pro nobisv.mamp;quidem maxima,cum nos idipfum per pocnitentiam podula mus,amp;ad fiudia meliora confugimus.Haccpauca patrum teßimonia pro interccflionc Sandorum luffici^ anc.Vctufiiores citauimus.vt fcias iunicres ave teribas non difcrepare. Coder igiturqnod etiam Sanfli pro nobis intercédât, quod aduerfarij gra uatim admittunt.Sicenimdicunt.

flPrætcreaamp; hoclarg'mur quad an« gell orent pro nobis. Extat enim teftimo« nium Zachariæ,5lt; c*De fan ht is 8ffi c5ce« dimus,quod ficutviui orantpro Ecclefia vniaerfa in genere, ita in ccclis orent pro Ecclefia in generfd

CNonorant fanÄiqui fuperfunt folumpfoecquot; Ofatfin-defia in genere,fed orât etiam pro fingulis. Defi Sub pro derauit enim Paulus,vt pro fe orarent Romani, fingulis. amp;ipfe vicifCmorat pro Romanist Coloffcn fibus.E: in adlisApoflolicisorat ecclefia pro Pe Actuu.i tro,incarceredeuinedo,Steur ergopatumprude ter dicunt, quod SanCti viui orât pro ecclefia vni lier fa in genere,ita patum roborishabet quod Sa éfi in calls tantum in genere pro nobis orent, æ non pro fingulis. Et hoc folum excogitarunt ar-gumentum,ne dum admitrerent, q, pro fingulis orent,cogantur etiam dare qgt; fingnlor^ vota lt;SC defideria apud eos valeat.Porro fi fimplicitcr cö cedut Saeßort» in calis pro nobis intercefrionc,qd vel tuiti cogut darc,nulli» energise funt oïa argu

menta eorum vel ex ratiöe diuinç mifer/cotdiae, potentiaeac iuftitiae vel ex ratione vnici media tons óCaduocati aduerfus muocationemSan' florum, produfla. Si verieptam fuperftites qua cum Chrifto viuêtes Sanfli acqueefficaciterpro nobis incercedere poffanc ad deiim,quid peoeuH erit/i vt viuos,it3 inuocc lt;5^ in Chrifto dormien tes. Annon viuunemagis qui inChroviuunt, qua qui hâc vitam quam reflius mortem quam vitam appellaueris,viu5t^Hinc vehementer ad miror qua auchoritate,ne dieam temetitate, au-deant fidem facrorum Macchabæorum voluquot; minum labefaflare, vt dicant fomnium effe il-lud quod ibi de mor tuis oranribus refer tur. Sed tantum indultjeamus volupi iftorum animo, lafciuieipleniffimo.

lt;[Porfovt maxime pro eedefia orent Sandi,tarnen non fequitur quad fint in^ nocandi.

C Maxime fequiturquod fint Sanfli inuocan di, fi quod nunedant fed grauatim, pro nobis orant.Qiiomodo enim patronum meum, quem feiam cam meam agere.noninnocemiHieven lim feite caufam cur nö fint inuoeädi, quos com pertum eft pro nobis vtilitcrorare.Nosdicimus quod neceftario inuocemus Sanflos, vt noftras apud deum neceftitates fubleuent. Sicut autem venerationis,fic Si inuocatonis a veceribus aeef pimus exempla.

CAugt/ftinus de ciuitace dei 1 ib. fecudo 55 vi' getimo refertqjad intiocationê SandloiÿGcrua lij 85 Prothafij adolefcês quids a daemonio fit li beratus. Et ne quis cauillari podit.ponam ipfa Auguftini verba,q c)aredocenr,qgt; ad inuocatio nem fandlornprodigiûhocfactûfuerit; Vidlo-rianavilla diciturquæ ab Hippone regioplus minus.xxx.milibus abeft, Memoria martyrum Mediolanenfiumibieft,Prochafn 85Geruafq, «j-PortaruseftiUo quidam adolefcens,quicum die 1 ’^ medio tempore aeftatisequumabluerec,in flumi gg^^^ jp nis gurgite dxmonem incurric. Ibi cum iaceret ßg^^fq^ velproximus morti,vel rimillimus mortuo, ad ^^^ vefpertinosilluc hymnos 85orationescuman- pjQ ' dUisfuis 85 gbufdam landlimonialibus ex mo * re domina poiïelTionisintrauir,atrpcantare cce' petunt. Qua voce ille perculTus.exculTus ed, 85 cum terribilifremitualtarecomprelienfummo-uere non audens fine non valcns,tanquam eo fu cric alligatus aut afFixus tcnebat,85 cum grandi eiulatu parci fibi rogans.confitebatur vbi adolc kentern 85 quado 85 quomodo inuaferit, poftre mo feexiturum effe denuntias, membra eius fin gula nominabat,quae fe ampucatuK exiens mi-nabatur. Arc^ inter hæc verba difcefTit ab homi lie. Sed oculuseius in maxilla fufus tenui venula ab interiore quafi radice pendebat, totumq? eius medinquod nigellum fuerat albicauerat, Quo vifoqui aderant(concurrerant autem etiam alq vocibus eius acciti, 85 fe omnes pro illo in ora' tionem ftrauerunt)quamuiseum fanamente fta re gauderent, rurfus tarnen propter eiusoculum contriftati,medicum effe qua:rcndum, dicebant:

Ibi man'eus forons eius, qui cum illo detukratt Potens eft inquit, deus fanctotum orationibus, qui fugauit dæmonem, lumen ei reddert. Quis bicnegetfancftoiÿmartyrnimplorata effeauxi lia, cum adokfeeneem videatadeorum memo* nam efte addueftum, cum videat en qui adduxe runt intentionem ad fandtorum interceftionem apud deum direxiflè, Poterat adsemoniodomi fuse liberari:amp; nö effet opæpreaum,vt adMar* tyres duceretur liberandus, fed fic placuit Chrifto vt certiores faceret homines q» ad inuocationem fandlorufuornipfe veilt neceffîtanbushumanis opitulari. Ibidem memorat idem Auguft.q» ho* mo quidam fenex Florentinus pauper fed religi* ofus,per inuocationem xx, martyrum meruerit veftiri. Cur ifti momi non reprehendunt hic Au-ftinum vt fabulatorem,vt return inanium nuga cem. Ad inuocationem Sadti Stephani refert eo dem in loco quedam gratiam confecutum a dto vt Chriftianus fieret. Nefcio an poffet inuocatio _ nbsp;nbsp;. fancftorumapcrtioribusargumentisdoceri.

1 neodo* ^g^,- jj^fQ y, ecckfiaftica: hiftorix de Theo dolle adnerfusEugenium arma parâte, ficrefert cat ictos. Ruflfinus ; Igitur pnparatur ad helium non tam armorum telorumque,quam iciuniorum oratio numque fubfidris :nec tam excubiarum vigiles, quam obfecrationum pernodfatione munitus, c.T'umibatcum facerdotibus(5i5 populo omnia orationum loca, ante martyrum amp;quot;nbsp;Apoftolorn thecas iacebat cilitio preftratus, lt;Sd auxilia fiW fida fandtorum interceflioe pofcebat. Et hiccla ret vetuftiifimo exemple,cfgt;Theodofius hoc pro pofito Martyrum 5d Apoftolorutn maufoka

inöiferit vt inuooaret cos, quatenus fibi viVtoiia a den ipfotum interceffione contingevet. Neque polTunt aduerfarq hoc argumentumvlla cauiUa tione inuercere. Apparer emm q, Sanchos inuoca uenc,alioqui non fperaffeteorumfida inter celÏi one ab hoftium impetu liberari,

ÇAd fanóforum quoqiic inuocationem perti net folennis iUa amp;nbsp;vetuftiffima Licaniarn infti-tutio, quae obtinurt ab hinc annis plus minus mil lequadringêtis.Tn Litanqs vero poßfacram tria dem continua eß ói ordine digefia Sanóïcriim lt;5óSanc7aj^ inuocatio.Nihil habet hicaduerfarij quodremtirmurent,amp;:mêdacirieflqgt;dicunthic, veter es ißasorationes noninuocarefanóloscrfi mentionem faciantcofum.Quisenim bonus vu audiensex me: Sandia Maria ora pro nobis.ôC fände Petre ora pro nobis amp;c,non dicat me bea tarn virginem,beatumPetrum 66 reliques inuo caredResipfa logtur,q’ nulla alia caufa inßitu-' tæ fint Litaniæ,quam vtafRidis nobis 56 omn i genapeccatorum mole grauatismultorum pe-titione placatus adeßet deus,vtdefideratam no bis fuse propitiatiôis abfidantiani multiplicatis incercefforibus largiatur. Sed quid necefiè eß plu Inuocatî ribus, cum nufquam non occunantinuocationis onisfan^ Sandorum exempla d Libenter credent aduerfa dorn do rq Auguflino, qui dodrinä nobis reliquit quod drina ha inuocaredebcamus Sandos, 56 formulas qui' bemus bus inuocemus. Dodrinam nobis reliquit in etfermu fermone de Petro 66 Paulo, qui fine con trouer' 1 as ab Au fia eins eß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gu.tradi'

C Nnnc,inquit,ad memoriam pifeatoris fle-« Äuntur genua Imperatoiis. Ibi radiant gemma diadcmacis,vbifulgêtbeneficia pifeatoris. Cue curuantur ad memoriam pifeatoris genua Impe ratoris, nifi vt orent S audios, quatenus eü iuuét apud deum fua intereeffionelt; Sermone quoep de Sandto Laurentio doect nosquod a Sardis pen dere debeamus. Hoenunquam eredidiffent ad^-uerfarij, nifi tanti hominis authoritasoompellc-' ret eos.

®Granum,inquit,dixerim dominum,cum eg ditur,eum contemnitur,cum inerepatur : arboré autem eum eacos illuminât,mortuosrefufeitar, peceata eondonat. Ramos autem huius arboris fi requiras inuenies.Ramuseft Petrus, ramuseft Paulus,ramus eft Laurentius, euius hodie nata-litiaeelebramus.Rami funtomnes apofioli vel martyres faluatoris,ad quos fi quis fe fortiter te-nerc voluerit fludibus feeuli minime mergitur, quin potius fub vmbra illorum latitans,gehengt; nxnonpatietur ardorem.fecurufejde diabolieac tempeftatis procella erit. Quis non videat hare de inuocatione Sandorum dida eflè lt;nbsp;Cactcrum hand parum clarius doeet idem Auguftinus fer-^ mone.v.de Apoßolis Petro amp;nbsp;Paulo, fed breuif firne recenfebo dida eins, ne probum ledorem ta;deatmultæledionis:Siad præfidia,)nqr,fup' plicantium tam porens fuit ante martyrin,quan tomagis effieax pofltiiumpbumd ^JÉreuis efihic ferme,fed multo fortißime eonfirmat Ca tholicoFîj fententiam. Perindeenimeß ac fi dice ret:Si ad fanâdum infirmes ,qui eum inuoeabât, needum pro Chrifio martyrio cotonaium,tantî

acrepit gratiam, quanto fortior erft adiuuandis hominibus qui inuocant eum iam gloria ÇC honore cum deo coronatum?Addit ibidem plera-ç milita quibus idem docere pofiemus/ed opor tet nos meminilTe.ne refpSfionis excedamus mo dos ,

CHoc veto praeteriffe dogma, quod in fermo re de virgine Maria nunquam fatis laudata tra didit,vitiofum forte fucritjn epilogoigiturfer-monisficinquitilnterhaec igitur cum toto men tis affedtu beatiffimse virgims nos interceffioni-bus committa mus,omnes eius patrocinia omni nifu imploremus,vt dum nos fupplici earn obfe quio frequentamus in terris,ipa nos fedulo prcce cómendare dignetur in calis.Non puto aduerfa-tiostam pertinacesefle.q» velint tam claris teßi monijs refragari. Sed quid fi obmurmurent i fatis eft bonis viris tam clara fandtorü hominum audiffetefiimonia. Iam adnotabimusetiâ ora-tionum aliquot formulas,quas patres reliquerüt Vt habeant aduerfarq modum quo beatam vir-ginem innocent. Idem itaque Auguftinus, quan turn videre licet ex fermonibuseius, beatifumse Virginideuotiffimus, fic earn inuocat: .

Oratio Augußf. ad beatä virginem qhrï fer. Annutia. q «tia nö ê 6ptano tatus

CO beata Maria , quistibidigne valeat iura gratiarum ac laudü pconia rependere,q fingula ri tuo alTcnfu mundo fuccurrifti perditolt; Quas ti bi laudes fragilitas humani generis gfoluat,quæ folo tuo commertio recuperadi aditum inuenit^ Accipe itaque qualefcunque exiles,qualefcunc^ meritis tuisimpares gratiarnadlióesiamp;cnfufce pet is vota, culpas nras orando excufa. Admitte nras preces intra facrarium exauditóis,et repor-

ta hobisancidotû rrconcüiationis.Sirpcf teexca fabilc quod pie ingerimus, fiat impetrabile q(î fida mente pofcimus. Accipe quod offeiimus,i€^ dona quod rogamusiexcula quod timemus, qa tu es fpes vnica pdtôrS, g te fperarnus veniâ deli ôtdÿ, lt;amp;: intebeatiffimanoftroçieficxpedtatio præmioJîi.SÔâ Maria fucc.mif.iuua,pufi]l.rcfo. flebil. ora pro populo, interueni pro clero, inters cede pro deuotofcemineo fexu. Sériant oés tuum iüuamen.quicunq^celebranttua comemoratio-nf. Affifte parata votis pofcétiü, amp;nbsp;repéde oib. optatüeftéóij.Sinttibi ftudia affidueorare pro fMpulo dei, qua: mcruißi benedióa redcmptorê ferre mundi,qui viuit lt;56 régnât in fecula fectrlo rum. Hsec vna eft fupplcx oratio Augußini, in' qua bonus ilk vir multo plura tribuit facerrim« viigini,quâ Catholici tribeure auderent, fi nö ef fent tanti viri authoritate anirnati. Addam eiS ali3eiufdcofonê,vt videätnrenui tiKOVOfxaxoi qtiod Augufli. nö poenituerit prioris illius orati-onis.Maximä em partêhicrepetir,qu5 priusora uerat, Sic itatj cöcludit fermonê de folennibus fc rijs aßumpts Virginis. fjHucufcß de te ipfa vir go btâ, q nos ad amoté dei accéderêt fidclir pro tulifti, ea veroquæfequûtur humanogeneripro f P^‘^^3^’’ ^l'tf aût vota extitit ea tminde tranf-tioad be currere,qua:adtuilaudênoisgtinebâr. SedhsrC ^7^ ^7?- qdeteipfanarraßi.neegtuvtdignitastuaroert pï p^' f tur,dicere potuißi.Quas ergo laudes tibi fragili-”£ ^5 tasbumanignis gfoluer.quætuofolo commer-mo tiorecuperandiaditiiminuenitlt; Accipeitaque qfc0q;exiles,quafcnq{ meritistuisimparesgra. tiaruadtiocs, amp;nbsp;cû fufeeperis vota,culpas nras orandoexeufa, Admit te nfasprecesintr^f-'■r»

SANCTORVM Fo!.« Hum exauditionis, amp;nbsp;reporta nobis gratiam re côciliacionis. Sit per te excufabile.quod per te in gerimus. Accipe quod ofrerimus,impetra quod rogamus, excufa quod timemustga nee potiore meritis inuenimus qua te ad placandâ ira iudicis, qux meruifti effe mater redemptoris Ä iudicis. Succurreergomiferis ,iuua pufillamines tefoue flebiles,ora pro populo,interueni proclero, inter cede pro Monachoijt choro,exora pro deuoto fee niineofexu,fentiatocstu51euame,gc5q! denote célébrât tu5nomc.Sit tibi côpaffio fup afflidtis fit pius a (Fedins fug cœloiÿ gegrinis.Et en te Içtâ te fp afpicis,fletus nros qfnmus ipfa ad den ad-niittas,eûcp vt propriûfiliû pro nob interpellas, Nosem adhucin hac terra affligimur,pfcgmur, ïiurqs laceiTimur.opprobrijs afFicimur,efurim9, fitim9,fomnûpatimur,i carccreretinemur(Nnc venir ad pclara ilia pconiagbus eâidignâ cëfent Lutherani) Tu veto in coeleflib. regnis plata es cûdlis virginü choris,tu agnu quoeûfp prexerit feqris.Tu virgincos choros 5d ab ïeêtiuæ carnis illecebrlsalienospalbentialilia rofafq? vernâ- Multam tes ad fontes pennis vitæ potâdos inuitas.Tu ï il comia b. la beatoitt feelicifF,régna primi ordinis dignitatê Mariae adepta plâtisrofcidisoberrâs.infparadifiamee Virginis, nitaeê gramineofejj crocos tenero poplice pgis, foélicicj palma violas immarcciFibiles carpis. Tuconcinis fine fine choris coniundla fummis angelis archangelifque fociata indefefTa voce, fandlus clamare non ceffas.Tu in cubiculo régis gemmis lt;SC margaritis ornata alFiftis.Tibi thro rus regiusab angelis collocatur in aula xterni regis,teque ipfum rex regu vt matré verâ (5lt;de-evrâ lp?lam p olb. diligês amoris amplexu fibi

afTociat. Nec mirum fi dignetur tibi aggaudere deus regnans,quem tu paruulum ex te hominem natum toties olculata es in terris. Has ergo tuas felicitates pofTidcns, côuettcre ad noßrarum mi feriatum faluttm. EuolueresomnesLutheri, Philippi,Brenczij, Pomerani5C reliquorûpfeu deuangeliflarum libres, amp;nbsp;nullum prorfus tan-* ta virginedignum inuenires encomium, Tara inuidi lunr, vt purent earn a fadiffimisquasdo^ mi tenenter nutriunt,Iupis, nihil difFerre vbi m3 Mariam do perdito falutem peperiffer. Si negent ifli îequarût F' '^*” cieteris mulieribus arquafle, certe ex deho cæteris neßatione,qua Sandlos affècerfit,multi Liithcrl mulieri- Galadopbagifumpferuntanfara.vtiamp;cam,q bus Lu- tnaximis honoribus profequi oportuit,plus quâ thera in carteros Santßosdebaecnarentur.Qui hoc fibi

perfuaferant, fi pofTent iflitis matris dei 06 homi nisfidem amp;nbsp;famam labefadlare,facile abroga retur diuo^ venerario lt;5lt;inuocatio.Sed hæc forte extra rem dixerim, reliquum efi vt adnumere musetiam alias preculas quibusifla fandla ma ter rogata fit,Sic igitur inuocauit earn Bernard, Bernard nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®® virgo virga fublimis inquam.fublime

fer »d verticem fandiumerigis,vfcpad iedenteinthro . ƒ no,vf(gt; ad dominum maieflaris.Nequeenim id ’ mirum, quoniam in altummittis radiceshumi-litatis O veie cœleflisplanta preciofiorcundlis, fandiior vniuerfis.O vere lignum vit». quod fo lum fuit dignum portare frudlum falutis.Et poft pauca.Per te acceffum habeamus ad fi]in,obe-nedidlainuentixgratiæ, genetrix vit»,mater falutis,vt per te nos fiifcjpiat,qui per te datus eft nobis, Exeufet apud ipfum itegritas tua eulpara

SANCTORVM Foli.uï noflrac corniptjonis:amp; hüilitas deo grata noßra veniâimpetret vanitati. Copiofa chantas tua nofirorucoopenat multitudincpeccatorunuSî foecunditasglonofa facuuditatem nobis conférât meritorum. Domina noßra, mediatrix nf a, aduocata noßra tuofilionos reconcilia,tuo filio noscommcnda,tuo ncsfiJioreprafenta. Faco benedida per gratiam quam inuenifli,per pta-rogatiuam quam meruißi, per mifericordiam quam peperißi,vt qui te mediante fieri dignatus eßparticeps infirmitatisamp;fmiferianrae.te que-que intercedente participes faciat nos gloria amp;nbsp;beatitudinis fust.

C'A lia oro: lam te mater mifericordia p ipm fynceriffimaiuamctisafFedïum,tuisiacéspro Bernard.' uoluta pedibus luna, mediatricem fibi apud fo- in fer. de lem iuflitiaeößitutam deuotis fupplicationibus be.Maria interpellât, vt in luminetuo videat lumen,amp;fo fuper ver lis gratia tuomereaturobtêtu, qua vete amauit ba Apec. præoibusÂ ornauitßola gloria indues,5ócoro Signum nam pulchritudinis ponens in capite tuo, Plc- magnum na es gratiarum,plena tore coekßi,innixa fup di app^. lelt;ßum,delicijs affluens. Ciba hodiepauperes tu os domina, ipfi queque catelli de micis edat nee puero Abrastta turn,fed et camelis potû tribuas de fupereffluenti hydria tua, quia tu vete puella espraeeled a amp;nbsp;prarparara alrißimi filio tro.

CTantum de precullr.quas beatat Mariae dc-dicauit mellifluus dodîor Bernardus,reßatvt vi deamus an amp;ipfe docuerit qiiod inuocare debea mus eam. Profeeßonon hoc folum docuit/cdeti am docuit, quod Santos alios inuocare debea-mus.Piimum docuit homilia fecunda euangeli-

cæ klt;Sionis,qu3E efi : Mifius eft, vbi fie inquit-Bernard» Quifqsceintelligisinliuius feculi profluuio ma Homil.î. gis inter proccllas 3C tempedates fluctuate, qua Mifl“ eft, per terram ambulare,ne auerras oculos a fulgo-

re fideris( Mariam intelligit)fi non visobrui pro cellis.Si infurgant venti tentarionumji incurras fcopulos tribulations,refpice ftellam,voca Ma riam.Si iaeftaris fuperbiæ vndis,fi ambitionis/i detratftioniSjfi acmulationis.refpice ftellam.vo' ca Mariam.Si nacundia,aut auaritia,aut carnis iJlecebra nauiculam concufferit mentis, refpicc ad Mariam. Si criminum immanitate turbatus confeientix foeditate confufus,iudicrj horrore g-territus,baratliro incipias abforberi triftitiXjde-' fperationis abyfTo,cogitaMariä.EcmuItoplui ra qua: fanflus vir ibi fcribir,adnotarc poftem», fed piget nos laboriofioris fetiptionis ,Boni vi-ri facile credunt,contumacibusomnia patrütegt;■ ftimonia non fufficiunt,

CSecundum quod etiarn alios Sandlos fnuoca Bernard» redebeamus,docuitalibi.Hac gloriam toralt;5i fermo. j, tuta ambitione concupifcamus, neforte audia--de omni, musAS nos,quiagloriaquæ abinuicemeftquæ' Sand. nbsp;nbsp;riris,amp;: gloriam quæ a folo deo eft non vultis.Sa

ne vt earn nobis fperarc liceat.S^ad tantâ bca^ titudinem afpirare, fummopere nobis defideran da funt fufFragia quocj SandorS, vt quod poffl hilitas noftra noobtiner.eorum nobis interceiTio ne donctut.Deinde addit orationis formulam. Miferemini miferemini mei faite vos amici mei. Noftis ipfi periculum noftiy,noftis figmentü no-fti^, noftis ignoratia noftra amp;nbsp;dolos aduerfarioßt, noftis coK impetus et noftra f raglitatê, Vobis ein

loquor qui in eadcm tentatione fuifiis, qui cofdc fuperaßis cöfli0us,€ofdf m laqueos euaiiftis^qui didicifiis ex bis qua: pafli eftiSjCompanjoncm.

CCitauimus duos leßcs fide digniffimos Au-gudinum amp;; Bernardum, quoi um ille fuit ante annos circiter mille duettos, ide ante annos plus minus quingenros fexaghita, vtdifcasinuoca-tionem Sarciotum non rccentceffe,aut a religio fulis aliquot Monachis excogitata. pedemus quidem plura citare redimoinajed ida fufFinür. Etcitra rergiuerfationem probaturnucinuoca-tio,qn ipfi aduerfarrj veneration? fandcR 8i in tercefiionem nobis largiuntur. Si dicat $fo!um debeaniusCliridum, vtpotefolumaduocaium, mediatorem Ä propiciator? ; relpcdebimus, q» babeamusexlciiptiiris multaatgumenta quae decent nos alte^ pofTe Ä debere oratione alter3 iuuare.Si nô ? nefas, vt frattis mei g adhuc mor talitatiebuius nexibus vincirur.implortm op?: non erit continue peccatumfiinuccem Sandies amices dci,quos certofeiam apud deum plura pcffc.quoiv certe fciâ orationes muite cfficaciffl mas efle. Non inuccamus eosvt prepitiatores, mediatores redcptiôis,qucd foliutChndi efficin « ^ ^ ed.fed vtmcdiatorfEamp;aduocatosintcrccfijôis, o3^ttos gt;nbsp;taetdaliudcaufcnf Mcmiidi,nonrebgionisfed ^“° ’*’'*** edentationis gr a. Si habet buiufmedi inuocatio ^^^^^^ Sandiorum aliquid periculi,babent Thecdofiû Imperator? pii Ibmü, habet ecclcfiâ, Augudinu habet,Bernards hab?r Remues pan es cû gbus expodulêr. Vt vt infamât idi,piae metes nihil ft n tiôtpericuliin fdiôiûiuocatice, im o put at Clfo plus honoris accreicerc d îuoect lädi.qs deus täte

voluit honore afficere, vt rogati rogêt viciiTim deum,qui folus nos facit noflri defiderij compo-tes.Exaggerâthicmulta aduerfarij.quihusfacile fcripturis occurri poffer,fed in hac arena ante nos triûpharûtludocus Clichtoueus, Eckius, amp;plej nç^ all) veritatis Catholics defenfores.Si quid p terea defiderahif m-.confuJi poteft lt;S^ nofira Cata pulta,quæclariffîmeinuocationem Sandiorum docet. Et hic oramus optime Carole Imperator maxime, propter gloriam Chrifli quam maxi' moge te cupere fcimus, ÓC propter honorem glo riofs Virginis Matris dei, cuius te orarionibus li' benter committis.ne acquiefcas fraudulentis ad uerfariorum noftroru confilijs,ne affentiaris Phi lippies blandiloquentis,multa dicentis fed nihil , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fani cöfilrj tribuentis. Tu fcis enim quam feditio

f“® ^’^ Philippus, vtpote qui ad maieftaté T.fcri f nbsp;nbsp;nbsp;1^^^^ aufus eft, Rom.Pont.(cuius dignitatem 3^

tno ledi- honorem libenter défendis ) tyrannum effe, An' tiolus, tichriftum effe,effe puppa Romanam, effe orbis terrarum vaftatorem, publicam peßem, regem gentium, exicium animarum, 56 talem denieß malorum Lernam, in que T. M. 56 reliqui Prin Idem ali cipesoptio iure exacuantgladios.Vidißi feditio bi hypo- fum,vidc nunchypocritam.Confefflonêitatem crita. pcrauit, vt maxims illius difcordis, atque adeo manifefls 56 inimicitis 56 hofiilicatis,qu5 alibi Gigatis inflar contra Rom. Ponr.fufeeperat, ne vno quidem verbulo meminerit,Adhsc in peti' tione lua ad lega tü Rom. Pont. Laurentin Cam pegiu tm fimulat Curi5,vtg pontifieiä clemêti-am oret Legatû.quo dignef fuis vtrâq? fpecié g mittere 56c.Nc igit acq uiefcas aduerfariorû fen

s ANCT DRV M. FoL«?. t«ntiç,fed li quid eft quod corredîiôeopus habet, id refer vel ad facras Synodos, vel ad gnale Co cilium,ne piam confdam tuâ macules,ne affen-futuotyrannidem in innocentes homines, ficut hadenus fieri vidimus,aduerfarrj exerceant .neue fanam dodtrina in ecclefia verboiy fuco,ver-bofitate,mendactjsamp; praua Icriptura^ interp-tatione opprimant, Tu enim vidifti amp;nbsp;nos ipfi ob oculos videmus, quam multa ma!a,ter mails peiora,aduerfarioKdodtrina induxentvni re gni tui parti, quamcç difFicultcrcum mulrofan guine arceatur.Qiiod ft aflentiaris,quod nung fi at,interfedtisMonachis,interfciftisbonisdodto hbus.oppreffa fana dodtrina,fuccedent fanatici fpûs,quos non poterit M.T.etfi velit,opprime-re,qui ecclefiam imprjs dogmatibus gturbabut. ÄCtotam ecclefiafticam politia euertent,qu5 nos maxime cupimusconferuatn iri.Hauddubium fi ex tam paruo ouo tantu erupit reguloRt, quin laxata libidine ex multis vulpibus,innumere na fcantur vulpes,quse vineam domini Sabaoth de moliantur.

®Halt;ftenusillifuoserrores tradiderüt,halt;ftenus quocp nos eos fcripturis, rationibus, amp;nbsp;fandtorS teftimonrjseuicimus.Nuncpfequemuretiam a-liaquaeda, quæipfi faltem abufus vocant,videli eet córnunionê fub vtracß fpecie, cóiugiü facer-dotü, mifram,cófeirionê,difcrimen cihoi52,vota monafticoi^,ptâtc Fccleftaft.Et primü dicemus. CDE COMM, SVB VNA SPECIE

DE COMMVNIONE ti in cœna dni, quia hic mos habet man^ datü domini Matth. i5 » Bibite ex hoc Oi mnes ♦ Vbi manifefte præcepit Chriftus de poculo v£ omnes bibant.

Rimum hic dicam,quod nó poP i fit abuius effe quod tâto pactum jconfenludefinitum cß.NamSa^ crum Confiantienfe Concilium fcffione tertiadecimaconfuetudi _________jnem communicandi laicos fub Cófuetu vna tantum facramenti fpecie.nêpe panls,haud do habe- jtarecentem fedmatuta patrum deliberationc ri debet aJ cauêda quædâ quae inde acciderant force,peri cula Si fcandala, rationabiliter inttodudîam ac diutiffime obferuatam teßatur, 8C quod ob hoc confuecudo pro lege tam firma quæ citra vniuer falis Ecclefix authoritatê infringi non poiTit,ha-beri debeat.Quapropterinquit decretn,diccre q» hanc confuetudinem autlegê obferuare, illici-tumfit, cêferi debet erroneuïöigtinaciterancre tesoppofitupmifforn tang hæretici areëdi funr, amp;nbsp;grauiter puniëdi p dioeoefanos locofÿ feu oEFi D rctquot;ï C'a’cscoi5t,^c.lt;I Audi etiS nunc g poena minet facra fynodus ijs g pro fua temeritate laicisfa-Üi^e quot;nbsp;cramêtû corporis amp;nbsp;fanguinis fub vtraq? fpecie ” *^”* porrigüt. ItëipfafancTtaSynodusdecernic^^de clarat fuper ifta materia ReuerêdifTimis in Chri fto pribus Sidnis patriarchis,primacibus, Archi cpifcopis,Epifcopis,amp;:eoi? in fpnalibus vicarijs Pana nbsp;nbsp;nbsp;vbilibetcóftitutisproceiruseflè dirigëdos,in qui

porrigen bug eis comictat à mädetur authoritatê hui’ fa tiü facra cri Çôcilij fub peena cxcömunicatióis,vt effectu

aliter punia nt contra hoc decretü cxcedentes cos mentum' qui cômunicando populû fub vtracj fpecie pa- fyb ytra nis amp;nbsp;vini exhortati fuerït,5dfic facit du ec fiifci que fps. fiât iniûdla eis pro mô culpas pnia falutari. Qiu veto ex illis ad pnîam redire non curauerint,aïo indurato per cenfuras ecclefiafiicas per eos vt hç retici funt coercendi.Inuocaroetiâ ad hoc fi c pus fuerit,auxiliobrachrifecularis. Etadeoplacuit iftadefinitiopofterioribus.utamp;inConcilio Ba Confiitu filien magnopatrumconfenfu non folum appro tioillacô bataverumetiam renouatafit. Etfuperhacre flan tien etiamnumtaleædiditdecretum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Concilq

®Laudabilisc5fuetudocômunicâdilaicûpopu inConcf Îûfubvnafpecicabecclefia amp;fdispribusrati lioBafili onabiliterintrodudla ÄS hadtcnus diutifT obfer cnreno-uata amp;nbsp;a doctoribus diuinæ legis facraiÿ fcriptu uata eft. ] raijî at^canonü multâ notifia habentibus iam a lôgçuo tge cômendata pro lege habenda eb,rec alicui licitû eft eä reprobare, aut fine authoritate Ecclefiæ ipfam i murare. Ex vtroq? dccreto df--fcis prins qnâCôcilia dccreuifTent fub vna cótnu nicadü efte fpecie, cofnetudinem illa obtinuifte, quodq; illa cófuetudo nó fine authoritate ïtrodu da fit.Nöpot ergo cófuetudo illa inf abufus nüc esuntni lari.Sedponeiaabufumeêcómunionc fub vna eatiofuS tm fpecie, ergone ülc abuf9 abrogati debuit a S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpg^

Coiidlijs i Cur ergo probavunt,cur definicrunt çjç ^- ^q huncobferuandüefte abufumfCerte fi hicabu- abufus fusfuiffet,füi(Tet fane intolerabilis SC abrogan-dus,nunc autem confuetudo fuit vervis, ficut au-dis,quam citra controuerfiam duo Concilia Ge neralia fibifuccedentia approbant, ftatuuntque hsercticum amp;^etroneü,fi quis forte ei obludarct.

Ec non arbitrer quenquam tam miferc errare.vt dicat iflud decretû fine fpirituITandi fpcciali con fenfn effe probatum.

CTemereergo fub vtraq? fpecie laids perri-gunt facramentum.Nam Eedefia Catholicade vetere primum confuetudine, deinde ex decreto Commu Conciliorum laicos fubvna tantum fpede corn nio fub municat. Et ifte moscommunicandi laicos fub vtraque^ vtraçp fpècie non habet mandatum domini. fpecie no Quod citant aduerfarq;Bibitecx hoc omnes, no habetmä ad laicos fed apoftolos referri poteft. Apaftolos datum, veto tune facerdotes inflituit.Et omnes Euange' lihx dicunt,quod in illa cana cum folfs Apofto^ lisdifcubuent.Hincvnusexeisdiccbat: Vefpe aurem fado difcumbebat cum duodecim. flis porrexitfacramentum fub utraip fpecie. Lucas proinde teftatur.quod illis ipfis,quibus corpus fu urn (S; fanguinem dederat fub vtracp fpecie,po-teftatem fecerit hoc facramentum conficiendi, alrjfcp porrigendi,imo prius fada eft eis ißa po-teßas conficiendi facramentum, quam alteram facra menti fpeciem.id cß, vini porredam bibe--rent.Priusergo facerdotes erant,quam facramê . tumfubfpecie viniperciperent. Sicautemha-' Comuni bet Lucas: Accepto pane.gratiasegicamp;fregit catio fub 5^ dg Ju g,g dicens:Hoc eß corpus meü,quod pro y traque yobis datur.Hoc facite in meam commémora^ fpecie q- tionem.MïgnoconfenfudicunthicomnesCa' bus præ- tholici Scriptores,quod Chriflus iflis verbis Apo cipiatuh ßolos (5lt;; omnes in Apoßolici munerisfundio-nem accitos, vt facramenta eonfici5t,alqf(gt;por rigant,ordinauerit. Etpoßhancordinarione vt facerdote8,acceperunt etiamvini fpeciem.Sequi

SVB VNA SPECIE Fol.»» tuf enim:Similitcr et calicem,poftquam canauit dicens;Hiceftcalix nouumteftamentumin fan-guine meo,qui pro vobisfundetur. Et adhunc fenfum Lucæ debent etiam aliorum eiiangelifta turn textus referri,

CNemo fane inficias ierit, quod omnibus xcg Chriftianis præ^eprum fit, et camemChrifti languinem bibant,iuxta illam vocenvChrißi: Nifi manducauericis carnem filq hominis 56 bi- lohan.®, beritiseiusfanguinem, nonhabebitis vitamin Vobis. Terribilis plane fententia, qua dicuntut vita carituri qui hoc facramentum nô percipiut. At nufquam præcepit Chriftus,quod laid eriam debeant hoc facramentum corporis amp;nbsp;fangui-ms Chrifti fub vtraque fpecie aotipere.Catholi-caEcclefia fentit quod tam fub fpecie panisqua fub Ipede vini integrum fit facramctum,amp;ideo qui accipit fub fpecie paniseuchariftiam, fimul corpus S: fanguinem accipiat.Hoc folum inter- Quid in-» eft inter communionem fub vtracß fpecie, amp;cö terfit iter munionem fubvna fpecic,quod illa maioremha fitvtram beat dominicae palTionis exprelTionem. Non er- q, cömu go negant Catholici corpus Chrifti amp;nbsp;fanguinê nionem. ' effe percipienda, fed negant a Cnrifto pracceptn effe quatenus vt facerdotes ita et laid communi cent fub vtracßfpccie.Sed hoc nolunt aduerfarq.

HEt ne quis poffit cauïllari,quod hoe ad facerdotes tantum pertineat, Paulus ad Corinthios exemplum récitât in quo apparct totaniEccIefiä vtraqi fpecie vfam

cfié,8fdiu manfit hic mos in ecdefia^NcC confiât qua do Sóquo authorc mutatus fit* ®Non dicunt Catholici communionem fub vtra que fpecie ita ad folos facerdoces pcrtinere,vt lai cis omnino concedi non poffitjed qgt; ca commu-* nio facerdonbus l'olis amp;nbsp;non laicis.ita præcepta fit.vt nunquam liceat eis panem faneSum offer re,qui fub vtraque fpecie facramentum fumere debeant.Et hoe fignificat illa preciofi ianguinis, qua; in cruce fada eft,a corpore diuifio. Cum vc ro Chriflus hoe facramentum in cibumdaret, viuus erac lt;5lt;fa fumêtihus viuus accipiebatur,oe que abeius corpore fanguis erat feiundus. Et bine efteeftimoniû quod 8c n5c fub vna tantum fpecie communicate poffînrfideles.quâtumvis, Ecclefia quedlibere confiteor,ccclefia per fpmfanetüin^ vanare^ ftrudfadecernere poffer, fi deefTent incommoda, poPTec có yt fub vtraque fpecie populuscoicaret. Contra fuerudP yg^o ecclefia decretum quod nune contrarium S?' docet,tcmereôücûgrauipeccatonnefubvtratp piuniois. fpecie g^j porrigunt ödquidam accipiüt eucha^ _ n(ham. Qui enim eedefiam non audit ethnic Matt.i». eus cenfetur lt;S; publicanus amp;? re ipfa male por^ p rigitô^ male accipic,gEcclefiafticisdecretis non i.V.o .11 obtempérât. Qui fie manducat amp;nbsp;bibit, iudici3 fibi manducat amp;; bibit.

C Neq» ex Paulo apparet totam CorinthioBt eedefiam fub vtrap^ fpecie cómuiiicaffe. Et nifi boe dcceant apertius ex Paulo,nó credemus eist fed eadë facilitate qua ipfi probant,nos cötemni mus.Sed efto, qgt; cóieauerint aliqn fideles fub v-* B®^? 'Specie ex gmiffionc Eedefix, nü ex hoe do

CebiturpeeptumefTe.qjnon debeant fideles co- Com mu municare nifi fub vtraeß fpecielt;Minime id qui- pjo fub dcm.nanidehac re nulla eft neeg in euangelqs, traeß fpc req? incanonicisepiftolis.necjinpatijjdecretis, cienöba fyllaba.Imocoftacdiuerfumquodfideleshaud bee man laro in primitiua ecclefia fubvna tin fpecie com datum,3 municauerint. Na Ignatius Apoftoloiy fynchro jÿ gj j j| nus in epift.adEphe.recenfet fideles fub panisfpe ^^g_ cie comunicafte.calicisinterim 5iJ vinine feme! Ignatius gdem meminir. Et Ambrofius in libro de facra Ambro . mentis,decomunionelaico^ diffcrens folius pa Greg. li\ nis nullam calicisfacit metion^m. Gregorius re j.dialog 1 fert in Concilio Remen ftatutu fuiffevtfacerdo tes infirmis corgis Chrifti facramento afFerrent, calicis nihil meminir.Et in alio Concilio pcipit, _, vt facerdosfemper paratam habeathoftiam,ni . , hil tale de calice decemitur.In Concilio Agathen “ fi habetur etiara de cômuniôe laicoiy,cß fub vna tm fpecie fieri debear. Décréta Concilioty Bafi- Agathen lien amp;nbsp;Cóftantien adnotauimus pauloantc.Imo VideturÄS ex euangelioq, Chriftusipfeexotdi-tus fit primn homibus fub vna fpecie corpus fuu

■amp; fanguinê porrigere. Sic em legimus apud Lu Luc,24 cam : Et factum eft cum recumberet cum cis Ie-

fus,accepit panem Si benedixit ac fregir Si por ri geb at illis.E: mox: Et aperti funt oculi ambo-turn, Sicognouerunt eum in fradtione panis. Au guftinuslibrotertiodcconfenfueuangcl. Chry- Auguftf. loftomushomil. i7.vtroq?antic;or Theophilus, Chryfof. Si Theophyladlus iunior exponut hunc loeu co Theophi corditer de coione.Et in Actis Apo.Grœca exe- lus. plaria exprefTius loquuturdecômuniôefubvna Theoph. fpecie.Erant perfeuerantesin dodltina apoftolo- Adiu,» ‘M*” Kod THK0iVWV*«H3i^THKA4a'il TOUajTOU,

Forte lam fan's darum eft hanc fub vna tantum Ipecie communicandi confuetudinem in primin' ua Ecdefiaviguifre,5lt;:poftaudaculos quofdam iftis aduerfarrjs noftris limiles hanc bon am con fuetudinem anteuertilTe.quibus poftea Concilrjs obuiare oportuit.Porto quodhicaddunt,non có ftare quandoamp;qiioauthoremutatusfitmoscó Commu mumcandi fub vcraq? fpecie,Catholiccrumtue niohib turfententiam. Arguunt enim quod ifta con-vna fpe- ^^uetudo.quaehadenus in CatholicaEcdefia pet cie tam nbsp;nbsp;durât,haud ita' recens nara.fed avctuftilTitnis pa

vetus vt tribus,ficutaiuntetiam Concilier um décréta,ra nefeiàtur tionabiliter introduda fit.Concedimus tempore quando Cypriani apud Carthaginem morem fuifte, vt natafit. poirigercturfidelibuscuchariftia fub vtratjfpe cie,fed non erant runeeade pencula, quae poftea tnagis ac magis accreucrunt,non erat tuncdecrc turn ne fieret, vt nunc eft, alicqui Cyprianushâc confuetudinem quae turn erat,non tolerauiftec.

Ifti temerarq nihil non audent,fed ftatuunrquaegt; q? pro fua corrupt a libidine. lam addunt etia m? dacium probationis loco.

Clmo Gdafms papa mandat, nc di uidatur facramétum Dift.i.de Confe.ca» Compenmus.

C lajijde USacrumGelafij papaedecretûaccipimus.fed cretu ad- faliaciam iftorum quis aequo ferat animot’Gela ultcranc. nus papa de facerdotibus loquitur qui forte turn per errorem abftinebant a facto calice.Hoc proquot; batCapitiscitati fummariû,quod ficfonat:Cor puaChrifti fine eius fangiiie facerdos no debet ac çipere,Hoc probat verba paulo an in eade diftin ,

SVB VNA SPECIE Fo.ui óioe allegata ex Concilio Toletano,ca.R elatS «ft.Hoc etiam probat Glofa cap.Coniperimus, Vides itaeß lt;SC hoe argumentum veriratis deda lacioneeneruatumene.Audinuncaliü cauilln.

flConftatautcm quodconfuetudoc5 tra mandata dei introducla non ht o rob a da, vt teftantur canoncs dift.s ,ca, Verita tCjOim fequeiitibus, Hæc vero eófuetudo non folum contra fcripturam, fed etiam contra vetcres canonesamp; exemplum Ec^ clefiae recepta eft ♦ Quare fi qui maluerint’ vtraque fpecie facramenti vti, non fuerut cogcndi vt aliter facerent cum offenfione confeientiæ^

®Hic manifefle falfum afTumunt aduerfarij ,• óC ob hochaud mirum eft.quod ex falfo falfum concludiint. Certc daraus malam confuetudinc qua: aduerfus raandatum dei obtinuit, abrogan Comrau, damelTe.fedquodconfuetudocoramunionisfub f^bvna vna tantura panisfpecie contra raandatura dei, fpe.non contra fcripturam, contra veteres canones fit, eft contra' negabuntoranes boni viri.Nam vt nunedocui- fetiptu. mus,nullibi in fcripturis aut facris canonibus p-cipitur,quod laici debeant fub vtraque fpecie cö municarc.Irao facri canones præcipiunt ne com municent fub vtraq» fpecie. Neq; poteft décrété decreti robur infirmare. Quare nemoexifiimer, hne canonê 5e fcquëtes,quos de Dift.s.allesiant aduerfarij.labefacftare veile fidem receptiffimae confuctudinis, quara tantusfanctorum patrum’

aflènfusin tot Cócilrjs.vbi fpirituflantfïusfuitp lentiffi'mus,apprcbauit.Quare, inquiûtifti/i 3 malucnju vttacjt fpecie facramenti vti, non fuc runt cogendi, vt aliter facerent cum ofFenfione confeientiæ.O religiofas mentes,nullum habent euidensfcriptiiracteftimonium,nullum habet pa trum decretum,óónullam habent racionem.qul bus probent opinionem fuam.^C tarnen voluut aduci fus laudatam eedefiae confuctudinem, ad uerfus Conciliorum décréta fub vtraquefpecie commuiiicare.O pias iftorum confeientias.qux m alunt fug opinioni quam eedefiæ fubfcriberc. Vide cum quanta dignitate communicent, qui en conteptu Ecclefiafticac confuetudinis,cum p-uaricatione veterum canonum communicant;

Sed taie fuit femper ab initio hxreticotum inge niiim,vt qui in eedefiam irruptionem meditate tut, vehementer aduerfus ius fafqrinfiflerët.NoS jgitur cauebimus ab eis vt ab etbnicisamp; publi-canis, vtpote eedefia dei obftrcpcris,amp;adiura--tilïim,-s inimicis. QuodïApol.addntifiis adust farq, Chriftus inftituitvtranqj parte,6^5 ftituit non pro parte Ecclcfiæ,fed proton ta ccclcfia, nam nópresbyteri folum Ed tota Ecclefia authoritate Chrifti non au^ thoritate Humana vtitur facramento, ea^ dem facilitate corruit, qua coruunt omnia quae aduerfus Eedefiæ inßitutum moliuntur. Ne au-tem hic infinugaudeantquafiiam debellatum fiebreuiterdicimus, quod CHRIST VS qui-dem veranrj facramenti fpecrem pto totaceele

SVB VNA SPECIE Fob» fia inßituic/cd ob hoc ßatfm non fequitur vtran que fpeciem ab omnibus ecclefiç membris necef larioeflefumendam. Namfi hocftatim fequcrê tur,fequcretur etiamnum confeó:ionem facramé ti ex aequo ad omes promifcui fexus homines per tinere, fequeretur quoq? omnibus a peccatis ab--foluendi poteftatem effe facflam. Nam confecrai tionis amp;S abfolucionis munerapro totaecclefia «nftituta funt.Sed qua longe averodiffidet,quod tora ecclefia confecrareet abfoluete debeattram longe apraecepto cQ,quod omnes fideles cenean tur lub vtraqjlpecie communicare.Et vere tota Ecclefia ^, ecclefia vticurhoc facramento corporis 56 fan- vritur fa guinisChrifti.non Humana authoritacetantum crameto fed (Sdauthoritate Chri,nó tn vtirur co fub vtra corporis tj fpecic de authoritace Chrißi.qui laicis nihil p Qc fang, cepit de vtracp fpecie,fed tantum facerdotibus. fed aliter Hadtenus nobis de communione fub vtraq?fpe facerdo-ciedidtum fit^quodnon fitdemandatodei,tam tes aliter etfi ecclefia hoc decemerepofiet, ut communica laici, rent etiam laici fub vtraqjfpecie, ficut iam diner fuminConci!t)sdefiniuit, quod graniter confei-entiam fuam maculent,qui contra ordinatiöcm ecclefia: fub vtraque fpecie communicant, 5ó in primis qui rudi populo hoc perfuadent.

CDE COELIBA. SACERD. ÇPubüca querela fuir de excmplis facets dotS q non cotin eh ant ♦ Qua ob caufam amp;nbsp;Pius papa dixifle fertur fui fie aliqs cau fas cur ademptum fit Sacerdotibus con# iugiu,f€d multo maiores efie caufas cut

DE SACERDOTVM reddi debcat^Sic enirn fcribit PlatinatCu igif facerdotes apud nos publica ilia fean. dala vitare veile nt,duxeiunt vxores. HAud facile did poteft, quâ m animo cru-' cienturbene Carholici obquorundamfa aaccruu- cerdotum fpurciffimam vitam, qua coti tumincô mundofefe traducunt, quitemplafolideoconfe tinentia» crata impudicitia contaminanr,qui de membris Chrifti membra fadunt diaboli. SicuiufuisprP uati hominis fomicatio amp;nbsp;impudicitia turpiseft óediuina animaduerfione digna, mukomaxi-* me facerdotis,qui debebat fpeculator elle, et vo luptatibus difFiuentesverbo amp;exemploredar^ guere. Si cuiufuis priuatihomîs fomicatio eede^ fiafticam incetturbat harmoniam , quanto ma-gis facerdotum incontinentia Ä luxuria,amp; cum plebe in cibo, in potu, in veflitu,in accubitu, se-qualitasoffendet oes cordatos viros.Sann igirut vitandç fornicationisconfilium facile probauero .. fed huncmodum quern traduntifti vtducatyxo Coniugtj res,Ofs bn Catholici damnant,primu qgt; hac ra-facerdo- tione bonishominibusanfam dant ofFenfionis, tuincom deinde quod peccant in iura pontifiefa A:in Con moda. dliorum decrcta,tertioquod confeientiam fuam grauiter vulnerant.Manifeftum efl quantum pij homines ob publica Sacerdotum coniugiaof-fendantur, quos vident cum alrjs vnam vitam viuere, lt;5^ omnia nuptiarum incommoda, tu-mukuantis familiæflrepitum, infantium vagi-tum, rei domeflicae curam,vxorisquerimonias, fufurria,lachrymas, amp;nbsp;alia omnia nuptials incommoda perterre.Quomodo talem honore af-

flcient a esrens hominibus nihil defc«t5ÿ Cpor tebat autem facerdotem exemplar effe abfolu-tiiTimx vit», quod tuto imitari poffent hemines pro fua virili i eâto re^ mûdana^ tumultuQuâ difficile veto fit vxori fimul amp;nbsp;rébus domefticis ec deuintffâ.æ fimul reb, diuïs.orônijedtiôi, SC fiudijs vacare.teflat ißa illout g vxoreeduxerût faccrdotû,côfcictia.Iura pôtificia adimnt Sacer dotib. matrimôia,vt licëtius deo militêt,vt lice tius facris fludijs fe occupent, vt magisverbo def populû Chrtffianû amp;nbsp;cû maiori auihoritate eru diant,qux omnia coniugia impediunt, Ä non ff nunt facerdotem,facerdotem elTe. Concilioium décréta quidam vetuftiora permittebant vt fa-cerdos effe poffct,qui haberet vxorem;fed nuHa fuftinenr,vfqui facerdoseft,vxoremducat. Et tarnen inorumfacerdcteslicentifrimeducût vx ores,non vt Generalia Patrum Concilia, fed vt imperant quxdam Hombergianaamp;f Marpur-giana Catchoae conciliabula.Imperant inquam nam cogebanturboni facerdoteséCqui citra fu' fpitionem vixerant,contrahere.Hicreccrdorcu Ap3Hef iufdamoptimivitihonotabilisfacetdotislt;5ian foscogü norum circiter quiquaginta fex, qui cum lachry tut facet misreferebat fe cum ancilla fua,quacumhonc' dotes ad nifTime amp;nbsp;omnium iudicio caftiffime vixerat, coniugia vel cum alia adulefcentiore contrahere,vel certc exulare, vel folum fine cuiufeuntÿ aneilix coha bitationeamp;minifterioviueredeberc.Tam audio apud iftos coniugium coadionis effe 6^ neceffï-tatis, adeo vt non liceat eis tametfi bene vellent incoelibatuviuere.Dura prorfuslex, amp;nbsp;qua ne gentes quxdam fuos facerdotes onerarût. Quid

hic dicam de confcientiarum ipforiim facerdotS vulneribuSjCum ipfimet teftari debcanc fe in ani ma vet mem perferre perpeti m fe infeftantem,ac perpetrati facinoris commonentem.óó quondia nis earn morfibus cxcarnificantemlt; Hic fortegs dicatmuUo melius effequod facerdotesducant vxores,quam quod turpitercura concubinisfor nicentur. Hicbreiiiter refpondebimus, neutrum bonumeffe, gt;5^ quod neep vxoresducereneque fornicari fed continere debebanr. Ducet e vxoré facerdoei non permittunt leges, amp;nbsp;fornicati pro hibent diuina iura.vtriufep mali neutrum appre hendere debet facerdos,fed orct deuntjCaueat pi cula vt continere poffir.

®Eft quidem matrimonium inditutum ad rc' medium humanseinfirmitatis, fed facerdotes,q fe femel deo deuouerunt, alia quaerere debebanr fuæ imbccillitatispharmaca, qua matrimoniS. feemed a Carnalibus illis ódllis qui non capiunt verbum - calibatus.conccditurfuaueilludöCamaruman tidotum, fpmtuaksvero

propter regnum cctlorum.fummopere cauere de bent foeminarum neceffitudinem amp;nbsp;contuberni um,quandoquidem,quod ait Hieronymus, fœ^ mina vifcuseß tenaciflimusad illaqueâdas ani mas. Vbi ergo iuuenis facerdoscum iuuene fa^ mina habitat,non deerit diaboli vifcarium. Et Auguftinus;Grauem inimicum confecuta eft ca ftitas, cui non folum refiftendum, fed potius ad-miffo equo,vr dicitur, ab eo longe fugiendum.

Breuisfermo amp;nbsp;rigidus cum huiufmodi habet» dus eft. Nee minus cauendse funt quia bonae indo lis funt, vel quia pis conuetfationis effe proban-*

\ lur.Quo etenim mêlions famæ exißunt,eo citius aUiciunt.amp;c. fIDcindequifacerdotesfunt.p- SecundS iertim caucre debenr,ne peffimis cogitationibus quæ folent incautis imponcre animis, fefe oblc-’ Óenqfed quam ptimum nacsefuennt, memoria inctuenta paffîonis Chrißiobtundantur.elidan-turinfemine, ne excrefeant zizania. JSeatum VocatiliumHicronymns,qui ftatimvteoeperit JT-mala cogitate, intcificitcogitatusamp;allidit cos • ad petram Chriftum. CHaudpammquoque qpjrjjum profueritreftindïionipruticntislibidinis, fi om-nes carnalium tentationum motus fcuto fidei ex epias, vtvbiconcupifcentiatecoeperintccm-mouete ad libidinem,inftruat te fides.quibus fias animae periculis obnoxius, fi afTenferis ; contra qua corona doneris,fi viceris, Doceat te eti-amnum fides, banevitambreuem efTe iC. vm-bra inaniorem.fumoep fugaciorem, vindicem malorum feueriorem. amp;nbsp;mortem nullis tempo-tibusmorituram.Hoc forte non fucritpoeniten-dumlafciuientiscarniscapiftrum. ®Memine Qaartß.' lint proinde factotum myftæ.Vt fauciç carnis vl cera crebro ieiuniotum amp;nbsp;laboiÿ cauterio fanêt.

Qui delicate nutrit feruum fuum, inquit fcriptu-tajinfinefcntieteumcontumacem.Namquico meffationibus vacat, qui pot ationibus indulgct pratfentilTimis continentie hofiibus, non poteft non labi.Luxutiofa tes eft vin5,ingt in Prouer. Salomon,«Situmultuofa ebrietas. Lotinquit Hi Proue. i« ero. per temulentiam nefciens libidini mifcuit in Hieron. ceftum,(S; quem Sodoma non vicerat,vina vice tunt.Nedû vina fed amp;nbsp;guise indulgentia libidini busfomentum ptæftat. Clamquivelitin- QuintS« g *

centiua libidinis prorfus cauerejugiat odmn, 4 non dl aliud pcdilennus malum ad illaqueandó imbecillium aios,quotjdiana vero recreet men-tem fiiam fctipturarum Icdione quæ præferdni _ . concinëtiamnumre,carn!spruntummedullitu* ’* poffic extirpare.De ocio dicebat Ecdefiafticus.^ Multam malitiam docuit ociofitas. De facrard ledlione fcripturarum quad noxios carnis motuS Hieron. compcfcant.teftimoniumhabemusHieronyniiî Ama,inquit,liter arum lludia.amp;T carnis vitia nó Sextum. amabis. ffFottilTimü quotp munimentum adj ucrfus domeflici hodis lerocia.efl oratio. H{c eril contra quoilibet hodis infultus virtutem «Savin'' IP. cedi fpcm adminidrat.Hinc de fummo bono ait i laoru». ifidorus: Hoceftremediumeiusquiviciorumt?

tationibusoeduat, vt quoties quolibet tägitur vi cio,toties deo fe fubdat ad oi ationem recurrédo, quia frequens oratio vitiorum impugnationem extinguit.Hæc óSfiquxfunttalia.debebantefTe ebulliêtis femper SC recrudefcetis tctiginis phat maca,nó illa illegitima «S^ foeda cöiugia.Idis re tnedrjs innuera iuuenu amp;nbsp;puella^ multitude incendia libidinum 8C concupifcentiarum flam-mas fupcrauir, amp;1 apud aduerfarios aliquot vel acherontrj fencs 5C dccrepitiJtd parum imo nP hil gratiae confidentes,fed defperante.' contrahót matrimonia,perinde ateg deus fuse olim defutu-rus edet polÜcitationi.Id quod plane Paulo non t.Cori, !• placuit,fed quad animans imbecillum Ä bene operari ex fe impotentem,dicebat:Fidelis ed de u8,qiR iion patietur vos tentari fupra id quod po teftis, fedfacietcum tentationeprouentum, vtpoffitisfudinere. Hisigiturremedijs debebat apud aduetfarios facerdotcstediuinamlibidinS

CVerba Pq quç ex Platina refernnt aduetfa- Verba rij, hand ita magnifacimus, nam graues arque pq^xte-prudentes viri nonnu^uam obiter quaedam Jo nuantur, quuntur, qux fepulta eiTe profuerat. Cerre qui in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Verbononoffendit,hicpetfedluseftvir. Quod Ijco.i, fi inca fententia ipfe perftitiffet Pius , vt erat nomine ÓC re vit pius amp;nbsp;bonus, vtique faregif-fetvrcum confenfuConfilrjredderentur facer-doribus vxores. Si voluit amp;r non potuit, mani-feflum eft quod non fit in manu cuiufuis hominis vert ere quod magno Catholicæecclefiaecon fenfuÄSauthorefpiritu faneßo inflitutum eftamp;: approbatum. Temeritatis igitur hicarguendl funt aduerfarrj,qui nó folum permiferunt,vt con traherent facerdores, verum etiam eoegerut vel nolêtes vel g caftiffimefine querela vixerär.Sed Videamus quopixtextu errorem fuü adumbret.

UDoeucruntqj liccatipfis contrahere matrimoniü»Primum,quiaPaulusdicia Vnufquisqj habeat vxorem propter for^ nicationem» Item,melius eft nuberequa vn\

CHaud quaquam vt fomniant bic aduerfarq, Paulus cuilibet contrahendi matrimony copi-am facit,cum fe titillauerit innata Iibido.Quan Verba docnimdicit:Vnufquifqihabeat vxorem fuä, pg^jj -j netjprxcepit ncque confuluit, vt nullusvir fua nbsp;nbsp;•

Vxore,nullafoeminafuocareat viro,alioquiipe inter fepugnantiatradetet nc$multum hbicö

Ratet in tarn breui fermone. Si hoc præceptum efTet vc vnufquiflt;5 vir fuam habeat izxorem,lt;5lt;ï vnaquaecß muhet fuum viru, fruftra diceret:Dc VirginibiH praeceptum domini non habeo, conß lium anc do.Item: Qui matrimonio iungit virg^ nem fuam, bene facit; qui non iungit,melius fa^ cit.Item: Dico autem non nuptisScvidiiis,bo* num eft illis fi fie permanfei int ficut SC ego. Au^ dis igitur ex bis quæ loquitur apoftolus,q» omnes arque Chtlftiani non obligentur vt contrahant, ôî quod inculcetur etiam ftatus meliot. Ci mein or.vtiqt erit lt;SC perfedior, Sed quibus confulic coelibatum, beftrjs an hominibust’ Cette homini bustationis compotibus, qui fibi æmalefua^ dis concupifcêtijs adiutore deo impetare poffunt Si in natura effet vitginltas, nullû effet meritS: Coeliba- fed iam in natura non eft ledfupra naturam:5C tus nô ê i ob hoc bene dicit'Ambrof, quod in carne praeter natura, carnem viuerc,vitafit nô humana fed angelica. Ambro, Dicititaep hoeverbo Apoftolusquod cuifplibe rum fit vxore duccre,vcl coelibatum cligere.Neu triquo$obligatur, fedinhac parte relinquitur fuo iuri, vc vel illi vel huieftatui fe fubiugetjllis g neep matrimonio nequecoelibatui fefeobliga runt,ólt;5 practereanon continent.dicitapoftolus: Quod fi non continet,nubât: melius eft cm nube re quam vri. Hic dicant,fi fynceritet poffunt ad Magis “''■farij.an nó fimilitcr peccet deo g vouit caftita oeccat g tem fuam, amp;pofteaducitvxorem:vtille qui cö deoqua^ fta^if matrimoniumÄ: adultérât fubinde. nuinôib» Q“odifte adult peccet, plurima funtfcripturailt nó feruac teftimoiiia, Ifte homini ,ilIcdeQ .to feruatfidem. fidem.

COELIBATV FoU« Qu« maior träfgreffio,hoi,an deo mentitneffe^ Sed tamê vtnufque vna poffet effe querimonia videlicet, non pofTum continere. Et fic fict tandem vt Anabaptiftas vxoiji numerofitate fupe-rent,Semper enim allegare portent, quia non fuf ficit mihi vna neque duæ neque tres, imo oportet «ia habere decimâ,alioqui prornpamin adulte tium,amp; invetitam libidinem. Vides itaqueq» tamconiugibus quam calibibus tefrenanda fit coneupifcentia.illis in mattiraonio q ert vit mu-Üeri obnoxius,Ä contra mulier viroartis in con-tinentia,vt fidem deo feruent incotruptam,expe p^^^ jj, . dêtqueviciffimadco auxilium vt feruare pof- ^^^ nbsp;nbsp;nbsp;,.

fint.Infulfe loquarisplane,fidicas, penderea deovtiuuare velit. NamteflimoniumCHRI- . ^ quot;nbsp;STI habcmus,quod deusdet fpiritum bonum “ petentibusfe.

CQuodautemirte, quem adduximus genuïnus verborum Pauli, quæ allegant aduerfartj.fit fen fus,tertantur veteres fcripturarum interprètes.

In primis Ambrofius fuper hoe verbo ; Haben- Ambro., tes damnationem, quia primam fidem irritam fecerunt/icait.

COh'd mancat tales ortendit, ne facile audc-ant, quod impiété difficile eft,aut fi anius eft hu-iedeuotioni deditus,apud fe interim teneat.quia dicittemerarium crte,quodadhuc iuuenili strati credi non debet.Damnation) enim fit obnoxi-«s qui ah hoc déclinât,quod redte fecerat. Quan turn enim laudabile eft, fi implcat quod vitra vi rcs cius credit, tantomagispunienduscritfihoc audeat fibi iponcre pfumptioe temeritatis quod

DE SACERDOTVM ferre non poffit:nec ad venJam debet pertinere.^ Chryfof. primordio infidelisinuentuseft. Dein Chryfo-ßomus idem Pauli didum fie tradat:

®Cuin ilü fe deuouerint.nubere volunt, hab? tesdamnationem quia primam fidem irrita fe-cerynt.Fidem padum dicit, contra veritaté mê tin funt inquit,ipfum irritauerunt, æ foedera vl olauerunt.Et Aiiguftinus,cuius \’crba Bcda fug pratdidam Pauli fententiam adfert.

AuguRi- C^” coniugali vinculo fi pudicitia conferuatuf n,ad luli. damnatio nó timetur.Sed in viduali continentia dé fand. Óivirginali excellentia virtusmuneris amplio-Viduitate ’^“ expetitur,qua expetita amp;nbsp;eleda.SCvoto de-uotooblata,iam non folum capefcere nuptias, fed etiam fi non nubatur,nubere veile, danina-bile.Nam vt hoc demonfiret Apoftolusnon ait cum in delitps egerint in Chrillo nubunt, fed nu-bere volunt.Habentesinquit, damnationê,quo niam primam fidem irritamfecerunt, d^finon nubendo,tantum volendo:non quia ipfxnupti« velut malum damnanda indicanrur/ed damna fur propofiti fraus,damnatur frada fides voti. Damnatur non fufeeptio a bono inferiore, fed ruina ex bono fuperiore. Poftremo damnantut tales, non quia coniugalcm fidem pofletius inue nerunt fed quia continencix primam fidem irri-' tam feccrunt.

CQuod hicAuguflinus de vidui81oquirur,qui fe voto obligant,referri debet ad facerdo es.qui fimiliter caftitatem fuam deo vt hodiam multo redolentiffimamobtulerunt. Et nullusinitia-tur facerdotio,quï primum caßitatem fe promit tat obferuaturum. Quod fi quit continctiam ex

animocupitferuareincontaminatam , amp;nbsp;nihil negligit eorum qux ad obfcruationem eins iiiuât hune diuina gratia quoeç iuuat vt feruare poffit quod ei alioqui efietimpofÏibile.Vnde fuper il-lo verbo Pauli: Vnufquifq? proprium donü habet a deo.vnus quidem fic, alius veto fic,dicit i-dem Auguft. Vnufquifeßiuxta votum fuum do num dei habet,vt fi velit ipfius nutudei poiTihi- Augußi. litatemconfequatur.Efligiturinpotefiatenoflra per gratiam dei non vri : nam nemo vritur, nifi Vri gd volen 3. Neep enim tentari fed a tentatione vinei fit Paulo vri eß,alioqui amp;nbsp;in matrimonio eonftituti vre-tcntur,qui,fi Paulo crcdimus,trihulationcm cat nishabent. Idem docetetiam Ambrofius fuper hune locum: Vri inquit, efi defiderqs agi aut vin a mbrof ci. Cum enim voluntas ealori carnis confentit, ’ vritur.Nam defideria pati amp;nbsp;non vinei, illuflris Viri efl amp;J perfedi. Ex his arbitrer fatisdodS e(Tgt;;,quod facerdotibus5Calrjs,qu; fuaptefe fpon te ad perpetuum dcuinxeruntecelibatum, nulla contrahendi ex feripturis fuffragetur lex,5^quod aduerfus carnis illecebras alia eis quxrenda fine cauteria, nempe ilia, qux diximus, autfi qux funtalia.

lt;[SecundoiChriftus inquit,Nono« nines capiunt verbum hoc,vbi docet non omnes homines ad ccclibatum idoneos efle, quia deus creauit hominem ad pro« creationem^Gcna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caliba-

CBcne mouentur hic aduerfarrj quod omnes ^^ nemo homines non Tint idonei ad ecelibatum. Sane ex idontus g »

propria natura óóvirtute nemo ad cœlibatû ap' tus eft, quandoquidê mox a corrupta natura ois homo ad malum eft propenfus.Id quod in Mofc Genc.S, bene dicebat dominus:SenfusÄ: cogitatiohna-ni cordis prona feint ad malum ab adolefcentia. Et pleruntp.tametfi defit facultas peccandi, de^ P . linquitlibidiniscupiditas.Hinceftillud Ecclefi-tcae. 10. afjæj. Concupifeentiafpadonisdeuirginauitfuquot; uenculam.Vt igitur continens fis,opem te opor-tetdiuinitusfmplorare.iuxtafententiam Sapien Sapsen.s. tis: Et vt feiui quia aliter non poflèmeflecontE ncns,nifi deus det,óf hoc ipfum erat fumma fa-pientia feire, cuius effet hoc donum,adq dnm ólt;5 deprecatus fum ilium. Vt côtinentia fine dei mu nere obferuatu eft impoffibilis, ita facile feruarc poteft,qui hoc donum dei impetrauit.Hoc igitur eorum qui coelibatum amant,fummu debet effe ftudium, vt affidue deum indeficiente rogent pre ce,ne in re tarn iuftaipfis defit. Aderit autem, SC adeoaderit,vttibinon deneget feruanda; capita risfacultatem,modo tu bonam habeas volunra tem.Pulchre de hac re difputat Origencs.

Origenes ©Non auditis ex diuinis fcripturis quia certa-fiiper Le men eft inter homines,carni aduet fus fpiritû, Ó^ uit.Ho- fpiriruiaduerfuscarnem ^ Nefcitisquiaficarne mil.» nbsp;nbsp;nbsp;folam nutriatis,et ipfam frequenti moUicie ac iu

gi deliciarum fluxu foueatis, infolefcat nereffa-no aduerfus fpiritn.amp;fortior illo efficiaf^ Quod fifiat, fine dubio cum infuam ditionemreda-dtum fuis coget legibus ac viefjs ohedire. Si ve -ro ad ecclefia frequenter veniens,aurê litcris diui nis admoueas,explanationêqj mädato^ cale-fhû capias,ficut cibis Scdelicijscaro, ita fpiritus

verbis diuinis conualefce c:ac fenfibus SCcupidi--tatibusrobuftiorefFedîus, carnemfibf parère co get.acfuislegibusobfequi.Nutrimentaigitfpi Cont/në Mcusfunt,di'jinalelt;fbo,orationesan'iduæ,fermo tia quib» doiSnnæ.His alitur cibis,his conualefcit,his vi- nucriatuf dior efficitur. Quod quia non facitis,nolice con-queri de infumicate carnis.Nolite dicere;quiavo lumus,fed nopoffumus. Voluinuscôtinenter vi uerc fed carnis infirmitace decipimur 55 îpugna murfîimuliseius. Tudasftimuloscarni tuac,tu cam aduerfus fpm tun armas 55 potente facis, cum ea m carnibus facias, vino nimio inondas, omni mollicie palpas,lt;S5 adiUecebrasnutris.

CEx his verbis Origenis facile eolligis qui fint adccelibatum idonei,qui inidonei, quibus rebus continétia iuuetur, gbus vitietur. Audi nunc etia qua potêtet Chryfiftorum fentêtiam expugnet qui dicuntnonomnesidoneosec ad ccelibatum.

® Non oportet diccre,inquit, non poffum con Q,f „ r-r tïnere,amp;:accufarcconditorem,Sienïmimpoten * tes fecit nos,qui iuber,accufandus eft. Qualiter .^ gnifto igiturais.muitinonpoflunt,quod non volât dij. jr F * Sienim voluerint,omnespotuerint.Proptereaet * Paulus ainVoloomncshomineseflèvtmeipm quia fciuerat quod omnes effe potcrant vt ipfe.

Non enim fi impoflibileeflêtjlioc dixiffet. Vis fi eri‘'vellc primum affumc folum. Die mihi ï omi bus a rtibus cü volucrimus fieri,content! fumus, foloautem veile tangimus res'! Tale ed quod di co: V ultgs fieri gubemator^nS dicit nolo,ct i hoc c6rctus eibre tägit.Agriculari rurfus'vult,at non dicit folum, volo,fed rem tangit.Demurn in om--eiibusnö fufFicit veile folum, fed fufficit veile eu

©pe,quia affumft rem quaelaboratur. Dicamu» enim cooperatorcm 50 congeftorem, folum ve-limus,folum operi offci amur, in re folum follici ti fimus.Hartenus Chryfodomus. Si tantum ftuderent aliquot facerdotes feruand» continent tiae.quantum ftudent epotandis calicibus;fi tantum vacarent orationibus,ieiunrjs,bonis «Si ho-neftisfludijs.quantum nuneproh pudor alex ve nationi Sc alqsineptrjsvacant.nemoeorum eau farerur continentia culmen apprehenfu efle im-pcffibile,

Ccgunt ros vt fe rundum raruram

Viuamus

CQuod nune bic addunt,deum ereaffe hominem ad procreationem iolum,ad rhetoric» per-tinet theologiam ,5C argumentu ê magis irridé dum quarn refellendiim. Tantum tarnen cómo de refpondearur, quod deus humani generis fa-tor non folum creauerit hominem, vt procretn-tur foli carnalesfilij, verum etiam vt crearentut oui relicda carne fpiritui fefe totos manciparent. Tamreligiofi tuntiflivt omnia ad carnem me-tianrur,ó4 dultemetuunr.neomnesmonacható profireantur, aut preibyteratum .Tam religiofi funt fcilicct vtputenrdeum luispromiffisdefo-re,qui vbirp docent amp;nbsp;hoc bene docent, quod to tiex deo pendere debcamus.Et fi qui nunc ex deo toti dependent,«St eum implorant, ut animam ff inul cum corpore feruare poflïnt impolluta,per-nrgent eos idi vt mandatum dei iam in nouo te-damenro fpiriruali procreationisgencreinnoua tum,faciamus,lt;Slt;' vt non rogemus deum,qui det nobis eontinendiroburamp;perpetuam vo!untatë Prins doccre debebant mandatü effe quod facer dotes 5c omnes monachi aduei fus votum 5C ad

uerfus contoutiôem côtraheredebeât, qua iftaa rugas impudenter orbi inucherent. Nam omnes Catholid neganthoc prxceptum effequodoca fimiliter liget,videlicet quodomnes teneantiit matrimonia contrahere, fiuefacerdotesfiue Mo nachi.Si praeceptum ed, cut non duxerunt ante nosvxoresHiefonymus,Augudinus, Ambro- Calibes fius,(^ alij omnes boni pontifices «Sf Monaelu? fuerunt Siefthocpraeceptum, vt omnes filios procréent, pleritpo-« cur relinquunt fuas vxores ad eiiangelicummu mnesve nusaccitiApoftoli^Sipræceptumed, vtomnes tw®*Epi faminx riubant viris, cur coelibcs viuunt quatu or Philippi fiUxi Nam hoc praeter ada apoftoli . cadocuitnosetiam Ecclefiadica Eufebq hido' ^••JCiul tia.Si hoe denifp prxceptum eß vt omnes matri monialibus fint legibus impcditi,cur de pauciffi mis legitur, quod fuerint maritim Mariti dico vx orum quas ante nö quas pofl facerdotiu duxerc C Apoßolus Paulus matrimonio deuindis fua-der vt aliquando ad tempus ex alterutrius con-fenfu abofficiisconiugalibuscótineant,quo fine orationi magis idonei.Quidergod Non placent deo oratiöesquas fundnc illi qui ab adis matrix monialibus in ecclefiadeâorât;Sane non vider, nbsp;_

nâ Apofl.côfideter dicit: Nolirc fraudarc inuicê, ‘»Cori. T, nifi forte ex confenfu ad tempus, vt vacetis iciu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

nio amp;nbsp;orationi.Et fi quid placent,nô tarnen tam efficaces funt quam funt corum orationes qui fc prorfus a voluptatibus ^carnahbusconcupif-

ccnrijs cohibent . Quid ergo faciet facerdos Sacerdos qui debet quotidie pro toto mndo im pollutas of vt f p cret ferrehodias'i Certe g cogitur femper orare,fcm fempcö^ pet debet cótinere.vt otare poffit cü fruge.Hinc uneat.

Ongt;enes optinlediwbat Origenesfuperhoc pauU didoî ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®Cettü eft impedin' facrificiS indefinens ijs «J

neceffîtatibus côiugalibus inferuiunt. Vnde viquot; detur milii,quod iilius folius eft offene factifidS indefinens,qui indefinenti 3C perpctuo fe deuouc Amb.in rie caftitati.Ambrofius banc candê quoejmunit cpi.Tim, fententiam.

cap.j, CSi plebeis,inquît,hoîbus orationis caufa ad tempus abßinere fe praecepit Apo. vt vacêt ora tioni, quatomagiskuitis aut facerdotibus,quos j. dienodue^ pro plebefibicommiffa oportet ora Mieron. re.EtHieron.lib.i.con.Iouinianüficdicrc.

eSed 5^ hoc inferend5,fi Jaicus lt;5^ quicuncÿ ff dths orare nö poteft, nifi careat officio cöiugali: facerdoti, cui temper pro officio offerêda funt fa crificia,femperorandüeß,ergofßcaredümatrl monio.ïs’â lt;^in vetere lege g pro populo hoflias offercbâr,nô folia in domtb.fuis nö erär,fed puri-ficabatur ad tps ab vxorib. feparati amp;nbsp;vinö SC ficera nöbibebät, qlibidinem folentprouocarc.

CQ uid recéfemu9 Sdfórum dida,c5 etia Apo Ad cceli- ftolusCorinth.quibus de coelibatu fcripfit.ad vtf batS nos btatem confuluerit,non autem praccepcrir.conti adhorta- t^entiam, prafertim cum hæc videretur occafio-tut Apo- ticmpraeftare.quo fecuri poffent, qui earn arripe ßolus renr,dnm orare.Iam nö video quos magis opor teat finefolicitudineeflejquosmagisdeceatcce-libeseffe , quosneceffe fit magis ad orandoefle idoneos,quâ facerdotes,qui ad diuina minißeria praecipue funt acciti, qui diuinis altatibus nung debent non aflare.Vern fi opponat nobis hieZa ebariam Pontificem amp;nbsp;Elizabetam eius coniu gern Jknüamp;ifoctum cius. adducemus Hiwon*

COELIBATV Fob4» quiînhac arena ante annos fere mille ducemoe louinianumdeiedtjic dicentem.

CConfuetalouinianivecordianon intelligic Hieron.* Iftos quoep inter eos,q legi feruierint.debuiffe nu merare.Ne^ em Euangelium ante crucê Chrifti eft,quod paiTioneóó fanguine ipfiusdedicatur. luxta quam rcgulam Petrus amp;nbsp;eseteri Apoft.ha buerunt quidem vxorcs/cd quas eo tempore ac ceperant,quoËuâgelivî nefeiebât.Qui aiTumpti poßea in Apoßolatö,relinqu6r offieiö cóiugale.

CEiufdem robotis eft quod hic in Confeffionc thetoricäturmagisquam theologizantifii.Me Nota qd luunt ne fi diutius facerdotibusvxores negentur, inCofef-defint paftores,qui curam gerant animarum. O bone me bclla capita,fi non vacarent cerebro.Perinde eft tuant, a«$ fi dicerent:Nifi reftituanturfacerdotibus vx ores,nemo erft paftor.nemo crit qui docendi po-pulum munusobeat,nemo erit qui præeat.qua-fi ad folos pertineat Sacerdotesgenerationis offi cium,amp; non ad omnes qui légitimé poftunt con trahere. Autcertehocvolunt, aut vt ex Sacerdo tibus folis folum procreentur facerdotés,qucad-modumex folisLeuitisfolum nati funt Leuitat. l^ujYjj' Operçprecium fuit,vt Leuitat vxores haberent, necefla-ex quibus Leuitas nouos acciperent, aut certe in ^-^ habe] teriffet breui genus illud Leuiticum.fnterilTet eti ß^^^^ amnum diuinus cultus,cui iftud peculiar/ter erat ^^^^. applicatum. At non neceffe eft,vt nunc Sacerdo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

tes vxores babeant, ex quibus nouos Sacerdetes accipiant.Si qui vero accipiunr,n5 fine graui po puli totius fcandalo accipiunt.Nam ex legitimis virorum SC mulicrum matrimonijs nafcuntur ,gt;

qui facerdono poffunt initiari.Et hi grauiter fet* rent fiex folis facerdotibus facerdoces deberent rafci.Cupiunt enimomncs boni parentes, vnó faltem filium Deo confecrare, qui mortificata carnein capitatecorpotis 5C fpüs mundiffimas Deo vuo ofFerat hoßias.Si qui funt facerdotum fi)tj,fi nc ’ publicitus, ramêdam apnd plebeioS exibilant ir.quangipfi fürj, hocnihilo fint peio res.PefTirne audiunt apud omnes facerdotes con cubinarij, «Si vtinam SummusPont,lt;Si omne» boni Epifcopi huic malo mederenf tandem.non vt redderentur eis vxores, fed vt cogèrent eos ad remedia coelibatus feruandi. qua ondimus, vel ad aha efficatiora. Nam neceffe eft vt Sacrofan élis Patrum Synodis fuus fetuetur bonos. Ante annos mille treccros Calixtus papa vir vita fan dlimonia 8C martyrio clarjiTïmus,decreuit,qj fa cerdotes deberent ccdibes cfTe, «Si ifti mentifitut conftitutionem de continentia nouitiam elTe, 52 vix quadringentos annos natam. Hoc vero fuif illiui fandli viri decretum

C li ti Won^chis, concubinashabere feu matrimonia contraherepoenitusinterdicimuSjContradtaquo t^^T'r^ ^’'’ huiufmodiperfonisdifiungi,ó«i perfonas ƒ adpanitentiamredigidebcrciuxtafacrornca-« ' nonum definitionem iudicamus. Et ex hoc de“ creto liquet,diu an Calixtû cautû fuifTe in eccle* fia ne Sacerdotes vxores habetêt.Et hac defini-tio adeo placuit pofteriorib»,vt «Si in Cafarienff Synodus Meldenff,Tolerano primoÄ quinto, Neocafa Catfari, rienfi Conciltjs approbata fit 5inouara.CQuip pc in Synodo Cxfaricnfi ita conRitutu eft : PreP

hy ter qui vxorem duxeiit, ab ordine fuo ilium deponi debere fiatuimus. Qiiod fi fomicatus fue rit, vel adulterium ccmmiferir, extra Ecckfiam abijdatiiramp; poenitentiam agat.

CIn Concilie Mddenfi dccreuerunr patres, ne (2onc/li3 minem ad facnim ordinem admittendum, nifi ^çj^^p qui aut virgo fie aut probata? caflitatis,ófquivf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ClnConcilioTolctano fecundoprçcipitur,vt Ccnciliu ad Diaconatum accefiuri continentiamprofite Toleta-antur. ®InConcilio Toletano quinto nie ca- nu.i.ó^.ï iionaeditusefttQuandopresbyteri amp;nbsp;Diaconig parochias confiituuntur,oportct cos profeffîôem epifcopo fuo facerc,vt cafie amp;purc viuant fub ti more dei. «Et ante emnia ifia ConciliumNeo ., ., C3efarien,inquopraefentesfuerütBafilius5i!:Gre '^°9 .-gorius,hocflatuit: Presbyter fivxorem duxerit, ®^5 ®'*^‘^ ab ordine illum deponi dcbere.Qiiod fi fornica-tusfuerit vel adulterium commifcrit,extra ecclc fiamabrjei SC adpcenitentiam inter laicosredi-gi oportere. V nus eü Conciliotum öd Sadlorum Patrum concentus, quod continere debeât Sacer dotes tam a coniugibus quarn concubiniSjamp;ifli allegant ius naturæ, quafi nemini legem naturx liceat freno continentie compefcere, 5C carnem iugo fpiiitus domarc. Libenter volunt veterib» canonibus inquiüt.obedire, fed hos Canones vc teres f Namcócilium Neocefarien fuit anno dni 5i4)nolunt recipcre,qui fuoaduerfanturinftiruto Allegant Paulum dicentem.cpifcopum eligêdü effe eü,qui maritus fit,qfi hoc neceflc fit vt ma-rit us lit,lt;5óquod fine vxore nemo debeat Epifco h

pus e iTe.Hic ipfi cogunt epifcopos vc durant v^O rcs,cum hoe liberum fit vniemep vt eötrahat vel non contrahat matrimonium, Quanquam non Hieron. nefciamus Hieronymum bunclocum ita inters qüo intel pretatumefle vt inteHigaturde vxotemortua, jexcrit lo non autem viuente. Ethæcetiarn fententia non eût Opor difplicuic Chiyfoflomo.qui etiarn refert quofda tetepifco ante fefie earn incellexilÏe. nbsp;nbsp;nbsp;f[Citant Ä alia

pum,ctc. quidam paulo abfurdiora, quæ vaniflimuni fueritrefellcre. Nam omnia pertinent ad legitim ma matrimonia plehium,non ad nouas ÂillicH tas nuptias Sacerdotum q coram Epifcopo fuo iureiurandofefeobftrinxerunt, vtpure^caße viucrent.Liber erat ante Sacerdotium vt vxoté duceretvelnonduceret. Nunc non licet marri-' monialibusimplicatolegibus Sacerdotemeflc, tametfi non negemus aliquandolicuiffe, cumin initio nafcentis EcciefiæeiTent aliqui boni virï coniugati,quibus Sacerdotale officium neceffä' rio debebat committi. Nunc in Catholica EccK fia non admittitur,nifi qui continétiam prius vo ueritperpetuam.Etquinon vult earn votiere,fa-* cerdotio cenfetur indignus,T antum de Sacerdo-* turn calibatiT.

DR mifla et de facrificio aitaris nihil bic aquot; gimus, quia fuperiore anno aduerfusBet nardum Rothmannum haecluceclariuS adidimus. Et in hac arena fortiter deiecit Luthe rumÄltotam aduerfariorum phalangemloha nes Eccius inuidtiffimus fidei noftra propugna' tor,5C quod citra inuidiam dixerim,fine pari. De Confeffione SC de peccatorum enumeratiÓe plcracjj multa diximus fupra, cum de panitêti« partibusdiffercremus.Hatc itaqs fufïiciant»

CPublica perfuafio fuit non tantu vuP gi fed etiam docentium in ecclefiis,quod difcrimina ciborum clt; fmiles traditiocs bumanæ fint opera vtilia ad promcren^ dam gratiani êc fatisfa dor ia pro p dis, DRaco ilk magnus fei pens antiquus g vo catur diabolus «Si Satanas humanæinui-dens faluti,multiphariam agiqvt perdat hominem.Haud enim ignorât quantum ieiunia abflincntiae.^aufieriorvita adfalutem condu-cant.Inuenit auté ha^ 1x152 non ignauos milites, qui cum Catliolicis carum defeniatoribus apcr-tomartepugnarenqvtpoffit tandem de vióo* riatriumphare. Sed frufira fane amp;nbsp;protfus fine fpe conflict ant milites ifii aduerfus veritatë fefc potenter prctegenttm,friiflraobarmantfe contra inuifla dei caRra.PoflCherintliL'm carnaliu voluptatüdefenforemjVenitlouinianusdiabo- , , , li impiger legatus iciuniorumqi amp;nbsp;abfiinentiai52 firennuus hoflis, cuius vt referente Hierorymo V® -’^ agnouimus,tertia affertio fuit,inter abßinetiam S’®”^quot;® ciborum amp;nbsp;perceptionem cumgratiarumadtio * ’ ‘ re,nunam efie diftantiam.Hancimpiam volu-ptarijhominisperfuafionem idem Hieronymus obtundens, docet ieiuniiim faturitatipraieien-dum effe, amp;nbsp;abftinentiam ciborum vlui eorum praeponendam.Aduerfuseundcmeriorcm extat - , liberAmbrofijde Elia amp;ieiunio.qui ieiuniorum 5'^’* laudemó^ vtilitatem aduerfus blafphematiLm “® Elia et hxteticorumpretetuiam lueuknter tradidit. nbsp;nbsp;kgt;unio.

Vigilan Prodijt fubide Vigilannushôhaud miilto min» nus dam efFrons,qiii iam pene louiniaui de ieiunio extiiv nauitieiu diam hærefim 7cliic abinfcnsreuocaiiic.damna Ilium. uitqi ieiunium Epicurus iße ceu rem multo pefti lentilTimam.Circiterannumdomini plusminus feptuagefimum iupra milkfimum ducentefimu apparuerunt nefcio qui furunculi, qui eadem mo liti funt, quæiamdidlæhæreticorum fecesinani Conauê- conatu rentarunt, E: lioRz venenato lacratui Bo turavir nauenturahomograuißämorum iudicio viroru vere fera vereSeraphicus,trac7atucui eflnomenclatura rhicus. Apologiapauperum,confidcntcr ó^cum vidto naobuiauit. Hos Vuiclefusóó Iohannes Hub Vuiclcfgt;gt; nocentilT. lacrunculi fubfccuti funt, qui fubChri amp;nbsp;lohan ftianx liberratis titulo ieiuniorum obferuanriä, nes Huf; prouttradidirEcclefia.impudenterdamnarunc, Hisnunc fuccinunt ißi aduerfarq noflri, quido' cent certorum prohibitionem dborum dodlri -^ Luthera namciTedæmoniorum.Ciâfidimusautcm quod ni li lis hæ amp;nbsp;ißi protinus fuccumbant, quanquam iam fx reticis fi- pc a multis dotais viris conçu fa fit eorum auda' miles, cia.AudisitatJjvndepropagacafit iflorum opk nio,nimirum ex malo coruo malum ouü. Cau^ fanttir quod docetur in Ecclefia Catholica, abßi nentiam ciborum 3C ieiunia «5d traditfonum huquot; manarumobferuantiam adpromerendamgra liam vtilia efre,amp;: pro peccacis fatisfadtoria.

Cur hoe non docei etur,cum omnis id clamet ferf ptura,clamecChriflus,clamentApofloli,damct etiänum omnesorthodoxi patresHd nunc breuk ter videamus.fffn loeleinquicdnsiCóucrtimini ad me in toto corde veflro in ieiunio Äf fletu. Cer te hic cum ad conuerfionem impij requirit ieiiini

CIBORVM FoI.24j um, indicat quod ad iuftifkationem profit ieiu-Ilium,mode non defit dolor poeniteutiae. CTobiasquoep virdeopknus ait: Bona efi ora ^p^jj tio cum iciunio SC ekemofyna,vbi innuit lt;5^ieiu nium et ekemofynam adiuuamenta effe quibus oratio roboretur.Citius fane auditor oratio eins, qui abflinentia corpus fuumalioqui ad libidine procliue fl agellat,amp;: qui in erogando pauperib. afTiduuseft.quam qui in delicrjsIux3tus,amp;i pau peres crudelis,pharifaica deurn crat fronte.

CMofes Ifraeliticxdux phalangisieiunauit Fxod.24, continue quadraginta diebustt quadraginta no Mofes dlibus,priufquam kgem accipcret.Sicenim po-pulumfuuminDeutc.afFatusefl;Perfeuerauiin Dcut.9 j möte quadraginta diebus 5(^nodl:ibuspanem nö comedens Ä aqua non bibens, dédit lt;5 mihi dûs duas tabulaslapidcasfcriptas digito dei. Cur ie îunattâtifper homo dei, qui diuino affatu dign» efkCur non accipit kgem mox confeenfomon-tclt;nifi vt magis fiat ideneus, qui accipiat tantü deibeneficium. CSamuelquoqrexhortabatur i.Reg. 7, Ifraekm.vt congregarus coram domino inMaf phat ieiunaret in die illa. Acquieuitvero Ifrael tâ iuflx exhortation! 5C dixit domino:Tibi pecca-uimus domine. Rthocieiunio 06 hachumilicon feffione mitigarunt vindieem dei animum,adeo vtilk panas quasdaturi erant,nifi refipuifknr, rctralt;ïlaret,defcndcrcrq? cos multo miraculo ab hoftibusconiuratifTimis. ([Eliasieiunium Mo . Reg. t» faico illi ieiuniohaud impar.modico pane coque Elias fubcinericiorefetffus.abfoluens.tädc mereturvo quot;nbsp;cem diuinam lt;36 daram illuflrationem. Hicdipt Ambfoftleiunijs filiumvidus ab inferis refu-

DE DISCR-IMINE fcitauic,ieiunus pluuiasore depofuit, ieiunus ig-nesdecoeto vocamc, leiunio curru rapruseftad ccclüÂ; quadraginta dierum ieiunlo diuinam acquifiuit præfentiam. Tune dénie» plus meruie quando plus ieiunauit CAchab rex impius, â5h?u^' VcexprophctaaudiuicofFenfum fibiefiedomiquot; num 3C panas iHaturum, feidit veftimenta fua ^operuit ciîicio earnem fuam,ieiunauircpô^ dormiuic in facco amp;: ambulauit demiflb capitc. Ethacrationepromeruit vt tempore fuo nulla regno fuo obuenirenc incommoda,fed ad filiiim fuum translata fint. nbsp;nbsp;f[ Sara virgo puriffima

Raguelisbona filiaieiunando amp;nbsp;orandoobtP nuit, vt a dæmonio feptem viros fuos.quibus an Tobiam nupferat. iugilante, illæfa femper abie rie, ®[udith fandla vidua vitam fuam poft de funeftum maritum, vno ferc ieiunio tranfegiffe fcribitur.Ecdehac eftpræclarum teftirnoniiirn Ambrofi Anibrofij; Iudithinquir,ieiunans omnibus die-* yg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus viduitatis fuæ,prater feftoiÿ dieiÿ folennita-

tes.hisarmismunitaproeeffït.amp;^omnem Aflyquot; riorum circumuenit exercitum. Sobrrj vigore c5 filijabftulit Holoferniscaput,feruauit pudiciti* am. vieftoriam reportauit. Hæcenim fuccinda ieiunio in caftris fe praetendebat alienis.Ille vino fepultus iacebat,vt idlumvulneris fentire nô pof fet.Itaepvniusmulieris ieiuniuminnumerosftra Idem« nbsp;nbsp;nbsp;“’^ exercitus ebrioijt. Et paulo poft de Efther ait

idemiEfther commendata quæ ieiunio adorna' ta Ahafuetum populo fuo reddidit plaça tu. Et in fine :Eft ergo ieiuniumreconciliationisfacrifi Daniel. cium,virtutis ineremetn, quod fecit etiam fault n^sfortiores augmentogratije. ^Daniel oratu'

CIBORVM Fol. 144 msdeum pro populi liberatione, pi fus ieiiinio fe difponit.quofit oratio magisexaudibilis.Et non folâmcruit vt popiil» Jiberaretur, ve^î etiâ vt an gelus cum inter flammarum crepitantium turbi-nesinuiferetS^vinifgnisftupcndomiraculoin- ..... firmaret.Deprecâturlt;amp;: Niniuitx mala fua,qu3c Nmiuitæ fuRinete debebât nifi ieiunio,oratione, cilicio 5C cinere iram dei placauiflént. Hæcpaucadeplu rimis veteris officinç tefiirnonijs coliegiffe fuffici at,reliquû eft vt nûc videamus an ÔC in noua le geieiunia aliquidhabeant viuentiscnergiæ.Hic principiomemoriaeoccurrithomoplanediuinus . , priusfpiritu fandîo pknusquam natus, lohan- j resbaptißa,cuimelota veßimentumjocuftaamp; »aptwa* melfylueßreefca, aqua potus erat.Hieß ieiuni-um amp;nbsp;abflinctia admiräda magis quam imitan da,ad iußitiam non pertinuiflent,nüquam tanta feinedia afFliclaffer. Habuit quotÿ teßimSium a Chrißo quod eo nemo inter natos mulierum maior eßct,certe nonob aliud, quam quod nihil eoiy omitteret. qux viderêtur ad iußitiä prinere, Certeieiuniaamp;abßinentix 5c aliaquxineocö mendantur , ad iußitiä: opera adnumerarene-ceß’eeß,alioqui nondixiffet Chrißus: Venir lo- Matth, u. hannes baptißa nonmanducans neque bibens. requecatteri euaugelißx referrent vitäeius tam durant. CCommendaturimpendioÄS Anna j\nn3 Phanuelisfilia,quod nödifcefferit a temp’o ied phanue-* dienoóuque ieiunijscVobfecrarionibus demi- lisfjUa. no feruierit.Et idcirco Chrißum ÓC videreÄ: p^ Lucæ.i. dicare meruit.

DE DISCRIMINE totidem vno l'ejumb ablblucns. leiunât port fuS latum hinein cos! um Chriftum Apoftoli.c^ fine

Aooftoli *®'“”’° nullum opus arduumet quod humanam fupcratrationem.aggicdjütur.DimilTurinamquot; *^’ queSaulum Si Bamabam in opus cuangeltj.ie iunant «Si orat.vt en energia fpiritufleis manus imponant. Et iciunätibus illis adfuit fpiritus fan d:us,quidiccret : Segregate mihiSaulum SiBar ».Cor,lt; nabaroamp;c. CPoflremo vc omnesaliostacea mus, hortatur nos Paulus, vt in omnibus exhi' beamusnos ficutdei miniftros in multa patient tia,in !aboribus,in vigilijs,in ieiuntjs.Quis no vi deat iftaieiuniaóó fimiks craditiones(nondied hichumanæfeddininæînam ieiuniahabet man datum dei, amp;nbsp;authorc fpiritu fantflo quidam di-es cum ieiunio funt tranfigêdi) fint vtilia ad pro merendam gratiam,5i fatisfadoria pro peeca^ tis^ Si non conducunt ad promerendam gratiam Ä^c.nö video quorfum hisfatflo opus fit. Nam g iuftus eft ó^ a pdis cmaculatus, nö indiget vc ieiunio latrantem irriter ftomachum, fed vei pór quod aduerfarg ingunt,euagelica libertate,q nihil eis non licet. tribus ergo lixc fetipfit Apoft. iuftis an iniuftis auc verifg? fimuK Certe verifqj fcripfit.Iuftis ieiunio opus ê, namlaxato delitijs corpore,nequit fpns inreger cofiftere, fed fouetur ardentis Aethnx ineendium,5f flammiuomi fot naxVulcani accenfa mótesconterminos adurit. Iniudis maxime cöuenit vrieiunenr,namhac ra tione gratiam promerentur. Quod hoe verum fit, docent fcriptiir». docebunt amp;S dieft a patrum qua fubfciibentur.En:amp;: aha ratio vtrifty communis curieiunatedebeät, videlicet vefumma

cura caueanc neinfacrofandaEcclefiæ décréta offendant, quæ qui contempferit reipfa déclarât fe non iuftum fed iniquumefTe. Nunc audiquid deieiunio fenferit veteres fcriptores* Nam fi qd de ieiunio tradunc,aiitlioritatem habet, vt gra-tiarn promereatur, non crunt etiam aliæ traditio nés quæ authore fpü fandlo g fanftos patres ac cepimus,infirmiores,quâ otgratiam lucrentur.

«C/prianns itac^ vit apud omnes probatiffi Cyp. fer. mæ fidei,deieiunio hoc mododififeruit ; leiunqs de ieiu. et vitioRt fentin a ficcatur, petulantia marcet, côcu tenta, pifcentialanguet.fugitiuæabeunt voluptates. leiunia tj Vtilitas ieiunioi5t tempotibusChriftianis elarius cômoda patuit,lt;S(; a multis frequentata in pluriinos fe ef fequatur fudit.Quotquot virtutum viros vidimus, fine ie iunio non legimus afccndilTc.ncc aliquid magna moliti funt,nifi prius abftinentia pceffilTet. Quo ties aliquid a deoobtincre conati funt.ieiunqs in cubuere Ä5 lachrymis lt;56 pemodlantes in oratio nibiis cilicqs carni hærêtibus fupplices bénéficia poftularunt.Necdefuirprouentus,vbi ad pedes dei facrificium contriti cordis ofFerens fe profita uithumilitas, fed propefuit inuoeâtibus fedeus, amp;porrexitmaniim naufragis lt;56 fubuenitaffli dlis.Haclcniis Cyprianus, Qiiid poterunt hic re elamare homines plane Epicurci lt;56 ritunm Ec-clefiafticoty diflipatores^Ipfi vrgent ty diierimi na ciboRt, quORt in ieiunioRt obferuâtia b cm a gs efl,tion mereanturgratiâ,neqjfaciancadrcmif-fionem peccaroRt lt;56 iuftificationem, cum in Cy prianushicdicat aperte, quod nondcfueiicpro-uentu3,cum ieiunfjs incubucre, qui aliquid a deo obtinerc moliti funt. Et nunc tametfi infaniant

Melanchthon Si, cactcri haercticx ifiius cohortit dodores.quicorde contritolt;Slt;S humiiiatoabft«^ nenda fefe flagellant,deus porrigit manu vt ac-' cipianc gratiam Si mifericordiam.

CHuic Cyprianianæ fcntendæ.haud Imparia funtilla didla Ambroftjquaepauloanre curnde Iudith6^ de Eflher proferrem bona teßimonia. recitabantur. Similiter quadrant ifli quæ récitât Âuguflinus,dicen6:Ieiunium purgat mêtem,fub kuat fenfum.carnem ipiritui fubrjcit,cor facit cô tritura , i?lt;; humiliatum, quod deus non fpernit, concupifeentiaeque nebulas difpergic, libidinum ardotes extinguic,caflitatis lumen accendit Â5c. Audis etiam hic, quod deus nô fpernat ieiunium led mercede compenfet.

^Gregoriusquoque vit omnium iudicio fancSifliraus inRituit,vt ad miffam ante factura Canonem caneretur : Qui corporali iciunio vicia comptimis, mentem eleuas, virtutem largi-ris ^ premia per C H RIS T V M dominum poflrum.Quid necefleefi pluribuslcdlorem gra-uare teflimonrjs,cum inter Ecclefiaflicosfcripto lesnemofitquinôreliqrit praeelara iciuniorura Si abflinentiarum encomia,quibus colligitur,q» ieiunijs modo fine puf a amp;nbsp;vo!untaria,p!acemuï iram dei,impetremus bénéficia,illuminemur,lt;Slt;î cordium tenus purgemur. Quicquid de ieiunio haeflenus didum efl nobis, referendum efi ad 0-mnes pias Si vtîles traditiôcs,quas authore fpiri tu/anclo a pat ri b. accepimus. Quod fi hoc vn3 décrets de ieiunrjs accipiunt,neccffario cogentuf etiam alla non repudiate, quælongojam vfuin

CIBORVM F0I.14* Eccleffa obtinuernt. Omnium enirn vna eft lex, vnaauthoruas.Etbenefentic mundus, quando Obcdien tam acquis cam vtilibusceremonrjsputatdefciê tiaerga dum efle.Tameefi nihil mererentur iciunia amp;a- pacrû tra lia officia,mereretur tarnen obedientia præcepti ditiones gratiam Si remiffionem peccatorum,melior ed meretur «nimobedientia,inquitSamutl,quam vicSimae. rcmiffiOi Hic vidcant fibi aduerfanj quid agant, quando pecc. cura concemptu omnium Conciliorum ,omni- i.Rcgur. um patrum, omnium Ecclefiarum docent quod ifta non fint obferu anda, vt talia quae promerc-antur graciam,æ fatisfac/ant pro peccacis,cum nulla folida fcriptura hoc poffint probate. Ca--lumnijs folum amp;nbsp;mendacqs oppiignant Catho Jicos fuperbi rhetores,in hac paleftra firennui mi lite«. At hand quaquam cedunt arena, qui cir--cumcirca fortiffimorum praefidio Athletarum, imoqui ipfa veritate muniti funt. Audi nunc gd obfiftat cut nolinc obtemperare.

lt;[Primo obfcurata cftdoiSnnade gratia amp;nbsp;iuftitia, quæ præcipua pars eft cuangeln» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Traditio

CHieexpedamus rationem, quornodo ob JJ^nX^ète feurata fit dodrina de gratia $C iuftitia,per era-- j^- oj^f^J dicionem ieiuniorum , aliarumqueceremonia- jj^jojt^rf rum, cumiftanihilimpediantdoeftrinamgra^ nädesra ci» ÓC iuftiti3e,quo minus eminere lt;36 extare pof ^^^ 5; fn-fit in Ecclefia, imo cota in hoc funr, vt magis i- n. . ftadodlrinareluceat. Nullum veto PAVLO faceffunt negotium lex Euangelica amp;C tra -r ditiones quae auchCre fpiricu fanctoin Ecclefia

DE DISCRIMINE îamdudum ab Apodoloiv temporibus inoleuCquot; rûc.alioqui aperro Marte aduerfus apoftolos «SJ adutrfus fefe conflicflaret ipfc Paulus, Sed hanc calumniam cum de lufWicatione loqueremur, aperce contudimus.

lt;[ Secundo hæ traditiones obfcurauc' runt preceptadei quia traditiones longe præferebantur præceptis dei.

CHic nihil opuseit refponfione, nam quxhic dicunt a veto funt alieniflima. Hoc tarnen breui terdixero,quod quifquis tandem humanastta-ditiones vt prorfus humant funt, pracceptis diui Traditio nisaucæquataut praeponitjpelTimeagat. Hoc nes g ad tarnen non facile pronuntiauero, de hisqui mo-çquat p- ,.f „, gerunt fandionibus,quai a fpirirufancfo p repris dei Ecclefiam accepimus.Sunt enim quibus aliquot grauitcr Concilioiÿ décréta eiufdem cum Euangelqs funt peccant, authoritacis,paris honoris. Impie hic rhetorican tur, q? homines putaucrint totum Chrifhanifmó nihil aliud effe quam certain! obferuationê feria rum, rituum,iciunioi?2,vcfhtus. Sed bene credide runthacftenusquod ifta, quae hicenumerant ad^ ucrfanj, ideo décréta fint, vt praccipuiilli Chri-ßianifmi articuli de fide, de charicate, de fpe ,^^ decsteris virtutibus exadlius obferuarentur.

Habebarur proinde magnus honor magiflratui alfjsfun(f}:ionibiisciuilibus,coniugio,pr3cdicaba turrp publicirus.'q, ida effet ordinatio Dei, qux non poffet non effe bona, Ä: quod vnufquiftß in vocatione fua faluaii poffet, Nihil igitur facias

C Tertio traditioncs attulerüt magna pericula confeientijs, quia impoißbik ei rat omnes traditiones feruar€,8f tamê ho mines arbitranturhas obferuationes ne^ celTarios efle cultus»

CTradidones nullum adferuntpcrindum hi's Tradido qui libenter eedefiae obfcquuntur,qui bonæ funr neg nihil Voluntatis, fed lueri plurimum. Hine eft illud onerätco Damafi adAurelium Carthaginen.Epifeopum feiendas. Nullo modo ftatuta fanflorum Patrum abfcg Damaf, ineuitabilineceffitate ttanfgrediamur, fed fide-lilTime per ca gradiétes cum eis qui inftindu con diderunt diuino mercedis gloriam 5C laboriscu-mulum habere mercamur. Contra qui non obe-diuntfandlis canonibusplurima manent pcricu la ,non tam corporis quam animæ.Si tot pericula operiuntur inobedietes fimplicitcr, quot putas diferiminibus fubieefta etit confeientia qux cos contemnit, qux manibus pedibukp amp;nbsp;toto deni Qt pedore renititur,amp;: quç cupit effe abolitos SC omnino e mentibus hominum fublatosC

CQuod veroaireruntjimpoffibileefTe omnes décréta traditiones feruare,facile admiferofiintclligant q^æ ^ß^ hoc modo, qgt; iufta Sandorum patrü fcita fimul feruani cum imprjs hacreticorum éditais feruari non pof- £ynj jæ^ fint.QuemadmodvienimdiuerfafuntSantftoijï poffjßj patrumamp;Shaereticorumingenia.itaamp;indecer- jj^ . nendo difFerunt.^ ob hoc veraejj obferuatu funt impolTibilia.Et fententia eft euangelica q, nemo polTit duobus dominis feruife. Si aüt de acquiffi-

mis patium fiatutis intelligi volunc/rrant quid dicitur/ota via.Nam nihil ßatutum eft apd eos quod idein obferuari non poffir.Oftendant fi pof lunt, vnum aliquod ex cninibus,qiiodfua graai latevoluntarium opprimât, vtabEcclefiaabo Jeri poflit.Ecfi quidem tft aliquid graue,non ta* men ad hoc arque omnes tenentur, fed pro ratio' ne locoi um,re mporum ,perfonai urn mitigari de bet. Si in haccaufa fuerunt aliqui feueriores,illi nimitum corripiendi funt,nc ratione obferuatio' Ad nam numinfirmosopprimant. Nonigiturobligätut ticnu ob pracgnantesmulierculæ.puerperæautquouismo leiuaniia dovaletudinarjjadquorumuisftatutorumobfct qui note uantiam,fed fortes fed fani fed robufto corpore, iitantur, quorum corpora ne fpiritum opprimant, habe'

nis indigent Si. Joris. Nunc qui obßrepunt facris ißis canonibus,idem opponimus.quodiam pri' dem ÄurclioCartbaginenfi Epifcopo mädabat Damaf» ^3mafus,vtpopulo fuo ea pub!icaret:Inßituta pat^,inqt,te cuftodireoptamus,amp;alrjs pradicS da ac publicanda mandamus,vt ab omnibus e' tiarn inuiolate débita venerationecuftodiantuf, lt;Sóinuiolate feruentur,arque ab omnibus fururis temporibus diligenter venerentur, quia violato res voluntarij canonum grauiter a fandis patri' bus iudicantur, amp;nbsp;a fpiritu fando, cuius inßin' duacdcnodidatifunt,damnantur, quonian» blafphemare fpiritum fandum non incongrue videntur,qui contra eofdem fandos canonesnó neceffîtate compulfifed libenter aliquid protêt' ue agunt aut loqui praefumunr.aut facere volen-nbu3 fponte confentiunr. Talis enim pratfum'

ptfo manifcRc vnum genus efi blafphcmanti -urn fpiritum fandum, quoniam contra eum a-git.cuius impulfu Óó gratia rjdem fandi aeditl luntcanones. Hicitetiimincidimusineundem labyrinthum vnde iam cum de traditionibus ageretur, eramus erepti. Sed hue adegit nos ißorumimpudentia,quiomnem mouent lapi-dem vc omnia ieiuniorum amp;nbsp;aliorum rituum canonespeßundent.viuanttß foli Epicuri, Qua ex feripruris citant nihil obfunt noflro inftituto, deque vlla indigent expofitione, nam quadam refellimus,quxdam fefe exponunt. Hoc folum iterum me mouet quod ifli tam crebro damonio rum reminifcuntur, angelorum plane peßilentif Damoni limorum, quo» vt refertur nomenclatura, obtii orum fc-rant auresfuas pij homines fignatifepfronribus pefaciut cupiunthanc pefteinafeelTequam longiffime. métionê Non quod omnino nominari non liceat, fed holes pa quod tam fape cum Catholiciscottimdodirina tüdiuinf, aquari non debeat. Sicitaque aduerfus Catho-licam dodlrinaquafiilladsemoniacafitjtamim prudenter quam faUacicer ex Paulo dodere ve titatis pronunciant,

lt;[Et i.Tiinot.4^vocatprohibitionem ciborutrijdodrinam dçmoniorum, quia pugnat cum euangelio talia opera inftitu creaut faccre,vtperca mcrcamur gratis antjautnonpoffit exiftere ChriftianiO mus fine tali tultu»

co peruerforum hominum impudenfiam fó malignitatem plus quam hcftilem, quæCatho licam Eedefiam ipfam vericatiscolumnamôC magiftiam non metuit ram fœpedçmoniaeçdo ôîrinæ petulanter (S^ falfo arguere.Et cb hoc fo^ liim efirenant inucrecundum osfuumquod Ec-' elefia certis temporibus decreuerit cercis obisvquot; tendum effe.Sihicefttâtumpcriculi.expofiuknC cum Apoftolisqui decrcuerunt etiam de cibis, q bus vri, quibus non vri liceret illis qui ex gentib. nafeebanrur OhriRo. Prohiber eriam natura ne omni carne vc(camur,vrpotecanina,eqna 5Cc. Cur non item dicunt hicquod 8C ifta do^rina na Cib?qnë turæ fit dodtrina dæmoniorum.aut cur item non ab hon et prxtergrcdiûturdodlrinam iftam ficutdodîrinâ natura nbsp;nbsp;Catholicam de deledtu ciborum puaricati funti

Sane vtruncp de ordinatione dei efl,vr abhomP nemur ca quæ honefeit natura,amp;: vt maioribus Ecclefiæin rébus tam leuiflîmis 66 obferuatufa cillimisparcamus. Non habenthiequodrefpon deant.Nam quod iam attigimus, infirmi amp;nbsp;qui Icgirimam habentcaufamvefeendi carnibus,ex cipiuntur ab hac lege, 5c hic maxime relaxatur rigor C anonum.Sed nolunt hanc relaxandi ca-Epifeepi nonum poteflatem apudquofuisefTe, fed folum habet au apud Epifeopos aut eorum vicarios alioqui in-thoritatê dulgerentfihi plus fatis,Â5viuerct Epicures,Sar vt mode danapalos amp;nbsp;bacchanalia,Sed Epifeopi, qui ha rentur ca bent mandatum dei, vt fubditorum fuorum ani noes pro mabusbeneconfulanr, inprimis caueredebenr, qualitatc neillidelittjsó(5 voluptatibus emafculentur. Si perfon. non ifla bona caufa ob quam fortes viri debeât

Cur prspofui fint,vtEccIefiædciprouideant, Si Întraditi hicdixtrint,quod folum in verbot dodlrina p onum p-fideredebeant, refponderjpoccfiquodquSdoo- ceptiste-bediunc verbis diuinis que illi prsedfcant,deo vel nent fub coadtiobfequuntur.Iamadditumeft vtamp;Epi- ditiPpif-feopis obediant amp;fubiaceanr,ceu bis qui curam cepisebe babenc animarumeorum. Et inMatthxodicit dire. ChridusiOmnia quadixerint vobisfacite.Non Matt. t}, loquitur hic Chriflus de mandatis dei.qua prædi caot,vt in bis eis obtemperemus. Nâ vox Chri Ri efi:Si vis ad vitâ ingredi ferua mand ata,per-inde atij dicerec;Si non femaueris mädata, non Ingrediens ad vitam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mar.îjj

® Abutuntur ignur didis Pauli. Nam Paulus Adulter-loquitur aduerfus hæreticos,quos futreduros eer ant Pau-tocertiusprœnouerat,videlicet Encratitas,Tati Jum Lu-anos.Seuerianos, amp;nbsp;fimilts pfeudapofiolcrum therani. peRes, qui cum Manicheo contendebant efum carnium 5C vini potum ob hoc omnino fugitn-dum eflc,quod caro ód vinum fuaptc natura effent mala:amp; hotum iniquam perfuaficnem re-feUit hic ApoRoIus, dicenshanc efTedoórinain daemoniorum.Et hinc dicit idem: Omnis creatu ra dei bona ed , Ód nihil reijefendum quod cum gratiarum acRione accipitur. Quod vero ide fit intelledlus verbot üPau!i,tedentur ipfç aduerfa riorum confeienrix, quasnuncroditód vellicat vermis die mortis nefcius.Sentiunt enim fanedo motufacrosantiflites indituifTe vt aliquandoa carnibus amp;:ab omni luxu ieiunent homines, turn vt carnem fpiritui fubiugêt,tum vt magis fint i-donei qui crantes gratiam amp;nbsp;bénéficia adeo im petrent. Certe Augußinusintellexit dehisquo«

elftes inquit, fonificauit futures Apoftob ils AuguR temporibus nouiflunis.prolnbentes nubere et ab côtraA- ftinereacibis,quosdeuscreauit. Hosenimpro-daman . pbe defignat, qui non fe propterca tempérant a bne locû cibisralibus.vt autconcupifeentiamfuamrefre Pauli ali nent,autinfirmitatialtcriusparcanc. ®Sinon ter intel - intcllexir ad huncmodum,pugnat ipfe fccum 5C lexit atcj cum facris canonibus,quos ante eu fecerunt non ifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus dodli quamfandi pôtifices. Sed idäbfif,

voluit eniin eorum irrcfragabilem elTeauthori-tatem.Qua igitur fronte audent Catholicam do dlrinam cum impqfTimishæreticorum commen tis conferred Sedifti rhetores,quos cette fcimi» ConfeiTionis «Si Apologise architedfosefTe, non putant fe fatis fuo defundos effe ofFicio,nifi egre gie Catholicos calumnientur,nifi Catholicos in Meccenatum fuorum 5^ plebis odium rapiant, «Et in hanc concedit etiam fententiam Hiero nymus,qui adlouinianumita inquit: Reprobat Apoftolus cos qui prohibebant nubere 5d tube-bât a cibis abflinere.fedMarcianum defignat et caeteroshaercticos qui abftinentiain inducunt pet petuam,ad deftruenda $C contemnenda amp;abo-minanda opera creatoris.Nos autem omnê créa turam laudamus amp;nbsp;maciem faginx.abßinentl am luxuriæ.iciuniatÿpræferimusfatnritati. Et a diebusiohannis baptißs ieiunatoris 5C. vagi' nis,regnum cœlorum vim patitur.Haecille bene dixit,et inter recitandum non folum adiiertimuï quod ißa fententia Pauli non poteß de Catholica doórina dici,fed amp;nbsp;quod ieiunatorcs,amp; dif-ctetc a cibis abflinentes de cogruo merenturgra

Ciatnamp;gloriam.iuxta eiiangelij vocem; A diebus Iohannis baptin^regnum reelorum vim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*'

pacitur amp;nbsp;violent! rapiunt illud, Inferunt regno ^atth.ir caloif vim,g cupiditanbus imperant,g luxuria caflitace, gulam abUinentia, iram manfuetudi-ne, auaritiam liberalitatc, fupbiamhumiliraie fuperât.Ec haceft anguRa portage area ilia via qux ram raros habet, qui conterant earn .bed nxe iamfunt extra metam.

CNeevtitcrum ealumniantur aduerfartj,ira Cultus« Catholicisprobantur omnesccrfrooniarum,ie tcmonia iunioTumJeriarum cu!rus,vt aliqua fi vrgeat ne ium^te ceffitas faluo Chrianifnio,iunitia,Äfalute,ab- ’]^® _ rogari non poflint.Sed cóRater afTeuerät abrogä iholicis dorum authoritatem rituü nonincrypticisfedi- ptobsiua tioforum aliquot hominü conciliabulis fed in le gitimo Concilie effe.Et quod citra graue pecca-tumnemoEcclefiæ décréta cum violatione con temnat, aut cum contemptu violet.

ÇCôfequenterreligiofiifii virifcilicet docér, quodquilibet Chrifiianusdebeat fecorporali df fciplina autcorporalibuscxerdtqs d£laboribus ficcoerccre,ne faturitasaurdefidia extimulet ad peccatum. Et quod oporteat hanc corporalem difciplinamfempervrgere,nonfolum paucisamp; confliturisdiebus. Bona quidemeRifladodlri-na,fi obferuarctur. Nullibi minus affligiturcaro nullibi minus ieiunatur,g ap3 aduerfarics. Vi* de as apud eosplerofque multos perquadrafimä Äsfextisferqs carnibus fefe farcire,quibus die dominico Ä^reliquo tempore oleribus vel maci-lentilTimis vidlitandum eR. Et in hoc putarft totam elfe C H RIS T IA M A M libercatem i 2

fi tfmpore interdido ab vniuerfali Ecclefia.car nibusvcfcantur,lt;Slt;; ne quid defit.addunretiam pifcrs,vt amp;nbsp;ventrem diftendanc.Ä oculosfatu-rent,fi Stoorn fenasiniquis côtaminenroperib? fiMonarhisinfcfii fint,fi cucullas per fas nefafeg extorqueanr.fi faerisvirginibus vc nubant.per^ fuadeant, li facerdotihus vjforescopuknt,amp;irt hisomnibut Ihcnnul funt milites.

ftsed cai hoc placcat quod damnant traditio' nee q certes dies,cerroscibospræferibnt. O Ca-lixtemartyr hicte damnant,quod conftitueris quater in anno ieiunandum effe, vt ficut annus g ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatuor voluitur tempora,fie et fideles quaternS

fo!enncagantieiunium:S; ficut repienturfrumé to,vino amp;nbsp;oleo ad alenda corpora, ficreplean' rurieiunioad alendas animas. Hictedamnant O‘mon- '^l’'l'fp^°‘'®P0f’'gt;^’^ Ma.x. quod confeientias ■V ' . tam longa ieiuniorum ante fandum pafcha ob öentiam (jfg^tjonconeraueris.Damnantamp;:hicteVrba p usqua nefummefacerdos,quodinCalixtlfentcntiam curniem pçj j^^g concefferis. Damnant Concilium Aure lianen, quod prxcepit Sacerdotibus vt ante pa' fehæ folennitatem quadragefimaieiunent. Da' mnât ConcilinToletanum odtauum,idem om' nibus nifi neceffitate cogantur, prxcipiens. Da' mnant oês fandfos patres, qui quadragefimacet teliquorum ieiuniorum ab Écclefia conftfrutorS obferuantiam muit is prçclaris encomijs exorna runt.Damnanttam veterem côfuetudinem,quç pro lege iam pridem obtinuit,etiamfi nuilo eilet decreto roborata.Quid faciemusd Non eft quod bic refpondcamus,hocvnumreliquumeft,vtre mittamus eos,cxpofiu!atn cum Calixto, cuThe

Jefphoro,ciimVtbano,cumCôd'ijsAurtHan€3 Toletano,ciim vetuCnlT.mis patribus,vit a et fd entia clanffimisji forte peffint cum cis cenror-dfç inuenire modos, Apud bn fidèles extra côtro uerfiam eß bate résinée ptitant Cæf.Makft.vng commiffuram vtirti hac parteadueefusvetita-tem tripudient.Si quid necelTario deconflitutio-num rigore mitigandum eft, id fiat in pleno patrum confeffu,non in adulterinis haercriccrû con ciliabulis, vbifpiritiiffandusvnius Catholicx Ecclefiæ illuffra tor,aót ffe nequit.

DE VOTIS MONASTICIS. HIe vt malefentiat de Monachis SZWena chabuSj exafperant Confeffionem men-daci pracciCione, quafi in Monafleips oês angeli efie deberent.neep peccare poffent, Si qd peccati admiffum ed in coenobrjs.cori ipi.nen eq d debebant monachi, Haud ita longe abbirceic dti funt quidam obhoc folum quod hereticasNo renbergen confiitutionrsaduetfus tenus ecclefix fententiam promulgatas,acccptare nollent .Ita me deus amet, fi aliam ob caufarn nunc exulent quam quod fuo volebanr obtemperare inßituto Cur non paicrenrt’cur non Ratet padto,quod en deo pep^gerant^Si non ßetiflent.hicefjeiendi eräe Vt foedifragi. Sed nunc fatis extra okas.

fTAuguftinitemporc erant libera col Icgia,poftca corrupta difciplina vbiqj ad dita funt vôta,vt tanquam excogitate car cere difciplina reftituereturv

CHic mihi primum dicendum ciit.quod non tantum Augußini tempore fed liante initifi eu-:

coSgelf) fucrût religiofi, q relicQïs rej^ mfioanaRJ vanitatihns, voto fefe obdrinxifTent. De Insérât Manachi Nazaræifubicgeindkoalrjsreligiofiores.q vel veteres. ad tempus vd per totam vitam fuam dno fefc per votum conlecraucraut.His vinum non bibe re,non tonden' perpétua lex fuir. De quibus feri'' ptumed: Vit fiue muiter cumfeccrit votum vt fancdificetur, amp;nbsp;fe volucrint domino confecra-Nume.«,, re,a vino lt;5i omni quod inebriarepotcd, abdi^

nehunt.Sequitur : Quicquid ex vinea effe pored ab vua pada vfq; ad acinum,non comedenr o' mni tempore feparationis fus nouacula nö tran fibit per caput eins vfq? ad completum diem q domino confecrariir.Hoc didlum ed de bis,g ad certum tempus fefe a communi hominn dudio óJ conuerfatione.vorocohibuiffent. Alqcrant _ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpetuo voto obnoxij.vt dno peculium effent,

lud. o. DehisfuitSamfon,dequoitaaitangelus;Erit ba mlon. p^jf Nazarçadei ab infantia fua amp;:ex trtero ma tris fuç vfcß in diem mortis fuc.Hic vit fuit tam admirandæforticudîs.vt nulla arte,nulla vi,nul lis machinis fuperari potuiffet.nifi Dalila frauquot; de óiJmuliebri fuauilogo in finu fuo molliter dot mirantipilos abrafiflét,

® Talem quoc^ fuiffe Eliam ex tertio Regum lib.cöpertu ê. Quippe religiofam vitam et a cöi Eliasmo hoimconuerfationedifcretâduxit,adeo vrindu nadices porem verterenf illius tempedatis hoïes.Hüc fe princeps quutus Elizeus cü filijs prophetaijt cafam fibi có vt refert druxerat a turba hoim remotam,vbi fande c5 Eccle.hi- «Uisconuerfaret ,hcrbifqtvilt;ditaret agredibus. do. trip. Hi duo fiue virginitaré vouerint, fiue non voue Ith.i.cap. tint incertum cd, condat tn vtrunçg fandos vit Mi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

«Et in Epiftola ad Heb. recêfet Paulus quoi dam veteris teflaméti patres g circuierint in me lotis óC in peUibus capi inis, egentes, angußiati, aFflicTti As gbus dignus non fucrit müdiis.AS c.g longe aliter atep cöis populus viuebät. Patet igi tur primum in vetcre teßamento prafiguratam effe monaflicen, As re ipfa expreßam.

«lam As in ipf/us noui teflamenti rudimentis fuit lohänesbaptifla, qui afperitatcveflitus,tc- Ioh5. Ba nuitate vidlus.fuga mundi.incolatueremiopti- ptiftamo mum monachü expreffir. Dehocplunmafunt nachoiv euangelioiÿ teßimonia. Apofloli qg? vt a Chro Coryphe Vocatiiunqviramviuebantmüdoadmodüldif.- usvtibi--fimilem, videlicet in voluntariapauptate,purif lt;jê referf. fima caßitate,As in pröptißima obedia, Quod rem fuä domeßicä As vxores reliqrint,liquet ex facro euâgelio, AS aduerfatrj nifi vellet euägelio pbßrepere,hoc no pnt negare.Et hos gdâ fequuti Hierofolymis habebât oïa cóia,ira vt nemo fuS Apofiolf aliquid eße diceret.Et aduerfarij nö pnt dicere cp vixerunt ißihanc attä vitânon vouerint.Hoij! exemple pur ißquot;, plurimx adulefcentô A'puellai52 chiliades aniati monach, côtemptishuius mûdi illccebris m paupertate,in Adu.? caflirateAsin obedicriadnomilitarunt.Et inter ., haspuellasfueruntquatuorPhilippi filiæ.q fiEu Cgt; febiocredimus.virginitatêfuâdeocôfccraueiût P' *’ Necphic dicere pütjCp iße non vouerint. Incertä ergo efl an oïa collegia tpe Augußini fuctint Iß hera.certe confiât cp mox pofl apofiolos folenne Monachi feccrint profeflionem.Nam facer Dio ryfiuspoflquam multa de monach.oip flatupnl cnredifTeruiflet.dehacprofeffionc ficfubintu’it.

CApoßolorum alp vocaucrunt eosfamulos Diony.ec propter puram amp;: alTiduumdeifamulatn. Alq cle.Hiear vocaucrunt cos Monachosfdlicet a monaden.

ab vnitatc.propteripforum vitam 5i indiuifibf lern amp;nbsp;fingularè, qui vnit cos fimpliciurn con têplatione ettradatuadconformicatemdiuinse fimplidratis ói perfedioncm aniabilcm deo, propterquod eedefia continuoattribuiteis per-fcdiuam gratiam.et facerdocali nonpontificaU inuocatione benedicuntur. Sequitur : Sacerdos quidem(latiuxtaakarecumcantu deuminuo-cans pro Monachorum bcnedicftiöe.Monachus aüt qui benedidtur, retro facerdotem ftat eredus .i.nullügeiiu fledit.neejfup caput habet euang. Sacerdos aüt monachum benedicens, interrogat eum fi vulrrenuntiareomnibusfecularibuscon-uerfationibus 8C phantafqs. Poßenarrateiquae fit perfedla cöufrfatio Monachorum,teHidcans qgt;oporteateum perfeÆus viuere quam ordiné xnediü.fdlicecfidelispopuli. Haccautemomnia eo.qui pcrficitur,cöfeffo, facerdoseumfignana in forma crucis,detundet eü cS inuocatione fan-dlxtrinitatisÄ: veße prißinaexuens induit alia amp;: cum omnibus fidelibus aßantibuseum ofeu-lansfacit communicate euchatißisc. HadenuJ Dionyfius. Ex his verbis datum eß.ante Au-gußinumfuiffe Monachos,qui initio nafeentis ccclcfiae publice 5^folenniter,profitere tut mona chatum, 5C puto tune turpius fuifle propofito S^ profeffione deddere.quam nue eß votis nullam prseßarefidem. Qiianquamnô fatis conßet an tunevouerint nee ne,Et aduerfarij nullo proba-büi argumento docere poffunt, lt;j non vouerint.

Gerte 0 monachatus tune fuifTet liber,non arbP tror quod tanta pompa ceremoniaruum ifta pro feffio eelebrata eilet.Hoc enim cefTilTct in totius cccldiae confufionem.fiqui hodie monachacö af fuiBpf)lTet,vix expleto vno aut altcro anno pali nodiam cancret poentteretqp profefflöis.Hac vc ro profeffionc fie eelebrata,obligabantur ad ob Mona-feruâtiam eorum,qusc ad monachatum pertine- chi tenen bant Hinc ibidem refert idem Dionyfins. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wr ad ob

CEftenimMonachusaltiflimiordiniseorum feniâtiâ qui perficiuntur Ânô perficiunt. Vnde mulca eis eoin quae prohibentur, quae poffunt impune fieri a populo profitent rideli, ut funtnuptiæamp;militiæ amp;fimilia,eocp Monachi debent vniri amp;nbsp;ad fantfram voitatem congregari, SC congregation! facerdotali iuxta fuurn ordinem conformari. Hic ibi:Sed cur non vouerent,qui tali intentionc in confpetflu totius populi monachatum profitebantur, que yellenc toto vitae fuac tempeobferuarelt; An vettere tam fanâ-am rem illicitu efi^Abfit. Nam omnis fcri Votaeê pturalicita ó^ boneftavota commendat.Vouit Jicita. enimcuminMefopotamiam proficifcerctut Ia Gen. 28. cob, lt;S^ ea uouit quae alioqui fine voto domino reddert debebac, praeter qj nó obligaretur domn dei aedificate,vbilapidemercxiffet:amp;r qgt; nöte-neretur dccimasexoluerc omnium quae poffide-tet. Hoc tarnen votum quo fedeoobRrinxerat, adeo placuic, vt deus ex Mefopotamia redcuntï Iacoboapparens,iureiurandoroboraucrit,q3ex eo nafceretut g effet toto Ifraeli liberator amp;nbsp;fal uator.Ex quo colliquefcit qgt;vel de his,que aliog homo praftare deo tenerctur, fefe voto obligate poteft, vt duplici vinculo obltriclus, perfediu?

quo viucdi genere vti debeat ,qui dno fe deuouit: ex quo perfpicuu eft, cp vota deo nö difpliceant.

Deut Jï ® Adde quod in Deuteronoraio fcriptü eft:Cum votum voueris domino deo tijo, non tardabis Vota nö ’■cddere,quiarequiritilluddnsdeustuus,lt;S:fimo debet fra fatusfucris reputabitur tibiin peccatum. Si no-_,•, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lueris polliceri,abfcjipeccatoeris. Quod femelen

'* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grertum eftdelabrjstuisobfetuabis.amp;facies fi-

cut promififti dno deo tuo, SC propria volunta^ te tua locutus es. Si dominus vota honefta amp;nbsp;lid ta execraretur, non ram follicite ea extorqueret, nefjdiceret inDauide fpiritus fandlus : Vouetc Ä reddite domino deo veRro.Non eft in hoc no^ Pfal Tt ^'® ’”®S'’*’P'''® laborandum vtprobemus lici-* ta amp;; honefta vota deo éne accepta, cum id clamer omn/s feriptura.Neep aduerfarq tametfi im pudentes fint,audenthicobftrcpere.Non eftergo Collegia illicitum monachatu vouere,Neq;verifimile eft tpeChry q, ornia collegia fuerint libéra tempore Augufti foftomi ni,na codé tempore fuit Cliryfoftomus, qui non non fue- faromeminit eoiÿ qui perpetuam vouebatvirtunt libe ginitatem.Hinein fermone 70.loquitur.NôhatC W. folum folitarrjs feribebat.netß perpetuä vouen-tibus virgiiiitatê,fed fecularibus. Et aliasfatpe. Kunt amp;nbsp;nunc quidam coVegia libéra, quoi?t vit gines nubere pofTunt vel continere pro fuavo-luntate.

CAdditae funt paulatim aKç multac ob feruationes * Et hre vincula ante iuftani »tatem contra canones inieda funt.Mui

MON A s Tier s Fobr4.' tî inciderunt errore in hoc vier genus, g* bus tametfi non defuemnt anni,tarnen iu dicium de fuis viribus defuit»

CMonaftica quando bonis lt;SC honedis obfergt;-Mationibus adomaca ed,13udabilis cd non repre henfibilis.Hortatur autem fointudandius m fed pturis.vt quiegd poffnnus bene facere, magno Audio perfequamut.Quicquid,inquir, poted fa- Eccls.» cere manus tua indanter operare. Et Paulus ait: Gal.«. Ronum facientes non deficia mus, tempe enim fuo metemus non deficientes.Tanto igitur præ-dicanda funt vota monadica, quanto fandtiori-bus adorn ata funt inditutis .lam aduerfarrj quo omnes a monachatu abdineant.vota votât vin cula. Neep ego inficias iuero vincula effe vota: Sicenimligantfibiobnoxios.vtabeisfefeexpc Vota fi^t dire nemo debcat aut podît. Vincula quidc funt ç^jre vin-fed fuauia fed frudluofa.quibus vrgentur ad vir cyia. tutisdudium,ad falutem,ad Deum, quibus quif quis liber collum fubmiferit fuapte fpontc, fine falutis fuç difpendioea abqcerc non poted,iuxta illam Eedefiadis fententiam : Siquidvouidi Eccls e deo.nemorerisreddere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

CCum veto de naturavoti fit vt fit voluntariü, fi quis contra canonû prohibitionem coadlus ita Voueat,vt tarnen vota obferuare non intenda t: aut tali td çtate, vt omnino ncfclat quibus fe im pediat vinculis.quia iudiciocarct rationis,in ob ligationem non plcne confentit adeoej non ed 11 gatus.Et ideo libertas voluntatis, quae ad ratio-nem voti maxime requirirur,decd,amp;obhoc vo «y non obligat,nifi vouens accedete actate, q delf

berandi 56 légitime fe oHigandi maturitatem comportar/adlum reboret.kaep neç^ CatholP cis placet quod ante iuftam aetaternhaeevotorS vincula alicui inijeiuntur, 56 veUent antehac no fadhim efle.

CStuke caufanturaduerfarij.nonnunis g vo-Vofisob uerunrctiamfilegitimamhabcrentaetatem, ta-ricKii non men de fuis viribus indicium defuifTc.Nam relP debent io gionismonafiieæ votis fefe conftringentes non lum fuas debentadcofuasviresmetiri.atepdiuinamgra-. vires me tiam vrpoffînrj'mplorare.Aductfarijvoluntau tiri Jed ex dire fpirituales,56 tarnen omnia meciunf ad car oeopede, nem.Vc nemo mandata de: abfepanxihodeifef uarc poteft.ita nemo euangtlicisconcilrjsobtcquot; perat nifi diuinitus adiuuetur.Nam.vt ait Apo-* ».Cori j. ftolus,non fumus fufficientes cogitate a liquid a nobis quafi ex nobis Jed omnis fufficietia noßra ex deo eft. Deus autem vt Fidelis eft in omnibus verbis fuis, ita non negar gratiam his qui »5 ex toto pedtore defiderant.Illi veto qui monafticcs fefe vinculis implicant.gratia dei maxime indP genr,06 ideo non debent tâ fiias vires meriti,qua auxilium a deo expedlare.Et de his qui ficex deo 1C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pendent,dicir Ifaias:Qui fperant in domino mu

lx,current 56 non laborabunt, ambulabunt 56 non deficient Jgitur non tarn noftrç vires metien ÓT funt, quam noftræ voluntatis promptitude» confiderapda. Quemadmodum non eft noftrarS virium fine dei muncre vt a mundi huius illece^ bris 56 carnis voluptatibusperpetuoabftinea^ mus,56 non qua non lubent fed qua: deo placeät faciamusjtacentinendi, obediendi/eruandxçp.

paupertaris plena voluntas apud nos non confié ftitjed quicqufd pofTumus ex dec eft. Deus aucc quibus dat gratia vt hæcobfeiuarc velint, baud dubie non fubtraher pciriciendi robut quo pof-fint.modo ipfi non definant ab eo teti dependere DeuseftjinquicPaulus.quioperaturin nobisv^l le amp;nbsp;perficere pro bona voluntate.Et:Fidclis eft qui vocauic vos,qui eciam Faciec.Rurfumque: Fidelis aucem dominus qui confirmabic vos «Sî euftodiet a malo.

flQuapropter quifquis vouebit,plus voluntatis prompt itudinem , plus intentionem, quam fuas vires metiatur. Sienimintellexe-ht pura amp;nbsp;fimpliciftima intentione amp;nbsp;prompts Voluntate feculi vanitatibus ódeamis volupta-tibusfe cupere renuntiare,hoc tft, vt teligioncm ingrcftiis.eo poflit deo feruire purius,quo a feculi voluptatibus magiseft abftradîus, de dei do-no totus depédens.confidenrer polliccatur.quod deum bac de caufa confuluiflè compertum eft. Et hoc eft quod dominus aperte docet apud Mat thantmtSunt eimuchi qui fe caftrauerunt propter regnum calorum:qui poteft capere,capiat.Non dicit:Qui poteft facere, faciat, rum nemo id fine fpecialideimunere facerepolTic ; fed qui poteft capere capiat:hoc eft,qui continendi a deo acce-pit voluntatem,idem confidat quod qui volun-tatem dedit, idem non neger vc continere pofTit, facultarem. Hunc autem effe genuinam verbo-rum Chriftifenfum,plurahabemuspatrum rc-flimonia. Principiofuffragatur huic fententiae noftrx Origenes, qui hunc locum ita interpréta-tuseft.

Matt. t». Extgefis verborü Chrifti;

Qui pot capere et catt.

®Eunuchi,inquit,nunc morabter abdincntcS fc a venereis,funt appellandi. Eorü autem qui fe Origenes continent differentiae très funt. Et quidäquidem funt frigidiores prx cacteris vins, de quihusrefle dicitur : Sunt quidam eunuebi, qui de vtero matris fuse nafcunrur fic. Quidam autem continentes funt propter verba hominum,qiiorum coneu pifcentiam virilem praccidit non verbum diuinU fed verbum humanum, vrpote qui philofophati funt apud antiques in gcntibus,aut apud eos qui prohibent nuberc apud hacrefesufti funt eunuebi, qui ab hominibushunt. Qui autem fufeipit ver bum viuum 06 efficax lt;5(5 acutius fuper ornnem gladium bis acutum '56 gladium fpiritus, ßeut ait apoßolus,S6 prseciderit concupifeentiam fuä corpus fuû non tangens,56hoc fecerit non indta tus propter timorêhoim,neç^propterlaudemhil manam' fed folam fpem regni ccelefiis, ißi funt qui eunuchizauerunt feipfos propter regnum del M agna ergo res propter regnum dei fufeipere eu nuchizationem,quod non capint omnes,fed qui bus datum cß. Datum eß autem omnibus qui huiufmodi fibi gladium petunt ex dcoi Hilarius nbsp;nbsp;nbsp;CConceditamp; in hanc fententiam Hilarius,

qui hune eundem locum fic expedit: Nobis in-quit, circa eunuchos fermo fit 56 voluntas.Et in vno pofuit naturam, et in altero neceffitatem,et in tertio vokintatem,Naturam in eo,qui ita na-feitur: neceflitatem in eo, qui itafadus ê ; volun tatem qui fpe regni cotleßis tabs eße decreueric, cui nos fimiles effe,fi tarnen poßumus.admonet.

® Ec Cliryfoßomus ißis baud efl in exponédo Chryfof. diffimilis, Sicenim ait: PotTe autem perpétuas»

Bos feruare continentfam ofiendit, dicens : Suftt eunuchi qui ex vérre matris ita funt nati, Ä funt qui exhominibus fatfli funt, amp;: funt qui feipfos caftrauerunt propter regnum coclorum. His omnibus adoptandam cligendamcg virginitatem inducit. Poffibilc nanqi id effe hominibus hoe fc re modoconfirmat.Cogitatecum fi auta natura eunuchuseffes, autiniuria hominum ficeffe-lt;ïlus,quidfacerescum $C eiufmodi voluprateca reres, 5iS nullam carenda mercedem confequere tis^Gratiasigitur Deo agas.quia magna pmia futilantefep coronas habehis.fi ita viues,quem-admodum a!iquoilliusprçmio,imovero multo facilius.tutius atep iucundius,tum quiafpe retri-butionis roboraris/um quia confeientiavittutis gaudes,amp;: adhœc non ita ingentibus cupiditatis fludlibusiadiaris.

®Quanquam ad faciendam fidem ifioRt tritj teftimonia pofTent fufficere.adducam tarnen ód quartumteftem eundemepgraecum, vt videant aduerfarij ,quambene grçcis cum latinishac p-ceconueniat. Adifcit itaqueiftiscalculum fuurri Theophyladlus.g hunc locum fic abfoluit:Poft qua dixerunt apoftoli melius effe non venire ad nuptias, dicit dominus magnameflê virginita-tispoffeiTionem, at earn non ab omnibus rede feruari, fed ab his duntaxat quoip cooperator eft Deus.Illis autem datum eft, qui petunr : Petite, inquit,lt;56 dabitut vobis.Omnis em qui petit ac-cipit.Et poft aliquanta : V olens autê fponte nos operari Virtutem, inquit : Qui poteft capere, ca-piat.Non enim cogit virginem effe neep nuptias deftruitjed virginitatem prsefert.

^Didicerunt nunc aduerfarij nô folum humai nas vires metiendas non cfTe, fed amp;nbsp;quod opera a deo continendi implorarc oporteai: didicerunt quocg qgt; virginitas conn^ium multi's parafant gis præcedat. Si acquiefeerent omnes confilio ifio rum, vt magis fuas vires metirentur quam diui^ num peterent auxilium , nullus in mundo efTet monachus,nulla monacha,nulluscoEkbs. Vidé Luthera. t“*^ itaque mihi iftius Apologise amp;nbsp;Confeffioms virginica fabricatores,homines plane louinianiani virgin têcûloui nitatem prorfus tollere, Ä^ceu rem impoPTibilé ano dam damnarc,Nam fi nô debet coelibatum profiter/, nant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 natura calidior eft, fed qui ad côiugiû tß inept/

or,non video cur virginitas virtus fic,pra;fertira cum natura frigidiores non volunrate fed neceffl tate Virgines fint. Et hoc ipfum, quod fouinian/ parteis tueantur, dicent omnes, qui cum iudicio leger hoe vnnverbn quo ßulteineptiüt, debere querp priofq calibatum profiteatur, fuas vires metiri.O hoies fapictes,ólt; pl anc atheos,qui do-cent vt nos a noflris viribus non ex deo pendea-Cceliba- nius. Et fane is, qui calibatum profeflüseß, voto exdeo ceuafacra ancora dependere debet, vt obnoxi» continerepoffit, «Sü hoc imprimis cauetc debet torus ex _ ^^ ^jj^ modo animumdefpôdeat,ne poß accep-deo depe ^^^ aratijt retrofpiciat, ne opcm dei defperet,ne harum voces Sirenarum exaudiat. Quifiede dei adiutorio confidit, non eß irretitus,non eegi-tur, fed eß liberrimus 5C fummo amore fuapce fpenre vitœ fuse metam percurrir. Si ex deo de-pendifTentLutherus Augußinianus, Oecolam-padiusBirgitta. Pomeranus régula ris, Pellica-nus Francifcanus Äeseters religionü feces(nam

bona pars hafrefeosifliuspatronoijj e monacha-tu,vt e facro Apoftolo^colkgioludas.proriipc tunc,facile refpuiffent vxores .facile côtinuifiënt Sed amp;nbsp;formineus fexusnon cfi tam imbecillus. quin poffer ccelibem agere vitam, modo vellet fupato fexu deo ardlius adhœrere.Facile labitur qui animum fuum ad ima defleeff ens, faas faite Vitesmeritur. Hoc vfu venir omnibusißis.qui fuas vires meciti.adiutorem deum fuis conatib» abforc falfo opinati funt.

Clam quod aiunt.Qiii ficirretirierant, coge-bantur manere, fi de his loquuntur qui publici-tus voto fefe ad Monachatum obligarunt.nuUâ Cceliba* habenciußamcalumniandicaufam: Nam hoc turn pro-ponffimum fpeóat ad fingularum religionum Kffieo-archiftrategos. vtcogantfuhditosfuosadpro- S'^*’* *”® feffionisfuxobferuantiam. Ethocnonpoffunt •’''‘* Ißi iuße calumniari, nifi vellent omnium Ecclc-fiatum redoribus authoritatem.ne fuis verboet exemplo prxfint.adimere. Contra grauiter de-linqrent ifii redores,fi manere euerer cos, quo» nunquam profeffos aut in profemonem nunqu5 confenfiffe.certo fcirent. Sed efio nunc quod fine qui profeffioni nunquam mente tenus fubferipfe tunt.Ä^quod tales ab huiufmodicarceribus exP mi debeant, fed cur exturbant etiam eesqui ma turo confilio calibatum profeffi, percupiunt fuo fiatui co adiutorio dei donee viu3t,fideliter infer

Uirelt;Totoplanecodoerro,nifiquidamnonp!us „ -calices56reliqua Eedefix vafa aurca Margen- v^ia ar tea amauerint, quam monachorum eis vincula F®? 1^^ ^ difplicuerinr, quam Monacharum confeientias ^“'“am miferti finr.Hic neminem oomino qui huiufmo- dt.inora k

di fadi reus en,ne hçc me purer quifpiam in o^iS cuiufquam dicere.Res dara eft,occultari non po teft. Audi aucein nunc religiofas aduerfatiorum mentes,50 vide quid eos male habucric.

CHic rigor difplicuit multis bonisviris ante hæc tempora,qui vidcb ât puellas SC adolefccntes in Monafteria detrudi pro^ pter viflum,videbant quâ infœliciter fuc cederethocconfilium^quæ fcandala parc ret,quoslaqucos confcicntqs inriceret,

CDifplicuic fane et adhuc difplicet bonis viris q» Monafterrjs intruduntur adolefccntes Äpuek læ inuiti Qc renitentes, non vt deo feruiant, fed vt de bonis Monafieriorum licentius viuant. Et Male ha Q’binemulta fcandala nafcantur,qgt; his qui fielt bet bo- gantur infeliciter coclibatus fuccedat, amp;nbsp;q, con' nosviros feientijsiftorum laquei inrjciantur,nenioignorat q,inmo' Sedobhocnöerat aceufandus monachatus,fed naßeria arguendi crant harum rerum authores.Cótingit reniten - nö raro qintrudunfalig Monafieri}S,obfirepen tes detru te toto collegio,5i coguntu r Monachi inuiti ac^ duntur. ciperc nouos monachos eofepinuitos.Hic peccat ena q munufculis,g fuauiloquentia iuucnilcsik letftat ai o j,fpe magis habêdi eoijt patrimóij,qu3 faluädi aias.Et bic certe aliqnti vtnufep fex» cul pabiliores funt, Hoc certo aufim definite quodg quêad vouêdücöpellit,grauiter, qui volentêne voueat,ïpcdit,grauius,qui veto voto obfiriÓ5, vt votorenütietipellitjgrauifr.peccet.Primusdc bet fuo reliqui arbitrio,fc3us nö debet ipediri,ne voueat,tettius admöeri debet (5; yrgeri vt pßet.

, CDocebant vota paria cfle baptifmo,dogt; cebant fe hoc vitae genere mereri remi^ onem pcccatorum,amp; iuftificationem co* ram dcoJmoaddebantvitam monafticS non tin iuftitiam mereri coram deo, fed amplius etiam, quia feruaret non modo præcepta fed etiam confilia euangelica» „«Sibate docuerunt Monachi, certe nihil falfe, fi adfit fanum iudiciü,nihil pertinaciter docuerSt fed quiequid fcripfctüt.ecclefiafticae fubmifetSt cenfuræiqucd fi antehacfeeißent Confeffarchi tedijam effet rotdiffenfionum, controuerfiarn, fcandalorum finis. Vtrum vota Wonafticaba-ptifmo fint paria,^ quomodo paria fint, cura fit extra rem,nihil hic dicemus.Si docere poter Sc aduerfarij,hancdodrinam aliquid habere inc5-inodi,erunt haud dubie qui cis refpondeat.Quod Moflaßf docent Monachi monafticam vitam mereri re- ca mere-miflïonempeccatorum5Ciuftificationem,euan tut remif gelicat dodlrina nihil aduerfatur,imo facris lite- fionê pee ris vndiquacj confonum eß.Quid eft enim mo- catotum nafticen viuere,ni ficafte,obedienter,abftinêter, amp;nbsp;in fumma paupertate viuere,mente amp;fpiritu corpore óC aia totn deo effe macipatfKQuat qui per fide licet informé exequuntut ftudia, de con-gtuomerenturgratiam,qiuftificentur.Sicûfidc facias charitate forma ta, de côdigno mererisvi tamaeternam.Sedhaeefupra plusfatisdocuimus cüde fola fideiiiftificante,deredcptoreChro,de Chrifti meritis lt;'^ de iuftificatione agetetur.

tate.obedientia, sbftinetitia, capitate mercmut decongruofakem remiffiöcm peccatoruin,gr3 nam iuftificantem ciufcß augmcntum,merebP tur eadem plane æmonaftica, quae omniailla opera limul complecSitur.pariterque obferuat, Dicant nunc ipli aduerfarij vtrum profit contP muffe, an non. Si nihil prodeft.fruftra confuluit Clniftus hoe vitx genus, fluke dixit apoflo^ lus,quod bonum fithomini lie eflè,imprudent« . p . feceruntquotquotcont inenter vixerûr.Rurlum * ■’ male dixiffet idem apoflolus de vidua: Beatiot Ibidem '’^‘^ f* ^'^ permanferit fecundum eonfilium men.

Male feriberet Auguftinus fuper hoc loco dicens Augufti. Sans oflendit beatam eflè in dominoetiam poft mortem vin iterumnubentemfidelem.fed ineo dem dominoviduam beatiorem.Quomodobea tiorefl viduitas,fi nihil meretur,fi nihil conducit ad falutem caflitacisprofeffio i Si nihil meretuf volütaria paupertas,quorfum dixit Chriflus;Be ati paupercs,quja veflrum eft regnum dei.Si fua Luez.«. relinquere SC Chriftum in paupertare imitari in frugieft,male confuluit adolefcenti Cliriflns,di-cens: Vade vende omnia quz babes ^ da pau-Matt to P''’'^“®gt;^^”*’®^’*®f‘“fiäu™”’'’'’f«*“»'5^veniflt; ‘ * quere me. Male interpretatur bunc loco Chryfo.

ad noftrum inftitutû:Perfpicis,inquit,quot bra-uia,quoc coronas huic fladio proponit. Si autem Chryfof. ille tentaffet,hzc ei non dicerent. Nunc veto hzC illi manifeftantur,36 vt illiciatur ingentëei met cedem futurs oflendit,lt;SC voluntati eiusvniucr-farelinquir. Itahisoibus ne videretur ociofaad monitio facetc fludebar, ac ideo antequä certa-minis laborem oflendercc.brauiü ptz oculis po-

fuit,dians:Si vis perfeóïus effe.Deinde inferens: vende omnia qua babes ÄT da paußibus.Et rur fusitetum ptacmia inculcat.amp;rhabebis chefaurS in calo, amp;nbsp;veni fequere me.Non enim parua re tributio efi.diligenter dominum feqiii. Er habe-bis,inquit,thekurum in calo. Nam quomam ilU magna de pecunijs cura erar, quandocß cunlt;9i9 denudari rebus coniulebat, vt oftendat non arnif furum bona fuajed tanro plura maiorac^ innen tutum,quantum terra coelum præftabiliuseft. RetributioniS præftantiam thefaurum appella-uit,öc fimul ftabilitatem attp incotruptibilitatê pmii vt fieri potuit ,humano verbo fignäter ex-preiTir. Si inutile eft inquä fnarelinquere 5lt;f bac Îpcheatæ retributionis vinere, errauit plurimû Cbiyf. qui tâ mukis Monachorû fententiâ tuet, Itridenda magis eft quam imitâda Philippi Mc lanchthonisephegefis.q fuperhunelocôcompo pp„](_pj nitjVidelicet quod fit præceptum pfonale, quod nonnifiadhuncadolefcentempertineat. Nôeft animus earn interprçtationem tefellere,nam ipe . -met earn vtfupradilt;ftumeft nobis, in librohy- ’” J^ ^ potypofeô reftllitîvt videas qua farpe pro oppor ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

tunitaie materiatumnihil fibiconfier Philippus April,iftius architetfius ^ peipuus Lutheri Simi us.Catholifä fentêtiâ fuper hacre fupraadnota uimns,cünegotiünobisfaceneret Apofextude ei mij ConfefTionis articulû defendens. Ia fi pro-funt continentia,paupertas,SiTe.quidcalumnrjg incefsCit móachos de eis nihil male meritos';Qua turn veto profint,docent oês veterts feriptores, quiocs Monafiicampublicismunrspraffcrunt, quodtjin Monachatu pure perfe/bo maiotfit

quâ in magiftratuctiâ puriHimo. Vt vtcfgo/ngt; faniât aduerfarq aduerfus monachos, vüipcden dumen,qu3dovoc£mChriftihabent pro fe,qn omnes patres cosprotegunt, Si. abinfania how uni libérant.

^Canones docét in omni voto ius fu^ perioris excipi, quare muko minus hæC vota contra mandata dei valent..

f T C Etfi docent canonesin minivotoinsrupe-* If ' fions excipi debcre,etfiextcntexempla,vbfdiP anpelant penfatumeftaRhomanis Pontificibus.hocta-' quioulun j^^j, „^^ probat, quod omes indifFerenter ceu ex contitices leges fuis debent libidinibusdeferuire, vtftatim «yioma- .ygj fuæ vitae pertafi funt, libere abire debeat mo nachi. Sed reminifci debent.quid promiferint deo quantumeß cos maneat prxmiorum.Et fi quan-do vacillant animo, caperinteß inter vicium SC virtutem fluduare , confidenter dicant cum pro pheta:Dominus refugium meü 5C liberatorme-us,lt;5C non defperêt abeo auxilium,qui dedit con tinendipropofitS. Difpenfatio apud Pontificem eft, non apud quofuis. Difpenfat autem, fed non nifi in caufis grauiffimis, quando citra multaru difpendium animarum non poteft non difpenfa-» re. Nondifpenfat autemftatim, quando Mo-nachi SCmonachx ftimulis et tëriginecarnismo uentur,fed mictunt cos ad illampetrâ,quæChr£ vbi debe- ß^j eft, vt ibi crebra dominiez paiTionis memo ^tprurP riaparuulosfuosallidan’: fediubenccos,vtad rucamis cohibendos refrenandoRß turpitudinnm appc-«onterere. ritus covroforio vtantut falc, quo recrudefcente#

MONASTICIS Fob«, fempev deficcent putredines.vt fcaturiétibusio^ tus pcccati infidiisfrequêtibus orationucatapul tis obuient,óC ne quam diabolo infidiandivcl g otium, vel per cordis fui euagationem dent occa fionem. Videant aut Pontifices qui difpenfant, quólt;5C curdifpenfent.Videant ctiamqui cupi-unt fe a Monachatus'vinculis abfolui, cur cupi-ant.T am illisquâ ißis cauêdum eft,ne leuiffima caufa,cuietiamaliasoccurri pofret,permoti,fe{c peccato irtciiant,adeot5 implicent,cum illi ab-foluere,ifti volunt abfolui. In rc igitur maxima cuiobuiari non poteft,abfoluercpoffunt,in minima omnino non poffunt.

^I(am SC fi fint exempla.quœ docent, quod rc üocati funt aliqui ex monafterrjs.id tn non deber oibus effe cômûe,fed debet monachi mêtegtra dare,vt perdurent.Sunt multi Canones qui vehementer hoc cauent ne monachi monachatuiet Votis renuntient. Et oes illos canones opponim» aducrfarijSjquihabentur.xxvij.q.i.Nâillccanô Nuptiarum,quemipfiindecitant(fic nonunquâ accipiunt, nonnunquam reijciuntcanones pro fua temefitate)nihil obeftnoftroinftituto.Nam non intelligitur nifi de his qui apud fe vouerót ca ftitatê. Alioqui quod abfit,repugnaret ipfe fecö Auguft.qui alibi eas.qua nubunt,vtChrifti adultéras reputat. Vide hic canonem Concilq Car thaginen quarti. 104. vbi idê adfuit Aug. 8c fua manu decretis Concilq fubfcripfit.Sed àfnûc nó fine magno dedccore S' multoi52 ofFendiculo nu herent facrç virgines,q publicitus et in cófpeóq totius populideo virginitatem fua côfccraflenr, dicerenturtj meritoprimafidé irriram fcciffe.

([Vota aüt Monaftica non funt contra man-Vota datum dei.Nam non eft mädatumdei,quod fub möacho euangelioomnss nubant auc ducant vxores. Si rum non matrimoniumhaberetmandatumdei,noncon-funtcon- fuluiflent virginitatem.autcoelibatum ChriftuS tra man- Paulu»,c3cteriq^ patres. Si allègent non oês ido-datu dei, ncoscfteadcQelibatum.refpondemiisneminem

fuaptc natura prêter Eunuclios ÓC fpadones 8C Efaix.si. frigidos idoneos efTe ad ccelibatü.Vbi igitur erit mérita continentiç tam gloriofum, quod promit tit Eunuchisdnsin Efaia,dicens;Non dicat eunu chus ecce ego lignum andS.iS^c.fi ad natura: ne-ceflitatem metienda eftcótinentia.cevtcquina-tura eunuchus eft 55 qui contra voluntatcra fpa do,non poffunt non contincre, etfi velinr contra here. Catholice dicerent, ft dicerent qgt;ncccfrari5 Tam co fitomnibusnatutam vlncere, tam matrimonio lugcsqua coniuneftisquä continentibusjllisne contugij fa coelibes ^j.qj limites fuperent : iftis, ne continentie hon3

- P^*^“ breui voluptatulacomucent. Vtergovirginitas ra vicere ineffabilia illamereat premia,neceffeeft vtfit matrimonio aptus, q eâ obferuat, ne défit in na tura, quod in fpiritu excamificetur. Non tarnen detrabimus meritum eunuchis 55frigidis,modo voluntarem habeant continendi, etiam fi natu-ralivitiocarerent.

CD^inde oir obligationern exaggeraf aduerfarq feu effedum voti,cum interim de voti natura fileat, quod debet efle in re poiribili,quod debet elfe voluntariu,fpo«t teSf confuke conceptum. At quornodo

MON ASTICIS F0I.2«. fit in hominis poleftate perpétua caftitas non eft ignotum,

CSi falua venia pofTem, dicerem hie nou5 ad uerlarios finxiffe mendaciS. Aiunt eft q» Schola ftici cum voci obligatfonem cxaggerant,taceat Vtrum ealibatus res fit poiTibilis.vtrum debeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

efle voluii tarius. Non eft hie operacpreaum.vc re fpondeamus, fed veremittamus eos ad illorum commecaria,quz fub titulo de voto extant. Sed fi nolunt ea ire quaefitum, dicemus qua breuiffi-me quid ibi repcriri poftit. Reperiencicafp ibic^ qui vouere vult.voucre debear obferuatu poffi -bile,amp; q» ide qui vouée cogi non debear,fed fuz libertati donari. iJoquutur autem de co quod ho mini poffibile eft no ram propria q diuina virtue te. Si de fola virtuce humana pederet côtinentia, effer feruatu impofGbilis.Nam fi prêter auxiliS Dei nihil potefthomo, quanto minus pot côtinc te; Alteiÿ igitur libenter nobis donabnr aduerfa tq.aut quod nihil prorfus,aut faite hoc bon5,qd adminiculatorcdeoexplerepót,vouerepoiïit.Si p‘’'’5 primo n5don5t,refrag5f plurimntotifacraefcri pturç,quç pluribus in locisadhortatur fideles,vt voueanr amp;:folu3t. Immola deo,inqtin pfalmis ^ nbsp;'

fpirituirfacrificinlaudisS^tedde altiflimovota pr ’ tua.Rurfumc^: VoucrcóCredditednodeovro. “ “'’^ Et in Efaia: Cognofcetur dós ab Aegypto amp;nbsp;co lent c5 in hoftrjs amp;nbsp;muntribus,lt;5lt;^ vota vouebnt dno amp;; foluêt.Relinquitur ergo q» illa vouere no bisliceat,qu3e diuinitus adiuti, facere poiTumus. Hac veto fuffulti gr a facile paupertatê,caftita-temSCobedientia feruare poffunt MonachiSt

Moniales. De coaôo voto amp;nbsp;de coadloribus la paulo ante didîn en nohis,lt;ÿ necg coaétores, ne-« ^ coatfla nobis placeât vota.Hçc itaep fere funt qux inuenirent aduer fartj fi reuoluerent Scholar fticoiÿ commentaria.Ec huiufmodi nimirû funt, quaerefpondetuntin Comitijs Catholici.

C Præterea obfeurautur præceptadeî Sivcrus cultus dei cum audiunthomines folos Monachos elfe inftatupfediionis» In mena II Quomodo fini amp;nbsp;dicantur Monachi effe in chatu g- ß^tu perfedionis,haud ignorant aduerfarrj, mô fedius nbsp;non velknt in feirpo nodum quaerere.Cerce prç-

madara cepta dei multo predius multocj abfolutius ob dei obier feruaripofluntinMonachatu , quieftacuris^î uari prit, huius mundi illecebris alieniffimus.quam in tuquot; g in mun multuario hoc mundo, quem vt refert loannes, danarü non debemus diligere.q» in ço nihil aliud fit, qua return tu concupifcentiacamis, autconcupifcenriaoculo multu. rtim,aut fuperbia vitae, quae non eft ex patre fed i.Ioha. t, ex mundo eft.Et hate tria multorum occaiio funt vitioijt, quibus dominus ex aduerfo tria propo -fuitfalubria antidota,omnibus g afFedant fum mam vitae perfedionem, admodum necelTaria, Concupifeentiae carnis obiecit continentiam.dP Mart. 19. cens:Sunr eunuchi qui fe caftrauerunt propter requot; gnum coel.Concupifcentiç oculoR2,quae eft auari Ibidem t'a,oppofuJtvoIuntariäpaupertatc,qnait:Sivi« perfedus effe vade amp;nbsp;vende oia,5c c.Supbiam vitae,voluit p humilim?. o bedien tiâ fupetari, c5 Ibidem dkeret : Si vis ad vitam ingredi ferua mandata. Sed ifta obedictia omibus eft pcepta, priera duo confilia funt, Quia veto ftatus mopafticus iftotg

trîum exigit obferuantiâ, quanta eft ex parte fta tus.fane vtvt nolint aduerfarq , acquirendat per fedioni qua pot homini in hac vitacontingere, Mona-« ' magisidoneuseftftatus Monacho^, g catero^ chatus. fidelium. Qui enim coniugati funr vinculis illis qten’ cö «natrimonialibus plus fatis obruunf.vt ne feme! munê fi-quidempoftintadhacgfedioneafpirare.Idem délia vP ingenue confitenturqquibuseftfanior mens.g- tâ füget; eg cum magno anima fua diferimine nuptial^ incommoda fuftinent. Monaftici qui ab his funt nexibus liberi, multo exadiffime diuinis ofFicq's meditationi.recolledioni.contemplationi iSC to ti deniep fpiritali vita vacate pofTunt. Et hinc di cebat apoft.Qui fine vxore eft ,follicitus eft qua domini funt quo placeat deo.Eticei^:MuIierin- ,.Cor. » nupca amp;: Virgo cogitat qua funt dni, vt fit /da ibidem.

amp; corge Â fpn.Côtra de nuptiis fidogtursQui ant c5 vxore eft, follicitus eft q funt mundi,quô placeat vxori.amp;diuifus eft. Et ; Qua autem nu pta eft, cogitat quj funt mudi quo placeat viro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

rum confert folitudo ilia 5C ab hominibus diuul fio,vnde amp;nbsp;Movaxoi? Si movocsiipoij ab vnitate j^ona-deriuantur.Curabit iraeç monachus vt in mona ch’et mo fterio latirct,vt hoim frequentiä fugitet, frequen naftcriä tem populo^ turba deuitet. Contingitenim non 3 mona-raro.vtquihominS nonfugiuntcófuctudinem, de.i.afo-abhoïbusingnêtur.Cótra vthachoîmeôfueru i/tudinc do côtagiofa eft, Sc^ multos habeteötaminädi refluant anodosjta cû bonis neceffitudo vel fauifT. mori-bus hoies mâfuefacit ateß ficurat. De vtroç:qt fo dalitio dicit in Prou.Salomô.Qui cû fpib. gradit f«piêscrit,5i amie' ftultopîfirailisefficietur.Et

Dauid:Cum fanóo randuseris, Si «un v/rofi, nocente intiocenseris,(5^ cum peruerfo peruerte* tis.Sed lt;5lt;quot; doinirus fxpeniimtro in icripturisvo car homines de rumultuofo huius roundi turbine ad coeieftem lt;5^ angelis fimilbmam conuerfatio nem.Propter hoc inquit in Hofeadominus.Ego Hof.r. ladabo earn d'ducam earn in folitudinem. Et loquar ad cor eius éd daho ci vinitores eius in eo dem loco,etc.Et Oudusaliquotiespoft multas * externascperas,vocauicdifcipu!oïfuosfcorfungt; ■-^C’»» ab hominum con ortio velut ad Monachatum.

Sifuit Apoftolisilla folitudoamp; abhominibuS fequeftratio tam vtilisjane nö poteft Monacha tus qui perpetuus eft ab hominum conuerfatione receiTuSjimprobus eile aut inutilis,

CHocaduerfarqsIibenter concedimus,quod nulla in exterioricultu videlicet rafura, corona, cucullo perfedio fit: fed neqt in caftitate,pauper täte aut obedientia:fed tarnen ifta omnia expedi tiores nos facint, vc ad perfedione côtingamus. Perfedio ^ergoin ilhsjed in charirareefttotiusfpälisvi oua in re ^æP^'^f^^^*^ ^^^ritasenimfinis.formaamp;pleni nta fit nbsp;nbsp;nbsp;*”*^° omnium virtutum Sc legis eft.Paulus ait:

t Timo Finispi accept i eft charitas de corde puro Si eöfei * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entia bona d'fide non f da.Et in aliolocotPle-

Rom, n. nitudo legis eft diledic,V' autem charitas omiquot; um virtutum perfedio eft, ita viciorum omniS aurhore Paulo,radix eft cupiditas. Et fomenta cupiditatis eft diminurio charitatis: contra dimi nuriocup!ditatis,charitatiseftfomentn. Quic-quid igitur conducit ad prauseconcupifcentisedc molirionem, totum facit ad charitatis augmen tationc adco^ ad eius côferuatioflê.CumQuccin

«onder ad concupifeentiarum interitumbaud pa CaR/tas, rumptodeffe.caflitatem.obedientiam. pauper- obedien* ratem,abftinentiam,ieiunia,Vigilias,orationes, tiaóiese. djïcufflones.collediones.fecelium lt;Sc aliud Mo quatenm radiatus peculium.relinquitur q» ida vr ad mor ad perfe-tificationem concupifccnria^, ira vtiliafincad «Rionem , charitarisconferuacionem amp;nbsp;profecRum.Quare fintvtilia Vt nomina a rebus nihil difcrepent,monachatus qui ilia oia amp;nbsp;multo plura completditur.non ab te flatus perfiflionisappellatur. Hucociofiifli homines, quibus cum delmt argumenta quibu3 monaflicä impugnêt.impulerunr nos,vt de noie quodeisodiofUm«ft,dilputaremus. Qpod vero nomen Monafliceseis odiofum fit,niagis in A-pologiaquam in ConfclTionc declarant. Sice-nimblaterantin Apologia.

lt;[Nunc vero audite Areopagitas nos ftros,quam indignam fententiampofues rint in Confutatione ♦ Sic aiunttSacris Ik teris expreflum eft monafticam vita debi taobfcruatione cuftoditam,quä per grati am dei quilibet Monaftici cuitodirepof« funt,mcreri vita stern à. Et qdê mu’toait éUorê Chriftus eis promifit, q reiiquerit domum aut fratres 3C cae. Haec funt verba aduerfariorum,in quibus hoc primû im« pudcntilïïmedicii, quodfacris litcrisex« preiTuin fit vitam monafticam mererivi

CMuka excogitant improbi ifti hcminei, Vt Cacholicorum fidem Si authoricatem extenuér. Hic vocanr Areopagitas quos non ira dudö art nos agpeUabant, Quarn vero rede ißis Areopa gitaru nomen quadret,cum alias rum euro enfes principe quibus confoderentur Monachw^vif cera,exacuernt,eroicuic. Sedhoceisdonandneß qui pro fua malitia malunt Monachos, quam Anabaptiüas,quam Eleuterobaptißas^ reh-quam harreticorum turbam/xtindum iri.Nam apud iHos fouentur Anabaptißx Ä herum fimi les.amp;Tnoncogunt fententiam fuam mutare,fed viuunr omnes in fua opinióe.Monachi, quorum non fuit contagiofa côuerfatio, vndicpapud ifio8 efFugati funr, dó non eis eft conceflum,vc foli in 24onaflerrjsdeo militent.effent^ procul abho-minum,quos forte vt ipfi putant,inficere pocetat conuerfatione. Anabaptißa: tantoacetbiusin ter ipfos graPTantur, quanto fecurius tutiufep fe-runtur.Sic ne eß mitior amp;nbsp;tolerabilior Anabap-tifiarum lues quarn Monachorumf Sane Mona chi nullam hadenus talem excitarunt tragetdia qualem Anabaptiß^ plurimorurn maximo ma lo. Er periculü efl,ne apud alias cluitates vbi to-lerantur,fimiles oriantur feditiones,quib.fuo ma gno incommodoapudMonafierin yixoccurrnt multi principes.Sed iam fatis fupej extra oleas.

^Deinde nó fatis oculati funr ißi homines pru dentes fcilicec.lNegant enim Monachorum infli-

tuta fn facris fcripturis ede expreffa/ed recens in Môaeho uenta. Primumigitur videmihiquæfic mona* rum indi chorum profeffio.dcinde vtrum ea quae profiten tutaï fcri tur,habeanrur in fcripturis, tertio fiinuencris ca pturisiSt in euangcliolt;5Cin alqs fcripturishaberi, aceufa expreffa. idos impudentis mendaeq, quod dixerint mona chatum ede recens natum. Primum igitur obli-gant fe monachi voto obedientiae,q melior cd fi Samueli credimus,quam vidimae.Deinde voto promptidimaepaupertatiE,iuxta vocem Chridi Si vis perfeedus ede vadc amp;nbsp;vende omnia qha

bes (^ c.Tertio vouent caditarem perpetuam, Monachi Vt fequantut confultatorem Chridum diceniem quibus fe Qui vult capere capiat. Ida funt præcipua mo- obligent, nachorum infignia, 8C quotquot bene monachi ede contendunt,haec fumma cura dudent redde-te.Quanquam ad poderiora duo magis obligen tur quam caeteri Chridiani, tarnen coguntur amp;nbsp;idi prxlatis fuis non obdrepere.Sunt óó aliaeuä-gelicaornamentaita monachatui propria, vt tarnen ab eis exteri Chridiani non fint exempti.

Ea funt ieiunia,vigilix,orationes,meditationes, mortificationes carnis, ó5 alia bonorum homi- Indituta numexercitia.Sifuntomniaidarecensnata,c- quadam titamp;monachatushedernus. Odendimus fupta moacho monachoïfuiflemoxpodApodolos,antequam rum alqs idorum abauorum abaui nafcerentur, eruntque cómunia pod idorum abnepotum abnepotes,tametfi to-tus infaniat mundus. Et fcio quofdam tam pef-fime Monachis ede adedos, vt fi ex ipfis pcn-deret totius mundi monatchia.nullum ederpror fus MonachatusvedigiumBeati funt illi qui p-fecutionem patiuutur proprer iuditiam, i5c pro-

prer facij; vita: genus,qd inuiolabiliter vel inter Monachi ipfos aduerfanos Agarenis inhumaniores, quo-alibi pere niamipforum eft regnumccelorum. Et ineffa-unt, alibi bilimodo cumbicpereunt,alibireuiuifcunt Mo ïcuiuifcüc, nachi:amp;: impoflibile erit iftis,nifi omnino Mona chi degenerct .vt eo6 proïfus deleant. Videant in terimaduerfarfj.quibusconfcientiam fuam de-turpent maculis,quando eas viuendi normas ira impugnäc.vt velint eas vna cum monachis prof fus pcrditas.Hinc ex eisquifpiam haud ignobilis jßius chore« fed atorjed hac parte obfcurus, cum de Monachis forte incidiffet mentio, non fi nc difcumbentium ofFendiculo.inhanc voccin prorumpebat: Faxitdeusve omniaomniö Mo nachotum canobia cum Core æ Abiron perçât Hçc eß gloria monaeborum^quod male audint abhominibus. Illos talia dicere,Monachos ta-lia decet audire. Certe Môaehi nö funt Chreme liores:fi Chrifitiperfecuti funt fceleßiflimi homi nes, quid ergo mirö fi MonachosChrifii pediffe quosodio, lingua, calamo Ä gladio infedan-tur impij lt;nbsp;Non efl difcipulus fupra magißrum. Si pattern familias vocauetuntfedudorem,ami cum publicanorum, potatorem vini, comedo-ncm,quanto magis domeßieos eiuslt; Satis defen fi funt,quos protegit ïnocêtia.Et bn fcripfit gda;

Et fiquid habent,id iaculenturin malos Mo-narhos,quorum culpa h«c grandis tempeßas in differentervenitfuper bonos Ä malos Mona-chos. Aduerfarij vt aduerfus Monachos animos principum exafpetent, Monaßeha dient eße by

MONASTICIS Fol.»lt;, pocnfis p’cna,plena ambirlonis.auaritfæ.infd* tiæjxuitix 8^ ois iminiinditiei.HicnosdicimuS plurimum emundata efTc amp;nbsp;a multis fecibus ex purgata.cumLutherus.Oecolampadius.Pcme ranus.Pellicanus, FrancifcusLarrpertus,amp; a-Iq fua monafteria reliquerunt : neque delperant monachi aliquando futui uni,vt magis magiscp purgentur coenobia :

Clam quid neceffe ed probare quod orationeS, OranPeB ieiunia,mortJÏicanones carnis.vigilisf.^f alqla ieniuia, bores gratiam ó^remlffionem peccator5,amp;’quo ^^cdt c5 modoea de congrue mereantur.cü id fupra fan's gruo mc claruerit. Ee fubinde hortatumos apodolus vt rentgra-* cummetuÄi rremorenoftramipfiopetemurfa riam. lutem. Quomodo veto earn opei abimur/fi ilia Phil.r, ieiuniorum, orationum, vigiliarum amp;nbsp;reliquo-rum laborum obferuantix gratia amp;nbsp;vitam acter nam no merentur. Et alibiiQuxfeminauetit ho mohxcamp;mctct.Quoniamquifcminatincar' — . . ne.decarnemetetcorruptionem.Quifeminatin * fp5,de fp5 meter vita xtemâ. Incarne feininät, qui luxurqs .qui îpudicitqs, qui comeffariSibu« SC ebrietanbus diffluunt. Contra feminât in fpS gdiligunt.gfuntpacifici.benigni.mifericordes, propter deum pauperes.contirentes.obedictes, Pro qualirate feminum proferunt vtriq? fruc“ ür Wi de mala mefTe mortem,idi de bonovirt uturn femine merent vitS xternam. Admonet nesidé vel tertio:Bonum facientes non deficiamus, tpe Ibidem enim fuo metemus non deficientes.Dauid inch- _ nat cor fuum ad faefendas iuftificariôesdfii, pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;*'

pterretributionem. Mofes.finonfallitnos Apo p. . ftolus.cumaffligiturcumpopulo dei.cum cou*

' temnicregiasdeliciaSjCumfafcibusnondelerfa' tur,alpicit in remunerationem.Cur ergo rrprché dunt monachi.qiiod bene opérande cupiunt çcer næ faliciratis fieri compoteslt; Cur arguunt fcele ris innocentes, cumdoórinamPauIi fequuntur cum hac rationc Mofi.Danidi,Stalijs prophetis fc æquentiCur non damnant prius Paulum inP quæpertuafionis,Mof«n Si Dauida blafphemæ operationis,quam infontes vi opprimant,conui Galat 4, cqslacefl'ant.calumnnsimpetant^Profedîobc-' ne dixit Paulus, q, ille qui fecundum carnem na tus erar,per fequeba tur cum qui fecundum fpirP . tum:iraô^nunc.Benc dixit in hune locum Chty Chryfol, fo[| Non licet lofeph,non licet impunitumefle qui bonus ed. Non licet meliorem effe tutuin cum malis: amp;quafi inuidi aliquid perdant, aut difpendium alicuiusreiincurrant,ficbonorti vi' ta detrimentum ed peflimorum, zelanc manfue turn inuidi,modedum fuperbi,probum improbi initem tumidi inimica œmulatiôe laceflunt. Pa titur amp;nbsp;lofeph fandiff. innocentis vitæ inuidia, Â'çmulos in fe fratres fanda excitât vita,bon5 mail videre nô pofTunt, Ida quam belle in aduer farios competant,nolo ipfc dicere,fed honoi5i vi rorumedoiudicium,iudicent etiamipCxaduer-lariomm confeientiæ. Vide nunc quomô aduer-fusEcclefiæ fenfum feripturas torqueant,ne pof fint monachi hinc fuum inditutum roborare.

CDuplex autem defertio eft,quidam fit fine vocationc,fine mandato dei, hanc non probat ChriftnSt Nam opera noftra

MONASTICIS Fob« è nobis clcda funt inutiles cultus » Claris us autem hinc apparct, Chriftum nó pro bare liane fugam,quia loquitur de def ere da vxore amp;; libcris»Sciir.us autem q? man datu dei,phibet deferere vxoré 8C überos» Alia defertio cft,quæ fit mandate dei, vk dclicetcum cogitnospoteftas auttyrânis çederc aut negare cuSgcliü.Hic habemus mâdatûvtpotiusfuftineamusiniuriâ,po tius eripi nobis patiamur non fold facula tales,coniugem,liberos fed vitam queqj, ®Refpon.Catholica,

f[Cum fupcr oia dcum ceneamur de1igerr,pt{ usparentes,vxores,libcros,facultatcs, amp;nbsp;peftre mo vitam, q deu derelinqucmusimpietati fub-fcribendo. Akeijj necefTe eß,vt aut den negemus inhaccaufa,quonoflra teneamus.aut vt noRta cótemnamus,quodeumbabeamusamien. Qpi arnat pattern aut matrê plufquâ me, non efl me Ma«’ dignus:aut qui amat filium aut filiam fupcr me non efl me dignus. At non tarn de ifta defettione Exceeds bate loquitur Chriflus quam de ea qua relinquun ^^rbora tur oia bona mundi, vxor queeg lt;36 liheri non g Q^riOi • haben‘ur,fed qui haberi potcrât,nifi iuxta cSfili qu,- g^iat nmCliriflioibusefletrenuntiatfi.Quodveroifle pâtre etc firverboiÿChriRiintelledtus,dïclaratordotex' tus,Primûemca;libatûnuptti'spra'ponit,fimub eg cius meritfl innuit,lt;5» clam confulit oibus, vt eu amplexentur.diccns: Sunt eunuchi g fe cafira

eapfat.Deindecommendat voluntanâ pauper* tatem.cum inaedimabilcmcius proponit merce dem.cumcß ad eiusohferuantiam inuitat muenc Si vis perfecQus efle inquic, vade,vende oïa qua habes 36 da pauperibus, ^ habebis thefaurn in calls 56 vem fequere me. Pollremo Apoftolis g Chrifti 56 euangelq amore oia reliquerant.glp* ,. riofam pollicecur mercedem,dicens. Amendico vobis quod vos qui reliquillis omnia,56 cEt ne hæc foli adolefcenti aut folis ditQa viderentur a* poftolis.adiecitiOmnis qui reliquerit,3lt;6 c.

ÇHaneexpofitionem probant commentaria Origenes Origenis in hune locum,vbi fie IcgisiQuod lt;96i* pfurn fimplicem habet interpretationem, exhor tantem relinquere bona feculi propter Chrifium lt;96 fpiritualê lt;96 altiorem,Qui ergo fecûdum lire ram vult intel!igere,taliadicer,nonocsdicet feg Cnriftum ferma fed eos qui tune fuerunt Apofto-* li,lt;96 qui fimiliter eos ftcuti fuerât eum fecutos fe appellauic.poftcriores autem manifeftauirperil lud quod dixit: Et oisqui reliquerit fratres lt;56foro tes 56 c.Qui ergo fequuti funt Chridum, nô qua dam fed omnia relinquentes fedebunt fuper duo deeim thronos iudicantes duodeeim tribus Ifra* el. Ethanepoteftatemaccipientinrefurredïione mortuorum.Hçc illc. Ex haccatholica ephege Defertio f' bquet non tantum Apoftolos,fed Afalios mul faeulta- '°® P°^ cos,oïa reliquiffe pp Chrift3,vt euage* mm pro- ^^^æ perfedlioniin caflitate i^pauptate manéreS prerCliri caterishoibus effent vieiniores, Nec^tüeftatim Hum vo- adegit eos pfeciitio,vt vxores, vt Iiberos,vt fa* luntaria cultates defererêr, fed fuapre fpöte fine madato, ' fed nó fine cófilio.amore Chri oia rcligrnt.Na^

dieante Chro nulla fuit publica difcipuloi^Cliri perfecutio, vteadefctere cogèrent tyrannidcop preiTi, fed non it a diu poil Qinfli afeenfionety-tänisin grege dniev gralTata eft, vt aperte doect Adlaapoftolorv.Errant igit phanatid iftiTheo Ï08'.5I bic nugantur, cp de his Icquatur Cl-.rs qui ex madaro dei oi a relino,uvit,non de his quos con filin Chrifti lequutos efte docent Catholici.

CQuod veto obrjriunt vxorê noefte relinquc da aut filios, nifi neceffitas negadi Cliim aut pee cadi aut vxorê amp;nbsp;filios dimittedi immineat.ndi cul5 eft.Sed tn rndeam » paucis.Bifariâ relingtur Vxor,dudta aut nódult;fta,gduccdifuit aïus.Du* dtaolnorelinqui non debet nifi in articule quê al Vxor du legâtaduerfartj.Autcerte deferi poteft,fi vtrinq? pliciter re fibi lurent maritusamp; vxorq’Cótinerevelintoi- linquitur bus diebus vita fuæ.Non dud! a vxor fed afferi-pta,deferi poteft amorc Chi iftiSi virtutecótinê fiat. Et hatedeferrio lumme placet Chriflo.amp;hu ic promittitur fingulare illud præmium,quod no Côtingit nifi cœlibibus.Et de bac defertiSe, quod deoplaccatÄ' quod meritctial'it.habcmusmul ta patrum teftrnenia.

USicinquif HilarùisiCrefcrisquocpconrem- Hilarius ptufeculi fefcquennb.cêtefimi fructus copia pol Ifcetur.hiccenteiimisfruôuscft.qui in cctefima ouecumcoeleftilxtitiacxplerui Chryfoft. Cette Chryfof. requisillud audiens dtfeipuhs vt maxima in fu turopræmia confcqnantur.didîum folummcoo credat, ea propter 'atius orationem produxit lt;SC ad vniuerfum orbem poUicirationem rxTndir, ita vt a prsefentibus futura confirmet. V ides g longe aliter ifti fenfeiint,au$ aduei farq Sed ad-

da mua etiam tcrtium tedé Theophylaclum, vt magiserubeant aduerfariifalfæcommentano-’ nis fux.doceaturqjmagis leflor tantorum grau! tare authorum. Sicigiturabfoluit hune locum Theophylatflus,

’ CNequis fufpicetur quoddicQtimcftfoliscon gruere difcipulïs.dilatac promifTionê ad ocs,quj fi milia faciunc. Habebunt enim pro carnalibus cognatis.familiaritatem amp;nbsp;fratemitatem cum deo.proagrisparadifum.amp;prolapidcisædibu» fupernam Icrufalem, pro marre prefbyteras in eeelefia, pro pâtre presbyteros, pro vxore omquot; pes fideles mulieresmum nuptrjslt;abfit,fed fpiri-' tah afFedione amp;nbsp;mifericorde erga fe cura. Ifta ed Hieronymi.Auguftini, Ambrolp, Gregorij, ÄTomnium ireterumfcriprorum fencentia.quo-rü longum effet omnia verba producereffatis eli duorum vel trium addiixiffe teßimonia, ne plus aequo oneremus Lecrorem facile fequenrem, per tinacibus ne mille quidem fatisfeceris. Sed nunc vide,quam impudenter quamtpfine fronte in eu angelium Chrifti peccent,cuin dicunt.

CDefertio facultatum non habet mäda turn aut confilium in feripturis.Nam eus Î^elica paupertas non eft defertioremni, fed non efle allant,non confidereopibus, ftRefpon.Gatholica,

co deus rer maxime terej optime vera amp;iußa funt indicia tua,qui abfcôdisoccultiora fpîætuc îcmerarrjs Si fua ipforum fapientia tumentibus

apcris ea humilibus,qui nulïo nomine, nullo titulo fuperbiunt. I Ri holles tui auiicrfartj noRri adeofuntexcaecati adeo indurati, vmegent vel ipfo fok magis conl picua,amp;'ob hoc toti mundo infipientiam fuam plusquamRulta,óf pertina-* dam plus fatisindomabikm toti mundodeda^ rant.Óuishicnonadmirctur,quisnonfiupcarad — , , tantamincuangeliiimtuiimbla(phemiamlt;Cui ^ '■ ° vng vel tenuiter in facris voliiminibus dodo per nbsp;nbsp;nbsp;*^u^^

fuadebitur.defcrtionemfacultatumnecß manda Î“*quot; ^^. turn neep confiliû in feripturis habere'; maxime nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cum tam aperte ibiApoftolcslegamus ad vnicä Chriftivocc,retia,(caphas,p3trc,matrclt;5lt;; quic t, ^^^'4 quid erat rei domefticæ,rtliquine ÄS ci bus têpo- nbsp;nbsp;^f^*’’

rarrjs bonis nudatos pauperes ChriRü pauperê Ss mendien fecutosefle. Et proindeleguntdidü effe:Si vispeifedus.efle, vade védeoia ijhabes SS da pauperibusAn iRa oïa ad fpm funt référé Matthä» da Äs non ad corpus ^ videlicet vt ita affedi fi-mus in magnis diuitqs,vt non efFera mur,non fu perbiamuslt;Scd hoc potuit ÄS ChriRijs,porueiüt amp;nbsp;ApoRoli8C qui eos fecuti funt apoftolici viri qui in pauperrima paupertateviditarunt.Con-cedimus igitur libenter defertionem facultatum non habere mandatum,fed nullo modo feremus earn non habet cconlihum.Nam adulterinä ifii-us PhilippiÄSLutheri non recipimus dodrinani fed referimusnos ad veteres ÄS orthodoxes feri^ pturarum tradatores,quorum vitam amp;nbsp;fanam dodrinam in fcriptis fuisceu in fpeculo côtépla-mur.IRi nullo prodigio elari funt,fed vtinam no effent etiam oblicentiorem vitam infames.

DE VOTül

Aduâ,4, Afta Apoftolica, adhuc fub Apoftolis quidam vendebanc omnia Ô^precia eorum ponebant an te pedes Apoftolorum.Hicdicant nobis ftrennui ifti ititiorû milites,anfueritifteatftuspraeceptû.

confilium, an temeraria hominum præfumptio. _ Non fuit præceptum,nam de eo nulla eft in ferP Iterudo- pturisfyllaba.Btfiprafceptum effet,bencdocequot; cet deler j^j Anabaptiftarum fordida colluuies,et tencren tione fa-eukatô confiliü effe.

tur oomes ad defenionem facukatum. Sed id ab fit,vc illis peftilentiPTimis hominibus occafioem dem us graffandi pro fuo diabolico impetu. Nequot; moenim cogebatur fua eendere amp;in commune comportare precia, Verum Paulus rogabat di-ukes, qui fuarum rerum domini erant, vtfidelis erat pauperum patronus, ne pauperum illorum qui lerofoly.in commune 55 in diem viuebant, obliuifcerenrur. Non putoiftorumfadtum vituquot; perabile fuinê,aut illicitum, alioqui Paulus ve-ritatis doctor,tantam pro eis non pertuliffet fol-licitudinem Et bine manifcilum eft quod diuino fpiritu agitati, haneftrieftiorem yiuêdi normam apprehenderint. Sane palam efthumanum fpiri turn non defertionem fedconquifitionem 5Creijt domefticarum emolumenta meditari,lt;5c haccu ra die noeftuque animum occupare, adeo vt vix modum fciat. lam puto fan's declaratum effe, vota monaftica euâgelio non repugnare,fed euquot; angelio,caeterifrB fcripturisconformia effe,et ad uerfarios multo labore fuo nihil prorfus egifle, fed operam fruftra lufifte. Irriprehenfibilisenim eft monachatus purus,amp;l mox poft A poft o. imo fub apoftolis primü natus.Si quid habent calum niarum, Âl conuitiorum, id iacuknt ut in eos qui

DE POTES. ECOLES. Fo.to fua vota ruperunt, qui Curios fimulantes.male luxuriofeque Ä bacchanalia viuunt.innocêtes Monachospeftilenre lingua non trucident.

CDE POTEST. ECCLESIA, ÇNoftri ad confolandas confeientias, Coadi funt oftendere diferimen Ecclefia fticæ poteftatis SCpoteftatis gladii. Et do^ cucruntvtranqî propter mädatumdeire Ïigiofevcncrandani ÔC honore afFicien^ dam eflé.

(c manifede déclarant ignorantia fuâ C5 feifionis fabricatores. Nâ doeët nos quod fui primum coaedi fine oftéderediferimê vrriufeß poteftatis,ecclefiadicç fcilicet etciuilis. Cerre ante idos homines nuper natos odenderûr illud plurimi nodratiû, docuerunt etiamnû quod magnis honoribus vtraiç fit afFicienda.Nô igi-tur hiit neceffe, vt idi cogerentur hanc prouinci-am fubire, quam ante eos cum maiori fruge Ca thol ici contionales pertulerunr.

ÇSicautem fentiuntpoteftatem clauiu feupoteftatem epifeoporum iuxta euâge lium poteftatem efle feu mandats dei pre dicandi cuangtlq, remittendiS^retinédi peccata 8C adminiftrandi facramenta,

CPtaeterpotedatemprxdicandieuangelii.re-m/ttendi «SCretmerdi peccata «SCadminißrandi facramenta,funtlt;SC alia prælatoi^ munia,videlicet vt benc regant fubdiros, vt ad benc agédn Vrgeanqvc amalo eos abflincant,malos coerce 1 $

Alt;flu.:0. ant, bonos tueantur, H inc dicebat Ephefiofun» ecclefiæfummatibus: Attendue vobiglt;5^vniuer fo gregi in quo vos fpiritulT.pofuit epifeopos rc^ gere ecclefia dei,quâ acquiliuit fanguie fuo. HiC præter ilia mimera qua-ldi fola tribuimt epifeoquot; pis,interferituretiatnqgt;ipfirtgantecclefiam,lt;î _ rumgubernationenô/oIumrredercr,vei?:eriaiTi i obcJtrenteuangclio. Veiçgarépofliintexacte cletafti- fuoperfungiofficio,nifi inshabcantbonostuen ca q iate di,maloscoercendi,deditcisauthoritatêamp;gla nus ma- diumeompefeêdirebelles Afimmorigerosiuxta los coer- diuinai? SC ccclefiafiicaijîinftitutionum cefuras.

Hineconfidenterpronuntiat Apoft. Arma miH j.Cor.io. f,jjnoftrænoncarnalia fed porctia deo addeftru Æonem munitionû.confilia deflruentes,amp;: oem akitudinê fe extollentêaduerfus feientiam Dei, 06 incapriuitatem redigenresoém intelkóü in obfequium Chrifiijn promptu habentes vlei fei oem inobedientiä. Quando ergo quinism pote-flate aliqua fublimiori eóftitutus,contra den fefc erigit.mandarü dei cótemnit.ecclefiaflicasultro fane^ióestranfilit.opprimitinfontes, nöeoercee nocéres, optimo iiirea fuo pemitiofo inftituto co ercet.Plusigit nimiocófti ingunt Eporn ptâtem cum adimùteispoteftatêgladtjfpnalis.geflex-côicationis,quoarerr malos,ne iniquo côtagio eorfrboni inficianf. Cerre vrMagifiratuiconce dunt gladiü quo rebebes gt;56 immorigcros cópeP cere debet, ita non debebant Ecclefiæ fummati-bus furripere gladin fpiritus quo non foin verbo dei,fed 56 viexcludant a communiont Ecclefiæ i.Cor. 5, innp’osÄf malcuoios.Sicut ^Paulus anathema te Corinthium iUum fornicatorem a contione fi

ECCLßSIATICA Fobro Helium cocrcuit, vtexagitatacarne.fpirnus tan dein pofTet integer effe.

C[Cum igitur de iurifdicïioneEpifco porS quaeritur,difcerni debet imperiö ab cedefiaftica iurifdidionc^Porro fecundu cuangeliS feu vt loquutur de iure diuino nulla iurifdidio comperit epifcopis, hoe cft his quibus eft commiffum minifteriu verbi SCfacraniento9t,nifiremitterep(Saï item cognofcere dodrinam, St dodrina ab cuagelio diflidentem reqeere, amp;nbsp;impies quo^t nota eft impietas exdudere a co * muniôeEcclefiæ fine vi Humana fed vee bo.Hic neccifario amp;nbsp;iure diuino debet cis Eedefiae praeftare obedientiâ, iuxta illudï Qui vos audit me audit,6Cc »

CNon grauati fed lubenti aioaccipimus Q vc ritati confonant etiamfi ah aduerfarijstradant : Accipimus itarp q» inter imperia «Sfecdefiaftica lurifdk^ionê difcernereoporteat.mó fimpliciter Vtipfafonant verba, intelligät.Si veroitainteHi gat, vtputêtriuilêptatcecclefiafticomagiftra--tui in rebus fpnalibus non effe fubieda, fededi- Potefias 1 uetfoc^ifteiilidebear morem gerere, vehemen ciuilis q-ter errät.Na ChriPiani principes,aut imperiü ple teno potc neeSfitentur, q» nondebeantneq? poffintfacra fiati erde menta accipcre nifi a facerdotibus, g vice Chri fiafticx ^ Apoftolojÿ in eedefia pfident^quodej! eis folö fubfir.

diÄum fit illud:Hoc facite in meam cemmeme ratióem.Et de eis ilhid: Qui vos audit me audit. Vue » Sc qui vos fpernit .me fpemit.Sed hoc docent eti àm hic adoerfarq, quando minifterium verbi Si facramentoijtfacerdotibus (olis nô magidratul ciuili autplebi attribuunt. Errarûttigo plunmi qui fibi adminiftrationem non folum verbi fed

amp; faeramentoRtemere vfurpabant. Hie refriquot; cat mihi memoria m quorundam fluka tenieri-» tas.quoi^ akera pars (aeerdotum, altera popuH vices præ feferebant.Iliac te^toferantenimtequot; dlores) akum refonabar germanico idiomate: Dominus vobifcû,Surfum corda, Gratias aga^* mus domino deo noflro, lt;?^ deinceps vfq? ad fi-nem illius canine mifiæ afta (quç humi ex gleba crudas parabat tedoriar) vt fubulci boabant ex aducrfo,quandoresrefponfioneindigebat. Vbi veroventumefletad ilium locum vbi ex more

facerdotes corpus dnicum cofecrant, repperit for te in finupanem alter cor? quie ceóto dépende-* bant, quem cum magna voce ceu benedicebat, O infani frangenstrifariamvnampattern tradidit focio, am. alteram renuit fibi.quod reliquumerat proqeie^ bat in turbam dicens cadem lingua: Accipite 55 comedite,hoceft corpus meum.Hsee non dicere. Hifi quidam noßrarium fuis vidiffent oculis,fuif q? audiflent auribus.O religu 'nem,hoe hominS genus dignam.Sic resfacrarifTimac apud cos ver 'fatfuntin res plus qua aniles.Si rantuEpifeopo-' rumeftficutvcreeft.adminifirare facramenta, erraruntergo ißitotaquod aint.roelo. Suxerunt In hoc aconithum ifti ex mellitis Lurheti fcriptis.

doJlnna cognofcere, amp;nbsp;dodnnam pat?« euange lioquadramê refpuere.qucdqj ipfi impios,quo-rnmnota eft impiccas, a commumone Eccleüx debeanCavcere.óif quod m hacparcecitra cotro-uerfiam Épifeopis fubditosobremperare epor^ teat. His tam multis verbis ipfi fele condemnar aduerfarrjremeiitaris,amp; nou obferuati manda- Mk fual H.Si em quod Catholice fentiunr,ad ecclefiaßicä cant fc ip nóadciuilem potertate pertireatcognofcerede fiaduer* dodna.amp;falfam iSi erroneam a vera 5^ reóa, ^arq difcernere lt;5^ proqcere.amp;q» hicobediendumeft Epifeopis, pefnme faciunt ifb, quando dodtrina euangclio conformem, amp;nbsp;a multis annis fine vl lacontentione ab Epifeopis receptiflimä cture cens natam exibilant.amp;'qn fua m dodrinam ab Epifeopis reprobatam, entra obedientiam erga cos cü tanta pertinacia defendfit.NoluntEpifco pihâciftoiyhærericam dodlrinadi(ïèminari,no lunt ca populum dei infici, ^ hoe magis earn di fpergunt ,quo fcfunt magisid Epifeopis difplice ïe. Vbi eft ohedientia eoijr erga Epffcoposlt;Et nS folum nó obediunt fed amp;nbsp;makdicunt Epis,fi qn Ïnaliquem huiusdodrinardodlorê vel protedo tem feucrius animaduertunt.Hicdefendunr Epi feopos, alibi debacchätur in cos vt in carnifices ®^*ï Tyrannos.Quid facient boni Epifcopi? qn Vtrintp peccant in ipfoslt; Si difcernut inter dodfri nam æ dodtrinam, amp;nbsp;propciunt hatreticam lt;512 ab euangclio dilTidentem,audiunt maledidb,au diuntTyranni.Si nen difcernunt neep proijciunt alien5,rurfus peccant In anima fii3,quia nofun-' guntur fuo officio.quod vel ab aduerfarqs eis tri Buit.Gerte ft Epiica a deo vt ab aduerfarijs ma

Inalediciintur infeliciffimum viucndi genus efi clTeEpifcopum, Sedid abfit, nam certo certiu» quod eis deus benedicat, quibus ifti temerario aufu maledicunt,

^Prxterea qii5doccclefiadicsc iurifdióiói tri _ buuntminiüerium verbi Siffacramentorum.ab Epictia folutionempeccatorüamp;cognirionem ibterdo' debetre- cftrinani(Sódolt;ftrinam,5lt;proindeetiam gladi-g5’'^pt2'' um fpiritus, quo prafcindant a communione tê eiuüê. cedefiæ impios,bene mouentur. Hoc folumadij et p!ebc. cere debcbant,qgt;)pfosqucq; regereoporteat po Heda in tcftatem.vnacüvniuerfaplebe, nam hoc maxi Lucam. nrepertinet adccclefiafticam iurifdidbonc vtad meliora extimukt bonos,amp; ad bonn perurgeat malos.Hoc adeoplacuit Bedævt diceretfuper illud Chrifti didtu: Certantibusde prioratudifci pillis, pius magifter eos nö initae conrentionis ar guir, fed fotmamquâfequâturhumilitatismo^ défia rône deferibit. In qua tn forma obtinenda maiorcs ód præceflbres id eft, doiftores Eedefix Epifeopi *1°” minima diferetioneopushabent,nevideik rô fuper ^^'^ regum gentium inftar dominari fubiedis, bianr. ^^‘^ abeisgaudeantfupuacuislaudibusattolli, fed ad exemplum régis æterni quafi iunioreseis quibus regendis praefunt,efFiciantur ac magiftri. Quia nimitÿ necefTe eft,vt fie bn agentibus p hu militate fintfocij.quatenuscôtra delinquêtiûvl tiaperzelûiuftitiæ finterelt;fti,vtlt;St?bonisinnul Jo fe pferant: amp;nbsp;cüprauoiÿ eulpa exegerit,potc ftarê protinus fuiprioratusagnofeant.Neem pfl dentis animus ad elationê ptâtis fuse deledlatiôc rapiaf,reifte per quendâ fapientê dr:Ducê te po-fuetûtnoU excolli/cdefto in il lis, quafi virus ex

Jill's. Hincetiam Petrus ait: Non dominantes in clero, fed forma fadi gregi iEt tarnen non nun-quam grauius delinquiturfi interjjeruerfospJus acqualitasqua difciplina cuftodiat.Quiaem fal-fa pietate fugatus ferire Heli delinquêtes noluir, apuddiftrióü indicé femetipfum tu flips crude-li dânatiôe percufTit. Vnde necefle eft vt restore fubditis amp;■ matte pictas, 6ó patrê exhibeat difd plina. Arcß inter hçc follicita circûfpedliôe prou! dedvi.ne aut diftridio rigida, aut pietas fit remif fa. Hxc ille bn pro nobis dixit,amp; ligt ex rjs,q^ Epiamp;ecclefiaijtrecQoresdiuinoiure coganf in-folêtes corrigere.Et ne hue vt nouitiücxibilenr, loquatut pro nobis etiam Augurtmus.

lt;[Quantn ad nos prinet inquit,oësfaluos fieri Aug lib. Veile debemus,oibus ne perçât,vel ne aliospdac de cerre, adhibendaefta nobismedicinaliterfeuera corre ôigîa. dfio.Dei eft aSt illis eâ facere vtilc,qs ipfe præfei uit iSSpdeftinauit röformes imagis filp fui.Si em aliqn timore nó corripimus,ne aligs inde perear. Nec5 em dileeftionis vifcera maiora geftamus, g b.apoftolus,gdicit:Corripiteingetos,cófo!ami nipufillanimes.fufcipiteinfirmos.patictes efto-tc ad ocs.Videteneqs malu pro malo aücui red dat. Vbi intelligendfi eft,tue potius malü pro ma lo reddi,fi corripiendus non corripitur, fed praua diffimuiatione negligitur. Audishieq» ad ec-clefiafticospertineat,vtomnes peccantes neeo-rum negligentia pereät,ecclefiaftica cenfura co-creeant.Audfeunde etiam fecundoficdicentem.

CQuadovidethóaliquêmale viuentc,5ó for rj j teecclefiaealigdpftantê.amp;rnóeücorripir.aiofu 'ï” ƒ git.QiiidcaïofugcrefTimerc.Timorcfuga in ''^*^“’ *’* térior, Quare timet^ga mercenari» c,ncforte ille

ttïak accipiat quod compit,amp;: non det,quod Zb let. V idet lupS venicntê.i. diabolû male Viuctis colla fiangentem,0lt;fugit, animo abthnet ab v-tili correptione plenustimore.Qui autem paHot eft,lt;SiSeft ei cura pro ouibus.non eum dimicrit,^ facit quod ait apoftolustCorripite inquietos.cô-folamini pufillanimcs,A: c.Nocrgoputetquif-' piam,vel qui fe dicit paftorem, quia non reddir malum promalo, ci qui reddit potiusbonn pro bono.Ille cm etfi peccator eft 06 fcelcftus de bo* nis fuis dat Ecclefiæ, ille autem malum pro ma-lo reddit,cui fubtrahit corteptionem. Sed quonP am hoc totum dilediftimi faciendum eft.aliquâ do autem homines correptoresfuos putantini' micos fuos,ideo cum dixiflët: Corripite inquiet tos,fubiecir,confolamini pufillanimes: forte eiS de correptione incipit deficere.Ä: perturbât, tûc oportet confolari.Sufcipite infirmos, ne per îfir-mitatem cadant, Sititubare cerpitinfirmitas, finu fuo fufeipiat charitas. f[H xc fit optimi paftorisfummacura,vt hancrediftimam bene regendinormam.quamdiligentiflïmeohferuet, Completftitur vero in ca quicquid aduerfarq hie Epifcopis 56 paftoribus temcre pro fua libidine adimunt.Eteandem fententiam Auguftini adno tat in Epiftolam priorem ad ThefTBeda.

Cottepri H Addantigitur fuœfententiæquod Epifcopis o deliquê f aefta fit poters corrigendi,aut fi malint.corri-tium fpe piendi peccantes, vt continuo fequatur ifta addi «flat etia tio obedientiam,quam definierunt fubditos Epi ad Epif- fcopisdeberc.AdciuiJemquIdempoteftatemg copos, nbsp;nbsp;nbsp;tinet conferuare iuftitiam,nutrite pacem:ius fuS

dîcebat Petrus,quod duces amp;: reipub. moderato res a deo miffî fine vindicatum maiefalt;3ores,nu Rom, o. tritum amp;nbsp;laudatum bonos. Et collega eius Pau lus afTerit poteflatem baud abre gladium porta re.Et hoc feruabuntillladufque fuos limites, ne falcem mittant in alienam mefTem. Ad vtran-que poteflatem pertinet, tueri bonos, punire ma los,^ quod tam ecclefiaflica, quam ciuilispote flasadeoeSflitutafit ad adificationê non ad de ftrueftionem, quodquevtraque fpedaredebeat diuinum honorem, nullomodocommittens.vt impuneprauorum hominum peccatisblafphc-metur,imo rurfus crucifigatur Chr/flus, id quod Paulus quofdam quoad poflent, feciffe teflatur. Hcbrœ. « Deinde fummo labore vtraque profpicere debet fubditorum bonis, vt iufle,vt fände, vtquc parate viuanr, Vtriufqueigiturfuerittuerifidem Catholicam,religionem auitam, SC innocenti-am,non committere vt hasrefes libere in vulgus difpergätur,vt diuinse leges negledu abrogétur,

* innocentes malorumfludiopeflundentur, Hoc folum interefl inter vtranque poteflatem, quod ecclefiaflica fpiritali, ciuilisin coercendo rebelles matcriali vritur gladio,

CPoteft 5c vtraque poteflas pro varietate tem- Potefias porum 5i morum flatuere, definite, prout corn- vtraç de munitatiamp;reipublicavtilefuerit. Hichabe- iurediui-mus teflimonium fcripturscdicentis experfona noeSdit dei;Per me reges régnant amp;legumconditoresiu flatuta. fla decernunt. Sic Apofloli 8c feniorcs,ficpatres Prouer.ï in fynodis,in Concilqs,ficimperatorcsmultadc creuerunt, quibusinxta euangelium obedienti-amdebemus,fi tarnen aduerfarijpatianturcuâ-

Roma. 13 geUmneffe.quodpratdpit nobis, vt prælansno^ Aris obediamus,«^ quod Paulus ait: Omnis ani mapoteftatibus fublimioribus fubdita fit, non eft enim poteftas nifi adeo:quç autem adeo funt otdinata func.Itacp quirefiftit poteftati.deiordi p . nationi refiftit, Qui autem refiflunt, ipfifibida-' i.Vetn.j, mnationê acquirunt.EtPetrus; Subieóiefiote omni humanx creaturæ propter dominum, fine régi quafi præcellenti, fiue ducibus tanquam ab eomiffisad vindiflam malefadlorum, laudem Veto bonorum.Et mox:Serui fubditi eftote in oquot; mni timore dominis, non tantum bonis 8c mo' Hebr. 13. deftisfedetiamdifcolis. Et quodaliolocodicit Paulus; Obediteprarpofitis vcftrisóó fubiacete eis,ipfi enim peruigilantquafi rationem redditu ri pro animabus vertris. Et Chriflus alibi dice-* bar, quod folum ad folos pertinet cccleffafticos Igt;ucæ to- præ'ïtos;Qui vosaudic,meaudit, quivosfper^ Matt* 23' nitmefpemir. Et ; Super cathedramMofifede runtfcribae amp;nbsp;Pharifaci, omniaquaecunq^dixe-rint vobis facite, fecundum opera eorum nolite facere.Ex his omnibus fatis claret,quod obedire nos oporteatetiamfipetuetfiffimusfitmagifira tus,nifi talia praeciperent, quae non poflent citrä animaeiaéturam obferuartSi tale quid iuberenc magisobediendum effet deo quamhominibus. Quod de magißratu dicimus, referatur tarn ad ciuilem quam ad ecdefiafticam poteftatem. Si enim de obedientia erga ciuilê ma^ißratum ha bemus mandatû.quantomagispcipimur ecclegt; fiaflicæ ptäti moremgercrediïis curç efl,ne exter nä iuflitiä. iniquitate anteuertamus,Ä fi qn pec^ camus,publicitus inigtatis nos cödemnanr.Con

tta aliter externa inigtaté arguutccdefiaHid vi ti atcj ifti,æ aliter obiurgant graui verboij? fui-mie latente et nemini pter deû nota noxâ,cui oia nuda funt SC aperta,amp; pter Confeffariû.cui ceu chirurgo fpiritali pesions fui vulnus denudauit. Et ipfi aduerfarq nofiri, tametfi Catholicis fere vbitç infefti finr,multô tribuut ecclefiaflicæ pta tijamp;pfcrtimgj opotteat illis obediredeiurcdi-üino,iuxta ilia ;Qui vos audit me audit,et g vos Luca,io. fpernit me fpernit.Si veto de iure diuino eis obtê peratur,quod ipfi pro nobis ingenue dient aduer farq,amp; produnt fcripturatrergo ta qui côténit, g g tranfgreditur eoqt iufta décréta,agit côtra mâ-datû dei Ägtauicer peccat. Quan g habeam » c-tiâ apertiora facroq? voluminû teftimonia, q, g euangeliononobedierintjpocnasdcntininteritu ».Theff.i aternas,Euâgelio veto nô ohediunt, qui iuffîoni Chriftinonparent.Nâipfcdixit.giprælatisobtc _ _ perare debeamus.Et Pauluspræcepit fidelib. vt Actun.i# feruarent prateepta Ä décréta a poft. amp;nbsp;feniorS, g erant Hierofoly.Et Theffal.fcripfit in bate ver î.TheH.» Ea;State 06 tenete traditiones quas didiciftisfiuc per fermonc,fiuc per epiftolâ noftra. Vides quan to ftudio Paulus coegerit iftos vt obteperarët c-didis prælatoqt.amp;iib opinioncfalfi arbitrantur coqt obferuantiâ nihil ad falutem facere. Certe fi nihil frudus parit eoqt obferuatio, facilius conté nenturvtfierilia. «Etoêsveteresfaiptoresad Ad obe-obedientiâ erga eposnoscohortatifunt,haudne dientiam Icq qd ex obedictia nobis multûlucri accrefee- ergaprae let.Orig.poft Apo.haud ita muleis ânisnat’,ma latos hor *ftni fecit obediêtiâ vt erga parères, ita56erga tatumos epos et psbyteros, Difeam» ingt,filq fubiedi eê Origents m a

pareiitibus nofins.maior minori fubijdatur. N3 quia maiorem lofcph vidcbacïcfusxtace, pro^ pcerca eum parentis honore coluic, omnibus fi-lijs exemplum tribuens, vt fubrjdantur parenti^ bus: Quod fi patres ijs non fuerint/ubijeiantur his quipatrum actatem babent. Quid loquorde parentibus cSrfilrjst’Si lefu filius dei fubrjeitur lo fepb «Si Maria, ego non fubrjdar epifcopo, qui mihi a do ordinatus eftpater^nonfubijeiar pref bytero, qui mihi domini dignatione prapofitus elt^Hadlenus Origenes.

Ignatius lt;[Ethocvetuftior Ignatius Archiepifcopus óómartyr.ficfcribit Magnefianis; Dignumeß lt;Si nos obedire Epifcopo noflro, 8C in nullo ei có tradicere.Terribilc eß enim tali contradjeere. Non enim ißum vifibilem quis fpernit,fcd ilium inuifibilem in eo contemnit,qui non potefl a quo quam contemni. Hic enim non ab homine fed a deo habet piomotionem.dicit enim deus Samue li de contemptoribus eius: Non te fpreuerunr fed me.Nam amp;: Mofes populo aduerfus fc murmu-tanti ait:Non enim aduerfum nos murmuraßis, fed aduerfum dominum deum. Nemo enim inul tus remanfit,qui fc contra potiores extulit.Deni^ que in lege Dathan 5C Abyron Mofi refiflentes, viui ad inferos depofiti funt. Scd amp;: Core lt;5«; qui confpirauerunt cum eo aduerfus Aaron «o . igne confumpti funt. Abfalom eriam parricida exißens, diuinoiudicioarboriappenfuseß, fed Ä^coreius quod mala cogftauerat,fagittis trans Fixum. Oziasquoque leprofus fadlus eß,qui con tra facerdotes facerdotium aufus efl arrogate. Saul etiam facrificarc prafumens, regali digni*

ECCLESIASTICA Fo.»7gt; tati dehonoratus efl. Non refpedtans prindpem facerdotum Samuekm.Oportecergoamp;nosre--uereri potiores. Et dignum eft non folum vocari nos Chriftianos,fed etiam effe. Non enim dicere fed efTe fadt beatum.Hadlenus Ignatius amp;nbsp;hue ufque nos diximus, quod Epifeopis amp;nbsp;Ecdefiae pralatis omnes teneantur obedire: nunepergant aduerfarij.

CNoftri fie docent q^Epifeopi non has bentpoteftaté aliqdftatucdi cotra cuan^ geliumtdocent item canoncs 9- dift.Por^ to contra fcripturam eft traditiones con? derc aut exigerc,vt per cam obferuatione fatisfaciamus autmereamur gratiam aut iwftitiâîlæditur enim gloria meriti Chfi»

CVno animo vnoque ore hadenus docue- Epifeopi runt Catholici,Epifeopis prorfusnullum effeius non pof-ftatuendi aliquid contra euangelium,fed potefta funt quic tem acceperunt in »dificationem^non in deftru' quam fta dionem.Hicigiturbenemouentur aduerfarij. mere con Non tarnenfatisprudenterdicunqquodcuferi' traeuan-pturispugnetficondant Epifcopiautexigättra geli. ditiones,quarum obferuatioe fatisfaciamus pro peccatis amp;nbsp;mereamur gratiam aut iuftitiam.

Nam quod ipfi negatum pergunt, confentaneu eft lt;Sc dreumdrea facris litcris confonum, tantn abeft vt cum euangelio pugnet.Sacre liteiæ vbi que produnt,quod poenitentia,elecmofyna,ieiu-nio,lachrymis,oratione,vigilijs debeamus gra-* tiam, remiffionem peccarorum, mifeticordiam querere,Et ne purent aduerfarij hic nobis nô fup m 1

petereteftimonia.necefTeeftvt aliquodexomni bus proferamus. Sane Chriftus munus euangelij Mate. 4, exordiensapœnitentiaincoEpit.Poenitêtiâagite „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit 5c appropinquabit,regnum calorum. Et

Act. j. Petrus praccipuue poft eum euangelij Conciona^ Efa. jSi bsïPoenitiminiSCconuertiinini, vtdekaturpec cata veftra. Et de eleemofyna in Efaia dicebat Luc. ii. fpintus fancftus ; Frange eluriêti panê tuumamp;c.

Ét apud Lucara ipfe Chriftus ; Date eleemofy-' Ïoel. ï. nam amp;nbsp;oïa munda funt vobis. Et in loele vrgec nos vc fleru Äieiunio gratia m «Si remiftionem peccatorum poftulemus. Et apud Matthäum dicit ; Petite Ä5 dabitur vobis, quærite lt;St^ inueni etis,lt;5ó c.amp;innumcra fere habemus huius rei te-ftimonia.

Clam fi dicas, quorfum hxc i breuiter refpon debo, vt mittä re ad Summos pontifices, ad Epi fcopos interrogatum,quales traditiones ipfi con diderinr. Plane nihil audies ab eis tradirum efle nifi quod ad mortificationem pertineat. Siaut omniaad mortificationem pertinentes ad gra tiae impctrationem,ftata ieiunia,pniae,orationes ej alia pia exercitia,cur non licebit Epifcopisea praccipere, ad quæ alioqui tenentur qui cupiunt tuftificari^ lam fi vt gatia diuinitusconfequar, aliquid facia operis ès hoc ipfo meritorum Chri fti Ixdo gloriam, fane nulla re magis,atq? factis iiteris 5ódiuinis mandatis gloria meritorü Chri fti obfcuraf. Sed id abfir, nam qiiœrêtibus nobis gratia óó falutê ex merito Chrifti, datur quiegd cupimus, ós hoc padio mirn in modn gloria me ritorn Chrifti multo gloriofiorë reddimus. Audi e3c optime ledtor quam candido ne dieam ten«

^Facile aut po (Tent epi légitima obediê tiam retinereji non vrgerent feruare tra^ ditiones,quæ bona confeietia feruari non poflunt Nunc imperant ccelibatum,nuk Ïos reeiptunt nifi inrent fe pnram euagelij dodrinam nolle docere»

®Sane fic iflos cöcliidcre opertuir, ne finis initio nôrefpondeat. Quemadmodum a calumnrjs, a mendacijs, a conuitijs telam fuam exotditi funt fiudiofi tedioreSjita earn eadem arte pracicindOt, Calumniarum continuatie dicendi finis. O homines improbos^Quem vnquam eoegeruntE-pifcopi adobferuantiaminiquarum traditionSd Qua nam funtilla traditiones qua bona confei entia feruari nó poffuntdNum calibatus non po teß bona confeientia feruarid Quid rei efl, quo minus poffird An nonlicetnobisïbona confeientia Qirißum,Mariam, apofiolos, A: reliques fandlos ccelibes fequid Vbiquafo vifuntutilla imperiorum fulmina, quibus compdluntur nubiles ncnubant.Sidicantdcimperrjs quibus ar-centur anuptqs facerdotes, breuiter refpondebo q» facerdotibus nonliceat contraherejicuitaur prius q confecrarentur. Si noluerunt huic fubiace re imperio,a facris abfliere debebât.Ne mo cogif ad Sacetdotiü.quï pori» fuaptefpötc ap!ex5s,cet to certius feit hoc imperia de coelibatufacerdotiO annexa ec.Qui 5pledlit,ïterim cogitet gb.eö mo dispuru feruet, réfugiât ad ca q nes nS q ißi nain 4

rurales Theologi oftêdimus côtinëdi phat maca, Omnes ecdefiaftica: conttitutiones eopotiffi^ Régula mutn tendunt, vt conferuetur iuftitia, omnifquc vnde dp ex hominibus perçât iniquitas. Kavœ/j enini catur, nbsp;nbsp;nbsp;græcc latinis régula dicitur .régula veto dida eft

quod rede ducat, vt forte errantem akorfum trahat. Alq dixerüt regulam didam abeo quod regat.velquod normambenc viuendi præferp bat.vel quod diftorta prauaeß corrigat. Nerp po terit ois côftitutio lex dici.nifi iufta fit.rationabP lis. vtilis, imo amp;nbsp;necefTaria. Cum igitur omues ccclcfiafticç conftitutioneshacfolü rôiic obtinue rint.vt quod iuftuni.quod honeftum.quod vtile, quodç^ necefTarium ed.faciant homincs.qua te-meritate ne dicam impudentja.audentifti vnita lis ecclefiafticæ ofores dteere.quod epifeopi vrgc ant feruare quæ bona confeientfa feruari non poffunt^ Adeone peccatum eft.adeoeç ne macu Îat côfeiêtiam iufti.honefti.vtïlis imo SC necefla rq obferuatio, vt ifti ab ea iure homies auocentlt;

lt;[Iam quis non admiretur, quis nô ftupeat ad tam impiam impudentium hominum calumni-amlt;Nullos recipiunt inquiunt.nifi lurent fe purs cuangelrj dodrinam nolle docerc.Hic T, M.ap peUamus Carole Imperator clcmentiffime.vt iu » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dices inter Epifeopos amp;nbsp;iftos gditiffimos homi

nes,an vera fint quæ ifti nugantur. An audieris, an legeris taie aliquid in decretis SC decretalibus adquæ Epifeopi omnes inftitutionis lt;56ordina-tionis facerdotum ritus exigunt. Appcllamus o-mnes bonos viros.præfertim eosquicordatiores funt, quic^ plurimum habent incorrupti iudieq, vc dicant quando in republi. Chriftiana melius

aó:« fit,nunc quando ifti temeratores magis qua doflores haereticum fernen fuum difperferunt,an antehaceüSandi Epifcopieoi umcp vicarq fan «flam euangelicæ ventatis dotflrinaconcorditer in toto Chriftfano orbe prædicarenc 5C’ prædi-cant'’ Multi prælatorummaluerunt cum tempo rariarum return turn corporis fui iacQuram face-tc.quam ad latum eulmum a veritatis pratdica-tione difccdere.Malucrunt exulare,lt;5i quaeß fu-bire incommoda, quam puram euangelijdodlri nam occultare, nimirum hand nefcij melius effe pro verirate pati fupplició, quam pro adulatiöe n.q.j. ca. confeq beneficlS.Etvftßin hanchoram,lausfit Nemo pc deo opc.maximo.adeo deteftatur Catholici præ- ritorüm, lari errores, adeo funt veritatis amantes, vt hac parte quidam veteribus nihil fint inferiores^ tan

Cïn Epilogo dicunt nihil diflum ad vllius con tumeliam, fed tm ca recitata effe q videbantur neceffario dicenda, vt intelligamus in doc^tina amp;nbsp;ceremonqs corum nihil effe receptum contra fcripturam aut ecclefiam Catholicam. Qui-bus contumelijs Catholicos affeccrint, quibus conuitqs innocentes Monachos oppfferint,mcli-us intelligent,qui hanc noßram qualemcScßope ram legent: aut fortaffe melius norunt, qui fano iudicio Confeffionem amp;nbsp;Apologiam legerunt bene fideles viri. Quantum veto fcripturas ad uerfusfcripturasadulteratifint,quaedecerem5fjs contra Catholicam ecclefiam abßulerint, quot quotvelin Haffiavelin vnaSaxonixparte ver »ti funt, melius nouerunt, lt;5ifi hac noflra nung

vel legerint vel viderint. Si iftis verbis fadta rcgt; fpondiiïent.nullusfuinctcontrouerfiXjConcerta tionisamp;diflenfionis locus , æ nihil nobis opus fuiffet longa oppugnatione aduerfus tranquil^ los, fruftra ornnem hanc expendiffemus opc' ram.

CTu igitur quifquis non grauatim EcclefP aßieardodrinx fubfcribis,hoc anïotuo fortiter infcribc,quod tradit 5idocetEcclefia,fuge quod tradunt aduerfarij. Hic perires, illic certo certius faluaris.IRaautemampledar)s,quodin baptiP moomniapeccata remittantur, maneat vero peccati fomes concupifcencia.qux fit vel pee-cati vel meriti caufa. Peccati,fi concupifcentix malefuadx afTentiaris per opus;meriti,fi concu-pifcentiam vincas. Deinde quod fola fides non iuftificet, fed opus habest bonis operibus: inter quxprxeipuafunt conuerfioapeccatis, poenP tentia amp;nbsp;diledio.Tertioquod vna fit bonorum ód malorumEcckfia externa,apud quam fit or-dinandijdecernendijftatuendi, qux videntur rei-publicx CHRIS TI AN AB commodate, non folum vt feruetur polit ia,fed vt mereamur remiffionem peccatorum, cum propter obfer-uantiam turn propter obedientiamerga Epif-topos amp;prxl atos. Prxterea quod Sandos qui cum deo viuunt, non modo venerari fed amp;nbsp;in-uocare debeamus, vt nobis a deo impetrent qux faluti noftrxneceilariafunt. Podremo vtnullo modo acquiefcas aduerfariorum peffimocon-filio, vtcum periculo óC ofFenfione pnlmxtux

aduetfusEcclefiaedecretacommunices fub vtra que fpecie ; nam ea communie non habet mandatum dei.fed folis facerdot ibus pr^ceptum cH vt accipiant etiam factamentum fub fpecie vini. Etomninotalem te exhibeas, qui dignus fit poft huius vits curricula trium

Poft hanc Catholicam cuangelicc ve ritatis SCerromm quos difperferunt al^ quotpfeudocuangeliftæ amp;nbsp;erronés Mo^ nachi,exegefim prudens ledorjac vt me mineris didorum quæ fapienter in Eccle fiafte fic contionatus eft S ALO M O Nt Faciendi plurcs libros nullus eft finis,F 0 nemloquendipariter omnes audiamus: DeumtimeSC mandata eius obferua»

Cura deinde ne te verborum amp;nbsp;fern tentiarum lenocinia a Catholico fenfu Si. ab Ecdefe vnitate ih ledent» Vale viueqj féliciter»

CAlia obfccro te pie lector,pro can dore animi tui corrige,maxime fi quç ad Catholicum fenfum videbunturpertinere*

Folio, Fade,	Linea.		Pro.
«ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i	igt;	ßj«gi(0/J	ßjaSji'a/i
?«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»	f	principis	pccpis
40. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;	9	aliquid	nihil
5$. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1	K	Porro	poro
77; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1	ï annot.	peperetit	paruit
91. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»	5)	pepererit	paruerit
nï; i	J»	dcliniti	delinic
tai, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i	vW.	non	num
lOj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I	»I	orthodoxi orthoxl
»15. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1	iânot.	impcrfcdi imprfeda
»IS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*	S	Hic	Nie