Dit boek hoort bij de Coiiectie Van Bucheii Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

'jr Q-ó'-c' ^

PiTERENTII COMOEDIAE SEX, TVM EX DONATI commentarijSjtum ex optimorum,præferti'm veterum,exemplan'um col latione^diligentius quam vnquam antehac,emendatæ»

AElii DONATI ANTIQ^VISsimI ET CELEBERRIMI grammatici i'n eafdem, quicunque extant,commentarij, ex veten codice manu defcnpto,græcis etiarn rep oft cis, accurate caftigatu

^ALPHVRNllintertiamcomoediamdodiffima interpretatie.

^ 0 R v M, quæ i'n commetarijs fp ar firn annotata funt,index ampliffimus*

PARISIIS» ®^OFFICINA ROBERT! STEPHAN I»

M»D»XXIX»

^Vm PRIVILEG! O, Cuius diploma feruatur ab ipfó typographe.

VOLCATII SEDIGITI DE COMICIS

L A T I N I S IAMBI.

Multos incertos certare banc rem vidimus, Palmam poetæcomico cui déférant* Eum,me ludice^errorem düToluam tibu Vt contra ßquis fentiat,nîhil fentiat.

Cæcilio palmam ftatuo de comico»

Plautus fecundus facile exuperat cæteros» Dein Næuius qui feruct,prctio in tertio cR* Siquid quarto detur,dabitur Licinio. PoR infequi Licinium facio Attilium.

In fcxto conicquitur hos Terentius»

Turpilius feptimum,Trabea odauum obtîneh Nono loco eflè facile facio Lufeium.

Decimum addo antiquitatis cauffa Ennium»

.ROB ERTVS STEPHANVS LECTORI lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S A L V T E M*

N T l B likdor optime, Tcrentiuscx noftra prodit officina cum E nbsp;nbsp;Donati commêtari js,in quibus emendandis nihil, quod quidem in

nobis fuerit,prætermiiîmus«

In primis enim Terentij verba paflïm in commentario mutilata amp;nbsp;confu fa,vbiqueinftaurata funt:ab ipfaque interpretatione fic difcreta, vt Ratim Ie# gentium oculis fefe offerant»

Deinde caetera omnia ita diftindionibus fuis illuürata, vt nunc citrà of: fendiculum amp;nbsp;kgi,^ intelligi poHinttcum in vulgatis codicibus nihil non ek fet vndique perturbatum»

Praeterea nonmodo verba plurima, amp;nbsp;expofitiones, fed etiam integrae pagina:,quae prius inuerfae,amp; fuo loco motae fuerant, in fedes proprias reuo;» cataefunt.

Quarto loco didiones innumerabiles paffim corruptae,amp; quafi prodû gialiter deformatae,naturali,quantum Iicuit,integritati funt rcflitutæ.

Ad hçc turn verba,tum fententiae maxima ex parte füppletç funt, quae in locis innumens defyderabantur^

Poftremó rcpofita funt graeca propè omnia,pro quibus antehac excufi co dices lacunis ferè fcatebant.Haec autem laboris pars operofiffima fuit:cum in vetufto excmplari manu fcripto ( quod nobis erat ex dono lodoci Badij opti mi foceri noüri, deque optimis ftudijs in omni vita bene meriti) obfcura tart? turn reftarent vefligia graecarum literarum:quæ,nifi ab homine perito, diuû •lari non poterant. Quae omnia in fauorem amp;nbsp;fubfidium ftudioforum praefti fit quidam nofler,imc) communis optimi cuiufque amicus,graece ac latine do lt;Siffimus:quihanc fufcepit emendationem antiquo illo, quern dixi, potifli# tn um fretus archetype» Cuius fidem tametfi in plaerifque fecutus eßzin plurû mis tarnen efl vfus coniedura fua:cæterum non fine acerrimo, quo in primis præditus eft,iudicio»

Præter autem fuprà didas noflrae huius cditionis commoditates, fenteru das authorum,quos Donatus citarefolct,integras, paucis exceptis, reddidit mus:cum in caeteris exemplis aut truncatac effent, aut carü didiones vix fin? gulis fgnatae literis extarent»Inqua laboris parte faepe fuerunt euoluendacó plura fcriptorum opera:fjpe interpellandus Petrus Roffetus poeta laureatus: vt Virgilianos verfus,quos ad vnguem tenet,nobis ad manum fuggereret»

His igitur amp;nbsp;alijs in hoe opere exhauflis laboribus:Donati in Terentifi non minus clcgans,quam doda amp;nbsp;arguta interpretatio nunc primüminlu# cem propemodum integra emittitur,qua: ad hoc tempus adeó lacera 8C mutü lata fuit,vt vix ab ipfo authorc,fi forte reuixiffet,agnofci potuerit»

Pr stereo quod in ipfo Terentio partim ex Donati commêtari js, partim cx optimorum exemplarium collatione haud pauca fidelitcr correximus» In fiimma tak nunc prodit opus,vt veluti nouü,nedum inflauratö videri poffit»

Q uód fiquis hæc non crcdit,aut parui putat noflrum hac m re Jaborem, atque diligentfamjobtcftamureum per deum immortalem,vtncgraueturno Rram cdihonemcumcaeteris confer re. Hocvbi' diligenter effecent: nos contig nuóiudicet nihil reiliferan'az contulilTemifi fupra fcxmilia infignium errato? rum in noRris cxemplis emendata deprehendent^C ster urn nequis erret,hoc fciatrficri non potuiHc^quin in tanta corruptionenonnihil imperfecRum rema fent.Nam fi'quis bic omnia rcquïretexadiflÏma:huic Donatus ipfê^ qui hoc præflct,à mortuis excitandus ent. Scdiam definotc pluribus admonere de nofira diligentia, Valecandide Ielt;3or:3f noflris, amicorumque laboribus, dü licet,otiofè fruere.Ex noRra ofFicina libraria nono calcndas Iulias. if *9.

TERENTII VITALE T DE TRÀGOEDIA AC COM 0E# DIA NON PAVCA,EX AELIO DONATO»

V B L i V S Terctius Afer^Carthaginenatus^ferumît Romæ Terê P ’ tioLucanoSenatori.àquoob ingenium,amp; forma nô inflitutus mo do liberaliter,(êd amp;nbsp;maturemanumiffus eR.Quidâ captû effe exiüi mâfquod fieri nullo modo pctuiffc Feneflella docet:cû m fine fecodi belli Pu nid,amp; antemitium tertq natus fit,amp; mortuusmeefi à Numîdis,aut Getulis captus fit^adducê Romanû peruenirc potmflctjnullo cômerdo inter Itahcos amp;nbsp;Afros,mfi poft deletam Carthagmc,ccepto.Hiccûmulris nobilibus fami hanter vixit:lêd maxime cum Scipione Africano, amp;nbsp;eu Lælio. quibus eriam corporis gratia conciliatus exiftimatur.quod amp;nbsp;ipfum Feneftella arguit,con tendens vtroque maiorc natu fuilTe.quâuis amp;nbsp;Cornélius Nepos æquales om nés fuiffe tradat,amp;' Porcius fufpicionem de confuetudine per hæc facia t, Dum lafciuiam nobilium amp;nbsp;fucofas laudes petit: Dum Africani voce diuina inhiat auidis auribus:

Dum ad Furium fe coenitare,amp; Læliumjpulchrum putat: • Dum feamari ab bifee credit,crebrôin Albanum rapi Obflorem ætatis fuæiipfus fublatis rebus ad fummam Inopiam redaeftus eft.

Itaqueè confpedu omnium abijt in Qræciam in terram vltimam* Mortuus eft in Stimphalo Arcadiæ oppidoînihil Publius Scipio profuit,nibil ei La:Iius,nihil Furius, Tres per idem tempus qui agitabant nobiles.faciUime Forum ille opera ne domum quidem habuit conduditiam: Saltern vt eflèt quo referret obitum domini fcruukis.

Scripfit comoedias fex.cx quibus prima Andriam cum aedilibus daret, iuflus ante Cerio recitare,ad ccenante cum veniffet,did:us eft, initiü quidc fa bulç,qucd erat côtemptiore veftitu,fubfellio iuxta leótulü refides legiffetpoft paucos veto verfus inuitatus vt accüberct,coenaflè vnà, deinde caetera perçut» riflenófine magna Gerij admiratióe.amp; hâcautc,amp; quinque reliquas æqua» liter populo probauit.Quäuis Voleatius de enumcratiöe omniû itaferibat, Sumetur Hecyra fexta ex bis fabula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Eunuebus quidem bis aâa eft:meruitque pretium quantum nulla antea cuiufquam comoedia,id eft odo milia numum. propterea fumma quoque ri» tulo afenbitur. Nam Adelphorum principiû Varro eriam praefert principio Menandri. Nonobfeurafamaeft adiutum Terentium in feriptis àLælio Scipione,quibus cumfamiliariter vixit. Eandem ipfe auxit:nunquam enim nifileuiter fe tutari conatur,vt in prologo Adelpborum, Namquod iftidicuntmalcuoli,homines nobiles, Hune adiutarc,affiduéque vnà feribere: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j r

Quodilli maledidum vebemensexiftimant. Earn laudem hic ducit maximamtcum illis placet

*.f/j.

TERENTII VITA

Qui vobis vmuerHs^Ä populo placent:’ Quorum opera m bello^in otio,in ncgotio, Suo quifquc tempore vfus eß fine fuperbia*

Videtur aute fe Jeuius defêndifle,quia foebat Lælio 8C Scipioi nS ingrat tarn effe hac opinionêiquæ tamé magi's 8C vfque ad poßenora tépora valait»

Q.Memmiusin orationepiofeait,P»Africanus,quia' TerentioperfcM nam mutuatus^quæ domi lufêrat ipfê,nomine ïllius m feenâ detulit» Nepos authore certo comperiße /ê ait C.Lælïum quondam in Puteolano CahMar# tijs admonitum ab vxore,temporius vt diïcumberet^petïjflè ab ea ne ïnterpel laretur:fèrius tandem ingreflum triclinium di'xiHe^non fepe in Icribendo magt; gis fuccefliflè fibi:deinde rogatum vt Icnpta lila proferret^pronuntiaffe verfus qui funt m Heautonrimorumeno,

Sa ris pol proterue me Syri promifla hue induxerunt»

Satras Terenrium exißimat^fi modo in feribendo adiutoribus indigue* rit,non tam Scipione amp;nbsp;Lælio vri potuiflé^qui tuncadole(centulifuere:quàm Sulpirio Gallo homincdodo,amp; qui confularibusludisinitia feceritfabula* rumdandarum :vel Q.Fabio Labeone,amp; M.PopiÜo^confulan vtroque,ac poeta»Ideo ipfum non iuuenes defignaffe^qui iê adiuui/Jc dicerétur:fed viros, quorum operâ,amp; in bello, amp;nbsp;in otio,amp; in negotio populus fît expertus» Poß éditas comœdias nondum quintum atque trigerimum egreffus annum^caufla cuitandæopinionis^quia videbatur aliéna pro fuis ederc:iêu percipiédi Gix corô inßituta moréique, quos perinde exprimeret in ferions, egrelTus vrbem eü^neque amplius redijt.de morte eius Voleatius tradit, Sed vt Aferfex populo edidit com œdias^ Iter hinc in Afiam fecit:nauim cum femcl

Conicendit,vifus nunquam eft.iîc vita vacate

! Q. Côiêtius redeötc è Grxcia petijffe in mari dicit cö centu amp;nbsp;odo 6bu lis couerfis à Menâdro, Caeteri mortuü eflê in Arcadia Stimphali finu Leu cadiaE:tradunt,Cn.Cor.Dolabclla,Marco Fuluionobiliore cos s.morbo implicitu acri,dolore ac tædio amiffatä fatyrarû^quas in naui prxmiferat, ac fimui iabularö quas nouas fecerat, Fuiffedicitur mediocri datura,gtacili cor* pore^colorefuico.reliquitfiiiam^quaeequiti Ro.nupßt.Item hortulos xxiu gerum,via Appia ad Marris villam.quomagis miror Porcium fetibere, —nihil Publius

Scipio profuit^mhil ei Lxlius,nihil Futius,

Tres pet idem tempus qui agitabant nobiles.facillime

Forum ille opera ne domum quidem hafauit condudiriam:

Saltern vt effet,quo refertet obitum domini iéruulus»

Hue Afranius quidem omnibus comicis prxfett,fctibês in cópitalibus^

Terentio non Cimilem dices quempiarn^

Volcatius autem non folu Neuio,amp; PIauto,amp;^ Cecilio,fed Licinio quo*

que poßponit.Cicero in Limonehadenus laudat,

Tuquoque,quifolusleéioCermoneTerenti ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Conuetfum,expreffumque Latina voce Mmandrum

DE T R À G OB D I A ET C Ó M OE D I A* In medio populî fedatis vocibus effers. Quidquid come loquens,ac omnia dulcia diemst.

Item C.Cefar,

Tu quoque tu in fummis,ô dimidiate Menander, Poneris,amp; mcrito,puri fermonis amator, Lenibus atque vtinam fenptis adiunda foret vis Comica,vt aequato virtus polieret honore

Cum Grid's,nequein hac deipedus parteiaceres, Vnum hoc maceror amp;nbsp;doleo tibi deeffe Terenti *

HæcSuetonius Tranquillus.Nam duosTerentios poetas fuifTe fchbit Melius,quorum alter Frcgellanus fuerit Teretius Libo,alter libertinus Tegt; tentius Afer patria,de quo nunc loquimur.Scipionis fabulas edidiffe Tetengt; bum Valcgius in adione ait, Hæ quae vocantur fabula:,cuius funt/

Non has qui iura populisrecenfentibus L)abat,fummo honore affedus fecit fabulas ƒ

Dus ab Apollodoro tranllatæ elfe dicuntur comico,Phormio, amp;nbsp;Hecygt; la^quatuor reliquat à Menandro,ex quibus magno fucceiru,amp; pretio Petit Eunuchus fabula:Hecyra facpc exclufa,vix ada eP.

N l T l V M Tra goed ia: amp;nbsp;comcedia à rebus diuinis eP inchoatum: ï quibus pro frudibus vota foluêtes operabatur antiqui. Na incefis iâaltaribus,amp; admotohirco, id genus carminis quod facer chorus leddebat Libero patri,tragoedia dicebatur,vel ct7ro Tou Tj«you, hoceP ab hirco ^ïoHe vinearü,amp; à cantilena.eius ipfius rei apud Vergillü plena fit mentio* vel 9ncd hirco donabatur eius carminis poeta:vel quód vter eius mufii plenus fo lenne præmiü eätoribus fuerat:vel quód ora fua fccibus perlinebat feenici an? levfum perfonarii ab AEfchylo repertum»Feces enim dicuntur grace r^Jyi?. Elhisquidemcaufis tragoedia nomê efi inuêtum« At verónódum coadis in vrbê Athcniciïbus,cü Apolloni Nomio,id ePpaPorü vicinorumque prpfidi ^eo, conPrudis aris in honoré diuina rei eireü Attica vicos, villas,pagos,amp;

compitafePû carmé foléniter catarétrorta eP comoedia,i7ro Touxeb/xâfap Hpù «.Aap, quodcPcomeffatu ire catantes.quodàpoetis folênidie,vel amatoric lafciuiê? tibuschoris comicis nó abfurdü eP.Itaque vtrerö,itaetiatemporum ipforu capto ordine tragoedia primo prolata eife cognofcitur. Nam vt ab incultis,amp; fens moribus paulatim peruentü eP ad mâruetudinê,vrbéfque funt conditæ, amp;nbsp;vita mitior alque otiofior procePituta res tragiem longe ante comicas inué? Sitomadte ^æ’Oy^nuis autem retro prifca voluêtibus reperiatur Thefpis tragoedife pri* bt?^ *”*^^ inuétorïamp; comoediae veteris pater Eupolis cum Cratino, AriPophané? ®*«lio '^^^ ^^^ datur:Homerus tarnen, qui fere omnis poetics largiffîmus fons eP, Eis carminibus exempla præbuit, amp;nbsp;velutquadam fuorû operum lege h^î co« ptafcripfit:qui 11 iadem inPar tragœdiæ,OdyPeam ad imaginem comoediae fediTemonPraturtNam poP illius talc,tantümque documcntum,ab ingéniez

DE TRAG OEDIA

fiflimis imitatoribus amp;: digeßa funt in ordinem,amp; diuiG calqua eti'am turn fernere fenbebantur adhucimpolita, afquein ip6s rudimêtis haudquaquam vt poHea fada funt^decora atque Icuïa. At nos ea^ quæ proprie de tragœdia dicenda funt,titulo propofiti opens inflantes^m alia têporadifFeramus: amp;nbsp;de hl's fabulisiam loquamur,quas Tcrctius imitatus ert.PoRquâ demonfiran«» dg originis cauflâ de vtriufque generis initio diximus:quod neceffe eü lam dk eemus^Comoedia ferc vêtus,vt ipfà quoqueolim tragoedia,fïmplex carmen, Comadû« (quemadmodû lam diximus) fuit:quod chorus circa aras fumantes nunc/pa ^’ tiatus,nunc reuolués gyros,cû tibidne cocinebatSed primo vna perfona fubgt; ftituta eü cantoribus,quæ refpôdens alternis choro,Iocupietauit,variau/tque rem muficâ.tum altéra,tû tertia,amp; adpoHremu crefeentenuméro,per author res diuerfos per/onæ,palJæ,cothurni,fôcci,amp; exten ornatus atque infignia fee nicorum repertaîamp; adhoc vnicuique fuus habitus:amp; ad vJtimum qui primai rum partium,qui fecundarum, amp;nbsp;tertiarum,qui quartarum,atque qumtarS adiores eïîênt,diftributa amp;nbsp;dinifa quinquepartito tota eft fabula» quæ tarnen in ipfis ortus fui velut quibufdam incunabulis,amp; vix dum indpiens,Kamp;/ic?^fx

dl da ert «?Klt;^'iilt;x,idcirco quïa nobis parum cognitis vitijs * autem quia ïneft in ea velut hifionca fides verx narrationisiSC denotninatio emniUf dequibushberede/cribebatur» Etenim per prifcos poetas non vtnunc,pcnk tus fitfla argumentar/éd res geils: a ciuïbus palam cum eorum fxpe, quigeffe tant,nomine decantabantur.ideo ipfa fuo temporemonbus multö profuïtd uitatistcu. vnu/qui/quecaueret,culpa ne/pedaculo exteris effet, Si domefffeo probro.Sedcü poetjabuti licentius ffylo, 8Cpaffirn ïxdereex libidinecapiQ lent plures bonosme quilqua in alterum carmê infame proponetet, lege lata, filube^Et hinedeinde aliud genus fabulx,idefi fatyra fumpfitexordium qux Snyruoti^o afatyris, quos illotos femper ac pétulantes deos fdmus effe, vodtata ed, etfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, aliüde nomé traxiffe praue putst alij .l’ixc,quç fatyra didtur, eiufmodi fuit, vt in ea quâuis duro amp;nbsp;veluti agrefli modo,de vitijs duiü tamé fine vllopro^ ptij nominis titulo carmê effet gt;Quod itê genus comoedix muleis oh fait poe# tis,cü infufpidonêpotentibusduibus veniffent illotufatffa defcripfiffeinpe^ ius,ac defotmaffe genus Üylo carminis, quod primo Ludlius nouo cófcripfit modo,vtpoefimindefaceret,ide[ivnius carminisplures libros. Hocigitur, quo fupra diximus modo,coaä:iomittere fatyra,aliudgenus carminis nf vïxp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

nàiptç^îciiifhoc eff noua comcedia repererepoetxiquç arguméto cómuni magis, Comadii Si generaliter ad omnes homines,quimedLocribusfortunis agunt,pertineret: quot;°“’ Si minus amaritudinis fpelt;fiatoribus,SC eadêopera multü ddedationis affer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ reticódnna arguméto,eófuetudine congrua,vtilis fentêtijs,grata falibus,apta metro^Vtigitur fuperioresillx fuisquxquxcelebrantur authoribustita nxe vixH^ficoßiMcum multorü antea,tâ prxdpue Menadri,Terentiiqueefl, de qua cü multa dicéda fint,fat etit tarnen velutadmonêdiledioris cauffa,quid de ar^ te comica veterü chartis cótinetur,exponeren Comexdia vetus vt ab initio cho rus fait,paulat{mque perfonarü numero in quinque adius proceffitdta paula

tim velut attrito atque extenuatochoro ad nous comcediarn ficperuênit,vtin

ET COM OE DI A*

ca non modo non inducatur chorus^fed ne locus quidem vllus fam relmqua» tut choro»Nam pofiquam otiofo tempore faftidiofior fpedator effedus^tunc cû ad catores ab a do rib us fabula trafibat,cófurgere amp;nbsp;abire cœpiffetzadmo nuitpoetas primb quidem chores praetermittere,locu eis relinquetes:vt Mes nander fccit,hac de caufla^no vt alij exinimant,alia»Poflremb ne locum qui? dem relîquerunt î quod Latinî fecerunt Comid« vndc apud illos dirimere adus qumquepartitos difficile eft*Turn etiam Graeci prologos nó habet mo renoflrorû,quos Latim habet. Deinde owu? «7ro pH^oivn?, ideft deos argumés tisnarrandis machinatos cæteri Latmi mftar Graecorum habentiTercntius non habet. Ad hoc s7jot«7;k« S7?oelt;igt;7r«:id eft perfonas extra argumétum accerfi? tas non facile cæteri habent:quibus Terentiusfæpevtitur^vtperharûmdu? Clones facile pateat argumenta. Veteres,etfi ipfî quoque in metris negligent dus egerut lambici verfus,duntaxat in fecûdo amp;nbsp;quarto loco:tamen a T ères tio vincuntur refolutione huius metri,quantû poteft,côminuti ad imaginem profaeorationis.Tum perfonarum leges circa habitum,ætatem,officiü,pars tes agendi,nemo diligétius TerentiocuRodiuit. Quinetiam folus aufus eft eum in fidis argumentis fidem veritatis affequeretur,etiam eStra præferipta comica meretrices interdum non malas introducerc:quibus tamcn,cur bonæ lïnt,amp; voluptas per ipfum amp;nbsp;caufta no défit.Hæc cû artificiofiffima Teren? tins fecerit:tum illud eft admirandö,qubd amp;nbsp;morem retinuit vt comoediam fcriber€t:amp; temperauit affedUjUe in trageediâ tranfittret, quod cum alijs re» bus minime obtentû amp;nbsp;à Plauto^amp;T ab Afranio,amp; Accio,amp; multis ferè ma? gniscomicis inuenimus.Illud quoque inter Terentianas virtutes mirabile, tjuodeius fabulæ eo funt temperamento,vt neque extumefeât ad tragica eek fitudinê,nequc abijciantur ad hiftrionicam. Addc qubd nihil abftrufum ab eo ponitur:autquod ab hiftoricis requiredu fit,quod fæpius Plautus facit,amp; eo eft obfeurior in piuribus locis, Adde qubd arguméti ac ftyli ita attête me? mor eft,vtnufquânô cauerit,autcuraueritca,quæ obeflè potuerût- tû qubd media primis atque poftremis ita nexuit,vt nihil additum alteri,fed aptô,ex le totü,amp; vno corpore videatur effe compofitü. Illud quoque mirabile in eo, primo,qubd non ita mifeet perfonas quatuor,vt obfcura fit earum diRindiox Et item qu bd nihil ad populû facit adore velut ex trageedia loqui.quod vi? tium Plauti frequcntilfimû eft.Illud etiam inter caetera eius laude dignû vi? detur,qubd locupletiora argumenta ex duplicibus negotijs delegerit ad feri? hbuiaru ge ^^‘^'^mmâ excepta Hecyra,inqua feribit Pâphili amorem,caeterae quinque ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;binos adolefcêtulos habet. Illud verb tenêdû eft,poft vwp xûi/x^iAj'ap Latinos

^^Xtæ ^'^^'■^ fabularû genera protuliifeivt Togatas,à fcenicis atque argumétis La? {«ttiiane ^mis:Prætextatas,ab dignitate perfonarû,amp; Latina hiftoria: Attellanas à ci ^tonieg uitate Câpaniæ vbi aditatæ funt plurimç:Rhyntonicas,ab adorisnomine: Miiaj^ Tabernarias,ab humilitate arguméti amp;nbsp;ftyliîMimos,ab diuturna imitation ^œdigse ne viliû rerû,amp; leuium per fonarû. Inter tragoediam autem amp;nbsp;comeediâ cum ’^'^^^^^tum in primis hoc diftat:qubd in comœdia mediocres fortunæ homi? num,parui impetus,periculâque,læt/quc funt exitus adionü. At intraga?

DE TRAG OE DIA

dfa^omma contran'a^ingentes perfonæ^magni timores^exifus funefli haben# tur.Et illic turbulenta prima,tranquiUa vlrima.In tragœdia contrario ordi? ne res aguntur.Tum quod in Tragœdia fugiéda vitamin comœdia capeflen da cxprimitur.Poflremo,qubd omms comœdia de fiÆs ert argumcris:Tra gœdia faepe ab hiftonca fide petitur.

Latins fabulæ primo à Liuio Andronico fcripts funt ad cundas res,cû Fabufeâ eriam turn recentîus idem amp;nbsp;poeta 8i ador fabularû fuarum fuiflèt. nbsp;nbsp;Co? ^^^

mœdi'æ autê,motoriæ funt,aut ftatan'æ,aut mifi2E»motoriæ,turbulents:fia tariç,quieriores:minç,ex vtroque adu cofifientes» Comœdia per quatuor Comadiæ partes diuiditur,Proîogum,Protafin,Epitafîn,Catafirophen.ProJogus,eft ^rX^cs velut præfario quædam fabulæ:inquo folo ficet prêter argumenta aliquid ad populum,vel ex poets, vel ex ipfius fabulæ, vel ex adoris com modo, logt; qui, Protafis,primuseftadus,initiümquc dramatis, Epitafis,incremcntû, J^“^’^’ proccflulqueturbarô:actotius,vt ita dixerim,motus errons, Catafirophe, c^aßaphe côuerfio return efi ad iucundos exitus,patefada cundis cognirione gefiorâ, Comœdia efi fabula diuerfa infiituta côtinens,afFedûmqucciuiIium aeprb Comœdia uatarû rerum:qua difcitur quid fit in vita vtile,quid contraeuitandû. Hanc ^“ Grçci fie difFiniere,Klt;s)/i^«(a)«is-Jp *iAKSJ7jjlt;2jp,lt;2î''zîrôÂi77«ûgt;p ■^^xy/^xTi^ip «nMwoç Tinçiox*. Comœdiameife Cicero ait,imitarionem vits,fpeculû confuetudinis,imagi nem veritatis.Comœdiæ auté a' more antiquo,dids:quia in vicis huiufmo^

, di carmina initio agebâtur apud Qræcos:vt in Italia côpitalitijs ludicris ad« miflo pronâtiationis modulo,quo,dum adus c5mutantur,populus detine# batur.Aut«îvô'?K’i«sj^Sp,hoc efi ab adu vitshominumqui in vicis habitas tant ob mediocritatem fortunarummon in aulis regijs,vt funt perfons tragt eæ,Comœdia verb,quia poema fub imitatione vitae atqucfîmilitudinecôpo fitû efi,in gefiu Â^ pronuntiatione cofiftit, Comœdiam apud Qræcos du# Comadi« biû efi quisinueneritprimustapud Latinoscertum efi,Comœdiam,amp; Tra p^^^^^^* ' gœdiam Togatâ primo Liuius Andronicus reperit:aitquc Comœdia eflè quotidians vitæ ipcculûmec iniuria.nâ vt intenti ipeculo veritatis lineamen# ta facile per imagines colligimus:ita ledione comœdiæ imitarionem vits,có fuetudiniique nô ægerrime animaduertimus, Huius aute originis ratio afa Comœdis ex ter is ciuitatibus,moribûlquc peruênit, Athenieniés nanque Attica eufio# ®”2° dientes elegantia, cum vellentmale viuentes notarc,in vicos amp;nbsp;côpita ex om# nibus locis læti,alacréique veniebantubique cum nominibus fingulorâ vita publicabant:vndenomen eópofitö vt comœdia vocaretur, hæc autem carmi# na in pratis primûmollibus agebatur,nec deerant premia, quibus ad fcriben dû dodorö prouocarêtur ingenia:iêd amp;nbsp;adoribus munera offerebatur, quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

libentius iucundo vocis flexu ad dulcedinem commendationis vterentur.Ca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

per nanque pro dono his dabatur,quia viribus noxium animal habebatur: à quo etiam tragœdiæ nomen exortum efi.Nonnulli autem ex amurca oleife# ’F«g«di4 ce,quseft humor aquatilis,tragœdiam dici,vocarique malueröt, Quiludi cum per artifices in honorem Liberi patris agerentur:etiam ipfi comœdiarâ, tragœdiarûmque feriptores huius dei velut patris,numen eolere venerarique

ET COM OE DI A«

caperunt.cuius rei probabihs ratio extititJia cnim carmina mchoata profo ffbantur^vtper ea laudes eius,amp; fada glonofa cekbrari,profcrrique confia#;

^^t«tum paulatim fama huius artis increbuit« Tbefpis ante primus hæc ferk pu in omniö notitiam protulit.Pofiea AEfchylus kcutus exemplutn^publi# wuit.de quibus ita Horatius in arte poëtica Joquitur, ^gnotum tragicæ genus muemfle camœnæ ^idtur,amp; plaufins vexiffe poëmata Thcfpi's, Quae cancrcnt,agerentque perundi fecibus ora* Î^oft hunc perfona:, paUæque repertor honefiæ AEfchylus,amp; modids infirauit pul pita tignis: Et docuit magnumque Ioqui,nitique cothurno.

Succeffit vetus hl's ccmcedia non fine multa Laude:fcd in vitium libertas exci'dit,amp; vim Dignam lege regi.lex efi accepta:chorufque quot;Turpiter obticuit fublato lure nocendi. Nil intentatum nofiri liquere poetee:

Necminimum meruere decus vefiigia Grarea Aufi deferere,amp; celebrate domefika fada, Vd qm' prétextas,vd qui docuêre toga tas.

F A B V L A generale nomen efi.dus duç primæ partes funt,tragoedia,amp; tomœdia» Si latina argumétatio fir,prætextata dicitur. Comœdia auté mul Us fpecies habet.aut enïm palliata efi, aut togata,aut tabernaria,aut attellagt; t’ajautmimuSjaut Rhyntonîca,aut planipedia. Planipedia autem dida ob bumilîtatc arguméti dus,^c vilitatcm adorum,quî non cothurno,aut focco '^tuntur in fcena,aut pulpito, fed plano pede.vel ideo qubd nô ea negotia cos t*uet,quæperlbnarô in turribus aut in ccenaculis habitantiû funt,kd in pla# *10 amp;nbsp;humili loco»Perfonati primi egifle dicuntur comoediam Cincius amp;nbsp;Fa ^ifcusaragœdiam Minutius amp;nbsp;Prothonius. Omnium autem comoediarum Scripta ex quatuor rebus omnino fumûtur,nomine,loco,fado,euctu.Nomi *it,vtPhormio,Hecyra, Qurgulio, Epidicus.Loco,vt Andria, Leucadia, Btundu(îna.Fado,vt Eunuchus,Afinaria,Captiui.Euentu Comorientes, Adelphi,Heautôtimorumenos. Comeediarü formæ funt très, Palliatæ,

DET RA G OE D I A ET C O M ÓE D I A

ducitur« Protafis efl primus a flus fabulæ,quo pars argument/ cxpl/catur, Fi^onff« pars ret/cetur ad populi expeflat/onê tenenda«Epitafis,inuolut/o argumcti, Epitafis cu/us elegantia connefl/tur. Cataflrophe,expl/cat/ofabulæ,per quaeuctus Cataftrophe’ eius approbatur. In plenfq; fabulis ipfarü nomina pr/ora ponebatur, quam poetarum:in nonulhs poetarum,quam fabularum.cu/us mor/s d/uerfitatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

antiquitas probat« Nam cum pr/mum ah'qui fabulas ederent,/pfarum nom/ na pronunt/abantur antè^quam poetæ pronunt/arentur, ne al/qua fnu/d/a a fcribendo deterrert poflènt«Cum autem per edit/oncm multarum poetælam effet author/tas aequiïtta,rurfus pr/ora portarum nomina proferebantunvt per ipforü vocabula fabulis attêtio acqu/reretur« Aflas d/uer/ïs ludis ma?

n/feflû efl in/cribi« Nam ludorö quatuor funt/pec/es^quos Curules AEd/gt;= les muncrepubJ/co curant*Megalenres,magn/sd/js confecrat/^quos Græd Mcgalenft* appellant.Funebres^adret/nendüpopuluminflituti^dumpompa funèbres

funeri décréta in honorem patr/c/j v/ri plene inflru/tunPlebei^quï pro falute Plcbei pleb/s edutur« Apoll/nares, ApoII/n/cö/êcrat/«In Zeena dug aræpon/foJebât, ^r^ju^ dextera Liberi^finiflra e/us dei cui ludi fîebât:vnde Terétius i'n Andr/a a/t. Ex ara hac, fume verbenas«

f-î/nc, VJyffem pall/atö fémper inducuntffiuc qubd al/quando/nfan/am Viyffespä' fïmulau/ttquo tempore teflü fê eflê voluit, nc agn/tus cogeretur /n belJa pro? '^ d/re«feu ob Angularem fap/entia,qua teflus munitu/que plur/müfoc/js pro? Perfownan fuit«Hu/usenim v/rtut/s crat,an/mi femper dec/pient/s/ngen/um« NSnuHi j^^^™ Ithacg incolas^ficut Locros,pall/atos fu/flè comemorat«Ach/ll/s,amp; Neopto Jemi perfong, d/ademata habent:quau/s regalia feeptra nunquam tenuer/nt, cu/us argument/ probat/o tail's/nduc/tur, qubd nunquâ cum rcl/qua Græ? c/æ /uuentute ad gerenda cum Tro/an/s bclla,facramenta coh/urat/on/s inie» runt,nec vnquâ fub Agamemnon/s /mper/o fuerunt« Com/c/s fen/buscandi dus vefl/tus /nduc/tur,qubd is ant/qu/flïmus fu/ffe memoratur«Adole/cen?

. tibus difcolor attr/bu/tur« Scru/ com/ci' am/flu ex/guo cotegutur, pauperta? t/s ant/quægrat/a:vel quo exped/t/ores agant«Parafit/ cö /ntort/s pall/js ve? n/unt.Læto,vefl/tus câd/dus:grumnofo,obfoletusîpurpureus,d/u/t/îpaupe r/,phoen/ceus daturrm/l/t/,chlamyspurpurea:pucllæ,habitus peregr/nus /n duc/tur« Leno pall/o var/j colon's vtitur. Meretr/c/ ob auarit/a luteü datur« Syrmata d/fla Amt ab eo,qubd trahüturtquæ res ab fcen/ca luxuria infl/tu? Syrmau ' ta efl* Eadem/n lufluofis perfon/s/ncur/am fu/pernegl/gentiamfign/ficat, Aulæa quoque /n Zeena i'n terra fternütur,qubd p/flus ornatus eratex Atta I/ca reg/a Roma v/que perlatustpro qu/bus, fipar/a, ætas pofler/or accep/t« s/pariem Efl autem m/nu tu velum,quodpopulo obfiflit, dum fabularum aflus com mutätur«D/uerb/a h/ftr/onespronüt/abant*Cat/cavero' temperabanturmo ^J“^^“ dis nó à poeta,Zêd à peri to art/s muf/cæ fafl/s « Neque en/m omn/a i/Zdem mo dis in vno cantico agebatur,fed fæpe mutat/s«vtfign/ficantqu/ tres numéros incomcedijs ponunt,qu/ trcscót/nentmutatosmodoscant/ci' /ll/us«Qu/hu /ufmod/modosfaciebautonomen/npr/nc/p/ofabuJæ amp;nbsp;Zcr/ptor/s,amp; aflor/s fuperponebat.hu/uZmodi' adeb carm/na adt/b/as fiebat,vt h/s aud/t/s muit/

fx populo ante difcercntquam fabulamaduri fccnid e/Tent, quamommho ^•!)»(Jt ^psdatonbus ipfis antecedens titulus pronunharctur* Agebâtur aute tibijs ?®8{fini’ paribus,autimpanbus:amp; dextns,aut fmi'nn's.Dextræ autem tibiae fua gra pinçai uitatefenam comoediaedidionem pronütiabant» Siniftrac amp;nbsp;ferranaeacumi» '’’ dskuitatciocumin comoedia oflendebant»Vbi autedextra,amp; finiRra ada

tabula infcribebatur,mißim ioci Si. grauitatss denuntiabantur.

FABVLAE INTERLOCVTORES»

C. SVLPICII APOLLINARIS PERIOCHA

IN TERENTII ANDRIAM.

Ororem falfó creditam meretriculac, Genere Andris, Glyccrium vitiat Pamphilus.

S Grauidaque fa(3a,datfïdem vxorcmfibi Fore hanc.nam aliam pater ei defponderat Qnatam Chrcmetis:atque vt amorem comperit, Simulât futuras nuptias,cupicns fuus Q uid haberet animi filius,cognofcere» ^auifuafu non répugnât Pamphilus» Sedex Qlycerio natum vt vidit puerulum ^brcmes,recurat nuptias, gener urn abdicat» ^ox filiam Glycerium infperato agnitam, ^at Pamphilo hanc,aliam Charino coniugem.

AEIII DONATI ERVDITISS* GRAMMATICI' PRAEFATIO IN ANDRIAM TERENTID

Omoedia Andna^cum palliata fit, de loco nomen accepit,amp; a Me# C nbsp;nandf o prius,amp; nunc ab ipfo Terenttoqui cum de Chryfide loque

retur,fic ait,Het vereor hequid Andri a apportet malf amp;nbsp;hoc com# mune vocabulum eft amp;nbsp;in graeca,^ in latina lingua. Hac maiori ex parte mo toria eft, continetque adtus amatorum adolefcentium, amp;nbsp;patrum piorum. Sunt ibi caUidi lérui,aftutæ ancîllæ,fcueri lenes,adolefiétulg liberales.In hac primæ partes Cenis Simonis Cant, Cecundae Dauijtettix Chremetis,8c deim ceps reliquorum.ProIogus In hac acer mducitur,amp; m aduerlarios nó medio# enter exa/peratur:lêd tarnen id fubtïliter,vt omnia laceflitus facere videatur, ac dicere.Hicprotafi's Cubtilis,epitaCis tumultuola,cataflrophe penè ùa^cat amp;nbsp;tarnen répété ex hls turbis in tranquiHum peruemt. Mxeprima a dia eft lu dis MegaJéfibus Marco Fuluio xdile,8i M.QJabrioné^Q.Minutio Vale# rio Curulibus. Egerunt L.AttlIius Latinus Præneftinus,amp; L.Ambiùius Turpio.Modos fecit Fiaecus Claudij Ciliustibijs paribus,dexttis 8c Cinb [iris,Si eft tota Grxca,édita M.MarceJIo Si Sulpitio Confulibusrpronûtia# tâque eft Andria Terêtij ob incognito adhuc nomen poetæ,8i minotis apud populâ authotitatis,ac mentis Deuerbijs authenticis iepide diüinäa eîitSi Cacceffu Cpedata proCpero,hottamêto poetæ Cuit ad allas côCcribendasJnitiâ autë ^goTxnitip Trtianampfid eft adaentitiaperCona recepit SoCix propter euolué# dam argument! oblcuritatem. Perfona autéprotatiea ea intelligltur, quæ Ce* mel tnduëla in principio Cabulç in nullis deinceps Cabuiçp^rtibus adhibetur^ AdnotandumCane puellarû libéra 110 nullam orationem in proCcenio indu* dm Comeedia Palliata, prêter inuocationem lunonis LucinxtquxSdpCa quoquepoüCcenamfieti Colets

ARGVMENTVM E IV SDEM IN EA NDEM^

Hremes Atticus pater Paübulx Si Philumenx,cu ex hisdaabus C Ce Paübulam perdidiffe CalCd crederet reliéiam Athenis, nec viCam poftea multo temporettanquam vnicam Cbiputabat Philumenam: quam Chatinus adoleCcês Athenienfis adamabat vnice. Si Cibi petebàtvxo* rem, Sedpater earn Pamphilo cuidam Simonis filio vitro deCpôdetattqui Pa philus contra Corotem Chxyûdis,acperegrinam turn creditam,PaCibulâ Cu^ pradidlâ alteram Chremetis filiam Cub nomme Glycerij latenter de amauit, vt ex ea Cilium CuCcepiiCetinCciopâtre,qua te intelleëla commotus Simopatet Pamphili,dum perCalCas nuptias tentâtanimü Pamphili,multis dolis aDa uoipCe deladiturCerao.periculôque Charini,Si Pâphûi motus error in fabu la,vCque ad earn Cmem dudas e[i,da Athenas veniés Andrius quidam Cri to rem apetiat,Si nodû fabulas Colaati per quem agnita Padbula recipitur à parentibus,Si traditur Pamphilo amantiîPhilumena veto CharinodeCpon*

detur,Ä traditur cxoptanti.Pcrfpet^o arguméto (cire debemus hac effe viti tutem poeticam^vt à nouiffimis argument! rebus incipicns mitium fabulæ, amp;orïginemnarratiuc reddat (pedatoribus:authorémque prazfenté fibi ex* hibeat,vbi finis eft fabulæ,hune emm ordmem amp;nbsp;drculum poeticæ arhs^vel virtutis no modo fccuti funt Tragîd,comidque authorestfed Homerus ctiâ amp;nbsp;Virgilius tenuerunt. Diuifionem aduum in Latmis fabulis mtemofeere difficile eftæauffam iam dudum dcmonftrauimus*Vnde autem^aut quo mo do,quamuis ægre,tamen mteUigi diftinguique pofli'nt,eft operçpretium dice KzPrincipio dicendü eft nullam perfonâ egreflam quinquies, vitra exire poß lê.Sed ilia rc plernque decipimur_,qubd perfonam cum tacuent, egreflam fab loputamus:quæ nihilominus m profeenio tacés loquendi tempus expedat» Eli igitur attente animaduertêdum^vbi,amp; quando fcena vacua fit ab omnU bus perfonis:vt în ea chorus,vel tibicen audiri poflit. quod quS vider/mus, Ibiadumeflèfinitô debemus agnofeere. Confundit fæpe ledorem id,quod perfonâ in fuperiori fcena definens,amp; in proxima incipiens loqui nô intclli? gitur ingreffazquod ipfum experientes ft atim dijudicât de rerum ac tempora ^uâtitate.poteft cnim fieri vt amp;nbsp;fit ingrefla ac egrefla,quâ praue credimus de profeenio nô receflilfe.Poife autê quinto egredi perfonâ,nô amp;nbsp;necefle effe dis» citnusîvt appareat vltrà exire non poflè:In tragoedia amp;nbsp;parcius exire amp;nbsp;fole^ K pariter,amp; licere. Primus adus in Andria narrationem Simonis apud Sofiam continet argumenti:quod populus hac occafione perdifeit-mox que;; rdam apud fe Daui de domino, amp;nbsp;eiufdê cû domino verba:amp; rurfus eiufdê lerui deliberationem quid rerum gerat«. Secundi adus hæc funt. Char ini Wrba primo cum Birria feruo,^ poft cum ipfo Pamphilode nuptijstPamss pbili fermocum patre dolo confentientis in nuptias,Birrig verba:Daui calli^ da oratio aduerfum fenem. Tertio adui hæc attribuuntur, Myfidis cum obftetnee colloquium,Dauo,ac Simone audientibus:partus Gliccrij fufpe;» lt;3usfeni:amp; Daui apud eum fraudulcntafcrmocinatio:Simonisvcrbacum Chremete de nuptijs:Daui perturbatio ac Pamphili, Quarta adum per hæcintelligimus,prima Charini verbafuntindignâtis velut fidê fibinó fers uatama Pamphilo:tum Myfidis verba apud Pamphilü, eiufdémque que# ftusiDaui adminiftratio doli aduerfus Chremetem, In quinto adu Simo nis amp;nbsp;Chremetis prope iurgium difputatio:tum detedio fallaciarum Daui: turn indignatio patris aduerfus filium:tum Critonis interucntus:amp; per eum cognitis rebus intranquillum res ada,ducctibus vxores quas concupiuerât Pamphilo amp;nbsp;Charino, lllud nó cómouere nos debet,qubd in horü adua diftindionevidentur de profeenio nondifceffiffe perfonæ quædam:fed tenes redebcmus,ideoTcrentiû vicinitatis mentionem feciflem principio,vt mos dico receptuamp; adefle, amp;nbsp;abefle perfonâ intelligamus, nihil ergofecus fadü dl abantiquis,qui adhunemodum Terentianas fabulas diuiferunt»

acta LVDIS MEGALENSÎB» M*FVLVIO, ET M.GLA^

BRIONE AEDILIB»CVR.VLIB* EGERVNT L« AMBI?

VIVS TVRPIO, L^ATTILIVS PRAENESTIN V S« M O^ DOSFECIT FLACCVS, CLAVDI FI LIVS TIB11 S P Agt; RIB,DEXTRIS^ ETSINIST,RIS« ET ESTTOTA G RAE

CA^EDITA M« MARCELL O,CN«SVLPIT1O COS St

PROLOGVSi

O E T A quum primdm animum ad fcribendum appub't, i '

Idfibinegoct crcdidit folum dan, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quot;j .,

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Populo vt placèrent,quas feniret fabulas*

* Verùm aliter eueniremulto intelligit»

Nam in prologis fcrîbundis opcram abutitur

Non qui argumentum narrct,fed qui maleuoli

Veteris poets maledidis refpondcat.

Nunc quam rem vitio dent,qusfo animum aduortite.

Menander fccit Andri am, amp;nbsp;Perinthiam«

Qui vtranuis rede norit,ambas nouent.

Non itàdiffimili funt argumcnto,fed tarnen '

Diflîmili oratione flint fadaj,ac ftylo*

Quae conuenêrc,in Andriam ex Perinthia Fatetur trannuliire,atque vfum pro fuis»

Wißivituprantfadum.atqucineodifputant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Contaminari non decere fabulas.

Faciunt næ intclligcndo,vt nihil mteHigant. Qui quum huncaccufant,Naeuium,Plautum,Eiïniüm

Accufant:quos hic nofter authores habet.

Quorum smulari cxoptat negligcntiam Potius,quam iftorum obfcuram diligentiam. Dehinc vt quiefcant porro moneo,amp; definant Maledicere,malefada ne nofcantfua. Pauete.adeflc squo animo,amp; rem cognofcite

V t pernofcatis,amp; quid fpei fit relliquüm: Pofthac quas faciet de integro comoedias, Spedandae^an exigends fint vobis prius.

AELIl DONATI GRAMMATICI ILI,VSTRIS IN moLOGVM A NDRI A E, INTERPRET AT 10.

OETA Q.VVM PRIMVM ANIMVMAD SCRIBENDVM A PP V LIT . Principium fa.

Û5 eft à cômcndationcpetfonæjquèd pnidens,quod honeftus Terentius. amp;nbsp;honore ma» P iore poetä potius quàm Terentiû dixit:vt ilium/hoc ipfo^de quo laborat^nomine ornarct.;

Poeta quum primu. Omnis huius prologi incentio hoc agit,vt nouo poetæ veniam pa. tet, fit veteri odium: 8cv£ quàm maxime modeftum, miniméque errantem Tcrentium a.j.

PROLOG. IN ANDR.

probet. Poeta quum prfmum animfi amp;c.Iam mentum poetæ dedic^poetam eundem dicendo, amp;nbsp;ab animo eius^quem défendit. Poeta quum primum animum ad fcribendum appulit. Senfus hie eft^ Propofuerat quidem poeta noftervt in prologis argumenta narraret : fed hoc imputât Lucio Lauinio aduerfario^qui eû facere non permifit quod propofuerat,malediftis fuis ad refpódendum eundem pro« uocans. A p p v t r t.AppeJIere proprie dicitur,cum ex pelago aut freto quis ad litus accellêrit.Vir« AppeUete gilius, Hine me digreifum veftris deus appulit Oris. Appulit. in fecunda lééfione attulit fuit:fed appu htmagis: vt Terétius, Nampoffea ficanimum ad vxoréappulit. NE Gocii.Modopro molelliaamp; Negocium cura,nólabore. popvlo vTpJacerét.Vt,nen5fignificat:nec eftmodoconiunélio. fabvlas. Vt ad FECissET,retulitfabulas,nóad PLACERENT.amp;eftfigurafyllepfis. fecisset.Benefecifs facio fet,nófcripfiflët.Vnde amp;poctçà7ro roy TroiSji^id efta faciêdo diéli funt.Sic Virg.PoIlioamp; iplè facit no uacarmina. vervm aliter.Sic Viïg.Maic« rerümihinafciturordo,idcft^maiusopus moueo. q^Jq Non enim hocièelegiilcdicit,fèdquafi exordineïpfo natumfibieife. iNTEiLiGiT.Qrod ere« lnioUim dimus^plciunquefalüiimquodinteUigimuSyCertumefi. aliter. Aliter autem, contrâfignifîcat. Aliter* Virgilius,Dijsalitervifum. nbsp;vervm aliter eveniremvlto intelligit. Adeônec præparauerat, necintenderat quenquamtedere, vtipefaifus, iaceffitûfque hocfaciat. operam ^ A BVTiTVR.Vtimurfiuélibusrei,quæabamantibusfaluovfu nobisfubminiffratur.Abutimur,quâ« Vri do deperdimus amp;nbsp;rem amp;nbsp;fruélum.Nam vfui eil ager,domus:abufui vinum,oleum,amp; cæteia hulufmo Ahuri di.Cicero,Non debctCinquitgt;a muter,cuivir bonorum fuorum vfumfruélum legauit cellis vinarijsSc okaiijs plenfs rcJ(élis,putare id ad fe peitincre.vfus enim, non abufus legatus eft. ea inter Te funt con« traiia.Hxcintopicis. argvmentvm naRRET.Quodvcrcprologicftofficium. Qvi.Pro Profogus vt.eigo non eil modo pronomen. sed q.vimalevoli veteris poeta E.Pnmum à na Qu,-tura, maleuoU: deinde à tempore, vel ab inuidia, veteris: à figno æmulationis, poetæ. Vêtus plerun« vécus que refertur ad laudem : fnterdum ad vituperationem, vthic. amp;nbsp;alibi, Vetus, veternofus, fenex.

VE TERis.Pro carfofi amp;nbsp;quariraneidipofuit. atque ideo maJeuoli: non criminibus, ied maledi» ßteQuid autem inter maiediélu amp;nbsp;crimen interfît, docet Cicero in Tufculanis. nbsp;nbsp;Veteiis.Ratio inui

dte. Poetæ.Cauteinfeélationis. MALEDicTTS.Criminatio aduerfari/. Veterispoetæ.Quiafe« nex Lucius edebat fabulas, adolefcentulo tunc Terentio. Et eleganter, maleuoli veteris maledi£tist commendatio poetæ â peridna aduerfarij. nbsp;nbsp;responds a T.£xcuiàtioreipondenris,quôdnôobfîâ ftat,ièd reipondeat. NvNc qvam rem. Quam,qualcm. viTio DENT.Vituperent,cuIpéf. q^j-^ Vituperate,eil mala vitio date Si etiam bona. nbsp;Nunc quam rem •vitio dent. Vtrum, nunc animadueD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^j titetan^nunevitio dent^Sc otatorie quad multas facit,cum vnum fupra dixetit^vt VitgiUus^Deride ma Vuupciare num committeie Teuens. nvnc q.vam REM viTio.Propofîtioeil. ADVERTiTE.Legb Aj^^fejg tur amp;attendite: vndemanifcilumeilamp;adueititeamp;attenditenon efep/enum, nidaddideiis and g^j^juu, MVM. MENANDER FEciT A NDRi AM.Narrarioeil.amp;piopriefecit.feribitenimTerenrius,qui L^fjer-verba adhibet tantum :facit Menander,qui etiam argumentum componir.ied i^pe ad laudem Tetétij, F E c i T, pro co quod ed tranduUt. nbsp;vTRANvis. Prima dena Perinthiæ,penè ijfd^ verbis quibus Andria^Ccripta ed:cçteta didimilia fut, exceptis duobus locis, altera ad verfus x r,altera advetCus xx, qui in vtraque tabula pofiti funt. Q^ui norit vnam,ambasnouerit.Omnem rem vno vertu nouctit.

VT R ANvis.Deed harvm. non ita DissiMiLt.Ordo^Itanóüint.Eigo irAtubdidin

guendû. s e d t a me N.Diiererioedàfuperioribus,amp; eil xvxxûÂoyeop.Nô enim fuprd pofuit Q v'I« DEM. NON n' A didimili rutttoiatione.Tta,pro valde.Sc cautapatuit enim diciy Q^uomodoCD Ita go funt duz didimili orationeflta, ne Menandrumculparevideatut, ita adiunxit, quod laudised.

o RA TioNE Ac STYL o.Oratio^in fenfu edidylusjn vetbis.OratiOjad res tcfercur:dylus^ad verf Oratio ba.Stylus non ed in tempore^ fed prolata oratione. oratio autem, eil amp;nbsp;in cogitatione Sc in prolatu. Stylus Orationemin fententijs dtcuntede,dylum in verbis, argumentum in rebus. Ergo in poemate oratio Arguments ed. Q.VAE coNVENEREiNANDRiAM. Appatet non de indudria, fed cafu ede trandata ca quae ex Petinthia in Andriam eodem fenfu, ijfdémque verbis perfcripta fuerunt. Quæ conuenei te in Andtiam.Vnam etgo,non duas tranduUt. Quæ conuenere in Andriam.Quç apta amp;nbsp;commoda fuerunt,in Andriamlatinam,non gtaecam,fatetur trandulide.Sed quare fe oneratTerentius,cumpof dt videri de vna tranduUdefSic foluitur, Quia confdus dbi edprimam fcenam de Petinthia ede trand latâ,vbi fenex ita cumvxoreloquicur,vtapud Terentiumcum libetto. at in Andria Menandri, folus fenex ed. iD iSTi viTVPRANT pact vm. Idi, ad reprebendonem futnitur perfonx : inter! Ide dum rei reprebendonem dgnidcat:vt Virgilius, Quid petis idisf nbsp;nbsp;vitvpran T.Vitium rei parant. Vituperare

DispvTAN T.Immorantur, calumniantur, argumentantur. contamina r i. Proprie conta Difputate minare ed manibus luto plenis aliquid attingete. Sc contaminate, attingere ed, Sc polluere. Virgilius, Contaminât Linqui pollutum bofpicium. contaminatum. Contaminari. Tangi Sc rclinquipoUuta manu :ac rc pethoc voluit foedati autmaculari: vtipfe ait,Ne hoegaudium contaminervitam xgricudine aliqua.

CONTAMINARI NoN DECERE.Ided,exmulds vnamnon decerefacere. facivnt NA E. Næ quidam cortipiunt, Sc cum interrogationepronuntiant: quidam producunt. quorum alif,ne pro nee accipiuntsid ed,nons alij nx pro valde,vt, Næ ego fum infelix. Sc Ciceto, Nx iUi. Et hoc ma Nx liusmam daciminfert, Quicumhuncaccufane,Nxuium , Plautum,Enniumaccufant.Indngulisma! gaa emphads autboritatis: fedordo non ed feruatus. Ennius nanque ante Plautum fuit : fed, quad

A K D R I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z

eftfummx authoncatis, Ennium vldmumdixit. NE.Nimi\mukum^ plurimum. Qvi cvm

H v N c.Terentium,inquit, fpeciaJiter aceufantes, nefciunc fe bonis omnibus malcdicere^quos ille imi« wfene tatur.amp; argumentum eft ab exemploamp; authoritatc. de h iNc vt aviEscA NT.Reftc.nâquic ‘0110 fccreille dicitur^ui eft infolens amp;nbsp;inquietus, p o r r o.Porro^in futurum dixit. nbsp;nbsp;m o n e o.Tenibili« Monto ter dixit.Cicero,Moneo,pr«Edico,admoneo.Liberatus culpa etiam terret, alibi etiam criminaturus ads fauert uerfaiios. NoscA NT.Meliusquamfidixiflctaudiant. fa vETE.lam adauditores cóuertitur,d quitus fauotê cepit.Fauete dixit:quafi dicat,Hoc aduerfarij fadunt:Vosautê,quod m vobis eft,fauete.

Adeffe nbsp;nbsp;Vos ergo fauoremfacite. nbsp;nbsp;et adeste.Noo vtabfenobusdicit^quippequicorporibuspræftoetât:

fed,intend eftcte,fauete, filetc. Gc amp;nbsp;Pontifices dicunt, fauete linguis, fauete verbis.Vndc Virgilius,

Ore fauete omnes. Adefte. animis fdlicet, auxilium præbete : vt aduocatus reo didtur adeffe.

AEQ.vo ANiMO.Abhonefto. et rem coc.Aiufto. cognosciTE.Pcrnofdte.Sicdixit Gignofcite vt pcrnofcatis,quemadmodum in Hecyra,Orator ad vos venio ornatu prologi: Simte exo»

tatorfim. vT pernoscATis.Abvtili. RELLiQ,vvM.Sntquiprorelliquorüaccipiant,vtfic fenfus,De hac fabula fumite fpecimen,vt fciatis an cæteræ vobis fpeftandx fint. Nam poftmodum di« Rdliquutn Qü alioprologo,Alias cognoftis cius:quçfo hanc nofcite. Relliquü.Quafi diccrct,Poftremü.crgo ad« uerbiumeft, ideft ToXoiTrop.Sed fiuehoc reUiquum didt,fiuerclliquumprorelliquorum ;geminato Dóntegto u fcribitur. de iNTEGRo.Vtrumdenuo,anexintegrisgrJEds.'‘ spectandae, an ex r« Speftandus CEKDAE.Syllepfis, vtfuprà.adveibûenim f aciet declinauit,nonad ; pect A nda E siNT.

Bxigcndus nbsp;nbsp;SPECTANDA E.Proptie, Vt fabulæ,id eft probands. nbsp;exicenda E.Exdudendæ.

ACTVS PRIMI SCENA PRIMA

SIMO SENEX» SOSIA SERWS*

O S IS T AE c intro auferte-abite.Sofia

V Adesdum:paucis te volo. S o» didum puta:

Nempe vt curentur rede hæc» s I« imo aliud» S O» quid eftji

Q uodtibi mea ars efficere hoc poffit ampliusf

? ^‘ Nihil iftac opus eft arte ad hanc rem quam paro:

amp;ƒ his,quas fernper in te intellexi fitas,

^*^egt;amp; taciturnitate» S o.expelt;fto,quid velis» '

^ ^’ Ego poftquam te emi à paruulo,vt fernper tibi Apudmeiufta,amp;clemensfueritferuitus,

Sds.fec^èferuo vt eflès libertus mihi, ' Ptopterea qudd feruiebas liberaliter»

Quod habui fummum pretium,perfolui tibi»

°*Ititnetnoriahabeo» s I. haudmuto faóum. SO»gaudeo^ ^itibiquid feci,autfacio,quod placet Simo;amp; .

Ilt;1 gratum fuiflc aduerfum te,habeo gratiam»

Sed mihi hoc moleftum eftmam iftaec commemoratio, Qy afi exprobratio eft immemoris bencfici, Quin tu vno verbo diequid eft,quod me velis» ^^*Ita faciam.hoeprimum inhacreprædico tibi, * Q uas credis effe has,non funt verae nu prix.

5 0» Cur fimulas igiturf s 1» rem omnem à principio audits» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Eopado amp;nbsp;gnati vitam,amp; conGlium meum Cognofces,amp; quid facere in hac re te velim» Nam is poftquam excdlic ex ephebis Sofia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ,

ACT. I. S C E N. I.

Libcnus viuendi fuit poteflas.namantea Qui feire poffeszaut ingenium nofeere: Dum sEtas^metus^magifter prohibebanti' SO* itacH

S I. Quod plerique omnes faciunt adolefcentuli, Vt animum adaliquodftudiumadiungant,autequos Alere,aut canes ad venandum^aut ad philofophos: Horum ille nihil egregie, praeter caetera, Studebat:amp; tarnen omnia hæc mediocriter* Gaudebam» so. noniniuriatnam id arbitrer Adprimein vita effe vtile,vt NE q_V i D NIMIS

S I ♦ Sic vita erat,facileomneisperferre,acpati, Cum quibus erat cunque vna.his fcfe dedere. Eorum obfequi Rudijs.aduerfus nemini» Nunquam praeponens fe illis:ita,vt facillime Sineinuidia laudem inuenias,amp; amicos pares.

SO. Sapienter vitam inftituit.nanque hoc tempore, o B s E Q_V IVM AMico s,veritas odium parit, j

S I ♦ Interea mulier quidam ab hinc triennium Ex Andro commigrauit hue viciniæ, Inopia,amp; cognatorum negligentia Coaóla,egregia forma atqueactateintégra.

SO. Hei vereor,ne quid Andria apportet mali.

SI ♦ Primüm haec,pudice vitam,parce,ac duriter Agebat,lana,ac tcla vidum quaeritans. Sed poflquam amans acceffit pretium pollicens, Vnus,amp; item alter: ita vt ingenium eft omnium Hominum à labore procliue ad libidinem: Accepit conditionem- dein quaeftum occipit. Qui tumillam amabant,fortè,ita vtfit,filium Perduxêre illue fecum,vt vnà cfl'et,meum. Egomet continuo mccum,Certè captus cR, Habet, obferuabam mane illorum feruulos Vcnienteis,aut abeunteis. rogitabam,Heus puer, Dicfodes:quis heri Chryfidem habuit.''nam Andriae Illi ideratnomen. S o. Teneo. s i. Phgdrü,aut Gliniam, Dicebant,aut Nicératum.nam hi tres turn fîmul Amabant. Eho quid Pamphilus f quid/'fymbolum Dédit-coenauit. gaudebam.ltem alio die

- Quaerebamteomperiebam nihil ad Pamphilum Quidquam attinere. enimuerofpedatum fatis Putabam,amp; magnum exemplum continentiae. Nam qui cum ingenijs conflidatur eiufmodi, ue commouetur animus in ea re tarnen, '

g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N D R.

ç^^ss pofle habere I'am ipfum fuæ v/tæ modum.

g ^Hî 14 mihi placebat^tum vno ore omnes omma °^a dicere,amp; laudarefortunas meas,

^^/ gnatum haberem tali' ingenio prseditum» ^id verbis opuseft^haefama impulfus Chrêmes, ç ’^o ad me venit,vnicam gnatam fuam pj^tn dote fumma filio vxorem vt daret. ^cuit^defpondi'.hicnuptijs didtuscrt dies* obftat,cur non veræfiant.'' s i. audies»

Ch ^*” ‘^æbus paucis,quibus hæc ada funt, g ïyfis vici'na hæc montur. so. ofadumbene, ç^^ntmetui à Chryfîde. s r. ibi tum films ç,^’^ nil's qui amabant Ghryfidem,vnà aderatfrequens, j^^’^abat vnà funus.tr ifhs intérim,, ^^^^unquam conlachrumabat.pfacuit tum îd nuhi» ç^'^°gitabam,Hic paruæ confuetudinis Q ‘^ gt;nbsp;mortem hums tam fert familiariter: idfiipfe amaffet.''qui'dmihï bic faciet patri?

h|^^^8o putabam elfe omnia human! ingeni, K ^^^’4^^ animi ofFicia .quid multi's moror ? Nih’^^^^^^^^^ ^'^^ caula i'n funus prodeo, Êff v*^^ etiammali* s o* hem^quidefi? S1* föes» QJ’^V^'*5»Iiiterca inter mulieres

Ï’oræ æ^ ®^erant,forte vnam afpi'cio adolefcentulam, Ad^^* so« bonafortalfe. si. amp;voltu Sofia Q^o modeflo,adeó venuRo^vt nihil fupra.

^Ûà^ ft^^ ^^^^ lamcntari præter cæteras Ho ^n ^ ^’^^^ ^^^^forma præter cæteras Ou P ’^ liberal!, adcedo ad pediffequas. Per ÏÏ’’^°So*^órorem effe aiunt Chryfidis» Hin^ n ^’^^° animum.at at,hoc illud eft. Qy^ , ^®^rumæ*haec ilia eftmifericordia* ‘^■Jadas. SI* funus interim

Ij^ 'ƒ ’^'^^quimur.ad fepulchrum venïmus» Qua nbsp;nbsp;P?®^®^‘fl^^***’‘^®'^®® ^æ*^ foror,

^afis '^^^badflammam adceflïtimprudentms ^fne d^m P®^'^°*'^i* tum exanimatus Pamphilus Aden *. ’^^Htum amorem,amp; celatum indicat.

Hea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulierem compleditur.

*P^m '11 ^^^'“’’^^'’^Q'^'bquid agisfeur te is perditum.'' ^^lec'r r^^ ^onfuetum facile amorem cerneres, ^uid '^ ? ^^^ ^^^ quam familiariter.

^^®’ SI, redeoindeiratus,atqueægrefcrens, a.üj.

A C T. I, s c' e N. 1 1.

N ce fatis ad obiurgandum caufæ» diceret, Qindfeclfquidcommcrui^aut peccam pater/ Q^uæ fefe voluit in igncm ini)ccre,prohibuf» Seruaui» honefta oratio eft» so» redeputas» Nam fi ilium obiurges,vi'tæqui' auxilium tulit: Qiud fadas illi^qui dedent damnum^autmalum/

SI. Venit Chremes poftridi'e ad me^damitans,

Indignum fadnus^comperifiè Pamphilum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-j

Pro vxore habere hanc peregrînam.ego illud fëdulo

Negate fadum.iUe indat fadum.demque

Ita tum difeedo ab illo,vtquî fefilîam Negetdaturum. so. nontuibî gnatum^ si.nehæcquîdê

Sans vehemens caufa ad obiurgandum. SO. qui cedo/

SI» Tute l'pfe his rebus fînem praderipfb patcf

Propè adefl,quum alîeno more viuendum eft mihi*

Sine nunc meo me viuere mterea modo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1

SO» Q^uis igitur rëlidus ertobiurgandi locus/

SI» Si propter amorcm vxorem nolit ducere, Eaprimùm ab lUo animaduertenda imuriaeH. Et nunc id operam do,vt per falfas nuprias

Vera obiurgandi caufa fit,fî denegett Simulfceleratus Dauusfiquid confîli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^

Habet,vtconfumatnunc,cum nihil obfint doli: Quem ego credo manibuspedibùfqueobnixe omnia Fadurum,magis id adeó,mihi vt incommoder. Quam vtobfequaturgnato. so. quapropterf si. Rogas/

Mala mens,malus animus, quemquidemegofifênlëro.

Scd quid opus eft verbis / Sin eueniat(quod volo)

In Pamphilo vt nihil fit mora:: reOat Chremes, Qui mihi exorandus cft.amp; fpero confore.

Nunc tuum eft officium,has bene vt adfimules nuptias: Perterrefacias Dauum:obférues filium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1

Quid agat,quid cum illo confilij captet. SO. fateft.

Curabo.eamus iam nunc intró. SI. Qpræ, fequar.

AEHI DONATI GRAMMAIICI ILLVSTRIS IN ANDRIAM P. tE»

RENTH INTERPRETATIO. , ,

OS isTHAEC INTRO AVFERTE.Inhac feenahæcvirtuseft, vtargumérinarra« dóe adio fcenica videatur^vt fine faftidio lógus fermofit^ac fenilis oratio. Vos iftfiaec. v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæc fcena pro argument! narratione proponitur , in qua fundamenta fabulæ iadun« tur!vt virtute poetæ,fine officio prologi,vel Stàv «vro /tMX«vHÇ, amp;nbsp;periocham corner« diæ populus teneat,amp; res agi magis,quàm natrari videatur. Vos ifthçcintro auferte.

abite.MoIliter retenturus,amp; experturus Sofiam,imperat vt remaneat.addit etiamcaufam alijsabeun« di, dicendo, Illhsc intro auferte : ne fufpidonem inijciat, Sofiam conununieaodi fecreti caufa re«

A K D R»

4

manfiffe.Et bene,aufcrte.Aufcrimus cnim ca qiiæ cum fafcidiüCcmimus.Ftiimus ca quæ cum honore ttaftamus. Deindequaü refpicientes inaepat, dicendo^ A B i t E.Abite, concitadus Jegendum cib quia amp;nbsp;refpeftantesproperanter difcernit à Solu. Sofia: perfona proftatica eft. non enim vfque adfilt; neperfeueratjvt eft Daui inPhormione^m Hecyra Philotidis amp;nbsp;Syrx. A desdvm. Ades, impera» tiuum eft. dun TrajtAKop ; eft enim produftio, amp;nbsp;adieftio fyllabæ,vt Ehodum ad mc. p A v c i s TE voLo. deeft colloqui, amp;nbsp;verbis s amp;nbsp;eft figura fyUepCsi dictvm fvT a. Ad hocrefpon^ dct,vt agi res videatur,quemadmodum fuprà diximus. yt cvrentvr recte hae c,diJige« ter coquätur.Curatio,proprie medicorum eft:cura,reliquorum.fcd coquina, medicina: famulatrix eft.

H A E c, AtotTutSg. NEMPE vT c V R E N T V R. dceft vis:vt fic,ncmpe vis. iMo alivd. Bene «vii^KRip to iMO, amp;decft volo. ME A ars. Aisktto thç «?ith? dicta eft per fyncos pam. «jeTH autem, virtus eft. Virtutis vero quatuor generales funtpartes, Prudentia, luftitia,Forj titudo,amp; Temperâtia.fed prudêtia,in muleis rebus defcendit. E e p i cE R E.Facere,eft in opere eftè: fedeftïcere,perteftionemdefignat. nihil isTH AC opvs est a rte. mire ait, arte opus nó eft,ledopuseftartib’. sed His Q.VAS semper 1N te intellexi sitas.Iplebicfignalt; tillïmeoltêdit,multas,variaflt;5 artes cflè,id eft «jcro ç,quçvirtutes incelligutur. s E d h i s.Zeugma àfuperiore,quodfubauditurartibus. sit as, conftitutas, pofitas. fioe et t a ci t vRnif TAT E.Fidcs,eft cómendatorum fida execucio,vel obfetuâtia.Taciturnitas verô,obferu3tiæ genus in filen£iocóftituta,amp; incælandofecreta.Quæritautê taciturnitacê,ne prodat Pamphilo fccrctö quod ei cómendarurus eft. Fidc,ad complcda:tacitumitatê,ad cxlanda mädata. expect o.Expefto,defy dcto:vt Virg.Expectatevenis. Q.viD velis.deeft,Icire.nafidixinet,quodvdis, nihildelyderaf« ftt. EGO p o s T 0. v A M.Commêdatio perfonç potius quam feruime cetra filium leui fciuo aliquid róniktiindecorevideatür. te emi a PARvvLO.Taleeft,PaiuulumegoteIugurtha,apudSal« luftiü. A paruulo.nó enim à paruo, fed â paruulo. s c i s,hoc eft à paiuulo fcis. s E m p e R.Cóti« nuationêfignificatfemp. ivsta et cLEMENS.Itadixiciufta,Ytalibi,Nonnccefiehabeoomnia pro meo iure agere. Quid enim nó iuftü dno in ferufif lufta. In qua nihil iniquü iubetur: clemés,in quaetia de iufto multü remittitur. Apudmc i vs T A,id eft moderata,æqualis.cui cótrariü ait Virg. ttiniquopódereraftri. Et,Iniufto fubtafce viam dû carpit.NamqUi ivsT AM,debitam,nncdicipuä tant,nihil afferût ad iuuâdâfentétiam. lufta amp;nbsp;clemens fucrit s e r v i t v s.Libertatem imputatua tus,demente intulit feruituté. Seruitus. Mire feruituté pro dominatu pofuit.Sic Salluftius,E)ein fera uiliimpeiio p.c. feci e servo vt esses libertvs mihi.Dulccmlibertatêfecitope tatione amp;nbsp;traelatione verborum, dicédo ex feruo libertum.non enim tantâ haberet gratiam fi dixilTct, Feci libettus vt eflèstquam fi dicat, feci é feruo vt effes libertus.ac fi quis dicat, fcci vt elles fanus,non tantahaberetgratiam,quam fi dicac,feci vt ex ægro fanuseFTes.Et m i m emphafim habetiquód mia bilibertus factus fis,non filio. Aut ideo mihi additö eft: quia libertus ad aliquem dicitur. Et bene mihij ®spcrtiinefceret filium, cui nee liberti munus debeat. E feruo. Mire addit è feruosvt vim beneficij t’^primeret. seis, FEcic feruo vt elles libertus mihi.Hinc Virg.Nympha decus fluuiorü animo gra fiflima noftto. Sds vt te cunftisvnam,quxcuncp Latin® Magnammi louisingratii afcendêrecu büc, Prætulerim,calique libens in parte locaiim. libéralité r- benequia omne bonfi libero aptum eftimalum Icruo.ldem alibi,Fa£hjm à vobis duriter,immifericorditérque: atque ctiamfi eft pa» ter,dicendum magis aperte,iUiberaliter.Et bene admonuit cut dederit beneficium,eadem amp;nbsp;nunc offi daquæfitmus.Nuncenimdicit artificiofe,quiafupràait. Nihilifthaeopuseftarte. serviebas. Bene imperfecto tempore, nó peifeéïo,vfus eft:vtoftendat cum potuilFc fibi etiam,atque etiam ferui» rc.qualc eft iHud Viigilij, Atque omnes pelagi'que minas,calicj ferebat Inualidus. vt oftendat eü qua» nisinualiduseffet,tarnenadhucpotuifielaboremexercitiümqueferre, svmmvmpretivm.liber» tatem (licit, persolvi t iBi.Quia pretium dixerat, perfolui dixit proprie. Perfolui tibi.Mo defte pretium redditum dixir,non beneficium erogatum.. in memoria h a b e o. hoc eft, non fum ingratus. In memoria habco.PIus dixit,in memoria habeo:quâm fi dixiffèt,fera.Nam quç fei» mus-poffumus obliuifci:quæ veto memorise commendamus,nu.nquam amittimus. havd mvto î A CT vM.Vetufte;non me poenitet.nam fiquid poen:ccret,infe£tum ve'.le dicebant.Lcgitur muto'an fecudum ius quod aduerfus liberos ingrates eft,vt in feruitutem reuocenturffed hoc non conuenit fe» nem dicere.Legitur amp;nbsp;mulco:hoc eft ^mno,reprehendo.quod fi eft,fic intelligetur,non nollcm facto. Nemo enim poteft fa£lum,infe£tum feddere.Sedadmirabilitcr dixit, vtdicimus,nol!emfafl:um, noh lemhucexitum. Ergo,baudmutofaftum, nonpcenitetme fafti. si TiBi Q.viD feci, avt F A c i o.Et feciffe fejamp; adhuc facere oftendic,quanuis eû manumififfet. Caudco, fi tibi q.vid FECI,AVT FAcio Q.V0D P L A c E A T.Felicitatis eft, vt ea quse facta amp;nbsp;facienda funt, grata fint.

0.VID,proaliquid. adversvm te. Apud te, amp;nbsp;penes te. Aduerfum,fine dubiopræpofitio cft.Aduerfus participiû poteft cflè,ab co quod eft aduerto.fed alibi.Ergo aduerfum te,dixit pro apud te. exprobrati o.Exprobratio, eft cómemoratio beneficij cum enumeratione faétorü. Qua» fi exprobratio. Reifte oftedit fe in memoria habere. Sunt qui ad beneficivm rcfciût i m m E* M0R:vt, Memorem lunonis ob iram. vt fit fenfus, Iffhæc commemoratio, quafi eft exprobratio immemoris bcnefic!),id eft cuius nemo meminerit. dviN TV vNo verbo. Vno verbo, «p’ii-jWT(,vnafententia. Nam cf^icofj.« fententia çft,vel enuntiatio,vno verbo nexam cend»

a.üij.

ncns amp;nbsp;perfeftam intclJigcntiam.a/Zamp;^z« emm eóftat ex nomine amp;nbsp;verbo Sed diç quod eft x^ita/xeif hoc eft^Has bene vt adfimulcs nuptias.ergo omnis virt’^adfimulatio eft. Quin tu vno verbo.vna fen; tentia:vt in Adelphis^Non meum illud verbu verum facio^quod tu MitioBene ac fapienter dixti du« dum'vitium commune omnium eft^Quod nimium ad rem in fenecla attenti fumus.Nam male intel« Jigit qui putat adlimules_, v £ R b vm fignificare. ita f a c r a m. hoc eft^ vno verbo dicam. amp;nbsp;quod verbum promittit^ibi dicit^Nuc tuum officium eft has bene vt adfimules nuptias, o. v A s credis issE H A s.SyUepfis. cvr siMyiAs i GiTVR.'Virgilius^ Et quæ tâta fuit Roma tibicaufa vidé di.‘' EO PAcTO,Paélo,modo.quoniamanteceditpaftû,modusfcquitur.Ergoabeoquodpræcedit, Paiftum id quodfequiturdicit.et gnati vitam^et consilivm mevm coGNoscES:amp;quidfacc« re in hac re te velim.Nam iftæ diuifiones funt.Gnati vitam:quoniam difturus eft. Nam ispoftquâ ex« ceftît ex ephebis Sofia.Confilium meû:quia diélurus eft,Et nuncidoperam do. Et quid facere in hacre te yelim;quia diélurus eft,Nunc tuum eft officium. Et Gnati vitam,amp; confilium meum cognolces,amp; 3uidfacerein hacre te velim.Tripartitadiftriburio.et gnati vitam.Vitamfilijinduaspartes iuidit in narratione:in ante aélam bonam, amp;nbsp;prçfentêmalam. amp;nbsp;iricipit mala ibi,Intcrea mulierquf«

dam.Et beneaélæ vitæ narratio ad earn rem valet, vt oftendat quâm iuftus dolor patri Ht^e decepto. KAMI s.Neceflario i s pofitum pronomen,«vecqgt;o?i ad illud,gnati vitamma ft nó pofuiflet hoc pro« nomeniSofiaeratinteUigendus. postq.vam excessit ex EPHEBis.Argumentaperconie« fturas. NAM rs. Paphilus. ex EPHEBis.Ephcbia prima pars adolefccntiæ,amp;cxtremapueritf£c. Ephebü

EXCESSIT £x,cu fufficeret vnu. LiBERivs.Liberius,nóeftcóparatiuusgradus,nonenimpo Liberius tuitlibereviuere,duætas,metus,magiftcrjphibebât.Ergodeeft aliq.vanto:vtlït,aliquatoliberi’.

Liberius vivENDi.deeftei. Qvi sciRE.Scimusquod certS eft,No(cimusqu£Badhucincertadelt; Sein fyderam'.Idem alibi, Forma in tenebris nofci nó quita eft. metvs, magister. Magifter,pæda Nofco gogus. ITA EST.Intcrc/ditpoeta,nefblusSimoloqucretur.cæterumnócratreipondendifocus. Magifter

0.voD PiAERiQvE OMNES.Hæc adieflfodicitur,inprimopofitaloco.adieélióes vero,aut in prima parteorationis,autin vitima adiyciütur.hfcergo pi a eriq.ve, ex abundâtiapofitum eft: OMNES vero,neceflarioadditumeft.Eriibi,Ca!efcesplus fatis.Invltimo,ficut,Interealoci,interibi.

Attédédaeftfanélocutio,Quodplfriqpomnes.Autenimqvodin q.vaevertédüeft,vtfit,Quç plæriqj omnes:Aut o. von ad firigufaeorumftudioriiadiungendu erit,Equos alerc,canes ad venidû. Aut certe erit figuratalocutio,vt eftillud,Si quifquam eftqui ftudeatplacere bonis quâplurimisamp;mini me multos Isdetain his pocta hienomé ƒ fitetur fuü.Et alibi, Aperite aélutü oftiu. Pixtic^ omnes fa Pterfeg ciût.a:fx«i'f^(oç eft.Na errâtq PLAERiQ.VE7r«féARop îtelligût:aut qfubdiftingut pi AERiQVE omnes amp;nbsp;fic inferunt omnes.hoe enim pro vna parte orationfs dixére veteres.elt;^é modo Gtxd Trx/iwoÄÄx, 8c Latinipluflàtis.Neufus in belle Punico, Plærique omnes fubiungunc fub fùû iiidiciü.PigurateTerêt tins, * quod plærique omnes faciüt,pro,quæ faciutplxriqj adolcfcétuli, H o R VM r 11E NIHIL E G R E GT E.Eftergo figuratiuummuod effet reclum,Qt!æ plærique omnes faciunt adolefcen tuli,born ille nihil egregie prêter cætera ftuaebat. adoiescentvl i.bene diminutiuc, vt pro« pterætatemfacileignoftatur. ADivNcÂNT,aIligent,aptent,autaccômodent. avt £q.vos Adiungo ALERE, AvT CANES AD VE NA ND vM.Sf amp;nbsp;equos ad venandû alunt,quomodo amp;nbsp;cancsfquod multi docli improbant:amp; dicunt fcparata eflê;amp; ad venandum extra rationê,proad vcnatum,vt,Vc« natumÆneas,vnâquemiferrimaDido. nbsp;ad philosophos.Eclipfispulchra amp;familiaris Teré«

rio.Nam pofliimus fubaudireaudiendos,fiue feélandos. Adphifofôphos.Vitiu eft-quia dixipadalù quod ftuafum.aut fi ad philofbphos:feparanda locutio eft, fic,vt animum adiungant ad philoiôphos.

E G R E G i E.Egregium dicitur quod ex grege cligitur.fed hic egregie, va idc, nimis.nó eft ergo ad lau Egregium dempofitum,Hæc,fnquit,vtcæterafimiliterftudebat. praeter caeterA.mediocritei-eigo P^'ætarC2^ non extenuauft rem, fed ad laudem retulit. nbsp;nbsp;c A v d e B A M.non dixit laudabam, fed gaudebâ. Lau« *:^'’^-

dat cnim eriam alicnus.-Gaudcf qui pater eft. nbsp;nbsp;non inivria. Intempeftiue Sofia refpondet:fed f ^““^rc

prudentia tantæ fententiæ,compenfauitimportunitatem. nbsp;nbsp;a p p r i m E.-adicclio eft confirmationts.

vT.admirabilitcrdixir. vtne q,vid nimis.Sententianonincongruafcruo,quiaeftperuulga» ta.amp; non refertur adperfbnâ domini dicenhs, amp;nbsp;de quo dicitur.an magis quia Sofiæ conuenit ciufmo« di charaéler in yerbisf Ne quid nimis.deefi agasivt fit,neqd nimis agas. facile omnesper« F e R R E. Latens atgumêtatio eft,qua filium ad meretricem commeafte errans pater, non ad corrupte« I im, fed ad obf^uium amicorum crediderit. nbsp;nbsp;perferre, ac pati. Ferre eft cum certo tem t fera

poTe:PeTferre,finem expeftat effeélus.Ferunturonera,amp;Suftfnentur ruppUeia.PERFERRE.medios Perfero critet{iultos,odio[brque. cyM q.vibvs erat cvnq.ve.Fi^ra r/^Hin?. eie'qere.PIus Dedo eft dedere,quâm confentireiquemadmodû in hoftium poteftatem hoftes fe dedunt.Dedere crgo,peTtii nacibus, Éorû obfequi st veuts.commodiomm Ccilicet. Eorum obCequi Hudijs.Talern eite Pam philum adiuuatargumentum fabulz^fimulamp;Carinum. his sese DEDERE.DedereCe 8cobt lequif üiperioribusmon aduerfari,paribus mon fe præponere, inferioribus. nbsp;nbsp;ita .deett Fadens, volés,

agens. vt facillime sine invrEiiA.Sallu^us,Etcumomnesgloriaanteiret,omnil3ustagt; mencharuseiTe. inveni A s:Fecunda perFonapro tertia,vt,Migratiscernas, Sapientervitaim Rituit’nShoctépore oBSE(i.,vivM amico s, veritas odivm pa RiT.fmprobaturâ fapiê Gb/êquiJ tibus hæcrentêtia.NâobFequiûfaffaiCatotdebet,vedutem amicus:Fed in theaao dicitur,nóin Fcbola. Veritas

ACT. I. S C E N. I.

grauit:Ec nunc^Nam Andris illi id erat nomen, nbsp;nbsp;q. y i n/'s y m B o i v w d e d r t . Sed CubdilUngue

O. v i Dj, vt fit vox qusrenris quid dicatde PamphiJo. nbsp;nbsp;EHO^quidPamphiJusrPrimoficegitvtdePa«

philo qusrere videretur. ad vJtimum adiecit nomen.-ne quid refiqui facerct. nbsp;nbsp;c o e N a v i T.cstera in

geftu lune qusrentis quid dicat de Pamphilo^ nec inuenientis. symbolvm dedit. Mite, nub

Ja pro Pamphilo negario fafti eftpofitailed per puerilem limpliciucê omnia gefta narrata funt.Sc qub

dem taciturn eft^non cslatum:lcdvt non fa^um efle ita videatur. item alio niE.Item^fimv Jf^'”

litei.Si yidc^diligentiæ tempus adieOum, quafinon fufficeret vnus dies. comperiebam. Vrde

fi non verba patris func^ 8c de rebus venereis circa filij mentionem agentis. tmuL ad p AMPm

tvM qvi cQ.v AM,7txsiÄxoii. naabundat qvi eqvAW nam nemo quilquam^ nódicitur. SPE«

cTATVM.AdPampbilHm,nonad exemplum,refertur:amp;fpeclarum^probatum. et maoï^'vm^I^^'^ *

EXEMPLVM coNTiNENTiAE. vTTifjßoÄH Jaudis, PamphiJus exemplumcontinentis, nam Q.vr cvM.Qii/^animusfcilicet^autcertehomofubaudicdum. ANiMVS.deeft Eivs. cvmins GENIIS.Ingeniaprobominibuspofuit. coNfLicTATVR^ideftatteritur.Confliftatioefttadus Ingenia ; corporùm inuicem,Sc colliüo. neq.ve commovetvr. vtrum animus^ an homo, vtfubaudia« Condidiatj mus eiusf Ncque animus commouetur.vtrum deeft ciusfan ordo ctt,qui animus, cum ingenijs cons fliélatur ciufmodi^nequecommouctur in ea re tame. Avooto^oyiopseo quod non præmifTo LicPT,yel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

QVA NQ.VAM,fubieat TAMEN.Sallufiius, Atque édita vndique,tiibus tarnen cum muris Semagnis

turribus. Suaevitx modVM,modetationem,regimen. nbsp;nbsp;cvm id Mini. Cû,ide{lptætetquàm Modas ''

quod. TVM VNo ORE OMNEs.OmnesmepateramorefaUiyidetetur.Scideomoxait,Benedib Caiu iimulatûamoré. Sc eçUtumindicat. lavdar^ fortvnas meas. ïuTtK^Hyo^óin^opfoti tunas^qudm fortunam.amp; de more, vt. Qui te tanti taJem genuere parentes. Et, Vadeait, ofelix nati pietate. EtPlautus,FoitunatusquiillumeduxitGbi. h A c fama.Au yeièlaudatusrit,rmgulahçc

proargumétis Cunt: 8c exeufatio e{l,nó eüèüultitia Ealüim, {edimpalfum. iMPVLSvs.Beneinn puJfus,vltro enim venire impulfuseil, quidaret, contra officium foceri. vifiCAMGitATAM

s vAM.Abundat quidê s v A M:fed tarnen affeueratius eft. Vnica gnatS. Quid Gtxdio multora filio

lüs’atvnica. cvmdote svMMA.QuidGpaupeteG^atcumdoteGimma. placviT.Cüproi

nütiatione,placuit. HiediSius cRdies.Vtrü conRitutusfan dicatusfvtlunoniinfeinçdiffus facer. , t DESPONDi.Exveterimore,quorp0dcbatettSpeatorispater:vndcfp0fusScfp0radicitur. PLA cviT.lt;ryVTo/j.ix.adeobona conditio hiit,vt quanuis vitro obijeeretur,tarnen Ratimplaceret. nbsp;nbsp;Des g^aia ’ fpondi.Propriemam de fponfo did tut.quia fpondet pueUæ patertderpondst,adolefcentis. en Rys sendete sis viciNA .Cómemoiat nunc quç effet ChryGs. nbsp;vicinx hæc.Suprâ enim ait,ßx Andro corns

migrauit hucvicinix. Vicinahxc.icvxpVKo-ic. o e A ctvm bene. Animaduerte, vbiquei

poeta Gc inducicomicas mortes;vt cum ad neceffitatem argumenti refcrantut, non fint tarnen tragieç-

Nam aut meretrix rumitur,aut Cenex,aut de duabus Gmul vxoriBusvnavxoi.ItaquehuiufmodiobG

tus, autmedioeri triRitia excipitur, aut etiam gaudio. OCaffum bene.quaGquidixeiit, Vereotne

2uid AndriaapportetmaU. SE as n ME.AiuGcioCc quidem gaudium Cubiecit, ne mors in comae ia,luffusintragadia paConaret. metvi a CHRysiDE.MetuoiUumdico,qui mibiipGalts quid fa ffurus cR. Timeo ab iüo, cuius cauCapoffum aliquid malipati,etiam G ipfc nihil in me maU conCulat. Metui à Chryfide.ic^gxïa/ió?. vnaaderat FR ERVENS. Vtfuprä, Cum qui» bus erat conque vnâ,his fefe dedere. Aderat frequens. Poflùmus enim adeffe , Sc frequentes non Adeife effe, Gpræfentes non adbxremus bis quibus adfumus.8c frequens, vt miles apud figna. nbsp;nbsp;evRAs Frequeas

BAT VN A E V NV s.Funus,eRp5paexequiatû:diffâ à funahbus-etenimnoffuefferebantui propter funus factotum celebrationem diurnam. nbsp;nbsp;Curabac vnà funus. Vt non potuerit in exequijs videre pattern.

iNTERiM.Defctipao eR huius leiqux ad narrationem pertinet Cupetiorem. nonnvns

lt;IVAM CONEACURVMABAT.lllisenimmagiscaufaGcndifucrar,quf quamamabant,amiferât. Coalachrymi ^ hic,amore, propter Gram Glycerium conlachrymabac, qui alienis lachrymis fuas commodabat. sic te

x:oGiTA BAM.AcGdiceret, hoc cogitabam.fenfum tantum cogitationisdiceredebuit: fed quia sic cogitabam dixits ipfum geRum cogitantis exponit, 8c dicicur /uifintric. me parvae GONSvET. hoceRjConuiuij tantum: Sc quia dixetatpuer hoc folumegiffePamphilum, nihil aliud, Symbolum dedit, ceenauit. TAM FE R T eamili ariter.ideR, grauiter- nam qux nos PamiFantet bis funt familiaria , grauia funt animo noRro. FamiUariter, quaG familiatis-.an potius familiaritetf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Q.vrn Hic Mim p. patri.Mihi,circa me. Ft poRquammihidixit:pondusintuIiinominis,

dicédo PATRI. Quidbicmihi.VidequàmvenuRe repetierit me. iiaec ego pvtabam.

Putare eReiusqui Gmplicitate peffotisaberrauit. Cicero, Non putauic, lap fus eR. Hxcegoputas Patart ƒ bam.Cum adhucnihil peccationis oRenderit, tarnen dolor in futura prorumpit: Yt,Et genetauxilium

Ptiamo,Pbrygibufquefetebat. hvmani incenii,circa CbryGdem. mansveti, circaamis cos. nbsp;nbsp;E COMET quoque.Vt 8c ipfe Pamphilus.auC etiam ego,quem minus crederes. Eivs cav

sÀ.Eiufdemmanfuctudinis Schumanitatis, SceiusPamphili. in pvnvs prodeo.Fu funus, Fanas ,' in ip Cum officium,aut in pompamexequiaium:quodâGinalibus diffumeR, Sc vneis velcunciscandes

labtorum: quibus délibuti fanes, Sc cerei Comités inGgantur. nihie svsp.etiam mali. nbsp;nbsp;.

Bene fuCpeadit auditorem. Eciam.AliacR CiifpenGoaudientis, ScexcuCatioalia, Etiam.Adhuc, ^“*‘^

A N D R.

ESFERTVR. W(pïftT«(, grçc5 eft.quodvitans VirgiHus, ne diccrct efferturpnquit^

Turn corpora luce carcntum

fj Exportant teais,amp; tridia funera ducunt.

Ejjj Eftetri propric dicfitur cadauera mortuorü: amp;nbsp;i R E proprie ad exequias. Virg-Itc^ait^egregias animas^

^5 quçfanguinenobis Hanepatriàpepcrere. vnam aspicio.Ex confuetudine dicic vnam, vt dici» mus^vnus ed adolefcens. tolle v n A m,amp; itafiet vt fenfui nihil défit:fed confuetudo mirantis non crit exprefla. Vnam ergo T^1 lAicbTKr/atp dixit. vel vnam pro quandam. nbsp;nbsp;nbsp;adolescent vlam forma nbsp;nbsp;nbsp;forma et wltv. Ethic duofunt, amp;ætas amp;nbsp;forma, quibus additur pudor: quia meretrix

Vultii nbsp;nbsp;nbsp;non cd. forma et vvltv. Forma , immobilis ed amp;nbsp;naturalis : vultus mouctur, amp;nbsp;fins

gitur. Et vultu Sofia adco modedo.Q_uia forms laudatio cum mcretrice commida cd, progredi« tur artifex Poetaad laudanda ca, quæhonediora funt, quam forma. Et vultu Sofia. Q^uid hit deed, vteam nurum dignctur Simo, nifi fola cognitio.'' amp;nbsp;formam probat in puella Pamphilipas ter, amp;nbsp;matronalem modediam miratur in vultu, amp;nbsp;venudatemdupet. Nonne ergo iam cernimus hoC prædruxiflè Terentium, vt cum Chremetis filiam ede cognoucrit Simo, hanepotius eligat, quam Philumenam, nurum.'' quanquam ex fororia pulchritudine , amp;nbsp;amore Carini, amp;nbsp;Daui lauda« *^0(idhs ^°“^ idipfumquoque probe mondrauerit nobis. nbsp;nbsp;nbsp;Vultu . Hsc laus adiuuat pod cognitionem fu* '^011111115 ^”'quot; nurum. adeo modest o, adeo venvsto. Modedus, adprobitatem vultus, amp;nbsp;nioruni pertinct. Vcnudus, ad naturam corporis, atque adeo fibi vultum fingere multi podunt: formam nemo. vt nihil svpra .titAa^./? Terenriana* nam non necede ed fubiungere ffoodlus '^“°5 veifus. o. VIA T v m m i h i. Excufatio necedaria. praeter ca et er as. id cd, plus f-gt;lgt;eialis ^“®quot;’ esters. honesta ac liberali. Honeda, ad formam ; LiberaÜ, ad vultum re« Atat ^‘’^^' EERcvssiT.hoccdfufpido, vclaliquid tale. nbsp;nbsp;At a t .Interieflio admirantis. Hoc

^ocillud ^^FvD. J\aKTiKop eius rei ed quam in animo conccpcramus.Virgilius,

Hmc flocilludgermanafuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HiNciUç lachrymæ.Hinc,exhaccâufa. QVAM Tie folâtre ‘’^FO-Non videtur adhuc Sofia: plcnuin amoris argumentum: adeo pendet ad ea qus difturus ed Si* fiinus ’’’O' EvAD As.idedexeas,vel peruenias. fvnvs PRocEDiT.Funusàfunalibusdiflumed, fwqmæ '’^ f^pa notauimus.amp; ed funus,pompa exequiarum.Et bcne,funus procedir,nos fequimur,dixit:quafi ^piilohtmj) ^^gt;pfammorituri :vnde exequia:dicuntur. Funus interim procedit. ^vuvAtTop. ad sepvl» OHRVM. Sepulchrü k«:t’ «VTicpgcemp vt diximus,quód fine re pulchrafit.an quod ibi fincpulfu fint, “cft mortuii'an quodillic anima: à viuis fepeliantur, id cd feparéturfEt fcpulchrum dixit futurum, non quod iam efief Sepulchrum enim à fcpeliendo dióhim. Virgilius proprie, Atpius Æneas ingenti f®pttfona, quot;’“f'^f^pnlchrumlmpofuit. fn ignem posita EST.tKXamp;d«iç.noncnim cd q.vae. Et mire, f^'abum ®'™ ^”'^^ fuprà dixeric. F l e t v R. Hic bene’ imperfonalitcr, fletur ab omnibus* extrema enim •laïquemortuorum omnescommouentadlachrymas. nbsp;nbsp;haec soROR.id ed quam dixiede foe FotemChryfidis. ad elammaM.Innuitaffeftumfororis,vndeomnesvinceref exterienimdêt: næc flamms fe ingcrit. Virgilius,

Extinchim nymplia: crudeli funcre Daphnim,

Atquedcos,atqueadravocatcrudeliamater. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi tvm exANiMATvs.AvoIuntatc,3

Bae “Qjltatc,d fummoad imum,vbifunt dictaamp;fa8:a,ibi cd7rK9oc.amp;mire ibi. bene dissimv« FATVM.Bene,multum.anquafidolcns,quódetiam negaturusfit'Chremcti,dixit bene.‘' indi» o A T.Omnia fignificanter. non odendit inquit,fcd indicat: non accedit,fed accurrit: non vedem, aut nianus, fedmediam muliercm: non tenet, fed compleftitur. amp;nbsp;quiahis tribus rebus inducitur in ali« QJius rei gedionem perfona: affcflu, fafto, di£to: Affeftus ed quod ait, Ibi tum exanimatus Pam« Mcium P .“’•f^^tn quod ait, Accurrit, mediam muliercm compleftitur.Diftum quod ait, Mea Gly» «num inquit, quid agis .'’cur teisperditum f indic A t . Indicium proprie edoris,amp; lingua:, fadis ergo indicaf non enim dixit, amo. accvrrit. Virgilius, Intcriora domus irrumpit li« mina, amp;nbsp;altos Confeendit furibunda rogos. mea glyceri vm. Mea, quafi amator. Glycc« igt;mn,quari familiaris dixit. q.vid agis f Quafiperturbatus. cvR te is PERDiTVMf Quafi confolaturus. vt consvetvm facile amorem cerneres.Mire,non fufpica« ïctur, dixit: fed cemeres. amp;nbsp;ed ordo, vt facile cerneres. fed cerneres, ficut fuprà, Laudern inuenias amp;amicospares, reiecit se in evm. Obijcitur ciquod dGlyccriofaftumed, vt,Quis enim vnquam tam paid inde honorc,tam vehementer de falute fua contendit,quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i a

Intiis ne i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q.vid AislNoninteirogantfs,

Æpeferens æ'^mirantised. iratvs atq.ve aegre ferens.Tratus, culpa.ægreferens:quiapræ« ter fpem. nec SATis.Mire cxpredit indulgentiam patris erga filium.crat, inquit.Cau« fa:fedproamaritudinc obiurgationis non eratfatis, hoc ed non idonca videbatur. Nec fa« tis ad obiurgandum.deed h a B v i T,vel era t.Virgilius, Nec fat rationis in armis . amp;nbsp;hic, E r A T fatereh • '^^^ ” A3viT deed ad fententiam. diceret. deed eNim. Q.vid feci. Mirefiduciam «liuni ' ptÇtulitargumento quoded in fequenti verfu. q.vid feci, q_vidcommervi avtpec« Coinm ‘^.'^ vi!’ âu^Hviç à maioribus ad minora. Et fed, quafi facinus dixit. Faccreenimquis amp;nbsp;homicidium *^^'^‘'^°namctui, minoris culpx ed:. Peccaui, multominoris, velleuioris. qv a e sese . Illic,

® mea Glycerium :hicpronomendixit* miradiffimulatio, tanquamillaniprxter periculum nefciat.

A C T. I. S C E N. I I.

NAM SI iLLVM. Argumentum per rationem â contrario* vt fi dicas, Viro forti pnemium debe^ tur^fi defertori pana conftituta eft. t v n Tjpro attulit.fed multa fignificat;amp; alias pertulit. Virg. Fero Non tulit hanc fpecicm furiata mête Chorebus. Aliàs fuftulit^vt idem,Omnia fert ætas,animum quos que.pro aufert. ilLi,proillo. Dederit damnvm, AVT malvM.Damnum,reieft:malum, Damnum jpfius hominis, venit cHREMES.Argumêtûexcôieâura/deftàteftibus. Et mire fuprà. Vitro Malum. venir ad me.Ergo hic caufa iufti doloris oftcditur,quia dolct etiam Chremesmam potuit, nódaturus fis liam, non venire, postridie ad ME.vtfinedilationefanpoflct.amp;cLAMiTANs^indignan tis eft,vt. Clamantomnes. indignvm facinvs . diftinguendum, vtperfeinteUigatur indis gnûfacinus,amp;ipfcdoleatPâmphiIumcorrûpi. comperisse ergoabalijs:vtappareatverâquod Comperio ait, Turn vno ore omnes.amp;,Hac fama impulius Chremes. Indignû facinus comperiiTe.Deeft félins certâque diftinftio. pamphilvm cum emphafi dixit,id eft pudentem amp;nbsp;bene moratum. Et nec amicam,fed PRO vxore. Mire ergo , quafi non hoc doleat quôd amet, fed quôd pro vxos rehabeat.Etfimulexcufaturfiliamdenegaturusfocer. hanc PEREGRiNAM.Hanc,cûcontems Peregrina ptu diftum eft.amp; peregrinam,vt alibi, Adeo ne es demens.''ex peregrinaf nam hoc nomine etiam me retricesnominabantur. EGO illvd sedvlo.Quantoaffeftupaterfaftumquodviderat,nés gabat. Sedulo.Quomodo fedulo,fî negabati'an fedulo,vt Sofia:.''id eft fimpliciter. nbsp;nbsp;F A c T VM, im perfonaliter. Sedulo:Quia no femel negauit.velilleinftitit. Negarefaftum. Officium patris, amp;nbsp;fi» mul per hoc expreftio pro5ationis. nbsp;nbsp;Illeinftat F A cTVM.PIautus,Inftarefaftum, fimileeft.«?x*'‘’'’ ^5 Inftare faftum.Vetufte, id eft inftat dicere fafhim eflê. nbsp;nbsp;nbsp;d E n i Q. v E.Quid denique.'’ ad fums mam properat, amp;nbsp;ad finem diélorum. Denique, id eft poftremo. d i s c E d o. Proprie: non enim Denique abco.vndedifceflio. vt Q.vi SE NEGET.Probauitquodnon volebat fenexSofiæiadhucfupers eft vt oftendat quôd non fit irafcendum,quin iufte irafcatur. non tv ibi gn ATVM.amp;7ro(nlt;S)s TTHo-iç, veleclipfis*’deeftinuafiftf,obiurgafti,adortuses. ad oBrvRGANDVM,incufandum,ins clamandS. tv te his rebvs.Modononaddidit diceret. prope adest. Propead» funt nuptiæ ; in proximo fimt metæ libertatis: amp;nbsp;ideo auidius voluptaria fub finem caipenda funt.

Q.VVM A LiENo.Quüproquo.hocenimfignificatquum. Meome viuereintereamodo.Meo Quum modo,meavolütatc,meoarbitrio. relictvs est obivrgandi Locvs!'Mirc,obiurgâdi:tâ Modul quam incefus pater in filium videretur. na fuprà cómotus plus per «TrocnöTTHo-ip fignificauerat. nbsp;nbsp;si PROPTE R.Hoc erat fecundum in diuifione,Etconfiliü meü cognofces. Si propter amorem. Initiü confilijfuidemonftrandi. NOLiT.lcgituramp;nollct. ab illo animadvertenda ins ivRiA.Notaparticipiumâpaflîuo,animaduertenda,caftiganda,vindicandaeft. ab illo iNivs ^^ R i A,quam facit, non quam patitur. Ea primum animaduertenda iniuria. Vt lam hoe fit peccatum , quod reeufat nuptias,non quod peccat adolefcens.ldeo ergo primum dixit,animaduertéda iniuria eft, vindicanda,exequendaeft.Etbenc EA AB illo dixit iNivRiA. certiflimamenimnotâtperfos nam,quæ debeat pro iniurijs poenas foluerc.quód fi dixiiret,Iniuria Eivs, «gipißoX/ap fccilfct.vtrü quampafluseft ab alio, an quam ipfealijs intulit. et nvnc m. Hicreddit quod dixcrat, Confilt; ^‘* hu meu cognofces.Id,id eft propter id. ver A.ivTfOiTop.quia f a l s A dixit,fntulit ve r a. ma nibvs,pedibvsq.ve.proucrbiale.fdeftomnibusmembris. nbsp;nbsp;obnixe,cumconatu,inftanter Mantw contra conantem. magis m.Id, proprer id. nbsp;nbsp;incomm ode t, noccat, incommodum afferat.

Magis id adeô,mihi vt ineómodet.Non cnim,inquit,prodeft filio amare meietricc. Q. vA pr os pTER.MfrcSofiainterrogat,quafivlla caufafitfallcndidominum. ma l A mens.Voluntas, eft mens,etiam ratio. Mala mens.Argumétö à natura, amp;nbsp;an aliquis finecaufa malus,anab impulfione. Malamens.Quia dixit, Magis vt lædat, quam vtprofit. nbsp;nbsp;sed o.vid opvs.iTrocriamp;Truo'ie eft grauiflïmam poenam oftendenris. exorandv s.legitur amp;nbsp;expurgandus. fi expurgandus,lcge cuf,nonqui:quiacuiperQ_veteresferipfere. coNFORE.Abeoquodeftconfit:ideftperficitur,amp;s Confore turum’tempus infinitiui modi confore fadt,id eft,perfeélum iri.Sic in Adelphis, Verum, quid ego dicai' hoc confît quod volo.Confieri,id eftperfid.vnde confeftum negotium dicitur, vel conféra res qui ad Confieri plenum perficitur. Virgilius , Nunc qua ratione qüod inftat Confieri poflit, pauds, aduerte, docebo.

nvNc TWM EST OFFicivM.Hocad illud terrium refpidt quod dixit. Et quid facere in hac te te velim.Has bene vt adfimules nuptias, perterrefadas Dauum. hoe erat terrium de his,quæ diffus rumfepromiferat. adsimvles,Hoceftvnumverbum adsimvles,quoddixit,Quintuvno verbo die, quid eft quod me velis!* nbsp;nbsp;PEkTERREFACiAs.Venufte amp;nbsp;poetice. observesfi

11 v M.Obferuatio in duabus rebus eft,in obfequio, amp;nbsp;fpeculando. nbsp;nbsp;c v R A b o,vt coquus. amp;nbsp;fuprà Obferuire fic,Nempe vt curenturreélc hæc. nbsp;nbsp;nbsp;i p r a E.figura «v«s-folt;pK,quod nos præi,dicimus.

ACTVS PRIMI SCENA IL SIMO* DAWS»

ON DVBIVMert,quinvxoremnolitfilms:

N Ita Dauum modo timere fenfi,vbi nuptias

Futuras eHèaudiuit. fed ipfe exit foras.

A N D R I À«

^’Mirabar,hocfi(icabiret»amp; hen femper^lemtas

Verebar quorfum euaderet»

Qui poftquam audierat non datum in filio vxorem fuo, Nunquam cuiquam noürum verbum fedt,neque id ægre tulit»

j^* At nunc faci'etmeque, vt opinor^fme tuo magno maio,

’ ld voluit,nos fjc nee opmanteis duef falfo gaudio, Speranteis tam amoto metu^interea ofcitantcs oppnmi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Ne effet fpatium cogitandi ad difturbandas nuptias»

Aüute» S ♦ carnufex qua loquitur. D ♦ herus eft ,neque praeuideram ♦

^'Daue. D.hem^qdeUf s.ehodüadme. D.qdhicvoltf s.qdais^ D^quadercl* S^rogas'' ^eum gnatum rumor eft amare» D* id populus curat fcilicet»

' Hocine agis^an non ƒ D ♦ ego vero iftuc. s ♦ fed nunc ea me exquirere, ’ Hiqui patris eft.nam quod antehacfecit^nihil ad me attinet. r^um tempus ad earn rem tulit,G'ui_,animumvtexpleretfuum» ■ Nunc hæc dies aliam vitam adfert,alios mores poftulat. I^ehincpoftulo,fiue aequum eft,te oro Daue,vt redeat iam in viam. ^* Hoc quid fit. S ♦ omnes qui amant,grauiter fibi dari vxorem ferunt. ^‘ ita aiunt. s. turn fi quis magiftrum cepit ad earn rem improbum, IpGim animum ægrotum ad deteriorem partem plærunque applicat. ^•Nonherde intellego. S.non.''hcm. D. non-Dauus fum,nonOEdipus.

^* Nempeergo aperte vis,quæ reftant^me loqui» D» fanèquidem» ^* Si fenfero hodie quidquam in his te nuptijs Fallaciæconari,quo fiant minus:

Aut veile in ea reoftendere,quâm fis callidus:

Verberibus cæfum te in piftrinum Daue dedam vfquead neeem, ®a lfgc,atque omine,vt fi te înde exemerim^ego pro temolam.

Quid,hoc intellextin’ ƒ an nondum etiam ne hoc quidem ? d ♦ imo calh'de:

Ita aperte ipfam rem modo locutus,nihil circuitione vfus es*

^‘ Vbi vis facilius paflus fim,quàm in hac re,me deludier.

^‘ Bona verba quaefo. s♦ irrides,nihil me fallis.fed dico tibi, Netemerefacias.nequetu haud dicas tibi non prædidumîCaue*

0 N D v B i v M.Narratione iam habita,petfona Sofiæ nô état neceiTaria.ergo fubßftit fenex,

N per quem agenda funt relidua. Non dubiS. Ad hoc certus inducitur Simo, vt magis per« turbetut inopinata confennone Pamphiliad ducendam vxorem, amp;nbsp;præterea nihil agat cum Chremete de tradéda nlia,confîrmandif(ç nuptijs. nbsp;nbsp;i T a m o d o,Non recefut de loco fenex: s e n s i

«go antè,quàm cum Sofia loqui coepiiTeC. nbsp;Ita modo Dauum timere fenfi. Arguments quod fuprà,

abeo quod noftri faciunt. m o n o,anté quâm cum Sofia loqui coepiffet Simo.amp; Dauus nô refte feri» bitur,Dauos fcribendum,quod nulla litera vocalis geminata vnam fyllabam facit. Sed quia ambigui« tas vitâda eft nominatiui fingubris, amp;nbsp;aceufatiui pluralis mcceffario pro hac régula,digammo vtimur, amp;nbsp;feribimus Dapus,fcrpus,corj.us. mirabar hoc. Hic locus eft in quo Dauus infinuatur fpe« ftatoribus multa gefturus. s i s i c.Sic,pro leuiter amp;nbsp;negligenter, quod Græci «uTamp;ç dicût.fignificat autem 2utwç,id â fic:amp; eft de his quæ adiuuanda geftu funt,vt Tantillum puerum,amp;,Huius non fa: dam. nbsp;nbsp;L E N i T a s.Clemêtia,facilitas.cui cótratia,afoeritas amp;nbsp;difficultas. nbsp;nbsp;et herisemper.

An fempcr^lenitas, vt fitutpfip. Lucrctius,Semper^rlorentis honoris. Semper lenitas.Acper hoc fimulata vfque nûc lenitas-nam nemo in diuerfis aftibus femper lenis eft: nifi forte fiftus afïîmulator, amp;nbsp;callidus. Semper lenitas.Sinc differétia eft importuna lenitas. q v o rs vm E v a n E rE T.Ad quam partem erumperet- Et euadcrc,eft per quancunque difficultatem ad aliquid peruenire. nbsp;nbsp;ver«

ACT. I. S E N. I.

pronunriationc:vcintelligatur,nevcitmmquidé. K rd VE iD AEGRE tvlit.HoccA: femper^ Îenitas. PAciET.Subaudiendû verbym.amp;eft FACiET^pcrfonatertiaproprima. Facier/d PerfonaKi' eftfrafcetur^denûtiabiCjIoquetur. sinetvomagnomalo,fdcftcominabiturtibf,amp;minascô« tia propd' temnes,vt ad poenas peruenias. nbsp;nbsp;i d v o t v i t. Aut abfolute accipiëdum i Diauc i D,quomodo sic ma demontoatiocft^vtmagisgeftuqudmfenfuinteHigatur,vtfupràdiximus.necopinantes-uepwu. ld Dvci.Ducereeftexpeftauonelongitéporismalüpiolatare.VcIinduci^vtferasinretia. nbsp;nbsp;Fats Duccre so GA vDio.Vclutcxija,amp; vitæfenisiracundia. amoto metv.Ifta fingulafL'nt.amp;amorome-cu, fic dixit quail metus fit corpus brutum quod cum molimine mouetur. oscitantes. Ofcita« Ofcitatio tio eft animi otium amp;nbsp;fecuiitas.diélum ab ore eiendo^ id eft commouendo.Ofcitantcs^iècurbvel nihil prouidentes. cogitandi ad distvrbandas.Miradalocurio:vtfidicaSjcogitataddicen Cogitat ad dû. ASTYTE. Hocamp;geftu,amp;vultuferuil/,amp;cüagitationecapitisdixic. carnifex. Autex» Carnifex carnificans dominum,aut ipfe dignus carnifice vt caro fiat, id eft lanietur. Lucilius, Career vix carceie Aftute dignus. NEQ,vE PRAEYiDERAM.Præuidétiaduplexeft:autenimanimo,autoculisprçuidemus. Prauidcre

H E M.Quafi correptio totius corporis, nbsp;nbsp;e h od vm. Nutus eft, intentionem animadueriïonémq; Hem depofcens cius cum quo vult loqui. Ehodum.Dum srocftÄKop eft hoc loco. QviD h ic voLTi* Ehodum Moreferuili, amp;nbsp;vernaligcftu.ficenimvocatiàdominis,feCum vultuofe agunt. dVA de reï'Nc« Qua de re gantis vim habet hæc interrogatio.plus eft enim qua de re,quâm nihil, nbsp;nbsp;r o g A sf Hoc cum interros gatione indignantis. Meum gnatum rymorest amare. Mire apud feruö diflimulat id quod iam probauit. Meum gnatum rumor eft amare . Grauiter, conftantérque fencx nondum fe fatetur credcre:necverumfcire, neamittatvimvindicaturifirefcicrit. iD popvlvs cyRat scild cET.Quia rumigeratiopopuli cft. fed hocauerfus ab illo,contumaciter. fic VirgiIius,Scilicetisfuperis Scilicet labor eft.Scilicet,femper cü tipeuva« ponitur. Hocine a g i s. Agis,id eftaudis. Alibi fic,Hoc age as Ago mabo.Plautiis,Vos hoc agite.Spedfatpronuntians, fimul demonftratiuc, veluti aurem fuam tangens. iSTVC.Deeftago,velaudio. iniq.vi patris est. Iniquicft,finuncvelimquarereaftus liberos adoUfeenris. Namquæ ante h a efecit.Pro ante hçc,conruetudine magis,quam ratione Ante hat dicitur. nihil adme. Id agir vt fuperius cófilium fe feruare oftendat. Dum tempus ad earn rem t v l i T.Deeft s E:vt lït,dum tempus fe præbuit:quia fuprà dixit,Tute his rebus finem præfcrilt; pfiftipater. Adeamrem tvliT.Abfo!ute,amp;deeft sE. sivi, ANiMVM vtcxpleretfuu.Mira ratio cur fiucfit,vt amp;nbsp;hocquod permifit,ad bonum pcrmiferit,non ad luxUriam.Siui autem diftingue. Sino eftautem fiui modo,permifi,cefraui.fiui,antiquc. Aliter in Adelphis, Non fiuitegeftas facere hoc nos, NvNC HIC DIES ALIAM viTAM A FF E R T.Hoc cft,refte,amp; feuere, amp;nbsp;inexorabiliter denijs Affero tiac. Aliamvicam,prodiuerfam8£cótrariam.ficamp;Virg.Dijsalitervifumeft. te oro dave. Alius Grauiusilludfecit,nomineappcllâdo. nbsp;VT redeat i am iN viAM.Iam,modotarditariseftfi« Iam gnum.amp;in viamdixit,quafiquideuiusfit, amp;erraritàreftavia. nbsp;nbsp;sivE aeqWM EST.^goAicf« Redire in ecüTiç. Vtredeatiaminvia.Prouerbiale. hoc aviD si T.''txXB4,ie deeftenimquæris. ita viam A ivNT. Hæc creduntamp;loquûturvniuerfi.amp;-éft trépidacSfeffo,amp;quafiinuitirefpófio,vtinHeau! Aiunt tont.Itacredo:monécepatte filium. TvMsiQViS magistrvM./xtT«lt;po?iit2j?.anquiaamp;pæ« PædagogW dagogus eft magifter.'’ vt Geta in Photmione, Me fil/js relinquunt quafi magiftrum. ad eamrem, Magifter Id eft fuper earn rem,hoc eft fuper amorem. animvmaegro t vM.Pro ægro.nam animus tegen AFger corpusægrotum. hEM.InterieTioeftirafcentis. davvssvm,non OEDipvs.Multiplex cSlt; AEgrotuï tumelia.poteft enim fenem quafi' fphingem dixine,id eft deformem,monflrique fimilem-poteft etiam Hem inhumanum amp;nbsp;ferum,vt fphinx. Poteftper OEdipum,fe vltorcm promittere futurum,atqueopprcflt; OEdi'pus forê fapientiæ fenis. Dauus fum,non OEdipus.Facete fe negauit OEdipü,vt fené fphinga elfe có» firmet,non OPdipum.Imitationumduo funt genera.quandam ncceflitas, quandam fntroducitvolum tas. NonOEdipus.Silatinepronûtics,genitiuusOEdipifadet.figrçcc,OEdipodis. sane avK DEM.Sane,valide:quiaqui fanus,5cvalidus eft. si SENSERo.C5minatio'amp; fitpronuntiatio,vtin Sane fingulis verbis ardeât minr. nbsp;nbsp;h od i E.Nó ad tempus nó plenum, fed ad comminationem refertur. Hodie vt Verg.Nunquaomneshodiemoriemurinulti.Et diespionofte accipitur, vthocipfum, Nunquam omneshodiemoriemurinultf. Q.vo fi ant MiNvs.Quominus,hoceftquoimpedinus. Ven Minus beribus cæfum t E in piftrinum D A v e. Vult in pronominc,amp; nomine cxagitare cóminatione feruü, ne quid rrlinquat iracudir. nbsp;nbsp;ded A M. Dare, cft quod rcpetas:Dedcreeft ad perpetuum. Damns, amp;nbsp;Date amicis.dedimus,tantumhoftibus. ea lege atq.ve OMiNE.Lege,adnomincs:omine,adrcm Dedere diuinam refcitur.id,cft firmamentum perhumana amp;nbsp;diuina.Omen au té eft quicquid oredicitur. Ea Icx lege atqueomine.Bcne Icgcatquc ominc,quia leges aufpicijs ieruatis ferebatur.Ergo fic intellige,qua« Omen fi dixerit,ea lege amp;nbsp;c5ditionc.amp; antiqui aufpicato omnia faciebant,quæ rata elfe vcllent. A n n onlt; dvm ETi AM.Quartum 7r«?tX«op,quiaabundat eti AM. iPs AM REM.Ipfam rem,id cft volü« tatem fuam:autintcrminationcm fuam, hoceft piftrinü amp;nbsp;panas feruilcs. nihil circvitio« Nihil ’NE.Nihil,ptonó.Cfrcuitione,periphrafi. vsvs es.Legituramp;vibres. V3ivis FAciLivs.Ad« Circuitio monitio. Vbiuisfacilius.Cicero,Nócftin haccaufapeccadilocusvllus. bona verba qvae« s o. Hic in âçamp;vâ« eft tutpXyUiiryUoe. quafi dicat, melioraloquere rogo te. ergocum admonitione, ]^na Bona verba verba,inquit, rogo. nbsp;nbsp;nihilme f a l l i s.Non te ignore, non me decipis.fi'e Mcnander,ouJ't o ut quçfo

X«ïfl«ï0ls’^P» Nihil me faIlis.Figuraeft(Ai(»nr/*oîi, FalÜs.Lates, vtfit ouAtv/rt XiAkSixç. Nihil faUere

h’j^l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N D R I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8

^'S«mæ ®“Mis-Nihilproetfamnunc. neq.vetvhavddicastibi nonprædiéhim.Duænegae '^ amp;nbsp;tr *''^æ faciunt vnam affirmatiuam:tres negaoua: pro vna negatiua accipfuntur:vt hie, neque haud non. ^5 Salluft.Haudimpigre^neque inukus occiditur.Vera ergoleftfo eftjneque tu haud dicas. quodplurimi non intelligentes,hoe dicas,legunt. Neque haud tu dicas tibi non prædiftum.Vera leftio,necç baud Qicas.eft enim quintum TtagtAxop. Plautus in Bacchidibus,Neque haud fubdititia gloria oppidum are bitror.

ACTVS PRIMI SCENA 111,

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DA VVS»

Ni’muero Dauc,nihil locicflfcgnitiæ^nequcfocordiæ,

E Quantum mteHexi modo fern's fentcntiam de nuptijs.

Quac fi non adu prouidentur,me,aut herum penundabunt» Neequid agam^certum ediPamphiIum neadiutem^an aufcultem (éni Süllum relmquo^eius vitae dmeo.fin opitulor,huius minas. Cm Verba dare diffidle cR.pn'mum^iam de amore hoe compent-^^e ïnfenfus fcruat^ne quam fadam m nupdjs fallaciam, Si renferitjpenj «aut fi libitum fuent^caufam cepcnti Quo iure,quaque iniuria prædpitem me în pirtrinum dabit, Ad hæcmala hoc mihi' accedit etiam’hæc Andria, Siueifta vxor/iue arnica efligraui'da é Pamphilo dl, Audiréque eorum eft opera: pretium audaciam. Nam mccptio eft amentium,haud amantium, Quicquid peperiHeddecreuerunt tollere, fingunt quandam inter fe nunc faUadam, Ciucm Atti'cam eiTe hanc, fuit olim quidam fènex

Mtreatormauem is fregit apud Andrum infulam. Is obi jt mortem:ïbï turn hanc dedam^Chryfidis Patrem recepiflè orbam,paruam.fabulæ, ^ihi quidem hercle non fît verif mile-atqui ipfis commentum placet» Sed Myfis ab ea egredïtur,at ego hme me ad forum,vt Conuenïam Pamphïlum,ne de hac re pater ïmprudentem opprimât»

i NiMVERODAV E.Hic btcuis amp;nbsp;comica deliberatio ek^magnam expeftationem pluiimalt;

E rum return imminentium cum motu excitans,Daui conlyderatione propofita. Enimuero 1 nbsp;nbsp;» ^Daue.Omnis petfona autab altero commendatur,aut fe ipfara populo cómendat,aut amp;nbsp;ab

^tero amp;nbsp;à feipfa,vt hic Daui,amp; per Simonem fuprä defcripta eft, vbi dicit,Mala mês,malus animus. amp;nbsp;nic per fe,dum hoc, geftu ac (ermone agit ac difputat fecum. Enimuero Daue.Enimuero, fignifi» cationem habet nimiarn permoti atque irritari animi.Cicero, Hic cum alijs ex alia parte, Enimuero fe« rendumnoneftu.m. s EGNiTiAE.Adagcndi5. socoRDlAE.Adconfyderandü. - o,van« T V M M OD0. Quantum pro inquantum, nbsp;providentvr. Prouifio return duas fignificariones

habet.Prouidemus enim nebis tam bonum quâm maIum.Malum,ficut quis eminus vcniens,telü pro« uidit^atque fic cauetit.Ergo hic p r ov i d e n t v R,cauentur,vitantur.Et nuptias velut vndam nauigio imminentem fccifquód fi quis vndam,ex aduerfo venientem prora ncn excepcrit, demerfus vndis in peffumabit.eftergo metapnora. me a vt hervm. Herumhic,hcrilcmfiliC. pamphilvm NEADivTEM, AN AvscvLTEM s E N i.Semper deliberatiua verba, habentquendam fonii per quem exitus rei demonftratur: vt hic oftendit fe Pamphilum magis adiuturum, quêm verbis fenis ob« 11 ^®’P®^uirum. si iLtvMrclinquo.Partiumtraftatusquæ fupràfunt,Pamphilumneadiutem, Opem f ^” aufcultem feni. nbsp;vitae eivstime o.Vt alibi, Syre,tibi timui male, sinopitvlor.

'^itulari ^^ ®P™ f®^^ dicitur in malis rebus, amp;nbsp;ijs qui de falute dubij funt;vt, Eet opem, ferua me obfecro .Opis

ACT. I. S E N. 1111.

tulor amp;nbsp;opftuJatiodiftaabopcm tol/eiido^hoccdfciendo. nbsp;nbsp;Hvivs MiNAS.Subauditur^ timco,

cvi VERBA DA RE.Verbadare^fahaciaeft.'amp;iJJud fjpeftat^NihiJme faJhs. difficiee est. VeibadiW

Non dieftimpodibile eft.ergooftenditpartem fe fequiquæ pro PampbiJo eft. PRiMVM^i AM.Piic mOjinquitjiarnfnfenfuseft lenex.deinde à PamphiJo grauida eft Giyechum. Piimum^iamltpHii'eft cnimxvKSiOipHyploiimptimum. de amore hoc. Hocamore^ ficquafieumtædioamp;repreben fione eius amorfs Joquatur. me infensv s. Scilicet de amore filij, fenex me l eruat. Si re vera time dus eft. SERvAT.epuÄxTle. NE qvam FAciAM.HocadiJJudfpc(ftat,Tûfi qüismagiftrûcepit ad earn rem fmprobum. nbsp;nbsp;Q.vo ivRE, q.vaq.ve iNivRiA-Prouerbialehoceftiqualiafunt^ias Ture vf/iniU

amp;nefas,nolfsvelfs. ad haec.InfpfaremaioreftdifPicultas.qufagrauidaeftGlycerifi. siVE ha 1ST A vxoR. ft hoc cum quodam tædio, amp;nbsp;indignatfone ftomachi interrüpft. o p e RA e r r Ej Opeœ pt» T i v M. Dicitur de minfiefs Sc laudabilibus. nam Sc ea quæ magna flinty etiam fi maJa^ tame mitamut: hum quia Jibenter audiamus.amp; hoc pretfum eft operæ^fd eft audiendf. nbsp;nbsp;et avdacia M.Proprfe dixit: vtinfunueho^Audaefammeretrfeumfpefta. Namceptioeft AMENTiVM^HAVD amantis

1 VM. Amabant veteres de proximo fimilfa dfcere:vt Cicero ^ Minus charum putavit fore dearmarfo^ quäm quod de facrario fuifiet ablatum. Et quidem fi in verbis funt, 7rx^c/j.oiaii dicfturnn nomimbus^ 'jTK^iüvofixtriK. Q.VICQ.VID PEPERissET.Maioremreprehenfionem fonat^quicquidpeperiftet. paritur enim aut maicuJus^aut famina'Sc foiet fuftior efle caufa tollcdi,fi marem vxor peperit. fed nb

, mijamorfs eft non expeftare quid tofias. nbsp;decrevervnt. Decernereeft demagnfsrebuscerta Decemcif

proferre fententiam. vnde etfam Senatus decretum. et fingvn t. Argumenti partem narrat.•amp; non credftfutura efle quæ dfeft^vtfuperfit locus erroti.Etfallaciam quandam^ne verifimilis fit

* fpfa faJJacia tohus contemptionis amp;nbsp;vflftahs. fvit oeim-MoSo torus fummz argua mentum popuJo narraturhed vt reftetaJiqufd ad errorem, abrogaturfidcs. FuftoJfm qufdam fenex. A AiHyH/iXTiKCi) ad ^if^HTiKop tranfit. is obut MORTEM.Plenedixitjquodnosobijttantû.Viri Obfre molts gilfus, Morte obita qualis fama eft volitate figuras, récépissé orbam, parva M.Paruam pro« ptcrea adiecit,vt fiat verifimile non pofle earn facilé fuos agnofcere. tab vLAE.R.editad nartatioi ^^'^' ATQ.VE JPSis.Atqueprotamcn.vtfit,tamen ipsis coMMENTVM PLACET, Quod Atque^ comminifcuntur probant. sed MYSis.rrxfxtrmvlialtcriusfcense. Myfis.Semper avtem nemu Seruoiüco» na comicorum feruorii,aut a natfombus funt indita, vt Myfis, Syms.aut ex accidenobus, vt Lelbia vet tnicotum no Jut ebifofa, à Lefbo infula,quæ eft ferax fuauiffimi cadidiflim/que vini.aut à moribus Sc verniJitate, vt *nm3 qua ra Pfeudulus.aut ex negotio,vt Chryfafus.aut ex qualftate coloris,vt CbyJacus. aut ex fpecie formx, vt tionejodita Pinacium. ego hinc.NihiladhucDauus inucnftcófilfi,nifivtqua'ratPamphifum^moneâtque.

Ego hinc me ad forum. Vultuofe hoc pronunhaturjvt defit,pergam,autducam me. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

ACTVSPRIMI SCENA 1111,

' Mysi's ANCI f L A.

V D i V i Afchi'n/s-iamdudum Lefb/am adducHubes^

A Sanè pol ïlJa tëmulenta en mulïer,8i temerariat Nee fatts digna ,cui committas primo pattu muUerem^

Tarnen earn addacam» Impoitumtatemfpeïnateaniculx,

Quia compotrix eiasen^Dij date facultatem obCecto

1-duicpanundifatqueillimalijspotius peccandi locum^

Sed quid nam Pamphüum exanimatam video!’vereor^quid fieb

Oppenar,vt feiam nanquidnam hæc turba tnibtix adferat.

VDivr ARCHiLEis .Hec funt inuétionis poedex, vtadiixevofjfxyfacetixaliquidadf

'A dant.nam oiHovo^lx eft vt accerfatur obttetrix, Sc conueniatut Pampbilus.faceda fetibends in hts verbis eft, quad AtchilUs compotdeem potifUmum adduciiubeie Gngitur. Audit ui Archillis. Frequenter boe modo Terendus compendium facit, vt egrediens Icquaturpei fona de eo quod eft gcftura:amp; Gmul doceat quid ab altera gettum Gt. nbsp;nbsp;Audiui ArchilPs, iamdudum Lefbia adt aud iubes.Verum iamdudum audiui^an iamdudum iubes,incerta difiin£iio en. Sc funt qui iarndudâ, lamduautn iam primum intelligannvt,Iamdudum furnite i^nas. s ane P0L.Sane,muhum.aliàsvalde:nâa Sane aue validas eüquimulrumreturnneceffanarumnabetad falutem. temvlent A.Producitprima Tcmvlêtus Fyllabam te. Temufenta.Vinofeta,hoeeftebnofa.qufaremerum,vfnumdiarur,vndeabftemfus,^ Abüermus brius.Didum autem temetum ab eo quia tentet mentem. nbsp;Temulenta,vino:Temcraii3,natuta. Temetum

NEcsAnsDicN A.ßenc ia coacluGoac iUa fpcdalitcr probauit, diceado non idoneam cui cotof Tememaci

A NDR.

Committere mittatuiprimuspaitusmulietis. Sedmirefignaréquedixit committas.ctenimcommitrimus inagna,amp; quæ falutem in dubio habent. nbsp;nbsp;Ncc fans digna.Duas rcs,nec parientem^nec primo par« tu.Figura Mo tAP ivóg. vt Virgilius^Non mc tibi Troia Externü tuIic.amp;,Dum domus AEncç Capitoli . immobilefaxfi Accoler, t amen addvcAM.RcdicadiUud^quódvicoafta. importvnita niportuniï TEM.Importunitas nequeloeineque temporis habet cómoditatem, nbsp;nbsp;ANicvLAE.ArchiUisfcilicer.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q.VIA COMP OT R i x.In vultu reman toratio.deeft enim^per Kgura tKÄa^-ipjideo illa vult accer« tnnimatus ßj,_ jj^ ALiis.Vtrüinalijsmulierib’,aninalijsrebus!quot; exanimATVM.Exanimatus,eftpertur xanimus bams.Virg.Exanimata fequés impingeret agmina muris.Exanimus^ mortuusjdem^ Corpus vbi exani« mumpofitumPallàtis Aceftes. vereor Q.vid siT.Qiiid,obquid,propter quid fit exanimatus.

., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Autaliter:quidfit,ideftquidfitncgotiJ. Sedquidamputatquidproquare:vrQuidveniat.Autdeeft, hunquidna poceft:vtfit, quideffepoteft. nvnq_vidnam. Comicumeft, amp;nbsp;Terentianum nvnq.vidnam: quum exemptis num amp;nbsp;nam,fufficeread interrogationem potuiffètquid.

ACTVS P RI MISCENA V, PAMPKILVSADOLESCENS.MYSIS.

O CI N E eft humanû fadum^aut i'nceptum.''hodne officium patrisf

Quid üludeft.'' P.pro deum atqi hominu fidê^qdeft^finó hoccótumelia cH^

Vxorcm décrétât dare fefe mihi hodie.nónne oportuit

Prærciffe me ante.''nonne prius communicatum oportuit.'' Miferamme,quod verbum audio.

^* Quid Chremes,qui denegarat fe commiflurum mihi

Gnatam fuam vxorem.'' id mutauit_,quoniam meimmutatum videt.

Itane obftinatc operam dat,Vtmea Glyceriomiferumabftrahatl'

Quodfifit^pereo funditus.

Adeon’ hominem effeinuenuftum^autinfeliccm quenquarn vtegofumf* Prèdcüm,atque hominum fidem,nullóne ego

Chremetis pado adfinitatem effugere potero.''quot modis

Contemptus^fpretus .'fada^tranfada omnia.hem ^fpudiatus repetor.quamobrem.''nifi fi id eft,quod fufpicor*

Aliquid monfiri alunt:ea quoniam nemini obtrudi poten, Itut ad me. M. oratio hæc me miferam exanimauit metu.

Tantamne rem tam negligenter agere.''praeteriens modo

Mihi apud forum, Vxor tibi ducenda eft Pamphile hodie,mquit.para, Abi domum.Id mihi vifus eft dicere, Abi cito,amp; fufpende te. Obftupui-cenfen’ vllum me verbum potuifleproloqui: Aut vllam cauflam,ineptam faltem gt;falfam,iniqu am.'' obmutui.

Quód fi egorefeiffemid prius'quid facerem^fi quis nunemerogett Aliquidfacerem,vt hocnefacerem.fêdnunequid primumexequar/ Totmeimpediuntcur2e,quse meumanimum diuerfe trahunt: Amor,mifericordia huius,nuptiarum follicitatio:

Turn patris pudor,qui me tam leni paffus eft animo vfque adhuc, Q uæ meo cunque animo libitum en,facere.eine ego vt aduerfer .''hei mihi. Incertum eft quid agam. M. mifêra timeo,hoc incertum quorfum accidat. Sednueperopus eft^aut höc cü ipfa,aut me aliqd de illa aduerfum hüc loqui. Dumin dubio eft animus,paulomomentohuc,illucimpellitur.

Quishicloqtur,''Myfisfalue. M.ôfaluePâphile. P.quidagit.'' M.rogas? ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b.f.

Laborat è dolore,atque ex hoc mifera folKcita eß^diem

Quia olim inhunc funt conftitutæ nuptîæ.tum autem hoc hmet^ Ne déferas fe. P. hem,egôneiftucconari queam^

Ego propter me l'IIam decipi miferam finam,

Quæ mihî fuum ammum^atque omnem vîtam credidit: Quam ego animo egregie charam pro vxore habuenm, Bene,amp; pudice eius doclum,atquc edudum^fmam

Coadum egeflate ingeniumimmutarierf

Non faciam. M. haud vcreor,fi în te folo fit fitum* Sed vim vt queas ferre, P. adeon’ me îgnauum pu tas:' Adeon’ porto mgratum,autmhumanum,aut ferumf Vt neque me conîuetudo,neque amor,neque pudor Commoueat^neque commoneat, vt feruem fidem f

M ♦ Vnum hoc fcio,hanc mentam effe,vt memor elfes fui.

P» Memor eifern ! ó Myfîs Myfis.etiam nunc mihî

Scripta îUa dida funt m ammo Chrÿfidis

De Glycerio.iam ferme morîens me vocat: Accelfr Vos lèmotæ-nos foli-incipit.

Mi Pamphile,huius formam,atque actatem vides;

Nec clam te eft,quàm illivtræque res inutiles, Et ad pudicitiam,amp; ad tutandam rem fient.

Quod ego per hanc te dextram oro,amp; genium tuum, Per tuam f)dem,pérque huius folitudinem

. Te obtcflor,ne abs te hanc fcgreges,neu déféras*

Si te in germani fratris dilexi loco, Siue hæc te folum femper fecit maximi, Scu tibi morigcra fuit in rebus omnibus. Te ißi virum do,amicum,tutorem,patrem;

' Bona noftra hæc tibi committo,amp; tus mando fidei.

Hanc mihi inmanum dat.mors continuo ipfam occupât; Accepi. acceptam feruabo. M ♦ ita fpero quidem,

P» Sedeurtu abisabillaf' M. obfletriccmaccerlo. P. proper a. Atque audin’ Z verbum vnum,caue de nuptijs. Ne ad morbum hoc etiam. M. teneo.

ociNEEST. Hic inducitur adolefcêris animus circa nuptias: vt ex magnitudine eius ing«

H gaudiû comparetur in fine fabulæ,cognita Glycerio. amp;nbsp;fimul id agitur,vt magis magiCq? per Myfide Papnilus o-dtetut ad refiftendu patri nuptias inducéti. Hocine eft. Ab iraeûdia amp;nbsp;dolorectxpit.Iracûdia defeédit ex iniuri3:Dolor^cx miferia. Hocine eft humanû faftû. C^afi delibe Iracundia rarioeftsinqua duçpartes funt^vna partis,altéra arnicas.pro fuafore Myfis eft.Pnneipiû abinueftione: Dolor in qua vt hominê aceufat,deinde vt patré. Hocine eft.Hoc eft dilatareorationê^ne diceret quod fe« dt,amp; eft peruerfa «uf hctiç, à maioribus defcendés ad minora per amplificationé aceufationis. fa« CTVM AVT iHCEPTVM.Tnalijs,faauautinceptu,fuit. hocine est omcivM.Officiüab Officium effidedo^ab co quod quasritur quid efficere in eovnûquêcpeôueniatproeôditioneperfonæ. qvid Quid eft,n IST,5i non Hoc.Siedreim’dehisquçneceftariohoc funtquoddicim'’. si non Hoc.Hoccüftolt; nonhocefti macho diélfi.quafi aliquo córradicête nó effe cótumeIia.Cicero,Quid eft quçfo Metelle, iudiciû corrûpe re,fîbocnôcft^ vxorem decreraT.Dccemere,eft demagniscertâprofèrec fenteriâ. Vxore Decernere dcaxrat,Propofiaoiniurix. noNni oportvxT.Opoituit.Scadpatrérefert.Nünecliecôfentii«

/

A N D R.

ÎO

adnupcias.fed facmc veIle:Nônneopor£uitpræfciflë me antclt;Doletautê iè fpatiû nó habuiilc côfilio.

NONNE prias côfultû oportuitf'Quàm de ftomacho repetitû eft oportuit.Et de more, p rae s c i s« SE ME ANTE.Præfciffcproprieadeûrefertur,hoceftPamphiIû. coMMVNicATvM.Quod necg huius propriû eft,nelt;5 ühus.Et ante abûdat,aut certe P rae,cû fufficiatfciffe. Ccmunicatû.Quia nuptiaiû nó omnis poteftas in pâtre eft. q.vod verbv m. Verbs jo x^iûj/xx more fuo pofuit, id eft, vxorédatequôdait. q.vid cHREMES.^Ttâfitàpatrcnûc,amp;adfocerûredit. q.vid,nôad Chres meté dicitur :fed ad illû tranfeStis eft, amp;nbsp;nó confiderantis quid dicat. Quid Chremes. Irafcitur patri quodcogatChremetêquodnônegetvxoré.Nouedôlct,nôodiohaberi,non repudiari. Q.vi dene« g A R A t fc cómiff.Nó latuerat Pamphilü, repudiailê Chremctê.vnde amp;nbsp;Dauus ait, Qui poftca quàm audietat non datû iri filio vxoré fuo. idmvtavi t.Nouc dixit i d. i d enim ad denegarat.

coMMissvRVM.Putaueratnuptias, * amp;Chremetcmutatefentériâ. Idmutauic,quoniâme immutatû.7r«?o/Miop.Nâ quotiesverba funt,7ra:fô^wiop dicitur.quoties nomina,Ttagamp;iVs/xatrZcr. i t A» NE OBSTINA TE.Obftinatefacere aliquid, eftinalteriusmalûcûconatufacere perfeueranter, amp;in alterius pemiciê nimis niti, ASSTRAHATf Magna vi verbi amp;nbsp;proprietate vfus eft.vnde iilud eft, Iphitus amp;nbsp;Relias mecû,diuellimur inde. Abftrahat.Magna indignatione vfus cft;tanquâ Chremes no tàfilisecôfultû velit,quàmlæfum Pâphilû. Aliacxclamatio eftaduerfum focetû, ade on’ homi« N EM.Neminé putat effe in genere humano ita infelicc vt fe;quod eft córnune omniS qui in aliquo mœ« rotecôfiftunt.itaqj nó fe, fed códitionê humanâ dolet: amp;nbsp;queritur natû effe quenquâ qui poflit eflé ta mifet vt ipfe eft:ac per hoc fe. adeon’homine m. Amatorie, amore nominato exilmc inh^mtcus. SicVirg.AutfiIuxaImareceffit,He£lorvbieft.'’ invenvstvm avt iNFELicEM.Inuenuftuseft fine venete, id eft fine gratia,que omnes refpuât, repudién tq; pulchræ, amp;nbsp;que deformes appetât. Inue nuftù autinfelicê.Inuenuftus,cuidifplicés obi)citur.lnfelix,cui placés negatur. Aut infelicé quenquâ vt ego fum. Adeo fe mifetû dicit, quôd fibi repudiate nó licet:vt propter fe doleat humanû genus,in quofitaliquistâmifer.Virg.Heucaditinquéquâtantûfcelusî' vr ego svM.ivaxoAouöop eft vT* CvA Menim inferre debuit,nó vt. pró d e vM.Quàm fcrucat indignatione,hinc afpice,quódfre quenterexdamat. effvgere.Ih totumfugere. Quotmodis coNTEMPTV4i,spRETvs.'’Si Chremes fpretus intelligcmus Pâphilû dicere, quôd opera dederit, vt fe repudiaret Chremes, vt fuprà dixit, Mutauit,quia meimmutatû vider. Quot modis contéptus.Chremes,an Päphilusi* f act a, transacta OMNI A .Prouerbiale eft in fd négoce, de quo nihil fuperfit ad agédiuFafta autê, à Pâ» philo:tr5fa£ta eria à Chremete. repvdiatvs rspetor .Quan hæc iniuria fit, repudiate amp;nbsp;re« pctere.EttaleeftinEunucho,Exclufit,reuocat. Nisisi iD EST.Cóicduralearguments, alis

^idfa 't ^P^^^^jquodàquouisreprehédipoteft.Falfum,quodeBâprudêcêpoffîtfalIere.Q.voD Si ego re« quot;nbsp;nbsp;nbsp;^'’ scissEM.Simecücómunicaflètprius. QviD FACEREM^Ipfefereprehêdit. Quidfaceré.u7rolt;po«

S«. VT NE Hoc FACEREM.Tacerê.amp;notafacerêprotacerê. sed nvnc. Deliberation amp;nbsp;partes eins. A M o R, M i s E R i c o R D i A .HsECoratoria funt, cü vnum negotiö in multas diftrahimus partes.

DIVERSE TRAH vNT.Pro_,indiuerfa trahût. amor.Aneceflario. misericordiA.atno ?5:iv/üu.Mifericordiahuius,a^i6oA(’«. nvptiarvm sollicitatio.Aperturbatione-Qui buscolligitcófulere fe nó poflè.Solicitudo eftquç inhçretmêtib’.Solicitatio,quç ab alio fît. T vm p a» TRIS PvDOR.«/z£p(eoÂt«. Q.vi ME T AM.ExplanaDOninquo pudêdSfit fibiapud patrê. Et ad il« Iudfpeftat,Tute bis rebus finêpræfcripfifti pater, eine ego.Pronomen hoc, vira qualitatis habet. amp;nbsp;eft, An tali,tarn honor' Qui me tam leni paffus cftanimo. Atqui accufabat eum.Sed amator eft.

EGONE VT ADVERSER^Videtur inclinade vtfecûdû patris animû cófiftat.fcd amore ad incerta iterii deuoluitur. q.vorsvm accidar. Ad quamrê,quo verfus. sed NVNcperopus eft. Calli« ditatefceminca?,amp;aftutiï fententiahæccógruit. nbsp;cvM ipsA.Tpfa,nuncdominamea. nbsp;nbsp;adver«

svM HVNc.Apudhunc.vt aIibi,Etidgratum fuiflêaduerfum te,babeogratiam. dvm in dv BI o EST ANiMvs.Tranflatiohscc eft à molealicuius ponderis,quæ an td, quam in loco federit, cü iiicertapcndet,facillimecommouetur. Q.vis Hic LociviTVR.'‘Hocfecum.deindeconuerfus,vt vidic,Myfisfaluc. Salue.Difficileeft aliudinuenire verbu quod fic declinetur,falue,amp; faluete.quip# pc huius verbi per modes eft rara declinatio. Quis hic loquiturf Principiü Terentianum in iungés b.ij.

dis petfonis o s a t VE.O^interfeftio optantis aduentum^aut répété perculfi, Q. vi D A ci t VR/' O Amatorie^ amp;nbsp;familiaricer non addidit quæ.Virgflius, Qüæ mihi reddat eum, vel eo me foluat amatem.

ROG A^.''Lentaquædam^amp;triftis eft reiponfi'o,amp;dolore plena. nbsp;nbsp;laborat e dol ore.Du« Laboratéda lt;

plicem Jabore.m Glycerij effe dicit, vnum paitudinis, alterum curæ Sc lölicitudinis nuptiarum Pam* lore phili. Laborat é dolore.CaJlide aggreditur iuuenem.nam vtraque propter ilium perpetitur,amp; dolo« rem^ amp;nbsp;folicitudinem. A T o. VE ex ho c.Myfis,quæ contra pattern (uafura eft^ incertum inueniés PamphiJum,facile ad fe cóuertft mentione dominæ fusE:amp; maxime quod addidit,curiJlam ægram ef» fe dicar. quare ftadm perfeéhim eft quod volebat, vt dicat Pamphilus, Egone iftuc conari qucaml*

c o NS T i T V TAE.Nec addit à patre:fed inuidiofe quafi amp;nbsp;d Pamphilo fint conftitute. An timet in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

negotio.'' in hvnc die M.Idem enim dies eft quo placuerant deftinatæ nuptiæ,quanuis Chremes denuntiauerat.amp; fuprà,Hic nuptijs diftus eft dies. nbsp;nbsp;tvm a v tem. Turn,præterea.Tertiam folicii Turn

rudinem habere Glycerium, ne deferatur d Pamphilo. sollicita e st. Solicitude return incegt; Solicitudo ( ptarum magis eft. Quod in hunc diem funt conftitutæ nuptfe. Hiccertior metus eft,amp; grauior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç

EGONE ISTvc.IdeofiePamphilus,quiaiHainuidiofenonDefererecogaris,dixit:fèd,déferas.

Egone iftuc coN a Ri.Non perficere,fed conati veile aliquidad icelus,efFcâioeft, etiamfi nonpo« Conari teft heri.hic enim volûtas_,nô faétum damnatur.vt Virgilius, Aufi omnes immane nefas, auicquepoti: ti. Egone conari.Leuius eft conari,qudm facerc. E gone propte R ME.Magna vis eft in pro» nominibus.amp; diuerfa funt,amp;fingula,amp;nonpræapitantur,necdicûturvnolpiritu, ficutinEunucho, Egone illam,quæ mc,quæillum.''Quæ ilium, deeft,amat:quæ me, deeft, non amat. Egone.Suaden« Egone ter.fubaudifur,vtfierifinâ. q.vae mihi swm aNiMVM.Abei^beneficijs. svvmanimvm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Quantû ad amorem pertinct. atqveomnemvita m.Hoc eft vt maritû iperaret. Quæ mihi fuum animum,atque omnem vitam credidit.Argumenta à confequenti.Si earn dcferit,hæc fubijdun tur. Q.VAM EGO ANIMO EGREGiE CHARA M.EgTegie, prêter esteras, id eft nimis. B E» ^S^^Sæ NE ET PvDicE.Hicilludiôluitur,Lanaamp;tela viftumquæritans, vthocpræftruatbeneamp;pudice Glycerium efleeducatam.Lana amp;nbsp;tela viftum quæritans.Et non pcrtinetadargumentum,nifi poft vi» tam GiyceiijinceUigas. Beneamp;pudiec.Abhonefto. Bene 8c pudicedus nocTVM.Hâc Cencentiâ quafi de exemple probat, nam benc educata eft à Chryfidc,quæ primo pudice vitam, parce, amp;nbsp;duriter agebat. coactvm egestat e. Prop te rca quod Chryfis, inopia amp;nbsp;cognatorum negligentia co» afta. Coaéhim egeftarc.Non paupertate, fed egeftate.cui contrarium,Inopia, amp;nbsp;cognatorum aeghs Egefta» gencia, havd vEREOR.Acuitanimumadoleicentisconttapatrem,cuiuscriamnomen graueeft.

) SED viM VT Q.vEAS.HftC,vcreor fubauditur.vT,pro ne NONpoiuit:vtfit,fedvercornenó Vc queas vim partis ferre. Et ne non pofiîs,non damnatio eft, verum adolelcenus prouocarioin contem« ptumpatxis. adeon’me igna vvm.A verifimili. Ignauum.Quodaducrfumneceflitatêpro» ferendum fuit, id primum dixit,adeflè fibi virtutem.quæ fequuntur, ad fidem pertinent. Ità pro tem» pore contemptum patris pro fortitudine habet, igna vvM.Ignauus eft, qui vim non poteft ferre, IgnauW qui non eft perfeuerâs. nbsp;nbsp;adeon’ porro INCR A TVM. Porto, coniumftio eft explctiua, aHàs ad» Porto

aeibiumtêj^rts. Ignauuamp;ingratû,«ufN(ri?eft‘Inhumanûautferû. Pod TubieCis dixie, AdeoiP porro ingratü,aut inhumanS .Mira omnis cóuerfio.nó enim dixit,Adeon^ me obfequenté patri exiRi) mas,adeo gratü,adeo piu,adcomanfuctü.''ita amatoris peromnialcruatcóditiones vt oratorie hoc co gator,reclus effe fi' paréret nunc patri, nbsp;vt neq.ve me coNSVETVDo.Nôorâinêreddit.ferum

enim reddit ad manfuctu,quôdetiamferæmanfuefcunt. neq.ve AMOR.AdilJud,Inhumanuni. MamueWS Amor nanquevehementior eftin homincs.Virgilius, Qvidiuuenis,magnum cuivabtia oRibusi^é Duras Amor. pvDOR.Ad ingtatumtetulit. Vtnequcmeconiuetudo, nequeamor.ihroXo-ijad Pudor fijpcriora.Confuetudo,aduerfiisferitarem*Amor,aduerfusinhumanitatem*Pudoraduerfusingratum ConüieOido animum. commove at neq.. commoneat. Hv^na-iç ettadmaiora.' vT seuvem Etgt; Amor nEM.ExquiGte-.nódixicvtcótemrtapattê. vnvm hoc sero-Ineodêhærct,vtexciteriuuenê:ne» que audire fe fingitquod dicic. Vnü boerdo.Videquüm caUida ünt quæ d Myfide fubijdütur ad irrü tanda promiftioné Pamphili. Vnü hoc fdo.Subijcitüla aux ardente incédant magis. nâ dixit illeomt nia quibus cogitur feruarefidêsred de meritodus aut nihil dixit,aut patü. Vnum hoc fcio.Quaü hoc dicat,Quid tufafturus fisequidênekiOffedvnürdo. nbsp;nbsp;vr memor esses svi. InuidioCe, quafi Manor

obUtotadeo cómouetur boe di£io PSphilus. Vt memor eRes fui.Bene prxterito' quoniS qux prxterif ta funr,in recordatione magis lacrymabilia funt.vt Virg. c pi 8c q t d r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idemalibi,Percaputhociuro,perquodpaterantêColebat. o Mrsrs,MTrsis.Ptis

mum vocâdi,altetû inerepandi ett. e T i A m nvnc script a.ld argumenta eR qu^m viuçme^ mor üt,quietiSmortux verborü meminerit Chryfidis deGlycerio. iam ferme. Fermé,aduerbiâ Fame eRRRmâtis. moriens me voca T.Extêporeprobauitlocutâverae{re,n5{î£la 8cGmulata.nâqui fani Funt,Fpe logions vitç adulâtut.Virg.Et dulcas moriés reminiCcitur Argos. là Fermé motiés.Affe ftus d tê^re,quôdpoRrema vox erat. A ccESSi. vos semotae.nos soLi.Figurxptoptiç Teren tianx. irrvuAirofj i^ ixAfe^.iç. Vos Femotç.deeR, eRis.Nos Foli.deeRremanßmus, vteRilludjEgbne Siam, qux ilium, qux mef Vos Femotx.nos FoU. Habuit fidem, quàd Foli fuimus, quod nemo teRis. antimuit, ne hoc pater ante firmatum amorem cognoFeeretf incipit. DeeR,dicere. Prxparatio, amp;nbsp;quaFi veRibulum orationis eft. Inceptio dieitur orationis , qux longa tacitumitate, meditate, graf Indpere uitéraue proFertut. vt Virgilius, Turn pater omnipotens, return cui Fumma poteRas, InSt. otacioaein

A N D R.

Ml P AMPH iLE.pi’jWNO-i« per7rçoo'lt;i)'5To-zroii«p.amp;piincipium à blandimento. mi pamphi« LE.Imicatus eft ctiam bhndimcntum Chryfidis. h vi vs formam. Amat compendium laflitu« do.foimam cnim dicendo^pulchritudiricm fignifi'eat.ætatemjquod parua. Huius formam arque æta tem.Duplex caufa commendatioms^forma amp;nbsp;«tas^vt fupra. Forte vnam afpieïo adolefcentulam Fors ma amp;C. Mi Patnphüe. Vide redditam voci morientis denfis intcruallis inrenuptam orationem^ vti potelafloanhelituinterueniente. nbsp;nbsp;vtraeo,ve resinvtiles. Legitur amp;,vtiles. Ex Aü PvDiciTiAM.Propterformädixit.ET ad rem tvtandam.Propterçcatê.àsjdrAocriç. q.vod TE PER. Quodj propter quod. vt^ Quod te per fuperos. Et eft ordo ^ propter quod te oro. PER HANCDEXTRAM.Teneteû^vtapparet. Perhancdextram.Fideiamp;tetderismembrum.Admanum fitconuentio. et i ngeniVM.Legituramp;,gcniü. Perhuius soiitvdinem,Legituramp;_,follici tudinem. o b t e s t o R.Obteftatio dicitur quando efi adiuramus^quern rogamus.Oramus per cas res . propter quas rogamus.Virg.Per euerfæ genitor fumâtia Troiç Excidia obteftor. Ne abs te bâc s e g R E

CEs,neu DESERAS.Adfidê,nefegrcgcs,rctulit:ad folitudiné,ne déféras.hoc cft, ne aliâducas, aut amarcdefinas,etiamfi aliâ ducas. Ne abs te hanc fegreges.Quafi ipfam manu tenés^Hanc;proptei forma,amp;ætaté. Segrcges.Hocverbûfimplexfierinópoteft.neudeferas.poftremo te obtestor.

Site in gets Sextum ©«fiAxop.dixit enim iam,Quod ego te per hanc dextram oro. nbsp;nbsp;siteingerman i.Sic inani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tune dicimus,quando præftitimus aliquid, amp;nbsp;tamé nolumus exprobrare, vt VirgiIius,Si qua tuis vnquS prome pater Hyrtacusaris Dona tulit. Ét alibi, Si bene quid de te memi. Ingennanifratris.Non Getmanus fratrisfolum,fedcoagennani. sivE haec,te soi vm. Siautte mihiquoep prætulit,autnullû alium nouerit amatorem in domomeretricis. mo ri g E r a.Hoc quafi amâti vtile fuit.Virgilius,Fuit auttibiquiequamDulcemeum. te isTi virvmdo.Hæc,vtdiximus, amp;nbsp;fingulafunt, amp;nbsp;non prscipitantur,nccdicuntur vnofpiritu. AMicvM.Poteft enim amp;nbsp;maritus effe, fed nonamicus.fed affeftu mariti retulitamicü. t v t o R E M.Quafi orbæ. nbsp;nbsp;p A T R E M.Quafi paruæ. vi R vm.Nc fegreges. A m i c v M.Nc déféras, nbsp;nbsp;pâtre m.Ad illud quod ait, Et ad pudicitiâ. b o n A noftra tibi hæc commendo,amp; tuæ cómitto fidei.Conclufîo per mandatû amp;nbsp;obteftationem effieax fatis. Te ifii vitum do. Apparet quod iunftis dextris hæc dicebat.ideo amp;, Per hanc dextram te oro. nbsp;nbsp;Bona noi ftta.Ha:cverba quafi füpcHeftiIem fuam oftendentis funt. Bona noftra.Hoc eft, Ad remtutandam.

HANcMiHiin manum dat. Confirmatae funt légitimé nuptte per in manum conuentionem. Et Riite hanc,non,huius manum. nbsp;nbsp;m o r s continuo ipfam occupat.'(^o magis memorem eflè oportet Eorum,poftquaeillanihillocutaeft. nbsp;nbsp;AccEPi.Proprie,quafivxorem. acceptam servabo. Conclufitpattern deliberationis fuæpereleftionem. nbsp;nbsp;sed cvrtv. Corripit, quód abeat ab ilia. Cur,noninterrogantis,fcdcorripientis eft, amp;increpantisquodGlyceriumdeferat. obstetric cem. Qua: opem tulerit parienti, obftetrix dicitur: vnde amp;nbsp;parturientes fer opem clamant. pro» PERA.ATQ.VE A v D i n’ .''Et interrogatio quo eat, amp;nbsp;reuocatio,ad argumentum magnj amoris accci VERBVM vNVMcauedenuptiJs. Deeft,dicas.figuraixAa^i?. nbsp;nbsp;De nupeijs.Non quodhodie fututas nefcierit Glycerium: fed quod illas hodie indixerit pater filio:cü fuprà amp;nbsp;Pamphilo amp;nbsp;Glycei do difturbatæ vidcrentur,Quia funt côftitutæ in hune diem. nbsp;nbsp;c a v e. Annotant guida caue hic cori fipiendumeffc. ne aomorbumhocetiam.Iterumt({Âamp;4iSgt;dceftenim,accédât.

ACTVS SECVND'l SCENA PRIMA.

CHARINVS AD OLESCENS. B IRRIA SERVVS PÂMPH'ILVS.

Vid aïs Birria^daturne iUa hodie Pamphilo

0^ Nuptumf' B. ficeO. c. quifcis.'' B. apud forum modo

De Dauo audiw. c. væmiferomihi.vt animusm

Spe,atque in timoré vfque ante.^hac attentus fuit:

Ita poftquam adempta fpes eft^lalfus^cura confedus flupet.

; B. Quæfo «depol Charine^quoniam id fieri quod vis non potefl^velis id QuodpoiTit. c. nihil aliud,nifî Philumenam,volo.

B. Ah,quanto fatius efl,te id dare operam,

Qui iftum amorem ex animo amoueas tuo,quam id loqui, Quo magis libido fruftra incendatur tua.

c» Facile omnes,quum valemus,recU confilia ægrotis damns:

b.üj.

Tu fi hicfis^aliter fentias. B«ageage,vtlubet; c. fedPamphilum

Video.omma expenri certum cft prius quam pcreo. B. Quid hic agit/

C» Ipfum huncorabo-huic fupplicabo-amorem huicnarrabo meum*

Credo impetrabo,vt aliquot faltem nupti js protrahat dies* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Donatus

Intereafiet aJiquidfpcro* B*idalïquidnihileft. c* Birria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leguproche

Quidtibïvidetur,''adeon’adeum.'' B.quidni.''finihilimpetresj,

Vt te arbitretur fibi paratum moechum^fi iHam duxerit?

C* Abi'hineinmalamcrucemcumfu/pitioneifiac^lcelus».^

P* Channum video.faluc. c* ófalue Pamphile* t'^-

Ad te veni'o^lpem^falutcm^auxilium^confilïum expetens*

P* Nequepol confilïj locumhabco,nequeauxilq copiam* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sediftudquid nâeü*'' c* hodievxore duel's ƒ P.aiöt* c.PaphiP, Si ld faeis^hodie poftremum me Vides* P* quid ita*'' C* hei mihi^ Vereordieere*huiediequaeióBirria* B.egodieam* P*Quiden.*'

P* Sponfam hietuam amat* P* na: iflehaud mecumfcntit*ehodumdiemihi, Nunquidnam amplius tibi eumiHa fuit,Charme*^ c* ah Pamphile Nihil* P*quamvellem* c*nuneteperamieitiam,amp;pcr amoremobfeero, Phneipio vt ne ducas* P * dabo equidem operam* c* fed fi id non potes: Aut tibi nuptiæ ha: funt eordû P* Gordi ! c* faltem aliquot dies Profer^dum profieifcor aliquó,ne videam. P* audi nunc iami Ego Gharine,neutiquam officium effe liberi puto, •Cumis nihil promereat^poftulare id gratiæ apponi fibi* Nuptias effugere ego inas malo,quam tu adipiicier*

C» Réddidifti animum* P. nunc fiquid potes aut tu^aut hic Bitnif Fadte.fingite,inuenite*efficite,quï detur tibi*

Ego id agam,mihi qui ne detur* c: fiat babeo: ‘p*Dauum optume Video,cuius confilio fretus fum. c. at tu hercle haud quiequam mihq Nifi ea,quae nihil opus funt fdre*fugin’ hine*'' B. ego veró^ac iubens*

viD A T S BiRRi A.''Inhocconc3quio altcfa pars oftéditurfabute.Siqmdé Andna ex duo;

0, rum adolefcennum pauonbus,gaudiifque componitur^cum ferè folam Hecyram Terenrius ex vnius comoedia ado/efcentis efFecerir. nbsp;nbsp;Quid ais Bimaf' Has perfonas Terenrius addidit fabulx* nam non funt apud Menandrum , ne r^ocyiKóSTiioy fïeret Philumenam Ipretam reJinqucre fine fponfo, Pamphilo aliam ducente. Quid ais Birria.'' Ex verbis Charini apparet Birriam nunriafle nuptias futuras cum Pamphilo j nee adducitur tarnen vt ftatim credat, amp;nbsp;accommoder animum. Sa:« pius ergo repetit interrogando.Et bene ilia^ veJut amatone, de certa loquereturperfona. Sic Virgi« næ lius,SoIamnam perfidusille Te colcre, arcanos etiam tibi credere fenfus. Ergo non AEneas^ fed iJÏc. Et item hac^non PhiJumena, fed ilia,dixit. nbsp;nbsp;Quid ais Birria.'' Miratur magis, quâm interrogat, vel potiusindignatur. nbsp;nbsp;sic est.Hoccuindignationeftomachidixit. Q.vi scis.''Non vultenim ve« tue(re.Qui,quatenus,vndehocfcisi' apvd forvm.DcIoco. Detépore,MODo/ Deperfona,de QU^ D A v o. vAE M i s E R o.Tandê aliquando produftus eft vt crederet. Væ interieélio in bis rebus quas execramur. Apud forum modo de Dauo audiui.Plurima dixit ad confirmandum Birria,quando in« terrogatus eft:â loco, à tempore, à perfona. vsqve anteha c.Id eft anté,quam tua verba au« Vfque ante direm.amp; duas præpofitiones pofuit vt dicitur:fedvna efttantum,velutaduerbium,non iam præpofi« hac öo. ATTENTvs FviT.Vtattentiusaudire,dicitur. Vfçantehacattétus.NuUapræpofitiopræ« Vlque pofitioniadiügifeparatimpoteft.Vfc5,eiufmodieft,vtfinealiquapræpofîtioneraroinueniatur. las« Laffus svs,evRA CONFECTVSSTVPET.Lafluscura,expræteritaIpenuc.Cófeftus,ideftficvulnerat’, Confeftus autpetcuffus,vtfanarinópoffit. Laflus,curacófeftus,ftupet.Laflus,adêptaattêtionc.Curacófeftus, Stupere cofinnatoamorc.Stupet,atgt;icébIpe. nbsp;nbsp;q.vaesoaedepoL.ObiurgatiseftQuffo, veletiârogâtis. Quæfo

A N D R.

12

0. v o N i A M NON poTEs T.Confolatio ad id quod fieri nô poteft^fuadens^ in velis Q. v o n PossiT.Prouerbialc. nihil a livD.Hocmagisgemicuamatono^quam vtrcfpodcretByrriæ, dicit: quafi magis Philumenam velit, quàm vitam amp;nbsp;luccm. Idem alibi. In co me obleflodblum id eft durum mihi. Non enim dixit. Nullam voloaliam quàm Philumcnam:fed, Nihil volo aliud : quod infinitumeft. Q.vi iSTvm. Qui,provt. ex ANiMo.Legiturcxcordeeijcias. tvsihic sis.Hoc geftu fcenico melius commendatur, Nam hæc magis fpeftatoribus, quamleftonbus fcripta fiint.Hicergofeipfum oftendens,dicit,amp; eft h icpronomen, sed pamphilVM.Sed,inceptiuû pro atquc,eccum PamphiJum:vt Salluftius,Sed Metellus in vuInere.Hoc non difcretiuum:vt fi dicas, fapiens, fedmifefbicenimdiferetiuumerit, age age vt lvbet. Aduerfushæcnonhabuit quid loqueretur. amp;nbsp;eft permiflio reprobantis ea quæ confentit. sed pamphilvmvide o.HçC !)er«5Torso(pKijfinguntur. omnia experiri.Idem,alibi, Omniapriusexpenii,quàmarmis, apientem decet. Virgilius hanc quoque pofuitfententiam, Nc quid inexpertum fruftra moritura re* linquat. IPSVM hvn c.Bene iplum,quafi authorem amp;nbsp;principem.refertur etiam ad dignitatem.

ORABO'Hvic svPPLicABo.Oramus,quæbona funt:Supplicamus in aduerfismagis, velcû Ucrymis. a m orem. Non ftudium , aut voluntatem: fed amorcm: Ncc pctam, fed n A r R a b o dixintotum magnifiée. Hunc orabo,huic fupplicabo.Proamia funt petitionis,quibus oftendit poe* t3rationem,quanoua,amp;improba res,tarnenpetitur. vT aliq.vot saLTEM.SaItem,de!pera tisrebus folâpetentes falutc,hoc verbo vtimur. prod at verô,profcrat,prolatet,differat.Lucilius inquinto,Anporrôprodêda dies fit. interea fiet a 110. viD.Tale eft hoc, quale illud. Inter« ea aliquid accidetboni. Sed nihil ilium dixiffe,poetaper feruum oftendit, dicendo,Id aliquid nihil eft.

Retaliquid.Vtfuprâ,Tmpctrabo. adeon’ ad EVM.''C0fuetudinemagisquàmrationedid» tur.vnumenim ADabundat. oviD, Nisi nihil, impetres.''aut,Quidni.''finihilimpetres vt te amp;C. In vtroque idem fenfus eft:fed fuperior per èf cuva «p,inferior per fimplicem explanationcm foluitur. EtfioviD Ni legitur, fubaudiendum ,’adeas; vt fit, Quidni adeas.'’ vt fi nihil impetres, teatbitreturparaturamocchum,fiillamduxerit. si nihil impetres. ImpetresperustPoAs« ?i«p diftum videtur,pro petas.quoniâ petitionê fepe impetratio fequitur. charinvm vide o. Non imperite Pamphilum priorem loqui fecit, fed vt fiduciam det Charino loqucndi:quod amp;nbsp;Virgilius eleganter,Heus,inquit,iuucnes monftrate,mearum Vidiftis fi quam hie errantem forte fororü. Cha« rinum video. Ad hoe prior incipit Pamphilus, vt adeófeflïonem, Charino minus claufa præ pudore fit *gt;3. CONSILIVM EXPETEN s. Eleganter, quoniam demens amp;nbsp;improbum eft quod petit, nouiffi» mum pofuit confiliü:vt fi non poflit eoneedi, vel confilium cxpetat ad fanandam dementiam. Cicero, Tu da falutê,qui fpem dcdifti. Saluf«««•‘Uxilium, confilium expetés. Vt in petitionibus fieri fokt, beneficiumpetens vtiturp«**«« dcliberatiur. neove pol consilii LoevM.Apudaman tem neque eonCiU) tacultas, apud inopem nequc copia auxilij. His duobus oftendit etiam fefe amato» rem. Neque pol confilij locum habeo, quia amomcque auxilij, quia fum mifer. seD iSTVö OviDNAM ESTf Hocfinonaddetet, locusconfitendiamorfsCharinonuUusfuiflèt. h o d i e VxoREMDvcisfVide miram interrogarionem, ante confeffioncm. A i v n t . De ca te dicimus, quam volumus effefalfam. si ID pacis. Nihil prius, quàmfemorfturum dixit,pudendadiftu» rus. Inde datum eft, vtilkinftantiusquæreretcaufam. hodie, postremvm.PIus dixit,qudm fi dixiiret,Morior hodie. Hodie poftremum. A nece(rario:quia viuere non poteft. Et poftremum,ad» uetbium eft. sponsamhic tvam amat. NuIIa cunftationc Birria, fed facetc, rr«? ? Ho-tx fer» uiliparatiffimenarrat, nae iste h AvD.Næ,vaIde.vtamp;Cicero,NæilIivehcmentererrant.Sen» fus nie eft. Non id amat quod amo,ncc id odio habet quod odi. hoc eft, valdc ifte, inquit, non mecum fentitlid amat quod ego odi. Sponfam hie tuam amat. Callide amp;nbsp;fponfam, amp;nbsp;amat:hoc eft, nequc adhuc vxot tua cft,nequc aliquid admifit,quia amat tantum. Næ ifte baud mecum fentit.Næ, valdc: aut,vtquidam volunt,óquàm.Lucilius in x,Nçin arce bouem difeerpfi magnificc,inquit. nihil me AMPPLivs TIBI cvM ILLA FviTfArtifidofeperfonamexpreffit Terentiusnuptias reçu« fantem:amp;fimul ÿ T^iTTop virgini feruauit. Q. v am vellem. Vtique vt eftet caufa reeufandæ.

PER AMiciTi AM.Suamamp;Pamphili. et per AMOREM.Suumtantûcircavirginê. vT NEDvcAS.Sufficeretdixiffe,neducas. DABO eq.videm operam.Plusillipromifit, quàm illepopofeit. NON POTEST.Deeft,fieri.amp;hocadpatrêretuIit. avt tibi hae nvptiae. Hoc ad Pamphilum pertinet.nô enim vnum,amp; idem eftmam fi idem eflètmuptiæ hæ funt tibi cordi, fuperuacuum effet additum, co RDI. Animo, acute. Dabo equidem opcram.Pronuntiatione Ie» uandumeft.PIusenimdixit,dabo operam:quàmfi diccret, non ducam. saltem ali o.vot-Primo quæ maiora funt,petit:poftremo quæ exhisvidentur mfnima.amp; hoc arte,’’vt,Incutc vim ven« tis,fubmerfafque obruc puppes.Et ad poftremum, Aut age diuerfas, amp;nbsp;difijcc corpora póto. pro» FER. Prolata,produc,differ. A LiQ, V o, ne vide a m. Aliquo dixit,vt exilium effet incertum.

AVDi NVNc iAM.Corrcptioimpatiêtfs,quinonfuftineataudiredeexiIio. eg o charine. Sentêuæquæ cxpronominibusmcipiüt,fcra femper,fed veraptomittüt.VirgiIius,Me nata nulli vete» rûfociareprocorûFaserit. EgoCharine, nevtiqvam OFFicivM.Séfushiceft,Nópuco,inquit, hominê Iiberü,qui cû nihil præftet,habcri gratia fibi pofcat.ergo cü tibi nihil præftem,nolo mihi gratias agas-nó enim tui caufa fugio,quod pri’ quàm raepeteres,magi*nokbâ ducere,quâm tu cupis. nbsp;cv m

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b.iuj.

NiHit P ROMERE AT.Meren^eftaliquidmctcedispiolaboie fumeie.cüdicim’jNihilmeieturhöC Mereri intelligitur^nihil mercedis dign’ eftaccipere. ne vtiq.v AM.Vna pars eft orationis^proncquaquâ- Neudquam Au t alio modo dicitur^cum is nihil promereatpd eft præftet.vt Virg. Quique fui memores alios fecere »nerendo.Ec^Nunquam regina ncgabo Promeritam. E côtrario,lædit.Quid commerui^aut peccaui pa terf Cü is nihil promereac. Laborer,vel mereatur,vel mercedis petere debeat.vt. Quid merer Mache» raf'PlaurusinPfeudulo. in gratiae adponi siBi.Addiingrariam lùâ,ideftfîbigrariam Gratiamapgt; merere. nvptias EFFVGERE.Interpofiradiftinftione,vulruofehocdicirur,hoceftcumgeftu. ponere reddidisti a NiMVM.PIus dici nóporuir. avt tv, avt hic BiRRiA.HicAamp;XTiKamp;ç Redderea» quaficfFicacioremoftendir.ergoadcompararionemalreriusreferrur. facite. fingite.inve»

nite.efficit E.Fir quod verum eft.Fingitur quod falfum eft. Inucnirur, ne réméré har. Inuenite Hie crgo^’8’*:^ dicir poft cogirarionem. E f f i ci t E,id eft in effeftumperducire. Salluft. Na amp;nbsp;prius quam Faccre incipias,confulco: amp;nbsp;vbi confulueris, marure fafto opus eft. Facice,hngire,inuenire. Mirc expreffie Fingere Pamphilianimum nuprias recufantis,cuiquicquid dixerir parum eft. Q.vi dEtvR*Qui,pro quê» admodö. -ne mihi.Vereresfrequenter nepro non-dicebat. ego in agammihiq.vi N E D e T v R.Non dixit, ego nó inftabo vt ducam :fed,quod eft amplius.amp; refte vtriufque opera opus* non enimcótinuo duect Charinus,fi non duxerit Pamphilus. sat h a b eo. Sicantiquipro fuffi» cit,fathabeodicebant.anvelabundatf AT tv HERCLE.Deeft,afFers,dicis,nütias. nisiea O. VAE. Hoc cft,Dacûrne ilia hodie Pamphilo nuptû.'' B.Sic eft. c.Qui feis.'’ B. Apud forû modo de Da» uo audiui. Quod memor eft Charinus fe nô libenter audifle. nbsp;nbsp;f v g i n’ h in ei' Comminantis eft, amp;nbsp;abigentisàfe. ego vero, ac i,vBENs.NemoIubcnterfugit,nificoaftusneceflîtate.Hic,eaam lubens dixit:quod eft,lubenter.

ACTVS SECVNDI SCENAII«

DAVVS, CHARINVS. P AM PHILVS.

I B o N Igt; boni quidporto*fêd vbi inueniam Pamphilum/

D Vt ipetum^în quo nunc eft,adimam:atque expleam animum gaudi'o«

C» Lætus efl^nefeio quid» P. nihil eft.nondumhæcrefduit mala» D. Quem ego nunc credo,fi fam audientfibi' paratas nuptias, C» Audin’ tu illumf' D» totomeoppido exanimatumquærere» Sed vbi quæram /*aut quo nunc priinùm intendam ƒ c » ceflas alloquî ƒ D» Abco» P» Daueades,refifte» D» quis homo cH^qui me.''ôPamphile»

Te l'pfum quæro.euge ó Charme, ambo opportune* vos volo.

C. Daue,pcnj. D. qumtuhocaudi» c» inters » D.quîdtimeas/cio»

P. Mea quidem hercle certe in dubio efl vïta» D♦ amp;nbsp;tu quid,fcio.

P» Nuptiaemihî» D.amp;ïdfcio» P.hodi'e» D.obtûdis/ametfn'nteJIego»

Idpaucs^ne ducas tuillam.tuautcm,vtducas. c. rem tenes.

P» Iftucipfum» D. atqueiflucipfum,nihilpencil'eft-me vide»

P. Obfêcrote^quàmprimum hoc me libéra miferummetu» D. hem Libero* vxorem tibi iam non dat Chremes» P. qui feis/' D» fcio» Tuus pater modo me prehendit.ait tibi vxorem dare fe

Hodie:item alia multa,quæ nunc non eft narrandi locus. Continuo ad te properans percurro ad forum,vt dicam tibi hæc.

Vbi te non inucnio,ibi afeendo in quendam excelfum locum» Circunfpicio*nufquam. forte ibi huius video Birriam* Rogo.negat vidiife, mihimoleftum.quidagam,cogito; Redeunti interea ex ipfa re mihi incidit fufpitio* hem, Paululum obfoni*ipfus triftis* de improuifo nuptiæ»

Non coherent. P» quorfum nam iftuef D» ego me continuo ad Chremem:

A N D Ri

13

Quum illó aduemo^folitudo anteofbutnaam idgaudco.

C’ Rede dicis.pcrgc. D. maneo.mterea mtroire neminem

Video,exire neminem.matronam nullam.inædibus Nihil omati^nihil tumuki.acceffi intro^a^exi. P. fcio-Magnum fignum. D. num videntur conuenire hæc nuptijs ^ P• Non opinor Dauc. D. opinor narras /non rede accipis^ Certa res eft.etiam puerum inde abiens conueni Chremis. 01era,amp; piiciculos minutos ferre obolo in coenam fern. C. Liberatus fum Dauc hodie tua opera* D. at nullus quidem. C.Quklita.''nempe huieprorius illam non dat. D. ndiculum caput.

Quafi neceffe fit,fi huie non dat^te ilIam vxorem ducere:

Nifivides,nififenis amicos oras,ambis. C* Bene mones« Ibo,etfi herde fæpe iam me fpes hæc fruftrata eft. Vale.

1 BONI. Hæcfccnaconfiliumcontinetperfonammj adquasmaximepertinetargumentum, d Et hic eft locus in quo^vt fieri icilet,fortuna mifta rebus difpofitis,magnas turbas dat. nbsp;nbsp;Di bo» ni,boni quid porto.Non mirum quód infolentius Dauus exulcat^qui,vt Simo dicebat,timidus fuit:vt iple Dauus,eriam defperauit ex nuptiarum terrore,quas nunc fallas compcrit. nbsp;nbsp;Di boni, bo« ni quid porto.Ex proximo repetiuit bistfed tarnen alterum,nominatiuo plurali:altcrû, genitiuo fingu« ‘Ottare bn dictum eft. qvid porto. Non folum corpore, fed etiam animo portamus tarn bona, quam mala.Sicalibi,Nequid Andriaapportetmali. vt METVMin quonunceil, ADiMAM,atque Exs Nr ., ^ ^ ^ A M animum G a v d r o.Ordine loeutus eft.prius enim metum adimere: fie demum gaudio per» Qy?*^’’*®^?*^“^*Hicordoetiaminlaudcferuatur. nescio Q.viD.Deeft propter:vtfit, propterne« feioquid, Q,viD.Aduerbiale. ex animat vM.Perterritû,perturbatum. sed vBi qvae« “‘’romatus r ^ wiNunc in omnes fe partes vetfat, querens quo dirigat curfum. nbsp;nbsp;a b e 0.Videtut quafi conftitif fe:deindequafielegiffe,qu0 pergat. Habeo per h inueni.Iegitur amp;abeo:vti meritoiUi dicatur, Refi» ®«- Q.vis HOMO EST Qui ME VocATl’ Ô p AMPH iLE.Antévidct,quàmcópleat orationé. bige EVGE o CHARIN E.Euge,modo pro interieftionepofitü eft. nbsp;nbsp;oppoRTVNE.Deeft,adeftis: non,opportune vos volo. dave, peri i.Proprium eft dolentibus præfeftinarc qua: dolent. ocTzot Quin ^uU|Ui««.Habetnónullumaffeólumquodaddidfc,Daue. q.vin Tv.Quin modoproimà'aliâs, cur quot;°ni' nbsp;nbsp;MEA Q.V1DEM HERCLE.VideturCharinuspIusdtxiflè,Perij,quâmPâphiIus,Meaquidê

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;herde certe in dubio eft vita.Sed no efthoc.plus enim Pâphilus dixit.Nam quiviuit,nó poteft interijf» Herde nbsp;nbsp;nbsp;**® autem qui viuir, vitam poteft in dubio habere.Ideo amp;nbsp;iurauit, H E R c L e:amp; affirmans iufiurandö, Certe '^ïKTEaddidit.Bene cERTE:quafiillud iNTERii,talfum fit.ItaPâphilusplus fecitpetituru feef fe dicêdo,quàm Charinus interijfle. E t Q,v i d t v, s c i o.Mira côpêdia,quæ contrahit poeta logic Mfdo nbsp;nbsp;nbsp;tndinefabulæmectarnen perdit affeftus perfonarû. nbsp;nbsp;Ettuquid.Dcal,timeas. ETiDscioÂp Hodie “’'^’«S'o'ö.taqua dicat,nihil eft. Etidfcio.Legitur,amp;fifcio. H ODiE,Tépusaddidit,tâquâréfciês. Obtundere nbsp;nbsp;o s r v n n i s.Sæpe repetédo, idem dicere,obtndere eft. träftatio à fabris,qui fæpe repetunttundé do aliquid malleo, amp;nbsp;idem obtundût, amp;nbsp;hébétant. nbsp;nbsp;obtvndis,tamets i.Poteft effe àvaffoepft î W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed fyncerius eft, amp;nbsp;melius fubdiftinguere. nbsp;nbsp;m P AVEs.Deeft oB:vtfit,obid.hocautemPamphilo vc dieft, t v AVT EM vT DyCAs.Proneno, VT pofuit.HocCharino. a TavE isTvc ipsvM. Arque iftuc ip uTroRç/s-a .lift enim hoc idem dixerat cum exclamationc:quod qùafi vanum contemnit. nbsp;nbsp;m e y i« ipfum DE. Vtru,lætusfumi'an,me fpeftafideidatorêrvtdici folet,mehabe,merefpice. * obsecro te. Me vide nbsp;nbsp;Cû precibus amp;nbsp;têpus admifeuit.Et bcnc libera.peifecta enim fecuritas,liberatio nominatur. hem. liberatio Ecce, demonftratio eftfafti. nbsp;vxoremtibinondatiamchremes.Oratorieà fumma cœ Hem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pit:cuius partes,muftis diéentur. i a M N 0 n D a T.Bene i a M.quod fi non dixiflet, intelligeret Pâ um nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;philusvelpoftea Chrême tem filiam effedaturum.Sed addjto 1 AM,plena fecuritas eft. i am enipi,rcc nuntiatio eft perpetuitatis. nbsp;nbsp;nbsp;s c 1 o.Præparatio eft auditoris ad earn n'arrationem,quæ oftendit argu»

Prehendere mentafalfarum nuptiarum. nbsp;nbsp;mE prëh enn 1 t. PrO prendit. Addita afpiratione geminauitfylla»

Ab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bam.Etprehenditdixic,quafivirantemacfugientem. nbsp;nbsp;ait TiBi.Ait, proprieiquiaconternnen» da dicuntur. Aittibi vxorem date fe.Conieéhrram facit ex malis,quæ praeceflaunt. nbsp;nbsp;Ait tibi vxo rem dare fe.Dicit cur primo crediderit veras, difturusfubinde cur fanas. nbsp;nbsp;item àl'ia mvCta. Bene diftulit narrationcm, ne fi audirent Charinus amp;nbsp;Birria, definant dolos ftruere aduei fum vigilâtif» fimum fenem. Item aliamulta.Commodanarratio à necelîarijstantum.Minas autem fenispræter»’ mific,ne corrumperet bona quæ nirntiabat. nbsp;nbsp;ttVA é N v N c. Argumentum eft,querere potuifle eum

focus nbsp;nbsp;nbsp;qui fit territus.namtimorcuram parit.''''' 'Narr-anixi to'cv5.Modo tempus,.fpatiumt ’ Qu«

ACT. I. S E N. III.

nunc non eft narrandi locus.Non vult diccre quàm minaciter fecum egerft fcnex,quâmque inftet nu« ptijs, ne Charinum Birnamque de Ipe dcijaatj guos vult I ecum adniti, nc vxorcm Pawphilus ducat. Proper J ns PROPERANS PERcvRRo.Videquantumdixenr,Properans^amp;pcrcurro,vtcontmuaticnccur Percurro fus oftenderet. vBi te noninveni o.Vbi^modo no eft adueibium loci, led tempons^ pro poll; Vbi quam. Vbi te noninuenjo^ibi.A fummo ad imum diuiboncs^ quibus difta amp;nbsp;fafta continenturdub quorum genere funt foecies nunc diftorum, nunc faftorum, cum confideracione rerum perfonarum« que. NvNQ.VAM.Deeft,vidi, video birriAM.Deeftfcruum.amp;rcfte.dixeratcnim,Apud forum modo de Dauo audiui. rogo.negat vidiss E.Mira breuitas^ amp;nbsp;imitanda. p a v t v Paululum EVM oBsoNi.Hinccftqu0daic,Nimifipajcefacciclumpeum. iPsvs tristis.de’impro Oblcni viso NVPTlAE.Mirc, amp;moraJiter.exhis enimquæfaifanon (unt^docetquidfcciflcdeberct.amp;_,de improuifo nuptix^pronuntiandum. ego me continvo. Et bene continuo ad Cbremem : vt ft ab vtroque hoc fieret, effet vera fufpitio Daui. Ego me continuo.Deeft_,duco.Confuetudine didii eff, èii^amp;^mZs’ Egomet.Vnapars orationiseft. chremem.Chtemem,amp;Chremeté,vtDarem Egomet amp;Darctcm. solitvdo ante hostiVM.Signa abhisquæ Iunt,quænon eiledeceret. raw Chremem ID c A v D E o.Quafi auerfum, amp;nbsp;non confentientem Pamphilum excitât ad gaudiü teatia fua. iam ID GA VDEO.Sic Virgilius, Cum venitauleisiamfcreginafuperbis. recte digis, perge. Vultu enutiandum.Hoe dicit Pamphilus. m ANEo.Ne,Atparum temporis fuifti. intere A. Temporislógifignificatio. introire neminem.Anonfadis. nbsp;exirenemineM.Quid Jntcrea fi intus erant.ûdeo ait, exire neminem, nihil ornat i.«fX«ilt;’^(Wo?-Sic SalJuftius,Ergo Senati de Ornati cretoferuiendumnefit. nbsp;nbsp;signvm. Proprie,pro argumente. non videntvr.A fequentis Sj^um bus argumentum, non opino R.IUe opinionem accommodât tantum,hic mulrum tribuit conic« fturis. NON opiNOR.Qüoniamargumentafunt,amp;coniefturæ,opinordixit.Namcontraopinios Op/naij nem,certarescft.quæautêopinamur,putamus;quæputamus,incertaiunt. opinor narras.** pj^^^^ Bene â prima ad iecundam peribnam. Piscicvios mi NVTOs.Sufficcretdiminuriue pifciculos dixiffe.Quod fic, minutos dixit:amp; pretiü,oboloeffe emptos;quæ eft vJtima nummorii fignificatio.Sunt Obolus enim genera minutorum piicium quæ magno veneant.Hic ergo etiam ex pretio viliffimospiiees figniff« cauit.Et,quid fi minutos, led omnibus.''Seni dixit,vt obfonationis oftenderet caufam. Olera amp;pifci culos.Quod fuprägeneraliter,paululu obfonuhic ipecialitcr dixir. ch r emi. Sic Chremi, vt VlyiQ, chumi ScAchiui, ETIAM PVERVM.Eriam,propræterea. iti qoeham SEHiMircsEaijCüiüsefi £^i^jj^

1 maiorcuradomi. nbsp;nbsp;nvllvs.Pro,nomvralibi,Nullusdixcns. nbsp;nbsp;o.viD iTaifVnaparsorationis. fÇuJ/uj RiDicvLVM CAPVT.Prototohomine. nemoenimorecontempto, exaÜ/smembrishominem q^j,(j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, velitrignificate.se efia-uvittAoxH Teoms. ^ QVASi necesse sit,si hvic non det, te its ^„t LAM vxoREM DvcERE.ÓftenditéveifiH/iKviriofumhoccffc,inquo,alterofiiWato, nonnecefia« nbsp;nbsp;* rioaltcrum relinquatur. Nisi vides, nisi senis ami-cos oras, AMBis.HocIaboratDa« uus,quemadmodum Philumenam Charinus proprijs laboribus promercatur vxorcm. Nifi vides,ni

! fi fenis amicos oras. Artificiofe Dauus Charinum excitât, vt fi fieri poflïr,adiuuetur negotium Pamphi li,dumiüeübiptouideC. Nisi viDES.Prouides. AMBis.MagnarumiemmdeCydetiamScap Vidtie petitus^ambitio dicitut. Confirmata re â faéhs amp;nbsp;d perfonis,dehberatiua nafdtur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ambida ^

f ACTVS SECVNDI, SCENA III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C

to

PAMPHILVS* DAWS.

Vid igîtur fibî voit pater feur ûmulatf‘ D, ego dicatn tibu 0^ Si id fuccenCeat nunc,quia non det tibi vxotem Chremes, Jpfus fibieffeiniurius videatur^neque idiniuria, Prius^quàm tuum animum vtfeCe habeat ad nuptias,perfpexent» Sed Ci tu negaris ducere, ibi culpatn in te tran fieret.

Turn dix turbæ fient. Pt quid vispatiar. d. pater ed Pamphile»

Difficile ed.tum hxc fola eflmulier.didlum acfadum,inuenerit Aliquam cauffam^quamobrem eijdat oppido. P.eijciat!' D.cito» p. Cedoigituryquid faciäDauef D.dictedudlurü» P. hem» D» quideflf

P» Egénedicamf D»cutnonf P.nunquamfaciam» D.nenega.

P» Suaderenoli» D. exeatequid fiat,vide»

f» Vtab ilU exdudaï,hu€condudar» D» non ita eff»

” - nbsp;• A N B' R .

Neinpehocficefleopinordidurumpatrem«

Uucas volohodie vxorcm.tu Uucamjjinquies» gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;; t .

Cedó,quidiurgabittecumf'hicreddes Omnia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' .m «

Qua:huncfuntcertaei confilia,mcertavtfient,

Sine omni pericuJo.nam hoccehaud dubium eft,qum Chremés gt;nbsp;/1 J. v ■ Tibïnondetgnatam.nec^ieacaufla^tnmuens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^T '1^ 7

Hæc quæ facisme is mutet fuam fcntentiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. rz 13 ai -

Patri' dic vellcïvt^cum velit/ibi iure irafii non queat.

Namquodtu(peres,propulfabofaalè*vxorem hismonbus n, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^ä . ,

prahlt nemo.inueniet inopem potius,quam te corrumpi' finat»

Sed fi te æquo animo ferre aççipiet,neglegentem fecens»

Aliam ociofus quaeretunterea aliquid accident bom»

Italiecredis ƒ D. hauddubiü idqdê eü. P. vide quoi'nducas, D.qntacesï

^' Üicani.puerum autem ne refillcat mihi effe ab ïlla,cautio eft.

Nam pollicitus fum fufiepturum* D. ofacinus audax. P. hanc fidem Sibi me obficrauit,qui fe fiiret non deferturum,vt darem.

^* Curabitunfid pater adeft,caue te effe triftem fennaU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' viD IGITVR siBi WLT p ATERfHatc fcena,deliberationem continet Dauiamp; Pamphi*

0. li.Et bene i G11 v R.ß enim falfe funt nuptiæ,quid cogitatfftomachofe etiam hoc dixit s i B x p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VVLT. Virgilius, Q^uid vult concurfus ad amnemi* nbsp;nbsp;nbsp;si iD.Id,obid,propter id. nbsp;nbsp;ne«

‘^Pitete '^^^ ^° iNivRi A.Ideft,vfqueadeoiniuftus fibividebitur,vtfeiniuftitiçipfecondênet.PERSPE ’'ERiT.Perfpicere eft ad plenum, amp;nbsp;perfeéluntvidcre. tvm illae tvrbae.IUx, ad tertorem ^tulit. o^viD vis pATiAR.''Hóceft,patiârne'vxoremducere!* nbsp;nbsp;pater^ est pamphile.

2°lt;: vultuofe pronuntiandum eft. ßd mire pater dixit:vt ipfo nomine videatur habere authoritatem. ' ®^clutidottnicantcmamp;obIitumpoteftMispatetna:,hisrebusexcitat. QviD vis p A Ti A R.''Sunt 9'igt;lt;JUiduis,pro, quiequid euenerfc, intelliganc:quia dixerat, Adeon’mc ignauum putas.''Ali) pronun« lantjVt fit lenfus, quid me vis facere.''anvt hoc patiar, vxorem mihidarif nbsp;nbsp;Pater eft. Aneceffarioar» ac b. ^^^ïiium. Difficile eft. Hoc eft relïftere,cótradicerc. Pâphilo difficile,pemiciofum Glycerio., - s o» ^m ^ * A VT E„. Sine defenfonbus proprijs. amp;nbsp;fola, amp;nbsp;mulier dixit.SoIa/me auxilio,ac per hoc deferta, ^'quot;inflb i .^®cileeft.«ïro(n(îb-ajHlt;nçcum vultu.Deeft,refiftere. dictvm a c FaCtVM.Prouerbium ce** '’’‘’Piomdjj '’jf®^,*deftcito. inveneriT.Proinueniet.Coniunüiuomodoproindicatiuovfus eft: amp;eftho titiuo ’^dlalocutio. q,vamobrem EiiciAT.Callideadeiuspeticulumleconuertit, cui plusamator iinieyquam fibi.ideo vincitur ftatim. Apparet autem Dauum male fuadere, qui turn caucat Pamphi« in^xitnefotmidatfenem. oppiDo.Exciuitate. Enci ATlMtraturamp;’ftupet. cito. Ulo admirante,hic etiam confirmauit.addidit amp;nbsp;tempus eeleritaus. nbsp;nbsp;c e n o. Singularis tantum nume

11 elticïtcraetiampluralis,vtSaluefaluete. nbsp;nbsp;me te dvctvRVM.Ptonuntiadic:quafiremfaci«

p '^quot;“^’“^F'^æ’udicij- Die te dufturu.Hoc eft quod ab initio nitebatur. E ç q ne dicam.‘'to cgOjt/iffottTHp nabetihoc eft, vel quem non opotteat dicere,vel quem non conueniat fallere,atquç men ^”’^ evR NoNfNon interrogat,fed facilitatem tei oftendit. nbsp;nbsp;nvnq.v am.P1ushabet negationis,

quamnó. ex E4 j^g Q^YiD ei-at viDE.iTrè thç ticßicrttb?. vtabilla exclvdar. hvcconclvda R.Mirc hanc cum pronomine fignificat, dicsns ah illaJUi nee fexS feruauit^ ne vxor eue videatur.Et ex ferarum tranflatione concludar dixit^vt alibi, Conclufam hiehabeo vxorem feuam.

Vt ab ilia excludar.tp uTToxg/ffs.Naaliud infert,atquc inreUigitDauum dicere. n e mpe h oc sic ESSE.C0ieäura,atquediuinatio,anhoe,aniUud véturüfit. Nempeboeficefieopinor.Abimü tationcf/xi/xHcnç enimdicitutjdeducitur, Nempe hoe.A poflibili. cEDo.Cedofihgularitertantum: estera pluraliter, nie reddes omni A.Hic,aduerbium loei non eft, fed aduerbium temporis. ’’■V^Sitiiis, Hic annis grauis atque animi maturus Alethes, r e d n e s. Facies, reftitues. Cedo 9“’® lUcgabiti'Ab vtili. incertavt sient. Hic eft cuctus. sine omni p e r i cvl o.Hoc eltfineducendaPhilumena. NEc Tv ea c avssa, min veris. Hoc cftquodfuprà,Idmutauir, quoniammeirnmutatumvidet. nec tv ea cavssA.Quia promiferisteeffedufturum. ,NE is.Chremesfcilicet. Ncismutet.AdconfiIiumrcdit,amp;coniungiteuentum. patri dicvEl« EE,yr cvM VEUT.Scilicetne fecurusquódnonfitChremes daturusfiliam fuam,paruifaciat ira patris,8cnegetvxoremducete,vtpote fretus neminem aliumfibicommiffurumconiugem. -nam

ACT. I. S E N. Till.

QVOD TV SPEBES. Suntquf pro/peres^nmeashabeant. vtfît. Nam guodtu tfmcas.fciJKetaliäda« turum. PROPVLSABO, Hoc eft caufam inanem effe monftrabo. id eft óftendam nihilominus te efle dufturum aham vxorem^ etiam fi hanc non dnxeris. nbsp;Propulfabo. Eleganter pro coquod eftre« Propulute

peJlam. his MORiBvs.Deeftaliquid.vtfit,hismoribusagcnti^authismoribusprxdito. vxolt;

REM HIS MORiBvs DABIT NEMo.Nc, At alteram queret. inveniet’inopem. uTro^as Ncgligetcm fà turoxo?. NEGLiGENTEM FECERis . Hoceft, etiaminparatisnuptijs. ALiAMOcios faceie svs.Ex ocio^hoc eftfecurus. interea a liq,vid boni A cçiderit.Scilicetne^Atquærê; Odofus doinueniet. nbsp;nbsp;Interea aliquid.Mortem patris adolefcenti indclifto probonofcmusoftentat. Accis

DERI T.Et ad caufam refertur:amp; ccite quia mortem patris bonum denuntiar. Acciderir.Nota acci Accidere derit etiam pro bono amp;nbsp;ab hoc, amp;nbsp;apud vetercs frequentatum.^i13 H a v d d v b i vm . Plus intulit, quam eft interrogatus. nbsp;nbsp;i nd vca s.In eadem tranflationepermanlit, quia fupra dixit,Hue conclu«

dar, Bona oiKovopiK, vt mox iufte Dauo iuccenieat Pamphilus, nbsp;nbsp;Q. v i N t A c e s/ Cur non fecurus

cs.''fignifi'cat.nam nunc tacere,fecurum eife fignificat:vt in Adelph. Tacc, egomet conueniamPamphi« T^^-fj-e lum.Et ideo ille,vt confentire dicenti,Quin races,vidcrctur:ait, d i c aM.vticiasilium, noafilentium, q^-jj led fecuritatem imperafle. Quin tacesfCoireptio eft bientium præcipientis,de eodûtaxat, netimeat denuptijs.ideft, efto fecurus.nam tacere,fccuricft. pvervm a vtem. Videturhocillicótrarium eflè,quod dixit,Quicquid peperiflêt,decrcuerunt tollere. Sic ergo foluitur, Q_uodibi fetuus cum fto« macho dixit, hic tantum Pamphilum verecunde locutum accipimus. Puerum auté nerefcifcat. Aut diuinat:autpuerum pro quolibet fexu,fobolem hoe eft fatum, vt,Quicquid pepe^fflêt decreuerunt tol ' Puer lere.vt Gnecipueros T^xifix?, Homerus,7rfi«^zo§ TrsixfioTómrxtihig, amp;HoratiuSj^caamp; Alcidê,puc

rólque Lædæ. ca vT 10 EsT.Cautioneopus eft,hoceftcauendum eft. nam pollicitvs Cautfoeft svM.Promiflïo,amp; pollidtario eandem vimhabét:fedpollicitatio,maiorisaflcucrationiseft. hanc Promiffio FiDEM.Ordoeft,vthancfïdemfibidarcm,meobfecrauit,quïfefdretnondeferturum. cvRABI« Pollidtat» T v R.Non curabo, fed imperlónahter, cum difficultare,quod quaft arduum elle, amp;nbsp;graue oftendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Curabitur

ACTVS SECVNDI SCENA Ï111,

SIMO» DAWS* PAMPHILVS»

E VI s 0 quid agant^aut quid captent confilû

^* .i R nbsp;Hic nunc non dubïtat,quin te dudlurum neges»

Venit meditatus alicunde:ex foJo Joco ’ quot;

Ofationem Cperat inueniffe fe,

Qua différât te^proin tu face,apudte vtCies^

P» Modo vt poffim. D. crede mihi hocinquam Pamphile, Nunquam hodie tecum commutaturum patrem

Vhum effe verbum,ü te dices ducere^

Eviso.Hxc feenanoduminijciteuonsFabulæ,Si pencalâ comicâ. Facitetiam exeaitioaem R côfiliorum. ^ Reuifo quid agant,autquid captêt côniii.Quid agStiauribus opus eii.7rio? ro quid captêt cóniij^prudêtia amp;nbsp;ügacitate.amp;quod fuptà dixit,non pa:nituicidemTepetere,0bi férues filium quid agat,quiaconri!ij cum illo captet.Quod enimprudentet didum fuerit,non piget ta peteie.A£tiotamenexbistribusconriiiit,cogitatione,dicendo,getendo. Reuiro.R.edeovcvideam. Reuiro -Quidagant.Quidrelp5deantjqufddicanf. a je nvnc non ov bit a T.Nódixit,fenex, aut ^S^’^c patenCed NIC,cumodio,quoniamanimoaduetroloquitur. ex solo Loco,Solo,deCeito,vbimes Hic ditari facilius podit. Et ou AT ionem dixit, quodqua{îadplenumcogitatipotui{ret,quippe médit Oiaao tatus.ex Folo loco. Menâder,lu?iTiXHp livaf lt;p«lt;ri Thp Ignfifxp ii ri? oepgyç xigovn?. Venicméditât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

tus alicûde. Terror obiurgatuti patris, hortatio eft ad promittendum Pamphilo quod iubetur. q v A

DrFFERAT.Difturbet,amp;indiuerfiimlèrat.Virg.ArquearidadiffertNubila. Etin Adelphis, MiCetâ Diffene ƒ me,diffeTor doloiibus.hocettin diueiCum rapit,di{Rpat. apvd te vt siES.Nó,netimeat,cauet

Dauus:redneamoreà conElioEuoalieneturPamphilus. Apudteiies. PrxpaTatusGs.Cuicontraiiü ApudEceH ( cft,nonlumapudme. modo vT PossiM.Vc,pTonenon. Modovt po{rim.Apo{ïibiIi,po{rim Vt

apud me effe. nbsp;nbsp;NvNlt;iVAM nodie. Ab'vtilieuentu.Nunquam,plusaffeueracionis habet quàm J^unqmm /

non.vt Virg.Nûquamomneshodiemoriemurinulti. commvtatvrvm patreM.Iurgiumha biturum.hoceftenim verba mutare. Commutaturum verbum.Altercaturum.Sicin Phormione,N3 Commiituc commutabis verba inter nos hodie. hoc cil, dabis atque accipies,id eiliurgabis.Fgo puto cômutare ver verba ba,hoc effe,pro bonis diciis mala ingerere,hoc eil iracundia in malediêla compelU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

A N DR.

AC TVS SEC VN DI S CENA V»

BI RR IA* SIMO* DAWS* PAMPHILVS*

B* E R V s me reliais rebus^iuffit Pamphilum

H Hodie obferuarcvt quid ageret de nuptij s, Scirem*id propterea nunc hunc venientem fcquor* Ipfum adcdpræHo video cum Dauo.hoc agam*

S* Vtrunqueadefle video. D.hemferua. S* Pamphile. D. Qu a fl de improuifo refpice ad eum. P. hem pater.

D. Probe. S. hodie vxorem ducas,vt dixi,volo.

B. Nunc noftræ parti timeo,quid hie refpondeat.

P» Nequeiftic,neque alibi tibi vfquameritinmemora. B.hem.

D. Obmutuit. B. quid dixit.'' s. facis,vt te decet,

Quum iftuc^quod poftulo, impetro cum gratia.

^* Sum verus ƒ b. hcrus,quantum audio,vxore excidit*

5* I iam nunc introme in mora,cum opus fit,fies. P‘ Eo. B. nullâne in re efle homini cuiquam fidemf

Verum illud verbum eft,volgo quod dici folet,

OMNES SIBI melius malle efie,quàm alteri* Egoillam vidi virginem.forma bona Metnini videre.quoæquior fum Pamphilo, Si fe illam in fomnis,quam illum ampledi maluit. Ï^enuntiabo,vt pro hoe malo,mihi det malum.

ERVS ME RELICTIS REBVs.Videquàmmire,quumomnesconfulto confiliofiblagere vi#

” deantur,tarnen omnes return exitu inopinato ludincantur amp;nbsp;Simo, amp;nbsp;Dauus, amp;nbsp;Pamphilus, amp;nbsp;Charinus,amp; ipl'e Birria. Herus me rtliclis. Ad hoc venit Birria,vt in errorem conculcet Cha« bipon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in hac fcena quatuor perfonæ fine implicatione inteUeftus loquuntur. Herus me reliftis re«

quot;lanS i •^quot;’poHitur manus rebus,cum perficitur id quod coeperit.vt Virgilius,Imponit regina manum.Re« æ relinquuntur.Item Virgilius, Atque opere in medio defixa reliquit tes ™^' f*^®“’’ H0D1E OBSERVARE.Obfcruatioduplex eft, velcaptionis,velobfcquij. Reliftisre» ®^ieniar r ^r '“^'^'^ôpræpofuithoc negorij rebus omnibus. id proptere A.Necefleeft aut alterumef ^^^ptet ' 4‘“P®’**°*““’*aut propterea poft accipiendum. h o c a g a M.In geftu eft* nam eft figura corporis ^'iwpro^ ^f^^aHtisquidagacur. VTRVNQ.vE.amp;Dauum,amp; Pamphilum. Q.VASi de improviso *®'^Wetp^ V®^*^^»^Wercftciusquirepctcafpcxcrifnam videbitut nihildolofe locuturus;vt, Magnâ refpexit Nolo*^ advrbent. De improuifo. Scilicet, ne meditataintelligat eum habuiffe confilia. h odie amp;c. voL o. Volo ^°‘° amp;nbsp;vob,nimis imperiola amp;nbsp;fuperba diftio eft,vt alibi,Pifces cseteros purga Dromo. Cógrum iftum Kern ”’aximüinaquafinitoluderePaulifpcr.vbicgovenero.exoffabitur.Priusnolo. vso vam erit iN

bfco }quot;pttro

fslfUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcrioralahunhir A/v.

NES SIBI MELI VS. Sic alibi, Proximus fum egomet mihi. ego illam vidi.Hïc Comgimri poetaquod periracundiamdixitPäphilus,AliquidmóOiialunt. nbsp;nbsp;memini videre. Aucmemor Meminivigt; fum me vidiffe. Aut memini viderc,hoc eft intclbgo,fcio. Au t memini quod viderim. Memini vidcre, dere pro vidiffe.Ennius,Memini me turn fieri pauidum. Alibi fie, memini videre, non probare. nbsp;nbsp;forma BONA.Diftinguitur. dvo aeq.vior.Hoc eft quare æquiorPâphilo,beneuolentior,nôiratus, vel minus iniquus. iN soMNis.Per noftem.ait Virg. Libradies, fomnique parcs vbi fecerit horas. Plau« ^tquus tus,Mirismodis ludosfaciunthominibus,mirifqueexemplisomniainfomnis. qvÀm iLLVM.Di JOinnus. cit nûc quod vulgo dicitur,cn ilia manere,cû ilia dormire. Alij,infomnis, vigilans:fed melius,pcr node.

ACTVSSECVNDISCENA VK

D AWS» S IMO»

D» ic nuncme crédit ah'quamübîfallaciam

H' Portare,amp; ca me hic reftitiffe gratia.

s» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid Dauusnarrat.'' D. æquequidquanunc quidem. s. Nihilne^hem. D.nihil prorfus. s. atquiexpedabamquidem.

D. Præter fpem cuenit• fentio• hoc male habet vitum.

s. Potin’ es mihi verum dice rei' D ♦ nihil facilius.

S. Num 1111 moleftsquidpiam hæ funtnuptiæ. Propter holpitæ huiufee conluetudinem Z p» Nihil hercle.autfi adeó,bidui,aut tridui eft

Hæc follicitudo:noftin’ f' deinde definet.

Etenim earn fecum rem reda reputabit via»

S» Laudo» D. dum licitum eft ei,dumque atas tulit, Amauit,tum id clàm.cauit,ne vnquam infamiæ

Ea res fibi effet,vt virum fortem decet»

Nunc vxore opus eft-animum ad vxorem appulit»

S» Subtriftis vifusefteffealiquantulummihi.

D* Nihil propter hanc rem-fed eft quod fuccenfeat.

should na eft ƒ D.puerile eft. s. Quid eft.'' D. nihil. s. quin die quid eft»

D. Ait nimium parce facere fumptum» S» mène.'' D. te.

Vix inquit drachmis obfonatus eft decem.

Num filio videtur vxorem dare ƒ

Quem inquit vocabo ad eoenam meorum æqualium

Potiffimum nunc .''óf quod dicendum hiefiet,

Tu quoqueperparcenimium.non laudo» s. tace;

D. Commoui. s. ego,iftaec rede vt fiant,videro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Quid nam hoc rei eft .''quidnam hic volt vetcrator fibi?

Nam fi hic mali eft quidquam,hem illic eft huk rei caput;

icNVNCME CREDi T.Hæc fcena dolos continet vtriufque perlbnæ,quibus vtraque capit, amp;

H capitur miio modo. Hic nûc me credit aliquam fibi faUaciam.Dauus ita videtur loquijVt nul lus fpeftator audiatifed boe ait,vt velit audiri à fene. nbsp;nbsp;nbsp;o R A T i A.Gratia veteres pro,caufa, Gratia

ponebât. Q.viD daws narraTfVideturilliblandiuslocutuseflè. aeqve q.vicq.vam AEque quic NVNC Q.viDEM.Bene,nuncquidem fimiliter nunc nihil,vtpauloante,cumdixit, ld populus curat qn.mi nunc fcilicct. AEque quiequam nöc quidem.Hoc eft, nihil. n i h i l N e.'’h e M.Hem interieého eft iras quidem ti aduerfum eum qui neget fe aliquid locutum cfie.fimul quid fit AEque quiequam nûc quidem, fenex H'^’u

ACTVS TERTII SCENA PRIMA.

GLYCERIVM MERETRIX.

M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TA POL quidem rcs cR^vt dixtf Lefbia:

I Fidelem baud ferme muhen inuenias vir um.

S ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ab Andria eft ancilla hæc.quid narras.'' D. ita eft.

M. Sed hic Püphilus. s. quiddicit/ M.firmauitfidem. S. hem.

D. Vtinam aut hicfurdus,aut hæc muta fada fit.

M. N am quod peperiflêt,iuflît tolli. s. ó lupiter

Quid ego audio.''aólum e(l,fi quidem hæc vera prédicat.

L. Bonum ingenium narras adokfeentis. M. optumum.

Sed kquere me intró,ne in mora illi fis nbsp;L. fequor.

D. Quod remediumnunchukmalo inuenlam.'' s.quidhoc.'’ Adeon’ endemensex peregrina^iamfeio^ah

Vix tandem fenfi flolidus. D. quid hic fenfiffe ié ait.''

S ♦ Hæc primum adfertur iam mihi ab hoc fallada. Hanc fi'mulant parere,quo Chremetem abnerreant.

G. luno Lucinaferopem-feruameobfecro.

s. Hui,tamcitoJ'ridiculum.poftquamanteoflium

Me audiuitflare^approperat.non fat commode

Diuifa funt temponbus tibi Daue hæc. D. mihin’.''

S ♦ Num immemor es dikipli ƒ n. ego,quid narres,nefcio. ’

S ♦ Hiccine me fi ïmparatum in veris nuptijs

• Adortus eflèt,quos mihi ludos redderet.

Nunchuiuspericulo fit-ego iN P o ilt; T V N A VI G o.

ACT. III. S C E N. II.

O Daue,itàne contemnor abs tc.^ aut itane tandem idoneus

Tibi videor,quem tarn aperte fallere incipias dolis »''

Saltern accurate,vt metui videar-certefi refeiuerim»

D» Certq hercle nunc hie fe ipfus fallit,haud ego» s» edixine tibi.'' Interminatus fum,ne faceres.‘'num veritusfquid rctulit.^ Credóne tibi hoc nunc peperiffe hanc è Pamphilof

D. Teneoquiderret-quid ego agam habeo. s. quid races D» Quid credas,''quafi non tibi renuntiata fi'nt hxc fic fore» S» Mihinequilquaf D» Eho an tute intellexti hoc adfimularif D» Renuntiatumeft.namqui iftaectibi incidit fufpediof

S» Qui?quia tenoram. D. quafi tudicas fadum id confilio meo. S. Certeenimfcio» D. Non fatis me pernofh' etiam qualis firn Simo.

S» Egónete/ D. fed fiquidnarrareoccepi^continuo dan

Tibi verbaceniés» s.falfd. D» itaqueherclenihil iam mutireaudeo*

S ♦ Hoc ego fcio vnum^neminem peperiffe hic* D. intellexti'n’ ?

Sed nihilo lêcius mox deferent puerum hue ante oftium*

Id ego iam nunc tibi renuntio here futurum,vt fis leiens»

Ne tu hoc pofterius dicas,Daui fadum confilio,aut dolis»

Prorfus à me opinionem hanc tuam ego effe amotam volo» Si Vnde id fcis? D» Audiui,amp; credo» S» Multa concurrunt fimul, Quiconieduram hanc nunc facioaamprimum hæefe èPamphilo Grauidam dixit elfe- inuentum eft falfum.nunc,poflquam videt

Nuptias domi apparari,miffa eft ancilla ilico Obftetricem accerfitum ad eam,amp; puerum vt adferret fimul.

D» Hoe nifi fit,puerum vt tu videas,nihil mouentur nuptiæ» S» Quid ais ƒ cum intellexeras id confili j capere,cur non dixti extêplo Paphilo^ D» Quis igitur eum ab lUa abftraxit,nifi egofnam omnes nosquidem Scimus quàm mifere hanc amarit.nunc fibi vxorem expetit» ...........

Poftremo id mihi da negorij »tu tarnen has nuptias

Perge facere ita,vt facis.amp; id fpero adiuturos deos»

S» Imo abi intro-ibi meopperire,amp; quod parato opus eft para»

Non impulitme,hate nunc omnino vt crederem» Atque haud lcio,an,quae dixit,fint vera omnia.

Sed paruipendo»illud mihi multo maxumum eft,

Quod mihi poUicitus eft ipfus gnatus »nunc Ghremem Conueniarn’orabognato vxorem-fiimpetro,

Quid alias malim,quam hodie has fieri nuptias ƒ Nam gnatus quod pollicitus eft,haud dubium eft mihi id,Si nolit,quin eum merito poffim cogère» Atque adeo in ipfo tempore eccum ipfum obuiam Chremetem. '

DHVc ARCHILL!s.Inhacfcenafpefta, quàmfeiteexpreffafit confuetudomedici,vel medics egredientis ex ægri domo.Nâveniens, de negotijs eius loquitur:abiés,demorbo.amp; haec (unt prêterèiKo»o^t/()cp,quæ dicuntur îvjH^çcTpc. nbsp;nbsp;Adhuc ArchiJlis.Sic vetcres fenbe^ Adhuc

A N D R.

18

bant adhuc, quando incerti fututatum return,ex præfeutibus firme nuntiabant: quod eft genus cen tilli.mçpromilîionis,amp;caucæ. Adhuc Archiîlis,quçadfolêc,quxqueoportet.Medicinaaucinranoî ne,aut tn confuetudinc, aut in exemplis. Adfolent ergOjConiuetudinis eft:Oportec,rarionis, s is GNAESSEAD SALVTEM. Deeft hærencia, aut percinentia. fie in HcauContimorumcnos, Atque hæc funt ad virtutem omnia.Ergo abfolute dixit, vt defit aliquid tale, vnde amp;nbsp;nos dicimus. Quid ad remi'veljQuid ad me.'’ nvncPrimvmeac isthaecvt lave T.Impentiænotantes Mena drum, aut Terentium,ipfi vltró imperiti inueniuntur.nam amp;nbsp;üle AoucuzTt amp;:uTHp dicens, à coni'uetu dine non recefltt: cumlauin'e,aut nonlauifle dicimus, à parte totum fignificantes. amp;nbsp;Tcrentius pi os pias ad fignificationem acceflit,ifthæc dicendo,ne pudenda nominaret.Et funt qui, Adhuc Archîïlis, correptionem effe nimium folicitæ nutricis putenc.quod ego non probo. facisthaecvt la VET.Ifthæcquæ ex puerperio fotdebant. Quidam iSTHAEc,ipfampuerperamdicunc.ficenimamp; Menader, AoucaTt «uTKp.'fed imperitia: accufantur,quód non continuo folent poft puerpérium lauas re,feddiebusomiflis. o.von ivssi dare bibere, etc.q.vantvm imperavi,da» RE.Confuetudine magis,qudm ratione dixit, pro. Date ei potionem. Lucilius in fexto. Date bibes re fummo. Nam duo verba aftiua, nullam habent fignificationem fine nomine, aut pronomine: vc fidicas,Dicfacerc. Q_uod iufli date bibere, amp;nbsp;quantum imperaui date. Et quabcatem, amp;mos dum rei dixit. Mox egohv c.Vide, vt authontatem amp;nbsp;iactantiam medicorum iinicetur, dis cendo,quodiunï. amp;nbsp;non fufficiebat,fed etiam, imperaui dixit. fimul, hæc quæ folent medici pros tnitterefrequenter, Mox ego hue reuertar. sciTVS pver. Satis obftettici eft adhuc ins certum, qualem dicat. Ra amp;nbsp;à matre fanguinolentum, non pulchrum : quod ipfuin nimium vi» deretur cito dicere:fed fcitum pronuntiat. Ideo, lubJandicur, vtoperæ pretium maius accipiat.

per ECASTOR. Percaftorcm,amp;pollucem, oinatiua funt iurandi, apta fceminis. et NATvs EST PAMPHiLo.vt Virgilius, Q_uem Daidanio Anchifæ Alma Venus PhtygiJ ges nuit Simoentisad vndam. sciTvs. Elegans, pulcher, quem Græci KÓo-pop dicunt. Q^uod enim quis feit,hoc fcitum,amp; puIchrum.Ec eft Aia/jcffiç.nam ordo eft,Perfcicus eciftor.vt in Hecyra, PerpoI quàm paucos reperias meretricibus fideles euenire amatores.vt fir,perquâ paucos. d E o s Q.VAEso VT siT svPERSTES. Superftes, nunc faluus. alias fuperftites funtfenes amp;nbsp;anus.quia state muleis fuperftites, iam delirant. Vnde amp;nbsp;fuperftitiofi, qui deos timent nimis. quod fignum eft deliramenti. Vtfit fuperftes.Superftes,nunc faluus. q.vando q.videm ipse EST.Quan do,amp; cum,interdum funt coniumftiones caufales. amp;nbsp;quando pro quoniam amp;nbsp;pro quia intelligimus.

Quando quidem.Ipfe tranfit à puero ad ipfum Pamphilum. vel hocq.vis non cres n AT!'ê?£üvö«eft.vEL,modo non eft difiunftiua cóiunftio,fed pro etiam pofita.vt apud Virgilium, VelPriamo miferanda manus.Et,Carmina vel cælo poflunt deducere lunam.Et bene, vel hoc.fubaus dias,excepcisillisquæreprehendit fupra. abs te esse NATViufEt ortvm legitur,vt fit,ins ftru£lum,commentum,amp;eópofitum. non imperabat coraM.Coram,adcertasperlónas ElT r refertur:Pala,adomnes. Q.virgt; opvs esset fa ct o.Effet, imperfonatiuedicitur, Opus facto ^opus fa pfCgf, p VE R p E RAE.Datiuus cafus eft,vt fit,ipfi puerperg cora nó imperabat,quid fado opus eflet.

Sic enimdicimus,quid vis tibi faciamf Puerperæ.Omnis quæ peperit,puerpera.7rça)TOT()Roç,quæ primum.Et non quód puerum, fed quod filium peperit,puerpera difta eft.Et apud vetetes, puer pUeh lus,puerapuella. illis q.vae svnt intvs.Argumentumexeoquodnonfatlumeft,Guinfie ri potueric;amp; ex eo quod fadum eft,cum fieri non oportueric. clamatdevia. Mire clamac, quali dicat, maluit clamare,quàm fine labore intus imperare. itane con temno r.Hoc eft,vf que adeb ne cótemnor.''valde cótemnor.Temnor auté,Grçcû eft,id eft cædor amp;nbsp;reijcior,Td ripe^op-ixi. namvetcrestemnodicebantfineprçpofitione. ITA NE tandewflndignacioeftadæftimatios nera reuocantis eins diéfa vel fafta, à quo contemnitur quis. i D o n e v s. Aptus, amp;nbsp;ei rei natus.

aperte fallere.Auo A(’ivo?.amp; fallere,amp; aperte, sa ltem ADevRA te.Mire faire: quod ponitur in defperatione return, primo enim fuerat hoitatus Dauum, vt non conaretur fallere.

Saltern accurate. Jruy/ax à fuperiore,fallere incipias.aut certe ouÂKH4'‘5 fallere incipias. c E Rs TE si REscivERiM.Etvtrumprocumrefciuerim.anquiaftultummepucas.'’ certe hers CLE NVNc Hie sE.Hoc ita dicitur,vt audiat fpe£lator,non vt Simo. edixi n’ ti BifHicih ludreddit,Edicotibi,netcmerefacias. interminatvs svM.Prominatus fum.Plautus in Au lularia,Præterea tibicinâ,quæ mihi interbibere fola,fi vino feateat Corinthiéfem fonte,amp; Pyrenæû po teil. NVM VERiT vsfVereturliber,metuitferuus:amp;deeft cs:apta eclipfisirafcêti.Alibi,Nó fimuls tatémeareuercril’ q.vid retvliTfRetulit,profuit,vclinteifuit:amp;,pducit rEfyllabâ.amp;eft fen fus,Siccótêpfiftiquadtibinócóminatusfirn, teneo q.vid erret.Hocdixit,nó vtSimo,fed vtfpeftatoraudiat.hoedenieç fenexprobat dices Dauo, Quid taces.'’ et q.vid agam habeo, Et quid refpôdeâ feio. q.vid cred AS.‘'Propterquid,aut proprer quâ ré, aut quo modo,aut pros pter quid. Quid credasfRepetit verbû eius,quod ait, Credon’. quare adiuuâdü pronûtiatione eft.

Quafitibinô renvnti a t A.Nâciata,côpofitûprofimplici. MiHiN’Q.vrsQ.VAM.Fauetfibi fenexineo,quodfevultperfpicaciorévideri. eho an tvtE.Ehomodointerieftioeftadmirâtis, aliàs ad fevocantis. Ehodû ad me. n A m 0. v i.Quï, vnde nbsp;nbsp;o. v A si tvdica s.Dicas,pro cres

das.nó enim dicim’,nifi quód credim’,ab eo quod fequitur,id quod prçcedit, figura jutTàXH^'iÇ â po c.ij.

A C t'. III, S C E N. tu.

ftenoribus ad prion. Idem aJibi^ Audafter didto. Et alibi, Fanciacum iftud benefidum pulcbiptb bi diccs/'d eft credes/des^ fendes. ETiAM QVAiis. Edam pro adhuc. vt VirgiliusJdxum» prfam queedamcurrus, edam arma tenentem. ego ne tEi' Duobus iftis pronominibus oltendic fe lènexfcireoinnia. sed si Q.viD TiBi na rrare occEti. Occepimeliusquàm incepi. Occepi dicitur ab occipio.eft enim occepi^quad caput rei inftitui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F A l s o.Poteft amp;nbsp;àfeüVftK»? falfo pro« Palfp nunriari. pocelt amp;nbsp;falfo Joquens^ did: vt Salluftius_, Falfo queritur de natura fua humanum genus. Et Sedulo vocalitatiscaufaficdixit.vtfedulo,optato^certo:quafi fedule,optatecerte. nihil iammvti« Optato RE.Ennius^ Necdico^ neefacio, Vnde amp;nbsp;mutosdidmus, quod GræcicpSiyyiiamp;ixi neminem Getto PEPERissE HIC. Neminem dicendo^ maiorem confirmationemfedt, nonfolum GJycerium non Mutire pepeniTc^fed etiam neminem.amp; h i c oftendit domum. Et eft neminem^ nullum hominem. Et nota^ Nemo in foemininogenereetiamneminem pofitum. nbsp;nbsp;Mox deferent pvervM.Quaüdicatnobis. ld ego iam tibi renuntio. fingit fe prodere quod ipfe fafturus eft: vt non credat fenex ab eo fieri, quod prædixerit fore. nbsp;nbsp;nbsp;Id ego iam tibirenuntio here futurum. Re fyHaba, apud veteres interdum Re abundat: vtmodorenuntiopronuntio:amp; Cicero, Renuntiaturmihi. nbsp;nbsp;RENvNTio.Quaßfeere« Renuntio tumconßIium;vtfuprä,Renuntiatum eft. davi factvm c onsil 10, autdolis. Commo« dius,amp; magis cum inuidia dixit,Dau^quâmfi meo dixifTet.vc Virgilius cum Turnus incuiarctur, db xit. Nulla mora in Turno. nbsp;nbsp;prorsvs a me. Prorfus quafi porro verfus ;quod Græd /xxnçKji db Prorfus cunt, id eft vel longum aftum. Prorfus â me. Quidam prorius pro fj.xnÿxii poßtum putant. Ego pro eo quod eftomnino. Sunt qui coniunftionemvelint eße. nbsp;nbsp;opinionem hanctvam.Hóc HanewanJ tuam,cum tædio dixit, hoc eft nimis moleftam, nimis fufpicacem, nimis accufatricem. Sic dixit hanc tuam, vtillede apibus, Verefuo. Et,Solémque fuum, iua iydera norunt. Et in Adelphis, lamvero omitte Demea tuam iftam iracundiam. nbsp;nbsp;avdivi, et CREDo.Locuscommunis, an famæcre» dedumßt. Et bene fubiunxit,CREDo.non enim audiire,ftatimcredere eft. mvlta concvR* RVNT.Reftatenimvtmultisconcurrêtibusfignis,vnacóiefturacófletur iamprimvm haec

, SE £ PAMPHILO GRAVIDAM DIXIT ESSE.INVENTVM EST FALSVM.SeCUndumqUod

i credit fenex. Et à fummo ad imum, amp;nbsp;ex faftis, amp;nbsp;ex diftis, amp;nbsp;ex rebus atque perfonis fumit atgu* menta. post q.vam videt nvptias domi appar ARi.Elegâteromißt,in cuiusdomo. MissA EST ANCILLA iLLico.QuodGræcidicuntxyroSiiiÏ7rï/2lt;p9H.Na loeißgnißeatioeft, UHeo etia bieuitatêtemporis notans. nihil moventvr NVPTiAE.Nôperturbâturnuptiæ. M0 Moueri VENTVR.DifFeriitur. qvid ais/cvm intellexeras id consilii CAPERE.Quaqua fe verteret Dauus,obuiH infeftûmqueinuenit fcnem:amp; tarnen ita verfute it obuiam,vt etiam eópret hêfuselabatur. Q.vis igitvrevmab illa ABSTRAy:iTfNófrigideintulit,dixiffeksfed cummagnaaireucratione.amp; abstraxitproprie,vtfuprd,McdGlyceriomiferumabftrahat.‘'amp;, Diuellimur inde,Iphitus Sc Pelias mecum. Q: uis igitur eum.Hoc ßc audiendû eft quafi’ dicat,Di« xi. nbsp;nbsp;nbsp;i D M i H i D A N E G o T i r. De proieftione pueri pro foribus. nbsp;nbsp;tvtamenid EM.Idem abundat. Apud veteres, Tamé idem,integrum fuit.vnde apud nos. Tandem, amp;nbsp;tarnen natum ed-dc Tamé idem amp;idem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corumquediélum. misere haNC.Miière,val Tandem denimis. NvNc sibi vxorem EXPETiT.Oraton’e,proeoquodeftn5recuiàt,expetir. Id Midre mihi da negorij.Vccaueatur ab appofitfone pueri ante oftium. Tu tarne idem.Tamêidem,aut pro Expetent tarnen pohtumeft,aut pro tandem, vtßt, tu tandem has nuptias perge facere itavtfads. nbsp;nbsp;q.vod PARATO OPVS EST.Diferte,amp;latinedixit,quodparatoopuseft. non impvlit.Nonim» Opuspara» pulit,non perfuaßt, nonperfedtvterederem Glyceriumpepcriße. Et cum dicit omnino, oftendit Impéeie quædam fe credidifl'e,in quibufdam fam eße cfreuuentum. Mire autem cautum capi inducit denem, vt crederet quod Glycenum nó peperißet. nbsp;nbsp;Q.vaedixit,sintveraomnïa.Q«£ poftca dlxitDauus.Etbene,omnia:vtappareatfènemmuIta crederevera eflè,quæ Dams dixerit. mvu roMAXiMVM.MuItoetiamcomparatiuisantiqufadiunxerunt. nbsp;o.von mihi pollicitvs Multo EST.PoIlidtatio,multatumreturnpromiffio. gnato vxoREM.Subauditur,vtdet. rtviu PoUicitatio ALi A $.Pro,curalids,allo tempore. nbsp;nbsp;IN ipso TEMPORE.rnipfàopportunitate,fnipfoarticulo. Quid alias

EccvMiPSVM OBVIAM CHREMETEMi'Cótfnuomutauftdeclinatfoné,vt,rubcoChremetê. Tempus

ACTVS TERTÏI SCENA TERTIA»

SIMO, CHREMES, SENES II»

5* VB E 0 Chremetem^ C. ote ipfum qu^rebam» S» I nbsp;nbsp;nbsp;Et ego te. c» optato aduemsi.

Aliquot me adiete^ex teauditumquî aiebanthodiefHiam

A N D R.

Meam nubere tuo gnato*id vifo,tüne,an illi infaniant, ^‘ Aufcultapaucis-amp;quidegotevelim,amp; tuquodqua:ris,(cies, Aufculto-ioquere'quid velis,

* reregotedeosoro,amp; noftram amicitiam Chreme, Q uæ incepta a paruis cum aetate adcreuit fimul-jerque vnicam gnatam tuam,amp; gnatum meum.

Vt me adiuues in hac re- atque ita,vt nuptiæ

Sucrant futuræ^fiant» c. ah ne me obfecra-Quafihocteorando^a meimpetrare oporteat» Alium elle cenfes nunc me,atquè olim,cum dabam ƒ Si in rem eft vtrique,vt fïant:accerfi lube» hex ea re plus mali ell^quàm commodi,

* tnquend oro te,in commune vt confulas-^afiilla tua fït,Pamphilique ego firn pater, h^ó Ka volo,itaquepoftulo vt fiat^Chreme, Neque portuiem abs te^nifi i'pfa res moneat, c* quid eft ƒ hæ funt inter Glycerium,amp; gnatum, c. audio, ba magnæ^vt fperem pofte aueUi» c, fabulæ, brofedio fic eft, c ♦ fic hercle,vt dicam tibi.

AMantivm iræ^amorisredintegratioeft;

* ^^^’i^t^^oro^vt ante eamus^dum tempus datur, ^unique dus libido occlufa eft contumeb js;

‘dus quam harum fcelera,'amp; lacrymae confidae doll's, beducant animum aegrotum ad miïericordiam,; y^orem demus/pero confuetudine,^ Coniugio Überall deuidum Chreme, ij;^hinc facile ex illis fefe emerfurum malis, ‘ Tibi ita videtur- at ego non pofte arbitror

INcque ilium hanc perpetuo habere,ncque me perpeti, 5* Qui fds ergo iftuc fnifi perielum feceris f C ♦ at blue peridum in filia fieri,graue eft, .?♦ Nempeincommoditasdenique hue omnis redit* ; Sieueniat,quod Di prohibeant,difceftÏo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Atficorrigitur,quotcommoditates,vide* Principle),amicoJilium reftitueris * Tibi generum firmum,amp; filiae inuenies virum ♦

C, Quid iftueffi iftuc animum induxti efte vtile* Nolo tibi vllum commodum in me claudicr. S: Merité tefemper maximifeci Chreme, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Pv M^^ 3iS’lt; - s, quid£ c» qui feis cos nunc difcordare inter fei'

ACT. fU. S Ç Î N. III.

S. Ipfus mihi Dauos^qui intimus efl eorum confîhjs^dixit» Etis mihi perfuadet^nupt/as quantum queam vt maturem* Num cenfes faceret^filium mfi fdret eadem hæc vdleï'

Tuteadeoiameiusaudiesverba, heuseuocatehue Dauum» Sed eccum video ipfùm foras exiie.—

VBEO CHREMETEM.HæccoogrcfTioduorumfènumadtale periculum adigitfabulam, i vt id non videatur confilio^fed euentu poflè vitari:qui euentus,eft Cntonjs præfenria.nam nunc ex faills fient veræ nuptiæ. nbsp;nbsp;nbsp;lubeo Chremetem.Firme aliqmd lubere^veUeeft. lu luiere beo ergo, volo. amp;nbsp;deefi, faluere ; quod exprimitur ab ai tenus perfonæ interuentu, vt Virgilins, Red« Saj„j dique viro promilTa lubcbat. Et yutraAHs/TiKSf, quia qui dicit falue,iubef. volumusenim animo; ygUg lubemus, verbis. te iPsvM q.vaer e b AM.PlacabiJis amp;nbsp;Jenis amicus per totamfabulam ins ducitur Chrêmes,vtcognitioniadvJcimuminterefiepoflit. nbsp;nbsp;optato advenis. Optato, adlt; Optato uerbium eft. vt Virgilius, Ac vclut optato ventis. nbsp;nbsp;A l i o. v o t me adiere. Aliquot, hoc eft Aliquot nee multi, nee pauci.Adiere,non acceflêrunt:quia aditus arduus, difficihlque eft. Ergo adiere, quafi Aditus importune, amp;nbsp;interpellantes adierunt.lïc alibi, Birria quid tibi videtur.'' adeon’ ad eu ml' nbsp;nbsp;E x T E AVDiTVM.vceft,DeDauomodoaudiui. £xteauditum.Ergo non rumor,led veritas, id vi Audio «te so.Obid vifo.deeftte:vtvifo, ad videndum venio. nbsp;nbsp;TVNE, an illi insaniant.Tu ins Vifs fan is, fi dixifti.-illi infaniunt,fi non audita referunt. nbsp;nbsp;nbsp;p a v ci s-Et paucis,amp; pauca legitur. E t Faucis

Q.VID EGO TE VELƒM.A docilitate. nbsp;nbsp;PER EGO TE DEOS ORO. Ordoeft, teper deosoro.

vt Virgilius, Per ego tc has lacrymas. Et noftram amlcitfam c h r e m E s. Legitur amp;nbsp;Chreme.

Q.VAE,INCEPT A A PARVIS, cvM AETATE.Mirc autem, incepta àpucriscumætatc,vt. oftendat non nuper coitam amlcitfam, fed antiquam.vt, Veterem Anchifen agnouic amicum. Idem alibi,Neque enim nouusifte Diang Vcnitamor, a DCREViT:vtfuprd,Adcurate. a d prgpofitfos Ad nevtiturlamiJiar/ter. Adcreuit.HfncVirgilius,Crefcccilte,crcfcctisamorcs. etmevm gna T VM.Ineptum eft lie adiurare alfquem, Per faJucem Glij mef, vt facias id quod te rogo.fed hufe etiam fubiungit, cvivSTiBi potestas daturfeiuandi fumma. in tuaeftinquit^teftate,amp;tuus eft.hxc ergo obteftatio dici'tur, cum per eas res admramus aliquem, de qu thus agitur caula. ObtefUtio Vt, Iliaci cineres , amp;nbsp;flamma extrema meorum. Idem alibi, Per cuerfe genitor fumantia Troix Ex« cidia obteftor. vT me adivves in h a c re. Arqueiplam^etitioncm, vT NvPTiAEFVE

(RANT FVTVRAE,FiANT.Breuiteramp;Iatine.Etbocgcnuscûmpofiaonisvctcresmutabât. ne Neobfec«

' OBSECRA.PrO,nccgt;bleCrCS. QV ASI HOCTE ora nd o A me IMPETRAREOPORTEAT. Hxc plem vox eft amp;nbsp;charftatls. Si officij.quod enim amicus ab amfeo petit, iuftum effe debettnee pro eo quod non eft fuftum,fupplicare opoitcc. oi-imcvm D A B AM. Nos dicimus, cum darem. Cudabaffl Virgilius, Turn decuit,cum iceptra dabas. En dcxtra,fidclque. Et nota Olim pronuper. A tiVM Olim ESSE CENSES N V N C M E. Non pcilonæ,fed ta conditio eft commutata. nbsp;nbsp;si inremest vtR10. VE. Tl?^wrisco a-v^oyurfteSprauepropofuit, vtrefte tepliatet. Hicfyllogifmus negitb uns dicitur. nam in keundo Anfi/nxrt negat quod prias dixit, Sed G ex ca re plus mali eft, quâm commodi. Si in tem eft vtnque. Ab vtili argumentum. Vterque duobus conftar.Bene vtrique, mis Vterque hi amp;nbsp;tibbnon^alteti vtHe, akctiinutile. nbsp;nbsp;nbsp;Sedfiexcarc. Ideftnuptiarum,mutaufrnumerum, ex pluralilirigularem. fiant.Etexeate. in commvne coNSvEE.Ideft, exxquali proaide. In commu» Q.VASi IELA tua Gc, PAMPHiEiQ,v£ EGO SIM PATER.Nota fuaulllimam vaiieta« ne tem.nondfcit,qualî tua fît, amp;nbsp;file meus. nbsp;nbsp;nbsp;imoita vor o. Quia vtile eft, quia in ré eft. nbsp;nbsp;jtagt;

QVE POSTVE o. Itâque, modo duæ partes orationis funt,\t fn Hecyra, Itàque nos vnâ inter nos Itâque xtitemagereliceat. neq.ve PosTVEEM.C^iapoftuIoprçtulit. irae svnt intetGlyceriâ Sc gnatum.Hoclçtovultu pronâtiitSimotSi hoeâ polfibili eft.loquitur enfm apud earn,ex quoaudis ucratPaphilûpro vxorehaberehancperegrinam. nbsp;nbsp;a wio.ltiûii/étx.Mox, tABVLAS.Ethiepaus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, lolapiétiorinducitur,Scminusobnoxiusdolis. profectosicest. Profefto, confirmatioeft. Profedo 1 AMANTiVM irLAB.Sententia’}'iilt;S)/tiXHinquaàrpeciereceditur,8tinomnesaliquiddicitut.-!3X Sentendi I foi/tlxeftautéfîneauthorcfentéria. redintegratio.Inftaurario. id te oro.Deeftob: Paromia ! vt fit,ob id. vt Virg.Quod te pet fuperos oro. PRrvsQ.vAMHAR vM.InuidioGuSjbatô,quü vna p^edintegn ƒ fît.fîcfnEunucho,Nonpcrpetimeretncumcontumelfas. ANiMVMAEGROTVM.Hocvtfuprd, no. Ipfum animn ægrotû ad détérioré parte applicat. nbsp;nbsp;vxorem DEMVs.HSinài?,vtinHeautoatim. Idoro Qjuo modominimopericuloiddemus adolefcèntulo, nbsp;nbsp;NEQ.vE itLVM H AifcPERPETVo.

ScftcpiüoAi'xii deinduftriapofuitiaut vtrûquefignificat. Kisi pericvlvm EECERis.PétiailS, Penadâ G» , têtamêc5.Cicao,TutemcliuspeticulûPecetis.IdemTetê.Facpeticul5inlitetis. AT istvgperi ^^^^ ƒ

/ '

1 (

ACT. III. S C E N. V.

, Ad te ibam.Locus eft^fn quo fam ad difcrimen malf produfta comoedfa^fn mclforcm pattern fam fncipftfnclinarc. ego dvdVM.Sempergraufsfneeptfooratfonisquæ exordium fumitapronomf Ego ne ego: vr. Ego te quæ plu rima fando.amp;^Ego poftquam te emf à paru ulo. nbsp;Ego dudum. Aduerbia Hodie remporis^autcerta (unt,vt hodfe,cras:autfncerta,vt dudü^nuper.Itaque mcerns certü additur tépüs: Cras vt fa dudum, nuenuper. nbsp;non nihil vERiTvsDaue abs TE.Breuiter,pro,veritus ne quid Dudum abs te fieretdicut fuprd,Hef,mctui a Chiyfide.Et Cicero, C^uod precatus fum à dijs immortahbus. Nuper pro eoquod ed, quæ ab dijspetij, precatus eos. Q.vor)voLGvssERvoRVMSOLET. Togt; Jam dudum turn cum extenuatione prorulit, tanquam quifatiffaftum voJueritDauo ob comprobatam fidem Nunenuper eius. NAMPROPEMODvMHABEO. Ridfcula diiatio eius rei quæ iam dudum nota eft auditor Abs te ri. N AM PROPEMODVM H A BEO i A M.Hoc eft propemodû,cuius actus eft, admodum. Scd Propemodû ea GR A T lA . Gratia, pro caufa pofuit, noue. s i c es t re s. Quod Græci dicunt, tfuTamp;e t/a. Admodum NVM NAM.Nam7rüfftAxtT«:i,vcinquisnam. QviD nam AVDio.''Legituramp;audiam.Me» Gratia nandeienim ücait, Ti^HTroTquot;à(iioûa-tigt;; ocerm. optvme .BencvfusedTrxgofxoici), oeddi Sc Siceftres optime,vtfimiJitudincfaUeretaudientem. per hvNc.Chremetemfcilicet. iBo ATQ.VENam Hve RENVNTio.Varie,iboamp;renuntio. nvnc te oro d a ve. Te, id eft per que ftat fum: ma negotij. Et modo magis veré rogat, quam tune cum ait, Dehinc poftulo, iiue æquum eft, te oro Daue.ibienimiracundiaIatct,cumdixic,fiueæquumeft, nbsp;nbsp;effecisti hAS.Nonfecifti.eftenim EfFicere ciFicere,pcrficerefaciêdo.Et bene ha siquarum caufa Jaboro. ego vero soivs.Ethocadfm crepationem dicit, non ad confirmationem. nbsp;nbsp;s o l v s. Id eft cui non aflêntiebatPamphiJus. nbsp;nbsp;por

R o.In futuiü,dcinceps.Futuri teporis aduerbium.veladhortatis:vt,Porro nbsp;nbsp;q q que. ENi« Porto TERE. Laboraiquan difficilefit,amp;conatufïtopus. hercle sedvLO.ProduftionesfuntCo Eni'rf miciflyJiadfucSoratibnispofttæ. potes NvNc.ApoflïbiJiargumêtum. dvmanimvsir r i T A T v s.Quia dixerat, Iræ funt inter Giyeerium amp;nbsp;gnatum.Irritatus eft, commotus, ira prouoca« tus.vt in Phormione. Ducitur autem verbum à canibus, qui reftriclis dentibus banc literam r imita» Irritari tur. Q.viEScAS.Ideftconquiefce,imperatiuimodi,neiniur/ofumvideretur. age igitvr. Age,dic:vr cft,Egi,atqueorauitecum.autaduerbium eftbortandi. Quiefcas.Proquiefcc.autdeeft Age volo,autfacito. mirvm Ni domi esT.Exiftimationemintulitjincertumfiigiês;amp;eftcompolt; lïtum qaaß miror. nbsp;nbsp;Mitum nidomi eft.compofitum cft,quaiï boe eft mirum ni domi eft.Cautë iet uus callidam intetrogationem fenis paralus excepit.Memor iîmulatæ difeordiæ cum arnica, Gngit no fe alibieum eftè fuipicari, quam domi. nbsp;nbsp;nbsp;dicam e a dem ri li.In alijs itidEm {cripcum eft. Idem quod ft eft, pro item accipiamus. Anegoidem, proitem.'' nvll vs svM.PJuscftnuUûeftê,quâni NuUusfuni' perijffe.nam qui périt,vel corpus babet reliquum:qui vero nullus eft, ita non eft, acß natus non ßt. RECTAPROFiciscARviA.'’ Benerefta, vt corporis impuliionem lucrifaciam. aut refta, vt nó earn a^ptecatorem, aut ad Pampbilum.Et bene profidfcar.proficifci enim in rem ægram ac diffidlem Proficifcot dicimus.EtTe£lavia,planadixit,nontantÜTeQ:a. HiNc,ide{i,exhocloco. nihil estpre KeStavii; ci loeirdi^um.Subiungicergo cauCas catproGciCcaturin pittrinum. nbsp;nbsp;Nihil eßpred. quodprxdb xiefenex. iam pertvrbavi omni a. AUoquutio inquaquidmetuat,quidvelit, manife» ftumeft. HERVM FEPELL i.Hæccnumcratfocauiàrum eft, qua magniGce exaggerauft errores fuos. conieci.Ncc immiß, redeoaiediquodimpetumamp;iniutiam ügniGcat. hes-ilem Conijceie ( EiLivM.To(gt;T?i'pipoiJ. FECI H oo i E.Ncc Toló {ed,vetum etiâ addidit têpus Hodie:vt ne die« culaquidem eiuslït,quodfecerat,mali. insperante hoc,atq.ve invito. Inlperante nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

amp; inuito, duplex offenlÏo. nbsp;nbsp;hem astvtia s.Bona ê?lt;ï)V8a:. Pluraliter dixit aftutias, quaG is qui Affinas abundetaftutijs,vtei vna non GifEicetet. nbsp;nbsp;vtinam Mim esset alkivio.Non dixitgla» dium, aut laqueumme effet tiagicum. Ergo expreffit bene^ dicens^ Quo me nunc prgapitem darem.

ACTVS TERTÏI SCENA Q^VINTA.

PAMPHILVS. DAWS»

P* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BI ilUcfcelusett^quîmeperdiâitf D,penj4 P^atquehoccófiteor,

V nbsp;lure obtigiffefquandoquidem tam iners,tam nullt confili

SumXeruón' fortanas meas me commififTe futili!'

Ergo pretium ob Rultitiam fero,fed multum idnunquam aufereb Poühacincolumem Cat fdo fore me,nunc fi deuito hoc malum»

P» Sedquid ego nunc dicam patriCnegabón’ veile me,modo QaiCampollicitusducereCquaG.dadaidfaceteaudeamf

ACT. fl U. SC E W. I.

ciAM.Difpfccre^cftdifquiïereconfiliü.defpicere,dcorrumafpicere. CVR M OM HABEOSPA* Difpfc®* TIVM.o/KOVS/x/« NANQ.VE HOC TEMPVS PRAECA V£RE.SlCVÜgtllUS^Sed mOtOSprsfÙt Delpi*^^^® componerefluchis.amp;eft cuÄK^-'S'^l^udenimcogit^hocfinie.

ACTVS QVARTI SCENA PRIMA.

CHAR IN VS PAMPHILVS ADOLESCENTES.

DA VVS.

C. o C I N E credibik ert^autmcmorabile,

H Tanta vecordia innata cuiquam vt fiet, Vt mail's gaudeant,atque ex incommodis

Alten'us fua comparent vt commoda.''ah

IdneeO verumf'imóïd genus hommum eft peflumum.In Denegando modo quis pudor eft paululum. Poft vbi tempus promiifa lam perfici, Turn neceftario fe apenunt,amp; timent. Et tarnen res cogit denegare. Ibi Turn impudentiftlma corum oratio eft, Qiiis tues.'’quismihics.''curmeamtibifheus, Proxumus fum egomet mihi'. Attamen,vbi fides eft, Si rogcs,ni'hil pudet. hic,vbi opus eft, Non verentur‘illic,vbi nihil opus eft,ibi verentur;

Sed quid aga.^'adeamne ad eum, amp;nbsp;cü eo iniuriam hancexpoftulé^ Ingeram mala multa'atque aliquis dicat. Nihil promoueris* Multum.mo’eftuscerteei fuero,atqueanimo moremgeflero.

P♦ Charine,amp; me amp;nbsp;te imprudens,nifi quid di refoiciunt,perdidi.

• ♦ nbsp;nbsp;nbsp;Itanc.ó'mprudens. tandem muenta eft caufta.foluifti fidem.

• ♦ nbsp;nbsp;nbsp;Quid tandem.'' c. etiam nunc me fubducere iftisdiäis poftulas^

• ♦ nbsp;nbsp;nbsp;Quid iftuceft.** C. poftquam meamare dixi,complacita eft tibu Heu memirerum,qui tuum animum ex animo fpedauimeo.

P» Fa Kus es; c.nónnetibi fatis effe hoc vifum folidum eft gaudium, Nifi me ladaHês amantem,amp; falfa fpe produceres.'' Habeas. P. habeam.''ah nefcis quantis m mail's verfer mifêr, Quantalque hi'c fuis confilifs mihi' confeci't follicitudines, Meus carmfex. c. quid iftuc tam mirum eft,fi de te exemplum capf^ ƒ

P♦ Haud iftuc dic3s,fi cognons vel me,vel amorem meum.

C» Sci'o,cum patre altercafti dudum-Ä i's nuncpropterea tibi Succenfet.nec te qm'uit hodie cogere,i'llam vt duceres.

P♦ Imo etïam,quo tu minus fa's aerumnas meas* Hæ nuptiæ non apparabantur mihi, Nee poftulabat nuncquifquam vxorem dare.

, C. Scfoicoadus tua voluntatees. P. mane, Nondum leis, c. fdo cquidem illam dudurum eflè te»

A N D R,

?• Cur me enecas f'hoc audimunquam deftidt Inüare^vt dicerem effe dudurum patri* Suadere^orare^vfqueadeo^donec perpulit»

^'Quishomoiftucf P.Dauos. c.Dauos ! Panterturbat, C-quaobre/ p«licfcio/ Nifi mihi deos fan's fcio fuiffe iratos^qui a ufcultauerim» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -

C» Fadum efl hoc Dauef D. fadlum» c. hem^quid ais fcelusf

At tibi' dl dignum fa dis exitium diunt.

tno,dic mihi,u omnes hunc comedum in nuptfas

Inimici vellent:quod^nifi hoe confilium^darentf ö» Deceptus fum,at non defatigatus» c» fcio» ^* Hac non fucceffit^aha aggrediemur via♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

* ^^ !ƒ U.Llt;lö^vj^U.A.lt;« ^^ llHw ^X MUCH IL ^aX UlX J ^

Non poflê lam ad falutem conuerti hoc malunis P» linoetfam.nam fan's credo^fî adui'gilaueris.

Ex Vnis,gemmas mihî confîcies nuptias «

Di EgoPamphile,hocnbi pro feruîtîo debeo

Conan' manîbus,pedibus,nodeifque,amp; dies,

Capitis periculum adi're,dum profim tibi»

Tuum elf, fi quid prater fpem euênït,mihi' ignofcere«

P arum fucceffit quod ago,at facio fedulo»

Velmclius tu aliud reperi,me miffum face*

^‘ Cupïo.reftitue,inquemmeaccepffti',locum»

^‘Faciam. p. at iam hoc opus eft,

^’ Hetri'fedmane.concrcpuit à Glycerio oftium, P* Nihil ad te» D» quaro» p» hem,nuncinc demu ? D,at ia hoc tibi inuctum dabo«

ociNE isTCREDiBU,E.EIegans perturbatioa’n qua inter fe Simo,Pamphilus, Da« H uuSjCarinuS;Birria, Chremes,omnes omnibus redduntur offenfi. Hocine eftcredibile.

Et incredibilc eft inqutt,amp; nefandû. é contrario enim ab interrogatione quadam incipiSt, qui niinis irafcuntur,vt amp;nbsp;illud, Hocine humanum faftum. Et totum hoc in pronuntiatione eft. hoc enim genus intenogationis vim negandi exprimit. Hocine eft credibile.A generalitate incipic-vt Ci» ^o^Quüm facile ferpatiniuria amp;nbsp;peccandi locus,quàm nó fit u hocine feclü^hofce clareo g

* o hi cviQ,VAM VT siET.SinguIariamp;plurali numero refpondeu VT MALIS o A v D E A N T.Cü dixitfet cuiquâ:intulit numern pluralem,vt alibi, Si quifquä eft qui placere fe ftu« dear bonis Quâplurimis ,amp; minime multos IçdereJn his poetahic nome profitetur fuû. Vc malis gaude5t.Legituramp;gaudeat. ex incommodis aLTERivs.Ethic,gaudeât,fubauditur. svA

VT cOMP ARENT.Hoceft acquirant,velæftimêc. Atque exincommodis altetius, fuacomparée vt cómodai'Hoc eft, non intelligunt commoda fua,nifi ex alterius incommodis ea xftimauerint. nbsp;nbsp;i d

NE EST VERVM!'imo idgcnus.Alijfic, Verumefthoc genushominum * hominemfe probauiteiTe, cum malus fit: amp;nbsp;fic contra hoc, Imo non hominem, fed peffimum hominem fe pro« bauit. ld ne eft verum!‘imó id genus. Parum accufauerat, dicens, ld ne eft verum hominum ge» nus''amp;ideoaddidit, Imóidgenus hominum eft peffimum.vthoefacere, non hominis modo fit, led peffimihominis. i n denegando MODo.Modo,pro tantûmodo. Q.vis pvdor pav» LVLVM ADEST.Adeftpudor,ne denegent:nonadeft,vt amp;nbsp;præftent. post vbi tempvs. Deeft eft:vt fit,tempus eft. necessario se a p eri v nt. Mire ait necefrario:quiafun trales: neceflitas autem in natura eft conftituta. nbsp;nbsp;Aperiunt. Mire,aperiunt:quoniam tune cum promitte«

bant,malieranc:fedlatebatmalitiaintrapeftorisaltitudinem. nbsp;nbsp;et timent,et tamen.Bis

numero fubauditurdenegare.Et melius timcnt,quàm fi diceret,pudet cos.nam timor,eft malorum: pudor,tantum bonorum, r ES.Malitia fcilicet:tanquam mali fint ad rem quam præftare non pof« n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q-ViD MiHi Esfavis TV Es!’Quisïues,ad dignitatemtefertur.quis mihies,adnecefli«

^uisminies tudinem,ideftfrater,autcognatus.Et hxcverba,molliafunt diftu,fedanimoafpera. nbsp;nbsp;cvR me«

ACT. I I I I. S C E N. I.

AM TiBii’ïxAa4lt;i§. HEvs,PRoxiMVS sVM.Hcusfignificatioeftmodonominisadintentios nemconfyderationémquereuocadi. proximvs svm egomet miHi.Ideftchariormihimet ipfi fum,quàm quifquam alienus. Proximus.Charus,beneuolus.8c hoc eftquod ait fuprâ,Qôo æ» quior fum Pamphilo, fi feillam’in fomnis, quàm iHû amplcfti maluit. Inde proximi 8e propinqui dis cuntur:quiriobischarieffedebet. nihil pvdet.Pudoreftmalifafti:Verecüdia,rc£li8chones fti.Ergo mirepofuit. si ROGEs.Abundat,firoges:fed HOixSçadditûell. Hic.Vbipromiferât.

iLLic,vBi NIHIL OPvs EST, iBi.Illic8cibi,aptumirafcentirepetitionisgenus. Hic vbiopuseft.Saluopudore. lllic.Legitur8cilli. vbinihil opvs EST.Vbinódüpromiferut, ibi verentur. quodaitfuprà. In denegando modo quis pudor eft paululum. adeamne ad EVM.‘'Hiclocusdelibcrationiseft:anadeatad Pamphilum.8cvnum ad abundat.amp;moralitervers ba Charini funt pofita. inivriam. Pro,de iniuria. nbsp;nbsp;expogt;tvlem.'' Expoftulatio eft aduers fus cum quem ineufamus.nam expoftulare, eftquerelam apud cum ipfum deponere, de eo ipfo qui fecit iniuriam.Poftulareautem,quereladiceredealteroapudalteru. ingeram mala Mvr» TA.Quafitela,icafedicitingefturumala. atq.ve aliq.vis dicat,nihil promove» ris. Hocdicit,Etfiexiftataliquisquimihidicat,quidprofeccris.''refpondebo,Multû. nbsp;nbsp;mvltvm.

Non fubiunxit,quo modo multû.''fcd illud facia. nbsp;nbsp;Multû.Subauditur,promouero. Moleftuscers te ei fucro.Tranlitum fecit dicendo,Moleftus Cerce ei fuero.hoc eft,fi nihil aliud promouero,certe ei molcftusfueio. atq.ve animo morem GESSERo.Eritfruftusiracundiæexvindida. Et per iracundiam atque turbationem non inuenit,quod fit multum,aliud.ergo inuenit,moleftus certe eifucro. charine,et me,et tE.Mire,8carcificiofefecitPamphilumprioreinalloquiad per fringendam iracundiam Charini.alioquin fi prior vociferari potuifiet, tragica exclamatione vfus fuif» fet. i MPR vDENS.Defcnfioab imprudentia.etenim nilibonæ effet confeientiæ, nunquamdices ret,te perdidi,purgaturus. nbsp;nbsp;i t a n Ef im p r v d e NS.Imprudens,diftingue.8c attende hoc ilium repetere,quod indignatur magis,quafi audierit imprudens,8c non audierit rcliqua. Itâne imprus dens. Quia arciculus omnis defenlîonis per concefliuam qualitatem hoc difto eft conftitutus: ideirco hoc ipfum Charinus per infirmationem repetit, hoc cupiens eripere Pamphilo quo ille maxime nitis tur. Q,vi TvvM A nimvm. Legitur 8c,Cum. nbsp;F a lsvs est. Modo participium eft, ideft fallcrisifi Pamphilumdicit. Siverô coniungitur,profallaxaccipitur. hoc soLiDVM.Solidû,ples num,idoneum,integrum. nbsp;nbsp;Nisi me lactasses.ProduxilTes,obleûaffes, induxiires.quæfis gnificatio fruftrationêoftendit.Laflare,eftinduccre inaliquâ voluptatc.à Ia£lando,vnde 8c obleûas te dicitur. nbsp;nbsp;nbsp;h A B E A s.Permiflio animi irati. nbsp;nbsp;nbsp;h a B e a M.'' Vc fupra, Aut fi tibi hæ nuptiæ funt cordi.P.Cordif hic svis coNSiLiis mihi coNFEciT.àjamp;vàa.Dixit vtfuprà,Cuiuscôs filiofretus fum.Etcum vERSERprotulerit, conficiat debuit inferre.eftergo âvizttoÀouOop. aut vt eft illud,Principio,amico filium reftitueris. Tibigencrum fîrmum,8cfîliæinueniesviiû. Confes cic.Legicur8ccôflauit. nbsp;solicitvDiNES.Pcrturbationes. mevs cARNiFEX.Ideftinme camifex, qui me tori erit:vt alibi, Deo iratomeo: hoe eft in me irato dco. de te sic exemlt; PLVM CAPIT. Vtrum,fi teimitaturjan,fide teexigit poenas.'' vtipfealibi, Vterque cxenmlainte cdêt.fcdmeliuSjteimitatur,accipimus. havd istvd dicas si cognoRis.Nomenim, fed fi cognons,nóitadicas. nbsp;nbsp;cvM patre ALTERCASTi.Abi)squa:fàflafunt,adeaquæfa» Sa non funt. Cum patre altercafti. Legitur amp;nbsp;altercatus es.non enim altetco dicimus. nbsp;n E c t E Q.VIVIT HODIE COGERE.HOCargumentumattulit exijs,quænon funtfafta,cumfieridebuo rint. i M o E T i A M.Propterea Se amplius. Imo etiâ.Deeft, audi. q,votvminvsscis. Quo,id eft quôd.amp; decft,audi,vel accipeivt fit,quôd, vel quoniam minus fcis.Vel quo,id eft ex quo, Quo aut qua re: Aut certe crit fenfus cum nuiufmodi tarnen fubauditione, Imo etiam quo tu minus feis aerumnas meas,eo magis audi. Auc,Imô etiam hæ nuptiæ non parabuntur mihi,quo ipfo minus tu fcis ærumnas meas.id eft,falfe nuptiæ erât:quæ res te fallit magis,irafcique mihi cogit merito. Ha: nupriæ. Legitur Sc, hre nuptiæ. fie enim veteres dixerunt. non apparabantvr. Appa« rari cum'datiuo cafu femper cladem Sc perniciem fignificat, vt Virgilius, Mihi facra parari., c o« ACTvs TVAVOLVNTATE.Hæceftaccufatio.illcenimexcufatpetimprudédam:hicarguitvos luncatem.hocergo dixit,Eo grauius,quonullocogentepeccafti. cvr me ENEcAS.^Exerutias.

INSTAR E, svADERE, ORAR E.Quia dixit,inftare,fuadere,orarc,non plus dicere pofret:quâs do nihil poteftefle. d A vvs.Dauus,cü admirationepronuntiandü. intertvrbat oms N i A.Deerat, vt Sc hic,Dauus,dicerct:fed plus intulit, interturbat. Et i N t E r ,modo non medio» criter, fignificat: eft enim adauedua parricula.vt interfeftus,interemptus. Modo poft.vc,Nunc in» ter,fluuio Tyberinus amoeno Vorticibus rapidis 8e multa f lauus arena In mare prorumpit. N e»

scio.QuiairafciturDauo,dixit NESCio'alioquinfcit. Nisi mihi deos satis scio Fvisgt; SE iRATos.Deeft^quiatvtfit,nifiquia. factvmest hoc.Nonquadnócredat^interrogat, fed quod increpet. at tibi dii. At^principium increpationi aptum. vt VirgiliuSj At tibi pro fcelere.amp; Horatius, At o dcorumquifquis in calo régis Terras, amp;nbsp;humanum genus. e h o d i c M i H i.Eho,intetieftio eft intentionê audientis expofcens. D i c m i H i.Semper ro die mihi, iniu: riofumeft.vtVirgilius,DiemihiDamoeta,cuiumpecus. Q.voD, Nisi hoc,consilivm da» REixx«Cuinodio Hocpronunnandumeft.ideo coNiECTvMdixit. deceptvs svw.Con»

A N o R* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2J

ccffio. scio.TÔScio,nonaddeCeptioncm_,fedaddefangatfoncmreddit.eigoCÛ äfüJVs«fonandu» j'iKsderc HACNONSvccESSi T.Deelt,quod conabamur.amp; proprie de bono fic dicitur. A l i a a g« ç^ti GRED i EM v R vi A. Vel adoriemur^id eft enitemur. Adoriri proprie dicitur repente ex infidi/s ali« ^itium queminuadcre. Hoc tibi pro servitiodebeo. Seruitiöproferuitutepofuit:vt^Ser» ^ibuspe wdo enixe tulimus. conari MANiBVSPEDiBvs.Adid intulitquod ait fuprà^ Quem ego crc ÿus do manibus,pedibûfque obnixe omnia fafturum. Et accufatiuo cafu fine intermifTione fignificat, ^^Potis NocTES ET DIES. Manibus^pedibus.u5ii?6oAiK2j?. praeter spem EVENiT.Euénic^ ’^^amp;iuus ptoduftum magis:quia hoeperpetuo non vult Pamphilo acciderc.Ergo eueniemon auté éuënit,me«

diacorrepta. parvm svcceditq.vod ago.Sinoftrumeftofficiapræbere:atnodrumnon

^, eft fortunam poffe præftarc.Et bene, s v c c E u i T,vt quod agimus, oftendat fucceflus efle fortunæ. Un-® . nbsp;nbsp;nbsp;S ED v L o.Id eft ex animo, amp;nbsp;fine dolo. nbsp;memissvm face.Id eft noli vti opera mea. Parit «mfacefucceditquodago.Vtilis fententiaprofapiente contrafortunam. nbsp;nbsp;restitve in civem me

5 , AccEPisTi LocvM.Senfushiceft,Omniamihiintégraamp;faluaredde,qualia tibi tradidiconfultu ™®f ro,velquumnihilpromififiempatri, nbsp;nbsp;hem.sedmane.Hocquafiincipientis,demonftrantifque

jj aliquidnouifeinueniffe. nihil ad te.Hæcenfmadcogicantemnihilpertinereoportuit.

'''luni NVNCINE DEMVM^Prodenique. AT i am Hoc tibi INVENTVM D A Bo.Confilium fdlicet,quo in priftinum locum reftituaris.

ACTVS QJVARTI SCENA SECVNDA.

MïSIS«PAMPEÏILVS,CHARINVS*DAVVS.

A M vbi' vbi' ent^inucntum tibi curabo, amp;nbsp;mecum addudlü

I Tuum Pamphïlum.tu modo anime mi noli te macerare»

Myfis. M.quiden.''hemPaphile,optumemihiteoffers; P.qdeRf Mt Orare luffit^fi fc ames,hera,i'am vt ad fefe venias»

pleine me,atque illam opera tua nunc miferos follicitarier ƒ

, Wam iddrco accerfor,nuptias quod mihï apparari fenfit, C* Quitus quidem quam facile poterat quicfci,fi bic quiefletf' 7^* Age/ihicnom'nfanitfatisfuafponte^infliga» M» atqueaedepoE f ♦ Ea res eft propterea quod nunc mifera i'n mcerore eft.Myfis, Pd omnes tibi adiuro deos,nunquam earn me deferturum* Non,ß capiundos mihi fciam efleinimicos omneis homines» Hanc mihï cxpetiui,contigit»conuemunt mores, valeant, Quiinternos diflidfum voluut. hanc,nifi mors,mihi' adimetnemo,

C» ReGpifco. p, non ApoUinis magi's verft atque hoc refponfum eft,

Si potent fieri,vt ne pater per me ftetilTe credat, Quo minus ha: fierent nuptiac,volo,Sed fi id non poterit* Id faciam,in procliui quod eft,per me ftetiflè vt credat» Quis Videora c.mifcr a:que,atq? ego» P»cófiliüquaero» e. fort is» ^io,quid conere» d » hoc ego tibi profedo effedum reddam »

P» lâ hoc opus eft. D.qniahabeo. c.qdeft.'' D.huic,nó tibi habeo,nc erres, P» Sathabeo* P. quid faciesfcedó» D* dies hic,mihivt fit fatis,vereor, Ad agendum-ne vacuum efle me nunc ad narrandum credas» Proinde hinc vos amolimini.nam mihi impedimento eftis»

P.Egohac vifam» D,^d tu .''quo hinc te agis f c »verft vis dica.''- D.imóetia» Narrationis incipit mihi initium, cï quid me fiet ƒ

ACT. Ilir. S C E N. 11.

D. Eho tu impudens.non Gti's babes,quod nbi dieculam addo* Qiiantum huicpromoueo nuphasZ c. Daue^attamen D. quidergof

• C. nbsp;nbsp;nbsp;Vtducam. D.ndidum« C. hue face,ad me vtvenias,fiquidpoteris^

D^ Quidveniami'nihilhaheo^ C^attamefiquid^ D.age,vcn.iam, cXiquid, Domi ero. D.Tu MyGs dû exeo,paruper operire me hic4 M .quapropteri“

• D, nbsp;nbsp;nbsp;Itaamp;dlo opus efl. M.matura. D.iaminquamh/cadero.

AMVBi VBI ERI T.In feena hac, inftauratio eft adbortatibnis Pampbibquot; per Myddem.

i Opus eft enim exbortan rurfus adolefcente^ne fub patns oppreflione frangatur. lam vbi vbi erit. Opportune rurfus æftuante Pampbdo^ amicæ mentio obijeitur per Myfidem, ne fuccumbatad nuptias patri,quanuispromiferit patri (edudurum comugem. aduerfus quam difficul tatem^qma ipfius perfona non fufficit;id agit vt ad Glycerium modo adducat Pampbilumicuius affe (Stum excitât^non ex eo folum, quad eum pueJIa vocat^ fed eriam quod defyderat cum vidcre. Vbi vbi erit. Vbi vbi^In prima parte vim fuam tenet, in pofteriore produftionem; amp;nbsp;eft quemadmodum Vbi vW vtvt,quaqua,vnde vnde,provbicunque, vtcunque quacunque^ vndecunque. i AM vbi vbi Vtvt ERiT^iNVENTVM TIBI cvR A B o. Non folum fe addufturam promifit^fed amp;nbsp;tempus addis Qua qua dit.Et bene r i B i,quaß amanti. nbsp;nbsp;anime mi. MoJIis oratio amp;feeminea multis impUcata blanda Vnde vndc

metis. Ait enim^ Tu modo anime mi.Mi,pro meus, nbsp;intégra sa T.Integratur^quod ad intei Mi

grum redic^quod repetitur^quod inftauratur.Virg.Ramoque ièdens mifctabUe carmen Intégrât. Integrate soLLiciTARiER.Perturbari. hoc maLVM.Amormeus^ autC/ycenjiblicitudo^quam Solheitari nefeireoportuitnuptias. avoD mihi appaRARi.Apparari^adbonorcmamp;timoremrefen Apparate tur;amp; dariuo cafui fubiuniftum^cladem amp;nbsp;perniciê (îgnificat.vt Virgilius,Mihi facraparati. nbsp;nbsp;a g E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

siHicNONiNsANiT SATis.Hicexatus^comprimitCbarinum^nefomentairacûdiæ,Pâphi/o præberct. Aut^fi poenitettejquantumbiefua iponteinfanir. si Hic non infanit fatis.âedjta« eft. autlausad mitigandum Pampbilum. ea res est . Ideftnuptiasapparari fenfir.

M vsis.Affcueratio eft^fi à nomme dus incipias,cn quoloquetis. per omîtes tibi ad^ IVRO DEOS.Ad^auTiuaparticulaeft:vtadmirabiliter,valdemirabiliter,amp;aduerto.Etbocfupereft ^‘Ï amifTafidc^vradiurandû fit, omnesJh 0MiN£S.M(ra verecûdia:omnes homines maluitdicere,vC in bis quoque parentes fignifîcaret, quam aperte dicere patrem^euiusmetu promißt nuptias. amp;nbsp;eß contra illud,Sed vim vtqueas ferre. Omnes bomines.Itadixit devno^ hoc ettpatre, omnes bomb nes:vt idem alibi, O cælum,ô terra,ô maria Neptuni. Nunquid amp;nbsp;cælum^Neptuni eft.'' non vtique: fed omnia hæc maria voluit effe.vt Virg.Omnia vel medium fiant marc. nbsp;nbsp;contigit, Quoa vix Contiÿt

cuênit,contigiffe dicitur. conveîtivnt mores. Reftc;amp; id quod mattimonium ßrmat.

v A L E A N T-Hoc cft,abeant,recedant:quia amp;nbsp;difcedentibus amp;nbsp;mortuis,vale dicitur. vt Virgilius, Valeaat Salue sternum mihi maxime Palla AEtemûmque vale. Vei potius ri^ iu(pnfiiiffrc^}Cum male optai turus efletjConfyderaco patte -srexsoij^ó^amp;e locutus eft: amp;nbsp;non dixitquodintenderat, pereant. Et ati tende quam moderate pluraliterdixcrit^cum fignificaret patrem. Valeant.Renuntiationis Sr imi precationis eft verbum. h a nc, Nisi mors, mihi a dimet NEMÖ.Etßvaleant,banc,niß ' mors, nemo adimet. Coneeßio bic eß. boc enim per coneeßionem dicitur. Hanc niß mors, mihi adimetnemo.Pcrfcuerat,nedicat,patcr:pro,Nonadimetpater, resiprsco.Spiritumreuocat ReüpUcae fenfus. MACis vERVM.Autmagisvcrum,autveriusdicimus. vt ne pa ter. Vt ne, pro Vtne nenó. per ME^gt;STETrssE.Stetiffe,hoceßeßeivtVirg.DerertaquemontisStatdomus.Aliter, idagisvoi plenum eft:vt idem, Stant Si iuniperi,Si caßanez hirfutæ. Aliter horreat.vt, Stant lumina Rama.U Sto Lucilius, Stat fenribus fundus. Per me ßetiffe. Hoc eft,per me faflum eße, ne ßerent nuptiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l

miser AEQ.VE AT CLv E E G o.Bene atque ego:quiahic amore vexatur. Etintulit7rK?AAofop, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Nam volebat Pamphilus fibidici,fortis:quodini tarnen mox dicetur.Hicigicur aliter re(pondct,atcÿ interrogat Pâphilus^ideôquôdvideatimpoftibileeftê,palamrefiftereparenti. nbsp;nbsp;scio qvod cot

NERE.Senfus eü,Sdoquidemquid conetistfedan efficerepoßis,neicio. Scio quid coneris. Si Pät phili eft perlbna,cum äfAjva« dicitunfi Cbarini,fîmplex laudatio eft. fed ß PamphiJieß,boc ßgnißi cat quod fuprä,Ex vnis gemmas mihi conßeies nuptias.Sed no effeperfonam Pampbib, ex PubieQis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

oftenditur. non tibj HABEo,ifE ERRES.‘DeterretetiamnuncCharinum,vtSiipreadiut

uet Dauum,ne Pamphilo nubat Pbilumena. Et eodem lenfu vtitutDauus aduerCum Charinn, quo

fuprâ,Quafînecefrefit,fihuicnon dat,teillam vxorêduccre. Non tibi habeo, ne erres. VelutetS

pro fe Charinus fentiap boc dicit.vel vt folent ferui cótumaciores aduerfum amicS domini,quia nus

per à Charino aceufatus eft. vel quia Si quid dicat nó babet:Si videt tacendü non effe. s AT nas

BEo.Quiadilatiofafta eft. nbsp;nbsp;vT $ ATis s rT.Vt,pronenon. ne va eWM es SE me.Nc, Vt

pronedum.autaduerbiumeßprohibetis:vtßt,ne,non.Saüuß.recädolibro,NeHlatauroparitaßnt. Ne {). pronedû. Proinde bine vos AMOEiMiNi.Amoliridicuntur eaquxeûmagna djfficulrarc,amp;mcgt;; Amclin

AC TVS Qj/ARvTI SCENA T E R T I Ai

MY SIS*

IH i L ne elfe pioprium cuiquam ƒ Di venram fidem»

N Summum bonum efle heræ putabam hunc Pamphilum Amicum,amatorem^vi'rum in quo vis loco

Paratum.verum ex eo nunc mi'fera quern capft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '•

Sfd Dauus exit, ml homo,quid iHuc obfecro eft?^ Quo portas puerumi'— r .

iHiL NE ESSE PROPRTVM cvi0.VAM^Hæcfeenaadminiftratfonemdolihabet,quo

N fit vt deterreatur Chremes filiam fuam Pamphilo dare. Et vide nó minimas partes in hat . • comœdia Myfidi attribui,hoc eft perfonçfoemineæ:fiue hæc perfonatis vins agitur,vt apud vcteres:fiue per muliercm,vt nunc videmus. Nihil ne.Ne,aduerbium percunftantis. Nihil ne eue proprium cuiquami’ Omne quodhabemus,aut mutuum eft, aut proprium. Ergo proprium,per« petuum;vt Vitg.Propria hæc fi dona fuilTent.Ergo nihil nobis propriu elle poteft.quod enim nó fuit, nee elfequidépotek.aut quod eripi poteft,non eft noftrum:nifi ilia quæ eripi non |gt;dflunt,vt fapien« tk,iuftina,prudentia: quæ fortuna neque darc,neque cripcre cuiquam poteft.Et fimul hocipfum amp;nbsp;â re,amp; à perfona hic oftendit. A re,Nihil ne effe proprium!’ A perfona,Cuiquam. Proprium.Per» ,nontemporaleacmutuuni. n11 vestram fidem.Admirâtisaduetbiûcûexclama« tione.Fidem dixit operaamp;auxilium:vt,Tyrrhenâmquefidem. nbsp;nbsp;svmmvm sonvm esse.Mi«

te pro pleno.Et neutre cxtulit, fummura bonum. nbsp;nbsp;amicvm, amatorem, VTRVM. Amicus,

animi eft: Amator vero,corporis.non enim continuo amator eft qui bene vult.vt,Dido amauk qui« dem AEneam:fednon amp;nbsp;arnica fuit,quæ ait,Non potui auulfumdiuellere corpus, amp;nbsp;vndis Sparge«* te.Et item Catullus,Cogit amaremagis,fcd bene veile minus.amp; eft hicofficium,amp; blandimentum. Amatorem amp;nbsp;virum dixit ad difcretionem: vt per ea quæ enumetat , maritum oftenderet. i M Qvovis LocopARATVM. Paratum dixit ad omnes affeftus, quicunque de proximo effe pof« funt. amp;nbsp;maxime ad Homericamfententiamrefpexit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vervm

Ex Eo,IdeftPamphilo, nbsp;nvncmisera q.vem capit dolOREM-Cumadmirationepr©«

ACT. nil, S C E N. Ilir.

nuntiat quem, amp;nbsp;cum exdamatione quadam. nbsp;nbsp;facile hicpivsmah EST, 0. v À m fllic boni.Faci)c,aduerbiuinconfirmanris dl, id efl,I/quido amp;nbsp;manifedo. Veteres dkebant fadJe,pro eer» to.Vc Cicero,IJlius duiratis facile princeps. Dolorem.Dolorem diflipxft.probe:amp; póft intuJïc fepat , tatim quod ièqmtur,Facile bic plus maft eft,in dolore, amp;nbsp;metu fcilket amittendi, quàm in voluntatc rednendi. Q«4m illic bontin fummo bono.Dieft enim,Ex bonis quæ bona exiftimamus.plus nos maftcapere,cum aut amifluros nos credimus,aut amictimus:quàm boni,cum habemus. facile hic plus maft eft. Plusmaft,in dolore amp;nbsp;metu,rtdiximus. nbsp;nbsp;nbsp;Quàm illic boni, ideftinamico,amatoj K,Sc vim. Ml H oM o,quid iftuc oblecro eü^ExMyfidis verbis,quidDauusfadatdemonftratur.

Quid iftucoblecro cft.‘'Inuolutum pucrum portabat Dauus: amp;nbsp;ideodieftmufter, Quid iftucob» feero elif Turn iUc euoluft puerum, amp;nbsp;profett.quem poflquam expediuit, turn iHa lt;toft,Quo portas pucrum.''

ACT VS Q^VAR TI SCENA Q^VARTA.

DAVOS, MYSIS,

D» — r s i s,nuncopus cH tua

M Mihj ad hanc rem exprompta memona^atque aOuda«

M ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quidnam incepturus/ D. aedpe à me hunc ocyus-Atque ante noßram lanuam appone. M. obCecro, Humine/ D♦ ex ara h/nc fume verbenas tibi, Atque eas fubHeme. M ♦ quam ob rem id tu te non fids f D. Q ma ft forte opus fit ad herum lurandum mihi Non appofuiffe,'vt liquida poiTim. M » intellego.

Nona nunc religio te iflxc inceffit^cedo^

D. Moue oeyus te,vtquid agam porrointeJIegas.

Pro luppiter. Mi quidiquot; D .fponfx pater intéruenite Repudio confilium,quod ptimum intenderam, M. Nefooquid narres; - D.cgoquoqueh/ncab dextera

Venire me ad/imulabo’tu,vt fubferuias Orationi,vtcunque opus fit verbis,vide,

M. Ego quid agas,nihil intellego, fed G quid eG, ci uod mea opera opus fit nobis,aut tu plus vides, Idaneboinequod voGrum remoter commodum.

rsis NVNCOPVS EST.HæcrcenaaŒuoCaefi.magiaenîmiageRu,quèmîttotatîotte M dl conflituta. MyGs,mncopusdl.Properantfs amp;nbsp;impenfeageasDaui verba móftran»

tur. EXPROMPrA.InmediüproIata. memoria atqve ASTVTiA.Memoria, Exprompw rt prxcepta Daui tetineat.AIluda,ad agendum ttrenue guf imperet. Mcmoria.Simplicitrr magis, Memoria vt memor fit Daui prreeptorü.ft mcmoria,modoprointellrgentia.vt Vir.Inftamus tamé immemot ARutiz tes. sx ARA HiNcsvME VERBENAs.Exara,iciftcet Apollinis,quemlAwAzo/jMenandervolt; cat.aut quod Apollini comoedia dicata eft;in cuius honorem aram conflituebant comadia celebranlt; ties. Apolliniergo comoedia. Libero patri tragoedia. Sume verbenas obi. Verbena,quafi herbena;,re« Verben« dimiaila funt araru. Tibi. ro tibi,quan gefium quendam 8c motum ftomachanns babet:vcahbi. Quid vis tibft Ettibi fiimc,dixit,amp;nó,tibi fijbllcmc. Ex ara fume verbenas.Verbena?,funt om* nes herbs frondéfque felis ad aras coronandas; vel omnes herbæ frondeCque ex aliquo loco puro da cerptæ. Verben» autem dift» quafi herbens.fic Menander nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* qvamobremid

TVTE NON F A cis.'Tutetücdkitur,cum pronomen ad earn rcuocaturperlcinam,â qua fumitur: Tute j vtverbigratia,cumdicimus:Tulege:iüenóbisrerpondeat,CurtutenonIegisf Q.viA si for«

TE oPVS siT AD HERVM ivRANDVM MiHi. Sic locutus eü, Vt expUcati atque inteUigi

aoapoüic.auteaimdeeftius, vtütiutandum prowGutandum’aut(vCYuIgodicicur)iutamentuta.

A N D R. 2J

Etopusedillamremtnon^opuseftillare. vt liq.vido possiM.Liqmdojpuiejamp;manifenc. Namquxfuntpuraamp;defecataliquidafunt. novanvnc relligio.Benelulmrandumme tuereleruü monlhi fimile eft. Noua relligio.In feruo,amp; fubita. Nouanuncrelhgio.Seruum nolle mentiri, noua religio cft. cEDo.Porngentiseftmanum. porro intellig AS.Porro^mos doaducrbiumeftordinis:alias,tcmporis. sponsae pater intervenit. Mirenondixie Chremes:ne,cum dixiffet^quis Chremesi'rurfus bic refponderet, fpóamp; patcr.amp; non temere hoe facie poeta* nam promiferat fe rediturum domum Chremes, Domum modo ibo:vc apparentur, dicam: atque hue renuntio. Q.voD primvm int ender am. Verbum à venatonbusttanflatu^^ qui retia intendune ad feras capcandas.Quia ergo parae Chremem amp;nbsp;Simonem fallcrc^ meederam oixit. Velafagittisatijarcu. nescio q,vid NARRES.Benenarres.narraeeenimaliéna,amp;quæno« bis nó lune neceflaria,dicimus. ego o. v o o. ve.Bene air Q.yoQ.vE:quiaamp;Chremesveniebac.

TvvTSvBSERviA s.Refle^Yt fubferuias,dixir.non enim tanen loquirur Myfis,quantü Da« lias. ORATION!, VTCVNQ.VE opvs siT V ER B i s.Tuis verbisorationi meæ.plura enim lo» quetut Dauus.inde orationi dixit.iKa fubfequctur,ideo verbis, v i d E.Cauta efto,incellige,fpefl:a.

AVT TVPLvs viDEs.Sifapis,intclligis. remorer commodVM.Remorer,rctardem, fetineam.Remorari à remora pifee minutiffimo,qui naues retinec.nam græce tX^VK/j vocatur.

AC TVS C^VARTI SCENA Qj/ARTA/

CHREMES. MYSIS. DAWS.

^* E V E R T O R^poHquam quæ opus fucre ad nuptias

R Gnatæ,paraui,vt lubeam accerH.fed quid hoc !

Puer herde eh.mulier tun’ appofuiRi huneZ M.vbi

Wie enz c.non mihi refpondes ƒ M .hem,nufquam eft, væ miferae mihi, Rdiquitme homo^atque abijt. D,di voftramfidem. Quid turbæ eft apud forum .''quid illic hominum litigant/'

Tum annona cara eft, quid dicam aliud,neicio.

M. Curtuobfecro hiemefolam.'' D.hem,quæhæceftfabula,''

EhoMyfis,puer hic vndeeft/'quifvehuc attulitf

M. Satin’fanus es,qui meidrogitesƒ D.quemigiturrogem,

Quihlcneminem alium video? c.miror vnde Üt, ^‘ Diduran’quodrogo? M,Au, D,concede ad dexteram.

M» Déliras,non tuteiplè? D,verbumfimihi

Vnum,praeterquamquod te rogo,faxis:cauc, M» Maledicis, D,vndeeft,''dicclare, M,anobis, D,ahahah, Mirum veró,impudenter mulier fi facit meretrix.

C» Ab Andria eft ancilla hæc,quantum intellcgo,

D» Adeon’ videmur vobis elle idonei

In quibus fic illudatis ? c, veni in tempore ♦

D, Properaadeópuerum tollere hincabianua. ivlane,caüe quoquam ex iftoc exceflïs loco.

M, Diteeradicent-itàmemiferamterritas,

D, Tibiegodico^annon? M,quidvis.'' D.atetiamrogas.'' Cedo,cuium puerum hic appofuifti^dic mihi.

M. Tu nefcis ? D.mitte id quod feio- die quod rogo.

M. Veftri. D.cuiusnoftri? M.Pamphili. D.hem,quidPamphili?

Eho^annoneft? c.retSe ego Temper fugi has nuptias.

D» O facinusanimaducrtendum. M.quid damit as.''

D. Quem ne ego heri vidi ad vos adfern' vefperi ƒ

M ♦ O hominem audacem. D.verum vidi Cantharam

SufFatcmatam. M.Di'spolhabeograti'as nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^r

Cum m pariundo aliquot adfuerunt liberæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^ -

D* Næ 111a ilium haud nouitcuius caulïahæci'ncipit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W,

Chremes^fi pofitum puerum ante ædes viderit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; gt;nbsp;'

Suamgnatamnondabit.tantóherclemagfsdabit, , C» Nonherclefaciet» D.nuncadeó,vt tu fis feiens.

Ni puerum toUis'iam ego hune in mediam viam Prouoluam.téque ibidem peruoluam in luto.

M. Tu pol homo non es lobrius. D.fallacia

Aha aliam trudit.iam fufurrari audio,

Ciuem Atticameffehanc. c.hem. D.coadus legibus Earn vxoremducet, M. ehooblècro,annonciuiseftf

• C. nbsp;nbsp;nbsp;locularium in malum infciens pene ineidi.

JD» Quis hie loquitur.''ó Chreme,per tempus aduenis.

Aufeuka. c.Audiuiiamomnia. D.ah,nectu omnia» C ♦ Audiui inquam à prineipio. D, audi(tin’ obfecro i'hem

Scelera.hanc iam oportet in cruciatum hine abripi.

Hic ille elbnon te credas Dauom ludere*

M. Me miferam.nihilpol falfi dixi,mi fenex.

• C. Nouiremomnem. fed eftSimo intus f D.eft.

M. Ne me attingas fcelefte.ß pol Glycerio non omnia h^c:

• D. Ehomepta,nefcis quid fît adum. M.qüidfciam/' D. Hic focer efi.alio padlo haud poteratfieri,

Vt icirethæc,quae volumus. M.prædiceres.

• D. nbsp;nbsp;nbsp;Paulum intereffe cenfes,ex animo omnia Vt fert natura facias, an de mduftria.''

E v E R T o R. Adeft nunc ipfe Chremes^cuius caufa feena fraudibus indrufta eft, ne pro« R miffascompleàtnuptias, vtivbeam accERSi.Rcfteiubeam:quia fummapote» lias nuptiarum in pâtre puellæ eft. SEDQ.viDHoci Non interrogantis, fed mitantis amp;nbsp;nó inteUigentis cft.amp; apparet eum non oculis prius,quam corporis offenfu puerum fenfiflè laten» tem. EVER HERCLE EST.OmatiuaparticulaeftHerde, mvliER.Magis,quâmMyfis. nbsp;nbsp;Herde

VBI iLLic ESTfDauûquçrit^qui nûcabfeeffît^vtamp;ipfe de foro venirevideatur. nonmihi RESPONDE stBene^non refpondes:Se enim memor cft vetitam quiequa dicerc,ni(ï fubferuiat ora tioniDaui. reliq.vitme homo.Mirehominem,nonDauumdixit;vtetiamfiaudiatChre mes,incertamperfonamhominisaudiat,nonDauum. Dii vestram fiegt;em. Aduerbium Difvefirain admirantiscumcxclamatione. 0.vid tvrbae est apvd porvMfHæcverbafuntvenien» fidem tisdeforo. q.vid illic hominvm litigant. Legituramp;litigat. tvm annona CARA EsT.Comminifcentiseftpotius,quâmalicuireferentis. nbsp;nbsp;qvidnam alivd dicam?

Hoc poft fpeftatore. cvR tv obsecro hic me soLAM.KWocnamp;TrHtrietettia. taevla.

FabuK fe dicit audire,qui rei prinefpiu rationémep ignorât. E h o.Eho interieftio eft, vel principiu Eho animaduerfioné in fepofcêtis,aut répété cernétis. hic neminem vide o. Callidc affirmât nó nbi vifumChremé,cüamp;præuidcrit veniêtêjamp;præfentévideat. miror vnde sit. miror Mirotvnde vetetes cS vndE,pro nefcio ponebant.nâ admiratioab ignorantia defcendit.P!autus,Ne quis mire# tut qui firn,paucis èloquar. A v.Interieftio eófternats mulieris. concede ad dexteram. Au Et bene dexterâ.finiftta enim vcnitChremcs;amp; nó vult proximum ei Chremetem, fediuxta.fupri

A N D R.

enün dixitjEgoquoquehinc ab dcxtera venire me adfimulabo. déliras, nontvte ipse? Dceft,euinmihi dedifti.Sed amp;nbsp;fuprà,amp; nunc interturbat Dauusmc mulier tocum dicat. Non tute ipfefSummiflavoce, verbvmsi mihi vnvm.AccommodatecomminaturDauus*penéenim Myfis vniuerfa narrabat, praeter q,vam o. v o d te rog o. Hoc amp;nbsp;fenfirn, amp;nbsp;vt tenex len» y. j. tiat,pronuntiari poteft. eaxis CAVE.Geflucomminantis eft,amp;vultu:vtfurpenderetcommina Male toe tionem,deinde inferret geftum.Ordo,Caue faxis. nbsp;nbsp;ma l e d i c i s.Cum contemptu loqueris, con» uitium facis. Apparet ergo male dicis lencius eiTe di3:um,cum fubiungic,Dic darc. Male dicis.No» ue male dicis pro comminatione pofuit,cum pro conuitio foleat poni.Ntfi fortc,quia contumeliæ ge« nus eft comminatio. Quidam putant effe vnam perfonam, Daui fcilicet, diftum fuperius Myiidis nonfatismanifeftumChremi^inmalediiftifimilitudinemderiuantis. vnde est,dic cl are. Hic expreftius dixit. a v 0 B i s.Quia à vobis parumintelligebatur,hic addidit morem meretricis:

Veto vtvellicintelligatfenex. mirvm vERÔ.Sæpeada^ójvaxprefercur. impvdenter mv« liersieaci T.Bono ordine locutus eft.primo enim,caufa impudcntte natura eft: deinde condis

IdoncuJ tio. Adeon’videmurvobis esse iDONEi.Idoneuseftaptusadomnia, amp;nbsp;bona,amp; mala.

Uludcre Q.viBvs sic ill vd a Tist'EciUudo in te,feptimocafu:6c illudo te accufatiuo dicim’.fedinpri«

mofuperuacuumeft:vtfït,quibusilludatis. ab andria est ancilla HAEc.Effecitquod volebac Dauus.nam intellexit Chremes ex qua fît Pamphilo natus pucr. A d E o n’ . Adeóne, an Intempore adeóneadeum? veni in TEMPORE.Cumproutfusut,interueniftèpucat. Veniin tempo Tempoie re.Opportune.nosfînepræpofitionedicimus,temporeamp;tempori. propera adeopvervm toller E.Hic verfus clare dicitur: fequens,ne tenex audiat, prefte. nbsp;nbsp;nbsp;cave o. v o o. v am ex iSTo EXCESSIS LOCo.NeceflaiioDauus retinet Myfidem. nódnenim omnia audiuitChremes, Excdlis nondum comperit vnde fit mulier,amp; puer de quo fufceptus fît. Exceffis, pro excedas:vc faxis pro fa« Faxis das. an eti am rogAS.''Rurfumiurgiumrepetit,amp; turbulentamorationem. cEDO.Cedo Cedo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idemfignificat quod dic,amp; da mihi.Ergo repetitionem fî'gnificat,nô fuperuacuam orationem.amp; eft diftum cum quadam fiducia, amp;nbsp;contemptu eius cum quo fermo eft, interrogatis aliquid. m i t T E ID Q,voD scio.Hoclentius,amp; fummiflè. nbsp;hem,q.vid pamphili.''Apparetmulierem VE« STRiamp;PAMPHiLi lentius pronunttafre,quàm Dauus vellet: amp;nbsp;ideo nunc repetifte nomé noftri, amp;nbsp;Pamphili. Hem,quid Pamphili.'Duas res operatur Dauus fimul,amp; vt ignantTimum fe oftêdat, amp;nbsp;vt Pamphilus nominetur.Et argute repetic nomé Pamphili:quafî per indignationem, vt foceri au« ribus adolefcentis nomen incuicet.metuit enim,ne non audiat velut fenex. recteegohas.Ec Has nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bic efficit quod voluit Dauus, vt Pamphili Chremes puera effe cognofcat,amp; reeufet generü. n a s. ldefthuiufmodi. o facinvs ANiMADVERTENDVM.amp;tffoa-iCij-ïtiHo-isquarta. q.vid cla MiT AstClamauit enim Dauus, vt pueru audiret Chremes. Q.vem ne ego heri vidi ad vos adfetiivefperi'Vulcnegandoirritatemulieremadconfirmandaquævult. 0 hominem avoa« ‘CEM.ExclamatioMyftdis,teftimoniumveritatiseft. vervm viDi cantharam svefar« ciNatam. Videinfirmumargumetitum. prius,vidipuerum afFerri, dixit: póft,non puerum,fed Canthara Cantharâ fuffarcinatâiCanthara,nomê eft anus.Et hoc dicit,vt leuiter redarguac Myfidé,non vt vin catut.hoc enim vidiffe fe innuit,Câthatâ fuftarcinatam,non puerii portâtem. Suffarcinatam.Pro? Suffardnat’ prium eft anibus fuffarcinatas efle.vt Perfius,Panucia ßaucis.Et Plautus,Doliarem,claudâ,crairam.

O-VOD IN pARivNDo ALIQ.V0T AFEVERVNT LiBERAE.Indiciü fecutacófirmatioeft, quam expreftit Daui refutatio.fupeteft etiâ vt amp;nbsp;cócludatur effeftus doli, negate Chreme fe datura ï®*^ filgt;a:quoa fubindcefficit Dauusdolo. Aliquot liberæ.Necpaucæ,nee mulcæ. Liberç.Teftimo«

j. nialiberacótraferufi.Ethocpropriü Terentij eft.nä de Romano more hoc dixit, nae illa il« LyM.Næ,valde.Cicero,Na:ilh vehemétererrât. chremes,si positvm PVERVM.lp vearo« Kjis-B.Eteftjui^Hcriç.tranfîtenim àmixtoad imitatiuumcharafterê. Næilla iLLvM.Chremetem fdlicct. Chrêmes fî pofîtû puerum.^tigNtn ç,quando aliqua verba fie pronunti3mus,vt vana videâa

,. tur. nonherclefacie T.Benc cnim de fe tertiâ perfonam fecit, vt fuprà. At nunc faciet. leiens VT TV SIS sciENS.Eloquêter.ficenimvetercsprofciasdixêre.) in mediam vi am pro« vot v A M.Bene,in mediam viam;quia ante fores poutus iacebat. teq.ve ibidem pervol« *Jö'«/i«n vAM IN LVTo.Deproximo TZK^^ucnoy repetit.Etqu5donomina funt,7r«ÇÂ)Vo/zceai«:quâdoverba, * , 7r«fó|Uoiop dicitur. Prouoluâ.Idcft poriovoluä.amp; dolo quidem minatur quod fafturus non eft; ve« p ’•iopoiop rü fedulo id agit, vt iam puer tollatur è medio.fimul eum feruat Chremeti:vt ipfe reeufet gencrum, ouoluere nonvtàquoquâpaffusvideaturiniuriâ. tv pol homo nones sobrivs.Sobrius,eftfana; F°I1™^ nbsp;nbsp;nbsp;*’’®*^«‘ï“®^“brius,hoc eftabebriofeparatus,fecretus,feparatusabijsquidifcemütur. falla« bdaalia cia alia ali am TRVDiT.Prouerbium.cuifubiacet,memorcmmendacemefle oportere.

Ebn''' ^“”**' civEMATTicAMEssE HAN c.Tranfît ad imita tionem. e h o. Interieftio eft conturba^ tsmulieris. locvL arivm in MALVM.Econtrario pro gram,amp;moleftojacnimio.Iocularium ^irimn igiturxKT’wVTlipfixtrip,.ctvis hic loq.vitVR?0 chreme. PrincipiumloquendiDauus “tempus Chremetidat,perfeftiirusqua; ipfe conatuseft. nbsp;nbsp;per tempvs a dvenis.Idem eftper tem« pus,quod in tempore.aut certe per tempus, tempeftiue. nbsp;nbsp;O Chreme,per tempus aduenis. Aftute,

'' quafieumnuneprimumviderit. annec tv omnia. Autnecprononlegitur.autnetuom» nia,vt ne producatur,8c accipiatut pro non. nbsp;Tu omnia. Audifti,fubauditur. avdistin’os*

d.ij.

ACT. V. S C E K. IIII.

SECROi' H EM.Exultans Dauusinfert, amp;inculcat frequenter repetendo. Audiftin’obfecrof hem.Difficile credendo, affirmât fenon fciuiffe pnefentem Chremetem: vt hacconfirmatione nihil illumdefefaciatfufpicari. in crvciatvm.Nóincrucem,fedcruciatum Hie ille est. Cumt(Ult;p«o-a,quafi virmagnus.fedhoe,Chremetemoftendens^dicit cüèfdivé«. NON TE CRE DAS DAvvM lvde RE. Virg. Non Diomedis equos, non curruscemis AchiUis. Mi senex. Bene fenextquiaquafi alienior efl:,amp; ignotusMyfiai.Mi^fuppalpatiomuliebris. NE me attiNs G A s.Quidam oftenduntur aperte in comœdijsiquædam ex alijs perfonis inteUiguntur. s i ' p o t GLYCERio NON OMNiA HAEc.à:«ioTilt;iürHo-içtertia,quódaliéna:perfonæinteruéeureticeatur. Fiunt autem 0:srocriamp;siH(raCjid eft retinenciæ tribus modis. aut enim taect per fe iprumjamp; ad alium tranfit:amp; eft prima.aut tacet,nec vitra aliquid dieet: amp;nbsp;eft fecunda. aut alterius interuentu perfonæ filet:amp;efttertia. nescis q.vid sit ACTVM.Nefcis,plerunquediciturei^nonquemvolumus redarguere imperitiæ aut ignorantix, fed quern facere volumus vt velit libenter audire. p a v« LVM iNTERESSE.Noue,promuItû.EceftT«'îD'âvû)o'iç(rxHjuK. EX ANIMO OMNIA, vtfert natura,fadas.Figura tlt;!Jt^K7Hb'i?.Namquideft ex animo, nifi,vtfert natura!*Et hæcfententia â Terentio îfamp;THgK-nKâç prolata eft:quam Menander tttriAaKTjxS? pofuit. Vt fert natura.Hoc eft, naturalisamp;ingenitaaffio. an de iNDvsTRiA!'Ideftfdentia,amp;prouidentia.ea enimquædu feimus amp;nbsp;fcimus,opcratione genita amp;nbsp;induftria quadam fcimus.vt VirgiIius,Et cui putte folum,nâs que hoc imitamur arando.

A C T V S qVINTI SCENA qV A R T Aï

CRITO HOSPES» MYSIS» DA VVS»

C* N H A C habitalTe platea didum eft Chryfidem»

I nbsp;Quæ fe inhoncfle optaui't parare hic diuidas

Potius^quam m patria honefte pauper viuere:

Eius morte ea ad me lege redierunt bona:

Sed quos perconter video» fa lue te. M .obfëero Quem video féflnehic Critofobrinus Chryfidisf Is eft, c .ó Myfis falue» M ,faluos fis Crito,

C» Itane Chryfisrhem. M,nos qui'dempol migras perdidit.

. c» Quid vosfquopadiohicffatin’ redlef' M.nófhef

Vt quimus,aiunt,quandó vt volumus,non licet,

c. Quid Qlycerium.''iam hic fuos parentes repperit.''

'm» Vtinam. c.annondum etiami'haudaufpicatohucmc appuli,

Nam pol,fi id fcifiem,nunquam hue tetuliflêm pedem. Semper enim eius dicta eft hæc,atque habita eft foror.

Quae illius fuerunt,po(ïïdet.nunc me hofpitem Lites fequi,quam hiemihi fit facile,atque vtilc, Aliorum exempla commonent,fimul arbitrer, lam effe aliquem amicum,amp; defenforem ei.nam ferè Grandiufcula iam profeda eft illinc.clamitent, Me fycophantam,haereditatem perfequi, Mendicum.tum ipfam defpoliare non licet,

14, Optume hofpes pol Crito antiquum obtines, c, Duc me ad eam-quandó hue veni,vt videam: MimaxUme» D, Sequarhos,nolome in tempore hoevideatfenex;

ACT.

S ♦ Imo emm quam maxi'me abs te poftulo atquc oro Chreme, Vt beneficium verbis initum dudum,nunc re comprobes.

C. Vide,quam iniquus fis præ ftudio,dum efficias id quod cupis. Neque modum benignitatis,neque,quid me ores^cogitas.

Nam fi cogites, rem Ittas iam me onerare iniurijs.

S* Quibus^ c.ahrogitasf’perpulifii me^vthominiadolefcentulo

In alio occupato amore,abhorrenti ab re vxoria, Filiam daremin ieditionem,atque incertas nuptias, Eius labore,atque eius dolore gnato vt medicarer tuo. Impctrafti’incepi,dumres tetulit:nunc non fert,feras. 111am bine ciuem effe aiunt.puer eft natus.nos miiTos face, s» Per ego te deos oro,vt ne illis animum inducas credere, Quibus id maxime vtiieeft,illum effe quam deterrimum. Nuptiarum gratia hæc funt fida,atquc incepta omnia* Vbi ea caulfa^quamobrem hæcfaciunt,crit adempta his-defment.

C* Erras.cum Dauoegomet vidi iurgantem ancillam. s.feio. C.at Verb voltu,cum ibi me adefle neuter turn prasfenferat.

5» Credo,amp; idfaduras,Dauos dudum prædixit mihi. Et nefcio quid tibi fum oblitus hodie,ac volui,diccrc.

ATis lAMSATis SIM o.Hæc feena offmonim difceptarionem continet,patrum Inter

$ fe de offïdo amicorum amp;nbsp;paterna picrate traelantium. nbsp;nbsp;sATis iamsati s.Hic ve, luti quædam controuerfia eft'nanque iniuriarum reus fit Simo. contradicitur per conieftu. ram^falfum eile quod inrendit:cum Pamphilus neque amet,neque ex co natus fit filius.amp; adhibetur denuatio caufæ,qua dicitur meretricemifta omnia eflè molitam ad diftui bandas nuptias. Satis iâ faris.Benc^negaturus filiam,purgat priusofficium fuum de fide ptomiiR:amp; vltrô aceufat ipfum. 1 nbsp;nbsp;nbsp;SP ICT A TA.Probata. vtVirgiIius ait. Rebus fpeftataiuuêtus. iMO ENiM.EnimTrajtAwp Speflatus ‘ cftfigura. IMO ENiM Q.VAMMAXIME ABS TE pOSTVLo.RcnuntiareaffinitatiChreme« Enim tem aut parum adhuc inteUigit Simo,aut fubtiliter di(fimulat:vt ad fidem promiflï hominem compel lat. INIT VM.Coeptum.ab ineundo:vndc amp;nbsp;initia quoquedida. nbsp;nbsp;nbsp;Qvod cupis.Quodvclis. Initum Legicuramp;,quodiubes. neq,ve modvm benignit atis,neq.ve QviD ME ores,co» 1 c IT A s. Id eft,non cogitas autquantum de benignitateamorisexigendum, aut præfumendum fit: aut quod fit impoli bile quod petis. nbsp;nbsp;nbsp;REMiTTAS i AM. Remittasptomittai. perpvli» RemittCK

STI ME VT HOMiNi ADOLEsCENTVL0.Hæcefttotaaccufatio. Hominiadolefcentulo. SicSaJuftius,OccuItansfetuguriomulierisancillæ. nbsp;nbsp;nbsp;filiam vtdareM.Inuidiofe,non,pro« mitterem inquit, feddarem quantum in tc eft. dvm res tetvlit. Compofitum pro fimplici Tetulit . 'efttctulit.amp;alciusqudmdecetcomicumcharafterem, diftumvidetur. peregotedeos ORO.Dcfcnfiopcrconie£hiram.amp;cftordo,Perdeosorotcego. Q.viBVS in maxime vtk L E EST. Argumétum â perfona. Quibus id maxime vtile eft. À eau (à ratiocinatiua. v B i e a cAvsA,quamobremha;cfadunt.ivaR((Aou0op.namnonintulit,obquamcaufam:cumfupràdixes Quamobre rit,cacaufa.fedquafidixerit,Vbi eares:intulit,quamobre hæefaciunt. nbsp;nbsp;ERit adempta.Aut REmabundat,aut CAVS A. VERÓ voLTV.QuafidixeritSimo,fimulabatandlla. cvm ibi ME adesse NEVTER TVM FRAIS ENSERAT.Credit. Aut ctfi vifus àMyfidecrat, tarnen ignorabatur eflè Chrêmes,donee diceretDauus,Hicinecft.nó te credasDauum ludere. Cum ibi Turn Q^ nieadeflc.Tumdeeft,vt fît integrum. Turn cum. davvs DVDVM praedixit MiHi.Hic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It^ oftendicur,qu0d vidit caUidus Dauus,vt prxdiceret futurum feni id quod ipfe crat faftums. N e»

s c i o Q. v i D.Deeft propter: vt fit,propter nefcio quid.aut nefao pro qua re, vt fit aduerbiale. a c Quid voLvi.Ac,procontraquâm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ac

A NDR.

28

ACTVS C^VINTI SCENA SECVNDAlt;

DAVVS. CHREMES» SIMO» DROMO SERVVS»

D» NIM o i'am nunc otiofo effe impero, c. hem Dauern tibil

s» A Vndeegreditur! D. meoprgfidio^atcjhofpitis. s.g.dilludmalïeftf

D^ Ego commodiorem hommem^aduentum,tempus nÓ vidi. s .fcelus, Quem na hk laudat ? D* o M N i s R E sen la m vado. s.ceflo alloqui t

®* HeruseR.quid agaƒ s. ó faluebonevir* D«hem Simo»ónofter Chreme, Omma apparata lam funt mtus* s.curaQi probe* ' x iii,diü3i .

D» Vbi voles^accerfe* s.bene fanè-idcnimuerohicnunc abeft*

Etiam tu hoe refpondes Zquïdifticübi negoci'eft? D.mihin’Z S»ïu«lt;v3

^’ Mihine,*' s.tibiergo* D*modomtroij* s.quafiego^quàmdudum,rogê*

®* Cumtuognatovna* s.anneeft mtus Pamphilus^cruciormifer*

Eho,non tu dixtin, elfe inter eos mimicitias carmfex $

^’Sunt. S.curigitur hic en.'' c»quidilium cenfes.'^cum lUalitiga^

^‘ Imo veróindignum Chreme iam facinus faxe ex me audias. ';S

Nefcioquis fenex modo vemt.ellum confidens^catus*

Cumfaciem videas,videtur eflê quantivis pretk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- q’efîj.

Tnftis feueritasineft mvoltu,atque in verbis fides* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -.Tik .

1 ^' Quidnam apportas.'' D,nihilequidc,nifiquodillumaudiuidicereZ .

^’ Quid ait tandem/' D.Glyceriumfcfcireefieciuem Attieam*

it Sï HemDromo,Dromo* DR.qdefi.'' s.Dromo. D.audi* s.verba fi addideris.Dromo«

^* Audi obfecro. D R * Quid vis i' s * Sublimem hue intro rape,quantn potes*

.DR* C^ê.'' s.Dauern» D.quamobré.'' s.qa lubet. rape inquâ. D.quid feci ?S» rape*

^* Si quldquam mentituminuenies,occidito» s»nihiJ audio. In C

Ego iam te eommotum reddam. D. tametfi hoe verum en» S »tu tarnen

Cura adferuandum vindum,atquc audin’ .''quadrupedem eonnringito. Age nunciam ego pol hodie,fi viuo,tibi onendam,herum

Quid fit perieli fallere,amp;

Ïllipatrem. c.ahnefeuitantopere» s»Chreme, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ' o'

Pietatem gnati.nónnetemiferetmei.''

Tantum laborem eapere eb talem filium.**

Age Pamphile.exiPamphile.eequid tepudetf*

NiMo i AM NVNC oTioso ESSE iMPERo.Hæcfcena,principiumindfci),amp;iracun» A diarn fenis continetsatgue in ca vehementer exprimitut cóiuetudo pattis^ac domini offen fi,amp;indignantis. Animo iam nuncotiofo. Exultans egreditur Dauus , nuntians prona ede omnia ad fecuritatem.Et otiofo,fccuro:quia negotium^folicitudo eft. Impcro,pro volo.an vt Ibtimfiatjtanquam illud quodimperaturi'Et impero^uperbe dixit.fummum enim indicium fecuri» tatiseftfupabia, vnde eoreditvR.Hicnóinterrogat:fedcumadmiratione^velmagiscum indignationedicit. meo praesidio atq.ve HospiTisJdeftjAnimoiam nuncotiofoeffe impero. A^hofpitis.ScilicetCriconis. ego commodiorem HOMiNEM.HicDauusadmf» rawr,quod in ipfoarticulo periculi fuperuenerit Crito. Ego cómodiorê hominê,aduentü,têpus no vidi.Poteft enim amp;nbsp;cómodus effe quis,amp; alieno tépore fuperuenire poteft.amp; córnodu in homme eft, fed amp;nbsp;opportun’maln etiâ aduêcû habere poteft.nâ cómoaü,in homine eft:aduêt’,in fafto cius:têp’, inopportunitatefafti. Cómodiorêhominê^aduêtü,têpus.lt;ru2i\H4-j§. scelvs,q.vemnam hic L A VD at/Nó eft hic folcecifm’*ad fenfum enim^nó ad verbarefpexic.ctenim propter fenfus,verba d.Üij.

ACT. V. S C E N. U.

funt:n5 propter verba fenfus. omnis res est i am iN vADo.In vadojinfecuritate.nâvtin JnTädoeße profundopericuJû eftutain vadofeeuritas eft-Prouerbiale^in vado^in tuto. aviD agam/'PIus eft dicere quid agam^quam cogitare de fuga, nbsp;nbsp;salve bone vir.âfûJi/â« maior eft^ quam inere»

fiario.cumenimomnegenuscriminisaliquisfuperau«it!tuncexcIufi.èeö)V«xJaudamus. nbsp;nbsp;nbsp;hem. Hem nterieftio perturbatieff. ô N o s T e r c h r e m E. Nofter d/cendo^Iatenter figmfieat GJyeenutn fiJiam Chremetis efleinuentam. omnia apparataiamsvnt. Qyia intefta funt de para« os. cvRAïTi PROBE. Probc,memoritervtfoJet,fuprà enim dixeratfenex^ Iinóabiintro^ ibi Probe meopperire:amp;quodparatoopuseff^para. vBi voEEs^AccERSE.Vbi^proquando.nonefte« Vbi nim Ioci,fèd temporis aduerbium. béne sa ri Ê.VaJide;quia qui fanus eft , idem amp;nbsp;vaJidus. Sané

ABEsr.Pro,deeft. etiAm tv hoc RESPONDEs.''Deeft^annon. Euatubocrefpon» Abeß desfEtiam^aut horratio eft^aut coniunftio.Et vide quanta dixerit,amp; quid, amp;nbsp;ifthic, amp;nbsp;tibi. m i h ilt; Etiam N E.''Qüando non fumus parati ad respondendum, ducendo tempus èJudimus. nbsp;nbsp;MihineMpparet ita turbari Dauum modo confilio poetse, vt omnes amirtat falJacias:amp; oppreftus prodat Pampnilum, dum malum comminus perhorreicit.totümque hoc ex argumento eft. Vuit enim iam poeta cataftro» phenfieri. modo introii. Hoc fignum, perturbatuminduciobconfeientiam Dauum. c vM T vo G N AT o V NA. Seruf excufätio, Slij aceufatioeft. amp;nbsp;hocquafi ä perturbato dicitur feruo: fed confilio pœtæ ad exitum feftinantis, amp;nbsp;refofutionem fabute. anneestintvs. PAMPHiLVS.'’ Cauia üæ vehementior inuenta eft. s v N T.NuJIa ratione dicit, iijnt:fed ne nihil Sunt re/pondeat.nam turbatus eft,vtpoteoppreftus. q.vid iee vmi'Deeft, propter:vtfit,proprer Quid quid ilium efle cenfes. nbsp;nbsp;cvmieeaeitigat. Chremi conucnit hie fermo’hic enim irndet: qui ; ? amp;nbsp;fuprà dixit, Amantiû iræ,amorisredintegratioeft.amp;fie hoc dicit vt alibi, Credo,vt fit, miferapræ amore,exclufit hunc foras. Cum ilia litigat.Irridet Simonem Chrêmes,quia dixerat, Iræ funt in« ter Glycerium amp;nbsp;gnatum. nbsp;imo veroindign vm Chremes. Bene ad eum loquitur, qui eft â nupti/s deterrendusivel qui non interturbet orarionem fuam;vcl quem etiam fibi precatorem delh» net. Ità loquiturquafi næc fit caufà cur fit Pamphilus ingreftus;quôd quafiei lis intendatur à Cri» tone hofpite ducendæ vxoris,quam duem Atticam vitiauerit. nbsp;nbsp;nescioq.vissenexmodo VENiT.Benc,nefcioquis.ctcnimfînotus eflêt, videretur gratifîcari,ideftgratiofùsefle teftisamp;milt; nusverus. nbsp;nbsp;eee vM. Veteresquod nos ilium diçimus,velellum,vclonumdicebant.quanuis ellû, Ellum quidam ecce ilium veUnt intelligi : tanquam pro ipfo domum Glycenjottendit Dauus, dicens, El» Olluin lum.quafi en illum.eft enimfVt ali/ volunt,pronomcn:vt ahj^aduerbium demonftrantis’ nam prono» nien nuiufmodi veteres Rc proferebantifle.eHus, ollus.ièdfvt diximusj aduerbium compofitum ex proriomine videri poteft:vt fit, en, vel ecce ilIum. nbsp;nbsp;nbsp;confidens. Confidentem hic pro conftantf Confidens

nonmala fignificationepofuit. catv s. CaUidus, do£lus,atdens}iffot.?ixTC Hoduv. vndeCato Catus diftusTiigeniorumetcnimigneusvigoreflèvidetur. qvantivis PRETii.Admagnitudinem Quantiuis refertur quantiuis,non adparuiratem ptetij-Et totum ôratoiie.rcke enim locutus eft.Sed intereftin« Quanuis . terquanuis,amp;quantiuis.namalterumcontemptionis,alterumlaudis. tri sTJs.Adlaudemirn Tnlhs j terdumfumitur,nonadamaricudmem,triftis.Cicero,indextriftisamp;integer. circERrvM se nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i scire civEMEssE ATTicAM.Benexôftantcradeaquælocutuseft,icireièdixit. DROM0 n R oM o. Commotus ira amp;nbsp;dolore nihil dixit, nid quod lorarium repetendo fæpius vocat. nbsp;nbsp;v E R» BVM SI ADDiDERis. Bene,quiomniapræ/entefocerocontra nuptiasloquitur. nbsp;nbsp;nbsp;AVDi os» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i SECRO.PIærunqueâvcrbcrandis * velindulgcntialoquitur vclmora. sv» BETMEM.Ideftin fublime, pcraltum. Qvantvm POTEs'.HoccftccIerrime:quia fegniores Sublimen fe oftendunt ferui ad puniendos eollibertos t fcilicet mora veniam captantes indignancium dominât QuâtâpXet mm. lt;iviA EVBET.Hocrenruamp;ruptàdiâumeil,AutGlibitum {uent,caufamcepentquoiuf te,quàque injuria. Quia lubet.Dauo dicit. rape iNQ.vaM. bloc Dromoni. sravict

Q v A M i n vE N iE s ME NT i T VM, o cciD r T o.Hic plus dixit.Vbi enim verbera,fuprà dixitmûc occidito. coMMOTVM.Citum,celetem, nbsp;nbsp;0. VA o r vp E n em. Vrrûligaturæ genus fie diritur, Commotus quadrupedes.'’an quadrupedem vt feram.'’ an quadrupedem, id eft cum pedibus amp;nbsp;manibus.''an qua« Quadnipes ebupiedem pro femo,ac fugitiuo poûiitfSic Vitgilius,Saucius at quadrupes nota intra teQa refugit.

CONST R i NC i T o.Mite,ne quid Gat ttagieü in Coma:dia,vfque ad vincula iraprogteditur: nee quicquam tentât, neequiequarn tentât vlten'us. nbsp;nbsp;si vivo.Quicertaminativolunt,incerta heiSt vitamCuam. hervm qvid str PERicLi.Hemm,amp;pattemcumingentipronuntiationedit xit.Etalibi, Nâquimentiri,autfalleTeinrueiitpatrê,autaudebit:tantomagisaudebitcæteTos. ne SAevi Ta NToperE. Ne,impcratiuomagisqu3mconiun(ftiuoadiungirur. vtVirgilius, Nefxui Ne / ma^a facerdos. nbsp;pietatemgnat i.tRAamp;^te.deeG enim vides, aut quid tale.Et eü àgcuvâx, pro impictate.Et vide inuidiam quaG panicidam accu fantis.non enim pudotem dixit, fedpietatem,

TANTVM EAB OREM cAPERE.a'ij^H'^ts^^ffumendum ettenimexOVifecus MSgt;

A N D R. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2p

AC TVS Q^VINTI SCENA TERTIA»

PAMPHILVS» SIMO» CHREMES.

P» VIS ME volt/perij .pater ert. s »quid ais omnium.'' C.ah^ Q^ Rem potius ipfam dic:ac mitte male loqui.

S» Quafi quidquam ih hune lam grauius dici poHiet»

Ai'n’ tandem .''em is Glyccnum efl ƒ P. ita predicant.

s* Ita predicant ! ó ingentem confidcntiain.

Num cogitat^quid dicat.'num fadf piget.''

Vidc,num eius colorpudonsfignum vfquam indicate

Adeon’ impotent! effe animo,vt prêter ciuium

Morem,atquelegem,8^fui voluntatem patris, Tamen hanc habere Rudcat cum fummo probro.'' f«Me miferum» s. modónelddemum fenfti Pamphile.''

0limiftuc,olim,cum ita animum induxti tuum,

Quod cuperes^aliquo paCto efficiundum tibi,

Bodem die iftuc verbum vere in te accidit.

Sed quid ego.''cur me excrucio.'eur me macero^

Cur meam lènedutem huius folicito amentia .''an

Vt pro hums peccatis ego fuppliciumfufferam.''

Ïmóhabeat'valeat'viuat cum ilia» P. mi pater.

S’ Quid mi pater.''quafi tu huius indigeas patris»

Domus,vxor,liberi^inuenti inuito pâtre»

Addudi qui illam ciuem hinc dicant, viccris.

P’ Pater,licetnepauca.'' S. quid dices mihi.'' c» at

Tarnen Simo audi» s. ego audiamfquid ego audiam

Chreme.'' c. attamen dicat fine. s. age dicat-fno.

, P’ Ego me amare hanc,fateor.fi id peccare eft,fateor id quoque.

Tibi pater me dedo.quiduis oneris impone.impera»

Vismevxoremducere .''hanc vis amittere.^'vt potero,feram.

Hoc modo tc obfecro,vt ne credas à me adlegatum hunc fenem.

Sinemeexpurgem,atqueilluhuc corâadducâ. s»adducas.'' P. fine pater» C‘AEquum poftulat.da veniam» P.fme tehocexorem. s.fino.

Quiduis cupio,dum ne ab hoc me fallt comperiar Chreme.

C» Pro peccato magno paulum fupplicij fatis eft patri.

viSMEvvLT.''PERi i.Hic accu fatio eft:qux foluitut defenfione, in co quod ad amore petti

0. nct^pcrconceflioncmuneoquodadCritonisperfonâ,perconiefturam. nbsp;nbsp;q.vid Ais omlt; Ni VM.' àTroo-i^TTNcnç tertia;amp;eft ad deformationem perfonæ.Eceft iradfamiliaris «7ro(riamp;» TTNinç, cum pro dignitate peccati non inueniat conuitium. lt;^id ais.'' Non interrogantis^ fed inue. hentis.amp;eft wXaqlis multafignificas/n co quod ait, omnium. Q.vasi q.v icq.vam in hvnc ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JAM GRAVivs Did PossiET.C^àmquodfecit,quàmquod peccauit. a in’tandemi'Qyæ« ' J” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit Probus,ain quæparsorationisfitramp;anvna fit.eftautemain’, quafi aifne. Et mire,quafiipfe dicat p’™*W quod Dauus dixetit. Ergo ain, percontatiuum verbum eft. T and EM.Pro tarnen. prae» ^want BICAN T. Artificiofe pro dicunt pofuit.adeà in hac re vehementer commotus fenex hoc ipfüm repe»

ACT. y. S C E N. 1111.

cit,Itaprxdicant,pcr iracundiam.Ec ita eft {[t ïiös^vt repetantur verba^in quibus arguitur impudent Ita tia. o iNGENTEMCoNfiDENTiAM. Etconfidentia modoproaudaciaeftcumimprooitate. Confidents vt in Phormionc,Homo confidens. Aliter hie fuprà confidens pro conftanti,amp; graui.Ergo confidentia interdum in bonafignificatione,interdum in mala ponitur:fed fiducia femperin bona. nvm co fiduaa GiTAT Q.VID DicATl'NVM FACTi PI G E TiAmens eft qui nefciat quid dicatiamérior^quénon poeniteat fadi lui. nbsp;nbsp;nbsp;Num cogitât quid dicatt'Quia iniuriarum fe alligat. nbsp;nbsp;nbsp;Num faClipigeci Quia dicit prfdicant:non,dicunt.amp; vt folent irafcentes^auertit oranonem à fecunda ad tertiam perfonam: abeaCliqualoquebatur,adaliam. nbsp;nbsp;Numeiuscolorpudoris signvm vsq.vam indicarfSb Signunj gnU; eft pama quædâ fignificatio, indicans totius rei qualitatem. Nü eius color pudoris fignü vfqua indicati'Paterno animo dicit.Nanque patribus veile erubefcere filios, pudentéfque eHë^ familiare eft: Pudere cui contrarium eft,Erubuic, falua res eft. Hoc ergo dicit,Nec timet inquit: nee eum panitet^ nee pu» Erubeftere det. PRAETER civiVMMOREM.Præter^contranuncfignifîcat. impotenti.Nimispo Præter têti.velcertedebili,amp;deuiclo. civivw morem^ atq.ve legem,et svi volvntatem Impotens PATRIs.Tria contempta funt^mos^lex^imperium patris. t ame n. Cum nondixcrit quanuis^ Tarnen fubiecit tarnen: amp;nbsp;figura eft «vceiciAouflop. nbsp;nbsp;m E m i s E r VM.Initiü defenfionis, amp;nbsp;deplorario calami« taris amp;nbsp;miferiæ.quia in amorem eulpam remouet â voluntate fua, cum pater quad amat filius vidü mentis dicateile,nonimpulfumdei. nbsp;nbsp;nbsp;modo ne ID demvm sensisti pamphiEE.''Comlt; probatione oftendit eum effe miferü.Demum autcin,(ignum eft tarditatis.Et fentire dicitur, qui vix Demuni ■ colligitfe,vixqueanimaduertit:vtalibi,Vixtandcfcnfiftolidus. oeim isTVC otiM.Obiurgatio Sentire eft,quod didtum eft olim.confirmationem autem per repetitionem oftendit. Vt Virgilius,Diuum e d e o cuenitfuit. A liq.vo pacTo.(^oquomodo. nbsp;sed o.vin EGoiPropriü Aliqnop» eftparentibus indignatione vclutabi/cerecuramfiliorum, cum deftomachati fuerint. Sedquid ^o ego.tKAa’^.isper«TToirieiTrKer/p nbsp;nbsp;soLiciTo.Solicitamreddo,ideftcontriftoamp;perturbe. cvR Solidto ME AM SENECTVTEM. Non me, (èd meam feneftutem :quod plus eft, amp;nbsp;mifeiabilius dicit.

IMO HABEAT,vALEA T.Non irafcitur vt pater, fed diflïmulat vt alienus:quia vehementer do let.Et habeat,fubauditur illam. m i p a t e R.Mi,mcus.amp; principium faftum à cóciliatione per» Mi ionat. Q.vA Si TV h vivs indigeas PATRis.Huius,oftendensfedixit:vt Virgilius,Eftnic, eftanimusluciscontemptor. domvs, vxor, liberi iNVENTi.Mira grauitate fenfus elatus eft.neede Menandro,fcd proprium Terentij.Et liberi inuêti dicit, cum vnus eilet: fed inuidio« fins liberi.Et inuenti,non geniti,fecundum illud,Hoc ego fcio,neminem peperifle hic. Domus addi« dit, non,lupanar. Et oratorie,de vno pluraliter loquimur. nbsp;nbsp;v i c E r i s.Verbü eft eius qui vix fibi ex« Vicër« torquet vt abijdat curam. Et proprium patiibus,ac familiare iratis. nbsp;nbsp;pater» rrcEr ne pav« cA.'’Titubans,amp;balbutiensoratiopudoreamp;confeientia. nbsp;nbsp;agedicat,siNO. Hoctotumnon ex animo {Jermfttentis, fed cum ftomacho patientis eft. egomeamarehanceateo ».!gt;-ƒ tpiCoKix Tzç i?^.Et bene hancdicit, nonGlyccrium,cuius nomine offenditur fenex : nee peregrina, ignominiamfcilicetvitans. si mpecca re est,fateor id Q.voQ.vE.Noli,inquit,mcaclt; cuiare quia amo. amantem enim nemo acculât, vt febricitantem nemo acculârc poteft cur febricitet. led amare,inquit,lîputas ellêpeccatü:fateor etiam me hoc peccaflè.Mire igitur amp;nbsp;fubdefendit culpâ: ficaifenfusiratoeft. fateorid Q.voQ.vE.Peccaremefcilicet. Siidpeccareeft. Peccaredi« dt:quiaamordeuseft,nonvoluntas. nbsp;nbsp;TiBi paterne dedo.Benedelt;kgt;,quafihoftiliaamp;eon« Dedo trariavolcnri.namdcditio,inhofteficrifolet. QviDvis oneris imponLimpeRA.Exccu» tus eft tranflationem oneris, dicendo impone, vt potcro feram. nbsp;nbsp;visme vxorem'dvcere/ HANcviSAMiTTERE.''Et quod vnum eft, duo fecit:vt oftendat fe non pofteferre. v T i’ o te« R o F E R A M.Obfequium fine voluntate oftendit:amp; multum valet fub Chremetis prxfentia hseccon« feffioad reeufandasnuptias. vt NE.Pro,vtnon. allegatvm. Adhibitum. hvncse« Ne NEM.Critonem fcilicet.EtnonCritonem,fcdfenemdidt:vt dehacappeUarionepondusadficerette« Adlegire ftimonio. AEQ.vvMPosTVEAT.DAvENiAM. Artificiofe interponit loquétemChremcrem: quem volcns vfque ad cpgnitionem Bix fuæ retinere, non facit iralci PamphiJo ob contemptum filiæ lux, amp;nbsp;poft hoc abirede medio. nbsp;nbsp;da VENiAM.Concedc, induce, sine te hoc exorem. Ideævtmeputgem:non,adducam. ab hocme eaeli coMPERiAR.Opatemapietas.ipfc acculator eft,amp;redargui fecupit. pa vevm svppeicii.Supplidumdicitipfamaceufationem.

ACTVS Q»VINTI SCENA ÏIlK

CRITOï CHREMES» SIMO, PAMPHILVSZ

C* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l T T E orare.vna harum quae vis cauffa mc,vt fadamfmonet*

M Vel tu,vel quod verum eft,vel quod ïpfi! cupio Glycenoi

^.^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Andnum ego Critonem video^ÓC certe is eft.faluos fis Critó,

I

A N D R,

Quid tu Athenas infolens ƒ CR. euenit/ed hicine eft Simo ƒ ^^» Hie eß» S. mén’ quaeris ƒeho tu Glycerium hinc ciuem efle ais Z ^^‘TunegasZ s.Itane hueparatusaduenisZ CR.quareZ s.rogasZ Tune impune hoc faciasZtunehk^homines adolefcentulos, Impehtos rerum_,edu0los libere^in fraudem illicisZ

Solkitando^amp; poUicitado eorum animos hélas Z c R. fanufne es Z s. Acmeretricios amores nuptijs conglutinasZ

^ Pcri].metuo,vt fubftet hofpes. CH» fî Simo hune noris fatis.

Non ita arbitrerc.bonus hic eft vir» s » hic vit fit bonus 1 hane attemperate venit hodie in ipfis nuptijs, VtveniretantehaenunquamZeft verohuiccredendum ChremeZ

^‘ Mi metuam patrem,habeo pro ilia re ilium quod mont am probe.

^'Sycophâta. cR»hem. CH. ficCrito, eft hic-mitte. cR» videat,quifiet. Si mihi pergit,quæ volt,dicere'ea,quæ non voit audiet.

Ego iftæc moueo,aut euro Z non tu tuum malum equo animo feres Z Namegoquæ dixi,vera,anfalfa,audieris-iam feiri poteft.

Atticus quidam olim naui fraéla^apud Andrum eiedlus eft, Etinæcvnà parua virgo.tum ille egens,forteapplicat PrimumadChryfîdispaèremfe. s.fabulaminceptat. cH.fine,

^TlâneveroZobturbat» CH. perge» CR. tumisminicognatusfuit. Qui eum recepit.ibi ego audiui ex illo,iêfe effe Atticum»

Isibimortuuscft» CH»eiusnomenZ CR. nomen tam cito tibiZ Ehania. CH.hem,perij. c R. ver urn herd eopinorfuilïePhaniam.^ Hoccerto fcio,Rhamnufium fe aiebat effe» cH. 6 luppiter»

.^K» cadem hæc Chreme multi alij in Andro turn audiuere» cH. vtinam

^d fit,quod fpero.eho die mihi,quid eam turn CritoZ

Suâmnceffe aiebatZ CR.non. CH. GuiamigiturZ CR» fratris filiam;

^h» Certe mea eft. cR» quid ais Z s. quid tu ais Z P » arrige aureis Pamphile» \ ^‘ Qui credisZ cH. Phania ille,frater meus fuit. s. noram,amp; feio.

^ß* Is hinc bellum fugiens,méque in Afiam perfequens,proficifcitur• Turn illam hie relinquere eft veritus .poft illa nunc primum audio. Quid illo fît fadum» P. vix fum apud me,ita animus commotus eft metu, Spe,gaudio,mirando hoc tanto,tam repentino bono» Næ iftam rnultis tuam inueniri gaudeo» P. credo pater»

”• At mihi vnus fcrupulus etiam reftat-qui me male habet» P. dignus es Cum tua relligione,odio.nodum infeirpoquæris. cR» quidiftuceftZ

^K» Nomen non conuenit» cR » fuit hercle aliud huic paruæ. CH. quod CritoZ NüquidmeminiftiZ CR.idquæro» P»Egónchuius memoriapatiarmeæ Voluptati obftareZeum ego poffim in hac re medicari mihi. Nôpatiar.he9Chreme-quodquçris,Paffibulaeft. cR.ipfaeft. cH.eaeft. * Ex ipfa milies audiui. s: omneis nos gaudere hoc Chreme, Te credo credere. cH. ita me Di ament,credo. p, quid reftat paterZ

^‘ lamdudumrcs reduxit me ipfa ingratiam» P» 6 lepidum pattern,

De vxore ka^ vt poflêdi^nihil mutat Chrêmes» erf» cauffa optuma efh « Nifiquid pater aliud aft, P. nempe» s» fdlicet, CH'. dos eft Pamphile^

quot; Decern taJenta. P.accipio* cH.properoadfiham.ehomecum Crïto» Nam illam me baud nolle credo, s « cur non dlam hue tranfferri lubes ƒ

P« Rede admones.Dauo iHuc dedam lam negoti, s, non potefl, P*Qui/ S» quia habet aliud magis ex/êfê,amp; mai9. p,quidna/ s^vind^eß, P, Pater filon rede vindus eß, s, haud ità îuilî, P, lubelblui obfecro, S,Agefiat, P,atmatura, s,eointro, P,ofaußum^ö^felicemhuncdiem,

i T T E o R A RE,Hic in feenam progreditur Crito: fn cuius vetbis non modo quod ipk pro? M mittit, fed etiam quod amp;nbsp;Pamphdus dixcrit, demonftratur.pt hfe omnis error aperietur fabu læ. MITTE oRARE, VNA HARVM Q.VAEVIS CAvssA. Pamphilodicjt. amp;nbsp;dicens do vna harum, oftendit multas efte caufas: etiam pares magnitudine effe, dicendo q.vae vis.

, andrivm EGO cRiTONEM VIDEo.''Bonummitiumagniturifiliam. Itaquecompendycaus frnonlaboratdeagnitioneper/bnxCr/tonis^vtabeofaciledocenpoffit. salws sis crito. I^ laborer adperfuadendumtmirocompendiopoetæ, fam Critonotus eftChremi. QviD T v ATHENAS iNSOLENsflnfolcns,ini'oUruSyinluctus.Ciccro,MoueoretiamloeiinColêtia.SaUuiiius, Infolens Infolensvcra accipiendi.lnfolcns amp;nbsp;arrogans inteUigitur. Q/ui pratter legem agithumanam^ amp;na« turalem^infoIensdic/rur.Cicero, In victoria,quæ natura infyens, amp;fuperba eft. EVENiT.Pu» det faterf propter hæreditatemveniflë.Pt vide ipfum eflê,quidixerit fuprâ, Clamitent mefyeophan, tam,hæreditatêperfcqui. paratvs aDVENrs.''Hoceftfubornatus,amp;cópofi'tusdolo. Tûi NEiMPVNE HocFAciE s^Mîtc acriterCritonem aggreflus, diJatauitincu/àtionem, amp;nbsp;generale fecit virtuteoratoria,quçJIfiV({rNç dicitur. tvne hic, ideft Athenis, vbideliftavindicantur.

iN FRAVDEMitLici s.Uligas. vnde Virg. Tcrna tibi hxc primùm triplici circundata filo Iilt; £ l ?

cia circundo.LiciaenimdiCia Tant quaüligia. eorvm animos l acta s^Hinc etiam obleamp;a» tio dicitur. LaEtas.QuaCt tencros animos.Laftare,eftdulcedine aliqua tenere,ad pcrfualîoncm inc j ducere:vnde amp;nbsp;ddedare. Si obleamp;aredicimus. nbsp;acmeretricios amoresnvptiiscon

GLVTiir AS^Videotatoticagif vtgrauius CritonemaccufctSimo,nunc défendit fîlium, querndu« dum increpauerat. Ac merctricios amores.Peius lenocinio crimen ingeflîtmon arnica facere de me, retrice,feaconiugem, NuptÿscongIurinas.'’Hocgraufuseftlenocinio. metvovt svbstet wosPES.yc^ne non.Lucilius,Tuamvt memoriam retincas.Et bene hofpesait, non homo, velCri» Vc to.eü emm iplb nomine caufa diffidétix. N o n i t A A R B i T r E r E.Id eft, non arbitteris. s o NVSESTHicviR.Cû pédere^Si didindione infèrendum. hicvirsitbonvsI Hic, perit^a vè«(i nec virum,nec bonum eflé dixir. Hic vitRt bonus ! Mire poeta cum oportuerit Critoncm ini» micitiorem Chremi efiè quäm Simoni, fie rem inducit, vt notior ei fît contra quem maxime venerat, atqueabeodefendaturmagis,vtrcsprogrediadcataftrophcnpoftït. tn ipsis NVPTiis.Inip, ImpftnU' foairiculo nuptiarum. VT veniret ante hac NVNQ.VAM.-'Plærunquecafusimitaturim ptiis duftriam;amp; hoefepe nt,vt etiam ièdulofafta,fîntfulpcfta. secophanta. Hoc ett quad mini mevoluitübidiciCrito.nam ita Jcquutus eftfuprâ,Clamitcntmciycophantam, bxreditatem perCet qui. nbsp;nbsp;H EM.Ptindpium iracundix.audiuit enimquod maxime vitabatmam vt fuprd,Clamitent me Hem

lycopbantam. sic crito est mc.mitte.HicChremestraducititlum abiracundia^dicem doRceum effe.Menandet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et rcéteiquia naturæ ignoicitur,voluntati non item.

si MiHi PERGiT Q.voD WET,DicERE.Grauitcramp;mature. ego istaecmoveo, AVT evRorEdenim fyeophantxpertutbaierem bonam,amp; curaremalam. Hoeigiturdicit cum vTTOKgitrei, Ego hxc turbo, auccogicoquemadmodum tu dicis Simo. non tv twm maevm AEQ.voANrMOEEREsfNon Slium,Eed amoremin filiumßgnißeat.An quiairatusediEtquxritui, an conueniant hxc verba, Pamphilo veniente- Imo enim conueniuntmam quato magis didlmulat fat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

uorem,tantoplusacquiritfideiadeaquxloquitur. nbsp;nbsp;iam sciRi potest. Addiditamp; tépotisca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. h

ietitatem.Si magna maturitate dixit. nbsp;nbsp;atticvs Q.virgt; am or im.Hxc pars argument! eft; qux

amp; Eupràiam diâa. forte APPLicAT.Applicat,propiiede naudago inlituseicdoarqueegêgt; Applicait ti. PRiMVM AD CHRYSiois PATREM.C^ided,primûmfanquiapodeamortuusedf FA BVEAMiNCEPTA T. Aut ad comoediâretulit, fabulâ: quia fabula comœdiat Si quia argumécû qualt; Fabula nFabulx narratur. autcette ad irridonem narrationisdidt. etenirn olim (abulxpropriumtvt Horaf Comadia tins,Ohm Rudicus vrbanum murem mus paupere fertut Accepide cauo,veterem vêtus boEpes ami» Olim cum. ITA NE vERo o B TVRB A TfSiEubdidinguitdntamepit accipe.Si nô didiiiguit,eueitit intelligas. Itâ ne veroobturbat.'' Poteftirâne verô,fubdiftingui;amp; deçà eâminatione inEerti,obtut bat. iBi AVDivi EX iLLo.MagnacondrmatioveTitatis^. nomentam ciTo tibi/quot; Non negantit eft, Eed difficile Ee diSturum odendit. . r h A N i a .Hoc ita didt Crito, vt nemo audit

’r

ACT. V. S C E N. V. amp;nbsp;VI.

ACT VS Q^VINTI s CENA V*

CHARINVS* PAMPHILVS^

C* Rouifoquid agatPaphilus- atcpeccû» P» abquisforfanmeputet

P nbsp;nbsp;Non putare hoc verum-at mihi nunc fie eflchoc verumlubeU

Ego vitam deorum propterea fempiternam efle arbitror. Quod voluptates eorum,propria: funt.nam mihi immortahtas Parta eft- fi nulla segritudo huic gaudio interceflent.

Scd quern ego potiffimumexoptem nunc mihi^cui haec narrem,dari.'' €♦ C^uid illud gaudi eft.'' P. Dauom video.nemo eft,quern mallem omnium» Nam hunc fcio mea folide folum gauiTurum gaudia.

ROVISOQ.VID AGATPAMPHiLvs.HxcfanaalterumgcneiuChremeticomparatme

p aut Charinus trifts recedat^aut no piouifum videretur Philumenç. Prouifo quid agat.Hoc colloquium poll compendium fabulæ inducitur: vt vna narrationc etiam negotium Charini tranfigi poflit. nbsp;nbsp;Prouifo quid agar. Duplicitér res ab oculis fpeftatorum mouentunaut cnim futuia promittuntur,autfaftanarrantur.Prouil\duofignificat:amp;prouideo,amp;procedo. nvNCSICESlt; Prouifo SE HocvERVM LvBET.Sicdelicatepronuntiandumeft,amp;feparatimdißinguedum. nbsp;nbsp;ATMi»

HI NVNc sic ESSE HOC vERVM LVBET.Scnfushiccß,Alijpurent^vtvolunt:egoautemveru effe confirme quod mihi lubctvcrumcredetc. nbsp;nbsp;ego vitan deorvm propterea sem« piTERNAM ESSE ARBiTRoR.Omnequodhabcmusautmutuum eflj autproprium. mutuum Mutuum • J efl quicquid ad tempus habcmus,nec poflmodum noflrum futurum efl, vt vxor, domus, villa, ferui, Propnum ■ amp;nbsp;Cftera in hunc modum.proprium,vt virtus animi, amp;nbsp;bonü fempiternum;quod proprie de di/s dicilt; tur- non enim aliunde vencrû£,fed apud feipfos funt femper.amp; Epicuru fecutus,noc dixit.Proprie er ^pjtemï go de dijs fempiternum dicitur.Nam inter fempiternum, amp;nbsp;perpetuum hoc intereft: quod fempiter« p^^pmin num ad deos,perpetuum proprie ad homines pertinet. Ego vitam deorum propterea.Hanc fentem ‘ ^ * tiam totam Menandri de Eunuebo traftulic. amp;nbsp;hoc eft quod dicitur, Contaminari nó decere fabulas. Egovitam deorum.Non dixit,quód fdt:fedquod verum putet.Ét eft JI07/Z« tTriKougaop, quod à exteris philofophis repudiatur,de otio deorum,ac perenni voluptate. propriaesvnt. Perpe» tuæ,fempiternæ, quænonfuntaccommodatæ ad tempus,aemutuæ. fie amp;nbsp;foprä, Nihil ne eße pro« Sriû cuiquamf nbsp;si nvlla aegritvdo hvic.gavdio 1 ntercesseri T. Scilicet fecû» û fupradiaamfentétiam,Sipropiia,inquit,hîCcfueritvoluptas,deusfum. QviD iLlvd GAV«

DU ESTflnalijSjDauiperfonainfertur. NAM HVNCscio mea solide soLVM.àJX“’^'’’’ fio^. Solide folum.Figura necgôjMioÿ»

ACT VS Q_VINTI S CEN A Vl»

DAVVS» PAMPHILVS» CKARINVS»

D» AmphiPvbinâhiccft.'' P.Dane; D.gsnahomo eft/' P.egofû» Dlt;o P^F'^

P» P Nefci's quid mihi obtigerih D. certelfed quid mihi obtigerit, fcio* P* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et quide ego» D» more hominum eucnit,vt quod fim nadus mah,

Prius refeifeeres tu,quàm ego,quod tibi euern t boni»

P»Mea Qlyceriumfuosparentes reperit» D« ôfadum bene» c. hem»

P» Pater amicus fummus nobis» D»quis/' P»Chremes» D» narras probe»

P» Nec mora vlla eft,quin earn vxorem ducam» c» num ille fomniat Ea,quæ vigilans voluit/ p. tum de puero DaueZ D. ah,define» Solus eft,quem diligunt Di» c » faluus fum fi hæc vera funt. CoUoquar» P. quis homo eft.''Char inc in tempore ipfo mihi aduenis.

A N D R.

C. Benefadum. P.hem^audiflin’ƒ c.omnia» age^meintuisfccudisrebusrefpice,

Tuus eft nunc Chremes.fadurum^quæ voles,fcio effe omnia* ?» Mcnn'ni'-atquc adeölongum cR^nos illum expedare^dum exeat*

Scquerehac memtus-apud Glycenum eft nunc.tu Daue abi domum: Propera,accerfe,hi'rtc qui auferant earn* quid ftas ƒ quid eeffas ƒ D « eo* Neexpedetis,dum exeanthucantus deipondebitur» Ïntus tranfigetur*fiquid eft^quod reftet. Plaudite*

CALLIÓPIVS RECENSVI*

AMPHiLVSVBiNAMHic E s T lt;In hoc aclu mira arte ea quç reftant decomœdia^ Breuil

P terexplicâtur,amp; defignantur duorum fociorum binæ nuptiæ- Pamphilus vbinam hic eft?

p.Daue. D.Quis hic eftfln affeclu gaudentis Pamphili, amp;nbsp;Daui gratulatione cognitionem i e« ntm Charino præbuitteuius perfona parce vtitur poft compendium. sedq.vidmihi conti« CERiT^scio.Scio^ideft perfenfi. more HOMiNVM.Hominumabundat. Morehominû tVENiT VT Q.V0D S IM NACTVS MALi.Quiafamamailedetior,quàmboni: idcftvtfacilius HiaU^quàm bonanuntientur.Ad hoc ergo dixit,quôdille prior icierit quodeflètvinftus^qudmipfe eognitamGJyceriumcognofeeret. mea glycerivm fuos parentesreperit.Hæcirananans teDauo^vteademoperaetiamCharinusaudiat. PAT eramicvs s VMMVs.Hçcomnia,vtdi teteSjjppterCharinû dicûtur,vtaudiat. Amiens fummus.Deefteins. NVM ille somniat EA Q.VAE VIGIE ANS vo E vi T? Hinc Virgilius, Credimus? an qui amant ipfi fibi fomnia fine gunt!' DESiNE.Gampendiumattulit. bene eactvm.A gratulationecœpit. omnia. Compendium. age,me intvis secvndis rebvs respice. Hæefuntquæabfolutcdie cuntur.amp; eft commonitio:Sunt enim qui felicitate elati, ne refpicere quidem vcJint amicos. Etrefpie cere eft proprie retro afpicerc.Id eft^quê præcedis felicitate,non obliuifearis. tvvsest nvnc CHREMEs.Lucilius in fecundo^Nunc Prætor tuus eft,meus fi difeeftèrit horno Gentili. t v d a» VE ABi DOMVM.Hi verfus,vfque ad ilium, Gnatam tibi meam Philumenam vxorc,ncgantur Te« tentij effetadeo vt in pluribus'exemplaribus bonis non inferantur. atq.ve adeolongvm esthos illvm EXPECTARE.Quiaamp;audaftér,amp;artificiofebinos amorcs duorum adolefcen* ^yni,amp; binas nuptias in vna fabula machinatus eft:amp; id extra præferiptum Menandri, cuius Comœe tem tianfferebac: idcirco aliud in profcenio,aliud poft feenam retulic: ne vel iufto longiot fieret, vel m eandem propter return fimilitudinê cogerentur. seq.vere hacme intvs. apvd gly« cERiyMEsT.Iampoftfcenamitur:quiavltcriusin profcenionihilagitur. ne expectetis. Mite dicit, latenter fe laudans:quo vetbo auidum adhuc audiendipopulum,adecque cupidum amp;nbsp;inlt; tentumoftédit,vtfinemComoediæeueniflenon fenferit. intvstransigetvrsi Q,vid ®?5 '^VOD REs T A T.Artificiofe poetahireditatis iuftam petitionem exCritonis perfona pratter« telt, gus ei Glycerio cognita iure tribuebatur: ne vel parue rei Critonis tradatu, aut defraudarione G.ycerij infufearetur finis fabulæ ad lætum exitum fpeftans. Si quid eft quod reftat. Quia naira/ tene dignum non eft quod Charinustogat.

b

CH'A iN EVNVCHVM»

o R o R E M falfó dl dl ta tam Thaidis,' ld ipfum ignorans miles abduxit Thrafo*

S Ipfïque donat.erat hæc ciuis Attica.

Eidern eunuchum,quem emerat,tradi mbet ' Thaidis amator Phædna,ac rus ipfe abit,

Thrafoni oratus biduum concederet.

Epbebus frater Phædriæpuellulam Cum deperiret,dono miflam Thaidi, Ornatu eunuchi induitur.fuadet Parmeno* Introijt'vitiat virginem-fed Atticus Ciuis repertus frater eius,collocat Vitiatam Ephebo^Phaedriam exorat Thrafo;

«AHÄOp.

E R E T R l X adolelcentem cuius mutuo amore

M Tenebatur,exclufit-eique reuocato, Exclufionis cauffas rcddidit.eius frater

Minor natu,virginem,quam miles

Meretrici dono mifêrat,amareccepit* Deduclufque in domum meretricis,pro eunucho vitiat. Re itaque cognita^cum illufam fe meretrix Doleret,ab eodem adolefcente,placatur»

Interuentuque fratris eius einem cognitam, Athenienfem duxit vxorem-miles quoque In partem meretrici j amoris receptus illuditur;

AELII DONAT I ARGVMENTVM IN EVNVCHVM

TZRENTII.

AEc mafculini generis nomine nuncupacafabula eft^ Eunuchus: amp;nbsp;eft Palliata Menan^ dri vetus :quam file author de fafto adolefcentis^ qui fe pro Eunucho deduci ad merctri« H cem paiTus eft,nominauic.Itaqueex magna parte motoria eft.* Atque in h?ç comadia qui perfonam Parmenonis aétor fuftinet,primas habet partes.Secûdæ funt Chçreæ.Ter tiæ ad Phædriam (pesant. Huius prologus fand eft concitatior. Nam amp;nbsp;obijcu; crimina iauerfantibus:amp; comminatur in pofterum;amp; aceufatorie narrat iniuriam Terentiofaftam: amp;nbsp;ad vlti mûtumultuofe, amp;cum magna inuidia défenditpoetam. Hæc amp;nbsp;TrfÓTatrip,amp; iTrtToacrip amp;nbsp;k«t«s SfoÇNp icaæquales habet,, vt nufquam dicas longitudine opens Terentium dclaiTatum dormitafle. Aftus fané implicatiores funt in ea, amp;nbsp;qui non facile à parum doftis diftingui poftintudeo^quia te« nendi fpeflatoris caufa vult poeta nofter omnes quinque aftus velut vnum fierime reipiret quodam« modo:atque diftinefa alicubi continuatione fuccedentium return^ ante aulea fublata faftidiofus ipe* exurgat. Afta plane eft Ludis Megalêfibus, L .Poftumio, L.Cornelio ç o s s. AEdilibus cura ædium habentibus:etiam tune perfonatis L.Numidio Pofthumo^L. Ambiuio Turpione.item modu hnte Flacco Claudio tibijs dextra amp;nbsp;finiftra ob iocularia^multa permifta graüitate.Ec afta eft taco fuc celTu^ac plaulu, atque fuffragio: vt rurfus effet vendita, amp;nbsp;agerctur iterum pro noua: preque ea pre* hum,quod nulli ante ipfam fabulam contigit, oflo milibus fdlertiüm numerarent pœtæ. Prouerbia muica lipe pronuntiata,amp; cantica fæpe mutatis modis exhibita funt.7reoT«T/Kbp Tcfdo-eüTcov nufquä habet:led fuis tantum perfonis vtitur.In hac Terentius delecfac facetijs:prodcft cxêplis: amp;nbsp;v/tia no* minum paulo niordacius,qudm incxteris,carpit. Exempla aytem morum hic tria præcipua proponû •^tjVtbanifcilicetjParafiticijSC militaris. Hæc édita tertium eft:amp;pronuntiata,Teréti) EunUchus: ' qmppe iam adulta commendatione poetae,ac mentis ingeni, notioribus populo.Fafta autem ex dua« busgræcis vna eftlatina.Nam ex Eunucho, amp;nbsp;Colacc Menandrifabulis,nxc Eunuchus Terétiana fcri pu eft,non finecrimine,quód multa in hanc tranflata firtt ex multis poetis laünis. quod totum, per Ptologum purgat atque défendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

ARGVMENTVM EVNVCHT.

Aptaqufdam ex Attica virgonobilis, atque addufta eft, Rhodum: ibi'quc matri Thaidis me* R tecrids ab amico dono data eft, amp;nbsp;educata velut foror vnà cum filia Thaidc. Sed Thais relifta matre,R.hodocum amatore quodam Athenas fe contulit:ab eóque hseres inftituta morcuo, ™ox à milite Thrafonediligebatur nimis.Qui cum Athen is profeftus matrem Thaidis mortuâ Rho« ™ ®mpcn(ret,amp; earn virginem,quam diximus,ab hçredibus moituæ animaduertiffet venu effe pro« pofitamiquanuis ignarus cerum omnium, emit tamcn:amp; dono amatæ Thaidi vexit Athenas. Verum P°l^uamadueniens riualem Phædriam apud amicam reperit: quêper eius abfentiam fibi meretrix ®ondliarat:affirmauit fe non ante daturum promiffam vitginem,quàm Thais foras æmulum pepulif f«.Illaigitut,etfiamaret Phædriam,cupiditate tarnen recupetandæ Virginis amp;nbsp;ciuis Atticæ, amp;nbsp;cpiam â patuula vt fororem dilexerat,excludit Phædriâ.Hinc illc primo irafcitur:póft, accepta fafti ratione, àThaide lenitut : Sc in bidui fpatium fponteconcedens militi,rus proficifdtur.Stat/mque ne ab æmu lo munetibus fuperaretur,Eunuchum amp;nbsp;puellam Parmenoni iubetabiens ad Thaidem deducere.Ve rum Chæreafrater Phædriæ tune ephebus,vifa in viavirgine,inflammatur amoreeius. Atque co eua fit vehemêti atdote,vt pro eunucho ipfe deduccretur ad Thaidem.Hac occafione vitiata virgo:amp; mox tiilis,amp; nobilis cognita,datur vxor Cnæreæ:Phædria verô amp;nbsp;miles riuales, ambo concordes per parafi turn tedditi,communi arnica fine certamine potiuntur. In primo aftu Phædria exclufus à Thaidc, amp;fccum primo,amp; mox cum Parmenone conqueritur fortunas fuas:amp; adpoftremum coramaceufat Thaidem.Rurfus permulcetur abeadem:Sc voluntate digredicns,rusfefe conceffurumin fpatium bi dui effe promittit. nbsp;Secundus aftus,profeftionem Phædriæ continet delegantis feruo deduftionem

Eunuchi,Sc puellæ ad Thaidem .Turn Parafitu loquentcm,perqucm virgo à milite donoamicæ mif« la eft.Tum interuentum Chæreæ amantis virginem,eiufdémquecum Parmenone confilium de eadé potiêda per faUaciam:quia pro Eunucho ipfe fupponitur Thaidi. Tertius aftus charafterem expri« mitmilicis,amp; parafitipcrridiculum colloquium.Tum inuitationemad canam Thaidis.Tum oblatio« nem velut Eunuchi Chæreæ amp;nbsp;puellæ ex AEthiopia per Parmenonem faftam.Tum verba Chremetis ad Thaidem venientis,perdufti'que ad militem. Antiphonis Chæreæque colloquiü de vitiata per do» lurn virgine. In quarto aftu Dorias cum nuntiat iurgium inter militem amp;nbsp;Thaidem:reditum ex vil la Phædriæ:amp; querelam Pythiæ de vitiata virgine ^ud Phædriam: amp;nbsp;eiufdem, ftupentis quod audie« bat.Errorcm ebrij Chremetis:amp; verba petulantia Thaidis aduerfum milité,amp; militis aduerfum Thai dem:parata prælia,ridiculcquc depofita. Quintus aftus hæc continet, querelam Thaidis de vitiata virgine,primocum Pythia, pofteacum ipfo Chærea: Turn interuentum Chremetis atque nutricis: Turn perturbationem Parmenonis per dolum Pythiæ,atque eius indicioper fenem qui rure tfle ad» uenerat,confirmatas nuptias.amp; ad vltimum,reditum in gratiam militis cum Phædria, amp;nbsp;Chærea.

ACTA LVDÏS MEGALENSIB« !♦ POSTHVMIO. Li COR* NELIO AEDILIB.CVRVLIB. EGIT L. AMBIVlVS TVRPIO, L.ATTIL, P RAENES TIN V S, T I B11 S DVA# BVS DEXTRIS;.G RAEG A MENANDRV F A'cT A SE* CVNDA. MODOS FECIT FLACCVS, M.VALERIO^ C» FANNIO COSS* ’

PROLOG VS*

I 0^VI S Q^V A M eü^qui placere fe Rudeat boni's Quampluhmis,amp; minime multos lædere*

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In his porta hic nomen profitetur fuum*

Turn fi quis cR^qui didum in fe inclcmentius ExiRimat eRe,fic exiRimeffciat Refponfum^non didum effe,quia Isfit prius, Qui bene vertendo,amp; eas defcribendo male. Ex Graecis bonis Latmos fecit non bonas: idem Menandri Phafma nunc nuper dedit» Atque in Thefauro fcripfu cauRam dicere Prius vnde petitur aurum,quare fit fuum, Qu amilli qui petit,vnde effet thefaurus fibi, 'Autvnde inpatrium monimentum peruenerit Dehincnefruftreturipfefe,autfic cogitet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Defundusiarn fummihileft quoddicat mihb ‘ 'Isneerretmoneo-amp;definat laceffere* - . .p.,: Habeo aha multa*quæ nunc condonabitur* nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0;

Quae proferentur püR,fi perget lædcre Ità,vt facere inRituit. Nunc quam aduri fumus MenandriEVNVCHVM,poflquamaediles emerunt, Perfecit,fibi vt infpiciundi effet copia.

MagiRratus cum ibi adeffet,occcepta eR agi. Exclamat,furem,non poetam,fabulam Dcdiffe,amp; nihil dediffe verborum tarnen.

C 0 L A c E M effe Neui,amp; Plauti veterem fabulam’ Parafiti perfonam inde ablatam,amp; militis.

Si id eft peccatum,peccatum imprudentia eft Poetae-non qui furtum facere ftuduerit.

Idita effe vos iam iudicare poteritis.

Colax Menandri cft.in ea eft parafitus colax, Et miles gloriofus.eas ié non negat

Perfonas tranRuliffe in Eunuchum fuam Ex Graeca.ied eas fabulas fadas prius Larinas feiffe fefe,id verô pernegat.