As /«lt;?

A^a /// A/e/nei^

^^‘^'^' '^'^^^^^- /^^ J^Z^^ZS^Xi^'Ï^V.^ ^^ ^U^/^f^^

J^^^ ^^ ^zï^/Zh'’ /^4H ^^U^^

^A.^.- ^.^. ^^^^ ^^^_4, 5k,lt;,Z„.

^^4/'/ ^ nbsp;^/-^ i^eŸ^/r^^ /^^^ ^^(^^^/—,

*//^9/- A^. ; , _ .^^^Z^{/^ ^ZÏ-A^W.

.^■fir/ffZi ƒ ^. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^^ A'^aJ'/’^-zJ. -Z^^^/^j,

-^Xh^'A^r z^u^ï^ z^zw^f /?/fi^^

'y^amp;yU’ßÓ;»^'^^^ ^'-Ï^^^ *7114 ;

J/i^i^f^

^'^if^t^^'/C '^^ lgt; - ^i^^^d ç/^^i^/'^/^j^ z/wz y^Z/éf/ïf/',^

Jf4/*Z^ //^‘’ Z?t‘^Z^^Z^ z^^ ^^f^^/-.

^ z^^'Zz nbsp;^^'^- / - nbsp;- -^^ ^^^ ^ ZJ'Z^Z^W.

.^Zf^Zf^^'Z/ '^. ^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;- '^Z({ Z^f/ftzz^z/^if^ ‘Z/^zZ^t^^f^

^-/4^^f4gt;r ^U'^lZz' /^^quot;‘'fz^Zv Z?z(z^^^/^f^ ƒ , //f '^ /Z‘l'f- ^Z^zZt^Z Zf^ //z/^/zzzZ^^^^/;^zMt-. ~^f /2?Äc 5 A e:^ y '^^^rym^;^^^^.,^^

^z^ ^4^Z ^z'jz Ziz/^ 'fgt;Zgt;^Zgt;2A ^ i^/^^ Zf^y^

^ZUf/f^ Z'Zfz/^ /zZ^ y:^Z/f/Z/ ^^^ ^^ ^;!^/'/Zt/fZlL

Z/ó/KtP C^fi^i^)

^/f-//^ * ^- ^^^^^^y^^^^^^ ^^^Jf/'lt; ^'/^/^lt;^'^/^Jgt;^//^ '^ \-^4»^i^ M'^' gt;^^^^ y^^^'

Cy/^gt;-^ Ao, /zy //ea^c/^flt;^

/Ah'i^i ^„7^ nbsp;^^^^ ^^1^ ^

^^{^6quot; ^^ ^iV(^^f- ^^f/1^ ^

y Cfi^i/if ^^uf^ ^ â’Z^aùiuwi^'xrA.,

JiMptn^, 0til ,, Zn fiAh-^ ^t^ Qfi ^^^ Jf^f.

-/«y^A* et^rit ^Mffi ,,,„, f/A^ .^'j/^yiüw4-41, ZUA^^ Zi^r/)^

'U'/fk^ ^A^f^ 4f4i, jü/z^vz/'^r-T^V/M* '

Mlt;^ /a,-. ^/4, ^‘^^ ^^^

j^ar/A' ^ft /f'/^^-

tiefe ^etie^lo^i/óe ^menw^i^^j

/zf J^Z-h^^f-^ 1^^ ^a/zfJ4/(/- -/^t^^ ^/^/^4zzi ^M ^4z‘^ é^y/^M-^iz^Z- /h ^^^^Z-.

zZZz^ ^^ ^^'^ Z^ i^'^i^

^Z’0Mi' Xt^A^ Z/r/^zzi: ^4ZZ^

-^Z^ z/Z^/Z^Z/ZzZl^/^ /W^ ^‘z/z^Z-jarZ’ jff^ -^Z Zz^ ^^^^J^^* tZ^y ‘ZtZ ^t^i^ ^zt/Zzz'

^^^f^z. /.^,J^,

k i^BEid-i2-Â-i-Â--^îÂSE-iiîSïÎÂiiiÂL£;iiÂôÂi-£i-:Lii£iiiij-:«ïi-Æs2^^

J^42h/ /l^4H ^^^Äänfy/ ^,Z^^ /^,I^ fZ/^^c^A^, ?/ 4f4 nbsp;nbsp;^4^ ^^,^ ^zU/^’fy/ ^fi^^i.^ // /ƒƒ /2 .

^z/^/^W/zZ tój. ~h^T , ^^^^^'^^ ^/'

-, /j -z ^,i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

■^fe^/^ ■Ta^^ ^'^Z ^a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^Z/Z 4^^^ /^/Z^/iuf/^ .^^^

l

M MM ^M^^^ ^^^ ^j^^.

^'wf*l’ ^ ^'^^' i/‘’lt;^^ a»i Wz'/ÿÿ/ :^^^^^

^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^ ^^^^^^y/ //^^ /p/^ ^^ Ml'’f tf^'i^t'Zi^/i^ ^/f/^^^ '^ Z^iff/

^0^ ]z^M /p^h //-i^^i^t/fy/ /t^^ ^^ ^^t^/Ti^i/i-^ Z^t^f/t' 4^ Jjtß ^/^ Z^^^^^lr/.^'3‘3.t',

Overgedrukt uit De Navorscher, XLVII (1897), aflev. 2.

OORKONDE EBNER VROUW VAN HODENPIJL,

ANNO 1439.

De eigenaardige vorm van onderstaando, op het rijksarchief voor-Jianden perkamenten oorkonde, doet mij haar, vergezeld van eenige aanteekeningen, mededeelen.

Ie Elizabeth van Haenistede, vrou van Hodenpijl ^), doe cond allen luden, dat in voirleden tijden Jan van Hodenpijl, mijn zoen, dair hi stout opt hof voir die brugge onder den doirn, op mi begeert heeft ende gebeden heeft, dat ie vercopeh wilde al dat ie vercopen mochte ^), opdat ie die heerlicheit in die Lier an mi lossenon mochte, waerom ie vercoft hebbe Pieter Andriesz. derdalf morgen lands, leggende mit denzelven Pieter gemien in vrou Haesges lant gehieten, met ander lande dat ie in dien tijden meer vercofte, dair ie die voirseyde heerlike goede in die Lier weder mede cofte, die in sijnre oirbair ende profijt zijn gecomen. Ende

’) Weduwe van Jan van Hodenpijl, ridder, Hoeksch edelman, 13 Januari 1426 in den slag bij Brouwershaven gesneuveld. Elisabeth, ofschoon vrouw van Hodenpijl genoemd, bezat die heerlijkheid niet ; haar oudste zoon Dirk had ze bezeten, doch vóór den datum van bovenstaanden brief aan zijn broeder- Jan overgedragen. Maar men vindt de echtgenoote of weduwe van een ridder „vrouw”, die van een knaap (schildknaap) „jonkvrouwquot; genoemd. De titel „vrouwquot; schijnt zelfs in tweede huwelijk, met een knaap, niet altijd verloren te zijn geworden. Dirk van do Wale komt dikwerf voor, altijd als knaap; toch zegt hij in een brief van 25 October 1309: „Ic Diederio van de Wale.....make vrouwe Maryen, minen wive, horen Jans wijf was van der Wateringe, te lijftochto .. . .’ Reg. Putten en Strijen met de houten berden, fol. 207 vso.

b Wat zij ten vrij eigen bezat, niet als leengoed.

101 want al dit voirscreven waer is, zo heb ic Elizabeth van Haom-stede voirgenoemt, in hennesse tot een getuge, desen brief besegelt mit minen zegele, int jaer ons Heren MCCCC negen ende dertich, op den eersten dach in Meye.

Uithangende aan een doorgestoken strook het zegel in groene was; het schild gedeeld, rechts de tuinden van Iloden-piji, links de leeuw van Haemstede. Bandschrift: s. lijsbet vä haemstede vrou vä hodenpijl.

Jan van Hodenpijl, ridder, ambachtsheer van Hodenpijl, had zijn vaders, heer Dirk van Hodenpijl’s leenen verheven 24 November 1406 ‘), en huwde Elisabeth van Haemstede, vóór 2 Augustus 1414, want op dien dag tocht hij haar als zijne echtge-noote aan de mindere helft van „yerst die woninge tot Kijswijck, also hi die nu bewoent ^j, met XXXHI morgen lants daertoe be-

0 Reg. Nov. VasaUorum, fol. 30 v^''. Op 12 October 1407 is hij nog knape. Van Mieris, Charterboek, IV, blz. 84. Maar 14 September 1409 noemt graaf Willem VI hem ridder, als hij do uiterwaarden bij Maassluis, met het dagelijksch gerecht daarvan, in leen ontvangt; t. a. p. blz. 129.

’) Reeds bezat zijn vader, Dirk, dit huis vóór 21 Maart (1388) 1384 als vrij eigen, want op dien datum droeg hij het met 24 morgen land aan vrouw Margaretha op en ontving het weder ten erfleen (Reg. Oistervant, lol. 2 rl®), zoonts hij ook 17 Mei 1406, toen ridder, nog 9 morgen aan den hertog opdroeg (Reg. Nov. Vasall, fol. 24 vso), makende de S3 morgen met welke het huis daarna verleid werd. In den tusschentijd had heer Dirk, Hoekschgezind, gelegenheid gehad zijns vorsten, hertog Aalbrecht’s ongenade te ondervinden, naar het schijnt in verband met het vermoorden van Aleid van Poelgeest. In de Thesauriers rekening van den jonkheer van Arkel, jaarsdag (1393) 1394 tot 15 April (1393) 1394, leest men, fol. 32 rt»: „Item Wouter Wellen gegeven emle hi den metsclaers gegeven hadde, die van Gorinchem gesent waren totRijswijc, om Dirc.s buys van Houdenpijl te breken, tot horen teergelde. VI s. VllI d”. Ook werd het slot Hodenpijl (tenzij het huis te Rijswijk bedoeld zij, want de Hoden-pijls bewoonden dat huis; misschien omdat het slot in dien tijd eene ruïne was, in hetzelfde jaar, 1394, op bevel van hertog Aalbrecht verwoest (Wagenaar) Vaderl. Hist. 2“ druk, Ilt, blz. 326). Later moet hij zich weder met den vorst of diens opvolger verzoend hebben. Het buis te Rijswijk wordt, als elders hierin vermeld, nog in 1420 en 1434 tegelijk met Hodenpijl verleid. Vermoedelijk werd bovenstaande brief van vrouw Elisabeth aldaar gegeven.

102

hoirendo, gelegen in den ambocht voirscreven ; item dat ambacht van Hoenpijl mitten thijnze ende anders sinen toebelioren ; item die hofstede tot Hoenpijl mit XXTHI morgen lants dairtoe beho-

Ook in later tijd, anno 1551, wordt nog van dit huis gewag gemaakt als de „hofstede ter Bloete ofte Hodempijlquot; onder Rijswijk, verplicht tot zeker onder’ houd (Cartul. der Hofkapel). Het geslacht Bloete of de Bloot was onder Rijswijk gegoed, en wordt reeds vanouds vermeld. Dirk Bloete was getuige in 1223; Olenta, dochter van wijlen Gérard Blote, ridder, leefde 1246 ; een andere Gérard Blote leefde 1273, en in 1292 wordt gesproken van wijlen Bartholomeus den Bloten, wiens land onder Rijswijk gelegen was (zie Oorkdbk. v. Holl. en Zeel, resp. T, nos 279 en 425, 11, n»s 24-5 en 835; laatstgemelde brief ook bij de Geer, T, n’ 281). In 1389, Oot. 22, verleidt „Willem van de Wateringe, heren Gerrits wijf van Eginondt.....Gerrit mijnen bastaird broeder, die mijn here mijn vader (AalbrecJit, heer van Wateringen, ridder,) gewonnen heeft an Geer-truyden Gerijts Blooten dochter” met goederen. In 1407 verkoopt de graaf een huis te Delft aan Philips Hugo Bloten zoon (v. Mieris, IV. biz. 61) ’t welk deze in 1413 aan de stad Delft verkoopt (Soutendam, Invent, charters Delft, blz. 11). Een brief van 5 Maart 1414, waarbij jonkvr. PieterneUe, Dirks weduwe van Groeneveld, ruim 6Va morgen land onder Rijswijk, aan Jan van Hodenpijl, ridder, verkoopt, werd bezegeld door „Dire die Bloot Gherijts soenquot; (zegelt met drie leliën : s. dieric die bloete), en deze verkoop wordt drie dagen later bevestigd in een (insgelijks met drie leliën bezegelden) brief van „Dire die Bloet Hughe zoen, scout in den ambocht van Rijswijc.” (Dit land, met 6 morgen, 30 April 1431, door heer Jan’s weduwe, Elisabeth van Haemstede, van haren neef Willem, heer van Naaldwijk, gekocht, werd door haar zoon Johan van Hodenpijl, heer van Haemstede, 15 Juli 1457, als alles liggende op Ockenberge in het ambacht Rijswijk, verkocht aan de abdij Rijnsburg, onder welker oorkonden (op het rijksarchief) de bedoelde drie verkoopbrieven aanwezig zijn). Ook elders en later wordt het geslacht Blote aangetroffen.

Vermoedelijk heeft het bedoelde huis in vroege tijden aan de Blotes toebehoord en ook aan hen zijn naara ontleend, die tijdelijk mot dien der bezitters en bewoners Hodenpijl verwisseld werd, om later in „huis te Bloetingequot; weder te voorschijn te treden.

Ook schijnt een Hodenpijl zich naar dit huis genoemd te hebben, zooals kinderen zich soms naar goederen huns vaders noemden. In het Cartul. van de Johanniter Commanderij te Haarlem (prov. archief Utrecht) art. 831 (fol. 331), in een schepenbrief van 26 Aug. 1403, ontvangen „Huglie Blote ende Jan van Hout, ghebroeders, hare Dirox twie zonen van Hodonpijll” geld in den zoen „heeren Plorijs doot van don Houdt, priesterquot;. Wellicht ook bevonden zich Blotes onder hunne voorouders en is het huis door erfrecht aan de Hodonpijls gekomen.

103

rende” *) enz., terwijl Elisabeth tenzelfden dage, bij opdracht van haar vader, Floris van Haemstede, ridder ^), verleid wordt met honderd ponden uit de tienden van ’s Gravenzande ®). Genoemde Jan van Hodenpijl wordt door hertog Jan van Beijeren ,upten Jairsavont” 1420 (31 December 1420) opnieuw beleend o. a. met do ambachtsheerlijkheid Hodenpijl, alsmede „sijn huus tot Rijswijc mit de hofstede ende mit 33 morgen lands” '‘). Ook zijn zoon Jan wordt met het ambacht en gezegd huis, benevens andere goederen beleend 12 Aug. 1434, bij opdracht van zijn oudsten broeder Dirk van Hodenpijl ®), die na den hier beneden vermelden wederkoop in het bezit van de bedoelde leengoederen was gekomen.

Blotinge (thans geheel verdwenen) wordt in van der Aa’s Aardr. Wdbk. vermeld als vroeger een aanzienlijk huis met groeten hof en veel geboomte, ’tgeen overeenkomt met afbeeldingen in het gern, museum te ’s-Gravenhage aanwezig. Deel V, blz. 626 zegt van der Aa, dat ook het slot Hodenpijl. Huis te Bloot genaamd werd, maar dit moet eene vergissing zijn, ontstaan uit onbekendheid met het feit dat het huis te Bloot langen tijd Hodenpijl heette.

') Reg. Nov. Vas., fol. 119. Reeds ontving zijn vader Dirk ambacht en hofstede „alst hem anquain van zinen vader”, 23 Aug. 1376. Reg. till Aelbrecht, fol. 172.

^) Aangaande de Haemstedes zij bij deze gelegenheid gemeld, dat zich in de doos Schieland, 1342—1592, op het rijksarchief, een brief bevindt, gedateerd 28 ,Tuli 1344, waarbij „Arnd van Haemstede, here van Moirmont, ende Margrete van Symonskerke, vrou van Moirmont,” negen morgen land verknopen ,in den Ketel te Sciedamme, die Mathijs Renghairts sones warenquot;. Mathijs Renghairts was de vader van Margaretha, blijkens een stuk van 10 April 1341 (Reg. E. L. 32, fol. 12 r^f), waarin ook haar man genoemd wordt. Van twee zegels in bruine was aan losgesneden stronken, is van dat der vrouw slechts een klein fragment aanwezig, terwijl Arend’s fraai zegel een boom vertoont, met ter rechterzijde een schild met den leeuw van Haemstede en links een dergelijk schild met drie gespen (Soetelingskerke?). Het randschrift ia gedeeltelijk afgebrokkeld. Arend en zijne vrouw worden bij SmaUegange. blz. 682, en in andere genealogieën niet vermeld : bij van Mieris, Charterboek, 11, blz. 692, komen deze Arend, en Florens, heer van Haemstede, 21 Juni 1345 voor als ridders en neven van den graaf; zij zijn dus zonen of kleinzonen van ridder Witte van Haemstede, bastaard van graaf Floris V. “) Reg. Nov. Vasall, fol. 119 vso.

■*) Beijeren Leenboek 1413—1420 fol. 15v3o.

°) Reg. Philippus A. fol. 33 vso.

104

Het is mij niet gebleken op welke vroegere transactiën^ van pandschap of anderszins, vrouw Elisabeth’s brief doolt.

Hertog Philips van Bourgondië gunt en verkoopt (voor twee duizend Holl. Wilhelmus schilden), 24 Juli 1426, aan Lijsbeth van Haemstede, vrouw van Hodenpijl, weduwe van Jan van Hodenpijl, ridder, en haren kinderen die zij heeft bij haren gemelden man, alle de goederen ^) welke haar man verbeurd had, ter zake dat hij zich tegen den hertog wapende en streed te Brouwershaven ^). Den volgenden dag vergunt de hertog haar, „zoolang deze vrede duurt, geen dienst te doen, noch oncosten te gelden,” rakende de als boven door haar teruggekochte goederen ®).

Het is evenwel zeer onwaarschijnlijk dat de Lier onder de door heer Jan van Hodenpijl verbeurde goederen begrepen kon zijn ; het blijkt niet dat hij in die heerlijkheid geïnteresseerd was, maar integendeel dat zij in 1426 aan anderen toebehoorde. Zijne echtge-noote, vier jaren later er mede verleid, schijnt er vóór dien tijd geen belang bij te hebben gehad, en bovendien zou haar eigen leengoed niet noodzakelijkerwijze door deze verbeurdverklaring zijn getroffen.

Bij opdracht van Floris van Haemstede, ridder, heer van Haemstede, Montegijs en Hautert, werd vrouw Elisabeth, 15 Juli 1430,

’) Zonder eenige omschrijving.

h Reg. Jan van Beijereu, X, fol. (89) 90 vso. Van Mieris, Charterboek, IV, blz. 845. Dit wordt als volgt verhaald in de Trésoriers rekening, beginnende met „Uutgegeven van soudyen bi tiden dattie here van Lilladam (de l’Isle Addin') capiteyn (lefferbevelhebber) was,quot; loopende van 27 Sept. 1426 tot 27 October 1427 (rijksarchief), fol. 29 vs“: „item so waren alle heer Jans goede van Hodenpijl, leen ende eygen, verbuert tegen minen genadigen here, overmits dat heer Jan mede in den strijt tot Brouwershaven was teghen minen genadigen here mitten Engelsoen, dair heer Jan voirs. doot bleef. Welke goede voirs. mijn ghenadige heer weder vercoft heeft der vrouwen van Hodenpijl ende horen erven, na uutwisinge der brieve die si dair of heeft van minen genadigen here voirs., ende dat bi heren Roelant van Uutkerken gedadinct was om IPquot; Wilhelmus Hollantse soilde, facit 11“ LXVl ® XtlI s. IIII d.’ De heer van Uitkerken heeft namens den hertog meer zulke aangelegenheden geregeld. In het onderhavige geval schijnt de betaling eerst eenige maanden na den datum van ’s hertogen brief te hebben plaats gevonden.

“) Reg. Commissiones B. R. Bourgogne, 1425—1427, fol. -50.

105 door den hertog beleend met half de heerlijkheden van de Lier en Zouteveen, met pachten, renten, tijnsen en ander toebehooren ’). Heer Floris was 30 November 1410 met die halve heerlijkheden beleend geworden, als hem aangekomen van heer Jan van Haem-stede, zijn broeder ^), en op 2 December d. a. v. tochtte hij zijne echtgenoote, Johanna van Borselen, aan veertig Engelsche nobelen uit die heerlijkheden ®).

Zoude vrouw Elisabeth dit leengoed sedert 1430 verpand hebben? De uitdrukking „in voirleden tyden” in haren brief duidt schijnbaar op een langer verleden.

Terwijl de Haemstedes eene helft der genoemde heerlijkheden bezaten, bevond de wederhelft zich in het bezit der Nijenrodes.

Op 14 Aug. 1412 wordt jonkvrouw Yde, heeren Dirks dochter van By’ant, echtgenoote van Jan van Nijenrode, bij opdracht van Ottu van Nijenrode, ridder, den vader baars gemaals ¹), beleend met al diens recht op de goederen van de Lier en Zouteveen, m. a. w. de helft dier heerlijkheden, edoch met dien verstande dat in geval van overlijden van jonkvr. Yde, zonder kinderen na te laten uit haar huwelijk met Jan van Nijenrode, deze of zijne erven het recht zouden hebben die goederen te lossen met drie duizend Rijnsche guldens, de som haar door haren vader ten huwelijk medegegeven °).

Zonder dat zulk geval zich voordeed, bij het leven van jonkvr. Yde en terwijl kinderen uit gezegd huwelijk aanwezig waren zijn deze leengoederen toch in het bezit van Jan van Nijenrode gekomen, want op 26 Maart (1438) 1439 wordt hij door hertog Philips van Bourgondië verleid met half de ambachten van de Lier en Zouteveen met allen toebehooren, na zijn dood op zijn

’) Reg. in Beijeren IX, fol. 122.

“) Reg. Nov. Vasall., fol. 71 vso.

¹

T. a. p. fol. 72.

‘) Volgens Berichten Hist. Gen. te Utrecht. IV, hlz. 29, 37, 40.

®) Reg. Nov. Vasall., fol. 90. gedagteekend 0. L. V. dach Assiimptio 1412; te vinden bij van Mieris, Charterboek, tV, blz. 211, naar het oorspronkelijk, met „avondtquot; in plaats van „dachquot;.

106 zoon Jan van Nijenrode over te gaan, doch onder verband van de lijftocht, met welke jonkvrouw Yde door haren man, eerstgenoem-den Jan van Nijenrode, tenzelfden dage, 26 Maart 1439 ') wordt getocht aan de mindere helft van half die ambachten met allen toebehooren ^).

Aangaande vrouw Elisabeth’s brief valt nog op te merken, dat daarin onder „de Lier” ook Zouteveen zal moeten worden verstaan. Deze Delflandsche, in elkanders nabijheid maar niet bijeen gelegen heerlijkheden, werden oudtijds steeds samen bezeten. Reeds 28 Juli 1282 werden zij door graaf Floris V, in ruil voor andere goederen, gezamenlijk aan Jan Persijn, ridder, afgestaan ®). Vrouw Elisabeth wordt dan ook, als boven vermeld, in 1430 met de helft van elke dier heerlijkheden beleend.

Nog wensch ik te wijzen op een tweetal oudere oorkonden betreffende het geslacht Hodenpijl, dan waarvan bij van Leeuwen, Bat. 111., blz. 985, wordt gewaagd.

De eerste Hodenpijl, aldaar vermeld, is Arnoud ; graaf Willem III doet, 30 December 1323, uitspraak over het voorofferen tusschon Arnoud en zijne broeders (niet bij naam vermeld) eenerzijds, en Jan Coppaerts (van Schipluiden) anderzijds ¹}.

In het archief der Oud-Bisachoppelijke Clerezy te Utrecht, in bewaring bij de rijksarchieven aldaar, berust eene oorkonde van 2 Mei 1315, waarbij „ Wi Jan van Hodenpil, raetsmanne ende...... scepene, in Delf orcundon dat.... (zekere renten aan de proosdij Koningsveld geschonken worden) .... bezeghelt met onzen zeghelen int jaer ons Heren MCCC ende vijftiene, des Vridaghes na zente Marcus daghe”.

Deze Jan v. Hodenpijl moet, raadsman ®) der stad zijnde, te Delft

’) Hij bedient zich dus van den jaarsdagstijl. “) Reg. Philippus A. fol. 106. h Oorkdbk. van Holland en Zeeland, 11, n“ 461.

¹

Reg. E. L. 1, fol. 39 vso. Blijkbaar was Arnoud toen knape, maar dat hij later ridder werd, blijkt uit een brief van hertog Willem, die hem „heer” noemt, als hij hem en Jacob zijn bastaard, 20 Febr. (1354) 1355, vergiffenis schenkt voor hun wangedrag. Reg. E, L. 25, fol. 52 vso.

‘) De raadsmannen, raden, werden oorspronkelijk door di schepenen uit de voorname ingezetenen gekozen, ten einde hou in het re.ei i ringswerk bij te

107

gewoond hebben, en onder de aanzienlijkste burgers gerekend zijn geweest. Bij den vorst heeft hij het evenwel verbruid, vermoedelijk ter zake van Hoekschgezindheid ; hertog Willem verkoopt 15 December 1352 aan „Dirc IJsbrantssoon een huys ende erve {te Delft) dat Jans .van der Made was ende Jans van Hodenpijl, dat zij jeghens ons verbuert hebben,......an die Ouddelf....” ^) Maar op 12 April 1355 (Zond, na Bel. P.) schenkt de hertog vergiffenis aan „heren Janne van Hodenpijl” ^). Hij is dus in den tus-schentijd, vermoedelijk in dienst der Hoekschen, ridder geworden ^j.

Zijn zegel, aan gezegden brief gehecht, vertoont het bekende wapen van Hodenpijl, doch met een barensteel boven in het schild. Hij was dus een jonger zoon, en vermoedelijk een der broeders van Arnoud, van wie in 1323, als boven, sprake was.

Eene andere oorkonde, van 12 Augustus 1322 *), waarbij „Jan Coppaerdssone van Scipleijdo” ®) zijne vrouw Sophie van Naaldwijk, tocht, noemt o. a. als belendend land onder Schipluiden : „Plorens land van Hodenpijl.” Deze Plorens was waarschijnlijk insgelijks een der broeders van Arnoud.

’.9 Gravenzande. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;james ue fremery.

staan, en waren hun ondergeschikt. Maar na verloop van tijd hebben zij zich door hunnen nuttigen werkkring, waarin zij zich langzamerhand een grooter aandeel in het uitvoerend gezag vonden toegekend, tot een rang (later in het burgemeesterschap opgelost) boven do schepenen weten te verheffen ; vandaar dat .lan v. U. hier vóór de schepenen wordt genoemd. Vgl. Kruin, in Bijdr. Vadert Gesch. 3» R. V, blz. 214, en in verband daarmede, deel 111, blz. 20-3.

') Reg. E. L. 25, fol. 19 vso;

“) T. a. p. fol. 61 vso. Hij uroest voor deze gunst 800 oude schilden betalen.

’) Van Jan v. H. Arnoudsz. kan hier geen sprake zijn, daar hij, volgens van Leeuwen, in 1369 nog als knape wordt vermeld.

■*) Reg. E. L. 1, fol. 25 rt». Alle door mij aangehaalde registers berusten op het rijksarohief.

“) Reeds hierboven vermeld als twist hebbende met Arnoud van Hodenpijl, over het voorofferen in de kerk te Schipluiden, waarbij hiatstgemehle boven hem den voorrang verkreeg, en boven beiden Arnoud van den Dorpe, omdat deze baljuw was van Delfland en Schieland, en in of onder Schipluiden woonde ; v. Mieris, t. a. p. tf, blz. 299. De brief is afgedrukt in Nav. XL, blz. 274. Ook bij v. Mieris, t. a. p. blz. 138, maar onvolledig en met foutief jaartal

As /«d^

A4gt;. //ƒ

^ft ^a/z'*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^^^„^^'ZW' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^'/^tf2^

^/iv^ ^^j^ -^y^iMK

^ A ^i-gt; ^ ^^y^, ^^ ^:^^a^ 4^/flt;kj/

1/r^^i^ J^Âf nbsp;nbsp;nbsp;/e^/z^ ^^/^^^/^.2^

/z/^4^ Z /^^ //^z444 4 Z^Z .^zgt;^z/^^

^f^M%/J'^/A^/r/J :^^ ^^^^t- ^ ^^^f^ ✓^^ ^y^ /f^/^if T^^^«t4 -i-^^lV^l^^

Ji^f^

Hi ,g25^

//o^^eequot;^

^t'' ^A^Z' ^Ai^A ^f^.^J^yf^ ^^/ Z^J'^ ^f^/^A-^/ ^^t^t^ ^/tJ

, ^^(.^ ^t^ityt^lZ ^t^^/t^

'^Ain Z^^iflt;Xzgt; /^//i*/i!'

^'t^^ ^f^l^ ^/h^lz/i ^^(S/z lihi^ ^f^^ 'f^^fi^n^A /ffh ^y^l^ / Pi^iU ^d ^5 ^ATt^

^Atfi^^ 0 ji^Ai^ ^t^/hf^i^ .

Hs z^zSquot; Cr^^j} Ha //y Z^O^Cb/^

. J-^üZ/au J / -ir^ ^^i^^x

Z^/r/Za/jJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

zW/^^'A*^ T^ZT^zA. ^^^M'^ ^lt;h^^^.

ÿfi/Afvvfi ^'M ^/^^^^, t^^ '^/:^^ 4^ ^i^'^

Hs /S^Sgt;

^Û. f^O

!^y*£quot;^^^ ^ lt;z^^^ i^, Æ/l/^v-^^^/v^Sz^X^

^/^Ä^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/■^^/^/^âlt; lt;^^Ä^ - 5zÓ«/Zx?/e.^ Ï'X^w.ii. .^

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6u4Z^^4üL LbMr’fe*.**!, 1

\\;tL*^ v^* Hn»«.t ,^\lt; 'AHKZ’ J3f3 fitrf ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q

^iconic.

JithS^^igt;it^^JpnJ‘^0^'^ ^^ti^ f-t^ '^s.^^a-riÇi^.t/ ^^J^ Zjfi^a^^' k^X J^^^i^ ^a^ «Z^^^^'quot; h^ i

^^^^ ^^ ^ùv^^^^ ^^ '^t^ 444'^^^^ ^^O^frft^^ ^v ii^ )3/3, ff^f 'h,^^ ^'^f^^^/û

O^^nL ifn^ ^^‘^'^^^ / ^ 0^^Y'^^41^^l4iMr^ ^^ f f^ iZfiAHi^

^f^ 4fe^ ^ü^H^f^^ ^ (f/^^ ^/^£f^'^^ ^^t-^^ ^^i/^^ ^ /fc^-fu^/ ^^t~(M,'£(f fm^ ^»h^ ^^’y ^^ ^^'fÄfß^in

^i'*'' a*m^ f^éa. Ciyfi^^ f^it^

'^‘^ /^A'wVi^^t^4i})^i^ J^^J^ q^^i^. -^^0tr/óM5 4tlt;i«lt;^ ^^ ^o ‘t ^^^fMy k^ (U/jg’ ^^'Ü^ k- il.'OJy ^^i f g^ 3,{^ £j,t ^J^^\y^^ ^i*4^ C^r^,V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

A'ftwXM^,

{^-UntvU^:^^