Loci theologici viri clariss. D. Vict. Strigelii. : Quibus Loci communes reuerendi viri, D. Philippi Melanthonis, illustrantur, & velut corpus doctrinae Christianae integrum proponitur. In vsum docentium ac discentium doctrinam, quae est Ecclesiae Christi propria.

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

bruire ano mmnorr crexurarea cuTreworr Vccccldpc CT^idTzrn^erdcfufpccnoncwifGir*

doe uitabumana luprcrram^A4eminci'unr rvirfuin quodfenpru c^ Corpuf quodcorrupiiT .uilt;jmu4T aniTTLtm- eedepnmre rerrena babi mno fenfum muira coyxarrcc^GOcTnincrinTt clt;i mccuxinr • c^ cernrudmem fibi inïçpTnrtTtrc

INCLYTO AC GE NEROSO, COMITI AC DOMINO, DOMINO-H E R M A N N O COMITI IN S EI N, amp;c. Domino in Hachenberg,amp;c. Domino fuoreuerentercolendo,

LTBRiamannusagitur,incIy-te amp;gcnerofe comes, cùm à tua Gcnerofitatc benignè in-uitatusadftatumEcclefiarum tuxditionisinfpiciendum, amp;i amicitiamcumminiftrisvici-nis contrahendam, ex Naffo-

^^^Â^^^fl^2^^ uicnfi comitatu, vbi turn c-ram,inarcem G. T. Altenkirch veni , comitatus viro verènobili, pietate, eruditione, amp;nbsp;fide ornatifiimo D. OttoneGrunrodio. Accidit autem turn opportune vteo ipfotemporead T.G. venircm, quo præcipui ex miniftris T. G. iuflu conuocati erant, vt in Examine Theologico exploratio fieret profedus quorundam, quiminifteriofacro initiandi erant. Non folum igitur flagitanteG.T. fed etiam miniftris ipfis, qui conuenc-rant,petentibus,facilèàmeimpetraripafîusfum,vtcœ-tuiminiftrorummeadiungercm,amp;diemillumferè in.-tegrum cùm alios interrogantes audirem, turn iuflus ij)fequoque ex candidatisnonnulla quærerem, quæ ad

E P I s T o L A erudiendos il los, amp;nbsp;confirmandos in veris fentcntijs do-ftrinæ neceflariæ,prodefle iudicabam.

PræcipuæpartesinexaminandotiimerantD.Sar-cerîjSupcrintendentis,Erafmi filij, amp;nbsp;cura cæteri ple-riquePaftorespermutatisvicibus quædam interrogan-doproponebant, tùm veroduoinprimis crudité acpiè multa explicabant,D. Adamus, amp;nbsp;D. Wigandus, qui fummi Theologi D.Zachariæ Vrfini auditor aliquan-dofucrat. Quanquam verofubindeindifficilioribus quibufdam locisexplicandis,mcumctiam, quafi Sym-bolum rcquirebatur, in quo libenter gratificatus fum paftoribus,id amicèpoftulantibus.'potiffimum tarnen, cùmadlocumdeSacramentisperucntum eflet,fcriôac diligenteràmc D.Sarceriuscontendit, vtonusqua:ren-di amp;nbsp;explicandi in mcreciperem,quod,ne fidei meæcô-fcflionemdiffimularevidcrer,recufarenondebui.Q^æ-rcndoergoamp;explicando, ingenue ac libérédixi de Sa-cramentis,primùm in genere: poftea cumin (peciepau-ca quædam D.Sarccrius de Baptifmo addidifler,rurfus in me interrogandi labore translato, horas fermé duas impendidoélrinædecœna explicandæ, vrgentibus fra-tribus, amp;nbsp;vehementer infl:antibus, vt controuerfiamto-tam.de qua noftro feculo acerbiffima certamina extitif-fent, copioséac folidé exponerem. Idque co magisgt; • quodinillo confeflu nonnulli ex paftoribus adhuc in-terfe diffentire de hoc rcligionis Chriftianæ capite vi-derentur.

Recitaui ergo bonafide fummam totius contre* uerfiæ de Cœna Domini,amp;reieâis ac remotiscalu-mnijs,quibus falso oneratur ab improbis veritas, non de Chrifti omnipotentia ac veritate, non de corporis Chrifti in légitimé vfuCoenæ præfentia amp;nbsp;manducatio-ne, fed

ne,fed de fenfu,atque intellcdu verborum inftitutio-nis,amp;demodo præfcntia:,ac nianducationis, quæri in hoccertaminedixi.

Acdevcrbisquidemillis: Hoc eft corpus meum, I«' quod pro vobis traditur : Hie calix eft fanguis Noui T,c-ftamenti, qui pro vobis eifunditurin reniiflionem pec-catorum, triplicem interpretationem efle oftendi, de qua hodicpotifliniiimpugnaretur interPapiftas amp;nbsp;Eu-angelicos ; Vnam, deTranflubftantiatione, qua non re- !.. linquitur panis efle corpus Chrifti, fed panis mutatus feu annihilatus fieri elTentiale corpus Chrifti afleritur, quod mon,ftrum iam pridem abEcdefijs EuangeJicis cxplofum eft .• Alteram, de Confubftantiatione,feu, 2, vt Occam loquitur, de Coexiftentia corporis ad locum panis, quamexfcholafticisquofdam,nifi Romans Ec-clcfisauthoritasobftinflet,magis probafle conftat, ex quibusPetrura deAliaco citât D.Lutherus,Cardinalcm Cameracenfem,qua paniquidemfubftantianonadimi-tur,fedcùm ad explicationem rei peruentum eft, non tam pani Euchariftico nomen corporisChriftirclinqui-tur,quàm corpusipfum mefle, vcifubeire,vel coexifte-rc dicitur in, vel fub, vel ad locum panis Euchariftici,. non modo contra lireram,fcdetiam contra J'/aw/arnati-uam verborum Coens, qus non locum, vbi corpus Chrifti exiftat, fed vfum amp;nbsp;officium panis ex ordina tio-neChriftideferibunt. Tertiam,quam veteres ortho-doxifcriptoresanteinitia regni Antichrifti conftanter retinucrunt,de vnione Sacramentali, qua fecundum Sacramcntalis prsdicationis modum panis affirmatur effe corpus Chrifti, ncque ob fubftantialem aliquam mutationem panis, nec propter affixionem corporis Chriftiad locum panis. fed quia Sacramentum, id eft,,

'tcftimoniumjpignus,atque figillum, imo amp;nbsp;medium, acinftrumentum eft,diuinitusordinatum,in cuius vfu ,obfignatur,atqueetiamexhibetur, feu applicatur crc-denticorpusChrifti,amp;omniaipfîusbcneficia.

Inter hasergo interpretationes diuerfas, ( cùm vc-' mm effe plus vno non poffit) tertiam hanc orthodoxani effe,oftendiexfine inftitutionis, feuintentioneChrifti» nonaliudnouum corpus, autnouum qucndamChri-’ ftum,fiucexpane faftum, fine fub pane lubftantialiter dclitefcentem,fed myfterium,feuSacramcntum fui cor porisApoftolisamp;Ecclefiæcomraendantis,donec vcni-at. Item excollatiortc verborurnde Calice,quæ apud Lucamamp;Paulum commemorantur: Hic Calixcft no-uumTcftamentuminmeofanguine,idcft, eftresilla,i'n cuius vfu fit applicatio noui Teftamenti, feu promiflio-nisgratiæ Prætereaetiam ex ipfius Pauli expofitione: Panis,quem frangimus,eft wyawÄ corporis Chrifti, ficut Idolothyta funt Mivavinrav S'a.ijj.oviav.'Et ex omnium locu-tionumSacramentalium interfecomparationc,inqui-bus propter certitudinempromiifioniSjamp;exhibitionis, reifignatxnomen prædicaturdefigno vifibili. Dcni-nique cxvniuerfali veterum fcriptorum confenfu,qui panem nominant corpus Chrifti fecundum quendam modum,amp;,vtLutherusinEfa. commentarijs loquitur, figura quadam fermonis, non quidem euacuante Sym-, bola, aut communionem corporis Chrifti tollente ex vfu Cœnæ, fed amp;nbsp;promittentc,amp; confirmante exhibiti-onem,amp; applicationem corporis Chrifti ad fingulos, qui hoc Symbolo panis Euchariftici légitimé vtuntur.

j i. Deindc,demodo præfentiæ,ho£ in controuerfia pofitum efledixi .-An propterpanemadfit corpus ChriJ til in vfu Cœnæ, an veró proprer hominem. AePapi-lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiasqui-

Äasquidcm,amp;fcholafticos (vt promiflionem hominf fadanijadSymboluni quafi deificandum detorqucrenf, nectàinSacrainentumChrifti,quàm Chriftum ipfum, aut certè operculum ac tegumentum Chrifti, effeho-minibus perfuaderent) ipfius effentialis, feu naturalis corporis Chrifti realem præfentiam commentos fuilfe oftendi, fiue fub figura amp;nbsp;accidentibus huius panis, vt tranflubftantiatoresloquuntur,fiue fub paneipfo,reti-nentefubftantiamfuam,vtfchoJafticiconfubftantiato-resfentiunt. Quorum tarnen opinionemLanfrancus amp;nbsp;Guitmundusnondubitant Impanationem nominate: Eamqueamp;FormulaConcordiæ inter D. Lutherum, amp;nbsp;ThcologosfupcriorisGcrmaniæconflitutajappcHatio-ne localis indufionis ^laffnShjj reijcit.

Qmaveróvnoinconuenientidato,infinirafcquun-turabiurda,amp;errorfoecunduseft,demonftraui,J'ïf J^(à%Â-rw)zdiflentireeos, qui talem præfentiæ corporis Chrifti modum^fiueftibaccidentibusjfiuefub fubftantia panis-Eucharifticiftatuunt.

Nam amp;nbsp;de caufa ipfa corporalis iftius prælêntiæ in hoftia,vt loquuntur, fiue tranftubftantiata in corpus^ Chrifti, fiue corpori Chrifti fubftantialiter copulata,a-lij aliter fentiunt: Papiftis ad vim confecrationisrefe-rentibus, quöd ad verborum pronuntiationem, certo-modo fadam, corpus Chrifti ibi efte incipiat : Alijs,qui-lt;bus hoc magicum videri folet,ad vbiquitatera confugi* entibus, qua corpus Chrifti vel ex reali,feu phyfica com-municatione Idiomatum, vel ex feflïone ad dextram Dci,perpetuó vbiq; fit,atq; ita etiam in pane,antcquam confecratiofiat, cuiushuncfolummodó vfum efte di-cunt,vtvoluntatem Chrifti patefaciat,quôdibiamp;quæ-ï^gt;5^manducaricorpusfuumvelit. Nam alioqui Sein

E P I s T o L A cnfc, amp;nbsp;in laqueo, amp;qualibet creatura corpusChrifti cf-fe : vbi tarnen non veli t à nobis manducari, quia tantum depane ifto voluntatem fuam ficpatefecerit.

Rurfus veto, qui ad confecrationis vim referunt prafentiamiftam, vehementer anxij\atquefoliciti funt de tempore, feu mora, feu duratione illiuspræfentiæ. Aliqui tamdiucorpus Chrifti adeïfe dicunt, quamdiu guftuspanisinoredurat:alij eoufque, donee in templo decantetur,Itemifraeft.Papiftxctiam extra fumtionem tam diu corpus Chrifti in figura, feu accidentibus hofti» præfensmanereaffirmant,quamdiufpecies external,feu accidentia rcliqua maneant.

Qnæcùm omnia fint plena impiarum perplexita-tum, amp;nbsp;fundamentum præcipuum totius idololatria, qua coIiturinPapatuDeusMaozim,horribilicumcon-tumelia Chrifti, in repofitione, circumgeftatione, ele-uatione,adoratione, oblationepanis confccrati,amp; to-ta illa cumulatione Miffarum : non aliam dixiorthodo-xos icriptores veteres agnofcere in facra Euchariftia prx-fentiamChrifti,quàm quead légitimé S v m e n t e s per-tineat. Propterhosenim,ficut promifit,fcaffuturum in hac Cœna ; ita verèadeft, ac in vfu, amp;nbsp;fumtione Sym-bolorum (qux naturam fuam non mutant) obfignar, exhiber,amp;applicatercdentibusfuum corpus amp;nbsp;fangui-nem, viuificando eos ad vi tam æternam.

Hanc dixi,non effe otiofam,non momentaneam, fed efficacem,amp;perpétuant præfentiam, qua ita fefe v-niat, ac copulet Chriftus légitimé vtentibus hac Coena, vt perfidem incordibus noftris habitet, amp;nbsp;nosin ipfo,amp; ipfe in nobis fit, iuxta diétum Hilarij : Hæefumta amp;nbsp;haufta efficiunt, vt ipfe in nobis, amp;nbsp;nos inipfofimus. Hancprxfentiam,amp;efficaciam Chrifti in nobis oftendi talem

DEDICATOR! A. talemaborthodoxisponiquænaturæ regniipfius con-ueniat,atqueabilla,quæ in verbo Euangelij proponi-tur,fpccie non différât, neque cœlcfti gloria: ChrilU quidquam déroger, amp;nbsp;human® natur® veritatem non aboleat.Ethancviuificampræfentiam,quænonadElc-menta,fedad fumentes pertincat, copiosè demonftra-uiad orancs circumftantias prim® Cœnæ congruere, amp;nbsp;huic adftipulari canonem omnium articulorumfidei, de veritatecarnisChrifti, deque ipfius in coelum afcen-fione,amp;fcffioneaddcxtramDciincoelis, amp;nbsp;de reditu i-pfiusadvniuerfalciudicium.

Centra veró prorfus inutiles amp;nbsp;perniciofas effe ri-xasillorumoftendi,quiineooccupantur, non tam, vt doceant, quomodo fe homini communicet Chriftus, propter quem adeft in vfu huius Sacramenti,quàm quo-modofecundumPapiftas,corpusipfius fuccedat in locum panis, óefub huiusaccidentibus tradetur manibus facerdotum,amp;poftearepolïtusin capfulis permancat; Aut certè (vt alij, qui tranflubftantiationem répudiant, fedcandem tarnen præfentiam corporalem cum Papi-ftistuentur,nonquidemfubaccidentibus,fed fub pane ipfo,) quomodo fubftantialitcr Chriftus pani fe iungaf, inpanelateat. Qupd, vt erroris fui opinione fafcinati obtincant,non verenturamp;nouosarticulos fidei ,atque adeónouumChriftum,incognitumProphetisamp; Apo-ftolis, qui nullam veri corporisproprietatem habeat,amp; qui nuUa ex parte nobis fit ó^ow«^, Ecclefiæ obtrudere, amp;nbsp;miratula fine fine, amp;nbsp;numéro, tanquam fomnia com-minifei acfingere,amp; ne iaduram fuarum imaginatio-numfaciant,cœlum terræ amp;nbsp;inferis mifcere,amp;replere onania tumultibus, elamoribus amp;nbsp;perfçcutionibus dif-fentienUum.

Poftremo , de modo manducationis corporis^ Chrifti in Cœna, duo hæc contronerti dixi : Nùm ex opcrcoperato,finefide,manduceturipfi(rimumcorpus Chrifti, idque modo corporeo , oraliter, labialiter, dentalitcr, (ficenim loqui quofdam nonpuduit:) Et,. Num impij,Epicurçi, «84«, hypocritæ, qui omni fide de-ftituuntur, corpus ipfum Chrifti percipianf, amp;nbsp;huius Kotvayicifruantur ïVtrdmque oftendi afferere nondubi-tafTe tànacos, qui tranflubftantiationem,quàm qui con-fubftantiationcm,^fiue inclufionem localem ponunt. Extat enim formula Reuocationis Berengario præferi-pta, in qua verum corpus, amp;nbsp;fanguis Chrifti, non folùm in Sacramento, fed amp;nbsp;in veritate, manibus facerdotum tradari, frangi, amp;dentibusattcridicitur. Dcquoglofla luris Canonici non inepte ait : Niftfanèintelligashæc verba,inmaiorem incides hæreftn, quàm Berengarius habuit. Notum eft etiam, ante annos non multos quæ-ftionemindigniflimam Ecclefia motam efte ab aliqui-bus :i An corpus Chrifti in ventrem defcendat. Et pro impiorummanducationc,qua veri corporis Chrifti re ipfa participes fiant, multi etiamnum, tanquam pro arisamp;focis, dimicant.

Longèveróaliam dixi fententiam fuifle veterum. fcriptorumorthodoxorum Ecclefiæ, qui, vt res diftin-d:x£untinEuchariftia,terrenaamp;coeleftis, fignum amp;nbsp;res fignata , fic vnaraquamque rem fuo modo accipi in vfuCoena;lcgitimodocuerunt,quoticspropriè, amp;nbsp;fine figura loquuntur. Nam Symbola afpedabilia modo corporeo, amp;fenfibusexternisobuio,atque ita manu amp;nbsp;ore corporisaccipi, atque intra vifcera noftra recondi, amp;abfumi ; Corpus veró amp;nbsp;fanguinem Chrifti, quemad- i modum amp;nbsp;beneficia huius omnia, id cft, meritum amp;nbsp;ef^ ficacianv

ficaciam, quæ àxo/ww^tcorporis feparari arque feiungi nonpoflunt, non oris corporei, neque ventris,fed ani-mæ cibum efle, amp;nbsp;vt in verbo promiflionis ofFertur, ficfideapprehendentepromilTioncmpercipianobisaC ferunt,ficutcademrationeeiufdcm corporis amp;nbsp;fangui-nis Chrifti participes ac x.w»vir nos poftea ctiam mauere docent.

Hoc veto inftrumentb, videlicet fide,cùm careant impij,amp; nontàmChrifti, quam Diaboli membra fint, nonipfumChrifticorpus,fed,huius Sacramentum fo-riseos ore atque dentibus premere aiunt,ad indicium fuum, cùmindignèdepane Euchariftico manducantes reosfefaciant corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti, amp;nbsp;vt Augu-ftinusloquitur,inftarludænon panem Dominum, fed panem Domini contra Dominum edant,

' QuiaveropanisEucharifticusSacramentali locu-tione corpus Domini eft, amp;nbsp;vinum fanguis Chrifti: fre-quens hoc efleapudferiptores vcteres monui, vt corpus Chrifti manu fumentisaccipi, amp;nbsp;in os intrare, amp;nbsp;fangui-ncm Chrifti ex calice hauriri dicant. Quod aliter intel-liginonvolunt, quàm ficut corpus Chrifti ex frugibus terræquotidièconfici,crcari, fandificari, ex vno loco inalium moueri, incaniftrogeftari, in terram cadere,in partesfrangi,amp;fragmentahuiusdiftribui, oculis cerni, manibus palpari, labijs attingi, dentibus comminui, intra fauces recondi,in fubftantiam noftrorum corpo-rumconuerti : Item, vtfanguinemChrifti iri ora fide-lium infundi, interram ftillare, in vitro portari, labijs amp;orirubcdinemafFcrredicunt. Quæ non proprie, fed figurate,fecundum rationemSacramentalium prædica-iionum, (quibus vocabula, amp;nbsp;proprietäres figni, amp;nbsp;rei

Ïîgnatæ permutantiir)accipicnda effe,nemo,nifi plane imperitus rerum facrarum, negare aufit.

Hoc igitur renfu, cum nemine me litigare veile dixi, fi quis oralem manducationem corporis Chrifti nominet, qua: Sacramenralis fir, amp;nbsp;hanc dignè atque indigné manducantibus communem, in Coena tantiim fieri dicat, cum perceptio corporis Chrifti fpiritualis, amp;nbsp;fidei, etiamextravfumCœnæfiat, amp;nbsp;credentibus propria fit, acpeculiaris.

Monui etiam de gradibus indignorum, ad quos Formula Concordiæ Buceri aJludit, amp;nbsp;quatenusadmir-tigradusiftipoflint,exPauliloco ï.Corinth.ii.oftcndi. Denique amp;hiftorica de initijs amp;nbsp;progreffionibus certa-minisSacramentarij(quod vocant)attigi, amp;quomodo fummaeorum,quæ in principiohuiuscauflæ difputata fuerunt, (cum neutra pars alrerius partis fententiam dextrèatqueintégréaftequi vidcrctur) ad hæc duo ca-pitareferri poflit,oftcndi:nimirum quód différât Cœ-na myftica à Coena prophana,feu cibo phyfico; amp;nbsp;quód non fint in Coena Domini nuda figna, feu vacua Sym-bola-

Hæc atque alia, ex quibus cognofci potcrat,qu® resincontrouerfiam venirent, amp;qui fontes effent vers atque orthodox® fcntentiæ,cùmad captum etiam im-peritorum, turn accommodata oratione copiofé ac perfpicuéexplicuifTemtrncquc ad vberiorem explica-tionem obtuJiffem , fi quid vlla in parte defidcrare-turtmeminit G. T. InclyteacGenerofecomcs, (Te e-nim ipfum appello, quia intotailla collocutionefa-miliari præfens adcras,amp; tecum vnà præcipui ex confili-arijs

'arijstuiSjamp;interhosclanïïimusD.Licentiatns, virdo-drina«Sc fidepræftans,amp;is, cuius fuprà mentioncm fç-ci, vir vercnobilisD. Otto Grunrodius,aulæNaflbuicn-lî àconfilijs ) Meminifti ergo, venerandum viruni D. Sarcerium, cum admirationenoftrûm omnium, cxcla-maffe, gratulantcm fibiamp;cæteris paftoribus, quod de hac controucrfia audiuiffen t ea,quæ ad integram cogni-tioncmcaufiæaditumpatefacercnt moderatisingenijs. Et quiaveritatem, inquit, non tantùm fcrutari, fed eti-amampleâinosdecet, fateor, me manibus amp;nbsp;pedibus actota mente ire in hanc fententiam. Et ad me conuer-fus,non folùmgratiasmibiprolixeagcre, fedetiam ro-'gare cœpit, vt fumma faftigia rerum, quas nunc ex me audiuilTct, confignata ipfi aliquando mitterem, quae profutura fibifpcrabat, vtmagis magifque confirmare-tur,in tuendaacretinenda vera fententia. Secuta eft amp;nbsp;cæterorumpaftorummiragratulatio. Nequefolùmin confclfuifto publico,fed etiam in priuatis colloquijs poftca amiciflimifcrmoncs, qui confenfum mutuum ingenuèdcclarabant,vltró citróquehabitifunr. Qua ex re inteUigcre tùm potui, G.T. vnàcum coniugege-nerofiifima, amp;nbsp;miniftris pracipuis, Eedefix cauffa in-gentem voluptatem cepifle.

A tque egofta tim cu m domura reuerfus cflem,Re-vierendoviroDominoSarceriodefcriptammifidc hoc capitc doûrinæ 'formulam conlenfus Ecclefiarum in comit3tuNairouienfi,fimulpollicitus,quam primiim per occupationes liccret, confedurum me efie confi-,gnationem illam,quam à me peticrat.

Etfi autem opinione mea cclerius Bremam poftca auocatusfum, amp;nbsp;Vencrandus D. Satcerius non longo Wcruallo póft ex hac vita dcccflit : tarnen cum hoe

tempore Teiiiampartem Locorum Philippovidori-flianorum (in qiUjCumalij Loci doctrine necenàriæ, tuminprimisLocusdeSacramentisgt;fcholis Viciorini-anis illuftratur)in lueem edere, atque G. T. dedicate de-creuiffem : nullam aliam prxfa‘tionis matcriam accom-jmodatiorcmcfle putaui,quamfi hac breui delineatio-necapitumcontrouerfise de Coena Domini, inmemo-tiam T. G. reuocarem ilia, quæ tunc in confeflu publico miniftrorum,feruientiumEcclefijs intuaditione,prx-fente T. G. amp;nbsp;confiliarijs, à me dida funt» Ac fpero T.G. amp;nbsp;venerandis paftoribus, qui adhuc fuperftites funt,gratamforehanc qualemcunque commemorati-oncra.

Egoquidem illius fand® aâ;ioni^ atque collocu-tionisfiepecumfingularivoJuptate recordari foleo.

Lætor autem vehementer, quod ex optimi viri D. Grunrodijliteris nuper cognoui, inclytam T. G. in eo nunc pieoccupatam eire,vt exemplo vicinorum cO-mitum(inprimisverö Na(rouijamp;VVitgenfteinenfis,ne-ceflarioru tuorum,quorum pietasomnibusbonisper-fpeftaeft,) cum puritate dodrinx coeleftis, fonante in Ecclefijs tux ditionis, coniungas etiam emendationem refiduorumabufuumamp;fuperftitionum : Cuiinftitu-to, vtoftendercmmepiegratulari,hac ipfa de caufa li-bentiùs arripui occafionem, compellandi hac publica dedicatione Tuam Generofitatem : Q^am hortor, Vt propter gloriam Dei,amp; fubditorumfalutcm,incoe-pta Ecclefiarumcmendationeconftanterpcrgat. Nullum enim mains, aut laudabilius opus præftare poteft Magiflratus plus, qui eft cuftos etiam prims tabulx, quoad extemam difciplinam, quam ft curet, vt vera do-drina

D E D I CA T O R I A. ftrin-apropagetur, amp;nbsp;tollantur abufus, ac ftipcrnitio-nes, inuedæ fub regno AntichriftiinEcclcfiam.

Summa hæc Jaus eft piorum iudicum, amp;nbsp;regum in populo Dei, quód aboleuerunt impios- cultus, amp;nbsp;defendcrunt reda docentes. Ac propterea affirmât Scriptura magnis præmijs omatos fuifle. Et pertinet promiffioadomnes,qui fyncero peftore feruiunt glo-riæ Dei, amp;nbsp;hofpitium Ecclefia: præbent : Glorifi-cantes me glorificabo. Sicut ècontrario nequaquam inanis aut irrita eft comminatio, aduerfus négligentes aut ignauos Magiftratus ; Contemnentes me reddam, contemptos.

Quanquamverö difficilima reseft,emendate Ec-clefias, quia homines pertinaciffimè tuentur opinio-nes, amp;nbsp;ritus recep tos : tarnen prudentia piorum pafto-rum, quales non dubito adhibere Tuam Generofita-tem,multamoderaripoteft ; EteuentumDEVSgu-bernat,ficutpromifit. Ncc d£eruntTuæ Gencrofitati! vota ac preces multorum'piorum, qui optant Eccle-fiasvblquclocorumrcdè conftitui, amp;nbsp;politias confer-re officium fuum ad Gloriam Chrifti. Ego quidera toto pedore DEVM oro, vt Inclytaï GenerofitatiS' Tuæpios conatus féliciter prouehat, amp;nbsp;cùm dederit veile, detetiam Totwfgt;«r,vtipfifiantaliquagrata. Spero etiam DEVM largiffima benedidione remunera-turum efte hanc pietatem, qua Generofitastua feria curaafficitur,rede conftituendi, amp;nbsp;ornandi Eedefias tuæditionis. Et conferuabit memoriam huius benefi-cij G. T. grata pofteritas.

Bene amp;nbsp;feliciter vale, Tnclyte ac Gencrofe comes. Domine benigniffime, amp;nbsp;hanc dedicationem, ex opti.

nio,acGenerofitatis Tuæ oblcniantiHimo animo pro-fedam, ca qua iam an tè me compleâi cœpifti, beneuo-lentiaacbcnignitate,inoptimampartemac-

1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Defiabtlttate ,fittperpetuitate Eccle/ta, dr de neeeßaria adtunclione'ßngidoruw ad EccleJtam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^, 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Definitio Eccle/ta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pj. ^11’ nbsp;nbsp;^^aUsßt Ecdeßa, dl ^^‘^ i“^^ ^^ ^^f^ vnitatem re^ut^ rantuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^. 1111. De Dißtiminepoltttaruntd'Ecdeßa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joi. K nbsp;nbsp;nbsp;De autboritate Ecdeßa, Sp^nodorum, dr Ecdeßaßieo-rumßriptonfm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo^. fL nbsp;nbsp;Refutatio arcbdedantfiftn Ecdeßam ßne Euan^e-

/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^efhoiJicaexp/icafiohuiftsArf/CKÜ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^/.

^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^^//JJie Spir^tu^,qf{^^^ Litera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J4f.

H. nbsp;nbsp;nbsp;De^er/oKa,c^ beKefc^s SpirituiJauL^i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ihiä.

mnia in allegorioi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^g',

1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dxefnplapablicarttmcalan’/itatuf». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtlf. II. nbsp;nbsp;nbsp;De quatuorgenerihuicalamitatum in Dcck/ta. nbsp;nbsp;^^7^, III. nbsp;nbsp;De caujis calatnitatum in toto genere buntanoj é' in Dc (itfia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^if^ IIII. LociconJôlationûPhilo/dpfjica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^p^, r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loci conjo/ationis Chr/ßiana. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gp^^

»^* A G N A quidem cognâtio eft inter duos ^ Locos,quorum alter monftrat diferimS ^Lcgis amp;nbsp;Euangclij: alter difccmitvetus Tcftamentumà nouo.Sed tarnen multa cognitioncdignaexplicantur in hoc ti-,qiiem nuncordicmur, de difcrimi-nevcterisamp;nouiTeftamcnti,quæbàâ:enüsnÔdum fue-riintexpIicata.Quareftudiofi pictatisamp;huncLocuindi ligcn ter cqgnofcent,cùm propter alias cauffas, turn veto propter formaniverborumCœnæ Dominica-, in qua fit expreffa mentio noui Teftamenti. Sic enim Dominus inquit decalicc:Hic eft calix noui Teftamenti in meo fanguine. Ncquc poteftisdoftrinamde Cœna Domini pieamp;relt;ft:eintclligcre,nifi intcllcdis amp;nbsp;dcclaratis voca-bulisvetcrisamp;nouiTeftamentESedquoniammihi iam non propofttumeftdeclamitarc,dicam breuiter de me-thodo amp;nbsp;deferie capitum huiusLoci.Compledar hunc totum Locum quinque capitibus.

In primocapitcrccitabodefcriptionesvctcris amp;nbsp;no-uiTeftamenti,vt titulusLociintelligatur. Quorfume-nini attinet habere in ore verba non intcllcda ?

Intertioexponemuscauflasconfidcratione dignifli. -*ïias,proptcrquasàprincipioconftituta fit politia Mo-

faica, amp;nbsp;quadraginta annis poft afccnfioncm Domini eadempolitiafunditusdeleufit,ncc deinccps vllo vn-quam tempore inftaurari potuerit.

In quarto capite inftituemus refutationem trium cr-rorum, quos ludaicus populus non reaè fentiens cir-cumtulitdeLege,dcMeiria,amp;de ceremoniis facrificio-rum.Nam multas conciones Prophetarum, Efaix,amp; a-liorumconfumuntur in tribus his erroribus refutandis.

Quintum amp;poftremü caput proponet vobis vtiles amp;nbsp;necefiariasfiue régulas, fine admonitiones de optima ra

none intcrpretandi Scripturam veteris amp;nbsp;noui Te- . ftamenti. His capitibus fumma huiusLoci con-tinctur. Nunc,fiplaccr,acccdamusad pri-mum caput,o mi flis omni bus non ne-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eeffariis ambagibus.

N i T i o' ïuniores admonendi funtdc genere (èrmonis-Hebraica lingua vna voce Berich hre tria compleclitur,padum,fedus, amp;nbsp;Teftamé-tum. Apud Latinos veró P A c T v M eft pro-q mifsio,ideft.con(ènfns duorum vel plurium ^^ verbis exprefTus.quo (èvterque obligat ad ali-quid honeftum dandumgt;aut faciendum.

Difertè dico ad aliquid honefiè dandum aut faciendum j quia uulla valet, nee debet valere paftioturpitudinis. Itaredè diciturin Vulgaridido, Votumnondebeteffevinculum iniquitatis. Nonli-cettibipacilcicummaritode vxore, Geut Gebat apud Lacedxrao-nios. !•

Fœdus eft padum bel lieu m,ficdidtim à fide- Teftamentum propriè eft honefta ordinatio morituri, in qua hxres confti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inledione veterisTeftamen-tuitur, amp;nbsp;legata certis homini- «.in Latina verfione obferuabi-busattribuuntur.amp;danturcer «« fynonymiam, feu xquipol-ta mandata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’«quot;“3™ *?“« vocabulorum,pa

«i,fœderis,amp;Teftamenti. Etli enim Latinus interpres vfus eftdiuerGs voçabulis vnamremGgni Gcantibus,tarnen inHebraico textu,id eft,in fontibus ipGs,tantùm eftvnadidioBerith,qu»fignificatveI paftum, vel fœdus, vel Tefta mentum.Quid fit paftum, intelligitis ex delcriptione. Fœdus non eft interpriuatasperfonas,fedinter reges amp;nbsp;principes.Suntque duo generafœderum;alterumgenus appellatur à lureconfultis defen-fiuum,alterum offenfiuum. Grxcinommantfœdusdefenfiuum, o'bfZjU£tp^i£t;,.Fœdus offenfiuum, ^//Ä^i^/itf. Padlum eft inter priua-tas.Fœdus inter publicasperfonas,id eft,inter magnates. Teftame-tum propriè vfurpaturpro vltimavoluntate teftatoris, quidifeef. üirns ex hacvita,datcerta mandata fuis hxredibus,amp; Gngulis ra-^m pattern bonorum aßignat. Tanta eft autem religio in Tefta-

mentis,vt Paulus dicat Galat.j,Hominis teftamentum violate non licet:quanto minus violandum erat teftamentum Dei? Hxc de Grammatica.ideft,devocabulis.

Deinde amp;hxcadmonitio neceiTanaeft. Etfiv/îtatè veteris Te-ftamennappellatione,lcriptaMoyu amp;nbsp;reliquorum Prophetaru defïgnanriirjtamenfirmiGimèftatuamuseandem dodrinamde Legeamp;dcCliriftomoinimentisPropheticis amp;Apoftoliciscom-prehenfam efle. Nam Prophetx non folùm precept a de moribus tradunt,(ed funtteftesatqueinterpretespromifsionis de Chrifto, amp;adMefs,iam,velutadfcopumfuas conciones potißimum diri-gunt. Tantum vetoabeft,vcChrirtusamp;Apolloligenusdodrinx ignotum patribus amp;Prophetiscircumferant, vt teftimonia fus atieueranonis de maximis rebus Chrifti voces, quibus nos ad Prophética teftimonia dedu-cit,Iohan.y,amp;Lucx vltimo. A-poftoli quidem nihil tam cre-bris ßrmonibu^ßirpär, quam dida Moyfij Dauidis, amp;nbsp;reliquorum Prophetaru m.Quise-nim ignorât illam Paulrora-rionem Rom. 3: Nunc iuRitia Dei fine Lege patefada eft, de qua teftificantur Lex amp;nbsp;Prophet«?

à Prophetispetant. Notx funt

Fundamentum verx fideiamp; verxTheoIogixefthoc axioma: Eadem dodrina de fundamen-to,id eft,deLegeamp;de Chrifto, extat in Propheticis amp;Apofto-licis monumentis. Huius axio-matisfirmißima (S:immotac5-firrnatiofutniturexlohanne.v-bi Chriftus nos deducit ad do-ftrinam Moyfi,inquiens: Si cre-deretis Moyli, crederetisetiarn mihi, quia ille fuit teftis de me.

EtprxcIarèdixitAuguftinus enarranspfalm-po: Moyfes non tantum eftminifterveterisTeftaméti,ideft,Legisamp; politix ,fèdetiam Propbeta noui Teftamenti,id eft,teftis amp;nbsp;interpres promißionis de Chrifto, vt Gen.^Semen mulieris conculcabit caput fèrpétis. Gen. 2 z.Infeminetuobenedicenturomnes genres. Gen.49:Non aufere-tiir leeptrum afuda,donee veneritSchiio.Deuteron.jS.Prophetam fufeitabitvobis Dominusamp;c.An non hxcfunt exprefta teftimonia de Chrifto? De omnibus verb Prophetis inquitPetrusAd. 10,in domo CorneIij:Huic(Chrifto)omnesProphecxteftimontumper-hibent amp;c. Hoc dido Petrus djicernitProphetas à Philo(bphis,d à legislatoribus.qualés fuernnt Selon, Lycurgus amp;nbsp;Augußus, amp;nbsp;ab omnibus Gnomologis, cuiulinodi fueruut Heliodus, Theognis,

▼ ETERIS amp;nbsp;N0V1Te ST AM* “ç Phon Iides,amp;fimiles:amp;affirmât, Prophetas effe teftes deChrifto, deper(bna,deofficio,debeneficiis,de fide, qua accipimus beneficia Chrifti.Ipfe verö Dominus amp;ante pafsionem, amp;nbsp;poft refurreftio-nem multoties deducit fucs auditores ad Moyfen, ad pfalmos amp;nbsp;re-liquos Prophetas, vt Lucæ gt;6inquit: Audiant Moyfen amp;nbsp;Prophe-tas,quödfihosnon audient,neque fidem adhibebunt refufcitato exmortuis, Etpoftrefurreftionem inquit Chriftus Lucæ vltimo, Nónneoportuitqmnia impleri?amp;c. Et exorfusàMoyfêcœpit eis enarrare omnes Scripturas,quæ de ipfo erant editæ. Sic Paulus vbi-que citât amp;nbsp;illuftratdidaMoyfi,Dauidis,6creliquorumPropheta-gt; rum. Ac vtceterabreuitatis caulfaornittam, quàm deledat amp;nbsp;con-firmatauditoreni Pauluscap.quartoad Romanos,vbi vtiturtefti-monio,Gen.t5:CrediditAbraham,amp;imputaturaeft ei ad iuftitia: Et teftimonioPfalmi 3 t:Beati quorum remind funt iniquitates.Et antea cap.tertio inquit JNunc fine Lege patefada eft iuftitia, tefti-moniumhabensinLegeamp;Prophetis: quare fit vobis iam perfua-fum,idqueexploratumomninoducite,non aliamdodrinam con-tineri in nouo T eftamento,id eft,in E uangeliftis, in Adis Apoftoli-cis,amp;in Epiftolis Apoftolorum,quam in quinque libris Moyfi, in p(‘almis,amp; librisreliquoru m Prophetarum. Nee quicquamintereft interlibros vtriufqueTvftamenti, nili quod Prophetæ concionati funtde venturo Domino, A poftolifunt teftes deexhibito, refufcitato, régnante amp;c. Cetera funt eadem prorfus.

Vtigitiirconfiitutiopolitiæludakætcmperatat cerns legibus propriilsimèappellatur vêtus Teftamentum,etiamfi in hoc populo fern per conlèruataeft memoriapromifsionis de Mefsia: ita nouiTeltamentiappeilatioproprièaccommodaturad colledio-nemEcclefîsexIudæisamp;genrbuSjquæinhacvitafitper Filium Mediatofem.quiconlèruatminifteriumEuangelij jamp;cumvoce Euangelijeffunditincordacredétium Spiritum lanétum.Poftea Verópoftrefurreélionem trader regnum Patri,hoce(l,adducetad aternum Pacrem omnes conuerfós,vt coram intneanturcum, 8c Deus fit omnia in omnibus»

Hisadmonitionibus confide- Librifacri,id eft,Prophetici ratis.nondimciïeeftconftitue- lt;amp;nbsp;Apoftolici, minusproprieap-re definitiones veteris amp;nbsp;noui peUantur vetus amp;nbsp;noiium Te-^eftamenn. ftamentum,féd quiaconfuetu-

do de vßis tot feculorum recepit amp;nbsp;approbauit hanc loquendi fâ-tionem, fimus ea contenti,amp; ea vtamur fine metu cauillationis.ln-tereatarnenftiaraus,vetus Teftamentum propriènon efTe ipfbsli-brosMoyfi aut Prophetarum,(èd efleconftitutionemcertæpolitiar, ad lordanem in terra Canaan, quam Deus temperauit,vel ordina-uitcertislegibusiudicialibusde ceremonialibus, vt Ecclefia babe-retcertumhofpitiumvfque ad Meftisaduentumzfèd infra dicetur de caufisconftitutx politise. Ac vetus Teftaméturo ad (blosludseos pertinet, non adreliquasgences. Non enira omnes homines toto örbeterrarumpotuerunt incolereillumanguftumangulum inter regnum Syriacum amp;nbsp;Aegyptiacum, cuius longitudo continebat railliariacirciter50,latitudo maxima 30 milliaria. DeindeCircó* cifio non obligauitreliquas genres,fedfolosludxos,natos ex lèmi-ne Abrahse.Ideo multi Ethnici faluati funt fine Circumcifione.lta necreliquseceremoniseadaliasgenres pertinebant. Fuit igiturve-tus Teftamentum vnius certipopuli,non omnium gentium. No-uumverö Teftamentum propriiftimè eftcolleftio Ecclefixexlu-dseis amp;gentibus,qusecoUedio fit per minifterium Euangelij,qiiod eftpotentia Deiadfalutemomnicredenti, amp;nbsp;eft minifterium non liters,fed Ipiritus,non mortis,fed vits,vt i.Cor. 3 dicitur. Incoatuc autem nouum Teftamentum in hac vita,per verbum, Sacramenta amp;Spiritum(andum effufumin corda credentium,confummatio vero nouiTeftamenti fiet poft vniuerfalem refurreftionem mor-tuorum,quandoFilius trader regnum,id eft,Ecclefiam Patri,vtco-ràm fruamur eius confpeAu, amp;nbsp;dulçifiimaconfiietudine, amp;nbsp;tune Deus eritomnia in omnibus. Hisfundamentis itaiaftis, faciliseft intelleâus reliquorum.

Fuit igitur vetus Teftamentum, feu padum, feu fcedus, pro-mifsio certsc fedis amp;nbsp;regni politici,cum conditione Legis amp;cere-momatum ad hunc finem ordi iiata,¥tinhoc populo nafeere- nbsp;nbsp;nbsp;MefsiaseftgloriaplebisIlraeJ,

tur Mefsias, amp;nbsp;conferuaretur quianatuseft in hoc populo, ibi memoriapromißionisgra-tix, amp;nbsp;aliqua elfer Eedefix fchola ylque ad aduentum MeßixHoc politicum Teftamentum non Pofteritas Abrahx non ideo dedit iuftitiam amp;vitamæter- fuithjsresvitx36terng,quödha-nam ; imo abolitum eft, cum bitauitin terra Canaan, amp;Cir-

»xemplumirxDcijamp;teftiino- In Adis cap. 15 deièribitur nium.quód nee illi Legeiufti Synodus Apoftolica.congrega-fuiffent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** ’“ vrbeHierofo’yma,in qua

praecipua fuit controuerlia de hacquaeftione: An obfcruatio Legis, id eft, Circumeifionis, ficrid-*iorum,amp; aliarum çeremoniarû illius politic eflêt neceflaria ad fa-lutem.Namludaeis.nondicopertinacibusamp;hoftibus Chrifti, fed eonuerfisadChrifturn,adhucinfixaerathaîC falfa perfuaûo, quod nemopùfletûluan,quamuis credens in Chriftuin.fine circumei-fione,amp; ceteris ceremoniis,amp; obfèruationibus Legis.Contra hune errorem dicit Petrus Apoftolus tanquam ^eAp!^ proies illius Synodi: Quid tentatis Deum, imponentes iugum? amp;c. Qu.tnquam autemeratàPetroamp;reliquisApoftolishoçdecretuin Synodi pro-mulgatum voce amp;nbsp;{cripto;tamen ante excidium Hierofolymæ non. potuitradicituseueIlihxcperfuafio,%âi'3/ip(7iJiiTfoipo('5.Avzu. Vt 1-giturip/ôfadorefutarenturhx Pharifaiex tenebrx, Deusanno4o poftrefurredionem Chrifti perTitumamp;Velpafianumdeleuittem plumamp;politiam,amp;itadeleuit,vtnecàluliano,nec ah ahispotue-ritvnquaminftaurari,veltemplum,velpolitia:quiadecretum Dei manet«ternumamp; immotum,quod extat Danielis 9,amp;Luc.i9:N5 relinquetur lapis Riper lapidem.Hæc non eft verbalis; ftdrealis re-futatio,amp;fie Deus deleuit omnes controuerfias,deleta parte blaf-phema. Sic deleuit Manichxos, Arrianos ,d multos alios blafphe-mos.

turx noftrx,in q ua Deus erit 0- Erit omnia in omnibus?Relpô-mniain omnibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eo ®* Paulo, 1 Cor.a, Nec ocu-

lus vidit, necauris audiuit, nee in cor hominisdelcSdit cumulus bonorun];quoruni frudum per-eipiuntbeati.Cùmigiturresfittanta,quorfuraattinet nos curiosè nuncdirputaredefuturagloria,quaîreuelabiturin filiis DePSimus iarainfantesamp;ladentes,hauriamusexverboDei, tanquam exv-beribus maternis lac,id eft, dodrinam de vocatione ad fbeietatenr Ecclefi®,At de iuftificatione, Myfteria verb de prædeftinatione, amp;nbsp;defuturagloria,quatenus nonlunt in fpecie patefada,difFeramu» in aliaiaf(holam,in quaperfedè çùm de bis rebus, turn de aliis pbU

loibphabimur. De eledione , fen prxcïeftinatione inqnit Paulus Rom.11, O iltitudodiuitiariimfapientix-amp;(cientiæ Dei ! De^îori-ficationedicit i Cor.2:Necoculus vidit de.

Suntautemfontesdefinitionnmhxcdida,Exod 14, Moyles accipienslibrum fœderis legiteumjaudiente populo,amp;a.^erfit populum (anguine, dicens.Hic pecudumfcilicet. eft (anguisfœderis, quodpepi-

git Deus vobifcum, lerem.j.Ecce dies venient,dicit Dominus, Öi faciam cumdomoKï'ael.amp;cumdomoIudanouum fedus, no fècundum padfum quod pepigicum patribus veftris, cum educe-remeosexÆgypto. Galat. 4,; Hsc funt duo teftamenta,vnuni quidem ex monte Sina,ad fèruitutem gcneransamp;c. Hebr./.'Ve-tus Teftamentum abrogatur propter in(ïrmitatcm.

Xp o $ v i vobis nuper in primo capite,quid litvetus, amp;nbsp;quid nouum Teftamentum. Vetus nihil aliudeft,quàm promulgatio Legis diuinx, fadain monte Sina, inter tonitrua, fulmina, amp;nbsp;horrendos fragores, amp;nbsp;conftitutio politia: Mo-faicae,ciim obligatione ad lèruandam Legern. Nouum verb Teftamentum appellatur colle-

dioEcclefixexIudxisamp;gentibus.qua: fitperminifterium Euan-gelij. Aliudeftigiturloquide lihrisPropheticis, qui vlitatè indica-turappellatione veteris Teftamenti,amp; de libris Apoftolicis,qui3p-pellantur nouum Teftamentum; amp;nbsp;aliud de üs rebus, dequibus nuncdilferitur.

9 »cö0,rebusprornißis,modoobligationis,gloria, amp;nbsp;modo ob/î-giiationis. Nam conftitutiopo

iitixMoßicx tempore antcce- Prophète, vtloßpb, Daniel, dit vniuerßlem yoeationem Ionas, amp;nbsp;quidam alij vocarunt gentium, amp;torius naturx no- ®d focietatem Eeeletîæ aliquac ftrxmftaurationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentes.vtlofeph AegypnosDa-

niel,Perras,Medos,BabyIonios: Ionas,Niniuitas: Eliasamp;Eli/iusquofdam ex Syria, vt Nehemiam amp;lïmiles, fed non habuerunt Prophets mandatum de fpargenda doftrina,amp;circumferendain totoorbe terrarum.Hocenim mandatum traditur à Chrifto Apoftolis, cùm inquit ante afcenbonem incaslum:Iteinorbem,amp;praBdicateEuangelium. Item,ite.docete omnes gentes.Hscdico,vtdifcernatis vniiierfalem vocationem o-mnium gentium ad focietatem Ecclefîæ,àparticularihus vocatio-nibus,quarum exempla commemoraui.

Quomodo difFerunt vetus amp;nbsp;nouus homo apudPauIum, qui eftautorharumappellationum? Si efles Flacianus , refponderes fubftantia, fèd nos refpodemus qualitate.Stukifsimaeft amp;nbsp;vanißima imaginatio Flacianorü ,qux fingit hominem nouumdifferreà veteri fubftantialiter, id eft, no-uam, amp;nbsp;aliam fubftantiam mentis,voluntatis amp;nbsp;cordis creari ir re-generatione feu renouatione hominis. Quid vnquam fimile eft au-ditum in Ecclefia? Quxfunthxc ^avixAra. wv fn|J.^raÿ,yt veteres dicunt,ideft,portentaamp; prodigia verbot urn? Nihil poteft dici ab-furdius,quàmdiftinguereveterem amp;nouumhominem fubftantia. Qubdenim Paulusnonloquaturdefubftantialimutatione,quxfit inregeneratione.teftatur clarê amp;difertè Eph.4, vbi loquens de veteri amp;nouohomine,lïc inquit; Quare depofito mendacio vnuf-quifqueloquatur veritatem cum proximo fuo.Quibus verbis indi-catur,mendacem hominem effe veterem hominem, veritatisaman

tem amp;ftudiofum effe nouum. Idem dicipoteft amp;nbsp;debet de ceteri# Virtutibusamp;vitiis. Donee eslibidinibus polLutus, donee deleft ant timendacia,autaliafceleracontraprimam amp;nbsp;fecundam tabulam, amp;in eisperfeueras,es vetus homc.Quandoautemdeponis men-dacium,cxdes,libidines,amp; fimiliafcelera, amp;nbsp;exerces iuftitiam, ca-ilitateni,Y6ritatem,prxlucentetïde,tunce$nouushomo.Nonfunt

igitur duo hominesfubftantialiterdiftinfti nouusamp;vetus,feddiflt; ferimt qualitate.

TertiódifferuntRBS PROMisSÆ. NaminveteriTeftamen-tojfeupadoprömittirurcertaredesad lordanem. Hxepromifsio non ek omnium temporum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

nee ad alias genres pertinet,(ed Speciale priuilegium non eft Abrahx pollens tradita eft, amp;nbsp;traniformandum in regulam. cóftitutum eft tempus quo du- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;, rare ledes illa deberet. Nam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donee veniret Silo.

poftdeftruélionem politic Mo laiesnoneft vnaEcclelîæ lèdes in policia certa.-lèd paftim inter genres cblligitur Ecclefia. At in nouo Teftamento pro-mittunturbona 3eterna,remiC fio peccatorum, Spiritus lan-dusjuftitia amp;nbsp;vitaxterna,qu« propter Meßiam gratis exhi-bentur, non proprer Legern.

Daniel vocat Ecclefîam po-ftremi temporis cœtum dilper-fum, id eft, non alligatum certo, loco, amp;nbsp;certxpoliiix.

Quare nouum Teftamentfi toticsinfacrisliteris appellatuf xternum? An ideo tantum, quia bonaxterna promittit? Eft etia aliacaufla valdedignamemoria

amp;confideratione? Nouum Teftamentum non tantùm appeUatur aEternum,quia bona xternapromittit,fedetiamob hanc cauflam, quia promilsio Euangelij rata eft credenti omni tempore in vita amp;nbsp;morte,ficutdicitIobcap.J3;Etiamfi occideritme Dominus,tarnen IperaboineunxEtpfal. 73 dicitur. Quid mihi cum cxlo amp;nbsp;terra, ß modotehabeamamp;c.Hisdiftisquidaliud figFiificatur,quàm quöd' etiam amifsis omnibus rebus amp;nbsp;præfidiis hominum i amp;; omnibus bonis corporalibus,im ó cùm eft amittenda ipfa vita corporis, vt fit in morte,tamenfirmilsimèretinenda fit promißio gratis, leuEuan

gelij,amp;ftatuendum,Deumpropitiumefle propter Mediatorema-gentibiispoenitentiara,iSccredentibusin Filium. Hxc eftdulcis e-narratioepitheti,quodeft proprium noui Teftamenti. Vocaturx-temum ,non tantum propter bonaseterna, fed etiam quia omni té-pore eft ratum credenti. ''

QiiartodilFerunt modoobJigarionis,quia vetus Teftamen-rum eft padum.quo Deus obligat fe populo, .ad dan dam certam ledern amp;politiam, in qua tarnen vclit coUigere xcemam Eeeïe-* fiam

Äam,amp;vicifsim obligat hanc Ecclefiam ad Legi« obedientiam» amp;con(eruationem dodrinx amp;nbsp;promißionis.

Nouum Teftamentumeft noux amp;«ternxiuftitix amp;vitx pro-jnißiopropterFiliummorien-

temjin qua Deus fe obligat no- Fœdus, (eupaftum.feuTe-bis ad dandam remißionem ftamentumeft in prxdicamen-

peccatorum, amp;nbsp;reeonciliatio-nem,iuftitiam, amp;nbsp;vitam xter-nam,amp; vieißim nos obligat ad credendum promißioni, qux gratuitaeft,ideftgt; tantum pro-pterFilium datur,non propter Legem.

to Relationis.Omni autem rela-tiuo refpondet ex altera parte fuum correlatiuum. Sicinteili-gas , vtrumque Teftamentum effe mutuutn fœdus inter Deum amp;nbsp;Ecclefiam. Priraùm Deus obligat (e in veteri Teftamento ad dandam certam federn Ecclefix, amp;nbsp;fimulobligat Ecclefiam illius populi adferuandam Legern, amp;nbsp;ad conferuandam doftrinampromifsionis. Sedaliaeft obligatiomu-tua nouiTeftamenti.Nam Deus in nouoTeftamento obligat fe ad donandabonaxterna propter Chriftum mortuum amp;nbsp;refufeitatü. SimulautemobligatEcclefiam,denos, quivolumus effe membra EcclefixadcredendumEuangeliö. Vera eft quidem amp;nbsp;firma pro-mifsio/iue credas,fiue non: fed tibinon eft firma,rata,vtilis amp;nbsp;falu-taris,nifi earn fide ampleftaris.amp;retineas. Ideóque non folùm de Verbovoca!i,fed etiam de Sacramentisvbique additur obligatio ad credendum,vt Euangelium eft potentia Dei ad falutem. cui ? omni credenti. DeBaptifraodicitur: Quicrediderit ,amp; baptifatus fusrit. DeCœnaDominidicitur;Hocfacitein meirecordationem. Qux recordatio fidem certè requirit,amp; poftulat in vfu Sacraméti.Vides igituraliame(reobligationéveteris,aliam nouiTeftamenti.refpe-ftuDei.amp;refpeftunoftri, amp;nbsp;femper cogites de hoc mutuo fœdere, Ünfer^erïSotttflfronib/wenn wir nur«ult;^ fro mb weien.

Quint0,magnadißimilitudoeftglorix vtriufque Teftamen-ti. Legepromulgataconftitui- inmonteSina.

gloriofe liberationes, vt eduéljoexÆgypto,amp;muItx admirä-dxvidorix,repreßiocurlusSolis,amp; aliateftimonia incurrentia inoculos multarum gentium,amp;quxproderantvniuerfie multi-tudim.ßndis amp;non fanctis.

Legîte librumlofux.qui continetilluftren» amp;nbsp;luculsnta« naf-rationem de admirandis prxhis amp;nbsp;vidonis lofux aduerfus Cha-nanxos,amp;demir.iculorepre(sicurfus Solis,Quantafitceleritas ia motu Solis.vixcogitationecomprehenderepofluinus. SienimSoI curfum fuigt;m coficeret in terra,fingulis horispercurreret Ipatiu du centorrm amp;vigintinaiiriariumGermanicorü. Quod autételuni» qui globus emifTus extormento bellico poteft intra hors fpatium, etiamficontinuoinipetuferretur,tantumlpatiumconficere?Etta-mentantumfpatiiunconficiendunaelFetSoli, fi in terraiter fuunt faceret. Qui deft autem globus terra: ad Eccentricü Solis?Eft quafi punélum. Cogita igitur quantum interuallum fingulis horis Soli fit peragrandum in margine fui Eccentrici : amp;nbsp;tarnenhanccelerita-tem curfus Solis Deus reprefsitbidui (patioproptervictorias lofux

Euangelij verb promulga-rio non habet fimilem politi-cam gloriam,nec cóftitui t poli-tiam mundana: led colligirali-bi alios auditorcs in diuerfis po litiisjamp; eft mini fieri urn,quo in cis inchoantur iuftitia amp;vita «terna-Intercaveroin hacmor talivitamanentauditores fub-iedi cruci, amp;nbsp;ingentibus s-rumnis-

Hoftis Herodes impie,Gbri* ftum venire quid times ? non at-ripit mortalia,quiregna dat ca-leftia.Regnum raeum non eft dr hocmundo.

Cogita de curriculo PauH» Paulus vocatus in agro Dama-fceno ad agnitionem Chrifti, de ad munus Apoftolicum, qua!« babuitcurricurumannostotosjölprofeäö non poflunt vUaora-tione exponi aut cogitatione fatis comprehendi certamina,peri-cula,aerumnx,difficultates,quasfuftinuit,amp; exquibusmifèrabili-tereluftatus eft Paulus, donee tandemiuxtacon(iliumDeiinterfe-ftiiseftàcrudelilsimabeftia Nerone. Ipfemetpartéluarüærumna-rumrecitatin cap.n amp;nbsp;J2,pofteriorisad Corinthios, fed ipfefatetiir Çe minimam partemearumcomplexumefle.

Poftrembdifferunt vêtus amp;nbsp;Teftamentum fine figiUoni-nouum Teftamentum modo bilvalet.

DISCRXMIK VETERIS amp;nbsp;NO VI TBSTAM. IJ Noiiuin verofanguineFilij Dei oblignatiimeft, vc in verbis Cœ--nxDomini dicitur. Hoc eft nouum Teftamentum in meo fan* guine. Quarein fumnone fide ftatuas j te vere membrum fieri Fi-hj Dei, amp;nbsp;verè ad te perrincre beneficia,qiix amp;nbsp;morte fua me* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In cpiftola ad Hebroos ?, ex-riiit,amp; fanguine obfignato Te- tat infigne axioma etiam à lure-ftamento nobis clementcrlar- confultis vfurpatum in materia gJtur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftamentorum. Teftamentum

non fit ratum amp;nbsp;i mmotum, nifi morteteftatoris. Nam teftatoradhiic vinuspoteft mutareformam teftamenti,automnino eamtollere.Poft mortem verè teftatoris vo , Juntasipfiuscertis verbis comprehéfa.eftrata,perpétua, amp;nbsp;immola. Et maximum feetus eft,violareteftamentumofficiofum. (Nam deinoffieiofb alia res eft) loquordelegitinioteftamentoyquod congru it cu m legibus, Cùm igitur Deus fit Spiritus non Habens camé amp;offa,necpoßitmori,iufsit obfignari vêtus Teftamentum ali eno Anguine, videlicet pecudura,bircorum, boum,ouium. Nouuna Teftamentum alio Anguine eft obfignatum ,non taurorum, non vitulorum,nonbircorum ,fedpretiofo fanguine agni immaculati, Dehacobfignatione dicitur in verbis Cœnæ Domini, Hoc eft nouum Teftamentum,nouapromifsio,nouum paftum, nouura fee-dusfancitum,confirmatum, «amp; obfignatum non alieno,fedmeo, inquitTiliusDei,fanguine,quieffundeturpro vobis adremdsio-nem peccatorum.

CaufTæpropterquas politiaMofaica ’, conlUtutaeft^amp;rurfiisdeleta. . nbsp;nbsp;nbsp;'

enitn hæediftinftiotraditaeft àfchoIafticisTheoIogiSjàl’etroLom bardoamp;eiusinterpretibus, tarnen nondifplicet Reuerendo vwo, D.Martino Lutheroin enarrationeGenefêos. Voluntas Agni eft, qua Deus vult ligna congruere rebus prxfentibus, vt primi parentes, amp;eorumpofteri habuerunt lignum, videlicet inflammations viâimarum diuinitus faftam. Sic Noha ædifleauie arcam, vt in ea Conferuaretur Ecclelia. Hanc arcam non voluit Oeus efle xterna, etiaraliiulTerateam extruiamp;xdilicari.Sicpoftea Circumcilioinfti-tutaeft,nonvt effet perpétua, fed vt duraret vlque ad exhibitum Melsiam Nunc Ecclelia habet alia ligna feu Sacramenta, Baptifmû amp;Ccenam Domini. Mutantur autem ligna propter duas caulTas potilsimùm;primtimvtdifcernantarticulostemporum,quibusin-Äauratur doftrina amp;Ecclelia. Altera caulfa mutationis lignorum eft,quia Deus vult fignacongruere cum for^apromifsionis. Sicut Igitur Circumcilio admonebat Ilraelitas defuturo fèmine, de quo diftum erat in promilsione;In fèmine tuo,benedicentur omnes genres: Itanuncßaptifmusamp;Cathä Dominicommonefaciuntnot deelFulionefanguinis Chrifti, licut in verbis Cœnæ dicitur:Qui provobiseffiinditurin remifsionem peccatorum. Aliaeft autem voluntas diuina,quævocatur voluntas benepIaciti.Hxcappellatio cftfumtaexpfalmoi47gt;Bcneplacitum eft Domino fupertimenti-buseumjócineis.quilperantfupermifericordiacius.Hicverfusdo cet,quæ lit voluntas bene placiti in Deo y videlicet approbatio æter-na amp;immota timoris Dei amp;nbsp;fidei. Sunt enim virtutes prxcipuxo-mniumlanótorumtimoramp;lides. TimoragnolcensiramDei,glides erigens corliduciamifericordix promiffse per Mediators. Hinc eft nata voluntatisbeneplaciti appellatio.Hæc voluntas limpliciter eftimmutabilis,nunquam mufatur in omniaeternitate: quia Deus fèmper eft fibilimilis,nondifcedit ànorma re{iitudinis:lèd voluntas ligniabefFeftudiciturmütabilis,nonquödin Deo fit mutatio, (noneniminDeumvllamutatio cadit) led quia figna mutantur, quæ Deus non voluit effe xterna amp;nbsp;immota.

Dukiseftconfideratioamp;confilij amp;beneficij,quoDeus Eccle-fixcertumnidumattribuitad Iordanem,amp; earn velue in Ipecula collocauit, inter regna.qux tune in genere humano amplifsim» erant,videlicecinterÆgyptiû,

Babylonicum, Aflyrium,amp; Sy Aegyptus refpeftu Palxftinx riacum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft verfus meridiem, Syria ver-

MoSAICA CONST^TVT VjEST^'içC. ^ ^Ç fus Septentrionem.Aflyriaamp;Chald»a verfus Orient ern.Verfus Oç cafum cft mareMediterraneum. Vn^e^umtaeft hxcmecaphoradê nido? Refpondeo. ex pfalmo S4,Sicuc pafferinuenitfibi nidum, amp;nbsp;hirundolocum,inquoexcluditpullosamp;c. Quidlïgnificathxcdul« cisfimil.itudofumtaàpafferibusamp;hirundinibus ?Ecclefia eftfimi-lisauiculxnidificanti,excludentiamp; fouenti pullos : needifferunt bofpitiaEcdefiæànidulisauium.'Quàm leut momento turbatur nidus pafleris,vethirurfdinis;ficiioQgt;itia Ecc!efiæ noh fuutdintrâ-quiUa amp;nbsp;qui eta,fed à Diabolo amp;nbsp;mundt^ubinde turbatur ex fuo niT duloEcclelia.Inappellationefpeculae etiaeftmetaphora.Sionfigni-ficat fpeculam. Arx Dauidis vocatur Sion,id eA,fpecula.Sic Ecdefla eftfpecula in mundo.

Primtimenimvoluit,hanepolitiam effe quaß officinafejy*-rnp/ovj in quailluftria^eftihio- ' inEcçlefiaverèagnofcituramp; nia fuæ prxlèntix oftederetin« înuocatur Deus, amp;fentiuntboter varias amp;nbsp;Ixuas confufiones mines veramconfolationemvi* gentium amp;nbsp;imperiorum. De naccauflaplalm/d dicitur.No tus in ludxa Deu5,inlftael ma-gnum nomen eius.

Deindehanepolitiamconftituit,vt certa Cedes dodrinx effet, amp;tanquamcertaAcademia, quxvelutiarxinarduo monte fita confpicereturvndique,amp; exaudireturintoto genere humano,vt inde vox dodrinx ad multas genres perferri poffer,amp;tamen ft-desdoftrinx perpétua, in loco çerto effet, amp;nbsp;maneret. Ad hanc cauffam pertinet dulcis verfieu ..‘.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. luspfal. 4,8, Formofus ramus, Formofumdima,vtalij ver-amp;gaudiu vniuerlxterrxmöns tunt.

Quidpoteft dici deEcdefia fplendidius,quàm qubd vocatur à Spirit« fando formofus ramus, amp;nbsp;gaudiumvniuerfæ terræ? Die niibi,quïdeffethxc vita fine Ecdefla,amp; fine verbo Dei ? nihil’,’nifi Carcertriftis amp;nbsp;fqualidus,plenus miferiarum,pauorum,delperatio-num,EpicureicontemtusDei,amp;: aliorurayitiorum.

Poftremo voluit Deus hanepolitiam effe hofpitium nafeentîs Mersix,Ytcertum effet,ex qua gentei quo loco, quo tempore ex-

iB' C AVS S AB PROPTER QV AS P O L IT 1 A pfftandus cfFetMefsias. Nam Chriftus eft finis, non tantum Legis moralis foew/o^ij fed ctiampolirix amp;ceremoniarum Moyfi, rtRom-tofcribitur-Iam cogita, quantum bonum fuericjniède certaEcclefîam diuinitusiam diu fèruari.Suntenim anniabexi-

tuexÆgyptoadnatum Mefsiamex Virgine vop. Tôt annis Cedes illâdodrinx,amp; EccJefix,in populo amp;nbsp;loco certo coieruata dh

Sed curvoluit Deuseuertîpolitiam IUdaicam,quam(anti$ rni raculisamp;àprincipioconflituerat, amp;nbsp;deinceps vfquead refiitre-Aionem Chrifti annos 1542 conlcruarat? Prima caufia eft, vt egt;-tareteuidensexemplum irxDei aduerfusomnes, quiChriftum contemnunt, aut contumelia

afficiunt. De hac caufta concio-natur Chriftus Lues tp ,Non relinquent in telapidcm fil per lapidem, quia non çognouifti diem vifitationis tux. Et Pau-lus Rom. », Si Deus naturali- D«us n®quot; pepercit jUi populo, busramisnonpepcrcit,multb quemelegeratextotogenerebu minus pareet infîtitiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mano,quem eduxerat ex Aegy-

pto maximis miraculis, quem gubernauerat in delèrto mirandis modis,quem denique poftea de-fenderat vfque ad Chriftum natum, cui dederat Prophetas : denitj in quem çontulerat maxima A amplifsima beneficia: Multo igitur minùsmihi A tibi,amp;aliis pareet, fi nonmilitamus bonammilitiâ, retinentes fidem amp;nbsp;bonam confeientiam , fifuerimus aut bolles, aut contemtores Chrifti amp;nbsp;Euangelij,aut erimus tantùm hypocri-tx,oftendentes£oliafinefruAibu$.

Secunda caufta eft, vteuer- Hanclècundam cauflampolio politix ludaicx eflet tefti- teritisreftiùsintelligere,confi-mouium exhibit! Meßix. derata hac fimilitudine. Sicut exemto nucleo putamina abii-ciuntur,ïtapolitiaMofaica,exhibitoChrifto, deletaeft, vt eflet tc-flimoniumhxcipladeletiodeexhibitonucleo,id cft,Chrifto.

Daniël affirmât cap.9, liante ilia politia venturû efTeMefsiani. Haggxus cap.2,etiam in lècundotemplo ait Mefsiam conciona-turum elTeÀ vocaturum elle genres ad xterux Eedefix focieraré.

Hinc illußris refutatioludso- àconnexis,ideft,àlocoamp; té-rum fumitur. Manifeßum eß, pore. lerofblymam, templum, politiam Itidaicam,ante annostyoo funditusdeletaeflèjnec indau-raripotuifle,etiamfi aliquoties inßauratio tentata amp;inchoataeß.

Illi ergo cineres amp;folicudoilla, teßimonium dicunt, Meßiam multö ante exhibitum effe, amp;nbsp;lacrificio fuo fado refufcita-tum à morte regnare, amp;nbsp;genres ad focietatem stern« Ecclefis vocale. tionis,qu! fè appellauit gloriofb nomine filium flellx Bencohab, al-ludens adpraediftionem Bileam: Orietur Hella exIacob,Numeror. *4- Quipofteapoft triftemexitumdiftus eftfilius mendacij Ben-coshe. Hic dux amp;nbsp;fignifer feditioamp; mulcitudinis ludxorum occii-paiiit so arces amp;nbsp;oppida,amp; 9oo pagos,amp; eollegit aliquot cétenamil-liafuxgentis.necdubicauitfeopponere Romanis exercicibusmif fisablmperatore,fè3 tandemiufto indicia Dei,totaha;cmultitudo partim interfeda, partim dißipata eft,amp; omnes hi conatus fuerunt irridendidcinanes. Eandemremtentaruncludxi fub luliano,qui erat Apoftata,defeceratàvera Eccleiia amp;do(ftrina, amp;nbsp;redicrattan-quamcanisad vomitum,ideft,adEthnicam doftrinam. Hoc Im-peratorefperabant,fè perfefturos,quoddiuconceperant, dtin animo cogitarant:amp;quidemlulianus prxfecit ludxis volentibus in-ftaurare templum amp;politiam,quendam egregium virum Alipium, qui aliquando rexerat Angliara.Sed Ammianus Marcelliniis,qui defcripiitreslulianilmperatoris,teftatur,globos igneos exfnnda-meritoerupifle,amp; necem attuliflefabris amp;nbsp;alüs rainiftris inchoati opens.Addit «Sc terram mocu quaftatam tremuifte, «Sc alia accidilTe prodigia,quibusterritiludxi,deftireruntdeinaniinccepto. Quare Deusimpediuitinftaurationero politix? Refpondeo,Vtteftaretur oracula Prophetarum effe vera,certa,rata,immota:deinde,vt tefta-retur,Chriftumelfepotentiorem omnibus Diabolis in inferno, «Sc omnibus tyrannis «Sc organis Diabolorum in mundo, ficut inquit Iohannes,Maior eft,qui in nobis,quàm quiin mundo eft.His igitur teftimonus cófirmati,airentiaraur fine dubitatione Scriptur« Pro-

S«pe debetis repetere hifto-riasdeirritis conatibus Iud«o-rum ,qui voluerunt infiaurare templum, amp;nbsp;politiam cótra de-cretumdiuinum , quod eft ira-mutabile.Regnate Adriano Im-peratore,fuit quidam duxfèdi-

18 C A V s s AS PR OPT fc R Q_v AS POLITIA amp;.C. phettca!,amp; earn ampleAamur tanquam veram amp;nbsp;minimè dubiam, amp;nbsp;credamus Chriftum ad dexteramPatris federe,amp;fuapotenti ma nu deftruere opera Diaboli.

Tertia caufl'aeft:neconfirmareturopinio,qujefingit homines Lege amp;nbsp;ceremoniis iuftos efle.

Porté fi hodie ftaret politia Mo floreret. ûica,vellet habere prçrogatiua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prxrogatiua quid fignihc.it? propter ceremonias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rogare, eft colligere fnffragia:

prxrogari eft fuffragari.antequi ceteri rogentur.efnverjn^. Eft ergo prxrogatiua prim urn fuffra-gium,quodantecedit aliorum fuffragia, amp;primum quafi -anyC*-Aiv,w«.hinc generaliter vfurpatur pro omni antecellentia.

Quare vt oftenderet Deus, il las res non efle iuftitiam , fed Euangelium aflerre xtern am iuftitiam: voluit Leuiticos cultus penitusdeleri.HxcaulTxO' mnes dignilsimz funt accura-taconfidcratione..

Audiuiftis très cauflas propterquas conftitutaeft politia, d' totr-dem,propterquasdeletaefteadem. Prima caufla conftitutionis fuitjVteflethxc politia ef2/lt;trwf/oi',id.ert,officina diuinarum pate-fadionum: altera caufla.vt eadem politia eflet quafi fchola amp;nbsp;Academia,leu bibliotheca librorum Propheticorurnttertiacaufla, vt prxberet holpitium nafcenti Mefsix,vt fciretur,quo loco,quo tempore,ex qua familianalciturus effethicDominus. Suntetiam très caulTx deletionis politixMolaicx. Priraaquxadnos quoque per-tinet,quia Deus voluit hanc deletionem efle euidens amp;nbsp;illuftre lignum fuxirx «amp; ftiiiudicij aduerfus holies amp;nbsp;contemtores Filij Dei amp;£uangelij.Secundacauira,quiaabieftio huius putaminis, vt fic dicam metaphorici,eft teftimoniu de exhibitonuçleo, id eft, MeP fia nato,crucifixo,refufcitato,amp; régnante ad dextram Paths, amp;nbsp;mementotehiftoriasobiterrecitatas,deconatibus irritis ludxorfi contradecretumDei.Quodenim Deus decreuit,hoc mutari non poteft,ficut diciturplal 33,Confilium Dominiftabit. Tertiacaufla, quia Deus voluit,non verbis tanttim,ledipfofafto refutare, Phart-Lucas opiniones de Lege amp;nbsp;ceremoniis.

E R i s s i M É' dicunt Iurilc5fulti:lnuenta'Lege, inuentaeftfrausLegis,quo didofignificantjae-pe quidem tradi dextra.quas tarnen finiftrè accipiuntur. Sicutenimnon eft ra medico, Temper releueturv’taeger,

Interdum dofta plus valet arte malum: ita non lemper diligentix amp;nbsp;afsiduicati fidelis do

ftoris refpondet auditorum pietas amp;nbsp;obedientia.Idem acciditMoy-fifiimmoProphetxin populo Dei,amp;reliquis Prophetis, difcipulis Moyli.quicùmreftètradidiffentdoétrinamàDeoacceptam, tamé maximamultitudocircumculiterroresdemaximis rebus, videlicet de Mefsia,de Lege, amp;nbsp;de fâcrificiis. Quales autem hi errores fue-rint,oftendunt narrationes Euangelicæ,vt Matth.zz.cùmChriftus interrogafletPharißeos.quidexiftimarencdeMeßia.refponderunt illi,MeftiaseritfiliusDauid,quafidicerent,Meßias nobis promit fiis,tantùmerithomo,nonerit ineo natura diuina,amp; regnum i-pfiuseritmundanum,quale fuitDauidis,autaliorumregum.Hunc errorem refutans Chriftus, inquit, Si tantum eft filius Dauidis, quomodo Dauidappellat eum Dominum fuum, inquiens,Dixit Dominus Domino meo, Sede àdextris meis amp;c. Si Médias tan-tùmeft Filius Dauidis,nonreftèappellatur Dominus Dauidis:nun quam enim ra eadem natura,amp; eodem regno filius eft dominus pa-tris,aut aui régis. Deinde fi regnû Chrifti non differt à politia m u n-dana,non video,quam vtihtatem afferat regnum Chrifti patribus, Dauidi,amp; aliis,quifunt mortui antenatum Mefsiam. Sicut enirn Auguftus Imperator non profuit Camillo, Scipioni, Fabio Maximo, amp;nbsp;aliis:ita Chriftus non prodeffet patribus, Abrahx, Dauidi, Ä ceteris, fi tantum haber« politiam perituram. Quid autem fènlc-rintJPhariræi,amp;: eorum difcipuli de lege mor ali, amp;nbsp;de facrifieüs, id cft.ceremoniisLeuiticis,noneftignotumlegentibus totam hifto-tiimEuangelicam,amp;AftaApoftolica.Summa autemhxceft: Etfi i-exdiuinapoftulat integramobedientiara line peccato, tamé Pha-t 2

20 REPVTATIO ERRRORVM DEMeSSIA, ril«iintellexerunt,«Scenarrarunt Legem tantiim de difciplinaex-terna,quæeftmiferaamp;immundahypocrifis,amp;foliumfici.Defacn’ ficiisitafcnferunt:expiariperea, amp;tonipeccata,non morte amp;nbsp;fan-guine MefsiXjde quo dicitur Zachar.p : Tu in (anguine Teftamenti tui educes vinftos tuos,ex lacu in quo non eft aqua. Hæc volui mo-nere iuniores, vt videant,qux fitoccafioquarti capitis, cur infii-tuamhancrefutationem,quçomninoliuius loei eft propria,in quo dilTeritur de diferimine veteris amp;nbsp;noui Teftamenti.

Etfi(emperaliquiinpopuloI(rael retinuerunt veterem amp;in-corruptam dodrinam, tarnen multi hypocrit« Fallas perluafio-neshabueruntde Meßia,deLegis vlibamp;de ceremoniis. Norant hypocritx,amp;celebrabantamplifsimas promißiones traditas A-brahsE,recitatasperIacob,amp;lxperepetitasper Prophetas, led has omnes tantum de politico regno loqui contendebant. Somnia-bant,vcnturum effeMeßiam,quivelutalterCyrus,aut Alexan-der,domitis gentibus imperium mundi occupaturus ePiebfed futurum imperium iuftius,mitius, tranquillius,diuturnius ,quam vllum antea fuiffet. Ipfum Meßiam tooo annos dominaturum eire,ciuem Iftaelitamvi«5lurumefle annos 300 aut 400, fine metu bellorum,(eruitutis,famisj aut aliarum magnaru ealamitatum, nec in Meßia aliam fore naturam,nifi humanam.His deliramen-

tis oblcurabant totam dodrinam de Filio Dei,de ira aduerfus pec catum,deläcrificioamp;morteMeßiae. Deindedißiplinam exter-nam putabant elTe iuftitiam, quæ Legi ßtisfaceret, amp;nbsp;negabant peccata effe prauos affedus, dubitationes de Deo, i ncendi a ani-morum in odiis iniuftis, aut li-

de Legerde vRi amp;nbsp;intelleftii Legis. Nam in eo capite non folùm e-narratChriftus Legern moralem,fed etiam réfutâtcorruptelasPha rifaicas.Diftumeftantiquis,inquitDominus, Non occides,(cilicet inanii.Egoautemdicovobis,Quilt;quis irafciturfratri.Itemdidum «ft antiquis, Non mœchaberis, non pollues corpus. Ego verb dico, Quicunquealpexerit mulieremad concupifcendameam amp;c. amp;fic de ceteris. Ex hoc capite manifeftum eft, Pharifeos intellexifle Legern tantùm dedilciplinaexterna, amp;nbsp;non accufaflepeccatainterna in corde,illicitas flammaslibidinum amp;c.Quod ad tertium errorein attinetdefacrificiis,amp; ceremoniis.EGiasi amp;nbsp;vitim o capite fictaxat falfam perfuafionem de facrificiisLeuiticis,vtdicat,Quid mihi cum multitudine veftrorumfacrificiorum?Item, Qui maftat pecudem, perindefaçit,acficanis cerebrum faxo comminueret. Talescon-cionestaxantPharifaicam perfuafionem de lacrificiis , quibus fin-gunthypocritætollipeccata,amp;placari Deum externis geftibus,ri-tibus,aut operibus,cùm placatio iræ Dei amp;nbsp;deletio peccati fit bene-ficiumpropriuraIbliusMeßi2E,vtinquitBaptifta: Ecceagnus Dei, tollens peccatamiindi. Et Efa.çj, Chriftus faftus eftpeccatum,amp; niultorum iniquitates ip(è tulit.

Nam deperfonaMeßixmanifeftateftimouia extantapud Da uidem,E(aiam,Micheam amp;Zachariara, qux docent,Dominum ilium qui caput fërpentiscontriturusefletjFiliumeflexterniPa-tris,genitumabeo,amp; conditorem omnium rerum cum aeterno

Patre amp;nbsp;Spiritu Can óf o. In Pfal-niouoDauid,quifuitrex Ifrae-Hs, ex cuius ftirpe erat Meßias nafciturus. Dominum eum vo cat,inquiens,Dixit Dominus Domino meo,fède amp;C. Ad qué autem Angelorum dixit vn-quam,Sedcà dexterismeis.

Nullus pfalmus toties cita-tur amp;illuftraturin nouo Tefta-mento, vt hicpfalmus tjo, cuius initiumeft,Dixic Dominus amp;c. Nam Chriftus citât eum Matth. 22 contra Pharifieos. Eundem citant Apoftoli in Aftis, fed o-mnium maximè illuftraturhic

pfalmusinepiftolaadHebraeos,cuius prima pars difcernitFilium ßei ab angelis,à Moyfe amp;nbsp;Prophetis, amp;nbsp;ab omnibus aliis creaturis. Altera pars Concionaturde facerdotio Chrifti, quod’difcernit Epi-ftolaad Hebroosfapienter à facerdotio Leuitico: poftrema parse-lusepiftolx eft concio de applicatione beneficiorum Chrifti, qux fit fide,amp;attexituradraonitio de bonis operibus. Et vt vno verboo-

IX RBFVTATIO ERRORVM Dl MmSSIA, mniacompleftar,Epiftola ad Hebroos nihil aliud eft, quàmlucu-kntaenarratio pfalmi.Dixic Dominus Domino meo. Sicut enim in tribus capitibus,primo,lècundo amp;nbsp;tertio vrget pondera verborum primiverficuli,Dixit Dominus amp;c. itain fequentibus capitibus vf* que ad vndecimum enarrat dextrè amp;nbsp;fapienter, verfus de facerdo-tioChrifti,Tues facerdosinxternum,recundum ordinemMelchi-* fedech.H2Ecdico,vt ftudiofi magis ament Epiftolam ad Hebraeos, amp;nbsp;dilcantimitari exemplum inenarratione Scripturx.In cap.i, vt ee-tera omittam. ficdicitur;Cui Angelorum vnqiiam dixit Dominus, Sede à dextris meis?Quid enim funt Angeli, nid Spiritus conditi ad niinifteriumOei(amp;Ec£lefiæ?Ncmo (ït,quinonad verbum edifcat huncpfalmum,dceiusenarrationem fumât exEpiftola adHebrjos.

xternus PaterinquitadFilium: Sedes tua in feculum leculidte. de adfponfamEccleËamdicitur, Quoniam ipfe concupifcet decorem tuum dec. Et vt fît manifefta diftindio trium perfbnarum diuinita.* tis,difcernitur vngens,vndus,dc vnguentum;pater eftperfonavn-gens,ideft,ordinanshuncMefsiamin regem de facerdoté Eedefix.

B E L B G B amp;nbsp;DB SACRIIICIIS. 2} Ïpfè Dominus Meßias enp^t,çoç,id eft.vndus.Oleiim verojfeu balfamum,quohicMefsias perfunditiir,eft Spiritus fanftus,qui no minaturàProphetaoleum Ixtitiæ.quialaetificat amp;nbsp;viuificat corda credentium.NoneftSpiritustriftiti»,fed Spiritus lætificans amp;exgt; hilarans.

Sunt verba epiftolæ ad Hebrat os, cap.î,quæ citât multadi-dapfalmorum, amp;nbsp;inter alia etiä hoc didum,quod extat pfalm.a: Dominus dixit admeamp;c. Hoc diftûitavrgetepiftola ad Hebt, vtdicat, Cui Angelorum dixit Deus dcc.

Elaixp: Vocabitur nomen eius admirabilis, confiIiarius,Deus fortis,Pater(êmpiternus,Princcpspacis.Nequisautemhoc infi-gne teftimonium eludat.con-

tendens appellationé Dei me- Talem cauillationem quae-taphoricè vfurpari, ex cap. lo e- runt recentes ludxL

iufdem Prophetx pauca verba repetantur, qux euidentifsimè dccï.trant,hac forma loi^uendi, Devs FORTI s,verum Deum defcribi ac diftingui a cora-mentitiisnuminibus.Reliquiç

lacob innitentur luper Dominum (andum Kraet in verita-te [_fine hjpoertji ] reliquix con uertentur,amp; reliquix lacob in-quam ad Dominum fortem.

bilecotnmertium.ôresmirandasi mirando foedere iunda eft hu-mani generis languidamafiaDeoDeindevocatur admirabilis propter doftrinam amp;nbsp;miracula. Nam certè Euangelium ehmiranda fa

pientialongèpofitafiipraamp;extracaptumhumanx rationis. Eft amp;nbsp;niyPerium abfconditum à (eculis,vt Paulus loquitur.Tertió voca-tur admirabilis,proptergubemationemEcclelix,qux verèeftmi-tabilis,ficutinquitpfal.4:Dominusmirificatfanftumfuum,miran-dis modis régir Eccleliam,amp;pios fingulos, amp;itarégit, vt ratio non. perrpici.u conftlium Dei ante exitum.

Confiliariusj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocatur,nonvt Monachifin-

xerüt ineptè,qu ód fit author no liorum confiliorum in Ecclefia,qux ipfi fic appellant, de quibus di-ftum eftfupràde difcrimine præceptorum amp;çonfiliorum,fedquia eft angelus magni confilij, id eft, quia profert ex finu æterni Pattis confibum amp;nbsp;decretum deredemtionegeneris humani,ignotum o-mnibuscreaturis,amp;quiaregitEcclefiam fuoconfilio amp;nbsp;Spintu fan fto.TertiónominaturDE vs fü-tis,ideft,verusamp;viuusDeus,diP cernendus ab omnibus creaturis,aogelis amp;nbsp;hominibus,amp;omnibiis idolis.Hanceftefententiamtertijepitheti oftendit caput fèquens, caput lo.Quartó nominaturPaterßrapiternus, non folùm quia i-pfeeftæternus,fedetiamquiaregnieiusnoneritfinis.Ecclefiafeni-per manebit in hac vita,etiam poft refurredionem, amp;nbsp;Temper Deus confèruabit,defender,inftaurabit,amp;repurgabitfuam dodrinamamp; EcclêA^ni. Etfubinde nouam (bbolem procreabit. Nunquam erit finelQbole,ideft,fineEcclefia. Pofiremoappellatur Princeps pacis, iuxta diftum,Iuftificatlfide,pacem habemus,id eft,tranquillitatê cordis,ortam àfideamp;lpe,amp;bonaconfcientia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

VtautemEfiiiasvocatillum Mementote chronologiam. Pattern (èmpiternum ; fic Mi- Eodem tempore docuerunt E-cheas cap. 5,egreflum eius effe faias, Micheasamp; Ofeas. Efaias dicitadiebusxternitatis. quidem amp;nbsp;Micheasin tribu feu regno luda. Ofeas veröinregno Krael.Vndefbmiturhaec chronologia?Refpondeo,extitulishorunt prophetarum.Namquos Efaiasreges nominat initio fuilibri: eo-rundeniregum mentioetiatn fit in titulo Miche» amp;nbsp;Ofe»;hinc di-fcimuSjhosProphetas firn ul floruifle.Cogitate'autem, quale fiierit hoccoilegiumProphetarum:acf»pehifandihomines contulcrût dedodrinainterfe.amp;communicaruntconfiliade maximis rebus, degubernationeEcclefi»,amp; aliis.

Zachar.tï: Effundam fuperdomum Dauid Spiritum gratis amp;nbsp;precum,quiaafpicientad me qnemconfixerunt-Hïcloquicur Filius Dei,amp; affirmât,fèdaturumelTeSpiritum fandum,amp;:ventu-rum.vtfiatviólimapronobis. Teftaturergo hoc diâum, Mefsia effe Deum amp;nbsp;hominem, quja

hic ipfè Deus qui loquitur, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritus camera amp;nbsp;offa non

x , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritus

ritus fanûi aitfèfuturum cfTe redcmtorem. Zachar.gt;ï:Framea, [^Zlt;t(/ilt;« ] fulcitare fupcr paftoré

meum, amp;nbsp;fupcr virum proxi- Eft vox «terni Patris. Proxi-nium mihi- Dulcis defcriptio mum,ïdcft,«/t(i*ir/0F,coeffcntia-cft,qua rignificatur,Chriftum leraamp;co«ternum. effe paftorem Ecclcfix,efle pro-

ximum Dei,Filium fcilicetcharifsimum «terni Patris,qui fem-pereftapudxternumPatrem,amp;quipotcntia diuina colligit amp;nbsp;«onlcruat Ecclefam.

i.6 KEFVTATIO ERROR VM DB M £S SIA, fiaï,d€(acrificiiseiu(Hem,dqre(urreftione ex morte,pafsim à Pro phetis fcriptafunt. Siintentis oculis amp;nbsp;apertis,fine ophtalmia lege-rentcaput ^Danielis, difcerent vtrumqaie , lt;3k interficiendum efl* Mefsiam,amp; non manfuriim in morte,fed remfturum amp;nbsp;adduftu-rumiuftitiamfempiternam.Vtrumfpenimexprefsè feribiturDan. 9,De mortediciturMeßiasinterficietur.De refurreftione amp;nbsp;regno, adducetur iiiftitia fèmpiterna. Si enim maneret in morte, non effet efficax,non poffèt alios iuftificare amp;nbsp;ûluare,(èd multö clarius eft caput 53,cuius leftione omnes non dementati autfafcinatiprxffigiis Diaboli.intelliguntdefcribiMeftiam, initio quidem Humiliatiim, fpretumdc abiedum,videlicet temporepaßionis .poftea verb gloriose regnantem,6c colligentem Ecclefiam ex toto genere humano. Ad banc fententiam pertinent difta.quæannotaftis: Ponet Mefsia» vitam fuam hoftiampro peccato. Item,abfciffiJseftMefsiaSjid:ft, füpplicioaffedus,feuinterfedus.Dererurredionediciturineodeni capite: Exanguftiaamp; iudicio ereptus videbitlógxuum fernen.Quo dido fignificatur,Cbriftumreuidurum ex morte, atque ita efffear eemfore,vtcolligat Eedeffam, tanquam hxreditattm a:ternamamp; prxclaram,ex ludxis amp;nbsp;gentibus, amp;nbsp;earn defend at contra omnes furores Oiaboli amp;nbsp;miindi.

SecunduserrordcLege non longam refutationem deßderac cumexperienti«teftimoniumomnes Gnos conuincat, vtfatei' turtle non habere mtegram diledionem, qualem Lexpoftulat.

NamLexDei verehre duo requint: ardentem amorem DeijOC purum amorem proximi. Etfi autem lei t Deus neminem fine pra iiiscupiditaribusinhacnaturximbecillitateviuerepofle: Tamé concionem de pœnitentia lèmpcr in genere humano vult fonare,

Vtagnofcamnsnol1:ramala,amp; fateamur nos reos efle, amp;con-fugiamusad FiliumDei. Hanc veram dodrinam de Legis vin loblcurauerut hypoeritæ omnibus temporibus inde vlque à Cain amp;eius pofteris.

Ha:c eft necelfaria occupatio, quaoccurriturvlitatae obiedio-ni.Sic enim homines imperitidt non admoniti argumentanturr

Dodrinaimpoßjbili$,cui nemo poteftfatisfaçere, eft inutilis. Nam impoßibiliafunt inutilia.

Legis dodrina eft impoßibilis,ßu nemo Legi ßtisfacit. Ergo dodrina Legis non eftproponenda in Eccleffa.

» B l H»E amp;nbsp;DH « A CRI» IC II S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

tmtàmideoproponeretur.vt fieret,certè effet iniitilis,refpeâu no-ftri.fedpropter.aliascauffas Lex proponitur huicimbecillihominû natur«,videlicetvtfîtfpeculum monffranspeccatum amp;nbsp;iram Dei, de vt fitpxdagogus nofter ad Chriftum. Agnito enim morbo,homi-nesnonfijriofiquæruDtmedicura. Ignoratur autem morbus fine Lege.vtinquit Paulus Rora.7:Nelciebamcon£upifcentiame(repec catum,nifi Lex dixiflet,Nonconcupifces. H®C fepe fiant explicata, ideo non volo effe prolixior.

Poflremodeläcrificiisßcpehancconcionem Prophetx repeti-ueruiit,nondiuinitusordinatas elTehasceremonias, vt merean-

congre2ationis,amp;alimenta do rumin Eedefia. fine veteris,fiuc cennum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouiTeltamenti,inprimisvero

defummus finis omnium ceremoniarum non humanarum, fed di-uinaruni,quxauthoritate Dei verfantur in Ecclefia,omnium in-«juam ceremoniarum,fiue fintfacrificia,fiue lacramenta,primus amp;nbsp;fuinmusfiniseft.vtfintcommonefaóliones de doftrina,ièuvtfinc piftur.e promißionis,amp; figilhifidei,amp;,vt Auguftinus ait, vt fint ver bavilibilia incurrentiainoculos.Duxenimfuntpartestotius mi» nifterijin Ecclefia.Vnaeft verbum, altera eftadminiftratio Sacramentorum. Qnia cumfint duo fênfus maxime ad docendum amp;nbsp;difcendumaccommodati, videlicet fenfus oculorum «Stlènfusannum: Deus non tantùm vult orationem,fermonem,vocem infun-diinnoftrasaiires,atqueitaperferriadcor,fedetiam vultin oculos incurrerequasdam vifibiliafigna.quofdam ritus externos, qui non ' dealijrenosdoceantamp;eommonefaciant,fedde illisipfis,de qui-busdiciturinvocedoftrinse. Siquisigiturplus tribuitceremoniis quàm verbo,istotocxlo errat. Imö Paulus de fe inquit, Ego non film vocatus ad baptizandum,fid ad docendum EuangeliumQuo difto non extenuat Baptifmum, ledtantùm fignificat propagatio-fiem doftrmæeffcprxcipuam partem minifterij.cuidebetferuire t.anqiiamancillaamp; pediffequa,altera pars,quxcompleélitur admi-niftrationem Sacramentorum. Secundè,omnes ceremonie diui-O'tusinftituta: funt nerui publicxcongregationis. Ideoinffitutum c4fibbathuin,vtcerto tempore homines conuenirent ad audien-d 2

dam vocem publics doftrins, amp;nbsp;ad communem precationem Sc gratiarum aftionem.Huius autem congregationis feu horum con-grefluumpublicorumneruifuntceremonis, quia populus magis moueturceremoniis,quàm ipfa voce doftrins. Vniuerfaliter homines valdemouentutjfi non fint^eo/, nonEpicurei, quando vident adminiftrari Baptifmum, aut Ccenam Domini. qus certè funt res diuins amp;nbsp;lacrs.

Hxc tota dodrina Ixpe repetita eft à Prophetis , vt Eft-i amp;nbsp;vltÏ-moJeremix/.Olèx d.Michex ö.Zach.7 amp;^.

Van Q^v A M verum eft,a1iud efleloquideli-brisfacris, aliud de veten amp;nouoTeftamentor tarnen propter cognationem «Sc fimilitudinem 3ppellationum,etiamlïres diftinflx ftint,noneft intempeftiuum,necinutile,hocinlocojuniore8 admonere de enarrationc Scripturæ Prophéties «ScApoftolics.Necdifputemusfubtiliùs dera tione ordinis,cùm fatis lit,res bonas amp;nbsp;vtiles proponi, hue hïc, hue alibi.

Etfi interpretatio vera amp;nbsp;na- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Cor. 12 inter dona Spiritus tiua Scripturx Prophéties amp;nbsp;fanfti recenfetur interpretatio Apoftolicx donu Deieft,quod Scripturx. Aliud eftcognitiolin Spiritus (andus in piis menti- gnamniraliudinterpretatioSeri busaccendit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pturx. Sicutin Dialedicisdiffe-

runtdelinitio nominis, «Sc defi-nitiorei;itaingensdilcrimen eftintercognîtîonemHebrxæ«ScGrx ex lingux,dc inter enarratiönemScripturx.MultifuntboniHebrxi amp;Grxci,ideftjperitivtriulqueIingux,Grxcx «amp;Hebraicx, nee tarnen boniinterpretesfunt Scripturx: econtràmuki funt boni interprétés, qui non habentperfe«Sifsimam cognitionem linguarum.

AuguftinusnonfuitperituslinguxHebraicXjVtipfe ingenuè fate-tur,amp; oftendit enarratio pfalmorum : fed tarnen nullus ex patribus eftmeliorinterpresScripturarum.quara Auguftinus. Alij habue-runtcognitioncmlinguæGrxcæ amp;nbsp;Hebrææ, vt O r ig e nes,amp; tarnen laepe is toto cxlo errat in enarratione S cripturarum. Sunt er-godiuerfaamp;diftinftadona,quandoautemfuntconiunftainvnaamp; eadéper(bn3,profefto nihileftadmirabiliushaccopulatione.Quo-ties verfor in enarratione pfalmorum,fcripra à Diuo Auguftino, ex animo doleovicemoptimiamp;(anftiüimidoftoris,quód non habuit melioremverfionempfalmorum,amp;quod defuit ei notitia linguae Hebraic». SipotuilTetbibere iUe vir ex fontibus Hebraicis: Deus bone,qualem enarrationemhaberemus abipfoeditara ? Nunc bonus vir fepe cura infulla verfione confliftatur, amp;nbsp;occahone illius nonnihil extra viamcurrit,quod pace amp;nbsp;venia tanti viri diftumfit. Etfienimfxpebenecurrit,tarnen interdum currit extraviam,vt dicitur in prouerbio. Mundus putat nihil effe velinterpretationem Scripturx,velcognitionemlinguarum,vel diiudicationem Spiri-tuum,quia mundus curathoc,quodfuura eft,nihilmagnifacit,ni-hilmiratur,nifihonores vanos,amp;infinceras voluptateSjdc earum inftrumenta,fedhosquifumus membraEcclefi», pluris faciamus Vnius pfalmi veraminterpretationem, aut vnius epiftolae Paulin» n«iuam fententiam,quàm opes totius regni Turcici.

Tarnen hxc luX excitatur amp;nbsp;credit aßidualedione ac collatio-neScripturarumexpendenteponderaverborum,amp;confideran-te feriem diuinarum concio-

adquatn cxleftiadidaréférén- theum iubet dona Spiritus ƒ-dalunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra^sTvpHr, ideftgt;quafi fcintil-

lasamp;igniculos cineribus obru-tosexcitareamp;accendere. Significat igitur Paulus dona excitanda *lfe, quia profeftö donacrefcunttraftando, ficut ferrum acuitur traftando.Econtradona amittunturamp; hunt languidiora, quand» nonexercentur.Ideo nemo debet fuum talentumabfcondete, vt fecit feruus ille nequaniinEuangelio:lèdvnulquifquepro module fui doni feruiat vel Ecclefi»,vel Reipublic»,vel Schol», vel oeco-nomi».

fia, diligenter amp;nbsp;aßidue legere libres Propheticosamp;Apoftoli- de Alfonfo rege Neapolitan o. amp;nbsp;cos. qui funt fonces Ifraebex Hifpaniarum.Isquateramp;decie« quibus hauriendaeft dodrina. perlegit Biblia,amp; tarnen fait ma gnusbellator. Admirandum eft

Hocexemplumnobis proponamus. Pudeatauté nos noftrx igna-uix,quianon dicodecies,fèdvixfèi-nelin tota vitadecimam parteni Bibliorum legimus.Quandoçitâturdifta pfalmoriim,autaliorun(i Propbetaruni.videmur nobis audire diftaPindari,aut Orphei; aut nefcio cuius poe» veteris, cuius iam nomen vix notum eft.

Hoc officium attribuit in- Primus pfalmus eft præfatlo terpreti primus pfalmus, cum intotum opus pfalmorum. Eft ait, In Lege Domini meditabi- quafi dedicatoriaepiftola,in qua turdie ac node. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritus fanftus hortatur totam

Eccleliam amp;nbsp;pios Gngulos ad af-fiduamleftionem amp;nbsp;meditationemvetbidiuini. Summa pfalmi congruitcum dido Pauli, Sis afsiduus inleftione. Item, Verbum Dominihabitetintervos abundèamp;c.Itapfalmus inquit. Qui me-ditatur Legern Domini,is eft beatus.Sed dicat aliquis,Quem fruâû mihiaffertleftioplalmorum ? Audi quiddicatpfaJmus. Talis afsi-duuskdor Scripturas erit fimilis palma:,qua: Temper floret, amp;nbsp;nun-quameftfinefruftibus, amp;nbsp;omnia qua: talis fufcipit,profperè eue-nient.Quidmaiuspotefttibipromitti ? Promittitur fcelicitas ino-mnibus ftudiis,confiliis amp;nbsp;aftionibiis:quodononon poteft contin-geremaiushomini,exceptaredemtioneFilij Dei;ficutecontrànul» la maior miferia eft ,quàmelfe infœlicem in omnibus qua: fufei-piuntur.

ad vfum, videlicet quem habeat vfum bic vel iUe locus,in pceniten-tia,inuocatione,cruce amp;c. Eftprxtereaconferre interfe Scriptlira, ideft,breuiadiftacum longioribus,obfcuracum clarioribus.figu-ratacum propriis.

ItaqueinterpresnonfitrudislinguarunijHebraicx amp;Grxcx; fedtanquam fidelis Grammaticus, natiuam lèntentiam diuini lèrmonisinquirat.Dextrèautem intelleétogenerefermonis.con fideret diuerla membra doctrinx, (apienter dilternat Legern 8c Euangelium,fapientiam politicam, Scdoétrinam Ecclelix pro-

priam, amp;nbsp;mente totum corpus doärinx cxleftis com pletens, iudicet qux membra coniiin-genda 8c coagmentanda fint, quxdiuelléda, quxratidoneas finguloriimdefinitiones 8c di-uifiones.Iudicet quid exfingu-lis membris bona con(èquen-tia extruendum fit,8c réfutée corruptelas, qux fpeciealiqua incautos decipiunc.

Epiftola ad Hebrxos eft ma-giftra enarrationis Scripturx. Nam exemplo fuo nos docet, quid in aliisdiftis Scriptürx a-gendum fit.Extat in pfalmo, Dixit Dominus amp;c.hic verfusde facerdoiio Chrifti, lurauit Dominus, amp;nbsp;nonpœnitebit eum, tu es facerdos in xternum, fecû-dum ordiné Melchifedech. Bre-uis eft verfus,amp;vtapparet,non magni momenti ; léd Epiftola adHebrxosficenarratbuncverfum.vtpiusleaormiretur tantam return copiam amp;nbsp;bonitatem tam breui fententiolx inclufam effe. Primunienim Epiftolaad Hebrxoscap.6exaggerat,attollitamp; am-plificatiuramentumdiuinum. Etfi,inquit,promifsioDeiperfeeft firma,ratadcimmutabilis,tarnen vtDeuspromifsionem fuam ob-fignaret, amp;nbsp;alTenfionem in nobis confirmaret, addidit promifsioni niramentum.amp;cùm nonhaberetmaiorem, perquem iuraret,lurauit per ferner ipfum.Deinde m capite 7 enarrat particulam, Secu-.dum ordinem Melchifedech.CSfert Chriftum cum Melchifedech,

Docetcurpfaimusvfus fit hac forma verborum, Secundum ordi-.nemMelehifedech,vtvidelicetdifcernatface.rdotiumGhriftiàLe--iiiticofacerdotio.Pofteainfequentibuscapitibus 8,9,10 vrget reli-qua pondera verborum,Tu esfacerdos in xternum.Hxc particula, in qua fit mentio xternitatis,illuftre difcrimen facit inter Aaronem ( dethriftum. Aaronerat fummus Sacerdos in populo Dei, frater ,Jgt;loyG,à quidem primus Sacerdos,magna virtute,magna fapiétia.

cloquentia amp;nbsp;authoritate præditus: imo etiam fandus vir,etiamfi femelatrociterlapfuseftjquandoadiuuitfabricationemaureivitu-li.SedhicAaronnon eftxtemusSacerdos.habuitenimruccenbres, filium Ëleazarum,amp;alios. N öfter verb Sacerdos, deque extat iu-ramentum Dei,eft Sacerdosæternus, quia per Spiritum xternum, vtHebr.9dicitur,feipfunaobtulitDeo, vt,nos mundaretaboperi-buscorporis,ideft,apeccatis,amp;xternam redemtionem inueniret. Denique ipfe vnàcumftiaEccIefiaviuitin omnixternitate.Videtis inhocexemplo,quidfitft:rutariScripturas.Non eft obiter legere, animo peregrinantc amp;nbsp;aliud agente,fcd eft,intentum effe in ea,qux Ieguntur,amp;vocare ad calcules exiguè de exiliter fingulas literas amp;nbsp;fyllabas. Habetis exemplum, quo non poteft proponi vobhaue-lius,amp; fit hoe vobis in primis commendatum, quod fepe repetiuit optimè meritus vir Dominus Philippus Melanthon , TextualeS Theologifunt optimiTheologi.OlimmiferiTheologicruciaban-tur miferèinLongobardo, amp;nbsp;fententiariis :amp;vix exmultis milli-b iisvnusreperiebatur,qui pofte tvnumpfalmum,aiitvnumcaput, im o vnam fèntentiolam Pauli vel citare velilluftrare.Tantum tune tribuebaturhumanisfordibus amp;ïcriptis.Nücverö fanioresamp;me-liores in templis amp;fcholis,omifla ledione non neceftaria, amp;nbsp;va-gabundahumanorumfcriptorumfinedeledu (Non enimdicoeP fe omnia reiicienda, voie adhiberi deledum) omiffa inquamil-Ialeâione,quænüllum habet deledum, conférantfe totos adle* dienern Bibliorum, amp;nbsp;fentient fe vno dieplusprofe(fturos,quàm fi totum decennium euoluerent omnesfententiarios,quxftiona* rios,fummifta8amp;c.Videtis in tanta turba librorumopusefte dele-Öu. Illosautem libres maxime probate, àquocunque fintferipti, quivosnonproculabducuntàtextu,non finuntvos euagari,fed deducunt vos ad Scripturam,quafidigito,amp; detinent vos in ledio-netextus.Reliquasmolescommentariorumomittite,quia tantum funtimpedimentaverxlapientix amp;nbsp;doftrinx. Quöd autem omnibus hominibusnccelTaria fit veraamp; erudita interpretatie Scriptu-rx,oftendunt excmpla,amp; in primis hiftoria Eunuchi,feu cubicula-rij reginx Aethiopum.Aft.S.Eaenimperlpicuè demonftratledio-nem parumprodeflefineinterpretationc.Eftquidemneceflariadi-ligentia.quam fxpe commendamus vobis,aftiduè legere Biblia.Sed fi non acceditinterpres piiis amp;nbsp;eruditus, qui moneat aliquidde ge-»erefermouis, dt de ordinepaRiü,amp;denatiuafententia:profeftö litcra

Jiteramanebitlitera,(Si; non rclinquetaculaosin animislegentium. Sichodie ludæi amp;nbsp;hoftes Chrifti amp;nbsp;Ecclclir in fins (ynagogis amp;nbsp;pri-uatisfamilüsdiligenter amp;a(siduèeiioluiint monumenta Moyfi amp;nbsp;Prophetarum. Sedhoceisaccidit in ledione.quod dicit Paulus i Cor.jiVelameneftpofitumfupercoreorum,quodnon auferetur, JiifiadChriftum conuertantur. Non igiturreprehendo leftionera afsiduamfacræ Scripture, imèhortatorfum omnibus, vt fint afsi-dui amp;nbsp;diligentes in leâione, fed volo accedere ad leftionem, piani interpretationem amp;nbsp;confiderationem, ne tantum fit puerilis kft^.

Sciât etiam piusamp;fapiensinterpres.nonex vnlcobremamp;mu tilodidoiudicandumefie, fed doctrinxfummam colledamex Prophecicisamp; Apoftolicis monumentis intueaturj amp;indenati-,uam fententiam breuium diétorum fumât, vtprxclatè mouet

Tertullianus aduerfus Praxea» inquiens : Oportet fècundum plura intelligi pauciora. Item: Vnus fcrino fècundum omnia potins, qiùm aduerfus omnia interpretandus eft. Non enim ex fingulis verbis,(èd ex perpétua fententia xHimandi funt fcriptores.

Sxitis, hodie nullam contro-uerfiam agitariin£cclefia accr-biùs , quàm controuerfiam de verbis Cœnæ Domini, Hoc eft corpus meum , hic eft fanguis meus. Si autem volumushanc regulam Tertulliani fèqui, qux certifsimaeft,noneftdifficilisdi iudicacio huius controuerfi«.

NamPaulus,quibabuit Sp!ritumChrifti,amp; qui dicit de Tua doclri-na,Si AngelusdecxloaliudEuangelium annuntiauerit,anathema fitamp;c.luculenter enarrat verba Cœnx» Cor. lo inquiens: Panis, quem frangimus,eft »o/ruHACorporis Chrifti: calix, cuibenedici-' rnus.eft Ko/vav/ctfanguinisDomini. Hxcverba Pauli,ficonferan-turcum verbis Cœnx,non eritopus multis rixis, amp;nbsp;fubtilibusdif. putationibus. Prxierea Chriftus ipfe,alibi etiam loh. 6 locutus eft der« Sacramenti,feudereCrenxDominicx. Aliud eft enim Sacra-®entum,vtait Auguftinus,aliudresSacramenti, Quanquam igi-turCrena Domini tunc nondum erat inftituta, cum Chriftus ha-beretconcionem lohan. 6; tarnen ibi concionatus eft de re Sacra-wenti, videlicet de came amp;nbsp;fanguine fuo,inquiens, Caro mea verè «ftcibus,amp; Canguismeus verè eft potus. Nifi manducaueritis came Pilijhominisamp;C. Hoccaput om'nesfcriptores Grxciamp;Latini ac-Commodaruut ad Cœnam Domini, hoceft ,ad rem CœnxDomi-

nics.EtAuguftiniislib.j deconfenfu Euangeliftarum.agitans hanC qua:ftionem:CurIohannes nihil(cripferit deCœna Domini,refpó-dec,qnia alibi, videlicet lohan.ó mulcôvberiùsde hac materia difle-ruit.Si igiturcônferremiislongioresconçiones,qua!is eftillaiCor-io:amp;alteramlohan.(ïciiraverbis Cœnæ,fublata effet omnis con-trouerfia inter piosamp; dociles. Pertinaces verb maneant rixatores vfqueadfinemmundi.fed fciantaliquandoredditurosferationeni fuarum rixafum coram tribunalilefu Chrifti. Certè non debemus fic interpret ari verbaCœnæ,vt pugnentcum tota Scriptura, amp;cunï tribus Symbolis, Apoftolico,Niceno,Athanalïano. Item cum Con-fefsione perpétua totius Catholicae EcclefixjGræcæ amp;nbsp;Latinx. Hxc fuo loco dicen tur vberiùs.

Denique fit teftis verx fèntentix,amp; fiia confeßione aliorum iu diciaregatamp; confirmer. Etfi autem ad veram interpretarionem eruditio neceflariaeft; ramen in veris exercitiis pœnitentix, fidei, ïnuocarionis,(pei,cxleftislapientiamultófitilluftrior. Namex-perienria terrorum in contritione, amp;nbsp;fidei in eófolatione ilkifirat doólrinam.vt expertljDauid,Ezechias, Paulus,aliter intelligunt di(ïliim,Iuftusfiiafidevinit,quam Pharilçi.ebrijambitioneamp;vo luptatibus.Sitigiturmensinterpretis non prophana, non faßi-nataopinionibus alienis ab Euangeliojnon ignara exercitioru pœnitentix amp;inuocationis, non occupata odio amp;nbsp;ambitione,S£ fimilibusmorbis,quiiudicio officiunt:(èdad Prophetieam amp;nbsp;A-poftolicamleélionempièamp;reuerenteraccedat.vt ibi Deumlo-quentem audiat,amp;agnitaDei voluntatein iplavoce diuina ac-quießatjamp;ledionipiasprecesmißeat^icutinquitFiliusDei.Vi-gilate,amp;orate,ne in tentatiané intretis. Vigilatiaintentioné in co gitationedodlrinx compledi-

tur: precatio petit auxilium à Noneftvobis ignotumdiftü Deo. Nam diligentia humana Epiphanij contra Apoftolicos. infelix eft, nifi gubernetur ßc OmnisScriptlira diuinitustra-adiuuefrurdiuinitus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditaindiget partim fpeculatio-

ne, partim fenfu. Speculatie fi-gnificatdiKgentiamgramrtlaticamamp; diale^icam,amp;fobriamcolla-tionem Scriprurarum interiè. Senfiis verb ai^a-ijinr, nominarur experienti3fpirit«alis,qux verfàturin contritione,in fide,ininuo-catione,inpatientia,in ógt;e,amp;in ceteris exercitiis pietatis,dequibus dicitu

dieitur t Cor.4: Non inlermone.id eft, nonin rixis di/putationum, nonin puerilibuscauillatiunculis, nonin leptologiis inanibus,fèd in virtute conlifticregnum Dei,id eft,in veraconuerfione adDeum, quaecompleftitur contritiqnem, fidem öi reliquas virtutes. Eft eg veriftiinèdiélumdehac experientia,àquodamexveteribus : Tantum quifque feit in rebus diuinis, quatum operatur. Non eft Theo-logiatantümfpeculatio otiofa, vtmulti putant,(ed visamp; efficacia Theologie lucet amp;nbsp;confpicitur in veris exercitiis pietatis.

Quanquamautem ratio interpretandi Scripturas non poteft paucisreguliscompreh€ndi:tameniunioribus quafdam admo-nitiones proponarn,qux funt adminicula dexteritatis ac reditn-dinisinenarrando.

Non fatis efthabere verbum, niü etiam habeas naciuam verbi (èntentiam.Sicut in iurenon fatis eft,te habere in promtu muJ-tas leges feu textus, nid caufTam legum teneas,id eft, veram interpretationem amp;nbsp;fententiam, amp;nbsp;ideo funtfcholælurisCiuilis.inquibusenarraturlusciuileâ: Canonicum,ne auditores intelligantcaki mniosè amp;praïpofterè verba legü. ïdemreélèdiciturdefacrisliteris,Euangelium eft potentiaDei ad falutem,cui?credenti. Sic verbum Deieft falutare. cui ? bene intel-ligenti. Multi afferunt ad leftionem facrx Scripturæ anteceptasima ginationes,amp; has mordicus retinent, poftea detorquent Scriptura adfuas imaginationes,quibus idem acciditquod aliis,qui per vitru eoloratum voluntres ternere.QUando tu admoues oculo vitrum rubeum,omniaqua:cernispervitriim,tanquaraper medium, vi-denturtibifimili colore imbutae(re;ita quando tu affersfomniu ra tuurn ad Scripturas,videturtibi tota Scriptura fuffragariamp;patro-cinari.

Pcriculola verb his,quj earn volunt ad ftii cordis peruerftatem detorquereporiris.quarnluumcor ad eorum reditudinem cor-rigere.

Et Bafilius; Accommodandus eft,inquit,lapis ad regulam, nó Wgulaad humanas opinioncs fledenda. Non igitur gignatin-t«pres nouum dodrinx genus, fed fit çuftos vocis à Deo tradiex, e 2

îuxtarégulas,quxconftanterfiintlèquendx. Siquisaliud Enan-geliumdocet, anathema Gt. I-

tem fît analoga fidei interpre- Quid vocat Paulus Rom.ii, tatio.Item,Si quis loqLiitur,tan analogiam fideifRefpondeo: 11-quaraoracuIaDeilonet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lainterpretatio eft ämxoj,®-!!-

dei, quæ non piignatcumfun-damento,hoceft,cum articulisfidei,amp;perpetuafèntentia,amp; con-feßioneCatholicx Eccleli2B.Nifienim,inquitSamfbnIud. 13, vitu-lameaarafietis.noninuenifletis. Sicut nune audimus reuereiner minifterium,amp;debemus audire.iamp;credimusinterpretationi, qux eftconfentanea Scripturas. ita nequaquamalpernaridebemuscon-fefiionem Catholicæ Ecclefise àtemponbus Apoftolorum , vfque adhanextatem-Diximus auté alias de periodis tribus,à natoChri-fto vfque ad hancxtatem.Admonuimi« iuuentutem,optimos/cri-ptoresfloruiffe in prima periodo,qux cópleiftiturannos 400. Nam poft mortem Auguftini fecuti funt furores Mahometi in maxima parte generis humani, amp;nbsp;idola,errores amp;nbsp;abufus Pap5E,ita cœpit do^lrina obfcurari , nee tutöpetuntur teftimonia à pofteriori-bus Icriptoribus,qui funtlecutixtatem Auguftini,paucis quibufda exceptis. Priores autem,quiantecefferunt Auguftinum, amp;nbsp;vixerSt cum hocfanftifsimoviro,retinueruntfundamentum, etfiinterdS addideruntaliquidftipularum,qua8ne ipliquidem probarunt,fi-cutoftenditliberretraftationum Auguftini.

SecVNDA. Verbum Dei piè intelligendum eft fîne opinio-nibuscarnalibus-Hancadmonitionem craditpfaI.4.7,PfallitcDo

mino ßpicnter.. Et Salomon Pro.jo.Omne verbs Dei purga tu.i. rede enarratS^eft clypeus omnicrcdenti. Et Paulus Co-lolT.j: Sermo Dei habiter inter vosabundècuomni Capientia.

Sapiétia opponitur ignauis amp;nbsp;fophifticae. Non intelligatur verbum Dei calumniosè , non fophifticè, nequeetiam carnali-ter, ficutCapérnaita: intellexe-runt concionem de manduca*

tionecarnis Chrifti.cum dicerent : Quomodo poteft bic camera fiiam d ire ad manducandum?Durus profedo fèrmo.Hos rcfutans ChriftuSjinquit: Verbaqnse ego locutusfura vobis, funt Spiritus amp;nbsp;vica, Caronon prodeftquicquamjideft.carnalesimaginationesde manducatione Chrifti.Spiritus autem eft,qui viuificat,id eft, verba quas

quxlocutusfumvobis.fpiritualiter intelleüa,viuificabuntvos,vt reftè interpretatur Auguftinus.

Primum inteipretatioilluftretledionem authoris: deindecx-plicatio fit confefsio vcrx fententis, amp;nbsp;teftimonium profuturum poftens.Sitigiturinterpretatiovera,perfpicua, plana, fine ambi-guitate,vttanquam vera confefsio pofteros erudiac,amp;confirmée.

QyAR T A. Sciatinterpres,quidfit docere,amp;quomodorudio-ribusmembradoélrinxfint proponenda,moneatdephrafi,amp;de ordine partium doftrinx. Nemo enim, nifi ordine monftrato, peripicuèdoccre poteft,aliquacommuniacuoluat,monftret genera, amp;nbsp;difcernat fpecies.

QUINTA- ConfideretoccafionesPropheticarumamp; Apoftoli-caruraconcionum,amp; videatadqux doftrinx capita accommo-dandxfintfingulxpartes,quxfintLegis,qux Euangelij condones, quxdeEcclefia,qux de imperiisloquantur. Nonenimfatis eft noffe hiftoriam amp;nbsp;dogmata [iz/ert,4rn£«/or ƒ//««] fed ad quem finemdodrinareferendafit, fciendum eft.

Ïn controu«rfiis dogmatum vtendum eft, non quibuslibet teftimoniis, fed perfpicuis, ilki-firibus, firmis, amp;nbsp;immotis, qux non cedunt contrariß ventis.

fed ftant immota,nequeabordine cedunt. Multi, vc feins, hoc temporevrgentTopDTorin verbis Ccenx,amp;nullam interpretationem au dire volunt,non quidemra-tioniblandientem.fedfacrxScripturx confentaneam, amp;nbsp;ad natu-ramac definitionem Sacramentorum congruentem. Contrahos reftècitaturparticuladecaIice,dequodicituriCor.n, amp;nbsp;Luc. zz. Hiceftcalixnoui Teftamenti in meo(anguine; vel,bic calix eft no-

numTeftamentum in meo fanguine.Potéftne aliquisin hac defcri-ptionecalicis,ideft,alteriuspartisCœnx Dominicx,vrgere Topti. rir finevlla dedaratione? Certè fieft homo (anus ,farebitur,opus «11e figiiratainterpretatione. Nam neque calix, neque vinum,quod eftmcalice,proprièamp;regulariter nouum Teftamentum appellari

potefl.Sienim visdefinirecalicem,autvinum , non potes locoge-nerisautdifferential ponerenoiiumTeftamentum,amp; vicifsim no uum Teftamentum non potes definire per calicem aut vinum, quia nouum Teftamentumeftpromißiogratixamp;bonornmciele-ftiuni.atqueaEternorum.qijxChriftusfua paftioneamp;fuolanguine nobismeruit, amp;nbsp;nobis per fidem applicatinvfuSacramenti.

S BPTiMA. ScripturanouiTeftamentipraecipuum lumen eft Propbetarum.necdifcedendumeftinenarrationcMofijpfalmo-rum,amp;Propheticarum concioiium ab ea/èntentia,quam veliple Filius Dei,velApoftolimonftrant,quiaidem Spirituslocutuseft per Prophetas amp;nbsp;ApoftoloSjamp; Filius eft j qui enarrauit nobis.

OcTAVA. EpiftolaPauli ad Rom.clauiseftjqua fores vni-uerliScriptur« aperiuntur. HiftoriaApoftolica,quam Lucas in Aclis récitât, luculentus com-

Sxpe fblebat dicere reueren-dus vir D. Lutherus, fe, fi adhuc iuuenis effet, amp;nbsp;fibi retexédaeP lèttela ftiidiorum Theologie, nihil aliud aéluruin effe.quànl collaturum Paulum amp;nbsp;lohannê cumMoIè, Dauide amp;Elaia. Ex

mentariuseft ledionisProphe tics. EpiftolaadHebrxos optime enarrat Mofên. Denique collatio fcriptorum Pauli amp;nbsp;Iohannis Apoftoli cum Prophe-ticis monumentisre(ftaamp; com pendiaria via eft ad interpreta-tionem.

Cùm igitur Apoftoli non difputarint de fententia horum verborû, retinendum ell mordicus to fiiTo». SpecioiaCanè,plaufibilis amp;po-pularis eft obiedio : led quid refpondet Chry foftomus ? Dilcipuli, inquit.audiuerant Chriüum Iohan.6 concionantem de manduca-tionecarniSjamp;erantalTuefafti ad has formulas loquendi: Qui edit carnem meam,amp; bibit meum fanguinem,manebit in me, amp;nbsp;ego in eo.Quare intellexerunt Apoftoli inftitui in Cœna obfignationem illiusmanducationis,de quaconcionatus eratChriftuslohann.ö. Nemoaudienduseftin Ecclefia, quidicitj quöd inCœna tantùm percipiamuspanemamp;vinumùtaenimnon differret Cœna à con-uiuioquotidianoamp; prophano.Nonautemferuit ventri Cœna Domini,lient domefticus cibus amp;nbsp;potus, fed verè eft cibus, amp;nbsp;verè eft potusanimx. Ergo non tantùm percipitur in Cœnapanis amp;nbsp;vinû, Vt aliqui calumniosè dicunt, fed verè manducatur caro Chrifti: amp;bibitureiusfanguis,fediuxtaanalogâ fidei,iuxtafymbola, iux- * ta enarrationem Pauli amp;nbsp;Iohannis.

Vndbcima. Dextreconcilienturdicta,Scripturx,qux pri-mafpecie inter le pugnarevidentur. Fax enim in Scripturis eft, Vt ait Auguftinus traftatu in Iohan.i9,amp; omnia dilpofita nequa-quam rixantur.Tu abiiee litem cordis tui, inteUige concordiam Scripturarum.Non enimcontranafibi dicit veritas.

fubieéla materia intelligenda funt.Hanc admonitionem tra-dit Tertullianus inlibrodere-furredione carnis. Ex materia difti dirigendus eft fendis. Ité difoernere pro fenfibus, com-m unionem verborum,amp; intégré inteliiges.

miindo,eftconcupifcentia carnis,aut concupifcentia oculorum, autfuperbiavit3e.Quaero,anhxcperChriftum fintfafta?Non Chri ftusnon eftcaulfapeccati. Ergo aliudhgnificat mundus inEpiftola Canonica,aliud in primo capite Iohannis. In Canonica fignificat auerfionemnaturasconditiàDeoin Diabolis amp;nbsp;hominibus, qu» auerfio non eft opus Dei,fed opus accerfitura à Diabolo, amp;nbsp;hominibus perinobedientiam.

D 0CIMA TBRT IA. Hilarius. Excaufsisdicendifiimendacft intelligentiadiétorum.Item: Circumftantixilluminant dida-

D FCIMAQVARTA. Confiderandumeft,vnam propriamamp; principalen! lènrentiam efleScripturæ, quam videlicet conlùe-tudolèrmonisjamp;rerum, lèuargiimentilèriesgignit, nec imagi-nandumeft, vtquidam finxc

rût,quatuor efle Scripturx fèn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mira hxc fortaßis videntnf

fus, videlicet hiftoricum.tropo- iunioribiis,fcdolim anterepur-Iogicum,allcgoricum,amp; ana- gationemdoârinæomnesfcho-logicum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;læamp;tempbperfonabant bis nU

gis, vt cùm incidebac MonachuS aliquisinmentionem vrbisHierofolymx, primùm interpretaba-turvocabukimhiftoricè,(eu literaliterde vrbePaleftinx celeberri-matotius Orientis. Deinde accommodabat nomen Hieroiblynias ad mores.Hieruûlein fignificat pacis vilionem ; ergo nos quoqiie fimus pacifici,amantes concordix. Hxc erat T^oroKaylet., accom-modatio ad morés , ethica interpretatio.Tertio vtebatur Mona-chusailegoria. SicuteniminHieriifalemfuittemplu amp;nbsp;cultus Dei: ita Ecclelia eftdomicilium Dei (St Cedes veritatis. Poftrcmo pef «i'e^(B3/iu5,vtipfiloquuntur,transferebat nomen Hiero(blymx ad Ecckliam cxleftem. In cxio, inquit, in beata vita verè Ecclelia erit Hierufalem,ideft,videbitDeum,frueturpace.Hxcquanquamnon funt Falla,tarnen coauelluntamp; labefadant autlioritatem Scriptu-rx,quælaceraturàtalibusincerpretibus, licutcatelli lacérant pan-niculos.InterdumeftallegoriisJocus,led raro. Paulus vixquater, aut quinquies allegoriis vti tur in fuis Epiftolis.

Nam oratio qux non habet vnam ac limplicem lententiani« nihil certidocet.Ethxc ratio interpretandi,qux di (cerpitoracu-1a Dei in varias lenten tias, labefacftatauthoritatem Scripturx.

Dbcima QVINTA. Ceterùmquxdamfada extantinfacris literisjamp;ceremonixquxdam, quxadid inftitutxfuerunt, vt a-liud quiddam fignificarent. In his eft locus allegoriis, quxpru-denteramp;concinnetracftandxlunt.nedulcedine harum imagi-num inuitati,extra metas erumpamus.

ftin.lib jdedodrinaChriftia- Efa.i, Alcendent omnes gen na,cap j: Cauendumeft,nefi- tes inmontem Domini, cv con-guratanj

V Lt A eftmelior ratiodocendi, quàm eadem dicere de iifdem. Nee dilcentesplusproficiunt, quàm fi eadem fubinde audiantde iifdem. Qui enimvoluntquotidienouialiquid legere Maudire , feruiunt quidem voluptati, amp;nbsp;aliquadele-dationeperfunduntur, fedfolidumeruditionis frudum nunquam percipiüt. Quanquam enin»

Varieras deledat: tarnen repetitio earundem rerum magis auget fcientiam amp;nbsp;'sAMpo^of/'«!', (èu certitudinem. Quare, more vfîtato, percurram paucis leCdiombus vtUifsimas de duleifsiraas pagellas Domini Philippi.

aukcucLdULUiis vmuo kt^au^^^ilay ^'lCatholica Ecclefia intelligatur de Ecclefia omnium temporum Âlecorum,àprincipio«iundi, vlque ad finem.Quando cogitatis

de vnitate Ecdefix, venial vobis in mentem imaginis de curru Chnftitriumphali. Huncenim currum,in quofedet Chriftustri-umphansjantecedunttanquam lt;510 lt;rsgt;i)^z.5z,prxcurrores,patriarch? amp;nbsp;Prophetx,ab Adam vfquead lohannem. Nosfequimur eundena currum,ducibus Apoftolis,amp; eorumdifcipulis. In medio eft Chri-ftus,qiiieademdon3datfnismembris,qux adfalutem funtneceP faria(nonenimiamloquimurde donis vniufcuiufque vocationis, qux funt dißimilia)dat omnibus credentibus àprincipio vfqiie ad finem remifsionem peccatorunijdaciildcra Spiritum fanâ:um,Spi-ritum gratix amp;nbsp;precum,amp; inchoat in eis iufticiam dfc vitam xterna. IdeoinquitPaulusdeEcclefiaomnium temporum: Vnum caput, vnum corpus, vnus Spiritus.Quid enim eft corpus fine Spiritu ? ca-dauereft. Quemadmodum de vocatieftis.) Vocatiofignificatprx-dicationemEu3ngehj,quacolligitur Ecclefia. Eft autem vna beadem vox,quamomnasiSc finguli audiunt. Non enim aliud Euan-gelium annuntiaturPrincipi.aliud mendico, fed vterque vnam vo cem audit. In fummadicit hoc Paulus,idem effe fundamentum Ec elefiç omnium temporum, eundemDeum,Mediatorem, Spiritum^ fidem,fpem,denique omnia efte eade amp;nbsp;fimilia. Hac hypothefi coil* fiderata,certènemonoftrumfideleshuiusfeculi,vtinquitAugufti-nus,anteponet patribus amp;Prophetis, per quos nobis illafunrpro-phetata. An putastemeliorem efte Efaia,aut Daniele, autAbraham?' Nequaquam.Iatiseft, fi fismifer catellus,vt Cananxa muherfeappellat,colligensauidcfragmentacadentia de menlaProphetarUBij Dauidis,Efaix,amp; aliorum.

Septem fiintgradusteftimoniorude hacalTeueratione. t Mi-racula. 2,Dodrinxantiquitas. 3,CoIIatio dodrinarum. 4,Ex-periencia (pirirualis. y,Eorti-

tudo martyrum. djStabilitas Vide prxfationem Philippi Ecdefix. 7,PcenxhoftiumEu- Melanthonis in quartum To-angelij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mumopcrumLutheri.

SacraBacchiJs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chaldxi poft diluuium fin-

xerunt ignem efle Deum, quenl nominauerunt Vr id eft,Iucem. Occafio autem huius idoli fuit, qui.a audiuerant patrum facrificia cxleftibus flammis confumta efte, idea transformarunt creaturam increatorem, vt ait Paulus Rom*

Rom.t,amp;honorem Deodebnum tribueruntigni. Aegyptij collie-runt bouem, maculam habentem in fronte, quem nominarunt A-pim.Syrijcoluerunt Venerem.quam vocaruntreginam cxIi.Sica-lix genres aliahabuereidolaifedGrxci maxime fuperftitiofifuerüt, amp;nbsp;ferè cota Gracia fuit repleta templis amp;nbsp;facellis.

Auguft.plal.ttp.-FidelisDeus fê noftrfi debitoré fecit, nó ali-quidanobis accipiendojfêd tantum nobis promittëdo. Parum e-

rat promißio,etiä fcripto fè teneri voluitjVelut faciens nobilcum chirographum promilTorG Riorum. Non folùm auté Rriptu-

ï»m cum hominibus fecit, vt crederétjied etiam fidei fua; po-fiiit Mediatorem vnicum Fi-lium fuum.

promißionem poftlapfum primorum parétum, (èd etiam eandera lufsit mandateliteris per Prophetas amp;nbsp;Apoftolos , amp;nbsp;bis omnibus additpignus, quo nullummaius, autprxftabilius çogitari poteft, kilicet Filium vnigeni turn amp;nbsp;dileétum. Obligauit ergo fe Deus nobis tripliciter: i,verbononobfcuroamp;ambiguo,amp;flexiloquo,fed expreflb,per(picuo,diferto. a,fcripto(è obligauit,quafi chirogra-pho. j.dedit nobispignusamp;arrhabonem ipfiim Filium, vnà ciim Spiritulanfto.

re pr«cipit Paulus leftionem ? Vtdifcernat Euangelium àphilofo-phia. Nos adfçholaspbilofophicas afferimus aliquafeminaria, aU-•luasfcintillas,aliquosigniculos,idcft,principiapraâicaamp;fpecula-bilia,ex quibus omnes actes extruftæ funt. Sedad Ecclefiam non afferimus naturalem notitiam,fed in ipla Ecclefia difcimus hoc my fteriumab{condituraâ£èculis,vt Paulusloquitur.Opus eftigitur leftioneine^tantàm leftione,fcd amp;nbsp;meditatione, vtpfal.»dicitur: Ju Lege Domini meditabitor.Ne autem fit puerilis leólio,conftituit Paulus duos fines optimos amp;nbsp;pulcherrimos.),eft doftrina, a,confo-

latio.Philofophiamdifcimus propter duas causas, i, propter liberalem eruditionem, id eft ,cognitionem return pulcherrimanim, propter7’i'«lt;r/r leu5^««p(ai'. 2,propteradionem virtutisj quiaiaus vircutis in aftione confiftit,fed in doftrina Etclehx alius eft Enis do ftrinx vlcimus,fcilicetconfolatioretrahens nos ex morte sterna.

ScrïbentKr\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efa.S.-Sumetibi iibium, amp;

fenbeineo. Hier. 36: Tolle volumen a!iud,amp;lcribe in co omnes fermones priores. Daniebn' Tu autem Denieljclaude(ermones,amp;ßgnalibrum vlque ad tem pusftatutum.

Manetnotitia'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus voluit reliquam elTe

notitiam Legis.-bvtextectefti-monium de Deo in nobis.'2,vi acculer Sedamnetpeceata; 3,ytre-gatdifciplinam.

Hsc debetis meminiffe contra Flacianos, qui delet notitiam Dei amp;nbsp;Legis ex mente Humana,quantum inipEs eft.Deleant (anè in fuis mentibus,HantprorfusfurioE,non autemdeleant in noßris men-tibus.Si volunt ipE furere amp;nbsp;inlanire,infaniant fuo periculo, non a-lienojudant de fuo,non de noftrocorio. Quid poteft dici in Eccle-liafurioEus,quàm non eße reliquamin mente hominum notitiam de Deo amp;Lege?cùm Paulus R.om.t amp;nbsp;z non tantum obiter dicat, hze eße in mente Humana, led amp;prolixèhanc fententiam confir-met?

Senten mulieri}] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc eft primum amp;antiquit

Enoch] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hic fuit ftptimus ab Adam,

ficut etiam Moles feptimus fuit ab Abraham. NamdeEnochlcribitur, quod fuerit excellensPro-pheta,inEpiftolaIudz,«amp;Gen.çIcribitur,qiiôd(îttrâslatusad Deu, nee mortuus,ficut aljj Prophet«-Mofes,quantus fuerit vir,teftatur Deus ipfè, cùm nominat eum leruüfidele inomnidomofua: amp;nbsp;di-cit,fecumeofamiliaritercolloqiiioread os,ficut amicus cü amico. Denique Molen Deus iplè lèpeliuit.Et in Deut.cap. vltimo fcribitur: Nonfurrexit talisPropheta inllrael. Septenarius numerus dedi-catus eft rebus diuinis,amp;putaturaliquid Habere myfterij.

Cain] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gen.4.

Ad Noa] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.p.

Qualis eft Epiftolaad Romanos in Nouo Teftamento, taliseft Genefis in veteri Teftamento.

Abraham] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gen. 22:Infeminetuobene-

dicenturomnes genres. Ergo o-mnes genresfuntfubmalediftione Legis,Gal.j.Optima eft confe-quenria àconrrario (enfti.SieniminfoloChriftoeft benediftio.Er-go extra Chriftum eft malediftio. Si benedicunturgentes per Chri Üiim,anteafucrunt maledida;.

Ad differentiam librorum Propnißimc] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propheticorum, qui etiam ap-

Hic finis] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veteris Teftamenti.

^ Curpr£cipuè Lex'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tres finit prxcipux caufTx

promulgationisLegis. », quia poft peccatum caligo accefsit, qux naturalem notitiam fecit ob-fcuriorem. 2,quia voluit Deus extare illuftrc teftimonium, quod oftenderct,has notitias naturales abipfb nobisinfitaselfe. 3,quia Deus vult extaredilcrimenfua voce monftratum,iuftiti«, Legis, amp;peccati.

O^aratur promißio] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ideo Paulus inquit, Lex eft px-

dagogus ad Chriftum, Gal.3. ludicamur enim,vt agnolcentes peccatum, confugiamus ad Me-diatorem.

Moti funt tales hypocritx, vt Achas, Manafles, amp;limiles, duabus rationibus, vtmaâarét humanashoftias, contralucem amp;nbsp;affeftum naturalem.Prior ra-

tio fumebatur ab exemplo A-brahae, Deus approbauit obe-dietiaminimniolationelfrael. Ergo amp;nbsp;noftram obedientiäin eo-dem genere approbabit. Refpondeo. Duocùm idem faciunt, non eft idem,quia caulTximpulfiux amp;nbsp;finales faciunt ingens difcrimen interoperaqux forisfuntfimilia. Abraham habuit lingulate man-

datum Dei,quod ceteri non habuerunt, qui debebant fe continere incrametas mandati diuini,Nonoccides. Deinde Deus præceperat Abrahximmolationemfilij,non quod velletIfaac interfici, fedvt Iiocopereexploraretfidem amp;nbsp;obedientiam Abrabx, ficut hiftoria ordineindicat.Altera ratio crat difficultas operis. Exiftimabant e-nim Deoplacere opus tam arduum amp;nbsp;difficile, ignorantesDeuni non veile coli fumtu aut tragœdiis captiuorum, fed verapietate co-gruente adprxlcriptum verbi diuini.

Semen] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exiguum cœtum,eftmeta-

phora. Sic appellat Dominus E« clefiamgregem pufillum: Nolitimerepufillegrex.Verè Ecclefiaeft grex exigu Lis,amp;deftitutus humanis prxfidiis,amp;tarnen mirabiliter regitur,defenditur amp;nbsp;conferuatur à Deo. Hue pertinet Sophoni« didHmvaldebonum,cap.3,Relinquam in medio tui populumpau perern amp;nbsp;egenum,amp; tarnen fperantem in nomine Domini. Quæ po terat tradi melior defcripcio Eedefix 1

r4X4tlt;f] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refutatio trium errorum.

liliß Prius'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primus gradus operum Deo

plXcentiumeftfides,vt Hebr.ii dicitur,Eum qui vult accederead Deum,amp;ei placere,oportet ef fe fide prxditum. Non enim fides ex operibus, led opera ex fide nalcuntur, tefte Paulo Gal. 5.amp; 2 Petri, i .• Prxftate in fide virtu tem« Secundus gradus operum,qux Deus approbat,eft obedientia mo ralisiuxtaDecalogum,dile(ftioDeiamp; proximi. Tertiusamp; infi-mus gradus eft vfus ceremoniarum, qui non placet Deo, nifi prx* lucentefide,amp;inchoata obedientia morali, vt Rom.2 fcribitun ValctCircumcifiQjfiLe^emoblèrues.NamfineoblèruationeLe-gis,nondifiertCircumcifiQaprxputio, led hunc^dinemdiui-nitus lancitum Humana exci

tas amp;nbsp;audacia inuertit. Ante- Hilpanus Miflam audiens, ponitenim ceremoniasfideiSc pluris facit hoe opus, qu km fide morali obedientix,vtoftendit amp;obedigt.am,uixta vtramque exemplum de Miffa Papiftica. tabulam Decalogi:putat,fe au-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dita Mina placere Deo, amp;nbsp;non

difplicereDeó omniapeccata,velprxterita,velfutura. Idemintel-Hgaturde noftris hypocritis,qui non aliaintétione accedunt adCoe nam Domini,quàm Hilpanus ad Miflam.

Hxcamp;fîmiliâ] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ofeæ 6:Mifericordiam volo»

non facrificium, ideft, beneficé-tiam erg a proximu mverèegentem.Hoc fuit iymbolum Gbrifti, vt apparat ex Euangelio Matthxi.

Confirmatiodefinicionis ve Paulus ait, vêtus Teftamen-terisTeftamenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn effe inane amp;nbsp;inutile. Ergo

vêtus Teftamentum non eft o-pus Dei,quia opera Dei funt bona, vtilia, perfefta. Refpondeo.Eft faHaciafeçundumquid.Non eftiimpliciterinutile vetusTeftamë-tum,fed eft inutile,quoad iuftificationemamp;faluationem.Etfienim Lex per ft eft bona: tarnen, vt Pa ulus loquitur Rom. 8, infirmatur percarnem. Chriftus inquitlolian. 6,Carononprodeftquidquam. Hincimperitusargumentatur.ErgocaroChrifti eftinutilis. Abfit, eftvtilifsiraa0cfaluberrima,eftinftrumentumnoftrx faluiis. Non enira voluit Deus perficerefaluationemnoftri,nifi in came Filijfui, aflumtaex Virgine: amp;nbsp;Chriftus adhucretinet ad dexteram Patris Carnem fuam,amp;verxcarnisfubftantiam, vt fitnobis vtilis amp;nbsp;falu-taris.Cur ergo dicit Chriftus, Caro non prodeftquicquam? Caro, ideft,camahsimaginatio de manducatione Mefsiæ Capernaitica, huecraira,hudfubtili,qu»hatinftruincntiscorporis.

Legiamp;morti] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt intelligatis hoc axioma

de inchoatione amp;nbsp;confumma-tione,proponavobishymnum Angelicum,Gloriain excelfis Deo: paxin terra,amp;lxtitiahominibusamp;c.HunchymnumcanUntAnge-li,tiato Chrifto,qui ad vtmmque refte accommodatur, ad inchoa-honemregni Chriftiin hac vita, amp;nbsp;adconfummationem eiufdem poft refurreftionem in vita xterna.In hac vita tribuitur Deo gloria, quandocognofcitur Dei fapientia, iuftitia, miftricordia, bonitas, clementia,amp;: cetera virtutes, quxDeo verè tribuuntur,amp; quarum virtutumfpecimenilluftreipft Deus oftendit in niifsione Filijfui v-nigeniti.Nam miftio Chrifti eft Ipeciilum iuftitiae amp;nbsp;milericordiae' diuinx,vt iarn quotidieauditisin concionibus de pafsioneDomi-nirfpeculum quidem ira: amp;nbsp;iuftitix diuinx, quia tanta eft Dei ira, dé quidemiuftilsimaaduerfushominum peccata,mea,tua, de aliörü; vtnonpotueritplacari, nilîFiliusDei aflumerethumanamnatu-rani,dtfecundura carnem pateretHr,moreretur, de viftamorte re-

ßirgeret Speculum Veromifericorcüxeft,quia fic Deusdilexit ffiü-dum.vt filiumdaretvnigenitumamp;c. Videtisigiturgloriam,dequa Angelicxnunt.etiaminhac vita Deo tribui. Deinde in piiseft pax, ideft,tranquillitascordis,ortaàHde,(pe,amp;bona confcientia,dequa Rom.5dicitur,Iuftificatifide,pacemhabemusapudDeum. Poftre-mb etiamfiEcclefia verfaturin maximispericulis amp;nbsp;miftriis,amp;fen titintuspauoresamp; forispugnas,vt aitPaulus : tarnen fimul ftntit aliquam Ixtitiam fpiritualem.quç vincit peccatum, mortem, Dia-bolum.tyrannosamp;aliosfanaticosdoftoresjdeniqueomniafpeftra Diaboli amp;nbsp;mundi.Et hæcquidem breuiterdiftafint de inchoation« glorix,pacis ét la:titix. Si autem hunc hymnum tranftulerisadi-maginem futurs beatitudifliS;longèeritilluftrior fententia. Nam in vita xterna tribuetur Deointegra amp;nbsp;perfeda gloria fine caligine, fine errore,finedubitatione, qusmala nuncinnobis hxrent,tangt; quam reliquix veteris fermenti, quod iubet Paulus expurgar«. Deinde pax erit integra amp;nbsp;perfeda,quia tuncDiaboli amp;nbsp;impij erunt insternis pœnis,nec poterunt turbare pacem ét tranquillitatem Ecclefix, Ad extremum Ixtitiatanca erit finepeccatoamp; morte,ét fine omnibus miieriis,quantam nee oculus vidit,nec au ris audiuit in hac vita.Hocexemplum de hymno angelico propono vobis ad illnftrandam regulam infignem «5t memorabilem in textu traditS, dsdiierimineinehoationis amp;nbsp;confummationis. Non tantùm lo-quunturProphetxétApoftoIideinchoationebeneficiorumChri-fti,qus fit in hacbreuiftima ét fugacifsima,addo etiammiferrima vita,fed omnium maximè concionantur de confummatione, qu# fequeturpoft hanc vitam.

Degloria] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sunt enim àprimo Pafebate

ExhacchronologiafaciIèinte]Iigitisverame(reorationem,quxdi-cit,promulgationem Legis priorem elTe tempore, quàm fit refur-r«dio Chrifti,ét refurreftio vniuerfalis mort uorum.

I» Ecclefia] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiob cap. 9 .• Verebar omnia mea opera,feiens quod nó par-cis delinquent!. Etpûl.89: Vifitaboinvirgainiquitates eorum« mifcricordiarn autem meam nonamouebo ab eis.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efa-d^ .• Iniquitates nofirz,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut venei nos difsiparunt.

BXPtjCATlO TKXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49 Nullum atrociusvulnuicft, ferfitiWj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquitSophocles,quam perfi-diaamici.

Frena] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hxemetaphorafurnta-eflex pfal.ji. In chamo amp;nbsp;freno ma-xilUs eorum conftringe.Charnus lïgnificatduralupata,JFinbrc4gt; $atjm,eft durius quiddam,quàm frenum.

Ad ilium populum J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marc.tj : Quod vobis dico,o-

Ftgt;»«/»] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rriO:^. Mors impiorum peC

fima cd, qui a cd iter ducens ad stern am miferiam. Econtra mors piorum pretiofacd in confpe-óuDomini.quiacftiterducensadxtcrnam beatitudinem.Eius ’gituredtimeremortem,qui feit, fe hinc vadcread xternas mi-ferias.

In capite] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicet Chrifto. Quare voca-

turChriftuscaput? Chriftus eft eiputlt;,merito.t,efficacia.j, ordinc.4,perfeftioBe. Merico , quiai-plius obedientiamereturnobisremifsionempeccatorum,amp;vitam aternamjded.oinniabonacxleftiaamp;xterna. Efficacia, quiapro-pria poientia dat Spiritum fangum, amp;nbsp;vitam aeternam-ficut inquit, EffundamdeSpiritumeo.ltem.Egodovitam xternam eis. Ordi-ne.quiaeftperronaabxternoPatremiffa.ab initio generis humant adEcclefiam. ProtulitenimEuavgehum exfinu Patris «terni flati min paradifo. Perfeftione.quiaetiambumananqtura in Chrifto habet perfeftioremfapientiam,iuftitiam amp;nbsp;fanftiiatera, quam o-mnesfanfli, amp;nbsp;Angeli,amp; homines.

I» iSis abolitain] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chridus refurgens, multos

ßnftos fuis indutos corpori-biis,amp;viuificatos.velutïntriumpho ad xternam Dei confuctu-dinemtraduxit,vtMatth.ï7fcribitur;Etaperta(unt monumen-ta,8c multi fanäiprodietunt ex monumentis, Siapparuerunt in Hicrufalem.Et Euieb.lib.iEcclehadicx hidorix récitât dxâum

50 D E V E T B R I amp;nbsp;N o y o T E s T A M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Apoftoli Taddxi : Chriftus Co- Deus non tantum tradidit i lus defcendit, fèd non (blus doârinamdefperefurreiftionis, alcendic, vertim cum magna amp;nbsp;vit» atemæjéd etiamhuius mulntudinefandorum. doftrinspropofuit ilkiftriaexé pla, quorumpriinumefttranf-latio Enoch Prophctæ,qui fuit (èptimus ab Adam,Gen. ç. Alterum exemplum eftEiias,qui viuus mptus eft incaclum,amp; poftea collocu-tus eft cum Chrifto in monte Thabor,Matth. 17. Sed omnium maxime illuftre exemplum eft Chriftusip(è, caput noftrum,qui non (blus reuixit exmortuis jfedfimulrefufeitauit amp;nbsp;viuificauitmor-tuosquofdamalios, patres amp;Prophetas, vtofténderet potentiam fuxrefurreftionis,amp;confirmaret doftrinam de fpefuturs gloris. Namexemplamagisnosmouent, quàmregulse,vt(citis,necrubitô Chriftus migrauit in cslum,relufta terra, fed manfit in terra, amp;nbsp;fi-miliaritercollocutus eft cum Apoftolis tocos dies 40, tefte Liica, Aft.$.Tandemquadr.igefimodiepoft refurreftionem, afcendit in ç.slum,non folus,vtinquitThaddsus,.fedcum magna multitudi-nefaniftorum.Talelpeftaculum tamglonoium nunquam eft vllis temporibus confpeftum in Ecclefia, nee con/picietur ante finem mundi.

* Deus (ancit ip.ftiç^a,v yeram Nonrecordabor] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium prætehtarum offen-fionum.

PadlafiuntJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paftum eft confènfbs duorü, vel plurium, verbis exprefsis ad honeftum aliquiddandum vel faciendum.

Spiritus Domini] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc didum citât Chriftus Luc.4.

Congruunthxc] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pora,amp;concordabis ücra Scri-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptura.

Ceffabit'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poft refufeitationem vniuer

(alem ceflabunt hxc tria ; gene-ratiohominum,politi«,amp; minifteriumEuangelicum. Define generationishumanxdicitur Matth:22, In refurreblione neque rtUbentjnequeducentvxores,(êd eruntficut Angeli Dei in cxlo-

De fine politiarum inquit Daniel.i: Lapis auulfusàmonte fine manibusjcomminuit ftatuam. Et cap.;.- Vidi.quodbeftiarum ablata effet potertas.Eti Cor. »5fcribitur, Abolebit omnem prin-cipatumamp; poteftatem.Poftrembdeceffatione minifterij Euan-gelici hxcdida loquuntur.i Cor.ij: Prophetis abolebuntur.a Petri »:AttenditoPropheticofermoni,tanquamlucernx lucenti in loco caliginolb, donee exoria-tur lucifer in cordibus veftris. Verbum comparatur lucer-Apoc. z2;Nonegentluminelu nx,cuiusvfuseftin tenebris. cernx,quia Dominus Deus il- ideft,minifterio Euangelico. luminatillos.

Peccatiseorum] ' Miebexfeptimo, Quis Deus ficuttu, remittésiniquitates, amp;nbsp;prsterienstranlgreßionesreliquiarumhaereditatis Dei. Non reti-netiramfuaminæternum,fed rnilèricordiam amat. Reuertetur i-gitur,amp;miferebiturnoftri, peffundabit iniquitates noftras,proii-ciet in abyffos maris omni a delifta noftra,Dabis veritatem Iacob,amp; Abrabx mifericordiam, quam iurafti patribus noftris, ab antiquis diebus.

Conlblationem] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tota Scriptura tradita eft

propter doftrinam, amp;nbsp;propter confolationem,teftePauloRom.J5;Quxçunquefcriptafunt,adno-ftram doftrinam (criptafunt, vt per patientiam amp;nbsp;confolationera Scripturarumfpemhabeamus.Doftrinaeft finismedius, vt Diale fticiloquuntur Confolatioeftfinis vltimusScripturarum facrarû. Adiungitautem Paulus confolationi ex vna parte patientiam : ex abera,fpem.Quamobcauflam?quiaconfolatio non poteft efleef-firax,finepatientia. Donecenimcorfremitaduerfus Deum amp;nbsp;homines,non poteft confolatio in eo agere radices, fed excutitur con-folatio. Spesveröadiungiturcon(blationi,quiafpes vitæætemæeft præcipua confolatio,quælenit omnes vita:miferias,amp;calamitates, ficut Paulus inquit, Leue momentum tribulationis affert pondus æternæ gloriæ. item, Gloriaraur in affliftionibus , quia fpes non confundit.

Liff^,jJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Litera opponiturvitæamp;mo

F«(/frej nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qiiia quod ferne! aflumfit

xój-i^jnûquam pofteadelèwii: nequedefèret,ncc à corpore, nee ab anima diieeßir eciam poft mortem.

BenecanicEccIefiainferiisnatalitiisde hoc mirando fœdere:6 admirabile commercium! Verèhoefœdus eftadmirabile,amp;i.ienar rabile,lt;ed tarnen liceat nobis tantum de eodicere, quantum in Cura Scripturapatefaéhimeft.No'ndico in hum ana vita perfeftehoc my fterium percipi amp;exhauriri,necdico vllaHumana,aut Angelica e-kgt;quentiaidempoflefatisdeclarari.Sienimhocrentirem,aut dice-tern, eflem extremèftolidus amp;nbsp;fatuus, fed tarnen debemus de bolt; royftsrio tantum ctedere amp;nbsp;confiteri, tantum dicere amp;nbsp;fenbere, Quantum eft nobis in verbotraditum , ficut Gratianus Imperator dixit,fcribensadAmbro(ium:Eloquimur, non quatum debemus, led quantum poffumus. Sic tarnen, vt noftra confefsio congruat ad normam verbi diuinitus traditi-Hac prsmonicione amp;nbsp;'a-aOeost-■sj-H^confidema fic dice : xÓ2/®-Filius Dei, qui erat in principio apudPacrem,airumfitnaturani humanam,nue vtloban.ait. Ver bumcarofaftumeft,amp; habicauit in nobis,deaffumfit, feucopula-uit,feu vniinthbinoftram naturam,finepeccato, vnione Hypofta-tica,ideft,perfbnali dcinfeparabili, Quôd3dp.irticulam attinet.in quadico banc vnionem effeinleparabilem, mementote dedaratio-nem,quamannotaftis,Qiiod(emelairumlItx05,®-,nunquam de-lerit.Sed contra banc declaracionemobiieiataliquis: An non Chri--ftuseftmortuus,annon in morte ftparata eftanimaàcorpore,amp; corpus quidemcollocatumin fepulchro, anima vero defeendit ad inferos?quomodoigitur verumeft, quod dicis, nunquam huma-namnaturamChriftiefledefertamaxóy«i»? Refpondeo. Qtian-quam veriftimumdccertifsimumeft (teftefacraScripturain bifto-riapaftionis) animam Chrifti in morte feparatam efle,amp; verè fepa-ratam,non tantùm imaginatione,àcorpore,amp; quidem Domini;ta-men non proptereaxo^f^dilcefsit à corpore in (cpulcbro, autab animadelcendente ad inferos,ftdadfuit de corpori, ne putrefeeret, de corrumperetur,vt ait Scriptura,pfal.iö; amp;nbsp;animae,nere!inquere-turininferno, amp;nbsp;tarnen fuicidem \óy!^ cnmlacronein paradifo. Hæc inter ie non pugnant:nonfèquiturlblutio natura rum, nondi-uelliturpcrfona Chrifti,etiamliin morte anima eft feparata à corpore, detantura corpus fuit fèpuItü,IbJaanimadefcendit ad inferos.

SXPLICATIO TEXTVS amp;AÓ^®'ip(êprsfènsanimsamp;corpoi-i.airuicetiam latronî inpa-radif'o,quiaAÓ5/®quot;eflvbique,ficurvertisDeus. Quodiiin morte non eft faÄa diuulßo perfonx Chrifti, (cd manfit vnio perfonalis amp;v«irctT/x«,quomodo,amp;curdiiiidereturamp;(b]uereturhxcvnio, etiamlidicamus.Chrifticarnemnonefle vbiqiie , fed diuinitatem Chrifti eflevbiquejamp;carnemeffe in certodccircumfcripto loco, ma nente nihilominiis hoc federe,hac vnione, haccopulatione perGj-nali amp;nbsp;indiftblubili, ßate her ffebt nic^t Fönnen fi^ciben/fo wirbtöwolvncfcfc^etbenblcibcn/etfi fuxproprietatescuique natur« conftet: Aut mera calomnia eft, fi quis dicat hac doftrina folui Chriftum, amp;nbsp;fieri ex vnoChrifto duos, auteftcrafliiignorantia.

Curx efle] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clemens Alexandrinus:Dili-

gituràDeohomo,quomodono fiiligatur, propter quera vnigenitus ex finu Patris dimittitur?

EfaJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.9.

Potentia] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.inftrumentü,qiioDeuseftef-

Dei.IdeoPaulusappellatminiftrosi7vr«f7«rDei: trói-sf^^tf. in Dia-kftica fignificat velinftrumentü, velcauflas préparâtes.De Euan-geIiodicitur;Euangeliüeft potentiaDei,ideft, illud inftrumentü, organum,medium à Deookdinatum,quo Deus vulteffeefficax.Sic Sacramenta,qu.'Efunt pars altera minifterij, funt inftrumenta, per qu«DeusinEcclefiavulteireefficax.IdeoBaptirmusnominaturla-uacrumregenerationis amp;nbsp;renouationis Spiritus fanfti:amp; CœnaDo tnini vocatur noiya^vla. corporis amp;nbsp;fanguinis Domini. Hx propofi-tionesloquunturdecaufsis inftrumentalibus.Euangeliumpropriè loquendonon eft potentia Dei, quiapotentia Dei eft ipfa elTentia Cei,fedEuangeliü dicitur potentiaDeiinftrumentaliter, non pro-priifsimè. Quando vis definite potentiam Dei,non dicis, eft Euan-geliiim.: peromnipotentiamcondituseftmundus,fednonper Eu-angeliutn.Ideointelligas verba iuxta materiam fubieftam.Totum minifterium eft inftrumenturn Dei,eft organum : Ergo hx lot utio ■ nesfuntinftrumentales , Euangeliumeft potentia Dei,Baptifmus eftlauacrum regenerationis: panis quem frangimus eft Koira^iA corporis Chrifu. Non oportet confundicauflam inftrunaentahm

dim efficiente principal!,aliud eft ferra,aliud is,qui trahit fèrram,amp; impropriè aftio inftrumento tribuitur.

Dilperfosamp;vagos] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Triftis eft fpecies Ecdefisi

quæeftdifsipata multitudo. Si-dit Daniel cap.u vocat Écclefiam poftremi temporis dilperlionem-

PeriturxpoIitiæJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propter quod vnumquodeß

tale eft, ipfum magis eft tale-Deus fuit effieax in conftifuenda vmbra. Ergo multo magis eritef-ficax,nunc exhibitoipfoMefsia.

Angimuranimis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non fimusitalecuri,quin co

gitemus, quam facilehæregiones pofsintàTurcis, velaliishoftibus opprinii. Vienna diftatbine 70 milliaribus:fedquàmproçul nunc abfuntcaftra,vel arma Turcica à Vienna?Buda,quæiam eftlèdes T urcica,olim regia regni Vn-garici,diftat non'raulcis miUiaribus à Vienna. Cogitate, ft vellet Deusaliquid permittere, quàm exiguo temporis fpatio poftet ad nosperuenire tyrannis Turcica? Nó funtanni multôpliires,quàni centum, quandocepitTurcaConftantinoplim. Diftat autem Con-ftantinopolis à Vienna aoo milliaribus. Intra centum annos oc-cupauitMahometica rabies Thraciam, in qua eft Conftantinopo-lis,Macedonian!,Græciam,Seruiam,Bnlgariaro,Myfiam, amp;nbsp;maximam Vngariæ partem.Quare valde metuendum eft,ne relpondeat euentus vaticiniis S.viri loliânis Hiltenij,Mona{hi Ilenacenfis, qui vacicinatuseft,annolóoodominaturum efteGog amp;nbsp;Magogin tota Europa, Wir mó^enwoljufe^cn, quidagamus. Omittanturmu-rium amp;nbsp;ranarum pugnæ,amp; hæc domeftica amp;nbsp;inutilia certamina, amp;nbsp;limusconiuniftifide,dileftione,«Scbeneiiolentia, amp;nbsp;mutuis offieüs, ïrir^abenfoiiflfeinamp;tilcnucf/bcii ïiircfcn/vnbbcn^abfïfcl^ ber/ berauc^ntc^tfeyret. Nolitedubit3re,quinPapahodiemo-liatur in fuis dehberationibus executionem Concilij Tridenti-ni;^adiungethaud dubiè fibi potentifsimos Europe Principes, quosnonvolonominare,fedcupiointelligiàvobis,quibusfi fingi-museftepares noftros Principes in Germania,fiimus extreme fa-tui.Nondicimus propterhsecpericulaefledelperandum,fed emen-dandamelTefecuritatem ,amp; omittenda non neceffaria certamina, nu.v non3cdihcant,feddeformant,d: diftipant Ecclefiam,amp; agenda .'œnitétiam, quafolamitigatiohorfi malorü impetrari poteft-

i fum vfquead cofummationem feciili.QuidefenduntVbiquitatem commentitiam,inter prxcipua argumenta aUegant hoediftum Chrifti. Verè eft puerihs faUacia fecundum quid,à concreto ad abftraftum.

Vigihusepifeopus amp;nbsp;martyr Tridentinus lib.t: Vide miracuU, vide vtriufque proprietatis myfterium : Dei Filius fecundum hu-manitatemfuam recefsitànobis:fecundum diuinitatem fuam ait nohis,Ecce ego vobifcum fum. Noneftnouahxcglofla, fedVigi-lij.Quodii dicis, Quid ad me Vigilius? cur ego tibi non refpondeä, Q!iidcuadme,quinondumes Vigilius?Si eft audienda vox mini-fterijinEccleha.certeamp;Vigilij Tridentini epifcopi. Siautem pro-bare potes,hxc cum facris literis pugnare,tum ego te audiam.

Sinobifeum eft,quomodo ait, Venient dies,quandodefidera* bids vnum diem Fili j hominis ,amp; non videbitis: led amp;nbsp;nobilcum eft,amp;non nobilcum eft,quiaquosreliquit,amp;à quibusrecelsithu manitaterua,nonreliquit,necdeferuitdiuinitate. Performam e-

nim ferai, quam abftulit à nobis in c«lum,ab{èns eft nobis: performam Dei,quxnon rece-ditanobis,interns prxfens eft nobis: tarnen amp;nbsp;prxfens amp;ab-fensipfe vnus idémque eft nobis.

Non propvïrea foluimus v-nionem. Eft inanismetustime-reculpam,vbinuUaeft. Sitma-lediftus in æternum ,cpii foluit vnionem perfonalem in Chri-fto poft afliimtionerp naturæ hu manx. Etfi Angelus de cxlovel-Paulusait. Sed vitetur etiam alter

fcopuluSjvidelicetconfufioduarum naturarum. Namvnioperfo-nahs non tollit proprietatem naturarum, licut è contrario proprietäres naturarum non tollunt vnionem. Vt autem fciant iunioreis, quisfueritVigilius,cuiustcftimoniis vtor,dicam de eo pauca. Vigilius fuit epifeopus in vrbe Tridento,cuius nomen nunc etiam no tifsimum eft, propter concilium Tridentinum: fuitetiam martyr, quiacùmtaxaretidol3triamilliusgentis,quxeft vicina Italix,corona martyrij eft Ornatus. Sed quale eft genus dodrinx, quod pro-fitetur?an genuit VigiliusnouumdoftrinxgenusignotumCatho-licxEccletixDei?Abht. Défendit Symbolum concilij Chalcedo-neniis,quodrepetit fuperiora Symbola, Apoftolicum, Nicenum, C0ftantinopolitanum,0c Ephefinum:amp;infuperaddit neceffariara

amp;ßliit.»rem dedarationem de vitandis duabus contrariis hyper-bolis,vel(copulis,quarum vnaeft diuullïo perfbnas Chrifti Nefto-riana.alteraeftconfufio naturarum amp;nbsp;proprietatum Eutycbiana. Quàm autemdebes fugere, metuere amp;nbsp;reformidare vnum ex bis diiobus.tam debes fugere amp;alterum; quiavniimnoneftmeliusal-tero,fed vtrumqueeftmaRim,amp; damnatum à Deo. Sicutigitur v-nioperfonalis amp;nbsp;infèparabilis nontollic proprietatem naturaruni in Chrifto:fic vieißim dittindio naturarumamp; proprietatum non foluit vnionem perfonalem.Vt autem iuuenttis intelligat, quàm e-uidenter Vigilius hune articulum fidei illuftret: legam vobis,non didaboex lib.4 vnicum locum, cui Vigilius iple attexiemiigne E-piphonema,quododrinamamp; confefsionem fuam confirmât.

Deindefi Verbiamp;carnisvna natura cft,quomodo cum Verbu vbiquefit,nonvbique inueniatur amp;caro.^Namque quando in terra fuit,non crac veique in cxlo; amp;nbsp;nunc quia in cselo eft, non eft vtique in terra,amp;in tantiim non eft ; vt fecundum iplam, Chriftu (percmiisventurum de cxlo,quern Iccundum Vcrbiim nobilcum efte credimus in terra.Igicur Iccundum vos,aut Verbum cum car* nelualoco continetur,autcarocum Verbo vbiqueeft,quandov-na natura contrarium quid amp;nbsp;diuerfum non recipit in (cipfa. Di-uerfumert autem,amp;iongèdiftimile,circumlcribiloco, amp;vbiquc efte: amp;nbsp;quia Verbum vbique eft, caroaucem cius vbique non eft, apparet vnum eundemqueChriftum,vtriufqueefle nature, amp;ef-(e quidem vbique Iccundum naturam diuinitatis lus.amp;lococon tincri iccundum humanicatis fux n aturam .• creatum efte, amp;nbsp;ini-tium non habere.quot;morti lubiacerc,amp;mori non polTe.quodvnum illi eft ex natura Verbi,qua Deuseft, aliud ex natura carnis, qua idem Deus homo eft. Igitur vnus Dei Filius,idemque hominis fadus Fili us,habetinitiû ex natura carnis lux.quot; amp;nbsp;non habet ini-tium ex natura diuinitatis fux.creatus eft per naturam carnis fuç, amp;noneft crcacus per naturam diuinitatisfuxxircumlcribiturlo-copernaturamcarnisfux,amp;locononcapiturper naturam diuinitatis fux: minor eft etiam Angelis per naturam carnis fux,amp;x-qualiseft PatriIccundum naturam diuinitatis fux.- mortuus eft naturacarnisfux,amp;non eft mortuus naturadiuinitatis fux.Hsc eft confefsio amp;nbsp;fides Catholica,quam Apoftoli tradiderunc, martyres roborauerunt,amp;fideles nunc vlquecuftodiunc.

Dicatnvobis,charifsimiaiiditores,quare citera hæcteftimonia exVigilio. Iamtrienniumeft,exquocœpi(locere in bac fchola.A-nimaduertiautera,quofdam non candida interpretari raea dida, acfals0tribuereraihi,quafifeparem naturas in Chrifto. Nullum eft autemremediura.ftcundum Græcorum prouerbium,contra Sycophants morfum.Ego,Dei beneficio, ampleftor Syrabolum Apo-ftolicum,Nicenum,Conftantinopolitanum, Ephefinum amp;nbsp;Chal-cedonenfe,quod eftrepetitioamp;declaratiopriorum: amp;nbsp;(cio(iame-nitnloquor coramindicéChrifto, non corara hominibus)me v-tmmquefugere extremum,id eft,reformidare.deteftari, Äexecra-ritotopeftorediunUionem perfons,feu(eparationem naturarura Neftorianam,amp;confutionem duarum naturarum Eutychianara. Confiteor vnum amp;nbsp;eundem lefum Chriftum,Filiumamp; Dominum vnigenituminduabusnaturisinconfusè , incommutabiliter, in-diuisè,infeparabilitercognitum,ac deprxdicatum,haudquaquam naturarum differentiam vnione tollente, fed potiÙ8 proprieta-tem vtriulque nature conferuante, quxin perfonam amp;fub0an-tiamvnam concurrit.Hxc eftmeaconfefsio,fides,fententia,quam fiquisnonvultacciperedextrè,cumeofruftrà prolixiorem difpu-tationem hoe locoinftituo'.offero autem me ad vberiorem expli-cationem mes fententiæ,vbicunque ad Ecclcfixxdificatipnem res amp;nbsp;tempus poftulauerit. Nee ego dicoaliquid ad vllius contumelü, autfuggillationem,aut veHicationé. Non dicohæc,inquam,odio, autvllafutilicauffaimpulfus:fedquianece(reeft,me vobis oftende-re,quodnonimbuamvoserroribus,quödnon tradam falfaamp;per; nitiofadogmata,fedquôdàme accipiatis vers amp;nbsp;orthodoxs Catholics Ecclefixfentétiam,quicunquevultis dextrèàmeaccipere.

ïnhatvltima] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NuncEcclefialèntit tria ma

ximaonera, quorum primum eftinfirmitasstatis.vtin fenarioÇrxco dicitut: Time (ènedam.

^defenfioaduerfuspoilremuni Sathana: furorem. Sicutin corpore lenili amp;nbsp;efFœto omnia vi-demuseiTelanguidiora ; Ita Ec-defia nunc habet fuam fenefta, amp;nbsp;eft infirmier propter ætateni« Non eft tanta Iongteuitashominiim,quantafuic ante diluuium, amp;nbsp;aliquante poft.-Deindeminor eft iapientia amp;nbsp;virtusin hoc delirio lènefcentismundijquàm fuitantea-Denjque,ne lingula perftquar, omnia funt imbeciUioranunc,quàmolimfuerunt. Ad hanc infir-mitatemastatisaccedit moles pœnarum publicarum amp;nbsp;priuatarû propter idola,libidines,amp; alia Icelera. Sed hxc omnia augetpoftre-musDiaboli furor.qui,vtdicitur Apoc- la.dtlcenditad homines, habens iram magnam, amp;nbsp;leiens,quod parum reftet temporis. Quare feiaraus, hune hoftem Dei »ScEccle lise, imototius generis humani agere nunc poftremum aftum fuæ fabula;,quo abloluto, ipfe posta vnà cum fuis laruis abiieietur inlacum fulphuris Oignis ardenti» dies ac nodes, vt in Apocalypfi dicitur.

Hebdomad.] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft, annorum. De hebdo-

madibus dierum dicitur Leuit. aj,indefcriptionefeftiPentecoftes, quodfuit numerandumà Pa-fehatevlqueadPentecoften,feptcmhebdomadibus dierum. Daniel verb loquitur de hebdomadibus annorum,vbi lingula; hebdotna-dz efficientlèptemannos, quare 70 hebdomadz conftituunt 470 annos.

AbtleaturpeccMutn] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Daniel vtitur infignibusvet

bis,quibus dclcribic deletioné peccati.Vt,inquit,confiimmeturiniquitas, amp;nbsp;obfignentur pec-cata.amp;expieturdelidum. Sicutcnimflammaconfiimicrtipula: fiemorsChriftipeccataconfumfit. Deinde,ficutliterx,quæ continent aliquid lècreti,obfignari Iblent-ita Chriftus obfignauit pec catanoftra,mea,tua,nevnquamincurrantinoculosDei. Poftre-mo ait Daniel expiari deliâ:a,vcfignificet,Chrifti mortem elle w-7flt;ir pro noftro peccato,lèu compenlâtionem, leu làtisfadionem» ftu fàcrificium propitiatorium.

fîgnificat mortem xternam ,in quavtitur Zacharias, fumtatfle quanullacftrecrcado. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhiftoria lofeph. Scitisenim,

lofeph priufquara venderetur à fratribui conieftum efTe in bcum, feu cifternam, ia qua non fuit a-qua,aIioquinfuiirecfufFocatu$optimus adolefccns, ha nos fumus prxcipitati àDiaboioinlacum,inzternammortem,inqua morte, Vellacu non eft aqua,id eft, recreatio, confolatio, amp;nbsp;iaxamentum. AquainfacraScripturafignificatconfolationera, vtEfa.55:Oinnes fitientes Venice ad aquamhauriendam. Et Chriftus Iohan.7:Qui «redetinme,fluminaaquas viusfiuent deventre eins. Hxc verba Euangeltftaenarrans,inquit,HxcdixitCbriftusde Spiritu fanfto. EftautemSpiritusfanAus confolator. Sic ex Chrifti pendentis in «vicelaterefluxitnon tantùm fanguis, quieitzuTfop pro noftro P««ato,fed etiam aqua,id eft,viua óc viuificaconfolatio.

Spiritusgratix] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia perhibct teftimonium

fpiritui noftro, quod liraus filij Dei,quodfimusin gratia,Rom.8. Deinde idem Spiritus nomina-tur Spiritus precum,quia,vt Paulus ait,interpellât pro nobis,gemi-tibus inenarrabilibus, hoc eft, impeUic nos ad (eriam «k ardentem precationem.

Cultus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Audietis aliquando plura de

inuocationis amp;nbsp;precationis dv-gnitate,necefsitate,(Scefficaci3, Dignitasprecationis hxc eft, quod hie cultus eft propriusfolius Ecclebx Dei. Nam extra Ecclefiara nemo Deunireftèinuocarepoteft, quia Cne Euangelio non agnolci-tur aut e(rentia,aut voluntas Dei. Ecdelia autem audiens voce Eu-smselij,amp;ampleAenseam fide,fcitquem Deum inuocet,amp;cur ab hoc Oeoexaudiatur. Hxc eft magna dignitas precationis. Debes î-gitur velob hanecauffam quotidie exercere inuocationem ,vtft-iungaste,tanquam membrum EcclefixDei,ab omnibus aiiis feftis generishunaani,Mahometica,Iudaicarecente,Papift»ca,dt ceteris. Necefsitas adeo eft manifefta,vt etiam pueri aliquando inteUigant, non pofte nos carerehocprxlidio. Quid eftenim homo, lineinuo-cationeDei?eftmi(êramafla, deferta à Deo, amp;propolha omnibus telis Diaboli. Periclit.iturhominis non inuocantis Deum, anima, corpiis,fama,facultatcs,deniqueomniaquxhabetamp;pofsidet. Nee verôtantitmconfidereturpriuatanecefsitas,fed multó magispublica. Circumferamusoculos per Europam, vt videamus,quales h 2

fintttittiultusregnorum, quamdiu jnterfefègeflerunt bella vicini Teges,Danicusamp; SueCiciis QüantabeHafuntgefta inter MofchoS amp;Polon0S?Pü(lremötarttaeftefhcaciaprecationis, vtdicat Macarius inquadsAi bomilia:Etiamli demones fuefint rttontibusrobu-ftiores,tarnen aboratioae,VeIutabigne liquefieri de conHimi pof-funt.

Etpleranque^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regulainterprctationis Seri

Cribro'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefia inmundofic vexa*

tur, vt concutitur triticum u' cribro.Eadem fimilitudine vriturChriftusin hiftoria pafsionis» quando dicit ad difcipulos, amp;

Petrum , Sathanas expetiuit Profedö magn« res (ignifi-Vos,vtcocuteret,agitaret,quaC. eâturhis verbis; Diabolus infi-Gret vos : fed egorogaui pro te, diaturEcclefiae, amp;nbsp;fingulis mem ne defïciatfides tux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;s ‘^’®® nodes, amp;nbsp;conatur nositaquaflare,vttandem fra-didiuturnitate qua(rationis,ruamus vel in £picureiim Dei con-temtum, vel in delperationem.Sed conlblatur nos contra haeeperi-cula Filius Dei, inquiens : Ego oraui pro te, ne deficiat fides tua. Et tu conuerfiisaliquaftdojconfirmafratrestuos. EtIohan.io;Nemo rapier ones meas ex manibus meis, quia ego amp;nbsp;Pater vnuml umiis.

B4r^4nlt;-àj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gotticis, Vandalicis,amp; Hun

Simavua^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quomodo,fiinueniaturgri

num in horto, amp;nbsp;dicatiir,Ne dissipes illud.quoniambenedidioeft: fic fatiam propter lèruos meos,vcnondifperdam vos; Affirmât Deus, lè Ecclefiam italër-uaturumelTe.vtcùm in vineanon vberrimo tempore paucx tantum vu» nats funejedadeopulchrx amp;nbsp;grataeolono, vtdiiigen-ter cas cuftodiat,amp; lams,Deo pro his muneribus gratias agat.

Fontem retinendurn] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtHiob 13 inquit : Etfi occi-

deritme Dominus, tarnen fpe-rabo ineum,amp; iplt;è erit Saluator meur,id eft, promißio Euange« lij firmißimeretinenda eft, etiam amißis omnibus corporalibus bonis,ficut tandem in morte ea amitti necefte eft.

Siiie viuimus,fine morimur,fine pax eft,Hue bellü, aut quæcun-que Fortuna nobis contingat, tarnen retineamus vocem amp;nbsp;confola-ttonem Euangelij.Itaexperiemur,verutneffe,quodChriftu8 dixit lohan-8;Quiferuat fermonem meum,mortem non videbit,nee gu ftabit,id eft.ftntiet etiam in media morte confolationem, qua vm-çet omnia fpeftra Diaboli, amp;nbsp;omnes tentationes, amp;nbsp;tranlibit per mortem in vitam.

Membrum3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc pertinet ad articulum de

communione fanftorum. Non omnespijpoflimteflein vnoloco, nullus locusefttam amplus.vt po(sitcaperetotamE€clefiam,amp;ramen veraeftitoixöizistjVeKbcie-tas , velcommunio,velconrociatio inter homines,tam longé dißi-tos,quorum alius eft in Polonia,ali us in Gallia,alius in Italia.

Politix] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In T urcia non funt congre-

•gt;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gationes, vnufquifque infuoan gulo precatur,quantum feit amp;nbsp;poteft.

Dolores^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid poteft dici magis pa-

thetieè ? Chriftusmutuaturhoc diftum àProphetis,Efaia,Ofeaamp;aliis (eftenim communis fentetr-tia omnium Prophetarum) cvim inquit lohan. t6;Vos dolebitis, d^, eritistriftes,mundus verögaudebit,óc ridebit fuauiter.federittan-tùmrifus Sardonius,qui paulö poftmutabiturinluflum.Sicut fœ-minafuftinetlaboresinpartu,qui poftea omnino tolluntur è memoria, quandovidet infantemfuum recens editum:ita mœftitia veftravertetur in gaudium. Hac fimilitudine de fœmina parturiente figniftcatur inenarrabilis dolor,quem afsiduè circumfert Ec elelia, propter multipliera fcandala, peccata, pœnas, amp;nbsp;quxfunt e-iufdem generis,fed quid promlût parturient! fœmina* Ofeas? Audi.

Turci] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vereor,ne tandem etiam Ger

maniam noftram ifte dolorpat-turientismulieris opprimât. Scribitur ex coinitiis ab hominibiis fidedigniSjTurçicam clalfeminftruftifsimam paranadinuaden-damltaliam. Occupata Italia,quod omen Deus auertat,quid dein-cepsfutururafit.facilè vnufquifque diuinare poteft;amp;hoceft per-fuafuinfanioribus.Turcam non priùs faâurum imprefsionemin Germaniam,nifiItaliaoccupata. Tune enim haberetnos inter fa-crum amp;nbsp;faxum,vt dicitur,inter malleü dt incudem. Deinde Turci-

cusTyranusdiciturdenuömihfleinVngariamamp; Tranfyluaniana multamilliaequitumamp;peditum. Ideo nuncdicitiirprscipua effe deliberatio in comitiis,de auxiliis ferendis contraTurcam.Nondi-co hxc,quafi delefter nouitate fabularum, fed quia hase cert è pertinent ad hune textum de eonliderationem piorutn.Non funt inani» terriculamenta.

Dixi] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epilogus.

Facalibuspeenis] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Recitabo vobis difta üpien-

tum fcriptorum de pœnis fata-Iibu8,quaenon poflunthumanainduftria aiierti.Fatum,mquit Pin-darin,nee ignis,necxneus muriisarcerepoteft,ideft,nullapoten-tia,fapisntia,autprxfidia Humana. Sic Herodotus de Troia inquit: Nonconfentaneum eft, fapientifsimos defortifsimosvires,Pria-mum,Heftorenj,Antenorem, amp;nbsp;alios propter raptam Helenam à Paride totura decennium tolterafTeexcidium Troiat. Sed fatalee-rat,vt T roiaperiurij,libidinum amp;nbsp;aliorum fceleriim pœnas perfol-ueret.Idépoftumusdicereds Europa, quam hauddubièetiamvr-get fatum. Idemconlpicitur inter priuatos: omnia régna funt inquiéta,turbulenta,non eft vera beneuolétia Principum inter fe, vel certèpaucorum.Eftmagna hominum difddentia, nemo audetfe altericredere,aut aperiretutó,omniaetiam benediftaautfaftaca-lumniando peruertuntur. Leuia errataimmodicè exaggerantur, infirmitates quz debebant tegi, odiosè amplificantur, dt quid non vitiorum hxret in nobi$ omnibus amp;nbsp;Hngulis?

Sicutautem inpçlitialfracl] rn poftremapartehuius titu-li, de diftrimine veteris amp;nbsp;nou* Teftamcci,docet nos author de accómodationepromiftionü,quaS habuit populus Iftael,dcpœnarum,quasproptercerta delifta fußi-nuit,denique deceremoniarum ad nos accommodatione. Neceffe eftenimoccurrimultisquxftionibus, qux agitantur ab imperitis in leftione veteris Teftamenti.

Prima obiedio h^c eft: C urn Deus promiferit populo Ifrael certa (èdem inter lordanem de mare mediterraneu:item inter Libanuffl dedeft!rcum:debzcpolitiaßtiam(epulta,quemfruftum nose apere polfamusexledione veteris Teftamenti, vbifepe promifsio terr* Canaan repetiturmobis enim certè non promittitur terra Canaan* Refpódeoperdiftinftionem.Duplexeftprotnifïio; alia fpeciahSi aha

äliageneralis.Specia’is pertinet ad fbloslfracütas, generalis adtotâ Ecclefiam, Transferamus igiturhypothelîn ad thelin, amp;nbsp;quodillis promifliim eft in rpecie,nos accipiamus in genere.

Secundaobieftio m iximè neceflariaeft: Legimus in libris Mofi, amp;inIibrisIoftix,Iudicum,Regum,ac Paralipomenon,multaexem pUborribiliuin pœnarum,quas fuftinuit populus propter idola-triarn,libidines amp;nbsp;aliadelida.Qiiacri igitur folet,an hçcexempla pœ Harum reftè ad nos accommodentur? Refpondeo. Paulus i Cor. ’oinquit,omniaqux populo Ifrael accidcrunt, efte typos,id eft, figuras amp;nbsp;imagines,quae ad nos etiampertineant. Si emm Deus illi* iionpepercit,quos excerpferat ex totogenerehumano,quafi quod-dam pcculium,quanto minùs nobis pareet, qui fumus f«x generis ^umani?

Tertia obieftio eft de ceremoniis. Ceremonie funt abrogatæ: Er Soearumnullaeftvtihtashoctempore. Refpondeo. Suntquidera ’Pamp;ceremonix abrogate,quod nemo negat,fedfignificatio earum ïftomniumjEtatuinamp; temporum:vtquanquam area fœderis eft v-Häcumpolitiafublata, tarnen vtiliter nos admonet typus area: de propitiatorij demultisraagnis rebus, fed oportet accommodatio-nemredèinftitui,

CercalèdeJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nonde fpecicjfèddebolpitio

Ibi pollutij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Cor. i o,bæc fcripta funt pro

pter admonitionem noftri.in quosxtatum termini inciderunt. Paulus ineocapite repetit fum-mam hiftorix de edudione Ifraelitarum exAegy pto,amp;de guberna-tione acdefenlioneeiufdem diuinaindeferto. Récitât autem fimul exemplalapfuumhuius populi,amp; horribilumpœnarum, qux fue-runt comités atrocium deliftorum. Nam propteridola amp;nbsp;libidines (vteft Num.25) 13000 hominuminterfefta funt,amp;)2tribuumPrin cipesfufpenfi funt,inter quosvnus fuit Nahaftbn,cuius métio fit in genealogiaChriftiMatth.i,amp;quifuitaffinisMofiamp; Aaronis. Nam Aaron habuit in matrimoniofororem Nahaflon , Principis tribus ïuda.Semperenimpermixtxfueruntfamilix,ftcerdotalisamp; regia: quiaChriftuseratfuturusrexamp;facerdos fimul. Cogitate,quàm hoc lit trifte exemplum.N ó folùm promifcua multitude, fed etiara Principes, viri fapientes amp;nbsp;authoritate prxftantes,qui viderantha-

ftenusomniamiraculaMofi,qiîitranfierant permaferubrWjJWanquot; | datoDeifulpenduntur. Talia exempta conliderantes , cogittmuS i quod res eft,Deum non elle ®ü trenToKMluj, acceptatorem perfo-narumTedtam punirePrincipes atrociterviolantes ordinem iuftt' tiæ.quàm alias miferas perfonas amp;fubditos.Hxcigitur amp;nbsp;alia exem j placum recenlèt Paulus,addit hoe Epiphonema; Hxc fcripta funt propter admonitionem noftri: quad dicat, V bi funt fimilia débita» tbi crunt dmiles poenas, quia Deus agit cum genere humano, iuxts vnam amp;nbsp;eandem reguIain,fcilicetiuKtaLegem traditam,repetitani amp;nbsp;illuftratani in monte Sina,amp;addica-*a@quot; ; In quos termini «-tatum inciderunt,vel, vclohann. inquit, qui atrigerunt nouifsimi horam.Quödfianteannos)5oo,autcirciter,italocutifuntApofto-li,vtdicerent,tunceirenouifsimum tempus,horamgt;amp; terminunl xtatum,quanto magis nos italoqui amp;nbsp;(entire decet?

Nidulij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Metapboraexp(almo84.

Viduam] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nónnetu iterfaciensperalie*

naloca.boniconfulis nodurnu diuerrorium,etiamfinon fit optimum amp;coramodi(simuni?Sicetii cogites: Ego eras relinquam hoc malum dnierforiura, quæram a-liud melius,amp; vt maxime non inueniam,tarnen inpatriameamihi j melitiseritldemeft nobiscogitandumdeperegrinationeinhac vita. V erè enim fumus inhac vita viatores,mox ituri in vitara aeternâ-Quare boni confiilamusaliquasmoleftias, fordes,amp; quidquid eft earum rerum,quænosoffenderepoflunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Prontißionum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro mi (si 0 bonorum corpo-

ralium aut eft general isjâutlpe i cialis. Generalis pertinet adEccleliam omnium temporum,vc pfahijz: Virtuti eius benedicam,amp; pauperes laturabo panibus. Specialis pertinet ad (blam politi am Ifrael.

RegnumDeiJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft, veram agnitionem amp;

inuocationemDei,firmamcon-folationem animorum propofitam in Euangelio, amp;nbsp;normam vit» Deoplacentis.quxmonftraturin Lege. Regnum Dei triacomple-ftitur;primum eft vera agnitio amp;nbsp;inuocatio Dei,vt Ioh.i7.Hxceft vi ta sterna,vt cogno(cant,te fblum verum Deum efte, amp;nbsp;quem milï-ftilefumChriftum.Deindeeftfirmacófolatio animorum in Euangelio

gelio propofita,dequaIohan.i6:Hæcdico vobis,vtgaudium veßrü HtperfeiSum. Tertium , norma vhat Deoplacentis,dequainquit pfalraus:Lucernapedibusraeis verbum tuum,

Adiicientur] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Metaphora à contraftibus

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumta,in quibus aliquid ad mer

cem principalem,de quaconuenitinter emptorem,amp; venditorem, adiicitur.SicDeuspoftquam condixitmihiamp;tibi principaliabona, qiiæpromittit,fciIicetFiliiim(uum vnigenitum, amp;nbsp;Spiritum fan-ftuni,amp;vicam3Eternam,pofte3adiicit taquam panniculos laceros, panem quotidian urn, honeftam coniugem, nidulum,hofpitium qualecuncp,amp;reliqua,qux huiccorporifuntneceffaria invita mor tali. Sednosperuertimus ordinem, plurisfacimuspanem quoti-dianum,quàm regnumDeiamp;iuftitiameius, amp;nbsp;tota vitaconfumi-turincurispertinentibus ad ventrem,interea nonvalde angimur, Oec folliciti fu mus de regno Dei.

Viuimus mirabiliter, Deo Exorej nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos fuftentante,vt Aft.i/fcribi-

Centuplum] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Centum modios, pro vno.

Hoc nufquam legitur in vUis bîftorns,quàminBibliis. Turingia fertilis regioprovno,nouem mediocribus annis afFert.Olim Sicilia trigecuplum afferebat,quam Cicero ideo cellam promtuariam amp;nbsp;penum Reipublicx Roman« nominat.

SeruatumelTe] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Valet confequentiaà conne-

xis. Pofito corpore,neceffe eftet attribuilocum.Tollelpatialocorum,amp;nufquam eruntcorpora;Et quia nufquam erunt, necerunt, inquit Auguftinus. Deus potuiflet hominescondere ficut Angelos,vt non indigerentcibi «Sc potusad-miniculis,fed voluit nos condere hacratione, vthaberemus occa-fiones multas exercendx fidei,inuocationis,amp;graciarum aâionis»

Tribulatio effidtpatientiam] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicet, vtoccafio, iiixta dï-

lt;flG Seneca:; Calamitas virtu-tisoccafïo.Itcm,tolle imperia dura,quid virtus erit? Vtenimhx-retici exercent Ecclelïx ßpientiam .• itatyranni exercent Eedefix patientiam.

OiifiJrf] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicet totum corpus Ecdc-

CenfiUtionem'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus nouit eripere fuos cX

tentatione aut liberatione integra, autmitigatïone,autinterioricon{óIationejVtNoah fèriiat Deus in diluuio. Aliis mingantur peen», vc Uraelitis in exilio Ba-bylonico:martyres verö,amp;alijpij homines(üftentantur interio-riconfblatione.

Poftremohoemonenduseft In Epilogo huius loti tradi-leélor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turvtilis commonefadiodele-

gibus Molts, partim ceremonia-libus.partimforenfibiis.Etfi ceremonie Leuiticx funt aboli tat vnà cum facerdotio amp;nbsp;templo,tarnen fun ttypi maximarum rerum, vt verbi caufla,Chnfti amp;nbsp;Ecclefiætfèdin accommodatione adhibenda eft dexteritas amp;nbsp;circumfjieÄio, ne decipiamur KAM^n^ïamp;iid sf^i ineptaamp;prauaimitatione.DeindeetfilegesMofi forenfesfunt ab-rogatæ,necinagis,nosobligant,quàmleges Lycurgi,aut Solonista men commonefaciunt gubernatores de thefi,feu de genere,videlicet de optima forma Reipubbex,de pœnisfcelerum,amp; detnuïtisa-liisneruisgubernationis. Huicautemcommonefaftioni exempli caußaintertexiturdulcisallegoria de area foederis, amp;nbsp;depropitia-torio,cuius allegorix author eft Paulus Rom.3.

CeremonixJ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exemplum reftriftionis. 0-

mnes leges forenfts amp;nbsp;ceremo-niales funt abolitx,fcilicet quae nonfunt naturales. Namnaturalia funtxtern.t «St immota.

Naturalia] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuit.tS.

Vt enim ceremonise funt Cetera] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exercitia tabulx prima: fie po-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liticaofiîcia, tabulae lecundx.

Totannos] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicet 40.

MirabiliterJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ytin de/erto, amp;nbsp;temporeexi-

lijBabylonici. Semper in cruce maximagloriaEcclefiat eminet,quia inter iplas lucet xrumnas déçus. SicChriftuspendens in cruce,amp;niortuusediditmaiora mira-cula,

EXPLICATIOTEXTVS 67 cula,quàmantea,çùmdocerctin Iiidata. Nonenimvnusamp; alter mortuus reuixit,pendente in truce hoc Domino, fed multi raortui •prodieruntex monumcntis, velum tcmpIifcifTumeft.rupesamp;faxa difsiluerunt,nulla vi externaadhibita, Sol contra naturae ordinem obfeuratus eft:amp; quis poteft oratione complefti reliqua miraculao-mnia.qux exhibitafunt,patiéteDomino in cruce?lta maior eft corporis Chrifti,id eft, Ecclefiae gloria in cruce,quàm in tranquillitate. Ideoexclamat Bernhardus diflerens de hacipfa fententia : Pax mea eft mihi amarißima, inquit Ecclefia. Caro quidé valde expetit tran-quinumftatum,fedfpiritui prodeft crux, vt ait pfalni. Bonuraeft mihi. Domine,quod me humiliafti.

Occupatio. Deus remittit Qiiodcnim] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccata.

Nego confequentiara: quia eft fallaeiafecundum noncauftam. Remittit Deus peccataperamp;propterFiliumMediatorem. Non au-tem remittit peccata,quafi approbans fcelera.Eft enim vera amp;nbsp;voids nota vox pfal.s.Non volens iniquitatem, tu'es.

Aliasj Ccterum]

Certisvicibus]

Dliudicabat] Venerabitur]

Euangelium]

1 Paralip.24, recenfenturvi-ces feu fortes 24. Huius ordina-tionis author fuit Dauid.

aiftratioSacramentoru. Qubdautem prior fit principalis pars,ce-ûaturPaulusadCorinthios: Ego nenainem baptizaui. Non enira Chriftus mifit me ad baptizandum Ac. Hxc non dicuntur adexte-nuationemalterius partis,fed vtfeiamus adminiftrationem Sacra-atentorum feruire priori parti minifterij, die efteffliniftramillius,de fion debere pugnare çum doi|rina.

V(u fâcrificiorumj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primùm facrificia fueruntpi

Auræ vnici facrificij, quodob-tulitFilius Dei pro generehumano in cruce.Deinde, vt hx ceremo-nixeflentexercitiaprimx tabulx.Tertiô, vthæceremonix diRin-guereotEcclelîam abaliisgentibus.Qiiartô,VTeflcnt9y4iTli)pzx, id dtalimenta Sacerdotum. NamSacerdotibus dabanturcertx par* les viftimarum,peftus, armi,(ïjc.

Arcaj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exodi îç.Rom.j.

Feciffe pa^um^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efà.jç : Hoc fœdus meum

cum eis,dicit Dominus. Spiritus meus.quieft in te,amp;verbamea, quxpofuiin ore tuo.non recèdent ab ore tuo,neque ab ore fèminis tui.

Talis eritj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Defcriptio vitx xternx.Quid

erit vitaxterna? conformitas cü Lege Dei.Hier.ji: Dabo Legern meam in cordaipforumabi videbi-musDeum fine fine, define faftidio amabimus , de fine fatigatione laudabimus.

Tabulaaurea] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Area tantùm fuit inaurata.

Tabula fuitaurea. Ira Ecclefia tegitur iuftitia Chrifti,amp; tarnen in hac vitaeft imbeciUis, amp;nbsp;quafi lignea,obnoxia morti amp;aliis mifèriis.

Nunc fumus partim aurei,partimlignei. Aureiimputatione.Li-gnei.propcerreliquiasveterishominis. Invitaxternaerimus au-rei,fineligno,finepeccato de morte,quia tune corpus(Philip.3)c5-forme erit glorificato corpori ChriRi,lcilicet,{ècundum quale,non quantum.

CondercturJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tantum vna fuit parrochia,

fed plures fynagogx. Quo confi-lio’Eftvetusdiólum: Beata ciuitas, qux tantùm audit vnum prx-conê,ideR,concordiadoArinx maximèpoteft retineri, vbi omnes pendentex vnius,qaem Oeus eximüs donis ornauit, ore de autho-

Dolons] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Congeries verbomin.quxfi-

Veftesj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quinta parsalkgorix.

• Interiora^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* In hac vita mai or eft gloria gubernatoru politicorum,quia feruiunthuic vit® corporaliJn vita sterna maior erit gloria pio-rum dodorum,vt Daniel 12 dicitur: Dodi fulgcbunt, tanquam Rell®.

Paulus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iCor4,

ProChrifto] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2Cor.$.

Miniftros] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cogitate de Mofeduceomniu

Prophetarum, quantis miracu-lis eftvocatus?«,Cùmeiret infans triumannorum,abieótuseftin a-quatn.amp;tamenieruatuseftdiiiinitus. z, Educatuseft in aula Pha-raonis,v(queadannum4oxtatis. 3,Fiigiensex Aegypto,manfit in terraMidian apud focerum v(que ad annum 80, vbi vocatus eft àFi lio Dei,qui le pacefecit ei in mbo ardente, qui tarnen à flammis non eftconfumtus,amp;additafuerunthuic vocationi ingentia miracula, qusordine recenfenturin Exodo.QuareCjut hxefafta, an propter folumMofen? Neqtiaquam:fed(propter’Eotam Ecclefiam,vtfeia-mus Deo cuts efleminiRerium,amp; hane venè eflevocem Dei,quam legimus inferiptis Mofi-SicmiraBeLaraueilatio totius Trinitatis in Baptifmo non eft ta nt tun propter iokannem fafta, fed propter to-tamEcclefia.vttupofsis Deum reâèiauocare, amp;nbsp;eumdifeernere à creaturis amp;nbsp;idolis.® c^e feiner mit allegoriis r mb / er ftp bann ein Stifter,Omnis definitie eft periariofajinquiunt luriièófulti,quia eftmultiscauillationibus obnoxia. Eft igitur definitio magnorum artificumopus.Sicpoflumdicere,allegoria eft periculofa,nifitra-ftetur ab artificibus.

Poftremo] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Commonefaftio de politicis

Etquia] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Laudent alij Platonis Rem-

publicam,alij Atticam , nos in Efclefiamiremuramp;fuipiciamusformamMofaica:politix,quaenon à SoJone,aut Lycurgo,{ed abiplb Deo eft conftituta. Interea tarnen

70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DB VETERIamp;NOTO TESTAM. retineamus regulam : Lex lata ad tempus, non obligat poft*' tempus.

Blafphemos] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuit.14.

Impios] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deutaj.

Pollutos] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuit.44.

iusargumenti folutioncm neceflaria eft dodrina,quætraditurinLoco de difcri-mine peccati vcnialis amp;nbsp;mortalis.Nam verifTima eft hæc voxLegis:PeccatorcsDeus non exaudit, de omnibus fe-cnns,quiretinentpropofitumpeccandi contra confciê-tiam. A/ij verópauidicrudiendi funt,ne defperatione M (icterrcanturabinuocationc.AfFeramusigitiiradDeum corcontritum, vtinquit pfalmus, amp;nbsp;fide ftatuamus,nos prypterMcdiaroremexaudiri,ficntRom.5 dicirLir,Fide jiabemnsaeceflumadDeum:amp;poenitentia,acfidedcpo narausmalamconfcientiam, feupropofitum peccandi. HçcdoceriinEcclefiadefecurisamp;pauidis neccfleeft,vt inuocatio,quxefl:fummusDei cultus,amp; proprium Ec-clefixopus,recièfieri poflit. Cùm autem in Loco de pee cato,amp;indoä:rina de bonis opcribus difcrimen peccati venialisamp;mortalisa nobisexplicatum fit,brcuitcr per-curremuspagcllas in libro Locorum communium, vt ad lirai um dulçilfimumdeEcclefia peruenire polfimus. Bene valete,amp; Deum orate, vt ftudiis noftris pa-cem amp;:tranquillitatem benignè concédât. Die24 Aprilis. Anno Chrifti

Eministis ,noshanc matenamfxpetM-ftaffe: videlicet in Loco de peccato, amp;nbsp;in doftrin» de bonis operibus. Quare non inftituammor« vfitato methodicam explicationemhuinstitulii ledbreuicerpercurram pagellas intextu, vtpof-fimus reftifsimo curfu contendere ad dukifs'' mumamp;eruditifsimum Locum de £cclefî3,d( quo hoc tempore przeipuum certamen eft inter noftras Ecdefias amp;nbsp;Pontificios.Namdeduabusrebusacerrimè dimicant noftrx Ecek fixcumPontificiis.videlicetderemiftionepeccatorum.amp;deEcck' fia. De remifsione peccatorum diflum eft in Loco de luftificatione* De Eccleftajpaulô poft,Deo iuuante, dicetur.

Paulus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom. 7: Ego aliquando fine

Lege viuebani. Lex eftinprxdi* camento relationis,cuius fundamentumeftnotitiadediferimine faciendorum amp;nbsp;non faciendorum.Sine hac nemohominumvixit, autdeincepsvnquamviuet, quiaimpofsibile eft deleri hancnoti-tiamexmentibushumanis,vtteftatur Paulus Rom. 1 amp;nbsp;z: Habent opus Legis fcriptum in cordibus amp;c.Non igitur diftum Pauli Roni-7 loquiturde fundaraento,id eft,de notitia,qux eft naturalis,fedde termino Legis,qui eft indicate amp;nbsp;accufare peccatum,amp;iniicereho-minibuspauorem amp;metumirxdiuinx.Dehoctermino,feu dehoc proprio Legis officio dicit Paulus Rom.7;Egoaliquando fine Lege, fcihcct accufance,iudicante,condemnante, viuebani, vthomofe-curus.

Securaesi'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Securitas humana magni-

tudinem fuarum mileriaruni) amp;nbsp;irx Dei non agnofcit,vt pfàl.90 dicitur ; Quis nouit potentiani irztux,aut quis metuitiram tuam?

Panapnmilapfiu'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trespœnx triftißimx keu-

txfiintlapfùmprimû. i,Mors corporisamp;xternadamnatio. 2,Tyrannis Diaboli graffantisfo-phiftica amp;nbsp;manifcftacrudelitatc. 3, Eft concupikenria, à«?'* omnium

Men] * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hippocrates. Extremis mot

bis remedia extrema funt adhi-benda.Poteftigirurexremedij praftantia morbi magnitude 36-ftimarijVtProfperverifsimèicripfit in carmine de ingratis.'

Hflf igiturpretia, captiuicùm redimuntur, Agnofeant quali conclufi carcere,quéve Obfeßi morbofuerintjquibus eripiendit Succurri baud aliter potuit,quant marte medentu.

Domine ne in furore] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfal. e. Quid eft argüef« in fu

rore? Hæc grafts fignificat vni-lerfalem deletionem,vt Deus arguit in furore Sodomam, arguit in furorePharaonem,Saulem,ludam amp;nbsp;aliosimpios, quia non tan-tumdelet eosexbac vita,fed etiam poftea punit cos xternis fuppli. eiis.Hocigitur petit Dauid.Ne abiicias me inter vafairz tuz,nonG-las me excludi à numero filiorum Dei.

Iniudicio] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft, in mitigatione, ^m-

Quàm patbeticaeft hxc pre-Dominc.cümiralceris] catio ? Semper in ira fis memor noftri. Mantuan.

Innonrenatis] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Difertè dicit de non renatis,

quia in his nullum eft diferimen pttcatimortalis Sc veniaUs.Omniapeccatain non renatis funt mor talia.

CorneliusNeposinvitaPom ponij Attici: Nemo minus fuit emax, nemo minùsxdiGeator. EftNoema alludens ad regulam œconomicam. Multas perfonas *lere,amp;multas domos xdificare .non eft via ad opulétiam ducens, fedproximaadperniciem-Cato dere ruftica: Emas,non quod opus eft,fed quod neceffe eft. Columella, Patremfamiliâsoportetma-giseffevendacem,quàmemacem»

Polluuntur] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contagione perfbnx.

Non rede reguntur] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia nonfiunt in agnitione amp;nbsp;fiducia Mediatoris, nee refe-runtur ad gloriam Dei. Quando vis facere bonum opus,amp; Deo pla* cens,necefle eft hxc tria coneqrrere. », vt opus fit à Deomandatuni-z,Vt opus fiat amp;nbsp;pra:fteturin vera fide,prxlucenteagnitione amp;nbsp;fidu' eiaChrifti,quia fine Chriftd nihil placet Deo. 3 ,ivt referatur opus ad gloriam Dei,amp;cetebrationeninominis diuini.Duodefunt ope-ribus Ëthnicorum, videlicet agnitio Chrifti, amp;nbsp;gloria Dei.

Cato] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vticenfis.

Nosipfijs pluris faciamus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catullus.Nemoeft,quemnó' poftisaliquainre cernere fuffe-num,ideft,lt;i/AAVTo:',fibiplacentem,(€l€ admirantem, Semagni-' fieri cupientem.

^SyP^æZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regi Neco, id eft, claudo.fie-

tymologiam lpedes,4 Reguni Z3.Herod.lib.z:Neeus fuit rex Aegypti, qui fretus fua poten tia dro-pulentiaaufus eft bellum inferre Nabuchodonolbri. Cùmauteni Aegyptus fit vicinaPalæftinæ, vel terras Canaan, nonpotiiit NecuS aliter facere,quin tranfiretper extremam oram tribus Infix. Dimi-cauitenimNecus cum Babylonico rege adEuphratemnotißimum ftumen. CùmqueNecuspeteret amanter per legatos tranfitum à rege Iofia,acpromitteret, fefetranfiturumefle fineincommodore-gniludaicidofias humana quadam vel fupcrbia.vel aroKv^sj^^yi^o-'^ rvr»! impulîïis.recufàuit pacem obiatam à rege, amp;nbsp;fulcepit bellum nonneceflariumcontra vicintim, in quoetiam eft interfedus rex tmnusalioquinamp;fandus.Nam vt in Tandis manent aliquapecca-. ta,ita Deus non Temper pareil Tandis, ftd Ixpe eos punit, dduriter Caftigat.

S««f] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Summa totius deferiptiorc's

peçcati,vt nominatur,venialis*’ comprehendi poteft hac breuî definitione. Peccara venialia in; renatis retinentibusfidem §tbonam confcientiam,non funtcor' rup tel«

fuptelx fundament!, nee funt delicfa contra eonfeientiam, fed fuut reliquix peccati originis,caligo,dubitationcs, carnalis ftcu-ritas,errante$flammxvitiofbrum affectuum, amp;omißiones,vcl ignorantix non affedat«, quibus (andi Spiritu repugnant.

Nulla eft funftio] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a Cor. 3. Non fumus idonei

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad cogitadum aliquid exnobis, tanqu am ex nobis ipfis,fed om nis fufficientia noftra ex Deo eft.Lo-quituribi Paulus,non de qualibet cogitatione, quaeVtcunque eftin noftrapoteftate(nonenim dicimusiara de arcana Deigubernatio-ne,qua fit,vtcogitationeset»3m di(similiter offerantur mentibus) Vttu potes cogitare detuoparente,autdealtare, fèd loquitur Paulus de confiliis amp;nbsp;cogitationibus,in gubematione Ecclefiaftica. Nemo poteft explicate doélrinam Ecclelix, amp;. diiüdicare certamina de doftnna.amp;falutariterprxelTe Ecclefix,nifidiuinitus gubernetur.

Seriescapitum inhocloco eft;bDe peccato veniali inrenatis. 2,Depeccatomortaliinrenatis. 3, De appcllationibusmortalisamp;venialis peccati. 4,Ex-plicatioquæftionis,anpeccata eleftorum poflint cflemortalia- 5,Appcndixdcaftcdata ignorantia,' Scomiffione.

Répugnât incendiisj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theodoretus, oratione 7 de

prouidentia: Qui primam fcin-tillamnonopprimit,poftearoguminflammatum amp;nbsp;ardentem ex-tinguere nulla ratione poteft.

Venialia] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom. 6, Non eftis fub Lege, fèd

Quod verb] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;So lutioobieCionis.

Ergo vitiofi affeftus non funt peccata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

let in foto ciuili, fed non eft transferenda hxc fententia ad judicia Dei,Deus aliter iudicat,quàm prxtor populi Romani.

Paulus J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom. 7.

lohan.J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilohan.j.

♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedes huius materix eft Rom-

Manentin gratia} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8, ideft, ibi traftaturprincipali-ter amp;nbsp;prxcipuè hxc materia.

Aélionescorporislèucarnis, temamp; finceritaté, veras de Deo fiintprauxopinioncs.amp;vitio- opiniones amp;nbsp;affeftus cum Leg* fiaffeólus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei congruentes. Hasopponit fermento veten.

FiniiJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Summa mandatiert diledio

Deiamp;proximi. Diledio com-pleditur opera omnium praceptorum Dccalogi, ficut apud phi-loßphos iurtitiavniuerfàlis.Cor mundum ertcorfidepurificatu» AA. »5: Fide purificantur corda. Con/cientia bonaert propofitum non peccandi.Fides noniïmulata opponitur noutix^qualis ert in Diabolis amp;nbsp;hypocritis, fine vera pœnitentia amp;conuerfione ad Deum.

Fruftràgratiam accipiüt,qui inchoata dona, aut non retinét, autnonexercent.Naraotioaut negligentialanguefcunt,autextin' gunturdona.

Seditpopulus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ih luxu amp;nbsp;otio frigidius ho

mines Deum inuocant, amp;maio-reaudaciafingunt opiniones de Deo. Euripides; Otiofus exercituS lt;ft fimilis incendio,Nam homines nihilagendo, malè agere diftut. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Salo-

Secundum caput de peccato mortali.Delcriptiopeccati mor-talisinrenatis, fumatur ex régula Pauli: Milita bonam militiara, retinens fidem amp;nbsp;bonam conCcientiam.

Ciim igitur homines non retinent fidem, fed aliquam fundament! partem,id eft,aliquem articulum fidei,fiue leien tes, fine cr-ioreamittunt,amp;idolaapprobant,vtmnlti, qui falfis dogmaticus decipiuntur,autnon luftentantïè confolatione fidei,Ïèd fii-peranturdubitatione autde(peratione,autviolant vllum prxce-ptum Dei contracon{cienciam,effundunt Spiritum iandum,amp; mrfus fiant rei irxDetamp;pœnx æternx,amp;nififiarconuerfio,ta- Infigne eftdiftumTertullia-lesmorientes abiiciunturinx- nqquodfiepecitatur : Neceflee^ rit , nos coram tribunal! lefu Chrifti reddererationem, non modó operum , fed etiam fidei noflrx. Hoediftum Tertulliani prorfus congruit cum aphori-fino Paulino, Militabonam mU litiam,retinens fidem amp;nbsp;bonam *on(cientiam. Olim in fcholis amp;nbsp;templis fic docebantur homines, hapfuscontraconlcientiamfuntpeccata mortalia. Hoc verè dici-‘or.fednon eftfatis didum.Eft diftum infufficiens, mutilü amp;nbsp;man-

®*TOi(pria homines non tantum damnantur propter peccata cótra «onfeientiam, léd etiam propter corruptelas fundamenti, propter *rrorcs,dedoftrinadiuinitus tradita, quiaPaulus non tantum rei quiritinChriftianobonamconlcientiam,fedetiamfidem. Ergo à contrario fenfu non tantum funt peccata mortalia lapfus contra «onfcieHtiam,fedetiamerrorescumfundamento pugnantes, fiue ‘uipfefisauthorimpietatis.feuprauae doftrinx, fiue fequXris ira-P'Uraducem.H«ccauflaeft, curomneshomines, non tantùmâu-“'ofiTfieologiatdebeantaudirediligentervocem minißerijintem Wamp; vocem docentium in fcholis,quia non fatis efl,te reftè reget«

vitam amp;nbsp;di(ciplinam,nifi etiam habeas in tua mente veram (èntïD' tiaradeomnibusamp;finguIisarticulisfidei.Pfal.us: Dechnantes aiJ prauitatesfiiasdiicet Dominuscumoperariis iniquitatis. Pax âu' temfuperlfrael.hoc eft,nontantàmpœnadignifunt iph authores prauorumdogmatumhaeretici,fedetiamftultiauditores,qui à ta-libusdeeipiuntur,amp;eos fequuntur fineiudicio,amp; finedeleftu. Vi-detis effemagnam varietatemopinionumhorum temporum. Ergo videatquifque quidfèquatur,autquid difcat,vt reddere ratione pofsitcoramiudice Chrifto. Animaduertitisiam, vt puto.duasefTe fpeciespeccatimortalisinrenatis. vnamquæ pugnat cum hds;al-teram,quxiaueiatconfcientiam. Sunt igitur peccata mortaliain renatis,auterror pugnans cum fundamento, id eft, cum aliquo ar-ticulofidei,autlapfijsvoluntarius, qui fit à diente amp;volentecon-tra Legem Dei.Hæc doftrina fumitur ex notifsimo aphoriftno Paulino j Timoth.j,Milita bonam militiara amp;c.

In regnoDeij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,vitaxterna. Differunt

regnum Chrifti,amp;regnumDei, non quidemreipfa.fedmodorei.Nam Chrifti regnum adminiftra-tur in hac vita verbo.Sed regnum Dei poft hanc vitam non indige-bitminifterioverbi,fed tune corämconfpicietur Deus in çlaraluce-AffirmatigiturPaulusEph.;,mentes contra confeientiam amp;pol-lutosidolisjfeu erroribus pugnantibus cum fundamento, neceffe vera membraregni Chrifti inhac vita, nee futuros hæredes regni

Dei pofthanc vitam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Antinomi funt hoftes Legi» Dei ,contendentes nonprsdi-eandam elfe Legem in Ecclefia, fed Legis doArinam elfe r«le-gandam ad curiam. Ex hac falfa hypothefi fequitur error,qui fingit,homines non excutere gratiam amp;nbsp;Spiritum fan Aum lapfibus contra confeientiam.

Cùm feeërie indicium amp;nbsp;iu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Facere iudicium, eft vitare ftitiamj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prohibita. Facere iuftitiam,eft

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facere mandata àDeo.Lexdiui-

na non tantùm prxcipit facienda, fed etiam prohibée contraria, Vt Lexprxcipit,honoreafficiendos effe parentes, amp;nbsp;prohiber omne» iniuriasverbalest reales , quibuspoftunt iniuria affici parentes: G ra ci

Grxci difputantes de iuftitia vniuerfali, dicunt earn effe partim «Éi'itffis-o'jideft, remotionem T»i'»x»®i',malorum,tèu vitiorum, partim Ótinr,ideft, pofitionem tSv tùifiytr»p.ô,riay, beneficiorum. Hxecongruuntaddiaum Efa.r. Definite malefacere.amp;difcitebe-nefacere. Videtis,E(aiaminfuaconcione coniungere indicium,de iüftitiam: amp;nbsp;fic fxpe loquitur Dauid in pfalmis : Feci iuftitiam, fcili-cetvniuerfalem iuxtatotumDecalogum.

^tfacitpeccatum'\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliudeftfacere,aliud habe

re peccatum.Sanfti habent pee éata,fednonfaciuntpeccata,donecmanentfandi. Facere pecca-ta, eft ampledierrores pugnantes cum dodrinadiuinitus tradi-ft,8c ruere contra confeientiam.

«T^ttOsi'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Significat quiddam bonum

ordin atum à Deo, amp;nbsp;congruens idnormam bonitatis diuinx, amp;nbsp;direftum ad certam vtilitatem. Sicomnes creaturæDeifuntbonæ,id eft,ordinatxaDeo,cogruen-tes adnormambonitatis diuinx,amp;vtiles generihumano,iuxtadi-óum.Vidit Deus omniaqux fecerat dcc.

K4X5P2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non tantum fignificat quid-

j . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damhoneftum, amp;Deoplacens,

fedetiam arduum amp;nbsp;difficile, quod non poteft fuftineri fine muleis Virtutibus. Ideo Ariftoceles definiensTo kaxox,dixit in hbro de poëtica: ^xof id evni 701^(1,1^0* TafAe^dn, r^Kov confiftit in ordine 6cniagnitudine,ficut in prouerbio dicitur.ivffu^xotT* )te(.xà,diffici-haquspulcbra.Eodemmodointelligaturdiftum iTim.j,deoffi-cioEpifcopi.Quiepifcopatum defiderat, is bonurn opus defiderat, w-xo» tf^oy,id elt,arduum opus .difficile, periculofum,ad quod re-quirunturmultx amp;nbsp;magnx virtutes.

Ütceßgltrituio] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ExhocPaulididoexttuitur

definitio glorix,quam omnes tneminiffe debent. Gloria eft approbatio noftrx confeientix re-'dè iudicantis, amp;nbsp;aliotum rede Reaè iudicare, fignificat iu-iudicantium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicareiuxtaverbum Dei. Nam

confeientia eft regenda verbo Dei,non noftris ftultis imaginanoni-bus.Siigitur labores tui amp;nbsp;aftiones congruuntcum verboDomini, t 1 reftèiudicasdetuislabonbusamp;aftionibus,dtverèfumiUxiux a-ftionesresgloriofxcoratuDeoamp;Ecdefi^a. Aefempex habentibo-

nam confcientiamrefpondebuntaliquorum honeftorum refta lO' dicia,vt Siracides inquit.Laus fanftorum in Ecclefia. Nemo auteB» fperst,nemo (omniet,fepofieomnibus placere, Ne luppiter qui* dem,vt dicitur, omnibus placet, fiuepluens , fiue efficiens fere* nitatem.ltamulto minus homo miferpoteft omnibus placere, n®' quehoceftagendum.vt omnibus pIaceamus.Va;vobis,inquitChri ftus,(i omnes benedixerint vobis. Quid ergo eft agendum, vt con-fequamurveramglor!am,qua:noneftinanis vmbra,autfomniuni? Hoceftagendum, vtprimùm fatisfacias tui confcienti», amp;nbsp;regaS earn verbo Domini,quod non finit te errare. Deindé non dubites, quin in Ecclefia vera apud aliquos laudem habiturus fis.

Nec occupabitj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Régula de modo appetendas

• Ixaliorumreprehfußtue] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pindarus oda d Olympio-rum: Colentes virtutem fiunt clari.amp;faiflafingulosoftendunt. Momus verb exaliis maleuoli» pendens, petit Olympicos vi-

élores, quibus venerandagra- Summapttit üuor, perflant al-tiadecusafpergit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tißimaveuti.

Paulus Phjlipp.4,tradensregulam vitæ,inter alia inquit : Siqus virtus,fiqualaus,Quareconiungithaecduo? vt doceatnos, funds* mentum amp;fontem ver«gloriaselTe virtutem. Eodem modo dich Pindarus,Colentes virtutem, fiuntclari.

luramentum] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luramentum diuinfl eft pro*

Ad qucmrcfpiciam] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efaiash«efuadiaafumfîtex

pral.5t:Miferere mei, Deus. iW dicitDauid, SacrificiumDeo,Spiritus contritus,cor contrituniamp; humiliatum,Deus,nüdefpicies:quafidicat,Dupliciafuntfacrificia, aliaaftiua, in quibus agimus: alia pa{sina,inquibus patimur. Sed multómagis placent Deopafsiua,quàmaâiuafacrificia. Mortifica* tiocarnisno(îræ,qu«eftfacrificiumpa(siuum , magis placet Deo, quàmomnesviâori« amp;nbsp;triumphi.Exhocigiturdiftopfal5i,funi* tafunt difta Efaiaedulcilsima,

‘dBDISCRIMINI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl quam imaginem figilli , vt Bafilius loquitur.

Paulus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.14.

Tertium caput de appellatio-Paulus Vocat] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nibus peccatimortalis amp;nbsp;venia-lis.

Peccatumdomimms'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In peccat® régnante hæc tria

infunt i, Reatus'j ideftjXterna damnatio. 2, Efficacia^quia nullum peccatum eftfolum.fed er-“ rorparit errorcm,amp; ex vno lapfu plures fcquuntur. 3, Moles panarum amp;nbsp;fcandalorum.

Donatus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritu fanfto.

Nonretinuit] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fruftrà accepit gratiam Dei, quia non retinuit earn.

Æmulationem] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuidi«.

Flammas] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N11 ma z.

Furorem Saulis] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V ulnus alit venis, amp;nbsp;exco car piturigni.

SrfwrfflW] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In oppido No be, quod eft inter loppen amp;nbsp;Arimathian. Ioppe,qux Hebraice lapha à pulchritudine appeUatur, eft portus in quern folent inuehi nauigantes Chriftiani ex Europa,amp; profe-fturi ad fepulchrum Domini.

lonathanvirumfandlum] Quantafuitvirtus huiusfan-ftiviri? Cefsit Dauidi de regno, non qualicunque,{èdde regno populi Dei. Regnum populi Dei fuit n]aius,quàniomnes monarchiæ,non quantitate,fedqualitate.Fuit res gloriofior,e(reducemamp;regem in populo Dei,quàm imperare Perfis amp;nbsp;Aegyptiis,amp; gentibus aliis,quac erant idolatries. Hoc re-gnumhocdecuscefsit,vltrö,fualponte,finefimulatione, fine coa-)ftione,veraanimireuerenriaamp;fubieélione. Oftenditigitur, fe habere Spiritumdileftiohis de modeftis.

mater,Diabolus pater,qui eft fuperbus amp;nbsp;inuidus:filia eft iniuria. Ideo Paulus hxc tria coniungit,Rom.t.

Necopuseft] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sequitur quartum caput,in

quo explicatur quxftio,anla-pfusbominumeleftorum poßint effe mortales : vt Dauidfuitele-flus. Quxritur ergo.anDauidisaduIteriumamp;homicidiumfuerit peccatummortale? Ratioautemhuiusquxftionishxc eft,Quiafun damentumDeimanetxternum,amp; Deus nouit,qui fintfui. Sice-nim Paulus loquitur ad Timotheum. Quare cùm fanéli, qui funt eleóli,non poßint omninoexcidere gratia Dei, quia propolituine-leftioniseftxternum amp;immutabile,videturablürdè dicilapfusta-lium efle mortales. Refponfio ad hancquxftionem,breuis,fimplex, amp;nbsp;vera eft hxc. Quanquam eleftio Dei eft immota, tarnen de vita amp;nbsp;moribus fandorum iudicandum eft ex verbo Dei reut lato. Si enim congruit aftio Dauidis cum Lege Dei,re(ftè pronuntiatur, earn eff« bonam,amp; Deoplacentem.Siautempugnat cum Lege Dei, iurè amp;nbsp;meritodamnatur.

Nos iuxta verbum] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a’ 5(««ÆTheologicum,qiiod

multis teftimoniis Scripture confirmaripoteft,(edbreuitatiscau(ra nuncerimus contend duo-bus teftimoniis.Efa. 8: Ad Legern,amp; ad teftimonium,qubd (i non di xerint iuxta verbum hoe,non erit eis hix matutina.Et Rom.io:Pro-pe eft verbum in ore tuo,amp;incordetuo,ciiificredideris, faluus e-ris. Noli ergo afcendere incxlum,noli delccndere ad inferos tuis lpeculationibus,ièd acquiefcas in verbo propofito,quod eft tibi pro pe in ore amp;nbsp;corde tuo.

Filij irx] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eph.i: Omnes natura eramus

Nonigitur] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concio pœnitentix egregia.

VenitiraDei] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eph.$.

Nolo mortem] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cogitantes de hoc iuramen-

Singulapeccata] • Singula peccata funt digna fubita morte amp;nbsp;interitu:Si Deus nobifcumvellet agerefummo iure,nemo noftrum adhunc vfque dieiU

^iemvixiflet.QuódautemviuimuSjquód fpiramus, idmifericor-diæDeiacceptumferendumeft,vtinquitIcremia8,inThreni#,cap. 3: Mifericordiæ Domini,quod non confumti fumus.

InLuca] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.15. lilaallegoriacommo-

nefacitnos Chriftus, neincon-temtu Dei amp;nbsp;verbi diuini perleueremus ,fedaudiamus vocem Legis amp;nbsp;Euangelij, aliquomodo velimus obedientiam,amp; fimul in no-ftrismagnismiferiispetamus auxilium,fient exclamai Hieremias, Conuerte me,Domine,amp; conuertar. Saname,amp;fanabor. Quöd fi tantabonitate Dei differentis pœnam iuftam,abutemur ad confir-«landamfecuritatem noftrara,amp; furores noftros,idem nobisacci-det,quodvfuvenitficuifterili.

Bonitas Dei te ad pœniten- RÖm.i. amp;nbsp;1 Petri 3. Domini tUminuitat] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftri patientiam , falutem,id

concreto)arbitremini;hoc eft, Deus ideo differt pœnas publicas amp;nbsp;priuatas,vt cóuertamur ad ipfum, ne nobis défit fpatium adfenam «onuerfionem.

ge, vel de proprio faAo nefcitur, quod requiri amp;nbsp;poterat,amp; debebat. Peccatenim voluntas non imperans menti inquifitionem. Ideohxcignorantia non excufat. Affedata omifsio eft volunta-ria negligentia in officio,pugnans cum prxeepto ; Hoc r equiritur inminiftro,vtfitfidelis, 1 Cor. 4.Compleditur autem fidelit.is

mediocrem feientiam eiusrei, quam profiteris : amp;nbsp;deinde in jidminiftratione fedulitatem. Excludit igitur fidelitas vtru-quemalum, affedatam igno-rantiam, 8c affedatam ncgli-genriam.

Edmici colentes idola non (untexcufati propter ignoran-tiam,quiaamp; debebant inquire-reveramdodrinamde veroDei cultu,amp;poterant. Contrà dicat aliquis, Quomodo potuerunt genres ante Cbriftum natum l a

84 PBCCATIVENIALISamp; MORTALIS peruenireadveramDeinotitiam ? Refpondeo. Muit» fuerunt oe-cafiones difcendi veram de Deo doftrinam.prima fuit, quod Palx-ftina,quæpra:buit populolfraeladlordanemhoipitiunijferèluaeft in medio terrxhabitabilis, vt oftendit infpedio tabularum. Ergo ficutlineæàcircumferentia tendunt adfuum centrum, tanquani medium.ita debebant gentes haurire ex fontibus I(rael,non procul remotis, non in angulo aliquo oblcuro pofitis, veram de Deo do-élrinam.Secundafuit.quöd Ptoloma:us Philadelphus fecudus rex Aegyptius.poft AlexandrumMagnumcurauitconuertiBibliaHe-braica,amp; fcripta Prophetica in Graecum fermonem, annis ferè 300 antenatumChriftum. Tercia: QuödcrebraefueruntnauigatioiieS extotaGraecia,imo ex tota Europain Aegyptum vicinam Cana-neæterræ feuPalæftinæ. Platonauigauit inAegyptum,vtdifceret myfteria ûcerdotum Aegyptiorum. Cur non eadem opera nauiga-uitHierofolymam,amp; collocutus eftcum Saçerdotibuspopuli lu-daici,àquibuspotui(retmelioradi(cere,quàm à Sacerdotibus Ae-gyptiis? In hoc exemplo difcitis,qiiid fit affeftata ignorantia.Ita hoC tempore multi peccant affedata ignorantia,dum temerè pronun-tiantdecontrouerfiisdogmatum,quas nondum didicerunt, qua» nonintelligunt,dequibus nihil habent iudicij. Nemo debet pro-nuntiaredereignota,aut nonütisintellefta, amp;nbsp;damnarealiu cuni dubitatione,quod profedo efthorribilefcelus. Non latis eft,tedi-cere,lllecondemnauit hunc eandem ob caufiam, ergo amp;nbsp;ego ilium condemnabo.Tu reddes pro te rationem coram tribunaliChri-fti Ie(u,ille vel alius non refpondebit pro te. Quare nemo pecCet af-feftataignorantia,(èdvtatur quilque occafionibus difcendi diuinilt; tusoblatis. Quodadaffeélatam omifsionem attinet, vtamur hoc exemplo : Medicus eft fidelis, quididicicartem medendià verisar-tificibus. Deinde is medicus eft fidelis, qui non tatum eft dodus,fed afsiduitatemamp;diligentiampraeftatinappàrandis remedüs.vel a-liisofficiis,quæ àmedicorequiruntur. Sin autera vel artem ignorât, vel nonredè didicit,velnegligenter curât fuos ægrotos,eftinâ-delis.Requiritur autemin mimftro quocunque,vt fit fidelis.

régula,non tantum accommodanda ad miniftros Eccle(îx,{ed amp;nbsp;ad omnes homines. Siquis ornatus eft à Deohoc, vel illodono, amp;nbsp;eo nonvtituradornandanxgloriani Dei, ik ad ædificatiancm Eccle-fis,is fciat hoc fulmen Pauli contra fe editum effe, Y« mihi, fi non euangehzauero. Eftaliquiamp;doftus amp;nbsp;præftans medicus, amp;nbsp;tarnen quacunquedçcauffanonvultexercereartem ,necvult opern ferre miferishorainibuspetentibusabeoopemamp; confilium, Talisnon eftminoripcenadignus,quàmminifterEuangelij, non faciens officium fuum in docendo. Idem intelligaturde omnibus ordinibus amp;ftatibusvitæ.Tuesfcholafticus,amp;mi(rus àparentibus in Acade-miam,vel à Mæcenatibus qui tibifumtus ad difcendum fuppedi-tant. Siigitur no feceris officium tuxvocationis,profeftó erisreus its Dei amp;nbsp;mortis xtemx. Non es excufatus,etiamfi dicas, Egofum di«es;oportet etiamdiuites.aliquid facere,quod Deo fit gratum, amp;nbsp;Ecclefixfalutare.nohdebemuseffeMargitxHomerici. *

Inutilem (èruüm] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quis eft inutilis feruus ille?

cui erat concreditum talentum vnura,amp; qui non contuleràt talentum fuum ad vfuram, amp;quam-uis reddidit Domino repofcenti fuum talentum : tarnen quia folam fortemreddidit fine vfura,iudicatus eft iudicio iuftifsimodignus xternadainnatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

InApoftolis] rft'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aft.i;CïimChriftus effet abi-

ftoll, Nunquid hoc tempore rtfidtues fcgmim Ifraelis? Deus bone, nondum didicerant intra «iennium-âc asnplitis, quale effetfuturû regnumChrifti. Difputant adhux^politiamundanaihancinfir-

| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus non eft Stoicus, non

Hune gradum conftituit dicit omniapeceataeffexqualia, I Paulus} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neque requirit ideam in nobis

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Platonicam,fed contentus eft mediocritate.

Ignauiam} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid fit ignauia,manifeftum

eft. Margites Homericus fuit i nbsp;nbsp;nbsp;ignauus,quia nee fuit arator ncc foffor. Quid fit'Toxv®üt7(zo(rvyM

\ oftendit exemplum Alcibiadis, qui multas quidem res gefsit, fed nonneceffarias,nee vtiles fibi aut patrix.

Scdulitas vtrumque agit] Definitiofedulitatisfitomni' bus nota, tanquam régula vitx- t Eft enim virtus, quae conftanter amp;nbsp;firmiter vult propter Deum amp;nbsp;; communemfalutemlabores facere vocation! congruentes. Extre-ma(èdulitatis füllt:otio(àignauiaj amp;nbsp;'Tlt;îAv®e5t7.(zo(rvyH. Promittit autemvoxdiuinafideliterfèruiétibusvocationiauxilium, amp;falu- } taremexituni.Quarenonexiftimes,teautnoniuuari àDeo,autIa- J bores fore irrites,fi intra vocationis metas permanfèris,fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ feias amp;nbsp;fideauxilium à Deoexpeftandum efle, amp;nbsp;Iperandos euentus fakitares,etfi non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fiatim cernas eosoculis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| -

I c v T Dauid in pfal. 27 inquit, Vnam rem petij à Domino,amp; hanc requiram,vt habitem in domo Domini omnibus die-bus vitæ meæ.ita finguJi pij ad veram Ec-clefiam Dei fefe aggregcnt, vt in ea velut in area abditijnhis horrendis confufio-

nibnsgcnerishumanifcruentur.Sedmultis hœc dubita-tio obftrepif:cum tot dinerfa agmina fibi titulumEccle-fix tnbuanr,ad quam congregationem iubemuraccede-re?TotfccLilorumconfenfus nominauit pontificia tur-bam,Ecclefiam;Nunc alij alips coetus monftrantjlla velut iacerata nauis relinquitur,arijin alias feaphas defi-liunt,vos quam nobis firmam nauim oftenditis 5 Non difficilisrefponfioeft,fi normamiudicijfequaris, quam Deuspropofuit. Sunt figna veræEcclcfiç,nonfallentia, fcilicetfcriptaProphetica,amp;Apoftolica,amp;fymbola,Hec qui fine corrupte!isampleâûtur, hi funtvera Dei Eccle-fia.Cùm igitur inter noftros coetus amp;nbsp;turbam Pontificia præcipuû controuerfiæ certamen fit de Ecclefia, quæ, v-bi,amp;qualisfithodie, Deoiuuate,ordiartitulü:dequoin Symbolo dicitur,Credo Ecclefia Catholicâ, vt nos ei ad-iungamus,amp;conftanter in eamaneamus.Nihil enim fie debet formidarc Chriftianus, quàm fcparari à corpore Chrifli. Sienimfeparatus eft à corporcChrifti,non eft membrumeius. Si non eft membrumcius, non regitur Spiritueius. Quifquis autem SpiritumChriftinonha-

bet,hic non eft eîus,vtpreclarè dixit Auguftinus,traélatu in lohannem 27: Nos veto læti, Deo gratias agamus» quód amp;nbsp;fernat in gencre humano fuasreliquias, amp;nbsp;nos ad fuiagminisfocietatem v’ocauit. Bene valete,amp; Deui» orate, vtEcclcfiæ fenefcenti, tanquam corpori multipliciter ægro parca t,amp; iuftitia m mi-fcricordia temperet. Lipfiæ 24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

“ ' gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maii. Anno Chrifti,

^ V AE èuræ omnium hominum prascipux efle debent, prior de agnitione amp;nbsp;inuocationeDei, iuxta diftum:Dominum Deum tuum adorabis, amp;nbsp;ipfi (bli fèriiies. Altera de conlbciatione cum veraEcclelia Dei.De priori curafæpealiâs diftü eft, praslèrtim in explicatione fèntentiae Chrifti, qua defcribitur vita seterna, Ioh.t7 : Hæc eft vita sterna, vt agnofc3nttefolumverumDeum,«amp;quem milifti lefura Chriftum. De altera cura nunc eft breuiter dicendum,ad prsparan-dosanimosauditorum,vtmaiori attétioneaudiant explieationem Loci de Ecclefia. Certifsimum eft, extra Ecclefiam nullam elle falu-tem.Quemadmodum enim temporediluuij extra A re am Nose, nul iilionainesmanferuntincolumes: ita extra Ecclefiam nulla eft veritas de Deo amp;nbsp;de rebus diuinis,nulla falus,deniquefumma miferia hominis eft, ftparatum efle abeo corpore, quod vocatur Ecclefia. Eftenimhuius corporis caputChriftus. Qui ergo non coniunftus eftcumEcclefia,isnoncoha;retcapitiChrifto,fiuevtPaulusloqui-tur iCor,0,noneftagglutinatusDeo.Iam verb conftat,eos qui non funt membra Chrifti, non viuificariSpirituChrifti.Quiautera Spi-ritum Chrifti non habet,tefte Paulo Rom.S,hicnon8fteius : amp;per conrequenseftdamnatusamp;abieftus inter Diabolos. Ex hac breui commemoratione faeilè intellig!tis,quam neceflaria cura fit, qux-rerelapienter,qua; fitvera Ecclefia Dei,amp; vbi fit,amp; qiialis fit, vt nos adeamadiuDgamus,amp;efficiamurcumeavnumcorpus , cuius, vt dixi,caputvnicumeftChriftus.VtautemDeus non poteftrefte a-gnofciamp;inu0carifineeado(ftrina,quaseft diuinitus traditain Ec-clefia:itaad diiudicationem concrouerlîæ de Ecclefia,cuius titu-Inmmultæ feaæ fibi false arrogant, neceflariaeftexplicatio arti-culi in lymbolo Apoftolico, Credo Ecclefiam Catholicam, fanfto-rum communionem,in qua eft remiftio peceator urn, amp;nbsp;certa Ipes refurreftionis advitamsternam.

Diftribuamergodocendicauflatotum locum deEcclefia, in ca-pitaofto. InjdiceturdeftabUitateftuperpetuitateEcclefiae, amp;nbsp;de m

neceflariaadiumSione ad veram Ecclefiam. In fècundo recitabi' turdefànicio,quæ docet, quae fit, amp;nbsp;vbidt Ecclefia. Intertiodice-mus,qiialislîtEcclefia,amp;quæ adeius vnitatérequirantur. 4, Ex-ponemiisdircrîmépolitiarumamp;EccIefiæ. ç, Audietis,quid fit exi-ftimandumde authoritateEcclsfix, Synodorum,Conciliorum amp;nbsp;fcriptorurnEcclefiafticorum,feuPatrunigt;vt vocantur. 6, Refuta-bimus architeftantes feu fabricatesEcclefiam, fine Euangelio. 7. Refutabimus opinionem falfani Donatiftarum de Ecclefia. Ad extremum dicemus aliquid deregno Antichrifti, id eft, de Papatu, quod regnum faIsôputaturEcclefia.Diftinftèautemdico,de regno, nequtsdicat,noscondemnare omnes homines, quifunt opprefsi c5tra voluntatem,tyrannidePontificia. Loquordeipfis Epifcopis Papifticis,'’amp;eorumfatellitibus,non deafflidtis reliquiis Ecdefi«, qua; fun t (parfie in diuerfa imperia.

Rima quaeftiomethodicaeft,anfitres,vtcuni ^ qusro, an fit cometa, an fitcxlum. Ita hoc loco prima quxftio eft,an fit Ecclefia,an femper fuerit inde vfijj ab initio,amp; an deinceps femper fit man-fura vfqueadfinemmundi. Dehacquxftionere-fpondet Symbolum Apoftolicum : Credo Ecclefiam,id eft,firmiter ftatiio,femper fuifle poft con ditumgenushumanum, amp;nbsp;nunc euam effe in tanta perturbatione religionis:deniquefempermanfurameffealiquam Ecclefiam, ali-quem coetum in genere humano Deo placentem, qui fànftifica-tur verbo amp;nbsp;Spiritu fànfto.Poftquam autem con ftat femper effe Ec-clefiam,noftrumeft,expetere confociationem , copulationem,amp; arftifsimûfœduscumEcclefia,ficutdicitur inpfal.np: Socius funi omniumtimentium te,amp; diligentiumnomen tuum, Dominefid eft,Egovo'oeire,amp;manere conftans amicus, amp;fidelisfbçiusvers Ecclefiæ,nunquaraabeadeficere volo,nunquam ero hoftisamp;ini-micus Ecclefia;.

Intantisconfufionibusopinionum.cultuum amp;nbsp;morumlèm-perquxfiueruntjamp;qiixrunt multi .-An fitaliquaEcckfiaDei cli-HinCtaaceterisgentibusjamp;quXjamp;vbifitjprxfertimdimineoi-pfo c(£tu,qui nomen Ecdefixfibi tribuit, horrenda fint exempla licentixinmoribus.amp;infingendismonftrofisdeliramétis. Qius enim ignorât,ftatim poft Apoftolos portentous opiniones vaga-tasetTe?Nam prxter Ethnicos

Marcionis colluuies, obicœna fadio Carpocratis, amp;alij multi. Poftea magis diftradum eft genus humanum in Samofii-teni,Manichxorum, Arrij, Pe-kgianorum fedas. Hoc tem-pore. qu'am terribilis eft gigantomachia ? Hxc Icandala ita turbat orientes,vtvix ex dubitationibui; poftinteludari. An amp;nbsp;quxfit Eedefia Dei. Sed contra has dubicationes articulus in Symbolo propofituseft. CredoEcclefiamfandam Catholicam. Hac pro-fefsioneaflirmamusjnon abiedum elle,totum genus humanum aOeojlêdindevfqueabinitio fuifte,efleamp;manfiirâeirc aliquam Veram Dei Ecclefiam. Propter hanc commonefadionem Sc con-folationem articulus in Symbolo recitatur, cum quidem hçcipfà dodrinade ronferuatione Scadiundione fingulorum ad veram Ecclefiam fxpilsimèrepetita fit in concionibus diuinis. Nam de duratione Ecclefix in hac vita mortali, vlque ad refurredionem, hacperfpicuateftimoniaexprefecloquuntur.

Match,24„-SiceritaduentusFilijhominis,vnusaffumetur, amp;nbsp;alter relinquetur.

Et in ipfisCœnx Dominicx verbis,! Cor. n promifsio eft com-prehen(a,Hocfacite, donee ve-niat. Quid dulcius dicipoteft, quarn premieti duraturum efle

Similia didapafsim alibi recitatur, vt Matth, ló inquitChri ftus;Portxinferornm nonprx-ualebunt aduerfus Ecclefiam,id eft,totamundi amp;nbsp;Diaboli poté-tianéeuertetædificium Chrifti,

minifterium Euangelij, donee Filius Dei refulcicatis mortuis, oftendet ft in iudicio^vniuerlb

92 DE ADIVUCTIONE generi humano? Et Efa59.Hoc «ft fœdusmeum cum eis,dieit Dominus,Spiritus meus, qui eftin te,amp;verbamea, quxpo-fuiinoretuo, nonrecedent ab oretuo,8cab ore lèminis tui deincepsin atternum.

cuius ipfe eft fundamentnni, id eft,lapis angularis.Item lohann. to, Ones meæ vocemmeam au-diunt, amp;nbsp;(equunturme,amp;€go vitam aeternam do eis, amp;nbsp;nemo rapieteasexmanibusmeis. Sic inpfal.119 feribitur, Sxpeoppu-gnarunt me à iuiientute mea, di catnunclftaeljlèd nonprxualueruntmihi: quad dicat,nunquani deCunt Ecclefiæhoftes, fed nee fraude impia hoftium,necvi mani-feftafunditusdeleri poterit vera Ecclefia. Ex bis amp;nbsp;fimilibus diäisgt; non tantum furaamusdoftrinam de ftabilitate Ecclefiæ, fed etiaai conrolationem,qu3 nos ipfos coafirniare pofsiraus, amp;nbsp;fuftentare in tantisruinis imperiorum, amp;nbsp;tantis mutationibus, quæpartira ac-(iderunt, partira adhuc impendent.

Pfal.27; Vnam petij,hancrequiram,vt habitemin domo Domini omnibus dîebusvitæmeæ:ideft,vt firn membrum amp;nbsp;duis verxEccIefi«,amp; à numero filiorum Dei nunquamexcludar.

Necefleeftigitur,vnumquemque (efè ad lungere ad veram Ecclefiam,confefiionedoôlrinæ,amp;inuocatione

V M autem iciamus amp;nbsp;duraturam eHeEccle-(ïamjamp;nosoportereeius membra eße, neceire eft fimul conÉderarijqux, amp;nbsp;vbi fit vera Eccle-fia,amp;qualisfit,amp; quxres ad eius vnitatemre-quirantur.Quid,amp;vbifitEcclefia,exdefinitio-aeintelligipoteft.

Ecclefia vifibilis in hac vita eft cœtus ampledentium Enange-HumChrifti incorruptum, amp;nbsp;redè vtentium Sacramentis, in ^woDeusperminifteriumEu-

angeüjertefficaxjamp;multosfe- Hæceftbreùis,vera,amp;erudi-gentratad vitam «ternamj in ta defcriptio Ecclefiæ, non à me Quotamencœtufuntmulti no cópofita,fedtraditaabaliisarti. £uiÄi,feddcvera dodrinadif- ß''^“® .quosomnesmento ap-r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probamus. In hac delcnptione

dicimus Ecclefiam effe ccetum vililiilem. Contra liane particulam docendi caufla fic argumentor: Fides eftnotitiareniminuifibilium.Heb.n.

Ergo Ecclefia non eft cœtus vifibilis in hac vita, amp;nbsp;perconfe-quens eftidxaPlatonica,qux nufquamcernitur,nnfquam raonftraripoteft.

RelpondeoadMaiorem. Aliudeft loquide propofitionibus in-tegris,aliud de fubiedis propofitionum. Propofitiones de Ecclefia funtarticulifidei,Vtcumdico,Ecclefiamfemper effe manfuram. I-tem,Ecclefiaeftcœtus, cuiDeus donat remifsionem peccatorum, iuftitiam amp;nbsp;vitara xternara. Has propofitiones neceffe eftaccipifi-de,quianonincurrütinoculos,autfenfus reliquos, fed fubieftum cernipoteft,amp;monftrari,videlicethomines,quifunt membra Ec-defiæ,iuxtadiftumChrifti,Matth.)8,Si te nóaudiuerit frater tuus, die Ecclefix.Certè nemo poteft cauffam referte ad inuifibifem iudi-cera,quinufquamconlpicitur.Declarabo rem alio exemplo illu-ftriori.Tu cernis Solem,qui eft oculus mundi, vt ait Plato : fedhane propofitionem,Sol eftcreaturaDei,Sol non femper fuit, necerit

femperntem, Solin conflagrationemundi peribit, oportette fideac-cipere. Ita videtis aliud ede loquide totis propofitionibus, aliud de fubicftis. Deinde condderandum amp;nbsp;hoc eft, diiplicia efte membra Ecclefix vifibilis,aliavina,alia mortua. Viuafunc,quæ viuificantur Spiritu lanélo,fèu qua: habent SpiritiiinChrifti,iuxta didum Ronigt; 8,QuiSpirit;i Deiducuntiir,hiruntfili)Dei. Spiritus autem viuifi-cat:liquis Spiritum Cbriftinon habet,hicnoneft eius. Mortua, funt omnes hypocrite lt;amp;nbsp;Epicurei,quietfi doftrinam non oppu-gnant,amp;vtuntur Sacramentis, tarnen ideodicunturmortua membra,quianon habent Spiritum viuificantem,nonfentiuntincoide timoremDei,conlblationem,fidem,amp;reliquosefFeftusfidei. Dici-turergo Ecclelia fanftaper Synecdochen, quia vfurpatur nomen totius pro parte principal!. Nam à principal! fit denominatio.

Huiusdefinitionis fontesfiintplurima dida cæleftia,vtPau-lusinquit Galati;Si quisvobis aliudeuangelizauerit, prsteridi quod accepillisjanathemafit.

Sermonem Chrifti feruare, eft Euangelium ampleftifideamp; bonaconicientia. idqueprofite-riacpropagate ,fi:ilicet promo-do vocationis. Pater diliget eu, id eft, erit in gratia Dei.

Ioh.17: Sandifica eos inye- Philofophiaeft verkasfecun-ritatCjlêrmocuus eft veritas. dumfubieftamm3teriam,ideft, in iis rebus ,dequibus philofo-phatur,vt Rom.i;Veritatem(ideft,veras notitias Legis amp;nbsp;alias) ca-ptmaratenentin iniuftitia,tanqu3m in carcere. Euangelium eftv-pica vericas,etiam fecunduin materiamfubieftam,id eft,de effenth «Scvoluntate Dei.

quem xdificati eftis3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caput Ecclefiaj. Propheta: amp;nbsp;A-tCor. j: Fundamentum a- poftolivtfabri,vtminiftri,vtte-liud nemo poteft ponere, prx- Ïtes verae doftrinae de Chrifto. ter id quod poficum eft, qui eft SicChriftusinpfal.n8;Lapisan-Chriftus lefus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gularis appeUatur, quia coniun-

git duos parietes, ludaeos amp;nbsp;gen-tes ldemvocaturabEfaia 28 lapis fcandali per accidens,id eft, multi CapienteSjiuftiamp;fandioffenduntur humilifpecie Chrifti, amp;do-ftrinæEuangelijabfurditate,deniquemole calamitatum, quaop-primuntur amp;nbsp;exercentur pij.

niuerfam iHam generis humani multitudinem, quae autProphe-tka 8c Apoftolica fcripta pal'am abiicit,videlicetEthnicos,Maho-ntetiftas,feces Iudaicas,autetfiia(ftitat,feretinerefcriptaProphc-

tica amp;nbsp;Apoftolica .• tame manifeftaidola defendit, videlicet facri-ficulosamp;monachos,8ihorum fatellites, quiidolaPapx tuentur, iiiuocationem hominum mortuorum,adorationem panis, vénales miffas, dubitationem in in-

D. Philippus refte dicit, nullam dodrinamde Deo pofterio-rem Apoftolis,quibusEilius Dei refufcltatione mortuorum te-ftimoniumdeditjdiffentienteni ab Euangelio,verameffe.

Manifeftum eft autem, Mahomed doftrinam plus $00 annis pofteriorem effe Apoftolica, amp;nbsp;ab Apoftolica diflentire.

Impofsibile eft efle Ecclefiam Del,ccetum ex profeflo reiicien-tem fcripta Prophetica amp;nbsp;Apoftolica..

1 Papa cum fatellitio,cuius appeUatione non tantum compleftor miferosMonachós amp;nbsp;facrificulos, turbam vilem amp;nbsp;abieftam,fed eiiammagnosregesamp; Principes,Paps coniuratos,quipertinacitet

tuenturidolaPapXjhi, inquam,non funt membra Eccle(ïa:,necvi-ua,nec mortiia,fed hoftes Eccleßa:. Non funt viua,qiiia non babent SpiritûChrifti,(edmendacijamp;homicidjj,amp;reguntur,nonàSpiri-tu Deijfèd à Spiritu immundO)qui efl Princeps mundi. Sicut Chri-ftuslohan.Sinquit,Vosexpatre Diaboloeftis. Quilquis enim fint fanguinemfraternum,noneftexDeo. Deinde Papa cumfuisnon eft membrum mortuum,quia non conlèntit de dodrina cum veW Ecclefia,lèdhoftiliteroppugnatamp; perlequitur. Quare nee viuuffl neemortuummembrum eftEcclefiæ ,IedhoftisFilij Dei amp;Eccle' fix,colit Deum Maozim,vt ait Daniel,auro amp;nbsp;argento, d^ extollit f« fupra omneidquodappellatiirDeus,ideft,fuperScripturam amp;cul-tumDei. De recentibiis ludxis amp;nbsp;Mahometillis res eßmanifefta-Mahometißx enim in vniuerfum abiiciunt Prophetica amp;nbsp;Apoftoli' cafcripta,amp;pr5ferunteisruumAlcoranumhorrendumilludmon-ßrum, conflatum ex diuerfis blalpliemiis, ludaica amp;nbsp;Ethnica do-ftrina. ludxi autem etfi non reiiciuntferiptaMofiamp;Prophetaruni) tarnenprorfus abiiciiincfcript3ApoRolica,amp;ipfiimMofèn amp;nbsp;PrO' phetas non aliter lacérant,quàm catelli panniculos.

Habet etiam Eedefiavera, qusdam fgna minimè fallentia’ quibus agnolci poteft, voeem Euangelij incorruptam, legitimu vftim Sacramentorum, amp;nbsp;obe-

Diximus antea , quid fitEc-clefia. Nunc poftremo loco re« fpondemusbreuiterdequxflio-ne vbi fit Ecclefia. Si enim eftvi-fibilis in hac vita, baud dubiè ha bet certa figna amp;nbsp;certas notas, per quas poteft agnofci amp;nbsp;difcer-niabaliisfeftis damnatis. Sunt autemtria figna,veram Ecclefiani monftrantia, amp;difcernentia ab impia multitudine. j,Eft puraamp; incorruptavoxEuangelij. Seddicataliquis, an non funtaliquier-rores in Ecclefia? an tu fingis Ecclefiam Donatifticam, in qua nihil fit vitiorum? Refpondeo. Semper in Ecclefia funt amp;nbsp;manent aliqu* errores,fed noneuertentes fundamentum, id eft, articulos fidei,

necdefendentesmanifeftaidola,amp;.veraEcclefiæ membra admo-nitadealiquoerroreruntdocilia,nonpertinaciter propugnant fal-fa dogmata,aut manifefta idola.Ita enim omnes, amp;nbsp;fingulos articu-losfideineceflêefttenerijVcnuUusomninoignoretur, aut ne con-trariurt

E C C L B s I AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

trariumafleueretur.Quare Papa non eft Ecclefia,quia,Vt alia omit-tam,fielet exprefsè ariiculum in Symbolo Apoftolico, Credo re-nufsionem peccatorum.Imö,inquit,non credas,(èddubites,dcmagt; neasperpetuoinhacdubitationc, an Deus fit tibi propitius amp;pla* catus,an habeas reconciliationem cum Deo. Hanc dubitationem ornant titulohumilitatis amp;nbsp;modeftix,amp; fingularis cuiufdam reue-rentixergaDeum.Hocexemplumdocet,cauendum effe nobi$,amp; diligenterprouidendum, ne vllum articulum fidei, aut deleamus, autcorrumpamus noftris carnalibus imaginationibus. Alterum fignummonftransEcclefiam,eft legitimus vfus Sacramentorum, quiconuenitinftitutioniChrifti. 3,eftobedientia débita minifte-ïiojuxtaEuangelium: Si quis autem aliud docet, aut prxcipit,a-nathemafit.Cùmigiturnon tantumdoftores, fedetiamdifcipuU amp;auditores in templis amp;nbsp;fcholis fint,autcertèdebeant,amp;velinteflüï membra Ecclefix, non tantum ad doft ores reiiciatur cura de do-ftrina, fed Gnguli pio ftudio quxramus doftrinx veritatem, amp;nbsp;ita eamquxramus,vt non tantum verba articulorum fidei,puerorum more recitemus,fed amp;nbsp;natiuarafingulorumfententiam tenearaus.

I x i M V s quid Gt,ócvbi fitEcclefia: nuncdi-cendum eft,qualis fit Ecclefia,amp;qux ad eins vni-tatem requirantur. Eft enim Ecclefia difsimilis politiis amp;nbsp;imperils. N am imperia turn dicuntur florere,quando1atè dominantur,amp;habent ner-uosrerum gerendarum: verbi caufla.exercitus, à arma,opes,commeatus,amp;qux funteiufdemgeneris. Ecclefia verb tune maximè floret, quandocruce premituramp; exercecur.EftenimEcclefiafimilisilici,quxduristonfabipennïbus abipfoducitopes,animümqueferro. Etpfalmus comparât Eccle-fiampalmXjluftus vtpalmaflorebit. Sicut igitur paf ma non cedit onen iinpofito,fed quó magis premitur,eb magis in altum affurgiv.

itainperfècütionecrefcitEcclefia, cuius fententia: exemplum hs-betisÈxod.ijvbifcribiturpopuIumlfrael accepide maxima iners' menta.illoipfotempore, quo duriùs premebatur à regibus AegV-ptiis. Videtisigitur aliamefleformam Ecclefiæ, aliamimperioru. Deinde amp;nbsp;hoc Iciendum eft,qux res fint neceflarix ad vnitatem Ec* clefiæ. Vnitas Ecclefiæ,fiue concordiapia non confiftit in fimilitu-dinehumanarumtraditionura,amp;ceremoniarum,fed confiftit in puritatedoftrinæ, m vfu SaCramentorum conueniente inftituti-onidiuinæ: deniqüeinobedientiadebitaminifterioiuxtaEuangs-lium.

In confideratione qualis fît Ecc!efîa,necefîe eft vtrumque (cire» amp;nbsp;in hac vita admixtos elfe fancis multos non landlos, amp;nbsp;Eccle-

fîam ede fiibiedlam cruci, amp;nbsp;(parlam elTe in diuer(a mundi imperia,nee Euangelioconfti-tuivnum aliquod regnü,quod corporalibus pr«fîdiis landlos defendat.

brorum. In Ecclefiavifibili in hac vita, funt dupliciamembra;n' lia viua, alia mortua, ficut in corpore humano funt quxdam partes fanx,alixxgrx. Hanchypothefin necelTe eft nos tenere, nefia-mus Donatiftas,autAnabaptiftx,quifingunt Ecclefiamfine hypo-critis amp;Epicureis,amp; prorftis ara/zapTUTogjid eft, fîne peccato. Tak nulquam reperiemus Ecclefiam in hac vita. Eftep vanifsimum fomniura cogitare,EccIefiamïnhac vita fie elfe fandä amp;. mundaffl, vt fitprorfus lêgrègata àb omni contagione hypocritarum. Secun-dahypothefisdequalitateEccIefiæhæçe(l,quôdEcclesia fit fubie-dacruci. Quiaenim Chriftuspendet incruceinter duos latrones, quieftcaputEcclesix,necelTe eft Ecclesiametiam ftare fub emee, ficut de Maria dlohannefcribitur. ElTet enim indignumamp;abfur-dum,nos expetere meliorem Fortunam, quàm qualé habuit Chri-ftiis caput noftrum. Tertia hypothesis eft, quöd Ecclesia non fit alligatavni regno amp;nbsp;imperio, vniproùinciæaut vrbi,ficuti nunc FlacianialligantEcclesiam fuis angulis, ddicunt nufquam extra iUosangulos elTe veram Ecclesiam,lèdnosfciamus Ecclesiamelk Iparfani

Q_V ALIS SIT Ecclesia amp;C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 fparfam in diuerfa imperia,non tantum in Germania, fed etiam alibi extra Germaniam.

HuepertinentdidaMatth.tj, Simile eft regnumcxlorumlagen« miff«in mare,qu« comprehendit bonos amp;nbsp;malos pifees.

2Cor. io:Arma militi« no-ftr« non funt carnalia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.non funthumana prafidia.

Hic prodeft etiam cauffas cogitate, quare Deus velit Ecclefiam effe Cubieiftam cruci.

Porto ad vnitatem EcclefixjConlênfusin his tribus rebus ne-ceffarius eft,videlicet in doótrinafundamenti,invfulegitimo Sacramentorum Am prxftadaobedientiadebitaminifterio. Cum autem nomino conienfum in fundamonto, intelligo conlenfum in Decalogo,amp;in articulis fidei,etiamfi ftiprafundamentum alij aurum,alijftipulasextruunt,amp;aliquidenoris habent multi, amp;nbsp;aliquideftdiffenfionum. Manetenim aliquid caliginis amp;nbsp;infir-mitatis in fandis.Ideo Paulus Rom,i4 inquitdniirmos in fide af. fumice. Nequaquam verb ad vnitatem Ecclefi«neceffariaeft fii-militudo ceremoniarum humanarum ndeo didum eftCol.2,Ne-mo vos arguat in cibo amp;nbsp;potu.

Hanedoftrinamftire neceffeeft,nealij alios codemnent propter difsimilitudineminritibus humanis, vtfuntcontentiories de pane fermentato,deieiuniis,dedilcriminc ciborum. Vult au-

tem Deus confpici libertatem in his ritibus humanis,ne dela-bantur homines in errorespha naticos, amp;nbsp;putét tales extemas obCeruationes effe iuftitia Eu-angelij.Item,effe mérita remif-fienis peccatorum.

Diligenter cogitate, qui fint nerui concordix Ecclefiafticx, feu vnitatis Ècclefix,quodidem eft. Sunt autem tres nerui,feu tria,qu3e prxcipuè requiruntur adconfenfum Catholics Eccle-fix. Inter quæ primum feu prs-

cipuumeftconfenfusdefundamento, cuius appellatione comple-ftimut Decalogum amp;nbsp;Sy mbolum,id eft,articulos fidei;amp; difertè no minamus fundamentum, ad differentiamftipularum amp;lignorum, ac fœni,ceterarûmque rerum,qu« aliunde affuuntur fundamento.

Sumitur auté hæc forma loquendi ex Pauli condone j Cor. 3: Fun* damentum aliud non poteftponi,praeter id q^uod pofitum eftiqucxl eft lefus Chriftus. Supra hoc ali j extruunt aurum, ali j gemmas,ali) ftipulas,alij ligna.Quale fit autem vniufcuiulque opus,ignis proba-bit,amp;dies Domini declarabit.Hac condone Paulus difeernit erro-resfundamentiab aliis infirmitatibus amp;nbsp;fordibus, quas adhuc cir-«umfenintetiamfanifti.Non enim fingamus fandos fine infirraita-te amp;nbsp;aliquo errore. Aliud eft autem error pugnans cum fundamen* to,feu euertens fund amentum, id eft, contraria afieueratio de arti-lt;ulis fidei:aliud eft error,quern vocat Paulus ftipulas, fœnum. Au-guftinus,Bafilius,Nazianzenus,amp;reliqui patres Græciamp;Latiniaar te Papatumretinuerunt fundamentum,id eft, Decalogum,amp; arti-culos fidei, neevllum corruperunt, aut euerterunt contrariaaffe-ueratione, fed tarnen in his, quanquam excellentibus dodoribuS, amp;nbsp;leriptoribus bene mentis de vniuerfa Ecclefia amp;nbsp;pofteritate,efta-liquid ftipularum,quia interdumincommodiùs loquuntur,amp;no iatis dreumfpedè de cultu fandorum,præfertim martyrû, amp;nbsp;quo-dammodofpargunt feminainuocationisfandorum. In hisexeni-plisconcioPaulinaintelligipoteft. Sic Bernhardusretinuitfunda-mentum, vt oftendunt eins fcripta, fed tarnen quia fuit Monachus, addidit aliquidftipularum,ideft,opinionesqux nonfunt opcim*, amp;meritóreprehenduntur.Anverópropterea damnabimus eum? Nequaquam. quia ignis amp;nbsp;dies Domini difeernit ftipulas à funda« mento. Bernhardus vocatus ad vitxexitum deplorauit non tantum infirmitates in moribus,fedetiam errata in dodrina,amp;confu-git ad Iblammifèrieordiampromiftam propter Chriftum. Ita in i-gne tentationis (nam ignis per metaphoram tentationemfi-gnificat)dididt,quid interfit inter fundamentum de

’- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftipulas,amp; dies Domini, id eft, repurgatio do-

^ imperiis necefle cft effe ordinem perfonaru, or^lioeniiud’ciorumjpotcftatemamp;ferendi,8c interpretandi leges, executionem pœnarum, gloriam amp;nbsp;prxfidia, vt in regno Gallico eft or-doperlbnarum.NamomnesMagiftratusamp;ci-nes Gallici alligati funt ad vnum regem amp;nbsp;eins o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^gt; n hæredes.Deinde eftordoindiciorum, valet regia interpretatio propter gradumamp;munus perlons,vt fit aliquis finisciiiiliumdifcordiarum,amp;rnediocrisfittranquillitasjnec li-cetpriuatisrerum iudicatarum authoritatemlabefa(ftare,etiamfi quiderroriseftin interpretationeregia. Habet etiamRexGaUi-cuspoteftatem condendi leges probabili ratione, quibus debetur obedientia,amp; quarum violatio eft peccatum mortale, iuxta illud Rom.i’, Necefle eftobedire propter conlcientiam. Prxterea punit contumaces gladioßuvicorporali. Eft amp;nbsp;gloria in regno Galli-co,videlicetpr«ftantiaconfiiijamp;virtutis,Scfelicitasin rebusge-rendis. Poftremo hoc regnum munitum eft præfidiis neceflariisgt; amp;neruis return gerendarum,vt verbi caufla, opibus,exercitibus.

HscomniaaliterßhabentinEcclefia,quaminlmperiis. Or-doEcclefix deicribiturEph.^: Aftendit,datdonahominibus, A-poftolos,Prophetas,Euangeliftas,paftores,amp;dolt;ftores. Nam Filius Dei eft fummusSacerdos,vnlt;ftus abxterno Patre.-qui,vtnon funditusintereatEcclefia,miniftros Euangelij ei attribuit,partim aß immediate vocatos,vtProphetas amp;nbsp;Apoftolos : partim

vocatione Humana eledos.No enirn dubium eft,quin amp;nbsp;Eccle fiseiecftionem approbet, amp;im menßbonitate efficaxfit,etiâ ßnante Euangelio pereleftos fuffragiis autnomineEcdefix.

Ecclefiahabet vnicum caput,regem amp;nbsp;Sacerdotem Chriftuffl, Ç'' ideo afcendit in alcum,vtdaret donahominibus, videlicet Apofto' los,Prophetas,EuangeliftaSjpaftores amp;c. vt ædiheetur corpusEç-clelix,amp;ne circumferamur omni venta doftrinæ, Eph.4. Hiiiusi-giturcapitis,régis amp;nbsp;facerdotis refpeâ:u,Ecclefiaverè eft Monar-chia Refpeftu verb membrorum,hoceft, quando membra interfe conferunturjEccIcfiaeftetpzs’O'cpetT/ctjideft.ftatus optimorum. Ne* moenimin EcclefiavCurpatfibiregiam dominationem , ficut fedt Papa,amp;adhucfacit,fèdis antecellit ca:teris,quem Deus vocauitalt;^ resmàioresgerendas,amp; quem inrtruxit maiore fapientia, virtute, fa;licitate:qualesfuerunt noftra memoria Reuerendi patres, D Lu-therus,amp; Philippus Melanthon. Hi præftantes viri non fumferunt fibiregiampoteftatem,vt quidam calumniantur,fed,quia homines faniamp; modefti agnouerunthos yirosexcelleredonisamp; vocatiönei ideo quadam reuerentiafe eis fub!ecerunt,amp;præftiteruntobedien-tiam iuxta Euangelium. zAlij, qui non habuerunt fimilem vocatio' nem,autfimiliadona,agnofcantruumlocum, amp;nbsp;tueanturvirtute, nee tarnen comparenturhis fummis viris, quos Deus prafecitfene-fcenti Ecclefiæ.PapaeregnüeftcyrânisDiabolica. Neque enimniO' narchiaeft,nequeariftocratia,fedregnum mendacij amp;homicidij.

Deindein forenfibusiudiciisconuincitur homo voce legitinU Magiftratus. In dodrina vero Eedefix conuincitur mens pro-priisamp;immotisteftimoniis vocisdiuinx; quia de omnibus »6' ceffariis articuli;,feu de fundamento extant firma amp;nbsp;immota te-ftimoniaindodtrinadiuina. Quod autem aliquiconuintinolut, fitpcruerfitateipforum,ficutludxi nolebantconuinci.etfi vid«-bantrefiifcitan mortuoSiamp; quiaiudiciis verxEcclefix pertinaces amp;blafi3hemi non ceduntj difi

fidia Ecclefiaftica manent, led tarnen Deus réfutât pertinacia impiorum, deleta tota fadio-ne, ficut deleuit Pharaonem, Hierofblymam poft prxdica-tionem Apoftolorum , Mani-chxos, Amanosamp;alios. Talia fiintEccIefix certamin a,nee di-rimi poftunt per homines au-

Hoc eftfecundum difçrimen inter Ecclefiam amp;nbsp;Imperia. IE Dialeftica fit mentio Elenchi. ê'^^Vz^'' ^gosficat conuincere. IndeeÄsjzp;;©quot;, probatio firma, cui omnes fanilibenter cedunt amp;nbsp;afientiuntur. Quxriturergo, quomodo homines pofsint co-«jncifRefpodeo.Jnphilofophia thoritats

thotitatc regia j aut prxtona, omnesfanihomines cSuincun« ficut controuerfix de ciuilibus tiir certitudine principiorum, negotüscjirifnuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;experientia vniuerfali,amp;demó-

Hæceftratioconuincendi in philofophia. Nam contra negantem principia,vt ait Ariftoteles.non eft difputandum.Et Galenus de experientia ait: Sophifticum eft negate manifeftam experientiam. Quantus effet furor negate ignem effè calidum,aut niuem effe alha? In foto homines conuincuntur voce, interpretatione, amp;nbsp;authori-tatelegitimiMagiftratus. QuandorexGaliicuSjauteiusParlamé-tum,ideft,fupremum indicium in Gallia pronuntiat fentétiam de aliquacontrouerfiaciuili,neceffeeft, eines Gallicos in eafententia acquiefcere,amp;eicedere,etli videatureffe iniquior. Sed quomodo inEcclefiaconuincuntur homines ? Nonaliter, quàm firmis,per-lp'tuisamp;immotisteftimoniisvocisdiuinx,quia de omnibus arti-culis.feu de funtlamento extant certa teftimonia in facris literis. Quödautemaliquifuntpertinaces.amp;nolunt cedere veritati,idno fit vitio Scripturx, fed ipforum culpaamp; peruerfitate. Quare cùm nonpofsintcontrouerfix Ecclefix authoritate regia, aut pretoria diriini,tandem Deus ipfe,non verbis,fedreipra,hoc eft, deletaalteraparte blafphemarefutat pertinaciam, amp;nbsp;diiudicat controuerlias dogmatum. SicTurcadiremit difputationes amp;nbsp;controuerlias in 0ri8nte,quxfuerunt inter Arianos de Eedsfiam. Deusauercatta-letndiiudicationem certaminum à noftra Germania.

Qgod verb ad poteftatem ferendi leges attinet, Iciamus mini-ftrisÈcclefix mandatum e{re,vtdoceantEuangelium,amp;admini-ftrentSacramenta,amp;deberi eisobedientiamin his,qux funtiu-risdiuini,nec tarnen vllam creatura pofte amp;debere nouadogma-tade Deo gignere,amp; nouos cultus indituere, fed manendumefte intra metas amp;nbsp;(èptadodrinx aDeo nobis commendatx.iuxta il-lud,SiquisaliuddocetEuangelium, anathema fit. Ideorefraga-ri necefte eft,cùm alia dogmata amp;nbsp;alij cultus proponuntur. Sed ‘ paftoresboniordiniscauliadiftribuere leftiones amp;nbsp;tempora, amp;nbsp;fimiliaquxdam poftunt. Hic tarnen retinendaeft fententia,tales ritus neciuftitiam,nee cultus Deiefte, nee violatiönem extra ca-1 nbsp;nbsp;nbsp;fum (candali peccatum efie, ficut dicitur CololT. 2 : Nemovos ar-

’ guat in ci bo amp;nbsp;potu. Hxc libertas maneat in Ecclefia^ nee vincula confeientiisiniieiantur.

hominûcorporalemregi. Po-tcllasveroEcclefiaftica no obligat confciencias propriis legibus , quia hanc libertatem Deus iànxir, amp;nbsp;minifteriû pro-priè non pertinet ad vitam cor-poralem.

Rom.13, Obedice nonfolùm propter iram,fed etiam propter conkientiam.

Mirabile eft confîlium Deh quivultin hacvitamagis obli* gari homines legibus poIiticiSi

Ecdefia. VideturhocabfurdumeiTe.magisarmareMagiftratumpo liticiim.qikmminifteriumEuangelij in Ecdefia. Nam reuerama-ior eft dignitas amp;nbsp;amplitudo minifterij amp;nbsp;muneris docedi in Ecck-fia,quàmpoliticaegubernationis: amp;nbsp;tarnen quiahxc vita ciuiliseft corporalis, Deus ante refurreftionem vult maiorem obedientiant prxftari legibus Magiftratuum,cum lege naturæ non pugnantibuSj quam traditionibusamp;ordinationibus,quasfanciuntEpifcopi.No eft fubtilitercaulTaquxrenda, kdfimus content! hacfimplicirdpo fione,quia Deus hoc dikrimen ita fanxit, non vult iniici laqiieo* conkientiisauthoritate Epikoporum fine verbo Dei. Politicuni verbordinemita muniuit,vt ad obedientiam obftringat duobus vinculis,quorum vnura eft metus pœnæ,alter urn reatus conkieU' tiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Quarto magna dlßimilitudo eft politics poteftatis amp;nbsp;minifte* rij Euangelici in modoexecutionis. Etfienim oportet vtramque poteftatem habere ius cohercendi:tamenhocdilcrimeneft. Mi' giftratus politicus cohercetvi corporali, kd Ecclefiaftica po-

con/ocAukt, amp;nbsp;norit vtraque clefiaftica,alia politica. EedefiS' poteft.as fui muneris metas. fticaeftlegitimaexcommunic»-tio. Qua: autem pertineant ao legitimam excommunicationem, amp;nbsp;quo ordine fit procedendum» priufquam bocfulmen edarur,quodcertè terribile fulmen eft,ab® locodici foletChriftusMattbiS tradit hancregulamdemodopr®' cedendi: Si peccauerit in te frater tu us, admone ilium, fi tc non arr-dierit)

fOLITlARVM amp;ECCLKSIAB. 10$ dient,affumealium;fihuncquoquenönaudierit,dicEcelefix : amp;nbsp;fi . Ecclefiamnonaudierit, fit tibi tanquarn Ethnicus amp;nbsp;publicanus. Iurisdiftioveröpoliticaeftcorporalis,ideft, vel career, vel mulfta pecuniaria,veirupplicium capitale.

Propria verx Eedefix gloria in hac vita eft vera Dei agnitio amp;nbsp;inuocatio,profefsio verxdolt;ftrinx,firmaconlblatioin xrumnis, conlèruatio perpétua corporis,etiamfialiqua membrainterficiu-tur, magnitudo animorum in' vincendis omnibus illecebris Dehis gradibusglorixEccle. amp;terriculamentisimpiis,mul- fiaediciturpfalni.4$:Omnisglo-tarumvirtutumdecuSjinqui- riafilixregis ab intra eft. busprxlèntiaDei cernitur.

Poftremo etfi Ecclefia non aliter oppugnaturqu'am lapis «-quoreisvndiquepulfusaquis: tarnen hacfe confolatione erigit, qus in pfal.27recitatur: Pater amp;nbsp;mater dereliquerunt me. Dominas autem fuftepit me, amp;nbsp;leit Deo placere obedientiam, amp;nbsp;animi moderationé in xrumnis per-ferendis,amp;fcFilioDeicurxeC- Ecclefiaeft fimilis gregiouiü fe,amp; huncfolumeffefidumamp; inter multaluporumagmina.vt firmumamicum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ChriftusMatthao mquit: Ecce

ego mnto vos,neut oues in medium agmen luporum.Vt autem ouicula, etfieft inermis,amp; non po teftfedefendereaduerfusdentesluporum :tamendefenditur à (uo paftorefideli: itaEcclefia etfi non habet præfidia humana,quibus tutoniti amp;nbsp;confidere pofsit, tarnen defenditur mirabiliter in hac vita,amp;protegitur àFilioDei,quieftvmbraculumamp;caputEcclefiæ: ficut olim fignificatum eft per coluranam nubis, qux interdiu prx-bebatvmbram,amp;noftu lucebatincaftrislfraelitarum.

manispraifidiis.vagantem finecertis fèdibus,amp; tarnen fperantem innomineDomini. Arma Ecclefixduofunt, verbum amp;nbsp;precatio-De his armis inquit pfal. 118: Omnes genres circundederuntme/ei^ in nomineDominiexcindameas,ideft,verbo amp;nbsp;precatione vinca'” eas.Filius Deiindeßrtonon maehinis æneis vincit Diabolumjfe^^ partim verbo,partira inuocatione. NaraiinguIistétationibusDia* boli opponit verbura Dei. Et de precatione dicitur, Chriftum 4® diesieiiinalfe.amp;confumfifleinprecatione.Vtigiturcaputnoftruni vicit Diabolum his armis,ita fingula membra fperent viftoriam ) ^ funt munitaamp;inftruftafimilibus armis.

Al D E neceflariumefthoccaput, vt vitentuf ^ duo extrema,videlicet petulantia amp;nbsp;fuperltitio-Suntquædam ingénia tan ta leuitate, vtnondu-bitent ex alto defpicere authoritatem’omneni ■ Ecclenae,de quadieit Chriftus, Die Eccleiiæ. Si | Ecclefiamnon audietgt;lît tibi inftar Ethniciamp; Publicani.Eadem ingénia non minore audaciâ amp;nbsp;petulantiareiiciuntomniumSynodorura décréta feu fymbola, finevllaexceptione:deniquelcriptapatrumfeufcriptorum Eccle-fiafticorum à multis fimilileuitate excenuantur, aut omnino abih ciuntur. Hæcpetulantia,leuitas,audacia bumanorum ingeniorû 1 iuftilsimareprehenfîonedignaeft.nec tantùm reprebenlione.fed 1 etiam pœna.Nam certèvoxminifterij omnibustemporibuseftau- | dienda,vtChriftusinquit:Quivosaudit,meaudit.Item:Sedentin j cathedraMofi,quxcunquedixerint,facile. Loquiturautem devo-ccrainifterij incorrupta. Alterumextremumeft fuperftitio,quani- ’ miunitribuiturEcclefiîC,Conciliis, amp;nbsp;Patribus, ficut faétumeftin i Papatu,amp;adhucfit. Multi enim in Papatupluris faciunt Augiifti- I num,quàmPaulum,amp;decretumalicuiusSynodianteferunt facris ' literis. Non igitur fimus contemtores Ecclefiæ, Synodorum, aut

Patrum,necetiamfimusadulatores,quifolent Tyrannorum fputa excipere.amp;affirmareeaefledulcioraquouisneftareamp;melIe.Fugia-mus vtrumqueextremum, amp;nbsp;teneamus regiam viam, tribuamus EcclefixjSynodiSjamp;patribus.quantumefttribuendum.

caput Gorgonis, nomina Ec-clefix, Synodorum.confènfus catholici, ncceffe eft certis in-cludi feptis authoritatem Ec-defix, décréta Synodorum, amp;nbsp;fcriptorum difta , vt maneat fumma authoritas verbi Dei, iuxtaillud; Si quis aliud Eu-angeliumdocuerit, anathema fit. inelypeoMinerux, propter hancGgnificationé.Pallaspoetis fignifi-catfapientiampoliticam,rearicemReruropublicarum, de quadi-xitSalomonProu.io.Vtoculusvideat, amp;aurisaudiat, Deus facit vtrumque. Caputvero Gorgonis in clypeo PaUadis fignificat au-thoritatem,qua Deus armatmagiftratum.SienimMagiftratus non effet arm atus authoritate,non poftet fubditosretinere in officio.Vo lueruntigiturfignificarepoets,diuinitus ornatos efte magiftratus iffodonoeximioamp; fingulari,quodvocamusmaieftatem,feuautho i'tatem.Haceniramagisterrentur hommes non extremè furiofi, qukmomnibuspœnis, carceribus amp;nbsp;fuppliciis. Cogitate,quanta fueritCaroli V authoritasüpfum nomÊ Caroli fuitterribile, amp;nbsp;Ca-roloferè omniacefterunt,omnia prona fuerunt vfque ad extremü aftumvits.quifuit triftioramp;infelicior.Prouerbiali autem figura caput Gorgonis in genere fignificatquamcunquerem, qua terren-tur ahj, quaft in ftuporem quendam verfi.

Legite fabulam de Perfeo, amp;nbsp;de Medufa apud Ouid. in Me-tam. Eft enim fabula infignis amp;nbsp;cognitione dignifsima propter allegoriam. Perfeus amputauit caput Medufx, feu Gorgonis, hoc poftea circumtulit,amp; homines in faxa conuertit, quoties eis monftrauit caput Gorgonis. Hoc caputGorgonis pingebatur

Quemadmodum enimtaxanda eft petulantia,quxprorfus afpernaturconfenfumvetxEccVefiat.Scomnes Synodes fine dif-enmine ; ita.è regione vitanda

eftfuperftitio, qux compledi- Nenix funt catmina fune-turomnesnenias ,modócom- bria,lugubrescantiones,fiuela-mendationem habeant and- mentationeSjdequibusMena-

Io8 DB AVTRoRlTAïï Ecclesiae amp;c. : quitatis. Etfi igitur fides non der inquit,Amor fine audacia eft pendet ex vlla authoritate hu- nenia.

bo amp;nbsp;teftimoniis: tarnen tenenda eft régula, audiendam efle Ec-clefiam, qux Euägelium fonat, ficut dixit Samfon Iud.«4..Nifi

multas imagines dulcifsimas Chriftiamp; EccIefixcStinet.Saffl-fbn eft imago fortißimi ducis Filij Dei,qui LeonernDiabolu dilcerpfitinfrufta.vtlcribiturin Apocalypfi: Vincit Leo de tribu luda. Oliminconuiuiisnoncef tabant hofpitespoculis, vt nunC

mea vitula araflecis, non inue-nitTetis j id eft, non audiuiffent vocé Euangelij genres, nifiEc-clefiam populi Ilrael docétem amp;nbsp;reftificantem audiuiflent. Nam Eccleiïa populi Iftael te-ftabatur hanc doólrina à Pro-phetis, 6c à Chrifto accepta efle. tuifauosmellis,amp;examen apum, furnfitinde materiam aenigma-tis,amp;conuiuionuptialiPalæflinis affinibus amp;nbsp;hofpitibusaliis hoC «nigmapropofiiit;Defortiexiuitcibus, amp;de comedenti dulcedo. Hoeænigma intra aliquot dies,nemo conuiuarumfoluere amp;exy plicatepocuit. Tandem igitur holpitesorantfponfam,vt à Samfon* impetret communicationem ftntentiæ, quam habebat asnigrts-Sponlafuisblanditiisimpetrat,quodpetebat, amp;nbsp;rempofteanarrat Palxftinispopularibus fuis. Cùm igitur Palsftinifoluiftèntænignia de Leone amp;nbsp;melle,exclamauit Samfon: Nifi mea vitula aralfetis, no inuenifletis.Chriftus eft Samlbn,Ecclefialaboransin verbo Domini,eft vitula aransagrumcæleftem. Vtigitur conuiuæ Samfbnis n6 potueruntfentetiamaEnigmatisinuenire,nifilponlamonftrante:i-tanifiaudiamus vocem Euangelij amp;minifterij, non inteHigemu* q«oe fit eflentia aut voluntas Dei de noftra falu te.

fiCjCedcertabSt inter iequseftio-nibus eruditis, amp;nbsp;cenigmatis, id eft, teftis ftrmonibus, qui aliud fi-gnificant. Cùmautem Samfon interfeciflet Leonem, amp;nbsp;exaliquo interuallo adcadauerredicns ,inueni(ret in faucibus Leonis mor-

Ita poftea Catholica,ideft,vniuerfiorbis Ecclefiateftatur,ean-demdo(3'rinam,quamamplexifiiniusamp; profitemur,ab Apofto-liselTe traditam. Eft enim Ecclefia teftis de monumentis Pro-pheticis amp;nbsp;Apoftolicis.- led vt non licet tefti mutare narrationem) quam récitât: fie non licet Ecclefix dodrinam horum Hbroriim niutarejquxquidemaliunde habet authoritatem,lcilicetà Deo ipfo

Quarecredis Decalogumeffe doftrinamveram ? i,PropterDeü fefepate£acientem,amp; deDecalogo teftificantem. Sic eniminquit, Ego fum Dominus Deus tuus-.quafidicat,tu non amplefteris fabellas poeticas,quandoa(rentirisDecalogo, fedcertöfcias,Deum efle authoremhuiusdoftrinx,cuiaddiditteftimonia minimè faUentia miraculorum,qux non poflunt fieri ab vlla creatura, fed verè funt opera naturx omnipotentis.Quod autéde Decalogo dixi, idem co-gitetur etiamde doftrina Euangelij. Quare tu credis Euangelio? QuiaChriftusnon tantùm docuit Euangelium ,tanquam perfona miflaaPatre.fedamp;hancdoftrinamobfignauit figillis minimè fal-lentibus, refufcitationemortuorumócaliis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1

SuusigiturhonosEcclefixtribuenduseft.neceftcontcmnen- , daverx Ecclefixconfefsio, necomnes Synodi finedifcrimine re-iiciendx funt,fed teneatur prxceptum t loh.4,; Exploratc fpiritus, anexDeofint,confideretur qux difta Prophetica amp;nbsp;Apoftolica,

defixSynodusfecutafit. Sidif-fidec 'a fcriptis Propheticis amp;nbsp;ApolloUcis Synodorum fenté-tia,neceffe efteamrciici,vtPau lusprxcipit,Si Angelus ècxlo aliud Euangelium docebit, a-nathema fit.

peccatorum,propterChriftumgratisfine vllaoperum noftrorum accefsione: iiem,quödnondebeatdubitarede voluntate Dei,v-

, Quxro,quideft iudicandum dehoc decreto? ludicandum eft fecun dumregulamPauli,SiAngelusdecxlo aliud Euangelium docue-rit,anathemafit.Paulus autem docet,quöd fide iuftifieemur gratis, gratia Dei,per redemtionem ,qux eft in Chrifto lefu, quem propo-fuit Deuspropitiatoreminfanguine fuoperfidem. Denique multa funtfimiliadiaa inPaulo, qux confirmant fententiam degratuita peccatoris iuftitia coram Deo,fide, fine noftris meritis.Habemus e-tiamintotaScripturapluratcftimonla contra dubitationem Aca-demicaravslTtldentinam. Quare potibs affentiamur verbo Dei, « 5

SedcumagnoicimusdecrctumalicuiusSynodi cum teltimo-niis Propheticæ amp;nbsp;ApoRolicx dodrinx fine Sophiftica inteHe-dis congruere.amp;efle veterem amp;incorruptam Ecclefix dodrini

Veritati obremperandum eft,amp; pias mentes confeßio reéiè (en tientium confirmât. Sic dicit Chriftus ad Apoftoloslöh. tj: Vos eritis teftes horum. Non vulteos noua dogmata gigne-re, fed teftari de dodrina diiii-nitiistradi tank», id eftjVniuerfales, qu» fuet prouincia, fed expr»cipuis prouincüstotius habitabilisorbis.eX Europa,Africaamp;Alïa,exinfulis,amp;cxcontinenti,vtinSynodoNi-cenaconueneruntexdiuerfis partibus orbis terrarumjiS Epifcopi) quorum multi fuerunt miraculis clari, multi etia circütulerunt in fuiscorporibusveftigiamartyrij. Altera eft Conftantinopolitanä-Tertia eft Epliefina. Quartaeft Chalcedonenfis , qu» non tantum repetit fiiperiorum trium Synodorum (ymbola amp;nbsp;confeßionem,amp; pia décréta, ftd etiam additappendicem, amp;è^/eni^/za egregium» vtGrxciloquuntur,de duabus naturis inChrifto, amp;earum prO' prietatibus diftinftis amp;nbsp;inconfufis. Summa eius decreti hxieft: Sicut vnio perlbnalis in Chrifto non tollit,non deler,non mifcet,no confondit proprietates vtriufque natur» diuin» amp;nbsp;human»: ita vf cilsimproprietatesvtriufquenaturxnon tollunt vnionemhypO' ftaticamamp;infeparabileminperfonaChrifti. Eft enimvitanda hyperbole vtraque,Neftoriana amp;nbsp;Eutychiana.Neftorius naturas Chn ftidiuulfit in duas perfonas. Eutyches confudit amp;nbsp;mifcuitnaturaSi «Sc earum proprietates.

Sumite exemplum do Nicena,qu» eft vna ex Oecu-menicis Synodis. Quatuorfunt Synodiceleberrim»,qii» voca-turOecumenicx- cixKfxecHfigD* ficatterram habitabilem.Mulu loca funt inhabitabilia prpptet frigus amp;nbsp;calorem nimium. 111* igitur Synodi dicüturOecunie-Bt colle(ä»,non exvnaautaltera

Qiiod autem de Synodis dixi, hoc eodem modo de Eccledâ-fticis Icriptoribus dici poteft.Etfi enim hi quoq; benemeriti funh prxfertim quiafunt teftes veteris ac primx Ecclefix Apoftoloru: tarnen alij in aliis materiis fuerunt diligentiores, amp;nbsp;vteft hums' numerrare,labi,decipi,làEpeinconfideratè effunduntabfurdas* falfas opinio nes, quas admoniti haud dubièfucrant correfluri'

Sxpe cum non malè fentirent,tamé non fans perfpicuè diccre po-tucrunt,quod volebant. Sxpe proptertemporum confuetudiné prxfèntes traditiones durius defenderunt,aliquasetiamfal-fasopiniones interdum habue runt. Quare non funt fine dc-

ScioD. Philippum à quibul^ dam maleuolis flageUari propter TÄffHa-iar, quavfus eftinfuoli-bro de Ecclefia, amp;nbsp;de Ecclefiafti-cis fcriptoribiis, qui certè liber eft aureus, à perpétua vita di-gnus, ficut hauddubiè perue-niet vnàcum aliis eins feriptis

leduomnia patra fcriptapro-banda,fxpe ipfi inter fefe pu-gnant,necrarum eftdiffentire aliquemalèiplb.

adpoftentatem gratam. Reprehendunt hoe aliqui in ifto libello, ciuoddicit Philippus,eis interdum defuiffe facultatemexplicandi, ideft,proprietateraamp;perfpicuitatéfertnonis. Sed facile poteft de-fendi contra tales vellicatores Philippus, quia confiât pleroflt;|ue patres fuiffe Rhetores,amp; dedamatores, priufquam accederent amp;vo-carentur ad tnunus Epifcoporum,vt Cypfianus,Auguftinus, Ter-tullianus,amp; multi ah j fucrunt exercitatiCsimi in fcholis rhetorum, potueruntferibere declamationes populates amp;nbsp;plaufibiles. Dura autem in hoc genere exercentur,non affuefiuntad methodum ,ad proprietatem amp;nbsp;circumfpeélionem indicendoamp;fcribendo Diale-fticam. ld confidcrentdifcétes etiamluorunafludiorum cauffa. Eft quidemahquid poffe declamare, poffe ex tempore aliquid dicera atttfcribere,non reprehendo, non reiicio aut contemno fimphei-terhancceleritatemlingux amp;nbsp;calami, fed longé vtilius eft, deplus conducitad veram fapientiam,^ adformandaiudicia, non extern pore,amp;exmanicaeffundere quidlibetfine.ddeftu,amp;linedifcrimi-ne,redpoùùs bene meditari,quid difturus fis,amp;quo ordine,quale-geYerborum,quasambiguitates,improprietatesgt;ó.x.vpoxo^ia,f ve-lisvkare. Sape vuiusverbia^i^fzet parit longa certamma. Eth igitut dedamatoria confuetudo facit homines conddentiores amp;nbsp;audeutiores ad garriendum, tarnen altera ratio dicendi Dia-ledica, eft fimpbeior, melior , amp;nbsp;tutior. Quando legitis fcripta Cypriani,Tertulliani, Auguftini,legitislongas declamationes,qua: fxpe funt valde moleftxlecluri,.6tmhquisfitprobèinftruétus amp;nbsp;af-fuefattus adMethoduraDialefticam, vix poteft indefummamex-cerpere. De ftyloAuguftini dicebat Philippus; Auguftinus,quod ad ftylumartinet,eftdeclamator. Hxcdico,propter ftudia vcftra,vt

ametis proprietatem Dialedicani in docendo amp;nbsp;difcendo^ quam ad rem nihilmagisprodern,quàmfrequésexercitatioftyli. Sed redeo adfcriptapatrum,qua:indequoqueconfl:at opus habere iudicio amp;nbsp;deleftu, quia ipfi patres interdum fecum, aut cura aliis pugnant. Quantum certamenextititinter Auguftinum amp;nbsp;Hieronymum de loco Pauli Gal.a, vbi Paulus reprehendit Petrum non reftè incedé-tem.Nam Hieronymus contendit,Paulum fimulatèloqui,amp; fin* xiflealiquidjVt fuamauthoritatem tueretur, amp;defenderet. Con-tràverô.amp;redèquidem contendit Auguftinus, nihil effe inScri-ptura fanéla fimulatumTed omnia effe vera, amp;nbsp;non elTetribuendas limulationes verbo Dei. Sic inter Cyprianum amp;nbsp;Auguftinunj eft controuerfia maxima de Anabaptifmo, vtrum baptizati ab hacreti-cisfintiterumbaptizandi. Cyprianus fentititerum effe baptizan-dos. Auguftinusverone'gat,(Screflè:fictarnen vtnihil detrahatau-thoritatiCypriani. NamquandoPatresinterlèdiraicant,nonmi' fcentconuitiaipficauflæ.non hintfcurræjVtfunt Flaciani, fednio-deftifsimèalij de aliislêntiuntjoquuntur.amp;fcribunt: tribuuntalij aliisboneftifsimumlocum, vt fecit Auguftinus in Epiftolade Cy priano. Dicitomniaftriptafua nonefleparia vni Epiftolæ Cypria-ni, fed tarnen non propterea difcedit à veritate. Idem amp;nosfacia-mus. Sivolumusdifceptare,piignemus non conuitiis, fed argu-mentis.

Sitigitur indicium penes Propheticam amp;nbsp;Apoftolkam Scri-pturam.vt Auguftinus pièamp;graniter in epiftola 48 monet.NSn licloqnunturfcriptaveterum,tanquamita ex eis teftimonium proferatur,vtcontra /entirenonliceat,ftcubi forcé aliter làpue-rint,quàm veritas poftuIat.Vbi enim lcriptorcs diflentint à ma

Gratianus colleftor iuris Canonici collegit magna diligétiai diftinétione nona in Decretis, multa infignia difta AuguftiDii ex epiftolis amp;nbsp;aliis Icriptis,qu* lapientermonent piumledore,

amp; Apoftolicis, necefleeft antc-ferre vocem Dei didis homi-numjcüm ne ipfi quidem vo-luerint anteferre fuadida do-drinxChrifti.

comprehendi potcft. Nonfimus Patrum contemtores, necaffenta-tores,lèdteneamus mediam viam.Non fimus contemtores, quia certi

certèvoxminifterijaudiendaeft. QuidautemfuntferiptaPatrum, nifivoxminifterij. Vt igitumon dehemus Cyclopica barbarie de audacia afpernariconcionesamp;Ieftiones,qu«bodiehabéturinfcbo lis amp;nbsp;templis: ita Cyclopicum amp;. barbaricum eft contemnere omnia fcriptapatrum,amp;dicere,ficuttnultifatuidicunt:Qgidadme Augh-ftinus? quid mihi commerci j eft cum Bafilio, amp;nbsp;cum Chryfbftomo? Non fimus tam agreftes,vt vfurpemus taliacoquorum verba. Dein devitemusalterum extremum, videlicet affentationem, quae applaudit omnibus diftis fine diferimine,define deleftu, fedadhibea-mus candorem amp;nbsp;dexteritatem in iudicando, necaeftinaemus fcri ■ ptores ex vnoamp; alteroverbo, fed ex perpétua fententia. VideamuS, vbiexprofeflbmateriamaliquamtraftarint, dcvbitaniùm obiter eamattigerint. Videamusetiam, vbi verfenturin difputatione, amp;nbsp;vbifint extradifputationem. Nam omnibus hominibus hoc acci-^hjetiamfanftis.piis, amp;moderatis,vtcaloredifputationis,amp; amo-reviftoriælongiùs prouehantur,amp;extrametas interdum excurrant. Cùm autem homines placidé extradifputationem,fecum délibérant, quid velint dicereamp;.fcribere,fententiaeplerunquefuntrc-ûiorcs amp;nbsp;limpliciores.

Ammervs amp;nbsp;multi alij fimiles fingunt, Phi-lofophos,Ariftotelem,Platonemgt;dc alios.item gu * berriatores politicos,Solonem, Auguftum, Sci-pionem.Pabium, Ariftidem amp;nbsp;fimiles effe falua-tos etiam fine agnitione Fili j Dei: amp;nbsp;dicut, Deum nontantùmcognofeiex facris literis , fedmulto lt;^ melius amp;reftiùs excreatura. Ita miferi homines confunduntdifetimen Legi8amp; Euangelij,putantnonfuiffe maio-rem fapientiam in Abraham ,quàm fuit in Socrate: in Paulo, quim inPlatone.Hic error perniciofus eft,amp; dignus refutatione.

amp;fîneFiIioDei,amp;quxrereextracœtum vocatorum hxredesvitJ xrernx,amp;domicilia Dei, cum quidem drlêrtc ftriptum fit, Quoi elegit,hosvocauit. Item, Fides ex auditu, auditus per verbum-

cente? Nos verb quxrentes,qux,amp;vbi fitEcclefia,referamus men temamp;oculosadcœtum vocatorum,accertö fciamus,eflcineoa- i Iiquoselelt;ftos,necfbmniemus Fabium, Scipionem,Ariftidenu | amp;fimiles qui ignorant Euagelium,eflefanlt;ftosamp;domicilia Dej l Etfienim iapientia amp;nbsp;virtu te excelluerunt, amp;fuaspolitiasfœlici' tergubernarunt; tarnen his vmbris fugacibus anteferamus 6' pientiamEuangelij,amp;agnitionem Filij Dei. Non enim fruft« tradiditDeusdo(ftrinam de Filio,(èd omnes iuxtahanc normam recipitautreiicit,necvllam prxrogatiuam extra hanc normaal 1 admittic,recipit omnes finelt;!iiyj-«Tox»,4,('a,quilaborantesamp;one' rati ad Filium vera pœnitentia amp;nbsp;fide confugiunt,iuxta illud, 0-mnis,quicreditin Filium,habetvitam xternam. Contraveröo-mnes fineexceptionereiicitamp;damnat,qui Filium aut ignorant, aut horribili furore contemnunt,vt Baptifta lohan. j inquit, Qui noncreditinFilium,iam iudicatuseft.Etlohan.iódicitur: Spi-1 rituslandusarguermundumdepeccato, quia noncredunt in me.EtPaterècxloclamat, Hic

eft Filius meus dilecftus , quo deledor, hune audite. Magna vis eft horum verborum , de-leftorhocFilio.Diligiàfthunc Filium adfirmat,amp;leeolxtari, amp;nbsp;in eo acquieftere. Hoc autem ideo prédicat, vt ftatuamus V-trumque, amp;nbsp;veto atque ingen-ti amorenos diligi à Deo, quia Filij membra Turnus, amp;nbsp;reie-^los, ac damnatos effe omnes ignorantes, aut contemnentes nunc Filium.

Diligenter confiderate verbal in quibusdixinos diligi abseter noPatre, quia fiimus membra j Filij. Pofeftis enim hanc Tenten* tiam ad plura verè amp;nbsp;dextrè ac-commodare , amp;nbsp;multos locos Scriptiiræ alioqui obfcuriore! illuftrarehac cogitationepiade arébiTsima copulatione Chrifti «Sc Ecclefiae,velquodidemeft,ca pitis amp;nbsp;membrorum. Chriftu» dicit lohan.j ad Nicodemuffli Nemoa(cenditincxlum,nifiFi'

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nemoafcendit in cxliim,nifi qui defcendit:

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuertar:

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo non patetmihiaditus adcxlefteregnum.

, Ad hanc obieftionem.qua confeientia tenera fspe duriter cru-eiatur,re(pondetvnoverbo Auguftiniis:Si vis afcendere in caelum, fis membrum Chriûi.vbi enim caput,ibi membrum.Sic Paulus in-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quit,nos eflefepultos cum Chrifto, Rom. d, amp;nbsp;herum refurrexifle cumChrifto,amp;iamfederejncæleftibus,Eph.». Quomodo hæcfieri poßunc? dicataliquis:quomodoego poflumfepeliri,amp;refurgere ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum Chrifto,aut Iédere cumeo in caeleftibus,cùmadhuc firn in ter-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra? Refpondeo. SiesmembrumFilijDei,escumeo{épultus, amp;re-‘

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufcitatus,amp; cum eo afcendifti, amp;nbsp;fedes in czleftibus cum eo. Quo-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modo? Fide amp;nbsp;fpe.Nam ficut fideiuftificamur,amp; non aliter: ita viui-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiearaur amp;nbsp;efficimur membra Chrifti,amp; conibeiamur cum eius cor ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pore,velin(èrimureiuscorpori,non alioglutine,non aliaxó/Zct, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàmfide,ficutplurimaiàcræ Scripturedidateftantur,quacfuolo-■, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cocitabuntur. QuandoigiturcIamatdec£BloaEternusPater,Hiceft

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Filius meus dileftus,quo deleftor,ftatuas hanc vocem ad te quoque

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinere,fi modö es,aut fieri vis membrum Chrifti.Sicut enim di-

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligiturcaput: ita amp;nbsp;diliguntur membra. Quis potcft odiffe corpus autmembra,quidiligitcaput? Dehac dileélione non modö Filij, iède'tiam Eeeïefiae extat illuftreteftimoniumloban.i7,vbificdicit: j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sit dileftio tua in eis,qua me diligis,quafi dicat: Sicut me amas

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yeraamp; naturali vof5/«paterna,qua non eft fimulata,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcdardentifsima:itaeadembeneuolcntia,eo-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem amore.eadcmro(i3/y compléta- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;risraeamembra,raeosfratres

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decohaeredes.

VIT quidam in AfricaDonatus,qui fuitauth^ nonneceflarixfeparationis abEcclefiaCatholic’ Chrifti, amp;nbsp;qua; fuerint occafiones j iam nioxe’^ Auguftinocognofcetis. Quandoautemfit men* tio Donatiftarum,cogitate in hiftoria iHorüpf®' pofitam effe imaginera Flacianorura. Nam pr‘’' ptereafdem cauflas amp;nbsp;olim in Africa tumultuat* funt Donatiftae, amp;propter eafdem nunc tumiiltuantur in Eccle''j fenelcente Flaciani,nonamore veritatis,vtipfiglorianturfalsó,igt;o amore Dei amp;nbsp;Ecclefiae.quem fimulant amp;nbsp;præeexunt fuis furoribuS, fedodiocertarumperfonarum,quibusoppreftisamp; extindis Ipef^ (ècrefterepofte. QuidimpuleritFlaciumadexcitandumhorribil^ dißidium in Ecclelia, cuius nondum profpicitur finis amp;nbsp;exituS,^ (ciunt honefti hominesinhis regionibus,amp; praelèrtira Witeberg« amp;nbsp;Lipfix. Non eft enimignotus homo bis terris, amp;nbsp;fcitur,quails cauftafecerit non neCeftariam feparationemlara includit fuain Ec-defiamfuis Ibrdidisangulis.Regnü Chrifti certèlatiùspatet, quaiU vtpoftittamanguftisfiinbusterminari. Nonenim regnum Chrift* eft feptum vna amp;nbsp;altera ditiüncula amp;nbsp;reghincula,fed tara latè patet, qaàmiplèorbisterrarumjiuxtaplaira.iS;ln oranera terraraexiuit fonuseorum.Item,dominabituràmariadmare. Sicut igitur oü® Donaiiftas inclufèrunt Ecclefiam angulis Africa;, amp;nbsp;negaruritalibi Dei Ecclefiam effe, amp;tantnrafuosafleclasamp; aflentatores annunU-raruntmembrisEcdefiæntaBuncquaqtrefaerantlcurriliteramp;in’' pudenter Flaciani. Ha;cdico non odioveTcupiditate vindidx,felt;l quiacertuslura haeclèita habere. Egomeo magno dolorefum eX'

VtftudióÏÏïntelligant,lxpeex paruis (èminibus ingentia cer-faminaelTe orta, amp;priuatiscupiditaribus non raróprarexi pu-blicas cauiras,breuiterexAuguftinorepetamhiftoriam de origine Donatiftarum.

Auguft.in epiftola 162 .• Cxcilianus cùm adhuc eftetDiaconus, mulierem quandam Lucillam pecuniofilsimam, pro dilciphn^ EeJe-

Eccïeflafticacorripiendo offendçrat. Hsc poftea pecunia corru-pitEpi(copos7o,amp;aduerfijsCæciIianumincitauit. Ineratetiam illis Epheopis nonnullus dolor de typho fliperbiæ veniens,quöd

nis Epiicopum.lcaqueCacilia-nus Epiicopus CarchaginenEs aconcilio, vel potiùs fadione 70 Epi/coporum abiens, amp;nbsp;in-dida caufla condemnatus eft, amp;nbsp;in locum eius alius Epifco-puseledus.

Videtis ip(am imaginem Fla-cianorum. QuideftFlacianishó minibus audaciftimis amp;impu-décifsiraisjam familiare, quàm abièntes indiiäa caufla condë-nare? Tacum li bi fumuntliceu-tis Flaciani in Ecdelia, quantum fibi nulquam fumlit PontifexRomanus. Etfiitaperrexerit,vt cœpithæc faftioFlacianorü, babebimusnouum Papatumaliotitulo. Etfienim Flaciusnonha-b«regnura,ficutPontifex: tarnen non minus licentise fibi vfurpat lt;S:arrogat,quamvnquam Pontifices Romanifibifumfèrunt.Accu-fttur Pontifex,quöd quxdam feceritiniufta décréta in Synodo Tri dentina,necimmeritó: fed quot ibi fuerunt homines,fi volumus iniuftacuminiuftis comparare?Vnus verb amp;nbsp;alter Flacianus inan-gulo oblcuro de fordidoaudet condemnare totaro Ecclefiam, regiones, vrbes,Academias.fcholas, magnum nuraerum honeftißimo-rumdedoftifsimorum hominum. ,

Cùmautemiudicio tranfinarinorum Epilcoporum, hoc eft, Miltiadis,qui tuncgubernauitEcclefiam Romanam, amp;collega-rumeius,Cscilianiinnocétia,amp;Donatiftarumimprobitas pate-fadaelTet: abhisprouocarunt Donatiftæ ad Imperatorem Con-ftaniànumjqui dédit aliud, Arelatenlèiudicium, aliorum (cilicet Epifcoporû,non quia necefle erat,fed eorum peruerfîtati cedens, amp;otnmmodocupicns tantam impudentiam cohibere. Sedhis repudiatis, denuô ad Impera-

torem prouocât,gt;qui caufla co-gnita, Mediolani Cæcilianum innocentifsimum,iiiosimpro-bißimos iudicauit. Hinc orta eft Donatiftarum fepatatio à reliqua EccIclîa, hinc ortuseft Âiubapti'finus.

Vtinam haberemus hodie Conftantinum : quocertè nobiS etiam opus eflèt ad reprimédos audaces,iraprobos,amp;impud!en-tesFlacianos,

quàmbaîchiftoriade Donatiftis Innilis eft conatibus amp;nbsp;macbin*' tionibusFlacianorum. Certè intra annosiSnonaliapararunt ^^ meditatifunt in perniciem Eccleda: amp;nbsp;bonorum fingulorum Fb-ciani,quàmolim Donatiftæ. VidetisquàmfintleuiadiffenfionuW raagnarum initia amp;occafionesleues. Quémque fuaerapiuntftd®' rata in prxlia cauftæ. Aliiim impellit xmulatio,alium cupiditas vin' diólxjaüum 'n-Aion$(*,aliumaliacauflainiufta.

Idem inepift. JÓ6:Scitote,quodprimi maiores veftri,cauffaW CxcilianiadImpcratorem Conftantinum detulerunt, fèd qu'* Conftantinus non cft aiifus de cauffa Epifcopi iudicare, eam M cutiendam arquefiniendam Epilcopis delegauit.quod amp;nbsp;fadun* eft in vrbe Roma,prxlènte Miltiade Epifcopo illiusEcclebx curt multisfuiscollegis,quicùm Cæcilianum innocentem pronuft' tiaflent.amp;Donatum, quilchi-fma Carthagini fecerat,lt;ènten-tia percuftilTent: iterum veftri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,excommunicauiflent-

ad Imperatorem veneruntj de iudicio Epifcoporum.in quo vidi fuerant,murmurarunt. Ql’O' modoenim poteft maluslitigatorlaudare indices, quibus iudi' cantibusviduseft? herum tarnen clementifsimus Imperator ï' lios indices deditEpilcopos apud Arelatum Gallix cinitatem-^ ab bis veftri ad Imperatorem appellarunt, donee etiam iplècaut Iamcognofccret,amp;Cascilianuminnocentem, iJlos calumniofoi pronuntiaret:nec fic toties vidi quieucrunt, fèd de Felice,perqu« Cxcilianusfueratordinatus, quotidianisinterpellationibusIiU' peratori tædium fecerunt, dicentes eum elfe traditorem, h^ eft,formidineper(ècutionisimpuftum,Dominicoslibroscreni3' dos tradidifle,amp;ideoCxciIianumEpi(copü elfe non pofte, quoi* à traditore fueratordinatus,donecamp;iplê Felixiuftu Imperatoris, cauffacognitaabHelianoproconfiileinnocensprobaretur.Tunc Conftantinus contra partem Donati feueriisimam legem dédit) amp;quæ(èquuntur.

Ex hac com memoratione intelligi poteft, quam leuibus cant fis excitatum fit ingens amp;exitiale incendium, quo penè totaA' frica conflagranit. Non enim voce folùm amp;nbsp;literis Donatiftæ E^ clefiam turbaruntjfed etiam manifeftavigrafiati funt, amp;nbsp;à fedit lèntientef

/èntientesaiitînterfecerunt.autmalè mulftarunt. Hî tumultus edidisamp;fèueritatelmperatorisvix tandem lêdati'funt. Etfi au--tem leiiisambitioamp; vmdiftx cupiditas occafîonemtanto malo prsbuerunt,tamen confentaneum cft, aliud fuiffe Amoy^reu prin-cipalem cauflam non neceflariælèparationis Donatiftarum à re-liquaEcclefîa. Nam hypocritxinde vfqueàCain immodicèad-miranturdiiciplinam,amp;fômniant fê iuftoS;amp; finepeccato efle.

Ideóqucpingunc Ecclefiam fi-milem ciintati Platonic«, in qua nihil fit vitij amp;infirmita-tis. SedhacquidemdeDona-tiftis breuiter dixifle fans eft, quos Auguftinus multis Volu-minibus luculcnterrefutat.

DiximusindefinitioneEccle fia:, ßmper Ecclefi« admixtos efie no fanAos,(èd tarnen de do-ftrina cófentientes, amp;nbsp;nondum excommunicates propter ma-nifeftadeliâa. Hane partem de-

vitij aut infirmitatis,in qua nullus nsuuscemi poßit. Huncerro-remrefutatChriftus multisparabolisapud Matth.ij, Dicitenim, regnumcslorumeflefimile agro,in quofimulcrefcittriticumamp; zizania,fiuelolium. Item comparât regnum cælorum fagenæ mills in mare,qua cóprehenduntur boni ôcmalipifces.Vtautem alia fuit -‘S’e(ip«a-/rleua(pi5p/x«.i.occafio, aliactiT/orlêu principalis cauira,im-pellensDonatißasadfaciendänonnecefiariäreparationeab Eccle-fiaâtaeadé caulTaprincipalis impuIitnoftrastateFlacianos. Volfit enimFlacianividerifanfti,immaculati,finepeccato,nó obligati ad yllasrationesreddendas. Hac magnificadeft opinioneamp; admira-tionefuifaftinati,negligunt ttabem in fuo oculo,amp; ftuerè obftruat amp;accufantfeftucam inoculofraterno.quod eft proprium hypocri-taruniinquartomodo,aCain vlqueadfinem mundi. Et ficut Diabolus non tantùmeftmendax,fed etiam homicida, non tantum gra(raturfophiftica,fed amp;nbsp;manifeftavi,vbipoteft,Deopermittente: itafeceriint amp;olim Donatifts,amp; faciunt hodieFlaciani in Germania. Sed Deibeneficio accidit Flacjanis fitientibusfanguinerafra-ternïini,quodpauperibus Iudsisaccidit,dequibusinprouerbiodi citur. Tu exerces vfuram inani fpeculatione, ficutpauper ludxus. NondeeftmaleficavoluntasFlacianis,amp;cupiditasnocendifangui-naria,fedadhuc,Dei beneficie deeft eisgladius;quofi effentarmati, interficerét me,amp; alios multos bonos vires. Naraquales fint eorum

J2O Doka t i s j a r y m. conatitS) amp;nbsp;quid agitent in animo, amp;nbsp;quid habeant confili j, res ipfî oftendit Etnifi Deus per Magiftratura eos reprimeret, haberemuS in Germania fadionein circumcellionura , ideft , latrunculoruW Flacianorum, qui vagarentur per omnes ciuitates amp;nbsp;pagos ,per o-mnes prouincias Germanix^amp; interhcerét,amp; malè mulftarent àfe diffentientesHxc necefleeft meboclocomonereauditores,vtfciat àquibus bypocritiscrudelibusamp;rnendacibus fibi debeant cauere.

X T A N T in concionib’Propheticis amp;Apo-ftolicisjVtDan.ti. 2.Thefr.2, t Timoth y.. iPS' tri2.amp; Apocal.t/.horribilcspiâuræ Antichri-fti, quas iedor diligentius alpiciat, ac deinde circumferatoculos in eoccctii ,qui nominatut Ecclefia Dci.amp;confideret, vbi maximetaleW confufionem dodrinx , cultuum amp;nbsp;morum inueniat. Ego quidem in has imagines intuens, nullam cófufio-nem, avap-iav^ tyrannidem magis ad ea congrueramp;ftatuojquàm regnum Pontificis Romani,in

Nouioratores Pontificij, vd potins KoKAKif amp;nbsp;parafiti aul* Romanæ,vtlefuitæ,amp; fimikSi '

indicate de Papatu. Fateri qu*' dem(e,conlpiciin Papatuquof dam nxuosdéformantes faciem Ecclefi», amp;nbsp;hxrere in quibiifda®

aniculisquandam S'eia-ii'cuixoria.v, id eft, fuperftitionem.Ted non . propterea accufandos effe Pontifices idolomanias de errorum pU' j gnantium cum fundaniento.Non enim,inquiunt,finit Deus Eccl« uam tamdiu errare,cui promifit Spiritü veritatis,quam columnar appellat

D£ REGNO AnTICHRIJTI amp;Ç. IM appellat,amp;federnveritatis. Valdc/peciosè,populariter,amp;plaufibi-literhæcdicunturànouis oratoribus,quipinguntidola Papse, ficut olim in feftis,ftatux (anguineis ebuli baccis,n]inióque rubcnte.Sed nosagnofcamusinPapatu non tantum reprehendi nxuos,autfu-perftitionesaniles,fedidolacrarsifsimaamp;verè Ethnica,amp; errores quidelentprsecipuosfideiarticulos. Omiftis autem ceteris idolis amp;nbsp;erroribus,tantùm duonuncexemplaproponam. Sicift olim Perfe habueruntpompam,inquajtf$facrificuli lunt comitati ignera fa-criim,qni Perfica lingua Orimasdavocatur: quemignemadorabat nonfolnm Perficifacrificuli,(edetiamvniuerfus popnlus Perficus: ItaEtbnicomorc,quotannisinpompaPontificia circumfertur amp;nbsp;adoratur panis ,quemdicunt elTe corpus Chrifti. An non bac eft Ethnica idolatria,vt filentio cetera prxtereamus ? Error verb delés caputpr«cipuuminSymbolo,Credoremiftionempeccatorum,eft decretum nonaniculx,nondelirifenis,fedtotiusSynodiTridenti-tix.dedubitatione perpétua,de quo dogmate aliasplurafunt diöa. Videtisigitur Papatuireftèobiici Ethnicam idolatriam, «Sc errores pugnantes cum fundamento,imö euertentes amp;nbsp;delentes fundamé-tum,quantum in ipfis eft. Quod adhuc pij credunt,ft liabere rem if. fionempeccatorumgratuitam propter Chriftum,non propter ope-ra,idnon acceptum referimus Synodo Tridcntinaf,fed gratix Dei, amp;nbsp;Spiritui fando,teftificanti publicèinminiflerio de voluntatefua amp;nbsp;veritatefux dodrinx, amp;nbsp;priuatim in fingulorum cordibus.

Nam Pontifici) doctores non rede docent de peccato, amp;nbsp;de luftificatioj^e gj jgfljg. Confirmant impium dogma de dubita-tione;nonredèdocènt,quxoperafintcultus Dei,amp; quomodo placeantDeo.fingunt hominem inltituerepolTecuItusDei,^eo$ neceiTanóeiTtliruandos: corrumpunt totam dodrinam de pœ-nitcntiajdicunt contritionem oportereefle fufficientem,amp;merc-rircmiftioné. Dicuntjncceirariamelfeenumerationem omnium delidorum in petenda ablblutione. Fingunt fatisfadiones Canonicas, amp;nbsp;aiunteflê compenfationes pcenarumpurgatorij.-dc-fenduntinuocationemhominum mortuorum.prxcipiunt ado-tauonem falfam fignorum, ciim nihil habeat rationem Sacrament! extra vfum diuinitus inftitutum. Horribili profanatione Cœnam Domini conferunt in quxftum, amp;nbsp;prorfus Ethnico more fingunt lacrificulos mereri facienu Óc aliis, amp;nbsp;quidem ex opere

operato,finebonomotu vten- ideft,fineconuerfioneAfide' tis, prohibent coniugium iis, quinonfiintidoneiadcxlibatum. Fingunt Ecclefiam veliitre-i gnum,inquodominaridicuntRomanumEpilcopum,amp;haber« f authoritatem inftituendi cuL

tus, amp;traniferendi imperiapo litica.Dehistantis rebus,cum EpilcopiPapifticiamp; eorumla-, tellites defendant impios amp;: perniciolbs errores, non funt Ecdefia Dei, amp;nbsp;régula tenenda eft, Fugite idol«.

Diligentiftimè omneshonH' j nes in noftris Ecclefiis cogitate} debent de caußis grauißiniiS; j propter quas necefle eft defeti Papatum,amp;fugeretyrannideni ■ Antichrifti, ficutdicit Iohannes in Apocalypfi: Fugite ex Baby*

fuopœnitentiamamp; remifsionem peccatorum. Et in Symbolono- 'i ftroApoftolico dicimus,CredoEccIefiamCathoIïcam,ianftoriiiH ^ communionem)remifsionem peccatorum. lam cogita, quid dicit j Papiftaepertinacesdepcenitentia amp;nbsp;remifsione peccatorum, item ; de Ecclefia.Fecerunt Papifta: tres panes pœnitentiæ, contritione^ cordis,confeftionemüris,«amp;fatisfaélionemoperis. Auddhe aliquJ mentionera Chrifti fieriin his tribus partibus pœnitentiæ ? aiidifn® aliquam nientionem fidci in Chriflum ? Hic eft filentium akuin «l® Cbrifto,defideinChriftum,tantùmeoncionantur de nodrisopf' ribus,quxnosdebeamusfacere,nihildieunt de merito, debenefi' eüs Chrifti, de fide applicante nobis beneficia Chrifti. Et quód vf rumdicamuSjteftantur hoc omneslibri fententiariorum, mongt; chorum,amp;fummulariorum, qui fcripferunt intraannos4oopoft Bernhardum,vfque ad tempora Lutheri. Et quanquam noftriP* piftx,qui mine viuunt, conantur palliare hxc mendacia, amp;nbsp;pinget® fucis:ta men retinent neruos eorundem errorum, ficut poteft al æ ■euliiradeniönftrari,fineceffeeiret. Ergo nori prxdicaut Papißsi“ ■nomine Chrifti pcenitetiamiftdinalio nomine, fciricct,nofiroruni op«rum',noftri cordis,oris amp;nbsp;opens. De hoc erröte,vel potiùs cot-rnptela audietis aliquandoihtitulo de pœnitentla.' Jecundo,n®^ docent amp;nbsp;predicant remißionera peccatorum in nonune ChriWi fedin nominefuorum operum.AliudeftautemChriftuSjalUidn’'

ftraopera. Si ex Lege, inquit Paulus, Turnus iufti,amp;ex operibus, Chriftus fruftrà eft morcuus.Et in fuinm a delent totu tn caput Sym boli, Credo remifsionem peccatoru m, per dogma impiura amp;nbsp;blat phemum de dubitatione,quod homo debeat perpetuödubitare,v-trum fitingratia, anhabeat remifsionem peccatorum. Tertio da Ecdefiadocent muItafalQ,fingunt Ecclefiam efle fimilempolitiae mundan2B,amp;huicprasficiuntvifibile caput, Pontificem Romanuni, amp;nbsp;huic attribuant authoritatemcondendi leges,de cultibus Dei, amp;nbsp;de mutatione Sacramentorum,ficut Papa in concilio Conftantien-fi mutauitformam Cœnx Dominica,iufsit Laicis daretantùm pa-nem fine poculo amp;nbsp;calice. Cogitate, quanta hxc fit tyrannis,quanta audaciaamp;«o;gt;u'A. Sicenim dicitdecretumConftantienfisconci-lij: non obft ante eo,quod Chriftus dixit,Bibite exhoc omnes,tame fanfta SynodusConftantiefis præcipit vt Laici abftincan t àpoculo, amp;fintcontentifolópane. Annon hoc eft effe Antichriftü,aduer(a-riumChrifti,hofté amp;nbsp;inimicûFilij Dei,amp; fefe collocate fupraDeum ÄPiliumDei, amp;nbsp;quafipedibus conculcate Dominum regnantem addextram Patris?Hxc nonfruftràdico,charifsimi auditores;noB j Temper erunt ha!cyonia,non Temper fruemurhac pace amp;nbsp;tranquil-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iitate,quam nuncDeusbenignèconcedit,Tedfieripoteft,amp;fortafsis

ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paulö poft futurum eft,quod omen Deus auertat, vt Papà cum ftiis

fatellitibus conetur exequidecretum Synodi T ridentinx,amp; poftea j fingulivocemur ad examen durum dtafperum, inquononmodo puerorummore Catechifmum recitabimus, ftd fimul etiamprx-' bendaeritceruixliftori,finon velimus abiicereveramdcftrinam, ftuam ampleftimur Deibeneficio. Ibi lefuitæ amp;nbsp;alij difjautabunt: Quare tu difcefsifti ab Ecclefia fan ft a Catholica, orthodoxa, Romana,qua fuccelsit Tandis Apoftohs,Petro amp;nbsp;Paulo: cur tu imitaris Dó natirtas,qtnfecerunt nonneceffariamfeparationem abEcclefia,cur j ■ nbsp;nbsp;nbsp;propterpaucos nxuos,lt;Sc quafdam aniles fuperftitiones, audes Pa-

t nbsp;nbsp;patum damnare,lt;S£dicere,quöd fit regnumAntidirifti? Si hxcamp;fi-

' miliaaudiucris,fisarmatushactabella,amp;fimilibus coguatio-nibus, vtfcias, quid debeas relpondere talibus dilputa-ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toribus. Nifienim bénéficias, amp;nbsp;cogitescurpa-

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiaris, vix eris conftans in con-

^^^^^ V o D Plato in ç libre de legibus dixit de amors patrix, id nos de amore Ecclefi» diftum pute-mus.Patria,inquit,magis eftamandajquàmmâ' ter.quiaeftquiddaradiuinum.EftauteniEccle*

Si fia verè mater noftra,lponfa Chrifti.templiuni® domiciliumtotius dminitatis,columnaverita-tis.Vt igiturnemofanus non libenter audit «^ brammentionemniatrisfux:it.anosfine faftidioaudiamus repeti-tionem doftrinæ de Ecclefia.Si quis enim diligi t Chriftura fpôfunii is non poteft Euere,quin etiam amet Ecclefiam. Hæc ideo dico, n* quis faftidiosè,autcumlt;iuadamfatietate audiat eadem de üfdeni' Suntautemdulcifsimæ pagellx inlibro locorum communiurnd® Ecclefia,quiahic artifex de nulla re fuauiùs aut locutus eft, aut feti' pfit,quàm de bac nodramatre, amp;nbsp;laudatifsima patria.

Exordium à j/Fw/zÿjid eft/e» tentia : Moribus antiquis ftat reS Romana,virifque.

NwrfftW] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Valet h«c conlèquentiapîf contrapofitionem ,hoc modo: Quoselegît,hosamp;vocauit. Ergo non vocatinonfunt elédi. PatefècitJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoeù^/w/za eft fundamentu amp;bafisvniuerlæTheologiX'

VoxEuangelij] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nomine Euangelij complu-

dimur dodrinam pœnitentiïi dcacternxpromißionis,iraöamp;capitainlymboliscolleda. Sicut A-poftoli appeUatione Euangelij vtunturde tota minifteri) fui dodo' na.Non igitur feramus in Ecclefta A.»3zo/xÂ;^lt;'«tf, eft ûreafinus Dia-boli mouere certaminain tanta luce dodrinxde appellation«Eu- h angelij.Chriftusitaloquiturfineinetu cauillationis Lucxvltimo: Prxdicatein nomine meo pœnitentiam amp;nbsp;remifsionempeccato-runi'

rum. Hoc idem eft cum eo,quod alibi dicit Chriftus apudMatthæû amp;Marcum, PrsedicateEuangeliumin nominemeo.Nihiligitureft epusrixis dcauiUationibusde vocabulo Euangelij.

Vocati funt audienteSjdiCcé-tes amp;nbsp;profitentes dodrinam Eu-angelij.

Pfal tp. Rom.iode Apoftolis dicitur, Exiuit fonus eorumin omnemterram.

De adiundioneadEccledam, quia extra earn non eft Talus.

Quod Ecclefia fit vifibilis cœ-tus, hxc teftantur teftimonia: i

Cor.4;Spe(ftaculum fafti Turnus Angelis amp;nbsp;hominibus. Quale au-temTpedaculumeffe poteft,fi non cernitur ? Matt.iS, DicEcclefise. hmfinullaeftvifibilisEcclefiainhac vita,quæ iudiciaEcclefiae e-runt? Sed obiiciunt aliqui contrahanc veram Tententiam, tenuem amp;frigidam cauillatiunculam.

Refpondeo. MultaeTuntpropofitiones.quarumetfiTubiedaccr-nuntur,tamenpraEdicatafideadduntur,vtcum dicimus, Sol eft à OeocreatuSjhiefideseft affenfio,quaintegram propofitionem arn-pleftimur.

Erronés] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qualls eft Tammerus.

de, confeTsione, inuocatione amp;nbsp;officii$,qux adeiusconTeruawonemDeus praftaniufsit.

Exemple déclarât propoGtâ fententiam, quia exempla ad do tendu mmaximèprofuntJn regno Turcico funtquatuormaxima

nunc maebinatur exitium Germanise, leftblafpbemia manifefta contraCbriftum. Negat enimMahomeiifts Cbriftum effe Eilium

Dei,amp; miffum efle ad Ecclefiam, vt fiat viftima pro genere huw*' no,amp; coîligatæternam Ecclefiam. Hxc omnia negant,amp; jpfum nomen Chrifti delere conantur.Iara cogitate, quantum mali fit in col tumelianominisdiuini. i,efttyrannicum mandatum deinterfi- ' ciendis omnibus fandis profitentibus Chriftum efle Filium Degt;' Nam Alcoranus exprefsèpræcipit,vt Mahometiftæ, qui nuncfunt ( Turci,perfequanturEcclefiamChrifti,amp;interficiantfanftos,àqui-businuocaturFiliusDei. 3,eftteterrimaconfufioIibidinum.Nul- ’ laenimreuerafunt coniugiaapudTurcos.quiaJicetTurcicolatro-niducerequotvuk,amp; dimitterecùm vult.amp;rurfusducere dimifi («s. 4 ferèomniumatrocilHmum eft,quöd liberi ChriftianoruW. quifuntoppreßiTurcicaleruitute.auellunturäcomplexu paren-tum,amp;transferuntiirinaulamTurcicam,vtibiimbuanturMaho-meticisblafphemiis,amp;fiantexmembrisChrifti,cuiiam pridemin-fertifueruntperbaptifmum.exprofeflbhoftesimmanes amp;nbsp;crude-les Filij Dei amp;nbsp;Ecclefix,amp;lt;xlo b«IIum inférant,more gigantuin,amp; fanftos trucident. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

VtMariaJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exempla definitionis. Qui* |

cunque olimfuturi eftis dolores in fcholis velEcclefiis, afluefacite vos ad hanc rationem docédii vtfententiasgeneralesamp;definitionesdeclaretisper exempla, qui* vtAriftotelesinquit,exemplaamp;fimiIitudineshabent maximaviW ; in docendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Sadducxij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runt refurredionem mortuo-

Textusdicit] _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jReg.19.R0m.il; Reliquimi-

hi 7000, qui non curuarunt ge-nuaruacoramBaal,ideft,qu« retinuerunt puritatem doûrinæ amp;nbsp;inuocationis.Sienon eftdubiü,quin etiamDeusin Papatu aliquaS reliquiasconferuarit, qua/ipfe nouit:quia fundamentum Dei flat firraum,inquitPaulus,Dominusnouitfu0S,nouit amp;nbsp;Dominus e-ripere fiios ex tentatione. Nullum eft argumentum hoc,quando dh cuntPapiftx:Sinosnonfuoius Ecclefia ,Ergo fiiperionbusfeculiS nullafuitEcclefia.

Quód autem] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÀnaMc-tf definitionis.

' Non enim fingimusj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prior particula de minifterij

necefsitate: altera de minifteri efficacia. Virtus eft conferuatrix fpe-ciei, amp;indiuidui, iuxtadiélum; Omne bonumeftconferuatiuuni fuiamp;aliorum.

CrcdenteselTe faliios] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Cor.i:Triplex eft fapientia.

1 eft naturalis notitiade Deo. i eftratiocinatio.quaefumiturexopificio mundi. 3 eft,qua hauritur exfontibuslfrael,fèuexpatefaétioneverbi Der. Cumigiturmun-dus non agnouiflet Deum per priores duos gradus fapiétix, hoc eft, per notitiam naturalem, lt;amp;nbsp;per ratiocinationem, Deus propofuit tertiumgradum longè ceteris antecellentem, amp;nbsp;certiorena,fcilicet Verbumftium, Legern amp;nbsp;Euangelium.

Paftoresamp; doAoresJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paftores funt gubernatores

Ecclefiarum , qui habent pote-ftatemnon folumdocendi,fedetiam adminiftr3ndiSacrament3,amp; ordinandi miniftros,amp;excommunicandi légitime modo defenfo-res fafforum dogmatum,amp; authores prauorum exemplorum : hoe •ft,quipa(cuntgregem Domini poteftate ordinis amp;nbsp;iurifdiftionis, vtveteresloquuntur,Dolt;ftoresfunt interprètes Scripturx in feho-lis. Aclongèmaioreftdignitas Paftorum.quàmScholafticoriim.

, Veiuis agitemurj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Venuftifsimametaphora. Si-

cut venti difsipant amp;nbsp;euertunt dbfnuM^fîcut in Prouerb. Salomonis dicitur: Qui aceerfit ventum, deftruitdomumûtafalfxopinionesdeftruunt Ecclefiam. j,Ethni-rifinxeruntturbamDeorum. Varro,diligentifsimus feriptorapud Romanos,quem fxpe Auguftinus citât in libre de ciuitate Dei, col-legit jooooidolorum,quxEthnici Romani,Graciât Aegyptijado-rartint.Qpàquxquegensfuit fapientior, vt Grxci amp;nbsp;Aegyptij.eà inagisfiiitdeditacultuiidolorum,quodeftv31de dolendum. Tota Grxciafuitrefertalacellis. SicAegyptij omnibus creaturis amp;ani-malibus tribuerunt honorem Deo debitum,lblum porcum non ha bueruntproDeo. a,Ethnicimaôlarunc humanashoftias,vr.often-duntexemplainpoematisapudEuripidem,Homerum,Virgilium, amp;nbsp;inhiftoriis. 3,Echnici ignariEuangélij.nô tantùmidolis,fede-tiam horrendis libidinibusfecontaminarunt, quas cultus Dei elle exiftimabant. Sedqniahac dere nonpoteftapudhoneftosfatis ve-fecundèdici,latiuseftiftafiléntioprxterire,quàm explicare,prx-fertimintera'dolefcentes.

Aliud nomen] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aft. 4.

Obfigna] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Precatio Efaia:prodifcipuliSi

Obfigna Legern in difcipulis ,i(i tben (b vieille (anftificetur nomen tuum. Obfigna, fcilicet Spirits fanfto. 2 Cor. i Paulus defcribit bis tribus appellationibus Spirits lanélum. i,;^(lt;rfixeiimvocat,ideft,ballamumjquovngimur. ï) arrbabonem velarram j.figillum. PrecatioEfaias cumantitbefieft intelIigenda:quafidicat,Egovelutin fpeculafedens,futurasprofpgt;' ciotempeftates, videlicet fecuturas tenebras, confufionesopinio-num,amp;fanaticos furores. Nam coneiones noltrs prolatxexlinu Dei,à Pbarifeis aijdacifsimè dilacerabuntur amp;nbsp;corrumpentur. A Sadduc3tisvero,quifuntEpicuridegrege porei, abiiciétur amp;nbsp;fut' fannabuntur.Interea tarnen,tu Deus, immerifa mifericordiaiuxM promißionestuas feruabisaliquod fernenfanftum,aliquamverani Ecclefiam,cuftodemtui verbi.His meisauditoribus,difcentibusA: legentibiisfcriptaPropbetica, imprimequxfo, tuum figillum,fc'* c-(fif£t5//t!'ct,hocert,Spiritum fanétum: accendein mentibuseorum lucem verx agnitionis Dei,amp; flefte mentes ad veram inuocationS, neaffîeiariscontumeliaà toto genere bumano,fsd vt femperfint aliqui reftè te agnofcentes,inuocantes amp;nbsp;eolentes.

Tenebras] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pharin.orüamp; Sadduesoru.

Intelleólus verus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Natiuaverbifententia finefo

pbifticaintellefta, vt Coloffj lt;)* citur. Verbum Dei babitet inter vosabunde cum omni lapientiä-Nullus vnquam fuitbæreticus,nee eft,nec deinceps erit, qui nó fuo fiiroriprxtexatfpeciem verbi diuini. Arrius pinxit fuam blafph«' miam prxtextu difti Cbrifti,Iob.i4: Pater maior me eft. Sic Anaba-ptiftxdetorquent Scripturx difta ad fuas imaginationes, vt iUud Rom.i 2,Non vindicantes vofmetiplbs.Ergo,inquiunt, omnisvin-difta à Deo probibita eft,nee licet magiftratibus punire fontes. Eiß igitur Arrius amp;nbsp;Anabaptiftx babent verbum,tarnen non babent na-tiuam verbi fèntentiam, fèd fophifticè corrumpunt oracula cœlo' ftia. Sic Diabolus in defertoCbriftumtentans,citât diftumpfal ?gt;' Angelisfuismandauitdeteamp;c. Quidigiturfaciendumeft.anBi-, bliafuntabiicienda.quoniam materiam prxbent nouis opinion!-bus?Nequaquam.Sicutnemoextirpatvites propter abufum rinn ita non eft abiicienda ledio facrorura librorum, etiamfi aliqui abu-tuntuf

Deinde amp;nbsp;hoe] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Altera particala de efficacia

minifteri-j.Sxpe dixi, amp;nbsp;adhuc di co,tribuiefficaciam minifterio,non vt cauflie principal!, fed vt in-ftrumento.Sicutferradicitur fecare,quiatrahitur «Sc agitaturifa-bro:itaminifteriumdiciturefficaxeffe,quiaDeus hoe organo vri-tur afe inftituto amp;nbsp;ordinato.Deindehoc difcrimen confiderandum eft-.alitermedenturherbx, aliter medetur minifterium Euangelij. Herbas fuut efficaces in noftriscorporibus natural! quadam facul-tate,ficutfuntàDeoconditæ,finenoftracogitatione, quïaquæna-turaliteragunt,femperaguntvno«Sceodemmodo, amp;nbsp;advnum,vt ait Ariftoteles,funtdeterminata.MinifteriumverèEuangelij aliter «ftefficax,fcilicetincófiderationeverbi,(Scinratiocinatione. Non «nimfatiseüaudire verbum,nifietiam cógitesgt;cuius fithoeverbü, amp;quidtibipromittatDeus.Sic no fatiseft,te accedere advfum Sa-cramenti,nffipièconGderes,aquofitinftitutum,«Sc curfit inftitu-tuni,amp;quomodp Deus per Sacramétumvelitimpertiri nobis pro-miffabona. Eft igitur calumniofa interpretatio difti Paulini, Rom. loiFides ex auditu,quandodicuntFlaciani,Nondicit Paulus,eft ex conGderatione verbi,fedtâtùmdicit,ex auditu, quafi verb excludat Paulus confiderationem, amp;nbsp;tribuat verbo magicam vim, qualem babent herbas in officina pharmacopxi. Quando vel legis, vel audis verbum Dei,debes adhibere confiderationem «Sc quandam ratio-C'‘nationem,vtcogites quis fit authorhuiusverbi,currepatefecerit, Çwttadiderit hoc verbum,quare cartum fithoc verbum,quxbona nteopromittantur. Et tarnen alia quxftio eft ,vnde fit efficacia ver-hi:aliaverb eftdeordinequovulvDeus agere inhomine.

amp;leues,fed verfantibus in acie «Sc cofliftu cum hoftibus,nihil eft dif-ficilius,quàmdehis quxftionibus rerpondere,quiaoratores Ponti-ficijfuntinftr.uftieloquentia,valent authoritateinterfuos , amp;nbsp;ha-bentadiunftum brachium,vtloquifolemus,feculare. Quando igi-turtales declamitantde ordinaria fuccelsione Epifcoporum in fede Romana,decollegioCardinalium , de vetuftate, de præferiptione

longîtemporis,Ade fimilibus rebus,hocopus.hiclabor eft,reflè, grauiter.conftanter eisobuiam ire,amp; detraherelaruam,feu fucnni' Sapientiseftinpacecogitaredebello.Itaßpientis amp;nbsp;pij Chriftiani eft cogitare de futuris certaminibus,feque ad eaprxparare verbot inuocatione.

Hxc (ententia] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quantum nos dicimus amp;nbsp;feP

bimus de veritate, tantum Pon* tifici j oratores declamitant de pace amp;nbsp;concordia, Ôc nulla eft fpecio-fior oratio,quàm quae habetur de communi trâquillitate, deftudio concordiæ,deconfbciatione omniumordinum amp;ftatuum. Nam profefto turbata pace amp;nbsp;c5cordia,quid lèquatur.videmus. Vt enim venti contrary eruperunt ex vtriculoAeoIiapudHomerum,queni) dormiente Vlyffe.focij eiusaperuerantrita foluto vinculo pacis amp;nbsp;concordiaecrefcithominumaudacia amp;nbsp;petulantia,amp; fumit vniif-quifqueftbilicentiamfaciendi,dicendi, fcribendl,opinandi quod yult.Haecmala(qux valde incurruntin oculos,amp; mouent aniraos hominummalorum ) noruntamplificare,attollere amp;nbsp;exaggerate Pontificij. Sicenim dicunt, Ante annos 50, id eft, antehæedifsidia dedogmatibus.quàmerattranquillus amp;quietusftatus Ecclefiaeamp; Reipublicæ,quantaeratordinis concinnitas,quàm fuauisconne-xioomniumftatuumpoliticorum amp;nbsp;Ecclefiafticorum ?In eoftaiu poterant coherceri petulantia ingénia,poterant reprimi fèditiofi-Nûcquidfit? eftmeraàr£tpp^/ei,eft barbaries Cyclopica, inquanC' moaudit alteruni,amp; vnufquifque fibi maxime placet,reliquosex alto delpicit amp;nbsp;negligit.Sed nos his declamatoribus de pace dk con* cordia.quaefuntperfe magna bona amp;nbsp;falutaria,opponamus didü cæleftia de veritate amp;nbsp;puritate doftrinae,quae eft anteferenda omnibus rebus humanis,quantumuis bonis, fuauibus, vtilibus, faluta-ribus,amp; neceftariis. Vbihoc Icriptû eft? Chriftus Mar. 9 inquit, Re-tinete (àlem,ideft,puritatem doftrinx,amp; poftea fitis inter vos concordes. Et idem Dominus dich in precatione fua vltima, recitata antcagonemlohan. i/.Pater, fanftifica eos in veritate tua,fermo tuus eft veritas.Hxc eft prima precatio,poftea fèquitur altera de co-cordia, Da, Pater,vt lint vnum in nobis, amp;nbsp;inter left. Et in oratione Dominica,prima petitio eft, San ftificetur nomen tuum.Quarto loco fèquitur. Da nobis panem quotidianum,id eft, inter aliaboni corporaliadaetiam concordiamamp;pacem.SicPropheta Zacharias cap.8 inquit,Quae verbadebetisperpétua memoriaobferuare: Di-

KXPLICATIO TBXTVS 131 ligiteveritatemamp;pacem. Quidpoted melius.quidiucundius di-ci^Primöiubctveritatemdiligere,deinde pacem. Si potes vtrum-qiieretinere fimul.agas Deogracias.Sin autem alterutrocarendum eft,malis carere pace,qukm veritate,quia veritas nosliberauit, non pax,vt inquit Chriftuslohan.8: Vtrumqueeftoptandum, amp;àDeo petendum,quia nihil eft melius copulatione veritatis amp;nbsp;pacis, fed ft alterutro fit carendum,in eo cafu longè veritatem paci anteponas.

3 Regnum Gallicum eft anti-quiftimum, amp;nbsp;optime inter régna Europas conftitutum. Si nihil boni effet in regno Gallico, tame parlamentum,ideft,fupremumiudicium effet magnifaciendum.

Amatenim humanam] ^!![/.a, AÓ7,«,politicum{chema, id eft,politica(j)ecies,quxhomt-«Ibus fucum facit;hoc eft,non fatis eft legereBibha, nifibonumha-teasinterpretem. Ratio eft, quiamulta difta facrx Scripturx funt obfcura,quxdametiam,vt ipfidicuntChxc enim dico i^ip.tnjx.af] funtambigua,amp;quotidieoriunturnoux contentiones de fcripto, amp;de(ententiafcripti. Quis igitur erit index harum controuerfia-rum? CertèàfolafacraScripturanonpoffumus petere ,inquiunt, remediahorum malorum.Quçrendus eft igitur prxter Scripturam aliusmedicus,quifinelongisambagibusfua authoritate, amp;nbsp;execu-tioneinpceniscompefcat alteram pattern. Hxc profeftö magnam habentfpeciem. Annonputatisquotidie aures magnorum regum inPapatuperfonarehisvocibuslEt quidem in confiliis Regum amp;nbsp;Ptincipum hxc acuuntur.

Ad pacem] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Puritas doftrinx eft antefc-

renda paci dc Concordia: (fed durum eft, diffentire ab iis quos amas amp;nbsp;colis) iuxtidiftû Marci 9 ; Re-tinetefalem(Saleftpuritasdoarinæ,quçprohibetputrefaftionem) amp;concotdiam. Et Zachar.8;Diligite veritatem amp;nbsp;pacem.

Plerunque fcholaftiei funt pauperes,ideoconfertur Ecclt-ftaegenocœtuifcholaftico. '

Excerperc] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfalm,a,PoftulaKme amp;c. Et

pfalm.i6; Sanftisquifunt interra, omnisvoluptasmeaineis.îtem, F unes cecideruntmihimaraœ-nis. Etenimhsreditas pr«lt;lara eft mihi,

PriSdicabuntj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dux perfons loquunttir i®

pfalmo t,Pater æternus, amp;fc liuscoxternus miffiisad EccIefia.Aeternus Paterdicit: Ego conft'' tui regem meum,id eftjMefsiamfuperSionjfanftum monténieu®' Hxceft vox «terni Patris, Ego vnxi,ordinaui,pr«feci Ecclefix«”' Quarenon dimouebiturloco,nondeiicieturdefaftigio regni.Mlt;®‘ (equitur vox Filij ad Ecclefiam: Prxdicabojid eft,b«c erit mespr*' dicatianis/umma,Dixit Dominus adme,Filiusmeuses tu,egoho' diegenuite: iamp;poJleafequitur,Dabotibi gentes hxreditatemtuani' Videtis Apoftolos inmaximis periculis haufiffe confolationeffl ^ precationem ex plat 2 .Ideo dsbetis eum amare. plus habet in rewf' fu,quàmin fronte promittit.

Anteamp;rcndaj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ulanja^t vulgöjMaiorpars

cocludit:depoliticis verum 6^1 fed fiepe minor vincit maiorem bonitate eau ff«.

Dcimperio mundano] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aft. 1: Domine, quandocoi»*

Reipondeo] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De norma iudicij in Ecclefi*

Anno ,557 in colloquio Wof' matienfih«c fuit præeipua qu«ftiointer noftros amp;Pontificios d^ normaiudicijjdexp/THf/a, quis debereteffe iudex noÓrarum Ec' clefiarum. Papift« contenderuntiudicandum effe de controuerß” dogmatum iuxta Patrum difta, amp;nbsp;décréta coneiliorum, ft iuxigt; confuetudinem longi temporis. Noftri acerrimè contenderunt, Iblum verbum Dei debereefl'eze/Twf/op, hoceft, regulam amp;nbsp;not-mamiudicij,pofteafuumlocumtribuédumeflrepatribus,ftSyno‘ dis probatis,ffcut oftendunt aftailUus colloquij.

Dirtmitj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deusdiiudicat cotrouerfias,

quia quiequid non eft ex Deo, di£roluetur,amp;omnisplanta,quamnon plantauit Pater meus, era* dicabitur.Hierofolyma bis eft deleta,primo àNabuchodonofof® regeBabyIonico:fecundö à Tito Velpafiani filio. Primum excidin fuitdiindicatioduraft tragica controuerfiæ inter leremiam amp;r'; ges acPontifices Judaicos.Tantafuit petulantiarégis Ioakim,qgt;'‘ fuit vnusex tribus filiis lofîæ, vtiulTerit comburi librum leremi?' ItaSedeciaspoftremusrex ante excidiura Hierofolym«,acerri!n* aduer-

aduerfatus eft leremix. Cumigitur reges filij lofix, amp;nbsp;Pontifices pertinaces non cederent leremix, qui erat doftor à Deo excitatus, Deus dimdicauit hoc certamen,deleta alteraparte. Nam rex Sede-ciaseftabduftusin Babylonem,oculiseffofsis, amp;nbsp;incarcéré deten-tus vfque ad finem vitæ,cùm priùs fuiffet fpeftator necis filiorum amp;nbsp;conliliariorum.Poftremumexcidiumlongèfuittriftius,qmadein-cepsnunquaminftaurari potuit politia ludaica,iuxta vaticinium Chriftiamp;Danielis. Hæ funttriftes düudicationes, acmeiuendum eft,ne Deus etiamin Germaniahoc modo certamen dirimat.

Eft igiturdifcrimen] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Di(crimeniudiciorumEccle-

Supremusiudexamp;certifsimus,amp;omniexceptionemaior,cuicon-tradicere,autdecuiu91€ntentiadubitare non licet, eft verbum Dei purgatuabomnifcoria, ab omnib»amp;fxcibusamp;fordibusbumana-tutraditionum amp;nbsp;opinionumdtem finefophiftica intelleftum.Sed hiciudexnonreiicit confiliariumfidelem,ftilicetconfefsione8 pio-rumincorruptas,quiaDeus vultaudirivocerominifterij.ficutalibi audiftis,Nlfi vitula mea araffetis,non inueniffetis.

Dodrix] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ïobann. 4; Non amplius pro

pter tuam orationem credimus: lpfienimaudiuimus,amp;nouimuSj quódhic verèfitfaluator mundi Chriftus,

V tram que pattern] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hyperbolx contrarix ; Dum

ftultivitant vitia, in contraria currunt. Invitium ducitculpx fuga ,fi caret arte. Sxpe homines vitato fumo,in ignem incidunt, Confuetudo]' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prauaconfuetudoeftmaxi-

mustyrannus.CiceroinBruto, Prauifsirnaeftconfuetudinis régula. Quandohodie aulicus intet-rogatur, Cur tuheluaris? RefpondetiUe, quiaeft confuetudo ha-

.Tua Bibliafunt fontes Ifrael.SicutenimparadifusirrigabaturqW' tuor fluminibus ex eodem fonte manantibus in partes diuerfas^b taEcclefiatanquamhortuscæleftisrigaturriuulis horumfontiuiHi f fcriptorum Propheticorum amp;nbsp;Apoftolicorum.

BaEliusj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quxhoclocodepatribusfan

Ais, Grxcis amp;nbsp;Latinis dicuntuG ea accommodemus etiam ad huius xtatis doftores amp;nbsp;feriptore#) quanquamoptimemeritos de Ecclelïa. Non enim debemus iW*' ginari amp;nbsp;fingere eoS efle fapientiores aliis xtatibus mundi.

Conluctudofuifèculi] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtfluminumimpetusfecuquot;*

abripiunt nauigantes : fic erræ res temporum trahunt homines,vtminùsimprobent prxfentia-Cicero in paradoxis:Sed quid ego de me loquor,qui morum acteni porumvitio,aliquantum etiam ip(ein huiusièculi errore verforU* tafingulafecula mifcentaliquidcontagij,hominum naturx,qua! inhacimbecillitatenunquam eftfine vitiis.

Aliusfuperxdificatj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wetapbora à materia xJi^'

cantium. Vnufquiique sdifica’ profua facultate:diuites qui habitant in foro,extruunt lapideas*' des,pauper in fuburbanoxdificat vel ligneas cafulas, velluteos ngt;' dulos.

Polycarpus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De tyrocinio, militia amp;nbsp;mof'

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te Polycarpi legatur liber qU3f' tus hiftorix Ecclefiafticx apud Eufebium,in qu o hxc difta Polyesf' pi memoria digna funt. Magiftratui tribuendus eft honor, qui noquot; eft religionicontrarius.Itcm oâogintalexannos feruio Chriftoi^ nunquamme lxfit:quomodoigiturpoirummaledicereamp; blafph^ mare regem meum, qui (alutem mihi dédit? Etineodemlibrorsf'' taturinfignis precatio,quam recitauit Polycarpuslenex amp;nbsp;ma^yfi impofitus ardentirogo; Deus Pater dilefti Filijtuilefu CbriftiiP'' quern agnitionem tui accepimus,conditor vniuerfx creator?,te in' uoco,teconfiteor verum elfe Deum,teglorifico per Pontificenilt;l‘' leAumFiiiumtuum, cumSpiritufando, fufeipe mejamp;facmefo' eiumrefurreftionisfanftorumtuorum. Amen»

Iohannes Apoftolusamp;EuangeliftavixitvlqueadinitiumTrai^' | ni Impe ratoris,hoc eft,ferè ad lo 4 annum à nato Chrifto,ac fuit li*' perftes, interfeftis omnibus Apoftolis Ä Hierofolyma dejeta. Noquot; auttn*

autemdocuit tantum in Ecclefia Iohannes, fed etiam habuitfcho-lamin vrbeEphefo ,ex quaprodierunt tria luminaEcd^x, Poly-carpus epifcopusSraymaeus in Afia minore, Ignatius Epifcopus An tiochenus,lt;amp;Papias,qui gubernauit Ecclefiam in vrbe Hierapoli. Ignatius quidé eft àbeftiis laceratus Roma, in circo, régnante Tra-iano.Polycarpus verb eft fupplicio affedus anno Chrifti J7o,regna-te Marco Antonino,amp;Vero fratribus.Hat cfuerunt tyrocinia Óeru-^ dinienta,amp;ftudiaiuuenisPolycarpiinfcholaEphefina,cuipr3Efuit Iohannes ƒ poftolus: poftea vocatus ad gubemationem Ecclefiæ, tnilitauitbonammilitiam,refutauitMarcionem,amp;eiushzrelinde duobusdiis,decauffamali;amp; edidit aliquot monumenta, qux ad-huc fuerunt inmanibus temporeHieronymi, nunc defiderantur. Sed veniamus ad mortem,qux valde fuit infignis, non Iblum con-ftantiaPolycarpi,fed etiam miraculo. Sicut enim tres viri in flam-ni’sfornacisBabylonicxmanferuntincolumes, Erubuêre piosiu-uenesattingereflammx: Ita Deus pepercit (eni Polycarpo,necvo-luiteumcomburiigne,feuflammis vftulari. Cum igiturprxfeftus videret,non pofte flammis (ènem Polycarpum abfumi,quiiam age-ret annum pojufsit eum gladio transfodi.

Ignis] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fignificat tentationem t Pet.

Plato] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib.5 de legibus. Quam vocat

plerique hominum pacem , ea tantum eft nomé.iu! haKv^iv oJ T^élçdi Af^fUTay itflMluiiririvi ’iyQ[/.a,. Interdum pax eft,pacis fiducia nunquam.

Vnumcaput] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbriftus eft vnus Monarcha

Omnis obedientia, qux de-Euangelio] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;betur hominibus , habet fuas

Quod non euertuntur] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfal. 84; Pergunt de visoria

in viâoriam,vt appareat in Sion Deus.Pfal.nS-.Gircumdederuntmeomnesgentes, amp;circumdede-runt me lient apes,quibus ira fupra modum eft, fed in nomine Do-

136 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B H E C C L B s I A.

Paulus] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa.z7. •

ParricidamEcclciïac] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»vró^etfo. ly KttTctTorrtçlùi. Avriquot;

X^^ dicitur, qui manu fuafibi necemaffert. Klt;£rlt;e7«rn.r»Gqui Hiffocar,mergitnauem inaquis. | Paufanias (criptor Graecus omnes duces belli Peloponnefiaci vo- ’ cat Ainox^f^f ^ x,c(,Tit.'!rQintÇ!ù{tik VZai?®^.

Sine certa lede] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Cor.4: iraSSfisr ,’d eft, va-

garaur fine fede ftabili, amp;nbsp;doffli' cilium certum non habemus, vt de Chrifto dicitur : Non erat ei locus in diuerforio. Luc.a,amp; Matth. 8 :Vulpeshabent foueas,Filiuï autem hominis nonhabet quo rechnet caput.

Exul erat Chriftus,comités nos exulishuius Effedecet, cuius nos quoque membra ftimus.

Dulcifsimaimago Chriftip' r Ego vos] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftantis Ecclefiam, tanquami®'

Noliteconfidere] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herren ganft vnb amp;.cr^('^

ôfançj / fhn^t mol mb wert nid)t lauçf.Ecclefia aut nullam,aut exiguam habet defenfionetagt;lt;' mundo: vtConftantinusfouetEcclefiam, luhanus opprirait, V«' f lentinianus fouet,frater Valensopprimit. sic Cyrus amp;Artaxerxei, VrexPerfarum.fueruntbenefici ergaEccIefiam:Cambyfès,DariuSi Hifta(pis,amp;Ochus oftauusrex fuerunt Tyrannierga Ecclefiaff-

Vitiofi] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PrxcipuumargumétuniD®'

Negoconfequentiam:quiaeAfallaciacauirarum:noneninip5'’‘ detefficacia miniAerij experfonaminiAri,(èd ex iplb verboDei/®'* promirsiono. Quödnó pólsimusdilcernerehumanoiudiciohyP®' crifinive«tate,teAaturDeus ipfei Reg.id: Aliter,inquit,homoi“' dicat.aliterDeus.Homotantùm ea videt^quasincurrunt in ocuto Deus autemvidetcor.HomononpoteA acieoculoruraaut ment'*

lu«, vider«motus de latebras cordiumhumanorum.Deusautein nouit abfeondita, ferutatur corda amp;nbsp;reaes.

’ 3' ^ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;metriadem virginem. Aliud «Il , quSd vifibiliteragitur, aliud quod inuifibiliter celebratur nec idem eft in Sacramento fornia,quodvirtus , cùmformahu-inaniminifterijadbibeaturobfcquio: Virtusautem per diuinio-peris prxdetureifeAum. Et de voie doArinxgt;qux eft principalis parsminifterij.Äuguftinus inquit,lib. 15. deCiuitateDei,cap. 6. Spiritus fan Aus operatur intrinfecus.vt valeat aliquid medicina, quxextrinfecusadhibetur. NifienimDeusinterioregratiamen-temregatatqueagat, nihil prodeft homini omnis prxdicatiovir-tutis.EtFulgentiusinlibrodeincarnatione verbi: Fruftraeste-rioribus auribus fonat diuinus fermo, nifi Deus fpirituali raunere auditühominisinterioris aperiat. loannes Baptiftainquiens,£go baptizoaqua,ille baptizabit Sp!ritu,nó tantum loquitur de baptigt; ' * nbsp;nbsp;nbsp;fmo,feddetotominifterio, cuius dus funt partes vnaprincipalis • i nbsp;nbsp;nbsp;amp;prçeipua, altera minus principalis.Principalis pars eft, vox do Ari ' nbsp;nbsp;ns,quçfemper eft in Ecclefia,vnaamp;eade.Semper.n.inEcclefiafb-1 nbsp;nbsp;nuit amp;(bnare debet, Lex Apromifsio de Mediatore.Hxc genera do ftrinxnunquammutantur.àptincipiovfcjadfinem. Altera pars, minus principalis eft,fcilicet adminiftratio facramentorû, quz mu ' tantnrproptercertascaufas.dequlbus fuoloco-audietis. Quare quod Iohannes inquit: Ego baptize aqua,generaliteraccipiatur de ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toto minifterio, amp;nbsp;de fingulis partibus, Eamus igitur ordine per ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partes lingulas. Miniftcr fonansvocem Legis amp;nbsp;Euangelij quida-git! Eft voxclamantis in deferto, parans viam Domino ,vtdicit de u nbsp;nbsp;fe Iohannes, hoc eft,vt N azianzenus ait, dat linguam fuam accom-i modatoSpirituifanAo. Sedhzevoxclamantisindeferto, parate i viam Domino, noneffetefficax,finonFiliusDeidiceretconfola-I nbsp;nbsp;tionem ad hominem interiorem: Egofum falustua, via, veritas, . nbsp;nbsp;vita, lux ArefurréAio tua. Quödauiem res itafehabeat,teftantur t nbsp;nbsp;diAaAuguftini,amp;Fulgentij. VndefumlitFulgentius hancphra-' nbsp;nbsp;fin? Audituminteriorishominis. Refpondeo,Ex Paulo. Etlino-1 nbsp;nbsp;fter exterior homo corrumpitur,feu deftruitur,tarnen interior re-I nouaturdedieindiem. Sequentes igitur hancphrafinPaulinam 1 nbsp;nbsp;de homine exteriore amp;nbsp;interiore,dicamus de baptifmo A de cœna

ttoinftituram, hoc eft, abluit corpus aqua, cum pronurttiatioB! verborum,Egobapti2O te in nomine Patris,Filij,amp;Spiritus fan-fli,Sedquidagit Spiritus fanftus ininteriore homine ? huncraU' tat,régénérât,renouât, fanftificat,amp;facit, vtfiatnona creatura, nouushomo,amp;fiatexvafeirae,vasmifericordi*,amp;exFilioirae,Fi' liusDei, membrum Chrifti,fraterCbriffi,coheresChrifti,te®' plumamp;organumSpiritusfanftifSicloquamur decœna Domi®' Quid agit minifter inCœna? Adhibet formam à Chrifto inftit® tam, hoceft,pronuntiat verba Teftamentia Chriftoinftituta,^! diftribuitpanem. Dicopanem,quemfrangimus,amp;calicenibene' diftionis,cuibenedicimu8,Nam non pofftimus tutius Ioqui,qui® verbis Pauli. Quid intus agit Chriftus ? Communicat fuum corp® amp;fanguinem. Interior homo manducat carnem Chrifti amp;nbsp;bibit fanguinemeius,alioquinonhaberetvitam,ficutteftatur Chrift® loan. tf. Qui edit meam carnem, amp;nbsp;bibit meum (anguinem,vitgt;tf propter me. Sicu t enim ego viuo propter Patrem,i ta ille viuet pr® pterme.Etnifi manducaueritis carnem Filij hominis amp;nbsp;bi ben® eius fanguine, non habebitis vitam xternam. Intelligatis igituri-Aum Proiperi amp;nbsp;Chrifti detotominiftetio, amp;nbsp;hngulis eiuspar® bus, nullaexclufa parte.

Cathedra] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cathedra Mofi (iguificatW' I

nifteriuroàDeoinftitutuniC^ * cumcelliones per Africam paßim feditiosè vagatifunt éc à fed®, fentientes aut interfecerunt, autmalè mulftârunt.

Monafterienfis] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LegiteapudSkidanum.

ror minquam eit folus , feu quot;nbsp;faecundaMaterprocreans maltas foboles. Datovnoabfurdo,f‘' quunturinfinita.

Polluti bené ] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. ®5 “‘ «^ «ƒ ^ ƒ“««’

aliua,quamfua fe voce daniö3' re.Profper in fententiis Auguftini. Verum eft, non pendet dignit® minifterijexperfonaamp;moribusminiftri.fèdtamendulciseft h®', monia amp;nbsp;concordancia vita amp;nbsp;morum miniftri.

Omncs] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nemofinevitionaftitur. 0'

primus ille qui minimis vrg®' tur.Horatius.Ica Plinius, qui vitiaodit,ideft,omnesinHrmitat®' quænonpuniunturàlegibuSjhominesodit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Scilicet aliéna,non noßra. Scilicet corani hominibus, non coram Deo. Eß di Aura Salomonis, quod citât Petrus in Epiflola. Hoc diAo ßulti Papißx .abulifunt.

Refpondeo. Loquitur non depeccatis hofiris, fed de alienis, amp;nbsp;lo-quitur non de teguraento corani Deo,fed corani hominibus.

Exaggerate] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luuenalis. omne animiyiti-

nm tanto confpedius in Ie, Crimen habet,quanto maior,qui peccat,habetur. Hane fententi-amiUußrat Plutarchusvenußi. Quemadmodum paruus nsuus infaciemagis offenditfpedantium oculos, quàm inllgnis cicatrix inreliquo corpore: Ita vitia gubernatorum funt conlpcAiora, amp;nbsp;raagis incurruntinoculos. Difficile eßenim in Repub.fußinere perronamprincipis,quinon tantumoculis, fedetiam auribusfer-uire cogitur. Nullum di Aum aut faAum principis poteA eße obfeu turn, vtCiccro inquit.

-Cham] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cen. ÿ, fubfannator patris.

-* Principal« eßvox doArinx,id *^.jL'8's amp;nbsp;EuangeliJ.qux Temper eß vna A eadem, inde vfque ab initio,amp; manebit eadem vfque ad finem. Hxepars nunquam mu-tatur. Minus principalis eß adminißratio facramentorum: Hxc parsmutaturpropter cwtascaufas,dequibus Augußinus epißola ç.difputat.

Donum interpretationis eß lumendiuinitus datum, ad dex triamp;reâèinteIIigendumEuangeliuraamp; difeemendam Euange-lij doftinam ah Humana amp;nbsp;politica fapientia. Huius doni tria funt adminicula. t.AfsidualeAioamp;collatio Scripturarum. a.Experi-entiafpiritualis in poenitentia, in inuocatione A cruce.

Vemadmodym hadenusquadricnni'■ urn fere in hac Academia AuditonbuJ j meis propofui dodrinam de Filio Del: j amp;nbsp;de cçteris art iculis, cogruentem cun' Scriptis Propheticis amp;nbsp;ApoftoIiciS) ^ cum tribus Symbolis, A poftolicogt;Nict' jQO,amp; AthanafianoJta deinceps,Deoadiutore,veram ^^ incorruptamdoarinasvocemfonabo coram Deo amp;ho, minibusmecvllasopinionesdiflcnticntcsapuriorisE^' elefîæ vetufts tcftimonijs,amp;à corpore dodrinxApo^i^ i dicioharumEcciefiarumreceptum eft,defendam- Qi“ igitur volent auditetitulum de SacramentiSjadquo” nosipfaferles amp;nbsp;continuatio dodrin«deduxit,ijshot-tatorfum,vt libellos loeorurnTheologicorurnDofflii’’ j præceptorisPhilippi fccum adferant. Hodieenimhd* 1 nona,quod fauftüm amp;felix fit amp;nbsp;noftris ftudijs falutared ordiàr repetitionem pagcllarum, de quibus dixi. De“*” { prccor,vtomnespij,ac præcipuè docentes,coninnâiû-nem inter fc tucantur, amp;nbsp;omnibus offici js foucant, qu^“ i decusaffertEcciefiae,ornât dodrinam, amp;nbsp;nomen Dei,Ä confirmât pios. Benè valctc. Die x x 11. lanuar. Anno ' Chrifti. 1567.

Fo^i Perides aßenfitrtain coficioftent, (^ ^je rebtts maximü verbafatï/truSjà D^^tï/i ^commea-ti/^sffrecarißütw eU,xe^uodßbi verbum exci. eieret offitfuru taußi, ^uam tune a^ebat, auti/gt;fi Peifub. Idem ego à ver o, vso, omnipotente Deo Pitreüberatorisnoßri Ibsv Christi,totopetiore^ar-Jentißintavocepreeorj vtmentemmeam (^ iinguaminrepe-titionetituiieieSacrametis,Spiritufintio ßoitagubernet,ne quoei verbum mibiexcieiat,pugnanscum ScripturaPropbeti. ti é’-^pofiolica,^ tribut Sj/mboiû: ^poßoHeo, Niceno, dr A-tbinißano,(^iueli(^'spurioris vetußatisin Eccleßa, cum qui-bus con^ruereiueiico rede inteiietium corpus eiotirinlt;e, quod Scdeß^barum regionum gruuHudido acceperunt.

Pt quiainteHigo crudeieshyptcritas, Fiacianos, qui verb ßfit mendaces ^ bomicidee,omnesneruosatque vires hue con-^i»elere,vtme nouacaiumnia deformatum opprimant, eer-turn mihi deUberatum^eÜ, in bac repetitione tituii,de Sacra, tttentu, imitari exempiu dugußi Imperatoris, queßribit Sue. ^^ptus,graftioresßrmones,quosbabttitcumLiuia vxore ^ a. »ft, non mß e xßripto redt äße, ne ex temporepins minußte io-queretur. 0mißisigiturparergis,quibusinterdum dedarandi ‘»«fivtißoleo.tantum percurrampageffasin textu, (^ßeubi tgt;pusfuerii annotatione,eamdidabo,^vtarorationereda dr /tgt;nplici,qua poteritinteßigißnecommentarß. ^ia inbona ^^tq/anon ed iudendum perpiexitatibus ; Econtra caußa mala, veluti m»rbi,ßpientibui indigetpbarmads verborum.

REdedixit vetuftas.Sacramentum edfignum gratis. EftS' nimritusaddituspromißioniin Euangeliotradit«,Vf® ceftimoniumamp;pignus exhibitsamp;applicat2 promißionisgf^' tix,Sicutautemverbum incurritinaurcs.vtferiatcorda: iw^*' tusipfeincurritinoculos,vtmoueatcorda.Idcmergoefteffets^’® ’ verbi Serieus. Sicutprsclarèdidüeftab Auguftino.tradatu 80* in lohanncm.Sacramentum eftverbum vifibile,quia ritus ocU' lis accipitur, amp;nbsp;eft quafi pidura verbi idem fignificans, quod V«^ bum.

Quanquam vox Minifterij eademcftinEcclcfia,indevf'qU® àprimisp3rentibusperpetua(erie,8ccertis tehimoniispropagé' ta: tarnen externa fîgnadifFcrunt.vt Circumeifio amp;Baptifrnu$‘ Mutantur cnim, vt nouitas figni, fitcommonefàdrixde noult; 1 inftaurationedodrinx. Dehaccauflamutationis Sacramento- | mm AuguftinusinEpiftoJa i. inquit; Aliis fignis pronuntiart Chriftum,cùm venturus effet, alüs, cùm vcniflec, annuntiariO' portuit.

no Rincipalis finis Sacramentomm eft , non tantùm 3 dilcernere(èélascoram hominibus : Sed effe fign» y voluntatisDeierga nos addita promißionibus,ß-B cutfîgillaadduntur literis. Voluitenim Deus vod äfijxaddereexternas notas, qux nobis tanquamte-ftimoniaeffent,(criprainnoftrismembris, vtnosde promißio-necommonefacerentjamp;teftarenturverènosrecipi. Sicutautem promiCsionem fideaccipi oportet: itaneceffe eft fideminadukis accederein vfu Sacramentorum. Cùm Abraham circumcidere-

tur,fide ftatuendum erat, Ecce hoc teftimonium Deus de cœla tibitradit, vt certoftiaste receptum effe prop ter venturum fernen: Ethancfidem fubindcrecordariocircumcifionis,quani in corpore gerebat,confirmabat,Facile autem humanaimbecil-litas

liwsautnegligit.autprorfiisamictitpromifsionemjficutEthni-ci obliti promißiones datas patribus, relido principali vfu, reti-nueruntritum: Poftea multos enoresaffinxerunt, videlicet tales ritus eiïc opera placantiairam Dei, amp;nbsp;mereri remifsionem peccatorum,eïiam exopereoperatOjfinebonomotuvtentis.Hic error omnibus statibus per omnium gentium hominesvaga-tiis eft.Apud Homerum hac opinionefacrificabant Graeci. Apud ludsosficdocebantPharifiei. Sicdocuerunt amp;Monachimultis feculis:Miffam mereri remifsionem peccatorum facienti Scalijs, idqueexopereoperato. Hxc opinio mouithominum animos, Yt cumularent tales ritus Ene fine. Taxarunt autem hunc erro-ïemProphetxamp;Apoftoli,vtDauid Pfal.50. amp;51. Etlerem.7. ^on prxcepi eis de holocauftis,Sed de hoc verbo, dicens ; Audite voeem meam, amp;nbsp;ero vobis Deus. EtPaulus Rom. 4.. negatlu-dxosfiiiflciuftoscircumcifione. QuotiesigiturdeBaptifmo.vcl de erena Domini cogitas,fimul complcdcnda eft promifsio Eu-angelij,quiahxcfunttotius Euangelij. Etfciendumert,hxco-peranon mereri remifsionem peccatorum, fed efle teftimonia, perindeacfide cœlonouis miraculiseditis, Deustibinomina-tim promitteret remifsionem, acpofiularetjVt eredamus|pro-mifsioni diuinx. Hxc eft magna amp;nbsp;duleis confolatio pus agen-tibus prenitentiarn, nee inteUigi poteft hxc dodrina à fecuris hy poctitis.ldeb afferendx funt mentes dociles, id eft, agentes pœ-nitendam, amp;nbsp;confugientesad promifsionem inEuangclio tra-ditam.

Skutnon poteft dici de peccato originis, niG prius fittradita do-ßrinain genere de peccato ; ita non poteft explicari hxcvel iUafpe-ciesSacratmenti,njfiteneatur doftrina generalis de omnibusSa-cramentis.Quodenira vniuerfaliterverum eft degenere, idem etiam redeamp;fine Sopbiftica accom-modatur ad fingulas fpecies.

aVguftinus epiftola 49. Nee quia temporum ^ rietate nunc fadum annuntiatur, quodtuneW-turum prxnuntiabatur, fidesipürariata.velwU* i pla diuerfa cft,nec quia-vna cademque res alijs.^^' quealiis Sacramentis vel prxdicatur vel prophéte' tur,ideö alias acque alias res oportet intelligi. Etfiigitur Sacn-menta vtriulque Teftamenti diuerla fiint ; tarnen EedefiaO' mniurn temporum, habet eademamp; communia bona, hoedt idem verbum,eundem Chriftum,eundem Spiritum.eandenifi-dem,deniqiie eandem beatitudi nem.Nam beneficia Chrifti pet' tinentadvniuerfamEcclefiam,aprincipio mundi vlqueadfi' nem,iuxta hxc dida. Hebr. »3. lefus Chriftus heri amp;nbsp;hodie, idein eft in fecula. Ado tj. Credimus nos ûluari per gratiam Domini noftrilcfiiChrirti, ficut amp;illi ûluatifunt. 2. Corinth. 4.Habe-museundem S piritum fidel, fient fieripturn eft .• Credidi propKl quod locutusfum.Iohan. 8. Abraham optauit videre diem me' urn, amp;nbsp;viditamp;lxtatuscft.Iohan.i. Ex plenitudine eius noso* mnesaccepimus,gratiam pro gratia. Ephefi 4. Vnum corpus,amp; vnus Spiritus,quemadmodum amp;nbsp;vocati eftis in vnalpe vocati' onis veftrx. Sed plura teftimonia fupra collegimus in loco de Dilcrimine Legis amp;EuangcIij

Ctxlefliflamma] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hieronymus in Genelin:

Vndc feire potorat Cain, quod fratris eius munera fir(cepifletDeus,amp;fiua repudiaflet, nil)ini interpretatioveraelTet.quamTheodotiopofiijt? Etinflamma-uit Dominus fuper Abel,amp; fiuper lacrificium eius.Ignem autem, ad lacrificium deuorandum, folitum venire de ccelo, amp;nbsp;in dedi-catione tcmpli fub Salomone

legimus , amp;qiiando Elias in DiplomatialicuiiisRegisaut monte Carmelo conftruxital- Principis, quod continet pro* tare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifsionem certorum bonoru,

folet addi figillum Principis,nd plus exhibetur per figillum,quàm per Diploma,fed idem fignifi«-

tur à confirm aturvtroque. Sie Deus Rex Regum, ADominus Dorainantium tradidit Abrahae amp;nbsp;(èmini eius , totique Ecclefi» promifsionem de Mefsia. Huiepromifsionicredens Abraham iu-ftificatuseft. Genefiç. Pofteaverà confirmatienis caufaadditum eftfigiliumiuftitiæfidei.Genefisi/.

Calix appcllatur nouum tp-ftamentum Lucx 22. Et i. Corinth, nquodeftpromißioremißionis peccatorum.reconcilia-tionis,amp;bonorum sternorum: Promißio autem fidem poftu-Ut in fingulis. Rom. i. Quare manifeftum eft applicationem iionfieriproaliis:Sedtantiim fieri applicationem fumenti, qui conuerfus fide accipir. Ita fiimtio propriè habet rationem Sa-ctamentiinhis,quifiimunt fide. Namvfiis ccenx Domini fine fide,quaamp;beneficiaChrifti agnofcimus, amp;verainuocatioex-ciratur, vtenti otio(a ceremonia eft.

Deindeaccedunt alM D“° ^““' fines omnium Sa cramentorumjpublicus amp;pri-natus. Publicus,eftdiftinlt;ftio à exteris ßdis: Priuatuseftcon-firmatio fidei, ficut Paulus inquit de Circumcifione: Abraham accepitCircumcifionem, figilium fidei.

GrMiaruma£tio'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mementote diftumCypria-

ni in Sermone de copna Domi-ni:vbiinquit: Pietas diuidens feinter data amp;condonata,agitgra-tiastanivberis beneficij làrgitori.

PoßcadenrnBencuolential InvfiiCœnxDominicxprî-mum vnimur Chrilto per n-demjefficimurciusmembra,amp;illecaputnoftrum ; Secundov-

1 Vguftinus duo tantum Sacramenta noui Tefta-”’®“*^* ree en Pet, Baptifmum amp;nbsp;cœnam Domini. SiceniminEpiftolai8.adIanuariumßribit. Pri-mùmitaqueteuere tevolo,quod efthuiusDifpu-_______rationes caput. Dominum noftrum lefum Chri-ftum,ficutipfeinEuangelio loquitur, leniiugofiio nosftibdi-

difle, amp;nbsp;Sarcins leui. Vnde Sacramentis numero paudSmis, ob(êruatione facilimis, fignificatione prxßanrifsimiS) focietä-temnouipopuli colligauit,ficuteftBaptifmus,Trinitatis notin' neconfecratus: Et communio corporis amp;nbsp;fanguinis ipfius. E’ Eb. 3.dedodrinaChriftianacap. 9. Hoc vero tempore poftea-quamrefurredione Domini noftri manifeftifsimum indicium Ebertatis noftrx illuxitjiieeorum quidem fignorum, qw« intel-ligimus operatione, graui oneraci fumns, fed queedampauO pro multis, eadémquefadufacilimajamp;intelIeótuauguftilsiniJ) amp;obfèruatione caftiftimappiè Dominus amp;nbsp;Apoftolica tradid« di(ciplina,ficutieftBaptifmiSacramentum,amp;celebratiocorp(t- : ris amp;nbsp;(anguinisDomini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Hxc loca mementote contra impium decretum SynodiTride» f tînæ,quodconftituitfeptem Sacramenta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

. Hjefic^ohtioneBemtoj f J dus lethall morbo correptm fuftentauit; Vapulem ftnè, quatenus miferearis afilidlij qninoÄ J reperisin me bonum, quodtemaneret .• Tempus meum pet'[ didi,quia perditè vixi,pro quo quid agam, non habeo, nifiquod cor contritum Schumiliatum Deus non delpicies.

Pretiofamors/änäärum] , Plal.ufÏ.Bernhardus.'Phn* inquam preciofa, vtquaamp;1'' nislaborumeft,amp;con(ïimmatio vidorixjabitülqueamp;ianuaïd vitamjXternâmquefècuritatem.IdemBernhardusde impiisdi-cic:Morspeccatorum peßima, quorum natiuitasmalaeftjamp;V*' ta peior.

Et deluda inquit Chriftus ; Melius fuerat, li hichomo nom quam fuifletnatus: Cyprian us lib. 3. Epiftola 25. Quis nonpte-tiolaminconlpeduDci, amp;fortiteramp;conftanter mortem exci-piatjComplaciturus eius oculis,qui nos in congreßione nomine fui delùper Ipedans, volentes comprobat,adiuuat dimicantet) vincentes coronat , retributione pietatis paternæ remune-rans , in nobis quicquidiplè Hoceft,vt inquit Augußimtf prxftitit, amp;honorans quodi- Deus coronat in nobis fuado-plèperfecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na,amp;ipfecoronaturinnob!S.

cbSacramektis. , 147 Amorem Chrißier^a ßonßii?Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tanti fecit Ecclefiam fuam

' Sicigitnr non tantum] . yoeabu^ra Sacrament« ac-° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipitur alias generaliter, aliAs

propriè. Generaliter fignificat omne opus à Deo mandatum, cui additaeft diuina promißio. Hac fignificatione,fi volumns vti mul-tôplura.quàmlèptem eruntSacramenta. Sed propria fignificatio tantùm pertinetadeas ceremoniat,qux confiant verbo dcelemen-to,luxtadifium Augufiini:accedatverbum ad elementum,amp; fit Sacratnentum,nonquiadicitur,(èdquiacreditur.

aifo/wrio] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’” enarratione D. Philippi

in cap. 20. Iohannis, Alàfolu-tionominaturvoxEuangelij,confirmata hoc dido: Quorum ren5iferitispeccata,amp;c.Hxc annuntiado poteftfieri ,autinge-nerepromultis,vtin concionc,aut priuatim,ctimfinguliscrc-dentihus promittitut remifsio,

SimtoyJnfCKfw] ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efaix $$. Verbum meum,

quod egreditur de ore meo, nonredibitadmevacuum.Scdefficietomnia, qux volo. Efaix 5t.Pofuivcrbameainoretuo,amp;vmbra manus mex protegam te.vtplantescxlum. Iohann.20. SicutmemifitPater,itaego mittovos. Manifeftum eft autem Filij miniftcrium fuiffe em-cax: Erit igitur deinceps effieax per alios, ab ipfo,aut mandato ipfius,vocatos:Iohan. 17. Ego clcgi amp;nbsp;pofuivos,vt eatis, amp;nbsp;fru-dumferatis, Sefrudusveftermaneat.

Hilariuslib. ^.'deTnnitate: Petro rcuelauit Pater, vtdice-ret-Tu es Filius Dei viulSuperhanc igitur ConfefsionisPetram, Ecclefixxdificatio eft. Hxcfides, Eedefixfundamentum eft.

J J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cos amp;nbsp;GalicosLpucopos.Euer

fafuntveritatis dogmata, confußt leges pictatis ; Ambitio non timentium Deumrecipit gubernationcmEcclcfiarum,necadi-tus eft ad honores, nifi per impietatem: V t quifque eft rabiofifsi-inuiamp;audacifsimusin lacerandispilsÔC veris dogmatibus,ita t 1

maximèdignusEpifcopihonoreiiidicatur: Perijtgrauitasfacï'' dotibusconueniens,défunt paftoreSjquiéruditionegregemD®' i mini pafcant. Similis querela extat in fine libri de Spiritu 6®' ; do,vbi Epifcoporum fui temporis furoremamp;impietateniuS' pingit,narrans fèditionibus amp;nbsp;cxdibus quxri defenfioneni m^' j lorum dogmatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

Cum opa cretterunQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Religio peperit diuitias, »

-J ij.Omnis fcribadodus ad gnumccelorum,profertex thefauro cordis fui noua amp;nbsp;vetera, contra prxceptumPaulij. Corinth. 4. Hoc in minifirorequit''

Ritus viHimarum ßonißeauit , ^???‘^® ^^^ CW« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dulc,ls,mum carmen hb. •

' nbsp;nbsp;•* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pigrammatum Dominifr“

nÓ Chriftoj fèd fibi régna qu^ runt,publicumbonum fimulantes,amp;de priuato dimicantes.

Rroviuis amp;nbsp;promortuis] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Chriftus indituit record^'

tionem publicam amp;priuataogt;' Hxc nihil ad mortuos pertinent. Ideo manifeda proranatio

Zlos.Necperaliosofferri Filiuspoteft, fedipfèlefê obtuIitFiü^ i Dei,deriuans in (èiramxterniPatris,iuxcadidum Iohan;i7’^ go fandifico me pro eis.

Etfuaoblationctnerert] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contrah«c didaHebr. lt;®

Hac voluntate fandificatH“ l musperoblationemcorporislefüChriftifemel: EtHebr.p-Sf | mei in confiimmatione fèculorüad abolendapeccaraperbolb' arn fuam3pparuit,EtEfài.53. De Sacrificio Chriftidicitur: Po®' Duai®

Sinehocfacrificwl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contra didum Roman. 3.

Oblatioamp;appIicatioMiff«efttalis cultus, qui non habet Mandatum Dei,amp; pugnat cum inftitutione Chrifti.

?• Manifeftaidololatriaeftincircumgeftatione.repofitione, adorationepanis,quiaChriftusdicit:Accipitc,mandncate.

,,^^ p^n prxdicatio-nemApoftolorumceffârunt,neanima(èmper vifibilia quxreret amp;eorum confuetudine frigefceret genus humanum, quorum nouitateflagrauit.

Auguftirius Epiftola »2 i.Bo-navaletudo contemnenda no eltpropter neceffarios vfiis huius vitx.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dicuntenimperiftamvn-Tttntume^fuperßitio/aces^mo- dionem remittipcccata, tefte ”’'’] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lombardo lib. 4.. fentent. di-

Confirmatio Papifticaeft talis. Sedet fuffraganeus in quadam felU in confpeäu altarls, «Sc fingulos accedentes interrogat, an fint baptizati:Cnmillirefpondent(e effe baptizatos, quxrit pofteade nomine impofitoin Baptifmo: His auditis vngit frontem forma t 3

jjo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DH Sacrament! S. crucis, oleo,amp; impingit colaphum dicens: fis huius rei memor. f’ ficut inBaptifmofuntteftesJtahïcetiam adhibenturfufceptoreSi amp;nbsp;tandem tertio die abftergitur oleum.

ProfeßiemMedicifuerunt,YtE- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Elaia res eft manite^^^ faiitf'] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eß»'- j8’ Cùm Ezcchias lethal* morboopprefrusefrct,amp;ïmpctrafletlongions vitxfpacium.^^ (äias tanquam medicus prxcepitimponicatapIafinaapolIemaO Regis.’lußit autem imponi ficus, quxhabent vim molliendi.

Superftitioeftfalfiiopiniotribuens rei alicui vim fine Vf*' bo Dei,amp;finecaufis phyficis.

AAenusbreuiteramp;fimpIiciter.addoetiam verèamp;l*' s S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neSophifiica,eftexplicatacommunisdoArinadeSa* j

R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 tramentisomnibusingenerc,quxeftfundamentuiigt; i M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j certum.firmum,amp;immotum(equentisexplicatif i ^^^^amp;ÂnisdeBaptifmoamp;Cœna Domini. Didiciftisenimi® f Dialefticahancpuerilem,(èdneceflariam Regulam: QuodconCC' diturde toto genere vniuerfaiiter, id etiam concedendum eft *1* fingulisfpeciebus:Vtfidicam animal eftrubftantia;Ergoetianif muis homo eft fubftantia, Nundequiturdoftrina dulcifiinialt;l* Baptifmo, qui, quod ad tefiimonium vifibile attinet, eft claiiis.'quot;* ita dicam,qu a fores regni coelorum aperiuntur,feu ianua amp;nbsp;aditu* primus ad xternamcumDeoconfuetudinem. Appellatureniwi Paulo lauaerum Regenerationis amp;nbsp;Renouationis in Spiritu fanflC' Nam in Baptifmo homines nati ex carnc, renalcuntur per Aqnat® j amp;Spiritum, amp;exhomineveteri fitnouus, exFlio irxFiliusDcc i carifsimus: Deniephorao fit non modö frater,ftd etiam niembrunJ Chrifti,quaconiunfticne nulla poteft ardior amp;nbsp;propior cogitati«

Semperomnibuspiisin conlpeólufint tertimonia,qnxnii' gnitudinem bonorum,qux in Baptifmo oflèruntur, iUuUrant.

AdTittimj. Saluosnosfecitlecundum fiiam miCcricordiam per lauacrum regenerationis amp;nbsp;renouationis Spiritus faneti, quem efFuditin nos abundèperlefüm Chriftum.

EpheC5,ChriftusdilexitEccleHam,amp;{èipfumtradiditproea, VtiUam fandificaret, mundans lauacro aquæinverbo.vtexhi-beretipfamfibi gloriofamj non habentem maculam autrugam, autaliqiiideiufmodi.ftdvtfit (àndaamp;irreprehenfibilis.

i. Pétri 5. Baptifmuseft ftipulatio bonx confeientis ergaDc-umper refurredionem lefu Chrifti,qui eft addextram Dei.

Histeftimoniis diuins vocis, addantur duo infigniadida, V-ftum ChryCoftomi : Alterum ProfperiinEpiftola ad Demetria-dem.SicenimChryfoftomusinquit.enarransPfalmum/î.Be-nedidus Deus jqui fccitmirabilia folus, quifecit vnincrfa,amp; conuertit vniuerfa. Ecee libertatis ferenitate perfruuntur,qui te-nebantur paulb ante captiui, amp;eiues Ecclcfix funt, quifuerant in peregrinationis errore, amp;iuftitix, in forte verfantur, qui fue-luntinconfufionepeccati. Non enim tantum funt liben,fed amp;nbsp;fanéli,nô tantum fandi, fed amp;iufti: Non folùm iuftij fed ôcFilij; NonfolùmFilij, fedamp;hxredesiNonfolùm hxredes j fedôc fra-

tresChriftimon tantum fratres Chtiftijfed amp;cohxredes ; Non folùm cohxtedes Chrifti ,(cd 8c mcmbia; Non tantum membra,fed 8c tem plum? Non tantum tcmplum j fed 6c organon Spiritus. Vides quot fint Ba-ptifmaüslargitates, 8c nónulli députant cxleftem gratiam in peccatorum tantum remifsio-ne confifterc. Nos autem honores computauimus decem.

Affuefacite vos ad banc enu-merationem. Chriftianus homo regeneratur per Bapfiamp;nü, amp;nbsp;credens atque in hac fide per-feuerans: ». Eft fiber à potefta-te Diaboli, amp;nbsp;ab sterna morte; i. Eft fide iuftus propter Chri-ftumi 3. Eftfandus: 4. Eft Filius Dei, luxta diftum lohana. Dedit eis poteftatem Filios Dei fierihis,qui creduntin nomine eius; 5, Efthxres Dei. 6. Eft

organum Spiritus fànâi. Quid potefthis beneficiismaiuscogität'-Sedquisdehisfèrió cogitât ?

Profper verb dulciisimè inquit.- Dum exterior homoinE^' ptifmoabluiturjmutaturinteriorjamp;fitnouacreaturajdevetfr*' [inteUi^atur htc non de fub/lantia, more Flacianorum ,/èdde QMÜt^^i Vafàirx in vafà mifèricordix transferuntur, amp;in corpus Chi“^ * conuertiturcaropeccati. [^Hotnaninteltigas PapißicedeTranffidß^’^ tiatione,/ed Euangelue de ea copuUtione, qua membrum cohitretcum (^’i' porcftio,^ Deimpiisiuftijdecaptiuisliberi^de FiliishominuW)“' unt Filij Dei.

Oehis tanris rebus cogitantes militemus prxclaram mil*''' am, retinentesfidem amp;nbsp;bonam conicientiam, amp;nbsp;ambulem»^ non vt fatui, (cd vt (apientes,amp;lapfi non deiperemus, (ed redeJ' mus ad Deum, quia baptifinus cft perpetuum fœdus amp;nbsp;teftiw®' Ilium promiflxreconciliationis. Vtenim Gpiens amp;nbsp;piusgub®^; nator nauis,recipit prolapfbs in mare, fi ad nauim redeant, ft^'* ipfiusbonitatedtaxternusPateroptimafideprxftat promilîv^ vult bénéficia in Baptifmoincoata perficere, fi modo abiieiaro^ propofitufnpeccapdi, amp;fidc erefti ftatuamus gratiam vberio' rem,amp;potcntioremefïèpeccato.

Baptifinuseftintegraadio] ,■ J“quot;®?“’“® Definition^ elj amp;nbsp;j diftum Fphef $. Lauacruni * quxinverbo. Item,AccedatverbumadeIementura,amp;fitSacf*' mentum.

lnnomine?atrisamp;Filij] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theodoretus in Epitom«'

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dodrinxChriftianx.Qjuiapt'

mumhominemnon (ôliisPaterformauit , ftdetiam Filius^ Spiritus fandus,iuxta didum Genes.i.Faciamus hominem amp;^ Pareft,vtctiam recreationis, amp;

quafi noux fabricationis focij SuprainlocodeFilioDeia«' fint, Pater,Filius, amp;nbsp;Spiritus diutftis.quàm firmum teftim^ niumdeDiumitate Fili) ritus fandi fumatur ex verb'’ Baptifmi. ProhibetenimScripturainuocarealiud, quàmDeuH' Ergo amp;nbsp;Filius amp;nbsp;Spiritus fandus funt Deus. Quia Chriltusiub'' 1

Qaicrediderit amp;nbsp;baptiztitus Chriftus prxponic fidem, amp;c fatrttj pofteaponitBaptifmum. Sic Eunuchus Ado. 8.a Philippo auditcùmdiceret:Ecceaqua,fi credas ex tote corde licet. Non vulteumbaptizare.nificredat. NondicitBaptifmusprodefttibijfinecredaSjEuenon. EtCy-prianus libro 2. Epiftola 2. Qnafidicat. NuIIa fit dona-Quantum fidei capacis aite- tio line accept ati one. Ego nihil timus. tantum gratix hauri- poffum tibi donare, nifi tu acinus. cipias : Ita Deus nihil poteft no-his donare,nifi fidem capacem velue manum adhibeamus.

Auguftinus lib. 4. quxftionum in Numer. Non profit ba-pfifinus,fi defitfides. Hieronymus in caput ló.Ezechielis: In Ec-clefia, qui non plena fide acci- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ piuntbaptifma,nonSpiritum, Ita Paulus dicit de Cœna Do fed aquam fufeipiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minuQui indigné manducat,fit

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reus corporis amp;nbsp;fanguinis Do-miniJcemiudicium fibi accerfit. Ergo non corpus amp;nbsp;(anguinem accipit,fed fit reu s illius amp;nbsp;indicium fibi manducat, non corpus Ä fanguinem Domini.

ItAAbrahtcircumcißi)] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bernhardus in Sermone de

Cœna, Qux eft gratia, vnde per Baptifmuminueftimur? Vtique purgatio deliclorum. Huius gratuSacramentum prius erat circiimcifio,vt originalis rubigi-nemculpx, qux manaueratà parentibus primis, cultellus rade-ret. ScdvcnienteDomino,quiagnuseft,totus mitisamp;fiiauis, cuiusiugum fuaueeft, amp;nbsp;onus leue.optimèfàtismutatumeft, Hineduodifeatis. 1. Quod Vt inueteratam rubiginé cum fuccefferit Batifmus in locum vndione Spiritus fandi aqua circumcifionis.z.Caufammuta dilueret, Scacerbitasillaceffa- tionis Sacramentorum. Quia ret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus non voluit iugumdu-

rum amp;nbsp;difficile imponere genti-bus.ldeonon voluit genres circumeidi, fieutfernen Abrah«,fed tantùtn baptizari fine vllo dolore aut acerbitate.

tije] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hitur re, autconfenfu,aut ver

bis, aut literis. Ad Obligationen* verbalem pertinet Stipuktio. J£in munMid^c rcrpßi«^ti0U'’3 ba man einem embing jtifaßt/man iróUc ce t^tin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

In Stipuktione interrogatio prxcedit promidionem , VtijC magis perfpicua affeueratio. Vifnc mihi pro mercede has res k' ■ pfiam transuehere? Volo. Ita in Baptifmo, quem Petrus app«'' lat ftipulationem, tanquam interroganti Deo,an velimusobU-ta iik accipere [ NuUa eil donatio fine accept tone, Inuito nihil peteli^‘ »ari,fideripipoteH^ amp;C ei credere, Refpondemns, Nos veile cred«« amp;nbsp;hune Deu m in uocare, qui ie patefecit rnilTo Filio. Talis a»^ ueratio [Conceptsfiu formula verborum ] cum non eft fimulatajd* Voxfidei.

Sacramentum eft fignuni videlicet gratia] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratis, eft pidura verbi, amp;“'

Iterîfiaelitarum] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Allegoricus finis Baptifo’

iterando Baptifmo. Sic eniin Profperinquit, fèntentiajj.Quomodo vterus non poteftrepeti,

Semel tantùm nafeimur ex came amp;nbsp;knguine, fie femel hic renafeimur ex aqua amp;nbsp;Spiritu.

Haftenus diftum eft, quid fit Baptifmus, amp;nbsp;quæ beneficiaineo exhibeantur: Item de non iterando Baptifmo,denique quanta con folatioproponatur,inperpetuo feedere Baptifmi. Nunefequitur difcrimen interBaptifmum Iohannis amp;nbsp;Apoftolorum,de quo mul tæfuntargutædifputationesapud fophiftas icholafticos. Summa autem verædoôrinxhxceft.Differunt perfonæ Chriftiamp; Iohannis: NamChriftusnontantùm eft Doftor, fed etiam Agnus Dei tollenspeccataMundi,ideft,viftim3progenerehumano, amp;Me-diator à Propitiator, quem Deus propofuitinfanguinefuo perfi-dem.Rom^.Iohannesverö.Apoftoli.amp;reliquidoftoresfunttan-tùmminiftrivocisEuangelij,ficutIohannesdefe inquit: Egofum voxclamantisindeferto.SedMinifteriumdoftrinæamp; Sacramentorum vnum amp;nbsp;idem eft, in vocatione Iohannis, amp;nbsp;reliquorum do ftorum.Omnesenimveridoftores non tantùmprædicant poeni-tentiam,fed etiam remifsionS peccatorum, iuxtadiftum, Luc. vie« prasdicate in nomine meO pcenitentiam amp;nbsp;remißionem peccatorum, Ex his verifsimis fundamentis fequitur Conclufio, qudd BaptifmusIohannis non tantùmfueritBaptifmuspceniteniix,fed etiam remifsionis peccatorum.

Match. 3. Item lohan. 1. Ex plenitudine eius, id eft,ex me-rito Sc efficacia Chrifti.

Exm»«« w«»i/7erlt;«»gt;] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Profper in Epiftola ad De-

metriadem. Aliud eft quod vi-fibiliteragitnr,aliud quodinulfibiliter celebratur,nec idem eft in Sacramétoforma, quod virtus, cum formahumani Minifterij adhibcatur obfequio,virtus autem ad diumi operis prxftetur ef-feftum. Ad cuius vtique po-tentiam referendum eft, quod nbsp;nbsp;nbsp;Confiderate quxfoordinem dum exterior homo abluitur, fanftifsimi Minifterij in Eccle-mutatur interior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fia, cuius dus funt partes. Prin

mentorum.QuandoMinifterfbnatvocein Euangelij, infundit'if vox in aures hominis interioris. Filius autem zó^zi^' dicit confol»' tionem in corde,amp;in auribus hominis interioris amp;nbsp;dicit. Egoû“quot; ftlustua : Egofumvitatuaamp; Refurreftio. Ac nifi FüiusDeihj^ modo in tuo corde diceret con(blationem, omnis externa pr^œ' catio effet otiofa amp;nbsp;inanis. Idem dici poteft amp;nbsp;debet verifsime“' duobus Sacramentis. Dum in Baptifmo homo exterior abluituf

manibus miniftri: Interea homo interiorrenouatur amp;nbsp;regeneM' turàSpiritu(anéio,hoceft, vt dicit Baptifta. Egobaptizoaqua/W' licet,tanquaminifterhuius Sacrament! 111e verb ChriftusbapO' zabit vos Spiritu fan do. idem fft in cœna Dominica. Miniffetpot* rigitpanemdevinum. Chriftus pafcit animam fuamcorpore^ fanguine (uo. Quiacorpus Chrifti amp;nbsp;languis eius,non eftcibus ve® tris,fedeffeibusanima:,effeibus mentis, Sicut canitur: if^nl^^ï willbicÖpcifcfeyn/vnbfpeifenamp;ieÖecUncin/bcrlßlaul)«*^ feineanbernUbe».

Ex manifeftè falffs dogfflF tibus.'Pellisouium eftlimuli' tio hypocrincafanditatis amp;iuftitix. Frudus autem docentiui® dl genus dodrinx. Pellis eft communis dodorum amp;nbsp;audit®' rum, frudus eft dodorum tantiim.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohannem.Deus unittamte*

/urortbiuj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; n opinionibus amp;nbsp;moribut | accidere,vteïus vbiquelïnt tremenda iudicia, amp;nbsp;in comparatio-ne impurx nequitixdulcefcat purißima difciplina,atquciUid«t honorem,timorem autem vel

pudoremfibi.quiin hxc mala Non fruftra dicitur Pfalm® vel illo regente non cecidit, vel s. Exultatecum timore. Hoed* illoindèleuantefurrcxit. dum repetit Paulus Philipp *■ Cum timore actremoreoper»* minifalutem veftram. Eftenimingens beneficium Dei non pet' mittentis,vtinerrore$incidamus, velefficientis vtiisimplifatU' terumrefurgamus.

Errores Anabaptiftarucon* Sicutduplexeftvita.Alialpi-tra fecundam tabulam Doca- ritualis, alia duilU: Sic etiam logt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duxfunt tabulae decalogi. Pri

ma igitur tabula tradit prxcepta devitafpintualiergaDeu, Secunda tabula traditprxceptadevita ciuiliergaaliosbomines, Quiequideft contrarium LegiDei,or-tum dl à Diabolo. Non enim Deus volens iniquitatera tu es. Legi-te Skidanum de furoribus Anabaptiftarum Monafterienfium,

Errores Anabaptiftanicon- Nullum peccatum folum, ttaprimam tabulam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tullus error folus. Error eftfx. cuadus.

moinfantium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bil eft melius in Ecclefia ,quàm pius patrum confenfus. Nam primumquodque verifsimumeftiAdultetinumquodcunque po-fterius.

AttjM/lwHä de BAptifma] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem cpiftola $7. ad Darda-

1 Qm urnen infertifuntBcclefit'] . VclpcrBaptifmum,yclper 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuocationem Filij Dei fuper

CCT'Wmó’Wenj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Altera hypotheffs-ExttaEc'

clefiam non eft Qlus. Vt enim extra arcam Nohæin diluuionulli homines lèruabantur inco' ltimcs:Ita extra hunc ccetum,quiamplelt;3;itnrEuangelium,nuJ-H (lint hxredes sterns conCuetudinis cum Deo.

tlofreü aliud Nomen] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A(ao4.Sicnoncftaliudin-

ftrumentum , quo poßimw Chriftum ip(um,amp;eius beneficia accipere,nifi fola fides.

Si fint fine peccato] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fulgentius in libro del«'

carnatione amp;nbsp;gratia cap. t-P Qui dicunt paruulos nulla contagione peccati pollutos eiTe, wp buuntDeo iniuftitiam,qui mori facit paruulos. Apoftolusenini mortem.ftipendium elle peccati affirmât, amp;nbsp;aculeum mortis dielt cfTepeccatum. Non eftautemadualepeccatuminparuulif' Ergo hsret in eis originale. [Hoc argumentum fimtum ell à Dmißt^ generis infieciet,

Natura] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Natiuitatecarnalî.

Sunt enim Sacramenta fi- Promifsio eft 1- nbsp;nbsp;- nbsp;• •. ïi n-r mmainEcclena,

amp;pedi(requsfunt SacramenUi quiafuntfigna Euangelij,fig“’ gratis , amp;nbsp;figna applicationislt; Quod enim Euangelium dicit vniuerfaliter: V enite ad me omnes, amp;c.hocdicit fingularitcrSacramentum: Ego Baptizote, amp;efi^‘ cipite amp;nbsp;manduçate,amp;c,

quidenim vninerfaUter verum eft de toto genere,idem valet de fin-gulls fpeciebus»

, T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohan j.. Profper fententi* Ni/iqUffRen4tt(f] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^, Quietiam nonpercepto tegenerationis lauacro pro Chrifti confefsione moriuntur, tantum eis valet ad abolenda pcc-cata', quantum fiabluercntur Dehoc Baptifmo inquit Ba-fonteBaptifmatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^bus ‘“ quadam condone de

Martyre nonBaptizato.Nonin aqua,fed in fanguine fuo per propriam fidem baptizatus eft. E t Na-lianzenusin fermone de Baptifmo interaliasfpedesBaptirmieti-amhancrecenfêt.quævocatürBaptifmusfanguinis.

Et Ambroßus de Valentiniano imperatore inquit: Quem regeneratu-tus eram amifi: V eruntamen gratiam quam illc popofeit, non a-mifî.HxcYeriCsimèdicuntur deeo cafu,in quoyfum Sacramcn-tinoncontemtus.lèd impolsibilitas excludit.

Euangelium nullam admittit difpenfationem‘.Sacramentave-tb admittunt in cafu impofsibilitatis, hoc eft, ita Sacramentalunt nece(faria,fipo(runt haberi. Quando autem non poffunt haberi, neccontemnuntur,ipfapriuationeminemdamnat,modô fit per-fonacredens.quiafidesiuftificat.nonSacramentumamp;Contrànon pnuaùo,fed contemtus damnat.

Slt;ur Ament um eft ceremonia addita prom ißioni Ergo bite ceremoniA.finefide accipientù eÛ otitßt.

Hoefimdamentum perpétua conferuate memoria,quiaeftad-anjantinumöünuióum,necpoteftexpugnarivllarophiftica. De BaptifmoinquitChriftus: Quicrediderit amp;nbsp;baptizatusfuerit, fal-uuserif. Et Philip. Apoft. Aft; 8.Sicredistoto corde, licetbaptizari»

N hoc loco traftabuntur quator capita: Primum eft M de formalnftitutionisCœnçDominkx.Secundum,

Quibus profit vfus Cœn^Doraim.Non enim omnes, quifuntexlfrael, funtlfrael,id eft,nonoés funtverè

confequens, non omnibus prodeft, fed mukismagis noclt;tgt; Paulus inquit, de indigné manducantibus , quod iudiciu^ manducent.Tertium caput eft,qui fint admittendi ad cœn»® mini: Non .n. oés fine deleftu ad hoc firn Au cóuiuium funt ad® tédi,càm no fit cibus vétris aut corporis, fed cibus métis amp;nbsp;^®'’’' J DicitautéDominus:Matt.7. Nolite Margaritas obiicere porcis fan Aû dare canibus. Quartu caput eft, deabufuamp;prophanat“”’ mukiplici Cœnx Domini, qualis eftin regno pontificio. Sed as honimcapitumexpiicationem proponéturquxdâ tjoas)-’?'*'^ quorumfumma duobus verbis comprehend! poteft. Dupk^‘ finis omnium Saeramentorum, amp;per confequens etiaffl Cc® Domini. Prior eftPublicus : Aker Priuatus. Publicus eft, vt fit t*® uus congregationis in Ecclefia,amp; profit ad propagationetd®“’ ArinxPriuatus eft, Confirmatio fidei in fingulis credentibiis*

Colhtio creationis amp;patc- Quando legiiis facra Bibi* fadioniSjamp;C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feraper hxc Dei bénéficia lt;®j

Deus ante lapfum primorum parentum decretum fecit rokao“ Ainenarrabiliconfilioderedemtionegenerishumani, amp;dert‘ ' tutione fux Ecclefix collapfx. De hoc inquit Paulus Ephes. lt;lt;nbsp;®^ nediftus Deus, qui benedixit nos in omni benediAione fp’*^***^, incceleftibusin Chrifto, amp;elegitno8inipfoj, ante mundicon* ' tutionem.Secundum Beneficium cft,patefaAio huius mirandiquot;’ creti de noftrafalute.Nam Filius qui eftin finuPatris,ipfe enarra® nobis,ideft,fuitnunciusarcaniconfilij cotiusdiuinitatisdeno”^ reparatione. Tertiü, beneficiüeftcÓfignatiohuius decretiio 1*®, Propheticisamp;Apoftolicis.Nam voxauditaperit, literafcriptai”? net.Quod igitur adhuc habemus Biblia, id magni precij loco. *'^ gentisthefauriinftarhabendumeft.QuartumBeneficiunieft c®quot; feruatio horum librorum contra Sophifticam A tyranniden» P’* bok A organorumeius. Nifi enim Deus conferuafTet hos lib^/ nullumapicem de his haberemus. Quintum eft,Mißio Fik) l^’ iuxtaillud decretum, de quo Paulus inquit. Galat. 4. Poftq®^ venitplenitudotemporis,mißt DeusFiliumfuum faAuniex''’,j liere. Sextum beneficiumeft, PropagatioEuangelij intoto®f ‘ terrarum,Fuitenim,propagatumperApoftolos , nonfolum*® Iudxos,fèdetiam inter gentes,de quoi, ad Timoth. j.dicicut«^ gnumeftpietatisfacramentum,quódDeusmanifeftatu5eftin®'j

aiejuftificatus in Spiritu.prxdicatusgentibus.credittjsl Mundo. Septimum, eftrepurgatiodoÄrinae fafta fingulis ætatibus poftA-poftolos,vtztate AuguftinifaftaeftperAuguftinum.Ambrofiiim, amp;;alios bonos Dolores . quorum monumentaadhue extant. No-ftraxtate.qualisfaäaiüt.omnibusnotumeft«

Lapfo] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gen.j.

Nohx] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genef 6,

Abrahx] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefu.

PopuIumJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exod. 14.

HSftjrtatqMß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo Çadem res fignata ex-

hibetur in promißionc amp;nbsp;in ^gino.Namßgillum non poteft confirmarealquid, quod non Aominatur in Diplomate, cui CircumciGo telle Paulo, appenfumeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom. 4. fuit fignum, id eft, Sa-

cramentum, Vt nos loquimur. NequisautemputetillamfuiflefignumaUegoricum, feu fignum, confefsionis tantùm : Addit Paulus earn fuifle figUlura iuftitix fi-dei,ideft,promifsionistraditaeipfiArabs, inquaeùm Fide Abra-bamacquiefteret,iuftificabatur.Iamqusritur,vtru Abraham plus acceperitpercircumcifionem .quamperpromifsionem anteatra-ditam, priufquaminftitueretur circumcifio? Relpondeo Pauli verbis,Abrahanifuit iuftusinprsputio, id eft, antecircumcifio-P«ni. Ergo non propter circumcifionem. Dicat aliquis. Fuit igitur iiiutilis^ircumcifio? Non. Sedhabet magnas vtilitates. Fuite-nunAbrahs.figillumconfirmansamp;obfignanspromifsionempri-usàDeotraditam amp;fidemqushabebat fe correlatiuèad illam pro Jnifsionem. Idem dici poteft de cœna Domini. Cœna Dopnini eft Ggillum depignuspromifsionis nouiTeftamenti. Quia Chriftus inquit decalice: Hic calix eft nouum Teftamentum. Ergo non a-lixresauiplures aut meliores tibiexhibentur per figilium Cœnx Domini,quàm per ipfum Diploma, id eft, per promifsionem Eu-angebj.

fnrarf] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Priuatus vfus leu finis.

Prwd] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam Sacramentum eftap-plicatio generalis promifsio-, nisadfingulos,quifidevtuntur.

SicutindialefticadifFeruntvniuerfalis amp;nbsp;fingularis propoSo® ita difFerunt in Theologia prómifsio gratix amp;nbsp;Sacramenta. Pt®' jnifsio gratis eft vniuerfalis,amp;dicit; Venice ad me omnes.amp;c ltïrti OmnisquicreditinFilium,habet vitara sternara. Hsceft’P^ fimaamp; verißimapromißioEuangelij.SedSacraraentumdicithO' gulariter ad tuara perfonam credentera : Ego baptizo te;te,iH‘ ► quam. non alium, Aecipeamp;manduca,amp;c. Hocfac ad records tioneni,amp;c.

Secunda caufa] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Publicus finis.

Suntdiutumioresl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Segniusirritantanimosd^

mi Ha per aures , Quam q®* funt oculis fubiefta fidelibus? id eft, fpedacula incurrentia in 0-culosmagismouencanimos, amp;faciliÙ5 retinentur,qLiamniHquot; dida.

Dicuntur arcana fœderaiq®® fiebant in oppido Attics Reg*®* nis, quod nominabaturEieufis.

Pfal. gt;9. In omnem terrai® amp;nbsp;c.Et Pfal. 117. Laudate euni®' mnes genres,

Pfal. 147. Quia non fecitti' liter omni nationi,annuntia' uit verbum luum lacob, iuftitias amp;nbsp;iudicia lua ( id eft ceremoni' as amp;nbsp;ritus 9 non manifcftauit , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

In populolfrael fmt promir fiodeMefsia,qusnonfuitapua aliasgétes.Deindeadditi fueruntpromifsioniritusamp;ceremonie», qus norainantur bic ludicia^pbradHebraica,

lubct] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t. Corinth. 10.

ApoftoIusPaufus,quiGalat.t. inquit;fènon accepiflé Euang«' fiuraabvllohomine, fedimmediatè à FilioDeijamp;addithanceXquot; clamationem : SjquisaliUd Euangehum prsdicanerit.anatlienia fit,difturus de Cœna Domini, t.Corinth, lo.hacprsfatione v«' tur:Fugite Idola,vt prudentibus loquor: Indicate vos, quod dicolt; 1 Quemadmoduraenim fàpiens gubernatornauisinfpecula lèdïH* futurastempeftates profpicit: ka Paulus, plenns luce amp;nbsp;Cipienti* Ipirituali,vidit nonmodo fecuturammultipdcem prophanauo ne.«

D E s A C R A M E N T I J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10}

112111 amp;nbsp;abufum Idololatricû Cœnæ Domini, in mißis fuaebfibui Papiftarum.in pompa Perfica feu circumgeftatione, in adoratione panis, amp;nbsp;repofitione eiufdem : (èd etiam quofdam acerrimè defen-furoseffecontramentemChrifti.carnalesimaginationesde Man-ducationecorporisChrifti, Idebnon folum traditfeuerifsimunt mandatumde fugiendis Idolis, (èdetiam proponit fimultotïEc-cleGxadmonitionemgrauifsimam devitandis carnalibus imagi-nationibus.deqnibuslohan. ö. dicitur: Carononprodeftquid-quam,ideft,carnalis imaginatio de manducatione Mefsix. Addit jutem Paulus,vtprudentibusloquor. Vtigitur concioni Paulinx obtempérera,ita moderabor curfum noftrx explicationis in deda-randanatiua (èntentia verborum Cœnx Dominicx , vtfugianx vtrumquefcopulum, videlicet non modo idolapontificia, fed etiara tamales imaginationes de manducatione corporis amp;nbsp;fangui-BisChrifti Capemaitica, Gue cralTa, due fubtili.

Hxc funt verba Pauli,ex qui-bus fine fbphiftica amp;nbsp;fine prxfti-giis verborum extruemus cla-ras amp;nbsp;perfpicuas confequentias, qux fummam doftrinx de na-tiualententiaverborumCœnx Domini complefiuntur. Ac fi cuihxcvidebunturvel breuio-ra,quàm pro rei magnitudine, velobfcuriora, vel infirmiora,

poteftis poculura Doraini bi- buic promitto candidè «Sc dex-bere, amp;nbsp;poculura Dxraonio- «^ interroganti longiorem de-rum.Nonpoteftis menfx Do- darationem dscofirraationem. mini participes elfe amp;nbsp;menfx Dxmoniorum.

Hxc Paulina declaratio primùm teftatur, panem non con-«erti in corpus Chrifti ; quia panis frangitur, corpus Chrifti non

frangitur,iuxtadidum Exodi Sic argumentor : Paulus dgt;'. i2.quodcitât lohan.cap.ip.Oi- cit. i. Corinth, n. recitansio'' ! ßeiusnoncomminuetis. mulam verborum Cœnx P“' miniex: Hoc eft corpus quo provobisfrangitur.Ergocorpus Chrifti frangitur, EftnecorpU' Chriftifraftum inpafsione?Non. Quiatextusiddiftrtènegat,l0' ^ han. rp. Siigitur in paßione «Sc fupplicio crudelißimononeftfr*' dum corpus Chrifti , quantó minusnunc frangitur in CcenaDomini. Nam corpus Chrifti glorificatum,non eftfubieftumpafsj^ ni,aut vUi iniurix. C urautem P aulusita loquitur. Corpus Chr® frangitur? Re lp. Panis propriè frangitur, vtSymbolum;Gorp“’ diciturfrangi,nonpropriè,fedfiguratè,phrafiSacramentali.N3gt;* propter analogiam feufimilitudinem,quamhabent fymbolacui® rebusipfis, amp;nbsp;propter copulationera fignorumamp; rerumfignoW', ïUm,fi:u,vtIrenxus loquitur, rei terreftris, amp;nbsp;cxleftis in vero vfo nomenfeuproprietasfignitribuiturfignatoamp;econtrà, i

quit Dialogo (êcundo:Nequa-quam poft fandificationem, myftica (ymbola propriam a-mittunt naturam : manent e-nim in priore fubftantia amp;nbsp;figura amp;nbsp;fpecie, amp;nbsp;cemi ac rangi polTunt^ficut antea.

m 5. poft illud decretum mox exoriricœpitregnum Turcicu® quodiam aliquot annos graflatum eft ad puniendas bas labes 4 idolapontificia.Auditisprstereamereiicereinclufionemlocaki® corporis Chrifti in pane. SienimincludereturlocaütercorpnS Chrifti,necefleeffet Chriftum ibiadorari. VbicunqueenifflChn-ftiislocaliteradeft, ftcundumhumanam naturam, ibineceffeed eumadorari:ficutfecitThomas poürcfurfeftionem,cum ait:D«‘ us meus amp;nbsp;Dominus meus.

Deinde Paulus confirmâtregulam, qnæ euerdt plurima ido-Ja regn'

Ja regln pontificij .• Nihii habet rationem veri Sacrament! extra Vlùininftitntum,Qinadi{èrcèdicit, Panis, quemfrangimus,ca-lixciiibenedicimus,(ciiicetin vluinfticuto. lureigituracmeri-to damnamus adorationem

Dicam iunioribus,quis fit au thorhuius Régulât,amp; quantum ptofuerit hçc regulaEccIefiis no rtris contra idolapontificià. Anno t $ 4 ». in conuentu Ratispo-nenfî diiputauit D. Philippus Melanthon,cum Ecciofophifta amp;nbsp;adu]atorepontificio ,deMif-

papirticam panis in circumge-ftatione,repofitione ,amp;Mißis Papifticis, fiue fint funebrés fine vénales, quia hate fiint aliéna ab inftitutione, quxdefum’ ptione loquitur, non de vllis fpeftaculis extra vfum inftitu-turn.

nientiveri.Hacfententiaadeooffenfus eliEccius,vtcùmprxindi-gnationelargiusinCœnabibiflètjeovefpericaloréfebrilemconci-peret^nec vnquampofteaadcoUationem doftrinat rediit. Gran-aellanusfummus confiliarius Imperatoris Caroli'V. audita ido-latria mentione,quæ fada erat à Philippo, adeo excanduit, vtcla-maretiErrarepolTumus, Idolâtra: effenolumus: Ac Dominus meus Imperator,potiusamitteret omniafuaRégna,quampateretur feappeUariIdolatram.Tantö ardore tune cft res gefta, non ferpper ftigidèaftlimeft.Sicaatemintelligere debetis Regulam^Advfum ’ûftitutum hæc tria requ iru n tur.

Hanementem autorisfuiffeconfirmaboex Locis Theologicis, quosiam inmanibushabemus. Multi habentin ore verba Philippi, fed partim candide amp;nbsp;dextrèincelleAa

Tertio docet in furntione non effenudaSymbola, aut tantùnr fignaIbcietatis in Ecclcfia, quia exprelsè nominat hanc aftio-nern,communicationem corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti,qux com pledicurapplicjitionem beneficiorum Chrifti, Sc conlóciatio-« 3

nem ciimipdus corpore,amp;cfficaciain his, qui fumuntfide-^^’'^ | Filins Dei vere amp;nbsp;fubftantialicer adeft. [Ser«4f4 tamenvirius'}»^ ■ naturitproprietate, dradetinon propter pattern, fed propter hominon}*?' ; plicatlefc amp;nbsp;fua beneficia communicatione corporis amp;nbsp;lang*'}' S nis fui, amp;nbsp;vult noscredere , quod verè fua morte merueritnoW' Ij

Remißionem peccatorum amp;nbsp;iiiftitiam, amp;refu(citatusviuat, amp;nbsp;nos dia membra faciat, amp;nbsp;ve rè velit in nobis elle effieax, d-cut Hilarius inquit:Hxc dimta amp;haurta faciunt, vt Chriftus in nobis fit, amp;nbsp;nos in Chrifto, Johann, d.

ruit. t. Confociationemcumipliusfanftifsimo corpore, j.Ë^' ficaciam. Neque verb ego finxi hanc phrafitr, fed extat in 4. Tonio operum Philippi in Formulaconcordiæ, vbiinquit Philippus, IK* nxumamp;Synodum Niexnam compleftihxc tria: Applicationem beneficiorum Chriftiad credentes, dtconfociationem cumipfi“* corpore,amp; efficaciam in bis,qui fide fumunt. Hxcnon funt ex meo effufacerebro.fedeftdoftrina,quam omnes fideles approbaruntgt; Si quis autem vult contraria extruere fine verbo Dei, fit ipfe archi-teüus,fèdnonhabeat mefabrum. Videtisigitur,qualisfitcalU“ mniadicere,quód fingamus nuda figna.

.Quarto affirmât Paulus hanc K9ivana.r fieri SOLA FlUii sjuialoquiturdexo/Farietjqua fumusvnumcorpus, amp;nbsp;cohere' musvni capiti Chrifto. Certum cft autem incredulosièu infidc-les noneffe membra huiuscorporis (fiuefinthypocritx,fiueE-picurxi. Noneftmediuminterfidemamp;incredulitatem.) SieCy* rillusin defenfione Anathematifini vndecimiinquit: Num«-i(aTrtiip!t,yï(tf (Capernaiticam manducationem, fiue craflam. hm fubtilem) noftrumboc Sacramentumpronuntias? (Nonopus cft te quxrere : An corpus Chrifti defcendat in tuum ventrem:

Et irreligiöse ad crafias cogirationes vrges eorHm,quicrelt;fide-runt,mentC5,8i attentas huma

nis cogitationibus tranare, Mementote hanc quartam qux(blapüraamp;inexquifîtafi- conclufionem contra camales dcaccipiuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imagmationes, qualesolimfue

runtCapernaitarum,lt;Scfuntjl-lorum ,qui difputant : ' Vtrum corpus Chrifti defcendat in ventrem, amp;conteratur dentibus. nbsp;nbsp;Quid eftindignius,quàmaudire has voces in Ecclefia ? Ac ne putetis me odio cuiufquam hxc hngere, dicam quod res eft atque veritas. Anno 57.inconuentH VVormaeienfiquidam aufus eft proponerehanc Quxftionera: V-trum corpus Chrifti deftendat in ventrem/ O rem indignam Ecclefia'. Tunc autem locus effet his quxftionibus,fitu, more Caper naitarum,fingeres fieri carnalem raanducationemCorporis Chri-ftüncecnar

Quinth, Quod a folis fidelibus percipiaturcorpus Chrifti,hze Verba Pauli fans dedaranttNon poteftis poculum Domini bibe-regt;amp;poculum Dxmoniorum:

Non poteftis menfx Domini Non eft medium inter fidem participes effe, amp;nbsp;menfx Dx- *incredulitatem. QuiaChn-moniorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftusdicit:Qui credident.faluu«

ent, qui non credident, conde-mnabitur. Imoiamcondemnatus eft. Quiautemeftcondemna-tus.certénon eft particeps corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti. Neceffe *11 teadhærerevel Deo velDiabolo. Nullum eft medium. Sinon adhères Deo per fidem,es membrum Sathana:.

In eandem (èntétiam (cribit Ambrofius lib. lo. Epift. Sa.Cum Judas panem à Chriftoaccepiflèt,immifit(è in coreius Diabolus (nondicitcorpus Chrifti) quafi poflefsionem fiiam vendicans, quafiportionis (üxiusretinés, Paulusdicit de indigné man quafidicens: Konefttuusifte, ducantibus. Qui indigné man-

ducat, fit reus, no dieit,fit parti* ceps corporis Chrifti, amp;nbsp;mandu cat fibi,non corpus Chrifii, fed judicium, non difcernens corpus Chrifti,fcilicet à profano ci-bo.Et Auguftinus inquit trafta-

cepit, à me pecuniam, tecum tu inlohan. 59. lu Jas accepit bibit,amp;mihi tuum finguinem panem Domini, non panemD« vendit. minum.

Poftremo h«Pauli concio admonet leftorcm de prxcipuii I .finibus Cœnx Dominicx,quorum primus elt,vnio cum Chrifto perfidem. Secundus, Vniocummembris Ecdefixperdildio-nem. Nam accedences adCce- Hacc phrafis defiunta ed ^^ nam, amp;con(blationemqux- loLcap. 17. OrotePater.vtiU* rentes credant, fe hoe pignore jn nobis fintvnum, feiheetp«' eSfirmari, quod verc fint mem fidem, amp;nbsp;interfe fint vnump^J b bra Chrifti, amp;nbsp;fciant ft facere .charicatem.

fœdusdiledionis cumveraEcclefia.ficutPaulusinquit; VnU* panis,vnumcorpus,multifiimus. Hac fimplicißima dedatJ'

tione, quxfinc Sophiftica ex concionePauli fumitur, contenu fimus,reiedis ac répudiais Ceometricis fpcculationi-bus,qux tantum reddunt men tes prophanas, nó alunt fidem auttimoremDei.

Audiuiftis ftx Concluüo«^ 1 bona fide amp;nbsp;confeientia coram | Deo amp;nbsp;Eedefia extruftas exVff • bis Pauli,adquarumcopiofi®' j

rem expucauonem onero gt;«’ ijs, qui funt dociles, «3c difts»® cauffa meinterrogabunt. Na*® cumaliis rixatoribus nihil mihisritcommertij.nilicogat meelt' tremanecefsitascumeis dimicare. Credo hxc videri quibufdaij tnaiorianimiimpetudiftaefle, quàm debebat fieri. Sedlihoce» i peccatum,fateor mepeccalTe. Peto autem abillis,fi Diis placet,nj’' t giftrisModeftix,vtprius ingentemtrabemexfuiseximantocu«' de pofteafeftucamparuamexmea. Nonpoflum res tantas fngtat)

Adrtctrdationem mei] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loquitur de Rccordatlone fideli,non de hypocritica.Non «nim vult tantum hiftorix memoriam confêruari, fed vult vt hac beneficia invfiiSacramenti nobisfideapplicemus.

Optima argumentafunt.qux ex ipfis fontibus immediate hau-riuntur,necprocul accerfuntur aliunde. Dicit autem Chriftus de calice : Hic calix eft nouum Teßamentum. Et Paulus inquit : Hoc hciteadmeirecordationem. Ex his verbis breuibus, fedvaldefi-gniheantibus redifsimè fumitur confequentiailia,quodumravla. corporis amp;nbsp;fanguinis Chrißi, non aliter quàm fide accipiatur, fiue folafide.quodidemeß.Etenina nouum Teßamentumeß promif-fio gratixipromifsio autem gratiæ poflulat fidem. Ergo quo inflru.. mentoaccipiturnouumTefiamêtum.eodemamp;nonalioaccipitur Chrifti{orpus:Quiaeadem efl ratio vtriufque partis in Sacramento, quod ad fumtionem attinet. Non enim aliter cibus manduca-tur, aliter potus bibitur,fed quo bibitur inßrumento, eodem man dneatur. Deinde verba: Hoc facile ad mei Recordationem.non lo-quunturdehiftoricafide tantùm,lèudenotitiapafsionisamp;refur-reâionis , feddeapplicatione,qua applicat fibiquifquebénéficia, qua: Chriftus meruit fua morte amp;refurreftione,

Miniftcrium] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,perhanc aftionera.

Naturaliparticipatione] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc multi prxpofterè intel ligunt contra mentem amp;nbsp;fen-t«ntiamCyrilli.Siquis autem habet Cyrillum,Iegattotam expli-cationem cap.15.lbi inueniet expreflas citationes diftorum lohan. tf amp;Pauli, i.Corinth. 10. amp;nbsp;5. Ex his diftis extruitur fententia Cy-rilli,qua: non debet inieUigi contra Scripturara, fed iuxta Scriptu-ram. Quemadmodum enim bonus Architeftus noninfleftit nor-raaniadlapidem,fedaccommodatlapidemadnormam: Ita intel-ligamus CyriUum iuxta Scripturara, quamcitat,amp;nonaffinga-naus ei noftras imaginationcs.

Cum Cyrillus enarrans xv. caput Iohannis citet dida Scri-ptur«de capice amp;membris, amp;de viteacpalmitibusjquxextant J. Corinth,^. amp;nbsp;lo. Item lohan. 6. amp;nbsp;ij. facile ex horum locorum

dextra collatione amp;nbsp;interpretatione, fententia CyriilixliimJrt poteft. Loquiturenim decopulatione [_H£cesiilla naturalii p»*' (ipatia^ quainferimur corpori Chrifti, feu maflae afTumtS' S*{ tamenjVt nulla fiat naturarum commixtio.Noftra enim amp;nbsp;ebn fti coniundio non mifeet perfonas,vt ait Cyprianiis in fermom deCœnaDomini.Porrodehaepropofitione: CHRISTI'S H^-

JUTAT IN NOBIS,illaNa-zianzeni fententia teneatun y^Tomêi ^t^^{ ^if TMe y^filajt, » )iÿ,TCt TO tfeuvifjiifliv , cOJ^A f^TA tS roilJLiroy. Id eft. Habitat in nobis , non ftcundum apparen-tem natiiram,id eft, fecundum carnem,ftd ftcundum inuift-bilem,ideft,nATÀKiyov. Vide Nazianzenum, Epiftolaprio-readCledonium.

Aoj/^K Filius Dei habitât!® fuo corpore vel templo,vtipl* loquitur.Iohab. 2. ffaip.Ariuiii tefte Paulo,Coloffi 2. id eft. P®*' Ibnaliteramp;infeparabiliterlta'^ fiotyi^ Sc caro fint vna perfon®’ amp;nbsp;Aoj,«^ nunquam dilcedati came alTumta, ne in ipfaq“f' 1 dem morte; Idem KQylt;S^ babi' tatinfingulis fanftis perfiti^-' gt;nbsp;tefte Paulo Eph. 3.Habitat Cbr’'

ftus in cordibusveftris, (in interiorebomine) perfidem. Nampff lentia tï ÀÔ^v in fandis non eft perfonalis, qualis przfentiaefti^ çame alTumta,de qua dieit Iohannes, Verbum carofaftumeftJ®®' dicat aliquis; Si AÓ^.®- habitât in nobis tantum per fideminb®' mine interiore (Sic enim loquitur Paulus,cuius fèrmonem,Vtçf'' do.tutöpofTumus imitari.) Quomodo poflumus efleparticipé* corporis defanguinis Chrifti ? Relpondeo: Per infertionera-Siel'! enim palmesinferiturviti.itaamp;membrumcorporiChrifti, q“”* tarnen intelligendum eft dextrè amp;nbsp;candidè, non de confufione®®' mixtionefubftantiali.Nam AÓj.^'habitansinfiiocorporcnio“® fingulari,amp; habitans in fanftis,efficit illam mirandam coniunfti®' nem, quam vocat Cyrillus naturalem participationem,qu« «^*f* difsimanoftricopulatiocum Chrifto. Qux enim vni tertio cob*' rentjnterfèfe coherent. AÓ^z^-habitatinfiia mafta feu tempi”; Ä in nobishabitatcredentibu-s. Ergo copula: nos non tantum'P Äoyu, verum etiam natura fuæalTumtae.

U-, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lib. S. deTrinitate.

Hilarius ait], nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ j^,,^^. ^^^^^^ nbsp;nbsp;^„^g^e

Egoputabamibilohannemloquide manducationeSpirituali,amp; tudetorqueshoccapucadperegrinamfèntentiâdeCœna Domini? 0,magnum amp;nbsp;ingensdeliftum'.quod no poteft expiari, ne in tauro quidéPhalaridis.OmnesfanaiPatresGrïciamp;Latiniintellexerunt nocca.tf.Ioh.de cœnaDomini.Concra.Tamencœna Domini tune »ondufuitinftituta? Quad verb pofsitexigui temporis interuallû •liquid mutare in re tâta. Nónne agnus Pafchalis occifus eft ab origine Mundi,amp; tarnen poft annos 4000. raortuus eft? Certifsimuni «ftChriftumloh. S.Ioquidere Sacramenti. Quoties enim repetit lïsc verba: Qui bibit fanguiné meum:Quiedit carnem meam,amp;c. Deinde in codemcapite exprefsè amp;nbsp;perfpicuè fine vUa obfeuritata teiiciturirOpw-wsifÄ^/i'Ä, duobus argumentis. Primumfumiturab inutili, Caronon prodeftquicquam,ideft,carnalis imaginatio de carnaliinanducatione.Secundum abimpofsibili. SividebitisFili-um hominis afcendentem , vbieratprius. Ideft, Ego collocabo meum corpus ibi, vbi tui dentes amp;nbsp;tuus venter non poterunt me-nm corpus attingere,aut morfu arrodere.

Die mihi : Eft ne Cbriftus in Iuda?Non. Sed Diabolus eft in luda. Quomodo enim poflet Cbriftus effe inproditore,inhofte? Idemde omnibus incredulis dici poteft, fiuc fint hypocrite,fine E-picurei. Ergo Cbriftus eft in nobis perfidem. Hoc eft illud gluten, quod accenditur à Spiritu fanfto, amp;nbsp;per Spiritum fanäum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

jjj^jj.jf-| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Increduli fiue indigni non

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuntparticipes,fed rei[IhecfuHt 1‘lt;tuü non met verba] corporis amp;nbsp;fan guinis Chrifti,quia non differ-« nunthuncfacrumcibumaprophano,nec adferuntfidemamp;ti-morem Dei,nec ftatuunt,hunc cibum inftitutum efle, vt coniun gat nos cum Chrifto,vera amp;nbsp;viuifica confociatione.

Sic Auguftinus tradatu^p. in lohan. inquit: Uli manduca-bantpanem Dominum :111e [bd^îj panem Domini contra Do-minum.IUi vitam/iUe poenam^id eü i«(/tri«z»].EtProfper fentent. y. 2 '

JljP-Efcam vitae accipit, amp;nbsp;poculum vitæ bibit, qui in Chrifto in» net, amp;cuius Chriftus habita- Sic argumentantur aliqui. tor eft. Nam qui ditcordat à Paulus dicit i. Corinth, i. ü‘ Chrifto.neccamem eins man- Euangelio: Nosfurausodorbo-

nu#, alijs vit^ad vitam,aliismof tis ad mortem, Refpondeo.Eu-angelium eftpotentiaDeiadfi’ lutem. Cui ? Omni. Cui oranü Credanti. Ita credenti Euang«' lium eft bonus odor vit» advi' tam.Sic Cœna Dominieft tibi credenti cibus vitæ, amp;potu$vitrlt; Sicut Euangelium eft luda: amp;nbsp;omnibus hypocritis odor mortis ad mortem. Quianon accipiunt Euangeliumfide (Hacceftenim caufareatus amp;nbsp;pœnæ, quia non accipiunt Euangelium fide.quh magis amant tenebras quàmlucé.) Sic cœna Domini eft odor mortis ad mortem, amp;nbsp;Facit hominem reum corporis amp;nbsp;(anguinis Do* mini,non propter perceptionera, quae non cadit in hoc genusho* minura, fed propter contemtum amp;nbsp;contumeliam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Iudicium] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffgnificat prenant .

phran Hebraica , Sic accipituf loh, ^.Multi refurgent ad iudicium, id eft, ad pœnam. loha. j Noo veniet in iudicium,id eft, mortem non videbit. Quid autem magi* eftdißimilecorpori Chrifti viuifico, quàmpœnaà mors sterna!

M«ft«] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CoIIatioßgnorum iras Dei.

Sudans in horto] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bernhardus ftrmone tertio

Agnofee homo, quam grauia fint vulnera, pro quibiis neceflé eft Dominum Chriftum vulnerari.Si non eflent hxc ad mortem amp;quidem ad mortem {èmpitcrnam,nunquamproeorumreme' dio Dei Filius moreretur.

Hue 'vj^ueperuenit in expUcatione Locorum Theologico^^ fumD. HiHorinuc Strigeliui, Lip ft £ die vu. Februa.MU» Chrifii) M. D. L x v 11. Cum ^uidem duabus leHionibuc de-incepsabßluerecon/iituißet i quaadexplicandumreHquaerat ' in textu Pbilippico de Coma Domini. Sed quorundam arti-bus impeditas ,faHo bic fine quieuit: Nèc diu poPi, inßdias ^af.[iv^•a.S'^M^avmctuef^^, Ambergam ß contuUt : 'vbipaucis ntenßbus hoßes commoratua, bonorßea votatione accer/ïtui tS inßboiam Heideibergenßm : In qua cum in annum alte, rum docuißet, diexxvi. menßs lunq. Anno Cbrißi if óp ^ cun» pMcu diebue aduerß valetudinelaboraßet ,^eoipßdiepble-botomiavfûseßt-,Domino noßroleßcbrißaardenttbut pre-frbutanimam commendans , placidißimeintermanue coniu-^ü^ amicorume'xßirauit: Poßquam vixißet annos x 11 n j.

menßs v i.Docuißetinpracipuis GermaniaAcademiis, inter mirandosfor tuna caßtSy annos am-pliùs vinginti tres.

SVNT CARNALES IMAGL nationes,de manducatione corporis Chrifti orali, amp;præfentiaad locum panis,

.Eftautem proprictas effcntialis corporis humant c^f cumfcribi loco. Quia corpus intelligi fine loögt; nonpoteft,vraie Auguft. Epiftola 57. ad Dardan-' Spacialocorumtollecorporibus,nufquameru'^^' amp;quia nufquam,nec crunt.

Ergo ponens vbiquitatem,aut multubitatem corporis, negat eius naturam amp;nbsp;veritatem.

Maiorem proboiquia proprictatibus, quibus naturk difcernuntur,confufis, ipfæ naturæ confunduntUJ .aut tolluntur.

Ergo propter vnionem perfonalem caro Chrifti eft vbiquf» au tin multi s locis fimul.

InSymboloChAlcedonenß dicitur. Prefitemur vnum ^eundeHiRfi^ Cbrißum Filium amp;nbsp;Dominum vn^enitum, in duabus njturü,inconfui'hlt;^ mutabiliter,indiuise,inßparabiliter,haud(]uaquam naturarum diffetnti' am mione toUenfe} ßdproprietatempotiusvtriu/que natura conferuM«' Thetdoretus oratione 6. de curationegracarum affectionum. Alfumtio cnf' uüfiaturMnonconfundit,fidvtraquenaturaßncera permanfit. Ful^i^' titis de Incarnat. In Chrifie Dei vnigenito Filio,perfinam non diuidunt pfgt;' pria naturarum, nequevnitasperfonapotelf vtriufque natura propria co»' fandere vel au ferre, quia perfinalû vnitoc in eo diuißonem non recipit, â r* triufque natura veritas inconfufaperßßit.

^ Chriftus poftrefurreótionemhabuit corpus glorificatuffl-Ergo corpus Chrifti propterglorificationem eft vbique,autU' mulinmultis locis.

Chrißturefafeitatuscamifua immortalitatemdeJit,naturam nonab-ßnlit. Habet i^itur cornue Chrißi glonficatum quant priât habuit circum-fififtionem.vtverißitne dixit Theedoretus Dialogo fécundo,pag, j^,Plur4 fiilitnenia dehaeßntentiaquarein meu ÜTrep-r.Coleß.^.

ISi corpus Chrifti non eft vbique,aut Cmulin multis Iocis,(c-quitur folutio vnionis hypoftaticx.

No» dittidimus vntonemjCam quafunt naturarum propria cenßderamut, w oir Theodore tus in dialog. 3. Hue etiarnpertinet Sjmbolum Chalcedonen fi)amp;diltum Fulgentg füpra citatum.

Quicunque ponit vbiquitatem, aut multubitatem corporis Chrifthnegat articulum de afeenfione Chrifti in cælum.

Defenforcscarnalium imagina tionum de manduca-tione corporis Chrifti, ponuntaut vbiquitatem, aut multubitatem.

Maiorem probo: quia Afeenfio humanæ naturæeft localis, vt no folùm dida Scripturæ,fcd ctiam piæ vetu-ftatisfententiæ teftantur.Diâa Scripturæ quære in borour, cap.j.Coloff.Sententiæpiævetuftatiscxmultishaîfunt. Tertull.dcTrinit. Non ibi ante homofuit,fedilluca-fccndit,vbinon fuit. Defeenditautem Dei verbum, quodibi fuit. Cyprian, in expofitione Symb. Apofto. Afcendit ergo ad ca:los, non vbi verbum Deus antea nonfucrat,quippc qui erat femper in cælis, amp;nbsp;manebat inPatre.Sed vbi verbum caro fadum antea non fedebat. Athanaftus in difputatione contra Atrium ; Eiuseftire

amp;veniré,quialiquibuslocorum terminis circumfcribi' [ iur,amp;eum in quo crat locum defcrens,ad eum vbi non ■ crat,veniebat. Cæterùm verbi diuinitas vniucrfa im* plens,nullis locorum terminis feparatur, ficut nihileft vnde difcedat,ita nihil eft,quó veniat. Fulgentius lib' 5. ad Thrafymach.Idematque infeparabilisChriftusft' cundumtotum hominem,quem acccpit,terram locali-tcr deferens ad cxlum afcendit. Vigilius lib. 4. Caro Chrifti,quando in terra fuif, nÓ erat v tiq; in cælo,amp; n^c quia in cælis eft, non eft vtique in terra,amp; in tantum non eft,vtfecundum ipfum, Chriftum fperemus venturum decxlo,qucm fecundum verbum nobifcum effe credi-mus in terra. Hæc eft fides amp;nbsp;Confeftio cathol ica, quai” Apoftoli tradidcrunt, martyres corroborauerunt, SÖ* j deles nunc vfque euftodiunt.

, ^ Ephef 4. Idem eft qui afcendit amp;nbsp;diftendit. Seddefcendi' Â/xiTaÊalaMd eft,fine loei m utatione.

Theodoretmenarrantcaput^-aii Ephef.ßc inquit: Kon alius def«»^’'' fed Vtpaucis dicam-.aliter dufiendit- amp;nbsp;aliter afcendit. Cumenimdefee»V ft incorpereus,afcendit cum corpore.Defeenfûsautem no fonificat aH^n^. à loco in locum tranftionem, fddocetdißienfitionem magnitudinû! Q^'gt;* eùin ejfet altifimus, fe adeo abieeerit, amp;nbsp;tant am humilitatemfuflin^ Et Fulgentius de incarnatione: Chrifus,qui elifuperemnia Deus,viden(‘^ eum dtfiipulis,carne de ealo venturta afiendtt,qui nec déferait caluni,cii'^'’‘ terra carnemaecepit.ée enme confeendensincalum ,/ûos in terradiui»'’^ te non déferait.

Ati^afiimu fermone 60. de verbis Domini. Semper quidem diuinit4tt i t-^ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iifium eü ,fed niß corporaliter abiret à nobit ,/emper dut cerput camahter

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videremuSyfir nunquant Ipiritualiter crederemus, ^ Pulgent. adThraßmundum.lib.i. Quomodo afiendit incalumjnifi |. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia localis amp;nbsp;veras eÙ homo? Autquomodo adeltfideUbas fais, nißquiai.

^ littVilitts fecundum humanitatem faam reeeßit à nobis, ßeundum dtai~ Matern faam ait nobis-. Ecce ego vobißum (um. si nobißeum ell, quornoda M,vent et dies.qaando defiderabitis vnum diem Filq hominis,amp; non videbi^ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rij?Sei(jnobifcumell,amp;non ellnobifcum: quia quosreliqutt,amp; à quibus

0 veteßitbamanitate faa, non reliquitaut defiraitdiainitate fua. Per forma ilt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Dei,qua non recedit à nobis, in terrisprafins ell nobis : performamßr^

rt «lt;j quaabflalit nobis in calum, abßns ell nobis-.tamen amp;nbsp;prafens amp;nbsp;abßnt Iifßvnusidemq^ell nobis, amp;c.

Chriftus fèdet ad dextram Dei (êcundum vtramque naturam» Ergo Chriftus (ècundum vtramque eft vbique.

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONDEO.

(i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^«»ior enimnon ell complete vniuerfalls. Quidquidellad dextram Dei,ell f 1 ^bique,fjamchrißasßcundumvtramque naturamfedetad dextram, fer.»

(.\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TERTIA CAFSA.

uam in pbyficam. Alij enim fingunt/ziTmag, a lij Identiek prcdicationcm,alij ponunt fignata cum fignis in codera locojamp;eundë motu attribuant fignatis que habet figna. lam verb conftat, Vnionem Sacramentalemcflcrelati-uam,id cft,talera,in qua figno tribuitur fignati nomcj^ fimulfuo vtrumq; modo credentibus exhibetur. Vt aa-tem intelligatur,quid fit vnio Sacramentalis, hocexeffl plo vtar : Cuicunque légitima clcctione traditur fee-ptrum, eidem fimul traditur regnum, fed vtrumq; f«® modo. Sceptrum traditur régi in manus. Regnum veto no includitur fccptrolocaliter,fed fuo modo träsfertu*^ adRegem. ItafpiritualesresnontantùmpingunfUtSa' cramentis,fedetiam fimul exhibentur omnibus, qui^' gnis iuxta inftitutionemvtuntur, tamcertö, quàmvi-dentamp;fentiuntfefymbolorumfieriparticipes. QH?W hæc formula: Cum panedaturcorpusChrifti,fieacci-pienda cft, quod panisnon vertatur in corpusChriftij ncque corpus Domini localiter includatur in pane, vw lateat in pane,amp;quöd mandueatio,quç fit ore corpon5gt; pani propriècompetat, corpori veto Domini non ni“ ob Sacramentalcm vnionem tribuatur. Ethuic Sactâgt; mento nihil ex opere operato afiignetur. Hanc fenten-riam confirmât Auguftinus fermonefecundo de verbiß Apoftoli: Tune corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti crit vita yni-cuique, fi, quod in Sacramento vifibiliterfumitur,in*’ pfa veritatefpiritualitermanducetur amp;nbsp;bibatur.

Carnalisimaginatiode manducationc corporis Do* mini,aduerfaturinterpretationi Chriftiamp;PanH'

Minoris probatio. Chriftus Iohannis vi-duobusar-gunientisvtitur,reijcienscarnalem imaginationem de inâducationcMefliæ: quorum vnumabinutiliducitur, alterum ab impoffibili, non philofophico, fedTheolo-gico.Caro,inquit, non prodeftquicquam: Spirituseft lt;lui viuificat. Significatautem hoc loco carnis appella-^io,noncarnemChrifti,quæeftviuifica,amp; quia meruit nobisvitam,amp;quia A^j-^viuificanti vnitaeft.-Sed carna-lesimaginationes de manducationc Meffiæ. Item : Hoc VosofFendit? Quidfiigitur videritisFiliumhominisa-feendentemeóvbi erat prins ? Hæc verba Athanafiusin condone ; Qiiicunque dixerit verbum, amp;c. fic enarrat: (^ot hominibus corpus cius fufFeciflet ad cibum, vt v-niuerfimundialimonia fieret? Scd propterea afeenfio-nisfuæ in cælum mentionem fecit,ut cos à corporali in-tdleélu abftraheret, ac deinde carnem fuam,dequalo. cutuserat, cibum èfupernis cæleftemamp;fpiritualcm ali-moniam amp;nbsp;ab ipfo donandam intelligerent. Qiiod c-nimlocutus fum uobisjnquit. Spiritus eft amp;nbsp;uit a : quod perindecftacfidiccret:Corpusmeum,quod oftenditur ^datur pro mundo,in cibum dabitur,ut fpiritualitcr u-n^cuiq5 tribuatur,amp; fiat fingulistutamcn,praeferuatió-que ad refurredionem uita æternæ.

li Caput d. Iohannis non concionatur deeoena Domini. Ergo intempeftiuè accomodatur ad facramentalcm mandu-cationem,

Primamomnes Gracia Latini intettexerunfeoncianemhutuf capita dt canaDomint. Aevteaterosbreuitatis cau/aomittam, Augaßinuslib.^. dt (enfen/u Euan^elißarumßc inquit : lahannes de corpore amp;fana mue Domi-

iJî DS Ma ND VGA T IONS ni hic nihil dixit, (idtü,inßitutioitefn mj/flerÿ nmrecenfit ) fidfl^»^^. bi multi) vberius bine Dominum loeatum effe te/îatur. Deindecertu’O'j Chrißum de reSacramentali Iohannis 6. loeutum effe, videlicet de estrik ° fanguinefuo. Nec veto naturam amp;nbsp;exhibitienem returnßiritualiutn.vfnf norum aceeßio, velquacunque caufa mu tare poteH. Poßpemb .qua ClUr lehan. 6. deßruxitiCa nequaquam in cana inßitutione mßaurauit»

^ Panis vocatur corpus Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Ergo nullainterpretatioperfpicuisverbisChriftiadden^^®

SicutcaUxelinouum teßamentum:itapanü eUcorpus Chrißi- ^^.^^ temcaltxßgnum incurrent inocules, feu teßimonium amp;nbsp;pignut exhi^ nouapromißionif, quapoUicetur non terram Canaan ,fedßirituaH^)^'^^^ fiia ,atque aterna bona credent thus. Ergo pants eH corpus Chrißi, id i^gt; ^ external vißbilis,quateßaturcredentibusapplicaribeneficia Chriß*’ cenßeiari eo/dem cum corpore Domini tanquam membra,é- Chrißnquot;^^ i ejficacem eße. Eadem ellfintentia verborum Pauli i. Corinth.io. Pund r, | fiangimus,elï\gt;iou'oviA corporis Chrißi-- Calixcuibenidicimus, ^^*’'’^ fanguinis chrifli. Vtiturenim Spiritusfanelus hts organis ad exc^ ^fouendam fidem,quafi)la noscalefiium bonorum confirtesfacitgt;

Primum quódque veriffimum eft , adultcr*‘’’'jj quodcunque pofterius,vt præclarèTertul. io^

Eftautem camalisimaginatiodemanducation^ ■ porisChriftiprorfus ignota Græcis amp;nbsp;Lano*?^4 ptoribus, qui uixcrunt ante initia regni PoD^* ' Ergo carnalisimaginatio cftadultcrina.

Minoris confirmatio: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aj,

Scucriflimcpræcipitur: Fugite idola. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ji

o R A L 14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;183

* Minorera probo : Si veraeft corporalis præfentia in pane,neceflariófequituradoratioChrifti,alligataadlo-tum panis. At hanc efle idololatricam, nihil dubium «ft. Ergo illa præfentia corporalis in pane, eft inane com inentum,ftabiliens præcipuum idolum in regno Ponti-ficio.

Defcnforesamp; patroni camalis imaginationis,dc qua fæpè didumeft, déformant fratres calumniis,amp; fitiunt eorura fanguinem^

Primumenira vociferantur: Fratres, quosipfi Sacra-mentarios nominant,tantùmniti Philofophicis argu-iuentis,quæ partira fumanturab impoflibili,partira ab abfurdo, non quidem Theologico,fed Philofophico tantum. Hanc veró calumniara euidentifllmè réfutant fcripta piorum amp;nbsp;dodorfi virorum. Ergo tales cla-matoresaut ignorantes aut fcientes mcntiuntur;Igno-tantes,fi non legerunt alterius partis fcripta ; fcientes, fi legerunt. Qiiantum autemmali fit,tümraafFedatai-gnorantia, quæ temerè amp;nbsp;impudenter aliquid affirmât, turn in voluntario,quis non videt? Deinde quód fitiant fraternum fanguincm, amp;nbsp;martyrum rogos vel ftruant velinflamment, declarantipfo faâo:quia innocentes homines indiâa caufa, perpetuis prsiudieijs conde-

184- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®® Mandvcationb innant,amp; tyrannis hoc prétextatruddandosobijcii*“’*'

Athanafius in Epiftola ad Epifcopos Afncanosiö' quit : Quis cum eis conuenire pofllt, qui ne feeuw^'' dem conueniunt. Qualis autem fit confenfus io^^ Theologos,manducarionem corporis oralem ftât“^' tes,resipfametacenteloquitur. Alius enim proamp;gt;’^^' mentofuæopinionis ponit commétum de vbiquit^t^ amp;nbsp;affirmât vbiquitate ruete totum ædificium rucre-' us vrgct To piiTodn verbis cœnæ,contra interpretation^J” Chrifti amp;Pauli,amp;cötra atticulos prçcipuos in Sy»*’® Apoftolico. Quids reuocationê Berengarij pro feffionehominibusobtrudunt.Deniq;Theologi,lt;l^*^''’ teram pattern accufant amp;nbsp;condemnant,non magisi”*® fecongruunt,quàmhorologiaautCadmcifratres.V2gt;'’| eftigiturgloriatiodcconfenfu, prxfertimcum ipß^J^ antur,non pofte cum altera parte agi, nifi priùs fatWigt;'' ter focios concordia.

Fugiens luccm malæ caufæ patronus eft. Defenfores carnalisimaginationisdc manducatiö»* corporis Chrifti, fugiunt lucem legitims coggt;^'. tionis, quæ non poteft fieri fine colloquio amp;quot;quot;' putationc.

cinio non bona peior erit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hæ caufæ fatis graues amp;nbsp;iuftæ funt,cur reijcienda“ carnalisimaginatio de manducatione corporis Cbr® | de quibus indicium omnibuspijs amp;nbsp;candide iudicao'*' buspermitto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

o K A £ lè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185

[ ^ESPONSIO AD ARGUMENTA POPTLA-f^tif^ua ab ^'s affertfntur, qui oralem corporis Chrißi

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manducationemßatuunt: Id^propriè (^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fifie/^»raloquendo.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non eft quxrenda J'^vojain didis cxleftibus gt;nbsp;nifi ro p «Tor in-

p ^ofHTovin verbis cœnxnon pugnat cum articulo fidei. j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hrgo non elt qusrenda Stront, in verbis cœnx.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N'^o Minorem:quiainterpretaüo literalis jcontra fttr’arfacramentakt

1' • pM’iMt cum duobas pracipuis articulé inSym bolo,quorum alter e^ doUrina Jl deditiibut in chriflonaturis, amp;nbsp;earum proprietatibus : Alter aJJeuerati» .0* ?^l^icuadelocaliafienfione cbrißi in cAuWivt fupra in caußs buulenti j, ^»»infiratumeU,

J Quandocunque Prophetx amp;nbsp;Apoftoli eadem de ijfdem di-.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cunt,verba, ficut (bnantjintelligendafunt.

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tres Euangeliftx amp;nbsp;Paulus eifdem verbis defcribunt ccenam

Aimamem primum reßondeoper inflantiam: Tot a Seriptura tribuit ^Kpiirf«bumani corporis^vtverbicaufa, aures,oculos,manus,nares,pe^ ^^^•ireoKc tarnen ita to fmïrvrgendum eU,vt pugnet cum di£lo,quod docet lti ^i^nteffej^ififualem effentiam-.lohann, 4- Deus eSl Spiritus ,ideSl,ßiri-j* fi*‘gt;lbej[entta,nonmolesexcaliautelementorummateria conßata. Deinde j, eppomiMaioriduasrégulas interpretationis : mam Hilary: Verbafuntin-tedigenda de fubieHa materia. Alteram Cyrilli: ïntentio potiusßecianda^ •, quam vrgtnda verba contra dicentis mentem. Inflituit autemTtliusDei 5quot; 1 Sacramentumiinquiens,Accipite,manducate,hoc eß corpus meum^circ. Er~ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gofacramentaliter locuttis esl, nee condere voluit nouum articulumfidei,fei

ill promißwnemEuangelijnouorituconfirmare. t^otaeßautempbrafis facra-j, 1 nbsp;nbsp;nbsp;wentaUsdecircumcifione. Gen. 17. amp;Rom,4. eir dePafchate, Exodi 12. In..

p tedigantur ergoverbaccenaiuxta phraßn Cacramentalem,hoceß,deeaßn* tentia,dequaloquuntur,

Si in cœnanîhil datur nWpanis, fequiturpanem pronoöj traditum effe^ de quo dicitur.'Hoceft corpus nieuni,qu provobisdatur.

Sedpanisnonellpronobisdatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Bac argumenta nullam gignunt conclußonem,de qua homines ßj inW difeeptent. Omnes enimfatentur,ingens dißrimen eße hum mjfflica i«f^gt; f^cibi at potus qui nutrit corpora. Nammjflica coena inßttutaeSl,vtci^‘ iungat nos cum C hr iß o,ver a amp;nbsp;viuifica conficiatione. Quis autem farm n»^ tis vnquam dixit in ceena dißribui nudaßmbola, aut tantum fana fiente fis cum Ecdeßai Quare cum hxc duo argumenta non pertineant adfeef^ nntrouerßa. relinquantur qs,qui pueriles declamatiunculas de rebus in^ nè dubqs ßeriberefilent,

A didisPatrum. Irenæuslib. 4..ffeinquic: PanispercipiensVö' cationem DeiJam non communis panis eft, fed Euchati-ftiacxduabus rebus conftans, terrena amp;cxlerti,

VtPaulusinquit: Panis quemfrangimuseüHcivailoccorporis : ItareS^ dicit Irenaus, Eucharißiam conßare exduabus rebus.terrenaamp;caleßi-1^^* tgiturpugnat hoc Irenal diel um cum verafient ent ia, fied eandem potius eiO’ firmat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliud.

Irenatu Hb.j. Quornodo carnem negant capacem effe donatio-nis De},quxeft vita sterna, qu« Gnguinc amp;nbsp;corpore Chri-ftiniitritur, amp;efl: membrumeius, ficutamp; Apoftolusaitad Ephefios.-Qiioniam membra Turnus corporis eius,de earn* eius,amp; de oßibus eins? amp;e.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o R A t î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îgy

l wttritttr, Sed(ogt;tficii(tio cum corpore ebriflifitfiUßtle. Vroo eodetti modo fimiiiparticipescorporis amp;fimguinit Chrtfli,vtpracUredtxit Tertull. tn

* 1 üb.deRe/umâ.Cdmù-.Hiepanisincau/am vitaappetendiuamp; deuoranâM-' • Militu, (^ raminandiu itttedeclu,amp;fide digerendta.

AugußinnsitfEpi^. ni. Placuit Spiritui(anfto ,vt inbonoret» 1* tinti Sacramentijn os Chriftiani prias dominicum corpus invitée, qu'ara exteri cibi.

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U^ndacatio, gut fit ore corporis, pant proprie competit, corpori veri Hod

Kininon,nißebjscramentalem vnionem tribuitur. Nam propterrerum amp;nbsp;fignorumin vero vfit certain exhibitionemfape nomen vel propriétés fignatii tribuiturfigno, amp;nbsp;contra.

■, fit in nobis SenosinChrifto: Nondicit, Hxc crédita amp;nbsp;inteUc-y âafpiritualiter, lt;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kvflf,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tuliafuntfiibieäa^qtialiaa pradteatis proprteaccepts effe permittun-

lt; * turAamverbeonftat ebrifiam innobis O' nos inChriftoejJeperfidem,'Eph, / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Kar. ^ Io fun. 6. Ergo prior pArspropoßtionisindtcioUilari; ficimeUiga-

tw,ne dtferepet ab altera. Non emm ex fingulis verbis, fed ex teUatione mem-' ’»rorumfintentia aflimandaeil.

', nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KvotS.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reßondet ad Antecedent iPtitw Dei eH ver ax,fine propre fiue figurât} lo-

, ,«atHMn/bmtt autem his verbist Hoc eil corpus meuin.^rc. Satramentum. T-rgoSacramentaliterlocutus esl,nec minusveraxeiiinphrafiSacramenta-, li,quaminproprialocutione.

Adomwpottntiam quodattinet,nonpugnatpotentia Chrißt cum arti-\ J culufidei,nccmutatnaturamSacramentorHm.

Kurtf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ

UeJpondeo ad Antecedent .• Chrißns ante infiitutionem ^^^’ ip/âinßitutione cana, (^ poßeaetiamtmultts figurû vßn eÜ-i^^^^* teinßttutionemhacorationevtitur : Deßderio defiderauihecPttf(fgt;^'’'. ducarevobifitnn. Significat Paßha proprie tranßtum , quicerteW^’^ ^^ carinonpotesl. Item ,• Deincepsnon btbamdefruäHvitis,donecvenefi’’ gnum Det,quod certe non eil ctbns (^ pottis,fidiußitia, pax, ô’gemliil''' Spiritu finclo.Rom. z^. Deinde in ipßi inßitutione leqn ent depociiloi^r. JJocpoculum eil noaum Teßamentum. In hit verbit eßefiguram^qim»^’^'^^ det? Poli cœnam verb inßitutam hac verba vßtrpat-.Edetis (^ bibetii iu^ /i mea in regno meo, amp;nbsp;fedebitis fuper thronet iudicantet duedeM t^‘ Jfiael. Item :Niß te lauere,non habebis partem mecum ; Lauate inuicti» f, des. Egofum vit u,vos palm it es. Ex his perßieuum est,quam pueritisßti^ iatto,quam aliqui a etreumßantta tempons/umunt, W negent Chrißigt;^ fameffefiguratogenerefermonis.

Auditores, apud quos Chriftus locutus eft, fueruntfimpl’y ' Ergo fimpliciter Sepropriè amp;fine figuris Chriftus cœnani'h ftituic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Dehacpueriliobieclionereßondet efnyfoßomus : phraßs Sacr4niigt;gt;^^ Apoflolitfamiliariter nota fuit, quia rôties audiuerant condones de cat tone carnis Chrißi. ideo inteUigebant bte tanquam in re prafinti fromißionis inßitui af.^a.yïS'a..

Sacramenta inftituuntur proprio amp;nbsp;perfpieuo, non figure’' (erm one aut obfeuro.

Kvirir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Qua ft phraßs Sacramentale, ex cap. 17. Gene. amp;nbsp;12. Exod. nettitf' Konigitur aliaquàm facramentah phrafirfaell Chrißus, mßitusW^ tsum ritum ßu caremoniam tiouam.

Chriftus nulkînterpretationevfiis c(T,cum pronuntiaret'' ba ; Hoc eft corpus meu m.

CamChrißus lohan. 6. laculeiitèconcioMtateJfitydemMclticatitnt fut urins,amp; acerrimè refutajfetcarnalem imaginationem demanducatione Meßt^,nihil opusfuit noua déclarai tone : guiafeiebat Dominus fe memoret tnottere,e^ non conderearticulumfidei ignotum Ecdeßt aut ipßs Apoßolis, fed tantùtn obßnnare dodrinamprins traditam.

Im^ hoe tantum fequitur. Ergo omnium Euangelißarum dr ApoßoR tr^ ftimonio confiât,Chrißum Sacramentaliphrafi v/nm effi.Hoc ergo furof.vt^ delmt Sacramentale, retinendum dl. ld vero non poten inteUigi, nifi adhi-^tdtur hiiiQincongruens definitioni Sacramentorum,

Koe argumentum nonßiellat adfeopurn controuerfia. Quare opponatur ^s,qui negant veritatem corporis Chrifli,quod iUi ipfifadunt, qui corpus fut paneftatuunt, exutum omnibus in vniuerfitm'preprietatibus, imo amp;nbsp;fetme Ccßibtisßocen,eßeiitiatpfa firohatum, quält non en pro nobit tradttum,

^afe^uuKttir,cofiecTa/!intex firseleffionibM D. iKiffort/tt Strigefß in aicademiit

Vm Christvs iubeatinno-mincfuo prædicare pœnitenti' am amp;nbsp;rcmiffionem pcccatoröi necefleeft totam dodrinaindfi pœnitentia fæpe in Ecclefiarc* pcti,vt omnibus notiffimafitA' femperfitinconfpedu. Nanu® omniinuocatione quotidieco i gitandaeft. Sæpe enimnobis

obftrepit cogkatio de noftra indignitate. Scimusnos ' meriteseffe poenas, fcimus Deum vcrè irafeï peccatis J .^noftrisiEtlex clamitatin noftrisfingulorum cordibuS/ poenasteftimonium eflciudicij diuini, quodaDeoab-iefti fint calamitofi. Contrahxeteneatur dodrina Eu* angelij de pœnitentia,amp;remiirione peccatorum,amp;dï fide. Quanquam fumus indigni, tarnen agentes poen'' tentiam amp;nbsp;credentesin Chriftum recipimur amp;nbsp;iuua-mur,ficurfcriptiim eft.-Venitead me omnes,quilabo-ratis,amp; oncrati eftiS;amp; ego reficiam vos. Deindenondn-biumeft, totura genushumanum,inprimisque Ecclefi-am morteamp;aliisingcntibus calamitatibusoneratacfle) vtreuocctur ad pœnitentiam, nee tantum expauefcai agnitionc iræ Dei aduerfus peccatum, fedrurfum etiani crigaturvera confolatione,quxcftinchoatio viras æter-næ.Qmddicam de copia plurimarü amp;maximarunirc-rum,quashiclocuscontinet? Eftenimin hoclocodif-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feren-

^'^cnduni de bcncficiisFilij Dei,de impletionc legis, de ^ifcrimine operum,quæ Deus præcepit,amp; aliorum, quæ ^eusnonprscepitjde rerai(fioncpoenæætcrnæ,dedif-^nmineremifnonisculpXjamp;remiflionispoenarumtcm poralium,decaufisaffliftionum in Ecclcfia. Hastantas

ïcsverèamp;rcdècxplicari necefleeft. Cùm igiturinuo-^stio quotidiana,explicationcm huius doûrinæ poftu-Jït,amp; calamitates publics amp;nbsp;priuatæ fint voxlegisgt;dc ira I^cinosadmonenSjamp;omncsad pœnitentiam inuitans, denique res ipfæ,quæ hoc loco continentur,cognitionc digniffimsfint:hortatorfum iunioribus, vtdoftrinam depœnitcntianonfolùmaudiant, amp;difcant^fedetiain advfuminlnuocatione amp;nbsp;intota vita transférant. V-trumq;cnimvoxdiuina affirmât,amp;veracÖuerfioneira-petrari mitigationem prxfentium calamitatum, amp;nbsp;fine vera conuerfione nulla opera Deo placere. Ordiar au-tem hunc locum hodiè Deo adiutore. 20. Nouemb. Anno 15 jj.

remij^ionepeccafor/im, acäe reßitutfo^^. /Ziru (^' 'vit^aterna, äoKanda prop^^^^ äiaforem Filium Dei,propria eU FccleJîæ Deifipientia, qua ^uidefifJ^L inde vjqueab Adam in vera Ecclefiafonuit, (^ deineep^ '^H ad rejurreóïionef» morruorumfonabit. Sapeautem eo^p^j re debemm/èriem doó/orufn,quos Detti Eccie/zadedifpo^^f mum âipfttm, vt eo^ifetnus,lt;juaiegenu^ doc/rina, gaos ^^ ■ /os iradiderinf. Ex bac conßderaeione capiemusfru^/t^ ^ ,1 p/ßimum,eum videUcet, vt boe ip/um genus do/ifrinzit Propbefa (^ Apoßoli (^ eprum audisoresßmperin cumSulerunf, maiore dibgenfia (^ß/zdio audiamusgt; ^^‘ ’ . ffarnur ,(^adexercitia pietatistransferamus. Prim^^' tem meminißis, Deumipßm tneaaßeßafimpoU /apß^'f'. morum parentum inParadißo pradicationempanittfii^f rerntj^on/speccatorum. Cum enim bpßeßent primip^^-. borribiliier,(^ excußißnt maxima donaßpiensia,iußdi^ bertatü,(^spßmSpirifum/an£ium,gubernatorent ^^quot;^^ •voluntatis,(/r cordis, cpif^^^f/^iff^f^fßztculpa in mortem amp;{[ nasaternas, Deus inenarrabib bonitate dfmißricotdb^ fus,prodßexarcanaßaßde,^ß rurßespateßecit gt^t^^^A mano,principio ^uidem arguent peccat a terribi/i voeß^’^i^, audita neceße eU omnes creaturas expaueßere. Nee did /gt;o^^. quam animo conßernato ßuerint primi parentes,/onatiti^i terribi/embancaceußtionem: Adam meus 'vbieri? Sedd^\ rirent mfßribomines,(^ ab/ßerentur inter Diabolos, meritierant,Defespatefecit arcanum deer et um de recom‘^^

fionei-reJemtione generis humani^ele reß/tuiioneiußitu, amp;nbsp;sie vtta ut er na tlanela propter ßmen, qued eßet deßruSluruf» potentiarn DiahoU, (irßttatttrum noßra vulnera. flanc con fionem pxnitentia amp;nbsp;remißionis peccatornm incoatam in Pa~ radifi ip/ius Dei voce df minißerio, poßeaßmper in Eccleßa propagarunt i^r illußrarunt perpetuis concionibus Prophetie^ ^iptßa, Filius Dei ipß, Apoßoli ^eorum dißipuli, ac do^o-tesa^omnes, al^purius (^ clarius, al^languidius. Sedtamen trnnes, quifuerunt membra vera Eccleßaf habueruntdliquid Incis de re tanta, hoce^, de agnitione, remißionepeccatorü. Hane firiem doUorum (^ ipßm genus doHrina conßderan. *^^gt;nioueamur^excitemur, vtipßquoquenonfilism audia-f^fts,doceamus,difiamus ,ßr/emus concionem de Peenitentia^ fedetiam quantumfieripotesi, adiutore Deo transferamus do-clrinamfaluberrimam ad vßm, in t antis periculis, qua vndi-^ue noUes atque dies nos circumßant. Nam Deus concionatur generi humano depcenitentia, non modo verbo, fid in camo et-^^f» Ó'frenomaxillasimpiorum conßringit (^ pios ad pceni-tentiam reuocat per pericula publica (^priuata. ^uare vt a-fi^d Sophodem Oedipstsaity Ipßm tempus e^arumna docent ^epatientiam : Ita nos hispericulis ( quibus vita noßra, qua

'gt;^erè verßtur in media morte, circumdata eÜ) exci-temuraddifcendam ^exercendamdoElri nam depcenitentia.

Collatio doélnnæ fonantis in noftrisE^^quot;‘ clefusdePcenitentia:amp;.ei'rorumin regno Pontificio.

Tfiingens multitudo adeoferrea ed prof^’^x neq;attendat,ncq; cohdcret.quancubcneh^quot;' iÏt, quöd Deus Eccleiïx (cnelcéti puram Eu«”' gelij dodrinamredituit: tarnen pij cogitants® de caligine,qux annis fuperioribusin Eedd'^ fuiuDeoxternoPatri Domini nodrilefuCto ft i grattas agantpro hac Euangelij luce^qiix monftratVeram’'®' iiocationem,amp;firmamcon/bEttionemanifflorum,amp; normal vitx.Si quis enim negat tantas in Ecclefia tenebras fuiiïe, qquot;’quot;'

GbfcurauilTedicuntur,vtper biduum nemo hominem homûS' gnolceret, is non folum tedimouiis opumorum virorum refe' tari poteft,fed etiam libris Mo-nachorum, qui adhuc extant. Acvtdealiis erroribus, quiki-ccm doArinç obfcurarunt, nó

amp; perfpicuitate ! O miferos, q“* tanta bona, qux Deus fenefcenti Ëcclefixdedit.autignorant,ad afpernantur,aut certenon rnagnifaciunt, vtparerat! Sxpè audid in Dialeéticis hanc vocem:Ex priuatione poffimt Ädebentaftint^ ri habitus. Duleianonmeminit, qui non guftauit amara, inqd' PoSta. Sicplerisquenoftrum non videturtantareseflerepurgan® doftrinx,quantaperfelt;ftóeft,quiafumusignari tenebrarumamp;st' rnrum,qui non ante multa lecula Eccleftam pene obruerunt amp;nbsp;of prefferunt. Nam'annoChrifti t5t7.eoufqueprocefleratfuroramp;iil' pudentiaPapiftarum,vtcircumferentes venalesindulgentias,noii dubitarent hæc encomiafalüfsima de impudentißima addere:Si tu de-

15 E P OE N t T 8 N T I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19$

tDdederisvnutngroffumfacrificulo, aut monacho circtimferentî talestheraurosPapx.moxliberabiturà peccatis animatua. Imô(î tu violafles pudicitiam diuæ virginis, tarnen pro vno amp;nbsp;akero grof fopofiettibidan venia. Hacimpudentiaadfummumfaftigium perdufta,impulfus amp;nbsp;irritatus reuerendus virD. Lutherus, pro-pofuitquafdam (èntentiasdeindulgentiis, quasqua!esfint,potefl: «xprimo Tomo librorum iplïuscognofci. Neqiie tarnen eo confi-''lt;gt;, autintentione, vtvulgódiciint, propofuit illas ad difputan-’ium,vtquidquam decerpereturde dignitate Romani Pontificis, 3utaliquid mutaretur de genere doftrinae, fed tantum ideö, vt re-fifteretaliquomodoclamoribus impiisamp; falfifsimis deindulgen-tüs. Sed prêter opinionem, amp;nbsp;voluntatem quoque Lutheri fa-üumeftdiuinitus,vt paulatim crefcenteluce fidei in jpfo,non modo huncarticulum illuftraret.fed etiam multas alias partes doftri-nsrepurgaret,amp;reiiceretc5ftanter Labyrinthes difputationum, qui tune erant in Scholisamp;Ecclefiis,deniquetotam Lernam Papalus adoriretur. Abannoigitur 17. vfquead jo. tanta accefsiolucis fafta eftper Dei gratiam, vt de tota doftrina amp;nbsp;fingulis articulis confefsio perfpicua coram fenatu totius Imperij exhiberetur, qux fldhuc Deibeneficio extat inuifta,amp;manebit vftjue adrefurreélio-nem mortuorum. Cogitate autem,quantùm lucis exiguo tempo-«Ecelefia nafta fit, qua nunc Dei beneficio fruimur,amp; quamlxti afpicimus.

Quemadmodumenim Tragcedix conftantProtafi, Epitafi, ^Cataftrophedtatres aétusPœnltentixàPontificiisdoâroribus tonftitutifuntjContritio,Confeftio,amp;Qtisfadio. Et inprimo quidem aftu finxerunt inex-tricabiliadeliramenta;oporte- Vtintelligatiuuentus .quote concritionem fufficientem modo ignoratio veræ doftrinæ elTejamp;hancmereri gratiam(eu de Pœnitentia prxbuerit cau-remifsionem peccatorum. ^*‘quot; totfeftis amp;nbsp;ordimbus Mo-nafticis ,recitabo exempli caufa originemfeftæCarthufiana:, quæ feueritate vitx amp;morum duri-«tealiisomnibus antecellit. Eambiftoriam legi FriburgiBrifgoiæ in parietequodam depiftam ,qux fie fe habet.

Parifiis in Gallia fuit quidam Theologus, praeftansdoftrinaS: pietate.qui in tanta fuit opinionefanftitatis acinftitix, vt dicerent hominesviilgô. neminem poffefaluari,fi hic non faluaretur. Ise-SOCatuseftexhac vita.Habueratautemdifcipulosaliquos,inqno-B a

rum numero erat vous,Bruno nomine. Cum igitur hommes co»' _ iienificnt ad deducendum funus amp;(epeliendum, ibiDiaboIuseXquot; tulitcaputmortuiinpher-etro, amp;edidit periphus os hanc vocen'i luftoiudicioDejfum citatus, Hacvoceenuntiata.iterumquieuil cadaucr. Homines pauore confternati reinoititateamp; infolentia, difFeriHitfepukuram.Alterodierurfusconueniunt.lbidentióere-âoeapite Diabolus hanc vocememifitper os mortui: Ego iuftoiU' dicioDeifumaceufatus. Tertio die, ne longiiis immorerauriäf faCcinationi Diabolicae , hæc vox audita eft : Ego iufto iudicio D«' fum condemnatus. His prsftigiis Bruno amp;nbsp;reliqui difcigulico“’' fternati,cùm exiftimarent,ideö magiftrumfuum efle damnatum quödin aliquofplendore fortunx,amp;inter homines vixiffet,cog^' recœperunt de fecePsione ex mundo, dcafperrima exercitia diß'' plinæ libi ipfis irrogarunt, ficut profedoft vlli feftas eflet aliqu™ tribuendum, Carthufiana,quodad alp era amp;nbsp;dura exercitiaatt*' net,facile primas partes obtinet. Potuit autera Diabolus pr^ftij''* eiufmodi dementare animos, ignaros ver» doftrinx de pœniw®' tia,amp; de modo faluationis noftrx.

Cum autem nemo fciat,quando contritio Ht lufficïens,nec«f' ' ft fuit homines affentientes dodrinxhuic Dxmoniorum perp^ tuo dubitare,an haberent remifsionem peccatorum, amp;nbsp;an pbe®' rentDeo.Hxccarnificinaconftientiarum multipliciter iöip«!'' uit fidem amp;nbsp;inuocationem.

In ftcundo adu flagitarunt enumerationem Hngulonini^®' liélorum , aepræftrtim arcanorum, amp;nbsp;tria horribilia mendi' cia addiderunt. Primum , quód enumeratio mereatur rt' j milsionem peccatorum propterruborem amp;nbsp;verecundiam •• ^ terum quód recitatio neceffaria fit , vc polsit indici ftris6lt;^ Terdum , quódremilsio pendcat ex conditione enumeratin' nis,quam dixerunt diuinitus prxceptam efle. Hx tres opinion®* fallxfiint,amp;obfturantglonam Filij Dei,8dfuntlaqueicon(cien' j darum,vtconfiât, multos ambigentes, an fatis pure confe®* ftnt,in magnis mceroribus fuifle. Talis dubiratio fidem êcinn”' cadonem impedit, amp;autdclperationem aut Epicurxum con'. temtum gignit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Refiat tertius Adfus de fttisfadionc.Hic veró habuit infinite? labyrinthos.Finxeruntremitd quidem culpam propter contfr

tionemamp;confeßienem : Sedpœnasæternas mutanin pœnas temporaies, amp;nbsp;harum partem remitti poteftate elauium, pattern redimendam effefatisfadionibus. VtautemChriftus in hac tota fabula effet muta perfona,amp; fèpultusdne honore iaceret, quinquegradusfadsfadionum conftituerunt.Quorum primus compleâebatur opera non débita, id effnon mandata legs Dei, lidoperafiipererogationis, vtverbi cau(à,peregrinationes ,tofa-f53,ieiuniacertorum dierum,amp;c. Secundus graduseratcoopta-f'o in collegium Monachorum,quxvulgôFraternitasnomina-lgt;âtur.Etfienimnonomnes le illis fodantiis Monachorum ad-*ungebant, tarnen plerique magno are redimebant mérita ta-liumfodalitiorum, amp;nbsp;poft mortem cucullis fepeliebantur, quô facUioripfîsadcalumpateret aditus. Namdehiscœtibushypo-critarûperfuafumhabebantpleriq;,idq;inhafitantercredebanr, lie cos bonisoperibusaffluere,vtriuulismeritorum redundan-t‘um j aliorum hortulos irrigate poffent. H«c non fingi à nobis teftantur exempla literarum,qua adhuc in promtu fuut.

Tertiusgradus continebat meri ta fanftorum.qui ex hac vita di-fteflerant, In hoe gradu ius fuum Pontifex Romanus exercebat, qui non gratis, (cd certo precio diftribuebat indulgentias, quas quidem affirm abat effe applicationes mcritorum, de quibus di-»• Sedhapraftigiaamp;vanißima fomnia rclinquebant animos 'udubitatione. Etfienim Papamelleumguftum indulgentia-hominibusprabebat, tarnen hunc guftum pauló poft infu-æaeetocorrumpebat. Quiain Bullis, vtvocant, abipfoeditis, uicfórmulaverborum continebatur: Nemo fperct Ie perceptu-rum effe fruftum indulgentiarum,finecontritione amp;nbsp;confeßio-neliifficienti.

Quartus gradus erat ignis purgatorius, quem fc amplifica-bant,vt dicerent,eum tantö ardétiorem effe igne naturali,quan-tónaturalis ardore fuo pidum ignem fuperat. Apud Longobar-dumlib. 4„diftinft. 2o.hacde-

fttiptiopurgatorij extat. Ignis Cogitate quahs hac fit con-Purgatorius, etfi aternus non ^°’^“° miferarum confeientia-mito tarnen modograuis ^8°adolefcens eft'Excellitenimomncmpoc- vidifuremfufpendi. Curnau-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem eilet laqucocollum inferen

- j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 3

riamjquâra vnquampatitur a- dum , fiebat coHatiopecnniS'l liquisin hac vita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum, vt poft ipfius mortem fie- '

rentminifunebres. Eratigituf bçcpræcipuafâcrificulorumconfolatio.quamileriimhomineme-rigercvolebant: Vide, quàm liberalitcr conferunt homines ad am-mam tuam redimendam ex purgatorio. Sis igitur bonoanimo* Namiftis mifsispaulopoftliberabimusanimatn tuamexignepuf gatorij.

Nunquam in carne tanca inuentaeft pœna, licet mirabilu martyres pafsi lint tormenta,amp;multilatrones horrenda fipefi*' ftinerintfiipplicia. In tales impoftores, qui milèros homines s'* fumoin igné, amp;cxCharybdi in Scyllam précipitant, vete coin* petit iUaacerbißima querela Andromaches, quam federateMS' nelaus deceperat: ôdignifsimiodio Sophiltx, Seexecrandiabo-mnibus hominibus,dolofî mendaciorum architedi,malèper^^ tis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Poflremus gradus fatisfadionum étant vigilie amp;nbsp;miflx funs' | bres. Vt cnim corui cadaueribus pa(cuntur.SicMonachiamp;fac0‘ ^ ficuli frudus amplißimos ex mortuis capiebant. Denique Ex area Noê emifla fuit W' i nfinita res eft commentum de lumba amp;nbsp;corui. Qua imagineii' fatisfadionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnificaturdifcrimendoâoruiU;

Quorum abj funt columbæâi' ferentesramumoleae.ideftproponentes falutarem amp;nbsp;neceflari*'®’ confblationem pijs. Ali j verô corui,id eft, mercatores propriarm” Vtilitatum,qui gaudent cadauerum rapinis,nec redeunt ad area®' I Quisautem non toto pedore cohorrdcat, cogitans de tano* amp;tam horrendistenebris,quxnonfblùm carnificina confeid’' tiarumfuerunt,(èdetiamextinxcrunt lucemdodrinx deFib’ Dei, de vera conuerfione, de fide, de Inuocatione, de veris cub'' bus ?Fuitenim ignora hxcconfoiationeceflaria omnibus: Quo-modo conuerfiis ad Deum fit iuftus, amp;placeat Deo. Teftesb^ ius afleucrationis funt libri, quiinde vfquea trecentis annis in nmltoriim manibusverßntur.

Nunc autemin Ecclefiis noftris Dei beneficio extat illufni explicatio dodrinæde Pœnicentia, quam finguli homines quo-«die in inuocatione debent cogitate. Semper cnim obdrepitin;

ùocînti hscrrilHs concio .• Peccatores Deus non exaudit. Huius ebieâionis refutatio fumenda eft ex doftnna de Pœnitentia, ijiiæaffirmâtinconuerfione feu Pœnitentia oporterc exifterein animis hominum veros pauores amp;nbsp;dolores,ortos exagnitione ifs Dei aduerfùis peccatû; Et rurfus erigi animos fide, id eft, fidu-ciamiftricordix.monftrataeinpromifsionibuspropterMediato-i«mfidegrarisjnon propter con tri tionem ant alia opera.

EtfiautemhxcimbeciJlishominum natura neauaquampo-feftfatisfacereLegi Dei:tarnen docemus,agentes pœnitentiam» ^ fide credos inchoate dile-

dionem amp;obedienciam, amp;ha bereiuftitiam bonx confeien-fix. Neque tarnen iuftos effiejid eft,reconciliatosamp;accepros ad yjtam xternam, prop rer legis impletionem, led propter Mediatoren! fide.

SententiaillaMonachorum, affirmans Legem pofle ab ho-mine impleri, non tantum eft horribiliscontumeha aduerfus FiIiumDei,fedetiam fubfanna-tio amp;nbsp;irnfio Diaboli,deridentis hanc imbeciilitatem nature no-ftrx.

Hat fide leu fiduciaiuftificati pacem habemus,amp;per mortem, nontranfimus ad purgatorium, fed ad vitam, in quaDeum fine peccacoamp;: morte agnofcemus,amp;perpetuócelebrabimus. Pro hacigiturhice dodrinx Deo gratias agamus, quantas maximas animi noftricapere poflunt.amp;gratitudinem declarcmusin con-feßione, amp;nbsp;ftudio conferuandx huius puritans, quaextinda nee diferimen eft inter Ecclefiam amp;nbsp;alias fedas, nee con-folatio eft alia, retrahens nos ex m orte xterna, nec inuocatio vera fieri potert.

amp; EccleHis. Hos enim necefTe eft vna mann xdificare,amp; alterapf*quot; Kari cumhoftibus, hoc eft, oportet pios doaore8,nonfolunjpf’^ ponere veram fententiam de rebus neceflariis, fedetiaminftit^‘'*, refurationes corruptelarum veterum amp;nbsp;recentium, idqueobhïquot;* caufam.vtpuritasdoftrinaE fegregata ab omnibus fecibushun’^ narumopinionura conferueturamp; propagetur. Idem nobis ciendum in hac ampliftima de vberrima doftrina de poeniteof* Nam priulquam accéda mus ad Methodicam explicationem P®quot;'* tenrix, dus opiniones fanatici amp;nbsp;pernicioßerefutandx funt- Qï’' rum prior confirmât in animis hominum prophanam fecurj* tem,alteraaugecde(psratlonem.Suntenim amp;nbsp;fuerunt, qui*^'^'' rentrenatosexaquadc Spiritu non pofte iterumlabi, nee lapfoy' » mittere gratiam amp;nbsp;dona Spiritusfandi, etiamfi perfeuerentinquot;' | liais contra con(cientiam.Taies funt noftra state Libertini,amp;®“ ti ex Anabaptiftis. Sed poft Apoftolos circa annum Chrifti ïóO' **' riterunt duo fanatici Spiritus, alter in Aegypto Meletius, aber R»'

■inæNouatus.quifafcinati admirationeproprix fapientixamp;iu'ftu tia:,feceruntdecretanonatramento,fedfanguinercripta,aduerfus eo$,quierantlapfihumanaimbecillitateinperreciitione. Narnhis etiamredeuntibus ad Ecclefiamper pœnitentiam, omnemfpein gratix amp;veniæ prxcideruntjà transkrentes hypotbefin ad tbefin, affirmarunt femellapfos poft Baptifinum amp;nbsp;regenerationem, non pofle vllo vnquam tempore(anari amp;reftitui.Hæperniciofaeopini-ones,quarum altéra eftfomeslêcuritatis, akerafons «S: caufade-Iperationisfrefutandxfunt. Pofteaaddenda eritveradoflrinade pcenitentia, £tfcitis etiam aliis autoribus vfitatumefle.vt inter-dum ante confirmationem ponant refutationem , vt in oratione MilonianaCicero prias réfutât prxiudicia contra caulàm Milonis .allata,quàni inipfam arcem caufæiniiadat.

Omnibus xtatibus fparfs lunt pr«ftîgi«à Diabolis,contra ve-xam amp;necefTariam doctrinam de Pœnitentia, quarum alix i m-piam fccuritâtem.alixdefperationem in animis hominum confirmant. VtenimNouatus amp;nbsp;Mcletiusnegarunt lapfispoftBa-ptifmum temitti peccata : Sic quidam contendunt renatos non pofle labi,aut certè noneffundere Spiritum ündum, amp;rur fusfierireos irx Dei.etiamfi violent prxcepta Dei contra confci-cntiam,amp;inhispeccatis contumaciterperlcucrent. Hxemani-feda amentia, qux compledi-

tur magnum chaos errorum, Ecclençdoctnna Temper occur lïfutaripoteft, non folùmdi- rit duobus cotrariis morbis,réélis csleftibus, (cd etiamexem '

amp; difficilis, docet aphorifmus Hippotratis,quem fxpè citât Plato: Difficile eft faceremedicina, quandovnaeadémque opera duobus contrariis morbis occurren-

dumeft, Itaprofedô non eft leueopus amp;peruulgatum, vtmulti fomniant,ficmoderariex,plicationem doôtrinæcxleftis, ne homines autfecuri fiant, aut in defperationem incidant. Nuncigitur in primo capiteoccurremus feAiritati, amp;oftendemus partimte-ftimoniisScripturæ , partim exemplis,qua;nonpoflunteludivl-lacauillatione.quôd nihilfittam humanum, tarn procliue , aut tamvfitatum, quàm non dico Cepties/ed multoties labi amp;nbsp;ruere in peccata,exquibustarnenrefurgunt, quirurfus conuertuntur ad Deum.

tiamdonorum.quam habue- Aaron primus Sacerdo’,'quot; runt.Certum eft Aaroni Deum populo Dei fuit, amp;nbsp;immediate! horribiliter iratum fuillc pro- Deo vocatus,d;bauddubièanquot; celluit non folum fuxattadsho'

populo adorandum proponit. Curigitur noftri Pontifices fibibl»i* diuntur, amp;itafèefFerunt, quafi vel non poßint errate, velnun* quam errauerint de do Annaf

Quis non Contremiftatlegenshiftorïam populi Ifraebvag’quot;' tisindeftrto? Etficnimhic ccetusgerebatnomenEcclefix^^ amp;nbsp;habebat tot amp;nbsp;tam illuftria teftimonia diuinarum libérât** num,tarnen hiftoria indicat multos prenantes viros horribil*quot;

DuceMoyß ex Aegypto egreÇ* funtßxcenta millia armaton*' exceptis mulieribus.pueriSi** lènibus. Ex hac tanta rtultit**' dinenon plures quàm duo,I*quot; fuedt Caleb,ingreßifuntin**' ramCanaam.Reliquiomnesperieruntindeferto.alij propteti'iquot;’ ]atriam,aïijpropter fe-ditionesmotas aduerfus Moyfen amp;nbsp;Aat®' nem.alij propter libidines, alij propter alios furores. Qurs non coquot;' tremifcat cogitans taie amp;nbsp;tàm trille exemplum,quod Paulus etia*quot; terribili orationeinculcatr. Cor. to. Eth multi baud dubièpij io*quot; exercitu fuerunt, tarnen nequehi propter peccatorum pœnasp* suerunt venire in terrain promiflam.

Addehucexempladuorumregumirrpopulo Dei, quorun*quot;* ter à Deo auuKusruicin «ternum exitium, alter non fineinge* ti liiAa amp;nbsp;certamineadDeum conacrfus eft.

In hiftoria paßionis delcribitur lapfus Petri, quern conftquot;* fuilft làndificatum ,ficut Matth, itf. ad cumdicitur.- Beatus*’ HarIoDquot;i

Bitlona^quia cam amp;nbsp;Gngnis non reuelauit tibi, led Pater meus^ ’’1 quiincœhseft.Sed urnen hic tantusvir,non mediocrirobore fi-n deiprxdittis, exiguis terriculamentis ancilix amp;nbsp;(èruorum per-^ tutbatus abiicjtconfefiioncm,amp; negationi addit periurium, vt ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hxc verba teftantur, Marei t4.Cœpitcxecrari amp;iurar€.

'j Confidcratis exemplis jquxnos commonefaciunt denoftra ' infirmitate,8cdc acerrimis Diaboli infidiis, deineSpsoftenda-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;musexdidis Scripturs,rcnatospoffelabiamp;amittereSpiricuin

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. Corinth, to. Qiii ftat, videat ne cadat.

j Matth.iz, Venions inuenitdo’mumotiofam,ïdeft,(ècuram, j nbsp;nbsp;nbsp;non expauefcentemagnirioneirx De:, non peten tem auxilium

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei,fed confidentem propria diligentia, propriis confiliis amp;nbsp;vi

2.Petri2. Si,cum effugcrint contaminationes mundi per a-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnitionem Domini, Seferua-

Di nbsp;nbsp;nbsp;totisIefuChrifti.hisrurfusim- nbsp;nbsp;nbsp;Grxcivocantmorbum reno

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deteriotaprioribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcfcentemiT«rfo?Uw,ideft,re-

cidiuam, vt vulgo loquuntur. j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debis recidiuis dicunt Medïd,qubd multö plus periculi afferant,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm initia morbi. Idé experimurin morbis fpiritualibus.Quan-

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doaliquis ex noftris relabituradPapiftas,fitlongèdeterior,quàm

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ünunquamhabuiffet aliquidlucis Euangelij. Ego non libenter de

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wortuis aliquiddico,fedputo multis veltrüm notü fuiffe Mathi-

amLauterwald. Is qualiafomnia amp;corruptelas de iuftificatione j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;défendent,longumeffetrecenfere. Nuperveró pefteextinftusin

V ngaria, in ceftamento hoc (criptum reliquit, fe non folum alla-turum fus doftrinæ confefsionem in confpeftum amp;nbsp;indicium Filij

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei,fedetiam, dfibilongiorvita cótigiffet.bellumindidurumfuif 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fePaulo.amp;oftenfurum multa ab eoexPropbetis parumfobriède , prudenter citata amp;nbsp;accommodata fuiffe ad hoe inftitutum amp;nbsp;fen-tentiam,quam voluerit obtinere Paulus.Yidetis , quales hæ fint , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blafphemix,qux certè contumelia afficiunt Spiritum finftü.qui ’, nbsp;nbsp;nbsp;locutuseftperProphet3Samp;Apoftolos,amp;adducuntindubiumpias ' I mentes, vt dubitentde certitudine Prophétie® amp;nbsp;Apoftolic® do-| ftnns.Ettamenaliquandiu EuangelicisEeclefiis coniunftusfuit i Lauteryyaldius ifte,

XC4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D® P OE N I T E N T I A.

Matth. 2d.Vigüate Scoratejieintretis in tencationem. Spin* , tiisquidcm promeus eft, caroautem infirma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

i. Petr. 5.Vigilate, quia adqerlarius vefter Diabolus circumiti s quxrens quern deuoret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Hisamp;finhilibus diâis excitemus'nos ad agnitionentnoftw infirmitatis, ad timorem Dei.ad petitionem auxilij, ficuttotus P(al. tip. talis doélrina amp;precatio eft; Faccum fèruo tuo ton-dum mhèricordiam tuam, amp;iuftificationes tuas doceme- P'”8* greflus meos (ècundum eloquiumtuum , ne dominetur million Minis iniquitas.

Nno Chrifti 2do. Nouatus invrbe Roma ffit^ ucnenatum errorem,qiii,vtCypriani verbisvw'i, nontantùmmoreSacerdorisvelLeuitsiacentc® । rit, led ingeniofaac nouatn*' ßlutis/denegandomiiericordiam Patris,refpuendo panitiDfl' amfratris.Fuitautem Nouatus, veGyprianus teftaturlib.ï-^ piftola 8. return nouarum (èmper cupidus, auaritix incxplebw’) rapacicatefuribundus, arrogantiaamp;ftupore fuperbi tumorisi#' flatus,fax amp;nbsp;ignis ad coflanda ftditionis incendia, turbo amp;nbsp;tem' peftas ad fidei facienda nanfragia, tranquiUitatis aduerfanui’ pacis inimicus,amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Sicut Nouatus Romx: Ita Meletius in Aegypto hunc erroren* | fparfitamp;latèpropagauir,quifpeni reconciiiationiscum Deobpl'® poftBaptifinum adimit,atqueiranuiciat3Sconfcientiasl3queo^®' fperacionisftrangulatacfuffocat.Mirum eft auteminillotioreEt' elefiç poftApoftoios tam crafliim amp;venenatum errorera vagstumi «Scquidemtantomultorumapplaufu exceptumefie. Comino'”' faftiergo hoe exeniplo,fimus vigilantes in conferuanda piiriut’ doftrins.amp;metuamusinfidiasDiabolijqHifenefcentiEccIciist’'' lidiiis infidiatur,amp;omnia paratatque meditatur in languide amp;nbsp;gt;m‘ becillisEcclelïxperniciem. Poftquam autem ex Cyprianomonuii , non folinn de errore Nouati,(ed de iplius etiatn moiibus nionüro'

fls:Nuncdecaufaamp;defonteerrorisdicam^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Cxterum vt Polybius lib: 3. air, aliud elfe caulàm belli Puiiici, aliudoccalîonemdèu aliud aÏT/or,aliud a,lt;(iiffjLlw : Sic nos in düu-dicadonefanaticarum opinionum prudenterdifternamus fontes à fpecie,quam Grxci vocant'arfó(p«s-/r.-

Etfienim Nouatus occafio-liemerrorisfumfiflevideturex *Iunioresnonputent Eccle-bpGbus quoruridam , qui in ^’m vixifle lèmper in otio amp;nbsp;P^fecutione abiecerant con- tranquillitate,lèdrepetanthifto ftfsionem:*camenhauddubiè »^i^s Romanas à Nerone vfque ad Connantinum Magnum.

Qiiod cùm facient , intelIigentNeronemfuiffe ê?eij;)^0F, ideft, in-toatorem perfecutionis amp;nbsp;læuitiæ aduerfus Chriftianos. Hunc pofteaimitatifuntalij multi, inter quosDecius, Tyrannus fuito-niniumcrudc!ifsimus,quiLaurentium,Cypri3num ,Fabianum, Babylam , amp;nbsp;innumeros alios prenantes viros fupplicio propter piamconfersionemaffecit. Non eftautem oAinium robur squale. Aclèmperaliquifuntimbecilles,qui facile cedunt terriculamen fisruppliciorum.Cùm igitur multi facrificaflentidolis, fradi metu tormentoiurn, noluit Nouatus tales recipere, redeuntes ad Eccle-fiamperpœnitentiam,vcacuereincsteris videretur couftantiam.

errorinde natus efoquód nouMnimaduertitj quidScripturavo-cetPeccatum amp;iulHtiam. Somniauitenim peccatum vocari, tantum externam violationemLegis,amp;Chriftianam iuftitiam effe externam difciplinam. At peccatum fignincat non folum opera mala,(cd etiam naturam vidofam,carentem gloria Dei, ideft, 1 imore, Fide, Dllebtio-

Rom. j.dicitur, Omnespec-cauerunt,amp; tarent, gloria Dei* Hæc concio nó intelligatur tantum ciuiliter de externis deli-ftis,feddenaturçdeprauatione, cxcitate,auerlîoneàDeo,contu macia aduerfus legem.- Gloria Dei fignificat lapientiam amp;nbsp;iuftitiam , quam Deus approb.at, quam ducitrem effe gloriolam,. amp;quacelebratur.

ne,celebrante Deum. Vtigi-fur lèmper liabe.mus peccatum,nee ante migrationem ex hac vita,exuuias immunds na turs deponere poflumus : ita femper opus habemus remifo fonepeccati.

Deindcerratfanaticus homojgnorans diienmen dilcip'iïi amp;iiiliidsndei.üdïenunhomiues honeda dJcipJinafuos u;c

res regere debent, tarnen hxc quaiiscnnqiicgnbernatio,ne-quaquameft impletio Legis, nee mereturremilsionem pec-catorum , nee eft iuftitia üla, quacoram Deoaccepti furnus, fêd cft vmbra externorum 0-perum,fimilisfolio ficus,quo tegiintnuditatemfiiam primi parentes poftlapfiim, nee ma-gis tollit peccatum amp;nbsp;naturx corruptionem , amp;nbsp;mortem, quam tollebantillxfrondes fi-ci- Sed de hoc dilcriminealio locoplura diximus, Nuncad hiftorica redeamus.

Semper indevflt;|ueàCairti‘| gnari fuerunt huius difcrimiBiS hypotritr.

Quituorfiiut cauf«,propter quas pr^flanda eft diftipHna externa.

i. nbsp;nbsp;nbsp;Mandatum Dei.

t. Vt vitentur poen« puWi* amp;nbsp;priuat«,prsfentes amp;nbsp;«Wf' nx.

j. nbsp;nbsp;nbsp;Vtfittranquillitas in genera humano,

4. (iuia difciplina eftP*lt;i’8®' giaad Chriftum.hoceft.*’quot;' difciplina homines nee dof ripolTent de doftrinaEnJ^ gelij, nee doftrina potefle''' cfficax in iis, qui nó define*'’ fepollucrefceleribus.

Inlib.de So.Hxrefibus.

Eundem errorem in vrbeA-lexandriaMeletius(parfit, de quoEpiphaniushoclênfiilcri-bit. Petrus Epifcopus Alexan-drinus,amp;Meletius Epiieopus

ThebsusinALgyptoa przfedis Diocletiani in carecrem com^' éHerant,proptereaquód noUentidolisfacrificare. Qtianqu^ autemeo tempore multi fuppliciisafficiebantur.amp;infang“*^' agni ftolas fuas lauabant, tarnen Deus fuo quodam confilio * Epilcopispepcrcit, quorum vtcrqueclarus fuit dodrinaamp;i*’ tate.Sed quoniam multi fuppliciorum metufrafti, facrifit^'^' rantidolis,quipofteaadEcclefiam reuerfiveniadelidoruml^ tebant, magna difienfiointer Petrum amp;nbsp;Mcletium extitit.h\ , Petrus, grauift.caufis mouebatur, vtexiftimarct recipiendos® bp(bs,amp;(ananda elle vaincra infirmarum ouicularum, quasi ' pi crudeli morfuiacerauerant. Contra Meletiuj cenfèbat,^ tam facileyeniam dandamelTeiis, qui abEcciefia ad idolad' ci(rent,amp;confeßionem abieciffent. Acvtin Petro ardebatm’.^ | ricordiaergalap(bs,itain mente Mclctijcrat Zelusardens» coniundus cum in(cina. Tandem in eiim locum res addu cft, vtingens multitudo populi amp;nbsp;Epilcoporiim,nonfoldn‘^^

DB P OB N I T B X T I Alt; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20^

^^P^^^ fed eciam in Syria partes Meierij fèqueretur, qui meli-oriscaufepatrocinium fiifccpifle videbacur. Ethæc quidem fa-dio Meletianajfiipcrbè nominanic le Eccldîam Martyrum. Pau ci veto amp;nbsp;obfcuri fcquebantur dudum amp;aulpicia Pétri, qui ali-quanco port corona Martyrij ornatuseft,Melctioin furorem A-rianum prxcipitato.

Hxchirtoricaconflderandaftint, vtdi(camus,non tantum in ^itrecentistate Monachorum.oblcuratamfuirtc dodrinamde f®nitentia multis labyrinthis amp;nbsp;falfis opinionibus :fed etiam '^tuftis(xculis,quando Hypocritx nimium fibi placentes propter conftantiam in confelsio-

Quanta fît praertantiade effî. cacia Balfami in fanandis vul-neribus, amp;nbsp;nomen ipfum indi-cac, de experientix tertimonio notum eft. Balfami nomé haud-dubièoriginernbabetHebraicam^Noftis eniraBaalappellationem efle Domini amp;nbsp;principis, quo nomine idololatrx Deuro appellant, aeferè congruit hoc nomen cumgermanicoSu^fL Schemen fî-gntficatoleum.quafîdicas.rex amp;nbsp;Dominus olei.Quiainter omnia generaoleinullumeftprxftantius Balfamo. Et Deus pareus fuit întantomunerediftnbuédo.Quianulli regioni dédit hoc donum «cepfa Paleftrna,vndein Aegyptum plants translatas funt. Acho-^'sTurtarurnTyrannis legatis mifsis cum magno auri pondéré, Dullaredderelt;ti'']jlt;A«fxdicitur,nifî parû Balfami,amp;terrxSami2, qtix.vt tsllanturMedici.eftaduerfus peftilentiam efficacifsima,amp; articuUm auri Arabici, Tantam habet Baifamû vimpenetrandi, vtliexiguamgiiîtamfundasin volam,moxexudet peroppofitan» partem, amp;nbsp;magna vulnera celeriter fanet.

Sumaturautem refutatio venenâtiamp; crafsi erroris, extertr-moniis amp;Propheticis amp;nbsp;Aportolicis,qux ortendunt lap(bs,fi rur-fus adDeum conuertantur,verè propter Media torem recipi.

Efa. i. Definite peruersè agcre,amp; difeite bene agerc. Si peccata vertrafuerint vt Coccinumj lîcut nix dealbabuntur, amp;nbsp;fi fuerint rubra vtvermiculus,eritis can Extremis morbis extrema didivtlana. Cruenturn elle, exquifitè remedia opponenda •lixcuineircjYtcriientus fit la- funt, inquit Hippocrates, Cum

troin ftippliciojcùm caput prs ciditur. Summaigicurdulcilsi mxpromifsîonishxc eft. Eti-amlî rei eftis,8t triftißimx pœ-nx vos opprefierunt, tarnenlî conuercimini ad Dcum »remit teneur peccata, amp;nbsp;pœnæ tollen tur aut mitigabuntur. Cocci-numfignificat purpureum co-lorcm. Idem fignificat vermi-culus : Quia KÔÂKi^ Éaçzx« eft

igiturfècuritas amp;defperatio(în) duo extremi morbi, quitusplu rimorum mentes amp;nbsp;confeien* tix graiiittroppre(r^iacent,n£' celTeeftnó modofecuritati, fc^ etiam defperationi efficaciare-mediaadhiberi. AccontrafecU' ritatem in primo cap. aliquai' ximus.Nunc enimfecunclo«gt; id agi mus, vt vincatur ddperJ' tio conlïderatis teftimoniisnH' fericordia; diuinx , qus loUjf exuberat fiipra peccatum-

6d?arI«(^/aGrxca vocerx6gt;AHK/okfaóIumefle. Sedtotaima^ adFiliumDeipulcerrimè qua

drat. Is fit pro nobis cruentus Pfal. aa. Egofum verrais^ Vermiculus, vt noftra peccata non homo.

Omnisinterpretatio.qnæin EccIclïaproponitur,auteftGfai®' maticadiligentia,quaenarrantur vocabuladc phrafes: autOial^' äicadifpoiicio membrorum Ä partium in facrisconciombus,a/ eft confefsio amp;nbsp;teftimonium veræ ftntentiae,coniunAa euWf«''*“ tatione falfarum opinionum amp;nbsp;corruptelarum,

Ezechielisjj. Viuo ego, nolomortempeccatoris, fedVtcf’' i uertatu»amp;:viuat. Magna^debetefleauthoritasapud nospren-’' fionumdiuinarum per lèlè.Athxcpromilsioetiamiureiuraii5 confirmataeft. Quarefiquis in conuerfione non ftatuit fitj'' gnofti, is negat Deum veracemeffe. Qua blalphcmiaatrod-* nullacogicari poteft. Extat Tertulliani (èntentia »quamatifd'' berenongrauabor. Quiadum ,„ diftoTertulliani eflinC’ ! lufiurandurn Dei exaggerat, centum Rhetoriciim. l minficeengitconlcientias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Bonum eft pœnitere, an non ? Quidreuoluis ? Deusprxeipit' A illc non prxeipit tantum, fed etiam hortatur: venite ad meß' mnes.Inuitatprxmiofalutem,iuians etiam, Viuo, dicens.Cu^

D B P OE N I T E N T 1 *. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjOÇ

Ïîblcrcdi. Obeacos,quorum cauâDeiisiiirat / O mifernmosjtd ncciuranti Domino credimus/

Eodemmodo Auguftinusin enarratîonePlt;âImî 8p. iuramen tuniDci amplificat : In sternum regnabit Chriftus in fandis fuis. Hoedixit Dcus,hoc pro mifit, â parum cftjhociurauit. Quia ergono (èciindum mérita noRraJèdiècundum ilüus mifèricor-diamfîrniaeftpromifsio,credamusamp;inuoccmus,amp;c.

SednemoitaittollitiufiurandumDebVtEpift. adHebr.cap. I^. Cùm Deus eximiè vellet hæredibus promißionis oftenderc firmitatem confîlij fubinterpofuitiufîurandum, vtper duas res immutabiles, in quibus fieri

loelis î. Conuertîmini ad Deum veftrum, quia clemcns ed amp;nbsp;mißricors, tardus ad iramSe

valde beneficus, amp;poenitete- Hæc phrafisitaeftinteHigen-iUmmali. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da ^quod Deusautomninotol-

lat pœnas, aut mitiget eas con-,uerfis amp;nbsp;ad fe redeuntibus per pœnitentiam.

t. lohan. t.Si confiteamur peccata noftra, fidelis eft Sidudus, Vtremittatnobispeccata,amp;emundetnos abomni iniquitate.

t. Ioann.2.Filioli meijhxcfcribovobisne peccetis,amp; fiquis peccauerit,aduocatum habemusapud Pattern lefum Chridum iuftum.amp;ipfeedpropitiatiopro peccatis nodris. Non pro no-drisautem tantùm,fèdetiam pro totius mundi.

Matth. 15. Petro interroganti,quoties peccata remittenda fint, refpondet Dominus : Non dico tibi ftp ties,lcd lèptuagies fepties.

Cùm autem occafio quxredi fumtafitex dido eiufdem capitis, quo indituitur miniderium reconciliationis : Quodcun-que folueritisfuperterram, erit ligatum amp;incxlis,non defra-terna reconciliatione primùm amp;nbsp;principaliterhiclocusintelli-gendus ed: fed de voce abfblutionis fonante in Ecciefia, praftr-timcum Petrus in hoc colloquio non fitpriuataperfona, fêd D

Sio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BïPoÉMiTBNTlA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

minifter Euângelij amp;Eccle(ïx, 2. Corinth. 5. ProChnftoIegl' tioncfiingimur, tanquam Deovosobfecrantcper nos^rogamui proChrifto,reconcilieminiDeo. Eumcnim.quinonnouitp«C; catum, pro nobis peccatum fecit, vt nos efficeremur iuftitia Del per ilium. O inenarrabilem ^tKotv^^aTtitv^ 2^»fii^a. Dei,offeren' tis nobis vltró reconciliationem,amp; petentis à nobis quadam bo' nitatisabundantia,vt (ècum redeamus ingratiam, neepodn* lantis à nobis fansfadionem pro culpa amp;nbsp;pœna æterna ,fed den* nantis peccata noftraamp; pœnas, quas meriti fumus/nFiliumi quem voluit foluere Aurforpro nobis.r

Hxc teftimonia femper nobis in confpeftu fint,non löliifflä“ refutandos Nouatianos., iedetiam adnosipfos confirmandos,''' ftatuamus verènos recipi,etiamfi multis amp;nbsp;magnis fceleribul pollutifimns.

Etfiautem non propter human am authoritatemderetant’’ videlicet, deremilsione peccatorum fiatuipoteftj fed fides vet' bo Dei,quod per Prophetas amp;nbsp;Apoftolos traditum efl,nintuf'W' 1 men cóhrmantur bonx mentes, cum audiunt veteris amp;purion{ Ecclefixteftimoniadehocarticulo. Ad fieri bam igitur Cypri’”’ amp;Nazianzenididla, quxgrauifiimè réfutant Catharosfieu^e' uatianos.SicenimCyprianuslib. 4. Epilt. 2. feribit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

lacet (aucius frater ab aduerlario i n acie vnineratus. Inde Diabe* lus conaturoccidere, quem vulnerauit ; Hinc Chriftus hortatuO nein totumperear,qiiem redemit. Cui de duobus afsiftimus?*’' euiusparteftamus?Vtrumne Diabolo fauemus vt périmât,^ié- I mianimem fratremiacentem, ficutinEuangcIio Gcerdosamp;l®' uita,prxterimus.^Anvcró,vtfiicerdotesDei amp;nbsp;Chrifii,qiiod^ Chriftusdocuicamp;fecic,imirantes,vulneratum de aduerfiarij^t*' cibusrapimus,vtcuratumDcoiudici reieruemus.^

LibenterampIe(ftorBaptifinumpœnîtentix,amp;dantemado-ro,amp;aliis communico,amp;mi-

ftricordiam ze!o anteponen- ChryfoftomusizelusfinenH' damccnfèo,cfim nonfimigna fericordiaeftfuror, rus niexünbecillitatii amp;nbsp;rcgulx à Chrifto traditx.- Qua menfuw pienquot;

men(îfuerkis,eAdem alij remetientur vobis.Tu verà, quâs leges condisô Pharifie,qui nomine,nonpropofitomundus es.rÿi-rifMTt, i Tr^oitijiîfei ;(ît9£tp3s-,necdaslocumlacnimisamp;gemitibus? An ignoras fuauitatem humanitatis Chrifti, qui infirmitates no ftrasa(riimlît,amp;dolores noftros pörrauit,qui non venir propret iullos. Ïèd vt peccatores ad pœnitentiam vocaret,qui mauult mi fericordiam quàm lacrificium,qui fèptuagics ftpties rcmittit pec «W»?

Vm Chriftus in Euangelio affîrmet, blafphemiara, aduerfus Spiriturn ßndü no pofle remitti, amp;nbsp;loan-ncs in Epiftola dicat,nonefTe orandum pro eo, qui peccetad mortem , multi à nobis querere lb lent, quid interfit inter blafphemiam , ftu peccatum ad mortem, dereliquos laprus,quosconftat remitti redeuntibus ad Deumperpœnitentiam amp;fiducia Mediatoris. Dehoediferimi-nealij aliter refpondent.SuntenimTheologi,amp;hiquidcm ma-gniatqiienobiles, qui hocdifcrimenàpriori,ideft, àcaufisla-pfusfumendumCendant. Itaenimdifferunt,blafphemiam ad-'lerfus Spiritum fanólum,n5 effe lapfum aliquem in vita amp;nbsp;morbus, qui condonatur agenti pœnitentiam, amp;nbsp;veniam à Deo P«enti,fèdefrelinguxpetulantiam,qu« neque ab infirmitate, iieque ab infeitia humana oritur , fed immediate à Diabolo proficilcitur,qui cùm odio Dei ardeat, amp;nbsp;cupiat eumàpluri-mis contumelia affici,hxreti-cosjamp;aliospefsimos ac perdi-tifs.nebulonesimpellit,vtSpi-ritumveritatis contra confei- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

entiammendacii arguant, hoc 8“O5*quot;® inhunc lapidera im-«ftsdoâtinam Euangelij ex- P^ficutan,, Tiraoth.t.S.« ploratè perceptam amp;nbsp;cogni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'^ ”°” umeondemnent,authxrefe- ^^tbbfphemus.Ogsanonpo ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carat petulantia fed infirmitate.

JU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B B P OÏ N IT B N T I A.

os^aut fchifmacis, necdefînant cumulare peccataamp; blalphemi' s,donec ruant in sternum exitium.

Volo vobis comemorare exemplum,quod omninocongruita^ lianetriftifT. delcriptionem blarphemix.SubinitiumbeUiGerma-nier,no proculab AuguQain agro Vimëlîmortuuseftquidâmona chus valdedoftusamp;facûdus.cognomine^offincjfler Is fuit priof» Vtvocant.feuprçfesmonafterij inoppidoCoImari3e,quoddiftat4» miliaribusàFriburgoBrjfgoiæ.neceftignotû nomehuiusMona-chi,cuius plerique libri etiam extant.Is etfi cognouerat veritatêtJ^ feriptis nortrorum , tarnenquacunque caufa jmpuirus,damnauit noftram doftrinamhærefeosin gratiam potentiumr Tandem v^ rô vocatus ad vit s exitum, nullam confolationem audite potuiti led omnia reiecit, vt homo defperabundus, exelamans fe,quod ft'' ens contraconfeientiara damnauerit veritatem,non poffe faluuin fieri, fedFiliumDei eflefibiin conlpeftutremendumamp;horrëdum ) iudicem, amp;nbsp;tenentem fulmen, quaipfum effet detrufurus ad int®' |

Ad hanc triftißimam defcriptionem accommodant did* Cbriftiamp; Pauli.SiccnimMar.^.ChriffusinquitzQuiblaiphcnii-amdixeritinSpiritüfandum,gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

töruni in sternum , fed obno- Chriftum: Nosfeimus, Mag’' xiuseff sternoiudicio; Dice- fter.quôdmilTusfisà peo. H“ baut enim Spiritum immun- pfófitetur, non tantùmquid*' dum habet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^® fentiatde Chrifto, fedetwH

quid totumcolIegiumPHatiw' erumfenrirecogatur. Deinde notantPharifxi,nonpoffe eiicivÜ* vi humana , imô nulliuscreaturs.Diabolum mutum amp;nbsp;repugn’'’ tern. Quodenim diabolus colludit incerdum curafuis organisé magis, id nihil eft. Contra tarnen hsc omnia audebant Chriftuquot;’ Dsmoniacum appellate , amp;nbsp;di6ere , quod per Beelzebub eiici’' Diabolos.

Et Paulus ad Tit. j. Hsreti- Egonunquamlégivllumh« cum hominem poft vaam amp;nbsp;reticum,id eft, authoremhsre-alteram admonitionem vita- feosconuerfurafuiffe,-bissquia proprio i udicio dam natus eft.'

Ebt. 6. Impoßibile eft eos,qui femel illuminati funt, amp;nbsp;pofte* Ghriftumcrucifigunt^amp;ludibnohabentpreuocariadpœnhe”' aam’r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff®*quot;’

Itemgt;Ebr. to. Voluntariè peccantibus poft acceptam notiti-ämventatis, iam non relinquiturpro' peccatis*hoftia, (cdterri-bilis expeftatio iudicij. Ete-nim blafphemi, quiconcul-cantfanguinem Chrifti, amp;nbsp;Spi ritum gratiae contumelia affi- tarentdicere, ©ie weiten fût óuntjVt in eodem Capitedi- Dtel C^ennen Êlote Chrifti «tut, non funt (anabiles, (èd ni^t ein feller geben, îdinoniti amp;nbsp;connidi, fiunt rabiofiores j eaque in re patrerh Dia-Bolum imitantur.Vt enim Diabolus non poteft conuerti ad Dc-wrijfcdodio Dei cumulât blafphemias amp;nbsp;peccata, ita homines Blafphemijquotidie peccata noua accefsione augent,amp;tanti-fpetfepoUuntomrii fcelere amp;impictate,donee incidant in ma-husDei viuentisacpunientis,vtinEpiftolaad Ebrxos triftifsi-mis verbis dicitut. Hanc Deus 6 proeul hinc dignêre auer-terepeftem. Fac nosvaCa mifericordix, nee abiicias nos inter 'tifairx.ideftjhoftesblafphcmos, qualesfuntDiaboli amp;nbsp;eorum 6rgana.Neproiiciasnos'afacietua,8cSpititum fanftum tuum' Vnacumverbo veritatisneaufetas anobis.

Suntautem alij.qui a poftenori,hoc eft, ab exitu putant iudi-CandumefTedepeccatoirremifsibili :Acfatiscommode dicunt, Blafphemiameffe finalem impcenitentiam, feudefperationem: Q,üiahxc peccata extreme pugnant cum^ gratia. Ethiquidem Ï^odoresfententiarn proponunt maxime ad confolandas mentes accommodatam,earn videUcetdmmutabile mandatum Dei effe.quantumuis magna fint peccata,vtagentespœniteiatiam ïedeamus ad Deum fiducia reconciliationis propter Chriftum: promiffx ,nec propter magnitudinem noftrilapfus defperetnus, fedftatuamus longe antefcrendam effe potendam Filij Dei q-mnibus omnium peccatis jnecadreUquoslapfus addamuseti-amblafpbemiam.qux accufat Deum mendaci),amp; negatremitd peccata;ficutSaulSiludas ideo damnantur,quianon credunt fibipropterFiliumDeipeccatumremitti, Slt;Cairi aceufaturhu-\ iusblafphemix.qubdnonrédieritadDeum.fedaddidcrit'ctiam ' biafphemamvocemMaiuseft ■Venfsimaeftcollatio,^ ma-

' nbsp;nbsp;pëteatum meum, quamytre- net in xternum vera, quarr. Pau feittipofsif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lusinlVnuit Roma. 5. peccaù66

iI4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE PoENÎTENTIA. gratis,inquiens.'Gratiaexuberat fiipra peccatuni ,boceft,vtAiilt; guftinus interpretatur : Maioreft Dei mifericordia , quàmomnP um hominummi(èria:MaioreftpotentiaFilij Dei, toto regno Dia* boli,peccatoamp;morte. Sed hsccollatio tantùm pertinet ad eos, qui verè non fimulatè agunt pœnitentiam, hoc eft, qui agnofcunt amp;nbsp;déplorant fua peccata, amp;nbsp;in pauoribus non defperant, non defi-ciiintàDeo,(ed rurfus eriguntur confolatione fidei. Si cuiigitut daturtalis pœnitentia, is nullam caufam habetdefperandi. Sedfilt; cutdiabolus nonpoteft verèagere pœnitentiam,amp; jdeónoncoiiquot; (equiturremiß. Ita blafphemi hoftesDei ideönon confequunt»f remißionempeccatorum,quia non agunt pœnitentiam.

Hxc breuiter Qtis fit dixilïe de peccato irremifsibili,quodani‘ mus,meminilTe horret luctuque refugit. Eftenim borrendum malum, fiue à priori, fiue apofteriori deeo iudicemus. Nos veW filiumDei ardentißima inuocationeoremus, nefinatnosaP'' abolo ad hos furores impelli, vt vel manifeftam veritatem coquot;' demnemus.vel lapfi delperemus : led obfignet in nobis v«^ lèntentias,amp;exufcitetnosadtimorem Dci,amp;fidem, quaftatuH Filium Dei potentiorem effe toto regno peccati. Amen.

Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bamus, amp;nbsp;hxcfignificatio magis congruit ad coquot;

pudiatis K»yigt;p.a.^la,i( pœnitentiam nominamustotam conuö' fionem , in qua duo fiint motus, Mortificatio amp;viuificatio,

fiue, Vt vfitatè loqui m u r, co n-tritio amp;nbsp;Fides. Cum autem maxime nccelTarium fit Eccle-fix , extare veram dodrinam pUnam amp;nbsp;perlpicuam depœ-

tiîtentiajdolendum acdeplo- diumeiusfaAî.exquOAnteavo-randum eft gt;nbsp;tantam füllte in luptatem capiebamus.

plerifquefcriptoribus.vel infeiriam vel negligentiam, vtnequi-dem de Integra Pœnirentix defcriptionecogitarent. Namvete-resdefinitiones,quxficrecitantur :Pœnitentiaeft mala preterita plangere,amp;plangendaiterum non committeren leem Pœni-tentiaertquedam dolentisvindida,puniensinlê,quod dolet ^ttommififfesnon folùm mutileamp;improprii font, fed etiam in filfisinterpretationibus magis corrumpuntur. Recicabo igitur definitionem,qu«omnes partes,atque omnia membraPœni-tenrixcompleditur. Pœnitentia eftexpauefeere agnitione irx bei aduerfus peccata noftra, amp;nbsp;rurfus eri gi fide acci piente remif-fionem peccatorum fiducia Filij Dei, amp;nbsp;in hac fide nouam obe-dientiam incoare.

inter nos amp;nbsp;aduerfarioscontrouerfixeertameneft. Etemim holies Euangeïq acérrimècontenduut, neceffaria membra effe con uerfionisadDeum,confersioneni,quam inteUiguntenumera-tionem fingulorum deliftorum , Sclatisfaétionem canonicam: ^cdoélnnam de fide inftificante,quafolaverè accipitut remif-to peccatorum, amp;nbsp;cor in len-fn ira Dei eripitur amp;nbsp;libera-tilt ex doloribus infetorum, \ Vel omittuntjVel corrumpunt, vel eciam improbant.

fopbiftx aduerfarij aut corrumpunt ea aftutè amp;callidè,vtMaluen-da,autimprobant,vtSynodus Tridentina fecitexpreftumdecte-

\ hastes complcftiturvcraconuerfio,vt non Colum vox diuina, Sc ' vetxEcclefixcxpcrientia,Ced etiam argumenta minime fallen’

21^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» B P OB N I T BN T l A^

' Acprimumquîdem didacxleftiadc hac diftioâîonepail^' um pœnitentix audiamu s.

Matth, it. inquitChriftus: Venîte ad mcomnes qui Uhottï^ amp;oneratieftis,amp;egoreficiamvos. Tolliteiugummeuniïup5^ vos, amp;nbsp;difcitc à me, quia mitis (um amp;nbsp;humilis corde , amp;nbsp;iuueni«' tis requiem animabus veftris; lugum cnim meumfuaueeß,^ onus meum leue. In hoc dido tria funt membra, qu« nos«; cenfemus.Labor amp;onusfignificant contritionem,gux^ft*^ expauefcerc agnitioneirxDei aduerfuspeccatu, amp;dolere,qu^ Deum offenderis. Recreatioeft fiducia,qua acquiefeimusinh' Iio Dei,amp; qua cor viuificatur amp;nbsp;liberatur ex sterna morte. N®“* obedientia delcribitur cum inquit ; Tollite iugum meum ftp®* vos.

EtMarcii.Chriftusait: Agite pœnitentiamamp; creditcEuä^ gelio.Quisautem ignorât Euaugehumpoftularehancveraiy? dem,qux eft fiduciamiiericordix propter Filium Dei prom»’*' amp;acquie{cens in Filio Dei ? qux inquit. Credo remifsim’^”* peccatorum mihi quoque dari, amp;nbsp;quidem gratis, non prop’'' meam contritionem, non propter vHa mea mérita, fed prop’®’ Filium Dei, qui immenla bonitate amp;nbsp;fapientia diuinitatisep”' ftitutus eft Mediator amp;nbsp;Propitiator: Scio mandatum Dei eftquot;” mutabile,vtfinguliinveris doloribusftatuantfe certo prop’*’ Mediatorcm recipi.Hxc eft propria vox Euangelij. Hocdsp*' turn exfinuxterni Patris prolatum eft perFilium,amp; fang»'”® amp;'rcfiirredionc eius obfignatumeft. Huievoluntati Sedeerf’” nollealTentiri,eft contemnere Filium Dei. ,

SicPauIiis CololTenC 2. concionaturde vcra conuerfione** Deum. Eftis mortui peccatis, amp;circumcificircumcilionenlt;”' manufada.exuendo corpus peccatorum carnis. Hsedeco»quot;quot; tionedicuntur;Pofteadcfide,quafitconf01atio,inquit:fimiih®‘ fufeitati eftis perfidem, qua Deus eft effieax, qui viuificaift''quot;’ cumChrifto. Deinde vtramque (enrentiam i 11 uftri figurap'quot;' git.Condonansomniapeccata,delens chirographum.quoàp'* décréta contranoseft,quoderatcontrariumnobis. TuncauK®’ confpicitur, chirographumferiptum in cordibusaduerfarH'®' bis,cum agnoleimus in veris doloribus nos reos eße.

DE P OE N IT EN Tl*. 217 tinet, quod additur : delerihoc chirographum liiipenfumdecru-cc, fada con donatione.

Alluditenim Paulus ad trophxa, quxfolebantquondam col-locarijn quibusresgeftxfcribebantur. Aitenim incruce,tan-quamintrophxo fufpenfum efle chirographum, id eft, accufa-

tionem qua conicientia nos ac-cufat. Hanc acculationem tan-’\uam abolitam ait penderein truce Chrifti, qui pro nobis fol uitxuTfa.Idtrophxum fidein-tucamur, quotie^inuocamus. fcriptura kgi à viatoribus poffel. Tale Trophxiim dicit Plinius fuiffe in Alpibus,à in eo fcripta fuiffe nomina multarum gentium, quasAuguftusdeuiftasimperioRomanofubiecerat.

Trophxum fignificat tabu-lain,in quamcmorixcaufafcri-bebanturresgeftx, vtetiam po-fteritati effent not®. £t hic col-Jocabatur plerunque in monti-biis, amp;nbsp;ahis locis confpicuis, vt

Haftenusteftimoniareciraui decontritioneamp; conlblatione, qux fit per fidem, qua tibi ipfi credis rem itti peccata propter Me-diatorem.Nunc exempla conlideremus,quxoftendunt prxci-pua membra eflein pcenitentia contritionem,amp; fidem confb-lantem Sciuftificantem. Namdenouaobedientia feu de fructibus pœnitentix alias üpe dicitur.

Extat in Genefi cap. 3. narratio de lapfu amp;nbsp;conuerfione prî-morum parentum,vbi primùm arguitur peccatum voce Dei, amp;nbsp;non dubium eft,acculante Deo,amp;foliante ipfb triftifsimam aC-curationem.horribiliterexpauelccrehumana naturam. Itapri-«»W extitit contritio tune in

contritio,quomodofiat,ineo. eaufas contritionis habuerunt dem exemplo confpicipoteft. amp;acerbffs.dolorum,quàm nos.

‘ * Quiavidebantfeamilifle fum-maamp;max. decorafapientixamp;iuftitiædiuinæ.amp;èregionecerne-bantfefibiaccerfiuiffe,necfibitantùm,{èdetiâvniuerfæ pofterita-titriftemcaliginem mentis,horrendamdeprauationem voluntatis amp;nbsp;cordis,amp;aliainfinita mala. Deindenullum ipfi audierant verbum de reconciliatione, de promifsione remifsionis peccatorum, imo nullum exemplum remifsionis peccatorum viderant ; fed notant Diabolos propter contumaciam abieftos effein xternura flxitium, Inhoc horrendum exemplumintuentes, quomodo non

potueruntexpaueftere? Adhxcomnia accedebatvoxDeiifflffl»quot; diatè accufantis inobedienciam ipfbrum. Qua voce audita,nO8 mirum fuiflet fi exanimati fuiflent,amp; hauddubiè opprefsiffet ip^o* mors, nifi mox fonuiflet noua amp;inaudita vox de remifsionepsc-catorum.

Deinde fonantc promißione recipiuntur Adam amp;Eua jQi» auditaaccenditurfides, qua agnofcuntfc recipiper mifericordi-am propter lemen promiffum,amp;in corde nouaconiblatioeftm' coatio nous obedientix.quxiam placet Deo. hafadaeftint*' gra conuerfio.Hanc hiftoriam prodeftlipiftimècogitate, vthof ipfoexemplonos de omnibus partibus Pœnitentix, feuconuet-fioniscommonefaciamus: Itemvtindedilcamus, tuncincoJ-tum efle minifterium Euangelij.inquo femper vnavoxfoniquot;* arguenspeccata,amp;alFcrensrcmißioncm propter Filium.

SicDauid obiurgaturàNa- Nathan fuit concionatof* than, amp;nbsp;perterrefaüus inquit: aula Dauidis, amp;nbsp;Preceptor S»‘ Peccaui Domino. Hxceftvox lomonis. contritionis,qua fatetur Ie reum efle, amp;nbsp;iuftèpuniri. Pofleaauil abfolutionem, Dominus pee- Hinc poflumus seftiraare' catumtuumabftulitjNonmo quantis doloribus oppreH“^ rieris. Hxevoxerigit Dauidé, fueritDauidauditaaccufatio’* amp;nbsp;fide fuftentat,iuftifi cat amp;nbsp;vi- Nathan» uificateum»

Nota efl hifloria Regis Ezechix, qui agnomens ira Dei exd«-mat,Sicutleocótriuitoia ofla _ , mea.Deinde erebus cÓfolatio . QH^nt Üluftnbus verbis de-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribitverospauores?

ne,octrnti!simoonercleuatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

inquit: Tulibcrattianimameamabinceritu,proieciftipoftKr-gum tuum omniapeccata mea.Et quiavera fides non eft ingf’' ta, promittic Deo perpetuam eelebrationem. Pro tantis bench' ciiscantabimus,inquit,TfaJmos,omnibusdiebu$vit«noftr«iD domo Domini.

Quid dicamdelatroneemendato, in quo illurtrif imagocoH' tritionisamp;Fideiproponitur? Contritioeft.quódaitLatro.feiO' ftè pmiiri, Scdoletlè Deum offèndiflc,amp; fentit iram Dei, amp;lt;}gt;“' dem

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OE P OB N Ï T K If T I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;219 dam publice fatetur peccatum fuum, amp;nbsp;prédicatiudicium Dei iuftum cffe.

Hscomnia pertinent ad conmttonem,vcillx voces Danielis 9.TibiDomineiuIlitia, nobisconfufiofaciei. Fidemeiuscla-rifsimcoftenditpetitio . Memento mei DominCjamp;c. Vcrèenira intelligit,hunc foei urn fiipplicij^quanquam iam moriturum,ta. men eifeMeßiamtollencempeccataamp;mortem j amp;redimen-tem genus humanumhacfiia morte,ficutexEfaiapottiiraliqua difta meminifle. Petit igitur ab eo remißionem peccatorum amp;nbsp;vita iternâ,amp; vt fides eins con-

firmetur , audit dulcißimam Memorabilis eft ftntentia abfolutionem: Hodie mccum Chrifti: Beatus qui in me non eminParadifo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcandalizatusfuent.ideft.Bea- ,

tus, qui non offenditur, vel do-ftrinaquam profiteorabfurditate, velmeæperfonæ humili amp;nbsp;ab-ieftafpecie, vel cruce amp;nbsp;mole ærumnarum, quse certà comitatur profefsionem Euangelij. lam cogitate, quanta lux fuerit in mente latronis, qui non modo non offenditur milerr. amp;nbsp;triftifT. (pecio Chridi pendentis inter duos latroncs, amp;nbsp;iamiam exhalantis ani-main, Cedetiam petitabeo remifsionem peccatorum. Aefatisdéclarât hocipfum exemplum,fidem non effe opus humanarumvi-rium/edeffe opus Dei, Tantacertèfapientiaineofulfit tunc, quails excepta Marianonfuit in totaEcclelia.

Poftremo amp;nbsp;externa bona opera habet, confefsionem peccati fui,amp;iuftiiudicij Dei,inuocationemChrifti,amp;obiurgationem »duerlanj.Nam refutatio blalphemiarum eft opus ncceflarium ®^Deoplacens.

Etfiautem non opus eft longa dilputatione in re manifeft«. tarnen, quiain doârina aduertariorum non modo filentium eft defide,fed etiam contrarium dogma defendunt de perpétua du-bitatione,adiungamteftimoniis amp;nbsp;exemplis Scriptur« tria argumenta. Quibusconfideraus omneslâni conuincuntur,vtfateri cogantur,Fidem effe prxeipuam partem Pœnitenti«.

1. Principio laris conftat prenitentiamfine ablblutione nihil effe nifi inane nomen, aut re- Ex natura correlatiuorum. damamp;compendiariamviani

amp;aliorumofl:endnnt.Neque veró abföluno^quxcftpromilsio remilE peccat. aliter accipitur, nifi fide. Nam fbla fides promusi-onem intuetur amp;nbsp;ampleâitur gt;nbsp;telle Paulo Rom. 4. Ideo exh^s, vtfit firma promilsio. NecelTariaelligitur fides inconuerfione, iuxtailIiid:QuinoncreditDeo, arguiteummendacij.

11. Deindecertum eft,remilsioné peccatorü elTe finemver«p® nirentîæ. Ideo enim redimus ad Deum per pœnitentiamj vtpec-catanobis remittantur. Hanc metam Jonge optimam amp;nbsp;1quot;“' berrimam omnes pijinconuerfioncprolpiciunt, adeamquere* lt;51ocurfiicontendunt:Manifeftum ellautem remilsionem pee* catorum non accipi nifi fola fide. Ergo fides atcipiensremilsionem peccatorum redè annumeratur partibusprenitentis. Poftremó certißimum eft, conlcientias non relinquendas eflém dubitatione,quxautconremtum Dei parit, aut dclperationeni-Solaautem fides eft viÀrixpauorum amp;dubitationum, amp;nbsp;co»' fcientiispacemlàlutaremreftituit. Nequaquamigiturfidesob-ruendaeft, vel filentio, vel fophilhiatum'prxftigiis, quotiesde pœnitentia homines docendi ftinu

Exhis omnibus apparetpiis leclorlbus, nos eas partespœni-tentix ponere, quxpropriè fiintin conuerfione feu regeneratie-ne. Sed ne nouum dogma de fide adferre videamur,non gw-uaboradlcribere Bernhardi fententiam,qui ad eundcra modu® coniungithxeduo membra in pœnitentia, contritionemamp;Fi-dern,ficutnos coniungimus. Verbafiinthxcinfèrmonetertio de annuntiatione : Auditamfac mihi manèmilèricordiamW-am,quiainte (perauiDomine, Iblanimirum (pes.apud temife-rationislocum obtinet,necoleum milericordixnifi in vafefidu-cixponis:Sedeft infidelis fiducia, fblius vtique maledidionis capax,cum videlicetinlpepeccamus.Quanquam necfiduciaü-1adicendafit,ledinfènfibilitas quxdam,amp; dißimulatioperni-ciofa. Qtixenim fiducia eft ei, qui periçxlum non attendit?aut quod ibi timorisremedium ,vbi net timor ßntitur, nee materia (/frrlt;:f«w]ipßtimoris? FiduciaIblatium eft,nee eget illefola-tio,qui Ixtatur cum malefecerir,amp;in peßimisrebus magisexul-tar. Rogemus inique Fratres, reiponderi nobis, quantashabea-musiniquitatesamp;peccata, ßelera noftra nobis defideremus 0-ftendi.Scrutemur vias noftras, amp;nbsp;ftudia noftra, periculaque vni-nerf»

uerfà vigiü intentions penfemus. Dicat quifquisinpauorefuo, Vadarn ad portasinferi,vt iamnonnifiinfola Dei mifericordia refpiremus. Hsevera hominis fiduciaeftjàièdeficientis.amp;inni-tentis Domino fuo. H«c inquam vera fiducia eft, cui mifèri-cordianondenegatur,Prophetateftante,Beneplacitum eftDomino fuper timenteseum , amp;nbsp;in his quifperant fuper rnifèri-tordiaeius. Neeparua veique iuppetitnobis, in nobis quidem ^»ufa timons;in ipfo autem cauü fiducix.Hxc ills. Sed quid agi-'’’lis? anobiitifumus nobis propofitumeire,vccumfatismuka lt;!epartibus Pcenitentix dixerimus, deinceps de caufis contritio-flisSefideidicamus?

Caufarumcognttiomoftiniexplicatione neceflaria eft. Sciree-nim,vtinquit Ariftot, eft rempercaufas cognofcere. Itaquenon poteftinhac methodica tradatione pœnitentiæ omitticomme-moratio caufarum, à quibus oritur amp;nbsp;exiftit vera pcenitentia,id «ft,contritioamp;Fides,amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

terna contra ciuilemfbcietatemjtamen quanta mala Antina in-teriora, dubitatio de Deo, auerfio à Deo amp;nbsp;alia cognata, non cer-nitnifimonftrante Deo. Eftenimcxcahominum natura, nee fatisvidet,quanra fit ira Dei, amp;nbsp;quantum malum fît peccatum, ''ft Pfal. po. dicitur. Quis nouit

potentiam irr tux ? Quis me- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ambulare corde fapienti, eft tuitiramtuam. Doce nosnu- agnofcere irarn Dei adiierfus nimimdierum noftrorum, vt Piccata, amp;nbsp;rurfus erigi agnitio-ambuJemuscorde fapienti. quot;® mtfencord« propter Chn-

ftumpromiirx,atqueitaviuerc inperpetuapœnitentia. Sifingulinobifcumcommétaremurprse-teritas,præfentes, amp;nbsp;futuras milèrias, amp;nbsp;cogitaremus feriö de bre-uitatelt;ifugacitatehuius vit»,perfeólo excuteretur nobis lecuri-tas, nee viueremus ita vitara Epicuraeam,quæ impedit omnia exer titiapietatis.

Etleremix’f. Conuerte me,amp;conuertar. Quia tu Dominus Deusmeus.Poftquam enim conuertifti me,egi pœnitentiam, amp;

poftquamoftendi(limihi,per- Scilicet turpitndinem pet«« culsi femur meum , confufus meiamp; magnitudinemtuai«' ftgt;m amp;crubui.

Suilt igitur cauficontritionis- Verbum Dei arguens pe«i' tum,amp; Deus hoc verbo incutiens pauores, amp;nbsp;mens perterrefaâ» fèiifu irxDei,ac dolens quod offenderit Deum. Incoandum ede' nim à verbo Dei,quod acculât non fbliim externa deliûa, vte«-desjadulteria,furta: Sedetiaminterioremimmunditiem,amp;co'*

fuhonem malarum inclinationum,amp; monftrat irarn Dei adiier* lus totum genus humaimm. SiciplcDeusinParadifbexorfuse“ prxdicationem pœnitentix.arguitpeccatum terribili voce. Q“’ audita,primiparentesdidicerunt, quantum malum fit auerti* Deo, negligere mandatum Dei,antefcrre vlhm rem humanaW

excutere Spiritum fanétü.amp;x-ternam coniundionem cum Deoafpernari. Tanti mali tur-pitudinem nequaquam vidif. lênt,nifiDeo monftrante. Sed cogitalTent rem leuem efleve-Ri porno interdido.,

Noneft hzeinanis amp;nbsp;Ri’*'®” ricaexaggeratio lapfus pri®®' rum parentü, ftd verifs. amp;nbsp;®! ior qu àm vt pols i t verbis dedf'' bi. Prirniparentesnontanti’quot;* errarunt circa pomum, quod*' ratexternuscibuSjfedäDtod' 1 fc auulferunt, cuius mandatum neglexerunt vel potius conté®' | Grunt, amp;nbsp;Deofummo «Sc infinito bono antetuleruntperfuse®' nem Diaboli, excufferunt ex peftoribus Spiritum fanfluni,r'’P?' runt ffedus amp;nbsp;xternam coniunAionem cum Deo. Sicenim con«'' turn erat genus hnmanum,vt effet aräißima copulatie interim’ um amp;nbsp;homines, Hanctantam, amp;nbsp;tam ardara coniundionem’' fpernari.an nonedfummum ff dus? Sed tanti mali turpitudin'j* non intellexiffent.nifi Deus ipfffua voce arguiffeteorumftel«*’® indicaffet,eos non tantum pœnas commeruiffeefupomi, fed*^’ obiedo longè maiori violato.

Quód autem contritiofiat mouente corda Spiritu ranebp- i verbum,teftaturLucas,capaï.Etftatim loquenteeo,galluscan', tauit,amp;couerfiis Dominus intuitus cft Petru,amp; recordatused'® j trug ièrmonis Domini,amp; egreffus foras fleuit amarè.In hisver®, deftribunturcótritio amp;nbsp;caufiec5tritionis.AmarxIacrym«fig®’ cant doloré in corde Petriagnoffentis trillern ßcmagnülapli”^

Caniavero contritionismoucnscor Pétri fuit, quod Chriftuse-HiTiintuitus,aceenditagnitionem huiustantilaplii5amp;dolorem. Icafitcontritio mouente Spiritufando corda, per verbum. Et

quidem, vc agnofeamus pec-cataamp;iram Dei, concionatur Deus toti generi humano, non folum verbo » fed etiam ^wibilibus pœnis , morte.

'»Orbis,bellis, dißipationibus » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,. gentium, amp;aliis mulciscala- ÿ«»««»’ . pœnas publica* quot;• ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;pnuatas , bella , obfidiones,

incendia ,alluuiones , peftem. hmem. Hs füllt feuerioresconciones, qus imprimuntfortio-res aculeos in animos,

Ha rants pcenæfùnt monitrices amp;nbsp;concionatrices de ira Dei aduerfus peccatum,vt perterrefadi agnitione irs Dei doleamus nospeccafl'e,amp; qusramus Mediatorcmamp;rcconciliationem, Csterùmfidcicauamp;funt.voxEuangelijjFiliusDeiilIuftrans inentem5amp;dans Spiritum ûndum, Spirituslândusmouens voluntatem amp;nbsp;cor, amp;nbsp;ipfavoluntas impulfa amp;nbsp;adiutaàSpiritu fando.

Quodautem fides per vocem nbsp;nbsp;nbsp;Contra Schwenckfeldium Euangelij in cordibus accen- amp;aliosEnthufiafta$,quinegant ^Ätur,hscdidateftantur. Deum per minifteriura Euangelij effe efficacem.

’• Corinth.!. Cùmmundus per fapientiam non cognouiftèt ^füni in ßpientia , placuit

Roman. 10. Quomodo inuocabunt fi non credent? Quomo-doctedentfi non audierint ? Fidcs ergo ex auditu. Auditusper verbum.

DeindeFiliusDeinominatnrzÓ5,^jnon folùmquiacogita-tione Patris na(citur,(èd etiam quia eft perfona patefaciens Euan geliumexfinusterni Patris, amp;conlêruans miniftcrium Euan- £pbe^4‘ gelij,amp;ellefficaxinhis, qui credunt Euangelio,amp;voceEuan-' Joban, ijlt;

gelij diccnsconfblationem incordibus eorum,amp;viuificanseoi amp;nbsp;oftendens Pattern, amp;nbsp;effundens Spiritum jànâum in cordi «orum.

Etfi enim fit viuificatio per omnes perfonas, tarnen hoc ordi* nefitj Filius qui colligit Ecclefîam, immediate voce Euangd') mouct corda,amp; monftrat Pattern,amp; dat Spiritum fandum w«» dicitAthanafius:Quandocun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quediciturinhomineelTeSpi- Sivolumusremreftècob ritus fanélus , eft ibi per ver- rare, reperiemus eandé dooti Jjyjjj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;namproponiinCatechifmon»

ftro,inSymbolo,Eftquidéï5t’ régula Auguftini de operibus diuinitatis:operadiuinitatis cxtermi iunt communia, id eft, communiter fiunt ab aeterno Pâtre, Filing Spiritufanfto: fed tarne hæc régula ita accipienda eft,ne orde pen ' fonarum, amp;oftïciorüdifcriminaperturbentur. Quarevtipfepff' fonæ funt difcernendac,amp;ordo earum tenendus,itaetiamlof!»’' murdebenefieüs iIlarum,vtScripturaamp; fymboladifcernunt.AU‘ guft. inquit Pattern,agere àfe,Filium per fe. Hoc verifs. eft,amp;fuiigt;' tumexipfisvifceribus, vt itadicam.Scriptura:. Roma, n. Aqu»' perquem,amp;inquofuntomnia.ColoC 1, amp;4.Ebr. t.Vt autenH»' niores pofsint hoc difcrimen intelligere, recitabo hiftoriolaiquot; quandam. Polybius lib. 2. hiftoriae fux.defcribens ftatum Reip“^' Argiuorum, tres duces recenftt, quorum primusfuitPhilopffH'^’ alter fuit Aratus Sicyonius,tertius, Lycertas. Primumdicitf“»' fè«tj;)(;Hj.oi',idcft,primum authorem amp;incoatorem huiusflaf**' Aratum vero fuiireTÈAea-rouj^oi', id eft, perfedtorem eiufdem ft’' tus. Tertium ßiCeu0gt;Tni/ p.^rllJ^ov,id eft,confirmatorem.Eafdeffl af pellationes, iiixta Scriptura: teftimonia amp;nbsp;phrafès,poflumus a» commodare ad perfonas diuinitatis fine omni metu cauillationif'

Tertio.Spiritus fanétus confirmât aflenfionem feu fidem •J' cordibus noftris, amp;accenditlætitiam, vtinuocare Deum poft*' mus,amp;alios motus congruentes verbo,vt2.Timoth.t.fcribitugt;''

hocrobore Spiritus fandi.iA^' cenditdileftionein Dei amp;nbsp;proximi. Eftenimflammaamorisint«f ' Patremamp; Filium,interDeum amp;nbsp;£ccleliam,amp; denique intern»’

ipros.3.Caftificat nos/ideft, morrificat adiones carnis,iniicitfre-numeupiditatibus inordinatis.

EtRom.8.Non accepiftis Spiritum feruitutis intimore,fed Spintum adoptionis filiorum, per queni elamamus Abba Pater. Hic Spiritus dat teftimonium Spiritui noftro,qubdfimus Filij Dei.Item,opitulatur infirmitati noftrx.

Poftremb.quód voluntas humana non habeat rationem cau-fiin conuerfione adDeum,nifi quatenus à Spiriru iando impel-^Xur dt adiuuatutj clarifsimè teftantur hxc dida.

Rom. 8. ienfus carnis inimicitia eft aduerfusDeum;Legic-EimDei necrubiicitur|^d«(j^l«3 ç^ôm^za. compleftitur men-nsc fubiici poteft, [Devotentta. J tem, voluntatem Sc cor.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philipp. 2.Deus eft,qui operator veile amp;perficere.

» Hanefententiam Chriftiprxclarè enarrat Auguftinus. Non di-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cit. Duxerit, ne quis aliquo modo volûtatem prxcedere credat.

' Quidtraheretenim fivolebat? Atnemo venirnifivelit. Trahi-* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tut ergo miris modis,vt velit,ab illo qui nouit intus operari,non

^2h.nolentescredant,{èdvtex proficifcentis Damafcum? Lu-' ■ Eolentibus volentes fiant. cas Aft. 9. illuftribus verbis de-fcribititbmaneodiumipfiusaduerfus Euangelium amp;nbsp;Apoftolos, Saulusingens fpirabatadbuc,amp;c. Ethunc animum amp;fenfumre-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tinet,donee Chriftus ipfe ex ccelo dieat, Saule Saule, quid me per-

'’ fequeris.Hicdemumexnolentefitvolens, SicAuguftinusvfque adannum jo. xtatis fux fuitManichxus ,amp;vixfuit alius tarn fal-fusfubfannator amp;derirornoftrxreligionis ,quam Auguftinus,fed * . mirabili modo amp;nbsp;opere Dei ex Manicbxo faftus eft Auguftinus. '•' Siefuitinquodamoppidociuis.ardensacerbiff. odioverxdoftri-j 1 nxrepurgatxper D. Lutberum. Is cumvideret alios in vicinum 1 ' nbsp;nbsp;nbsp;pagumexcurrere, fuitillefpeftatorexeuntiumdeciuitats,amp;his

.^ verbis eos fubfannauit, 3^r feybt nic^t iEuÄugdifd;/fonbem ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffcujfdifiJ^.Sedquidpoftea? videtiUetraiitlentesm naulcula. Ibi

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F

fubitöfentiensdiuinam commbtioneni.magnopererogauitnau-tarn, vtfequoquein cymbatranfportaret, amp;vnaconcioneaudit! ita conuerfus eft, vt vfque ad vitae fuaeexitum, poftea fueritcon-ftans confeffor Euangelij.

lohan. 5. fine me nihilpoteft facere. Hæc recitatie caufiruni illuftrat doóhinam de benefieüs Filij Dei, amp;de promifsione Spi ritus(andi,item de noftra infirmitate, Sialligatnosadmini-fteriumEuangelij amp;nbsp;Sacramentorum, quod homines feriamp;e' brij voluptatibusafpernantur. Affirmacenimfidem concipiamp; confirmariperabfolutionem, per audi turn Euangelij,per vluægt; Sacramentorum, ne fuccumbat, dum ludatur cum terroribol peccatiamp; mortis.

Sed contra hanc dodrinam aliquiobiiciunt: Si non poffu-mus ad Deum conuerti noftris viribus jCur tones repetitutiquot; EcclefiahaecOratio ; AgitePœnitentiam ? Item, cur nonE''^' musfrenos difciplinx, iSetantifperdifferimusPoenitentiarnA nee (ènriamus nos rapimotu violente?

Deprimaobiedionehxcrefponfioteneatur.-NonvaletCon' fèquentiaàprxceptoadobedientiam,vtD.LutherusdicerefoIf-bat. Eft quidem mandatum Dei sternum amp;nbsp;immutabile, vtlt;^*' ligamus Deum toto pedore, amp;proximumfit 11c nosipfos: 5-‘' hincnonfèquitur,humanis viribus poft lapfum efficipoflS'''f'‘ j dentemamorem Deijamp;purum amoremproximi,qualcmL6^ diuinapoftulat.Horribiliter enim hominum natura languef^' daeft.Naminmentecaiigoeftde Deo, amp;nbsp;magnum chaosdÇ • bitationum. Voluntas auerfa cftaDeo,amp;circumfertinimicit'^ aduerfius Deum, non timec,non diligit Deum, fed velfecuran^ gligicamp;contemnit, vel perterrefadaodit, amp;nbsp;trifti fremitu fug'' eum.Cor varié errantibus afledibus incenditur, amp;nbsp;voluntatequot;’ fecumrapit. Icanonftquitur: Ecclefiafonathanc vocem: Agquot;* Poenirentiam.Ergovcracotritioamp;vera Fides finit in noftra^quot;' teftate.Nam de omnibus hominibus, qui non ducuntur Spitquot;quot; Dei; leremiascap.3; exclamat; Si mutare poteft Æthiopspelitic fuam,autPardus varietates fuas,amp; vos poteritis bené facere,cquot;quot;' didiceritis malum. Ïdeoin cap. 17. ardentißima inuocationed' rat: Sana meDomine.amp;fanabor.Saliium mefac,amp;ßluuserO’

lio Domini noftri kfu Chrifti, qui afficitur mikricordia calami-ïatisnoftrxj amp;infunditvinum amp;olcum,ideft, arguitpeccatii, amp;nbsp;proponit vocem Euangelij, quxfanatvulnera noftra, amp;.dat Spiritum fanftum.

Interfanos amp;nbsp;pios non eft difputatio de verbo,deFiIioDei,amp; 4e Spiritu fanfto,fed de voluntate quacritur : an fit adiungenda cae-''ùscaufis pœnitentix. Nos itaquæftionem foluimus amp;nbsp;explica-Eius-Dicimusvoluntatem impullam amp;nbsp;adiutam àPilio Deidt Spi-ritufanftoadiungendamcffe. Quiacertè voluntas non credit nolens amp;repugnans. Sed aliud eft dtcere, pofte nos noftra voluntate efücere pœnitentiam,vt muftis eft perfuafum.ldeô enim mufti dif fetunt pœnitentiam, vfque ad poftremum vitx fpatium , quiafo-mnianc,fe quoins momento pofte arripere pœnitentiâ. Putant fibi gt;’»nqnam defuturam efle facuftatem redeundi ad Deum , amp;bac praua opinione fafcinati,peccata amp;nbsp;lapfus cumulant, donee tandemin ipfocurfuobruantur amp;nbsp;opprimantur, antequam portum confpiciant, Nosvero itafentiamus,voluntatemhumanam, etfî poteftpræftare de regerediftiplinam vtcunque,tarnen motusfpi-ntualesnequaquâefficere pofle,nificùmimpellitur,regitur amp;nbsp;ad-iuuatur per verbum vocale, fonans per miniftros Euangelij ,per quodefficax eft Films Del, amp;nbsp;Spiritus fan ft us.

Qpidergo, dicataliquis, Anindulgebo feenritati, amp;nbsp;laxabo benosdifciplinx.^Dehacobieftione itarefpondeo. Cum multi fint taufe,propter quasdifeiplina prxftandaeft : tùm iUaveima-'iwè nos impeUere debet ad honeftam moru gubemationem, QuiaPauluseamvocat Pxdagogiam adChriftum. Donee enim psrfeuerant homines in deliChs contra confeientiam, non po-teftin eis effitax efle Spiritus fanétus.Ergo nerepellatur Spiritus fanftus.necelTe eft omittere (eelera contra confeientiam ,vt accen di pœnitentiâ Bifides in corde polsit. Porti) difciplinx prxcipux pJtseft,audire amp;nbsp;difcere doétrinamdiuinitustradltam,Scnon afpernatiminifterium Ecclefix. Quare non font abducendiho-mines a minifterio publico, quod Deus inftituit, amp;conferuat, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedpotius hortandi, vt vocem legis arguentem peccata, amp;nbsp;pro-

J^usionem Euangelij de remifs. peccatorum audiant. Quod fi ficient,hauddubie Deus in multorum pedoribus erit efficax, Sc

accendetagnitionem peccati, amp;nbsp;irxDei,amp; rurCus corda eriget confolatione Euangelij.qu« eft incoatio nous obedieneix Stvi-txsternæ. Nonigiturconfirmaturhac dodrina autdifciplim laxatio^autcocemtus verbi, (èdauditores commonefiuntdehii-manainfirmittt^amp;demodo, nbsp;nbsp;nbsp;Hievnicuseft modus,Exev-

quo Deus vult ene c cax. nica via perueniendi ad pceni-tentiam,audire amp;nbsp;attenté confiderare vocem legis arguentispef cata.amp;rurfusampleftiamp;non afpernari,tanquam fabula aliqua® dulciß. confolationé Euangelij de remiftione peccatorum, H*'^ eft illaftclla ducens Magos ad natum Chriftum.

Siquisautem prstextuhiiiusdodrinç alitfècuritatem,inhunc competit(èntentiaApocalyplêos;Q.uifbrdet,fbrdelcatadhuc.

Deus eft principium,medium ^. finis noftrae faluationis, i^^ n)u(l(êyn rmf/Jfj®’

Alia res eft diftiplina ester* na,qu2Etantùmeft vmbraqux* ; alia res eft pcenitentia.

Item illa vox Chrifti; Nolite famftumdareCanibus. Mane-at ergo immota oratio Pauli: Deus dat veile amp;nbsp;perficere.-Sed alio loco plura de libero arbitriodicuntur.

dam,amp;poteft(xpe efTefimuIata,

Nunc de effedlibus pœnitentis pauca dicenda funt, nejl*' quid in Methodicaexplicatio-ne omittatur. Eft igitur pri-mus etrectus remilsio pec- deper vfitatam figuraminrtr; catorum amp;nbsp;reconciliatio,feu ,/io^itù:fipèenimtribuiturtotii quod proprium eft vnius partis. Nam propriè loquendo, fide act*' pimus remißionem peccatorum.

iuftificatio, cuifemperadiumfta eft donatio Spiritus Giuftiiî^ vitsstems, iuxtaillud: Viuoego,nolo mortem peccatorii; fed vteonuertaturamp;viuat. Nam viuere coram Deo,eft überall abiraDeiamp;sternispœnis,amp;rurlùsdonari iuftitia amp;vita2ter* na.

Hïevero deploranda eft cscitas amp;nbsp;duritics humans nature qusvocemiuramentidiuininegligir,nectantoprsmiopropo* fitOjVidelicet reftitutioneiiiftitis amp;virs sterns, mouetur.vtde Peeniten*

OS PoSNlTBNTlA. Üg iwmtcn«acogitct,amp; mediae- Media5r«ifct«Za5»KxadPce-ligat.perquçreétocurfuadhâc nitennâfimtduo. 1. EftRerao-metam conrenditur. tio impedimentorum , Efa. t. Definite peruerfe agere.Itcm,Q«i furatus eft.non furetur amplnis amp;C. lI.Eft ftudium, «ScamorverbiDei coniunftus cum attenuo-ne ,amp; confideratione vocisdiuinx.

Matt.u.Nemo no uit Pattern, nifivolueritreuelare Filius.

Ioann. 20. Aecipite Spiritum fanftü. Hocdicit poftquameos balitu fuo afflauit. Petrus Aft. 2. Cbriftus exaltatus ad dex-trara Dei effudit donum à Patrt accepium,ficutvidetis. ^

Spiritus fan flus eft nexus amp;nbsp;vinculum mutui amoris inter

xternum Patrem6c¥nium,po-fteaetiam nexus amp;nbsp;copula inter Deum amp;nbsp;Ecclefiam Angelorum amp;nbsp;hominum piorü: Quia eft ignis fubdantialis amp;nbsp;Ixtitia, qua acquisfcimus inDeo.Rom. 14. Regnum Dei non eft cibus amp;nbsp;potus, fed pax amp;nbsp;gaudium inSpiritu fanfto.

Homo non poteft diu effe in eodem ftatu , aut crefcit aut dc-crefcit. Polybius li. 6. de re militari amp;repub.OmnisRefpub.aut habetincreméta, aut tendit pau latim ad interitum , nee poteft effe diu ineodemftatu.

^onuerfione,filius Dei oftendit •lobis pattern placatum, ac Spi fitumfandum effunditincor danoftra,vcveroamoreamp; Ix-titiacum xterno Patre amp;nbsp;ipfo copulemur. Ita refticuitur in nobis vita amp;nbsp;iuftitiaxterna. amp;nbsp;renouatur imago Dei , vcr-bojfeu xó)-» lucerne in mente, vt agnitio Dei fit clarior amp;nbsp;fir-miot , amp;nbsp;Spintu fando ac-cendente motus congruentes cum Deo in voluntate Sc corde, ficutPaulusinquit. 2. Co-Bnth.5, Nos retecta facie fuU gorem Domini intuentes, ve-wtin eandem imaginé trans-iotmamur à ciaritate in dari-tateni,tanquamaDomini Spi ritu,ideft,in verapcenitentia agnito Filioconfolaute nos,84 oliendente mifericordiam x-temi Partis, agnofcimus iam prtfentiam Del, no manemus in dubitatione , an Deus nos eurer,fed magis magifque ad

Nctbi,ideft,Filij lucemtransformamur, Spiritufanftoconfir-manreaffenfionem.feufidem in cordibusnoftris ,6caccendente motuscongruentesverbo.

HicîocuscruditirsimèconcionattirHe modo,quo renonanir^ reftituiturinnobis imago Dei, adquam primihominesconditn^ eriint.amp;quaminlapfuamirerunt, Nos,inquit,reteftafacie,gt; aperta,gloriamDominitanquamin fpeculo contemplantes,ad'' andern imaginem transformamur à claritatein daritatem. Ne® obiter percurrltehocdiftum , (èd lingula pondéra verboruna ei' pendite, Quidvocat Paulus velatam faciem amp;nbsp;apertam ? Idfupf’ in eodem capite déclarât, cnm inquit: Velamen adhuc poli«'® eirefupercordaludaeorum,exquointelligimus velamen figninW' re ignorationem natiuæ fententiæ Legis amp;-Euangelij. Quileg'® Ronredè intelligunt,amp; qui Euangelium de Chfiftoignorant, 1quot;’ velataeftMoyfi facies, quia nee iropietaté fiiam agnofcunt.necDd mifericordi a jipterChriftü promiflam, cuius fid ucia eft medicate omnium efficacils.noftt is vulneribus adhiheda (XapplicandaNo® enim aliter fanantur vulnera noftra,nifi agnitione amp;nbsp;fiducial®' mininoftrilefuChrifti.Vocatigicur velamen, ignorationem''^ ufquegenerisdoftrinæ. Sic velataeftfaciesMoyfi Turcis, 1«'^‘quot;® recentibus,pertinacibus hypocritis , quifuntinter Papiftas,amp;^' picuræis. Nos verb,inquit, aperta facie gloriam Dei iutuemiiri® eft,nos non tantum intelligimus legem, amp;fcimus quid lex po®“' let,quaspcenascontumac!busdenuntiet,fedetiam difeimuS) “1“* fit voluntas Dei patefaftain Euang. denoftra falote, quofflodo'* cur velit nobis Deus elTe placatus , cur nos recipiat amp;nbsp;exaud«' quamuis indignos. Gloria Dei eft agnitio amp;nbsp;celebratio virtutu® Dei,iuftitiæ,bonitatis,mirericordiæ amp;nbsp;reliquarum virtutunijl®* funtinDeoprxeipux.Difeimusautem audita voce Euangelija’’ raodb Deum iuftum efle, irafeentem fceleribus amp;nbsp;punientemf'^' cata,fed etiamerigimurconfiderationeamplitudinismifericord'* Dei, cuius certilT. pignus eft mifsioFilq vnigenitiin carnem. E^'' gitur gloriam Deifpeculari, agnofeere iram Dei aduerfus pec'®* amp;nbsp;iuftitiæ lèueritatem , qua: placari aliter non poteftnili mof' te Filij:Item agnofeere amp;nbsp;apprehendere mifencordiam PatriSiqquot;' tanta eft, vtn on peperceritFilio, fedeum pro nobis tradiderit'' igituriuftitix agnitione excitanturpauores, ica confolatio ac«® dituragnita mifericordia propterFilium promifla. Transforms murautemadeandem imaginé, id eft, agnita ira Dei aduerfusp« cata, amp;agnita amp;nbsp;apprehend mifericordia propter Chriftum pm mifla,fequitur renouatio amp;nbsp;inftauratio imaginis Dei,ad quam homo ante lapfum fuit conditus. Compleditur autem imago Deb j.Sapientii®

i.fapientiam.quareftèagnofcimnsDeum. a.iiiftitiam.ideftjobc-dientiam ergalegem Dei. j.fanâitatem,celebranten! Deutn.

-J ftitutionem»n hac vitatantum incoari amp;nbsp;paulatim crelcere,donee fiat perfefta in vitaatterna. Sa-lom. Prouerb. 4. luftorum lèmitaeftfimilis luc^quatlpargiturab aurora vlque ad meridiem.

Aeternus Pater, amp;nbsp;Filius eC. fundunt in peftora conuerfo-^m Spiritum fangum, qui hancimaginem renouât, polit, amp;nbsp;or« ®atfubindenouaacceßione.

^Fa.j/.Habitanscum contrito amp;nbsp;humiliSpiritu, vtviuificeC P'fitimi humilium, amp;nbsp;yiuifi- Ratio humana iudicat con-cetcorcontritorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tritos amp;nbsp;miCeros elTe abieftos à eos Deo curx efle,fed vox diuina affirmât Deü amp;mceftopeétoretanquâinfuotemploamp;do-micilio,amp;taiepeftuselleofficinam Dei,inquaDeus poteftproprium opus facere, hoc eft, confolari, viuificare amp;nbsp;fanare.

Efw. 66.Ad quem refpiciam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nos miferi, fuperbi amp;nbsp;ftulti mii ad contritum Spiritu, amp;nbsp;nóconuertimusoculosadpau-trementemfermones meos? , peres, exules , inopes , morbo tonfliftantes, hosnegligimus, amp;alienos ac indignoseffeducimus ’'oftro conCpefto. Deus autem , vt Pfalmus inquit, refpicit magna, fed humilia incælo amp;nbsp;terra. Deus fuperbis ® 'u't , amp;abominatioeftcoram Deo, quiequid eft altum coram fflundo.

Quartus effeduseftexauditioinuocationis, Vt docetIohannes in prima Epilt cap. 3. Cùmcor noftrumnon condemnat nos,fiduciahabemusergaDeum, amp;nbsp;quod petimusaccipiemns, ^tenimhi.quifuntfinepœnitentiajnonexaudiunturjitacon-nerfos ad Dcum recipi amp;nbsp;exaudiri certum eft.

Quintus effedus eft mitigatio calamiratu. Nam veracoOer-'“uueylladubitationeimpetrat auxilium Dei amp;mitigationem pr^ietitimncalamitatum, vt loeUs 2. dicitur, Conuemminiad

Deurn veftrum , quia miferi- Ideft,mitigatpœnas,tionfu-cors eft, amp;nbsp;pœnitet euni mali. tiliter, fed propter Filium Me-diatorera inter cedentem. Et leremix 18. Sipœnitentiam egeric gens à maloftio,qiio£l locutus film aduerfiis earn, agarn amp;nbsp;ego pœnitentiam fuperiM-lo quodcogitaui,vtfacerem ci,

Scfubitoloquar degente amp;de nbsp;nbsp;nbsp;Quern noninuitethxebkn-regno vt xdificem amp;nbsp;plantera diff, vox Dei ad pœnitentiam? iliud.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad has fintentiasadiungantur exempla, quxoftenduntnu-tigari pesnas noftra pœnitentia amp;nbsp;inuocatione. 2. Paralip. ):• Quia humiliatifnnt.auerla eft ab eis ira Domini, nee delend penitus. EtinhiftoriaNiniuitarumproponitur exemplump®' nitentix amp;mitigationis pœnarum ,non modó confideration®) (èdetiamimitatione dignißimum.

Sed nullius tanta eft eloquétia qux fatis exponere polsitül®* berrimosfrudus, quos pœnitentia conuerfisaffert, Ideofunib^ uiorin haccommemoratione, amp;adlèquentiacapicaaccedo.

VidfitContritioSïquomodo fiat, intelligiamp;^^ ' mèpotent,fiprimum exemplum recept« EceW? j in Paradilbalpiciatur. Cùm primi parentes M efientjnnumerabilescaulxdolorum amp;nbsp;pauo^quot; cocurrebanr.Primiim .n.non fineingenticoiiH^' natione fuam nuditatem amp;nbsp;triftißima vulnera afpiciebant.

indeciim nee promißionem grati« audiuiffent, nee vllum«^' emplumreconciliationisvidiirentjquidaliud cogitarepote«!’'' quam feruituros efte in sternum exitium, prsfèrtim cùmj Dei dedarata efletin reiedione, amp;triftißimis pœnis Diab^ 1 rum? Augebat etiam dolorem hsc cogitatio , quod intelug.^ | ba®totum genus humanum fua culpa ineidifle in ram Dei,(èdomnium maximeexpaueruntaeeußnteDeo,» nanteipfotriftilT. aceußtionem. Homines otiofi amp;nbsp;^‘’“''”’^

poffunt exinîmare, quanta fuerit in primis parentibus h«c con-ftematiojquinihilaudierantdcremiftionepeccatorum. Imóau dierant magnam muititudinem Spirituum poft laprum in xter-nas pœnas abisdam effe.

In tahcxemplo conlpici poted^qualis motus Gt Contritio ve-'»■Eftenimmotus,quo corda expauefcuntcogitatione irx Dei, amp;vero doloreafficiuntur propter peccatum, Scftintinkiftuat-tiue mœrore, quód Deum offenderint, amp;nbsp;EccleGam polluerint, amp;hasconfcfsionesfonant:Iuftuses Domine Scredum indicium tuum. Item, Tibi Domine iuftitia, nobis verbeonfuGo faciei noftrx, Item,Tibi tantum fum peccatum, amp;malum coram ce fed, vtiuftiGceris,amp;c.

gn, in aliis minus acres amp;nbsp;vehe mentes fint; Tarnen redèaf-firmamus, aliquos veros pauo-les amp;nbsp;dolores efte oportere in hisquiconuertuntur. Quem-admodum enim eruditi di-xerunt in dilputatione de de-cimis, an decimx fint iuris na-curalis;Non quota,ftd aliquo-Cäeftiuris naturalis .• Itahxc Antenna de contritione,qux nihil habet obleuritatis auter-

Formale contritionis eft pa-uor amp;nbsp;dolor, caufa impulfiua doloris amp;nbsp;pauorisfeuobieftum eft ira Dei aduerfus peccatum. Ad hanc caufam impulfiua ac-cedunt etiamplures, videlicet, quod Ecclefiam noftris fordi-bus polluerimus , amp;nbsp;quód aliis poenas attraxerimus. Effedus contritionis, amp;nbsp;fignum certifsi-mum eft, non folùm in ore, fed etiamin pedorehabere has vo* cesexPfa.luftuscsDomine,amp;c. rods, firmißime teneatur, aliquam contritionem eflenecefla-riam,qux quidé in xrumnis crefcit, vt Dauid in exilio acrius do-luitpropterlapfum,auandofènfit fècircumferrefignarcatus,8c in exemplum Saulis intuensmetuit abiedionem.

SicEzechias oppreflus morbo graui amp;nbsp;mortifero exclamat: Vadamad portas inferorum. Ac dolores morientiumeuidentiC fimèdeclarant, qux amp;nbsp;qualis fit veracontritio. Dum enim lu-dantur cum morte,amp; aliis triftifs.obiedis,fèntiunt aculeos con-C

2J4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D B P OB N I T B N T I A.

tritionis non fimukrx.Qiiod autem aliquacontrino fit necefla-ria,hxc dicta perCpicuèteftantur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

E(à. 66. Ad quem rcfpiciam nifi ad humiliacum amp;contrituffl fpiritu, amp;nbsp;trementem (èrmones meos.

Vt igitur Filius prodigus rediens ad Patrem,agno(cit,accu6amp; ac déplorât fiianiculpam: Itanos noltras (ordes agnofeamusj» verè doleamus,Deum à nobis olîenfum elfe.

Obiieiet autem fortafTe qiiKpiam .• Cùm omnes affedus fr quanturGognitionemjamp;plurimapeccatanobisignotafintjiuX', taillud: Deliôla,quis intelligit?nonpolTecontritioneminn®' bis exillerc.Refponfiofirmaamp;per(picuaeft. EtfiinhaceseW'® nô polTumus fingulas (pecies vitiorum, autlapfuum nefiroru® intelligere,tamen veto dolore deploremus radicem Sefruto leu totam moiem peccati jamp; fateamur i n genere, omnes incliné* tiones amp;actiones huius mifèrrimx maflæ horribiliapeccataeUf' nifi regantur timoré amp;nbsp;fideamp;agnitioneilliusmi(erkordis,q*'^ nobis propter Mediatoren! promiffaeft, eâqiie in re Dauidt® imitemur. quicùm non poftet nominatim peccata Sifcanda*’ recenfere, qux fuum lapfum lècuta erant, vno verfü cofefsionCquot; tantorum malorum conficit: Ecce in iniquitatibus conceptquot;' i lum,amp;inpeccatisconcepitme nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ' mater mea,quafi dicat; Quid- loan. 3.caro fignificatconW' quid ex carne natum eft, caro fionem amp;nbsp;deftruftionem or ellSenfus autem carnis inimi- ”*s diuini m naturahumana.

citiaeftaduerfus Deum. Legi enim Dei j nee fubiicitur nee fiibiici poteft. Agnolco igitur totam maflam noftri generis ream amp;nbsp;immundam effe, amp;nbsp;tales ede adionesj quaiisipla eft.

Omitto hiedifputationemde caufis contritionis,cùmfup'^ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deip

Î) E P OE N 1 T E N T I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2J5

deiis ßtis multa dixerim.Exifticenim contritio verboDei argu-entepcccatum, amp;nbsp;Deo incun- ContraAnabaptiftas.quicIa ■WKepauoreSjVt Ebr.4.dicitiir: mitant, verbum feu vocale feu Viuumeft verbum Deiamp; effi- Rriptum efle literam inanem caxjamp;penetrantiusgladio. amp;nbsp;mortuam.

EthReg 2.Dominus mor- FacitOeusopus alienum,vt tificatamp;viuificat, deducit ad pofsit facereproprium. ’tferosamp; red licit.

Et Adorum 2. illuftre exemplum recitatur, quod dedarat, Pœnitentiam excitari verbo; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

His auditis compunâi funt . iJeft.fenferunt aculeospœ-corde. Vt igitur praua fecuri- quot;“'quot;‘'æ’ pauorum, dolorum. tasanimis excutiatur, amp;crefcat in nobis pœnitentia, fxpe mul-tdmqueaudiamusvocemLegisamp;Euangelij,nee minifterium diuinitusinftitutum afpernemur. NaminEuangeliooftendi-turcontemtus Filij Dei, iuxtaillud: Spiritusarguet mundum, quodnoncreduntin me: amp;voce Legis moralisarguiturreliqua moles peccatorum,Vt in quit Paulus: Per legem agniciopeccati. Conlideremusctiampcenastriftißimasintoto genere humano, quxoftendunt magnitudinempeccati amp;irx Dei: immö amp;nbsp;mortem Filij Dei,quxefl:reftimonium multó illuftrius, nobis pro-ponamus,vt agnita miièria noftra,amp;ira Dei lèrió expauelcamus. ^etefle eft enim horrendum malum elfe peccatum, cum nulla Cfeatura potuerit ede pretium ad placandam iram DeiJed mi-randa fapientia amp;nbsp;bonitate decretumfit,vttantùm Filius eilet pretium. Hoctertimonio b qui nonmouentur,YtdeiraDei amp;nbsp;demagnitudinepeccaticogiceut.duriores funt arperrimisamp; nul loxuomotisfcopulisinmarirtantibus, quanquam aßiduisflu-âibus tunduntur.

Cxterùm hocloco addendaedadmonitiojVt fineobfeurita-te difeemantur timor fèruilis Rom.S.NonaccepiftisSpiri-amp;filialis, feu dolor Iudsamp;do- tumferuitutisadtimorem, fed lot Petri, li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spintum adoptionis Filiorum

0- ' nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei.

Timor (cruilis eft fuga amp;nbsp;fremitus aauçrfus Dcumfiw®^^ qualisfuitinluda. .

Timor filialis eft verus pauor,ad quern accedit fidesjjw™ conlblatio, amp;accipiturremißiojamp; corda incipiuntacquiefte« in Deo propter Mediatorem^amp;rurfus incoan t obediendam,« fpern vitx xternx. Hxcita fieri manifeftè teftatur experienm omnium pioruminEcclefia,quorum teftimouium nonconK' mnendumeft,

Explodantur ergo Sophiftarum otio(xdifputationes,de3®? reiuftitixamp;timorepœnx,amp;fateamurquodres eft, mixtes o» in landis hoc motus .-timorem, (ènfiim pœnx, amp;nbsp;Fidemalt;^ dentem ad Deum, Etfienim hi magni motus literis amp;nbsp;vocabu» difeerni poiTunt: tarnen reip(a nonita diuelluntur, vt hifton* lonx amp;aîîorum fanétorum oftendit.

ExtantapudHoratiura duoverficuJi, exquibus putode®®!? tara effe imaginationem aduerfariorum : Oderunt peccare 1»’ formidinepœnx: Oderunt peccareboni, virtutisamore, lBlt;â®^ nim commenti funt, contritionem ludæ ideo effe damnataffl® diPplicere Deo, quia ludas metuit pœnas, raortemxternamamp;^“' iedioneminter Diabolos, Dolet ergopræcipuè metupœnx. f’' trus verb dolet propter eulpana amp;nbsp;proper iuftitiam Dei, quxe»®^' fenfa.Sedquorfiim pertinet fixe tara fubtilis diftindioflnconutf* fione femper concurrunt hi motus, dolor. Item fenfus pœnârii®i amp;nbsp;acceditfideifcintilla, velutlinumfumigans,amp;«.quxtarnen’’' hucIucetamp;confiditbonitatiDei.

Poftremô neceftario reprehendendi funt duo errores ini^’ (ftrina Monachorum de con-

tri none, quorum priorrequi- Si Adam amp;nbsp;Eua pofthp®*^ ritlufficiencem contritionem: deploraflentfuumpeccatû,amp;* confeciflent doloreà mcerorfi vfque ad extremum mundidiem.taménópotuilTent expiera m»* gnitudinem peccati,amp;c.

Alteraffingithorribilemendacium.hancriifficientemcontii; tionem mereri remißionem pcccarorum. Hi errores funt magni amp;nbsp;tetri.Quxenim poteft elle contritiofufficiens, cum nulling' lores vllius creaturxquantumuismagni,pares fint irxDel,'I dicitur: Deuseft ignis confumens; Immó quó magis crefcit o^

B E P OE N I T B N T I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;237

lotfinefide jcótnagismcrguntur animi in mortem amp;nbsp;exitium' Ideo necefle eft hune errorem taxari. Inaltero errore deploianóa amp;deteftandaeftcecitaSjamp;contumeliaaduerfusChriftumgt;quód dicunt, Contritionem mereri remhsioné peccatorum. Transfc-runteniminnoftrumopus honorem debitumFilioDci, amp;re-linquuntmentesinperpctuadubltatione. Noscontra, huiccr-lori opponimuspropriamEuangelij promifsionem jquxoften-^uMediatorem FiliumDci.amp;adfirmat proptereumgratiste-'quot;ittipeccata,non propter dignitatem contritionis, autvUiuso-petis.Namparticula gratis ,quam Paulus toties repetit, perfpi-cué réfutât opinionem meriti.

Firmifsimè igitur hxc conlblatio tenenda eft, non pender* remdsionem ex magnitudine dolorum , led gratis donaricre-dentibusjamp; tribuentibus Filio Dei honorem propitiatoris.Qua-renonfuntconfeientix turband« imaginatione Monachorum defufficienti contritione.

B^^üNdoArinade Pœnitentia nceefle eft fieri mentio-^|nem,nonfoliim horrendi doloris,qui nominatur ®o°tririo,fèd etiam eófolationis ,quxfitperfidem, quatibi ipfi credis remitti peccata propter Media-^s torem. Nam vtraque pradicatio (èmperinEcclc-dafonuit,videlicet doftrina de agnitionepcccatiamp;irxdiuinx, amp;promifsioderemilsionepeccatorü,acderertitutione iuftitix, amp;vitsxternxdonandx propter Mediatorem. SicipfeDeusin Paradifo non folùm arguit peccatum terribili voce, fed etiam re-1 uocatptimos parentesex morte, édita promifsione: Semenmu-lierisconteretcaputSerpentis,ld eft, deftruetpotentiam Diabo-li,6lt;fanabitvulneraab eofada.Haepromißione audita,intd-hgebant fè recipiprimiparentes, amp;nbsp;in corde efficaciter (entie- ' bant confolationem amp;nbsp;vitam. Eodem modo Efaiasorditurfu-arnconcionemaprxdicationepcenitentix: Auditecœli, amp;auri2 bus percipe terra; Vx genti peccatrici. Deinde condonaturdc,

Sic amp;c Baptiftaexorfus eft. Agite pœniten tiam,amp; poftea ado'; ditvocemEuangelij deremi(sioiiepeccatorum:EcceagnusD«gt; qui tollitpeccata mundi; ka amp;nbsp;Chriftiis mandata dat Apofto''‘' Ite,prsdicantesin nomine mco pœnitentiam amp;nbsp;remifsionf” peccatorum.QuodidtofùrnmamEuâgelij eruditißimecomp^ XUS ell. Hxc ideo recenfui, vt vniuerße EcclefiaeconcionibusiH' de vlque ab initio confideratis faciliüs intelligatur,quant«tent' btsfintindoélrinaaduerlariorum, quiiubent omnes hommf manetein dubitatione, amp;nbsp;hoc totum caput in fymbolo de^ quoddlportus amp;fumma confolatiopiorum ; Credoremils)®' nem peccatorum. Immo inquiuntnon credo, fed dubito.Hioquot;' pius amp;execranduj error confirmât Ethnicas amp;Pharifaicas i®’' ginaciones. Nam humans mentes ignarx Euangelijgt;amp;kg*'? vtcunqueintuentesj merguntur in hancdubitationem ,qi**’’' lies fremitus aduerkis Deum,amp; defperanonem parit.

Nos veto propriam dodrinam Ecclefix Dei j in feriptis^ pheticis amp;,Apoftolicis traditam amp;illu(lratam,de fide.amp;dein®' tia proponimus,qus affirmât Fide accipiendam effe promiß®' n8m,Sccumhacfidcacquidcit homo in Mediatore,verèiwpquot;'| tariiuftitiam, amp;dariremifsionem peccatorum3amp;reconciWl hominem proprer Mediatorem,amp;hunc ipfiim Mediatoren! n’j eoefficacemefle, amp;nbsp;vocepromißionis amp;nbsp;Spiritu fuo fando’^' eendere nouam lucem amp;obedientiam ,amp; in corde pacemefi*' re,quxeftinitium vitsxternx. Quod autem gratis fide prC Mediatorem accipianturremißio peccatorum amp;iullificatiO)“ reconciliatio^quKfitperFiliumjdonato Spiritu lando.amp;hï! diras vit« xternç,manifdlateftimoniafunt loan.3. Sic Deus lexitMundum,vtfilium vnigenitumdaret, vtomnisquicre(gt;‘' non pereat,(cd habeat vitam «ternara.

ïoan.5.Amen,Amen;qui (êrmonem meum audit ^cf«^'^ qui mifit me,habet vitam ;tternam,amp;in indicium non veniw^i tranfiuit ex morte in vicam.Ciarè affirmât filius Dei,eos,qu'*'', deEuangelium ampJeduntur, non fubituros efle tribunal in'’ iudicis,(êd accefluros ad thronum gratis cum fiducia,amp;ianitt) dudosefleperlordanem,iddl,permediam mortem amp;in£''

Ado.io. Huicomnes Prophets teftimonium perhibent.re-mißionem peccatorum accipere per nomen eius omnes,qui cre-duntineum.Hïc Petrus récitât Hanc vocem Petri verè à Spi ritu fanfto effe , teftaturmira-

defiï,8ctanquam perpetuam fynodunicitatPetruSjVt breuiterfummam doftrinx Propheti-cxoftendat,amp; difcernat propriam Euangelij vocem ab omnibus impiis, Ethnicis,amp; Pharilaicis opinionibus, amp;nbsp;fignificet vo-«m Euangelij nó ede nouam,

led omnibus temporibus in Verè dixit D. Lutherus, K-veraEcclcfiapropagatam effe. hrum Aftorum Apoftolicorum effe maUeum, quopofsitretun-diPapiftarum arrogantia amp;inanis iaftatio. Semper in ore habent PapiftsEccleliam,Concilia,Synodos,Patres. Perpetuo vociferan-turfeeffeEcclefiam catholicam,fefuffragari decretis fynodorum amp;fententiispatrum, amp;nbsp;banc Gorgonem nobis opponunt, amp;nbsp;certè non paucis fucum faciunt hac verborum magnificentia. Quis e-nim nó reuerenter fentiat de piis fynodis, de fcriptoribus Ecclefia-Ibds, qui nihil cumfundamento pugnansdocuerunt. Sedhisina-nibusterriculamentis amp;nbsp;prxftigiis verborum opponamusvocem Petri;huicomnes Prophetx.amp;c. ©ae(emb bieredjten Synodi fnbPatres. Clament igituramp; vocifereutur, vfque ad fupremam niundidiem.Nobis penitus fit infixa vox Dei,qux per osPetri prolata, locuples eft teftis noftrx fententix.

Adiunganturautem Petri dióloamp;aliateflimonia.fspealibï repetita,vt in cap. ;. 4,.amp; 5. ad Rom. propofitio de iuftitiafidei amp;nbsp;confirmatio, vbidicitur iuftificati fide pacem habemus. Et ex Efaiajnotitialcrui mei iufti iuftificabit multos.

E(lautemFïdcs,affentiriomni verboDci nobis tradito, amp;in boepromifsioni gratix,amp;cft fiduciapromiff« milèricordis, qua

cor propter Mediatoren! amp;nbsp;pcrcumliberaturexdoloribusinte-rorumjamp;acccditadDcüm,amp;:inuocâteum damans,AbbaPateii amp;hacvcra’con{blationc acquicfcitperFilium dato Spintufan' lt;S:o,vt dicitur Galat. 3. vt promißionem Spiritus accipianius per fidem,amp;Iuftus fide (ùa vinct.

Cxterùm vc hæcverafides rede intelligatur.fcmferincoii-fpedu fit didum Bernhardi;

torum habere non poßis, nifi perindulgentiam Dei,fedaû“® amp;hoc,vtcredas quodperipfum peccata tibi donantur. HocE‘ teftimonium,quod perhibet Spiritus fandus in corde tiio,i' cens:RemifTatibi funt peccata. Sicenim arbitratur ApolW Gratisiuftificarihominemperfidem. Hxc BernhardiveibaB rificè iUuftrant propriam amp;nbsp;prxeipuam Ecclefix dodrinaw^‘ iuftitia Fidei.Qiiia non fbliimrequirunt.vtin genere credam® peccataremittipermißricordiam,(cdiubent addercfpeciald” fidem, qua credamusamp; nobisipfisremitti peccata, amp;nbsp;docent fide corda crigi amp;nbsp;tranquillas reddi confeientiasper Spirit»''' ftndum.Scic Diabolus, remittialiquibushominibus peccata, f multihominesjVt Saul amp;nbsp;Iudas,crcdunt aliis remirti.QuareM necefiariaadmonitioficinfixamentibusnoftrisjCredastibiip'' remitti peccata. DehacfideloquiturPau. Ro 4. cùmdocetpW' mißione fidcaccipi. Non accipiuntpromißioncm,qui creduO* earn aliis,non fibi offerri,ficut in Epift. loan. Icriptû eft; Quin®'' creditin Fili urn,acculât cum mendaeij.Cum igitur récitas ÄS'' culumfymboli.Credoremißionem peccatorum,inteiligasni)' tantum ahis, ßd tibiquoquedari.De hac fide dicitur: lulhfica'' fidepacemhabemus. Nee alia conlblatio quxrendaeft, fedh®' fide in Deo propter Mediatorem acquießendumeft. Sicaccip' tur Spiritus fandus,iuxtadidum inZacharia; Effundamfupt' domumDauidSpiritumgrarixamp;precum. Qin.t tuncteftifica' üur Spiritus fandus incordibus, quöd fimus in gratia,amp;int* confblatione ßntimus nos cripi ex doloribus inferorum,net iamfugimus Deum, ßdinuocamus, amp;ad eum accedimus,» tune verißimum eft , Filium loan. i. In ipfovita erat: d» Deiadeffe, amp;nbsp;efficacemeffein autem erat lux hominum.

cordibusjamp; verbooftendere Patris prxfentiam amp;nbsp;mifencordi-arn,ficutinquit:NemonouitPatrem nifi Filius,amp;cui volet Fibus reuelare. Item, Ego fum vitis,vos palmites.

Poftremojiemperinludadereconcilianoneangimurdedua bus rebus,dedignitate amp;de particularitate. Primum cogita-nius,eciamlïDeus eft milèricors, amp;nbsp;peccata remittit, tarnen hoc 'intumbeneficium impertit aliisdignis,amp;quihabentbenefa-^1. Ego verb habeo multos turpes lapfus. Huic tentationi op-ponenda eft particula GRATIS. Immó, omnesfiintindigni. ^'lemorecipituraliter nifi propterFilium Dei gratis, nee magni-tudinepeccatorum depellaris à Dco,lèd teneas hoc didum, Gra tiaexuberatfiipra peccatum.

Deindecogitamus, etiamfi Deus non refpicitmerita,tamen b^oetfiiumcatalogum fatalem,in quofunt Icripti quos vult lal-Uosfacerc. Non poflum affirm are me in eo numero eiTe.Huic dit putationi opponendaeft particula vniuerlalis in promißione, Veniteadmeomnesqui laboratis,amp;c. Ac meminerimus fepe repetitameflehanc particulam vniuerlalem, finguli nos ipfos ineam includamus,amp;fciamusDeumverèefleaEquaIem,omnes conteninentesFiliumreiicere, omnes confugientes ad Filinm reciperejnecefleTjoo-wTroxx^/ÄrapudDeum. Hzein quotidiana inuocatione veniant in mentem danguefacitenim inuocatio-gt;i«m,amp;depellitnosaDeo cogitatio, cùm indignitatis noftrx,-turn particularitatis. Non polTumus ftatuere tam nosdiligi, vim diligebantur loßph amp;nbsp;Dauid. Sciamusigiturpropriam ^“sngelijvocemeire.promißionemgratuitam amp;nbsp;vniuerfalem Wconciliationis donanda: propter Chriftum, amp;hancoportere ndeaccipi.Sed quoniam totus loens de iuftificatione alibi copio-ïèiiluftratuseft,nuncfum breuior,amp; adconfequens caput, de noua obedientia, accedo.

Eminißis vfitatam amp;nbsp;hauddubiè reram diftinäi®quot; Ijnem partium pœnitentiz. DiuiditurenimpœniteO' s *^»^®“ conuerfio hominis ad Deum in tres partei' (■L^^^T BQuarumprira3appellaturcontritio,ideft,veraamp;l®‘ ____riaagnitio peccati ,quamcomitatur in corde pauct

Fides,ideft.fiduciaMediatoris.quacorliberatur à periculismof' lis amp;do loribus inferni,vt Pfalmi vtar verbis.! 11 pars eft noua ei’*' dientia feu bonum propofttum deinceps in omnivita celebraB® Deura,non folùm doftrina, fed etiam obedientia,amp; fouendico®' launemEcclefiaïamp;generishuraanüocietatein.Ha! tres partesp®‘ nitentia:nontantùm difcenda:funtquadam3-4«f/a,itleftgt;fp®®*'? tione amp;nbsp;confideratione, fed muit ó magis iènfu, id eft, experien® Ipirituali. Audiamus fingiili concionemlegis,monftrantenilt;^'''^' guentem peccata, amp;nbsp;incutientem hominibus non ferreis aliq“’’ certèpauorespropterpeccatum amp;iramDei. Rurfusaudiamus® cilf. vocem Euangelij.retrahentem nos ex mortexternajeripi®quot;' temexfaucibusinferorum.amp;pofteanoftram gratitudinefflded’' remusfanfta dicendo amp;nbsp;fanfta faciendo. Scitis enim triaeffe’® ftrumentadoftrinaecoeleftis. Quorum primum eft Méditation j eft,diligens amp;nbsp;afsidua leftio librorum Propheticorum amp;nbsp;Apo“' , licorum.Alterumeft.Inuocatio. j.Tentatio, ideft, experie®‘* (piritualis. Non fatis eft enim in noftras aures infundi voces deC®’ 1 tritione, fedillud etiam accedat, vtferioagnofcamus amp;deplo'*^ i musnoftrosiapfus,noftrapeccata,defeftus.ioclinationes(Stad’' ' nespugnantes cum lege Dei,difta, faéla,eonfilia,conatus,qiiij*' pugnant voluntati Dei. Neque bic otiofa fpeculatione tant“ percurramus,fed, Deo adiuuante, expauelcamus,metuafflU8 if* Deiamp; comminationes diuinas;proponamus nobis exeropb'’^ renda:ira: Dei,qua5cernuntur in totius mundihiftoria, amp;noi temporibus nufquamdeefte polfunt. Rurfus erigamurconfolat® ne, amp;nbsp;adhibeamus noftris vulneribus ea remedia, qua: Filius •xlînu «terni Patris ad nos attulit. Poftquaraverö eluftatifu®^ exdoloribus,amp;fidefuperauimusdubitationes amp;nbsp;trepidationes, iamfèntinuslxtipacemillam acquiefcentemin Deo, pofteau fimusDeoingrati,ficutnoaemleprofipoftfanationemobliti u medici,à quo tanta beneficia acceperant, ßdimitemur Saman:’

BHni,quifanatus agnouitcopulationem naturalem,qus eftinter benefadorem amp;nbsp;eum qui beneficiis adficitur,ftudeamus Deum ce-Isbrareperomnemvitamamp;obedireei.

Ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adenusrecitaui,quidin dodrinadecontritionere

# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» H “”®” neceffe fit,amp; quid taxari oportcat. Dixi item f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bdodrinamdefidefpeciali,quatibicrcdisremittiamp; r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| dequaPaulusacerrimèdimicat.adiungendamcfle.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cùm igitur poft côtritioncm, remiftio peccatomm 1» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fide accepta eft ,lèquatur noua obedientia, quæ propriifsimè eft, y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxtaPaulidefinitionemjmilitarebonammilitiam, ideft,reti. y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncrefidcmamp;bonamconfcicntiam.Ideoenim reconciliatie do- -1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nataeft,vtin nobisaccendantur noua luxamp;vitaxterna, qus eft / nbsp;nbsp;nbsp;nouaobcdientiaergaDeum.Sicuti.Ioann.j. dicitur. Apparuit

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Filius Dei vt deftruat opera il Diaboli,ideft,vtdeleatpecca- Nemo imaginetur Filium r» nbsp;nbsp;tumamp; mortemjac reftituatin Dei venifle ad confirmandam r nbsp;nbsp;nbsp;nobissternamiuftitiamamp;vi- amp;ftabiliendaminapietatem,red lt;, nbsp;nbsp;nbsp;jjæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mu!tó potius ad deftruenda o-

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peraillaDjaboli.Quiainquit,ve

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;enarrando. a. faciendo amp;nbsp;prsftando integram obedientiam,

i 1 nbsp;nbsp;nbsp;quam kx poftulat, finepeccato. 3. fuftinendopcenaslegidébitas, quasnos perfoluere debueramus. 4.reftituendo amp;nbsp;inftaurando I ’'’uaginein Dei in nobis. De boe quarto modo impletionis Chrifti gt;nquit Prophetalerem. ji.cùm de nouoTeftamentoficloquitur: Dabokgemmeam in corda eorum, hoceft,poft reconciliationem j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;acceptationem gratuitamEcciefixadvitamxterna.propterme-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritaamp;obedienti2mFilijDei,addamhoc’e7rio-Ä^pt£t., donaboeisSpi-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritumfanftuin,accendam in mente ipCorumveram agnitionéDei , nbsp;nbsp;nbsp;amp;in£ordeveram obedientiam congruentem cum lege Dei, quat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttfiinhaevitatantùmincoatur,tarnen poft refurreftionem,abo-. . nbsp;nbsp;litamorteamp;peccatoeritperfeftaamp;integra,amp;c.

1 Meminerimus autem nos habere remifsionem peccatorum, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;tKonciliationem,amp;imputationemiuftitis,lt;èu acceptoseffe ' nbsp;nbsp;nbsp;fide propter Chriftum Mediatoren^,non propter nouam obedi-H 3

Vmomnis controuerfia aut de re (bleat, aut àquot;'’' Vtraqueearum nafcitur, fiautresig''°‘ ^^^^fratur, auterraturin nomine.Neigituraliquidem’' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® risin vocabulocbnfelsionis relinquatur.fciantto'

diofi hanc vocem non vno modo viurpari in^J' ptisPropUecicis amp;Apollolicis. Primurnenim,fignificatpuWi-camconfelsionemculpx , qua coram Deo amp;nbsp;Ecclefia fateffl® nos reos ede amp;nbsp;iuftèpuniri,vt de fiimmo Sacerdote in Leged''^' tur: Teneat vitHmam,amp;confiteacur peecata populi. Erdeaud’' toribus Baptiftx Matth. 3. dicitur: Baptizabantur in lordaOquot; confitentes peccata fua.

Deindefignificat priuatam agnitionem culpx fen ip^m*^ tntionem,vtPfalmo32. Dauidinquit: Dixi,Confitébor aduet' fiimmeiniuftitiam meainDomino, ScturcmittisiniquitateH' peccatimei.EtP(alm. ji. fimilis confefsio exeat. Tibi tantui” fumpeccatum,amp;malum coram tefcci,vttuiuftificeris,amp;Vi'’' cascvimiudicaris.-idell:,fateormepeccatoremefle,amp;merituniX'

ternam iram, necpoITum op-poncrc meam iuftitiam tuxi-rae. Ideo pronuntio,'te iuftum elle, cùmcondemnasamp;punis nos : Pronuntio te vincere. quando Hypocritx indicant vtRom.j.dicitur.

te,quad fisiniullusjquiipfbs punias aut condamnes bene meritos ; Imo noftra mérita no poffimt opponi tux iuftitix, fed ita iuftificabimur, fituiu-ftificesjfitu reputes nosiuftos permifericordiam, fi nos reci-Rs propter rinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cmWem periculifociosbacOra fione.Egoquidem.inquit.feinpervixiergaDeos piè amp;nbsp;légitimé, ^cergabominesiuftè,amp;(ummacummodeftia,finefuperbiaamp;: ar-îogantia. Itaque iubeo vos bene fperare ,hauddubiè Deus nobis »derit.finonpropteraliascaufas, tarnen propter meamvirtutem ^P'«âtem,amp;nifihoc faciat.profeftô vixeffugiet crirnen iniufti-b». AnnoNiciasbac OrationebabitaapudmilitesiudicatDeum? Quidverbputaseumfeclffe poftea, cùm vidusde capduus abdu-du5eft,qualistvimfren9itusiphusfuit?iScc.

Exemplum ed apud Tliucidi-demdeNicia.quifuitvirfapiens amp;nbsp;iuftus, quo ad externam vitæ amp;nbsp;morum gubemationem. 1$ igitur , cùminSiciUaabbofti-buscfletcircumuentus,lt;Stvide-ret feincertißimopericuloefle, confolatus eft feamp; milites fuos

Intertiafignificationc vocabulum confefsionis vCnrpaturpro ^gnitioneoffenfionis,amp;petitione reconciliationis apudhomi-nesoffcnfosjVtdicitîacobus-.Confiteminimutubpeccataveftra, ideftjfanateinter vos offenfiones.

Hïfignificationes in S cri pris Propbericis amp;nbsp;Apoftobeis, procul fegregentur a decreto Pontifteio, quod prxcipit confeisio-uem, ideft,enumerarioncm deliftorum, prxferrim arcanorum, fariendam adminiftrantibus Sacramenta.

De bac enumerarione quxri turban fit neceffaria. Manifeftutn Clauternenumerarionem omnium velpaucorum debétorum non effe prxceptam iure diuino. Q^iia nufquam voce Cbrifti 4ütPropbctarum aut Apoftolotum prxcipitur.

Deinde enumerario fingulorumeftimpofsibibs; Quiavalde inultafuntpeccataignorârix amp;omifsionisjquxhominesnecin-’ Ulliguntnec memineruntjuxtaillud: DeliftaquisinteUigit? Ideo cettum eft confeientias nequaquam onetandaseflefin-1 gulotum enumerarione, ôi nequaquam pendere remifsionem \ ex enumerarione.

l Longé maior eft multitudo peccatorum ,quùm vtpofsitrecen-l ferlamp; numéro comprebendi.Circumferimusenim peccataorigi-

nis.peccata aôl:ualia,voluntaria amp;nbsp;inuoluntaria, peccata ignoras-tiæ amp;nbsp;omißionis, varios defedus, inclinationeSj aftiones pugnan-tes cum lege Dei,niala confilia, conatus,ßrraones amp;nbsp;fada contraria legidiuinas.Quispoffettantam varietatem amp;nbsp;tantammolépec-catorum numéro comprehendere, amp;nbsp;nominatim fingula recenfi-rc? Ideo inquit Pfalmus, Dixi, confitebor iniuftitiam meam Domino.

Hanc doétrinam neceffariam efTe piisperlpicuumeft- Qui;* triftißima camificina excruciarentur, fi putarent fingula nonu-natimrecitaiidaeflejnecremiri pcccara^fineiHaanxia énuméra' tionc.Non difputabo de hac quiftione prolixiùs.cùm manifefta fit veritas,amp;omnes pij omnium ætatum itaiudicârint, enume-rarionem fingulorum delidorum nonprxcipiiure diuino:Vt Chrylbftomusin enarratione Pfalm. yi. apercé inquit : Si pude! alicuidicere peccata, dicitoeaquotidiè in anima tua: nondi» vt confitearis conlèruo tuo, vt ti bi exprobret, dicito Deo quiû-natca. Omitto etiam hoc loco rcfutationcm argumentoruffl. quibus aduerlàrij oftcndere conanturjUeceflariameflcenume-rationemfingulorum,amp;iurediuinopraeccptam. Noruntenim Epilcopi le has prxftigias ofFu ndere oculis amp;nbsp;animis populi,non quod fidèntiant, (èd ne huncneriium lux potentix amittant. .. Qiiàm frigidum eft,quod dicunt le iudices efle, nec pofle fieu ablblunonemfine cognitione,cùmlciantaliudefie{ceptrura)i' liud pledrum, ideft, differre Aliud eft indicium forenfe, indicium politicura, à mimfte aliud Ecclefiafticnm, no reconciliationîs.

Sednoloinhisnugisrefutandis immorari. Cxterùm plun-mxamp;maximxcaulxfijnt,propterquas ientio retinendam elfe priuatam AbfoIutloneminEccIefia.quxeft vox minifterij Eu-angelici priuatim applicans remißionem petenti. Primiin* emm hxcAbfolutioillufire teftimoniumeft,quod poft Bapdl-mumlapficonuertipoftint.amp;conuerfi recipiendi fint amp;nbsp;abfol-ücndi,acrurfus fianthxredesvitxxternx. Hxccauûvaldemo-uere pias mentes d«bet,vt ament amp;nbsp;tueantur priuatam abfolu-tionem, amp;nbsp;Tuo exemplo eius confèruationcm adiuuent .• Deinde retentoritupriuatx abfolutionis magis in Ecclefia conlpicitut difirimen Legis ßc Euangelij, amp;nbsp;oftenditur teftimonium ip(ï$

exempIis,quódinEuangelio mandatum traditumfit de R.P. fingulis annuntianda : Sicut Petrus Alexandrinus hunc ritu citauit contra Nouatianos. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Sunt amp;nbsp;ali« cauamp; ab vtilicate D.cambreuiterdeduabusv-fiimt«.qu«cum omnibusno- “’'“^‘bus : Quarum vna eft. — r . nbsp;nbsp;u- j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Quia rudiores pollunt m hoc Ufot. m,hgt; ad commtmora- ^| nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;„,^a„ „„j^^ dumnoofiintnaKflinx ,„o?pa™mdiffmabEMmiii.

*crepetitioneCatechifmi. t-Quia miniftri pofluntdifcemereeos, Hui funtadmittendi ad CœnamDominiabalijs.quiproptergra-

15 Vofunt, quantum egocxlftimarepoiïum.prxcipui fontes errorum de Sacisfaólionibus ; videlicet Igno f ratiohilforiarum,amp; confuho diiciplinx politic« I amp;iuftitii Spiritus. Vtenim magna fapientiaeftj I nolle hiftoriam Ecclefi«, amp;dilcernere politicos mo fes, à iuftitia Spiritus: Ita magnum Chaos errorum nafcitur, quando aut hiftorixveteres ignorantur, aut fuperftitionecon-fundunturResfpirituales amp;nbsp;Politic«. Recicabo igitur luniori-liushiftoricadeoriginefatisfadionum, qua huic totinegotio ’’'Jgnum lumen adferunt. inveteribusCanonibus nomi- poiybius.Multiincpti raagis natur Anathema. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imitanturwâftç^afummorum

vgt;rorum,qukm«f^Ä. InbancfententiametiamCiceroinOrato-teinquit, quofdam voluiffe imitariCraflum.qui fuit ea vehemen-tiaindicendo.vtfubindepedibuspulfaret terrain inter orandum. ïl!o8igiturineptosputaire,fefimilese(reCrairo,fifimili modo pe-dibuspulfarentterram. Sic in omnibus Synodis traftata funt •^'{gt;»amp;ê{yot. Ef7,«4fueruntconfefsionesver« doftrinx, Sym-bola,amp;refutationeserrorum,amp;dijudicationesdogmatum:vt ab ^™f'r«ore Conftantinqcoaft» eft Synodus Nic«na, Vt ederetur

ConfeßioperfpiciiadeFilioDeijdeipfius æterna effentia à diui-nitate,quaPatriefta;qiialis, contra blafphemiam Arrij. ^(«fSfJ* inSynodisfuntquædamregulæ.quasGræci vocantCanones.dedi fciplinaEcclefiaftica,deCeremonijs,de reditibus,amp;c. Fuitau tem in prima Ecclefia feueritas maior quàm quæ nunc eft, aut efl« poteft: Sicut exhiftoriaillamemorabili de Theodofio Imperator« amp;Ambrofioconfiât. NamTheodolîus,quieratiraciindiornatura, amp;nbsp;facile concipiebatflammasirariim,propter paucorum mili-tuminterfedioneminvrbe TbeffalonicaJußit totam multituJi nern populi promifcuèdine^vllorefpeftufexus autæcatis,interfiC' Etinterfedadicuntur fèptem millia hominum propter edidu® Imperatoris. Venit igitur Theodofiusaliquandoßcurusinteni-plum Mediolanum, cuiusPrxßs amp;nbsp;Epiicopuserat AmbrofiuS)amp; petitfeadmittiadcommunionemCœnæDomini: Ibi AmbrohuS vt vir Dei, coram tot.a Ecclefia reijcitac repellit eum,quod effetco-fperfuscruore hominum innocentum.amp;excommiinicateunil®-perator vero oftomenfes cóti niios vixit m fqualore, Judu, ac niß-rore, nee priais receptus eft ab Ambrofio,quàm legem conderet) quxefletfrenumiracundiæfux : Nequifquam fceleratorumaft-cereturfupplicioantejo.diem. Hac legeconfulere voluitmifef* hominibus,quifaepeexclufitemporisbreuitatenon poflunt fe^' lis tueriamp;explicate, Etfuithxclexpofteafaluti muliitudiniAn-tioebenx. Quia enim Antiocheni euerterant in noftumoquodani tumultuftacuam PlacillxconiugisTheodofij,ereélaminforo,Tl’^ odofiusiufsicpromifcuèfæuiriinomnes» Sed hxclex retraxit«'’ «Slpofteacognitacaufapepercitciuibus.

Duo funt,qux GrxciVocant^paçuÀôtzT/xctaduerfusmultâsh*' refès amp;nbsp;fuperftitiolas opiniones. Vn ü eft cognitio hiftoriarü Eed«' fixamp;veterumcertaminum-Alterumeftdifcrimenilluftre amp;nbsp;eoU' fpicuum inter difciplinam.qux eft luftitiacarniSjÓciuftitiamSpif' tus, quæ incordeaccenditurà Spiritufandoper Euangelium. H'* duobus remedijs prxmunitireÀiùspoterimus dijudicare, amp;nbsp;1’3quot;* controuerfiamdeGtisfaftionc,lt;St multas alias,quæ omnibus ten’' poribusinEcclefiaextiterunt,

Eftquepœna, qu«ihomolegitimoiudicio eqcitiirexEcckWi amp;nbsp;donee non redit ad Ecclefiam, elt mem bruin prorfus ab Eedquot;' fia prxcifiim, amp;nbsp;exclufum à fo-

cietate Sacramentórumamp; Ec- NontemerèfulrnenExco defiafticorum officiorum. mumcawoms edendum eit,i maso*

ÛB POENITBNTIA. 149 magna deliberatione , amp;multis gradibus ©pus eft ad exccutio-nernhuiusiudicij.tiiiodeftomniuminEtclelùtriftifsiinum.

Nec dubium eft primes patres etiam vitafle conuieftum lorum , quos hoc modo ex Ecclelia eiecerunt. Vt Adam amp;nbsp;Eua expulerunt à fe Cain , ad quern dicitur voce diuina: Vagus eris amp;nbsp;profugusin terra , amp;nbsp;geftit Cain fignum reales,ficut inquictextus : EtpofuitDeus in eo fignum,quod cuiuC

iHodi fuerit, etficertó affirma-rinonpoteft,tarnen,confenta-neum eft fuilTe fubitam con-ftemationem coram alijs ho-minibus, ortam ex magnis pa-lioribus confeienpx, qui funt indicium amp;nbsp;poenafic ordinata , Cain fuiffe fubitam confterna-aDeointotogenere humano, tionera,quotiesveneritincon-greffus aut colloquia hominu, it earn quidéortam à dolorib. amp;nbsp;pauorib. cófcientix,quifunt exe-tianon tantum eft approbatioreftefaftorum, fed etiamlçtitia, qua cor deleftatur honeftis aftionibus, amp;nbsp;in illis fuauiter acquiefeif. Ita malaconfcientianoneftdeteftatioamp;accufatiofcelerumotiofa.fed borribilis etiam dolor amp;pauor in corde,qui fequituriudicium mS lis improbantis fcèlera,qui dolor eft velut camifex amp;nbsp;executor fen tends Iatxvocediuina,amp;ipfiu8confcientixiudicio,

Hie moseijeiendi excommunicatos a confuetudine amp;nbsp;con-viftudurauitpoftea in gentibus ,qux magis retinuerunt difei-plinam primorum parentum.Nam Si apud Grxeos longo tem-potehocferuatumcft,vthomicidxamp;incefti,quinon interficie-bantur,fedvagabantur tanquam excommunicati, gererent ligna reatus: vtOreftes aptidEuripidem. Sc Adraftus apud Hero-datum, fcdicetvelamenta certain capite : Si apud Euripidem Oteftescomeditfolus,neclicet

ccftus re cognitaex Thebis ei j- talepfin ceremonias, quitus or citur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nantu r amp;cohoneftantur!egiti-

mx nuptix. àx,içamp;’, fignificat nuptias ƒ bibitas lege,quit nullisceremonijs nee bonis ominikaut gratulationibusapprobantur. Oreftesinterfecerat matremCV' tgmneftram, propterea quodamp;ipfà, vnà cum adukero Aegiftheo interfecerat pattern iplius reuerfum exbelloTroiano. Hicintef' feitor matris diu difcurrit in Grxcia furens amp;nbsp;amens, gerensfigna reatus. Tandem vero abfolutus eft Atbenis in Areopago, non ho-minum,fedDeorumfententijs,actulitparescaIciilos,hoceft,net fimpliciter abfolutus eft, propter atrocitatem Iceleris, nee fimpliO' terdamnatus,quiaveniadignusfuit,aiitcert'ecoiTiniifèratione,il' liusdolorconceptusexTragicacxde patris. Hancenimhabebanl calculi pares lîgnificationem, vt nee fimpliciterabfoluerent reunii nee fimpliciter damnarent,fed qüafi in medio rem relinqueren' pendentem.

De Adraftofcribit Herodotus lib, gt;. Is propter interfeâumàC* fratrem fugit ad Crœfu m regem Lydia:, amp;nbsp;ab eo tanquam facerdo* teabfolutus.aliquandiu vixit in aulaCrœfi, amp;nbsp;Preceptor fuit h' lij Crœfi.Sed in venatione,cùm vellet figere aprum.imprudensdt' rexitteluminfilium Crœfi. EtfiaiitemCrœftisremittebatpœuart capitalemAdrafto, quia deliftum erat inuoluntarium: tarnen ip'® dolonbus confeientixfuse,propterparricidium fratris, dccsdei” banc,licet inuoluntariam, impulfus eft, v t necem fibi confeifeett'’ CÙm coniecilTetfein rogum ardentem.

DeOedipopoteftiscognofeereexTragœdia Sopboclis. Nt'* Tbebani, iuxta oraculum Apollinis,eiecerunthunc regem fuiu* optime meritura amp;nbsp;fapientifsimum propter inceftumamp;iU^S'^ mas nuptias, quas babuit cum matrelocafta.

Hi vetufti mores arcendi excommunicatos aconuidUjeWi” retenti funtapud Iudxos:Ideo Paulus hoc mode iubetvitan®'^' communicatoSjHefitcumeiscommunismenfa. Ex hisvetuw* ritibusexcommunicatorum, translata funtamp; inEcdefiani'p®' dacula publicx pœnitentix, vt nominabantuLqux poftea C’^^' ci nuncuparuntivirlfUAtidcf^caftigationes feu muldas. La«' nivocabulovfifuntminusverecundofansfadtionum. Homid* dx amp;alij polluti manifeilis fceleribus, vt adulteriis, ftabant eer to loco in tempio per aliquot dies,induti fordidis veßibus^* ^

ftantesfigna. Vthomicidxgladiosgerebant, Adulteri fafces vir-garum. Hisfignisoftendebantiè fateri culpam Sc (e dignos cflè pœnis. Sic explorati,poft aliquot dies abibluebantur, Sc ad com-munionemrurfus admittebantur. ld fpedaculum à diftiplina Veteriortumfuit,acprorfus nihil faciebat adRcmilsioncm pec-catorum coram Deo, ièd fuit cxploratio qualiftunque eorum, quiadEcclefiamredibant, anfenó vcniam peterent. Aliis eti-im exemplo fuit, vt ignominiam vitarent. l;em, vt cernerent ob oculos pofica teftimonia, qux oftendebant lapfos recipipofte. Crcuetuntautemhxclpedaculafuperftitioncjcum indodi homines magno errore affingerent, hos ritus,quos nominabant .Canonicas fatisfadiones, mereriRemifsionem peccatorum,fcu culpx,feupœnx.

Ac plurimx Synodi veteres nunc aftnnxerunt,nunc laxarunt décréta de his ritibus,qux cùm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LaxaUoncs fatisfadionum

qux nonfolum carnificinx confeientiarum fuerunt,fedextin-xeruntetiamlucem dodrinxdeiuftitia fidei, Sc de veris culti-bus.Harum return hiftoriaconfiderata, qux ad multas inextri-cabilesdifputationcs Monachorum Sciudicandas amp;nbsp;refutandas

PrincipibfignificatcompenfationcmjDeoproculpafatlsfaci-«ntem , Sc placantem iram Öei,qux fatisfadio proptie per filium fada eft. Secundo v-furpatur pro fansfaftionc ciui-^br^ua debitor foluit pecunia, quam debet,autis, quialium damno adfecit, damnum compen fat. Hxc ciuilis fatisfadio eft opus debitum, amp;nbsp;pettinet ad con tritionem,ac bonum propofitum : vt raptor aUenx coniugis,fi non reddit matito coniugem, manet adulter, Sc eft fine contriti-one.lta debitor non volcns foluerc, dim pofsit,inanetfur, Sc régula vera eft dextrè inteUeda: Peccatum non remittitur,nifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Similis eft fententia Matth, ablâtum reftituatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18. Miß remiferitis alter aller»

peccata, lt;Scc.HoccandiJèamp;dextrèintelligendumeft.Noti pendet rcmifsiodiuinaexnoftraremifsione.tanqiiamexmerito autcau-fa, fed ita tarnen neceffariaeft, vt nifi hoc impedimentum, videlicet pertinaciaiUa noftra, amp;nbsp;implacabilis erga alios animus,è medioto latur,nonpofsithaberelocumremirsiodiuina. Ita quanquamfe* ftitutiociuilisnonmereturremifsionem peccatorum,nec eftcaU' fa, cur detur remifsio, tarnen nifi fiat talis refiitutio, non poteft i’ teperuenire amp;nbsp;pronxanare remifsiodmina.

TertiófÏgnificat Gtisfadionem canonicam, qux àMonid^ hoc modo definitur Satisfaftio canonica,eft facere opera non # bira,ideft, non mandata lege Dei ,fèd opera fupereroganoniSi iniunélaab Epi(copis, vel miniftrisjVt mereantur remifsionc® pœnarumpurgatorii,velaliarumpœnarum huius vim

Pofthiftoricamcommeraorationem,quçoftendicàquibusfi’'’' tibus ortx 6c profedx lint nugacestraditiones de fatisfaftionib“^' quasvocantCanonicas:monuitnusde varia amp;nbsp;multiplici ßg®“' cationeipfius vocabulilatisfaftionis. Aliter enimvfurpaturhoeVO cabulumin foro,aliter in verbo Dei, aliterin dilputationibus M®* nachorum.Phrafi fcripturae fignificat compenfationem pro culp’’ qua:placatiram Dei,6c tollitmortem sEternam. Talis fatisfadio« Ïbla atquevnicamorsfalu3torisnoftriIefuCbrifti.Inforociuil'l’' tisfaftio intelligitur de reftitutione debiti,6c de compen/ationcdi' mni, quo alius eft affeftus. Gum foluispecuniamcreditori, ante®' penfas eï damnum,cuius caufas ei efficaces dedifti, ciuiliter ipß^ tisfacis, fed nu ne loquimur de tertia fignificatione, qua: eft vß®“

Etfienim fatentur Monachi fatisfaftiones non meren reinig fîonemcutpx,tamenfiiiguntnonremittipœnam xternam,ni*' propter compenfationem pœnarumpurgatorij. vel aliarumKquot;* poralium, amp;nbsp;addunt fatisfadiones indici ab Ecclefia,vt ilJxpf'' nx mitigentur, amp;nbsp;quidem o-poiterefatisfadionesefTe opera non débita lege Dei.

Rreuiter dedarabo ïtiniof' bus fummam commenti Mo”! chorum de ratisfaftionib“’’

Vosintelligitisdifcrimeninterculpam 6c pœnam.Culpaeftoffc® fiofummiboni,ideft,Deiipfius,eft quiddam contrarium iulbn ‘Dei, 6c pugnans curaIegeDei.Pcenaveröcft^ruciatus6cdeftru«w

quxiuftoordinecomitaturciilpara. Et cum Deus fît bonufn infinitum amp;nbsp;æternum, iufto etiara erdinehomoofFendens Deum ob-ligaturamp;ordinaturadxternam pœnam. Monachiigiturficfin-gunt : Culpam quidem amp;nbsp;ofFenfam remitti propter Filium Dei ra-tercedentem pro nobis,fèd pœnam negantremitti, nifi conuerta-turlt;amp;commutetùrinpœnamtemporalem,quxeftvelignispurga-torius,vtiplifabulantur,vel pœnahuiusvitætemporalis, Sedhas îœnas temporales dicuntredimendas operibus illis non mandatis l-egeDei,fedele(fiitiis,qua: Paulus vocatsSiAcflfBs-Htïrtf.indiélis amp;nbsp;^enuntiatis ab Epilcopis aut ipfbrum miniftris, cuiufmodifunt ieiuniacertorum dierum, certarum precationum recitationes,pe-r«grinationes, amp;c. Hxcïgiturvocant opera non débita, quia non babentexprelTum teftimonium verbi Dei, amp;nbsp;funt opera fuperero-gationis, perinde quafihomofuadifciplina fatisfaciat Legi Dei, amp;nbsp;poßit alia maiora facere.

Has fabulas Mônachorumconftanterreiicimus,amp;retinemus Kgulam firmißimam : Pœns xternx fimul cû culparemittuntur propterFiliûDei, non proptervllas noftrascompenßitiones.Nä mors Chrirti non tantum eft fâtisfadio pro culpa, fed etiam pro ætema morte.• iuxtahxediéfa;

neeropeftistua, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omniapropterpeccatum obtê-

perarunt. prona amp;nbsp;obnoxia fue runtftiorti.amp;infernusvnobiatuomniaabrorpfîufedegoinijciam frenum (Sclupatafaucibus mortis amp;nbsp;inferni. Egofic domabo amp;nbsp;có-Unngamhosduospotentißimoshoftes, vtfacilèmibi amp;nbsp;raeis vi-ftoriamtradant,fateanturme amp;nbsp;meos iplbrura effe viftores. Ex bocloco Ofex »3. Paulus extruxit dukifsimum carmen Triumphale feu iTrivium, vt Gr^ci vocant, quodfequitur.

_ ».Corinth. 1 j. Mors vbi eft aculeus thus ? Inferne vbî eftviAo-riatua?Deo fît gratia,quidedit nobis viftoriam per Dominum noftrum lefum Chriftum.

EtTriumphideferiptioad Coloflenfes cap. 2. femper in con-fpeftu fît : Vbi Paulus difertè inquit, vidorem Filium Dei, à fei-pfodomitasamp;captaspoteftatesinferorumducereinTriunipho, cuiusTriumphigloriam non transferamusin noftra opera, fed fifmißimehanc conlblationem tencamusjFideiuftificati pacein

habcmusapudDeum,id db eer turn e dira m Dei pheitim efe amp;nosliberatoseffeà poenis x- nbsp;nbsp;„

ternis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Venfiimè mquit Augunmu»’

Opera Dei omni» funt pcrfedi' Deus nihil relinquitimperfeSum, fed quæcunque inftituic amp;in' coat,ijs poRremam manum admouet, perficit, amp;nbsp;confummat,n’ quid relinquatur mancum aut mutilum. Quare cum paxIpiritW' lis fit opus amp;nbsp;beneficium Filij Dei,nequaquara puteturaliquid di-effe de perfeftione huius pacis. Quod certè fieret,fi tantum procsl' pa fatisfeciffet Filius Dei. Talis pax non effet integraamp;perfedr Semper enim effemus folliciti de pœnisxternis.amp;earumcomp^ fatione. Sciamusigitur Chriftum pro culpa amp;nbsp;pœna fatisficifc atque ita fuo merito oobis perfeftam pacem reftituiffe.

Qiiare nonfunt confeientix turbandximaginationeMO' uachorumdefatisfadionibus. _ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Cogitate qualisruerit cirj»' ficinaolimconfcientiarum.commentum illud Purgatorij. C“* homines vocabantur ad vitx exitum,amp; animam iam agebantn“^' laaudiebaturvoxalia,nifihxcvna:Tibi migrandum erit hinti'' purgatorium,fednediudetinearisinillisflaramis,quarumtantiH eft ardor, vtin infinitum fuperentcalorem ignis , queminfoc» alimusfubieftislignis: noscurabimus tuo nomine fieri Miffa’/“' nebres,non parcemus vllisfumtibus, nullum laborem autoffió' urn intermittemu$, quod fpedet ad te primo quoque temport r«' dimendum. Hoc verè eft ex fumoin ignem conijcere, amp;nbsp;ex ScyH' inCharybdim.

Secundo. Etfi verißimum eft.Remifsionem pœnxstetquot;* nunquamdiuellendam cfleàremifiioneculpç,tamé necefTe^quot; dilcerni remißionem culpx à remißionc pœnarum temporal!' um huius vitx. Nam Ecciefia propter multas caufas cruciftb' iedaert, quas lèmper in con-

Ipeâu efle oportet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SempervidendumeftinEt'

elefia,qux res fint coniungenw ^ copulandx,amp; qux rurfus fiint dinellendæ, dilcernendx, diftio; guendæ, vtinhocloconeceffeeftconiungiamp;copulari remirs'or'! culpx,amp; remiftionempœnxxternx.Quiavnum amp;nbsp;idemeft bep®' ficium Filij Dei.liberantis ab ira Dei amp;nbsp;à culpa. Hxcredè connu* guntur.Deindetenendumeftdilcrimeninterremiftionem culpt v- iBterremißionempwaxtemporalisinhacvita. EtfienimDtf* credentibü®

B B P Ot N I T B N T I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJJ

crcdentibuscertèremittit peccata,inxta illud, BeatnscuiDomi-nusnonimputauit peccata,amp;c. tarnen fuoquodam confîlio propter certas caufàs.qiiarum aliqua* patefecitEcclefiç.vult nos etian* poftremifsionemjexercericertucalamitatibiisÄ: æriimnisjaliura premitinopia,alium morbis exercetjdeniquefingulisimponitfu-amfarcinam: Et partem fertquifquefiiam.vtinquitPoëta,fed bate nonfuntfatisfaftiones,vel pro peccatis,vel pro pœnis s ternis.

Prima eft: peccatû commune generishumani,propterquod ®nines homines vniueriàliter fubiefti (unt mortbinorbis,amp; mul ôscommunibusmalis.

Secunda: Cùm mundus non agnofeat ilium morbum,8c iramOei aduerfus hoc malum, Deur magis promit Ecclefiam» veagnofeat hxc mala, amp;nbsp;voceturad pœnitentiam.

Quarta. Vult Deuscrelcere innobis agnitionem infirmitatis noftrz, amp;nbsp;deponi fiduciam noftri,amp; accendi inuocationem Dei. Ideo magis exercet fanftos. VultetiamconfpiciDeusinnoftra infirmitate fuam potentiam aduerfus Diabolum.

Oyinta. Vt afflidionesfint teftimonia immortalitatis amp;nbsp;futurs glorix. Quia enim hîc finit à Tyrannis Deus interfici Bapti ftam, Paulum, amp;fimilcs,quos antea tcftatuseftfibicurxcfle,ne-ceffe eft reftare aliud indicium, inquorurfusappareat, hos e- Habetis egregiamfententiam tiam poft mortem Deo cur« ef àChrifto repetitam exj. capite tcjamp;piiniriTyrannos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exod. Ego Turn Deus Abrab»,

lCaac,Iacob,id eft,Ego euro me-08 facerdotes, telles, amices, non folùm viuos,fedetiammortuos, i iniöiamverè viuentes altera parte meliore fui.Cuto non tantum animas, fed etiam corpora in monumentiscondita, quaftatuto temporereuocaboinvitam,amp;rurfu8 copulabo cum anima. Haec tftperfpicuaafleueratio, inquaaffirmatfeefleDeum,ideft,prote-ftorem,turatorem,defenforem, viuorum amp;nbsp;mortuorum, anima-rumamp;corporum. Reftat igitur iudicium, in quo Deus difcemet AbeleœàCain,BaptiftamabHerode,PaulumàNerone.

1 Sexta. Vtafflidiones fint teftimonia dodrins. Qpia enim ' ün^ianteferunt confefsionem fus Yit«,apparet cos f«iio fic (entire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Septima. VtefficiamurfimilesiinaginisFilijDei. Oftaiia. Ssepe affliéliones Rint pœn« certorum deliftorum. Nona.Vtappareat(anftosobedientiamprxftare,nonruxvO' luptatis cauß, fed propter Deum.

Deci ma. Vt Ecclefîa fciat fè non hum anis prxfidüs nid,ft^^^ here cuftodem Deum.

Cum igi tur varix ac diuerfe caufx fint^cur Ecclefîa ftbieâ»^ cruet nonimaginandum eft omnescalamitates, certorum df“' Öorum pœnaselTe. Etßtis com mode diftribuunruraffliiSioi^’ in quatuor genera .• Alix funt T//z«p/Â/, id eft, pœnx certorunn^' dlorum ,vcexilium Dauidis. Alix hint J'ox;,tza3-/^/, ideft,ex€[£i' tiavtiliaadfrenandos piof,amp;adconfirmandam fidem, vtîf“ mnx lofcphi, Alix funt /zapTvp «x,id eft.teftimonia doârins amp;quot;* rnortalitatis, vt Abel, leremix,Pauli, amp;fîmiliumneces. hint Aurpet, id eft, precium pro aliorum peccatis. Tale autelns'’ fola mors vnius Filij Dei. Sic

Matth. 2 0. nominatfuam pat Indifputationedefatisfafli' Eonemipfe Filius Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onibus hx dux fententisCen’'

per ante oculos verfenturOÜ^' rumpnordocetFiliumDeiliberafTeEccIeftam, amp;omnes cred'’.' J tes,non tantum ab ira Dei,hoc eft, vt vulgo Ioquuntur,à culp»/'’ etiam àpœnisxternis, Semper ergo coniungamus, nee patiam'’ diuellihxcduobeneficia,quxreipfafunt connexa amp;nbsp;colligatïi’| delicet remirsionem culpx amp;nbsp;pœnx feu mortis xternx. H** primum fundamentum verxdodrinxde fatisfaftionibus, amp;^‘ mifsimarefutatioopponenda aduerßriorum commentis. Alt'’ hypothefts monet, neceflarium elle dilcrimen inter remifsione* pœnx xternx,amp;inter remifsionempcenarumtemporaliumhui'’ vitx. Etfienim Deusimmenfà bonitate propter Filium remit!’' tegit,amp;nonimputatpeccatum, dcfimulretrahit nos ex mortel' terna,tameniiifto, ßpientiamp;bonoconfilio propter multas cauß*; conuerfosonerat in bac yita farcina calamitatum non leui. Ed* autem omnes caulas hpius conblij difcemus in vita xterna, tara«’ nuncvtileeft, attenté amp;nbsp;piëillasconfïderare,quas Deus vultän®“ bis agaofciamp;'intelligi,quaru alixfu nt impulliuçalix finales. Nuo! fèquunturreliquxhypothefes.qux amp;nbsp;ipfx funt firma amp;nbsp;imraoM fundamenta ver« doftrinx defatisfaftionibu5,dc firmifsimçrefn' tatioo'S

tâtlones aduerfariorum. Aurjor, militare eft vocabulum : quan-do milites captiui redimuntur, neceffe eft perfolui autjä, quod Galli vocant Ranzon,quo etiam noftri milites vtuntur.

Tertió. Etfipœnx temporales prxcipuè propterFilium Dei xnïtïgantur,qui eft vmbraculum Eedefix .• Quia magnitudinem its Dei hsc infirm anaturafu-

ilium : tarnen amp;nbsp;hoc verum eft,propter totam conuerfionem mi tigari poenas rQuiainfamftispromifsiones legalesadditxoperi-husnonfuntirritx, (edhabent

Et cum Paulusinquit: Siiudicaremus nosipfijioniudicare-mur: loquitur detotaPoenitentia,nonde Illis vanifsimis vm-bns.quasdifputant etiam va

lere , fi quis relapfus fit in pec- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si quis ebriofus autlibidino-

catum mortale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fusfufeipiat cataphraftus pere-

grinationem ad D. lacobum: Et initinerepolluatfele noms fcelerlbus : Ibi dilputant nihilominus valereiUamperegrinationem.amp;effefatisfaftoriam. Indignx funt fix voces,qux inEcclefia audiantur,vixintcr Ethnicos ferenda.

adtefutandasfatisfalt;ftiones,dequibusM.onachiloquuntur,qu2 1 nbsp;nbsp;nbsp;quidem eb maiore cura taxandx funt, quia perfuafio de fatisfa-

, ' 0ionibusvaldeauxittraditioneshumanas,amp;confirmauit opi-Wonem,qux fingit, opera non mandata a Deo effe cultus Dei. EdautemcultusDeiopusmandatumi'a Deo,falt;ftuininagnitio-

J^s; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE P OE N I T E N T I Ä.

ne amp;ficî«cia fili j Dei, cuius opens principalis finis, feu fflediatus» fèuimmediatuseft,vtDeusho . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r ■ noreafficiatur. Omittôiam Legt Dei poteftßtisfierietia qux de impletione Legis in à Lateis qui funtin mundo,in-i . • »4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiunt MonachiîSedhocintel« hac matena Monachidixeriit. i

ligunt de dilciplina externa prî ftand? Legi : Deinde dicunt, ijs, qui voluntefTe perfeftiores fandi’ tate amp;nbsp;iuftitia, Chriftus tradidit prater Legem etiara quadamcon filia, vtdecaftitate,ideft, calibatu,de non vindicando,amp;de pauper tate. l^aicipoffuntfaluarijetiamfi non fint pauperes,non viuantc?' Iibes,(ednos quivolumuseminerepraalijs, amp;maioremcoronani airequiinvitaaterna,cogimur confilijs extraordinarijs obtempä' rare,amp; ideo ingrediuntur Monafteria.

Etfiautem vitandx obfcuriraris caufanolorecitare omnes Labyrinthos huius materix,tarnen quidam argumenta refu»* bojqu«excogiranturaderrorespr«tcxtu aliquo ItabiliendoS'

Mi(êricordixeftparcere,lèdiuftitix eft immutabiliterfet' nare Legern, requirereobedientiam vel pœnam xqualem.

Nonigiturremitritfinecompenfarione feu fatisfadfione. Refpondeo. Concedototumargumentum. Nonfadad^ xemißio fineiatisfadlione, (cilicet perlbluta per Filiurn Dei. So)^ obedientia Filij Deieftfiitisfalt;ftio,amp;xqualepreciumpro noto’ peccatis,amp;ftcrificiumplacansiram Dei,ficut amp;nbsp;Eftias inquit' Ponetanirnamfiiamhoftiampro peccato. Hancvidtimamvult Deusafpici,amp;iram,amp; mifèricordiam confiderari, nectribuen-dus eft hic tantus bonos, videlicet effe hvT^ov feu fatisfacUoné nbsp;nbsp;nbsp;To trim commentumMona-pro peccato, vlliiuftitixhomi- chorum de fatisfaftionibus e juyjjj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comentitium, amp;niigatoriuni|

plenumvanitatis,ftultitix, amp;nbsp;impietatis. Sedhoebonihabet, quöd prxbetoccafionemdicendi da rebus neceffarijs.quarum cognition s amp;nbsp;ex plicationeinEcddu carereminimèpolTumus, Summaautemrefponfionis ad primant qbie^tionsm h»c eft; Concedimus argumentum,fiintelligas fatu-fafponsa

faftionem de obedientiaFilij Dei, quæ eft vna amp;nbsp;fola fatisfaftio pro peccatis. Sedfiidera transféras ad noftram immundam amp;inqui-natam obedientiam, fiueillapracftetur in vocationeólt;,vita,ftuein xrumnis,totum argumentum propter manifeftum mendacium reijcimus amp;nbsp;negamus.

Refpondeoad Maiorem. Ecclefiaredè facit iubens quxre-wniitigationem pœnarum, amp;nbsp;modum oftendens, fcilicet tradi-tiiminEuangelio,nonexcogitansnouosculcus.Veriftimumefl: enimmitigaripoenas totaconuerfione amp;nbsp;bonis operibus à Deo mandatis. Clamat igitur Ecclefia, ficut Filius Dei, amp;ficut vox Spiritus fandi (êmpetclamat:

Uertimini ad me, amp;nbsp;ego con- amp;mitigationepœnarum. Nam uertar ad vos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliter nos conuertimur ad Deü,

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliterDeusadnos.Nosconuer-

timuradDeum, fcilicet per pœnitentiam in veto timoré Dei amp;nbsp;fide. Deus ad nos conuertitur,cùm oftendit fe nobis propitium de benefacitnobis.

Hscincoationouxobedientlspoftveramconuerfionemim-petratmitigationem pœnarum temporalium. Et de bis operi-busaDeomandatisinteIligaturMinor,nonaffingantur alia o-perafeucultusnon mandati à Deo. Quare ft in conclufione addatur:Ecclefiamredè facere indicentem alia quidam opera non mandata à Deo, infidix fimt in conclufione : Et neganda eft conlèquentia, quia plus eft in conclufionequam inprxmifsis. Ecclefia rede facit prxcipiens

totamconuerfionem, amp;nbsp;bona Hxcclaufulamonetde dua-opera mandata à Deo, ficut bus caufis,forma Afineoperum mandata fimt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mandatorumaDeo.Eleemoly-

Efa. 4. dicitur: Frange efurienti panem tuum. Et LÓc« tf. Date à dabiturvobis. Hïcconftatdecauü efficiente impulfiua, ideft, de ïnandato Dei,prascipientebanebeneficentiam. Dehacreiamnon diflerimus. Sed in hoc etiam opere à Deo m andato,tarnen formant amp;nbsp;finem peruertunt Papiftas. Primùm enim corrumpunt formant, quiaprasfcribuntcerta tempora , amp;nbsp;certum modum dandiElee-mofynas.Venitautem regnum Dei,vt Luc. 17. dicitur.finefuperlil tiofa obferuationecircumftantiarum,loei,temporis, Afimiliimi' lubet te Deus dare Eleemofynam, fed non præferibit tibi certas ho ras,autdiem,aut modum, fedcircumftantias relinquit tux pietaU amp;arbitrio: vnufquifquedetlècundumfuasfacilitates, nefitahj^ abundantia,nobisinopia. II. Corrumpunt finem.Finisopet” mandati à Deoeft, vi Deus honore afficiatur, fed ipfi aliumfineot excogitant, aberrantemàvoluntateDei, videlicet, vt opusipfuUl perfeamp; fua dignitate mereatur remifsionempeccatorum, autre* milsionempœnæpurgatorij.

Non redè facit fingens homines lege iuftos effe, amp;nbsp;alianO' uaopera facienda efle, tanquam fupererogationis^ qu» fintprs* sium ad compenfandas peenas.

Dauidipoftremtfsionemculpxirnpofitaeftpana.' ( Ergo fatisfadfiones ad remißionem eulpæ accedere Jf' I

Relpondeo. Negoconlêquentiam. Quia pœnx tempo'’' les diuinitus impofitx,non funt compenfationcs purgaton)' aut pro morte xterna, fed ha- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ,fl,j j, „„„^^ perdat-

bent alios fines, vt fiipra dixi. fedvtreuocetnosadpœnitenh' Nam prxcipuusfinis ornnium am,amp; acuat in nobis,amp;augerï xrumnarumeft,VC excitemur fcintillas fidei amp;nbsp;inuocatiooiSi ’ adinuocationem,amp; confirme- quç rebus fecundis facile extio' tur fides, amp;nbsp;in liberanonibus guuntur.

eelebremusDeum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^uPa Mufica , nullun*

ingóttiJ.A duIciuseftDeo,quàminuocatioinærumnis,amp;gratiaruiigt; aftio poft liberationem.

potï,amp;inLethargumdeinerfiinrebusfecundis ; SedaduerfasreS excitant amp;nbsp;exfufeitant nos adinuocationé, amp;nbsp;acuunt vigilantiam, fKutprouerbiaIifiguradicitur:Quinefcitorare, difcat nauigare. Qualignificatur, nauigationis pericula, amp;nbsp;alias affliftiones totius vitæ effe caufas irritatrices amp;nbsp;impulGuas inuocationis.Vt enim,qui inmetunaufragij eft,faxeus fit oportet, qui non gemat ad Deum, amp;:votafaciaf. Sic profeftö in omnibus alijs affliftionibus nobis v-fuuenire folet. Loquor autem de pi js, qui Deum redè agnofcunt.

Dauidintelligitfetantismiferijspropterlapfusfuosdefor-inatumeffe,acfubi)citfc Deo punienti,fed nonrefiftitinhac co-£itationedepœna,fedfcitfe admoneri de Pœnitentia.de inuo-tatione.defide, de glorificatione Dei ,qubd tantis xrumnisnon oppumitur, nee prorfus deferitutj ficut Sauldelèrtus erat.

Hxcdeprimo gradufatisfaftionum dixiffe fatis fit. Ïn cx-ittis gradibus taxandis ebbre- biotoria, id eft,publicè omni uioreserimus. Qtnamanifefta busnota, non indigent refuta-

II. nbsp;nbsp;nbsp;Manifeftè faiCum eft, quod dicunt Mon acHos fie afflu-«e mentis bonorum operum,vt ea cum alijsliberahter communicate pofsint. Vtenim hocloco nihildicam de vita Monaftica, qu2plenaeftidolatrix,amp; hypocrifeos.quis ignoratfanétos quo-tidiè precari : Remitte nobis débita iwftra? Cùm igitur fandi nonpofsintpropriapeccatatollereatqjdelere,nequaquamalio-tumhortulos fuis riuulis irrigare poffunt.
111. nbsp;nbsp;nbsp;Manifehum amp;hoceft; Applicationem indulgentia-

nifeftorumfcelerum.necpriusrecipiebantur ad Ecclefiam,qubm ’ ïxexploraü effent,an ferib pœniterent.Hmc otiginem ducunt qua daTOxazc^nxia.omnesttaditionesamp;.nugxde fatisfaftiombus Mo^'

lohan. y. Qui credit in me,non venit in iudicium gt;nbsp;fed pît mortem tranfiuitadvitam.

lohan. 8. Qui fermonem meum feruat, mortem nec vid«' bit,necguftabitinjeternum.

Mors corporis eft vmbra mortis, fi conferatur ad mortem*' ternam:Imö pijs tantum eft dulcisfomnus,dulce iter,amp;dulcisfflgt;' gratioexhismiferijs.Sedmorsxterna,eftæternus,amp;nunquaradf' fiturus fènfus iræ Dei,videlicet vermis confeientiæ, qui nunqu*” morietur,amp;ignis crucians corpora, quinunquam extinguetuf'

Et totum caput 8. ad Romanos perlpicuè commentiimd^ purgatorio réfutât: Nullanunc condemnatio his quifuni*® Chrifto Ie(ü. Item, Quis aceufabit eledos Dei ?

PrxcIarèergoCyprianus: QuandoifthincexcclTum ft«’‘' nullusiamlocus pœnitentiæ eft, nullus fatlsfadiönis eO^’; Hic vita aut amittitur aut tenetur. Hîc faluti æternæ cultu Dei fruAu fidei prouidetur. V. Cxterum quid de Mißis funcbH; bus amp;nbsp;venalibus fèntiendum , , nbsp;nbsp;nbsp;, IkJufti fatis diximus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;InlocodeSacramenw.

Aulusiubet in Ecclefia proponi non modà dodf' namveramamp;necefrariam,fèdetiamTap(«/)'69’lt;f)'d® _ cohortationesrelinquentesinanimisauditorum* culeosaffeftuum, videlicet timoris,fidei,amp;alioriiquot;^' Idverómaximèfaciendumeftin doftrinadeP^y j tentia. Non enim homines tantum funt erudien ' | vtfciant,quidfitPœnitentia,quashabeat partes, amp;c, fed quirl“®

pro modulofuidoni,amp;proeo talento,quodfibiàDominodernâ'' datum eft(Sc traditum,hortetur auditores fuos,vt cogitentreg”“^

Deiconfißerenoninfertnone, aut foUfpeculatione , fed multö niagisinvirtute,hoceft,inpauonbusamp;confolationibus, in agni-tionepeccati amp;nbsp;irx Dei, amp;nbsp;in agnitione illius tnifericordix.qux nobis proptermediatorem promiffaeft. Cum autem bocloconobis tit dicendum more fcholaftico, hoc eft, breuiter, non laxabo habe-nas Orationi, nee tela venus permittam, fed i js qui funt prxelarè inftrufti abingenio,pietate,eloquentia,boc negocij do, vt ipfi partira piacogitatione,partimiprottyloamplificent, amp;nbsp;ornentlocos Îarxneticosadpœnitentiam, quorum extremamlineamdunta-Xatiunioribusadumbraui.Etvtplurimum verborumfaciainusde bisfententijs , tarnen Temper manetvera Pauli oratio , Regnum beinoninfermone , fedinvirtuteconfiftit,amp;c. Profedo h vlla eftconcio nece(rariahistemporibus:hx conciones de poenitentia accommodatx funt,amp; eonfentanex ijs periculis amp;nbsp;mails,in quibu8 utrfamur.

Septem flint loci, quibus animi auditorum ad veram pre-nitentiam, id eft, ad agnitionem peccati, amp;nbsp;irx Dei excitari, SC rurfus vera confolatione erigi poffunt.

Secundus compleètitur comminationes, amp;nbsp;exempla irx Deiaduerfuscontumacesin atrocibus deliélis.

Etfiautem nihilvtiliuseft,quam hos locos ita amplifica-re.VtaculeosafFeduuminanimisrelinquant,tarnen nunc bre-uitatiscaufa,fumma fequemur faftigia reriim, amp;nbsp;alijs,quielo-quendaexcellunt, hortatores erimus, vt de fingulis vbenus amp;nbsp;fplendidius decant.

SemperinEcclefiaindevfqueab initio Ïbnat vox Spiritus ßndi; Agitepœnitentiam. Hac voce audita contremiftereto-

Hæc fuit concio Noh» ante Diluuium. Hæc item fuit con-cio Loth ante deletionemSodo' mç,omnium Prophetaruni,Bi^ ptiftç, Filij Dei, amp;nbsp;adhuc omn’quot; verè docentium. Quare non ex* iftimetur effe vox hominis nt®* rofiamp;iracundijfedjVteftreuett vox Dei amp;nbsp;Spiritus fanfti.

bat J vt tremuerunt fcopuli, amp;nbsp;ßxa rupis SinabcùmDeus ede-ret Decalogum. Vult enim Deus agnoici iram fuam aduer fuspeccataomnia, amp;pr«cipuè aducrfiis contemtum Filij^-cutinPfàlmo inquit: Oftula-mini Filium, ne ira(catur,amp; pe reatis in via. Vultnos verè expauefcere agnitione tenebraruW« amp;nbsp;horrendx prauitatis amp;nbsp;contumacix noftrs. Sitigitur in fpedu mandatum de pœnitentia, amp;nbsp;nos non hortetur folùmi*®“ etiam impeUat.- vt ferió cogitemus deconuerfione.

Etfi autem homines prophani, fecuri amp;nbsp;ebrij voluptatii»“’' ridentdiuinascomminationes,tanquàm fida ternculafflO’'’’ amp;aniles fabulas . tarnen nos, qui non him us Epicure!, reuet^æ ter audiamus fulmina denuntiantiairam Dei amp;nbsp;xternas p®quot;’^ omnibusimpijs,qui noncon-uertuntur, amp;nbsp;cogitations irx Quam horribilis eft ot Deilèribexpauelcamus. Efaix 66. Vermis eoruw”

definet, amp;nbsp;ignis non exUi’S“ tur.Vermis,inquit,id eft,perpetuus cruciatusconfcientixjnï'*', num cor ipforumarrodens.vellicans, mordens, non definet, 1^^ gnis, id eft,fl3mma,qua corpus vretur, amp;nbsp;vftulabitur, flagrabit: PœnaeprxfenteSjquidfuntadhæc collars ,

qusdamamp;fumus? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Non enim dubium eft difplicete Deo horribiliter iet'' mentes, non confiderantes iram Dei,aut etiam datas inani» ciafuxfapientix,fuxiuftitix,aut potentis: SicutPaulus afl^P , inquit : Impios efre,à7rnÀgt;iMÔTÆf, id eft;, fine dolore viucre:ft [ remias, Erubefeere nefeiebant.

QiiarcVtcmendeturlècuritasnoftra.amp;vitatemuïentaJr« Deiconfideremus.declaratam amp;nbsp;muleis lèntentiis amp;nbsp;exemplis omnium temporum.

percipe terra, quoniam Domi-wuf locucus eft. Vxgentipec-Utrici. Dilettè inquit. Dominum locutumcfle. Non igitur Humanareprehenfio cA,inAi-tutahumano confiliQ, Vt ciim Socrates arguit vitia fiiorum oiuium: neceftvox irrita, led tffieax, penetratura in men-

Homines habentaures,amp;no audiunt. Cum igitur homines nolint audireverbum Domini, conuertit le Propheta ad creatu ras, qux manent in fiiaordina-tione, amp;nbsp;conftanterftjislegibus obtemperant.Eft autem Profo-popceia,qualis eA illa Roman. S. Tota creatur3gemitamp; parturit, amp;nbsp;cupit videre gloriam piorum. Deinde quafiteHes allegatPro-

borum terret leâ:orem,qui non eA ferreus,amp;Caucalïrupibus du rior: Sinonconuerftisfuerit, (impius) gladiumfuumacuit, ar-cum fuum retendit, amp;nbsp;parauitillum, Sc fibiparauittela mortis, Agittas (bas contra inimicos parauit. Animaduertitpius Le-âor,quàmterribilisfit hxc Oratio, qux ante oculos proponit Deumarmatum gladioprobèpolito,amp;arcunon quidem remiCr lb,(èd ten Co, cuius tela non aberrant à (copo,(ed certó feriunt, amp;nbsp;proftemunt, ad qux diriguntur. O ferrea pedora,qux tam tri Ai pi(Suranoncommouentur,neccum leremia exclamant, Con-uerte me Domine, amp;nbsp;couertar:

Corripe me DSine iniudicio, Inmitigatione.feucumqua-non in furore, ne ad nihilum «ï«» moderatione.

Ecceoculi Domini Aiperregnum peccans, Sc conteram ilkid. Gladio morientur omnes peccatores populi ,qui dicunt: Non venietfupernosmalum. Sophoniascap. i. Et erit in tempo-tcillo , fcrutabor Icruialem lucernis,amp;vifitabo virosdefixos infecibus fuis,qui dicunt in IdeA, ip fuperbia, auaritia, coxdibus luis, Non façi« bene vfuris, helluationibus,libidini-

SicLucæj. Baptiftainquit: lamfècuns ad radicemarboruffl poficaeft. Omnis ergo arbor, non Kreiens frudum bonum» exeidetur,amp;inignemmittetur, Ita amp;nbsp;Filius Dei Luesq.cb' mat.Niflegeritispœnitentiam,omnesperibitis.

Ad has triftilsimasfèiitentiasadiuiigantur exempla hor»' bilium pœnarum,qux fècurosamp;infanabilcsomnibiis tempos' busopprefierunt. NotxHinthiftorixdeDiluuio.de conHagf’' tioneSodomx,deCananxorum deletione,de excidio Hiew*^ lymx,de tot gentium amp;nbsp;ciuitatum milèrabili interitu. Hash)' Horias cùmlegimus, feiamus opus DeieÜe,quod peccatapu”}' unturtantiscalamitatibus. Cogitemusetiam lias iplas calait'' tates effe vocem Legis, commonefacientem nos de Paniteno*

Quodfialienaexemplapariim nos mouent,illa tarnen eït' tèpericulajin quibuspublicèamp;priuatim verlamur, permouf’^ animos noftros debent, vt ad Deum per pœnitentiam red'’' mus. Quis enim adeóferreuseft,vtnon magno cum dolordj^ det incendia orbis terrarum,ruinas regnorum, confufionesfS“'' gionum , domefticas calamitates infinitas. Videmus Turf^’ quotidièlatiùs graflari, 8c minari Germanix nollrx infinis? vartitatem. Videmus exortos etïe tumultus principum Chquot;' ftiani nominis,perniciofos Eedefijs. Res etiam oftendit dc^ lores idolorum Pontificiorum ardere acerbißimis odijs aduerW pios. VetantenimpropagariEuangelium, amp;nbsp;multos honen® homines crudeliter interficiunt. In his Ipedaculis eireotiofo lècuroanimo,quideft aliud, nifimanifcftofuroreludereinn’^' dia morte? Sicut latro impius pendens in furca furenter amp;p®®' lanter ludit, kiblannans Füium Dei, Agè veró, ne lèmpef® publicispericulisdicamus, quis ita extreme Hupidus eft,pro'^^ vtnequeattendat,ncqueconfîderet,quàm breuis amp;higaXi incerta fit omnis vita noftra. Verißimeenim SimonidesdiX' Faciliorem effe hominis mutationem; quam mufix, qu^ï”:“™

BIS celerîter volantis. Eft amp;nbsp;ilia Senecx Oratio vera, amp;nbsp;vobis non

Nemotam diuoshabuit fauentes, 1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Craftinumvtpoffetfibi polliceri.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ResDeusnoftrascelericitatas

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Turbine verfat.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deatjVtManiliusdixit, non differamus pœnitentiam in aliud

■ tempus, ne aut mors inopin antes opprimât, aut faba pœniten-tia, qualis fuit Iudx,pro vera

nobisobrepat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Virgiliusó.AeneidosiDlftu-

Munctempuseft,nos de fomno furgere .• Quia nunc tem-ptisacceptabile,nuncdiesfalutis ; Hodievocem Domini audi-\ nbsp;nbsp;nbsp;entes non obturemus corda noftra, ficutifraelitxin deferto fece-

Neque verb quifquam adeb leuis amp;nbsp;inconfideratus fit, vt Iexidimet poft hanc vitam locum pœnitentix reliétum effet Neceffeeftemminhac vita fieri conuérfionem ad Deum,ficut fcriptumeft: Superinduemur,fitamennonnudireperiemur,id z- Cor. 6. eft, nemo ciuis eritcxleftisEcclefix,nifi prins inhac mortali vita etuis fuerithuiusEcclefix, in qua fonat vox Euangelij, amp;nbsp;con-uetfusfueritadDeum,antequamcxhacvitadifcederet. Quem-admodumeniminpoftremamundi die , trader Filius Dei re-l gnumpatri,ideft,adducetadxternum pattern omnes conuer-I nbsp;nbsp;nbsp;fo5,vt Deus fit omnia in omnibus: Itain horrendos,amp;xternos

cruciatusabiicietomnesDiabolos,amp;omneshomines, qui non conuerfî funtpriùs ad Deum. Quamobrem tota vita noftraintu-eaturiUud terribileiudiftum ,quod poft mortem fubituri Cumus

i omnes, amp;affentiamurtotiEuangelio , amp;in vera conuerfione l nbsp;nbsp;nbsp;confugiamusadFilium Dei,acpetamus, vtcordanoftraaccen-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datSpiritufuofanlt;5to,vtadillud iudicium initiaiuftitix xternx

afferamus. Nam,vt.anteadi(ftumeft,prorfus.neceffariumeft, inbic mortalivitaconuerfionem ad Deum fieri , ne reuocati ex

308 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I’S PoENlTENTlA. xporté ad indicium, terribilem (êntentiam audiamusJte male-dióti in ignem xternum,qiji paratuseftDiabolo, amp;angeliseius. Semper itaque in conrpeÀufinr,amp; mandataDeide pœniten-tia,amp; dida de pcenis,§c exempla pœnarum : Item publica amp;nbsp;pri-uata pericula,amp;iudicium vniuerfale, vt verè expaudcant corda agnitione irx,adueilus noftra peccata.

$ed netantumhorrendipanoresexcitenturjaccedatcon-Iblatio amp;viuificatio, qux fit fide ftatuente iram Dei placatamo-fè per Filium, amp;nbsp;propter Filium nobis remitti peccata, amp;nobiS) xeddiiurtitiamamp;;vitam,ficut{cripturaeft: Gratia exuberatft-prapeccarum. Item.* Sic Deus dilexitmundum,vtFiliumfuu® vnigenirumdaret,vtomnis, qui credit in eum, non pereat,id habeatvitamxternam.

Vtautem hxc fides crefcat,amp; fiatardentior,cogitemusiu‘' ïurandum Dei, quod Ezechiel récitât cap. j;. Vino ego,dicitO® minus, nolo mortem peccatoris,fèd vtconuertatur, amp;viu3t. M conlcientix magis eriguntur,cum audiunt non folùm promts'® nem gratuitam amp;nbsp;vniuerfàlem deremilsionepeccatorum, fed«' tiam confirmatam iureiurando,

Flanc igitur confolationem infigamus animis, amp;nbsp;cogit«' mus, quanta vis fit amoris diuinierga nos, quam ardenter de«' deretnoftramfàlutem, amp;haccogitationefidem in nobis exö' temus.

Etfiautemincnarrabilisboniras amp;nbsp;mifèricordia Dei ex ^quot;f' iplifsimapromirsionereconciliationis,^cxiuramento «ftj»’“ Ïjoteft,tarnen plurateftimonia iiKa.vS^a'i^la.! Dei, amp;nbsp;Chrifti e^ apfbs colligamus, vt totilluftribus tehimonijs voluntatis dm*' iixexcitatiaccedereadDeum, ducenteChrifto,incipiam’^'

Principió fans confiât,Deum admirabili bonitate difrer panashumanorum fcelerum,vtnobisconcédât ipaciurn ad a gendam panitentwn, SicEfaix 30. dicitür ; Expedat f^®*^^

1» Ä P OE N l Ï h N T I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;269 vcmifereatnr veftri, id eft, differt pœnas, non penitus dclet vos* nonaccendit totam iram (nam, vt aliqui conuertantur amp;nbsp;fanen. tur. Etdemoraexprefsè concionatur Chriftus Luc. jj. recitans parabolamdeficu.quam paterfamilias vult manere etiam quarto anno. Et Paulus Roman. 2. inquit: Andiuitiasbonitatiseius amp;patientia;,amp;longanimitatiscontemnis? An ignoras quod bo iiitasDeiadpœnitentiamtealliciat? HanclenitatemDei, cum £nguliexpercifimus,exfufcitemusnosipfi adpœnitentiam sgamusgratias Deo, quod non deleti fumus in ipfis lapfibus fine pœnitentiajVtPharao,Chore,{cortator interfelt;ftus à Phinees,. amp;nbsp;multi quotidie in latrocinijs ,in adulteries, Scaliis furoribus lubito interfiduntuc.

Deinde quanta boni tas eft, quod Deus legatos ad nos mit-ÏJt,quorum voce vltrb nobis pollicetur, arque defert réconcilia' fionem.necvllam ànobiscompenlationem leu firisfadionenv procontumaciapoftulat? Hanc bonitatem DeiPaulus prédicat 2.Corinth.ç.Deus pofuitin nobis verbum reconciliationis. Pro' Chriftoigitur legatione fungimur, tanquam Deo adhortante pernosr Redite in gratiam cum Deo. Eum enïm,qui non nouit peccatuni,pro nobis peccatumfécit,vt nos effemus iuftitia Dei' pereura, Qins non obftupefcat, cogitans de hac magnitudine mifericordixdininx? Vcrèinquit Seneca; Nihil eft magnum,. 9uodnonfitplacidum. Huius ooneftißimi didi exemplum Lib. 2. de tra. Et faciles mo-luaxiinèilluftre inDeo confpi- tus meus generofa capit. Quid, tuur. Nonenim implacabilis ^^^(«irïroyi'ijf.) fèd toties offen fus, reconciliationem vltrb nobis offert,5cpoenam,quam nos eramus meriti,in Filium deriuar.-Hsclèntentiadulciftimèpingitur in imagine paftoris,quxren-Usouiculamperditam, amp;inpatrefamilias,qui filio proclil con-fpelt;ftooccurrit,eundernque fuauifsimo oßulo compleditur,amp;:. teconciliatum veftitamp;ornat.

, Quid dicam de Chrifto,qüi cum fit mitis,amp; humilis cordé,? Rudifsimè recipit agentes pœnitentiam, vt Matthxum, Muli-f '^^ipeccamccm, 2a«h»um, Lattonem emendatum, nbsp;aÜo8-

innumerabiles. Affirmatenim,fè non veniffepropteriuftosj (èd vt peccatores ad pœnitentiam r»uocet.

Tertio, Tantaviseftbonitatisdiuinx, vt poft reconciliî-tionem(anciatxternamà;z;'Hç-/ai',ideft,obliinoneminiuriaruni. Tefteshuius afleuerationis dere omnium maxima funt, kre-miasamp;Ezechiel. Sicenimleremix ji.{cribitur;Omnescogno-(cent me, quia ero propi tiusiniquitati eorum,amp;peccatieoruni non recordabor amplius. Et Ezechielis »8. Si impius egerit pœnitentiam , omnium ini- ,, nbsp;nbsp;nbsp;_ . „ r

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mich,7. Quis DeushcutlUi

Quitatumeius, quas operatus ^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remittensiniquitatem? eltj non recordabor.

fvâuizc«,publie» rationes:!'^« 6vi'©', obligatus ad rationé red' dendam, vt omnisqusüorel^ vTêbâbi'^'principi.

Huiuslèntentixperfpicuæ confirmationes paßim extant vt Iohannis 3. cap. Qui credit in Filsum, non iudicatur. k' han.j. Qui credit in me^ non venitin indicium, kdexmor« tranftuitin vitam. ,

Luexaz.ludicabitisduoaecim tribus Iftael. 1. Corinth.»' An nefeitis, quod fandti mundum iudicaturi fint?

Hanc tantam bonitatem non afpernemur, nec ea abiitgt; niur.fèdlapfiaccufèmusnosvero gemitu, veDauid inquit: Ps^' caui Domino,amp;ihtueamurmediatorem Filium Dei, Sefiduo* mediatoris redeamus ad Deum, rurfus inuocemus, petamu’ nobis ignofei, nos recipi amp;nbsp;fanari. Cogitemus illam dulcißi' mam vocem: Gaudium eft in cxiis de vno peccatore refipiCcent*' JLucxij.

Etquoniam homines retpeeftu vtilitatis maxime moiien* nir.proponamus nobis vberrimosfruólus.quosconuerfioadD® um gignit. Sunt enimfriilt;ftuspœnitentie,Remifiiopeccatorun)( icconciliatio cum Deo, donatio Spiritus firn di, amp;vitxæternîi tranquil;

tranquillitas cordis orra à fide, (cufiducia mediatoris, cxaudi-tioinuocationis»mitigatio pœnarum , multiplex benedidio. Sedquiadehiseffed:ibus,quibus nihil fiiauiùs cogitari poteft, fupràfitis dixiffe videmurj nunc breuioreserimus,amp; à Deo pre-cabimur,ficutDauidprecatur: Plàlm.np.Errauificutouis perdita,quatre fêruum tuum Domine.Item: Pfàl.

Abpe auditiSjdifficilcm efle doilrinam Ecclefiæ, quia de multis magnis rebus aliud eft indicium rationis, aliud Dei-Inprimis autem difficilis eft Locusds Elcftione, feu de Prædeftinatione, vt femperiudicarunt homines dofti amp;i'’' dodi.Neque enim de hac tanta re quidquam dici poteft tam circumfpedè, quin in varias reprehenfiones incutrat. Siquis enim vrgetTopoToi'in diftis Pauli: huic moï obiicitur Stoicorumdurities. Sin autem qusrit mitio-rem fententiam, videtur fetipturam parumpic, amp;re-uerentertraâ:are,eamquead£iias opiniones infleftete-Etfi igitur magnitudinerei ab huius loei explications deterreor,tamenPfalmidi(ft:um me confolatur, quo’ iubet,vt Deus infantium amp;nbsp;laiftentium voce cclebretiquot;' Nefolis quidem fulgorem fuftinent oculi : Neque timen proptcrealucemfugimus : ItanequaquainddS' renda,autabiiciendafunthæc ftudia doârinæ coelcftlSi ctiamfi omnia myfteria diuinæ fapientiæ exhaurire non poflumus.Qiurequodfauftumamp;felixfir,hodièlocun' dcPrædeftinationcincoaboJnquoexplicandoiufflini fcquarfaftigia rcrum, cùm Integraenarratio xternsA-cademiæ propria fît. Valere,amp;Deum orate,vt docente bus^f difcentibusfirmitatemvaletudinisjamp; rcliquaad-minicula neceftaria fuppeditet. Die 14. Martii. 1556.

7^nuüapars iioóiri»£ Chrißianai» hac mor M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^f'i^itapeKitusdriotacogNo/cipoteß,quonia,

^^P^ft^ff^ ait,exparteProphetamus, tame»De ^'^^^^^^°^P^^^‘^^^^f^^f^^^ßgt;^diose äißere, quot;^fpraparemar aä épient tam at er na AcaJe-fffi^^iff qua Dettserit omnia in (,mttibteó,(^ o-miaarcana conßlianonß/um de creatione, ßd etiam de E/e-^lio»e ^gubernatione Ecdeßa nobispatefaciet, (^ überalißi-wenobiß»m communicabit. Haeßmperßnt coßtanda, quo‘ iiesingredimtir, 'velinßholas, vélintempla,‘vt agnoßamifs dißrimen inter incoationem, (^ conßmmationem fapientia cotleßisacdtHina. Incoat ttr quidem in hac vitaaliquaDei agni-tio iuxtapatefaóliones à Deo traditas,fedea nondum elïperfe-Hi^’eonßtmmata :ldeb Paulttstotieshas voces vßrpat,pra-ßrtim ad Philip.^. Cupio Deurn ita cognoßere,ßcut ab eoßm cognitus. Neautem diutius auditores detineam, diHabo bre. uem Prafatiuncidam, quaßt arafAffiuvn, (^ praparatio ad lo -cum de Eleliione,de quo nonßmtesprolixe di^urt propter rei i[gt;fiusarcanam e^ineffdbUem magnituelinem.Ac vt in Arith. metica régula Coßtca,ßu régula Algebra,ePl pracipuus artis nu meradilocustes nemini,nifiartißetbusexploratè perceptus elf cognitui-. Ita in Theologia nullus eß locus abßrußor,quam hic ipß,quem nuncincoamus. Etßvlloinloco vitandaeliaudacia àquot; (ewiritas ajßuerandi, tumproße^o vel maxime id vitium fugiendum eil in explicatione arcanorum Dei de EleHione. Nos verè tanquam latentes, elf infantesverbafacimus, vel pot ills balbutimus de re tanta, elf tarnen all-

'iMniumGpientiim animi, ab initio mundiviqne»^ finem ^expetinerunt amp;nbsp;expetent, hariim maxim»' rum, amp;:arcanarum rerumexplicationem.qualiafint confilia DeiinEleótione Ecclcfîæ, cur tantam mui; titudinemhominumperirefïnat,curineocoetu,qui

auditverbumDeijmultifïntvocatbpauci eledi. QuisenimncU iure miretur, ea multitudiné,

egreffaeft . amp;nbsp;certifsima tefti- vocem,Multi funt vocati.paut* monia prxfèntix Dei vidit,in Ue^i, non eft puerilisoratio;

fmatum,fedTo puTot», ficut fonat firmiter eftretinendnm.EtquI' dem rcs feu experientia oftfUtlu verameffehanc Chrifti fenten* tiam.

carnem, quid fiet de aliis, qui propterprofeßionem glorian- nbsp;nbsp;nbsp;Nemoputetme hyperbolic®

tur fè efte filios Dei ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exaggerate hoe exemplum. M®*

miniftis enim Paulum ipfutf i. Corinth, lo. déducere vniuerfam Ecclefiam adconfiderationeift biftorixpopuliedufti ex Aegvpto, amp;nbsp;in defèrto proftrati propt«® varia peccata,atquehorribilibuspœnisloDgè ante opprefti,quàni portum terræ Canaan confpexit. Et difertè inquit Paulus ;Hxcq-mniapropternosferiptaefle. EtPfalm. Venite,exultemus Donii' no, idem docet: Hodiè inquit, Si vocem eius audieritis,amp;c.Iam af' gumentare àmaioread minus : Sinon pepercit DeusnafuralibuS ramis, vt Paulus inquit Rom it.Sinonpepercitolex,quantônii' nùs pareet oleaftro? Non nimis blandiamur nobis propter pro-fefsionemEuangelij,Bonum quidemeft, amp;nbsp;neceflarium profiter! EuangeIium,fednonfatiseftegrediexAegypto,lt;S:videremiracu-1aDei,amp; guitare, quàmdulcis lit Dominus. Non Iblaprofeßiote muabit/ine yero timoré de fide,fed quiftat,videatnecadat.

Denique^vt alia exempla omittam, omnesßnimirantur, quareDeus tocanos furores An Mahometusiam annos 900*. tichriftij hoc eft, Papxamp;Ma- amplius (parfit venenatum chometbgraflarilïnat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dogma amp;blafphemias aduerfii»

FiliumDei,intota Afia,tota A-phnca.amp;inbonaparte Europa. Nullam enim fcimus publicam Ecclefix congregatienem effe (de fingulis fidelibus nunc non I0-»iuor) vel in Afia,velin Apbrica. Omnia ibi funt plena idolatria de WphemijsaduerfusDeum. Cogita, quam fint ampla régna In Africa eft Aegyptus, amp;nbsp;multse alias elarifsimxProuineix In Afia, beutbone,qiiàmfuntpulcraregnaamp;florentia, Arabia, Syria, Pa-Ixftina, Media, Perfia, Minor Afia, pontus,amp;c. In Europa quanta» regionesoccupauit,Thraciam, Grxeiam, Macedoniam ,Vngari-am,amp;c.InreliquaEuropa, qualiseftftatus, qux forma regnorû? InHifpaniatota, iametiamin Anglia ,inGallia,inItalia,inPolo-nia,inmuleis alijsregnis dominatur Papa. Non dico de fingulis pijs,quos nouit Dominus, led publica vox Ibnans in publicis con-grefsibus non exauditur de Chrifto.In ipfa verb Germania vix ter-tia pars,aut quart3,eft cuftos verç doftrinx.Reliquæ partes omnes» autIdolatrijs,autfuperftitionibusfuntpolluta;.Denique inter nos ipfos in hoeparuo cœtu, quàm multi funt hypocritæ.

0 akitudo diuitiarum, lapienti« amp;nbsp;fcientix Dei : Quàm incom* ptehenfibiliafuntiudicia eius.

Eti.Corinth.ij.difcernitAca-demiam xternam, in qua Deus erit omnia in omnibus, amp;nbsp;certèillisnonfurausmeliorcs. fiiam nobis üpientia, amp;iuftiti

î»ncommunicabit,à(chôlahuiusvitæ,inqua,velut pueri, pri-tnaelementadolt;ftrinxcoeleftisdifcimus. Nunc, inquit, ex parte prophetamus, amp;nbsp;tanquam infantes,amp; latentes de maxim is rebus balbutimus, eafdemque per Ipeculum in xnigmate cerni-mus:poftea verb refufeitati ex morte perfeóeè Deum agnofce-mus,oftendentem ft immenfa miftricordia, amp;nbsp;patefacientem fapientiam fuam, amp;nbsp;lucc, ftpientia, iuftitia, vita amp;nbsp;Ixtitia xtema nosimplentcm.

QuotïesigiturdicHfcriptiirxoccurrentdifficiliorajVtver-bicaufa.-Iohan. i2.Nonpoterantcredere,quia(criptumeftjEx-cxcacorpopulihuins: Ador. gt;3. Crediderunt, quotquot erant prxordinatiad vitam xternam. Roman-p. Cnm nondumnau effent, Sic. meminerit leftor prophetiam feu enarrationem fcnpturxinhacvitaimperfeélaeffe, amp;lapidem accommodai!-dum effead regulam, non regulam infledtendam effe ad lapi-dem,hoceft,redigendas effe mentes in captiuitatem, in oblé-quium Chrifto, vc Paulus in-quit 2. Corinth, i. nee vim af- Egodiucogitaui, quaratio-ferendam effe fcripturx pro- nepofsintmitigarihaeedida/ed pterabfurditates , quxratio- profedd non poffum repenre nemoffendunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remediü aliquodefficax, quoi

non modöcicatricibiis ,fedeti- i am vulneribusmedeatur, VnanFanrtgt;oInnpapptrIemn^i^'’iit^ (Jjen/vnbbaganOffcnfïciben/abcrwenneewarmïvirb/fdlt« bOi^wiberherunter. SxpeaudiftisdidumPauIi Roman. S.Sen-fuscamiseftinimicitiacontraDeum.In quo detrahit Paulus ho' mini non modbaftum, fed amp;nbsp;potentiamfatisfaciendilegi DeiiCi» autenideeftvtrumque,aftus amp;nbsp;potentia,huic prorfus nihil relin-quiturdeaftioneexfuis viribus.Itainquit loban. gt;2. Non cred«' bantinChriftumjbagefien^f not^^m/Mukinon credunt, fedu-men illuminantunabcr ba^ erbajU fegt/ nee credere poterant,v£ fcriptum eft:Quod hicreperiemusremediumamp;malagma, quoi leniathuiuslociduritiem ? Sic Roman. 9, de diiobus fratribusE' fau amp;nbsp;lacob. Hic nihil poteft tam argutè, vel abfurdè obijcicontri Paulinam lèntentiani,quod non ille prxciderit,

Cum eiiim Philofbphi fateantur fuas tenebras in difpuW' tionibus de motu odaux Sphxrx, de ordine Planetarum, dequ’ draturacirculi,demateriacceli, de natura animx: nemini ml-rum videri debet, fi interprètes verbi diuiniquxdam arcana, 2iit ignorent, aut non fatis explicent.

Quod fi exempla reiedionis,qux animus meminiffe hof-ret,luéluquerefugit,nosfprtèoffendent, illam Chrifii vocem cogitemus, qua Pettus de metis vocarionis admonetur; Turns fequere, id eil, obtempéra tux vocation!, nee fis de alijs follici-tus, qux ad tuam vocacionemminime pertinent. Hxc brem-term

DE PraE DESTINATION B. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27/ tennveftibulodicendaputaui, ne quis fubtiliorem huius loci explicationem anobisrequiratj quam pro rei iplîus magnitu-dine, de qua difleritur. Eft enim moderati ingenij, earn formant explicationispoftulare, à qua rei natura non abhorrer.

RxcIarèD. Lutherusin prxfationeEpiftolçadRo-manosmonet. Hic, inquit, curioftili illi habenis cohibendi lunt, qui antequam Chriftum amp;nbsp;virtu-tem crucisdiicant, abylTum illam prxdeftinatio-nis fcrutantur,amp; num prxdeftinati fint,necne,fru-ftrainueftigant. Narnhi hauddubiè in confufio-Bemconfeientix, aut deiperationem fua hac inepta curiofitate ducentamp; prxcipitabunt ftipibs. Tu Verb in ratione diftenda-rum facrarum reru m ftquere (è riemamp;ordinem bic traditum Roftian. 7. Non inuenio in abApoftolo: Primùm diiee mebonam, cognitionemChrifti,vt agno- '

fcas omnes vires tuas nihil valere, nifi ad peccandum. Deinde vt perfidem cum carne tua aftiduè luderis, quemadmodum fc-ptem prioracapita huius Epiftolx docent. Mox cùm ad caput odauumperuenerisjhoceftjvbicrucemamp;tribulationes exper-

plena confblarionis fit prsde-Rioatio. Nam nifi tribula-tionem expertiis fis,nifi ad por tasinfcrialiquando,vt in Damde, amp;nbsp;in alijs fanétis vide- ° . -r ' mus, dudum te fenferis .• non poteris hancprxdeftinationisle ' tentiamfinepericulo amp;bla(phemo quodam fremitu naturecon tra Deum tractate. NecclTe eR igitur Adam veterem primumd ® mortificatum : Senfiim carnis detritum .• laótentesinCnrii® primiim adoleRere, antequam hoe plenum vinum bibant N»® amp;hiceftfua quidam pueritia, cui laóte interim opus eftj ^u® (blido cibo alTuefcat. Hæc D. Lu therus.

Erißimum eft Pfalmi didum .• Lucerna pedi^’ 31 meisverbum tuum,amp;iumen (èmitis meis. N^® « menteshumanxdeftitutxverboDei,nonaliKf' 1 rerum diuinarum contemplationecaligantamp;^ cutiunt, quam vefpertiliones ad lucem con® ^

tendentes Prophetico fermoni,tanouam lucernx lucenti inl ƒ caliginofb, doneeexoriatur Lueiferm eordibus veRris. OH* autem duofint genera doétrinx diuinitus traditx, Lex amp;nbsp;P®” mißio gratix,quxpropriè voeatur Euangelium ; feiamus »ƒ ex Lege, ftdex Euangelio de Prxdeftinationeiudieanduni «'^ Nam Lex eft (pcculum, quodintuentes nihil eernimus, niüp^' cata noftra, amp;iram Dei ordinantis nos ad damnationem,amp;n‘’ ribilespoenas,iuxtailiud: Maledidusomnis,qui non fer^®' mnia, quxfunt (cripta inlibro Legis. Quamobrem in verisd^ loribus non confugiamus ad Legern, fed ad voeem Euangdif' j laiiquamadfontemaquxviux .• Earn que prudenterdifcerfl«'

mus à Lege. Promifsiones Legis funt conditionales, id eft, po-ftulantconditionem impletx Legis, fient daté dicitur: Qui fe-cerithxc, viuetineis .•Item, Hoc fac amp;nbsp;viues. At promifsio Eu-angeli j propria,qux promittitremifsionem peccatomm, recon-ciliationem.feuimputationem iufticix amp;nbsp;hxreditatem vitx x-terne gratuita eft,ita vt propter

ntediatorem, non propter no- Ceffante conditione, ceffat ^’imerita , aut Legis impie- conditionalis promifsio. Poftu-*ionentexhibeatur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latautemLexdiuinahanc con-

ditionem,vtfimusfinepeccato, amp;fineconcupifcétia.Hacconditioneceflante,ficutceflatinnobis: nemo fperet aut fomniet,fe fine Chrifto frudus promifsionumLe-gaUurapercepturum.

Hocdifcrimenneceffeeftmemlniffe.amp;lèmper in confpe-lt;ftuhabere. Eft amp;hoc diligenter confiderandum, vtramque concionem vniuerfalem efte, concionem Pœnitentix, amp;nbsp;concio-

*'«mgratia. Arguit Deus peccatum in omnibus hominibus in bac deptauatione naturx. Rurfus etiam promifsio vniuerfalis cftgt;iuxtaillud : Veniteadmeomnes, quilaboratisamp;onetati eftis,8lt;egoreficiam vos. Offert Deus gratiam omnibus confu-gientibusad filium mediatorcm,nec eft 'Tfoa-6)%oAi)4»«t in Deo, ’aecimaginandaeftparticularitasdedonis. Non omnibus dat lobutSamfonis.nonomnesfacitMuficosftimmos. Sic noneft ^oggt;tandumde falutexterna,qux cum fit bonum fummumSc ’'5«flarium omnibus, promifsio vniuerfalis eft ad omnes cre-^mtespertinens. Hanc intueamur, nee finamushaneveranï tonfolatiönem nobisexcutiexpedore. Non igitur exratione, fedexverbo Dei,necex Lege, fed ex Euangelio iudicandum eft deEledione.

BVotiesdeEle(ftionêdicitur,fèmper ante om nia ca-gitadiduPaulu Quos elegit,hosvocauit. Vocatio auté vifibiliseft.Nam vocatoru ccetus eft multitudo externaprofefsione ampledentiûEuangeliû. Nul la igitur elediocogitetur extra hune vifibilem cœ-

280 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE PraE DESTINATION B. turn. Ac magna confolatio eft püs, (cire quod necefte fît femp^f inhocvifibili coetu, inhistemplis,amp;his{cholis,aliquoselle2' leiftos, amp;nbsp;quód nulquam alibi vlli fint eleâi. Amandus cfti§'' tur hic vifibilis ccetus, amp;nbsp;hoe minifterium, amp;nbsp;Deo gratizagend? funt.quódnosadfocietatem Ecclefixvocauit. Magnaenimprï' rogatiuaeft, efte einem huius Ecclefiæ, in qua fonat voxEuang«' lij.Hzcverifsimèdicunturdetotocorporejlcude totonurnst® eledorum amp;nbsp;faluandorum. Cum autem multi fint vocati,pi“' cieleAi, qusri folet, qux membra huius corporiseledafintid vitam xternam. Dehacquxftione etfi difficile eft pronunthr^’ â.Tim.a. Quia fundamentum Dei ftatfirmum,habenshocfigillum:M' uitDominusfiios:tarnenexEuangeliohx dux hypothefesnobis notx Hint, in quibus acquielcendum eft reicÄisahisLaby-rinthis, qui pauidas mentes non lanant, led potius euertunt Vnaeft:

Cum agis pœnitentiam, amp;nbsp;in vera conlblatione credis^ tecipi propter mediatorem, certumeft, tune teplacere Deo,^ xtadiélum :Iuftificati fide pacem habemus. Altera eft: Si*” hacfide amp;inuocationetandemperfeueras, fine dubitatione,«''' am alii indicate de te polTunt,quód fis eledus ad vitam xtemf'®' Quia exprefsè Icriptum eft:

Nemo autem ignorât, vtrum que opus Dei efle.fine hyy'' crifi conuerti ad Deum, Sepofteaperfenerarein fideamp;inuoö' tioneFiliiDei.Itaquelêmperinauribns tuis,lingua, Sipe^of hxc Plalmi verba repetantur:

xeris, perfice incoatum bene-^ficium, nee delete nos in peri-culis, amp;inafflilt;ftionibns , led opitulare noftrx infirmitati, Vt polsimus retinere gratiam tuam amp;donum in gratia-Tu-

um cd regnum J tua potential tua gloria. Tu igitur rege nos, quianon eft hominis via eius, lerem to

«que eft viri dingers grenus p^i«; „^ E„aui ficutouis. iuos.Tufuppeditaroburamp;vu ^ç. res ne deficiam, ne fxuo vin-car ab hofte. Propter te, pro- £«1x4 •

pter te fadas, vtblafphemi con Quandobomo,amp;virin feri-lundantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pturaconferuntur,homofigni-

amp;c,Virfignificatheroicospræftantes virtute ,fapientia, gloria return geftarum, «Sec.

Talis precatio afsidu'erepetita non erhirrita/ed certoim-petrahit ea, qux.petimus, vt teftatur duldfsima promiCsio Chri-fti: Quanto magispatervefter dabit Spiritum Sanftum pe- Lucxn.

aOd:rlnadeElelt;3:ioneconfirmatnos,neintântaim bedUitate noftra,amp;in tarn varijs periculis amp;nbsp;diftra-Sétionibusexiftimemus, Eedefiam tantum huma-ƒ nis viribus Scconfiliisregi:

Sihumanisconfilijs regeretur, iamdudumreda-ftafuiffetinnihilum-.Wftó cr^dtfïebann? ifïid^to anbevs bann. quodChrlftus ait, Ego pro te rogaui Petre, ne deficiat fides tua. itemfuperhancPetram,(amp;c. amp;portxinferorum,amp;c. Item lohan. io.Ouesmex,amp;c. amp;nemo rapiet eas ex manibus mds. Efa. 46, Confiliummeumftabit, amp;c..

Ac propterea fradi defperatione abudamus dolt;51rinam, fedfdamusadeffeDeumEedefixfuXjamp;nobis opemferre. Ïpfe cnimfuamifericordiarecepit Adamamp;Euam, defertos ab omni-buscteaturis,amp;Fibusfemperfuit,eftamp;erit euftosEedefix. Hic cuftosrexitarcamNohx.feruauitpopulum eduâ^um ex Aegy-\ pto.Hunc vfum dolt;ârinx deEleftione monftrat D. Lutherus in \ îisfationeEpiftolx ad Romanos.

. Cum amp;nbsp;mifsio Euangelizantium 8t verbum fit ex Deo, 1 .C«tèinfoEusDsimanufitumcftjYtcrçàamus,atque itaiubifi-

cemuramp;faluemur^amp;hæcftâbilis fentenna, amp;nbsp;immotaprsde-ftinationisnecefticasfummèneceflariaeft.Tàmimbecilleseni[n fiimus, vcïîinnoftnsmanibiisfitum effet, paueißimi aut nuHi fakiarentur. Diabolos enim omnes vinceret. Nunccùm hsefta-bilis.amp;certiftimaDeilèntentia mutari non po(sit, necabylk creaturaconuelli.tufncertè fpes eft nobis reliqua tandem vin-cendi peccata, quantumuisetiamnuncin carne feuiat.

DixideEleétioneièn Prxdeftinatione multo breuius, quant rei magnitudopoftulat,fèdeloquimur non quantum volumus amp;debemus,lèd quantum poff

fumus,vt Gratiani Imperato- Gratianus Imperator adele-ris vtarverbis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcensprincepspiusiS: amansve-

ræreligionismilît ad Ambroh-urn Epi(copiim Mediolanenfèm, formulant fus Confefsionisde Tnnitate ,quïeadhuc extat. IneavHirpat bxc verba plena mode* ftiæ amp;nbsp;pietatis : Eloquimur non quantum debemus, led quantum poffumus. Eadem Oratione ego quoqiie meritb vtor in line es* plicationis haftenus traditx de Eleftione. Etfi enim fenti» pluradicéda elle de re tanta,tamen eadem exculi« tione me tueor,qtia vfus eft ille fapiens amp;nbsp;pl

BCitishoc tempore Ecclcfiam meditarï amplifsimam hiftoriam de Pafsione amp;nbsp;Refurredione Domini noftri lefu Chri-fti.SuntauteminhachiftoriaduopotiC. fimumlociconfidcrandi,vnus de facer-dotio Chrifti. Alter de regno eiufdcm Domini. Vt enim tempore Paffionis ardentiffimè pro EcclcfiaomniumtemporumorauitFiliusDei: amp;nbsp;facri-ficiumfuum nobisapplicauit, quæ quidem ad Sacerdo-tisofficium propriiflime pertinent: Ita poft refurredio-nem idem Dominas eft rex diuina potentia eolligens, defendensamp;féruans Ecclefiam, amp;nbsp;propugnans nosad-üetfus Diabolorum amp;Tyrannorum furores. Primumi-gitur tempus nosadmonet, vt de bis maximis rebus co-gitemus. Deinde collatiohiftoriae,dequadixi, cumPro phetarumvaticiniisfatis oftendit, quam neceffaria fit horum locorum cognitio. Nam Prophets non obiter attinguntofficiafacerdotisamp;regisChrifti,fed ea lucu-kntis concionibus explicant. Ac vt omittam csteros, quàm nos delcftat fplendida oratio Efaiæ tribuentis Chriftononfolùmregia,fedetiam Pontificia munera? Hscenim de facerdotio Chrifti dicuntur : Ponet anima fuam hoftiam pro populo.Item pro tranfgrefforibus ro-gauit.Deregno autem inquit : Videbit longam pofteri-tatem, amp;nbsp;confilium Dei féliciter perficieturmaniieiui.

284 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Itcm:Diftribuam ei magnam hjereditatem, amp;nbsp;fortes I fpoliabit. Neque verb propter hiftoriam duntaxat amp;nbsp;' concioncsProphetarum hi loci cognofeendi funt, fed multo magis propter quotidianam inuocationcm,amp; ? confolationcm fenefeenti Ecclefiæinprimis neceffari-am. QuotiesinuocasDeum,cogitandumeft,An amp;cur exaudiaris. Certum eft autem nos exaudiri proptet Pontificcm Chriftum', perferentem noftra vota amp;gc-mitusad sternum Pattern. Conftatigitur nullam in-uocationem fieri pofte fine confideratione facerdotii Chrifti. Illudetiaminter precandum cogitemus,Fili-urn Dei fummû facerdotem, ftantem coram æternoPa-tre,verè affici noftro dolore, amp;nbsp;gemere nobifcum,vt pater ï/aó^cjjzgHgcmit cum Jiberis magna calamitate op-preffis.

HabentesergoPontifieem Chriftum,accedanius cum fiducia ad thron urn gratis, vt Epiftola ad HebtsoS dulciftimèinquit : Quiddicam deRegno Chrifti?cuiö^ hsebeneficia propria funt, collcdioEcclefiæ,liberatio à TyrannideDiaboli,amp; à morte sterna, effufio Spiritus fandi, miranda defenfio, amp;nbsp;conferua tio Ecclcfisaduet' fusmanifeftam vim-Tyrannorum, amp;nbsp;impiam fraudcü' hsreticorum, Deniquerefufeitatio Ecclcfis ad vitan* amp;gloriamsternam. Hsc magnificaamp;falutariabene^i' ciaanimocolligentcs,nondubitemus Chriftum caput Ecclefis, aedueem nobis adfuturumefte, nee permit“' rum, vt vera dodrina deleatur.

Cùm igiturcxplicatio facerdotii,amp; regni Cbrid‘ prscipuum lumen afferat hiftoris de Paflione amp;nbsp;Rcf^^ redione Chrifti, amp;nbsp;fandiftfimisProphetaru oraculisgt;* plurimum conducat ad inuocationem amp;nbsp;confolatæ' nem, hortor pios auditores, vt reliquis locis doftfin® j

Chriftianæ etiam hos titulos adiungant. Quod qui faci-. cnt,haud illos Expeftata feges vanis eludet aucnis. Bene valete, amp;nbsp;à Chrifto rége amp;nbsp;facerdote Ecclefiæ peti te, v t nobis halcyonia in his tumultibus amp;nbsp;ruinis regnorum concédât, neefinat fieri diflipationes apicularum, qyaï nielfificium Deo gratum exercent. Die 28,Martii» Knnoijjó.

T fi multx funt appellationcs, qux defcribuntoW-ciaamp;beneficiaFiliiDei,liberatoris noftri, tâ®e“ | lcripturatitulis régis amp;nbsp;làcerdotisprxcipuè gaud^t amp;nbsp;deledatur. Non enim obiter tantum his no®‘'

faccrdotium,amp;quæbona ho- Grscidicuntdoaseflepart'® minibus adferat, amp;nbsp;à quibus iuftitiçvniuerfalis.quarurav’^ malis libéret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocatur à^a,l^^s■|{ 7iivgt;ÿ‘»‘quot;f gt;nbsp;'

eft, malorum deletio, fuga ®’' lorum, 04^einer b4ô bôfe ßeu^et/ Altéra pars nominatur â»^ TwvnJef j-îTn/4lt;«T«t'pofîtusbeneficiorum. Græca melius fonant,!’ eft, Iuftitiaprimùmvitatamp;fugitea,quæfunt prohibita, feu mal* pugnantiacum régulaiuftitiæ. Deinde prxftat ea qux congruunt adnormam iuftorumamp;honeftorumoperum.Inhancfententiai® Elàiæt.dicitur: Definite malefacere,amp;difcitebenefacere,qua(idi‘ cat, non fatis eft omittere atrocia delifta, adulteria, furta, amp;c. ß“ necelTeeftinfuperpræftari, amp;nbsp;exerceri officia neceflariarumvift®“ turn, iuftitiæ, caftitatis,beneficentiæ,veritatis,amp;aliaruni. Sic q»®' ties de regno amp;nbsp;facerdotio Chrifti cogitas, veniat tibi in menteWi’ quibusamp; quantis malis Chriftusnosliberet. 2, Quæ bonareft'' 1 tuât depulfis malis. Libérât autem Chriftus nos ab ira Dei,àpec«‘ to damnante, amp;nbsp;à morte sterna. Deinde reddit nobis pro ira Dlt;' graciam Dei, pro peccato iuftitiam, pro morte vitam xtemani. Itgt; dilcatiscomprehenderegratiaspnuatiuas amp;nbsp;gratias pofitiuas,vt veteresloquuntur, Non folumcogitet,quæmaladeleuerit,amp;füll'* ie rit fu a morte, fed etiam quae bona reftituerit omnibus credenti' busfuarefurreftione. Hæc amp;nbsp;Paulus compledi voluit Roman d' Chriftus traditus eft propter peccata noftra, amp;nbsp;refurrexitpropt«( iuftificationem noftram.

Acrnihiquidemdehisrebuscogitanti, nulla parsdodn* nxplusconducere videturad conlblationem, amp;nbsp;ad inuocatio-nern.quamexplicatioregni amp;lacerdotij Chrifti. Cùmauteni deregno Chrifti, infra dicendum fit, nunc de facerdotio Chrifti paud

SE SaCBKBOTIO CHRISTI. 2S7-paucadicam,vtiunioresintelligant, quantum in eo loco mo-mentificadalendampietatem. Quxritmens in inüocatione quidalloquatur,quisexaudiat, quis opem ferat, quo ob ie do debeat niti fides. DehisgrauifsimisquxftionibusChriftusre* Ipondet, cum defe tanquam de facerdote ait lohan. 16. Quid* .quid petieritis Pattern in nomine meo,dabit vobis,hoc eft, Fides veftra verc expedet ab xcerno Patre bona, amp;nbsp;nitatur non ve-^udignitate,nonvllisaliisinterceflbribus, fed nitatur mefa-tetdote j perferente preces veftras in arcanum confilium Patrisi amp;nbsp;nominatimitapetat: Deus sterne Pater Domini noftri k-fuChrifti miferere noftri,exaudi Sc iuua nos propterFilium tu-

um Dominum noftrumlefum , quem conftituifti facerdotem amp;nbsp;intercefldrem , vt fiepe alibi formam recenfui. Sic Epiftola adEbrxos cap. 4. nes ad hunc facerdotem deducit.

Habentes pontificem lefum moordinecompkaitur prxei-accedamus cum fiducia ad puos locos doarinçChriftianç, Inr. cap. confirmât articulum' de diuina natura Mefsix feu’

ChriftiJn i.dulcirsimèconcîotiaturdeaflumtionenaturæhuma-næ.Non.inquitiaflumfitangeloSjfeàfemen Abrahæ.Inj.difcernit officium Cbrifti à Moy fe,amp; reliquis miniftris. Seruus diftat à Domino. Quid fuit autemMoyCes.nifi feruus in domoDei ? At MeC fuseftpilius herilis, eft barres omnium bonorum Egt;ei, imô ipfe «Aconditor domus Dei Ecclefiæ.ln4.capite,incoatfplendidam amp;nbsp;(opiofam concionem de facerdotio Cbrifti. Eamque continue filo feucontinua ferie orationis perducit vEque adcap.ii, Sciatis igi-turfedembuiusinaterix,boc eft,praecipuum locum feripturae con-«onantem de facerdotio Cbrifti, extare in Epiftola ad Ebr. Poft-quam autem prolixe, fplendidè amp;nbsp;copies è verba fecit de facerdo-, nbsp;nbsp;tio Cbrifti,attexit cap. ii. doftrinam de fide : Docet quid fit,amp;repe- -titexempla fidei ab Abel ad Dauid vfque.Quianecefie eft perfonam

1 amp;facerdotiumfideapplicare. Quiavero femper fidei cornes eft fanftacrux,ideoincap. n. récitât confolationem. In 13. proponit priceptadeoperibusdileftionis exercendis ergaproximum, Prac-cipuè ver à de hofpitalitate, quam omnibus Chriftianis dul cifsimis v«tbisçomm«ndat»

- Qiixverômaiorconfôlatio pis menti proponi poteft, quàm ea (èntentia, quæ docet hune facerdotem, non modo fâcrificium fuumobtulüre, fedetiam no-

bis applicaffe.^vtlohan. «7. in- Audietisinfrà Encomium amp;nbsp;quit:Ego(àn6lificomeproeis, fummam cap. J7.1oh3n, quod Vt amp;nbsp;ipfi fint fandificati in ve- continet poftremam amp;nbsp;arden-^ ritate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;».tißimam precationem Chri®

pro Ecclefia omnium tempo-rum. Egofanftificome,ideft,ofFerome amp;nbsp;hanc meamobediefl-tiam pro credituris per verbum Apoftolorum in me.Finis, vtamp; ipfi fint fanftificati,ideft,placentes Deo, accepti ad vitamæternani, donati Spiritu fanflo, amp;remißionepeccatorum. In veritate,iii eft, non tantùm imaginatiuè, ficut loh an, 1. dicitnr ; Veritas amp;nbsp;gf^ tiaperChrifturrifaftaeft.

Et Pialm. ld. Sandis qui finit in terra, omnis vol up tas mis ineis. SeddeapplicationeSacerdotijChrifti fuo loeopluradi-centur. Cumigitur locus de Sacerdotio Chrifti,dodrinamgrJ-uifsimam,amp; confblationern dulcifiimam contineat, nerainido biumeflepoteft , quin plurimum opers Ócftudijineoconfu-mendumfit.

Vmmus Sacerdos nouiTeftamenti,eftperfonaim-3 mediatè’miflaa Deo,ad patefaäionem Euangelij,

Definitio eft collefta ex parti-bus facerdotalis ofheij Chrifti. Prima pars huius ofheij eft,p3-tefacere Euangelium. 2. Precari pro Ecclefiaomnium temporu. j. Placare ira Dei facrificio fuo. 4. Exhibere bona promifia in NouoTeftamento,

Dei fuo facrificio, ?’s:a'èï amp;nbsp;ad precandum pro nobis, Habens teftimoniü quod exaudiatur, per quam amp;nbsp;exhibentur bona promifia in Nouo Teftamento. Huius defcriptionis membra in Epi-ftola ad Ebreos, amp;nbsp;in tota (cri-pturarecitanturamp;declarantur. AernifTusefthic iacerdos ftatim initio ad patefaciendam promißionem ; Semen mulieris conte-ret caput ßrpentis .■ Ideo ßri-ptumeft .-Filiusqui edin finit lohan.t.cap.

quidemdiciturAÓj/t^^quia pereum Pater(è nobis patefacit. Ac propter eum, amp;nbsp;per eum immediate lèmper inde ab initio colle-âaeftEcclefiajamp;viuificatadatoSpirituiânôtojproteda amp;nbsp;fer-uatâjficutlacobinquit.-Ange- „ nbsp;nbsp;„ „

nialis,benedicatpuerisiftis. Hienondubiumeft angelum in-teUigi Filium Dei milïum ad HHus Dc non tart-.no eft fa- . «demnonem amp;nbsp;benediâio- „^dos, amp;rex Ecclefiæ tempore pafsionis, amp;nbsp;deinde poft refur-reftionem,fèd fuit facerdos, amp;nbsp;rex Ecclefiæ inde vlque ab initio. SapèprincepsaliquistraditmunusCancellarij viro (apienti, eJo-quentiamp;iufto:procul à fuaaularemoto, verfantiinperegrinatio-nealiqua:vt fieripoteft, vtprinceps aliquismittat confiliarium in Angliam, non vt canceUarium, fed vt legatum, fed antequam rc~ ditilIecoflfeftoniiuBerelegationiSjmittitadeuinnuntiumvn^fü

Uteris, qui figniheant voluntate principis ipfum efle creatuiH*^® ceUarium, Quomodopoteft tfle canceUarius iBquiat,aliqigt;'5ij“® nondum lu in au la? Satis eft enta efle vocatum ad mürtus iftudyo luntate principis- , etfi aliquantiCper differtur executio , “^’' mandat! amp;nbsp;vocationis.. ka Filius Dei ante aflurntionemn“ manænatura; vocatuseft ad munus Gicerdutis, amp;nbsp;regis,fed ftatut® tempore, id eft, confettis fere4, millibus annorum à naundi cre4 tionefaftus eft viftima , refurrexit ex morte, aftendit in Cæ’'”'’’ cenftdit in carne ad dexteram Patris, paulo póft refuftitaturnsEt' clefiamadvitam xternam, De hoc perpetuo regno amp;nbsp;facerdot” Ghriftiinquit Apocalyp(is,ChriftusveIagniis eftoccifus ab ons)' ne mundi, id eft, ipfe eft vocat us ab origine m undi ad hanc obeW’ eniiam prxftandarainpafsione , amp;nbsp;propter hanc vocationemt perpetuus facerdos Ecclelîæ, ah initio vCque ad flnem. PatresaU'* diluuium,amp;Prophetaï anteChriftumtàm habueruntregeniamp;l^' cerdotem, quàni nos,fedhoc intereft, quod nondum obtulitfuu''’ facrificium. Nos credimus in Chrittum exhibitum refiifcitatu®' regnantem ad dexteram Patris. ItaTemporafuntpatnbus,nonV3‘ riata fides.

( CZuodautemoret pro nobis, vetba aperte tenant ut lob.'7' Nonproeistantiimoro,fcdpro omnibus, qui credent per vt'' bum eorum in me, amp;nbsp;Efaiæ $3. feriptum eft : Ipfe peccata muh*’' rumtulit, amp;protranfgrefloribusrogauit. Neque veió prêtai' folumproEcclefia omnitemporejfedetiamcertóexaudituriuïi

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“®“’' PfalrB.2.PoflüIaàme.Nillt;

dilectus quo deiector.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßi Jarga manus noftra negaref’

Poftremb amp;nbsp;lacnficium pro nobis obtulit fna morte,amp;q»'' dem id fâcrificium nobis applicauit, ficut expreße inquitloh. Pro eis ego fandifico me. Et Matth. 20. Filius hominis venird^' reanimam luamAuTfoi' pro muleis.« Hxc autem applicatie, ''' infra rurfus dicam,fideapprehendendaeft, amp;nbsp;ftatuendum,vet‘ nobisdonariremißionem pro , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. „a

1 • r j • r r • In genere folem us dicere, pter hums facerdons facrifici- eflbofficiafacerdotis. 1. Endo-urn amp;intercefstoncm.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ^ o^. j^ SacrificareprJ modovocationis. Hæc tria officia confideremus in Chnfto. Q«» docet Chriftus ? Lex per Moyfen data eft. Ergonen ^^’^|^*Jj^'^

DS S A C E R D O T I O C H R I s T I. -2?! Cliriftus.Quid ergo docet ? Patefacit Euangelium, hoceft, profère arcanum decretum diuinitatis de reconciliatione exfinu æterni Pattis, teftelohanneBaptiftacap.i.Deuranemoviditvnquam, Filous, amp;c.a. VbioratproEcclefia?Iohannes cap.i/. reestatformu-lamardentifsimamprecationis.inquaChriftus anteagonem,Ièu anteluftaminhortoprecatuseft, de vota fecit pro Ecclefia omnium temporum.Ibi inter cæterainqint: Non proeis,tdeft,Apofto-listantvimoro,fedpro omnibus credituris,lt;amp;c. Mac voce nihil po-teft dulciùsadconihlandasmentesdiciautcogitari. Sicredis Chri fto, amp;habes initiafidei,«tiamfi infirma, cogita FiliûDei pro te pre catiimelfe,amp;nnneetiam precari. Et Iiæcprecatio 'Chrifti eft vni-cumfulcrumfuftinensmundum, genushumanum/Oeconomi-as,Politias,Ecclefiam,minifterium, amp;omnia, amp;nbsp;remoto hoc ful-ctoin antiquum chaos omnia verterentur amp;nbsp;ruerent, vt Poetæ lo-lt;Pgt;untur;Namquodinpacenunctamenaliquafedemus,hocpro-fedönonhumanisprxfidijsacceptumreferredebemus.fedhuiev-ï^iprecationi Chriftirecitatx in agone,quamquotidieadhuc repeat. 3. Quid eifert Chriftus, aut quid facrificat ? Non ingreditur in fanftumfanftoruinperfanguinemhircorum.ficut Leuitici facer-^otes, fed fuum fanguinem patri offert,vt fit zérf or pro noftris pec-tatis,ótdifertèapplicatnóbishoc facrificium.Iohan.J7..Ego fan-ftifico me, id eft, offero me pro eis,id eft,omnibus credentibus per Vefbiim Apoftolorum in me.

Tfi ex definitione, quamrecitaui,agnofcit pius Le 9*^^ ^ qualia fint officia facerdotis Ghrifti, videlicet docereEiiangelium,precari pro nobis,amp; ' nbsp;nbsp;nbsp;‘ ' , non tantum offerrefiiumfacrificium, led id etiam

iS^sâ applicate omnibus credentibusj tarnen quia non femeihacaudiuiireratiseftjuuatinijs immorari,vtperhas co-Eitanones accendantur motus fpirituales. Ac primum qui-demcogiternus.qualegenusdoëtrinxexfinuæterniPatris pro-WümEcciefixpatefcceritgt; idque proeul fègregemus à Lege amp;nbsp;0'2

Politicafapientia. Nam multi indodi omnibus temporibus infulsè tres Leges finxerunt,

Legern naturxj Legem Moyfi, Lexdedileftioneproximidi amp;nbsp;Legern Euangelij de dile- citurà Cbrifto mandatum no-Óione, amp;nbsp;de vicanda conçu- uum.Iohan.ij.Nonquoadno-piieentia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titiam.fedquóadobedientiani,

quia fcilicet eft rarum amp;inuli-tatuminmundo. Nam paucicandidediliguntalios. Omnesfu* musmercator£spropriarumvtilitatiim:inamicitia^éï;^vTfit^HÏ'-A/st.Deinde,quoddiciturIoh.i$.'Mandatum meum do vobiSjamp;ü vbi Chriftus fuum mandatum ede dicit, inteUigendumeft, non quoad voiM^gt;.3-ia.v, ideft,promulgationem,qux antea fuerat fad^ perMoyren.fedquianeraopotefthuicLegiobtemperarejfineagni-tione Chrifti,amp;auxilio Spiritus lanfti, Porró Chriftus Matth.çr«' petit etiamlt;5t déclarât prxceptum: Non concupifees. Neque taint® fèquitur: Ergo Lex Euangelij eft Lex de diledione, Ädevitandi concupifeentia. QuiahxcipfaLexpriusefttraditain Decalogo.

Hæc deliramenta offuderunt tenebras EuangeÜo.Ideo reiieb cndalunt,amp; prudenterdilcernendumeftEuangelium^quodeH Engulare, amp;nbsp;mirandum decretum diuiniratis, fadum depre* cante pro nobis Filioj amp;nbsp;pofteaprolatum ex illo arcano coniÄ de Remilsionepeccatorum, amp;nbsp;de rellitutione iuftitix, amp;nbsp;viK^ ternæ, à fapientia Legis, qux infita gft mentibus bominuniH' creatione^ficutnumerorum notitia.Sedde hac diftindioneU gis amp;nbsp;Euangelij aliâs föpè di- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Omnerarum carum , viif Icitquotidianum. üneifî^W^ fcl^am. Sedprimisparentibusfuitfummummyfterium.

Deinde, cüm Chriftus pro nobis interceirerit,amp;interce(131) quem exaudiri certum eft , non dubitemus nos propter hunt propitiatoremamp;intercelToremrecipi. Hxc eft püs dulcis,^ ftlutaris confolatio, amp;nbsp;afsiduè cogitanda eft .• Quotiesigiturno-ftras precationesincipimus, cogitemushunc furamum facerdo temFiliumDei,ftantem coram xterno Patre, verè affici noflf® dolore,amp;gemerenobilcum, vt Pater (fiKÓro^yt^ gemit cumli* beris magna calamitateoppref Qimre fumus fegniores amp;nbsp;fis, amp;noitras precesperferread hnguidiadeo inter preeädum?

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCKBIU®

üs Sagerdotio Christi. 193 eternumPatrem. Hxccertè curfrigetitanoftra oratio? Non inter precandum fèmper cogi- poftremaeaufaeft: Quia fomni-tandafunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;araus nos (blos effe ,qui recita-

mus preces, amp;: neminem effe, quiadnoßfavotaadiungatfuosgemitus. Scriptura veró affirmât Filiu Dei efreSacerdotem,amp;interceflbrem,amp; pcrferre in fanfta fanftorum noftros gemitus, vota, preces,cultus,amp;c. Roman. 8. Sedet ad dexteram Dei interpellans pro nobis'. Item : ». lohan. z. Ïiliolimei,nolitepeccare,fedfiquis peccauerit,babemus aduoca-tum. Et in Epiftola adEbr. Ingreditur infanélum (anftorum,amp; apparet pro nobis apud Patrem. Item lohan. » ö. Quidquid petieri-tis in nomine meo. De Spiritu fan ito nobifcum gemente,extat Roman. S. Spiritus clamat ad Deum gemitibus ineffabilibus. Ergo du oshabemus eximios aduocatos. Quomodo hos poteft négligera Paterstemus ?Sedha:cmaiorarunt,quamvtpenctrent in alueo-losanguftinoftripeftoris.

Etfiautemomni tempore pro ßndis precatuseft, amp;preca-tur, tarnen ardentißimafuitprecatio, quaminagoneluorecitx-uit. Petitenim hsc quatuorbonaingentimotupedorisab«-ternoPatte: Qtiorumprimumeft.vcveritas, id eft. Lux Euan-gehiinEccleftamaneaf Pater,inquit,Sanlt;ftifica eosin vêritate, fermo tuus eft veritas.

, Secundum eft, vt fit inter Dolores pia Concordia, cuius vinculum eft conßnfus de veradodrina: Oro,Pater, vc in nobis ''num fint.

Tertium eft, vt Pater sternus ea rof5,gt;;complelt;ftaturVni:. '^*'^*^.’1?^^^^®^^^*^’’ 4^n^iliumdiligit. Sitmeistuadile(ftio,qua

Quartum eft, vt Deus propter hoc facrificium omnibus re-mittatpeccata, amp;nbsp;det vitam aternam fide confugiencibus ad Chriftum.

Hastantasres, cum precatio Chrifti ardentißima amp;nbsp;dul-^ftirna coinpledatur, ad ver-“umedifiendaeft,amp; fepe magna intentioneanimi cogitan da.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftruraefle,quin fentiat legens

Ôi.amp;c. Ac fit pijs omnibus hoc perfuafum, cum hiftoria pafsionis Chrifti femper coniungendam effe ledionem capitis 53. Efaia:,amp; caput 17. Iohannis.

Poftremo difeematur Paßio Chrifti ab aliorum fandorum arumnis. Nam Iercmixamp; Pauli fupplicia, non merentur sliis remiftionempeccatorum,necfuntfiicrificiaplacantiairamD«i) fed funtdebitaobedientiainiftisoqux tarnen propterconfefsio« nem amp;propagationem dodrinx aliis prodeft. Ita inquit PauluJ Philip, a. Sedamp;immolorpropter(acrificiumjamp; oblationemfi-dei veftrx, ideft,immolor,vtconfeftio mea lueeat in fuppliciO) amp;nbsp;fit teftimonium Euangelij confirmans fidem veftram, Mok generaliter fignincat qux eft verum kcrificium, amp;nbsp;quiddam rotüdum.Hinctran' veraobktio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferturappellatioadres.qusb*

bent figuram orbiculareni » rotundam,vt in corpore huraano,Molamvocant os rotundumiquot; genu,Sie^intefc^cibc. z.Significatmolamediciscarnemrudei» amp;informcm,quàmmulierculçinfelicip3rtuedunt. Quaderenon libenterdicoapudiuniores. Vnann^cifto germanicè ein Ulon^ falp. 3.Mokvfurpaturpropkcentularotunda,quxfalfa, feufal’ conlperfaDeoofFerebaturjiètn^Iabcn ter ejefal^en ift. Indef^ immolare, quafidicas,Mokm(èu pkcentamfalfam offerte. Pe^*^ tarnen transfertur ad omniakcrificia. fed ad rem. InDialedit'’ fepè diftum eft,duplex effe kcrificium. Aliud k«r/xor,aliud eù;^*f*' y uót.Vnicumauté eft kitr/itoi'jobedientia Chrifti in totapafsio»'' Aliorû fanftorumobedientiaeftfacrificiiim tv;:^«tfzs-zwi',ideft,no'' compenfans peccatum , non placans iratp Dei, fed tantùm dech' ransgratitudinem Deodebitam,proacceptisbénéfices. Alibied' am fxpèaudiinftis , quatuor elle genera ealamitatum in Eccleü* |. Eft Tii^a^îet,, id eft, prena certidelicti,vt exilium Dauidis. i- !'’'lt;'' Iilt;t9-ia.,id eft,exercitiumpietacjs. 3. Genus eft/zctfTvfzot.-VtjQpf? Paulus interficituràNerone ? Non vtmereaturmihi,tibi,aUtlib* remifsionem peccatorum, fedvtin fupplicio lueeat ipfius contd' fio,ciunteHatitrCe non volupC3tis Sc (Hinaus cauCacircumtu^i^^^^ 0rinamtotannis,fedproptergloriam Dei,«S; Eccleliæcolhftio”'' Deinde etiam,vttefteturreftare aliud indicium,in quo Deusdifesf netPaulumà Nerone. At verofolius Chrifti facrificium eft Av'f”

AtChrirtipafsiofingulareracrificium eft, ordinatum ad hoc Ingens, amp;inenarrabilebonum,vtiram Dei placet, amp;nbsp;fit fatisfa-ftiopropeccatisnoftris. De hoe facrificionotxRintPropheta-Iumconciones,vtE(aix5]. Ponet animam fuam hoftiam pro peccato,amp;Zach.p.In fanguine Teftamcnti tui educes de lacu vinétostuos.-

Qubd appeUationes Regis amp;nbsp;Sacerdotis' Chriftireferendæ fmt ad totam per-fonam, non tantum ad alteram naturam.

'^a, ad naturam humanam referenda eft : ka hxc loquitur de officio,quod conuenit perfone fecundum vtramque naturam. Hancformamfetmonis difdmus ex promifsionibus, t^ux manifehe comprehendut vtramque naturam. Semen muhens conteret caput terpen tis. Item,In femine tuo bene-

est

Magifter fententiarumbb. 5, dift. 19. imprudenter amp;nbsp;impiè affirmât Cbriftum effe Media-totem nonfecundum diuinita-tem,fed tantum fecundum humanitärem,amp; afferthancratio-nem.Quia nihil eft medium inter Deumamp;.Deum, hoceft, ft Chriftus effet mediator fecundum diuinitatem offerret fibi ipG. Quidauteraeft abfurdius, quam fibijpG offerte ? Non tanti faciendaefth^cobieftio.vt propter earn difcedamus à verbo Dei, quod affirmât Cbriftum ef fe facerdotem amp;nbsp;regem, Media-totem amp;nbsp;liberatorem,non tantum fecûdumhumanam,fed en am fecûdum alteram naturam. Necipfe Magifter tantum defen.

■amp; m ulcis firn ilibus didis, ma- dit hoe,fed etiam habet fuffrag* Tiifedumertdefcribi Chriftum toresfuosStancarun),amp;alios. Deum amp;nbsp;hominem, fungen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;',

tem officio régis Sefacerdotis fècundum vtramque naturam. M enim hxc perlona tantùm effet Deus, non poffer tentari, crucin-gi, amp;nbsp;mori. Sin auté tantum effet homo,necvidere,necfuftin5f® magnitudinemirx Dei poffer, nee vincere mortem, nee redder« iuftitiam,amp;vitam xcernam,qux fünt opera folius natursomiE' potentis.Oftenduntetiam officia fummi ßcerdotis, amp;nbsp;media' tons noui Teftamenti, non tantum intelligi naturam hum*' nam,fèdper(bnam,quxcftDeusamp;homo, habentem adions5 invfraque natura. Namhuiusmediatorisproprietaseft, vider® corda inuocantium, difcernere veram inuocationem, amp;nbsp;hyP®' cryfin,exaudire inuocantes, amp;nbsp;ingredi in confilium arcanum xterniPatris,ideft,viderevoluntatemxterniPatrisj amp;nbsp;pro nobis deprecari. Hxc fcamus igitur regem

minem,amp;gratias agamus Deo pro hocimmenfb bénéficie,quo» Filium voluit affumerehumanam naturam,amp;huncFiliuniP®' urnamp;hominemvoluitefl'eredemtoremamp;faluacorem,amp;e3P“^ i Ecclefix,quodomniaperficit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Qiiód au tem obiici tur. Nemo eft mediator fui ipfius, fó®'’ i Ncmoertdeprecatorapudlcipfum:Refponfio perfpicuaed-Hï® Vera finit eodemrefpeótu,8cvbivnicaperfbnaeft,fèd hïc differ' ni oportet inter mittentem diuinitatem, ScFiliummiffnm. f*' lius,in quantum miffuseli, eft mediatoramp;facerdos.

Récitât Cyrillus in Thefauro,prorlusfimilem obiedionem Neftorii.SiChriftusfècundum . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. naturam diuinam effet facet- Hic interfuit difputationi dos, fibiipfi offerret. Refpon- Synodo Ephefina, qua reW» detautem,officiumeffe perfb- eus eß Neftorius. nx. Hxcmiffaperfônaeftmediatrixapud mittentem dimm' tatem. Nec tarnen mifsio amp;nbsp;obedientia tollit xquali-tatem pocentix.

Vandoauditis fieri mentionem facerdotij Leuitici, nolite arbitrari facerdotium ilkid-fuifle Papatum Romanum,humanisconfilijsinftituttim,vel poti-ushumanaaudaciaexcogitatum ,' fèd cogitate id quodreseft, Deumfuifleauthorem omnium cere-monianimtempli HierofoIymitanii«Sctotius ordi-nis facerdotum. Sed hx pulcerrimxceremonie, amp;hiritusvnà cum politiaannis4o. poftChriftumrefufcitatumdeletæfunt.

AlexanderMagnus,cùm expugnaffet vrbemTyrum inPhœnicia, accersit ad Hierofolymam, iratiis, amp;nbsp;eo animo, quafi fumturus ptenamdeIudxis.Caiifaverömouensbi)emipfi,eratbsBc. Cum occupatus eflet Alexander obfidione Tyri, petiuit à vicinis ludxis auxiliumTed ludxi memores beneficiorum, qux à Perficis regibus acceperant,reft èfecerunt,quod noliierunthoftiAlexandroprxbe-re auxilium. Hocofïenfus Alexander,poftexpugnatamTyrum adduxitexercitumadvrbem,fèdftimmus Pontifex Iaddus,indu-tusveftePontificia,vnacumcoetuciuiumproceßitAlexandroob-«iam , quem cùm confpicatus eflet Alexander , defilijt ex e-’l'io;interrogatiisvero,quarefeobi]ceretpedibus facerdotis? Re-^pondit: Quia cùm adhuc domi in Macedonia deliberarem, defu-ftipiendobelloaduerfusPerficosreges,obuiamvenitmihitalisfa-terdos,quideditmihimandatadeinferendo belloPerfis,amp;felices fucceflusmibipromifit. ltaqiienondubito,huncfacerdotemef-ftminidrumrumminuminis.àquoadiutusfumindifficilimisbel lisgerendis. Hocexemplumrecito, vtintelligant adolefcentes, diuinitus fuifle conftitutum,amp;conferuatum facerdotiumpopuli ludaici.

EpiftolaadHebrsosconfpicuislimitibusjtanquàrnîn iu-dicio regundorum finium , difternicrummumlacerdotemno viTeftamentiafiimmo facer-

doteveterisTeftamenti.Sice- Aaronfuit primus facerdosin ùimcap.y.inquinSacerdosve- ropuloDei,amp;taméfuitauthor ïsrisTçliatnentierathomoin- primus Idololatrix.

25.5 dbSacerdotio Christ r. I firmus. Perfona vero rnifTa adûcerdotiumnoui Teftamentied hic Filins, de quo inquitxtemus Pacer: Filius meus estu. Egoho diegenen te. EÎteapit./.Lex homines conhicuic fummos facer-dotes habentesinfirmitatem: Sermo autemiuramend poft Legern,Filium in xternum confummatum.Ita primum perfonsil-luftredilcrimenfaciuntintcr fummos fâcerdotes veriufqueTe* ftamenti.

DeindedifFeruntgenere dodrinx, quod profitentur. 111« enim natusinfamiliaAaronis, minifter Legis erat, proponens maledidiones,ideft,denuntiansiramDei aduerfuspeccata po piili. Hic verb natus in familia Iuda,eft minifter Euangelij,be-nedicens, hoceft,liberans à peccato amp;nbsp;morte, amp;nbsp;reddens iuftitt* arn, amp;vitam xternam.

Tertio differunt intercefsione. Ille enim exiguo tempos proEcclefîa precabaturHlceftxternusfàcerdosJempennterce-denspronobis, amp;nbsp;faluans in- , uocances,merito amp;nbsp;cfficacia.

Illeingrediebatur in fandum Sanftura fanâorum eratla-fandorummanu fadum. Hic cratTsimaparstempIu ingreditur in eœlum , amp;nbsp;arcanum confilium diuinitatis. , 1 Quarto differunt modo fâcrificandi. 111e alien um üng®quot; nem offerebat, qui non poterat fànare vulncra confeientis.''® carnem tantum purgabat. Hic verb fuum fanguinem, liberan-temconfeientiasa mortuis operibus,obtulit. Quia impofsibil« I eratfanguine taurorum amp;nbsp;vitulorum auferri peceata.

Acille quidem quorannis irerabatfinini fâcrificium. Hif vnaoblationeconfummauitinfèmpirernum fandificatos.D^ nique fiimmus facerdos inLege,fibi amp;nbsp;populo fâcrificium appli* cabat. AtChriflusnonfibi,lèdEcdcfixjamp;fïngulis credentibui fuum fâcrificium applicat.

Poflremb difFerunt forma inffitutionis, amp;nbsp;numero feu fuc-eeßione. Nam Leuincumfacerdotium fineiuramentomftitu- 1 turn amp;approbatum eft. Noftri verb fâcerdotis officium iureiu- | randofancitum amp;ordinatum eft, vt in Pfâlm. dicitur; rurauit Dominus, amp;nbsp;non pœnitebit eum; Tu esfacerdosinatemuni. feundum ordinem Mclchife-

dech. “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Communis eft opinio,q«^

B E S A C B R D O T I O C H R l S T t. 29? ^niihinondifplicet, Melchifedech fuiffe hlium Nohx, qui appel-laturSero. Huncaiunthabitafl«in eo loco, qui oüm dicebat ur Sa-*tni)amp;pofteadiôus eft lerulalem. Diftat autôm à Sodomis oâo mil baribus,vbihabitauit Loth, ficut Abraham in Hebron, Vocatur j ’utemMelchifedechrexSalem.nonhcutiamloquimurnominan l *®5 Regem Gallis, fed ficut fcriptura reges vocat, Dominos vnius -ïucalterius territorij, qualesnuncfuntcomites. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t Prætercavetusiàcerdotiumpluresadminiftrabant, lèdno-üï Teftamentivnus duntaxat lacerdos ell.

Hxc dilcrimina copiosè declaranturin Epiftola ad Ebrato# rap. y. d.7.8. p. »9.

F^S^^iEmperinomnivita cogitandumeftdeapplicatio-Chrifti,amp;intcrceSionepcöSnobi8. Sic enim re^bè de mediatore, amp;nbsp;lacerdote Chrifto co-ß’^^^’*”“®» ^ï^'^ videlicet intuebimur, eum pro nobisquoqueintercedentem, amp;nbsp;pro nobis appli-cantem facrificia. Nam ad officium facerdotis pcttinet,non Iblum offerte aliquid, led mensaccedatorans pro eo.pro quofitlacrificium, amp;tellificansfepro iUohancobedien-dam prxftate.

IdeóverbaapplicationisrecitataaFilioDeilohan.i/. fide-lifsimèmeminetimus.Ego, inquit,pro eis me fanétifico, vt amp;nbsp;ïpfifinclandificati in veritate. Item, Oro non pro eis tantum, fedproomnibuscrediturisperverbum eorum in me. Hic palam affirmâtChri(lus,valerefuumfacrfficium non tantum pro Apoftolis, fed pro omnibus., qui Euangelium ampleduntur. Hacautem applicatio fide apprehendenda ed, amp;nbsp;ftatuendum nuiusfacrificiifruélumadnos pertinetc, amp;nbsp;propter hoc ipfura ücrificium vete nobisplacatam effe iram Dei,nos verè recipi.ex-

300 DE Sacerdotio Christi. audinjamp;Giluari.IdeóPaulus inquit Roman.3.luftificamnrgW' tisgratiaipfiusperredênitionem , quxeftinlefuChriftojquen* propofuitOeuspropitiatorem perfidem in (anguinefuo.Sic,iO' quic,tibi eft propitiatorjCÙm credis,quôd propter ipflus mortel Deustibiplacatusfit. Hanc dodrinam applicationisperpet“”’ amp;(ummacurameminerimus. Acvtraqueparsàmultis (cripto* ribus negledaeft. Non monent, vbi Chriftus pronobis apport' uerit(ùum(àcrificium, amp;vbi præcipuo munere fàcerdotisfundusfit. . Nàm proprium (ùmmi(àcerdotis officium eft, app'*' care (bum (àcrificium.. Póftea multö minus tradideriintjquO' modöfinguli, (acrificij frudum fibi applicare debeant. Hkftn-xeruntapplicationespermiflasamp; alia opera. Contra hos erroreî diligentifiimèmuniendxfunt mentes, amp;di(cenda eft doârin» de fide, qua fibi vnumquemque Deus vult hoe (àcrificium app“' care, Vt Paulus ait: Chriftum perfidem elle propitiatorem, id ell,fide ftatuendum elTe,pro rtobisChri-

N Hiftoria paßionis Filü Deitriftißima Ipe-| cies oftenditur, cùm Chriftus produciturve-S®1 ftitus purpura, amp;fpinis coronatus. Quid eft autem tam fimile huic imagini^quamaurea fomnia de regno politico Mefsix.? Verèeniih capiti Chrifti fpinas infigunt, amp;eumcontu-Welia afficiunt, ficut milites il ludfentes inquiunt, Aue Rex Quadruplex eft meditatio ludsorum.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pafsionis Domini.

I. EfthiftoricafeuPxdagogi-tï/quadiftribuiturhiftoriain certos Adus, amp;nbsp;cogitatur, quid fit päffus Chriftus in Rorto, quid in domo Caipbæ, «Scc.

I R Omnium faluberrima eft fpiritualis, quæ eft timor amp;nbsp;fides* pmorexcitatur, quandocogito,quantares fitpeccatum. Item, ''»Oeiaduerfuspeccatum. Nam ira magnitude potißimumcon-'P'dturirthacviftima. Sienimalia viftimapotuifletplacari, ne-S^aquarn Deus Filium fiium trucidandum obieciflet afpidibus. ^tegione accenditur fides, quando cogitamus tantam effebonita-^'mDeijVtnonpepéreeritFiliovnigenito, amp;nbsp;tantum fuiffe amo-MinnoftriinFilio, vt propter nos fe abiecerit, nonmodo infra angelos , fed etiam infra creaturas omnes.

111. Eftexemplaris, ficut ,.Pet.a. dicitur: Chriftus mortuus pro nobis reliquit nobis exemplum, amp;c.Item, CJui vult me fequi, tollat crucemfuam.

IIII. Eft Allegorica.Qniainhiftoriapafsiqnisfineomni dubio propofitaeftimagoomnium,qu3eacciderunt amp;accident Ecclefix vfque ad finem mundi.Quotics igitur audis Chriftum produftum, fpinis coronatem , cogitaeas ipfas fpinas efletetrasillas,amp;perni-uofas opiniones de regno politico Chrifti,

DB Kegno Christi.. Petri dédit Petro j Petrus diademaRodoIpho, Longaefthiftoriadebello , quod geftum eft interHenricuft QnartumlmperatoréRomans,amp;Rodolphum Ducern, vtquidam volunt.Saxonix, feu, vtalij,Sueuix.

Hildebrandus, velpotiùsHellebrandusPontifex Romanus,an teannosferè 500. acerrimè contendit cum Henrico Quarto, de duobus Priuilegijs, qua: conatuseft ad Romanam aulamgt;amp;federn Ïontificiamtransferre, amp;nbsp;perpetuö alligare. Vnum erat de confir-*oationePontificis. QuodficinteUigatur. Ante HenricumQuar-tümnullusPapaeligebaturautcÓfirmabaturfinefufFragioamp;cófett fu,acapprobationefmperatoris. Non erat rata eleaioPapç ,nifi »«efsiffetconfenfuslmperatoris. Hancconfuetudinemè medio tollereconatuseftbicHildebrandus. Alterum verb priuilegium «ratde eleftione Epifcoporumin Germania.Nam ius creandiEpi-fcopos eratpenesImperatorem,amp;penes Principes. Hoc igitur amp;nbsp;ipfumad feraperevoluit, ficut tandem etiamrapuit. Cnm autem perfuaGonibusnonpoffetobtinere hxc duo ab Henrico Quarto', Viamp;annisextorquere conatus eft. Itaque Rodolpbo perfuafit perEpifcopos,vtcontraDominumfuumarmamoueret, qui deinde in bello,gefto in agro vicino Mersburgenfi.amifitdextrani,-qnapt^ftiteratiiiramentumlmperatori.amp;relatusfauciusexprx-lioinoppidum,pauloantefcxtremum vitxhalitum,belli futias,E-I nbsp;nbsp;nbsp;piftopos, quorumiuffu armacepçrat,aduocauit, amp;dixit eis mife-

1 Jio Sed cogitate,an babuerimus fatis iuftas amp;nbsp;neceffarias caufas de-1 fidendiabiVo. Atqueita exhalaüit animam. Hildebrandus verb’ 1 nbsp;nbsp;nbsp;pofteaetiam hlium ipfumlmperatoris contra pattern incitauit.

1 Eodem modo peccant amp;Anabaptifts,qui Leges fetunt de 1 nbsp;nbsp;Platonica communione return,amp;de noua formaMagiftratuum

1 diantefupremum iudicij diem, vt pü amp;nbsp;eledti regnentjimpiis v-\ nbsp;nbsp;inique deleiis. nbsp;nbsp;Contra hos perniciofos errores ncceffe elf bené.'

nequaquam conftituimundanumimperium,fedincoariinno-bisagnitionemveramDei,iuftitiamamp;vitatn«ternam, amp;nbsp;polt lelufdtationem mortuorum,EccleGam,taquam in vna ciuita-ttgt;inxternaconfuetudinemanfuramelfeapudDeum,vbifrue-tureiusfapientiaamp;bonitate fine fine. Wanccœleftem politiatrt «?P«amp;WM»v«afid«,fBe» wnfelsicine,5ctQl«anÜR «rumnaiutw

amp;veramDeiagnitionemamp;inuocationetnin hac vita propage* mus,necarmacapiamus,ficut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. er-feceruntMonetarius,amp;furiofi Duæinæhiftoriæ.vna^éfeoitu» homines Anabaptiftx in vrbe nerufticorum.alteradeAnaba-Monafterienfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘“ ?*” 1quot;“

nerienu,digniuimçfunt lectio* ne amp;nbsp;perpétua memoria. Quia inter aliadocent præcipuè, quanta fit Diabolipotentiagraflantis in genere humano , amp;nbsp;impellentis bancinfirmamnaturam,adtantas confufiones opinionum, cul-juum, amp;nbsp;morum, Quales enim opinionesfuerint, amp;nbsp;adhuc fint,in ccetumiferorum hominum Anabaptiftarum.lçpè audiftis. Errant ,eniradepræcipuisarticulis,maximèverô de peccato originis, de iuftitia,quacoram Deofumusiufti,deminifterio verbi amp;nbsp;Sacramentorum, de Baptifmo: Item de coniugio, denique de ordinepo* litico.

Adhas opiniones tetras amp;nbsp;horrendas addunt jnultos furores manifeftosin monbus, fedquis eftfons prxcipiius tantorumma-lorum alius,prxterfomniumilludderegnoChrifti politico?

Egnum Chrifti eftgubematio Chrifticolligentisß biEcclelîam perminifterium Euangelii, omnibus temporibusmundi,amp;liberanns earn à peccato^ xterna morte, amp;nbsp;ftnftificantis earn dato Spins'* fan do, vt fit aetern a ipfius haereditas, amp;nbsp;mirabilite* earn defendentis amp;nbsp;regentis in hac vita, vt verè inuocet, amp;agnO' Icatexaudiri preces.accelebret

Deum.amp;refufeitantis ex mor- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Definitioeftcolleftaexparti tead vitam amp;nbsp;gloriam aeter- ^“s- Cùm enim loquimur J jlani. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regno Chrifti, mentio faciendi

nis, deinde confummationishuius regiii, Incoat igicurChriftusii , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hit

DE Regno Christi. 505 hacvitaregnufti fuum.i,PerminifteriumEiiangeliiamp; Sacramen torum,perquodverèamp;certöeft efficax,amp; colligit fibi aternam E«kfiam. Deinde libérât fuâ Ecdcliam, non à Tyrannide Hero-lt;3i«,aut Pilati, fed à Tyrannide Diaboli, amp;nbsp;i morte xtema. Manet quidemmors corporis propter peccatum,quxpijs tantùm eft fo-mnas.fedàmorteæternaprorlusfuntliberati. j. SanftificatFili-us Dei Ecclefiam Spiritu fanfto.vt fit sterna ipfius hsreditas, fient ItriptumeftjAccipiteSpintunjfanaumjamp;c.iamp;apudloelem.Elïun blinde Spiritu meo,amp;c.Item ; Zach.ii. Effundam fiiper amp;c, 4,Ec-tlefiam,qux verèeftpufiHus grex,amp; pauper,amp; egenus, vt Soph. ;. inquit,défendit,feruat,regitaduerfusfurores Diaboli amp;nbsp;mundi, «Tyrannorum, etfi aliqua membra finit propter confefsionera interfici,amp;c.5. Confummatio veróhuius regnifequeturpoftrefur reftionem,quadoChriftus trader regnum Patri, id eft, Ecclefiam ad[lu£etadæternumPatrem,amp;Deuseritomniain omnibus.

Inhacdelcripcione confideremus, qux bona adferat regnum Chrifti, amp;aquibus malis liberet. Politica gubematiorégit externam dilcipiinam,amp;pacem tuetur legibus, iudiciis,amp; atmis. AtChrifti regnum colligit ex genere humano xternam Ecclefiam, amp;accendic incordibus piorum lucem amp;nbsp;agnitio-nem veram Dei, iuftitiam amp;nbsp;vitam xtemam.

lam cogitent pii, quantum beneficium fit coUedio Eccle-lisperminifterium Euangelii. Paulus quidem ad Ephefios 4. warransdiétum illud: Alcendit in altum, captiuam duxit ca- pfal.^l. ptiulcatem, dedit dona homi-öibus: Inter prxcipua dona Coss.Rom. viftoresin Tri-Kcenlèt miniftenum Euange- umpho afcendebant in capito-lü.amp;addithocminiftcrium J*“™ . amp;nbsp;ducebantur captini fetuari amp;nbsp;inftaurari, ne extin- Ï®®** v*«gt;.denique diftnbue-guaturluxverx dodrinx de bantura rqua muneracircum-Deo,amp;vttextusinquit,neflu. ^“‘^ multitudim.

Üuantescircumferamur omni vento doftrinx, per hominum prxftigias amp;impofturas. Vbi enim Chriftus fedensaddexteram Deinonferuatminifterium, necfiibinderepurgat, obrepunter-rores infiniti, ficut Ethnïci amp;

baretici amiflo verbo Dei in EpipbaniusrefutansCarpo-honendosfuroresinciderunt, vatemficinquit: Carpocrates

amp; eius difcipuli dediderunt fe omnibus vokiptatibus, contamina-riint fua corpora omnibus vitijs àfl igitijs,babuerunt communes coniuges: vtautem haberent ali quern pritextumfurorumfuoru, allegaruntdiftnmMatib $, Eftoconfentiensaduerfariotuo.quod nifi feceris,tradet teille iudici.AduerrariusJnquiunt.eftDiabolus: huic oportetnosobtemperare,lt;Sc fèqui eiusisrpuifuin amp;nbsp;duduttt Nifi enim hoc fecerimus,trader ille nos poft mortem iudici,amp;fip« teritnosconuincereaduerfusilliusimperium vllius contumaciSi detrudet nos in carcerem, id eft, in corpus aliquod porei,aut canis, autlupi:donee perfoluamusextreraumquadrantera. Talesfuro-res amp;nbsp;limiles excitantur. cùm reijçitur vera vox verbi Dei.

Agnoleamus ergo ingens Chrifti beneficium efle, quoi (èruathoc minifterium, amp;fi quando cœpit obfcurari,exlu(citJt Doftores, quidoétrinam rurfus illuftrent.

Deinde non IblumDoétor ed,fèd enam liberator,deftruens operaDiaboli,peccatum amp;nbsp;mortem, amp;reftituens credentibus Euangelio, iuftitiam amp;nbsp;vitam a: ter nam.

Tertio landificatEccIefiam dato Spi ri tu Gnfto, qui tefti-monium dat Spiritui noftro,quódfimusfilii Dei, amp;nbsp;opitulattf ïnfirmitatinoftrx,amp;clamatadDeumpronobis,gemitibusifl' effabilibus. Roman. 8.

Quarto. Etfi Ecclefia afsiduè veriatur in periculis, qua hu-manisconfiliis dilcuti non poffunt, tarnen Fiiius Dei earn ml' randomodo leruatac défendit, vt cùm in Aegypto à rege eÜ' lt;5i:umpropoficumeflet,vt recens editi foetus necarentur, amp;nbsp;Ae* gyptij tentarentomnes vias premendi amp;nbsp;delendi populillraeb annistotis80.tarnenChriftusmirabiliteream gentem feruauit amp;auxit, amp;nbsp;defendit poftea in delèrto, amp;inexiIioBabylonico. Sic in Oriente atque in Aegypto, cùm Maximinus Imperatorin credibili vfiis fxuitia,Ecclefiam crudelircr attrluiflet, attenuaf-fètqueadeo,vtbreuinomen Chrifti extinäum iri ab omnibus putaretur, mirabili huius régis prouidentia reliquix non lêrua-tx folùm, verum multorum Ethnicorum aceeßione in immen-ftim auóbxfiint: Tyran no interim cum omnibus impiisfameac

Dicinópoteft.quStafueritftui VtfcnbnEufeblUshb.p. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiaamp;crudelitasiftiusperfeeutio

DE Recno Christi. 307 nis,regnanteMaximino. Interdiófum eft Chriftianis omnibus op-pidis amp;nbsp;pagis, Itaque Chf iftiani,cùm eflèn t pulh ex omnibus cœti-bushominum, coaâifuntlatebfasquærere , «Scabdideruntfein Jy^Ws, Amoniiumcauernas , amp;quicunqueChriftianusdepre-«enfus fuitj flati m raptus efl ad fupplicium, tanquam viftima.

Denique totahiftoriaEcclelrxjndevfque ab initio mundi continethuiusbeneficiiexemplaplunma,quxoftenduntEccle-fîam aduerfus mundi furores mirabiliter defeniam effe.

, PoftremórefulcitabithicrexEccIefiam fuam ex morte, vt inomnixternitateDeumcoram intucatur,amp; fruatur eius üpi-tntia, iuRitia, amp;lxtitia,amp; vicifsim eum celebret.

Hxcbeneficia Filii Dei, turn verèmagnifaceremus,fima-gï'itudinemnofirorummalorumintelligeremus, hoeeft, fi vi-ti^nius, quantum malum lï^peccatum, quod in natura noftra tircumferimus, fi iram Dei aduerfus peccatum fentiremus, fi af-ficeremurmetupeenarum, qux omnes impios ignorantes,aut contemnenteshunc regem oppriment. Sedin haccaliginchu-manatiim mentium quotufquifque de fua immunditie, de ira ßeuamp;detrifiifsimispcenisimpiorumcogitat? Harum igitur maximarumßearcanarum return confiderationem in pedori-bus accendito tu Fili Dei Spiritu tuo fando, vt verè expauefia-miisagnitionepeccatiamp;irxDei, amp;rurfiis veraconfolacione eri-Ê^mur, amp;nbsp;te in omni xternitate ceiebremus.

Vm ChriftoDomino nofiro obiedum eflet crimen plaufibile, apudEthnicum amp;profanum Magiftra-tum,videlicet, hunccaptiuum affedare regnum, planam amp;nbsp;perlpicuam confeßionem edit, in qua exprefsè affirmatie regem elfe, fed addit interpre-tacioiiem,inquiens; Regnum meum non eft de hoc mundo. Arque ita difcrimen regni Mefsix, quod eft sternum, amp;nbsp;regni

308 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BS Regno Christi^ politici,quodceffaturumeft, tradit. Diffcrunt autem hseduo regna, Obiedis. Benefieüs, Forma gubernationis, Gloria,Pr«-ftdiisamp;ftabilicate.

Poteftas politica verfatur circa extemam diftiplinam «pa-«em, quam tueri debet.

ntum régit externes mores, fed Hoc vaticinium Prophet« debet nobis eomagis effecommé-datnm, quia Chriftus, vtferbi* turLuc. 4. in patria fua Na«* reth primae concionis argumert tumfumfitexcap. ei.Efaiae.De-ÿ^deetiamideo.quiahabei pul-eerrima amp;nbsp;maximè infignia lu-minafigurarum.

*Id eft, annum lubilxum,cuius era t hoc ius, vt fèrui manu-mitterentur,amp; fundi redirent ad priftinos Dominos.LeuitJi*

Sed regnum Chrifti non t arguit amp;nbsp;ftnat corda, vt Efaix 4i, dicitur: Spiritus Domini fijper me, ideó vnxit me, amp;nbsp;ad prxdicandum humilibus mißt me, vt medcrer contritis corde,vt prxdicarem captiuis überationem, amp;nbsp;claufis aper-tionem carceris, vt pr«dica-rem annum placabilem Domini , * amp;nbsp;dié vltlonis Deo no-ftro,vt lugentes confolarer,vt ponerem fortitudinem lugen-tibusZion, amp;darem cis coro-nam pro cinere, oleum gaudij

Secundo.Poteftas politica tantùm fèruit huic mortalivi-t«,nec libérât homines à peccato amp;morte, nee reddit iuftitianiSi vitam xternam. Athuiusregni beneficiaæternafùnt,videlicet, placatioirxDei, reconciliatio Dei amp;nbsp;hominum, donatio iufti-lix. Spiritus landi, amp;vitxxternx, deftrudio operum Diabolo peccati, amp;nbsp;mortis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Hxcadmiranda beneficia non lôlùm confideremus, quo-ties de regno Chrifti dicitur, fed etiam fide nobis applicaredi-fcamus, quandocunque corda verè confternata conlpedu pee-ytorum luftantur mm diffi. nbsp;nbsp;„j,^^ ^^ 4ai dentuamp;defperanone. Pauli. Regnum Deinen femnone, fed in virtute, qtiafi dicat : Non fatis eft diligenter audire aut legere verbum Dei, nifiadiungaturetiam Ipiritualis experten; tia,qu2E confiftitinverotimore, amp;nbsp;verafide, id eft, vt vno verbo

Tcrtió.DiiFeruntFonriRgubcrnationis. Princepsin con-ftituendo Reipub. ftatu inprimis opcram dar, vt idoneis homi-nibusMagiftratus demandentur,eaque in re (êruat Geometri-«mæqualitatem, Tribuit munusCancellariiviro fapienti, do-Ä0 eloquenti, Exercitum tradit perito bellatori, Gubematio-nemftudiorum literatis, Praeturam luriiconlulto. Denique Cn-gulisperfonis conuenientia officiaaßignat.

ChriftusveroincollcdioneEcclefix, Vtitur infantibus amp;nbsp;Udentibus,hoc eft, Eligit ad tantum, amp;nbsp;tamadmirandumo-pusApoftolos, homines priuatos,humiles,imbellesjim petites, infantes, quibus nulli omnino videri poterant minusidonei, SedeligitinfirmamundijVtconfundatfortia. Quodautem d« Apoftolis dixijhoc eodem m qdo de omnibus Dodoribus Eccle-fodicipoteft : Sicenim Paulus exclamat .• Ad h«c quis idoneus, fölicet ad explicationem dodrinx, ad diiudicationem maximarum controuerfiarum, ad gubernationem Ecclefix ?

Differuntetiammodoexecutionisindefenfione amp;nbsp;pœnis. Î^am politica poteftas armis

Magidratus eft cuftos,ideft, executor legis. Executio com-pleftitur defenfionem iufto-rum amp;nbsp;pœnam contumacium, amp;infanabilium.

rumßndum ,amp;vitam xter 11 am, amp;nbsp;punit contumaces non vi Wrporali, fed verbo videlicet légitima excommunicatione.

Etfi autem humanz fapientiz valde mirum videtur, res tantas effici per verbum : tarnen nobis certifsim um fit hze i ta ef-fici per verbum. Ideo fcriptum eft; Euangelium eft potentia Deiadfalutemomnicredenti,Item;Euangelium eft minifteri-um Spiritus. 2, Corinth, j. Hue adiungantur amp;nbsp;verba Chrifti. Quorurnremileritispeccata.remittentureis. Clare enim affir-matauferri peccatum per vocem Euangelii, quam fonat mini-fter,amp; per earn dari Spiritum

findum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quando vobis obftrepunt

prophanzcogitationes,ficutfç-pehominiobftrepuntdeminifterioEuangeli j tiifip dignitate,ne-seftiute,denique præftantia, femper fonet in aunbusveftris, tn

corde, amp;nbsp;tota mente, inftittitio, amp;nbsp;approbatio Chrifti amplifsimi amp;nbsp;gloriofifsimi huius muneris, qux defcribitur lohan. 10. Acci-pite Spiritum fanftum, quorum remiferitis, amp;c. amp;nbsp;addit, Sicutme xnifitPater,amp;c. Quidpoteftdici, aut cogitari, in ccelo autterra glorioHus,quàmhæcChriftiinftitutio,ordinantis amp;nbsp;approbantis mimfterium.

Quarto. Dilferunt gloria. Nam gloria Imperiorum eft prs-ftantia confilü in togata gu-bernatione,amp; in bellis félicitas, qua hoftes perfligantur.

Francifcum,amp; regem Hifpaniae, patremCaroli,Philippum,reiier-fusadfuos,dixitfetriavidifle.InAngliapuIcrum regem.(FuiteninJ Henricus præftanti corpore.) Deinde in Gallia pulcrum regnum« verè enim Gallia comparaturlilioflorenti inter Ipinas. Tertio ad-didit fevidifie in Hifpaniafapiens confilium. Hxepoftrema laudatio longé anteferenda eft duobiis Encomijs antearecitatis.ConlüO fapientiaintogatagubernationeeftfummumdecus. Temporebel li fummagloria eft visoria, d£triumphi,vtfummaglori3 Alexan-dri eft, quod intra paucorum annorum Ipacium, totum ferè terra-' rum orbem fuo imperio fubiugauit.

DK Regno Chr i $ ti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3ii eft. luuat, amp;nbsp;propugnatnos, fine habeamus externa prxfidia» fus hmusopprefsi trace.

Poftremó. Différant ftabilitate. Namomnes politic fuum babent finem amp;nbsp;terminum. At huius regni non erit finis. Quiarex eft xternusjamp;populo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r. . fuodatvitam aternam , qux Quornodoincoari polsityi-hicincoatur,amp;poftrefurre«fti. ta^temainhac vna.docetFüi-

. usDei: Hxc eftvitaxtema, Vt onemconiummabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p p 1 k cognolcant , tefolumeUeDe-ütn,amp;quemmififtiIefumefieCbnftura,quafidicat: Non eftbea-titudo,amp;inanïSvoluptas,qualemforaniantTurcae,quiimaginan-turin vitaxternanoslautisac delicatis epulis fruituros,amp;vnuin-quemque vxores habiturumj quot velit , amp;nbsp;nefcio , qux ïlia. Talis non eft vita xterna, inquitPilius Dei, fed eft fapientia, amp;nbsp;Voxadiniranda.quaagnofcimusvnara eflentiam efe Dei, fed tarnen tres diftinamp;as perfonas. Deinde quain hac vita credimus ,amp; in iUacoràmcernemusvoluntatemDei.patefaélâinLegeamp;Euange-l'o.QuandoigititrreftèagnofcisDeuin amp;Mefsiani, tumcertofta-tuas in peftore tuo effe femma, amp;initia, amp;nbsp;guftum vitx xternx.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HxcderegniChriftijamp;politicidiftriminefxp'erepetenda

I nbsp;nbsp;funt, non folum ob hanc caufam, qubd mundus multi plicitcr in | tonfufionchuius difcriminis peccat,amp;libenter transform atEc-\tlefiain,in politiam humanam, fed ideo ctiam, ne confolatio,8c rnuocatioFilijDeisamp; vera exercitia fidei obfcurentur politicis imaginatiombus. Namoculi gicutquilaborant morbo o-. Wtenn mpohucabona, hua- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^„^ Grxcis Ln.z;z..

1 itufsisputantEcclcuam a Deo Jiciturjvixeernunteajquæ an-1 abieftameffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tepedesfunt,quiaoculiimpedi

1 ficaligineoffufanonpoffuntreaè difcemere colores: Itafafcinati i imaginatiombus amp;nbsp;fomni js, de regno politico Cbrifti: Prorfus ni-1 bilintelVigunt,defpiritualibusbenefictjsDei,amp;deverainuocatio-. 1 ne, amp;nbsp;putant Ecclefiam externis bonis xftimandam effe, quibus \ araifsis,exiftimantnosaDeQabie£loseffe.

Hscimaginanorefutandaeft, amp;nbsp;firmifsimè ftatuendum, non ptogMrcaabiedoseffe'aFilioDeiciedentes,etfxfuntia sne

diisfuppliciis. Gloriamur enim non folùm fpe gloria Dei, fed etiam affliftionibus. vt Pau- nbsp;nbsp;nbsp;GloriamurfpeglorixDei,id

lus Roman. 5. inquit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea. certo fperamus, quod De

us fit vniuerfam Ecclefiam , amp;nosfingulos , qui fumus dues amp;nbsp;membra Ecclefiaeornaturusfapientia,iuftitia,amp;vitaxterna. Ne-que verbfolùmbac fpe futur» glorix nos fuftentamus, fedetiaffl gloriofos nos efleducimus propter affliftiones, Dicat aliquisrQuç efthxc gloria? Hanc mihi non expeto:Refpondeo; Aerumnxvel patientia, qu» præftatur in aerumnis, eû gloriofà, quia ornât glori-am Dei, eft teftimoniû de doârina amp;nbsp;mortalitate fecuturapoft bac vitam. Deinde eft glorioià, quod attinet ad Cataftrophen. Narax-rumnæhabebuntexitumgloriofuminvitazterna.

Imofiverèiudicarevolumus, fèmper Ecclefia cruci fubie-élagloriofioreft,quàminftatutranquillo, vt maiot fuit gloris populilfraelindeferto.amp;inBabylonc, quàm vnquamflorente poîitia in terra Canaan. Quia

virtus Dei in infirmitate per- Videturhocefle Paradoxum: gçjtuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicere quod Ecclefia fit glorio-

fainaerumnis amp;nbsp;calamitatibui: Sed niîiil abfurdi efle in hoc difto intelligunt i j, qui qu» fit veraE^' defiae gloria fciunt, Pfalmus inquit,Omnis gloria Ecclefiz eftinW* feu interna, hoceft, vera Dei agnitioamp; inuocatio, Confefsiocon-ftans, Fortitudo in aerumnis, fcc. Hzc gloria magisconfpiciturfub cruce, quàm in florenti ftatu. Exemple eft hiftoriapopuliIfraeli cuius multo maior fuit gloria in decreto amp;nbsp;exilio, qua alias vnquä, In dêferto, quantafunt miraculaédita?Carnes amp;nbsp;Mannadatafunt ê cœlo. Rupes pereuffa effuditfontem, columna ignea nodii fulüt in caftris.lnterdiu nuhes fuit duftrix exercitus. Deinde quantafu-it gloriainexilioBabylonico ?Seruatifunttresviriconieftiinfor-iiacemigneHmftupendomiraculo,quod amp;nbsp;regem ipfum mouit. Danielabieftusinterleoneslèruatus eft incolumis. Ipfi Danieli fnntmonftratavaïicini3de’rebusmaximis,deChrifto, amp;nbsp;de Monarchijs, amp;nbsp;tota Ecclefia, Poftannosfeptuagintareduda eft Ecclefia populi ludaiciin patriam amp;nbsp;politia inftaurataeft, amp;nbsp;defenfa deinceps vfep adMonarchiamGrascam. SicquandoFiliusDeipen detincrucemaioreft eius gloria , quàm cum fufeitaret incrtuoji Tautaibiftinteditamiracuia, vix vt vUius mens ea pofsic caper«, Sjepij

DE Regno Christi. 3iî SicpoftCliriftum vfque adConftantinumfueruntdecemperfecu-tiones.inqinbiis aliquot centenamilliaChriftianorum fuerûttru-ôdata, amp;nbsp;tarnen maior gloriaeo tempore Bcdelwe contigit, quàm ■'Vnqujiniinflorenti data.

^HI ftatus. Hunc o-^1^ mnesappetimus i amp;quxrimus.Sed Chriftushunc er torem, fomniantium tak re-gvAum in Ecclefia, amp;nbsp;hanc viti-

ofam cupiditatem damnat,inquiens: Regnum meum non ed dehoemundo. Item,Reges gentium dominanturtVosautem non fie. EtPaulus dilèrtèinquit Philip .5. No ht um ToMTivizain Stells eft. Cum autem ludxi fafeinati opinione de regno Mefsix politico, non pofsintconuinci teftimoniis Chrifti, Sc Apoftolo-tum,vthoc fomnium abiiciant, experiamur ,fi pofsimus ex ve-RriTeftamento argumenta depromere, qux homines fanos conuincunt.vtfateanturRegnum Chrifti non effe mundanum imperium, ficutludsifomniant.

Aeprimum quidemipfaxternitasTegni Chrifti Tatis often-dit,quantumdiftetludxotumopinioabreipTaatque a veritate. Nullaenimpolitia.autimperiumin hac mortal! vita perpetuum eft. Clare autem affirmant Prophets,Chriftum fine fine re-

gnaturumeffe,vtEfaias cap.9. vocatMefsiam, Pattern xterux vit«, amp;nbsp;mox addit: Regnum ipfius nunquam defitutum effe, vt confirmet iUud iniudicio,amp; lise verba repetit angelus • ludkua ad omnem sternitaté. T affett Ixtlfsinva

Et Pfahno 45. Sedes tu?, Deus, in fàculumfaculi. Item.* PfàImo72.Timebuntte,quamdiuSolamp;Luna eruntpngenerî-tione amp;nbsp;generatione.^

3 V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde limites huîusregni idem déclarant. Qusenim po

li tiatotum terrarum orbem fuaiurisdiftione complexa eft? Q-pùlentaquidemregnajBabylonici amp;nbsp;Perfîci reges tenuerunt/ed terminis Afix hxc régna inclufa fuerunt.

rij omnium Maximi terminus Craflus dnxit exercitumeon fuit Euphrates. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«■’ Pathos, fed quomodo tue-

rit exceptus amp;nbsp;traóiatus,notuni ed ex hidorijs. lulianus duxit magnas copias, quibus voluit in faam ditionemredigereParthos,lèdquo euentu, liroiliter declarant

lam verb condatlimitesregnr Chrifti efte ortum amp;nbsp;occ^ firm Solis, vtin Plalmo72.dicitur: Etdominabitura mari vfque ad mare, amp;nbsp;à flumine vfquead terminos orbis terrarum. EtZa-chariascap.p.indefcriptioneregni Chrifti hunc ipfum veil“® Vlurpat.

Accedit illa quoque caufa, cur reghum Chrifti à poIitiiS 11 Iquot; dilcernendum fit, quid beneficia Melsix pertinent ad vniuer-fam Eccleftam aprincipio mû-

di vlque ad ftnem. Si igitur In femine tuo benedicentuf Regnum Chrifti politicum eft omnesgenres-

Quid dicam deamplißima promißione vocationis gentium, tories repetita in concionibusPropheticis, qux inanis amp;nbsp;ir-ridendaeflet, filbliludxi dele-

Addehucfirmam amp;nbsp;immotam confèquentiarn » quam ^“ Chriftus Matth. 22. ex dido Pfalmi, Dixit Dominus Domino meo, amp;c. extruit ; Nam in codem regno amp;nbsp;eadem natura fucceC-fomunquam appellatur Dominus Patris, aut aui Regis.

Sed omnium maximehanejententiam, quam volumue VL obtincre,confirmant dida Prophetarum, qua demorte amp;re-furrcdlioneMefsisconcionantur. Daniel dare inqut: Chriftus occiditur.EtEfaiasiPonetanimamfuam propeccato.Ergo non. habebit dominationem corporalem in hac vita. Hxc amp;nbsp;alia tnulta cum legimus, poffumüfne dubitare, quinludsi amp;nbsp;alij, fomniantespolitlcumregnumMcrsisjinfummo errore verCen-to,atque in maximarum return ignorations.

^^ ^°^ poteft did fatis, ac ne cogitari- quidem® quantasrescompledatur regnum Chrifti: tarnen quiavultDeusincoari huius dodrinxElemental addam paucas admonitiones de dreumftantijs re-gni Chrifti.

Veiaeft, amp;nbsp;fumma pukritudo. regno Chrifti nihil eft pukrius Nam in eo fulget agnitio fit - ipfo rege Chrifto. mifsimaxtemi Patris, Stardet

insofumrnvtsamorx^rmPa- lire eft ilk pukritudo, de,

tris. amp;nbsp;Gieters pulcerrims vit- - qua Efaias cap. 53. inquirJoo* tûtes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recius non ell inuentus dolus,

tfri*/z«fT»7(^,Rnepeccato:Eftenim conceptus efficacia Spiritus fan. éli, amp;natusexvirgine, vixitfinevHalabeautmacula peccati, Etlt autemmultxfunt, amp;nbsp;maxims virtutes in Cbrifto.tanien ipfe du-as prxcipuè célébrât ; Mattb. u. inquiens: Difeite âme, quiafunl mitis, amp;nbsp;humiliscorde, id eft, Ego excello diiabus virtutibuso-mnium maximè,quarum vnaeftManfuetudo,amp;patientia oppo-fita cupiditati vindifts. Alterahumilitas feu modeftia.quame aby-cio,nonmodó infraDeum, fed etiam infra omnes angelos amp;nbsp;bo-mines, Sic enimdefeinquitPfalm. i2,Ego fura vermis,amp;no’' homo.

Quare de Meßia cogitantes, de vera pulcritudine, id eft, ^î ßpientiain eo lucente, amp;de omnibus virtutibus cogitemus.

Deinde laudatureloquentiahuius régis .• Diffuß eft gwtii in labiis tuis. Non enim mente nbsp;nbsp;nbsp;Homer, in Odyf Mente vä'

tantum valet. led ninda eft fa- les ; iumfta eft facundis gratia di-cundisgratia didis.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dis.

Qi.ixeftigitur mellea eloquentia Chriftif Neminem c^® tamdilToJutoanimoefle arbitror, quiiihxccùm audiat: Ven''® ad me omnes, qui. laboratis amp;nbsp;onerati eftis, amp;nbsp;ego rcficiam vos' Item ; Sic Deus dilexit mundum,amp;c. fateatur ea meUe, amp;nbsp;ftquot;.® mellisdulcioraelTe. Nulla enim mater blandioribus verbis vn*' cam,amp;carißimamfiliolamadle vocare poceft, quam ChriHquot;^ peccatores ad lèinuitat.

Etfiautem magna ornamenta lunt, Gpientia, virtus,elo' quentia, tarnen hxeftne potentia amp;nbsp;neruis return gerendarunj nonmultiim valent. Sxpè enim è mediopellitur ßpientiain geritur res: Spernitur Orator bonus, horridus miles amatof’ Nondoólisdidiscertatur.ftd maledidis, vt Ennij verfbusf' tar. Itaque Pßlmus non mo

do ea,quxdixi, Chrifto tribu- Pfalm. nS.Benediftus, ^quot;‘ it, ßJ etiam potentia diuina venitin nomine Domini.

DE Regno Christi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3iT Deoplacentemjamp;potenfïadiuinainftruaumjVt pofsit delete peccacum amp;nbsp;mortem, amp;nbsp;reddere iuftitiam, Scvitamsternam «edentibus.

Et quoniam foelicitas plurimum valet ad resprxclarège-F rendas,adiungitPfalmus Riperioribus ornamentis fcelidtatem; Indccoretuoinquit,profpera- sigifmundus Imperator fuit re,ideft, omnia hme regi ce- princepsfapiens.amp;virtuteprx-dent, ommaprona erunt,m- ftans.amp;eloquens.amp;potens.fed bil die fufcipiet,quod non ma- fuit infœlix , ideo nihil raagni xim celeritate amp;nbsp;admirabili gefsitaduerfusTureas, felicitate ad exitum perdu- Alexander domult u. annia fturus fit. Eftenim Schilon,id totum Orientem^omnia eipro-eft,felixamp;fortunatus, amp;nbsp;Po- cumbunt ad pedes : ^8 QC^Ct tez,vt eumMicheascap.2. ap- jm ïl^ormb ^^ur auff/WO « peUat. NamDiaboliregnüita ^infotnpt. petrupit, vt aggeribus ruptis, turn fpumeus amnis Exijt, oppofitaCque euicit gurgite molest Ferturinaruafurenscumulo»campofquepcr omnes, Cum fta-bulls armenta trahit..

Haftenus armatum regem,amp;gerentem maximabcllaPfal-musdefcripfit.Nuncpingitiraaginemtogati gubernatoris. Eli «dmChriftusnonmodo bel-

Utor fortis, fed etiam bonus .^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, n. , ^

mavirtusfit in domeftica gubematione iuftitia, affirmât Sce-pttumChriftireftum effe: nee inteUigatur iuftitia Chrifti in c-amfententiam ,quafi tantum in ipfo Chriftofit^fed de commu-nicandaalijsjficutpromifsioinquif.In femine tuo benedicen-tur omnes genres, quaft dicatur; O mnes alii hommes ftmt male-1 dlftijideft.reicoramDeojamp;opprefsipeccatoSc motte. Athic \ Bofter texbenediftus eft, non folum, quia Deo placet,amp; oma-1 tus eftdiuinafapientia, iuftitia, amp;vita, fed ideb etiam, quia de-1 letpeccatum Sc mortem, Screftituitfuo populoiuftitiam Sevi-1 tam.

PoftremórexnoftervndtuseftJdeft, ordinatus ab sterna Pâtre ad hoc regnum. amp;nbsp;donatus Spiritufando, adperficien-dam hanc mirandam liberationem Ecclefix,colligendx ex tow genere humano,amp;donandxiuftitia,amp;vita xterna.

Explodamus igitur (omnia de regno politicoMeßif,Stresstet pas cogitemus. NofterMe(sias regnu xternu conftituit, abolit^ peccato, deleta morte, amp;nbsp;refti-

lutaxternaiuftitiaamp;vita. Hxc Circumflantia:,inquitHib-bonaabeopetamus.amp;expecîlç rius, illuminant omnia didä-mus. Dixim us igitur qualis rex fit Do minus nofter lefusChriftus. Nuncconfiderandumeft,qualemha-beat populum, amp;nbsp;quidagat, non folùm rex,fed etiam miniftrieiuS amp;nbsp;populus fubieftus. Etquiarexpatitur,dt Ecclefiacrucifubieds eft, necefle eft breuiterindicaricau(asdi(similes, propter quas reX patitur,amp;Ecclefiaonerataeft ealamitatibus. Hxebreuifsimètan-tùmattingemus. Quiainalijslocis copiofiùsdeclarandafunt.NoO poteftautemderegno Chrifli dici,autcogitari,nifi particulania-Jiquam harum maximarum return cogitationeamp;fermoneeoni* pleéiamur,

pulu5tuu5fpontaneus/indievifton«tu?.inornatuGnfto.-qua-fidicat:Alii reges viamp;armiscoguntmultitudinem,vtfit in of-ficio.Hic verórexperdiadendofledetpopulumfuum ad fpon-taneamobedientiani,quxlucetin fide, diledione, amp;nbsp;toleran-tiacalamitatum. Vocatenim ornatum fanftum ,veftitum Pon-rificium,per quem intelligit dona Spiritus fanfti.amp;virtutcs Deo phcentes, veram inuocatio-

iiem,propagationem verxdo- CogitatelpG, qnàmdulcisGt ftrinx, amp;reliquam incoatam Kicverficulus Pfalmi, Sxpè au-obedientiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditisex 1. lib. politicorum Ari-

ftotelis, duplicem effe guberna-fionem: alteram ^ia-TOTotüi', alteram ToAiT/x^v : Eft'eg perfpicuurn diftrimen vtriuTquegubernationis. Nam Dominus togitferuum minis,amp;viadbibita,Vtfacialofficium.Sedpolitici gubernatoreS, Themiftodes,Scipio,amp;fimilesreguntciues perfuadendo.hoceft, oftenGonealicuiuSboni.Themiftocles non habet imperium in eines Atticos,qualehabetDominus in feruum propriè diftum , fed Wondratisbonis amp;nbsp;commodisjfleaiteosinhanc.velmillam fen-tèntiara.Huiusgubernationisduplicisimagopropofita eft inna-turahominis. Voluntas régit Locoraotiuam, amp;externamembra 1 nbsp;nbsp;ïiawiKSf, fed aliter regit voluntas cor amp;affeftus, fcilicet-aroXjTj-

1 nbsp;nbsp;»«f. Confiderata autembac diftinftione , facilius intelli git nr hie

I vetfusPfalmi.quivocatpopulum Chrifti fpontaneum. Ergo gu-1 nbsp;nbsp;nbsp;bernatioChriftinonerit J'sj-totiz.h.Tyrannica,fedpolitica amp;ciui-

\ lis, hoc eft ; Tu perfuadendo, amp;nbsp;fuauifermone concihabis ftu-1 diaamp;voluntates fubditorum,amp; ita eos gubcrnabis,vtfuafpon-1 te.fme ftmulatione , verique cordis reuerentia , amp;nbsp;fubieftion« 1 nbsp;nbsp;ptsdent omnia officia, quxtibi placent. In ornatu fanfto.^ Meta^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rex nofter refufeitatus ex morte, non fedet oticfus ad dex-1 ttamDei,fedeftefficax,mit- papidxputant, eumfedere

1 titjamp;guhernatEuangclii mi- inccelis,ludentemcumangelis$ 1 nifttos, dat Spiritum fanftum ideo condituuntipfi vicarium, 1 audientibusSiampleftentibu» Vapam.

Euangelium. in tercedit pro nobis, amp;nbsp;dac remißionem peccato rum, exaudit nos inuocantes, defendit amp;nbsp;ieruatEccleiiam fu« am, depellit Diabolos, amp;nbsp;eorum organa, Tyrannos, fanaticot Spiritus, amp;nbsp;alios iibpios. Denique refufcitat mortuos,amp;daC vitam sternamijs,in quibus fideinhacvita incoata eft iuftitia» amp;nbsp;coniicit in «ternas pœnas omnes, qui perfeuerant in contera-tuDei.

HxcadmirandaoperaomniaftmteffedusregniChrifti,8i ftpe in concionibus Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum defcribun-tur,vtEpheC i.Ip(umdeditcaput fijperomnia Ecclcftc.qu« eft corpus eius, ac plenitudo,id eft, Integrum corpusChrifti,omniJ in omnibus perficientis.Apertèaffirmât Chriftum non oriofu« cfle,{ed efficacem in membrisEcdefix, amp;nbsp;cap. 4. Sedetaddexte-ram Patris, dans dona hominibus. Sed quia teftimonia huit! afleuerationisomnibusnotafunt, mihi ad commemoranduin non (unt neceftaria.

In Pompa trlumphaliChriftijingredientis HierolblynUi”) dulcifiimximacinesfunt,pin- , nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,►•

gentesofficiadocentiumamp;au •lt;F^»deduco,mitto:as»«J ditorum. Apoftoliamp; alij Mi-

niftriEuangelij, ad Chriftum '’‘^IndeTo/z^^.cm W adducunt afinam amp;nbsp;pullam, comuatus.

id eft, populum Legis amp;nbsp;genres, amp;i mponSt Chriftum, non ßfe» id eft, volunt Chriftum regnare, non quxrunt fibi imperial potentiam,necfinguntnouam dodrinam, fed Chrifti dodri' nam fideliterproponunt. Populusveró triplex officium prr-ftac: Canunt laudes venienti Meftix, GeftantfrondesoleS)8i palmarum,amp;(ubfternuntveftes. Hxc officiafemperamp;debet prxftare.amp;vtcunqueprxftatEcclefia. Cantus fignificat dodri' nam Enangelii, inuocationem, confeßionem, amp;nbsp;gratiarumà* étionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

• i , ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;txcnipiutnrecitaturapUüLi-gnurramiolcx,huncMefsuni uiuïnhb.io.dec.3. effe authorem vers pacis cum c u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« EpbeCa.lpie eft paxnodra.

Deo, pereum,Sc propter eum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i r dari nobis pacem, à Deoremittimobis peccata, Senosrecipia

rumfignificantviftorias, amp;in triumphis geftabantur. Ita hic ttibuitur Ch ri do laus, «luodfitvidor. Mordet calcanéum Chrifti amp;nbsp;Eedefix Diabolus, amp;nbsp;exercentur varijs x-rumnis, fed vindt Chriftus, amp;nbsp;cateumfubpedibusnollris,amp; tandem ei prorfus adimet pote-ftatem graffandi.amp;excruciabiteum xternis pcenis. Tertium officium eftfubfternereveftes. id ed, corpus Scfacul tares confer-read miniderij conftitutionem amp;nbsp;defenGonem:Item, fi fit opus, porras amittere vitam Scopes, quam abiieere Euangelium in confefsione,ficutfcriptum ed Matth. i6. Si quis vult pod me venire, abneget femetipfum, Sc tollat crucem fuam, Sc fequati® Rie.

In vita Thefei.apudPlutar-cHum.narraturexemplum hu-ius fignificationis,tjuôd palm* habitafueritSymbolum vifto-rix.

reprimit Diabolum, Si concùl-

Cùm nolletDcustotum genus humanum perire,amp;tarnen luftitiaDci compenfationem,amp; poenam pro peccatis noftris po-ftularet.Filiusfaftuseftdeprecator.amp;pcenamac horrendam i-ram Deiin fefe deriuauit, vt nobis Pater placaretur. Paffus eft igitur, non propter fefe, fed propter nos, vt Iohannes inquit : Ec-ceagnusDei,quitollitpcccata _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a -r • mÄEtEamp;ap. „.pro- Deusnontamumeft m.fen-

^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igiturerganosvtramquevirtu-

Quiaenimmifericors edi-non vultperiretotumgenusbumanum, nonvultabijcerenosinxternam damnationem, ficui iufto indi-■dofuo abiecicDiabolos.Scdquiafimuleft iuftus iuxta fuam legé, S

lt;111* eft sterna amp;immot3, amp;poftulat velobedientiamiotegfani, Vel fatisfaftionem amp;nbsp;pœnam , ideo neceffefuitiram Dei placan pérfolutoprecio,quodfatisfaceretiuftitiæamp;LegiDei : fedtakm ompenfationem amp;nbsp;Surfât cum nee angeli,nee homines polTent frxftare, ideo Filius Dei inenarrabili reuerenciaæterniPatris,amp; j ardentifsima dileftione erganos, faftus eft deprecator, amp;nbsp;intercef- i for, amp;nbsp;deriuauit in fefe iram amp;nbsp;pœnam,quana debebamus nos prx-ftare. Tollitur autemomnis obligatiofolutione eius,quoddebe-tur,necintereft,vtrumisfoluat,quidebet,an aliusproeo. Igitut Tanatifumusnoseiusliuore, vt Efaias inquit.

Non ytpropriisaffliftionibus mereaturreconcilianoneni» .fedalixmultxfunccauffxiverumprxcipuaeft; Cùnl pecettuit» ^hxre.at in nobis, vult Deus banc maflam peccati deftrui, vt nou* natura velliamur. Ideó manet mors: Et vtagnofcamusiramDei aduerluspeccatunijamp;repreftisprauisinclinationibus accenda-.turinnobisnoualux, amp;crelcat,duriiisexerceturEccleßa,qiiani exteri homines amp;concurrunt Cauamp;calamitatumEcckfo ?” r^’ æ’quxfunt recitatx a- ^^p^j^j impulliu»,aut fioal^f-Inslocis. Impullïuacommunis,feuvni-tierfalis, eftpeccatum.quodomnescirciimferimus. Eftenimvetm illudfermentum,quodin hac vita non potuft omnino extirp.ui' De hac caufa Paulus inquit Roman. 8. Corpus mortificaturpro* pterpeccatum. Caulx finales mulixfunt. fed prxeipua hæcelî, Vt crefeat in nobis pœnitentia, timor Dei, fides, vera obedientia, hu-militas, amp;reliqux virtutesincoatx. DehaccaufainquitPauIus a. Cor. 4. Exteriomofter homo corrumpitur aedeftruitui: vt interior fubinde raagis ac magis renouetur, hoe eft: Quanto magi» premitur caronoftra.feu vetus natura cruceamp;calamitatibus,tan-tö magis crefcit interior lux de Deo,interiorconfolatio,interior obedientia,amp;c.

Depon.imus igitut ilJas luaues imaginationes, magispb-lt;idam amp;nbsp;tranquillam vitam noltram fore, quia fumusmembra £cclefix Dei ; imó Iciamus nos circumferre peccatum, amp;nbsp;pro-pter«a mergi in in gen tes xrumnas, vt difcamus agnofcere iram Dei

Hsc de caiifis, cur fubiefta fit Ecelefia cnici, breuiter recen* fui, quia alibi prolixius totusbie locus traviari folet.

Supraaliquiddixi: Non enim alligatum eft certoloco,vc imperia mundi, fed vbicunqj

««inens,id eft, arriculosSdei eft.n.hinGalba. SedChrilhre. cmnes,amp;nondefendens per- Squot;““*»®« venu cum obt-rua-ùnaciteridola.ibiverè eft hx- ^lon®« ucæi7.

reditasChrifti,amp;aliqua membra eled a fimt: ad xternam giori# am,etiamfifiintdifsimilia, a-

liaimbecillioraalijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftusvenuftè inquit cap.

24. Matth. Vbi cadauerjbi con-greganturaquilx. Eft figura prouerbialis. Non vult nos difputare delococerto,amp;CedeEcclefix: QuiaEcclefiaexulat in mundo,va-S«ur,(icut populus Ifrael vagatus eft in deamp;rtoannos 4o.Ibi autem ^dtEcdefia, vbi ad cadauera congregabuntoraquilx,hoceft,vbi fonabitprzdicatio Euangelij pura (St incorrupta,de morte, pafsio-’’eamp;refiirre(ftioneMeftix, amp;nbsp;vbi eric aliquis cœtus.difcens amp;nbsp;am-pleftenshap.cdoftrinam,amp;fidchunc mediatorem apprehendens. f^hriftus leipfum vocat cadauer, ficutinPfalmofeconfertvermi-lt;ulo. Nos vocat aquilas, qux fuftentantur abhoc nobili cadauere.

Pfalmus 2. diferte inquit; Beati omnes, qui confidant in «0- Affirmât beatos fore homines, id eft, liberos à peccaco, mor-te,Tyrannide Diaboli, fi confidat propterFilium lê à Deo recipU perFiliuqi defendi amp;nbsp;feruari.Aeprorfus idemdicitPfalmus,

524- ' DB Regno Christi. quod Baptifta inquit lohan. J- Qpi credit in Filiujiijhabet^ tam xternam: Qui non creditin Filium, non videbit vitanijlei ira Oei manet fuper eum^

AulusEpbeC $, inquit: Niillusfornicatorjamp;t-Habe-bit partem in regno Chrifti, neque inregnoDeiJii eft, Adulterperlèueransinpeccato, primiim noneft particeps regni Chrifti:QuiaveræEcclefiaeiudicio amp;nbsp;fententia excommunicatus eft, non habeturinDU mero Chriftianorum,amp;c. Deinde nonerit hares Vi

Pr«clarè D. Lutherus dixit .-Regnum Dei, amp;nbsp;Regnum Chri-nidifFerrenonre,ledmodorei. Namin Chriftiregno florentamp; dominanturverbum,Fides,amp;Spes. InregnoDei miniftetiu» docendi, mandatum hominibus, cc Ha bit, nee opus erit fide«“^ Ipc. Qiiia coram fruemurxter-

no confpeélu Dei. De hac Roman. S. Quodquis vÄ difsimilitudine regni Filij, amp;nbsp;”on fperat. Auguft. Tantum regni PatrFs, Paulus loquitur lætabimur, quantû diligemus, j.Cortnth.ty.TunctradetFili- amp;nbsp;tantum diligemus, quantum us regnum Patri, id eft, addu- agnoftemus. cetadxtemum Pattern om nes conuerlbs, oftendet eis sctemnin Pattern. QuiacoHeélio Eccleftx in hac vita fit per Filium medh-torem, qui cohlèruat minifteriiimEuangelq,amp;cumvoceEu-angehj effunditin corda credentium Spiritum landlum, amp;nbsp;ü' m ul interea eft lacerdos, amp;nbsp;deprecator afsiduus pro Ecclcfia. Po-ftea veró poft refiirreólionem, non tantùm pervocemEuange* hiagnoftemusDeum, led coram intuebimureum, cumerico-mnia in omnibus. Et i.Cor. j;..

Nunc in xnigmate per fpecu- Qtiare vocat verhumDeis-Iumcenümus,ideft,Nuncper nigma?An adeó eft obliurui». verbuig

verbum cernimusPatrem: po- vtnon pofsitintcUigi ? Refpon-fteadiuinirascoraniconfpicie- deorSicvocat.Quiaeftmyfteri-tut,8iregnabit nonminifterio um, amp;nbsp;arcana Capientia, longé Euangelii, led immediate. 1- pofitaextraconfpefturn omni-dent docent amp;hx lententix.- umcreaturarum , amp;efttalis, Rom. 8. Spc faillifadi furnus. ‘l«?«nemo approbat fine luce ».loh.j.Nuncfilii Dei furnus, Spiritusfanfti.quot; fed nondum manifeftum eft, quales erimus. Scimus autem cum manifeftabiturj Emiles nos ei futuros elfe ; Quia videbimus eum i^uemadmodumeft.

Coloff.j.Vitaveftraabfconditaeft cum Chrifto in Deum. Qiundoautem Chriftus manifeftabitur, quieftvrtaveftra, tune Si vos curn eo manifeftabimi- nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^j^^ Regnum Chrifti eft in-mm gloria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coatio:RegnumDeieftconfum

Olatio bonorum , qux EuangeUum promittit. Hæc fumma eft totius huius capitis dofttinx.

Sed huius Ecclefix cceleftis nemo ciuis erit,nifi prins in hac mortalivitaciuis fueritEcclefix, in quafonatvox Euangelü,amp; conuerfusfuerit ad Deumjantequamexhac vita dilcedat. Qui igitut habet hancfpem.lanéti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confirmatiobuiusfententiç ficatfe,ficutamp;.illefanéluseft. extat 1. Corinth. 5. Superindu-tniur, fitamen non nudireperiemur, id eft, oportet nos adferre *diUam Academiamxternam quxdam initia. Item: P fai. 48. Ex-peftabimusmifericordiamtuam in medio rempli tui, id eft, Extra-Rwlefiam non eft falus.

ON probo Origenicamconfuetudinem,transform mandi omnia feripturæ difta in Allegorias, partira intempeftiuas,partimabfurdasamp;iinpias,Sed tarnen aliquafunt exempla, amp;nbsp;aliquot res gefta, quae ab ipfo Cbrifto amp;nbsp;Apoftolis dextrè enarrantur, amp;nbsp;accom-modanturad regem Cbriftum amp;nbsp;Ecclefiam. Tales

aUegorias, quæhabentfundatnentum in feriptura, vatde probo, amp;illismirihcèdeleétor. Quiataliseftomnium natura, vt ament pifturasamp;imagines, Elegiautemexmagnonuraerotaliumiraa-ginum paucas,amp;easquidem, quævidenturmaxime inferuire,amp; illuftrareinftitutum nodrum.Vos inleftionefcrlptoriimProphe-ticorum amp;nbsp;Apoftolicorum obferuabitis plures, amp;nbsp;diligenter anno-tabitis.

PlurimxfuntimaginesregniChrifti in concionibus Pro-pheticis amp;nbsp;Apoftoficis, led nos ex tanto numero maxime infi-gncsamp;illurtreseligemus. Adam, inquit Paulus Roman. 5. eft typus futuri(id eitChridi.) Sicutenim propteralienumlapfuffl natura humanaoppreflaellpeccato amp;nbsp;morte .• Ita alieno merito, fcilicetChrifti,reconciliamurDeo;(èdmoxip(èPaulüsadditcoï-

Simile non eftidem: Et nnl-dilsirniliaene , cumart; Non Jumfimilecurrit quatuor pedincut deliétum,ncamp;donum. bus.Nemoigiturinfulsè amp;ab-furdeyrgeatomnespartes fimilitudinum.Sed videat,ad quam pattern congruat.

Primùm enim res ipßc Hint dißimilimx, feilicet pcccatuni propagatum ab Adamamp;mors, iohan.3, Quod ex carne na' tumeft,caro^t.PrimiparenteS Cin to, amp;nbsp;vitaxterna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;talesexle genuerunt, qualesi-

pfierat poft lapfum.Sicutleprofusgignitleprofum.Epb.i. Nos era musfilijirænatura,ideft,naturalipropagatione,nontantùmimi-tatione.ficutPelagiusfinxit.quiprorfusfuftulitdoürinamdepe«-catooriginis.

Secundó. Modus propagationis eft difsimilis. Peccatum propagationccarnali tranfmittiturinomnespofteros,quinatu-rali modo nafcuntur. Gratia veró, feuiullitia non tranlmittitut

beros, amp;ideöfingüt nihil opus cfleBaptifmoifedhas Diabolicasimaginationesrefutantperlpicuê condones Chrifti.lohan.j.amp;u

Tertium difcrimen continet falutarem confolationem, Qpod videlicet gratia potenti-or fit peccato, amp;nbsp;exuberet fu-pra peccatum : Hxc fuo loco topiofius declarantur. Genef. ïS.dulcisdefcriptio Mefsix, Sc Eedefix proponitur in fcala, quamviditlacob.

nisamp;rofae, taliseft inter Adam amp;Cbriftumfimilitudo,quæ có-fiftitinafienomerito. Resveró ipfx tàm funt diuerfæ,quàm cog lum amp;nbsp;terra,fient amp;nbsp;modus pro-pagationisjtem : gradus pecca-ti amp;nbsp;grati«.

Iacob, poftquam en pui ffét fratri Elauius primogeniturx,amp;iUû «ttequadamcircumueniffetiCoaftuseftmetufratrisfugere adLa-bin. Sed dum iter facit noftu, commoratur in aperto campo,'ibi ^«igatus ex itinere,decumbithuroi,fubfternenscapitifaxum. Vc autemfolentfuauiterdormiredefatigatilabore: ka ipfe quoque tOultófuauitisdormiebatdecumbens in fâxo,quàmaliquis deUca-tus in plumis amp;nbsp;ferico villofo.lbi dormienti offertur vifio non pby-fica,aut Diabofica, feddiuina. Videt enimlacobfcalam, quæ à terra vfque ad ccelum pertingebat,amp; Dominus ipfe multi tut fcalæ,amp; angelidcfcendiintamp;afcendunt.

Hancfcalam Cbïillusloban.i.interpretatur: Scala eftipfe Chtlftus cacumine ccelum tangens, vc in Genefi dicitur: Quia eft , Ineo naturadiuina. ïdeoinGeneficlareadditurjDeuminni-'wfuiffefcals.Confiftitautem in terra: Quia Aé^^ affumfit

humanam naturam, obnoxi-am dolonbus amp;nbsp;moni, fed fixe fcala conumgit cœlum Sc ter-Um ,i d cft,Deum ScEcdefi am.

apeitum ,fignificatiam Deum propitiumeffe, Screfpicere inuo-cantesipfiim.Scfaluarc. QtnaveroinhacfcalaatccnduntSede-fcendunt au geb, fignificatur Chriftu m ipfum geftare Ecclefiam, _ Sc perducere ad xternum Pa

panas peccatorum, Sc plaçât derem icelum, mfi Eilius, qui Patrem.DelndeplacatairaPa- defcendit.quieftin ccelo,ideft: tÙ8,etiam nos adducit ad Pa- propria virtute nemo afeendit Wm, yt*Roman. 5. fetibuuï, »««I»»»nlfiis,qm defcendit.

Per hune habemus acceflum. -( Quomodo ergo afcendimus? fïcamp;ipfèinquitIohan.i4.Ego per fcalam, quam vidit laeob, fiim via, veritas, amp;vita. Quöd hoceft, fiducia mediatoris, verb nominat angelos, fignifi-■cattotamEcclefiam,amp;prxcipuè Dodores.' Hi primum afcen-dunt , quia finguli prins quxrere debemus reconciliationeni CumDco,amp;accipereabeodo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. na,proptefEilium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’®’ WoMtemto

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus : Quarehabesmore tuo verba meafhoceftrQuare tu doces verbum Dei,cura ipfenontime as Deura,nondumfiseireconciliatus? Sed hoc tarnen nonficat-eipienduraeft,quafiminifterium non fit effieax, nifi ex dignitate - miniftri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

Poftea veródelcendunt, amp;impertiunt hxc donaaliis, do-drinam, gubernationem, amp;nbsp;mi'nifteria,iuxta vocationem.

Eftque hxc, duleifsima imago regni Chrifti, quam Deul propofuitoftenfafcalalacob, amp;quam Chriftus interpretatur, Icmperin confpeduhabenda. Nam demultismagnis rebus pi* os admonet, videlicet, quód per fblum hunc Meßiam fit aditus ad xternum Pattern, non per opiniones humanas, non per mérita noftra: Item,quód hxc perlona fit Deus amp;nbsp;homo; Iteni,qgt;'^ afcenderenos primum, amp;nbsp;à Deoreconciliationemacdonaie^i' pere oporteat, amp;nbsp;deinde ea proferre ac exercere, vt Deus célébré-tur, amp;nbsp;beneficiaFilii Dei innotefcanr,ficut Petrus inqiiit:No! vocatos effe, vt enarremus virtutes eius, qui nos in admirandam lucem vocauit.

Nee verb dubiumeft, resgeftas heroïci ducislofijeefleim^ ginesvidorixamp;triumphi Filii Dei, Domini noftri lefu Chrinb refiifcitati ex morte, amp;nbsp;afcendentis in coelum,amp;paulbpoftao nos redituri, vt conterat S athanam fub pedibus noltris. xQuem-admodum enim lofua populum, de manu Moyfiin fuammanu prçftantem vidoriatraditum, perlordanem traduxit in terrain 'promifiam , amp;nbsp;fingulis familiis eT/SaAAor p.tç®' aßignauit: ƒ VcrusIofuaDominus nofterlefusChriftus traducitnospernu e-riashuiusvitxindomüPatrisfui,amp;intabernacülan5 manu i' da amp;nbsp;fragilia,led permanentie nbsp;nbsp;nbsp;loh, gt;4. In

„amp;aeterna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manfurieftis.

In hiftoria Samfonis dux funt pulcerrimx piéturx regni Chriftrvnademellificioinoreleonis.- Altera de maxilla afini, Qua Samfon mille PalxlUnos r j i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r interfecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amore cm«f

dampueUx natx m tamiha Pa-l^ftinorum ,ficut nunc in Saxonia funt potentifsimx vrbes adma-reBakicum,Lubeca,amp;alix;lta tùm florente politialudaica,ma-gnafuitpotentiamariiima»umvrbium,quxfuerunt in Palçftina. HiPalçftiniincoîxmaritiniarumvrbiumgefferunt continua bel-lacumv»cinlsludxis,quorumpotentiânolebantcre(cere. Vt au-tern Samfon habevet occafionem. irritandi,amp; prouocandi hoftes, duxitinmatrimoniunQfiliamPalçftinicuiufdam. Dumautemeft '’‘«mere , inciditin leonem fameUcum , quem imperu Spiritus fandi in frufta concerpit, amp;nbsp;ex interuallo reuerfus in eum locum , reperit in faucibus leonis examen apum, exercentium fuum nielUficium. Itarp cum efuriret, fauum meUis exemit, amp;nbsp;poftea in conuiuionuptialitalexnigmaproponit,ficut mos olim fuit in fo-lennibusconuiuijsnoncertarepoculis , vt nunc fit, federuditis lt;olloquijs,denaturaïerum,deveterumbiftorijs; De confidente exijtcibus,amp;defortidulcedo. Hoc xnigmanemo potuitfoluere intra aliquot dies.TandemperfuafaeftfponfaàPalçftinis,vtpete-retfolutionemàfuofponfo.Pofteafimulâruntfereperiffexnigma-’isfoluiionemnullomonitore.fedbancfimulationem venuUifsi-mè reprebendit Samfon, inquiens : Nid vitulameaaraffetis,amp;c.

i referrepoffumus adEcclefiam,quxnifi audiatur, nunquam per-\ ueniemus ad agnitionem Chrifti. Quod ad alteram aUegoriam

1 nbsp;nbsp;nbsp;attinet,Samfonnon vfus eft armis, quibus nos vtimur, machinis \ aneis.fedmandibulam afini arripuit,amp; bac armatus, mille Pal^fti-l nos trucidauit. Patigatus autem labore militix,expetiuit potum l nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;rigationem. Quialabor exiccat amp;nbsp;confumit, quidquid eft fucci

. l nbsp;nbsp;nbsp;inorifido ventriculi. Ibiigiturinuocans Deum,petit ab eo potum.

i 1 Deusexillamandibulamortuiafinieffunditfontem , feuvenam viuilaticis.Hocviuolaticefuauifsimèrecreatur defatigatus Sara-fon,amp; Deo gratias agit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Hie^U'-kiexChnftomortuo jquifaôus eft viftima pro nobis* »JtafuntEuanoelium St^ççieûa. Nam Chriftus mortuus Si

rcfufcitatus iparfitmel,ideft,vocemEuangcliiper Apoftölosin totum orbem terrarum, amp;nbsp;hac prxdicatione collegit fibi examen apumJdeftEcclefiam, à qua agnoicatur amp;nbsp;celebretur. Et Vtapesalunturmelle.accirca mellificium potiftimiim occupa-txfunt.-Ita pil (èfèconiblantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r

amp; fuftentant in magnis curis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’quot; Apocalypficom-

lii,qux, vtPfalmusait.melleamp;fauomellisdulcioreft, ad earn, que illuftrandam amp;nbsp;propagandam gt;nbsp;omnemcuram,ftudium» laborem conferunt.

DeindeSamfoneftimagofortifsimi ducis FiIijDei,beIIi-gerantiscum totoregnoDiaboli. Pugnatautem mandibula,id eft.minifteriovocisfonantisEuangeliii. Namexoreinfantium amp;nbsp;laftentium perficit robur, amp;nbsp;deltruir inimicum amp;nbsp;vkorem, Plaira. S. [^vindiUacupidumQEtCi autem maxilla afini fqualida eft, tarnen funditaquas,quibusfèfatigacusdux,amp; iam fiti perituriis.fua-uiterrecreat amp;nbsp;reficit. Ira Euangelium fpretü ab Epicureis, mon-ftratveram amp;firmamconlblationem laborantibus amp;oneratis

Mattb. 2. Accommodatin'^^ Chriftum: vocabiturNazarçUS» Significat autem Nazaracuspt* imDeo, TalisfuitSamfontV'

Qiiid dicam de admirabilij amp;nbsp;penè incredibili visoria Cf' deonis.cuiElaiascap.p. triumphum Chrifti comparât.' Vte-nim Gedeonimbellemexercitumducit contra immenfamho. ftium multitudinem amp;nbsp;diuina Wadianitx, amp;nbsp;Arabes.amp;mul Victoria ornatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti Orientales populi magno a-

gminefeceruntimiptionem in terram Canaan, quaro incokbat populus ludaicus. Ac textus dicit tantam finfle muItitudinemiHo-rum,v£morelocuftarum totam terram non modo texerint.fed etiam abfumferint. Ciim hacingenti mulcitudine, congreffuruS fortifsimus diix Gedeon, non habet in manu arma idonea ad tan-tamrem gerendam, nee inOrudius eft multitudine, qux poflêl pat effe tantoexercitui, amp;nbsp;copijs:/ed tantum trecentos viros habet W «omitatu, qui dextra manu tenebant tubam, finiflra vas teßace-um, cul

ceiim,cui eratinchifus ignis. Cum au te in ventum' effet ad cadra hoftium, amp;nbsp;iam mantis conferenda : trecenti illi fimi^ edunt tubx fonitunj.canuritciafsicum.amp;teftulas.quaï finiftragerebant, effrin gunt media nofte.itavtignisfubitö emicarettScefFimderetur. Hoc (iibitofonituamp;inexpeélatojatquenouöfulgorehöftes territi,ver-tunturin fugamj amp;nbsp;vt folet fieri in fuga, qu« diuino terrore excita-taeft, ruuntinmutuavifcera. Actanta ftrages edituc, quanta antes nunquam. Gedeon perfequitur fugientes, amp;nbsp;interfidt innu-meras copias.

Itanosmifèri amp;imbecilles,fèquentesdiiclum amp;nbsp;aufpicia FiliiDeij(blavoccEuangelij,qHam profitemiir,amp; fcintillafidei lucente in«rumnis,vincimus hoftespotentrlsimos, Peccatum, Mortem amp;Diabolum. Sedhanc imaginemoptimeamp;pul-cerrimè illuftrat D. Lutherus in enarratio-

let, inde earn affumat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

omnium articulorum explicationc prodeft confene Philofophiam, amp;nbsp;do-^^ ótrinam Ecclcfiæpropriam.Quiacolla-^^ tio oftendit Ecclefiæ doftrinam perfe-ftioremeffe. EtfienimPhilofophifa-^ nioreseruditèdifputant, animashorai-num poft mortem fupcrfti tes efTc: tamenderefurreftio-nemortuorum nihil docent,quam vox diuina planifli-mcpatefecit. Hanc igitur de re tanta concionantem audiamus, amp;nbsp;aftenfionem in mentibusnoftris diuini-tus confirmari petamus. Præcipua autem confitma-tioArticulideRefurrciftione mortuorum,feureftitu-rionenoftrorum corporum,eft i5.caput prioris Epiftols Pauli adCorinthios. Primtim enim Paulus hanefen-

tentiam confirmât,quod mortui refurreduri fint, fura-toargumentoabordinecaufarumamp;elFeftuum. Pofita caula in actu fufficiente,neceflc eft fequi effedum. Chri-ftus , quimortuus refurrexit, eft caufa fufficiens noftrat refurrelt;ft:ionis,non folùm merito, fedetiam cfficacia. Non igitur dubium eft , quin futura fit mortuorum refurredio. Quod autemChriftuspoft mortem reuixe-rit,id perfpicuè confirmât Paulus, partim didis feriptu-ræ propheticæ, partim afleuerationibus hominum di-gnorum fide, qui Chriftum refufeiratum totos4O-*^’e^ vidcrunt^

Deinde docet, qualisfit fututa refurreaio mortuo-rum. Poftremoattexit fp]endidamconcioncm,decau fa mortis, amp;nbsp;de viftoria aduerfuspeccatum,amp; mortem, donata per mediatorem, amp;nbsp;propter eum. Sed quoniam antcannosquatnortotumcaputmediocriterenarraui, nunc breuior ero, ac tantùm methodicam repetitio-nemhuiusarticiiiiproponara.QuamfpcroftudiofisaJi-quidJucisadiedioncmPauliallaturam efle. Bene va-he, 13. Maii. Anno Chrifli 15 6 6.

IC Articulas eft finis noftras fidei. Ideo enim ampl«-ftimurtotumSymbolum,de tribus peribnis ditiini- j tatis, amp;nbsp;debeneficijs Chrifti mediatoris, vtin bac vi-1 ta habeamus remißionem peccatorum, reconcilia-tionem cum Deo, amp;nbsp;poft mortem fruamur refufciia-ti xterna vita, amp;nbsp;conftietudine Dei, amp;nbsp;omnium de-

âorum. Quare cum recitatis Symbolum Apoftolicum, vel Nite-num, inprimis expendite très articules, qui his verbis exponufl-tur: Credo remifsionem peccatorum : Deinde credo carnis refur-reftionem,credovitamxternam. Quodperindeeft,acfidiceres: Ego credo,vnum efte Deum, amp;nbsp;tres perlbnas diuinitatis,xternuni Pattern, amp;nbsp;Filium, amp;nbsp;Spiritura fanétum : Credoitem lefura Chri-ftum faftum effe vidimam pro nobis, paffum amp;nbsp;refufcitatum eflii vt propter hune Dominum, amp;nbsp;per eum, non folùm habeamusi“ hacvitaremißionem peccatorum , ßd etiampoftmortemaniw* rurfus innexa corpori, amp;nbsp;copulata viuat vitam beatam,amp; adomn* asternitatem. Acprofeftàfruftraaflentiturcæterisarticulis.quÜ* Symbole comprehenfi Tunt, fi quis aut dubitat, aut Epicureo too-reridetpoftremosarticulos,deremißione peccatorum,refurred'® ne, amp;nbsp;vita æterna, Hane prxeipuam commemorationemhocte'”' pore non fruftra, nee temerè propone. Quia multi non admon't’i vix intelligunt, quis fit finis noftrs fidei amp;nbsp;confeßionis. Eft auttW, Vt dixi,optimus amp;nbsp;pr^ftantißimus,quieft faliis animarum noft»' rum,iaio totius noftrx naturaereftitutio,propofitusinpoftreU* parte Symboli. Sitis igitur diligentes in leAione amp;nbsp;repetitione ei' rum concionum,quae confirmâtarticulumde refurreftionemof' tuorum.

BE ReSYRRECTIONE MoRTYORVM. 3?5 cabit, amp;nbsp;rurfus cum animis copulabit, vt adomnemxternita-tem, aut pcenas fcelerum vna v j r r cum Diabolis perfoluant, aut ^°? “ ™‘quot;” refurreftio, communicationelucis,fapien- tota^fP*”quot;*®®’*“^! praefer-tix,iuftinx,amp;vit«diuinifru-âiicur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus Deus 3neu6ratgt; Fe reiuicita*,

turumftatuto tempore omneg Homines. Et eiufdem hypotbefeosconfinnatio eft eruditifsima in ' Corinth. t$. Cùm autem amp;nbsp;in loeis Theologicis, amp;. in enarratio-teeiuscapitisnoftra, colleftafintteftimonia,amp; demonftrationeS dehacfententia.tjuod certo tempore mortui fintredituri invitam^ noloeandem cantilenam hie repeter e, fed vobis fum hortator, vt »Hunde ilia alTumatis.

lohan. 5. Chriftus inquit •. inmonumentis funt, audient vocem Fili j Dei, amp;nbsp;procèdent, qui bona fecerunt ad refurre-ftioncm vitæiQui verb mala e-gerunt, in refurredioncm iu-dUij.

Venithora, in qua omnes, qui Prophetx perinde loquuntur, defuturis, ac fi facerent verba de prçfenti,propter fummam cer-titudinem.

pus à Deo ftatutuni,qiio omnes homines fine exceptio ne,pij amp;nbsp;im«-pi) quivixeruntàprincipiogenerishumanijvfqueadfinem.refiir-gent.Quiin monumentisfunt.) Dicat aliquis:Non omnes fepeli-untur, fed multi àpifeibus, beftijs,amp;c. lacerantur, amp;nbsp;diftrahuntur inlocadiuerfa Intellige banc particulam K^èi avvtKSü^luj, nomina-tafpe£ie,intellige genus, hoe eft, omnes homines quoquo modo refolutiin Elementa, audient vocem Eilij Dei, non angeli,non cre-aturae, Narohac voce nullus mortuuspoteftreuocari invitam» Non pofsibileeft ange lis autcreaturisredderevitammulcç,nedum homini. Quibonafecerunt )ideft, quiinhacvita conuerfi fuerût jdDeumverafide,amp; poftea habuerunt veros fruftus pœnitenti« amp;fidei. Adrefurreftionemvitae.) Dehacrefurreftione inquitPo-lycarpus in fua precatione, cum iam ftaretin rogo ardenti, vtfcri-bitEufebius: Domine lefu Chrifte, fac me participem refurreftio-nisfanâoruiatuorum,quafidicat iftioduplicemforerefurreftio-

336 DE Resvrrectionb Mortvorvm. nern ; Aliam piorum,aliam damnatorum. Peto igiturardenti VO-to,amp;totopeftore,vtfiam(bciusamp; comes Ixtilsimx amp;nbsp;beatifsim# refurreftionisiiiftorum. Quiveromala.)ideft,hoftes,contemto-res verbi, Hvpocritx,qui nunquam egeruntpœnitentiam,refufO' tabuntur inrefurreftionem poenx amp;nbsp;cruciatuum xternorum.

Hxcconftansafleueratio Filii Dei dilcernicrefurredionem piorum.arefiirreótione damnatorum. Quanquam enim im-mprtalitas vtrifque communis erit,tarnen finis,ad quem vtriqW refuleitabuntur, ingens dilcrimen facit. Nam vita sterna ent portus, in quo boni acquielcent. Supplicium sternum erit ih-pendium peccati regnantis. pilius Dei vocatur àProphe' *1quot;?.*^ ”0“ ^®S'‘^“’^ Vmbraculo jij vibraculum, tegumentui« FilnDei. aduerfusxftum irxdiuinxH'^ miniambuIantiinxftuSoIis,nihiIeftgratius,quamhaberealiquoft tegumentum,amp; velamen aduerfusingentem, óeintolcrabilenic^' loremSolis: Itanonpoirumusverfariincon(pelt;ftuDei,quieftigtquot;’ confumens,finemediatore,quieft vmbraculumaduerfusiranidi' uinam, abfumentem omnes creaturas.

fti, vna cum Filio füo coxterno, qui vocatur Aó^,®-, amp;nbsp;imago xterni Patris, amp;cum Spiritu fuo fanéto. Qiiód enim refufätatio fit opus commune xtemi Patris, Filii, amp;nbsp;Spiritus fandi, hoe di* âum Iohannis 5. perlpicuèteftatur: Sicut Pater exfuleitat mor-tuos,amp;viuificat,ficamp;Filiusquosvult, viuificat. Et de Spirit landlo in Symbolo Nicxno di-

guftinus : Opera diuinitatis externa funt communia. Sed h»c régula intelligenda eft cum hac reftriftione.fcilicet lêruato ordine,^£ difcrimineperfonarum. Humana natura, quam Filius Dei affuni' fit, panter eft creata à Patre, à Filio, amp;nbsp;S pintu farufto, fed à folo P-lioairumtaeft,nonàPatrc, nonà Spiritu fanfto. Sic creatie eft commune opus trip mperlónarunijfedfcripturaficloquiturd^or-

UE Resvrrectione MoRTvoRVM. 537 dine creationis ; omnia funt condita à Patre per Filium amp;nbsp;Spiritum fanftum,Roman.ii.NamPateragita fe,Filius per fe, vt Augufti-nus loquitur, Spiritus fanftus agit cum Patre amp;Filio. Sedhxcarca-namylteria, nolumusinhac vita fubtiliùs exquirere, fed vt alia milita, ita etiam Exedifcriminaperfon arumperfeftiuscognofce-rausinvitaxtema. Crede mihi, fapere eft nonnimiura fapere. Altera régula Auguftini eft : Opera diuinitatis interna funt diftin-fta,amp;incommunicabilia,vtgignere eftaftioPatrispropria ; Na-lti,procedere,funtaftionésnon communes. Solus Pater gignit,fo-lüsFiliusnafcitur.folusSpiritusfanausproccdit à Patre amp;nbsp;Filio, Nonpoffumushxcintelligere.fedquia proponit nobis Deus bxc, Vtaliquotnodoagnofcamus.noftrumeftea ampleéli.quxfcriptura ^eftatur,amp; defiderareclariorem confpeftum Dei in vitaxterna.

eracisinquit: Qua fronte au-des negarerefurreftionem Garnis , cum ipla appeUatio te in hanc cogitationem ducat, vt ftatuas nihil refurgere, nifl pri-uscecidetit.amp;anteöculos pro-ftratumiaceat?

Hierax pbilofopbicè difpu-tauit, Animam tantum effe im-mortalem, corporum verb re-ftitutionem, propter fummam abCurditatem^mpliciter repu-diauit.

Hxcrefutatio fumta eft partim ex pondéré verbi, partira exlocoantecedentium,amp; confequentium; vt Pax inteUigitur re-fpeftubeUi. 'N une fruimur pace, Ergo antea fuimus in raagnis tut • hisbeUorum ,Ita nihil poteft refutgere, mh prius cadat,

lam quxro ex te, è Hierax, qui admiratione tux fapientix fafematus es, quale eft illud. innaundofemper graffantur quod cadit quodlepehtur ^xc duo mala,amp;funt ?rxcipuè quod m Elementarefoluitur? £„lefix Dei,i0iM^=çi=i amp;i9eao-Non certè anima cadit, qux immortalis eft , fed corpus ;

Qpare perfpicuum eft,folum corpus refufeitati ; Am mam verb rurfuscorporirefufeitatoinne- Scriptura fxpè fre loquitur: ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(;copulari.) Totusbomorefurgit,amp;veraeft

». Corinth. 15. Seminatur^inquit Paulus, corpus mortale, amp;nbsp;putrefadioni obnoxium, p,„j„scomparât fepulturara refurgetautem corpus immor- femini,quodfpargituriDagrû. taie, donatum vita perpétua,

quxomnisdolorisexpersac vacua erit. Seminatur corpus cum ignominia, ac vermibus lace-randum obiieitur -. At refulci-

tatumex morte, fumma cum ad m i ratione Jonats glorix Ipe dabitur. tacaufalequiturefFedus, EftenimChriftas caufa fufficiens refur-reftionis noftræ, non folùm, quia meruit nobis vitam amp;nbsp;refurre* äionem, redetiamefficacia: Quia eft rex. lèdens addextrajnPa-tris, dans donahominibus,amp; inter ilia doua etiam refufeitationen» corporis. Secunda pars huius capitis concionaturdeforma refut' redionis, amp;nbsp;quatuor-inftituit collationes, quibus confert corpora» qux nunccircumferimusinhoctriftiexiliomundi, miftra amp;im' becilla, cum corporibus ornatis noua luce, amp;nbsp;gloria poft refurK* dionem,

Plutarebus in vita Cleomenis fcribit : Ex afinis putrefaflis nafcicrabrones : ex equis fcarabsos : ex cadaueribus humanis fer-pentes.

Seminatur imbecille corpus, cuius facilior mutatio eft quam mules, quantumuisceleritervolantis, vt Simonides dixit. Sed in refurredionearmatum erit tantorobore, vtnenia tune cum eo viribus contendere aufit. Poftremó lèminatur corpus animale; Relurgetautem fpirituale, quod fine his rébus 0-mnibus,quxad vldumciiltumquepertinent, noiioamp;admiraQ domodoviuer,atqueardebirmotibusfpiritualibus.

Quod autem omnes homines perfedi refurreduri fint, amp;nbsp;piiad imaginem Filii Dei pro- Noncogitemuscarcos, furdos, ximè acceUuri fint, ex his d^ chudos , tales refurreöuro» dis percipi poteft. «ftè.

Eti.Corinth.ij.Sicut portauimusimaginem terreni hominis (hoceft, Adx de terra faôi) Ita portabimus imaginemcœ-leftis(ideft,Chrifti.)

Philipp.3. Qui transfigurabit corpus nolirum humile,vt conforme fiât corpori fuo gloriofo, fecundum efficaciam gt;nbsp;qua potefifibifubiieete omnix

Cxterùm quoordine omnes homines refurrefturi fint,doter Paulus i. Theffal. 4. amp;nbsp;t. Corinth. 15. Hoc enim vobis dici-musin verbo Domini, quodnos, qui viuimus,amp;reliquierimus in aduentum Domini, nequaquam preueniemus cos, qui dor-miunt. Quia ipfe Dominus in clafsico fonante voce Archan-geliactubaDei.defcendetdccalo, amp;nbsp;mortui in Chrifto refur-gentprimum.Deindenosviuentes, qui reliqui erimus, fimul curaiUisrapiemur in nubibus in occurfum Domini, in acra, amp;nbsp;fic femper cum Domino erimus.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item.Non omnes quidem dormiemustOmnestamenim-1 mutabimurin punfto temporis, in momento oculi,in extrema \ tuba. Canet enim, amp;nbsp;mortui refurgent incorruptibiles, amp;nbsp;nos 1 iinmutabimur.

1 Degradibusdonorum,quibus re(ufcitati quodam diieri-1 mincomabuntur, Paulus».Corinth.»5.inquit:SicutStelladif-l fettaStella,fic erit refurreöio

1 tinottuorum.EtEbrxosn. Alij AlixfteUæ funt primas ma-l vetbpvAfati funt, nó accepta re gnitudmis,alias fecundx. Dein-1 demtione,Çidcftliberationein de differunt fplendore, quo a-1 bacvita')vtmeliotemfortiren- hx alias fuperant.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caufafinaiis.

Caufafinalis creationis,redemtionis, fanétificationis, re-lufdtationis,vnx amp;eadem elf. Ideo enim Deus condidit genus 1 nbsp;nbsp;hutnanum ad ira aginem fuam, amp;nbsp;poftea collapfam Ecclefiam

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V z

înttâurauitmifloFilioiamp;: donate Spiritu ßndo. Deniqueob hanccaußm ex morte earn refufeitabit, vt fuam fapientianiamp; bonitatem ei communicet, amp;nbsp;ab ea vieißim agnofcatur, amp;in o-mni æternitate celebretür. Hane effe caufàm diuini confilij non dubiiim eft.

, Adiacentia refurreAionis landorum, funtomniadonacon-gruentia ad iliam a:ternitatcm,vtverbicaula, NouaLux,ftpi-cntia,iuftitia,vita,13ctitiainenarrabilis.

Cognatarefurretftionisftintfrnflus pœnitentix,lîneqni-bus non pater aditus ad futu- Nemo erit ciuis «tem* Ec-ramvitam. 2. Corinth. y. Su- clefix.nififueritmembrumvi-nerindui defiderantes,fi tarnen «um huius viRhiJis JEccklix.

Db RtbVaRECTlONS MoMVORYM. 341 non nudi reperiemur i. lohan. 3. Qui habet hanc fpern, ftndifi-cat(ê,iïcutamp;ille fandus eft. EbnUr Sequimini fandificatio-nem, fine quanemo Deum videbit.

Repugnant huic articulo omnes falls: amp;nbsp;abfutdxopinio-nesEpicureorum, SadducxorumjHicracis, Origenis, amp;nbsp;alio-rum.quiautomninotollunt refurredionem carnis, auteicorruptelas affingunt.

T fi tota doftrina de Spiritu fanâo/mhiJ fcriis Eedefiae, cuius nos eines fumus, proponetur ; tarnen quia incoaturus fumTituluni de Spiritu amp;nbsp;litera, fpero me ftudiofis rem minime ingratam fa-durum efle, fi particulam eiusdedti-næ,quæ nunquam exhauriri poteft, hoc loco breuitet repetam. Ac primiim quidem celebranda eft ini-menfaamp;inenarrabilis Dei bonitas,dcclarata creationc hominis, mifl'ione Filii, amp;nbsp;donatione Spiritus fandi-Eft enim certifsimum teftimonium ç/ÀÂfSfâiT/af Dei, quödinnos homines fparfit radios fuæ fapientiæ,iufti-tiæ, amp;nbsp;libertatis, quod in gencre humano, tanquam in tcmplo,habitare voluit. Sed illuftrius teftimonium bonitatisamp;amoris in his beneficiis confpicitur, quod mirandotemperamentoiuftitiæamp;mifericordiæhomi-nes lapfi propter Filium mediatorcm, amp;redcmtorem ingratiam recipiuntur, amp;nbsp;rurfus fiunt templa Spiritus fandi,amp; hæredesvifæætemæ. Hane immenfam boni-tatem agnofcamus, amp;nbsp;eelebremus, amp;nbsp;Deo pro his tantis beneficiis gratias agamus, nee aliud fonetpes, aliud chorda,vtde inconcinnefaltantibusdicitur, fed lucc-atgratitudonoftrainhisofficiis,quæ Dcoplacent. Deinde in omni inuocatione, difeemantur très perfons

diuinitatis, amp;nbsp;cogitetur, quæ cuiufque fit proprictas. Pater eft pertona, quæ genuit Filium AÓ5,o^, amp;nbsp;per eunr Vultinnotefecrc, amp;cumFilio, amp;nbsp;Spiritu fanfto omnes creaturas condidlt amp;nbsp;fuftcntat,amp; inBaptifmo FUii dicitr. Hicefl:Filiusracus,amp;c.

Filiüs eft fubftantialis, amp;nbsp;Integra imago xterni Patris, qux ad Ecclefiam mittitur, vtpatcfaciatEuan-geUum,amp;aüumatnaturamhunaanam, amp;nbsp;fit mediator ledemtqrjfummus facerdos, amp;nbsp;rex æternus Ecclcfiæ.

Spiritus fa naus, efttertia perfona diuinitatis, proce-densaPatre amp;Filio,qux effunditur in corda noftra,vt flcftatcaadinuocationcmDei,amp;adomnes motus Le-gidiuinxcongruentes,Ôelætificatea, vt acquiefcant in Ï)eo,petantamp;expeaentomniabcneficiaDci.

Vt autembæc diftinaio perfonarum aliquomodo inteUigatur, intucamur imaginem Dei in homine, in 1 quafunttriahæcprxcipua,Mens,cogitatio,amp; affeaus. 1 Quenaadmodum igitur mens format imagines terum, 1 nbsp;nbsp;dequibus cogitât-.Ita Pater fefeintuens amp;nbsp;confiderans,-

\abxternogignitFilium, qui non eft cogitatio fugax, amp;nbsp;euancfcens,fedfubftantialis,viua,integrèamp; verc fubfi-ftens imago. Deinde vt cogitationem fequuntur in voiuntate amp;nbsp;corde motus, fcuagitationcs ; Ita à Patrcquot; aterno, StPilio coxterno procedit agitator Spiritus fanaus,qui eft fubftantialis amor,amp; Ixtitia coxterna in-\terPatrcm amp;ïilium. Etfi autem iUius xternx, amp;nbsp;cœ-kftis Academix fapientia erit, propiùs contcmplari, quomodoFiliusàPatrc gignatur, amp;.quomodoSpiritus fanaus àPatre amp;.Fiiio procédât •. Tarnen hanc admi. tandam fapientiam vult Deus in hoe angufto circulo vitx rviortahs inee ari. Audiamus igitur vc cc m Euan-

344-gelilde his maximis amp;nbsp;arcanis rebus xoacionantem,amp; fimul petamus, vt Deus ætema lucisamp;fapientiæ initil perSpiritum fangum in nobis accendat. Valetc. Die 23. Maii. Anno Chrifti i ^ 5 ^,

Itulus doftrinx de S piritu amp;nbsp;Litera gt;nbsp;non quidem fplendiduseft,amp;ambitiofus,amp;videturnonmultuin ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;haberemomenti.indoftrinaEcclefix: Sedquiatten-tèhunc locum confiderabunt, reipfa comperient, 1 euhabereplusinreceflu, vt Fabij verbis vrar^qu am in fronte promittat. Namin hoc titulo, primùm nobis difputa-tio eft cum Origene, Hieronyrao, amp;nbsp;alijs, qui ignorantes difcri-n'enLiterxamp;Spiritus,falsófinxerüt,Literam effe Grammaticam fscrxfcriptura: interpretationé amp;nbsp;fententiam , amp;hanc tanquam puerilemneglexerunt. Spiritumvero,feu Spiritus appellationem detorferuntadfuasallegorias, quarum magna pars nihil eft, nid aut ineptum , autmonftrofumfomniumjamp;commentnm humant rationis fine verbo Dei excogitatum. Hanc Origenicamima-ginationemdeSpirituamp;litera,hoceft, deGrammatico fenfu fcri-piurx,amp;allegorijs,neceffeeftrefutariacerrimè,vtfciantpij, quid fitveraftripturxinterpretatio,ócvbi fit locus Allegorijs, amp;nbsp;qua adminiculaprxcipuèrequiratfummum opus, quod vocamus e-narrationemferipturx, Alterumcertamen in hoc loco nobis eft, turn Enthufiaftis omnium temporum, quales nunc funt An abapti ftx.Schuuenckfeldiani, «Sc alij fanatici,qui conantur Ecclefiam ab(iucereàverbofcripto,àmonumentisPropheticis amp;nbsp;Apoftoli-cis, amp;nbsp;à minifterio vocali, quodfonatiLegern amp;nbsp;Euangelium in templis «Sc fcholis. Nam verbum,fine fcriptum,fiuepronuntia-, turn voce humana,audent impudentifsimi nebulones nominate l inanem,Ócprorfusinutilemliteram: Qua oratione detrahunt o-i nbsp;nbsp;nbsp;mnem vim, dcefficaciamfanftifs. minifterio, quod diuinitus infti-

\tutumeft,amp;a)nferuaturabæternoPatre,amp;àFiliofedente ad dex-tramDei,amp;Spiritufanfto , quilocutuseftperProphetas«ScApo-ftolos, «Sc adhucloquitur amp;nbsp;concionatur per os miniftrorum fince-rè docentium, Spiritum verb vocant fuas fpeculationes, Entbufi-afnio$,feu motus amp;nbsp;afflatus .item vifiones amp;nbsp;reuelationes, quas offert diabolus miferishominibus, à verbo Dei,velut ab vbere materne, auulfis. Eritiguur curahisquoque monftris pugnandum, amp;oftendendum, quid pij fentire debeant-de vfu Legis diuinx fo-

nantis in Ecclefia, amp;nbsp;deefficaciavocis EuangeIij,deqiiaPau!usin-quit, eflepotentiam Deiadfalutemomnicredenti, Dicendum erit dedonoSpiritusranfti,quaredeturEcclefiæ,amp; fingulis membrii ab aeterno Pâtre amp;nbsp;Fiiio, quomodoaccipiatnr, quomodo excutia« tur, amp;triftitiaafficiatur. Denique hoc erit addendum, mentes hu manas debere acquiefcere in verbo fcripto per Prophetasamp;Apofto-los, amp;nbsp;in verbo vocali,ronante per pios amp;nbsp;fideles miniftros.tanqua legatos Dei, needebere eosquatrere alias reuelationes, aut fpecu-lationes. QuiaPetrusalIigatnosadverbum2.Pet.i.inquiens;Ha-bemus lèrmonem firmumPropheticum, cui attendentes,qii3filu-cernx lucenti in caliginofo loco,benefacitis.Iamcogitatedequangt; tis rebus nos erudiathieparuus, amp;nbsp;vt videtur, non valde fplendi-dus titulus de Spiritui Litera Juniores verb admoniti dererum harum magnitudine attentiiis amp;nbsp;accuratiùs, amp;nbsp;audiant, amp;nbsp;difcant hanedoftrinam,vbicunqjproponitur. Quærataiitem3liquis,vbi fit Cedes materiæ, hoc eft, vbi fit præcipua concio de Spiritu amp;nbsp;Litera, in fcriptis Propheticis, aut Apoftolicis. Sciant ergo Studion,federn huius materise pricipuam effe in pofteriori Epiftola adCorin-thioscap.'3. vbi Paulus fie inquit ; Deus fecit nos minißros noni Teftamenti, non Liter®, fed Spiritus. Ad hoc caput huius Epifto-Is adiungite 2. «amp; 7. caput Epiftol® ad Romanos, in quibus etiam fit mentio Liter® amp;nbsp;Spiritus. Sicenim inquitcap. 2.de Circumcifio-ne : Non qu® in manifefto in carneeft Circumcifio, led Circumd-fio cordis in Spiritu, non Litera. Et cap. 7. Seriiiamus Deo,nonin vetuftate liter®.(èd in nouitate Spiritus. Hi loei inter fedextrècol-latigignunt definitionem Liter® amp;nbsp;Spiritus, quas mox recitabi-mus,

In textumLoci Theologiei, de Spiritui Litera, in libro Locorum communi-um D. Philippi.

DB SpiRlTV tum allegoricas interpretatio-nes. Anabaptiftx amp;nbsp;Enthufia-ftx vocant miniftenum verbi Vocalis 8cfcriptiLiteram. Spe-cuhtiones verb amp;nbsp;afflatus fine Verbo contendunt efle Spiri-tum. Vtigitur Origenes cor-rumpit interpretationem (cri-pturx, fic ilU contemnunt ac deferunt miniftetium diuini-tus inftitutum, amp;nbsp;vtri que i-gnorant, quid fit, amp;nbsp;quid effi-««Spintus.

fefufeitationeminvitastema.

ET Litera. 54-7’ bij, qui totus confurrütur ferè indefcriptione Origenis. Nam Eufebius fuit infignis amator amp;nbsp;admirator Origenis, fed plus ei tribuit,quàmpareft.

Epiphanius in refutatione Origenis veriùs amp;. maiore fide Origenem defcribit.

Vtfuprkdixi: Aliudeftinco-atiobeneficioriunChriftünhac vitagt;quæ fit fide acquiefcente in verbo : Aliud completio , feu confummatioeorundembene-ficiorum , qux futura eft poft Sunt autemomnesconcionesde beneficijsChriftiilluftviores amp;nbsp;euidentiores, quando accommo-daturadfuturamconfummationem,óclxtifsimumdiemrefurre-ftionis,quam fi tantum InteUigantur de incoatione,

Matth.27.ln hiftoria Pafsionis hxc verba leguntuf. Mo-tiumentaapertafunt, amp;nbsp;multa corpora fanétorum, qui dormie-tint ,furrexerunt, amp;nbsp;excuntes ex monumentis poft refurreftio-nemeius,veneruntin fanda ciuitatem, amp;nbsp;apparuerunt rnukis. IneandemfententiamEufeb.lib.i.hiftorixEcdefiafticx citât dk ftum ApoftoliThaddxi-.Dominusdefcenditquidem folus: A-fiendit autem cum magna multitudine ad Pattern fuum.Qpan-quamautemnonpoteft certb affirmari, qui fuerint (oei) amp;nbsp;co-mitesChriftirefurgentisamp;c afcendentis in ccelum: tarnen con-fentaneumeftjuiffeinhoccomitatu Setriumpho prxcipuaiu-minaEcclcfix ,primospatres, qui ante diiuuium vixetunUtem Abrahamjlfaac, lacob, lo(eph, qui in vicinia Hierofolymx fe-i pultierant.DeniquemuitaspiasScfanftasmatronas,quaïesfu» \ nbsp;nbsp;tiunt, Sara, Rebecca, Raehci,amp;.e.

Quldreh. Litera iïgnificatomnem doélrinami feu traditam proprijs verbis, feu Allegoricè, fine fcriptam in Lege Dei, fineinEuang^ lio,ïïue in Philo(bphia, amp;fignificat dodtrinx eogirationern K ., imitationem,. fineSpiricufandlo. Quiatunecogitationon eft viua,fèd quidam pidturain mente,vtiïdicas,Circumcifions £gnificari moderationem cupiditatum. Hxc moderatio fin« Spiritufandlo, eft difciplinaamp; Litera, amp;nbsp;non eft Spiritus amp;nbsp;vita in corde, ficut Litera eft fabula ßellerophontis, in qua diät® Pallas Pegafb inieciffe aureum frenum, quo lignificatutn en» confilio moderandos elfe acres impetus-

Eft tertia perlon a diulnitatis procédons à Pâtre amp;nbsp;Filio, ^ eft lubftantialis amor amp;nbsp;Ixtitia coæterna inter Patrem amp;FiIiu®» amp;nbsp;nobis lie manifeftata eft, quod mittatiir in corda creden nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qualis caula, tabs effedns. tium, vt tales motus, amorem, amp;lætitianiacquielcentem inDeo,in eisaccendat, qualis eft ipfc Quidautemdifférantnafciamp;procedere,alioloco copiofèdecU-ratur..

ApudZachariam extat dulciftima promilsio.quæ ccmple-ÂituromniabeneficiaSpirituslândli.-EfFundamlùper domu® DauidSpiritum gratisamp;precum. Dilèrtè Spiritus fandtus 110-minaturSpiritus gratis : Qiiiateftihcaturin minifterio Euan« 1 gelij,amp;inlîngulorumcordibusdegratia,ideft, annuntiatEo« angelium, deremißionepeccatorum,dereconciliatione,declo« » nationeiuftitiæ, amp;nbsp;vits stems, amp;nbsp;cùm fide accipimus voce® Euangelij, fimul Spiritus fan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Okoties de Spiritufanfto Ji-

dusincordibusaccendic Isti- «itunconfiderandafuntpubik riam,qua acquielcimus in Deo ca amp;priuata huius Dn. amp;giiber propter mediatorem, amp;nbsp;viuifi- natoris bénéficia. Publica funt, camur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua

UB S P 1 R 1 T V hT Liter A, 349 quxpræftatEcclefiæin minifterio Eüangelij amp;nbsp;Sacramentorum, amp;perminifterium. Priuata.quæ exercet inofficina noftrorum çordium, amp;nbsp;in fingulis pi js.

Quid agit Petrus in fua concionefplendidajhabitaipfbdie Pen-teeoftesadpopulum?TeftificaturdeChrifto,perfonaeius amp;nbsp;officio, videlicetrefufcicato amp;nbsp;fedente ad dexteram Dei,amp; elFunden-tehocdonumSpiritusfanfti. Hocteftimonium,qüodpublicum eft, nonpotuiflètedere fine Spiritu fanfto, Sed quid fit in animis auditorum ? Aftor, 2, Populus hæc audiens, compunftus eft corde. HocpriuatumeftSpiritusfanftiteftimonium. Quxro anpofsint difcernimomentatemporuminhacconuerfionetriummilliülNe qaaquam.Dies eftlblisprç(èntiainnoftrohorizonte,vtcrafii(s.lo-quar,eftexortusSolisfuperliorizonté. QuadoigiturSolmane fu-prahorizonté vehitur,vno mom éto fpargit fuos radios,amp; pellit te-»ebrasamp;noflem.SicutigiturfimulfuntexortusSolis fupra hori-2ontem,amp;dies :Ita Spiritusfanduseffunditur in tuum cor, amp;nbsp;fi-inulfubitó pellittenebras,amp;noftem mentis tuæ, aut certè incoat depulfionem illara, de accendit fiduciam acquielcentem in Deo.

Poftquamautemcorda agnolcunt milèricordiam Dei per Euangelium , amp;nbsp;viuificantur Spiritu (audio, non iam fugiunt Deum,lèd acceduntadeum, amp;nbsp;inuocanteum fiducia mediato-ris, petunt amp;nbsp;expédiant ab eo auxilium, amp;nbsp;omnia beneficia cor-pon amp;nbsp;animx neceflaria. Inuocatioautem eft fiimmus cultus,amp;

reliquam obedientiam 4 compledtitur.Quiaad hiinc finem referenda eft obedientia, vtteftemurverèhuncefleDcuni.quemin-

«Vfitata (ri;i'4KJ'o;ÿl,VtEfà.2. Domus mea domus orationis vocabitur. Eft pulcerrima amp;bre uiftimadefcriptioEcclefiæ,qux eft templum Dei, amp;nbsp;reftè inuocat Deum, amp;nbsp;prxlucente inuocatio-

Roman.8.Accepiftis Spi Adoptio eft aAus legitimus, ntum adoptionis filioru Dei, quois, quinaturafiliusnoneft.

quo damamus, Abba Pater, pro filio fiifcipituramp; habetur. Hicenim Spiritus dat teftimo-

mus Spiritum,quiex Deo eft, Vt Iciamus, quæ à Deo nobis donatafint. 2. Corinth, j. Vn-xit [P/r/w.^p] nos 4Deus, amp;nbsp;[ E/a. S. ] b obfign auit nos, amp;nbsp;de dit rarrham Spiritus in cordi-busnoftris.

Genef J 2. Minor funi Domine oinnib’tuismifèrationibus.

olim vngebantur amp;reges, amp;nbsp;facerdotes. Hæc verb cere-mania erat obligatio ad omnia munera, amp;nbsp;facerdotalia, à regia. Sicut autem Chrißus eflrex

Ä Obfigna Legern tuam in difcipulis meis, id eß, non tantum infunde in aures difcipulorum, led in thalamiscordisinfcribe,amp; fcriptaobligna, neamittant, autverbumtuum.autnatiuani verbi fententiam. Eft autem figillum Dei Spiritus fanftus.

^Arrhaftue Arrhabo,eftdonumvtrinque datumàSponfoamp; Sponfa, adconfirmandam promifsionem de futuris nuptijs. in FiliusDeicelebrabitcum Ècclefia nuptias in vita Sterna , Acut eftinparabolis. Siigituruoslponlafùmusipfius,quamaccipimui ab ipfo Arrham ? Paulus inquit; Dédît nobis Arrham Spiritus in cordibus noftris : Vnan treeft j^n in4't Ätn S^nÿer/ ©onbcrn im lt;0ergen.

EpheC j. CredentesEuangeliooblïgnati eftis Spiritupro* mißionis fànâo, qui eft arrha hxreditatis noftræ.

dHomines fine Spiritu fanfto» necviuunt,nec habent pacenii led funt mortui peccatis, amp;nbsp;(èntiunt in conßientia horribiles ter-tores amp;nbsp;pauores. Vbiautem Spiritus Dei habitat, ibieft vita,idel^ Iztitia acquielcensin Deo, amp;nbsp;Filio eius mediatore.

Roman. 8. Spiritus opitulatur infirmitati noftrx, amp;nbsp;in* terpellat pro nobis gemitibus Hos gemitus non intelligi* jnelfabilibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus, nifiin maximisée praefen*

bhStlMTV ÜT LlXERA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;351 tifslmis vhs periculis, vt Moy fes ft ans in littore mans rubn,amp; cin-öusvndiquemontibus amp;.boftibus.

Galat. 4.. Mifit Deus Spiritum Filij fui in corda noftra, cla-ttantem : Abba Pater.

lohan.4.. Veriadoratores Spiritu'jhoceftjadiutore Spi adorabuntPattern in Spiritu, ritu S.excitante motus fpiritua-amp;veritatc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^s. Veritate)ideft,prxlucente

a.Timoth.t.Non dédit nobis Deus Spiritum timiditatis, ^’.^dUeftioois, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,Roman.8.Opuulaturinfir-

lt;caftincationis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mitati noftrx.Dodor Lutherus

Anno n.ciun effet vocatus ad comitiaWormacienfia gt;nbsp;^ amici ^ottarentur eum,vtfux vitæ confuleret,necinmanifeftumdifcri-menfeconijceret, affirmauitfcingreffurumcffeinvrbem.amp;ven-turutninconfpeftüCxfaris amp;Principum,etfitefta vrbis fcaterent totDiabobs, quot haberent régulas.

Dilefttonis) Quiaeft ftamma mutux dUeftionis. r.interx-ternumPatrem amp;Fibum, i. inter Deumamp; Ecclefiam. 5. inter ipfa WembraEcclefix.

c Caftificationis) Roman. S. Si aftiones carnis Spiritu raortU Rcabitis,amp;c. Eft igiturcaftificatio,opprimere affcftusiUicitos ,ex-

Galat. 5.Frudus Spiritus funtdileftio, gaudium,paxjlon-ganimitas.humanitas, bonitasjfides, manluetudo, continent tia.

Hoseffeftus fentimus in veris doloribus, audita voce Etr angelii. Gonfirmantur enim corda noftra a Spiritu fanéto, vt fir-miter affentiantur verbo Dei, amp;nbsp;fleduntur ad inuocationem Dei, Sc ad omnes motus Legi diuinx congruences, Sc Ixtifican-tur,vt acquiefcant in Deo, Schabeant initia vit» xternx. Itare-ftituiturinnobisvita.se iufti- £ PUcuitDeo omnia uaxterna.Setenouatunmago ir««,.,j^4,^ per BUum..

ceu truncus amp;nbsp;cadauer, fed placuit Deo nos iterum reducere amp;nbsp;alligare ad Oeum per mediatoren], qui dat Spiritum fanäum-

y Hæc in quotidianainuocationedilcenda fiint,amp;celebrân-jaeft veragracitudineimmenfa Dei bonitas, qui nobis mifenî poft lapfum opsm tulitmifîbFilio,amp;donato Spirituûnâo.

Conftantißime explodenda finit deliria Anabapti/hruni amp;lïmilium,qui abducunt homines à leótione fcripturx, amp;nbsp;à nii-nifterioEuangelij,amp; Sacramentorum, amp;neganc Deum effirt'

cemefle per verbum fenptum, amp;nbsp;minifterium vocis diuins. Cum enim homines abdudi fimt à Scriptura Prophetica amp;nbsp;Apoftolica, triaingentia mala ièquuntur, Amißio certs do-Arins, Amißio conlblationis, amp;nbsp;Extinftio vers fidei, fèu ex-ercitiorum fidei.

Hiftoria Aftorummillelod* «SeteftimonijsrefutathunefaB* ticum, amp;nbsp;perniciofiftimura ƒ■■' rorem, quo nullus magis exiti® elTepoteft Ecclefis, vtAdor. Slt; deEunucho, Afton lo. de Cot' nelio,amp;c.

Triafuntbona monUrataif

Euangelio, i. eft certa doftrio^ de veraagnitione, amp;inuocationeDei amp;Filijeius. a, eft firma,falu* taris,amp;efficaxcon(olatioanimoruni in media morte,in omnibus vitæpericulisamp;ærumnis. Tails confolatio nufquam monftratuf nifi in E uangelio. 3. eft norma, amp;nbsp;régula vi tæ. Amiflb igitur verb® araittiturdoftrinacerta,confolatio,item fides Äexercitiurafieir''

Primùm eni m amittitur dodrina: Quia cum mens nom®' gituryerbo fcripto, homines s.Adlegemamp;adteflini®' fanatici fingunt opiniones, vt „j^^ . Q^^d fi non dixerim | libet,contraLegem,amp;Articu- ^g.

mifsIonCjamp;ficruuntin defpe- nbsp;nbsp;nbsp;Roman. 15. Quæcunque Teri-rationcni' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptafunt, ad noftrem vtilitateta leriptafunt, vtperconfolatio-nemferipturarum fpem amp;nbsp;patientiamhabeamus.

Tertio, nequefciunt, neque difcunt, quid fit fides : Quia quitunt afflatus, nonfuftcntanc(ccogitationcfcriptiverbi,cùm diftum fit ; Fides ex auditu, Auditus per verbum Dei.

Fugiamusigituthuneperniciofifsimumerrorem, qui ab-ducit homines à verbofiripto.amp;firmifsimèftatuamus,fie amp;nbsp;non aliter efficacemeffeDeum,Videlicet cogitationeverbifctipti,cu-

Qyódautem per vocem Euangelij, amp;nbsp;adminiftrationem Sactamentorum detur Spiritus fandus, clarè teftaturhiftoria A-poftolorumcap.a.Pœnitentiam agite, amp;nbsp;baptizetur vnufquif-queveftrum in nomine lefu Chrifti ,in remifsioné peccatorum, amp;nbsp;accipietis donum Spiritus fandi. Et Ador. ,0. Adhuc lo-quente Petro verba hie, cecidit Spiritus fandus fuper oinnes quiaudiebantverbum. Hicexemplacongruuntcum teftimo-nijsPauli,Euangelium cft po-tentia Dei ad falutem omni

, nbsp;nbsp;, . T, ,• aftiohumana,finemotu,amp;luce

: Euangehum .^.^^^ j.^^^.,, AppeUatioSpi-eftmimftenumSpiritus. ritus, aut figuificat ipfam per-

fonam Spiritus fanäi.autfignificat effeftus amp;motus Spiritus fan-fti,inangelisamp;boininibuseleais.luftitiam.)Nontantùmfapien-tianeceffariaeft,quaagnofcimusDeum,fedeiiamiuftitia. Econ-traSpiritus')Hxcdefinitiocompleaiturt, perfonam Spiritus fan-fti, deinde effeftus 3cbcneficia.

ï.Pet. b^Nosfumus »onwro» 9H*f çui'iwf. Fabius citât infî-guediftum Varronis : Boni Grammatici eft quidam ignorare: ltanosinEcclcfiadicerepoffumus,Boni Theologieft quidam ignotare:Quianos tantum ex parte prophetamus t.Corinth.,}. ytigituriUudPauh,quod extat,. Corinth.,5. Deus erit omnia inomnibus ,non fatis inhac vitapercipi poteft ■. ItahocPetn di-ftum longe fuperat noftri intelhgentix vim amp;nbsp;captum. Nuf-quamenimintotafcripturafimilis vetborum forma vfurpatur, Std tarnen contenu effepoffumushac fimphei fententia.

Homines pofthpfum fuerunt auulfî à Deo, tanqnäß^ ^^* pire. Nunc verórenouatiamp;regeneratiper Spintum fanOT , nirßisaUiganturadfuumcaput,amp;cumDeocopulantur, amp;nbsp;®i-randomodoaccipiuntabhoccapite,fcn(üm,motum amp;nbsp;Yi»®’ Qjna mens illuftrata à Spiritu ünfto cernit Deum, hoe eft, ag^o feit elTcntiam amp;nbsp;voluntatem Dei de noftra falute, amp;nbsp;in corde ardent motus diuini. Sedverif-fimum eft, quod Iohannes ait: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’» lohan.j.

NuncquidemfùmusFilijDei, EfFundam) Vt fignificet iW' lèd nondum apparuir,quales rnenlàm liberalitatem Dei lt;“ fîm us, amp;c. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dando hoc m u n ere arnpüFsiniOi maxime neceflârio, amp;nbsp;falutan» dequocanit Ecclefia: Sinetuonumine.niliileftin homine.

Meo) PronominumEmphafisinferiptura diligentifsimèobhr uetur,omnisvigoramp;;fuccuseftinPronominib’ftripturæ.D.M'h« Innuptavirgopotéftquidemdevirodicere,hicefl:vir,(èdnonduifl poteft dicere,hic eft meus virantedefponßtionem : Ita nonfatis eH dicere, Deus eft,eft fapiens, bonus,amp;c. ^£ó£je^6rtlt;Ut^einProno-menbarSU/bA^bo jatJefï/EftDeusmeus. Hoc veto nonpoteft quifquara fine fide, amp;nbsp;Spiritu fanfto verè dicere, amp;nbsp;ftatuere fèrio.

Carnem) Ideft,fuperhancinfirmam,amp;:miferam naturam.Co-gitaquantafitOei bonitas, quodeffundithoc tantum donumin’ nosmiferos amp;contaminatospeccato,amp;;fubie(ftoSmorti.

Duplex facies Moyfi: Alia tefta, alia aperta. Mo fes defcen-' dens à Deo, amp;nbsp;afferens ad ludaeos Legern Dei, tantum habuitinû-cie fplendoris amp;nbsp;lucis, vtpopulus nonpofleteum alpicere. Quoti-es igitur voluitagerecum popuIoMoylès, necelTe fuitipfiusfaciem tegiamp;inuolut. Ex hachiftoriafumit Paulus Allegoriam de duplid intelIeftuLegis: Alij intelligunt Legern tantùm de diftiplina, Alij inverispauoribus,fèuinvera mortificatione faciem Moyfi vident réuelatamj apertam, nitentem, cuius conlpeAum neraopoteft fu-' ftinere.

LiteramvocatPaulus hoc loco dodrinamLegis : Spirituni intoUigitminifteriumEuangelij. Etfiautem vtrumquegenusdo-Ärinz eft Literà,fine aftione amp;nbsp;motu Spiritus fanfti, tarnen hune ordinem

DS S P 1 R I T V s T L I T E R A, '3$5 crdinem Deusfanxit Äinftituit, vtdetur Spiritus fanftus per Eu-aDgeliun],amp;non per Legern, tefte Paulo Galat, j. Vbi Galatas in-terrogat ; Quæro,inquit,ex vobis,vtrum ex prædicatione Legis,an EuangeliJ acceperitis Spiritum fandum ? Grauis eft hæc, amp;nbsp;vehe-niens interrogatio, amp;nbsp;baud dubiè hanc habet vim «Sc lèntentiam: Resipfa,lt;S:euentusconuincit vos, vt fateamini, Spiritü famJlum darinon per Legis prçdicationcra, led per vocem lt;amp;nbsp;minifterium Euangelij, Teneatis igitur vtramque Hypothefin, quarum vna «ft, Omnisdoftrina, fine Legis, fine EuangelijjOmnis cogitatio de doftrina,eft,Litera,fi non accedat motus «Sc aftio Spiritus fanfti. Altera Hypothefishxceft:Deushunc ordinem inftituit«Scfanxit, vt non velit aliter efficax effe, «Sc dare Spiritum fanftum, amp;nbsp;vitam ster nam,nifipervocem Euangelij leri:am,auditamóccogitatam : Ne-HuepugnantinterfehxduseHypotbelès.Sit tibi perfuafum omnes tuas cogitationes effe inanes «Sc irridendas, fine adione diuina,fine niotuSpiritusfan«fti,lèdfimuletiamilludconfidera, quod eft ve-rifs.nondariSpiritumfan«ftum,nifipercogitationem, per le«aio-nem,per anditionemdoftrincediuinitus traditæ»

Iohan.i.LexperMoyrendataeft,amp;c.Opponit Legi gratiam amp;veritatem:quafidicat, Lexinauditoribus, aut efficit iram,auc efficit hypocrifin. Iram efficit, quando reftè intelligitur, amp;nbsp;fenti-tur in cordibus. Cuius rei exempla offerunt fe in Cain, exclam an-te:Maioreftiniquitasmea:«ScinIuda feipfum laqueo conficiente. Deinde Lexnon reftèintellefta efficithypocrifin in animis , hoc eft,falfam «Scinanemperfuafionemfeuadmirationemproprix iu-ftitiæamp;fapicntiæ,qualemhabuitPharifæusilIe Luc. jS. Ópponi-turergoindiéloBaptiftaeGratiairaeDei, «Sc veritas hypocrifi, Euangelij effeftus funtgratia «Sc donum per gratiam, quod idem eft, ac fi dicarn, gratiam «Sc veritatem.

Valdeprodeftiuniores meminiffealiquahiftoricadeOrigene, quastecitantur partim ab Eufebio in lib. 6. partim ab Epiphanio inrefutationeerrorum Origenis. Magnus vir fuit, ingenio excellent!, inftruftus magna dodtrinx copia, «Sc eloquentia non vulgari Y n

prsditus : amp;nbsp;natus fuit Pâtre Leonide,qui propter confefsionert Euangelrj corona martyrij decoratus eft, amp;ipfe Origenes aliquot annosprxhuitfpecimen rars cuiufdam conftantix,non folumin confolandis martyribus, qui ad fuppliciû rapiebantur, fed etiaipCe multos cruciatusfuftinuitjipterconfefsionedodrinXifedtadem, Vtfuntmagnilapfusmagnorum virorum,facrificauitidolis,amp;pro pterhuius fcelerisconfcientiamfiigitex Aegypto, vbierat notifsi-musamp;clarifsimus, in Palxftinam, amp;totumibi ft dedidit ftudiji doftrina:,amp; ineootiocollegitftxverfiones vtriufqueTeftamenti, qnæ vocantur s^ÄTÄÄ. Habuit item feptem amanuenfes, quorum adminiculofena milliali brorum fcrip(it,amp;tamennaifer,quod dolendum eft in tanta mole librorum,quantum non vehat vnana-uis,noncomplexuseftfummam verxdoflrinx.qualis nuncinno-ftra Catecbefi traditur,imó multacorrupit amp;nbsp;contaminauit. Quii primiim prasbuitoccafionemfuisquibufdam inconlideratè didi* Ariano dogmati, hoc eft, fparfit ftmina, ex quibus poftea natuJ eft furor, amp;nbsp;blafphemia Arij , aperuitfeneftram Ariana: blafphe-miæ.quiaFilium dixiteffe j/ti/BTor, ideft,faftum. Deinde défendit hombilem errorem de Particulari refurreftione mortuorum,de-ceptus diftoPftlmij.maledetorto. Tertio contaminauit totant Icripturam Infinitis, amp;nbsp;intempeftiuis aHegonjs,amp;multis monftro-Csinterpretationibus, Transformauitomniain allegorias, amp;nbsp;has vocauitSpiritum:Grammaticumverö ftnfum, quern parit pro-prietas phrafis amp;ftrmonis, vocauit Literam. Et vt de alijs portentis ipfius non dicam,quàmtetrè,amp;impiècontaminauit cap. 7. ad Ro* manos, quod concionatur de vfu Legis proprio, qiiicftofcidere,amp; perterrefacere. Dicit Paulum coin loco verba faccre de anima fe-gregata à corpore. nbsp;nbsp;Hxc recito ideè, vt habeatis exemplum iHu-

ftredidiPaulinibCor, 15. Quiftat, videat, necadat, Regula verèaiirea, deinterpretatione fcri-pturæ, oppofita Ongenicis Allegorijs.

Apoftolici fuerunt fanatici, quales nunc funt Anabaptifta:, quidamnâruntConiugium,amp; proprietatemrerum.

4utem fpeculatione amp;: fenfu, Vt materix dircemantur, amp;nbsp;rede accipiantur. Hxcille.

Refteamp;grauiterEpiphaniustaxatcenfuetudinem Orige-’'''cam, transformandididaScripturxin Allegoriasjpartim in-®ptas, partim intempeftiuas. Nam inprxceptismoralibusdn promifsionibusdiuinisjamp;inarticulis fidci, nullus locus eft Al-l^gorijs. In Fadis vero’amp; ceremoniisprudenteredvidendum, vbilocum habeat Allegoria. Deinde requirit Epiphanius in co» ’luieftinterpresvcrbidiuinijfpeculationemamp;fenfum. Ac fpe-^ulationis nomine compledicut aßiduam ledionem amp;nbsp;coUa-tionemfcripturarum,ad quam neceffaria eft diligentia Gram-’’naticaamp;Dialedica. VtenimGrammaticaexpendit genus fer-”^01115 j amp;nbsp;pondera verborum •■ Sic Dialedica quxrit ordinem pïrdumatque membrorum inconcionibusdiuinis.llludetiam 1 p5tficiatinterprcs,vt ex teftimoniis diuinis coUigatur (umma , l ^oftrinx Chriftianx, methodice comprehenfa atque expUcata, I ^tefutentur corruptelx veteres amp;nbsp;récentes, qux leftiom tene-I bras offundunt. Compleditur ergo ôtajî*, hxc opera, videlicet j tfsiduamledionem, amp;nbsp;prudentem coUationem fcripturarum : 1 Vemd'digennam Grammaticam amp;nbsp;Dialedicam : DeniqueMe-\ thodicamcoUedionem totiusdodrinxChriftianz,coniundam „ lt;onfolationibus,inquotidiana inuocationc, in panitentia, in omnibusYUx periculis amp;nbsp;«turanis. Etfi enim alix artes fola fpe. 'i'latione,feucontemplationepercipipoffunt.- tarnen dodrina ttdefix propria non inteUigitur abotiofisamp;fecurisjfedabiis, ^mguftàruntaiiquidcertaminum fpiritualium, St in his didi-«runt,quidLexefficiat,quidEuangelium, amp;nbsp;quantum diferi-Rtenfitinipfoeffeduinterhxc dodrinx genera. Nemoigitut 1 fornnietfeconfecuturumeffeveram fcripturz enartationem fo-1 11 fpeculatione, nifi accedat V- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fus aliquis inuocationis , amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i°® ^’^° Epi^phamj wnfolationisincruce. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuennOratio . quxfxpère-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pentur in Uriptts Doftons Lu-

1 then. Tria fontinftrumentaneceffaria ad percipiendamTheo-1 !?amp;'’*•• r.Ehiueditatio. Alierum eft precatio feu muocatio’Dei

358 -DE s PI RIT V ET Lit ERA. lt;luotidiana.3.Efttent3tio. Theoria.quxficappelUturs^P!^ I phanio, eft Luthero meditatio, id eft, diligensamp;a(siduakftgt;0‘^'‘ ptorumPropheticorum,amp;Apoftolicoruin,amp; collatio difloru’”’ amp;nbsp;diligentia Grammatica, amp;nbsp;Dialeftica. Deinde precatio amp;^æ ratio pertinentadrtis'Otfj'/i'jfenfum, hoceft, ad experientiam ipit^quot; 1 tualem.

Agnus Pafchatis) Paulus t. Corinth, jr. Pafcha noftrumiW'; molatus eft Chriftus.

Lexvocatura Paulo fpiritualis propter tres caufas. W' mum: Quia eft fapientia amp;normaiuftitiæ, lucens innaturis Ipi' ritualibus, quales funt, Deus, angeli, amp;nbsp;animx human«. Î^â® in natura corporea, fine cœleftis fit, fiue Eiern en tari s, fine ®*^ ex Elementis, nullum extat veftigium huius ftpientisj^u^*'' Legem appeUamus.

Deinde, Quia Lex non fit, nifi natura, accenfa à Spin® lànâ:o,verèagno(catDeuni,amp;ardeat diledione Dei. Ideol^ remias inquit cap. 3 t. Dabo Legem meam in corda eorum, amp;nbsp;ƒ mentibus eorum (cribam earn, hoc eft, Efficiam dato Spin® ( lando.vt corda congruant cum Lege Dei, amp;nbsp;ardeant motibuS) quos Lex diuina poftulat.

Poftremo Lex dicitur fpiritualis: Quia eft indicium fpin®' ale, accufans amp;condemnans omnia peccata, interiora amp;nbsp;ex® riora. Nam Leges politic« tantiim acculant externam viohn-' nemdilciplin«. Sequitur in textu Pauli. Ego autem fumeä^' nalis,venundatus fub peccatum, id eft,Res dilsimilim« funtt«^ amp;nbsp;natura homin urn corrupta. Lexenim poftulat ardentem^' morem Deijamp;purumamoremproximi. At corda noftradiilgt;*‘ tant de Deo, fècurè contemnunt Deum, aut fugiunt Deuni in rumnis, qusrunt inconceffa prxfidia, amp;nbsp;remedia doloruni' D^' nique ardent muftis flammis afteduum contra Deum, SP®' ximum.

VtigiturPauIusfignificet,quamtriftis, ßclugendafitu* tur« noftr«deprauatio, addith«c verba : Ego lum venunda^J i fiib peccatum,id eft,fiim trifte mancipium, leruiensnonDeo/'- | peccato,vdelicet, in quantum n5fiimregeneratus,(euquate- Etiamfanftibabentpeeca® i nus caro Spiritui répugnât. DaoiehTibiDomineiuftiw^' I

D B s P I R. 1 T V E T Ll T E R A. 3/9 Pfalm. np.Iuftus es Domin e,amp;; reftum iudicium tuum. Sedes maten» de vfu Legis eft cap.7. ad Roman* Aphorifmide vfu Legis cap. 3. ad Roman. Per Legemi agnitio péceati. Item 4, Lex iram efficit.

Dolendumeft grauifs. doftrinam.^EncomionLocIdeSpi tituamp;Litera.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, t ? * . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Efl Litera) Sapientia amp;nbsp;ïuftitiaratïonis eftLïtera, id eft.piJ ftutajquafiillita ccrebro cogitatione. QuianoneftLuxintuens Deum’,nec eft incendiumjamp;vitaincorde. Sicutfo-Üum fici tegebat externam deformitatem

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Adam, non toUebat earn, - •

V M in omnibus locis, qui ad religio-ncm, téfque diuinas pertinent, longe » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præftet Philofophorum difputationib’

amplcftitur ôéprofitctur,tùmineolo-co maxime; in quo decaufiscalamita-turn , amp;nbsp;de confolationibus iudicandum cft. Nam Philofophi vtrumque ignorant, vetos fontes malorum, quæ in genere humano graiTantur, amp;nbsp;vera remedi a. Alii enim cenfent fatali quadam Lege homines potenti । morti obtemperare, vt in verfu Manilii dicitur:

Fa fa regunt howtws, eert aßant omftia kge. Aliidifputant,mortemamp; morbosa materia corporum ' oriri, ficut putrefiefi plantas, amp;nbsp;mori pecudesvidemus. . Quia tales funt materiæ vices. Alii ad cafum refcrunt ca Jamitates horrendas, bclla, magnarum vrbiuin excidia» gentium vaflationes,amp;diffipationcs multipliées, vt Lu-canus cxclamat:

Siftenihffpo^tumelili/êd fors fficerta va^atur, Fert^ refirt^ vices,(^ bakent mortafia cafiw.

PrimiimigiturPhilofophiain magna caligincquï-fit, vnde fint tanta mala, mors, amp;nbsp;reliquæ horribilesmi-feriæ. Deindenonoftenditauxilium, nee dicit, quo-modo, autquando penitus tollatur malum, fed iubd modcratius ferre dolores- At in concionibus dininis j cxponuntui

txponuntut caufæ, quare EccleÄa'fubkaa'fit cruci,5c adduntur confolationes vers, amp;nbsp;efficaces :Recitatur amp;nbsp;illuftraturpromiffio de mediatore,dcrcmifsione pec-catorum,deconfctnationcEcclcfiX)dcpræfentiaDeiin Ecclefia,exâudicntis nos,amp;n.aitigantispœnasinhac vi-ta,vtferuetEcclefiam,amp; de donatione vitæ amp;nbsp;gloriæ æ-ternæ, in qua prorfus tollcntur omnia mala. Non igitur cxciftcrnisphilofophorum,fedexfontibuslfraelhauri-amus primas caufascalamitatum,amp; firnias confoiatio-nes, quasDeus non feuftra perEilium patefecit, fed vult iaus,amp; efficaces effet

Etfi autem hæc doûrina, tradita perProphetas, ïiUümDei,amp;Apoftolos, omnibus temporibusneceffa-ria amp;(alutaris eft ; tarnen fenefcentiEcclcfiæ paulo accu-ratiùsproponendaeft. Quia nunc vrgemur non folùm i îctatisinfirmicate-.fed etiam mole pœnarum, qux cu-1 nbsp;nbsp;mulatæfunt propter idola,amp; alla feelera.

\ ciatusinomnemxternitatemeertopropofitoseffe no-\ 'ait, Q^mobrem præcepto Cbridi Domini nodri ter 1 tepetito arque inculeato obtemperemus, vigilate amp;nbsp;1 orate , ne intretis in tentationem , amp;nbsp;munia-1 mus nos aduerfus Diabolum,graffanrcm tyrannide amp;nbsp;1 fophiftica, non folùm cognitione veræ dodrinx , fed ' etiam precatione: Quia arx firmiffrma eft nomen Do-i mini.

rum, amp;nbsp;de veris confolationibus, incoabo. Valere,amp; mores ita regite, vt appareat vos dolere fop er contri-tionc lofeph, hoc eft. ferió affici miferüsfenefeentis EC' clcftae. Die w-lundi. 155 6.

ÎJ fi C R V C E ET C A t A M’i T A T I B V S. 365 Præfatio obiter excepta. l Equuntur duoloci, alter de cruce amp;nbsp;calamitatibus, alter de inuocatione, quorum vterque his tempori-bus, qux Tunt plena periculorum amp;nbsp;ærumnarum, maxime confentaneusamp;accommodatus eft,ita,vtde vtroque nos erudire polsint ipfum tempus amp;nbsp;æru-mnse,quæ partira acciderunt , partira in confpcéln

tunt, partiraadhucimpendent. Nonenira dubium eft.maximas mutationes Germanise, amp;totius Europeimpendere,ficutProphe tæ, Chriftusamp;ApoftoIiprxdixerüt,fore maiores confufiones re-ligionumamp;imperiorumantefinemmundi , quàmalijsætatibus Ecclefise.Semperquidem Eccle(iafuftinuitdoloresparturientis,amp;. biitonerata cruce, necvllixtati défunt exempla magnarum cala-mitatum, qua: Eceleliam d unter exercuerunt;Sed tarnen omnium Prophetarum amp;nbsp;Apoftoloruraconfenfu , cuiipfaexperientiafuf-fragatur, Ecclefia ftnefeens, quseproptersetatem languet, amp;nbsp;ir firma eft,maiorem molem ærumnarum amp;nbsp;raiferiarum pati cogitur. Titne,inqiiit Poeta, feneftam, Quia non venir Ibla.Etfiautem hic verfuspronuntiatuseftàPoetadecorporislènefta : tarnen reâà accommodaripoteft adinfirmarnhancaetatem Ecclelîæ, in qua 0-mnia funclauguidiora. Accedit verb ad hasa:rumnas horribiiis furor amp;nbsp;rabies feuiß.amp; crudeliß.hofti s diaboli,qui non definit graß fariinpia membra Ecclefia:, partim Tyrann ide, parûm Sophiftica, Eftenimnontantùmhomicida,fedmendaxetiam. Quidigiturin tailbus ventis, tanta vi amp;nbsp;concurfutempeftatum agendum eft ? aut quisportusluftantibuspropofituseft ? Salomonreïpondetcap.ish Prouerb. ArxfirmifsimaNomenDomini,ideft,verbumDeicom-prehenfuminfcriptisPropheticisamp;Apoftolicis,amp; vera inuocatio Dei, Verbumenim,non folùm monftrat amp;nbsp;digitum intendit ad fontescalamitatum,redefficacesetiam confolationes proponit amp;nbsp;falutares, qux non modó cicacricibus, verùmetiam vulneribus medelam adferunt. Semper autem cum doftrina,monftrante cau-fas amp;remedia malorum,coniungaturardensprecatio,iuxtaPfal-mididum : Inuoca mein die cnbulationis, amp;nbsp;eripiam te, amp;c. Et quanquaramultasfuntformulæ precationum,quibus à Deo pete-re debemus mitigationem,tarnen illainprSmiseft dultis amp;nbsp;blanda, quainfemper Deoproponamus, Efa. 64. Et nunc Domine, Pater liofteresiu,noslutumtuuin. Neirafcarisvaldè: Quoniampopu-

564. I’S CrVCE ET CALAMXTATIBVS. Uistiuisomnesnosfumus. Quid enim fumus, nifi liitufn, quoi fingitiiratquerefingiturmanufiguli? amp;quàm facilèeft figuloab-jjcere maiïam luti, tam facile eft Deo nos perlèuerantes in contu-macia, amp;nbsp;petulantia.abijcere non foliim in Tragicas cahmitates j huius vitæ,fed,quodlongè criftius eft.in a;ternam mortem amp;nbsp;dam- | nationem. Non igitur ludamus licentia amp;nbsp;petulantia illa mo- l rum, fed vigilemus amp;nbsp;oremus, ne in tentationem mergamur. Vi- | gilantiaveröfignificat ftudium dodrinae cœleftis, amp;nbsp;gubematio-nem difciplinx accuratam, ficut Eph. $. dicitur;Videte,vt ambule-tis tanquam (apientes- Difertèaddithanccaufam, quæ nos mo* nere debet ad vigilantiam. Qu ia Dies mali Hint, id eft, hxc tempo-raplenafuntmalorum, amp;nbsp;calamitatum, à quitus alienißimaeü petulantia, quæ luditmore Cyclopum óc Bacchantium. Deinde ad vigilantiam addamus inuocationem, extra quam quid habe* mus reliquum?

HxcMethoduscongruitcumMethodoartis Medicx. Vt emm Medicus, primùmdilputatdegeneremorbi: Deindecau-fàs morbi quxrit: Poftea remedia loco afFeâ:0 adhibet: Poftrefflb prxlcribitxgroccrtamviuendirationem, quam Grxci Dixtam vocant JradodrinaEcclelîxprimùm dilcernit genera calami-tatum.DeindeexpIicatcaulàsimpulfîuasamp;finaleshumanaruni milèriarum.- Moxadditconfôlationes ignoras philoföphix,qu« non tantum cicatricibus, lèd etiam vulneribus medentur: Tandem verb proponitprxceptadepatientia, non quidem philolo-phica. ièd Chriftiana,

Hie verfus Vi rgili j, eft argumentum amp;nbsp;ftatus omnium hiftoria-rutn amp;nbsp;Tragœdiarum.

MultihominesimitanturventumCxciam.qui dicitumubesad f«rahere ; Itaipfi ad fe attrahunt, amp;nbsp;rapiunt vim posnarum.-

minibus propofitos effe, quibus optime viuendi ratiocomparatur.-Vnum.fuameuiufqueexperien-tiam: Aherum alieni exempli confiderationem. Etfi autem pri

mus modus euidentior eft, magifque hominum animos per-mouet,tarnen alter hanchabetcommoditatem, quod a pericu-loremotus eft, amp;nbsp;fine damno,atquc fumtu monftrat, quid ex-petendum,autfugiendumfit. Chmigiturhiftorix,aliorum aut bonoseuentus,autc0trariosexpDnanc,nondubiunieft ,redtam Squall compendiariam viam ad fapientiam amp;nbsp;virtutem effe.

300 DE C R V C E E T C A X A M Ï T A T 1 B V S.

UKAtoi,'?. mutationes RertimpuWicarû, •7rAlt;reuiJ.iTct.C!)Ka.'irûf'^gt;gt;'‘^‘^’*^ Sc imperiorum cxdibus con- a-oaîinpôfo/. Serpens non fit Dra ftant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CO, niû multos ferpentes deuo-

ret.

I. Primùmigitur ruinas regnorum confideremus, qnx nos Exem- de ira Dei aduerfùs peccatum admonent. Cùm Perfz occupi-pla Mo. rent regnum Babylonicum,non fblùm rex Balchafar, cuius fit narchia- mentio Danielisj. trucidatus

ruro» eft, fèdhauddubièetiammul- Xenoph. i.lib. ■»■a/l«« Cyn-

Etfiautem Cyrus omnium regum mitifsimusfuit, tarnen huius armis florennfsima pars orbisterrarum,videlicetlonia, dementia Cynerga auum horribilitervaftataeft. Voluit AR)rageo,àquoiuflusfueratex-enim Deus punire libidines pom. ïtemergaCrœrum.often-Grxcxgentisin Afia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit,quàmm,t.s,amp;ben.gnusfu.

° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ent Cyrus.

Poft Sodomam deletam .nullus tradus,nullus hortus pulcfi' or, fœcundior amp;nbsp;amœnior fuit,quàm loniapdeft.ilIaProuincia Aùæ minoris, in quafuit Ephefus, Miletus. amp;nbsp;alix infignes vrbes.

Quis non cohorre(cat, animo colligens triftißima bellâi quæ mortem Alexandri fècutafunt? Nam fucceffores AlexanJrt velut catuli,opimam prxdam à Leone obiedam auidè dilcerpfe-runt, amp;prædæcupiditateirritaci, mutuam inter felànienamex-

ercuerunt.

Quantum fui, amp;nbsp;peregrin imperioorbis terrarum potita eft.^ Poftea barbarx nationcs Cothica, Vandalica, Hunni-ca, Arabica,Turcica, infufacin Italiam, Aegyptum, Africam, Atiam, magniscladib’ generis humanidißipaueruntimperi-umRomanum.

i fanguinis fudit Roma, donee

Bella ciuiliainterMariuni,amp; Syllam: Auguftum amp;nbsp;Antoni-um.amp;c. DeC. lulioCxfare (efi-bunthiftorix, ipfiiis duftu ÄaS fpicijs,perijfleduodecies centena millia.

Poft mortem Theodofij Im-peratori!

BB C R V G B BT C A-L A M l i j^ T I B V S. 3^7 ^ratonsmoxinltaliam,amp;reliquas Prouincias Romani imperil impetumfeceruntGotti,Vandali,Hunni,amp;c. Tandem tempor* Heradij circa annum Chrifti 600. exortus eft Mahometus Arabs, lt;lHi Sarracenos impulit ad occupandam Aegyptum, AGam, Africain, amp;c. Ante annoscirciter 300. exortus eft Ótbomanus, primus Turcarum T yrannus,à quo reliqui Turcici Imperatores propaga-tifunt,quiadhuc hodie imperant.

Hastriftifsimasmutationes Ïmperiorum ncmo exiftimet fortuitas effe, fed feiamus à Deo puniri turn principum, turn po-pulorum feeler a.

Peftis, qux tempore Danidis graffata eft, feptuaginta ho-Oiinum millia triduifpacioabfumfit .• 4. Rcg. 24.

Initio belli Peloponnefiaci graffata eft tamfxua peftis, vt membra refoluta putrefaAione à reliquo corpore décidèrent, fein quibufdam, qui ex morbo recreati funt, tanta extitit obu* ulo, vt nee fuos, nee feipfos a- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thucidides lib. a.

moms genus miteris mortaU-l bus acctbum effe, fed triftifsi-mum genus effe fame mori. Hoc diftum Homericum ex-empla, qux fequunturjdecla- I^o»»«»■a-nx. rant.

Fames temporeElifxi tanta fuit, vt caput afini octo argeti-teis-, amp;nbsp;quarta pars Cabi fter- ^. fextarius. Cabus qua-tous columbarum qumque t^ôt fextarij. Ergo quarta pars «genteis venderetur. 4. Re- cabieftrextariu8,«inWcV gum

368 DE CrtCE ET CALAMITATIBVS-matnseft,ideft, fortedecimus quifqiieledus,vt foa carne rate-ros aleret. Herodotus lib. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Sub Claudio Cxfare fame grauißime laboratum eft fere m toto orbe, maxi mé que in O- nbsp;nbsp;AgabusPropheta prçtohae

riente* Aótor»ll« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famem,qux fuit anno C-vd/»

Diluuiumvnîuerfàle,in quototum humanum genus pe-ïijt^ excepta familiaNohe. Gerief 7.

Diluuium particulare in Attica ante Cecropem, qui Leges coniugii reftituit. Paufanias in Atticis.

racaliarum vrbium deletionem. H«c exempla referantur ad didum Malachi« 4.. Ne forcé veniarn, amp;percutiam terrama* nachemate, id eft, vaftitate amp;nbsp;folitudine,

Babylonij obfolsi à Dario Hiftafpis, matres, amp;nbsp;coniuges, amp;nbsp;liberos interfecerunt,neexercitui commeatus deeffent, Herodotus lib. 2.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dum

BE CrvCB ET CALAMITÄTIBV^. 3^9 Dum vrbs Sidcn ab Ocho per proditionem occupatur, Sidonij ïpfi vrbem amp;nbsp;lc(egt; coniuges amp;nbsp;liberos,amp;;familiasin-Cendioperdïderunrjamp;fctibicDiodoruslib. i6. {inhifloria Philips pi) peniffe plus, quam quadragin ta millia hominum.

Tyrum Alexander iep te nt menfibus obfedib vt narrat Di-odoruslib. 17. qua tandem expugnata, feptem millia in oppu-gnationetrucidatalunt, duomilliapofteafufpendit Alexander, amp;multamilliavendidit.

. , Cum vrbs Xanthion^ Prouinciolaminoris Adx» intycia obudione cincta eilet aBrutOjCiuesipfivrbeminflammarunt, amp;fefeinignem conie-terunt. PlutarchusinBruto.

Capta Conftantinopoli,regix Virgines à mUitibus pet lu-dibrium ftupratx, pofteamterfecU funt.

C 25000

lOOOOO

xfi“\ 185000

1500000

Luzpooo

Vtvaldelitmetuendü,nosnon aliénaexëplacalanntatum perpe-tuócontemplaturos.fed etiam breui confpefturos domeftica amp;nbsp;propria, partim publica, partim priuata. Hæc non ideo comme-ti'oro,vtquéquam languefaciam amp;nbsp;terream quéquam ; Eft aliqua fdutarisconiriftatio,vt PaulusinquitinCorintbijs, qux prodeft jdpoeniientiam; fedideb, vt iuniores cogitent, non fempernos

fofefpeftatoresalienarumcalamitatum: Quod quidem fpedacu-lum ipfum eft triftifsimum, led fieri polFe, nifi Deus dementer mala aiiertatautmitiget, vt ipfi aliquando infcenam producaraur, amp;nbsp;circumferamusfignareatus. Quaecum ita fint, veftrum eft,cum doftrina, amp;nbsp;de hoc articulo,quem nunc traftamus,amp; de omnibus alijs partibus,adiungere ardentiavota,amp;gemitus,amp; petere à Deo mitigationem, «Sc vt réprimât fiia prüfen tia hunc poftremum Dia-bolirurorem,qui nuncgraflaturlxuifsimè, partim fophiftica,partim armis «Sc fxuitia. Certènuncverfamurin Ecclefia, tanquara in ciuitate infirma, qux eft cintra vndique ab hoAibus, amp;nbsp;acerrirai oppugnatur. Taliloco«Sc temporeeflefecurum «Scebrium,indHl-gere volupt3tibus,amp; petulanter ludere quoquo modo, perinde eft, vt G quis in media morte furenter luderet. Memini diftumEu-ripidis, quod vulgo ia«ftatur:Iuuenilis animus nó amat dolorem: Nam nequeintelligitpublica pericula, neefatisilla confiderat: fed tamé funtiuuenesadmonédi,amp; velutèfomnoexcitandi,vt cogitent vitamhumanam non elle Paradifum,non hortumamcenum, fèdvallemplenammileriarum, «Sc tarnen nos à paftore noftro lefu Chrifto Filio Dei, tegi , iuuari, Ïeruari, defendimirahiliter, ficut Pfalm.*20. inquit, Meminerimusigitur effe nosouiculashuiuspa-ftoris(ScDucis,prxftantis viribus «Sc petentia, quapoteft repellere infidias^dctelahoftjurn, lt;amp;nbsp;fimusmodeftioreslt;

uslib.7.decad.3.

Armeniorum. Plutar.inLucullo.

Cimbrorum. Plutarchns in Mario.

HuniioruminagroTolofano. J

S E D I T I 0 N E S.

Seditio Abfblonis, in milliahominum. 2. Reg. 18.

Seditio Corcyrxa defcri-pta 'aThucydidelibro tertio.

Seditio ludaica , cuius Dux fuit Barcosban.Dion in vitaAdriani. Eufebius lib. 4. cap.d.

SubAdriaAoIudæiexules,lt;Ji difsipatiintotumorbem terra-rum, collegerunt magnum ex-ercitum, amp;nbsp;inuaferunt terrain fanftam, nee tantum ibi graflatifunt, fed etiam in Cypro, amp;nbsp;in a-lijsvicinisProuincijs feuitiam exercuerunt, fed tandem funt ab Adriano magno labore reprefsi.

AnnodecimoprimibelliPunici quadringents naues Roll fflanorumfubmerfolunt,autlcopulisalliamp;. Polybiuslib. j.

Plinius lib. 2. cap. 84. Nee verb fimplex malum, autinipfö tantum motu periculum ert, fed par aut maius ortentum. Nun-qwamvrbsRomatremuit,vtnonfuturieuentusalicuiusidpra:-nuntium effet. Et Pfalmus 18. inquit; Terra tremuit amp;nbsp;commuta elt ; Quiairatus ert Dominus.

AnteLeudncampugnam Buraamp;Helicein Achaiaterra-motu demerge (uncinmare. Polybius lib. 2. pag. jt

Liuiuslib. 2. decad. 3. Tantus fuit ardor animorum, adeó intentuspugnxanimus, vt e- AdThrafimenumlocum, um terrxmotum, qui multa-Xiim vrbium Italix magnas partes proßrauit, auertltque curfu rapides amnes,marefluminibus inuexit, montes lapfu ingenti promit, nemopugnantium lènfèrit.

Maximus terrxmotus extitit Tiberij Cxfaris principatu, duodedmvrbibus Afixvnanodeproftratis. Pliniuslibro7. ca-piteS^.

Elaias cap. 64.. trifti forma verborum pingit magnarum gentiumdifperfiones'rlniquitaresnoftrx, fient venti dilsipauc-runtnos.Hoctriftewa9®-aliqnomodo intelligitur, confidera-Ós exemplis. qux (equuntur, amp;nbsp;aÜis, qux funt infinita.

Seneca inquit in quadamTragœdia;Rudis tyrannus,morte qui pœnam exigit : Hoc didum tyranni non (olùm intelü-gunt, iedetiam re probant;, vrexempla fèquentia oftendunt.

, Mithridates. Perficus adolefcens nouo genere fiipplicij* quod Vocant Scaphifinum,ne-catus c(E Plutarchus in Atta.- ^^ƒƒ• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’' quot;“''“• xerxe-

Narraturinfecundo Maccabxorum horrendum fupplici-umduarumfeeminarum, qux infantes fiios contra edidumAn-tiochi circumcidilfeerant prxfedo regio prodicx. Ismandault infancesftrangulatos mulieribusnudatis de vberibus fulpendi, calque adterrorem aliarum peromnesvrbis vicoscircumdudai

Alexandn Pherxi in Theffalia mines Infùeret in pelles vrlb-rum amp;nbsp;aprorum, amp;incitaret canesad eos lacerandos, Item, vtviuos defoderet. Plutarchus inPelopida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' phontemlib.t. lafonis Pherxi,

Ptolemxus Lathurus (4 \a,igt;Qó.igt;agt;Jateo j in finibus ludxx po-pulatiiseftvillas,amp; iußitocci-

di m uiieres, amp;nbsp;i n fan tes, amp;nbsp;di 1-fefta eorum membra coqui, ^luibuselixis amp;aflatis velci lu-dæoscoegit. lofephus.

Manus a. urn, id eft,bonus in veteri lingua, apud Pontanu m: Inde immanis, ideft, ab omni bonitatealienus.

Turcx non parcunt impuberibuspuellis, mulicribus ac fc-nibus fèdabiiciunt difledtos infantes, trucidant lines, puellas amp;inulieresafïèlt;ïi:as contumeliaiugulanr»

Hxc exempla calamitatum nos commonefaciant de in-gentiira Dei, amp;nbsp;de magnitudine peccati, amp;nbsp;hortenturnos, vt fimusmodeftiores,amp; in omnibus piis offieüs diligentioics, amp;. minuocatione ardentiores..

Vemadmodum in non^renatis nullumdilcrimcn ;ftpeccati morta- ,»Vtin Alexandre,«Stalijsex-us , amp;nbsp;venialis: traEcdefiam..

fiamomnescaUmitates publicx amp;nbsp;priuatx funt pœnxpeccatî. At in Eccleiïagradus calamitatum conftituendi funt, cum Deus ipfeaffirmet, Santos non femper premi, arque exerceri sru-nmis proprer peccatum, tan-

quam amp;principalem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fertè affirmât eum affligi, non

propter certadelida, aut difci-plinx violationem. Ita Iohan.9. quxrentibus difcipulis de cæco,re-fpondet Chriftus : Neque ipfepeccauit, neque parentes eius pecca-uerunt, fed vt in eo raanifefteturgloria Dei.

Secundum genus eft S'ox.ip.a.irta., Vtenim Lydius lapis dif-cernit vernm aurum à prauo, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n e

r ru A- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SciIicetiniuftificatisnde,M-

ce pacientia probanonem, id eft, dilcernic verara fidem à fida amp;nbsp;fimulata profeßione do-drinx.

TertiumeftiUdpTVfKK. propter Deum afleuerantem, Îcteftificantem de fua effentia 8tvoluntate: tarnen non leuia nequeinfirma finit teftimonia huiiisdodrinSjConfefsio Ec-tleßx, SifanguisMartyrum.

Patefaftioeftfundamentum, quo nititur tôt a dodrina Eccle-fiæ.

Auguftinus: Euangelio non crederem, nifi me moueret Ec-clefiæ authoritas, id eft, Credit

mus quidem ipfïDeo affeueran-ti.amp;teftificatipermiraculadefua dodrina; Hæc eft prima caufa 8oftraeaflenfionis,amp;primumfiginum-®AMjoipof(«y; fed non afper-nandaeftconfefsioamp;confenfusEccIefi» perpetuus, qui teftatur, l'os libres non effent fidos amp;nbsp;commentitios,non prolatos ab igno-t's,amp;obfcuris hominibus,fed àfide dignis,qui àDeo vocatifunt,amp; teftimoniumhabuerunt Spiritus fandi.

togitamus, primum m mentent veniat Scriptura Prophe-ttcaamp;Apoftoli£a,qu«cftx?/TH-pominimè fallens. Deinde miracula, qua funt inf^ctyihf dodrinx. Tertio, confefsioamp; «nfenfus perpetuus Eedefix, de quo Auguftinus inquit; Eu an-gelionon crederem, nifi me Ecclefix moueret authoritas. Po-üremöfanguistotMartyrum, qui pro teftamento Dei corpora, fiuin mortem tradiderunt, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

A Chnftonato,vlcp adCon-ftantinum Magnum anni funt 300,amp;pauloplures.His300.an-nis fuerunt decern perlêcutio-

nesEcclefix, fed omnium atrocifsimafuit fub Diocletiano, quo régnante,nullus dies abijt, quin Alexandria, vtminimum,decern Çhnftiani, propter confeßionem trucidatifint. Sandilauant fu-i asftolasinfanguineagnidupliciter. 1. QuodadmeritumChriftr attinet.Quia propter Chriftum fblum accipiuntremißionempec-eatoruni,amp;vitamxternanj. i. Imitatione.Quiaproximèacce— dunt ad imaginent Filij Dei, ficut Roman.8, Quos vocaiiit, hoSi XultconforniesfieriimaginisFilij Dei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Quartum geniis eft AuTfoi», id ett, precium proaliorurn pec-catis. Taie au tem eft Ibla mors vniiis Fili j Dei. Sic Math. 20. no-minatfiiam paßionem ipre Filius Dei: 0iiii voce admonemüt de temperamento iuftitixamp; milêricordis Dei, de quo alias fæpe dixi.

Paulus Roman, j. Pro iu- Ideft, fures amp;nbsp;latrones, qui flovix aliquis moritur.J debentLegibuspœnas,amp; ordi-neiuftitiçobligatifunt ad tole-randumfuppliciumjfugiuntamp;reformidantmortem. Quianatu-ra vniuerfaliterfugicdeftruftionemfui,amp; amat conferuationeni'

Probonoaufitfortaßisa- a r laell.fpealicuiuscomnioaii hquismon.] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodeompenfat dolorem, a»; detvirfortis mortem oppetere amp;nbsp;profundere vitam. HxPauh fententiæ hue pertinent, vt intelligamus, non efle rem paruam,aut ludicram Martyrumconftantiaminfupplicijs.quam Apocalypfi’ deicribensinquitiHifunt virifandi, qui pro teftamento Dei cor-porafuain mortemtradiderunt,amp; in fanguine agni lauerunt Üo* las fuas.

Riftoteles in 3. Ethicorum cap. 3. quatuor Ipecies caußrum efficientium recenfet, à quitus guber-nanturaâiones amp;nbsp;motus in totarerum vuiuerfta-te. Primacaußeftnatura,ideft, fubftandacon-;ria amp;forma. Secundaeft neceßitas,id eft, ordo motuum cœlefti um. Tertiaeft Fortuna, qux eft cauß per acci-dens in natura rationali, cui aliquid accidit, velboni,velmali) quod non eft prouifum. Quarta amp;nbsp;poftrema eft Mens, cuius appellatione complcditur Ariftoteles partem iudicanteni,amp; partem appecentem.

Hane Ariftotelicam diftributionem ideo repcto, vt intelli' i gi poßitredudiocälamitatum adcaußs, dequihusPhyficidif-putaut

DE CrvCE BT CALAMITATIBVS, 377 pütant. Nam Phyiïcij cjiii de materiaamp;formadin'eruntjrefe-runt mortem humanam, amp;nbsp;morbos ad temperamentum, quod elHiimareriaElementorum, vtcùmvidemus poma, .amp;flofcu-lospiitreCcere.poitquam calot natiuusextîndus eft ab humidi-tate fupcrante. Jta dicunt Philofophi extindo calore naturali oxidere morbos aut mortem.

Deinde Aftrologi reducunt morbos amp;nbsp;mortem ad certos ftellarum pofitus, hoe eft, coniumftiones, oppofitiones, amp;nbsp;ad ali-osafpeftus. Tertio,Epicuraei,amp;vulgusrefenmt humanasca-lamitatesad ca(ùm amp;ad fortunam. Poftremó, Ethici referunt ftelera amp;nbsp;pœnas ad mentem amp;nbsp;voluntatem hominis. Etfi au-temPhilofophi verèhxcdicuntde cauEs propinquis, tarnen de prioribusamp;:principalibuscaufis,amp;dubitantipE,amp; alios in du-hitacionerelinquunt.veluttempeftatibus iadatos. Eft igitur Philolbphorum (apientia, hocquidem in loco, in quo difpu-tatur de caufis calamitatum nihil aliud, nifi petitio principij; Hocenim ipfum quxritur, quare in tara prxftanti natura corpus perinde fit obnoxium morti, ficut poma putrefadtioni. Itéra vndefitin mentetantacaligodemaximisrebus, amp;nbsp;in parte ap-petente tanta confufio, ÀTA^la errantium affedtuum.

Neceflè igitureft dodtrinam de tantisrebushauriri,non ex cifternis Philofophorum , qux non poflunt continereaquam, fidexfontibusifiael, ideft,IcriptisPropheticis amp;nbsp;Apoftolicis.

Ariftotelesini.Phyficorumcomponitomnesres naturales ex duabus partibus,lèu principijs; videlicet ex materia amp;nbsp;forma. His adiungit priuationem, qux etfi non eft parsconftituens rem naturalem, tarnen eft prxparatioamp;aditus ad vichsitudinem generationum,corrupfionum amp;alterationum in rota return natu-ta. SignificatautempriuatioAriftoteli duo, videlicet defedtum amp;appetitionem. Vtenim fœraina appétit virum, Ira materia Appetit formam. Sed vt adultéra non eftcontentavno mari to, fednouosamatoresexpetit; Ita Ariftoteles tribuit materijs VJU

gAbundam amp;nbsp;infinitam appeticionem formarum. Etfi enmil nunc materia ornata eft pulcerrima amp;nbsp;prxftantifsimaforma/ci-licet Humana,tarnen in hac non acquie(cit,(èd fubinde aliasion-gè inferiores acdeteriorescxcoimpetudeftderat. Itaqueexcor-porehumanopoft mortem refoluto in Elementaüpè nafcitur pomum, expomofitcaro,excarnerur(üshomo,amp;fic deincepsi Hxcfurnmaeft (èntenrixAriftotelicx de priuatione.deqnamul-tiprodigiofasopinionesfinxerunt. Qiiia enim Ariftotelesnon potuit digitum intendere ad verum fontem mortis humanx, Ênxitin materia talem quandam appetitionem cscam amp;nbsp;inot» dinatam, non difsimilem amori adultéra?.

A.vTÓ,u.dlQv fgnificat quiddam fpontèveniens, nonaccerf-tum,aut quod fuo quodam impetu fine externa impulfone mo-uetiir. Prions fignificationis

inuitatus venir ad conuiuium Menelaus voce prxftans. In altera Egnificationediciturcolumba Archytx Tarétini fuifte Aunin-rev, ficut nunc horologia noftradicuntur eflè corpora AiToi^tnit ideft, quæfîneexcerno adminiculo mouentur librata ponderi-bus. Ita Mors dicitur a^TÓ/y^TOf maltim. Wenn b» j^mgUi^ fetnenSottenftbiefeft/er fompt wol vn^cruffen/ wann ba« @tünbHein4uUith

Plalm.Docemenumerum) D.Mart.Lutherus. Quid ha-bemus de tempore -^ Prxteritum abijt, neepoteft recupenri. Futurum nondumadeft, amp;nbsp;eft incertum. Quid ergo reftat nobi?, nifi prx(èns, quod eft momentumfubitó euaneftens? Non fuu! igiturhuiusmundiafflieftionesdignx, vtconferanturcumxter-3ia gloria.

Neque fors, neque ir.i cslicum inueftum malurn, Quodhumana naturapätiendo neu ferat.

luenim conuernt verfus Euripidxos Cicero in 4.. Thule*' Eft querela de humanismiferijs.

Pfaltn. 90. Qiiisnouit potentiam irx tux, amp;nbsp;quis metvut îtam tuam? hoc eft: Hic infirma amp;cxca natura hominum nun-quam fans videt, quanta res fit peccatum, nee fatis veretut indicium Dei.

tris Propheticis, tarnen fcri-tuntEpiphanius amp;nbsp;Hierony-JUus/aregeimpio Manaftein-terfeefum, ac ferra diffeftum tlTe.

Cur Hieremiam Apryes.) In Oratioiatde Ambrofto.Ieremi-4s cap. 4.4.. vaticinatur de A- EgotradamanimamOpbryit-pryejquiregnauitin Aegypto «^^ æanus inimicorumeius. poft deletam à Chaldxis Hie-tofolymam, amp;nbsp;vt Prophetiex narration« de rebus peregrinis funtbreues, non recenfet Hieremias, quam fuerit trucuientus Tyrannusjamp;quomodo regnum amiferit. Et cum Apryes di-catur regnaffe quinque amp;nbsp;vi- ExpugnataHierofoWmarex gmnannis^arbitrorlercmiam ^Q^buebodonofor dementifsi-intctfeftum, fine ab ipfo j fiuo j^^ traftauitlevemiam, amp;nbsp;dedit apopularibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mandata fuo Prxfefto, ne vllo luodolxdi pateretur Propbetam. Quod exemplum dementis in . Ethnicoregedignumeftadmiratione amp;nbsp;prsdicatione. Etfi igitur Cbaldxi non fsuierunt in optimum fenemleremiam . tarnen afuis: eft contravoluoiatem abftraftus amp;nbsp;abreptusin Aegyptum.vbi ta-demvelàTytannoAprye,vd kfuispopularibus eft interfeftus.

Nonvixiffe, cum Apryes nbsp;nbsp;nbsp;Amafu dicitur ab Herodoto regno exutus amp;nbsp;ftrangulatus quidam obfeums, qui ftrangu-#ftgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lauitApryemTvrannum,amp;po-

Jjo DE CrVCB ET CALAMITATIBVS. fteaineïuslocüdiccefsitjquécum^ipter obfcuritatelfl generisrtquot; jjcerét AegyptiJ.hocftratagemateadconcilianda populi beneuo-lentiïivfuseft : Inuitauit ad rœnam principes Aegyptios, amp;nbsp;nobi-les, amp;nbsp;appofuit peluim auream, amp;nbsp;poftero die ex hac ipfa peluicon-flauitidolumaureum,amp;vtadorareturpublicè propofuit, Aegy-ptij,quiincœnapridielauerantmanusamp;pedesexpelui , adora-banttamenidolum,quod prionsforrox nullum habebat veftigi-um. Amabs verb iterum adfevocauit Aegyptios,amp;rogauit,ciir buicidolotantum bonorem adhibuiflent, ciim hefterno vefperi kuiflentex pelui.excuiusaurofabrefaflum eflet. Refponderunt illi,non materiae, fed formae, quatreprçfèntaret numen,habuiflefe , honorem. Bene inquit : Corigitur mihi etiam propterordinemamp; locum, in quo nuncfum, non exhibetis honorem? Sum quideni genereobfcuro, fed quia eueftus fum ad hoc faftigium, veftruin eft mihi parère«St praftare obedientiam. Hoc ftratagemate tantum effecit, vt eos deinceps fpontè Hbi addiftos haberet.

Hxepoftea récitât Herodotus (lib. 2.pag. 80.) quafî incoans hiftoriam in eoiplo arti-çulo, vbi noftri definunt.

narchiamPerßcam,id eft, ad Cyriim, cuius fit mentioin Daniele. Vbiautemdefinunt Prophetic« hiftoriaf, ibimoxordiunturhifto-tiæGræcæ,def£ript3E ab Herodoto,Thucydide, Xenophonte.Dio-doro Siculo, amp;nbsp;reliquis. Deftribitur ergo 1. Monarchia in Biblijs. Altera verb Perfica,partira ab Herodoto,partira à Thucydide, partira àXenophonte. Tertia à Diodoro Siculo «Sc alijs. Quarta à Li-uio.

Tantam verb ftiperbiam ait Apryis fuilïè,vt dixerit.fibi nec Deorum, nechominum quenquam regnumeriperepolTe.

Sophonix j. Relinquamin medio tui populum egenum» amp;pauperem, amp;nbsp;(perantem in nomine Domini.

Breiiistabella,proponensanteoculos xrumnas,amp;cer-taminafandifsimi Patriarchx lacob .• lacobfugitfratremEfauinfcftißimurn. GeneCaS. Fugit focerum Laban ’TrKtovtx.ihjj, Genei? 31.

NulJum ertautematrociusvulnus,vtinquit Sophocles in Philodete, quam defedio amici.

Congruit autem hxcimagolacobcumdido Paulino: intus pauores, forispugnx.2.Cornith. d.

In liane tabellam intuentes dilcamus, quantam molem miferiarum landifsimi Patriarchx luftinuerint. Pudeat etiam

Omnis quxftio erudita debet babere grauem rationem dubk tandi;Cumigiturnuncrecitanda:fintcaufac, propter quas Eccle-fiacrucifubieftaeft, prudenteradmodunihaftenusratiodubitan-di.amp;qusrendiexpofitaeftjCuiusfummacomprebendipoteftChri fti diftoMatth.n. Beatus,qui non fuerît in me fcandalizatus. Hoc locoqua:rat aliquis, qua? res offendantfapientiam humanam, amp;nbsp;a-lienent animos aChriftoamp; Ecdefia,

Tria fimt, quantum ego exiftimare poflum, fcandalM”*' bus prscipuè offenditur Humana ratio, intuens Chrifluni clefiam. t. efthumilisamp;abiedalt;pec!CsChiiftiamp;Ecc!eiïS' ^’^*’' Chriftug non folum nafeiturj fed etiam viuit amp;nbsp;moritur in fum* mapaupertate, ficutipfeinquit Matth. 8. Vulpeshabent fouets» amp;nbsp;volucrescœli nidos, Filius autem hominis non habet, vbi ca-putreeünet. Et Lucx2. fcribitur: Non erat eilocus in diuerrorio/ Ecclefia veto non modópufillusgrexeft.fèd etiam pauper amp;?' genus. vtSophonias inquit. Alterum eft nouitas amp;nbsp;abfurdi-tas dodtri nx, qux eft ignota rationi, ftcut Paulus inquit ». Cor. (lt; Nos docemus Euangelinm, quod eft ludxis fcandalum, amp;nbsp;Crx-cisftultitia. Tertium (candalumeftmagnamolescalamita-tumamp;periculorum,quxcomiranturpuramamp;conftantem Eu-angelij profefsionem,iuxtaillud : Qui vult me fèqui, tollat fiiaffl crucem. Ne autem nos quoque hxctria obiedaàChrifto amp;nbsp;Ec* clenaabducantjtransferamusanimos ad confiderationem caularum , propterquas Ecclefiacruci ftibicda eft.

Duo diS^ajperffKeaiia diJ ha^ccau/am vniuerjakw omifi-uw calamifafum t» Eccleßa,^ if/rehquo generehumano.

Cenef j.In hiftoriadelapfuprimorum parentum dicitur: Qinaviolafti mandatummeumrideoin puluerem reuertéris^« quofumtuses.

De caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». Corinth.ij. Aculeus mortis eft peccatum, id eft, caufa mortis, mortis non eft Ariftotelica priuatio, lèufluxus materix, fed pec-catum,ideft, contumaciaaduerfusLegemDei. Eft auteminiï-gnisMetaphorain dilt;3;o Pauli, qux pingit mortem, tanquam Ixuum militem, armatum peccato velut hafta, amp;nbsp;iugulantem. infantesamp;lènes,amp;om nes homines fine retpedbu xtatis, fexus, De vfu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EtadditPaukiSjPeccaripotentiamefTeLegemi

j ^ jj quafidicat: Peccatum non eflèt tam (xuumamp;crudele,nectani ® ' late graflari poftet, fi non acuerctur à Lege acculante amp;nbsp;conde-mnante hominum peccata. Vt igiturferrum acuitur cote; !» peccatum

DE CrvCB ET CALAMITATIBYS. 3?5 peccatum per Legem fit excellenter peccatum, id eft, reumS« lt;lainnans,amp;adferens mortem.

Munduspofitiuèfignificat pulcerrimum ordinem corpo-p appe», rummundi,hoceft,cœli,llellarum, Elementorum, amp;nbsp;aliamm j j ^Ç fpecierum.amp;c. Hacfignificatione vtuntur Philofophidifputan-tes de Mundo. Deinde eadem appeUatio priuatiuè fignificat «Tet5i'!tt’,ideft,confufionem opinionum, Scatfeduumin Diabo-lisamp;hominibus. Hacfignificationelxpifsimè vtitur Icriptura: Ptsdpuèveró Iohannes in Euangelio,amp;inEpillolis.

t.Iohan. 2, Quidquid eft in mundo, aut eft concupilcentia fundus «tuis,ideft, tetra confufiohbidinumamp;helluationum: Aut eft*” ’^align o pon-

concupifeentia oculorum, id tft, auaritia inexplebilis ; Auc 611fuperbiavitx,id eft, ambi-tio,xmulatio,cupiditas regna-di,lt;piÀctçj^îci.. leremisjo-Cafti-^abo te in iudicio id eft, cum quadam t%iHii«ii, feu mitiga-

Auaritia habitat in oculis, tuseft» 0ie2ltJ0lt;nftnb aUwc^ weiter bennbev Ballig.

Sicutdifferunt virga paterna, amp;nbsp;gladius carnificis;ïta difc fett caftigari in iudido ,amp;. i n furore.}

Hollis Dei ScEedefix, ipCo vfufaftus nequior, habet expia- p^^^^^^ uturn,huneordinemcaularum amp;efFeduum, aefdt peccati co-mltemeffepcenam ,iuxtailludIob9.Sdo,quódncn pards de-' rœna» hnc|uenti.Sdtetianrin pœnis amp;nbsp;calamitatibus homines dubf-tate de Deo, de prouidentia, de voluntateDei. Deniepue non Dubita-ignorat,dubitatlonem proximum gradum elle ad defperatio- tio de nem. Veitur ergo caUidifdmus Spiritus hac gradatione. Ego Deo-impellamhuncmiferumhominem ad peccandum, qui Iteleré Defpera-pattatohxrebit in pana, amp;nbsp;propter concutfum calarnitatum '^°* inergcturindubitationem.quamegomeo afilatu,Slt; varijs (pe-

384 ®“ CrtCE ET CALAMITATIBVS. ttrisficaugebo.vt tandem miler ruât in delperationem. Hanc tclam Diaboli confiderantes viuamusin timoré Domini, fills' iore cura vitemus corruptelasdodrinæcœleftis, amp;nbsp;lapsus in vita amp;moribus. Et quia Humana diligentia nequaquampareft cal-liditatihuiusveteratoris, lemper cum diligentianoftracomun-gamus ardentilsimam precationemj vt Filius Dei hunc hollem reprimatjuxtadidum Chrifti, Vigilateamp;oratej ne intretisin 1 tentationem.Chriftus content caput, hoc eft, deftruit regnum amp;nbsp;opera Diaboli ; Econtrario, mordet calcem Chrifti ferpens.

In dieloPetri pondera verborumdiligentilsimèexpendan-tur. PrimumenimfignificatPetrus, quanta fit Diaboli poten- J tia, dum non mufc«,lèdleoni hunc hoftem comparât. Verèe-niminlibrolobcap. 41. fcribitur.-Noneftpoteftas in terra, qua eicomparetur, amp;c. 21u|f iErben ift mdpt femes 0leid;en.

lure ergo reprehenditur inlulfitas ludxorum, qui iiiEu-angelio hunc hoftem exténuantes appellant Baal Zebub, id

amp; odium Diaboli aduerfusEccIefiam, de quo Apocalypftoî 12* Iohannes inquit, V« terrx amp;nbsp;hominibus, quia ad vos defeendit Diabolus, Habens iram magnam, quia feit, quod modicum tempus habeat, quafi dicat; Etli Diabolus omnibus «tacibus in Ecclefiaml«uijt,vtoftendunt exemplaTyrannorumamp;hxreti-corum, qui partim manifefta vi, partim impiafraude Eccleüain oppugnarunt,ramen hichoftis in fine fu« tyrannidis multóatro dus amp;nbsp;fxuius gralTabicur,cüm Iciatpauló poft venturum effe in-dicem,qui Ecclefiam ab omnibus malis libcratam ducetin sterna tabernacula, amp;nbsp;holles Ecclefi« Diabolospatefadaipforum turpitudineabijcietin «cernas pœnas. Tertio Taizwfjz/ct, id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;navHjT,®-,milleopifexfon-eft, calliditas veteratoria de- dum, CaufentFunfiftr, Icribitur verbo obambulandi:

QuiaDiabolus intentuseft in omnes occafiones, quibuspoamp;t flos euertere, amp;nbsp;cental omnes vias premendi Ecclefiam; amp;nbsp;ß “^

BE CrvCE ET CALAMlTATlBVS. 3^5 nonruccefsic.aliaviaremaggreditur : Oenique nihil omittit, quod fpeâetad vniuerfalem interitum (-TttvoÂ69pjap) Ecclefîx, amp;nbsp;omnium bonarum rerum. Poftremo confideretur in dido Pctriimmanis feuitiahuinsgrafiatons. Non enim contentus eftvulnere, aut laceratione, fed conatur nos totos deuorare amp;nbsp;»blorbere, hoc eil, auellere à Deo, amp;nbsp;prxcipitare inxtemum exi-

Pœnæ funt partim v»94a-icn,conîmonefaéliones de pœnitentia italijsmagnisrebus, partim •raapcti'eixxctltt, quibus moti alij homines difcantcautiùs mercari, amp;nbsp;accuratiùsambulare.

Seditio mota ab Abfolone.) Inhac perierunt plus 20000. amp;nbsp;hauddubièmaiorparsinxternuinexitiura prxcipitata eft.

Has fcelerum pcenas puUb dedit die parente, 1 nunc amp;nbsp;patriisinfidiarebams.

SicOfias. ) woAvTÇÆ'yp.oijérji nunquam eft fcelix, ÏT^tlr 1». »svHvsJ«.«, gt;9 ioiTof ioi^Hv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spartam quam naftuses orna»

Manaffe ferra diflecuitlanétifs.PropheramEfaiam.vrfcri-buntEpiphaniusamp;Hieronymus.ScripturaverbdiciCjimpleuif-feeum vrbem Hierofoly mam cruore Undorum ab ore ad os, id eft, ab vna parte ad alum op- Phrafis Hebraica: os votant pofitam pattern, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidquid patet.

Quareficfccit.) Plato amp;nbsp;Ariftoteîes in fuislibns dilputant» vndefîntmutationesRerumpubl. Quxruncfuo more, hoceft, Philofôphicè, velinaftris,velinaljjs, nefcio quibus rebus,cau-fàs.-ledleremiasvnoverbodocctnosdefumma rei, amp;inqiiit,I-dololatriam, l yrannidem ,amp; confufionemlibidinum caufam elfe tantarummutationum.

Plinius lib. 6. inquit,in totaOrientalipIaganon fuilTeciuF-tatem pulcriorem,aut meliùs conftitutam, quamHierofoly-mam.Ideôredèeamnominatleremias magnam ciuitatem.

Muka Punt euidentiateftimonia prouidentixamp;iuftitixdi-uinae, fèd omnium maximeilluftreeft ,quöd modus pœnæ pk-rumque congruit cum modo delidli, vtChriftusinquic. Qiii gladiumacceperit,gladioperibit. Et GenePp. dicitur: Qinfii' derithumanum fanguinem, fundetur languis eius perhomi' nem,ideft, Magiftratum. EtElt;a. 30. Væ, qui pradaris, quia vi cifsim fpoliaberis. EtH autem huius régula, Per qua quispec-cat,per eadem punitùr, plurima exempta in omnibus hiftorijs extant, tarnen nunc breuitatis caulà exemple contend erimus vno. Nota ell hikoria de Ro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

vocant ducem Saxonia, qui P^'rtr.iâuseftinSaxomamabE-Pontificis Romani Gregorij P'*copis.

VI Lamp;Epi kop or um fuffragijs creatus ek Imperator contra Hen licum Qiiartum. Tandem veto in agro Liplênfi ad flumen Pi-cam manus dextraRudoIpho amputata ek,cumque in oppidum Mersburg grauiter lauciatus importatuseket,amp; ei dextra ma-ïiusokenlaeiret,his verbiscompellauit allantes Epilcopos: Vi-dete Domini,Hacek dextra,qua fidemdedi DominomeoHen-xjco,quafidiceret,cernirisexemplumiudicijdiuini,congrueiw #:umregula,Perquxquispeccaf,pereadem amp;punitur.

Hacenimamputatiodextrx,quaprakarifoletiuramen-turn,quid ekaliud, nikpoenaperiurijf

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohanx

Caftigo) pœnis amp;nbsp;calamitatibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Mattb.ió.Quivultmefequi.^ Exemplum buius difti eftia biftona Pafsionis de Simeone Cyrenæo,patre Alexandvi amp;nbsp;Ruffi. SimeonàverboScbamàb,ideft,audio,quafiauditor.lfte eftge-ftator crucis Cbrifti. Ergo eftimago Ecclefiæ.

Pfalra.ns.) IererniasdocuitannoS4o. anteexiliumBabyloni-tum. Quoties bic in carcerem conieftus eft, quot fuÜinmt xru-mnas'. Et tarnen feruatus eft, amp;teftus,vrque ad exibum. Tandem *breptuseftbonusfenexin Aegyptum, amp;nbsp;velàiùis , vel ab Apr^x interfeftuseft. An non bic opumus vir Cemmanic in laebrym«? Sedaliquando inrefurreftione exultabit, amp;nbsp;metet fruftum fuum, it tollet manipulosfuos in exultatione.

Ratio legens talia di£ta,offenditur abfurditate,(êd nos glo-demur, non tantum fpeglorix Dei, id eft, hacfpe,quod Deus fit nos glorificaturus poft banc vitam, led eti am gloriemur afflifti-Dmt)U5,qux celebrant Deum,amp; ornant doftrinam Euangelij,amp; ptofuntÈcclefix adomnem xtemitatem, amp;nbsp;babebunt glorio-Vumexituminvitaxterna. ka mors fanctorum fit pretiola. Sic

econtramorsimpiorum pefsi-ma eft : Qtüa eft blafphemia aduerfusDeum amp;EccleGam. amp;iterduccnsad xternam miCeri-am,(^ualiseftinteritus Saulis.ludx Scfimilium.

ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicut quarta caufa pertinet ad primum genus calamitatum,

1 Obijcietautemaliquis, cum Deus fit verax ; Omnis autem boh-momendax,vt PCalmus inquit, quorfum opus eft teftimoniis Martyrura ad confirmandam dodrinam Euangebi? Refpon-Cc »

J88 DE CrvCE ET CALAMITATIBV$-deo. DifccrnendxfuntprincipAlescau/xfideiaminus principi* libu;..

Etlïenim principals caußamp;prxeipua, confirmans affen-fionem noftram de rebus diuinisjedPatefactio Dei, hoc eft, affeueratioamp;teftificatiodpeftentia amp;voiuntate Dei, in qua omnino acquiefeendumeft . cri.nr.fi nulla reftimonia pretere» accédant: tarnen confidera ta bac principalicaulaaflenfionis 110-ftrïe,non inutileeftafpicererebquateftimonia non leuianequc infirma. Qiio in genere funt miraculaproprianaturxomnipo-tentis,vtrefulcitatiomortuorum,amp;alia.- Item confefsio amp;con-lênfiis perpetuus Ecclefia; Item fupplicia tot Martyrum, qui confeßionemEuangelijluxvitæantepofiierunr. Denique ex-perientiafpiritualisjquxlèntiturinveraconuerfionead Deunb amp;nbsp;in media morte piorum. Hare reftimonia minus principals noncontemnamus, nee abiiciamus, fèd potius reuerenter ad-iungamusadprimtim zp/lz'f/orjd eft, ad patefadionem Dei, amp;nbsp;ita confirmemus animos, vt poßimus defpicereEpicureos, amp;nbsp;omnesfanaticos,quicertitudinem noftr« dodrinxconuelleK amp;Jabefadarc conantim

Felix,inquitPoeta,quirerumpotuit cognolcere caillas:fed Îongè felicior eft amp;nbsp;beatior, qui cognofcit caußs mortis humane, amp;aliarummilèriarum,qux in genere humano vaganturpublicè amp;. priuatini.Nec tantum caufasexploratè cognitas amp;nbsp;perceptasha-bet.fedetiamhabetinpromtii lalutaria amp;nbsp;efficaciareraedia,op-ponendabis tantis malis,peccato amp;nbsp;morti. Quare cura verftmuria confideratione non phyficamm caufarum, led eariim,de quitus Ecclefiæ dodrina diuinitus tradita concionatur, ducainus noS felices dbeatoselTe, amp;finevllo faftidio , amp;nbsp;fatietate immoremuf cogitation! harumcaufarum atrpconlblationum.

ludicIumaDomoDeiin- omnesApoftoKantead^ ^T*'’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;um Hierofolyraç extremum in-

terfedifunt, alij ab alijs Tyrannis. Paulus amp;nbsp;Pettus à Nerone, Jacobus abHerode. Sed quit fuit exicusluoa;orumimpiorum ? Tf*-

DB CrvCB BT CALAMITATIBVS 389 7iKWTa1^ certè,quemnulla Humana cogitatio fatis contemplari poteft.

Sexta caufahoc Syllogifmocomprehendi poteft. Impofti-bile eft optimam amp;nbsp;prxftantifsimam generis humani parten! tantùmad.hasmi{èriasconditamefle.ldenim non folùm repu-gnaretprouidentix ,fedetiam iultitis diuinx.

Paulus verb, vt de alijsftnftisnon dicam, qui fuit Apofto-lusDeocharus,amp;amplifsimisdonisornatuSjamp;per quem ma-ximaparsEcclefiæ in Europa arque Afia collega erat.interfici-tur non ab homine, fed à turpi, tetro Sc execrando portento. Sic enirn Nero appellandus eft.

Ergo neceffe eft reftare iudicium gt;nbsp;in quo Deus difcernet Paulum Apoftolum à portento Neronc.

Ergoneceffe eft nos etiamfieri focios Sc comités srumna-rumChrifti,iuxtailluda.Tim.2. Sivnamotiemur,fimulviue-mus,fi vnacum Chrifto patiemur.fimulregnabimus.

Vt enirn Chriftus Dominus nofter iacuit in fepukro, 8C quieuitanterefurredlonem Sctriumphum TtatotaEcclefia futur! Sabbathi honorem incoat à fimili quiet-feu ceftatione, id eli/amortejin qua etfi deferti videmur 'a Deo, tarnen certb Leoninafocietas eft, fi quis refufcitabimur merito Sc effi- tantùmvulteffefociuslucri,nec cacia Chrifti regnantis advi- vuliparticepseffedamni. tamatemam.

Memo eft, quem non pofeis aliquainrecernereSuffenum, ideft, fibi placentem,n)agnifierife cupientem, o-çôJ'çâ eaurw çixtr lumus V nufquifque ».

Hxcmalacmendanturin cruce.) Omnes homines in rebus fecundis dunt negligentiores, vtin verfu dicitur;

Luxuriant animi rebus plerumque fecundis. Sedcaftigati, vtDauidpoftexiJium, fiuntmodeftiores.

Narrationempcriculorum, amp;certaminum Pauli habetis 2. Corinh. n. amp;nbsp;tz. Datus eft mihi palus in carnem meam, ne ex-tollarmagnitudine reuelationum, id eft, ne efferar prieftantii donorum.

Odaua caufa pertinet ad Homo eft fimilis Liine,quod fêcundum genuscalamitatum attinetadincrementa amp;nbsp;decre-id eft, tT'owfzrt.«'/«»’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentalucis. VtenimLunaaut

crefcit, aut decrefcit, nee vnqua manetdiu in eodemftaturltainhomineautcrefcit, aut decrefcit lux, amp;nbsp;nouitas fpiritualis.

Interior homo. ) Nouns homo, regeneratus à Deo, vnum eß fubieftum, quod alias vocatur exterior homo, alias interior. Qua* tenusadhucreliquaeftin nobis immunda natura, eatenus voca-mur exteriorhomo. Quatenus verb eft inchoata vita æterna par Spiritum lanftum, amp;nbsp;agnitio faluatoris lefu Chrifti in nobis,eore-Çgt;eftu vocamur nouushomo, amp;nbsp;interior homo.

Author Epiftolxad Ebrzos, citans locum eX Prouerbi/s,ad-ditconlequentiampercontrapofttionem : Siquifunthnedifei-phna feu caftigatione, cuius o- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

mnes lanCti participes fuerut, po’^f’^amde Deom pace di-hi non funt filij, fed fimrii. ^«fquot;quot;’ tantumfpeculatiuerSed quia regnum Dei non conlnnt in Iblolèrmone, necefle eft nos hanc Theoricam traducere adPra-dicara, hoc eft, /entire pauores amp;nbsp;dolores, amp;nbsp;in his experiri vim, amp;nbsp;efiicaciam con/blationum diuinarum.

Jamitatum eft, vt cre/cat fides, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’ nefeit orare, difcatnaui-

©cncn®ottbicVîâ0daUcab^awct«nall£HWcnbcn/bft^ pefid^nicrgcnban^altcnFonnen/ exules, inopes,contemtos, fpretos, inuifos magnx multitudini, amp;nbsp;potentibus, priuatosho-noribus,opibus,amp;c,

Multa funt veftigia fapientix bonitatis, amp;nbsp;potentix diuinS irapreffatotirerumnaturæjdec^uibuSprolixèdici folet in articu-lodecreatione.amp;deprouidentia. Nam totum Hoc pulcenimum inundiopificium, amp;fingulæ eius partes,nobis funt propofita, vt fini pbilofophica indicia agnitionis Dei, feu,vtBafiliusloquitur, ’raiHvKpiÂTn« â-îo^vaaittf ’.fed Eedefia Habet longé illuftriorate-itimoniaprxfentix Dei, Habitantisamp;verfantis inter nos, tanquam infuotcmploôcdomicilio.EtfienimDeus finit EccleGam aliquan-tifper mergiin xrumnas '. tarnen non finit earn opprimi fluftibus amp;nbsp;ptoceUis, fed ex magna iaftatione tempeftatum tandem earn in portumadducitamp;transfert,Hoceft,liberateam gloriosè.itavtnoti

1 nbsp;nbsp;folùmpij, fed etiamimpljamp;propbani Homines fateantur,imö fa- gt;nbsp;i nbsp;nbsp;tericogantur,HancHberationem non effe opus vlliuscreaturx, an-I nbsp;nbsp;geli,autHomiai8, fed elfe verèamp; immediate ipfius Dei opus.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic Eccleham populi Hracl deduxit per mare rubrum, fie per 1 lordanem in terram CHanaan, fie earn alijs temporibus gioriofis 1 amp;niirandisfaftisreftituit,repurgauit, de à tyrannide hoftium li-l betauit. Hoctefthnoniumlibertatis DeiinÉcclefia longé fuperat l omniateftimonia,quxPhilofopHiinnaturarerumfagaciteramp; e-, nbsp;nbsp;niditèinquirunt. Nonreprebendo,imb valdelaudo, diligentiam

pHilofopHicam,quxrenteminfingulisnaturx partibus tedimonia ' defapientia.bonitate, amp;nbsp;alijs virtütibus Dei,fedHuic diligentix 1 iuteacineritbantepononoftramfapientiam,Hoceft,PropHeticara I amp;nbsp;Apoftolicam,amp; ipfius filij Dei, qux concionatur de mirandis

392 DE CrVCE ET CALAMITATlBVS. pridemcurrusefietanobiseuerfus, ianidudum luto effemusob-rutiamp;fuft'ocati.Noninarctiamp;gladio, fed in nomine Dominiftt-uabo earn, inquit Ofeas cap.p.

Vafisteftaceis) nonadamantinis,quibus nihil poteft durius efle,nonaureis,quibus nihileftpreciofius, fèd in teftaceis inquit: Nemo igitur fe ita admiretur, vt putet fe elTe vasaureumamp;ada-mantinum, fed vnufquifque cogicet, id quod res eft, amp;nbsp;quod Paulus inquit de fe amp;nbsp;reliquis Apoftolis, fe effe vas teftaceum,quod facilimè frangi poteft amp;comniinui.

Vt excellentiam.) Finalis caulà, cur Deus velit celebrari exo-re laftentium amp;nbsp;infantium, id eft, quare velit per noftram imbecil-litatem effe efficax, videlicet, vt gloria efhcacix tribuatur Deo,noil nobis.

amp; falutare vobis ipfis, amp;nbsp;Ec- Nemo nimium confidat fu* cleCx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fapientia,conftantia, an tai ijs«

bus prxfentibus , hoc vel iUo prxfidio, quo nunc videmurpræclarèarmatiaduerfus oranes impetus fortunæ, fed cogitemusillud, quod leremi^s inquit cap. 10» modis prefsis amp;flebilibus : Scio Domine, quod non eft hominis viameius, nee viri,dirigeregrefrus fuos. A quo igitur diriguntut noftrigreffus ? A Domino.

Videtur Paulus fecum ipfè pugnare in cxplicatione glorii. Nam alio loco inquit: Probet vnufquilqueopus fuum, amp;licha-bebitgloriam exfe, amp;nbsp;non exalio. Hie verb inquit ; Qui gloria-tur, in Domino glorietur. Refpondco. Nulla eft contradidio fen tentiarum Pauli de gloria ; Qiiiafenrentia, quxad Corinthi-osextat, intelligenda eft refpedu Dei amp;nbsp;iuftificationis corara Deo.

Hocrefpediu gloria noftrorum operum amp;nbsp;labonim nihil habet loci,led fidcs acquielcens in folo mediatoreiuftificatamp; faluatcredentem. AlteralententiainGalatisintelligaturdetc-ftimonio bonxconfcientix,quodetfinec debet, nee poteft iudi-cio Dei opponi.iuxtaillud;Nihil mihi fumconfeius, fedinhoC gt;. Cor» 4- OQ^ pm^ iuftificatus: tameh bona confeientia eft munis ahene-- - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;usoppo-

DE CrvCE ET CALAMITATl-BVS. 39} us.opponendus calumnijs amp;venenatisconuicijs Sycophanta-nim, ficut Paulus 2.Cor.i. inquic: Hæceftgloriationoftra,te-ftimonium conlcîentiæ noftrx, quod lumus verfati in hoc mundo Empli citer amp;nbsp;candide, amp;c.

Efaix 46.) Imago Ecclefix, qux laccrâtur iam fènelcens partim à fanaticis, partim à tyrannis.

Dulcifsima eft piélura EcclcEx, qux comparâtur infanti fedenti in aluo materna. Vtenim fœtus accipit nutrimentum à inatre,amp;abeageftatur,amp; defenditur, donee in lucem edatur; ItaEcclefia accipit à Deovitam,nutritionem,gubernationemSc defenEonem,necdefèriturinextremafèneâ:a,in qua nos viui-nius.ièdquamuis effœta,tarnengeftaturinaluo Dei. Qiiadere cogitantes crebrisièrmonibus precationem Pfalmi vlurpemus. Pl^byi. Ne proijcias me in fèneftute Nihil magis opus eftfenibus •flea,cum defecerit virtus mea, quiete. Sed tùm ferè folent ma-Mederelinquas me, amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ximisopprimilaboribus Óc dolor ibus.

nepbilofbphixamp;Euangelij pin gatis vobis ante oculos cogita-tione duos hortos ameenos. Al-terum, cuius plantatrix eft ratio Humana: Alterum hortum cœ-

leftem, quem Deus ipfe per mi-niftrosfuosplantai.Inhorto Philofophico nafcuntur herbs, ne-

•i^aquarn abijciendsautcontemnédç,doftrinanumerorum,pro-Portionum, de motibus cœU «Sc fiderum »dénaturareturn, amp;nbsp;de Dd

moribus. HæplantulxjVelhi flofculinequaqiiam fiintabijcien^ï, fed eis dandusatquetribuendusfuuslocus, Ócfaalaus: verumin hortophilolbphiconon nafcuntur remedia opponenda maximis malis,-peccatoamp; mortiætemæ. Inalterohorto cœlefti nafcuntut remediaefficacifsima, opponenda non modo ipfi peccato, fed en* am morti.Quale remedium opponenduraeftpeccatolArticulusde remißione peccatorum gratuits, quam promittit Euangelium propter mediatorem. Quid opponendum eft morti? Liberatioà morte æterna.quæeft prjeipuumChrifti beneficium, Äffesrefur-reftionis ex morte.

Quantum enim differuntpluuix aqux, quæ cifternis con-tinentur, amp;fons viuo gurgiceexundans : tantum intereftinter

dat viuo gurgite, habet aquas viuas amp;nbsp;falientes. Cifterns funtrece-ptaculaaquarum pluuiarum,quxamp; iplàefunt aqux, fed non funt adeö limpide amp;nbsp;viux, vt fontanat.

Pr iM vs eft. Præmeditatio rerum futurarum : Ita enim perceptas penitusamp;pertraótatas reshumanas habere oportet, vt

Herodotus inquit: Nemini omniapofleaccidere. Et Xenophon i wamp;faTniv orla.'Tav]^ 't^^if-i'oK^yS'S, Eftautem hominis proprium, quo difFertàbrutis,vt non modö,quac ante pedes funt,confideret, fed futuraetiam profpiciat,

uentumjqux venientia longè antevideris. ItaqueapudEu-ripidem à Thelêo dida lau-dantur.

Nam qui h«c audita à dodto meminiflem viro, Futuras mecum commentabar milèrias. Autmortemacerbam,autexiliimœftam fugam, Autlèmperaliquam molem meditabar mali;

Qiiamobrem omnes, cùm fècundxresfunt maxime, Tùm maxime meditari fecum oportet, quo paóto aduer-fam arumnam ferant. amp;c.

AvJçSi' •j/iç IçivLap^Tav t4 x^ «-oçSv Uv Toiy Jö-KOKTi (x»iTamp;3'u(z«i)®'3'ai 3‘4oif,

Q^v ARTYS Locus,eft reprehenfio ftultitix, qux fruftra conficitur mcerore, cùm nihil Malumduplicaturabijs.qui mtelhgat pofte profiel, Vt m j.^^^impatientes.

Oedipa Coloneo Sophoens Wann einer weit mit bent dicitur ; O ftulte.ira in calami- i^epftmtbevbte Wanb lauffeA' rate eft inutilis. xo ann j m b e vlamp;opffw e^ e t^u t.

meminerimusinfignè diétum Citetonisin 6,EpiftoiaF amü. Confeientia reftx voluntatis

S E X T v S Locus, eft coIleÆo exemplorum, ßgnificans to-ilia effe, qux amp;nbsp;tulerin^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.._. ft,„rißi„i, amp;ferantcxten.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;iuft.rsimiopprimunturhbo. ribusamp;dolonbus. An tu folus expetis fingulare quiddamlQu« bæcelliuftiti3,autxquitas,.

S E P T !gt; v s, Caufa finalis. Ne dolor impediat meliori confilia. Item nenoceatReipublicr.

O c T A v v s, Collatio euentuum. Nam verißime ab He» rodotoinPolymnia diélum eit: Si omnes homines domeftica mala vnum in locum congregarent, cupientes fuam fortunam cum alijspermutare,haud dubiè conlpedu alienarum calami-tatumpermoti,,auidèadle nota malaretraherenr.

^Trlça.iJ.tu iïrvTOf oti H-aa^if airQ^aTrci ra. oinêict ^nAlt p.iJ» fWivuKAin/i àgt;^Â^aa-3-ai ligt;iklgt;fjLiyoiTigt;ïa't.'!r^gt;terio(fft, ifni'^-a^isafit TA ray TirtKAf y^a, ATTrAO-lay tHA-faiAi/TÎaya/Tn’fifolAloiçrîffaTÀ so? ConfblatloncsPhilûfbpIlicX iyanAylo.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes funt legales, hoeeft, ex

Legisdoftrinahaufta:. Philofo-pbia, amp;nbsp;ratio extra Ecclefiamnibitfcic , nifi Legern. Euangeliuni vero prorfus ignorât, iuxtaillud Baptiftæ, Filius exfinu Patris pro-tulit. Loei vero conlblationis Chriftianæ,de quibus moxdiceraus, nontantùmfunt Legales, fedetiam Eiiangelici, pr«fertimilli,qui loquuntur de remißione peccatorum, de prsfentia, amp;nbsp;auxilio Dei inxrumnis, amp;devita sterna. Facile igitur intelligi poteftdifcri-men inter locos vtriulque conlblationis. Vt enim folemus alias fepè difcernere Legern amp;nbsp;Euangelium ; Ita hoc loco diftieguimus confolationesPhilofophicasàChriftianis.

N o N v s Locus. IncertaIpes Ixti exitus. Hancconlolauo-nem proponitBatto Corydon Idyllio 4.

Batte mails etiam confidere rebus oportet, Crasmelioradabuntfuperi fortalTe benigni:

Hi Loei confolationis philofbphicx, qui à Cicerone in j. Thuiculana^ amp;nbsp;à Plutarcho in confolatione ad Apolloniumjma-gnofplendore verborum illu-

hoceft.vtcunque in paruis ma-lisreprimunt mœftitiam. Sed quoniam obiedum gaudij eft tes bona : Ideb vincit dolor,donee non oftenditur auxilium amp;nbsp;liberatio.

Hscauteminmagnisdoloribus non oftenduntur in phi-lofophia, fed in promifsionibus diuinis. Difcanius igitur confu-gere adconfolationes, quas Deus nonfinegraui caufa edidit,Sc Vult ratas 8c efficaces eiïe.

i Ecefsitasjid eft. Mandatum Dei, quodprxcipitjVt 1 fledamusobedientiamintolerandis aduerfis, ne ® irafcamur Deo, iuxta didum : Humiliamini fub

Manus Dei eft potens duplici refpeftu. r. quo ad humihatio-nemamp;caftigationem.i.quo ad exaltationem amp;nbsp;liberationem, id eft, Deus poteftfummos reges amp;nbsp;principes de gradufuo,amp; fafti-giodeijcere.amp;prxcipitareinextremammiferiam ,ficut Maria ca-nit.Depofuitpotentesdefede,amp;c. Alter modus, quo Deus poten-tiamfuam exercer, eftin exaltandis amp;nbsp;liberandis affliftis. Nonne potens eft Deus, exaltanslofepbumconieftum in carcerem. Nonnepotenter exaltat Danielem, conieftum inter leones ? Quiddi-caradereliquisfanftislEftigiturmanusDeipotens ad vtrumque adbumiliandum ,amp;liberandum.

Dignitasvirtutis,ideft,fidei8cfpei,qux non eft abijcien- ^’ daptoptervimtempeftatum,8cconcurfumcalamitatumgt;vtlob^o^^^®'' inquit cap. tj. Etiamfi oeddet me, tarnen fperabo in eum.

Bona confeiencia, de qua Paulus inquit : Hæc eft gloria noftra,teîtimonium conlticu-tix noürx.

vocatione,contrains amp;nbsp;æqiiiim, regnum appeteret,amp;inuaderet feditiosè, tarnen poterat Dauidhis venenatis telis amp;nbsp;calumnijsop-ponere hancgloriam, quæ eft teftimonium bonæconfcientiæ,vt inquit Pfalm. 7. Sifecihoc.

diturin Euangelio quartus locus, icilicetremilsio peccatorum. Hxc confolatio propria eft Ecclefiæ, prolata ex finu «terni Patris in voccEuangelij, amp;nbsp;nequaquam philofophi« nota eft.

Confideratioexemplorum,qu«nosadmonent de mode--ftia,nein«qualeminEccle(îafortunamexpecamus, cùm Filius Deiamp;prxcipualuminaEccle- „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

fi« magnas calamitates certo Dei coiïrdiotulerint,iniuftum ^'quot;‘««S*««^«!*)Den . amp;inæqiialeeiret, nos pr«cipuam aliquam fortunam appetere. cùm quidem ira Dei noftris déliais irrirata fit.

Caufe finales, quæ in li-broLocorum luculentè expo- Summa caufarum finalium nuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contineturin diftoPfalmi : Bo-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nümeftmihiDomine,quodhu-miliafti me, vt difcam iuftificationes tuas, id eft, vt timor Dei amp;nbsp;fides crefcant, qua: fri gent in rebus lætis.

Collatioeuenmum. A- nbsp;nbsp;nbsp;[„ft»,,Domine,Area«« gnorcami«nosinlUpunin.amp; i„ai,i„„ ,„„„.

leniri tarnen iramproptermediatorem, 5: netota Ecdefiafun-ditus deleatur. Sicut in Threnis leremi« dicitur; Mifericordi«

Promifsio prxfèntiæ Dei, amp;nbsp;auxilij diuini in;erumnis,vt ^^^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57- Deus habitat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.Cor.7.FideliseftDeus,qui

inafflidis.Leuaturcrgodolor, „^„ finit tentarifuosvitra vires, cùm fcimusnosa Deoiuuari, amp;nbsp;(pem habemus micigationis inhac vita.

BE C K V £ B E T C A L A M l T A T I B V S. J^Q _ Spesvltimsliberationismamp;æternæfalutis, iuxta didum-* SciOj quodredemtor meus viuit. amp;nbsp;rurfus circurndabor pelle nicaJob. 19.

Hi fontes confolationum fxpè cogitandi funt, amp;nbsp;conferen-da philolbphia cum Euange-lio,ac fciendum his tribus re-

bus prxcipuèretineri tranquil litatem cordis; i.Fide accipi-ente remifsioné peccatorum ; î.Agnitione præientiæ Dei in arumnis; j.EtIpe mitigatio-nisin bac vira, amp;nbsp;intègre libe-rationis poll relurredionem «xmortuis.

bent. Nam qui his rebus ac con-folationibusanimumprobèmuniuerit,isdemùm, vtPfalmus induit, poteritfilere Domino,amp;decenter atquepièferreomniaad-uerfa,quæcunque illafînt.

y'iA /tt^f ra lÂti^Mia, i^temmor- èii7rlgt;\iuov fignificat RiperS-HtiUtn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciem,âT(7rÀ-!iorquiddamnatans

amp; eminens in aqua. iTriTroKi-t’hquodeminet.amp;eftin magno honoreac precio. i’Tn^o^amp;^ouAt-emineo.exto, film in honore,amp;c, ^ia^n -^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^ogt;lt;ilt;fyjctgt; ’ eftotiofàgarrulitas.cuinullx res fubfunt. ^Âvafny folium. Hinc ÇÀvapoAijj-/«t, hoc eft, tails ftrepitus Verborum, qualem excitant folia decidentia ineunte hyeme. ]

Sicutdecalculisrenumamp;vefîcsaliterdilputatignarus ar-tisMedicæ, aliter peritus Medicus: Ita longé aliter decaufis amp;nbsp;temedyshumanarum mileriarum concicnaturdodrinaEccle-fîæ.quàmphilofopbia. Homoindoélustantùmhocdicit: Calcules impados elle meatibusrenum amp;veEcæ.led quomodoge-

400 DE CrvCE ET CAIAMITATIBV* nerenturcalculi,amp;Quibusremedijs tollendi fint, aut omnino, autmagnaexparteignorat. Atmedicus excellenterdote w-telligitvtrumque, amp;nbsp;modum generationis calculorivn,amp; efn-cacia remedia, quæ non modo dolorem mitigant,led etiarn cau-fiis tanti maliè medio tollunt. Ita enim differit, materiam calcu-lorum effe humorem glutinofum feu viicofum, amp;nbsp;hunc durari immoderatocalorerenum,atqueita coqui lapillos,ficutin ca-miniscoquunturlateres, amp;nbsp;monftrat remedia comminuentia calculum.amp;euehentiavifcofammateriam, quam augent falfa-menta amp;frixa. ItaPhilofophia tantümeftmeditatio mortis,vt Platoinquit in Phxdone pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

. j u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M5a67«aÂTK ■JamT». Cicero

2lt;$.ideft agnino amp;nbsp;deploratio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.0 nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;vertu, commentatio mortis, in

Nee magis tollere potefthxc mala, quam tibicines funebri car-minelefufcimepofsM mortu- ,„,„j.,f„„„„„„ta, ta ampnelhm. Matth.,. At do- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„^

dia vtrique malo, peccato amp;nbsp;morti. Peccato quidem remifsio-nem peccatorum. Morti verb refurredionem carnis, amp;nbsp;vitain «ternam.

Gubernationem elle difficile opus^ Magnis fxpefludibus opprimitur parua cymbula, quantö magis nauis aliquaoneraria inmarivafto.

Celebratur à multis didum Epicuri •. Ad9ê ßiairaf,hoc eft, fuge gubernationem, amp;nbsp;quxre latcbras,in quibus pofsis tutó amp;nbsp;tranquille viuere. Huic prxceptoMonachi in Papatu obtein-perarunt, qui neque Ecclefix, neque Reipublicx operam naua-runt. Etfiautemmagnamoles negotiorum amp;nbsp;periculorumim-poniturijs,qui verlancurin Repub. aut Ecclefia, vt nonfolùm experientia oftendit, led etiam dicta Demofthenis, Aefchinis.amp; aliorumgubernatorumdeclarant.NamDemofthenesfiepèhanc vocemrepetiuit, tè malle ingredi viarn ducentem ad mortenii quam ducentemad fummoshonoresReipub. quód reiptacom-periflet, Sxpè optime cogitatapefsimè cadere,amp;mulcasftriuin-fidias

DE CrVCE ET CALAMITATIBVS, 4OT Îclias bonis : Et Aefchi nes gratulatus eft fibi foum exilium,quo J à Repub. velut à tabiofa cane liberatus eflet . tarnen diéto Épicu-n opponamus mandata Dei de vocatione, amp;nbsp;bis mandatis ad-iungamusconlblationes.^namde auxilio diuino, alteram de Ixto amp;falutariexitu noftrorum laborum amp;nbsp;cettaminum.

opera Patris mei, qui mifit me, ideft, neceffeeft vnumquem-que facere opera fux vocatio-nis.EtPaulus inquiti. Cor. 9. Vx mihi, fi non Euangelium prxdicauero.EtRoman.it.re-quirit Paulus in lt;1 vocatione tfolicitudinemnon pigram.

'l.Delabore amp;nbsp;vocatione.

z.Deeuentuamp;exita, bsec Deo eft com-

J mendanda.

1 j.ToXuTftt^fj.oiriJVH.de | rebus ad noftram 1 vocationem non 1^ pertinentibus.

Mittb.to. Non vos eftis, qui loquimini, fed Spiritus Patris veftrieft, qui loquitur in vo-bis.

De exitulaborum Paulus inquit i.Cor. ts- Labor vefter noneritinanis in Domino. i Neque verb fcriptura fo-1 • lumreijcit, ac répudiât odio-' nbsp;nbsp;nbsp;fam fapientiam Epicuri,fed etiam Plutarchusin Moralibus pag. p2. a^rrime réfutât hoc di- Diftum Epicuri, eft iners, amp;nbsp;öumEpicuri, cui fi pareamus, ign^uj oratio, nihilomninoin vita agamus. „ . n ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epicurus elt Maguter MO-nachorum.

(Plutarchusin confolat.adApollonium fcripta.citathçc verba Ariftotelis.ex libro de immortalitate ad Eude-mum Sytacufanum ; Quod dixi, non nafci optimum effe,mortemvetbmelloremeffevita,multisteftimonijs diuinlstraditumeft. NarraniàMidacaptum dcc.)

Hocdiétumjortumexconfiderationehumanariimmiferi-arum,fimpliciter verum eftdevaßsiraeDeiJdcH.depeftibus amp;nbsp;furijs generis humani, quorum curfus multipliciter nocet ipfis amp;nbsp;alijs. Qualia vafa fuerunt

jjliel, ludas, Arius, Nero, amp;nbsp;alij innumerabiles. Nam de luda Chriftus inquit ; Melius ërat huichomini non efle na-tumjedde vafis miiericordix fmplicirer falfumed , quorum curl'usornatgloriam Dei.amp;eftGlutarisipfisamp;alijs. IdeöPfal-

mus ii8. inquit; Nonmoriar, led vinam, amp;nbsp;narrabo opera Domini;id eftjvita concedi-turpijsjprimum propter ftudi-um doÀrinx cœleftis, deinde propter exercitia pietatisj po-ftremó , propter propagatio-nem Euangelij.

Caufie, propter quas pijs lon-gior vita eft optanda.

Pies naCci opt.eft,plongé me lins eft,eofdemquàm diiitilsimè eflè fuperftites.

Si Apoftolifubitofuifient in-terfedi poftrefnrreftionéChri-fti, quis renuntiafteteumin orbe terrarum.

Nequaquam igitur vera ed hxc Epicuri (èntentia de Samuele, deDauide,dePaulo, Luthero, amp;nbsp;alijs organis làîutan-bus,qui fi nûquam nati effent.

quilque cogiter,nullam oratio-nern 3ccogitationem mag'scon uenire bis temporibustriftibus amp;nbsp;luftuofis.quæfunt plena pericu-lorum, quàm coramemorationécanfarum, propter quas Ecdelia crucifubieftaeft, amp;nbsp;recitationem earum cônfolationum, quitus pij fuftent3nturamp; eriguntur.vtpofsintperferreerumnas publies* amp;nbsp;priuatas.ItaenimPfalmus tip. inquit:Hxceftconfôlationieain affliftione mea,quia eloquium tuum viuificauit me, quafidicat)

bonamens, quxiadatur varijstempeftatibus,nuélibus amp;nbsp;proc« lisant mnarum,nu'k.m portiim vider, in quo polsit acquielcere) nifiverbum diutnum.traditnm perProphetas amp;nbsp;Apoftolos. Hof foluin efficaciterconfolatur amp;nbsp;raedetiir vulneribus cordis. Aü# itonfolationesbumanasfunt.3-êÀ3/«Tf« amp;nbsp;9Av«foÀoj/(e»;ô Aâ^»«'quot;'

GeneC4j.Iofeph ad fratres fuos inquit: Pro falute veftra mifit meDeus ante vos in Aegypcutn.Non enim vêtir o confilio, fed Dei voluntate hue miffus Hicfermolofepbprorfus con-fum,vtferuarem populos mul- gruitad primum locum confo.

lationum , qui oppofitus eft opinioniEpicura:orum,fomni-antiumomniacafucontingere, Sit fanè,vt calamitas tua oriatur, Vel abhumoribus, vel à Diabolo, amp;c. Tamen non tanttim refpici-as adpropinquas caufas, qua: funt in confpeéiu, fed refer mentem, amp;oculosadDeum,quieft prima caufa, amp;.liberrimus moderator omnium caufarumfecundarum, fine buius Domini voluntate c5-fdio , permifsione nulta poffer vUiusbominisaut Diaboli mali-tiatibidamnuminferre: fedhoc nemocogitat. Nos imitamur la-trantes canes, qui fæùiunt in tela, amp;nbsp;faxain eos proiefta, Interea non videmus,aquoducatur ferra, dec.

niü idcafu fiat, fed prins ex agro eijcitfpinas,poftea fpargit fernen, haneceffe eft prias ex animishominum Epicureas fpinas euelli amp;nbsp;rxürpari,vtpofteareliquæconfolationes pofsint babere pondus, amp;nbsp;agere radices in nobis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veneuntaffe.')

As, eft omnetotum,quodpoteft diuidiinduodecim partes æ-quàles. Sic Zodiacus poteft vocari as, amp;c. Sic groffus nofter.quia continet 11. numinulos.vocaripoteft as. In Græcotextu eft Afsari-um,quafidicas, 3. nummi,velfexoboli. Nibdautem refert boc loco quantum valeat, fed intellige pro vib precio.

Paffer eft (alacifsimum animal, Ó'. propter falacitatem viuit tan-turaannum, autbienrpum, vltrabiennium nullus paffer viuit.

Aminore admaius.SiDeuscuratpafferculos,Item capillos, quitantumfuntexcrementa corporis, amp;nbsp;partesminusprincipa-bs,quantómagiscurabitgcnusbumanum,amp;.inprimisfuam Ec-clefiam,^ lingula membra.

QuiaCumusfib) Dei, amp;nbsp;fratres Chrifti: Imb 2lt;templa Spi-lUusS.SthxrcdesvivsKtexns. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' te a

Teftimo- lohan. u Dédit eis poteftatem filios Dei fieri,his, quicre-. dunt in nomeneius-

theto” ^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohan. 20. Chriftuspoftrefurredlonem inquit .• Ito ad fra-

De altcro très meos,amp;diceis, Afcendoad Pattern meum, amp;nbsp;Pattern ve-Epithcto. ftrum.adDcummeiim.amp;Deumveftrum.

De tertio., uCotînth. 6. amp;c 2. Corinth. 6. Vos eftis temphimDei, amp;nbsp;Spiritus (àndi.

De quar- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Roman. 8. amp;nbsp;Galat. 4. Si filij eftis,eritis etiam hxtedesjhs-

SapîentiGîmèhocitadicitur;QiiiâimpofsibiIeeft,caufant toto generedeteriorem efle efieâu. Efiet autem Deu? deteriot homine,fiefletnaturaBruta,cùm homo fit naturaintelligens. Cùm igitur homo à Deo accipiat vitam, amp;motumjamp;omnes vires humanæ naturæ proprias, poffumdfne dubitare,quinDeus fitnatuHfipiens, intclligsns, ,„ ^^^^^ ,j^^ ^^^ ï,den.,audKil.l tulpli,flatus louis, fineauri-bus amp;nbsp;fine oculis,vtimpietatem fui peftonsproderet, Voluitenim iftefatuusfignificare,Deum neevidere, nec audire, quid in terril agat genus htun'anum„

Nulla res eft caufa fuiipfins. Nulla res feipfam efficit velgi-gnit. Ergonecclfeeftomnes res conditas aliundeeflè ortas, Tan» dem verb in aliqua prima caufa refiftere nos oportet*

Nos populus fumus iptius. Ergo Deus eft rex,amp; Dominus no-fter. Nos fumus oues pafeuæ eius. Ergo Deus eft nofterpaftor,ficut Pfalm. 23. inquit: Deuspaftor meuseft*

Sophoniae t.) Hypotypofis eft illuftris piftura feu imago, in quamintuentes.videmuroculis remipfam confpicere.

Prouerb. S.) Delici» mex ludere cum filijs hominum, id eft, mortLficare,ócviuificare. Luditinhumanis diuinapotentiarebuS.

Plutarchusin vita Caronis narrat: Catonemcindliim obfidh eneabexereitululq Ca;laris;priu(quamfibi mortem confeifce-retgt;

DE CrvCE ET CALAMITATIBVS. 40$ retjhancquerelam vRirpafiei Quanta eft caligo rerum diuina-rura.'Deusanteaadiuuit Pompeium in caufis longé detenori-bus;Nunceunderadeferitindefenfionepatriæ, EtdeBrutoin-tetfedoreCadans,idem author narrat,habuiffe cumin ore ver-foniMedex, qux apud Euripidem fic exclamat :

Itamagnaparshominum,etfi tempore tranquillo acriter défendit fententiam de prouidentia Dei, tarnen in rebus aduer-fis,amp;;magnavitempeftatum, mergiturin hanc opiiiionem,YC txHlimet Deum effe iniuftum, Jut crudelé, automninonihil Secundus locus. Obieftum tffe nifi inane nomen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voluntatis eft bonum.ldeo non

poteft voluntas conquiefeere, ’'iSmonftratoaliquobono. Non enim regitur voluntas Humana imperio J'tazrolotw.fed-roMlizaf.id eft, perfuadendo. Nulla autem fieri poteft perfuafio, feu non poteft animus flefti fuadendo, nifi Wonftrataaliquarationeboni. Quid eft igitur boni in affliftionU fius,inquiat aliquis, quid in morbo ? in magna pauperate ? exilio ? 'ncsterismalis?Hoceftboni,qu0dme,te,amp;.fiDgulos reuocant à fecuritateadpœnitentiam,ideft, agnitionem irx Dei, admonent »os,amp;concionantur nobispcenx, velut career quidamLegis,de Î^ccato. Vt igitur excutiatur nobis fecuritas, amp;nbsp;admoneamur iepœnitentia,Deusnontantùmverboamp;.voceminiftrorumargu-1 nbsp;nbsp;itpeccatanoftra,fedincluditnosincarcerem Legis,id eft,mergit

1 dofacultaubus.aufert anobis defiderium oculorum noftrorumr 1 YtPropbetainquitdepijsmatronis, amp;. alijs modis nos afftigitgt;Vt 1 nbsp;nbsp;difcamusiuftiftcationes Domini .-

1 NiHiidiligitur.) Principium amp;nbsp;A^Iap.«, Etbicum amp;nbsp;Theolo-1 jicura».

\ Huius d^iMjzol®quot; ratio fumitur ab obiefto voluntatis, amp;nbsp;a’ \ gubematione cordis feu aftettuum. Eft enim obiedum volun-\ nbsp;nbsp;tatisbonum,fiue reuera tale fit,fine apparens. Nunquam enim

1 mon.Vt fortis vit tolérât mortem propter falutempatn*,luX' «oniugis., Sclibetorum. Delude feiendum cft,dilsimilibusim'

4o6 o B lt;3 R V C -B ET CALAMÎTATIBVS periisregi Locomotiuam amp;cor. Nam voluntas regitLocomoU-uamimperio harniliica, ideft, herili. Poteftenimcogeremanum vtabdineatapotu. Aliterimperat voluntas cordis feu affedi-bus, videlicet'sroA/'l/xftjf. Vtenim ciuesin Repub. libera reguu-turperfüadendo .-Itacorfleélitur perfuafionejfêu oftenfione ali-cuiusboni. Ex hisfontibus manat régula, qux in velbbulofc-cundi loei recitatur.amp; hue pertinet,vc difcamus voluntatem hominis,feu cor non pofle acquielcere, nifi in aliquo bono.

Calamitates non funtfigna reieAionis, ficut ratio amp;nbsp;Lex vociferantur, led funt partim condones de pœnitentia, qux nos reuocant à fteuritate ad fàlutarem conuerfionem,partimfunt exercitiapiecatis,hoceft, plurimarumvircutum prima: tabuls.

In libro Thobix dulcißime dicitur, Non deledaris Deus perditione noftri, lcd reddis poll lacrymas Ixtitiam.

Qiianquam ludtus primorum parentum nulla oratione deferibi potefl, tarnen non leue Cgnum eft ingentis mœroris, quodtexcus GeneCf.inquit, poll: necem Abslis,amp; reiedionem impij parneidx, vfquead natiuitatem Seth intercefsilTe centum annos. Quaex re intelligi poteft, primos parentes haud dubiè Engulari ,amp;nouomandato Deiredijfleadcondietudineracon-îugalem, amp;nbsp;procreationem fobolis, ne deeUec Ecclelîæ fernen ünd;um,coiensOeum vera inuocatione, amp;nbsp;propagatione do lt;drin«.Moxenim in textu fèquitur,Seth cœpitinuocare nomen Domini, Ideft, fuit Diaconus Adx,adiuuans pattern inpropa-^ationedodrinx.

O beatos,quorum caufâ Deus iurat/O milèros, dneciu-ranti Domino credunt.' luramentum compleditur connerfio-nem amp;vitam. Poftulatvtconuertarisad eum.Itaenim vines.

Prouerb.3.Difeiplinam Domini,fili mi,neabijcias,neccle-ficiasjCtimabeocâftigaris. Quemenim diligitDominus,corn-pit)

HicLocusfepèlaudaturàreuerendopatre Lytheroîh hanefententiam. Ego jinquit, fæpè huius diâi cogitatione ex media morte retraftusfum, arque haudfciojanvllumextetbaU famum inferiptura, quod effi- Mauritiusólmperator,cuius cacius pofsit fanare vulncra jnterfeftorPhocasfuit papifici-wdis.Ideohunclocum omm- us^amp;papifex. vt eum vocai D. bus commendo, amp;nbsp;omnibus Lutherus. hottatorfunijVteumtanquam ptsclarum depoiitum culiodiant.

'1 Iohannis 15. proponiturduleifsimaimagoChrifti amp;Eccle-^'ïjinquaChriftuscomparaturviti.Ecclefia amp;nbsp;finguli pij pal-

l ^crux, qualuxuriesdepalcendaeft, videlicet peccatum nobi-\ ftum nafcens. De huius vinex cultura dulcifsimè Chriftus uv i H^it.Omnem palmitem ferentem fiuétum,(id eftjvirtutes pri-\ ïUïScfecundxtabulx^ paterpurgat, vtcopiofiorem gignat. I gt;nbsp;Compleftiturautempurgatiocrucem,amp;confolationemi

1 p' ' P . nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TeniusLocusconVolationis.

1 Dialogifmo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcap.CanticorumSalomonig.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vbiEcclefiavocatSponfumfuü

I DorainûnoftrûlefumCbriftumfafciculum myrtbx.amp;fafciculum 1 Wami. Hocdiftumcompleftirurvtilitatemfeufruftum crucis, 1 nbsp;nbsp;quaaDeonobisimponitur.amp;dulcifsimas fimul amp;falutarescon-

Myrrha, vt fcribit Plinius amp;nbsp;Diofcorides, eftacris,amp; guftH ^’’'^ ra,amp; infuper mordax,amp; tarnen habet vim falutarem cakfaciendi, fecandi, aftringendi, amp;nbsp;glutinandi vulnerajpræfertim capitis,amp; vim habet prohibendæ putredinis, Ita quanquam crux eft valde amara, acris amp;nbsp;infuauis huic infirmæ amp;nbsp;deprauatas naturx,tarnen eft neceflaria amp;nbsp;falutaris: Non eft nobis exitialis, non perdit,aut dekt nos. Hxc fu ffima eftfecundi Loci,quöd videlicet calaroitates, nonideódiuinitusimponaturEcclefiaeamp;fingulis pijs, vt afférant nobis peftem, amp;nbsp;perniciem,fèd vt fint falutaria remedia tollendi,amp; eruédi multa vitia, fecuritaté, negleftionem verbi, amp;nbsp;frigus, quod omneskntimusin inuocatione. TertiusLocus,qiniamfêquitur, eft fafticulus faluberrimi Balfami, quod fanat vulner3,nonficut myrrha,cum quadam mordacitate,fed fine orani dolore. Ideo vo-catur princeps olei, quia nullum eft oleü, quod habeat talem vim, qualemhabetBalfamum, quod Deusdeditgentiludaicx , quiJ cumillifueritdecertandunjcum multishoftibus,impofsibilcfuif lét, non efte extinftam in tot praelijs, nifi inftrufta fuiffet hocremt' dio domeftico. Eft autem hic tertius Locus promißio Euangt” lij propria,». De prçkntiaDeiinxrumnis. Etfi enim ratio amp;nbsp;Lelt; clamitant, nonadefiet'alamitofisDeum,non curare miferos amp;ï' rumnofos; tarnen Euangelium conftantiftimè affirmat,Deum ad-eftepijs, quigeftant onus crucis. Deinde eadempromifsiopollice-turauxilium Dei, opponendum noftræ infirmitati. Nonadeft Deus in noftris aerumnis, vtlpeftator otiofus, kd vt opitulator. Terció promittit idem locus mitigationem, vt pokimus ærtimnas non modo ferre, fed etiam perferre.Poftremó promittit Euangelium, cuius hic locus eft proprius amp;nbsp;peculiaris,liberationctn,velio hacvita,iuxtaconfiliumDei,velvniuerfalem,pofthancvitain.amp;C' Hincpoteftisintelligere,quàmverèhic tertius locus comparetut fafticulo Balfami, Nihil poteftdici ad confblandas mentes effica-cius, quara fi hxc vox eis fubindeproponatur,amp; inculcetur : Non tedekretDominus, fed adefttibiin ærumnis, ferons opem,amp;(à-lutem tuæ infirmitati, amp;nbsp;idem fie mitigabit tuas ærumnas, fie eaS temperabit, amp;moderabitur, vtpofsiseas perferre,vtnonfuccuni-bas, necvincarisabærumnis.Poftremo,autliberabitteinhacvit3, iuxtaconfiliumfuum, aut certè adducet te in portum ex magni jaftatione, introducet te in sternum tabemaculum, vbi iuftoruH* {inimxfuntinmanuDei , lt;amp;nbsp;vbi nullusliiftusamp;doloreaspoteft attingcK-

BB CrvCB ET CALAUiTATlBVS. 409 attingere. Quartuslocuspoteftnominanfafciculus thuris, O-latio eft hmilis thurtaccenfo.

Hiclocusprocülk^'ilofbpWarecedit.) Balfamum non credit vbiuis locorum.fedtantum inPalxftina.amp;paucishortis Aegy-ptiJtahxcconfolatioEuangélijaoncrefcitïnphilofophia, nee in ^«ge.

Duplexeftordo .alter Philofophix, alter Euangelij. Ha Philofophia experientia antecedit affenfionem, vt prius lentic manus tua ignem effe calidum, poftea mens affentitur huic pro-pofitioni .■ Ignis eft calidus.

In EuangeUo contrarius eft ordo. Ibi enim neceffe eft pri-niiim affentiri Deo fepatefacienti.amp;teftificanti de fua volunta-teivctribuaturei gloria Veritatis. Poftea fequitur experientia, amp;nbsp;ftnfusconlblationis.Hancdiftindionéconfirrnantmültadióta.-VtinPfalmo dicitur: Sicut audiuimus.itavidimus, hoc eft,ver- pfalm. 4t. Um Dei non eft inanis fonitus, neceftventus,autnubcs G ne 5gt;luuia,vtSalomon venuftifsimè inquit de vanis promifsiom-Us, qux non com probantur reipfa, fed verbum Dei verè eft effi-tix, amp;nbsp;Deus optima fide prxftatpromifla,amp; corda fentiunt con-foUtionem, qux fide in verbo acquiefcunt.

2. Paralip. 20. lofaphat inquit : Crédité amp;nbsp;(ècuri eritis,ld eft, ttedentesamp;tribuentes Deo gloriam veritatis, reipfa comperiunt, promifsiones diuinas non effe inania verba , quibus nulla res fobeft, fed conuincuntur teftimonio experientix fpiritualis, vt fiteanturDeumiuxtapromifsionesfuasefficacemefle.

Iohannes 7. Chriftusinquit; Si quis volet facere volunta-lemPatrismci,illecognofcetdedolt;ftrina. Eftautem facere vo-luntatemPatris, affentiri amp;nbsp;credere Euangelio.nec arguere' De-urn mendacii.

Nahum 1. Confortansintribulatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nabum.id

Congruit cum hoc dido fententia Pauli duleifsima t. Co- '®' «onfo-Ï nbsp;nbsp;nbsp;tinth.io. FideUseft Deus, qui nonfinit nos tentari fupra vires J‘^°'''

mm. Qiicd inteUigerdrm efl ncntsntim dec tic fa fpeuilatio-rejed multo magisdeaiixi- _ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• t

j-p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• lohannesinEpiftoIajnquit-

Deus eft maior, quàm cor no* Arum J idefl, Tanta eftangiiftiape ûorisncflrij vtnonpoßit cora-prehendere amplitudinem bonjtatis,amp; mifericordijEjÄ promiCgt; fionum diuinamm.

Pfal. 14^. Comparât Denm chirurgo’fanantivulnera,amp;ea, quîEfuntconiiulla,aJjjgantiruffiif.’ ’ nbsp;nbsp;nbsp;’

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Furor Domini eft.qnandoaJiquein abijeitintervafairjE,.

Expofuii^ ushaßenus tres locos confolationis, quorum primus nondum eft integra conroratio. Quia tantum boe dicit, cala-mitatesnonacciderecafu, ièdeonfiJie «amp; voluntateDei. Sedefttarnen Tafas-xevwadfequentcs Locos. Eftque£t)'lt;«/f«tf'zrT»)'J0ix»r, id eft,opinion urn, qua? fingunt, caca fort unæ manu omniadiftribui. Secundum Locum nupercomparauifafciculomyrrha,amp; fortaf-fisnon omninoabftirdè. Etfienimhuic noftra: carni crux infua* uiseft, amp;amara; tarnen üJutaris eft, amp;adveram pœnitentiam in-uocationem, amp;nbsp;h'dem exufeitat. Tertium contnli cum faüiculo Baftami,quodfinedoJore/anatvuInera, Quidenimpoteftpropo-ni pigmenti, JuflanticumJcrumniSjefficacius.quàmadeftèDeuiiJj opitulari, mitigate, amp;nbsp;Jiberafe tandem ex malis?

(partus locus, dt fa/ci- Triafuntpr^ftantifsimaaro^ culus thuns, cuius odor- red^ ^^,^^ „yX, Baifamum. /I comparaturmuocatiom. , Thus-Myrrbaautemfignito crucem, quxet/iguftu eft ama. ra,tamenfalutaresadfertnobisfrult;ftus,iuxta iUudEbrxosti.Bii'

DE X3rvCE ET CAlAMlTATIbVS. ^U ïniumfuauiCsimè amp;nbsp;mollifsimè ùnat^fine vllo dolore, Hîec eft promifsio Euangelij de prxfèntia,auxilio, amp;nbsp;hberatione diuina* * Thuseft inuocatio. Ideo tradidit Deus,amp;c.) Promifsio amp;nbsp;fides ha» ber.tfecorrelatiuè,cu;usregulxconfirmatiofumitur ex cap, 4.Roman, vbi Paulus confert tanquam duo correlatiua,fidem noftram, amp;nbsp;promifsionemdiuinam.ldeè ex fide gratis, vt firma fit promiC-fin, quali dicat: EtfipromißioDeiperfe eft firma amp;nbsp;rata: tarnen no-bisnonprodeft,noneft nobis falutaris.nifi apprehendatur fide.

Sempemobisin confpeótu fint treshiftorixpopuli Krael, quxoftendunt,amp;crucifubieift:am effe Ecclefiam, amp;nbsp;rurfus mi-landomodoliberari. Namin Aegypto totos annos odoginta, Aegypcijquxfiueruntomnesvias premendi amp;nbsp;delendi Ecclefi-JmpcpuliHiaeElèdpofteagloriofisfadisedufta eft Ecclefia ex Aegypto.DeindeeademEcclefiaVagataeftindelèrto annos 4,0. vbiexpertaeft varias vices tenrationum amp;nbsp;confolationum. Po-Üremó^ vtalia exempla calamitatum amp;nbsp;liberationum Ecclefix omittam, quis noniure miretur, populum Ifrael exulantem in Babyloneannos/o.diuinitus.quafiiurepoftliminij reftitutum effe in antiquam poflefsio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luspoftlimmijett.quoaliquis pulfiis è fuofundo.reftituitur a-bquointerualloin antiquam poflefsionem,bénéficie iuris amp;nbsp;LeS^ra.

Hzcredudiomaiusmiraciilumfuit.quameduftioex Ae-jypto.Qyia nullum fimilc exemplum exeat in vHa hiftotia.

Solus Deus eft firmus amp;nbsp;fidelis amicus. Reliqui omnes amict funt mutabiles in vfu vitx, in periculis.

Scnpturaracranonindigetallegoria,fed partira fpeculatio-ne,partira fenfu. Epiphanius.

InPfalm.nS.diciturïMeliuseft fperareinDomino,quïia inhomine. Ratio.huuisverli-culiinpromtuefcQuiahomi- Fiducanoftra , autn. tut nis voluntas eft mutabilis,VL Deo «utcreatura: Altera au^^

P j. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,amp;mandata, akeradamna-

Eadem fimilitudine etiam PlatovfuseftjCtim inquit:Mul-tas magnas res,de quibus difputantPhilofophi perindecemi à nobis, vteemuntur res in vndismetis, quæ olferuntfe oculis infta-brliter..

Deinde fortunahominis vitreaeft, qus cum maxime fplen det, frangitur.^Poftremo vita, p^^,^ Comparât vitam humana bremfsima eft amp;nbsp;fu~ humanam palmo minori. Æi^ gacifsima. Contra veto volun- „er queren 45anb breit tas Dei eft conftans, Sc perpe-. tua, vcEiaix54. dicitur : Montes mouebuntur, Sc colles contre-miicentMiièricordfaautenTmeanonrecedetate,nccfceduspa-cis mex mouebitur, dicit milèrator tous Dominus.

Deinde potentiaDei eftinfinita. Denique vita Deleft ater-na. Tutius eft igitur,prxftdrq5Deo confidere foli, Quam feprin-

Ex hoc dido, amp;nbsp;alijs fmilibus ,extruitiir aurea régula» quam üpè repetit D. Lutherus: OmniaoperaDeifimtin medijs contrarijs.vtDeuseftluxin tenebris, vita in morte, iuhitia in

mo,non creaturavlh.fed De-uï creator, cuius potentiaeft diuina, cuius raanum nemo poteflef fugere.- - Refiftit.);

Refiftit.) aduerfatur,repug.nat,obuiam it,nonhumilibus,non' tnodefti5,fedfiiperbis,hoceft, fafcinatis admiracione propria: fa-pientix, iiiftitiæ amp;nbsp;potentiæ.

Devtraquere)ideft,debumiUatione,amp;deexaltatione,depœna’ àconfolationr. î.Keg.i,Dominusmortificat amp;nbsp;viuificat, deduct ad inferos amp;nbsp;reducit.

Accommodetur ergb diftum Pétri ad vtramque Dei aftio-ïtm, ad mortificationem, amp;nbsp;ad viuificationera.

Abominatio.') eft res, quam Deus execratur, amp;nbsp;acerrimeo-^'t ,amp; quam reijeit cumhorrendaindignatiohe , ficutcoquus-’''’jntoHam rimofam»

NuUx-Tragiex voces poffunt horribilius nominari, quam* ätominatio amp;nbsp;malediftum,

Abominatioeftcoram Deo.) Non damnat Chrißus hoc fer-Wonefublimitatem amp;nbsp;dignitatemMagißratuum.quoscerte emi-’’ereneceffeeß.fuprareliquum genushumanum, tanquam capi-hamp;gubernatores,quos oportetinßruftosefrearmis,exercitibus, foientia, cum finehisnonpofsit gubemari Refpublica: fed aliud 'ftef[êfublimera,aliudfuperhum.Poteftpius princeps in fummo • fpléndore lóngè ede humilior, quàm ego, aut tu, ficut dici folet: fx-pèrubrordidopalliololaterefuperbiam,jBin25cttlcriflçjft|lôl3ev •gt;^feinctn0cflKhcnVl'l«nt€l/ bcnncinïióniginfeincngulbo ’‘tn|lucten;-

Subditus efto. ) Summa j,„|i„, o„jo, q^xcus , auf ' tapienm comprehenditur ia Latinus, poffettantas res, tam ocdidotribus verbis. paucis verbis. amp;tàm fignifican-1 t«rexponere. nbsp;nbsp;nbsp;Subditus eßo Deo-, primùm invita tua,quæde-

I ^«lis.Terii0,poftulatobedjentiaminarumnVstolerandis, quas \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ff 5

Vacate.) LiuiiisRes Romanx agendo creueruntÆôflcti 3^ einem Fein {Jebratneïaube 1116 ^a»l. Hxceft noftra omnium ratio, led Deus inquit : Vacate amp;nbsp;videte.

)gt; Impliciti fœderibus coguntur ièqui alienos furores. Di-» ftumFridericiEIedorisSaxonix.Bonum eftefleftedera, fed va » illi.quiferuatjïVcrberanertrewefïvnnbfr^inbfïifl/ bcrmulJ leglid; basSabtau^baben.

QLuefcire.JIdeft, expedateconfilium Dei, vt Pfalmus lo-quitur,quod eft,difFerre liberationem, amp;nbsp;hac mora exercere ft-dem,inuocationem,amp;patientiani.

Hxc iàpientiajamp; hoc confilium Dei paucis notum eft, ideci multi impatientia ftadideficiunt à Deo,amp;qusruntprafidiain-concefta.

Sacrificium Deo Spiritus,amp;c.^ Summa laus operis eft, 8ï haben, amp;nbsp;nominari iacrificium.

SicigiturfurciimduciturJ Qiiatuor confolationes potif-fimum proponendxfiintmifêrishominibus, quiin publicisfpe-daculis fupplicio afficiuntur. i. Eft promiisio Remifsionis peccatorum,amp;vitxxternx. 2. Confideratiocauflarum.proptet quas Deus vult reos atrociumdelidorum ptiblicispœnisaffich Suntenimhxquatuorcaufxconfilijdiiiini. Prima iuftitia Dei-Altera commOnefaCtio de pœnitentia, amp;nbsp;de futuro iudicio. Tertia, exemplum.Qijarta,neeelsitas communis. Hx caulxftpèa-liolocodeclarantiir. Tertiaconfblatioeft fuftentatio diuinain 57 nbsp;nbsp;fiipplicio, iuxrailludElaix: Deus habitat cum cordecontrito,amp;

humiliato, vtviuificetcorcontritorum, amp;nbsp;erigat Spiritum humilium. Quarta,exitusgloriofiis in refiirredione amp;nbsp;vitaxter-' na,ficutadlatronem Dominus ait : Hodièmecum eris in Para-dhu.

Patientiaphilofophicaamp;Chriftiana difFerunt .• i.agnitio-nevoluntatis Dei. Quia Philofbphica patientia tantum intue-tut rationem j non eft conuerfa ad Deum, aut ad verbum Dei. At Chriftiana patientia intuetur Deum, agnofcit voluntatem Deiamp;confilium, quo premit genus humanum, amp;nbsp;Ecclefiam cruce. Deinde differunt fpe auxilij diuini. Quia Philofophi».

capatientianullamfpeminDeorepofitam habet, At Chriftiana patientia eft fubdita Deo in «-rumnis, amp;finiulfperatineo.